Ang _________ ay isang maikling salaysay na karaniwang naglalarawan ng

panlahat na katotohanan o panuntunan o kaya'y isang makatawag pansing katangian

ng isang too

A. Kathang Salaysay
B. Salaysay
C. Anekdota
D. Salaysay na Nakikipagsapalaran
Ang _________ ay isang maikling salaysay na karaniwang naglalarawan ng
panlahat na katotohanan o panuntunan o kaya'y isang makatawag pansing katangian
ng isang too

A. Kathang Salaysay
B. Salaysay
C. Anekdota
D. Salaysay na Nakikipagsapalaran
 ANEKDOTA:

Ang anekdota ay isang maikling salaysay na karaniwang naglalarawan ng panlahat na katotohanan o

panuntunan o kaya'y isang makatawag pansing katangian ng isang too. Ito'y dapat na maikli at ang mga
pangyayari ay tunay o parang tunay. Dapat na maging payak ang pagpapahayag dahilan sa naglalayong manlibang
sa pamamagitan ng pagbibigay ng di-karaniwang pangyayari, ng matapat at mapalagay na pagtingin sa isang
kilalang tao o angyayaring nakawiwili at tipikal sa isang lahi o relihiyon o pangkat ng mga tao

Ang anekdotang hango sa tunay na buhay ng isang tao ay nagbibigay so mga mambabasa ng pagkakataong
lalong makilala ang pansariling buhay ng taong iyon sapagkat ang mga pangyayari'y naglalarawan sa katauhan
nito. Ang anekdotang hindi hango sa tunay na buhay ay madalas na katatawanan ngunit madalas din na may
mahalagang tinutukoy

Tuwirang isinusulat ang anekdota. Ang mga pangungusap ay dapat magtaglay ng mga konkretong pangalan,
aktibong pandiwa at ilan lamang ang pang-uri at pang-abay.

Masasabing ganito ang pormula ng kayarian o pagsulat ng anekdota: (1) Ibigay ang tagpuan at tauhan; (2)
ibigay ang suliranin o kumplikasyong lumikha sa anekdotang maging karapat-dapat isalaysay; (3) Magpasok ng
mga pangungusap na magpapatindi sa kapanabikan; (4) Ibigay ang punto ng kasukdulan at (5) Ibitin ang
kapanabikan at huminto na kaagad. Bawa't hakbang ay maaaring buuin ng mula sa isang pangungusap hanggang
sa isang maikling talata.
 "A, ikaw ba? Naku, pagkakisig-kisig mo ngayon! Tayo na sa
Halimbawa ng Anekdota
loob. Tuloy ka, anak, tuloy ka sa aming dampa," ang
magiliw na anyaya ng matanda.
A. Hango sa Tunay na Pangyayari:
"Kumusta po? Ano po ang buhay-buhay natin ngayon?" ang
PAGTANAW NG UTANG NA LOOB
usisa ng panauhin pagkaupo sa isang maliit na bangko
Ang mga tao sa kubo ni Tandang Maria ay nagitla nang
"E heto, naglalabada ako ngayon. Paano, marami akong
biglang tumigil sa tapat ng tarangkahan ang magarang
apo.”
sasakyan. Umibis ang isang makisig na lalaki.
At ang matanda ay nagpatuloy ng pag-uulat ng kanyang
"Ato," ang bati sa isang batang lalaking una nitong nakita,
buhay-buhay.
narito ba si Tandang Maria?
"Siya, Impo, ako po ay hindi na magtatagal," ang paalam ng
"Opo," ang tugon ng batang lalaki. "Lelang! Lelang! May
panauhin.
humahanap po sa inyo.“
Bago siya umalis ay iniabot nito ang isang balutan sa
Isang matandang babaeng puti na ang buhok ang humahangos
matanda. "Maliit na alaala lamang iyan sa inyo ni Manolo."
na lumabas. Bahagyang pinaliit ni Tandang Maria ang
kanyang mga matang malalabo na upang mapasiguro ang
Tinanggap ng matanda ang alaala sa kanya, at ito ay
ginoong kaharap niya.
nagpasalamat. Hindi niya akalaing ang maliit na alaalang
iyon ay handog sa kanya ng isang Manuel Quezon na noo'y
"Ako po si Manolo," ang pagpapakilala ng bagong dating "si
pangulo ng Pilipinas.
Manolong iniwi ninyo noong araw. Hindi na ba ninyo
natatandaan? Ako ay anak ni Lucio at Mariang.
B. Hindi Hango sa Tunay na Buhay:
Kinilabutan ang lalaki at dali-daling lumayo sa
NAPAHIYA pagtitipong iyon.

Sa isang salusalo ay nagkakatipun-tipon ang mga kabataan

sa bayan ng San Roque. Ang naging paksa ng kanilang
usapan ay ang sayawan nang gabing nagdaan.

Isa sa mga kaumpok ang walang tigil ng pagpula sa mga

babaeng dumalo sa sayawan.

"Napuna ba ninyo yaong nanalo sa pagsasayaw ng tanggo?

Aba, binago yata niya ang moda ngayon. Ang at buhok at
mga tabas ng damit ay ibang-iba sa lahat," ar dinugtungan
pa iyon ng kung anu-anong pula.

"Kilala po ba ninyo ang babaeng iyon?" ang nakangiting

tanong ng babaeng kinakanan ng lalaki.

"Sino nga po ba iyon?" ang tanong ng palapintasing lalaki

"Ang aba ninyong lingkod, ginoo!" ang wiko ng babae.
Ano ang Dalawang halimbawa ng ANEKDOTA?

A. Hango sa Tunay na Pangyayari / Hindi Hango sa Tunay na Buhay

B. Hango sa Tunog na Pangyayari / Hindi Hango sa Tunog na Buhay
C. Hango sa Tunay na Pangaari / Hindi Hango sa Tunay na Bahay
D. Hanga sa Tunay na Pangyayari / Hindi Hanga sa Tunay na Buhay
Ano ang Dalawang halimbawa ng ANEKDOTA?

A. Hango sa Tunay na Pangyayari / Hindi Hango sa Tunay na Buhay

B. Hango sa Tunog na Pangyayari / Hindi Hango sa Tunog na Buhay
C. Hango sa Tunay na Pangaari / Hindi Hango sa Tunay na Bahay
D. Hanga sa Tunay na Pangyayari / Hindi Hanga sa Tunay na Buhay
Ang _________ ay isang maikling salaysay na karaniwang naglalarawan ng
panlahat na katotohanan o panuntunan o kaya'y isang makatawag pansing katangian
ng isang too

A. Kathang Salaysay -
B. Salaysay
C. Anekdota
D. Salaysay na Nakikipagsapalaran
 KATHANG SALAYSAY:

Ang kathang salaysay ay tiyak na kabalikan ng anekdota. Dito, ang galaw ay di lubhang mahalaga at ang pangkatawang
galaw ng tauhan ay maaari pang ganap n mawala. Sa halip ng mga galaw ng mga pangyayari, ang kawilihan ay nasa tauhan,
o sa tagpuan o sa himig (mood).

Para sa maraming mambabasa, ang pang-unang kawilihan ng kathang salaysay ay nakatuon sa pagsulyap sa damdamin
at buhay ng tauhan. Nakik natin, hindi ang kanilang ginagawa kundi ang kanilang iniisip at dinaramdam at ang mga dahilan
ng gayong kilos. Ang gawi ng tauhan ay maaaring dahil sa tagpuan o sa kalagayang pisikal ng pangyayari at tauhan.

Sa kathang salaysay hindi tinatangka ng sumulat na makarating sa isang kasukdulan ng mga pangyayari, kundi
isinasalaysay niya ang isang panahon sa buhay ng tauhan o ng isang tanawin sa lungsod o nayon na kawili-wili so ganang
sarili.

Sa istilo, madalas na gumagamit ang kathang salaysay ng paglalarawan o kaya'y monologo o pagsasalita sa sarili.
HALIMBAWA:
TALAARAWAN NG ISANG PASYENTE
"Isusumbong kita sa Superintendente!"
(Kathang salaysay ng Tauhan at Tagpuan)
"Kahit sa Diyos ay makapagsusumbong ka kung gusto mo.
Isang tapik sa balikat.
Pero lumabas ka na. Ang pang-araw na nars na ang
Walang tugon.
magpupunas sa akin.“
Isa pa uling tapik.
"U... u... umm?“
Si Dorothy, ang panggabing nars, ang sanhi ng pag-iinit ng
Isang matinding pag-alog.
ulo ko, ay umalis na rin.
"Tigilan mo nga ako.“
Ang huling oras sa pagtulog. "Almusal! Almusal! Mga
"Bangon na. Alas singko medya na at kailangan kong
antukin!“
punasan ang lahat ng pasyente sa palapag na ito bago mag-
alas syete."
At sa tabi ko, sa tray, ang konting pagkaing bagay sa isang
katatapos lamang operahin. Para lamang akong tinutukso.
"O.K. Punasan mo sila. Ngunit bayaan mo akong mag-
isa."
Sa pintuan, ang aking student nurse, balingkinitan,
maganda at nakatawa. Helen siya sa iba ngunit Sylvia sa
"Bubuhusan kita ng tubig sa mukha!" "lyon nga ang
akin.
problema. Ibig ko pang matulog." "Sige na. May iba pang
pasyenteng dapat kong punasan.“
"Magandang umaga, Sylvia. Maikukuha mo kaya ng
pagkain ang isang taong nagugutom."
"Walang kuwenta sa akin kahit mo punasan ang lahat ng
tao sa ospital. Pero maaari bang pabayaan mo ako?"
 "Titingnan ko," at nawala si Sylvia.
Putulin! Putulin ba ang kanan kong bisig? "Hindi ba
maaaring isang daliri na lamang, doktor?"
Pagkaraan ng ilang sandali, nagbalik siya na dala ang isang
putol ng toasted bread.
Balik sa kama at sa isip na nakalarawan ang isang taong
iisa ang bisig.
"Ang tanging natira sa kusina."
"Mabuti sa wala.“
Tanghalian at kinakailangang bawasan ang para sa karne
Palihim na paninigarilyo sa kasilyas at pagkatapos, konti
akin. Mantikilya at tinapay. Ganito na lamang bang lagi?
pang pagtulog. Alas nuwebe. Inahitan ako ni Cus, ang
Ano ba ang mabuting gawin sa pinutol na kanang bisig?
attendant. Isang mabilis na paliligo. Kaluhuan. May benda
Isabit sa dingding sa kusinaan?
ang aking bisig at nakasaklay sa isang malaking panyo.
Isa pang puslit na sigarilyo at isang pag-idlip.
Balik sa kama. At sa pagbabasa. Ano ba ang babasahin ko
ngayon?
Alas dos. Oras ng pagdalaw. Si Jean at si Stella. Kapwa
mabait na bata. Masayang dalaw. Hindi man ako nainip,
Alas dies. Pagpapalit ng benda. Si Dr. Jordan at isang
tapos na ang oras ng pagdalaw.
bagong nars sa araw na ito. Mukhang masungit ang nars.
"Kumusta ang bisig ninyo ngayon?"
Umiling-iling noon si Dr. Spencer habang tintingnan ang
aking bisig.
"Sumasakit para maiyapos sa katawan mo." "Ano kaya ang
itsura mo kung nakasaklay ang dalawa mong kamay?"
"Kailangang putulin na ito."
Sa labas ng pinto. "Miller," tinig ng nars sa katapat na silid
Ang cross word puzzle sa pang-umagang pahayagan ang
na kaytamis kung ngumiti, "huwag mong pakialaman ang
naharap ko. Nanginginig at walang katiyakan ang pagsulat
306. Siya'y pasyente ko."
ng mga titik ng aking kaliwang kamay. Kailangang matuto
akong sumulat sa aking kaliwang kamay.
"Huwag kang loka. Bulilit! Mahal na mahal ko ang lima
kong pasyente."
Ang kampanilya. Nagtutumuling pag-alis. Madamdamin.
Napapanatag ang kalooban.
May bigla ngunit matinding kirot sa aking bisig o sa isang
bahagi ng aking katawan.
"Dorothy?"
"Tulog ka na ba?"
Isang biglang tili sa 310 at sugod ang dalawang nars. Isa
Walang tugon. "Psssst.
ang inilabas ng isa sa strecher na may gulong. Tawag
Tulog ka na ba?"
naman ng doktor ang isa pa. Pagkaraan ng limang saglit,
"Oo. Tulog na tulog!"
dalawang babae ang pumasok sa 310. Namalagi roon ng
"Maaari akong manigarilyo?”
ilang sandali at nagsilabas na matahimik na nagsisiluha.
"Sige."
Hapunan at gayon kakaunti ang pagkain, hindi ko pinansin.
Nakaupo si Dorothy sa aking silya, nakataas ang mga paa
Wala akong ganang kumain.
sa gilid ng aking kama. Nagsasalita. Nagsasalita...
Oras na muli ng pagdalaw. Bakit walang pumapasok sa
"Bayaan mo akong matulog, maaari ba?" sabi ko.
silid ko? Salamat at sina Nanay at Tatay ay babalik na sa
susunod na linggo. Magugulat sila kapag nalamang narito
ako sa ospital.
Ang __________salaysay ay tiyak na kabalikan ng anekdota.

A. Kathang Salaysay
B. Salaysay
C. Anekdota
D. Salaysay na Nakikipagsapalaran
Ang __________salaysay ay tiyak na kabalikan ng anekdota.

A. Kathang Salaysay
B. Salaysay
C. Anekdota
D. Salaysay na Nakikipagsapalaran
 SALAYSAY NG PAKIKIPAGSAPALARAN:

Kailangan nakapupukaw o nakagugulat ang karanasang paksa dito. Ang mga pangyayari ay mapanganib na maaaring
magbunga ng kapahamakan. Pagsasalaysay ito ng tunay na karanasan nang may banghay. Kailangang may kasukdulang mga
pangyayari. Tinatapos ito sa isang biglang pagwawakas. Ang karanasan ng mga mandirigma sa mga lupaing sinakop ay
masasabing isa ring uri ng salaysay ng pakikipagsapalaran.

Gayunman, hindi dapat isakripisyo ang pagiging makatotohanan sa paglikha ng mga nakapananabik na pangyayari.
Karaniwang binabawasan ang pagiging kagulat gulat ng mga pangyayari upang magawa itong kapani- paniwala, lalo na at sa
pagsasalaysay ay ginamit ang unang panauhan Ginagawa ito upang maiwasan ang impresyon ng pagiging mayabang sa panig
ng manunulat.
Halimbawa:
Habang palapit ako sa baboy-ramo, biglang nagwala ito sa
pagkakasilo ng kanyang pangil. Bigla na lamang nabali ang
SA PANGIL NG KAMATAYAN
pangil ng baboy-ramo at sa gayo'y nakakawala ito sa
pagkakasilo. Nanlilisik ang mga matang bumaling sa akin at
Isang araw, sakay ng aking kabayo at kasunod si Old Red,
simbilis ng kidlat na ako'y sinugod.
ako ay namasyal sa kalapit na kahuyan. Alam kong sa pook
na iyon ay maraming naglisaw na mailap na baboy ramo.
Nakailag ako sa unang sugod ng hayop. Tinawag ko si Old
May mga umang akong bitag doon at ngayon ay
Red upang ako'y saklolohan ngunit nakita kong bahag buntot
mamamandaw ako.
itong nakatingin lamang sa akin. At naalala kong bigla, takot
nga pala si Old Red sa baboy.Noong tuta pa lamang ito, siya
Sa isang bitag, nakita ko na nasisilo ang isang malaking
ay kaunti nang napatay ng isa naming inahing baboy at mula
bulugang baboy ramo. Bumaba ako sa aking kabayo at
noon, si Old Red ay natakot na sa mga baboy.
tangka ko'y itali sa lubid kong dala ang hayop. Kasunod ko
sa likod si Old Red.
Tinangka kong lumapit sa aking kabayo ngunit ang baboy-
ramo ay sumisingasing na muling sumugod sa akin. Tinawag
Ang pangil ng baboy-ramo ay bumaluktot na animo'y isang
kong muli si Old Red ngunit patuloy na ayaw sumugod sa
malaking singsing na puti. Buung-buo ang akala ko na ang
baboy- ramo. Nagawak ang pantalong kong inabot ng tulis
bulugan ay hindi na makapananakit pa. Bukod sa
ng baling pangil ng hayop.
nakabaluktot na paloob ang tulis ng pangil, ito ay nakasilo
pa pabilog na sa bitag.
 Hindi ako makalapit sa aking kabayo. Tila may isip ang
hayop na ako'y hinarang sa gawing iyon. Napalinga ako sa
aking paligid. Malapit sa gawing kanan ko ang isang di-
kalakihang punung-kahoy. Doon ako aakyat, naisip ko.
Ngunit bago ako nakakilos, muling sumugod sa akin ang
baboy-ramo. Galit na galit. Sa pagkakataong iyon, inabot ng
pangil ang kanan kong binti.
Bumaon sa laman ang pangil at ako'y pagulong na nabuwal
sa lupa. Nakakalat sa buo kong katawan ang hapding likha
ng sugat ko sa binti.
Tinangka kong bumangon. Subalit bago ako nakabangon,
dumating na namang rumaragasa ang bulugan. Wala akong
kundi itaas at ibaluktot ang aking mga paa upang magawa
ikanlong sa matulis na pangil ang aking tiyan. Sa aking
mukha, itinakip ko ang aking mga bisig.
Naramdaman ko sa aking katawan ang mga paa ng bulugan.
Inaarumbang ng nguso at pangil nito ang aking paa. Pumikit
na lamang ako at gumulong na palayo sa baboy na
dumadapurak sa akin.
Sa wakas, nakawala ako sa mga paa at pangil ng bulugan.
Gulilat kong idinilat ang aking mga mata. May pagtataka
akong naramdaman kung bakit ako tinantanan ng baboy-
ramo. At nakita ko, walang lubay na sinasagpang ni Old Red
ang baboy ramo. Sa paa nito. Sa katawan. Sa likod. Kahit
saan na maaari niyang masaktan ang hayop at sa gayon ay
mailayo sa akin. Tila isang mabangis na leon si Old Red sa
pakikipaglaban sa baboy-ramo. Wala na sa kanya, ni bakas
man lamang, ang matandang takot sa mga baboy.
Mabilis akong tumayo at paikang tinungo ang aking kabayo.
Nagmamadali kong hinugot sa suksukan sa siya ng kabayo
ang aking riple. Sinipat kong nagmamadali ang baboy-
ramo. Tatlong sunod na putok ang kumawala sa aking riple..
At sumisingasing pa ring nabuwal sa lupa ang hayop.
Ang karanasan ng mga mandirigma sa mga lupaing sinakop ay
masasabing isa ring uri ng?

A. Salaysay
B. Anekdota
C. Salaysay na Nakikipagsapalaran
D. Kathang Salaysay
Ang karanasan ng mga mandirigma sa mga lupaing sinakop ay
masasabing isa ring uri ng?

A. Salaysay
B. Anekdota
C. Salaysay na Nakikipagsapalaran
D. Kathang Salaysay
Kailangan __________ o ____________ ang karanasang paksa dito

A. nakapupulaw o nakangugulat
B. nakapupukaw o nakagugulat
C. nakapuputi o nakagunaw
D. nakapupukaw o nakauugat
Kailangan __________ o ____________ ang karanasang paksa dito

A. nakapupulaw o nakangugulat
B. nakapupukaw o nakagugulat
C. nakapuputi o nakagunaw
D. nakapupukaw o nakauugat
 SALAYSAY NG MGA PANGYAYARI:

Punung-puno ang buhay ng napakaliit na mga pangyayari, mga pangyayaring minsa'y malungkot, minsa'y katawa-
tawa, minsa'y kahanga- hanga at iba pa. Ang maliliit na pangyayaring ito ay madalas dumarating no hindi alumana.
Kailangang ang isang manunulat ay magkaroon ng matalas na pakiramdam upang ang maliit na mga pangyayari sa buhay
hindi makahagpos sa kanyang kamalayan at sa gayo'y mabigyan niya ng kulay at hugis sa pamamagitan ng sariling
pakahulugan. ay

Tinutukoy dito ang mga pangyayaring naganap sa isang paglalakbay mga pangyayaring nakakatagpo natin sa araw-
araw nating paggawa. Bukod sa nakalilibang ang mga ito, ang salaysay ng mga pangyayari ay naghahayag ng pagkatao o
nagdaragdag ng kaalaman sa uri ng katauhan o dili kaya’y nagbibigay ng tiyak na aral sa buhay.
Halimbawa:
DIYES SENTIMOS
Isang araw ng Lunes ay namili ako ng bebestidahin sa
palengke ng Dibisorya. Hustung-husto lamang ang dala
kong pera sa halaga ng telang nabili ko. Naisip kong
maglakad na lamang mula sa palengke hanggang sa amin
sapagkat ikako'y malapit lamang naman ang sa amin.
Ngunit nalibang ako sa pamimili at nang lumabas ako sa
malaking pamilihan ay saka ko lamang napansing madilim
na pala. Noon na ako kinabahan. Naisip kong mapanganib
sa isang babaeng gaya ko ang maglakad nang madilim na
Marami na akong nababasa sa mga pahayagan na
napahamak dahil sa pagkakaharang sa madilim na kalye.
Paikut-ikot ako sa may palengke. Hindi ko malaman ang
aking gagawin. Ibig kong bumalik sa binilhan ko ng tela at
tumawad ng halagang diyes sentimos, ngunit dinaraig ako
ng pagkahiya. Nagpalinga-linga ako. Naghahanap ako ng
sino mang kamag-anak o kakilalang maaaring namimili
noon. Naghahanap din ako ng sino mang tagaroon sa aming
pook na kakilala ko. Kung hindi man ako makahiram ng
diyes sentimos ay maaari na akong makisabay. Subalit wala
akong makita. Ibig ko nang mapaiyak at abut-abot ang
pagsisisi ko kung bakit nagasta kong lahat ang aking pera.
Kung anu-anong nakatatakot na pangitain ang sumisilid sa
aking isipan. Mga pang-aagaw sa babae. Mga
panghaharang. Kung maaga-aga pa nga sana'y maglalakad
na lamang ako, subalit gabi na at maraming madidilim na
kalyeng kailangan kong daanan sa pag-uwi. Papatindi ang
aking pag-aalala at pagkatakot. Kailangan kong makauwi
sapagkat tiyak na mag-aalala sa amin. Walang anu-ano,
nakasalubong ako ng isang babaeng may dala-dalang belo.
 Aywan ko kung ano ang pumasok sa isip ko. Naisip kong
magdasal sa sarili.

"Diyos ko," bulong ko, "sana po'y makapulot ako ng diyes

sentimos na pamasahe,"

Nagsimula na akong maglakad palabas sa kalyeng iyon,

Ngunit nakailang hakbang pa lamang ako ay napatigil ako
Hindi ako makapaniwala, isang sasampuing sentimos na
papel ang namataan sa daan. Madali kong pinulot iyon,
Abut-abot ang pasasalamat ko sa Diyos.

Nakasakay na ako sa isang jeepney pauwi a amin ay abut-

abot pa rin ang kaba ng aking dibdib Hindi mapawi sa
isipan ko ong tanong na, "Kung hindi akon kopulot ng diyes
sentimos, ano kaya ang nangyari sa akin?"
 SALAYSAY NG NAKARAAN:

May mga taong mahilig sa pagsulat ng banag kanilang buhay, hindi ng kasalukuyan kundi ang nakaraan - mga
karanas ng napatangi dahil sa naging bahagi ng sariling buhay. Kung minsan nagbabalik sa gunita kahit na ang mga
kasawian at mososaklap na mga pangyayaring nakapalibot sa buhay at ang karanasang iyon ay maaaring matitigan nang
buong pagkaunawa

Makatatagpo ang mga baguhang manunulat ng salaysay ng mabisang bukal ng mga paksa sa kanilang mga
karanasan. Sa pagdalaw natin sa isang lungsod, sa isang kilalang paaralan, sa isang kakahuyan, sa isang sa ating pag-
aaral, at sa maraming ganitong mga pangyayari ay nag-iiwan sa atin ng mga karanasang kung mabibigyan ng panibagong
pananaw ay malalagyan ng kahalagahan

Higit na malawak ang salaysay ng nakaraan kaysa sa salaysay ng mga pangyayari. Higit na mahabang panahon ang
saklaw nito. Sa pagsulat maaaring sulatin ito sa alinmang panauhan at gamitan ng alinman sa mga un ng paningin.
Gayunpaman, higit na magkakaroon ng pagiging makatotohanan kung susulatin sa unang panauhan ito at sa paninging
pansarili. Sa salaysay na ito hindi tinatangka ng sumusulat na makarating sa isang kasukdulan ng mga pangyayari, kundi
isinasalaysay niya ang isang nakaraan sa buhay ng tauhan
Halimbawa: Isa-isa silang piniringan bago inilapit sa mga berdugong
Hapones. Si George na noon ay 13 taong gulang lamang ay
DALAWANG TAGA NG SAMURAI panlabintatlo sa linya.

Dalawang taga ng samurai ang tinanggap ng kanyang leeg "Tinanggap ko na ang aking kapalaran at ang kamatayan.
ngunit nabuhay siya upang isalaysay ang lahat ng mga Nanlalambot ako. Idinapo ako sa ibabaw ng salansan ng
pangyayari. mga patay na katawan ng unang taga ng samurai. Damang-
dama ko ang pagpulandit ng mainit na dugo mula sa aking
Nagmula si George Abando sa isang kilalang mag-anak leeg. Dalawang kamay ang naramdaman kong nagbalik sa
sa distrito ng Yanga na ngayon ay bahagi ng lungsod ng akin sa pagkakaluhod. Sinundan iyon ng isa pang pagtigpas
Davao. Kapwa narses ang mga magulang niya na sina ng samu- rai sa aking leeg. Muli akong bumagsak sa
Ricardo at Fulgencia Abando. Isang taniman ng abaka ang ibabaw ng mga katawang wala nang buhay. Lumuwag nang
pinagbubuhatan ng kabuhayan ng mag-anak. bahagya ang tali sa aking mga mata at nakita ko si Enrique
Villamor, ang kaibigan ko, na hinigit ang balikat. Nagpatay-
Hindi batid ni George kung paano nawala ang kanyang ama patayan ako nang makita kong pasimulang bayunetahin ng
ngunit natitiyak ng lahat na pinatay ito ng Hapones mga Hapones ang ibang nakikitaan pa nila ng kaunting
sapagkat tumulong ito sa mga gerilya sa pagbibigay ng mga buhay, paggunita ni Abando sa kakila-kilabot na nangyari
gamot at pagkain. Noong Mayo 4, 1945, hinuli ng mga sa kanila.
Hapones ang 18 lalaki at babae sa Yanga, kasama na si
George, ang kanyang ina at ang bayaw niyang si Sarhento
Maximo Solabe ng USAFE, at dinala sila sa kalapit na
kakahuyan upang doon pagpupugutan.
Sa gawing kanan niya, nakita ni George ang pagkabuwal ng Nang magbalik si Abando sa kanilang bukid pagkatapos ng
kanyang ina. Sumunod pa ang tatlong lalaki. Pagkaraan ng digmaan, lumuha sa kagalakan ang kanyang mga kapatid na
ilang minuto, nagsialis na ang mga Hapones at nang wala babae at mga kamag-anak. Napaiyak din ang isang
na ang alingawngaw ng kanilang tinig, tumayo si George at kaibigang babae ng pamilya sapagkat kagagaling lamang
paika-ikang tinungo ang pinakamalapit na bahay na may nito sa kabayanan at nag-ukol ng pamisa para kay George at
kalahating araw niyang nilakad. Patagu-tago siya habang sa iba pang napatay ng mga Hapones
naglalakad sapagkat maraming mga Hapones ang paroo't
parito sa paghahakot ng mga bala at kagamitan sa kanilang Hanggang ngayon, hindi ganap na mapaniwalaan ni George
lungga P. Abando, koronel at puno ng Public Information Ser- vices
ng Ministry ng Tanggulang Bansa, na naganap sa buhay
Tinulungan si Abando ng isang mag-anak na magsasaka na niya ang ganoong himala. Subalit naganap ang himala sa
nakatagpo kay Ariston Babael, dating bilanggo ng digmaan kanyang buhay kaya naman ngayon ay ginagamit niya sa
at kaibigan ng mag-anak na Abando. Inalagaan si Abando ni kabutihan ang buhay na ipinahiram sa kanya ng Panginoon.
Babael ng ilang panahon hanggang magkahiwalay sila nang
sumanib si Abando sa mga gerilya. Napailalim si Abando
kay Sarhento Bonifacio Capin.
Higit na malawak ang __________ kaysa sa salaysay ng mga pangyayari

A. Salaysay ng Nakaraan
B. Salaysay ng Pangkasaysayan
C. Salaysay ng Patalambuhay
D. Salaysay ng Nagpapaliwanag
Higit na malawak ang __________ kaysa sa salaysay ng mga pangyayari

A. Salaysay ng Nakaraan
B. Salaysay ng Pangkasaysayan
C. Salaysay ng Patalambuhay
D. Salaysay ng Nagpapaliwanag
 SALAYSAY NA PATALAMBUHAY:

Unang isinasaalang-alang sa salaysay na ito ang pagbibigay-buhay sa taong pinaksa upang makapag-iwan sa
mambabasa ng malinaw na bakas. Nangangailangan ito ng isang paksang (too) karaniwan ay may kakayahan o ng
personalidad at ang buhay ay lipos ng mga katangiang di-karaniwan. Sasabihin manunulat kung anu-ano ang ginawa
ng kanyang paksa, ang mga paninindigan at paniniwalang humubog sa kayang pagkatao at kung paanong ang mga
paninindigang iyon ay lumikha ng kanyang tagumpay o kabiguan koyo

Sa pagsulat ng ganitong talambuhay ng isang kilala at pangkasaysayang too, kahit na sa isang maikling anyo ay
nangangailangan ng maraming impormasyong kadalasan ay wala sa kakayahan ng mga estudyante. Kaya ang
estudyante ay maaaring sumulat ukol sa isang karaniwang tao na sa ilalim ng karaniwang pagkakataon ay
nagkakaroon ng katangi-tanging pagkatao. Maaari rin niyang sulatin ang kanyang sariling buhay. Sa ganito,
kailangan niyang magbigay ng higit pa sa paglalahad lamang ng mga bagay-bagay ukol sa kanyang buhay. Kaya
maaari na lamang niyang pag-ukulan ng pansin ang ukol sa ambisyon o pangarapin niya o kaya'y ukol sa mga
kahinaan niya.

Sa panig ng manunulat ng salaysay na patalambuhay, kailangan niya ang matalas na pakiramdam, pandama at
kapangyarihang makapagbigay ng kahulugan sa mga pangyayari at karanasan sa buhay ng kanyang paksa.
Halimbawa:
ANAK NI BALAGTAS
Hindi ako makadayuhan sa wika. Hindi rin ako
makabanyaga sa pag-uugali. Ako'y inianak sa bansang itong
may sariling kabihasnan at may katutubong kaugaliang
ibang iba sa mga ugaling hatid ng mga dayuhan.
Ako'y namulat na ang aking ama at ina ay nagsisipagsalita
ng Kastila at Tagalog sa bahay. Lalong malimit gamitin ang
Kastila. Sapagkat ang aking ina ay nagtapos sa La
Concordia at ang aking ama ay galing sa Letran at Ateneo.
"Kastilaloy" ang tawag sa amin ng aming mga kapitbahay
at sa halip na magalit kami o mapukaw ang damdamin,
ipinagmamapuri at pinagma-mataas pa namin ang aming
pagka-"kastilaloy”
Nang ako'y papasukin sa paaralan ng aking mga magulang,
sa Ateneo ako pinapasok sapagkat doo'y nagtuturo ng
Kastila.
Nang makailang taon, ang Ingles ay siyang nangibabaw sa
ating pamahalaan at lipunan. Ang aking ina ay binawi na ni
Bathala, at ang aking ama naman, pagkaraan ng ilang taon,
ay nagbigay sa akin ng isang bagong ina. Sa bagong buhay
naming mag-anak... ako'y napalipat sa paaralang-bayan at
Ingles naman ang aking pinag-aralan. Nakilala ko ang mga
akdang Ingles. Pilit na isinasaksak sa aking isipan at
damdamin ang mga larawang diwa ng panitikang banyaga.
Kahit sa kasaysayan ng ating lupang tinubuan, ang aklat
kong pinag-aaralan ay sinulat ni Barows
Natuto akong magsalita sa wikang Ingles. Ngunit nang
ako'y nasa high-school na, ang katutubong wikang sinuso
ko sa aking ina ay pilit na naglumitaw sa aking
pagpapahayag. Ang panitik ay nagsimulang gumuhit ng
mga mumunting kamuwangang pasimula ng isang
damdaming makabayan at makasarili. Subalit sa high
school na aking pinapasukan, ang sumulat at magsalita sa
Tagalog ay pinarurusahan. Sa takot kong masuspended ay
nagbingi-bingihan ako sa paulit-ulit na tugtog sa aking
dibdib ng Inang Wika.
Ang aking hilig sa panitikan dahil dito ay nabuhos sa Ingles, Sinaliksik ko si Balagtas of pinaghanap ko ang mga anak ni
at bagaman may ilang simulang maikling katha at tula sa Balagtas. Binasa ko at pinag-aralan ang kanilang mga bungang
wikang sarili, lalong maraming akda sa Ingles ang naging diwa. At ang natuklasan ko'y isang kayamanang walang
pansanay ko sa pagpapahayag ng mga kuru-kuro at katapusan. Ang Banaag of Sikat ni Lope K. Santos, ang Nena
pangaraping laging gumigiit sa diwa. at Neneng ni Valeriano Hernandez Peña. Ang Madaling-Araw
ni Iñigo Ed Regalado, ang mga tulang salaysay ni Jose Corazon
Nang makalaya na sa high school, ang dila at ang panitik ay de Jesus, at iba't ibang mga akdang pampanitikang dakila at
tila napabulusok na nang malalim sa pag-iingles, kaya't ang makabuluhan ang mga ito'y pawang nagpapakilala sa akin na
panulat ay laging sa Ingles humahantong. Ngunit isang ang mga anak ni Balagtas ay marami at nagpaparangal sa lahi.
araw, isang salin ng "Florante at Laura" ang di-sinasadya'y Ako man nais ko ring maging anak ni Balagtas.
nabili ko sa isang tindahan sa halagang isang piseta.
Balang araw... darating ang panahon...
Binasa ko ang dakilang kasaysayang ito ng isang Balagtas
na kung narinig ko man noong una'y di ko naman nakikilala
pa. Sa magdamag na iyon ay binasa ko nang makalawa ang
Florante. Nang ako'y matulog ang aking pangarap ay lipos
ng diwa ni Francisco Baltazar. Noon ko nadama na ang
panitikang Tagalog ay may kadakilaang sarili, at naisip
kong wari bang ang pagtuturo sa mga paaralan ay kapos na
kapos sa pagbubuo ng diwang tunay na Pilipino. Ako pala'y
may sariling panitikang maipagmamalaki.
 SALAYSAY NA PANGKASAYSAYAN:

Hindi lamang kailangang maging tama kundi kailangan pa ring maging tiyak, ang salaysay na pangkasaysayan ay
nakapaglalatag ng tanawin sa guniguni. Sa ano mang paksang pangkasaysayan, kailangan maging ngayon ang
nakaraan, maging malapit ang malayo mabigyan ng buhay at kaluluwa ang mga tauhan ng kasaysayan o maiharap sa
mambabasa ngayon ang mga ninuno nating taglay ang dalisay na pangungusap, pananalita at kaugalian nang
nangabubuhay pa.

Walang dapat gawin ang manunulat ng ganitong uri ng salaysay kundi ang pumili ng mahalagang pangyayari o
tauhan ng kasaysayan at sa pangyayari o tauhan ng kasaysayan paikutin ang pagsasalaysay. Kailangan sa ganitong
salaysay ang katapatan sa mga tala. Makatutulong naman nang malaki sa ikapagiging ngayon ng kasaysayang
ilalahad ang paggamit ng usapan sa pagsasalaysay
Halimbawa:
HULING TAGPO
Umagang-umaga noon ng ika-30 ng Disyembre. Ilang tao
ang nasa paligid. Ang mabigat na pinto ng Kuta Santiago ay
lumangitngit nang buksan upang lumabas lamang ang mga
yabag ng kamatayan. Naunang lumabas ang isang kabo at
tatlong sundalong may mga bayoneta. Sa may tatlong metro
sa kanilang likuran ay sumunod si Dr. Jose Rizal, sa kanan
niya'y lumalakad ang kanyang manananggol at sa kaliwa'y
ang par- ing Hesuwita. Ang sumusunod sa kanila'y si
Tenyente Juan del Presno na siyang nangungulo sa pulutong
ng limampung kawal. Suot ang kanyang itim na damit at
sumbrerong "derby at pasalikod na nakatali ang mga kamay,
si Rizal ay mahinahong lumakad. Siya'y marahang
yumuyukod bilang tugon sa pagpupugay sa kanya ng mga
manonood. Ang prusisyon ay marahang nagpaliku-liko sa
mga daan ng Intramuros.
Gaya rin ng dati, siya'y mapansinin ng mga nababago sa
tingin. Nang malingon siya sa may gawing Ateneo
ay itinuro at biglang nagtanong sa paring kasama: "Padre,
kailan idinagdag ang dalawang moog na iyon? Noong nag-
aaral ako sa Ateneo ay wala pa ang mga iyon.“
Nang makarating naman sa isang pook na kilalang-kilala
niya ay sinabi ang ganito: "Noong araw ay lagi kaming
namamasyal dito ni Leonor.“
"Tayo'y patungo sa Kalbaryo," ang patuloy ni Rizal. "Ang
aking paghihirap ay napakaliit kung itutulad sa paghihirap
ni Hesus na ating Mananakop. Sa loob ng ilang sandali ay
wawakasan na ng mga bala ang aking pagtitiis.“
Lumingon siya sa mga sasakyang-dagat. "Napakaganda ng
umagang ito, Padre! Kaylinaw ng Korehidor at ng mga
bundok ng Kabite! Alam ninyo, Padre, noong 1887, isang
umagang katulad nito, nasabi ko sa isang kaibigang
nasalubong ko rito ang ganito: Parang nakikini-kinita ko na
isang umagang kagaya nito ay paparito uli ako at
makakaharap ng mga magpaparusa."
 Isang kampanya ng ika-73 rehimiyento, isang batalyon ng
mga boluntaryo, at dalawang kampanya ng artilyerya ang
naghihintay sa pook ng pagbabarilan. Daang-daang mga
pinuno ng pamahalaan, kasama ang kanilang mga angkan
ang sumaksi sa pagkakataong iyon. Mahinahong sumunod si
Dr. Rizal sa mga ipinag-uutos sa kanya. Pinagsabihan
siyang tumayo sa isang pook na may tatlong metro mula sa
Kalye Real (ngayong M.H. del Pilar). Huminto si Rizal
nang dumating sa tapat ng kapitan at nagsabi: "Maaari ba,
Kapitan, na barilin ninyo ako nang paharap?“
"Ako'y tumanggap ng utos na barilin kayo nang patalikod."
"Ngunit kailanman ay di ako nagtaksil sa aking bayan at sa
España.“
"Ang aking tungkulin ay sumunod sa utos," ang tugon ng
Kapitan.
"Kung gayo'y barilin mo ako kung paano ninyo
minamarapat, ngunit maaari bang hilingin kong patamaan
ng mga sundalo ang aking puso at hindi ang ulo?
Pagkatapos masabi ito ay humarap siya sa paring kompesor
at nagwika: "Nakakikilabot ang mamatay? Buong puso
kong pinatatawad ang lahat! Wala akong sama ng loob
kaninuman paniwalaan ninyo ako.“
Nilapitan siya ng pare, binasbasan siya at inilapit sa
kanyang mga labi ang krus, na marahang hinagkan naman.
Pagkatapos ay nakipagkamay siya sa paring Hesuwita at sa
kanyang manananggol. Ang pare ay napaluha at ang
kanyang abogado ay halatang-halatang nahabag. Tumalikod
na si Rizal sa magsisibaril sa kanya. Isang doktor militar
ang sa malaking pagtataka ay nabunsod lumapit kay Rizal at
sinabi rito: "Kasama, nais kong pulsuhan ka.“
Iniabot ni Rizal ang kanang kamay na nakapilipit. Ang tibok
ng kanyang puso ay walang pagbabago. "Ikaw ay mabuti,
kasama. Mabuti, ang wika ng doctor nang paalis na.
 Sinabi ni Rizal kung saan sa kanyang likod dopat siyang
patamaan. Matuwid siyang nakatayo at walang takip ang
mga mata nang siya ay barilin. Anim na putok ng baril ang
pumunit sa katahimikan, kasunod ng mga putok na iyon ay
pumihit nang paharap si Dr. Rizal. Nabuwal siya sa dakong
kanan na ang mukha ay nakatingin sa langit at ang ulo'y
nakaharap sa dagat.

Noon ay ika-30 ng Disyembre ng 1896!

Walang dapat gawin ang manunulat ng ganitong uri ng salaysay kundi ang
pumili ng mahalagang pangyayari o tauhan ng kasaysayan at sa
pangyayari o tauhan ng kasaysayan paikutin ang pagsasalaysay.

A. Salaysay ng Nakaraan
B. Salaysay ng Pangkasaysayan
C. Salaysay ng Patalambuhay
D. Salaysay ng Nagpapaliwanag
Walang dapat gawin ang manunulat ng ganitong uri ng salaysay kundi ang
pumili ng mahalagang pangyayari o tauhan ng kasaysayan at sa
pangyayari o tauhan ng kasaysayan paikutin ang pagsasalaysay.

A. Salaysay ng Nakaraan
B. Salaysay ng Pangkasaysayan
C. Salaysay ng Patalambuhay
D. Salaysay ng Nagpapaliwanag
 SALAYSAY NA NAGPAPALIWANAG:

Ang layunin ng ganitong salaysay ay pagpapaliwanag ngunit ang paraan ng pagpapahayag ay pasalaysay. Kaya
bagaman at nagpapaliwanag, ito ay gumagamit ng galaw, tauhan, tagpuan at usapan na mga katangian ng
pagsasalaysay. Sa ganito, naiiba ito sa paglalahad na nagpapaliwanag (ex position).

Madalas na ang ganitong uri ng salaysay ay ginagamit sa pagsasaad ng paraan ng isang gawain o hanapbuhay o di
kaya'y pagpapahayag ng buhay sa loob ng tiyak na panahon o pook. Sa ganito, ang salaysay na ito ay nakapagbibigay
at nakapag-iiwan sa mambabasa o nakikinig ng kailangang i tala ng mga pangyayari
Halimbawa:
KINULAYANG MGA IBON
Ang trabaho ng pamilyang Palomar ay ang pag-aalaga ng
mga isdang panlagay sa aquarium at mga ibong dito lamang
nakukuha sa Pilipinas. Sa loob ng kanilang bakuran ay
makikita ang may sampung banyerang semento na puno ng
tubig; doon nakatira at doon pinararami ang mga isda. Sa
bawa't banyera ay isang klaseng isda. Sa likuran naman ay
may isang dating garaheng ngayo'y punung-puno ng mga
hawla ng ibon. Hindi magkamayaw ang ingay doon. May
dalawang kalaw sa isang malaking hawla, inirereserba raw
sa isang suki, may lawin, mga martines, mga kalapating
gubat, may lovebirds may pugo at ang pinakamarami ay ang
mga maya.
"Panahon ng mga maya ngayon," sabi sa akin, "dahil
nagsisimula na ang pagkahinog ng palay. Sa probinsya ay
laksa-laksa ang pagdating ng mga maya. Magtatayo lamang
kami ng mga sanga ng kawayan sa gitna ng palayan at
lalagyan ng dagta ng langka ang maliit na sanga. Pagdapo
ng maya, huli!"
Noong mapadalaw ako sa kanila, araw ng pagme-make- up
sa mga maya. Pinaghihiwala-hiwalay sa mga hawla ang
mga mayang kinulayan ng berde, iyong kukulayan ng pula,
yaong kukulayan ng dilaw at yaong kukulayan ng asul.
"Maraming paraan ng pagkukulay," sabi sa akin ni G.
Palomar. "Kung minsang maraming idinidilibir sa aming
maya, naglalagay na lang kami ng tubig na hinaluan ng tina
sa loob ng hawla tuwing umaga.“
"Paano ho makukulayan niyon ang mga iyon?" pataka kong
tanong
Napatawa si G. Palomar bago nagpaliwanag. "Ang mga
ibon ay naliligo tuwing umaga kaya kapag naligo sila sa
tubig na may tina, ayan, may kulay na sila.“
Napatango ako. "Ala ho ba namang panganib ang paraang
iyan ng pagkukulay sa mga ibon?“
"Mayroon. Kung minsan may mga ibong umiinom ng tubig
na may tina. Hindi nagtatagal ang buhay ng ibong nakainom
ng tubig na may tina."
"Sabi ninyo'y maraming paraan ng pagkukulay ng mga "Bakit hindi na lamang ninyo ipagbili sa natural nilang
ibon. Ano pa ho ba ang ibang paraang ginagamit ninyo?" kulay ang mga ibon naitanong kong muli.
Nakalarawan sa mukha ko ang interes.
"Asus, baka hindi mabili. May kulay na ibon ang hinahanap
"Ang pinakamadaling paraan ay ang pag-i-spray. ng mga mamimili.“

Bobombahin mo lang sila ng tubig na may kulay, tapos Ewan ko kung anong nangyari pero hanggang ngayon ay
hindi mo na halos makilala ang maya, muling paliwanag ni hindi ko matingnan ang mga kinulayang ibon. Parang hindi
G. Palomar. tama!

"Kumusta naman ho ang benta?" urirat ko.

"Kung Miyerkoles e sa Baclaran, kung Biyernes e sa

Quiapo o kung Linggo e sa tapat ng kahit na aling
simbahan. Nabebenta naman ang mga ibon. Mabili din
naman Kung hindi, magtatagal ba kami sa hanapbuhay na
ito?" at sinundan pa ng tawa ang sinabi.

"Me partikular na kulay ho bang naiibigan ng mga.

mamimilie

"Mas gusto ng mga bata ang kinulayang ibon, lalo na ang

kulay dilaw at berde. Para kasing mga loro. Pero iyong
marunong e hindi nagkakamaling bumili."
Ang layunin ng ganitong salaysay ay pagpapaliwanag ngunit ang paraan
ng pagpapahayag ay pasalaysay.

A. Salaysay ng Nakaraan
B. Salaysay ng Pangkasaysayan
C. Salaysay ng Patalambuhay
D. Salaysay ng Nagpapaliwanag
Ang layunin ng ganitong salaysay ay pagpapaliwanag ngunit ang paraan
ng pagpapahayag ay pasalaysay.

A. Salaysay ng Nakaraan
B. Salaysay ng Pangkasaysayan
C. Salaysay ng Patalambuhay
D. Salaysay ng Nagpapaliwanag
 SALAYSAY NG PAGLALAKBAY:

Lagi nang may pagkagiliw ang mga tao sa karanasan ng kapwa bilang bunga ng paglalakbay niyon, lalo na sa ibang
lupain. Kailangang taglayin ng salaysay na ito ang mga tala at pangyayaring katangian ng pook na dinalaw at ng mga
naninirahan doon. Sa ganito, dapat na maisulat ang impresyon ng awtor sa naging karanasan niya sa kanyang
paglalakbay sa nasabing pook.

Sa salaysay na ito, inaalis ang mga detalyeng sa awtor lamang may personal na kawilihan. Hinihingi ng mga
mambabasa ang mga pangyayari at detalyeng kumakatawan sa isang bansa o lungsod o pook at ng mga mamamayan
nito na magbibigay sa mambabasa na makibahagi sa karanasan awtor sa ng pagkakadalaw nito sa naturang lugar.
Gayunman, kailangang isalaysay ito sa paraang personal, hindi katulad ng mga pagpapahayag na matatagpuan sa
mga aklat na pamatnubay (guidebook) kundi sariling impresyon ng awtor sa mga bagay na kanyang namalas at
naranasan sa kanyang paglalakbay. Hinihingi, samakatuwid, ng salaysay na ito na ang awtor ay may sariling
karanasan sa paglalakbay ukol sa pook na kanyang isasalaysay ang mga palagay at impresyon niya sa pook na iyon at
sa mga mamamayan nito.

Ang salaysay na ito ay katulad lamang ng pagpapakilala ng isang too so kanyang kapwa na binabanggit ang mga
katangian niyon. Sa salaysay ng paglalakbay, ipinakikilala ng awtor ang pook at ang mga mamamayan nito na
kanyang nakilala sa kanyang paglalakbay roon.
 SALAYSAY NG PAGLALAKBAY:

Sapagkat bibihira o baka wala pa sa mga estudyante sa ikalawang taon sa kolehiyo ang nagkaroon na ng ganitong
karanasan ng paglalakbay sa ibang bansa, kaya maaari na ring ipasulat sa kanila ang mga karanasan at impresyon nila
sa pook sa Pilipinas na napuntahan nila. Alin mang pook sa Pilipinas, para sa mga hindi pa nakararating doon, ay isa
na ring "banyagang lupa" na ang pagsasalaysay ng mga katangian nito at ng kanyang mga mamamayan ay magiging
kawili-wiling paksa at isang paraan upang makilala ang naturang pook.
Halimbawa:
TAGLAGAS SA PARIS
Apat na linggo at susun-susong buntunghininga na malayo
sa Paris, ngunit nakikita ko pa rin ang Notre Dame sa
hatinggabi, ang Eiffel sa lambong ng mga hamog at ang Arc
de Triomphe sa ginintuang sinag ng mga panggabing ilaw.
At sinabi ko sa sarili ko na makalilibong ulit: "Kailangan
kong magbalik sa Paris!"
Kahit na nga naroon pa ang mga mukhang inihaharap saakin
ay sinlamig ng mga hapon ng taglamig. Hindi rin bale ang
mga presyo ng mga bilihin na nagpapakinig sa aking tuhod.
Kahit pa nga naroon ang mga pagkaing hindi ko kilala at
laging nag-uudyok noon na pangarapin ang mga pagkain sa
Pilipinas. A... kailangan kong magbalik sa Paris!“
Taglogas sa Paris. Hindi pa ako nakapaglalakad ng ganoon
kahaba sa tanang buhay ko; mula sa nang iismid na Hotel
Raphael sa Kleber Avenue hanggang sa kalapit na Arc de
Triomphe. Balik sa kahabaan ng Kleber patungo sa Plais de
Chaillot, isang pagliliklik sa
plasa ng Eiffel Tower sa pagtungo ko sa apartment ni Tetta,
isa kong kaibigan.
Sumakay ako sa metro train na dumaraan sa ilalim ng lupa
upang makarating sa kanugnog na bayan. Lakad na naman
at ilang sandali pa'y kaharap ko na ang nang-aakit na 880
taas ng Notre Dame; ang kahanga-hangang Saint Chapelle.
At hindi ko napigilan ang aking sarili; isinulat ko ang isang
saknong ng paghanga sa kagandahan ng mga bagay.
Isang tahanan ang Paris! Hindi ng mga kaluluwang
nangalulumbay at naghahanap ng kapahingahan sa loob ng
magagarang silid sa hotel, kundi para sa kanila na
tumitingin sa pagtulog na isang pag-aaksaya ng
mahahalagang panahon. Sabi nga ng iba, ang buhay sa Paris
ay hindi isang ganap na kasiyahan. Ngunit ang mga lalaki
ng sining at musika ay patuloy sa pag-uukol sa kanya ng
mga awit at tula ng papuri.
 Ang mga lalaki sa Paris ay isang tuklas! Hindi siya
mapagkaibigan, ngunit kung siya ay mabuti, iyon ay
sapagkat ninanais niya. Sinisindihan niya ang sigarilyo ng
isang babae hindi dahilan sa nakaugalian niya iyon kundi
dahilan sa ibig niyang gawin iyon para sa iyo na
hinahangaan niya. Nagkukusa siyang dalhin ang kapa mo sa
sabitan ng kapiterya dahilan sa naakit mo siya at kailangan
niyang magpakitang gilas sa iyo. Kapag nauunawaan mong
ang mga Pranses ay tunay na hindi sentimental, ang
pinakamaliliit na pag-aalala lumalaki at nagpapaligaya sa
puso. Babaguhin mo tuloy ang palagay mong ang kabaitan
ng mga Pranses ay nagsimula at natapos na eroplanong
Pranses na naghatid sa niya ay iyo sa Paris.

Kung hindi ka magtatagal sa Paris, sadya mong kalimutan

ang kanyang pulitika. Kalimutan may narinig ka ukol sa
mga kaguluhan at pananakot ng mga Komunista. Napakaikli
ng iyong panahon upang aksayahin mo sa mga pagkatakot,
pangamba at sa masamang pamamalagay

Tunay na pook na dapat maranasan ang Paris lalo na sa

panahon ng taglagas!
Sa salaysay na ito, inaalis ang mga detalyeng sa awtor lamang may
personal na kawilihan

A. Salaysay ng Nakaraan
B. Salaysay ng Pangkasaysayan
C. Salaysay ng Patalambuhay
D. Salaysay na Paglalakbay
Sa salaysay na ito, inaalis ang mga detalyeng sa awtor lamang may
personal na kawilihan

A. Salaysay ng Nakaraan
B. Salaysay ng Pangkasaysayan
C. Salaysay ng Patalambuhay
D. Salaysay na Paglalakbay
ANG MAIKLING KUWENTO:

Isang uri ng masining na pagsasalaysay ang maikling kuwento. Ito'y may maikling kaanyuan at ang diwa ay
napapalaman sa isang buo, mahigpit at makapangyarihang balangkas no inilalahad sa isang paraang mabilis ang
galaw

Ang mga sangkap ng maikling kuwento ay ang paksa, ang tagpuan, ang tauhan at ang galaw ng mga
pangyayari.

Ganito ang balangkas ng karaniwang maikling kuwento:

"Isang pangunahing tauhang may suliranin. Gagawa ng mga paraan ang tauhang ito upang malutas niya ang
kanyang suliranin. Siya ay makatatagpo ng mga sagabal kaya magkakaroon ng mga tunggaliang lumilikha ng
kapanabikan. Ang tunggalian ay ligting hanggang sa umabot sa kasukdulan na sinusundan naman kaagad ng
kakalasan na siyang kinalabasan ng labanan. Kasunod agad ng kakalasan ang wakas."
Ayon kay G. Alejandro G. Abadilla sa kanyang "Ang Maikling Kuwentong Tagalog," ang maikling kuwento ay
nagtataglay ng mga katangian:

1. May banghay= Ito'y ang maayos of wastong pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari sa kuwento.

2. May Paningin = Nagsasaad ito kung saan dapat talakayin ang paksa; kung sinong tauhan ang dapat maglahad ng
mga pangyayaring nakikita at naririnig niya. (Balik-aralan ang pagkakatalakay sa paningin sa pagtalakay sa
"Paningin/Pananaw sa Pagsasalaysay")

3. May Suliranin = Ang problemang kinakaharap ng pangunahing tauhan at dapat niyang bigyang-lunas sa
katapusan ng akda ang suliranin. Dapat na maging mahalaga ito sa tauhan upang maging kapani- paniwalang
pinagsasakitan niyang lutasin.

4. May Paksang-diwa = Ito ang pang-isiping iniikiran ng mga pangyayari sa akda. Noong una, ang diwa ay
nangangahulugan ng aral (moral lesson) subali't ngayon, ito ay walang ibig na tukuyin kundi ang mahalagang
pang-isipin (idea) ng akda.

5. May Himig = Ang himig ay tumutukoy sa kulay ng damdaming naghahari sa kuwento. Ang himig ay maaaring
maging mapanudyo, mapagpatawa, malungkot, mabigat at iba pang nagpapahiwatig ng kulay ng damdamin.
6. May Salitaan = Ito ang usapan ng mga tauhan. Kailangang magawa itong natural at pinakamalapit sa tunay na
larawan ng buhay. Salitang bata so touhang bata, salitang lalawigan kung probinsyano ang tauhan at iba pa.

7. May Kapanabikan = Tumutukoy ito sa pagkabahalang nararamdaman ng bumabasa bunga ng hindi matiyak na
magiging kalagayan ng pangunahing tauhan sa kanyang pakikipagtunggali. Samakatuwid, nalilikha ito ng
pakikipaglaban ng pangunahing tauhan sa kanyang mga kasalungat na maaaring isang kapwa tao, grupo ng mga
tao, bagay sa kalikasan o ang kanyang damdamin mismo.

8. May pagtutunggali = Ito ay tumutukoy sa paglalaban ng pangunahing tauhan at ng kanyang mga kasalungat.

9. May Kakalasan = Ito ang kinalabasan ng paglalaban ng mga tauhan.

10. May Kasukdulan = ito ang pinakamataas na uri ng kapanabikan. Sa bahaging ito ng akda, humigit-kumulang ay
mahihiwatigan na ng mga mambabasa ang tagumpay o pagkabigo ng pangunahing tauhan sa kanyang
pakikipagtunggali sa paglutas niya sa kanyang suliranin.

11. May Galaw = Tumutukoy ito sa paglakad o pag-unlad ng kuwento mula sa pagkakalahad ng suliranin hanggang
sa malutas ang suliraning ito sa wakas ng kuwento. Kung ang mga pangyayari, paglalarawan, at diyalogo sa
kuwento ay nagtutulung-tulong para marating ng akda ang wakas ng suliranin, sinasabing gumagalaw ang
kuwento.
Ilang Uri ng Maikling Kuwento:

1. Kuwento ng Katutubong kulay = Nangingibabaw sa kuwentong ito ang paglalarawan sa isang tiyak na pook,
anyo ng kalikasan doon at ang uri ng pag-uugali, paniniwala, pamumuhay, pananamit at pagsasalita ng mga taong
nananahan sa pook na iyon. Ulirang halimbawa ng ganitong kuwento ang "Suyuan sa Tubigan" ni Macario
Pineda

2. Kuwento ng Tauhan o Pagkatao = Nangingibabaw sa kuwentong ito ang isang masusing pag-aaral at
paglalarawan sa tunay na pagkatao ng pangunahing tauhan. Magandang halimbawa ng kuwentong ito ang
"Impong Sela" ni Epifanio Gar. Matute.

3. Kuwento ng Pag-ibig = Ang diwa ng kuwentong ito ay ukol sa pag-ibigan ng pangunahing tauhan at ito ay
nagbibigay sa kanya ng suliranin.

4. Kuwento ng Katatakutan = Matindi ang damdaming nagbibigay-buhay sa kuwentong ito. Nakapananaig ang
damdamin ng takot at lagim na nilikha ng mga pangyayari sa katha. Mabuting halimbawa nito ang kuwentong
"Kahiwagaan" ni Pablo N. Bautista.

5. Kuwento ng Kaisipan o sikolohiko = Sinisikap na pasukin ng kuwento ang kasuluk-sulukang pag-iisip ng

tauhan at ilahad ito sa mga mambabasa. Halimbawa ng kuwentong ito ang "Kuwento ni Mabuti ni Genoveva
Edroza.
6. Kuwento ng Kababalaghan = Naglalaman ang kuwentong ito ng mga pangyayaring mahirap paniwalaan
sapagkat salungat sa batas ng kalikasan at makatuwirang pag-iisip. Ang mga kuwento sa komiks ukol sa mga
taong ahas, mga nuno sa punso, mga serena, mga tikbalang at sa ngayo'y mga tao mula sa ibang planeta ay mga
halimbawa ng kuwentong kababalaghan

7. Kuwento ng Katatawanan = Ang galaw ng mga pangyayari sa kuwentong ito ay magaan, may mga
pangyayaring alanganin at may himig na nakatatawa ang akda.

8. Kuwento ng Talino = Ang kuwentong ito'y punung-puno ng suliraning hahamon sa katalinuhan ng babasa na
lutasin iyon. Ang mga kuwentong detektib o paniniktik ang halimbawa ng ganitong maikling kwento.

9. Kuwento ng Pagkakataon = Ito'y kuwentong sinulat para sa isang tiyak na okasyon na gaya ng Pasko, Bagong
Taon, Araw ng mga Puso, Mahal na araw at iba pa.

10. Kuwento ng Kapaligiran = Kuwentong ang paksa ay ang mga pangyayari o bagay na mahalaga sa lipunan o
pamayanan.

11. Kuwentong Makabanghay o madulang pangyayari = Ang pangyayar sa loob ng kuwento, ang banghay, ang
siyang nangingibabaw sapagkat dito nasasalig ang magiging katayuan o kalagayan ng mga tauhan
PAANO ANG PRAKTIKAL NA PAGSULAT NG KUWENTO

Parang pagtatayo ng isang bahay ang pagsulat ng maikling kuwento. Inuung ang muna ang paglalagay ng pundasyon,
isusunod ang balangkas at saka mahahalagang bahagi ng bahay. Sa pagsulat ng maikling kuwento, ang pundasyon ay ang
paksa o theme.

Ang paksa ay ukol sa isang malaki at mahalagang suliranin ng tauhan pangunahing tauhan, na kailangan niyang lutasin. Sa
isang maikling kuwent na gaya ng ipinalalabas sa Liwayway na binubuo lamang ng mga wale hanggang sampung papel na
minakinilya ng dalawang patlang, ang suliranin ng kuwento ay dapat na maipakilala na sa unang pahina pa lamang, kundi man
sa unang talata pa lamang. Mula sa pagkakapakilala sa suliranin, ang mga pangyayari sa kuwento ay dapat nang gumalaw o
lumakad nang mabilis patungo sa kasukdulan at hahangga sa kakalasan at wakas.

Mangyari pa na ang ilalahad na mga pangyayari ay ukol sa ginagawa ng pangunahing tauhan sa paglutas ng kanyang suliranin.
Ang ikinagaganda ng maikling kuwento ay ang tunggalian ng pangunahing tauhan at ng kontrabida o mga kontrabida na
gumagawa ng mga sagabal upang mahadlangan ang pangunahing tauhan na malunasan ang kanyang suliranin. Kung paanong
magagawa ng awtor na maghirap ang tauhan sa paglutas sa problema, ganoon ding interes at kapanabikan ang malilikha
naman niya sa mga mambabasa. Kaya mabuting maglagay ng mga sagabal na susubok talaga sa kakayahan ng pangunahing
tauhan."
PAANO ANG PRAKTIKAL NA PAGSULAT NG KUWENTO

Hindi dapat na maging pasalaysay lamang ang gamiting paraon ng paghahayag ng kuwento, kahit pa nga ang kuwento ay
isang sangay ng pagsasalaysay. Sa pagsasalaysay, walang nagagawa ang awtor kundi ang "magsabi" (telling). Ang kailangan
ay maipakita ng awtor na kumikilos at nagsasalitang parang mga tunay na tao sa buhay ang kanyang mga tauhan. Kaya
mabuting gumamit ng paglalahad (exposition) at madulang pangyayar (dramatic incidents) at sa gayon ay makapagpakita
(showing) ang awtor of hindi nagsasabi lamang. Dapat na hindi humihinto ang paggalaw ng mga pangyayari sa kuwento
Magagawa ito ng awtor kung gagamit siya ng usapan ng mga tauhan.