LEKTYUR 35: Siglo 21 (2000 hanggang kasalukuyan)

Layunin:

 Nakapagbibigay halaga sa mga panitikang Sebuano.

Kaligirang Pangkasaysayan

Unti-unti ang kamalayang pampanitikan ay sumisigla sa ibat ibang rehiyon ng bansa sa

siglong ito. Marahil malaking impluwensya dito ang pagtatag ng mga Rehiyonal na Sentro ng
Wikang Filipino mula Batanes hanggang Jolo. Sunud-sunod ang pagpapalimbag ng Komisyon
ng Wikang Filipino ng mga aklat katipunan ng panitikang katutubo na naglalaman ng mga
alamat,tula,maikling kwento, atb na nasa orihinal nitong wika at salin sa Filipino. Bukod pa rito,
nagbukas ng patimpalak ang Palanca at KWF sa iba-ibang uri ng panitikang katutubo.

Samakatwid ang daluyan ng panitikan ay lumawak. Kalimitan ang paksa ay hinggil sa

kalikasan, pang araw-araw na suliranin, pag-aabrod, kulturang Pinoy at karapatang pantao.
Matutunghayan sa mga sumusunod na pahina ang ilan sa pinakamahusay na akdang nalathala o
nagwagi sa bawat taon mula 2000 hanggang 2007 sa iba-ibang wikang katutubo.

Isang Tala ng Sakuna

Joseph Rosmon Tuazon
(Nagkamit ng Unang Gantimpala sa Palanca 2005)

May sumisipol-sipol sa tahimik na pasilyo Sinisiklot-siklot niya sa palad

ang isangkahel.

Bawat silid na kaniyang lampasan ay may abalang pumapanaw, buo ang

konsentrasyon

Sa mangkok ng mga prutas na hindi na matiyak ng mga mata kung

tunay o plastic o pinta

Ngunit sa sulok na iyon ay unti-unting nalulusaw, lumiligwak sa

lamesitang wari ding nalulusaw.
 Umaabot ang ulirat sa mapipiga, makakatasan ngunit lalo lamang
lumalapot ang lagkit sa lalamunan

Hindi nagmamadali ang sumisipol-sipol sa pasilyo. Kay-lamig ng kahel

nang sa palad ay mapirmi

No Parking

Isinandal niya ang bisikleta sa tukod ng senyal para

bumuntunghininga. Hindi iyon pagkakataon:

Ang kadena ay hindi minsang pumalyang madiskaril. Baka

ditto rin gumarahe

Nang mariin ang isang trak na susuray-suray. Oo, ditto mismo.

Masyadong planado?

Hindi ko sinasabing hindi. Na may tuluyang

nakalas.Kunsabagay, baka bagay na masusuway

Ang mas hanap niya, hindi aksidente.

Anuman, kailangan na niyang magsimula agad,

Pagspasan ang pagkukumpuni. Pansamantala, wala akong ibang iisipin

kundi ang siya ay naghihintay. Ensayo

Siya nga. Ang anak. Kanina pa siya nag-eensayong magtimpi sa

pagngawa kapag nirolyo palabras

Ang inang nakataklob ng putit bagong-labang kumot. hindi siya

pipikit, hindi bibitaw ang luha sa pilik.

Kung pagbibigyan (puwede?), siya pay makikitulak hanggat may

aawat sa kaniyang tumapak sa exit

Kung saan ilan nang tinalukbungang bangkay ang naihatid.

Malapit na niyang maperpekto
 Ang pagpigil. Ipaubaya sa kaniya ang kaniyang sandali. Heto na,
ang hilam bago ang pagbulanghit,

Ang pag-iling nang kagat-labi. Bumukas ang pinto at nangamba

siyang baka may mag-abot ng panyo.

Minsan Wala ni Usok

Pero gabi-gabing nagpapasugod ang bombero, iginigiit na lahat ng

maaaring matupok, matutupok

Anumang Segundo. Kapag disoras, ang magkakapit- bahay ay

niyuyugyog sa kama ng sirena

At sinisilaw ng duguang liwanag mula sa bintana.

Sinisikaran niya ang bomba, kinakalag ang mga hose,

Tarantang binubugahan ang bawat bahay at bawat madapuan ng tingin.

Hindi magkandatuto

Ang mga tao kung aalalayan ba o itataboy ang bomber na sunod silang
tinututukan. Tumitilapon silang

Basing-basat namamagang parang mga espongha. napakapayapa ng mga

umaga pagkaraan ng bagyo.

Tulang Cebuano

Patay na Toud si Maria Clara

ni Linda Alburo (Nagkamit ng Gantimpala sa Palanca 2005)

Ah, kadto bang naglupad nga hiniguma sa linuiban nga

si Crisostomo Ibarra? Matud pa ni Mama kadto siya
sulondon magsigeg kablit sa arpa, manggiulawon
laming mo timplag hamonada, hinayon
moamin kada humag nobena, matinahuron ug unga pa
dihang uban nga mga –un-on
 nga karon maglisod na natong ispilingon. Wala na tingali
nahibilin rong arpa Ug labihan kamahal; maglutog hamonada
Ug unsa to, kalaay ba anang magsigeg nobena?
Si kinsay lay gusting santosong kay atong paantuson.
Ang kinahanglan sa babaye karon
Maalam molalik sa awit nga iyang tukaron, Maabtik mangitag
idalit nga sud-anon, Molihok bisag wala pay bendisyon.
Kon naa pa ron si Mama unsay kahay iyang ikasulti?
Nga labaw pang na –anghing si Maria Clara, mirisi.