2012 DINAPATHRIKALLONI KATHALU

SAMAGRA PARISEELANA

Thesis submitted to the Madurai Kamaraj University

for the award of the Degree of
DOCTOR OF PHILOSOPHY IN TELUGU

Research
B. SURESH BABU
Reg. No.F9012

Supervising Teacher
Dr. J. VENKATARAMANA

DEPARTMENT OF TELUGU
MADURAI KAMARAJ UNIVERSITY
MADURAI- 625 021

JUNE, 2017
 2012 DINAPATHRIKALLONI KATHALU
SAMAGRA PARISEELANA

Synopsis submitted to the

Department of Telugu, Madurai Kamaraj University for the
DEGREE OF DOCTOR OF PHILOSOPHY

Research
B. SURESH BABU
Reg. No.F9012

Supervising Teacher
Dr. J. VENKATARAMANA

DEPARTMENT OF TELUGU
MADURAI KAMARAJ UNIVERSITY
MADURAI- 625 021

JUNE, 2017






 

 F




 









Dr. J. VENKATARAMANA
Assistant Professor & Head i/c
Department of Telugu
School of Indian Languages
Madurai Kamaraj University
Madurai - 625 021

CERTIFICATE

I hereby certify that the thesis entitled ‘2012 DINAPATHRIKALLONI KATHALU

SAMAGRA PARISEELANA’ submitted to the Department of Telugu, Madurai Kamaraj
University for the award of the Degree of Doctor of Philosophy in Telugu & Comparative
Literature is an original and independent work of B. SURESH BABU carried out in the
Department of Telugu, School of Indian Languages, Madurai Kamaraj University, Madurai
under my supervision.

Madurai Signature
Date:
B. SURESH BABU(F9012)
Department of Telugu
School of Indian Languages
Madurai Kamaraj University
Madurai - 625 021

DECLARATION

I hereby declare that the dissertation entitled ‘2012 DINAPATHRIKALLONI

KATHALU SAMAGRA PARISEELANA’ submitted to the Department of Telugu, Madurai
Kamaraj University for the award of the Degree of Doctor of Philosophy in Telugu,
during the year 2012-2017 under the guidance of Dr. J.VENKATARAMANA Assistant
Professor & Head i/c, Department of Telugu, Madurai Kamaraj University, Madurai and
it has not formed the basis fully or partially for the award of any Degree, Diploma or
other similar title earlier and no part of the dissertation has been published or sent for
publication at the time of submission.

Madurai Signature
Date:
 ø£è‘·»„‘·\T
Hê≈£î »qàì∫Ã, ñqï‘· #·<äTe⁄\T #·~$+∫q leT‹ ø±+‘·eTà, l yÓ+ø£≥sêe⁄\≈£î,
ñeTà&ç ≈£î≥T+ã nqTã+<Ûë\qT, Áù|e÷qTsê>±\qT |ü+∫q HêqïeTà Áø°.X‚. #ÓqïeTà≈£î,
Hê ø√dü+ Ä˝À∫düTÔ Hê n_Ûeè~›ì ø√s¡T≈£îH˚ ∫qïeTà ∫Hêïqï\T l |ü<ëàe‹, yÓ÷Vü≤Hésêe⁄\≈£î,
qqTï Äràj·T+>± #·÷ùd n‘·Ô kÕ$Á‹øÏ, eT]j·TT ‘·eTTà&ÉT düTπs+Á<ä, #Ó˝…¢\T düŒ+<äq,
eT<ÛäT\‘·\≈£î.....
H˚qT n&É>∑>±H˚ |ü]XÀ<Ûäq #˚j·T&ÜìøÏ neø±X¯+ Ç∫Ã, ‘·q neT÷\´yÓTÆq düeTj·÷ìï
yÓ∫Ã+∫, ‘·>∑T dü÷#·q\T dü\Vü‰\T Ç∫Ãq Ä#ês¡T´\T, |üs¡´y˚ø£å≈£î\T &܈ˆ C….yÓ+ø£≥s¡eTD >±]øÏ,
nbÕ´j·T+>± |ü\ø£]+#˚ leT‹ C….yêDÏ>±]øÏ, C….‹s¡TbÕ˝Ÿ, øÏs¡DY≈£î....
Hê≈£î |ü]XÀ<Ûäq≈£î e÷s¡Z+ y˚dæ, Hê ø√dü+ Ä˝À∫+∫q Ä#ês¡´ ÄsY. sêCÒX¯«s¡eTà >±]øÏ...
|ü]XÀ<Ûäq #˚j·T&ÜìøÏ Ä]úø£ düVü‰j·÷ìï n+~+∫q j·TT.õ.dæ. yê]øÏ.....
‘Ó*j·Tì ÁbÕ+‘·+˝À ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À ‘√&ÉT>± ì*∫q ‘Ó\T>∑T XÊK˝À u≤ãT, ø£qï&É XÊK˝À
&܈ˆ $s¡÷bÕø£å, dü÷s¡|üŒ\≈£î.......
‘Ó\T>∑T XÊK˝À n‹~∏ n<Ûë´|ü≈£î\T &܈ˆ |æ.qs¡dæ+Vü≤+, ¬ø.ø=+&Éäj·T´\≈£î.....
Hê‘√ bÕ≥T |ü]XÀ<Ûqä \T #˚d÷ü ,Ô Hê≈£î düV‰ü j·T düV≤ü ø±sê\T n+~+∫q &܈ˆs¡M+Á<ä u≤ãT≈£î,
j·T+.Á|ükÕ<é, XÊ´yéT, sêCÒwt, qs¡düj·T´ Ç‘·s¡ $TÁ‘·T\+<ä]øÏ......
øπ Áå ‘· |ü]o\q˝À Hê≈£î ø±e\dæq ø£<\ä∏ qT Çe«&ÜìøÏ nqTeT‹ Ç∫Ãq Ä+Á<ÛCä À´‹ Á|ü<ëÛ q
ø±sê´\j·T+ m+&û >±]øÏ, eT]j·TT Á>∑+<∏ë\j·T+ n~Ûø±s¡T\≈£î, Ç‘·s¡ düuÛÑT´\≈£î.......
|ü]XÀ<Ûäq˝À Hê≈£î ø±e\dæq yê{Ïì n+~+∫, πøåÁ‘· |ü]o\q˝À Hê‘√ bÕ≥T Á|üj·÷DÏ+∫q
|ü]XÀ<Ûä≈£î\T, $TÁ‘·T\T Hê>∑sêE, X¯+ø£sY, u≤ãT\≈£î.....
|ü]XÀ<ÛäqqT düø±\+˝À &ç.{Ï.|æ. #˚dæ∫Ãq Á|ü‘·÷´wü >±]øÏ,...
Hê≈£î Á|ü‘·´ø£å+>±, |üs√ø£å+>± düVü‰j·T+ #˚dæq $TÁ‘·T\+<ä]øÏ....

Hê
Vü≤è<äj·T|üPs¡«ø£ ø£è‘·»„‘·\T
 $wüj·Tdü÷∫ø£
eTT+<äTe÷≥
1. ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\T ` ø£<∏ë |ü]D≤eT+ 1 ` 13
1.1. ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\T
1.1.1. ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\ Ä$sꓤe+ ` $ø±dü+
1.1.2. ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\T ` $uÛ≤>±\T
1.2. ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\T ` ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä
2. ø£<∏ä≈£î\T ` |ü]#·j·T+ 14 ` 43
2.1. ø£<∏ä≈£î\ eØZø£s¡D
2.1.1. dü«‘·+Á‘· ø£<∏ä\T
2.1.2. ø=‘·Ô ø£<∏ä≈£î\T
2.1.2.1. ‘Ó\T>∑T ÁbÕ+‘· ø£<∏ä≈£î\T
2.1.2.2. ‘Ó\T>∑T ÁbÕ+‘˚‘·s¡ ø£<∏ä≈£î\T
2.1.3. bÕ‘· ø£<∏ä≈£î\T
2.1.3.1. >∑‘·+˝À e∫Ãq ø£<∏ä≈£î\T
2.1.3.2. 2012˝À e∫Ãq ø£<∏ä≈£î\T
2.1.4. nqTyê<ä ø£<∏ä≈£î\T
3. 2012 ~q|üÁ‹ø£˝À¢ì ø£<∏ä\T ` edüTÔ yÓ’$<Ûä´+ 44 ` 120
3.1. kÕe÷õø£ ` kÕ+düÿèø£ Ç‹eè‘êÔ\T
3.1.1. e÷qe‘·«+
3.1.2. Á|ü|ü+Nø£s¡D
3.1.3. nuÛÑT´<äj·T+
3.1.4. ≈£î\+
3.1.5. dü+düÿè‹
3.2. ≈£î+≥T+ã dü+ã+<Ûä Ç‹eè‘êÔ\T
3.2.1. Ád”Ô\ dü+ã+~Û‘·
3.2.1.1. Ád”\ ÁbÕ<Ûëq´‘·
3.2.1.2. Ád”Ô\ Ä~Û|ü‘·´+
3.2.1.3. Ád”Ô\ düeTdü´\T
3.2.2. |ü⁄s¡Twüß\ dü+ã+~Û+‘·
3.2.2.1. |ü⁄s¡Twüß\ ÁbÕ<Ûëq´‘·
3.2.2.2. |ü⁄s¡Twüß\ Ä~Û|ü‘·´+
3.2.2.3. |ü⁄s¡Twüß\ düeTdü´\T
3. 3. dü+ã+<Ûë\T
3.3.1. s¡ø£Ô dü+ã+<Ûë\T
3.3.2. $yêVü≤ dü+ã+<Ûë\T
3.3.2.1. uÛ≤s¡´uÛÑs¡Ô\ dü+ã+<Ûä+
3.3.2.2. u≤<Ûä´‘·\T
 3.3.3. $yêùV≤‘·s¡ dü+ã+<Ûë\T
3.3.3.1. uÛ≤s¡´
3.3.3.2. uÛÑs¡Ô
3.3.4. e÷qMj·T dü+ã+<Ûë\T
3.3.4.1. ¬s’‘·T ` m<äT›
3.3.4.2. eTìwæ ` eTT+–dü
3.3.4.3. eTìwæ ` |üøÏå
3.4. Ä]úø£ dü+ã+<Ûä Ç‹eè‘êÔ\T
3.4.1. e´ekÕj·T+
3.4.2. ù|<ä]ø£+
3.4.3. eT<Ûä´ ‘·s¡>∑‹
3.4.4. Ädæú
3.4.5. n$˙‹
3.4.6. ìC≤sTT‹
3.5. ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü, kÕVæ≤‘·´ |üs¡yÓTÆq Ç‹eè‘êÔ\T
3.6. sê»ø°j·T Ç‹eè‘êÔ\T
3.7. Á|ürø±‘·àø£ Ç‹eè‘êÔ\T
3.8. nqTyê<ä Ç‹eè‘êÔ\T
3.9. |üsê´es¡D Ç‹eè‘êÔ\T
4. 2012 ~q|üÁ‹ø£˝À¢ì ø£<∏ä\T ` ø£<∏ë+>±\T 121 ` 201
4.1. ÁbÕs¡+uÛÑ+
4.2. eTT–+|ü⁄
4.3. bÕÁ‘·\T
4.4. H˚|ü<∏ä´+
4.5. o]¸ø£
4.6. <äèwæºø√D+
4.7. düìïy˚X¯+
4.8. dü+|òüT≥q
4.9. dü+yê<ä+
4.10. q&Éø£
4.11. dü+$<Ûëq+
4.12. es¡íq\T
4.13. XË’*
4.14. uÛ≤wü
eTT–+|ü⁄ 202 ` 203
nqTã+<Ûä+ 204 ` 212
ñ|üj·TTø£Ô Á>∑+<∏ädü÷∫ø£ 213 ` 216
 eTT+<äTe÷≥
#·]Á‘·˝À @ $|ü¢e+ Ä$s¡“¤$+∫Hê, @ ñ<ä´eT+ ñ<䓤$+∫Hê, @ C≤‹ C≤>∑è‘·yÓTÆHê yê{Ï
e÷s¡TŒ≈£î @<√ ˇø£{Ï Á|ü‘·´ø£å+>±H√, |üs√ø£å+>±H√ ø±s¡D+ eVæ≤düTÔ+~. Ä e÷s¡TŒ Ä+π>¢j·TT\
sêø£‘√ |üÁ‹ø£\ s¡÷|ü+˝À düŒwüº+>± ø£ì|æ+#·&É+ »]–+~. Ä+π>¢j·TT\T yê] eT‘êìï eTq
<˚X¯+˝À yê´|æÔ #˚j·T&ÜìøÏ yês¡T m+#·T≈£îqï e÷s¡Z+ |üÁ‹ø£\T. yê] dü«˝≤uÛÑ+ ø√dü+, Á¬ø’düÔe eT‘·
yê´|æÔ ø√dü+ @sêŒ≥T #˚dHæ ê ‘·sT¡ yê‘· uÛ≤s¡‘· kÕ«‘·+Á‘·´ b˛sê{≤ìøÏ |üÁ‹ø£\T m+‘·>±H√ ‘√&ÉŒ&ܶsTT.
düe÷»+˝À #·<Tä e⁄≈£îqï eT<Û´ä ‘·s>¡ ‹∑ es¡+Z ô|]–+~. Ä+>∑u¢ ≤Û wüqT H˚sT¡ Ãø√e&ÉyT˚ ø±≈£î+&Ü,
H˚s¡TÃ≈£îqï yê{Ïì dü«uÛ≤wü˝À n+<ä]øÏ n+~+#·&ÜìøÏ |üÁ‹ø£˝Ò kÕ<Ûäq nj·÷´sTT. ø±˙ eTTÁ<äD≤
kÂ\uÛÑ´+ ˝Òø£b˛e&É+, Á|ü#ês¡+ ‘·≈£îÿe>± ñ+&É&É+ e\q n|üŒ{À¢ |üÁ‹ø£\T ô|<ä›>± Ä<äs¡D
bı+<ä˝<Ò Tä . ‘Ó\T>∑T˝À <ë<ë|ü⁄ 1880 qT+∫ |üÁ‹ø± s¡+>∑+˝À ø=ìï e÷s¡TŒ\T e#êÃsTT. düe÷»+˝À
#Ó‘’ q· ´+ e∫Ã+~. dü+|òTü dü+düÿs¡D >∑T]+∫ ne>±Vü≤q ô|+#·T≥≈£î á |üÁ‹ø£\qT Ädüsê>± #˚dTü ø=ì
s¡#·q\T #˚ùdyêfi¯ófl ô|]>±s¡T.
q÷‘·q $wüj÷· \T Á|ü»\≈£î #˚sT¡ e ø±e&ÜìøÏ ø=+<äsT¡ s¡#s· TT‘·\T ø£<ë∏ ìø£qT mqTï≈£îHêïs¡T.
n~ >∑eTì+∫q |üÅ‹ø£\T ø£<∏ä, ø£<∏ëìø£\≈£î ô|<ä›|”≥ y˚XÊsTT. n˝≤ |üÁ‹ø£\≈£î, ø£<∏ä≈£î ã+<Ûä+
ô|]–+~. ø£$‘·«+‘√ bÕ≥T ø£<∏ä≈£î |üÁ‹ø£\T ÅbÕeTTU≤´ìï Ç#êÃsTT.
|üÁ‹ø£˝À¢ n+‘·es¡≈£î ñqï Á‘Ó’e÷dæø£, e÷dü, |üø£å |üÁ‹ø£\‘√ u≤≥T ~q |üÁ‹ø£\T ≈£L&Ü
n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ sêe&É+ »]–+~. M{Ï˝À $<ä´, yÓ’<ä´, Ä]úø£, e´ekÕj·T, kÕVæ≤‘·´, Ä<Ûë´‹àø£,
dæìe÷, Vü‰dü´ yÓTT<ä˝…’q $wüj·÷\≈£î $$<Ûä s¡ø±\ o]¸ø£\ <ë«sê bÕsƒ¡≈£î\ Vü≤è<äj·÷\qT
Äø£≥Tºø=qT≥≈£î ~q |üÁ‹ø£\T $X‚wü ø£èwæ #˚düTÔHêïsTT. n+<äT˝À uÛ≤>∑+>±H˚ ~q |üÁ‹ø£\˝À
Ä~yês¡+ nqTã+<Ûä+ dü+∫ø£\qT rdüT≈£î sêe&É+ »]–+~.
bÕÁ‹πøj·TT\T ˇø£&TÉ >∑T eTT+<äTøπ dæ |üÁ‹ø± s¡+>∑+˝À $|üy¢ ê‘·àø£ e÷s¡TŒ\T rdüT≈£î e#êÃs¡T.
n+<äT˝À uÛ≤>∑+>± ~q |üÁ‹ø£\≈£î Ä~yês¡+ nqTã+<Ûä+, Á|ü‘˚´ø£ dü+∫ø£\T>± rdüT≈£îsêe&É+
»]–+~. n+<äTe\q ªª2012 ~q |üÁ‹ø£˝À¢ì ø£<∏ä\T düeTÁ>∑ |ü]o\qµµ nH˚ n+XÊìï |ü]XÀ<Ûäq
n+X¯+>± mqTïø√e&É+ »]–+~. Ç+<äT˝À ‘Ó\T>∑T˝À Á|üeTTK ~q |üÁ‹ø£˝…’q áHê&ÉT, kÕøÏ,å
Ä+Á<ÛCä À´‹, Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T, Ä+Á<ÛÁä |üu,ÑÛ Á|üC≤X¯ø,ÔÏ yês¡,Ô dü÷s¡´ ~q |üÁ‹ø£\ Ä~yês¡+ nqTã+<Ûä
Á|ü‘˚´ø£ dü+∫ø£˝Àì ø£<∏ä\qT |ü]o*+∫ |ü]XÀ<Ûäq kÂ\uÛÑ´+ ø=s¡≈£î Hê\T>∑T n<Ûë´j·÷\T>±
$uÛÑõ+#·&É+ »]–+~.
yÓTT<ä{Ï n<Ûë´j·T+ ª‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\T ` ø£<∏ë |ü]D≤eT+µ. á n<Ûë´j·T+˝À |üÁ‹ø£\T
kÕVæ≤‘·´ìøÏ #˚dæq, #˚düTÔqï ùde\qT $e]kÕÔqT. |üÁ‹ø£\˝À ‘Ó\T>∑T ø£<∏ëìø£≈£î ñqï dü+ã+<Ûëìï,
|üÁ‹ø£\T ø£<∏ä≈£î Ç∫Ãq ÁbÕ<Ûëq´‘·qT $X‚¢wækÕÔqT. ~q |üÁ‹ø£ nqTã+<Ûä dü+∫ø£˝À¢ ø£<∏ëìø£
ÁbÕ<Ûëq´‘·qT $e]kÕÔqT.
 s¬ +&Ée n<Ûë´j·T+ ª2012 ø£<≈ä∏ î£ \T ` |ü]#·jT· +µ. á n<Ûë´j·T+˝À 2012e dü+e‘·‡s¡+˝À
Å|üeTTK ~q |üÁ‹ø£˝…’q áHê&ÉT, kÕøÏ,å Ä+Á<ÛCä À´‹, Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T, Ä+Á<ÛÁä |üu,ÑÛ Á|üC≤X¯ø,ÔÏ yês¡,Ô dü÷s¡´
|üÁ‹ø£\ Ä~yês¡+ nqTã+<Ûä Á|ü‘˚´ø£ dü+∫ø£˝Àì ø£<∏ä\qT Á|ü#·T]+∫q ø£<∏ä≈£î\qT, yê] Ç‘·s¡
s¡#·q\qT |ü]#·j·T+ #˚kÕÔqT. bÕ‘· ø£<∏ä≈£î\T, q÷‘·q ø£<∏ä≈£î\T, nqTyê<ä ø£<∏ä≈£î\T>± $uÛÑõ+∫,
nqTyê<ä ø£<∏ä≈£î\ |ü]#·j·÷\qT, bÕ‘· ø£<∏ä≈£î\ |ü]#·j·÷\T m≈£îÿe eT+~øÏ ‘Ó*ùd neø±X¯+
ñ+≥T+~ ø£qTø£ yê] |ü]#·j·T+ $e]+#·˝Ò<äT. |ü⁄qs¡TøÏÔì <äèwæº˝À ñ+#·Tø=ì ø=+‘· eT+~ ø£<∏ë
s¡#·sTT‘·\ $esê\qT e÷Å‘·y˚T Çe«&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
eT÷&Ée n<Ûë´j·T+˝À ª2012 ~q|üÁ‹ø£˝À¢ì ø£<∏ä\T edüTÔ yÓ’$<Ûä´+µ. 2012 Ä~yês¡+
nqTã+<Ûä |üÁ‹ø£˝À¢ e∫Ãq ø£<∏ä\˝Àì edüTÔe⁄qT Ä<Ûës¡+>± #˚düTø=ì $uÛÑ»q #˚dæ ˇø√ÿ $uÛ≤>±ìï
eTs¡\ ñ|ü $uÛ≤>±\T>± #˚kÕÔqT. n~ kÕe÷õø£ ` kÕ+düÿè‹ø£ Ç‹eè‘êÔ\T, ≈£î≥T+ã dü+ã+<Ûä
Ç‹eè‘êÔ\T, dü+ã+<Ûä Ç‹eè‘êÔ\T, Ä]úø£ dü+ã+<Ûä Ç‹eè‘êÔ\T, |üsê´es¡D Ç‹eè‘êÔ\T, ‘Ó\T>∑T
uÛ≤wü Ç‹eè‘êÔ\T, sê»ø°jT· Ç‹eè‘êÔ\T, nqTyê<ä Ç‹eè‘êÔ\T, Á|ürø±‘·àø£ Ç‹eè‘êÔ\T>± $uÛõÑ +∫
$X‚¢wækÕÔqT.
Hê\Ze n<Ûë´j·T+ª2012 ~q |üÁ‹ø£˝À¢ì ø£<\ä∏ T ` ø£<ë∏ +>±\Tµ. á n<Ûë´j·T+˝À Á|üeTTK
~q|üÁ‹ø£˝À¢ yÓ\Te&çq nH˚ø£ eT+~ ø£<≈ä∏ î£ \ $$<Ûä ø£<\ä∏ qT ø£<ë∏ +>±\‘√ düeTq«sTT+∫ $e]kÕÔqT.
yê{Ï˝À ÁbÕs¡+uÛÑ+, eTT–+|ü⁄, bÕÁ‘·\T, H˚|ü<Ûä´+, o]¸ø£, <äèwæºø√D+, düìïy˚X¯+, dü+|òüT≥q,
dü+$<Ûëq+, dü+yê<ä+, es¡íq\T, XË’*, uÛ≤wü eTTqï>∑T yê{Ïì $X¯Bø£]kÕÔqT. nedüsêìï ã{Ϻ
2012e dü+e‘·‡s¡+˝À e∫Ãq ø£<∏ä\ìï+{Ï˙ |üÅ‹ø£\ yêØ>± $uÛÑõ+∫ es¡Tdü>± ù|s=ÿq&É+
»s¡T>∑T‘·T+~.
á dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏ä+ s¡÷|üø£\ŒHê Áø£eT+˝À πø+ÅBj·T $X¯«$<ë´\j·T+ Á>∑+<∏ë\j·÷\
qT+&ç, $$<Ûä $X¯«$<ë´\j·T Á>∑+<∏ë\j·÷\ ø£<∏ä≈£î\ qT+&ç ø£<∏ä\qT ùdø£]+#·&É+ »]–+~.
yê{Ïì |ü]XÀ<Ûäø£ yê´dü+ ∫es¡ 2012 ~q|üÁ‹ø£˝À¢ e∫Ãq ø£<∏ä\qT nqTã+<Ûä+˝À #˚s¡TkÕÔqT.
á |ü]XÀ<Ûäq≈£î ñ|üø£]+∫q Á>∑+<∏ë\qT nø±sê~ Áø£eT+˝À ñ|üj·TTø£Ô Á>∑+<∏ä dü÷∫˝À
$e]kÕÔqT.
 1

1. ‘Ó\T>∑T |ü‹
Á ø£\T ` ø£<ë∏ |ü]D≤eT+
eTÚœø£ kÕVæ≤‘·´+>± eTq eTT+<äTø=∫Ãq ø£<ä∏ m|ü⁄Œ&ÉT |ü⁄{Ï+º <√ K∫Ñ·+>± #Ó|Œü ˝Ò+. ø±˙
Ä<ÛTä ìø£+>± ø£<qä∏ T ns¡+ú #˚dTü ≈£îH˚≥|üð&ÉT ø£<ë∏ |ü⁄≥Tºø£ >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø√e#·TÃ. ‘Ó\T>∑T ø£<ä∏ >∑T]+∫,
ø£<ë∏ |ü]D≤eT+ >∑T]+∫ $düèÔ ‘·+>±H˚ |ü]XÀ<Ûqä \T »]>±sTT. m+‘√ eT+~ $eTs¡Ù≈£î\T, |ü]XÀ<Û≈ä î£ \T
s¡#q· \T #˚XÊs¡T. ø£<\ä∏ qT, |üÁ‹ø£\qT y˚sT¡ y˚sT¡ >± #·÷&É˝+Ò . ‘=* ‘Ó\T>∑T ø£<ä∏ ø=+<äsT¡ nqT≈£îqï≥T¢
>∑Ts¡C≤&É ª~<äTu› ≤≥Tµ, eT] ø=+<äsT¡ nqï≥T¢ ã+&Üs¡T n#·Ãe÷+ã ªnã˝≤ dü∫Ã]Á‘·µ yÓTT<ä{>±
|üÁ‹ø£˝À¢ e∫Ãqy˚. ‘Ó\T>∑T ø£<≈ä∏ î£ e÷s¡+Z , Á|üj÷· D+ |üÁ‹ø£˝qÒ ì #ÓbÕŒ*. H˚{Ï s¡#s· TTÁ‘·T\T ø=+<äsT¡
ø£<ë∏ dü+|ü⁄{≤\T Á|ü‘´˚ ø£+>± eTTÁ~+#·T≈£î+≥THêïs¡T. nsTTHê yê{Ï˝À ø=qïsTTHê |üÁ‹ø£˝À¢ e∫Ãq$
nsTT ñ+{≤sTT. n˝≤π> Á|ü‹ @&Ü~ kÕVæ≤r Á|üeTTKT\T yê]¸ø£ ø£<ë∏ dü+ø£\Hê\T rdüTø=düTHÔ êïs¡T.
M{Ïì ≈£L&Ü |üÁ‹ø£˝À¢ eTTÁ~‘·yTÓ qÆ yê{Ï qT+#˚ m+|æø£ #˚dTü ≈£î+≥THêïs¡T.
eTs√ yÓ|’ ⁄ü ø=ìï |üÁ‹ø£\T b˛{°\qT ìs¡«∫+∫, m+|æø£ #˚dqæ ø£<\ä∏ qT Á|ü‹ yês¡y÷Ó , HÓ˝À
es¡d>ü ± eTTÁ~düTHÔ êïsTT. ñ>±~, BbÕe[ e+{Ï |üs«¡ ~Hê\ H˚|<ü ´äÛ +˝À ø£<ë∏ b˛{°\qT |üÁ‹ø£\T
Á|üø{£ +Ï #·&+É eTq+<ä]ø° $~‘·yT˚ . >∑Ts¡C≤&É nbÕŒsêe⁄, lbÕ<ä düTÁãVü≤àD´XÊÁdæ,Ô eT<ÛTä sê+‘·ø+£
sêC≤sê+, øπ ‘·T $X¯«Hê<Ûs¬ä &ç,¶ z˝≤Z, ≈£î|æŒ* |ü<àä , KBsYu≤ãT....ˇø£sì¡ ø±<äT ÄHê{Ï qT+&ç H˚{Ï
es¡≈î£ ù|s¡T Á|üU≤´‘·T\T ‘Ó#T· Ã≈£îqï ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‘·T\+<äs÷¡ |üÁ‹ø£\ <ë«sêH˚ U≤´‹>±+#ês¡T.
ªª|üÁ‹ø± ø£<ë∏ kÕVæ≤‘·´+ n˙, |üÁ‹πø‘·s¡ ø£<ë∏ kÕVæ≤‘·´+ n˙ y˚sπ «s¡T>± @$T ˝Òe⁄. ìC≤ìøÏ
eTq ø£<,ä∏ ø£<ë∏ ìø£ kÕVæ≤‘·´+ <ë<ë|ü⁄ n+‘ê eTT+<äT |üÁ‹ø± eTTK+>±H˚ edüTqÔ ï~. Ä ‘·sT¡ yê‘·
dü+ø£\Hê\T>± s¡÷|ü⁄~<äT≈› î£ +≥Tqï~. BìøÏ $TqVü‰sTT+|ü⁄ #ê\ ‘·≈î£ ÿe dü+<äsꓤ˝À¢H.˚ @ s¡#s· TT‘·
nsTTHê Á>∑+<Ûä s¡÷bÕq ‘·q ø£<\ä∏ qT ‘Ó#T· Ãø√>∑\ neø±X¯+ eTT+<äTHêï düsπ , Ä ø£<\ä∏ T eTT+<äT @<√
z |üÁ‹ø£\˝À sêyê\H˚ ø√s¡T≈£î+{≤&ÉT. |ü⁄düøÔ +£ >± y˚ùdÔ yÓsTT´, eTVü‰ nsTT‘˚ s¬ +&ÉT y˚\ ø±|”\T
n#·Tà y˚jTÓ T#·TÃ. n$ ø=+‘· eT+~ bÕsƒ≈¡ î£ \ <ëø± yÓfi≤¢\+fÒ ø£˙dü+ @&Ü~, s¬ +&˚fió¯ ¢ |ü&TÉ ‘·T+~.
n<˚ |üÁ‹ø± eTTK+>± nsTT‘˚ yês¡+ s√E˝À¢ ø=ìï y˚\ eT+~, \ø£\å eT+~ <ëø± ≈£L&Ü yÓfió¯ +Ô ~.
Ç~ z ô|<ä› ‘·è|æÔ s¡#s· TT‘·≈î£ µµ. (Á|ükÕ<äsêe⁄, #·\kÕì : ‘Ó\T>∑T yÓ\T>∑T\T)
n+<äTøπ ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\qT $&ç$&ç>± #·÷&É˝+Ò nqï~ $eTs¡Ù≈£î˝Ò ø±<äT, ø£<ë∏ s¡#j
· T· T‘·\
n_ÛÁbÕj·T+ ≈£L&Ü.
 2

1.1. ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\T

H˚&TÉ ‘Ó\T>∑T H˚\ô|’ |üÁ‹ø£\≈£î ø=<äy˚ ˝Ò<Tä . ~q |üÁ‹ø£\T, yês¡ |üÁ‹ø£\T, |üøå£ |üÁ‹ø£\T, e÷dü
|üÁ‹ø£\T edüTHÔ êïsTT. ø±˝≤ìï ãfÒº ø±<äT edüTeÔ ⁄qT ã{Ϻ kÕVæ≤‘·´+, uÛøÑ ,ÔÏ sê»ø°jT· +, dæìe÷, X¯è+>±s¡+,
yê´bÕsêìï ã{Ϻ ≈£L&Ü nH˚ø£ |üÁ‹ø£\T edüTHÔ êïsTT. H˚&TÉ n+‘·sê®\+ $ìjÓ÷>∑+˝ÀìøÏ e∫Ãq
‘·sê«‘· |ü\T |üÁ‹ø£\T yÓuŸôd{’ Ÿ‡˝À ñHêïsTT.
»s¡ï˝Ÿ nH˚ |ü<ëìøÏ düe÷Hês¡øú +£ >± H˚&TÉ |üÁ‹ø£ nH˚ |ü<ëìï yê&ÉT‘·THêï+. ø±˙ á |ü<+ä
˝≤{ÏH,é Áô|+ò #Y uÛ≤wü\ qT+∫ @s¡Œ&ç+~. M{ÏøÏ n|òt <ä &˚, &Ó*’ nH˚ nsêú\T ñHêïsTT. Ç|ü⁄Œ&ÉT
‘Ó\T>∑T H˚\ô|’ |üÁ‹ø£\T b˛wædTü qÔ ï bÕÁ‘· Ç+‘ê n+‘ê ø±<äT. |üÁ‹ø£\qT #·÷&É≈î£ +&Ü s√E >∑&eÉ ì
|ü]dæ‹ú ñ+~. yÓTT<ä≥ ‘Ó\T>∑T H˚\ô|’ |üÁ‹ø£\T m|üð&ÉT ÁbÕs¡+uÛeÑ Tj·÷´jÓ÷ ‘Ó\TdüT≈£î+fÒ ÄX¯Ãs¡´+
ø£\T>∑T‘·T+~.
1.1.1. ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\ Ä$sꓤe+ ` $ø±dü+
‘Ó\T>∑T˝À eTTÁ<äD≤ j·T+Á‘·+, |üÁ‹ø£\T @sêŒ≥T Ä+>∑¢ bÕ\≈£î\ e\H˚ »]>±sTT. yêfi¯ófl
yê] dü«˝≤uÛ+Ñ ø√dü+, Á¬ød’ eÔü eT‘· yê´|æÔ ø√dü+ @sêŒ≥T #˚dHæ ê ‘·sê«‘· n$ uÛ≤s¡‘· kÕ«‘·+Á‘·´
b˛sê{≤ìøÏ, eTq˝À ◊ø£´eT‘·´+ ø£*–+#·&ÜìøÏ m+‘·>±H√ ‘√&ÉŒ&ܶsTT. eTTK´+>± kÕ«‘·+Á‘·´
b˛sê{≤ìøÏ, uÛ≤s¡rj·TT\˝À ◊ø£´‘· ø£*–+#·&ÜìøÏ m+‘·>±H√ ‘√&ÉŒ&ܶsTT. kÕ«‘·+Á‘·´ b˛sê≥ ø±\+˝À
|üÁ‹ø£\T ìs¡«Væ≤+∫q bÕÁ‘· ‘·≈î£ ÿe>± #·÷&É˝+Ò .
ªª‘Ó\T>∑T eTTÁ<äD yÓTT≥ºyÓTT<ä≥ 1812 dæs¡+|üP˝Ÿ˝Àq÷, 1816˝À eTÁ<ëdüT˝Àq÷
ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ +Æ ~. 1746 ` 47 ÁbÕ+‘·+˝À ‘Ó\T>∑T eTTÁ<äD≤ ø±s¡´Áø£eT+ ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ ‘Æ ,˚ ‘Ó\T>∑T˝À
yÓTT≥ºyTÓ T<ä≥ n#·Tà y˚dqæ |ü⁄düøÔ +£ u…_’ ˝Ÿ nì $E„\ n_ÛÁbÕj·T+. dæs+¡ |üPsY, eTÁ<ëdt, ãfi≤fl]\˝À
∫qï ∫qï ø£s|¡ Áü ‘ê\‘√ ‘Ó\T>∑T eTTÁ<äD ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ qÆ ~. ‘·sT¡ yê‘· ø±\+˝À eT∫©|ü≥ï+, ø±øÏHê&É
yÓTT<ä˝q’… ÁbÕ+‘ê˝À¢ ‘Ó\T>∑T eTTÁ<äD≤XÊ\\T HÓ\ø=q&É+‘√ ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\T yê´|æ˝Ô ÀìøÏ e#êÃsTTµµ.
(‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\ Ä$sꓤe+ $ø±dü+)
‘=* ‘Ó\T>∑T Ä+Á<Û|ä Áü ‹ø£qT ø±oHê<∏Tä ì Hêπ>X¯«s¡sêe⁄ 1908e dü+e‘·‡s¡+˝À ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T
nì ø=+<äsT¡ #ÓbÕÔsT¡ . ì&É<yä √\T yÓ+ø£Á{≤e⁄, Hês¡¢ yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡sêe⁄ ‘=* |üÁ‹ø£ ªdü‘´· <Û÷ä ‘·µ nì
ù|s=ÿHêïs¡T. 1832e dü+e‘·‡s¡+˝À Hê{Ïøπ ‘Ó\T>∑T, ‘·$Tfi¯ |üÁ‹ø£ ñqï≥T¢ &Üø£sº Y õ.mHé. s¬ &ç¶
Á|üø{£ +Ï #ês¡T. 1838e dü+e‘·‡s¡+˝À yÓ\Te&çq eè‘êÔ+‹ì ‘=* ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£ì, Ä |üÁ‹ø£ yÓ\Te&çq
 3

‘·sê«‘· ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø±s¡+>∑ yê´|æÔ »]–+<äì eT]ø=+‘· eT+~ |ü]XÀ<Û≈ä î£ \T #ÓbÕŒs¡T. 1842e
dü+e‘·‡s¡+˝À ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ qÆ yês¡eÔ ÷q ‘·s+¡ –DÏ ≈£L&É ‘=* ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£ nì #Óù|Œ Á|üjT· ‘·ï+
»]–+~. Væ≤‘·yê~, dü+yê<ä øöeTT~, ~qes¡eÔ ÷ì e+{Ï |üÁ‹ø£\T ‘=* ‘·s+¡ ˝À yÓ\Te&çq yê{Ï˝À
eTTK´yÓTqÆ yê{Ï>±H˚ #Ó|⁄ü Œø√yê*.
@yÓTHÆ ê ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\T yÓTT<ä{À¢ |ü⁄]{Ï HÓ|⁄ü Œ\T |ü&ܶsTT. eTTÁ<äD≤ kÂ\uÛ´Ñ + ˝Òøb£ ˛e&É+,
Á|ü#ês¡+ ‘·≈î£ ÿe>± ñ+&É&+É e\¢ Ä<äsD¡ bı+<ä˝<Ò Tä . n+<äTøπ 1900\ es¡≈î£ e∫Ãq ‘Ó\T>∑T
|üÁ‹ø£\qT ˇø£ Áø£eT |ü]D≤eT+˝À >∑eTìùdÔ ‘=*<äX>¯ ± ˝Ò<ë Äs¡+uÛøÑ ±\+>± #Ó|⁄ü Œø√e#·TÃ.
Ä ø±\+˝À e∫Ãq |üÁ‹ø£\˝À eTTK´yÓTqÆ $ ø£+<äT≈£L] Ms¡X*¯ +>∑+ q&ç|qæ $y˚øe£ ]úì,
Vü‰dü´ dü+J$ì, |üse¡ düTÔ y˚+ø£≥ s¡+>±#ês¡T´\ düø\£ $<ë´_Ûe]úì, $. ø£èwüeí ÷#ês¡T´\#˚ q&É|ãü &çq
»q $H√~ì, ø=ø£ÿ+&É yÓ+ø£≥s¡‘ï· +yê] Vü‰dü´e]úì, $. yÓ+ø£≥ø£èwüXí ÊÁdæÔ C≤„q$H√~ì e+{Ï$
dü+|òTü dü+düÿs¡D <äèw摺 √ yÓ\Te&çq |üÁ‹ø£\T. n˝≤π> á ø±\+˝À Ç+ø± »qàuÛ÷Ñ $T, Á|üã+<Ûä ø£\Œe*¢,
∫+‘êeTDÏ, ø£fi≤ì~Û, dürVæ≤‘·uÀÛ ~ì, j·T<ës¡yú ê~, düè»q Á|üy÷Ó ~ì, düT»q eTH√s¡+»ì, Væ≤+<ä÷»q
dü+kÕÿ]DÏ, ˙‹ <äsŒ¡ D+ e+{Ï mH√ï |üÁ‹ø£\T e∫Ãq≥T¢ ‘Ó\TdüT+Ô ~. ø±˙ Çe˙ï düe÷»+˝Àì
n$˙‹ì m+&É>&∑ TÉ ‘·÷, eT÷&ÛqÉ eTàø±\ô|’ j·TT<ë∆ìï Á|üø{£ +Ï #êsTT. ø=ìï |üÁ‹ø£\T Ád”$Ô <ä´qT
Áb˛‘·‡Væ≤+#êsTT. eT‘· dü+düÿs¡D\‘√ bÕ≥T düe÷» Jeq+˝À Á|ü>‹∑ ì ø±+øÏ+å #êsTT. M{Ï˝À ø=ìï
n‹ ‘·≈î£ ÿe ø±\+ ø=qkÕ–Hê ø=ìï e÷Á‘·+ |ü<fi˚ ø¢¯ ±\+ eTTÁ~‘·yTÓ qÆ |üÁ‹ø£\T ñHêïsTT.
<ë<ë|ü⁄ 1880\ qT+∫ ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø±s¡+>∑+˝À ø=+‘· e÷s¡TŒ\T e#êÃsTT. sêùd yêfi¯ófl
ô|]>±s¡T. düe÷»+˝À #Ó‘’ q· ´+ e∫Ã+~. dü+|òTü dü+düÿs¡D >∑T]+∫q ne>±Vü≤q ô|]–+~. #·<Tä e⁄≈î£ qï
yêfi¯ó¢ ô|s¡>&∑ +É ‘√ |üÁ‹ø£\T ô|s¡>k∑ Õ>±sTT. nsTT‘˚ |üÁ‹ø£\˝À uÛ≤wü $wüjT· +˝À ô|<ä› e÷s¡TŒ sê˝Ò<Tä .
m≈£îÿeuÛ≤>∑+ Á>±+~Ûø±ìπø |ü]$T‘·+ nj·÷´sTT. 1978 ‘·sT¡ yê‘· e∫Ãq »qàuÛ÷Ñ $T, Á|üã+<Ûä ø£\Œe*¢,
∫+‘êeTDÏ, ø£fi≤ì~Û, dü‹Væ≤‘·yê~ì, j·T<ës¡yú ê~, Væ≤+<ä÷»q dü+kÕÿ]ì e+{Ï$ ù|s=ÿq<ä–q$.
|üP+&É¢ sêeTø£èwüj í T· ´ dü+bÕ<äø‘£ «· +˝À yÓ\Te&çq neTTÁ~‘· Á>∑+<∏ä ∫+‘êeTDÏ kÕVæ≤‘·´+ #·sá \≈£î
y˚~ø£>± ì*∫+~. n˝≤π> Ä+Á<ÛÁä |üø±•ø£ sê»ø°jT· #·sá \≈£î ì\j·TyÓTqÆ ~. á ø±\+˝ÀH˚ e∫Ãq
<˚XÊ_Ûe÷ì |üÁ‹ø£ ‘=* ‘Ó\T>∑T ~q|üÁ‹ø£ì #ÓbÕŒ*.
M{Ï˝À ø=ìï eTÁ<ëdüT qT+∫ yÓ\Te&ç‘˚ m≈£îÿe uÛ≤>∑+ ‘Ó\T>∑T H˚\ qT+#˚ eTTÁ~‘·eTj·÷´sTT.
$»j·Tq>∑s+¡ , $XÊK|ü≥ï+, sê»eT+Á&ç, $»j·Tyê&É e+{Ï$ eTTÁ<äD≤ øπ +Á<ë\T>± $\dæ˝≤¢sTT.
Ç+ø± <Ûsä à¡ e]∆ì, yêsêÔ<]ä Ùì, XÊs¡<,ä ‘Ó\T>∑T »HêHê, Ád”VÔ ≤æ ‘·uÀ~Ûì, ø£fi≤ì~Û, eT+»]yêDÏ,
 4

Äq+<ä<ësTTì, Hê´j·TuÀ~Ûì e+{Ï$ Á|üeTTK+>± ù|s=ÿ<ä–q$, Ä ø±\+˝À ø£e⁄\T s¡#s· TT‘·˝Ò

ø±≈£î+&Ü Hê´j·Tyê<äT\T, dü+|òTü dü+düÿs¡\Ô T, u≤>± #·<Tä e⁄≈£îqï yêfi¯ó¢ |üÁ‹ø£\T q&çbÕs¡T. ø=ìï
sê»ø°j÷· +XÊ\≈£î ÁbÕ<Ûëq´+ Çùd,Ô ø=ìï yÓC’ ≤„ìø±+XÊ\≈£î, kÕVæ≤‘ê´ìøÏ, Ád”$Ô <ä´, Ád”\Ô n_Ûeè~∆,
dü+düÿs¡D, yês¡\Ô T e+{Ï n+XÊ\qT eTTÁ~+#˚$.
‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\ |ü]D≤e÷ìï >∑eTìùdÔ 1900 ‘·sê«‘˚ |üÁ‹ø£ s¡+>∑+ $düèÔ ‘·+>± yê´|æÔ #Ó+~+<äì
‘Ó\TdüT+Ô ~. yÓ$’ <Û´ä +, $$<Ûë+XÊ\T ÁbÕ<Ûëq´+‘√ bÕ≥T Á|ü»\≈£î #˚sT¡ ej·÷´sTT. m+<äTø£+fÒ düe÷»+˝À
#·<Tä e⁄≈î£ qï eT<Û´ä ‘·s>¡ ‹∑ es¡+Z ô|]–+~. Ä+>∑¢ uÛ≤wü\qT H˚sT¡ Ãø√e&ÉyT˚ ø±≈£î+&Ü, H˚sT¡ Ã≈£îqï dü«uÛ≤wü˝À
n+<ä]øÏ n+~+#·&ÜìøÏ |üÁ‹ø£˝Ò Á|ü<ëÛ q yêVæ≤ø£\j·÷´sTT. Ç+ø± kÕ«‘·+Á‘·´ b˛sê≥+˝À |üÁ‹ø£˝Ò
b˛sê≥ $wüj÷· \qT yê´|æÔ #˚XÊsTT.
1910 ÁbÕ+‘·+˝À nH˚ø£ s¡ø±\ |üÁ‹ø£\T yÓ\Te&ܶsTT. Væ≤+<ä÷ u≤+<Û$ä , Ä+Á<Ûøπä dü], uÛ≤s¡‘·
e÷‘·, ˝Àø£ ã+<ÛTä , e+<˚e÷‘·s+¡ , Ä+Á<Û|ä Áü ‹ø£, >ö‘·$T, dü«sê»´, qej·TT>∑ <˚Xe¯ ÷‘· e+{Ï sê»ø°jT·
|üÁ‹ø£\T, ø£\Œ\‘·, uÛ≤s¡‹, ø£$‘·, eTH√s¡+»ì e+{Ï kÕs¡d«ü ‘· |üÁ‹ø£\T, y˚<ës¡∆ #·+Á~ø£, Äs¡´‹\ø£
e+{Ï Væ≤+<ä÷ eT‘· dü+ã+<Û+ä |üÁ‹ø£\T, Á¬ød’ +ü ‘·« uÀ~Ûì, Væ≤‘·yê~, Á¬ød’ eÔü dü+j·TTø£Ô es¡eÔ ÷ì,
düV‰ü j·T e+{Ï Á¬ød’ eÔü eT‘· dü+ã+<Ûä |üÁ‹ø£\T, ≈£î\ $<ä´, dü+|òTü dü+düÿs¡D, Ä]úø,£ bÕ]ÁXÊ$Tø£,
e´ekÕj·T, Hê´j·T, yÓ<’ ´ä $C≤„q, Ád”\Ô düeTdü´\T e+{Ï $wüj÷· \qT ÁbÕ<Ûëq´$T∫Ãq nH˚ø£ |üÁ‹ø£\T
yÓ\Te&ܶsTT.
1920 ÁbÕ+‘·+˝À <äsê“sY, Væ≤‘·ø±]DÏ, Ä+Á<Ûä #·+Á~ø£, Ä+Á<Û|ä Áü ‹ø£, Ä+Á<Û»ä qì, HÓ\÷¢sT¡
|üÁ‹ø£ e+{Ï sê»ø°jT· |üÁ‹ø£\T, n_Ûqe uÛ≤s¡‹, Ä+Á<Ûkä ÕVæ≤‘·´ |ü]wüŒÁ‹ø£, kÕVæ≤‘·´Á|üø±•ì, Ä+Á<Ûä
dü+s¡øDåÏ ,Ï Ä+Á<Ûùä dq, »qs¡+»ì, ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‹ e+{Ï kÕs¡d«ü ‘· |üÁ‹ø£\T, y˚<ës¡ú #·+Á~ø£, Äs¡´
‹\ø£ e+{Ï Væ≤+<ä÷ eT‘· dü+ã+<Ûä |üÁ‹ø£\T, Á¬ød’ eÔü dü+|ò÷ü _Ûe]úì, Ád”\Ô ø√dü+ es¡eÔ ÷qeTT\T,
Vü≤è<äj÷· sêeeTT, <˚oj·T $TwüqØ øπ <∏*ä ≈£î, $TÁ‘·eTT e+{Ï$ Ŭ ød’ eÔü eT‘· dü+ã+<Ûä |üÁ‹ø£\ yÓ\Te&ܶsTT.µµ
(‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\ Ä$sꓤe $ø±dü+)
Ç<˚ $<Û+ä >± sê»ø°jT· , dü+|òTü dü+düÿs¡D, ùV≤‘·Tyê<ä+, kÕVæ≤‘·´+, Á¬ød’ eÔü eT‘·+, $<ä´ e+{Ï
n+XÊ\≈£î ÁbÕ<Ûëq´‘· Çdü÷Ô nH˚ø£ |üÁ‹ø£\T ‘Ó\T>∑T H˚\qT |ü]|ü⁄wü+º #˚XÊsTT.
ªªkÕ«‘·+Á‘√<ä´eT ø±\+˝À Ä+Á<Û˝ä À Á|ü#T· ]+#·ã&çq ªªMs¡u≤Û s¡‹µµ, ªªsêeT<ä+&ÉTµµ, ªª»j·TuÛ]Ò µµ
˝≤+{Ï nC≤„‘· |üÁ‹ø£\T ≈£L&É ∫s¡düàs¡D°j·T ùde\T n+~+#êsTT. kÕ«‘·+Á‘√<ä´eT ø±\+˝À
 5

Á|üC≤_ÛÁbÕj·÷ìï eT*#˚ kÕ<ÛHä ê\T>± ªªMs¡u≤Û s¡‹µµ sêeT<äT+<ÛTä _µµ »j·TuÛ≤s¡‘µY µ ˝≤+{Ï nC≤„‘· |üÁ‹ø£\T
≈£L&Ü ∫s¡dàü s¡Dj ° T· ùde\T n+~+#êsTT. kÕ«‘·+Á‘√<ä´eT ø±\+˝À Á|üC≤_ÛÁbÕj·÷ìï eT*#˚
kÕ<ÛHä ê\T>± |üÁ‹ø£\T |üì#˚XÊsTT. 1922 Hê{Ïøπ <˚X¯ Á|ü»\˝À k˛wü*düTº uÛ≤yê\T #=#·TÃ≈£îb˛sTT
m≈£îÿe eT+~ì Á|üu≤Û $‘·+ #˚XÊsTT. á dü+e‘·‡s¡+˝ÀH˚ k˛wü*düTº nH˚ Ä+>∑¢ |üÁ‹ø£ &Ü+π> Ä<Û«ä s¡´+˝À
q&ç∫+~. nsTT‘˚ 1924˝À á |üÁ‹ø£ô|’ ìùw<ä|⁄ü y˚≥T|ü&+ç &ç. Ç˝≤ Äs¡+uÛyÑ TÓ qÆ ø£eT÷´ìdüTº |üÁ‹ø£\
|üs+¡ |üs¡ kÕ«‘·+Á‘√<ä´eT b˛sê{≤ìøÏ eT]+‘· ã˝≤ìï #˚≈L£ sêÃsTT. ñs¡÷› Ç+øÏ«˝≤uŸ, |ü+C≤_ ø°]\Ô T
‘·eT e+‘·T #˚jT· ÷‘·q+~+#êsTTµµ. (lìyêdü eT÷]Ô, ø¬ . : 14 Ä>∑dTü 2º 014 : $XÊ˝≤+Á<Û)ä
kÕ«‘·+Á‘·´+ e∫Ãq ‘·sê«‘· ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\T m≈£îÿe @s¡Œ&É˝<Ò Tä . ô|>’ ± nH˚ø£ |üÁ‹ø£\T ‘·eT
ÁbÕ<Ûëq´‘·qT ø√˝ÀŒsTT eT÷‘·|ü&ܶsTT.1960\ qT+∫ eT∞¢ ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\T |ü⁄+Eø√e&É+
yÓTT<ä\j·÷´sTT. nH˚ø£ yês¡, ~q, e÷dü, |üøå£ |üÁ‹ø£\T H˚&TÉ edüTHÔ êïsTT. yê{Ï˝À sê»ø°jT· , Ä]úø,£
dæìe÷, eT‘· dü+ã+<Ûä n+XÊ\T m≈£îÿe>± ñ+≥THêïsTT. ø=ìï |üÁ‹ø£\T uÛ≤eC≤˝≤ìï yê´|æÔ #˚jT· &É+
ø√dü+ e÷Á‘·yT˚ @s¡Œ&ܶsTT. kÕVæ≤‘·´+ ø√dü+ @s¡Œ&ɶ |üÁ‹ø£\T H˚&TÉ m≈£îÿe>±H˚ ñHêïsTT. qe\
<ÛësêyêVæ≤ø£+>± @s¡Œ&É&+É ˇø£|Œü {Ï qT+∫ |üÁ‹ø£˝À ø=qkÕ‘·Tqï $wüjT· + >∑T]Ô+#ê*. n˝≤π> nH˚ø£
‘Ó\T>∑T ~q|üÁ‹ø£\T kÕVæ≤‘ê´ìøÏ ô|<ä|› ≥” y˚dTü HÔ êïsTT. yês¡+˝À ˇø£ ù|Jì ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´ dü+ã+~Û‘·
#·sá ≈£î øπ {≤sTT+#·&+É >∑eTì+#ê*‡q $wüjT· y˚T.
ªªuÛ≤s¡‘<· X˚ ¯ kÕ«‘·+Á‘ê´ìøÏ |üPs¡«+, kÕ«‘·+Á‘ê´q+‘·s+¡ yÓ\Te&çq$, H˚{øÏ Ï ø=qkÕ>∑T‘·Tqï
|üÁ‹ø£˝À¢ eTTK´+>± #Ó|⁄ü Œø√<ä–q ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\T Ä+Á<ÛÁ|ä uü ,ÑÛ $XÊ˝≤+Á<Û,ä Ä+Á<ÛCä À´‹, áHê&ÉT,
ñ<äjT· +, kÕøÏå e+{Ï ~q|üÁ‹ø£\÷,Ä+Á<ÛÁä |üuÑÛ dü∫Á‘· yês¡ |üÁ‹ø£, qe´ dü∫Á‘· yês¡|Áü ‹ø£, Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T,
|ü\ø¢ ,Ï kÕ«‹, e+{Ï yês¡ |üÁ‹ø£\T, uÛ≤s¡r, Ä+Á<Ûkä ÕVæ≤‘·´ |ü]wü‘Œ· Á‹ø£, Ádüe+‹, düè»q, nuÛTÑ ´<äjT· ,
M∫ø£, qeuÛ≤s¡‹, ns¡TD‘ês¡, $|ü⁄\, #·‘T· s¡, j·TTe e+{Ï e÷dü |üÁ‹ø£\T H˚{øÏ Ï n‘·´+‘· Ä<Ûsä D¡
bı+~ yÓ\T>=+<äT‘·THêïsTT. M{Ï˝À ø=ìï |üÁ‹ø£\ dü+∫ø£\T ‘ê‘êÿ*ø£+>±, n|üð&É|ðü &É÷ yÓ\Te&É≥+
˝Ò<Tä . ô|q’ Á|ükÕÔ$+∫qy˚ ø±≈£ kÕVæ≤‘·´ H˚Á‘·+, Á|üC≤kÕVæ≤‹, ns¡TD‘ês¡, ∫qT≈£î e+{Ï$ ˝Òøb£ ˛˝Ò<Tä µµ.
(‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\T Ä$s¡“¤ $ø±kÕ\T)
‘Ó\T>∑T sêÁcÕº\T $&çb˛sTTq ‘·sê«‘· ø=ìï ~q |üÁ‹ø£\T ‘Ó\+>±D, Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ ≈Ÿ î£ nqT≈£î\+>±
yês¡\Ô T Çe«&ÉyT˚ ø±≈£î+&Ü ù|s¡q¢ T ≈£L&Ü e÷s¡TÃ≈£îHêïsTT. n˝≤π> ‘Ó˝+>±D sêÁwü+º ˝À qeTùdÔ
‘Ó\+>±D e+{Ï ~q |üÁ‹ø£\T e#êÃsTT. Á|üC≤X¯øÔÏ e+{Ï |üÁ‹ø£\T qe ‘Ó\+>±D ù|s¡T‘√ ‘Ó\+>±D
sêÁwü+º ˝À yÓ\Te&ÉT‘·T+~. Çø£ kÕVæ≤‘ê´ìøÏ dü+ã+~Û+∫q$, sê»ø°jT· , Ä]úø£ kÕe÷õø£, ‘ê‹Ô«ø£
 6

uÛ≤e C≤˝≤\‘√ nH˚ø£ yês¡, e÷dü, Á‘Óe’ ÷dæø£ |üÁ‹ø£\T edüTHÔ êïsTT. n+‘˚ ø±≈£î+&Ü Äj·÷ ÁbÕ+‘ê\˝À
ÁbÕ<Ûeä ÷´\qT ã{Ϻ ‘·≈î£ ÿe düs÷¡ ÿ˝ÒwHü é ø£*–q$ ñHêïsTT. >∑‘· <äXÊã∆ø±\+˝À n+‘·sê®\ |üÁ‹ø£\T
m≈£îÿej·÷´j·TH˚ #ÓbÕŒ*.
1.1.2. ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\T ` $uÛ≤>±\T
‘Ó\T>∑T H˚\ô|’ ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\≈£î ø=<äy˚ ˝Ò<Tä . |üÁ‹ø£qT #·÷&É≈î£ +&Ü s√E >∑&eÉ ì yêfi¯ó¢
#ê˝≤eT+<˚ ñHêïs¡T.{Ï.M e÷<Û´ä eT+ e∫Ãq, n+‘·sê®\+ Ç+{Ï+{≤ n&ÉT>∑Tô|{Ïqº , ôd˝Ÿb˛ò Hé‡
$ìjÓ÷>∑+˝ÀøÏ e∫ÃHê...Ç˝≤ mìï Á|ü‘´· e÷ïj·T e÷<Û´ä e÷\T edüTHÔ êï |üÁ‹ø£\T e÷Á‘·+ ‘·eT
ndæ‘ú ê«ìï ø√˝ÀŒ˝Ò<Tä .
2007 ` 2008 ÄsY mHé ◊ >∑D≤+ø±\ Á|üø±s¡+ 2168 ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\T ñHêïsTT.
yê{Ï˝À
~q|üÁ‹ø£\T ` 405
yês¡|Áü ‹ø£\T` 372
|üø|å£ Áü ‹ø£\T ` 340
e÷dü|Áü ‹ø£\T`972
øπ e\+ n$ yÓ\Te&ÉT‘·Tqï ø±˝≤ìï ã{Ϻ |üÁ‹ø£\qT eØZø]£ +#·e#·TÃ. n˝≤π> yê{Ï˝Àì edüTeÔ ⁄qT
ã{Ϻ ≈£L&Ü $uÛõÑ +#·e#·TÃ. dü÷\ú +>± yê{Ï >∑T]+∫ ø=+‘· ‘Ó\TdüT≈£îH˚ Á|üjT· ‘·ï+ #Ój÷· *‡q nedüs+¡
ñ+~. m+<äTø£+fÒ |üÁ‹ø£˝Ò ø£<qä∏ T ô|+∫ b˛wæ+#êsTT. |üÁ‹ø£˝Ò ˝Òøb£ ˛‘˚ H˚{øÏ ° ø£<ä∏ eTqT>∑&É ø=+‘·
ø£wyºü T˚ qì #ÓbÕŒ*.
~q|üÁ‹ø£\T
s√E≈£î ˇø£ dü+∫ø£>± yÓ\Te&˚ |üÁ‹ø£\qT ~q|üÁ‹ø£\T n+{≤s¡T. Á|üdTü ‘Ô +· áHê&ÉT, kÕøÏ,å
Ä+Á<ÛCä À´‹, Ä+Á<ÛÁä |üu,ÑÛ Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T, Á|üC≤X¯ø,ÔÏ $XÊ˝≤+Á<Ûä , qeTùdÔ ‘Ó\+>±D e+{Ï |üÁ‹ø£\T ~q
|üÁ‹ø£\T>± yÓ\Te&ÉT‘·Tqï yê{Ï˝À eTTK´yÓTqÆ $.
yês¡ |üÁ‹ø£\T
yêsêìøÏ ˇø£ dü+∫ø£ e÷Á‘·yT˚ yÓ\Te&˚ yê{Ïì e÷Á‘·yT˚ yês¡ |üÁ‹ø£\T n+{≤s¡T. kÕ«‹,
qe´ e+{Ï$ yês¡|Áü ‹ø£˝À¢ ù|s=ÿq<ä–$.
 7

e÷dü |üÁ‹ø£\T
HÓ\≈£î ˇø£ dü+∫ø£ e÷Á‘·yT˚ yÓ\Te&˚ yê{Ïì e÷Á‘·yT˚ e÷dü |üÁ‹ø£\T n+{≤s¡T. Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T
e÷dü|Áü ‹ø£, <äsÙ¡ qyéT, ‘Ó\T>∑T yÓ\T>∑T, #·‘T· s¡, $|ü⁄\, s¡#q· , uÛøÑ ,ÔÏ ns¡TD‘ês¡ e+{Ï Ä<Ûë´‹àø£
|üÁ‹ø£\T e÷dü |üÁ‹ø£\T edüTHÔ êïsTT.
ø=ìï nqTyê<ä |üÁ‹ø£\T ≈£L&Ü ‘Ó\T>∑T˝À edüTHÔ êïsTT. |üÁ‹ø£\˝À ñqï n+X¯ ÁbÕ<ÛëHê´ìï
ã{Ϻ ø=ìï $uÛ≤>±\T>± $uÛõÑ +∫ #·÷&=#·TÃ.
Ä]úøs£ +¡ >∑ |üÁ‹ø£\T
jÓ÷»q e+{Ï$ Ä]úø£ s¡+>±ìøÏ dü+ã+~Û+∫q$.
kÕVæ≤‘·´ |üÁ‹ø£\T
kÕVæ≤‘·´ #·sá \T, ø£<\ä∏ T, yê´kÕ\T, <ësêyêVæ≤ø£+>± yÓ\Te&çq qe\\T, s¡#s· TTÁ‘·T\ |ü]#·jT· +
e+{Ï yê{Ïì Á|ü#T· ]+#˚ |üÁ‹ø£\qT kÕVæ≤‘·´ |üÁ‹ø£\T>± >∑T]Ô+#·e#·TÃ.
H˚&TÉ n+‘·sê®˝+˝À ≈£L&Ü nH˚ø£ |üÁ‹ø£\T ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü, kÕVæ≤‘ê´ìøÏ dü+ã+~Û+∫q$
ñHêïsTT. yê{Ï˝À eTTK´yÓTqÆ $ øöeTT~, yêøÏ*, áe÷≥, bı<äT,› Á|üC≤ø£fi,¯ düT»qs¡+»ì.
$<ä´, ñbÕ~Û |üÁ‹ø£\T
$CÒ‘· ø±+|æf{Ò yÏ ‡é , ñ<√´>∑ k˛bÕHê\T, $y˚ø˘ e+{Ï$ |ü\T |üÁ‹ø£\T ìs¡T<√´>∑T\≈£î $<ä´,
ñbÕ~Û neø±XÊ\ $esê\qT n+~düTHÔ êïsTT.
dæìe÷ |üÁ‹ø£\T
‘Ó\T>∑T H˚\ô|’ dæìe÷ |üÁ‹ø£\≈£î ø=<äy˚ ˝Ò<Tä . ø±˙ ˇø£|ðü &ÉT e∫Ãqìï |üÁ‹ø£\T Ç|üð&ÉT
sêe&É+ ˝Ò<Tä . yÓTT<ä{Ï dæìe÷ |üÁ‹¬øq’ ∫Á‘·øfi£ ¯ 1938˝À eTÁ<ëdüT qT+#˚ yÓ\Te&ç+~. Ä ‘·sê«‘·
mH√ï |üÁ‹ø£\T e#êÃsTT. ø=ìï Ä–b˛>± eT]ø=ìï eTTÁ~‘·eTe⁄‘·THêïsTT.
dæ‘ês¡, ø±>∑&Ü, s¡÷|üyêDÏ, $»j·T∫Á‘·, ∫Á‘· e+{Ï$ eTTK´yÓTqÆ $.
Vü‰dü´ |üÁ‹ø£\T
‘Ó\T>∑T H˚\ MT<ä yÓTT<ä{Ï qT+∫ Vü‰kÕ´ìøÏ ô|<ä|› f” Ò y˚jT· ã&ç+~. ø±˙ H˚&TÉ Vü‰kÕ´ìï |ü+#˚
ˇø£ÿ |üÁ‹ø£ sêe&É+ ˝Ò<Tä . Vü‰dü´+ e+{Ï |üÁ‹ø£\T Ä–b˛j·÷sTT. nsTT‘˚ ~q |üÁ‹ø£˝À¢, yês¡
|üÁ‹ø£˝À¢, ø¢ ±s¡÷H¶ ‡é , CÀHé‡ e+{Ï$ sêe&É+ >∑eTì+#ê*‡q $X‚w+ü .
 8

e´ekÕj·T |üÁ‹ø£\T
e´ekÕj·T+ nH˚~ eTq ã‘·T≈£î\‘√ eTT&ç|&ü qç s¡+>∑+. n+<äTøπ ø=ìï e´ekÕj·÷ìøÏ
#Ó+~q |üÁ‹ø£\T eTTK´yÓTqÆ $.
Ä<Ûë´‹àø£ |üÁ‹ø£\T
uÛøÑ ÔÏ uÛ≤yêìï, Ä<Ûë´‹àø£ dü+<˚XÊìï n+~+#˚ |üÁ‹ø£\T mH√ï H˚&TÉ eTq≈£î n+<äTu≤≥T˝À
ñHêïsTT. uÛøÑ ,ÔÏ ^≥TsêsTT, dü|–Ôü ], yÓ÷ø£kå Õ<∏ìä , sêeTø£èwü Áí |üu,ÑÛ ãTTwæ |”s+¡ƒ , Áo X¯+ø£s¡ ø£è|ü e+{Ï$
mH√ï eTTK´yÓTqÆ $.
|æ\\¢ |üÁ‹ø£\T
‘Ó\T>∑T˝À ∫qï |æ\\¢ |üÁ‹ø£\T ˇø£|ðü &ÉT m≈£îÿe>± e#˚Ã$, H˚&TÉ ø=ìï ñHêï n$ ns¡ø=s¡>±H˚qì
#ÓbÕŒ*. 1940\˝À ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ qÆ u≤\ ‘=* ‘Ó\T>∑T u≤\\ |üÁ‹ø£ì |ü]XÀ<Û≈ä î£ \T uÛ≤$düTHÔ êïs¡T.
H˚&TÉ #·+<äe÷eT, u≤\$TÁ‘·, u§eTà]\T¢, ãTC≤®sTT, u≤\CÀ´‹ e+{Ï$ edüTqÔ ï yê{Ï˝À eTTK´yÓTqÆ
|æ\\¢ |üÁ‹ø£\T. M{Ï‘√ bÕ≥T ø=ìï X¯è+>±s¡, yÓC’ ≤„ìø£, ø£+|üP´≥sY, ø£eT÷´ìwüߺ |üÁ‹ø£\T ≈£L&Ü
edüTHÔ êïsTT.
1.2. |üÁ‹ø£\T ` ‘Ó\T>∑T ø£<ä∏
eTT+<˚ #Ó|ðü ≈£îqï≥T¢ ø£<≈ä∏ î£ ,|üÁ‹ø£\≈£î $&ÉBj·Tsêì dü+ã+<Û+ä ñ+~. yÓTT<ä{Ï ø£<ä∏ qT+∫
H˚{Ï es¡≈î£ #ê˝≤ uÛ≤>∑+ |üÁ‹ø£\˝À e∫Ãqy˚. Á|ü‹ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘ê @<√ ˇø£ |üÁ‹ø£˝À ‘·q ø£<ä∏
eTTÁ~‘·eTyê«\ì ø√s¡T≈£î+{≤&ÉT. ‘Ó\T>∑T ø£<ë∏ |ü]D≤eT+˝À |üÁ‹ø£\ bÕÁ‘·qT n+#·Hê y˚ùd eTT+<äT
‘Ó\T>∑T ø£<ä∏ >∑T]+∫ Hê\T>∑T e÷≥\T #Ó|ðü ø√yê*. n|üð&˚ |üÁ‹ø£‘√ ø£<≈ä∏ î£ qï ã+<Û+ä eT]+‘·
ns¡eú Te⁄‘·T+~.
‘Ó\T>∑T˝À ‘=*ø£<ä∏ >∑Ts¡C≤&É ª~<äTu› ≤≥Tµ nqT≈£îHêï, ˝Ò<ë ã+&Üs¡T n#·Ãe÷+ã sêdæq Ád”Ô
$<ä´ nqT≈£îHêï s¬ +&É÷ |üÁ‹ø£˝À¢ e∫Ãqy˚. n+fÒ Ä<ÛTä ìø£ ø£<ä∏ |ü⁄≥Tºøπ |üÁ‹ø£\‘√ yÓTT<ä˝q’… +<äì
s¡÷&ç ne⁄‘·T+~. n˝≤π> H˚{øÏ ° |üÁ‹≈£\T #˚dTü qÔ ï ø£<ë∏ kÕVæ≤‘·´ ùde eTs¡Te˝Òì~. ˇø£ÿ ø£<ë∏ kÕVæ≤‘·´+
nH˚ ø±<äT Ä<äTìø£ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘ê´ìï >∑eTìùdÔ ....ø£$‘·«+, ø£<,ä∏ qe\, $eTs¡Ù nìï+{ÏøÏ |üÁ‹ø£\≈£î
$&ÉBj·Tsêì ã+<Û+ä ñ+~.
ªª‘Ó\T>∑T˝À ‘=* ø£<ä∏ >∑Ts¡C≤&É yê] ª~<äTu› ≤≥Tµ 1910 |òÁæ ãe] ªÄ+Á<Ûuä ≤Û s¡‹µ (ã+<äsT¡ )˝À
n#·ÃsTT+~. Ä ‘·sT¡ yê‘· ªô|<äe› Td”<Tä µ, ªMT ù|sπ $T{ϵ ≈£L&É yÓ+≥H˚ e#êÃsTT. ø±ì >∑Ts¡C≤&É ø£Hêï
 9

eTT+<äT>± Ä#·+≥ yÓ+ø£≥sêj·T kÕ+K´j·Tq X¯sà¡ sêdæq ª\*‘·µ ‘=* ø£<ä∏ nì, n~ $XÊK qT+&ç
yÓ\Te&çq ªø£\Œ\‘·µ e÷dü |üÁ‹ø£˝À 1903 qe+ãsY˝À n#·Tà nsTT+~ nì |ü⁄]|ü+&É n|üŒ\kÕ«$T
yês¡T #ÓbÕŒs¡≥. ø±˙ ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\˝À ø£<ä∏ n#·Ãe«&É+ nH˚~ 1893˝À ª‘Ó\T>∑T »HêHêµ nH˚
|üÁ‹ø£\˝À yÓTT<ä˝…’q~. á $wüj·÷ìï ñ≥+øÏdü÷Ô düTÁ|üdæ<ä› kÕVæ≤rø±s¡T\T, ø£<∏ë s¡#·sTT‘·
&Ü. nøÏÿsêE ñe÷|ü‹sêe⁄ ªªkÕ+|òT” ø£ edüTeÔ ⁄‘√ Çe≥÷] ø£qø±#·\+ sêdæq ‘Ó\T>∑T ø£<\ä∏ T ª‘Ó\T>∑T
»qqµ ˝ÀH˚ n#·Ãj·÷´sTT. ‘=*Hê{Ï |üÁ‹ø± Á|ües¡≈Ô î£ ˝…q’ MπsX¯*+>∑+, ø=ø£ÿ+&É+ e+{Ï yês¡T ø£<ë∏
Á|üÁøÏjT· qT |üÁ‹ø£\˝À Á|ü‘´˚ ø£+>± b˛‘·‡Væ≤+#·˝<Ò Tä . ø±˙ Áø£eT+>± ª|üÁ‹ø£\ ø√dü+ ø£<\ä∏ T, ø£<\ä∏
ø√dü+ |üÁ‹ø£\T |ü⁄{ÏHº êsTTµ. nì #Óù|Œ≥≥T¢>± ‘Ó\T>∑T ø£<ë∏ yê´|æøÔ Ï |üÁ‹ø£\T ‘√&ÉŒ&ܶsTTµµ nHêïs¡Tµµ
(bÕ+&ÉTs¡+>±sêe⁄ yêø±{Ï : ‘Ó\T>∑T ø£<\ä∏ T |üÁ‹ø£\T : ‘Ó\T>∑T ø£<ä∏ yÓ\T>∑T\T : 68)
‘Ó\T>∑T˝À |üÁ‹ø£˝Ò ‘=* ø£<\ä∏ qT eTTÁ~+#êsTT. ø£<ä∏ |üÁ‹ø£˝À yÓ\Te&ç‘H˚ ˚ m≈£îÿe eT+~øÏ
#˚sT¡ ‘·T+~. ø£<Mä∏ T<ä m≈£îÿe #·sá »s¡T>∑T‘·T+~. á $wüj÷· ìï >∑eTì+∫q ø£<≈ä∏ î£ \T ‘·eT ø£<\ä∏ qT
|üÁ‹ø£\≈£î |ü+|ü&Üìπø m≈£îÿe Çwü|º &ü ܶsT¡ . ‘=* ‘·s+¡ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·˝H’… ê ∫+‘ê BøÏ‘å T· \T, $X¯«Hê<∏,ä
H√] qs¡d+æ Vü≤ XÊÁdæ,Ô #·\+, y˚≥÷], yÓTTø£ÿbÕ{Ï, yÓ+ø£≥düTã“j·T´, eTTìe÷DÏø´£ +, ø=&Ée>∑+{Ï
≈£î≥T+ãsêe⁄, sê$XÊÁdæ.Ô .... Ç˝≤ n+<äs÷¡ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·\T>± ù|s¡T Á|üU≤´‘·\T dü+bÕ~+#·&ÜìøÏ
|üÁ‹ø£˝Ò Á|ü<ëÛ q ø±s¡D+.
‘=*Hêfi¯fl˝À e∫Ãq kÕVæ≤‹, Ä+Á<Ûuä ≤Û s¡‹, ‘Ó\T>∑T »HêHê, ø£ècÕí|Áü ‹ø£, Ä+Á<Û|ä Áü ‹ø£, Á‹*+>∑
|üÁ‹ø£, XÊs¡<,ä Á|üãT<ë∆+Á<Û,ä uÛ≤s¡‹ s¬ &ç,¶ nuÛTÑ ´<äjT· , Ä+Á<Û•ä *Œ, eTT<äTø› è£ wü,í C≤«\.... Ç˝≤+{Ï mH√ï
|üÁ‹ø£\T ‘Ó\T>∑T ø£<≈ä∏ î£ ô|<ä|› ≥” y˚XÊsTT. ø£<qä∏ T eTTÁ~+#·&+É ‘·eT u≤<Û´ä ‘·>± Ä |üÁ‹ø£\ dü+bÕ<ä≈î£ \T
uÛ≤$+#ês¡T. n+<äTøπ ‘Ó\T>∑T ø£<ë∏ kÕVæ≤‘·´+ |ü⁄≥Tºø‘£ √H˚ j·Te«q+‘√ |ü⁄{+ºÏ <äì $eTs¡Ù≈£î\T n+{≤s¡T.
á $<Û+ä >± 1910 qT+∫ 1940\ es¡≈î£ e∫Ãq |üÁ‹ø£˝À¢ m≈£îÿeuÛ≤>∑+ ø£<≈ä∏ î£ ÁbÕ<Ûëq´‘· Ç#êÃsTT.
M{Ï˝À Á|ü‘´˚ ø£+>± kÕVæ≤r |üÁ‹ø£\T eTØ eTTK´+. n+<äTøπ H˚y÷Ó Ä<ÛTä ìø£ kÕVæ≤‘·´+˝Àì ‘=* ‘·sêìøÏ
#Ó+~q Á|ü‹ kÕVæ≤ry˚‘Ô· ˇø£ÿ ø£<Hä∏ H’Ó ê sêX‚yês¡T. ø£èwüXí ÊÁdæ˝Ô ≤+{Ï uÛ≤eø£$ ≈£L&Ü ø£<ë∏ kÕVæ≤‘ê´ìï
düèwæ+º #·&+É Ç+<äT≈£î ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|Œü &É+ #Ó|⁄ü Œø√e#·TÃ.
ÄHê{Ï |üÁ‹ø± dü+bÕ<ä≈î£ \≈£î kÕVæ≤‘·´+ MT<ä n_Ûe÷q+, kÕVæ≤‘·´+˝À n_ìy˚X+¯ ñ+&É&+É
e\¢ ‘·|Œü ì dü]>± ø£<\ä∏ qT Áb˛‘·‡Væ≤+#ês¡T. ø±oHê<∏Tä ì Hêπ>X¯«s¡sêe⁄ ÁbÕs¡+_Û+∫q Ä+Á<Û|ä Áü ‹ø£,
nøÏÿsêE s¡e÷|ü‹sêe⁄ dü+bÕ<äø‘£ «· + eVæ≤+∫q Á‹*+>∑ |üÁ‹ø£, øπ e\+ ø£<\ä∏ Á|ü#T· s¡D ø√düyT˚
•eX¯+ø£s¡ kÕ«$T z |üÁ‹ø£, qe´ kÕVæ≤‘·´ Á|ü#T· s¡D\T yÓTT<ä\T ô|{Ïqº kÕVæ≤r |üÁ‹ø£ e+{Ï$ mH√ï
 10

‘Ó\T>∑T ø£<ë∏ kÕVæ≤‘ê´ìøÏ neT÷\´yÓTqÆ ø£<\ä∏ qT n+~+#êsTT. #·\+ ‘=* ø£<ä∏ á kÕVæ≤‹ |üÁ‹ø£˝ÀH˚
eTTÁ~‘·yTÓ +Æ ~. Ç+ø± á |üÁ‹ø£˝À $X¯«Hê<∏,ä ∫+‘ê BøÏ‘å T· \T e+{Ï Á|üeTTKT\T ø£<\ä∏ T sêùdyês¡T.
n|üŒ{ÏøÏ Ç|üŒ{ÏøÏ uÛ≤s¡‹ |üÁ‹ø£ n+fÒ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤r n_Ûe÷qT\≈£î Á|ü‘´˚ ø£yTÓ qÆ Çwü+º .
m+<äTø£+fÒ Ä |üÁ‹ø£ #˚dqæ kÕVæ≤r ùde neT÷\´+. ÁbÕe÷DÏø+£ ≈£L&Ü m+<äs√ ø£e⁄\T, s¡#s· TT‘·\T
uÛ≤s¡‹˝À ‘·eT s¡#q· sêyê\ì ø√s¡T≈£îH˚ yês¡T. n˝≤+{Ï uÛ≤s¡‹ |üÁ‹ø£ ≈£L&Ü ø£<\ä∏ ≈£î ÁbÕ#·Ts¡´+
ø£*Œ+∫+~.
ªª‘Ó\T>∑T ø£<\ä∏ ≈£î ô|<ä~› ≈£îÿ>± ì*∫+B ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘ê´ìøÏ <ë<ë|ü⁄ Äs¡T <äXÊu≤›\u≤≥T
~≈£LÃ∫>± ‘√&ÉŒ&ç+B ªuÛ≤s¡‹µ e÷dü|Áü ‹ø£. 1924 »qe]˝À ÁbÕs¡+uÛeÑ TsTTq ªuÛ≤s¡‹µ e+<ä˝≤~
s¡#s· TT‘·\≈£î, ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·\≈£î, ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·\≈£î dü´q´$T∫à b˛wæ+∫q e÷‘·èeT÷]Ô. 60 @fi¯˝¢ À
e∫Ãq ªuÛ≤s¡‹µ 720 dü+∫ø£\‘√ ø£*|æ, düTe÷s¡T1000 ø£<\ä∏ HÓH’ ê yÓ\T>∑T˝ÀøÏ ‘Ó∫Ã+~. ãTÁs¡
düTÁãVü≤àD´+ >±] qT+&ç j·TTe ø£<≈ä∏ î£ \ <ëø± á |üÁ‹ø£˝ÀH˚ ø£q|ü&y˚ ês¡T. 1961˝À ø±uÀ\T ø£<≈ä∏ î£
s¡÷.116 bÕ]‘√wæø+£ ªuÛ≤s¡‹µ Á|üø{£ ùÏ dÔ n<=ø£ ô|<ä› kÕVæ≤r |ü⁄s¡kÕÿs¡+>± nqTuÛ$Ñ +∫ ø£fiø¢¯ <£ Tä ≈› î£ qï
ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·\˝À ô|<äu› §Û ≥¢ düTã“sêeTj·T´, eT<ÛTä sê+‘·ø+£ sêC≤sê+, Ä~$wüß,í ø=\ø£\÷] ÇHêø˘.
‘ê&ç–] b˛‘·sêE, yêø±{Ï bÕ+&ÉTs¡+>± sêe⁄\THêïs¡Tµµ (bÕ+&ÉTs¡+>±sêe⁄ yêø±{Ï : ‘Ó\T>∑T ø£<\ä∏ T
` |üÁ‹ø£\T : ‘Ó\T>∑T yÓ\T>∑T\T : 9)
ø=ìï ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\T ø£<\ä∏ ≈£î dü+ã+~Û+∫ Á|ü‘´˚ ø£ dü+∫ø£\T ≈£L&Ü eTTÁ~+#˚$.
eTTK´+>± dü«‘·+Á‘ê´q+‘·s¡ ø±\+˝À ‘Ó\T>∑T ø£<≈ä∏ î£ |üÁ‹ø£\T #˚dqæ ùde n+‘ê Ç+‘ê
ø±<äT. ø£<ä∏ dü«s¡÷|ü, dü«uÛ≤yêìï e÷]Ãq~ |üÁ‹ø£˝.Ò |üÁ‹ø£˝À¢ ø£<qä∏ T eTTÁ~+#˚+<äT≈£î ì&ç$ì ã{Ϻ
ø£<qä∏ T s¡÷|ü+˝À ‘·≈î£ ÿe #˚XÊsTT. n˝≤π> Ç‹eè‘·+Ô $wüjT· +˝À ø£<qä∏ T kÕe÷õø£+>± ñ+&Ü\qï
e÷s¡TŒ\qT ≈£L&Ü |üÁ‹ø£\T <√Vü≤<ä+ #˚XÊsTT. n+fÒ •*Œ |üs+¡ >±, edüTeÔ ⁄ |üs+¡ >± ø£<\ä∏ ≈£î ~XÊìπsX› +¯
#˚jT· &É+˝À |üÁ‹ø£\ bÕÁ‘· #ê˝≤H˚ ñ+<äì #ÓbÕŒ*. ˇø£|ðü &ÉT ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·\T ø£<+ä∏ fÒ ∫qï qe\˝≤
uÛ≤$+∫ ù|J\≈£î ù|J\T es¡qí \‘√ ì+ù| yês¡T, Bs¡yÈ TÓ qÆ dü+uÛ≤wüD\T sêùdyêfi¯ó.¢ n˝≤+{Ï~
|üÁ‹ø£\T ‘Ó∫Ãq e÷s¡TŒ e\¢ ø£<,ä∏ ∫qï ø£<ä∏ nsTT+~, ∫qï ø£<ä∏ ø±düÔ $T˙ ø£<>ä∏ ± e÷]+~. Çø£ ø£<ë∏
b˛{°\T ìs¡«Væ≤+#˚ |üÁ‹ø£\T Äs¡T ù|J\T ñ+&Ü* n+≥÷ eTT+<˚ ø£<ë∏ ì&ç$ì ìπs•› +#êsTT.
á e÷s¡TŒ\˙ï H˚{øÏ Ï ø=‘·Ô ø±ø£b˛e#·Tà >±˙ ns¡ej·T´e <äXø¯ +£ ˝À ø=‘·HÔ ˚ #ÓbÕŒ*.
 11

ˇø£ÿkÕ] Ä <äXø¯ +£ ˝À ‘Ó\T>∑T ø£<\ä∏ qT eTTÁ~+∫q |üÁ‹ø£\qT >∑Ts¡TÔ #˚dTü ≈£î+fÒ ªªuÛ≤s¡‹,
Ä+Á<Ûdä ∫ü Á‘· yês¡|Áü ‹ø£, Ä+Á<ÛCä À´‹, Á|üC≤eT‘·, Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T, Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ, ôdì’ ø£ düe÷#êsY, #·Tø±ÿì,
‘Ó\T>∑T $<ë´]ú, $XÊ˝≤+Á<Û,ä Á|üC≤X¯ø,ÔÏ »j·TÁo, Ádüe+‹, CÀ´‹, ø£<ë∏ +»*, ∫Á‘·>T∑ |ü,Ô j·TTe, C≤>∑è‹,
»>∑‹, kÕ«‹, \‘·, eì‘·, eTVæ≤fi¯, eì‘êCÀ´‹, ø£èwüyí D˚ ,Ï nHê$Tø£, kÕVæ≤‹, eT+E\‘·, CÀ´‘·‡ï,
HÓ\e+ø£, dæà‘·, düT<Û,ä bı*πøø£, Á|ü>‹∑ , Á|ü‹uÛ,Ñ $|ü⁄dü, Á|üueÑÛ , düè»q, y˚≈î£ e, düŒ+<äqyêDÏ, e÷d”eT,
dü+y˚<qä , Ä~yês¡+, á yês¡+, á‘·s+¡ , $»j·T ˙*eT, ø£\Œq, |ü\ø¢ ,Ï Vü‰]ø£, eTj·T÷]... yÓTT<ä˝q’… $
mHÓïH√ï |ü⁄{Ϻ n&ÉT>∑T\T y˚dæ ø=ìï, ‘·|Œü ≥&ÉT>∑T\T y˚*ø=˙ï, q&ç∫ ø=˙ï, ì\ã&ç ø=˙ï|ü&bç ˛sTT
ø=˙ï, ø=ìï ì\<=≈£îÿHêïsTT. yê{Ï˝À ø=ìï, ‘·eT kÕúHêìï |ü{wÏ |ºü sü #¡ T· ≈£îì ‘Ó\T>∑T bÕsƒ≈¡ î£ \ Ä<äsD¡
bı+<ësTTµµ. ($Vü‰] : |üÁ‹ø£\T ` ‘Ó\T>∑T ø£<ä∏ : ‘Ó\T>∑T yÓ\T>∑T\T : 91)
nsTT‘˚ 1960\ ‘·sê«‘· ‘Ó\T>∑T ø£<˝ä∏ À $|üØ‘·yTÓ qÆ b˛ø£&\É T yÓTT<ä\j·÷´sTT. yê{Ïì
düèwæ+º ∫+~ ≈£L&Ü |üÁ‹ø£˝.Ò ø£<≈ä∏ î£ \≈£î |ü]<ÛTä \T, |ü]$T‘·T\T $~Û+#êsTT. |üÁ‹ø£\T e÷¬sÿ{Ÿ
e÷j·÷C≤˝≤ìï düèwæ+º #êsTT. B+‘√ düe÷»+, eT+∫‘·q+, eT+∫ ø£<ä∏ nH˚yê{Ïì bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î
<ä÷s¡+ #˚XÊsTT. dü+bÕ<ä≈î£ \T ≈£L&Ü |üÁ‹ø£\T neTTà&ÉT b˛e&ÉyT˚ \ø£´å +>± düàXÊq kÕVæ≤‘ê´ìï
ãTC≤q ø¬ ‘·T≈Ô î£ Hêïs¡T. á Áø£eT+˝À e∫Ãqy˚ X¯è+>±s¡ ø£<\ä∏ T, ôdø˘‡ ø£<\ä∏ T, Vü≤Ás¡sY ø£<\ä∏ T, düsd¡ yü TÓ qÆ
ø£<\ä∏ T. á $<Ûyä TÓ qÆ ø£<\ä∏ T e∫Ãq ø±˝≤ìï ‘Ó\T>∑T ø£<ë∏ kÕVæ≤‘·´ |ü]D≤eT+˝À |üÁ‹ø£\T düèwæ+º ∫q
ø°Då j·TT>∑eTì ø£<ë∏ $eTs¡Ù≈£î\T #ÓbÕÔsT¡ .
Ä+Á<ÛCä À´‹, Ä+Á<Ûdä ∫ü Á‘· yês¡|Áü ‹ø£, Ä+Á<ÛÁä |üuÑÛ yês¡|Áü ‹ø£, CÀ´‹ e+{Ï |üÁ‹ø£\T ‘Ó\T>∑T
ø£<ë∏ kÕVæ≤‘ê´ìï eTT+<äT≈£î rdüTø¬ fi‚¢ Áø£eT+˝À ø=ìï n<äT|ü⁄ ‘·bÕŒsTT. nsTTHê Á|ü‘´˚ øÏ+∫ ñ>±~,
BbÕe[ e+{Ï |ü+&É>\∑ |üð&ÉT Á|ü‘´˚ ø£ dü+∫ø£\T eTTÁ~+#êsTT. á ø±\+˝ÀH˚ Ád”\Ô T ø£<\ä∏ T sêj·T&É+
m≈£îÿyÓ+’ ~. eTTK´+>± e÷\r #·+<ä÷sY, ø¬ .sêeT\ø°àå , Ç*¢+<ä\ düsd¡ «ü r<˚$, yêdæs¬ &ç¶ d”‘ê<˚$,
s¡+>∑Hêj·Tø£eTà, edüT+<Ûsä ê <˚$ e+{Ï m+<äs√ s¡#s· TTÁ‘·T\T ‘·eT ø£˝≤ìï s¡a[|æ+∫ ‘Ó\T>∑T ø£<≈ä∏ î£
‘·eT e+‘·T kÕj·T+ n+~+∫+~ á |üÁ‹ø£\ <ë«sêH˚ nsTTHê ‘Ó\T>∑T ø£<ä∏ ø°Då <äXq¯ T <ë≥&ÜìøÏ
m≈£îÿeø±\+ |ü≥˝º <Ò Tä .
Ç+&çj÷· ≥T&˚, ÄVü‰«q+, s¡#q· , düTÁ|üu≤Û ‘·+ e+{Ï |üÁ‹ø£\T ‘Ó\T>∑T H˚\MT<ä≈î£ sêe&É+‘√
ø£<≈ä∏ î£ eT∞¢ |üPs¡« jÓ÷>∑+ |ü{+ºÏ <äH˚ #ÓbÕŒ*. á |üÁ‹ø£\ dü+bÕ<ä≈î£ \T Á|ü‘´˚ ø£+>± ø£<≈ä∏ î£ \ qT+∫
ø=‘·<Ô Hä êìï ÄVü‰«ì+#ês¡T. Á|ü‘´˚ ø£+>± s¡#s· TT‘·\‘√ dü+Á|ü~+|ü⁄\T »]|æ eT+∫ ø£<\ä∏ T sêdæ |ü+|üeTì
n&ç>±s¡T. ∫‘·XÔ ó¯ ~∆‘√ sêùd yê]ì Áb˛‘ê‡Væ≤+#ês¡T. ø=ìï ~q |üÁ‹ø£\T ≈£L&Ü ø£<qä∏ T Ä~Ûyês¡+
 12

nqTã+<Û+ä ˝À Á|ü‘´˚ ø£+>± eTTÁ~+#·&+É yÓTT<ä\T ô|{≤ºsTT. Ä+Á<ÛCä À´‹, áHê&ÉT, ñ<äjT· + |üÁ‹ø£\T
Ç+<äT≈£î ì<äsÙ¡ q+, Çø£ kÕ«‹, Á|üuÑÛ e+{Ï |üÁ‹ø£\T ø£<\ä∏ qT eTTÁ~+#·&+É ô|+#êsTT. $|ü⁄\ |üÁ‹ø£\T
ø£<ë∏ kÕVæ≤‘·´+˝À nqTyê<ë\≈£î Á|ü‘´˚ ø£ kÕúq+ Ç#êÃsTT. á Áø£eT+˝ÀH˚ ns¡TD‘ês¡, düè»q e+{Ï
$|üe¢ uÛ≤eC≤\+‘√ e#˚à |üÁ‹ø£\T sêe&É+ yÓTT<ä˝+’… ~. ÇM ø£<\ä∏ qT eTTÁ~+#êsTT. eTTÁ~‘·yTÓ qÆ
ø£<\ä∏ ≈£î bÕ]‘√wæø±\T ô|+#êsTT. ô|>’ ± ø£<ë∏ b˛{°\T ô|{Ϻ >¬ \Tbı+~q yê]øÏ ãVüQeT‘·T\T Çe«&Üìï
ø=ìï |üÁ‹ø£\T ÁbÕs¡+_+#êsTT. á $<Û+ä >± ø£<ë∏ kÕVæ≤‘·´+ ‘=+u…\’ ˝À |ü⁄qs¡T‘˚CÔ ≤ìï bı+~+~.
>=|üŒ >=|üŒ ø£<\ä∏ ˙ï |üÁ‹ø£\ <ë«sêH˚ yÓ\T>∑T˝ÀøÏ e#êÃsTT. #·Áø£yD˚ T ª≈£îyÓ{’ Ÿ kÕ$Á‘·eTàµ
ø£<qä∏ T Ä+Á<ÛCä À´‹ eTTÁ~+∫+~. n˝≤π> Áos¡D sêdæq ªã+>±s¡T eTs¡T>∑Tµ ø£<ä∏ ≈£L&Ü Ç<˚ |üÁ‹ø£˝À
e∫Ã+~. ø±∞|ü≥ï+ sêe÷sêe⁄ ªdü+ø£\Œ+µ ø£<ä∏ s¡#q· |üÁ‹ø£˝À n#·ÃsTT+~. z˝≤Z ªˇø£ sê»ø°jT·
ø£<µä∏ Ç+&çj÷· ≥T&˚ |üÁ‹ø£˝À eTTÁ~‘·yTÓ +Æ ~. $$q eT÷]Ô sêdæq ª|ü˝≤j·Tq+µ ø£<ä∏ kÕ«‹ e÷dü
|üÁ‹ø£˝À e∫Ã+~. s¡>√‘·eÔ T s¬ &ç¶ sêdæq ª}] ø£<µä∏ Ä+Á<ÛCä À´‹˝ÀH˚ n#·ÃsTT+~. eT<ÛTä sê+‘·ø+£
sêC≤sê+ ªsê‹˝À ‘˚eTµ ø£<ä∏ Ä+Á<ÛÁä |üu˝ÑÛ À eTTÁ~‘·yTÓ +Æ ~. Ç˝≤ #Ó|ðü ≈£î+≥÷ b˛‘˚ eT+∫ eT+∫
ø£<\ä∏ ˙ï |üÁ‹ø£˝À¢ e∫Ãqy˚.
ªª1990 qT+&ç ‘Ó\T>∑T ø£<ä∏ |ü⁄qs¡TJ®eq+ ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ qÆ ~. bÕ‘·‘s· +¡ yês¡T eTDÏ|Pü dü\qT
eT∞fl yÓ\sTTdüTHÔ êïs¡T. ø=‘·yÔ ês¡T ø£eTàì, ∫ø£ÿì ø£<\ä∏ qT sêdüTHÔ êïs¡T. ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·\ dü<dä Tü ‡\T ˇø£
ñ<ä´eT+e˝… »s¡T>∑T‘·THêïsTT. dü<_ä sÛ T¡ ∫ |ü≥¢ ìã<ä‘∆ · >∑\ ˇø£{Ï s¬ +&ÉT e÷dü |üÁ‹ø£\T, yês¡ |üÁ‹ø£\T
ø£<\ä∏ øπ ô|<ä|› ≥” y˚dTü HÔ êïsTT. ã&ÉT<ë›sTT d”]j·T*düT\º ñ<Ûèä ‘·+ ‘·>T∑ ‘Z T· +~. ø£<\ä∏ b˛{°\qT mH√ï
|üÁ‹ø£\T ìs¡«Væ≤düTHÔ êïsTT. Á|ü‹ b˛{°˝ÀqT ø=+Á>=‘·Ô s¡#s· TT‘·\T yÓ\T>∑T˝ÀøÏ edüTHÔ êïsTT.
n<˚ $<Û+ä >± düTÁ|üd<æ ›ä Á|ü#T· s¡D ø£s\Ô¡ T ø£<\ä∏ |ü≥¢ eTeTø±s¡+ ø£\ j·TTe Á|ü#T· s¡D ø£s\Ô¡ T
eT+∫ ø£<\ä∏ qT @]à ≈£L]à dü+ø£\Hê\T y˚dTü HÔ êïs¡T. n$ y˚&yç &˚ ç |üø√&û\ e˝… neTTà&ÉT b˛‘·THêïsTT.
Ç~ #ê˝≤ eTT<ëyêVü≤e÷q |ü]D≤eT+. ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä\ nqTyê<ë\T Ç‘·s¡ uÛ≤wü\ |üÁ‹ø£˝À¢
n#·TÃe⁄‘·THêïsTTµµ.(bÕ+&ÉTs¡+>±sêe⁄, yêø±{Ï : ‘Ó\T>∑T ø£<≈ä∏ î£ \T ` |üÁ‹ø£\T : ‘Ó\T>∑T yÓ\T>∑T : 71)
düe÷»+˝À e#˚à Á|ü‹ e÷s¡TŒqT kÕVæ≤‘·´+ ˇ&çdæ |ü&TÉ ‘·T+~. Ä e÷s¡TŒ≈£î ‘·q e+‘·T
kÕj·T+ n+~düT+Ô ~. n+<äT≈£î ø£<ë∏ kÕVæ≤‘·´y˚T eT+∫ ñ<ëVü≤s¡D. <ä[‘· Ád”,Ô yÓTHÆ ê]{°, ÁbÕ+rj·T
ndæ‘Ô «· ñ<ä´e÷\qT ø£<ä∏ s¡÷|ü+˝À yÓTT≥ºyTÓ T<ä≥ eTTÁ<äD s¡÷|ü+˝À ‘Ó∫Ã+~ |üÁ‹ø£˝qÒ ì #ÓbÕŒ*.
kÕVæ≤‘·´ yê<ë\ ø£<ë∏ kÕVæ≤‘ê´ìï ô|+∫ b˛wæ+∫+~ ≈£L&Ü |üÁ‹ø£˝qÒ ì #ÓbÕŒ*. Ä ‘·sT¡ yê‘· n˙ï
Äj·÷ ñ<ä´e÷\T, yê<ë\ s¡÷|ü+˝À Ád”Ô yê<ä dü+ø£\q+, <ä[‘· ø£<ë∏ dü+ø£\q+, ;dæ ø£<ë∏ dü+ø£\q+,
 13

ñ‘·sÔ ê+Á<Ûä ˝Ò<ë sêj·T\d”eT ø£<ë∏ dü+ø£\Hê\ s¡÷|ü+˝À e#êÃsTT. Äj·÷ s¡#s· TT‘·\T ≈£L&Ü
dü+|ü⁄{≤\˝À |üÁ‹ø£˝À¢ yê]øÏ ù|s¡T ‘Ó∫Ãq ø£<\ä∏ qT, eTTÁ~‘·+ ø±ì eT]ìï ø£<\ä∏ qT #˚]à n#·TÃy˚dTü HÔ êïsTT.
mø£ÿ&Ü H˚{Ï |üÁ‹ø± ø£<ä∏ H˚\ $&ç∫ kÕ>∑T #˚jT· &É+ ˝Ò<Tä . ‘·q ø£syÔ¡ ê´ìï nø£så ¡ ã<ä+∆ >± ‘·q |ü]~Û˝À
ìs¡«Væ≤dü÷HÔ ˚ ñ+~.
düe÷»+˝À @ eT÷\ @ ∫qï n+XÊìï ≈£L&Ü ø£<ë∏ s¡sTT‘·\T e<ä\&É+ ˝Ò<Tä . n˝≤π>
|üÁ‹ø£\T ≈£L&Ü Ä ø£<\ä∏ qT eTTÁ~+#·&ÜìøÏ yÓqTø±&É&+É ˝Ò<Tä . ˇø£ÿe÷≥˝À #ÓbÕŒ\+fÒ H˚&TÉ ø£$‘·«+
ø£Hêï ø£<˚∏ eTT+<äT+~ nqï~ >∑T]Ô+#ê\dæq $wüjT· +. n+<äT≈£î |üÁ‹ø£\T #˚dTü qÔ ï kÕj·T+ n+‘ê
Ç+‘ê ø±<äT. ø±<∏ë düMTø£\å qT, dæ+>∑˝Ÿ ù|J ø£<\ä∏ qT, ô|<ä› ô|<ä› $eTs¡Ù≈£î\T sêùd ø£<˝ä∏ À¢ì $X‚cÕ\qT,
ù|s¡Tqï ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·\‘√ eTTU≤ eTTF\qT, ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·\‘√ Á|ü‘´˚ ø£ o]¸ø\£ qT H˚{Ï |üÁ‹ø£\T
ìs¡«Væ≤düTHÔ êïsTT. n+‘˚ ø±<äT....bÕ‘· ‘·s+¡ ø£<˝ä∏ À¢ì e÷DÏø±´˝≤¢+{Ï yê{Ïì eT∞¢ H˚{Ï bÕsƒ≈¡ î£ \
eTT+<äT≈£î ‘ÓdTü HÔ êïsTT. Ç<ä+‘ê ÄVü≤«ì+#· <ä–q |ü]D≤eT+.
H˚{Ï ø£<ë∏ kÕVæ≤‘ê´ìøÏ |üÁ‹ø£\≈£î ñqï nqTã+<Ûëìï #Ó|Pü Ô Á|üeTTK ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·, $eTs¡Ù≈£î\T
#Ó|Œæ q e÷≥\qT >∑Ts¡TÔ ‘Ó#T· Ãø√yê*.
ªª|üÁ‹ø£˝À¢, |üÁ‹ø£\ <ë«sê, |üÁ‹ø£\ e\q ‘·˝‘… T· ≈Ô î£ ì ì\ã&ÉT‘√+~. ÇB X¯óuÛ|Ñ ]ü D≤eT+.
ãTs¡<ä u≤≥˝À q&ÉTdü÷Ô e#êÃ+. ãTs¡<ä m+&çb˛yê*, eTq+ ø±fi¯ófl ø£&TÉ ø√ÿyê*. |üÁ‹ø£\÷,
s¡#s· TT‘·\÷ ` Ç<ä]› ø£seÔ¡ ´eT÷ Ç~. m+<äTø£+fÒ á j·T»„+˝À Ç<äs› ÷¡ uÛ≤>∑kÕ«eTT˝Ò ø£qTø£µµ.
($Vü‰] : |üÁ‹ø£\T ` ‘Ó\T>∑T ø£<ä∏ : ‘Ó\T>∑T yÓ\T>∑T\T : 96)
á $<Û+ä >± ‘Ó\T>∑T ø£<≈ä∏ î£ |üÁ‹ø£\≈£î $&ÉBj·Tsêì n$HêuÛ≤e dü+ã+<Û+ä ñ+~. ndü\T
|üÁ‹ø£˝Ò ø£<ë∏ kÕVæ≤‘ê´ìøÏ Ä\+ãq. s¡#s· TT‘·≈î£ , bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î eT<Û´ä |üÁ‹ø£˝Ò Á|ü<ëÛ q yêVæ≤ø£\T.
düeTø±©q ø£<\ä∏ ≈£î ì\TyÓ‘T· Ô <ës¡Ùìø£‘.·
 14

2. ø£<≈
ä∏ î£ \T ` |ü]#·jT· +
‘Ó\T>∑T ~q |üÁ‹ø£\ Ä~yês¡+ nqTã+<Ûë\˝À Á|ü<ëÛ q+>± ø£<ä∏ kÕúq+ mqï<ä–q~; eHÓï
‘·s>¡ ì∑ ~. Ç~ 2012 dü+e‘·‡s¡+˝Àì ø£<ë∏ yêVæ≤ìøÏ >∑\ Ä<äsD¡ qT #·÷ùdÔ ì»eTì|ædTü +Ô ~. ‘Ó\T>∑T
~q|üÁ‹ø£\˝À Á|ü<ëÛ q+>± áHê&ÉT, kÕøÏ,å Ä+Á<ÛCä À´‹, Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T, Ä+Á<ÛÁä |üu,ÑÛ Á|üC≤X¯ø,ÔÏ yês¡,Ô
dü÷s¡´\qT Á|ü<ëÛ q+>± mqTïø√e&É+ »]–+~. ø±s¡D+ |ü]XÀ<Ûqä $düèÔ ‹ì <äèwæ˝º À ñ+#·Tø=ì
á mì$T~ |üÁ‹ø£\˝À 2012 dü+e‘·‡s¡+˝À j·÷uÛ’… Hê\T>∑T Ä~yêsê\T e#êÃsTT. n+<äT˝À
|ü+&ÉT>∑\T, Á|ü‘´˚ ø£ nqTã+<Ûë\T>± e÷s¡Ã&É+ <ë«sê |ü~ yêsê\T ø£<\ä∏ qT Á|ü#]· +|üã&É˝<Ò Tä . ø=ìï
|üÁ‹ø£\˝À >∑‘+· ˝À e∫Ãq, ÁbÕ#·Ts¡´+ bı+~q ø=ìï ø£<\ä∏ qT 2012 dü+e‘·‡s¡+˝À ‹]– Á|ü#T· ]+#ês¡T.
Ç˝≤+{Ï ø£<\ä∏ T |ü<eä T÷&ÉT(13) ñHêïsTT. n˝≤π> Ç‘·s¡ uÛ≤wü\˝À e∫Ãq Ä<Ûsä D¡ bı+~q ø=ìï
ø£<\ä∏ qT eT+∫ ø£<\ä∏ qT nqTyê<ä≈î£ \T ‘Ó\T>∑T bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î n+~+#ê\H˚ <äèø£Œ<∏+ä ‘√ ø=ìï nqTyê<ä
ø£<\ä∏ qT Á|ü#]· +#ês¡T. Ç˝≤+{Ï ø£<\ä∏ T ‘=$Tà~ (9) ñHêïsTT. Çe˙ï b˛>± 2012 dü+e‘·‡s¡+˝À
~q|üÁ‹ø£\ nqTã+<Ûë\˝À e∫Ãq yÓTT‘·+Ô ø£<\ä∏ T eT÷&ÉT e+<ä\ eTTô|@’ &ÉT (337) ø£<\ä∏ T
ñHêïsTT. ( á ø£<\ä∏ nìï+{Ïì nqTã+<Û+ä ˝À Çe«&É+ »]–+~.)
ˇø£ s¡#q· |ü]o*+∫q|üð&ÉT Ä ø£è‹ ø£sÔ¡ J$‘· $X‚cÕ\qT ≈£î|¢ +Ôü >± HÓH’ ê #Ó|Œü &É+ |ü]XÀ<Ûqä \˝À
ÄqyêsTT‹>± ø£ì|ædTü +Ô ~. m+<äTø£+fÒ s¡#s· TT‘· sêùd s¡#q· MT<ä n‘·ì J$‘·+ ‘ê\T≈£î nqTuÛyÑ ê\T,
n_ÛÁbÕj·÷\T ‘·|Œü ø£ s¡#q· ô|’ ñ+{≤sTT. @ s¡#q· nsTTHê >±˝À¢ qT+∫ }&ç|&ü <É Tä . s¡#s· TT‘· ‘·q
J$‘·+˝À #·÷dæq, nqTuÛ÷Ñ ‹ #Ó+~q n+XÊ\qT H˚|<ü ´ä∏ +>± rdüTø=ì s¡#q· #˚kÕÔ&TÉ . ˇø£ y˚fi¯ s¡#q·
düeTø±©q+ ø±≈£îqï s¡#q· ø±\+ Hê{Ï kÕe÷õø£, kÕ+düèÿ‹ø£, Ä]úø,£ sê»ø°jT· |ü]dæ‘ú T· \T ‘·|Œü ≈£î+&Ü
n+‘√ Ç+‘√ Ä s¡#q· ˝À ø£ì|æd÷ü HÔ ˚ ñ+{≤sTT. @~ @yÓTHÆ ê s¡#s· TT‘· düeTø±©q kÕVæ≤‘·´, kÕe÷õø£
|ü]dæ‘ú T· \ qT+∫ ‘·|Œæ +#·Tø=ì s¡#q· #˚jT· &É+ ≈£î<äs<¡ Tä . n+<äTøπ ˇø£ s¡#q· |ü]o*+#˚≥|üð&ÉT
‘·|Œü ø£ s¡#s· TT‘· J$‘êìï, Ç‘·s¡ s¡#q· \qT |ü]o*+#ê*‡q nedüs+¡ ñ+~.
á <äèwæ˝º ÀH˚ 2012 ~q|üÁ‹ø£\˝À ø£<\ä∏ T sêdæq ø£<≈ä∏ î£ \ Jeq sπ K\qT, Ç‘·s¡ s¡#q· \qT
≈£î|¢ +Ôü >± |ü]#·jT· + #˚ùd #˚j÷· *‡q nedüs+¡ ñ+~. ø£<≈ä∏ î£ \T sêdæq ø£<\ä∏ ˝À ø=ìï yê] kı+‘·
}]ì ø£<ë∏ øπ Áå ‘·+>± m+#·T≈£îì sêdæq$. yê] }]˝À ‘Ó*dæq, dü«j·T+>± #·÷dæq J$‘· Ç‹eè‘êÔ\H˚
ø£<\ä∏ T>± eT*#˚ neø±X¯eT÷ ˝Òøb£ ˛˝Ò<Tä . n+<äTøπ á ø£<\ä∏ T m≈£îÿe uÛ≤>∑+ yê]yê] e´øÏ>Ô ‘∑ ·
J$‘·+ qT+&û sêe#·Ãì #Ó|Œü e#·TÃ. ô|>’ ± ø£<\ä∏ ˝À ø£ì|ædTü qÔ ï uÛ≤wü, bÕÁ‘·\T, kÕe÷õø£ kÕ+düèÿ‹ø£
yê‘êes¡D+ |üP]Ô>± Äj·÷ düeTø±©q düe÷C≤ìøÏ #Ó+~q ø£<\ä∏ ÷ ñHêïsTT. n+<äTe\q s¡#s· TT‘·\
 15

J$‘·+˝À yê] s¡#q· \T ô|qy˚dTü ø=ì ñHêïj·Tqï<äì yêdüyÔ êìï ˇ|ü⁄Œø√ø£ ‘·|Œü &ÉT. nìuÛ÷Ñ ‹ ø£\Œq\T,
ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–+#˚ düìïy˚XÊ\T nH˚$ Ç‹eè‘êÔìï ã{Ϻ sêe&ÜìøÏ neø±X¯+ ñ+~.
ˇø£ s¡#q· ô|’ ìedæ+∫q düeTø±©q |ü]dæ‘ú T· \T, kÕe÷õø£ Jeq+, n‘·ì Jeq $<Ûëq+,
n‘·ì Ä˝À#·q\T, ‘·|Œü ø£ Á|üu≤Û e+ #·÷|ü⁄‘êsTT. @ s¡#s· TT‘ÓH’ ê kı+‘· J$‘·+ qT+∫ |üP]Ô>±
yÓ<’ =*– s¡#q· #˚jT· ˝Ò<Tä . n+<äTøπ á n<Ûë´j·T+˝À ø£<≈ä∏ î£ \ |ü]#·jT· + #˚jT· dü+ø£*Œ+#êqT. yê]
Jeq sπ K\qT dü÷∫+#˚ Á|üjT· ‘·ï+ #˚XÊqT.
ô|’ n+XÊ\qT <äèwæ˝º À ñ+#·Tø=ì á n<Ûë´j·T+˝À ø£<≈ä∏ î£ \T J$‘êìï yê] $T–*q s¡#q· \‘√
bÕ≥T dü+øÏ|å Ôü |ü]#·jT· + #˚kÕÔqT.
2.1. ø£<≈ä∏ î£ \T ` eØZøs£ D¡
2012 dü+e‘·‡s¡+˝À Ä~yês¡+ nqTã+<Û+ä ˝À e∫Ãq ø£<\ä∏ T sêdæq ø£<≈ä∏ î£ \qT s¬ +&ÉT
s¡ø±\T>± eØZø]£ +#·&+É »]–+~.
1. dü«‘·+Á‘· ø£<≈ä∏ î£ \T 2. nqTyê<ä ø£<≈ä∏ î£ \T
2.1.1. dü«‘·+Á‘· ø£<≈ä∏ î£ \T
á 2012 dü+e‘·‡s¡+˝À e∫Ãq ø£<∏ä≈£î\qT ‹]– ¬s+&ÉT s¡ø±\T>±
$uÛõÑ +#êqT. 1. ø=‘·Ô ø£<≈ä∏ î£ \T 2. bÕ‘· ø£<≈ä∏ î£ \T
ø=‘·Ô ø£<≈ä∏ î£ \T ‘Ó\T>∑T ~q|üÁ‹\˝À Ä~yês¡+ nqTã+<Ûë\˝À nH˚ø£ eT+~ ø£<≈ä∏ î£ \T
yÓ\T>∑T˝ÀìøÏ e#êÃs¡T. á 2012 dü+e‘·‡s¡+ e∫Ãq ø£<≈ä∏ î£ \qT ‹]– s¬ +&ÉT s¡ø±\T>±
$uÛõÑ +#êqT. n$ ‘Ó\T>∑T ÁbÕ+‘· ø£<≈ä∏ î£ \T, ‘Ó\T>∑T ÁbÕ+‘˚‘s· ¡ ø£<≈ä∏ î£ \T>± #Ó|Œü &É+ »]–+~.
2.1.1.1. ‘Ó\T>∑T ÁbÕ+‘· ø£<≈ä∏ î£ \T
2012 dü+e‘·‡s¡+˝À nH˚ø£ eT+~ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·\T Ä~yês¡+ nqTã+<Û+ä dü+∫ø£\˝À
ø£<\ä∏ qT sêj·T&É+ »]–+~. ‘·<ë«sê yês¡T kÕVæ≤r ˝Àø±ìøÏ |ü]#·jT· + ø±e&É+ »]–+~.
Ç˝≤+{Ï yê] J$‘· $wüj÷· \qT ‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ Á|üjT· ‘·ï+ #˚XÊqT. yÓTT‘·+Ô n+<ä]
|ü]#·j÷· \qT ùdø£]+#·&ÜìøÏ m<äTs¡j÷Ó ´ ø±s¡D≤\qT øÏ+<ä $e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ˇø£{,Ï s¬ +&ÉT ø£<\ä∏ qT sêdæ ø£qTeTs¡T>∑T ø±e&É+
ø£<≈ä∏ î£ \ ∫s¡THêe÷ ñ‘·sÔ ê\T |ü+|æq|üŒ{ÏøÏ yês¡T Çfi¯ófl e÷s¡&+É
 16

ø£<≈ä∏ î£ \ ôd˝Ÿ HÓ+ãsYøÏ bò˛Hé #ÓùdÔ dæ«#Y Ä|t ˝Ò<ë dü]>±Z e÷{≤¢&øÉ £ b˛e&É+
|üÁ‹ø£ ø±sê´\j·T+\≈£î ø£<‘ä∏ √ bÕ≥T yê] |ü]#·j÷· ìï |ü+|üø£ b˛e&É+
eT]ø=+‘· eT+~ ø£<≈ä∏ î£ \T yê] |ü]#·j÷· ìï ‘Ó\|ü&ÜìøÏ ìsêø£]+#·&+É
á ø±s¡D≤\ e\q 2012 n+<ä] ø£<≈ä∏ î£ \ |ü]#·j÷· \qT #·÷|æ+#·ø£ b˛e&É+
»]–+~.
2012 ø£<≈ä∏ î£ \qT $$<Ûä s¡ø±\ ñ‘·sÔ ,¡ Á|ü‘T· ´‘·sÔ ê\ e\q ø=+‘· eT+~ |ü]#·j÷· \qT
ùdø£]+#êqT. eT]ø=+‘· eT+~ì H˚sT¡ >± ø£\TdüTø=ì yê] J$‘· $wüj÷· \qT #Ó|Œü &É+
»]–+~. n<˚ $<Û+ä >± J yÓTsTT˝Ÿ <ë«sê, bò˛qT\˝À e÷{≤¢&ç yê] |ü]#·j÷· \qT $e]+#·&+É
»]–+~. Ä $<Û+ä >± ùdø£]+∫q ø£<≈ä∏ î£ \ n+<ä] |ü]#·j÷· \qT sπ Ke÷Á‘·+>± $e]+#êqT.
yê{Ï˝À |ü]XÀ<Ûqä |ü]~ì <äèwæ¸˝À ñ+#·T≈£îì ùdø£]+∫q yê{Ï˝À |üP]Ô düe÷#ês¡+ ø£*–,
ÁbÕ<Ûëq´‘· ø£*–q ø£<≈ä∏ î£ \qT e÷Á‘·yT˚ ‘Ó\|ü&+É »]–+~.
2.1.1.2.. ÅbÕ+‘˚‘s· ¡ ø£<≈ä∏ î£ \T
‘Ó\T>∑T ÁbÕ+‘·+˝À |ü⁄{Ϻ ô|]– Ä bÕÁ‘·+˝ÀH˚ JeHêìï ø=qkÕ–düTqÔ ï yê]‘√
bÕ≥T, Ç‘·s¡ sêÁcÕº\˝À |ü⁄{Ϻ ô|]– $$<Ûä s¡ø±\ ø±s¡D≤\ e\q ‘Ó\T>∑T ÁbÕ+‘·+˝À dæsú ¡
|ü&,ç ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü MT<ä eT≈£îÿe‘√, kÕVæ≤‘·´ n_Û˝≤wü‘√ ‘Ó\T>∑T ø£<\ä∏ qT sêdæq yê]ì
Ç+<äT˝À yê] J$‘· |ü]#·j÷· \qT ‘Ó*j·TCÒjT· &É+ »s¡T>∑T+~.
d”‘êsêeTj·T´ Ä] :
áj·Tq >∑T+≥÷s¡T, ˇ+>√\T ôV≤’ y˚˝Àe⁄qï ‹eTàqbÕ˝…+˝À »ìà+#ês¡T. u≤\´+, $<ë´uÛ≤´dü+
‹eTàqbÕ˝…+˝À kÕ–+~. |æ.j·TT.dæ. e÷Á‘·+ ˇ+>√\T dæ.mdt.ÄsY X¯sà¡ ø±˝ÒJ˝À #·~yês¡T. Nsê\˝Àì
$.ÄsY.mdt. n+&é yÓ.’ ÄsY.mHé. ø±˝ÒJ˝À _.mdt.dæ.˝À #˚sês¡T. Ä ‘·sT¡ yê‘· \ø√ï˝À m+.mdt.dæ.
ãjÓ÷ø¬ $TÁd”º #˚XÊs¡T. nø£ÿ&˚ 1972 dü+e‘·‡s¡+˝À ªq÷´øÏø¢ ˘ Ädæ&‡é µ MT<ä |æ.ôV≤#Y.&ç. #˚XÊs¡T. n‘·ì
J$‘·+ yÓTT‘·+Ô $<˚XÊ\˝ÀH˚ ø=qkÕ–+~.
s¡#q· \T :
Ä+Á<Ûä <˚XÊìøÏ <ä÷s¡+>± e⁄+&É≥+#˚ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘ê´ìøÏ ùde#˚jT· &É+ »]–+~. áj·Tq
düTe÷s¡T mquÛ’… ø£<\ä∏ T ÁyêXÊs¡T. $$<Ûä nqTyê<ë\T ≈£L&Ü #˚XÊs¡T. z˝≤Z sê»ø°jT· ø£<\ä∏ qT ªbı*{Ïø˝£ Ÿ
 17

k˛ºØdtµ ù|s¡T‘√ Á|ü#T· ]+#ês¡T. n˝≤π> z˝≤Z ªùd«#·Ãµ¤ qe\qT ªm ø¬ «dtº |òsü Y Á|ò&” yÉ Té µ ù|s¡T‘√ Ç+^¢w˝t ÀøÏ
nqTyê<ä+ #˚XÊs¡T.
eTT≈£î+<ä sêe÷sêe⁄, j·T\¢|⁄ü :
áj·Tq |ü•ÃeT u…+>±˝Ÿ˝Àì Ks¡>¥|üPsY˝À »ìà+#ês¡T. ñqï‘· $<ä´ j·T+.mdt.dæ.ì
nuÛ´Ñ dæ+#ês¡T. ø£+|üP´≥sY $$<Ûä s¡ø±\ ø√s¡T‡\T #˚XÊs¡T. s¬ ˝’ «Ò ñ<√´>∑+˝À ñqï‘ê~Ûø±]>± $$<Ûä
sêÁcÕº\˝À |üì#˚XÊs¡T. ‘Ó\T>∑T sêÁwü+º ˝À |üì#˚dTü qÔ ï düeTj·T+˝À ‘Ó\T>∑T H˚sT¡ Ãø=Hêïs¡T. n+‘·≈î£
eTT+<˚ u≤\´+˝ÀH˚ kÕVæ≤‘·´+ô|’ ñqï n_ÛsT¡ ∫‘√ ‘Ó\T>∑T˝ÀqT $$<Ûä ø£$‘·\T, ø£<\ä∏ T ÁyêXÊs¡T.
nH˚ø£ uÛ≤wü\ |ü]C≤„q+ ñ+&É≥+ e\q nqTyê<ä s¡#q· \T #˚XÊs¡T.
s¡#q· \T :
ø£<\ä∏ dü+|ü⁄{Ï :
~ ôdà’ ˝Ÿ <ä{Ÿ yÓTÁÆ >π f…&é n+&é n<äsY b˛jÓTyéT‡,
<˚X<¯ X˚ Ê\ ø£|Œü \ ø£<\ä∏ T,
ìqTï qTe⁄« #·÷düT≈£îH˚ n<ä+›
dü÷|ò.” C…Hé H˚‹ ø£<\ä∏ T)
ø£$‘·\T :
ªe\düb˛sTTq eT+<äV‰ü dü+ (1995), eTs√ eTõ©øÏ eTT+<äT (2000), mes¡THêï ˝Ò≈î£ Hêï
(2004), Hê≈£î ‘Ó*j·Tì H˚HeÓ s√ (2008), ìX¯Ùã∆+ ˙&É˝À¢ (2009), X¯‘êu≤∆\ ø£$‘·«+ (2011),
nqTyê<ä ø£$‘·\T, e\düy÷Ó <ë eT+<äV‰ü dü (2005), n<˚ Äø±X¯+ (2010), Ç‘·&TÉ Ä+>∑,¢ Væ≤+B,
ñs¡÷,› u…+>±©, ø£qï&É, ‘·$Tfi¯+, eTfi¯j÷· \+, eTsê؃˝À¢øÏ mH√ï ø£$‘·\T nqTyê<äeTj·÷´sTT.
|ü⁄s¡kÕÿsê\T :
ªe\düb˛sTTq eT+<äV‰ü dü+µ ø£$‘ê dü+ø£\HêìøÏ l s¡eTD≤ düTeTql |ü⁄s¡kÕÿs¡+.
e#·q ø£$‘ê«ìøÏ ‘Ó\T>∑T $X¯«$<ë´\j·T+ ø°]Ô |ü⁄s¡kÕÿs¡+.
kÕ«$T m˝Ÿ, ÄsY. :
áj·Tq øπ s¡fi˝¯ Àì Á‹X¯SsY˝À nø√ºãsY 16, 1944 dü+e‘·‡s¡+˝À leT‹ {Ï.õ.sê»e÷àfiŸ,
{Ï.ø¬ . \ø£àå D nj·T´sY <ä+|ü‘T· \≈£î »ìà+#ês¡T. øπ s¡fi¯ $X¯«$<ë´\j·T+˝À m+.md”‡ nô|&¢’ é ø¬ $TÁd”º
|üP]Ô#X˚ Ês¡T. nVü≤à<ëu≤<é ◊.◊.m+. qT+∫ m+.;.@., Ä ‘·sT¡ yê‘· |üsê´es¡D |ü]s¡øDå£ ˝À &çbı¢e÷
 18

#˚XÊs¡T. eTT+u≤sTT˝Àì sêÁw”ºj·T ¬ø$Tø£˝Ÿ‡ n+&é ô|ò]º˝…’»sY‡˝À ñ<√´>∑+˝À #˚sês¡T. 1968

$XÊK|ü≥ï+˝Àì ø√s¡e÷+&É˝Ÿ ô|]ò ˝º »’… sY‡˝À wæ|ºtò ÇHé#ê]®>± |üì#˚dæ nø£ÿ&É dæsú |¡ &ü ܶsT¡ . e÷‘·èuÛ≤wüø±ì
n‘·&TÉ ‘Ó\T>∑T e÷{≤¢&&É +É , #·<eä &É+ H˚sT¡ Ã≈£îì ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝À s¡#q· \T, nqTyê<ë\T #˚jT· &É+
n+<ä]˙ ÄX¯Ãsê´ìøÏ >∑T]#˚kÕÔsTT. kÕVæ≤‘·´+ô|’ n‘·ìøÏ ñqï Áù|eT ‘Ó\TdüT+Ô ~.
s¡#q· \T :
ø£<ë∏ dü+{≤\T :
m˝Ÿ.ÄsY. kÕ«$T ‘Ó\T>∑T˝À 1988 |òÁæ ãe]˝À ª»yêãT˝Òì Á|üXï¯ µ yÓTT<ä{Ï ø£<ä∏ ñ‘·eÔ T ø£<>ä∏ ±
m+|æøs£ TT+~. n|üŒ{Ï qT+&ç 250ô|>’ ± ø£<\ä∏ T, 50ô|>’ ± ø£$‘·\T C≤\TyêsêsTT. 1992˝À ªø£<ë∏ kÕ«eT´+µ
ù|]≥ yÓTT<ä{Ï ø£<ë∏ dü+|ü⁄{Ï Á|ü#T· ]+#ês¡T. 2004˝À ª>√<ëe] ùdwº Hü µé , 2005˝À ªkÕyÓT‘· ø£<\ä∏ Tµ,
2008˝À ª˝À>∑T≥Tº ô|s¡Te÷fi¯flø¬ s¡Tø£µ, 2013 ªø£<ë∏ ø±X¯+µ dü+|ü⁄{≤\qT yÓ\Te]+#ês¡T.
nqTyê<ä s¡#q· \T
‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘ê´ìï eTfi¯j÷· fi¯, ‘·$Tfi¯ uÛ≤wü˝ÀìøÏ...eTfi¯j÷· fi¯, ‘·$Tfi¯ kÕVæ≤‘ê´ìï ‘Ó\T>∑T˝ÀìøÏ
nqTe~+#·&ÜìøÏ ø£èwæ #˚XÊs¡T. yÓTT‘·+Ô 14 nq´uÛ≤cÕ s¡#q· \T ‘Ó\T>∑T˝ÀìøÏ ‘Ó#êÃs¡T.
2.1.2. bÕ‘· ø£<≈ä∏ î£ \T
s¡#s· TT‘· ‘·q s¡#H· ê Á|ükÕúHêìï 2012 ø£qï eTT+<˚ ÁbÕs¡+_+∫q yêfi¯ófl #ê\
eT+~ ñHêïs¡T. yês¡+<äs÷¡ ≈£L&É 2012 dü+e‘·‡s¡+ ~|üÁ‹ø£˝À¢ì Ä~yês¡+ nqTã+<Û+ä ˝À
ø£<\ä∏ qT sêj·T&É+ »]–+~. n˝≤ sêdæq ø£<≈ä∏ î£ \qT ÁbÕ+‘ê\ yê]>± $uÛõÑ +∫ |ü]o+#êqT.
M{Ïì ‹]– s¬ +&ÉT s¡ø±\T>± $uÛõÑ +#êqT. >∑‘+· ˝À e∫Ãq ø£<≈ä∏ î£ \T, 2012˝À e∫Ãq
ø£<≈ä∏ î£ \T.
2.1.2.1. >∑‘+· ˝À e∫Ãq ø£<≈ä∏ î£ \T
2012 dü+e‘·‡s¡+ ø£+fÒ eTTqTù| e∫Ãq ø£<\ä∏ qT Äj·÷ ø£<ä∏ ÁbÕe÷D≤ìï ã{Ϻ
á dü+e‘·‡s¡+˝À ø£<\ä∏ T sêe&É+ »]–+~. yê]˝À ll, #êk˛, #·\+ yÓTT<ä\>∑T yê]
ø£<\ä∏ T á dü+e‘·‡s¡+˝À e#êÃsTT. yê{Ï ø£<≈ä∏ î£ \ |ü]#·j÷· \T ‘Ó\TdüT kÕVæ≤r Á|æjT· T\≈£î
‘Ó*ùd neø±X¯+ ñ+~ ø£qTø£ yê] |ü]#·j÷· \qT ù|s=ÿq&É+ ˝Ò<Tä .
2.1.2.2. 2012˝À e∫Ãq ø£<≈ä∏ î£ \T
2012 dü+e‘·‡s¡+˝À ø£<\ä∏ T sêdæq ø£<≈ä∏ î£ \ |ü]#·j÷· \qT Ç+<äT˝À $e]+#·&+É
»]–+~. Hê |ü]XÀ<Ûqä |ü]~Ûì <äèwæ˝º À ñ+#·Tø=ì ø£<≈ä∏ î£ \ n+<ä]ì |ü]#·jT· + #˚jT· &É+
 19

nqTyÓq’ ~ ø±<äT ø£qTø£ ø=+<ä]ì e÷Á‘·yT˚ ≈£îå |ü+Ô >± $e]+#·&+É »]–+~. M]ì Ä+Á<Û,ä
‘Ó\+>±D ÁbÕ+‘·\ yê]>± $uÛõÑ +∫ yê] |ü]#·j÷· \qT ≈£îå |ü+Ô >± ‘Ó*j·TCÒXÊqT.
2.1.2.2..1. Ä+Á<Ûä
2012 Ä~yês¡+ nqTã+<Û+ä ˝À sêdæq ø£<≈ä∏ î£ \qT n+Á<Ûä ÁbÕ+‘êìøÏ #Ó+~q ø£<≈ä∏ î£ \
n+<ä]ì Ç+<äT˝À ù|s¡ÿq&É+ »]–+~. yê] |ü⁄≥Tºø,£ u≤\´+, $<ë´uÛ≤´dü+ ‘Ó*j·TCÒXÊqT.
n<˚ $<Û+ä >± ø£<≈ä∏ î£ \T sêdæq s¡#q· \T, yê]øÏ e∫Ãq _s¡T<äT\T, dü‘êÿsê\T, |ü⁄s¡kÕÿsê\qT
ù|s=ÿq&É+ »s¡T>∑T+~.
eTTs¡∞ø£èwüí >√qT>∑T+≥ :
áj·Tq y˚T 16, 1969 ‘ÓHê* eT+&É\+, ø£s¬ eƒ s¡+ Á>±eT+˝À »ìà+#ê&ÉT. myéT.mdt.dæ
(uÀ≥˙), myéT.@. (Ç+^¢w)t , _.m&é. #·~$ ñbÕ<Ûë´j·T eè‹Ô˝À dæsú |¡ &ü ܶsT¡ . ñbÕ<Ûë´j·T eè‹Ô˝À
u≤>± sêDÏdTü +Ô fÒ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´ s¡#q· \T #˚XÊs¡T. Ç‘·ì ø£<\ä∏ T, yê´kÕ\T düTe÷s¡T 200 es¡≈î£
ø£\e⁄.
s¡#q· \T :
ø£<ë∏ dü+|ü⁄{≤\T :
ø£<ë∏ +»*
$<ë«Hé düs«¡ Á‘· |üP»´‘˚
>∑Ts¡T<äøDå£
$•wü‘º · :
Äj·Tq≈£î 2013˝À õ˝≤¢ kÕúsTT ñ‘·eÔ T ñbÕ<Ûë´j·T |ü⁄s¡kÕÿs¡+, 2014 Hêfi¯+ ø£ècÕísêe⁄
ªkÕVæ≤rµ |ü⁄s¡kÕÿs¡+, }≥T≈£Ls¡T \ø°àå ø±+‘·eTà nyês¡T,¶ 2015˝À ªs¡TÁ<äø$£ kÕVæ≤‘·´ |”s+¡ƒ µ yê]
|ü⁄s¡kÕÿs¡+ \_Û+#êsTT.
sêeTeT÷]Ô #ÓHêï :
#ÓHêï sêeTeT÷]Ô>±s¡T <ä‘|Ô· ⁄ü s¡+ Á>±eT+ ø=+&Ü|ü⁄s¡+ eT+&É\+ ø£&|É ü õ˝≤¢˝À »ìà+#ês¡T.
u≤\´+ $<ë´uÛ≤´dü+ <ä‘êÔ|⁄ü s+¡ ˝Àì myéT.|æ.|æ.j·TT.|æ. bÕsƒX¡ Ê\˝À kÕ–+~. &çÁ^ $<ë´uÛ≤´dü+ Á|üuTÑÛ ‘·«
|ü⁄s¡Twüß\ ø£fi≤XÊ\, ø£&É|ü. myéT.@. lø£èwüí $X¯«$<ë´\j·T+, nq+‘·|ü⁄s¡+˝À |üP]Ô #˚XÊs¡T.
Ä ‘·sT¡ yê‘· Á|üuTÑÛ ‘·« ◊.{Ï.◊. •ø£Då ≤~Ûø±]>± ñ<√´>±ìï bı+<ës¡T.
 20

nyês¡T\¶ T :
áj·Tq≈£î ªø£<µä∏ nyêsY¶ (&Û©ç )¢ , s¡#q· ` BbÕe[ ø£<\ä∏ b˛{°˝À ~«rj·T ãVüQeT‹, Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T,
»qà~q dü+∫ø£ dü+<äs“¡ +¤ >± b˛{°˝À ‘·èrj·T, kÕVæ≤r Ádüe+‹ ` kÕVæ≤r $eTs¡Ù˝À ~«rj·T ãVüQeT‹,
kÕVæ≤r yÓHïÓ \ ` ø£$‘·\ b˛{°˝À¢ sêÁwükº ÕúsTT Á|ü<eä∏ T ãVüQeT‘·T\T e#êÃsTT.
#·+Á<äXK‚ sY dæ.mHé. :
dæ.mHé. #·+Á<äXK‚ sY ôdô|+º ãsY 2e ‘˚B 1958e dü+e‘·‡s¡+˝À HÓ\÷¢sT¡ ˝À »ìà+#ês¡T.
Äj·Tq u≤\´+, #·<Tä e⁄ n˙ï ∫‘·÷sÔ T¡ ˝À »]>±sTT. l y˚+ø£fXÒ «¯ s¡ $X¯«$<ë´\j·T+˝À myéT.mdt.dæ
(e÷´<∏‡é ) #˚dTü +Ô &É>± yÓT&çø˝£ Ÿ ]Áô|C…+fÒ{yÏ >é ± ñ<√´>∑+ sêe&É+‘√ n+<äT˝À #˚]b˛j·÷s¡T. n<˚
$<Û+ä >± ‘Ó\T>∑T˝À s¡#q· \T #˚jT· &É+ »]–+~. 2001e dü+e‘·‡s¡+ qT+∫ $düèÔ ‘·+>± ø£<\ä∏ T
sêj·T&É+ yÓT<ä\Tô|{≤ºsT¡ . Ç|üŒ{Ï es¡≈î£ 150 ø£<\ä∏ T, 2 qe\\T, 26 ø£$‘·\T s¡∫+#ês¡T. Ç$
Á|üeTTK ~q, yês¡, e÷dü |üÁ‹ø£\˝À Á|ü#T· ]‘·eTj·÷´sTT.
s¡#q· \T :
ø£<ë∏ dü+|ü⁄{≤\T : ˙ø√düyT˚ , ø£qT\T e÷≥˝≤&ÉTq$, }{°˝À z kÕj·T+Á‘·+, ˙ eTqdüT Hê≈£î
‘Ó\TdüT, eTìï+#·Te÷ Á|æj÷· , kÕ«‹eTT‘·´+, ˙sê»q+ yÓTT<ä˝q’… dü+|ü⁄{≤\T yÓ\Te&ܶsTT.
qe\\T : Ádüe+‹, n‘·&˚ V”≤s√
|ü⁄s¡kÕÿsê\T :
ø°.X‚. düT<ä|› *ü ¢ yÓ+ø£≥Hêj·TT&ÉT kÕVæ≤r |ü⁄s¡kÕÿs¡+ 2005e dü+e‘·‡s¡+˝À »j·T+‹ ø£fi≤
dü$T‹, ôV≤’ <äsêu≤<é yê]#˚ bı+<ës¡T.
2. ≈£î|üŒ+ s¬ &Ée¶ Tà kÕVæ≤r |ü⁄s¡kÕÿs¡+ 2008 e dü+e‘·‡s¡+˝À.
dü‘êÿsê\T :
∫‘·÷sÔ T¡ õ˝≤¢ s¡#s· TT‘·\ dü+|òTü +
Vü≤]$\T¢, ∫‘·÷sÔ T¡ \*‘· ø£fi≤y˚~ø£
|òTü +≥kÕ\ ø£fi≤+»*, ∫‘·÷sÔ T¡
\j·THé‡ ø£u¢ Ÿ, ∫‘·÷sÔ T¡
Á|üC≤Væ≤‘· ùdyêdü+dü,ú ∫‘·÷sÔ T¡ yÓTT<ä˝q’… dü+dü\ú #˚ dü‘êÿsê\T bı+<ës¡T.
 21

s¡M+Á<ä Á‹$Áø£yTé , ø±≥÷] :

áj·Tq ø±≥÷s¡T nqdü÷j·÷<˚$, yÓ+ø£≥ düTu≤“sêe⁄ <ä+|ü‘T· \≈£î »ìà+#ês¡T. ÁbÕ<∏$ä Tø£
$<ä´ $»j·Tyê&É˝À kÕ–+~. &çÁ^ Ä+Á<Ûä \jÓ÷˝≤ ø±˝ÒCŸ $»j·Tyê&É˝À eT<Û´ä ˝À Äù|dæ 1963˝À
ªsê&ÜsY msTTsYb˛s¡T‡º µ ˝À #˚sês¡T. ‹]– 1971 dü+e‘·‡s¡+ Ç+&çj÷· ` bÕøÏkÕúHé j·TT<ä+∆ ˝À |üì#˚XÊs¡T.
Ä ‘·sT¡ yê‘· 1985 dü+e‘·‡s¡+˝À >∑T˝ŸãsêZ $X¯«$<ë´\j·T+ qT+&ç m˝Ÿ.m˝Ÿ._. |üP]Ô#X˚ Ês¡T. 2001
qT+&ç ˝≤j·TsY ÁbÕø°dº t #˚d÷ü Ô Á|üdTü ‘Ô +· ôV≤’ ø√sYº ˝≤j·TsY>± ‘·q ùde\qT n+~düTHÔ êïs¡T. áj·Tq 12
@fi¯H¢ ê{Ï qT+∫ ø£<\ä∏ T sêj·T&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Ç‘·&TÉ e+<äô|>’ ± ø£<\ä∏ T, sπ &çj÷Ó Hê≥ø±\T
ÁyêXÊs¡T. áHê&ÉT ~q|üÁ‹\˝À Á|ü#T· ]‘·eTj˚T´ ªn+‘·sê´$Tøϵ ø±\ìwüß>º ± |üì#˚XÊs¡T. n+<äT˝À
300 ô|>’ ± yê´kÕ\T Á|ü#T· ]‘·eTj·÷´sTT.
s¡#q· \T :
ø£<ë∏ dü+|ü⁄{≤\T :
≈£î≈£îd”eT, Ç≥T Ç\T¢ ‘·*,¢ C…’ m‘·TÔ C…’ ø=≥Tº yÓ\T>√&Ü, Ä~ <ä+|ü‘T· \T.
qe\\T :
Äø±X¯ BbÕ\T, »>∑Hêï≥ø£+, J$‘·+˝À ˇø£s√E, Jeì, düeT]úì.
sπ &çj÷Ó Hê≥ø±\T :
EsêVü≤yéT ` C≤rj·T nyêsY.¶
sπ &çj÷Ó , {Ï.$. d”]j·T˝Ÿ :
ø±≥eTsêE ø±|ü⁄s¡+, |æ+>∑[ yÓ+ø£jT· ´.
sêeT#·+Á<äsêe⁄ s¡+>∑Hê<∏ä :
áj·Tq 28.04.1963 dü+e‘·‡s¡eTTq l s¡+>∑Hê<∏sä êe⁄, nqï|üPs¡\í <ä+|ü‘T· \≈£î »ìà+#ês¡T.
M] »qàdü\ú + Ä<√ì, ø£s÷¡ ï\T õ˝≤¢. Á|üeTTK nqTyê<ä≈î£ \˝À s¡+>∑Hê<∏ä sêeT#·+Á<äsêe⁄ ˇø£sT¡ .
Ç‘·ìì dü÷s¡´y˚‘,Ô· dü«|üqïeT÷]Ô, s¡+>∑Hê<∏,ä eTTìkÕ«$T, ì>∑yTé nH˚ Ç‘·s¡ ù|s¡T‘¢ √ |æ\TkÕÔsT¡ .
‘Ó\T>∑T ` ø£qï&É, ø£qï&É` ‘Ó\T>∑T, Væ≤+B ` ‘Ó\T>∑T s¡#q· \qT nqTyê~+#˚yês¡T. Ç‘·&TÉ Á|üuTÑÛ ‘·«
bÕsƒX¡ Ê\˝À e÷´<∏‡é ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT.
s¡#q· \T :
ø£<\ä∏ T :
 22

~|ü⁄&ÉT ø£˝e¢… TT, H˚qTHêïqT>∑, düeTø±*q ø£qï&É ø£<\ä∏ T, q\T|ü⁄ ‘Ó\T|ü⁄ ø=ìï s¡+>∑T\T,
eT∞fl dü÷s√´<äjT· +.
qe\\T :
e÷j·÷ãC≤sY, n\¢] |ü+<Ó+, b˛\Hé<$˚ .
ø£qï&É nqTyê<ë\T :
‹s¡T>∑TuÀ‘·T (qe\), sêfi¯ófl ø£]>π H˚\ (ø£<)ä∏ , n\¢e÷Á|üuTÑÛ (kÕVæ≤‘·´), z+`qyÓ÷ (qe\),
|üPs¡í #·+Á<ä‘»˚ dæ«ì (J$‘·#]· Á‘·).
yê´dü dü+|ü⁄{Ï :
»j·T+ãT ìX¯Ãj·T+ãT.
nyês¡T\¶ T :
ñ‘·eÔ T ñbÕ<Ûë´j·T, ‘Ó\T>∑T ø£fi≤dü$T‹, kÕVæ≤r $TÁ‘·T\T ` eT∫©|ü≥ï+, ø=&Ée\÷s¡T
ã\sêeTj·T´ ` ø£<≈ä∏ î£ \T, &Ü. |ü{≤º_Û ø£fi≤|”s+¡ƒ ` eT∫©|ü≥ï+, u≤\kÕVæ≤rs¡‘ï· ` u≤\kÕVæ≤r
|ü]wü‘Y ` ôV≤’ <äsêu≤<é, sêfi¯ófl ø£]>π H˚\ ` ‘Ó\T>∑T $X¯«$<ë´\j·T+ ` ôV≤’ <äsêu≤<é, H˚qTHêïqT>± `
õ.$.ÄsY. bòÂ+&˚wHü ,é H˚wqü ˝Ÿ nyês¡T.¶
•eÁ|ükÕ<é Ĭøfi¯fl :
Ĭøfi¯fl •eÁ|ükÕ<é qπs+Á<ä|⁄ü s¡+, ‘·÷s¡TŒ>√<ëe] õ˝≤¢˝À »ìà+#ês¡T. Ç‘·ì u≤\´+ yÓTT‘·+Ô
sê»eT+Á&ç, yÓC’ ≤>¥\˝À >∑&∫ç +~. j·T+.ø±yéT |üP]Ô#d˚ æ b˛{° |ü]ø£\å ≈£î #·~$ s¬ ˝’ «Ò &çbÕsYyº TÓ +{Ÿ˝À
ñ<√´>±ìï bı+<ës¡T. nsTTq|üŒ{ÏøÏ ‘Ó\T>∑T˝À ‘·q s¡#H· ê yê´kÕ+>∑+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. $$<Ûä ø£<\ä∏ T,
Hê{Ïø\£ T, ø£$‘·\T, {Ï.$. d”]j·T˝Ÿ‡, &Ü≈£î´yÓT+≥Ø\T, Á|üø≥£ q\T, dæìe÷\T, yê´kÕ\T, düMTø£\å T,
nqTyê<ë\T #˚XÊs¡T.
ø£<\ä∏ dü+|ü⁄{Ï :
øÏ{øÏ ˝° À+∫ yêq, eTÚquÛ≤wü´+.
nqTyê<ä+ :
ìC≤+ bÕ\q˝À \+u≤&û\T, qe\ ` q&ç ◊HédHº” .é
Ç‘·sê\T :
n˝≤¢e⁄B›Hé n<äT“¤‘· B|ü+, dæ+<éu≤<é kÕVü≤dü j·÷Á‘·\T, Ä©u≤u≤ q\uÛ’… <=+>∑\T.
 23

ãVüQeT‹ :
ªq&çµ ∫qï qe\øÏ uÛ≤s¡r |üÁ‹ø£˝À ãVüQeT‹.
|ü⁄s¡kÕÿs¡+ :
1996˝À ªqs¡yêVü≤q+µ Hê≥ø±ìøÏ &܈ˆmyéT. Á|üu≤Û ø£ss¬¡ &ç¶ kÕàs¡ø£ Hê≥ø£ s¡#s· TT‘·\ b˛{°˝À
ñ‘·eÔ T s¡#H· ê |ü⁄s¡kÕÿs¡+, 2003˝À ªdü÷~ <ës¡+µ Hê≥ø±ìøÏ q+~ |ü⁄s¡kÕÿs¡+, 1996˝À ªdüè»qµ
sπ &çj÷Ó Hê≥ø±ìøÏ C≤rj·T |ü⁄s¡kÕÿs¡+.
dü‘êÿsê\T :
<äøDåÏ eT<Û´ä s¬ ˝’ «Ò yê]#˚, \*‘· ø£fi≤dü$T‹ yê]#˚ $$<Ûä dü‘êÿsê\T bı+<ës¡T.
düT>∑TDsêe⁄ myéT :
áj·Tq leT‹ #·Áø£eTà, l ø£èbÕ<ëq+ <ä+|ü‘T· \≈£î »ìà+#ês¡T. M] »qàdü\ú + qs¡kÕ|ü⁄s¡+,
|ü•ÃeT>√<ëe] õ˝≤¢. Ç‘·&TÉ yÓ≥s¡ïØ ôdH’ ‡é ˝À e÷düsº Y &çÁ^ |üP]Ô#X˚ Ês¡T. Áô|y’ {˚ Ÿ ø£+ô|˙\ ñ<√´>∑+
#˚d÷ü ,Ô &ç$»Hé y˚TH˚»sY>± Á|üy÷Ó wüHé bı+<ës¡T. ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´ s¡#q· \T kÕ–+#·&+É »]–+~.
Ç‘·ì ø£\+ qT+&ç ø£<\ä∏ T, qe\\T, yê´kÕ\T yÓ\Te&ܶsTT.
s¡#q· \T :
ø£<ë∏ dü+ø£\Hê\T :
C≤_* MT<ä dü+‘·ø+£ , H˚\~–q qø£Áå ‘·+.
ø£<\ä∏ T :
eT+#·T|ü\ø¢ ,Ï <Ûsä à¡ <˚e‘·, edü+‘·ùdq, ‘√&ÉT yÓTT<ä˝q’… ø£<\ä∏ T ÁyêXÊs¡T.
qe\\T :
Á|æjT· <ä‘Ô· yês¡|Áü ‹ø£˝À ªÁ‹y˚DµÏ qe\ d”]j·T˝Ÿ>± e∫Ã+~.
yê´kÕ\T :
ÄHê&ÉT ~q|üÁ‹ø£˝À n+‘·sê´$T˝À j·÷uÛø’… Ï ô|>’ ± Ä<Ûë´‹àø£ yê´kÕ\T Á|ü#T· ]‘·eTj·÷´sTT.
sπ &çj÷Ó Á|üd+ü >±\T :
|üXó¯ e⁄\ Á|ü<eäÛ T ∫øÏ‘‡· , n+≥Tyê´<ÛTä \T, >=Á¬s\ ô|+|üø+£ yÓTT<ä˝q’… yê{Ïô|’ $]$>± Á|üd+ü >±\T.
 24

ãVüQeT‘·T\T :
1. dæ]yÓHïÓ \ 1999 ø£<\ä∏ b˛{°˝À ªÁ{≤»&û Ä|òt @Hé mÁs¡sµY ≈£î ø£H=‡˝ÒwHü é ãVüQeT‹.
2. Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T Mø°¢ 1993 Vü‰dü´ø£<\ä∏ b˛{°˝À ª@+≥µ ø£<≈ä∏ î£ s¬ +&√ ãVüQeT‹.
3. Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T ~q|üÁ‹ø£ 2013 ø£<\ä∏ b˛{°˝À ªH˚H$˚ X¯«+µ ø£<≈ä∏ î£ Á|ü‘´˚ ø£ ãVüQeT‹.
4. y˚<–ä ] sê+u≤ãT ` ø£<ë∏ øπ [ dü+j·TTø£Ô ìsê«Vü≤≈£î\ ø£<\ä∏ b˛{°˝À ªÄbÕ\ ô|<äe› Tൠø£<≈ä∏ î£
~«rj·T ãVüQeT‹.
5. C≤>∑è‹ 2012 ø£<\ä∏ b˛{°˝À ªJeq kÕ|ò\ü ´+µ ø£<≈ä∏ î£ Á|ü‘´˚ ø£ ãVüQeT‹ bı+<ës¡T.

m˝≤¢s¬ &ç¶ ø£qTeT :

ø£qTeT m˝≤¢s¬ &ç¶ pHé 18e ‘˚B 1961e dü+e‘·‡s¡+q ∫≥÷ºsT¡ Á>±eT+˝À l ø£qTeT
düT+øÏs¬ &ç,¶ leT‹ düT>∑TDeTà |ü⁄D´ <ä+|ü‘T· \≈£î »ìà+#ês¡T. n‘·ì u≤\´+ ∫≥÷ºsT¡ , ø±XÊ|ü⁄s¡+
Á>±eT+˝À kÕ–+~. ñqï‘· $<ä´qT j·T+.m. bı*{Ïø˝£ Ÿ ôdH’ ‡é , Væ≤düغ \qT Áô|y’ {˚ Ÿ>± lø£èwü<í e˚ sêj·T
$X¯«$<ë´\j·T+ qT+&ç bı+<ës¡T. Ç‘·&TÉ bÂs¡XÊÁdüÔ n<Ûë´|ü≈î£ &ç>± ‘ê&ç|Áü ‹, nq+‘·|⁄ü s¡+˝À
|üì#˚dTü HÔ êïs¡T. Á|üdTü ‘Ô +· nq+‘·|⁄ü s+¡ ˝Àì ôdsTT+{Ÿ ÄsY‡º u≤*ø£\ ø£fi≤XÊ\˝À bÂs¡XÊÁdüÔ n<Ûë´|ü≈î£ &ç>±
sêDÏ+#ês¡T.
s¡#q· \T :
ø£<\ä∏ T :
ñbÕj·T+, X¯óuÛ\Ñ >∑ï+, ø√&Éfió¯ fl
ø£$‘·\T :
eTeT‘·+ y˚||ü Pü ‘·
yê´kÕ\T :
Hê }Vü≤˝À ñ>±~
yÓ+ø£≥sê$T¬s&ç,¶ düqï|ü⁄s¬ &ç¶ :
1963e dü+e‘·‡s¡+ |òÁæ ãe] 16‘˚~q ø£&|É ü õ˝≤¢ ã<˚«\T ‘ê\÷ø±, ø±•Hêj·Tq eT+&É\+,
u≤\sêE|ü˝˝¢… À düqï|ü⁄s¬ &ç¶ #ÓqïeTà, \ø°àå s¬ &ç¶ <ä+|ü‘T· \≈£î »ìà+#ês¡T. M]øÏ e´ekÕj·T+ JeHê<Ûës¡+.
ôdø£+&ÉØ Áπ>&é ñbÕ<Ûë´j·TTì>± |üì#˚XÊs¡T. sêj·T\d”eT ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·\˝À düqï|ü⁄s¬ &ç¶ yÓ+ø£≥sê$T¬s&ç¶
Á|üeTTKT&ÉT.
 25

s¡#q· \T :
ø£<\ä∏ T :
ø=‘·Ô <äT|üŒ{Ï, ˇø£ÿyêq #ê\T, ã‘·T≈£î ùd<ä´+, düT&ç>±*, ãTs¡<,ä edü+‘·+
qe\\T :
ø±&ç, bÕ+&Ée;&ÉT, ‘√\Tu§eTà˝≤≥, ∫qT≈£î\ düe«&ç, bÕ˝…>‘∑ ÔÓ
ø£$‘·\T :
<ëVü≤+ <ëVü≤+, H˚qT ` ‘·qT, qqTï ø£$å T+#·T neTà
ãVüQeT‘·T\T, nyês¡T\¶ T :
Ä+Á<ÛÁä |üuÑÛ ~q|üÁ‹ø£ 1990e dü+e‘·‡s¡+ ø£<\ä∏ b˛{°˝À¢ ªXËX’ e¯ XÊ\µ ø£<≈ä∏ î£ ñ‘·eÔ T ãVüQeT‹.
1998e dü+e‘·‡s¡+ ªnyÓT]ø£Hé ‘Ó\T>∑T nk˛dæjT˚ wüHµé ªÄ{≤µ ìs¡«Væ≤+∫q n+‘·sê®rj·T ‘Ó\T>∑T
qe\\ b˛{°˝À ªø±&çµ qe\≈£î ~«rj·T ãVüQeT‹, n˝≤π> ªø=‘·<Ô Tä |üŒ{ϵ ø£<ë∏ dü+|ü⁄{ÏøÏ 2009˝À
$»j·Tq>∑s+¡ ˝Àì ª#êk˛µ nyês¡T,¶ es¡+>∑˝Ÿ ªm+.$. ‹s¡T|ü‘j · T· ´ nyês¡Tµ¶ , ª|ü+|üø±\Tµ ø£<\ä∏ T ªªø£<ë∏ |”s+¡ƒ
nyês¡Tµ¶ µ \_Û+#êsTT. 2002 dü+e‘·‡s¡+˝À ªbÕ+&Ée;&ÉTµ qe\≈£î kÕ«‹ Mø°¢ yê] ªkÕ«‹ nyês¡T,¶
|ü⁄s¡kÕÿs¡+ :
2004, 2006 dü+e‘·‡s¡+˝À ªn~Ûø±s¡ uÛ≤cÕ dü+|òTü +µ yê] |ü⁄s¡kÕÿs¡+ \_Û+∫+~.
s¡yT˚ wt sê#·|Pü {Ï :
sê#·|Pü {Ï s¡yT˚ wt 27.07.1967 dü+e‘·‡s¡+ lsê#·|Pü {Ï düTu≤“sêe⁄, sê#·|Pü {Ï |ü<ëàe‘·eTà\≈£î
‹s¡T|ü‹˝À »ìà+#ês¡T. Ç‘·ì u≤\´+, $<ë´uÛ≤´dü+ ‹s¡T|ü‹˝ÀH˚ kÕ–+~. 1972 ` 82 dü+e‘·‡s¡+
es¡≈î£ ‹s¡T|ü‹ l y˚+ø£fXÒ «¯ s¡ $X¯«$<ë´\j·T+ bÕsƒX¡ Ê\˝À ˇø£{Ï qT+&ç |ü<eä ‘·s>¡ ‹∑ es¡≈î£
#·~yês¡T. 1982 ` 84 ‹s¡T|ü‹ lyÓ+ø£fXÒ «¯ s¡ pìj·TsY ø£fi≤XÊ\˝À Ç+≥Øà&çjT· {Ÿ, ly˚+ø£fXÒ «¯ s¡
ÄsY‡º ø£fi≤XÊ\˝À _.ø±yéT., 1993˝À HÓ\÷¢sT¡ $.ÄsY. ˝≤ ø£fi≤XÊ\ qT+&ç _.m˝Ÿ. &çÁ^ |üP]Ô#X˚ Ês¡T.
Á|üuTÑÛ ‘·« ñ<√´>±ìøÏ m.|æ.|æ.j·Tdt.dæ <ë«sê Á>∑÷|t ≥÷ |üØø£˝å À u≤>± sêDÏ+∫ #˚H‘˚ · CÖ[ XÊK˝À
#˚sês¡T.
s¡#q· \T :
ø£<\ä∏ T :
#·+<ä÷
 26

qe\\T :
ª<=+>∑\T u≤uÀjYT <=+>∑\T, nC≤„‘|· sü «¡ +, dü«|üï.
sêeT#·+Á<ä+ Ç#êä|⁄ü s¡+ :
áj·Tq 1940 dü+e‘·‡s¡+ q؇|ü≥ï+, $XÊK õ˝≤¢˝À »ìà+#ês¡T. sêeT#·+Á<ä+ _.m.
(mø£Hê$Tø˘‡) |üP]Ô#d˚ æ m˝Ÿ.◊.dæ. Ä|òt Ç+&çj÷· ˝À ñ<√´>∑+ bı+~ 2000 dü+e‘·‡s¡+ pHé˝À
|ü<Mä $s¡eTD bı+<ës¡T. ∫qï|üŒ{Ï qT+&ç |ü⁄düøÔ ±\T #·<eä &É+, sêj·T&É+, dü+^‘·+ $q&É+ Äj·Tq
n\yê≥T¢.
s¡#q· \T :
ø£<\ä∏ T :
Äø±X¯yêDÏøÏ ø£<\ä∏ T, z Væ≤+B ø£<ä∏ .
Ç‘·s¡ s¡#q· \T :
Ç‘·&TÉ düTe÷s¡T j·÷uÛ’… qe\\T, Äs¡Te+<ä\ Çs¡yø’Ó Ï ô|>’ ± ø£<\ä∏ T ÁyêXÊs¡T. n+‘˚ø±≈£î+&Ü
Ç+^¢wt ` ‘Ó\T>∑T nqTyê<ë\T #˚XÊs¡T, eT]j·TT u≤\kÕVæ≤‘·´ |ü⁄düøÔ ±\T ÁyêXÊs¡T. ‘=$Tà~ Hê{Ïø\£ T,
|ü~ kÕøÏå yê´kÕ\øÏ sπ &çj÷Ó Hê{Ïø£ s¡÷bÕ\T ≈£L&Ü Áyêj·T>± n$ Á|ükÕs¡+ nj·÷´sTT. kÕVæ≤‘ê´ìøÏ
#˚dTü qÔ ï ùde≈£î>±qT J$‘· kÕ|ò\ü ´ |ü⁄s¡kÕÿs¡+, >∑]eT dü+düú nuÛTÑ ´<äjT· s¡#s· TT‘·\ dü+|òTü + yÓTT<ä˝q’…
yê{Ï qT+&ç düHêàì+#·ã&ܶsT¡ .
|ü⁄cÕŒ<˚$ ø√|üP] :
|ü⁄cÕŒ<˚$ 11 qe+ãsY 1955 ‘ÓHê*˝À $X¯«XË{ºÏ »Hês¡Hú sé êe⁄, e÷DÏø±´+ã <ä+|ü‘T· \≈£î
»ìà+#ês¡T. Ç+{Ï|qü T\T #˚dTü ≈£î+≥÷ ‘Ó\T>∑T˝À kÕVæ≤‘·´ s¡#q· \T #˚jT· &É+ »]–+~. ø√|üP]
|ü⁄cÕŒ<˚$ Ç|üŒ{Ï es¡≈î£ düTe÷s¡T mquÛ’… ø£<\ä∏ T, eTTô|Œ’ ◊<äT ø£$‘·\T ÁyêXÊs¡T. n$ Ä+Á<ÛÁä |üu,ÑÛ
uÛ÷Ñ $T, $|ü⁄\, ∫qT≈£î yÓTT<ä˝q’… ~q, yês¡, e÷dü |üÁ‹ø£\˝À Á|ü#T· ]+#·ã&çHêsTT. ‘·+Á&ç $X¯«XË{ºÏ
»Hês¡Hú sé êe⁄>±s¡T áyÓT≈£î kÕVæ≤‘·´ Áù|s¡≈î£ &ÉT>± #Ó|ðü ≈£îqï~.
s¡#q· \T :
ø£<\ä∏ dü+|ü⁄{≤\T : ùdïVü≤\‘·, eTs√ø√D+, |ü]eTfi¯+.
ø£$‘ê dü+|ü⁄{Ï : $y˚ø±+X¯, |üP\πs≈£î\T,
Hê˙\ dü+|ü⁄{Ï : |ü⁄wüŒsê>±\T
 27

sêeTø£èwüí n]|æsê\ :
sêeTø£èwüí »qe] 1, 1948 dü+e‘·‡s¡eTT˝À bıq÷ïs¡T Á>±eT+ >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢˝À »ìà+#ês¡T.
Äj·Tq ‘·+Á&ç n]|æsê\ yÓ+ø£≥#Í<ä] >±]øÏ Á|üã+<Ûä kÕVæ≤‘·´+˝À |ü]#·jT· +, ø£sêí≥ø£ dü+^‘·+˝À
Á|üyX˚ e¯ TT+&É≥+‘√ u≤\´+˝ÀH˚ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´+ô|q’ n_Ûe÷q+ ø£*–+~. Á|üuTÑÛ ‘·« ñ<√´>∑+˝ÀH˚
|üì#˚d÷ü HÔ ˚ Hê≥ø±\T y˚d÷ü Ô ñ+&˚yês¡T. ‘Ó\T>∑T˝À sêeTø£èwüí sêdæq yÓTT<ä{Ï ø£<ä∏ 1966 dü+e‘·‡s¡+˝À
‘Ó\T>∑T yÓ\T>∑T˝À yÓ\Te&çq~. n˝≤ sêeTø£èwüí düTe÷s¡T eT÷&ÉTe+<ä\ ø£<\ä∏ T yÓ\Te&ܶsTT.
s¡#q· \T
ø£<\ä∏ T :
ô|+øÏ|\æ ,¢ ~wæuº §eTà yÓTT<ä˝q’… ø£<\ä∏ T ø£\e⁄.
qe\\T :
nsTTqyêfi¯ófl, dü+#ê],j·÷Á‘·.
eTDÏ >√–H˚ì :
>√–H˚ì eTDÏ ‘·÷s¡TŒ>√<ëe] õ˝≤¢ sê»eT+Á&ç˝À p˝…’ 19, 1947˝À »ìà+#ês¡T. áyÓT
u≤\´$<ä´, ñqï‘· $<ä´ sê»eT+Á&ç˝À kÕ–+~. 1989 dü+e‘·‡s¡+ qT+&ç >√–H˚ì eTDÏ ø£<\ä∏ T
Áyêj·T&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Ç|üŒ{ÏøÏ düTe÷s¡T &Óu“’…Û ø£<\ä∏ T $$<Ûä ~q, yês¡, e÷dü |üÁ‹ø£\˝À yÓ\Te&ܶsTT.
áyÓT ø£<\ä∏ qT ø£qï&É s¡#s· TTÁ‹ nqTyê<ä≈î£ sê\T nsTTq ø£d÷ü ]Ô ø£qï&É+˝ÀìøÏ nqTe~+∫ ª|ü⁄ãfiù̄d‘·Ty˚µ
ù|s¡T‘√ ø£<ë∏ dü+|ü⁄{≤\T rdüTø=#êÃs¡T.
s¡#q· \T:
ø£<ë∏ dü+|ü⁄{≤\T :
‘=*#·÷|ü⁄, eTqdüTq eT˝…\¢ T, yÓTT>∑* |ü⁄e⁄«.
qe\ : düè»q
y˚DT>√bÕ˝Ÿ, _ :
uÀ&Ü qs¡d+æ Vü≤+, qs¡deü Tà <ä+|ü‘T· \≈£î pHé 5, 1967 dü+e‘·‡s¡eTTq ø£ì–], Á|üø±X¯+
õ˝≤¢˝À »ìà+#ês¡T. Ç‘·ì u≤\´+ HÓ\÷¢sT¡ õ˝≤¢ dü÷fi¯SflsT¡ ù|≥˝À kÕ–+~. y˚DT>√bÕ˝Ÿ Ç+≥Øà&çjT· {Ÿ
es¡≈î£ dü÷fi¯SflsT¡ ù|≥˝À #·~yês¡T. &çÁ^ $.ÄsY, ø±˝ÒCŸ HÓ\÷¢sT¡ , |æ.õ.(‘Ó\T>∑T) ^‘·+ ø±˝ÒCŸ, ˇ+>√\T,
 28

_.Ç&ç. ` _.$.j·Tdt.ÄsY, _.Ç.&ç ø±˝ÒCŸ NeT≈£î]Ô, Á|üø±X¯+ õ˝≤¢˝À #·~yês¡T. Á|üdTü ‘Ô +· {°#s· >Y ±
|üì#˚dTü HÔ êïs¡T.
s¡#q· \T:
_. y˚DT>√bÕ˝Ÿ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´+˝À ‘·q<Óq’ XË*’ ˝À s¡#H· ê ÁbÕs¡+uÛ+Ñ #˚XÊs¡T. áj·Tq$
Ç|üŒ{Ï es¡≈î£ <ë<ë|ü⁄ Çs¡y’Ó ø£<\ä∏ T, |ü~ ø£$‘·\T Á|ü#T· ]+#·ã&ܶsTT. áj·Tq Áyêdæq ø£<\ä∏ ˝À
#Ó|ðü ø√<ä–q~ ªe÷qe dü+ã+<Ûë\˙ïµ.....ø£<ä∏ düe÷»+˝À ø£qTeTs¡T>∑e⁄‘·Tqï e÷qe dü+ã+<Ûë\qT
á ø£<˝ä∏ À ‘Ó*j·T#˚XÊs¡T.
dü‘êÿsê\T :
1. Ç+~sê>±+BÛ es¡+∆ ‹ dü+<äs“¡ +¤ >± ìs¡«Væ≤+∫q ø£$‘·\ b˛{°\˝À 2001 dü+e‘·‡s¡+
ˇ+>√\T˝À $X¯«XÊ+‹ ùdyêdü$T‹ yê] düHêàq+.
2. ñ>±~ dü+<äsꓤq ø£$‘·≈î£ 2013 dü+e‘·‡s¡+ $»j·Tyê&É˝À e÷qdü kÕVæ≤‘·´ dü$T‹
yê]#˚ düHêàq+ n+<äT≈£îHêïs¡T.
<˚e<ëq+sêE <ë≥¢ :
l <ë≥¢ yÓ+ø£≥|ü‹sêE, leT‹ dü÷s¡´Hêsêj·TDeTà <ä+|ü‘T· \≈£î 20 e÷]Ã, 1954
dü+e‘·‡s¡+˝À »ìà+#ês¡T. Ç‘·&TÉ m+.m (Ä]úøX£ ÊÁdü+Ô ), m+.@. (‘Ó\T>∑T), m+.Ç&ç. |üP]Ô#X˚ Ês¡T.
áj·Tq ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´+˝À $$<Ûä s¡#q· \T #˚dæ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘ê´ìøÏ ‘·qe+‘·T ø£èwæ #˚XÊs¡T.
ñbÕ<Ûë´j·T eè‹Ô˝À dæsú |¡ &ü ܶsT¡ . j·÷q+ #·]Á‘· Á>∑+<∏ä s¡#s· TT‘·,
s¡#q· \T
ø£<ë∏ dü+|ü⁄{≤\T :
<ë≥¢ <˚e<ëq+sêE ø£<\ä∏ T (2002), düs<¡ ë>± ø±ùd|ü⁄ (2006), j·÷q+ ø£<\ä∏ T (2012),
ø£fi≤´D|ü⁄s¡+, j·÷q+ ø£<\ä∏ T ` 2 (2015) ø£<ë∏ dü+|ü⁄{≤\qT yÓ\Te&ç+#ês¡T.
ø£$‘ê dü+|ü⁄{Ï :
yêqsêì ø±\+ (1997), >∑T+&Ó ‘Ós#¡ ê|ü (1999), eT{Ïøº ±fi¯ófl (2002), ˝À|ü* B|ü+
(2005), bÕsƒ+¡ |üPs¡j
Ô ÷· ´ø£....(2012)
 29

nyês¡T\¶ T :
ªyêqsêì ø±\+µ ` düsd¡ +ü nyês¡T¶ 1997, õ˝≤¢ ñbÕ<Ûë´j·T nyês¡T¶ (1999), sêÁwükº ÕúsTT
ñ‘·eÔ T ñbÕ<Ûë´j·T nyês¡T¶ (2000), ªeT{Ïøº ±fi¯óflµ ø£$‘ê dü+|ü⁄{ÏøÏ ` Ä+Á<Ûä kÕs¡d«ü ‘· dü$T‹ nyês¡T¶
(2003), ªø£fie’Ë ÷eTDVü≤µ nyês¡T¶ ` |ü⁄<äT#˚Ã] Á|üuTÑÛ ‘·«+ (2000).
|ü⁄s¡kÕÿs¡+ :
ØC…˙‡ ø£fi≤yêDÏ |ü⁄s¡kÕÿs¡+ ` 2004, ñ>±~ ñ‘·eÔ T ø£$ |ü⁄s¡kÕÿs¡+ ` |ü⁄<äT#˚Ã] Á|üuTÑÛ ‘·«+
(2010), ø=≈£î ø£<ë∏ |ü⁄s¡kÕÿs¡+ (2011), j·÷q+ ø£<\ä∏ T ` >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢ s¡#s· TT‘·\ dü+|òTü + ø£<ë∏
|ü⁄s¡kÕÿs¡+ (2012) bı+<ës¡T.
»>∑Hêï<∏Xä ÊÁdæÔ ø=Á≥ :
áj·Tq ôdô|+º ãsY 16, 1947 dü+e‘·‡s¡+˝À ‘·÷s¡TŒ>√<ëe] õ˝≤¢, ø±øÏHê&É ‘ê\Tø£, ø£s|¡ ü
Á>±eT+˝À »ìà+#ê&ÉT. áj·Tq u≤\´eT+‘ê ø£s|¡ ,ü ‘êfi¯sπ¢ e⁄, ≈£Lsê&É\˝À »]–+~. Ç‘·&TÉ j·T+.m.
(‘Ó\T>∑T), _.m˝Ÿ. ñqï‘· $<ä´qT nuÛ´Ñ dæ+#ês¡T. Ä ‘·sT¡ yê‘· Ä+Á<Ûä ø£fi≤|ü]wü‘˝Y À |üì˝À #˚sês¡T.
n<˚ $<Û+ä >± ‘Ó\T>∑T $$<Ûä s¡#q· \T #˚XÊs¡T. nsTTq|üŒ{Ïø° @&ÉTe+<ä\≈£î ô|>’ ± Hê≥ø±\T y˚XÊs¡T.
&Óu“’…Û øÏ ô|>’ ± s¡#q· \T #˚XÊs¡T.
s¡#q· \T :
ì|üð˝≤+{Ï yêdüeÔ + (1985), X¯≈î£ q+ (1985), #·+<äe÷eT #·+<äe÷eT (1988) yÓTT<ä˝q’…
ø£<\ä∏ T ÁyêXÊs¡T.
esêVü≤ qs¡d+æ Vü≤ Á|ükÕ<é, #Ó\+≈£L] :
dæ+Vü≤Á|ükÕ<é y˚T 15, 1952 dü+e‘·‡s¡+ leT‹ #Ó\+≈£L] ‘êj·÷s¡eTà, l qs¡d+æ Vü≤eT÷]Ô
<ä+|ü‘T· \≈£î |ü•ÃeT >√<ëe] õ˝≤¢ qsê‡|ü⁄s¡+ eT+&É\+˝Àì eT\¢es¡+ Á>±eT+˝À »ìà+#ês¡T.
|ü<eä ‘·s>¡ ‹∑ es¡≈î£ eT‘·‡|ü⁄]˝À #·~yês¡T. Ä ‘·sT¡ yê‘· Ms¡T ñqï‘·$<ä´ m+.@., m˝Ÿ.m˝Ÿ._.\T
|üP]Ô#X˚ Ês¡T. Ç+&çjT· Hé u≤´+ø˘˝À 1974 dü+ü e‘·‡s¡+˝À ôV≤’ <äsêu≤<é˝À ø±´wæjT· sY>± #˚sês¡T.
Ä ‘·sT¡ yê‘· $$<Ûä ÁbÕ+‘ê\˝À |üì#˚dæ 2001 dü+e‘·‡s¡+ dü«#·Ã+¤ <ä+>± $.ÄsY.j·Tdt rdüT≈£îHêïs¡T.
áj·Tq »qàdü\ú + ‘·q |üP]Ôù|s¡T #Ó\+≈£L] esêVü≤ qs¡d+æ Vü≤ Á|ükÕ<é. n+<äT˝Àì ∫e] ù|s¡T‘√
s¡#q· \T kÕ–düTHÔ êïs¡T. Á|üdTü ‘Ô êìøÏ $$<Ûä s¡ø±\ yê´bÕsê\T #˚dTü HÔ êïs¡T.
 30

s¡#q· \T :
ø£<\ä∏ T : ø£<>ä∏ ± eTT–j·Tì ø£<ä∏
ø£$‘· : ø√]ø£
qe\ : &ÉãT“, HÓy’ <˚ ´ä +, Ád”|Ô sü «¡ +.
Hê{Ïø£ : }s¡e‘·\
|ü⁄s¡kÕÿsê\T ` nyês¡T\¶ T :
ªyÓ\T>∑T\rs¡+µ qe\≈£î $X¯«kÕVæ≤‹ ‘ê´>∑jT· ´>±q düuÑÛ yê] ñ>±~ |ü⁄s¡kÕÿs¡+ (2009)
\_Û+∫+~.
ndüTs¡>D∑ + ªHÓy’ <˚ ´ä +µ ªÁd”|Ô sü «¡ +µ qe\≈£î kÕ«‹ n˙˝Ÿ nyês¡T,¶ ªn\Œe÷qe⁄&ÉTµ ø£<≈ä∏ î£ j·TTe
#·Áø£bÕDÏ nyês¡T¶ bı+<ës¡T.
Çy˚ ø±≈£î+&Ü $$<Ûä s¡ø±\ dü+dü\ú #˚ düHêàHê\T, s¡#q· \≈£î ãVüQeT‘·T\T bı+<ës¡T.
lìyêdüsêe⁄ ∫+‘·ø+Ï ~ :
∫+‘·ø+Ï ~ lìyêdüsêe⁄ pHé 18, 1964 dü+e‘·‡s¡+ leT‹ d”‘e· Tà, l Hêπ>X¯«s¡sêe⁄
<ä+|ü‘T· \≈£î $XÊK|ü≥ï+ õ˝≤¢, #√&Ées¡+˝À »ìà+#ês¡T. ‘·+Á&ç Hêπ>X¯«s¡sêe⁄ ã&ç|+ü ‘·T\T. dü+düÿè‘·yT˚
dü+|ü<>ä ± ø£*–q e´øÏ.Ô ;ø±+ es¡≈î£ #√&Ées¡+˝Àì wüß>∑søπY Hé Á>√yÓ÷sY‡ >∑es¡ïyÓT+{Ÿ &çÁ^ ø±˝ÒJ˝À
#·~yês¡T. Ä ‘·sT¡ yê‘· $XÊK|ü≥ï+˝À Hê´j·TXÊÁdü+Ô |üP]Ô#X˚ Ês¡T. Ç‘·&TÉ Ä+Á<Ûä $X¯«$<ë´\j·T+
qT+∫ ªqe´ ø£$‘ês¡÷|ü+ ` Hê˙µ n+X¯+ô|’ |æ.ôV≤#Y.&ç. bı+<ës¡T. »s¡ï*düT>º ±, q÷´dt m&ç≥sY>±
JeHêìï kÕ–düTHÔ êïs¡T.
s¡#q· \T :
ø£<ë∏ dü+ø£\q+ : ª<ë\|üŒ rs¡+ú µ
ø£<\ä∏ T : bÕ\eTà, yêqrs¡TŒ
|ü⁄s¡kÕÿs¡+ : ñ‘·eÔ T ø£<≈ä∏ î£ >±q÷ H√eTT\ ø£<ë∏ |ü⁄s¡kÕÿs¡+ 2013,
ñ‘·eÔ T kÕVæ≤‘·´y˚‘>Ô· ± &Û©ç ¢ nø±&É$T |ü⁄s¡kÕÿs¡+
nyês¡T\¶ T :
ñ‘·eÔ T ø£<ë∏ s¡#q· ≈£î>±qT nyÓT]ø±, ‘Ó\T>∑T nk˛dæjT˚ wüHé (Ä{≤) yê]#˚ Á|ü<eä∏ T ãVüQeT‹.
 31

yÓ+ø£≥ düTu≤“sêj·TT&ÉT Á|ü‘ê|ü :

Á|ü‘ê|ü yÓ+ø£≥ düTu≤“sêj·TT&ÉT |ü•ÃeT>√<ëe] õ˝≤¢ @\÷s¡T˝À »ìà+#ês¡T. áj·Tq _.f…ø˘
(m\Áø±ºìø˘‡) |üP]Ô#d˚ æ ÁbÕC…øº˘ y˚TH˚»sY>± ôV≤#Y.;.m˝Ÿ. |üesY dædyºü Té ‡ *$Tf…&˝é À |üì#˚dTü HÔ êïs¡T.
U≤∞ düeTj·÷\˝À |ü⁄düøÔ ±\T #·~y˚yês¡T. M]øÏ ‘Ó\T>∑TuÛ≤wü, ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´eTHêï eT≈£îÿe m≈£îÿe.
kÕVæ≤‘ê´_Û˝≤wü‘√ ‘Ó\T>∑T˝À <ë<ë|ü⁄ s¬ +&ÉTe+<ä\≈£îô|>’ ± ø£$‘·\T s¡∫+#ês¡T.
s¡#q· \T :
ø£<\ä∏ T :
eT+∫‘·q+, &ÉãT“ ã+<Û+ä , ‘·è|æ,Ô s¬ +&√ Áù|eT, Áù|eTdü+~Û, ñ|üø±s¡+, yÓ÷düe\\T, XÊø˘,
dü>≥∑ T eTìwæ.

ø£<\ä∏ dü+|ü⁄{Ï : ùdïVü≤ã+<Û+ä

]yês¡T\¶ T ` nyês¡T\¶ T :
1. ‘Ó\T>∑T ãTø˘ Ä|òt ]ø±sY‡¶ ˝À kÕúq+: 5040 _j·T´+ –+»\ô|’ ªlsêeTµ nì sêXÊs¡T.
2. Ç+&çjT· Hé ãTø˘ Ä|òt ]ø±sY‡¶ ˝À kÕúq+: ‘êfi¯|Áü ‘ê\ô|’ eT÷&ÉT \ø£\å kÕs¡T¢ ªlsêeTµ nì
sêdæq+<äT≈£î>±qT eT]j·TT s¬ +&ÉTe+<ä\j·÷uÛ’… sêfi¯flô|’ nH˚ø£ s¡ø±\ u§eTà\T ∫Á‹+#ês¡T.
3. e+&ÉsY ãTø˘ Ä|òt ]ø±sY‡¶ ˝À kÕúq+: ô|<ä› u≤\•ø£qå T dü«<äd÷ü ØÔ ˝À Áyêj·T&É+ e\q
l k˛y˚T|ü*¢ yê] ø£<\ä∏ b˛{°˝À ªHê ìC≤sTTrµ ø£<ä∏ m+|æøs£ TT+~.

dü©+ düjT· ´<é :

düjT· ´<é dü©+ Á|üø±X¯+ õ˝≤¢ ‘√e>∑T+≥ Á>±eT+˝À »ìà+#ês¡T. ñqï‘· $<ä´ j·T+.mdt.dæ.
|üP]Ô#X˚ Ês¡T. Á|üdTü ‘Ô +· C≤sTT+{Ÿ ø£MTwüqsY Ä|òt ÇHéø+£ {≤ø˘‡, Hê>∑|Pü sY˝À |üì#˚dTü HÔ êïs¡T. n≥T
eè‹Ô‘√bÕ≥T Á|üeè‹Ô>± ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘ê´ìøÏ ùde #˚dTü HÔ êïs¡T. Á|üeTTK qe˝≤ s¡#s· TT‘· ≈£L&É.
s¡#q· \T :
düjT· ´<é dü©+ Ç|üŒ{Ïes¡≈î£ <ë<ë|ü⁄ q÷≥j·÷uÛ’… ô|>’ ± ø£$‘·\T, q÷≥&Óu“’…Û ¤ ô|>’ ± ø£<\ä∏ T,
mì$T~ qe\\T, nqTyê<ä s¡#q· \T #˚XÊs¡T.
ø£<ë∏ dü+|ü⁄{≤\T : kÕ«‹∫qT≈£î\T, ìX¯Ùã∆ dü+^‘·+, s¡÷bÕsTT#Ó≥Tº, #·<sä +¡ >∑+, @qT>∑T, sêD° ø£<\ä∏ T,
ˇ+≥] X¯Øs¡+, s¬ ø£ÿ\ Vü≤]$\T¢, n+‘·sêZq+.
 32

qe\\T :
ø±\T‘·Tqï |üP\‘√≥, eTs¡Dø±+ø£,å >∑TÁs¡|⁄ü &=ø£ÿ, nq÷wüô|[fl, nHê$Tø£ &Ó]’ .
nyês¡T\¶ T ` |ü⁄s¡kÕÿsê\T :
1. ªø±\T‘·Tqï |üP\‘√≥µ qe\qT 2010 dü+e‘·‡sêìøÏ øπ +Á<ä kÕVæ≤‘·´ nø±&É$T nyêsY.¶
2. ªyÓ+&çyT˚ |òTü +µ qe\≈£î j·T÷ìe]‡{° kÕVæ≤r |ü⁄s¡kÕÿs¡+ ` 2004.
3. n~Ûø±s¡ uÛ≤cÕ dü+|òTü +, Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ qT+∫ ªuÛ≤cÕ|ü⁄s¡kÕÿs¡+µ ` 2013.
4. nHê$Tø£ &ÓØ’ qe\≈£î ªÄ{≤µ qe´ yês¡|Áü ‹ø£ ìs¡«Væ≤+∫q qe\ b˛{°˝À Á|ü<eä∏ T ãVüQeT‹
yÓTT<ä˝q’… ãVüQeT‘·T\T, |ü⁄s¡kÕÿsê\T e#êÃsTT.
|òTü {Ïø±#·\sêe⁄ dü+^‘·+ :
Ç‘·&TÉ HÓ\÷¢sT¡ ˝À dü+^‘·+ ø£èwüyí D˚ uÏ ≤sTT, ø°.X‚. dü+^‘·+ yÓ+ø£≥s¡eTDsêe⁄ <ä+|ü‘T· \≈£î
»ìà+#ês¡T. HÓ\÷¢sT¡ ˝Àì ôdsTT+{Ÿ |”≥sY‡ ôV≤’ dü÷ÿ\T˝À |ü<eä ‘·s>¡ ‹∑ |üP]Ô#d˚ æ HÓ\÷¢sT¡ bÕ*f…øïÏ ø˘˝À
yÓTø±ìø£˝Ÿ Ç+»˙]+>¥˝À &çbı¢y÷Ó |üP]Ô#X˚ Ês¡T. &çbı¢y÷Ó |üP]Ôj÷· ´ø£ HÓ\÷¢sT¡ ˝Àì düsêÿsY |üP|üsY
$T\T¢˝À ø=+‘·ø±\+ |üì#˚XÊs¡T. ‘·sT¡ yê‘· s¬ ˝’ «Ò ]Á≈£L{ŸyTÓ +{Ÿ uÀs¡T¶ |üØø£å <ë«sê #ÓHï’Ó ˝Àì Ç+f…Á>∑˝Ÿ
ø√#Y bòÕ´ø£Øº \˝À dü÷|üs¬ «’ »sY>± #˚sês¡T. Á|üdTü ‘Ô +· d”ìj·TsY ôdø£Hå é Ç+»˙s¡T>± |üì#˚dTü HÔ êïs¡T.
kÕVæ≤‘·´ s¡#q· \qT ÁbÕs¡+_Û+∫q|üŒ{Ï qT+&ç Ç|üŒ{Ï es¡≈î£ &Óu“’…Û ¤ ø£<\ä∏ T, |ü~ qe\\T $$<Ûä |üÁ‹ø£\˝À
Á|ü#T· ]‘·eTj·÷´sTT.
s¡#q· \T :
ø£<\ä∏ T :
|æ#T· ø£sêfi¯ófl, Ç˝≤¢\T, øÏ{øÏ d° ≥” T yÓTT<ä˝q’… ø£<\ä∏ qT s¡∫+#ês¡T.
ãVüQeT‘·T\T :
ªkÕ«‹µ dü|]ü yês¡|Áü ‹ø£ yês¡+ ø±yÓT&û ø£<\ä∏ b˛{°\˝À ªbÕs¡«‹ e÷s¡Tÿe+≥µ ø£<≈ä∏ î£ yÓTT<ä{Ï
ãVüQeT‹.
qe´ Mø°˝¢ À ªsê>∑$|ü+∫µ (d”]j·T˝Ÿ)>±qT dæ.|æ. ÁuÖHé nø±&É$T yê] s¬ +&√ ãVüQeT‹.
 33

nyês¡T\¶ T:
kÕ«‹ dü|]ü yês¡|Áü ‹ø£ yês¡T nì˝Ÿ nyêsY>¶ ±qT ªô|+≈£î\ ekÕsêµ ø£<≈ä∏ î£ á nyês¡T¶ sêe&É+
»]–+~.
|ü<Vä ‰ü s¡T yêsê\ d”]j·T˝Ÿ b˛{°\˝À ªnC≤‘· X¯Á‘·Te⁄µ d”]j·T˝Ÿ≈î£ kÕ«‹ dü|]ü yês¡|Áü ‹ø£˝À
yÓTT<ä{Ï ãVüQeT‹.
Ms¡uÁÑÛ <äT&ÉT ø±*|ü⁄ :
ø±*|ü⁄ Ms¡uÁÑÛ <äT&ÉT $»j·Tq>∑s+¡ õ˝≤¢˝Àì eT≈£îÿe Á>±eT+˝À ø±*|ü⁄ mÁs¡jT· ´, ∫qïeTà
<ä+|ü‘T· \≈£î p˝…’ 1, 1938 dü+e‘·‡s¡+˝À »ìà+#ês¡T. M]~ ìs¡Tù|<ä #˚H‘˚ · ≈£î≥T+ã+. áj·Tq
‘·+Á&çøÏ kÕj·T|ü&TÉ ‘·÷H˚ Áø£eT+ ‘·|Œü ≈£î+&Ü ã&çu≤≥ |üfyºÒ ês¡T. u≤>± #·~$ 1958 dü+e‘·‡s¡+
Væ≤+B ñbÕ<Ûë´j·T eè‹Ô˝À dæsú |¡ &ü ܶsT¡ .
s¡#q· \T :
ø£<\ä∏ T :
Ms¡»yêqT\T, (1968), q<äT\T ` >±<Û\ä T (1969), uÛ≤s¡‘· ùdHê Hêj·T≈£î\T, Á|üC≤eT‘·
((1969).
X¯‘ø· ±\T :
Væ≤+B˝À s¡TÁ<äX‘¯ ø· +£ , uÛÁÑ <äX‘¯ ø· +£ , l Ä+»H˚jT· ^‘ê+»*, l y˚+ø£fXÒ ¯ X¯‘ø· +£ ` d”d|ü <ü ´ä +˝À
yÓTT<ä˝q’… s¡#q· \T #˚XÊs¡T.
nqTyê<ä s¡#q· \T :
1. ˝Àø£eT+‘·Hê<˚ ` kÕ+|òTæ ø£ qe\ (1964)
2. <Ûqä ´ _Û≈îå£ e⁄ ` #ê]Á‘ê‘·àø£ qe\ (1967)
3. d”‘êø√ø£ ∫\Tø£ ` Á|üj÷Ó >±‘·àø£ qe\ (1971) Á|ü>‹∑ yês¡|Áü ‹ø£˝À ` dæ]yêq.
4. ndü+‘·è|ü⁄\Ô T ` kÕ+|òTæ ø£ qe\ (1994)˝À dæ+BÛ qT+&ç ‘Ó\T>∑T.
5. m˝À¢ dæ>ï∑ ˝Ÿ ` kÕ+|òTæ ø£ qe\ (1999) dæ+BÛ qT+&ç ‘Ó\T>∑T.
 34

n+‘˚ø±ø£ $$<Ûä s¡ø±\ yê´kÕ\T, s¡#q· \T ÁyêXÊs¡T. yê] s¡#q· \T Ä+Á<ÛÁä |üu,ÑÛ j·TTe,
$X¯«s¡#q· , #·Tø±ÿì, ∫Á‘·>T∑ |ü,Ô C≤>∑è‹, Á|ü>‹∑ yÓTT<ä˝q’… |üÁ‹ø£\˝À Á|ü#T· ]‘·eTj·÷´sTT.
\*‘·≈î£ e÷] b˛≈£L] :
b˛≈£L] \*‘·≈î£ e÷] >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢ e&Éb¢ Õ&ÉT Á>±eT+˝À qe+ãsY 27, 1950q »ìà+#ês¡T.
‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´+˝À m+.@. es¡≈î£ #·<Tä e⁄≈£îHêïs¡T. ‘ÓHê* $.j·Tdt.ÄsY. ø£fi≤XÊ\˝À ‘Ó\T>∑T
n<Ûë´|ü≈î£ \T>± ø=+‘·ø±\+ |üì#˚XÊs¡T.
ø£<ë∏ dü+|ü⁄{≤\T :
sê»ø°jT· ø£<\ä∏ T (1993), Á|üj÷Ó >∑+ (1995), _Ûqï dü+<äsꓤ\T (2001).
qe\\T :
ùd«#·Ã,¤ düV≤ü », ø£˙ï{Ï ø¬ s¡{≤\T, yÓHïÓ \, Äø±X¯+˝À dü>+∑ , e÷q$
yê´dü dü+|ü⁄{Ï :
|ü*øÏ+#·≈î£ eTÚq eTè<ä+>±\qT
|ü⁄s¡kÕÿsê\T :
‘Ó\T>∑T $X¯«$<ë´\j·T+ qT+&ç ñ‘·eÔ T s¡#s· TTÁ‹ |ü⁄s¡kÕÿs¡+ n+<äT≈£îHêïs¡T.
dæ+<ÛTä e÷<ÛTä ] eTqï+ :
áyÓT 1973e dü+e‘·‡s¡+ >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢˝À »ìà+#ês¡T. |ü⁄{Ï+º ~ >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢ nsTTHê
ô|]–+~ e÷Á‘·+ ø£sêí≥ø£˝Àì ñfiËq’ ÷s¡T˝À. Ms¡T ‘Ó\T>∑T˝À ø£<\ä∏ T Áyêj·T&É+˝À Á|üd<æ Tä s∆ ê\T. M]
‘=* ø£<ä∏ ª‘·T+>∑uÁÑÛ <äì eTT+#Ó‹qÔ yêqµ kÕøÏå ~q|üÁ‹ø£˝À 2009e dü+e‘·‡s¡+˝À n#·ÃsTT+~. áyÓT
<ë<ë|ü⁄ 20øÏ ô|>’ ± ø£<\ä∏ T ÁyêXÊs¡T. n<˚$<Û+ä >± Ä+Á<ÛCä À´‹ Ä~yês¡+˝À 20 yêsê\ bÕ≥T
ªñfiËq’ ÷s¡T ø±´+|ü⁄ ø£<\ä∏ Tµ <ÛësêyêVæ≤ø£+>± e#êÃsTT.
y˚+|ü*¢ wüØ|òt :
ø£&|É ü õ˝≤¢ y˚+|ü˝˝¢… À 18 @Á|æ˝Ÿ, 1980q |ü⁄{Ï,º }] ù|s¡TH˚ Ç+{Ïù|s¡T>± e÷s¡TÃø=ì
y˚+|ü˝¢… wüØ|òt ù|s¡T‘√ ø£<\ä∏ T ÁyêdüTHÔ êïs¡T. ndü\T ù|s¡T ùwø˘ eTVü≤eTà<é wüØ|ò.t
ø£<\ä∏ T :
Jbı∫Ã+~
 35

ø£<ë∏ dü+|ü⁄{Ï :
»eT÷à
|ü⁄s¡kÕÿs¡eTT :
øπ +Á<äkÕVæ≤‘·´ nø±&É$T j·TTe |ü⁄s¡kÕÿs¡+ 2012 dü+e‘·‡s¡+˝À \_Û+∫+~.
uÛ≤qTeT‹ >∑+{Ï :
áyÓT ø√qd”eT, ‘·÷s¡TŒ>√<ëe] õ˝≤¢\˝À »ìà+#ês¡T. ø±˙ #·<Tä e⁄≈£îqï~ ôV≤’ <äsêu≤<é˝À,
áyÓT ñbÕ<Ûë´j·T eè‹Ô˝À dæsú |¡ &ü ܶsT¡ . ‘Ó\T>∑T˝À $$<Ûä s¡ø±\ $_Ûqï ø£<\ä∏ qT s¡∫+#ês¡T. q÷≥
ns¡yø’Ó Ï ô|>’ ± ø£<\ä∏ T, j·÷uÛø’… Ï ô|>’ ± ø£$‘·\T, <ë<ë|ü⁄ e+<ä yê´kÕ\T, mì$T~ qe\\T, Hê\T>∑T
ø£<ë∏ dü+|ü⁄{≤\T, s¬ +&ÉT qe\\T, ˇø£ yê´dü dü+|ü⁄{Ï yÓ\Te&ܶsTT.
bı{Ïlº sêeTT\T ‘Ó\T>∑T $X¯«$<ë´\j·T+ yê] s¡#s· TTÁ‹ ñ‘·eÔ T Á>∑+<∏ä |ü⁄s¡kÕÿs¡+ ªJeq
b˛sê≥+µ ø£<ë∏ ìø£\ dü+|ü⁄{ÏøÏ e∫Ã+~.
Äq+<äkÕsTT »>∑Hêï<∏é bı≥÷ïs¡T :
Ms¡T 10 nø√ºãsY 1959e dü+e‘·‡s¡+˝À bÕs¡«r|ü⁄s¡+ lø±≈£îfi¯+˝À »ìà+#ês¡T. áj·Tq
Ä+Á<Ûjä T· ÷ìe]‡{° qT+∫ m+.j·Tdt.dæ. f…ø±ï\J 1980 dü+e‘·Œs¡+˝À uÛ÷Ñ >∑s“¡ X¤ ÊÁdü+Ô ˝À |üP]Ô#X˚ Ês¡T.
>∑‘· eTTô|Œ’ @fi¯fl>± uÛ÷Ñ >∑s“¡ ¤ »\ |ü]XÀ<Û≈ä î£ ì>± ùde#˚XÊs¡T.
s¡#q· \T :
Äq+<äkÕsTT ù|s¡TMT<ä ≈£L&Ü Áyêdü÷Ô ñ+{≤s¡T. ªõjÓ÷ \ø£àå DYµ ø£\+ ù|s¡T‘√ ÁyêdüTqÔ ï
ndü\T ù|s¡T bı≥÷ïs¡T Äq+<äkÕsTT »>∑Hêï<∏é Ç|üŒ{Ïes¡≈î£ <ë<ë|ü⁄ e+<äøÏ ô|>’ ± ø£<\ä∏ T, j·÷uÛø’… Ï
ô|>’ ±ø£$‘·\T ÁyêXÊs¡T. áj·Tq 1979 dü+e‘·‡s¡+ qT+&ç s¡#q· ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Ä ‘·sT¡ yê‘· 2000
dü+e‘·‡s¡+ qT+&ç 2012 es¡≈î£ Ä<Ûë´‹àø£ ø£èwæ #˚XÊs¡T. Ä düeTj·T+˝À |ü<ëï\T>∑T Ä<Ûë´‹àø£
|ü⁄düøÔ ±\T ÁyêXÊs¡T. uÛøÑ ÔÏ {Ï.$.˝À nH˚ø£ Ä<Ûë´‹àø£ ø±s¡´Áø£e÷\T #˚XÊs¡T. ªqe´µ Mø°˝¢ À yê] qe\
ªe÷qdü düs√es¡+µ Çs¡yÄ’Ó s¡T yêsê\T <ÛësêyêVæ≤ø£>± e∫à Á|üeTTKT\ <ä>sZ∑ ¡ Á|üX+¯ dü\T n+<äT≈£îHêïs¡T.
áHê&ÉT ªn+‘·sê´$Tµ˝À |ü~ùV≤qT HÓ\\T>± Äq+<äkÕsTT kÕ«$T ù|s¡TMT<ä yê´kÕ\T ÁyêXÊs¡T.
$»j·T\øÏàå , bı‘·÷]Ô :
áyÓT >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢, u≤|ü≥¢ ‘ê\÷ø±˝À 18 p˝…,’ 1953e dü+e‘·‡s¡+˝À leT‹
e\÷¢sT¡ dü‘´· yêDÏ, e\÷¢] ø£èwüeí T÷]Ô <ä+|ü‘T· \≈£î »ìà+#ês¡T. u≤>± #·~$ ñ<√´>∑+ dü+bÕ~+#ês¡T.
 36

s¬ ˝’ «Ò ˝À &ç|Pü ´{° N|òt Ç+»˙sY>± |üì#˚dæ ]f…sÆ Y nj·÷´s¡T. áyÓT uÛsÑ Ô¡ bı‘·÷]Ô yÓ+ø£≥ •esêe⁄. Ms¡T
‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´+˝À s¡#q· \T 1987 dü+e‘·‡s¡+˝À ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Ç|üŒ{ÏøÏ q÷≥j·÷uÛø’… Ï ô|>’ ±
ø£<\ä∏ T, Çs¡y’Ó qe\\T ÁyêXÊs¡T.
s¡#q· \T :
qe\\T :
áyÓT yÓTT<ä{Ï qe\ ªÁù|eT˝ÒKµ, ªlyê]øÏ Áù|eT˝ÒKµ. Ç$ dæìe÷\T ≈£L&Ü e#êÃsTT. áyÓT
m≈£îÿe>± Vü‰dü´s¡#q· \T #˚XÊs¡T. M]$ Ç|üŒ{Ïes¡≈î£ <ë<ë|ü⁄ Hê\T>∑T dü+|ü⁄{≤\T e#êÃsTT.
ãVüQeT‘·T\T :
kÕ«‹ Mø°¢ b˛{°˝À¢ ªÁ|ükÕ<äsêe⁄ e+≥ düsd¡ «ü ‹µøÏ yÓTT<ä{Ï ãVüQeT‹ e∫Ã+~.
|ü⁄s¡kÕÿs¡+ :
l bı{Ïl
º sêeTT\T ‘Ó\T>∑T j·T÷ìe]‡{° yê] ø°]Ô |ü⁄s¡kÕÿs¡+ n+<äT≈£îHêïs¡T.
X¯s‘¡ Y #·+Á<ä :
áj·Tq Á|üø±X¯+ õ˝≤¢˝À »ìà+#ês¡T. ô|]–+~ #·<Tä e⁄≈î£ qï~ HÓ\÷¢sT¡ õ˝≤¢˝À. M] $<ë´uÛ≤´dü+
_.j·Tdt.dæ._.j·T˝Ÿ. Ä ‘·sT¡ yê‘· Á|ü»\ø√dü+ |üì#˚jT· &ÜìøÏ Á|üuTÑÛ ‘·« ñ<√´>±ìøÏ sêJHêe÷ #˚d,æ
sê»ø°jT· s¡+>∑ Á|üyX˚ +¯ #˚XÊs¡T. yÓ.’ j·Tdt. sê»X‚KsYs¬ &ç¶ Á|üuTÑÛ ‘·«+˝À øπ _HÓ{Ÿ kÕúsTT #Ûs’Ó à¡ Hé>± u≤<Û´ä ‘·\T
ìs¡«Væ≤+#ês¡T.
s¡#q· \T :
ø£<\ä∏ T :
Ç+Á<ä, @&ÉTø=+&É\÷, f…+øÏ, C…\\¢ ÷, z e÷cÕºØ ø£<ä∏
qe\\T :
kÕ«‹ e÷dü|Áü ‹ø£\˝À ª#·#Ã˚ +‘· Áù|eTµ, ªJeqj·÷q+µ, ªm+‘Ó+‘· <ä÷s¡+µ qe\\T Á|ü#T·
]‘·eTj·÷´sTT.
ãVüQeT‘·T\T :
1. ªqe´µ ø£<\ä∏ b˛{°˝À ªø£MT¢µ ø£<≈ä∏ î£ $•wüº ãVüQeT‹.
2. ªkÕ«‹µ˝À ª|ü‹#·sê$Tµ ø£<≈ä∏ î£ |ü~y˚\ s¡÷bÕj·T\T ãVüQeT‹.
 37

3. ªXÊÁdæ>Ô ±] M\THêe÷µ ø£<≈ä∏ î£ ª∫Á‹µ |üÁ‹ø£˝À eT÷&ÉTy˚\s¡÷bÕj·T\ ~«rj·T ãVüQeT‹.

qπs+Á<ä eT<ÛTä sê+‘·ø+£ :
∫‘·÷sÔ T¡ õ˝≤¢˝À s¡eTDj·T´>±]|ü˝˝¢… À l eT<ÛTä sê+‘·ø+£ sêC≤sê+ 16 p˝…,’ 1957e
dü+e‘·‡s¡+˝À »ìà+#ês¡T. eT<ÛTä sê+‘·ø+£ sêC≤sê+ ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT ø±e&É+, Äj·Tq ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´
s¡#q· \T #·<eä &É+, Áyêj·T&É+ nìï+{Ï˙ qπs+Á<ä Á>∑V≤æ +#ês¡T. j·T+.m. Ç+^¢w,t |æ.ôV≤#Y.&ç. |üP]Ô#X˚ Ês¡T.
‹s¡T|ü‹ ly˚+ø£fXÒ «¯ s¡ $X¯«$<ë´\j·T+˝À Ç+^¢wt Ä#ês¡T´\T>± |üì#˚dæ |ü<Mä $s¡eTD bı+<ës¡T.
s¡#q· \T :
ø£<\ä∏ T :
ø±≈£î\T ` Á>∑<\›ä T, $|ü⁄\ |üÁ‹ø£˝À 1984 dü+e‘·‡s¡+˝À Á|ü#T· ]‘·yTÓ +Æ ~.
•eX¯+ø£sY bÕ|æHì˚ :
áj·Tq 6 qe+ãsY, 1953e dü+e‘·‡s¡+q leT‹ XÊ+‘·eTà, yÓ+ø£≥ø£ècÕísêe⁄ <ä+|ü‘T· \≈£î
»ìà+#ês¡T. u≤\´+˝ÀH˚ X¯‘ø· £ |ü<ë´\T neb˛düq |ü{≤ºsT¡ . u≤\´+, $<ë´uÛ≤´dü+ ‘·Tfi¯SflsT¡ ø¬ .$.ÄsY.
õ˝≤¢ |ü]wü‘Y bÕsƒX¡ Ê\, _.@. >∑T+≥÷s¡T C….øÏ.|æ. ø±˝Òõ˝À #·~yês¡T. j·T+.@. Ä+Á<Ûë j·T÷ìe]‡{°˝À
|üP]Ô#X˚ Ês¡T. |ü]XÀ<ÛHä ê Á>∑+<∏+ä ªkÕVæ≤‘·´+ ` eTÚ[ø£ uÛ≤eq\Tµ n+X¯+ô|’ ‘·÷e÷{Ï <=D|üŒ |üs´¡ y˚øDå£ ˝À
Hê>±s¡Tq® $X¯«$<ë´\j·T+˝À |æ.ôV≤#Y.&ç. |üP]Ô#X˚ Ês¡T. Ä ‘·sT¡ yê‘· 1977e dü+e‘·‡s¡+˝À ‘ê&çø=+&É
_.mdt.mdt._. pìj·TsY ø£fi≤XÊ\\˝À n<Ûë´|ü≈î£ \T>± #˚XÊs¡T.
s¡#q· \T :
ø£<\ä∏ T :
ø£\T|ü⁄yÓTTø£ÿ, eT{Ï>º T∑ +&Ó (1987), düTo\, eTqTwüß\T yê<äT\e⁄‘ês¡T, n$XÊ«dü+, yÓTT<ä˝q’…
ø£<\ä∏ T ÁyêXÊs¡T.
ø£$‘·\T :
Hê>∑* $]–q|üð&ÉT, d”kÕ\T |ü–˝Ò#|· ðü &ÉT, Ä≈£î|ü#÷ ì ˝Àø£+˝À, ãTu≤ÿ! ôdØZ ãTu≤ÿ
yÓTT<ä˝q’… ø£$‘·\T ÁyêXÊs¡T.
nyês¡T\¶ T, dü‘êÿsê\T, |ü⁄s¡kÕÿsê\T :
1. kÕVæ≤‘·´ø£èwæ |òe” sY Á|ò+ü {Ÿ nyês¡T,¶ Hê>∑us’…Û e¡ ø£fi≤|”s+¡ƒ nyês¡T,¶ CÒ´wü˜ kÕVæ≤r nyês¡T.¶
 38

2. ‘Ó\T>∑T $X¯«$<ë´\j·T+ kÕVæ≤r dü‘êÿs¡+, q÷‘·\bÕ{Ï kÕVæ≤r dü‘êÿs¡+, $X¯«ø£fi≤ |”s+¡ƒ

ùdïVü≤ì~Û dü‘êÿs¡+, Äe‘·‡+ k˛eTdüT+<äsY ø£$‘ê dü‘êÿs¡+ \_Û+#êsTT.
3. &Üø£sº Y dæHê¬s ø£$‘ê |ü⁄s¡kÕÿs¡+, >∑<s›ä Y >∑]ø£bÕ{Ï ø£$‘ê |ü⁄s¡kÕÿs¡+, sêÁwüº n~Ûø±s¡ uÛ≤cÕ
|ü⁄s¡kÕÿs¡+, ñ$Tà&çX{Ë ºÏ ø£$‘ê |ü⁄s¡kÕÿs¡+ yÓTT<ä˝q’… |ü⁄s¡kÕÿsê\T n+<äT≈£îHêïs¡T.
s¡e÷eTDÏ ø=*bÕø£ :
ø±øÏHê&É ‘·÷s¡TŒ>√<äe]˝À |æ.$ ø£ècÕísêe⁄≈£î »ìà+#ês¡T.áyÓT Ç+≥sY MT&çjT· {Ÿ |æsêƒ |ü⁄s¡+
sêC≤ ø±˝ÒCŸ˝À |üP]Ô #˚XÊs¡T. Ä ‘·sT¡ yê‘· j·T+.@ Væ≤dü]º Ä+Á<Û$ä X¯«$<ë´\j·T+˝À ø=qkÕ–+~.
ø=~› s√E\ ‘·sT¡ yê‘· s¡e÷eTDÏ $yêVü‰+ »]–+~. áyÓT uÛsÑ Ô¡ sê»kÕúHé ˝À ôd+Á≥˝Ÿ >∑es¡ïyÓT+{Ÿ
ñ<√´–. Á|üdTü ‘Ô +· Ms¡T ôV≤’ <äsêu≤<é˝À ñ+≥THêïs¡T. áyÓT ôV≤’ dü÷ÿ˝ŸøÏ ÇHé#ê]®>± Á|æH‡é bÕ˝Ÿ>± |üì#˚dæ
]f…&Æ é nj·÷´s¡T.
dü‘´· Hêsêj·TDeT÷]Ô C§qï\>∑&¶É :
áj·Tq 15 nø√ºãsY 1941q C§qï\>∑&¶É y˚T<Ûë <äøDåÏ ≤eT÷]Ô, l<˚$ <ä+|ü‘T· \≈£î ‘ÓHê*
q+<äT »ìà+#ês¡T. mdt.mdt.m˝Ÿ.dæ.‘√H˚ #·<Tä e⁄ Ä–b˛sTT+~. ø=+‘·ø±\+ ‘·sê«‘· ‹]– #·<Tä e⁄≈£îì
&çÁ^ |ü{≤ºqT n+<äT≈£îHêïs¡T. áj·Tq 1961˝À m˝Ÿ.◊.dæ.˝À ndæôd+º {Ÿ>± #˚], $$<Ûä |ü<√qï‘·T\T
bı+~ 2002˝À ]f…sÆ ¶Y nj·÷´s¡T. C§qï\>∑&¶É dü‘´· Hêsêj·TDeT÷]Ô n+fÒ mes√ ‘Ó*j·Tsπ yÓ÷ø±˙,
ª$Vü‰]µ n+fÒe÷Á‘·+ s¡#s· TT‘·\+<ä]ø° düT|ü]∫‘·+.
s¡#q· \T :
ø£<ë∏ dü+|ü⁄{≤\T :
ªnø£så +¡ (1987), neTà ù|s¡T Nø£{Ï (1993), >∑T+&Ó˝À ø√sTT\ (1986), >√s¡+‘·B|ü+
(1987), ÁbÕ|ü+Ô (2010), u£+>∑s+¡ (2003), eTÚq** (2011)
y˚T] ø£èbÕu≤sTT, õ. :
ø£èbÕu≤sTT 20.02.1962 dü+e‘·‡s¡+˝À »ìà+#ês¡T. áyÓT j·T+.@., _.sTT&ç eT∫©|ü≥ï+˝À
|üP]Ô #˚XÊs¡T. Ä+Á<Ûä $X¯«$<ë´\j·T+ qT+∫ sê»˙‹ XÊÁdü+Ô ˝À |æ.õ. bı+<ës¡T. Ä ‘·sT¡ yê‘· y˚T]
ø£èbÕu≤sTT eT∫©|ü≥ï+ |ü<ëàe‹ &çÁ^ ø£fi≤XÊ\ bı*{Ïø˝£ Ÿ ôdH’ ‡é ˝…øã \sY>± |üì#˚dTü HÔ êïs¡T. Ád”yÔ ê<ä
ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·\˝À y˚T] ø£èbÕu≤sTT ˇø£sT¡ .
 39

ø£<ë∏ dü+|ü⁄{Ï :
ø£<ë∏ +»*
ø£<\ä∏ T :
e÷s¡TŒ, m<äTØ,n+<ä+ $\Te Áù|eT |ü]eTfi¯, |ü+&ÉT{≤≈£î, •ø£,å nsêú+–, |ü⁄Á‘√‘ê‡Vü≤+,Jeq
dü+<ä´, <=+>∑, #˚‘\· eTìwæ
>√|üsêE Hêsêj·TDsêe⁄ :
>√|üsêE Hêsêj·TDsêe⁄ yÓ÷] Á>±eT+, düœH˚{|Ï *ü ¢ eT+&É\+, ‘·÷s¡TŒ>√<ëe] õ˝≤¢˝À
»ìà+#ês¡T. áj·Tq ñqï‘· $<ë´uÛ≤´dü+ Ä+Á<Ûä $X¯«ø£fi≤ |ü]wü‘˝Y À kÕ–+~. Äj·Tq |æ.ôV≤#Y.&ç.
|ü]XÀ<ÛHä ê+X¯+ Ä+Á<Û$ä X¯« ø£fi≤ |ü]wü‘˝Y À Ç+≥s¡ï˝Ÿ ªmeT¬s˙® ‡ n+&é ~ ‘Ó\T>∑T Áô|dtµ n+X¯+ô|q’
|ü]XÀ<Ûqä #˚XÊs¡T. áj·Tq Á|üdTü ‘Ô +· kÕøÏå ~q|üÁ‹ø£ q÷´dt m&ç≥sY>± |üì #˚dTü HÔ êïs¡T. eè‹Ô˝À
u≤>± sêDÏ+∫q+<äT≈£î >±qT ªe&Ée¢ T÷&ç sêyÓ÷àVü≤Hésêe⁄µ ñ‘·eÔ T »s¡ï*dtº nyês¡T¶ n+<äT≈£îHêïs¡T.
s¡#q· \T :
ø£<ë∏ dü+ø£\q+ :
ø£eå ÷s¡ŒD+
qe\\T :
ªÁøÏdàü dt #Ó≥Tºµ qe\ $XÊK qT+∫ yÓ\Te&ÉT‘·Tqï kÕj·T+ ~q|üÁ‹ø£ ª|ü_ø¢ µ˘ ˝À <ÛësêyêVæ≤ø£>±
yÓ\Te&ç+~.
yê´dü dü+ø£\q+ :
˝À˝À|ü* eTìwæ
Ç‘·s¡ s¡#q· \T :
$|üy¢ ê–ï, n\÷¢] (J$‘· #·]Á‘·) #·]Á‘· KC≤Hê, Ä+Á<ÛTä \ HêDÒ\T, b˛¢s√dæHµé , eT÷&ÉT
s¡#q· \ì &܈ˆ&ç.sêC≤¬s&瑶 √ ø£*dæ s¡∫+#ês¡T.
2.1.2..2.2. ‘Ó\+>±D
ôdÿ’ u≤ã :
áj·Tq 2 e÷]Ã, 1972e dü+e‘·‡s¡+˝À q˝£+Z &Éõ˝≤¢˝À »ìà+#ês¡T. Ms¡T ø£<\ä∏ T 2000
dü+e‘·‡s¡+ qT+&ç Áyêj·T&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. áj·Tq Á|üdTü ‘Ô +· Ä+Á<ÛCä À´‹˝À |üì#˚dTü HÔ êïs¡T.
 40

ø£<\ä∏ T :
Ç‘·ì yÓTT<ä{Ï ø£<ä∏ ª#√{°ãôV≤Héµ 16 p˝…,’ 2000 dü+e‘·‡s¡+ Ä~yês¡+ Ä+Á<ÛCä À´‹˝À
n#·ÃsTT+~. Ms¡T <ë<ë|ü⁄ q\uÛø’… Ï ô|>’ ± ø£<\ä∏ T ÁyêXÊs¡T.
ø£<ë∏ dü+|ü⁄{Ï :
ªn<Û÷ä s¬ µ eTTdæ+¢ ø£<ë∏ dü+|ü⁄{Ïì Á|ü#T· ]+#ês¡T.
ø£<ë∏ dü+ø£\Hê\T :
|ü‘H· ,é »˝Ÿ»˝≤, nC≤î, eTT*ÿ, n˝≤yê dü+ø£\Hê\≈£î dü+bÕ<ä≈î£ \T.
eT\¢jT· ´ ø±\Te :
áj·Tq 1953e dü+e‘·‡s¡+ »qe]12q ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢˝À »ìà+#ês¡T. M] yÓTT<ä{Ï ø£<ä∏
ªyÓ*µ düè»q e÷dü|Áü ‹ø£˝À 1983˝À n#·ÃsTT´+~. Ms¡T <ë<ë|ü⁄ ‘=$Tà~e+<ä\ ø£<\ä∏ T ÁyêXÊs¡T.
@&ÉT ø£<ë∏ dü+|ü⁄{≤\T, |ü<ì›Ó $T~ qe\\T Á|ü#T· ]+#ês¡T. $$<Ûä |üÁ‹ø£\˝À ø±\yéT‡ ìs¡«Væ≤+#ês¡T.
m|ò.t dæ.◊.˝À |üì#˚d,æ nq+‘·s+¡ s¬ +&ÉT dü+e‘·‡sê\T n~Ûø±s¡ uÛ≤cÕdü+|òTü + düuTÑÛ ´\T>± ñHêïs¡T.
Á|üdTü ‘Ô +· ‘Ó\T>∑T nø±&É$T˝À ˝≤+π>«CŸ mø˘‡|üs>ºY ± ñHêïs¡T. Ç‘·ì ã‘·T≈£î |ü⁄düøÔ +£ qe\≈£î Ä{≤
ãVüQeT‹ \_Û+∫+~.
qπs+<äs,Y ø¬ .$.
qπs+<äsY 7.6.1967 dü+e‘·‡s¡+q »–‘ê´\˝À »ìà+#ês¡T. áj·Tq |üP]Ô ù|s¡T ø£+<äT≈£L]
yÓ+ø£{Ÿ qπs+<äs.Y _.j·Td”‡, _,Ç&ç |üP]Ô #˚dæ ñbÕ<ë´j·T eè‹Ô˝À dæsú |¡ &ü ܶsT¡ . Ç‘·&TÉ ñ‘·eÔ T
ñbÕ<ë´j·TT&ÉT>± ù|s¡T bı+<ës¡T. n+‘˚ø±ø£ ‘Ó\T>∑T˝À kÕVæ≤‘·´ s¡#q· \T #˚dTü Ô ñ‘·eÔ T s¡#s· TT‘·>±,
ø£<≈ä∏ î£ ì>±, qe˝≤ø±s¡Tì>±, nqTyê<ä≈î£ ì>± ‘·q<Óq’ Ø‹˝À s¡#q· \T #˚XÊ&ÉT.
s¡#q· \T :
Ç‘·&TÉ mì$T~ ø£<ë∏ dü+|ü⁄{≤\qT yÓ\Te]+#ês¡T. n$ ˇø√ÿø£ÿ{Ï y˚sT¡ y˚sT¡ ø√D≤\qT ø£*–
ñ+~.
1. eTH√^‘·+(30 ø£<\ä∏ T) 2. j·TT<ä+∆ (5 ø£<\ä∏ T)
3. neTà (13 ø£<\ä∏ T) 4. ãTs¡<˝ä À C≤_*¢(6 ø£<\ä∏ T)
5. ø±\T‘·Tqï |üP\‘√≥ (14 ø£<\ä∏ T) 6. Hêqï (14 ø£<\ä∏ T)
 41

7. Hê‹#·sê$T(14 ø£<\ä∏ T)
dæ]j·T˝Ÿ‡ :
uÒ; z uÒ_, q\¢ düeTTÁ<ä+
n+‘˚ø±ø£ áHê&ÉT f…*$»Hé˝À 360 Áb˛Á>±yéT\øÏ, 40 ôdŒwü˝Ÿ b˛Á>±+\øÏ Ádæÿ|tº s¡#s· TT‘·
e#·q ø£$‘·\T :
ø£‘å >· ±Á‘·T&ÉT, >√¢ã˝Ÿ X¯sD¡ +, >∑#êä$T, eTT+|ü⁄, Væ≤ÁC≤, HÓeT*ø£qTï\T, HÓ‘T· {Ô Ï ø£qTï\T `
HÓ‘T· {Ô Ï #·Tø£ÿ\T ø£$‘·\qT s¡∫+#ês¡T.
ñù|+<äsY jÓTTqï+ :
jÓTTqï+ ñù|+<äsY q\¢>=+&É õ˝≤¢ ‘·T+>∑‘T· ]Ô eT+&É\+˝Àì >∑TeTà&Éy*Ó ¢ Á>±eT+˝À Ä>∑wßü º
30, 1972˝À leT‹ nqdü÷j·T, yÓ+ø£fXÒ +¯ <ä+|ü‘T· \≈£î »ìà+#ês¡T. ˇø£{Ï qT+&ç @&√‘·s>¡ ‹∑
es¡≈î£ >∑TeTà&Éy*Ó ¢ Á>±eT+˝À kÕ–+~. ôV≤’ dü÷ÿ˝Ÿ $<ë´uÛ≤´dü+ 8 øÏ.MT <ä÷s¡+˝À ñqï eT~›sê\˝À
»]–+~. Ç+≥Øà&çjT· {Ÿ #·<eä &ÜìøÏ &ÉãT“\T ˝Òø£ ø=+‘·ø±\+ s¬ ‘’ T· J$‘êìï nqTuÛ$Ñ +∫,
Ä ‘·sT¡ yê‘· u≤>± #·~$ Ç+»˙]+>¥˝À ã+>±s¡T |ü‘ø· ±ìï kÕ~Û+#ês¡T. b˛{° |ü]ø£\å ≈£î #·~$ dæ$˝Ÿ
düØ«ôddt≈î£ 1999e dü+e‘·‡s¡+˝À m+|æøj £ ÷· ´s¡T.
s¡#q· \T :
ø£<ë∏ dü+|ü⁄{Ï : m+&Ée÷$
ø£$‘·«+ : ø£Ás¡T |ü{+ºÏ ~
nyês¡T\¶ T : s¡+»ì ` ≈£î+<äT]Ô sêÁwükº ÕúsTT
|ü⁄s¡kÕÿs¡+ : yÓ÷<äT>∑Ts¡TeT÷]Ô kÕàs¡ø£ |ü⁄s¡kÕÿs¡+, HÓ\e+ø£ ` ø£\Vü≤+dü kÕVæ≤‘·´ |ü⁄s¡kÕÿs¡+,
•\|üsX¡ {Ë ºÏ <ëeTT\THêj·TT&ÉT kÕàs¡ø£ |ü⁄s¡kÕÿs¡+, &Ü.H√eTT\ dü‘´· Hêsêj·TD ø£<ë∏ |ü⁄s¡kÕÿsê\T
e#êÃsTT.
eTùV≤X¯«sY eT+Á‘·yê~ :
áj·Tq ôV≤’ <äsêu≤<é˝À »ìà+#ês¡T. nø£ÿ&˚ #·<Tä e⁄ kÕ–+~. ñ<√´>∑ J$‘·+ 1980e
dü+e‘·‡s¡+ Äø±X¯yêDÏ $XÊK|ü≥ï+ øπ +Á<ä+˝À ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ +Æ ~. n+<äT˝ÀH˚ ñqï|ü⁄Œ&ÉT kÕ>∑s¡ dü+^‘·+,
dü]>∑eT\T, uÛ≤e‘·s+¡ –DÏ ≈£î≥T+ã <ÛësêyêVæ≤ø£\T dü+‘·è|æìÔ #êÃsTT. Ms¡T <ë<ë|ü⁄ q÷≥j·÷uÛ’… ø£<\ä∏ T
 42

nìï Á|üeTTK ~q|üÁ‹ø£\˝À yÓ\Te&ܶsTT. Ms¡T Á|üdTü ‘Ô +· ôV≤’ <äsêu≤<é Äø±X¯yêDÏ øπ +Á<ä+˝À Áb˛Á>±yéT
m–®≈L£ ´{Ïy>é ± |üì#˚dTü HÔ êïs¡T.
|ü⁄s¡kÕÿs¡+ :
1. ªneTà @+ #Ó|Œü ˝Ò<Tä µ ø£<\ä∏ ≈£î mHé.dæ.ÄsY.dæ. |ü⁄s¡kÕÿs¡+.
2. ªqeTàø£+µ ø£<≈ä∏ î£ øπ +Á<ä e÷qe eqs¡T\ n_Ûeè~∆ eT+Á‹‘·«XÊK |ü⁄s¡kÕÿs¡+.
s¡M+<äsY |üdTü q÷] :
s¡M+<äsY es¡+>∑˝Ÿ õ˝≤¢ •e q>∑sY ÁbÕ+‘·+˝À 1980 e dü+e‘·‡s¡+ »qe] 8e ‘˚~q
»ìà+#ês¡T. Ms¡T es¡+>∑˝Ÿ •eq>∑s˝Y Àì H˚‘êJ ÁbÕ<∏$ä Tø£ bÕsƒX¡ Ê\˝À ÁbÕ<∏$ä Tø£ $<ë´uÛ≤´dü+, •e
q>∑sY Á|üuTÑÛ ‘·« bÕsƒX¡ Ê\˝À |ü<eä ‘·s>¡ ‹∑ |üP]Ô #˚XÊs¡T. s¡+>∑XÊsTT ù|≥ Á|üuTÑÛ ‘·« pìj·TsY ø£fi≤XÊ\˝À
Ç+≥sY, es¡+>∑˝Ÿ eTVü≤ã÷_j·÷ |ü+»‘·Hé ø£fi≤XÊ\˝À &çÁ^ |üP]Ô #˚XÊs¡T. ø±ø£rj·T $X¯«$<ë´\j·T+˝À
m+.@, ‘Ó\T>∑T|üP]Ô #˚dæ n+<äT˝À u+>±s¡T |ü‘ø· +£ qT kÕ~Û+#ês¡T. nq+‘·s+¡ ôV≤’ <äsêu≤<äT øπ +ÁBj·T
$X¯«$<ë´\j·T+˝À ª Á|ü|+ü Nø£sD¡ H˚|<ü ´ä∏ +˝À ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´+ ` $eTs¡Ùµ nH˚ n+X¯+ MT<ä
m+|ò˝æ Ÿ, 2012e dü+e‘·‡s¡+˝À ª‘Ó\+>±D >π j·T kÕVæ≤‘·´+ ` ÁbÕ<˚•ø£ $eTs¡Ùµ nH˚ n+X¯+ô|’
|æ.ôV≤#Y&ç |üP]Ô #˚dæ &Üø£sπº {Ÿ |ü{≤º|⁄ü #·TÃ≈£îHêïs¡T. Á|üdTü ‘Ô +· n<˚ $X¯« $<ë´\j·T+˝À ØôdsYÃô|˝ò À >±
|üì #˚dTü HÔ êïs¡T.
s¡#q· \T
ø£<\ä∏ T :
e\dü |ü≈îå£ \T (yÓTT<ä{Ï ø£<)ä∏
ø£<ë∏ dü+|ü⁄{Ï :
ne⁄{≤|òt ø£esπ CŸ @]j·÷
ø£$‘·\T :
\&ÜsTT ‘Ó\+>±D≤ ñ<ä´eT Bs¡È ø£$‘·, C≤>√ C≤>±y√( e#·q ø£$‘ê dü+ø£\q+), ~$Tàq
( $ìsêàD ø£$‘·«+,düV≤ü dü+bÕ<äø‘£ «· +), \+&ÜsTT Ç+ø± $T–˝Ò ñ+~ (ø£$‘·«+)
 43

ãVüQeT‘·T\T ` |ü⁄s¡kÕÿsê\T
1. øπ +Å<ä kÕVæ≤‘·´ j·TTe|ü⁄s¡kÕÿs¡+ Ms¡T s¡∫+∫q ªne⁄{≤|òt ø£esπ CŸ @]j·÷µ ø£<ë∏ dü+|ü⁄{Ïø°
á |ü⁄s¡kÕÿs¡+ Å>V∑ ≤æ +#ês¡T. á ø£<ë∏ dü+|ü⁄{Ï <ä[‘· J$‘ê\qT H˚|<ü ë∏ ´\T>± rdüTø=ì s¡#s· TT‘·
á ø£<ë∏ dü+|ü⁄{Ïì s¡∫+#ês¡T.
2. j·TTel |ü⁄s¡kÕÿs¡+ (j·TTel ø£\Ãs¡˝Ÿ Äs¡HZ C’Ó wÒ Hü ,é es¡+>∑˝Ÿ)
3. düTs¡es¡+ Å|‘ü ê|üs¬ &ç¶ |ü⁄s¡kÕÿs¡+ (‘Ó\+>±D≤ mHêï¬s’ nk˛dæjT˚ wüHé ‘˚Hê yê] |ü⁄qØ®eq >ös¡e
|ü⁄s¡kÕÿsê\T)
4. sêÅwºü ñ‘·eÔ T m\Åø±ºìø˘ MT&çj÷· »s¡ï*düTº nyês¡T¶ (‘Ó\+>±D sêÅwºü ‘=* Ä$sꓤe y˚&TÉ ø£\T)
5. qej·TT>∑ ø£$ #·Åøe£ ]Ô >∑TÅs+¡ C≤wüßyê |ü⁄s¡kÕÿs¡+ (j·TTHÓf’ &… é bò˛s¡+)
dü‘´· Hêsêj·TD, yÓ+ø£≥ :
áj·Tq KeTà õ˝≤¢ uÛÁÑ <ë#·\+˝À leT‹ eT+>±s¡‘ï· +, dü‘´· + <ä+|ü‘T· \≈£î »ìà+#ês¡T. &çÁ^
es¡≈î£ dü‘´· Hêsêj·TD #·<Tä e⁄ ø±øÏHê&É˝À kÕ–+~. Ä ‘·sT¡ yê‘· ˝≤ #·<eä &É+ ø√dü+ Ç‘·s¡ sêÁcÕº\≈£î
yÓfi≤flsT¡ . ˝≤ (m˝Ÿ.m˝Ÿ._) $X¯«$<ë´\j·T {≤|üs>Y ± ì*#ês¡T. Ä‘·sT¡ yê‘· øπ +Á<ä Á|üu‘ÑÛ «· +($Tìd”º Ä|òt
kÕHé‡ n+&é f…ø±ï\õ) yÓTTø£ÿ dæ.mdt.◊.ÄsY. n&çàìÁùd{º yÏ )é yÓTTø£ÿ dæ.mdt.◊sY. Ä&çàìùÁdº{yÏ é dü]«dtøÏ
#Ó+~q C≤rj·T |ü]XÀ<ÛHä ê\j·÷\≈£î n&çàìÁùd{º yÏ é ôV≤&é>± $$<Ûä sêÁcÕdük˛ |üì#˚d,æ Äs¡HZ C’Ó wÒ Hü ˝é À
HÓ+ãsY eHé kÕúq+ qT+&ç |ü<Mä $s¡jT· D #˚XÊs¡T. ‹s¡TeT\l ø£\+ ù|s¡T‘√ s¡#q· \T #˚dTü HÔ êï&ÉT.
ø£<\ä∏ T : {Àø£sê, e÷qMj·T‘·, ø±≥T yÓTTø£˝q’… ø£<\ä∏ T sêXÊs¡T.
qe\ : |ü⁄qs¡q® à, eTs¡s› Y dæ+&çøπ {Ÿ ($X¯«yÓ÷Væ≤ì) yÓTT<ä˝q’… qe\\T düTe÷s¡T 180 $$<Ûä |üÁ‹ø£\˝À
s¡∫+#ês¡T.
Ä+>∑+¢ : düTe÷s¡T 100 ø£<\ä∏ T, Ä]ºø˝£ Ÿ‡ e÷dü, |üøå£ |üÁ‹ø£\˝À C≤rj·T, n+‘·sê®rj·T |üÁ‹ø£\˝À
Á|ü#T· ]‘·+ nj·÷´sTT. z Á|üeTTK C≤rj·T ~q |üÁ‹ø£˝À Mø°¢ (*≥s¡Ø) ø±\yéT‡ sêj·T&É+ »]–+~.
2.1.3 nqTyê<ä ø£<≈ä∏ î£ \T
2012 dü+e‘·‡s¡+˝À nqTyê<ä ø£<\ä∏ T sêe&É+ »]–+~. Ç‘·s¡ uÛ≤wü\˝À e∫Ãq
Á|üeTTK ø£<\ä∏ qT ‘Ó\T>∑T˝ÀìøÏ nqTyê<ä ø£<≈ä∏ î£ \T nqTyê<ä+ #˚jT· &É+ »]–+~. Ç$
dü«‘·+Á‘· s¡#q· \T sêe⁄ ø£qTø£ Ç˝≤+{Ï yê] |ü]#·j÷· \qT ‘Ó*j·TCÒjT· &É+ ˝Ò<Tä .
 44

3. 2012 ~q|ü‹
Á ø£˝À¢ì ø£<\
ä∏ T ` edüTÔ yÓ$
’ <Û´ä +
ø£<ë∏ ìø£ ì&ç$ #ê˝≤ ∫qï~. ‘Ó\T>∑T˝À ‘=* ø£<ë∏ ìø£ ª~<äTu› ≤≥Tµ nì $eTs¡Ù≈£î\T ù|s=ÿHêïs¡T.
Ç~ ≈£î≥T+ã dü+ã+<Ûä ø£<ë∏ ìø£. ÄHê{Ï qT+&ç H˚{Ï es¡≈î£ düe÷C+˝Àì b˛ø£&\É ≈£î nqT>∑TD+>±H˚
ø£<\ä∏ T sêe&É+ »]–+~, »s¡T>∑T‘·T+~. ø£<ë∏ ìø£ Á|üÁøÏjT· ˝À ø±˝≤qT>∑TD+>± ìsêàD+˝Àq÷, XË*’ ˝Àq÷
e÷s¡TŒ sêe&É+ »]–+~. 2012e dü+e‘·‡s¡+˝À e∫Ãq ø£<\ä∏ ˝À nH˚ø£ s¡ø±˝…q’ edüTeÔ ⁄\T
ñHêïsTT. Çe˙ï <ë<ë|ü⁄>± 2012e dü+e‘·‡s¡ ø±˝≤ìøÏ #Ó+~q$. yê{Ï˝À ÄHê{Ï n+XÊ\≈£î
nqT>∑TD+>± Ç‹eè‘êÔ\T ø£ì|ækÕÔsTT.
2012 dü+e‘·‡sêìøÏ ˇø£ Á|ü‘´˚ ø£‘· ñ+~. j·TT>±+‘·+ ne⁄‘T· +<äì Á|ü»\T uÛj
Ñ T· ÁuÛ≤+‘·T\≈£î
>∑T]ø±e&É+ ø=ìï#√≥¢ »]–+~. á düeTj·T+˝À düe÷»+˝À nH˚ø£ e÷s¡TŒ\T #√≥T#˚dTü ≈£îHêïsTT.
Bì‘√ bÕ≥T e÷qe⁄&ç Jeq+, XË*’ ˝À e÷s¡TŒ e∫Ã+~. Ç˝≤ 2012e dü+e‘·‡s¡+ düe÷»+ø=+‘·
ÄdüøÔÏ ø£*–q e÷s¡TŒ\≈£î ø±s¡DyÓT+Æ ~. s¡#s· TT‘·\T yê] s¡#q· \˝À Bìì ∫Å‹+#·&+É ø£ì|ædTü +Ô ~.
2012e dü+e‘·‡s¡+ Á|üeTTK ~q|üÁ‹ø£\ Ä~yês¡+ nqTã+<Û,ä Á|ü‘´˚ ø£ dü+∫ø£\˝À e∫Ãq
ø£<\ä∏ edüTeÔ ⁄qT á n<Ûë´j·T+˝À |ü]o*+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
3.1. kÕe÷õø£ ` kÕ+düÿè‹ø£ Ç‹eè‘êÔ\T
|üÁ‹ø£\˝À e∫Ãq ø£<\ä∏ ˝À kÕe÷õø£‘£ q· T á $uÛ≤>±\˝À $X‚w¢ kæ ÕÔqT. düe÷»+˝À e÷qe⁄&ç
Á|ües¡qÔ @ $<Û+ä >± ñ+≥T+<√, ø±˝≤qT>∑TD+>± e÷qe⁄&˝ç À e÷s¡TŒqT ø£<\ä∏ ˝À #Ó|Œü &É+ ø£ì|ædTü +Ô ~.
düe÷»+˝À »s¡T>∑T‘·Tqï nH˚ø£ n+XÊ\qT s¡#s· TT‘· ne>±Vü≤q #˚dTü ø√yê*. m|üŒ{Ïø|£ ðü &ÉT
düe÷»+˝À »s¡T>∑T‘·Tqï e÷s¡TŒ\qT ns¡+ú #˚dTü ø√yê*. s¡#s· TT‘·≈î£ kÕe÷õø£ düŒèVü≤ m+‘ÓH’ ê
nedüs+¡ . ‘êqT Á>∑V≤æ +∫ ‘Ó\TdüT≈£îqï yê{Ïì ø£<≈ä∏ î£ &ÉT düe÷»+˝Àì Ä]úø,£ kÕ+|òTæ ø£, sê»ø°jT· ,
kÕ+düÿè‹ø£, eT‘·+, ≈£î\+\˝À »s¡T>∑T‘·Tqï ˝À≥TbÕ≥¢qT ‘·eT s¡#q· <ë«sê bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ‘Ó*j·T#˚d,æ
‘·<ë«sê düe÷C≤ìøÏ ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ‘·eTe+‘·T ø£èwæ #˚jT· &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
düe÷»+˝À e÷s¡T‘·Tqï ø±˝≤qT>∑TD+>± eTìwæ˝À ˝À|ædTü qÔ ï e÷s¡TŒ\qT ø=ìï $uÛ≤>±\T>±
$uÛõÑ +∫ $e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
3.1.1. e÷qe‘·«+
e÷qe⁄&ÉT dü+|òTü J$. |ü⁄≥Tºø£ qT+∫ eTs¡D+ es¡≈î£ Ç‘·sT¡ \ô|’ Ä<Ûës¡|&ü TÉ ‘·÷ ñ+{≤&ÉT.
‘·q≈£î ø±e\dæq yê{Ïì düeT≈£Ls¡TÃø=H˚ dü+<äsꓤ\˝À Ç‘·sT¡ \qT ÄÁX¯sTT+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
 45

düV≤ü »+>± e÷qe⁄&ÉT Ç‘·sT¡ \ô|’ Áù|eT, <äjT· , C≤*, ø£sT¡ D ø£*–, |ü~eT+~øÏ düV‰ü j·T+ #˚ùd
>∑TD≤ìï ø£*– ñ+&Ü*. e´øÏ>Ô ‘∑ · ø√]ø£\T, n\yê≥¢ e\q Ç‘·sT¡ \≈£î Vü‰ì ø£*–+#·sê<äT. e÷qe
»qà˝À @<√ ˇø£ düV‰ü j·T+ Ç‘·sT¡ \≈£î #˚j÷· \H˚ $wüj÷· \qT 2012 ø£<\ä∏ ˝À ø£<≈ä∏ î£ &ÉT Ç˝≤
#Ó|Œü &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ªnHê<ÛeÓ s¡T?µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· jÓTTqï+ ñù|+<äs.Y ø£<˝ä∏ À dü+Jesêe⁄ J$‘êìï >∑T]+∫
$e]+#·&+É »]–+~. dü+Jesêe⁄ >∑es¡ïyÓT+{Ÿ ñ<√´>∑+ #˚ùdyê&ÉT. n‘·qT Áã‹øÏe⁄qï s√E\˝À
me]ø° düV‰ü j·T+ #˚jT· ˝Ò<ìä , ∫es¡≈î£ uÛÀ»Hêìï ≈£L&Ü dü]>±Z #˚ùdyê&ÉT ø±<äì dü+Jesêe⁄ >∑T]+∫
#Ó|Œü &É+ »s¡T>∑T‘·T+~. dü+Jesêe⁄ #·ìb˛sTTq ‘·sT¡ yê‘· n‘·ì X¯yêìï >∑T]+∫ mes¡÷ |ü{+ºÏ #·Tø√s¡T.
Ä ÁbÕ+‘·+˝À nHê<Ûä X¯e+˝≤ ñ+≥T+~. #·T≥TºÁ|üøÿ£ \ yêfi¯fl+<äs÷¡ dü+Jesêe⁄ì ndüV≤æ ´+#·Tø√e&É+
»s¡T>∑T‘·T+~. ∫es¡≈î£ $TÁ‘·T&ÉT »s¡>e∑ \dæq ø±sê´ìï |üP]Ô#d˚ æ Ç+{ÏøÏ yÓfi‘¯ ê&ÉT. dü+Jesêe⁄
dü+bÕ~+∫q &ÉãT“\˙ï @$T #˚XÊ&Éì $TÁ‘·T&ÉT ≈£L&Ü dü+Jesêe⁄ì ndüV≤æ ´+#·T≈£î+{≤&ÉT. ∫es¡≈î£
$TÁ‘·TìøÏ dü+Jesêe⁄ <ä>sZ∑ ¡ qT+&ç ñ‘·sÔ +¡ edüT+Ô ~. n~ dü+Jesêe⁄ #·ìb˛e&ÜìøÏ eTT+<äT
sêdæq~. n+<äT˝À.....
ªªÁ|æjT· yÓTqÆ $TÁ‘·T&çø.Ï Hê Äs√>∑´+ á eT<Û´ä ˝À u≤>± <Óã“‹qï~. &Üø£sº Y ≈£L&Ü <Ûèä Mø£]+#ê&ÉT.
dü&HÓ >é ± b˛‘êH˚y÷Ó qqï u≤<Ûä s√Es√Eø° ø£è+>∑BdüT+Ô fÒ Çø£ ˝Ò{Ÿ #˚jT· ≈£L&É<ìä Hê ÄdæÔ n+‘ê
eè<ë∆ÁX¯e÷ìøÏ, |æ\¢\ nHê<ÛëÁX¯e÷ìøÏ ÁyêXÊqT. $esê\T »‘· #˚düTÔHêïqT, M{Ïì Äj·÷
ìj·T+Á‘·D≤~Ûø±s¡T\≈£î n+~+#· ÁbÕs¡qú ñ+{≤qT.
Áù|eT‘√
dü+Jesêe⁄µµ (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 19 |òÁæ ãe] 2012 : 19)
Á|üdTü ‘Ô +· ô|<ä\› T dü+bÕ~+∫q ÄdüT\Ô qT yê] |æ\\¢ øÏ, ô|[flø±ìyê¬s‘’ ˚ ã+<ÛTä e⁄\≈£î Çe«&ÉyT˚
kÕ<Ûës¡D+>± ø£q|ü&TÉ ‘·T+~. ø±˙ á ø£<˝·ä∏ À dü+Jesêe⁄ e÷qe‘·«+‘√ n‘·ì ÄdæìÔ ‘·qT #·ìb˛j·Tq
‘·sT¡ yê‘· nHê<Û\ä ≈£î #˚+fÒ˝≤ M\THêeT sêj·T&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. #·ìb˛sTTq ‘·sê«‘· m+‘√ eT+~
nHê<Û\ä øÏ n‘·&TÉ Ä<Ûës¡+ nj·÷´&ÉT. dü+Jesêe⁄ nHê<ÛëÁX¯e÷ìøÏ n‘·ì e+‘·T ùde #˚jT· &É+ á
ø£<˝ä∏ À ø£ì|ædTü +Ô ~.
ªáX¯«s¡T&ÉTµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· <=&ç>¶ \∑ T¢ Hêsêj·TDsêe⁄. Ç+<äT˝À ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ªH˚qTµ n+≥÷
#Ó|ðü ø√e&É+ »]–+~. n‘·ì Áù|eT $|ò\ü eTÚ‘·T+~. n‘·ì neTà #·ìb˛‘·T+~. Ä u≤<Û‘ä √ n‘·&TÉ
 46

Á|ü‹s√p ‘ê>∑T‘·T+&˚yê&ÉT. yêfi¯fl neTà ùdïVæ≤‘·Tsê\T e÷s¡sπZ {Ÿ n|üð&É|ðü &É÷ e∫à ø£<≈ä∏ î£ ì Ç+{Ï˝À
kÕe÷qT¢ dü]#˚jT· &É+, Ç+{Ï |üqT\T e+{Ï$ #˚dTü +Ô ~. ˇø£Hê&ÉT e÷s¡sπZ {Ÿ uÛsÑ Ô¡ #·ìb˛j·÷&Éì ‘Ó\TdüTø=ì
n‘·&TÉ yÓfi‘¯ ê&ÉT. Ä ‘·sT¡ yê‘· e÷s¡sπZ {Ÿ u≤<Ûqä T eTs¡∫ b˛e&ÜìøÏ U≤∞ düeTj·÷\˝À ô|sê\dædt
ù|ôw+{ŸøÏ kÕïq+ #˚sTT+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. e÷qe‘·«+‘√ Ç‘·sT¡ \≈£î e÷s¡sπZ {Ÿ düV‰ü j·T+ #˚dTü +Ô ~.
á ø£<ä∏ e÷qe‘ê«ìøÏ dü+ã+~Û+∫q~.
ª>∑T\ø£sêfi¯óµ¢ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· s¡M+Á<äHê<∏é >∑TeTà&ç. ø£<˝ä∏ À s¡$ ªH˚qT ` Hê ≈£î≥T+ã+µ nH˚
kÕ«sê∆ìï M&ç düe÷C≤ìøÏ ùde #˚j÷· \ì ìs¡sí TT+#·T≈£î+{≤&ÉT. e÷qe⁄&ÉT e÷qe‘·«+‘√ yÓT\>±\ì
s¡$ bÕÁ‘·<ë«sê s¡#s· TT‘· bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ‘Ó*j·T#˚XÊ&ÉT.
Ç+<äT˝À s¡eTD u≤´+ø˘˝À ∫s¡T<√´–. y˚‘q· dües¡D <ë«sê bÕ‘· J‘·+ &ÉãT“\T sêe&É+
»s¡T>∑T‘·T+~. e∫Ãq &ÉãT“\qT mes¡T @ $<Û+ä >± Ks¡TÃ#˚jT· &É+ »]–+<√ ˇø=ÿø£ÿs¡÷ #Ó|ðü ≈£îHêïs¡T.
n+<äT˝À |üì#˚ùd s¡eTD nHê<∏ä |æ\\¢ ≈£î düV≤ü j·T+ #˚jT· &É+, ø±´q‡sY |æ\\¢ ≈£î ‘·eT uÛ≤s¡´ –|t\º T
Çe«&ÜìøÏ Ks¡Tà #˚XÊeTì #Ó|⁄ü ‘ê&ÉT. Ä e÷≥\qT $ì Ä|òd” ˝t À n+<äsT¡ ÄX¯Ãs¡´b˛‘ês¡T.
y˚TH˚»sY s¡$ n‘·ì ùdïVæ≤‘·T&ÉT ≈£L‘·T]øÏ nHês√>∑´+>± ñ+<äì ‘Ó*dæ ≈£L&Ü ÄdüT|üÁ‹øÏ
yÓfifl¯ &ÜìøÏ Çwü|º &ü &É TÉ . ∫es¡≈î£ Ä~yês¡+ yÓfi‘¯ ê&ÉT. Ä ôd\e⁄~q+ e´s¡+∆ #˚dTü ≈£î+≥THêïeT˙, ÄdüT|üÁ‹˝À
ø=~›ùd|ü⁄ e÷Á‘·yT˚ ñ+&Ü\ì uÛ≤s¡´uÛsÑ \Ô¡ T eTT+<äT>±H˚ nqT≈£î+{≤s¡T. eTs¡Tdü{Ï ôd\e~q+ s√Eq
pe˝≤õø£˝Ÿ bÕsYÿ≈£î yÓfi‘¯ ês¡T. nø£ÿ&É ∫s¡T<√´– s¡eTD, uÛ≤s¡´ $XÊ*ì yê]‘√ bÕ≥T nHê<Ûä |æ\\¢ T
ñ+{≤s¡T. $XÊ*ì |ü⁄{Ïqº s√E dü+<äs“¡ +¤ >± |æ\*¢ ï rdüTø=#êÃeTì y˚TH˚»sY s¡$øÏ #ÓãT‘ês¡T.
ªªkÕsY! Ç˝≤+{Ï |üdyæ êfi¯flqT #·÷dæ C≤*|ü&,ç m+‘√ ø=+‘· &ÉãT“, bÕ‘· <äTdüT\Ô ÷, Ä≥u§eTà\÷,
ÄVü‰s¡ |ü<ësê∆˝≤¢+{Ï$ <ëq+ #˚dTü +Ô {≤s¡T. ø=+<äsT¡ ø±˙, m|üð&É÷ ÄÁX¯eT+ Hê\T>√Z&\É eT<Û´˚ eT–Zb˛j˚T
á |æ\*¢ ï Ç˝≤ ãj·T≥≈£î rdüT≈£îe∫à ÄVü‰<¢ øä s£ ¡ yê‘êes¡D+˝À ø=~›ùd|ü⁄ >∑&ùç |˝≤ mes¡÷ #˚jT· s¡T.
n+<äTøπ e÷ Ks¡TÑ√ yêfi¯fl+<äØï á s√E Ç˝≤ rdüT≈£îe#êÃ+. ‘·q |ü⁄{qºÏ s√EqT Ç˝≤ »s¡T|ü⁄≈î£ +fÒH˚
n~ ˇø£ ªy˚&TÉ ø£µ ne⁄‘·T+<äì $XÊ*ì qeTàø£+µµ. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 8 »qe] 2012 : 19)
nHê<Ûä |æ\*¢ ï n|üð&É|ðü &É÷ ÄVü‰<¢ ä Á|ü<X˚ Ê\˝ÀìøÏ rdüT≈£î sêyê\ì s¡eTD n+{≤&ÉT.
n+<äTøπ $XÊ*ì |ü⁄{Ïqº s√E ø±qTø£>± nHê<Ûä |æ\\¢ qT bÕsYÿøÏ rdüT≈£î sêe&É+ »]–+<äì #ÓãT‘ê&ÉT.
M]<äs› ÷¡ düe÷»ùde #˚jT· &Üìï >∑eTì+∫q y˚TH˚»sY s¡$˝À e÷s¡TŒ #√≥T#˚dTü ø√e&É+ ø£<˝ä∏ À
ø£ì|ædTü +Ô ~. s¡eTD, $XÊ* e÷qe‘ê«ìøÏ á ø£<ä∏ ì<äsÙ¡ q+.
 47

Ç+‘· es¡≈î£ eTq+ >∑eTì+∫q ø£<˝ä∏ À e÷qe‘·«+ nH˚~ eTìwæ ‘·qT Áã‹øÏ ñqï|üð&ÉT
Ç‘·sT¡ \≈£î #˚ùd düV‰ü j·÷ìï ô|’ ø£<\ä∏ ˝À ‘Ó*j·TCÒjT· &É+ »]–+~. ø±˙ #·ìb˛sTTq ‘·sT¡ yê‘· ≈£L&Ü
Ç‘·sT¡ \≈£î düV‰ü j·T |ü&eÉ #·Ãì ‘·q X¯Øsêìï ÄdüT|üÁ‹˝À Á|üj÷Ó >±\≈£î yê&Ée#·Ãì ‘Ó*j·T#˚ùd ø£<ä∏
dü<‹Zä .
ªdü<‹Zä µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· dü©+. Ç+<äT˝À ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT nekÕq <äX˝¯ À ñqï|üð&ÉT n‘·ì
X¯Øsêìï #·ìb˛sTTq ‘·sT¡ yê‘· Á|üj÷Ó >±\≈£î ñ|üj÷Ó –+#ê\ì nqT≈£î+{≤&ÉT. n˝≤ #˚jT· e<äì›
ø=&ÉT≈£î\T, ≈£L‘·Tfi¯ófl m+‘· yê]+∫Hê n‘·&TÉ ˇ|üðø√ø£b˛e&É+ á ø£<˝ä∏ À ø£qã&ÉT‘·T+~. #·ìb˛sTTq
yê]øÏ ø£sà¡ ø±+&É\T #˚j÷· *. n˝≤ #˚jT· ø£b˛‘˚ eTq ≈£î≥T+u≤ìøÏ Vü‰ì ø£\T>∑T‘·T+<äì ø=&ÉT≈£î\T
‘·+Á&çøÏ #Ó|Œü >±........
ªªHêπø$T #˚jT· qø£ÿs¡˝<Ò Tä sê. yê{Ï MT<ä Hê≈£î qeTàø±\T b˛j·÷sTT. H˚qT Áã‹øÏq+‘·ø±\+
|ü~eT+~øÏ #˚‘H· q’Ó +‘· kÕj·T|ü&ܶqqï ‘·è|æÔ Hê≈£î+~. ñbÕ<Ûë´j·TT&ç>± m+‘√eT+~ $<ë´s¡T\ú ≈£î
#·<Tä e⁄ #ÓbÕŒqT. H˚qT #·ìb˛j·÷ø£ ≈£L&Ü Hê X¯Øs¡+ yÓ<’ ´ä $<ë´s¡T\ú ≈£î bÕsƒê\T #Ó|Œü &ÜìøÏ
ñ|üj÷Ó >∑|&ü ≥É + ø£Hêï ø±yê*‡+~ @eTT+≥T+~? ñbÕ<Ûë´j·TT&ç>± Hê J$‘·+ kÕs¡ø∆ y£ TÓ +Æ <äqT≈£î+{≤qT.
Hê ìs¡j í T· +˝À e÷s¡TŒ+&É<Tä µµ. (kÕøÏå : 5 |òÁæ ãe] 2012 : 22)
ñbÕ<Ûë´j·T eè‹Ô˝À ñqï|üð&ÉT |æ\\¢ ≈£î ñ|üj÷Ó >∑|&ü ܶ&TÉ . #·ìb˛sTTq ‘·sT¡ yê‘· ≈£L&Ü
e÷qe‘ê«ìï ø£*– |æ\\¢ ≈£î ñ|üj÷Ó >∑|&ü Ü\ì ìs¡sí TT+#·T≈£îHêï&ÉT. n+<äTøπ n‘·ì X¯Øsêìï <ëq+
#˚j÷· \ì nqT≈£îHêï&ÉT. n˝≤ uÛ≤$+#˚yês¡T düe÷»+˝À #ê˝≤ ‘·≈î£ ÿeeT+~ ñ+{≤s¡ì #Ó|ðü ø√e#·TÃ.
ø±ã{Ϻ á ø£<ä∏ e÷qe‘ê«ìøÏ dü+ã+~Û+∫q~>± #Ó|Œü e#·TÃ.
3.1.2. Á|ü|+ü Nø£sD¡
Á|ü|+ü Nø£sD¡ qT Ä+>∑+¢ ˝À ª>√¢ã˝…C’ wÒ Hü µé >± |æ\e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. Ç~ kÕVæ≤‘·´ |üs+¡ >±
#·÷ùdÔ kÕúìø£ ˝Ò<ë ÁbÕ+rj·T $wüj÷· \qT Á|ü|+ü #· $wüj÷· \T>± e÷πsà Á|üÁøÏjT· . Á|ü|+ü #·+˝Àì
Á|ü»\T n+<ä]˙ @ø£+ #˚dæ ˇπø ˇø£ düe÷»+>± ø£*dæø≥£ Tº>± |üì#˚ùd≥≥T¢>± #˚ùd |ü<‹∆ä >± #Ó|Œü e#·TÃ.
Á|ü|+ü Nø£sD¡ e\q düe÷»+˝À nH˚ø£ e÷s¡TŒ\T #√≥T#˚dTü ø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. Á|üdTü ‘Ô +· Á|ü‹ ˇø£ÿ
s¡+>∑+˝ÀqT Á|ü|+ü Nø£sD¡ Á|üu≤Û e+ ø£q|ü&TÉ ‘·T+~. á Á|üu≤Û e+ |ü˝≥¢… ÷s¡˝¢ À ≈£L&Ü m≈£îÿe>±H˚
ø£q|ü&TÉ ‘·T+~. M{Ï e\q e÷qe dü+ã+<Ûë\T ≈£î+≥T|ü&≥É + ø£ì|ædTü +Ô ~. n+‘˚ø±ø£ á Á|üu≤Û e+
yÓ<’ ´ä , $<ä´, sê»ø°jT· , eT‘·, ÁbÕ+‘· yÓTT<ä˝q’… nìï+{Ï˝Àq÷ Á|ü|+ü Nø£sD¡ Á|üu≤Û e+ ñ+<äì düŒwü+º >±
#Ó|ðü ø√e#·TÃ.
 48

á Á|üu≤Û yêìï ø£*–q ø£<\ä∏ qT øÏ+<ä $e]+#·&+É »]–+~.

ªe÷j·÷C≤\+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· &܈ˆ m+.Vü≤]øÏwHü .é Ç+<äT˝À <Ûqä \øÏàå øÏ ‘·eT |æ\\¢ T
n+‘·sê®\+˝À $$<Ûä ôd≥’ q¢ T #·÷∫ #Ó&bç ˛‘·THêïs¡ì ‘Ó\TdüT≈£î+≥T+~.
<Ûqä \øÏå uÛsÑ Ô¡ n<Ûë´|ü≈î£ &ÉT. ñ<äjT· + yÓ[fl kÕj·T+Á‘·+ Ç+{ÏøÏ ekÕÔ&TÉ . <Ûqä \øÏàå ˇø£ÿfÒ Ç+{Ï
|üqT\T #·÷düT≈£î+≥T+~. yê{Ï‘√ bÕ≥T ‘·eT |æ\\¢ ≈£î ø±yê\dæqe˙ï düeT≈£Ls¡TÑ·T+~. ‘·eT Ç+{Ï˝À
HÓ{Ÿ ô|{Ïqº |üŒ{ÏqT+&ç |æ\\¢ Á|ües¡qÔ ˝À e÷s¡TŒ e∫Ã+<äì >∑eTìdüT+Ô ~. |æ\\¢ T uÛÀ»HêìøÏ ≈£L&Ü
øÏ+~øÏ sês¡ì, yê] >∑~øπ rdüTø¬ fi‚fl |ü]dæ‹ú @s¡Œ&ç+<äì ÄyÓT ùdïVæ≤‘·Tsê\T ˝≤eD´≈£î #ÓãT‘·T+~. á
b˛{Ï Á|ü|+ü #·+ |æ\\¢ ≈£î HÓ{Ÿ ndüsy¡ T˚ ø±˙ #·<Tä e⁄ dü+ã+<Ûä yÓuŸôd{’ Ÿ‡ #·÷ùdÔ u≤>∑T+≥T+~, ø±˙
n˝≤ ø±ø£ no¢\ <äèXÊ´\qT |æ\\¢ T #·÷ùdÔ #Ó&bç ˛jÓ÷ neø±X¯+ ñ+<äì ˝≤eD´ #ÓãT‘·T+~. e÷s¡T‘·Tqï
ø±˝≤qT>∑TD+>± |æ\\¢ >∑T]+∫ ‘·*¢ |ü&˚ u≤<Ûqä T #Ó|Œü &É+ »]–+~. ˝≤eD´ ÄyÓT≈£î ‘Ó*dæq $wüj÷· ìï
<Ûqä \øÏàå øÏ #ÓãT‘·T+~.
ªªm˝≤ ∫≈£îÿ≈£îHêï&√ >±˙ m|ü⁄Œ&ÉT #·÷&ÉT ø=‘·Ô dæìe÷\T, >π yéT‡, bÕ≥\T, b˛sYï M&çj÷Ó \T,
ù|dò ãt Tø˘\T, {Ï≥sº T¡ ,¢ #ê{Ÿ\T, y˚TsTTfi¯fl+≥÷ sêÁ‹+ãefi¯ó¢ Ä>∑~˝ÀH˚, yêfi¯¢ Hêqï yê&ç ø£fi¢¯ øÏ+<ä
q\¢{Ï #ês¡\T #·÷dæ HÓ{Ÿ ô|{Ï+º #êø£ bÕ|ü+ ø£w|ºü &ü ç #·<Tä e⁄‘T· Hêï&ÉT nqT≈£îHêï&˚ ø±˙, ]»˝Ÿ‡º e#˚Ã<ëø±
yêdüyÔ êìï Á>∑V≤æ +#·˝øÒ b£ ˛j·÷&ÉT. ø±˙ @+ ˝≤uÛ+Ñ ? n|üŒ{Ïøπ u≤ìôdb’ ˛j·÷&ÉT. ø£HøÓ Hå£ é rùdùdÔ |æ∫Ã
|ü{qºÏ yêì˝≤ ns¡Tdü÷Ô øπ ø£ ˝ÒdTü HÔ êï&ÉT. e÷qdæø+£ >± <Óã“‹ì Á{°{ŸyTÓ +{Ÿ rdüT≈£î+≥THêï&ÉTµ #Ó|Œæ +~
˝≤eD´µµ. (Ä+Á<ÛCä À´‹ : 21 nø√ºãsY 2012 : 20)
n+‘·sê®\+˝À nqedüs¡ $wüj÷· \qT |æ\\¢ T #·÷&É&+É e\q #Ó&bç ˛e&ÜìøÏ m≈£îÿe neø±X¯+
ñ+≥T+~. M{Ï e\q H˚{Ï |æ\\¢ T ô|&É<ë] |üfºÒ neø±X¯+ ñ+<äì, ø±˝≤qT>∑TD+>± |æ\\¢ Á|ües¡qÔ \˝À
≈£L&É Á|ü|+ü Nø£sD¡ Á|üu≤Û e+ ø£qã&ÉT‘·T+~.
ª|ü˝¢… Á|ü|+ü Nø£sD¡ µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· H˚\+{Ï eT<ÛTä . Ç+<äT˝À |ü˝≥¢… ÷]˝À yê‘êes¡D+ |ü≥Dº +˝≤
e÷]+<äì ø£<˝ä∏ À ∫Å‹+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
s¡#s· TT‘· yê] |ü˝¢… >=|üŒ<äHêìï nø£ÿ&ç yê‘êes¡D≤ìï #Ó|Œæ , |æ\\¢ qT yê] |ü˝¢… #·÷|æ+#·&ÜìøÏ
ãj·T\T<˚sT¡ ‘ê&ÉT. rsê ‘·q |ü˝˝¢… ÀìøÏ yÓ[‘˚ nø£ÿ&É {° <äTø±D≤\T, ô|<ä› ôVA≥fi¯flqT #·÷∫
ÄX¯Ãs¡´b˛‘ê&ÉT. |ü˝˝¢… À ˇø£]‘√ ˇø£sT¡ e÷{≤¢&TÉ ø√≈£î+&Ü ñ+&É≥+, ø£˙dü+ Ç+{Ï˝À ñqïyês¡T
 49

≈£L&É {°M\T #·÷dü÷Ô ñ+&É{≤ìï ø£<≈ä∏ î£ &ÉT >∑eTìkÕÔ&TÉ . n˝≤ }]˝À ‹s¡T>∑T‘·÷ ñ+fÒ Ä<ÛTä ìø£
_*¶+>¥‘√ ≈£L&çq Çfi¯flqT #·÷kÕÔ&TÉ . yê{Ï nìï+{Ïì #·÷dæ ø£<≈ä∏ î£ &ÉT Ç˝≤ n+{≤&ÉT.
ªª¬s+Á&√E\T+&ç |ü˝˝¢… À¢ì düV≤ü »‘ê«ìï, Á>±MTD Jeq e÷<ÛTä sê´ìï s¡T∫ #·÷<ë›eTì e#êÃ+.
ø±˙ sπ |ü{Ï es¡≈L£ Çø£ÿ&ÉT+fÒ..... |æ\\¢ Vü≤è<äj÷· ˝À¢ düJe+>± ì*∫q |ü˝¢… <äèX¯´+ ø£]–b˛‘·T+<äì
uÛj
Ñ T· y˚Tdæ+~. yê] }Vü≤˝À¢HH’Ó ê |ü˝¢… uÛÁÑ <ä+>± ñ+#ê\qT≈£îHêïqT. n+<äTø£ì ne«, n‘·,Ô e÷eT
Ä sêÁ‹øÏ ñ+&ÉeTì ã\e+‘·ô|&ÉT‘·THêï ãj·T˝Òs› ê+µµ. (Á|üC≤X¯øÔÏ : 22 @Á|æ˝Ÿ 2012 :10)
ˇø£ÿ|üŒ{Ï e÷~]>± Á|üdTü ‘Ô +· |ü˝≥¢… ÷s¡T¢ ˝Òeì #Ó|Œü e#·TÃ. Á|ü|+ü Nø£sD¡ Á|üu≤Û e+ e\q
|ü˝≥¢… ÷]˝À yê‘êes¡D+ |üP]Ô>± e÷]+~. |ü˝˝¢… À n+<äs÷¡ ø£*dæ yÓT*dæ ˝Òs˙¡ , ø±˝≤qT>∑TD+>±
|ü˝\¢… T ≈£L&É |ü≥Dº ≤\ e÷~]>± e÷]b˛j·÷j·Tì ø£<˝ä∏ À ‘Ó*j·TCÒjT· &ÉyTÓ qÆ ~.
3.1.3. nuÛTÑ ´<äjT· +
Å|>ü ‹∑ |ü<+ä∏ ˝À e÷qe Jeq $<Ûëq+ #Ó‘’ q· ´ e÷s¡+Z ˝À |üjT· ì+#·&+É nuÛTÑ ´<ëj·÷ìøÏ
Å|rü ø£. Å|‹ü e´øÏÔ q÷‘·q Ä˝À#·Hê <äèø£Œ<∏+ä ø£*–, qe düe÷» ìsêàD+˝À uÛ≤>∑kÕ«eT´+ ø±e&É+
nuÛTÑ ´<äj÷· ìøÏ Hê+~. es¡í $eø£‘å ,· ÅdÔ” |üøbå£ Õ‘· <Û√s¡D,Ï eT‘· kÕeTs¡d´ü sêVæ≤‘·´+ yÓTT<ä\>∑T <äTsê#êsê\ô|’
Å|‹ü |òTü ≥q #˚dæ qe uÛ≤s¡‘· ìsêàD+˝À #˚sTT #˚sTT ø£\|ü&+É nuÛTÑ ´<äj÷· ìøÏ dü+øπ ‘·+. _Ûqï‘·«+˝À
@ø£‘«· +, ãT<ä∆ <˚e⁄ì e÷s¡+Z nuÛTÑ ´<äjT· M∫ø£\≈£î Ä\+ãq. Á|ü‹ e´øÏÔ ‘·q≈£î »]π> nHê´\j·÷\qT
m˝≤+{Ï uÛ<Ò +ä ä ‘ês¡‘e· T´+ ˝Ò≈î£ +&Ü Vü≤≈£îÿ\ø√dü+ b˛sê&É≥+ »s¡T>∑T‘·T+~. n˝≤+{Ï ø£<qä∏ T øÏ+<ä
$e]+#·&+É »]–+~.
ªe÷s¡TŒµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· C§qï\>∑&¶É |òDü +° Á<ä≈î£ e÷sY. Ç+<äT˝À s¬ ‘’ T· \ J$‘·+˝À e÷s¡TŒqT
$e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ø£<∏ä·˝À XÀuÛÑHêÁ~ Á|ü<Ûëq bÕÁ‘·. Ç‘·&ÉT ¬s’‘·T\ düeTdü´\ô|’ Á|üuÛÑT‘·«+ô|’ b˛sê≥+
#˚kÕÔ&TÉ . bı˝≤\≈£î ˙s¡T ‘Ó|Œæ +#˚ $wüjT· +ô|q’ , |ü+≥\≈£î –≥Tºu≤≥T <Ûsä ¡ Á|üuTÑÛ ‘·«y˚T ø£*Œ+#ê\ì
b˛sê&ÉT‘·T+{≤&ÉT. s¬ ‘’ T· \+<ä]˙ ˇø£ÿ{Ï #˚dæ Á|üuTÑÛ ‘·«+ô|’ <Ûsä êï\T #˚jT· &É+, ø£˝ø… sº£ ≈Y î£ |òsæ ê´<äT\T
Çe«&É+ yÓTT<ä˝q’… |üqT\T #˚kÕÔ&TÉ . ˇø£kÕ] eT+Á‹ sêe&É+‘√ nø£ÿ&çøÏ s¬ ‘’ T· \T yÓ[fl, yê] düeTdü´\qT
#Ó|ðü ≈£î+{≤s¡T. ÁbÕC…≈î£ º ø£≥eº Tì ˇø£sT¡ , n|üð\T uÛ]Ñ +#·˝≈Ò î£ HêïeTì eTs=ø£sT¡ #Ó|Œü >± eT+Á‹ @MT
#˚jT· ˝Òø£ ãj·T{ÏøÏ yÓfi‘¯ ê&ÉT. e÷ düeTdü´\T $qì yê&çøÏ m+<äT≈£î á s¡#÷ ã+&É\T nì ø±X¯jT· ´qT
ì\BkÕÔ&TÉ .
 50

ªª˙e⁄ #˚sTT m‹Ô‘˚ H˚qT #˚sTT m‘·>Ô \∑ qT. ˙≈£î Hê≈£î ‘˚&Üe⁄+~. ˙e⁄ eTìwæ>± Á|üe]Ô+#·ø£
b˛sTTHê........H˚qT eTìwæ>± Á|üe]ÔdTü HÔ êï........µµkÕeT´+>± nHêï&ÉT ø±X¯jT· ´.
MT&çj÷· yê]øÏ ø±yê\dæq q÷´dt <=]øÏ+~. ø±X¯jT· ´ MT<ä e÷]&ÉjT· ´ #˚sTT m‘·&Ô +É
>∑eTì+∫q s¬ ‘’ T· \T ìs¡dqü e´ø£+Ô #˚XÊs¡T. eT+Á‹øÏ e´‹πsK+>± ìHê<ë\T #˚d÷ü Ô nø£ÿ&ç qT+&ç
yÓ[flb˛j·÷s¡T.
eT+Á‹ ‘·\|ü≥Tº≈î£ ì ≈£Ls¡TÃHêï&ÉTµµ. (Á|üC≤X¯øÔÏ : 1 p˝…’ 2012 : 8)
s¬ ‘’ T· \T eT+Á‹ô|’ #˚sTT m‘·&Ô +É , eT+Á‹H˚ ø=fÒº dæ‹ú ˝ÀøÏ s¬ ‘’ T· \T yÓfifl¯ &+É nuÛTÑ ´<äjT· y˚T. s¬ ‘’ T· \
düeTdü´\ ø√dü+ XÀuÛHÑ êÁ~ b˛sê≥+ #˚jT· &É+ düeTdü´ |ü]cÕÿsêìøÏ ø£èwæ #˚jT· &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
b˛sê{≤\T #˚jT· ø£b˛‘˚ düeTdü´ n˝≤π> ñ+≥T+<äì #ÓãT‘ê&ÉT. Á|üdTü ‘Ô · düe÷»+˝À s¬ ‘’ T· \T m<äTs=ÿ+≥Tqï
düeTdü´\qT s¬ ‘’ T· \T <Ûs’Ó ´¡ +>± m<äTs√ÿe&É+ á ø£<˝ä∏ À ø£q|ü&TÉ ‘·T+~.
3.1.4. ≈£î\+
≈£î\+ nH˚~ düe÷»+˝À @ e´øÏÔHÓ’Hê ‘˚*ø£>± >∑T]Ô+#·&ÜìøÏ y˚<äø±\+˝À Äs¡T´\T
s¡÷bı+~+∫q ˇø£ e´edü.ú ‘·sT¡ yê‘· ø±\+˝À ‘êeTT $yêVü‰\T #˚dTü ≈£î+≥÷, ˇø£ $<Ûyä TÓ qÆ Jeq
düs[¡ ì ø=qkÕ–dü÷Ô e∫Ãq kÕe÷õø£ esêZ\≈£î ≈£î˝≤\T nH˚ ù|s¡T @s¡Œ&ç+~. eè‹Ôì, Ä#êsê\qT,
kÕe÷õø£ kÕúsTT e+{Ï nH˚ø±+XÊ\T ≈£î˝≤˝À¢ #ê˝≤ø±\+>± ø=qkÕ>∑T‘·Tqï$. e+X¯bÕs¡|sü ´¡ +>±
bÕ{Ï+#·ã&˚ ˇø£ kÕe÷õø£ <äTsê#ês¡+ á ≈£î\+.
Á>±e÷\˝À Ç|üŒ{Ïø° ô|<ä› ≈£î\+yês¡T ∫qï ≈£î\+ yê]ô|’ Ä~Û|‘ü ê´ìï #Ó˝≤sTT+#·&+É
»s¡T>∑T‘·T+~. ‘·≈î£ ÿe ≈£î\+ yê]ì ô|<ä› ≈£î\+yês¡T ‘·eT Ç+{Ï˝À u≤ìdü\T>±, ‘·q #Ó|ðü #˚‘T· ˝À¢
ñ+&˚≥≥T¢ #˚dTü ≈£î+{≤s¡T. ‘·≈î£ ÿe ≈£î\+ yê]øÏ @yÓH’ ê uÛ÷Ñ eTT\T+fÒ yê{Ïì ≈£L&Ü u…~]+∫ rdüTø√e&É+
»s¡T>∑T‘·T+~. Ç˝≤+{Ï dü+|òTü ≥qH˚ á ø£<˝ä∏ À ‘Ó*j·T#˚jT· &É+ »]–+~.
ª‘·s+¡ ` n+‘·s+¡ µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· #ÓHêï sêeTeT÷]Ô. Ç+<äT˝À s¬ &É¢ Ä~Û|‘ü ´· +, ‘·≈î£ ÿe
≈£î˝≤\yê]ô|’ ∫qï#·÷|ü⁄, u≤ìdü‘«· $<Ûëq+ á ø£<˝ä∏ À ø£qã&ÉT‘·T+~.
∫Hêï¬s&ç¶ Ç+{Ï˝À k˛eTT\T |üì#˚dTü +Ô {≤&ÉT. Ç‘·ìøÏ Ç<äs› T¡ ø=&ÉT≈£î\T. ‘·+Á&ç e÷~]>±H˚
∫Hêï¬s&ç¶ Ç+{À¢ ô|<äø› =&ÉT≈£î oqT ≈£L&Ü |üì#˚kÕÔ&TÉ . düs¬ q’ ÄVü‰s¡+˝Òø,£ nH˚ø£ Ä]úø£ ø±s¡D≤\‘√
k˛eTT\T Äs√>∑´+ ø°Då dÏ Tü +Ô ~. Ä]úø£ düeTdü´\ e\q k˛eTT\T ‘·q eTTø±ÿ˝…øs£ ¡ ne÷à\qT≈£î+{≤&ÉT.
 51

ø±˙ yê{Ïì n|üð øÏ+<ä bÕdüT|ü⁄düøÔ ±\qT ∫Hêï¬s&ç¶ Ç+{À¢ ñ+#·T≈£î+{≤&ÉT. yê{Ïì Çe«eTì k˛eTT\T
n&ç–‘˚.......
ªª#Û‘· .Y ......H√s¡TàsTT´, ˙πøeTHêï ãT<äT+∆ <ë s=+‘·Hêï....Hê≈£î u≤ø° ñ+&˚ ˝…øÿ£ ˝ÒøÏ H˚qT
˙ uÛÑ÷$Tì rùddüT≈£îHêï.....Ç+ø± qTy˚« u≤ø° |ü&É‘êe⁄....n{≤¢+≥|üð&ÉT eTfi≤fl uÛÑ÷$Tì
yêìø£eTTà‘êq+{≤yê.......eT] Hê u≤ø° dü+>∑‘≥Ó ?º nì n≥T sê$T¬s&çy¶ |’Ó ⁄ü ‹]– ªyê&ÉeTTà‘êq+fÒ
qTyÓ«≥¢ e∫ÃHêej·÷´ ø=q&ÜìøÏ.....˙≈£î ‘Ó˝≤›.......M&ÉT e÷ Ç+{À¢ |üì#˚kÕÔ&ìÉ düsπ m{≤¢
ˇ∫ÃHêe⁄.....yê&ç˝…ø£ÿ+‘ê qTy˚« ø£{Ϻ á ø±sTT‘ê\T rdüTø√....µ n+≥÷ ∫{≤º|ü<äT›\T
eTT+<˚XÊ&ÉT.....µµ(Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 6 y˚T 2012 : 19)
|ü˝≥¢… ÷]˝À s¬ &É¢ ≈£î\+yês¡T ∫qï ≈£î\+yê]‘√ yê] Ç+{Ï |üqT\qT #˚sTT+#·T≈£î+{≤s¡T.
ˇø£ ‘·s+¡ qT+&ç eTs√ ‘·s+¡ es¡≈î£ s¬ &É¢ ≈£î\+ yê]øÏ u≤ìdü\T>± ñ+{≤s¡T. ∫qï≈£î\+yê] nedüsê\≈£î
&ÉãT“ Ç∫à yê] dæsú êdüT˝ú yÒ H’Ó êe⁄+fÒ yê{Ïì ‘êø£≥Tº ô|≥Tº≈î£ ì, ∫es¡≈î£ yê{Ïì ˝≤ø√ÿe&É+ »s¡T>∑T‘·T+<äH˚
yêdüyÔ êìï ‘·s+¡ ` n+‘·s+¡ ø£<˝ä∏ À ∫Á‹+#·&+É »]–+~. ≈£î\ Ä~Û|‘ü ´· + |ü˝≥¢… ÷]˝ÀH˚ ø±<äT
|ü≥Dº ≤\˝À ≈£L&Ü n˝≤π> e⁄+<äì #·÷|æ+#˚ eTs√ø£<ä∏ ªne⁄{≤|òt ø£esπ CŸ @]j·÷µ.
ªne⁄{≤|òt ø£esπ CŸ @]j·÷µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· |üdTü q÷] s¡M+<äs.Y Ç+<äT˝À |ü≥Dº ≤\˝À <ä[‘·T\T
m<äTs=ÿ+≥Tqï düeTdü´\qT ∫Á‹+#·&+É »]–+~.
»j·T+‘Y ôV≤’ <äsêu≤<é ˇø£ Áô|y’ {˚ Ÿ ø£+ô|˙˝À |üì#˚d÷ü Ô ñ+&˚yê&ÉT. nbÕsYyº TÓ +{Ÿ˝À ˇø£
uÛ≤>±ìï n<Ó≈› î£ rdüT≈£îì JeHêìï kÕ–+#˚yê&ÉT. »j·T+‘Y uÛ≤s¡´ s¡õ‘·. m<äT]+{Ï s¬ &Ée¶ Tà‘√ cÕ|æ+>¥øÏ
yÓfifl¯ &+É , #·T≥TºÁ|üøÿ£ \ yê]‘√ düs<¡ ë>± ñ+&É≥+ s¡õ‘·≈î£ n\yê≥T ne⁄‘·T+~. ‘·eT }]ø£Hêï
Çø£ÿ&˚ y˚T\T, @ ≈£î\yÓTHÆ ê n+<äs÷¡ düe÷q+>± ñ+{≤s¡ì uÛ≤$düT+Ô ~. ∫es¡≈î£ »j·T+‘Y neTà
es¡eTà <ë«sê s¬ &Ée¶ Tà≈£î yê] ≈£î\+ ‘Ó\TdüT+Ô ~. Ä ‘·sT¡ yê‘· s¬ &Ée¶ Tà Á|ües¡qÔ ˝À e÷s¡TŒqT s¡#s· TT‘·
‘Ó*j·TCÒkÕÔ&TÉ .
ªªHê H√{Ïe÷{≤>∑ø,£ Ç+πø+ ‘·≈î£ ÿyÓ+’ <äe«? e÷ ≈£î\+˝ÀHÓ‘’ ˚ ˇø£ÿ \#·Ã Ç#ÓÃ{À\T¢ |ü<÷ä fi¯≈¢ î£
ˇø£ÿs¡T ≈£L&Ü <=s¡øs£ T¡ nqï. yÓ+≥H˚ s¬ &Ée¶ Tà @ ≈£î\+ es¡e« MT~ nì eT+∫>±H˚ eTsê´<ä>±H˚
n&ç–+~. Çø£Hêø£T m≥¢H√ nì|æ∫Ã+~. e÷~>√fi¯e¢ T+fÒ, @eTqT≈£î+≥s√ @yÓ÷qì, Vü≤]»H√\¢+µ
nì #Ó|Œæ q. s¬ &Ée¶ Tà eTTK+ e÷]b˛sTT+~. n|üð&˚ ‘ê–q #êj·Tø£|ðü rdüTø£b˛‘·~. qTyé ˝À|ü*øÏ
b˛µµ nqï~. Çø£ Hê≈£î ns¡e∆ TsTT´+~. eTq+ ‘·≈î£ ÿe ≈£î\b˛fi¯+¢ ø£<ë eTq+ ‘ê–q ø£|ðü yêfi¯ófl m{≤¢
 52

rkÕÔsì¡ ? n+‘˚, H˚qTb˛‘ê s¬ &Ée¶ Tà nì Ç+{Ïø=∫Ãq. Çø£ Hê≈£î nø£ÿ&É e⁄+&ÉãT~∆ø±>∑H˚ eTq÷s¡T
ø=∫Ãq _&ܶ. C…s¡ s¡$‘·e«qT ô|\’ò +>∑ ñ+&ÉeTì #Ó|ðü _&ܶµµ nì bò˛Hé ô|fÒdº +æ ~µµ. (Ä+Á<ÛCä À´‹ :
29 @Á|æ˝Ÿ 2012 : 27)
e÷qe⁄&TÉ mø£ÿ&çøÏ yÓ[flq ≈£L&Ü yê] yÓ+≥ ≈£î\+ yÓfió¯ ‘·T+<äì #Ó|Œü e#·TÃ. ≈£î\|æ∫à düe÷»+˝À
ã\+>± Hê≥T≈£î b˛sTT+~. Ç~ |ü˝≥¢… ÷]˝ÀH˚ ø±ø£ ôV≤’ <äsêu≤<é ˝≤+{Ï eTVü‰q>∑sê\˝À ≈£L&Ü ≈£î\
Á|üu≤Û e+ ñ+~. M{Ï e\q ∫qï ≈£î\düT\ú T e÷qdæø+£ >± Çã“+~ |ü&TÉ ‘·THêïs¡˙ s¡õ‘·, »j·T+‘Y
bÕÁ‘·\ <ë«sê $e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ÁbÕNqø±\+ qT+&ç Áu≤Vü≤àD, ø£Áå ‹j·T, yÓX’ ´¯ , X¯SÁ<ä Hê\T>∑T ≈£î˝≤\T ñHêïj·Tì #Ó|ðü ≈£îHêï+.
Ä ≈£î˝≤\ Ä<Ûës¡+>±H˚ yê] yê] eè‘·T\Ô T, yÓTT<ä˝q’… |üqT\T #˚dTü ≈£îH˚yês¡T. ø±˙ H˚{Ï Ä<ÛTä ìø£
ø±\+˝À, e÷s¡T‘·Tqï eTìwæ kÕ{Ï eTìwæì >ös¡$+#ê\+fÒ ø±yê\dæ+~ ≈£î\+ ø±<äì #Ó|Œü e#·TÃ. @
≈£î\yÓTHÆ ê, @ eT‘·yTÓ HÆ ê &ÉãT“, |ü\T≈£îã&ç, n~Ûø±s¡+ ñ+fÒ me]HÓH’ ê XÊdæ+#·e#·TÃ. 2012 ø£<\ä∏ ˝À
n‘·Ô ø√&Éfió¯ fl ‘Ó*dæq yê]+{ÏøÏ yÓ[‘˚ nø£ÿ&É n‹~Û eTsê´<ä\T ˝À|æ+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. ø±s¡D+
ù|<ä ` <Ûìä ø£ e´‘ê´düyT˚ .
ªC≤„H√<äj·T+µ ø£<∏ë s¡#·sTTÁ‹ e*y˚{Ï Hê>∑#·+Á<ëe‹. Ç+<äT˝À y˚DÏ düT$TÁ‘· n‘êÔ
ø√&Éfió¯ fl. M]<äs› ÷¡ cÕ|æ+>¥ yÓfi‘¯ ês¡T. nø£ÿ&É y˚DÏ ùdïVæ≤‘·Tsê\T \*‘ê+ã ø£q|ü&TÉ ‘·T+~. ∫es¡≈î£
yêfi¯fl Ç+{ÏøÏ m|üð&ÉHêï s¡eTàì \*‘ê+ã yê] nÁ&ÉdüT ÇdüTÔ+~. #ê˝≤ s√E\ ‘·s¡Tyê‘·
n‘êÔø√&Éfió¯ fl e÷{≤¢&TÉ ø=ì \*‘ê+ã Ç+{ÏøÏ yÓfi‘¯ ês¡T. n<˚ düeTj·÷ìøÏ m+.|æ.>±s¡T ‘·eT Ç+{ÏøÏ
edüTHÔ êïs¡˙ ‘Ó\|ü&+É ‘√ \*‘ê+ã |üìeTqTwüß\qT |æ*∫ Çfi¯fl+‘ê #·øÿ£ >± n\+ø£sD¡ #˚sTTdüT+Ô ~.
\*‘ê+ã Á|ües¡qÔ #·÷∫ n‘êÔ ø√&Éfió¯ fl ÄX¯Ãs¡´b˛‘ês¡T. M]<äs› ÷¡ Ç˝≤ dü+uÛ≤wæ+#·T≈£î+{≤s¡T.
ªªu≤<Ûä |ü&TÉ ‘·THêïsê n‘·eÔ ÷à, MTs¡qï<˚ ø£<ë ª#ê‘·Ts¡«s¡í eTj·÷düŒwü+º µ nì |üse¡ ÷‘·Tà&ÉHêï&Éì,
Ä ø±\+˝À Hê\T>∑T esêí\T n+fÒ Hê\T>∑T ≈£î˝≤\T. á ø±\+˝À s¬ +&˚ esêí\T. ny˚ n+‘·dTü \Ô T.....
ñqïyêfi¯ófl, ˝Òìyêfi¯ófl nì. eTq≈£î eTT≥ºe\dæq+‘· >ös¡yêH˚ï eTq≈£î eTT≥º#bÓ ÕŒs¡T \*‘ê+ã>±s¡T.
Çø£ÿ&É ùdïVæ≤‘·T\ø° ã+<ÛTä ‘ê«\ø° $\Te⁄+&É<Tä . ø£èwü|í sü e¡ ÷‘˚à ˇ|üð≈£îqï <Ûsä à¡ $T~, ø±<äq{≤ìøÏ
eTqyÓTe«s¡+µµ. (áHê&ÉT : 5 |òÁæ ãe] 2012 : 21)
 53

&ÉãT“\T ñ+fÒH˚ >ös¡$kÕÔs˙¡ , &ÉãT“\ MT<äH˚ Ç‘·sT¡ \T #·÷ù| >ös¡e+ Ä<Ûës¡|&ü ç ñ+<äì
á ø£<˝ä∏ À n‘·Ô ø√&Éfió¯ fl ‘Ó\TdüT≈£î+{≤s¡T. n+‘˚ø±ì ùdïVæ≤‘·T\ì, ã+<ÛTä e⁄\ì y˚{øÏ Ï ÁbÕ<Ûëq´‘·
ñ+&É<Tä . øπ e\+ &Éu“Ò Á|ü<ëÛ q+ nH˚ $wüj÷· ìï á ø£<ä∏ <ë«sê ‘Ó*j·T#˚jT· &ÉyTÓ qÆ ~.
3.1.5. dü+düÿè‹
uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ dü+düÿè‹ kÕ+Á|ü<ëj·÷\≈£î |ü⁄{ìºÏ \T¢. uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ nH˚ø£ eT‘ê\, ≈£î˝≤\, Ä#êsê\
düyT˚ àfi¯q+. Ç+<äT˝À uÛ≤>∑+>±H˚ ô|[flfió¯ fl, |ü+&ÉT>∑\T, Áe‘ê\T, H√eTT\T, Ä#ês¡ e´eVü‰sê\T, ø£≥Tºu≤≥T¢
Ç˝≤ e÷qe⁄&ÉT Á|ü‹ <ëìï Äj·÷ düeTj·÷ìøÏ nqT>∑TD+>± Ä#·]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ª|ü&eÉ T{Ï dü+<Ûë´sê>∑+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ‘·*¢ sê»>√bÕ˝Ÿ. Ç+<äT˝À sêyéT uÛ≤s¡rj·T kÕ+Á|ü<ëj·T
>=|üŒ‘·Hêìï q÷´j·÷sYÿ ne÷àsTT C…ìï|òsü øY Ï $e]kÕÔ&TÉ . »˙ï|òsü Y sêyéTì Áù|$TdüT+Ô ~ ø±˙ $yêVü‰ìøÏ
Çwü|º &ü <É Tä . ø±˙ sêyéT‘√ ø£*dæ n‘·ìøÏ dü+‘êq+ ø£ìyê«\qT≈£î+≥T+~. n+<äT≈£î sêyéT ˇ|üðø√&ÉT.
ô|[fl #˚dTü ø√yê\ì sêyéT #Ó|Œü &É+‘√ yê]<ä]› eT<Û´ä <ä÷s¡+ ô|s¡T>∑T‘·T+~. ø±˙ ∫es¡≈î£ ô|[fl
>=|üŒ‘·q+, uÛ≤s¡rj·T kÕ+Á|ü<ëj·T $\Te\qT »˙ï|òsü Y ‘Ó\TdüTø=ì sêyéT‘√ Ç˝≤ #ÓãT‘·T+~.
ªªsêyéT ˙≈£î <ä÷s¡+ e⁄+&É&+É m+‘· ø£wyºü ÷Ó ‘Ó*kık˛Ô+~. Çø£ ìqTï $&ç∫ e⁄+&É≥+ Hêe\¢
ø±<äT, qTe⁄« m+‘· >=|üŒ>± #Ó|Œæ Hê MT $yêVü≤ e´edüú >∑T]+∫ HÓ{Ÿ˝À #·~yêqT. MT sêe÷j·TD+
≈£L&Ü #·~yêqT. Ç|üð&ÉT ˙ Á|üb˛»˝ŸøÏ H˚qT n+^ø£]düTHÔ êïqT. eTq+ ô|[fl #˚dTü ≈£î+<ë+µµ n+~
dü+‘√wü+>±. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 30 &çôd+ãsY 2012 : 21)
nyÓT]ø± kÕ+Á|ü<ëj·÷ìøÏ, uÛ≤s¡rj·T kÕ+Á|ü<ëj·÷ìøÏ eT<Û´ä ñqï $yêVü≤ e´edü˝ú Àì
e´‘ê´kÕ\qT á ø£<˝ä∏ À #·÷|æ+#·&+É »]–+~. nyÓT]ø±˝À ô|[flfió¯ fl #˚dTü ≈£îqïyês¡T J$‘ê+‘·+
ø£*dæ ñ+&És˙¡ , nø£ÿ&ç Á|ü»\T $˝≤düe+‘·yTÓ qÆ J$‘êìï ø√s¡T≈£î+≥THêïs¡˙ C…˙ï|òsü Y bÕÁ‘· <ë«sê
‘Ó*j·TCÒkÕÔsT¡ . ∫es¡≈î£ C…˙ï|òsü Y uÛ≤s¡rj·T kÕ+Á|ü<ëj·÷ìï ‘Ó\TdüT≈£îì sêyéTì ô|[fl #˚dTü ø√yê\ì
ìs¡sí TT+#·T≈£î+≥T+~. ø±ã{Ϻ á ø£<ä∏ uÛ≤s¡rj·T dü+düÿè‹øÏ #Ó+~q~.
ªneTà <ä>]Z∑ ø¬ fi¯<ë+!µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ñ‘˚CÔ Ÿ. ø£<˝ä∏ À e÷qe⁄&ÉT Áã‘·T≈£î ‘ÓsT¡ e⁄ø√dü+ |ü˝≥¢… ÷]ì
e<ä* |ü≥Dº ≤\˝ÀøÏ ñ<√´>∑+, yê´bÕs¡+ ø√dü+ yÓ[fl, yê] }]ì, nø£ÿ&ç kÕ+Á|ü<ëj·÷ìï eT]∫b˛e&É+
»s¡T>∑T‘·T+~. dü+bÕ~+#ê\H˚ ÄX¯‘√ neTà, ‘ê‘·, e÷eT yÓTT<ä˝q’… ã+<ÛTä e⁄\ Áù|eT\qT, nqTsê>±\qT
$&ç∫ eTs√ ÁbÕ+‘·+˝À J$kÕÔsT¡ . ø±˙ yê] |ü˝≥¢… ÷]ì @<√ ˇø£ dü+<äs“¡ +¤ ˝À >∑Ts¡T#Ô d˚ Tü ≈£î+{≤s¡ì
yê{Ïì øÏ+<ä ‘Ó*j·T#˚jT· &ÉyTÓ +Æ ~.
 54

ªªeTq dü+düÿè‹øÏ, eTq |ü+&ÉT>∑\≈£î eTqy˚T Áù|ø£≈å î£ \eTj·÷´+.

@+{À.....mø£ÿ&çø¬ fi¯óHÔ êïjÓ÷!
@yÓTbÆ ˛‘·THêïyÓ÷! n+<äs+¡ e⁄+&ç nHê<Û\ä eTe⁄‘·THêï+.
|üsT¡ >¬ ‹Ôø=∫Ã+~ #ê\T, nqTuÛ$Ñ k˛Ô+~ #ê\T. >√¢ã˝…C’ Ÿ&,é yÓÁdüHº C’Ó Ÿ&,é ø£+|üP´≥¬sC’ Ÿ&é <Ûë{Ï˝À
ø±+Áø°{Ÿ ø£≥&º Ü\yÓTbÆ ˛‘·THêï+.
y=<=›<Tä ›
uÛÑ÷$T >∑T+Á&É+ ‹]– n≥T‹]– Ç≥T‹]– eT∞fl nø£ÿ&çπø sêyê\+{≤s¡T ø£<ë!
eT]+πø+.....eT∞fl eTq <ä>]Z∑ ø¬ fi¯<ë+! eTq eT<Û´ä ≈£î eTq eTqdüT\ eT<Û´ä ≈£î yÓfi<¯ ë+µµ. (kÕøÏå : 23
&çôd+ãsY 2012 : 30)
|ü˝¢… dü+Á|ü<ëj·÷ìï nø£ÿ&ç yê‘êes¡D |ü]dæ‘ú T· \qT ‘Ó\|ü&+É »]–+~. |ü˝≥¢… ÷] n+<ë\T,
nø£ÿ&ç Á|ü»\ Jeq XË*’ , Á|üøè£ ‹, |üsê´es¡D+ Ç˝≤ yÓTT<ä˝q’… |ü˝¢… dü+düÿè‹ì á ø£<˝ä∏ À bı+<äT|üs#¡ &· +É
»]–+~.
dü+düÿè‹ ` kÕ+Á|ü<ëj·÷\≈£î #Ó+~q eTs√ø£<ä∏ ªeT÷&Éøså£ ê\ ù|s¡Tµ. s¡#s· TT‘· u§<äT|› *ü ¢
ø£ècÕíe<Ûëì. Ç+<äT˝À |æ\\¢ ≈£î HêeTø£sD¡ + #˚ùd kÕ+Á|ü<ëj·÷ìøÏ ø£*– e⁄+≥T+~.
düTã“sêj·TT&ÉT, #·÷&ÜeTDÏ <ä+|ü‘T· \≈£î ne÷àsTT |ü⁄&TÉ ‘·T+~. Ä ne÷àsTTøÏ ù|s¡T ô|≥º&ÜìøÏ
ã+<ÛTä e⁄\+<ä]˙ |æ*∫ HêeTø£sD¡ + #˚sTTkÕÔ&TÉ . n|üð&ÉT düTã“sêj·TT&ÉT e+X¯+ ‘·sT¡ |ü⁄q s¬ +&ÉT
ù|s¡T,¢ uÛ≤s¡´ yÓ|’ ⁄ü qT+&ç s¬ +&ÉT ù|s¡T,¢ ‘·q e+X¯+yê] ù|s¡T, yÓTT‘·+Ô ø£*|æ ªyÓ+ø£≥ •eHê>∑øè£ wüí
Vü≤qTeT‘Y esêVü≤ düTãT“\Tµ nH˚ ù|s¡T‘√ |üP]Ô #˚kÕÔsT¡ . ∫es¡≈î£ ‘·q $TÁ‘·T&ÉT düV‰ü j·T+‘√ düT˙‘·
nH˚ ù|s¡TqT düTã“sêj·TT&ÉT dü÷∫kÕÔ&TÉ .
á $<Û+ä >± ù|s¡Tô|fÒº düeTj·T+˝À m<äTs¡jT˚ ´ düeTdü´\qT s¡#s· TT‘· á ø£<˝ä∏ À ∫Á‹+#·&+É
»s¡T>∑T‘·T+~.
 55

3.2. ≈£î≥T+ã dü+ã+<Ûä Ç‹eè‘êÔ\T

≈£î≥T+u≤\˝À Ád”,Ô |ü⁄s¡Twüß\ Á|üu≤Û e+ @ $<Û+ä >± ñ+≥T+~, Çs¡Te⁄] ùde\T, u≤<Û´ä ‘·\T
<˚XÊìøÏ @ $<Û+ä >± ñ|üj÷Ó >∑|&ü ‘É êsTT nH˚ $wüj÷· \qT #Ó|Œü &É+ »]–+~. Ád”,Ô |ü⁄s¡Twü ÁbÕ<Ûëq´‘·,
H˚{Ï ø±\+˝À yês¡T m<äTs=ÿ+≥Tqï Çã“+<äT\qT ‘Ó\|ü&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
e÷qe⁄&ÉT |ü⁄≥Tºø≈£ î£ Á|ü<ëÛ q ø±s¡D+ Ád”Ô ` |ü⁄s¡Twüß\ ø£\sTTø£. M]<ä]› ø£\sTTø£ <ë«sêH˚ ø=‘·Ô
|ü⁄≥Tºø£ uÛ÷Ñ $Tô|’ |ü&≥É + »s¡T>∑T‘·T+~. ≈£î≥T+ã+˝À Ád”,Ô |ü⁄s¡Twüß˝Ò Á|ü<ëÛ q uÛ÷Ñ $Tø£. ≈£î≥T+ã+ Ád”,Ô
|ü⁄s¡Twüß\ô|H’ ˚ Ä<Ûës¡|&ü ç ñ+≥T+<äì #Ó|Œü e#·TÃ.
uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ ñeTà&ç ≈£î≥T+ã düeTT<ëj·T+. $$<Ûä uÛ≤wü\T, ≈£î˝≤\T, eT‘ê\ düyT˚ àfi¯qy˚T
eTq<˚X+¯ . Á|ü<ëÛ q+>± eTq<˚X+¯ ˝À |æ‘è· kÕ«eT´ø£ Ä~Û|‘ü ´· + ø£\<äT. ø±˙ kÕ«‘·+Á‘·´+ nq+‘·s+¡
ø±˝≤qT>∑TD+>± ø=ìï ÁbÕ+‘ê\˝À e÷‘·èkÕ«eT´ø£ ÁbÕ<Ûëq´+ ø£\>∑&+É ≈£L&Ü »]–+~. e÷s¡T‘·Tqï
ø±˝≤qT>∑TD+>± Ád”,Ô |ü⁄s¡Twüß\ Çs¡Te⁄]øÏ n≥T ≈£î≥T+ã |üs+¡ >±, düe÷» |üs+¡ >±, <˚X¯ |üs+¡ >±
ÁbÕ<Ûëq´‘· dü+‘·]+#·T≈£îqï~.
2012 Ä~yês¡+ nqTã+<Ûä ø£<\ä∏ ˝À Ád”,Ô |ü⁄s¡Twü ÁbÕ<Ûëq´‘· ø£*–q Ç‹eè‘·Ô ø£<\ä∏ qT
‘Ó*j·T#˚jT· &ÉyTÓ +Æ ~. Ád”,Ô |ü⁄s¡Twüß\T Çs¡Te⁄s¡T ‘·eT ≈£î≥T+u≤ìøÏ, düe÷C≤ìøÏ @ $<Û+ä >± <√Vü≤<ä
|ü&TÉ ‘·THêïs√ á ø£<\ä∏ <ë«sê ‘Ó\TdüTø√e#·TÃ.
3.2.1. Ád”\Ô dü+ã+~Û‘·
düèwæøº Ï eT÷\+ Ád”.Ô ÁbÕNqø±\+ qT+∫ uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ ˝À Ád”øÔ Ï ˇø£ $•wüº kÕúHêìï ø£*Œ+#ês¡T.
düe÷»+˝À Ád”Ô ÁbÕeTTU≤´ìï ø£*– ñ+~. n≥Te+{Ï $•wü‘º · ø£*–q Ád”Ô >=|üŒ<äHêìï ø£*–q ø£<\ä∏ qT
øÏ+<ä ‘Ó\|ü&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ªÇ+{Ïø√ C≤_*µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ø±≥÷s¡T $»j·T\øÏàå . Ç+<äT˝À Ä&É|\æ ¢ |ü⁄≥º&Üìï <ä+|ü‘T· \T,
ã+<ÛTä e⁄\T n<äèwü+º >± uÛ≤$kÕÔsT¡ . dü‘´· eT÷]Ô, düTq+<ä <ä+|ü‘T· \≈£î #ê˝≤ø±\+ ‘·sT¡ yê‘· Ä&É|\æ ¢
|ü⁄&ÉT‘·T+~. Ä bÕ|ü ‘·+Á&ç b˛*ø£ì n<äèwüeº +‘·Tsê\T nì n+<äs÷¡ nqT≈£î+{≤s¡T. Ä bÕ|üì #ê˝≤
C≤Á>∑‘>Ô· ± ô|+#·T‘ês¡T. ø±˙ ˇø£kÕ] bÕ|ü ø£ì|æ+#·≈î£ +&Ü b˛‘·T+~. n+<äs÷¡ uÛj Ñ T· |ü&TÉ ‘·÷
ñ+{≤s¡T. Ç+‘·˝À _Ûø>å£ ±&ÉT e∫à bÕ|üqT ÇkÕÔ&TÉ . bÕ|üqT rdüT≈£îì düTq+<ä ` nqdü÷j·TeTà
eTT<ë›&TÉ ‘·÷ Ç˝≤ n+{≤s¡T.
 56

ªªHê ‘·*.¢ .......eTq Ç+{Ï C≤_*µµ n+~ düTq+<ä ≈£L‘·T]ï eTT<ë›&TÉ ‘·÷
ªªÄ&É|\æ e¢ ⁄+fÒ Ä Ç+{À¢ C≤_* e⁄qïfÒ,º Ç+{Ïø√ C≤_* ñ+&Ü*. ˝Òøb£ ˛‘˚ Ä Ç\T¢ Nø£fµÒ µ
n+~ nqdü÷j·TeTà eTqesê*ï #˚‘T· ˝À¢øÏ rdüT≈£î+≥÷µµ. (yês¡Ô : 23 &çôd+ãsY 2012 : 23)
Ç+<äT˝À s¡#s· TTÁ‹ Ä&É|\æ ¢ >=|üŒ‘·Hêìï #Ó|Œü &É+ »]–+~. Á|ü‹ Ç+{À¢ Ä&É|\æ ¢ ñ+&Ü\˙,
Ä&É|\æ ¢ ñ+fÒH˚ Ä Ç+{ÏøÏ yÓ\T>∑˙ ne÷àsTT\ ÁbÕ<Ûëq´‘·qT á ø£<˝ä∏ À ‘Ó*j·T#˚jT· &É+ »]–+~.
3.2.1.1. Ád”\Ô ÁbÕ<Ûëq´‘·
Ç+{ÏøÏ B|ü+ Ç˝≤¢\+{≤s¡T. ≈£î≥T+ã+˝À Ád”Ô ÁbÕ<Ûëq´‘· m≈£îÿy˚qì #Ó|ðü ø√e#·TÃ. m+<äTø£+fÒ
|ü⁄s¡Twüß\ ø£+fÒ Ád”˝Ô Ò u≤<Û*ä ï, ø£˙ïfi¯flì eTqdüT˝À ô|≥Tºø=ì <äT:œdü÷Ô ≈£î≥T+u≤ìï eTT+<äT≈£î
q&ç|dæ Tü +Ô {≤s¡T. Ád”j
Ô T˚ |æ\*¢ ï düÁø£eTyÓTqÆ <ë]˝À ô|+∫, ô|<ä#› d˚ æ Ä |æ\*¢ ï düe÷»+˝ÀìøÏ |ü+|ü⁄‘T· +~.
‘·*¢ Áù|eT, ÄbÕ´j·T‘·, nqTsê>∑+ ø£*–q |æ\\¢ T nkÕ+|òTæ ø£ #·s´¡ \≈£î bÕ˝§ZH˚ neø±X¯+ ñ+&Éøb£ ˛e#·TÃ.
‘·<ë«sê yês¡T <˚XÊìøÏ, düe÷C≤ìøÏ düV‰ü j·T|ü&‘É ês¡T.
n<˚ $<Û+ä >± ≈£î≥T+ã+˝À uÛsÑ ,Ô¡ n‘·eÔ ÷eT\T, |æ\\¢ T, Ç‘·s¡ e´≈£î\Ô T me¬sH’ ê Ád”øÔ Ï Çã“+~
ø£*–+∫Hê yê≥ìï+{Ï˙ zs¡TÃø=ì nH˚ø£ ˇ&ç<Tä &ÉT≈£î\qT n~Û>$∑ T+∫ Ád”Ô dü+kÕsêìï ø±bÕ&ÉTø=düT+Ô ~.
Ç+{Ï ˝À|ü\ mìï düeTdü´\T e⁄Hêï yê{Ïqìï+{Ïì ˝À|ü\ <ë#·Tø=ì ãj·T≥≈£î ∫s¡Tqe⁄«‘√ ø£ì|ædTü +Ô ~.
á $<Ûyä TÓ qÆ Ád”Ô ÁbÕ<Ûëq´‘· dü+‘·]+#·T≈£îqï Ç‹eè‘·Ô ø£<\ä∏ qT ø=ìï+{Ïì øÏ+<ä ‘Ó*j·T#˚jT· &É+
»]–+~.
ª‘·*¢ ãTTD+µ ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ ÄsY.<äeTj·T+‹. Ç+<äT˝À es¡à ‘·q |æìïøÏ düV‰ü j·T+ #˚j÷· \ì
nqT≈£î+{≤&ÉT. eè<ë∆|´ü +˝À ñqï ÄyÓTqT yê] Ç+{ÏøÏ rdüTø¬ fi≤fl\ì uÛ≤$kÕÔ&TÉ . ø±˙ |æìï ìsêø£]+#·&+É
á ø£<˝ä∏ À ø£q|ü&TÉ ‘·T+~.
es¡à ∫qïej·TdüT˝À ‘·*¢ eTs¡D+Ï ∫+~. n|üŒ{ÏqT+&ç es¡àqT ‘·q ø=&ÉT≈£î˝≤ |æìï ô|+∫
ô|<ä› #˚d+æ ~. es¡à≈£î |æìï n+fÒ ÁbÕD+ ø±˙, ñ<√´>∑Ø‘ê´ es¡à≈£î ô|[fl nsTTq ‘·sT¡ yê‘· ãj·T{ÏøÏ
yÓfifl¯ &+É »]–+~. #ê˝≤s√E\ ‘·sT¡ yê‘· |æìï Äs√>∑´dæ‹ú dü]>± ˝Ò<ìä , ‘·eTTà&ÉT #·\|ü‹ neTàqT
dü]>± #·÷düTø√e&É+ ˝Ò<ìä ‘Ó\TdüTø=ì |æìïì ‘·q Ç+{ÏøÏ rdüT≈£îyÓfi≤Ô&TÉ . n|üð&ÉT ÄyÓT e÷{≤¢&˚
e÷≥\T Ád”Ô ÁbÕ<Ûëq´‘·qT dü+‘·]+#·T≈£îHêïsTT. Ád”Ô >=|üŒ‘·q+ @$T{À! á e÷≥\ <ë«sê ‘Ó\TdüT+Ô ~.
ªª|æ˙ï, |ü<ä ãj·T˝Òs› T¡ . qT$«ø£ÿ&É ˇø£ÿø£Då + ≈£L&Ü ñ+&É&ÜìøÏ M˝Ò<¢ Tä µµ. ñ<˚«>∑+>± nHêï&ÉT.
 57

ªªmø£ÿ&çøsÏ ê?µµ ì+bÕ~>± n&ç–+~ ÄyÓT.

ªªmø£ÿ&çøπ $T{Ï.....eTì+{Ïø.Ï ˙ ø√&É\T eTØeTØ #Ó|Œæ |ü+|æ+~. ìqTï rdüT≈£îs¡eTàì |æ˙ï.
˙πø+ uÛjÑ T· +˝Ò<Tä . ìqTï Hê ÁbÕD+>± #·÷düT≈£î+{≤qT |ü<µä µ nuÛj Ñ T· $T#êÃ&ÉT. edüTqÔ ï <äT:U≤ìï
ø£+sƒ+¡ <ë≥˙j·T≈£î+&Ü Ä|ü⁄≈£îHêï&ÉT.
Ä$&É Bs¡+È >± ì≥÷º]à #Ó|Œæ +~.
e<äTs› ê HêHê, n˝≤e<äT,› Hê eT÷\+>± ‘·eTTà&çøÏ #Ó&ù¶É |s¡T sê≈£L&É<Tä sê ‘·+Á&ûµµ |æìï
e÷≥\≈£î ìX‚Ãwüß&˜ j É ÷· ´&ÉT. Ä$&˚+ n+fÒ+<√ ns¡eú Te&ÜìøÏ ˇø£ ì$Twü+ |ü{+ºÏ <ä‘ì· øÏ yÓT<ä&TÉ
yÓTT<äTu› ≤]qf…+¢Æ ~µµ. (áHê&ÉT : 30 ôdô|+º ãsY 2012: 14)
ø=&ÉT≈£î <ä>]Z∑ qT+&ç yÓ[fl ‘·*¢ Ç‘·sT¡ \ <ä>sZ∑ ¡ ñ+fÒ ˝Àø£+ ø=&ÉT≈£îì #Ó&TÉ >± uÛ≤$kÕÔsì¡ ,
eT+#√, #Ó&√ ø=&ÉT≈£î <ä>∑Zs¡H˚ ÁbÕD+ b˛yê\ì ‘·*¢ nqT≈£î+≥T+~. ‘·*¢ì ø=&ÉT≈£î dü]>±Z
#·÷düTø√ø£b˛sTTHê ≈£L&Ü y˚sπ yê] ÄÁX¯j÷· ìï @ ‘·©¢ ø√s¡<ìä á ø£<˝ä∏ À s¡#s· TT‘· #Ó|Œü &É+ »]–+~.
ªy˚sTTπs≈£î\ y˚≈î£ eµ......ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ø±+Á&˚>T∑ \ lìyêdüsêe⁄. Ç+<äT˝À Á|üdqü ï uÛsÑ øÔ¡ Ï
j·÷øχ&Ó+{Ÿ˝À ø±fi¯óflb˛e&É+ e\q Á|üø±wt q&Ée˝Òì dæ‹ú ˝À ñ+{≤&ÉT. n˝≤+{Ï düeTj·T+˝À Á|üdqü ï
rdüT≈£îqï ìs¡jí T· + e\q ÄyÓT bÕÁ‘· ÁbÕ<Ûëq´‘·qT dü+‘·]+#·T≈£î+~.
Á|üø±wt, Á|üdqü ï uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ T. M]øÏ ˇø£ nu≤“sTT. n‘·&TÉ ãT&çãT&ç n&ÉT>∑T\T y˚d÷ü Ô
ñ+{≤&ÉT. ø±\Á|üyêVü≤+˝À Á|üø±wtøÏ u…ø’ ˘ Á|üe÷<ä+ »s¡>&∑ +É ‘√ n‘·ì ø±fi¯óflqT rdæyj˚ T· &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
n‘·&TÉ @MT#˚jT· ˝Òì dæ‹ú ˝À ñ+&çb˛‘ê&ÉT. Á|üdqü ï ˇø£y|’Ó ⁄ü uÛsÑ qÔ¡ T eTs√yÓ|’ ⁄ü |æ\y¢ ê&çì C≤Á>∑‘>Ô· ±
#·÷düT≈£î+≥T+~. n<˚ $<Û+ä >±H˚ Á|üø±wtì #·÷&É{≤ìøÏ e∫Ãq yê]øÏ ÄyÓT n‹~Û eTsê´<ä\T #˚ùd~.
Á|üdqü ï |ü&TÉ ‘·Tqï ø£cÕº*ï >∑eTì+∫ ÄyÓT ‘·*¢ Á|üdqü ïqT y˚sπ ô|[fl #˚dTü ø√eT+≥T+~. Á|üdqü ï ‘·*¢
e÷≥*ï Á|üø±wt≈î£ ≈£L&Ü $+{≤&ÉT. n‘·&TÉ ≈£L&Ü uÛ≤s¡´qT y˚sπ ô|[fl #˚dTü ø√eT+{≤&ÉT. Ä e÷≥\T
$qï Á|üdqü ï uÛsÑ ‘Ô¡ √ Ç˝≤ n+≥T+~.
ªªMT n+<ä]ø° @yÓT+Æ ~. yÓTTqï e÷ neTà, Çyêfi¯ MTs¡T.....n+<äs÷¡ ø£*dæ Hê≈£î |æ#ÃÓ øÏÿdüTHÔ êïs¡T.
HêøÏ+‘· $wü$T∫à #·+ù|j·T+&û......µµ yÓøÿÏ yÓøÿÏ @&ÉTdüT+Ô ~ Á|üdqü ï.
ªª$TeTà*ï $&ç∫ yÓ[flbıeTàì #ÓãT‘·THêïsê.....H˚qT MTπø+ Á<√Vü≤+ #˚XÊqT. Hê¬ø+<äTø° •ø£.å
ø£w+ºü ˝Àe⁄qï $TeTà*ï e~˝Òdæ eTs√#√≥ H˚qT düTK+>± ñ+{≤qì m˝≤ nqT≈£î+≥THêïs¡T? H˚qT MT
 58

uÛ≤s¡´q+&û.....MT‘√H˚ ñ+{≤qT. $TeTà*ï e~* H˚HøÓ ÿ£ &çø° b˛qT. Ç+¬ø|üð&É÷ n˝≤ e÷{≤¢&=<äTµ› µ
Á|üø±wtì ø±e*+#·T≈£îì uÛÀs¡Tq @&ÉTdüT+Ô ~ Á|üdqü ïµµ. (Á|üC≤X¯øÔÏ : 18 e÷]à 2012 : 10)
≈£î≥T+ã+˝À ø£cÕº\T m<äTs¬ q’ |ü⁄Œ&ÉT yê{Ïì m<äTs=ÿH˚ Á|üjT· ‘·ï+ Á|üdqü ï #˚d+æ ~. uÛsÑ ≈Ô¡ î£ ùde
#˚d÷ü ,Ô uÛ≤s¡´ nH˚ ù|s¡TqT kÕs¡ø∆ +£ #˚d+æ ~. uÛsÑ Ô¡ ø£cÕº\˝À ñHêï&Éì e<ä* yÓfifl¯ ≈î£ +&Ü, n‘·ìøÏ
J$‘·+ô|’ uÛsÑ √kÕ Ç∫à n‘·qT J$+#ê\H˚ ø√]ø£ ø£*–+#˚≥≥T¢ #˚dæ Á|üø±wt≈î£ n‘·ì uÛ≤s¡´ n+&É>±
ì\TdüT+Ô ~.
≈£î≥T+ã+˝À Ád”Ô düeTdü´\qT n~Û>$∑ Tdü÷,Ô <Ûs’Ó ´¡ +>± eTT+<äT≈£î yÓfifl¯ &+É ô|’ ø£<\ä∏ ˝À $e]+#·&+É
»]–+~.
3.2.1.2. Ád”\Ô Ä~Û|‘ü ´· +
Ád”\Ô T ≈£î≥T+u≤\˝À ‘·eT Ä~Û|‘ü ê´ìï uÛsÑ ,Ô¡ n‘·Ô Ç‘·sT¡ \ô|q’ ≈£L&Ü #·÷|æ+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
á Ä~Û|‘ü ´· <Û√s¡DÏ ãj·T≥≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü ˝À˝À|ü\ e÷Á‘·yT˚ eTq≈£î m≈£îÿe>± ø£ì|ædTü +Ô ~.
eT]ø=ìï #√≥¢ Ád”Ô Ä~Û|‘ü ê´ìï #·÷|æ+#·&ÜìøÏ ãVæ≤s¡+>∑+>± ≈£L&Ü yê>±«<ëì≈£î ~>∑T‘ês¡T.
ñqï‘· ≈£î+≥T+ã+ qT+&ç e∫Ãq ø=+<äsT¡ Ád”\Ô T uÛsÑ qÔ¡ T Ç\¢]ø£+ rdüTø¬ [fl ‘·q Ä~Û|‘ü ê´ìï
#·÷|æ+#·&+É , eT]ø=+‘· eT+~ n‘·yÔ ê] Ç+{Ï˝ÀH˚ nø£ÿ&ç yê]ô|q’ n»e÷sTTw”ì #Ó˝≤sTT+#·&+É
»s¡T>∑T‘·T+~. uÛsÑ qÔ¡ T ÄBÛq+˝À ô|≥Tº≈î£ ì, #Ó|Œæ q≥T¢ q&ÉT#·Tø√yê\ì Ád”\Ô T ø√s¡T≈£î+{≤s¡T. á
ø√e≈£î #Ó+~q ø£<\ä∏ qT øÏ+<ä $e]+#·&+É »]–+~.
Á|ü‹kÕØ uÛsÑ qÔ¡ T u…~]dü÷,Ô øÏs√dæHé &Éu≤“qT rdüTø=ì M~Û˝ÀøÏ yÓ[fl e+{ÏMT<ä øÏs√dæHé
b˛düT≈£î+{≤qì uÛsÑ ‘Ô¡ √ ìs¡+‘·s+¡ ø={≤¢&˚ ø£<ä∏ ªˇø£ uÛ≤s¡´ n+‘·s+¡ >∑+µ, Bìì &܈ˆ eT+‘Óq
dü÷s¡´Hêsêj·TDsêE ÁyêXÊs¡T.
düu≤Û |ü‹sêe⁄, düT˝À#·q uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ T. düu≤Û |ü‹sêe⁄ ôV≤’ dü÷ÿ˝Ÿ {°#s· .Y düT˝À#·q Á|ü‹ ∫qï
$wüj÷· ìøÏ uÛsÑ MÔ¡ T<ä $s¡T#·T≈£î |ü&TÉ ‘·T+~. m|üð&É÷ ô|<ä>› ± ns¡Tdü÷Ô ñ≥T+~. kÕHÓ ø=+|ü˝ÀøÏ
yÓfió¯ ‘·THêï&Éì uÛsÑ qÔ¡ T nqTe÷ìdüT+Ô ~. $~Û ìs¡«Vü≤D MT<ä n‘·&TÉ »HêuÛ≤˝…øÿ£ \ ùdø£sD¡ ø√dü+
uÛÀ>∑+M~Û>± |æ\eã&˚ ø£fi≤e+‘·T\ M~Û˝ÀìøÏ yÓfi‘¯ ê&ÉT. Ä M~Û˝À Hê>∑eTDÏ Ç+{À¢ qT+∫ sêe&Üìï
eT+<äse¡ Tà #·÷dæ düT˝À#·q≈£î #ÓãT‘·T+~. Ä e÷≥ $qï düT˝À#·q uÛsÑ MÔ¡ T<ä nqTe÷q+ ô|+#·Tø=ì
uÛsÑ ‘Ô¡ √ yê>±«<ëìøÏ ~>∑T‘·T+~.
 59

ªªuÛsÑ qÔ¡ T <ä÷s¡+>± HÓfdºÒ ÷ü ,Ô qqTï eTT≥Tºø√ø£+&ç. nsTTHê MT e÷≥\T qeTà&ÜìøÏ H˚ì+ø±
∫qï|æ\H¢ +˚ ø±<äTµµ n+≥÷ e+≥>∑~ø¬ [fl ã+&É s¬ >∑T´˝Ò≥sY ‹|æŒ+~. yÓ+≥H˚ <ëìï ø£{bºÏ ÕπsXÊs¡T
|ü‹. k˛ºsY s¡÷yéT ø¬ [fl øÏs√dæHé &Éu≤“ ø√dü+ ‘·&$ç T+~. Çø£ ñù|øÏ+å ∫ ˝≤uÛ+Ñ ˝Ò<ìä bòÕ+≥T wüsT¡ º
y˚dTü ≈£îHêï&ÉT düu≤Û |ü‹sêe⁄. Ç|üð&˚ n|ò÷ü sTT‘·´+ #˚dTü +Ô <√! ‘·*ø¢ Ï bò˛Hé #˚d+æ ~. eTè<äT\ø£ÿ eùdÔ @+
s¡+~Û ne⁄‘T· +<√qì |üsT¡ >∑Tq uÛ≤s¡´ <ä>]Z∑ ø=#êÃ&ÉT. ªª|”C¢ Ÿ düT˝À#·Hê! qTe⁄« m≥Te+{Ï n|ò÷ü sTT‘ê´ìøÏ
bÕ\T|ü&ܶ Hê≈£îqï |üsT¡ e⁄ eTsê´<ä\T eT+≥>∑*dæb˛e&É+ U≤j·T+. ˙ u…~]+|ü⁄\≈£î »&çdæ MT neTà
qTe⁄« bò˛Hé˝À nqï<ëìøÏ ]j·÷ø¬ ºÔ ãj·T˝Ò]› e⁄+&=#·Tõµ. (Ä+Á<ÛÁä |üuÑÛ : 25 e÷]à 2012 : 20)
düu≤Û |ü‹sêe⁄ MT<ä düT˝À#·q Ä~Û|‘ü ´· + #Ó˝≤sTT+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. Á|ü‹ dü+|òTü ≥q˝Àq÷
uÛsÑ qÔ¡ T u…~]+#·&+É , ‘·q e÷fÒ HÓ>±Z\qTø√e&É+ ø£ì|ædTü +Ô ~. uÛ≤s¡´ uÛsÑ qÔ¡ T nqTe÷ì+#·&+É , n‘·ìøÏ
eTqXÊÙ+‹ ˝Ò≈î£ +&Ü #˚jT· &É+ á ø£<˝ä∏ À ø£qã&ÉT‘·T+~. Ç˝≤+{Ï ø√eπø #Ó+~q eTs√ ø£<ä∏ ª<äT:K+µ.
ª<äT:K+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· eTTø±ÿeT\<˚$ Hê>∑y÷Ó Vü≤Hésêe⁄. ø£<˝ä∏ À mø£ÿ&É uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ ù|s¡TqT
#·÷|æ+#·˝<Ò Tä ø£<≈ä∏ î£ &ÉT. uÛ≤s¡´ <ä÷s¡|⁄ü ã+<ÛTä e⁄\T #·ìb˛‘˚ nø£ÿ&çøÏ yÓfifl¯ &ÜìøÏ uÛ≤s¡´ n\+ø£sD¡
#˚dTü ≈£î+≥T+~. uÛsÑ Ô¡ ‘=+<äs>¡ ± s¡eTàì |æ\e>±.....
ªªedüTHÔ êïqT>±! @+{≤ ‘=+<äs?¡ ø±s¡T ãj·T{ÏøÏ ‹j·÷´*. ø£<ë! eTT+<ë|üì #·÷&É+&çµ
n+<ëyÓT $düTs¡T>±
n˝≤ nì n|üð&˚ ns¡>∆ +∑ ≥ ø±edü÷+Ô ~.
n‘·&TÉ #·÷∫ eTfi≤fl ô|ø’ Ï yÓfi≤fl&TÉ . eTs√kÕ] |æ\e&ÜìøÏ.
ÄyÓT ø£≥Tºø√e&ÜìøÏ Ns¡H+Ó #·T≈£î+≥÷ ñ+~.
ªÄ\dü´yÓTbÆ ˛‘·T+<˚y÷Ó µ.....nHêï&É‘q· T ˙fi¯ófl qeTT\T‘·÷
ÄyÓT –s¡T≈£îÿq yÓqøÏÿ ‹]– rÁe+>± n+~
@+#˚dTü HÔ êïqT? ø=+#Ó+ ‘·j÷· s¡yê«* ø£<ë?µ
ÄyÓT @<√ ˇø£{˝Ï Ò nqT≈£î+≥÷ n©yés+¡ >∑T •\Tÿ Ns¡H+Ó #·T≈£î+~.
Çø£ e÷´∫+>¥ C≤¬ø≥Tºø√dü+ yÓ‘T· ≈£î‘·÷qï≥Tº ø£ì|æ+#·&+É ‘√,
n+fÒ.....eTq+ y˚fi≈¯ î£ ......nsê∆+‘·s+¡ >± Ä–b˛j·÷&É‘&· TÉ ÄyÓT #·÷|ü⁄\T #·÷∫
ªªH˚Hy˚ TÓ HÆ ê bÕغøÏ ‘·j÷· s¡e⁄‘·THêïHê? H√s¡÷àdüT≈£î ãj·T≥ ì\ã&ÉT......µµ (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 8
@Á|æ˝Ÿ 2012 : 18)
 60

#êe⁄ Ç+{Ï <ä>]Z∑ øÏ yÓfifl‚ düeTj·T+˝À ≈£L&Ü uÛ≤s¡´ n\+ø£sD¡ #˚dTü ø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
uÛsÑ Ô¡ #ÓãT‘·THêï n‘·ì e÷≥\T $qø£, uÛsÑ HÔ¡ ˚ uÛj
Ñ T· ô|≥º&+É , u…<]ä +#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. ∫es¡≈î£ uÛsÑ qÔ¡ T
ªH√s¡TàdüTø=ì ãj·T≥ ì\ã&ÉTµ nì uÛ≤s¡´ #Ó|Œü &É+ e\q á ø£<˝ä∏ À Ád”Ô Ä~Û|‘ü ´· + ø£*– ñ+<äì
#Ó|Œü e#·TÃ.
3.2.1.3. Ád”\Ô düeTdü´\T
Ád”\Ô T nH˚ø£ ì‘·´+ düeTdü´\qT m<äTs=ÿ+≥÷ ñ+≥T+~. düe÷»+˝À Ád”\Ô qT ø=+‘·eT+~
Ä≥ edüTeÔ ⁄\T>± #·÷&É≥+ »s¡T>∑T‘·T+~. n+‘˚ø±ø£ Ád”ìÔ e÷qdæø+£ >±, XÊØs¡ø+£ >± Çã“+<äT\T
ô|≥º&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
Ád”Ô |ü⁄≥Tºø£ eTT+<˚ Ä&É|\æ ¢ nH˚ HÓ|+ü ‘√ ÁuÛ÷Ñ DVü≤‘·´\ e\q Ád”ìÔ >∑s“¡ +¤ ˝ÀH˚ Vü≤‘·´#˚jT· &É+
»s¡T>∑T‘·T+~. yê{Ïì <ë≥Tø=ì uÛ÷Ñ $Tô|’ |ü&qç ne÷àsTT ∫qï‘·q+˝À Ä≥\˝À $eø£å #·÷|ü&+É ,
j·Te«q+˝À eT>∑yê&ç #˚w\ºü ≈£î, #·÷|ü⁄\≈£î, ˝…+’ –ø£ y˚~+Û |ü⁄\≈£î >∑T]ø±e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. ô|fiËfl’ q
‘·sT¡ yê‘· n‘·>Ô ±]+{Ï˝À Ád”Ô Ç+{Ï #êøÏ], es¡ø≥£ ï+ düeTdü´\qT m<äTs√ÿe\dæ edüT+Ô ~.
Ç˝≤ düe÷»+˝À Ád”\Ô T nqTì‘·´+ m<äTs=ÿH˚ yê{Ïì øÏ+~ ‘Ó*j·TCÒjT· &É+ »]–+~.
Ç+{Ï|qü T\T : Ád”øÔ Ï ≈£î≥T+ã+˝À Á|ü<ëÛ q+>± Ç+{Ï |üqT\T ˇø£{.Ï Ç$ Ç+{Ï ˝À|ü\ ñ+&˚ |üqT\T.
M{Ïì #·÷düT≈£îH˚~ Ád”j Ô T˚ . Çø£ÿ&É |ü⁄s¡Twüß&ÉT ì$T‘·Ô e÷Á‘·T&ÉH˚ #Ó|⁄ü Œø√e#·TÃ. Ç+{Ï|qü T\ e\q Ád”\Ô T
XÊØs¡ø+£ >±, e÷qdæø+£ >± Çã“+<äT\T |ü&TÉ ‘·÷H˚ ñ+{≤s¡T. ÁbÕNqø±\+ qT+&ç H˚{Ï es¡≈L£ Ád”ìÔ
Ç+{Ï |üqT\πø |ü]$T‘·+ #˚j·T&É+ »]–+~. n+‘˚ø±ø£ Ä#ês¡ e´eVü‰sê\˝À, dü+düÿè‹ `
dü+Á|ü<ëj·÷\˝À Ád”øÔ Ï ÁbÕ<Ûëq´‘· Ç∫Ã, yê{Ï˝À uÛ≤>∑+>±H˚ |üP»\T, Áe‘ê\T, |ü+&ÉT>∑\T yÓTT<ä\>∑T
yê{ìï+{Ïì Ád”\Ô ≈£î n+{Ï+∫ #˚jT· e\dæ+~>±, n~ ‘·eT u≤<Û´ä ‘˚qì #Ó|Œü &É+ »]–+~. Ç˝≤ Ád”\Ô T
Ç+{Ï˝À|ü\ |ü&TÉ ‘·Tqï Çã“+<äT\qT ÁøÏ+<ä ‘Ó*j·T#˚jT· &ÉyTÓ qÆ ~.
ø√&ç≈L£ j·Tø£ eTT+<˚ ˝Ò∫ Ç+{Ï˝À ñqï n+<ä]ø° n˙ï düeT≈£Ls¡Ã&É+, Ç+{Ï˝À ñqï Á|ü‹
edüTeÔ ⁄qT Ád”Ô #·øÿ£ >±, n+<ä>± ñ+#·T‘·T+~. Ç˝≤ Ç+{Ï |üqT\T #˚dæ n\dæb˛sTTq Ád”øÔ Ï ìÁ<äb˛e&ÜìøÏ
≈£L&Ü düeTj·T+ ˝Ò<ìä ‘Ó*ù| ø£<äÛ ªdüTU≤+‘·+µ. Bìì nã÷“] #Ûêj·÷<˚$ s¡∫+#ês¡T.
á ø£<˝ä∏ À s¡#s· TTÁ‹ H˚qT nì dü+uÀ~Û+#·&+É »]–+~. s¡#s· TTÁ‹øÏ ∫qï‘·q+˝À bÕsƒX¡ Ê\øÏ
yÓfifl¯ &+É , #·<eä ≥+ e\H˚ u≤\´+˝À ìÁ<ä ø£sT¡ yÓ+’ <äì, ø±˝ÒJ düeTj·T+˝À qe\\÷, |üÁ‹ø£\T #·<eä &É+
e\q ìÁ<ä ˝Ò≈î£ +&Ü b˛sTT+<äì #Ó|ðü ≈£î+≥T+~. ∫es¡≈î£ ô|[fl nsTTq ‘·sT¡ yê‘· Vü‰sTT>± ìÁ<äb˛e#·Ãì
 61

nqT≈£î+≥T+~. ø±˙ ñ<äj÷· H˚ï ˝Òe&É+, uÛsÑ Ô¡ ñ<√´>±ìøÏ yÓfifl‚ düeTj·÷ìøÏ n˙ï düeT≈£Ls¡Ã&É+,
‘·sT¡ yê‘· |æ\\¢ ì ã&çøbÏ ˛e&ÜìøÏ yê]ì ‘·j÷· s¡T #˚jT· &É+, yêfi¯ófl yÓ[flq ‘·sT¡ yê‘· Ç+{Ï|qü T\T
#˚ùddü]øÏ eT<Ûë´Vü≤ï+ ne⁄‘·T+~. eT<Ûë´Vü‰ïìøÏ e+≥ #˚jT· &É+, uÛÀ»HêìøÏ uÛsÑ Ô¡ sêe&É+, uÛsÑ Ô¡ yÓ[flq
ø=~› ùd|ü{øÏ Ï |æ\\¢ T sêe&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. yêfi¯fl≈î£ kÕïq+, ôVA+esYÿ\T #˚sTT+#·&+É , sêÁ‹øÏ
e+≥ ‘·j÷· s¡T #˚jT· &É+ »s¡T>∑T‘·T+~. s¡#s· TTÁ‹ u≤\´+ qT+&ç eè<ë∆|´ü + es¡≈î£ Ç+{Ï |üqT\T #˚dæ
J$‘ê+‘·+ Ç+{À¢H˚ ÁX¯$T+#·&+É ø£<˝ä∏ À ø£q|ü&TÉ ‘·T+~. Ç+{Ï|qü T\T #˚d#æ d˚ æ ìÁ<ä ø£sT¡ yÓ+’ <äì s¡#s· TTÁ‹
Ç˝≤ #ÓãT‘·T+~.
ªªÄ e÷Á‘·+ Ä˝À#·qøπ Hê Vü≤è<äjT· + ñbıŒ+– b˛sTT+~. ìÁ<äøÏ $T+∫q düTK+ Á|ü|+ü #·+˝À
eTπsB ˝Ò<Tä . Ç+‘·es¡≈L£ Hê≈£î \uÛ´Ñ +ø±ì düTK+ n<˚. ˇø£kÕ] ‘·ì$rsê ìÁ<äb˛yê*. m+<äTø£Hêï
eT+∫<äì eT∞fl ˝Ò∫ ã\¢MT<äe⁄qï ø±–‘·+ >∑Á{≤ rdüT≈£îHêïqT. ˇfiÀfl |ü⁄düøÔ +£ ˇ‘·TÔ ô|≥Tº≈î£ ì
ô|ì‡˝Ÿ‘√ Hê\T>∑T eTTø£ÿ*ï eDT≈£î‘·Tqï #˚‘√Ô ÁyêXÊqT.
ªª@eT+&û ø£+>±s¡T |ü&øÉ +£ &ç! ìÁ<äb˛‘·THêïq+‘˚ Ä‘·àVü≤‘·´ #˚dTü ≈£îHêïì nbÕs¡+ú #˚dTü ø√ø£+&ç,
øπ e\+ ìÁ<äø√dü+ ìÁ<äb˛‘·THêïq+‘˚µµ. (Ä+Á<äÁ|üuÑÛ : 11 qe+ãsY 2012 : 20)
Ád”Ô Ç+{Ï |üqT\T #˚dæ #˚dæ n\dæb˛‘·T+~. ÄyÓT ìÁ<äb˛e&ÜìøÏ ≈£L&Ü r]ø£ ˝Òøb£ ˛e&É+
ø£<˝ä∏ À ø£ì|ædTü +Ô ~. Ád”Ô ø±düÔ ìÁ<äb˛e&ÜìøÏ neø±X¯+˝Òì >∑èVü≤e´edü˝ú Àì ˝ÀbÕ\qT á ø£<˝ä∏ À
‘Ó*j·T#˚jT· &É+ ø£q|ü&TÉ ‘·T+~.
ªÁd”Ô #˚ùd Ç+{Ï |üqT\˝À ñqï Çã“+<äT\qT uÛsÑ ≈Ô¡ î£ ‘Ó*j·T#˚ùd˝≤ ∫Á‹+∫q ø£<ä∏ ª‘√&ÉT
ø±yê\+&çµ ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ Á|üu.ÑÛ
#·+Á<äXK‚ sY, XÊs¡<ä uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ T. X‚KsY b˛©dt ÇHéôdŒø£sº .Y XÊs¡<ä Ç+{Ï|qü T\qT #·÷düT≈£îH˚~.
n~ m+‘· #˚dHæ ê ‘·s>¡ e∑ ⁄. s√Es√Eø° XÊs¡<≈ä î£ |üì m≈£îÿyÍ‘·T+~. e+≥#˚jT· &É+, Vü≤Ödt ø°|+æ >¥,
|æ\\¢ ≈£î #·<Tä e⁄ #Ó|Œü &É+, uÛsÑ Ô¡ jÓ÷>∑øπ eå ÷\T #·÷&É&+É yÓTT<ä˝q’… nìï |üqT\T #˚dæ XÊs¡<ä n*dæ
b˛‘·T+~. yê{Ïì uÛsÑ ≈Ô¡ î£ ‘Ó\T|ü>± Ç+{Ï˝Àì ∫qï∫qï |üqT\qT Ä|ò&t ˚ ©yé˝À |üP]Ô #˚kÕÔqì uÛ≤s¡´
n\ø£qT rs¡TkÕÔ&TÉ X‚KsY. uÛ≤s¡´≈£î #Ó|Œæ qe÷≥ Á|üø±s¡+ ôd\e⁄ s√Eq Ç+{ÏøÏ ø±yê\dæq n˙ï
uÛ≤s¡´#˚‘· sêsTT+#·T≈£îì ãj·T\T<˚sπ eTT+<äT ÄyÓT uÛsÑ ≈Ô¡ î£ wüs‘¡ T· $~ÛdTü +Ô ~. ªMTs¡T b˛©dt ÇHéôdŒø£sº µY
nì mø£ÿ&Ü #Ó|Œü ≈£L&É<Tä nì nq>± #·+Á<äXK‚ sY düsπ qì #Ó|Œæ ãj·T\T <˚sT¡ ‘ê&ÉT.
 62

e÷s¡eZ T<Û´ä ˝À Áô|dt ]b˛s¡sº Y X‚cÕsêe⁄ ø£qã&É>± n‘·ìì rdüT≈£îì Ç<äs› ÷¡ edüTeÔ ⁄\T rdüT≈£î
sêe&ÜìøÏ ãj·T\T <˚sT¡ ‘ês¡T. yÓTT<ä≥>± M]<äs› ÷¡ wüO ≈£îfÒº e´øÏÔ <ä>sZ∑ ≈¡ î£ yÓfi‘¯ ês¡T. wüO ≈£îfÒº e´øÏÔ
Ä&ÉeTìwæì HêHê e÷≥\T nq&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. ÄyÓT BÛq+>± X‚KsY yÓ|’ ⁄ü #·÷düT+Ô ~. ø±˙ X‚KsY
n~Ûø±s¡ ô|‘·qÔ + #·÷|ü˝ìÒ |ü]dæ‹ú . Ä ‘·sT¡ yê‘· ≈£Ls¡>±j·T\T ø=q&ÜìøÏ e÷¬sÿ{ŸøÏ yÓfi‘¯ ê&ÉT. nø£ÿ&É
ñ*¢bÕj·T\T @s¡>± ny˚Tà Ä$&É X‚KsY‘√ yê~düT+Ô ~. m+<äTø£ì X‚KsY Á|ü•ï+#·>±? ÄyÓT yê]<ä]› ô|’
$s¡T#·T≈£î|ü&TÉ ‘·T+~. ªNÛ....Ä&Üfi¯ófl Ç{≤¢ ≈£L&Ü e÷{≤¢&‘É êsêµ n+≥÷ ∫sê≈£î‘√ ãj·T\T<˚sT¡ ‘ês¡T.
M]<ä]› ˙ ôV≤&éø±ìùd㺠T˝Ÿ nbÕŒsêe⁄ #·÷∫ X‚KsYøÏ ø±yê\dæq |üqT\˙ï #·ø£ #·ø± #˚dæ |ü+|ækÕÔsT¡ .
Ç+{ÏøÏ yÓ[flq ‘·sT¡ yê‘· uÛ≤s¡´ n&É>>∑ ± ãj·T≥ »]–q $wüj÷· *ï uÛ≤s¡´≈£î #ÓãT‘ê&ÉT. uÛ≤s¡´ uÛsÑ ‘Ô¡ √
Ç˝≤ n+≥T+~.
ªªÇ<äs› T¡ eT>±fi¯ófl ‘√&ÉT>± yÓfiÔ‚ ≈£L&Ü n+‘· bı>∑sT¡ >±, ìs¡ø¢ ´å£ +>± düe÷<ÛëHê\T #Ó|⁄ü HÔ êïs¡+fÒ
Çø£ ˇ+≥]>± ãC≤s¡Tø¬ fi‚fl Ä&Éyêfi¯fl |ü]dæ‹ú @$T{À ns¡+ú #˚dTü ø√+&ç. HÓ>¬ {Ïyé ~∏+øÏ+>¥, HÓ>¬ {Ïyé
{≤øÏ+>¥, HÓ>¬ {Ïyé nÁb˛#Y M{ÏøÏ ‘√&ÉT á${°õ+>¥µµ. (Ä+Á<ÛÁä |üuÑÛ : 8 »qe] 2012 : 22)
Ç+{Ï |üqT\˝À uÛ≤>∑yTÓ qÆ ≈£Ls¡>±j·T\T yÓTT<ä\>∑T ∫qï∫qï |üqT\ø√dü+ Ád”\Ô T ãj·T{ÏøÏ
yÓ[flq|üð&ÉT m<äTs¡jT˚ ´ düeTdü´\qT s¡#s· TT‘· $e]+#·&+É »]–+~.
Ád”\Ô y˚~+Û |ü⁄\T : ÁbÕNqø±\+ qT+&ç H˚{eÏ s¡≈î£ Ád”Ô y˚~+Û |ü⁄\≈£î >∑T]ø±e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. Ád”\Ô qT
e÷qdæø+£ >± eT>∑yê&ÉT, Ç‘·sT¡ \T yê] e÷≥\#˚ y˚~+Û #·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. eT>∑yê&ÉT Ád”ìÔ ˝…+’ –ø£
|üs+¡ >± y˚~+Û #·&+É H˚{Ï düe÷»+˝À m≈£îÿe>± ø£q|ü&TÉ ‘·T+~. Ád”\Ô T Á|ü‹#√{≤ y˚~+Û |ü⁄\≈£î >∑T]ø±e&É+
n~Ûøe£ TÚ‘·T+~. Ä y˚~+Û |ü⁄\ e\q ø=+‘·eT+~ Ád”\Ô eTqdüT >±j·T|ü&ç <Ûs’Ó ê´ìï ø√˝ÀŒsTT Ä‘·àVü≤‘·´\T
#˚dTü ø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. Ç˝≤ Ád”\Ô T @<√s¡ø+£ >± Á|ü‹s√p y˚~+Û |ü⁄\≈£î >∑T]ø±e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
˝…+’ –ø£ y˚~+Û |ü⁄\T : Ád”\Ô qT |ü⁄s¡Twüß&ÉT nqTuÛ$Ñ +#ê\˙, ÄyÓTqT e÷qdæø+£ >±, XÊØs¡ø+£ >± ÄyÓT
#·T≥÷º ‹]– y˚~+Û #·&+É ˝…+’ –ø£ y˚~+Û |ü⁄>± #Ó|ðü ø√e#·TÃ. á ˝…+’ –ø£ y˚~+Û |ü⁄ Ád”Ô o˝≤ìøÏ dü+ã+~Û+∫q~.
Á|ü‹ì‘·´+ Ád”\Ô T á y˚~+Û |ü⁄\qT m<äTs=ÿ+≥÷H˚ ñ+≥THêïs¡T. yê{Ï‘√ bÕ≥T ≈£î≥T+ã+˝À ≈£L&Ü
e÷eT, eT]~, Ç‘·s¡ e´≈£î\Ô T Ád”ìÔ nqTuÛ$Ñ +#ê\H˚ yê] #˚w\ºü T, #·÷|ü⁄\ <ë«sê ns¡eú TÚ‘·T+~.
Áø°.|üP. qT+&ç Áø°.X¯. es¡≈î£ Ád”Ô ìs¡+‘·s+¡ y˚~+Û |ü⁄\≈£î >∑Tsö‘·÷H˚e⁄+~. düe÷»+˝À Ád”Ô
m<äTs=ÿ+≥Tqï düeTdü´\˝À ˝…+’ –ø£ y˚~+Û |ü⁄\T ˇø£{.Ï ˇ+≥]>±, n+<ä+>± ñqï Ád”ìÔ nqTuÛ$Ñ +#ê\ì,
eT>∑yê&ÉT ‘·q ø√]ø£qT rs¡TÃø√yê\ì nqT≈£î+{≤&ÉT. n+<äTø√dü+ Ád”\Ô qT y˚~+Û #·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
 63

ª˝§*¢µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· e&É* sê<Ûëø£èwü.í ø£<˝ä∏ À >∑sT¡ &ÉeT÷]Ô ‘·qø√&É\T e÷*ìì ˝…+’ –ø£+>±
y˚~+Û #·&+É ø£<˝ä∏ À ø£q|ü&TÉ ‘·T+~.
>∑sT¡ &ÉeT÷]Ô #·T≥TºÁ|üøÿ£ \ Á>±e÷\˝À ù|s¡Tbı+~q e´øÏ.Ô Ç‘·ì ø=&ÉT≈£î X¯óuÛøÑ s£ +¡ , n<˚
Á>±eT+˝À b˛dü˝º Ÿ &çbÕsYyº TÓ +{Ÿ˝À ñ<√´>∑+ #˚kÕÔ&TÉ . uÛ≤s¡´ e÷*ì uÛsÑ ≈Ô¡ î£ düV‰ü j·T|ü&TÉ ‘·÷ Ç+{Ï|qü T\T
#˚dTü ≈£îH˚~. ø√&É*ô|’ e÷eT ø£qTïy˚jT· &É+ »s¡T>∑T‘·T+~. ÄyÓT‘√ e+ø£s>¡ ± e÷{≤¢&&É +É , #·÷&É≥+
>∑eTì+∫q e÷*ì uÛsÑ ≈Ô¡ î£ #ÓãT‘·T+~. uÛsÑ Ô¡ uÛ≤s¡´ e÷≥\qT Á‘√dæ|⁄ü #·TÑê&ÉT. >∑sT¡ &ÉeT÷]Ô s√E
s√Eø° ø√&É*ô|H’ ê #·Ts¡T>±Z Á|üe]Ô+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. ∫es¡≈î£ >∑sT¡ &ÉeT÷]Ô ‘·q eTqdüT˝À ñqï
ø√]ø£qT Ç˝≤ ‘Ó*j·T#˚kÕÔ&TÉ .
ªªeTì<ä]› eT<Û´˚ ñ+&Ü*‡q $wüjT· + Ç~. MT n‘·>Ô ±s¡+{≤yê eTìwæ ñ+<äqï e÷fÒø±˙
m+<äT≈£L |üìøÏsê<äT. H˚Hê ñ|üðø±s¡+ s¡T∫ eT]–qyêìï, ˙ n+<ë\ì #·÷dæ ‘·≥Tºø√˝Òø£ b˛‘·THêïqT.
sêÁ‹fi¯ófl ìÁ<ä|≥ü &º +É ˝Ò<+ä fÒ qeTTà.......
á ÄdæÔ n+‘ê H˚qT dü+bÕ~+∫ |ü&d˚ +æ <˚! Hê Çwü+º . H˚HeÓ ]øÏ Çyê«\qT≈£îHêïH√ yêfi¯fløÏ
sêdæ |ü&k˚ ÕÔqT! qTe⁄« } nHêïe+fÒ ˙ ù|s¡Tq sêdæ |ü&k˚ ÕÔqT. $wüjT· + eT÷&√ ø£+{ÏøÏ ‘Ó*j·T<äT.
Hê≈£î ‘√&ÉT qTe⁄«.......˙≈£î ‘√&ÉT H˚qT!!µµ e+ø£s>¡ ± qyê«&ÉTµµ. (dü÷s¡´ : 11 e÷]à 2012 : 19)
>∑sT¡ &ÉeT÷]Ô n‘·ì ø√&É*øÏ ÄdæMÔ T<ä ÄX¯ #·÷|æ ÄyÓTì nqTuÛ$Ñ +#ê\qT≈£î+{≤&ÉT. Ç+{Ï˝À
Ád”øÔ Ï e÷eT e\q ˝…+’ –ø£ y˚~+Û |ü⁄\≈£î á ø£<˝ä∏ À >∑T]ø±e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. ‘·+Á&ç˝≤+{Ï e÷eT #˚‘·
y˚~+Û |ü⁄\≈£î >∑T]ø±e&Üìï s¡#s· TT‘· $e]kÕÔ&TÉ .
düe÷»+˝À Ád”Ô ˝…+’ –ø£ y˚~+Û |ü⁄\≈£î dü+ã+~Û+∫q ø£<ä∏ ª»eTT&ÉT |ü⁄e⁄«µ. Bìì y˚+|ü*¢
>∑+>±<Ûsä Y ÁyêXÊs¡T. ø£<˝ä∏ À sê»kÕúHé ne÷àsTT\T Ä+Á<Ûä ÁbÕ+‘êìøÏ e∫à ãdüT‡˝À Á|üj÷· DÏdTü qÔ ï
yê]øÏ ø£s|¡ Áü ‘ê\˝À yê] ≈£î≥T+ã |ü]dæ‹ú ì ‘Ó*|æ Ä]úø£ düV‰ü j·÷ìï ø√s¡&+É »s¡T>∑T‘·T+~. n˝≤+{Ï
yê]ô|’ »]–q ˝…+’ –ø£ y˚~+Û |ü⁄\qT ø£<˝ä∏ À ‘Ó*j·T#˚jT· &ÉyTÓ qÆ ~.
ø£<≈ä∏ î£ &ÉT, düV≤ü <˚yé Ç<äs› ÷¡ ø£*dæ ø£&|É ü qT+&ç HÓ\÷¢sT¡ ≈£î yÓfifl‚ ãdüT‡˝À Á|üj÷· DÏd÷ü Ô
ñ+&˚yês¡T. yês¡T Á|üj÷· DÏdTü qÔ ï ãdüT‡˝ÀìøÏ sê»kÕúHé ne÷àsTT\T e∫à n+<ä]ø° ‘·q #˚‹˝À+∫
ø£s|¡ Áü ‘ê\qT Çe«&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. sê»kÕúHé ne÷àsTT\T ‘Ó\>¢ ±, n+<ä+>± Äø£s¸¡ Dj ° T· +>±
ñ+&É≥+ e\q düV≤ü <˚yé Ä ne÷àsTTì nqTuÛ$Ñ +#ê\ì Á|üjT· ‘·ï+ #˚kÕÔ&TÉ . ÄyÓTqT ø√s¡ #·÷|ü⁄\‘√
#·÷&É≥+, ‘êø£&+É #˚kÕÔ&TÉ . düV≤ü <˚yé ø£<≈ä∏ î£ &ÉT Ç˝≤ Á|ükÕÔ$kÕÔsT¡ .
 64

ªªMT≈£î ô|[fl nsTT+~ ø£<ë.....@<äsTTHê \yé nô|s’ò ê? nì qdæ>±qT.

ªuÛÑ˝Ò yês¡+&û MTs¡T.......Áù|eT˝Ò<äT.....^e÷˝Ò<äT. ˇø£kÕ] eùdÔ yê&ÉTø√yê\ì
ñ+<ä+‘˚......yÓT*¢>± Hês¡÷{À¢ Áf…Æ #˚dTü ≈£î+≥THêïqT. es¡ÿe⁄{Ÿ nj˚T´≥≥T¢>±H˚ ñ+~. á Mø˘˝À
@<√ ˇø£{Ï ‘˚*b˛‘·T+~.....µµ. (Ä+Á<ÛCä À´‹ : 16 &çôd+ãsY 2012 : 5)
düV≤ü <˚yé eTqdüT‡˝À Ád”\Ô ô|’ ndüV≤ü ´ uÛ≤eqTqï≥T¢ ‘Ó\TdüT+Ô ~. Ç‘·s¡ Ád”\Ô qT nqTuÛ$Ñ +#ê\H˚
ÄX¯ n‘·ìøÏ ñ`+&É≥+ »s¡T>∑T‘·T+~. ÄyÓT düV≤ü <˚yé Á|ües¡qÔ >∑eTì+∫ n‘·ìøÏ <ä÷s¡+>± ñ+&É≥+
»s¡T>∑T‘·T+~.
sê»kÕúHé ne÷àsTT Á|ü‹s√p ø£s|¡ Áü ‘ê\qT Çdü÷Ô yê]øÏ ‘√∫q düV‰ü j·÷ìï rdüT≈£îì Jeq+
kÕ–+#˚~. o\+ b˛>=≥Tº≈î£ ì Ç‘·sT¡ \ ø√]ø£\qT r]Ã, düTK|ü&Ü\H˚ ø√]ø£ ne÷àsTT˝À ˝Ò<ìä
‘Ó\TdüT+Ô ~. Ç‘·sT¡ \ ø√]ø£\qT düTK |ü&Ü\qT≈£î+fÒ Ä ne÷àsTT nsTT‘˚ sê»kÕúHé e<ä* Ä+Å<ëÛ ≈£î
sêe\dæq nedüs+¡ ˝Ò<ìä düŒwü+º ne⁄‘·T+~. düe÷»+˝À Á|ü‹#√≥ Ád”\Ô T ˝…+’ –ø£ y˚~+Û |ü⁄\≈£î
>∑T]ø±e&É+ »s¡T>∑T‘·T+<äì á ø£<ä∏ <ë«sê ‘Ó\TdüT+Ô ~.
es¡ø≥£ ï y˚~+Û |ü⁄\T : es¡ø≥£ ï+ n+fÒ ô|[fl≈L£ ‘·Ts¡T ‘·*<¢ +ä Å&TÉ \T ô|[flø=&ÉT≈£î ‘·*<¢ +ä Å&TÉ \øÏ uÛ÷Ñ $T,
q>∑\T, &ÉãT“\T Ç#˚Ã~. Bìì q÷‘·q <ä+|ü‘T· \≈£î Ä]∆ø+£ >± ã\+ #˚≈L£ s¡Ã&ÉyT˚ es¡ø≥£ ï+ jÓTTø£ÿ
eTTK´ ñ<˚X∆ ´¯ +. n~ ÄHê{Ï kÕ+Å|<ü ëj·T+. ø±\Åøy£ T˚ D es¡ø≥£ ï+ Ä&É|\æ \¢ ‘·*<¢ +ä Å&TÉ \≈£î XÊ|ü+>±
e÷]+~. j·TT>±\T >∑&#ç ˚ ø=B› ø=+‘·eT+~ ÅdÔ” <Ûqä + MT<ä Ä<Ûës¡|&ü kÉ Õ>±s¡T. Ä Å|j ü T· ‘·ï+˝À
uÛ≤>∑+>±H˚ n<äq|ü⁄ ø£≥ï+ ø√dü+ n‘·Ô e÷eT\qT y˚~+Û #·&+É , uÛ≤s¡´qT Væ≤+dæ+#·&+É , uÛ≤s¡´\T Ä
u≤<Û\ä T uÛ]Ñ +#·˝øÒ £ Ä‘·àVü≤‘·´\T #˚dTü ø√e&É+ H˚{Ï ø±\+˝À m≈£îÿyÓ’ b˛‘·THêïsTT. Ä y˚~+Û |ü⁄\≈£î
dü+ã+<Ûä ø£<\ä∏ qT øÏ+<ä ‘Ó*j·TCÒjT· &É+ »]–+~.
Ç˝≤¢\qT n‹Ô+{Ïyês¡T n<äq|ü⁄ &ÉãT“ø√dü+ y˚~+Û #·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. |ü⁄{Ï+º {Ï qT+&ç &ÉãT“\T
rdüT≈£î s¡eTàì Á|ü‹s√p y˚~+Û #·&+É , uÛ≤s¡´qT ∫Á‘·V≤æ +dü\T ô|≥º&+É düe÷»+˝À nø£ÿ&Éøÿ£ &Ü
ø£q|ü&TÉ ‘·T+~. uÛsÑ ≈Ô¡ î£ dü+bÕ~+#˚ k˛ÔeT‘· ˝Òø,£ #Ó&TÉ e´düHê\T, n‘ê´X¯ e\q uÛ≤s¡´qT n<äq|ü⁄
ø£≥ï+ rdüT≈£î s¡eTàì uÛ≤s¡´qT XÊØs¡ø+£ >±, e÷qdæø+£ >± Çã“+~ ô|≥º&+É »s¡T>∑T‘·T+~. ø=+‘·eT+~
Ád”\Ô T |ü⁄{Ï+º {Ïyê]øÏ ndü\T $wüjT· + #Ó|Œæ yê]ì ÄÁX¯sTTkÕÔsT¡ . eT]ø=+‘·eT+~ Ád”\Ô T @$T #˚j÷· ˝À
‘Ó*j·Tø£ Ä‘·àVü≤‘·´\T #˚dTü ø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
Ád”\Ô T ≈£î≥T+ã+˝À ø£≥ï y˚~+Û |ü⁄\≈£î >∑T] ø±e&Üìï ÁøÏ+<ä $e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
 65

ªÇ<√ C≤&Û´É +µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· y˚≥÷s¡T eTTqTkÕ«$T. ø£<˝ä∏ À Ád”Ô n‹Ô+{Ïyês¡T ø£≥ï+ ø√dü+
y˚~dÛ Tü HÔ êïs¡ì |ü⁄{Ï+º {Ï yê]øÏ ñ‘·sÔ +¡ Áyêj·T&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
j·TXÀ<äeTà ≈£L‘·T]øÏ ô|[fl#d˚ æ n‘·yÔ ê]+{ÏøÏ |ü+|ü⁄‘·T+~. ø±˙ nø£ÿ&É ≈£L‘·Ts¡T |ü&TÉ ‘·Tqï
Çã“+<äT\qT ‘·\#·T≈£îì ‘·*¢ j·TXÀ<äeTà, nqï sê|òTü e u≤<Ûä |ü&‘É ês¡T. sê|òTü e J‘·+ ≈£î≥T+u≤ìπø
dü]b˛‘·T+~. #Ó˝*¢… øÏ düV‰ü j·T+ #˚j÷· \ì uÛ≤$+∫Hê sê|òTü e @MT #˚jT· ˝Òì dæ‹ú ˝À ñ+{≤&ÉT.
#Ó˝\¢… T sêdæq ñ‘·sÔ +¡ #·~$ Ä]úø£ düV‰ü j·T+ #˚j÷· \H˚ nqT≈£î+{≤s¡T. ø±˙ #Ó˝*¢… øÏ @$T#˚j÷· ˝À
‘Ó*j·Tì |ü]dæ‹ú ì ø£<˝ä∏ À ∫Á‹+#·&+É »]–+~.
ªªÇ˝≤ n&ÉT>∑&TÉ >∑THê n‘·eÔ ÷eT\T &çe÷+&é #˚dTü +Ô fÒ eTq+ e÷Á‘·+ m+‘·ì düs>∆¡ \∑ +? <ëì
ô|[flø¬ q’ nù|Œ Ç+ø± yêsTT<ë\ |ü<‹›ä ˝À rs¡TdüTHÔ êïe÷? ˇø£kÕ] eTìwæ s¡ø+Ô£ s¡T∫ eT]–q |ü⁄*
m˝≤ eTìwæ sêø£&øÉ √dü+ y˚sTT ø£qTï\‘√ m<äTs¡T #·÷düTqÔ ï≥T¢ Ç|üð&ÉT yêfi¯fl&–ç q |ü~y˚\T eTq+
|ü+|æ‘˚ Ç+ø√e÷s¡T &çe÷+&é#ù˚ d neø±X¯+ ø£*Œ+∫qfÒ!¢ n˝≤>∑ì eTqe÷àsTT ø±|ü⁄sêìï #·÷dü÷Ô
#·÷dü÷Ô bÕ&Ée&É+ ≈£L&Ü Ç<˚ MT Hêqï>±s¡T dü‘e· T‘·eTe⁄‘·THêïs¡Tµµ. (Ä+Á<ÛÁä |üuÑÛ : 3 pHé 2012 :
19)
eT<Û´ä ‘·s>¡ ‹∑ ≈£î≥T+ã+˝À Ä&É|&ü TÉ #·T\≈£î ô|[fl#d˚ æ n‘·yÔ ê]+{ÏøÏ |ü+|ü&ÜìøÏ n|üð\T
#˚jT· e\dæq |ü]dæ‹ú ñ+≥T+~. ‹]– Ä&É|&ü TÉ #·TqT n<äq|ü⁄ ø£≥ï+ø√dü+ y˚~ùÛ dÔ &ÉãT“\T düs˝›¡ øÒ £
ìdü‡Vü‰j·T dæ‹ú ˝À sê|òTü e ñHêï&Éì ø£<˝ä∏ À ‘Ó\TdüT+Ô ~. n‘·yÔ ê]+{Ï˝À Ád”øÔ Ï ø£cÕº\T m<äTs¬ ‘’ ˚ |ü⁄{Ï+º {À¢
Ä ne÷àsTT J$‘·+ø√dü+ Ä˝À∫dü÷,Ô u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·÷ ñ+{≤s¡ì ø£<˝ä∏ À ‘Ó*j·T#˚jT· &ÉyTÓ qÆ ~.
3.2.2. |ü⁄s¡Twüß\ dü+ã+~Û‘·
ª|ü⁄HêïeTqs¡ø+£ µ qT+&ç ø±bÕ&˚yê&ÉT ≈£îe÷s¡T&ÉT>± ˝Àø√øÏ.Ô uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ ˝À ≈£î≥T+ã+>±,
düe÷»|üs+¡ >± |ü⁄s¡Twüß&ÉT ÁbÕ<Ûëq´‘· ø°\ø£+. Ç‘·&TÉ ≈£î≥T+u≤ìï q&ç|+æ #·&+É , ≈£î≥T+ã+˝À Á|ü‹
ˇø£ÿ]øÏ n˙ï düeT≈£Ls¡Ã&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. n+<ä] nedüsê\qT rs¡TÑê&ÉT. Ç‘·&TÉ ‘·+Á&ç>±, uÛsÑ >Ô¡ ±,
ø=&ÉT≈£î>± Ç˝≤ n‘·ì u≤<Û´ä ‘·\qT ‘·qT ìs¡«]Ôd÷ü Ô ñ+{≤&ÉT. ≈£î≥T+ã+˝À @yÓH’ ê düeTdü´\T m<äTs¬ H’ ê
yê{Ïì n‘·ì#êø£#ø· ´£ +‘√ ≈£î≥T+u≤ìï ø±bÕ&ÉT‘ê&ÉT.
3.2.2.1. |ü⁄s¡Twüß\ ÁbÕ<Ûëq´‘·
≈£î≥T+ã+˝ÀqT, düe÷»˝ÀqT |ü⁄s¡Twüß&ÉT ‘·q ÁbÕ<Ûëq´‘·qT dü+‘·]+#·Tø√e&É+ »]>∑T‘·T+~.
Hêj·Tø£‘«· $wüjT· +˝À, ñ<√´>∑ $wüjT· +˝À düe÷»|üs+¡ >±q÷ |ü⁄sT¡ wüß&ÉT Á|ü<ëÛ q dü÷Á‘·<ëÛ ]. Ç‘·sT¡ \≈£î
 66

düV‰ü j·T+ #˚jT· &É+, düe÷C≤ìï nuÛTÑ ´<äjT· <ë]˝À q&ç|+æ #·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. Ç˝≤ nH˚ø£ s¡+>±\˝À
|ü⁄s¡Twüß&ÉT düe÷C≤ìøÏ n‘·ìe+‘·T ùde #˚dTü HÔ êï&Éì #Ó|Œü e#·TÃ.
ª@~<Ûsä à¡ +µ ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ leT‹ ø=*bÕø£ s¡e÷eTDÏ. Ç+<äT˝À ‘·+Á&ç ∫e] ø=&ÉT≈£î ô|[fløÏ
≈£î≥T+ã+ n+‘ê ôV≤’ <äsêu≤<é qT+&ç $XÊK|ü≥Dº ≤ìøÏ yÓfió¯ ‘·T+&É>± ‘·+Á&ç rdüT≈£îqï ìs¡j
í T· + e\q
n‘·ì ÁbÕ<Ûëq´‘· dü+‘·]+#·T≈£îqï~.
ôV≤’ <äsêu≤<é qT+&ç eTTô|Œ’ eT+~ ô|[fløÏ ãj·T\T<˚sT¡ ‘ês¡T. e÷s¡eZ T<Û´ä ˝À <äøDåÏ ≤eT÷]ÔøÏ Äs√>∑´+
u≤>∑˝øÒ £ b˛e&É+ <äøDåÏ ≤eT÷]Ô ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T, e÷eT uÛ≤s¡´ eT<Û´ä ˝ÀH˚ ~– ÄdüT|üÁ‹øÏ yÓfió¯ ‘ês¡T.
uÛyÑ êìì ô|[fl |üqT\T #·÷düTø=eTàì ‘·+Á&ç #ÓãT‘ê&ÉT. uÛyÑ êì, $T>∑‘êyês¡+‘ê ô|[fl Á|ü<X˚ ÊìøÏ
#˚sT¡ ø=ì, uÛyÑ êì‘√ düV‰ü n+<äs÷¡ ô|[fl|qü T\T #˚kÕÔsT¡ . n|üð&É|ðü &ÉT uÛyÑ êì HêqïøÏ bò˛qT#˚dæ u≤e
Äs√>±´ìï ‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ m+‘· Á|üjT· ‹ïdüTHÔ êï me] bò˛qT\T |üì#˚jT· e⁄. ∫es¡≈î£ #·+<äT ô|[fl
nsTTb˛‘·T+~. ô|[fl »]– b˛sTTq ‘·sT¡ yê‘· uÛyÑ êì, Ç‘·sT¡ \+<äs÷¡ ÄdüT|üÁ‹øÏ yÓfi‘¯ ês¡T. nø£ÿ&É
<äøDåÏ ≤eT÷]Ô #·ìb˛j·÷&ÉH˚ $wüjT· + ‘Ó\TdüT+Ô ~. á $wüjT· + ‘Ó*ùdÔ ô|[fl Ä–b˛‘·T+<äì uÛyÑ êì
‘·+Á&ç #Ó|Œü ˝Ò<Tä . Ä düeTj·T+˝À uÛyÑ êì ‘·+Á&ç ÁbÕ<Ûëq´‘·qT ‘Ó*|æ+~.
ªªn+‘· u≤<Û˝ä ÀqT ` ‘·q ø£w+ºü ø£+fÒ m<äT{Ï eTìwæøÏ ø£*>π ø£wqºü cÕº\ >∑T]+∫ Ä˝À∫+∫q
Hêqï düVü≤è<äj·÷ìøÏ ìyÓ«s¡b˛j·÷qT. Hê >∑T+&Ó˝À¢ Äj·Tq kÕúq+ Äø±X¯eT+‘ê m‘·TÔøÏ
m~–+~µµ.(áHê&ÉT : 11 e÷]Ã 2012 : 13)
uÛÑyêì Hêqï <äøÏåD≤eT÷]Ô #·ìb˛sTTq $wüj·÷ìï <ë∫, Äq+<é ô|[fl »s¡>∑&ÜìøÏ
ø±s¡DeTj·÷´&Éì #Ó|Œü e#·TÃ. ‘·+Á&ç rdüT≈£îqï ìs¡j
í T· +ô|’ s¬ +&ÉT ≈£î≥T+u≤\˝À yÓTT<ä≥ dü+‘√cÕìï
ø£*–+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. n\T¢&TÉ #·ìb˛j·÷&Éqï yês¡qÔ T Ä|æ ø=&ÉT≈£î ô|[fl »s¡>&∑ ÜìøÏ ø±s¡D+
nj·÷´&ÉT ‘·+Á&ç.
3.2.2.2. |ü⁄s¡Twüß\ Ä~Û|‘ü ´· +
|ü⁄sT¡ wüß&ÉT ‘·q Ç+{Ï˝Àì e´≈£î\Ô MT<ä Ä~Û|‘ü ´· + #Ó˝≤sTT+#·&Üìï |ü⁄sT¡ wüß&ç Ä~Û|‘ü ´· + n+{≤s¡T.
eT>∑yê&ÉT uÛ≤s¡´ MT<ä, ‘·q Ç+{Ï˝Àì e´≈£î\Ô MT<ä Ä~Û|‘ü ´· + #˚jT· &É+ »s¡T>∑T‘·T+~. Ç˝≤+{Ï
Ä~Û|‘ü ê´ìøÏ dü+ã+<Ûä ø£<\ä∏ qT øÏ+<ä $e]+#·&+É »]–+~.
ªÄ‘·à $eTs¡Ùµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· >∑T&çbÕ{Ï ø£qø£<Tä s¡.Z Ç+<äT˝À sêeTø£èwüí n‘·ì uÛ≤s¡´ô|q’ Ä~Û|‘ü ´· +
#Ó˝≤sTT+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
 67

sêeTø£èwüí Ç+{Ï˝À nìï edüTeÔ ⁄\T Áø£eT|ü<‹›ä ˝À ñ+&Ü\ì nqT≈£î+{≤&ÉT. n‘·ì uÛ≤s¡´
eq» Ç<ä]› |æ\\¢ ì #·÷düTø√e&É+‘√H˚ Çã“+~ |ü&TÉ ‘·T+~. |æ\\¢ T Ä≥u§eTà\qT mø£ÿ&É |ü&‘ç ˚
nø£ÿ&É y˚jT· &É+ »s¡T>∑T‘·T+~. Çfi¯fl+‘ê >∑+<äs>¡ √fi¯+>± ñ+≥T+~. sêeTø£èwüí yê{Ïì #·÷∫ uÛ≤s¡´ô|’
Ç˝≤ $s¡T#·T≈£î |ü&‘É ê&ÉT.
ªªsêeTø£èwüøí Ï nX¯óÁuÛ‘Ñ · q#·Ã<äT. n‘·qT ∫qï|üŒ{ÏqT+∫ ˇø£ Áø£eT|ü<‹∆ä ˝À ô|s¡–q e´øÏ.Ô
s¡÷\T‡, s¬ >∑T´˝Òwqü T‡ n+{≤&ÉT. n˙ï dædyºü T˚ {Ïø>˘ ± »s¡>±\+{≤&ÉT. f…eÆ TT bÕ{Ï+#ê\+{≤&ÉT. á
n\yê≥¢ e\¢ eq»ì øπ ø£˝dÒ ÷ü Ô ñ+{≤&ÉT. Ç\T¢ düsT¡ ø› √e&É+ m+‘·ùd|ü⁄....ˇfi¯óflã<äø› +£ ø±˙! uÛsÑ Ô¡
Ä|ò”düT˝À #·NÃ#Ó&û |üì#˚dæ ekÕÔ&ÉT. sê>±H˚ ø±|ò”˙fi¯ófl b˛<ë›+, @<äsTTHê {Ïô|òHé ô|&É<ë+
nqTø√<äTµµ.(áHê&ÉT : 10 pHé 2012 : 20)
uÛ≤s¡´ô|’ sêeTø£èwüí >=&Ée |ü&≥É + »s¡T>∑T‘·T+~. sêeTø£èwüí Ç+{Ï˝À n‘·ì e÷fÒ HÓ>±Z\ì,
n‘·qT nqT≈£îqï~ »s¡>±\ì nqT≈£î+{≤&ÉT. uÛ≤s¡´ #˚dqæ Á|ü‹|üìì $düT≈£îÿ+≥÷ eq»qT ‘·|ðü |ü≥&º +É
ø£<˝ä∏ À ø£q|ü&TÉ ‘·T+~. ø±e⁄q á ø£<ä∏ uÛsÑ Ô¡ uÛ≤s¡´ô|’ Ä~Û|‘ü ´· + #Ó˝≤sTT+#·&+É ∫Å‹+#·&+É »]–+~.
ªø£qT$|üðµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· MTHêøÏå lìyêdt. Ç+<äT˝À Vü≤s¡¸ ‘·q uÛ≤s¡´qT ñ<√´>∑+ #˚jT· eTì
es¡¸ (uÛ≤s¡´)‘√ >=&Ée |ü&≥É +, n‘·ì Ä~Û|‘ü ´· + #·÷|æ+#·&+É »]–+~.
ø£<˝ä∏ À Vü≤s¡¸, es¡¸ Ç<äs› ÷¡ ñ<√´>∑dTü \ú T. Ç<äs› ÷¡ s√p ñ<√´>±\≈£î yÓfifl‚ yês¡T. es¡¸ >∑s“¡ e¤ ‹
ø±e&É+‘√ ø=ìï HÓ\\T>± ñ<√´>±ìøÏ yÓfifl¯ ˝<Ò Tä . ‘·sT¡ yê‘· bÕ|ü |ü⁄{Ï+º ~. Ä bÕ|üqT uÛ≤s¡´ ø£+{ÏøÏ
s¬ |üŒ˝≤>± ô|+#·T‘·T+~. n˙ï ‘êHÓ’ <ä>sZ∑ ¡ ñ+&ç es¡¸ C≤Á>∑‘>Ô· ± ô|+#·&+É uÛsÑ ≈Ô¡ î£ q#·Ã<äT. uÛ≤s¡´qT ñ
<√´>±ìøÏ yÓfi¯fleTì #ÓãT‘ê&ÉT. ÄyÓT yÓfi¯flqì n+≥T+~. n+<äT≈£î >∑\ ø±s¡D≤\qT uÛÑs¡Ô≈£î
#ÓãT‘·T+fÒ........
ªª‘·©,¢ ˙ dü÷øÏÔ eTTø±Ôe[ $H˚ z|æø£ Hê≈£î ˝Ò<Tä . ˙≈£L, Hê≈£L Ç+πø+ ≈£î<äs<¡ Tä . ; s¬ &û |òsü Y
&çy√sY‡µµ n+≥÷ >¬ dtº u…&sé ÷¡ yéT˝ÀøÏ yÓ[fl $düTs¡T>± ‘·\T|ü⁄\T eT÷düT≈£îHêï&ÉT es¡¸µµ. (áHê&ÉT : 25
qe+ãsY 2012 : 13)
uÛ≤s¡´ n‘·qT #Ó|Œæ q≥T¢ ñ<√´>±ìøÏ b˛yê\ì ˝Òøb£ ˛‘˚ uÛ≤s¡´≈£î $&Ü≈£î\T ÇkÕÔqì uÛ≤s¡´qT
Vü≤s¡¸ u…~]kÕÔ&TÉ . ÄyÓT ñ<√´>∑+ #˚jT· e\dæ+<˚qì uÛ≤s¡´ô|’ n~Ûø±sêìï XÊdækÕÔ&TÉ . uÛ≤s¡´ uÛsÑ ≈Ô¡ î£ m+‘·
q#·Ã#Ó|Œæ Hê uÛ≤s¡´ e÷≥ $q&É+ ‘·qT #Ó|Œæ q<˚ »s¡>±\ì nqT≈£î+{≤&ÉT. ø±e⁄q á ø£<˝ä∏ À |ü⁄s¡Twü
Ä~Û|‘ü ´· + ñqï≥T¢ #Ó|Œü e#·TÃ.
 68

3.2.2.3. |ü⁄s¡Twüß\ düeTdü´\T

düe÷»+˝À Á|ü‹ì‘·´+ eT>∑yê&ÉT nH˚ø£ düeTdü´\qT m<äTs=ÿ+≥÷ ñ+{≤s¡T. n‘·ì Jeq+,
≈£î≥T+ã Jeq+ ø√dü+ eT>∑yê&ÉT @<√ ˇø£|ìü #˚jT· e\dæ ñ+≥T+~. Ä düeTj·T+˝À n‘·ìô|’
n~Ûø±s¡T\T n‘·ìô|’ n»e÷sTTw” #Ó˝≤sTT+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. ø=‘·Ô e´≈£î\Ô |ü]#·j÷· \T, yÓ÷kÕ\T
#˚jT· &É+, yê´bÕsê\˝À qcÕº\T sêe&É+ Ç˝≤ eT>∑yê&çøÏ Ç≥T ≈£î≥T+ã+˝À, n≥T düe÷»+˝À
nH˚ø£ düeTdü´\qT eT>∑yê&ÉT Á|ü‹ì‘·´+ nH˚ø£ düeTdü´\qT m<äTs=ÿ+≥THêï&Éì #Ó|Œü e#·TÃ. yê{Ïì
øÏ+<ä $e]+#·&+É »]–+~.
ñ<√´>∑ |üsy¡ TÓ qÆ düeTdü´\T : eT>∑yê&ÉT ñ<√´>∑+ #˚ùd düeTj·T+˝À nH˚ø£ düeTdü´\T m<äTs¡T ø±e&É+
»s¡T>∑T‘·T+~. n˝≤+{Ï düeTdü´\qT ñ<√´>∑|sü y¡ TÓ qÆ düeTdü´\T>± #Ó|ðü ø√e#·TÃ. n‘·&TÉ ñ<√´>∑+
#˚jT· &ÜìøÏ Á|ü‹s√p Á|üj÷· D+ #˚jT· &É+, n+<äT˝À ñqï Çã“+<äT\qT ø£<˝ä∏ À ∫Á‹+#·&+É »]–+~.
ªñ<√´>∑+ ˇø£ J$‘· Á|üj÷· D+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· eTT≈£î+<ä sêe÷sêe⁄. ø£<˝ä∏ À |üPDÒ qT+&ç
eTT+u≤sTT, ÄÁ>± qT+&ç &Û©ç ,¢ ns¡ø√ÿD+ qT+&ç #ÓHï’Ó , es¡+>∑˝Ÿ qT+&ç ôV≤’ <äsêu≤<é yÓTT<ä˝q’… #√{ÏøÏ
yê] }] qT+&ç s¬ \’ T˝ÀqT, ãdüT‡˝À¢qT ñ<√´>∑ ì$T‘·+Ô <ä÷s¡ ÁbÕ+‘ê\≈£î yÓfió¯ ‘·Tqï ñ<√´>∑T\
ø£cÕº\qT á ø£<˝ä∏ À ù|s=ÿq&É+ »]–+~.
ø£<˝ä∏ À Á|ü‹s√p yÓ÷H˚w,t #·\|ü‹, sê+Á|ükÕ<és¬ &ç¶ Ç‘·sT¡ \+<äs÷¡ ø£*dæ Ks¡>|¥ Pü sY qT+&ç
Vü≤Ösê yÓfi‘¯ ês¡T. ˇø£kÕ] sê+Á|ükÕ<és¬ &ç¶ yÓ÷˙wt s¬ \’ T˝À Á|üj÷· DÏdTü +Ô &É>± Vü≤Ösê s¬ \’ T Ç+»Hé ˝À|ü+
ø±s¡D+>± düÁ‘·>±∫ e<ä› Ä–b˛e&É+‘√ eTs√ s¬ \’ T m≈£îÿ‘·Tqï düeTj·T+˝À yÓ÷˙wt ø±\T ø£+bÕsYyº TÓ +{Ÿø,°
bÕ¢{ŸbÕò s¡+ø° eT<Û´ä ˝À Çs¡T≈£îÿ b˛‘·T+~. yÓ÷˙wt ø±*øÏ >±j·÷\T @s¡Œ&ç ÄdüT|üÁ‹˝À #˚sêÃeTì
sê+Á|ükÕ<é ‘√{Ï ñ<√´>∑dTü \ú ≈£î yÓ÷˙wt |ü]dæ‹ú ì #ÓãT‘ê&ÉT. n+‘·˝À sêe⁄ ‘·qqT Ks¡>|¥ Pü sYøÏ ã~©
ø±e&Üìï #·\|ü‹sêe⁄, eT÷]Ô Ç˝≤ dü+uÛ≤wækÕÔsT¡ .
ªªmHêïfi¯fl Á|üjT· ‘·ïyÓ÷ ÇHêïfi¯fl≈î£ |ò*ü +∫+~. |ü<fi˚ fl¯ ‘·sT¡ yê‘· Ks¡>|¥ Pü sYøÏ ‹]– ã~©
#˚sTT+#·Tø√>∑*>±qT. ás√CÒ ÄK]s√E. sπ |ü{qÏ T+&ç Hêø° j·÷‘·q ñ+&É<Tä µµ m+‘√ Äq+<ä+>±,
ñ‘ê‡Vü≤+>± #ÓbÕŒ&ÉT sêe⁄.
ªªn<äèwüeº +‘·T&ç$sê. e÷≈£î á u≤<Ûä ‘·ù|Œ~ ø±<äTµµ ì≥÷ºsT¡ dü÷Ô nHêï&ÉT sêD≤ düsT¡ ≈› î£ qï
u≤>¥qT uÛTÑ C≤ìøÏ ‘·–*+#·T≈£î+≥÷µµ. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 26 Ä>∑wßü º 2012 : 12)
 69

eT>∑yê&ÉT ñ<√´>∑+ #˚jT· &ÜìøÏ y˚sπ ÁbÕ+‘·+˝À yÓfifl‚ düeTj·T+˝À Á|üe÷<ë\≈£î >∑T]ø±e&É+,
‘=+<äs¡ ‘=+<äs>¡ ± yÓfifl¯ &+É »s¡T>∑T‘·T+~. yêVü≤Hê\T s¡B>› ± ñ+&É≥+, $ÁXÊ+‹ ˝Òøb£ ˛e&É+ yÓTT<ä˝q’…
nH˚ø£ düeTdü´\qT m<äTs√ÿe&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
n<˚ $<Û+ä >± &Üø£sº Y eè‹Ô˝À, n+øÏ‘· uÛ≤e+‘√ |üì#˚ùd düeTj·T+˝À ôd˝…H’ é møÏÿdü÷+Ô fÒ &Üø£sº Y
#˚‹øÏ >±j·TeTÚ‘·T+~. <ëì e\q &Üø£sº Y ø£*>π Çã“+<äT\qT ‘Ó*ù| ø£<ä∏ ªÄ\+uÛqÑ µ. Bìì •e\
|ü<àä s¡∫+#ês¡T.
msTT&é‡s√–øÏ ôd˝…H’ é møÏÿdü÷Ô &Üø£sº øY Ï >∑T#·TÃø√e&É+ e\q n‘·ìøÏ yÓs’ d¡ t k˛≈£î‘·T+~. Bì‘√
&܈ˆ lø£sY C≤Á>∑‘>Ô· ± Á|ü‹s√p eT+<äT\T yê&É≥+, Äs√>±´ìøÏ dü+ã+<Ûä #·s´¡ \qT rdüT≈£î+{≤&ÉT.
n<˚ $<Û+ä >± &܈ˆ nãT›˝≤¢ ≈£L&Ü sêeTj·T´ nH˚ s√–øÏ dü÷~ y˚dTü +Ô &É>± &܈ˆ #˚‹øÏ >±j·TeTÚ‘·T+~.
sêeTj·T´≈£î ñqï msTT&é‡ &܈ˆ nãT›˝≤¢≈î£ k˛ø£&+É »s¡T>∑T‘·T+~. ø±˙ nãT›˝≤¢ <Ûs’Ó ´¡ +>± ñ+≥÷ Ç~
n+‘ê n˝≤¢ <äjT˚ nì nqT≈£îH˚yê&ÉT. ˇø£kÕ] lø£s,Y nãT›˝≤¢ y˚sT¡ y˚sT¡ >± &܈ˆ #·+Á<äø±+‘YqT
ø£\TkÕÔsT¡ . Ms¡T »]–q bıs¡bÕ≥TqT #·+Á<äø±+‘Y≈î£ #Ó|Œæ , yÓ<’ ´ä + rdüTø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. n|üŒ{ÏqT+&ç
M]<äs› ÷¡ ‘·eT eè‹Ô˝À ‘·>T∑ C≤Á>∑‘\Ô· T rdüTø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
&Üø£sº Y eè‹Ô˝À m<äTs¡jT˚ ´ düeTdü´\˝À Ç~ ˇø£{.Ï ù|ôw+{Ÿ <ë«sê yê´~Û k˛ø£&+É ‘·s#¡ ÷·
düe÷»+˝À »s¡T>∑T‘·÷ ñ+{≤j·Tì yê{Ïì ªÄ\+uÛqÑ µ ø£<ä∏ <ë«sê ‘Ó\|ü&+É »]–+~.
3.3. dü+ã+<Ûë\T
uÛ÷Ñ $Tô|’ |ü⁄{Ïqº Á|ü‹ eTìwæ Ç‘·s¡ e´≈£î\Ô ‘√ dü+ã+<Ûë\qT ø£*– ñ+{≤s¡T. Ä dü+ã+<Ûë˝Ò
e÷qe⁄ì ñìøÏì ø±bÕ&ÉTø√e{≤ìøÏ ñ|üj÷Ó >∑|&ü TÉ ‘êsTT. yê{Ï <ë«sêH˚ eTìwæ ã+<ÛTä ‘·«+, ≈£î≥T+ã+,
düìïVæ≤‘·‘«· +, ùdïVü≤+ yÓTT<ä˝q’… $ @sêŒ≥T #˚dTü ≈£î+{≤&ÉT. n+‘˚ ø±≈£î+&Ü Áù|e÷qTsê>±*ï |ü+#·{≤ìøÏ,
u≤<Û´ä ‘·\T ìs¡«]Ô+#·{≤ìøÏ á dü+ã+<Ûë\T ø°\ø£ bÕÁ‘·ì b˛wækÕÔsTT. n$ eTTK´+>± neTà, nø£ÿ,
#Ó*,¢ nqï yÓTT<ä\>∑T dü+ã+<Ûë\T yÓTT<ä≥>± ‘·q ≈£î≥T+ã+˝À qT+#˚ @s¡Œs¡T#·T≈£î+{≤&ÉT.
á ø√e≈£î #Ó+~q dü+ã+<Ûë\qT >∑T]+∫ ø=ìï ø£<\ä∏ qT øÏ+<ä $e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
3.3.1. s¡ødÔ£ +ü ã+<Û+ä
s¡øÔ£ dü+ã+BÛ≈î£ \≈£î eT<Û´ä ñqï dü+ã+<Ûëìï s¡ødÔ£ +ü ã+<Û+ä nì n+{≤s¡T. Ç+<äT˝À nqï,
nø£ÿ, #Ó*,¢ ‘·eTTà&ÉT nqT s¡ødÔ£ +ü ã+<Û+ä yÓTT<ä≥>± edüT+Ô ~. ‘·sT¡ yê‘· ‘·*¢ ‘·s|¡ ⁄ü q e÷eT yê]ì
≈£L&É #Ó|⁄ü Œø√e#·TÃ. ‘·sT¡ yê‘· ‘·+Á&ç ‘·sT¡ |ü⁄q ñ+&ÉTyês¡T, ‘·+Á&ç nqï, nø£ÿ, #Ó*,¢ ‘·eTTà&ÉT, yê]
 70

|æ\¢\T yÓTT‘·Ô+ MT<ä <ëj·÷<äT\ eT<Ûä´ ñ+&˚ dü+ã+<Ûëìï s¡ø£Ô dü+ã+<Ûä+>± #Ó|ü⁄Œø√e#·TÃ.
á $<Ûyä TÓ qÆ dü+ã+<Ûë\T ø£*–q ø£<\ä∏ qT øÏ+<ä $e]+#êqT.
ªs¡øÔ£ dü+ã+<Û+ä µ s¡#s· TTÁ‹ ø√≥eT]Ô sê<Ûë Væ≤eT_+<äT. á ø£<˝ä∏ À n‘·Ô Áù|eTqT ÄyÓT ô|+|üø±ìï
eTs¡∫ kÕ«s¡+ú >± Á|üuTÑÛ n˝À∫+#ê&Éìï Ç+<äT˝À #Ó|Œü &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
Á|üuTÑÛ u≤\´eT+‘ê n‘·Ô <ä>sπZ∑ >∑&∫ç +~. e÷eTj·T´ dü÷ÿ˝Ÿ {°#s· .Y n‘·Ô n‘·ì ≈£L‘·Ts¡T‘√
düe÷q+>± Á|üuTÑÛ qT ô|+#·T‘·T+~. Ä ‘·sT¡ yê‘· #·<Tä e⁄ ø√dü+ y˚sπ }]øÏ yÓfi‘¯ ê&ÉT. n|üŒ{Ï qT+&ç
n‘·Ô Ç+{ÏøÏ b˛&ÉT. ô|’ #·<Tä e⁄\T nsTTb˛sTTq ‘·sT¡ yê‘· ≈£L&É nø£ÿ&çøÏ b˛&ÉT. ø=~› s√E\øÏ ô|[fl
»s¡T>∑T‘·T+~. |üP]Ô>± n‘·≈Ô î£ <ä÷s¡+>± ñ+{≤&ÉT.
Á|üuTÑÛ øÏ ≈£L‘·Ts¡T |ü⁄&ÉT‘·T+~. Ä bÕ|ü≈î£ s√&ÉT¶ Á|üe÷<ä+ »]–‘˚ n‘·Ô ªzµ HÓ–{Ïyé ã¢&é
ÇdüT+Ô ~. Ä bÕ|ü Á|üuTÑÛ ≈£L‘·Ts¡ì ÄyÓTøÏ ‘Ó*j·T<äT. ˇø£ kÕ] ã+<ÛTä e⁄\ ô|[fl˝À ÄyÓT Á|üuTÑÛ ì
#·Tdü÷+Ô ~. n‘·Ô e÷{≤¢&TÉ ‘·÷ ñqï+‘· ùd|ü⁄ Á|üuTÑÛ ªm|ü⁄Œ&ÉT Çø£ÿ&É qT+∫ ‘·|Œæ +#·Tø=ì yÓfi≤fl˝≤µ nì
nqT≈£î+{≤&ÉT. Ç+{ÏøÏ yÓfifl¯ <ë+ |ü<ä nì nyÓT n+fÒ ‘·q uÛ≤s¡´ }]¬ø[fl+<äì Á|üuTÑÛ nã<ä+∆
#ÓãT‘ê&ÉT. ndü\T $wüjT· + ÄyÓTøÏ ‘Ó*dæ Ç˝≤ n+≥T+~.
ªªekÕÔqT ˝Òsê... n#·Ã+ nqïj·T´˝≤>± ñHêïe⁄. ˙˝À nqïj·T´qT #·÷düT≈£î+≥÷ Ä <ä>]Z∑ ‘·q+
nqTuÛ$Ñ +#ê\ì Hê≈£L ñ+~. á ˝À>± Áù|eT n+fÒ @$T{À ‘Ó\TdüT‡ø√. s¡øÔ£ dü+ã+<Ûëì≈£îqï
$\TeqT ø±düsÔ TTHê ns¡+ú #˚dTü ø√µµ. (áHê&ÉT : 25 Ä>∑wßü º 2012 : 14)
Á|üuTÑÛ ì Áù|eT nqTã+<Ûë\T ø£*– ñ+&Ü\ì yêfi¯fl n‘·Ô #ÓãT‘·T+~. eTìwæ kÕ«s¡+ú ‘√
J$düTHÔ êï&Éì, s¡øÔ£ dü+ã+<Ûë\ $\e\T ‘Ó\TdüTø√≈£î+&Ü J$düTHÔ êï&Éì á ø£<ä∏ <ë«sê ‘Ó\TdüT+Ô ~.
3.3.2. $yêVü≤ dü+ã+<Û+ä
eTq<˚X+¯ ˝À ˇø£ ã\yÓTqÆ e´edüú n+fÒ n~ $yêVü≤ e´edü.ú <ëìøÏ ˝Àã&ç eTq<˚X+¯
kÕ+Á|ü<ëj·T ã<ä+∆ >± J$düT+Ô ~. á $yêVü≤ e´edüú <ë«sê ˇø£ Ä&É, eT>∑ ø£*dæ ˇø£ ≈£î≥T+ã+>±
J$düT+Ô ~. uÛ≤s¡´ uÛsÑ Ô¡ nqTã+<Û+ä @s¡Œs¡T#·Tø=ì ªªX¯Øsê\T s¬ +&ÓH’ ê ˇπø eTqdüT>± ø£\ø±\+ ø£\dæ
Áã‘·T≈£î‘·÷ ø£wºü düTU≤\ì Çs¡Te⁄s¡÷ |ü+#·Tø=ì nqTsê>∑ ÄbÕ´j·T‘·\‘√ Áã‹øÏq+‘· ø±\+ bÕ\÷,
|ü+#·<ës¡\÷ ø£\dæ $&ÉBj·T ˝Òq+‘·>± J$+#˚˝≤ #˚jT· ≥+ ˇø£ÿ $yêVü≤ e´edüøπú kÕ<Û´ä +µµ. n+<äTøπ
eTq<˚X+¯ á e´edü≈ú î£ ô|<ä|› ≥” y˚d+æ ~. á $yêVü≤ dü+ã+<Û+ä n+<äT˝Àì kÕ+Á|ü<ëj·÷˝Ò eTq<˚XÊìøÏ
 71

ˇø£ n‘·´+‘· >ös¡yêìï ‘Ó∫Ãô|{≤ºsTT. Ç≥Te+{Ï dü+ã+<Ûë\qT ø=ìï $uÛ≤>±\T>± $uÛõÑ +∫ øÏ+<ä
$e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
3.3.2.1. uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ dü+ã+<Û+ä
nH√´q´‘· : ≈£î≥T+ã+˝À uÛ≤s¡´uÛsÑ \Ô¡ T ˇø£]H=ø£sT¡ >ös¡$+#·T≈£î+≥÷ ˇø£] n_ÛÁbÕj·÷\≈£î, Ä˝À#·q\≈£î
Ç+ø=ø£sT¡ nqTø£]dü÷Ô ˇø£]H=ø£sT¡ Áù|$Tdü÷Ô Áù|e÷qTsê>±\qT ÄbÕ´j·T‘·\qT |ü+#·Tø=+≥÷ J$+#˚
<ä+|ü‘T· \≈£î m˝≤+{Ï düeTdü´\T sêe⁄. ‘·<ë«sê yê] J$‘·+ düTK+>± kÕ>∑T‘·T+~. ˇø£]ì ˇø£sT¡
ns¡+ú #˚dTü ø√e&É+ <ë«sê M] J$‘·+ nH√´q´+>± kÕ>∑T‘·T+~. á ø√e≈£î #Ó+~q<˚ øÏ+~ ø£<.ä∏
ªd”«{Ÿ ôVA+µ s¡#s· TTÁ‹ düsfi¡ .¯ á ø£<˝ä∏ À uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ T ˇø£]ø=ø£sT¡ m+‘· düs<¡ ë>± ñ+{≤s√
‘Ó*j·T#˚XÊs¡T.
düTeT<ÛTä s¡, Á|üDjYT\T uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ T. düTeT @<ÓH’ ê ∫qï bıs¡bÕ≥T #˚ùdÔ Á|üDjYT yÓ+≥H˚
düs<¡ ë>± düTeT ‘·+Á&ç q+<ä>√bÕ˝Ÿì ‘·|ðü |ü&TÉ ‘ê&ÉT. <ëìøÏ düTeT yÓ+≥H˚ uÛsÑ MÔ¡ T<ä $s¡T#·T≈£î|ü&~˚ .
ˇø√ÿkÕ] Á|üDjYT uÛ≤s¡´ì Ä≥|ü{+ºÏ #˚yê&ÉT. düTeT n*π>~, uÛ≤s¡´ ø√bÕìï Á|üDjYT b˛>=&ÉT‘ê&ÉT.
Hêø√dü+ Áã‹πøyêfi¯ófl qTe⁄« ‘·|Œü Hê¬øe«s¡THêïs¡+≥÷ #·øÿÏ * –+‘·\Tô|{Ϻ q$«#·≥+ Ç˝≤ düs<¡ ë>±
>∑&#ç ~˚ M]<ä]› <ë+|ü‘´· +.
ø=ìï s√E\øÏ düTeT >∑s“¡ +¤ <ä]düT+Ô ~. |ü⁄{Ï+º {ÏøÏ rdüTø¬ fi¯fl&ÜìøÏ düTeT ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T ekÕÔsT¡ .
ÄyÓT Á|üDjYT nqTeT‹ì rdüTø√>± düsπ nì #ÓãT‘ê&ÉT. uÛ≤s¡´ì Áù|eT>± yÓ[flb˛‘êyê nì ÁbÕ<Ûj ˚ T·
|ü&TÉ ‘ê&ÉT. n˝≤ s¬ +&ÉT HÓ\\ ‘·sT¡ yê‘· uÛ≤s¡´ &Ó\e] nsTT+<äìÉ e÷eT b˛Hé #˚ùdÔ uÛ≤s¡´ <ä>]Z∑ øÏ
yÓfi‘¯ ê&ÉT. ÄyÓT düs<¡ ë>∑ ˙≈£î Ä&É |æ\¢ |ü⁄{Ï+º ~, n\T¢&TÉ ekÕÔ&TÉ C≤Á>∑‘Ô· nì uÛsÑ ‘Ô¡ √ nq>±...
ªª≈£î≥T+ã+˝À Hê\T>∑T s¡ø±\ eTqdü‘Ô ê«\T ñ+{≤s¡T. ∫qï ∫qï $wüj÷· \T eTqøÏ q#·Ãq$
»]–Hê düsT¡ øú √yê*. n|ü⁄Œ&˚ n~ d”«{Ÿ ôVA+ ne⁄‘·T+~. @<√ ñÁø√wü+˝À n+{≤qT ø±˙ MT Hêqï
MT<ä ø√|ü+ ˝Ò<Tä . m+<äTø£+fÒ ˙˝≤+{Ï eT+∫ ne÷àsTTì Hê≈£î uÛ≤s¡´>± Ç#êÃs¡T ø£<ëµµ. (dü÷s¡´
|üÁ‹ø£ : 12 |òÁæ ãe] 2012 : 18)
uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ T Ç<äs› T¡ ≈£î≥T+ã+˝À »]π> ∫qï∫qï bıs¡bÕ≥T¢qT ˇø£] ‘·|⁄ü Œ\qT eTs=ø£sT¡
ø£$å T+∫, ˇø£]H=ø£sT¡ ns¡+ú #˚dTü ø=ì ñ+fÒ Ä ≈£î+≥T+ã+ d”«{Ÿ ôVA+˝≤ ñ+≥T+<äì á ø£<ä∏
<ë«sê ‘Ó*j·TCÒjT· &ÉyTÓ qÆ ~.
 72

ø£\Vü‰\T : uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ T ˇø£]H=ø£sT¡ ns¡+ú #˚dTü ø=ì JeHêìï kÕ–ùdÔ Ä ≈£î≥T+ã+ #ê˝≤ kÕ|ò>” ±
kÕ>∑T‘·T+~. n˝≤ ø±<äì uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ T ˇø£]MT<ä ˇø£sT¡ Ä~Û|‘ü ´· + #Ó˝≤sTT+#ê\˙, Hê uÛ≤s¡´ Hê
e÷≥ m|üð&ÉT #Ó|Œæ Hê $Hê* ˝Ò≈î£ +fÒ ≈£î<äs<¡ Tä nqTø√e≥+ ˝Òø£ uÛ≤s¡´ Hê yÓTT>∑T&ÉT Hê >∑Tô|Œ{À¢
ñ+&Ü* nì Ä&Éyês¡T nqTø√e&É+, n‘·eÔ ÷eT\ô|’ Ä~Û|‘ü ´· + #Ó˝≤sTT+#ê* nqT≈£î+fÒ Çø£
Ä ≈£î≥T+ã+˝À eTqXÊÙ+‹ ñ+&É<Tä . m|üð&É÷ ø£\Vü‰\T, nqTe÷Hê\T, nã<ë∆\T, ndü÷j·T Çy˚
ñ+{≤sTT. á ø√e≈£î #Ó+~q ø£<\ä∏ T ñHêïsTT.
ªÄ\+uÛqÑ µ s¡#s· TTÁ‹ •e\ |ü<àä . á ø£<˝ä∏ À düsd¡ «ü ‹ ‘·q ‘·*ø¢ Ï nHês√>∑´+>± ñ+<äì
ø=~›s√E\T ‘·q≈£î ùde#˚j÷· * n+≥÷ ‘·q uÛsÑ Ô¡ düT+<äÁsêe⁄øÏ #ÓãT‘·T+~. uÛ≤s¡´ ø√]ø£qT düT+<äÁsêe⁄
n+^ø£]+#·&TÉ . Bì‘√ yê]<ä]› eT<Û´ä ø£\Vü‰\T yÓTT<ä\e⁄‘êsTT.
düsd¡ «ü ‹, düT+<äÁsêe⁄ Ç<äs› ÷¡ <ä+|ü‘T· \T. düsd¡ «ü ‹ ñ<äj÷· H˚ï Ç+{Ï |üqT\T #˚dTü ø=ì |æ\\¢ qT
dü÷ÿ˝Ÿø,Ï uÛsÑ qÔ¡ T Ä|òd” Tü ≈£î |ü+|ü⁄‘·T+~. ÄyÓT ‘·*ø¢ Ï Äs√>∑´+ u≤>± ˝Ò<+ä ≥÷ düsd¡ «ü ‹ ∫qï #Ó˝\¢… T
bò˛Hé #˚dæ ndü\T $wüjT· + #ÓãT‘·T+~. düsd¡ «ü ‹ ÄyÓT ‘·*¢ <ä>]Z∑ øÏ yÓfi≤fl\ì uÛsÑ ≈Ô¡ î£ #Ó|Œü >± n‘·&TÉ
|ü{+ºÏ #·Tø√&ÉT. ÄyÓTô|’ uÛsÑ ’¡ yê>±«<ëìøÏ ~>∑T‘ê&ÉT. ‘·*ì¢ #·÷&É{≤ìøÏ ≈£L&É Çìï Ä+ø£˝å ≤ nì
n+≥T+~. ˙ &ÉãT“‘√ MT neTàqT #·÷&É{≤ìøÏ yÓfió¯ fl, Hê &ÉãT“\T ñ|üj÷Ó –+#·≈î£ nì düT+<äss¡ êe⁄
n+{≤&ÉT. nHês√>∑´ |ü]dæ‹ú ˝À ñqï ‘·*ì¢ #·÷&É{≤ìøÏ ≈£L&Ü |ü+|üì uÛsÑ Ô¡ eTqdü‘Ô «· + q#·Ãø£
$dæ–b˛sTT ‘·*ì¢ #·÷&É{≤ìøÏ Á|üj÷· DyÓTÆ yÓfiS¯ ,Ô eTìwæøÏ e÷qe‘·«+ eTTK´eTì Ç˝≤ #ÓãT‘·T+~.
ªªH˚qT Hê ‘·*ì¢ nB #·se¡ T düeTj·T+˝À ñqï ‘·*ì¢ #·÷düTÿH˚+<äT≈£î MT nqTeT‹ m+‘·
e÷Á‘·+ nedüs+¡ ˝Ò<Tä . uÛ≤s¡´ ‘·*¢ n+fÒ ˙ ‘·*‘¢ √ düe÷q+ nH˚ dü+kÕÿs¡+ MT˝À ñ+&Ü*, n~
˝Ò<Tä .
ìC≤ìøÏ $TeTà*ï ‹s¡dÿü ]+∫ yÓfi≤fl\qï~ Hê n_ÛeT‘·+ ø±<äT, ø±˙ >ös¡$+|üã&˚+<äTø¬ H’ ê
ns¡Ω‘· ñ+&Ü* ≈£L&Ü!
ne‘·\ u≤<Ûä |ü&TÉ ‘·Tqï~ Hê ø£qï ‘·*!¢ ÄyÓT ô|+|üø+£ e\¢H˚ á s√E H˚qT ˙ eTT+<äTHêïqT.
n˝≤+{Ï~ øπ e\+ Hê yÓT&É˝À ‘ê[ ø£{qºÏ +<äT>±ZqT ÄyÓTqT H˚qT #·÷&Ü˝À e<√› MTs¡T #ÓbÕÔsê?µµ
(Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 27 y˚T 2012 : 29)
 73

düsd¡ «ü ‹øÏ ‘·q ‘·*ì¢ #·÷&É{≤ìøÏ ≈£L&É uÛsÑ Ô¡ neø±X¯+ ø£*Œ+#·&TÉ . n+<äT e\q n‘·ìøÏ
Áù|e÷qTsê>±\T ˝Òeì n˝≤+{Ï uÛsÑ Ô¡ <ä>sZ∑ ¡ ñ+&É≥+ e´s¡+ú nì düsd¡ «ü ‹ uÛsÑ qÔ¡ T e~* ‘·*ø¢ Ï ùde
#˚jT· &ÜìøÏ yÓfió¯ ‘·T+~.
ªe÷j·Tµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· <ë≥¢ <˚e<ëq+sêE. ø£<˝ä∏ À uÛ≤s¡´ MT<ä uÛsÑ ≈Ô¡ î£ nqTe÷q+‘√ ø£*>π
|üsê´ekÕHê\T øÏ+~ ø£<˝ä∏ À $e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
\ø°àå |ü‹, düsd¡ «ü ‹ <ä+|ü‘T· \T. düsd¡ «ü ‹ #ê˝≤ n+<ä+>± ñ+≥T+~. ‘·q uÛ≤s¡´≈£î ô|+&çø¢ Ï
eTT+<˚ me«]‘√HÓq’ dü+ã+<Û+ä ñ+<äì nqT≈£î+{≤&ÉT. uÛ≤s¡´‘√ düs<¡ ë>± ìHÓïe&ÓH’ ê Áù|$T+#ê&Ü
n+≥÷ Á|ü‹s√p n&ÉT>∑T‘ê&ÉT. Çø£ düsd¡ «ü ‹øÏ $düT>=∫à ∫qï|üŒ{Ï ÄyÓT C≤„|øü ±ìï #ÓãT‘·T+~.
‘·q≈£î @&ÉT dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT‡˝À Hêsêj·TD nH˚ nu≤“sTT ÄyÓTqT eTT<äTô› |≥Tº≈î£ Hêï&ÉT nì
#ÓãT‘·T+~. Hêsêj·TD es¡døü Ï nqï ne⁄‘ê&Éì #ÓãT‘·T+~. Bìï \ø°àå |ü‹ qeTà&ÉT. ∫e]øÏ n‘·ì
Ç+{Ï nÁ&ÉdTü ‘Ó\TdüTø=ì n‘·ì Ç+{ÏøÏ yÓfifl¯ {≤ìøÏ ìs¡sí TT+#·T≈£îì düsd¡ «ü ‹ì yÓ+≥u…≥Tºø=ì nø£ÿ&çøÏ
yÓfi≤Ô&TÉ . rsê nø£ÿ&É Hêsêj·TD≈£î Äs√>∑´+ u≤>∑˝øÒ £ eT+#·+˝À ñ+{≤&ÉT. Hêsêj·TDsêe⁄ eT‹dæeú T‘·+
‘·≈î£ ÿe nì ‘Ó\TdüT+Ô ~. ∫es¡≈î£ \ø°àå |ü‹ì >∑÷]à s¡#s· TT‘· Ç˝≤ ‘Ó*j·TCÒkÕÔ&TÉ .
ªªHêsêj·TDqT Ä dæ‹ú ˝À #·÷∫ \ø°àå |ü‹ Äe]+∫ ñqï Nø£{Ï ‘=\–b˛sTT+~. ˇø£ #˚‘√Ô
eTT≈£îÿ eT÷düT≈£î+≥÷ eTs√ #˚‘√Ô düsd¡ «ü ‹ #˚sTT |ü≥Tº≈î£ ì ãj·T≥≈£î q&ç#ê&ÉT \ø°àå |ü‹.
m+<äTø=∫à m+<äTø¬ [¢b˛‘·THêïyÓ÷ ns¡+ú #˚dTü ø√e&ÜìøÏ Á|üjT· ‘·ï+ #˚k˛Ô+~ düsd¡ «ü ‹. nsTT‘˚
‘˚≥ |ü&qç \ø°àå |ü‹ eTTK+ ÄyÓT≈£î dü+‘√cÕìï∫Ã+~µµ. (kÕøÏå : 24 pHé 2012 : 21)
n+<äyTÓ qÆ uÛ≤s¡´‘√ düTK+>± J$+#ê*‡q \ø°àå |ü‹ nqTe÷q+‘√ $\TyÓq’ ø±˝≤ìï eè<Ûë
#˚jT· ≥y˚T ø±ø£ ˇø£ ñqï‘·yTÓ qÆ e´øÏ‘Ô «· + ñqï Ä‘·ì uÛ≤s¡´qT, ÄyÓT e´øÏ‘Ô ê«ìï øÏ+#· |ü]#ê&ÉT.
Ç˝≤+{Ï $wüj÷· \ e\q Ä ≈£î≥T+u≤\T $∫äqï+ nj˚T´ |ü]dæ‹ú sêe#·Tà nì s¡#s· TT‘· #ÓãT‘ês¡T.
3.3.2.2. u≤<Û´ä ‘·\T
≈£î≥T+ã+˝Àì e´≈£î\Ô ej·TdüT‡ì ã{Ï,º bÕÁ‘·ì ã{Ϻ yê] u≤<Û´ä ‘·\T ñ+{≤sTT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î
‘·+Á&ç |æ\*¢ ï ô|+#·≥+, #·~$+#·≥+, ô|[flfió¯ fl #˚jT· ≥+ yÓTT<ä˝q’… $ ‘·+Á&ç u≤<Û´ä ‘·\T. |æ\\¢ T,
‘·*<¢ +ä Á&ÉT\ e÷≥\T $q≥+ ô|<ä\› qT >ös¡$+#·&+É . eè<ë∆|´ü +˝Àì ‘·eT ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\qT #·÷düTø√e≥+
|æ\\¢ u≤<Û´ä ‘·\T. Ç˝≤ ≈£î≥T+ã+˝À ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T, |æ\\¢ T u≤<Û´ä ‘·\qT ìs¡«]Ô+#·≥+ »s¡T>∑T‘·T+~.
á ø√eπø #Ó+~q ø£<\ä∏ qT øÏ+<ä $e]+#·&+É »]–+~.
 74

‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T ` |æ\\¢ T : ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T |æ\\¢ uÛ$Ñ wü´‘·TôÔ |H’ ˚ ÄX¯\T ô|≥Tº≈î£ ì J$düT+Ô {≤s¡T. uÛÀ»q+
<ä>sZ∑ q¡ T+∫ ã≥º\ es¡≈L£ n˙ï eTT+<äT |æ\\¢ øπ øπ {≤sTTkÕÔsÔ T¡ . |æ\\¢ n_Ûeè~∆ ø√düyT˚ ô|<ä\› T ‘·|kæ ÕÔsT¡ .
yê] dü+bÕ<äq, ø£weºü T+‘ê |æ\\¢ ø√düyT˚ yÓ∫ÃkÕÔsT¡ . n˝≤ yê] ø£w+ºü ˝ÀH˚ dü+‘√cÕìï yÓ‘T· ≈£îÿ+{≤s¡T.
Ç˝≤ |æ\\¢ ø√dü+ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T |ü&TÉ ‘·Tqï ø£cÕº\T yê] Äy˚<qä \T øÏ+~ ø£<˝ä∏ À >∑eTì+#·e#·TÃ.
ª(n‹) ‘Ó*yÓq’ yê&ÉTµ s¡#s· TT‘· MTHêø°så êyé e÷~sêCŸ. Ç+<äT z ù|<ä ]øå±yê&ÉT ‘·q ≈£îe÷s¡Tì
>=|üŒ>± #·~$+#ê\ì ‘·qT ]ø屑=øÏÿ ô|k’ Õô|k’ Õ ≈£L&Éu{… ºÏ ø=&ÉT≈£î #·<Tä e⁄\≈£î |ü+|æ+#·≥+ eTq+
á ø£<˝ä∏ À >∑eTì+#·e#·TÃ.
ˇø£ ]øå±yê&ÉT n‘·ì ≈£îe÷s¡T&ÉTì #·~$+#·≥+ ø√dü+ #ê˝≤ ø£w|ºü &ü TÉ ‘·T+{≤&ÉT. ˇø£s√E
n‘·ì≈£îe÷s¡T&ÉT sêe÷sêe⁄ <ä>sZ∑ ¡ qT+∫ ñ‘·sÔ +¡ sêe≥+ »s¡T>∑T‘·T+~. n+<äT˝À n‘·qT f…yÆ Té fÒãT˝Ÿ
ø=qTø√ÿyê\ì ‘·+Á&çì s¬ +&ÉTy˚\T |ü+|æ+#·eT+≥÷ sêkÕÔ&TÉ . Ä ne÷j·Tø£ ‘·+Á&ç ‘êqT ‹˙ ‹qø£
s√p ]øå± ‘=øÏÿ ô|k’ Õô|k’ Õ ≈£L&Éu{… qºÏ &ÉãT“\˙ï ø=&ÉT≈£î #·<Tä e⁄≈£î ñ|üj÷Ó >∑ |ü&TÉ ‘·THêïj·Tì #ê˝≤
dü+‘√wækÕÔ&TÉ . ‘·q ø£cÕºqï+‘ê eT]∫b˛‘ê&ÉT. ˇø£s√E |üì MT<ä sêe÷sêe⁄øÏ #·<Tä e⁄ #Óù|Œ ˝…øã s¡sY
sêe÷sêe⁄ }]øÏ yÓfió¯ ‘ê&ÉT. nqTø√≈£î+&Ü ]øå± m≈£îÿ‘ê&ÉT. ]øå± e´øÏÔ n&É>±Z ‘·qT |üì #˚ùd
ø£fi≤XÊ\ ù|s¡T #ÓãT‘ê&ÉT. n‘·ì |æ\y¢ ê&ÉT n<˚ ø£fi≤XÊ\˝À #·<Tä e⁄‘·THêï&Éì ‘Ó\TdüTø=ì s¬ +&ÉTy˚\
s¡÷bÕj·T\T ‘·q ø=&ÉT≈£îøÏ Çe«eTì ˝…øã s¡søY Ï ÇkÕÔ&TÉ . Ä e÷cÕºsT¡ sêe÷sêe⁄≈£î ãT~∆e#˚Ã˝≤
Á|üe]ÔkÕÔ&TÉ . Ä ‘·sT¡ yê‘· sêe÷sêe⁄ Á|ües¡˝Ô À e÷s¡TŒ edüT+Ô ~. ‘·eT ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\ ø£cÕºìï Á>∑V≤æ kÕÔ&TÉ .
˝…øã s¡s‘Y √ Ç˝≤ n+{≤&ÉT.
ªªe<äT› kÕsY, H˚qT bı<äT|ü⁄>± yê&ÉT≈£î+fÒ, s¬ +&ÉT eT÷&ÉT HÓ\\T e÷ Hêqï Hê≈£î &ÉãT“
|ü+#·qø£ÿsπ <¢ Tä kÕsY. e÷ neTàøÏ J‘·+ sêø£b˛‘˚ Ç+{À¢ Çã“+<˚ ø£<ë. Hê≈£î |ü+|üe\dæq nedüs+¡
˝Òøb£ ˛‘˚ yêfi¯fløÏ ø±düÔ yÓd\ü Tu≤≥e⁄‘·T+~. á &ÉãT“\T MT <ä>sZ∑ H¡ ˚ ñ+#·+&çµµ.( áHê&ÉT 1 @Á|ò˝æ Ÿ
2012 21)
á $<Û+ä >± ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T ‘·eT |æ\\¢ ø√dü+ ìs¡+‘·s+¡ ø£w|ºü &ü TÉ ‘·÷ yê]ì #·~$düT+Ô fÒ
|æ\\¢ T e÷Á‘·+ Ä &ÉãT“qT nqedüs¡ $wüj÷· \≈£î Ks¡Tà #˚dæ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\qT yÓ÷dü+ #˚jT· &É+
»s¡T>∑T‘·T+<äì á ø£<˝ä∏ À ‘Ó*j·TCÒjT· &ÉyTÓ qÆ ~.
 75

|æ\\¢ T ` ‘·*<¢ +ä Å&TÉ \T : ‘·*<¢ +ä Å&TÉ \≈£î |æ\˝¢ Ò Ädæ.ú ‘êeTT mìï ø£cÕº\T |ü&H’Ó ê |æ\*¢ ï u≤>±
#·÷düTø√yê\ì Å|‹ü ˇø£ÿ ‘·*<¢ +ä Å&TÉ \T ø√s¡T≈£î+{≤s¡T. n<˚ $<Û+ä >± ‘·*<¢ +ä Å&TÉ \qT ≈£L&Ü u≤>±
#·÷düTø=H˚ |æ\\¢ T ≈£L&Ü eTq düe÷»+˝À ñHêïs¡T.
Ä<äsD¡ : |æ\\¢ T ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\qT eè<ë›|´ü +˝À #ê˝≤ C≤Á>∑‘>Ô· ± #·÷düTø√yê*. yê]ì ‘·eT‘√H˚
ñ+#·Tø=ì ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\ nedüsê\qT rs¡Ãe\dæq u≤<Û´ä ‘· |æ\\¢ ~. n˝≤ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\qT C≤Á>∑‘>Ô· ±
#·÷∫q ø£<qä∏ T øÏ+<ä $e]+#·&+É »]–+~.
ª@ø±+‘· kÂ<Û+ä µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· mHé. |òTü {Ïø±#·\sêe⁄. Ç+<äT˝À ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\≈£î ≈£îe÷s¡T&ÉT
Ç+{Ïì ì]à+∫ yê]ì Áù|eT‘√ #·÷düTø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ªª|æ\\¢ T ô|]– ô|<äs› TT ô|[¢fij
¢¯ ÷· ´ø£ eT<Û´ä q&Éyêπø n+øÏ‘e· Tj˚T´ ô|<ä\› Tqï ø=ìï y˚\
≈£î≥T+u≤\‘√ b˛\TÃ≈£îì bı+–b˛j·÷s¡T. ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\qT z˝ÒC¶ Ÿ ôVAyéT˝ÀH˚ #˚sπ Ã+<äT≈£î yÓTT>∑T#Z ÷· ù|
y˚˝≤~eT+~ _&É˝¶ ≤¢ ø±≈£î+&Ü ‘·eT ≈£îe÷s¡T&ÉT ‘·q |ü]s¡øDå£ ˝ÀH˚ ‘·eTø√dü+ ˇø£ @ø±+‘· kÂ<Û+ä
ì]à+#ê&ÉT. ø£qïyêfi¯fl düTKdü+‘√cÕ\ ø√dü+ Ç+‘·>± Ä˝À∫+#˚ dü+‘êq+ n+<ä] n<äèwü+º ˝Àq÷
ñ+&É<y˚ ÷Ó nì|æ+∫+~µµ. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 28 nø√ºãsY 2012 : 18)
ø£ì, ô|+∫ düs«¡ + #·÷düT≈£îqï ‘·*<¢ +ä Å&TÉ \qT uÛ≤s¡+>± uÛ≤$+#˚ á düe÷»+˝À Á|ü|⁄ü \¢ ‘·q
‘·*<¢ +ä Á&ÉT\≈£î @ø±+‘· kÂ<Ûëìï ì]à+∫ yê] jÓ÷>∑øπ eå ÷\T ‘Ó\TdüT≈£î+{≤&ÉT. ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\qT u≤>±
#·÷düTø√e&É+ á ø£<˝ä∏ À ø£ì|ædTü +Ô ~.
ìsê<äsD¡ : ˇø£|ðü &ÉT ñeTà&ç ≈£î≥T+u≤\T+&˚$. n+<äT˝À ∫qï ∫qï ‘ês¡‘e· ÷´\T, Çã“+<äT\THêï
n+<äs÷¡ ø£*dæ ñ+&˚yês¡T. ñeTà&ç ≈£î≥T+u≤\˝À ªHêµ nqT kÕ«s¡+ú ñ+&˚~ ø±<äT. Áù|eT, ÄbÕ´j·T‘·,
nqTsê>∑+, ndü\T me] |æ\\¢ T mes¡T nì≈£L&Ü ‘Ó\TdüTø√e&É+ ø£w+ºü >± ñ+&˚~. me]øÏ @ ø£w+ºü
e∫ÃHê q\T>∑Ts¡÷ #˚] z<ë]Ã Ä ø£cÕº\˙ï >∑føº… ÿÏ +#˚yês¡T. nsTT‘˚ Ç|üð&ÉT sêqTsêqT ø±\+ e÷]
Ä<ÛTä ìø£ ø±\+ e∫Ã, ñeTà&ç ≈£î≥T+ã+ ø±düÔ $&çb˛sTT ∫qï ≈£î≥T+ã+ nsTT+~. Ç|ü⁄Œ&ÉT ≈£î≥T+ã+
n+fÒ Ç<äs› T¡ ˝Ò<ë eTT>∑sZ T¡ nì #Ó|Œü e#·TÃ. Ç|üŒ{Ï ‘·s+¡ |æ\\¢ T ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\qT eè<ë›ÁX¯eT+˝À
ñ+#·T‘·THêïs¡T. Ç+ø=+<äs¬ ‘’ ˚ m+‘· dü+bÕ~+∫Hê ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\ì |üP]Ô>± yês¡T Áã‹øÏ ñHêïs¡qï
$wüjT· + ≈£L&Ü eT]Ãb˛sTT Á|üe]Ô+#·≥+ »s¡T>∑T‘·T+~. ∫e]øÏ e÷qe‘·« $\Te*ï ø√˝ÀŒsTT
ø£kÕsTT\T>± J$düTHÔ êïs¡T.
á ø√e≈£î #Ó+~q ø=ìï ø£<\ä∏ qT $e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
 76

ªìs¡j
í T· +µ ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ XË\’ C≤ $TÁ‘·. Ç+<äT˝À |æ\\¢ T ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\ì yÓ÷dü+ #˚jT· ≥+,
|ü{+ºÏ #·Tø√ø£b˛e&É+ á ø£<˝ä∏ À ø£ì|ædTü +Ô ~.
‘·*¢ ‘·q u≤<Ûqä T ≈£L‘·T]øÏ ñ‘·sÔ +¡ <ë«sê ‘Ó*j·T#˚dTü +Ô ~. ‘·q ‘·+Á&ç ô|q¸Hé mì$T~ y˚\T
edüT+Ô fÒ ‘·*ø¢ Ï s¬ +&ÉTy˚\ì #Ó|Œü ≥+, ‘·q ‘·*¢ Ä $wüj÷· ìï Á>∑V≤æ +∫Hê, rdüT≈£îqï~ Hê ø=&ÉTøπ ø£<ë
nì }s¡T≈£î+≥T+~. ‘·*ì¢ Ç+{À¢qT+∫ bıeTàq≥+, qøÏ© |üÁ‘ê\T #˚‹øÏ∫à yÓfifl¯ eTq≥+ Ä ‘·*ì¢
eè<ë∆|´ü +˝À ‘·q ø=&ÉT≈£î ìs¡ø¢ ´å£ + #˚jT· ≥+, yÓTT<ä˝q’… $wüj÷· *ï ‘·*¢ ≈£L‘·Ts¡TøÏ ‘Ó*j·T#˚dTü +Ô ~.
∫qï|üð&ÉT Ä ø=&ÉT≈£îì #·~$+#·≥+ø√dü+ ‘·*¢ |ü&¶É ø£w+ºü , yê&ÉT dü÷ÿ˝ŸqT+∫ Ç+{ÏøÏ sê>±H˚ ~wæº
rj·T≥+, yê&çø√dü+ ø£w|ºü &ü ≥É + »s¡T>∑T‘·T+~. yê&ÉT ô|<Óq›’ ‘·sT¡ yê‘· ‘·q ‘·*ì¢ dü]>± #·÷&Éø£
b˛e≥+, ÄyÓT≈£î e∫Ãq ô|q¸Hé ˝≤ø√ÿe≥+ Ç˝≤ ‘·q ‘·*¢ sêdæq ñ‘·sÔ êìï ø£\Œq #·<Tä e⁄‘·T+~.
ªª|ü<fi˚ fl¯ bÕ≥T ‘·q ô|q¸Hé m+‘· nì n&É>≈∑ î£ +&Ü ‘Ó*dæHê ø=&ÉT≈£î m+‘· ÇùdÔ n+‘˚ rdüTø√e≥+
$X‚w+ü ,......ÄyÓTqT Ç+{À¢qT+∫ yÓfifl¯ eT+≥÷ Ç∫Ãq u≤´+≈£î ø±–‘ê\T qøÏ©$>± >∑T]Ô+#·&+É ......‹]–
n&Éøÿ£ b˛e≥+, ø=&ÉTøπ ø£<ë nì uÛ]Ñ +#·≥+ $X‚w+ü .....ÄyÓT düV≤ü q+ eTT+<äT @ &çÁ^\T dü]‘·÷>∑e⁄
ø£<ë nì......‘·q eTqdüT˝À nqT≈£î+≥T+~....ø£\Œq≈£î >∑+≥ùd|ü⁄ ø£˙ïs¡T Ä>∑˝<Ò Tä µµ. (Á|üC≤X¯øÔÏ : 22
p˝…’ 2012 : 9)
ñ‘·sÔ êìï #·~$q ‘·sT¡ yê‘· ‘·*ì¢ ‘·qe<ä≈› î£ rdüT≈£îsêe≥+ ø√dü+ yÓ[flq ø£\Œq neTà
X¯yêìï #·÷dæ u≤<Ûä |ü&TÉ ‘·T+~. #·ìb˛sTTq $wüj÷· ìï nqï #Ó|Œü q+<äT≈£î ÄyÓT #ê˝≤ <äT:K |ü&TÉ ‘·T+~.
‘·*¢ <äV≤ü q dü+kÕÿsê\T |üP]Ô nsTTq ‘·sT¡ yê‘· ø£\Œqì nqï |æ*∫ neTà Ns¡\T, &ÉãT“ |ü+#·{≤ìøÏ
dæ<|∆ä &ü ≥É + #·÷dæ ø£\ŒqøÏ e÷qe »qà MT<˚ $s¡øÔÏ #Ó+<äT‘·T+~. nqï e÷≥\T $q˝Òø£ nø£ÿ&ç qT+&ç
}¬sfi¯ó‘·T+~. nqï≈£î ‘·*¢ >=|üŒ‘·Hêìï #ÓãT‘·T+~.
Ç˝≤ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T |æ\\¢ MT<ä ÄX¯\T ô|≥Tºø=ì yê] ø£w+ºü <Ûës¡b˛dæ Á|üj÷Ó »≈£î*ï #˚ùd,Ô
∫e]øÏ yê]øÏ Ä<äsD¡ ø£sT¡ esTT´+<äì s¡#s· TTÅ‹ n_ÛÁbÕj·T|ü&TÉ ‘·T+~.
ªìwüÿ苵 s¡#s· TT‘· >√qT>∑T+≥ eTTs¡∞ø£èwü.í ø£<˝ä∏ À ‘·q ‘·+Á&çì uÛ≤s¡+>± uÛ≤$+∫ ≈£îe÷s¡T\T
ìÁ<äb˛‘·Tqï ‘·+Á&çì Áã‹øÏ ñ+&É>±H˚ düàXÊq+˝À e<ä* yÓ[flsêe&Üìï ø£<˝ä∏ À >∑eTì+#·e#·TÃ.
ø£<˝ä∏ À <Ûsä à¡ j·T´≈£î Ç<äs› T¡ ø=&ÉT≈£î\T, ˇø£ ≈£L‘·Ts¡T. <Ûsä à¡ j·T´ |æ\\¢ qT u≤>± #·~$kÕÔ&TÉ .
ô|<äø› =&ÉT≈£î X‚KsYì ˝≤j·TsY>±, ∫qïyê&ÉT j·T+.ø±yéT #˚dæ _õHÓdt #˚jT· &É+‘√ Ç<äs› T¡ ø=&ÉT≈£î\T dæsú ¡
|ü&TÉ ‘ês¡T. ≈£L‘·T]ì u≤>± #·~$+∫ eT+∫ dü+ã+<Û+ä #·÷∫ |òTü q+>± ô|[fl #˚kÕÔ&TÉ . Ç<ä]› ø=&ÉT≈£î\T
 77

‘·+Á&çì uÛ≤s¡+>± uÛ≤$+∫ Äs¡THÓ\\T ˇø£]+{À¢, Ç+ø√ Äs¡THÓ\\\T Ç+ø√ ø=&ÉT≈£î Ç+{À¢
ñ+&ÉeTì ‘·+Á&çì |ü+#·T≈£î+{≤s¡T. n~ Ä Çfi¯fl˝À¢ ‘·q ø√&Éfifl¯ dü÷{Ïb˛{Ï e÷≥\T eT]j·TT ø=&ÉT≈£î\T
yê]πø eT<ä‘› T· Çe«≥+ Ç˝≤ <Ûsä à¡ j·T´ ìdü‡Vü‰j·T dæ‹ú ˝À ñ+&˚yê&ÉT. ∫qïø√&É\T |ü⁄{+ºÏ {ÏøÏ yÓ[flb˛sTT+~.
‘·sê«‘· X‚KsY, yÓ÷Vü≤Hé, ø£fi¯ eTT>∑TsZ ÷¡ düe÷y˚Xe¯ Tj·÷´s¡T.
ªª#êøÏØ #˚jT· ˝Òø£ Hê uÛ≤s¡´ |ü⁄{Ï+º {ÏøÏ yÓ[flb˛sTT+~. Hêπø e+&çô|fÒº ~≈£îÿ˝Ò<Tä . qTy˚«
rdüT≈£î yÓfió¯ flµµ nHêï&ÉT yÓ÷Vü≤Hé.
qTe⁄« rdüT≈£î yÓfifl¯ eT+fÒ qTe⁄« rdüT≈£î yÓfifl¯ eTì nqï<äeTTà*<äs› ÷¡ yê~+#·T≈£îHêïs¡T.
ªªø£qï‘·+Å&ç nHês√>∑´+‘√ ñ+fÒ Ç<äs› ÷¡ yê~+#·T≈£î+≥THêïsê. MTs¡d\ü T eTqTwüß˝ÒHê?
mes√ ˇø£sT¡ yÓ+≥H˚ Vü‰dæŒ≥˝Ÿ˝À #˚]Œ+#·+&çµµ nqï~ ø£fi.¯
ªª˙≈£î e÷Å‘+· ‘·+Å&ç ø±<ë. qTe⁄« rdüT≈£îyÓ[fl #˚]Œ+#·Tµµ nHêï&ÉT X‚KsY.
ªªÇ~ eTØ u≤>∑T+~. ô|fi¯flsTT n‘·yÔ ê]+{ÏøÏ yÓ[flq ‘·sê«‘· Hêπø+ u≤<Û´ä ‘· ñ+≥T+~?
|üsêsTT <ëìøÏ+<˚ ˝…K.â
ªª|üsêsTT <ëìyÓ‘’ ˚ H√s¡T eT÷düT≈£îì yÓfió¯ fl, e÷{≤¢&≈É î£ µµ ø£dsæ ê&ÉT yÓ÷Vü≤Hé. ø£fi¯ nqï*<äØ› ï
‹{Ϻ yÓ[flb˛sTT+~µµ. (Ä+Å<ÅäÛ |uü ÑÛ : 22 @Å|˝æ Ÿ 2012 : 19)
n˝≤ ø=&ÉT≈£î\T, ≈£L‘·Ts¡T ˇø£]ì ˇø£sT¡ yê~+#·T≈£îqï ‘·sT¡ yê‘· ìÁ<äb˛‘·Tqï ‘·+Å&ìç Ä{À˝À
düàXÊHêìøÏ rdüTø¬ [fl nø£ÿ&É e~˝ÒkÕÔsT¡ . á $wüjT· + |üøÿÏ +{Ïyê] <ë«sê b˛©düT\≈£î #˚sT¡ ‘·T+~.
yÓ+≥H˚ b˛©düT\T düàXÊq+ #˚sT¡ ≈£î+{≤s¡T. <Ûsä à¡ j·T´qT ÄdüT|üÁ‹øÏ |ü+|æ+∫ yÓ<’ ´ä ùde\+~kÕÔsT¡ . ‘·q
|æ\\¢ MT<ä øπ düTô|≥º e<›ìä b˛©düT\ì ã‹e÷\T‘ê&ÉT. á dü+|òTü ≥q #·÷dæ môd‡’ yê] |æ\\¢ ≈£î
øöì‡*+>¥ Ç|æŒ+∫, ãT~› #ÓãT‘ê&ÉT. |æ\\¢ T e÷] ‘·+Á&çì ø£eå ÷|üD ø√] ‘·eT Ç+{ÏøÏ rdüTø¬ fi≤ÔsT¡ .
‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T |æ\\¢ T m˝≤+{Ï ‘·|ðü \T #˚dHæ ê ø£$å T+#˚ >∑TD+ ñ+<äì, |æ\˝¢ Ò ‘·eT ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\
MT<ä Áù|eT #·÷|üsì¡ ô|’ ø£<\ä∏ ˝À #Ó|Œü &É+ »]–+~.
3.3.3. $yêùV≤‘·s¡ dü+ã+<Ûë\T
uÛ≤s¡‘· kÕ+Á|ü<ëj·÷\˝ÀH˚ $yêVü≤ e´edüú eTTK´yÓTqÆ ~. Á|ü‹ eTìwæøÏ J$‘·+˝À eTTK´yÓTqÆ
|òTü ≥º+ ô|[fl. ˇø£kÕ] ô|fiËfl’ q ‘·sT¡ yê‘· yês¡T Áã‹øÏq+‘·ø±\+ ø£*dæ J$+#·≥+ »s¡T>∑T‘·T+~.
á kÕ+Á|ü<ëj·T+ Ç‘·s¡ <˚XÊ\˝À ‘·≈î£ ÿe>± ø£qã&ÉT‘·T+~. nsTT‘˚ Ç{°e\ ø±\+˝À uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ ˝À
 78

≈£L&Ü $<˚o yê‘êes¡D+ sêe≥+ ∫+‹+#· e\dæq $wüjT· +. uÛ≤s¡´≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü uÛsÑ ,Ô¡ uÛsÑ ≈Ô¡ î£
‘Ó*j·T≈£î+&Ü uÛ≤s¡´ Ç‘·sT¡ \‘√ nÁø£eT dü+ã+<Ûëìï ô|≥Tºø√e≥+ H˚{Ï düe÷»+˝À ø£qã&ÉT‘·T+~.
á nÁø£eT dü+ã+<Ûë\ e\q ≈£î≥T+ã+˝À ø£\‘·\T, $yê<ë\T, $&Ü≈£î\T n+≥÷ ≈£î≥T+u≤\T
$∫äqï+ ne⁄‘·THêïsTT.
3.3.3.1. uÛ≤s¡´
uÛ≤s¡´ ‘·q uÛÑs¡Ô≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü Ç‘·s¡T\‘√ nÁø£eT dü+ã+<Ûëìï ø=+‘· eT+~ ø£*–
ñ+{≤s¡T. uÛsÑ Ô¡ ‘·qì dü]>± #·÷&Éø£ b˛e≥+ ˝Ò<ë Ád”øÔ Ï ô|+&çø¢ Ï eTT+<äT q&É∫q Áù|e÷j·TD+, uÛsÑ Ô¡
uÛ≤s¡´qT düTK ô|≥ºøb£ ˛e&É+ yÓTT<ä˝q’… ø±s¡D≤\ e\q Ád”Ô nÁø£eT dü+ã+<Û+ä ô|≥Tºø√e&É+ ø£ì|ædTü HÔ êïsTT.
ªìX¯Ùã∆ ìs¡j
í T· +µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ø=‘·|Ô *ü ¢ eTDÏÁ‹Hê<∏sä êE. ˇø£ Ád”Ô ‘·q uÛsÑ ≈Ô¡ î£ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
Ç‘·sT¡ \‘√ nÁø£eT dü+ã+<Û+ä ô|≥Tºø√e&É+ á ø£<˝ä∏ À ø£ì|ædTü +Ô ~.
n_ÛeTqT´, #·]‘· uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ T. M]øÏ Ç<äs› T¡ |æ\\¢ T lø£s,Y Á|üu≤Û ø£s.Y m˝≤+{Ï düeTdü´\T
˝Ò≈î£ +&Ü yê] Jeq+ düC≤e⁄>± kÕπ>~. #·]‘· uÛsÑ Ô¡ _õHÓdt |üqT\MT<ä y˚sπ }¬sfi¯fl≥+ nø£ÿ&É HÓ\\T
HÓ\\T ñ+&É≥+‘√ #·]‘·˝À ø±eTyê+#Û\· T m≈£îÿyÓ,’ ‘·qqT #·÷dæ yÓfifl¯ {≤ìøÏ e∫Ãq ‘·q ø±¢dyt T˚ {Ÿ
eT<ÛTä CÀwæ‘√ ‘·q ø±e÷ìï rs¡TÃ≈£î+≥T+~. á $wüj÷· ìï #·÷∫q |üøÿÏ +{Ï z+ø±sYì ‘·q $wüjT· +
uÛsÑ ≈Ô¡ î£ #Ó|Œü e<ä+› ≥÷ n‘·ì ø±e÷ìï ≈£L&Ü rs¡TdüT+Ô ~. ‘·q uÛsÑ ≈Ô¡ î£ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü C≤Á>∑‘Ô· |ü&TÉ ‘·T+~.
ÄyÓT˝À ø±eT+ |ü⁄{Ïqº |üð&É˝≤¢ ˇø=ÿø£ÿ]‘√ ‘·q ø√]ø£qT rs¡TÃ≈£î+≥T+~. n˝≤ ˇø£ÿsπ +{Ï #·T≥TºÁ|üøÿ£ \
e⁄+&˚ X¯sà¡ , Hêπ>X¯«s¡sêe⁄, uÛ>Ñ y∑ êHé, ø±y˚TXŸ\‘√ #·]‘· ‘·q ø√]ø£ì rs¡TÃ≈£î+≥T+~. á $wüjT· +
n_ÛeTqT´øÏ ‘Ó*dæ #·]‘· Ç˝≤+{Ï dæ‹ú øÏ sêe{≤ìøÏ H˚H˚ eTTK´ ø±s¡D+ nì nqT≈£î+{≤&ÉT. H˚qT
Ç+{Ï˝ÀH˚ e⁄+fÒ #·]‘· Ç˝≤ #˚ùd~ ø±<äT ø£<ë! nì ‘·q J$‘·+ MT<ä $s¡øÔÏ #Ó+<äT‘ê&ÉT. $wüjT· +
ô|<ä~› ø±ø£ eTT+<˚ ‘êqT #·ìb˛yê\ì ìs¡sí TT+#·T≈£î+{≤&ÉT.
n˝≤ nqT≈£îqï<˚ ‘·&eÉ ⁄>± ˇø£ •\Œø±s¡Tì <ä>]Z∑ ø¬ [fl ˇø£ •˝≤Œìï s¡V≤ü dü´+>± #ÓøÿÏ kÕÔ&TÉ .
|üP]Ô nsTTq ‘·sT¡ yê‘· ˇø£s√E $Á>∑V‰ü ìï Ä$wüÿ]+#˚ |üìì ‘·q ùdïVæ≤‘·T&ÉT •eøÏ n|üŒ#Ó|Œæ ,
Ä $Á>∑V≤ü Ä$wüÿs¡D≈£î eTT+<äT n_ÛeTqT´ me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü yÓ[fl ˇø£ #Ó≥TºøÏ ñ] y˚dTü ≈£î+{≤&ÉT.
Çø£ }] eT<Û´ä ˝À Ä$wüÿ]+#·ã&çq •\Œ+ #·÷ùdÔ n+<ä]ø° ÄX¯Ãs¡´+ y˚dTü +Ô ~. n_ÛeTqT´
uÛ≤s¡´ #·]‘· Äs¡T>∑T] |ü⁄s¡Twüß\ eT<Û´ä ˝À ø±eT≈£îsê\T>± ñ+≥T+~. Ä $Á>∑V‰ü ìï #·÷dæq •e ‘·q
ùdïVæ≤‘·T&ÉT n_ÛeTqT´ ø√dü+ }s¡+‘ê yÓ‘T· ≈£î‘ê&ÉT. n_ÛeTqT´ ‘·q uÛ≤s¡´ $Á>∑V‰ü ìï n˝≤ #˚sTT+#·≥+
 79

|üØø£å>± Ä˝À∫+∫q •e nqTe÷q+‘√ u≤>± yÓ‹øÏ‘˚ ˇø£ #Ó≥Tº≈£î ñ]y˚düTø=ì #·ìb˛sTT

ñ+&É{≤ìï >∑eTìkÕÔ&TÉ . <ä>]Z∑ ø¬ [fl #·÷ùdÔ n_ÛeTqT´ #˚‹˝À ˇø£ ñ‘·sÔ +¡ ñ+≥T+~. Ä ñ‘·sÔ +¡ ˝À
Ç˝≤ ñ+≥T+~....
ªªHê uÛ≤s¡´ #·]‘·≈î£ Äs¡TeT+~ Á|æjT· T\THêïs¡T. á $wüjT· + Hê≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü #ê˝≤
C≤Á>∑‘Ô· |ü&+ç ~, ø±˙ Hê≈£î ‘Ó*dæ+~. á $yêVü≤ e´edüqú T Áãwüߺ |ü{+ºÏ ∫+~. BìøÏ ˇø£sø¡ +£ >± H˚qT
≈£L&Ü ø±s¡D+, m+<äTø£+fÒ _õHÓd˝t À |ü&ç uÛ≤s¡´qT düTK ô|≥º≥+ eT]Ãb˛j·÷qT. BìøÏ •ø£>å ± H˚qT
#·ìb˛‘·THêïqT. Hê˝≤>±, HêuÛ≤s¡´˝≤>± Ç+¬øe«s¡÷ ø±≈£L&É<äì }] eT<Ûä´˝À Ä $Á>∑Vü‰ìï
Ä$wüÿ]+#êqT. ÄyÓT eT+∫>± e÷] |æ\\¢ ‘√ Áã‹øÏ‘˚ #ê\T. ÄyÓTqT Áù|$T+∫q......Áù|$TdüTqÔ ï
e´øÏ>Ô ±.....á|üì #˚XÊqT. Hê Ädæ˝Ô À Çs¡y’Ó ◊<äT XÊ‘·+ #·]‘·≈î£ , j·÷uÛ’… XÊ‘·+ |æ\\¢ ≈£î, Çs¡y’Ó ◊<äT
XÊ‘·+ Ä $Á>∑V≤ü + e⁄+∫q dü\ú dü+s¡øDå£ ø√dü+ M\THêe÷ ÁyêXÊqT. Ä |üÁ‘ê\qT Hê dü&º sû ÷¡ yéT˝À
fÒãT˝Ÿô|q’ ñ+#êqT. qqTï ø£$å T+#·+&ç......
MT n_ÛeTqT´µµ. (dü÷s¡´ : 17 pHé : 2012)
Ç˝≤ #·]‘·˝≤>± Á|üe]ÔùdÔ Á|ü‹ ≈£î≥T+ã+˝À ø£\Vü‰\T, ndü÷j·T\T, nbÕsêú\T, nqTe÷Hê\T
ekÕÔsTT. ø=ìï #√≥¢ nÁø£eT dü+ã+<Û+ä e\q uÛsÑ Ô¡ Ä‘·àVü‰‘·´ #˚dTü ø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. Bì <ë«sê
Ád”Ô ˇ+≥] ne⁄‘·T+~. |æ\\¢ T nHê<Û\ä e⁄‘ês¡T nì s¡#s· TT‘· á ø£<ä∏ <ë«sê ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT.
ª\j·T+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· _.|æ. ø£sT¡ D≤ø£s.Y uÛ≤s¡´ y˚s=ø£]‘√ nÁø£eT dü+ã+<Û+ä ô|≥Tºø√e≥+
e\¢ uÛsÑ Ô¡ e÷qdæø+£ >± u≤<Û|ä &ü ç ∫e]øÏ Ä‘·àVü≤‘·´ #˚dTü ø√e≥+ á ø£<˝ä∏ À $e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
Á|üu≤Û ø£sY n‘·ì uÛ≤s¡´ Ç<äs› ÷¡ >∑es¡ïyÓT+{Ÿ ñ<√´>∑T\T. M]<ä]› ø° ˇø£ bÕ|ü ≈£L&Ü ñ+≥T+~.
ô|fiËfl’ q ø=‘·˝Ô À á ≈£î≥T+ã+ u≤>±H˚ ñ+&˚~, ø±˙ Á|üu≤Û ø£sY uÛ≤s¡´ ‘êqT |üì#˚dTü qÔ ï Ä|òd” Tü ˝À
ø±+‘êsêe⁄ nqTe´øÏ‘Ô √ nÁø£eT dü+ã+<Û+ä ô|≥Tº≈î£ +≥T+~. á $wüjT· + Á|üu≤Û ø£s≈Y î£ ‘Ó*dæ bÕ|üqT
rdüTø=ì ÄyÓT≈£î <ä÷s¡+>± ñ+{≤&ÉT. ‘êqT nÁø£eT dü+ã+<Û+ä ô|≥Tº≈î£ qï dü+>∑‹ ÄyÓT uÛsÑ ≈Ô¡ î£
‘Ó*dæHê ‘·q yÓK’ ]ì ÄyÓT e÷s¡TÃø√<äT. ÄyÓTqT @MT nq˝Òø£ u≤>± Á≈£î+–b˛sTT n‘·qT Áã‹≈£î+&É>±H˚
ÄyÓT uÛ≤s¡´ Ç+ø=ø£]ì düTKô|≥º≥+ ‘·≥Tºø√˝Òø£ eT+<äT Á‘ê>∑{≤ìøÏ n\yê≥T |ü&‘É ê&ÉT. n˝≤ Äs√>∑´+
ø°Då +Ï ∫q Á|üu≤Û ø£sY bÕ|ü uÛ$Ñ wü´‘Y ø√dü+ Ä˝À∫+∫ uÛ≤s¡´≈£î ø£ãTs¡T #˚kÕÔ&TÉ .
ÄyÓT e∫Ãq ‘·sT¡ yê‘· bÕ|üqT ÄyÓT #˚‹øÏ n|üŒ–+∫, ˇø£ ô|˝’ò Ÿ ÄyÓT #˚‹øÏkÕÔ&TÉ . s¬ \’ T ø£~*
yÓfió¯ qÔ ï dü+<äs“¡ +¤ ˝À Á|üu≤Û ø£sY Ä s¬ \’ T ∫e] ø£+bÕsYyº TÓ +{Ÿ øÏ+<ä |ü&ç ÁbÕD≤\T $&ÉTkÕÔ&TÉ . Á|üu≤Û ø£sY
 80

n‘·ì uÛ≤s¡´øÏ∫Ãq ô|˝’ò Ÿ˝À n‘·ì ÄdæìÔ bÕ|üøÏ sêdæ∫Ãq≥T¢ eT]j·TT bÕ|üøÏ >±]¶jT· Hé>± bÕ|ü ‘·*H¢ ˚
ìj·T$T+∫q≥T¢ ñ+≥T+~.
uÛ≤s¡´ Ç‘·sT¡ \‘√ nÁø£eT dü+ã+<Û+ä ô|≥Tºø√e&É+ e\q uÛsÑ Ô¡ Ä‘·´Vü≤‘·´ #˚dTü ø=ì ÁbÕD≤\qT
ø√˝ÀŒe&É+ ô|’ ø£<\ä∏ ˝À ‘Ó\|ü&+É »]–+~. ø£qTø£ uÛ≤s¡´ Ç‘·sT¡ ‘√ nÁø£eT dü+u+<Û+ä ô|≥Tºø√e&Éìï
‘·≥Tºø√˝Òø,£ uÛ≤s¡´qT @$T nq˝Òø£ eT>∑yês¡T Ä‘·àVü≤‘·´\T #˚dTü ø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
3.3.3.2. uÛsÑ Ô¡
Ç+{À¢ uÛ≤s¡´ ñHêï ø=+‘·eT+~ uÛsÑ \Ô¡ T |üsÁ¡ d”Ô bı+<äTø√s¡T≈£î+{≤s¡T. n+<ä+, #·sà¡ s¡+>∑T,
X¯Øsêø£è‹ì #·÷dæ y˚sπ yê]‘√ ø±$T+#ê\ì <ëì ø√dü+ m+‘· es¡ø¬ H’ ê ~>∑C≤s¡≥+ »s¡T>∑T‘·T+~.
Ç+{À¢ì &ÉãT“, ã+>±s¡+ yê]øÏ ÇkÕÔsT¡ . yê] MT<ä Áù|eT‘√ ‘·q uÛ≤s¡´ MT<ä ∫sê≈£î, ø√|ü+, $düT>∑T
#·÷|æ+#·≥+ ˝Ò<ë yê]ì ø=≥º≥+ yÓTT<ä˝q’… $ #˚kÕÔsT¡ . Ç+ø± uÛ≤s¡´ Ç+{Ï˝À ˝Òì düeTj·T+˝À y˚sπ
Ç‘·s¡ ø±s¡D≤\ <ë«sê |üsêsTT Ád”\Ô ‘√ ‘·eT ø±e÷ìï rs¡TÃ≈£î+{≤s¡T. á ø√e≈£î #Ó+~q ø£<qä∏ T
$e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ªCÀVü‰Ø$+&√µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· yÓ.’ lsêeTT\T. ø£<˝ä∏ À uÛ≤s¡´ì ø±<äì y˚sπ Ád”‘Ô √ ‘·q ø±eT
ø√]ø£\qT eTH√Vü≤sY rs¡TÃø=+≥÷ ñ+{≤&ÉT. Ä $wüjT· + ‘·q uÛ≤s¡´≈£î ‘Ó*dæq|üð&ÉT ÄyÓTô|’ ∫sê≈£î
|ü&TÉ ‘ê&ÉT. ∫e]øÏ ‘·q uÛ≤s¡´ >=|üŒ‘·Hêìï ‘Ó\TdüT≈£î+{≤&ÉT.
eTH√Vü≤sY, Ádüe+‹ uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ T. eTH√Vü≤sY dæìe÷\≈£î <äsÙ¡ ø£‘«· + #˚ùdyê&ÉT. n‘·ì ÁøÏ+<ä
Ádæÿ|ü⁄º s¬ ≥’ sY e÷<Û$ä ‘√ ‘·q ø±eTyê+#Û\· ì rs¡TÃø=+≥÷ ñ+{≤&ÉT. n‘·ìøÏ j·÷uÛ’… dü+e‘·‡sê\T,
e÷<Û$ä øÏ q\uÛ◊’… <äT dü+e‘·‡sê\T ñ+{≤sTT. M]øÏ Ç+»˙]+>¥ #·~y˚ |æ\\¢ T+{≤s¡T. nsTTHê ≈£L&Ü
M] |ü<‹∆ä n˝≤π> ø=qkÕ>∑T‘·T+~. ˇø£s√E Á|üXÊ+‘·+>± e÷<Û$ä ‘√ >∑&bÉ Õ\ì &Û©ç ˝¢ À wüO{Ï+>¥
ñ+<äì Ádüe+‹øÏ uÛsÑ Ô¡ nã<ä+∆ #ÓãT‘ê&ÉT. ‘·q |ü<øä∏ +£ Á|üø±s¡+ e÷<Û$ä ‘√ s¬ \’ T˝À XÀuÛqÑ +
#˚dTü ø√yê\qT≈£î+{≤&ÉT. á $wüjT· + Ádüe+‹øÏ ‘Ó\TdüT+Ô ~.
Ádüe+‹ yÓ+≥H˚ eTH√Vü≤sY, e÷<Û$ä \T ñqï dü˝ú ≤ìøÏ #˚sT¡ ≈£î+≥T+~. ÄyÓT sêe&É+‘√ ‘·q
|ü<øä∏ +£ $|ò\ü + nsTT´+<äì ‘·q ø√]ø£ rs¡˝<Ò ìä eTH√Vü≤sY, e÷<Û$ä \T nqT≈£î+{≤s¡T. Ç<äs› T¡ yê]yê]
Çfi¯fl≈î£ yÓfió¯ ‘ês¡T. ø=~›s√E\ ‘·sT¡ yê‘· eTH√Vü≤sYøÏ Á|üe÷<ä+˝À ø±\T $s¡T>∑T‘·T+~. n|üð&ÉT Ádüe+‹
uÛsÑ ≈Ô¡ î£ ùde\T #˚dTü +Ô ~. ‘·q uÛsÑ Ô¡ ø±\T H=|挑√ u≤<Ûä |ü&{É ≤ìï #·÷dæ Ä <Óã“ ‘·q≈£î ‘·–*q≥T¢>±
uÛ≤s¡´ u≤<Ûä |ü&TÉ ‘·T+~. n˝≤ ø±\T $]–q ‘·q uÛsÑ ≈Ô¡ î£ #·+{Ï_&É≈¶ î£ #˚dqæ ≥T¢ ùde\T #˚dTü +Ô ~. á
 81

düeTj·T+˝À eTH√Vü≤sYøÏ ‘·q uÛ≤s¡´ $\Te ‘Ó\TdüT+Ô ~. eTH√Vü≤sY ‘·q uÛ≤s¡´qT ‘êqT m+‘· ∫Á‘·
Væ≤+dü\T ô|{ÏHº ê uÛ]Ñ +∫ ‘·q≈£î ø±\T $]–q|üð&ÉT ùde\T #˚jT· ≥+‘√ n‘·ìøÏ ø£qT$|üð ø£\T>∑T‘·T+~.
n|üð&ÉT n‘·ì eTqdüT˝À Ç˝≤ nqT≈£î+{≤&ÉT eTH√Vü≤sY.
ªªHê uÛ≤s¡´ ø±ã{Ϻ #˚d+æ ~.....e÷<Û$ä H√, Ç+ø=ø£s√ nsTT‘˚ #˚ùdyêfi≤fl.......! #˚jT· q+fÒ
H˚Hy˚ TÓ Æ b˛j˚Tyê&çì...&ÉãT“ ô|&ç‘˚ <=s¡ø=#·TÃ ø±˙...ÄbÕ´j·T‘· <=s¡ø<£ Tä ø£<ë! uÛ≤s¡´ #˚jT· &ÜìøÏ,
|üsêsTTyêfi¯ófl #˚jT· &ÜìøÏ m+‘· e´‘ê´düeTT+≥T+<√...Hê≈£î ‘Ó*dæ+~...|ü‹ ø±<äT..Hê <äèwæ˝º À dü‹j˚T
Å|‘ü ´· ø£å <Óe’ +...µµ n+≥THêï&ÉT eTH√Vü≤sY. (Ä+Á<ÛÁä |üuÑÛ : 29 @Á|æ˝Ÿ 2012 : 21)
nÅøe£ T dü+ã+<Û+ä <ë«sê e#˚à nqsê∆\T ‘Ó\TdüT≈£îì düTK+>± JeHêìï kÕ–+#ê\ì eTH√Vü≤sY
nqT≈£î+{≤&ÉT. ∫es¡≈î£ uÛ≤s¡´ >=|üŒ‘·Hêìï ‘Ó\TdüTø√e&É+ »]–+~.
ªdü«|üï+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· yÓTôV≤ø˘ ôV≤’ <äsêu≤B. á ø£<˝ä∏ À uÛ≤s¡´ |ü⁄{Ï+º {ÏøÏ yÓ[flq|üð&ÉT ‘·q
Á|æjT· Tsê*ì Ç+{ÏøÏ s¡eTàq&É+ ø£<˝ä∏ À »s¡T>∑T‘·T+~.
sêeTø£èwü,í d”‘ês¡‘ï· + uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ T. ‘·q uÛ≤s¡´ |ü⁄{+ºÏ {ÏøÏ yÓ[flq|üð&ÉT ‘·q Á|æjT· Tsê* dü«|üïdüT+<ä]
ùV≤eT‘√ >∑&TÉ |ü⁄‘·T+{≤&ÉT. ‘·q uÛ≤s¡´ bò˛Hé #˚ùdÔ Ä|òd” Tü ø¬ fi¯fl˝<Ò ìä ÁøÏø¬ {Ÿ e÷´#Y edüT+Ô <äì ‘·q≈£î
»«s¡+ e∫Ã+<äì nã<ë∆\T #ÓãT‘ê&ÉT. ∫e]øÏ ÄyÓTô|’ ø√|üŒ&ÉT‘ê&ÉT. n˝≤ ˇø£s√E sêeTø£èwüí ‘·q
Ç+{Ï˝À Á|æjT· Tsê\T ùV≤eT‘√ eTT#·Ã{ÏdTü +Ô &É>ä ± ˇø£ ùd˝Ÿ‡yÓTHé e∫à ‘·\T|ü⁄ ‘·&‘É ê&ÉT. n˝≤ yê]<ä]› ø°
Ä≥ø£+ »s¡T>∑T‘·T+~. ˇø£|øü ÿ£ uÛj Ñ T· + ‘·q uÛ≤s¡´ e∫Ã+<˚y÷Ó qì, ø±˙ e∫Ã+~ ùd˝Ÿ‡yÓTHé nì
‘Ó\TdüTø=ì }|æ] |”\TÃø=+{≤s¡T. ‘·sT¡ yê‘· ùV≤eT ÄyÓT |ü⁄{Ïqº s√EøÏ ‘·q≈£î ãVüQeT‹>± HÓø¬ d¢ t
n&ÉT>∑T‘·T+~. <ëìøÏ sêeTø£èwü.í .....
ªªˇπø. n≥¢sTT‘˚ cÕ|æ+>¥≈î£ m|ü⁄Œ&ÉT b˛<ë+? sπ ≥T m+‘·T+≥T+~ ñC≤®sTT+|ü⁄>±?µµ
ªª|ü~ y˚\ &Ü\s¡≥¢ µµ
‘·\ k˛bòÕô|’ Ä]à d”*+>¥ bòÕ´Hé yÓ|’ ⁄ü #·÷XÊ&ÉT. bòÕ´Hé s¬ ø£ÿ\ ã<äT\T ‘·q ‘·\ eT÷&ÉT eTTø£ÿ˝…’
d”Œ&ÉT>± ‹s¡>T∑ ‘·Tqï≥Tº nì|æ+∫+~. ˙s¡d+ü ÄeVæ≤+∫ ø£fió¯ fl eT÷düT≈£îHêï&ÉTµµ. (kÕøÏå : 15 »qe]
2012 : 21)
sêeTø£èwüí ùV≤eT‘√ nÁø£eT dü+ã+<Û+ä ô|≥Tºø=ì ÄyÓT ∫qï ∫qï nedüsê\qT rs¡TkÕÔ&TÉ .
∫es¡≈î£ ùV≤eT |ü~y˚\ &Ü\s¡¢ HÓø¬ d¢ t ø√s¡&+É »s¡T>∑T‘·T+~. eT>∑yê&ÉT Ç+{À¢ e⁄qï uÛ≤s¡´ì ø±<äì
 82

|üsÁ¡ d”Ô bı+<äTø√] ÄdüT\Ô ì eè<Ûë #˚jT· ≥+, uÛ≤s¡´\qT ∫Á‘·V≤æ +dü\T ô|≥º≥+, ‘·sT¡ yê‘· ‘·|ðü ‘Ó\TdüTø=ì
u≤<Ûä |ü&≥É +, ˇø√ÿkÕ] ≈£î≥T+ã+ $∫äq+ ø±e≥+ »s¡T>∑T‘·T+~. ø±ã{Ϻ nÁø£eT dü+ã+<Ûë\T
Á|üe÷<äeTì s¡#s· TT‘· ‘Ó\|ü&+É »]–+~.
3.3.4. e÷qMj·T dü+ã+<Ûë\T
eTìwæø° eTìwæø° eT<Û´ä ñqï dü+ã+<Ûëìï e÷qe dü+ã+<Û+ä n+{≤s¡T. n˝≤π> eTìwæø°
Ç‘·s¡ ÁbÕDT\ô|’ ñqï dü+ã+<Ûëìï e÷qMj·T dü+ã+<Û+ä n+{≤s¡T. á e÷qMj·T dü+ã+<Ûëìï
eTìwæ eT÷>∑Je⁄\ô|’ Áù|eT, ÄbÕ´j·T‘· #·÷|ü{≤ìøÏ ñ|üø]£ düT+Ô ~. eTìwæøÏ ô|+#·T≈£îH˚ ô|+|ü⁄&ÉT
»+‘·Te⁄\≈£î eT<ä´ ñqï dü+ã+<Ûëìï e÷qy˚‘s· ¡ dü+ã+<Û+ä >± ù|s=ÿ+{≤s¡T. á dü+ã+<Û+ä ˝À ‘·q
#·T≥÷º e⁄qï »+‘·Te⁄\T, ÁbÕDT\ô|’ Áù|eT, ÄbÕ´j·T‘·qT ø£*– ñ+{≤&ÉT. á e÷qMj·T‘· Ç|üŒ{Ï~
ø±<äT. Ä~e÷qe⁄ì qT+#˚ eT÷>∑Je⁄\ì eT∫Ãø£ #˚dTü ø√e≥+ ñ+~. n~ Ç|üð&ÉT ˇø£ $&ÉBj·Tsêì
ã+<Û+ä >± e÷]+~. á ø√e≈£î #Ó+~q ø=ìï ø£<\ä∏ qT eTq+ >∑eTì+#·e#·TÃ.
3.3.4.1. s¬ ‘’ T· ` m<äT›
m<äTì› Áã‹øÏ+#·&ÜìøÏ s¬ ‘’ T· øÏ&ïû \qT n$Tà Ä &ÉãT“‘√ m<äT› nedüsê\qT r]Ãq ø£<ä∏ ªm<äT›
#·ùdÔ m≥¢e÷ൠø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ &܈ˆ l\‘·.
Hêsêj·TD z e÷s¡TeT÷\ Á>±eT+˝À ù|<äs¬ ‘’ T· . ‘·q Ç+{À¢ ñqï m<äTq› T n$T‘·yTÓ qÆ
Áù|eT>± #˚dTü ø=H˚yê&ÉT. m<äT› ø£w+ºü <ë«sêH˚ ‘êqT ‹H˚ ‹+&ç–+»\T |ü+&ÉT‘·THêïj·Tì, á m<˚›
˝Ò≈î£ +fÒ H˚qT ˝ÒqT ø£<ë nì uÛ≤$+∫, <ëìï #ê˝≤ Áù|eT>± #·÷ùdyê&ÉT. n˝≤ ø=~›s√E\øÏ Ä m<äT›
eTTdü*~ ne⁄‘·T+~, nHês√>∑´+ edüT+Ô ~. <ëìøÏ #·÷|æ+#·{≤ìøÏ &Üø£sº T¡ n&ç–q &ÉãT“\T Hêsêj·TD
<ä>sZ∑ ¡ ñ+&Ée⁄.
ˇø£y|’Ó ⁄ü #·÷ùdÔ m<äT≈› î£ ns√>∑´+ dü]>± ñ+&É<Tä . Hêsêj·TD <ä>sZ∑ ê &ÉãT“\T ñ+&Ée⁄. n‘·&TÉ
#ê˝≤ ø£è+–b˛‘ê&ÉT. Ç+‘·˝À |üøÿÏ +{Ï eTTdü\j·T´ e∫à eTq }] <=s¡ø=&ÉTøÏÿ øÏ&ïû ø±yê\≥, <ëìøÏ
Á|ü‹|ò\ü +>± \ø£å s¡÷bÕj·T\T ÇkÕÔs≥¡ nì n+{≤&ÉT. Hêsêj·TD≈£î ÁbÕD+ ˝Ò∫ e∫Ãq≥T¢ ne⁄‘·T+~.
yÓ+≥H˚ yÓ[fl ‘êqT øÏ&ïç ÇkÕÔqì #ÓãT‘ê&ÉT.
#·ø#£ ø· ± øÏ&ïû e÷]Œ&çøÏ dü+ã+~+∫q |üØø£\å T »s¡T>∑T‘·T+{≤sTT. á ˝À|ü⁄ Hêsêj·TD
|üøÿÏ +{Ï eè<äT&∆ TÉ e∫à ˙πøeTHêï nsTT‘˚, m<äTø› √dü+ Ç+‘· #˚j÷· ˝≤ nì eTTdü* e´øÏÔ n+{≤&ÉT.
<ëìøÏ düe÷<Ûëq+>± Hêsêj·TD Ç˝≤ n+{≤&ÉT.
 83

ªªdü‘Ô˚ u≤<˚+~sê? Áã‹≈£î+fÒ bıf…≥º ¢ >∑&yÉ ê˝… nì u≤<Ûä >±˙.... \ø£så ÷¡ bÕj·T\T eùdÔ m<äT≈› î£
>∑&¶ç yêeTT ø=+{≤... Hê≈£î Hê\T>∑T ø£≥\º T _j·T´+ ø=+{≤. ‘·øÿÏ q$ e&û\¶ øÏkÕÔ......ã‘·T≈£î >∑&∫ç
b˛‘·~ nHêï&ÉT BÛe÷>±µµ. (Á|üC≤X¯øÔÏ : 9 ôdô|+º ãsY 2012 : 9)
n˝≤ m<äT› ø√dü+, m<äTì› Áã‹øÏ+#·≥+ ø√dü+ &ÉãT“\T ˝Òø£ ‘·q øÏ&ïû Çe«{≤ìøÏ ÄdüT|üÁ‹¬ø[flq
Hêsêj·TD Ç+{ÏøÏ X¯eyÓTÆ ekÕÔ&TÉ . Ä u≤>∑˝ìÒ m<äT› Hêsêj·TD ø£ì|æ+#·ø£ Ç+ø± ~>∑T\T|ü&ç
ñ+≥T+~. rsê Hêsêj·TD X¯yêìï #·÷dæ nø£ÿ&˚ ≈£î|üŒ≈£L* b˛‘·T+~. n˝≤ |ü&bç ˛sTTq m<äT›
Hêsêj·TD |üøÿ£ qT+∫ ˝Òe<äT.
Hêsêj·TDô|’ m<äT≈› î£ eT]j·TT m<äTô› |’ Hêsêj·TD≈£î eT<Û´ä ñqï nqTã+<Û+ä #·ìb˛j˚T+‘·
es¡≈î£ ì\TdüT+Ô ~. eT÷>∑Je⁄\T, eTqTwüß\≈£î eT<Û´ä $&ÉBj·T˝Òì ã+<Û+ä nHê~>± eTT&ç|&ü ç e⁄+~.
eT]j·TT eT÷>∑Je⁄\≈£î ≈£L&Ü Áù|e÷_Ûe÷Hê\T ñ+{≤j·Tì á ø£<ä∏ <ë«sê &܈ˆ l\‘· #ê˝≤
#·øÿ£ >± e]í+#ês¡T.
3.3.4.2. eTìwæ ` eTT+–dü
ªeTT+–düµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ã*yê&É ø±+‘êsêe⁄. eTìwæøÏ eTT+–dü≈î£ eT<Û´ä ñqï dü+ã+<Ûëìï
$e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
&Üø£sº T¡ Ç+{À¢ m\Tø£\T, |ü+~ø=≈£îÿ\T n~Ûø+£ >± ñ+&˚$. nsTT‘˚ M{Ï e\¢ &Üø£sº T¡ ≈£î $|üØ‘·yTÓ qÆ
ø√|ü+, $düT>∑T e#˚Ã$. ˇø£s√E ‘·q Ç+{Ï<ë] MT<äT>± yÓfiS¯ ,Ô ˇø£ ms¡Tø£\yê&ÉT &Üø£sº T¡ y=<äT›
n+≥THêï $q≈£î+&Ü z eTT+–düì Ç∫à yÓfi≤Ô&TÉ . Ä eTT–+dü yÓTT<ä{À¢ ns¡T|ü⁄\T ô|fÒ~º . Ä ‘·sT¡ yê‘·
eTT+–dü≈î£ n\yê≥T ne⁄‘·T+~. ø=ìï s√E\øÏ &Üø£sº T¡ Ç+{À¢ |ü+~ø=≈£îÿ\T, m\Tø£\T ø£ì|æ+#·e⁄.
Ç\T¢ Á|üXÊ+‘·+>± ñ+&˚~. Çø£ n|üŒ{ÏqT+∫ &Üø£sº T¡ <ä+|ü‘T· \T eTT+–düqT #ê˝≤ u≤>± #·÷düT≈£îH˚yês¡T.
eTT+–dü≈î£ ˇø£ù|s¡T ≈£L&Ü ô|{≤ºsT¡ . ãj·T´qï.....nì. Çø£ ˇø£s√E &Üø£sº T¡ <ä+|ü‘T· \T }]øÏ
yÓfifl¯ {≤ìï >∑eTì+∫q |üøÿÏ +{Ï uÛs’… e¡ j·T´ ‘·q ø√&ç |æ\\¢ qT eTT–+dü ‹qï<äì ø√|ü+‘√ <ëìï
Áù|eT>± <ä>]Z∑ øÏ |æ*∫ e∫Ãq ‘·sT¡ yê‘· <ëì ‘·\ô|ø’ ={Ϻ #·+|æ, @{Ï˝À bÕπskÕÔ&TÉ .
kÕj·T+Á‘·+ &Üø£sº T¡ <ä+|ü‘T· \T Ç+{Ïø=∫à eTT+–dü ø√dü+ yÓ‹ø±s¡T. mø£ÿ&Ü ø£ì|æ+#·øb£ ˛j˚T
dü]øÏ Ä &Üø£sº T¡ >±] uÛ≤s¡´ @&ÉTdü÷Ô Ç˝≤ n+≥T+~.
ªHêsTTHê, ãj·T´Hêï, ˙≈£î ‹j·T´ì r|æ r|æ $TsƒêsTT\T ‘Ó#êÃqTsê. ˙≈£î u≤>± Çwüyº TÓ qÆ
#˚|\ü T ‘Ó#êÃqTsê, sêsê....Hêj·THê, sêsê.. nì |æ*∫+~. ‘Ó˝≤¢yê]Hê |òTü \T¢|Tüò \T¢eTH˚ X¯ã+∆
 84

$qã&É˝<Ò Tä . ñ<äj÷· H˚ ‘·\ kÕïq+ #˚dæ <˚e⁄&ç >∑~˝À >∑+≥ùd|ü⁄ ≈£Ls¡TÃì Hê ãj·T´qïqT HêøÏjT· ´eTì
yÓTTøÏÿ+~. q\T>∑T] #˚‘· yÓ‹øÏ+∫+~. yê&ÉT <=]øÏ‘˚ |üP» |ü⁄qkÕÿsê\T #˚kÕÔq+~. (Ä+Á<ÛÁä |üuÑÛ :
14 nø√ºãsY 2012 : 21)
uÛs’… e¡ j·T´ ø√dü+ <ä+|ü‘T· \T yÓ‘ø· &£ +É n+<ä]øÏÏ ÄX¯Ãs¡´+ yÓdTü +Ô ~. n‘·ì ø√&ç|\æ \¢ T ‹]–
sêe≥+ uÛs’… e¡ j·T´ >∑eTìkÕÔ&TÉ . ‘·q ‘·|ðü ‘Ó\TdüTø=ì |üXÊÑêÔ|&ü ‘É ê&ÉT. á $<Û+ä >± &Üø£sº Y <ä+|ü‘T· \≈£î
eTT+–dü ñqï Áù|e÷qTã+<Ûëìï s¡#s· TT‘· $e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
3.3.4.3. eTìwæ ` |üøåÏ
ªeTìwæ ` |üøµåÏ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· $»j·÷s¬ ÿ. ø£<˝ä∏ À eTìwæøÏ |ü≈îå£ \≈£î >∑\ dü+ã+<Ûë\qT
#Ó|Œü &É+, ∫es¡≈î£ |ü≈îå£ \≈£î ÄÅXj
¯ T· $T∫Ãq ≈£î≥T+ã ô|<ä› ø£cÕº\T |ü&&É +É n~ #·÷∫ uÛ]Ñ +#·˝ìÒ
Ä eTTdü* |üøåÏ ‘·q >∑÷{Ïì #Ó]ù|dæ eTs√ >∑÷&ÉTqT yÓ‘T· ≈£îÿ+≥÷ yÓ[¢ b˛e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
C≤qøÏ sêeTj·T´, yÓ<’ V˚ ≤” \T uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ T.ô|fi¯flsTT |ü<fi˚ fl¯ sTT+~. nsTTHê |æ\˝¢ s¢Ò T¡ . kı+‘·
Ç\T¢ ˝Ò<Tä . n+<äTø√düyT˚ ô|k’ Õô|k’ Õ ≈£L&Éu≥… Tºø=ì Hê\T>∑T >∑<Tä \ bÕ‘· ∫qï Ç\T¢qT ø=+{≤s¡T.
n+<äT˝À ˇø£ >∑~˝Àì k˛ºssY ÷¡ yéT˝À ˇø£ |üøåÏ >∑÷&ÉT ø£≥Tº≈î£ ì |æ\\¢ ‘√ ñ+≥T+~. |üøåÏ >∑÷&ÉT≈£î
Ä >∑~ Ädüsê nì uÛ≤$+∫ Ä >∑~ì n˝≤H˚ ñ+#·T‘ês¡T.
C≤qøÏsêeTj·T´ ≈£îe÷s¡T&ÉT Ä Ç\T¢qT |ü>\∑ >={Ϻ ø=‘·Ô Ç\T¢qT ø£{≤º\ì uÛ≤$kÕÔ&TÉ . n|ü⁄Œ&ÉT
C≤qøÏsêeTj·T´.....
ªªÄ Ç\T¢ MT neTà ø√düyT˚ ø=HêïqT. e÷ ‘·<qä +‘·s+¡ MTπø. Ç|ü⁄Œ&˚ Ç\T¢ ø£≥Tºø√yê\+fÒ
MT Çwü+º . ø±˙ Ä c˛ºssY ÷¡ yéTì e~˝ÒjT· +&ç. <ë+{À¢ z |üøåÏ >∑÷&ÉT ø£≥Tº≈î£ +~. eTq*ï qeTTàø=ì,
MT‘√ bÕ≥T Ä |ü≈îå£ \T ô|s¡T>∑T‘·THêïsTT...µµ C≤qøÏsêeTj·T´ #ÓbÕŒ&ÉT. (Ä+Á<ÛÁä |üuÑÛ : 1 @Å|˝æ Ÿ 2012
: 19)
eT+∫‘·q+, e÷qe‘·«+ ø£*–q C≤qøÏ sêeTj·T´ yÓ<’ V˚ ≤æ <ä+|ü‘T· \T bÕ‹ø£ dü+e‘·‡sê\T>±
‘·eT‘√bÕ≥T Ä |ü≈îå£ \≈£î ÄÅXj ¯ T· + Ç#êÃ&ÉT. ø±˙ Ä >∑TD≤\T ˝Òì yê] ≈£îe÷s¡T&ÉT Ä Ç+{Ïì
≈£L\>=≥º&ÜìøÏ |üPqT≈£î+{≤&ÉT. j·T»e÷ì ‘ê´>±ìï $qï Ä |ü≈îå£ \T ‘·eT >∑÷&ÉTqT #Ó˝≤¢ #Ó<Tä s¡T
#˚dæ eTs√ >∑÷&ÉTqT yÓ‘T· ≈£îÿH˚ Å|jü T· ‘·ï+˝À yÓ[flb˛‘êsTT.
 85

3.4. Ä]úø£ dü+ã+<Ûä Ç‹eè‘êÔ\T

e÷qe dü+ã+<Ûë\˙ï Ä]úø£ dü+ã+<Ûë\T nì Ä]∆ø£ y˚‘\Ô· T n+{≤s¡T. ≈£î≥T+ã+˝À, düe÷»+˝À
Ä]úø£ |üsy¡ TÓ qÆ edüTeÔ ⁄\qT á $uÛ≤>∑+˝À ù|s=ÿq&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. e´ekÕj·T+, eè‹Ô, ñ<√´>∑+,
ìC≤sTTr, ù|<ä, eT<Û´ä ‘·s>¡ ‹∑ Á|ü»\ Ä]úø£ dæ‹ú >∑‘T· \T yÓTT<ä˝q’… Ä]úø£ |üsy¡ TÓ qÆ n+XÊ\˙ï Ç+<äT˝À
$e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
3.4.1. e´ekÕj·T+
ˇø£ ì]∆wyºü TÓ qÆ yÓTTø£ÿ\qT, »+‘·Te⁄\qT ô|+∫, b˛wæ+∫ ‘·<ë«sê ÄVü‰sêìï, y˚Ts¡, <ëD
eT]j·TT Ç+<ÛHä êìï ñ‘·Œ‹Ô #˚jT· &Üìï e´ekÕj·T+ ˝Ò<ë ø£èwæ (AGRICULTURE) n+{≤s¡T.
Ä e´ekÕj·T+ Ä<Ûës¡+>± nH˚ø£ eT+~ s¬ ‘’ T· \T |ü+≥\qT |ü+&ç+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. eTq<˚X+¯ ˝À
|ü+≥ ø±˝≤ìï eT÷&ÉT $<Ûë\T>± eØZø]£ +#ês¡T. n$
KØ|òt |ü+≥ø±\+
pHé qT+&ç nø√ºãsY es¡≈î£ kÕ>∑jT˚ ´ |ü+≥\qT KØ|òt n+{≤s¡T.á ø±\+˝À |ü+&˚ Å|<ü ëÛ q
|ü+≥\T ` e], C§qï, yÓTTø£ÿC§qï, |ü‹,Ô #Ós≈¡ î£ , qTe⁄«\T, k˛j·÷;Hé, y˚sT¡ XËq>∑.
s¡; |ü+≥ø±\+
nø√ºãsY qT+∫ e÷]Ã, @Å|˝æ Ÿ es¡≈î£ kÕ>∑jT˚ ´ |ü+≥\qT s¡; |ü+≥ø±\+ n+{≤s¡T.á
ø±\+˝À |ü+&˚ Å|<ü ëÛ q |ü+≥\T ` >√<äTeT, u≤Ø¢, $TqTeTT\T, bı<äT› ‹s¡T>∑T&ÉT, <äìj·÷\T, Äyê\T.
C…<’ é |ü+≥ø±\+
e÷]à qT+&ç pHé es¡≈î£ kÕ>∑jT˚ ´ |ü+≥\qT C…<’ é |ü+≥ø±\+ n+{≤s¡T.á ø±\+˝À |ü+&˚
Å|<ü ëÛ q |ü+≥\T ` |ü⁄#·Ãø±j·T, <√düø±j·T, ≈£Ls¡>±j·T\T.
M{Ï˝À nH˚øe£ T+~ s¬ ‘’ T· \T KØ|òt |ü+≥\qT |ü+&çkÕÔsT¡ . ø±s¡D+ esê¸<ëÛ s¡yTÓ qÆ |ü+≥ ø£qTø£.
Ä düeTj·T+˝À esê¸\T dü]>± |ü&øÉ b£ ˛‘˚ s¬ ‘’ T· \T n|ü⁄Œ\TbÕ˝…,’ Ä‘·àVü≤‘·´\T #˚dTü ≈£î+≥Tqï ‘·sT¡ D+
˝Òøb£ ˛˝Ò<Tä . ˇø£yfi˚ ¯ |ü+≥ u≤>± #˚‹øÏ e∫ÃHê e÷¬sÿ{Ÿ˝À düs¬ q’ –≥Tºu≤≥T <Ûsä ˝¡ øÒ £ s¬ ‘’ T· \T |ü&˚
Çã“+<äT\qT Åø+Ï ~ ø£<\ä∏ ˝À ‘Ó*j·TCÒjT· &É+ »]–+~.
uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ e´ekÕj·T Ä<Ûës¡<X˚ +¯ . á e´ekÕj·÷ìï Ä<Ûës¡+>± #˚dTü ø=ì nH˚ø£ eT+~
J$+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. Á>±MTD ÁbÕ+‘·+˝À s¬ ‘’ T· \T ìs¡+‘·s+¡ ÁX¯$T+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. düs¬ q’
düeTj·T+˝À esê¸\T |ü&øÉ £ s¬ ‘’ T· \T yêq\ø√dü+ m<äTs¡T #·÷&É&+É »s¡T>∑T‘·T+~. ˇø£ y˚fi¯ esê¸\T |ü&ç
 86

|ü+≥\T y˚dæ rsê e÷¬sÿ{Ÿ˝ÀìøÏ rdüTø¬ [fl‘˚ düs¬ q’ –≥Tºu≤≥T <Ûsä ¡ ˝Òø£ qcÕºìøπ neTà&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
Ç˝≤ s¬ ‘’ T· \T |ü&˚ u≤<Û\ä qT øÏ+~ ø£<\ä∏ ˝À #Ó|Œü &É+ »s¡T>∑T+~.
ªe÷]q eTTK∫Á‘·+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· n#·TÃ\. á ø£<˝ä∏ À ìsêX¯>± ñqï s¬ ‘’ T· \ J$‘·+˝À
ÄX¯qT ì+|æ J$‘·+ô|’ yê]øÏ qeTàø±ìï ø£*–+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
s¬ ‘’ T· \T ø£w|ºü &ü ç |ü+&ç+∫q |ü+≥qT |ü≥Dº ≤ìøÏ rdüTø¬ [‘˚ nø£ÿ&É –≥Tºu≤≥T <Ûsä ¡ ˝Òø£ sêeTj·T´
u≤<Ûä |ü&‘É ê&ÉT. #˚ùd~ @MT˝Òø£ sêeTj·T´ e÷¬sÿ{Ÿ yêfi¯fl&–ç q sπ ≥Tπø düsT¡ ≈£îqT neTTà‘ê&ÉT. sêeTj·T´
$T–*q s¬ ‘’ T· \T Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡+ e]øÏ –≥Tºu≤≥T <Ûsä ¡ ˝Òø£ s¬ ‘’ T· \T Çã“+<äT\T |ü&TÉ ‘·THêïs¡T. ø±˙
e#˚à @&Ü<ÓH’ ê sπ ≥T edüT+Ô <˚y÷Ó qì ÄX¯‘√ |ü+≥\T |ü+&çd÷ü Ô ñ+{≤s¡T. sêeTj·T´ ‘·q ø=&ÉT≈£î
#·<Tä e⁄ ø√dü+ n|üð\T #˚kÕÔ&TÉ . Ç+ø± ø=&ÉT≈£îøÏ &ÉãT“\T nedüs+¡ nsTTHê uÛ÷Ñ $T ‘êø£≥Tºô|{Ϻ n|üð
#˚kÕÔ&TÉ . Ç˝≤ Ä |ü˝\¢… ˝Àì Á|ü‹ s¬ ‘’ T· ≈£î≥T+ã+ @<√ ˇø£ nedüs+¡ ø√dü+ n|üð\T #˚jT· &É+
»s¡T>∑T‘·T+~. |ü≥Dº + yêfi¯ófl bı˝≤\T ø=+{≤eT+fÒ ne÷à\qT≈£î+{≤s¡T. ø±˙ Ä }]˝À ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT
s¡$ ]j·T˝Ÿmùd{º Ÿ yê´bÕs¡T\ #˚‹˝À s¬ ‘’ T· \T yÓ÷düb˛≈£î+&Ü yê]øÏ q#·Ã#Ó|⁄ü ‘ê&ÉT. s¬ ‘’ T· \T n~Ûø£
e&û‘¶ √ yÓ÷düb˛≈£î+&Ü sêÁ‹|üP≥ bÕsƒX¡ Ê\˝À yê]øÏ #·<Tä e⁄ #Ó|⁄ü ‘ê&ÉT. s¬ ‘’ T· \+<ä]ø° dü$Twæº e´ekÕj·T+
>∑T]+∫ Ç˝≤ #ÓãT‘ê&ÉT.
ªªÇ|üð&ÉT eTq+ #˚jT· uÀj˚T~ dü$Twæº e´ekÕj·T+. n+fÒ n+<äs÷¡ ø£*dæ#ù˚ d~. ñqïyêfi¯ófl
ñqï≥T¢>± ô|≥Tºã&ç ô|≥º+&ç, $T>∑‘ê ô|ø’ +£ n|üð>± rdüTø=+<ë+. MT¬ø+‘Ó+‘· bı˝≤\THêïjÓ÷,
Ä ìwüŒ‘·T\Ô Á|üø±s¡+ ô|≥Tºã&ÉT\T b˛qT $T–*q ˝≤uÛ≤\˙ï |ü+#·T≈£î+<ë+. <˚+{À¢ mes¡÷ qwübº ˛j˚T~
ñ+&É<Tä µµ. (Á|üC≤X¯øÔÏ : 27 y˚T 2012 : 9)
s¡$ s¬ ‘’ T· \≈£î dü$Twæº e´ekÕj·÷ìï #Ó|Œæ , <ëì <ë«sê |ü+≥\T |ü+&çd÷ü Ô e⁄+{≤s¡T. n+‘˚ø±ø£
eT<ä´+, p<ä+˝≤+{Ï yê{Ï e\q ø£*>π Çã“+<äT\T #Ó|Œæ , s¬ ‘’ T· \qT e÷s¡TkÕÔ&TÉ . s¬ ‘’ T· \≈£î e´ekÕj·T
|üÁ‹ø£\T ‘Ó|Œæ +∫ Ä<ÛTä ìø£ ùd<ä´ |ü<‘∆ä T· \qT #ÓãT‘ê&ÉT. ìs¡T<√´>∑T\≈£î n+&É>± ì\TkÕÔ&TÉ . n‘·&TÉ
#Ó|Œæ q $wüj÷· \≈£î s¬ ‘’ T· \+<äsT¡ ÄyÓ÷<ä+ ‘Ó\T|ü⁄‘ês¡T. >∑&∫ç q ø±\+˝À ø£wqºü cÕº\qT #·$#·÷∫Hê,
eTT+<äTø±\+˝À ø£˙dü+ ‹q&ÜìøÏ ‹+&ç nsTTHê Çã“+~ e⁄+&É<˙ä , s¬ ‘’ T· \˝À ÄX¯ ø£\T>∑T‘·T+~.
ø£<˝ä∏ À ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT s¬ ‘’ T· \≈£î »s¡T>∑T‘·Tqï yÓ÷kÕ\qT ‘Ó*|æ, e´ekÕj·T |ü<‘∆ä T· \qT $e]+∫
s¬ ‘’ T· \qT ìsêX¯ qT+&ç ÄX¯y|’Ó ⁄ü eT[fl+#·&+É Á|ü<ëÛ q+>± ø£ì|ædTü +Ô ~.
 87

ªeT{Ϻ eTìwæµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ø±≥÷] s¡M+Á<ä Á‹$Áø£yTé . eT{Ïìº qeTTà≈£îqï s¬ ‘’ T· esê¸\T
|ü&øÉ b£ ˛‘˚, |ü&˚ Çã“+<äT\T |ü˝¢… qT+&ç s¬ ‘’ T· \T |ü≥Dº ≤\≈£î e\dü yÓfifl¯ &+É ø£<˝ä∏ À Á|ü<ëÛ q+>±
ñ+≥T+~.
ás¡eTà, |ü<j ›ä T· ´ uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ T. |ü<j
›ä T· ´ eT{Ïìº qeTTà≈£îqï s¬ ‘’ T· . Á|ü‹ s√p bı\+ <ä>]Z∑ øÏ
yÓ[fl |üqT\T #˚dTü +Ô &˚yê&ÉT. esê¸\T |ü&øÉ b£ ˛sTTHê yêqø√dü+ m<äTs¡T#·÷ùdyê&ÉT. Ms¡T ù|<ä]ø±ìï
nqTuÛ$Ñ kÕÔsT¡ . uÛ≤s¡´ |ü≥Dº ≤ìøÏ yÓfi<¯ ëeTì uÛsÑ ‘Ô¡ √ yê~düT+Ô ~. <ëìøÏ |ü<j ›ä T· ´ ˇ|üðø√&ÉT. nsTTHê
≈£L&Ü ás¡eTà ≈£L‘·T]ï rdüTø=ì |ü≥Dº +˝À nqï>±]+{ÏøÏ yÓfió¯ ‘·T+~. |ü<j ›ä T· ´ @MT nq˝Òø£ bı˝≤\H˚
qeTTàø=ì |ü˝˝¢… ÀH˚ ñ+{≤&ÉT. eNÃsêì e+≥\qT #˚dTü ø=ì JeHêìï kÕ–kÕÔ&TÉ |ü<j ›ä T· ´. esê¸\T
˝Òøb£ ˛e&É+ e\q }fiÀflyêfi¯ófl ì<ëq+>± e\dü yÓ[flb˛‘·THêïs¡T. }]˝À Á|ü»\T Ç˝≤ e\dü\ô|’
e÷{≤¢&TÉ ≈£î+≥THêïs¡T.
ªª_&É≈¶ î£ ø£&TÉ |ü⁄ì+&Ü ≈£L&ÉTô|≥º˝øÒ b£ ˛‘·T+~ ‘·*.¢ eTTdü* ‘·+Á&ç øÏ+‘· eTT<ä› ô|≥º˝øÒ b£ ˛‘·THêï&ÉT
ø=&ÉT≈£î. |üX¯óe⁄\øÏ y˚T‘·˝Ò<äT. <ä÷&É\øÏ bÕ\T ˝Òe⁄. mHêï[fl˝≤ á }s¡Tì qeTTà≈£îì
ñ+{≤s¡j÷· ´.......!µµ Ç$ s¡#÷ ã+&É s¡>&∑ \É T. (Á|üC≤X¯øÔÏ : 13 y˚T 2012 : 8)
ø£sT¡ e⁄ ÁbÕ‘·+ qT+&ç ás¡eTà ≈£L‘·Ts¡Tì rdüTø=ì |ü≥Dº ≤ìøÏ ãj·T\T<˚sT¡ ‘·T+~. |ü<j ›ä T· ´≈£î
@MT ‘√#·˝<Ò Tä . ˇø£kÕ] |ü<j ›ä T· ´ Äe⁄qT q\¢{Ï Á‘ê#·TbÕeTT ø±≥Ty˚d+æ ~. |ü<j
›ä T· ´ <ä÷&É X¯e+ MT<ä
ø£˙ïfi¯ófl sê˝≤Ã&ÉT. eTs¡Tdü{Ï s√E uÛ≤s¡´ ás¡eTà e∫à ªªqqTï ø£$å T+#·j÷· ´µµ, n+≥÷ uÛsÑ qÔ¡ T |ü≥Tºø=ì
@&çÃ+~. ‘·q_&ɶ \#·ÃeTàqT ˝≤≈£îÿb˛j·÷s¡ì, ≈£L‘·Ts¡T ø£qã&É˝<Ò ìä #Ó|Œæ +~. |ü<j ›ä T· ´≈£î ≈£L‘·Ts¡T
s¡÷|ü+ yÓT<äT\T‘·T+~. ªªÄe⁄ <ä÷&Éì ø±\Hê>∑T ø±fÒdqæ fÒ,¢ ≈£L‘·TØï ãd”Ô ã<ëàwt\T e÷j·T+ #˚XÊs¡Tµµ,
n+≥÷ |ü<j ›ä T· ´ u≤<Ûä |ü&TÉ ‘ê<äT..
esê¸\T ˝Òøb£ ˛e&É+e\¢ |ü˝˝¢… À¢ |üXó¯ e⁄\≈£î y˚T‘· \_Û+#·<Tä . |üXó¯ e⁄\ >∑&ø¶ç √dü+ s¬ ‘’ T· \T
ÁX¯$T+#·&+É , ‹q&ÜìøÏ ‹+&çø√dü+ n>∑#ê≥T¢ |ü&‘É ês¡T. yêq\ ø√dü+ m<äTs¡T #·÷&É≥+ ø£<˝ä∏ À
ø£ì|ædTü +Ô ~. dü>±ìøÏ dü>+∑ eT+~øÏô|>’ ± Äràj·T nqTã+<Ûë\T ‘·q |ü˝¢… C≤„|øü ±\qT e~* |ü≥Dº ≤ìøÏ
yÓfi≤fl\ì ìs¡sí TT+#·T≈£î+{≤s¡T.
á $<Û+ä >± ô|’ ø£<˝ä∏ À s¬ ‘’ T· \ Bqdæ‹ú , yê] y˚<qä \\T, ø£sT¡ e⁄‘√ yês¡T |ü&TÉ ‘·Tqï n>∑#ê≥¢qT
s¡#s· TT‘· ø£fifl¯ ≈î£ ø£{qºÏ ≥T¢>± ∫Á‹+#·&+É ô|’ ø£<\ä∏ ˝À ø£ì|ædTü +Ô ~.
 88

3.4.1.1. ÅbÕø£è‹ø£ e´ekÕj·T+

ÅbÕø£è‹ø£ e´ekÕj·÷ìï Ä>∑+¢ ˝À (ORGANICFARMING) ùd+ÅBj·T e´ekÕj·T+ <ë«sê
Å|øü è£ ‹ì eT]j·TT Å|øü è£ ‹ eqs¡T\qT bÕ&ÉT #˚jT· ≈£î+&Ü e´ekÕj·÷ìï ÅbÕø£è‹ø£ e´ekÕj·T+ n+{≤s¡T.
ÅbÕ+rj·T yê‘êes¡D≤ìï, yê{Ï |ü⁄qs¡T‘êŒ<äø£ eqs¡T\qT nqTdü]+∫ uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ ˝À Ä#·]+#·ã&ÉT‘·Tqï
Å|øü è£ ‹ e´ekÕj·T+˝À $$<Ûä |ü<‘∆ä T· \THêïsTT. n$ eTdüH√ãT |ü⁄≈£îzø± (MASANOBU FUKUOKA),
Vü‰´Hé≈î£ #√ ø=]j·÷ |ü<‹∆ä , eT]j·TT bÕ˝Òøs£ Y |ü<‹∆ä . uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ ˝À bÕ˝Òøs£ Y |ü<‹∆ä eTTK´yÓTqÆ ~.
á e´ekÕj·T+ s¡kÕj·Tq e´ekÕj·÷ìøÏ Å|‘ü ê´eTïj·T+>± #Ó|Œü e#·TÃqT.
á e´ekÕj·÷ìøÏ dü+ã+~Û+∫q ø£<qä∏ T Åø+Ï <ä ‘Ó*j·TCÒkÕÔqT.
ªÁ|üøè£ ‹ e´ekÕj·T+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· j·T+. s¡yT˚ wt≈î£ e÷sY. á ø£<ä∏ s¬ ‘’ T· Á|ü‹uÛ≈Ñ î£ ì<äsÙ¡ q+>±
∫Á‹+#·&+É »]–+~. Á|üøè£ ‹ e´ekÕj·T+ <ë«sê s¬ ‘’ T· ≈£î, uÛ÷Ñ $TøÏ, Á|ü»\≈£î n+‘ê eT+∫ »s¡T>∑T‘·T+<äì
á ø£<ä∏ <ë«sê s¡#s· TT‘· ‘Ó*j·TCÒkÕÔ&TÉ .
Ç+<äT˝À X¯+ø£s¡ Hêsêj·TD nH˚ s¬ ‘’ T· Á|üøè£ ‹ e´ekÕj·T+ <ë«sê e]|ü+≥ ˇø£ mø£s+¡ ˝À
y˚dæ eTTô|Œ’ øÏ«+{≤fi¯fl <Ûëq´+ |ü+&çkÕÔ&TÉ . Ä<ÛTä ìø£+>± ~>∑TeT‹ #˚dqæ yês¡T |ü<ì›Ó $T~ øÏ+{≤fi¯ófl
e÷Á‘·yT˚ |ü+&ç+#ês¡T. á e´ekÕj·T+ <ë«sê Ä~Ûø£ ~>∑TeT‹ kÕ~Û+∫q X¯+ø£s¡ Hêsêj·TD≈£î
C≤rj·T kÕúsTT˝À ñ‘·eÔ T s¬ ‘’ T· >± m+|æøe£ ⁄‘ê&ÉT. n‘·ìï düHêàì+#·&ÜìøÏ e´ekÕj·TXÊU eT+Á‹
<Ûsä à¡ Hêj·TT&ÉT eTs¡b¢ Õ&ÉT Á>±e÷ìøÏ #˚sT¡ ≈£î+{≤s¡T. Á|üøè£ ‹ e´ekÕj·T+ n+fÒ @$T{À |æ.j·TdtqT
n&ç– eT+Á‹ ‘Ó\TdüTø=ì, <ëìøÏ ø=+#Ó+ eTkÕ\ CÀ&ç+∫ ñ|üHê´dü+ ÇkÕÔ&TÉ . e´ekÕj·T XÊU≤eT+Á‹
á ø£<˝ä∏ À Á|üøè£ ‹ e´ekÕj·T+ #˚jT· &É+ e\q Á|üuTÑÛ ‘·«+≈£î, yê´bÕs¡T\≈£î »]π> qcÕº\qT ‘Ó\T|ü⁄‘·÷H˚,
Á|üøè£ ‹ e´ekÕj·T+ e\q ˝≤uÛ≤\T e⁄Hêïj·Tì eT+Á‹>±]#˚ s¡#s· TT‘· |ü*øÏkÕÔ&TÉ .
ªª@+ ˝Ò<äj·÷´ Á|üø£è‹ e´ekÕj·T+˝À ¬s’‘·T $‘·ÔHê\T y˚dæ, ˙fi¯ófl n+~+#·&É+ ‘·|üŒ
Ä |ü+≥≈£î Ç+¬ø≥Te+{Ï C≤Á>∑‘\Ô· T rdüTø√e&É+ ˝Ò<Tä . ms¡Te⁄\T, |ü⁄s¡T>∑TeT+<äT\T, ø£\T|ü⁄r‘·, @MT
nø£ÿsπ <¢ Tä , nsTTHê |ü+≥ ô|s¡T>∑T‘·T+~. eTq Á|ü»\T ≈£L&Ü n˝≤π> Ä˝À∫+#·&+É H˚sT¡ Ãø√yê*.
Á|üuTÑÛ ‘ê«˝Ò uÛ÷Ñ eTT*yê«*, Ç[flyê«\˙, ‘·≈î£ ÿeπs≥T _j·T´+, düsT¡ ≈£î\T Çyê«\˙, s¡øs£ ø¡ ±\ dü_‡&û\T,
‘·≈î£ ÿe e&ûø¶ Ï s¡TD≤*yê«\˙ nedüsy¡ TÓ ‘Æ ˚ Ä s¡TD≤\T e÷|ò#” jÓ ÷· ´\˙ ñ∫‘·+>± ø£s¬ +≥T Çyê«\˙,
|üìeTT{Ïy¢ ê«\˙ Ç˝≤ Á|ürB Á|üuTÑÛ ‘·«+ qT+∫ Ä•+#·≈L£ &É<j ä ÷· ´.......n+‘ê ‘·eT dü«j·T+Á|ü‹|ü‹Ô
MT<äH˚ Ä<Ûës¡|&ü ˝˚ ≤ ñ+&Ü*. n˝≤ »]–q|üð&˚ á dü_‡&û\T, ñ∫‘ê\T >=&Ée ˝Ò≈î£ +&Ü b˛‘·T+~.
 89

n|üð&ÉT <˚X+¯ MT<ä s¡TDuÛ≤s¡+ ‘·–bZ ˛sTT n_Ûeè~∆ y˚>e∑ +‘·eTÚ‘·T+~. n_Ûeè~∆ #Ó+~q <˚XÊ\
C≤_‘ê˝À eTq<˚X+¯ ≈£L&Ü #˚]b˛e&ÜìøÏ m+‘√ø±\+ |ü≥<º Tä µµ. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 29 »qe] 2012:
18)
Á|üøè£ ‹ e´ekÕj·T+ <ë«sê Ks¡Tà ‘·≈î£ ÿe, sêã&ç m≈£îÿe ñ+≥T+~. á e´ekÕj·T+ e\q
qwübº ˛sTTq s¬ ‘’ T· \≈£î ô|<ä>› ± Çã“+~ ñ+&É<Tä . Bì˝À Ks¡Tà ‘·≈î£ ÿe ø£qTø£ Á|ü‹ ˇø£ ∫qï<ëìøÏ
s¬ ‘’ T· \T Á|üuTÑÛ ‘·«+ MT<ä Ä<Ûës¡|&ü eÉ \dæ ñ+&É<Tä . <˚XÊ_Ûeè~∆øÏ Á|üøè£ ‹ e´ekÕj·T+ ø±s¡DeTe⁄‘·T+<äH˚
uÛ≤e+ á ø£<ä∏ <ë«sê bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ‘Ó\TdüT+Ô ~. á ø£<˝ä∏ À X¯+ø£s¡ Hêsêj·TD nH˚ s¬ ‘’ T· qT Ä<äsÙ¡ +>±
rdüTø=ì s¬ ‘’ T· \T n~Ûø£ ~>∑Tã&çì kÕ~Û+#ê\ì #Ó|Œü &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
3.4.2. ù|<ä]ø£+
ø£˙dü nedüsê˝…q’ ≈£L&ÉT, >∑T&É,¶ ˙&É ˝Òì |ü]dæ‹ú ì ù|<ä]ø£+ n+{≤s¡T. Å|uü TÑÛ ‘·«+ mìï
|ü<øä∏ ±\T ø£*Œ+∫q yê{Ï |ò*ü ‘ê\T ù|<ä\≈£î #ê\ es¡≈î£ n+<äe⁄. BìøÏ >∑\ ø±s¡D≤\T nH˚ø+£ ,
yê{Ï˝À Å|<ü ëÛ q+>± ìs¡øså£ êdü´‘·qT #Ó|⁄ü Œø√e#·TÃ. ù|<ä\T yê] jÓTTø£ÿ Jeq $<Ûëq+ |ü≥¢ düs¬ q’
ne>±Vü≤q ˝Òøb£ ˛e&É+. H˚{Ï düe÷»+˝À <Ûqä e+‘·T\T eT]+‘· <Ûqä e+‘·T\T>± ‘·j÷· s¡e⁄‘·THêïs¡T.
ù|<äyês¡T mø£ÿ&É y˚dqæ >=+>∑&ç nø£ÿ&˚ nqï≥T¢ M] ã‘·T≈£î\T }s¡TeTà&ç >=&ÉT˝¶ ≤>± ‘·j÷· s¡e⁄‘T· HêïsTT.
ìs¡øså£ êdü´‘· ø±s¡D+>± yê]˝À Å|>ü ‹∑ |ü<+ä∏ ˝À |üjT· ì+#ê\H˚ Ä˝À#·Hê <äèø£Œ<∏+ä ø=s¡e&ç+~. Ç˝≤+{Ï
ù|<ä]ø£ ø£<\ä∏ qT øÏ+<ä $e]+#·&+É »]–+~.
ª<˚e⁄&ÉT <=&Éy¶ ê&ÉTµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ø±*|ü⁄ Ms¡uÁÑÛ <äT&ÉT. Ç+<äT˝À #˚H‘˚ · ≈£î≥T+ã+ yês¡T
ù|<ä]ø£+‘√ Çã“+<äT\T |ü&&É +É Á|ü<ëÛ q+>± ø£ì|ædTü +Ô ~.
á ø£<˝ä∏ À •ej·T´ Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘·. eT>∑+Z H˚dæ ≈£î≥T+u≤ìï b˛wædTü +Ô {≤&ÉT. Ç‘·ì uÛ≤s¡´ >∑+>∑eTà.
Ç<äs› T¡ Ä&É|\æ \¢ T, ˇø£ eT>∑ nu≤“sTT. Ms¡T •ej·T´≈£î eT>∑+Z |üì˝À düV‰ü j·T|ü&TÉ ‘·T+{≤s¡T. Ç˝≤
Ç+{Ï˝Àì Á|ü‹ ˇø£ÿs¡÷ |üì#˚dHæ ê, #˚H‘˚ · ≈£î≥T+u≤\≈£î ‹q&ÜìøÏ ‹+&ç ñ+&É<Tä . ø£≥Tºø√e&ÜìøÏ
ã≥º ø£sT¡ y˚. s√»+‘ê |üì#˚dqæ yêfi¯fl≈î£ e#˚à ≈£L© ‘·≈î£ ÿy˚ edüT+Ô ~.
ªª@ |ü+&Éø√ÿ |üu≤“ìø√ ‘·|Œü •ej·T´ ≈£î≥T+;≈£î\T |üf&º… HÉ êïìï bı≥ºì+&Ü ‹q˝ÒsT¡ . Á|ü‹s√p
‘·è|æ>Ô ± ‹Hê\+fÒ •ej·T´ ≈£î≥T+;≈£î\+‘ê ø£\dæ dü+bÕ~düTHÔ êï ≈£L© #ê\<äTµµ n+≥÷ •ej·T´
|ü]dæ‹ú ì ‘Ó\Œ&É+ »]–+~. #˚H‘˚ · ø±]à≈£î˝…q’ |üŒ{Ïø° yêfi¯fl≈î£ ã≥º ‘·≈î£ ÿy˚qì •ej·T´ uÛ≤s¡´ >∑+>∑
e÷≥\ <ë«sê ‘Ó\Œ&É+ »]–+~.
 90

ªªeTq+ ‹Hêïe÷ ˝Ò<ë nì mes¡÷ n&É>∑s¡j·÷´. ‹+&ç dü+>∑‹ <˚e⁄&Ós¡T>∑T. yêfi¯ófl

ø£|ðü ø√e&ÜìøÏ ã≥º˝ø¢Ò b£ ˛‘˚ m˝≤ #Ó|ðü . Ä ô|<ä|› \æ ¢ ñe÷ ñ+<ë n~ m~π> ej·TdüT‡˝À ñ+~.
<ëìøÏ s¬ +&ÉT»‘·\Hêï á dü+Áø±+‹øÏ ‹j·÷´*. Ç+ø£ eT*¢u≤ãT |ü⁄{ÏHº ê&ÉT |ü⁄{Ïqº ≥T¢>±H˚ ñHêï&ÉT.
Ä&ç Ä\HêbÕ\Hê eTqy˚T{Ï #·÷kÕÔs?¡ Ä&çø√ #=ø±ÿ nHêï ø=q>∑*>π e÷?µµ (Ä+Å<uä ÷ÑÛ $T : 12
|òÅæ ãe] 2012 : 18)
n+≥÷ >∑+>∑eTà uÛsÑ Ô¡ •ej·T´‘√ #Ó|Œæ q e÷≥*$. M]øÏ ‹q&ÜìøÏ ‹+&ç, ø£≥Tºø√e&ÜìøÏ
ã≥º\T ˝Òø£ <ë]Á<ë´ì nqTuÛ$Ñ +#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. á <ä+|ü‘T· \T ù|<ä]ø±ìï ìs¡+‘·s+¡ m<äTø=ÿ+≥T
J$+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. #˚H‘˚ · ≈£î≥T+u≤\ |ü]dæ‹ú m+‘· <Ûës¡TD+>± ñ+≥T+<√ á ø£<˝ä∏ À
$e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ªø√j˚T≥T ˝…øÿ£ µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· y˚+|ü*¢ Vü≤Øwt. ø£<˝ä∏ À |üìø√dü+ uÛsÑ Ô¡ ø√j˚T{Ÿ yÓ[fl Ç+{ÏøÏ
|ü+|æ+∫q &ÉãT“ kÕ\ø£ yês¡T ù|<ä]ø±ìï nqTuÛ$Ñ +#·&+É á ø£<˝ä∏ À ø£q|ü&TÉ ‘·T+~.
s¡T_Hê uÛsÑ Ô¡ <=+>∑MkÕ\‘√ ø√j˚T{Ÿ≈î£ yÓfi‘¯ ê&ÉT. ø√j˚T{ŸøÏ yÓfifl¯ &ÜìøÏ ø£eT\ø£ÿ <ä>sZ∑ ¡ e&ûø¶ Ï
&ÉãT“\T rdüT≈£î+{≤&ÉT. ø√j˚T{Ÿ qT+&ç s¡T;Hê uÛsÑ Ô¡ &ÉãT“\T |ü+|æùdÔ <ëìì e&û¶ øÏ+<ä ø£eT\ø£ÿ
edü÷\T #˚dTü ≈£î+≥T+~. s¡T_Hê |æ\\¢ ≈£î ‹q&ÜìøÏ ‹+&ç≈L£ &Ü ø£weºü TÚ‘·T+~. áyÓT |æ\\¢ qT
#·~$+#·&ÜìøÏ, yê]øÏ ã≥º\T ≈£î{Ï+º #·&ÜìøÏ nH˚ø£ Çã“+<äT\T |ü&TÉ ‘·T+~. eTs√yÓ|’ ⁄ü uÛsÑ qÔ¡ T
‘·\#·T≈£î+≥÷ u≤<Ûä |ü&TÉ ‘·T+~.
ªªá Hê\T>∑T s¡÷ø£\ ø√dü+ <˚X+¯ ø±ì <˚X+¯ ˝À Ä j·T|üŒ mìï ø£{≤º\T |ü&TÉ ‘ê+&Ü&√
‘·\TÃ≈£î+fÒ >=+‘·T≈£î @<√ n&É+¶ y=#êÃ~. Hê≈£î Äø£* dü∫Ãb˛sTT kÕHê ~Hê˝…’ b˛‘·T+&Ü~. |æ˝À¢\
>∑T]+#˚ Ä j·T|üŒ |ü+|æ+#˚ ˝…øÿ£ ø√dü+ Ädüô|≥ºø√≈£î+&Ü, n+<äs÷¡ ø√j˚T≥T≈£îb˛‘˚ >=b˛Œ\T
nsTT‘ês¡+{≤, ø±˙ áj·T|üŒ b˛sTTqø±&ÉTï+∫ Hê _&É\¶ ≈£î ø£&TÉ |ü⁄ì+&Ü ‹+&ç˝<Ò Tä . m≥ºsTT b˛Hês√
Hê _&É\¶ T, ~≈£îÿ˝Òì |æ˝À¢fifl¯ e÷~] nsTTb˛sTT+&Üs¡Tµµ. (kÕøÏå : 3 pHé 2012 : 20)
s¡T;Hê uÛsÑ Ô¡ ø√j˚T{ŸøÏ yÓ[flq|üŒ{ÏøÏ ≈£L&Ü yê] Áã‘·T≈£î\T e÷s¡≥+ ˝Ò<Tä . ≈£î≥T+u≤ìï e<ä*
Áã‘·T≈£î <ÓsT¡ e⁄ ø√dü+ yÓfifl¯ &+É , Ç‘·s¡ <˚XÊ\˝À Çã“+<äT\T m<äTs√ÿe&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. yês¡T ‘·eT
≈£î≥T+u≤ìï ‘·\#·T≈£î+≥÷ ~>∑T\T|ü&TÉ ‘·÷ ñ+{≤s¡T. dü«<˚X+¯ ˝À ≈£L&É ‘·eT ≈£î≥T+ã+ ‹q&ÜìøÏ
‹+&ç˝øÒ £ <äjT· ˙j·TyÓTqÆ |ü]dæ‘ú T· \˝À e⁄+<äì ø£<˝ä∏ À ‘Ó\|ü&+É »]–+~.
 91

á $<Û+ä >± ù|<ä]ø±ìøÏ dü+ã+~Û+∫q eTs√ ø£<ä∏ ª<√ôd&ÉT Äø£*µ. Bìì _.|æ. ø£sT¡ D≤ø£sY
s¡∫+#ês¡T.
Ç+{ÏqT+&ç Ä|òd” Tü ≈£î yÓfifl¯ &ÜìøÏ ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ø±s¡T˝À ãj·T\T <˚sT¡ ‘ê&ÉT. ôV≤’ <äsêu≤<é $<ë´q>∑sY
Áø±dts√&ÉT¶ <ä>sZ∑ ¡ ˇø£ eè<ä∆ <ä+|ü‘T· &ÉT ø£<≈ä∏ î£ &ç ø±s¡T ‘·–* øÏ+<ä |ü&TÉ ‘ê&ÉT. ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ø±s¡T ~– eTTdü*
e´øÏìÔ #·÷kÕÔ&TÉ . eTT≈£îÿ qT+&ç s¡ø+Ô£ edüT+Ô ~. bÕ<ä#ês¡T\+<äsT¡ n‘·ì #·T≥÷º >∑T$T>∑÷&ÉT‘ês¡T.
ø£<≈ä∏ î£ &çøÏ @$T#˚j÷· ˝À ns¡+ú ø±<äT. ÄdüeTj·T+˝À eTTdü*e´øÏÔ #˚‹˝Àe⁄qï nqï+ ø£esYì ø£<≈ä∏ î£ &çøÏ
Çdü÷Ô Ç˝≤ #ÓãT‘ê&ÉT.
ªªu≤ãT, Hê eTTdü*›.....Hê uÛ≤s¡´........Ç+{À¢ @MT˝Òø£ ¬s+&ÉTs√E\ qT+&ç nqï+
‹q˝Ò<jä ÷· ´.......Ç<√ á ≈£î&ç|øü ÿ£ dü+<äT ∫es√¢H˚ e÷ Ç\T¢.....qTy˚«eTqTø√ø£b˛‘˚ á ø£es¡T˝Àì
nqï+ <ëìøÏe«>∑\yê?......e÷≥......H˚qT ø±s¡TøÏ+<ä |ü&qç ≥Tº <ëìøÏ #ÓbıŒ<äT.› .....#·∫Ãb˛‘·T+~
nHêï&ÉTµµ. (yês¡Ô : 24 pHé 2012 : 13)
eè<ä∆ <ä+|ü‘T· \ ù|<ä]ø±ìï ‘Ó*j·T#˚jT· &É+ »]–+~. s¬ +&ÉT s√E\bÕ≥T ‹q&ÜìøÏ ‹+&ç˝øÒ £
yês¡T |ü&TÉ ‘·Tqï Çã“+<äT\T ‘Ó*j·T#˚XÊs¡T. ø±s¡TøÏ+<ä eTTdü* e´øÏÔ |ü&eç ⁄qï|üŒ{Ïø,° nqTø√≈£î+&Ü
‘·q uÛ≤s¡´≈£î nqï+ ø£es¡T¢ Çe«eTì #Ó|Œü &É+, s¬ +&ÉTs√E\bÕ≥T yês¡T ‹q&ÜìøÏ ‹+&ç˝øÒ £ ñ+&É&+É
e\q ù|<ä\ |ü]dæ‹ú m+‘·{Ï <äjT· ˙j·T+>± ñ+≥T+<√ nH˚ $wüjT· + á ø£<ä∏ <ë«sê ‘Ó\TdüT+Ô ~.
3.4.3. eT<Û´ä ‘·s>¡ ‹∑
eT<Û´ä ‘·s>¡ ‹∑ Á|ü»\T ñqï‘· esêZìøÏ #˚sT¡ e⁄ ø±˝Òø£ Ç≥T ù|<ä]ø±ìøÏ ~>∑C≤s¡˝øÒ £ eT<Û´ä ˝À
ø=≥Tº $T{≤º&TÉ ‘·÷, düeTdü´\‘√ dü‘e· T‘·eTe⁄‘·÷ ã‘·T≈£î ã+&çì q&çù| nuÛ≤>∑T´\qT eT<Û´ä ‘·s>¡ ‹∑
yês¡T nì n+{≤s¡T. á ‘·s>¡ ‹∑ yês¡T |æ\*¢ ï #·~$+#·Tø√˝Òøb£ ˛e&É+, yê] nedüsê\qT rs¡Ã˝Òøb£ ˛e≥+
»s¡T>∑T‘·T+~. eT<Û´ä ‘·s>¡ ‹∑ yês¡T yê] X¯øyÔÏ T˚ s¡ ø£w|ºü &ü TÉ ‘·÷ ñqï <ëì‘√ düsT¡ u› ≤≥TqT ø£*–
ñ+{≤s¡T. ø±˙ es¡Hí êr‘· u≤<Û\ä T nqTuÛ$Ñ dü÷,Ô n_Ûeè~∆øÏ H√#·Tø√˝Òì yê]>± eT<Û´ä ‘·s>¡ ‹∑ yês¡T
ø£ì|ækÕÔsT¡ . Ç˝≤+{Ï yê] ø£<\ä∏ qT øÏ+<ä $e]+#êqT.
ª@~ <Ûsä à¡ +µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· leT‹ ø=*bÕø£ s¡e÷eTDÏ. ø£<˝ä∏ À eT<Û´ä ‘·s>¡ ‹∑ ≈£î≥T+ã+
ô|[fl˝À nqTø√≈£î+&Ü ˇø£ e´øÏÔ #·ìb˛‘˚, #·ìb˛sTTq $wüj÷· ìï ‘Ó\|ü≈î£ +&Ü ô|[fl ‘·sT¡ yê‘·
‘Ó*j·T#˚jT· &É+ ø£<˝ä∏ À ø£qã&ÉT‘·T+~.
 92

dæø+Ï Á<ëu≤<é qT+&ç $XÊK|ü≥Dº ≤ìøÏ eTTô|Œ’ eT+~ ãj·T\T<˚sT¡ ‘ês¡T. |æ\\¢ T, ô|<ä\› T n+<äs÷¡
ø£*dæ Vü‰sTT>± Á|üj÷· D+ #˚dTü qÔ ï düeTj·T+˝À n|üsí¡ uÛsÑ Ô¡ <äøDåÏ ≤eT÷]Ô nHês√>∑´+‘√ Çã“+<äT\T
|ü&≥É + »]–+~. Ä $wüj÷· ìï >∑eTì+∫q n|üsí¡ Hêqï ∫qï≈£L‘·Ts¡T uÛyÑ êì‘√ MTs¡T ô|[fløÏ
yÓfifl¯ +&ç. y˚TeTT $»j·Tyê&É˝À ~– ÄdüT|üÁ‹øÏ yÓfió¯ ‘êeTì #Ó|Œæ ~–b˛‘ês¡T. uÛyÑ êì eT]j·TT Ç‘·s¡
≈£î≥T+ã düuTÑÛ ´\+<äs÷¡ uÛyÑ êì Hêqï≈£î bò˛qT¢ #˚d÷ü qÔ ï|üŒ{ÏøÏ yê] bò˛Hé¢ |üì#˚jT· e⁄. n+<äs÷¡ <äøDåÏ ≤eT÷]Ô
>∑T]+∫ Ä˝À∫kÕÔsT¡ . ∫es¡≈î£ ô|[fl nsTTb˛‘·T+~. ô|[fl nsTTb˛sTTq ‘·sT¡ yê‘· uÛyÑ êì Hêqï ndü\T
$wüjT· + #ÓãT‘ê&ÉT. ô|[fl qT+&ç uÛyÑ êì Ç‘·s¡ ø=+‘·eT+~ ÄdüT|üÁ‹øÏ yÓfi‘¯ ês¡T. Hêqï ndü\T
$wüjT· + <ë#·&Üìï •e eT+&ç|&ü TÉ ‘ê&ÉT. ˇø£y|’Ó ⁄ü n\T¢&TÉ X¯yêìï ô|≥Tº≈î£ ì ∫e] ø=&ÉT≈£î #·+<ä÷
ô|[fl#k˚ ÕÔsê nì eT]ø=+‘·eT+~ yê~+#ês¡T. <ëìøÏ uÛyÑ êì Hêqï Ç˝≤ #ÓãT‘ê&ÉT.
ªªn˝≤ e÷{≤¢&≈É î£ nø±ÿ. ÄK] ì$Twü+˝À ô|[fl Ä–b˛‘˚ ˇø£ÿkÕ] Ä&Éô|[flyê] |ü]dæ‹ú
Ä˝À∫+#·T. #·+<ä÷ e÷eT>±s¡T dæ‹ú eT+‘·T&ÉT ø±<äT. eT<Û´ä ‘·s>¡ ‹∑ yê&ÉT, bı<äT|ü⁄#˚dæ á ô|[¢ #˚XÊ&ÉT.
ô|[fl eT+&ÉbÕìøÏ düHêïsTTy˚Tfi¯+ yê]øÏ øπ ≥]+>¥ yê]ø° m+‘√ø=+‘· &ÉãT“ eTT+<ädTü >Ô ±H˚ ø£{ºÏ
e⁄+{≤&ÉT. ny˚M yÓqøÏÿsêe⁄. ô|[fl Ä–b˛‘˚ n‘·&TÉ Ä qwü+º »qà˝À |üP&ÉTÃø√˝Ò&TÉ . m+‘·<÷ä s¡+
qT+∫ ÁX¯eT|ü&ç ô|[fløÏ e∫Ãq #·T{≤º\÷ yÓ+≥H˚ ãdüT‡\T <=]øÏ yÓq≈£îÿyÓfifl¯ ˝øÒ ±, n˝≤>∑ì Ä>∑˝øÒ £
uÛÀ»HêìøÏ edü‹ø° m+‘· Çã“+~ |ü&‘É ês¡Tµµ. (áHê&ÉT : 11 e÷]à 2012 : 13)
uÛyÑ êì Hêqï <äøDåÏ ≤eT÷]Ô #·ìb˛j·÷&Éqï $wüjT· + #Ó|Œü &É+ e\q eT<Û´ä ‘·s>¡ ‹∑ ≈£î≥T+ã+
yês¡T ô|[fløÏ ô|{Ïqº Ks¡Tà yÓTT‘·+Ô eè<Ûë ne⁄‘·T+<äì, Ä Ks¡TÃyês¡T yês¡T »qà˝À dü+bÕ~+#·˝sÒ ì¡
$e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
eT<Û´ä ‘·s>¡ ‹∑ yêfi¯ófl ô|[fløÏ Ks¡TÃô|≥º&+É e\q e´s¡eú Tì, ô|[fl kÕ|ò>” ± »s¡>±\+fÒ nu≤“sTT
ne÷àsTT\T e÷{≤¢&TÉ ø=ì ô|<ä\› qT ˇ|æŒ+#·&+É ªø£fi≤´DeTdüTµÔ ø£<˝ä∏ À Á|ü<ëÛ Hê+X¯+.
ªø£fi≤´DeTdüTµÔ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ø=*bÕø£ s¡e÷eTDÏ. Ç+<äT˝À >ö] ‘·q ô|+&çø¢ √dü+ me]øÏ
Çã“+~ ø£*–+#·sê<äH˚ uÛ≤eq ø£*– e⁄+≥T+~.
>ö]øÏ yê] ne÷àHêqï\T ô|[fld+ü ã+<Ûë\T #·÷dü÷Ô ñ+{≤s¡T. n~ >ö]øÏ q#·Ã<äT. ˇø£kÕ]
ô|[fl#÷· |ü⁄\≈£î e∫Ãq n‘·&‘ç √ >ö] ø±|ò” cÕ|ü⁄˝À e÷{≤¢&≥É + e\q n‘·&TÉ ÄyÓT e÷≥\T $ì
ÄX¯Ãs¡´b˛‘ê&ÉT. Çø£ >ö]øÏ »qà˝À ô|+&çø¢ ±<äì ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T u≤<Û|ä &ü ≥É + »s¡T>∑T‘·T+~. ø±˙ ø=~›s√E\
‘·sT¡ yê‘· øö•ø˘ì >ö] Ç+{ÏøÏ rdüTø=∫à ‘·q Ç<ä]› n_ÛÁbÕj·÷\T ø£*XÊj·Tì #ÓãT‘·T+~. øö•ø˘
 93

≈£L&Ü ‘·q ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\qT rdüTø=ì >öØ Ç+{ÏøÏ ekÕÔ&TÉ . Ç+{À¢yês¡T ˇø£]ø=ø£sT¡ |ü]#·jT· +
#˚dTü ≈£î+{≤s¡T. >öØ ` øö•ø˘\T yê] ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\≈£î ô|[flø√dü+ m˝≤+{Ï Äsꓤ≥+ #˚jT· e<äì›
#ÓãT‘ês¡T. ô|[fl ìsê&É+ãs¡+>± »s¡>±\ì $e]kÕÔsT¡ . yê]yê] Ä]úø£ |ü]dæ‘ú T· \qT >∑Ts¡T#Ô d˚ Tü ≈£î+{≤s¡T.
>ö] ‘·q nø£ÿ ô|[fløÏ Ks¡Tà m≈£îÿe#˚dæ Ç|üŒ{Ïø° rs¡Ã˝Òì |ü]dæ‹ú ˝Àe⁄+<äì #ÓãT‘·T+~. n<˚ $<Û+ä >±
øö•ø˘ ≈£L&Ü yê] Hêqï≈£î s¬ +&ÉT dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘+· >∑T+&ÓøÏ u…b’ Õdt Ä|üsπ wüHé #˚XÊs¡ì #ÓãT‘ê&ÉT.
yê] nqï ô|[fløÏ n~Ûø£ Ks¡Tà ô|{≤ºsì¡ ‘Ó*j·T#˚kÕÔ&TÉ .
Ç˝≤ s¬ +&ÉT ≈£î≥T+u≤\T ô|[fløÏ n~Ûø£ Ks¡TÃô|{Ϻ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T Çã“+~ |ü&eÉ \dæq nedüs+¡
˝Ò<ìä , n+<äTøπ y˚Ty˚T ìsê&É+ãs¡+>± ô|[fl #˚dTü ø√yê\qT≈£î+≥THêïeTì #Ó|Œæ øö•ø˘, >ö] ô|<ä\› qT
ˇ|æŒkÕÔsT¡ . ô|[fl ‘·sT¡ yê‘· Á|ü‘´˚ ø£ ø±|ü⁄sêìøÏ yê] J‘·+ qT+&˚ edüTeÔ ⁄\T rdüT≈£î+{≤eTì ≈£L&Ü
#ÓãT‘ês¡T. ø±˙ Ä Ç\T¢ e÷ Ç+{ÏøÏ <ä>sZ∑ ˝¡ À ñ+&Ü\ì øö•ø˘ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T ø√s¡T≈£î+{≤s¡T.
eT<Û´ä ‘·s>¡ ‹∑ Á|ü»\ Ä]úø£ dæ‹ú øÏ nqT>∑TD+>± ô|[flfió¯ fl #˚dTü ø√yê\ì, >=|üŒ\≈£îb˛sTT n~Ûø£
Ks¡TÃô|{Ϻ Çã“+~ |ü&≈É L£ &É<ìä á ø£<ä∏ <ë«sê ‘Ó*j·TCÒkÕÔsT¡ .
3.4.4. Ädæú
‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T ‘·eT|æ\\¢ T dü+‘√wü+>± ñ+&˚<ëìøÏ <Ûqä s¡÷|ü+˝À >±˙, edüTÔ s¡÷|ü+˝À>±˙,
eTπs Ç‘·s¡ s¡÷bÕ\˝À Çe«ã&˚~ Ädæ.ú Ç~ ‘·q |üPØ«≈£î\ qT+&ç yês¡d‘ü «· + <ë«sê bı+<äe#·TÃ.
eTq <˚X+¯ ˝À ø=&ÉT≈£îøπ Ädæú Vü≤≈£îÿMT<ä m≈£îÿe n~Ûø±s¡+ ñ+fÒ~. ø±˙ uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+ Á|üø±s¡+
≈£îe÷s¡T&ÉT‘√ bÕ≥T ≈£îe÷¬s≈Ô î£ ≈£L&É Ädæôú |’ düe÷q Vü≤≈£îÿ ø£\<äT. á Ädæú ø√dü+ ≈£î≥T+ã+˝À
uÒ<ëÛ _ÛÁbÕj·÷\T @s¡Œ&ÉT‘êsTT. n˝≤+{Ï yê{Ïì øÏ+~ ø£<\ä∏ ˝À ‘Ó*j·TCÒjT· &ÉyTÓ qÆ ~.
ªì$T‘·+Ô µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· e&É* sê<Ûëø£èwü.í ø£<˝ä∏ À ≈£L‘·Ts¡Tô|’ ‘·+Á&ç, nø£ÿô|’ ‘·eTTà&ÉT ÄdæøÔ √dü+
>=&Ée\T |ü&≥É + »s¡T>∑T‘·T+~.
>ö]Hêj·TT&ÉT }]˝À ù|s¡T yÓ÷dæq e´øÏ.Ô Äj·Tq ø=&ÉT≈£î sê+u≤ãT. yê]<äs› T¡ ˝≤j·TsY
X¯•øÏsD¡ Y <ä>]Z∑ øÏ yÓ[fl >ö]Hêj·TT&ÉTøÏ sêe\dæq Hê\T>∑T mø£sê\ ø√dü+ yÓfi‘¯ ê&ÉT. >öØHêj·TT&ÉT
ˇø£ÿ>±ì ˇø£ÿ ≈£L‘·Ts¡T dü+<Û´ä . ÄyÓT ù|s¡TMT<ä |üdTü |ü⁄ ≈£î+≈£îeT\ ù|s¡T‘√ Hê\T>∑T mø£sê\ uÛ÷Ñ $T
ñ+≥T+~. Ä ÄdæÔ ãj·T≥≈£î b˛≈£î+&Ü ñ+&É{≤ìøÏ ∫qï‘·Ô ø=&ÉT≈£î –]øÏ Ç∫à ô|[fl #˚j÷· \qT≈£î+{≤&ÉT
>öØHêj·TT&ÉT. ø±˙ dü+<Û´ä ‘·q e÷≥ $q≈£î+&Ü &Üø£sº Y qπ>wtqT Áù|$T+∫ ô|[fl #˚dTü ≈£î+≥T+~.
<ëì‘√ >ö]Hêj·TT&ÉT }]˝À nee÷q+ bı+<äT‘ê&ÉT. nee÷q+‘√ bÕ≥T Hê\T>∑T mø£sê\ uÛ÷Ñ $T
b˛sTT+<äì u≤<Û|ä &ü TÉ ‘ê&ÉT. <ëì‘√ >ö]Hêj·TT&ÉT ˝≤j·TsYqT ÄÁX¯sTT+∫, n‘·ì‘√ Ç˝≤ dü+uÛ≤wækÕÔ&TÉ .
 94

ªª≈£î<äs<¡ Tä , qqTï ø±<äì me&çH√ #˚dTü ≈£îb˛sTT+~ n~. Çø£ áj·T&ÜìøÏ Çø£ÿ&É @MT˝Ò<Tä .
@<ÓH’ ê e⁄+fÒ Hê ø=&ÉTøÏÿ #Ó+<ë*‡+<˚µµ.
<ëì#˚‘· m˝≤ ‹s¡>s∑ êsTT+#·Tø√yê˝À Hê≈£î u≤>± ‘Ó\TdüT. ø±–‘ê\T s¬ &û #˚sTT+#·+&çµµ.
(áHê&ÉT : 15 p˝…’ 2012 : 13)
Bì‘√ >öØHêj·TT&ÉT kı+‘· ≈£L‘·T]ô|’ Äy˚X|¯ &ü ≥É + »s¡T>∑T‘·T+~. m˝≤¬>H’ ê ≈£L‘·Ts¡T <ä>sZ∑ ¡
qT+&ç ÄdæìÔ sêã{≤º\H˚ nqT≈£î+{≤&ÉT. Äj·Tq≈£î ‘√&ÉT>± ø=&ÉT≈£î sê+u≤ãT ≈£L&Ü nø£ÿô|’ |ü>∑
rs¡TÃø√yê\ì nqT≈£î+{≤&ÉT. dü+<Û´ä ô|’ Hêqï, ‘·eTTà&ÉT Äy˚X|¯ &ü ≥É + ø£<˝ä∏ À ø£ì|ædTü +Ô ~. M{Ïe\q
eTqTwüß\T eT÷s¡+â >± ‘·j÷· s¡Tø±e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. ÄdæøÔ √dü+, ã+<ÛTä ‘ê«\T, Áù|e÷qTsê>±\T
‘·–bZ ˛e&É+, e÷qe‘·« $\Te\T q•+#·&+É ø£<˝ä∏ À Á|ü<ëÛ q+>± ø£qã&ÉT‘·T+~. n˝≤+{Ï<˚ eTs√ø£<ä∏
n+ãTø£ÿ.
ªn+ãTø£ÿµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· sπ DT≈£î+≥¢ düT<äsÙ¡ Hé. ø£<˝ä∏ À q&ç|æ ø=&ÉT≈£î ‘·+Á&çì yÓ÷dü+#˚dæ
Ädæqú +‘ê rdüTø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ø£<∏ä˝À sê»´\ø£åàeTà, sê|òüTe⁄\T uÛ≤sê´uÛÑs¡Ô\T. M]øÏ ◊<äTeT+~ eT>∑|æ\¢\T, Ç<ä›s¡T
Ä&É|\æ \¢ T+{≤s¡T. sê|òTü e⁄\T q&ç|øæ =&ÉT≈£î #·<Tä e⁄≈î£ Ks¡Tà ô|&É‘ê&ÉT. ‘·+Á&çøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü ô|<äq› ïj·T´\
<ä>sZ∑ ø¬¡ [fl &ÉãT“\T rdüT≈£î+{≤&ÉT. Ä &ÉãT“*ï ∫qïsêeTT\T <ë#·T≈£îH˚yê&ÉT. ◊.{Ï.◊ |üP]Ô#d˚ æ Ä*«Hé
ø£+ô|˙˝À ñ<√´>∑+ e∫Ãq ‘·sT¡ yê‘· ≈£L&Ü &ÉãT“\T dü]b˛˝Ò<ìä ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\ <ä>sZ∑ ¡ &ÉãT“\T
rdüT≈£îH˚yê&ÉT.
sê|òTü e⁄\T ô|<ä› n\T¢&TÉ sêeT*+>∑+, ‘·q ≈£L‘·Ts¡T CÒcÕ˜<$˚ ì q&ç|øæ =&ÉT≈£î ∫qïsêeTT\T≈£î
n&ÉT>∑T‘ê&ÉT. <ëìøÏ sê|òTü e⁄\T ˇ|üð≈£î+{≤&ÉT. Ä $wüjT· + ∫qïsêeTT\T≈£î #Ó_‘˚ ô|<ä\› T n˙ï
dü]‘› ˚ ô|[fl #˚dTü ≈£î+{≤qì #ÓãT‘ê&ÉT. #Ó|Œæ q $<Û+ä >±H˚ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T ∫qïsêeTT\T≈£î _j·T´+,
ø£+~uÒ&\É T, Ç‘·s¡ edüTeÔ ⁄\˙ï düsT¡ ‘› ês¡T. Ç˝≤ nH˚ø£ s¡ø±\T>± ô|<ä\› qT+&ç ∫qï sêeTT\T &ÉãT“\T
edü÷\T #˚kÕÔ&TÉ . ∫es¡≈î£ e÷eT sêeT*+>∑+ düV‰ü j·T+‘√ }]˝À ñqï uÛ÷Ñ $Tì n$TàkÕÔ&TÉ . e∫Ãq
&ÉãT“*ï ∫qïsêeTT\T kı+‘·+ #˚dTü ≈£î+{≤&ÉT. ∫qïsêeTT\T #˚dqæ yÓ÷kÕìï >∑eTì+∫ nqï\T,
‘·eTTà\T ø√|üŒ&ÉT‘ês¡T. sê|òTü e⁄\T ≈£L&Ü ‘·qT #˚dqæ ‘·|⁄ü Œ\qT ‘·\#·Tø=ì ≈£î$T*b˛‘ê&ÉT. ø=Hêïfi¯fl≈î£
<ä+|ü‘T· *<äs› ÷¡ eTs¡DkÏ ÕÔsT¡ .
 95

&ÉãT“ø√dü+ ø=&ÉT≈£î ‘·+Á&çì, nqï<äeTTà\qT yÓ÷dü+ #˚dæ ÄdæÔ yÓTT‘·+Ô ∫qïsêeTT\T rdüTø√e&É+
ø£<˝ä∏ À Á|ü<ëÛ q+>± ø£qã&ÉT‘·T+~.
3.4.5. n$˙‹
n$˙‹ì Ä+>∑+¢ ˝À (BRIBERY) \+#·+ nì nq&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. ˇø£ e´øÏÔ ‘·q |üqT\T
‘=+<äs>¡ ± »s¡>&∑ ÜìøÏ eTs√ e´øÏøÔ Ï &ÉãT“ s¡÷|ü+˝À >±ì edüTÔ s¡÷|ü+˝À >±ì ÇùdÔ <ëìì \+#·+>±
|ü]>∑D+Ï #·e#·TÃ. \+#êìï m≈£îÿe>± Å|uü TÑÛ ‘·« n~Ûø±s¡T\T rdüTø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. Ms¡T \+#·+
eTT≥º+<˚ ‘·q $~Ûì ≈£L&É ‘êø£sH¡ ˚ n_ÛÅbÕj·T+ m≈£îÿe eT+~˝À ñ+~. á $<Û+ä >± Å|uü TÑÛ ‘·«
n~Ûø±s¡T\T \+#ê\qT @ $<Û+ä >± edü÷\T #˚kÕÔsH¡ ˚ $wüj÷· ìï Åø+Ï ~ ø£<\ä∏ ˝À ‘Ó*j·TCÒjT· &ÉyTÓ +Æ ~.
ªø±≥Tµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ‹s¡TeT\l. Ç+<äT˝À Á|üuTÑÛ ‘·« ÄdüT|üÁ‹˝À |üì#˚ùd &Üø£sº Y n$˙‹ì
#Ó|Œü &É+ »]–+~.
sêeTHêsêj·TD yÓT&çdHü é m+.&ç. #˚dæ z Á|üuTÑÛ ‘ê«düT|üÁ‹˝À ndæôd+º {Ÿ düsH®¡ >é ± |üì#˚ùdyê&ÉT.
n‘·ì uÛ≤s¡´ Vü≤]‘·. @¬øø’ £ ≈£L‘·Ts¡T •Øwü. uÛ≤s¡´ Vü≤]‘· Á|ü‹s√p yês¡˝Ô À¢ @.dæ._. yês¡T Á|üuTÑÛ ‘ê«~Ûø±s¡T\T
n$˙‹ì yÓ\T>∑T˝ÀìøÏ ‘ÓdTü HÔ êïs¡ì uÛj Ñ T· |ü&TÉ ‘·T+~. Ç<˚ $wüj÷· ìï uÛsÑ ≈Ô¡ î£ #ÓãT‘·T+~. ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\T
ñHêï Ç+ø± m+<äT≈£î ÄX¯|&ü TÉ ‘·THêïs¡ì uÛsÑ ‘Ô¡ √ yê~düT+Ô ~. uÛ≤s¡´ e÷≥*ï uÛsÑ Ô¡ $q&ÉT. ˇø£kÕ]
Á|üuTÑÛ ‘·« ñ<√´>±ìøÏ m+|æø¬ q’ ªÄq+<éµ sêeTHêsêj·TD <ä>]Z∑ øÏ ekÕÔ&TÉ . ø±˙ Äq+<ä≈î£ ªVü‰sYº &çdC” Ÿµ
ñ+<äì #ÓãT‘ê&ÉT. Äq+<é ‘·q ≈£î≥T+ã |ü]dæ‹ú ì #Ó|Œæ sêeTHêsêj·TD≈£î \+#·+ Çe«&ÜìøÏ
ˇ|üð≈£î+{≤&ÉT.
ªªsêeTHêsêj·TD uÒs+¡ ô|{≤º&TÉ . ]b˛sYº nqT≈£L\+>± |ü+|ü&ÜìøÏ ◊<äT \ø£\å T &çe÷+&é
#˚XÊ&ÉT. Äq+<é ‘·q Ä]úø£ |ü]dæ‹ú ì >∑÷]Ã eTs√e÷s¡T @ø£sT¡ e⁄ ô|≥Tºø=ì ã‹eT˝≤&ç‘,˚ uÒs+¡ s¬ +&ÉT
\ø£\å ≈£î ≈£î~]+~. yês¡+ s√E\˝À kıeTTà˝Òøb£ ˛‘˚ ]b˛sYº j·T<Ûë‘·<+ä >± yÓ[flb˛‘·T+~ ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT
sêj·THêsêj·TDµµ. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T 1 »qe] 2012 19)
Ç˝≤ ø£<˝ä∏ À &Üø£sº Y sêeTHêsêj·TD Á|üuTÑÛ ‘·« ñ<√´>±ìøÏ m+|æø£ njÓ÷´ yê]‘√qT, yÓT&çø˝£ Ÿ
ø±˝ÒCŸ Á|üyX˚ Ê\˝ÀqT, nÁø£eT+>± &ÉãT“\T dü+bÕ~+#ê&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. ∫es¡≈î£ ......
yÓT&çdHü é #·<Tä e⁄‘T· qï ‘·q ≈£L‘·Ts¡T •Øwü≈î£ nyÓT]ø± dü+ã+<Ûëìï rdüTø=kÕÔ&TÉ sêeTHêsêj·TD.
ne÷àsTT #·<Tä e⁄‘·Tqï~ ø£<ë Ç|üð&˚ m+<äT≈£î nì uÛ≤s¡´ n+fÒ ø√] e∫Ãq >=|üŒ dü+ã+<Ûëìï
ø±<äqTø√e&É+ eT÷s¡‘â «· y˚T ne⁄‘·T+~. nu≤“sTT ø√≥¢ _õHÓd≈t î£ m–®≈L£ ´{Ïyé &Ós¬’ ø£sº ,Y uÀsY¶ yÓT+ãsY
 96

≈£L&ÜqT n+≥÷ uÛ≤s¡´‘√ yê~kÕÔ&TÉ . ø±˙ ∫es¡≈î£ •Øwü Áù|$T+∫q Äq+<éqT ô|[fl#d˚ Tü ø=ì Ç+{ÏøÏ
rdüT≈£îedüT+Ô ~. Ä <äèXÊ´ìï #·÷dæq sêeTHêsêj·TD≈£î e÷≥\Tsêe⁄, |üøyå£ ê‘·+ edüT+Ô ~.
á ø£<˝ä∏ À sêeTHêsêj·TD ≈£L‘·T]ø√dü+ n$˙‹ e÷s¡+Z ˝À u≤>± dü+bÕ~kÕÔ&TÉ . Äq+<é˝≤+{Ï
yê] <ä>sZ∑ q¡ T+&ç \+#ê\T rdüT≈£î+{≤&ÉT. ∫es¡≈î£ •Øwü ‘·+Á&çøÏ >∑TDbÕsƒ+¡ #ÓãT‘·T+~.
ªe÷eT÷˝Òµ ø£<∏ë s¡#·sTT‘· yêDÏl. ø£<∏ä˝À b˛©düT\ n$˙‹ì >∑T]+∫ $e]+#·&É+
»s¡T>∑T‘·T+~.
qs¡V≤ü ], sêeTXÊÁdæÔ Ç<äs› ÷¡ uÛ≤>∑´\ø°àå q>∑sY ø±\˙ yêdüT\T. Ms¡T ø±\˙˝À »]π> Á|ü‹∫qï
$wüj÷· \qT |ü]o*düT+Ô {≤s¡T. Ms¡T XÊ+‹ì\j·T+ <ä>sZ∑ ¡ m≈£îÿe ø±s¡T\T Ä– e⁄+&É≥+, Ä Ç+{Ï
˝À|ü\ ne÷àsTT\T ñ+&É≥+ yê]øÏ ÄX¯Ãsê´ìï ø£*–düT+Ô ~. qs¡V≤ü ], sêeTXÊÁdæÔ Ç<äs› ÷¡ sê»>√bÕ\+
Ç+{Ï zqsYøÏ bò˛Hé#d˚ æ MTs¡T n<Ó≈› î£ Ç∫Ãq Ç+{Ï˝À no¢\+ »s¡T>∑T‘·T+<äì #ÓãT‘ês¡T. M] e÷≥\qT
zqsY |ü{+ºÏ #·Tø√s¡T. ø√|ü+‘√ Ä Ç<äs› T¡ ô|<äe› TqTwüß\T b˛©dtùdwº Hü øé Ï yÓ[fl ‘·eT ø±\˙˝À ÁuÀ‘·˝ŸV≤ü Ödt
q&ÉT|ü⁄‘·THêïs¡ì môd‡’ øÏ |òsæ ê´<äT #˚kÕÔsT¡ . Ä |òsæ ê´<äTqT rdüTø=ì dæ.◊. Ä~Hêsêj·TD¬s&ç¶ môd‡’ ,
Ç‘·s¡ b˛©düT\ô|’ eT+&ç|&ü TÉ ‘ê&ÉT. MTs¡T @$T |üì#˚dTü HÔ êïs¡ì yê]ô|’ Äy˚X¯ |ü&TÉ ‘ê&ÉT. yÓ+≥H˚
nø£ÿ&çøÏ yÓ[fl ø£qTø√ÿeTì yê]‘√ Ç˝≤ #ÓãT‘ê&ÉT.
ªªu≤dt ; øπ sY|⁄üò ˝Ÿ. Ä uÛ≤>∑´\ø°àå q>∑sY ø±\˙˝À ÁuÀ‘·˝ŸV≤ü Ödt q&ÉT|ü⁄‘·Tqï~ mes√ ø£qTø√ÿ.
ø±o+>±&çì HÓ\e÷eT÷\T edü÷\T #ÓjT· ´eTì #Ó|ðü . Çø£qT+∫ e÷eT÷fi¯fl *dt˝º À n~≈£L&Ü #˚sT¡ Ã.
j·TT¬øHé>√µµ d”]j·Tdt>± nHêï&ÉT dü]ÿ˝Ÿ ÇHéôdŒø£sº µY µ. (áHê&ÉT : 3 pHé 2012 : 21)
ÁuÀ‘·˝ŸV≤ü Ödt q&ÉT|ü⁄‘·THêïs¡ì |òsæ ê´<äT #˚ùdÔ <ëìô|’ $#ê]+∫, ø£]qƒ ìs¡j
í ÷· \T rdüTø√e\dæq
b˛©dt\T ÁuÀ‘·˝ŸV≤ü Ödt q&çù| yê]ì düeT]úd÷ü Ô yê]øÏ sêe\dæq e÷eT÷\T ø√dü+ dæ.◊. ÄX¯ |ü&≥É +
»s¡T>∑T‘·T+~. n$˙‹ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\qT ìyê]+#·&+É e÷H˚dæ n$˙‹>± &ÉãT“\T edü÷\T #˚jT· &É+
»s¡T>∑T‘·T+~. b˛©düT e´edü˝ú À »s¡T>∑T‘·Tqï n$˙‹ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\qT á ø£<˝ä∏ À $e]+#·&+É
»s¡T>∑T‘·T+~.
n<˚ $<Û+ä >± s¬ yÓq÷´ &çbÕsYyº TÓ +{Ÿ˝À »]π> n$˙‹ì ÁøÏ+<ä ø£<˝ä∏ À ‘Ó\|ü&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ªø±yÓTs¡¢ s√>±\Tµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· düsê«uÛ≥Ñ ¢ •esêeTX¯sà¡ . ø£<˝ä∏ À s¬ yÓq÷´ &çbÕsYyº TÓ +{Ÿ yê]
n$˙‹ì $e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
 97

ø£<˝ä∏ À |ü˝≥¢… ÷]˝À bı˝≤\ ô| q’ T+&ç ø±\Te b˛j˚T |üqT\qT s¬ yÓq÷´ yês¡T #·÷dü÷Ô e⁄+{≤s¡T.
n+<äT≈£î s¬ yÓq÷´ yê] Ä~q+˝À ñ+{≤sTT. n<˚ Á>±eT+˝À e⁄qï Hêj·TT&ÉT ø±\Te e÷s¡+Z <ë«sê
n‘·ì bı\+ qwüº b˛≈£L&É<ìä eTT+<äT>±H˚ ‘·V≤ü o˝≤›sT¡ <ä>]Z∑ øÏb˛sTT ‘·q≈£îqï |ü<øÓ s£ ê\≈£î ˇ¬øø£sêìøÏ
\ø£å #=|üðq |ü~ \ø£\å T ÇkÕÔqì s¬ yÓq÷´yê]ì ˇ|æðkÕÔ&TÉ . <ëì‘√ ‘·V≤ü o˝≤›s,Y eTs√ e´øÏÔ düsπ qì
ˇ|üð≈£î+{≤s¡T. eTT+<äT>± ìs¡sí TT+∫q e÷´|tqT rdæ ø=‘·>Ô ± e÷´|tqT ^j·T&ÜìøÏ dæ<e∆ä TÚ‘ês¡T.
Hêj·TT&ÉT yê]‘√ Ç˝≤ #ÓãT‘ê&ÉT.
ªªÇ~>√ ‘·V≤ü o˝≤›s,Y Hêπø+ }]πø |üqT˝§<äT.› ø±\Te Hê bı˝≤\ |üøÿ£ qT+∫ yÓfifl‚ ≥T¢ #˚jT· +&ç.
mø£sêìøÏ \ø£å ÇkÕÔqT. |ü<øÓ s£ ê\T+~ nø£ÿ&É.......‘Ó\TkÕ!µµ
Hê ø£fi¯ófl Äq+<ä+>± yÓT]dæb˛j·÷sTT. m+‘· ‘·≈£îÿey˚düT≈£îHêï Hê yê{≤ \ø£å
s¡÷bÕj·T\T+≥T+~. ñ‘ê‡Vü≤+>± eTT+<äT≈£î e+– ªª‘·|Œü ≈£î+&Ü kÕsY, ø±\Te MTs¡T #Ó|Œæ qfÒº ‹|üð‘êqTµµ
nHêï&ÉT. ‘·V≤ü o˝≤›sY ≈£L&Ü ne⁄qqï≥T¢ ‘·˝≤&ç+#ê&ÉTµµ. (áHê&ÉT : 16 &çôd+ãsY 2012 : 13)
&ÉãT“\ ø√dü+ ‘·V≤ü o˝≤›s,Y Ç‘·s¡ ñ<√´>∑dTü \ú T n+<äs÷¡ Hêj·TT&çøÏ neTTà&ÉT b˛e&É+
»s¡T>∑T‘·T+~. Bì e\q Ç‘·sT¡ \≈£î »]π> qcÕºìï ≈£L&Ü #·÷düTø√≈£î+&Ü ñ+{≤s¡ì, s¬ yÓq÷´XÊK˝À
»]π> n$˙‹ì $e]+#ê&ÉT.
ªÄqyêfi¯óflµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· m+.$.C…. uÛTÑ eH˚X«¯ sYsêe⁄. ø£<˝ä∏ À dæ.◊. n$˙‹ e\q n|üŒqï
ø=&ÉT≈£î @ $<Û+ä >± #·ìb˛j·÷&√ #ÓãT‘ê&ÉT.
n|üŒqï ˝≤Ø Á&Óe’ sY. Ä]úø£ |ü]dæ‹ú dü]˝Òø£ b˛e&É+‘√ n|üŒqï ìs¡+‘·s+¡ ø£w|ºü &ü ˚ eTqdü‘Ô «· +
ø£*–qyê&ÉT. n‘·&TÉ s√EøÏ |ü~ Á{Ï|ðü \T ‘√˝Òyê&ÉT. ˇø£s√E n|üŒqï ø=&ÉT≈£î oqTøÏ nHês√>∑´+
dü]>± ˝Òì ø±s¡D+>± ˝≤Ø q&É|{ü ≤ìøÏ Çwü|º &ü &É TÉ . ø±˙ zqsY ø√|üŒ&ÉT‘ê&˚y÷Ó qì uÛj Ñ T· +‘√ |üì˝ÀøÏ
yÓfi‘¯ ê&ÉT. n˝≤ yÓ[flq n|üŒqï ~>∑T\T‘√ ˝≤Øì q&ÉT|ü⁄‘ê&ÉT. n‘·ì e+‘·T ∫e] Á{Ï|ðü ‘√*‘˚ |üì
nsTTb˛‘·T+~ ‘·sT¡ yê‘· ø=&ÉT≈£îqT ÄdüT|üÁ‹øÏ rdüTø¬ [fl yÓ<’ ´ä + #˚sTT+#ê\ì nqT≈£î+{≤&ÉT. ø±˙
s√&ÉT¶ eT<Û´ä ˝À dü]ÿ˝Ÿ ÇHéôdŒø£sº Y n»jYT≈£îe÷sY n|üŒqï ˝≤Øì Ä|æ ]ø±s¡T\¶ T #·÷|æ+#·eTì n&ÉT>∑T‘ê&ÉT.
n‘·&TÉ ]ø±s¡T\¶ T #·÷|ækÕÔ&TÉ . n˙ï dü]>±ZH˚ ñ+{≤sTT. ø±˙ dæ.◊. ˝≤]f…sÆ Y >±* rùdkÕÔ&TÉ , n|üŒqï≈£î
Äy˚X+¯ e∫à dæ.◊‘√ yê~kÕÔ&TÉ . <ëìøÏ ø±ìùd㺠T˝Ÿ n‘·ìì ∫‘·øu£ ≤<äT‘ê&ÉT. n|üŒqï oqTqT ‘·\T#·Tø=ì
u≤<Ûä |ü<‘ä ê&ÉT.
 98

‘·sT¡ yê‘· n|üŒqï Ç+{ÏøÏ yÓfi‘¯ ê&ÉT. »«s¡+‘√ ~>∑T\T |ü&TÉ ‘·Tqï ø=&ÉT≈£î #·ìb˛‘ê&ÉT. Bì‘√
n|üŒqï dæ.◊. MT<ä Äy˚X|¯ &ü TÉ ‘ê&ÉT. m˝≤¬>H’ ê dæ.◊.ì #·+bÕ\ì nqT≈£î+{≤&ÉT. m|üŒ{Ï e÷~]>±H˚
n|üŒqï ˝À&éyd˚ Tü ø=ì yÓfió¯ ‘·T+{≤&ÉT. dæ.◊. s√&ÉT¶ eT<Û´ä ˝À ì\ã&ç ˝≤Ø Ä|ü&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ïkÕÔ&TÉ .
Äy˚X+¯ ‘√ ñqï n|üŒqï dæ.◊. MT<äqT+∫ ˝≤Øì b˛ìkÕÔ&TÉ . Ä ‘·sT¡ yê‘· nH˚ø£ ˝≤Ø\T dæ.◊.
MT<äqT+∫ b˛sTT nø£ÿ&É dæ.◊. #·ìb˛j·÷&Éqï ªÄqyêfi¯óflµ ≈£L&Ü \_Û+#·e⁄.
á $<Û+ä >± n$˙‹øÏ bÕ\Œ&˚ dæ.◊.ì ˝≤ØÁ&Óe’ sY #·+|ü&+É ‘√ á ø£<˝ä∏ À eTT>∑TdüT+~.
ªe+X¯eèø£+å µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· dæ+Vü≤Á|ükÕ<é. ø£<˝ä∏ À Äضy√ n~Ûø±] n$˙‹ì $e]+kÕÔ&TÉ .
s¬ ‘’ T· ≈£î+&˚ Hê\T>∑T mø£sê\ uÛ÷Ñ $Tì n<˚ Á>±eT+˝À ñ+&˚ e´≈£î\Ô T yê] ù|s¡TMT<ä bÕdüT|ü⁄døÔü ±\T
‘·j÷· s¡T#˚dTü ≈£î+{≤s¡T. s¬ ‘’ T· Ä uÛ÷Ñ $T Hê<äì ‘·V≤ü o˝≤›s,Y Äضy√ Ä|òd” Tü \ #·T≥÷º ‹s¡T>∑T‘ê&ÉT.
Ä eTTdü* s¬ ‘’ T· u≤<Ûqä T n~Ûø±s¡T\T ns¡+ú #˚dTü ø√s¡T. n‘·ì ô|\’ò T eTT+<äT≈£î ø£<˝ä ≤\+fÒ j·÷uÛy’… \˚ T
\+#·+ n&ÉT>∑T‘ê&ÉT. Bì‘√ s¬ ‘’ T· ≈£î $düT>∑Te∫à \+#·+ Çe«˝Òø£ uÛ÷Ñ $Tì e<äT\T≈£î+{≤&ÉT. ∫es¡≈î£
Äضy√øÏ qeTkÕÿs¡+ #Ó|Œæ Ç˝≤ #ÓãT‘ê&ÉT.
ªªø£å$T+#ê*, #ê˝≤ kÕs=¢∫à $TeTà*ï $dæ–+#êqT. Çø£ $TeTà*ï Çã“+~ ô|≥ºqì
#Óô|Œ˝≤›eTH=#êÃqTµµ. >∑‘T· ≈£îÿeTHêïqT. ø=+|üBdæ yêfi¯Sfl Mfi¯Sfl sêJ|ü&bç ˛j·÷sê @$T{°Ks¡à!
j·÷uÛy’… \˚ eT÷≥ì ã\¢MT<ä ô|≥º+<˚ n‘·>±&ç ‘ê\÷≈£L ô|\’ò T eTT≥ºqì KsêK+&ç>± #ÓbÕŒqT.
uÒsêìø£eø±X¯$Te«˝Ò<Tä , <ëìøÏ|ðü &ÉT s¬ ø£ÿ\T sê˝Ò<Tä ø£<ë!!
ª|æ{w° qü T ñ|üd+ü Vü≤]+#·T≈£î+fÒ ‘·V≤ü o˝≤›sT¡ Äs¡sπ¶ ô|q’ò \e⁄~›, MT uÛ÷Ñ $T ø±düÔ yêfi¯flø¬ [fl
b˛~›µ u…~]+|ü⁄ nÁdü+Ô Á|üj÷Ó –+∫ qy˚«qT.
ª‘Ó\Tdü+&ç, n˝≤ »s¡>±\ì sêdüT+<˚y÷Ó n˝≤π> ø±˙+&ç.....!µµ. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 24 pHé
2012 : 18)
s¬ yÓq÷´ yê] n$˙‹ e\q s¬ ‘’ T· ‘·q uÛ÷Ñ $Tì ø√˝ÀŒsTT, ìsêX¯>± Ä|òd” Tü \ qT+&ç <ë]
|ü≥&º +É ø£<˝ä∏ À Á|ü<ëÛ q+>± ø£ì|ædTü +Ô ~.
3.4.6. ìC≤sTT‹
eTìwæ ‘·q n+‘·sê‘·àqT kÕøÏ>å ± #˚dTü ø=ì düe÷»+˝À ìj·TeT ìã+<Ûqä \≈£î ˝Àã&ç
Jeqj·÷q+ #˚j·T&Üìï ìC≤j·Tr>± |ü]>∑DÏ+#·e#·TÃ. e´øÏÔ ‘·q e´øÏÔ‘·« $ø±kÕìï
 99

ô|+bı+~+#·Tø√e&ÜìøÏ á ìC≤sTTr ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~. ≈£î≥T+ã H˚|<ü ´ä Û +, |ü]düsê\ Å|uü ≤Û e+ ø±s¡D+>±

eTìwæ˝À HÓ‹’ ø£ $\Te\T n\e&ÉT‘êsTT. M{Ï e\q ìC≤sTTr nH˚~ eTìwæì ñqï‘· dæ‹ú øÏ #˚sT¡ düT+Ô ~.
Ç~ y˚sπ mes√ H˚]ŒùdÔ H˚sT¡ Ãø=H˚~ ø±<äT. e´øÏÔ ‘·q≈£î ‘êqT>± $\Te\qT ô|+bı+~+#·T≈£îH˚ ñqï‘·
\ø£Då +. }|æ] ñqï+‘· es¡≈î£ Bì Å|uü ≤Û e+ ô|s¡T>∑T‘·÷H˚ ñ+≥T+~ ‘·|Œü ‘·s>¡ <∑ Tä . eè‹Ô˝À m˝≤+{Ï
Çã“+<äT\T, Ä≥T b˛≥T\T m<äTs¬ q’ |üŒ{ÏøÏ Ä eè‹Ôø√dü+ n+øÏ‘· uÛ≤e+‘√ |üì#˚d÷ü Ô eTT+<äT≈£î
yÓfi≤fl*. n˝≤+{Ï ø£<\ä∏ qT ÁøÏ+<ä ‘Ó*j·T#˚jT· &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ª}Vü≤\T! nb˛Vü≤\Tµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· eT+‘Óq dü÷s¡´Hêsêj·TD. á ø£<˝ä∏ À b˛©düT\ <Ûs’Ó ´¡ +,
kÕVü≤kÕìøÏ ì<äsÙ¡ q+>± #Ó|Œü e#·TÃ.
Ç+<äT˝À ª>∑j÷· Hê _*¶+>¥‡µ ù|s¡T#Ó_‘˚ uÛj
Ñ T· |ü&y˚ ês¡T. nø£ÿ&É @fi¯fl ‘·sã¡ &ç <Ój÷· ´\T, uÛ÷Ñ ‘ê\T,
|æXÊ#ê\THêïj·Tì #·T≥TºÁ|üøÿ£ \ }s¡˝¢ À¢yêfi¯ófl nqTø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. Ä uÛeÑ q+ #·T≥÷º mø£s+¡
dü\ú +˝À s¡øs£ ø¡ ±\ #Ó≥T¢+{≤sTT. Ä uÛeÑ q+ H˚wqü ˝Ÿ ôV≤’ y˚øÏ <ä>sZ∑ >¡ ± ñ+≥T+~. n~ <=+>∑\≈£î
n&ܶ>±, n$˙‹ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\≈£î kÕúes¡+>± ì\TdüT+Ô <äì n+<äs÷¡ #Ó|ðü ø√e&É+‘√ b˛©düT\≈£î
Ä uÛeÑ q+ MT<ä ø£qTï|ü&ç nø£ÿ&çøÏ mdt.|æ. >√|”Hê<∏+ä , mdt.◊.n© Ç‘·s¡ ø±ìùd㺠T˝Ÿ uÛeÑ q+˝ÀìøÏ
yÓfió¯ ‘ês¡T. n+<äT˝À <=+>∑\+<äs÷¡ ‘ê–|ü&bç ˛sTT+{≤s¡T. yês¡+<ä]˙ mdt.|æ. n¬sdtº #˚dæ J|ü⁄ møÏÿkÕÔ&TÉ .
Ä uÛeÑ q+ ù|s¡T‘√ e⁄+&˚ }Vü≤\ì, nb˛Vü≤\ì b˛©düT\T ‘=\–kÕÔsT¡ . nø£ÿ&É <Ój÷· ´\T ˝Òeì
<=+>∑\ kÕúes¡+ nì Á|ü»\T ‘Ó\TdüT≈£î+{≤s¡T.
ªeTõ*µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· Ä\|ü‹Ô sêeTø£èwü.í ø£<˝ä∏ À ìC≤sTTr Ä|òd” sü ≈Y î£ m<äTs¡jT˚ ´ ø£cÕº\qT
$e]+#·&+É »]–+~.
•esê+øÏ bÕ\ø£d+ü |òTü ø±sê´\j·T+˝À ø£MTwüqsY ñ<√´>∑+ edüT+Ô ~. eTs¡Tdü{Ï s√E Ä|òd” Tü ˝À
»]π> $wüj÷· \qT, nø£ÿ&ç |üqT\qT ‘Ó\TdüT≈£î+{≤&ÉT. ñ<√´>∑dTü \Ô T me«s¡T $<ÛTä \qT düÁø£eT+>±
ìs¡«]Ô+#·sì¡ , yê]ô|’ •esê+ ø√|üŒ&ÉT‘ê&ÉT. Ä Ä|òd” Tü ˝À ñqï ˇø±j·Tq myÓTà˝Ò´ #·T≥ºeTì, eTs=ø£sT¡
eT+Á‹ ‘ê\÷≈£î, Ç+ø=ø£sT¡ eTTì‡|ü˝Ÿ #Ûs’Ó à¡ Hé ‘·eTTà&Éì •esê+øÏ ‘Ó\TdüT+Ô ~. nsTTq|üŒ{Ïø° yê]ô|q’
#·s´¡ \T rdüT≈£î+{≤&ÉT. {ÖHé bÕ¢ì+>¥ n~Ûø±] <ä>]Z∑ øÏ yÓ[fl ªªuÛeÑ q ìsêàD+ »s¡T>∑T‘·T+~, <ëìøÏ
H√{°dTü Ç#êÃsê! Ç|üŒ{Ïes¡≈î£ MTs¡T C≤Ø#˚dqæ H√{°dTü \T #·÷|æ+#·+&çµµ n+≥÷ n~Ûø±] ô|‘·qÔ +
#·÷|ækÕÔ&TÉ ø£MTwüqsY. Ä ‘·sT¡ yê‘· {Ï.|æ.˝À n&É>>∑ ± n+<äs÷¡ @ø£yTÓ Æ ø£MTwüqsY s¡÷yéT˝ÀìøÏ yÓ[fl
n‘·ìøÏ \+#·+ Çe«&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ïkÕÔsT¡ . n~ $qø£b˛‘˚ ô|’ n~Ûø±]H˚ u…~]kÕÔsT¡ . n˝≤ ø=ìï
s√E\ ‘·sT¡ yê‘· @ø£+>± Ç+{ÏøÏ yÓ[fl •esê+ì u…<]ä kÕÔ&TÉ .
 100

ªªu…~]düTHÔ êïsê? eTT+<äT Çø£ÿ&ÉqT+&ç yÓfió¯ flµµ nø£ÿ&ÉqT+&ç {Ï.|æ.{Ï.y√. ø£MTwüqsYì u…~]+∫
yÓfió¯ ‘ês¡T. Ä ‘·sT¡ yê‘· |üìMT<ä ø£MTwüqsY eTTì‡|ü˝Ÿ n&é$TìÁùdwº Hü é &Ós¬’ ø£]º ï ø£\TkÕÔ&TÉ . Äj·Tq
ø£MTwüqsY‘√ Ç˝≤ n+{≤&ÉT.
ªªqTy˚«$T≥j·÷´ ˝Òìb˛ì ∫sê≈£î\T rdüT≈£îe#êÃyé! MT {Ï.|æ.y√.≈£î nqedüs+¡ >± #Ûê]®yTÓ yÓ÷
Ç#êÃe≥......eT+Á‹>±s¡T eT+&ç|&ü TÉ ‘·THêïs¡T. eTq <ä>sZ∑ ≈¡ î£ eT+∫˙fi¯ófl ø±yê\˙, bÕ]X¯ó<ä´∆ + dü]>±Z
˝Ò<äì }˝À¢yêfi¯ófl edü÷Ô e⁄+{≤s¡T.......Ä düeTdü´\T rs¡Ã˝Òø£ dü‘·eT‘·eTÚ‘·÷e⁄+{≤.........
Ä >=&Ée\≈£î‘√&ÉT ø=‘·Ô ∫≈£îÿ\T ø=ì‘Ó#T· Ã≈£î+fÒ m˝≤? qTe⁄« ìC≤sTTr>∑\ Ä|òd” sü e¡ ⁄ >±ã{Ϻ ˙≈£î
#ÓãT‘·THêïqT.....Ç+{À¢ m\Tø£\T ñHêïj·Tì Ç\T¢ ‘·>\∑ u…≥Tº≈î£ +{≤e÷? #Ó≥TºMT<ä ø√‘·T\Te⁄Hêïj·Tì
#Ó≥Tº qs¡T≈£îÿ+{≤e÷? düsT¡ ≈› î£ b˛yê*......düsT¡ ≈› î£ b˛yê*......m&Ód® ºt $‘Y ˝…|’ !tò µµ nHêï&ÉT &Ós¬’ ø£sº >Y ±s¡Tµµ.
(Á|üC≤X¯øÔÏ : 3 pHé 2012 : 10)
ìC≤sTTr Ä|òd” sü Y ‘·q ÁøÏ+<äyê]ô|’ #·s´¡ \T rdüT≈£î+fÒ, yês¡+<äsT¡ ø£*dæ ô|’ Ä|òd” sü HY ˚
u…~]+#ês¡T. ô|’ n~Ûø±] ø£MTwüqsY •esê+ô|’ ∫sê≈£î|ü&ç n‘·&ôç |’ $s¡T#·T≈£î|ü&TÉ ‘ê&ÉT. eT+Á‹ >±]øÏ
˝Òìb˛ì Çã“+<äT\T ô|≥ºe<äì› Væ≤‘·e⁄ |ü\T≈£î‘ê&ÉT. n$˙‹ n~Ûø±s¡T\≈£î eT+Á‘·T\ qT+&ç |ü\T≈£îã&ç
ñ+≥T+<äì ø£MTwüqsY ‘Ó\TdüT≈£î+{≤&ÉT. ‘·q#·T≥÷º »]π> n$˙‹ì, nÁø£e÷\qT #·÷dü÷Ô düsT¡ ≈› î£
b˛yê\ì #Ó|Œü &Üìï ø£MTwüqsY J]í+#·Tø√˝Òøb£ ˛‘ê&ÉT. á $<Û+ä >± ìC≤sTTr Ä|òd” sü Y düeTdü´qT
m<äTs√ÿe&É+ ø£<˝ä∏ À »]–+~.
bÕsƒX¡ Ê\ ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT ‘·q $~Ûì düÁø£eT+>± ìs¡«]Ô+#˚ eTs√ ø£<ä∏ ªã&çµ. Bìì y˚Ts¬ &ç¶
j·÷<ä–]¬s&ç¶ s¡∫+#ês¡T.
ø£<˝ä∏ À lìyêdüsêe⁄ eTs¡T>∑÷s¡T Á>±eT+˝À ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT. n<˚ Á>±eT+˝Àì |æ\\¢ qT ã&ç˝À
#˚]Œ+#·&ÜìøÏ ô|<ä\› qT ˇ|æŒkÕÔ&TÉ . }]˝Àì |æ\\¢ qT n<˚ bÕsƒX¡ Ê\˝À #˚]Œ+#·&ÜìøÏ ‘·qe+‘·T
ø£èwæ #˚kÕÔ&TÉ . lìyêdüsêe⁄ #=s¡e‘√ bÕsƒX¡ Ê\˝À |æ\\¢ dü+K´ |ü~qT+&ç ns¡yø’Ó Ï #˚sT¡ ‘·T+~. m\¢|ðü &É÷
|æ\\¢ ø√dü+ ÁX¯$T+#˚ lìyêdüsêe⁄øÏ bÕsƒX¡ Ê\˝À $<ë´s¡T\ú ≈£î bÕsƒê\T #ÓãT‘·Tqï düeTj·T+˝À
ˇø£kÕ] sêJyé $<ë´$TwüHé n~Ûø±s¡T\ qT+&ç, kÕø£så ¡ uÛ≤s¡‘Y MT{Ï+>¥ qT+&ç bò˛Hé sêe&É+‘√ bÕsƒX¡ Ê\qT
e<ä* yÓfió¯ HÔ êï&ÉT, eTs√kÕ] j·T+.&ç.z. Äs¡s¶ ‡Y , |ü˝Ÿ‡b˛*jÓ÷, »HêuÛ≤ ˝…øÿ£ \ ùdø£sD¡ nì Ç˝≤
nH˚ø£ |üqT\e\¢ dü÷ÿ˝Ÿì e~* yÓfi&¢¯ +É »s¡T>∑T‘·T+~. lìyêdüsêe⁄ ˇø£kÕ] sêÁwüº |ü]o\≈£î&ÉT
düTsπ +Á<äs¬ &çø¶ ,Ï &ç.Ç.y√\≈£î Ç˝≤ #ÓãT‘ê&ÉT.
 101

ªªeTq {°#s· ≈¢¡ î£ m≈£îÿe>± uÀ<ÛHä ‘˚ s· ¡ |üqT\T n|üŒ#Ó|Œü &É+ ˇø£ ø±s¡Dy˚TyÓ÷ nì|ædTü +Ô ~. z
HÓ\s√E\T »HêuÛ≤ >∑Dq, eT÷&ÉTkÕs¡T¢ |ü˝‡Ÿ b˛*jÓ÷, ñbÕ<Ûë´j·TT\≈£î ◊<äTs√E\T •ø£Då ≤ ø±s¡´Áø£jT· +,
HÓ\HÓ˝≤ »]π> ø±+ô|ø¢ ‡˘ MT{Ï+>¥\T, m\ø£Hå é &É÷´{°\T, ñbÕ<Ûë´j·TT\≈£î kı+‘· ôd\e⁄\T Çs¡y’Ó
s¬ +&ÉT, Ä|ü¸Hé Vü‰*&˚dt nsTT<äT, ˝Àø£˝Ÿ Vü‰*&˚dt eT÷&ÉT, Çe˙ï b˛‘˚ s¬ +&ÉTe+<ä\ Çs¡y’Ó |üì~Hê\T
m|ü⁄Œ&ÉHêï q&ç#êj·÷? Vü≤&Ü$&ç>± eTq dæ\ãdtqT ªeTeTµ nì|ædTü HÔ êï+. dü÷ÿfi¯fl˝À¢ dü>+∑ |üì~Hê\T
≈£L&Ü |üì#˚jT· ø£b˛‘˚ eTq dü÷ÿfi¯flMT<ä ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\≈£î qeTàø£+ m˝≤ ñ+≥T+~ kÕsYµµ. ‘·q eTqdüT‡˝Àì
e÷≥qT Äy˚X+¯ >± #Ó|Œæ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT lìyêdtµµ. (Á|üC≤X¯øÔÏ : 29 @Á|æ˝Ÿ 2012 : 10)
Á|üuTÑÛ ‘·« bÕsƒX¡ Ê\˝À $<ë´s¡T\ú dü+K´ >∑D˙j·T+>± ‘·>&Z∑ ÜìøÏ ø±s¡D≤\qT ìs¡“j ¤ T· +>±
ñqï‘· n~Ûø±s¡T\≈£î lìyêdt #ÓãT‘ê&ÉT. bÕsƒX¡ Ê\qT sπ wü˝C’… wÒ Hü ˝é ÀìøÏ #˚sá &É+ lìyêdtqT u≤~ÛdTü +Ô ~.
Çìïs√E\÷ ‘êqT #˚dqæ ÁX¯eT e´s¡yú TÓ qÆ <äì lìyêdtsêe⁄ u≤<Ûä |ü&≥É + ø£<˝ä∏ À >∑eTì+#·e#·TÃ.
á $<Û+ä >± ìC≤sTTr n~Ûø±s¡T\≈£î, Ä|òd” sü ≈¢¡ î£ düeTdü´\T m<äTs¡T ø±e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
yê{Ïì n~Û>$∑ Tdü÷,Ô Ä|òd” sü T¡ ¢ Ä‘·à$XÊ«kÕìï ø√˝ÀŒ≈£î+&Ü eTT+<äT≈£î yÓfifl¯ &+É »s¡T>∑T‘·T+~. m˝≤+{Ï
Á|ü˝ÀuÛ≤\≈£î ˝ÀqT ø±≈£î+&Ü ‘·q eè‹Ôì n+øÏ‘· uÛ≤e+‘√, eTqdü÷Œ¤]>Ô ± Ä#·]+#˚yêfi¯ófl á düe÷»+˝À
ñHêïs¡H˚ $wüj÷· ìï ô|’ ø£<\ä∏ <ë«sê s¡#s· TT‘· bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ‘Ó*j·T#˚jT· &É+ »]–+~.
3.5. ‘Ó\T>∑T uÛ≤cÕ kÕVæ≤‘·´ |üsy¡ TÓ qÆ Ç‹eè‘êÔ\T
düèwæ˝º À nìï Je⁄\ ø£+fÒ e÷qe⁄&ÉT ñqï‘·T&ÉT. <ëìøÏ ø±s¡D+ uÛ≤wü. Bì <ë«sê e÷qe⁄&ÉT
düèwæøº Ï Á|ü‹ düèwæº ø±$düTHÔ êï&ÉT. n+<äT˝ÀqT e÷‘·èuÛ≤wü e÷qe⁄ì eTqT>∑&≈É î£ m+‘·>±H˚ <√Vü≤<ä
|ü&TÉ ‘·T+~. n<˚ $<Û+ä >± kÕVæ≤‘·´+˝À ˇø√ÿ uÛ≤wü≈î£ ˇø√ÿ s¡øy£ TÓ qÆ ÁbÕ<Ûëq´‘·qT ø£*– ñ+≥T+~.
á $uÛ≤>∑+˝À ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü >=|üŒ<äq+ ‘Ó\|ü&+É , ‘Ó\T>∑T n+‘·]+#·&ÜìøÏ >∑\ ø±s¡D≤\qT,
kÕVæ≤‘·´ø±s¡T\ dü+uÛ≤wüD\T @ $<Û+ä >± ñ+{≤jÓ÷ Ç+<äT˝À ‘Ó\|ü&+É »s¡T>∑T‘·T+~. á ø√e≈£î
#Ó+~q ø£<\ä∏ qT øÏ+~ $<Û+ä >± ñHêïsTT.ª‘·*¢ uÛ≤wüqT ‘·]y˚Tùd.Ô ...!µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ø±o $X¯«Hê<∏.é
ø£<˝ä∏ À ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü n+‘·]+∫ b˛‘·T+<äì, <ëìì ø±bÕ&ÉTø√yê\ì #Ó|Œü &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
eTTs¡∞ø£èwüí ≈£îe÷s¡T&ÉT e+o. Ç‘·ìì Ç+^¢wt MT&çjT· + bÕsƒX¡ Ê\˝À #˚]ŒkÕÔ&TÉ . ‘·q eTqe&ÉT
ôdø¬ +&é ˝≤+π>«CŸ ‘Ó\T>∑T rdüTø√yê\ì eTTs¡∞ø£èwü‘í √ Hêj·TT&ÉT #ÓãT‘ê&ÉT. Hêj·TT&ÉT #Ó|Œæ q e÷≥\qT
ø=&ÉT≈£î, ø√&É\T ‹s¡dÿü ]kÕÔsT¡ . ‘Ó\T>∑TuÛ≤wü H˚sT¡ Ãø√e&É+ e´s¡eú Tì, Ç+^¢wßü uÛ≤wü˝À ñqï ˝≤uÛ≤\qT
 102

#ÓãT‘ês¡T. ø±˙ Hêj·TT&ÉT ‘Ó\T>∑T uÛ≤wüqT eT]∫ b˛≈£L&É<ìä n+{≤&ÉT. ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü≈î£ »s¡T>∑T‘·Tqï
nHê´j·÷\qT, ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü >=|üŒ<äHêìï, dü+düÿè‹ ` kÕ+Á|ü<ëj·÷*ï $e]kÕÔ&TÉ .
‘·+Á&ç #Ó|Œæ q $wüj÷· \˙ï >∑Ts¡TÔ #˚dTü ≈£î+≥÷ eTTs¡∞ø£èwüí ìÁ<äb˛‘ê&ÉT. ìÁ<ä˝À e+o ø=&ÉT≈£î
qeø±+‘Y. ‘Ó\T>∑TuÛ≤wü, ‘Ó\T>∑T kÕ+Á|ü<ëj·÷\qT ‘Ó\TdüTø√yê\ì nqT≈£î+{≤s¡T. n+<äT≈£î ‘Ó\T>∑T
|ü+&ç‘T· \ >∑T]+∫ qeø±+‘Y, eTT>∑TsZ T¡ ùdïVæ≤‘·T\T mø£ÿ&É yÓ‹øÏHê ‘Ó\T>∑T #Óù|Œ >∑Ts¡Te⁄\T \_Û+#·sT¡ .
»>∑|‹ü <ä>]Z∑ ø¬ [fl ‘Ó\T>∑T |ü+‘·T\T ø£qã&É˝<Ò ìä #ÓãT‘ê&ÉT. |æ\\¢ eTT>∑T]Z ˙ rdüT≈£îì kÕ\sY»+>¥
eT÷´õj·T+øÏ rdüTø¬ [fl nø£ÿ&É ;s¡Tyê˝À ‘Ó\T>∑TuÛ≤wü m˝≤ ñ+≥T+<√ #·÷&Ü\qT≈£î+{≤s¡T. »>∑|‹ü
;s¡Tyê˝À qT+&ç nø£så ê\qT fÒãT˝Ÿô|ø’ Ï y˚kÕÔ&TÉ . qeø±+‘Y≈î£ ø√|ü+ edüT+Ô ~. ‘Ó\T>∑T uÛ≤wüqT ã+~Û+∫,
k˛ºssY ÷¡ +˝À |ü&yÉ d˚ æ q+<äT≈£î >∑\ ø±s¡D≤\qT »>∑|‹ü ì n&ÉT>∑T‘ês¡T. n+<äT≈£î n‘·&TÉ ......
ªªMT |üP]«≈£î˝Ò eTq ‘Ó\T>∑T uÛ≤wüì eTq qT+∫ <ä÷s¡+#˚XÊs¡T. yêfi¯flø° ‘Ó\T>∑T z e´s¡yú TÓ qÆ
uÛ≤wü>± ø£ì|æ+∫+~. #ê˝≤eT+~ ‘·eT |æ\\¢ øÏ ôdø¬ +&é ˝≤+π>«J>± rdüTø√e&ÜìøÏ ≈£L&Ü Çwü|º &ü ˝É <Ò Tä .
n+<äTøπ , MT ‘·s+¡ e#˚Ãdü]øÏ ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü ñìøÏ ˝Ò≈î£ +&Ü b˛sTT+~. ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü Ç|üð&ÉT mø£ÿ&ÉT+B
nì yÓ‘T· ≈£îÿ+≥÷ z eTT>∑TsZ T¡ j·TTe≈£î˝Ò ãj·T˝Òs› &¡ +É #ê˝≤ <äjT· ˙j·TyÓTqÆ $wüjT· +µµ. (áHê&ÉT : 8
@Á|æ˝Ÿ 2012 : 14)
‘Ó\T>∑T uÛ≤wü≈î£ »]–q nHê´j·÷\qT »>∑|‹ü eTT>∑TsZ T¡ |æ\\¢ ≈£î #Ó|Œü &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
Bì‘√ |üPØ«≈£î˝Ò ‘Ó\T>∑TuÛ≤wüqT Vü≤]+|ü #˚XÊs¡ì ‘Ó\TdüT≈£îqï qeø±+‘Y ‘·q ‘ê‘· eTTs¡∞ø£èwüqí T
>∑H‘é √ ù|˝≤Ã\ì nqTø√>±, n+‘·˝ÀH˚ ìÁ<äb˛‘·Tqï eTTs¡∞ø£èwüí yÓ+≥H˚ ˝Ò∫ ‘·qT ø£qï ø£\˝À ‘·qT
#˚dqæ bıs¡bÕ≥TqT ‘Ó\TdüT≈£îì e+oì ôdø£+&é ˝≤+π>«CŸ>± ‘Ó\T>∑T rdüTø=eTàì #ÓãT‘ê&ÉT.
|æ\\¢ ≈£î ‘Ó\T>∑TuÛ≤wüqT H˚]Œ+#·ø£ b˛e&É+ e\q, Ä+>∑¢ uÛ≤wü yê´yÓ÷Vü≤+˝À |ü&,ç ‘Ó\T>∑T
uÛ≤wü ñìøÏ ø√˝ÀŒ‘·THêïs¡ì #Ó|Œü e#·TÃ. uÛ≤$‘·sê\≈£î ‘Ó\T>∑TuÛ≤wü n+fÒ @$T{À #Óù|Œ dæ‹ú e∫Ã+<äì
#Ó|Œü e#·TÃ. ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T ‘·eT |æ\\¢ ≈£î ‘Ó\T>∑T U≤´‹ì #ÓãT‘·÷, ‘Ó\T>∑T uÛ≤wüqT H˚]Œ+∫q|üð&˚
Ä uÛ≤wü ñìøÏì ø√˝ÀŒ<äì #Ó|Œü e#·TÃ.
ªs¡#s· TT‘ê ø±k˛ÿ......s¡#q· \T sêk˛ÿ.....µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· mqT>∑+{Ï y˚DT>√bÕ˝Ÿ. ø£<˝ä∏ À
>√bÕ\+ ø£<\ä∏ T sêdü÷Ô yê{Ïì ‘Ó*dæq yê]øÏ ñ‘·sÔ ê\ <ë«sê |ü+|ü&+É , yÓTT<ä{Ï ãVüQeT‹ ø√dü+
|üÁ‹ø£\T s¡#s· TT‘·\≈£î #˚ùd yÓ÷kÕìï ø£<˝ä∏ À ‘Ó*j·T#˚jT· &É+ »]–+~.
 103

>√bÕ\+ eè‹ÔØ‘ê´ pìj·TsY ndæôd+º {Ÿ. Ç‘·&TÉ ø£<\ä∏ T sêdü÷Ô kÕVæ≤‘·´ ˝Àø±ìøÏ |ü]#·jT· +
ø±yê\qT≈£î+{≤&ÉT. ‘·q ø£<\ä∏ qT |üÁ‹ø£\≈£î, ‘Ó*dæq $TÁ‘·T\≈£î, ã+<ÛTä e⁄\≈£î |ü+|ü⁄‘·÷ ñ+&˚yê&ÉT.
>√bÕ\+ ‘·q ø£<\ä∏ qT ñ‘·sÔ ê\ <ë«sê |ü+|æq ‘·sT¡ yê‘· m˝≤ ñ+~ n+≥÷ n&ç– ‘Ó\TdüT≈£î+{≤s¡T.
n+<ä]˙ Çã“+<äT\T ô|&É‘ês¡T. n+<äT≈£î ø=+‘·eT+~ b˛dtº Ä|òd” Tü øÏ ñ‘·sÔ +¡ sêdæ >√bÕ\+ ù|s¡TMT<ä
e#˚à ø£<\ä∏ qT, MT #Ó‘≈Ô· î£ +&û˝À y˚jT· +&ç nì ˇø£sT¡ ÁbÕ]úùd,Ô eTs=ø£sT¡ @ø£+>± b˛dtyº T˚ Héøπ &ÉãT“\T
Ç∫à yê{Ïì <ë]˝ÀH˚ y˚jT· eTì #ÓãT‘ês¡T. n˝≤e⁄+&É>± kÕVæ≤‘·´ |üÁ‹ø£ ø£<\ä∏ b˛{° ìs¡«Væ≤düT+Ô ~.
ªs¡#s· TT‘ê ø±k˛ÿ.....s¡#q· \T sêk˛ÿ.....µ o]¸ø£ <ë«sê ø£<\ä∏ qT rdüT≈£î+≥T+~. n+<äT˝À yÓTT<ä{Ï
ãVüQeT‹ >√bÕ\+≈£î edüT+Ô ~. |ü~y˚\ s¡÷bÕj·T\T ekÕÔjT· ì n+<ä]ø° #ÓãT‘ê&ÉT. ø±˙ ndü\T
$wüjT· + >√bÕ*ìøÏ bÕÁ‹πøj·TT\T #ÓãT‘ês¡T.
ªªMTs¡T &ÉãT“ |ü+|æ‘.˚ ......e÷ |üÁ‹ø£ ‘·s|¡ ⁄ü q ‹]– MT eT˙ MTπø Ç#˚ÃkÕÔ+. düu≤Û >∑Á≥\T
@sêŒ≥T#˚d,æ ô|<äô› |<äy› êfi¯fl #˚‘T· \MT<ä>± n+<ä#k˚ ÕÔ+µµ.
n˝≤+≥|üð&ÉT á b˛{° m+<äT≈£î ô|{≤ºsT¡ nì ãT+>∑eT÷‹ ô|{≤º&TÉ . ªªMT˝≤+{Ï eTs¡T>∑Tq
|ü&eç ⁄qï eTVü‰ s¡#s· TT‘·*ï ô|ø’ Ï ‘Ó<ë›eTì, ‘·|Œü +{≤sê?µµ ‘Ó*$>± >√bÕ˝≤ìï Á{≤ø˘˝ÀøÏ ˝≤>∑kÕ>±&ÉT
m&ç≥sY.
ªªMT ø£<øä∏ .Ï ....nB e÷ |üÁ‹ø£ ìs¡«Væ≤+#˚ ø£<\ä∏ b˛{°˝À n+fÒ.....MT¬ø+‘· bÕ|ü⁄˝≤]{°H√
}Væ≤+#·+&ç. á ˇø£ÿ ø£<‘ä∏ √ MTs¡T ‘Ó\T>∑T˝À HÓ+ãsYeHé s¬ ≥’ sY nsTTb˛‘ês¡Tµµ. (Ä+Á<ÛÁä |üuÑÛ : 11
e÷]Ã 2012 : 20)
|üÁ‹ø£\ yês¡T kÕVæ≤r Á|æjT· T\qT eTTK´+>± s¡#s· TT‘·\qT Á|ü˝ÀuÛÑ ô|≥º&Üìï á ø£<˝ä∏ À
#·÷&Ée#·TÃ. n<˚ $<Û+ä >± s¡#s· TT‘·\T ≈£L&Ü ‘·eT s¡#q· \ <ë«sê Á|üøÿ£ yê]ì Çã“+~ ô|&ÉT‘ês¡ì
#Ó|Œü &É+ »]–+~.
3.6. sê»ø°jT· Ç‹eè‘êÔ\T
düeT÷Vü‰\T>± ìedædTü qÔ ï Å|»ü \T ìs¡j í ÷· \T #˚ùd+<äT≈£î e÷s¡+Z sê»ø°j÷· \T. q>∑sê\T
˝Ò<ë <˚XÊ\T>± Å|»ü \T düeT÷Vü‰\T>± ø£*dæ J$+#˚+<äT≈£î Å|»ü \ eT<Û´ä ˇ|üŒ+<ë\T #˚jT· &ÜìøÏ
sê»ø°j÷· \T nedüs+¡ . ô|<ä› düeT÷Vü‰\˝À, <˚XÊ\ e+{Ï yê{Ï˝À ø=+‘·eT+~ Ç≥Te+{Ï ˇ|üŒ+<ë\T
#˚jT· &ÜìøÏ #ê˝≤ düeTj·T+ yÓ∫ÃkÕÔsT¡ . M]H˚ sê»ø°jT· Hêj·T≈£î\T n+{≤s¡T. Ms¡T ‘·eT Ä~Ûø±´ìï
#·÷|æ+#·Tø=ì Å|uü TÑÛ ‘ê«ìï @sêŒ≥T #˚kÕÔsT¡ . s√Eyê] J$‘·+˝À sê»ø°j÷· \T nH˚ |ü<+ä <˚XÊ\
 104

|ü]bÕ\Hê $<ÛëHêìï, eT]j·TT Å|uü TÑÛ ‘·« ìj·Te÷\T eT]j·TT #·{≤º\T ‘·j÷· Ø e÷sêZ\qT dü÷∫+#˚+<äT≈£î
ñ|üj÷Ó –kÕÔsT¡ .
á Ç‹eè‘êÔ\˝À Á|üdTü ‘Ô · ø±\+˝À sê»ø°jT· Hêj·T≈£î\ Á|ües¡qÔ \T, z≥T¢ø√dü+ |ü&TÉ ‘·Tqï
Çã“+<äT\qT, eT+Á‘·T\ |üìrs¡TqT, Hêj·Tø£‘«· m<äT>∑T<ä\, e´ekÕj·T<ës¡T\T eT+Á‘·T\qT ì+~+#·&+É
Ç˝≤ yÓTT<ä˝q’… n+XÊ\qT á $uÛ≤>±\˝À #Ó|Œü &É+ »]–+~.
sê»ø°jT· Hêj·T≈£î\T Á|ü»\qT ‘·eT nedüsê\≈£î yê&ÉTø=ì ‘·sT¡ yê‘· eTqTwüß\qT Å|øü ÿ£ q
y˚jT· &É+ »s¡T>∑T‘·T+~. Hêj·T≈£î\T e÷{≤¢&˚ Å|‹ü e÷≥˝À $_Ûqï nsêú\T ø£*– ñ+{≤sTT. |ü<$ä ø√dü+
m+‘·ø¬ H’ ê ~>∑C≤s¡T‘ês¡H˚ $wüj÷· ìï Åø+Ï ~ ø£<\ä∏ ˝À #·÷|æ+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ªñ<éµ ªj·TeT+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· Ç#êäes¡|⁄ü sêeT#·+Á<ä+. ø£<˝ä∏ À sê»ø°jT· Hêj·T≈£î\ eTqdü‘Ô «· +,
yês¡d‘ü «· b˛sê≥+ ñ+≥T+~.
<Ûsä à¡ sêE, ˙s¡CŸ ‘·+Á&û ø=&ÉT≈£î\T. <Ûsä à¡ sêE sê»ø°j÷· \˝À n+<Ó y˚dqæ #˚sTT. Á|ü»\qT
m|üŒ{Ïø|£ ðü &ÉT yÓ÷dü+ #˚d÷ü Ô sê»ø°jT· +>± m<äT>∑T‘ê&ÉT. Á|ü‘´˚ ø£ sêÁwü+º ø√dü+ »s¡T>∑T‘·Tqï ‘·sT¡ D+˝À
≈£L&Ü <Ûsä à¡ sêE ˝≤uÛ≤ìï Ä]®kÕÔ&TÉ . Hêj·T≈£î&ç>± Á|ü»\ eTT+<äTø¬ [fl Á|ü‘´˚ ø£ sêÁwü+º ø√dü+ b˛sê&ÉT‘ê&ÉT.
yê{Ïø√dü+ ñ|üHê´kÕ\÷, s¬ #·Ã>=f…º Á|üd+ü >±\T #˚dæ nXÀø˘ ˝≤+{Ï ìs¡T<√´>∑T\ ã*<ëHê\T #˚dTü ø√e&É+
»s¡T>∑T‘·T+~. Bì‘√ <Ûsä à¡ sêEøÏ y˚T\T ø£\T>∑T‘·T+~. ã*<ëHê\qT Ä<Ûës¡+ #˚dTü ≈£îì <Ûsä à¡ sêE
sê»ø°jT· +>± eTT+<äT≈£î yÓfi‘¯ ê&ÉT. Ä ‘·sT¡ yê‘· mìïø£\T sêe&É+, <Ûsä à¡ sêE eTTK´eT+Á‹>±, yê]
ø=&ÉT≈£î ˙s¡CŸ myÓTà˝Ò´ ne⁄‘ês¡T.
˙s¡CŸ ‘·+Á&ç <ä>sZ∑ ¡ sê»ø°j÷· ìï H˚sT¡ Ã≈£îì, ∫es¡≈î£ <Ûsä à¡ sêEπø m<äTs¡T #ÓãT‘ê&ÉT. ‘·+Á&çì
#·+|æ‘˚ eTTK´eT+Á‹ ‘·H˚ ø±e#·Ãì <Ûsä à¡ sêE ‘·\ô|’ ‘·TbÕø° ñ+∫ Ç˝≤ n+{≤&ÉT.
ªªeTTK´eT+Á‹◊q Hêqï>±s¡T! Hê≈£î |ü<Mä yê´yÓ÷Vü≤+ |ü≥Tº≈î£ +~. n~ ø=+‘ÓH’ ê rsê\+fÒ
H˚qT eTTK´eT+Á‹qyê«*, n+fÒ $TeTà*ï n+‘·+#Ój÷· ´*. n|üð&ÉT kÕqTuÛ÷Ñ ‹‘√ Hê |ü<$ä øÏ |üP\u≤≥
y˚kÕÔsT¡ Á|ü»\T. #·+|üã&ÉT‘·Tqï+<äT≈£î $#ê]+#·ø+£ &ç ‘·+Á&çì $T+∫q ‘·qj·TT&ÉT |ü⁄Á‘ê~#˚Ѥ Y
|üsê»j·T+......˝≤+{Ï Á|üj÷Ó >±\T >∑Ts¡T#Ô d˚ Tü ø√+&ç. #·ìb˛uÀj˚TeTT+<äT ` ªÁ|ü<ëÛ qeT+Á‹µ ≈£L&Ü
ø£eTTൠnì Äos¡«~+#·+&ç eTqdü÷Œ¤]>Ô ±. á Vü≤‘·´ #˚dqæ Vü≤+‘·≈î£ &çì ø£qTø√ÿe&É+ me]‘·s+¡
ø±q+‘· |üø&£ “É +B>± Á|üD≤[ø£ y˚XÊ+. ‘·+Á&û! uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì ÁbÕ]ú+#·Tø√, dü«s¡Z ˝Àø±ìø√, qs¡ø£ ˝Àø±ìø√
b˛sTT ø=‘·Ô sê»ø°jT· n<Ûë´j·T+ ‘ÓsT¡ #·Tø√....}......ˇø£{.Ï .....¬s+&ÉT (#ê˝≤yÓT\¢>±) &Ü+!
 105

s¡ø|Ô£ ⁄ü eT&ÉT>∑T˝À¢ s¬ +&ÉT eT÷&ÉT ø£Då ≤\T –˝≤–˝≤ ø=≥Tºø=ì eTs¡D+Ï #ê&ÉT eTTK´eT+Á‹µµ.
(Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 30 pHé 2012 : 29)
sê»ø°jT· Hêj·T≈£î\T ‘êeTT |üìïq ≈£îÁ≥\˙ï ∫es¡≈î£ yê]H˚ •øÏkå ÕÔjT· ì #Ó|Œü e#·TÃ. yês¡T
#˚dqæ bÕbÕ\T, yÓ÷kÕ\≈£î ‘·–qfÒ¢ •ø£å nqTuÛ$Ñ +#·&+É »s¡T>∑T‘·T+<äì á ø£<ä∏ <ë«sê ‘Ó\|ü&+É
»]–+~. ø=&ÉT≈£îøÏ eT+∫ #Ó|Œü e\dæq ‘·+Á&ç #Ó&TÉ qT H˚]Œ+#·&+É e\q ∫es¡≈î£ ‘·qH˚ ø±fÒkÕÔ&ìÉ
<Ûsä à¡ sêE Á>∑V≤æ +#·ø£ b˛e&É+ á ø£<˝ä∏ À ø£ì|ædTü +Ô ~. sê»ø°j÷· ìøÏ dü+ã+~Û+∫q eTs√ø£<.ä∏
m\ø£åHé düeTj·T+˝À Hêj·T≈£î\T ù|<äyê]ì >ös¡$kÕÔs¡ì, yê]+{ÏøÏ b˛sTT ù|<äyê]
jÓ÷>∑øπ eå ÷\T ‘Ó\TdüT≈£î+{≤s¡ì ‘Ó*ù| ø£<ä∏ ªz≥T b˛sTT+~µ, ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· |ü]eTfi≤ k˛y˚TX¯«sY.
ø£<˝ä∏ À ôV≤’ <äsêu≤<é X¯øÔÏ nbÕsYyº TÓ +{Ÿ <ä>sZ∑ ˝¡ À e+<ä≈î£ ô|>’ ± >∑T&çôd\T ñ+{≤sTT. Ä >∑T&çôd\˝À
yê‘êes¡D+ u≤>±˝Ò<ìä , yê]ì ndüV≤æ ´+#·T≈£î+{≤s¡T X¯øÔÏ nbÕsYyº TÓ +{Ÿyês¡T. >∑T&çôd\T ñqïyê]ì
nø£ÿ&ÉqT+∫ |ü+|æ+#ê\ì nqT≈£î+{≤s¡T. ø±˙ nbÕsYyº TÓ +≥˝À ∫qï∫qï |üqT\T #˚ùdyêfi¯fl+<äs÷¡
>∑T&çôd\˝À ñHêïs¡ì yê]øÏyêπs nqT≈£î+{≤s¡T.
m\ø£Hå é düeTj·T+˝À nbÕsYyº TÓ +{Ÿ yê]‘√ düe÷q+>± sê»ø°jT· Hêj·T≈£î\T >∑T&çôd\˝À
e⁄qïyê]ì #·÷kÕÔsT¡ . yês¡+<ä]ø° nbÕsYyº TÓ +{Ÿ ø£{kºÏ ÕÔeTì Hêj·T≈£î\T yê>±∆Hê\T #˚jT· &É+ »]–+~.
Ä düeTj·T+˝À >∑T&çôd\˝À yê‘êes¡D+ dü+<ä&>ç ± e÷s¡T‘·T+~. z≥Tø√dü+ kÕsê bÕ´¬ø{Ÿ, H√≥¢
ø£≥\º T >∑T&çôd\˝À ñqïyê]øÏ Á|ü‘´· ø£eå Te⁄‘êsTT. sê»ø°jT· Hêj·T≈£î\T ‘·eT nedüs+¡ ø√dü+ >∑T&çôd\˝À
Á|ü»\qT Ç˝≤ #·÷düT≈£î+{≤s¡T.
ªªˇø£&TÉ e+– <äD+í ô|&ç‘,˚ Ç+ø=ø£&TÉ kÕø屑·÷Ô ø±fi¯flMT<˚ |ü&ܶ&TÉ . ˇø£&TÉ ˇø£ÿH√{Ïùd,Ô
Ç+ø√&ÉT s¬ +&ÉT H√{Ï#¢ êÃ&ÉT. ˇø£&TÉ |üPØ\T ô|&ç‘,˚ Ç+ø√&ÉT _sê´ì ô|{≤º&TÉ . ˇø£&TÉ eT÷&ÉT d”kÕ*ùd,Ô
eTs√&ÉT Äs¡T d”kÕ*#êÃ&ÉT. mes¡T >¬ \TkÕÔs√ ø±˙ á m\ø£Hå é s√E˝À¢ eTq |üì u≤>∑T+~µµ nì
>∑T&çôd\ yêfi¯fl+‘ê dü+ãs¡ |ü&ܶsT¡ µµ. (yês¡Ô : 30 ôdô|+º ãsY 2012 : 21)
m\ø£Hå é düeTj·T+˝À >∑T&çôd\˝À ñqïyê] z≥¢qT sêã≥º&ÜìøÏ sê»ø°jT· Hêj·T≈£î\T |ü&˚
Çã“+<äT\qT á ø£<˝ä∏ À #ÓbÕŒs¡T, n<˚ $<Û+ä >± sê»ø°j÷· \˝À eTìwæ m˝≤ m<ä>±˝À, ñqï‘·
Hêj·T≈£î&ÉT @ $<Û+ä >± ù|s¡TqT bı+<ë˝À ‘Ó*ù| ø£<ä∏ ªeTs¡à+ ‘Ó*dæqyê&ÉTµ.
ªeTs¡à+ ‘Ó*dæqyê&ÉTµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· n\¢+ X¯•<Ûsä .Y ø£<˝ä∏ À s√Es√EøÏ ø£èwüeí T÷]Ô ‘Ó*$
‘˚≥\‘√ eTT+<äT≈£î kÕ>∑&+É , sê»ø°jT· |ü]C≤„q+ ø£*– ñ+&É≥+ ø£<˝ä∏ À ø£ì|ædTü +Ô ~.
 106

ø£<˝ä∏ À kÕ+ãeT÷]Ô ≈£îe÷s¡T&ÉT ø£èwüeí T÷]Ô. ≈£îe÷s¡TìøÏ #·<Tä e⁄MT<ä ø√]ø£ ˝Òøb£ ˛e&É+‘√
‘·+Á&ç ‘·q yê´bÕsê\qT n|üŒ–kÕÔ&TÉ . ø£èwüeí T÷]ÔøÏ ‘·+Á&ç düe÷»+˝À ñqï |ü]dæ‘Ô T· \qT ‘Ó*j·T#˚kÕÔ&TÉ .
me]øÏ @ nedüsêìï r]à eTT+<äT≈£î yÓfi≤fl˝À nì ø=&ÉT≈£î≈£î $e]kÕÔ&TÉ . ‘·+Á&ç #Ó|Œæ q e÷≥\T$ì
ôV≤’ <äsêu≤<é |ü]düs¡ ÁbÕ+‘·+ n+‘ê ‹]– nø£ÿ&ç |ü]dæ‘ú T· \qT ns¡+ú #˚dTü ≈£î+{≤&ÉT. ø£èwüeí T÷]Ô
ì<ëq+>± sê»ø°jT· Hêj·T≈£î\ <äèwæ˝º À |ü&,ç q>∑s¡ ø±s¡´<ä]Ù>± ne⁄‘ê&ÉT. Hêj·T≈£î\qT ù|s¡Tô¢ |{Ϻ
|æ*#˚ kÕúsTTøÏ m<äT>∑T‘ê&ÉT.
u≤>± ù|s¡T ø£*–q sö&ûw≥” sYqT b˛©düT\T n¬sdt#º ù˚ d,Ô n‘·ìï •ø£å qT+&ç ‘·|Œæ +#·&ÜìøÏ
ø£èwüeí T÷]Ô Hêj·T≈£î\‘√ dü+Á|ü~+∫ sö&ûw≥” sYqT C…\’ T qT+&ç $&ç|kæ ÕÔ&TÉ . <ëì‘√ sö&ûw≥” s¡¢ n+&É
ø£èwüeí T÷]ÔøÏ ñ+≥T+~. ˇø£y|’Ó ⁄ü sö&ûsTT»+, eTs√yÓ|’ ⁄ü U≤ø°sTT»+, HÓ‹qÔ sê»ø°jT· + e⁄+&É≥+‘√
ø£èwüeí T÷]Ô ø√≥T¢ dü+bÕ~kÕÔ&TÉ . Ä ‘·sT¡ yê‘· ô|<ä› Hêj·T≈£î&ÉT ≈£L‘·T]ï Áù|$T+∫ ô|[fl#d˚ Tü ≈£î+{≤&ÉT.
n‘·&TÉ myÓTà˝Ò´ ø±yê\ì ‘·q ìjÓ÷»ø£es¡+Z ˝À ô|[flfió¯ fl, ù|s¡+{≤\T, #êe⁄\T, ÁbÕs¡+uÛÀ‘·‡yê\T
yÓTT<ä˝q’… yê{Ï nìï+{Ïø° yÓfi‘¯ ê&ÉT. bÕغ n~ÛcÕºq+ ø£èwüeí T÷]ÔøÏ myÓTà˝Ò´ {Ïø¬ {Ÿ Çùd,Ô b˛{°#d˚ æ
>¬ \Tbı+<äT‘ê&ÉT. Ä ‘·sT¡ yê‘· ø£èwüeí T÷]ÔøÏ myÓTà˝Ò´ô|’ yÓ÷E ‘·–Z eT+Á‹ ø±yê\ì ÄX¯|&ü TÉ ‘ê&ÉT.
n+<äT≈£î ø£<˝ä∏ À Ç˝≤ #˚jT· &É+ »]–+~.
ªª&Û©ç ¢ kÕúsTT˝À Á|üjT· ‹ï+#ê\ì ø£qT≈£îÿHêï&ÉT. me]ì |ü≥Tºø√yê˝À |ü≥Tº≈î£ Hêï&ÉT. eT∫Ãø£
#˚dTü ≈£îHêï&ÉT, ‘·è|æÔ |ü]#ê&ÉT, Çyê«*‡+~ Ç#êÃ&ÉT. düô|¢’ #˚j÷· *‡qe˙ï #˚XÊ&ÉT.
yês¡+‘ê Ç‘·ì n+øÏ‘u· ≤Û yêìï, ø£cÕºìï Á|ü»\ø√dü+ |ü&TÉ ‘·Tqï ÁX¯eTqT >∑T]Ô+#ês¡T. eT+Á‹
|ü<$ä ÇùdÔ bÕغøÏ ã\+ ô|s¡T>∑T‘·T+<äì |üP]Ô>± ne>±Vü≤q≈£î e#êÃs¡T. eTTK´eT+Á‹øÏ Ä<˚•+#ês¡T.
•s√<Ûës¡´+>± neT\T |ü]#ê&ÉT. ø£èwüeí T÷]Ô eT+Á‹ nj·÷´&ÉTµµ. (yês¡Ô : 8 @Á|æ˝Ÿ 2012 : 15)
ø£èwüeí T÷]Ô ‘·q y˚T<Ûdä Tü ‡‘√ me]øÏ y˚{ìÏ düeT≈£LsêÃ˝À yê{Ïì Hêj·T≈£î\≈£î #˚d,æ ô|<ä\›
ÄodüT‡\T bı+~ ø£èwüeí T÷]Ô eT+Á‹ ne⁄‘ê&ÉT. sê»ø°jT· +˝À ñ+&Ü\+fÒ me]ì ÄÁX¯sTTùdÔ
@ |üqT\T »s¡T>∑T‘êsTT, mø£ÿ&É m˝≤ eTdü\Tø√yê˝À ø£èwüeí T÷]Ô n˙ï Á>∑V≤æ +∫ ñqï‘· kÕúsTTøÏ
#˚sê&ÉT.
ªn|üXè¯ ‹ |ò*ü ‘·+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· &܈ˆ eT+‘Óq dü÷s¡´Hêsêj·TDsêE. ø£<˝ä∏ À n+>±s¡≈î£ &ÉT
nÁ>∑≈î£ ˝≤ìøÏ #Ó+~q myÓTà˝Ò´. Ç‘·ì Á>±eT+˝À Ç+~s¡eTà >∑èVü‰\T ÁbÕs¡+uÛÀ‘·‡e+≈£î <ä[‘· eT+Á‹
sêe&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. n+>±s¡≈î£ &ÉT kÕúìø£ myÓTà˝Ò´ ø±e&É+, düu˝ÑÛ À ‘·q ã\>±ìï #·÷|ü⁄‘ê&ÉT.
 107

Ä düu˝ÑÛ À yÓTT<ä≥ eT+Á‹øÏ düHêàq+ »s¡T>∑T‘·T+~. Ä ‘·sT¡ yê‘· n+>±s¡≈î£ &ÉT düHêàq düeTj·T+˝À
y˚Tfi¯‘êfi≤\T, ≥bÕdüT\T ù|\TkÕÔsT¡ . eT+Á‹øÏ nee÷q+ »]–+<äì nø£ÿ&É qT+&ç yÓ[flb˛‘ês¡T.
á $wüjT· + MT&çj÷· yê]øÏ ‘Ó*j·T&É+‘√ eT+Á‹ì ‘·≈î£ ÿe ≈£î\+yê]>± #·÷∫ nee÷ì+#ês¡ì
Á|ükÕs¡+ #˚kÕÔsT¡ . Bì‘√ <Ûsä êï\T, sêkÕÔs√ø√\T #˚kÕÔsT¡ .
lìyêdüsêe⁄ n<˚ ìjÓ÷»ø£esêZìøÏ #Ó+~q e´øÏ.Ô n‘·ìøÏ myÓTà˝Ò´ {Ïø¬ {Ÿ øπ {≤sTTkÕÔsT¡ .
lìyêdüsêe⁄ >∑+>±<Ûsä Y düV‰ü j·÷ìï rdüT≈£î+{≤&ÉT. n+>±s¡≈î£ &ÉT Á|üjT· ‘êï\T #˚dæ $düT>∑T #Ó+<äT‘ê&ÉT.
n+>±s¡≈î£ &ÉT >∑+>±<Ûsä ìY u…~]kÕÔ&TÉ . Ä ‘·sT¡ yê‘· lìyêdüsêe⁄ myÓTà˝Ò´>± >¬ \Tbı+<äT‘ê&ÉT. >∑+>±<Ûsä Y
#˚dqæ düV‰ü j·÷ìøÏ s¡yêD≤XÊK #Ós’ à¡ Hé>± ìj·T$TkÕÔ&TÉ . n+>±s¡≈î£ &ÉT @eTHêï #˚kÕÔ&√ nì >∑+>±<Ûsä Y
uÛj
Ñ T· |ü&>É ± n‘·ì uÛ≤s¡´ Ç˝≤ n+≥T+~.
ªª@&çXÊ&ÉT, yê&ÉT $TeTà˝Òï+ #˚jT· ˝Ò&TÉ . Çø£ÿ&É e÷ }˝À¢e⁄qï ÄdæbÔ ÕdüT\Ô ˙ï ‘·>˝∑ XÒ Ê&ÉT.
ñqï ø=+|ü ‘·Dø±˝À ñ+~. uÛ≤sê´, |æ\\¢ T n‘·ì n‘·yÔ ê]+{Ïø¬ [flb˛j·÷s¡T. Ç|üð&ÉT uÛ≤>∑´q>∑s+¡ ˝À
n+fÒ ôV≤’ <äsêu≤<é˝À |æ∫Ã≈£îø£ÿ˝≤ ‹s¡T>∑T‘·÷, ø£q|ü&qç yê&ç <ä>sZ∑ ¡ @<√ |ü<√|üsø¡ √ &ÉãT“\&ÉT≈£îÿ+≥÷
uÒyês¡T‡>±&ç˝≤ n|òTü À]kÕÔHêï&É≥. yÓ<eäÛ øÏ ≈£î\+ ≈£L&ÉTô|{Ï+º <ë @eHêïHê!? n|üð&ÉT kÕúqã\+‘√
eT+Á‹>±] düu˝ÑÛ À n|üXè¯ ‹ |ü⁄D´e÷ n+≥÷ ñqï |ü<$ä }&çb˛sTT+~. bÕغ düôdŒq¸Hé y˚≥T
|ü&+ç ~. nìï$<Ûë˝≤ Áãwüß&º j
É ÷· ´&ÉT. m+‘· yê&çø¬ H’ ê m–]bÕ≥T ‘·><∑ Tä . MT]+ø£ ì•Ã+‘·>± |ü&TÉ ø√+&çµ
n+~ ‘êqT ìÁ<ä≈î£ ñ|üÁø£$TdüTqÔ ï≥T¢>± Äe*dü÷µÔ µ. (Ä+Á<ÛÁä |üuÑÛ : 20 y˚T 2012 : 21)
sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\T ≈£î˝≤ìï yê&ÉTø=ì >=&Ée\T |ü&É≥+ »s¡T>∑T‘·T+~. <ëìe\q
ø=+‘·eT+~øÏ ˝≤uÛyÑ TÓ ‘Æ ˚ eT]ø=+‘·eT+~øÏ ø√\Tø√˝Òì qwü+º yê{Ï\T¢‘T· +~. ø=ìï kÕs¡T¢ |ü<$ä ì,
>ös¡yêìï, &ÉãT“ì n˙ï b˛>=≥Tºø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. Ä ‘·sT¡ yê‘· kÕ<Ûës¡D e´øÏ˝Ô ≤, Ç‘·sT¡ \
düV‰ü j·÷ìï ÄÁX¯sTTkÕÔsì¡ #Ó|Œü e#·TÃ. n<˚ n+XÊìï á ø£<˝ä∏ À $e]+#ê&ÉT.
3.7. Á|ürø±‘·àø£ Ç‹eè‘êÔ\T
eTìwæ #·T≥TºÁ|üøÿ£ \ »s¡T>∑T‘·Tqï nHê´j·÷\T, yÓ÷kÕ\T, ˝ÀbÕ\ì m<äTs√ÿe{≤ìøÏ H˚sT¡ >±
ø±≈£î+&Ü y˚s=ø£ n+XÊìï #·÷|æ+∫, <ëì <ë«sê ˇø£ e´øÏÔ #˚dqæ ‘·|ðü *ï Ç+ø=ø£]‘√ b˛*à #Ó|Œü &É+
kÕ<Ûës¡D+>± ø£ì|ædTü +Ô ~.
á $<Û+ä >± s¡#s· TT‘· ‘êqT #ÓbÕŒ\qT≈£îqï n+XÊìï H˚sT¡ >± #Ó|Œü ≈£î+&Ü ˇø£ Á|ürø£ <ë«sê
#Ó|Œæ , m<äT{Ï e´≈£î\Ô ≈£î yê] ‘·|ðü \ì ‘Ó*j·T#˚jT· ≥+ ªÁ|ürø±‘·àø£+µ n+{≤s¡T. Ç+<äT˝À ì•‘·+>±
 108

|ü]o*ùdÔ ˇø£ düŒwüyº TÓ qÆ , ì>∑÷&ÛyÉ TÓ qÆ , ndü\T nsêú\T, s¡V≤ü kÕ´\T <ë– ø£ì|ækÕÔjT· ì ø£<≈ä∏ î£ ì n_ÛÁbÕj·T+.
n˝≤+{Ï yê{Ïì øÏ+<ä $e]+#·&+É »]–+~
ªd”‘êø√ø£ ∫\Tø£\Tµ eT÷\ ø£<≈ä∏ î£ &ÉT Ms¡uÁÑÛ <ä|Œü . ‘Ó\T>∑T &܈ˆ<˚esêE eTVü‰sêE nqTe~+#ês¡T.
ø£<˝ä∏ À ô|≥Tºã&ç<ës¡T\, uÛ÷Ñ kÕ«eTT\ qT+&ç Á|ü‹ ˇø£ÿ]ø° ùd«#·Ã¤ ø±yê\ì nqTø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ø£<˝ä∏ À n‘·&÷É , ÄyÓT Á|ü‹s√p Ä≈£î*ï @s¡T≈£îb˛sTT |ü≥Dº +˝À ñqï ô|<äe› TìwæøÏ ÇkÕÔsT¡ .
ô|<ä› eTìwæ Ä ˝Ò‘· Ä≈£î*ï |ü≥Tº|⁄ü s¡T>∑T\≈£î y˚d,æ ø=~›s√E\ ‘·sT¡ yê‘· |ü⁄s¡T>∑T\ <ë«sê e#˚Ã
>∑T&Éø¢ √XÊìï neTTàø√e&Üìï Mfi¯ófl ‘Ó\TdüT≈£î+{≤s¡T. n˝≤ #˚jT· ø£b˛‘˚ |ü⁄s¡T>∑T\T d”‘êø√ø£ ∫\ø£˝’…
m–]b˛‘êj·Tì ô|<äe› TqTwüß\T #ÓãT‘ês¡T. n|üð&ÉT Á>±eTdüT\ú +‘ê ‘·eT≈£î ‘Ó*dæq $wüj ü ÷· ìï ˇø£]‘√
ˇø£sT¡ Ç˝≤ e÷{≤¢&TÉ ≈£î+{≤s¡T.
ªª|ü⁄sT¡ >∑T˝≤¢ ã‘·Tø£+‘ê eTT&ÉT#·T≈£îì ˙#·+>± ã‘·ø&£ +É ‘·|Œü yês¡T #˚dTü qÔ ï<˚$T{Ï? j·T»e÷qT\
<ä>sZ∑ ,¡ <Ûìä ≈£î\ <ä>sZ∑ ,¡ yê´bÕs¡dTü \ú <ä>sZ∑ ¡ J$‘·eT+‘ê yÓ{#ºÏ êøÏØ #˚dTü qÔ ï ‘·eT yêfi¯flqT ‘êeTT
m˝≤¬>H’ ê ãj·T{ÏøÏ ˝≤>±\. yê]øÏ d”‘êø√ø£∫\Tø£\ ø£+fÒ ùd«#·Ã¤ ñ+&Ü*. nsTT‘˚ Ä≈£î\T ‹q&É+
e\¢ |ò*ü ‘·+ ñ+≥T+<ë? nH˚~ Á>±eTdüT\Ô T m+‘· #·]Ã+#·T≈£îHêï ‘˚\Ò ˝Ò<Tä . #·sá ˝À¢ eTs√ $wüøΣ j·T+
‘˚*+~. #·T≥TºÁ|üøÿ£ \ Á>±e÷˝À¢ì ô|‘·+Ô <ës¡¢ ÄdæbÔ ÕdüT\Ô T, dü+|ü<ä ô|s¡>&∑ +É ˝À ‘·eT e+‘·T ø£èwæ
≈£L&Ü ø=+‘·e⁄+<äì Á>∑V≤æ +#·T≈£îHêïs¡Tµµ. (yês¡Ô : 18 qe+ãsY 2012 : 21)
Á|ü»\+<äs÷¡ uÛ÷Ñ kÕ«eTT\ Ä~Û|‘ü ê´ìï Á>∑V≤æ +∫ yê]qT+∫ ùd«#·Ã¤ ø±yê\ì uÛ≤$+#ês¡T.
Á>±eT Á|ü»\+<äs÷¡ eTÅ]#Ó≥Tº <ä>sZ∑ e¡ ⁄qï ˝Ò‘ê≈£î*ï ‹q&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. <ëì‘√ yê]øÏ e÷qe
dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ ø£\sTTø£\T, Á|ües¡qÔ \T Ä–b˛j·÷sTT. Bìï uÛ÷Ñ kÕ«eTT\T #·÷∫, Ä≈£î\ì ‹Hêïs¡ì
yê]MT<ä ø√|üŒ&ÉT‘ês¡T. yê´bÕs¡y‘˚ \Ô· T, j·T»e÷qT\T, ô|≥Tºã&ç<ës¡T\T @MT #˚jT· ˝Òì |ü]dæ‹ú
ñ+≥T+~.
á $<Û+ä >± d”‘êø√ø£ ∫\Tø£\T e÷~]>±H˚ eTìwæ ùd«#·Ã>¤ ± J$+#ê\ì #Ó|Œü &É+ »]–+~.
ô|≥Tºã&ç<ës¡T\MT<ä ‹s¡T>∑Tu≤≥T #˚ùdÔ me«s¡÷ @MT #˚jT· ˝Òì |ü]dæ‹ú ñ+≥T+<äì eTqTwüß\≈£î
ã<äT\T>± d”‘êø√ø£∫\Tø£\qT Á|ürø±‘·àø£+>± #·÷|æ+#·sT¡ .
ªÄø±X¯+˝À ñ<ä´eT+µ s¡#s· TT‘· õjÓ÷ \ø£àå DY. ø£<˝ä∏ À >∑<\›ä T nôd+;¢ Äes¡D+˝À ñ<ä´eT+
#˚jT· ≥+ ø£ì|ædTü +Ô ~.
 109

e÷qe⁄\T #·ìb˛sTTq ‘·sT¡ yê‘· yê] X¯yê\qT |”≈î£ ÿ‹H˚ Á>∑<\›ä ˝À ndü+‘·è|æÔ @s¡Œ&ÉT‘·T+~,
X¯yê˝À¢ ø£\Twæ‘+· @s¡Œ&çq~. e÷qe⁄&ÉT kÕ{Ï e÷qe⁄\H˚ ì‘·´+ Áã‹øÏ e⁄+&É>±H˚ |”≈î£ ÿì ‹+{≤s¡T.
nHê´j·T+ #˚dæ |üøÿ£ yê&çì <√#·T≈£îH˚ Á|ü‹ ˇø£ÿs¡T Á>∑<\›ä ø£+fÒ e÷qe⁄\T ˙#·yTÓ qÆ yês¡ì Á>∑<\›ä T
Äy˚<qä #Ó+<äT‘êsTT. kÕ{Ï e÷qe⁄\T ø£cÕº\˝À e⁄+fÒ me«s¡÷ ø±düÔ düV‰ü j·T+ #˚jT· ˝Òsì¡ Á>∑<\›ä T
Äy˚<qä |ü&TÉ ‘êsTT. ∫es¡≈î£ e´øÏÔ #·ìb˛‘˚ Ä‘·ìì Á>∑<›ä ‹+≥T+~. ‘·sT¡ yê‘· n‘·ì $wüjT· + ‘Ó\TdüTø=ì
Ç+ø√ Á>∑<≈›ä î£ ‘·qT #˚dqæ ‘·|ðü qT #ÓãT‘·T+~. n|üð&ÉT Ä Á>∑<›ä Ç˝≤ n+≥T+~.
ªª˝Ò<Tä , BìøÏ ‘·|ðü eTq~ ø±<äT, n‘·ì Ä |ü]dæ‘ú T· \ qT+∫ ‘·|Œæ +∫ yê&çì Ä<äTø√˝Òì
eTqTwüß\~, á e´edü~ú , Á|üuTÑÛ ‘ê«ì~µµ
ªªÇ|üð&ÉT eT] Hê≈£î ÁbÕj·T•Ã‘·+Ô ....?µµ
˙ø=ø£ÿ&çøπ ø±<äT Ç˝≤+{Ï$ »]–q|üð&ÉT á <√wü |ü]Vü‰sês¡+ú n+<äs÷¡ ø=<√›, >=b˛Œ....eT÷\´+
#Ó*+¢ #·Tø√yê*µµ. (yês¡Ô : @Á|æ˝Ÿ 22 2012 : 14)
Á>∑<\›ä T ‘êeTT #˚dqæ ‘·|ðü \≈£î |üXÊÑêÔ|&ü TÉ ‘êsTT. ø±˙ e÷qe⁄\T mìï ‘·|ðü \T #˚dHæ ê
dæ>T∑ |Z &ü sÉ ì¡ #Ó|Œü e#·TÃ. e÷qe⁄\T #˚ùd ‘·|ðü \ e\¢H˚ ø£\Twæ‘· yê‘êes¡D+ @s¡Œ&çq<äì n+<äT≈£î
Á>∑<\›ä T ‹s¡T>∑Tu≤≥T #˚j÷· \ì ìX¯ÃsTT+#·T≈£î+{≤sTT. #·{≤º\qT ‘·j÷· s¡T#˚ùd |ü]düs¡ ÁbÕ+‘·+˝ÀH˚
ñ<ä´$T+#ê\ì Á>∑<\›ä ˙ï nqTø=ì yÓfió¯ fl‘êsTT. ô|q’ >∑<\∆ä ‘êøÏ&ìç #·÷∫ ôd≈£L´]{°>±s¡T¶ Çø£ÿ&˚yTÓ HÆ ê
X¯yê\T ñHêïj·÷ nqT≈£î+{≤&ÉT. Ç+ø=ø£ ôd≈£L´]{° >±s¡T¶ Ç˝≤ nqT≈£î+{≤&ÉT. ø=+<äsT¡ Áã‹øÏ
ñ+{≤s¡T ø±˙ q&ÉTdüTqÔ ï X¯yê˝≤¢ ñ+{≤s¡T. @ ]j·÷ø£qå T ñ+&É<Tä . yêfi¯ø¢ √dü+ e∫Ã+{≤sTTµµ nì
#ÓãT‘ê&ÉT. sê»ø°jT· Hêj·T≈£î\T #·ìb˛sTTq X¯yê\ø£qï <Ûës¡TD+>± ñ+{≤s¡ì ø£<˝ä∏ À $e]+#·&+É
»s¡T>∑T‘·T+~. Ç˝≤ eTìwæ #˚dTü qÔ ï ‘·|ðü \qT yê] |ü]bÕ\q e\q Á|ü»\T |ü&TÉ ‘·Tqï Çã“+<äT\qT
Á>∑<\›ä T dü+uÛ≤wüD <ë«sê ‘Ó\|ü≥+ »]–+~. n˝≤ e÷qe⁄&ÉT kÕ«sêúìøÏ $dæ–b˛sTT Á>∑<\›ä T
ñ<Û´ä eT+ #˚jT· &É+ ø£<˝ä∏ À edüTeÔ ⁄ ø£q|ü&TÉ ‘·T+~.
ªyÓsTT´ø±fi¯fl C…Á]µ s¡#s· TT‘· øπ .$. qπs+<äs.Y á ø£<˝ä∏ À \+#ê\T rdüT≈£îH˚ n~Ûø±s¡T\qT
‹$T+>∑˝≤\‘√ b˛\Ã&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. Bì‘√ ‹$T+>∑˝≤\T yê{Ï u≤<Ûqä T e´ø£+Ô #˚XÊsTT.
ø£<˝ä∏ À ã+>±fi¯U≤‘·+ düeTTÁ<ä+˝Àì ‹$T+>∑fi≤\T ˇø£ÿ#√≥ düe÷y˚Xy¯ TÓ Æ yê{Ï Äy˚<qäÛ \T
#Ó|⁄ü Œø√e&É+ »]–+~.. á düe÷y˚X+¯ ˝À yê{Ï ndæ‘Ô ê«ìøÏ , Jeq $<ÛëHêìøÏ dü+ã+~Û+∫q
düeTdü´ø√dü+ b˛sê≥+ #˚j÷· \ì uÛ≤$kÕÔsTT. düe÷»+˝À n$˙‹ n~Ûø±s¡T\T \+#ê\T rdüT≈£îì
 110

@.dæ._ yê]øÏ <=s¡T≈£î‘ês¡T. n|ü⁄Œ&ÉT MT&çj÷· yê]ì ‹$T+>±\‘√ b˛\Ã&Üìï u≤<Û|ä &ü TÉ ‘êsTT.
@ ‘·|⁄ü Œ #˚jT· ì yê{ÏøÏ Ç<˚$T •øå± nì Äy˚<qäÛ #Ó+<äT‘êsTT.
nbÕŒsêe⁄øÏ dü÷|ü]+&Ó+{Ÿ>± Á|üy÷Ó wüHé sêe≥+‘√ Äq+<ä |ü&TÉ ‘ê&ÉT. n|üŒ{Ïøπ nbÕŒsêe⁄
u≤>± dü+bÕ~+∫ ñ+{≤&ÉT. ◊<ä+‘·dTü \ú _*¶+>¥, s¬ +&ÉT ø±s¡T¢ ôV≤’ <äsêu≤<é˝À Hê\T>∑T nbÕs¡Tyº TÓ +{Ÿ\T,
Çs¡yÓ’ mø£sê\ e÷$T&ç‘√≥ ñ+≥T+~. ø±+Á{≤ø£ºsY yÓ+ø£fÒwt Çe«≥+‘√ <ëì‘√ ñ+>∑sê\T
#˚sTT+#·Tø√yê\ì nqT≈£î+{≤&ÉT. eTs¡Tdü{sÏ √E ñ<äj÷· H˚ï yÓ+ø£fwÒ t nbÕŒsêe⁄øÏ &ÉãT“*e«{≤ìï
@.dæ._. n~Ûø±s¡T\T #·÷dæ, Ç\¢+‘ê ‘·ìF\T ìs¡«Væ≤+∫, MT&çj÷· ≈£î #ÓãT‘ês¡T, n|üð&ÉT MT&çj÷·
Ä $wüj÷· ìï Ç˝≤ Á|ü#ês¡+ #˚dTü +Ô ~.
ªª@.dæ._.øÏ |ü≥Tºã&ɶ n$˙‹ ‹$T+>∑fi+¯ µµ
ªª@.dæ._. e\øÏ ∫øÏÿq uÛ≤Ø ‹$T+>∑fi+¯ µµ
ªª\+#·>=+&ç ‹$T+>∑fi≤ìï e\ |üìï |ü{qºÏ n~Ûø±s¡Tµ¢ µ
ªªq\uÛ’… y˚\T $T+–q eTs√ ‹$T+>∑fi+¯ µµ
|üÁ‹ø£˝À¢qT, {°.M.˝À¢qT Ç˝≤ eTq*ï, eTqC≤‹ì nee÷q|üsT¡ düTHÔ êïs¡T. <ëì >∑T]+#˚ eTq
b˛sê≥+.....n+~µµ. (yês¡Ô : 8 »qe] : 2012)
\+#ê\T rdüT≈£îqï yê]ì ‹$T+>∑fi≤\‘√ b˛\Ã&É+‘√ ‹$T+>∑fi≤\T yê{Ï u≤<Ûqä T e´øÔ+£
#˚XÊsTT. n<˚ $<Û+ä >± ~wæuº §eTà\qT ≈£L&Ü nee÷ìdüTHÔ êïs¡T n+≥÷ yê{Ïu≤<Ûqä T Ç˝≤ e´ø£+Ô
#˚XÊsTT. mø£ÿ&É <Ûsä êï\T »]–q ‘·eT u§eTà\qT ‘·>\∑ u…&TÉ ‘·THêïs¡˙ Äy˚<qä #Ó+<äT‘êsTT. s¬ ‘’ T·
|ü+≥bı˝≤*ï ø±bÕ&˚ e÷≈£î |üsT¡ e⁄ qwü+º »]–+<ä+≥÷ ‹$T+>∑fi≤\øÏ eT<ä‘› T· ÇkÕÔsTT. n+<äs÷¡
ø£*dæ C….m.dæ.>± @s¡Œ&ç sê´* #˚j÷· \ì ìs¡sí TT+#·T≈£î+{≤sTT.
Ç˝≤ düe÷»+˝À »]–q ‘·|ðü \≈£î eT÷>∑Je⁄\ ù|s¡T¢ yê&ÉT‘·THêïs¡ì eT]j·TT ∫e]øÏ
ÁbÕD+˝Òì ~wæuº §eTà*ï ≈£L&Ü ì\Te⁄Hê ø±*Ãy˚d÷ü Ô nee÷q |üsT¡ düTHÔ êïs¡ì ‹$T+>∑fi≤\T eT]j·TT
~wæuº §eTà\T Äy˚<qä |ü&qç ≥T¢ s¡#s· TT‘· á ø£<˝ä∏ À ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT.
ª∫qT≈£îsê*µ s¡#s· TT‘· n*|æsê\ dü‘´· Á|ükÕ<é. ø£<˝ä∏ À Äø±X¯ y˚T|ò÷ü \ qT+∫ e#˚à dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ
∫qT≈£î ø£\Twæ‘+· ø±e{≤ìï >∑T]+∫ Ç˝≤ $e]+#ês¡T.
 111

Ç+<äT˝À ∫qT≈£î y˚T|ò÷ü ìï Hêqï>±, uÛ÷Ñ $Tì neTà>± düeTTÁ<äTì Á|æjT· T&ÉT>± uÛ≤$düT+Ô ~.
Hêqï <ä>sZ∑ ¡ qT+&ç ∫qT≈£î neTà <ä>sZ∑ ≈¡ î£ #˚sT¡ ‘·T+~. nø£ÿ&É qT+&ç ‘·*¢ düeTTÁ<äTì #˚se¡ Tì #Ó_‘˚
∫qT≈£î ‘·*ì¢ e<ä* yÓfifl¯ qì u≤<Ûä |ü&TÉ ‘·T+~. ∫qT≈£î neTà <ä>sZ∑ H¡ ˚ ñ+{≤q+fÒ ‘·*¢ Ç˝≤ n+≥T+~.
ªªe<äT› ‘·©.¢ ......uÛ÷Ñ >∑s“¡ +¤ ˝À #˚]q @ ˙{Ï#T· ø£ÿøÏ Á|üXÊ+‘·‘· ˝Ò<Tä . eTs¡jT· +Á‘ê\T ekÕÔsTT.
Hê >∑T+&Ó˝À¢ ÇqT|ü #˚‘T· \T ~>∑ã&É‘êsTT. Hê ø£&TÉ |ü⁄˝À ñqï $TeTà*ï u\e+‘·+>± ãj·T≥≈£î
˝≤>∑T‘êsTT. Ä ø£&TÉ |ü⁄ ø√‘·qT uÛ]Ñ +#·˝qÒ T ã+>±s¡T.... yÓfifl¯ +&ç...q~˝À ø£\e+&ç....düeTTÁ&ÉTDÏí
#˚s+¡ &çµµ nì Äos¡«~düT+Ô ~ neT൵. (Á|üC≤X¯øÔÏ : 11 e÷]à 2012 : 8)
∫qT≈£îqT ‘·*¢ q~˝À ø£\eeTì #ÓãT‘·T+~. j·T+Á‘ê\T ˙{Ïì ã\e+‘·+>± ÁbÕD≤\T
rkÕÔjT· ì, yê{Ï e\q ˙{Ï #·Tø£ÿ\T Çã“+<äT\T |ü&TÉ ‘êj·Tì ‘·q |æ\*¢ ï ø±bÕ&É≥+ ø√dü+ ‘·*¢
‘·|dæ Tü +Ô ~. n+<äT≈£î ∫qT≈£îqT uÛsÑ Ô¡ <ä>]Z∑ øÏ |ü+|ædTü +Ô ~. n˝≤ yÓ[flq ∫qT≈£î≈£î <ë]˝À Çã“+<äT\T
@s¡Œ&ÉT‘êsTT. q~˝À yÓfió¯ +Ô fÒ |ü&eÉ \T sêe&É+, yê{Ïì ‘·|Œæ +#·Tø=ì b˛‘·T+fÒ eT+∫ ˙fi¯¢ bòÕ´ø£Øº
yÓ|’ ⁄ü yÓ[‘˚ eT+∫˙fi¯fl d”kÕ\˝À ã+B\e⁄‘ês¡ì ø£<˝ä∏ À #Ó|Œü &É+ »s¡T>∑T‘·T+~. bÕ´ø£Øº \qT+&ç q\¢{Ï
˙fi¯flqT q<äT˝À ø£\T|ü⁄‘ês¡T. Ä ˙fi¯ófl #˚<Tä >± ñ+{≤sTT. <ëì e\q #˚|\ü s¡+>∑T e÷s¡T‘·T+~. n˝≤
∫qT≈£î ‘·|Œæ +#·Tø=ì ø£~* yÓfió¯ qÔ ï|üð&ÉT ∫qT≈£î s¡+>∑T e÷s¡T‘·T+~. n˝≤ e÷s¡&Üìï ∫qT≈£î
ndüV≤æ ´+#·T≈£î+≥T+~. uÛ÷Ñ $T ô|q’ ñqï ø£\Twæ‘· yê‘êes¡D≤ìï #·÷∫ ‘·q ‘·+Á&ç y˚T|ò÷ü ìï ÁbÕ]ú+∫,
∫qT≈£î Ä$¬s’ ‘·+Á&ç y˚T|òTü + <ä>sZ∑ ≈¡ î£ ‹]– #˚sT¡ ‘·T+~.
uÛ÷Ñ $Tô|’ e÷qe⁄&TÉ Á|ü‹ ˇø£ÿ{Ïì ø£\Twæ‘+· #˚dTü HÔ êï&Éì #Ó|Œü ≥+ »]–+~. yê{Ï˝À uÛ≤>∑+>±H˚
e÷qe⁄&ÉT ˙{Ïì ≈£L&É ø£\Twæ‘+· #˚jT· ≥+ »s¡T>∑T‘·T+~ n+≥÷ ∫qT≈£î Äy˚<qä qT ª∫qT≈£î˝≤ sê*µ
ø£<ä∏ <ë«sê $e]+#ês¡T.
ª|ü≥ï+ Áã‘·T≈£î\Tµ s¡#s· TTÁ‹ H˚V≤ü . ø£<˝ä∏ À NeT\T |ü≥Dº ≤˝À¢ |ü&TÉ Çã“+<äT\ì >∑T]+∫
$e]+#ês¡T.
|ü≥ï+˝À ˇøÏ+{À¢ NeT\T m≈£îÿe>± e⁄Hêïj·Tì >∑eTì+∫q |üìeTìwæ j·÷<äeTà ˙fi¯óflb˛dæ
N|ü⁄s¡T |ü⁄\¢\‘√ ãj·T{ÏøÏ Ä ˙fi¯flì ∫eTTà‘·T+fÒ NeT\T Äy˚<qä qT e´ø£+Ô #˚kÕÔsTT. NeT\˙ï
e÷{≤¢&TÉ ≈£îì, me]ø° ø£qã&É≈î£ +&Ü ñ+&Ü\ì ìs¡sí TT+#·T≈£îH˚ ˝Àù| NeT*ï #·+ù| s¡kÕj·Tq+
‘ÓeTà+≥÷ j·T»e÷qTsê\T |üìeTìwæì |ü⁄s¡e÷sTTdüT+Ô ~. Ä s¡kÕj·Tq+ qT+∫ ‘·|Œæ +#·Tø√yê\ì
Á|üjT· ‹ï+∫, bÕ]b˛sTT <ëø=ÿ+{≤sTT. eTs¡Tdü{Ï s√E yês¡T yê&çq s¡kÕj·Tq+ <ë«sê u§~›+ø£\T
 112

#·ìb˛j˚Tdü]øÏ yê{Ïì ãj·T{ÏøÏ rdüTø¬ fi‚fl Á|üjT· ‘·ï+˝À Ä |üìeTìwæ ø±\T øÏ+<ä |ü&ç ø=ìï NeT\T
#·ìb˛‘êsTT, eT]ø=ìï ‘·|Œæ +#·T≈£î+{≤sTT.
Ç˝≤ Á|ü‹ s√p |ü≥Dº +˝À ñqï Çfi¯fl˝À¢ NeT\T Çã“+<äT\T |ü&≥É +, yês¡T yê&˚ s¡kÕj·THê\øÏ
ø=ìïy˚\ NeT\T ã*ø±e≥+, ø=ìï ‘·|Œæ +#·T≈£îì ãj·T≥|ü&ç |ü≥Dº ≤˝À¢ ñqï eTqTwüß\ì >∑T]+∫
yê] Jeq $<ÛëHêìï NeT\T #Ó|ðü ≈£î+{≤sTT.
ªªá s√E˝À¢ eTìwæøÏ C≤*, <äjT· , nH˚$ @e÷Á‘·+ ˝Òe⁄. Ç+{ÏeTT+<äT eTT¬>j Z T· ´&ÜìøÏ,
ô|s¡{À¢ ‘·T\dæ ø√dæ ô|≥Tºø√e&ÜìøÏ Mfi¯fledü\T H˚\MT<ä ø±|ü⁄sê\T nsTT‘˚ >∑<ë. nbÕsYyº TÓ +{Ÿ
ø£\ÃsY e∫Ã+‘·sê«‘· Äø±X¯+˝À ø±|ü⁄sê\j˚T´....Ä Çs¡TøÏsT¡ ≈£î nbÕs¡Tyº TÓ +≥T¢˝ÀH˚ ≈£îø£ÿìï, |æ\T¢*ï,
|ü≈îå£ *ï, #˚|*ü ï ô|+#·T‘·THêïπs...eTq MT<ä ø±düÔ <äjT· #·÷|æ‘˚ yê] kıy˚Tà+ b˛‘·T+<ä{≤µµ Ç˝≤
s¡øs£ ø¡ ±\T>± yêb˛j·÷s¡+<äs÷¡ µµ.(Ä+Á<ÛCä À´‹ : 10 pHé 2012 : 25)
|ü≥Dº ≤\˝À JyêHêìï kÕ–düTqÔ ï ø=+‘· eT+~ ≈£îø£ÿ*ï, |æ\T¢*ï, |ü≈îå£ *ï, #˚|\ü ô|’ #·÷|æ+#˚
C≤*, <äjT· NeT\ MT<ä ø=+‘Óq’ #·÷|æ+#·≥+ ˝Ò&ìÉ NeT\T Äy˚<qä #Ó+&ÉT‘êsTT. Çs¡TøÏsT¡ ≈£î
Ç+{Ï˝À ø£]qƒ eTqdü‘Ô ê«\‘√ J$+#˚ á |ü≥Dº ≤˝À¢ eTq+ J$+#·˝eÒ T+≥÷ NeT\T |ü˝≈¢… î£ b˛e{≤ìøÏ
dæ<|∆ä &ü ‘É êsTT.
á $<Û+ä >± |ü≥Dº ≤\˝À Á|ü»\T Jeq+ m|üð&É÷ kÕ«s¡+ú , >∑s«¡ +, nVü≤+ø±sêìï ø£*–
ñ+{≤s¡ì, yês¡T e÷qe‘·« $\Te\qT ø£*– ñ+&Ésì¡ á ø£<˝ä∏ À $e]+#·&+É »]–+~.
s¡#s· TT‘· ‘êqT #ÓbÕŒ\qT≈£îH˚ $wüjT· + H˚sT¡ >± #Ó|Œü ≈£î+&Ü NeT\‘√ b˛*à #ÓãT‘ê&ÉT.
á s¡#s· TT‘·\T ‘·qT #ÓbÕŒ\qT≈£îqï $wüj÷· \ìï+{Ïì H˚sT¡ >± ø±≈£î+&Ü ‹$T+>∑fi≤\T,
es¡¸|⁄ü ∫qT≈£î, NeT\T, |ü≈îå£ \‘√ b˛*à ô|’ ø£<\ä∏ ˝À ù|s=ÿq&É+ »]–+~. ø£qTø£ ô|’ ø£<\ä∏ qT Á|ürø±‘·àø£
ø£<\ä∏ T>± #Ó|Œü e#·TÃ.
3.8. nqTyê<ä Ç‹eè‘êÔ\T
nqTyê<ëìï Ä+>∑+¢ ˝À ªÅ{≤H釽ÒwHü µé n+{≤s¡T. ˇø£ uÛ≤wüqT+&ç eTs=ø£ uÛ≤wü˝ÀìøÏ ‘·sT¡ e® ÷
#˚jT· &Üìï nqTyê<ä+>± #Ó|⁄ü Œø√e#·TÃ. M{ÏøÏ s¬ +&ÉT uÛ≤wü˝À¢qT ÅbÕMD´+ ñ+&Ü*. ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘·´+˝À
u≤>± Å|dü ~æ ∆ #Ó+~q s¡#q· \T Ç‘·s¡ uÛ≤wü˝ÀìøÏ nqTyê<ä+ #˚jT· &É+, Ç‘·s¡ uÛ≤wü˝Àì Å|eü TTK s¡#q· \qT
‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝ÀìøÏ nqTe~+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
 113

eT÷\ ø£<qä∏ T ‘Ó\T>∑T˝ÀìøÏ nqTyê<ä≈î£ \T nqTyê~+#·&+É »]–+~. nqTyê<ë\˝À e∫Ãq

ø£<\ä∏ T eT÷\+˝À ÁbÕ<Ûëq´‘· e⁄qï ø£<>ä∏ ± #Ó|Œü e#·TÃ. á nqTyê<ä ø£<\ä∏ T Äj·÷ø±\ dü+<äsꓤìï
ã{Ϻ eT÷\ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·\T s¡#q· #˚jT· &É+ »]–+~. á ø√e≈£î #Ó+~q nqTyê<ä ø£<\ä∏ qT øÏ+<ä
$e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ª$uÛ»Ñ qµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· kÕ<ä‘Y Vü≤düHé $T+{À ñs¡T˝› À ÁyêXÊ&ÉT. Bìì Ä<√ìuÛ≤cÕ ‘Ó\T>∑T˝ÀìøÏ
nqTyê<ä+ #˚XÊ&ÉT. á ø£<ä∏ uÛ≤s¡‘Y ` bÕøÏkÕÔHé $uÛ»Ñ q düeTj·T+˝À bÕøÏkÕÔH˝é À ñ+&˚ |ü]dæ‘ú T· \qT
Ç+<äT˝À ‘Ó*j·T#˚jT· &ÉyTÓ qÆ ~.
ø£<˝ä∏ À uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ qT+&ç bÕøÏkÕÔHé $&çb˛sTTq dü+<äs“¡ +¤ ˝À bÕøÏkÕÔH˝é Àì Á|ü‹#√{≤ ªbÕøÏkÕÔHé
õ+<ëu≤<éµ ìHê<ë\‘√ e÷s¡TÁyÓ÷>∑&+É »s¡T>∑T‘·T+~. ôVA≥˝Ÿ\˝À, ∫qï∫qï <äTø±D≤\˝À mø£ÿ&É
#·÷dæHê ìHê<ë\‘√ ñ+≥T+<äì ø£<≈ä∏ î£ &ÉT #Ó|Œü &É+ »]–+~. <˚X¯ $uÛ»Ñ q ‘·sT¡ yê‘· bÕøÏkÕÔH˝é À
Á|ü»\ y˚w<ü ëÛ s¡D, uÛ≤wü Ç‘·s¡ e÷s¡TŒ\T #√≥T #˚dTü ≈£îHêïj·Tì ‘Ó\TdüT+Ô ~. <äTø±D≤\≈£î Ç+^¢w˝t À ñ
qï ù|s¡q¢ T ñs¡÷˝› ÀøÏ e÷s¡Ã&É+, Á|üeTTK Á|üC≤Hêj·T≈£î\ ù|s¡M¢ T<ä ñqï dü˝ú ≤\≈£î bÕøÏkÕÔHé Hêj·T≈£î\
ù|s¡T¢ ô|≥º&+É »s¡T>∑T‘·T+~. ∫es¡≈î£ ‹H˚ |ü<ësêú\≈£î uÛ≤s¡‘· ù|s¡q¢ T e÷{≤¢&eÉ <äì› ‘·+Á&ç |æ\y¢ ê&ç‘√
Ç˝≤ n+{≤&ÉT.
ªªHêqï, Hê≈£î #Û√˝Ò (X¯q>∑\T) ø±yê*µµ nì |æ\y¢ ê&ÉT n&ç>±&ÉT.
ªª#Û√˝Ò ø±<äT u≤ãT ª#·Hêµ nHê*µµ ø=&ÉT≈£î e÷≥\T dü]~<ë›&TÉ ‘·+Á&ç.
ªª#·Hê nq{≤ìøÏ Ç~ &Û©ç ¢ ø±<äT>± y˚T$T|üð&ÉT bÕøÏkÕÔH˝é À ñHêï+. Çø£ÿ&É eTq+ ‹H˚~
ª#·Hêµ ø±<äT ª#Û√˝Òµ |æ\y¢ ê&ÉT $e]+#ê&ÉT. C≤rj·T‘· eTqTwüß\πø ø±<äT, |ü<ësêú\≈£î e]ÔdTü +Ô <äì
|æqïej·TdüT˝ÀH˚ yê&çøÏ ˇ+≥ã{Ïqº ≥Tº+~µµ. (kÕøÏå : 6 y˚T 2012 : 22)
bÕøÏkÕÔH˝é À kÕ«‘·+Á‘ê´q+‘·s+¡ nø£ÿ&ç Á|ü»\ y˚w<ü ëÛ s¡D, uÛ≤wü, Á|ü»\˝À C≤rj·T‘· uÛ≤yêìï
ø£<˝ä∏ À #·÷|æ+#·&+É »]–+~. $uÛ»Ñ q nq+‘·s+¡ bÕøÏkÕÔH˝é À yê‘êes¡D+˝À |üP]Ô>± e÷s¡TŒ #√≥T
#˚dTü ø√e&É+ ø£qã&ÉT‘·T+~. ªbÕøÏkÕÔHé õ+<ëu≤<éµ ìHê<ë\‘√ <˚X+¯ e÷s¡TÁyÓ÷>∑&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
$uÛ»Ñ q nq+‘·s+¡ nø£ÿ&ç |ü]dæ‘ú T· \qT ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ø£fifl¯ ≈î£ ø£{qºÏ ≥T¢ á ø£<˝ä∏ À $e]+#·&+É »]–+~.
ªã‹≈£îqï X¯e+µ eTsê؃ eT÷\+ X¯+ø£Ásêyé Ks¡‘,Y Bìì ‘Ó\T>∑T˝ÀìøÏ &܈ˆ <˚esêE eTVü‰sêE
nqTe~+#ê&ÉT. ø£<˝ä∏ À nÁ>∑ ≈£î\düT\ú T, n~Ûø±s¡T\T ‘·≈î£ ÿe ≈£î\düT\ú qT ∫qï #·÷|ü⁄#÷· &É&+É Á|ü<ëÛ q+>±
ø£ì|ædTü +Ô ~.
 114

}] u≤$˝À >∑Ts¡TÔ ‘Ó*j·Tì e´øÏÔ #·ìb˛e>± yÓTVü≤sYì u≤$˝ÀøÏ ~>∑eTì, n~Ûø±] n‘·ì ô|’
$s¡T#·T≈£î |ü&TÉ ‘ê&ÉT. BìøÏ yÓTVü≤s¡T¢ ø±|ü˝≤ ø±ùd es¡øπ ãj·T{ÏøÏ rj·T&É+ e÷ |üì ø±<äj÷· ´! nì
n+{≤&ÉT. ‘·qøπ m<äTs¡T #ÓãT‘êyê nì <=s¡, n~Ûø±] n‘·ìô|q’ , yê] e+X¯+ô|’ ã÷‘·T\T ‹≥º&+É
»s¡T>∑T‘·T+~. ∫e]øÏ yÓTVü≤s¡T¢ X¯yêìï ãj·T≥≈£î rsTTkÕÔsT¡ . sêÁ‹|üP≥ X¯yêìøÏ ø±|ü˝≤>± yÓTVü≤sYì
ñ+#·T‘ês¡T. yÓTVü≤sY ø=&ÉT≈£î ‘·q ‘·+Á&ç s¬ +&ÉT s√E˝…H’ ê Ç+{ÏøÏ sê˝Ò<ìä u≤<Ûä |ü&TÉ ‘ê&ÉT. }]˝À
mes¡T #·ìb˛sTTHê ø±|ü˝≤>± yÓTVü≤sYì ñ+#·&+É e\q ø=&ÉT≈£î u≤<Û|ä &ü ‘É ê&ÉT. n~Ûø±s¡T\T, <=s¡\
Ä~Û|‘ü ê´ìøÏ yÓTVü≤sY ˝≤+{Ï yês¡T Çã“+<äT\T |ü&TÉ ‘·THêïs¡ì ø£<˝ä∏ À $e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
‘·q ‘·+Á&ç Ç+{ÏøÏ sêø£b˛j˚Tdü]øÏ ñ<äj÷· H˚ï yÓTVü≤sY uÛ≤s¡´ s=f…º #˚sTT+∫ ≈£îe÷s¡T&ç‘√
|ü+|ü⁄‘·T+~. Ä |æ\y¢ ê&ÉT nø£ÿ&çøÏ yÓ[fl Çe«>± yÓTVü≤sY yê{Ïì ‹q&ÉT. yÓTVü≤sYì Ç+{ÏøÏ yÓfifl¯ eTì
‘·+Á&ç #ÓãT‘ê&ÉT. yÓTVü≤sY ≈£îe÷s¡TìøÏ ø√|ü+ e∫à ôV≤&éø±ìùd㺠T˝Ÿô|’ e÷≥ ô|+#·T‘ê&ÉT. Ä |æ\y¢ ê&çøÏ
Hê\T>∑T ‘·–*kÕÔ&TÉ . ∫es¡≈î£ yÓTVü≤sY X¯yêìï ãj·T≥≈£î rdæ X¯e|üØø£å ø√dü+ ã+&ç˝À rdüTø¬ fi¯‘ês¡T.
n|üð&ÉT yÓTVü≤sY ø=&ÉT≈£î........
ªªã+&ç>±&ç˝À |ü&ç eTT+<äT≈£î b˛‘√+~, yÓqø£H˚ e÷ HêsTTq q&ÉTdüTHÔ êï&ÉT. ã+&ç ã+&ç‘√
bÕ≥T e÷ Hêj·Tq ø£qTeTs¡T>∑jT˚ ´es¡≈î£ #·÷dü÷Ô ì\ã&ܶqT!
ªªX¯e+ ã+&ç˝À<ë? ã+&ç yÓqTø£ q&ç#˚ e÷ HêsTTq<ë? ªªHêø=∫Ãq nqTe÷HêìøÏ
ã<äT*#˚Ãyêfi‚fl ˝ÒsT¡ µµ. (kÕøÏå : 1 @Á|æ˝Ÿ 2012 : 22)
ã+&ç˝À ñqï X¯e+‘√ yÓTVü≤sYì b˛\Ã&É+ »]–+~. Á>±e÷\˝À <=s¡\ Ä~Û|‘ü ´· + øÏ+<ä
kÕ<Ûës¡D Á|ü»\T Çã“+<äT\T |ü&&É +É ñ+~.
ªø£|\æ µ ø£<q·ä∏ T ø£qï&É˝À eTTs¡∞<Ûsä ¡ ø£sT¡ D≤ø£sY ÁyêXÊ&ÉT. Bìì ‘Ó\T>∑T˝ÀìøÏ ø£\÷¢sT¡ C≤qøÏ
sêe÷sêe⁄ s¡∫+#ês¡T. á ø£<˝ä∏ À |üXó¯ e⁄\≈£î yÓ<’ ´ä + #˚jT· &É+, |üXó¯ e⁄\ ÄHês√>±´ìøÏ dü+ã+~Û+∫q~.
#·T≥Tº Á|üøÿ£ \ Á>±e÷\˝À |üXó¯ e⁄\≈£î u≤>±˝Òøb£ ˛‘˚ |üXó¯ e⁄\ &Üø£sº Y yÓ[fl yÓ<’ ´ä + #˚ùdyê&ÉT.
ˇø£kÕ] düTsπ wt yêfi¯fl Äe⁄≈£î u≤>± ˝Òøb£ ˛‘˚ sêÁ‹y˚fi˝¯ À &Üø£sº øY Ï bò˛Hé #˚kÕÔ&TÉ . ˇø£y|’Ó ⁄ü es¡¸+ |ü&TÉ ‘·÷
ñ+≥T+~. |ü˝≥¢… ÷]˝À s√&É¢ |ü]dæ‹ú n+‘·+‘· e÷Á‘·yT˚ , n˝≤+{Ï |ü]dæ‹ú ˝À &Üø£sº Y e∫à ˇø£{qÏ ïs¡
ø±*¸jT· + s¡ø+Ô£ ˝ÀìøÏ møÏÿ+#êø£ ø£|\æ }|æ] |”\TÃ≈£î+≥T+~. Bì‘√ düTsπ wt &Üø£sº >Y ±]øÏ ø£è‘·»‘„ \· T
#ÓãT‘ê&ÉT. nø£ÿ&ç Á|ü»\T ≈£L&Ü &Üø£sº Y ùdeqT >∑T]ÔkÕÔsT¡ . Ä ‘·sT¡ yê‘· #ê˝≤ s√E\ ‘·sT¡ yê‘· düTsπ wt
 115

Ç+{Ï |üøÿ£ q ñqïyê] <ä÷&É≈î£ u≤>±˝Ò<ìä bò˛Hé #˚kÕÔsT¡ . &Üø£sº Y e∫à yÓ<’ ë´ìï ÁbÕs¡+_ÛkÕÔ&TÉ . ‘·q≈£î
‘Ó*dæq yÓ<’ ´ä + n+‘ê #˚kÕÔ&TÉ . ø±˙ <ä÷&É ‘˚sT¡ ø√<äT. #·T≥TºÁ|üøÿ£ yêfi¯ófl Ç˝≤ nqT≈£î+{≤s¡T.
ªªÄs√E ø£|\æ n+‘· d”]j·Tdt nsTTq|üŒ{Ïø° <ëìï ã‹øÏ+#ês¡T ø£<ë, Ç|üð&ÉT #·+Á~ m+<äT≈£î
˝Òe≥+ ˝Ò<Tä ? Hê≈£î ~≈£îÿ‘√#·&+É ˝Ò<Tä . Ç~ ì\ã&Éø£ b˛e&ÜìøÏ ø±s¡Dy˚T$T{Ï? #·+Á~ì m˝≤¬>H’ ê
ì˝ÀÃu…{≤º*. ôV≤#Y. j·Tdt. C≤‹ Äe⁄ nsTTq+<äTe\¢ Bì <˚V≤ü |ü]e÷D+ #ê˝≤ô|<ä~› µµ. (Ä+Á<ÛCä À´‹
: 2 ôdô|+º ãsY 2012 : 12)
&Üø£sº Y mìï Á|üjT· ‘êï\T #˚dHæ ê Äe⁄ e÷eT÷\T dæ‹ú øÏ sê˝Ò<Tä . &Üø£sº Y m+‘·>±H√ Á|üjT· ‹ï+∫q
Äe⁄ ø√\Tø√˝Ò<ìä &Üø£sº Y ~>∑T\T |ü&≥É + ø£<˝ä∏ À ø£q|ü&TÉ ‘·T+~.
Ç+<äT˝À &Üø£sº Y ‘·q eè‹Ôì ‘·qT düÁø£eT+>± #˚jT· &É+ »s¡T>∑T‘·T+~. |üXó¯ e⁄\≈£î yÓ<’ ´ä +
#˚jT· &É+e\¢ ñqï Çã“+<äT\qT ø£<˝ä∏ À s¡#s· TT‘· ‘Ó\|ü&+É »]–+~.
ª|ü$Á‘·‘µ· ø£<ä∏ dæ+Vü≤fi¯ ‘·$Tfi¯≈î£ #Ó+~q~. Bìì {Ï.mdt. es¡<sä êdüHé Áyêj·T>±, Ä+>∑+¢ ˝À
ø¬ . •e≈£îe÷sY nqTe~+#ês¡T. Bìì ‘Ó\T>∑T˝ÀìøÏ j·÷s¡>¢ &∑ ¶É ìs¡à\ nqTe~+#ês¡T. Ç+<äT˝À
ã˝≤‘êÿsêìøÏ >∑Ts¬ q’ Ád”Ô #Ó&bç ˛sTTq≥T¢ ø±<äì ‘Ó*ù| ø£<.ä∏
|æfifl¯ j÷· sY <˚yê\j·T+ |üPC≤] >∑D|ü‹ nj·T´sY. n‘·ì ùdïVæ≤‘·T&ÉT eT÷]Ô e÷cÕºs.Y ø£˝#’… \Ó «
|üÁ‹ø£˝À eT÷&˚fifl¯ ÁøÏ‘+· es¡<\ä düeTj·T+˝À ˇø£ Ád”Ô ‘·q ÁbÕD≤\qT ø±bÕ&ÉTø√e&ÜìøÏ s¬ +&ÉdTü \ú
uÛeÑ q+˝ÀìøÏ yÓfió¯ ‘·T+<äì, nø£ÿ&É |ü⁄s¡Twüß&ÉT ÄyÓTqT nqTuÛ$Ñ +#ê\ì nqTø√>± ÄyÓT ô|’ n+‘·dTü ú
qT+&ç ÁøÏ+<ä≈î£ <ä÷øÏ ÁbÕD≤\qT b˛>=≥Tº≈î£ qï<äì eT÷]Ô e÷cÕºsT¡ nj·T´sY≈î£ #ÓãT‘ê&ÉT. Ád”Ô e÷Hêìï
b˛>=≥Tºø√e&É+ ø£+fÒ ÁbÕD≤ìï b˛>=≥Tºø√e&ÉyT˚ ñ‘·eÔ TeTì eT÷]Ô qeTTà‘ê&ÉT. <ëìøÏ nj·T´sY
$#ê]dü÷,Ô ‘·q ø£<ìä∏ eT÷]ÔøÏ #Ó|Œü &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
nj·T´sY, n‘·ì uÛ≤s¡´ dæ+Vü≤fi¯<X˚ +¯ ˝À ñ+&˚yês¡T. nø£ÿ&É dæ+Vü≤fi¯ó\≈£î, ‘·$Tfi¯ó\≈£î eT<Û´ä
|òTü s¡¸D˝À dæ+Vü≤fi¯ó\T eT÷]Ô uÛ≤s¡´qT e÷quÛ+Ñ >∑+ #˚XÊs¡ì #ÓãT‘ê&ÉT. $wü|Pü ]‘· düsêŒ\T ÄyÓTqT
ø±fÒdæ nqTuÛ$Ñ +#êj·Tì, ‘·qì nø£ÿ&˚ ø£fdºÒ æ ‘·q uÛ≤s¡´qT ‘·q ø£fifl¯ eTT+<˚ n+<äs÷¡ ø£*dæ ˇø£ÿkÕ]>±
nqTuÛ$Ñ +#·&+É , Ä ns¡T|ü⁄\T $ì nj·T´sY @MT #˚jT· ˝Òì |ü]dæ‹ú ì #ÓãT‘ê&ÉT. Ä e÷≥\T $qï
eT÷]Ô e÷wüsº ìY nj·T´sY Ç˝≤ n&ÉT>∑T‘ê&ÉT.
ªªÇ|üð&ÉT #Ó|Œü +&ç e÷cÕºsT¡ ! ˇø£ Ád”Ô X¯Øs¡+ MT<ä ã\e+‘·+>± n‘ê´#ês¡+ »]–‘˚ ÄyÓT
|ü$Á‘·‘q· T b˛>=≥Tº≈î£ qïfÒHº ê? ‘·q uÛsÑ Ô¡ ∫Û‹MT<ä ã‹≈£î+&É>±H˚ ø±*b˛j˚T Ád”ìÔ eTq düe÷»+
 116

|ü$Á‘·Tsê\T n+≥T+~. ø±˙ düe÷»|ü⁄ ˇ‹Ô&øç Ï ˝§+– Ç˝≤+{Ï Ä#êsê\≈£î ‘·˝§π>Z Ád”ìÔ ˙‹eT+‘·Tsê\T,
<Óe’ dü«s¡÷|æDÏ nHê˝≤ ˝Òø£ düe÷»|ü⁄ nùV≤‘·Tø£yTÓ qÆ , nHê´j·TyÓTqÆ |ü<‘∆ä T· \qT Ä˝À#·q ˝Ò≈î£ +&Ü
n+^ø£]+#˚ eT÷s¡|â ⁄ü u≤~Û‘T· sê\T nHê˝≤? #Ó|Œü +&ç e÷cÕºsT¡ ?µµ.(Ä+Á<ÛCä À´‹ : 5 |òÁæ ãe] 2012
: 25)
düe÷»+˝À Ä#ês¡ kÕ+Á|ü<ëj·÷\ e\q Ád”Ô ã*ø±e&É+ »]–+~. ˇø£|ðü &ÉT uÛsÑ Ô¡ ∫‹MT<ä
uÛ≤s¡´ì #·+|ü&+É <ës¡TD+. n<˚ $<Û+ä >± Ád”øÔ Ï Çwü+º ˝Òøb£ ˛sTTHê eT>∑yê&ÉT ÄyÓTqT ã\e+‘·+>±
e÷quÛ+Ñ >∑+ #˚ùdÔ ÄyÓT #Ó&bç ˛sTT+<äì, e÷q+ b˛sTT+<äì ÄyÓTô|’ ‘·|ðü &ÉT Á|ü#ês¡+ #˚dæ düe÷»+˝À
Ád”ìÔ ∫qï#·÷|ü⁄ #·÷&É≥+ »]–+~. Ád”Ô Á|üyT˚ j·T+ ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ Ád”\Ô ô|’ nsê#·ø±\T »]–‘˚ Ád”\Ô
|ü$Á‘·‘· b˛sTTq≥T¢ø±<äì nj·T´sY #ÓãT‘ê&ÉT.
á ø£<ä∏ Ç<äs› T¡ e´≈£î\Ô XÊØs¡ø£ ø£\sTTø£ »]–‘˚ <ëì e\q o\+ b˛sTTq≥T¢ ø±<ä˙, s¬ +&ÉT
eTqdüT‡\ ø£\sTTø£ nì ø£<≈ä∏ î£ &ÉT $e]kÕÔ&TÉ
ª˙&ɵ ø£<qä∏ T ø£qï&É+˝À ÄsY.ø¬ . Hêsêj·TD s¡∫+#ê&ÉT. Bìì ‘Ó\T>∑T˝À <˚esêE eTVü‰sêE
s¡∫+#ês¡T. ø£<˝ä∏ À ‘·q uÛsÑ Ô¡ #·ìb˛sTTq|üŒ{Ïø° n‘·ì C≤„|øü ±\T ˙&É˝≤ yÓ+{≤&ÉT‘·THêïj·Tì #Ó|Œü &É+
»]–+~.
ø£<˝ä∏ À X¯+uÛTÑ ∫qï|æ\y¢ ê&ÉT. ‘·+Á&ç #·ìb˛e&ÜìøÏ eTT+<äT>±H˚ dæìe÷˝À q{ÏkÕÔ&TÉ . ‘·+Á&ç
q{Ï+∫q dæìe÷ $&ÉT<ä\ ne⁄‘·T+~. Bì‘√ X¯+uÛTÑ Äq+<ä|&ü ‘É ê&ÉT. Ä dæìe÷qT #·÷&É{≤ìøÏ
‘·*ì¢ &ÉãT“\T n&ÉT>∑T‘ê&ÉT. ‘·*ì¢ ≈£L&Ü dæìe÷øÏ s¡eTàì ÁbÕ<Ûj ˚ T· |ü&‘É ê&ÉT. ÄyÓT sêø£b˛e&É+‘√
X¯+uÛTÑ dæìe÷ #·÷dæ, nø£ÿ&ç düìïy˚XÊ\qT ‘·*ø¢ Ï #ÓãT‘ê&ÉT. eTs√kÕ] X¯+uÛTÑ ã\e+‘·+ #˚jT· >±
dæìe÷≈£î yÓfió¯ ‘·T+~.
Ç+{Ï˝À e÷~]>±H˚ uÛsÑ Ô¡ dæìe÷˝À Ä~Û|‘ü ´· + #˚kÕÔ&TÉ . ≈£L‘·Ts¡T ≈£îe÷]ì ø=≥º&+É
»s¡T>∑T‘·T+~. n+‘·˝À X¯+uÛTÑ ‘·*¢ düŒèVü≤ ø√˝ÀŒsTT dæìe÷ Ä|æ ˝…≥’ T y˚kÕÔsT¡ . yê]<äs› ÷¡ ãj·T≥≈£î
yÓfi‘¯ ês¡T. dæìe÷ Vü‰˝Ÿ˝À qT+∫ ns¡T|ü⁄\T $qã&É‘êsTT.
ªªn+‘·˝À düT|ü]∫‘·yTÓ qÆ >=+‘·T ø√|ü+>± n]∫+~. ªª≈£îe÷Ø! qT$«ø£ÿìï+∫ yÓfi≤Ôyê? ˝Òø£
qH˚ï |ü+|æ+#·eT+{≤yê?µµ (Á|üC≤X¯øÔÏ : 18 qe+ãsY 2012 : 9)
uÛsÑ Ô¡ Ç+{Ï˝À e÷~]>±H˚ Ä~Û|‘ü ´· +, nVü≤+ø±s¡+ dæìe÷˝À ≈£L&Ü ø£q|ü&TÉ ‘·T+~. ‘·qT
mø£ÿ&ÉøÏ yÓ[flHê ‘·q Ä˝À#·q\T ˙&É˝≤>± ÄyÓTqT yÓ+{≤&ÉT‘·T+{≤j·Tì ø£<˝ä∏ À ∫Á‹kÕÔ&TÉ .
 117

ªnø£ÿ ô|[flµ ø£<qä∏ T ø£qï&É˝À |òøü ÿ° sY eTVü≤eTà<é ø£{≤Œ&ç s¡∫+#ês¡T. Bìì ‘Ó\T>∑T˝À s¡+>∑Hê<∏ä
sêeT#·+Á<äsêe⁄ s¡∫+#ês¡T. Ç+<äT˝À ô|[fl <ë«sê Ád”ìÔ ø£cÕº\˝À HÓ{yºÏ j ˚ T· &É+ »s¡T>∑T‘·T+<äì eTJ<é
bÕÁ‘· <ë«sê ‘Ó\Tj·TCÒjT· &ÉyTÓ qÆ ~.
ø£<˝ä∏ À eTJ<é ∫qï |æ\y¢ ê&ÉT. nø£ÿ≈£î ô|fiËq’ ‘·sT¡ yê‘· ‘·q‘√ ñ+&É<ìä ‘√{Ï ùdïVæ≤‘·T\T
#Ó|Œü >± u≤<Ûä |ü&TÉ ‘ê&ÉT. ∫es¡≈î£ eTJ<é nø£ÿ nMTHê ô|[fl s√Eq n+<äs÷¡ yê] yê] |üqT\˝À
ñ+{≤s¡T. eTTd”+¢ ô|[flHê&ÉT n+<ä]øÏ e÷+dü|⁄ü ≈£Ls¡ y˚ùd Ä#ês¡+ ñ+~. Ä s√Eq $$<Ûä s¡ø±\
e+≥ø±\T n+<ä]ì Äø£]¸kÕÔsTT. Ms¡T ô|[fløÏ K∫Ñ·+>± y˚Tø£qT ø√kÕÔsT¡ . Ç<˚ $wüj÷· ìï ø£<˝ä∏ À
$e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ªª Ç+{Ï yÓqTø£ e+≥ ø√dü+ y˚dqæ |ü+~]˝À eTqTwüß\ e÷≥\T >∑{>ºÏ ± $qedüTHÔ êïsTT.
eTJ<é nø£ÿ&çøÏ yÓfi≤fl&TÉ . nø£ÿ&É ñ*¢bÕj·T\T ø√düTHÔ êï&ÉT. ˇø£ eT÷\˝À Ç<äs› T¡ y˚Tø£qT n&É+¶ >±
|ü&TÉ ø√u…{ºÏ ø√dü÷Ô ñHêïs¡T. eTJ<é <ä>]Z∑ øÏ yÓ[fl #·÷XÊ&ÉT. n&É+¶ >± |ü&TÉ ø√u…{ºÏ ø√dü÷Ô ñHêïs¡T.
eTT<äT>› ± ˝Ò‘· >=+‘·T˝À ˝À‘Óq’ >¬ j
’ T· + eTJ<é nø£ÿ&É qT+#√ ˝Òø£ yÓT\¢>± ãj·T≥≈£î q&ç#ê&ÉTµµ. (kÕøÏå
: 29 »qe] 2012 : 22)
Ç+<äT˝À s¡#s· TT‘· Á|ürø±‘·àø£‘q· T #·÷|æ+#ê&ÉT. Á|ü‹ n+XÊìï y˚Tø£qT #·÷|ædTü Ô ô|[fl ù|s¡T‘√
Ád”Ô >=+‘·T ø√düTHÔ ês¡ì #Ó|Œü &É+ $X‚w+ü . ∫es¡≈î£ eTJ<é....
ªª nø±ÿ qTe⁄« qH=ï~* yÓfi§¢<Tä .› qTe⁄« ô|[fl #˚dTü ø√e<äT› qTe⁄« yÓfi§¢<Tä .› nø£ÿ&É+‘ê y˚Tø£\qT
#·+ù|yêfi¯ófl ñHêïs¡T.µµ (kÕøÏå : 29 »qe] 2012 : 22)
ø£<˝ä∏ À eTT+<äT>± y˚Tø£ ã˝…s’ TT+&É˙, ‘·sT¡ yê‘· nø£ÿ |ü]dæ‹ú @$T{À nì nø£ÿ MT<ä Áù|eT‘√
eTJ<é n˝≤ Á|üe]Ô+#ê&Éì ‘Ó\TdüT+Ô ~.
á $<Û+ä >± 2012 Ä~yês¡+ nqTã+<Ûä ø£<\ä∏ ˝À e∫Ãq nqTyê<ä ø£<\ä∏ qT #Ó|Œü &É+ »]–+~.
3.9. |üsê´es¡D Ç‹eè‘êÔ\T
|ü˝…¢≥÷]˝À yê‘êes¡D≤ìï eTq+ >∑eTì+∫qf…Æ¢‘˚ #·÷&É{≤ìøÏ #ê˝≤ n+<ä+>±qT,
ÄVü‰<¢ øä s£ +¡ >±qT Ä yê‘êes¡D Á|üøè£ ‹ s¡eTD°jT· +>± ñ+≥T+~. @ |üøÿ£ #·÷dæHê |ü#÷ ì bı˝≤\T,
yê>∑T\T, e+ø£\T, #ÓsT¡ e⁄\T ñ+{≤sTT. |ü+≥ bı˝≤\T, s¬ ‘’ T· \ m&É㢠+&ç, ø£\àwü+˝Òì |ü\ø£]+|ü⁄
ø£©˝Ô ìÒ n_Ûe÷Hêìï ø£*– ñ+{≤s¡T. |ü˝˝¢… À ∫qï ∫qï ÇdüTø£ ~ã“\T, yê{ÏøÏ |üøÿ£ H˚ |ü˝¢… Á|ü»\
>∑èVü‰\T. eT{Ï>º √&É\T ñ+{≤sTT. M≥ìï+{ÏøÏ $T+∫ yês¡T Ä#êsê\T, kÕ+Á|ü<ëj·÷\T bÕ{Ï+#·&+É
 118

»s¡T>∑T‘·T+~. n˝≤+{Ï |ü˝≥¢… ÷] yê‘êes¡D≤ìï ø=+‘·eT+~ ã&Üu≤ãT\T, sê»ø°jT· Hêj·T≈£î\T,

‘·eT kÕ«s¡+ú ø√dü+ ø=ìï Á>±e÷˝Òï |üP]Ô>± ˝Ò≈î£ +&Ü #˚dTü HÔ êïs¡T, ˝Ò<ë |üP]Ô>± e÷πsÃdüTHÔ êïs¡ì s¡#s· TT‘·
n_ÛÁbÕj·T+.
|ü˝≥¢… ÷]˝À ˇø£|Œü {Ï n+<ë\qT Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘·, ø£<≈ä∏ î£ &ÉT düà]+#·&+É . #Ó≥T¢, q<äT\T, ø=+&É\T
Ç˝≤ Á|üøè£ ‹ n+<ëìï #Ó|Œü &É+ »]–+~. |ü≈îå£ \ |ü]düs¡ ÁbÕ+‘ê*ï e]í+#·&+É , Ç˝≤ yÓTT<ä\>∑T
|üsê´es¡D n+XÊ\qT Ç+<äT˝À ‘Ó\|ü&+É »]–+~.
ªˇø£ õ+ø£\ø=+&É ˇø£ <˚efi¯+ #ÓsT¡ e⁄µ s¡#s· TT‘· &܈ˆ y˚+|ü*¢ >∑+>±<Ûsä .Y Ç+<äT˝À ˇø£|˝ü ¢…
n+<ë*ï, |ü˝¢… yê‘êes¡D≤ìï e]íkÕÔ&TÉ .
Ä |ü˝˝¢… À õ+ø£\ø=+&É <ä>sZ∑ ¡ ˇø£ b˛‘·TsêE <˚yê\j·T+ ñ+&˚~. Ä&É dü+e‘·‡sêìøÏ zkÕ]
‹s¡Hêfi¯ »s¡T>∑T‘·T+~. e÷ ø=+&É˝À ∫+‘·e÷qT¢, H˚sπ &ÉT #Ó≥T¢, mÁs¡#+· <äq+ #Ó≥T¢, ñ+&˚sTT. Ä
#Ó≥M¢ T<ä ∫Á‹ $∫Á‘·yTÓ qÆ |ü≈îå£ \T ≈£Lùd$. á ø=+&É <ä>sZ∑ É¡ >∑T+|ü⁄\T >∑T+|ü⁄\T>± õ+ø£\T+&˚eì,
n+<äTøπ Bìù|s¡T õ+ø£\ ø=+&É nH˚ ù|s¡T e∫Ã+~. <˚yê\j·T+ |üøÿ£ q #ÓsT¡ e⁄ ñ+&É≥+ e\q
<˚yê\j·T+ #ÓsT¡ e⁄>± #Ó|Œü &É+ ‘·sT¡ yê‘· n<˚ <˚efi¯+ #ÓsT¡ e⁄>± e÷s¡TŒ »]–+~. nø£ÿ&É |üsê´es¡D+
#·÷ùdÔ ø£qTï\ $+<äT\T>± ñ+≥T+<äì ø£<˝ä∏ À s¡#s· TT‘· ù|s=ÿHêï&ÉT.
ªªõ+ø£\ø=+&É m>∑e düÁ‘·+ ø±ìï+∫ eT\T|ü⁄ ‹]π> #√≥, á‘·#≥Ó T¢, ‘ê{Ï#≥Ó T¢, ÇdüTø£
>∑T≥º\ì+&Ü e⁄+&˚$. Ä&É eTfi≤fl n+<äs÷¡ ìeTàfi¯+>± ≈£Lø=ì á‘· |ü+&ÉT,¢ ‘ê{Ï –+»*ï Çwü+º >±
‹H˚{Àfi¯ófl. ‘ê{≤≈£î˝ÀÔ s¡ø£ s¡ø±\ Ç+&ÉT,¢ ã+&ÉT¢ e+{Ï u§eTà\T #˚dkæ ÕÔ e⁄+fÒ ÇdüTø£˝À |æ˝À¢fió¯ ¢
Ä&ÉT≈£îH˚{Àfi¯ófl. ÄqTï+∫ Ç+&É≈¢ î£ ø£~*b˛j˚T≥|üð&ÉT dü+e‘·‡s¡+ es¡≈î£ á nqTuÛ÷Ñ ‘·T*ï n|ü⁄s÷¡ |ü+>±
>∑T+&Ó˝À¢ <ëdüT≈£îH˚{Àfi¯óflµµ. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 18 e÷]à 2012 : 19)
n˝≤ s¡øs£ ø¡ ±\ #Ó≥‘¢ √qT, |ü+&É‘¢ √qT, »+‘·Te⁄\T, |ü≈îå£ \‘√ ø£fiø¯ fi£ ˝¯ ≤&Ó |ü˝\¢… T Ç|üð&ÉT
uÀdæuÀj·÷sTT. Ç|üŒ{Ï |ü˝˝¢… À¢ ÄHê{Ï C≤„|øü ±\T ˝Òe⁄. ø=+‘·eT+~ ã&Üu≤ãT\T á <ës¡TD≤ìøÏ
ˇ&çø{£ ≤ºsT¡ n+≥÷ yê] >∑T]+∫ ∫Á‹+#ê&ÉT.
dü+Je¬s&ç,¶ n˙˝Ÿs¬ &ç¶ ø£\dæ }]˝Àì ø=+&É\qT |ü>\∑ ø={Ϻ sêfi¯fl˙ï ø£+ø£s>¡ ± e÷s¡TdüT+Ô {≤s¡T.
|ü˝˝¢… ÀøÏ ø=‘·$Ô TwüqT¢ ˝≤Ø\T sêe≥+‘√ |ü˝y¢… ê‘êes¡D+ n+‘ê e÷s¡T‘·T+~. <ëìøÏ ‘√&ÉT düsŒ¡ +#Y
Hêj·TT&ÉT ≈£L&Ü H˚H+˚ ‘·≈î£ ÿyê nì õ+ø£\ø=+&ÉqT ø±düÔ ø£+ø£s¡ ø=+&É>± e÷s¡TkÕÔ&TÉ . Ms¡T #˚dTü qÔ ï
|üqT\T #ê\ø£ nø£ÿ&É dü+#·]düTqÔ ï n+<äyTÓ qÆ HÓeTfi¯flqT ≈£L&É ‹+{≤s¡T. $TwüqT¢, ˝≤Ø X¯u≤∆\≈£î
 119

õ+ø£\T ÁbÕD uÛj Ñ T· +‘√ |ü˝q¢… T $&ç∫ yÓ[flb˛‘êsTT. Ç~ ø±<äì Hêj·T≈£î\T ÇdüTø£ã{°\º T ô|{Ï,º Ä
ã{Ϻ |üqT\≈£î #ÓiTe⁄ ˙s¡T yê&ç nø£ÿ&ç yê‘êes¡D≤ìï |üP]Ô>± e÷πsÃkÕÔÊs¡T. Á>±eT+˝À ˙fi¯ófl ˝Òø£
Á|ü»\T e\dü <ë] |ü{&º +É »s¡T>∑T‘·T+~. ˇø£|Œü {Ï ‘·q |ü˝q¢… T ‘·\#·Tø=ì Á|üdTü ‘Ô +· |ü˝¢… dæ‹ú ì Ç˝≤
‘Ó*j·TCÒkÕÔ&TÉ .
ªªs¡#·Ãã+&É <ä>∑Z]øÏ >∑+–¬s<äT›˝≤≥ e∫ÃHê #·÷ùd{Àfi¯ófl ˝Òs¡T. >∑Ts¡Te⁄\j·T´ |ü<ä´+
$H˚{Àfi¯ófl˝sÒ T¡ . |ü+≥‘√ bÕ≥T |üXó¯ e⁄*ï neTTà≈£î+{≤ e⁄+&Üs¡T, uÛ÷Ñ eTT*ï neTTà≈£î+{≤+&ÉsT¡ .
ø=H˚{Àfi¯ófl <äT&ÉT¢ >∑TeTà]+∫ @~ n&ç–‘˚ <ëìï neTTà≈£îH˚<ëìøÏ dæ<|∆ä &ü +ç &Üs¡T. |ü˝¢… #êe⁄ ã‘·T≈£î˝À¢
‘·qø£˝≤&ÜÔ+&É~.
‘·÷s¡|⁄ü >±*˝À |ü⁄{Ïqº düT&ç>±* |ü˝q¢… T #·T≥Tº eTT{Ϻ <ëqï+‘ê m‘·TøÔ =ì {ÖqT ~≈£îÿ ø=≥Tºø=ì
b˛‘êe⁄+&Ü~. ø±bÕ&ÉeTì.....s¡ø+åÏ #·eTì... >=+‘Ó‹Ô øπ ø£˝ùÒ d{Àfi¯ó¢ mes¡÷ ˝ÒsT¡ . ø±\+ >∑&‡ç b˛‘ê+~
|ü˝¢… Ç|ü⁄Œ&ÉT |ü–*q n<ä+› µµ. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T: 11 e÷]à 2012 : 27)
ˇø£|Œü {Ï |ü˝≈¢… î£ Ç|üŒ{Ï |ü˝≈¢… î£ ñqï e´‘ê´kÕìï #·÷|æ+#·&+É »]–+~. Hêj·T≈£î\˝À kÕ«s¡+ú ,
n$˙‹ @s¡Œ&ç |ü˝¢… yê‘êes¡D≤ìï Vü≤]+|ü #˚dTü HÔ êï&Éì #Ó|Œü &É+ »]–+~. eTìwæ e÷~]>±H˚ |ü˝¢…
≈£L&É #êe⁄ ã‘·T≈£î\ eT<Û´ä ø=≥Tº$T{≤º&TÉ ‘·T+<ä+≥÷ ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT. Á|üdTü ‘Ô +· ‘·q |ü˝¢…
s¡÷|ü⁄sπ K˝Ò e÷sêj·Tì á ø£<ä∏ <ë«sê $e]+#·&+É »]–+~.
ª|æ#T· Ãø£ MT<ä ÁãVü‰àÁdü+Ô µ s¡#s· TT‘· >∑qïes¡|⁄ü qs¡d+æ Vü≤eT÷]Ô. Ç+<äT˝À |æ#T· Ãø£\ ø√dü+
nH˚«wüD˝À uÛ≤>∑+>± Á|üøè£ ‹ì, |üsê´es¡D n+<ë*ï >∑T]+∫ $e]+#ês¡T.
|üsX¡ ó¯ sê+, X‚KsY\T ø±˝ÒJ˝À n<Ûë´|ü≈î£ \T>± |üì#˚dTü +Ô {≤s¡T. |üsX¡ ó¯ sê+ Væ≤+<äT ù||üsT¡ ˝À
e#˚à Á|üøè£ ‹, »+‘·Te⁄\≈£î dü+ã+~Û+∫q $wüj÷· *ï #·<Tä e⁄‘T· +{≤&ÉT. |æ#T· Ãø£\T n+‘·]+∫ b˛e{≤ìï
>∑T]+∫ #·~$ $wüj÷· ìï X‚KsY≈î£ #ÓãT‘ê&ÉT. X‚KsY ‘·q }]˝À |æ#T· Ãø£\THêïj·Tì #ÓãT‘ê&ÉT.
eTs¡Tdü{Ï X¯ì, Ä~yêsê˝À¢ ôd\e⁄ sêe≥+‘√ Ç<äs› T¡ ùdïVæ≤‘·T\÷ ø£*dæ ˇø£ |ü˝≈¢… î£ b˛‘ês¡T. mø£ÿ&É
yÓ‹øÏHê yê]øÏ |æ#T· Ãø£\ C≤&É ø£q|ü&<É Tä . Çø£ nø£ÿ&çqT+∫ ø£~* |ü˝¢… |ü˝¢… yÓ‘T· ≈£î‘·÷ n\dæb˛‘ês¡T.
mø£ÿ&Ü yê]øÏ |æ#T· Ãø£ ns¡T|ü⁄ ø±˙, Äø±s¡+ ø±˙ ø£ì|æ+#·e⁄. ‘·sT¡ yê‘· ø=+‘·eT+~ #Ó_‘˚ $ì yês¡T
#Ó|Œæ q ÁbÕ+‘êìøÏ X‚KsY≈î£ ‘Ó*dæq e´øÏìÔ rdüTø=ì yÓfió¯ ‘ês¡T. nø£ÿ&ç yê‘êes¡D+ X‚KsY, |üsX¡ ó¯
sê+\øÏ |üP]Ô _Ûqï+>± ø£ì|ædTü +Ô ~. n\dæb˛sTTq yê]øÏ ˝Òì X¯øÔÏ ‹]>=∫Ãq≥T¢ nì|ædTü +Ô ~.
Ä ÁbÕ+‘·+ n+‘· n+<ä+>± ñ+≥T+<äì Ä ÁbÕ+‘·+ >∑T]+∫ Ç˝≤ #ÓãT‘ê&ÉT.
 120

ªª<ä÷s¡+>± Äø±XÊìï ‘ê≈£î‘·÷ ñqï≥T¢ m‘Óq¢’ ø=+&É\T, yê{Ï eT<Û´ä ˝À ‘·\˝À bÕ|ü&ç #˚sT¡ ˝≤
ñs¡T≈£î‘·Tqï »\bÕ‘·+, ÁøÏ+~øÏ #˚sπ dü]øÏ ôd\j˚T{Ï>± e÷]q yÓq’ + Äq+<ëìï ø£*–+#·kÕ–+~.
Ä ˝Àj·T+‘ê ø£qT#·÷|ü⁄ y˚Ts¡+‘ê |ü#÷ ì ‹yêN |ü]∫q≥T¢ Vü≤]‘· es¡+í ‘√ Ä+<ä+>± ø£ì|æk˛Ô+~.
<ä÷s¡+>± ø=ìï y˚\ |ü≈îå£ \T m>∑Ts¡T‘·÷ ø£ì|ædTü HÔ êïsTT. mø£ÿ&É #·÷∫q |ü≈îå£ \ ø°sy¡ êDÏ sê>±\T. Ç+‘·
n+<äyTÓ qÆ Á|üøè£ ‹ì H˚qT m|ü⁄Œ&ÉT #·÷∫ ms¡>q∑ Tµµ. (yês¡Ô : 16 ôdô|+º ãsY 2012 : 23)
Ä Á|üøè£ ‹ì #·÷∫ X‚KsY, |üs|¡ Xü s¯ ê+ ÄX¯Ãs¡´b˛‘ês¡T. eT]ø=+‘· <ä÷s¡+ Á|üj÷· DÏd÷ü Ô
ñ+&É>± yê]øÏ >∑T+|ü⁄\T >∑T+|ü⁄\T>± |æ#T· Ãø£\T ø£ì|æ+#·&+É ‘√ yê] Äq+<ë\≈£î Vü≤<äT\› T ˝Òeì
ø£<˝ä∏ À #Ó|Œü &É+ »]–+~. Ç+<äT˝À |ü≈îå£ \T, #Ó≥T¢, q<äT\T, yÓTT<ä˝q’… Á|üøè£ ‹ dü+ã+<Ûä n+XÊ\qT
s¡#s· TT‘· rdüTø√e&É+ »]–+~.
á $<Û+ä >± 2012 ~q|üÁ‹ø£\˝Àì Ä~yês¡+ nqTã+<Û+ä dü+∫ø£\˝À e∫Ãq ø£<˝ä∏ À edüTeÔ ⁄
ø£ì|ædTü +Ô ~.
 121

4. 2012 ~q|ü‹
Á ø£˝À¢ì ø£<\
ä∏ T ` ø£<ë∏ +>±\T
2012 ~q|üÁ‹ø£˝À yÓ\Te&çq ø£<\ä∏ qT ø£<ë∏ +>±\‘√ á n<Ûë´j·T+˝À düeTq«sTT+#·&+É
»]–+~. á ø£<ë∏ +>±\ <ë«sê ø£<\ä∏ ˝À #√≥T #˚dTü ≈£îqï nH˚ø£ uÛ≤>±\qT ‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ neø±X¯+
ñ+≥T+~. M{Ï e\q ø£<ä∏ @ $<Û+ä >± kÕ>∑T‘·T+<√ #Ó|Œü e#·TÃ. ø£<\ä∏ ˝À ñ+&˚ $$<Ûä uÛ≤>±\qT
‘Ó*j·T CÒjT· &ÜìøÏ ø£<ë∏ +>±\T ‘√&ÉŒ&ÉT‘êsTT. á ø£<ë∏ +>±\qT Á|üeTTK ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·\T ø=ìï
uÛ≤>±\T #˚XÊs¡T. yê{Ï˝À b˛s¡+øÏ <äøDåÏ ≤eT÷]Ô Ç˝≤ ù|s=ÿHêïs¡T.
ªø£<ë∏ ìø£ dü«s¡÷|ü+µ nqï $uÛ≤>∑+˝À ø£<ë∏ ìø£qT ‘·èrj·T+>± $X‚w¢ +æ #·&+É »]–+~. yê{Ï˝À
yÓTT<ä{~Ï edüT>Ô ‘∑ · $uÛ≤>∑+, s¬ +&√~ s¡÷|ü>‘∑ · $uÛ≤>∑+, eT÷&√~ dü+$<Ûëq $uÛ≤>∑+. edüT>Ô ‘∑ ·
$uÛ≤>∑+˝À |ü]o\q≈£î e∫Ãq n+XÊ\T ªø£<ë∏ ;»+, ø£<ë∏ edüTeÔ ⁄, Ç‹eè‘·+Ô , |üse¡ ÷s¡+ú , s¡÷|ü>‘∑ µ·
$uÛ≤>∑+˝À |ü]o*+∫q n+XÊ\T m‘·T>Ô &∑ ,É q&Éø,£ ∫≈£îÿ ˝Ò<ë $wüjT· dæ‹ú , |ü≥Tº ˝Ò<ë |üsêø±wü,˜
$&ÉT|ü⁄ ˝Ò<ë #·se¡ Td”eT, eTT–+|ü⁄— dü+$<Ûëq $X‚w¢ Dü ˝À bÕÁ‘·\T, dü+|òTü ≥q\T, dü+|òTü s¡¸D, düìïy˚X+¯ ,
ø£<qä∏ +— nqï n+XÊ\T |ü]o*+#·&+É »]–+~. (<äøDåÏ ≤eT÷]Ô b˛s¡+øÏ : ø£<ë∏ ìø£ dü«s¡÷|ü dü«uÛ≤yê\T
: 175)
ø£<ë∏ +>±\qT <äøDåÏ ≤eT÷]Ô b˛s¡+øÏ yês¡T edüT>Ô ‘∑ ,· s¡÷|ü>‘∑ ,· dü+$<Ûëq+ nH˚ $uÛ≤>±\T #˚dæ
‹]– yê{Ïì ñ|ü$uÛ≤>±\qT ù|s=ÿHêï&ÉT. ô|’ $uÛ≤>±\˝À |ü~ùV≤qT uÛ≤>±\T ñHêïj·Tì b˛s¡+øÏ
yê] n_ÛÁbÕj·T+.
e\¢+bÕ{Ï yÓ+ø£≥düTã“j·T´ ‘·q ªø£<ë∏ •\Œ+µ˝À ø£<≈ä∏ î£ dü+ã+~Û+∫q $uÛ≤>±\qT øÏ+~ $<Û+ä >±
$uÛõÑ +#êqT,
ªªø£<˝ä∏ Àì øπ +Á<ä _+<äTe⁄ ø£<ë∏ +X¯+. ø£<ë∏ +XÊìøÏ, s¡#s· TT‘·≈L£ eT<Û´ä ñqï dü+ã+<Û+ä
ñ<˚X› ´¯ +. ø£<ë∏ , ø£<ë∏ +X¯eT÷, ñ<˚X› ´¯ eT÷ edüTÔ dü+ã+~Û+∫q n+XÊ˝…‘’ ,˚ ø£<ë∏ dü+$<ÛëqeTT (plot)
bÕÁ‘·\÷, H˚|<ü ´ä∏ eT÷ (setting), <äèwæøº √DeTT (point of view), ø£<qä∏ eTT (mode of narration)
•˝≤ŒìøÏ dü+ã+~Û+∫q n+XÊ\Tµµ. (yÓ+ø£≥düTã“j·T´ e\¢+bÕ{Ï : ø£<ë∏ •\Œ+ : 23)
Ç+<äT˝À e\¢+bÕ{Ï yÓ+ø£≥düTã“j·T´ edüTdÔ +ü ã+<Û,ä ø£<ë∏ dü+$<Ûëq+ nH˚ s¬ +&ÉT $uÛ≤>±\T>±
#˚d,æ ‹]– yê{Ïì ñ|ü $uÛ≤>±\T #˚XÊs¡T. n+<äT˝À yÓTT‘·+Ô mì$T~ ñ|ü $uÛ≤>±\T ñHêïsTT.
ªø£<ë∏ ìø£ dü«s¡÷|ü dü«uÛ≤yê\T, ø£<ë∏ •\Œ+µqT Ä<Ûës¡+>± rdüT≈£îì n+<äT˝À #Ó|Œæ q ø=ìï
eTTK´yÓTqÆ ø£<ë∏ +>±\qT m+#·T≈£îHêïqT. yê{Ïì øÏ+<ä ‘Ó*j·T#˚XÊqT. n$ :
 122

1. ÁbÕs¡+uÛ+Ñ
2. eTT–+|ü⁄
3. bÕÁ‘·\T
4. H˚|<ü ´äÛ +
5. o]¸ø£
6. <äèwæøº √D+
7. düìïy˚X+¯
8. dü+|òTü ≥q
9. dü+yê<ä+
10. q&Éø£
11. dü+$<Ûëq+
12. es¡qí \T
13. XË*’
14. uÛ≤wü
á |ü<ëï\T>∑T $uÛ≤>±\qT 2012e dü+e‘·‡s¡+ ~q|üÁ‹ø£\ ø£<\ä∏ ‘√ düeTq«sTT+#·&+É
»s¡T>∑T‘·T+~. 2012e dü+e‘·‡s¡+˝À ø£<\ä∏ ˝À e∫Ãq e÷s¡TŒ ø£<ë∏ XË*’ ˝À, H˚|<ü ´ä∏ +˝À yÓTT<ä\>∑T
yê{Ïì >∑eTì+#·{≤ìøÏ neø±X¯+ ñ+≥T+~. 2012e dü+e‘·‡s¡+ ~q|üÁ‹ø£\˝À yÓ\Te&çq ø£<\ä∏ T
n~Ûø+£ >± ñ+&É≥+ e\q |ü]XÀ<ÛHä ê |ü]~Û <äècÕº´ ˇø=ÿø£ÿ $uÛ≤>∑+˝À s¬ +&ÉT, ˝Ò<ë eT÷&ç+{Ïì
e÷Á‘·yT˚ düeTq«sTT+#·&+É »s¡>T∑ ‘·T+~.
4.1. ÁbÕs¡+uÛ+Ñ
s¡#s· TT‘· ‘·q }Vü≤\≈£î, Ä˝À#·q\≈£î ˇø£ Á|üD≤[ø£qT y˚dTü ø=ì ø£<qä∏ T ÁbÕs¡+_ÛkÕÔ&TÉ .
Ä $<Û+ä >± ø£<qä∏ T yÓTT<ä\T ô|≥º&ÜH˚ï ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝Ò<ë Äs¡+uÛ+Ñ n+{≤s¡T. á ÁbÕs¡+uÛ+Ñ qT dü«s¡÷bÕìï
ã{Ϻ nH˚ø£ s¡ø±\T>± $uÛõÑ +#·e#·TÃ. ø£<qä∏ T m˝≤ ÁbÕs¡+_Û+∫Hê edüTÔ ∫Árø£sD ¡ bÕsƒ≈¡ î£ &çøÏ
$wüj÷· e>±Vü≤q ø£*–+#ê\H˚~ s¡#s· TT‘· Á|ü<ëÛ q ñ<˚X› ´¯ +. 2012 ~q|üÁ‹ø£\ ø£<\ä∏ ˝À $$<Ûä s¡ø±\
ÁbÕs¡+uÛ≤\qT $$]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
 123

4.1.1. bÕÁ‘·\ dü+ã+<Ûä ÁbÕs¡+uÛ+Ñ

Ç+<äT˝À ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ø£<\ä∏ ˝Àì bÕÁ‘·\qT |ü]#·jT· + #˚d÷ü Ô ø£<qä∏ T ÁbÕs¡+_ÛkÕÔ&TÉ . bÕÁ‘·\
jÓTTø£ÿ uÛ÷Ñ ‘·, uÛ$Ñ wü´‘Y, es¡eÔ ÷Hê\ >∑T]+∫q Ä˝À#·q\‘√ ø£<qä∏ T ÁbÕs¡+_ÛkÕÔ&TÉ . ˇø=ÿø£ÿ dü+<äs“¡ +¤ ˝À
bÕÁ‘· jÓTTø£ÿ dü«uÛ≤yêìï #ÓãT‘·÷ ø£<qä∏ T ÁbÕs¡+uÛ+Ñ #˚jT· &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ªø√&Éfió¯ flµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ø£qTeT m˝≤¢s¬ &ç.¶ Ç+<äT˝À sê|òTü e⁄\T bÕÁ‘· |ü]#·jT· + ø£<ë∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À
ñ+≥T+~.
ªªsê|òTü esêe⁄ ]f…sÆ T¡ ¶ {°#s· T¡ . s√p kÕj·T+Á‘·+ düeTj·T+˝À ◊<äT >∑+≥\qT+∫ Äs¡T>∑+≥\
es¡≈î£ yêøÏ+>¥ #˚jT· &É+, Ä yêøÏ+>¥˝ÀH˚ Ä˝À#·q\T, nH˚ø£ düeTdü´\≈£î |ü]cÕÿs¡+ #˚dTü ø√e&É+
sê|òTü esêe⁄>±] ~q#·s´¡ ˝À ˇø£ uÛ≤>∑+.
Äs√E m+<äTø£H√ nqT≈£îqï düeTj·T+ø£+fÒ eTT+<äT>±H˚ yêøÏ+>¥ yÓfió¯ qÔ ï uÛsÑ qÔ¡ T #·÷∫
ªªÇ+ø± m+&É>± ñ+~. ø±ùdbÕ– yÓfió¯ <äTs¡T>±ì, á˝À>± ìeTàs¡d+ü ‘ÓkÕÔqTµµ nì yÓ[fl+~ $»j·TeTà
≈£î+≥T‘·÷ q&ÉTdü÷µÔ µ.( dü÷s¡´ : 8 @Á|æ˝Ÿ 2012 :14 )
sê|òTü e⁄\T ~q#·s´¡ q÷, $»j·TeTà uÛsÑ ‘Ô¡ √ e÷{≤¢&qç e÷≥\qT s¡#s· TT‘· á ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À
‘Ó\|ü&+É »]–~.
ªnHê<ÛeÓ s¡Tµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· jÓTTqï+ ñù|+<äs.Y ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ‘·q $TÁ‘·T&ÉT dü+Jesêe⁄‘√ ñqï
|ü]#·j÷· ìï ‘Ó*j·T#˚kÕÔ&TÉ . dü+Jesêe⁄ eTs¡D+ m˝≤ »]–+<√ nì ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ‘·q˝À ‘êqT |ü\T
s¡ø±\T>± Ä˝À∫düTHÔ êï&Éì ÁøÏ+~ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ <ë«sê ‘Ó\TdüTø√e#·TÃ.
ªªdü+Jesêe⁄ #·ìb˛j·÷&Éqï yês¡Ô ‘Ó*dæ z ì$Twü+ kÕúDTe⁄˝≤ nj·÷´qT.
dü+Jesêe⁄ Hê $TÁ‘·T&ÉT. ø£*dæ #·<Tä e⁄≈£îHêï+, ˇπø Á|üuTÑÛ ‘·« dü+dü˝ú À ø£s¢ T¡ ÿ\T>± y˚sT¡ y˚sT¡
dü˝ú ≤\˝À |üì#˚dTü HÔ êï+.
ì+&Ü j·÷uÛ@’… fi¯ófl ≈£L&Ü ˝Òe⁄. n|üð&˚ eTè‘·T´u≤]q |ü&ܶ&Ü! m+<äT≈£î »]–+~. Hê˝À
mH√ï Á|üXï¯ \T. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 19 |òÁæ ãe] 2012 : 18)
ø£<≈ä∏ î£ &ÉT u≤\´ $TÁ‘·Tì‘√ n‘·ìøÏ ñqï nqTã+<Ûëìï, dü+Jesêe⁄ eTs¡D≤ìøÏ >∑\£ ø±s¡D+
@$T{À nH˚ Á|üXï¯ ‘√ ø£<ä∏ yÓTT<ä\Tø±e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
 124

ªe\¢ø±{Ïø¬ H’ ê yÓfifl¯ ìe«+&çµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ô|≥¢ yÓ+ø£fXÒ +¯ ø£<˝ä∏ À Á|üø±X¯+ bÕÁ‘·qT |ü]#·jT· +
#˚kÕÔ&TÉ .
ªªÁ|üø±X¯+ ø±–‘ê\ bÕ´&é |ü≥Tº≈î£ ì Ç+{Ï >∑TeTà+ <ë{Ï s√&ÉTM¶ T<ä≈î£ e#êÃ&√ ˝Ò<√ bÕs¡«rX¯+
m<äTs¡j÷· ´&ÉT.
#·#êÃqTsê u≤ãT! áj·Tq m<äTs¡j÷· ´&˚+{Ï? Á|üXï¯ \‘√ #·+|ü⁄‘ê&ÉTµµ nì >=DT≈£îÿHêï&ÉT
Á|üø±X¯+µµ.
#·T≥Tº Á|üøÿ£ \ Ç+{Ïyê] dü«uÛ≤e+, yê] Ä˝À#·q\qT bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ‘Ó*j·T#˚XÊs¡T.
ªeTqdüT eTeT‘·µ ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ e\y˚{Ï Hê>∑#+· Á<ëe‹. Ç+<äT˝À ø£eT\eTà bÕÁ‘·qT |ü]#·jT· +
#˚jT· &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ªª‘·÷s¡TŒyÓ|’ ⁄ü øÏ{øÏ ˝° À+∫ Äø±X¯+ ‘Ó\u¢ ≤s¡T‘·Tqï #Ûêj·T\T ø£ì|ædTü HÔ êïsTT. n+<äTø√düyT˚
ø±#·T≈£îqï≥T¢>± |üøÿ£ MT<ä ∫yê\q ˝Ò∫ ≈£Ls¡TÃ+~ ø£eT\eT൵. (áHê&ÉT : 22 @Á|æ˝Ÿ 2012 :12)
Ç+<äT˝À ø£eT\eTà me] ø√düy÷Ó m<äTs¡T#·÷düTqÔ ï≥T¢ ø£eT\eTà bÕÁ‘·qT |ü]#·jT· + #˚jT· &É+
»]–+~.
4.1.2. es¡Hí ê‘·àø£ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ
s¡#s· TT‘· ø£<qä∏ T ˇø£ düìïy˚X¯ es¡qí ‘√ >±˙, ÁbÕ+‘· es¡qí ‘√ yÓTT<ä\>∑T yê{Ï‘√ ø£<qä∏ T
ÁbÕs¡+_ÛùdÔ <ëìì es¡Hí ê‘·àø£ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ n+{≤s¡T. Ç+<äT˝À ø£<˝ä∏ À »s¡>u∑ Àj˚T n+XÊ\qT eTT+<äT>±
düTŒ]+|ü #˚jT· e#·Tà ˝Ò<ë eTTU≤´+XÊ\qT ‘Ó*j·T#˚jT· e#·TÃqT. es¡Hí ê‘·àø£ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ øÏ+~ s¡ø±\T>±
ø£ì|ædTü +Ô ~.
4.1.2.1. düìïy˚X¯ es¡qí ‘√ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ
ø£<ë∏ s¡#q· ˝À bÕÁ‘·\T, yê{Ï#T· ≥÷º ñ+&˚ |ü]dæ‘ú T· \ìï+{Ï˙ ªdüìïy˚X+¯ µ n+{≤s¡T. Bìì
ªs¡+>∑ |ü]ø£\Œqµ nì≈£L&Ü nqe#·TÃqT. ø=+‘·eT+~ s¡#s· TT‘·\T Ç˝≤+{Ï düìïy˚X+¯ ‘√ ø£<qä∏ T
ÁbÕs¡+_ÛkÕÔsT¡ . Ç˝≤+{Ï ÁbÕs¡+uÛ≤ìøÏ ñ<ëVü≤s¡D\T>± ÁøÏ+~ ø£<\ä∏ qT ù|s=ÿqe#·TÃ.
ª˙ kÕÁe÷»´+˝À qTy˚« sêE$!µ ø£<\ä∏ s¡#s· TT‘· &܈ˆ m+. düT>∑TDsêe⁄. Ç+<äT˝À <äTø±D+
eTT+<äT ñ+&Ée\dæq yê‘êes¡D+ ˝Ò<ìä düìïy˚X¯ es¡qí ‘√ ø£<qä∏ T ÁbÕs¡+_Û+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
 125

ªªo‘êø±\+ bı<äT› Ç+ø± |üP]Ô>± ‘Ó\y¢ ês¡˝<Ò Tä . ‘·q <äTø±D+ eTT+<äT ì+#·Tqï #·\eTj·T´
eTqdüT ì+&Ü ~>∑T\T. <äTø±D+ ‘Óse¡ >±H˚ es¡d>ü ± ù|]Ãq |ü|ðü \T, ñ|üð\T, düãT“\T #·÷∫q
n‘·&˝ç À <äT:K+ ô|]–+~. ìqï dü+‘·˝À ø=ì ‘Ó∫Ãq Ä≈£î ≈£Ls¡\T, ø±j·T ≈£Ls¡\T e&É*b˛sTT
ø£ì|æ+#êsTT.
m|üð&É÷ ‘Ó\y¢ ês¡ø£ eTT+<˚ <äTø±D+ ‘ÓsT¡ kÕÔ&TÉ . yêVü‰´[ø=∫Ãq yêfi¯fl‘√ ‘·q <äTø±D+
dü+<ä&>ç ± ñ+&˚~. @<√ C≤q|ü<+ä bÕ&ÉT‘·÷ uÒsê\T kÕ–+#˚yê&ÉT. ‘·TbÕø° <Óã“≈£î Äø±X¯+˝À
|ü≈îå£ \˙ï m–] b˛sTTq≥T¢, HÓ\ÁøÏ‘+· yÓ\dæq á n<ë›\ msTTsY ø£+&çwìü +>¥ <äTø±D+ ‘·q <ä>sZ∑ ø¡ =#˚Ã
U≤‘ê<ës¡T\qT s¬ |üŒbÕ≥T˝À e÷j·T+ #˚ùddæ+~µµ. (Á|üC≤X¯øÔÏ : 25 |òÁæ ãe] 2012 : 8)
ˇø£|ðü &ÉT ∫\¢s¡ <äTø±D+ eTT+<äT j·T»e÷qT\T |ü&˚ Çã“+<äT\qT á düìïy˚X+¯ ˝À ‘Ó\|ü&+É
»]–+~. n+‘˚ø±ø£ ˇø£|Œü {Ï »Hê\ s¡Bì› ‘·\#·T≈£î+≥÷ j·T»e÷ì |ü&˚ y˚<qä qT ∫Á‹+#·&+É
»]–+~.
ªø=‘·Ô dü÷s√´<äjT· +µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· Á|ü‘ê|ü yÓ+ø£≥ düTu≤“sêj·TT&ÉT. y˚d$ü ø±\ es¡qí ‘√ á
ø£<ä∏ ÁbÕs¡+uÛeÑ TÚ‘·T+~.
ªª>∑Ts¡Tyês¡+......
$T≥ºeT<Ûë´Vü≤ï|ü⁄ m+&É eT+&çb˛‘·÷ q&ç y˚d$ü ì ‘·\|æk˛Ô+~. kÕsTTu≤u≤ >∑T&ç <ä>sZ∑ ¡ »q+‘√
øÏ≥øÏ≥˝≤&ÉT‘√+~µµ. (dü÷s¡´ : 19 Ä>∑wßü º 2012 : 19)
ô|’ düìïy˚X¯ es¡qí ˝À y˚d$ü ø±\+˝À ñ+&˚ m+&ÉqT ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ‘Ó*j·T#˚XÊs¡T.
ªn&É$ |ü⁄e⁄«µ ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ Äj·÷∫‘·+ ns¡TD≈£îe÷]. bÕsƒê\T #Óù|Œ düeTj·T+˝À |æ\\¢
n\¢]ì ìj·T+Á‹+∫, ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT bÕsƒê\T #Óù|Œ düìïy˚X¯ es¡qí ‘√ ø£<qä∏ T ÁbÕs¡+_Û+#·&+É
»s¡T>∑T‘·T+~.
ªªn\¢] #˚jT· ≈£î+&Ü ãT~∆>± ≈£Ls√Ã+&ç. H˚˙s√E ø=‘·Ô bÕsƒ+¡ #ÓbÕÔqT. #ê˝≤ eT+∫ bÕsƒ+¡
MT≈£î u≤>± q#·TÑ·T+~. düsπ Hê....µµ nqTqj·T+>± H˚qqï e÷≥\≈£î |æ\\¢ +‘ê >∑ã>∑u≤ ‘·\ }bÕs¡T.
á s√E eTq+ m˝≤ J+$#ê˝À, m˝≤ ñ+&É≈L£ &É<√, m˝≤ ñ+fÒ düTK+>± ñ+{≤yÓ÷ #Óù|Œ
düTuÛ≤wæ‘· s¡‘êï\T nH˚....µ H˚qT Ä–b˛j·÷qTµµ. (áHê&ÉT : 26 |òÁæ ãe] 2012 : 20)
 126

ã&ç˝À ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT |æ\¢\≈£î bÕsƒê\T #Óù|Œ düìïy˚X¯+‘√ ø£<∏äqT ÁbÕs¡+_Û+∫q≥T¢

ø£q|ü&TÉ ‘·T+~. bÕsƒX¡ Ê\ es¡qí ‘√ ø£<ä∏ ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ qÆ ~.
4.1.2.2. bÕÁ‘· es¡qí ‘√ ø£<ä∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ
Ç+<äT˝À ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ø£<ë∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À bÕÁ‘·\ dü«uÛ≤yêìï, ˝Ò<ë bÕÁ‘· u≤Vü≤´s¡÷bÕìï
e]í+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. M{Ï˝À bÕÁ‘·≈î£ dü+ã+~Û+∫q es¡qí eTq≈£î m≈£îÿe>± ø£q|ü&TÉ ‘·T+~.
ªô|]’ò +>¥µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· &܈ˆ >√|üsêE Hêsêj·TDsêe⁄. Ç+<äT˝À Á>±e÷\˝À #ê{Ï+|ü⁄ y˚ùd
bÕÁ‘·qT e]í+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ªªÄ @qT>∑T....eT∞fl
n<˚ Áø£eT+˝À n<˚ <äèXÊ´\T. ø£+|üP´≥sY Á>±|òøæ ‡˘ ˝≤ r¬sq’ Äø£è‘·T\‘√ @qT>∑T ø£+fÒ eTT+<äT
&É|ðü yêsTTdü÷Ô Ä eTìwæ ekÕÔ&TÉ . yÓ÷ø±fi¯fl ô|<’ ëø± ø£{qºÏ >±yê+#·, ˇ+{ÏMT<ä #=ø±ÿ ˝Ò≈î£ +&Ü, ô|<ä›
‘·\bÕ>±‘√, >∑Tô|Œ&ÉT MTkÕ\‘√ ã\yÓTqÆ eTìwæ. >∑T+&Ó\ MT<ä Äìà ñqï &É|ðü <äsT¡ e⁄ m+‘√
düŒwü+º >± $ì|ædTü qÔ ïfÒº ñ+≥T+~. #Ó$øÏ <ä>sZ∑ >¡ ±, ∫e] s¬ +&ÉT eT÷&ÉT <Óã“\‘√ eTTø±ÔsTT+|ü⁄
nj·÷´ø£, &É|ðü yêsTT+∫q Ä C≤HÓ&TÉ ø£Ás¡ ñqï ≈£î&ç#‹˚ ì ô|ø¬’ ‹Ô ªÇ+<äT eT÷\eTT>± ‘Ó*j·TCÒjT· Tq~
@eTq>±.....nì ns¡TkÕÔ&TÉ µµ. (kÕøÏå : 11 qe+ãsY 2012 : 18)
@<ÓH’ ê ˇø£ $wüj÷· ìï }s¡+<ä]ø° #ê{Ï+|ü⁄ <ë«sê ‘Ó*j·T#˚ùd |ü<‹∆ä Á>±e÷\˝À á Hê{Ïø°
ñ+~. Ä #ê{Ï+|ü⁄ düeTj·T+˝À #ê{Ï+|ü⁄ y˚ùd e´øÏÔ X¯Øs¡ Äø£è‹, &É|ðü ø=fÒº $<Ûëq+, y˚w<ü ëÛ s¡DqT
á ø£<˝ä∏ À e]í+#·&+É »]–+~.
ª<˚V≤ü uÛ≤wüµ ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ $eT\. Ç+<äT˝À e÷<Û$ä bÕÁ‘·qT e]í+#·&+É »]–+~.
ªª<äTyÓ«qøÏ ∫≈£îÿ≈£îqï q\T|ü⁄ E≥Tº, ø£fifl¯ ÁøÏ+<ä q\¢{Ï #ês¡\T, n\dæ kı\dæ ø£˙ï]+øÏq
ø£fió¯ fl, eTT&ÉT‘·\T ø£eTTà≈£î+≥Tqï yÓTTK+, #˚‹y˚fió¯ fl, dü&*É q s=eTTà\T q&ÉT+ #·T≥÷º y˚˝≤&ÉT‘·Tqï
ø£+&É\T, ø=~›>± C≤]q bı≥º, n<ä+› eTT+<äT ì\ã&ɶ e÷<Û$ä . ô|<äe⁄\ô|’ yê&çq ∫s¡Tqe⁄«.
eTTdü˝≤›Hï’Ó b˛j·÷qT nqT≈£î+~µµ.(Ä+Á<ÛCä À´‹ : 25 qe+ãsY 2012 : 22)
Ç+<äT˝À e÷<Û$ä øÏ ej·TdüTø±e&É+ e\q E≥Tº ‘Ó\㢠&çb˛sTT+<äì, ‘·q qe⁄« yê&çq≥T¢>±
ñ+<äì s¡#s· TTÁ‹ e÷<Û$ä bÕÁ‘·qT e]í+#·&+É »]–+~.
 127

4.1.2.3. |ü]düsê\ es¡qí ‘√ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ

á $uÛ≤>∑+˝À |ü]düsê\˝À uÛ≤>±˝…q’ ÁbÕ+‘·, yê‘êes¡D es¡qí \‘√>±ì ø£<qä∏ T ÁbÕs¡+_ÛkÕÔsT¡ .
Ç+<äT˝À }s¡T, Á|üøè£ ‹ yÓTT<ä\>∑T es¡qí \T ø£ì|ækÕÔsTT. Ç˝≤+{Ï ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ø£*–q ø£<\ä∏ qT ÁøÏ+<ä
‘Ó*j·T#˚dTü HÔ êïqT.
ª»eTT&ÉT |ü⁄e⁄«µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· y˚|+ü *¢ >∑+>±<Ûsä .Y Ç+<äT˝À Á|üøè£ ‹ es¡qí ‘√ ø£<qä∏ T ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.
ªªsêÁ‹ e&É>+∑ &É¢ yêq ≈£î]dæ+~
ø=+&É˝À¢+∫ Ç+ø± á<äTs¡T>±* Mdü÷HÔ e˚ ⁄+~
eT\T|ü⁄\T ‹s¡T>∑T‘·÷ eTT+<äT≈£î kÕ>∑T‘·Tqï q\¢{Ï
‘êÁs√&ÉT¶ MT~ >∑T+‘·˝À¢ nø£ÿ&Éøÿ£ &Ü mÁs¡{Ï yêq˙fi¯ófl ì*∫ ñHêïsTT. ãdüT‡ eT÷&˚e e÷q¢
düÁ‘·+ <ä>sZ∑ ¡ øÏÁs¡TeT+≥÷ X¯ã+∆ #˚dTü ≈£î+≥÷ Ä–+~µµ. (Ä+Á<ÛCä À´‹ : 16 &çôd+ãsY 2012 : 12 )
Ç+<äT˝À s¡#s· TT‘· yêHêø±\+˝À ø=+&É\T, s√&ÉT¢ @$<Û+ä >± ñ+{≤jÓ÷ á ø£<˝ä∏ À e]í+#·&+É
»]–+~.
ªeT{Ïeº Tìwæµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ø±≥÷] Á‹$Áø£yTé . á ø£<˝ä∏ À ø£sT¡ e⁄ ÁbÕ+‘êìï, nø£ÿ&ç |ü]dæ‹ú ì,
|ü]düsê\‘√ e]íd÷ü Ô ø£<qä∏ T yÓTT<ä\Tô|&É‘ê&ÉT. Ç+<äT˝À ø£<ë∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ Ç˝≤ ñ+≥T+~.
ªªm+&É ì|üð\T ≈£î]|æk˛Ô+~. m≥T#·÷dæHê ôd>∑\T m>∑TdüTHÔ êïsTT. Äø±X¯+˝À #ê˝≤ùd|ü⁄
qT+&ç Á>∑<›ä –]ø°\T ø=&ÉT‘√+~. <ëìøÏ ô|’ m‘·T˝Ô À sêã+<äT\ >∑T+|ü⁄ e\j·T $Vü‰s¡+ #˚k˛Ô+~.
s¬ +&ç+{Ï #·÷|üP H˚\MT<˚!
Á>∑<›ä ø√&ç yÓ+≥ ‹s¡T>∑T‘·Tqï ø√&ç|\æ \¢ MT<äH˚ <äèwæº ô|{Ï+º ~. ‘·*¢ qT+&ç |æ\\¢ T y˚sT¡ |ü&>É ±H˚
‘·qTï≈£îb˛yê\ì Á>∑<›ä Ä˝À#·q.
sêã+<äT\ <äèwæº ;&ÉTu≤]q bı\+ >∑T+‘·˝À <=s¡T‘¢ T· qï <äTqïb˛‘·T MT<ä ñ+~. n~ eTs¡D
j·÷‘·q |ü&TÉ ‘√+~. >=+‘·T m+&çb˛sTT+~. m+&É≈î£ X¯Øs¡+ mÁs¡ã&ç ‘ê|ü+‘√ ‘·|+æ ∫b˛‘√+~.
#êe⁄ dü+øπ ‘êìï sêã+<äT\T eTT+<äT>± |üd>æ &∑ ‘É êsTT. n+<äTøπ n$ ÄX¯>± #êeuÀ‘·Tqï <äTqïb˛‘·T
∫e] XÊ«düø√dü+ m<äTs¡T #·÷düTHÔ êïsTT. (Ä+Á<ÛCä À´‹ : 15 p˝…’ 2012 :18)
 128

s¡#s· TT‘· ø£sT¡ e⁄ ÁbÕ+‘·+˝À ñ+&˚ |ü]dæ‘ú T· \qT eTq ø£fifl¯ ≈î£ ø£{qºÏ ≥T¢ ∫Á‹+#ê&ÉT. yêq\T
˝Òì ˝Òø£ ÁbÕ+‘·+˝À eTqTwüß˝Ò ø±<äT, <äTqïb˛‘·T\T #·ìb˛j˚T dæ‹ú ˝À ñHêïj·T˙ ‘Ó*bÕ&ÉT. #·ìb˛j˚T
<äTqïb˛‘·TqT sêã+<äT\T ‹q&ÜìøÏ m<äTs¡T #·÷düTqÔ ï≥T¢ bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ‘Ó*j·T#˚XÊs¡T.
ª»q˙.....µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· j·T\eT+∫* uÛ≤s¡eZ . Ç+<äT˝À yÓTTø£ÿ |ü⁄≥Tºø£ nì ‘Ó\T|ü⁄‘·÷H˚
e÷qe»qà |ü⁄≥Tºøq£ T ‘Ó*j·T#˚XÊs¡T.
ªªÁøÏ+<ä |ü&TÉ ‘·Tqï Ä ∫≈£îÿ&ÉT –+» Áeø£ÿ\j˚T´~ |ü⁄&É$T ‘·*¢ eTè<äTe⁄>± ‘·q <√dæ{À¢øÏ
rdüTø=ì n≈£îÿq #˚sT¡ Ãø√≈£î+fÒ! Ä ∫≈£îÿ&ÉT –+» uÛ÷Ñ <˚$ ÄbÕ´j·T+>± n+~+∫q ˙fi¯ófl Á‘ê–+~—
ùd<äB]+~ ` Áy˚fiS¯ flì+~. $‘·TÔ #Ó≥Tº>± e÷s¡&+É yÓTT<ä\Tô|{Ï+º ~. yÓTT<ä≥>± ‘·qqT >∑s“¡ +¤ ˝À
<ë#·T≈£îqï Ä |ü⁄&É$T‘·*ø¢ Ï •s¡dTü e+∫ qeTdüÿ]+∫+~. Ä ∫≈£îÿ&ÉT yÓTT\ø£ ‘·sê«‘· s¬ +&ÉT Ä≈£î\T `
s¬ +&ÉT #˚‘T· \T>± #˚dTü ø=ì ‘·q m<äT>∑T<ä\≈£î düV≤ü ø£]+#·eTì á dü÷s¡´ uÛ>Ñ y∑ êqTìøÏ, es¡TD <˚e⁄ìøÏ
qeTdüÿ]+∫+~. •s¡dTü e+∫ ‘=* qeTkÕÿs¡+ #˚d+æ ~ e÷Á‘·+ »qàì∫Ãq uÛ÷Ñ <˚$øπ !µµ (yês¡Ô : 12
@Á|æ˝Ÿ 2012 : 15)
uÛ÷Ñ $Tô|’ ÁbÕDÏ ãj·T≥ |ü&{É ≤ìøÏ ø±s¡D+ ‘Ó*|æ, Ä ÁbÕDÏ ‘·*¢ >∑s“¡ +¤ ˝À s√Es√EøÏ $$<Ûä
Äø±sê\T ø£*– ∫e]øÏ uÛ÷Ñ $Tô|’ |ü&TÉ ‘·T+<äì s¡#s· TT‘· bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ∫≈£îÿ&ÉT –+»qT ñ<ëVü≤s¡D>±
rdüTø=ì yÓTT‘·+Ô düs«¡ ÁbÕDT\T @$<Û+ä >± ‘·*¢ >∑s“¡ +¤ qT+&ç |ü⁄&É$T‘·*¢ H˚\ô|’ yê\T‘ês√ Ç+<äT˝À
e]í+#·&+É »]–+~.
4.1.3. dü+uÛ≤wüD≤‘·àø£ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ
ø£<ë∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À s¬ +&ÉT bÕÁ‘·\qT Á|üyX˚ ô¯ |{Ï,º Ä s¬ +&ÉT bÕÁ‘·\ eT<Û´ä dü+uÛ≤wüD »]–‘˚, Ä
dü+uÛ≤wüD‘√H˚ ø£<qä∏ T ÁbÕs¡+_ÛùdÔ <ëìì ªdü+uÛ≤wüD≤‘·àø£ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ µ n+{≤s¡T. Ç˝≤+{Ï ÁbÕs¡+uÛ+Ñ
ø£*–q ø£<\ä∏ qT ÁøÏ+<ä ‘Ó*j·T#˚jT· &É+ »]–+~.
ªÇ<√ C≤&Û´É +µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· y˚\÷s¡T eTTqTkÕ«$T. ø£<qä∏ T s¡#s· TT‘· dü+uÛ≤wüD≤‘·àø£ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ‘√
yÓTT<ä\Tô|&É‘ê&ÉT.
ªªu≤>± uÛÀ+ #˚jT· +&ç! @$T{≤ ‹H˚ rs¡T.....µ uÛsÑ qÔ¡ T ø£dTü s¡Tø=+~ ˝≤eD´. ìqTï <ä>sZ∑ >¡ ±
#·÷düT+Ô fÒ ‹qãT~∆ ø±e&É+˝Ò<Tä ˝≤eD´+! ‹q≈£î+&ÜH˚ ø£&TÉ |ü⁄ì+&ÉT‘√+<ä+fÒ qeTTà. qe⁄«‘·Tqï
uÛsÑ øπÔ¡ dæ #·Ts¡T>±Z #·÷dæ+<ëyÓT.
 129

ªªdüsπ nsTT‘˚! uÛsÑ ≈Ô¡ î£ uÛÀ»q+ #˚jT· ˙≈£î+&Ü ø£&TÉ |ü⁄ e÷&çÃq bÕ|ü+ H˚qT eT÷≥ ø£≥Tºø√˝ÒqT.
ne‘·*ø¬ fi¯ó‘·THêïqT. MTs¡T uÛÀ+ #˚jT· +&ç! ne‘·*øÏ q&ÉeuÀ‘·Tqï ÄyÓT #ÓsTT´ |ü≥Tº≈î£ Hêï&ÉT sê|òTü e.
qTe⁄« yÓ[‘˚ H˚qdü\T ‹q˝ÒqT. ø=dü] ø=dü] e&çd¶ ÷ü ,Ô eTTK+ô|’ |ü&˚ eTT+>∑Ts¡T*ï düe]dü÷,Ô >√s¡TeTT<ä\› T
‹ì|æd÷ü +Ô fÒH˚ ‹qï≥T¢+~ }VüA....qTe⁄« yÓfifl¯ ≈î£ ˝≤eD≤´! Hê≈£î @&ÉTbıdüT+Ô ~µµ. (Ä+Á<ÛÁä |üuÑÛ : 3
pHé 2012 : 19)
uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ Áù|e÷qTsê>±\qT s¡#s· TT‘· ô|’ dü+uÛ≤wüD‘√ ø£<qä∏ T ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. uÛÀ»q+
#˚ùd≥|üð&ÉT <ä+|ü‘T· \ nH√´q´‘·, eTT#·Ã≥\qT bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ‘Ó\|ü&+É »]–+~.
ª>∑eTìø£µ ø£<∏ë s¡#·sTT‘· _.|æ. ø£s¡TD≤ø£sY. Ç+<äT˝À uÛ≤sê´uÛÑs¡Ô\ dü+uÛ≤wüD‘√ ø£<∏ä
ÁbÕs¡+uÛeÑ TÚ‘·T+~.
ªªø±s¡T yÓT\¢>± b˛˙sTTµµ n+~ düTeT‹
ªªm+<äT≈£î!µµ nì n&ç– n<ä+› ˝À+∫ yÓqTø£ #·÷düT≈£îì ø±s¡T y˚>+∑ ‘·–+Z #êqT.
≈£î&ç|øü ÿ£ ôVA≥\T #·÷|æd÷ü ,Ô ªª<ëìeTT+<äT eTØ eTT+<äT ø±<äT ø=~›>± n{À Ç{À Ä|ü⁄µµ
n+~
ªª@eTHêï ø±yê˝≤!µµ
ªª@+ e<äTµ› µ. (kÕøÏå : 1 E˝…’ 2012 : 20)
Ç˝≤ ô|’ ø£<˝ä∏ À ø±s¡T˝À Á|üj÷· DÏdTü qÔ ï uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ dü+uÛ≤wüD‘√ ø£<qä∏ T ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.
ø±ã{Ϻ Ç~ dü+uÛ≤wüD≤‘·àø£ ÁbÕs¡+uÛ≤ìøÏ #Ó+~q~.
ªô|<ä]› ø£+µ ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ wüV≤ü HêCŸ. Ç+<äT˝À uÛ≤düÿs¡sêe⁄ uÛ≤s¡´‘√ dü+uÛ≤wüD ñ+≥T+~.
ªªdüTuÛÁÑ <ë.....düTuÛÁÑ <ë.....mø£ÿ&ÉTHêïe⁄! Ç˝≤sêµµ Ç+{À¢øÏ n&ÉT>∑T ô|&É÷HÔ ˚ ô|<ä>› ± øπ ø£˝dÒ ÷ü Ô
|æ˝≤Ãs¡T uÛ≤düÿs¡sêe⁄ ‘·q Ç˝≤¢*ì.
#˚dTü qÔ ï |üìì e~˝Òdæ >∑ã>∑u≤ eTT+<äT >∑~˝ÀøÏ e∫Ã+~ düTuÛÁÑ <ä. ªªe#˚ÃXÊsê....yÓ[flq |üì
nsTT´+<ë? u…+>∑Tfi¯Ss¡T≈£î {Ïø¬ ÿ≥T¢ <=]ø±j·÷? eTq+ yÓfifl‚ ~ U≤j·Ty˚THê?µµ m+‘√ Ä‘·Ts¡‘‘· √
n&ç–+<ëyÓT. (áHê&ÉT : 22 p˝…’ 2012 : 18)
yê]<äs› ÷¡ Á|üj÷· D≤ìøÏ dü+ã+~Û+∫q |üqT\˝À ñ+&É≥+ ø£q|ü&TÉ ‘·T+~. {Ïø¬ ÿ≥T¢ ]»πs«wüHé
nsTTb˛sTT+<ë n+≥÷ uÛ≤s¡´ uÛsÑ ‘Ô¡ √ dü+uÛ≤wæ+#·&+É »]–+~.
 130

4.1.4. ø£<qä∏ T H˚sT¡ >± ÁbÕs¡+_Û+#·&+É

á $<Ûyä TÓ qÆ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À s¡#s· TT‘· ø£<ë∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À m˝≤+{Ï es¡qí \T, Äsꓤ{≤\T ˝Ò≈î£ +&Ü
ø£<qä∏ T H˚sT¡ >± ÁbÕs¡+_ÛkÕÔ&TÉ . Ç˝≤+{Ï ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ø£*–q ø£<\ä∏ qT ÁøÏ+<ä $e]+#·&+É »]–+~.
ªe+X¯+ ô|<ä~› µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· H√eTT\ düT<äsÙ¡ Hés¬ &ç.¶ Ç+<äT˝À ø£<qä∏ T.....
ªª>∑T+&ÉT yÓqTø£ >∑T+&ÉT, uÀ&ç>T∑ +&ÉT,¢ zπsjYT! q÷s¡T <ë{ÏqjYT, Ç+ø± ˇdü÷HÔ ˚ ñHêïs¡T.
e÷eT\T, u≤eTàs¡T\› T, n\T¢fió¯ fl, Ä&√fi¯ófl ≈£L&Ü Ç+#·T$T+#·T Ç+‘˚ ñ+{≤s¡T>± MT~ kÕHê ô|<ä›
e+X¯yT˚ !µµ nHêï&ÉT j·÷<ä–]. #ÓiT≈£î e+X¯+ n‘·&ç n‘·yÔ ê]~, Ä e+X¯+˝À |ü⁄{Ïqº ne÷àsTTì ô|[fl
#˚dTü ≈£îHêï&ÉT. düTBÛsY es¡d≈ü î£ u≤eeT]~ ne⁄‘ê&ÉT. yê]<ä]› ø° #·qTyÓ≈î£ ÿeµµ. (Á|üC≤X¯øÔÏ : 23 ôdô|+º ãsY
2012 : 9)
Ç+<äT˝À düTBÛs≈Y î£ ô|[fl »s¡>&∑ ÜìøÏ eTT+<˚ ‘·q e+X¯+ ô|<ä~› ø±e&É+‘√ Á|ü‹kÕØ
ejÓ÷eè<äT\∆ T #·ìb˛e&É+ e\q düTBÛsY ô|[¢øÏ Ä≥+ø£+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. á $wüj÷· \qT ø£<≈ä∏ î£ &ÉT
bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ø£<qä∏ T H˚sT¡ >± ‘Ó*j·T#˚jT· &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ªn+<äyTÓ qÆ ã+<Û+ä µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· leT‹ ø¬ . yêdüe<ä‘Ô· s¡eTD. Ç+<äT˝À Áù|$T+∫ ô|[¢
#˚dTü ≈£îqï yê] >∑T]+∫ #ÓãT‘·÷ ø£<qä∏ T ÁbÕs¡+_ÛkÕÔ&TÉ .
ªªeTqTwüß˝À¢ Vü≤sƒê‘·T>Ô ± e÷s¡TŒsêe&É+ nH˚~ ì»+. J$‘·+˝À #ê˝≤ ns¡T<äT>± $+≥T+{≤+.
n<˚ dæìe÷\˝À¢qT, d”]j·Tfi¯fl˝ÀqT, ˝≤dtº d”H˝é À $\Hé\T Vü≤sƒê‘·T>Ô ± eT+∫yês¡T>± e÷]b˛‘ês¡T.
ø£˙ïfi¯ófl ô|≥Tº≈î£ +≥÷ n+<äØï ø£eå ÷|üD n&ÉT>∑T‘ês¡T. ø£<ä∏ düTU≤+‘·eTe⁄‘·T+~. ø±˙ ì»J$‘·+˝À
n˝≤ »]–‘˚ ` n~ düTU≤+‘·eTe⁄‘·T+<ë ˝Ò<ë nqï~ ø±\y˚T ìs¡sí TTdüT+Ô ~µµ. (áHê&ÉT : 19
|òÁæ ãe] 2012 : 20 )
eTqTwüß\T ø±˝≤ìøÏ nqT>∑TD+>± yê] Á|ües¡qÔ \˝À e÷s¡TŒ sêe&É+ »s¡T>∑TqT. n˝≤+{Ï
$wüj÷· H˚ï s¡#s· TTÁ‹ ø£<ä∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À #Ó|Ãü &É+ »]–+~. ø±e⁄q á ø£<ä∏ ‘·qT #Ó|Œü <ä\#·T≈£îqï
n+XÊìï H˚sT¡ >± ‘Ó*j·TCÒjT· &ÉyTÓ qÆ ~.
ªHêqïµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ù|s¡+ Ç+~sê<˚$. ø£<˝ä∏ À s¡#s· TTÁ‹ HêqïMT<ä ‘·q≈£îqï Áù|eTqT
‘Ó*j·T#˚d+æ ~.
 131

ªªyÓT\≈£îe sê>±H˚ f…+Æ ø√dü+ >√&ÉÁ|üøÿ£ #·÷XÊ.....mì$T~.....˝Ò∫ ãj·T{ÏøÏ e#˚Ã|üŒ{ÏøÏ

s√p Ábı<äTH› ï˚ Hêqï >∑~˝À+∫ ∫qï>± $ì|æ+#˚ bÕ‘· eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ bÕ≥\T $q|üq&É˝≤.....ˇVt≤
Hêqï ˝ÒsT¡ ø£<ë, mø£ÿ&É Hêqï ñ+{≤&√ nø£ÿ&É bÕ‘· bÕ≥\T ñ+{≤sTT. Hê ∫qï‘·q+ qT+∫
#·÷düTHÔ êï HêqïøÏ bÕ≥+fÒ ÁbÕD+µµ. (yês¡Ô : 6 y˚T 2012 : 13)
HêqïMT<ä s¡#s· TTÁ‹øÏ ñqï Áù|eTqT ‘Ó*|æ+~. Hêqï |æ\\¢ ô|’ #·÷|æ+#˚ Áù|eTqT, Äj·Tq
e´øÏ‘Ô ê«ìï ‘Ó*j·T#˚d+æ ~. Hêqï Çwüyº TÓ qÆ bÕ‘· bÕ≥\qT #Ó|ðü ≈£îqï~. Ç˝≤ ‘·q ‘·+Á&ç >=|üŒ‘·Hêìï,
Äj·Tq n\yê≥¢qT s¡#s· TTÁ‹ H˚sT¡ >± ø£<ë∏ ÁbÕs¡+u≤ìï ‘Ó\T|ü⁄‘·÷ $uÛõÑ +#·&+É »]–+~.
4.1.5. edüTdÔ +ü ã+<Ûä ÁbÕs¡+uÛ+Ñ
ø£<˝ä∏ À s¡#s· TT‘· mqTï≈£îqï edüTeÔ ⁄ bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ‘Ó*ùd $<Û+ä >± ø£<qä∏ T ÁbÕs¡+_ÛùdÔ <ëìì ªedüTÔ
dü+ã+<Ûä ÁbÕs¡+uÛ+Ñ µ n+{≤s¡T. ÁøÏ+~ ø£<\ä∏ ˝À edüTÔ dü+ã+<Ûä ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ‘√ ø£<ä∏ yÓTT<ä˝Ö‘·T+~.
ª˝§*¢µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· e&É* sê<Ûëø£èwü.í Çø£ÿ&É e÷*ì eTqdüT˝Àì nH˚ø£ Ä˝À#·q\qT
ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À ‘Ó\|ü&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ªªø=+‘· ÄVü‰<¢ +ä >±qT eT]ø=+‘· ndæsú ø¡ +£ >±qT ñ+~ ÄyÓT≈£î. Ä düeTj·T+˝À ‘·q˝À HÓ\ø=qï
ndüV≤ü Hêìï ∫~y˚Tdæ e÷eT÷\T>± ñ+&É{≤ìøÏ m+‘·>±H√ Á|üjT· ‹ïk˛Ô+~. ø±˙ e\¢ø±e&É+ ˝Ò<Tä .
‘·qøÏ|ðü &ÉT @eTsTT+<ä≥? ‘·qqT ‘êqT ‘·]ÿ+#·Tø=+~. ø±˙ <ëìøÏ dü]jÓTÆ q düe÷<Ûëq+ @MT
<=s¡ø˝£ <Ò Tä µµ. (dü÷s¡´ : 18 e÷]à 2012 : 18)
Ç+<äT˝À s¡#s· TTÁ‹ bÕÁ‘· eTqdüT˝À ñqï ~>∑T\TqT ‘Ó*j·T #˚dTü +Ô ~. ñeTà&ç ≈£î≥T+ã+˝À
e÷eT Á|ües¡qÔ e\q ÄyÓT ~>∑T\T |ü&TÉ ‘·T+<äH˚ ø£<˝ä∏ À ‘Ó\TdüT+Ô ~. ÄyÓT düeTdü´qT ø£<ë∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝ÀH˚
s¡#s· TT‘· ‘Ó\|ü&+É »]–+~. ø±ã{Ϻ Ç~ edüTÔ dü+ã+<Ûä ÁbÕs¡+uÛ≤ìøÏ ñ<ëVü≤s¡D.
ªªs√yéT ` ˙s√ ` |ò&æ \˚ Tµµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· dæ+Vü≤Á|ükÕ<é. ø£<˝ä∏ À s¬ ‘’ T· \T |ü&TÉ ‘·Tqï ø£cÕº\T
Á|üuTÑÛ ‘ê«ìøÏ ‘Ó*j·T#˚j÷· \H˚ s¬ ‘’ T· \T e÷{≤¢&TÉ ≈£î+≥÷ ñ+{≤s¡T.
ªªeTq+ ø±&ç øÏ+<ä |ü&j
Ó T· ´ø£ ‘·|Œü <äT. ùd<ä´+ Ç+ø£ eTqøÏ kÕ<Û´ä + ø±<äTµµ.
ø£s¸¡ ø£ düe÷y˚XÊìøÏ Vü‰»¬sq’ s¬ ‘’ T· \+‘ê z j·TTe eø£Ô e÷≥\≈£î ‘·T[fl |ü&ܶsT¡ . uÛj
Ñ T· $Vü≤\T«¬s’
n‘·ì e+ø£ #·÷XÊs¡T.
ªªsêeTqï¬ø‘’ ˚ <äT:K+ >∑T+&Ó ˝À‘·T˝À¢+∫ ‘·qTï≈£î sêkÕ–+~. uÒ\>± ìdü‡Vü‰j·T+>± #·÷XÊ&ÉTµµ
 132

(Á|üC≤X¯øÔÏ : 23 &çôd+ãsY 2012 : 8)

s¬ ‘’ T· \T |ü&TÉ ‘·Tqï Çã“+<äT\qT Á|üuTÑÛ ‘ê«ìøÏ ‘Ó*j·T#˚j÷· \H˚ nqT≈£î+{≤s¡T. e´ebÕj·T+
s√Es√EøÏ ≈£î+≥T|ü&˚ dæ‹ú ñ+<ä˙, s¬ ‘’ T· \T Äy˚X+¯ >± ˇø£]øÏ ˇø£sT¡ e÷{≤¢&˚ e÷≥\qT s¡#s· TT‘·
‘Ó*j·T#˚kÕÔ&TÉ . ø±ã{Ϻ á ø£<qä∏ T edüTdÔ +ü ã+<Ûä ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|ðü ø√e#·TÃ.
ªªì$T‘·+Ô µµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· e&É* sê<Ûëø£èwü.í Ädæú ‘·>±<ë\ $wüj÷· ìï $e]+dü÷Ô ø£<qä∏ T
ÁbÕs¡+_Û+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. ø£<+ä∏ ‘ê ÄdæìÔ m˝≤ sêã{≤º\H˚ $wüjT· +‘√H˚ ñ+≥T+~.
ªªÄj·Tq >±] e÷≥\T #ê˝≤ K∫Ñ·+>± ñHêïsTT. |ü]dæ‹ú ‘·qqT Çs¡T≈£îq ô|&ÉT‘·÷H˚
ñ+~. ø√bÕìï ‘·e÷sTT+#·Tø√˝Òø£ m+‘·>±H√ dü‘·eT‘·eTe⁄‘·THêï&ÉT. J$‘·+˝À yÓTT<ä{ÏkÕ]
z $<Ûyä TÓ qÆ Ä‘·àq÷´q‘ê uÛ≤eq≈£î ˝Àqe⁄‘·THêï&ÉT.
ª<ëì+{ÏøÏ eTq+ yÓfifl‚ <$˚ T{Ï? ø±yê\+fÒ Hê\T>∑T ‘·–*+∫ dü+‘·ø±\T ô|{Ïkº ÕÔqTµµ. Äy˚X+¯ >±
n+≥Tqï ø=&ÉT≈£î sê+u≤ãT ø£fifl¯ ˝À¢øÏ dü÷{Ï>± #·÷XÊ&ÉT >ös¡THêj·TT&ÉTµµ. (áHê&ÉT : 15 p˝…’
2012 : 12)
≈£î≥T+ã+‘√ Áù|e÷qTã+<Ûë\T ÄdüT\Ô ‘√ eTT&ç|&ü ç ñ+{≤j·Tì á ø£<ä∏ $e]+#·&+É »]–+~.
ÄdæÔ ø√dü+ nø£ÿqT ø={Ϻ dü+‘·ø±\T ô|{Ïkº ÕÔqH˚ sê+u≤ãT #ÓãT‘ê&ÉT. n+<äT≈£î ‘·+Á&ç eTÚq+ eVæ≤+#·&+É
ø£<ë∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À ø£q|ü&TÉ ‘·T+~. ø±ã{Ϻ Ç~ edüTdÔ +ü ã+<Ûä ÁbÕs¡+uÛ≤ìøÏ ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|Œü &É+
»]–+~.
4.1.6. ø£<ë∏ o]¸ø± ÁbÕs¡+uÛ+Ñ
s¡#s· TT‘· ø£<ë∏ o]¸ø‘£ √H˚ ø£<qä∏ T ÁbÕs¡+_Û+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. Ç˝≤+{Ï ÁbÕs¡+uÛ≤\T #ê˝≤
ns¡T<äT>± ø£ì|ækÕÔsTT. ø£<ë∏ o]¸ø‘£ √H˚ ø£<qä∏ T ÁbÕs¡+_Û+#·&+É ø£<≈ä∏ î£ ì s¡#H· ê HÓ|’ ⁄ü D≤´ìøÏ ì<äsÙ¡ q+.
ªmÁs¡≈î£ #·TÃ\ >öqTµ ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ ø=+&˚|Pü &ç ìs¡à\. Ç+<äT˝À ø£<ë∏ o]¸ø‘£ √H˚ ø£<ä∏
ÁbÕs¡+uÛeÑ TÚ‘·T+~.
ªªmÁs¡≈î£ #·TÃ\ >öqT.....nã“ m+‘· u≤e⁄+<√....!
ô|<äe› ÷eTj·T´ ô|[fløÏ ‘=&ÉT≈£îÿì qT+#·T+fÒ øÏ≥øÏ≥˝≤&˚ Á>∑÷|ü⁄ bò˛{À˝À ≈£L&Ü ø={§º∫Ãq≥T¢
yÓT]dæb˛sTTq >öqT.....!
 133

uÛsÑ ‘Ô¡ √ bÕ≥T u≤+uÒ≥÷s¡T ø¬ [fl yêVü≤Hê\ s¡B› <ä>sZ∑ ¡ ø±s¡T Ä–q|üð&ÉT m<äTs¡T>± ñqï n<ë›\
cÕ|ü⁄˝À+∫ uÒs+¡ Ä&É≈î£ +&Ü ø=qTø=ÿ∫à uÒ;øÏ ‘=&ç– eTT]dæb˛sTTq >öqT....! (Ä+Á<ÛCä À´‹ : 18
qe+ãsY 2012 : 12)
Ç+<äT˝À s¡#s· TTÁ‹ ‘·q eTqesê*øÏ mÁs¡≈î£ #·TÃ\ >öqT rdüTø√yê\ì nqT≈£î+≥T+~.
Ä >öqT n+fÒ ÄyÓT≈£î ÁbÕD+ nqï≥T¢>± bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ‘Ó*j·TC˚dTü +Ô ~. ø£<ä∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ o]¸ø‘£ √qT ø£<ä∏
yÓTT<ä\Tø±e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ªÄyÓT #·∫Ãb˛sTT+~µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· Ä#ês¡´ bÕ|æs¬ &ç¶ qs¡d+æ Vü‰s¬ &ç.¶ ø£<˝ä∏ À eTTdü*yêfi¯ófl
Hê{Ïø\£ qT m≈£îÿe>± #·÷kÕÔsì¡ n+<äT˝Àì bÕÁ‘·\ >∑T]+∫ Ä˝À∫kÕÔsì¡ s¡#s· TT‘· ‘Ó*j·T#˚jT· &É+
»s¡T>∑T‘·T+~..
ªªÄyÓT #·∫Ãb˛sTT+~.........e÷ HêqeTà #·∫Ãb˛sTT+~. ÄyÓT mes√ ø±<äT. ˇø£ {°M #Ûêq˝À¢
e#˚à ªHê>∑e*¢µ nH˚ ‘Ó\T>∑T d”]j·T˝Ÿ˝À Ä&É $\Hé bÕÁ‘·. HêqïeTà≈£î eTT+CÒ‹ MT<ä MTdü+ ñqïfÒ¢
ªÄyÓTµ≈£î ≈£î&çy|’Ó ⁄ü E≥Tº e+ø£˝À¢ MTdü+ ñ+≥T+~. <ëìï ÄyÓT »j·Tøπ ‘·q+>±, bòÕ´ø£ìå düTº MTdü+
‹|æŒq≥T¢ ‹|üð‘·÷ ñ+≥T+~. ªÄyÓT #êe⁄≈£î e÷ HêqïeTà #êe⁄≈£î @$T{Ï \+¬ø?µµ. (kÕøÏå :13 y˚T
12 : 20)
Hê{Ïø˝£ À Ä&É $\Hé bÕÁ‘· #·ìb˛‘·T+~. Ä&É $\Hé b˛*ø£\T ‘·q Hêj·TqeTà˝À ñHêïj·Tì
s¡#s· TT‘· Hêj·TqeTàqT b˛\Ã&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. ø±ã{Ϻ Ç~ ø£<ë∏ o]¸ø≈£ î£ dü+ã+~Û+∫q ñ<ëVü≤s¡D.
ªkÕs=kÕÔ....s=kÕÔsê!?µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· _. #·+Á<äXK‚ sY. Çø£ÿ&É Á|æjT· Tsê\T ‘·q Á|æjT· Tì ø√dü+
s¬ ˝’ «Ò ùdwº Hü ˝é À m<äTs¡T#·÷dü÷Ô bÕ‘· bÕ≥\T bÕ&˚ düìïy˚XÊìï s¡#s· TT‘· ø£<ë∏ o]¸ø˝£ À ÁbÕs¡+_Û+#·&+É
»]–+~.
ªªkÕs=kÕÔ....s=kÕÔsê!?µµ
Hê eT~˝À ∫+‘·\T rs¡TkÕÔsê
Hê yÓT&É˝À ‘ê[ ø£&‘É êsê
qqTï ô|[¢ #˚dTü ≈£î+{≤sê?µµ
n+≥÷ ≈£Lìsê>±\T rdü÷Ô s¬ ˝’ «Ò ùdwº Hü ˝é À ≈£Ls¡TÃqï \øÏàå ‘·q Á|æjT· düKT&ÉT ekÕÔ&HÉ ˚ m+‘√
ÄX¯>± ìØøÏkå ˛Ô+~µµ. (yês¡Ô : 26 Ä>∑wßü º 2012 : 21)
 134

Ç+<äT˝À \øÏàå ‘·q Á|æjT· T&ÉT ø√dü+ bÕ≥bÕ&ÉT‘·÷ m<äTs¡T#·÷ùd düìïy˚XÊìï s¡#s· TT‘·
∫Árø£]+#·&+É »]–+~. Á|æjT· T&çø√dü+ Áù|j·Tdæ ÄX¯>± m<äTs¡T#·÷dü÷Ô bÕ≥\˝À ìeT>∑ïeTÚ‘·T+~.
M{Ï˝À o]¸ø≈£ î£ dü+ã+<Û+ä ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ‘√H˚ ø£<ä∏ yÓTT<ä˝Ö‘·T+~.
4.1.7. kÕ<Ûës¡D ÁbÕs¡+uÛ+Ñ
ˇø£ dü÷øÏHÔ √, Ç‘·sT¡ \T #Ó|Œæ q e÷≥\H√, Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘· eTqdüT˝Àì n_ÛÁbÕj·÷\≈£î
nqT>∑TD+>± #Ó|Œæ q e÷≥¢‘√H˚ ø£<qä∏ T ÁbÕs¡+_ÛùdÔ <ëìì ªkÕ<Ûës¡D ÁbÕs¡+uÛ+Ñ µ n+{≤s¡T.. Bìì
kÕe÷q´ yêø±´\‘√ ≈£L&Ü ÁbÕs¡+_Û+#·e#·TÃ. Ç˝≤+{Ï ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ø£*–q ø£<\ä∏ qT ÁøÏ+<ä $e]+#·&+É
»s¡T>∑T‘·T+~.
ª(n‹)‘Ó*yÓq’ yê&ÉTµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· MTHêøÏså êyé e÷~sêE. Ç+<äT˝À Á|üj÷· D≤ìï >∑T]+∫
ø£<qä∏ T ÁbÕs¡+uÛ+Ñ #˚kÕÔ&TÉ .
ªªkÕsY, MT }s=#˚Ãdæ+~.....˝Òe+&çµµ qqTï ≈£î<äT|ü⁄‘·÷ ˝Ò|⁄ü ‘·THêï&ÉT ø£+&Éøsº£ .Y Hê≈£î ìÁ<ä
|ü{+ºÏ <ä+fÒ ‘=+<äs>¡ ± yÓT\≈£îe sê<äT. n+<äTøπ sêÁ‹ ø£+&Éøsº£ øY Ï #ÓbÕŒ. qqTï Hê kÕº|˝t À ˝ÒbÕ\ì.
Ç+ø± ‘Ó\yês¡˝<Ò Tä . #·*ø±\+ ≈£L&ÜH˚y÷Ó ....Nø£{>Ï ± ñ+~. ãdt Ä>∑>±H˚ Hê u≤´>¥ rdüT≈£îì
~–b˛j·÷, H˚qT e÷ nø£ÿ yê[fl+{ÏøÏ e#êÃqT. yêfi¯fløÏ düsÁY ô|C’ Ÿ Ç<ë›eTì H˚qT edüTqÔ ï≥T¢ #Ó|Œü ˝Ò<Tä .
Ç|üð&Éì|æk˛Ô+~......#Ó|Œæ ñ+fÒ u≤>∑T+&˚<ìä . e÷ u≤e>±s¡T ø±s¡T |ü+|æ+#˚yês¡T. @<ÓH’ ê ]øå±
<=s¡T≈£î‘·T+<˚y÷Ó #·÷&Ü*. yÓT\¢>± ãj·T{ÏøÏ q&ç#êqT. (áHê&ÉT : 1 @Á|æ˝Ÿ 2012 : 20)
s¡#s· TT‘· Á|üj÷· DÏdTü qÔ ï|üð&ÉT ìÁ<ä |ü&TÉ ‘·T+<äì, n+<äTøπ eTT+<äT>±H˚ ø£+&Éøsº£ Y #Ó|Œæ
ìÁ<äb˛j·÷&Éì #ÓãT‘ê&ÉT. Ç+<äT˝À ø£<ä∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ kÕ<Ûës¡D+>± yÓTT<ä\e⁄‘·T+~.
ªyÓTs¡T|ü⁄ ãVüQeT‹µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· VüQe÷j·TTHé dü+|òT” sY. Ç+<äT˝À dü÷øÏìÔ ã{Ϻ ø£<qä∏ T
ÁbÕs¡+_ÛkÕÔ&TÉ .
ªªn<äèwü+º n+<äT≈£î+fÒ n+>∑Tfi¯+ <ä÷s¡+˝ÀH˚ ñ+≥T+~. n+<äTø√ø£b˛‘˚ ÄeT&É<÷ä s¡+˝À
ñ+≥T+~µµ.
á dæ<ë∆+‘êìï ø±∫e&ÉuÀdæ, ‘·q qs¡qsêq Js¡+í |ü #˚dTü ≈£îqï n‹ qeTàø£ e´øÏ.Ô Ä qeTàø£yT˚
J$‘·+>± kÕ>∑T‘·Tqï ìU≤s¡‡sTTq e´øÏÔ ª|ü&>É ±\ øÏwHü sé êe⁄!µµ. (dü÷s¡´ : 9 ôdô|+º ãsY 2012 : 20)
øÏwHü sé êe⁄ n<äèwü+º >∑T]+∫, n‘·ì J$‘êìï ‘Ó*j·T#˚jT· &É+ »]–+~.
 135

ªªn<Ó«’ ‘·+µµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· j·T˝≤¢Á|ü>&∑ É sêC≤s¡$ lìyêdt. á ø£<˝ä∏ À kÕ<Ûës¡D yêø±´\T, »q
HêqT&ç qT+&ç e∫Ãq e÷≥\qT #Ó|Œü &É+ »]–+~.
ªªu≤\´+˝À m+‘√eT+~øÏ eT<ÛäTs¡ C≤„|üø£eTì #ê˝≤kÕs¡T¢ $HêïqT. Hê¬ø|üð&ÉT n˝≤
‘√#·˝<Ò +Ó <äTø√ n˙ï yÓ‘T· ≈£îÿ+≥÷H˚ ñ+&˚yê&çì. neTà Áù|eT˝À ‹j·T´<äHêìï, Hêqï yê‘·‡\´+˝À
ø£eTà<äHêìï eT+∫ uÛÀ»q+˝À ÄkÕ«<äHêìï, ùdïVæ≤‘·T\ ø£ãTs¡˝¢ À ∫*|æ<Hä êìï.....µµ (kÕøÏå : 29 E˝…’
2012 : 20)
s¡#s· TT‘· ‘·q u≤\´ C≤„|øü ±\qT ‘·q J$‘·+˝À »]–q yê{Ïì kÕ<Ûës¡D yêø±´\˝À ù|s=ÿq&É+
»]–+~. ø±ã{Ϻ Ç~ kÕ<Ûës¡D ÁbÕs¡+uÛ≤ìøÏ ñ<ëVü≤s¡D.
ªÇ+{Ïø√ C≤_*µ ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ ø±≥÷] $»j·T\øÏàå . Çø£ÿ&É #·+<äe÷eT bÕ≥‘√ ø£<ä∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ
»]–+~.
ªª#·+<äe÷eT sêyÓ
C≤_*¢ sêyÓ
ø=+&ÓøÿÏ sêyÓ
ø√{Ï|Pü \T ‘˚y.Ó ....µµ
düTq+<ä >∑{>ºÏ ± #Óe⁄\T eT÷düT≈£î+~. ÇHêïfi¯Sfl m+‘√ eT<ÛTä s¡+>± nìŒ+∫q Ä bÕ≥
Ç|üð&ÉT $q˝Òøb£ ˛‘·T+~. es¡d>ü ± eT÷&ÉT nu≤s¡¸q¢ ‘·sê«‘· eTqdü+‘ê X¯Sq´yÓTbÆ ˛sTT+~µµ.(yês¡Ô :
23 &çôd+ãsY 2012 : 23)
Ád”\Ô ≈£î |æ\\¢ +fÒ ÁbÕDeTì #Ó|Œü &É+ »]–+~. nu≤s¡¸Hé e\q |æ\\¢ T |ü⁄fÒº neø±X¯+ ˝Òøb£ ˛‘˚
Ä Ád”Ô |ü&˚ eTH√y˚<qä qT Ç+<äT˝À ‘Ó\|ü&+É »]–+~.
4.1.8. ˝ÒU≤ dü+ã+<Ûä ÁbÕs¡+uÛ+Ñ
ô|q’ ù|s=ÿqï ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À #˚s≈¡ î£ +&Ü, yê{ÏøÏ _Ûqï+>± ˝ÒU≤s¡÷|ü+˝À ø£<ä∏ ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ ‘Æ ˚
<ëìì ˝ÒU≤dü+ã+<Ûä ÁbÕs¡+uÛ+Ñ n+{≤s¡T. Ç˝≤+{Ï ˝ÒU≤ dü+ã+<Ûä ÁbÕs¡+uÛ≤\T #ê˝≤ ns¡T<äT>±
ø£ì|ækÕÔsTT.
ªªìs¡j
í T· +µµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· XË\’ C≤$TÁ‘·. Ç+<äT˝À neTà sêdæq ñ‘·sÔ +¡ e∫Ã+<äì ø£<≈ä∏ î£ &ÉT
˝ÒKqT Ä<Ûës¡+ #˚dTü ø=ì ø£<qä∏ T ÁbÕs¡+_ÛkÕÔ&TÉ .
 136

ªªÄ ñ‘·sÔ +¡ #·~$q yÓ+≥H˚ Hê≈£î eTqdüT eTqdüT˝À ˝Ò<Tä . ñ‘·sÔ ê\ø±\+ <ë{Ïb˛sTT,
ñ‘·sÔ +¡ nH˚~ $qã&Éì á s√E˝À¢ #˚‹øÏ ˇø£ ñ‘·sÔ +¡ sêe&É+ dü+‘√wü+>± ñHêï, n+<äT˝Àì
dü+>∑‘T· \T e÷Á‘·+ qqTï ø£\‘·≈î£ >∑T]#˚XÊsTT. Ç+‘·ø° Ä ñ‘·sÔ +¡ sêdæ+~ mes√ ø±<äT neTà.
‘êqTqï Äs√>∑´ |ü]dæ‘ú T· ˝À¢ Ç+ø£ ñ+{≤H√ ˝Ò<√ nqT≈£î+<√ @yÓ÷ bÕ|ü+ me]ø° @MT #Ó|ðü ø√˝Òø£
‘·q eTqdüT˝Àì $wüj÷· \˙ï ˇø£ ø±–‘·+ô|’ Áyêdæ ‘·≈î£ ÿe kÕº+|ü⁄˝Ò n‹øÏ+∫ &Éu≤“˝À |ü&d˚ +æ ~µµ.
(Á|üC≤X¯øÔÏ : 22 p˝…,’ 2012 : 8)
Ç+<äT˝À ‘·q neTà ‘·q≈£î ñ‘·sÔ +¡ Áyêj·T&ÜìøÏ >∑\ ø±s¡D≤ìï $e]kÕÔ&TÉ . ÄyÓT Äs√>∑´
|ü]dæ‘ú T· \T yÓTT<ä˝q’… $wüj÷· \˙ï ñ‘·sÔ +¡ ˝À ñ+{≤sTT. ñ‘·sÔ ¡ kÕsê+XÊìï ø£<ä∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À ù|s=ÿq&É+
»]–+~. ø±ã{Ϻ Ç~ ˝ÒU≤dü+ã+<Ûä ñ<ëVü≤s¡D≈£î #Ó+~q~.
4.2. eTT–+|ü⁄
s¡#q· ˝À eTT+–|ü⁄ ∫es¡˝À e∫ÃHê <ëìøÏ e÷Á‘·+ ÁbÕeTTK´‘· m≈£îÿe>±H˚ ñqï~. kÕ<Ûës¡D+>±
#ê˝≤ ø£<˝ä∏ À¢ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ eTT–+|ü⁄ dü+ã+<Û+ä ø£*– ñ+{≤sTT. eTT–+|ü⁄qT #·~$q ‘·sê«‘˚ bÕsƒ≈¡ î£ ìøÏ
ø£<ôä∏ |’ ˇø£ n_ÛÁbÕj·T+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. BìøÏ ø±s¡D+ eTT–+ù|. b˛s¡+øÏ <äøDåÏ ≤eT÷]Ô >±] n_ÛÁbÕj·T+
Á|üø±s¡+ eTT–+|ü⁄qT s¬ +&ÉT |ü<‘∆ä T· \T>± $uÛõÑ +#·e#·TÃ.
1. yÓTT<ä{Ï |ü<‹∆ä eTT–+|ü⁄˝À ˇø£ eTÚ*ø£yTÓ qÆ n+XÊìï yÓ\T>∑T˝ÀøÏ ‘ÓdTü +Ô ~. n+‘·T≈£î
eTT+<äT »]–q<ä+‘ê ˇø=ÿø£ÿ|ü⁄Œ&ÉT ñqï≥T¢+&ç e÷]b˛‘·T+~. á s¡øy£ TÓ qÆ eTT–+|ü⁄ düV≤ü »+>±
s¡÷bı+<äT‘·T+~. ø±ì á s¡øy£ TÓ qÆ eTT–+|ü⁄ s¡#s· TT‘· düeTs¡‘∆ ô· |’ Ä<Ûës¡|&ü ç ñ+≥T+~. Çø£ÿ&É
s¡#s· TT‘· #Ó|Œü <ä\T#·T≈£îqï $wüj÷· ìï ∫e] es¡≈î£ s¡V≤ü dü´+>± ñ+#·&+É e\q bÕsƒ≈¡ î£ &ç˝À ≈£î‘·÷Vü≤˝≤ìï
ø£*–dü÷Ô ñ+{≤&ÉT.
2. s¬ +&Ée |ü<‹∆ä ˝À eTT–+|ü⁄ m˝≤+{Ï ø=düyTÓ s¡T|ü⁄ ˝Ò≈î£ +&Ü e÷eTT\T>± ñ+≥T+~. Bìï
ø=+‘· es¡≈î£ bÕsƒ≈¡ î£ &ÉT }Væ≤+#·>\∑ T>∑T‘ê&ÉT. nsTTHê ≈£L&Ü á eTT–+|ü⁄ bÕsƒ≈¡ î£ ìøÏ Äq+<ëìdüT+Ô ~.
s¡#s· TT‘· m|üð&É÷ eTT–+|ü⁄ yêø£´+ ‘·sT¡ yê‘· m˝≤+{Ï $X‚w¢ Dü , $es¡D ˝≤+{Ï$ #ÓjT· ´&ÉT.
ø£<ä∏ eTT–+|ü⁄ yêø±´\T dü+uÛ≤wüD\T nsTT‘˚ n$ dü+øÏ|å +Ôü >± ñ+{≤sTT. ˇø√ÿkÕ] eTT–+|ü⁄qT
s¡#s· TT‘· bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î e~* y˚jT· e#·TÃ≈£L&Ü. á eTT–+|ü⁄ nH˚ø£ s¡ø±\T>± ñ+&É&+É e\q yê{Ïì
øÏ+~ $<Û+ä >± $uÛõÑ +#·e#·TÃ.
4.2.1. bÕÁ‘· dü+ã+<Ûä eTT–+|ü⁄
 137

á eTT–+|ü⁄˝À bÕÁ‘·≈î£ dü+ã+~Û+∫q n+XÊ\T+{≤sTT. yê{Ï˝À bÕÁ‘·\ nqTã+<Û+ä , bÕÁ‘·

dü«uÛ≤e+˝À e÷s¡TŒ, bÕÁ‘·\ dü+uÛ≤wüD, bÕÁ‘·\ eTqdü‘Ô ê«ìï ‘Ó*ù|$>± ñ+{≤sTT.
4.2.1.1. bÕÁ‘·\ eT<Û´ä dü+uÛ≤wüD
ø£<\ä∏ ˝À ˇø£{Ï ˝Ò<ë s¬ +&ÉT bÕÁ‘·\ eT<Û´ä dü+uÛ≤wüD‘√ ø£<ä∏ eTT–ùdÔ <ëìì bÕÁ‘·\ eT<Û´ä
dü+uÛ≤wüD eTT–+|ü⁄ nì n+{≤s¡T. á Åø+Ï ~ ø£<\ä∏ ˝À bÕÁ‘·\ dü+uÛ≤wüD‘√H˚ ø£<ä∏ eTT>∑TdüT+Ô ~.
ªª\ø°ÿô|˝ò Àµµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· mHé. $y˚ø±q+<ä. á ø£<˝ä∏ À uÛ≤sê´ uÛsÑ \Ô¡ bÕÁ‘·\ eT<Û´ä dü+uÛ≤wüD‘√
ø£<ä∏ eTT–+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ªª#·#êÃÁH√ <˚e⁄&√.....Hê q&ÉTeTT $]– b˛sTT+~ ø£<.˚ ....˙≈£î ø√|ü+ e∫ÃHê....Áù|eT ø£*–Hê
Hê #êe⁄πø ek˛Ô+~µµ.
ªªñ+&É+&ç q&ÉTeTTøÏ eT÷yé sêdæ y˚&˙ç fi¯ófl ø±|ü&+É ô|&É‘êqT. n+≥÷ øÏ#HÓ ˝é ÀøÏ <ë]rdæ+~.
ªVü‰! H˚qT \ø°ÿô|˝ò Àì ø±ãfÒº m‹Ô ≈£î<˚dHæ ê #êe≈£î+&Ü Áã‹ø±qT.....µ nqTø=ì yÓsTT´
<˚e⁄fi¯fl≈î£ yÓTT¬øÿqTµµ. (Ä+Á<ÛÁä |üuÑÛ : 2 ôdô|+º ãsY 2012 : 20)
Ç+<äT˝À uÛ≤s¡´ ˝≤e⁄>± ñ+&É≥+ e\q uÛsÑ ≈Ô¡ î£ uÛ≤s¡´ e\q Çã“+<äT\T mìïe⁄Hêï H˚qT
Áã‹πø ñHêïq˙, uÛsÑ Ô¡ e÷≥\‘√ ø£<qä∏ T eTT–kÕÔ&TÉ .
4.2.1.2. bÕÁ‘·\ nqTã+<Û+ä
ø£<\ä∏ ˝À $$<Ûä bÕÁ‘·\ eT<Û´ä ‘·q≈£îqï nqTã+<Ûëìï ‘Ó\|ü&+É »s¡T>∑T‘·T+~. Ä nqTã+<Û+ä
s¡ødÔ£ +ü ã+<Ûä yÓTHÆ ê ˝Ò<ë ùdïVæ≤‘·T˝…H’ ê, @ Ç‘·s¡ nqTã+<Ûyä TÓ HÆ ê ≈£L&Ü ñ+&Ée#·TÃ.
ªeTqdüT ` eTeT‘·µ ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ e*y˚{Ï Hê>∑#+· Á<ëe‹. Ç+<äT˝À bÕÁ‘·\ eT<Û´ä nqTã+<Û+ä ‘√
ø£<ä∏ eTT–+|ü⁄ ñ+≥T+~.
ªªyÓqTø£ düqïì n*øÏ&ç Ä yÓ+≥H˚ q&ÉTeTTì s¬ +&ÉT #˚‘T· ˝ÀÔq÷ #·T{Ïqº yÓT‘·ìÔ düŒs¡Ù. yÓqTïMT<ä
yê*q|üð&ÉT #Ó$ |üøÿ£ >± C≤] #Ó+|ü≈î£ ‘êøÏq |ü≥Tº˝≤+{Ï E≥Tº qT+∫ ek˛Ôqï |ü]eTfi¯+. ªªÄj·Te÷൵
>∑Tdü>T∑ dü˝≤&ÉT‘√qï ø£eTàì dü«s¡+, |ü⁄\øÏ+∫ b˛sTT+~ ø£eT\eT൵. (áHê&ÉT: 22 @Á|æ˝Ÿ 2012 :
20)
 138

ô|’ ø£<˝ä∏ À ø£eT\eTà Äj·÷. ÄyÓT |üì#˚ùd Ç+{Ï yêfi¯fl bÕ|ü≈î£ , ÄyÓT≈£î ñqï nqTã+<Ûëìï
‘Ó*j·T#˚jT· &É+ »]–+~.
ªd”«{ŸôVA+µ ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ düsfi¡ .¯ Ç+<äT˝À uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ nqTã+<Û+ä ø£*– ñ+~. uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡
eTT#·Ã≥T¢, yê]<ä]› eT<Û´ä Áù|e÷qTsê>±\qT eTT–+|ü⁄˝À #·÷|æ+#·&+É »]–+~.
ªªMTs¡T n\T¢&ç ôVA<ë #·÷|æd÷ü Ô e÷ Hêqïì @<√ ˇø£{Ï n+≥÷ ñ+{≤s¡T ø£<ë! ªªMT≈£î
≈£L&Ü n\T¢&=kÕÔ&TÉ C≤Á>∑‘Ô· nì #Ó|Œü {≤ìπø bÕ|ü |ü⁄{Ï+º ~µµ nqï~ düTeT<ÛTä s¡ qe⁄«‘·÷.
ªª≈£î≥T+ã+˝À Hê\T>∑T s¡ø±\ eTqdü‘Ô ê«\T ø£\yêfi¯ófl ñ+{≤s¡T. ∫qï∫qï $wüj÷· \T eTqøÏ
q#·Ãì$ »]–Hê düsT¡ ≈› î£ b˛yê*. n|üð&ÉT n~ ªd”«{Ÿ ôVA+µ ne⁄‘·T+~. @<√ ñÁø√wü+˝À ñ+{≤qT
ø±˙, MT HêqïMT<ä Hêπø+ ø√|ü+ ˝Ò<Tä . m+<äTø£+fÒ ˙˝≤+{Ï eT+∫ ne÷àsTTì Hê≈£î uÛ≤s¡´>±
Ç#êÃs¡T ø£<ë!µµ nHêï&ÉT Á|üDjYT.
düTeT<ÛTä s¡ n‘·ì #˚sTT #Ó+|ü≈î£ Äì+#·T≈£îì dü+‘·è|æ>Ô ± ø£fió¯ fl eT÷düT≈£î+~. (dü÷s¡´ : 12
|òÁæ ãe] 2012 : 18)
Á|üDjYTøÏ Ä&É_&ɶ |ü⁄&ç‘˚ uÛ≤s¡´ n‘·ìøÏ n\T¢&=kÕÔ&ìÉ #Ó|Œü &É+, <ä+|ü‘T· \T Ç<äs› ÷¡ düs<¡ ë>±
e÷{≤¢&TÉ ≈£î+≥÷, ˇø£]ì ˇø£sT¡ ns¡+ú #˚dTü ø√e&É+ ô|’ ø£<˝ä∏ À ø£ì|ædTü +Ô ~.
4.2.2. edüTÔ dü+ã+<Ûä eTT–+|ü⁄
s¡#s· TT‘· ‘·qT mqTï≈£îqï Ç‹eè‘êÔìøÏ nqT>∑TD+>± eTT–+|ü⁄˝ÀqT, edüTeÔ ⁄qT Ä<Ûës¡+>±
#˚dTü ø=ì ø£<ë∏ s¡#q· #˚ùdÔ <ëìì edüTÔ dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ eTT–+|ü⁄>± ù|s=ÿqe#·TÃ. Ç+<äT˝À $T–*q
n+XÊ\ ø£+fÒ edüTeÔ ⁄πø ÁbÕ<Ûëq´‘· m≈£îÿe. Ç˝≤+{Ï eTT–+|ü⁄ ø£*–q ø£<\ä∏ qT ÁøÏ+<ä $e]+#·&+É
»s¡T>∑T‘·T+~.
ª»q˙......»qàuÛ÷Ñ $Tµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· u§eTàsêE <äTsêZÁ|ükÕ<é. ø£<˝ä∏ À d”‘êsêeTj·T´ <ä+|ü‘T· \T
dü+Áø±+‹ |ü+&ÉT>∑≈î£ ‘·eT |æ\\¢ T ekÕÔsì¡ nqT≈£î+{≤&ÉT. ø±˙ |ü+&ÉT>∑≈î£ |æ\\¢ T sêø£b˛e&É+‘√
ìsêX¯ #Ó+<äT‘ês¡T. d”‘êsêeTj·T´ |üøÿÏ +{À¢ ñqï Á|üø±wt |ü+&ÉT>∑≈î£ ekÕÔ&TÉ . d”‘êsêeTj·T´ Á|üø±wt‘√
‘·q ø=&ÉT≈£î sê˝Ò<ìä ã<äT*kÕÔ&TÉ . Ä ‘·sT¡ yê‘· Á|üø±wt uÛsÑ ‘¡ øY Ï bò˛Hé #˚dæ dü+Áø±+‹ |ü+&ÉT>∑≈î£
e#˚Ã˝≤ Á|üjT· ‹ïkÕÔ&TÉ . ø£<ä∏ eTT–+|ü⁄˝À |ü+&ÉT>∑\ >=|üŒ‘·q+, Äràj·T‘·qT bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ‘Ó*ùd $<Û+ä >±
ñ+≥T+~.
 139

ªªn+‘˚ø±<äT, ‹]– yÓfifl‚ ≥|üð&ÉT ne÷àHêqï\qT ˇ|æŒ+∫ ‘·qyÓ+≥ rdüT≈£îsêyê\ì ≈£L&Ü

rsêàì+#·T≈£îHêï&ÉT. ªm|üð&ÉT ø±yê\+fÒ n|üð&ÉT }]øÏ e<ë›+.....e÷‘√H˚ ñ+&É+&ɵì
nuÛ´Ñ ]∆+#ê\qT≈£îHêï&ÉT.
Ä ‘·sê«‘˚ X¯s‘¡ ≈Y î£ ø±düÔ dæ$ú T‘·+>± nì|æ+∫+~.
ne⁄qT....me¬sH’ ê düsπ ......ñqï|üð&˚ ø£*düT+&Ü*.
ø±\+ <ë{Ïb˛j·÷ø£ m+‘· ø£\e]+∫Hê ‹]–sêe⁄.....m+‘· ø√s¡T≈£îHêï ø£*düT+&É˝sÒ T¡ ø£<ë.....!
(áHê&ÉT : 15 »qe], 2012 : 21)
X¯s‘¡ Y yÓTT<ä≥ }]øÏ sêe&ÜìøÏ Çã“+~ |ü&y˚ ê&ÉT. ø±˙ eTìwæ $\Te, yê] nqTã+<Ûë\qT
Á|üø±wt e÷≥\ <ë«sê ns¡+ú #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. n|ü⁄&ÉT ‘·q ñ<√´>∑yT˚ \ø£´å + ø±<äì, yê{Ï‘√bÕ≥T ‘·q
}] >∑T]+∫, ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\ >∑T]+∫ X¯s‘¡ Y Ä˝À∫+#·kÕ>±&ÉT. n<˚ n‘·ìøÏ #ê˝≤ Äq+<ëìï Ç∫Ã+<äì
bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ns¡eú TÚ‘·T+~. n<˚$<Û+ä >± eTs√ø£<.ä∏
ªe÷j·÷C≤\+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· &Ü.m+.Vü≤]øÏwHü .é ø£<˝ä∏ À <Ûqä \øÏàå (‘·*)¢ n+‘·sê®\+˝À ñqï
n+XÊ\qT H˚sT¡ Ãø√e&É+ eTT–+|ü⁄˝À ø£qã&ÉT‘·T+~.
ªª˝≤eD´≈£î <∏ë´+ø˘‡ #Ó|Œæ ãj·T\T<˚]+~ <Ûqä \øÏàå . Ç+{ÏøÏ <ä>sZ∑ ˝¡ À ªHÓH’ µé ø£+|üP´≥sY ÇHéd≥ºæ ÷´{Ÿ
ø£ì|æ+∫+~. ˝≤eD´ e÷≥\T >∑Ts¡T≈Ô î£ e#êÃsTT. ø=‘·Ô u≤´#Y m|üð&ÉT yÓTT<ä\e⁄‘·T+<√ ø£qTø√ÿe&ÜìøÏ
˝À|ü*øÏ n&ÉT>∑Tô|{Ï+º ~µµ.(Ä+Á<ÛCä À´‹ : 21 nø√ºãsY, 2012 : 12)
ø£<˝ä∏ À <Ûqä \øÏàå ø=&ÉT≈£î HÓ{˝Ÿ À no¢\‘· <äèXÊ´\qT #·÷∫ #Ó&bç ˛‘·THêï&Éì ‘Ó\TdüT≈£îqï ‘·sT¡ yê‘·
‘·q $TÅ‘T· sê\T ˝≤eD´ dü\Vü‰ rdüT≈£î+≥T+~. ‘·q |æ\\¢ T #˚dTü qÔ ï |üìì ‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ <Ûqä \øÏàå
kÕ+πø‹ø£ |ü]C≤„q+ Á>∑V≤æ +∫ ‘·q |æ\\¢ qT eT+∫ <ë]˝À ô|{≤º\ì Ä˝À∫+∫+~.
ª@ø±+‘· kÂ<Û+ä µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· mHé. |òTü {Ïø±#·\sêe⁄. Ç+<äT˝À ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\≈£î ≈£îe÷s¡T&ÉT
Ç+{Ïì ì]à+∫ yê]ì Áù|eT‘√ #·÷düTø√e&É+‘√ á ø£<ä∏ eTT>∑TdüT+Ô ~.
ªª|æ\\¢ T ô|]– ô|<äs› TT ô|[¢fij
¢¯ ÷· ´ø£ eT<Û´ä q&Éyêπø n+øÏ‘e· Tj˚T´ ô|<ä\› Tqï ø=ìï y˚\
≈£î≥T+u≤\‘√ b˛\TÃ≈£îì bı+–b˛j·÷s¡T. ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\qT z˝ÒC¶ Ÿ ôVAyéT˝ÀH˚ #˚sπ Ã+<äT≈£î yÓTT>∑T#Z ÷· ù|
y˚˝≤~eT+~ _&É˝¶ ≤¢ ø±≈£î+&Ü ‘·eT ≈£îe÷s¡T\T ‘·q |ü]s¡øDå£ ˝ÀH˚ ‘·eTø√dü+ ˇø£ @ø±+‘· kÂ<Û+ä
ì]à+#ês¡T. ø£qïyêfi¯fl düTKdü+‘√cÕ\ ø√dü+ Ç+‘·>± Ä˝À∫+#˚ dü+‘êq+ n+<ä] n<äèwü+º ˝Àq÷
ñ+&É<y˚ ÷Ó nì|æ+∫+~µµ. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 28 nø√ºãsY 2012 : 18)
 140

Á|ü|⁄ü \¢ ‘·q ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\≈£î @ø±+‘· kÂ<Ûëìï ì]à+∫ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\ jÓ÷>∑øπ eå ÷\T ‘Ó\TdüT≈£î+{≤&ÉT.
ô|<ä\› ì u≤>± #·÷düTø√e&É+ á ø£<˝ä∏ À ø£ì|ædTü +Ô ~.
4.2.2.1. düeTdü´≈£î |ü]cÕÿs¡+ #·÷|ü≥+
s¡#s· TT‘· ‘·q≈£î ø±yê\dæq Ç‹eè‘êÔìï düe÷»+ qT+#˚ mqTï≈£î+{≤&ÉT. Ä düeTj·T+˝À
@<ÓH’ ê ˇø£ düeTdü´qT rdüT≈£îì, Ä düeTdü´ |ü⁄≥Tº |üPs√«‘·sÔ ê\qT #Ó|Œæ , <ëì <ë«sê ø£*>π nqsêú\qT
$e]kÕÔ&TÉ . Ä düeTdü´≈£î ‘·q y˚T<Ûdä Tü ‡‘√ ˇø£ |ü]cÕÿs¡ e÷sêZìï #ÓbÕÔ&TÉ . <ëìì ˇø√ÿkÕ] s¡#q·
<ë«sê düe÷C≤ìøÏ ‘Ó*j·TCÒkÕÔ&TÉ . Ç˝≤ düeTdü´qT rdüTø=ì <ëìøÏ |ü]cÕÿsêìï #·÷|æq ø=ìï ø£<\ä∏ qT
øÏ+<ä $e]düTHÔ êïqT.
ªsê»|üP»´+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ø±\Te eT\¢jT· ´. ø£<˝ä∏ À Äq+<äsêe⁄ $X¯«$<ë´\j·T+˝À
Ä#ês¡T´\T>± |üì#˚dTü +Ô {≤s¡T. Ä#ês¡´ |ü<$ä ˝À ñqï|üŒ{Ïø° düe÷»+ n‘·ìì <ä[‘·T&ÉT>± #·÷düTHÔ êïs¡˙
Äq+<äsêe⁄ ‘·q $TÁ‘·T&ÉT eT<ÛTä dü÷<Ûqä s¬ &çø¶ Ï #ÓãT‘ê&ÉT. u≤\´+˝À <ä[‘·T&ÉH˚ HÓ|+ü ‘√H˚ Çã“+<äT\T
m<äTs¡Tÿqï≥T¢ ‘·q $TÁ‘·TìøÏ ‘Ó*j·T#˚kÕÔ&TÉ . ñqï‘· |ü<eä ⁄\T ñqï‘· esêZ\ yê]πø ÇkÕÔs˙¡ , <ä[‘·T\≈£î
Çe«s¡H˚ n_ÛÁbÕj·÷ìï ø£*– e⁄+{≤&ÉT. Ç<˚ $wüj÷· ìï ‘·q $TÁ‘·TìøÏ #ÓãT‘·÷ ñ+{≤&ÉT. Ç~ ø£<˝ä∏ À
düeTdü´. ø£<ä∏ eTT–+|ü⁄˝À Ç˝≤ düeTdü´≈£î |ü]cÕÿs¡+ #·÷|ü&+É »]–+~.
ªª{Ï.$.˝À Ák˛ÿ*+>¥ edüT+Ô ~. eT<ÛTä ø£ss¬Y &ç¶ Äq+<äsêe⁄ Ç<äs› ÷¡ #·÷düTHÔ êïs¡T. $X¯«$<ë´\j·T+
ñbÕ<Û´ä ≈£îå \T>± Ä#ês¡´ Äq+<äsêe⁄ ìj·÷eTø£+. Ä#ês¡´ Äq+<äsêe⁄ ù|<ä <ä[‘· ≈£î≥T+ã+˝À|ü⁄{≤º&TÉ .
‘·q $<ä´‘√, $<ä«‘·T‘Ô √ n+<ä] eTqdüT\qT >¬ \T#·T≈£îHêï&ÉT. C≤rj·T n+‘·sê®rj·T ôd$THês¡˝¢ À
$\TyÓq’ |üÁ‘ê\qT düeT]Œ+#ê&ÉT. Ç|üð&˚ kÕúsTT¬ø<ä>±&ÉT.
Äq+<äsêe⁄ >∑T]+∫ yês¡˝Ô À¢ #ÓãT‘·THêïs¡T.
eT<ÛTä ø£ss¬Y &ç¶ eTTK+˝À Äq+<äsêe⁄ eTTK+˝À #Ó|Œü ˝Òì dü+‘√wü+. yêfi¯ófl {Ï.$. #·÷dü÷HÔ ˚
ñHêïs¡Tµµ. (yês¡Ô : 23 ôdô|+º ãsY 2012 : 21)
ø£<ä∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À Äq+<äsêe⁄øÏ ñbÕ<Û´ä ≈£îå \ |ü<$ä edüT+Ô <äì qeTàø£+ ˝Ò<Tä . <ä[‘·T&ÉT nH˚
uÛ≤eq ñ+≥T+~. ô|<ä› |ü<eä ⁄\T ô|<äy› ê]πø ekÕÔjT· H˚ Ä˝À#·q Äq+<äsêe⁄˝À ñ+≥T+~. yÓd’ t
#ÛêHé‡\sY |ü<$ä Äq+<äsêe⁄øÏ sêe&É+‘√ n‘·ì düeTdü´≈£î |ü]cÕÿs¡+ \_ÛdTü +Ô ~. ø±ã{Ϻ á ø£<ä∏
düeTdü´≈£î |ü]cÕÿs¡+ #·÷|ü{≤ìøÏ ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|ðü ø√e#·TÃ.
 141

ªy˚≥µ ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ ‘êj·TeTà ø£sT¡ D. Ç+<äT˝À s¡#s· TTÁ‹ H˚qT nì #Ó|ðü ø√e&É+ »]–+~.
q>∑s+¡ ˝À n<Ó› Ç+{Ï ø√dü+ Á|ü‹s√p Ä|òd” Tü nsTTq yÓ+≥H˚ ‹]π>~. mìï#√≥¢ ‹]–Hê n<ÓÇ› \T¢
ÄyÓT≈£î \_Û+#·˝<Ò Tä . Ç~ ø£<˝ä∏ À ñ+&˚ düeTdü´. ÄyÓT düeTdü´≈£î ø£<ä∏ eTT–+|ü⁄˝À |ü]cÕÿs¡+ #·÷|ü≥+
»]–+~.
ªªyÓfi≤flqT, Ç\T¢ q∫Ã+~. ø±ø£b˛‘˚ Hê\T>∑Ty˚\T. ‹|üð&ÉT, Çø£ ‹s¡>&∑ +É Hêe\¢ ø±<äT. ‹]–Hê
á e÷Á‘·+ >±©,yÓ\T‘·Ts¡÷ ñqï Ç\T¢ <=s¡T≈£î‘·T+<√ ˝Ò<√ ‘Ó*j·T<äT. n&Ü«Hé‡ Ç#êÃ, eT+∫
eTqTwüß\qT, eT+∫ Ç\T¢qT yÓ‹øÏ |ü≥Tºø√e&É+ m+‘· ø£wyºü ÷Ó , <=s¡ø&£ +É m+‘· n<äèwüyº ÷Ó .
@<˚yTÓ HÆ ê ô|k’ Õ ô|k’ Õ ≈£L&Éu{… ≤ºqT. H˚qT #·ìb˛j˚T˝À|ü\ ˇø£ Ç\T¢ ø=qTø√ÿyê*?µµ (kÕøÏå :
25 qe+ãsY 2012 : 20)
q>∑s+¡ ˝À n<Ó› Ç+{Ïø√dü+ ‹s¡>&∑ +É e\q |ü&˚ Çã“+<äT\qT s¡#s· TTÁ‹ ‘Ó*bÕs¡T. ∫es¡≈î£
n<Ó› Ç\T¢ <=s¡ø&£ yÉ T˚ n<äèwü+º >± uÛ≤$düT+Ô ~. n<Ó› Ç\T¢ <=s¡ø&£ +É ˝À ÄyÓT≈£î |ü]cÕÿs¡ dü÷∫ø£ \_ÛdTü +Ô ~.
ø±ã{Ϻ á ø£<˝ä∏ À s¡#s· TTÁ‹ bÕÁ‘· düeTdü´≈£î |ü]cÕÿs¡+ #·÷|æq≥T¢>± ñ+≥T+~.
4.2.2.2. düeTdü´≈£î |ü]cÕÿs¡+ #·÷|üøb£ ˛e&É+
s¡#s· TT‘· düe÷»+˝À rÁe‘·sy¡ TÓ qÆ düeTdü´qT Ç‹eè‘·+Ô >± rdüTø=ì s¡#q· #˚kÕÔ&TÉ . <ëìøÏ
|ü]cÕÿs¡ e÷sêZìï dü÷∫+#·≈î£ +&Ü n˝≤π> e~˝ÒkÕÔ&TÉ . n+fÒ düeTdü´ |ü]cÕÿsêìï bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î e~˝ÒkÕÔ&TÉ .
Ç˝≤+{Ï eTT–+|ü⁄ ø£*–q ø£<\ä∏ qT øÏ+<ä $e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ª<√ôd&ÉT Äø£*µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· _.|æ.ø£sT¡ D≤ø£s.Y ø£<˝ä∏ À s¡#s· TT‘· ø±s¡T Á|üj÷· D+ #˚d÷ü Ô
eTTdü* Äj·Tq≈£î ø±s¡T ‘·–*kÕÔ&TÉ . Ä düeTj·T+˝À eTTdü˝≤j·Tq e÷≥\T $ì ÄX¯Ãs¡´b˛‘ê&ÉT. ø£<ä∏
eTT–+|ü⁄˝À eTTdü˝≤j·Tq düeTdü´≈£î |ü]cÕÿs¡+ #·÷|üø£ b˛e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ªªeTT+<äT≈£î e+– n‘·ì ‘·\ |ü≥Tº≈î£ HêïqT. n‘·ì ø£fifl¯ ˝À¢ ˙fi¯ófl ‹s¡T>∑T‘·THêïsTT. Hê #ÓsTT´
eDT≈£î‘√+~. Ç≥Te+{Ï dü+|òTü ≥q Hê≈£î m|üð&É÷ m<äTs¡Tø±˝Ò<Tä . CÒãT˝À+∫ s¡Te÷\T rdæ ø±s¡T‘·Tqï
s¡ø±Ôìï ‘·T&ÉTk˛Ô+fÒ,
ªªu≤ãT, Hê eTTdü*›.......Hê uÛ≤s¡´........Ç+{À¢ @MT˝Òø£ ¬s+&ÉTs√E\ qT+&ç nqï+
‹q˝Ò<jä ÷· ´.....Ç<√ á ≈£î&ç|øü ÿ£ ∫es√¢H˚ e÷ Ç\T¢......qTy˚«eTqTø√ø£b˛‘˚ á ø£esY˝Àì nqï+
<ëìøÏe«>∑\yê?......e÷≥.....H˚qT ø±s¡TøÏ+<ä |ü&qç ≥T¢ <ëìøÏ #ÓbıŒ<äT.› ....#·∫Ãb˛‘·T+~µµ nHêï&ÉT.
 142

(yês¡Ô : 24 pHé, 2012 : 20)

ù|<ä]ø£+ e\q Á|ü»\T |ü&TÉ ‘·Tqï Çã“+<äT\qT eT<äTdü* e´øÏÔ bÕÁ‘· <ë«sê ‘Ó*bÕs¡T.
Äj·Tq V”≤qdæ‹ú ì ‘Ó*j·T#˚XÊs¡T. ø±˙ n‘·ì düeTdü´≈£î |ü]cÕÿs¡+ #·÷|ü≈î£ +&ÜH˚ ø£<qä∏ T eTT–+#·&+É
»]–+~. n˝≤+{Ï<˚ eTs√ ø£<.ä∏
ªã‹≈£îqï X¯e+µ eTsê؃ ø£<≈ä∏ î£ nqTyê<ä s¡#q· . Bìì &܈ˆ<˚e<ëq+ eTVü‰sêE nqTe~+#ês¡T.
eT÷\ ø£<qä∏ T X¯+ø£Ásêyé uÛ≤s¡‘Y ÁyêXÊs¡T. á ø£<˝ä∏ À n~Ûø±s¡T\T, ñqï‘· ≈£î\+yês¡T ‘·≈î£ ÿe ≈£î\+
yê]ì ∫qï#·÷|ü⁄ #·÷&É≥+ ø£qã&ÉT‘·T+~. Á>±eT+˝À nHê<Ûä X¯yê\≈£î ø±|ü˝≤|üì yÓTVü≤s¡~¢ . Ms¡T
ø±|ü˝≤ düeTj·T+˝À ‹Hêïsê, nH˚ $wüj÷· ìï ≈£L&Ü n~Ûø±s¡T\T |ü{+ºÏ #·Tø√s¡T. yÓTVü≤s¡q¢ T n~Ûø±s¡T\T,
ñqï‘· ≈£î\+ yês¡T u≤ìdü\T>±H˚ #·÷kÕÔsT¡ . Ç~ ø£<˝ä∏ À yÓTVü≤s¡¢ |æ\y¢ ê&ç düeTdü´. ø£<ä∏ eTT–+|ü⁄˝À
≈£L&Ü yÓTVü≤s¡¢ ≈£îe÷s¡T&ç Á|üX¯ï\≈£î ã<äT*e«ø£ b˛e&É+ e\q á ø£<∏ä düeTdü´ |ü]cÕÿs¡+
#·÷|üøb£ ˛e&É+>±H˚ ñ+≥T+<äì #Ó|Œü e#·TÃ.
ªªm[flsê Çø£, Ç+{Ïø¬ fi¯ófl, |”qT>∑‘√ bÕ≥T <äyêU≤Hê≈£î bıj·÷´qì MT neTà‘√ #Ó|ðü .
ø£+>±s¡T ˝Ò<Tä ˝Ò mfi¯óflµµ nHêï&ÉT. H˚qT eTÚq+>± ì\ã&ܶqT.
ã+&ç >±&ç˝À|ü&ç eTT+<äT≈£î b˛‘·T+~. yÓqø£H˚ e÷ HêsTTq q&ÉTdüTHÔ êï&ÉT ã+&ç, ã+&ç‘√
bÕ≥T e÷ Hêj·Tq.
ø£qTeTs¡T>∑jT˚ ´ es¡≈L£ #·÷dü÷Ô ì\ã&ܶqT!
ªªX¯e+ ã+&ç˝À<ë? ã+&ç mqTø£ q&ç#˚ e÷ HêsTTq<ë?µµ Hêø=∫Ãq nqTe÷HêìøÏ
ã<äT*#˚Ãyêfi‚fl˝sÒ T¡ !µµ (kÕøÏå :1 @Á|æ˝Ÿ 2012 : 20)
ø£<≈ä∏ î£ &ÉT |æ\y¢ ê&ç eTqdüT‡˝À ø£*>π Á|üXï¯ \≈£î düe÷<Ûëq+ ‘Ó\T|ü˝øÒ b£ ˛j·÷s¡T. Á>±eT+˝À
yÓTVü≤s¡T¢ n~Ûø±s¡T\ Ä~Û|‘ü ê´ìøÏ nDÏ–eTDÏ– ñ+&Ü˝≤? n+≥÷ ø£<˝ä∏ À #Ó|Œü &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
X¯yê\≈£î Ç#˚à eTsê´<ä ≈£L&Ü yÓTVü≤s¡≈¢ î£ Çe«˝Ò<ìä |æ\y¢ ê&ç <ë«sê m~]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ø±e⁄q á ø£<ä∏ düeTdü´≈£î |ü]cÕÿs¡+ #·÷|üø£ b˛e&ÜìøÏ ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|Œü &É+ »]–+~.
4.2.3. ø=düyTÓ s¡T|ü⁄ ñqï eTT–+|ü⁄
ø£<˝ä∏ À #Ó|Œæ q <ëìøÏ _ÛqïyÓTqÆ eTT–+|ü⁄ ø=+‘·eT+~ s¡#s· TT‘·\ ø£<˝ä∏ À¢ ø£ì|ædTü +Ô ~. Bìì
#·~$q bÕsƒ≈¡ î£ &ÉT ˇø£ÿkÕ]>± ÄX¯Ãsê´ìøÏ ˝Àqe⁄‘ê&ÉT. á $<Ûyä TÓ qÆ eTT–+|ü⁄qT ø=dü yÓTs¡T|ü⁄‘√
 143

ñqï eTT–+|ü⁄ n+{≤s¡T. Ç˝≤+{Ï eTT–+|ü⁄ ø£<≈ä∏ î£ Çyê«\+fÒ n~ s¡#s· TT‘· H˚sT¡ Œô|’ Ä<Ûës¡|&ü ç
ñ+≥T+~. á$<Ûyä TÓ qÆ eTT–+|ü⁄qT ø£*–q ñ<ëVü≤s¡D\qT ÁøÏ+<ä $e]+#·&+É »]–+~.
ª‘êH=ø£{Ï ‘·*ùd.Ô ..!µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· >√qT>∑T+≥ eTTs¡∞ø£èwü.í ø£<˝ä∏ À Vü≤]ø£èwüí uÛ≤s¡´qT Á|ü‹
∫qï $wüj÷· ìøÏ uÛsÑ ‘Ô¡ √ >=&Ée|ü&TÉ ‘·÷ ñ+&˚~. düTB|æÔ ‘·q bòÕ{¢ Ÿ≈î£ m<äTs¡T>± ñqï sêVüQ˝Ÿ‘√
nÁø£eT dü+ã+<Û+ä ô|≥Tºø=ì yÓ[flb˛‘·T+~. uÛ≤s¡´ ø√düyT˚ Ä˝À∫+∫ Vü≤]ø£èwüí Ä‘·àVü≤‘ê´ Á|üjT· ‘·ï+
#˚jT· >± $X¯«Hê<∏sé êe⁄ nH˚ ô|<ë›jT· q Ä|æ Ç+{ÏøÏ rdüT≈£îyÓfió¯ ‘ê&ÉT. $X¯«Hê<∏é #·ìb˛sTTq ‘·sT¡ yê‘·
ÄdæÔ yÓTT‘·+Ô Vü≤]ø£èwü≈í î£ edüT+Ô ~. ˇø£s√E Vü≤]ø£èwüí ø±s¡T˝À yÓfió¯ ‘·T+&É>± düTB|æìÔ #·÷kÕÔ&TÉ .
ªªø=~› <ä÷s¡+ e∫Ãq ‘·sê«‘· s¬ ˝’ «Ò Áø±dæ+>¥ e∫Ã+~. yÓV≤æ ø£˝Ÿ‡ #ê˝≤ Ä–e⁄HêïsTT. >π ≥T y˚dæ
ñ+~. s√&ÉT¶ |üøÿ£ q |üP\T, |ü+&ÉT,¢ X¯qø±ÿj·T\T ny˚Tàyêfi¯ófl |üsT¡ >¬ ‘·T≈Ô î£ +≥÷ yêVü≤Hê\ <ä>sZ∑ ≈¡ î£ e∫Ã
n&ÉT>∑T‘·THêïs¡T. Vü≤]ø£èwüí ø±s¡T Ä>∑>±H˚ ªªu≤ãT! y˚sT¡ X¯qø±ÿj·T\T u≤ã÷!
ÄyÓT E≥Tº ‘Ó\’ dü+kÕÿs¡+ ˝Òq≥Tº mÁs¡ã&ç sπ – ñ+~. bÕ‘·Ns¡ ø£≥Tº≈î£ +~. X¯Øs¡+
X¯ówæÿ+∫b˛sTT ñ+~. Vü≤]ø£èwüí ÄyÓTqT #·÷dæ ìyÓ«s¡b˛j·÷&ÉT. ÄyÓT ≈£L&Ü n‘·ìï #·÷dæ ìX‚Ãw¤ ßü sº ê˝…+’ ~.
ªªdüTB|æ!Ô qTyê«!µµ nHêï&ÉT ndüŒwü+º >±
ÄyÓT #˚‹˝Àì bı{≤¢\T C≤s¡$&ç∫ yÓqT‹]– |üsT¡ >¬ ‹Ô+~µµ. (dü÷s¡´: 1 @Á|æ˝Ÿ, 2012 : 18)
Ä&Éyês¡T Á|ü‹ ∫qï $wüj÷· ìøÏ uÛsÑ qÔ¡ T Væ≤+dæ+#·&+É ø=ìï#√≥¢ »s¡T>∑T‘·T+~. &ÉãT“\≈£î
ÄX¯|&ü ç |üøÿÏ +{Ïyês¡T, Ç‘·sT¡ \ e÷≥\qT q$Tà Ád”\Ô T uÛsÑ qÔ¡ T e~˝Òdæ Ç+{ÏqT+&ç yÓfifl¯ &+É düe÷»+˝À
#√≥T #˚dTü ø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. á $<Û+ä >± yÓ÷düb˛sTTq Ád”\Ô |ü]dæ‹ú ∫es¡≈î£ m˝≤ ñ+≥T+<√
s¡#s· TT‘· á ø£<ä∏ ø=düyTÓ s¡T|ü⁄ eTT–+|ü⁄˝À $e]+#·&+É »]–+~.
ªø£\H˚‘µ· ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· eT+Á‘·yê~ eTùV≤X¯«sY. Ç+<äT˝À #˚H‘˚ · ø±]à≈£îì Jeq$<ÛëHêìï
‘Ó*j·T#˚XÊ&ÉT. sê|òTü e⁄\T Ns¡\T H˚jT· &É+˝À HÓ|’ ⁄ü D´+ ø£*–qyê&ÉT. Ç‘·&TÉ ‘·q ≈£L‘·Ts¡T ô|[¢
ø√düeTì s¡+>∑T\ Ns¡ H˚kÕÔ&TÉ . n‘·&TÉ H˚dqæ Ns¡qT sê|òTü e⁄\T≈£î nHês√>∑´+ eùdÔ &ÉãT“\ ø√dü+
uÛ≤s¡´, ≈£L‘·Ts¡T, eT<Û´ä e]Ô q÷ø£sêE≈£î neTTà‘ê&ÉT. ∫es¡≈î£ nHês√>∑´+ ø°Då +Ï #·&+É ‘√ sê|òTü e⁄\T
eTs¡DkÏ ÕÔ&TÉ . n‘·ì HÓ|’ ⁄ü D´+ ø=düyTÓ s¡T|ü⁄ eTT–+|ü⁄˝À ‘Ó*j·T#˚jT· &É+ »]–+~.
 144

ªªÄ ‘·sê«‘· &Û©ç ˝¢ À n+‘·sê®rj·T #˚H‘˚ · eÁdüÔ Á|ü<sä Ù¡ q˝À sê|òTü e⁄\T |üì‘·HêìøÏ >∑T]Ô+|ü⁄>±
nsTT<äT \ø£\å T Á|üø{£ +Ï #ês¡T. nH˚øe£ T+~ Á|üX+¯ dü\T bı+~+<äì ‘Ó*|æ sê|òTü e⁄\T ≈£î≥T+ã+, q÷ø£sêCÒ
ø±<äT }s¡T }s¡+‘ê m+‘√ dü+‘√wæ+∫+~.
nsTT‘˚......sê|òTü e⁄˝Ò ˝Ò&TÉ . Ä yês¡Ô $ì Äq+~+#·&ÜìøÏ, J$‘ê+‘·+ ÁX¯$T+#ê&ÉT. ÁX¯eT˝ÀH˚
J$‘·+ #ê*+#ê&ÉTµµ. (Á|üC≤X¯øÔÏ : 25 e÷]Ã 2012 : 8)
sê|òTü e⁄\T |ü&qç ÁX¯eT≈£î n+‘·sê®rj·T+>± >∑T]Ô+|ü⁄ sêe&É+ »]–+~. ÁX¯eTqT q$Tàq
yê]øÏ m|üð&ÓH’ ê |ò*ü ‘·+ ‘·|Œü ≈£î+&Ü \_ÛdTü +Ô <äì ∫es¡˝À ‘Ó*bÕ&ÉT. ø±ã{Ϻ á ø£<ä∏ ø=düyTÓ s¡T|ü⁄
eTT–+|ü⁄≈£î dü+ã+~Û+∫q~.
ªø±≥Tµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ‹s¡TeT\ l. ø£<˝ä∏ À &Üø£sº Y sêe÷qT»sêe⁄ yÓT&çø˝£ Ÿ dü÷|ü]+f…+&Ó+{Ÿ.
ø±˝ÒJ˝À yÓT&çø˝£ Ÿ d”≥Tì ìs¡sí TT+#˚ ø°\ø£e´øÏ.Ô Á|üuTÑÛ ‘·« ñ<√´>±\≈£î m+|æø£ nsTTqyê]øÏ yÓT&çø˝£ Ÿ
dü]|º øπæò {Ÿ Ç#˚à ns¡Ω‘· ø£*– e⁄+{≤&ÉT. ˇø£kÕ] Á|üuTÑÛ ‘·« ñ<√´>±ìøÏ m+|æø£ nsTTq Äq+<é≈î£ ªVü‰sYº
mHé˝≤sYy® TÓ +{Ÿµ ñ+<äì #ÓãT‘ê&ÉT. yê] e<äq› T+&ç s¬ +&ÉT \ø£\å T edü÷\T #˚kÕÔ&TÉ . Ç˝≤ Á|ü‹ ˇø£ÿ]
qT+&ç \+#ê\T edü÷\T#˚jT· &É+ »s¡T>∑T‘·T+~. ø±˙ ø£<ä∏ eTT–+|ü⁄ ø=düyTÓ s¡T|ü⁄˝≤ ñ+≥T+~.
ªªes¡T&ç e+ø£ #·÷dü÷Ô @<√ nq&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ï+#ê&ÉT sê|òTü e Hêsêj·TD, H√s¡T ô|>∑\˝Ò<Tä .
n|üsê<Ûä uÛ≤eq‘√ sêe÷qT»sêe⁄ e+ø£ #·÷dü÷Ô ªkÕØ kÕsY! •Øwü MT ≈£L‘·Ts¡ì Hê≈£î
‘Ó*j·T<äT.....ìC≤ìøÏ ô|[¢ #˚dTü ø√e&É+ HêøÏw+ºü ˝Ò<Tä . H˚qT ø±<ä+fÒ #·∫Ãb˛e&ÜìøÏ dæ<|∆ä &ü +ç ~
•Øwü....Hê >∑T]+∫ ì»+ ‘Ó*dæq MT≈£î ø£*>π cÕø˘ m˝≤+{Ï<√ Hê≈£î ‘Ó*j·T+~ ø±<äT.....nqT≈£îHêï&ÉT
Ä j·TTe≈£î&ÉT.
@&Ü~øÏ $T+∫ ã‘·ø&£ ìÉ sê|òTü eHêsêj·TD ìsê∆]+∫q Äq+<é!!µµ (Ä+Á<Û ä u Û Ñ ÷ $T : 1
»qe] 2012: 20)
sêe÷qT»sêe⁄ n$˙‹>± &ÉãT“\T dü+bÕ~+∫, Á|ü»\ #˚‹qT+∫ nÁø£eT+>± edü÷\T
#˚dqæ sêe÷qT»+ ˝≤+{Ïyês¡T @<√ ˇø£ s¡÷|ü+˝À •ø£å nqTuÛ$Ñ kÕÔsì¡ s¡#s· TT‘· bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î
‘Ó*j·T#˚XÊ&ÉT. ø±ã{Ϻ á ø£<ä∏ ø=düyTÓ s¡T|ü⁄qT ø£*– ñ+~.
 145

4.2.4. ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ‘√ dü+ã+<Û+ä ø£*–q eTT–+|ü⁄

s¡#s· TT‘· ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ≈£î, eTT–+|ü⁄≈î£ dü+ã+<Û+ä ñ+&˚˝≤ ˇø√ÿkÕ] ø£<ë∏ s¡#q· #˚kÕÔ&TÉ . Ç˝≤+{Ï
ø£<\ä∏ ˝À ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ≈£î, eTT–+|ü⁄≈£î eT<Û´ä ˇø£ düeTq«j·T+ ñ+≥T+~. Ç˝≤+{Ï eTT–+|ü⁄ ø£*–q
ø£<\ä∏ qT øÏ+<ä $e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ªeT÷wæø£ Ks¡+&É ã<ä∆ Hê´j·T+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· &܈ˆ eT˝…e¢ ÷\ y˚DT>√bÕ\¬s&ç.¶ ø£<ë∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À
m\Tø£qT ‘·sT¡ eTT≈£î+≥÷ Ç+{À¢øÏ sêe&É+‘√ Hêsêj·TDeTà, \ø£àå j·T´ <ä+|ü‘T· \T Ç+{Ï Á|üøÿ£ qyês¡T
n+<äs÷¡ ø£*dæ bÕeTTqT #·+|ü&ÜìøÏ dü+uÛ≤wæ+#·&+É ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À ñ+≥T+~. ∫es¡≈î£ eTT–+|ü⁄
øÏ+~ $<Û+ä >± ñ+≥T+~.
ªªHêsêj·TDeTà, \ø£àå j·T´ ≈£L\]ï Ç+{À¢øÏ HÓ≥Tºø=#êÃs¡T. u…+∫øÏ+<ä qT+&ç s¬ +&ÉT ∫f…\º Tø£\T
ãÁ‘·÷+ yÓ|’ ⁄ü |ü]>¬ ‘êÔsTT.
n+‘˚....!Äs√CÒ kÕj·T+Á‘·+ \ø£àå j·T´ ˇø£ m\Tø£\ uÀqT ø=qTø=ÿ#êÃ&ÉT. m\Tø£\ eT+<äT,
m+&ÉT #˚|\ü T dæ<+∆ä >± ñ+∫+~ Hêsêj·TDeT൵. (yês¡:Ô 9 ôdô|+º ãsY 2012: 22)
ø£<ë∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À Hêsêj·TDeTà m\Tø£\ e\q |ü&TÉ ‘·Tqï Çã“+<äT\qT ‘=\–+#·&ÜìøÏ
m\Tø£\uÀqT ‘Ó∫Ã, m\Tø£\ u≤] qT+&ç \ø£àå j·T´ ø±bÕ&ÉT≈£î+{≤&ÉT. Ç+<äT˝À ÁbÕs¡+uÛ≤ìøÏ dü+ã+~Û+∫q
n+XÊH˚ï eTT–+|ü⁄˝À #Ó|Œü &É+ »]–+~.
ª»Øïµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· kÕe÷q´. Ç+<äT˝À ∫‘·ÿe÷[ì #ê˝≤ø±\+ ‘·sT¡ yê‘· ‘·q kı+‘·÷]øÏ
ãj·T\T<˚sT¡ ‘·T+~. Ä }]˝Àì C≤„|øü ±\qT >∑Ts¡TÔ #˚dTü ≈£î+≥T+~. }]qT+&ç e∫Ãq ‘·sT¡ yê‘·
}]˝Àì yê‘êes¡D+ e÷]+<äì nqT≈£î+≥÷ eTT–+|ü⁄ #Ó|Œü &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ªªnsTTHê H˚qT ∫qï|üŒ{Ï H˚qT >±H˚ Ä–b˛j·÷Hê? ˝Ò<Tä ø£<ë! ñqï‘· kÂø£sê´\qT yÓ‘T· ≈£îÿ+≥÷,
eT]+‘· yÓTs¡T>¬ q’ J$‘·+ ø√dü+ mø£ÿ&çø√ m–]b˛j·÷qT. Hê }s¡T e÷Á‘·+ bÕ‘·ø±\+˝ÀH˚ m+<äT≈£î
Ä–b˛yê*? @$T{Ï HêkÕº*j·÷\?Ä˝À∫dü÷Ô y˚>+∑ >± yÓqøÏÿ yÓ[flb˛‘·Tqï <ë] |üøÿ£ ì #Ó≥Tºì #·÷dü÷Ô
≈£Ls¡TÃHêïqTµµ.(Ä+Á<ÛCä À´‹: 25 &çôd+ãsY 2012: 12)
ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À }] es¡qí ñ+≥T+~. eTT–+|ü⁄˝À ≈£L&Ü ‘·q }] >∑T]+#˚ #Ó|Œü &É+ »]–+~.
ÁbÕs¡+uÛ≤ìøÏ eTT–+|ü⁄≈£î s¡#s· TTÁ‹ düeTq«j·÷ìï ≈£Ls¡Ã&É+ »]–+~. n<˚ $<Û+ä >± eTs√ ø£<.ä∏
 146

ª}Vü≤\T! nb˛Vü≤\T!µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· &܈ˆ eT+‘Óq dü÷s¡´Hêsêj·TDsêE. ø£<ä∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À
bÕ‘· _*¶+>¥‡˝À <Ój÷· ´\THêïj·Tì n+<äs÷¡ qeTTà‘ês¡T. Ä _*¶+>¥˝À »]π> s¡V≤ü kÕ´\qT ‘Ó\TdüTø=ì
mdt.|æ.>√|”Hê<∏,é môd‡’ n© nø£ÿ&É≈î£ yÓfi‘¯ ês¡T.
ªªÄ s¬ +&ÉT b˛©düT yêVü≤Hê\T y˚>+∑ >± eTs√e÷s¡+Z >∑T+&Ü ùdwº Hü yé |’Ó ⁄ü ãj·T˝Òs› êsTT.
<Ój÷· ´\THêïj·Tì uÛj Ñ T· |ü&≥É + e÷≥ e~˝ÒùdÔ n$ <Ój÷· ´˝À, ˝Òø£ eTqTwüß˝À yê{Ï ù|s¡TqT
n&É+¶ ô|≥Tº≈î£ ì Hê≥ø£ e÷&ÉT‘·THêïπsyÓ÷q˙ $wüjT· + ùV≤‘·Tyê<ä <äèø£Œ<∏+ä ø±<äT #·≥+º , Hê´j·T+
|ü]o*+∫ ìC≤ìï ì>∑T‘Z ˝˚ ≤Ã*. <√wüß*ï •øÏ+å #ê*. n+‘˚ø±˙ øπ e\+ }Vü≤\T, nb˛Vü≤\ e\¢ ì»+
‘˚\<äì eTs√kÕ] ãTTEyÓ+’ ~µµ. (Ä+Á<ÛÁä |üuÑÛ : 15 p˝…’ 2012 : 21)
ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À ª>∑j÷· Hêµ _*¶+>¥˝À <Ój÷· ´\THêïj·Tì, Ä uÛeÑ q+ >∑T]+∫ #Ó|Œü &É+ »]–+~.
∫es¡≈î£ eTT–+|ü⁄˝À ≈£L&Ü Ä _*¶+>¥˝À <Ój÷· ´\T ˝Òeì, ø=+‘·eT+~ Á|ü»\qT yÓ÷dü+#˚ùd yês¡ì
_*¶+>¥˝À »]π> s¡V≤ü kÕ´\qT ‘Ó\|ü&+É »]–+~. ø±ã{Ϻ á ø£<ä∏ ÁbÕs¡+uÛ≤ìøÏ eTT–+|ü⁄≈î£ dü+ã+<Ûëìï
ø£*– ñ+~.
4.2.5. kÕ<Ûës¡D eTT–+|ü⁄
ø=ìï ø£<\ä∏ T m˝≤+{Ï yÓ$’ <Û´ä + ˝Ò≈î£ +&Ü kÕ|ò>” ± eTT>∑TkÕÔsTT. Ç˝≤+{Ï eTT–+|ü⁄qT ªkÕ<Ûës¡D
eTT–+|ü⁄µ n+{≤s¡T. á ø£<∏ä\T #·~y˚ bÕsƒ¡≈£î&ÉT s¡#·sTT‘· Ç#˚à eTT–+|ü⁄ eTT+<äT>±H˚
}Væ≤+#·>\∑ T>∑T‘ê&ÉT. Ç˝≤+{Ï ø£<\ä∏ T bÕsƒ≈¡ î£ ìøÏ ˇø£ dü+‘·è|æìÔ , Vü‰sTTì ÇkÕÔsTT. á $<Ûyä TÓ qÆ
ø£<\ä∏ ≈£î ñ<ëVü≤s¡D>± ÁøÏ+~ ø£<\ä∏ qT ù|s=ÿq&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ªz≥T b˛sTT+~µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· &܈ˆ |ü]eTfi¯ k˛y˚TX¯«sY. ø£<ä∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À X¯øÔÏ nbÕsYyº TÓ +{Ÿ
<ä>sZ∑ ˝¡ À >∑T&çôd\T ñHêïj·Tì, yê] e\q nbÕsYyº TÓ +{Ÿ yêfi¯fl≈î£ Çã“+~ ø£\T>∑T‘·T+<äì ø£+ô|+¢’ {Ÿ
ÇkÕÔsT¡ . yês¡+<äs÷¡ nbÕsYyº TÓ +{Ÿ˝À yê]øÏ $$<Ûä |üqT\T#˚d÷ü Ô ñ+&É≥+ e\q @MT nq˝Òø b£ ˛j·÷s¡T.
ø±˙ m\ø£qå ¢ düeTj·T+˝À e÷Á‘·+ Hêj·T≈£î\≈£î >∑T&çôd\ yê] zfÒ¢ ø°\ø£+. ø£<ä∏ eTT–+|ü⁄ e]í+#·&+É
»s¡T>∑T‘·T+~.
ªªme&ÉT >¬ \TkÕÔ&√ ø±˙ á m\ø£qå ¢ s√E˝À¢ eTq|üì u≤>∑T+~µµ. nì >∑T&çôd\yêfi¯fl+‘ê
dü+ãs¡|&ü ܶsT¡ . zãT˝ÒdTü ø¬ ‘’ ˚ eT]+‘· dü+ãs¡+>± ñ+~. U≤˙ Ks¡TÃ˝Ò≈î£ +&Ü d”kÕ\T ‘ê>∑T‘·THêï&ÉT.
eTìwæø√ z≥T+fÒH˚ Ç+‘· ˝≤uÛ+Ñ >± ñ+~. ˇø√ÿ]øÏ eT÷&ÉT Hê\T>∑T z≥T¢+fÒ m+‘·
u≤>∑T+&ÉTH√µµ nqT≈£îHêïs¡+<äs÷¡ .
 147

m\ø£Hå sé √E <ä>sZ∑ |¡ &ü TÉ ‘·Tqï ø=\B yêfi¯fl dü+ãs¡+ eT]+‘· ô|s¡>∑ kÕ–+~.
CÒãT˝À+∫ ô|d’ \ü T Ks¡Tà ô|≥º≈î£ +&Ü s¬ +&ÉT |üP{≤¢ ‹+&ç, n&ç–q+‘· kÕsêµµ. (yês¡:Ô 30
ôdô|+º ãsY 2012 : 21)
Ç+<äT˝À nbÕsYyº TÓ +{Ÿyês¡T, Hêj·T≈£î\T >∑T&çôd\˝ÀøÏ z≥T¢ n&É>&∑ ÜìøÏ sêe&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
>∑T&çôd\˝À e⁄qï yê]øÏ e+– <ä+&Ü\T ô|≥º&+É >∑T&çôd\yê]øÏ Äq+<ëìï ÇdüT+Ô ~. ø±ã{Ϻ Ç~
kÕ<Ûës¡D eTT–+|ü⁄˝À ñ+~.
ªª|ü˝¢… Á|ü|+ü Nø£sD¡ µµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· H˚\+{Ï eT<ÛTä . ø£<˝ä∏ À eT<ÛTä qT yêfi¯fleTà ôV≤’ <äsêu≤<éøÏ
rdüTø¬ [fl #·~$düT+Ô ~. eT<ÛTä u≤>± dæsú |¡ &ü qç ‘·sT¡ yê‘· ‘·q |æ\\¢ ‘√ ‘·q dü«Á>±e÷ìøÏ yÓfi‘¯ ê&ÉT.
Á>±eT+ ≈£L&Ü |ü≥Dº |ü⁄ yê‘êes¡D+ ø£*– e⁄+&É≥+ »s¡T>∑T‘·T+~. ø£<ä∏ eTT–+|ü⁄ Ç˝≤ nqT≈£î+{≤&ÉT.
ªªÁ|ü|+ü Nø£sD¡ bÕ˝…>±fi¯flqT bÕs¡Á<√˝Ò X¯øìÔÏ Á|ü»\≈£î n+~+#·&+É ø√dü+ sπ |ü⁄ eT]+‘·
ns¡TD≤s¡eú +‘√ ‘·÷s¡TŒq ñ<äsTTkÕÔqì dü÷s¡T´&ÉT #ÓãT‘·Tqï≥¢ì|ædTü +Ô ~. ÄXÊuÛ≤e+ yÓTT\¬ø‹Ô+~.
<ëìì kÕ~Û+#˚~ ms¡T|ü⁄ s¡+>π qì qeTàø£+ ø£*–+~. >∑T+&Ó ≈£î<äT≥|ü&~¶É . ‘˚*ø£|&ü ¶É eTqdüT‡‘√
|æ\\¢ #·sá ˝À¢ H˚qT uÛ≤>∑kÕ«$Tqj·÷´qTµµ. (Á|üC≤X¯øÔÏ : 22 @Á|æ˝Ÿ 2012 : 10)
|ü˝≥¢… ÷]\˝À Ç|üŒ{Ï yê‘êes¡D |ü≥Dº + e÷~]>± ñ+&Éì ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ‘·q |ü˝¢… n+<ë\ì,
|ü˝¢… >=|üŒ<äHêìï #Ó|Œü ˝Òø£ ‹]– |ü≥Dº ≤ìøÏ yÓfifl¯ &+É »s¡T>∑T‘·T+~. Ç+<äT˝À eTT–+|ü⁄ kÕ<Ûës¡D+>±
ñqï~.
ªÁ|üøè£ ‹ e´ekÕj·T+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· j·T+.s¡yT˚ wt≈î£ e÷sY. ø£<˝ä∏ À X¯+ø£s¡ Hêsêj·TD nH˚ s¬ ‘’ T·
Á|üøè£ ‹ e´ekÕj·T+ #˚dæ e]|ü+≥˝À n~Ûø£ ~>∑Tã&ç kÕ~Û+∫q+<äT≈£î Á|üuTÑÛ ‘·«+ n‘·ìøÏ ªñ‘·eÔ T¬s‘’ T· µ
Á|üø{£ +Ï ∫+~. n‘·ìì dü‘ÿ· ]+#·&ÜìøÏ e´ekÕj·T XÊU≤eT+Á‹ ªeTs¡b¢ Õ&ÉTµ Á>±e÷ìøÏ yÓ[fl Á|üøè£ ‹
e´ekÕj·T+ >=|üŒ<äHêìï |æ.mdt. ∫<ëq+<ä+‘√ ‘Ó\TdüTø=ì Ä düe÷y˚X¯+˝À Á|üdü+–+∫
‹s¡T>∑TÁ|üj÷· D+ ne⁄‘ês¡T.
ªªqøÏ© $‘·HÔ ê\T, qøÏ© |ü⁄sT¡ >∑T\ eT+<äT\ u≤]q |ü&≈É î£ +&Ü eTTqTà+<äT s¬ ‘’ T· \+‘ê ùd+Á~j·T
e´ekÕj·T+, Á|üøè£ ‹ e´ekÕj·÷\ MT<ä Ä<Ûës¡|&ü ‘ç ˚ s¬ ‘’ T· Äs√>∑´+, uÛ÷Ñ $T Äs√>∑´+ ≈£L&Ü u≤>∑T+≥T+~.
n˝≤π> ˙˝≤+{Ï qøÏ© Hêj·T≈£î\qT e~*+#·T≈£î+fÒ <˚X+¯ Äs√>∑´+ u≤>∑T|ü&TÉ ‘·T+~µµ ø£d>æ ± nqT≈£îHêï&ÉT.
 148

eT{Ïsº √&ÉT¶ qT+&ç ôV≤’ y˚ MT<ä≈î£ eT\T|ü⁄ ‹s¡>&∑ +É eT+Á‹>±] n|üŒ{Ï es¡≈L£ |ü&qç ≈£î<äT|ü⁄*ï
eT]Ãb˛sTT yÓT‘·>Ô ± kÕ–b˛‘·T+~µµ. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 29 »qe] 2012 : 19)
eT+Á‹ ñ|üHê´dü+˝À #Ó|Œæ q e÷≥\qT ø±s¡T˝À $s¡T<ä+∆ >± |ü\ø£&+É »]–+~. |æ.mdt.
∫<ëq+<ä+ eT+Á‹ì eTqdüT˝À ‹≥Tº≈î£ Hêï&ÉT. Ç+<äT˝À eTT–+|ü⁄ kÕ<Ûës¡D+>± ñ+&É≥+ »]–+~.
4.3. bÕÁ‘·\T
ø£<ë∏ +>±\˝À eTTK´yÓTqÆ n+XÊ\˝À bÕÁ‘·∫Á‘·D ˇø£{.Ï bÕÁ‘·\ jÓTTø£ÿ dü«s¡÷|ü dü«uÛ≤yê\T,
Vü‰euÛ≤yê\T eTTqï>∑T n+XÊ\ìï edüTÔ |üs+¡ >±H˚ eTT+<äT≈£î kÕ>∑T‘êsTT. á Áø£eT+˝À bÕÁ‘·\T
ÁbÕs¡+uÛ+Ñ qT+&ç m˝≤+{Ï e÷s¡TŒ ˝Ò≈î£ +&Ü ñ+{≤sTT. ø£<\ä∏ ˝À dü+<äsꓤìø√, |ü]dæ‘∆ T· \ø√ ˝Àã&ç
e÷s¡TŒ bı+<äT‘·÷ ñ+&˚ bÕÁ‘·\T ø=ìï ñ+{≤sTT. M{Ïì <äèwæ˝º À ñ+#·Tø=ì bÕÁ‘·\qT s¬ +&ÉT
$<Ûë\T>± $uÛõÑ +#·&+É »]–+~.
1. e÷s¡ì bÕÁ‘·\T (Flat Charecters)
2. e÷πs bÕÁ‘·\T (Round Characters)
4.3.1. e÷s¡ì bÕÁ‘·\T
bÕÁ‘·\T dü«uÛ≤e |üs+¡ >± ø£<˝ä∏ Àì |ü]dæ‘ú T· \≈£î nqT>∑TD+>± e÷s¡≈î£ +&Ü ‘·eT >∑TD≤\qT
e÷s¡TÃø√≈£î+&Ü ÁbÕs¡+uÛ+Ñ qT+&ç eTT–+|ü⁄ es¡≈î£ ˇπø $<Û+ä >± ñ+&ÉT bÕÁ‘·\ì ªe÷s¡ì bÕÁ‘·\Tµ
n+{≤s¡T. Ç˝≤+{Ï bÕÁ‘·\≈£î ñ<ëVü≤s¡D>± á ÁøÏ+~ bÕÁ‘·\ì ù|s=ÿqe#·TÃ.
ªáX¯«s¡T&ÉTµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· <=&ç>¶ \∑ T¢ Hêsêj·TDsêe⁄. Ç+<äT˝À s¡#s· TT‘· neTà #·ìb˛sTT+<äì
~>∑T\T‘√ eT+<äT ‘ê>∑T‘ê&ÉT. n‘·ì nedüsê\qT yê] neTà ùdïVæ≤‘·Tsê\T e÷s¡sπZ {Ÿ #·÷ùd~.
Á|ü‹ s√E s¡#s· TT‘· Ç+{ÏøÏ e∫à nø£ÿ&É n‘·ì Ç+{Ïì X¯óÁuÛÑ |ü]#˚~. ø£<˝ä∏ À e÷s¡sπZ {Ÿ uÛsÑ Ô¡
nHês√>∑´+ e\¢ #·ìb˛‘ê&ÉT. Ç+ø=ìï s√E\≈£î ÄyÓT≈£îqï ˇø£ÿ>±H=ø£ÿ ø=&ÉT≈£î ≈£L&Ü j·÷øχ&Ó+{Ÿ˝À
#·ìb˛‘ê&ÉT.nsTT‘˚ ‘·q uÛsÑ Ô¡ Áã‹≈£îqï|üð&ÉT Äj·Tq≈£î ùde\T #˚d÷ü Ô e⁄+&˚~. . nsTTHê ≈£L&Ü ÄyÓT
mø£ÿ&Ü ìsêX¯ #Ó+<ä<Tä . sêÁ‹ |üP≥ es¡¸+ |ü&TÉ ‘·T+<ä>± s¡#s· TT‘· e÷s¡sπZ {Ÿì #·÷∫ á düeTj·T+˝À
˙e⁄ Çø£ÿ&É @$T≥ì ÄyÓTqT n&ÉT>∑T‘ê&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT ÄyÓT #Ó|Œü &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ªª dü÷ÿ˝Ÿ qT+∫ e∫à s√p á f…ÆyéTøÏ MT n+≈£î˝ŸøÏ kÕïq+ #ÓsTT+∫ |æ#êÃbÕ{°
e÷{≤¢&TÉ ‘·T+&˚<ëìï. Ç|ü⁄Œ&ÉT Äj·Tq ˝ÒsT¡ >±... Ä f…+Æ y˚dºt #˚sTT&ÉyTÓ +<äTø£ì Çø£ÿ&É z˝ÒC¶ Ÿ ôVAyéT˝À
 149

z ô|sê\dædt ù|wü+{ŸøÏ kÕïq+ #˚ssTT+∫ ø±ùd|ü⁄ ø£ãTs¡T¢ #Ó|Œæ edüTHÔ êïqTµµ n+~.µ (kÕøÏå : 22
@Á|æ˝Ÿ 2012 : 22)
Ç+<äT˝À e÷s¡sπZ {Ÿ uÛsÑ Ô¡ #·ìb˛sTTq ‘·sT¡ yê‘· Ä düeTj·÷ìï uÛØÑ Ô #˚ùd&ÜìøÏ ÄyÓT z˝ÒC¶ Ÿ
ôVAyéTøÏ yÓ[fl nø£ÿ&É ô|sê\dædt ù|wü+{ŸøÏ kÕïq+ #˚ssTT+∫ edüT+Ô ~. ø£<ä∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ qT+∫
eTT–+|ü⁄ es¡≈î£ e÷s¡sπZ {Ÿ Ç‘·sT¡ \≈£î ùde#˚jT· &É+ ø£<˝ä∏ À ø£ì|ædTü +Ô ~. ø±ã{Ϻ áyÓT e÷s¡ì bÕÁ‘·≈î£
dü+ã+~+∫q~.
ªã&çµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· y˚Ts¬ &ç¶ j·÷<ä–]¬s&ç.¶ lìyêdüsêe⁄ ˇø£ ÁbÕ<∏$ä Tø£ bÕsƒX¡ Ê\ ôV≤&ée÷wüsº .Y
e÷<ë|ü⁄s¡+ Á>±eT+˝À áj·Tq |æ\\¢ ≈£î #·<Tä e⁄ #Ó|ðü rs¡T, Äj·Tq Á|ües¡qÔ , ô|<ä\› ‘√ e÷{≤¢&ç
|æ\*¢ ï bÕsƒX¡ Ê\˝À #˚]Œ+#·≥+ e\¢ Ä }] ã&ç˝Àì |æ\\¢ dü+K´ |ü~qT+∫ ns¡yø’Ó Ï #˚sT¡ ‘·T+~.
eT+&É\+˝ÀH˚ lìyêdüsêe⁄ |üì#˚dTü qÔ ï e÷<ë|ü⁄s¡+ ã&ç Ä<äsÙ¡ e+‘·+>± ì\TdüT+Ô ~. ø±˙ Ç‘·qT
ˇø£ÿ&˚ ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT ø±e≥+ e\q Á|ü‹kÕØ @<√ ˇø£ Á|üuTÑÛ ‘·« |üìøÏ yÓfifl¯ &+É lìyêdüsêyé≈î£
q#·Ã<äT. s¬ +&ÉT s√E\ ø=ø£kÕ] j·T+.Ç.&ç. Äs¡s¶ ,Y ø£\ø£sº Y Äs¡s¶ ,Y eT+Á‹>±] Äs¡s¶ Y n+≥÷ uÀ<ÛHä ‘˚ s· ¡
ø±s¡´Áø£e÷˝À¢ ‘êH˚ bÕ˝§Zqe\dæ sêe≥+‘√ Áø£eT+>± e÷<ë|üPsY ã&ç |æ\\¢ dü+K´ ‘·>T∑ eZ TTK+
|ü&TÉ ‘·T+~. ˇø£kÕ] Á|üuTÑÛ ‘·« bÕsƒX¡ Ê\\ô|’ $~Ûìs¡«Vü≤D≤ |üs´¡ y˚øDå£ ˝À uÛ≤>∑+>± »]–q ˇø£ düe÷y˚X+¯ ˝À
eT+Á‘·T\‘√qT, n~Ûø±s¡T\‘√ bÕ≥T lìyêdüsêe⁄ ≈£L&Ü bÕ˝§Zì bÕsƒX¡ Ê\˝Àì ñbÕ<Ûë´j·TT\≈£î
uÀ<ÛHä ‘˚ s· ¡ n+XÊ\ì m≈£îÿe>± øπ {≤sTT+#·≥+ e\q Á|üuTÑÛ ‘·« bÕsƒX¡ Ê\\˝À $<ä´ ≈£î+≥T|ü&TÉ ‘·T+<äì
eT+Á‹øÏ ‘Ó*j·T#˚kÕÔ&TÉ . ø±ã{Ϻ á lìyêdüsêe⁄ bÕÁ‘· e÷s¡ì bÕÁ‘·>± #Ó|Œü e#·TÃ.
ªHê _&ɵ¶ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· yÓT\Æ es¡|⁄ü ùV≤eT#·+<ässY êe⁄. Ç+<äT˝À Ád”eÔ T÷]Ô e´øÏ‘Ô ê«ìï >∑T]+∫
#Ó|Œü &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.á ø£<+ä∏ ‘ê Hêj·TøÏ kÂ<ë$Tì #·T≥÷º ‹s¡T>∑T‘·T+~.
ø£<˝ä∏ À kÂ<ë$Tì ô|[fl nsTTq ‘·sT¡ yê‘· n‘·Ô yê]+{ÏøÏ yÓfió¯ ‘·T+~. nø£ÿ&É ∫qï |æ\y¢ ê&Óq’
eT]~ ñ+{≤&ÉT. ÄyÓT n‘·ìì ‘·*˝¢ ≤ #·÷düT≈£î+≥T+~. ø=ìï s√E\øÏ kÂ<ë$Tì uÛsÑ Ô¡ s√&ÉT¶ Á|üe÷<ä+˝À
#·ìb˛‘ê&ÉT. uÛsÑ Ô¡ #·ìb˛e&É+‘√ ÄyÓT ø£\‘· #Ó+<äT‘·T+~. Ä ‘·sT¡ yê‘·· kÂ<ë$Tì ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T
nyÓT≈£î eT[fl ô|[fl#j ˚ ÷· \ì nqT≈£î+{≤s¡T. ‘·q eT]~ ø±]Ôøì˘ Vü‰dü˝º Ÿ˝À #˚]Œ<ë›eTì n+{≤s¡T.
ø±˙ kÂ<ë$Tì ø±]Ôø˘ uÛ$Ñ wü´‘Y ø√dü+ Ä˝À∫düT+Ô ~. eTs√kÕ] ô|[¢ Á|ükÕÔeq rdüT≈£îsêe<äì› #ÓãT‘·T+~.
ø±]Ôøì˘ u≤>± #·~$düT+Ô ~. kÂ<ë$Tì |üì#˚ôd dü÷ÿ˝Ÿ˝À ôV≤&ée÷cÕºsY eT<ÛTä dü÷<ÛHä é sêe⁄ ÄyÓTì
ô|[fl #˚dTü ø√yê\qT≈£î+≥THêïq˙ ÄyÓTøÏ #ÓãT‘ê&ÉT. n+<äT≈£î ã<äT\T>± kÂ<ë$Tì øÏ+~ $<Û+ä >±
#ÓãT‘·T+~.
 150

ªªHê _&ɶ nsTTHê, eT]~ nsTTHê ø±ØÔø˘ uÛ$Ñ wü´‘·TÔ Hê≈£î eTTK´+. yê&çøÏ z <ë] #·÷ù|+‘·
es¡≈î£ MTs¡T Ä>∑>*∑ –‘˚ ‘·qT ≈£L&É ô|[¢ Á|ükÕÔeq nqT≈£L\y˚Tµµ nì ‘Ó*bÕqT. (yês¡Ô : 11qe+ãsY,
2012 : 21)
á ø£<ë∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ qT+∫ eTT–+|ü⁄ es¡≈î£ kÂ<ë$Tì bÕÁ‘·˝À m˝≤+{Ï e÷s¡TŒ ñ+&É&TÉ .
ø±ã{Ϻ kÂ<ë$Tì e÷s¡ì bÕÁ‘·≈î£ #Ó+~q~. >± $e]+#·&+É »]–+~.
4.3.2. e÷πs bÕÁ‘·\T
bÕÁ‘·\T nH˚$ dü«uÛ≤e |üs+¡ >± ø£<˝ä∏ Àì |ü]dæ‘ú T· \ Á|üu≤Û e+‘√ yê{Ï >∑TD>∑D≤\T, n_ÛÁbÕj·÷\T
e÷s¡T‘·÷ ñ+{≤sTT. ˇø√ÿkÕ] @s¡Œ&çq |ü]dæ‘ú T· \≈£î ˝Àã&ç Ç+ø± nH˚ø£ dü+<äsꓤìï ã{Ϻ bÕÁ‘·\˝À
e÷s¡TŒ edüT+Ô ~. Ç˝≤+{Ï$ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À ˇø£˝≤ ñ+&ç ‘·sT¡ yê‘· <ëìøÏ _ÛqïyÓTqÆ e÷s¡TŒqT bı+<äT‘êsTT.
Ç˝≤+{Ï bÕÁ‘·\qT e÷πs bÕÁ‘·\T n+{≤s¡T. M{ÏH˚ ãVüQeTTK bÕÁ‘·\T nì ≈£L&É n+{≤s¡T.
M{ÏøÏ ñ<ëVü≤s¡D\T>± ø=ìï bÕÁ‘·\qT ù|s=ÿq&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ªãs¡Te⁄µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· sêe⁄\ |ü⁄˝≤¢#ê]. Ç+<äT˝À ‘ê‘·sêe⁄ Á|ü‹s√E Á>ö+&é˝À d”kÕ\T
@s¡Tø=ì J$kÕÔ&TÉ . n˝≤ e∫Ãq &ÉãT“‘= bı≥º ì+|ü⁄ ø=H˚yê&ÉT. Á|ü‹ s√E Ä Á>ö+&ÉT≈£î e∫Ãqyês¡T
‘êeTT ˙s¡T ‘ê–q d”kÕ\qT mø£ÿ&É+fÒ nø£ÿ&É |ü&j ˚ T· ≈£î+&Ü ‘ê‘êsêe⁄qT eTqdüT˝À ô|≥Tºø=ì
ˇø£#√≥ ñ+#˚yês¡T. ñ<äj÷· H˚ï n˝≤ yêøÏ+>¥≈î£ e∫Ãqyês¡T á eTTdü* ‘ê‘êsêe⁄≈£î Ä d”kÕ\T
n+~+#˚yês¡T. eT]ø=+<äsT¡ Çfi¯¢ <ä>]Z∑ qT+∫ ‘Ó#Ã˚ yês¡T. Á>ö+&ÉT˝À ‘ê–qyês¡T ‘ê‘êsêe⁄ì <äèwæ˝º À
ñ+#·Tø=ì eTTfi¯˝¢ ÀqT, bı<ä\˝ÀqT bÕπsj·T≈£î+&Ü ‘·q≈£î nqT≈£L\+>± ñ+&˚ dü\ú +˝À y˚ùdyês¡T
Ç˝≤ ‘ê‘·øÏ s√Es√EøÏ ‘êqT ‹q>± $T–*q &ÉãT“\T bı<äT|ü⁄>± ‘·qù|s¡Tq N{° ø£fyºÒ ê&ÉT. ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À
Ä Á>ö+&é˝À yÓT&çø˝£ Ÿ #Óø|£ t ñ+≥T+~. ‘ê‘êsêe⁄ì #Óø|£ t #˚sTT+#·Tø√eTì n&ç–‘˚ #˚sTT+#·Tø√&ÉT,
ø±˙ ∫es¡˝À.....
ªªn+~]ø° yÓT&çø˝£ Ÿ #Óø|£ t ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT &Üø£sº Y >∑+>±<Ûsä .Y n|ü⁄Œ&˚ e∫Ãq ‘ê‘êsêe⁄ &Üø£sº Y
yÓ|’ ⁄ü ‘·<ø˚ +£ >± #·÷düT+Ô fÒ >∑eTì+∫ ªª @+ ‘ê‘· ˙≈£î ≈£L&Ü |ü]ø£\å T #˚jT· eT+{≤yê? Ç˝≤sê.µµnHêï&ÉT.
‘ê‘êsêe⁄ ∫qï>± qe⁄«‘·÷ #˚sTT #êbÕ&ÉT.µµ ( Á|üC≤X¯øÔÏ : 29 »qe] 2012 : 9)
‘ê‘êsêe⁄ &ÉãT“\T dü+bÕ~+∫q ‘·sT¡ yê‘· n‘·ì˝À e÷s¡TŒ sêe&É+ »]–+~. ø±ã{Ϻ
á bÕÁ‘· e÷πs bÕÁ‘·≈î£ dü+ã+~+∫q~. >± ‘Ó\Œ&É+ »]–+~.
 151

ªìwüÿ苵 ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· >√qT>∑T+≥ eTTs¡∞ø£èwü.í <Ûsä à¡ j·T´qT ø=&ÉT≈£î\T, ≈£L‘·Ts¡T yêfi¯fl Ç+{Ï˝À
ô|≥Tºø√e&ÜìøÏ ˇ|ü⁄Œø√s¡T. <Ûsä à¡ j·T´qT Áã‹øÏ ñ+&É>±H˚ düàXÊq+˝À e<ä\T‘ês¡T. ∫es¡≈î£ b˛©düT\
CÀø£´+ #˚dTü ø√e&É+‘√ ø=&ÉT≈£î, ≈£L‘·Ts¡T˝À e÷s¡TŒ sêe&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ªªHêHêï! eTeTà*ï ø£$å T+#=<äT.› MTs¡T @ •ø£å y˚d˚ qæ dæ<y∆ä T˚ µµ¢!nHêï&ÉT yÓ÷Vü≤Hé. Hêqï¢!
ˇø£ÿ>±ì Ä&É|\æ q¢ ì ns¡ #˚‹˝À ô|≥Tºø=ì #·÷kÕe⁄. ø±˙ Hê ã<Û´ä ‘·qT $düà]+#êqT. nqïj·T´ yêfi¯ó
fl ø£Hêï mø£ÿe ‘·|⁄ü Œ #˚XÊqT ø£$å T+#·T µµ nqï~ ø£fi¯ µµ. (Ä+Á<ÛÁä |üuÑÛ : 22@Á|æ˝Ÿ 2012 : 21)
<Ûsä à¡ j·T´ |æ\\¢ T e÷sês¡ì #Ó|Œü &É+ »]–+~. ø±ã{Ϻ yÓ÷Vü≤Hé, ø£fi¯ e÷πs bÕÁ‘·\T>± #Ó|Œü e#·TÃ.
ªÇ<˚+ Áù|eTsê u≤ãTµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· Hê¬s<äT\› sêC≤¬s&ç.¶ Ç+<äT˝À $qjYT ø£\Œq nH˚
ne÷àsTTì Áù|$TkÕÔ&TÉ . ÄyÓT≈£î s√p e+<ä≈î£ ô|>’ ± yÓTùdCŸ\T |ü+ù|yê&ÉT. ÄyÓT #·T≥÷º ‹]–
düeTj·÷ìøÏ uÛÀ»q+ ≈£L&Ü dü]>±Z #˚ùdyê&ÉT ø±<äT. ‘·q #Ó*¢ |ü\$¢ nqïj·÷´ n+≥÷ <ä>]Z∑ øÏ eùdÔ
∫ø±≈£î |ü&y˚ ê&ÉT. Ç˝≤ $qjYT Á|ües¡qÔ ˝À #ê˝≤ e÷s¡TŒ ø£ì|ædTü +Ô ~.
Ç+‘·˝À ø£\Œq $qjYTì ‹s¡dÿü ]düT+Ô ~. <ëì‘√ $qjYT |æ∫Ãyêì>± e÷s¡T‘ê&ÉT. ø£\Œq
C≤„|øü ±\H˚ ‘·\T#·T≈£î+≥÷ eT‹ dæ$ú T‘·+ ˝Òìyêì>± ñ+{≤&ÉT. n˝≤+{Ï düeTj·T+˝À $qjYTøÏ
ùdïVæ≤‘·T&ÉT XÊ´yéT Áù|eT ù|s¡T‘√ J$‘êìï e´s¡+ú #˚dTü ≈£îqï yê]ì #·÷|æ+∫ yê] >∑T]+∫ #ÓãT‘ê&ÉT.
yê]˝À qMHé C≤rj·T Áø°&Ü»≥Tº≈î£ m+|æø¬ q’ yê&çì, u≤>± #·~y˚ uÛ≤s¡$Z nH˚ ne÷àsTTì, »>∑BX¯«sYs¬ &ç¶
sê´+ø£s÷¡ Ç˝≤ Áù|eTù|s¡T‘√ $|ò\ü yÓTqÆ yêπs. nì #ÓãT‘ê&ÉT. ∫es¡≈î£ Á|üDjYTøÏ ndü\T $wüjT· +
‘Ó\TdüT+Ô ~.
ªª Hê MT<ä u…+>∑‘√ Hêqï eT+#êq |ü&ܶ&TÉ . ø£fiø¯ fi£ ˝¯ ≤&ÉT‘·Tqï neTà eTTK+ bÕ* b˛sTTe⁄+~...
qqTï #·÷&É>±H˚ |ü\$¢ |ü]>¬ ‘·TøÔ =+≥÷ e∫à qqTï Vü≤‘·TøÔ =ì _>∑sZ >¡ ± @&çÃ+~. n+‘˚ Hê ø£fió¯ fl
#·eTsêÃsTT... Ç<˚+ Áù|eTsê u≤ãT ..Ç+‘· |üì #˚d+æ ~....|üs√ø£å ø±eT+‘√ eT÷düT≈£îb˛sTTq
Hê ø£fifl¯ qT Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉT XÊ´yéT ‘Ó]|æ+#ê&ÉT.... yê&çø¬ |ü⁄Œ&É÷ ãTTD|ü&ç e⁄+{≤qT.µµ ( dü÷s¡´ : 21
nø√ºãsY 2012 : 19)
á $<Û+ä >± Áù|eT e\q ñqï Çã“+<äT\qT $qjYT ‘Ó\TdüTø=ì ø£<˝ä∏ À e÷s¡&+É »]–+~.
ø±ã{Ϻ Ç‘·&TÉ e÷πs bÕÁ‘·≈î£ ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|⁄ü Œ&É+ »]–+~.
4.4. H˚|<ü ´ä∏ +
 152

s¡#s· TT‘· Ç‹eè‘êÔìï düe÷»+ qT+#˚ mqTï≈£î+{≤&ÉT. ˝Ò<+ä fÒ düe÷»+ Á|üu≤Û e+ e\H˚
ø£<qä∏ T sêkÕÔ&TÉ . ø±ã{Ϻ ø£<ä∏ ‘·|Œü ≈£î+&Ü ˇø£ K∫Ñ·yTÓ qÆ dü˝ú ≤ìøÏ, ø±˝≤ìøÏ #Ó+~ ñ+≥T+~. á dü\ú
ø±˝≤\ ∫Á‘·DH˚ ø£<ë∏ kÕVæ≤‘·´+˝À ªH˚|<ü ´ä∏ ∫Á‘·Dµ n+{≤s¡T. á dü\ú ø±˝≤\T nH˚$ ø£<˝ä∏ À Á|ü‘´· ø£+å >±
>±˙, |üs√ø£+å >± >±ì ‘Ó*j·TCÒjT· ã&ç ñ+{≤sTT.
ø£<˝ä∏ À Bì ÁbÕ<ÛëHê´ìï >∑T]+∫ m*»u…‘Y uÀyÓHé Ç˝≤ ñ+≥T+<äì e\¢+bÕ{Ï yÓ+ø£≥düTã“j·T´
#ÓãT‘ê&ÉT.
(“Nothing can happen no where.The locate of happening allwa|ys colours the

happening,allways colours the happenting, and often to adegree, shapes it’’).(ø£<∏äqT

dü+|òTü ≥q\qT H˚|<ü ´ä + ˇø£ ªªs¡+>∑TqT µµ Çe«&ÉyT˚ ø±≈£î+&Ü Ä dü+|òTü ≥q\qT r]Ã~<äT‘› T· +~.)
á H˚|<ü ´ä∏ +˝À s¬ +&ÉT n+XÊ\T Á|ü<ëÛ q+>± ø£ì|æ+#·&+É »]–+~.
4.4.1. dü\ú +
ø=ìï ø£<\ä∏ T K∫Ñ·+>± |ò˝ü ≤Hê #√fÒ, |ò˝ü ≤Hê Á|ü»\˝ÀH˚ »s¡T>∑T‘êj·Tì, eT]ø=ìï mø£ÿ&ÓH’ ê
»s¡T>∑e#·Tà nH˚ s¬ +&É+XÊ\T ñ+{≤sTT. Ç+ø√ s¡ø+£ ø£<\ä∏ T yÓTT<ä≥ ù|s=ÿqï ø£<˝ä∏ À¢ y˚sT¡ y˚sT¡
dü˝ú ≤˝À¢ »]–‘˚ ndüV≤ü »+>± nì|ædTü +Ô ~. n˝≤ »s¡>&∑ ÜìøÏ M˝¢<Ò ìä |ædTü +Ô ~. eT]ø=ìï ø£<\ä∏ ì
Á|ü‘´˚ øÏ+∫ |ü˝≤Hê #√fÒ »]–+<äì s¡#s· TT‘· ìsê∆]kÕÔ&TÉ . Ç˝≤+{Ï yê{Ïì øÏ+<ä ‘Ó*j·TCÒjT· &É+
»s¡T>∑T‘·T+~.
ªe÷qe ùdeµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· _.$. uÛÁÑ <ä–Øwt. á ø£<˝ä∏ À mdt.yÓ+ø£{≤|ü⁄s¡+ nqT Á>±e÷ìï
<äèwæ˝º À ô|≥Tºø=ì |ü˝≥¢… ÷s¡T˝À e÷qe dü«uÛ≤e+ @$<Û+ä >± ñ+≥T+<√ nø£ÿ&ç Hêj·T≈£î\T Á|ü»\qT
@ $<Û+ä >± yÓ÷dü+ #˚dTü HÔ êïs¡T, nqï $wüjT· + >∑T]+∫ ‘Ó*j·T |üsT¡ dü÷Ô Ä |ü˝¢… ÁbÕ+‘êìøÏ ø£˙dü
nedüsê˝…q’ ã&ç, ÄdüT|üÁ‹, s√&ÉT,¶ eT+∫˙s¡T, yÓTT<ä\>∑Tq$ ˝Òø£ Á|ü»\T |ü&TÉ ‘·Tqï Çã“+<äT\ì
$e]+#ês¡T. nsTT‘˚ Ä }] >∑T&ç $•wü‘º · ‘Ó\TdüT≈£îì >±* >√|ü⁄sêìøÏ ã+>±s¡+ øÏ]{≤ìï ‘·q
yÓTT≈£îÿã&çì rs¡TÃø√e{≤ìøÏ e∫Ãq ˇø£ e´øÏÔ Ä }] nedüsê\ì rs¡Ã{≤ìøÏ |üPqT≈£îHêï&Éì s¡#s· TT‘·
bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î $e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ªª á }]øÏ Á|üdTü ‘Ô +· ø±e*‡+~ >∑T&ç >√|ü⁄sê\≈£î ã+>±s¡T |üP‘· ø±<äT, ˇø£ &Üø£sº Y ñ+&˚
Vü‰dæŒ≥˝Ÿ... eT+∫s√&ÉT.¶ ..ø£s¬ +≥T Ç˝≤+{Ï ø£˙dü nedüsê\T. <˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü m<äTs¡T>± ñqï eTìwæì
>∑T]+∫ e~˝Òdæ ‘·q >∑T]+∫ |ü{+ºÏ #·Tø√eTì m|ü⁄Œ&É÷ #Ó|Œü ˝Ò<Tä . H˚qT $sêfi¯$Te«<ä\TÃ≈£îqï &ÉãT“ì
 153

á }]˝À kÂø£sê´\T ø£*Œ+#·&ÜìøÏ ñ|üjÓ÷–kÕÔqT. yÓ+ø£fÒX¯«s¡ kÕ«$T Hê ìs¡íj·÷ìï

ø±<ä+{≤&ÉqTø√qTµµ. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 29 p˝…’ 2012 : 27)
&ÉãT“ ñqï yêfi¯ófl Á|ü»\≈£î ùde #˚j÷· \˙, yê]øÏ kÕúsTTøÏ ‘·–q Á>±e÷ìøÏ düV‰ü j·T+
#˚jT· &É+ e\q Ä Á>±eT+ n_eè~∆ #Ó+<äT‘·T+<äì #Ó|Œü &É+ »]–+~. <˚e⁄ì ù|s¡T‘√ >∑T&ç˝Àì sê‹
$Á>∑V‰ü \≈£î ã+>±s¡+, yÓ+&ç ñ|üj÷Ó –+#·≥+ dü]ø±<äì <ëìøÏ ã<äT\T>± ø=ìï Á>±e÷\ n_Ûeè~∆ø¬ ’
Ä <Ûqä + yÓ∫ÃùdÔ n+‘·ø+£ fÒ $\TyÓq’ yÓTT≈£îÿã&ç <˚e⁄ìøÏ y˚s=ø£{Ï ñ+&É<ìä ªe÷qeùdy˚ ` e÷<Ûeä ùdeµ
nì #Ó|Œü &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ªn&É$ |ü⁄e⁄«µ á ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ Äj·÷∫‘·+ ns¡TD≈£îe÷]. á ø£<˝ä∏ À –]»qT\ eT÷&ÛÉ
qeTàø±\e\¢ ˇø£ ne÷àsTT ì+&ÉTÁbÕD+ b˛e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. &√˝≤u® nø£ÿ Vü‰sTT>±, Äq+<ä+>±
‹s¡T>∑T‘·T+&˚<˙ä , n˝≤+{Ï ne÷àsTTì eT÷&ÛqÉ eTàø±\ e\q –]»qT\ kÕ+Á|ü<ëj·÷\ Á|üø±s¡+
y˚dqæ $‘·HÔ ê\T yÓTT\e˝Ò<ìä nee÷ì+#·&+É ‘√ &√˝≤u® nø£ÿ Ä‘·àVü≤‘·´≈£î <ë]rdæ+~.
ªªÄ –]»qT\ Ä#ês¡+ Á|üø±s¡+ uÛ≤Á<ä|<ü ä ne÷yêdü´ ‘·sT¡ yê‘· ô|∞¢&TÉ e∫Ãq Ä&É|\æ \¢ +‘ê
eT{Ϻ |üfi≤fl\˝À >√<ÛTä eT\T y˚dæ yê{Ïì eT{Ï‘º √ ì+|æ |üP» #˚j÷· *. Ä ‘·sT¡ yê‘· yê{Ïì ‘·+&Ü
eT<Û´ä ˝À y˚dæ n\+ø£]+∫q |ü+~]ô|’ ô|{≤º*. Á|ü‹ s√p ne÷àj·T\T yê] yê] eT{Ϻ |üfi≤fl\ô|’
˙fi¯ófl ø±bÕ&ÉT‘·÷ ñ+&Ü*. yê{Ï˝À ñqï >√<ÛTä eTT\T <ädsü ê Hê{ÏøÏ yÓTT\¬ø‘êÔ*. n˝≤ me]
>√<ÛTä eT˝…H’ ê yÓTT\¬ø‘·øÔ £ b˛‘˚ Ä ne÷àsTT #Ó&bç ˛sTTq≥T¢ uÛ≤$kÕÔsT¡ . ÄyÓT≈£î ô|[fl ø±e&É+ ø£w+ºü .µµ
(áHê&ÉT : 26 |òÁæ ãe] 2012 : 20)
>√<ÛTä eT –+»\T yÓTT\¬ø‘·øÔ b£ ˛e≥+‘√ ∫es¡≈î£ ÄyÓT Ä‘·àVü‰‘·´ #˚dTü ≈£î+≥T+~. –]»qT\
#ê<äd|Ôü ⁄ü eT÷&ÛqÉ eTàø±\≈£î Á|ü‘´· ø£å ì<äsÙ¡ q+>± á ø£<qä∏ T #Ó|Œü &É+ »]–+~.
4.4.1.1. <äTu≤sTT H˚|<ü ´ä∏ +
<äTu≤sTTøÏ |üqT\ø√dü+ yÓ[fl nø£ÿ&É yês¡T |ü&TÉ ‘·Tqï n>∑#ê≥¢qT <äTu≤sTT ÁbÕ+‘·+˝À ≈£L©\
u≤<Û\ä qT ø£<\ä∏ ˝À ‘Ó\|ü&+É »]–+~.
ªªEy˚TàøÏsê‘YyT˚ µµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ô|~›+{Ï nXÀø˘≈î£ e÷sY. Ç+<äT˝À <äTu≤jYTøÏ |üqT\ø√dü+
yÓ[flq e\dü ≈£L©\T |ü&TÉ ‘·Tqï u≤<Û\ä T ` n+fÒ ‘·qT |ü⁄{Ϻ ô|]–q Á|ü<X˚ Êìï, ã+<ÛTä »Hêìï
$&ç∫ô|{Ϻ bı≥º #˚‘|· ≥ü Tº≈î£ ì |üìø√dü+ nø£ÿ&É yês¡T |ü&˚ Çã“+<äT\qT áø£<˝ä∏ À $e]+#·≥+
»]–+~.
 154

ªªn~ >∑Ts¡T≈Ô î£ eùdÔ Ç|üŒ{Ïø° eDT≈£î |ü⁄&ÉT‘·T+~ kÕsY....ø£≥Tºã≥º\‘√ s¬ +&˚ s¬ +&ÉT ˙fi¯fl
d”kÕ\‘√ m&Ü]˝À Çs¡y’Ó >∑+≥\T q&ç#êqT. y˚T+ |ü~eT+~$T ãj·T\T <˚]‘˚ ◊<äT>∑Ts¡T e÷Á‘·yT˚
u≤s¡s¶ ≈Y î£ #˚sT¡ ≈£îHêï+. $T>∑‘ê ◊<äT>∑Ts¡T <ë]˝ÀH˚ #·∫Ãb˛sTT+Á&ÉT. rsê ÇqT|üø+£ #Ó <ë≥uÀ‘·T+fÒ
nø£ÿ&ç b˛©düT\T ø±\TŒ\T »]|æ+Á&ÉT. eTT>∑sZ +¡ e÷Á‘·+ yÓqøÏÿ |üsT¡ >¬ ‘·TøÔ =∫Ãq+. n+<äT˝À Ç<ä]› y˚T
$T–*q+....µ. Ä uÛj Ñ T· + ‘ê\÷≈£î eDT≈£î |ü⁄{Ïqº ≥Tº+~, ø£Då + Ä– >=+‘·T düe]+#·T≈£îì #Ó|Œü ≥+
yÓTT<ä\T ô|{≤º&TÉ X¯+ø£sµY µ. (Ä+Á<ÛCä À´‹ : 5 &çôd+ãsY 2012 : 5)
á ø£<˝ä∏ À <äTu≤jYT qT+&ç eTdüÿ{ŸøÏ |üìø√dü+ yÓ[flq yê]ô|’ u≤s¡s¶ ˝Y À b˛©düT\T ø±\TŒ\T
»s¡|&ü +É ‘·TbÕø° >∑T+&ÉT¢ ‘·–*qyês¡T nø£ÿ&çøø£ ÿ£ &˚ #·ìb˛e≥+ »]–+~. Á|üyêkÕ+Á<ÛTä \ ø£cÕº\qT
á ø£<˝ä∏ À s¡#s· TT‘· $e]+#·&+É »]–+~.
4.4.2. ø±\+
dü˝ú ≤ìï ìπs•› +∫q+‘· düT\uÛ+Ñ >± ø±˝≤ìï #Ó|Œü ˝Ò+. ø±˝≤ìï K∫Ñ·+>± ìs¡sí TT+#·≥+ #ê˝≤
ø£w+ºü . ˇø£ s¡ø+£ >± M\Tø±<äH˚ #ÓbÕŒ*. düTe÷s¡T>± ` <ä]<ë|ü⁄>± nì #Ó|ðü ø√e\dæ+<˚ ø±˙ Ç<˚
|ò˝ü ≤Hê nì K∫Ñ·+>± ìs¡sí TT+#·≥+ M\Tø±<äT. n˝≤ ∫Á‹+#·≥+ m+‘· Á|ü‹uÛÑ ø£*–q s¡#s· TT‘·ø¬ H’ ê
M\Tø±<äT.á ø±\ ìs¡j í T· + qe\˝À »]–q+‘· $düèÔ ‘·+>± ø£<˝ä∏ À »s¡><∑ Tä . Bìe\q ≈£L&Ü øÏw¢ ‘ºü ·
@s¡Œ&ç ñ+&Ée#·TÃ.
M{ÏøÏ dü+ã+~+∫q ø£<\ä∏ qT øÏ+<ä ‘Ó*j·TCÒjT· &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ª‘·s‘¡ s· ê\ ø£D‘·s+¡ µ ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ leT‹ eT+<Ûë uÛ≤qTeT‹. Ç+<äT˝À Áø°.X¯. 3333
dü+e‘·‡s¡+ Hê{Ï |ü]dæ‹ú ì s¡#s· TTÁ‹ eTT+<äT>± Ç˝≤ }Væ≤+#ês¡T. <ëH˚ï á }Vü‰ ø£\Œq ø£<˝ä∏ À
‘Ó*j·T #˚jT· ≥+ »]–+~. sêuÀj˚T ø±\+˝À ≈£Ls¡>±j·T\ ôdE ’ e÷s¡TŒ sêe≥+, eTìwæ ãs¡Te⁄qT
ã{Ϻ ÄVü‰sêìï rdüT≈£î+{≤&É˙, ôVA$TjÓ÷|ü‹ d”kÕ˝À¢ eT+#·T˙fi¯ófl Á‘ê>∑T‘ês¡˙, #Ó≥T¢ ‘·–bZ ˛sTT
yê‘êes¡D e÷s¡TŒ\≈£î nqT>∑TD+>± Äøχ»Hé dæ*+&ÉsT¡ ¢ yê&˚ |ü]dæ‹ú @s¡Œ&ÉT‘·T+<äì bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î
‘Ó*j·TCÒjT· ≥+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ªªp.Ábı |ü+&ç‘Y n–ïe÷|üø£ <äfi+¯ ˝À |üì#˚kÕÔ&TÉ . Á|ü|+ü #·+˝À #Ó≥÷¢, ˙fi¯Sfl u≤>±
‘·–bZ ˛e≥+‘√ eT+≥\T m≈£îÿyÓ’ b˛j·÷sTT. @ s¬ +&ÉT #Óøÿ£ |ü⁄\¢\T ‘·–*Hê ì|üð e#˚Ãk˛Ô+Ô ~. <ë+‘√
M~Ûø√ n–ïe÷|üø<£ fiä +¯ yêfi¯ófl ø±s¡“Hé&Ä’Ó ø¬ ‡’ &é dæ*+&ÉsT¡ ¢ |ü≥Tº≈î£ ì s¬ &ç>± ñ+&Ü*....kÂs¡Xø¯ ‘ÔÏ √ q&ç#˚
yê´qT˝À¢ ø±s¡“Hé&Ä’Ó ø¬ ‡’ &é øπ MT Çã“+~ ˝Ò<Tä ... >±*˝À dü>+∑ XÊ‘·+ ô|>’ ± n<˚. n+<äTøπ Á|ür ˇø£ÿs¡÷
 155

∫qï é dæ*+&És좡 M|ü⁄øÏ ø£≥Tº≈î£ ì yÓfi≤ÔsT¡ . u…{’ ø¬Ï [¢q|ü⁄Œ&É˝≤¢µµ. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 12 Ä>∑wßü º 2012 :
19)
sêuÀe⁄ ø±\+˝À #Ó≥T¢ n+‘·]+∫ b˛e≥+ e\¢ Äøχ»Hé \_Û+#·ø£ Á|ü‹ ˇø£ÿs¡T Äøχ»Hé
dæ*+&Ésq¢¡ ÷ yê&ÉT‘ês¡ì ø£<˝ä∏ À s¡#s· TTÁ‹ ‘Ó*j·TCÒjT· &ÉyTÓ qÆ ~.
ªø£fi≤´DeTdüTµÔ ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ ø=*bÕø£ s¡e÷eTDÏ. Ç+<äT˝À >ö] Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘·. á ø£<˝ä∏ À
>ö] ‘·q ô|[¢#÷· |ü⁄\ì ˇø£ <äTø±D+˝À ô|≥Tº≈î£ +≥T+~. e∫Ãq es¡Tì Ä˝À#·q\T áyÓT Ä˝À#·q\T
ø£*dæq ‘·sT¡ yê‘· ‘·eT ô|<ä\› ≈£î $wüjT· + ‘Ó*j·T#˚dTü +Ô ~. ø±˙ >ö] Ä˝À#·q\T ô|+&ç ø¢ =&ÉT≈£î q#·Ãø£
yÓ[flb˛‘ê&ÉT. ‘·sT¡ yê‘· eT∞fl >ö] ‘·q Ä˝À#·q\˙ï ø£*dæq øöwæøq˘ T ô|+&ç¢ #˚dTü ø√yê\ì nqT≈£î+≥T+~.
n~≈£L&Ü #ê˝≤ ìsê&É+ãs¡+>± #˚dTü ø√yê\ì ‘·eT ìs¡j í ÷· ìï >ö] ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\≈£î øÏx~ $<Û+ä >±
#ÓãT‘·T+~.
ªªnqïj·T´ ô|+&çø¢ Ï Ç+{À¢ uÀ˝…&TÉ Ks¡Ã nsTT´+~. ø√&É*øÏ ô|{Ïqº ø=~› ã+>±s¡+, ã≥º\÷,
>∑èVü≤Á|üyX˚ +¯ ‘·sT¡ yê‘· Ç∫Ãq $+<äT, #·T{≤º\ø°, |üø±ÿ\ø° $j·÷´\yê]ø° ô|{Ïqº ã≥º\÷......Ç˝≤
Ks¡Tà ‘·&dç æ yÓ÷ô|&Ó+’ ~. $+<äT |òTü q+>± Ç#êÃeTqï e÷≥ ‘·|Œü , Ç+πø+ $T>∑\˝Ò<Tä . nqïj·T´ ô|[¢qÔ
@&Ü~πø Hêqï>±]øÏ Vü‰sYº Ä|üsπ wüHé #ÓjT· ´e\dæ e∫Ã+~. ô|ø’ Ï y˚TeT+‘ê u≤>± ø£ì|ædTü HÔ êï, eT<Û´ä
‘·s>¡ ‹∑ J$‘·+ ˝À|ü\+‘ê &=˝Ò¢ . Ç˝≤+{Ï |ü]dæ‘ú T· ˝À¢ eT∞fl Hê ô|fi¯fl n+fÒ Hê≈£î #ê˝≤ uÛj
Ñ T· +>±
ñ+~. ø±˙ >¬ öØ‘√ e÷{≤¢&Üø£ Hê≈£î <ë] ø£ì|æ+∫+~. y˚T+ Ç<äs› +¡ ˇø£ ìs¡j í ÷· ìe#êÃ+. y˚TeTT
ô|+&ç¢ #˚dTü ≈£î+{≤+ ` nB #ê˝≤ kÕ<Ûës¡D+>±. y˚T+ ø√πs~ ˇø£ÿfÒ. Äs¡T HÓ\\T >∑&TÉ e⁄ ø±yê* e÷
ô|[¢ø.Ï y˚T ñ+&ÉuÀj˚T Ç+{Ïø° ø±|ü⁄sêìøÏ ø=quÀj˚T Ç+{Ï kÕe÷q¢ø° ø=+‘· bı<äT|ü⁄ #˚dæ <ë#ê*
nqT≈£î+≥THêï+ á Ks¡TÃ\˙ï e÷y˚µµ. (áHê&ÉT : 24 pHé 2012 : 20)
eT<Û´ä ‘·s>¡ ‹∑ ≈£î≥T+ã+˝Àì Á|ü»\T ‘·eT |æ\\¢ $yêVü‰\T |òTü q+>± #˚jT· ≥+ ø√dü+ ‘·eT≈£îqï
ø=<√› >=b˛Œ ÄdüT\Ô ì neTà≥+, Ç‘·sT¡ \ <ä>sZ∑ ¡ n|ü⁄Œ\T #˚jT· &É+ Á|üdTü ‘Ô · düe÷»+˝À ø£qã&ÉT‘·T+~.
M{Ïe\q ≈£î≥T+u≤\˝À Ä]úø|£ sü y¡ TÓ qÆ Çã“+<äT\T @s¡Œ&ÉT‘êsTTì á ø£<ä∏ <ë«sê ‘Ó\|ü&+É »]–+~.
n˝≤+{Ï |ü]dæ‹ú sê≈£L&É˙ >öØ,øö•ø˘\ bÕÁ‘·\ <ë«sê Á|üdTü ‘Ô ø· ±\+˝À ô|+&çfi¢ ó¯ fl ìsê&Û+É uÛsÑ +¡ >±
»s¡T|ü⁄ø√yê\ì s¡#s· TTÁ‹ bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ‘Ó*j·TCÒjT· &É »]–+~.
 156

4.5. o]¸ø£
ø£<qä∏ T #·÷&É>±H˚ bÕsƒ≈¡ î£ \qT Äø£]¸+#˚~ o]¸ø.£ Ç+<äT˝À ñqï X¯øÔÏ bÕsƒ≈¡ î£ &çì ø£<ä∏ #·~y˚˝≤
#˚dTü +Ô ~. s¡#s· TT‘· mqTï≈£îqï edüTeÔ ⁄, ‘·qT #Ó|Œü <ä\T#·T≈£îqï n+X¯eTT, ‘êqT kÕ~Û+#·<\ä TÃ≈£îqï
\ø£´å eTT yÓTT<ä˝q’… e˙ï á o]¸ø˝£ ÀH˚ ø£ì|æ+#ê*. n+<äTøπ o]¸ø£ ø√dü+ s¡#s· TT‘· m+‘√ Ä˝À∫+∫
Bìì ìs¡sí TTkÕÔ&TÉ . á o]¸ø£ nH˚ø£ $<Ûë\T>± ø£ì|ædTü +Ô ~. Bìì eTT+<äT>± á øÏ+~ $<Û+ä >±
$e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
4.5.1.1. bÕÁ‘·≈î£ dü+ã+~Û+∫q o]¸ø£
4.5.1.1.1. bÕÁ‘· ù|s¡T‘√ ñqï o]¸ø£
o]¸øq£ T ìs¡sí TT+#˚≥|üð&ÉT ˇø£ bÕÁ‘· ù|s¡TMT<äH√, ˝Òø£ <ëì düs«¡ HêeT+‘√H√ dü÷∫düT+Ô {≤s¡T.
bÕÁ‘·ô|’ s¡#s· TT‘· s¡#s· TTÁ‹ >∑\ n_Ûe÷q+ MT<ä Ä<ës¡|&ü ç o]¸ø\£ T ñ+{≤sTT. Ç˝≤ ù|s¡T ô|≥º&+É
e\q ø£<+ä∏ ‘ê Ä bÕÁ‘· #·TfÒº n\T¢≈î£ b˛‘·Tqï<äì Á>∑V≤æ +#·e#·TÃ. Ç˝≤+{Ï yê{ÏøÏ ñ<ëVü≤s¡D>± øÏ+~
ø£<\ä∏ o]¸ø\£ qT #Ó|Œü &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ªªbÕ\eTà....!µµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· &܈ˆ ∫+‘·ø+Ï ~ lìyêdüsêe⁄. á ø£<˝ä∏ À Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘· ô|&’ ‘ç *· .¢
ej·TdüT≈£î sê>±H˚ n|üŒ\ qs¡d‘ü √ $yêVü≤+ »s¡T>∑T‘·T+~. á Ç<ä]› <ä+|ü‘T· \≈£î |ü~eT+~ |æ\\¢ T
|ü⁄&ÉT‘ês¡T.á ô|&’ ‘ç *· ø¢ Ï bÕ\T u≤>± |ü⁄wüÿ\+>± ñ+&˚$. n<˚ }]˝Àì ø£sT¡ D+ ø√&É\T ø±y˚TX¯«]øÏ
ø=&ÉT≈£î |ü⁄&ÉT‘ê&ÉT.Ä u≤ãT≈£î b˛‘·bÕ\T b˛ùdÔ |ü&eÉ ⁄. n˝≤π> dü÷ÿ˝Ÿ e÷wüsº Y ø£Hêïsêe⁄ ≈£L‘·Ts¡T
Á|üMT\≈£î, øÏsêD≤ø=≥Tº d”‘j · T· ´ eTqesê*øÏ, ø±+Á{≤ø£sº T¡ bÕs¡«rX¯+ y˚Tq\T¢&øç ,Ï ø£Ás¡\ &çb˛ >∑eÁsêE
_&É≈¶ î£ Ç˝≤ #ê˝≤ eT+~øÏ ‘·q bÕ*∫à bÕ\eTà>± ù|s¡T e÷s¡&+É »s¡T>∑T‘·T+~. bÕ\eTà e´øÏ‘Ô «· +
Ç‘·sT¡ \≈£î düV≤ü j·T|ü&TÉ ≥ e\q bÕ\eTà #·TfÒº ø£<ä∏ ‹s¡T>∑T‘·T+~. ø±ã{Ϻ á ø£<ä∏ bÕÁ‘· ù|s¡T‘√ ñqï
o]¸ø≈£ î£ ñ<ëVü≤s¡D.
ªeTVæ≤‘·µ ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ kÕe÷q´. Ç+<äT˝À Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘· eTVæ≤‘·. ã+<ÛTä e⁄\T ˇø£s√E
u≤>± &ÉãT“, |ü\T≈£îã&ç ñqï dü+ã+<Ûëìï #·÷|æùdÔ eTVæ≤‘· ô|+&ç¢ #˚kÕÔsT¡ . Ä ‘·sT¡ yê‘· n‘êÔ]+{Ï
ø¬ [flq eTVæ≤‘·≈î£ @MT ‘√#·<Tä . n+‘ê ø=‘·Ô yês¡T, <ëìøÏ ‘√&ÉT n‘·Ô b˛s¡T m≈£îÿe ne⁄‘·T+~. Ç≥T
uÛsÑ Ô¡ qs¡øj
£ ÷· ‘·q ô|&ÉT‘ê&ÉT. yêfi¯ófl ô|fÒº u≤<Û\ä T uÛ]Ñ +#·˝øÒ £ |ü⁄{Ï+º {ÏøÏ yÓfió¯ ‘·T+~. ø=ìï s√E\
‘·sT¡ yê‘· yÓT{Ïìº +{Ïyês¡T e∫à |æ\TkÕÔsT¡ . eTVæ≤‘· yêfi¯fl Hêqï e÷Á‘·+ mes¡T e∫à |ü+|æ+#·eTHêï
|ü+|æ+#·&TÉ . ∫e]øÏ yê] n‘·Ô #·ìb˛sTT+<äì #Ó|Œü ≥+‘√ ‹]– nø£ÿ&çøÏ yÓfió¯ fl‘T· +~. Ä ‘·sT¡ yê‘·
eTVæ≤‘· Ä&É|&ü TÉ #·T\T e∫à eTVæ≤‘· Hêqï≈£î dü]#› |Ó Œæ eTVæ≤‘·qT nø£ÿ&˚ ñ+#·T‘ês¡T. ø±˙ j·T<Ûë
 157

Á|üø±s¡+ uÛsÑ Ô¡ ∫Á‘· Væ≤+dü\T yÓTT<ä\e⁄‘êsTT. sêø£‘å ‘· «· +>± Á|üe]+∫ eTVæ≤‘·qT ‘·q uÛsÑ Ô¡ #·+ù|kÕÔ&TÉ .
eTVæ≤‘· Hêqï n\T¢&ôç |’ øπ düTô|{Ϻ ‘·q _&É≈¶ î£ »]–q nHê´j·T+ Ç+¬øe]ø° »s¡T>∑≈L£ &É<ìä u≤<Û|ä &ü TÉ ‘ê&ÉT.
á ø£<ä∏ n+‘ê ˇø£ ªeTVæ≤‘·µ nqTù|s¡T #·T≥÷ºH˚ ‹s¡T>∑T‘·T+~. ø±ã{Ϻ á o]¸ø≈£ î£ eTVæ≤‘· nì ù|s¡T
ô|≥º&+É »]–+~.
ªªãT*¢ düTã“\øÏàå µµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· m+.yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡sêe⁄. Ç+<äT˝À ªdüTã“\øÏàå µ nqT ∫qï bÕ|ü≈î£
yêfi¯fl HêqeTà bÕ≥\T H˚]Œdü÷Ô ñ+≥T+~. düTã“\øÏàå ì yêfi¯fl Hêqï sê|òTü e⁄\T ˇø£ ø±s=Œπs{Ÿ dü÷ÿ˝Ÿ˝À
#˚]ŒkÕÔ&TÉ . nø£ÿ&É ≈£L&É bÕ≥\T bÕ&ÉT‘·T+fÒ {°#s· Y ø=&ÉT‘·T+~. <ëì‘√ sê|òTü e⁄\T Ä dü÷ÿ˝Ÿ e÷ì|ækÕÔ&TÉ .
bÕ|ü ø√]ø£ y˚Ts¡≈î£ sê|òTü e⁄\T ‘·q ‘·*¢ <ä>sZ∑ ¡ bÕ≥\T H˚]Œ+#·≥+, n|üð&É|ðü &ÉT bÕ≥\ b˛{°\≈£î
rdüTø¬ fi¯fl≥+ #˚ùdyê&ÉT. n˝≤ ∫qï∫qï eTT<äT› |ü\T≈£î\‘√ bÕ≥\T bÕ&ÉT‘·T+fÒ, $ì eTT#·Ã≥ |ü&ç
ˇø£s√E dæø+Ï Á<ëu≤<é ô|sπ &é Á>ö+&ÉT˝À \ø£å >∑fi≤s¡Ãq˝À bÕ˝§ZH˚ neø±X¯+ edüT+Ô ~. eTs¡Tdü{Ï s√E
ñ<äj÷· H˚ï {°M˝À yês¡T bÕ&çq bÕ≥\T #·÷∫ Äq+<ä|&ü TÉ ‘ês¡T. Ç˝≤ ø£<+ä∏ ‘ê düTã“\øÏàå #·T≥÷º
‹]–+~. ø±ã{Ϻ ªãT*¢ düTã“\øÏàå µ nH˚ o]¸øq£ T á ø£<≈ä∏ î£ ô|≥º&+É »]–+~.
4.5.1.2. bÕÁ‘· dü«uÛ≤yêìøÏ dü+ã+~Û+∫q o]¸ø£
á $uÛ≤>∑+˝À bÕÁ‘·\ dü«uÛ≤e+, yê] Ä˝À#·q\T n+‘·s‘Z¡ · $wüj÷· \qT, Ç‘·s¡ bÕÁ‘·\ô|’
n_ÛÁbÕj·÷\qT yÓTT<ä\>∑T n+XÊ\qT Ä<Ûës¡+ #˚dTü ø=ì s¡#s· TT‘· ø£<≈ä∏ î£ ù|s¡T ô|&É‘ê&ÉT. á n+XÊ˝Ò
ø£<≈ä∏ î£ eT÷\yÓTÆ ø£ì|ækÕÔsTT. ˇø√ÿkÕ] Ç$ s¡#s· TT‘· n_ÛÁbÕj·T+ nsTT ñ+&É{≤ìøÏ ≈£L&É neø±X¯+
ñ+≥T+~. Ç˝≤+{Ï o]¸ø\£ T ø£*–q ø£<\ä∏ qT øÏ+<ä $e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ªÄ ˇø£ÿs¡+ eTqy˚T nsTT‘˚...!µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ø¬ .¬ø. s¡|Tüò Tq+<äHµé . Ç+<äT˝À n#·T´‘·sêeTj·T´
ˇø£ õ˝≤¢ |ü]wü‘Y dü÷ÿ˝Ÿ˝À >∑Te÷kÕÔ>± |üì#˚dæ ]f…sÆ ¶Y ne⁄‘ê&ÉT. Ç‘·ìøÏ Ç<äs› T¡ ø=&ÉT≈£î\T. eTH√CŸ,
n_Ûõ‘Y. Ms¡T ñ+&˚ }]˝À s√&ÉT¶ >∑T+‘·\T|ü&ç yêVü≤q <ës¡T\≈£î, Ä #·T≥Tº |üøÿ£ \ Á|ü»\≈£î Çã“+~
ø£\T>∑≥+‘√ n#·T´‘·sêeTj·T´ Ä s√&ÉT≈¶ î£ n&É+¶ >± ≈£Ls¡TÃì <Ûsä êï #˚kÕÔ&TÉ . BìøÏ MT&çj÷· düb˛s¡Tº
≈£L&É bı+<äT‘ê&ÉT. Bìï #·÷dæ ‘·q ø=&ÉT≈£î n_Ûõ‘Y ‘·q ‘·*‘¢ √ Hêqï¬ø+<äT≈£î Ç˝≤+{Ï $wüj÷· \T
Ç+{À¢ |ü&ç e⁄+&Éø£ n+≥÷ ‘·*‘¢ √ >=&Ée |ü&TÉ ‘ê&ÉT. Ç˝≤ n‘·&TÉ Á|üC≤ ø±s¡´Áø£e÷\T #˚kÕÔ&TÉ .
eTqø√dü+ mes√ ekÕÔsì¡ m<äTs¡T #·÷&É≥+ m+<äT≈£î! ªªÄ mes√ ˇø£ÿs¡T eTqy˚T m+<äT≈£î ø±≈£L&É<Tä µµ
nì düe÷»+ |ü≥¢ ‘·q≈£îqï u≤<Û´ä ‘·ì >∑Ts¡T#Ô k˚ ÕÔ&TÉ . ø±ã{Ϻ Ç~ dü«uÛ≤eeTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q o]¸ø>£ ±
$e]+#·&+É »]–+~.
 158

ªneTൠá ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ &܈ˆ#Ó+>∑\« sêeT\øÏàå . á ø£<˝ä∏ À \øÏàå ‘·q ‘·*¢ >=|üŒ<äHêìï
>∑T]+∫ ‘Ó*j·TCÒdTü +Ô ~. ‘·q ‘·+Á&ç J‘·+ #ê\ø£b˛‘˚ ªneT൵ $düsÔ T¡ ¢ ≈£î≥º≥+, ≈£î≥Tº$TwüHé ≈£î≥Tº≥
e+{Ï |üqT\T #˚ùd<äì, Ç+{À¢ |üqT\˙ï ø£w|ºü &ü ç ≈£î≥T+u≤ìï b˛wæ+∫+<äì #ÓãT‘·T+~. \øÏàå >∑s“¡ e¤ ‹>±
ñ+&ç Á|üd$ü +#·T düeTj·T+˝À #ê˝≤ ùde #˚d+æ <äì mìï ø£cÕº\T e∫ÃHê <Ûs’Ó ´¡ +>± ñ+&Ü\ì #Ó|Œü ≥+,
#·T≥Tº|øü ÿ£ \ Çfi¯˝¢ À¢ @ø±s¡´+ »]–Hê e÷ ªªneT൵ eTT+<äT>± yÓ[fl |ü\Tø£]+#·≥+, |üqT\T #˚jT· ≥+
#˚ùd<äì #ÓãT‘·T+~. Ç˝≤+{Ï ªneTൠ#·ìb˛sTT+<äqï yês¡Ô ‘Ó*dæ \øÏàå ø£˙ï{Ï XÀø£+˝À eTTì–b˛‘·T+~.
‘·q≈£î @ ø£w+ºü e∫ÃHê <Ûs’Ó ´¡ + #Ó|Œæ , z<ës¡Tà neTà Ç|üð&ÉT ˝Ò<ìä u≤<Ûä |ü&TÉ ‘·T+~. á ø£<ä∏ neTà
dü«uÛ≤yêìøÏ dü+ã+<Ûä o]¸ø>£ ± ‘Ó\|ü&+É »]–+~.
4.5.2. edüTdÔ +ü ã+<Ûä o]¸ø£
s¡#s· TT‘· ‘·qT rdüT≈£îqï Ç‹eè‘êÔìøÏ nqT>∑TD+>± o]¸øq£ T ìs¡sí TTdüT+Ô {≤&ÉT. m≈£îÿe>±
edüTÔ |üsy¡ TÓ qÆ o]¸ø˝£ Ò ø£ì|ædTü +Ô {≤sTT. $T–*q yê{ÏøÏ Bì ‘·sT¡ yê‘· kÕúqy˚T. Ç˝≤+{Ï edüTdÔ +ü ã+<Ûä
o]¸ø\£ Tqï ø£<\ä∏ T øÏ+<ä ‘Ó*j·TCÒjT· &ÉyTÓ qÆ ~.
ª|ü]Vü‰s¡+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· >√qT>∑T+≥ eTTs¡∞ø£èwü.í á ø£<˝ä∏ À q+<ä÷ ∫qï ej·TdüT‡˝À
u≤u≤sTT Ç+{À¢ ñ+&ç #·<Tä e⁄≈£îH˚yê&ÉT. Ç+{À¢ n+<ä]˙ ÄbÕ´j·T+>± |ü\Tø£]+#˚ yê&ÉT. ‘·sT¡ yê‘·
ø=+‘·ø±\+ ô|’ #·<Tä e⁄\ ø√dü+ u≤u≤sTTøÏ <ä÷s¡+ ne⁄‘ê&ÉT. ‘·sT¡ yê‘· q+<ä÷≈£î ÁXÊeDÏ‘√ $yêVü≤+
»s¡T>∑T‘·T+~. ô|[fl nsTTq ‘·sT¡ yê‘· ã+<ÛTä e⁄\≈£î <ä÷s¡+>± ñ+{≤&ÉT. q+<ä÷≈£î ‘·q ∫qï|üð&ÉT
u≤u≤jYT ã+<ÛTä e⁄\‘√ n_Ûe÷q+>± ñ+&Ü\ì n_Ûe÷q+>± #·÷ù|yê]ì <ä÷s¡+ #˚dTü ø√≈£L&É<ìä
#Ó|Œæ q e÷≥\T eT]∫b˛j·÷&ÉT. ‘·sT¡ yê‘· q+<ä÷ ≈£L‘·Ts¡T X¯è‹øÏ ô|[¢øÏ u≤u≤jYT ekÕÔ&TÉ . Ç+<äT˝À
ø£<ä∏ edüTeÔ ⁄≈£î dü+ã+<Û+ä ø£*– ñ+&É&+É »]–+~.
ªcÕ|æ+>¥e÷˝Ÿµ s¡#s· TT‘· m+. düT<Ûëø£s.Y Ç+<äT˝À ø£<≈ä∏ î£ &ÉT— ø£<≈ä∏ î£ ì uÛ≤s¡´, ≈£îe÷¬sÔ dü+<Û´ä
cÕ|æ+>¥øÏ yÓfi≤ÔsT¡ . nø£ÿ&É cÕ|æ+>¥e÷˝Ÿ˝Àì »HêuÛ≤ s¡B› u≤>± ñ+≥T+~. <ëìøÏ ø±s¡D+ Ç˝≤
#ÓbÕŒ&ÉT. ◊<äT øπ J\ bÕe÷sTT˝Ÿ ø=+fÒ eT÷&ÉT øπ J\ bÕe÷sTT˝Ÿ Á|ò” nì s¬ +&ÉT ø=+{≤s¡T. n˝≤
ø£fifl¯ CÀ&ÉT, ùw$+>¥ øÏ{Ÿ, yês¡T |æC≤® ‹q≥+, ≈£L˝ŸÁ&ç+ø˘‡ Á‘ê>∑≥+ ∫e]>± ◊<äTy˚\≈£î ø=+fÒ yÓ{’ Ÿ
uÀs¡T¶ Á|ò” nì #Ó|Œü ≥+‘√ nqedüsy¡ TÓ qÆ edüTeÔ ⁄\˙ï ø=Hêïqì bòÕ´$T©‘√ cÕ|æ+>¥øÏ yÓfiÔ‚ eT>∑yêfi¯fl≈î£
m˝≤+{Ï |ü]dæ‘ú T· ˝…<Tä s¡e⁄‘êjÓ÷ ‘Ó*j·T#˚kÕÔ&TÉ . á ø£<+ä∏ ‘ê cÕ|æ+>¥e÷˝Ÿ˝À edüTeÔ ⁄\ #·T≥÷º ‹]–+~.
ø±ã{Ϻ Bì ù|s¡T cÕ|æ+>¥e÷˝Ÿ>± #ÓbÕŒs¡T. Ç~ edüTÔ o]¸ø≈£ î£ dü+ã+~Û+∫q~>± ‘Ó\Œ&É+ »]–+~.
 159

4.5.3. Á|ürø±‘·àø£ o]¸ø£

s¡#s· TT‘· #Ó|Œü <ä\#·T≈£îqï n+XÊìï H˚sT¡ >± ø±≈£î+&Ü ˇø£ dü+øπ ‘·+ <ë«sê #Ó|Œü &Üìï Á|ürø£
nqe#·TÃqT. #ÓbÕŒ\qT≈£îqï n+XÊìøÏ #Óù|Œ n+XÊìøÏ dü+ã+<Û+ä ñ+&Ü*. Á|ürø£˝À ì>∑÷&ÛyÉ TÓ qÆ
ns¡+ú düŒwüyº TÓ qÆ ns¡+ú s¬ +&É÷ ñ+{≤sTT. Bìï >∑T]+∫ bÕXÊÑ·´ s¡#s· TT‘· ø±sYÿ Ç˝≤ n+{≤&ÉT.
“A symbol is visible and idle sign are emblem of some thought, emotion, emotion

or experience interpreting that can be grasped only by the mind imagination by something

which enters the field of observation”. (T&T Clark: 139)

Á|ürø±‘·àø£‘· ø£*–q ø£<\ä∏ qT ÁøÏ+<ä $e]düTHÔ êïqT.

ª>∑T\ø£sêfi¯óflµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· s¡M+Á<äHê<∏é >∑TeTà&ç. Ç+<äT˝À s¡$ Á|üuTÑÛ ‘·« ;Ûe÷ dü+dü˝ú À
y˚TH˚»sY. Ä dü+dü˝ú À |üì#˚ùd n+<ä]ø° ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ n]j·TsY‡ ekÕÔsTT. Ä &ÉãT“ Ä|òd” Tü ˝Àì
ñ<√´>∑dTü \ú +<äs÷¡ |ü\Ts¡ø±\T>± Ks¡TÃô|&ÉT‘ês¡T. ∫s¡T<√´– s¡eTD e÷Á‘·+ ø±´q‡sY |æ\\¢ øÏ, nHê<Ûä
u≤\\≈£î düV‰ü j·÷ìï #˚kÕÔ&TÉ . s¡eTD uÛ≤s¡´ $XÊ*ì Á|üC≤ùde #˚ùd~. n+>∑ yÓø’ \£ ´+ yê]øÏ n+&É>±
ì\TdüT+Ô ~. ˇø£kÕ] s¡$ ùdïVæ≤‘·T&ÉT ≈£L‘·Ts¡T ø±´q‡sY s√>∑+‘√ ∫øÏ‘‡· bı+<äT‘·T+fÒ #·÷&É{≤ìøÏ
s¡$, n‘·ì uÛ≤s¡´ ÄdüT|üÁ‹øÏ yÓfi‘¯ ês¡T. Ä~yês¡+ e´s¡yú TÓ +Æ ~ nqT≈£î+{≤s¡T.
eTs√kÕ] ‹]– y˚TH˚»sY s¡$, n‘·ì uÛ≤s¡´ bÕsYÿ≈£î yÓfifl¯ >± Ä bÕsYÿ≈£î s¡eTD, $XÊ*ì
<ä+|ü‘T· \T nHê<Ûä |æ\\¢ qT rdüT≈£îì ekÕÔsT¡ . s¡eTD Á|üC≤ùde #˚dTü HÔ êï&Éì #·÷dæ s¡$ ‘·q J$‘êìï
ndüV≤æ ´+#·T≈£î+{≤&ÉT. Ç‘·sT¡ \≈£î ùde #˚jT· ì á Áã‘·T≈£î e´s¡+ú ø£<ë nì nqT≈£î+{≤&ÉT. kÕ{Ï
eTqTwüß\≈£î düV‰ü j·÷ìï #˚jT· ì s¡$ ª>∑T\ø£sêsTTµ‘√ b˛\TÃ≈£î+{≤&ÉT. sêfi¯fl˝≤π> ø=+‘·eT+~ Vü≤è<äj÷· \T
≈£L&Ü #·\q+ ˝Ò≈î£ +&Ü ñ+{≤j·Tì, kÕ«s¡|ú ⁄ü Ä˝À#·q‘√ eTqTwüß\T J$düTHÔ êïs¡H˚ s¡#s· TT‘· #Ó|Œü &É+
»]–+~. ø£qTø£ á ø£<ä∏ ª>∑T\ø£sêfi¯óflµ nH˚ o]¸ø£ Á|ürø£>± ‘Ó\|ü&+É »]–+~.
4.5.4. uÛ≤cÕ|üsy¡ TÓ qÆ o]¸ø£
4.5.4.1. Ä+>∑,¢ XÊÁdü,Ô kÕ+πø‹ø£ dü+ã+<Ûä o]¸ø£
s¡#s· TT‘· ‘êeTT m+#·T≈£îqï edüTeÔ ⁄≈î£ Ä+>∑,¢ XÊÁdü,Ô kÕ+πø‹ø£ o]¸ø£ dü]b˛‘·T+<äì uÛ≤$+∫q|ü⁄&É
ø£<≈ä∏ î£ yê{Ï dü+ã+<Ûä o]¸ø£ ù|s¡TqT ìs¡sí TT+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ªÁøÏ{øÏ ˝£ µŸ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· Ĭøfi¯¢ •eÁ|ükÕ<é. Ç+<äT˝À ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ‘·*ø¢ Ï nHês√>∑´+ e\q ÄdüT|üÁ‹˝À
#˚]Œ+#ê&Éì, ∫es¡≈î£ &Üø£sº T¡ ¢ ÄyÓT |æ]dæ‹ú ªÁøÏ{øÏ ˝£ Ÿµ nì #Ó|Œü &É+‘√ ÄX¯Ãs¡´ b˛sTTq≥T¢ ‘Ó*bÕ&ÉT.
 160

Ä ‘·sT¡ yê‘· Ä e÷≥\‘√ ø£<≈ä∏ î£ &ÉT neTà‘√ ñqï nqTã+<Ûëìï ‘·\#·Tø=ì u≤<Ûä |ü&qç ≥T¢ ‘Ó*bÕs¡T.
n<˚ |ü]dæ‹ú bÕ‹πøfi¯fl ‘·sT¡ yê‘· ø£<≈ä∏ î£ &ÉT n‘·≈Ô î£ Äs√>∑´+ u≤>±˝Òøb£ ˛‘˚ ÄdüT|üÁ‹øÏ yÓ[fl ∫øÏ‘‡·
#˚sTTkÕÔ&TÉ . &Üø£sº Y ãj·T≥≈£î e∫à ªÁøÏ{øÏ ˝£ Ÿµ #ÓãT‘ê&˚y÷Ó qì uÛj
Ñ T· |ü&TÉ ‘·T+{≤&ÉT. &Üø£sº Y #Óù|Œ e÷≥≈£î
‘˚sT¡ ≈£îH˚ X¯øÔÏ ˝Ò<ìä n‘·Ô $wüjT· +˝À n˝≤ ø±≈£L&É<ìä C≤Á>∑‘Ô· |ü&‘É ê&ÉT. ø±ã{Ϻ Ç~ Ä+>∑¢ dü+ã+<Ûä
o]¸ø.£
ªbòÕ<äs‡¡ &˚µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· Hêπ>+Á<ä ø±•. Ç+<äT˝À ø£<≈ä∏ î£ &ç ≈£L‘·Ts¡T dæ] dü÷ÿ˝Ÿ |ò+ü ø£Hå é
ñ+<äì n+<äT≈£î MTs¡T ‘·|Œü ≈£î+&Ü yÓfi≤fl\ì uÛ≤s¡´ uÛsÑ ‘Ô¡ √ #Ó_‘˚ ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ‘·q≈£î |üì e⁄+<äì uÛ≤s¡´H˚
yÓfifl¯ eTì n+{≤&ÉT. Ç~ ªbòÕ<äs‡Y &˚µ n+≥÷ yÓ≥ø±s¡+>± |ü\T≈£î‘·T+~ uÛ≤s¡´. Ä|òd” Tü ˝À ñqï
|üqT\qT e<äT\Tø=ì dæ] ø√dü+ ø£<≈ä∏ î£ &ÉT dü÷ÿ˝ŸøÏ yÓfi‘¯ ê&ÉT. nø£ÿ&É ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\≈£î |æ\\¢ ÇcÕº\≈£î
dü+ã+~Û+∫ |üØø£å ô|&É‘ês¡T. ø£<≈ä∏ î£ ìøÏ Á|ü<eä∏ T ãVüQeT‹ edüT+Ô ~. dæ] Äq+<ëìøÏ ne<ÛTä \T
ñ+&Ée⁄. |æ\\¢ øπ eå ÷ìï Ä˝À∫+#ê\˙ ø£<≈ä∏ î£ &ÉT á ø£<ä∏ <ë«sê ‘Ó*j·T#˚kÕÔ&TÉ . ø±ã{Ϻ Ç~ Ä+>∑¢
dü+ã+<Ûä o]¸ø≈£ î£ $e]+#·&+É »]–+~.
4.6. <äèwæøº √D+
@ edüTeÔ ⁄HÓH’ ê #·÷&É{≤ìøÏ nH˚ø£ ø√D≤\T+{≤sTT. n<˚ $<Û+ä >± ø£<˝ä∏ Àì edüTeÔ ⁄qT
@ ø√D+qT+∫ #˚ùdÔ u≤>∑T+≥T+<√ ‘Ó\TdüT≈£îì s¡#s· TT‘· Äø√D+ qT+∫ ø£<ä∏ #ÓãT‘ê&ÉT. Çø£ÿ&É
ø√D+ n+fÒ ªª@ ø√D+˝À qT+∫ #·÷ùdÔ u≤>∑T+≥T+<√ >∑eTì+∫ Ä ø√D+˝À+∫ #·÷kÕÔ&TÉ . ø£<ë∏
ø£<Hä∏ êìøÏ @s¡Œs¡#T· ≈£îH˚ á ø√D≤H˚ï <äèwæøº √D+, <äèø£Œ<∏+ä (bÕsTT+{Ÿ Ä|òt eP´) n+{≤+. $$<Ûä
bÕÁ‘·\T, |üqT\T, düìïy˚XÊ\T, dü+|òTü ≥q\T ì]∆wyºü TÓ qÆ á <äèø£Œ<∏+ä ˝ÀH˚ yÓ\&¢ ç ne⁄‘êsTTµµ. (b˛s¡+øÏ
<äøDåÏ ≤eT÷]Ô. ø£<ë∏ ìø£ dü«s¡÷|ü dü«uÛ≤yê\T : 280)
ø£<qä∏ T s¡#s· TT‘· <äèwæøº √D+ qT+∫ #ÓbÕŒ˝≤? ˝Òø£ bÕÁ‘·(\) <äèwæøº √D+ qT+∫ #ÓbÕŒ˝≤? ˝Ò<ë
s¡#s· TT‘· ˇø£ bÕÁ‘·>± ñ+≥÷ <ëì <äècÕº´ ø£<ä∏ #ÓbÕŒ˝≤? nH˚~ s¡#s· TT‘· ìs¡sí TT+#·T≈£î+{≤&ÉT.
á <äèwæøº √D≤\qT øÏ+~ $<Û+ä >± $uÛõÑ +#·e#·TÃ.
1. düs«¡ kÕøÏå <äèwæøº √D+ (Á|ü<eä∏ T |ü⁄s¡Twü <äèwæøº √D+)
2. ñ‘·eÔ T |ü⁄s¡Twü <äèwæøº √D+
3. Hê≥ø°jT· <äèwæøº √D+
 161

4.6.1. düs«¡ kÕøÏå <äèwæøº √D+ (Á|ü<eä∏ T |ü⁄s¡Twü <äèwæøº √D+)

düs«¡ kÕøÏå <äèwæøº √D≤ìï s¡#s· TT‘· <äèwæøº √D+ nqe#·TÃ. m+<äTø£+fÒ ø£<qä∏ +‘ê s¡#s· TT‘· dü«j·T+>±
n‘·ì <äèwæøº √D+ qT+#˚ #ÓãT‘ê&ÉT. ø£<˝ä∏ Àì edüTeÔ ⁄, bÕÁ‘·\T eTTqï>∑Tqe˙ï ø£<ä∏ #ÓãT‘·Tqï s¡#s· TT‘·≈î£
‘Ó\TdüT. ø£<˝ä∏ À »]π> Á|ü‹ düìïy˚XÊìï n<äèX¯´+>± ñ+&ç Ç‘·&TÉ #·÷kÕÔ&TÉ . Á|ü‹e÷{≤ Ç‘·qT
$+{≤&ÉT. eT]ø=ìï n+XÊ\qT }Væ≤kÕÔ&TÉ . s¡#s· TT‘· M≥ìï{Ï˙ bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î $e]kÕÔ&TÉ . á #Óù|Œ
$wüjT· +˝À ˇø√ÿkÕ] ø£<˝ä∏ ÀøÏ s¡#s· TT‘· #=s¡ã&ç bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î $e]kÕÔ&TÉ . á #=s¡ã&˚ $<ÛëHêìï
n\‹>± #·÷ù|yês¡T ø=+<äsT¡ , m≈£îÿe>± #·÷ù|yês¡T eT]ø=+<äsT¡ . á yê´U≤´q+ e\q }Vü‰X¯øÔÏ
e\q bÕsƒ≈¡ î£ ìøÏ $düT>∑ì|ædTü +Ô ~. á <äèwæøº √D+˝À s¡#s· TT‘· bÕÁ‘·\qT n‘·&TÉ , ÄyÓT nì dü+uÀ~ÛkÕÔ&TÉ .
n+<äT#˚‘· Bìï ªÁ|ü<eä∏ T |ü⁄s¡Twü <äèwæøº √D+µ nì≈£L&Ü n+{≤s¡T. á <äèwæøº √D+ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·\˝À
ø£ì|ædTü +Ô ~. á <äèwæøº √D+˝À kÕ–q ø=ìï ø£<\ä∏ qT øÏ+<ä $X‚w¢ +æ #·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ªÁ>∑V≤ü D+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· eT÷\+ ôd˝≤à˝≤>∑s\Y ÷´, ‘Ó\T>∑T nqTyê<ä+ s¡+>∑Hê<∏ä sêeT#·+Á<äsêe⁄.
ø£<˝ä∏ À bÕÁ‘·\ Çfi¯ófl mø£ÿ&Óøÿ£ &É ñHêïjÓ÷ yê{Ïì ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT. Ç+<äT˝À ø£<ä∏ Á|ü<eä∏ T |ü⁄s¡Twü
<äèwæøº √D+˝À ñ+≥T+~.
ªªˇø£ Ád”Ô Ç\T¢ ã+&É\ eT<Û´ä uÛ≤>∑+ MT<ä ñ+~. eTs=ø£ ÄyÓT Ç\T¢ ãTs¡<ä >∑T+≥ ˇ&ÉTq¶ ñ+~.
eT÷&Ée ÄyÓT Ç\T¢ ø=+&É n+#·Tq ñ+&ç nø£ÿ&çøÏ mø±ÿ\+fÒ Äj·÷dü+‘√ m>∑XÊ«dü |”˝≤Ã*‡eùdÔ
$T–*qyê] Ç+&ÉT¢ ø=+#·+ düeT‘·T\yÓTqÆ H˚\ô|’ ñHêï n$ ø=+&É≈î£ m+‘· <ä>sZ∑ >¡ ± ñHêïj·T+fÒ
nø£ÿ&É X¯s‘¡ êÿ\+ qT+∫ (ôdô|+º ãsY) nqì‡j˚TwüHé |ü+&ÉT>∑ es¡≈î£ (e÷]Ã) dü÷s√´<äjT· y˚T ø£ì|æ+#˚~
ø±<äTµµ. (yês¡Ô : 30 &çôd+ãsY 2012 : 21)
Ád”\Ô Çfi¯ófl mø£ÿ&É ñHêïjÓ÷, Ä Ç+{Ï #·T≥Tº|øü ÿ£ ÁbÕ+‘ê*ï s¡#s· TT‘· ‘Ó*j·T#˚XÊ&ÉT.
Ä ÁbÕ+‘·+˝À dü÷s√´<äjT· y˚T ñ+&É<ìä bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ‘Ó*j·T#˚kÕÔ&TÉ . ø±ã{Ϻ Ç~ düs«¡ kÕøÏå <äèwæøº √D+≈£î
dü+ã+~Û+∫q~.
ªeT#·Ãµ ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ myéT. <ëøå±j·Tì. ø£<˝ä∏ À s¡TøÏàDÏ bÕÁ‘· dü«uÛ≤yêìï, Ns¡ <=+>∑‘q· +
#˚ùd $<Ûëq+ düs«¡ kÕøÏå <äèwæøº √D≤ìï ø£*– ñ+~.
ªªcÕ|ü⁄˝À yÓ[fl ≈£Ls=Ãì ◊<ës¡T e+<ä˝À¢ Ns¡\T #·$Tø°\$ #·÷|æ+#·eT+~. Ns¡\T ‘Ó∫Ã
#·÷|ædTü HÔ êï&ÉT ùd˝Ÿ‡u≤jYT. s¡TøÏàDÏ ∫es¡>± ≈£Ls¡TÃ+~. cÕ|ü⁄˝À #ê˝≤eT+~ me] dü+<ä&˝ç À yês¡THêïs¡T.
Ç+‘·˝À ùd˝Ÿ‡u≤jYT ôd˝Ÿb˛ò Hé ÁyÓ÷–+~. ˇø£ÿ ì$Twü+ n+≥÷ u…{’ øÏ Ï q&ç#ê&ÉT. n+‘˚ s¡TøÏàDÏ sƒ≈¡ î£ ÿq
 162

n≥÷ Ç≥÷ #·÷dæ Ns¡ #˚‹ø£+<äT≈£î+~. ‘√≥≈£Ls¡ øÏ+<ä ô|fÒdº +æ ~. >∑T+&Ó <ä&<É &ä É ø=≥Tº≈î£ +{À+~.
n\yê≥T ˝Òì |üì @$T{Ï~ ‘·qT @+ #˚k˛Ô+~. ø±˙, ‘·|Œü <äT ‘·«s¡‘«· s¡>± @<√ ˇø£ Ns¡ rdüT≈£îì
_\T¢ #Ó*+¢ ∫ u…≥’ |ü&+ç ~µµ. ( dü÷s¡´ : 27 y˚T 2012 : 19)
s¡TøÏàDÏ Ns¡\ø√dü+ cÕ|ü⁄≈£î yÓfifl¯ &+É , ùd˝Ÿ‡u≤jYT Ns¡\qT #·÷|æ+#·&+É , ôd˝ŸÁyÓ÷– ãj·T{ÏøÏ
yÓfifl¯ &+É , Ns¡eT&ç∫ <=+>∑*+#·&+É , ãj·T≥≈£î yÓfifl¯ &+É Ç˝≤ Á|ü‹ düìïy˚X+¯ ˝À s¡#s· TTÁ‹ #·÷∫q≥T¢
‘·q <äèwæøº √D+ qT+∫ ø£<qä∏ T Áyêj·T&É+ »]–+~. ø±ã{Ϻ Ç~ düs«¡ kÕøÏå <äèwæøº √D≤ìøÏ #Ó+~q~>±
‘Ó\|ü&+É »]–+~.
4.6.2. ñ‘·eÔ T |ü⁄s¡Twü <äèwæøº √D+
á <äèwæøº √D+˝À s¡#s· TT‘· ø£<qä∏ T Á|ü‘´· ø£+å >± #Ó|Œü &ÉT. n+fÒ ˇø£ $<Û+ä >± s¡#s· TT‘· ø£<≈ä∏ î£ &ÉT
ø±&ÉT. ø£<ä∏ #Ó|Œü &ÜqìøÏ Ç+ø=ø£]ï s¡#s· TT‘· mqTï≈£î+{≤&ÉT. ø£<˝ä∏ Àì Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘· <ë«sê >±ì,
nÁ|ü<ëÛ q bÕÁ‘· <ë«sê >±ì ø£<ä∏ #Ó|Œæ kÕÔ&TÉ . ˇø√ÿkÕ] bÕÁ‘·˝Ò ø£<≈ä∏ î£ ìøÏ yê{Ï ø£<qä∏ T #Ó|ðü ≈£î+{≤sTT.
Bìï ã{Ϻ ñ‘·eÔ T |ü⁄s¡Twü <äèwæøº √D≤ìï ÁøÏ+~ $<Û+ä >± $uÛõÑ +#·e#·TÃ.
1. Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘· ø£<ä∏ #Ó|Œü &É+
2. nÁ|ü<ëÛ q bÕÁ‘· ø£<ä∏ #Ó|Œü &É+
3. bÕÁ‘·\T ø£<≈ä∏ î£ ì‘√ ø£<ä∏ #Ó|Œü &É+
á <äèwæøº √D+ ø£*–q ø£<\ä∏ qT øÏ+<ä $e]düTHÔ êïqT.
4.6.2.1. Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘· ø£<ä∏ #Ó|Œü &É+
á <äèwæøº √D+˝À s¡#s· TT‘· ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ø±ø£b˛e#·TÃ. ø£<qä∏ T #Ó|Œü &ÜìøÏ ø£<˝ä∏ Àì ˇø£ Á|ü<ëÛ q
bÕÁ‘·qT mqTï≈£îì <ëì<ë«sê ø£<ä∏ #Ó|Œæ kÕÔ&TÉ . ˇø√ÿkÕ] s¡#s· TT‘· Ä bÕÁ‘·˝À Á|üy•˚ +∫ ø£<ä∏ #Ó|Œü &É+
ø£ì|ædTü +Ô ~. n|üð&ÉT ø£<˝ä∏ Àì n+XÊ\T Ä bÕÁ‘· <äèwæøº √D+ qT+&˚ ø£ì|ækÕÔsTT. ø£<˝ä∏ À ˇø√ÿkÕ]
s¬ +&ÉT eT÷&ÉT ñ‘·eÔ T |ü⁄s¡Twü ø£<Hä∏ ê\T ñ+&É{≤ìøÏ neø±X¯+ ñ+~. ø£<˝ä∏ À mø£ÿ&ÓH’ ê ªH˚qTµ nH˚
Á|üj÷Ó >∑+ ø£ì|æùdÔ <ëìì s¡#s· TT‘· nqTø√≈£î+&Ü Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘· nì Á>∑V≤æ +#ê\ì k˛eT¬s‡{Ÿ e÷yéT
n+{≤&ÉT.
á <äèwæøº √D+ ø£*–q ø£<\ä∏ qT øÏ+<ä $X‚w¢ +æ #·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
 163

ªndü‘√e÷ dü<eZä Tj·Tµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· >∑qïes¡|⁄ü qs¡d+æ Vü≤eT÷]Ô. á ø£<˝ä∏ À s¡#s· TT‘· Á|ü<ëÛ q
bÕÁ‘·<ë«sê ø£<qä∏ T #Ó|Œæ kÕÔ&TÉ . ˇø£ s¡ø+£ >± s¡#s· TT‘· Ä bÕÁ‘·˝À Á|üy•˚ +∫ ø£<qä∏ T #ÓãT‘·THêï&Éì
≈£L&Ü nì|ædTü +Ô ~.
ªªH˚qT s¬ +&ÉT HÓ\\ ÁøÏ‘+· ôV≤’ dü÷ÿ\T ôV≤&Üàwüsº T¡ >± |ü<Mä $s¡eTD #˚XÊqT. dü+e‘·‡s¡+ ÁøÏ‘+·
Hê uÛ≤s¡´ qqTï ˇ+≥]yêìï #˚dæ yÓ[flb˛sTT+~. Ç<äs› T¡ |æ\\¢ ÷ ùd{º Ÿ‡˝À ñHêïs¡T. n+<äTøπ |ü<Mä
$s¡eTD ‘·sê«‘· <˚XÊ≥HêìøÏ ãj·T\T<˚sêqT. ∫qï|üŒ{Ï qT+∫ Hê≈£î >±+BÛ>±] düãs¡à‹ ÄÁX¯e÷ìï
#·÷&Ü\qï ø√]ø£ ñ+~. n~ ÇHêïfi¯fl≈î£ rs¡uÀ‘√+~µµ. (yês¡Ô : 22 »qe] 2012 : 15)
Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘· ]f…sÆ ¶Y ‘·sê«‘· >±+BÛ ÄÁX¯e÷ìøÏ yÓfió¯ ‘·THêïqì, n~ ‘·q ø√]ø£ì bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î
‘Ó\TdüT+Ô ~. bÕÁ‘· eTqdüT˝Àì uÛ≤yê\qT s¡#s· TT‘· ‘Ó*j·T #˚kÕÔ&TÉ . ø±e⁄q á ø£<ä∏ Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘·
<äèwæøº √D≤ìøÏ ñ<ëVü≤s¡D.
ªJ$‘· U…B’ µ eT÷\ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· Vü≤Jsê wü≈L£ sY. ‘Ó\T>∑T nqTyê<ä+ &܈ˆ <˚esêE eTVü‰sêE.
ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ‘·q uÛ≤s¡´‘√ ñqï nqTã+<Ûëìï #ÓãT‘ê&ÉT. Ád”Ô e´øÏ‘Ô «· +, ÁX¯eTqT >∑T]Ô+∫ ø£<≈ä∏ î£ &ÉT n‘·ì
uÛ≤s¡´ >=|üŒ‘·Hêìï ‘Ó*j·T#˚kÕÔ&TÉ .
ªªHê C≤qøÏ yÓ[flb˛sTT @&˚fifl¯ sTT+~. ÄyÓT ã‹øÏ ñqï+‘·ø±\+ @ Á|ü‘´˚ ø£‘· ˝Ò≈î£ +&Ü kÕ<ëd”<ë>±
Áã‹øÏ+~. nD≈£îe‘√ n+<ä] |üqT\T #˚jT· &ÉyT˚ ‘·q J$‘êX¯jT· eTqï≥T¢ #˚d+æ ~. #·ìb˛sTTq
‘·sê«‘· ÄyÓT $\Te u≤>± ‘Ó\Tk˛Ô+~. ndü\T ÄyÓT C≤„|øü +£ ˝Ò≈î£ +&Ü Ç+{À¢ @eT÷\ @ edüTeÔ ⁄
ñ+~. @ |òTü &çjT· .......@s√E.....ñ+~? e÷ Ç+{À¢ J$‘·+ ø£|ðü ≈£îqï n+<äyTÓ qÆ XÊ\Tyê ˝≤+{Ï~.
s¡+>∑Ts¡+>∑T\ n*¢ø\£ &çCq’… T¢ #ê˝≤ >=|üŒ>± ø£ì|æ+∫Hê ˝Àq <ës¡+ eTT&ÉT\T n$ n*¢q yêfi¯fløπ
‘Ó\TkÕÔsTT....µµ. (Á|üC≤X¯øÔÏ :8 »qe] 2012 : 10)
bÕÁ‘· ‘·eT uÛ≤s¡´ >=|üŒ‘·Hêìï ‘Ó\T|ü⁄‘·÷, uÛ≤s¡´ #·ìb˛sTTHê ÄyÓT $\Te ‘Ó*kı∫Ã+<ä˙
u≤<Ûä |ü&TÉ ‘ê&ÉT. Ç+{À¢ @ edüTeÔ ⁄\T mø£ÿ&É ñHêïjÓ÷ ÄyÓTøπ ‘Ó\Tdü˙, Ç+{Ï |üqT\T n˙ï #˚ùd<ä˙,
n‘·ì uÛ≤s¡´qT <ës¡+‘√ b˛˝≤Ã&ÉT. Ç‘·s¡ bÕÁ‘·\˝Àì Ä˝À#·q\qT yê{Ï uÛ≤yê\qT Á>∑V≤æ +∫q≥T¢>±
#Ó|Œü &É+ »]–+~.. ø±e⁄q á ø£<ä∏ ñ‘·eÔ T |ü⁄sT¡ wü Á|ü<ëÛ qbÕÁ‘· <äèwæøº √D≤ìøÏ ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|⁄ü Œø√e#·TÃ.
 164

4.6.2.2. nÁ|ü<ëÛ q bÕÁ‘· ø£<ä∏ #Ó|Œü &É+

á <äèwæøº √D+˝À ø£<ä∏ yÓTT‘·+Ô y˚s=ø£]ô|’ ñ+≥T+~. Ä ø£<qä∏ T yê]‘√ dü+ã+<Û+ä n+‘·>±
˝Òì yê] <ë«sê s¡#s· TT‘· #Ó|Œæ kÕÔ&TÉ . Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘· >=|üŒ‘·Hêìï Ç‘·sT¡ \T #Ó|Œü &É+, ø£<˝ä∏ À »]π>
dü+|òTü ≥q\qT á ø£<≈ä∏ î£ &ÉT #·÷dæ n‘·ì <äèwæøº √D+ qT+&ç Á|ü‹ n+XÊìï #ÓãT‘ê&ÉT.
Ç˝≤+{Ï <äèwæøº √D+ ø£*–q ø£<\ä∏ qT ÁøÏ+<ä $e]düTHÔ êïqT.
ªø£˝≤|æµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· eTqï+ dæ+<ÛTä e÷<ÛTä ]. á ø£<+ä∏ ‘ê ø£˝≤|æ bÕÁ‘·≈î£ dü+ã+~Û+∫q~.
ø£˝≤|æ bÕÁ‘·˝À ‘·q≈£îqï nqTuÛyÑ ê\ >∑T]+∫ ø£<˝ä∏ À nÁ|ü<ëÛ q bÕÁ‘· ø£˝≤|æ ø£<qä∏ +‘ê #ÓãT‘ê&ÉT.
á bÕÁ‘·˝À s¡#s· TT‘· Á|üy•˚ +∫ ø£<qä∏ T #ÓãT‘·THêï&Éì|ædTü +Ô ~. ø£˝≤|æ J$‘·+˝Àì Á|ü‹ dü+|òTü ≥q≈£î
á nÁ|ü<ëÛ q bÕÁ‘· kÕø°uå ÷ÑÛ ‘·+>± ñ+≥T+~. Ç‘·ì <äèwæøº √D+ qT+#˚ ø£<ä∏ yÓTT‘·+Ô ø£ì|ædTü +Ô ~. ø£<˝ä∏ À
<äèwæøº √D+ Ç˝≤ ø£ì|ædTü +Ô ~.
ªªø£˝≤|æøÏ ø=+&É˝ø… ÿ£ &É+ #ê˝≤ Çwü+º . q&ÉT+øÏ ‘ê&ÉT ø£≥Tº≈î£ ì <ëìø√ ∫qï dü+∫ ‘·–*+#·T≈£îì,
C≤s¡≈î£ +&Ü #˚‘T· ˝À¢ ø=+#·+ bÂ&ÉsT¡ b˛düT≈£îì, ˇ&ÉT|ü⁄>± sêfi¯flqT |ü≥Tº≈î£ +≥÷, ã*¢˝≤ ø£˝≤|æ
ø=+&É˝≈… î£ ÿ‘·T+fÒ »q+ H√fi¯ófl ‘ÓsT¡ #·Tø=ì #·÷ùdyêfi¯ófl. ø=+&É˝ø… ÿ£ &É+ m˝≤>√ Hê≈£î H˚]Œ+~. H˚qT,
nqïj·÷´ ∫qï∫qï sêfi¯ófl Hê\T¬>øÏÿ‘˚ ø£˝≤|æ sê‹ø=+&É dü>+∑ møÏÿ yÓqøÏÿ ‹]– #·÷dü÷,Ô sê....sê.....nì
|æ*#˚~. ‘·qøÏ Çs¡y’Ó s¬ +&˚fifl¯ ej·Tdü‡|üð&ÉT ãVüQXÊ Hê≈£î |ü<fi˚ ó¯ fl ñ+{≤j˚TyÓ÷, nsTTHê >±&ÛÉ
ùdïVæ≤‘·T˝≤¢ ‹]π>yêfi¯fl+µµ. (Ä+Á<ÛCä À´‹ : 29 p˝…’ 2012 : 5)
ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ø£˝≤|æ <Ûs’Ó ´¡ kÕVü≤kÕ*ï $e]kÕÔ&TÉ . ø£˝≤|æ J$‘êìï yÓTT‘·+Ô s¡#s· TT‘˚ ‘·q <äèwæøº √D+
qT+∫ ø£<qä∏ T #Ó|Œü &É+ »]–+~. #ÓãT‘ê&ÉT. nÁ|ü<ëÛ q bÕÁ‘·\ <äèwæøº √D+ qT+#˚ ø£<+ä∏ ‘ê ñ+≥T+~.
ø±e⁄q Ç~ ñ‘·eÔ T |ü⁄s¡Twü nÁ|ü<ëÛ q bÕÁ‘· <äèwæøº √D≤ìøÏ ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|Œü e#·TÃ.
ªÇ<˚+ Áù|eTsê u≤ãTµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· Hê¬s<äT\› sêC≤¬s&ç.¶ Ç+<äT˝À Á|ü<ëÛ qbÕÁ‘· $qjYT.
Ç‘·&TÉ n+<ä]‘√ ø£\dæyTÓ \dæ ñ+&˚yê&ÉT. ø£\ŒqqT Áù|$T+∫q|üŒ{ÏqT+&ç n+<ä]‘√ <ä÷s¡+>±
ñ+{≤&ÉT. ∫es¡≈î£ ÄyÓT n‘·ìì Áù|$T+#·˝<Ò ìä #ÓãT‘·T+~. n‘·ì Á|ües¡qÔ qT #·÷∫ ùdïVæ≤‘·T&ÉT
XÊ´yéT $qjYTøÏ Ç‘·sT¡ \ Áù|eTqT #·÷|æ+∫ Áù|eT+fÒ ndüV≤ü ´+ ø£*>π ˝≤ #ÓãT‘ê&ÉT.
ªªMìï #·÷XÊyê....Hêø° Á|ü|+ü #·+‘√ dü+ã+<Û+ä ˝Ò<qä ï≥Tº>± ≈£Ls=Ãì ñHêï&ÉT.....M&çù|s¡T
qMHé.....•Øwü nH˚ ne÷àj·T+fÒ M&çøÏ |æ∫à Áù|eT. Á|ü‹ø£åD+ Ä ne÷àsTT >∑T]+∫
Ä˝À∫+∫......M&ç˝À ñqï eT+∫ Áø°&Üø±s¡Tìï #·+ù|XÊ&ÉT. yê©u≤˝Ÿ b˛{°˝À¢ Á|ü<eä∏ T kÕúq+˝À
 165

ì*∫.....C≤rj·T Áø°&≈É î£ m+|æøj£ ÷· ´&ÉT. •ØwüqT e~* b˛e&ÜìøÏ Çwü+º ˝Òø£ e<äT› nqTø=ì Ç+{Ï
<ä>sπZ∑ ñ+&çb˛j·÷&ÉT.....ø=&ÉT≈£î Á|ües¡qÔ ‘√ $dæ–b˛sTTq Mfi¯fl Hêqï....>∑T+&Ó»ãT“‘√ yÓTTqï
#·ìb˛j·÷&ÉT.....rsê •Øwü≈î£ ◊ \yé j·TT....#Ó|Œü >±H˚ ÄyÓT ‹s¡dÿü ]+∫+~.......n˙ï ø√˝ÀŒsTT
Ç˝≤ eT‹dæ$ú T‘·+ ˝Òì yê&ç˝≤ ‘·j÷· s¡j÷· ´&ÉT. M&ç Ks¡à Ç˝≤ sêdæ ô|{Ï+º ~µµ. (dü÷s¡´ : 21 nø√ºãsY
2012 : 19)
Áù|eT˝À $|ò\ü yÓTqÆ qMHé J$‘êìï n‘·ì |ü]dæ‹ú Ç˝≤ ø±e&ÜìøÏ ø±s¡D≤\qT Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘·
$qjYTøÏ nÁ|ü<ëÛ q bÕÁ‘· XÊ´yéT #ÓãT‘ê&ÉT. á $<Û+ä >± nÁ|ü<ëÛ q bÕÁ‘· Áù|eT˝À $|ò\ü yÓTqÆ yê]ì
$qjYTøÏ #·÷|æ+∫, yê] Áù|eT ø£<\ä∏ qT ‘Ó\|ü&+É »]–+~. á ø£<ä∏ nÁ|ü<ëÛ q bÕÁ‘· <äèwæøº √D+ qT+&ç
q&ç∫q ø£<>ä∏ ± #Ó|ðü ø√e#·TÃ.
ªdü«sê\ esê\Tµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· düsê«uÛ≥Ñ ¢ •esêeTX¯sà¡ . á ø£<˝ä∏ À Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘· <˚e≥j·T´
>∑T]+∫ Ä ø£<≈ä∏ î£ n+‘·>± dü+ã+<Û+ä ˝Òì nf…+&ÉsY ôV≤&ée÷wüsº ≈Y î£ #Ó|Œü &É+‘√ bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î <˚e≥j·T´
>=|üŒ‘·q+ ‘Ó\TdüT+Ô ~. ø±ã{Ϻ á ø£<ä∏ n Á|ü<ëÛ q <äèwæøº √D+ øÏ+<ä rdüTø√e&É+ »]–+~.
ªªn+‘˚ ø±<äT kÕsY, _&Éq¶ T ø£q˝Òø£ uÛ≤s¡´ #·ìb˛sTT+~. n|üŒ≥Tï+∫ ã&˚ Äj·Tq≈£î Á|ü|+ü #·+.
J‘êìï |æ\\¢ øπ Ks¡TÃô|fÒyº ê&ÉT. Á>±≥T´{° &ÉãT“\T eùdÔ á dü\ú + ø=ì ã&ç ø£{+ºÏ #ê&ÉTµµ.
ªªá }s√¢ |ü⁄{Ϻ ô|]–qyêfi¯ófl #ê˝≤eT+~ &Üø£sº ÷¡ ,¢ Ç+»˙s¡÷¢ nj·÷´s¡T kÕsY. yêfiËfle«s¡÷
‘·eT _&É\¶ nø£så êuÛ≤´kÕìøÏ ªu≤düsµ¡ b˛yê\qTø√s¡T kÕsY. <˚e≥j·T´ kÕπs <˚e‘êeT÷]Ô.
nf…+&ÉsY ‘·qàj·T‘·«+>± #ÓãT‘·THêï&ÉT. n‘·ì ø£fifl¯ ˝À ˙fi¯ófl edüTHÔ êï ‘·T&ÉT#·Tø√˝Òì dæ‹ú ˝À
ñHêï&É‘q· Tµµ.(áHê&ÉT: 29 »qe] 2012 : 13)
ø£<˝ä∏ À <˚e≥j·T´ ã&çøÏ (dü÷ÿ\TøÏ) ‘·q J‘êìï Ks¡TÃô|≥º&+É m+‘√eT+~ì &Üø£sº T¡ ,¢ Ç+»˙s¡q¢ T
‘·j÷· s¡T#˚XÊs¡ì, Ä }s√¢ yês¡+<ä]ø° <˚e≥j·T´ Ä<äsÙ¡ +>± ì*#ê&Éì nÁ|ü<ëÛ q bÕÁ‘· <ë«sê s¡#s· TT‘·
<˚e≥j·T´ >=|üŒ‘·Hêìï ‘Ó*j·T#˚kÕÔ&TÉ . ø±ã{Ϻ Bìï ñ‘·eÔ T |ü⁄s¡Twü nÁ|ü<ëÛ q bÕÁ‘· <äèwæøº √D+‘√
q&ç∫q ø£<>ä∏ ± #Ó|Œü e#·TÃ.
4.6.2.3. bÕÁ‘· ø£<≈ä∏ î£ ì‘√ ø£<ä∏ #Ó|Œü &É+
ñ‘·eÔ T |ü⁄s¡Twü <äèwæøº √D+˝À Ç~ eT÷&Ée <äèwæøº √D+. Çø£ÿ&É ø£<ä∏ #Óù|Œ~ ø£<≈ä∏ î£ &˚. ø±˙ ø£<ë∏
edüTeÔ ⁄‘√ Ç‘·ìøÏ m≥Te+{Ï dü+ã+<Û+ä ñ+&É<Tä .
 166

á <äèwæøº √D+ >∑T]+∫ e\¢+bÕ{Ï yÓ+ø£≥düTã“j·T´ Ç˝≤ ‘Ó*j·T#˚XÊs¡T.

ªªeT÷&Ée s¡ø+£ ñ‘·eÔ T |ü⁄sT¡ wü ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ªqeTàø£dTü &ú TÉ µ. Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ nqT≈£îqï≥T¢ ø£<ë∏ +X¯+‘√,
ø£<ë∏ edüTeÔ ⁄‘√ Á|ü‘´· ø£å dü+ã+<Û+ä ñqï bÕÁ‘·\T ø£<≈ä∏ î£ ì‘√ ‘·eT u≤<Û\ä T, ‘·eT >±<Û\ä T #Ó|ðü ≈£î+{≤sTT.
n‘·&TÉ yê{Ïì kÕqTuÛ÷Ñ ‹‘√ $+≥÷ yê] nqTuÛ÷Ñ ‘·T\qT >∑T]+∫ Ä˝À∫düT+Ô {≤&ÉT. Ä Ä˝À#·q\T
ø£<ë∏ edüTeÔ ⁄ MT<ä yê´U≤´q+>± bÕsƒ≈¡ î£ ìøÏ n+<äT‘êsTTµµ. (yÓ+ø£≥düTã“j·T´ e\¢+bÕ{Ï : 2000: 44)
ªs¡øÔ£ dü+ã+<Û+ä µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ø√≥eT]Ô sê<ÛëVæ≤eT_+<äT. M{Ï˝À ø£<≈ä∏ î£ ì n‘·Ô s¡øÔ£ dü+ã+<Ûë\
>∑T]+∫ ø£<≈ä∏ î£ ì‘√ ‘Ó*j·T#˚ùd $<ÛëHêìï bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î s¡#s· TT‘· $e]kÕÔsT¡ .
ªªÁù|eT ñ+&Ü*sê Á|üu÷ÑÛ ....Hê yêfi¯Sfl......Hê s¡ødÔ£ +ü ã+BÛ≈î£ \T nqï eTeTø±s¡+ ñ+&Ü*.
n‘·jÔ T· ´, e÷eTj·T´, e~q, nqïj·T´, ô|<äe› Tà, ô|<äHêqï, ∫Hêïqï, |æìï Ç˝≤+{Ï u≤<Û\ä ˙ï <ä÷s¡+
nsTT‘˚ J$‘·+˝À Çø£ nqTã+<Û+ä , ÄbÕ´j·T‘· nqï |ü<ë\≈£î kÕúq+ mø£ÿ&ÉT+≥T+~? ne˙ï Hê≈£î
nedüs+¡ ˝Ò<Tä nì MT ne÷àHêqï dü+bÕ~+#·T≈£îqï ÄdüT\Ô T ˙≈£î <Ûësê<ä‘+Ô· #˚dæ ô|’ ˝Àø±ìøÏ
yÓ[flb˛j·÷s¡T. qTe⁄« ˙ dü+bÕ<äq‘√ Çfi¯ófl, C≤>±\T, ÄdüT\Ô T, &ÉãT“........Ç˝≤ ˙ ≈£L‘·Ts¡Tø√dü+
≈£L&˚dTü HÔ êïe⁄. Ç<˚Hê J$‘·+ n+fÒ......Ç+πø+ ñ+&É<ë? (áHê&ÉT : 26 Ä>∑wßü º 2012 : 14)
J$‘·+˝À &Éu“Ò Á|ü<ëÛ q+ ø±<ä˙, nqTã+<Ûë\T eTTK´eT˙ #·ìb˛sTTq ‘·sT¡ yê‘· @MT rdüT≈£î
b˛˝Òsì¡ bÕÁ‘· ø£<≈ä∏ î£ ìøÏ ø£<ä∏ #Ó|Œü &É+ »]–+~. ø±ã{Ϻ Ç~ ñ‘·eÔ T |ü⁄s¡Twü˝À bÕÁ‘· ø£<≈ä∏ î£ ì‘√ ø£<ä∏
#Óù|Œ <äèwæº ø√D≤ìøÏ ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|ðü ø√e#·TÃ.
4.6.3. Hê≥ø°jT· <äèwæøº √D+
Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ù|s=ÿqï nìï <äèwæøº √D≤˝À¢ s¡#s· TT‘· @<√ ˇø£ s¡÷ù|D ø£<˝ä∏ À Á|üy•˚ +∫
yê´U≤´ìkÕÔ&TÉ .
düs«¡ kÕøÏå <äèwæøº √D+˝À áVü‰´uÛ≤e+ Á|ü‘´· ø£+å >±qT, ñ‘·eÔ T |ü⁄s¡Twü <äèwæøº √D+˝À nsTT‘˚
|üs√ø£+å >±qT ñ+≥T+~. ø±˙ Hê≥ø°jT· <äèwæøº √D+˝À s¡#s· TT‘· Á|üyX˚ +¯ <ë<ë|ü⁄ ø£ì|æ+#·<Tä .
ªªHê≥ø°jT· <äèwæøº √D+˝À s¡#s· TT‘· s¡#s· TT‘·>± ø£ì|æ+#·&TÉ . Ç+<äT˝À s¡#s· TT‘· ø£<ë∏ dü\ú +˝À
ñ+∫q M&çj÷Ó ø¬ y˚Tsê e+{Ïyê&ÉT e÷Á‘·yT˚ . ‘·q <äèwæº (bò˛ø£d)t ˝ÀøÏ e∫Ãq dü+|òTü ≥q\qT, ‘·q≈£î
$ì|æ+∫q e÷≥*ï, X¯u≤∆\ì ]ø±s¡T¶ #˚kÕÔ&TÉ . á ø£<qä∏ +˝À bÕsƒ≈¡ î£ ìøÏ bÕÁ‘·\ s¡÷|ü+ ø£ì|ædTü +Ô <˚
ø±˙, yê] uÛ≤yê\T y˚sπ #Ó_‘˚ ‘·|Œü $ì|æ+#·e⁄. bÕÁ‘·\ uÛ≤yê\T ø£<≈ä∏ î£ ì }Vü≤˝Ò ø±ã{Ϻ Hê≥ø°jT·
<äèwæøº √D+˝À yê{ÏøÏ #√≥T˝Ò<Tä . Ä<ÛTä ìø£ Hê≥ø£+˝À˝≤>± á <äèwæøº √D+˝À s¡#s· TT‘· CÀø£´eT÷,
 167

yê´U≤´qeT÷ ñ+&Ée⁄. ø±ã{Ϻ BìøÏ Hê≥ø°jT· <äèwæøº √D+ nì ù|s¡T e∫Ã+~µµ. (yÓ+ø£≥düTã“j·T
e\¢+bÕ{Ï, 2000:45)
á $<Ûyä TÓ qÆ <äèwæøº √D+ ø£*–q ø£<\ä∏ qT øÏ+<ä $X‚w¢ +æ #·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ªuÛ≤cÕ #·÷&ÉTµ ø£<∏ë s¡#·sTT‘· ¬ø.m˝Ÿ. dü÷s¡´. Ç+<äT˝À ø£<∏ä Hê≥ø°j·T <äèwæºø√D+˝À
ø=qkÕ>∑T‘·T+~.
ªÇ+‘·ø° C≤sTTì+>¥ m|üð&É÷!µµ z Hê\T>∑T Áu…&é ôdd¢’ Tü \‘√ bÕ≥T bı>∑\T ≈£≈î£ ÿ‘·Tqï {°ì Hê≈£î
n+~dü÷Ô n&ç>±&ÉT Äq+<é.
ªªÇ+ø± yês¡+ s√E\T+~sê, á ˝À|ü\ z eT+∫ Ç\T¢ n<Óø› Ï <=s¡T≈£î‘·T+<˚y÷Ó yÓ‘T· ≈£îÿ+<ëeTì
‘·«s¡>± e#˚ÃXÊqT. n+‘˚ø±≈£î+&Ü ø±düÔ dæ{ì° ≈£L&Ü ‘Ó\TdüT≈£îqï≥T¢+≥T+~ ø£<ë!µµ n+≥÷ |ü]|üø«£
J$˝≤>± Hê ñ<˚X› Ê´\ì yÓ\&¢ +ç #êqTµµ. (kÕøÏ:å 8 @Á|æ˝Ÿ 2012 : 20)
bÕÁ‘·\ eT<Û´ä dü+uÛ≤wüD Hê≥ø°jT· <äèwæøº √D+˝À kÕ–+~.
ªdüTU≤+‘·+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· nã÷“] #Ûêj·÷<˚$. Ç+<äT˝À s¡#s· TT‘· ‘·q eTqdüT˝Àì u≤<Û\ä qT
‘Ó*j·T#˚kÕÔsT¡ . Ç+<äT˝À ø£<ä∏ yÓTT‘·+Ô kÕ|ò>” ± kÕ>∑T‘·T+~. s¡#s· TTÁ‹ ‘·q Ä˝À#·qqT øÏ+<ä ‘Ó*j·T#˚d÷ü .Ô ....
ªªô|fi¯s¢ TT‘˚ nsTT+~ø±ì H˚qqT≈£îqï≥T¢ e÷Á‘·+ kÕ>∑˝<Ò Tä J$‘·+. bı<äTH› ï˚ ‘Ó\y¢ ês¡T C≤eTTq
˝Òe&É+ e÷Á‘·+ ‘·|Œü ˝Ò<Tä . ns¡s∆ êÁ‹ es¡≈î£ Á|üDj·T˝Àø£+˝À $Vü≤]+∫ n\dækı\dæ |ü&TÉ ≈£îqï <ëìøÏ
bı<äTH› ï˚ bÕ\yê&ç øπ ø£ j·TeTTì sêø£˝≤π> ‘√#˚~ Hê≈£îµµ. (Ä+Á<ÛÁä |üuÑÛ : 11 qe+ãsY 2012 : 19)
Ç˝≤¢*øÏ Ç+{Ï|qü T\ e\q ìÁ<ä sêe&É+˝Ò<ìä #Ó|Œü &É+ »s¡T>∑T‘·T+~. Ç+<äT˝À ø£<ä∏
Hê≥ø°jT· +>± kÕ>∑T‘·T+<äì ‘Ó\|ü&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
4.7. düìïy˚X+¯
ø£<˝ä∏ À bÕÁ‘·#T· ≥÷º ñ+&˚ |ü]düsê\qT (dü\ú , yê‘êes¡D yÓTT<ä\>∑Tq$) |ü]dæ‘ú T· \qT s¡#s· TT‘·
#Ó|Œü &Üìï ªdüìïy˚X+¯ µ n+{≤s¡T. s¡#q· ≈£î düìïy˚X+¯ ñ‘êŒ<äøe£ Te⁄‘·T+<äì #Ó|Œü e#·TÃ. ø£<ä∏ |ü]~Û
∫qï~ ø±ã{Ϻ düìïy˚X¯ es¡qí ≈£L&Ü n\‹>± ñ+&Ü*. ˝Ò<+ä fÒ ø£<˝ä∏ Àì ∫ø£ÿ<äq+ b˛‘·T+~. ø=ìï#√≥¢
yê‘êes¡D+ dü\ú ø±˝≤<äT\ es¡qí $es¡D ÄeX¯´ø£eTÚ‘·T+~. Ç$ ø£<˝ä∏ Àì Ç‹eè‘êÔìï bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î
#˚sá &ÜìøÏ ñ|üj÷Ó >∑|&ü TÉ ‘êsTT. ø±ã{Ϻ nedüsêìï ã{Ϻ ø=ìï es¡qí \‘√ s¡#s· TT‘· düìïy˚X¯ s¡÷|üø\£ Œq
#˚kÕÔ&TÉ .
 168

á 2012 ø£<\ä∏ ˝À Ç˝≤+{Ï düìïy˚XÊ\T øÏ+~ $<Û+ä >± ñHêïsTT

4.7.1. ù|s¡Tô|fÒº düìïy˚X+¯
ªeT÷&Éøså£ ê\ ù|s¡Tµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· u§&ÉT|¶ *ü ¢ ø£ècÕíe<Ûëì. düTã“sêj·TT&ÉT ` #·÷&ÜeTDÏ <ä+|ü‘T· \
≈£L‘·Ts¡TøÏ ù|s¡Tô|fÒº düìïy˚XÊìï ø£<≈ä∏ î£ &ÉT Ç˝≤ ‘Ó\T|ü⁄‘ê&ÉT.
ªªeTT+<äT>± e÷ Ç\y˚\TŒ (n+<ä]ø° ø±q≥Tº) yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡kÕ«$T ù|s¡T ªyÓ+ø£≥µ nq+&ç nqï
düTã“sêj·TT&ç‘√ >∑fi+¯ ø£*|æ ªdüsπ ....yÓ+ø£≥....µ nHêï&ÉT |ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT.
#·÷&ÜeTDÏ #Ó$˝À #Ó|Œæ q Á|üø±s¡+,
ªª‘·sT¡ yê‘· e÷ e÷eT>±s¡T •ej·T´ ù|s¡T˝Àì ª•eµ ø£\|ü+&çµµ nHêï&ÉT düTu≤“sêj·TT&ç‘√....
ªyÓ+ø£≥•e....µ nHêï&ÉT |ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT
n+‘·˝À #·÷&ÜeTDÏ ‘·*¢ e∫à ≈£L‘·T] #Ó$˝À @+ }~+<√ >±˙ ªª@eT+&û, ‘·|Œæ b˛sTTq
e÷ ‘·eTTà&ÉT Hêπ>X¯«s¡sêe⁄ ù|s¡T˝Àì ªHê>∑µ ø£\|ü+&ç kÕ«MTµ nqï #·÷&ÜeTDÏ e÷≥\‘√...µµ. (áHê&ÉT
: 14 nø√ºãsY 2012 : 12)
Ç+<äT˝À |æ\\¢ ≈£î ù|s¡T ô|fÒº düeTj·T+˝À Ç+{Ï <˚e⁄&ÉT, #·ìb˛sTTq yê] ù|s¡T Ç˝≤ nH˚ø£
s¡øs£ ø¡ ±\T>± |æ\\¢ ≈£î ù|s¡Tô|&ÉT‘·÷ ñ+{≤s¡ì s¡#s· TT‘· ù|s¡Tô|fÒº düìïy˚X+¯ ˝À »]π> |ü]D≤e÷ìï
‘Ó*j·T#˚jT· &É+ »]–+~. ø±ã{Ϻ Ç~ düìïy˚X¯ dü+ã+<Ûä ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|⁄ü Œø√e#·TÃ.
4.7.2. ìÁ<ä|≥ü ìº düìïy˚X+¯
ªdü<‹Zä µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· dü©+. Ç+<äT˝À ej·TdüTô|ã’ &çq yê]øÏ sêÁ‹|üP≥ ìÁ<ä|≥ü øº b£ ˛e&Üìï
ÁøÏ+~ düìïy˚X+¯ ˝À ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ‘Ó*bÕ&ÉT.
ªª@<√ X¯u≤∆ìøÏ #·|üðq yÓT\≈£îy=∫Ã+~. n+ãT˝…Hé‡ X¯ã∆+.....sêÁ‹ ìX¯Ùu≤∆ìï
N\Tdü÷.Ô ...>∑T+&Ó<&ä É ô|+#·T‘·÷ X¯ã+∆ ....eTè‘·T´|òTü +{Ïø˝£ ≤ X¯ã+∆ .
düeTj·T+ sêÁ‹ eT÷&ÉT <ë≥T+≥T+~. m+‘· Á|üjT· ‹ï+∫Hê ìÁ<ä |ü≥˝º <Ò Tä . eT+#·+ MT<ä
ndüV≤ü q+>± <=sê¢qT. eTTdü˝Àfi¯fl+fÒ ø£qï|æ\\¢ øπ ø±<äT, ìÁ<ä≈î£ ≈£L&Ü n\Tùd......µµ ( kÕøÏå : 5
|òÁæ ãe] 2012 : 20)
 169

eTTdü*yêfi¯fl≈î£ n+ãT˝…qT‡ X¯ã+∆ $q>±H˚ uÛj

Ñ T· y˚TdüT+Ô <ä˙, ÄX¯ã+∆ $q>±H˚ #·ìb˛j·÷eTì
nqT≈£î+{≤s¡T. sêÁ‹ düeTj·÷\˝À yê]øÏ ìÁ<äsê<ä˙ eTTdü\yêfi¯fl |ü]dæ‹ú ì ô|’ düìïy˚X+¯ ˝À ø£<≈ä∏ î£ &ÉT
bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ‘Ó*j·TCÒjT· &É+ »]–+~.
4.8. dü+|òTü ≥q
ˇø√ÿkÕ] ì» J$‘·+˝À »]–q dü+|òTü ≥q\T ø£<ë∏ s¡#q· ≈£î ;»+ ø±e#·TÃ. ø£<+ä∏ ‘ê ˇπøˇø£
dü+|òTü ≥q‘√ eTT–j·Te#·TÃ. ˝Ò<ë Á|ü<ëÛ q dü+|òTü ≥qqT Ä<Ûës¡+#˚dTü ø=ì eT]ø=ìï dü+|òTü ≥q\T
ñ<ä“$¤ +#·e#·TÃ. e÷eT÷\T dü+|òTü ≥qqT ˇø£ ÁbÕeTTK´+ >∑\ dü+|òTü ≥q>± s¡#s· TT‘· ∫Á‹+∫, bÕsƒ≈¡ î£ \qT
ø£<ä∏ #·<eä &ÜìøÏ dü+dæ<Tä ì∆ ï #˚kÕÔ&TÉ .
2012 Ä~yês¡+ nqTã+<Û+ä |üÁ‹ø£\˝À dü+|òTü ≥q\T ñ+≥÷, Ç‹eè‘·+Ô ˝À Á|ü<ëÛ q uÛ÷Ñ $Tø£qT
b˛wæ+#êsTT. ø=ìï ø£<\ä∏ T ˇπø ˇø£ dü+|òTü ≥q‘√ ñ+{≤sTT. eT]ø=ìï ø£<˝ä∏ À¢ edüTÔ $es¡D ø√dü+
Ç+ø=ìï dü+|òTü ≥q\T #Ó|Œü ã&É‘êsTT. Ç<ä+‘ê s¡#s· TT‘· ø£\ŒHê #ê‘·Ts¡´+ MT<ä Ä<Ûës¡|&ü ç ñ+≥T+~.
s¡#s· TT‘· ø£<qä∏ T nH˚ø£ eT\T|ü⁄\T ‹|æŒ, ∫Á‘· $∫Á‘·yTÓ qÆ dü+|òTü ≥q\‘√ bÕsƒ≈¡ î£ \qT s¡+õ+|ü#k˚ ÕÔ&TÉ .
ª•øå±s¡TΩ\Tµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ø¬ .X¯s‘¡ Y #·+Á<ä. ø£<˝ä∏ À ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T |æ\\¢ T @$ n&ç–‘˚ yê{Ïì
Ç∫à |æ\\¢ T #Ó&TÉ $˝≤kÕ\≈£î ø±s¡D+ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT˝Ò qì #Ó|Œü &É+ »]–+~. Ç˝≤ $˝≤kÕ\≈£î n\yêf…qÆ
|æ\\¢ T ‘·qT Áù|$T+∫q ne÷àsTT n‘·ìì Áù|$T+#·˝<Ò ìä ÄyÓTô|’ j·÷dæ<é <ë~ #˚jT· &É+ ø£<˝ä∏ À
ø£qã&ÉT‘·T+~. Ä‘·sT¡ yê‘· ø√s¡T˝º À ˝≤j·TsY Á|üD‘° Y ùdïVæ≤‘·Tì |æ*∫ $#ê]ùd.Ô ......
ªªÁ|üD‘° qY T Ç+{À¢ u≤>± >±sêã+ #˚kÕÔsT¡ . yê&ÉT @+ ø±yê\Hêï n˙ï ø£Då ≤\MT<ä @sêŒ≥T
#˚kÕÔsT¡ . ∫qï|æ˝≤¢&ìÉ MDÒMí T nqs¡T. HÓ\≈£î ◊<äT y˚\T bÕ¬ø{ŸeT˙ ÇkÕÔsT¡ . Ç|üŒ{Ïøπ yê&ÉT ◊<äT
ôd˝Ÿb˛ò qT¢ e÷sêÃ&ÉT. yê&ç u…ø’ ˘ KØ<äT \ø£å s¡÷bÕj·T\T. wüO Äs¡Ty˚\T, yêN s¬ +&ÉTy˚\T....ÇM Å|Dü ‘° Y
Åô|+ò &é‡ #Ó|Œæ q $esê\T.
H˚qT »&çy® |’Ó ⁄ü ‹]– ÅbÕs¡+_Û+#·qT. ªªdüs.Y øπ düTqT kÕ˝Ÿ« #˚jT· &É+‘√ bÕ≥T BìøÏ dü÷\ú
ø±s¡D≤\qT nH˚«wæ+#ê*.|ü⁄≥Tºø‘£ √ Å|‹ü |æ˝≤¢&TÉ eT+∫yê&˚. nsTT‘˚ n‘·ì ‘·*<¢ +ä Å&TÉ \T. #·~y˚
|ü⁄düøÔ ±\T, kÕ«s¡+∆ ‘√ Ä˝À∫+#˚ ùdïVæ≤‘·T\T...Ç˝≤ nìï ø£*dæ n‘·&ïç Åãwüߺ |ü{dºÏ Tü HÔ êïsTT. H˚qT
#Óù|Œ~ ne÷àsTT\≈£î e]ÔdTü +Ô ~. Çø£ÿ&É Å|Dü ‘° Y #·s´¡ ≈£î ø±s¡D+ kÕ<Ûqä Åù|$T+#·˝<Ò Hä ˚ ø£d.æ Hê <äèwæ˝º À
ndü\T H˚sd¡ Tü \Ô T n‘·ì ‘·*<¢ +ä Å&TÉ \Tµµ nHêïqT.µµ (Á|üC≤X¯øÔÏ : 5 |òÁæ ãe] 2012 : 10)
 170

Á|üdTü ‘Ô +· düe÷»+˝À nø£ÿ&Éøÿ£ &É Ä&É |æ\\¢ ô|’ »s¡T>∑T‘·Tqï <ë&ÉT\qT ø£<˝ä∏ À #·÷|æ+#·&+É
»]–+~. yê{ÏøÏ ø±s¡D+ ø√s¡T˝º À ˝≤j·TsY |æ\\¢ T #˚dqæ ‘·|⁄ü Œ\≈£î ø±s¡D+ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\˝Ò nì
yê~kÕÔ&TÉ . ô|<ä\› T |æ\\¢ qT dü]>±Z ô|+#·øb£ ˛e&É+ e\q »]π> nqsêú\qT $e]kÕÔqT. BìøÏ $$<Ûä
s¡ø±\ dü+|òTü ≥q\T ø£<˝ä∏ À #·÷|æ+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
4.9. dü+yê<ä+
bÕÁ‘·\ eTqdüT˝À ñqï _ÛHêï_ÛÁbÕj·÷\qT e´ø£+Ô #˚jT· &Üìï dü+yê<ä+ n+{≤s¡T. Ç˝≤+{Ï
dü+yê<ä+ s¬ +&ÉT $s¡T<äy∆ TÓ qÆ n_ÛÁbÕj·÷\‘√ ñ+≥T+~. Ç+<äT˝À ÁbÕ+‘·, Ä]úø,£ dü+düÿè‹ yÓTT<ä˝q’…
uÛ<Ò ë\T ñ+&Ée#·TÃ. á dü+yê<ä+ yê] yê] Ä˝À#·Hê <Û√s¡DT\qT ã{Ï,º $XÊ«kÕ\qT ã{Ï,º $<ä´,
$y˚ø±\qT ã≥{Ϻ e÷s¡T‘·÷ ñ+≥T+~. dü+yê<ä+˝À ñ|üj÷Ó –+#˚ uÛ≤wü ≈£L&Ü Äy˚X¯ |üP]‘·+>±q÷,
bÕÁ‘·\ eTq:dæ‹ú ì ‘Ó*ù|~>± ñ+≥T+~. Ä<ÛTä ìø£+>± e∫Ãq e÷+&É*ø£, bÕÁ‘√∫‘· uÛ≤wü‘√ ≈£L&Ü
e⁄+&˚ neø±X¯+ m≈£îÿe. á dü+yê<ä+ ˇπø bÕÁ‘·˝Àq÷, s¬ +&ÉT bÕÁ‘·\ eT<Û´ä nH˚ø£ bÕÁ‘·\ q&ÉTeT
kÕ>∑&ÜìøÏ M\T ñ+≥T+~.
4.9.1. ˇπø bÕÁ‘·˝À
e÷qe⁄&ÉT Á|ü‹ n+XÊìï nH˚ø£ ø√D≤\˝À Ä˝À∫+∫ #·÷kÕÔ&TÉ . Ç~ ˇø√ÿkÕ] $_Ûqï
<äèø£Œ<∏ë\‘√ ñ+&Ée#·TÃ. ˇø√ÿkÕ] Ä˝À#·q\˝Àq÷ dü+yê<ä+ ø£ì|ædTü +Ô ~. Ç˝≤+{Ï dü+yê<ë\T
#ê˝≤ ns¡T<äT>± ø£<\ä∏ ˝À ø£ì|ædTü +Ô {≤sTT.
ªk˛eT] edü+‘·+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ã‹Ôì ‹eTà>∑Ts¡T&ÉT. ø£<˝ä∏ À |æ\\¢ T m|üð&ÉT M&çj÷Ó >π yéT‡
Ä&ÉT‘·÷ ñ+{≤s¡˙, bÕ‘·ø±\|ü⁄ Ä≥\T Ä&É˝<Ò ìä ‘ê‘· yê] eTqe&çì >∑T]+∫ ‘·q eTqdüT‡˝ÀH˚
yê~+#·T≈£î+{≤&ÉT. s¡#s· TT‘· Äj·Tq˝Àì dü+yê<ëìï Ç˝≤ #ÓãT‘ê&ÉT.
ªª#Û.· ...|æ\\¢ T ˇø£ÿe÷≥ ≈£L&Ü $qs¡T. ã&çøÏ b˛sTTsêe&É+ Ä\dü´+....ôd˝Ÿb˛ò H√¢ bÕ≥\T
$qT≈£î+≥÷, M&çj÷Ó >π yéT\T Ä&ÉT≈£î+≥÷ |ü&TÉ +{≤s¡T. Ä >π eTT\T Ä&ç‘˚ @+ ek˛Ô+~. Hê ø=&ÉT≈£î˝…‘’ ˚
ã&çøÏ b˛sTTsê>±H˚, Ç+{À¢ me&ç |üìyê&ÉT |üP]Ô #˚dTü ø=ì @ ã*>∑÷&√, >√∞˝≤{À Ä&˚yêfi¯ófl.
n˝≤+{Ï Ä≥\T Ä&ç‘˚ Äs√>∑´+>± ñ+{≤s¡T. á |æ\\¢ T m|üð&É÷ M&çj÷Ó >π yéT\T e<ä\s¡T. ø±ùd|ü⁄Hê‘√
ø£<\ä∏ T #Ó|Œæ +#·Tø√e#·Tà ø£<ë! ˝Òøb£ ˛‘˚ ø£<\ä∏ ãT≈£îÿ\T #·<Tä e⁄ø√e#·Tà ø£<ë! |æ\\¢ T Ç≥T¢+&ÉãfÒº |ü~
bÕdüTø±ø£eTT+<˚ Hê\T>∑T ø£fió¯ fl edüTHÔ êïsTT. q÷≥q\uÛ’… s√>±˝§düTHÔ êïsTTµµ. (Á|üC≤X¯øÔÏ : 6 y˚T 2012
: 9)
 171

eTqe&ÉT, eTqesêfi¯ófl ‘·q‘√ ø£<\ä∏ T #Ó|Œæ +#·Tø√˝Ò<ìä , ã*>∑÷&√, >√∞˝≤≥ Ä&É≥+ e\q
Äs√>∑´+>± ñ+{≤s¡T. ø±˙ Ç|üŒ{Ï ø±\+ |æ\\¢ ≈£î M&çj÷Ó >π yéT, Ç‘·s¡ >π yéT‡ nHês√>±´ìøÏ ø±s¡DeTì
bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î s¡#s· TT‘· ‘Ó*bÕ&ÉT. Ç˝≤ |æ\\¢ T ñ+&É&+É e\q Ä<ÛTä ìø£ø±\+˝À Á|ü‹ |æ\y¢ ê&çøÏ Hê\T>∑T
ø£fió¯ fl, q÷≥q\uÛ’… s√>±\T edüTHÔ êïj·Tì #ÓãT‘ê&ÉT. Ç˝≤ s¡øs£ ø¡ ±\ Ä˝À#·q\‘√ ‘ê‘· dü+yê<ä+
bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ø£ì|ædTü +Ô ~.
ªÇ<äs› +¡ $T–˝≤+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· >∑T&çbÕ{Ï yÓ+ø£{≤#·\+. Ç+<äT˝À ø£<≈ä∏ î£ &çø,Ï ôV≤&ée÷wüsº Y
uÛ≤s¡´øÏ eT<Û´ä ñqï nÁø£eT dü+ã+<Ûëìï ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ‘Ó*j·TkÕÔ&TÉ . ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ‘·q eTqdüT˝À ‘·qT #˚dTü qÔ ï
|üìì >∑T]+∫ ndüV≤æ ´+#·T≈£î+{≤&ÉT. ÄyÓTqT >∑T]+∫ ‘·q eTqdüT˝À Ç˝≤ e]íkÕÔ&TÉ .
ªªì»+ #ÓãT‘·THêï, nã<ä+› #Ó|Œü e\dæq |üì HêπøMT ˝Ò<Tä . ÄyÓT qqï{≤¢ ø£\TdüTø√e&É+
HêπøMT Çwü+º ˝Ò<Tä . ÄyÓTì, ÄyÓT yÓT‘·ìÔ |ü#÷ ì X¯Øsêìï, q\¢ì E≥Tºì #·÷ùdÔ Hê≈£î uÛj Ñ T· +. @
bÕs¡«‘√, \øå√à e∫à Hê eTT+<äs¡ qT+#·Tqï≥Tº+&˚~. ÄyÓT ô|<ä› ø£fió¯ fl HêyÓ|’ ⁄ü ‹ù|Œ≥|üŒ{ÏøÏ Hê bÕ<ë\
<ä>sZ∑ T¡ ï+∫ y=DT≈£î yÓTT<ä\j˚T´~. ÄyÓT MT<ä Hêπøe÷Á‘·+ yÓ÷Vü≤+ ˝Ò<Tä . ø±˙ ÄyÓT qH˚ï+ #˚dHæ ê
y=<äq› &ÜìøÏ <Ûs’Ó ´¡ + ˝Ò<Tä . Ä ø£fifl¯ ˝À¢ ø√|ü+ #·÷&É>\∑ Hê? ÄyÓT |æ*ùdÔ y=DT≈£î&É÷, $T+>∑&ÜìøÏ |æ*#˚
eTVü‰X¯øÔÏ <ä>]Z∑ øÏ yÓfifl‚ ≥Tº+&˚~. nB>±ø£ ns¡+ú >±ì, Äø£s¸¡ D ñ+&˚~. eT+&˚ <˚V‰ü ìøÏ s¬ ø£ÿ\ |ü⁄s¡T>∑T≈£î
ñ+&˚ Äø£s¸¡ D ‘√#˚~µµ. (Ä+Á<ÛCä À´‹ : y˚T 13, 2012 : 23)
ÄyÓT n+fÒ Çwü+º ˝Ò<ìä , ÄyÓT #·÷ùdÔ y=DT≈£î edüT+Ô <äì, ø£<≈ä∏ î£ ì <ä>]Z∑ øÏ e∫à ÄyÓT
@ no¢\+>± Á|üe]ÔùdÔ e<äì› #Ó|Œü &ÜìøÏ ≈£L&É <Ûs’Ó ´¡ + ˝Ò<ìä ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ‘Ó*j·T&É+ »]–+~.
ªeT#·Ãµ ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ j·T+. <ëøå±j·TDÏ. |ü+&ÉT>∑Hê&ÉT Ád”\Ô T ø=‘·Ô Ns¡ ø£≥Tºø√yê\ì
ø√s¡T≈£î+{≤s¡T. eTT+<äT>±H˚ Ç+{Ï Ks¡TÃ\T ‘·–+Z ∫ Ns¡\T ø=Hê\ì ìs¡sí TT+#·T≈£î+{≤s¡T. n˝≤+{Ï
düeTj·T+˝À Ä&É|&ü TÉ #·T Ç+{ÏøÏ eùdÔ e~q ‘·q≈£î ‘êqT eTqdüT˝ÀH˚ e÷{≤¢&TÉ ≈£îH˚ dü+yê<ëìï
á ø£<˝ä∏ À ñ+≥T+~.
ªªnjÓ÷´ uÛ>Ñ e∑ +‘·T&Ü á ø£eT*ì Ç|üð&˚ sêyê˝≤. ‘·qTeùdÔ |üqT˝À¢ düV‰ü j·T+>± ñ+≥T+~.
ø±˙ ‘·qT ø=‘·Ô Ns¡ ø£≥Tº≈î£ ì ø£eT*ìøÏ ô|≥ºøb£ ˛‘˚ m˝≤ ø£eT*ì @+ nqT≈£î+≥T+~. |æ\\¢ ø£+fÒ
@<√ z ã≥º\T rdæ∫ÃHê |òsπü <¢ Tä . ø±˙ Ä&É|&ü TÉ #·T≈£î Ns¡ ô|{≤º\+fÒ ‘·qT Ns¡ ‘ê´>∑+ #˚j÷· * ø±˙
<ëìøÏ eTqdüT n+^ø£]+#·<Tä . ø±˙ m˝≤?µµ (dü÷s¡´ : 27 y˚T 2012 : 19)
 172

e~q ‘·q Ä&É|&ü TÉ #·T≈£î Ns¡ ô|{≤º\ì n~ m˝≤>∑ì ~>∑T\T |ü&TÉ ‘·T+~. |ü+&ÉT>∑ s√E ÄyÓT
ø=‘·Ô Ns¡ ø£≥Tº≈î£ ì Ç+{ÏøÏ e∫Ãq Ä&É|&ü TÉ #·T≈£î Ns¡ ô|≥ºøb£ ˛‘˚ u≤>∑T+&É<ìä ÄyÓT eTqdüT˝À ‘·\#·Tø√&É+
»]–+~.
ªªìX¯Ùã∆ ìs¡j
í T· +µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ø=‘·|Ô *ü ¢ eTD°Á‹Hê<∏sä êE. ø£<˝ä∏ À n_Ûe÷q´ #·]‘·qT Áù|$T+∫
ô|[¢ #˚dTü ≈£î+{≤&ÉT. yê] Çs¡Te⁄]øÏ Ç<äs› T¡ dü+‘êq+ ø£\T>∑T‘·T+~. yê] J$‘·+ Vü‰sTT>± kÕ>∑T‘·Tqï
‘·sT¡ D+˝À #·]‘· y˚sπ |ü⁄s¡Twüßì‘√ ø±$T+#ê\ì uÛ≤$düT+Ô ~. n˝≤ ÄyÓT Äs¡T>∑T]‘√ ø£\e&É+
»s¡T>∑T‘·T+~. á $wüjT· + n_Ûe÷q´øÏ ‘Ó*j·T&É+‘√ }] eT<Û´ä ˝À ˇø£ $Á>∑V‰ü ìï @sêŒ≥T #˚d,æ
Ä$wüÿs¡D s√E ˇø£ ˝ÒK Áyêdæ eTs¡DkÏ ÕÔ&TÉ . n+<äT˝À.....
ªªHê uÛ≤s¡´≈£î Äs¡T>∑Ts¡T Á|æjT· Tfi¯óflHêïs¡T. Hê≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü C≤Á>∑‘|Ô· &ü ç á $yêVü≤ e´edüqú T
ÁuÛwÑ ßü |º fü ˝ºÒ ≤ #˚d+æ ~. <ëìøÏ ø±s¡D+ H˚qT ≈£L&ÜqT. #·]‘·˝≤ Ç+¬øe«s¡÷ Ç˝≤.....#˚jT· ≈£L&É<ìä ....ÄyÓTqT
Áù|$T+∫.....Áù|$TdüTqÔ ï eTìwæ>±......Hê ndüeTs¡‘ú q· T #ê≥T≈£îì, eTìï+#·eTì ø√s¡T≈£î+≥÷H˚ á
|üì #˚dTü HÔ êïqT. ÄyÓT eT+∫>± e÷] Áã‹øÏ‘˚ #ê\T.......Hê j·÷e<ëdæ˝Ô À Çs¡y◊’Ó <äT XÊ‘·+ #·]‘·≈L£ ,
j·÷uÛ’… XÊ‘·+ |æ\\¢ ≈£L, eTs√ Çs¡y’Ó ◊<äT XÊ‘·+ á bÕs¡Tÿ düJe+>± ñ+&˚ ì$T‘·+Ô M\THêe÷ Áyêdæ
Ä |üÁ‘êìï Hê dü&º sû ÷¡ yéT fÒãT˝Ÿô|’ ñ+#êqT. eTìï+#·+&ç........
..........MT n_Ûe÷q´..........µµ (dü÷s¡´: 17 pHé 2012
: 18)
n_Ûe÷q´ uÛ≤s¡´ Á|ües¡qÔ ≈£î $düT>∑T #Ó+~ #·ìb˛yê\H˚ ìs¡j í ÷· ìï rdüT≈£î+{≤&ÉT. ‘·q eTqdüT˝À
s¡>T∑ \T‘·Tqï Äy˚<qä qT n_Ûe÷q´ ˝ÒK˝À #·÷|æ+#·&+É »]–+~. ø±ã{Ϻ á ø£<˝ä∏ À @ø£bÕÁ‘· dü+yê<ä+
ø£*– e⁄+<äì #Ó|Œü e#·TÃ.
4.9.2. s¬ +&ÉT bÕÁ‘·\ eT<Û´ä
s¬ +&ÉT bÕÁ‘·\ eT<Û´ä ñqï dü+yê<ëìï á $uÛ≤>∑+˝À ‘Ó*j·T#˚XÊqT. Ç+<äT˝À bÕÁ‘·\
dü+uÛ≤wüD, eTqíd‹úæ , >=&Ée yÓTT<ä˝q’… $ #Ó|ðü ø√e#·TÃ. øÏ+~yê{Ïì ñ<ëVü≤s¡D>± ù|s=ÿq&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ªø£qT$|üðµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· MTHêøÏå lìyêdt. á ø£<˝ä∏ À uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ dü+yê<ä+ ø£qã&ÉT‘·T+~.
Vü≤s¡¸, es¡¸ Ç<äs› T¡ ñ<√´>∑dTü \ú T. bÕ|ü |ü⁄≥º>±H˚ es¡¸ ñ<√´>∑+ e÷H˚dæ Ç+{Ï|qü T\T #˚jT· &É+, bÕ|üqT
#·÷düT≈£î+≥÷ ñ+fÒ Vü≤s¡¸ uÛ≤s¡´‘√ >=&Ée|ü&TÉ ‘ê&ÉT. ≈£î≥T+ã dü+ã+<Û+ä yê] |òTü s¡¸DqT ÁøÏ+<ä
$e]+#·&+É »]–+~.
 173

ªª@+ |òsü ê«˝Ò<Tä . MT Ks¡TÃ\÷ \>∑Ø® dt ø=+#·+ ‘·–+Z #·Tø√+&ç. |üu\Ÿ T, &çk˛ÿ<∏øÓ \˘ ÷ e÷H˚jT· +&ç.
MT Ks¡TÃøÏ+‘· nì ñ+#·T≈£îì $T>∑‘ê~ HêøÏe«+&ç. @ ÁbÕã¢yTé ˝Ò≈î£ +&Ü H˚H+Ó ‘· u≤>± yÓTsTTHéfs… TTHé
#˚kÕÔH√ #·÷&É+&ç.....µµ
ªªÄVü‰.......n˙ï e÷H˚dæ J‘·+yÓTT‘·+Ô ˙ #˚‹˝Àô|{Ï,º H˚qT ªVü≤sπ sêe÷......Vü≤sπ ø£ècÕíµ nì
uÛ»Ñ q #Ój÷· ´˝≤?µµ yÓ≥ø±s¡+>± nHêï&ÉT Vü≤s¡¸.
ªª#·÷&É+&û.....»˝≤‡\≈£î n+‘·÷ <äØ ˝Ò<Tä . MTs¡T #·<Tä e⁄ |üP]Ô#d˚ ,æ ñ<√´>∑+ yÓTT<ä\Tô|{Ϻ
◊<˚fifl¯ ô|H’ ˚ ø±ek˛Ô+~. Ç|üŒ{Ïes¡≈î£ #˚dqæ m+C≤jYTyÓT+{Ÿ #ê\T. &ÉãT“ Ks¡Tà ô|≥º&+É ˝ÀH˚
m+C≤jYTyÓT+{Ÿ, Vü‰sTT, Äq+<ä+ ˝Òe⁄µµ. (áHê&ÉT :25 qe+ãsY 2012 : 12)
uÛsÑ qÔ¡ T »˝≤‡\T ‘·–+Z #·Tø√eTì, uÛ≤s¡´ uÛsÑ ‘Ô¡ √ yê~+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. uÛsÑ Ô¡ uÛ≤s¡´qT
ñ<√´>∑+ #˚jT· eTq&É+ ô|’ ø£<˝ä∏ À s¡#s· TTÁ‹ bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ‘Ó*j·T#˚jT· &ÉyTÓ qÆ ~. á ø£<ä∏ s¬ +&ÉT bÕÁ‘·\
eT<Û´ä dü+yê<ëìï ø£*–e⁄+~.
ªn˙ï y˚Ty˚T #Ój÷· ´˝≤?µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· nøÏÿH˚ì ≈£î≥T+ãsêe⁄. ø£<˝ä∏ À s¬ \’ T Á|üj÷· D+˝À u…sÔY
e÷s¡TÃø√e&É+˝À n&ç>π <ëì‘√ Ç<ä]› e´≈£î\Ô eT<Û´ä dü+yê<ä+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~.
ªª@+{Ï? @eTì ]¬ø«dtº #˚j÷· *? H˚H+Ó <äT≈£î ]¬ø«dtº #Ój÷· ´*?µµ >∑{>ºÏ ± øπ ø£˝dÒ Tü qÔ ï ô|<ë›jT· q
>=+‘·T $q>±H˚ n+<äs÷¡ n≥T #·÷XÊs¡T.
ªªm+<äTøπ $T{Ï? MT~ ô|’ u…sT¡ .Ô Hê~ øÏ+<ä u…sT¡ .Ô MT≈£î Hê u…sT¡ Ô ø±yê*. qqï&ÉTø√ÿ+&çµµ
nHêï&ÉT j·TTe≈£î&ÉT.
ªªn&ÉTø√ÿyê˝≤! Ç+‘· ã‘·T≈£L ã‹øÏ H˚qT ìqTï n&ÉTø√ÿyê˝≤? >∑jTY eTHêï&ÉT ô|<ë›jT· q.
ªªn+fÒ.....◊ MTHé....]¬ø«dæ+º >¥>± n&É>+∑ &ç ÇkÕÔqTµµ ‘·&ãÉ &ܶ&TÉ j·TTe≈£î&ÉT.(Ä+Á<ÛCä À´‹ :
30 ôdô|+º ãsY 2012 : 12)
j·TTe≈£î&ÉT eTsê´<ä>± n&É>e∑ THêï&Éì eTTdü˝≤j·Tq j·TTe≈£îì‘√ Äy˚X|¯ &ü ç øπ ø£˝kÒ ÕÔ&TÉ .
j·TTe≈£î&çø,Ï ô|<ë›jT· qøÏ e÷{≤e÷{≤ ô|]– dü+yê<ä+ »s¡T>∑T‘·T+~. ô|<ë›jT· q, j·TTe≈£î&ç Á|ües¡qÔ ,
Äy˚XÊ\T á ø£<˝ä∏ À dü+yê<äq\T>± ‘Ó\|ü&+É »]–+~.
 174

4.10. q&Éø£
ø£<ä∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ qT+&ç eTT–+|ü⁄ ~X¯>± yÓfifl¯ &Üìï q&Éø£ nqe#·TÃ. Ç~ @ø£_–q eTT+<äT≈£î
kÕ>∑e#·TÃ. eTT–+|ü⁄ qT+&ç ÁbÕs¡+uÛ≤ìøÏ sêe#·TÃ. ˇø√ÿkÕ] s¬ +&É÷ ø£ì|æ+#·e#·TÃ. kÕ<Ûës¡D+>±
ˇø£ eTìwæ ˇø£ #√≥T qT+&ç eTs=ø£ #√≥TøÏ ãj·T\T<˚sT¡ ‘ê&ÉT. ø±˙ ø=ìï düeTj·÷\˝À ˇø±H=ø£
dü<Tä bÕj·T+ ø√dü+ ñqï#√≥T qT+&ç yÓqøÏÿb˛sTT ø=~›ùd|ü⁄ Ä–, Ä ‘·sT¡ yê‘· #·ø#£ ø· ± eTT+<äT≈£î
kÕ>∑T‘ê&ÉT. n˝≤ yÓfifl‚ düeTj·T+˝À ø=+<ä]øÏ m<äTs¡T>± #·øÿ£ >± sê#·u≤≥ ñ+≥T+~. eTs=ø£]øÏ
dü+<äT\T, >=+<äT\÷ <ë{Ï‘>˚ ±˙ n‘·ì >∑e÷´ìï #˚s˝¡ &Ò TÉ . yÓfifl‚ <ë]˝À mH√ï Çã“+<äT\T ñ+&Ée#·TÃ.
ø±˙ Ç‘·ì >∑eT´+˝À e÷s¡TŒ ñ+&É<Tä . n‘·&TÉ yÓfifl‚ <ë]˝À ùdïVæ≤‘·T\T ø£qã&ç‘˚ ˇø£ÿ ø£Då + Ä–
yêfi¯flqT |ü\ø£]+∫ yêfi¯fl‘√ eTT#·Ã{Ï+#˚ $wüj÷· \T ‘·q >∑e÷´ìøÏ (n+fÒ ø±s¡´kÕ|ò˝ü ≤´ìøÏ) dü+ã+~Û+∫
ñ+fÒ Ä |ü\ø£]+|ü⁄≈£î kÕs¡ø∆ ‘£ · #˚≈L£ s¡T‘·T+~. Ç~ ì‘·´+ J$‘· >∑eTHêìπø ø±<äT, ø£<ë∏ >∑eTHêìøÏ
≈£L&Ü dü+ã+~Û+∫q~.
>∑eTHêìï ã{Ϻ q&Éøq£ T ÁøÏ+~$<Û+ä >± $uÛõÑ +#ês¡T.
1. |ü⁄s√>∑eTq+
2. ‹s√>∑eTq+
3. $TÁX¯>e∑ Tq+
4. ‹s¡´>∑eZ Tq+
4.10.1. |ü⁄s√>∑eTq+
ø£<ä∏ ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ Æ m˝≤+{Ï eT\T|ü⁄\T ˝Ò≈î£ +&Ü @ø£ _–q eTT–+|ü⁄≈î£ #˚sT¡ ≈£î+≥T+~. ÁbÕs¡+uÛ+Ñ
qT+&ç ø£<ä∏ eTT+<äTøπ kÕ>∑T‘·T+~. Bìì |ü⁄s√>∑eTqeT+{≤s¡T. Ç˝≤+{Ï q&Éø£ ø£*–q ø=ìï ø£<\ä∏ qT
ÁøÏ+<ä $e]düTHÔ êïqT.
ªÄqyêfi¯óflµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· m+.$.C…. uÛTÑ eH˚X«¯ s¡sêe⁄. ø£<˝ä∏ À ˝≤Ø Á&Óe’ sY n|üŒqï ø=&ÉT≈£îøÏ
»«s¡+ edüT+Ô ~. »«s¡+ ñqï ø=&ÉT≈£îì e~* ˝≤Ø q&É|&ü ÜìøÏ n|üŒqï≈£î Çwü+º ñ+<ä&TÉ . ø±˙ ˝≤Ø
zqs¡T ø√|ü|&ü TÉ ‘ê&Éì ˝≤Ø m≈£îÿ‘ê&ÉT.
ªªø£fifl¯ ≈î£ s√&˚¶ ø£ìŒdüTHÔ êï.......Ä˝À#·q\˙ï ø=&ÉT≈£î #·T≥÷ºH˚ ‹s¡T>∑T‘·THêïjYT.....ne÷à.....Hêqï
nì ø£\e]düTqÔ ï yê&ç eT÷\T>∑T˝Ò #Óe⁄˝À¢ e÷s√à>∑T‘·THêïjYT.....ns¡sú êÁ‹ <ë{Ï+~. Ç+ø=ø£ Á{Ï|ðü
sêsTT y˚ùdùd.Ô .... Ä s√EøÏ n|üŒqï &É÷´{° |üPs¡sÔ TTb˛‘·T+~µµ. (Á|üC≤X¯øÔÏ : 17 pHé 2012: 8)
 175

n|üŒqï≈£î ø=&ÉTøπ ˝Àø£+. Äs√E ˝≤Ø q&É|&ü ÜìøÏ eTqdüT ˇ|üðø√˝Ò<Tä . m+<äTø£+fÒ ø=&ÉTøÏÿ
»«s¡+ m≈£îÿe>± ñ+≥T+~. ø±˙ ˝≤Ø zqsY ˇ|üðø√&Éì u≤<Û‘ä √H˚ ˝≤Øì ˝À&ç+>¥ #˚dTü ≈£îì yÓfió¯
‘·T+{≤&ÉT. ø±˙ n|üŒqï Ä˝À#·q\˙ï ne÷à Hêqï nì ø£\e]düTqÔ ï ø=&ÉT≈£î eT÷\T>∑T\ MT<˚
ñ+{≤sTT. ns¡sú êÁ‹ nsTT+~, Ç+ø± ˇø£ÿ Á{Ï|ðü y˚dæ ás√E &É÷´{° eTT–+#·Tø=ì ø=&ÉT≈£î <ä>sZ∑ ≈¡ î£
yÓfi≤fl\H˚ Ä‘·è‘·‘√ ñ+{≤&ÉT nì s¡#s· TT‘· bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ‘Ó*j·T&É+ »]–+~.
ø£<ä∏ ÁbÕs¡+uÛ+Ñ qT+&ç eTT–+|ü⁄ es¡≈î£ ˇπø~X¯>± kÕ>∑T‘·T+~. mø£ÿ&Ü yÓqøÏÿ sêe&É+ ø£ì|æ+#·<Tä .
ø±ã{Ϻ á q&Éø£ |ü⁄s√>∑eTHêìøÏ ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|Œü e#·TÃ.
ª‘·÷s¡TŒ eT+&É|+ü µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· y˚+|ü*¢ >∑+>±<Ûsä .Y ø£<˝ä∏ À |üøÿ° s¡|Œü |ü˝≥¢… ÷]˝À bÕ‘·
ø£‘T· \Ô ≈£î, ø=&Éefi¯fl≈î£ yÓTT<ä\>∑T yê{ÏøÏ kÕqã&ÉT‘·÷ ñ+&˚yê&ÉT. ˇø£Hê&ÉT s√p e÷~]>±H˚ ‘·÷s¡TŒ
eT+&É|+ü <ä>sZ∑ ¡ ñ+&É&+É »s¡T>∑T‘·T+~. dü+Áø±+‹ |ü+&ÉT>∑ d”»Hé ø£qTø£ #ê˝≤ eT+~ |üøÿ° s¡|Œü <ä>sZ∑ ¡
kÕq |ü{+ºÏ #·T≈£îHêïs¡T. ø±˙ Ä }]˝À bòÕ´ø£qå T Vü≤‘·´\T »s¡>&∑ +É ‘√ b˛©wt\T |üøÿ° s¡|Œü qT Á|ü•ï+#·&+É
»s¡T>∑T‘·T+~.
ªªÄ |ü˝˝¢… À y˚≥ø=&Éefi¯fl≈î£ kÕq|ü{+ºÏ ~ qTy˚«Hê...ø±<ë....µµ ø£fifl¯ ˝À¢øÏ dü÷{Ï>± #·÷dü÷Ô n&ç>±&ÉT
môd‡’ . eTs√kÕ] n]ø±fi¯fl˝À¢ eDT≈£î yÓTT<ä˝’… X¯Øs¡eT+‘ê yê´|æk˛Ô+~. @+ e÷{≤¢&≈É î£ +&Ü ìX¯Ùã∆+>±
ñ+&çb˛j·÷&ÉT.
Ç+ø√<Óã“ |ü&+ç ~. ø£˙ïfi¯ófl bı+>∑Tø=#êÃsTT.
ªªeT+&É\+˝À j˚Tj˚T |ü˝˝¢… À¢ me¬se] Çfi¯fl˝À¢ mHÓïìï y˚≥ø=&Éefi¯ó,¢ e÷s¡D≤j·TT<Ûë\T
ñHêïjÓ÷ qTe⁄« e÷≈£î #ÓbÕŒ*. qT$«#˚à düe÷#ês¡+ Ä<Ûës¡+>± <ë&ÉT\T yÓTT<ä˝{… ºÏ kÕ«BÛq+
#˚dTü ≈£î+{≤+. ns¡yú TÓ +Æ <ë? m˝≤¬>H’ ê düsπ qTe⁄« e÷≈£î düV≤ü ø£]+#·e\dæ+<˚ nH˚ dü«s¡+‘√ môd‡’
ôV≤#·Ã]+#ê&ÉTµµ. (Ä+Á<ÛCä À´‹ : 19 |òÁæ ãe] 2012 : 25)
|ü˝≥¢… ÷s¡T ø±e&É+e\q Ä Á>±eT+˝À bòÕ´ø£ìå »+ m≈£îÿe>± ñ+≥T+~. sê$T¬s&çì¶ e÷J
düsŒ¡ +∫ •yê¬s&ç¶ eØZjT· T\T #·+bÕs¡ì b˛©düT\T |üøÿ° s¡|Œü <ä>sZ∑ ¡ düe÷#êsêìï sêã{≤º\qT≈£î+{≤s¡T.
|üøÿ° s¡|Œü uÛj
Ñ T· |ü&‘É ê&ÉT. me¬se] Çfi¯fl˝À¢ ø=&Éefi¯ó,¢ e÷s¡D≤j·TT<Ûë\T ñHêïjÓ÷ #Ó|Œü eTì ø={Ϻ
uÛj
Ñ T· ô|&É‘ês¡T. Ä ‘·sT¡ yê‘· |üøÿ° s¡|Œü ‘·÷s¡TŒeT+&É|+ü <ä>sZ∑ ¡ ì\ã&ç Ä }s¡TqT+&ç, Ä eTqTwüß\
qT+&ç <ä÷s¡+>± yÓfi≤fl\ì ìs¡sí TT+#·Tø√e&É+ Ç˝≤ á ø£<ä∏ yÓTT‘·+Ô |ü⁄s√>∑eTq |ü<‹∆ä ˝À eTT+<äT≈£î
kÕ>∑&+É »]–+~.
 176

4.10.2. ‹s√>∑eTq+
ø£<ä∏ yÓTT‘·+Ô »]–b˛sTTq eè‘êÔ+‘·eTT\‘√ ñ+fÒ Ä q&Éøq£ T ‹s√>∑eTq+ n+{≤s¡T. n+fÒø<£ ä∏
yÓTT‘·+Ô bòÕw¢ ut ≤´ø˘>± ñ+≥T+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î |ü⁄≥Tºø£ qT+&ç eTs¡D+ es¡≈î£ ñqï |ü]dæ‘ú T· \qT
‹s√>∑eTq+˝À ø£<ä∏ #Óù|Œ≥|üð&ÉT ÁbÕs¡+uÛ+Ñ >± ñ+≥T+~. »]–b˛sTTq ø£<+ä∏ ‘ê #ÓãT‘ês¡T. Ç˝≤+{Ï
q&Éøq£ T ‹s√>∑eTq+ n+{≤s¡T.
á $<Ûyä TÓ qÆ q&Éøq£ T ø£*–q ø£<\ä∏ qT ÁøÏ+<ä $e]kÕÔqT.
ªyÓHïÓ {À¢ ‘·&dç qæ bÕ≥µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· &܈ˆ >√|üsêE Hêsêj·TDsêe⁄. ø£<˝ä∏ À qs¡dTü ‘ê‘·
Hê≥ø±\T y˚ùdyê&É˙, dü‘´· uÛ≤eT bÕÁ‘·qT #ê˝≤ #·øÿ£ >± y˚ùdyês¡ì, ‘·+Á&ç ‘·q ≈£L‘·T]øÏ ‘·q ‘ê‘·
>∑T]+∫ #ÓãT‘ê&ÉT.
ªª@eTqT≈£îHêïπs eT]? ‘ê‘·jT· ´ >ös¡yês¡+ú {° bÕغ ` sê<Ûëø£èwüHí é Ç+{À¢H˚ HÓÁVüA>±s¡T
≈£L&Ü ~>±s¡T. ‘ê‘·jT· ´ì yÓT#·TÃø=ì, z ø√]ø£ ø√sê&É≥. MTs¡T Ä eTsê؃ u≤D°˝À bÕ&Üs¡T bÕ≥.
@$T≥~! MT....\....>∑s.¡ ...C≤\&Ü.....n+≥÷ bı+~ø£˝ìÒ ‘Ó\T>∑T˝À, Ä bÕfÒ ˇø£ÿkÕ] bÕ&É>\∑ sê?µµ
nì n&ç>±&ÉT HÓÁVüA.
<ë+‘√...MT ‘ê‘·jT· ´ #˚‘T· \T CÀ&ç+∫, |ü+&ç{ŸJ! n~ H˚qT y˚~ø£ MT<˚,n~ H˚qT y˚w+ü ‘√H˚
bÕ&ÉT‘êqT ø£$å T+#ê*!µµ nì ìs=àVü≤e÷≥+>± #ÓbÕŒs¡≥. $düTbÔ ˛j·÷s¡≥+‘ê. HÓVA ü ‘·≈î£ ÿyê&Ü!
>=|üŒ ø£fi≤ Vü≤è<äjT· T&ÉT ø£<ë! CÀ&ç+∫q ‘ê‘·jT· ´ #˚‘T· \T |ü≥Tº≈î£ ì, ªø£fi≤ø±s¡T\ eTH√uÛ≤yê\qT
ns¡ú+ #˚düTø√>∑\qT $TdüºsY qs¡dæ+>∑sêyéµ nHêï≥º.µµ (kÕøÏå : 4 e÷]Ã, 2012 : 22)
qs¡dTü ‘ê‘· Hê≥ø±\˝À Ád”Ô bÕÁ‘·qT #ê˝≤ #·øÿ£ >± y˚ùdyê&Éì sê<Ûëø£èwüHí ,é HÓÁVüA>±s¡¢ düeTø£+å ˝À
l ø£èwüí ‘·T˝≤uÛ≤s¡+˝Àì dü‘´· uÛ≤eT bÕÁ‘·qT y˚ùdyê&Éì n|üð&ÉT yê]s¡Te⁄sT¡ ‘ê‘·jT· ´ì Á|üX+¯ dæ+#˚yês¡ì
‘·+Á&ç ‘·q ≈£L‘·T]øÏ »]–q $wüj÷· \qT #Ó|Œü &É+ »]–+~. Ç+<äT˝À ø£<ä∏ yÓTT‘·+Ô ‹s√>∑eTHêìøÏ
#Ó+~ ñ+&É&+É »]–+~.
ª|ü⁄{Ïqº s√Eµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· VüA‘ê |ü~à˙<˚$. Ç+<äT˝À Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘· \*‘·. Áã‹øÏ
ñqï|üð&ÉT m|üð&É÷ |ü⁄{Ïqº s√E #˚jT· ˝Ò<ìä , ø±˙ #·ìb˛sTTq ‘·sT¡ yê‘· \*‘· ÁX¯eTqT >∑T]Ô+∫, ÄyÓT
|ü⁄{Ïqº s√E #˚dTü HÔ êïs¡ì \*‘· #Ó|ðü ≈£î+≥T+~.
ªªH˚qT #·ìb˛sTT s¬ +&ÉT HÓ\\sTT+~. H˚qT ã‹øÏe⁄+&É>± m|üð&É÷ Hê |ü⁄{Ïqº s√E >∑Ts¡TsÔ êì
yêfi¯ófl H˚qT #·ìb˛j·÷ø£ »s¡T|ü⁄‘T· Hêïs¡T. m+<äTø£ì? rs¡ì ø√]ø£\‘√ #·ìb˛sTTq H˚qT <ÓjT· ´yÓTyÆ êfi¯flì
 177

|ü{|ºÏ &” kç ÕÔqHê? Hê≈£î |ü>\∑ ã&ç qyê«\ì|æ+∫+~. H˚qT ÄK]kÕ]>± m|üð&ÉT |ü⁄{Ïqº s√E y˚&TÉ ø£
#˚dTü ≈£îHêïqT.......Hê≈£î mì$T<˚fifl¯ ej·TdüT˝À Hê≈£î u≤>± >∑Ts¡T+Ô &çb˛sTTq |ü⁄{Ïqº s√E~. m+<äTø£+fÒ
Äs√CÒ e÷ u≤eTà #·ìb˛sTT+~µµ. (áHê&ÉT : 8 p˝…,’ 2012: 12)
\*‘· |ü⁄{Ïqº s√E Hê\T>∑T s√E\T+&É>± yêfi¯fleTà #·ìb˛‘·T+~. Ä ‘·sT¡ yê‘· Hêqï y˚sπ ô|[¢
#˚dTü ≈£î+{≤&ÉT. ∫qïHê{Ï J$‘·+ yÓTT‘·+Ô |ü⁄{Ïqº s√EqT #˚dTü ø√≈£î+&Ü ñ+≥T+~. Hêqï≈£î >∑Ts¡TÔ
˝Òøb£ ˛e&ÉyT˚ qì \*‘· u≤<Ûä |ü&TÉ ‘·T+~. ø=ìï s√E\≈£î \*‘· ô|[¢ ne⁄‘·T+~. ô|fiËq¢’ Hê{Ï qT+&ç
dü+kÕsêìï #·÷düT≈£î+≥T+~. Ç+{Ï |üqT\T #˚jT· &É+, n‘·Ô e÷eT\≈£î ùde #˚d÷ü Ô ñ+≥T+~.
#·ìb˛sTTqyêfi¯fl n‘·Ô |ü⁄{Ïqº s√E uÛsÑ ≈Ô¡ î£ >∑Ts¡TqÔ ï $wüj÷· ìï uÛ≤s¡´ yê~düT+Ô ~. ø=ìï s√E\≈£î \*‘·
#·ìb˛‘·T+~. #·ìb˛sTTq ‘·sT¡ yê‘· uÛsÑ ,Ô¡ ø=&ÉT≈£î, ≈£L‘·Ts¡T, n‘·Ô n+<äs÷¡ ÄyÓT |ü⁄{Ïqº s√Eì C≤„|øü +£
ñ+#·Tø=ì ÄyÓT ∫Á‘·|{ü ≤ìøÏ |ü⁄{Ïqº s√E #˚XÊs¡ì ÄyÓT Äq+~+#·&+É s¡#s· TT‘· \*‘· <äèwæøº √D+
qT+∫ bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ‘Ó*j·TCÒjT· &É+ »]–+~. ø£<ä∏ yÓTT‘·+Ô bòÕw¢ ut ≤´ø˘ |ü<‹∆ä ˝ÀH˚ »]–+~. á ø£<ä∏
‹s√>∑eTHêìøÏ #Ó+~q~>± #Ó|Œü e#·TÃ.
4.10.3. $TÁX¯>e∑ Tq+
á q&Éø˝£ À ø£<ä∏ eTT+<äT≈£î kÕ–, eT∞fl yÓq≈£îÿe∫Ã, ‹]– eT∞fl eTT+<äT≈£î kÕ>∑T‘·T+~.
˝Ò<ë yÓqø£ qT+&ç eTT+<äT≈£î yÓ[fl, eT∞fl yÓq≈£îÿ kÕ>∑e#·TÃqT. ˇø£ $<Û+ä >± |ü⁄s√>∑eTq+, ‹s√>∑eTq+
s¬ +&ÉT >∑eTHê\T ø£*dæ ø£<ä∏ q&Éø£ kÕ–‘˚ <ëìì $TÁX¯>e∑ Tq+ n+{≤s¡T. s¡#s· TT‘·\T á q&Éø˝£ ÀH˚
m≈£îÿe>± ø£<\ä∏ T s¡∫+#ês¡T. á q&Éø£ ÁbÕX¯kÕÔ´ìï >∑T]+∫ øÏ+~ $<Û+ä >± #Ó|ðü ø√e#·TÃ.
ªªÇ~ m+‘· ÁbÕNqyÓTqÆ <√, n+‘· Ä<ÛTä ìø£yTÓ qÆ ~. Ç˝≤ eTT+<äT yÓqø£\≈£î kÕ>∑&+É ˝À ø£<≈ä∏ î£
n+<ä+ #˚≈L£ s¡T‘·T+~. bÕsƒ≈¡ î£ &ç˝À ñ‘·T‡ø£‘q· T ô|+bı+~düT+Ô ~. ñ~›wºü $wüj÷· ìøÏ Ä<Ûës¡•\\qT
Ä$wüÿ]düT+Ô ~µµ. (<äøDåÏ ≤eT÷]Ô b˛s¡+øÏ: ø£<ë∏ ìø£ dü«s¡÷|ü dü«uÛ≤yê\T : 1998 : 305)
á $<Ûyä TÓ qÆ q&Éø£ ø£*–q ø£<\ä∏ qT øÏ+<ä $e]düTHÔ êïqT.
ªu≤\Tµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· dæ.mdt. #·+Á<äXK‚ sY. ø£<˝ä∏ À u≤\ø£èwü‘í √ ÁXÊeDÏ bò˛Hé˝À dü+uÛ≤wædTü +Ô ~.
‘·q≈£î ô|fiË+Ô’ <äì bÕ|ü, ‘·q uÛsÑ Ô¡ >∑T]+∫ u≤\ø£èwü≈í î£ #ÓãT‘·T+~. ‘·qT Ç|üð&ÉT Áf…HÆ ˝é À ñHêïq˙,
∫‘·÷sÔ T¡ ≈£î edüTHÔ êïq˙ #ÓãT‘·T+~. ÁXÊeDÏ ∫‘·÷sÔ T¡ øÏ e∫à u≤\TqT ø£\TdüT≈£î+≥T+~. Ç<äs› ÷¡ ø£\dæ
Ç+{ÏøÏ yÓfi‘¯ ês¡T. eTs¡Tdü{sÏ √E Ç<äs› ÷¡ Vü‰sY‡©Væ≤˝Ÿ‡≈£î yÓfifl¯ &+É »s¡T>∑T‘·T+~. düs<¡ ë>± >∑&TÉ |ü⁄‘ês¡T.
u≤\T ùdïVæ≤‘·T&ÉT øÏc˛sY bò˛Hé #˚kÕÔ&TÉ . ôd+{Ÿ&ÍHé˝À ñ+≥T+~. ∫es¡≈î£ n‘·qT Ç+{ÏøÏ ekÕÔ&TÉ .
 178

ªªu≤\Tì ø±<äì yÓfi≤flqT. J$‘·+˝À #ê˝≤ ø√˝ÀŒj·÷qT, eTTK´+>± eTqXÊÙ+‹.

ø√˝ÀŒsTTq<ëìï bı+<ä&+É ø√dü+ ìqïsêÁ‹ ∫‘·÷sÔ T¡ ≈£î e#êÃqT. ø±˙ u≤\T≈£î ô|fi¯flsTT+<äqï $wüjT· +
‘Ó*dæ+~. ∫e]kÕ]>± n‘·ì‘√ zs√E ÄVü‰<¢ +ä >± >∑&TÉ |ü⁄<ëeTì Vü‰sY‡©Væ≤˝Ÿ‡ Á|üb˛CŸ #˚XÊqT.
e÷ yÓTTu…˝’ Ÿ‡ Ç+{À¢H˚ e<ä*yÓfi≤fl+. >∑+≥ ÁøÏ‘y· T˚ ‹]–e#êÃ+µµ.
ªª$TeTà*ï eTs¡∫b˛e&É+ #˚‘ø· ±ø£ yê&ÉT ô|[¢ #˚dTü ø√˝Ò<Tä . ‘·q >∑T+&ÓqT >∑T&ç˝≤ #˚dæ n+<äT˝À
<˚e‘·˝≤ $TeTà*ï Á|ü‹wæ+º #·T≈£îHêï&ÉT. MTs¡T yê&ç >∑T+&ÓqT N*à ãj·T≥≈£î yÓ[flb˛j·÷s¡T. n+<äTe\¢
yê&ç >∑T+&Ó <Óã“‹+~. yê&ÉT |ü{+ºÏ #·Tø√˝Ò<Tä . ∫e]øÏ yê&çøÏ zô|Hé Vü‰sYº düsØ®¡ nedüsy¡ TÓ +Æ ~µµ.
(áHê&ÉT: 22 »qe], 2012: 14)
u≤\TøÏ zô|HéV‰ü sYº düsØ®¡ Ä|üsπ wüHé ñ+fÒ ÄdüT|üÁ‹˝À ˝Ò&ìÉ øÏc˛sY ÁXÊDÏøÏ ‘Ó*j·T#˚kÕÔ&TÉ .
u≤\T >∑~˝ÀøÏ ÁXÊeDÏ yÓ[fl#÷· &É>± u≤\T #·ìb˛sTT ñ+{≤&ÉT. u≤\T #˚‹˝À ñ‘·sÔ +¡ ÁXÊeDÏ ª◊ \yé
j·T÷µ nì ñ+&É&+É »s¡T>∑T‘·T+~. ø£<ä∏ yÓTT‘·+Ô $TÁX¯>e∑ Tq |ü<‹∆ä ˝À kÕ>∑&+É »]–+~.
ª|ü‹Áe‘·µ ø£<qä∏ T ‘·$Tfi¯+˝À {Ï.mdt. es¡<sä êdüHé sêXÊs¡T. Ä+>∑+¢ ø¬ . •e≈£îe÷s¡H,é ‘Ó\T>∑T
&܈ˆ j·÷s¡>¢ &∑ ¶É ìs¡à\ nqTe~+#ês¡T. á ø£<˝ä∏ À |üPC≤] >∑D|ü‹ nj·T´sY, |üPC≤] ùdïVæ≤‘·T&ÉT
eT÷]Ô e÷cÕºsT¡ Ç<äs› ÷¡ ù||üs√¢ e∫Ãq yê{Ïô|’ #·]Ãdü÷Ô ñ+{≤s¡T. ‘·$Tfi¯ Ád”Ô e÷q+ b˛>=≥Tºø√e&É+
ø£+fÒ ÁbÕD+ b˛>=≥Tºø√e&ÉyT˚ ñ‘·eÔ T+ nì eT÷]Ôì nj·T´sY≈î£ #ÓãT‘ê&ÉT. <ëì‘√ nj·T´sY ‘·q
J$‘·+˝À »]–q $wüj÷· \qT #Ó|Œü &É+ ÁbÕs¡+_ÛkÕÔ&TÉ .
ªªMT≈£î ‘Ó\TdüT>± ÁøÏ+<ä{Ï dü+e‘·‡s¡+ ô|]eP‘êHÓ˝’ Àì eTTs¡T>∑eT÷]Ô <˚yê\j·T+˝À H˚qT
|üPC≤]>± u≤<Û´ä ‘·\T ìs¡«Væ≤+#˚yê&çì. <ë<ë|ü⁄ ˇø£ j·÷uÛe’… T+~ ‘·$Tfi¯ó\T nø£ÿ&É ñ+&˚yês¡T.
|ü+&ÉT>∑ s√E\˝À e÷Á‘·yT˚ Ç‘·s¡ ÁbÕ+‘ê\ qT+&ç ‘·$Tfi¯ó\T nø£ÿ&çøÏ e#˚Ãyês¡T. nsTT‘˚ nø£ÿ&É
ñ+&˚ dæ+Vü≤∞j·TT\T ≈£L&Ü <˚yê\j·÷ìøÏ e∫à eTTs¡T>∑kÕ«$TøÏ ns¡Ãq\T #˚ùdyês¡T. n+≥÷ ø£<ä∏
yÓTT‘·+Ô ‹s√>∑eTq+ #ÓãT‘·÷ eT∞fl |ü⁄s√>∑eTq+˝ÀìøÏ ñ+≥T+~.
ªªÇ|üð&ÉT #Ó|Œü +&ç e÷cÕºsT¡ ! ˇø£ Ád”Ô X¯Øs¡+MT<ä ã\e+‘·+>± n‘ê´#ês¡+ »]–‘˚ ÄyÓT ‘·q
|ü$Á‘·‘q· T b˛>=≥Tº≈î£ qïfÒH¢ ê? ‘·q uÛsÑ Ô¡ ∫‹MT<ä ã‹≈£î+&É>±H˚ ø±*b˛j˚T Ád”ìÔ eTq düe÷»+
|ü$Á‘·Tsê\T n+≥T+~. ø±˙ düe÷»|ü⁄ ˇ‹Ô&øç Ï ˝§+– Ç˝≤+{Ï Ä#êsê\≈£î ‘·˝§π>Z Ád”ìÔ ˙‹eT+‘·Tsê\T,
<Óe’ dü«s¡÷|æDÏ nHê˝≤ ˝Òø£ düe÷»|ü⁄ nùV≤‘·Tø£yTÓ qÆ , nHê´yÓTqÆ |ü<‘∆ä T· \qT Ä˝À#·q ˝Ò≈î£ +&Ü
 179

n+^ø£]+#˚ eT÷s¡|â ⁄ü u≤~Û‘T· sê\T nHê˝≤? #Ó|Œü +&ç e÷cÕºs÷¡ ?µµ (Ä+Á<ÛCä À´‹ : 5 |òÁæ ãe], 2012
: 25)
nj·T´sY dæ+Vü≤∞j·TT\ eT<Û´ä ñHêï&É˙, dæ+Vü≤∞fi¯ó\≈£î ‘·$Tfi¯ó\≈£î eT<Û´ä ñqï >=&Ée\
ø±s¡D+>± dæ˝≤« ‘·q $TÁ‘·T\T ø£*dæ nj·T´sY uÛ≤s¡´qT ‘·q eTT+<˚ yê&ÉT≈£îHêïs¡˙. ÁbÕDuÛj Ñ T· +‘√
nø£ÿ&É qT+&ç bÕ]b˛sTT ÁbÕD≤\qT ø±bÕ&ÉT≈£î+≥÷ uÛ≤s¡‘≈Y î£ sêe&É+ »]–+<äì nj·T´sY ‘·q
ø£<qä∏ T eT÷]ÔøÏ #ÓãT‘ê&ÉT. Ä ‘·sT¡ yê‘· ø£<ä∏ |ü⁄s√>∑eTq+˝À »s¡T>∑T‘·T+~. Ád”Ô X¯Øs¡+ MT<ä ã\e+‘·+>±
n‘ê´#ês¡+ »]–‘˚ ‘·q |ü$Á‘·‘· b˛sTTqfÒH¢ ê? nì eT÷]Ôì Á|ü•ïkÕÔ&TÉ . eT÷]Ô ø£eå ÷|üD ø√s¡&+É
»s¡T>∑T‘·T+~.
á ø£<ä∏ eTT+<äT≈£î kÕ>∑T‘·÷ Ä–, eT<Û´ä ˝À bòÕw¢ ut ≤´ø˘‘√ ø£<ä∏ q&Éø£ kÕ>∑T‘·T+~. ø±ã{Ϻ
á ø£<qä∏ T $TÁX¯>e∑ THêìøÏ ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|ðü ø√e#·TÃ.
ª\j·T+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· _.|æ. ø£sT¡ D≤ø£s.Y á ø£<ä∏ ≈£î≥T+ã+˝À ø£\‘·\T≈£î #Ó+~q~. Á|üu≤Û ø£s≈Y î£
ÄyÓT≈£î ô|fiË+¢’ <ä˙, ø±˙ ÄyÓT ø±+‘êsêe⁄‘√ nÁø£eT dü+ã+<Û+ä ñ+&É{≤ìï uÛsÑ Ô¡ >∑eTì+#·&+É ø£<˝ä∏ À
»s¡T>∑T‘·T+~. Ä ‘·sT¡ yê‘· yê]<äs› T¡ $&çb˛‘ês¡T. yê]øÏ bÕ|ü ñ+≥T+~. Ä bÕ|üqT rdüTø¬ fi¯fl&ÜìøÏ
ÄyÓT Á|üu≤Û ø£sY yê] }]øÏ yÓ\T‘·T+~. bÕ|üqT rdüT≈£îì ‹]– yÓfifl‚ düeTj·T+˝À ÄyÓT >∑‘· C≤„|øü ±\qT
>∑Ts¡T≈Ô î£ #˚dTü ≈£î+≥T+~. n+‘·≈î£ eTT+<äT ÄyÓT n<˚ }]øÏ ô|fiËq’ ø=‘·˝Ô À sêe&É+ »]–+~. ‹]–
s¬ \’ T Á|üj÷· D+˝À yÓfió¯ ‘·Tqï|üð&ÉT s¬ ˝’ «Ò ùdwº qü T≈£î e∫à ÄyÓT Á|üu≤Û ø£s‘Y √ e÷{≤¢&TÉ ‘·T+~. á ø£<+ä∏ ‘ê
$TÁX¯ >∑eTHêìøÏ #Ó+~q~>± e]í+#·&+É »]–+~.
ªª∫{Ïuº ≤ãT ‹]–e∫à ù||üsT¡ ø£|ðü ˝À¢ e÷ Ç<ä]› ø° ø±|ò” rdüT≈£îe∫à Ç#êÃ&ÉT. H˚qT ø±|ò” ø£Hêï
{°H˚ m≈£îÿe Çwü|º &ü ‘É êqT. eTTqT|ü⁄ ø±|òj
” T˚ ‘êπ><ëìï. ôV≤’ <äsêu≤<äT˝À Hê n\yê≥T¢ <ë<ë|ü⁄ n˙ï
e÷]b˛j·÷sTT. H˚qT e÷]b˛j·÷qT. nsTT<˚fifl¯ ÁøÏ+<ä≥ H˚qT Ç|üð&ÉT H˚qT ø±<äT. ø±|ò” y˚&>ç ±
ñ+~. @<√ Ä˝À∫dü÷Ô Á|üu≤Û ø£sY ø±|ò” ‘ê>∑T‘·THêï&ÉT. @+ Ä˝À∫düTHÔ êï&√ H˚qT }Væ≤+#·>\∑ qT.
@&˚fifl¯ ÁøÏ+<ä≥ Ç+≥sY ø±>±H˚ Ä }]øÏ ô|[¢ ≈£L‘·T]>± e#êÃqT. Á|üu≤Û ø£sY Hê≈£î <ä>sZ∑ ¡
ã+<ÛTä y˚. n‘·ìï eTqdü÷Œ¤]>Ô ± Çwü|º &ü ç dü+‘√wü+>±H˚ e#êÃqT. rsê ô|[¢ nsTT s√E\T >∑&#ç êø£,
n+‘· ‘·«s¡>± m+<äT≈£î ô|[¢ #˚dTü ≈£îHêïHê nqT≈£îqï s√E\T ñHêïsTT. Á|üu≤Û ø£sY eT+∫ e´πø.Ô
Hê eTqôd]– eTdü\T≈£îH˚yê&ÉT. Hê jÓT\&É n‘·qT >∑{>ºÏ ± ñ+&ÉT+fÒ Hê J$‘·+ eT\T|ü⁄ ‹]–
 180

ñ+&˚~ ø±<äT. n~ Hê n<äèwüyº ÷Ó , <äTs¡<èä wüyº ÷Ó Hêπø ns¡+ú ø±e&É+ ˝Ò<Tä . ˇø£{Ï eT≥T≈£î ì»+. H˚qT
#˚dTü qÔ ï |üì eT+∫~ ø±<äT, Hêπø dæ>T∑ >Z ± ñ+~µµ. (kÕøÏå : 8 »qe] 2012 : 20)
‹]– ÄyÓT @&˚fifl¯ ÁøÏ‘+· Ä }]øÏ e#êÃqì, Á|üu≤Û ø£s‘Y √ ô|[¢ nsTT+<ä˙, yê]<ä]› ø° bÕ|ü
ñ+<ä˙, yê] eT<Û´ä ñqï Áù|eTqT #Ó|ðü ≈£î+≥T+~. ‘·sT¡ yê‘· Ç<äs› ÷¡ y˚sT¡ y˚sT¡ >± J$‘êìï kÕ–kÕÔsT¡ .
Á|ü‘´˚ ø£ bòÕ{¢ Ÿ ø=qTø√ÿe&É+ ø±+‘êsêe⁄‘√ ÄyÓT nÁø£eTdü+ã+<Û+ä ô|≥Tºø√e&É+ <ëìe\q Á|üu≤Û ø£s≈Y î£
<ä÷s¡eTe«&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. ø=~›ùd|ü{øÏ Ï s¬ \’ T yÓfió¯ ‘·T+~. Á|üu≤Û ø£sìY ÄyÓT Äs√>∑´+ C≤Á>∑‘>Ô· ±
ñ+#·Tø√eTì #ÓãT‘·T+~. ÄyÓT≈£î ô|\’ò T ÇkÕÔ&TÉ . n+<äT˝À ãTõ® ÄdæøÔ Ï ‘·qT >±]¶jT· qT>± Áyêj·T&É+
»s¡T>∑T‘·T+~. Á|üu≤Û ø£sY ôd˝Ÿ˝À qT+∫ bò˛qT edüT+Ô ~. Á|üu≤Û ø£sY s¬ \’ T ÁøÏ+<ä|&ü ç #·ìb˛j·÷&Éì ∫{Ïuº ≤ãT
#ÓãT‘ê&ÉT. Ç˝≤ ø£<ä∏ $TÁX¯>e∑ THêìøÏ #Ó+~q~>± $e]+#êqT.
4.11. dü+$<Ûëq+
ø£<\ä∏ ˝À $$<Ûä n+XÊ\ eT<Û´ä e⁄+&Ée\dæq ø£\sTTø£qT dü+$<Ûëq+ n+{≤s¡T. bÕÁ‘·\,
dü+|òTü ≥q\, dü+|òTü s¡¸D\, düìïy˚XÊ\, ø£<Hä∏ ê\ yÓTT<ä\>∑T n+XÊ\ neT]ø£qT dü+$<Ûëq+>±
#Ó|Œü e#·TÃqT. s¡#s· TT‘· M≥ìï{Ïì ø£*|æ ø£<qä∏ T düeTs¡eú +‘·+>± ì]à+#ê*. á dü+$<Ûëq+ ô|q’
ù|s=ÿqï n+XÊ˝À¢ @<√ ˇø£ <ëìì Á|ü<ëÛ q+>± Ä<Ûës¡+ #˚dTü ø=ì ≈£L&Ü ø=+‘·eT+~ s¡#s· TT‘·\T
ø£<\ä∏ qT ÁyêXÊs¡T.
á ø£<ë∏ dü+$<Ûëq+ >∑T]+∫ øÏ+~ $<Û+ä >± #Ó|Œü &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ªdü«|üï+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· yÓTVü≤ø˘ ôV≤’ <äsêu≤B. Ç+<äT˝À sêeTø£èwüí uÛ≤s¡´ |ü⁄{Ï+º {ÏøÏ b˛‘·T+<äì
Äq+~+∫, ‘·sT¡ yê‘· ‘·q dü«|üï düT+<ä] ùV≤eT‘√ >∑&eÉ e#·Ãì nqT≈£î+{≤&ÉT. uÛ≤s¡´ yÓTT>∑T&ç
ÄVü‰s¡+ >∑T]+∫ }]˝À ñqï ∫+‹+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. n|ü⁄Œ&ÉT sêeTø£èwüí ùV≤eT‘√.......
ªªkÕØ &çjT· sY, @eTqTø√≈£î......e÷ Ä$&É m|üð&É÷ n+‘˚......kı<ä ô|&ÉT‘·T+~. ãTÁs¡
V”≤f…øπ ÿ˝≤.....µµ
düsπ ........Ç+‘·ø° qHÓï+<äT≈£î s¡eTàHêïyé Ç+‘· Vü≤&Ü$&ç>±?µµ
ªª@+ ‘Ó*j·Tq≥Tº e÷{≤¢&‘É êyé? sêeTø£èwüí eTT]ô|+>± ÄyÓTqT >∑T+&Ó\≈£î Vü≤‘·T≈Ô î£ Hêï&ÉT.
ªªe÷{Ïe÷{ÏøÏ Ç˝≤ Ç+{ÏøsÏ êe&É+ q#·Ã<äT Hê≈£î. q\T>∑Ts¡T Hê\T>∑T s¡ø±\T>± nqT≈£î+{≤s¡Tµµ
‘·*+#·T≈£îì yÓT\¢>± n+~ ùV≤eT.µµ (kÕøÏå : 15 »qe] 2012 : 20)
 181

yÓTT<ä{Ï düìïy˚X+¯ ˝À uÛ≤s¡´ }]øÏ yÓfifl¯ &+É , Á|æjT· Tsê\T sêe&É+ e\q sêeTø£èwüí Äq+<ä|&ü ܶ&ìÉ
‘Ó\TdüT+Ô ~. Á|æjT· Tsê*‘√ eTT#·Ã{ÏdTü +Ô &É>± d”‘ês¡‘ï· + uÛsÑ Ô¡ Äs√>±´ìï >∑T]+∫ Áù|eT>± Á|ükÕÔ$+#·&+É
»s¡T>∑T‘·T+~.
Á|æjT· Tsê\T ùV≤eT‘√ sêeTø£èwüí ñ+&É&+É , ÄyÓT Á|æjT· T&çô|’ ∫sê≈£î |ü&qç ≥T¢>± q{Ï+#·&+É
ø£q|ü&TÉ ‘·T+~. ùV≤eT≈£î sêeTø£èwüí –|ò\ºt T ø=ìe«&É+, ùV≤eT sêeTø£èwüqí T –|òºt n&ÉT>∑T‘·T+&É>± ùd˝Ÿ‡yÓTHé
u…˝Ÿ ø=&ÉT‘ê&ÉT. ùV≤eT yÓ÷&É˝Ÿ HÓø¬ d¢ t ø√s¡T‘·T+~. sêeTø£èwü≈í î£ Çã“+~>± e÷s¡T‘·T+~.
∫es¡≈î£ n‘·qT #˚dqæ ‘·|ðü \≈£î ‘Ó\TdüTø=ì uÛ≤s¡´ <ä>sZ∑ ¡ uÛsÑ Ô¡ ‘·\~+#·Tø√e&É+‘√ ø£<ä∏
eTT>∑TdüT+Ô ~. nsTT‘˚ M{Ï eT<Û´ä s¡#s· TT‘· dü+$<ÛëHêìï bÕ{Ï+#·&+É »]–+~. uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ eT<Û´ä
ñ+&˚ Áù|eTqT, uÛsÑ Ô¡ Áù|j·Tdæ eT<Û´ä ñ+&˚ yê´yÓ÷Vü‰ìï Äj·÷ düìïy˚XÊ\ <ë«sê #·øÿ£ >± $X‚w¢ +æ #·&+É
»]–+~.
ªe÷j·÷C≤\+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· &܈ˆ j·T+. Vü≤]øÏwHü .é Ç+<äT˝À <Ûqä \øÏàå |æ\\¢ T uÛÀ»HêìøÏ
≈£L&Ü øÏ+~øÏ sês¡ì u≤<Ûä |ü&TÉ ‘·T+~. ‘·q Ç+{À¢ »s¡T>∑T‘·Tqï $wüj÷· \qT uÛsÑ ≈Ô¡ î£ #Ó|Œü ˝Òø£
Ä düeTdü´≈£î ÄyÓT |ü]wüÿ]+#ê\ì nqT≈£î+≥T+~. |æ\\¢ T m|üð&É÷ >π yéT‡ Ä&ÉT‘·÷ ñ+{≤s¡T. HÓ{Ÿ
e∫Ãq ‘·sT¡ yê‘· eT]+‘· _J ø±e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. <Ûqä \øÏàå Ç+{Ï|qü T\T, e+≥ |üqT\qT #·÷&É&+É ,
|æ\\¢ ≈£î, uÛsÑ ≈Ô¡ î£ n˙ï düeT≈£Ls¡TÑ·T+~. <Ûqä \øÏàå |æ\\¢ T HÓ{Ÿ˝À no¢\ <äèXÊ´\qT #·÷düTHÔ êïs¡ì,
yê{Ïì m˝≤ ìj·T+Á‹+#ê˝À ‘Ó*j·Tø£ ùdïVæ≤‘·Tsê\T ˝≤eD´ <ä>]Z∑ øÏ sêe&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. $TÁ‘·Tsê\T
<Ûqä \øÏàå ì Ç+{ÏøÏ yÓ[fl n+‘·sê®\+˝À |æ\\¢ T @$T #˚dTü HÔ êïs√ |ü]o*+#·eTì #ÓãT‘·T+~. ÄyÓT
#Ó|Œæ q≥T¢>±H˚.
ªªn<˚H.˚ ...˙e⁄ #ÓbÕŒe⁄ ø£<ë. HÓ{Ÿ˝À |æ\\¢ T @+ #˚dTü HÔ êïs√ >∑eTì+#·eTì n˝≤π> #·÷XÊ.
|üìø=#˚Ã$ |ü<sä TT‘˚, |üìøÏsêì$ q÷≥|ü~. ø=ìï #·÷ùdÔ ‘·\ ‹]–b˛sTT+~. Ä&É|\æ \¢ T ≈£L&Ü
Ç˝≤+{Ï$ #·÷kÕÔsê nì, ÄX¯Ãs¡´y˚Tdæ+~. @+#˚j÷· ˝À ‘√#·ø£ ˙ <ä>sZ∑ ø¡ =#êÃqTµµ n+≥÷ »]–+<ä+‘ê
$e]+∫+~. (Ä+Á<ÛCä À´‹ : 21 nø√ºãsY 2012 : 12)
˝≤eD´ ‘·eT Ç+{Ï˝À |æ\\¢ T #˚dTü qÔ ï |üqT\qT, n+‘·sê®\+ <ë«sê |æ\\¢ T #Ó&bç ˛‘·THêïs¡H˚
$wüj÷· ìï ˝≤eD´≈£î ‘Ó*j·T#˚dTü +Ô ~. Ç˝≤ á ø£<˝·ä∏ À u≤<Û´ä ‘·\T, |æ\\¢ #·<Tä e⁄, n+‘·sê®\+ e\q
˝≤uÛqÑ cÕº\T nH˚ø£ $wüj÷· \T ‘Ó*j·TCÒjT· &É+ »]–+~.
 182

ª|æ#T· Ãø£ MT<ä ÁãVü‰àÁdü+Ô µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· >∑qïes¡|⁄ü qs¡d+æ Vü≤eT÷]Ô. |üsX¡ ó¯ sê+, X‚KsY |æ#T· Ãø£\T,
|ü≈îå£ \T MT<ä dü+uÛ≤wædTü +Ô {≤s¡T. X‚KsY ‘·q }]˝À |æ#T· Ãø£\T m≈£îÿe>± ñ+&˚eì #ÓãT‘ê&ÉT. yê]
|ü˝≥¢… ÷] >∑T]+∫ #Ó|Œü &É+ »s¡T>∑T‘·T+~. X‚KsY #Óù|Œ e÷≥\≈£î |üsX¡ ó¯ sê+ ˝ÀqTø±e&É+, X‚KsY yê]
}]øÏ yÓ[fl |æ#T· Ãø£\qT #·÷&Ü\qT≈£î+{≤&ÉT. X‚KsY }]øÏ ãj·T\T<˚s&¡ +É »s¡T>∑T‘·T+~.
ªªÄ eTsêï&ÉT ñ<äj÷· H˚ï e÷ s¬ ‘’ T· yÓ+ø£qïì yÓ+≥u…≥Tºø=ì @{Ï yÓ|’ ⁄ü kÕïHêìøÏ ãj·T\T<˚sê+
y˚T$T<äs› +¡ . Hê ∫qï|üð&ÉT @{ÏøÏ yÓfifl‚ <ë]˝À ñqï ‘ê{Ï#≥Ó ¢ MT<ä $|üØ‘·+>± |æ#T· Ãø£>÷∑ \T¢ ñ+&˚$.
yê{Ïì |üsX¡ ó¯ sê+øÏ #·÷|æ+#ê\H˚ @{ÏøÏ ãj·T\T<˚sêqT. ø±˙ ÄX¯Ãs¡´+>± Ä #Ó≥˝¢ À dü>+∑ ≈£L&Ü
nø£ÿ&É ˝Òe⁄. ñqï $T>∑‘ê #Ó≥¢ MT<ä ≈£L&Ü ˇø£ÿ |æ#T· Ãø£ ≈£L&Ü ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä . n<˚ $wüj÷· ìïyÓ+ø£qïì
n&ç>±qTµµ. (yês¡Ô : 16 ôdô|+º ãsY 2012 : 23)
X‚KsY yêfi¯fl }]øÏ ãj·T\T<˚] |æ#T· Ãø£\ ø√dü+ nH˚«wæ+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. ‘ê{Ï#≥Ó ¢ MT<ä
|æ#T· Ãø£\T ø£ì|æ+#·øb£ ˛e&É+, Á|üuTÑÛ ‘ê«\T yê>∑T\T ø£≥&º +É <ë«sê |üsê´es¡D+ <Óã“ ‹qï<äì X‚KsY
#ÓãT‘ê&ÉT. |æ#T· Ãø£\ ø√dü+ n&É$ ˝ÀìøÏ yÓfifl¯ &+É , nø£ÿ&É #Ó≥¢ >∑T]+∫ Á|ükÕÔ$kÕÔsT¡ . m‘ÓqÔ’ ø=+&É\T,
˝Àj·T\T, ôd\j˚T{Ï >±Hê\T, ø√øÏ\ dü«sê\T Ç˝≤ Á|üøè£ ‹ì ÄkÕ«~+#·&+É »]–+<ä˙ #Ó|Œü &É+
»]–+~. Á|ü<ëÛ q ø£<≈ä∏ î£ dü+ã+~Û+∫q ÁbÕ+‘·, dü\ú , yê‘êes¡D dü+$<ÛHä êìï $e]+#·&+É »]–+~.
4.12. es¡qí \T
s¡#s· TT‘· bÕsƒ≈¡ î£ &çøÏ nH˚ø£ s¡ø±\ n+XÊ\qT es¡qí \ <ë«sê |ü]#·jT· + #˚kÕÔ&TÉ . M{Ï˝À
ø=ìï+{Ïì yêdüeÔ +>±qT, eT]ø=ìï+{Ïì Ä\+ø±]ø£+>±qT #Ó|Œü &ÜìøÏ Á|üjT· ‹ïkÕÔ&TÉ . á es¡qí \T
bÕsƒ≈¡ î£ &çøÏ ø£<qä∏ T, ø£<˝ä∏ Àì n+XÊ\qT ne>±Vü≤q #˚dTü ø√e&ÜìøÏ ñ|üj÷Ó >∑|&ü ‘É êsTT. Ç$ nH˚ø£
s¡ø±\T>± ñ+&É≥+ e\q kÂ\uÛ´Ñ + ø√dü+ øÏ+~ $<Û+ä >± $uÛõÑ +∫ #·÷&É&+É »]–+~.
4.12.1. bÕÁ‘·≈î£ dü+ã+~Û+∫q es¡qí \T
ø£<˝ä∏ À bÕÁ‘·\≈£î dü+ã+~Û+∫q es¡qí \˙ï á $uÛ≤>∑+˝À ñ+{≤sTT. kÕ<Ûës¡D+>± s¡#s· TT‘·
#Ó|Œü <ä\#·T≈£îqï n+XÊ\qT m≈£îÿeuÛ≤>∑+ bÕÁ‘·\ <ë«sêH˚ ‘Ó*j·T#Ó|Œü &ÜìøÏ Á|üjT· ‹ïkÕÔ&TÉ . s¡#s· TT‘·
Á|üD≤[ø£˝À bÕÁ‘·qT r]Ã~<˚› Áø£eT+˝À M{ÏøÏ dü+ã+~Û+∫q $$<Ûä n+XÊ\qT e]í+#·e\dæ edüT+Ô ~.
ø£<ä∏ Á|ü<ëÛ q+>± bÕÁ‘·\ #·T≥÷º ‹s¡T>∑T‘·T+~. ø£<˝ä∏ À bÕÁ‘·\qT e]í+#·Tø√e&É+ »s¡T>∑TqT. á es¡qí ˝À
ø£ì|æ+#˚ yÓ$’ <Û´ä + øÏ+~ $<Û+ä >± e]í+#·&+É »]–+~.
 183

4.12.1.1. n+‘·s+¡ >∑ es¡qí \T

bÕÁ‘·\ eTqdüT‡˝À nH˚ø£ s¡ø±˝…q’ Ä˝À#·q\T Ä bÕÁ‘· >∑T]+∫ø±˙, Ç‘·s¡ bÕÁ‘·\ >∑T]+∫
ø±˙ ñ+&Ée#·TÃ. ˇø=ÿø£ÿkÕ] ø£ì|æ+∫q Á|ü‹<ëì >∑T]+∫ Ä˝À∫+#·e#·TÃ. ø=ìï+{Ïì $X‚w¢ +æ #·e#·TÃ.
eT]ø=ìï+{Ïì yê´U≤´ì+#·e#·TÃ.
bÕÁ‘· >∑T]+∫ ˝Ò<ë Ç‘·sT¡ \ >∑T]+∫ eTqdüT˝À Ä˝À∫+#·&Üìï s¡#s· TT‘· e]íkÕÔ&TÉ .
á Ä˝À#·q˝À¢ u≤<Û,ä <äT:K+, dü+‘√wü+, dü+‘ê|ü+, Vü‰dü´+ eTTqï>∑Tqe˙ï ñ+&Ée#·TÃ. øÏ+~yê{Ïì
BìøÏ ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|ðü ø√e#·TÃ.
ªªX¯óuÛªÑ y˚Tìj·÷µ nqT düTÁãVü≤àD´+ ø£<µä∏ µ s¡#s· TT‘· uÛ$Ñ T&ç Á|ükÕ<é. ø£<˝ä∏ À düTÁãVü≤àD´+ Ç+{Ï˝Àì
Á|ü‹ edüTeÔ ⁄ X¯óÁuÛ+Ñ >± ñ+&Ü\ì ø√s¡T≈£î+{≤&ÉT. ∫es¡≈î£ n‘·ì XÀuÛqÑ + s√E≈£L&Ü XÀuÛqÑ eT+#êìï
n\+ø£sD¡ #˚d÷ü eÔ ⁄+fÒ n‘·ì uÛ≤s¡´ Ç˝≤ nqT≈£î+≥T+~.
ªªø=‘·Ô ô|[fl ≈£L‘·Ts¡T eq» XÀuÛqÑ + >∑~˝ÀøÏ Á|üy•˚ +∫+~. >∑~ ∫qï<˚ nsTTHê neT]ø£
Vü‰sTT >=\T|ü⁄‘·T+~. ‘·qø√dü+ m<äTs¡T#·÷dü÷Ô ñ+{≤&ÉqT≈£îqï uÛsÑ Ô¡ n≥TyÓ|’ ⁄ü ‹]– |ü+~] eT+#êìøÏ
|Ï Pü \<ä+&É\T düsT¡ ‘› T· +fÒ ˇø£ÿø£Då + $düTbÔ ˛sTT+~. ‘·q sêø£ >∑eTì+#·˝<Ò y˚ ÷Ó qì ∫qï>± <ä–+Z ~.
n*øÏ&øç Ï Ç≥T ‹]–q düTÁãVü≤àD´+ ∫qï>± q$« ª≈£Ls√õ nHêï&ÉT. nqï<˚ ‘·&eÉ ⁄>± ‹]– ‘·q
|üì˝À ª_Jµ nsTTb˛j·÷&ÉT. ªÇ<˚+ yÓTT>∑T&ÉT?µ |üP\ã+‹ uÛ≤s¡´ì e~* |üP\<ä+&É\T |ü≥Tº≈î£ +{≤&˚$T{ϵ
nqT≈£î+~. (áHê&ÉT : 6 y˚T 2012 : 12)
ø£<˝ä∏ À düTÁãVü≤àD´+ uÛ≤s¡´ eTqdüT˝Àì uÛ≤yê\qT ‘Ó\|ü&+É »]–+~. XÀuÛqÑ + s√E uÛsÑ Ô¡
Á|ües¡qÔ #·÷∫ ÄyÓT $dæ–b˛sTT+<äì ø£<˝ä∏ À #Ó|Œü &É+ »]–+~. ø±ã{Ϻ á ø£<ä∏ n+‘·s+¡ >∑ es¡qí ≈£î
dü+ã+~Û+∫+~.
ªìs¡j í T· +µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· dü©+. Ç+<äT˝À k»q´, sêCÒw\t øÏ düTøπ •ì nH˚ ˇπø ˇø£ÿ ≈£L‘·Ts¡T.
ø£<˝ä∏ À uÛsÑ Ô¡ sêCÒw,t ≈£L‘·Ts¡T düTøπ •ì #·ìb˛‘ês¡T. Ä <ä+|ü‘T· \T |æ\\¢ T |ü⁄≥ºø£ eTT+<äT sêCÒwt
m+Á_jÓ÷\ì <ë«sê |æ\\¢ T |ü⁄&TÉ ‘ês¡T. $T–*q m+Á_jÓ÷\˙ ˝≤´uŸ˝À ñ+#·T‘êeTì &Üø£sº Y #Ó|Œü &Üìï
>∑Ts¡T#Ô T· düT≈£îì k»q´ ÄdüT|üÁ‹øÏ yÓfió¯ ‘·T+~. ø±˙ &Üø£sº Y yê{Ïì Ç‘·sT¡ \≈£î Ç#êÃeTì #ÓãT‘·T+~.
Ä m+Á_jÓ÷\ì <ë«sê |ü⁄{Ïqº bÕ|üqT ‘Ó#T· Ãø√yê\ì ‘·q eTqdüT˝À nqT≈£î+≥T+~.
ªªHê¬ø≥¢>¬ H’ ê Hê |æ\\¢ T ø±yê*. sêCÒwøt Ï |ü⁄{Ïqº |æ\\¢ T. e÷ m+Á_jÓ÷\ì yê&ç ø£qï |æ\\¢ T
Hê |æ\˝¢ Ò ne⁄‘ês¡T. yêfi¯flMT<ä Hêπø Vü≤≈£îÿ+≥T+~. ÄyÓT øπ e\+ düs=π>{Ÿ eT<äsY e÷Á‘·yT˚ . <ëìø√dü+
 184

Çyê«*‡q &ÉãT“*#˚Ãdæ Hê |æ\*¢ ï ‘Ó#Ã˚ düT≈£î+{≤qT. Ç+ø± nedüsy¡ TÓ ‘Æ ˚ s¬ +&ÉT \ø£\å T m≈£îÿe|ü&k˚ ÕÔqT.
yêfi¯ófl ø±<ä+fÒ ø√s¡Tø¬º fi≤ÔqT. Çø£ÿ&É Ç∫Ã+~ n+&Éy÷Ó , X¯óÁø£øD£ yÓ÷ ø±<äT....|æ+&Üìï....Je+‘√
‘=DÏødÏ ˝ü ≤&˚ |æ+&Üìï. >∑s“¡ +¤ n<Óø› ∫Ï Ãq+‘· e÷Á‘êq |æ\\¢ MT<ä Vü≤≈£îÿ ÄyÓTø¬ ˝≤ #Ó+<äT‘·T+~?
‘=$Tà~ HÓ\\T yÓ÷dæ, ÇHêïfi¯Sfl ô|+∫+~ H˚qì yê~düT+Ô <˚y÷Ó ? ◊Hê Ä m+Á_jÓ÷ Hê~....Hê _&ɶ
$wüjT· +˝À m+‘·ø¬ H’ ê yÓ[fl b˛sê&É‘êqT. ‘·|Œü ≈£î+&Ü rs¡TŒ Hêø£qT≈£L\+>±H˚ edüT+Ô ~µµ. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T:
17 pHé 2012 : 19)
k»q´ _&ɶ ø√dü+ yê]‘√ b˛sê&ç nsTTHê _&ɶqT ‘Ó#·TÃø√yê\ì ÄyÓT eTqdüT˝À
nqT≈£î+≥T+~. yê{Ïø√dü+ ø√s¡Tø¬º H’ ê yÓfi≤fl\ì uÛ≤$düTqÔ ï≥T¢ s¡#s· TT‘· ‘Ó*j·T#˚jT· &É+ »]–+~.
ø±ã{Ϻ á ø£<˝ä∏ Àì bÕÁ‘·˝À n+‘·s+¡ >∑ es¡qí $wüj÷· \T ñHêïj·Tì #Ó|Œü &É+ »]–+~.
4.12.1.2. ø£\\T ` es¡qí \T
ø£\\T eTìwæ ˝À|ü\ n+‘·s‘Z¡ +· >± nD∫ y˚jT· ã&çq Ä˝À#·q\≈£î Á|ürø£\T. Ç‘·sT¡ \‘√
#Ó|ðü ø√˝Òì$ ø£\\ s¡÷|ü+˝À ekÕÔsTT. Ç$ Ä‘·àq÷´q‘·, Ä‘êà~Ûø´£ ‘· uÛ≤yê\qT ≈£L&Ü ø=ìïkÕs¡T¢
yÓ\&¢ +ç #·e#·TÃ. ø=+<ä]øÏ ø£fi¯ eùdÔ ì»eTe⁄‘·T+<äì ≈£L&Ü qeTàø£+. Ç˝≤+{Ï dü«|üï eè‘êÔ+‘ê\T
ø£*–q ø=ìï ø£<\ä∏ qT ÁøÏ+<ä $e]düTHÔ êïqT.
ª∫s¡+J$ ` es¡Á|ükÕ<ä÷µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· l<˚M eTTs¡∞<Ûsä .Y Ç+<äT˝À s¡#s· TT‘· es¡Á|ükÕ<é
≈£î≥T+ã+ ¬s’\TÁ|üj·÷D+˝À ôV’≤<äsêu≤<é≈£î yÓfi¯ó‘·THêïs¡˙ ‘·qT#˚düTÔqï Á|üj·÷D+˝À
es¡Á|ükÕ<äTøÏ∫s¡+J$ m<äTs¡T>± ñ+&É≥+, ø=&ÉT≈£îqT, uÛ≤s¡´ì |ü]#·jT· + #˚jT· &É+, ∫s¡+J$øÏ <ä>sZ∑ ¡
ø±e&É+, ∫s¡+J$ dæìe÷\T n˙ï es¡Á|ükÕ<äT #·÷düTø√e&É+, ∫s¡+J$‘√ bÕ≥T $<˚XÊ\≈£î yÓfifl¯ ≥+
yÓTT<ä˝q’… e˙ï s¬ ˝’ Ÿ˝À ø£\ ø£+{≤&ÉT. es¡Á|ükÕ<é ∫s¡+J$‘√ düìïVæ≤‘· dü+ã+<Û+ä ñqï≥T¢ ø£\\
s¡÷|ü+˝À uÛ≤$kÕÔ&TÉ . ôV≤’ <äsêu≤<é sêe&É+‘√ ‘·qT ø£qï~ ø£\ nì ‘Ó\TdüTø£e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ªªôV≤’ <äsêu≤<é e#˚Ãdæ+<ë? @&ç ∫s¡+J$? mø£ÿ&Ü? ˇπsjYT ‘˚C≤, mø£ÿ&Ésê? bò˛Hé eùdÔ
u≤Á‘·÷+ øπ dæ yÓfi≤fl&y˚ ÷Ó #·÷kÕÔqT+&ÉT. ùdwº Hü é e∫Ã+~? ne÷à, e÷eTj·T´, n+‘ê e#êÃπsyÓ÷
#·÷&ÉT, eTT+<äT ∫s¡+J$ mø£ÿ&ÉTHêï&√ yÓ<Tä ≈£îµ ø=&ÉT≈£îqT >∑<eä ÷sTTdü÷Ô ˝Ò∫ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT es¡Á|ükÕ<éµµ.
(Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T: y˚T 13, 2012. |ü⁄≥. 27)
 185

es¡Á|ükÕ<é ø£qï~ ø£\ nì ‘Ó\TdüT+Ô ~. ∫s¡+J$ MT<ä ‘·q≈£îqï n_Ûe÷q+‘√ ø£\ ø£qï≥T¢
uÛ≤$+#·e#·TÃ. ø£qTø£ Ç+<äT˝À es¡Á|ükÕ<é s¬ \’ T Á|üj÷· D+ #˚ùd düeTj·T+˝À ø£\ ø£qï≥T¢ ñqï~.
ø±ã{Ϻ á ø£<ä∏ ø£\\T ` es¡qí \T ÁøÏ+~øÏ #Ó|ðü ø√e&É+ »]–+~.
ª‘·*u¢ ≤Û wüqT ‘·]y˚Tùd.Ô ...! ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ø±o$X¯«Hê<Û.é Ç+<äT˝À eTTs¡∞ø£èwüí ø£\˝À |æ\\¢ T
‘Ó\T>∑T #·<eä &É+ sê˝Ò<ìä , ‘Ó\T>∑TqT #·T\ø£q>± #·÷&É≥+ e\q Á|ü»\T Çã“+<äT\qT m<äTs√ÿe\dæq
‘·sT¡ D+ @s¡Œ&ÉT‘·T+<äì uÛ≤$kÕÔ&TÉ . ‘Ó\T>∑T nø£så ê\T ≈£L&Ü sêì |æ\\¢ T ñHêïs¡ì, ‘Ó\T>∑T |ü⁄düøÔ ±\qT
˝…Á’ ãØ qT+&ç <ä÷s¡+ #˚dTü ø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+<äì uÛ≤$kÕÔ&TÉ . Çe˙ï n‘·&TÉ ìÁ<ä˝À ø£\ ø£+{≤&ÉT.
‹]– yÓT\T≈£îe e#˚Ãdü]øÏ.......
ªªH√ nì ns¡Tdü÷,Ô sƒ≈¡ î£ ÿq ìÁ<ä˝#Ò ê&ÉT eTTs¡∞ø£èwü.í
düeTj·T+ ns¡s∆ êÁ‹ s¬ +&ÉTqïs¡ nsTT+~. n+‘·es¡≈î£ e∫Ãq ø£\ n‘·ì eTdæwÔ ÿü + qT+&ç
#Ó]–b˛˝Ò<Tä . #Ó~]b˛˝Ò<Tä . n‘·ìï rÁeyÓTqÆ Ä˝À#·q˝À |ü&d˚ +æ ~. n‘·ì ns¡T|ü⁄≈£î ìÁ<ä˝À+∫
y˚T\T≈£îqï e÷<Û$ä ˝…≥’ Ty˚dæ ªª@yÓT+Æ ~, @<ÓH’ ê |”&øÉ \£ e∫Ã+<ëµµ nì n&ç–+~µµ.
ªø£\ sê˝Ò<Tä ....uÛ$Ñ wü´<äs› Ù¡ q+ nsTT+~. e+oøÏ ôdø¬ +&é ˝≤+π>«CŸ>± ‘Ó\Tπ> rdüT≈£î+{≤qTµµ
nHêï&ÉT eTTs¡∞µµ. (áHê&ÉT : 8 @Á|æ˝Ÿ 2012 : 14)
‘Ó\T>∑T uÛ≤wü n+‘·]+∫b˛‘·T+<äì eTTs¡∞ø£èwüí ø£\ø£q&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. Ä ø£\˝À ‘Ó\T>∑T
nø£så ê\T ≈£L&Ü sêì |æ\\¢ T ñHêïs¡˙, ‘·<ë«sê ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü ñìøÏì ø√˝ÀŒj˚T neø±X¯+ ñ+<äì
u≤<Û|ä &ü ‘É ê&ÉT. Ç<ä+‘ê ø£\ nì >∑eTì+∫q ‘·sT¡ yê‘· n‘·ì eTqe&çøÏ ôdø¬ +&é ˝≤+π>«CŸ ‘Ó\T>∑T
rdüTø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+<äì ø£<˝ä∏ À s¡#s· TT‘· ù|s=ÿq&É+ »]–+~.
Ç+<äT˝À s¡#s· TT‘· eTTs¡∞ø£èwüí eTqdüT˝Àì uÛ≤yê\qT ø£\\ s¡÷|ü+˝À #Ó|Œü &É+ »]–+~.
ø±ã{Ϻ á ø£<ä∏ ø£\\T ` es¡qí \≈£î dü+ã+~Û+∫q~>± $e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
4.12.1.3. u≤Vü≤´ es¡qí \T
ø£<˝ä∏ À¢ s¡#s· TT‘· dü«uÛ≤e+‘√ bÕ≥T yê{Ï s¡÷bÕìï ≈£L&Ü ∫Á‹+#ês¡T. s¡#s· TT‘· Bì <ë«sê
Ä bÕÁ‘·\T düJe+>± bÕsƒ≈¡ î£ \ ø£fiflË <Tä ≥ ø£ì|æ+#˚≥≥T¢ #˚kÕÔ&TÉ . s¡dü b˛wüq≈£î ≈£L&Ü á es¡qí ˝Ò
ñ|üj÷Ó >∑|&ü TÉ ‘êsTT. Ç˝≤+{Ï es¡qí \qT ÁøÏ+~ ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|ðü ø√e#·TÃ.
 186

ª<˚V≤ü uÛ≤wüµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· $eT\. ø£<˝ä∏ À e÷<Û$ä ø±˝ÒJ˝À ns¡X∆ ÊÁdü+Ô n<Ûë´|ü≈î£ sê\T. ÄyÓT
ôd˝Ÿ≈î£ ø=‘·Ô HÓ+ãsY qT+∫ bò˛qT edüT+Ô ~. ø±˙ bò˛Hé #˚dqæ yês¡T e÷{≤¢&sÉ T¡ . Bì‘√ e÷<Û$ä øÏ bò˛Hé
]+>∑T nsTT+<äì uÛj Ñ T· |ü&≥É + u≤Vü≤´ es¡qí <ë«sê ø£<˝ä∏ À ∫Á‹+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ªªeTsêï&ÉT ôd˝Ÿb˛ò Hé >=+‘·TH=øÏÿ ìÁ~düTqÔ ï Hê>∑TbÕeTT e+{Ï bò˛HéqT fÒãT˝Ÿô|’ |ü&TÉ ø√u…{,ºÏ
bÕsƒ+¡ #ÓãT‘·T+~ e÷<Û$ä . nu≤“sTT\T, ne÷àsTT\ yÓTTVü‰\ MT<ä ne÷j·Tø£‘«· +, nsê#·ø‘£ «· +,
yÓø*Ï ‘·q+, ‘Ó+|ü]‘·q+, ìs¡ø¢ ´å£ +, uÛjÑ T· +, ìsêdüø‘Ô£ .· ....|æ\\¢ eTTU≤\ô|’ bÕπø uÛ≤yêìï #·<eä ≥+
n\yêf…bÆ ˛sTT+~ e÷<Û$ä øÏ. &çÁ^ ø±˝ÒJ˝À ô|q’ò *j·TsY |æ\\¢ øÏ ns¡X∆ ÊÁkÕÔ+ uÀ~Ûk˛Ô+~. me]
Á|üyT˚ j·T+˝À yêfi¯ófl ñHêïs¡T. $H˚yêfi¯ófl, $+≥Tqï≥T¢ q{Ï+#˚yês¡T, m˝≤+{Ï q≥Hê nø£ÿsπ <¢ qä T≈£îH˚
yêfi¯ófl.....Ç{≤¢ m+<ä]ï#·÷dæ+<√ e÷<Û$ä ÇH˚ïfi¯fl˝À, fÒãT˝Ÿô|q’ yÓ÷>∑T‘√+~ ìX¯Ùã∆+>± ø£<Tä \T‘·÷,
|ü{+ºÏ #·Tø√≈£î+&Ü bÕsƒ+¡ #ÓãT‘·T+fÒµµ. (Ä+Á<ÛCä À´‹ : 25 qe+ãsY 2012 : 12)
e÷<Û$ä bÕsƒê\T #Óù|Œ $wüj÷· ìï, Ä düeTj·T+˝À fÒãT˝Ÿ ô|q’ ÄyÓT bò˛Hé ]+>∑T ø±e&É+,
<ëìì #·÷dü÷Ô ÄyÓT uÛjÑ T· |ü&TÉ ‘·Tqï $wüj÷· ìï s¡#s· TT‘· ø£fifl¯ ≈î£ ø£{qºÏ ≥T¢ ∫Á‹+#·&+É »]–+~.
ø±e⁄q Ç~ u≤Vü≤´es¡qí ≈£î ñ<ëVü≤s¡D>± e]í+#·&+É »]–+~.
ª‘·‘êÿ˝Ÿ‘√ ‘ê+ã÷˝≤\Tµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ø¬ .m˝Ÿ. dü÷s¡´. ø£<˝ä∏ À #·+Á<ä+≈£î ô|[¢#÷· |ü⁄\ ø√dü+
‘·qT |üì#˚ùd #√≥T qT+&ç ‘·q }]øÏ yÓfi≤fl*. n+<äT≈£î ‘·‘êÿ\T {Ïø¬ {Ÿ ø√dü+ #·+Á<ä+ Çã“+<äT\T
|ü&É‘ê&ÉT. Ä|ò”düT˝À ôd\e&ç– }]øÏ yÓfi¯fl&ÜìøÏ ìs¡ísTT+#·T≈£î+{≤&ÉT. ¬s’\T Á|üj·÷D+˝À
Á|üj÷· DÏ+#·&ÜìøÏ ‘·‘êÿ˝Ÿ ø√dü+ #·+Á<ä+ |ü&TÉ ‘·Tqï u≤<Û\ä qT u≤Vü≤´ es¡qí ˝À #Ó|Œü &É+ »]–+~.
ªª∫es¡øÏ Äs√E sêH˚ e∫Ã+~. ‘·‘êÿ˝Ÿ {Ïø¬ ≥Tº ø√dü+ ãj·T˝Òs› e¡ \dæq Ä X¯óuÛ|Ñ Tüò &çjT· \T
sêH˚ e#êÃsTT. |üØø£\å |üð&ÉT ≈£L&Ü |ü~>∑+≥\ es¡≈L£ ìÁ<äb˛j˚T+‘·{Ï dæ‹ú , Á|ü»‘„ · >∑\ eTq
#·+Á<ä+, Äs√E ñ<äjT· + Hê\T>∑T >∑+≥\πø ìÁ<ä˝∫Ò , ø±\ø£è‘ê´\˙ï eTT–+#·T≈£îì, u≤u≤>±]
|ü{≤ìøÏ <äDí+ ô|≥Tº≈£îHêï&ÉT. Äô|’q Vü‰˝À¢ e⁄qï ‘·q ‘·*¢ì≈£L&Ü ˝Ò|æ, ÄyÓT ÄodüT‡\ì
rdüT≈£î+<ëeTqT≈£îHêï&ÉT, ø±˙ n˝≤ ns¡s∆ êÁ‹ |üP≥ ˝Ò|‘æ ˚ ÄodüT‡\T \_ÛkÕÔj÷Ó ˝Ò<√ nì dü+X¯sTT+∫
s√&ÉTM¶ T<äøÏ e∫à dæ{ã° düT‡ ø√dü+ ìØøÏ+å #·kÕ>±&ÉTµµ. (kÕøÏå : 22 »qe] 2012 : 21)
#·+Á<ä+ {Ïø¬ ÿ{Ÿ ø√dü+ ñ<äj÷· H˚ï Hê\T>∑T >∑+≥\πø ˝Ò∫ {Ïøπ {Ÿ ø√dü+ |ü&TÉ ‘·Tqï Çã“+<äT\qT
s¡#s· TT‘· u≤Vü≤´ es¡qí \˝À #·÷|æ+#·&+É »]–+~.
 187

4.12.2. |ü]düsê\ es¡qí

s¡#s· TT‘· ø£<˝ä∏ À ø£<ë∏ qT>∑TD+>± |ü]düsê\qT ÁbÕ+‘·, yê‘êes¡D yÓTT<ä\>∑T yê{Ïì e]íkÕÔ&TÉ .
á es¡qí dü+<äsꓤìï ã{Ϻ ø£<˝ä∏ À ñ+≥T+~. Ç~ s¡#s· TT‘· |ü]o\Hê <äèwæº MT<ä, düeTs¡‘∆ · MT<ä
Ä<Ûës¡|&ü ç ñ+≥T+~. Ç+<äT˝À $$<Ûsä ø¡ ±˝…q’ es¡qí \T ñHêïsTT. ø£<˝ä∏ À ø=ìï }s¡q¢ T, n+<äT˝Àì
M<ÛTä \qT, ÁbÕ+‘ê\qT s¡#s· TT‘· e]íkÕÔ&TÉ . Ç˝≤+{Ï es¡qí \˙ï á $uÛ≤>∑+˝À #˚sT¡ ‘êsTT. á $<Ûyä TÓ qÆ
|ü]düsê\≈£î dü+ã+~Û+∫q ø£<\ä∏ qT øÏ+<ä $e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ª»Øïµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· kÕe÷q´. ø£<˝ä∏ À ∫‘·ÿe÷[ì $<˚XÊ\˝À #·~$ ‹]– e#˚à düeTj·T+˝À
‘·q ∫qïHê{Ï |ü˝¢… n+<ë*ï >∑Ts¡TÔ #˚dTü ≈£î+≥T+~. rsê |ü˝≥¢… ÷]øÏ e∫à #·÷ùdÔ n|üŒ{Ï C≤„|øü ±\T
˝Òeì ∫‘·ÿe÷[ì u≤<Ûä |ü&TÉ ‘·T+~. ˇø£|Œü {Ï ‘·q |ü˝ì¢… Ç˝≤ e]ídTü +Ô ~.
ªªHê≈£î ‘Ó*dæq Hê }s¡T m+‘·u≤>∑T+&˚<√, m+&É˝À¢ eT+#·yT˚ düT≈£îì |ü&TÉ ≈£î+fÒ ø£ì|æ+∫q+‘·
y˚Tsê |ü#÷ >± |üsT¡ #·T≈£îì @y√ >±*bÕ≥\T bÕ&ÉT≈£î+≥Tqï≥T¢ |üse¡ X¯+>± ‘·\ }ù|~ e÷ y˚|#ü ≥Ó Tº.
n|üð&É|ðü &ÉT #Ó≥Tºø=eTà˝À¢ bÕ≈£î‘·÷ |üd]æ ø£ bÕeTT\T ø£ì|æ+#˚$. Ä bÕeTT\ n+<ä+ n<äT“¤‘+· .
n+‘·{Ï |ü#÷ <äq+ mø£ÿ&ç<√ yê{Ïø,Ï düqï>± Hêp>±Z ñ+&˚$. |üd]æ ø£\T ø£fió¯ fl bı&ÉTkÕÔsTT nì
#Óù|Œyêfi¯ófl ô|<äy› êfi¯ófl. ø±˙ n$ me]ø£fifl¯ q÷ bı&Ée>± mes¡÷ #·÷&É˝<Ò Tä . s¡+>∑Ts¡+>∑T\ ˙fi¯fl
bÕeTT\T |ü+|ü⁄ ôw&√¢ Vü‰sTT>± $ÁXÊ+‹ rdüT≈£îH˚$. yê{Ï$ dü|eÔü s¡í kÂ+<äs´¡ +. C…Á]>=&ÉT,¢ ‘ê{ÏãT\T>∑T\T,
s¡ø|Ô£ +æ C…]\T u…{]ºÏ –\T.....mHÓïìï bÕeTT˝À....µµ (Ä+Á<ÛCä À´‹ : 23 &çôd+ãsY 2012 : 12)
Ç+<äT˝À ∫‘·ÿe÷[ì ‘·q |ü˝≥¢… ÷] y˚|#ü ≥Ó ¢ <ë«sê e#˚à >±*ì ‘Ó\T|ü⁄‘·T+~. n+‘˚ø±ø£
|üd]æ ø£ bÕeTT\T yÓTT<ä\>∑T yê{Ïì e]í+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. ‘·q }]˝Àì |ü]düs¡ ÁbÕ+‘êìï e]í+#·&+É
»s¡T>∑T‘·T+~.
ª‘·TbÕHéµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· >√qT>∑T+≥ eTTs¡∞ø£èwü.í |ü˝≥¢… ÷]˝À dü÷s√´<äjT· es¡qí <ë«sê |ü˝¢…
n+<ë*ï bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î |ü]#·jT· + #˚d÷ü Ô Ç˝≤ e]í+#·&+É »]–+~.
ªªñ<äjT· + mì$T~ >∑+≥\sTT+~. dü÷s¡T´&ÉT n|üð&É|ðü &˚ ñ<äsTTdüTHÔ êï&ÉT. #·\{¢ >Ï ±*øÏ
ø=ã“]#Ó≥¢ Ä≈£î\T ø£<Tä \T‘·THêïsTT. ø=ã“]Ä≈£î\ eT<Û´ä qT+N dü÷s¡´øÏsD¡ ≤\ |ü⁄]{Ï ø£|ðü \ MT<ä,
yêøÏ{À¢ y˚dqæ eTT>∑T\Z MT<ä, |üøÿ£ q m+&ÉuÀdæq #˚|\ü T, s=j·T´\ MT<ä |ü&TÉ ‘·THêïsTTµµ. (Ä+Á<ÛÁä |üuÑÛ :
9 &çôd+ãsY 2012 : 18)
 188

Ç+{Ï eTT+<äT y˚dqæ eTT>∑T‘Z √ bÕ≥T m+&É≈î£ m+&˚dqæ s=j·T´\ MT<ä ≈£L&Ü dü÷s¡´øÏsD¡ ≤\T
|ü&˚ yê{Ïì e]í+#·&+É »]–+~.
ªmø£ÿ&çøÏ yÓfi≤fl*µ Ä+>∑¢ nqTyê<ä ø£<.ä∏ Bìì ‘Ó\T>∑T˝À s¡+>∑Hê<∏ä sêeT#·+Á<äsêe⁄ s¡∫+#ê&ÉT.
Ä+>∑+¢ ˝À ô|sY¢ mHé ãø˘ ÁyêXÊs¡T. Ç+<äT˝À s¬ ˝’ «Ò XÊK˝À |üì#˚ùd j·TTyêHé≈î£ s¬ ˝’ «Ò Á|üj÷· DÏ≈î£ \ {Ïø¬ {Ÿ
ø√dü+ >=&Ée\T |ü&TÉ ‘·÷e⁄+fÒ yê{Ïì ìyê]+#˚ |ü]düs¡ ÁbÕ+‘· es¡qí ø£q|ü&TÉ ‘·T+~.
ªªÁ|üj÷· DÏ≈î£ \T >∑T+|ü⁄\T >∑T+|ü⁄\T>± ùdwº Hü é eTT+<äT H˚\MT<˚ ≈£Ls¡TÃH˚yês¡T. >π ≥T rdüT+Ô &É>±
eT÷≈£îeTà&ç>± ˝À|ü*øÏ <ä÷düT≈£îe#˚Ãyêfi¯ófl. {Ïø¬ ≥Tº ø√dü+ >=Á¬s˝≤¢, y˚Tø£˝≤¢ ‘√düT≈£îH˚yês¡T. eTT+<˚
{Ïø¬ {Ÿ rdüT≈£îì s¬ \’ T mø±ÿ\H˚ ‘=+<äs˝¡ À ≈£îeTTà˝≤&ÉT≈£îH˚yês¡T. n|üð&ÉT j·TTyêHé ø£+sƒ+¡ >∑]+® #˚~.
>∑{>ºÏ ± n]∫ n]∫ Á|üXï¯ \T n&ç>π yê&ÉTµµ.
s¬ ˝’ «Ò ùdwº Hü é Á|üj÷· DÏ≈î£ \ s¡B˙› , s¬ \’ T {Ïø¬ {Ÿ düeTj·T+˝À >=&Ée\T|ü&≥É + yÓTT<ä\>∑T yê{Ïqìï+{Ïì
s¬ ˝’ «Ò |ü]düs¡ ÁbÕ+‘·+˝À »]π> yê{Ïì e]í+#·&+É »]–+~.
ªìsêà\´+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· >∑+{Ï uÛ≤qTeT‹. ø£<˝ä∏ À s¡#s· TTÁ‹ ˇø£|ðü &ÉT ‘·q |ü˝ì¢… e]íd÷ü .Ô .....
ªªesê¸ø±\+, #·*ø±\+, bı>∑eT+#·T ñ+≥T+~. ø±ã{Ϻ Ä ˝Àj·T\ n+<ë\T #·÷&É˝eÒ TT.
Äbı>∑eT+#·T ˝Òøb£ ˛‘˚ n<äT“¤‘+· >± nì|ædTü +Ô ~. Ä Á|ü<X˚ Ê\˙ï Ä >∑T≥º\T, ø=+&É\T, Ä H˚\\÷
n˙ï≈£L&Ü <ä≥+º >± >∑&‘¶ç √ n\T¢≈î£ b˛sTT ñ+{≤sTTµµ. n+≥÷ >∑‘+· ˝À ø=+&É ÁbÕ+‘·+˝À ø=+&É,
#·T≥TºÁ|üøÿ£ \ n+‘ê |ü#÷ >± ñ+&˚<ìä ø±˙ Ç|üð&ÉT...
‘·÷s¡T|ü⁄ ø=+&É\T >∑&˝¶ç øÒ £ q>∑ï+>± ñHêïsTT. mÁs¡>± ñqï H˚\\T uÛ÷Ñ $T bıs¡*ï N˝ÒÃùd,Ô
ø£ì|ædTü qÔ ï e÷+dü|⁄ü eTT<ä˝› ≤¢ ñHêïsTT. n&Ée⁄˝yÒ TÓ Æ b˛j·÷jÓ÷ ø±˙, ø£qT#·÷|ü⁄yT˚ s¡ es¡≈L£ mÁs¡H\˚ \T,
uÛ÷Ñ eTT*ï, n&Ée⁄*ï ˝≤≈£îÿHêïs¡Tµµ. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 16 ôdô|+º ãsY 2012 : 21)
ˇø£|Œü {Ï yê‘êes¡D+ Ç|üð&ÉT ˝Ò<˙ä , ø±\+‘√ bÕ≥T yê‘êes¡D+˝À e÷s¡TŒ e∫Ã+<äì
|ü]düsê\ es¡qí \˝À #Ó|Œü &É+ »]–+~.
4.13. XË*’
e÷{≤¢&≥˚ |üð&ÉT>±ì, sêùd≥|üð&ÉT>±ì uÛ≤cÕ_Ûe´øÏ˝Ô À ø£q|ü&˚ rs¡TqT ªXË*’ µ n+{≤s¡T.
XË*’ Á|ü<ëÛ q+>± uÛ≤wü <ë«sêH˚ e´ø£+Ô ne⁄‘·T+~. ˇø£ uÛ≤wü˝À yê] yê] e´eVü‰sêìï ã{Ϻ |ü<ë\T,
 189

yê{Ï Á|üj÷Ó >±ìï ã{Ϻ s¡øs£ ø¡ ±\ XË\’ T\÷, $$<Ûä s¡ø±˝…q’ e÷+&É*ø±\T @s¡Œ&ÉT‘·T+{≤sTT. yê{Ï˝À
eT∞fl nH˚ø£ XË©’ uÛ<Ò ë\T ø£ì|ædTü +Ô {≤sTT.
ªªÁ|ü‹ XË*’ ø£˙dü+ @<√ ˇø£ e÷+&É*ø±ìï ÄÁX¯sTT+#·Tø=ì ñ+≥T+~. Á|ü‹ uÛ≤wü e÷+&É*ø±\qT
Á|ü<]ä Ù+#·≈î£ +&Ü ñ+&É<Tä . yÓTT‘·+Ô MT<ä $düèÔ ‘·yTÓ qÆ uÛ≤cÕ e´edü˝ú À XË*’ , e÷+&É*ø£‘· nqï$
n+‘·sꓤ>±\Tµµ. (<äøDåÏ ≤eT÷]Ô b˛s¡+øÏ : ø£<ë∏ ìø£ dü«s¡÷|ü dü«uÛ≤yê\T : 1999 : 386)
XË*’ ø£<\ä∏ ˝À nH˚ø£ s¡ø±\T>± ñ+&É≥+e\q dü÷\ú +>± øÏ+~$<Û+ä >± $uÛõÑ +#·e#·TÃ.
1. #Ó‘’ q· ´ Ádüe+‹ XË*’
2. kÕ<Ûës¡D XË*’
3. ø£$‘ê‘·àø£ XË*’
4. e÷+&É*ø£ XË*’
5. es¡Hí ê‘·àø£ XË*’
6. dü+uÛ≤wüD≤‘·àø£ XË*’
Ç˝≤ ø£<\ä∏ ˝À ô|’ s¡ø±\ XË*’ \T ñ+{≤sTT. yê{Ïì ø£<\ä∏ ˝À #·÷|æ+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. ø£<ë∏
ìsêàD+˝À ñ+&˚ XË*’ ì #·÷|æ+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
4.13.1. #Ó‘’ q· ´Ádüe+‹ XË*’
á ø£<˝ä∏ À XË*’ $T–*q ø£<\ä∏ ø£Hêï #ê˝≤ _Ûqï+>± ø£ì|ædTü +Ô ~. s¡#s· TT‘· #Ó‘’ q· ´ Ádüe+‹
ø£<qä∏ |ü<‹∆ä ˝À ø£<ä∏ #ÓãT‘·÷ n+<äT≈£î nqT≈£L\yÓTqÆ XË*’ ø£<qä∏ T sêkÕÔsT¡ . uÛ≤e+ |üP]Ôø±≈£î+&ÜH˚
yêø±´\T Ä–b˛e&É+. bÕÁ‘· Ä˝À#·Hê $<ÛëHêìøÏ nqT≈£L\+>± |ü<ë\T ˇø£<ëì ‘·sT¡ yê‘· ˇø£{Ï
dü+ã+<Û+ä ˝Òøb£ ˛sTTHê ñ+&É&+É á XË*’ ˝À ø£ì|ædTü +Ô ~. m≈£îÿe Á|üXÊïs¡ø∆ £ yêø±´\T bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ÄdüøÔÏ
sπ ù| $<Û+ä >± ñ+&˚ yêø£´ìsêàD+ eT]j·TT bÕÁ‘·jTÓ Tø£ÿ düV≤ü » dæ‹ú ì $T+∫, ˇø±H=ø£ ne´ø£dÔ ‹úæ ˝À
ñ+&˚ Ä˝À#·q\qT ‘·q XË*’ <ë«sê s¡#s· TT‘· $e]kÕÔ&TÉ .
ªdü«|üï+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· yÓTVü≤ø˘ ôV≤’ <äsêu≤B. Ç+<äT˝À s¬ +&ÉT bÕÁ‘·\ dü+uÛ≤wüD˝À s¡#s· TT‘·
|ü<ë\ $s¡eTD, Á|üXÊïs¡ø∆ ±ìï ñ|üj÷Ó –+#·&+É á ø£<˝ä∏ À ø£q|ü&TÉ ‘·T+~.
ªªdüsπ .......Ç+‘·ø° qHÓï+<äT≈£î s¡eTàHêïyé. Ç+‘· Vü≤&Ü$&ç>±?µµ
ªª@+ ‘Ó*j·Tq≥Tº e÷{≤¢&‘É êyé?µµ sêeTø£èwüí eTT]ô|+>± ÄyÓTqT >∑T+&Ó\≈£î Vü≤‘·T≈Ô î£ Hêï&ÉT.
 190

ªªe÷{Ïe÷{Ïø° Ç˝≤ Ç+{ÏøsÏ êe&É+ q#·Ã<äT Hê≈£î. q\T>∑Ts¡T Hê\T>∑T s¡ø±\T>± nqT≈£î+{≤s¡Tµµ
‘·*+#·T≈£îì yÓT\¢>± n+~ ùV≤eT.
ªªeT¬s‘’ ˚ ô|[¢ #˚dTü ≈£î+<ëe÷!µµ
ªªyêyÓ÷à........ô|fi≤¢! Hêø£d‡ü \T Çwü+º ˝Ò<Tä µµ
ªª>∑es¡ïyÓT+{Ÿ m+bÕ¢jTY ì. Hê≈£î ˝Òì uÛj Ñ T· + ˙¬ø+<äT≈£îµµ. (kÕøÏå : 15 »qe] 2012 : 5)
s¡#s· TT‘· ø£<\ä∏ ˝À Á|üXÊïs¡ø∆ ,£ |ü<ë\ $sêeT+ ø£ì|ædTü +Ô ~. ø±ã{Ϻ á ø£<ä∏ #Ó‘’ q· ´Ádüe+‹
ø£<≈ä∏ î£ ñ<ëVü≤s¡D #Ó+~q~.
4.13.2. kÕ<Ûës¡D XË*’
s¡#s· TT‘· yêø£´ìsêàD+˝À >±ì, |ü<ë\ neT]ø£˝À >±ì dü\ú , ÁbÕ+‘·, e´øÏÔ yÓTT<ä\>∑T es¡qí \˝À
ø£<≈ä∏ î£ &ÉT n+<ä]ø° ‘Ó*dæq |ü<ë\qT ø£<˝ä∏ À ñ|üj÷Ó –+∫ n~ kÕ<Ûës¡D uÛ≤wü>± #Ó|ðü ø√e#·TÃ. ø£<ë∏
s¡#s· TT‘·\T m≈£îÿe>± kÕ<Ûës¡D XË*’ ì ñ|üj÷Ó –kÕÔsT¡ .
á $<Ûyä TÓ qÆ ø£<\ä∏ qT ÁøÏ+<ä ‘Ó*j·T#˚jT· &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ªeTTHÓyT˚ à qj·T+µ ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ ‘·Dø¬Ï fi¯¢ ø£fi≤´DÏ. Ç+<äT˝À ø£<yä∏ TÓ T‘·+Ô eTTHÓeTà >=|üŒ‘·Hêìï
kÕ<Ûës¡D XË*’ ˝À s¡#s· TTÁ‹ ‘Ó*|æ+~.
ªªÇ+ø£ MT<ä≥ ‘·qT |ü~eT+~øÏ ñ|üj÷Ó >∑|&ü ˝˚ ≤>∑ ã‘·ø±*µµ nì ìs¡sí TT+#·T≈£î+fÒ eTqdüTøÏXÊ+‹
ø£*–+~. ªªHêø£+fÒ eTTHÓyT˚ à qj·T+µµ nqT≈£îH˚ |ü]dæ‹ú ˝À ‘·qT ñ+&Ésê<äT nì es¡\øÏàå >∑{>ºÏ ±
eTqdüT˝À ìs¡sí TT+#·T≈£î+~.
uÛ≤s¡´ e÷≥\≈£î n+^ø±s¡ dü÷#·ø+£ >± Äj·Tq Ä$&É #˚‹˝À #ÓsTT´ ø£*bÕ&ÉT. Ç+ø£ ‘·eT
ã‘·T≈£î\≈£î eT+∫ >∑eT´+ ñ+≥T+<äqT≈£î+~ es¡\øÏàå . ‘·q eTqdüT˝Àì e÷≥qT, ‘·q ìX¯Ãj·÷ìï
uÛsÑ øÔ¡ Ï ‘Ó*j·T#˚jT· >∑*–q+<äT≈£î ÄyÓTøÏ #ê˝≤ dü+‘√wü+>± nì|æ+∫+~µµ. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 2 &çôd+ãsY
2012 : 27)
ø£<ä∏ yÓTT‘·+Ô kÕ<Ûës¡D XË*’ ˝ÀH˚ »s¡T>∑T‘·T+~. Ç˝≤+{Ï eTs√ ø£<ä∏
ªìs¡j
í T· +µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· sπ >∑T\bÕ{Ï øÏwHü sé êe⁄. Ç+<äT˝À <ëyÓ÷<äsY eT*¢øq£ T Áù|$TdüT+Ô {≤s¡˙,
ÄyÓT‘√ ‘·eT Áù|eTqT ‘Ó*ù| dü+uÛ≤wüD˝À kÕ<Ûës¡D XË*’ ø£q|ü&TÉ ‘·T+~.
 191

ªªMTs¡T Ç˝≤ Hêø√dü+ sêe&É+e\¢ Hê≈£î #Ó&ù¶É |s¡T edüT+Ô ~. MTs¡T Çø£ÿ&É≈î£ sê≈£î+&Ü ñ+fÒH˚
MTs¡T Hê≈£î y˚T\T #˚dqæ yês¡e⁄‘ês¡T. qqTï MTs¡T ì»+>±H˚ Áù|$TdüT+Ô fÒ á Vü‰dü˝º Ÿ #Ûêj·T\≈£î
sê≈£î+&Ü ñ+&É+&çµµ.
ªªqqTï #·÷&É≈î£ +&Ü MTs¡T+&É>\∑ sπ yÓ÷ ø±˙ $TeTà*ï #·÷&É≈î£ +&Ü H˚qT+&É˝qÒ Tµµ.
ªªne⁄qTµµ
ªªH˚q÷ $TeTà*ï dæì‡j·TsY>±H˚ Áù|$TdüTHÔ êïqT. H˚qT MTe<ä≈› î£ e#˚ÃùdÔ qqTï b˛wæd÷ü Ô
#·~$+#·>\∑ sê?µµ
ªª‘·|Œü ≈£î+&ܵµ (yês¡Ô : 25 qe+ãsY 2012 : 21)
Áù|$T≈£î\T Ç<äs› ÷¡ e÷{≤¢&TÉ ≈£î+≥Tqï dü+uÛ≤wüD s¡#s· TT‘· kÕ<Ûës¡D XË*’ ˝À bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î
‘Ó*j·T&É+ »]–+~. ø±ã{Ϻ á ø£<ä∏ kÕ<Ûës¡D XË*’ øÏ ñ<ëVü≤s¡D.
4.13.3. ø£$‘ê‘·àø£ XË*’
s¡#s· TT‘· ø£<\ä∏ ˝À yêø£´ìsêàD+˝À >±˙, es¡qí ˝À >±˙, bÕÁ‘·\ dü+uÛ≤wüD\˝À yÓTT<ä\>∑T
yê{Ï˝À ø£$‘ê‘·àø£ |ü<ë\qT ñ|üj÷Ó –+#˚ <ëìì ø£$‘ê‘·àø£ XË*’ >± #Ó|ðü ø√e#·TÃ. Ç+<äT˝À s¡#s· TT‘·
ñ|üj÷Ó –+#˚ XË*’ ˝À ø£<˝ä∏ À Ä˝À#·q sêe&É+, b˛*ø£˝À yê{ÏøÏ nqT>∑TDyÓTqÆ yê{Ïì dü]>±Z ≈£Ls¡Ã&É+,
s¡#H· êXË*’ ˝À ñ‘ê‡Vü‰ìï sπ ø¬ ‹Ô+#·&+É yÓTT<ä˝q’… $ á uÛ≤>∑+ øÏ+~øÏ ekÕÔsTT.
n˝≤+{Ï ø£<\ä∏ qT á ÁøÏ+<ä $e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ª˙\eTൠø£<ë∏ s¡#s· TT‘· uÛ$Ñ T&çbÕ{Ï >öØX¯+ø£s.Y Ç+<äT˝À ˙\eTà ñ<ä´eT+˝À bÕ˝ÀZqZ ï $<Ûëq+,
nekÕq<äX˝¯ À ÄyÓT eTq: |ü]dæ‹ú ì s¡#s· TT‘· ∫Á‹+#·&+É »]–+~.
˙\eTà ñ<ä´eTø±s¡T\ düe÷y˚X+¯ ˝À ñ<ä´eT bÕ≥\qT $H˚~. n$ ø£$‘ê‘·àø£+>± ñ+{≤sTT.
ªªnÁdüÔ $<ä´\j·T+<äT Ä]‘˚sê*
X¯ÁkÕÔìï #˚ã÷ì kÕeTT#˚j÷· *
s¡a≤˙‡e˝… b˛sê&ç ø°]‘Ô y˚ ê*
>∑TqïeTàe˝… ì*∫ >∑T+&Ó rj·÷* nH˚ eTTø±ÿeT\ Hê>∑u÷ÑÛ wüD+ s¡∫+∫q >π j·÷\qT
yês¡÷Ms¡÷ bÕ&ÉT‘·T+fÒ $+≥÷ ô|]–+~ ˙\eTà. ‘êH√ >∑TqïeTà ø±yê\qT≈£î+~. ˙\eTà~ m‘ÓqÔ’
$Á>∑V≤ü +. #êeTq#Ûêj·T s¡+>∑T #·÷&É>±H˚ Äø£]¸+#˚ s¡÷|ü+, K+>∑TeTH˚ ø£+sƒ+¡ µµ. (Á|üC≤X¯øÔÏ : 4 e÷]Ã
2012 : 8)
 192

˙\eTà ñ<ä´eT ø±s¡T\qT Ä<äsÙ¡ +>± #˚dTü ø=ì ñ<ä´eT u≤≥˝ÀH˚ n&ÉT>∑T\T y˚d+æ <äì #Ó|Œü e#·TÃ.
ñ<ä´eT^‘ê\T ø£$‘ê‘·àø£+>± ñHêïsTT.
ªˇø£ õ+ø£\ø=+&É ` ˇø£ <˚efi¯+ #ÓsT¡ e⁄µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· y˚+|ü*¢ >∑+>±<Ûsä .Y Ç+<äT˝À ‘·q
}]˝Àì õ+ø£\ø=+&É ÁbÕ+‘êìï ø£$‘ê‘·àø£+>± e]í+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ªª#Ó+>∑T #Ó+>∑TeT+≥÷ >∑T+|ü⁄\T >∑T+|ü⁄\ õ+ø£\ eT+<ä\T m>∑TsêÔ ñ+&˚$. n+<äTøπ BìøÏ
õ+ø£\ø=+&É nì ù|s=∫Ã+~. ø=+&É ã+&É\ e÷≥Tq $bÕŒ]q n&É$ |ü⁄wüŒ+˝≤ yÓTs¡TkÕÔe⁄+&˚~.
ø=+&ÉMT<äT+fÒ @qT>∑T\ >∑T+|ü⁄ HÓeT* yê>∑T e+ø£˝ÀøÏ e∫à ˙fi¯ófl ‘ê–b˛‘êe⁄+fÒ <ä÷s¡+ qT+∫
»q+ m>∑ã&ç#÷· ùd{Àfi¯óflµµ. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 18 e÷]à 2012 : 18)
õ+ø£\ ø=+&É ÁbÕ+‘·+˝À ˇø£|⁄ü Œ&ÉT õ+ø£\T n~Ûø+£ >± ñ+&˚eì, ø±\Áø£yT˚ D ‘·>±ZjT· ì
ø£<\ä∏ ˝À #Ó|Œü &É+ »]–+~.Ä õ+ø£\qT #·÷&É{≤ìøÏ »Hê\T yÓfifl‚ yês¡ì s¡#s· TT‘· ø£$‘ê‘·àø£ XË*’ ˝À
#Ó|Œü &É+ »]–+~.
4.13.4. e÷+&É*ø£ XË*’
ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·\T ø£<\ä∏ ˝À Äj·÷ ÁbÕ+‘· e÷+&É*ø±ìï Ä<Ûës¡+>± #˚dTü ø=ì ø£<ä∏ Áyêj·T&É+
»s¡T>∑T‘·T+~. ÁbÕ+rj·T e÷+&É*ø£+˝À ø£<ä∏ Áyêùd XË*’ ˝Àq÷ uÛ<Ò +ä ñ+≥T+~. e÷+&É*ø±\˝À
ñqï j·÷düqT kÕ>∑Bj·T≥+, bÕÁ‘·\ eT<Û´ä , |ü]düsê\, düìïy˚X¯ yÓTT<ä˝q’… #√≥¢ e÷+&É*ø£ XË*’ ì
ñ|üj÷Ó –dü÷Ô ø£<ä∏ Áyêj·T&É+ ø£q|ü&TÉ ‘·T+~. Ç˝≤ 2012 ~q|üÁ‹ø£˝À e∫Ãq ø£<\ä∏ ˝À e÷+&É*ø£
XË*’ ì ø£<qä∏ T #Ó|Œü &É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ª|ü˝¢… Á|ü|+ü Nø£sD¡ µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· H˚\+{Ï eT<ÛTä . Ç+<äT˝À ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ‘Ó\+>±D e÷+&É*ø£
XË*’ ˝À ø£<qä∏ T ‘Ó*bÕs¡T. Á|üuTÑÛ ‘·«+yês¡T |ü˝≥¢… ÷]øÏ Çfi¯flqT eT+ps¡T #˚jT· &É+, Ä &ÉãT“\T @
$<Û+ä >± dü]b˛e˙, yê] u≤<Û\ä qT e÷+&É*ø£ XË*’ ˝À s¡#s· TT‘· ‘Ó*j·T#˚XÊ&ÉT.
ªªÇ\T¢ >∑≥Tº≈î£ +fÒ ô|d’ *ü düeÔ Tì >∑e⁄¬sï+{À&ÉT #Ó_r, Ç\T¢ ≈£L\>={Ϻ ø=‹Ô\T¢ yÓTT<ä\Tu…&$Ôç T.
nsTT<˚\ s¡÷bÕj·T*düTqÔ ïeTì |ü+#ê‹uÀs¡T≈¶ î£ _*#˚.....rsê Ä&çøÏ uÀsTTq+ø£ eT+ps¡T ø√dü+
ø£s¬ ‡’ qeì s=+&ÉTy˚\T ø£‹]Ô +#·Tø=ì eT÷&ÉTy˚\T #˚‘T· \u…{.ºÏ MTs¡T Ç\T¢ yÓTT<ä\T ô|≥Tºø√ì $T–\ï$
ÇdüeÔ Tì C…|Œæ ].........
 193

Ä ô|d’ \ü T |ü⁄Hê~πø bÕjÓT. nsTT<ë¬sï\T¢ pdæ....s√&ÉTM¶ T<ä ã‘·Tø¬ ‘’ T· +<äì Ç+{Ï<ëì

ˇ+{ÏMT<äTqï >=\TdüeTà á >√&É\ es¡≈L£ >∑&ìÔç ......nsTTHê ô|d’ Áü ˝≤yêjÓT. dü÷dæd÷ü dæ Ç>∑sêeì
yÓTT+&ç >√&É\ MT&É bÕø£ XÊdæ.Ô ......µµ. (Á|üC≤X¯øÔÏ : 22 @Á|æ˝Ÿ 2012 : 8)
Ç\T¢ ø£≥Tº≈î£ H˚ düeTj·T+˝À ù|<ä\≈£î m˝≤+{Ï |ü]dæ‹ú m<äTsö‘·T+<√, Á|üuTÑÛ ‘·« n~Ûø±s¡T\T
#˚ùd yÓ÷kÕìï ‘Ó\|ü≥+ »s¡T>∑T‘·T+~. s¡#s· TT‘· ø£<qä∏ T ‘Ó\+>±D e÷+&É*ø£ XË*’ ˝À #Ó|Œü &É+
ø£q|ü&TÉ ‘·T+~.
ª‘·s+¡ ` n+‘·s+¡ µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· #ÓHêï sêeTeT÷]Ô. Ç+<äT˝À bÕÁ‘·\ eT<Û´ä dü+uÛ≤wüD
e÷+&É*ø£ XË*’ ˝À bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ‘Ó*j·T#˚XÊ&ÉT.
ªªuÛ÷Ñ $Tì mes¡eTTà‘·THêïs¡T? nHêï&ÉT ∫qï¬s&ç.¶
ªqTy˚« ôd|æŒHêe⁄ >∑<ä s¬ &ç.¶ .....˙ Çwüyº TÓ T∫Ãq≥T¢ #˚dTü ø=eTàì, H˚qT Ç≥¢qTø=ì sê$T¬s&çø¶ Ï
ôd|æŒq....µ nHêï&ÉT.
ª#Û‘· .Y .....H√s¡TeTTsTT´. ˙πøeTHêï ãT<äT+∆ <ë s=+‘·Hêï.....Hê≈£î u≤ø° ñ+&˚ ˝…øÿ£ ˝ÒøÏ H˚H˚
˙ uÛÑ÷$Tì rùddüT≈£îHêï.....Ç+ø± qTy˚« u≤ø° |ü&É‘êe⁄......n{≤¢+≥|üð&ÉT eT˝≤¢ uÛÑ÷$Tì
yêìø£eTTà‘êq+{≤yê......eT] Hê u≤ø° dü+>∑‘≥Ó ?¢ nì n≥T sê$T¬s&çy¶ |’Ó ⁄ü ‹]– ªyê&ÉeTTà‘êq+fÒ
qTyÓ«≥¢ e∫ÃHêej·÷´ ø=q&ÜìøÏ......˙≈£î ‘Ó˝≤›......M&ÉT e÷ Ç+{À¢ |üì#˚kÕÔ&ìÉ ....düsπ m{≤¢
ˇ∫ÃHêe⁄.....yê&ç ˝…øÿ£ +‘ê qTy˚« ø£{ºÏ á ø±sTT‘ê\T rdüTø√.....µ n+≥÷ ∫{≤º|<ü Tä \› T eTT+<˚XÊ&ÉTµµ.
(Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 6y˚T 2012 : 19)
∫qï¬s&ç¶ k˛eTT\T uÛ÷Ñ $T ø±–‘ê\T Çe«eT+fÒ n$ u≤ø° ÁøÏ+<ä ñHêïj·Tì #Ó|Œü &É+
»s¡T>∑T‘·T+~. Ç+<äT˝À ø£<ä∏ ø£&|É ü õ˝≤¢ e÷+&É*ø£ XË*’ ˝À ø£q|ü&TÉ ‘·T+~.
4.13.5. es¡Hí ê‘·àø£ XË*’
ø£<≈ä∏ î£ &ÉT edüTeÔ ⁄qT rdüTø=ì <ëìøÏ dü]|ü&É es¡qí #˚kÕÔ&TÉ . Ä es¡qí ø£<≈ä∏ î£ dü+ã+~Û+∫q
es¡qí nsTT ñ+&Ü*. eT]ø=ìï düeTj·÷\˝À bÕÁ‘·, |ü]düsê\, düìïy˚X¯ yÓTT<ä\>∑T yê{ÏøÏ dü]|ü&É
es¡qí #˚jT· &É+. Ç˝≤+{Ï es¡Hí ê‘·àø£ XË*’ ì ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ù|s=ÿq&É+ Á|ü‹ ø£<˝ä∏ Àq÷ »s¡T>∑T‘·T+~.
ªªìsêà\´+µµ ø£<ë∏ s¡#s· TTÁ‹ >∑+{Ï uÛ≤qTeT‹. ø£<˝ä∏ À Á|üøè£ ‹ es¡qí á $<Û+ä >± ñ+≥T+~.
 194

ªªá |ü⁄{Ïqº >∑&ì¶É Vü≤è<äjT· |ü⁄ ˝À‘·T˝À¢+∫ Áù|$T+#=<äì› , ôd\j˚T{Ï ˙fi¯ófl, y˚fi¢¯ eT<Û´ä qT+∫
C≤]b˛‘·÷, Á|üyêVü≤+˝À ø£*dæb˛‘·÷+fÒ, j˚T{Ï >∑\>∑\\‘√ qe⁄«*ï ø£\bı<äì› , ‘·÷s¡T|ü⁄ ø=+&É\
MT<äqT+#·T ñ<äsTTdüTqÔ ï dü÷s¡T´ìï, ìX¯Ùã∆+>± #·÷&=<äì› , |ü≈îå£ \T øÏ\øÏ\ eT+≥÷+fÒ, bÕ≥ bÕ&Ü\ì
nqTø√e<äì› , >∑T+&Ó˝Àì z ∫qïeTTø£ÿì Ä>∑T≥º˝À¢, ˝Àj·T˝À¢ e<ä˝j Ò T· <äì› ....uÛj
Ñ T· +....uÛj
Ñ T· +......ìsêX¯,
ø√|ü+, J$‘êìï $T+π>dæ+~. e÷....}] n+<ë*ï <=+–*+#˚dæ+~. m+‘· Áù|$TùdÔ n+‘·
b˛‘·T+~.......Çy˚ yÓTT<ä{Ï ù|sê˝À sêdæq$µµ. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T :18 ôdô|+º ãsY 2012: 18)
ˇø£|Œü {Ï |ü˝¢… yê‘êes¡D+ m˝≤ ñ+&˚<√, |ü˝˝¢… Àì Á|üøè£ ‹ ôd\j˚Ts¡,¢ ‘·÷s¡T|ü⁄ ø=+&É\T,
|ü≈îå£ \T, Ç˝≤ ‘·q |ü˝≥¢… ÷] n+<ë*ï es¡Hí ê‘·àø£ XË*’ ˝À ‘Ó\|ü&+É »]–+~.
4.13.6. dü+uÛ≤wüD≤‘·àø£ XË*’
s¬ +&ÉT ˝Ò<ë nH˚ø£ bÕÁ‘·\ dü+uÛ≤wüD\ <ë«sê ø£<qä∏ T ‘Ó\|ü&+É . Ä ø£<ä∏ #Óù|Œ |ü<‹∆ä ˝À e÷s¡TŒ
sêe&Üìï dü+uÛ≤wüD≤‘·àø£ XË*’ >± #Ó|ðü ø√e#·TÃ. bÕÁ‘·\ eT<Û´ä dü+yê<ëìï>±˙, |ü]#·j÷· \qT,
‘Ó*j·T#˚jT· &É+. Ç˝≤+{Ï dü+uÛ≤wüD≤‘·àø£ XË*’ ˝À ≈£L&Ü e÷+&É*ø£ uÛ≤wü sêe&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
dü+uÛ≤wüD≤‘·àø£ XË*’ ì ‘Ó\T>∑T ø£<≈ä∏ î£ &ÉT m≈£îÿe>± Á|üj÷Ó –+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
M{Ïì øÏ+<ä $e]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ª•øå±s¡TΩ\Tµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ø¬ . X¯s‘¡ #Y +· Á<ä. Ç+<äT˝À ø√s¡T˝º À eTT<ë›sTTøÏ (Á|üMDY) ˝≤j·TsYøÏ
eT<Û´ä dü+uÛ≤wüD dü+uÛ≤wüDqT ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ‘Ó\|ü&+É .
ªªj·÷dæ&é ˇ+{ÏMT<ä |ü&‘ç ˚ @+ »s¡T>∑T‘·T+<√ ‘Ó\TkÕ? n&ç>±qT.
n&ç>π ~ ìH˚ïµµ
ªªø£.......ø±\T‘·T+~µµ
ªª˙¬ø˝≤ ‘Ó\TdüT?µµ
ªª|ü⁄düøÔ ±˝À¢ #·<Tä e⁄≈£îHêïqT s¬ +&√ ‘·s>¡ ‹∑ |æ˝≤¢&TÉ bÕsƒ+¡ n|üŒ#Ó|Œæ q≥Tº nHêï&ÉT.
ªªÄ ø±\T&ÉT rÁe‘· m˝≤ ñ+≥T+<√ ‘Ó\TkÕ?µµ
ªª‘Ó\TdüTµµ
ªªm˝≤ ‘Ó\TdüTµµ
ªªz q÷´dt #Ûêq˝Ÿ˝À #·÷XÊqTµµ. (Á|üC≤X¯ø:ÔÏ 5 |òÁæ ãe] 2012 : 8)
 195

á $<Û+ä >± s¬ +&ÉT bÕÁ‘·\ dü+uÛ≤wüD˝À ø£<≈ä∏ î£ &˚ bÕÁ‘·≈î£ &ç>± ñ+&É≥+ »]–+~. eT]ø=ìï
ø£<\ä∏ ˝À s¬ +&ÉT, nH˚ø£ bÕÁ‘·\T dü+uÛ≤wüD˝À mø£ÿ&Ü ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ø£ì|æ+#·ø£ b˛e&É+ ø£qã&ÉT‘·T+~.
n˝≤+{Ï ø£<≈ä∏ î£ ñ<ëVü≤s¡D ÁøÏ+~ ø£<˝ä∏ À #·÷&Ée#·TÃ.
ªe\¢ø±{Ïø¬ H’ ê yÓfifl¯ ìe«+&çµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ô|≥¢ yÓ+ø£fXÒ +¯ . Ç+<äT˝À s¬ +&ÉT bÕÁ‘·\ eT<Û´ä
dü+uÛ≤wüD Ç˝≤ kÕ>∑T‘·T+~.
ªª˙ ‘Ó*$ @&çdqæ fÒº ñ+~µµ
ªªne⁄q+&û! e\¢ø±&Ó‘’ ˚ mes¡÷ sês¡T. ôd+{ÏyTÓ +{Ÿ ø£<ë!
ªªnø£ÿ&É e⁄Hêïeì ‘Ó*ùdÔ ôd+{ÏyTÓ +≥÷ ˝Ò<Tä . >±&ç<ä >∑T&É÷¶ ˝Ò<Tä . nø£ÿ&É≈L£ e#˚ÃkÕÔsj
¡ ÷· ´
Á|üø±X¯+!µµ
ªªm˝≤ ekÕÔs+¡ &û? MT≈£î ˝Ò<Tä ø£<ë....H˚qT #Ó_‘˚ ‘·|Œü µµ
ªªH˚qT dü]b˛‘êqj·÷´ ø£Då ≤˝À¢ HÓ{ŸesYÿ n*¢bÕπskÕÔqTµµ
ªªu≤u≤“ãT......n+‘· |üì #˚j·Tø£+&ç. Ç|üŒ{Ïπø Ç+{À¢ e÷ Ä$&É ‹≥T¢ uÛÑ]+#·˝Òø£
ãj·T{Ïø=#˚ÃXÊqT. Çø£ }s√¢ ‹≥T¢‹H˚ z|æø£ ˝Ò<Tä µµ. (yês¡Ô : 2 ôdô|+º ãsY 2012 : 21)
Á|üø±XÊìøÏ ñ<√´>∑+ ˝Òøb£ ˛e&É+ e\q uÛ≤s¡´‘√ e÷≥|ü&˚ |ü]dæ‹ú e∫Ã+<äì, Á|üXÊ+‘·‘·
ø√dü+ e\¢ø±{ÏøÏ yÓfió¯ ‘·THêïqì eTs√ bÕÁ‘·‘√ dü+uÛ≤wæ+#·&+É <ë«sê ‘Ó\TdüT+Ô ~. M]<ä]› dü+uÛ≤wüD˝À
á ø£<≈ä∏ î£ &ÉT ñ|üj÷Ó –+∫q XË*’ ‘Ó\TdüT+Ô ~.
4.14. uÛ≤wü
@ Á|üÁøÏjT· ˝ÀHÓH’ ê s¡#s· TT‘· uÛ≤yê\qT uÛ≤wü <ë«sêH˚ e´ø£Ô |üsT¡ kÕÔ&TÉ . s¡#s· TT‘· mqTï≈£îqï
ø£<˝ä∏ À Ç‹eè‘êÔìøÏ ˝Ò<ë bÕÁ‘·≈î£ dü+ã+~Û+∫q uÛ≤wü nH˚ø£ s¡ø±\T>± ñ+&Ée#·TÃqT. ˇø£ s¡#s· TT‘·
Á|ü‘´˚ ø£‘q· T |ü<ë\ m+|æø˝£ ÀqT, yêø£´ $Hê´kÕ\˝ÀqT, bÕÁ‘√∫‘· uÛ≤wü˝ÀqT, |ü<ë\ $s¡T|ü⁄˝ÀqT,
$sêeT ∫Vü‰ï\˝ÀqT eTTqï>∑T yê{Ïì ñ|üj÷Ó –+#·&+É ˝ÀqT >∑eTì+#·e#·TÃ. Bìì ã{Ϻ ø£<˝ä∏ Àì
uÛ≤wü\qT øÏ+~ $<Û+ä >± $uÛõÑ +∫ $X‚w¢ +æ #·>\∑ eTT.
 196

4.14.1. e´eVü‰]ø£ uÛ≤wü

#·<Tä e⁄≈£îqïyês¡T ñ|üj÷Ó –+#˚ uÛ≤wü, Á|ü#ês¡ e÷<Û´ä eT+˝À, yêsêÔ|Áü ‹ø£\˝À, $<ë´uÀ<Ûqä ˝À,
dæìe÷\˝À eTTqï>∑T yê{Ï˝À ñ|üj÷Ó –+#˚ uÛ≤wüqT e´eVü‰]ø£ uÛ≤wü ˝Ò<ë •wüº e´eVü‰]ø£ uÛ≤wü
n+{≤s¡T. á uÛ≤wü˝À Á>±+~∏ø£ |ü<ë\T, e÷+&É*ø£ |ü<ë\T, •ùw‘º s· T¡ \T ñ|üj÷Ó –+#˚ |ü<ë\T <ë<ë|ü⁄
ñ+&Ée⁄.
s¡#s· TT‘· s¡#q· ≈£î á uÛ≤wüqT ñ|üj÷Ó –dü÷,Ô bÕÁ‘·\ #˚‘· ≈£L&Ü á uÛ≤wüH˚ e÷{≤¢&+ç |ü
#˚kÕÔ&TÉ . s¡#s· TT‘· ø£<qä∏ +‘ê á uÛ≤wü˝ÀH˚ sêùdÔ n~ á $uÛ≤>∑+ ÁøÏ+~øÏ edüT+Ô ~. á uÛ≤wü˝À ø£<ë∏
s¡#q· #˚ùd s¡#s· TT‘·\ dü+K´ m≈£îÿy˚ nì #ÓbÕŒ*. á uÛ≤wü e\q bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ø£<ä∏ düT\Te⁄>± ns¡+ú
ne⁄‘·T+~. m˝≤+{Ï uÛ≤eHê X¯øÔÏ ˝Òì kÕ<Ûës¡D bÕsƒ≈¡ î£ &ÉT ≈£L&Ü Bìì #·~$ Äq+~+#· >∑\T>∑T‘ê&ÉT.
ªnHê<ÛeÓ s¡T?µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· jÓTTqï+ ñù|+<äs.Y Ç+<äT˝À ‘·q u≤\´ù dïVæ≤‘·T&ÉT #·ìb˛e&É+,
ùdïVæ≤‘·Tì Ç+{ÏøÏ yÓ[fl n+‘·´ÁøÏjT· \T |üP]Ô #˚jT· &É+ »s¡T>∑T‘·T+~. á ø£<˝ä∏ À ø£<+ä∏ ‘ê e´eVü‰]ø£
uÛ≤wü˝À kÕ>∑T‘·T+~.
ªªdü+Jesêe⁄ ˝≤+{Ïyêfi¯ófl düe÷»+˝À nø£ÿ&Éøÿ£ &É ñ+{≤s¡T. yê¬s+<äT≈£î n˝≤ Á|üe]ÔkÕÔs√
ø±s¡D+ eT÷˝≤˝À¢øÏ yÓfiøÔ‚ ±ì ‘Ó*j·T<äT. dü+Jesêe⁄ ÄdüT*Ô ï m˝≤>√˝≤ <=s¡ø㣠{Ϻ #˚ãT#·TÃ≈£î+{≤s¡T.
ã+<ÛTä e⁄\ì #Ó|ðü ≈£îH˚ ã+<ÛTä e⁄\T, ªu…\+¢ ñ+fÒH˚ á>∑\T eT÷–q≥T¢µ &ÉãT“\T+fÒH,˚ ñqï|üð&ÉT,
#·ìb˛sTTq|üð&ÉT ã+<ÛTä e⁄\T! ˝Òøb£ ˛‘˚ dü+Jesêe⁄˝≤+{Ï |ü]dæ‹ú µ eTqdü+‘ê ~>∑T\T ì+&ÉTø=ì,
uÛ≤s¡+>± Ç\T¢ #˚sêqT. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 19 |òÁæ ãe] 2012 : 19)
dü+Jesêe⁄ #·ìb˛j·÷&É˙, &ÉãT“\T e⁄+fÒH˚ n+<äs÷¡ ekÕÔs˙¡ #Ó|Œü &É+ »]–+~. Ç+<äT˝À
ø£<ä∏ yÓTT‘·+Ô e´eVü‰]ø£+˝ÀH˚ kÕ>∑&+É »]–+~.
ª|ü]es¡qÔ µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· >√bÕ\Tì s¡|Tüò T|ü‹sêe⁄. á ø£<˝ä∏ À ñ|üj÷Ó –+#˚ uÛ≤wü e´eVü‰]ø£yT˚ .
ªªˇø£|ðü &ÉT m+<äT≈£L |üìøÏsêì, øå±eT |”&‘ç · ÁbÕ+‘·+˝À Á|ü»\T uÛ≤$+∫q Ä ÁbÕ+‘·+ u≤¢ø,˘
yÓ’{Ÿ >±´\ø°‡ Á>±HÓ’≥T ì\«\‘√ düeTè~∆>± e⁄+&É≥+‘√ nø£ÿ&ç uÛÑ÷ j·T»e÷qT\ J$‘ê\T
e÷]b˛j·÷sTT. ø√{°X«¯ s¡jT· ´ n<Ó› ÁbÕ‹|ü~ø£q ø£{+ºÏ >¥, bÕ*wæ+>¥ #˚sTTdüT+Ô &É≥+‘√ ô|<ä>› ± –≥Tºu≤≥T
e⁄+&É<ìä , düø±\+˝À ~>∑TeT‹ M]øÏ düsT¡ ≈£î n+~+#·&+É ˝À C≤|ü´+ »s¡T>∑T‘√+<äH˚ uÛ≤$+∫
z ø£{+ºÏ >¥ n+&é bÕ*wæ+>¥ bòÕ´ø£Øº ì dü«j·T+>± ì]à+#·T≈£îHêï&ÉT. Äj·Tq <ä>sZ∑ ¡ e+<ä\ dü+K´˝À
|üì#˚ùd ø±]à≈£î\THêïs¡Tµµ. (Ä+Á<ÛÁä |üuÑÛ : 12 |òÁæ ãe] 2012 : 19)
 197

ø£<˝ä∏ À ø√{°X«¯ s¡jT· ´ >∑T]+∫, n‘·ì bòÕ´ø£Øº \˝À ñqï ø±]à≈£î\ dü+K´qT ‘Ó\|ü&+É »]–+~.
ø£<ä∏ yÓTT‘·+Ô e´eVü‰]ø£˝À kÕ>∑T‘·T+~.
ªHê Ç˝…ø¢ ÿ£ &É?µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· eTT≈£î+<ä sêe÷sêe⁄. M{Ï˝À s¬ +&ÉT, nH˚ø£ bÕÁ‘·\ eT<Û´ä
dü+uÛ≤wüD ≈£L&Ü e´eVü‰]ø£ uÛ≤wü˝ÀH˚ ñ+~.
ªªeTT+<äT yê]ì ˝ÀìøÏ sêìe«+&ç. ‘·\T|ü⁄ <ä>sπZ∑ Äù|XÊs¡Tµµ n+≥÷ ªªs¡+&ç...s¡+&ç.....ãj·T≥
#·*, <√eT\Tµµ n+≥÷ ˝ÀìøÏ ÄVü‰«ì+∫ ‘·\T|ü⁄ eT÷dæ+~.
n+<äs+¡ ≈£Ls¡TÃHêïø£, ªªHê≈£î ‘√&ÉT>± e÷ nu≤“sTTì rdüTø=#êÃqT....á ô|<ë›jT· q $wüjT· +
e÷{≤¢&Ü*‡e⁄+&ç MT Ç+{ÏøÏ sêe\dæ e∫Ã+~µµ nHêï&ÉT dü÷]>±s¡T.
ªª#Ó|Œü +&ç.....meØj·Tq?µµ nHêïqT Ä ô|<ë›jT· q yÓ|’ ⁄ü #·÷dü÷,Ô
ªª<ëìø° edüTHÔ êïqT....nqï≥T¢ MTs¡T @<√ kÕ|òyºt s˚ Y ø£+ô|˙˝À |üì#˚dTü qÔ ï≥Tº #Ó|Œæ q >∑Ts¡T.Ô ..µµ
ªªne⁄q+&ç, ø±˙ H˚qT ]f…s¬Æ ’ <ë<ë|ü⁄ Hê\Tπ>fi¯s¢ TTb˛sTT+~µµ.....$wüjT· + @$T{Ï #Ó|Œü +&ç?µµ
ªª@MT ˝Ò<Tä , á ô|<ë›jT· q mes√ Hê≈£î ≈£L&Ü ‘Ó©<äTµµ. (Ä+Á<ÛCä À´‹ : 25 e÷]à 2012 :
23)
‘·|Œæ b˛sTTq ô|<ë›jT· q Ç+{Ï˝ÀìøÏ ~+ù| |üì˝À eTT>∑T]Z eT<Û´ä dü+uÛ≤wüD e´eVü‰]ø£˝À
#Ó|Œü &É+ »]–+~. Ç+<äT˝À ø£<ä∏ yÓTT‘·+Ô e´eVü‰]ø£+>±H˚ uÛ≤wü kÕ>∑T‘·T+~.
4.14.2. e÷+&É*ø£ uÛ≤wü
ˇø£ uÛ≤wü ∫qï ∫qï e÷s¡TŒ\‘√ e´eVü≤]+|üã&ç‘˚ <ëìì ñ|üu≤Û wü n+{≤s¡T. Ç˝≤+{Ï
ñ|üu≤Û wüqT ñ|üj÷Ó –+#˚ ÁbÕ+‘êìï eT+&É\+ nì, Ä uÛ≤wüqT e÷+&É*ø£+ nì n+{≤s¡T. Ç~
ÁbÕ+‘êìï, ≈£î˝≤ìï, esêZìï, eè‹Ôì ã{Ϻ ñ+≥T+~. s¡#s· TT‘· mqTï≈£îqï edüTeÔ ⁄qT, ÁbÕ+‘êìï ã{Ϻ
bÕÁ‘·\ uÛ≤wü e÷s¡T‘·T+~. bÕÁ‘·\T Äj·÷ ÁbÕ+rj·T e÷+&É*ø£+˝À e÷{≤¢&&É +É yêdü$Ô ø£‘≈· î£ <ä>sZ∑ >¡ ±
ñ+≥T+~. á eT<Û´ä ø±\+˝À e÷+&É*ø£ uÛ≤wü˝À ø£<ë∏ s¡#q· #˚jT· &É+ n~Ûøy£ TÓ +Æ ~. ø=+<äsT¡ s¡#s· TT‘·\T
bÕÁ‘·\ uÛ≤wüH˚ ø±≈£î+&Ü ø£<qä∏ +‘ê e÷+&É*ø£+˝ÀH˚ ÁyêdüTHÔ êïs¡T. 2012˝À e∫Ãq ø£<\ä∏ qT ÁbÕ+rj·T
uÛ<Ò ëìï ã{Ϻ ø£<\ä∏ qT ÁbÕ+rj·T e÷+&É*ø±\T>± $uÛõÑ +#·e#·TÃ.
 198

4.14.2.1. sêj·T\d”eT e÷+&É*ø£+

nq+‘·|⁄ü s¡+, ø£s÷¡ ï\T, ∫‘·÷sÔ T¡ , ø£&|É ü õ˝≤¢\qT uÛ≤cÕ|üs+¡ >± sêj·T\d”eT e÷+&É*ø£+>±
ù|s=ÿHêïs¡T. á ÁbÕ+‘· uÛ≤wü\˝À e∫Ãq ø£<\ä∏ qT ÁøÏ+<ä >∑eTì+#·e#·TÃ.
ªø√y˚T≥T ˝…øÿ£ µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· y˚+|ü*¢ Vü≤Øwt. s¡#s· TT‘· ø£<ë∏ s¡#q· ≈£î ñ|üj÷Ó –+#˚ uÛ≤wü,
bÕÁ‘·\ dü+uÛ≤wüD≈£î ñ|üj÷Ó –+#˚ uÛ≤wü yÓTT‘·+Ô ø£&|É õü ˝≤¢ e÷+&É*ø£+˝À ø£ì|ædTü +Ô ~.
ªªø√.....á‘·÷s¡T ˝…øÿ£ sê˝Ò<ìä >∑{>ºÏ ± ‹s¡Tø√ÿø±ÿ. Äj·TeTà @+ CÒkÕÔ<√ H˚q÷ pkÕÔ.
dü∫ÃHê ˝…ø=ÿ∫Ã+&Ü<äì ˇ|üðø√e<äT.› u≤e |ü+|üH˚ |ü+|ü˝<Ò ìä #Ó|ðü . ˝…øÿ£ y=∫Ã+&Ü<äq&ÜìøÏ
@+≥+{≤ kÕ#·Ã+. Ä ø£eT¢øÿ£ øÏ @ Hê ø=&ÉT≈£î ôd|æŒHê&√! @ Hê eTT+&É ôd|æŒ+<√ á bı<äT› ‘˚˝≤\.
Ä&Ée÷≥\T á&É, á&É e÷≥\T Ä&É ôdbÕÔ+&˚ Hê ø=&ÉTø£ÿsTTHê, Hê ≈£L‘·T]¬øH’ ê á bı<äT› Hê
ùd‹˝À kÕe⁄ sêdæô|{Ïqº fÒµº µ Hêj·TuŸ Äy˚X+¯ >± ns¡T#êà nH˚d]ü øÏ ñ*øÏÿ|ü&ç ‘˚sT¡ ≈£î+~ s¡T;Hêµµ.
(kÕøÏå : 3 pHé, 2012 : 20)
ô|’ ø£<˝ä∏ À ø√yÓT≥T ˝…øÿ£ e∫à sêe&É+‘√H˚ e&ûø¶ Ï ÁøÏ+~øÏ ø£eT¢øÿ£ rdüTø√e&É+ e\q s¡T;Hê
Ä]úø£ |ü]dæ‹ú u≤>±˝Ò<˙ä , n+<äT≈£î s¡T;Hê ‘·eTTà&ÉT nø£ÿ‘√ yê~+#·≥+ ‘Ó\TdüT+Ô ~. Ç+<äT˝À
yê&çq |ü<ë\˙ï ø£&|É ü õ˝≤¢ e÷+&É©ø£+˝ÀH˚ ñHêïj·Tì ‘Ó\Œ&É+ »]–+~.
4.14.2.2. ‘Ó\+>±D e÷+&É*ø£+
á ÁbÕ+‘·+˝À ÁbÕ+rj·T e÷+&É*ø£+˝À ñs¡÷,› eTsê؃ |ü<ë\T, yê{Ï s¡÷bÕ+‘·sy¡ TÓ qÆ
|ü<ë\T ø£ì|ækÕÔsTT. á |ü<ë\T ø£<˝ä∏ Àq÷, bÕÁ‘·\ dü+uÛ≤wüD˝Àq÷, ø£ì|æ+#·e#·TÃ. ‘Ó\+>±D≤
e÷+&É*ø£+˝À e∫Ãq ø£<\ä∏ qT øÏ+~ $e]düTHÔ êïqT.
ªn+ãTø£ÿµ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· sπ DT≈£î+≥¢ düT<äsÙ¡ Hé. ø£<˝ä∏ À bÕÁ‘·\ eT<Û´ä dü+uÛ≤wüD≈£î ñ|üj÷Ó –+∫q~
‘Ó\+>±D e÷+&É*ø£yT˚ . n~ ÁøÏ+~ yêø±´\˝À ‘Ó\TdüT+Ô ~.
ªe÷e÷! ˇø£e÷≥ j˚TeTqTø√e⁄>± nqï&ÉT. nqT≈£îH˚+<äTøπ eTT+~ @+<√ #Ó|Œü sê<äT nHêï&ÉT
e÷eT. y˚Tqø√&É˝Às¡‡q ˙ |ü≥ï+ ø=&ÉT≈£îÿ CÒcÕº<$˚ ì #˚kıÿsê<˚. á&ÉT CÀ&ÉT eT+∫>∑T+≥~. ãj·T{Ï
dü+ã+<ÛëìøÏ H˚HøÓ ÿ£ &É uÀqT \ø£\å ≈£î \ø£\å T ø£{≤ï\T j·÷&É<q˚ T. ˙≈£î e÷Á‘·+ Ç+‘· ô|<ëdæ,Ô düøÿ£ <äHê\
ø=\Te⁄ #˚dTü qÔ ï ø=&ÉT≈£î. eTT≈£îÿ yÓTTø£+ ‘Ó\«ì |üsêsTT |æ\¢ ÄdæÔ ‹+fÒ u≤>∑T+≥<ë? ˙ _&ɶ yÓTTK+
#·÷ôdH’ ê y=|üðø√sê<˚ nqï&ÉTµµ. (yês¡Ô : 2 &çôd+ãsY, 2012 : 23)
 199

ã+<ÛTä ]ø£+ ø£\T|ü⁄≈£îH˚ düeTj·T+˝À bÕ‘Y_Ô ‹ uÛ≤wü˝À ‘Ó\+>±D e÷+&É*ø£+ ø£ì|ædTü +Ô ~.

n+ãTø£ÿ ø£<ä∏ yÓTT‘·+Ô ‘Ó\+>±D≤ e÷+&É*ø£+˝À ñ+≥T+~.
ªne⁄{≤|òt ø£esπ CŸ @]j·÷µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· |üdTü q÷] s¡M+<äs.Y s¡#s· TT‘· ø£<ë∏ s¡#q· ≈£î
ñ|üj÷Ó –+#˚ uÛ≤wü. bÕÁ‘√∫‘· uÛ≤wü yÓTT‘·+Ô ‘Ó\+>±D≤ e÷+&É*ø£+˝ÀH˚ e⁄+~ nq&ÜìøÏ ÁøÏ+~
yêø±´˝Ò ñ<ëVü≤s¡D.
ªªø=&ÉT≈£î e÷≥≈£î n&ÉT¶ #ÓãT‘·÷....
ªª˝Ò<Tä _&ܶ, eTq m\¢e« ø=&ÉT≈£î ô|+&ç¢ <ä>sZ∑ |¡ &ü ˚ |üqT\˙ï n≥¢H˚ ñqïjYT. s¡eTàì ìqï
s¡õ‘·e« ôd\T≈£î bò˛Hé#d˚ æ #Ó|Œæ +~µµ. nì b˛e&ÜìøÏ kÕ≈£î #·÷|æ+∫+~ es¡e«. ø±˙ s¡õ‘· ªªÄ #˚ùdÔ
#˚d+æ ~ ø±˙, qTyé |ü+&ÉT>∑ m˝Ò¢ es¡≈î£ áH˚ï ñ+&Ü˝…µµ nì y˚Tq‘·qÔ T Áù|eT‘√ ø£≥&º eç #˚d+æ ~.
ªªy=<äT˝› Ò _&ܶ m+&Üø±\+ y=düÔ n|üð&ÉT+{≤˝Òµµ nì yÓfifl¯ &ÜìøÏ ìs¡sí TT+#·T≈£îqï≥Tº |ü*øÏ+~
es¡e«. düsπ nì eTs¡Tdü{Ï s√E ‘Ó\y¢ êπs ùdwº Hü ≈é î£ yÓ[fl, es¡+>∑˝Ÿ≈î£ &Ós¬’ ø˘º {Ïø¬ ÿ{Ÿ rdüTø=ì, ‘·*ø¢ Ï
nìï C≤Á>∑‘\Ô· T #Ó|Œæ ªe<äT˝› sÒ êµ nì ‘·*¢ n+≥THêï $q≈£î+&Ü z Ĭsï\T¢ ‘·q Ks¡TÃ\≈£î dü]|ü&Ü
&ÉãT“\T #˚‹øÏ∫Ã, Áf…HÆ é møÏÿ+∫ Ç+{Ï<ë] |ü{+ºÏ &ÉTµµ. (Ä+Á<ÛCä À´‹ : 29 @Á|æ˝Ÿ 2012 : 26)
»j·T+‘Y ‘·q ‘·*ì¢ }]øÏ |ü+|æ+#˚ düeTj·÷ìï >∑T]+∫ ‘Ó\|ü&+É »]–+~. Ç+<äT˝À
bÕÁ‘√∫‘· uÛ≤wü, ø£<ä∏ yÓTT‘·+Ô ‘Ó\+>±D≤ e÷+&É*ø£+˝ÀH˚ ñ+≥T+~.
4.14.2.3. lø±≈£îfi¯ e÷+&É*ø£+
lø±≈£îfi¯+, $»j·Tq>∑s+¡ , u§_“* ÁbÕ+‘ê\˝À e÷{≤¢&˚ ‘Ó\T>∑T uÛ≤wüqT $»j·Tq>∑s¡ (ø£[+>∑)
e÷+&É*ø£+>± uÛ≤cÕ XÊÁdüyÔ ‘˚ \Ô· T ù|s=ÿHêïs¡T. á e÷+&É*ø£+˝À ˇ]j·÷ uÛ≤wü Á|üu≤Û e+ ñ+≥T+~.
ø=+‘·eT+~ s¡#s· TT‘·\T á e÷+&É*ø£+˝À s¡#q· #˚XÊs¡T. ñ<ëVü≤s¡D ÁøÏ+~ ø£<˝ä∏ Àì uÛ≤wüqT
#Ó|ðü ø√e#·TÃ.
ª<ëq+µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· ø¬ .¬ø. uÛ≤>∑´l. Ç+<äT˝À bÕÁ‘·\ dü+uÛ≤wüD≈£î, ø£<ë∏ s¡#q· ≈£î s¡#s· TTÁ‹
ñ|üj÷Ó –+∫q uÛ≤wü lø±≈£îfi¯ e÷+&É*ø£yT˚ . nì øÏ+~ yêø±´\ <ë«sê ‘Ó\|ü&+É »s¡T>∑T‘·T+~.
ªªsT÷&ÉT Hê eTqe&Ée÷à......>∑‘· HÓÁ˝ÀE\T>± n<˚<√ e÷j·T<ë] C§s¡+.....Ä......f…bÆ ÕsTT&û
C§s¡e≥....n~ |ü≥Tº≈î£ |”&‘ç êÔ ñ+~. >√s¡ïyÓT+≥T ÄdüT|ü‹]Ô øÏ rdüT≈£îb˛sTT y=sTT<Ó+› ùdsTT|æ‘HÔ· êï.
C§s¡efÒ ‘·–bZ ˛Hê~ ø±˙ e÷ôd&ɶ ˙s¡d+ü |ü≥Tº≈î£ Hêï~, _&É&¶ TÉ d”|]æ |ü⁄\¢Hê nsTTb˛sTTHê&ÉT.
 200

&ÜøÏfsÒ T¡ u≤|ü⁄ eT+dæ ‹+&Ó{≤º\ì ôd|æŒHê&ÉT. á y=j·TdüT˝À s¬ ø£ÿ\T eTTø£ÿ\T ùddüT≈£îì

HêqT düTbÕ~+∫+~ s¬ +&ÉT |üP≥˝≤ ≈£îdæìï >¬ +õ˙\T¢ ‘ê>∑&Üìπø dü]b˛fÒï&ÉT. n{≤º+{Ï~.......eT+dæ
‹+&ç H˚H&˚ ìÉ +∫ ‘Ó#÷ ≥º>\∑ qe÷à. n+<äTøπ ......n&çøÏ ≈£îdæ+‘· ã\yÓTqÆ ‹+&Ó{≤º\ì HêH˚.....MT]∫Ãq
Ä ã≥º\qT nMTàdæHê≈£îµ #Ó|+æ ~ sê»eTà ˙fi¯ófl ì+&çq ø£fifl¯ ‘√µµ. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 23 ôdô|+º ãsY
2012 : 21)
j·T»e÷ì eT+E\≈£î |üìeTìwæ sê»eTà ‘·q eTqe&ÉT nHês√>∑´+‘√ eT+#·+ MT<ä |ü&eç ⁄qï
n‘·ì dæ‹ú ì, sê»eTà ù|<ä]ø£+‘√ eTqe&çøÏ KØ<äT yÓ<’ ´ä + #˚sTT+#·˝ìÒ <äTdæ‹ú ì s¡#s· TT‘· $»j·Tq>∑s+¡
e÷+&É*ø£+˝À á ø£<ä∏ ñ+≥T+~ #Ó|Œü &É+ »]–+~.
4.14.2.4. ñs¡÷› uÛ≤wü
‘Ó\T>∑T uÛ≤wüqT nH˚ø£ eT‘ê\yês¡T e÷{≤¢&TÉ ‘·THêïs¡T. ‘Ó\T>∑T e÷‘·èuÛ≤wü ø±ìyê] e´eVü‰s¡+
ø=+#Ó+ _Ûqï+>± ñ+≥T+~. Bìï z s¡ø+£ >± ªyÓj ’ T· TøÏøÔ £ e÷+&É*ø£+µ>± ù|s=ÿqe#·TÃ.
ª#√{Ï <äTìj·÷µ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘· n|ò‡ü sY. Ç+<äT˝À ø£<ä∏ eTTd”+¢ uÛ≤wü˝À ñ+≥T+~.
ªªø£<\ä ø£b˛‘˚ qTe⁄« eTT+<äT≈£î yÓfifl¯ ˝eÒ ⁄ ø±ã{Ϻ Çyêfi¯ ≥÷´wüHé |òE
” ˙ ˇø£ÿ<ëì düeTdü´
nqT≈£î+≥THêïe⁄. MT nu≤“C≤HéøÏ HÓ\yêØ J‘·+ b˛sTT, >∑+≥\yê] J‘·+ $T>∑\&É+. ˇø√ÿkÕ]
nB ˝Òøb£ ˛e&É+, Çwü+º ˝Òøb£ ˛sTTHê MT nMTàC≤Hé u…{’ øÏ yÏ [Ó fl |üì#ÓjT· ´&É+......Çe˙ï ˙ ˇø£ÿ<ëì
düeTdü´\T ø±<äT. n$ øπ e\+ ˙ düeTdü´\T nqTø√e&É+ e\¢ ˙≈£î uÛ÷Ñ ‘ê˝≤¢ ø£ì|ædTü HÔ êïjYT. ìqTï
ˇ+≥]ì #˚dæ uÛj Ñ T· ô|&ÉT‘·THêïsTT. (Ä+Á<ÛCä À´‹: 7 nø√ºãsY 2012 : 12)
Ç+<äT˝À bÕÁ‘·\ dü+uÛ≤wüD˝À eTTdæ+¢ \ uÛ≤wü yê&É&+É »]–+~.
4.14.2.5. Ç+^¢wt uÛ≤wü
Á|üdTü ‘Ô · ø±\+˝À ‘Ó\T>∑T˝À yÓ\Te&ÉT‘·Tqï ø£<\ä∏ ˝À |üP]ÔkÕúsTT e´eVü‰]ø£ e÷+&É*ø£ uÛ≤wü˝˝À
ø£<\ä∏ T yÓ\Te&É≥+ ˝Ò<Tä . ˇø£yfi˚ ¯ n˝≤ edüTqÔ ï|üŒ{Ïø° ø£<˝ä∏ À mø£ÿ&√ ˇø£#√≥ Ç+^¢wßü uÛ≤wüqT s¡#s· TT‘·
yê&É≥+ »s¡T>∑T‘·T+~. eT]ø=ìï ø£<\ä∏ ˝À nsTT‘˚ m≈£îÿe>± Ç+^¢wßü uÛ≤wü\‘√H˚ ø£<\ä∏ T ñ+&É≥+
»s¡T>∑T‘·T+~.
ªªáø±\+ ne÷àsTTµµ ø£<∏ë s¡#·sTT‘· |üP&çô|~› ˙\y˚DÏ. Ç+<äT˝À ne÷àsTT ¬s’\T˝À
Á|üj÷· D+#˚d÷ü Ô ñ+≥T+~. Ä düeTj·T+˝À ‘·q d”≥T <ä>sZ∑ ¡ øÏc˛sY‘√ dü+uÛ≤wædTü qÔ ï|üð&ÉT Ä+>∑¢
|ü<ë\qT s¡#s· TTÁ‹ ñ|üj÷Ó –+#·&+É »]–+~.
 201

ªªH√H√......q~∏+>¥ áCŸ sê+>¥! Hê~ n|üŒsYus… .ÔY sêÁ‹ ø£<ë |ü&TÉ ≈£î+{≤+. Ç|òj
t T· ÷ &√+{Ÿ
yÓT+Æ &é eTq+ mπø‡Ã+CŸ #˚dTü ø√e#êà d”≥T¢! n+<ëyÓT ‘·q n{≤#Y ≈£L&Ü ô|q’ ñ+#·T‘·÷.
ªyÓH’ ê{Ÿ! u…’ Ä...˝Ÿ MTHé‡! n˝≤π> #˚<ë›+! MT]˝≤ $+&√ <ä>sZ∑ ¡ ≈£Ls√Ã+&ç!µµ n+≥÷ ‘·qT˝Ò∫
d”{#Ï êÃ&ÉT!µµ. (Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T : 4 e÷]à 2012 : 18)
yê] Ç<ä]› dü+uÛ≤wüD Ä+>∑¢ uÛ≤wü˝ÀH˚ á ø£<˝ä∏ À kÕ>∑T‘·T+~. ø£qTø£ á ø£<ä∏ Ä+>∑¢ uÛ≤wü≈î£
#Ó+~q ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|Œü &É+ »]–+~.
2012e dü+e‘·‡s¡+˝À nH˚ø£ eT+~ ø£<≈ä∏ î£ \T ‘·eT ‘·eT s¡#q· \qT Á|üeTTK |üÁ‹ø£\ Ä~yês¡+
nqTã+<Ûä dü+∫ø£˝À¢ düe÷»+˝Àì e÷s¡TŒ\≈£î nqT>∑TD+>± ø£<\ä∏ qT Ä$wüÿ]+#·&+É »]–+~.Ä
ø£<\ä∏ qT Ä<Ûës¡+>± #˚dTü ≈£îì ø£<ë∏ +>±\‘√ düeTq«sTT+#·&+É »]–+~. á dü+e‘·‡s¡+˝À e∫Ãq
e÷s¡TŒ ø£<ë∏ XË*’ ˝À, H˚|<ü ´ä∏ +˝À yÓTT<ä\>∑T yê{Ïì $X‚w¢ +æ #·&ÜìøÏ neø±X¯+ @s¡Œ&ç+~.

.................
 202

eTT–+|ü⁄
düe÷»+˝À ìs¡+‘·s+¡ e÷s¡TŒ\T #√≥T#˚dTü ø√e&É+ düV≤ü »+. ‘·‘Œ· *¤ ‘·+>± e´øÏÔ J$‘·+˝À,
Ä˝À#·q\˝À, nqTuÛÑyê\˝À e÷s¡TŒ\T dü+uÛÑ$+#·&É+ »]–+~. Ä e÷s¡TŒ≈£î ø±s¡D+
|üÅ‹ø£\j·÷´sTT. |üÅ‹ø£\≈£î mqTïø=H˚ ø£<∏ë edüTÔy˚ düe÷»+ô|’ Á|üuÛ≤yêìï #·÷|ü&ÜìøÏ
ø±s¡DeTj·÷´sTT. yÓqTø£{Ï ‘·s+¡ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·\ ø£Hêï _ÛqïyÓTqÆ Ç‹eè‘·+Ô ‘√, $\ø£Då yÓTqÆ XË*’ ‘√
á ‘·s+¡ ø£<ë∏ s¡#s· TT‘·\T yê] yê] ÁbÕ+‘· kÕ+|òT” ø£ Jeq $<ÛëHêìøÏ e÷Á‘·yT˚ ø±≈£î+&Ü ÁbÕ+rj·T
uÛ≤wüøÏ ÁbÕ<Ûëq´‘· Çe«&É+ »]–+~.
‘Ó\T>∑T˝À Å|eü TTK |üÁ‹ø£˝q’… áHê&ÉT, kÕøÏ,å Ä+Á<ÛCä À´‹, Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T, Ä+Á<ÛÁä |üu,ÑÛ Á|üC≤X¯ø,ÔÏ
yês¡,Ô dü÷s¡´ |üÁ‹ø£\ Ä~yês¡+ nqTã+<Û+ä ˝À e∫Ãq Ä ø£<\ä∏ qT Á|ü<ëÛ q+>± mqTïø=ì |ü]o*+#·&+É
»]–+~.
Ä~yês¡+ nqTã+<Û+ä ˝À eT÷&ÉT $<Ûë\T>± ø£<\ä∏ T sêe&É+ »]–+~. n$ ø=‘·Ô ø£<\ä∏ T,
>∑‘+· ˝À e∫Ãq ø£<\ä∏ T Ä<Ûsä D¡ bı+~q bÕ‘· ø£<\ä∏ T, Ç‘·s¡ uÛ≤wü˝À¢ e∫Ãq >=|üŒ ø£<\ä∏ qT ‘Ó\T>∑T˝À
nqTyê<ä ø£<\ä∏ T ñHêïsTT. ª2012 ~q |üÁ‹ø£˝À¢ì ø£<∏ä\T ` düeTÁ>∑ |ü]o\qµ nH˚ o]¸ø£‘√
|ü]XÀ~Û+#·&É+ »]–+~ .
yÓTT<ä{Ï n<Ûë´j·T+ ª‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\T ` ø£<∏ë |ü]D≤eT+µ. á n<Ûë´j·T+˝À |üÁ‹ø£\T
kÕVæ≤‘·´ìøÏ #˚dqæ , #˚dTü qÔ ï ùde\qT $e]+#êqT. |üÁ‹ø£\˝À ‘Ó\T>∑T ø£<ë∏ ìø£≈î£ ñqï dü+ã+<Ûëìï,
|üÁ‹ø£\T ø£<≈ä∏ î£ Ç∫Ãq ÁbÕ<Ûëq´‘·qT ‘Ó*bÕqT. ~q |üÁ‹ø£ nqTã+<Ûä dü+∫ø£˝À¢ ø£<ë∏ ìø£ ÁbÕ<Ûëq´‘·qT
$e]+#êqT.
s¬ +&Ée n<Ûë´j·T+ ª2012 ø£<≈ä∏ î£ \T ` |ü]#·jT· +µ. á n<Ûë´j·T+˝À 2012e dü+e‘·‡s¡+˝À
Å|üeTTK ~q |üÁ‹ø£˝…’q áHê&ÉT, kÕøÏ,å Ä+Á<ÛCä À´‹, Ä+Á<Ûuä ÷ÑÛ $T, Ä+Á<ÛÁä |üu,ÑÛ Á|üC≤X¯ø,ÔÏ yês¡,Ô dü÷s¡´
|üÁ‹ø£\ Ä~yês¡+ nqTã+<Ûä Á|ü‘˚´ø£ dü+∫ø£˝Àì ø£<∏ä\qT Á|ü#·T]+∫q ø£<∏ä≈£î\qT, yê] Ç‘·s¡
s¡#·q\qT |ü]#·j·T+ #˚XÊqT. bÕ‘· ø£<∏ä≈£î\T, q÷‘·q ø£<∏ä≈£î\T, nqTyê<ä ø£<∏ä≈£î\T>± $uÛÑõ+∫,
nqTyê<ä ø£<∏ä≈£î\ |ü]#·j·÷\qT, bÕ‘· ø£<∏ä≈£î\ |ü]#·j·÷\T m≈£îÿe eT+~øÏ ‘Ó*ùd neø±X¯+
ñ+≥T+~ ø£qTø£ yê] |ü]#·j·T+ #˚j·T˝Ò<äT. |ü⁄qs¡TøÏÔì <äèwæº˝À ñ+#·Tø=ì ø=+‘· eT+~ ø£<∏ë
s¡#·sTT‘·\ $esê\qT e÷Å‘·y˚T Çe«&É+ »]–+~.
eT÷&Ée n<Ûë´j·T+˝À ª2012 ~q|üÁ‹ø£˝À¢ì ø£<∏ä\T ` edüTÔ yÓ’$<Ûä´+µ. 2012 Ä~yês¡+
nqTã+<Ûä |üÁ‹ø£˝À¢ e∫Ãq ø£<∏ä\˝Àì edüTÔe⁄qT Ä<Ûës¡+>± #˚düTø=ì $uÛÑ»q #˚dæ ˇø√ÿ $uÛ≤>±ìï
eTs¡\ ñ|ü $uÛ≤>±\T>± #˚XÊqT. n~ kÕe÷õø£ ` kÕ+düÿè‹ø£ Ç‹eè‘êÔ\T, ≈£î≥T+ã dü+ã+<Ûä
Ç‹eè‘êÔ\T, dü+ã+<Ûë\T Ç‹eè‘êÔ\T, Ä]úø£ dü+ã+<Ûä Ç‹eè‘êÔ\T, |üsê´es¡D Ç‹eè‘êÔ\T,
‘Ó\T>∑T uÛ≤wü Ç‹eè‘êÔ\T, sê»ø°j·T Ç‹eè‘êÔ\T, nqTyê<ä Ç‹eè‘êÔ\T, Á|ürø±‘·àø£ ø£<∏ä\T>±
$uÛÑõ+∫ $X¯Bø£]+#êqT.
Hê\Ze n<Ûë´j·T+ª2012 ~q |üÁ‹ø£˝À¢ì ø£<∏ä\T ` ø£<∏ë+>±\Tµ. á n<Ûë´j·T+˝À
~q|üÁ‹ø£˝À¢ì ø£<ë∏ +>±\qT $e]+#êqT. yê{Ï˝À ÁbÕs¡+uÛ+Ñ , eTT–+|ü⁄, bÕÁ‘·\T, H˚|<ü ´ä∏ +, o]¸ø,£
 203

<äèwæøº √D+, düìïy˚X+¯ , dü+|òTü ≥q, dü+yê<ä+, es¡qí \T, XË*’ , uÛ≤wü eTTqï>∑T yê{Ïì $X¯Bø£]+#êqT.
nedüsêìï ã{Ϻ 2012e dü+e‘·‡s¡+˝À e∫Ãq ø£<∏ä\ìï+{Ï˙ |üÅ‹ø£\ yêØ>± $uÛÑõ+∫ es¡Tdü>±
ù|s=ÿq&É+ »]–+~.
|üÁ‹ø£\T Ä$s¡“¤$+#·&ÜìøÏ >∑\ ø±s¡D≤\qT, |üÁ‹ø£\˝À ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä≈£î >∑\ ÁbÕ<Ûëq´‘·qT
‘Ó*j·TCÒjT· &É+ »]–+~. n<˚ $<Û+ä >± 2012 dü+e‘·‡s¡+˝À ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\˝À e∫Ãq ø£<\ä∏ qT,
ø£<≈ä∏ î£ \qT, edüTeÔ ⁄qT, s¡÷bÕìï á |ü]XÀ<Ûqä \˝À $e]+#·&+É »]–+~. |üÁ‹ø£\T Ä$s¡“$¤ +#·&ÜìøÏ
>∑\ ø±s¡D≤\qT, |üÁ‹ø±s¡+>∑˝À #√≥T #˚düT≈£îqï e÷s¡TŒ\qT, |üÁ‹ø£\˝À ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä≈£î >∑\
ÁbÕ<Ûëq´‘·qT, |üÁ‹ø£\≈£î ø£<∏ä≈£î\≈£î eT<ä´ ñqï dü+u+<ëìï ‘Ó*j·TCÒj·T&É+ »]–+~. n<˚
$<Ûä+>± 2012 dü+e‘·‡s¡+˝À ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\˝À e∫Ãq ø£<∏ä\qT, ø£<∏ä≈£î\ |ü]#·j·÷\qT
yÓ\T>∑T˝ÀìøÏ rdüT≈£îsêe&É+ »]–+~. ø±˝≤qT>∑TD+>± 2012 e dü+e‘·‡s¡ Ç‹eè‘êÔ\˝À dü+düÿè‹
` kÕ+Á|ü<ëj·÷\T, e÷qedü+ã+<ë\T n+‘·]+∫b˛‘·THêïj·Tì |ü]o*+#·&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ø£qTø£ uÛ≤$ |ü]XÀ<Ûä≈£î\T kÕVæ≤‘·´ |üs¡yÓTÆq ø£<∏ä\ô|’ |ü]XÀ<Ûäq\T »]–q≥T¢ ‘Ó\T>∑T |üÅ‹ø£\ô|’
≈£L&Ü $]$>± |ü]XÀ<Ûäq\T »s¡>±\ì Ä•düTÔHêïqT.
á dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏ä+ s¡÷|üø£\ŒHê Áø£eT+˝À πø+ÅBj·T $X¯«$<ë´\j·÷\ Á>∑+<∏ë\j·÷\
qT+&ç, ø£<∏ä≈£î\ qT+&ç ø£<∏ä\qT ùdø£]+#·&É+ »]–+~. yê{Ïì |ü]XÀ<Ûäø£ yê´dü+ ∫es¡ 2012
~q|üÁ‹ø£˝À e∫Ãq ø£<∏ä\qT, nqTã+<Ûä+˝À #˚s¡Ã&É+ »]–+~.
á |ü]XÀ<Ûäq≈£î ñ|üø£]+∫q Á>∑+<∏ë\qT nø±sê~ Áø£eT+˝À ñ|üj·TTø£Ô Á>∑+<∏ä dü÷∫˝À
‘Ó*j·TCÒXÊqT.
 204


     
   
    

   
   
    
   
 
     
   
    
    
   
    
     

    
   
    
    

    
   
   
    
   
    
   
    
   
   
   
   
 
   
    
   
   

     
   
     
     
    
  
 

 205

   

    

   
    
   
   

    
   

   
   
    
 
 
  
   
   
 
    
    
     
     
    
 
 
 
   

   
    
   
  
 

       
   
    
   
   

   
   
   
    
    
 
 

   
 

    
 206

 
 
   

   
     
   
    

   
   
   
   

   
   
 
 


   
     

   

    
   
   
 
    
   
   
      
   
   
     

     
     
   
    

   
   
    
       
     
    
    
   
      

 
 

 207

   

     
   
   
   

   
   
   
    

   
   
     

     
     
   
  
 

 
     
   
    
     
    
    
   
   

    
    
   
    

    
   
    
   
    
   
    
   
 
 

   
 

  
 

 208

  
 
 
    
     
   
   
    
    
   
     

   
    
   
   
     
   
    

    
  
 


   
   
   
   
      
   
    
   

   
   
   
    

     
     
    
   

    
   
   
   
     
 
 

 209

     

   

   
   
   
    
   
     
   
    
    
   
   
    
   
   
 
  

   
   
   

   
   

   
   
    
     
   
    
     
   
     
   

    
    
   
    
   
   
   
    
 
 

 210

   

    

   
    
   
   
    
   
    
   
     
     
   
    
   
    
    

    
    
   
    
    
    
   
    
   

    
   

   
   
   
    
 
   
     
   
    
    
    
    
    
  
 

 211

     

   
 
   
    
    
     
    
   
   
    
    
   
    
      
    
   
    
    
  
 

    
 
 
 
   
   

 
 

   
   
  
  
 
   
   

    
     
   
     
 
 

 
  

  
 

 212

   

   

   
    
   
    
   
   
    
   
     
   
    
 
   
   
   
    
      
    
   
     
    
   
   
    
  
 

   
   

    


ñ|üj·TTø£Ô Á>∑+<∏ä dü÷∫ø£
1. ø£qø£s‘¡ ï· +, mHé.
2. ≈£î≥T+ãsêe⁄, ø=&Ée{Ï>+∑ {Ï.
3. ø£ècÕísêe⁄, eTT≥÷ï].
4. U≤d”+U≤Hé, yÓTTVü≤eTà<é.
5. >∑T˝≤uŸC≤Hé
6 #Óqïj·T´, C….
7 <äøDåÏ ≤eT÷]Ô, b˛s¡+øÏ.
8. <Ûqä \øÏàå , õ.
213
2012 q˝§¢+&É õ˝≤¢ yÓ{#ºÏ êøÏ] ` #·]Á‘·
VüQpsYq>∑s,Y q˝§Z+&Éõ˝≤¢ 1761 ` 1980
Á<ë$&É $X¯«$<ë´\j·T+
≈£î|üŒ+.
1969 sπ |ü{Ï ø£<ë∏ kÕVæ≤‘·´+
(nuÛTÑ ´<äjT· +, y˚T 1956)
ªkÕVæ≤‘·´ Á|üj÷Ó »q+ yê´kÕe[μ
$XÊ˝≤+Á<Ûä |ü_w¢ +æ >¥ Vü≤Ödt
$»j·Tyê&É.
1994 ø£ècÕí |üÁ‹ø£ kÕVæ≤‘·´ ùde ˇø£ |ü]o\q
|òÁæ ãe] kÕ<äHê\ Á|ü#T· s¡D Á|ü#T· s¡D\T
sê»eT+Á&ç.
1944 ø£<ìä∏ ø£ kÕVæ≤‘·´ s¡#q·
ôV≤’ <äsêu≤<ë+Á<Ûä kÕVæ≤‘·´ |ü]wü‘T· Ô
ôV≤’ <äsêu≤<é.
2008 eTTd”+¢ yÓTHÆ ê]{° ø£<ë∏ kÕVæ≤‘·´+ ` |ü]o\q
neTTÁ~‘· dæ+<ë∆+‘· yê´dü+
l |ü<ëàe‹ eTVæ≤fi≤ $X¯«$<ë´\j·T+
‹s¡T|ü‹.
1998 ‘Ó\T>∑T ~q|üÁ‹ø£\ uÛ≤cÕdü«s¡÷|ü+
s¡$ øÏsD¡ Y |ü_øπ¢ wüH‡é
ôV≤’ <äsêu≤<é.
1988 ø£<ëÛ ìø£ dü«s¡÷|ü dü«uÛ≤yê\T
qy√<äjT· |ü_øπ¢ wüH‡é
$»j·Tyê&É.
2009 ‘Ó\T>∑T ø£<ëÛ kÕVæ≤‘·´ eè<äT\∆ düeTdü´\T
neTTÁ~‘· dæ<ë∆+‘· yê´dü+
|ü<ëàe‹ eTVæ≤fi≤ $X¯«$<ë´\j·T+
‹s¡T|ü‹.
 214
9. Hê>∑sêE, {Ï. 1997 eTVü‰X‚«‘ê<˚$ ø=ìï qe\\T ø£<\ä∏ T |ü]o\q
»qkÕVæ≤‹, yÓTÁÆ {ÏãTø˘V≤ü Ödt
$»j·Tyê&É.
10. qs¡d+æ Vü‰s¬ &ç,¶ |æ . 1995 <˚oj·T $<ë´$<Ûëq+ ` $X¯«Hê<Ûä
lyÓ+ø£fXÒ «¯ s¡ $X¯«$<ë´\j·T+
‹s¡T|ü‹.
11. Hêsêj·TD s¬ &ç,¶ dæ. 1990 eT÷&Ée nœ\uÛ≤s¡‘· Á|ü‘´˚ ø£ dü+∫ø£
e÷]à ‘Ó\T>∑T $X¯«$<ë´\j·T+
ôV≤’ <äsêu≤<é.
12. Hêsêj·TD, dæ+>∑eTH˚ì. 1974 ‘Ó\T>∑T ø£<≈ä∏ î£ \T ` ø£<qä∏ Ø‘·T\T
$XÊ˝≤+Á<Ûä |ü_øπ¢ wüH‡é
ôV≤’ <äsêu≤<é.
13. ˙s¡», bıqï+¬s&ç.¶ 2006 eTTd”+¢ yÓTHÆ ê]{° ø£<ë∏ kÕVæ≤‘·´+ ` |ü]o\q
<ä[‘· ø£<ë∏ kÕVæ≤‘·´+ ` e÷+&É*ø£ |ü]o\q
neTTÁ~‘· dæ<ë∆+‘· yê´dü+
l |ü<ëàe‹ eTVæ≤fi≤ $X¯«$<ë´\j·T+
‹s¡T|ü‹.
14. |ü<àä sêE, bÕ\>∑T$Tà. 1974 ‘Ó\T>∑T ø£<ë∏ $ø±dü+
Ä+Á<Ûä kÕs¡d«ü ‘· ø£$T{Ï
eT∫©|ü≥ï+.
15. eTèD≤[ì, dæ. 1988 kÕ+|òT” ø£ qe\ ø£<øä∏ £ •\Œ+
‘Ó\T>∑T |ü]XÀ<Ûqä Á|ü#T· s¡D\T
ôV≤’ <äsêu≤<é.
16. sê+u≤ãT, y˚<–ä ]. 2006 ø£<ë∏ ìø£ \ø£´å eTT ` \ø£Då ≤\T
bı{Ϻ l sêeTT\T ‘Ó\T>∑T $X¯«$<ë´\j·T+
ôV≤’ <äsêu≤<é.
17. sê+u≤ãT, y˚<–ä ]. 2012 ‘Ó\T>∑T ø£<ë∏ ìø£≈î£ e+<˚fió¯ fl (dü+ø£\q+)
l y˚<–ä ] ø£eT÷´ìπøwüH‡é
ôV≤’ <äsêu≤<é.
18. sê<Ûëø£èwü,í ã÷<äsêE. 1995 »s¡ï*»+ |ü]#·jT· +
e÷]Ã $XÊ˝≤+Á<Ûä |ü_w¢ +æ >¥ Vü≤Ödt
ôV≤’ <äsêu≤<é.
 215
19. sêC≤sê+, eT<ÛTä sê+‘·ø+£ . 1974 ‘Ó\T>∑T ø£<≈ä∏ î£ \T ø£<qä∏ Ø‘·T\T
$XÊ˝≤+Á<Ûä |ü_w¢ +æ >¥ Vü≤Ödt
ôV≤’ <äsêu≤<é.
20. sêeT#·+Á<ä, ‹s¡TeT\. 1992 ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\T kÕVæ≤‘·´ùde
y˚T $XÊ˝≤+Á<Ûä |ü_w¢ +æ >¥ Vü≤Ödt
ôV≤’ <äsêu≤<é.
21. sêeT<ëdüT. ø¬ . : ‘Ó\T>∑T ~q|üÁ‹ø£\˝À¢ kÕVæ≤‘·´+
(1970` 1990)
_>¥ô|yò é |ü_øπ¢ wüH‡é
ôV≤’ <äsêu≤<é.
22. X‚w–ü ]sêe⁄, Ä+Á&É. 2005 |ü+&ÉT>∑\T ` |üse¡ ÷s¡eú TT\T
‹s¡TeT\ ‹s¡T|ü‹ <˚ekÕúqeTT
‹s¡T|ü‹.
23. düTÁãVü≤àD´X¯sà¡ , |ü⁄sêD+. 1974 ‘Ó\T>∑T ø£<ä∏ ` kÕe÷õø£ düŒèVü≤
Ä+Á<Ûä kÕs¡d«ü ‘· dü$T‹
eT∫©|ü≥ï+.
24. düT+<äs+¡ , ÄsY.$.j·Tdt. : |ü]XÀ<Ûqä |ü<‘∆ä T· \T
Á<ë$&É $X¯«$<ë´\j·T+ Á|ü#T· s¡D
≈£î|üŒ+.
25. \ø°Hå êsêj·TD, ≈£îyÓTà‘·. 2015 düqï|ü⁄s¬ &ç¶ yÓ+ø£≥sê$T¬s&ç¶ ø£<\ä∏ T `qe\\T
nqTo\q
Vü≤s¡¸ X¯se¡ Hé |ü_øπ¢ wüH‡é
ø£&|É .ü
26. yêdüT<˚esêe⁄, ø£+∫. 2015 ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø±s¡+>∑+ (1832qT+&ç2002es¡≈î£ )
ØyéT |ü_øπ¢ wüH‡é
q÷´&Û*ç .¢
27. $]+∫, l. 2004 ‘Ó\T>∑T ø£<ë∏ sêeT+
pHé á X¯‘ê_› ‘Ó\T>∑T ø£<ä∏ ` ‘Ó\T>∑T <äq+
bı{Ïl º sêeTT\T $X¯«$<ë´\j·T+
ôV≤’ <äsêu≤<é.
 216
28. yÓ+ø£≥ düTã“j·T´, e\¢+bÕ{Ï. 1995 ø£<ë∏ •\Œ+
»qe] $XÊ˝≤+Á<Ûä |ü_w¢ +æ >¥ Vü≤Ödt
ôV≤’ <äsêu≤<é.
29. yÓ+ø£≥ düTã“j·T´, e\¢+bÕ{Ï. 1989 qe˝≤•\Œ+
$XÊ˝≤+Á<Ûä |ü_w¢ +æ >¥ Vü≤Ödt
ôV≤’ <äsêu≤<é.
30. yÓ+ø£≥s¡eTD, C§qï\>∑&.¶É 2012 á <äXø¯ +£ ø£<\ä∏ T ` ø£<ë∏ ø£<qä∏
|ü<‘∆ä T· \T
X¯s‘¡ Y Á|ü#T· s¡D\T
eT<ÛTä s¬ .’
31. kÂuÛ≤>∑´eTà mdt, ôV≤#Y. 1997 ‘Ó\T>∑T˝À kÕVæ≤‘·´ |üÁ‹ø£\T
md”&® ç |ü_øπ¢ wüH‡é
|ü<ëàe‹ q>∑sY
‹s¡T|ü‹.
32. XË\’ eTà, õ. 2011 ‘Ó\T>∑T ø£<ë∏ kÕVæ≤‘·´+ ` –]»q
J$‘·+
Á<ë$&É $X¯«$<ë´\j·T+ Á|ü#T· s¡D
≈£î|üŒ+.

......................
 2012 DINAPATHRIKALLONI KATHALU
SAMAGRA PARISEELANA

Thesis submitted to the Madurai Kamaraj University

for the award of the Degree of
DOCTOR OF PHILOSOPHY IN TELUGU

Research
B. SURESH BABU
Reg. No.F9012

Supervising Teacher
Dr. J. VENKATARAMANA

DEPARTMENT OF TELUGU
MADURAI KAMARAJ UNIVERSITY
MADURAI- 625 021

JUNE, 2017
 2012 DINAPATHRIKALLONI KATHALU
SAMAGRA PARISEELANA

Synopsis submitted to the

Department of Telugu, Madurai Kamaraj University for the
DEGREE OF DOCTOR OF PHILOSOPHY

Research
B. SURESH BABU
Reg. No.F9012

Supervising Teacher
Dr. J. VENKATARAMANA

DEPARTMENT OF TELUGU
MADURAI KAMARAJ UNIVERSITY
MADURAI- 625 021

JUNE, 2017






 

 F




 








