Thương Mại Điện Tử

Câu 5: Những lưu ý cho doanh nghiệp khi tham gia ứng dụng TMĐT?

Ba điều cố t lỗ i rấ t đá ng đượ c bạ n quan tâ m nếu bạ n muố n thà nh cô ng trong

việc ứ ng dụ ng Thương mạ i điện tử và khai thá c đượ c lợ i ích do Thương mạ i
điện tử mang lạ i.

1) Không có khuôn mẫu cho mô hình TMĐT:

Khô ng có cá ch tố t nhấ t để á p dụ ng Thương Mạ i Điện Tử cho tấ t cả các

doanh nghiệp. Bạ n phả i dự a trên đặ c tính củ a doanh nghiệp, sả n phẩ m và
dịch vụ củ a mình để tạ o ra mộ t mô hình Thương Mạ i Điện Tử phù hợ p cho
riêng mình.

Và cầ n nhớ mộ t điều quan trọ ng là : chìa khó a thà nh cô ng trong Thương Mạ i

Điện Tử củ a bạ n nằ m ở cụ m từ “tạ o nét đặ c trưng cho riêng mình”
(differentiation). Tứ c là bạ n phả i khá c biệt so vớ i đố i thủ cạ nh tranh. Đơn
giả n là bạ n phả i giú p đố i tượ ng khá ch hà ng tiềm nă ng trả lờ i đượ c câ u hỏ i
“tạ i sao tô i nên mua từ website nà y?”

2) Cạnh tranh khốc liệt: 

Bạ n có thể á p dụ ng Thương Mạ i Điện Tử thì đố i thủ cạ nh tranh củ a bạ n

cũ ng có thể á p dụ ng Thương Mạ i Điện Tử . Hơn nữ a, chi phí để triển khai
Thương Mạ i Điện Tử là rấ t thấ p nên hầ u như ai ai cũ ng có thể á p dụ ng
Thương Mạ i Điện Tử , dẫ n đến cạ nh tranh gay gắ t trong lĩnh vự c nà y. Vì thế,
để thà nh cô ng, bạ n phả i biết cá ch đầ u tư: rấ t quan tâ m đến tiếp thị qua
mạ ng (Internet Marketing hay e-marketing), tiện ích và chấ t lượ ng phụ c vụ
khá ch hà ng, tạ o nét đặ c trưng cho riêng mình. Là m tố t 3 yếu tố nà y, bạ n sẽ
thà nh cô ng.

Đố i vớ i doanh nghiệp vừ a và nhỏ ở Việt Nam, rấ t khó để có thể thự c hiện 3

điều trên bằ ng nguồ n lự c củ a cô ng ty (chi phí thuê ngườ i có chuyên mô n, có
tầ m nhìn chiến lượ c sẽ rấ t cao), và cũ ng khô ng có hiệu quả kinh tế nếu
doanh nghiệp muố n tự mình thự c hiện 3 yếu tố trên.

Cá ch hay nhấ t và kinh tế, hiệu quả nhấ t là nhờ mộ t cô ng ty dịch vụ xú c tiến
Thương Mạ i Điện Tử để là m điều nà y cho bạ n vớ i mộ t chi phí rấ t hợ p lý. 
3) Tốc độ đổi mới nhanh: 

Cô ng nghệ thô ng tin là mộ t lĩnh vự c mà sự lạ c hậ u cô ng nghệ diễn ra rấ t

nhanh. Thương Mạ i Điện Tử là mộ t loạ i hình kinh doanh dự a trên sự phá t
triển củ a cô ng nghệ thô ng tin, do đó , tố c độ đổ i mớ i cũ ng diễn ra rấ t nhanh,
đò i hỏ i doanh nghiệp tham gia Thương Mạ i Điện Tử phả i luô n luô n đổ i mớ i:
đổ i mớ i cô ng nghệ, đổ i mớ i phương thứ c kinh doanh, đổ i mớ i tư duy, đổ i
mớ i cung cá ch quả n lý v.v…Nếu bạ n chậ m chạ p trong việc đổ i mớ i nà y, bạ n
phả i xem lạ i về khả nă ng thà nh cô ng củ a mình khi á p dụ ng Thương Mạ i
Điện Tử .

Câu 6: DN có thể làm cách nào để nâng cao năng lực cạnh tranh của
chính mình để tham gia thị trường thế giới?

Giải pháp để doanh nghiệp tự hoàn thiện mình không gì khác chính là
ứng dụng công nghệ thông tin hiệu quả trong hoạt động sản xuất và
kinh doanh.

Con người – chiến lược lâu dài

Khi CNTT đượ c ứ ng dụ ng và o hoạ t độ ng sả n xuấ t kinh doanh thì mố i quan

tâ m lớ n nhấ t củ a nhiều cô ng ty lú c nà y là cắ t giả m chi phí chứ khô ng phả i là
đổ i mớ i toà n bộ doanh nghiệp, trong đó có đổ i mớ i nguồ n nhâ n lự c.

Thế nhưng, trên thự c tế, mộ t số cô ng ty chỉ chú trọ ng đến việc là m thế nà o
để tă ng lợ i nhuậ n trong kinh doanh mà quên mấ t mộ t điều rằ ng, đầ u tư về
con ngườ i mớ i là chiến lượ c lâ u dà i và hiệu quả nhấ t trong kinh doanh.

Vì thế kết quả là doanh nghiệp sau mộ t thờ i gian thì phá t triển trì trệ và gầ n
như khô ng thể cạ nh tranh nổ i vớ i cá c doanh nghiệp khá c.

Điều nà y chứ ng tỏ rằ ng để sử dụ ng rộ ng rã i CNTT trong sả n xuấ t kinh

doanh khô ng phả i là mộ t vấ n đề đơn giả n, ngoà i các yêu tố như nguồ n tà i
chính, tổ chứ c, cơ chế quả n lý, chấ t lượ ng sả n phẩ m thì con ngườ i là mộ t
trong nhữ ng yếu tố quyết định nhấ t đến sự thắ ng thua củ a cá c doanh
nghiệp. Đặ c biệt là đố i vớ i các doanh nghiệp vừ a và nhỏ thì con ngườ i đó ng
mộ t vai trò chủ đạ o.

Các doanh nghiệp đi tìm lời giải

Hiện nay, việc ứ ng dụ ng cô ng nghệ thô ng tin và o hoạ t độ ng sả n xuấ t kinh

doanh đang đượ c cá c doanh nghiệp hết sứ c quan tâ m. Và điều nà y lạ i cà ng
trở nên quan trọ ng hơn bao giờ hết khi mà sự phá t triển và cạ nh tranh giữ a
cá c doanh nghiệp ngà y cà ng lớ n, khi mà doanh nghiệp nướ c ngoà i xuấ t hiện
ngà y cà ng nhiều trong thị trườ ng Việt Nam.

Trong mô i trườ ng cạ nh tranh ngà y cà ng khố c liệt giữ a cá c doanh nghiệp,

nhữ ng thá ch thứ c về chấ t lượ ng, hiệu quả , việc cắ t giả m chi phí trong sả n
xuấ t kinh doanh, cá c vấ n đề liên quan đến đố i tá c và mố i tương quan giữ a
nhà cung cấ p và ngườ i tiêu thụ đò i hỏ i doanh nghiệp phả i chấ p nhậ n sự
thay đổ i trong phương thứ c kinh doanh, tìm hiểu phương thứ c để là m sao
có việc ứ ng dụ ng CNTT có hiệu quả nhấ t, mở rộ ng cá c hình thứ c thô ng tin,
liên lạ c để bá n sả n phẩ m và tạ o đượ c dịch vụ tố t nhấ t.

Việc sử dụ ng vé điện tử e-tick thay vì vé giấ y truyền thố ng củ a hã ng hà ng

khô ng Việt Nam là mộ t ví dụ củ a việc ứ ng dụ ng cá c tiện ích củ a cô ng nghệ
thô ng tin và sự phá t triển củ a thườ ng mạ i điện tử . Nhờ đó , nó khô ng chỉ
mang lạ i nhữ ng tiện tích to lớ n cho khá ch hà ng như họ khô ng phả i đến cá c
đạ i lý bá n vé như trướ c đây nữ a mà có thể truy cậ p và o website để đặ t chỗ ,
mua vé và tìm hiểu cá c thô ng tin cầ n thiết liên quan đến cá c dịch vụ bay mà
việc sử dụ ng vé điện tử nà y cò n giả m rấ t nhiều chi phí cho hà ng khô ng Việt
Nam cả về chi phí.

Câu 7: Phân biệt một số mô hình doanh thu trong TMĐT sau: quảng
cáo, đăng ký, giao dịch, bán hàng, liên kết. Cho một số ví dụ cụ thể từng
mô hình trên.

* Mô hình doanh thu quảng cáo:

- Doanh nghiệp cung cấ p mộ t website vớ i cá c nộ i dung hữ u ích hoặ c để cá c

đố i tá c đưa cá c thô ng tin kinh doanh, giớ i thiệu cá c sả n phẩ m hay cá c dịch
vụ hoặ c cung cấ p vị trí để họ quả ng cá o và thu phí từ cá c đố i tượ ng quả ng
cá o nà y.

- Các website quả ng cá o như vậ y có thể thu hú t sự chú ý củ a nhiều ngườ i và

đố i vớ i nhữ ng đố i tá c có nhu cầ u đặ c biệt, doanh nghiệp có thể thu các mứ c
phí cao hơn.

VD: cô ng ty Yahoo.com, mộ t cô ng ty mà doanh thu chủ yếu thu đượ c từ việc

kinh doanh cá c dả i bă ng (banner) quả ng cá o.

* Mô hình doanh thu đăng ký:

- Các thô ng tin hay dịch vụ mà doanh nghiệp cung cấ p đượ c đưa ra thô ng
qua mộ t website.

- Ngườ i sử dụ ng sẽ phả i trả mộ t khoả n phí đă ng ký cho việc truy cậ p tớ i

mộ t số hoặ c toà n bộ cá c nộ i dung nó i trên. Ngườ i sử dụ ng có thể trả phí
theo thá ng hoặ c trả phí theo nă m.

VD: cô ng ty Consumer Reports Online, ngườ i đă ng ký sử dụ ng dịch vụ củ a

cô ng ty sẽ phả i trả khoả n phí 3,95 USD/1 thá ng hoặ c 24 USD/1 nă m.

* Mô hình doanh thu phí giao dịch:

- Ở mô hình nà y, doanh nghiệp là nhữ ng cô ng ty thanh toá n cung cấ p dịch

vụ cổ ng thanh toá n cho các nền tả ng kinh doanh thương mạ i điện tử khá c.

- Họ nhậ n đượ c mộ t khoả n phí khi các đố i tá c thự c hiện giao dịch thô ng qua
website củ a doanh nghiệp.

VD: cô ng ty eBay.com tạ o mộ t thị trườ ng bá n đấ u giá và nhậ n mộ t khoả n

phí giao dịch nhỏ từ nhữ ng ngườ i bá n hà ng khi họ bá n cá c hà ng hoá củ a
mình qua website củ a eBay; E-Trade - mộ t cô ng ty mô i giớ i chú ng khoá n
trự c tuyến - thu cá c khoả n phí giao dịch khi họ đạ i diện cho khá ch hà ng
thự c hiện cá c giao dịch chứ ng khoá n.

* Mô hình doanh thu bán hàng:

- Đâ y là mô hình kinh doanh Thương mạ i điện tử phổ biến nhấ t , nơi các
doanh nghiệp, nhà bá n buô n và bá n lẻ bá n sả n phẩ m qua internet có ý định
tiếp cậ n đố i tượ ng mụ c tiêu lớ n hơn. Ngoà i ra, quan trọ ng hơn, mô hình nà y
mang đến sự thuậ n tiện cho khá ch hà ng cũ ng như tiết kiệm thờ i gian cho
họ .

- Doanh nghiệp theo mô hình nà y thu đượ c doanh thu từ việc bá n hà ng hoá ,
dịch vụ và thô ng tin cho khá ch hà ng.

VD: Cá c doanh nghiệp như Amazon.com bá n sá ch, bă ng đĩa nhạ c và cá c sả n

phẩ m khá c; tương tự DoubleClick.net thu thậ p cá c thô ng tin về nhữ ng
ngườ i sử dụ ng trự c tuyến, sau đó bá n cá c thô ng tin nà y cho cá c doanh
nghiệp khá c; và Salesforce.com bá n cá c dịch vụ quả n lý lự c lượ ng bá n hà ng
trên Web.

* Mô hình doanh thu liên kết:

- Theo mô hình nà y, hoạ t độ ng kinh doanh củ a doanh nghiệp kinh doanh
đượ c tiến hà nh trên cơ sở xâ y dự ng mộ t website liên kết - hợ p tá c vớ i cá c
doanh nghiệp sả n xuấ t hay cá c nhà phâ n phố i.

- Doanh thu củ a doanh nghiệp thu đượ c là cá c khoả n phí tham khả o (hay
phí liên kết kinh doanh) (referral fee) hoặ c mộ t khoả n phầ n tră m trên
doanh thu củ a cá c hoạ t độ ng bá n hà ng thự c hiện trên cơ sở cá c liên kết giớ i
thiệu trên, chẳ ng hạ n như trườ ng hợ p củ a cô ng ty MyPoints.com.

VD: MyPoints liên kết website củ a mình vớ i cá c nhà sả n xuấ t và cá c nhà

phâ n phố i như Kmart, Barnes & Noble Booksellers, Marriott, Macy's,
Hollywood Video, Olive Garden... Mỗ i hộ i viên củ a MyPoints (cũ ng là khá ch
hà ng tiềm nă ng củ a cá c đố i tá c) có mộ t tà i khoả n "điểm" để lưu giữ "điểm
thưở ng" và họ tích luỹ điểm bằ ng cách thự c hiện cá c yêu cầ u củ a MyPoints:
đọ c cá c thư chà o hà ng, trả lờ i cá c câ u hỏ i điều tra, thự c hiện hoạ t độ ng mua
bá n trự c tuyến... Điểm thưở ng củ a khá ch hà ng có thể đổ i lấ y cá c phầ n
thưở ng như bă ng đĩa nhạ c, sá ch vở , quầ n á o, vé má y bay, phiếu mua hà ng...
và MyPoints sẽ thu đượ c cá c khoả n phí từ cá c đố i tá c hay hưở ng phầ n tră m
trên giá trị cá c giao dịch mua bá n đượ c thự c hiện.

Câu 8: Dựa trên những hiểu biết thực tế, hãy phân tích những xu
hướng phát triển thị trường TMĐT trong năm 2021-2022

Thờ i đạ i cô ng nghệ số 4.0, cù ng vớ i sự phá t triển như vũ bã o củ a Internet,

xu hướ ng kinh doanh trự c tuyến hay bá n hà ng online đã đem lạ i hiệu quả
kinh tế cho rấ t nhiều ngà nh nghề kinh doanh tạ i Việt Nam và thế giớ i. Có
thể coi nă m 2020, đạ i dịch COVID-19 đã mang đến nhiều biến độ ng đố i vớ i
nền kinh tế và sự tă ng trưở ng bứ t phá củ a TMĐT đã gó p phầ n đưa Việt Nam
trở thà nh mộ t trong nhữ ng thị trườ ng tiềm nă ng nhấ t khu vự c ASEAN, thể
hiện vai trò củ a Việt Nam trong nă m Chủ tịch ASEAN. Thị trườ ng thương
mạ i điện tử (TMĐT) đang ngà y cà ng rộ ng mở vớ i nhiều mô hình, chủ thể
tham gia, các chuỗ i cung ứ ng cũ ng đang dầ n thay đổ i theo hướ ng hiện đạ i
hơn khi có sự hỗ trợ từ số hó a và cô ng nghệ thô ng tin. Xu hướ ng phá t triển
TMĐT trong nă m 2021-2022:

1. Video marketing tiếp tục chiếm sân khấu chính

Tiếp thị thương mạ i điện tử đã từ ng chỉ xoay quanh vă n bả n và

copywriting, sau đó nó dầ n chuyển trọ ng tâ m sang hình ả nh. Hiện nay,
video marketing đang chiếm vị trí trung tâ m vớ i vai trò là mộ t phương tiện
chính để tiếp thị tạ i chỗ cho cá c doanh nghiệp thương mạ i điện tử . Đâ y luô n
là cá ch cá c bà i đá nh giá sả n phẩ m và tiếp thị tạ i chỗ đượ c thự c hiện và và o
nă m 2021, chú ng ta có thể thấ y nó sẽ trở thà nh xu hướ ng chủ đạ o. Nă m
2022, video marketing tiếp tụ c chiếm ưu thế mả ng tiếp thị TMĐT.

Cá c video về sả n phẩ m có bả n chấ t toà n diện mà khô ng gâ y cả m giá c thừ a

thã i hoặ c tẻ nhạ t. Chú ng là m cho cá ch kể chuyện trở nên số ng độ ng trong
khi cung cấ p cá i nhìn toà n diện về sả n phẩ m, đồ ng thờ i trả lờ i tấ t cả các câ u
hỏ i củ a khá ch hà ng.

Video Sả n phẩ m là sự kết hợ p củ a Marketing, Đá nh giá (Review) và Trả lờ i

cho Câ u hỏ i thườ ng gặ p (FAQ).

VD như TikTok là ứ ng dụ ng chứ ng nhữ ng video ngắ n trong khoả ng 15-60s,

hoặ c có thể dà i hơn. Ứ ng dụ ng nà y hiện nay rấ t phổ biến ở VN, nó đã tạ o
đượ c nhiều xu hướ ng, mang lạ i nhiều tiện ích cho ngườ i dù ng.

2. Sự nổi lên của các nhãn hiệu độc lập

Sự bù ng nổ củ a mô hình kinh doanh D2C trong và i nă m qua – là mô hình mà

doanh nghiệp phâ n phố i sả n phẩ m trự c tiếp đến khá ch hà ng, khô ng cầ n
phả i qua bấ t kỳ kênh phâ n phố i nà o, đã giú p cho các thương hiệu tiếp cậ n
trự c tiếp vớ i khá ch hà ng và đạ t đượ c lợ i nhuậ n tố t. Cũ ng nhờ đó mà khá ch
hà ng đã tiếp cậ n đượ c trự c tiếp thương hiệu vớ i mứ c giá thấ p hơn.

Nhưng giờ đâ y, xu hướ ng nà y đang ngà y cà ng thay đổ i. Khá ch hà ng đang

chuyển sang sử dụ ng các sả n phẩ m có thương hiệu riêng để tiếp cậ n nhữ ng
sả n phẩ m cao cấ p và trả i nghiệm mua sắ m tố t hơn.

3. Thương mại thoại đã trở thành một thế lực

Mua sắ m bằ ng giọ ng nó i sẽ là mộ t trong nhữ ng xu hướ ng thương mạ i điện

tử tiếp tụ c cầ n chú ý trong nă m 2022. Mặ c dù nó đã xuấ t hiện từ nă m 2018
nhưng trong nă m 2021 nó trở nên phổ biến hơn. Thự c tế cho thấ y, con
ngườ i đang ngà y cà ng bị phụ thuộ c và o các thiết bị trợ lý giọ ng nó i như
Google Assistant, Alexa, Amazon Echo để là m mọ i thứ như tìm kiếm sả n
phẩ m, thô ng tin trự c tuyến, gử i tin nhắ n,….

Theo Voiceboat, 75% ngườ i Mỹ sẽ có loa thô ng minh và o nă m 2025 và trên

thự c tế cho thấ y, khi thương mạ i điện tử bằ ng giọ ng nó i xuấ t hiện sẽ thu về
40 tỷ đô la và o nă m 2022. Amazon và Google cũ ng đang đẩ y mạ nh ngô n
ngữ khu vự c trong trợ lý giọ ng nó i củ a họ để hỗ trợ khá ch hà ng đượ c mua
sắ m thoả i má i, thuậ n tiện.

3. Mua sắm và thương mại trên mạng xã hội trở thành trụ cột chính

Và o nă m 2019, Instagram đã ra mắ t tính nă ng thanh toá n thương mạ i điện

tử . Điều nà y đã khô ng phổ biến ngay lậ p tứ c nhưng đã dầ n trở nên phổ biến
vớ i các nhà tiếp thị ngoà i giờ .

Facebook, Pinterest và Tiktok đã bắ t kịp xu hướ ng nà y và đang tích hợ p

hoặ c phổ biến khả nă ng mua hà ng trong ứ ng dụ ng củ a họ để khá ch hà ng có
thể mua cá c mặ t hà ng mà khô ng cầ n rờ i khỏ i ứ ng dụ ng mạ ng xã hộ i.

4. Thương mại điện tử trực tuyến tới ngoại tuyến

Thương mạ i điện tử ngà y cà ng bù ng nổ và nhanh chó ng bắ t kịp vớ i doanh

số bá n lẻ truyền thố ng, là m nhữ ng cử a hà ng mua sắ m trở nên vắ ng hơn. Vì
vậ y, xu hướ ng phá t triển cá c cử a hà ng thương mạ i điện tử ngà y cà ng gia
tă ng đưa cá c nhà bá n lẻ trự c tuyến đến gầ n hơn vớ i khá ch hà ng. Ngay cả
Amazon cũ ng tham gia và o xu hướ ng nà y vớ i việc mở mộ t chuỗ i cử a hà ng
tiện lợ i thự c tế. Và o nă m 2021, chú ng ta đã thấ y gia tă ng sự hiện diện cá c
thương hiệu thương mạ i điện tử trên cá c con phố lớ n, chiếm lĩnh cá c cử a
hà ng pop-up và cử a hà ng đa kênh, mang Internet và o cuộ c số ng. Sự gia tă ng
nà y vẫ n sẽ tiếp tụ c diễn ra và phá t triển và o nhữ ng nă m tớ i.

5. Sự gia tăng của AR trong thương mại điện tử

AR (thự c tế tă ng cườ ng) đã tồ n tạ i trong mộ t thờ i gian dà i nhưng bây giờ nó

mớ i thà nh xu hướ ng và trở thà nh mộ t tính nă ng quan trọ ng trong thương
mạ i điện tử trong nă m 2021 và cả về sau. Pokémon GO* là mộ t trong nhữ ng
ví dụ nổ i tiếng nhấ t cho cô ng nghệ nà y. Thự c tế ả o tă ng cườ ng coi thế giớ i
thự c là trung tâ m nhưng tă ng cườ ng thêm các chi tiết kỹ thuậ t số khá c,
chồ ng thêm cá c tầ ng nhậ n biết và bổ sung thự c tế hoặ c mô i trườ ng củ a bạ n.

Theo như nghiên cứ u củ a Statista, và o nă m 2023 dự đoá n AR sẽ trở thà nh

mộ t ngà nh cô ng nghiệp trị giá 18 tỷ USD. Cù ng vớ i đó là chi tiêu củ a ngườ i
dù ng và o các ứ ng dụ ng di độ ng á p dụ ng cô ng nghệ AR sẽ đạ t khoả ng 15 tỷ
USD và o nă m 2022.

6. Sự hỗ trợ của AI Trí tuệ nhân tạo

(AI) từ lâ u đã đượ c sử dụ ng trong thương mạ i điện tử để đưa ra nhữ ng đề
xuấ t chọ n lọ c thô ng minh, giú p khá ch hà ng hình dung rõ hơn về sả n phẩ m
và hỗ trợ doanh nghiệp giả i quyết nhữ ng thắ c mắ c củ a khá ch hà ng. Nă m
2021, AI giú p cho các cô ng ty thương mạ i điện tử tìm kiếm khá ch hà ng. AI
sẽ phâ n tích cá c xu hướ ng hiện tạ i cù ng vớ i sả n phẩ m, khá ch hà ng, kênh
khá ch hà ng và hà nh vi củ a ngườ i mua để xá c định kênh mua sắ m, thờ i gian
và giá tố t nhấ t để niêm yết sả n phẩ m. Điều nà y giú p cá c doanh nghiệp tiết
kiệm thờ i gian thu thậ p số liệu, đẩy nhanh doanh số bá n hà ng, tạ o biểu đồ
và viết bá o cá o.