KAHULUGAN NG PANUKALANG PROYEKTO

Dahil kritikal ang preparasyon ng isang panukalang proyekto,

makabubuting malinaw sa isipan ng nagsasagawa nito kung ano ang
maituturing na panukalang proyekto at kung ano naman ang hindi.
Mahalaga ding malaman niya kung paano ito inihahanda para maging
malinaw at mahusay ang pagkakabuo nito.

Ayon kay Nebiu (2002), ang panukalang proyekto ay detalyadong

deskripsyon ng isang serye ng mga aktibidad na naglalayong maresolba
ang isang tiyak na problema. Idinagdag pa niya na sa isang panukalang
proyekto, makikita ang detalyadong pagtalakay sa dahilan at
pangangailangan sa proyekto (project justification), panahon sa
pagsasagawa ng proyekto (activities and implementation timeline), at
kakailanganing resorses (human, material, and financial resources
required). Hindi maituturing na proyekto ang mga dating aktibidad na
nauulit sa eksaktong pamamaraan at periodikong isinasagawa, ang mga
aktibidad na walang depinido at malinaw na layunin, ang mga aktibidad
na maaaring maulit o mailipat kahit saan at sa ano mang oras, at ang
mga regular na aktibidad ng organisasyon (Nebiu, 2002).

Mahalagang matiyak kung gayon na ang panukala ay hindi isa sa mga

nabanggit na ito. Ang isang panukalang proyekto ay kadalasang
nakasulat; minsan ito ay sa anyong oral na presentasyon, o kaya ay
kombinasyon ng mga ito. Maaari itong internal o yaong inihahain sa loob
ng kinabibilangang organisasyon, o eksternal na isang panukala para sa
organisasyong di-kinabibilangan ng proponent. Ang isang panukalang
proyekto ay maaaring solicited o unsolicited. Ang isang panukalang
proyektong isinagawa dahil may pabatid ang isang organisasyon sa
kanilang pangangailangan ng isang proposal ay tinatawag na solicited
proposal, samantalang kung wala naman at kusa o nagbaka-sakali
lamang ang proponent ay maituturing itong unsolicited. Tinatawag ding
invited o imbitado ang solicited, at prospecting ang unsolicited (Lesikar,
Pettit, & Flatley, 2000). Mayroon ding tinatawag na maikli at mahabang
panukalang proyekto. Ang isang maikling proyekto ay mayroon lamang
dalawa hanggang 10 pahina na kadalasan ay nasa anyong liham
lamang.

Samantalang ang mahabang bersyon ay naglalaman ng mahigit sa

sampung pahina. Samantalang ang mahabang syon ay naglalaman ng
mahigit sa sampung pahina. Magkapareho lamang ang nilalaman ng
dalawang uri ng proposal; nagiging elaborated lamang at musunod sa
isang structured format ang mahabang bersyon. Ang uri ng ukalang
proyekto ay nakadepende sa kahingian ng organisasyon kung ito
mbitado, o ng nais ng proponent kung ito ay di-imbitado.

MGA TAGUBILIN SA PAGSULAT NG PANUKALANG

PROYEKTO

Ayon sa American Red Cross (2006), kapag susulat ng isang panukalang

proyekto, kailangang gawin ang sumusunod:

1. Magplano nang maagap. Wala pa ring kasinghalaga ang sapat na oras

sa pagpaplano sa isang proyekto. Kung maagap ang pagpaplano,
binibigyang pagkakatoon ng nagsasagawa nito na makausap ang mga
stakeholder, matalakay ang kanilang pangangailangan, at masuri ang
panukalang proyekto nang may sapat na oras.

2. Gawin ang pagpaplano nang pangkatan. Kung may kasama sa

panukala, makabubuting bigyan ng tungkulin ang bawat isa upang
maging kolaboratibo ang paghahanda. Mabibigyan din nito ang bawat
isa ng pagkakataong maging aktibo sa pakikilahok sa bawat gawain sa
proseso ng pagpaplano at pagsulat ng panukalang proyekto.

3. Maging realistiko sa gagawing panukala. Minsan, dahil sa kawalan ng

mahusay na pagpaplano, nagiging di-realistiko ang panukala. Dapat
maisalang-alang ng nagpapanukala kung ano lamang ang kakayanin sa
loob ng panahong nakatalaga at kung ano ang posibleng makamit batay
sa mga nag-e-exist na resorses. Tandaan na ang nilalaman ng panukula
ay laging SMART (specific, measurable, attainable, realistic, at
time-bound).

4. Matuto bilang isang organisasyon. Matuto sa sariling karanasan at sa

karanasan ng iba. Kung may pagkakataong balik-tanawan at suriin ang
resulta ng mga naipanukalang proyekto sa organisasyong paghaharapan
ng panukala ay gawin ito. Sa paggawa nito, mas mabibigyan ng ideya
ang proponent kung paano at ano ang mga konsiderasyon ng
organisasyon o indibidwal sa pagtugon sa mga naihahaing panukala sa
kanila.

5. Maging makatotohanan at tiyak. Huwag maging masaklaw sa mga

pahayag sa panukala. Kailangang maging tiyak sa mga ipinapanukala.
Kaakibat ng pagiging tiyak ng mga ito, kailangan ding maging
makatotohan ang bawat elemento ng panukala.

6. Limitahan ang paggamit ng teknikal na jargon. Ang mga teknikal na

jargon ay para sa mga teknikal o espesyalisadong indibidwal.
Makabubuti sa isang proposal na naisulat ito sa isang wikang
pangkaraniwan at naiintindihan ng lahat. Huwag dapat ipalagay na
naiintindihan ng nagbabasa ng panukala ang lahat ng mga teknikal
jargon na ginamit sa pagsulat.
7. Piliin ang pormat ng panukalang malinaw at madaling basahin.
Marahil, hindi lamang iisang proposal ang naipadala sa organisasyon o
sa indibidwal na target ng isang panukala. Kung gayon, makabubuting
ang format na napili ay yaong malinaw at madaling basahin.
Makatutulong ito ng malaki sa taong nagbibigay ebalwasyon sa
panukala. Mas bibigyang pansin din ang isang panukalang malinaw at
madaling maunawaan ang nilalaman.

8. Alalahanin ang prayoridad ng hihingian ng suportang pinansyal.

Maliban sa kawalan ng sapat na pagpaplano, ang kadalasang dahilan ng
di-pag-aproba sa isang proposal ay ang di-magkatugmang prioridad ng
organisasyong pinaglalaanan ng panukala sa mismong panukalang
proyekto. Dahil dito, tiyakin na ang layunin ng panukalang proyekto ay
isa sa mga top of the list na prioridad ng hinihingian ng suportang
pinasyal o ng mag-aapruba sa panukala.

9. Gumamit ng mga salitang kilos sa pagsulat ng panukalang proyekto.

May kakaibang lakas kung mga salitang kilos ang gagamitin sa mga
pahayag sa panukalang proyekto. Dahil kailangan ng pag-apruba, mas
mabuting may dating maging ang mga salitang gagamitin. Kabilang sa
mga salitang kilos na maaaring gamitin ang simulan, ikumpara,
maghandog, mangulo, mag oraganisa, suportahan, magpakuahulugan,
gumawa, gumamit at iba pa.

Sa pagsaalang-alang sa mga ito, matutulungan kang maghanda ng

isang panukalang proyektong may malaking pagkakataon na mapili o
maikonsidera ng pinag-aalukan. Sa pagbibigay halaga sa mga gawaing
ito, mas makatitiyak kang magiging epektibo ang proposal.
 MGA DAPAT GAWIN BAGO ANG PAGSULAT NG
PANUKALANG PROYEKTO

Binalangkas ni Besim Nebiu sa kanyang aklat na Developing Skills of

NGOs Project Proposal Writing (2002) ang mga hakbang na kailangang
isagawa ng isang indibidwal o organisasyong nagnanais gumawa ng
isang panukalang proyekto. Ayon sa aklat, kailangan ang:

1. Pag-interbyu sa dati at inaasahang tatanggap ng benepisyo. Sa

pamamagitan ng pakikipag-usap sa dati at inaasahang benepisyaryo,
magkakaroon ng malinaw pagtingin sa aktuwal nilang pangangailangan.
Makatutulong ito upang maging mas tiyak at makatotohanan sa mga
detalye ng susulating panukala. Nagkakaroon din ng mas malalim na
pag-unawa sa suliranin kung nakausap ng personal ang mga taong
kaugnay ng proyektong nais gawin.

2. Pagbalik-tanaw sa mga naunang panukalang proyekto. Sa

pamamagitan nito, mabibigyang-kamalayan sa mga naging
pagkakamali ng mga nauna nang panukala. Dahil dito, mapabubuti ang
susunod na panukalang gagawin. Sa tulong din ng prosesong ito,
malalaman ang mga panukalang proyekto na nabigyan na ng pansin ng
isang granting organization. Kadalasan kasi, ang mga panukalang
nauulit lamang ay hindi na binibigyan ng prioridad sa mga aaprubahang
panukala.

3. Pagbalik-tanaw sa mga ulat sa ebalwasyon ng mga proyekto.

Mabibigyan ng tamang datos kung titignang muli ang ebalwasyon ng
mga nakalipas na proyekto. Upang hindi magkamali, o malito, balikang
muli ang mga ulat sa mga proyektong iniharap sa oraganisasyong
pinagpapanukalaan.
4. Pag-organisa ng mga focus group. Tiyakin lamang na ang mga taong
magiging bahagi ng proyekto ay may pagnanais na makisangkot at mag
ambag. Magiging malaking suliranin kung walang pakikibahagi mula sa
kanila.

5. Pagtingin sa mga datos estadistika. Maging sigurado sa mga datos na

ibibigay. Huwag hayaang ibang tao pa ang makadiskubre sa mga
kamalian sa mga estadistika at datos na inilahad. Sikaping ibalida ang
ano mang datos na ginamit sa proposal.

6. Pagkonsulta sa mga eksperto. Mapatataas ang kredibilidad ng

panukala kung ikinonsulta ang mga ito sa mga eksperto. Ang
kontribusyon mula sa mga eksperto ay makapagbibigay bigat sa halaga
ng panukala.

7. Pagsasagawa ng mga sarbey at iba pa. Mangalap ng preliminaryong

impormasyon at datos para ipakita ang komitment at dedikasyon sa
panukalang proyekto. Tiyaking sapat ang mga ito upang mabigyang
linaw nito ang tunguhin ng panukala. Malaking tulong din ang mga
prelimaryong datos upang mapabuti ang layunin ng isang upang
mapabuti ang layunin ng isang panukalang proyekto.

8. Pagsasagawa ng mga pulong at porum sa komunidad. Makukuha ang

kooperasyon ng komunidad kung mayroong tuwirang pagsasangkot sa
kanila.

Bilang paghahanda sa pagsulat ng panukalang proyekto, isagawa ang

mga aksyong ito. Mapatatatag nito ang mga prosesong gagawin at
mapahuhusay nito ang mismong proyektong ipinanunukala.