ACTIVITY SHEET
WEEK 3-4 :
Paghinuha sa Kaligirang Pangkasaysayan sa Binasang Alamat ng Kabisayaan
ISULAT ANG SAGOT SA INYONG FILIPINO NOTEBOOK
Alamat ng Bohol (“Myth of Bohol”)
Salin ni Patrocinio V. Villafuerte
Ang mga tao noon ay naninirahan sa kabila ng ulap. Isang araw, ang kaisa-isang anak
na babae ng datu ay nagkasakit. Hindi mapalagay ang datu.
“Tanod, may sakit ang anak ko. Humayo ka, papuntahin mo rito ang manggagamot.
Ngayon din!”
“Ngayon din po, Mahal na Datu!”
Nang dumating ang matandang manggagamot at ang tanod sa tahanan ng Datu. . .
“Magagawa ng matandang lalaki ang anuman na makagagaling sa kaniya!” ang sabi
ng datu.
Sinuring mabuti ng matandang manggagamot ang maysakit. Pagkatapos ng
pagsusuri, nag-usap ang manggagamot at ang Datu sa labas ng kubo. . Tumawag ng
pulong noon din ang datu. . .
“Mga kalalakihang nasasakupan ng aking barangay. Makinig kayo sa akin. Maysakit
ang aking anak na babae at ang tanging hinihiling ko ay ang inyong tulong. Sundin
ninyong lahat ang mga tagubilin ng manggagamot. . . upang magbalik ang dáting
lakas ng aking anak.”
“Mga lalaki, dalhin ninyo ang maysakit sa malaking puno ng balete. Hukayin ninyo ang
lupang nakapaligid sa mga ugat, ang utos ng manggagamot.
“Gagawin namin ang iyong ipinag-uutos alang-alang sa pagmamahal namin sa datu at
sa kaniyang kaisa-isang anak na babae!”
Nagsimulang kumilos ang mga tauhan ng datu. Pinuntahan nila ang lugar na
kinatatayuan ng puno ng balete. Ang maysakit na anak ng datu ay isinakay sa duyan.
Hinukay ng iláng lalaki ang lupa sa paligid ng mga ugat ng puno ng balete. Nang ito’y
matapos.
“Dalhin ang maysakit sa kanal! Ang tanging makagagaling sa kaniya ay ang mga ugat
ng malaking punò ng balete.” Buong ingat na inilagay sa kanal ang maysakit.
Ngunit sa di-inaasahang pangyayari, bumuka ang lupa. . .
“Ooooops, Aaaa. Ama ko, tulungan ninyo ako Ama. . .”
At ang babae ay tuluyang nahulog sa hukay ng ulap.
“O, Diyos ko. Ang aking anak. Ibalik ninyo siya sa akin. . . O, hindi!
Ang aking anak!”
Nakita ng dalawang bibe ang pagkahulog ng babae.
“Isplas! Wasss! Isplas!
Nagmamadaling lumangoy ang dalawang bibe at mabilis na bumagsak sa likod nila ang
katawan ng babae. Sa kanilang mga likod namahinga ang may sakit.
“Kwak, kwak, kwak, kwak!”
At isang púlong ang idinaos.
”Ang babaeng kababagsak lámang mula sa ulap ay labis na nangangailangan ng
túlong. Kailangang tulungan natin siya.”
“Oo, dapat táyong gumawa ng bahay para sa kaniya.”
“Lumundag ka, palaka, at dalhin mo ang dumi ng punò sa ibaba,” ang utos ng pagong.
Sumunod ang palaka ngunit hindi siya nagtagumpay. Inutusan naman ng malaking
pagong ang daga. Siya ma’y sumunod ngunit nabigo.
Hanggang sa. . .
“Susubukin ko, ang kusang-loob na sabi ng malaking palaka.
Sa pagkakataong ito, ang lahat ng hayop ay nagsigawan at naghalakhakan, maliban sa
malaking pagong.
“Natitiyak naming hindi mo iyon magagawa. He-he-he! Ha-ha-ha.”
“Subukin mo, baka ikaw ang mapalad.”
Huminga nang malalim ang matandang palaka at nanaog. . . nanaog. . Sa wakas, ang
samyo ng hangin ay dumating at sumunod ang matandang palaka. Sa kaniyang bibig,
nagdala siya ng ilang butil ng buhangin na kanyang isinabog sa paligid ng malaking
pagong. At isang pulo ang lumitaw. Ito ang naging pulo ng Bohol. (Kung susuriin ang
likod ng pagong, mapapansin ang pagkakatulad nito sa hugis at anyo ng Bohol). At dito
nanirahan ang babae. Nanlamig ang babae kayat muling nagdaos ng púlong. . .
“Kailangang gumawa táyo ng paraan para siya mainitan.
“Kung makaaakyat ako sa ulap, makukuha ko ang kidlat at makagagawa ako ng
liwanag, “ang sabi ng maliit na pagong.
“Gawin mo ang iyong magagawa. Marahil ay magiging mapalad ka.
Isang araw, nang hindi pa gaanong dumidilim, uminog ang ulap at tinangay ang pagong
nang papaitaas.
“Ihahanda ko ang Bohol sa pagdating ng mga tao.”
Ang mabuting anak ay gumawa ng mga kapatagan, mga kagubatan, mga ilog at
maraming hayop. Lumikha rin siya ng mga isdang walang kaliskis. Ngunit ang ilan sa
mga ito’y sinira ng masamang anak. Tinakpan niya ng makakapal na kaliskis ang mga
isda kaya’t mahirap kaliskisan ang mga ito
“Ano ang ginawa mo?”
“Walang halaga lahat ‘yan.”
“Walang halaga?”
“Bakit mo pinahihirapan ang iyong sarili sa paggawa rito? Hangal ka!”
“Inihahanda ko ang lugar na ito para sa pagdating ng mga tao.”
“Dito, dito’y wala táyong kinabukasan. Samantalang sa ibang lugar ay hindi ka
kailangang gumawa. Isa kang baliw! »
Kaya’t naglakbay sa kaunlaran ang masamang anak. Dito siya namatay.
GAWAIN SA PAGKATUTO BILANG 2 (WRITTEN) PANUTO: Isulat ang
kahulugan at kasalungat na salita na nasa bilog. Ilagay ang sagot sa iyong sagutang
Samantalang ang mabuting anak ay nagpatuloy ng pagpapaunlad ng Bohol at inalis papel.
ang mga masasamang ispiritung dala ng kaniyang kapatid. Hinulma ang mabuting
anak ng mga Boholano sa pamamagitan ng pagkuha ng dalawang lupa sa daigdig at
hinugis ang mga ito ng katulad ng tao. Dinuran niya ang mga ito. Sila’y nabuhay.
“Ngayong kayo’y naging lalaki at babae, iniiwan ko sa inyo ang mga magagandang
katangiang ito: kasipagan, mabuting pakikitungo, katapatan, kabutihang-loob, at
mapagmahal sa kapayapaan.”
Ikinasal ang dalawa at nagsama. Isang araw, kinausap sila ng mabuting anak. “Narito
ang iba’t ibang uri ng buto. Ibig kong itanim ninyo ang mga butong ito para kayo ay
matulungan. Gawin ninyong laging sariwa at magandang tirahan ang lugar na ito.”
Nang malaunan, ang mabuting anak ay lumikha ng igat at ahas katulad ng isda sa
ilog. Lumikha rin siya ng malaking alimango.
“Humayo kayo, dakilang igat at dakilang alimango saan mang lugar na ibig ninyong
pumunta.”
Sinipit ng malaking alimango ang malaking igat. Nagkislutan ang dalawa at ang
kanilang paggalaw ang lumikha ng lindol. GAWAIN SA PAGKATUTO BILANG 3 (WRITTEN) PANUTO :Basahin
Ito ang dahilan kung bakit maraming alimango sa Bohol, maging sa lupa o sa dagat, ang mga sumusunod na katanungan. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel.
at ang igat na kaunaunahang nilikha ng mabuting anak. Gustong-gusto itong kainin ng
mga Boholano. Hindi sila kumakain ng palaka dahil iginagalang nila ang mga ito.
Hindi rin nila kinakain ang mga pagong katulad ng ibang mga Bisaya kahit maaaring
ihain ang mga ito sa handaan.

GAWAIN SA PAGKATUTO BLG. 1: (WRITTEN) PANUTO:

Bigyang kahulugan ang salitáng alamat batay sa iyong dating kaalaman ukol dito.
Sagutan ang mga gabay na tanong sa ibaba. Gawin ito sa iyong sagutang papel.