TEMA 2.- MORFOLOXÍA DOS COGUMELOS APROVEITAMENTOS FORESTAIS:U.T.

2: COGUMELOS

TEMA 2.-
2.- MORFOLOXÍA
MORFOLOXÍA DOS COGUMELOS.
COGUMELOS.

1.- INTRODUCCIÓN CORTE ESQUEMATICO DUN FUNGO DA CLASE

BASIDIOMICETO E ORDE DOS AGARICAIS:
CARACTERÍSTICAS
Debido á forma de desenrolarse e ó seu entorno
natural, seria impensábel relacionar ós fungos con
outros seres que non fosen os vexetais. Pero a
cuestión é que aínda que en moitos aspectos
estes organismos parezan semellantes, os fungos
teñen unhas características que establecen unha
diferenza e demóstrannos de forma evidente que
non se tratan dunha planta. Un exame exhaustivo
da súa estrutura, puxo de manifesto grandes
diferenzas en relación a outros seres vivos. Por
este motivo os homes de ciencia tomaron a
decisión de considerar a estes organismos dentro
dun reino independente, o dos Micetos. Os fungos
están emparentados cos vexetais pola súa forma
de reproducirse, e cos animais polo seu particular
metabolismo que almacena glucóxeno, un
elemento característico que se atopa en
cantidades importantes no fígado dos animais, e
por conter quitina nos seus texidos, un polímero
lineal que se atopa no caparazón dos insectos. Os
fungos diferéncianse en inferiores e superiores.
Os inferiores son os que non se poden ver a
simple vista, tendo que utilizar un microscopio
para a súa observazón, de aquí que se chamen
tamén fungos microscópicos. Os superiores ou
macroscópicos, son os populares cogumelos que
se recollen nos bosques, e que en realidade
trátase da parte frutífera do fungo.

1.2.- MORFOLOXÍA DAS SETAS.

Se queremos coñecer ben os cogumelos, teremos
que facer un exame morfolóxico que nos de unha
idea clara das partes características de cada
exemplar. Por exemplo, un cogumelo da orde dos
agaricais pode estar formada polo Sombreiro
(Carpóforo), himenio (himenoforo), pé, anel ou
velo, a volva e o micelio. É esencial saber
diferenciar cada un destes elementos, xa que a
maioría de ocasións require unha observación
exhaustiva se queremos identificar o fungo.
Factores naturais como o vento, a choiva ou o
sol, poden eliminar ou alterar calquera destes PILEO OU SOMBREIRO.
elementos, poden perder o anel, o granulado da É unha das partes fundamentais do fungo. A súa
cutícula do sombreiro, ou poden producirse
medida varia notabelmente, desde ter uns poucos
variacións importantes na súa coloración, co cal
milímetros nalgunhas especies, podendo chegar aos
se fai mas difícil a súa identificación.
30 cm. noutras. A súa forma tamén é moi variada e
cando é xoven acostuma a estar pregado o redor do
_______________________________________________________________________________________________________________
11
TEMA 2.- MORFOLOXÍA DOS COGUMELOS
pé. Nalgunhas especies pode mudar varias veces
de forma a medida que aumenta a súa idade. A
pel que cobre o sombreiro chamase cutícula e
pode presentar diversas formas como enrrugas,
gretas, de xeito veludoso ou cuberta por escamas
ou granulacións, e que en realidade son restos do
velo xeral que cubría o micelio en estado xoven.
HIMENIO
É a parte reprodutora do fungo. Trátase dun
texido moi fino e que en realidade é un conxunto
de elementos fértis produtores de esporas. O
himenio pode presentar estrutura laminar como a
maioría do xénero Agaricus, con tubos como o
xénero Boletus, pliegues ou venosidades como os
Cantharellus, ou aguillóns como os Hydnum.
PÉ, ESTÍPITE OU PEDICELO
O pé é a parte do fungo que sostén o
sombreiro, e que xeralmente ten forma cilíndrica.
Nel atópanse unha serie de detalles importantes
para a identificación da especie, como a forma, a
facilidade de separación, a ornamentación, a súa
colocación respecto ó sombreiro, o seu interior
(macizo ou oco) e a súa consistencia.
ANEL OU VEO .
O anel que presentan algúns exemplares de
fungos, é en realidade o resto do veu parcial
encargado de protexer o himenio do fungo xoven,
que ao non desprenderse de todo, fica
enganchado ó redor do pé. Non todos son iguais
nin se atopan a mesma altura, se non que poden
ser altos (Macrolepiota procera), a media altura
(Agaricus campestris), ou relativamente baixos
(Amaniña pantherina).
VOLVA
Cando o veo xeral que cobre a maioría das
especies do xénero agarical se rompe para deixar
pasar o sombreiro, poden pasar dúas cousas; que
desapareza ou que fiquen restos no pé. Estes
restos en forma de saco ou funda que envolven a
base do pé chámase volva. Poden ser en forma
de saco como dixemos, (Amaniña caesarea), en
forma de granulacións cadradas que cobren a
base do pé formando círculos (Amanita
muscaria), e algunha moi rudimentarias e pouco
diferenciadas (Amanita rubescens).
MICELIO
O micelio é a parte vexetativa do fungo, e en
realidade o auténtico fungo. A súa misión consiste
en tomar do chan os diversos compostos
orgánicos para alimentarse. En ocasións poden
_______________________________________________________________________________________________________________
APROVEITAMENTOS FORESTAIS:U.T.2: COGUMELOS
semellar falsas raíces. Xeralmente é de cor branca e
pode chegar a ter moitos metros de lonxitude.
1.3.-ASCOMICETOS.
De modo xeral pódese dicir que os ascomicetos
non se adaptan ó esquema da maioría dos fungos
comestibles podendo adoptar unha das formas
seguintes:
a) Un pé oco, mais ou menos branco-crema,
coroado por un sombreiro, case sempre mais mouro
que o pé e con formas que lembran a unha mitra
(Mitrophora híbrida), a unha cadeira de montar
(helvella leucopus), a unha copa (Macroscyphus
macropus), a un cono mais ou menos redondeado e
cuberto de alveolos (Morchela), a unha masa de xeito
cerebroide (Gyromitra esculenta).
b) Unha copa sen pé, apoiada directamente no
terreo ou madeira, ou con pé rudimentario,
presentando cores moi variados: laranxa (Aleuria
aurantia), vermello (Sarcoscypha coccinea), violeta
(Peziza praetervisa), castaño (Disciote veosa), ocre
(Aleuria umbrina), amarelo (Peziza cerea), etc..
c) Con forma de orella (Otidea onotica, abietina,
cochleata, umbrina), etc..
d) Encontraremos tamén un variado número de
especies en forma de concrecións mais ou menos
esféricas sobre madeira de pólas caídas ou mortas:
de cor negra (Daldinia concéntrica), de cor
ferruxinoso (Hypoxylon fragiforme), pequenas
globosidades vermellas (Nectria sanguínea).
e) Especies subterráneas, negras con verrugas
piramidais, son as trufas (Tuber brumale,
melanosporum); granulosas e ocre roxizo (Tuber
rufum, Elaphomyces granulatus); de superficie lisa e
pardo roxiza (Hydnotria tulasnei).
1.4 BASIDIOMICETOS.
Os expertos acostuman identificar con grande
facilidade, fixándose nas súas características
externas: morfoloxía do sombreiro e pé, cor e forma
da cutícula, formas de inserción das láminas ou dos
poros, presenza ou ausencia de anel e volva,
consistencia do pé e o seu modo de unión co
sombreiro, forma da carne e os seus posíbeis trocos
de cor ao contacto co aire e polo seu olor e sabor.
Todas estas características vannos permitir
determinar con prontitude e seguranza o Xénero e a
especie de que se trata.
SOMBREIRO.
Pode ser mais variado: convexo, plano,
deprimido, hemisférico, acampanado, ovoide,
truncado, mamelonado, xiboso, infundibuliforme, en
forma de copa, etc.
O sombreiro da maioría dos cogumelos, mentres
son xovens, teñen forma convexa ou hemisférica. A
medida que o cogumelo se desenvolve, o sombreiro
12
TEMA 2.- MORFOLOXÍA DOS COGUMELOS APROVEITAMENTOS FORESTAIS:U.T.2: COGUMELOS

vai volvéndose plano, xiboso ou infundibuliforme.

Así vemos, por exemplo, que a Calocybe
gambosa cando é xoven, ten o sombreiriño
convexo e conforme medra vaise abrindo hasta
facerse plano. Os Agaricus xovens son
hemisféricos, pero ao final acaban por aplanarse.
Os Inocybes son cónicos ou acampanados e ao
final mamelonados. Os Coprinus teñen forma
ovoide nos exemplares xovens e ábrense en
forma de campá cando son adultos. Os
Cantharellus manteñen sempre a súa forma
infundibuliforme e as Melanoleucas presentan un
mamelón central que perdura até o final.

O borde do sombreiro ten grande importancia

para identificar unha especie. Citemos algúns
exemplos: o Coprinus plicatilis ten o borde
plisado, o Clitopilus prunulus teno lobulado, a
Amanita vaginata teno fortemente estriado, no
Panaeolus sphinctrinus é festoneado, no
Entoloma lividum adulto o borde fisúrase e
laceirase.

BORDE DO SOMBREIRO:

SECCIÓN DO BORDE DO SOMBREIRO:

_______________________________________________________________________________________________________________
13
TEMA 2.- MORFOLOXÍA DOS COGUMELOS APROVEITAMENTOS FORESTAIS:U.T.2: COGUMELOS

HIMENÓFORO

Recibe este nome o soporte que mantén o himenio, é

dicir: as células que formarán as esporas.
Nos Agaricais o himenóforo está formado por
laminiñas dispostas radialmente na cara inferior do
sombreiro, nos Boletais e Polyporais está constituído
por unha serie de tubos, adosados uns a outros,
situados na cara inferior do sombreiro, os cales
acaban nunha superficie de poros redondos ou
poligonais; nas Hydnaceas está formado por
CUTÍCULA numerosas agullas ou púas, que penden na cara
inferior do sombreiro.
A cutícula pode ser: lisa, verrugosa, punteada,
cuarteada, escamosa, con fibriñas radiais, zonada
e hirsuta. Así vemos, por exemplo, que a Russula
sanguínea ten a cutícula lisa; a Amaniña
phalloides e o Entoloma lividum teñen fibriñas
radiais; na Macrolepiota procera é escamosa; a
Amanita muscaria e a A. pantherina téñena
cubrida de pequenas folerpas, restos do velo
universal ou volva. A cutícula hirsuta, híspida ou
vilosa, podemos observala no Polyporus hispidus
e a punteada no Cantharellus amethysteus. A
Russula virescens presenta unha cutícula
cuarteada e o Lactarius Zonarius nola mostra
marcada de zonas concéntricas mais ou menos
mouras.
En ocasións, a cutícula pode presentar un xeito
mucilaxinoso, sobre todo en tempo húmido;
dicimos entón que o cogumelo é viscoso, como é
o caso da Pholiota gummosa, P. lenta e
Stropharia aeruginosa.

Cando a cutícula do sombreiro dunha especie

muda coa humidade: aparece brillante en tempo
seco e mouro ou mate en tempo húmido, dicimos
que o sombreiro é higrófano.

_______________________________________________________________________________________________________________
14
TEMA 2.- MORFOLOXÍA DOS COGUMELOS APROVEITAMENTOS FORESTAIS:U.T.2: COGUMELOS

Con laminas:

Tipos más comúns de láminas

Adherentes o Libres o Escotadas Decorrentes

adnatas separadas

Con tubos (abaixo):

Estreitas Anchas o Sinuosas Aserradas
ventrudas

Bifurcadas Libres Escasas Numerosas

PÉ
Pode presentar formas moi variadas: obeso, robusto
e, con frecuencia, fusiforme (Boletus);
cilíndrico (Russulas); delgado e mesmo filiforme
Seta con pliegues. (Marasmius e Mycenas); claviforme, en forma de
ponta ou maza (Clitocybe clavipes); radicante, como
unha raíz (Collybia radicata); fusiforme, en forma de
fuso (Collybia fusipes); atenuado cara a basee
(Clitocybe olearia); atenuado cara o ápice (Collybia
butyracea), bulboso, semellante a un ravo
(Cortinarius caerulescens); excéntrico (Pleurotus
eryngii); lateral (Auriscalpium vulgare); sinuoso
(diversas Mycenas) e napiforme (Amaniña spissa).
O xeito exterior do pé é outro factor de importancia
para a identificación dos cogumelos; pode ser: liso
(Cantharellus lutescens), escamosa (Amanita
vittadinii), fibrosa (Melanoleuca grammopodia),
veludoso (Collybia longipes), escrobiculado, con
Seta con aguillóns. pequenas depresións alveolares (Lactarius
scrobiculatus), reticulado, cuberto por unha fina rede
(Boletus reticulatus), provisto de anel (Amaniñas,
Lepiotas), granuloso (Cystoderma carcharias),
envainado, como revestido por unha funda
(Biannularia imperialis).

_______________________________________________________________________________________________________________
15
TEMA 2.- MORFOLOXÍA DOS COGUMELOS
O seu interior pode ser: macizo, oco, cavernoso
ou fistuloso. O pé macizo atópase nun gran
número de cogumelos. Un exemplo de pé oco
proporciónanolo a Lacrymaria velutina. O pé
cavernoso podemos observalo en moitas
Russulas, cortándoo lonxitudinalmente.
Finalmente, o pé fistuloso con un fino canalículo
que o percorre toda a súa lonxitude vémolo en
moitas Mycenas .
A consistencia do pé é distinta segundo as
diversas especies. Na maioría dos casos se o
partimos coas mans rómpese dun modo irregular,
ficando pendentes dos extremos uns restos
fibrosos, que proceden da parte externa do pé
(Tricholomas). Noutras ocasións, quebrase como
se fose un pedazo de xiz, o que acontece coas
Russulas e os Lactarius. Nalgunhas especies, o
pé ten unha consistencia cartilaxinosa, provisto de
certa elasticidade, sendo fácil de dobrar e de
torcer, pero moi difícil de rasgar, o cal acontece
coa Collybiafusipes.
A relación do pé co sombreiro varia segundo sexa
homoxénea ou heteroxénea. No primeiro caso, o
sombreiro é unha simple continuación da
estrutura histolóxica do pé, de tal forma que non
se poden separar sen rasgalo. Esta circunstancia
dáse na maioría dos xéneros, tales como:
Armillariella, Cantharellus, Hygrophorus, Russula,
Tricholoma e outros moitos.
É heteroxéneo cando o pé se pode separar fácil-
mente do sombreiro, xa que a estrutura de ambos
é diferente. Isto é o que acontece, entre outros,
nos xéneros: Amaniña, Collybia, Lepiota, Agaricus
e Marasmius.
CARNE
Constitúe a maior parte do sombreiro e do pé,
suprimido o himenio.
A súa consistencia é distinta: branda (Boletus),
xelatinosa (Tremellodon gelatinosum), firme
(Tricholoma equestre), coriácea (Polyporus),
leñosa (Fomes, Ganorderma), etc..
Se ó cortar verticalmente algúns cogumelos a
carne muda de cor ó contacto co aire, esta
oxidación pódenos axudar a identificar diversas
especies, como ocorre con algúns Boletus,
Agaricus e Inocybes .
O olor e sabor da carne son factores que tamén
teñen gran importáncia. Algunhas especies teñen
_______________________________________________________________________________________________________________
APROVEITAMENTOS FORESTAIS:U.T.2: COGUMELOS
un olor moi desagradábel, nauseabundo, como:
Clathrus ruber, Anthurus archeri, Phallus impudicus,
Mutinus caninus, Russulafoetens, Marasmius
foetidus, etc. Outras teñen un olor agradabel,
recendente, tales como o Clitocybe cheira e o
Cortinarius orichalceus var odorifer, que olen
intensamente a anís e o Cantharellus lutescens, que
ole a fruta. Moitas especies teñen olor a fariña,
algunhas comestíbeis e outras tóxicas, tais como:
Calocybe gambosa, Clitopilus prunulus e o Entoloma
sinuatum, de xoven. A Amanita citrina, ole a rábano,
o Marasmius alliaceus ole fortemente a allo e pode
ser utilizado como condimento. Outras moitas
especies carecen de olor ou este é pouco definido.
O sabor da carne é útil para a identificación de
algunhas especies. No xénero Russula é moi
importante para diferenciar as especies comestibles
das que non o son. Toda Russula de sabor agradabel
é comestíbel. O sabor pode ser: agradable, amargo,
acedo, acre e picante. Con sabor agradable,
podemos citar á Russula vesca e ao Calocybe
gambosa. Teñen a carne amarga o Boletus felleus e
Chantarelus formosa, sabor acedo a Fistulina
hepatica, acre a Russula emetica e o Marasmius
peronatus, e sabor picante o Boletus piperatus .
ANEL
Moitos cogumelos presentan unha especie de colar
ou anel situado o redor do pé. Este anel procede do
veo parcial membranoso que cobre as láminas dos
exemplares xovens. Cando o cogumelo se
desenvolve, o veu parcial despréndese do borde do
sombreiro e fica unido ó pé en forma de manguiña
anular. Considerando a metade superior do pé, o
anel pode estar situado na parte alta, media ou baixa,
e ser: descendente ou ascendente, simple ou dobre,
liso ou estriado, fixo ou móbel. Nalgunhas especies o
anel é persistente e está claramente definido como
na Amanita rubescens, Armillaria mellea e Agrocybe
aegeriña, noutros o anel é fugaz e desaparece, como
acontece na Amanita gemmata e A. ovoidea.
Con anel apical, situado no alto do pé, vemos á
Amanita phanoides e Agaricus campester. Na
Amaniña pantherina o anel está situado na parte
media.
Nalgunhas especies o anel é descendente e colga
como o puño dunha camisa, isto acontece nas
Amanitas citrina, rubescens e spissa. Noutras
especies o anel é ascendente como nos
Cystodermas. Ademais das especies citadas, de anel
simple, existen outras que posúen un anel dobre
como o Agaricus arvensis. Con anel liso vemos o
16
TEMA 2.- MORFOLOXÍA DOS COGUMELOS APROVEITAMENTOS FORESTAIS:U.T.2: COGUMELOS

Leucoagaricus pudicus e con anel estriado a ESPORAS

Amaniña spissa. Por último, nalgunhas especies o
Ao afeizoado que desexase ter un coñecemento
anel acaba por se soltar do pé, podendo
mais completo e científico da Micoloxía seralle
desprazarse ó longo do mesmo, como acontece
indispensábel o estudo das esporas, para o cal é
na Macrolepiota proceira.
preciso usar o microscopio. A sistemática micolóxica
está baseada en grande parte neste estudo. Dadas
CORTINA as características destes apuntes, só veremos o
Nalgúns xéneros, como os Inocybes, Cortinarius e mais fundamental e práctico do coñecemento das
Hebelomas, o veu universal, constituído por finas esporas.
fibriñas en forma de tea de araña, une o borde do
sombreiro co pé. Esta cortina xeralmente fugaz -Recollida das esporas
Nos cogumelos con sombreiro abondará con colocar
desaparece nos exemplares adultos, persistindo
estes sobre unha cartolina ou vidro e ao cabo de
uns restos filarnentosos, unidos ao pé e tinxidos
certo tempo (doce horas} haberase desprendido
pola cor das esporas. unha cantidade de esporas suficiente como para
poder apreciar a súa cor en masa. Nas Pezizaceae
haberá que colocar as superficies fértis, sobre unha
VOLVA cartolina, e nalgún outro caso abrir os carpóforos,
As Amanitas e as Volvarias nacen recubridas por como nas Lycoperdaceae, para ver a cor que
un veo universal mais ou menos consistente que presentan en masa. Este sinxelo sistema de
se desgarra ao medrar o cogumelo. Os restos averiguar a cor das esporas por acumulación en
deste veu fican en parte unidos ao pé, masa, permitiranos, en moitos casos, a identificación
constituíndo o que se denomina volva. Outra parte dos diversos xéneros atendonos ás claves
correspondentes.
do veu universal pode ficar unido á cutícula do
sombreiro en pedazos mais ou menos grandes. A Sen embargo, a cor da esporada é soamente un dato
consistencia da volva pode ser membranosa ou mais a ter en conta para a identificación dos xéneros;
fariñosa. Pode formar un verdadeiro saco, que se e aínda que para algunhas familias resulta moi
eleva o redor do pé ou ficar recortada na base do complexo agrupalas pola cor da esporada, como
mesmo, reducida a uns simples burletes anulares orientación podemos reunir os seguintes xéneros en
ou espirais. Nalgúns casos a volva é persistente, orde á cor das súas esporas en masa.
e noutros fugaz e difícil de atopar nos exemplares
adultos.
Entre os cogumelos que teñen unha volva
membranosa en forma de saco temos: Amanita
caesarea, A.vaginata, A.phalloides, A.verna, A.
virosa e diversas Volvarias. Algunhas destas
especies poden presentar pedazos do veo
formando parches mais ou menos grandes unidos
á cutícula, como acontece coa Amaniña caesarea
e, sobre todo, coa A. citrina. Estes restos da volva
poden desaparecer baixo a acción da chuvia e o
vento.
Como exemplos que teñen volva de tipo fariñosa,
podemos citar ás Amanitas muscaria e
pantherina. Nestas especies, a maior parte do veo -Esporada branca:
universal fica unido a cutícula, formando
Acanlhocyste, Amanita, Amanilopse, Armillariella,
pequenas folerpas blanquecinas que, na A.
Canlharellus, Clilocybe, (as especies do grupo
pantherina, teñen unha forma claramente
cerussala teñen as esporas de cor crema-salmón).
piramidal.
Collybia, Cralerellus, Cysloderma, Hygrophorus,
A volva é moi fugaz e non é visíbel na base do pé Laccaria, Lepiola (algunhas especies teñen esporas
dos exemplares adultos das Amanitas rubescens rosas, grises, púrpuras, oliváceas), Lenlinus, Lepisla,
e spissa, nas que só persisten restos do veo Leucopaxillus, Limacella, Lyophyllum, Marasmius,
formando unhas excrecencias verrugosas na Melanoleuca, Mucidula, Mycena, Nyclalis, Panus,
cutícula do sombreiro.

_______________________________________________________________________________________________________________
17
TEMA 2.- MORFOLOXÍA DOS COGUMELOS
Pleurolus, Tricholoma e a maioría dos Laclarius e
Russulas .
-Esporada rosa:
Clitopilus, Rhodophyllus, Pluteus, Rhodotus,
Lepista, Volvaria e algúns Clitocybes do grupo ce-
russata.
-Esporada amarelo-ocre:
Agrocybe, Bolbitius, Cortinarius, Hebeloma,
Inocybe, Paxillus, Pholiota, Rozites e algunhas
Russulas .
-Esporada violeta, púrpura ou parda-púrpura:
Agaricus, Hypholoma, Lacrymaría, Panaeolus e
Stropharia.
-Esporada negra: Coprínus, Deconica (do púrpu-
ra mouro a púrpura negra), Gomphidius (parda
oliva oscu- ro), Psathyrella (de parda moura a
negra), Psilocybe (púrpura negra).
Microscopio óptico.
Vistas ao microscopio, a cor das esporas non é
exactamente o mesmo que cando as vemos en
masa. Ao ser así observadas, a luz as atravesa e
as cores aparecen mais claras ou con outras
tonalidades. As esporas que en masa vemos
brancas, baixo o microscopio son hialinas
(translúcidas).
-Tamaño das esporas
Como é lóxico, o estudo das esporas pódese
realizar grazas ao microscopio. Para un estudoso
da Micoloxía resulta un aparello indispensábel.
_______________________________________________________________________________________________________________
APROVEITAMENTOS FORESTAIS:U.T.2: COGUMELOS
Mediante o exame microscópico podemos
determinar o tamaño, forma, transparencia,
coloración e algunhas calidades das esporas.
O tamaño en xeral está entre 4 e 25 micras, aínda
que algúns Ascomycetes de esporas alongadas
poden chegar a medir até 150 micras. Nas nosas
observazóns do tamaño, teremos sempre en conta
que posúan o maior número de esporas.
-Forma das esporas
As esporas presentan unha grande variedade de
formas. Para unha determinada especie a forma das
esporas maduras sempre é a mesma, o mesmo que
o tamaño dentro de determinados valores.
As esporas, polo xeral, presentan formas
redondeadas, elípticas, pruniformes, lenticulares,
fusiformes, ovoideas, cilíndricas e esféricas. Tamén
poden ser rectangulares, triangulares, cos ángulos
mais ou menos redondeados, poliédricas, estreladas,
etc.
A superficie pódese ser lisa, rugosa, verrugosa,
tuberculada, xibosa, reticulada, alveolada, ourizada,
etc. Todas estas ornamentacións da superficie teñen
unha gran importáncia no momento de distinguir
dúas especies moi semellantes, cousa moi frecuente
entre as Russulas e Pezizas.
O nome dalgunhas especies fai referencia á forma,
tamaño, superficie ou outra característica das súas
esporas, así temos: Agaricus macrosporus, A.
bisporus, Elaphomyces cyanosporus, Inocybe
asterospora, Melanogaster macrosporus, etc.
O estudo da estrutura da espora é de época moi
recente, téndose dado un gran paso coa aplicación
do microscopio electrónico para este coñecemento.
Non obstante, co microscopio óptico e determinadas
técnicas, podemos darnos conta de que na espora
existen varias capas ou envolturas. Podemos
comparar a unha espora coa semente dun froito,
onde podemos distinguir unha envoltura dura (unhas
veces lisa, outras rugosa e de variados tamaños e
formas) e dentro da semente propiamente dita,
cunhas envolturas desprendibles, posúe unha parte
carnosa con poder xerminativo, susceptíbel de
formar unha nova planta. Nas sementes oleaxinosas
poden apreciarse un aceite, algo semellante ó aceite
que posúen algunhas esporas nas súas vacuolas en
ocasións moi manifestas.
A comparación é só a modo de semellanza, xa que
a semente e a espora son distintas. A semente
18
TEMA 2.- MORFOLOXÍA DOS COGUMELOS APROVEITAMENTOS FORESTAIS:U.T.2: COGUMELOS

procede dun óvulo fecundado e é un embrión da

futura planta que só precisa dun hábitat apropiado
para dar lugar a outra planta completa, capaz á
súa vez de reproducir. A espora é un xerme que
aínda con un hábitat apropiado necesitará da
conxugación de outra espora para poder dar lugar
a un micelio secundario capaz de producir un
carpóforo.

_______________________________________________________________________________________________________________
19