Pamantasang Normal ng Pilipinas

Pambansang Sentro ng Edukasyong Pangguro

Mindanao

Masusing Banghay-Aralin
sa Pagtuturo ng Filipino
sa TCG 1-2

Ipinasa kay:

Prof. Rachel C. Payapaya

Supervising Instructor

Ipinasa nina:

Jhon Mar Cahapon

Irish Guirigay
Quenie Rose Maregmen
BFE-IV, Mag-aaral
 Masusing Banghay-Aralin sa Pagtuturo ng 2GED-FIL 01
sa TCG 1-2

I. LAYUNIN: Sa loob ng itinakdang oras, ang mga mag-aaral ay inaasahang:

a. matatalakay ang nilalaman ng teksto sa pamamagitan ng pagbabasa;
b. makapagbabahagi ng ideya o opinyon batay sa tekstong binasa sa paraang grapikong
pantulong,
c. makasasagot sa mga katanungang ibinigay.
d. makakapulot ng aral sa tektong tinalakay
e. makakabuo ng malikhaing presentasyon base sa topikong tinalakay.

II. PAKSANG ARALIN:

LUNSARAN: Ang Wikang Filipino at ang Banta ng Globalisasyon ni Dr. Bienvenido Lumbera
at Intelektwalismo at Wika ni Renato Constantino
SANGGUNIAN: Bulatlat.com
KAGAMITAN: Charts, laptop, LCD Projector

III. PAMAMARAAN (GMA)

A. PANIMULANG GAWAIN
Gawain ng Guro Gawain ng mga Mag-aaral
1. Panalangin Magandang hapon naman po, titser.
Magandang umaga, klas!

Bago natin simulan ang ating talakayan,

inaanyayahan kong tumayo ang lahat
para sa panalangin.

2. Pagtsek ng Atendans
Wala po, titser.
May lumiiban ba sa klase?

Mabuti! Ipagpatuloy niyo ang magandang gawain

na iyan.

3. Pagsasanay
TONGUE TWISTER

1.Ginago ng gago ang gaga na nagpagago sa

gago.

2. Bababa ba? Bababa!

3. Notebook at aklat, Notebook at aklat,

Notebook at aklat.

4. Bumili ako ng bituka ng butika sa botika.

5. Sumasaway ng pasaway ang nagsasaway na

sanay magsasaway.
4. BALIK ARAL

Ano ba ang ginawa natin noong nakaraang

tagpo? Nanood po ng dokyu-bidyu.

Saan ba patungkol ang bidyung inyong

pinanood? Ito po ay tungkol sa pagsusulong ng
wikang Filipino sa larangang pang-
akademiko.

Sang-ayon ba kayo sa mga impormasyong

inyong narinig? Opo, Ma’am.

Kung gayon, magbigay nga ng inyong natutunan

mula sa bidyung pinanood. Ang wikang Filipino noon ay hindi
gaanong binibigyang tuon at ginagamit.

Sang-ayon ka ba sa bagay na iyon? Opo, Ma’am.

Bakit? Dahil mas nangibabaw noon ang

banyagang wika.

Ano ang inyong ginawa noong nakaraang tagpo

na nagpapatunay sa inyong natutunan sa napanood na
bidyu? Sumulat po ng sanaysay.

Lahat ba ay nakapagsulat at nakapasa ng

sanaysay? Opo.

Magbahagi ng ilang linya mula sa inyong isinulat

na sanaysay? (Pagtawag ng mga mag-aaral upang
magbahagi ng kanilang isinulat na
sanaysay mula sa napanood na
bidyu.)

Magaling! Talagang lubos ninyong natutunan

ang pinanood na bidyu noong nakaraang tagpo.

B. DEBELOPMENTAL NA GAWAIN
1. Pagganyak

Bago natin simulan ang ating talakayan ay

magkakaroon muna tayo ng isang gawain, ang klase
ay hahatiin sa limang pangkat.

Panuto: Ang tangi niyo lang gagawin ay bumuo ng bagong salita base sa halimbawang ibinigay.

Halimbawa: Saw + shall + some + meat = Social Summit

1. Glue + ballet + sash + yon =Globalisasyon

2. Inn + tea + leak + woah + less + moo =Intelektwalismo

3. Inday + wreck + cologne + yeah + lee + sim = Indirect Colonialism

 4. Board + dear + less + wore + old = borderless world

5. ra + deck + cal = radical

6. echo + know + me + yea = ekonomiya

7. Lee + tea + raj + see =Literacy

8. E + due + cash + ion = Edukasyon

9. Fee + lee + pea + know = Filipino

10. Dee + bee + loop + mint =debelopment

2. Presentasyon

Ngayon ay tatalakayin natin ang dalawang

teksto na pinamagatang “Intelektwalismo at
Wika” ni Renato Constantino at “Ang Wikang
Filipino at ang Banta ng Globalisasyon” ni Dr.
Bienvenido Lumbera.

3. Paghahawan ng Balakid

Ngunit bago iyan ay bibigyang kahulugan

muna natin ang mga mahihirap na salita na
maaaring maging balakid ninyo sa pagbabasa ng
teksto.
Maliwanag ba, klas? Opo, titser.

Panuto: Piliin sa HANAY B ang kasingkahulugan ng mga salitang pinaitim.

HANAY A HANAY B

1. Ang pag-aaral ay batay sa mga akda ng sarili a. manunulat

nilang mga pantas.

2. Palagi tayong inuudyok, lalo na sa karamihan sa

ating mga eskuwela. b. subukin

3. Hindi nakatutulong sa pagbuo at pagsulong ng

masaklaw na pag-iisip ang kasalukuyang c. masakop
edukasyon.

4. Hindi maitatatwa na kadalasang likha ng ilang

pantas ay hindi sumasaklaw sa kabuuan ng d. kapanalig
problema.

5. Naaakit sila sa mga kaalwanang materyal at

aliwang hungkag. e. walang saysay

6. Upang mapagtakpan ang buktot na pakanang nag-

aanyong biyaya ng mga dambuhalang
 empresang nakabase sa kanluran. f. malupit

7. Ang Utopiang pangako ng globalisasyon ay tunay

na katakamtakam.
g. pag-aasam
8. Ang mga kabataan ay ipinapain sa kulturang
nagpapalabo sa mga tradisyong kanilang
kinagisnan.
h. kinamulatan
9. Ang mga sandatahang Amerikano ay lumunsad sa
ating mga baybayin.
i.dumaong
10. Ang reporma ng kurikulom ng Departamento ng
Edukasyon ay malinaw na tinabas upang isunod
sa padrong globalisasyon.
j.pinantay

Ngayon ay atin nang wawastuhan ang inyong mga

sagot. Gamitin ito sa pangungusap

4. Paglalahad ng Estratehiya

Bago ninyo babasahin ang teksto ay may

ipapapkita muna akong mga grapikong
pantulong. Ito ay isang drawing o tinatawag ding
dayagram. Mamaya, kayo ay gagawa ng isang
grapikong pantulong na nagpapakita ng sariling
palagay mula sa nabasang teksto. Maaaring
ganito ang gagawin ninyo. Gagawa kayo batay
na rin sa sitwasyong ibibigay.Kaya basahin at
Opo, titser.
unawain ng mabuti ang teksto. Maliwanag ba,
klas?

SANHI BUNGA

Katangian Katangian
Pagkakatulad
Pagbibigay
Pagkakaiba Pagkakaiba Katangian Katangian Katangian

Katangian Katangian
5. Pamantayan
Ano ang dapat gawin ng isang mabuting mag- Umupo ng maayos at unawain ang binasa, titser
aaral habang nagbabasa?

Ano pa?
Huwag makiusap sa katabi.
Tama, maaasahan ko ba yan sa inyo, klas?
Opo, titser.

6. Pagbabasa ng Teksto

Ang Wikang Filipino at ang Banta ng Globalisasyon

ni Dr. Bienvenido Lumbera

Upang mapagtakpan ang buktot na pakanang nag-aanyong biyaya ng mga dambuhalang

empresang nakabase sa Kanluran, may bayarang intelektuwal na umimbento sa pariralang “borderless
world” at itinapal ito sa mapagsamantalang mukha ng kapitalismo. Sa ganyang anyo inihaharap sa atin
ang “globalisasyon” na may Utopiang ipinangangako -- isang “mundong wala nang
hangganan.” Sinasabing sa “mundong wala nang hangganan,” pantay ang kakayahan ng bawat
bansa na kamtin ang kaunlaran.

Para sa isang bansang malaon nang nabalaho sa di-pag-unlad, ang Utopiang pangako ng
globalisasyon ay tunay na katakamtakam. Naroon ang paglaganap at pagtibay ng
demokrasya. Naroon din ang paggalang at pagsasanggalang sa karapatang pantao ng mahihina at
walang kapangyarihan. At naroon ang pagtutulungan ng lahat ng bansa upang panatilihing malinis at
ligtas ang ating kapaligiran. At naroon din ang matagal ng minimithi ng sandaigdigan – ang
mapayapang mundo na sa mga awit pa lamang matatagpuan.

Subalit ano ba ang realidad ng “borderless world” na naglalatag sa ating mga haraya ng
maluningning na landas tungo sa maunlad at mapayapang bukas? Sa ngalan ng anti-terorismo, mga
eroplano at bomba ng Estados Unidos na nagtatawid-kontinente at bumabagtas ng mga heyograpikal
na hangganan upang pagbantaan ang alinmang bansang nagbabalak kayang ulitin ang
kapahamakang idinulot sa New York noong 2001. At sa larangan naman ng ekonomiya, ang paggigiit na
tanggalan ng proteksiyon ng batas ang mga kalakal na Filipino sa ngalan ng pantay na
pakikipagkompetisyon.

Samakatwid, ang “globalisasyon” ay pananalakay ng mga kapitalistang bansa ng Kanluran na

naghahanap ng pamilihan para sa kanilang kalabisang produkto. Kunwari’y binubuksan ng mga ito ang
kanilang mga pamilihan sa mga produkto ng mahihinang ekonomiya. Pero sa katunayan, hindi kayang
makipagkompetisyon ng mahihinang ekonomiya sa kanila, kaya’t sa kalaunan nilalamon nila ang lokal
na kompetisyon.

Bahagi ng pananalakay na iyan ang panghihimasok ng World Trade Organization sa

edukasyon. Ang reporma ng kurikulum na sinimulan sa pang-akademyang taong ito ng Departamento
ng Edukasyon ay malinaw na tinabas upang isunod sa padrong globalisasyon. Tumutugon ang Basic
Education Curriculum sa pangangailangan ng mga lipunang maunlad ang mga industriya at
teknolohiya para sa mga taong marunong bumasa ng instruksiyon at sumunod dito upang ang assembly
line ay maayos na mapakilos. Dahil isinaayos ng ating gobyerno ang sistema ng edukasyon upang
makapagpalitaw ng mga kabataang marunong ng simpleng Ingles, ng simpleng pagkukwenta, at ng
simpleng siyensiya, halos itinalaga na nito ang darating na mga henerasyon ng kabataang Filipino sa
pagiging manggagawang ang lakas at talino ay pagsasamantalahan ng mga dayuhang empresa dito
sa Filipinas at maging sa labas ng bansa.

Nakatinda na ngayon ang sambayanang Filipino sa eksploytasyon ng kapitalismong global. Ang

teritoryo natin ay binubuksan ng ating gobyerno sa mga empresang multinasyonal, at ang mga
kabataan ay ipinapain sa kulturang nagpapalabo sa mga tradisyong kanilang kinagisnan. Ang kulturang
ito na itinuturing na global ay humihimok sa mga itong hubdin ng kabataan ang kanilang identidad
bilang mamamayan ng kanilang tinubuang lupa. Sa maikling salita, ibinalik na tayo ng kapitalismong
global sa yugto ng kolonyal na pagkasakop.

Hindi natin namamalayan ang panibagong pagsakop sa atin dahil ang mga sandatahang
Amerikano na lumunsad sa ating mga baybayin ay mga kaibigan daw na nagmamalasakit na pulbusin
para sa mga Filipino ang Abu Sayyaf.

Ang kapangyarihang politikal ay kusang sinususpindi ng ating pamahalaan upang akitin ang
dayong puhunan. Ang sistema ng edukasyon ay hinuhubog upang tugunan ang pangangailangan ng
mga multinasyonal. Tunay na ang “borderless world” ay bagong maskara lamang ng imperyalismo. Ang
bagong anyo nito ay nagpapanggap na wala itong pangangailangan sa atin, tayo mismo ang
humihingi na ang kasarinlan natin ay kanyang salakayin.

At ano naman kaya ang panlaban ng mga Filipino sa dagsa ng pananalakay ng

globalisasyon? Ano ang magagawa ng wika nina Amado V. Hernandez, Jose Corazon de Jesus, at
Lazaro Francisco? Ano ang magagawa ng mga awiting Filipino nina Jess Santiago, Joey Ayala at Gary
Granada? Ano ang magagawa ng mga nobela nina Luwalhati Bautista, Edgardo Reyes at Ave Perez
Jacob? Ano ang bisa ng Wikang Filipino sa pagtatayo ng moog laban sa paglusob ng mga kaisipang
makapagpapahina sa tigas ng loob at tatag ng mga makabayan?

Noong 1996, sa Copenhagen, Denmark, inorganisa ng United Nations World Summit for Social
Development ang isang serye ng mga seminar upang talakayin ang mga kalagayang tutungo sa
panlipunang pag-unlad sa harap ng mabilis na paglakas ng global capitalism. Ganito ang isang
obserbasyong lumitaw sa seminar: Lumulubha ang agwat sa kinikita ng mga mamamayan sa
mayayamang bansa sa kinikita ng mga mamamayan sa mahihirap na bansa. Ang agwat ng per capita
income sa pagitan ng mga bansang industrialisado at ng mga bansang papaunlad ay lumobo ng
tatlong beses mula 5,700 dolyar noong 1960 tungo 15,400 dolyar noong 1993. Noong taong 1994-95, ang
GNP per capita sa mundo ay 24,000 dolyar sa pinakamayamang mga bansa na ang populasyon ay 849
milyon. Ang GNP per capita sa mga pinakamahirap na bansa ay 4,000 dolyar at doon ay 3 bilyong tao
ang naninirahan. Sa harap ng ganitong tiwaling kalagayan, binigyang diin ng seminar ang
pangangailangang pagtuunan ng pansin ang kultura ng kapitalismong global, suriin ito, pagtalunan at
hamunin ang katinuan ng bisyon na gumagabay rito. Kaugnay nito, tinukoy ang pangangailangang
isangkot sa mga isyung panglipunan ang mga intelektuwal na makitid ang pananaw at labis ang
pagkakulong sa kani-kanilang ispesyalisasyon. Dapat daw himukin ang mga ito na gamitin ang kanilang
tinig sa mga debate at diskurso hinggil sa mga problema at tunguhin ng kontemporaryong lipunan.

Narito sa palagay ko ang ispasyo na bukas at humihinging pasukin ng mga Filipinong tumatangkilik
sa wika at panitikan. Sa ispasyong iyan maaaring harapin at labanan ang kultura ng globalisasyon upang
kalusin ang negatibong bisa nito sa lipunang Filipino. Hindi dapat magbunga ang globalisasyon ng
panibagong pagkaalipin para sa sambayanan.

Nakalangkap sa wika at panitikang katutubo ang pinagdaanang kasaysayan ng sambayanang

lumaban sa pananalakay at pang-aalipin ng kolonyalismong Espanyol at Amerikano. Sa tuwing
pinagyayaman ang wika at panitikang katutubo, may lakas na pinakikilos sa kalooban ng Filipino, na
magagamit na panlaban sa pang-aakit ng globalisasyon. Narito ang kahalagahan at adhikain ng mga
naunang henerasyon na hindi kayang burahin ng Utopiang pangako ng “borderless world.” Nasa
pagtayo natin at paggigiit sa makabayang pagtangkilik sa ating wika at kultura ang lakas na
maibabangga natin sa globalisasyon, na naglalayong patagin ang landas patungo sa walang-sagwil na
pagpasok ng kapitalismong global sa ating ekonomiya at politika.

Ang wika at panitikan natin ay buhay na katibayan ng ating kultura at kasaysayan. Ipinapagunita
nito na mayroon tayong mga karanasan at kabatirang natamo sa ating pagdanas ng kolonisasyon at sa
ating ginawang paglaban sa paghahari ng mga dayuhan.
 Hindi natin tinatanggihan ang paghatak ng hinaharap kung iyon ay magdadala sa atin sa tunay na pag -
unlad. Subalit ang identidad ng isang sambayanan ay hindi naisusuko nang gayon-gayon lamang.
Nakatatak ito sa kamalayan hindi ng iisang tao lamang kundi sa kamalayan ng buong sambayanan. Kung
hinihimok tayo ng globalisasyon na magbagong bihis, itinuturo naman ng ating kasaysayan na ang
pinagdaanan natin bilang sambayanan ay laging nagpapagunita na may sariling bayan tayo, may
minanang kultura at may banal na kapakanang dapat pangalagaan at ipagtanggol kung
kinakailangan. Sandatahin natin ang ganyang kamalayan tungo sa ikaluluwalhati ng Filipino bilang
nagsasariling bayan.

Intelektwalismo at Wika
ni Renato Constantino

Ang tradisyon ng intelektuwalismo, kagaya ng sa mga bansang Kanluranin, ay umiiral sa ating kapwa
bansang Asyano tulad ng India, Indonesia, Vietnam at iba pa.

Tulad natin, karamihan sa kanila ay nakaranas ng kolonyalismo, ngunit sa larangan ng sining at kultura,
malayo tayo sa kanila. Ang dahilan nito ay ang pagkakaiba ng sistema ng kolonyalismong inilatag sa atin, at
ang kawalan natin ng matatag na sibilisasyon noong tayo’y sinakop ng unang kolonisador.

Ang mga bansang nabanggit ko’y matataas na ang antas ng sibilisasyon nang sila’y nasakop at ang
kanilang mananakop ay nagtatag ng indirect colonialism na hinayaang manatili ang mga institusyon at wika
ng taumbayan. Sa Pilipinas, naging ganap ang pananakop sa lahat ng larangan ng ating buhay—sa relihiyon,
sa edukasyon, sa istruktura ng lipunan, sa ekonomya, sa kultura at pati na sa wika. Dahil dito, ang tatak ng
ating mananakop, lalo na yaong sa mga Amerikano, ay malalim na nakaukit sa ating mga institusyon, sa ating
isip at pananaw sa daigdig.

Ang pagkakaiba ng ating karanasang kolonyal ang lumikha ng pagkakaiba ng ating pambansang
katangian at ng pagsulong ng kasaysayan.

Samantalang palagi tayong inuudyok, lalo na sa karamihan sa ating mga eskuwela, na pag-aralan
ang kaisipang Kanluranin, kulang sa diin at interes ang ating pag-aaral ng kasaysayan, kultura at mga ideya
ng mga karatig-bansang Asyano. Ang lalong masama, tila hindi masyadong importante para sa atin—
maliban lang siguro sa iilang klase ng mga gurong makabayan—na magalugad, madiskubre, at lubusang
maunawaan ang mga sinulat ng ating mga kababayan, samantalang sa ibang bansa, ang pag-aaral ay
batay sa mga akda ng sarili nilang mga pantas. Sa atin, ang laging tinutukoy ay ang mga akda ng mga
dayuhan. Hindi natin pinag-aaralan nang malalim ang mga kaisipan ng ating mga pantas sa pilosopiya at
agham panlipunan.

Marami-rami na rin sa ating mga kababayan ang nakapag-ambag ng mahahalagang kontribusyon sa

daigdig ng kaisipan. Subalit, kadalasa’y hindi natin ito binibigyan ng gaanong importansya. Ito’y isang dahilan
ng kawalan ng tradisyong intelektuwal. Di katulad sa ibang bansa, wala tayong matutukoy na iba’t ibang
daloy ng pag-iisip na pinayayabong at pinasusulong ng mga grupong intelektuwal mula sa isang henerasyon
tungo sa susunod. Wala tayong tinatawag na intellectual tradition.

Sa kabilang dako naman, dapat nating aminin na hindi nakatutulong sa pagbubuo at pagsusulong ng
masaklaw na pag-iisip ang kasalukuyang edukasyon at ang pangkalahatang katayuan ng kultura.

Hindi rin natin maitatatwa na kadalasan, ang mga nilikha ng ilan sa ating mga pantas ay pira-pirasong
pag-aaral na hindi sumasaklaw sa kabuuan ng problema. Ito’y resulta ng sistema ng edukasyon na hanggang
ngayon ay nababalutan ng kolonyal na pananaw. Ang impluwensya ng dating kolonisador ay malakas pa at
ang mga institusyong itinatag nito ay malalaking balakid sa pagsusuri at pagtuklas ng tunay na Pilipino batay
sa kongkretong kalagayan nito.

Ipinagmamalaki natin bilang isang bansa ang ating mataas na antas ng literacy, ngunit lumilikha tayo
ng mga mamamayang walang karanasang intelektuwal tungkol sa kahulugan at layunin ng ating bayan. Ito
sana ang magbibigay sa kanila ng batayan upang suriin ang kalagayang pambansa at pandaigdig. Marami
sa atin ang walang alam o kaya ay walang pagpapahalaga sa ating minana sa kasaysayan. Wala tayong
kakayahan makakuha ng inspirasyon o maging kritikal man sa minanang ito.
 Hindi binibigyang-kakayahan ng ating sistemang pang-edukasyon ang ating mga estudyante na
makita ang pagkakaiba ng malalim at mababaw na kaisipan. Mas gusto nila ang mga pelikula o palabas sa
telebisyon na simpleng mga pormula ang ginagamit sa paglutas ng mga problemang personal. Ang mga
problemang panlipunan ay di pansin o tinatratong di importante. Tatanda sila nang hindi man lang nakikilala
ang ating mga likhang intelektuwal o ang kabuuang daigdig ng karunungan. Walang hamon para sa kanila
ang misteryo at abentura ng intelektwalisasyon sapagkat mas naaakit sila ng mga kaalwanang materyal at
aliwang hungkag. Ang ganito ay bunga ng artipisyal na kultura na epektibong kinakalat mula sa Kanluran.

Ang kababawan at kawalang-kakayahan sa gawaing pang-intelektuwal ay isang malubhang

problema ng lipunan. Kakaunti ang mga Pilipinong maaaring masabing tunay na mga intelektuwal na
nagsusuri, nagtataya, at nakauunawa sa lipunan bilang isang kabuuang ugnay-ugnay. Sa kanila, anumang
nangyayari sa daigdig ay maaaring bigyan ng kahulugan at komprehensibong interpretasyon mula sa isang
tiyak na pananaw. Bukod sa pagiging mapanlikha at mapagpuna, nakapagbibigay sila ng bagong mga
haka-haka at obserbasyon nang walang takot at limitasyon. Natatanaw nila ang hugis ng kinabukasan, at
ang direksyon ng pagbabago. Kaya’t marami sa kanila ang tinataguriang radikal, sapagkat pasulong ang
kanilang pag-iisip at ang kanilang mga akda ay instrumento ng pagluluwal ng bagong kamalayan at
kaayusan mula sa luma.

Marami sa ating kababayan ang nagmamalaki na sila ay kabilang sa intelihenteng sektor ng bansa.
Ipinagmamalaki pa ng ilan sa kanila ang pagka-intelektuwal. Sa katunayan, ang marami sa kanila ay mga
semi-intelektuwal lamang, at ang iba ay mga mental technicians.

Lumilitaw sa ating pagsusuri ng posisyon at katangian ng mga mental technicians sa ating bansa na
sila ay biktima at daluyan ng kolonyal na kamalayan; sila ay tagatanggap ng miseducation at sa gayon ay
nagiging miseducators ng lipunan.

Sapagkat ang edukasyon sa bansang ito kadalasan ay negosyong pinatutubuan, mahal ang
pagtatamo ng mataas na kaalaman. Kaya’t marami sa nakatatanggap ng tinatawag na edukasyon ay mga
galing sa mga grupong katamtaman o malaki ang kita. Ang ganitong mga grupo ay may tendensiyang
paboran ang kasalukuyang sistemang panlipunan kasama na ang namamayaning kamalayan sapagkat sila
ang nakikinabang dito. Bukod pa rito, ang pagtanaw ng maraming pamilya sa edukasyon ay isang
instrumento lamang ng pagtatamo ng personal na ambisyon sa buhay.

Ang pangkaraniwang layunin ay mataas na kita at katayuan sa lipunan. Di nakapagtataka na ang

edukasyon, sa ganitong konteksto, ay nagiging pagkuha na lamang ng mga kasanayang maipagbibili nang
mahal at makagagarantiya ng trabahong may prestihiyo. Karaniwan, ang nagbibigay ng ganitong trabaho
ay ang elite, dayuhan man o Pilipino. Kaya’t sinumang gustong magtagumpay sa daigdig ng mga elite ay
kailangang may malinis na rekord. Di sila maaaring magpanukala ng mga radikal na ideya. Hindi sila
maaaring makihalubilo sa mga grupong may masamang tatak sa establisimiyento. Hindi sila maaaring
lumahok sa anumang protesta. Nakabilanggo sila sa isang linya ng kaisipan na pabor at nangangalaga sa
status quo.

Ang pag-iwas sa anumang uri ng pakikisangkot ay siguradong pipigil sa anumang tendensiya tungo sa
malalim na pag-iisip at tunay na intelektwalisasyon. Ang tagumpay sa anyo ng kariwasaan sa buhay at pagbili
ng maraming mga status symbol ay lalo pang makababawas sa anumang interes na pag-aralan at baguhin
ang kabuuang lipunan para sa interes ng karamihan. Mas masahol pa rito, nagsisilbing intelektuwal ng
naghaharing uri ang mga nagtatagumpay na ito. Sila ang nagiging aktibong tagapagtanggol ng
kasalukuyang kalagayan. Hindi naman nila nararamdaman ang nawala sa kanila sapagkat abala sila sa
pagpapayaman at sa mabababaw na pang-aliw.

Ilang dekada nang patuloy na pinarurupok o pinahihina ng ating pagtanggap at pagkaalipin sa

wikang banyaga ang kalidad ng intelektwalisasyon dito sa bansa.

Ang laging binibigyang-halaga ay ang wikang dayuhan, tradisyon at kapangyarihan sa kasalukuyan.

Hindi nakapagtataka na ang ating pag-iisip ay hinuhubog ng itinuturong maka-dayuhan at ng mismong
reyalidad. Ang ating mga pasiya ay laging nababatay sa ating pakikitungo sa ibang mga bansa at sa mga
dayuhang institusyong namamayani sa pambansang kabuhayan natin. Sa ganitong konteksto, Ingles ang
binibigyang prayoridad sa edukasyon at negosyo. Pinalilitaw na isang pangangailangan sa mga Pilipino ang
masanay sa wikang banyaga upang magtagumpay sa daigdig ng produksiyon at kalakalan. Alam natin na
ito ay pinabulaanan na ng karanasan ng Hapon at maging ng ating mga kahanggang tulad ng Taiwan at
South Korea na umunlad nang husto gayong sariling wika ang pangunahing gamit.

Sa ating karanasan, ang mahabang kasaysayan ng paggamit ng Ingles ay di nagbunga ng kaunlaran,

maliban sa mga nagtatrabaho sa mga dayuhang kompanya o sa ibang mga bansa. Bagkos, ang Ingles ay
nakapigil sa pag-unlad ng karamihan sa mga Pilipino na di lubos na nakauunawa rito ngunit napilitang mag-
aral nito at sa pamamagitan nito. Nauntol ang pag-unlad ng wikang pambansa bilang wikang panturo,
wikang opisyal, at wika ng negosyo. Naging limitado ang kaalaman at kakayahan ng maraming Pilipino na
itinali sa Ingles gayong hindi nila magamit ito sa malalim at maunlad na paraan.

Ang paggamit ng wikang banyaga bilang wikang panturo ay sagabal sa pag-iisip dahil dapat
munang masanay ang mag-aaral sa bagong mga tunog, tono, at balangkas ng pangungusap. Nahihirapan
siyang ipahayag ang kanyang mga saloobin at ito’y pumipigil sa kanyang pag-iisip. Kaya, makikita natin na
marami sa ating mga kababayan ang hindi sanay mag-isip nang malalim. Hindi nila ganap na nauunawaan
ang mga aklat at peryodikong nakasulat sa Ingles. Hirap na hirap ang marami sa atin na mag-usap sa wikang
Ingles pero hindi rin sila makapag-usap nang mahusay sa sarili nating wika dahil ito ang napabayaan.

Ang wika ay instrumento ng pag-iisip. Sa pamamagitan ng wika ay umuunlad ang kaisipan. Sa pag-
unlad naman ng kaisipan ay umuunlad ang wika. Ngunit kapag ang wika ay naging sagabal sa pag-iisip, ang
pag-iisip ay nababansot o nababaog at magbubunga naman ng kulturang bansot. Ang malikhain, mapanuri
at mapagbuod na kaisipan ay hindi uunlad sapagkat ang mga mag-aaral ay nahirati sa pagsasaulo sa
dayuhang wika.

Dahil sa mekanikal na paraan ng pag-aaral, pangkalahatang ideya lamang ang natututuhan ng mga
mag-aaral; hindi nagkakaroon ng masusing pagsusuri at malalim na pag-unawa. Kaya naging ugali na ng
maraming estudyante ang mag-aral lamang para makasagot nang tama at pumasa sa pagsusulit para
makatapos ng kurso. Napipigil ang malayang pag-iisip sapagkat ang wikang panturo ay iba sa wikang
ginagamit sa labas ng klase. Ang isang mag-aaral ay nasisiyahan na lamang sa pangangalap ng
impormasyon. Ngunit bihira niyang magamit ang impormasyong ito para mapalalim ang kanyang pang-
unawa sa mga suliranin ng kanyang lipunan.

Sa kabila ng mga humahadlang sa pag-unlad ng wikang pambansa, nakikita natin ang pagyabong
ng lengguwahe na yumaman sa paghiram sa iba’t ibang diyalekto at sa salitang Ingles, Kastila’t iba pa.
Dumarami na ang akda sa ating wika dahil sa lumalaki ang publiko nito. Ang wika ay mas mabilis na uunlad
kung ito’y ginagamit sa seryosong pag-iisip at hindi lamang pambahay, panlansangan o pang-aliw. Ang
wikang katutubo na yumayabong ay nakatutulong sa katutubong pag-iisip.

Ang pelikulang Pilipino, ang mga popular na programa sa telebisyon, ang nakararaming nakikinig sa
radyo at malaking sirkulasyon ng mga pahayagang Pilipino ay mga hudyat ng pamamayani ng wikang
pambansa.

Tinatanggap ko ang kakulangan ng aking henerasyon sa pagsakatuparan ng ganitong hangarin at

hinahangaan at dinadakila ko ang kabataan ngayon na kumikilala at buong dangal na nagbigay buhay sa
ating wika.

Ang wikang Filipino ay wikang mapagpalaya. Ito ang magiging wika ng tunay na Pilipino.

Ang edukasyon ay dapat lumikha ng mga Pilipinong naniniwala na sila, bilang indibiduwal o kolektibo,
ay pantay sa ibang mga sambayanan. Ang paggamit ng sariling wika bilang instrumentong mapagpalaya at
nagbibigay-kapangyarihan ay isang mahalagang hakbang tungo sa layuning makabansa.

7. Pagbuo at pagsagot sa Sitwasyon

Panuto: Papangkatin ko ang klase sa lima. Ang

unang tatalong pangkat ay gagawa ng
grapikong pantulong batay sa tekstong
“Intelektwalisasyon at Wika”. Habang ang
pang-apat hanggang pang-anim na pangkat
 naman ay nakabatay sa tekstong “ Ang Wikang
Filipino at ang Banta ng Globalisasyon”.
Pagkatapos ninyong mabuo ang mga grapikong
pantulong ay pumili ng tig dadalawang
representante na mag-uulat sa harap. Bibigyan
ko kayo ng pitong minuto sa paggawa at
pagsagot. Maliwanag, ba klas?
Opo, titser.

8. Pag-uulat sa nabuong organizer

Ngayon ay ilahad na ninyo ang mga nagawa at
atin itong wawastuhan.

9. Pagnilayan/ Pagtatalakay sa Binasa

Ano ang pamagat ng akda ni Renato

Constantino?
Intelektuwalisasyon at Wika po, titser.
Ano ba ang intelektuwalismo?
Ang intelektuwalismo ay nagpapahiwatig ng gamit,
pagsulong at pagganap ng katalinuhan.
Ano naman ang wika?
Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan na
ginamit araw-araw.

Tama!, Ano-anong mga bansa ang kapwa Ating bansang Pilipinas, India, Indonesia, Vietnam at
umiiral sa tradisyon ng intelektuwalismo? iba pa.

Paano inilarawan ang kaibahan ng bansang

Pilipinas sa ibang bansa sa naranasang
kolonyalismo ng mga mananakop? Ito ang pagkakaiba ng kolonyalismong inilatag sa
atin, at kawalan ng matatag na sibilisasyon sa
pagsakop ng mga kolonisador.

Dahil po mas nawiwili ang mga Pilipino sa panonood

Bakit sinasabing kulang tayo sa kakayahang ng mga drama sa telebisyon at pakikinig sa radyo.
pang-intelektwal?
Dahil po mas tinatangkilik ng mga Pilipino ang mga
Ano pa? solusyong pampamilya kaysa sa panlipunan.

Paano nakaapekto ang pagsakop ng mga Espanyol at Dahil na impluwensyahan nila tayo ng kanilang gawi
Amerikano sa ating kakayahang pang-intelektwal? at sa iba’t ibang pamamaraan.

Sa iyong palagay, mas nakabubuti kaya ang

kolonyalismong naganap sa ating bansa? Bakit? Hindi po dahil po sa pananakop na naganap ay
maraming nabago sa ating sariling tradisyon at
nawala ang tunay na sa atin.

Tama! Magaling.

Ano ang pamagat ni Dr. Bienvenido Lumbera?

 Ang Wikang Filipino at ang Banta ng Globalisasyon.

Ano ang ibig sabihin globalisasyon?

Ano ang ibig sabihin ng “ Borderless world”? Ito po ay tinatawag na mundong wala nang hanggan.

Ano pa?
Pantay ang kakayahan ng bawat bansa na kamtin ang
Ano-ano ang mga layunin ng nakatadhanang
“Borderless world”? kaunlaran.

Paano masasabing ang isang bansa ay globalisado?

Kung ang isang bansa ay maunlad na at may
Paano naka-apekto ang globalisasyon sa ating kultura
malayang ugnayan sa ibat ibang karatig bansa.
at wika?

Sa anong paraan naiimpluwensihan ang ating wika at

kultura sa mga dulot ng globalisasyon? Naiimpluwensihan na ito sa paraan ng pagbabaybay
sa panghihiram ng mga letra. Ang ibat ibang bilihin
ay nakasalin sa wikang banyaga.
Sa iyong palagay makatarungan bang maging bukas
ang bansang pilipinas sa ibat-ibang bansa para sa
kaunlaran at multinasyunal na ugnayan? Bakit? Hindi kung ito ay nakakasira sa kultura ng isang
bansa. At kung ito ay nakakaapekto sa wika at
tradisyunal ng bansa.
Makatarungan ba ang ginawa ng gobyerno na
Hindi dahil ito ay isang hindi paraan ng kolonisasyon
suspendihin ang kapangyarihang politikal upang
akitin ang dayuhang mamumuhunan para tugunan sa hindi lantad na paraan.
ang pangangailangang mulitinasyunal? Bakit?

Bilang isang estudyante, paano mo mapapanatili ang Mapapanatili natin ito sa pamamagitan ng paggamit
Wikang Filipino?
ito sa pakikipag komunikasyon sa pang-araw araw.

Kung ikaw ay isa sa mga maswerteng tao na nakasali

sa pagtitipon o seminar patungkol panlipunang pag-
unlad o global capitalism. Ano ang iyong daing Idadaing ko ang kalagayan ng wikang Filipino ng
upang himukin ang mga pilipino na tangkilikin ang bansang pilipinas. Dahil ito ay nawawalang bahala na
sariling wika at panitikan?bakit?
lamang dahil sa impluwensiya ng mga banyaga.

Ako ay magtatakda ng batas na magpapairal at

Kung ikaw ay bibigyan ng kapangyarihang magtakda magpapayaman sa wika at kulturang Filipino.
ng batas upang panatilihin at pagyamanin ang kultura
at wikang Flipino. Ano ito? Bakit?

Hindi dahil ang kasaysayan ang nagpapatibay at

Kung puputulin ang kasaysayan magiging nagbibigay kulay sa kasalukayan ng ating bansa.
makabuluhan pa ba ang kasalukuyan ? bakit?
Dahil sa kasaysayan na sasariwa natin ang
naranasang pagbabago ng ating kultura at tradisyun
at lalong lalo na sa ting wika.
C. Pangwakas na Gawain

1. Paglalahat ( Think Pair Share)

Panuto: Humanap ng kapareha na may magkaibang

tekstong binasa. Bibigyan lamang kayo ng limang
minuto upang magbahagi ng inyong nalaman at
natutunan sa isa’t isa. Pipili ako ng mga
mag-aaral na siya ring magbahagi ng natutunan
dito sa harap.
Maliwanag ba, klas? Opo,titser.

V. Ilipat

Batid kong, naunawaan na ninyo ang ating tinalakay,

ngayon ay mayroon na naman tayong gawain. Sa
parehong pangkat kanina, kayo ay bubuo ng sabayang
bigkas, balita, dula-dulaan at jingle na may kaugnayan
sa paksang natalakay upang magabayan kayo, narito
ang GRASPS.

GRASPS

Goal Ang inyong goal ay makagawa ng isang sabayang bigkas, balita, dula dulaan at
jingle na may kaugnayan sa paksang natalakay.

Role Mga artista, mga taga balita at mga jingler.

Audience Guro at kapwa mag-aaral

Situation Kayo ay magtatanghal sa isang Buwan ng Wika

Product Isang Sabayang Bigkas, Balita, Dula-dulaan at Jingle

Standard Sabayang Bigkas

a. May kaugnayan sa paksa - (5)

b. Organisasyon ng mga ideya - (5)

c. Kooperasyon - (5)

Kabuuan: 15

Balita

a. May kaugnayan sa paksa - (5)

b. Kasiningan - (5)

c. Kooperasyon - (5)

Kabuuan: 15

Dula-dulaan

a. May kaugnayan sa paksa - (5)

b.Pagkamalikhain - (5)
 c. Kooperasyon - (5)

Kabuuan: 15

Jingle

a. May kaugnayan sa paksa - (5)

b.Orihinalidad - (5)

c. Kooperasyon - (5)

Kabuuan: 15

Rubriks sa Sabayang Bigkas

PAMANTAYAN Lubos na naipamalas Naipamalas Hindi gaanong

naipamalas
(5) (3)
(2)

May kaugnayan sa paksa

Organisasyon ng mga Ideya

Kooperasyon

Rubriks sa Balita

PAMANTAYAN Lubos na naipamalas Naipamalas Hindi gaanong

naipamalas
(5) (3)
(2)

May kaugnayan sa paksa

Orihinalidad

Kooperasyon

Rubriks sa Dula-dulaan

PAMANTAYAN Lubos na naipamalas Naipamalas Hindi gaanong

naipamalas
(5) (3)
(2)

May kaugnayan sa paksa

Pagkamalikhain

Kooperasyon

Rubriks sa Jingle

PAMANTAYAN Lubos na naipamalas Naipamalas Hindi gaanong

naipamalas
(5) (3)
(2)

May kaugnayan sa paksa

Organisasyon ng mga Ideya

Kooperasyon

VI. Takdang Aralin

Magbigay ng pananaw sa tekstong inyong binasa. Ito ay bubuoin ng 2 hanggang 3

talata at ipasa sa susunod na tagpo.