Professional Documents
Culture Documents
Preface
Acknowledgments
ito ang dahilan kung bakit may Lovestruck:Sakit Hindi naman natin kailangang danasin
Edition. ang “matitinding” trahedya para matuto. Kung
Maraming naghihinagpis sa kanilang kaloo ganyan ang sistema sa military training, ubos na
ban pero nakangiti sa panlabas. Hindi ko na marahil ang ating mga sundalo. Sa training pa
mabilang ang nagsabi sa akin, “Pastor, sa inyo ko lang sasabihin na nila: “Ano kaya ang feeling na
lang po nasabi ito . . . .” Hindi nila maipagtapat mabaril ng bala? Pakibaril nga ako.” Kung alam
sa iba ang isyu nila dahil sa takot na layuan sila na nating deadly ang bala, iwas na. Ganundin
ng kanilang mahal sa buhay. Nakakapanghina sa relasyon, kapag alam mong may lumuha na,
talaga ang mga lihim na kasakitan at kasalanan. huwag nang subukan pa. Dahil tao ka rin tulad
Natutuwa ako sa mga nagtapat dahil nagdesisyon nila, may posibilidad na danasin mo rin ang
silang lumaya sa takot na umalipin sa kanila sa naging mapait na karanasan nila.
mahabang panahon. Sa wakas, naibulalas rin nila Huwag hayaang magkagula-gulanit ang puso
ang dapat nilang ibulalas. mo. Nag-iisa lang iyan. Kaya nga sinabi ng Biblia:
Kung isa-summarize ko ang mensahe ng ABOVE ALL ELSE guard your heart.1 Anuman ang
librong ito sa isang pangungusap, ito iyon: mangyari diyan, siguradong apektado ang ibang
“Matuto tayo sa kamalian ng iba.” Lagi nating bahagi ng buhay mo. Our heart should be our
naririnig na experience daw ang best teacher. I utmost priority. May mga tao kasing mas matagal
beg to disagree. Kulang ang statement. Evaluated pang pag-isipan kung ano ang mobile phone
experience ang dapat na nagtuturo sa atin. ang bibilhin kaysa pumili ng makakarelasyon.
Pwedeng pudpurin ng guitar strings ang mga Huwag nang sumuong sa mga identified nang
daliri mo sa ilang taon ng pagsa-strum pero danger zones.
mananatili kang amateur guitarist. Practice makes Ang bawat chapter ng librong ito ay nagla
permanent. Kung walang nagsasabing mali ang laman ng mga kwento na tumatalakay sa common
ginagawa mong pagtipa, your wrong way of relationship mistakes na kalimitang inilalapit
practicing could make your mistakes permanent. sa akin for counseling. To protect the identity
Kailangang matutunan mo ang aral ng bawat of those who are involved, binago ko ang ilang
karanasan para hindi mo na maulit ang iyong detalye sa kanilang kwento. Marami sa kanila ay
mga kamalian. patuloy kong sinusubaybayan at pinapayuhan.
Ang iba, nadapa na at sumumpang hindi na
uulitin ang kamalian nila. Bagay din ito sa mga
merong malinis na record. Huwag na ninyong
hintaying kayo naman ang magkalasog-lasog ang
puso.
relate much. We can all identify with pain. Pinag- Mahirap na laging nagre-reboot ang puso.
iisa tayo ng ating masasakit na karanasan. Pain Nakakapagod. Back to zero lagi. Nagagasgas ang
makes us human. Hence, we must know how kaluluwa mo. Kapag bumagsak ka uli sa parehong
to deal with the hard realities of life. Hanggang kamalian, hindi ka na nagkamali. Pinili mo na
nabubuhay tayo sa mundong ito, may sakit talagang masaktan. Hindi ka na natuto. Kung
tayong mararamdaman. From womb to tomb, magpapaka-expert ka, huwag naman sa pagiging
ika nga. masokista. Please lang, mahalin ang sarili. Paki-
Kung relasyon ang pag-uusapan, kahit gaano check nga kung relate much ka sa mga scenario
ka katapat at naging mapagmahal, pwede kang na babanggitin ko:
masaktan ng iba. Apat ang pwede mong itugon
• Akala mo papuntang romantic love story
sa katotohanang ito. Una, takasan at i-deny ang
na ang samahan. Toy story lang pala.
sakit. Pangalawa, isarado ang iyong mundo at
Pinaglaruan at nilalandi ka lang pala.
huwag papasukin ang iba na pwedeng manakit
Gusto lang pala niya ng companion sa
sa iyo. Pangatlo, mag-react sa bawat sakit na
kanyang pag-iisa.
dumadating sa buhay mo (i.e. maghiganti o ikaw
• Araw-araw tine-text ka niya. Nangungu
mismo ang manakit). Pang-apat, maari mong
musta at nagse-send ng kilig quotes.
paghandaan ang posibleng trahedya ng buhay.
Tinatanong kung ayos ka lang ba. Akala
mo sa iyo lang pinapadala. GM (group
ANG SAKIT MUCH
message) pala.
Kapag malinis ang record: version 1.0. Umibig, • Nag-effort ka dahil akala mo may pag-
nasaktan at naka-recover: version 2.0. Umibig asa ka. Hindi naman nagsasalita ang
uli ngunit nag-break na naman: version 3.0. nililigawan mo. Tumigil ang mundo mo
Nag-fall uli ngunit niloko ng partner: version nang sabihin sa iyong hanggang friends
4.0. Hanggang ilang version ng puso ang gusto lang talaga kayo.
mo? Kailangan ba talagang sumabay iyan sa • Ibinigay mo ang buo mong pagkatao—
upgrading ng mobile phone software? isip, kaluluwa, katawan at isama mo pa
ang coin purse mo at pitaka. Pero iniwan
16 LOVESTRUCK: Sakit Edition MAHAL NA MAHAL KITA KAHIT ANG SAKIT-SAKIT NA 17
ka dahil may nakita siyang iba. Hindi ka Ang tamang pakikipagrelasyon ay hindi
lang nawalan ng partner, nagkautang ka nagbubunga ng sakit kundi ng matamis na pag-
pa! ibig. Kayang pahupain ng wagas na pag-ibig ang
• Noong dumanas ka ng breakup, ito anumang sakit ng kalooban. May sakit na bunga
ang sinabi niya sa iyo: “Huwag ka nang ng paniniil ng iba at hindi maiiwasang dagok ng
umiyak, andito lang naman ako.” Nang buhay. Ngunit meron ding mga sakit na bunga
siya naman ang nagpaiyak sa iyo, iba ng kasalanan.2 Ito ang kailangan nating iwasan at
na ang linya niya: “Tahan na. Makaka- solusyunan.
move on ka rin. Makakalimutan mo ring Bakit maraming nasasaktan sa relasyon? Kasi
naging tayo.” may mali.
• Binigay mo na ang lahat. Naging mabuti
kang asawa at magulang sa inyong Maling panahon. Pilit ka nang pilit e hindi pa
mga anak. Pero pinagtaksilan ka pa hinog ang sitwasyon. Nang pitasin mo ang bunga
rin ng iyong kabiyak. Napatanong ka at matikman mong mapakla, bigla kang nasuka.
at napakanta: “Tell me. Where did I go Relax lang, kapatid. Dadating tayo diyan. Huwag
wrong?” excited much. Dapat marunong kang tumimpla
ng season ng iyong buhay at buhay ng iba. There
Ilan lang iyan sa mga mapapait na eksena ng is a time for everything.3
buhay. Isang kabataan ang nagtanong sa akin,
“Kuya, bakit ganoon umibig, ang sakit-sakit?” Maling motibasyon. Huwag umasang magtatagal
Masakit nga ba talaga ang magmahal? It ang relasyon kung sa pagsisimula pa lang, may
depends kung paano mo tinitingnan ang pakiki sabit na. Umibig dahil naiinip nang magka-jowa.
pagrelasyon. To love is to be vulnerable. Laging Gusto lang mag-rebound mula sa isang natapos
may risk. Nonetheless, to love is also an oppor na relasyon. Tinuluyan ang partner dahil lang sa
tunity to gain wisdom from your mistakes. Kung tuksuhan. Sa mga alanganin: Huwag kang paasa
magiging matalino ka, kaya mong pababain ang at baka masaktan ka at makasakit ng iba. Kapag
odds na lumuha ka. mahina ang pundasyon, madaling magiba kapag
may dumating na pagsubok.
18 LOVESTRUCK: Sakit Edition MAHAL NA MAHAL KITA KAHIT ANG SAKIT-SAKIT NA 19
Maling partner. Hindi mo man intensyon, kailangang ingatan. Bakuran ito at huwag agad
maaring mabiktima ka ng isang partner na ipagkakatiwala sa sinuman. Dalawa lang ang
hunyango. For ladies: Kilalanin muna ang pwedeng mangyari kapag nasaktan ka: Hayaan
nagpapakilalang guwapo at gentleman bago mong gapiin ang iyong utak ng iyong emosyon
bitiwan ang matamis na “Oo.” For guys: Hindi o ang iyong emosyon ang bumihag sa utak mo.
kumo mabango ang shampoo at balingkinitan Hence, we should always think of good thoughts
ang katawan, qualified nang maging kasama sa and not be enslaved by negative feelings.4
buhay. Character first before anything else. You May coping mechanisms ang marami para
two may also be good people pero bad match. matapalan ang sakit. Ang iba, nilulunod ang sarili
sa ice cream, cake, McDo fries, Champ Burger at
Maling asal at pamamaraan. Relationships pizza. Comfort food.
should be nurtured. You must decide to love your Nagpapabaha sa news feed sa social media
partner regularly and with passion. Break-up is ng mga emotional rants and frustrations.
predictable. Mararamdaman mo iyan kung unti- Nagiging online stalker. Nang makitang “in
unti nang natutuyo ang damdamin ninyo sa isa’t a relationship status” na ang ex, sinuntok at
isa. Huwag ipagkibit-balikat ang mga warning inihagis sa sahig ang LCD monitor ng computer.
signs. Kapag ang halaman, may mga tuyot nang Ngawa.
bahagi, maalarma ka na. Baka tuluyang ikamatay Bumibili ng pet para may makasama sa pag-
niya. iisa at pagtulog.
Para magtagal ang relasyon, kailangang itama Nagpapakalunod sa alak, Cobra, Sting at
ang mali at panatilihing tama ang tama. droga. Ngarag ang drama.
Pa-morningan sa online games at DOTA ang
YOU CAN RUN BUT YOU CANNOT HIDE mga lalaking hate na hate ang nambasted o nang-
iwang babae sa kanila.
Mahirap makalimot ang puso. Walang Clear
Sinusubsob nang husto ang mukha sa trabaho
History button na parang sa computer lang. Sakit
para huwag maalala ang pait ng karanasan.
o ligaya man, nase-save sa emotional memory.
Pagkatapos ng work, diretso sa gym. To get rid
Iyan ang dahilan kung bakit ang puso ay
of emotional pain, dina-divert ang problema
20 LOVESTRUCK: Sakit Edition MAHAL NA MAHAL KITA KAHIT ANG SAKIT-SAKIT NA 21
sa physical pain. Hanggang sa magka-muscle baka may mga marurumi nang langis na unti-
cramps. unting sumisira sa iyong pagtingin sa buhay.
Ang iba may death wish. Nagba-bunjee jump Kapag hindi naresolba ang sakit ng puso,
ing at sinasakyan lahat ng death-defying rides ng dadalhin mo iyan kahit saan ka magpunta, kahit
amusement parks. Nilagay sa utak na para matigil na mag-field trip ka pa sa Mars at Antarctica.
ang sakit, kailangang tapusin na ang lahat. Habang binabaon mo iyan sa iyong utak at
Ang iba inilulubog ang sarili sa sobrang bina
balewala, mas lalala at lalaki sa pagdaan
kabusy-han para humupa ang depression. ng panahon. You cannot lie to yourself. Ang
Nakalimutan nga ang lungkot, pinapatay naman masakit, masakit.
ang katawan sa kao-overtime sa trabaho. You Ang emotional hurt hindi basta-basta mawa
cannot outrun your heart. Kung inaakala mong wala. Kaya dapat kaibiganin mo iyan. It may
malilimutan mo ang sakit dahil pinapagod mo take weeks, months or years. Go through it,
ang iyong katawan, nagkakamali ka. Nagbibigay not around it. Time can never heal emotional
ka lang ng dalawang pabigat sa iyong buhay— wounds. Deal with it. Cry about it. Talk about
emotional stress at physical exhaustion. it. Grieve if you must. Pero dapat may deadline
Marami tayong ipinantatapal sa ating iyan. Hindi pwedeng forever kang nagluluksa.
nagdurugong puso na temporary at madaling
masira. Sasambulat pa rin ang dugo. Hangga’t INGAT-INGAT ALL THE TIME
hindi nareresolba ang ugat ng problema, lalabas
We are created by God to be relational. Lahat
at lalabas ang sakit ng kalooban. You cannot fake
tayo ay may pagnanais na mahalin at magmahal
it. Magmumulto ang lahat.
ng iba. Hindi masama ang magnasang umibig
Katulad ng pagkukumpuni ng sirang kotse,
dahil bahagi iyan ng ating pagkatao. To deny this
kailangang patayin muna ang makina. Ganun
reality about us is to hurt our core being. Laging
din sa pusong nasaktan. Pagpahingahin para
kakabit ng mga longings na ito ang pabago-bago
maayos nang mabuti. Magkaroon ng relationship
nating emosyon. Hindi mo kayang kontrolin ang
fasting para maitama ang mga maling parte ng
ugali ng iba pero kaya mong ayusin ang pagtingin
buhay. Kailangang i-change oil ang kaluluwa at
mo sa pakikipagrelasyon.
22 LOVESTRUCK: Sakit Edition MAHAL NA MAHAL KITA KAHIT ANG SAKIT-SAKIT NA 23
Sabi nila, some people are worth the risk. lovelife, magiging segurista sa bawat pagpasok sa
Your decision. Pero kapag nasaktan ka na, ingat relasyon. May protective gear ang kanilang puso.
ka na. Hindi iyong sugod ka nang sugod sa Pero ang mga desperado at hopeless romantic,
romansa. Bigay nang bigay ng puso sa iba. Kapag magkakasya ka na lamang sa kung anong meron.
nagkamali ka na naman sa parehong dahilan, Wag ganun, men. Wag ganun.
aba’y baka ikaw na ang may problema. Para sa mga Christian singles, mada ling
NBSB/NGSB nga pero emotionally impure i-kompromiso ang 6:14 Rule kung hindi mo
10
naman. Wala ngang naging partner pero ilang priority ang relasyon mo sa Panginoon. I-align
beses nang muntikang madedo sa giyera ng ang nais ng iyong puso sa gusto Niya, hindi sa
emosyon. Man’s heart is deceitful.5 kung ano ang nais mo. Noong Old Testament
Instead of following it all the time, lead it.6 times, ipinagbabawal na pagsamahin sa isang
Set emotional boundaries for your protection. pamatok para mag-araro sa bukid ang isang baka
Don’t fall in love with the idea of being in-love. at asno.11 Siguradong mabibigatan ang dalawa sa
Hindi ka dapat emotion-driven. Kung lagi pagtatrabaho dahil hindi pantay ang laki at lakas
kang nagpapatianod sa nararamdaman mo, ma nila. Ganun din, magiging mabigat ang relasyon
rami kang masasaktan. Nangunguna na diyan ang ng dalawang taong walang pagkakaisa sa isip at
iyong sarili. It is important that you learn how espiritu.
to manage your emotions.7 You cannot fake your Matuto rin sa naging karanasan ni Haring
feelings but your mind can influence what and Solomon. Uber-talino sana kaso uber-disobedient
how you feel. Kung ano ang iyong pinaniniwalaan, din. Inilayo siya ng kanyang 700 na asawa at
siya rin ang iyong mararamdaman.8 300 concubines mula sa Panginoon.12 Hindi
Kapag hindi ka naging matalino sa bagay imposibleng mangyari rin ito sa mga “disobedient”
na ito, delikado ang buo mong pagkatao.9 na mananampalataya. You cannot serve two
Libre ang mag-isip, mga kaibigan. May tama si masters. Kapag kayo ay nagsama ng partner
Stephen Chbosky, author ng The Perks of Being mo na hindi nagmamahal sa iyong Panginoon,
a Wallflower, “We accept the love we think we siguradong papasok ang tensyon dahil magkaiba
deserve.” Ang mga ayaw maging loser sa kanilang kayo ng pagpapahalaga at pananaw sa buhay.
24 LOVESTRUCK: Sakit Edition MAHAL NA MAHAL KITA KAHIT ANG SAKIT-SAKIT NA 25