I.

 Pag-unawang Literal
1. Pagkuha ng pangunahin, literal at tuwirang kahulugan ng salita, o pagkuha
nito ayon sa pagkakagamit sa pangungusap.
2. Pagkuha ng mga ideya at impormasyong maliwanag na sinabi ng babasahin
3. Pagsasalin ng kaisipan ng may akda sa sariling pagkakaunawa ng bumabasa.
4. Pagkilala (recognizing) - mga informasyon o ideyang malinaw na isinasaad ng
binasa.
a) Detalye o nilalaman ng kwento
(pangalan ng mga tauhan,panahon,pook)
b) Pangunahing Kaisipan ng talata
(malaking bahagi ng kwento)
c) Paghahambing (Comparison)
pakakapareho o pagkakaiba (mga tauhan,panahon,pook)
d) Sanhi at Bunga (Cause and Effect)
dahilan ng:(mga tiyak ng pangyayari, kilos sa loob ng seleksyon)
e) Mga katangian ng Tauhan (Character Traits)
malinaw sa mga pangungusap ang makakatulong sa paglalarawan sa
katauhan ng isang tao.
5. Paggunita (Recalling)-Makagawa sa sariling pangungusap at maipaliwanag na
mabuti ang mga sinasabi sa loob ng kwento.
6. Pagbubuo ng Kaisipan (Reorganization)
a) Pagbubukud-bukod ayon sa kategorya (Classifying)
1) tao
2) bagay
3) pook
4) pangyayari
b) Pagbabalangkas (Outlining)
1) Pagsasaayos ng akda ayon sa balangkas ng:
2) Tuwirang pagpapahayag
3) Pagpapakahulugan sa mga pahayag sa loob ng akda
c) Paglalagom (Summarizing)
 1) Pagbubuod ng akda sa pamamagitan ng tuwirang pagpapahayag
o pagpapakahulugan sa mga pahayag sa loob ng akda.
d) Pagsasama-sama (Synthesizing)
1) Pagsasama-sama ng mga informasyon o ideyang nangaling sa
ibat’t ibang pananaliksik.
II. Interpretasyon (Interpretation)
1. Pagbasa sa pagitan ng mga pangungusap kung kwento at mga taludtod kung
tula.
2. Pagkuha ng malalalim na kahulugan, bukod sa mga nakuha ng literal na
kahulugan.
3. Pagbibigay ng inaasahang kahulugan ng mga salita na hindi tuwirang sinasabi
sa aklat.
4. Paglalahad ng tunay na kaisipan ng may akda kasama pati ang mga
implikasyon at karagdagang kahulugan nito.
5. Pagkilala sa tunay na hangarin at layunin ng may akda.
6. Mabigyan ng kahulugan ang kaisipan ng may akda.
7. Makilala at mabigyan ng kahulugan ang mga pamamaraan sa pagsulat at
paggamit ng mga tayutay.
8. Pagbibigay ng kabuuan ng kwento na hindi malinaw na ipinapahayag ng may
akda.
9. Pagsasaayos sa panibagong balangkas ng kaisipan ng may akda, pinalalawak
ang kaisipang ito at isinasama sa mga ideyang nakuha ng bumabasa sa
pagbasa.
10. Pagbibigay ng opinion at pala-palagay ayon sa mga kaisipan at informasyong
malinaw na isinasaad ng akda.
11. Pag-aanalisa at pagsasama-sama upang magkaroon ng panibagong
pananaw o mataas na pamantayan ng pag-unawa upang bayaan ang
bumabasa na makapag-isip sa nais na ipakahulugan sa mahahalagang
kaisipan ng may akda.
12. Paghinuha (Inferring)
a) Pagpapatunay o pagtatanggol sa detalye
 b) Pagbibigay ng haka-haka sa karagdagang bagay na maaaring naisama
ng may akda na nakakatulong upang ito’y makapagturo, maging
kawili-wili at makatawag pansin.
13. Pagkakasunud-sunod (Sequence)
a) Pagbibigay ng palagay kung anong mga kilos o pangyayari ang
maaaring maganap sa pagitan ng dalawang malinaw na ipinahayag na
mga kilos o mga pangyayari.
b) Pagbibigay ng haka-haka sa kung anu-ano ang maaaring susunod na
mangyari kung ang akda ay natapos nang hindi inaasahan, ngunit ito’y
pinabayaang mangyari.
14. Paghahambing (Comparison)
Mahulaan o mabigyan ng sariling palagay o masabi ang pagkakaiba ng:
a) mga tauhan
b) panahon
c) mga pook
15. Pagkakaugnay ng sanhi at bunga
a) Paghahaka sa mga motivo ng mga tauhan at kanilang mga kinikilos
ayon sa takbo ng panahon at pook
b) Pagbibigay ng palagay kung bakit isinasama ng may-akda sa kanyang
panulat ang:
1. mga kaisipan
2. mga gayong pananalita
3. katauhan ng tauhan
16. Katangian ng Tauhan
Pagbibigay ng haka-haka tungkol sa likas na ugali ng mga tauhan
batay sa malinaw na palatandaangipinahahayag ng akda.
a) Pagkuha sa maaring kalabasan ng kwento
b) Pagbasa sa unang bahagi ng akda at ibase sa pagbasang ito ang
palagay sa maaaring kahinatnan ng akda.
c) Pagbibigay kahulugang akda.
III. Mapanuring Pagbasa (Critical Reading)
1. Pagbibigay halaga sa katumpakan ng pagbabasa
2. Tiyakin ang kaugnayan nito sa isang particular sa suliranin
3. Pagbibigay ng sariling pasya tungkol sa:
a) katangian
b) kabuluhan
c) katumpakan
d) pagkanakatotohanan
4. Pagbibigay ng sariling reaksyon tungkol sa mga kaisipang natutuhan o sa
akdang nabasa
a) naibigan o di naibigan sa pananaw ang akda
b) sang-ayon o di sang-ayon sa sa kababasang akda
c) makikita ng mga kaisipang nakagugulo ng damdamin o
kaya’ynakapagpapalubag-loob
5. Paghatol at pagbibigay-pansin sa katangian ng material na ginamit ayon sa:
a) katumpakan
b) pagiging kasiya-siya
c) kung ito’y kinalulugdan
d) kalimitan ng pangyayari
6. Pagpapasaya kung ito’y maaring tunay na pangyayari o fantasya lamang
batay sa karanasan ng bumabasa.
7. Pagpapasya kung ito’y katotohanan o opinion lamang, analisahin o tantyahin:
a) ang pagsulat ay ibinase ayon sa kaalaman ng paksa ng mga bumabasa
b) ang intension ng may akda
Mga tanong ng maaaring sundan:
1) Binibigyan ban g sapat na pagpapatotoo ang kanyang
katapusan?
2) Nagtatangka ba ang may akda na ibaling ang inyong pag-iisip?
8. Pagpasya sa kaangkupan
Bininigyang pasya ang kasapatan nito alinsunod sa iba’t ibang
bahagi ng akda. Sa anong bahagi ng kwento inilalarawang mabuti
ang tunay na katangian ng pangunahing tauhan
 9. Pagpapasya sa pagpapahalagang moral
Pasyahan ang kinalulugdan at kinasisiyahang ugali ng mga tauhan
batay sa alituntunig moralidad o sistema ng pagpapahalaga.
Tanong na maaaring sundan:
a) Tama ba o mali ang tauhan sa kanyang ginawa?
b) Ang ikinikilos ba niya ay mabuti o masama?
IV . Aplikasyon sa Binasa /Paglalapat
1. Pagsanib ng mga kaisipang nabasa at ng mga karanasan upang magdulot ng
bagong pananaw at pagkaunawa
2. Malaman ang kahalagahan ng nilalaman ng binabasa sa karanasan ng
bumabasa.
3. Maragdagan ang pansariling pang-unawa sa sarili.
4. Pagpapahalaga sa ibang tao, pag-unawa sa daigdig na kanyang tinanahanan
at ang mga bagay sa mundo na nagpapakilos sa tao upang siya’y mag-
isip, makadama at umasal ng kanyang ikinikilos.
5. Pag-uugnay ng nilalaman sa personal na karanasan.
Naranasan mo rin ba ang katulad ng nangyari sa tauhan sa loob ng kwento?
Ano ang ginawa mo?
6. Aplikasyon ng mga kaisipan sa binasa sa kasalukuyang isyu at mga problema.
Kung ikaw ang tauhan, ano ang iyong gagawin?
V.Pagpapahalaga (Appreciation)
1. Paglikha ng sariling kaisipang ayon sa mga kasanayan at kawilihan sa
binasang seleksyon.
2. Pagdama sa kagandahan ng ipinahiiwatig ng nilalaman ng kwento.
3. Madama ang mga damdamin o kaisipang likha ng guniguni o mga damdamin
ng mga tauhan sa kanilang pakikipagtunggali, papupunyagi at
paghihirap.
4. Maipahayag ang mga damdamin(kasiyahan, kagalakan, kalungkutan,
pagkabigo, pagdakila o kabaliktaran nito) ayon sa pamamaraan ng may
akda sa kanyang:
a. mabisang pagpapahayag
 b. pamamaraan ng pagbibigay ng mga katangian ng mga tauhan
5. Pagdama sa nilalaman ng seleksyon.
Masabi ang mga damdaming napapaloob sa seleksyon ayon sa:
a. interes
b. kagalakan
c. pagkainip
d. pagkatakot
e. pagkayamot
f. pagkagalit
g. pagkasuklam
h. kalungkutan
i. iba pa