DULANG PILIPINO

KASAYSAYAN NG DULANG PILIPINO

Bago natin talakayin ang kasaysayan ng dulang Pilipino, makabubuti sigurong

alamin muna natin ang kahulugan ng dula o drama. Ito ay nag- ugat sa
salitang Griyego na ayon sa diksyonaryo, ang ibig sabihin ay pampanitikang
komposition na nagkukuwento sa pamamagitan ng wika at galaw ng mga
aktor. Ayon sa mga mananalaysay, ang dula o drama ay maaaring ipaliwanag
sa dalawang paraan.

Sa isang dako, ang tunay na drama ayon kay Sebastian ay nagsimula noong
mga unang taon ng pangungupkop ng mga Amerikano. Idinagdag pa ni
Tiongson na ang drama ay binubuo ng tanghalan, ibat-ibang kasuotan,
skripto, "characterisation", at "internal conflict." Ito ang pangunahing sangkap
ng tunay na drama ayon sa banyagang kahulugan. Sa kabilang dako, ayon sa
mga librong kinunsulta ko, ang drama ay drama kahit wala ang mga sangkap
na nabanggit. Ito ang dramang Pilipino. Ayon pa rin kay Tiongson, memises
ang pangunahing sangkap ng dulang Pilipino. Memises ay ang pagbibigay
buhay ng aktor sa mga pangaraw-araw na pangyayari sa buhay ng mga
Pilipino. Ito rin ang malaking pagkakaiba ng banyaga sa Pilipinong dula.

Inilalarawan sa tunay na Pilipinong dula, ang mga pangarap ng bansa. Dito

ipinapakita ang mga katutubong kultura, paniniwala, at tradisyon.
Ikinukuwento rin ang paghihirap at pagpupunyagi sa buhay ng mga
katutubong Pilipino. Dito rin mamamalas ang ibat-ibang anyo ng kanilang
pamahalaan at uri ng lipunan. Samakatuwid, ang tunay na dulang Pilipino ay
nagbibigay ng mas malawak na pang-unawa sa kulturang Pilipino at
nagbibigay ng kasagutan sa mga pangangailangan ng mga Pilipino. Higit sa
lahat, ito'y nagsisilbing gabay para sa kabutihan ng mga mamamayang
Pilipino.

Ang kasaysayan ng dulang Pilipino ay isinilang sa lipunan ng mga

katututbong Pilipino bago pa dumating ang mga dayuhang mananakop. Ayon
kay Casanova, ang mga katutubo'y likas na mahiligin sa mga awit, sayaw at
tula na siyang pinag-ugatan ng mga unang anyo ng dula. Ang mga unang
awitin ay nasa anyo ng tula. Ang mga katututbo rin ay mayaman sa epikong
bayan na kalimita'y isinasalaysay sa pamammagitan ng pag-awit. Ang mga
awit,

pangingisda, atbp. Bago dumating ang mga dayuhang mamnanakop, ay

mayroon ng ilang anyo ng dula ang mga katutubong pilipino.
 MGA URI NG DULANG PILIPINO

Mga Katutubong Mga Dula sa Panahon ng Dula sa Panahon ng mga

Dula Kastila Amerikano
Bikal at Balak Moro-Moro Sarsuwela
Karilyo Senakulo
Bayok at Karagatan
Embayoka Duplo
Kasayatan Salubong
Dallot Paglakad ng Estrella at ng
Pamanhikan Birhen
Dung-aw Pinetencia
Hugas Kalawang Carillo
Dalling-Daling Puteje
Juego de Prenda
Bulaklakan
Pananapatan
Moriones
Dalit Alay (Flores de Mayo)
Pangangaluluwa
Panunuluyan
Tibag
Santacrusan
Papuri/Putong

PAGUSUSURI

Ayon sa mga manunulat, ang matatawag na tunay na uri ng dula ay

nagsisimula sa mga unang taon ng panankop ng mga Amerikano. Bagaman
may mga dulang napanood at pinaglibangan ang mga katutubong Pilipino
bago sumapit ang panahong ito, ang mga tunay na dulang sinasabing
nagtataglay ng pinakamalalim na pangarap ng isang bansa, naglalarawan ng
sariling kaugalian, naglalahad ng buhay ng katutubong tulad ng nasa lona at
nagpapakilala ng papupunyagi ng mga tao ng isang bayan upang mabuhay,
ay wala noon. Ang Pagdating ng mga Kastila sa Pilipinas bagbigay
panibagong sangkap sa mga katutubong dula. Ang mga dulang kagaya ng
komedya ay kinasangkapan ng mga Kastila upang mapalaganap ang
Katolikismo sa kapuluan.

KONKLUSYON

Ang dula sa ating bansa ay kasintanda ng kasaysayan ng Pilipinas. Bahagi na

ito ng ating tradision. Mga tradisyong nagbibigay ng identidad sa mga Pilipino.
Sa paglipas ng mga taon, nagbabago ang anyo ng mga dulang Pilipino.
Ngunit iisa ang layunin ng mga mandudula: ang aliwin ang mga
mamamayang Pilipino at higit sa lahat, bigyang buhay ang mga pangyayari sa
buhay Pilipino.