Professional Documents
Culture Documents
буквите)
Црноризец Храбар е анонимен писател од словенската средновековна литература.
Псевдонимот значи – калуѓер храбар. Се криел зад псевдоним заради засилената борба
на грчкото свештенство против Словените и нивната желба за елинизација. Според
податоците од неговиот текст „О писменех“ („За буквите“), дознаваме дека живеел во X
век (уште се живи оние што ги виделе Кирил и Методиј), дека работел и творел во
Охридската книжевна школа.
Некои слависти сметаат дека зад псевдонимот Црноризец Храбар се крие Наум
Охридски. За жал, други податоци за него нема.
Прочитај го целиот текст „О писменех“
Текстот е напишан во X век, а зачуван е еден препис од XIII век, пронајден на Света
Гора. „О писменех“ е краток полемичен текст (трактат) напишан на едноставен и
конкретен начин.
Темата е појавата и постоењето на словенската писменост, а идејата — да се докаже
оправданоста на постоењето на таа писменост, нејзиното огромно значење, како и
одбрана од нападите од тријазичниците (оние што ги сметале за свети само трите
јазика: грчки, латински и еврејски).
Текстот се состои од три дела:
1. историско — јазичен дел, со воспитен карактер;
2. полемички — во вид на прашања и одговори;
3. заклучок — во кој ја искажува својата љубов и гордост.
Прв дел
Во првиот дел се изложени трите фази од развојот на писменоста на Словените.
Првата фаза е кога Словените биле многубошци и кога тие немале своја азбука туку
се служеле со црти и рески (некој вид пиктографско писмо).
Втората фаза е кога Словените почнале да се покрстуваат, да го примаат
христијанството, но немале своја азбука, туку се служеле со туѓи писма: грчко и
латинско (римско).
Третата фаза е создавањето на словенската писменост од страна на Кирил и
Методиј. Појавата на Кирил е претставена како божјо чудо. Тој ја создал глаголицата
со 38 букви, од кои 24 биле создадени по образец на грчкото писмо, а 14 ги измислил
сам, според гласовниот систем на словенскиот јазик.
Втор дел
Во вториот дел Црноризец полемизира со непријателите по класичниот систем: теза,
антитеза, синтеза. Тезата е прашање, антитезата — одговор, а синтезата — заклучок.
Тој се запира на три прашања:
Трет дел
Во третиот дел е истакната љубовта на словенските писатели кон творците на
словенската писменост, нагласувајќи дека не постои некој што не го знае нивното име
и дека тие се подготвени да го чуваат, заштитуваат и продолжат нивното дело, како
што тоа го прави и авторот на овој текст.