Professional Documents
Culture Documents
Marathi Diary 2020
Marathi Diary 2020
2020
Jeeef<e&keÀ He´keÀeMeve Je<e& 62
Yeejleer³e je<ì^ieerle
HetCe&
peveieCeceve-DeefOevee³ekeÀ pe³e ns
Yeejle-Yeei³eefJeOeelee ~
Hebpeeye, efmebOeg, iegpejele, cejeþe, NATIONAL ANTHEM OF INDIA
êeefJe[, GlkeÀue, yebie,
efJebO³e, efncee®eue, ³ecegvee, iebiee, Full Version
G®íue peueeqOelejbie
leJe MegYe veeces peeies, leJe MegYe DeeeqMe<e ceeies, Jana-gana-mana-adhinayaka jaya he
ieens leJe pe³eieeLee, Bharata-bhagya-vidhata
peveieCe cebieueoe³ekeÀ pe³e ns,
Punjab-Sindhu-Gujarata-Maratha
Yeejle-Yeei³eefJeOeelee ~ Dravida-Utkala-Banga
pe³e ns, pe³e ns, pe³e ns,
pe³e pe³e pe³e, pe³e ns ~~ Vindhya-Himachala-Yamuna-Ganga
Uchchala-jaladhi-taranga
mebef#eHle
peveieCeceve-DeefOevee³ekeÀ pe³e ns Tava Shubha name jage, tava subha asisa mage
Gahe tava jaya-gatha
Yeejle-Yeei³eefJeOeelee ~
pe³e ns, pe³e ns, pe³e ns, Jana-gana-mangala-dayaka jaya he
pe³e pe³e pe³e, pe³e ns ~~ Bharat-bhagya-vidhata
Short version
Jana-gana-mana-adhinayaka jaya he
Bharat-bhagya-vidhata
otjOJeveer
Iej®ee HeÊee
otjOJeveer
Ye´ceCeOJeveer
He@ÀkeÌme
F&-cesue
[e@keÌìj
oJeeKeevee
otjOJeveer
Flej ceeefnleer
Deveg¬eÀceefCekeÀe
veeiejer ÒeMeemeve 01
ceneHeewj, GHeceneHeewj DeeefCe ceneveiejHeeefuekeÀe veiejmesJekeÀ / veiejmesefJekeÀe 02
ceneveiejHeeefuekesÀ®es ÒecegKe DeefOekeÀejer 38
KeelesÒecegKe DeeefCe Flej DeefOekeÀejer 47
cenejeä^ efJeOeeveceb[U /cenejeä^ cebef$eceb[U 91
ye=nvcegbyeF& #es$eeleerue Keemeoej, efJeOeeve Heefj<eo Je efJeOeevemeYee meom³e 94
cenejeä^ Meemevee®es meef®eJe 97
efo c³egefveefmeHeue keÀes-Dee@HejsefìJn yeBkeÀ efueefceìs[, cegbyeF& 101
cenÊJee®es veeiejer mebHeke&À 107
Flej cenÊJee®es mebHeke&À 112
Òemeej ceeO³eceeb®es mebHeke&À 114
jeä^er³e Je Deeblejjeä^er³e efove 116
meeJe&peefvekeÀ megÆîee 117
veeiejer ÒeMeemevee®eer ceeefnleer 118
Ghe³egkeÌle DeekeÀ[sJeejer 119
ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee Deejesi³e mesJee 132
keÀjceCegkeÀer®³ee Je Flej megefJeOee 141
veeiejer mesJeebefJe<e³ekeÀ le¬eÀejer Je leelkeÀeU mesJee 148
ìHeeue efJelejCe keÀe³ee&ue³eeb®es Heerve keÀes[med 154
ceneHeewj efveOeer 156
Jew³eeqkeÌlekeÀ otjOJeveer efveoxefMekeÀe 157
cenÊJee®³ee veesboer (MesJeì®eer Heeves) ---
veeiejer ÒeMeemeve
HeoeefOekeÀejer DeefOekeÀejer
1
ceneHeewj, GHeceneHeewj DeeefCe ceneveiejHeeefuekeÀe veiejmesJekeÀ / veiejmesefJekeÀe
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
ceneHeewj, cegbyeF&
Hes[CeskeÀj, Þeerceleer efkeÀMeesjer efkeÀMeesj (efMeJemesvee) 22620251 (4141,4101) ceneHeewj efveJeeme
(peer/oef#eCe - 199) 22620470 23711020
ceneHeewj efveJeeme, Jeerjceelee efpepeeyeeF& Yeesmeues GÐeeve, 22621020 23719899
F&.Sme.heeìCeJeeuee ceeie&, 22696769(He@ÀkeÌme) 23719299 (HeÀ@keÌme)
Yee³eKeUe (HetJe&), cegbyeF& - 400027. 9869019232
(09.03.2012 les DeepeefceleerHe³e¥le) councillor199.gs@mcgm.gov.in
mayor@mcgm.gov.in
5
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
³eeoJe, Þeerceleer megefvelee jeceveieervee (Yee.pe.He.) 9969511646
(Deej/oef#eCe -24)
meer/603, efMeJemeeiej keÀe@cHueskeÌme,
DeMeeskeÀ kesÀoejs ®eewkeÀ, ìWyeer Hee[e jes[, councillor024.rs@mcgm.gov.in
Yeeb[gHe (HeefM®ece), cegbyeF& -400078.
(09.03.2012 les DeepeefceleerHe³e¥le)
YeesF&j, Þeerceleer ceeOegjer ³eesiesMe (efMeJemesvee) 9833547778 28854191
(Deej/oef#eCe -25)
S-101, meenme keÀes. Dee@. new. mees., peerJeuee Hee[e,
ef®eKeueJee[er, þeketÀj efJnuespe, councillor025.rs@mcgm.gov.in
keÀebefoJe}er (HetJe&), cegbyeF& - 400101.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
Heb[eieUs, Þeerceleer efHe´lece ieewlece (Yee.pe.He.) 8108702993
(Deej/oef#eCe -26)
©ce veb.11, Deebyes[keÀj efJekeÀeme ceb[U, councillor026.rs@mcgm.gov.in
oecet veiej-Yeerce veiej, DeekegÀueea jes[,
keÀebefoJe}er (HetJe&). cegbyeF& -400101.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
Heeìerue, Þeerceleer megjsKee ceveespekegÀceej (Yee.pe.He.) 9969487390
(Deej/oef#eCe -27) 9920654648
5/meer/704, mHe´eRie ueerHeÀ, ueesKeb[Jeeuee, DeekegÀueea jes[, councillor027.rs@mcgm.gov.in
keÀebefoJe}er (HetJe&), cegbyeF&.- 400101.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
- - efjkeÌle - -
(Deej/oef#eCe-28) @
councillor028.rs@mcgm.gov.in
6
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
Heìsue-osnsjkeÀj, Þeerceleer efuevee (Yee.pe.He.) 9819727178
(Deej/oef#eCe -30)
701, Oece&Jeerj keÀes. Dee@He. new. mees.,
FjeCeer Jee[er veb.3, keÀebefoJeueer (HeefM®ece), councillor030.rs@mcgm.gov.in
cegbyeF& -400067.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
³eeoJe, Þeer. keÀceuesMe MeesYeveeLe (Yee.pe.He.) 9820331378
(Deej/oef#eCe-31)
303, keÀv³eekegÀceejer neF&ìmed, 5 Jee cepeuee,
[er. yeer. efj³eeuìer efyeefu[bie®³ee ceeies, yebojheeKee[er jes[, councillor031.rs@mcgm.gov.in
keÀebefoJeueer (HeefM®ece), cegbyeF& - 400067.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
Heer/GÊej efJeYeeie (ÒeYeeie 32 les 49)
Yeb[ejer, Þeerceleer ieerlee efkeÀjCe 9833161217
(Heer/Gllej -32) 9967456234
kesÀMeJe efveJeeme, Yeb[ejJee[e, ceeueJeCeer ieeJe, ceeJex jes[,
ceeuee[ (heef½ece). cegbyeF& - 400095. geetabhandari49@gmail.com
(14.10.2019 les Depeefceleerhe³e¥le) councilor032.pn@mcgm.gov.in
10
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
12
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
13
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
- efjkeÌle -
(kesÀ/HetJe&-78) councillor078.ke@mcgm.gov.in
14
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
je³e, Þeerceleer meg<ecee keÀceuesMe (Yee.je.keÀeB.) 9320006069
(kesÀ/HetJe& - 86) 9820006067
601, FkeÀesvesmì, cejesU, efceueerìjer jes[,
DebOesjer (HetJe&), cegbyeF& - 400059. councillor086.ke@mcgm.gov.in
(09.03.2012 les DeepeefceleerHe³e¥le)
S®e/HetJe& (ÒeYeeie 87 les 96)
cene[séej, efÒeb. efJeéeveeLe heeb[gjbie (efMeJemesvee) 9322257751 26120137
(S®e/HetJe& - 87)
[er 63, meeF&Òemeeo neTeEmeie meesmee³eìer, councillor087.he@mcgm.gov.in
ieesUeryeej veekeÀe, meebleeke´gÀPe (HetJe&), cegbyeF& - 400055.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
Hejye, Þeer. meoevebo (meoe) iepeeveve (efMeJemesvee) 9821678278 26685858
(S®e/HetJe& - 88)
[er 1/56, efmeuJnj Jn@ueer, ®eewLee cepeuee, councillor088.he@mcgm.gov.in
efMeJeepeer cenejepe ceeie&, meebleeke´gÀPe (HetJe&), cegbyeF& - 400055.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
kegÀyeue, Þeer. efovesMe keÀeefMejece (efMeJemesvee) 9769682872
(S®e/HetJe& -89)
2/11, Yeesmeues ®eeU, ef[cesuees kebÀHeeTb[,
JeekeÀesuee ye´erpe, meebleeke´gÀPe (HetJe&), cegbyeF& -400055. councillor089.he@mcgm.gov.in
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
efcejeb[e, De@[. legefueHe ye´e³eve (Yee.je.keÀeB.) 9820377639
(S®e/HetJe& - 90) 26673350
202, ’Des’efJebie, ef¬eÀMvee ie@uekeÌmeer, oÊe cebefoj jes[,
JeekeÀesuee ye´erpe, meebleeke´ÀPe (HetJe&), cegbyeF& - 400055. councillor090.he@yahoo.com
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
MesKe, Þeer. ceesncceo jefHeÀkeÀ cegmleHeÀe ngmesve (Yee.je.keÀeB.) 9821610293
(S®e/HetJe& - 91) 9892479191
Mee@he veb. 5, HeÌue@ì ¬eÀ. 313/15, Yeejle yeBkesÀpeJeU, councillor091@mcgm.gov.in
meer. Sme. ìer jes[, keÀeefuevee, meebleeke´ÀPe (HetJe&),
cegbyeF& - 400055.
(07.03.2019 les DeepeefceleerHe³e¥le)
kegÀjsMeer, Þeerceleer iegueveepe cees. meueerce (Sce.Dee³e.Sce.) 9987967692
(S®e/HetJe& -92) 9967440786
406, Des-1 efJebie, cekeÀogce meer He@uesme, mJeeleb$³eJeerj meeJejkeÀj ceeie&, councillor092.he@mcgm.gov.in
ceeefnce (heefM®ece), cegbyeF& - 400016.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
15
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
keÀebyeUs, Þeerceleer jesefnCeer ³eesiesMe (efµeJemesvee) 9930035121
(S®e/HetJe& - 93) rohiniyogesh16@gmail.com
³eMeJeble veiej, keÀoce ®eeU, efì®eme& keÀe@ueveerpeJeU, councillor093.he@mcgm.gov.in
Jeebês (HetJe&), cegbyeF& - 400051.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
YeglekeÀj, Þeerceleer He´%ee oerHekeÀ (efµeJemesvee) 9833985735
(S®e/HetJe& - 94)
MesCee@³e ®eeU, meeF&yeeyee jes[, peJeenj veiej, councillor094.he@mcgm.gov.in
Keej (HetJe&), cegbyeF& - 400051.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
Jee³ebieCekeÀj, Þeer. ®ebêMesKej JeemegosJe (efµeJemesvee) 9224216098
(S®e/HetJe& -95) shekharwaingankar1912@gmail.com
2/42, efvece&ue veiej, Sce. S®e. yeer. keÀe@ueveer, councillor095.he@mcgm.gov.in
Jeebês (HetJe&), cegbyeF& - 400051.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
Keeve, Þeer. nepeer ceesncceo nueerce (efµeJemesvee) 9920919292
(S®e/HetJe& -96)
S-1103, meJeexo³e keÀes. Dee@He. new. efyeefu[bie ke´À. 11, councillor096.he@mcgm.gov.in
Kesj veiej, Jeebês (HetJe&), cegbyeF& - 400051.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
19
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
ceesjs, Þeerceleer ®ebêeJeleer efMeJeepeer (efMeJemesvee) 9833860679
(Sme - 121)
©ce veb. 301/302, efHeÀpeer efyeefu[bie, He@mesefHeÀkeÀ SvkeÌuesJe, councillor121.s@mcgm.gov.in
efnjeveboeveer ©iCeeue³epeJeU, HeJeF&, cegbyeF& - 400 076.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
Heeìerue, Þeerceleer JewMeeueer ÞeerkeÀeble (Yee.pe.Hee.) 9833898990
(Sme - 122) 9987991246
Keesueer ke´À. 4/5, njer<e efveJeeme, eflejboepe efJnuespe,
æDee³e. Dee³e. ìer. cesve iesìmeceesj, HeJeF&, cebgyeF& - 400 076. councillor122.s@mcgm.gov.in
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
Sve efJeYeeie (ÒeYeeie 123 les 133)
ceesjs , Þeerceleer mvesnue megefveue (DeHe#e) 9833903390
(Sve -123)
oÊeke=Àhee meesmee³eìer, ollecebefoje®³ee yeepeguee, Deeveboie[, councillor123.n@mcgm.gov.in
efJe¬eÀesUer HeekeÀ& meeF&ì, cebgyeF& - 400 079.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
Keeve, Þeerceleer p³eesleer neªve (je.keÀeB.Hee) 9819813940
(Sve-124)
1001, efueiemeer ìe@Jej, HeJeF& efJenej keÀe@cHueskeÌme, councillor124.n@mcgm.gov.in
Deeoer MebkeÀje®ee³e& ceeie&, HeJeF&, cebgyeF& -400 079.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
DeeJeUs, Þeerceleer ©Heeueer megjsMe (efMeJemesvee) 8369108239
(Sve - 125)
meer-2/25, o#elee Heesueerme ie=nefvecee&Ce Jemeenle, councillor125.n@mcgm.gov.in
jceeyeeF& veiej, IeeìkeÀesHej (HetJe&), cegbyeF& - 400 075.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le) .
YeeuesjeJe, [e@. (Þeerceleer) De®e&vee mebpe³e (efMeJemesvee) 7400194649
(Sve - 126)
1/14, JewYeJe DeHeeì&ceWì, mebIeeCeer Fmìsì, councillor126.n@mcgm.gov.in
Deej. yeer. keÀoce ceeie&, Þes³eme efmevescee uesve, archanabhalerao26@gmail.com
IeeìkeÀesHej (HeefM®ece), cebgyeF& - 400 086.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le) .
Heeìerue, Þeer. legkeÀejece (megjsMe) keÀ=<Cee (efMeJemesvee) 9867488555
(Sve -127)
jepe uesie@meer 2, Dee³e efJebie, ©ce veb. 635, ueeue yeneodtj Meem$eer councillor127.n@mcgm.gov.in
ceeie&, met³e& veiej, efJe¬eÀesUer (HeefM®ece), cebgyeF& - 400 083.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
20
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
neb[s, Þeerceleer Deeféeveer efoHekeÀyeeyee (efMeJemesvee) 9967107107
(Sve - 128)
jÀ. veb. 17, efnjeueeue ®eewneve ®eeU,
Dece=leuenjer efyeefu[biemeceesj, YeìJee[er, councillor128.n@mcgm.gov.in
IeeìkeÀesHej (HeefM®ece), cebgyeF& - 400 084.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
ieJeUer, Þeer. met³e&keÀeble pe³enjer (Yee.pe.Hee.) 9320006031
(Sve-129)
10, YeieJeeveoeme ®eeU, MebkeÀj ceboerj ®eeU, councillor129.n@mcgm.gov.in
Heejmeer Jee[er, IeeìkeÀesHej (HeefM®ece), cebgyeF& - 400 086.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
ef$eJesoer, Þeerceleer efyebot ®esleve (Yee.pe.Hee.) 9821342273
(Sve - 130)
803/804, v³et keÀce&mebosMe -2, pevelee keÀe@ueveer jes[, councillor130.n@mcgm.gov.in
efnbieJeeuee uesvemeceesj, Hee@H³eguej ne@ìsue®³ee ceeies,
IeeìkeÀesHej (HeefM®ece), cebgyeF& - 400 077.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
peeOeJe, Þeerceleer jeKeer nefjM®ebê (je.keÀeB.Hee) 9820035419 21025418
(Sve - 131)
heÌue@ì ke´À. 3 Je 4, mejmJeleer efyeefu[bie, Huee@ì ¬eÀ. 285, councillor131.n@mcgm.gov.in
DebkegÀMe ieeJe[s ceeie&, Hebleveiej, IeeìkeÀesHej (HetJe&),
cegbyeF& -400 075.
(10.03.2007 les DeepeefceleerHe³e¥le)
Meen, Þeer. Hejeie efkeÀMeesj (Yee.pe.Hee.) 9324911111 25239800
(Sve -132)
701, DeejeO³e mJeefmlekeÀ, Huee@ì ¬eÀ. 373,
6 Jee jes[, Sme. Sme. mkeÀerce veb. 3, keÌJeeì&me& jes[, councillor132.n@mcgm.gov.in
®eWyetj (HetJe&), cegbyeF& -400 071.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
keÀoce, Þeer. HejcesMJej legkeÀejece (efMeJemesvee) 9870740909
(Sve -133) 9702819522
HeÌue@ì ¬eÀ. 405, 4 Lee cepeuee, ieieveefiejer efyeefu[bie, councillor133.n@mcgm.gov.in
heesÎej pecyees efkeÀ[dme®³ee Jej, ieejesef[³ee veiej
IeeìkeÀesHej (HetJe&), cegbyeF& -400 075.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
21
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
Sce/HetJe& (ÒeYeeie 134 les 148)
Keeve, Þeerceleer Mee³eje MeHeÀeno (me.Hee.) 8291311589
(Sce/HetJe& -134 ) 9821886477
Huee@ì veb. 09/keÀs/07, jes[ veb. 8, [e@. efvemeej eqkeÌueveerkeÀ, councillor134.me@mcgm.gov.in
yeQieveJee[er, ieesJeb[er, cegbyeF& -400 043.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
me¬eÀs, Þeerceleer meefce#ee efoHekeÀ (efMeJemesvee) 9820880441
(Sce/HetJe&-135)
efyeefu[bie veb. 07/275, HeerScepeerHeer keÀe@ueveer,
ceeveKego&-HeveJesue ne³eJes, ceeveKego&, cegbyeF& -400 043. councillor135.me@mcgm.gov.in
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
efmeefÎkeÀer, Þeerceleer ©keÌmeevee veePeerce (me.Hee.) 9833371092
(Sce/HetJe& - 136)
12/501, Òescemeeiej keÀes. Dee@he. new. meesmee. efue.
Fbef[³eve Dee@F&ue veiej, IeeìkeÀeshej ceeveKego& eEuekeÀ jes[, councillor136.me@mcgm.gov.in
ieesJeb[er, cegbyeF& -400 043.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
MesKe, Þeerceleer Dee³esMee jefHeÀkeÀ (me.Hee.) 9870337666
(Sce/HetJe& -137) 9987866594
ueeF&ve veb. pes, ©ce veb. 13, jes[ veb. 9, councillor137.me@mcgm.gov.in
yeer. Sce. meer. MeeUe ¬eÀ. 4 peJeU, mebpe³e veiej,
yewbieCeJee[er, efMeJeepeer veiej, ieesJeb[er, cebgyeF& - 400 043.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
Keeve, Þeerceleer Dee³esMee yeevees Ssve ceesncceo (me.Hee.) 8424879797
(Sce/HetJe& - 138) 7021442137
Huee@ì veb. 29/De/3, njer ceeqmpeo, efceueve keÀe@ueveer, councillor138.me@mcgm.gov.in
efMeJeepeer veiej, ieesJeb[er (HeefM®ece), cebgyeF& - 400 043.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
keÀgjsMeer, Þeer DeKlej Deyogue jppeekeÀ (me.Hee.) 9833799941
(Sce/HetJe& -139) 8652267752
Huee@ì veb. 7, ©ce veb. 2134, iepeeveve keÀe@ueveer, vegjeveer
ceeqmpeopeJeU, efMeJeepeerveiej, ieesJeb[er, cebgyeF& -400 043. councillor139.me@mcgm.gov.in
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
MesKe, Þeerceleer veeefo³ee ceesnefmeve (je.keÀeB.Hee) 9619792499
(Sce/HetJe& - 140)
44/ke̳et /11, efMeJeepeerveiej, Heesmì Dee@efHeÀmemeceesj, councillor140.me@mcgm.gov.in
ieesJeb[er (HeefM®ece), cegbyeF& - 400 043.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
22
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
- efjkeÌle -
(Sce/HetJe& - 141)
councillor141.me@mcgm.gov.in
23
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
efMebos, Þeerceleer efveOeer Òeceeso (efMeJemesvee) 9702473131 25540537
(Sce/HetJe&, 148)
S-1/202, Deej. Sve. S. HeekeÀ& keÀes. Dee@He. new. mees., councillor148.me@mcgm.gov.in
Deej. meer. ceeie&, JeeMeerveekeÀe, ®esbyetj, cegbyeF& - 400 074.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
Sce/HeefM®ece (ÒeYeeie 149 les 155)
meeJeble, Þeer. meg<ece ieesHeeU (Yee.pe.Hee.) 9820806462
(Sce/HeefM®ece -149) 9819956462
Fceejle ¬eÀ. 159, ©ce veb. 5177, heefnuee cepeuee,
mebIe íe³ee keÀes. Dee@he. new. meesmee³eìer, v³et efìUkeÀ veiej, councillor149.mw@mcgm.gov.in
®esbyetj (HeefM®ece), cegbyeF& - 400 089.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
nb[esjs, Þeerceleer mebefielee ®ebêkeÀeble (Yee.je.keÀeB.) 9833383814
(Sce/HeefM®ece -150)
nb[esjs efveJeeme, ceeueskeÀjJee[er, Heer.Sue.ueesKeb[s ceeie&, councillor150.mw@mcgm.gov.in
®eWyetj, cebgyeF& -400089.
(09.03.2012 les DeepeefceleerHe³e¥le)
HegÀueJeejer³ee, Þeer. jepesMe DeesceÒekeÀeMe ( Yee.pe.Hee.) 9819884271
(Sce/HeefM®ece -151)
1/1, ieCesMe cebefojepeJeU, þkeÌkeÀj yeeHHee keÀe@ueveer,
Sme. peer. yeJex ceeie&, ®eWyetj, cegbyeF& - 400 071. councillor151.mw@mcgm.gov.in
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
cejeþs, Þeerceleer DeeMee megYee<e ( Yee.pe.Hee.) 9702535651
(Sce/HeefM®ece -152)
yuee@keÀ veb. 8, DevveHetCee& keÀe@cHueskeÌme, Heesmìue keÀe@ueveer,
Fmìve& SkeÌmeÒesme ne³eJes, ®eWyetj, cegbyeF& - 400 071. councillor152.mw@mcgm.gov.in
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
HeeìCekeÀj, Þeer. Deefveue jece®ebê ( efMeJemesvee) 9821360184
(Sce/HeefM®ece -153)
meeF& efme×er meove keÀes. Dee@. new. mees., Ieeìuee ieebJeosJeer
¬eÀer[ebieCeemeceesj, Ieeìuee ieebJe, ®eWyetj, cegbyeF& - 400 071. councillor153.mw@mcgm.gov.in
(09.03.2012 les DeepeefceleerHe³e¥le)
efMeJeieCe, Þeer. ceneosJe MebkeÀj ( Yee.pe.Hee.) 9820187496
(Sce/HeefM®ece -154) 9833070392
mece´eì DeMeeskeÀ veiej ¬eÀ. 2, nvegceeve cebefojpeJeU,
veJepeerJeve meesmee³eìermeceesj, Deej. meer. ceeie&,
®eWyetj, cegbyeF& - 400 074. councillor154.mw@mcgm.gov.in
(09.03.2012 les DeepeefceleerHe³e¥le)
24
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
Mesìîes, Þeer. ÞeerkeÀeble ieesefJebo (efMeJemesvee) 8108282838
(Sce/HeefM®ece -155)
©ce ¬eÀ. 5, ÞeefcekeÀ keÀes. Dee@. new. mees., Jner. Sve. HegjJe ceeie&,
megceve veiej®³ee ceeies, ®eWyetj, cegbyeF& - 400 071. councillor155.mw@mcgm.gov.in
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
Sue efJeYeeie (ÒeYeeie 156 les 171)
ceeìskeÀj, Þeerceleer Deeféeveer DeMeeskeÀ (efMeJemesvee) 9869182370
(Sue -156)
peer-403, Deesce Meebleer keÀe@cHueskeÌme, councillor156.l@mcgm.gov.in
jepes efMeJeepeer veiej, meekeÀerefJenej jes[, HeJeF&, cegbyeF& - 400 072.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
Mesìîes, Þeerceleer DeekeÀeb#ee mebpe³e (efMeJemesvee) 7506252825
(Sue - 157)
©ce ¬eÀ. 16, efYeceveiej, ceesefnueer eqJnuespe, ue#ceer veeje³eCe cebefoj ceeie&,
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keÀj HegleȳeepeJeU, councillor157.l@mcgm.gov.in
meekeÀerveekeÀe, cegbyeF& - 400 072.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
meebieUs, Þeerceleer ef®e$ee meesceveeLe (efMeJemesvee) 9821166962
(Sue - 158) 9819690245
Des/1102, He@ueeefme³eue neF&ìmed, ®eebefoJeueer HeÀece& jes[,
®eebefoJeueer (heef½ece), cegbyeF& - 400 072. councillor158.l@mcgm.gov.in
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
ceesjs, Þeer. ÒekeÀeMe osJepeer (Yee.pe.Hee.) 9820634930 25122949
(Sue -159)
[er/402, Oeveue#ceer keÀes. Dee@. new. mees., Hejsje Jee[er,
meekeÀerveekeÀe, cegbyeF& - 400 072.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le) councillor159.l@mcgm.gov.in
ueeb[ies, Þeer. efkeÀjCe p³eesleerjece (efMeJemesvee) 9930513335
(Sue - 160)
HeÌue@ì ¬eÀ. 3, leUcepeuee, iebiee efyeefu[bie, veeceoej yeeUemeensye osmeeF& councillor160.l@mcgm.gov.in
Jemeenle, nesceiee[&peJeU, veejer mesJee meove jes[,
IeeìkeÀesHej (HeefM®ece), cegbyeF& - 400 084.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
efMebos, Þeer. efJepe³eWê DeesbkeÀej (efMeJemesvee) 9987163169
(Sue -161) 7303366123
Des/14, ieCesMe new. meesmee³eìer, Sue. yeer. Sme. veiej, councillor161.l@mcgm.gov.in
90 HeÀtì jes[, meekeÀerveekeÀe, cegbyeF& - 400 072. vijayshinde1402@gmail.com
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
25
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
26
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
27
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
meelecekeÀj, Þeer. cebiesµe ÞeerOej (efMeJemesvee) 9769656248 24013553
(SheÀ /Gllej - 175)
13/3, Heeke&À J¿et keÀes. Dee@He. new. mees. ef}., councillor175.fn@mcgm.gov.in
H}e@ì veb. 29 S, mee³eve (Heefµ®ece), cebgyeF& -400 022.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e&ble)
jepee, Þeer. jefJe (Yee.je.keÀeB.) 9820047803
(SHeÀ/Gllej-176)
224/1, lejbie, leeceerU mebiece jes[, councillor176.fn@mcgm.gov.in
mee³eve (HetJe&), cegbyeF& - 400 022.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e&ble)
µeen, Þeerceleer vesn} (Yee.pe.He.) 9820367744 25010548
(SHeÀ /Gllej - 177)
102-104, efµeuHeeRie meWìj, 40 ie. o. DeebyeskeÀj ceeie&,
Je[eUe, cebgyeF& - 400 031. councillor177.fn@mcgm.gov.in
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
Iees}s, Þeer. Deces³e De©Ce (efMeJemesvee) 9820893792 24114344
(SHeÀ /Gllej -178)
26/13, menkeÀej veiej, vee³eieebJe ke´Àe@me jes[, councillor178.fn@mcgm.gov.in
Je[eUe, cebgyeF& -400 031.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
Jeveg, Þeer. megefHeÀ³eeve efve³eepe Denceo (Yee.je.keÀeB.)
(SHeÀ/Gllej-179) 9833299067 24175182
8/De, Jemeble cenue, yeer. S. [er. jes[,
Je[eUe (HetJe&), De@vìe@He efn}, cegbyeF& - 400 037. councillor179.fn@mcgm.gov.in
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
ieebJekeÀj, Þeerceleer efmcelee µejo (efMeJemesvee) 9930988097
(SHeÀ/Gllej -180) 9930569888
efµeJeµebkeÀj veiej, meceepe cebefoje®³ee ceeies, councillor180.fn@mcgm.gov.in
90 HetÀì jes[, mee@uì He@ve jes[,
Je[eUe (HetJe&), cegbyeF& - 400 037
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
keÀesUer, Þeerceleer Heg<Hee ke=À<Cee (Yee.je.keÀeB.) 9867711962 24011145
(SHeÀ/Gllej -181) 9324157071
yeer/901, efµeJekeÀesUerJee[e keÀes. Dee@. new. mees., councillor181.fn@mcgm.gov.in
ke´Àescee µees©ce, mee³eve (HetJe&), cegbyeF& - 400 022.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
28
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
peer/GÊej (ÒeYeeie 182 les 192)
JewÐe, Þeer. efceef}bo olleejece (efMeJemesvee) 9821137030
(peer/GÊej - 182)
20, S. S. JewÐe efveJeeme, efJeþdþ} cebefojepeJeU, councillor182.gn@mcgm.gov.in
ceesjer jes[, ceeefnce, cegbyeF& - 400 016.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
ceeves, Þeerceleer iebiee kegÀCee} (Yee.je.keÀeB.) 7900099111
(peer/GÊej -183) 9224197402
3402, 34Jee cepeuee, yeer efJebie, uees{e Sve®e@vìs, councillor183.gn@mcgm.gov.in
uees{e v³et keÀHeÀ hejs[, Dee³ece@keÌme efmevesceepeJeU,
Je[eUe (HetJe&), cegbyeF& - 400 037.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
Keeve, Þeer. yeyyet (Yee.je.keÀeB.) 9920970843
(peer/GÊej -184)
H}e@ì veb. 501, 5 Jee cepeuee, µeebleer ie=nefvecee&Ce mebmLee,
90 HetÀì jes[, OeejeJeer, cegbyeF& - 400 017. councillor184.gn@mcgm.gov.in
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
cekeÌkegÀveer, Þeer. LewJe}efHe} peieoerµe (efMeJemesvee) 9819522104
(peer/GÊej -185) 9819522105
efce[eme efyeefu[bie, HeÌue@ì ¬eÀ. 905, 9 Jee cepe}e, councillor185.gn@mcgm.gov.in
efJebie - 1, YeeToepeer SkeÌmìWµeve,
ceeìgbiee (HetJe&), cegbyeF& -400 022.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
vekeÀeµes, Þeer. Jemeble efµeJejece (efMeJemesvee) 9820142590 24022220
(peer/GÊej -186) 9920345527
S/82, ieesu[ efHeÀu[ neF&ìmed, keÀeUe efkeÀuuee, councillor186.gn@mcgm.gov.in
mee³eve-yeebêe efuebkeÀ jes[, meer. ìer. Sme. veb. 528,
OeejeJeer, cegbyeF& - 400 017.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
LesJej, Þeerceleer ceefjDeccee} cegLegjeceef}bieece (efMeJemesvee) 9867202425
(peer/GÊej - 187) 9324089124
ªce veb. 4, Hee. F&. ®eeU, Heefn}e ceeUe, councillor187.gn@mcgm.gov.in
DeY³ego³e keÀes. Dee@He. yeBkesÀmeceesj, 60 HetÀìer jmlee,
OeejeJeer, cegbyeF& - 400 017,
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
29
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
Keeve, Þeerceleer jsµeceeyeevees ceesncceo neefµece (je.keÀeB.Hee.) 9029647006
(peer/GÊej -188)
S-154, 1/2, n³eele kebÀHeeGb[, Huee@ì veb. 22, councillor188.gn@mcgm.gov.in
OeejeJeer cesve jes[, OeejeJeer, cegbyeF& - 400 017.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
ceesjs, Þeerceleer n<e&}e Deeefµe<e (efMeJemesvee) 9765242754
(peer/GÊej -189) 9321133993
efyeefu[bie veb. 3/16 (1960), ceeìgbiee }syej ke@ÀcHe,
ceeìgbiee, cebgyeF& - 400 019. councillor189.gn@mcgm.gov.in
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
iebYeerj-osmeeF&, Þeerceleer µeerle} megjsµe (Yee.pe.He.) 9819059396
(peer/GÊej-190) 8268255555
HeÌue@ì ¬eÀ. 2301, 23 Jee cepeuee, ‘S’ efJebie, councillor190.gn@mcgm.gov.in
Þeerpeer neF&ìmed, ìer. S®e. keÀìeefj³ee HegueepeJeU,
ceeefnce, cegbyeF& - 400 016.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
jeTle, Þeerceleer efJeµeeKee µejo (efMeJemesvee) 9821123801 24220347
(peer/GÊej -191)
meer - 1/3, mece=×er meesmee³eìer, councillor191.gn@mcgm.gov.in
yeeyegjeJe He©UskeÀj jes[, oeoj (HeefM®ece), cegbyeF& - 400 028.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
HeeìCekeÀj, Þeerceleer efHe´leer He´keÀeµe (efMeJemesvee) 9321119777
(peer/GÊej - 192)
yeer-2, [e@. De@vìesefve³ee ef[efmeuJee ne³emketÀ} kebÀHeeTb[, councillor192.gn@mcgm.gov.in
jeve[s jes[, efJeke´Àce pJes}me&meceesj,
oeoj (Heefµ®ece), cegbyeF& -400 028.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
peer/oef#eCe (ÒeYeeie 193 les 199)
JejUerkeÀj, Þeerceleer nsceebieer njerMe (efMeJemesvee) 8879997188
(peer/oef#eCe- 193)
110 / [er, meesveeyeeF& meove meceesj, heeKeejer uesve, councillor193.gs@mcgm.gov.in
JejUer keÀesUerJee[e (heef½ece), cegbyeF& -400 030.
(09.03.2012 les DeepeefceleerHe³e¥le)
30
30
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
mejJeCekeÀj, Þeer. meceeOeeve meoe (efMeJemesvee) 9821447777 24444499
(peer/oef#eCe- 194)
megcesj ì^erveerìer ìe@Jej 2/yeer, huee@ì veb. 1803, peerJeyee jeTU ceeie&, councillor194.gs@mcgm.gov.in
v³et ÒeYeeosJeer jes[, cegbyeF& -400 025.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
Kejele, De@[. meblees<e veeceosJe (Deeyee) (efMeJemesvee) 9867857237
(peer/oef#eCe - 195)
Keesueer ¬eÀ. 17, ®eeU ¬eÀ. 40, JejUer yeer. [er. [er. ®eeU, councillor195.gs@mcgm.gov.in
[e@. peer. Sce. Yeesme}s ceeie&, JejUer, cegbyeF& - 400 018.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
®esWyegjkeÀj, Þeer. Deeefµe<e jeceveeLe (efMeJemesvee) 9819800989 24920299
(peer/oef#eCe -196)
503, yeer. efJebie, ieesHe®ej keÀes. Dee@. new. mees., councillor196.gs@mcgm.gov.in
[e@. De@veer yesPebì jes[, JejUer, cegbyeF& -400 018.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
vejJeCekeÀj, Þeer. ollee (efMeJemesvee) 9167237409 24919487
(peer/oef#eCe-197) 9324715502
14/8/1/2, cenelcee HegÀ}s PeesHe[Heìdìer, 9969190021
Deyog} ieHeÀejKeeve jes[, JejUer, cegbyeF& - 400 018. datta.narvankar@gmail.com
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le) councillor197.gs@mcgm.gov.in
34
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
cekeÀJeevee, Þeerceleer efjìe Yejle (Yee.pe.Hee.) 9820453885
(meer - 222 ) 9821651336
12, meerleejece efyeeÅu[ie, ©ce veb. 17, heefnuee cepeuee,
ogmejer HeÀCemeJee[er, oeoerMesþ Dei³eejer uesve,
ef®ejeyeepeej, cegbyeF& -400 002. councillor222.c@mcgm.gov.in
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
yeer efJeYeeie (ÒeYeeie 223 les 224)
efvekeÀce, Þeerceleer efveefkeÀlee %eevejepe (Yee.je. keÀeB.) 9819358628 24442570
(yeer - 223 )
yeer/20, p³eesleer meove, efMeleueeosJeer ceboerj ceeie&,
ceeefnce (HeefM®ece), cegbyeF& - 400 016. councillor223.b@mcgm.gov.in
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e&ble)
MesKe, Þeerceleer DeeHeÀjerve peeJeso (Yee.je.keÀeB) 9892553553
(yeer -224) 9920412099
2/113, uebyeer efmecesbì ®eeU (yeer. Dee³e. ìer. ®eeU) 9892655715
megMeebleer ®e®e& meceesj, Yee³eKeUe mìsMeve jes[, councillor224.b@mcgm.gov.in
Yee³eKeUe (HeefM®ece), cegbyeF& -400 011.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
S efJeYeeie (ÒeYeeie 225 les 227)
meeveHe, Þeerceleer megpeelee efoeqiJepe³e (efMeJemesvee) 9870040562
(S - 225)
73/5, megjeCee meove, ce@Pesefveve HeÌueesDej, councillor225.a@mcgm.gov.in
yeesje yeepeej, HeÀesì&, cegbyeF& - 400 001.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e¥le)
veeJexkeÀj, Þeerceleer nef<e&lee De. (Yee.pe.Hee.) 9819095533 22188222
(S - 226 ) 22181678
81, meleveece DeHeeì&cesbìdme, 8 Jee cepe}e, councillor226.a@mcgm.gov.in
meeOet JeemeJeeveer jes[, keÀHeÀ Hejs[, cegbyeF& - 400 005.
(08.03.2017 les DeepeefceleerHe³e&ble)
veeJexkeÀj, De@[. cekeÀjbo megjsMe (Yee.pe.Hee.) 9833105553 22872794
(S - 227 )
yuee@keÀ veb. 8/7, ye´Bef[ped HeÌue@ì, meesjeye yee©®ee ceeie&, councillor227.a@mcgm.gov.in
kegÀueeyee, cegbyeF& - 400 005.
(09.03.2012 les DeepeefceleerHe³e¥le)
35
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
veeceefveoxefµele ceneveiejHeeefuekeÀe veiejmesJekeÀ / veiejmesefJekeÀe
KeCekeÀj, Þeer. ieCesµe olleejece (Yee.pe.Hee.) 9869481473
603, efvekegbÀpe meesmee³eìer, Heesmì Dee@efHeÀmepeJeU 9820961246
Þeerke=À<Ce veiej, yeesefjJeueer (HetJe&), khankarganesh@gmail.com
cegbyeF& - 400 066.
ef$eHeeþer, Þeer. ÞeerefveJeeme GHeWêveeLe (Yee.pe.Hee.) 9820082088
2, ieg©ke=ÀHee, HeÌueesje meesmee³eìerpeJeU,
DeHevee yeepeej jes[, Dee³e. Dee³e. ìer. HeJeF&,
cegbyeF& -400076.
vejmeeUs, Þeer. megefveue yeeUejece (Yee.je.keÀeB.) 9869066444
He=LJeer DeHeeì&cesbì kebÀHeeTb[, leUcepe}e,
Hee@jHeskeÌì }e@pe, 21, DeuìeceeTbì jes[,
kebÀyee}e efn}, cegbyeF& - 400 026.
Yeesme}s, Þeer. DejefJebo peievveeLe (efMeJemesvee) 9821581860
Kees}er ke´À. 2, kesÀµeJe DeeUer, Heer. [yu³et. [er. Jemeenle, 9969468036
yeer. [er. [er. ®eeU ke´À. 2 ®³ee µespeejer,
JejUer, cegbyeF& - 400 018.
efJeéeemejeJe, Þeerceleer le=<Cee ®ebêkeÀeble (efMeJemesvee) 9920326416
1803, oesmleer De@cye´esefme³ee,
oesmleer SkeÀme&, Sme. Sce. [er. ceeie&,
Je[eUe (HetJe&), cegbyeF& - 400 037.
efyeiej ceneveiejHeeefuekeÀe meom³e - efµe#eCe meefceleer
keÀveeue, Þeer. jengue vejsue 9870377777
7/S, DecejpeerJeve, mesbì ceeìer&me jes[,
Jeebês (HeefM®ece), cegbyeF&-400 050.
ogiesx, Þeer. meeF&veeLe efMeJeepeer 9819631112
HeÌue@ì veb. 6, mebkeÀsle meesmee³eìer, YeJeeveer MebkeÀj jes[
oeoj (HeefM®ece), cegbyeF&- 400 028.
HegieebJekeÀj, Þeerceleer Deejleer ®ebêkeÀeble 9820822660
1/leUcepeuee, efme×erefJevee³ekeÀ oMe&ve DeHeeì&ceWì,
`S’ efJebie, DeeoMe& veiej , pes. Deej. yeesjer®ee ceeie&
cebgyeF& - 400 011.
Òee. Deue-veeefmej pekeÀeefj³ee 9892477760
9, peesnj ce@vMeve, 106, efnue jes[,
Jeebês (heef½ece), cegbyeF&. - 400 050.
36
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
yesmì meefceleer
efyeiej - veiejmesJekeÀ Je veeceefveoxefMele meom³e
meeceble, Þeer. megneme efJeMJeveeLe 9892268733
Sce. S®e. yeer. Mee@eEHeie meWìj, ogkeÀeve ¬eÀ. 1,
keÀeceieej keÀu³eeCe keWÀêepeJeU,
Sme. Jner. jes[ meceesj, Þeerjbie meeyeUs ceeie&,
ieesjsieebJe (HeefM®ece), cegbyeF& - 400 069. suhas.v@bestundertaking.com
37
37
ceneveiejHeeefuekesÀ®es He´cegKe DeefOekeÀejer
otjOJeveer/Ye´ceCeOJeveer ke´ÀceebkeÀ/F&-cesue
keÀe³ee&ue³e (efJemleej) efveJeeme
ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle
Þeer. ÒeJeerCe hejosMeer 22620251 (4209) 23517171
ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle 22620525 (Jew) 23517777
22655927 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 8888689555
F&-cesue ë mc@mcgm.gov.in
DeefleefjkeÌle ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle
Þeer. S. Sue. peNne[ 22620251 (4227) 23772410
DeefleefjkeÌle ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle (Menj) 22620433 (Jew)
22620639 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9867205045
F&-cesue ë amc.city@mcgm.gov.in
Þeer. heer. Jesuejemet 22620251 (4231) 23672142
DeefleefjkeÌle ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle (He´keÀuHe) 22623004 (Jew)
22623325 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9869552142
F&-cesue ë amc.projects@mcg
Þeerceleer pe³eÞeer Yeespe 22620251 (4213)
DeefleefjkeÌle ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle (HetJe& Gheveiejs) 22620801 (Jew)
22655035 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 7607023333
F&-cesue ë amc.es@mcgm.gov.in
Þeer. megjsMe keÀekeÀeCeer 22620251 (4214)
DeefleefjkeÌle ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle (HeefM®ece GHeveiejs) 22620149 (Jew)
(He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9819476196
F&-cesue ë amc.ws@mcgm.gov.in
38
ceneveiejHeeefuekeÀe men-Dee³egkeÌle/ GHe-Dee³egkeÌle Je meb®eeuekeÀ (DeefYe³eebef$ekeÀer mesJee Je ÒekeÀuHe)
Þeer. DeeMeglees<e meefueue 22620251 (4370)
ceneHeeefuekeÀe men Dee³egkeÌle (o#elee) 22631207 (Jew)
oeueveë ceveHee cegK³eeue³e, efJemleeefjle Fceejle, 3je cepeuee Ye´ceCeOJeveer : 8390520945
F&-cesueë jtmc.vig@mcgm.gov.in
Þeer. DeeMeglees<e meefueue 24134560 (301)
ceneHeeefuekeÀe men Dee³egkeÌle (efMe#eCe) (Òe.) 24183645 (Jew)
oeueveë 3 je cepeuee, SHeÀ/oef#eCe efJeYeeie keÀe³ee&ue³e, HejU 24173039 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 8390520945
F&-cesueë dmc.edu@mcgm.gov.in
Þeer. Yeejle jece®ebê cejeþs 25225000 (301) 23514489
ceneHeeefuekeÀe men Dee³egkeÌle (Heefjceb[U -5)/ 25285429 (Jew)
mebheke&À DeefOekeÀejer (ceeieemeJeie& keÀ#e) 25299596 (He@ÀkeÌme)
oeueveë Sce/HeefM®ece efJeYeeie, ®eWyetj (He.) Ye´ceCeOJeveer - 9820702615
F&-cesue ë dmc.z5@mcgm.gov.in
Þeer. efceefueve oÊeejece meeJeble 22620251 (4612) 26434343
ceneHeeefuekeÀe men Dee³egkeÌle (meeceev³e ÒeMeemeve) 22718940 (Jew)
oeueveë ceveHee cegK³eeue³e, efJemleeefjle Fceejle, 6Jee cepeuee 22692268 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9820702605
F&-cesue ë jtmc.ga@mcgm.gov.in
Þeer. DeMeeskeÀ veLLegpeer Kewjs 22620251 (4360) 23534820
ceneHeeefuekeÀe men Dee³egkeÌle (IevekeÀ®eje J³eJemLeeHeve) 22616831 (Jew)
oeueveë ceveHee cegK³eeue³e, efJemleeefjle Fceejle, 3je cepeuee Ye´ceCeOJeveer - 9820702611
F&-cesueë dmc.swm@mcgm.gov.in
Þeer. Deevebo ue#ceCe JeeiejeUkeÀj 23740251 (4391) 23548408
ceneHeeefuekeÀe men Dee³egkeÌle (efJeMes<e) 22694209 (Jew)
oeueve ë ceveHee cegK³eeue³e, efJemleeefjle Fceejle, 3je cepeuee Ye´ceCeOJeveer - 9820702622
F&-cesue ë jtmc.special@mcgm.gov.in
Þeer. vejWê jecekeÀ=<Ce yej[s 24134560 (300)
ceneHeeefuekeÀe men Dee³egkeÌle (Heefjceb[U -2) 24150400 (Jew)
oeueveë SHeÀ-oef#eCe efJeYeeie keÀe³ee&ue³e, HejU 24112269 (HeÀ@keÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9820702617
F&-cesue ë dmc.z2@mcgm.gov.in
dmczone2@gmail.com
Þeer. megefveue cegjueerOej OeeceCess 22620251 (4385)
ceneHeeefuekeÀe men Dee³egkeÌle 22620588 (Jew)
(meeJe&peefvekeÀ Deejesi³e) Ye´ceCeOJeveer - 9820702607
oeueveë ceveHee cegK³eeue³e, efJemleeefjle Fceejle, 3je cepeuee F&-cesueë dmc.ph@mcgm.gov.in
39
Þeer. jcesMe Jeeceve HeJeej 22620251 (4207)
ceneHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle ³eeb®es GHe Dee³egkeÌle 22655927 (He@ÀkeÌme)
oeueveë ceveHee cegK³eeue³e, cegK³e Fceejle, 2je cepeuee Ye´ceCeOJeveer - 9820702609
F&-cesue ë dmc.mc@mcgm.gov.in
ramesh.pawar1966@gmail.com
Þeer. ®ebêMesKej osJeeroeme ®eesjs 22620251 (4660) 24940174
ceneHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (megOeej) 22718922 (Jew)
oeueveë ceveHee cegK³eeue³e, efJemleejerle Fceejle, 6Jee cepeuee Ye´ceCeOJeveer - 9820702621
F&-cesue ë dmc.improvements@mcgm.gov.in
Þeer. jCeefpele YegpebiejeJe {ekeÀCes 26237932 (401) 24940171
ceneHeeefuekeÀe Ghe Dee³egkeÌle (Heefjceb[U - 4) (Òe.) 26281658/26288443 (Jew.)
oeueveë kesÀ/HeefM®ece efJeYeeie keÀe³ee&ue³e, DebOesjer (He.) 26205662 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9820702618
F&-cesueë dmcz4@mcgm.gov.in
Þeer. efJepe³e ceOegkeÀj yeeueceJeej 22620251 (4699)
ceneHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (keÀjefveOee&jCe Je mebkeÀueve) 22754699 / 22718929(Jew)
oeueveë ceveHee cegK³eeue³e, efJemleejerle Fceejle, meneJee cepeuee 22754569 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9820702619
F&-cesue ë dmc.aac@mcgm.gov.in
Þeer. n<e&o Deefveue keÀeUs 23081471 (222) ]
ceneHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (Heefjceb[U - 1) 23071815 (Jew)
oeueveë F& efJeYeeie keÀe³ee&ue³e, Yee³eKeUe 23092158 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9820702604
F&-cesueë dmc.z1@mcgm.gov.in
Þeer. efJeMJeeme J³eb. MebkeÀjJeej 28056000 (301) 28333922
ceneHeeefuekeÀe men Dee³egkeÌle (Heefjceb[U -7) 28611508 (Jew)
oeueve ë Deej-oef#eCe efJeYeeie keÀe³ee&ue³e, keÀebefoJeueer (He.) 28615930 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9820702513
F&-cesue ë dmc.z7@mcgm.gov.in
Þeer. hejeie cemegjkeÀj 26840103 (300)
ceneHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (Heefjceb[U -3) 26823453 (Jew)
oeueveë kesÀ-HetJe& efJeYeeie keÀe³ee&ue³e, DebOesjer (Het.) 26822466 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9820436607
F&-cesue ë dmc.z3@mcgm.gov.in
Þeer. ÒeYeele jnebieoUs 23001393/94/95 (102) 22882787
ceneHeeefuekeÀe Ghe Dee³egkeÌle (DeeHelkeÀeueerve J³eJemLeeHeve), (Òe.) 23001391 (Jew.)
oeueve ë DeeqiveMeceve oue cegK³eeue³e, Yee³eKeUe (he.) Ye´ceCeOJeveer - 9930464820
F&-cesue ë dmc.dm@mcgm.gov.in
40
Þeer. jepeerJe MebkeÀjhhee kegÀkeÀvetj 24958001 (4167) 23519020
ceneHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (DeefYe³eebef$ekeÀer) 24916920 (bJew)
oeueve ë FbefpeefveDeefjbie nye, 1uee cepeuee, JejUerveekeÀe, JejUer 24955381 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9619775566
F&-cesu eë dmc.engg@mcgm.gov.in
Þeer. efJeveeso ÒeYetoeme ef®eþesjs 22620251 (4300)24940174
meb®eeuekeÀ (DeefYe³eebef$ekeÀer mesJee Je He´keÀuHe), (Òe.) 22621387 (Jew)
oeueveë ceveHee cegK³eeue³e, efJemleeefjle Fceejle, 3je cepeuee 22620736 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9930990152
F&-cesue ë director.esp@mcgm.gov.in
Þeerceleer megÒeYee cejeþs 22620251 (4197)
ceneHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (He³ee&JejCe), (Òe.) 26136405 (bJew)
oeueve ë ceveHee cegK³eeue³e, efJemleeefjle Fceejle, 1uee cepeuee Ye´ceCeOJeveer - 9820808991
F&-cesue ë dmc.env@mcgm.gov.in
Þeer. jceekeÀeble efyejeoj 23083161/62/63(202)
ceneHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (ceO³eJeleea Kejsoer Keeles) 23093575 (Jew)
oeueve : vee. ce. peesMeer ceeie&, Yee³eKeUe (he.) 23084332 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9167203771
F&-cesueë jtmc.cpa@mcgm.gov.in
Þeer. osJeWêkegÀceej pewve 23740231 (Jew)
ceneHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (De. efve.) (Deefle. keÀe³e&.) 23740221 (Jew)
oeueve ë keÀeUe®eewkeÀer, Yee³eKeUe (HetJe&) 23740230 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9167203772
F&-cesue ë jtmc.re@mcgm.gov.in
Þeer. osJeWêkegÀceej pewve 25010161 (300)
ceneHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (Heefjceb[U -6) (Òe.) 25011265 (Jew)
oeueveë Sved efJeYeeie keÀe³ee&ue³e, 3je cepeuee, IeeìkeÀesHej (Het.) 25011978 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9167203772
F&-cesueë dmc.z6@mcgm.gov.in
Þeer. efMejer<e oeref#ele 22620251 (4301)
ceneHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (efJeMes<e DeefYe³eebef$ekeÀer) (Òe.) 22620993 (bJew)
oeueve ë ceveHee cegK³eeue³e, efJemleeefjle Fceejle, 3je cepeuee 22700532 (HeÀ@keÌme)
Ye´ceCeOJeveer -9869332415
F&-cesue ë dmc.se@mcgm.gov.in
Þeer. mebpe³e heeb[gjbie oje[s 24919252
ceneheeefuekeÀe Ghe Dee³egÊeÀ (hee³eeYetle megefJeOee) (Deefle. keÀe³e&Yeej) 24958179
oeueve ë JejUer FbefpeefveDeefjbie nye, [e@. F&. ceesPesme ceeie&, JejUer Ye´ceCeOJeveer - 9820702522
F&-cesue ë dmc.infra@mcgm.gov.in
Þeer. Deefveue JeeveKe[s 22620251 (4800/4801)
meb®eeuekeÀ (Yetmebheeove) Ye´ceCeOJeveer -
oeueve ë ceveHee cegK³eeue³e, cegK³e Fceejle, 2je cepeuee F&-cesue ë aneelwankhade@gmail.com
41
mene³³ekeÀ Dee³egkeÌle
Þeerceleer ®eboe jepeWê peeOeJe 22607000
S efJeYeeie keÀe³ee&ue³e Fceejle, 22660906 (He@ÀkeÌme)
134-F&, Menero Yeieleefmebie ceeie&, Ye´ceCeOJeveer - 9167203780
efjPeJn& yeBkeÀ Dee@HeÀ Fbef[³eepeJeU, cebgyeF& - 400 001. F&-cesueë ac.a@mcgm.gov.in
42
Þeer. Mejo efveJe=Êeer GIe[s 24305031 (222)
peer/oef#eCe keÀe³ee&ue³e, 1uee cepeuee, 24223741 (Jew)
Oeveefceue veekeÀe, vee. ce. peesMeer ceeie&, SueefHeÀmìve jes[, 24306033 (He@ÀkeÌme)
cegbyeF& 400 013. Ye´ceCeOJeveer -9167494033
F&-cesueë ac.gs@mcgm.gov.in
43
Þeer. megOeebMeg ceesnve efÜJesoer 25502270 (200)
Sce/HetJe& efJeYeeie ceneHeeefuekeÀe keÀe³ee&ue³e Fceejle, 25502280 (He@ÀkeÌme)
kewÀ. ceOegkeÀj legkeÀejece keÀoce ceeie& Je HesjerHesÀjer jes[ Ye´ceCeOJeveer - 9920424555
pebkeÌMeve, osJeveej c³egefveefmeHeue keÀe@ueveer, F&-cesueë ac.meast@mcgm.gov.in
ieesJeb[er (He), cegbyeF&-400 043.
44
Þeerceleer mebO³ee ue. veebos[keÀj 28936000 (262)
Deej/GÊej efJeYeeie keÀe³ee&}³e, 28920247
mebieerlekeÀej megOeerj HeÀ[kesÀ G·eCeHegueeKeeueer, 28924894 (He@ÀkeÌme)
pe³eJeble meeJeble ceeie&, oefnmej (HeefM®ece), Ye´ceCeOJeveer - 9167833141
cegbyeF& - 400 092. F&-cesueë ac.rn@mcgm.gov.in
ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle Je
DeefleefjkeÌle ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌleeb®es J³eefkeÌleiele keÀce&®eejer
Þeerceleer efjcee {skeÀCes 22620251 (4252)
mJeer³e ef®eìCeerme, ceneHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle 22621262 (Jew)
22655927 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9619820703
45
Þeer. GllecekegÀceej yeesefj®ee 22620251 (4215)
mJeer³e ef®eìCeerme, Deefle. cene. Dee³egkeÌle (ÒekeÀuHe) 22623325 (He@ÀkeÌme)
F&-cesue ë ps.amcp@yahoo.in
pevemebHeke&À efJeYeeie
keÀ#e ¬eÀceebkeÀ 24, leUcepeuee, efJemleeefjle Fceejle, ceveHee cegK³eeue³e, HeÀesì&, cegbyeF&-400 001.
Þeer. efJepe³e ke=À. Keyeeues-Heeìerue 22620251 (4025) 24966563
pevemebHeke&À DeefOekeÀejer 22754536 (Jew)
22754544 (peeefnjele)
Ye´ceCeOJeveer - 9930998844
F&-cesue ë pro@mcgm.gov.in
47
ceneveiejHeeefuekeÀe ef®eìCeerme keÀe³ee&ue³e
Heefnuee cepeuee, efJemleeefjle Fceejle, ceveHee cegK³eeue³e, HeÀesì&, cegbyeF& -400 001.
Þeer. He´keÀeMe ce. peskeÀìs 22620251 (4129)
ceneveiejHeeefuekeÀe ef®eìCeerme 22620060 (Jew)
F&-cesue ë ms@mcgm.gov.in
48
meeceev³e He´Meemeve efJeYeeie (ceneHeeefuekeÀe Dee³egkeÌleeb®es keÀe³ee&ue³e)
6 Jee cepeuee, efJemleeefjle Fceejle, ceneveiejheeefuekeÀe cegK³eeue³e, ceneheeefuekeÀe ceeie&, cegbyeF& - 400 001.
Þeerceleer mebO³ee jepesbê JnìkeÀj 22620251 (4609)
He´cegKe keÀce&®eejer DeefOekeÀejer 22620217 (Jew)
Ye´ceCeOJeveer - 9987931464
F&-cesueë chpo@mcgm.gov.in
49
efve³eespeve DeeefCe veeiejer oeefjêîe efvecet&ueve keÀ#e
jepeie=n keÀes-Dee@He. new. mees., Sme. veb. 837, Heefnuee cepeuee, yeeUeMesþ ce[gUkeÀj ceeie&, SueefHeÀvmìve (He.), cegbyeF& - 400 013.
[e@. (Þeerceleer) mebefielee jepesMe nmeveeUs 24373656
mene³³ekeÀ Dee³egkeÌle 24326181
(efve³eespeve Je veeiejer oeefjêîe efvecet&ueve keÀ#e) Ye´ceCeOJeveer -9167203779
F&-cesue : ac.planning@mcgm.gov.in
ec6.mcgm@gmail.com
HeefM®ece Gheveiejs
[e@. (Þeerceleer) cesIee yesmeskeÀj 26422775 (4202)
keWÀê ÒecegKe Je JewÐekeÀer³e Hejer#ekeÀ (He. G.) Ye´ceCeOJeveer - 9967516278
kesÀ. yeer. YeeYee ©iCeeue³e, Jeebês (He.), cegbyeF& - 400 050. F&-cesue : bhabha.bandra@gmail.com
HetJe& Gheveiejs
[e@. (Þeerceleer) ce³egje nsceble veeieues 21025149 (196)
ce.ve.hee. ceefnuee JewÐekeÀer³e hejer#ekeÀ (Het. Ghe.) Ye´ceCeOJeveer - 8169914798
jepeeJee[er ©iCeeue³e IeeìkeÀesHej (Het), cegbyeF& - 400 077. F&-cesue : mayuranagle79@gmail.com
50
[e@. meef®®eoevebo He³³eveJeej 21025149 (196)
ce.ve.hee. Heg©<e JewÐekeÀer³e hejer#ekeÀ (Het. G.) Ye´ceCeOJeveer - 9820532001
jepeeJee[er ©iCeeue³e, IeeìkeÀesHej (Het), cegbyeF& - 400 077. F&-cesue : satchidanand@gmail.com
52
Þeerceleer meguees®evee yeeyeg keÀJe[s 23083161-63 (214)
He´cegKe uesKeeHeeue (ceO³eJeleea Kejsoer Keeles) (Deefle. keÀe³e&.) 23087692 (Jew)
Ye´ceCeOJeveer - 8879307474
F&-cesue : ca.cpa@mcgm.gov.in
Þeer. vejWê iebieeOej mebKes 22620251/22754000(4405)
®ee®eCeer uesKee Hejer#ee Je o#elee DeefOekeÀejer 22754398 (Jew)
Ye´ceCeOJeveer - 9820702519
F&-cesue : tavo@mcgm.gov.in
Þeerceleer hetpee megOeerj Mesìs 23087842
Ghe He´cegKe uesKeeHeeue (YeefJe<³e efveJee&n efveOeer F&-cesue : dyca.pp@mcgm.gov.in
Je efveJe=lleerJesleve) ÒeYeejer
Þeer. jepesMe MebkeÀj ®eJneCe 26421271 (201)
Ghe He´cegKe uesKeeHeeue 26424998
(Ieve keÀ®eje J³eJemLeeheve) (Deefle. keÀe³e&.) F&-cesue : dyca.swm@mcgm.gov.in
Þeer. megefveue efMeJeveeLe peeOeJe 22620251/22754000 (4454)
Ghe He´cegKe uesKeeHeeue (J³e³e) Ye´ceCeOJeveer -
F&-cesue : dyca.exp@mcgm.gov.in
Þeerceleer efJeÐee ÒeoerHe keÀìejs 22620251/22754000 (4403)
GHe He´cegKe uesKeeHeeue (cenmetue) 22754397 (Jew)
F&-cesue : dyca.rev@mcgm.gov.in
Þeer. Òeoerhe Yeejle he[JeU 22620251 (4407) 27716580
GHe He´cegKe uesKeeHeeue (DeLe&mebkeÀuHe) 22754000
22754402 (Jew)
Ye´ceCeOJeveer -9920925044
F&-cesue : dyca.budget@mcgm.gov.in
Þeerceleer efJeMeeKee jIegveeLe keÀemeejs 25772396
Ghe He´cegKe uesKeeHeeue (ie=nkeÀpe&)(ÒeYeejer) F&-cesue : dyca.fhl@mcgm.gov.in
Þeer. oerHekeÀ ceneosJe veeF&keÀ 25773913
GHe He´cegKe uesKeeHeeue (Deej.S.-1/pekeÀele) (ÒeYeejer) F&-cesue : dyca.oct1@mcgm.gov.in
Þeer. heeb[gjbie efJevee³ekeÀ ieesmeeJeer 24107011 (2011)
GHe He´cegKe uesKeeHeeue (Deejesi³e) 24123756 (Jew)
F&-cesue : dyca.hosp@mcgm.gov.in
Þeer. jepeWê ®ebêkeÀeble heJeej 24701950/2342/2674/6338(153) 0251 -
GHe He´cegKe uesKeeHeeue (efMe#eCe efveOeer) 24713532 2461100
Ye´ceCeOJeveer - 9833453398
F&-cesue : dyca.edu@mcgm.gov.in
Þeerceleer efJeÐee Òeoerhe keÀìejs 22620251/22754000(4053)
GHe. He´cegKe uesKeeHeeue (keÀes<eeieej) (Deefle. keÀe³e&.) 22754372 (Jew)
F&-cesue : dyca.tre@mcgm.gov.in
Þeerceleer #eweflepe jepeve ceebpejskeÀj (Òe.) 22620251/22754000 (4701)
Ghe He´cegKe uesKeeHeeue (meeceev³e He´µeemeve) F&-cesue : dyca.gad@mcgm.gov.in
53
Þeer. DeMeeskeÀ oeoemeensye ©HeJeles 22620251/22754000(4658)
Ghe He´cegKe uesKeeHeeue (DeemLee.-1) (Deefle. keÀe³e&.) 22754421 (Jew)
F&-cesue : dyca01dpar.est1@mcgm.gov.in
Þeer. DeMeeskeÀ oeoemeensye ©HeJeles 2620251/22754000(4657)
GHe He´cegKe uesKeeHeeue (DeemLeeHevee - 2) 22754420 (Jew)
F&-cesue : dyca.est2@mcgm.gov.in
Þeer. jepesMe MebkeÀj ®eJneCe 26421271 (202)
Ghe He´cegKe uesKeeHeeue 26423941 (Jew)
(cenmegue - leerve ) (Deefle. keÀe³e&.) F&-cesue : dyca.rev3@mcgm.gov.in
Þeer. megefveue efMeJeveeLe peeOeJe 22620251/22754000(4454)
GHe He´cegKe uesKeeHeeue (Heefjceb[U - 1)(Deefle. keÀe³e&.) F&-cesue : dyca.z1@mcgm.gov.in
Þeer. jepeWê ®ebêkeÀeble heJeej 24134545/46
GHe He´cegKe uesKeeHeeue (Heefjceb[U-2)(Deefle. keÀe³e&.) 24134560 (110)
24134220
9833453398
F&-cesue : dyca.z2@mcgm.gov.in
Þeer. jepesMe MebkeÀj ®eJneCe 26740103 (377)
GHe He´cegKe uesKeeHeeue (Heefjceb[U-3) 26841860 (Jew)
F&-cesue : dyca.z3@mcgm.gov.in
Þeer. ®ebêceCeer yeer. peeOeJe 26239202 (382)
Ghe He´cegKe uesKeeHeeue 26239499
(Heefjceb[U - 4) (ÒeYeejer) 26247628 (Jew)
F&-cesue : dyca.z4@mcgm.gov.in
Þeer. mebHele iebieeOej DeYebie 25225000 (317)
Ghe He´cegKe uesKeeHeeue (Heefjceb[U-5) (ÒeYeejer) 25285650
25284619 (Jew)
F&-cesue : dyca.z5@mcgm.gov.in
Þeer. ueeue®ebo nvegceble ceeves 25643869 (289)
GHe He´cegKe uesKeeHeeue (Heefjceb[U-6) (ÒeYeejer) 25645289
25684528 (Jew)
F&-cesue : dyca.z06@mcgm.gov.in
Þeer. MebkeÀj peevet cee[er 28056000 (319)
Ghe He´cegKe uesKeeHeeue (Heefjceb[U - 7) (ÒeYeejer) 28056004
F&-cesue : dyca.z7@mcgm.gov.in
54
Þeerceleer meeOevee efJepe³e Heeìerue 22620251 (4363)
GHe He´cegKe uesKeeHeeue (He´Meemeve) 22754000
22754498 (Jew)
22754426 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9967966506
F&-cesue ë dycaadmin.wssd@mcgm.gov.in
Þeer. jpeefvekeÀeble yeyeveieerj ieesmeeJeer 22620251 (4336)
GHe He´cegKe uesKeeHeeue (ÒekeÀuHe) (He´Yeejer) 22754000
22754432 (Jew)
22754426 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer -9930379949
F&-cesue : dycaproject.wssd@mcgm.gov.in
Þeer. DejefJebo yeeyetjeJe cetle&[keÀ 22620251 (4333)
Ghe He´cegKe uesKeeHeeue /cegbyeF& ceueefve:meejCe ÒekeÀuHe peuekeÀeces 22754000
(ÒeYeejer) 22754499 (Jew)
22754426 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer -9850222682
F&-cesue : dycahe.wssd@mcgm.gov.in
dycamsdp.wssd@mcgm.gov.in
Þeer. efMeJejece yeeyegueeue peeves 22620251 (4763)
Ghe He´cegKe uesKeeHeeue 22754000
(me@He/mebieCekeÀ) 22754190 (Jew)
(ÒeYeejer ) 22754426 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 8552090544
F&-cesue : dcacomp.wssd@mcgm.gov.in
Þeer. Gllece ieeJepeer meeUJes 22620251 (4332)
GHe He´cegKe uesKeeHeeue (ceueefve:meejCe Òe®eeueve / 22754000
ceueefve:meejCe He´keÀuHe) (He´Yeejer) 22754479 (Jew)
22754426 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 8652258188
F&-cesue : dycasosp.wssd@mcgm.gov.in
Þeer. efMejer<ekegÀceej ÞeerOej GveJeCes 23073924 (Jew)
Ghe He´cegKe uesKeeHeeue (o#elee /veiejyee¿e)ÒeYeejer 22754426 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer -9773456014
F&-cesue ë dycaoc.wssd@mcgm.gov.in
Þeerceleer jsKee MeefMekeÀeble jeve[s 22620251/22754000 (4369)
GHe He´cegKe uesKeeHeeue (cenmetue) (ÒeYeejer) 22754189 (Jew)
22754426 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer -9969011526
F&cesue ë dycarev.wssd@mcgm.gov.in
55
Þeerceleer efJeÐee Deevebo peebYeskeÀj 22620251 / 22754000 (4335)
Ghe He´cegKe uesKeeHeeue (uesKee/DeLe&mebkeÀuHe) (ÒeYeejer) 22754423 (Jew.)
22754426 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9833243562
F&-cesue ë dycaaccts.wssd@mcgm.gov.in
dycabudget.wssd@mcgm.gov.in
57
efveJe[CetkeÀ MeeKee
Þeer. efJepe³e heeb[gjbie leeJe[s 23402083 (Jew)
mene. efveJe[CetkeÀ Je veiejMegukeÀ DeefOekeÀejer Ye´ceCeOJeveer - 9821046982
F&-cesue : aetdo.election@mcgm.gov.in
efMe#eCe Keeles
efMe#eCeeefOekeÀejer ³eeb®es cegK³e keÀe³ee&ue³e, ef$eJesCeer mebiece cevehee MeeUe, ceneosJe heeueJe ceeie&, keÀjerjes[, cegbyeF& - 400 012.
Þeer. censµe ceOegkeÀj Hee}keÀj 24702342
efMe#eCe DeefOekeÀejer Ye´ceCeOJeveer - 9421211887 /
8369607033
F&cesue ë eomcgm@gmail.com
Þeer. ÒekeÀeMe Hegvee ®eNneìs 24700176
Ghe efMe#eCe DeefOekeÀejer (ceO³eJeleer&) Ye´ceCeOJeveer -9833774251
F&-cesue : dyeocentralmcgm@gmail.com
Þeer. ÒekeÀeMe Hegvee ®eNneìs 24702342
Ghe efMe#eCe DeefOekeÀejer Ye´ceCeOJeveer -9833774251
(efpeune He´efMe#eCe keWÀê Je meJe& efMe#ee DeefYe³eeve) F&-cesue : ssamcgm@gmail.com
F&-cesue : dyeodtc1mcgm@gmail.com
59
Þeer. jefJebo´ Yeieepeer Iegues 22620251 (4508)
keÀe³e&keÀejer DeefYe³eblee (mJeer³e) veiej DeefYe³eblee Ye´ceCeOJeveer -9820200527
F&-cesue : ee01p.ce@mcgm.gov.in
ceneveiejHeeefuekeÀe JeemlegMeem$e%e
ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe DeefYe³eebef$ekeÀer keWÀê, 3 je cepeuee, [e@. F&. ceesPesme ceeie&, Dee®ee³e& De$es ®eewkeÀ,
JejUer veekeÀe, JejUer, cegbyeF& - 400 018.
Þeer. megjsWê MeecejeJe yeesjeUs 24958101 (7802)
ceneHeeefuekeÀe JeemlegMeem$e%e Ye´ceCeOJeveer - 8879625188
F&-cesue : ma@mcgm.gov.in
- - efjkeÌle - -
ceneHeeefuekeÀe GHe JeemlegMeem$e%e Ye´ceCeOJeveer -
(HeefM®ece Gheveiejs) F&-cesue :
Þeer. ogiexMe Deej. HeeuekeÀj 24958101 (7806)
ceneHeeefuekeÀe GHe JeemlegMeem$e%e Ye´ceCeOJeveer - 9322262994
(HetJe& Gheveiejs) F&-cesue : dyma01es.ma@mcgm.gov.in
60
He´cegKe DeefYe³eblee (efJekeÀeme efve³eespeve)
efJemleeefjle Fceejle, 5 Jee cepeuee, ceneveiejHeeefuekeÀe cegK³eeue³e, ceneHeeefuekeÀe ceeie&, HeÀesì&, cegbyeF& - 400 001.
Þeer. efJeveeso ef®eþesjs 22620251 (4500)
He´cegKe DeefYe³eblee (efJekeÀeme efve³eespeve) 22620075 (Jew)
Ye´ceCeOJeveer - 9930990152
F&-cesue : che.dp@mcgm.gov.in
chedevp@gmail.com
Þeer. hejeie he. jeTle 22620251 (4501)
Ghe He´cegKe DeefYe³eblee Ye´ceCeOJeveer - 9869017682
(efJekeÀeme efve³eespeve) - 1 F&-cesue : dych01ho.dp@mcgm.gov.in
Þeer. æ®e¬eÀOej efn. keÀeb[uekeÀj 22620251 (4550)
GHe He´cegKe DeefYe³eblee (efJekeÀeme efve³eespeve) - 2 Ye´ceCeOJeveer - 9869960689
F&-cesue : dyche02hodp@mcgm.gov.in
Þeerceleer DeheCee& meg. Yeìdìs 22620251 (4582)
GHeJeemlegMeeðe%e (efJekeÀeme efve³eespeve) Ye´ceCeOJeveer -9820142973
cegbyeF& mebmkeÀ=leer Jeejmee peleve meefceleer F&-cesue : dymarch01.dp@mcgm.gov.in
62
He´cegKe DeefYe³eblee (Hetue)
JejUer FbefpeefveDejeRie nye Fceejle, leU cepeuee, [e@. F&. ceesPesme ceeie&, JejUer veekeÀe, cegbyeF& - 400 018.
Þeer. yeeyeemeensye meeUJes 24958001/8101 (7924)
He´cegKe DeefYe³eblee (Hetue) (Òe.) 24958933/24957924 (Jew)
24958931 (HeÀ@keÌme)
Ye´ceCeOJeveer -9987793629
F& -cesue : che.br@mcgm.gov.in
Þeer. meleerMe ieCesMe þesmej 24958001/8101
GHe He´cegKe DeefYe³eblee (Hetue) Heefµ®ece Gheveiejs 24958230 (Jew.)
24958931 (HeÀ@keÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9869115881
F& -cesue : dychews.br@mcgm.gov.in
Þeer. jepeWêkegÀceej heeb. leUkeÀj 24958001/8101(8230)
GHe He´cegKe DeefYe³eblee 24958230 (Jew.)
(Hetue) HetJe& Gheveiejs Je Menj 24958931 (HeÀ@keÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9821127175
F& -cesue : dychees.br@mcgm.gov.in
dychct.br@mcgm.gov.in
63
Þeer. efJepe³e peievveeLe Hee®eHeeb[s 29677905 26172078
Ghe He´cegKe DeefYe³eblee (³eebef$ekeÀer Je efJeÐegle) 29675862 (Jew )
HeefM®ece Gheveiejs 28676013 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer -9167234707
F& -cesue : dychews.me@mcgm.gov.in
65
Þeer. MejokegÀceej efye. Deefpe&leJeej 25426055/25445230
Ghe peue DeefYe³eblee (He´®eeueves) (ÖeYeejer) 25445722 (Jew Je He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9930260406
F& -cesue : dyheopkap@rediffmail.com
dyheoperations.he@mcgm.gov.in
66
He´cegKe DeefYe³eblee (HeeCeerHegjJeþe He´keÀuHe)
JejUer FbefpeefveDejeRie nye Fceejle, 1 uee cepeuee, [e@. F&. ceesPesme ceeie&, JejUer veekeÀe, JejUer, cegbyeF& - 400 018.
67
Þeer. Jemeble jIegveeLe iee³ekeÀJee[ 25962601/02/03
GHe ÒecegKe DeefYe³eblee 25955702 (HeÀ@keÌme)
HeeCeerHegjJeþe He´keÀuHe Ye´ceCeOJeveer - 9819224266
yeebOekeÀeces-2 (ÒeYeejer) F& -cesue : dychebalkumcivil01.wsp@mcgm.gov.in
Þeer. meboerhe MebkeÀj þeketÀj 24222131 (Jew.)
Ghe ÒecegKe DeefYe³eblee 25459641 (HeÀ@keÌme)
HeeCeerHegjJeþe He´keÀuHe Ye´ceCeOJeveer - 9833454049
ÒekeÀuhe efve³eespeve Je efve³eb$eCe keÀ#e F& -cesue : dychebalkumcivil02.wsp@mcgm.gov.in
68
Þeer. efkeÀMeesj jepeejece osmeeF& 24957983
Ghe He´cegKe DeefYe³eblee (ceueefveëmeejCe He´®eeueve) 24928610 (Jew)
- HeefjJenve 24957838 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9004445236
F& -cesue : dychetr.so@mcgm.gov.in
yee. ³e. ue. vee³ej Oecee&Le& ©iCeeue³e DeeefCe ìesHeerJeeuee je<ì^er³e JewÐekeÀer³e ceneefJeÐeeue³e
[e@. DeevebojeJe ue. vee³ej ceeie&, cebgyeF& meWì^ue, cebgyeF& - 400008.
[e@. jcesMe vee. Yeejceue 23085379 (Jew)
DeefOe<þelee leLee meb®eeuekeÀ (JewÐekeÀer³e efMe#eCe Je ÒecegKe ©iCeeue³es) 23027101/112
23005572 (He@ÀkeÌme)
23072663 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer -9820703190
F&-cesue ë dean.nair@mcgm.gov.in
[e@. (Þeerceleer) HebkeÀpee Deeieue 23027109
GHe-DeefOe<þelee F&-cesue : adean01.nair@mcgm.gov.in
[e@. ieewlece keÀeUs 23027119
mene. DeefOe<þelee (Òe.) F&-cesue : ad2.nair@mcgm.gov.in
73
[e@. jekesÀMe Deej. Jecee& 24063000 (3024)
Ghe DeefOeÿelee (Òe.) Ye´ceCeOJeveer - 9820848027
F&-cesue : rakeshverma884@gmail.com
74
ceneveiejHeeefuekeÀe meJe&meeOeejCe GHeveiejer³e jÀiCeeue³es
[e@. ÒeoerHe Dee. peeOeJe 26406787/26422775 (4001/4002/4509)
He´cegKe JewÐekeÀer³e DeOeer#ekeÀ Je Keeles He´cegKe
(ceeO³eefcekeÀ Deejesi³e mesJee) (He´Yeejer) Ye´ceCeOJeveer - 9930468575
KegjMeeopeer yesnjecepeer YeeYee ceveHee meJe&meeOeejCe F&-cesue : cmsph_2006@yahoo.co.in
jÀiCeeue³e Fceejle, 2 je cepeuee, Deej. kesÀ. HeeìkeÀj ceeie&, msbhba.hos@mcgm.gov. in
Jeebês (HeefM®ece), cebgyeF&-400 050.
[e@. ÒeoerHe Dee. peeOeJe 26422775 (4520)
JewÐekeÀer³e DeOeer#ekeÀ Ye´ceCeOJeveer - 9930468575
KegjMeeopeer yesnjecepeer YeeYee ceveHee meJe&meeOeejCe jÀiCeeue³e, F&-cesue : bhabha.bandra@gmail.com
2 je cepeuee, Deej. kesÀ. HeeìkeÀj ceeie&, Jeebês (HeefM®ece), ms01kbbhabha.phd@mcgm.gov.in
cebgyeF&-400 050.
[e@. (Þeerceleer ) jepeÞeer Òe. peeOeJe 26182081 (301)
ÒecegKe JewÐekeÀer³e DeefOekeÀejer (He@ÀkeÌme)
JewÐekeÀer³e DeOeer#ekeÀ (Òe.) Ye´ceCeOJeveer -9769267657
efJe<CetÒemeeo veboje³e osmeeF& ceveHee meJe&meeOeejCe jÀiCeeue³e, F&-cesue : vndhhospital@gmail.com
ieesUeryeej jes[,meebleeke´gÀPe (HetJe&), cegbyeF&-400 055 vnd.ms@mcgm.gov.in
[e@. (Þeerceleer) Òeeflecee De. Heeìerue 28766885/86 (243)
ÒecegKe JewÐekeÀer³e DeefOekeÀejer 28766886 (Jew.)
efme×eLe& ceveHee meJe&meeOeejCe ©iCeeue³e, Ye´ceCeOJeveer - 9930468563
ceesefleueeueveiej Heesmì Dee@efHeÀmemeceesj, F&-cesue : cmo.sidharthhosp@mcgm.gov.in
ieesjsieebJe (HeefM®ece), cegbyeF& - 400 104. dr.smgh@yahoo.in
[e@. ÒeefJeCe ef®eb. HentjkeÀj 28894381
ÒecegKe JewÐekeÀer³e DeefOekeÀejer (ÒeYeejer) 28899447
meoeefMeJe keÀevegpeer Heeìerue ceveHee meJe&meeOeejCe jÀiCeeue³e, Ye´ceCeOJeveer - 9930468564 / 9821589733
oHlejer jes[, Fmìve cee@ue®³ee ceeies, ceeuee[ (HetJe&), F&-cesue : cmo.skphospital@mcgm.gov.in
cegbyeF& - 400 097. cmo.skph@yahoo.co.in
[e@. ÒeMeeble ceesjs 28774215
He´cegKe JewÐekeÀer³e DeefOekeÀejer (Òe.) 28770007 (Jew)
ceveesnj Jeeceve osmeeF& ceveHee meJe&meeOeejCe jÀiCeeue³e,
ieesefJebo veiej, nepeer yeeHet heìsue jes[, ceeuee[ (HetJe&), Ye´ceCeOJeveer - 9821375450
cegbyeF& - 400 097. F&-cesue : cmo.mwdh@mcgm.gov.in
mrtmwd@gmail.com
[e@. Òeceeso veiejkeÀj 28647003 (1236)
ÒecegKe JewÐekeÀer³e DeOeer#ekeÀ
Yeejlejlve [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keÀj Ye´ceCeOJeveer - 9819700940
ceveHee meJe&meeOeejCe jÀiCeeue³e, Sme. Jner. jes[, F&-cesue : ms01.bdbah@mcgm.gov.in
heesefueme mìsMeve meceesj, keÀebefoJeueer (He), cegbyeF& - 400 067. smo01phd.bdbah@mcgm.gov.in
75
[e@. DeefJeveeMe ceg. mebK³es 28050105 (Jew/keÀe.)
He´cegKe JewÐekeÀer³e DeefOekeÀejer
¬eÀebleerp³eesleer meeefJe$eeryeeF& HeÀgues ceveHee meJe&meeOeejCe ©iCeeue³e, Ye´ceCeOJeveer - 9869100060
keÀmlegjyee ¬eÀe@me jes[ veb. 2, yeesefjJeueer (HetJe&), cegbyeF& - 400 066. F&-cesue : cmo01rc.phd@mcgm.gov.in
chkcmo@gmail.com
76
[e@. (Þeerceleer) G<ee ce. µecee& 25782253 (112)
ÒecegKe JewÐekeÀer³e DeefOekeÀejer 25744581 (Jew.)
¬eÀebefleJeerj cenelcee peesefleyee HegÀues ceveHee meJe&meeOeejCe ©iCeeue³e, Ye´ceCeOJeveer - 9930468578
keÀVeceJeej veiej - 2, efJe¬eÀesUer (HetJe&), cegbyeF& - 400 083. F&-cesue : cmokmjphule.hos@mcgm.gov.in
kmjphosp@yahoo.com
[e@. (Þeerceleer) jpeveer peieleehe 21636225 (212)
He´cegKe JewÐekeÀer³e DeefOekeÀejer (He´Yeejer) 21636229(Jew)
mJeeleb$³eJeerj efJevee³ekeÀ oeceesoj meeJejkeÀj ceveHee jÀiCeeue³e, Ye´ceCeOJeveer - 9323906087
cenelcee HegÀues jes[, osMecegKe iee[&vemeceesj, F&-cesue: cmo01.svds@mcgm.gov.in
ceguegb[ (HetJe&), cegbyeF& - 400 081. svdshospital@rediffmail.com
[e@. ÒeoerHe Þeer. Deebie´s 25605729/30 (300)
ÒecegKe JewÐekeÀer³e DeefOekeÀejer (ÒeYeejer)
Þeerceleer ceevemeeosJeer leguemeeroeme DeiejJeeue cevehee meJe&meeOeejCe jÀiCeeue³e, Ye´ceCeOJeveer - 9869258494
ìer efJeYeeie keÀe³ee&ue³eepeJeU, ceguegb[ (HeefM®ece), F&-cesue : cmo01mtagarwalhos.phd@mcgm.gov.in
cegbyeF& - 400 080. amansadevi@yahoo.com
77
keÀerìkeÀveeMekeÀ efJeYeeie
ÒeeLeefcekeÀ efMe#eCe efJeYeeie keÀe³ee&ue³e Fceejle, 2 je cepeuee, efieu[j ìBkeÀ cewoeve, [e@. oeoemeensye Ye[keÀcekeÀj ceeie&,
ûeBì jes[ (HetJe&), cegbyeF& - 400 007.
Þeer. jepeve Depeg&ve veeefjbûeskeÀj 23011958
keÀerìkeÀveeMekeÀ DeefOekeÀejer (le%e) Ye´ceCeOJeveer - 9167494004
F&-cesue : io.phd@mcgm.gov.in
io_phd@rediffmail.com
Þeer. ®esleve efJepe³e ®eewyeU 23011958
Ghe keÀerìkeÀveeMekeÀ DeefOekeÀejer (µenj) Ye´ceCeOJeveer - 9167494005
F&-cesue : dyiocity.phd@mcgm.gov.in
io_phd@rediffmail.com
Þeer. meboerHe jIegveeLe leeb[sue 23011958
Ghe keÀerìkeÀveeMekeÀ DeefOekeÀejer (He.G.) Ye´ceCeOJeveer - 9167494018
F&-cesue : dyiows.phd@mcgm.gov.in
io_phd@rediffmail.com
Þeer. Dece=le yeeyet met³e&JebMeer 23011958
Ghe keÀerìkeÀveeMekeÀ DeefOekeÀejer (Het.GHe) (Òe.) Ye´ceCeOJeveer - 9167494010
F&-cesue : aio1n.phd@mcgm.gov.in
io_phd@rediffmail.com
Heef½ece Gheveiejs
Þeer. megveerue KegMeeue jeþes[ 26840103 (741)
GHe GÐeeve DeOeer#ekeÀ Ye´ceCeOJeveer - 9930241238
(Heefjceb[U-3) F&-cesue : dysupz3.gardens@mcgm.gov.in
Þeer. oMejLe Keb[t Iegues 26239165(398)
GHe GÐeeve DeOeer#ekeÀ (Heefjceb[U -4) Ye´ceCeOJeveer - 9820934676
F&-cesue : dygz4.garden@mcgm.gov.in
Þeer peieoerµe je. jeþes[ 28086965 (Jew)
Ghe GÐeeve DeOeer#ekeÀ (Heefjceb[U -7) (He´.) Ye´ceCeOJeveer -9167413940
F&-cesue : dysg.ws@mcgm.gov.in
Þeer. ÒeJeerCe ieesefJebo ieesmeeJeer
Ghe GÐeeve DeOeer#ekeÀ (JesjeJe}er) Ye´ceCeOJeveer - 9769943109
79
HetJe& Gheveiejs
Þeerceleer mebefielee efkeÀµeesj [sjs 25924648
Ghe GÐeeve DeOeer#ekeÀ (Heefjceb[U -5) Ye´ceCeOJeveer -9869201066
F&-cesue : dysgz5.gardens@mcgm.gov.in
[e@. He´Meeble Oecee&peer ceesjs 25924648
Ghe GÐeeve DeOeer#ekeÀ (Heefjceb[U -6) Ye´ceCeOJeveer -9867121999
F&-cesue : dysgz6.gardens@mcgm.gov.in
He´eefCemebie´neue³e
Jeerjceelee efpepeeyeeF& Yeesmeues GÐeeve Je ÒeeefCemebûeneue³e, ogmeje cepeuee, HesbiJeerve Fceejle, [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keÀj ceeie&,
Yee³eKeUe (HetJe&), cegbyeF& 400 027.
[e@. mebpe³e De. ef$eHeeþer 23772420 (Jew)
meb®eeuekeÀ-ÒeeefCemebûeneue³e Ye´ceCeOJeveer -8879740019 / 9869270242 (Jew.)
F&-cesue : dysupzoo@mcgm.gov.in
[e@. keÀesceue efJe. jeTU 23772414
Ghe DeOeer#ekeÀ, (heMegJewÐekeÀer³e) ÒeeefCemebie´neue³e (Òe.) Ye´ceCeOJeveer -9867117411
cebgyeF& DeefiveMeceve oue
ÒecegKe DeeqiveMeceve DeefOekeÀejer ³eeb®es keÀe³ee&ue³e, Yee³eKeUe ÒeeosefMekeÀ meceeosMe keWÀê, Heefnuee cepeuee, yeeHegjeJe peieleeHe ceeie&,
Yee³eKeUe (He)., cegbyeF&-400 008
Þeer. ÒeYeele megjpeueeue jnebieoUs 23001391 (Jew.) 22882787
He´cegKe DeefiveMeceve DeefOekeÀejer 23001393/94/95 (100)
23001392 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer -9930464820
F&-cesue : cfo.mfb@mcgm.gov.in
cfomfb@gmail.com
Þeer. keÀw}eme efJeþdþ} efnJejeUs 24132058 (105) 23001393
GHe He´cegKe DeefiveMeceve DeefOekeÀejer 24153027 (He@ÀkeÌme)
(Heefjceb[U -2) Ye´ceCeOJeveer -9930464825
F&-cesue : dycfo02.mfb@mcgm.gov.in
Þeer. efJepe³ekegÀceej vejeEmen heeefCeie´ner 25170730(18) 25170730
Ghe He´cegKe DeefiveMeceve DeefOekeÀejer (Heefjceb[U -6) Ye´ceCeOJeveer - 9930464824
F&-cesue : dycfo04.mfb@mcgm.gov.in
Þeer. ³eµeJeble jece®ebê peeOeJe 24132058 (102) 24134200
Ghe He´cegKe DeefiveMeceve DeefOekeÀejer (Heefjceb[U -5) 24153027(He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer -9930464849
F&-cesue : dycfo05.mfb@mcgm.gov.in
Þeer. M³eece YeeieJele Kejye[s 29200941 (20) 25170730
GHe He´cegKe DeefiveMeceve DeefOekeÀejer (Heefjceb[U -3) 29253327(He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9930464753
F&-cesue : dycfo06.mfb@mcgm.gov.in
80
Þeer. nsceble ollee$e³e Hejye 23001393/94/95 (201) 23001393
GHe He´cegKe DeefiveMeceve DeefOekeÀejer (Heefjceb[U -1) (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer -9930464826
F&-cesue : dycfo01.mfb@mcgm.gov.in
Þeer. jepesWê DeYe³e®ebê ®eewOejer 23001393/94/95 (138) 23076111
Ghe He´cegKe DeefOekeÀejer (leebef$ekeÀ) (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer -9930464828
F&-cesue : dycot.mfb@mcgm.gov.in
Deveg%eeHeve Keeles
oeoj Gob®eve keWÀê, ceueefve:meejCe Òe®eeueve ÒeMeemekeÀer³e Fceejle, 6Jee cepeuee, 249, mesveeHeleer yeeHeì ceeie&,
oeoj (He.), cegbyeF& - 400 028.
Þeer. Mejo YeeTjeJe yeeb[s 24211203 (Jew)
Deveg%eeHeve DeOeer#ekeÀ Ye´ceCeOJeveer -9820702530
F&-cesueë sl.licence@mcgm.gov.in
84
He´cegKe megefJeOeekeÀej, (ogkeÀeves Je DeemLeeHevee)
5Jee cepeuee, ne@keÀme& HueePee Fceejle, mesveeHeleer yeeHeì ceeie&, oeoj (He.), cegbyeF& - 400 028.
Þeerceleer megefvelee meoeefMeJe peesMeer 24311751
He´cegKe megefJeOeekeÀej, (ogkeÀeves Je DeemLeeHevee ) 24224901 (Jew)
Ye´ceCeOJeveer -9920089179
F&-cesue ë ci.se@mcgm.gov.in
Þeer. megjsMe Hebef[le meesveJeCes 24311751
GHe He´cegKe megefJeOeekeÀej, (ogkeÀeves Je DeemLeeHevee ) Ye´ceCeOJeveer -9324357643
F&-cesue ë dyciz1.se@mcgm.gov.in
Þeer. efJeveeso keÀeefuekeÀeÒemeeo efmebn 24311751
Ghe He´cegKe megefJeOeekeÀej, (ogkeÀeves Je DeemLeeHevee) Ye´ceCeOJeveer -9892936673
F&-cesue ë dyciz4.se@mcgm.gov.in
Þeer. efMejer<e yeeyeueer jCeeEmeie 24311751
Ghe ÒecegKe megefJeOeekeÀej, (ogkeÀeves Je DeemLeeHevee) Ye´ceCeOJeveer - 9820496630
F&-cesue ë dyciz3.se@mcgm.gov.in
- - efjkeÌle - - 24311751
Ghe ÒecegKe megefJeOeekeÀej, (ogkeÀeves Je DeemLeeHevee) Ye´ceCeOJeveer -
F&-cesue ë dyciz2.se@mcgm.gov.in
He³ee&JejCe efJeYeeie
veJeerve ³eeveie=n Fceejle, 3 je cepeuee, efnbot mceMeeve YetefcepeJeU, [e@. F&. ceesPesme ceeie&, JejUer, cegbyeF& - 400 018.
Þeer. jepesMe cemeepeer [ebies 24935688/93 (2300)
Ghe ÒecegKe DeefYe³eblee 24923462 (Jew )
(mLeeHel³e) He³ee&JejCe Ye´ceCeOJeveer - 9930225542
F&-cesue ë mcgmenvironment@gmail.com
dycheenvcivcity@gmail.com
87
yesmì GHe¬eÀcee®es He´cegKe DeefOekeÀejer
ceneJ³eJemLeehekeÀeb®es keÀe³ee&ue³e, heefnuee cepeuee, yesmì YeJeve, yesmì ceeie&, kegÀueeyee, cegbyeF& - 400 001.
[e@. megjsWo´kegÀceej yeeie[s 22856262 (313/314)
ceneJ³eJemLeeHekeÀ 22873961-62
22799313/4
22851244 (He@ÀkeÌme)
Ye´ceCeOJeveer - 9820285569
F&-cesue ë gm@bestundertaking.com
88
Þeer. jcesMe De. ÒeYet 22799415
Ghe cegK³e J³eJemLeeHekeÀ (meeceie´er) 22856262 (415)
Ye´ceCeOJeveer - 9969958930
F&-cesue ë raprabhu@bestmmd.net
patocmm@bestundertaking.com
89
Jew³eeqkeÌlekeÀ otjOJeveer efveoxefMekeÀe
veebJe, HeÊee keÀe³ee&ue³e efveJeeme Ye´ceCeOJeveer
90
cenejeä^ efJeOeeveceb[U
Þeer. Yeiele eEmen keÀesM³eejer
jep³eHeeue
Þeer. jecejepes He´leeHeefmebn veeF&keÀ - efvebyeeUkeÀj Þeer. veevee heìesues
meYeeHeleer DeO³e#e
cenejeä^ jep³e efJeOeeveHeefj<eo cenejeä^ jep³e efJeOeevemeYee
cee. cegK³eceb$eer
Þeer. G×Je yeeUemeensye þekeÀjs meeceev³e ÒeMeemeve, ceeefnleer leb$e%eeve, ceeefnleer Je
pevemebHeke&À, efJeOeer Je v³ee³e, Je Flej keÀesCel³eener
ceb$³eebvee vescetve ve efouesues efJe<e³e/Keeleer
cee. ceb$eer
91
Þeer. efJepe³e GHe&À yeeUemeensye YeeTmeensye cenmetue
Leesjele
92
De@[. kesÀ. meer. hee[Jeer DeeefoJeemeer efJekeÀeme
cee. jep³eceb$eer
Þeer. Deyogue veyeer meÊeej cenmetue, ie´eceefJekeÀeme, yebojs, Keej peefceveer, efJekeÀeme
efJeMes<e mene³³e
Þeer. DeesceÒekeÀeMe GHe&À ye®®et yeeyeejeJe keÀ[t peuemebheoe Je ueeYe#es$e efJekeÀeme, Meeues³e efMe#eCe,
ceefnuee Je yeeueefJekeÀeme ; Flej ceeieemeJeie&, meeceeefpekeÀ
Je Mew#eefCekeÀ ceeieeme ÒeJeie&, efJecegÊeÀ peeleer, Yeìke̳ee
peceeleer DeeefCe efJeMes<e ceeieeme ÒeJeie& keÀu³eeCe; keÀeceieej
93
Þeer. oÊee$e³e efJeþesyee YejCes meeJe&peefvekeÀ yeebOekeÀece (meeJe&peefvekeÀ GHe¬eÀce JeieUtve),
ce=od Je peuemebOeejCe, Jeves, heMegmebJeOe&ve, ogiOeJ³eJemee³e
efJekeÀeme Je celm³eJ³eJemee³e, meeceev³e ÒeMeemeve
Þeer. ÒeepeÊeÀ ÒemeeojeJe leveHegjs veiej efJekeÀeme, Gpee&, DeeefoJeemeer efJekeÀeme, G®®e Je
leb$e efMe#eCe, DeeheÊeer J³eJemLeeheve, ceole Je HegveJe&meve
Þeer. jepeWê M³eeceieeW[e heeìerue ³e[^eJekeÀj meeJe&peefvekeÀ Deejesi³e Je kegÀìgbye keÀu³eeCe, JewÐekeÀer³e
efMe#eCe, DeVe Je Deew<eOe ÒeMeemeve, JeðeesÐeesie,
meebmke=ÀeflekeÀ keÀe³e&
Þeer. melespe GHe&À yebìer [er. heeìerue ie=n (Menjs), ie=nefvecee&Ce, heefjJenve, ceeefnleer leb$e%eeve,
mebmeoer³e keÀe³e&, ceepeer mewefvekeÀ keÀu³eeCe
Þeer. MebYegjepe efMeJeepeerjeJe osmeeF& ie=n (ie´eceerCe), efJeÊe, efve³eespeve, jep³e GlHeeove
MegukeÀ, keÀewMeu³e efJekeÀeme Je GÐeespekeÀlee, heCeve
[e@. efJeéepeerle helebiejeJe keÀoce menkeÀej, ke=À<eer, meeceeefpekeÀ v³ee³e, DeVe, veeiejer HegjJeþe
Je ie´enkeÀ mebj#eCe, DeuHemebK³eekeÀ efJekeÀeme Je DeewkeÀeHeÀ,
cejeþer Yee<ee
Ø ceeveveer³e cebef$eceb[Ue®ee ¬eÀce cenejeä^ Meemevee®³ee mebkesÀlemLeUeJejerue GheueyOe ceeefnleervegmeej.
Ø mebhekeÀe&®ee leheMeerue efoveebkeÀ 08.01.2020 he³e¥le DeÒeeHle. DeÐe³eeJele mebhekeÀe&®ee leheMeerue Je DeefOekeÀ ceeefnleermeeþer ke=ÀHe³ee cenejeä^ Meemevee®es
mebkesÀlemLeU www.maharashtra.gov.in ³eeJej efveoxefMekeÀe ³ee meojeme Yesì ÐeeJeer.
cegbyeF&leerue Keemeoej
Þeer. DejefJebo meeJeble oef#eCe cegbyeF& 24163600 9869004488
94
cegbyeF&leerue efJeOeeve Heefj<eo meom³e
Þeer. megYee<e osmeeF& efJeOeevemeYee meom³eebÜeje 28722630 9821037040
Þeer. efoJeekeÀj jeJeles efJeOeevemeYee meom³eebÜeje 24333760 9821143576
Þeer. jeceoeme keÀoce cegbyeF& mLeeefvekeÀ He´eefOekeÀejer mebmLee 28704598 9422430555
Þeer. keÀefheue heeìerue cegbyeF& efJeYeeie efMe#ekeÀ 24150576 9819870555
S@[. Deefveue hejye efJeOeevemeYee meom³eebÜeje 9820413505
Þeerce. efJeÐee ®eJneCe jep³eHeeueebÜejs veeceefve³egkeÌle 9619913993
Þeer. efJepe³e (YeeF&) efiejkeÀj efJeOeevemeYee meom³eebÜeje 28610844 9820180595
Þeer. peveeo&ve ®eebotjkeÀj jep³eHeeueebÜejs veeceefve³egkeÌle 9322646639
Þeer. ÒeJeerCe ojskeÀj efJeOeevemeYee meom³eebÜeje 9833321263
Þeer. jeceefveJeeme mel³eveeje³eCe efmebn efJeOeevemeYee meom³eebÜeje 9821069079
Þeer. efJeueeme heesleveerme cegbyeF& efJeYeeie heoJeerOej 9869021820
Þeer. He´meeo uee[ efJeOeevemeYee meom³eebÜeje 9821388888
[e@. (Þeerceleer) ceefve<ee keÀe³ebos efJeOeevemeYee meom³eebÜeje 24149545 9820236304
Þeer. nsceble ìkeÀues efJeOeevemeYee meom³eebÜeje 30235555 9822052433
Þeer. efkeÀjCe HeeJemekeÀj efJeOeevemeYee meom³eebÜeje 26841550 9821082800
Þeer. Deveble iee[ieerU jep³eHeeueebÜejs veeceefve³egkeÌle 9869251515
Þeer. DeMeeskeÀ (YeeF&) peieleehe cegbyeF& mLeeefvekeÀ He´eefOekeÀejer mebmLee 23855124 9821622211
95
164-JesmeeJes [e@. (Þeerceleer) Yeejleer nsceble ueJnskeÀj 9820286137
165-DebOesjer (HeefM®ece) Þeer. Deefcele YeemkeÀj meeìce 9820347179
166-DebOesjer (HetJe&) Þeer. jcesMe ueìkesÀ 32628777 9930438777
167-efJeuesHeeuex De@[. Hejeie DeUJeCeer 9820350544
168-®eebefoJeueer Þeer. efoueerhe ueeb[s 9833201646
169-IeeìkeÀesHej (HeefM®ece) Þeer. jece keÀoce 9833151912
170-IeeìkeÀesHej (HetJe&) Þeer. hejeie Meen 9324911111
171-ceeveKego& efMeJeepeer veiej Þeer. Deyet Deeefmece Deepeceer 22831766/22856672 9821667755
172-DeCegMekeÌleer veiej Þeer. veJeeye ceefuekeÀ 9867355014
173-®eWyetj Þeer. ÒekeÀeMe HeÀeleHexkeÀj 9833169009
174-kegÀuee& Þeer. cebiesMe kegÀ[eUkeÀj 26435397 9322278925
175-keÀefuevee Þeer. mebpe³e Heesleveerme 26666300 9322338623
176-Jeebês (HetJe&) Þeer. efPeMeeve yeeyee efmeefÎkeÀer 9819341778
177-Jeebês (HeefM®ece) De@[. DeeefMe<e Mesueej 9820120205
1996
cenejeä^ Meemevee®es meef®eJe
Heoveece efJeYeeie otjOJeveer ¬eÀ. F&-cesue
(keÀe³ee&ue³e)
Þeer. Depees³e cesnlee cegK³e meef®eJe cegK³e meef®eJe 22025042
22028762
cs@maharashtra.gov.in
Þeer. ceveespe meewefvekeÀ DeHHej cegK³e meef®eJe efJeÊe efJeYeeie (De.keÀe.) 22029721
acs.finance@maharashtra.gov.in
Þeer. mebpe³e kegÀceej DeHHej cegK³e meef®eJe ie=n (De.keÀe.) 22048130
acs.home@maharashtra.gov.in
Þeerr. mebpe³e kegÀceej DeHHej cegK³e meef®eJe ie=nefvecee&Ce 22821969
psec.housing@maharashtra.gov.in
Þeer. meerleejece kegbÀìs DeHHej cegK³e meef®eJe meeceev³e ÒeMeemeve efJeYeeie 22886141
(mesJee) psec.gadservices@maharashtra.gov.in
Þeer. Yet<eCe ieiejeCeer DeHHej cegK³e meef®eJe GÐeesie (De.keÀe.) 22025393
psec.industry@maharashtra.gov.in
Þeer. osyeeefMe<e ®eke´ÀJeleer& DeHHej cegK³e meef®eJe efve³eespeve 22029496
(efJekeÀeme Dee³egkeÌle) acs.planning@maharashtra.gov.in
Þeer. ÞeerkeÀeble efmebn DeHHej cegK³e meef®eJe ie=n - (DeefHeue 22821743
Je megj#ee) psec.homeapl@maharashtra.gov.in
Þeer. cevegkegÀceej ÞeerJeemleJe DeHHej cegK³e meef®eJe cenmetue veeWoCeer Je 22024588
cegêebkeÀ MegukeÀ psec.revenue@maharashtra.gov.in
Þeerceleer Jebovee ke=À<Cee DeHHej cegK³e meef®eJe Meeues³e efMe#eCe 22025292
DeeefCe ¬eÀer[e psec.schedu@maharashtra.gov.in
Þeerceleer DebMeg efmevne DeHHej cegK³e meef®eJe ÒeMeemekeÀer³e megOeejCee 22843711 22027151
j. Je keÀe. acs.onm@maharashtra.gov.in
Þeerceleer megpeelee meewefvekeÀ DeHHej cegK³e meef®eJe keÀewMeu³e efJeYeeie Je 22047236
GÐeespekeÀlee efJeYeeie psec.sded@maharashtra.gov.in
[e@. efveleerve keÀjerj DeHhej cegK³e meef®eJe veiej efJekeÀeme (1) 22026419
psec.ud1@maharashtra.gov.in
Þeer. ceveespe meewefvekeÀ DeHhej cegK³e meef®eJe meeJe&peefvekeÀ yeebOekeÀece 22026612
efJeYeeie psec.pwd@maharashtra.gov.in
Þeer. mebpeerJe kegÀceej DeHhej cegK³e meef®eJe Gpee& (De. keÀe.) 22026767
psec.energy@maharashtra.gov.in
Þeerceleer DeeYee MegkeÌuee ÒeOeeve meef®eJe menkeÀej 22025283
psec.coop@maharashtra.gov.in
97
Þeer. Deefveue ef[iieerkeÀj He´Oeeve meef®eJe He³ee&JejCe 22873845
psec.env@maharashtra.gov.in
Þeer. jepeieesheeue osJeje ÒeOeeve meef®eJe efJeÊe efJeYeeie 22023085
(efJeÊeer³e megOeejCee) psec.exp@maharashtra.gov.in
[e@. He´oerHekegÀceej J³eeme ÒeOeeve meef®eJe meeJe&peefvekeÀ Deejesi³e 22617388
psec.pubhealth@maharashtra.gov.in
Þeer. vebokegÀceej ÒeOeeve meef®eJe cegK³e jepeefMe<ìe®eej 22024438
DeefOekeÀejer psec.protocol@maharashtra.gov.in
Þeer. DeeefMe<e kegÀceej efmebn ÒeOeeve meef®eJe HeefjJenve Je yebojs 22025009, 22024243
ie=n efJeYeeie acs.transport@maharashtra.gov.in
Þeer. Dee³e. Sme. ®enue ÒeOeeve meef®eJe peuemebHeoe efJeYeeie 22023038
psecwr.wrd@maharashtra.go
Þeer. efveleerve Deej. ieês ÒeOeeve meef®eJe uesKee Je keÀes<eeiejs 22025335
efJeÊeefJeYeeie) psec.acctres@maharashtra.go
Þeerr. Sme. Jner. Deej. ÞeerefveJeeme ÒeOeeve meef®eJe ceeefnleer leb$e%eeve 22026534
(mee. He´. efJe.) psec.it@maharashtra.gov.in
Þeer. yeueosJe efmebn ÒeOeeve meef®eJe cegK³e efveJe[CetkeÀ 22029965
DeefOekeÀejer ceo_maharashtra@eci.gov.in
Þeer. jepesMe keÀgceej ÒeOeeve meef®eJe keÀeceieej 22027433
psec.labour@maharashtra.gov.in
Þeerceleer Jeumee vee³ej-efmebn ÒeOeeve meef®eJe efJeMes<e ®eewkeÀMeer DeefOekeÀejer 22821037
(1) efJeceeve ®eeueve Je psec.gadseo1@maharashtra.gov.in
je. G. Meg.
Þeer. Meece leeie[s ÒeOeeve meef®eJe DeuHemebK³eebkeÀ efJekeÀeme 22025264
efJeYeeie psec.mdd@maharashtra.gov.in
Þeer. Sce. [er. HeeþkeÀ ÒeOeeve meef®eJe DeVe veeiejer HegjJeþe 22024851
Je ûeenkeÀ mebj#eCe psec.fcs@maharashtra.gov.in
Þeer.DeefceleeYe peesMeer ÒeOeeve meef®eJe cenmetue- efJe.keÀe.De. 22836363
(DeefHeume) sec.revenueappl@maharashtra.gov.in
Þeer. Deej. Sve. ue¶e ÒeOeeve meef®eJe efJeOeer Je v³ee³e efJeYeeie Je Jeefjÿ 22027272
efJeOeer meuueeieej (De.keÀe.) psec.rla@maharashtra.gov.in
Þeer. Deej. Sve. ue¶e ÒeOeeve meef®eJe efJeOeer Je v³ee³e efJeYeeie 22027272
efJeOeer hejeceMeea psec.rla@maharashtra.gov.in
Þeer. DeefceleeYe iegHlee ÒeOeeve meef®eJe ie=n (efJeMes<e) 22023572
psec.homespl@maharashtra.gov.in
9189
Þeerceleer ceefve<ee cnwmekeÀj He´Oeeve meef®eJe veiej efJekeÀeme (2) 22824111
sec.ud2@maharashtra.gov.in
[e@. Yet<eCe ieiejeCeer He´Oeeve meef®eJe cegK³eceb$³eeb®es 22020680
meef®eJeeue³e sec1.cm@maharashtra.gov.in
Þeer. efJekeÀeme Keejies ÒeOeeve meef®eJe cegK³eceb$³eeb®es
meef®eJeeue³e
[e@. mebpe³e ®enebos ÒeOeeve meef®eJe HeeCeer HegjJeþe 22626407
Je mJe®ílee psec.wssd@maharashtra.gov.in
Þeerceleer ceefve<ee Jecee& ÒeOeeve meef®eJe DeeefoJeemeer efJekeÀeme 22026742
efJeYeeie sec.tribal@maharashtra.gov.in
Þeer. Deveghe kegÀceej ÒeOeeve meef®eJe Heogce Je heCeve 22027018
(Deefle. keÀe³e&Yeej) sec.adf@maharashtra.gov.in
Þeer. efovesMe JeeIeceejs ÒeOeeve meef®eJe meeceeefpekeÀ v³ee³e Je 22026688
efJeMes<e mene³³e sec.socjustice@maharashtra.gov.in
Þeer. pes. heer. iegHlee ÒeOeeve meef®eJe efJe. pee. Ye. pe., F. cee. Je. 22823811
Je efJe. cee. Òe.
Þeer. efJekeÀeme Keejies ÒeOeeve meef®eJe Jeves (cenmetue Je 22023363
Jeve efJeYeeie) sec.forect@maharashtra.gov.in
Þeer. DemeercekegÀceej iegHlee ÒeOeeve meef®eJe Heb®ee³ele jepe 22060446
ie´eceefJekeÀeme efJeYeeie sec.rdd@maharashtra.gov.in
Þeer. SkeÀveeLe [Jeues meef®eJe ke=À<eer 22023472
ace.agri@maharashtra.gov.in
Þeerce. efJeefvelee Jeso efmebieue meef®eJe He³e&ìve Je 22025357
meebmke=ÀeflekeÀ keÀe³e& efJeYeeie sec.tourism@maharashtra.gov.in
Þeer. efkeÀMeesj jepes eEveyeeUkeÀj meef®eJe ceole Je HegveJeme&ve 22025274
acs.rnr.@maharashtra.gov.in
Þeer. meewjYe efJepe³e meef®eJe G®®e Je leb$eefMe#eCe 22025301 / 22885845
efJeYeeie psec.higheredu@maharashtra.gov.in
Þeer. jepeWê YeeieJele meef®eJe mebmeoer³e keÀe³e& efJeYeeie 22856484 / 22025554
(Òe.) sec.pad@maharashtra.gov.in
[e@. kesÀ. S®e. ieesefJebojepe meef®eJe Jem$eesÐeesie-(menkeÀej 22836819
HeCeve Je Jem$eesÐeesie efJeYeeie) sec.legislation@maharashtra.gov.in
Þeer. jepeWê YeeieJele meef®eJe efJeOeer efJeOeeve 22856484
(De.keÀe.) sec.pad@maharashtra.gov.in
[e@. mebpe³e cegKepeea meef®eJe JewÐekeÀer³e efMe#eCe Je 22622179
Deew<eOeer êJ³es acs.mededu@maharashtra.gov.in
99
Þeerceleer Dee³e. S. kegbÀove meef®eJe ceefnuee Je yeeue efJekeÀeme 22027050
efJeYeeie psec.wchd@maharashtra.gov.in
Þeer. SkeÀveeLe [Jeues meef®eJe ce=od Je peuemebOeejCe Je 22025349
jes. n. ³ees. (De. keÀe.) sec.wcd@maharashtra.gov.in
Þeer. efMeJeepeer Deej. oeQ[ meef®eJe meeceeefpekeÀ efJekeÀeme 22027151
mecevJe³e, efJeMes<e ®eewkeÀMeer sec.gadeseo2@maharashtra.gov.in
DeefOekeÀejer (2)(De. keÀe.)
Þeer. De. De. meieCes meef®eJe yeebOekeÀece (meeJe&peefvekeÀ 22024800
yeebOekeÀece ) sec.pwdworks@maharashtra.gov.in
Þeer. jepeWê je. heJeej meef®eJe peuemebheoe efJeYeeie 22023109
(ueeYe #es$e efJekeÀeme) sec.cad@maharashtra.gov.in
Þeer. Delegue heeìCes meef®eJe cejeþer Yee<ee 22027554, 22838809
sec.marathi@maharashtra.gov.in
Þeer. ®ebêMesKej heer. peesMeer meef®eJe jmles (meeJe&peefvekeÀ 22020149
yeebOekeÀece efJeYeeie) sec.pwdroads@maharashtra.gov.in
Þeer. efye´pesMe eEmeie meef®eJe ceeefnleer Je pevemebheke&À 22027956
(De.keÀe.) sec.dgipr@maharashtra.gov.in
Þeer. mebpe³e IeeCeskeÀj meef®eJe peuemebheoe efJeYeeie 22023574
(ÒekeÀuHe mecevJe³e) sec.pcwrd@maharashtra.gov.in
efJeYeeieer³e Dee³egkeÌle
[e@. efMeJeepeer Deej. oeQ[ keÀeskeÀCe 02141-22874132, 27571324
divcom.konkan@maharashtra.gov.in
Þeer. jepeejece j. ceeves veeefMekeÀ 0253-2461909, 2461096
divcom.nashik@maharashtra.gov.in
[e@. oerhekeÀ cnwmeskeÀj HegCes 020-26362223, 26361068
divcom.pune@maharashtra.gov.in
Þeer. megveerue ce. keWÀêskeÀj Deewjbieeyeeo 0240-2331294
divcom.aurangabad@maharashtra.gov.in
[e@. mebpeerJe kegÀceej veeieHetj 0712-2532123, 2562132
divcom.nagpur@maharashtra.gov.in
Þeer. heer³et<e efmebn DecejeJeleer 0721-2662034, 2562568
divcom.amravati@maharashtra.gov.in
efpeuneefOekeÀejer
Þeer. efMeJeepeer peeWOeUs cegbyeF& Menj 022-22662440
collector.mumbaicity@maharashtra.gov.in
Þeer. efceefuebo yeesefjkeÀj cegbyeF& GHeveiej efpeune 022-26514742
collector.mumbaisuburb@maharashtra.gov.in
91
103
efo c³egefveefmeHeue keÀes-Dee@HejsefìJn yeBkeÀ efueefceìs[, cegbyeF&
MeeKee
cegK³e keÀe³ee&ue³e MeeKee ë 22616911/12
meer.Sme.ìer. yeBkeÀeRie 2263 4423 DebOesjer (Heef½ece) 2628 1683
osJeveej 2551 2930 Jeebês 2642 5212
Yee³eKeUe 2308 8799 efiejieebJe 2388 8512
IeeìkeÀesHej 2501 2670 peer/oef#eCe efJeYeeie 2422 9645
HejU (SHeÀ/oef#eCe efJeYeeie) 2418 1474 ceguegb[ (ìer efJeYeeie) 2561 0116
veevee ®eewkeÀ 2386 0759 mee³eve 2409 2919
vee³ej ©iCeeue³e 2309 8669 DebOesjer (HetJe&) 2684 5099
keÀebefoJeueer 2863 4600 yeesefjJeueer 2891 2244
oeoj (peer/GÊej efJeYeeie) 2432 6271 Yeeb[tHe 2594 1317
cejerve ueeF&vme 2282 1650 ®eWyetj 2528 9333
ieesjsieeJe 2871 1533
yeBkeÀ cegole þsJeerJej 60 Je<ee&Jejerue Jeefjÿ veeieefjkeÀebvee SkeÀ Je<ee&Hes#ee DeefOekeÀ keÀeueeJeOeerkeÀjerlee efve³eefcele J³eepeojeHes#ee 0.50
ìkeÌkesÀ peeoe J³eepe osles.
³ p³es<þ veeieefjkeÀebvee (60 Je<e& Je l³eeJejerue) cegole þsJeer 1 Je<e& Je l³eeHes#ee DeefOekeÀ keÀeueeJeOeerkeÀjerlee yeBkesÀkeÀ[s þsJeu³eeme DeMee
þsJeeRJej (efJeMes<e þsJe ³eespevee JeieUtve) ÒemleeefJele J³eepeojeHes#ee 0.50 ìkeÌkesÀ peeoe J³eepeoj ueeiet DemeCeej Deens.
³ p³es<þ veeieefjkeÀebvee JejerueHewkeÀer cnCepes®e p³es<þ veeieefjkeÀ efkebÀJee ©he³es 1 keÀesìer Je l³eeHes#ee peemle SkeÀjkeÀceer þsJeerJejerue
J³eepeojele nesCeeN³ee yeoueebHewkeÀer kegÀþueener SkeÀ®e J³eepeoj GheYeesielee ³esF&ue.
yeBkesÀves meYeemeoebvee ie=nefvecee&Ce keÀpe& osC³ee®eer megefJeOee GHeueyOe kesÀueer Demetve meoj ie=nefvecee&Ce keÀpee&®³ee HejleHesÀ[er®ee keÀeueeJeOeer
20 Je<ee&He³e¥le Demetve keÀpee&®es J³eepeoj KeeueerueÒeceeCes Deensle.
keÀpee&®eer jkeÌkeÀce J³eepe oj
©. 70,00,000/- He³e¥le 8.50 ìkeÌkesÀ
91
105
cee. ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle ns yeBkesÀ®es Heoefme× DeO³e#e Je cee. DeefleefjkeÌle ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle (ÒekeÀuHe) ns yeBkesÀ®es Heoefme× GHeeO³e#e
Deensle. meO³ee yeBkesÀ®³ee meb®eeuekeÀ ceb[Uele veeceefveoxefMele 4 meb®eeuekeÀ, 13 efveJee&ef®ele meb®eeuekeÀ DeeefCe 2 keÀce&®eejer ÒeefleefveOeer Deensle.
yeB k eÀ peemleer l e peemle ©He³es 12,00,000/- He³e¥ l e ef J eMes < e ceg o le keÀpe& , ©he³es 1 2,50,000/- ceO³ece ceg o le®es
keÀpe& , ©he³es 2,00,000/- He³e¥ l e leele[er ® es keÀpe& , ©he³es 70,00,000/- ie= n ef v ecee& C e keÀpe& , ©he³es 20,00,000/-
He³e¥ l e G®®e ef M e#eCe keÀpe& , ©he³es 20,00,000/- cee@ i ex p e keÀpe& , Jeenvee®³ee cet U ef k eÀceleer ® ³ee 80 ìkeÌ k es À Jeenve keÀpe& lemes ® e
ef J ecee Hee@ e f u emeer J ej Je jeä^ e r ³ e ye®ele He$e leejCeeJejner meYeemeoeb v ee keÀpe& ceb p et j keÀjles . Deepeef c eleer m e yeB k es À ®es vekeÌ l e Deveg l heeef o le
keÀpee& ® es ÒeceeCe ef v ejb k eÀ Deens .
19
106
cenÊJee®es veeiejer mebHeke&À
Jew³eeqkeÌlekeÀ keÀe³ee&ue³e efJemleeefjle ¬eÀceebkeÀ
leele[er®³ee veeiejer le¬eÀejeRmeeþer 1916
cegbyeF&, ceneHeewj (keÀe³ee&ue³e) 22621020 22620251 (4141) (4101)
22620470 22696769 (He@ÀkeÌme)
ceneHeewj efveJeeme 23719899 23719299 (He@ÀkeÌme)
23711020
Ghe ceneHeewj 22620481 22620251 (4212)
22620233 (He@ÀkeÌme)
meYeeie=n veslee 22621992 22620251 (4128)
efJejesOeer He#eveslee 22620651 22620251 (4122)
DeO³e#e, mLee³eer meefceleer 22620833 22620251 (4111)
DeO³e#e, megOeej meefceleer 22620333 22620251 (4113)
DeO³e#e, efµe#eCe meefceleer 22620654 22620251 (4118)
DeO³e#e, yesmì meefceleer 22836304 22840601 (4171)
DeO³e#e, mLeeHel³e meefceleer (µenj) 22621258 22620251 (4104)
DeO³e#e, mLeeHel³e meefceleer (GHeveiejs) 22694728 22620251 (4103)
DeO³e#e, meeJe&peefvekeÀ Deejesi³e meefceleer 22675851 22620251 (4046)
DeO³e#e, yeepeej Je GÐeeve meefceleer 22694717 22620251 (4147)
DeO³e#e, efJeOeer meefceleer 22621725 22620251 (4124)
DeO³e#ee, ceefnuee Je yeeuekeÀu³eeCe meefceleer 22620914 22620251 (4021)
ÒeYeeie meefceleer DeO³e#e, S, yeer DeeefCe F& 23081571 23081471 (117)
ÒeYeeie meefceleer DeO³e#e, meer DeeefCe [er 23810658 23861426
ÒeYeeie meefceleer DeO³e#e, SHeÀ / oef#eCe DeeefCe SHeÀ / GÊej 24134560 24134561
ÒeYeeie meefceleer DeO³e#e, peer / oef#eCe 24305031 24325545
ÒeYeeie meefceleer DeO³e#e, peer / GÊej 24212770/76 24211680
ÒeYeeie meefceleer DeO³e#e, S®e / HetJe& DeeefCe S®e / Heefµ®ece 26182217/8 26630441
ÒeYeeie meefceleer DeO³e#e, kesÀ / HetJe& 26840103 26835788
ÒeYeeie meefceleer DeO³e#e, kesÀ / Heefµ®ece 26231732 26281373
ÒeYeeie meefceleer DeO³e#e, Heer/ oef#eCe 28722244 28741322
ÒeYeeie meefceleer DeO³e#e, Heer / GÊej 28823266 28804991
ÒeYeeie meefceleer DeO³e#e, Deej / oef#eCe 28052611 28059409
ÒeYeeie meefceleer DeO³e#e, Deej / GÊej DeeefCe Deej / ceO³e 28924799
ÒeYeeie meefceleer DeO³e#e, Sce / HetJe& 25283900 25297522
ÒeYeeie meefceleer DeO³e#e, Sce / Heefµ®ece 25283900 25297522
ÒeYeeie meefceleer DeO³e#e, Smed DeeefCe ìer 25613869 25645290
ÒeYeeie meefceleer DeO³e#e, Sued 26505103 26522346
ÒeYeeie meefceleer DeO³e#e, Sved 25011744
Gheveslee, efµeJemesvee He#e 22621283 22620251 (4050)
22620996
He#eveslee, Yeejleer³e pevelee Heeìea 22621531 22620251 (4002)
22694726
91
107
He#eveslee, keÀeBûesme (Dee³e) He#e 22620689 22620251 (4009)
GHeveslee, keÀeBie´sme He#e 22620927/689 (4007)
He#eveslee, jeä^Jeeoer keÀeBûesme He#e 22696779 22620251 (4005)
He#eveslee, meceepeJeeoer Heeìea 22620692 22620251 (4014)
He#eveslee, ceneje<ì^ veJeefvecee&Ce mesvee He#e 22620150 22620251 (4031)
ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle 22620525 22620251 (4209)
Deefle. ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle (ÒekeÀuHe) 22623004 22620251 (4231)
Deefle. ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle (HetJe& GHeveiejs) 22620809 22620251 (4213)
Deefle. ceneveiejHeeef}keÀe Dee³egkeÌle (µenj) 22620433 22620251 (4227)
Deefle. ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle (He. GHeveiejs) 22620149 22620251 (4214)
ceneveiejHeeefuekeÀe men Dee³egkeÌle (megOeej) 22621272 22620251 (4660)
ceneveiejHeeefuekeÀe men Dee³egkeÌle (efµe#eCe) 24183645 24134560 (301)
meb®eeuekeÀ (DeefYe³eebef$ekeÀer mesJee Je ÒekeÀuHe) 22621387 22620251 (4300)
ceneveiejHeeefuekeÀe men Dee³egkeÌle (meeceev³e Òeµeemeve) 22754258 22620251 (4612)
ceneveiejHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (efJeµes<e) 22694209 22622051 (4391)
ceneveiejHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (Heefjceb[U - 1) 23071815 23081471 (222)
ceneveiejHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (Heefjceb[U - 2) 24150400 24134560 (300)
ceneveiejHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (Heefjceb[U - 3) 26823453 26840103 (300)
ceneveiejHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (Heefjceb[U - 4) 26281658 26237932 (401)
ceneveiejHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (Heefjceb[U - 5) 25285429 25225000 (301)
ceneveiejHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (Heefjceb[U - 6) 25011265 25010161 (300)
ceneveiejHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (Heefjceb[U - 7) 28611508 28056000 (301)
ceneveiejHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (ceO³eJeleea Yejleer He´eefOekeÀjCe) 22620588 22620251 (4640)
ceneveiejHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (Deefleke´ÀceCe efvecet&ueve) 23740231
ceneveiejHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (efJeµes<e DeefYe³eebef$ekeÀer) 22620993 22620251 (4301)
ceneveiejHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (DeefYe³eebef$ekeÀer) 24916920 24958001 (4167)
ceneveiejHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (o#elee) 22754326 22620251 (4655)
ceneveiejHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (meeJe&peefvekeÀ Deejesi³e) 22620588 22620251 (4385)
ceneveiejHeeefuekeÀe Ghe Dee³egkeÌle (Dee³egkeÌle) 22620251 (4207)
ceneveiejHeeefuekeÀe men Dee³egkeÌle (ceO³eJeleea Kejsoer Keeles) 23093575 23083161 (202)
ceneveiejHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (Ieve keÀ®eje J³eJemLeeheve) 22616831 22620251 (4360)
ceneveiejHeeefuekeÀe GHe Dee³egkeÌle (keÀjefveOee&jCe Je mebkeÀueve) 22754699 22620251 (4699)
ceneveiejHeeefuekeÀe ef®eìCeerme 22620060 22620251 (4129)
ceneveiejHeeefuekeÀe cegK³e uesKeeHejer#ekeÀ 22754482 22620251 (4631)
ÒecegKe uesKeeHeeue (efJeÊe) 22754368 22620251 (4411)
ÒecegKe uesKeeHeeue (keÀes<eeieej) 22754370
ÒecegKe uesKeeHeeue (Hee. Heg. ce. efve.) 22754422 22620251 (4342)
veiej DeefYe³eblee 22754293 22620251 (4558)
peue DeefYe³eblee 24955268 24958001 (8188)
keÀe³e&keÀejer Deejesi³e DeefOekeÀejer 24135467 24134560 (338)
efµe#eCe DeefOekeÀejer 24702342
keÀjefveOee&jkeÀ Je mebkeÀuekeÀ 23005754
19
108
ÒecegKe DeefYe³eblee (efJekeÀeme efve³eespeve) 22620075 22620251 (4500)
DeefOe<þelee (kesÀ.F&.Sce. ©iCeeue³e) 24131419 24107000 (7700/7028)
DeefOeÿelee (vee³ej ©iCeeue³e) 23085379 23027101/112
DeefOeÿelee (ueeskeÀceev³e efìUkeÀ ©iCeeue³e, MeerJe) 24063001 24063000 (3113)
mebmeie&pev³e jesieeb®es keÀmlegjyee ©iCeeue³e 23004324 23027700
DeeHelkeÀeueerve efve³eb$eCe keÀ#e (HeeefuekeÀe cegK³eeue³e) 22694725 22620251 (4232/4238)
22694727
JejUer JeenletkeÀ efve³eb$eCe keÀ#e 24935686 /87
ceneHeeefuekeÀe keÀe³e&MeeUe (HeÀesjeme jes[) 23096433
µJeeve efve³eb$eCe DeefOekeÀejer ë Menj ë 23085118
HetJe& GHeveiejs ë 25618000
HeefM®ece GHeveiejs ë 26409275 (Jeebês) 28808206 (ceeuee[)
je$eer®³ee JesUer keÀjeJe³ee®³ee leke´Àejermeeþer ë 9320056581 (Dee[erDee³e-osJeveej)
HeeCeerHegjJeþîeeyeeyele®³ee le¬eÀejer
keÀ®eN³eemebyebOeer®³ee leke´Àejer
22610817, 22617993
µenj HetJe& GHeveiejs HeefM®ece Gheveiejs
24935687 25113509 26182256
91
109
DeeHelkeÀeueerve HeefjefmLeleerle GHe³eesieele DeeCeeJe³ee®es efve³eb$eCe keÀ#ee®es otjOJeveer ke´ÀceebkeÀ
19
110
Yeejleer³e JesOeMeeUe
JesOeMeeUe efJeYeeie 22151606 22150431 22160824 (He@ÀkeÌme)
GHe meb®eeuekeÀ 22150517
kegÀueeyee JesOeMeeUe 22150517 22154392 22151989
HegCes JesOeMeeUe 020-25535953
Yeejleer³e jsuJes :
HeefM®ece jsuJes
®e®e&iesì (Heesueerme) 22017420, 22084287
cebgyeF& meWì^ue (Heesueerme) 23070197
ceO³e jsuJes
í$eHeleer efMeJeepeer ìefce&veme (meer.Sme.ìer.) 22622685 22659080
meer.Sme.ìer. (Heesueerme þeCes) 22620173
keÀeskeÀCe jsuJes
keÀeskeÀCe jsuJes 22015894
efve³eb$eCe keÀ#e 27579969 27572420 (He@ÀkeÌme)
ceneveiej ìsefueHeÀesve efveiece
cegK³e keÀe³ee&ue³e 24302244 24371900 24372033 (He@ÀkeÌme)
He´meejCe mesJee
DeekeÀeMeJeeCeer 22026242 22024264 22029315 22021474
22029614 22831715 22024533 (He@ÀkeÌme)
je<ì^er³e ceeefnleer keWÀê 22046934 22853562
otjoMe&ve (Je=lle) 24940357 24965800 24936137 (He@ÀkeÌme)
meb®eeuekeÀ, otjoMe&ve 24938444 24938788 (He@ÀkeÌme)
cebgyeF& Heesì& ì^mì
DeO³e#e 22621234(Jew) 66564011(keÀe) 22618018 (He@ÀkeÌme)
9870100865 (Ye´ce.)
GHeeO³e#e 22615049 22185021(efve)
9820031315 (Ye´ce.)
DeefiveMeceve DeefOekeÀejer 66566260 66566261 22612404 (He@ÀkeÌme)
9820663687 (Ye´ce.)
megj#ee DeefOekeÀejer 22614321 22613051 (He@ÀkeÌme)
mebj#eCe oues
Jee³et oue : SkeÌm®eWpe 23714982 23714963 23714982 (He@ÀkeÌme)
SHeÀ[ermeer cesjer ìeFce SDej Dee@HejsMeve 22053057 22053058 22054403 (He@ÀkeÌme)
veewoue :
SkeÌm®eWpe 22663030 22664949 22663583 (He@ÀkeÌme)
Jesmìve& vesJnue keÀceeb[ 22152090 22150410
ue<keÀj :
efceueerìjer SkeÌm®eWpe - leìj#ekeÀ 22151701 22036564 (He@ÀkeÌme)
peerDeesmeerScepeer De@C[ peer SefjDee Deeceea 22151701 22157105 22152221 22157154(He@ÀkeÌme)
91
111
jmee³eve DeeefCe jemee³eefvekeÀ Keles
Deej.meer.SHeÀ. DeefiveMeceve keWÀê 25522222 25540593 9833482602 (Ye´ce.)
lesue kebÀHev³ee
Fbef[³eve Dee@F&ue (He´YeeosJeer) 24941590 24951935 (He@ÀkeÌme)
efnbogmleeve Hesì^esefue³ece (®e®e&iesì) 22863900
Yeejle Hesì^esefue³ece (ye@uee[& efHeDej) 22713000 22714000 22713874 (He@ÀkeÌme)
efJeceeveleU
meebleeke´gÀPe efJeceeveleU 26264000 26264001
menej ìefce&veue 26813000 66850222
Fbef[³eve SDej ueeF&vme (®eewkeÀMeer) 26829328 28479797
SDej Fbef[³ee (®eewkeÀMeer) 28318097 28318033
efJeceeveleU DeefiveMeceve keWÀê 26829197 26813000 26829126
Heesueerme Dee³egkeÌle 22620826 22620111 (401) 22613552
Heesmì ceemìj pevejue 22620673 22620741 (He@ÀkeÌme) 22620956 (®eewkeÀMeer)
peJeenjueeue vesnjÀ Heesì& ì^mì - DeO³e#e 27242219 27242290 25546148
YeeYee DeCegMekeÌleer keWÀê 25505222 25592222
þeCes DeefiveMeceve keWÀê 25349291 25345130
meeJe&peefvekeÀ yeebOekeÀece Keeles :
cegK³e DeefYe³eblee 22059123 22030916
DeOeer#ekeÀ DeefYe³eblee 22085416
Flej cenÊJee®es mebHeke&À
jepeYeJeve 23632343
ceb$eeue³e 22024243
Heesefueme 100 / 2621855
Deefiveµeceve oue 101 / 23076111
cegbyeF&®es veiejHeeue 22843693
efpeuneefOekeÀejer (cebgyeF& Menj) 22662440
efpeuneefOekeÀejer (cegbyeF& GHeveiej efpeune) 26514742
cegbyeF& Iej og©mleer DeeefCe Hegveyee¥OeCeer ceb[U 23428331
cenejeä^ ie=nefvecee&Ce ceb[U 26426411 / 56405000
cenejeä^ ie=nefvecee&Ce ceb[U (lee[osJe) 24945945
cebgyeF& Heesì& ì^mì 22618011
efme[keÀes 22022420
cegbyeF& veeiejer JeenletkeÀ ÒekeÀuHe 26590735
meb®eeuekeÀ (peveieCevee) 22615494 / 22617950
cegbyeF& ceneveiej efJekeÀeme ÒeeefOekeÀjCe 26422957
ieefue®í Jemleer megOeej ceb[U 22833575
efJeYeeieer³e HeefjJenve keÀe³ee&ue³e 23084621
cenejeä^ Òeot<eCe efve³eb$eCe ceb[U 24010437
cenejeä^ ueeskeÀmesJee Dee³eesie 22670210
cebgyeF& efpeune S[dme efve³eb$eCe meesmee³eìer (De@keÌJeLe&, Je[eUe) 24100246 / 24100247
De.Yee.mLeeefvekeÀ mJejep³e mebmLee, Jeebos´ (HetJe&) 22265713 / 26571714 / 26571715 26572115 (He@ÀkeÌme)
Sue. Heer. ie@me le¬eÀejer 24121640
19
112
ceneveiej ie@me 24074748 24012461
Yeejle Hesì^esefue³ece 23088555 23070275
efnbogmleeve Hesì^esefue³ece 23094254 1716 (ne@ì ueeF&ve)
meerSvepeer ie@me (ceneveiej ie@me) 24012400 1917 (ne@ì ueeF&ve)
veJeer cebgyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe 27571728 / 27571733
keÀu³eeCe-[eWefyeJeueer ceneveiejHeeefuekeÀe 0251-2203621 0251-2206205
µeJe efJe®ísove (keÀe@jesvej) keWÀê
pes. pes. ©iCeeue³e ketÀHej ©iCeeue³e pegnt jepeeJee[er ©iCeeue³e
2375499526205909/7254/56/57 25153942
©iCeJeeefnkeÀe
HeÀÊeÀ DeHeIeeleekeÀefjlee 108, 102
©iCeJeeefnkeÀe DeeefCe MeJeJeeefnveer ³eeveie=ns Menj ë 23077324 23079643
HetJe& GHeveiejs ë 25917919 (ceguegb[ ³eeveie=n)
HeefM®ece GHeveiejs ë 26425655 (Jeebês ³eeveie=n)
: 28822893 (ceeuee[ ³eeveie=n)
DeHeIeele DeeefCe Ëo³eefJekeÀeje®ee PeìkeÀe : 22060000
ueeskeÀceev³e efìUkeÀ ceneveiejHeeefuekeÀe ©iCeeue³e, µeerJe ë 24076381 (DeHeIeele efJeYeeie)
ë 24084446 (Dee³e. meer. meer. ³egefveì)
[e@. ketÀHej ©iCeeue³e, pegnt (DeHeIeele DeeefCe Dee³e.meer.meer.³egefveì) : 26206667
Jeerpe HegjJeþîeeyeeyele®³ee le¬eÀejer
yesmì GHeke´Àce
He×leer efve³eb$eCe keÀ#e ë HeeþkeÀJee[er ë 22082875 22067893 22085888
He³e&Jes#eer³e efve³eb$eCe keÀ#e ë oeoj ë 24144897 24145888 24141385 24144891
oes<e efve³eb$eCe keÀ#e ë HeeþkeÀJee[er ë 22066611 22066661
oeoj ë 241466892412868324146611
ceenerce ë 2445661124451060
JejUer ë 2492661124924110
kegÀueeyee ë 22184242
efJeleUleej efve³eb$eCe keÀ#e ë HeeþkeÀJee[er ë 22084242 22066351 22084243
ceefmpeo ë 2347424223454297
lee[osJe ë 230942422301816923099686
oeoj ë 241242422412316224124673
ceenerce ë 2444424224461634
JejUer ë 24954242 24953363
megHeejeryeeie ë 24114242 24161217
efjuee³evme Svepeea efueefceìs[
Heefµ®ece efJeYeeie GÊej efJeYeeie HetJe& efJeYeeie
2618289928072227/28721312 25123759
cenejeä^ jep³e efJeÐegle efJelejCe kebÀHeveer
ngleelcee ®eewkeÀ Yeeb[gHe ceguegb[ (Heefµ®ece) ceguegb[ (HetJe&)
22619699 2564391/82 25686666 25646935
JeenletkeÀ
yesmì GHe¬eÀce (JeenletkeÀ efve³eb$eCe keÀ#e) (yeerDeejmeer keÀe³ee&ue³e) 24184489 24137997 (Je[eUe)
Sme. ìer. ceneceb[U 24229905
Fbef[³eve SDej ueeF&vme (µenj) 23023031
meeblee¬etÀPe efJeceeveleU 26126343
SDej Fbef[³ee (µenj) 22024142
91
113
Òemeej ceeO³eceeb®es mebHeke&À ¬eÀceebkeÀ
cejeþer Je=ÊeHe$es iegpejeleer Je=ÊeHe$es
cenejeä^ ìeFcme 66353535/22733535 pevceYetceer 22870831
ueeskeÀmeÊee 22022627/67440000 iegpejele mecee®eej 24921640
meecevee 66885555/24370591/92 jep³e meewje<ì^ mebosMe 28484499
mekeÀeU (cegbyeF&) 24158104/24104569 efce[-[s (iegpejeleer) 67017171/7335
veJeµekeÌleer 22853335 cegbyeF& mecee®eej 22045531
ueeskeÀcele 23008855-58 efoJ³eYeemkeÀj 39501500
veJeekeÀeU 23880981/23841524/23860987 efnboer Je=ÊeHe$es
HegC³eveiejer 24715209/24 veJeYeejle ìeFcme 22731382
Heg{ejer 22097200/22012290/220680 veJeYeejle 23018222-26
Òenej 61239999/40969999/9900 owefvekeÀ ³eMeesYetceer 24715208
OeeJeles veJeveiej 27811050 nceeje ceneveiej 26572149/50
DeeHeuee Jeelee&nj 24715208 efveYe&³e HeefLekeÀ 24153784
cegbyeF& ®eewHesÀj 24715208-16 cesì^es efoveebkeÀ (eEnoer) 29656280
mebO³eekeÀeU 28698788/28690936 oesHenj keÀe meecevee 24370591
DeeHeueb ceneveiej 022-24446005/6/7/8 cegbyeF& efce$e 28785322
le©Ce Yeejle 25273121-22 cegbyeF& mebO³ee (eEnoer) 28189546
leªCe Yeejle mebJeeo 24181271/24180371 Òeele: keÀeue 26319926
keÀeskeÀCe mekeÀeU 25633413 peeie©keÀ ìeFcme 28070025/26
cegbyeF& owefvekeÀ mebO³ee 28189546 Keyejs Deepe lekeÀ 22070413/1389
owefvekeÀ efMeJevesj 24939529 oes yepes oesHenj 23054557
cenevee³ekeÀ 39413813 veF& ogefve³ee 30675415
ueeskeÀvee³ekeÀ 25363437 ow. efnboceelee efcejj 0251-256811
cegbyeF& ue#eoerHe 28699253 HetCe& efJejece 28590034/35
Je=Êejlvemece´eì 25275056 Deepe keÀe Deevebo 020-25534888
efJeéemece´eì 23746066 oyebie ogefve³ee 67473626/27
jlveeefiejer ìeFcme 24301199 je<ì^er³e DeefOekeÀej 28740795
mebO³eevebo 020-25534888 Fbûepeer Je=ÊeHe$es
meveeleve ÒeYeele 952143-233120 efo ìeFcme Dee@HeÀ Fbef[³ee 66353535
Je=Êeceeveme 24985456 cegbyeF& efcejj 66353535
kesÀmejer 22082503 efo Sefµe³eve Spe 24955825/6
lenuekeÀe mecee®eej 28484499/3959 efce[-[s 67017171/67017335
o iueesyeue ìeFcme 24331596/24321596 Fbef[³eve SkeÌmeÒesme 22022627/67440000
efoJ³e cejeþer 39501550 HeÀe³eveeeqvMe³eue SkeÌmeÒesme 67440000
peve Kegueemee 25422238 ÖeÀer Òesme peve&ue 22874566
DeeoMe& ceneje<ì^ 23447778
19
114
efnvogmLeeve ìeFcme 43519500 Sve Sce ìerJner 27659191
efyePevesme mì@C[[& 24978457 DesSveDee³e 24469812
De@ymeu³egì Fbef[³ee 67427733/44 yeer HeÀesj ³et 26349973/74/75
Go&t Je=ÊeHe$es meneje ìerJner 28738920/8825/9301
Go&t ìeFcme 23065098 meneje mece³e cegbyeF& 39569000
[sueer FvkeÌueeye 24147171 meneje jeä^er³e 39569152
cegbyeF& Got& v³etpe 23700500 meneje cejeþer 39569168
eEnogmLeeve [sueer (Got&) 23097674 Dee³e yeer Sve ueeskeÀcele 66899107/224
je<ì^er³e meneje (Got&) 60301863 ueeF&Jn Fbef[³ee 67882000
jsef[Dees v³etpe SkeÌme 43559999
Dee@ue Fbef[³ee jsef[Dees 22026242 v³etpe 24 40911400
js[ SHeÀ Sce 30935935 Fbef[³ee ìer Jner 67801000
jsef[Dees meerìer 91.1 SHeÀ Sce 66969100 meer Sve yeer meer ìerJner-18 66667777/24968238
jsef[Dees efce®eea 66206000 meer Sve Sve 40019575
efyeie 92.7 SHeÀ Sce 30689356/30689444 ìeF&cme veeT 24999944
efHeÀJej 104 40427021 yeeryeermeer 22816590/97
ìe@cesìes 94.3 2536943/2534943 SefMe³eve v³etpe 28523361
SHeÀ Sce ieesu[ 22021477 pe³ee ìerJner 9969428609
SHeÀ Sce jsveyees 22024264 ®e¬eÀ v³etpe 26690849
SHeÀ Sce SDej v³etpe 22831715 Fbef[³ee v³etpe 40234990/99
jsef[Dees Jeve SHeÀ Sce 94.3 66105700 ®e@veue Jeve 26790785
otjoµe&ve / DeekeÀeµeJeeCeer v³etpe vesMeve 28320508/10
cenemeb®eeuekeÀ, ceeefnleer Je pevemebHeke&À (Je=Êe) 22028383 v³et Jeu[& Fbef[³ee 24288888
otjoµe&ve keWÀê 24965800 Jeelee&nj keÀ#e
meb®eeuekeÀ, Je=Êe otjoMe&ve 24940357 cebgyeF& cejeþer He$ekeÀej mebIe 22620451
DeekeÀeµeJeeCeer 22026242 iegpejeleer He$ekeÀej mebIe 22870831
efJeefJeOe otjef®e$eJeeefnv³ee yee@cyes ³egefve³eve Dee@HeÀ pevee&efuemì 22048186
Peer v³etpe DeeefCe Peer 24 leeme 24827777 ceneveiejHeeefuekeÀe Jeelee&nj keÀ#e 22620251
Deepe lekeÀ 26832290 (efJemleeefjle : 4175/4176)
F& ìerJner 22818170 efJeOeeveYeJeve 22027399
Sve. [er. ìer. Jner. Fbef[³ee 30434600 ceb$eeue³e 22882916 / 22027816
Sve. [er. ìer. Jner. 24 x 7 30434600 Òesme keÌueye 22621828
SyeerHeer v³etpe 66630114 Je=Êe mebmLee
ìer. Jner. 9 28272700 Heer. ìer. Dee³e. 22870153
Fbef[³eve vesìJeke&À ìsefueefJnpeve 26730430 ³et. Sve. Dee³e. 26558673/74
SyeerHeer ceePee 66630000/66630114 efnvogmLeeve mecee®eej 22048262
91
115
jeä^er³e DeeefCe Deeblejjeä^er³e efove
ceefnvee leejerKe efoJeme
peevesJeejer 26 ÒepeemeÊeekeÀ efove
peevesJeejer 30 ngleelcee efove
HesÀye´gJeejer 19 í$eHeleer efMeJeepeer cenejepe pe³ebleer
cee®e& 08 peeieeflekeÀ ceefnuee efove
cee®e& 21 peeieeflekeÀ Jev³e efove
cee®e& 22 peeieeflekeÀ peue efove
SefÒeue 07 peeieeflekeÀ Deejesi³e eqove
SefÒeue 14 [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keÀj pe³ebleer
SefÒeue 18 peeieeflekeÀ HegjelelJe Jeejmee efove
SefÒeue 22 JemegbOeje (He=LJeer) efove
ces 01 cenejeä^ efove
ces 01 peeieeflekeÀ keÀeceieej efove
ces 08 peeieeflekeÀ js[ ¬eÀe@me efove
ces 09 peeieeflekeÀ Le@uesmesefce³ee efove
ces 12 Deeblejjeä^er³e Heefj®eeefjkeÀe efove
ces 15 Deeblejjeä^er³e HeefjJeej efove
ces 31 lebyeeKet efJejesOeer efove
petve 05 peeieeflekeÀ He³ee&JejCe efove
petve 18 cenejeä^ Je=#e efove
peguew 11 peeieeflekeÀ ueeskeÀmebK³ee efove
Dee@iemì 15 mJeeleb$³e efove
meHìWyej 05 efMe#ekeÀ efove
meHìWyej 08 peeieeflekeÀ mee#ejlee efove
meHìWyej 15 DeefYe³eblee efove
meHìWyej 16 peeieeflekeÀ DeesPeesve efove
Dee@keÌìesyej 02 ieebOeerpeer DeeefCe ueeueyeneotj Meem$eer pe³ebleer
veesJnWyej 14 yeeue efove
veesJnWyej 26 mebefJeOeeve efove
ef[meWyej 01 peeieeflekeÀ S[dme efove
19
116
meeJe&peefvekeÀ megÆîee - 2020
leejerKe ceefnvee efoJeme
í$eHeleer efMeJeepeer cenejepe pe³ebleer 19 HeÀsye´gJeejer yegOeJeej
ceneefMeJeje$eer 21 HeÀsye´gJeejer Meg¬eÀJeej
nesUer (ogmeje efoJeme) 10 cee®e& cebieUJeej
ieg{erHee[Jee 25 cee®e& yegOeJeej
jeceveJeceer 02 SefÒeue ieg©Jeej
ceneJeerj pe³ebleer 06 SefÒeue meesceJeej
ieg[ ÖeÀe³e[s 10 SefÒeue Meg¬eÀJeej
[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keÀj pe³ebleer 14 SefÒeue cebieUJeej
ceneje<ì^ efove 01 ces Meg¬eÀJeej
yeg× HeewefCe&cee 07 ces ieg©Jeej
jcePeeve F&o (F&o-Gue-efHeÀlej) (MeJJeue-1) 25 ces meesceJeej
yekeÀjer F&o (F&o-Gue-PegDee) 01 Dee@iemì MeefveJeej
mJeeleb$³e efove 15 Dee@iemì MeefveJeej
ieCesMe ®elegLeea 22 Dee@iemì MeefveJeej
cenelcee ieebOeer pe³ebleer 02 Dee@keÌìesyej Meg¬eÀJeej
F&o -S - efceueeo 30 Dee@keÌìesyej Meg¬eÀJeej
efoJeeUer DeceeJem³ee (ue#ceerHetpeve) 14 veesJnWyej MeefveJeej
efoJeeUer (yeefueÒeefleheoe) 16 veesJnWyej meesceJeej
ieg© veevekeÀ pe³ebleer 30 veesJnWyej meesceJeej
ef¸emeceme 25 ef[meWyej Meg¬eÀJeej
mLeeefvekeÀ megÆîee - 2020
ieesheeUkeÀeuee (oefnnb[er) 12 Dee@iemì yegOeJeej
Deveble ®elego&Meer 01 mehìWyej cebieUJeej
ìerHe : Keeueerue meCe jefJeJeejer ³esleele.
He´peemelleekeÀ efove 26 peevesJeejer jefJeJeej
HeejMeer veJeJe<e& efove (MensveMeener) 16 Dee@iemì jefJeJeej
ceesnjce 30 Dee@iemì jefJeJeej
omeje 25 Dee@keÌìesyej jefJeJeej
91
117
veeiejer ÒeMeemevee®eer ceeefnleer
JewOeeefvekeÀ ÒeeefOekeÀjCes ë-
cegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe DeefOeefve³ece 1988 ®³ee DeefOeefve³eceeleerue lejlegoer Debceueele DeeCeC³ee®es keÀece Heg{erue veT ceneveiejHeeefuekeÀe
ÒeeefOekeÀjCeebkeÀ[s meesHeefJeC³eele Deeues Deens ë-
De) ceneveiejHeeefuekeÀe
ye) mLee³eer meefceefle
keÀ) megOeej meefceefle
[) ye=nvcegbyeF& Jeerpe HegjJeþe DeeefCe HeefjJenve meefceefle
F) efMe#eCe meefceefle
³e) ÒeYeeie meefcel³ee
j) ceneHeewj
ue) ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle
Je) ceneJ³eJemLeeHekeÀ, ye=nvcegbyeF& Jeerpe HegjJeþe Je HeefjJenve GHe¬eÀce
cegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe DeefOeefve³ece 1888 ®³ee keÀuece 37 (1) ceO³es kesÀuesu³ee HesÀjHeÀejebvegmeej cegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀleerue
GHe ceneHeewj ns Heo keÀe³ece þsJeC³eele Deeuesues Deens.
cegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe DeefOeefve³ece 1888 ®³ee 37-1De (1) ceO³es efJeefnle kesÀu³eevegmeej efJejesOeer He#e vesl³eeme DeeefCe 37-1De-1(1)
DevJe³es meYeeie=n vesl³eeme JewOeeefvekeÀ opee& osC³eele Deeuee Deens.
JewOeeefvekeÀ meefcel³eebJ³eefleefjkeÌle, cegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe DeefOeefve³ecee®³ee keÀuece 38-De (1) DevJe³es, ceefnuee Je yeeue keÀu³eeCe
meefceleermen Òel³eskeÀer 36 meom³e mebK³ee Demeuesu³ee efJeMes<e meefcel³ee vesceC³ee®ee DeefOekeÀej osC³eele Deeuesuee Deens.
¿ee yejesyej®e meoj DeefOeefve³ecee®³ee keÀuece 38 DevJe³es DeeJeM³ekeÀ Demeu³eevegmeej, ceneveiejHeeefuekesÀves 1) Devegoeve mene³³e
meefceefle, 2) megJeCe& pe³ebleer Menjer jespeieej ³eespevee DebceueyepeeJeCeer meefceefle, 3) cenejeä^ mebmke=Àleer oMe&ve meefceefle, 4) Deeéeemeve
meefceefle, 5) efve³eespeve meefceefle, 6) Menj, HetJe& GHeveiejs DeeefCe Heef½ece GHeveiejs ³ee keÀefjlee Òel³eskeÀer SkeÀ HegveefJe&ueeskeÀve meefceefle, 7) keÀ)
cegbyeF& efpeune S[med efve³eb$eCe mebmLee, Ke) cegbyeF& efpeune #e³ejesie efve³eb$eCe mebmLee, ie) ñeer kebsÀefê³e Deejesi³e ÒekeÀuHe ¿eemebyebOeeleerue íeveveer
meefceefle DeeefCe 8) pegv³ee FceejleeRmeeþer efve³egkeÌleer kesÀuesueer Hegveyee¥OeCeer Je HegveefJe&keÀeme meefceefle ¿ee meuueeieej meefcel³ee vesceu³ee Deensle.
Yeejlee®³ee Ieìvesme Devegue#etve, ceneveiejHeeefuekeÀe ÒeMeemeve DeefOekeÀeefOekeÀ ueeskeÀeefYecegKe keÀjCes DeeefCe DeefOekeÀejeb®es efJekeWÀêerkeÀjCe keÀjCes
¿ee GefÎäebkeÀefjlee 16 ÒeYeeie meefcel³eeb®eer mLeeHevee keÀjC³eele Deeueer Deens. Òel³eskeÀ ÒeYeeie meefceleerceO³es ÒeYeeie meefceleer®ee ÒeeosefMekeÀ #es$eeceOeerue
efveJe[CetkeÀ ÒeYeeieeb®es ÒeefleefveOeerlJe keÀjCeejs HeeefuekeÀe meom³e, l³ee®e #es$ee®ee ÒeYeejer Demeuesuee ÒeYeeie DeefOekeÀejer DeeefCe l³ee®e #es$eeceO³es keÀece
keÀjC³eeme meceepe keÀu³eeCe®³ee keÀe³ee&le iegbleuesu³ee ceev³eleeÒeeHle mJe³ebmesJeer mebIeìvee Je meceepeue#eer mebIeìvee ¿eeb®³ee meom³eebceOetve veeceefveoxefMele
kesÀuesues leerveHes#ee DeefOekeÀ vemeleerue FlekesÀ meom³e Demeleerue. HeeCeer HegjJeþe, mJe®ílee DeeefCe cegueYetle veeiejer megefJeOee Fl³eeoer mLeeefvekeÀ
veeieefjkeÀebMeer mebyebOeerle yeeyeeR®es lJeefjle efvejekeÀjCe keÀjCes DeeefCe ÒeYeeie meefceleer®³ee ÒeeosefMekeÀ #es$eele Heej Hee[eJe³ee®³ee ©. 5 ueeKeeHe³e¥le®³ee
Ke®ee&®³ee HeeefuekeÀe yeebOekeÀecee®³ee vekeÀeMeebvee ÒeMeemekeÀer³e ceev³elee Je efJeÊeer³e cebpegjer osCes, ner ÒeYeeie meefceleer®eer ÒecegKe keÀe³ex Demeleerue.
Je=#e ÒeeefOekeÀjCe ns cegK³elJes veeiejer #es$eeleerue Pee[eb®es mebj#eCe Je peleve keÀjC³eeMeer mebyebOeerle Deens. Je=#e ÒeeefOekeÀjCeeceO³es
ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle (Heoefme× DeO³e#e) DeeefCe 10 veeceefveoxefMele meom³e Demetve, meoj ÒeeefOekeÀjCee®es keÀecekeÀepe ceneveiejHeeefuekeÀe
Dee³egkeÌleeb®³ee DeO³e#elesKeeueer ®eeueles. jep³e Meemeveeves efve³egkeÌle kesÀuesu³ee ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌleebvee ®eej DeefleefjkeÌle ceneveiejHeeefuekeÀe
Dee³egkeÌle mene³³e keÀjleele. ns DeefleefjkeÌle ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle Dee³egkeÌleeb®³ee efve³eb$emeeHes#e l³eeb®es meJe& efkebÀJee keÀener DeefOekeÀej, keÀle&J³es
DeeefCe keÀe³ex Heej He[leele.
ceneJ³eJemLeeHekeÀ, yesmì GHe¬eÀce (jep³e Meemevee®³ee mebceleerves ceneveiejHeeefuekesÀves efve³egkeÌle kesÀuesues) ns yesmì GHe¬eÀcee®³ee ÒeMeemevee®es
ÒecegKe Demeleele.
19
118
ye=nvcegbyeF&®eer peerJeveeJeM³ekeÀ DeekeÀ[sJeejer (2018-2019)
peer/Gllej 6,17,645
19
120
Keemeieer ÖeeLeefcekeÀ µeeUe
ceneje<ì^ ogkeÀeves Je DeemLeehevee (veeskeÀjer®es Je mesJee MeleeA®es efJeefve³eceve ) DeefOeefve³ece 2017 DevJe³es Òeehle met®eveehe$e Je
veeWoerle DeemLeehevee®eer mebK³ee.
91
121
keÀjefveOee&jCe Je mebkeÀueve Keeles
Yeeb[Jeueer cetu³e lelJeeJej DeeOeeefjle ceeueceÊee keÀj
efo. 01.04.2010 Heemetve ÒeMeemeveeves Yeeb[Jeueer cetu³eeOeeefjle keÀjHe×leer Debceueele DeeCeueer Demetve ner keÀjHe×leer HeejoMe&keÀ, ueJeef®ekeÀ
DeeefCe megueYe Deens.
meoj ÒeCeeueercegUs veeieefjkeÀebvee mJeleë ceeueceÊee®es HeefjieCeve keÀjCes Meke̳e Peeues Deens. lemes®e Òee@Heìea ì@keÌme ke@Àuke̳etuesìj Je ceeueceÊes®³ee
LekeÀyeekeÀer®eer meÐeefmLeleer ceeueceÊes®ee leHeefMeue (Annexure A) Fl³eeoer yeeyeer ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee mebkesÀlemLeUeJej GHeueyOe
keÀ©ve osC³eele Deeu³ee Deensle. meoj DenJeeue mebieCekeÀeJej Download keÀ©ve íeHeerue mJe©Heele GHeueyOe keÀ©ve IesCes osefKeue Meke̳e Deens.
ye=nvcebgyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee mebkesÀlemLeUeJej keÀje®es oj JeeHejkeÀlee& ÒeJeiee&vegmeej GHeueyOe Deensle. efo. 01.4.2010 Je efo.
02.04.2015 jespeer peejer kesÀuesu³ee meoj ojeb®³ee Òeleer efJeYeeie keÀe³ee&ue³eele Òel³eskeÀer ©. 05/- Je ©. 10/- ³ee ojele GHeueyOe Deensle.
ceeueceÊee keÀje®eer Jemegueer ë
ceeueceÊee keÀje®eer DeeieeT os³ekesÀ keÀje®es oeef³elJe DemeCeeN³eeJej Òeefle meneceenervegmeej yepeeefJeC³eele ³esleele. DeoÊe keÀje®³ee Jemetueermeeþer
ceeueceÊesJej ob[ DeekeÀejCes, DeìkeÀeJeCeer/ peHleer DeeCeCes lemes®e peenerj efueueeJeeÜejs ceeueceÊes®eer efJe¬eÀer keÀjCes DeMeer keÀejJeeF& cegbyeF&
ceneveiejHeeefuekeÀe DeefOeefve³eceevegmeej kesÀueer peeles.
SkeÀef$eleefjl³ee ceeueceÊeeb®es Òeefleef®e$eCe (IPVS Intergrated Property Validation System)ë ye=nvcegbyeF&
ceneveiejHeeefuekesÀves Dee³eHeerJnerSme (Fbefìûesìs[ Òee@Heìea Jn@efue[sMeve efmeefmìce) veecekeÀ ÒekeÀuHe neleer Iesleuee Deens. p³ee ³eesies LIDAR leb$e%eeve,
JeenveefmLele ke@Àcesje DeeefCe mke@Àveme&®³ee mee¿eeves Menjeleerue ceeueceÊeeb®es meJex#eCe keÀjC³eele ³esle Deens. cegbyeF& Menje®eer GHeûeneÜejs ÒeeHle Òeeflecee
IesC³eele Deeueer Demetve Jejerue meJex#eCeeceO³es ieesUe kesÀuesueer ceeefnleer peerDee³eSme ce@Heyejesyej pees[C³eele ³esCeej Deens. meoj meJex#eCeeÜejs
jml³ee®³ee ogleHeÀe& Demeuesu³ee ceeueceÊee®³ee Òeeflecee HegjefJeC³eele ³esCeej Demetve SkeÀe®e peeiesJeªve 360 DebMeeletve ceeueceÊee efomeCeej Deens. ³ee
[sìeJ³eefleefjkeÌle meJex#eCeele mke@Àvejmeceesj Deeuesu³ee Òel³eskeÀ Jemleg®es pemes keÀer Fceejle, Pee[s, efoJ³ee®es Keebye F. yeeyele LIDAR [sìe eEyeot®³ee
HegbpekeÀe mJe©Heele efomeCeej Deensle. meoj eEyeotÜejs Òel³eskeÀ mke@Àve Peeuesu³ee Jemleg®es Deblej, Gb®eer lemes®e #es$eHeÀU ³ee yeeyeeR®es vekeÀeMeeJej ceespeceeHe
keÀjCes Meke̳e nesCeej Deens.
meoj [sìe yejesyej ceeueceÊeekeÀj efJeYeeieekeÀ[s GHeueyOe Demeuesu³ee meoj ceeueceÊes®eer ceeefnleer He[leeUtve l³eele keÀener yeoue Dee{Uu³eeme,
DeMee yeoueeb®eer keÀjefJeYeeieeleerue DeefOekeÀeN³eebkeÀ[tve Keelejpecee keÀ©ve DeMee meJe& ceeueceÊee eEkeÀJee l³eeb®³ee Yeeieeb®es, pes keÀje®³ee peeȳeele
veenerle, l³eeb®es mJeleb$e meJex#eCe keÀ©ve Yeeb[Jeueer cetu³e efveefM®eleermeeþer DeeJeM³ekeÀ leer meJe& ceeefnleer kebÀ$eeìoejebkeÀ[tve efceUJeueer peeF&ue Je meoj
ceeefnleer ceeueceÊee keÀj mebieCekeÀer³e ÒeCeeueer meesyele pees[C³eele ³esF&ue Je l³ee keÀjefveOee&jCe HetCe& keÀ©ve keÀje®eer os³ekesÀ peejer keÀjC³eele ³esleerue DeMee
He×leerves veT efJeYeeieeleerue ceeefnleer®es efJeMues<eCe keÀjC³eele Deeues Deens. DeeefCe meoj leb$e%eeve meO³ee®³ee keÀeUele HeefjCeecekeÀejkeÀ DeeefCe
Del³eeOegefvekeÀ þjle Deens.
cenejeä^ ueeskeÀmesJee nkeÌkeÀ DeO³eeosMe 2015 DevJe³es keÀjoel³eebvee ceeueceÊes®³ee meboYee&leerue Keeueerue mesJee mebkesÀlemLeUeJej
GHeueyOe keÀ©ve osC³eele Deeu³ee Deensle.
1. ceeueceÊes®ee efveefj#eCe Gleeje.
2. mebHetCe& ceeueceÊee keÀj YejCee kesÀu³eeyeeyele®es ÒeceeCeHe$e.
3. omleSsJepee®³ee DeeOeejs ceeueceÊes®es nmleeblejCeeyeeyele Online Depe& eqmJekeÀejC³eele ³esleele.
4. JeejmeenkeÌkeÀeves ceeueceÊes®es nmleeblejCeeyeeyele Online Depe& eqmJekeÀejC³eele ³esleele.
og©mleer GhekeÀj ë
og©mleer GHekeÀj ne HeÀkeÌle cegbyeF&®³ee Menj #es$eeleerue®e FceejleeRJej DeekeÀejC³eele ³eslees. og©mleer GHekeÀje®³ee DeekeÀejCeerkeÀefjlee, meJe&
FceejleeR®es Je³e efJe®eejele IesTve meJe& FceejleeR®es leerve ÒeJeiee&le JeieeakeÀjCe keÀjC³eele Deeuesues Deens.
ÒeJeie& ‘De ’ efo.01 meHìWyej 1940 HetJeea yeebOeC³eele Deeuesu³ee Fceejleer.
ÒeJeie& ‘ye ’ efo. 01 meHìWyej 1940 Heemetve efo. 31 ef[meWyej 1950 He³e¥le®³ee keÀeueeJeOeerle (oesvner efoJeme Oeªve) yeebOeC³eele
Deeuesu³ee Fceejleer.
ÒeJeie& ‘keÀ’ efo. 01 peevesJeejer 1951 Heemetve efo. 31 ef[meWyej 1969 He³e¥le®³ee keÀeueeJeOeerle (oesvner efoJeme Oe©ve) yeebOeC³eele
Deeuesu³ee Fceejleer.
19
122
ìerHe ë- efoveebkeÀ 01 peevesJeejer 1970 jespeer eEkeÀJee leodveblej mebHetCe&HeCes yeebOeC³eele Deeuesu³ee FceejleeRJej og©mleer GHekeÀje®eer DeekeÀejCeer
keÀjC³eele ³esle veener.
og©mleer GHekeÀje®es oj oMe&efJeCeejs ojHe$ekeÀ meesyele pees[uesues Deens.
Fceejle ÒeJeie& De Fceejle ÒeJeie& ye Fceejle ÒeJeie& keÀ
mebkesÀleebkeÀ ‘De’ ‘De’ ‘ye’ ‘ye’ ‘keÀ’ ‘keÀ’
efveJeemeer DeefveJeemeer efveJeemeer DeefveJeemeer efveJeemeer DeefveJeemeer
01.01.70 les 31.03.74 ö 25% ö 20% ö 15% ö
01.04.74 les 30.06.83 1 34% 28% 18%
2 58% 42% 42%
01.04.78 les 30.06.83 1 34% 58% 26% 42% 18% 26%
(200 ®eew. ceer. He³e¥le) 2 58% 106% 42% 74% 26% 42%
01.07.83 les 30.06.86 9 46% 82% 34% 58% 22% 34%
(©.300 /- He³e¥le Je 300/- 3 90% 170% 63% 116% 37% 64%
Hes#ee peemle) 4 130% 250% 90% 170% 50% 90%
300/- ®eew. ceer. Je 300 ®eew. ceer. 8 58% 106% 42% 74% 26% 40%
Hes#ee peemle, Hejbleg 500/- ®eew. ceer. 4 130% 250% 90% 170% 50% 90%
Hes#ee keÀceer. 01.01.87 les 5 260% 510% 180% 350% 100% 190%
31.03.94
01.04.94 Heemetve Heg{s SKeeÐee 8 87% 164% 63% 116% 39% 68%
Fceejleer®eer ceneceb[UekeÀ[tve
mebj®eveelcekeÀ og©mleer Peeueer vemesue
(DeLeJee DeMeer og©mleer Peeu³ee®es
ceeveC³eele ³esle vemesue lej).
SKeeÐee Fceejleer®eer ceneceb[UekeÀ[tve 4 195% 380% 135% 260% 75% 140%
mebj®eveelcekeÀ og©mleer Peeueer Demeu³eeme
(DeLeJee DeMeer og©mleer Peeu³ee®es
ceeveC³eele ³esle Demesue) DeeefCe
ceneceb[Ueves og©mleer®³ee Ke®ee&le Òeleer
®eew. ceerìj ©. 300/- He³e¥le ³ee
ojeves mene³³e kesÀues Demesue.
ceneceb[Ueves og©mleer®³ee Ke®ee&le 5 390% 770% 270% 530% 150% 290%
Òeleer ®eew. ceerìj ©. 300/ Hes#ee
peemle Hejbleg Òeleer ®eew. ceerìj
©. 500/- Hes#ee peemle veener
Fleke̳ee ojeves mene³³e kesÀues Demesue.
ceneceb[Ueves og©mleer®³ee Ke®ee&le 3 585% 1160% 405% 800% 225% 440%
Òeleer ®eew. ceerìj ©. 500/ Hes#ee
peemle Hejbleg Òeleer ®eew. ceerìj
©. 750/- Hes#ee keÀceer
Fleke̳ee ojeves mene³³e kesÀues Demesue.
ìerHe ë- pesLes ceneceb[Ueves og©mleer®³ee Ke®ee&le Òeefle ®eew. ceer. ©. 750/- Hes#ee peemle Hejbleg ©. 1000/- He³e¥le, ©. 1000/- Hes#ee
peemle les ©. 1,200/- He³e¥le DeeefCe ©. 1,200/- Hes#ee DeefOekeÀ mene³³e kesÀues Deens, lesLes DeekeÀejCeer ³eesi³e og©mleer GHekeÀje®es oj jep³e
Meemeveeves DeÐeeHe efveefM®ele kesÀuesues veenerle.
91
123
ceesþîee efveJeemeer peeieebJejerue cenejeä^ keÀj ë
125 ®eewjme ceerìjHes#ee peemle ®eìF& #es$ee®³ee DeeefCe ©. 1500/- Hes#ee DeefOekeÀ keÀjHee$e cetu³e Demeuesu³ee efveJeemeer peeieebJej keÀjHee$e
cetu³eeb®³ee 10 ìkeÌkesÀ ojeves jep³e Meemevee®ee ne keÀj DeekeÀejuee peelees. lees DeekeÀejC³ee®es keÀece ceneveiejHeeefuekesÀ®es keÀj efveOee&jCe Je mebkeÀueve
Keeles keÀjles. Yeeb[Jeueer cetu³eeOeeefjle keÀjÒeCeeueer ³ee keÀje®eer oj DeekeÀejCeer Òeef¬eÀ³eeOeerve Deens.
jbieYetceer keÀj ë
Menjeleerue ef®e$eHeìie=ns, keÀeefve&Jnume DeeefCe keÀjceCegkeÀer®³ee Flej keWÀêeJej Òes#ekeÀebvee Hewmes IesTve ÒeJesMe efouee peele Demeu³eeme Òel³eskeÀ
KesUekeÀefjlee ne keÀj DeeieeT YejeJee ueeielees.
efveJe[CetkeÀ MeeKee ë
efveJe[CetkeÀ efJeYeeie ner keÀjefveOee&jCe Je mebkeÀueve Keel³ee®eer SkeÀ MeeKee Demetve GHe keÀjefveOee&jkeÀ Je mebkeÀuekeÀ (efveJe[CetkeÀ) ns mene³³ekeÀ
efveJe[CetkeÀ Je veiejMegukeÀ DeefOekeÀejer Je ÒeMeemekeÀer³e DeefOekeÀejer Je ÒeMeemekeÀer³e DeefOekeÀejer (efveJe[CetkeÀ) ³eeb®³ee mene³³eeves efveJe[CetkeÀ
keÀe³ee&ue³ee®es keÀecekeÀepe meebYeeUleele. ceneveiejHeeefuekeÀe DeefOeefve³ece 1888 keÀuece 18 (De) (2) vegmeej jep³e efveJe[CetkeÀ Dee³eesie ³eebveer cegbyeF&
ceneveiejHeeefuekeÀe meeJe&ef$ekeÀ/ HeesìefveJe[CetkeÀ IesC³eeyeeyele®es DeefOekeÀej ceneHeeefuekeÀe Dee³egkeÌleebvee Òeoeve kesÀues Deensle.
peveieCeves®³ee ueeskeÀmebK³es®³ee ÒeceeCeele ceneveiejHeeefuekeÀe #es$ee®es 227 ÒeYeeie keÀjC³eele Deeues Deensle. ceneveiejHeeefuekeÀe efveJe[CetkeÀerle
Òel³eskeÀ ÒeYeeieebmeeþer SkeÀ DeMee SketÀCe 227 ÒeYeeieebmeeþer veiejmesJekeÀ Lesì He×leerves efveJe[ues peeleele. ceneveiejHeeefuekesÀ®ee lemes®e
veiejmesJekeÀHeoe®ee keÀeueeJeOeer 5 Je<ee&®ee Demelees. ceeieerue meeJe&ef$ekeÀ efveJe[CetkeÀ HesÀye´gJeejer2017 ceO³es IesC³eele Deeuesueer Deens.
pekeÀele ë
keWÀê Meemeve / jep³e Meemeve ³eeb®³ee efveCe&³eevegmeej efo. 01.07.2017 Heemetve pekeÀele keÀj jÎ keÀjC³eele Deeuee Demetve l³ee SsJepeer Jemlet Je
mesJee keÀj (GST) ueeiet keÀjC³eele Deeuesuee Deens.
19
124
cegbyeF&le kegÀueeyee, JejUer, Jeebês, JemeexJee, ceeuee[, IeeìkeÀeshej, Yeeb[the Demes SketÀCe meele ceueefve:meejCe efJeYeeie Deensle. ³ee meele ceueefve:meejCe
efJeYeeieeHewkeÀer Òel³eskeÀ efJeYeeieeceO³es SkeÀ Deie´erce Gob®eve keWÀê Je ceuepeue Òeef¬eÀ³ee keWÀê Deens. ³ee efJeYeeieeleerue ceuepeue Jeeefnv³eeb®³ee peeȳeebceOetve mebkeÀefuele
Peeuesu³ee ceuepeuee®es Jenve keÀ©ve les me@ìsueeF&ì Gob®eve keWÀêeÜejs Deie´erce Gob®eve keWÀê Je ceuepeue Òeef¬eÀ³ee keWÀê ³esLes Òeef¬eÀ³ee DeefCe efJeunsJeeìermeeþer DeeCeues
peeles.
kegÀueeyee, JejUer, Jeebês ³esLeerue ceuepeue Òeef¬eÀ³ee keWÀêeceO³es ceuepeueeJej ÒeeLeefcekeÀ Òeef¬eÀ³ee keÀ©ve les mecegê heelecegKeeÜejs Dejyeer mecegêele
mees[ues peeles. lemes®e ceeuee[ ³esLeerue ceuepeue ÒeeLeefcekeÀ Òeef¬eÀ³esveblej ceeuee[ Kee[erle mees[ues peeles. JemeexJee, Yeeb[the DeeefCe IeeìkeÀeshej ³esLeerue ceuepeue
Òeef¬eÀ³ee keWÀêele ceuepeueeJej Jeeleerle leueeJeele efÜmlejer³e Òeef¬eÀ³ee keÀjC³eele ³esles Je Òeef¬eÀ³ee kesÀuesues ceuepeue ceeuee[ DeeefCe þeCes Kee[erle mees[ues peeles.
cegK³e ceuepeue Jeeefnv³ee DeeefCe veefuekeÀe ceuepeue Jeeefnv³ee efJeYeeieeceeHe&Àle ceuepeue Jeeefnv³eebletve ceuepeuee®es Jenve megjUerle nesC³eemeeþer Je
cegbyeF& Menjeleerue jml³eebJej ceuepeue legbyeC³ee®³ee leke´Àejer keÀceer keÀjC³ee®³ee o=eq<ìkeÀesveeletve ceueJeeefnv³eeb®³ee He×leMeerj ieeU efvece&tueve Je meHeÀeF&®ee Jeeef<e&keÀ
keÀe³e&ke´Àce DeeKeuee peelees.
ceuepeue Jeeefnv³eeb®es keÀece megjUerle ®eeueC³eemeeþer He×leMeerj meHeÀeF& keÀe³e&ke´Àce Debleie&le hetJe&efve³eesefpele ìHh³eebJej HeenCeer, ieeU efvecet&ueve Je
mJe®ílee kesÀueer peeles. ceuepeueeMeer He´l³e#e mebHeke&À ìeUC³eemeeþer meHeÀeF& keÀecee®es ³eebef$ekeÀerkeÀjCe keÀjC³eele Deeues Deens. p³eekeÀefjlee Keeueer
GuuesefKeu³eeHe´ceeCes efJeefJeOe ceuepeue meHeÀeF& ³eb$es/GHekeÀjCes ³eeb®ee megjef#eleles®³ee meJe& ceevekeÀebvegmeej JeeHej kesÀuee peelees.
1. pesìeRie ceMeerve ë 5 veie
2. mekeÌMeve ceMeerve (6.5 Ie. ceer.) ë 11 veie
3. mekeÌMeve ceMeervme (1.5 Ie. ceer.) ë 20 veie
4. Hee@Jej yekesÀì ceMeervme ë 19 veie
5. ®eeskeÀ ceefMeve (Hee@Jej je@ef[bie) ë 24 veie
6. efHeÀuì^sMeve Je efjmee³ekeÌueeRie menerle G®®e ë 17 veie
#eceles®eer mekeÌMeve pesìeRie ceMeerve
7. ie´@ye ìeF&He ce@venesue [ermeeruìeRie ceMeerve ë 08 veie
8. keÌJeerkeÀ efjmeHee@vme JnsF&keÀue : 03 veie
³ee Keel³eekeÀ[s Hee@Jej je@[eRie ceMeervme Je Flej GHekeÀjCeebveer megmeppe Òel³eskeÀer SkeÀ Demes Menj, HetJe& Gheveiejs DeeefCe heef½ece Gheveiejs ³esLes leerve
ceO³eJeleea efve³eb$eCe keÀ#e Deensle. ns efve³eb$eCe keÀ#e ceueefveëmeejCe He´CeeueeryeÎue leke´Àejer veeWoJetve IesCes Je l³ee®es efvejekeÀjCe keÀjCes ³eemeeþer DeefJejle 24X7
keÀe³e&jle Demeleele.
ceueefveëmeejCe He´Ceeueerleerue efyeIee[emebyebOeer keÀesCeleerner leke´Àej mebyebefOele efJeYeeieele DeLeJee GuuesefKeuesu³ee leerve cegK³e ceueJeeefnv³ee efve³eb$eCe
keÀ#eeHewkeÀer keÀesCel³eener keÀ#eele veeWoefJelee ³esles/ leke´Àejer ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee mebkesÀlemLeUeJej DeLeJee ceO³eJeleea leke´Àej ke´ÀceebkeÀ 1916 Jej
meg×e veeWoefJeu³ee peeleele DeeefCe l³ee®es 24 leemee®³ee Deele efvejekeÀjCe nesles.
91
125
Ieve keÀ®eje J³eJemLeeHeve (meeHeÀmeHeÀeF& mesJee)
1 ojjespe ieesUe keÀjC³eeble ³esCeeje mejemejer (1) 7000 les 7500 ces. ìve keÀ®eje (mejemejer)
Ieve keÀ®eje (2) 800 ces. ìve les 1,000 ces.ìve [sye´erpe (mejemejer)
2 keÀce&®eejer Jeie& 32,712
3 SketÀCe Ke®ee&®eer DeLe&mebkeÀuHeer³e lejleto Yeeb[Jeue Ke®ee&®eer DeLe&mebkeÀuHeer³e lejleto jÀ. 234.03 (keÀesìer)
cenmetue Ke®ee&®eer DeLe&mebkeÀuHeer³e lejleto ©. 2,269.16 (keÀesìer)
SketÀCe Ke®ee&®eer DeLe&mebkeÀuHeer³e lejleto ©. 2,503.19 (keÀesìer)
(2019-2020)
4 owvebefove keÀ®eje ieeU DeeefCe oie[ceeleer ceneveiejHeeef}kesÀ®eer Jeenves þskesÀoejeb®eer Jeenves
ieesUe keÀjC³eemeeþer JeeHejC³eele ³esCeeN³ee 195 1,200
SketÀCe Jeenveeb®eer mebK³ee
5 GiecemLeeveer Ieve keÀ®eN³ee®es mebkeÀ}ve 2,635 keÀ®eje mebkeÀ}ve keWÀês Je 46 megke̳ee keÀ®eN³ee®es
DeeefCe JeieeakeÀjCe JeieeakeÀjCe keÀsWês
6 keÀ®eN³ee®eer efJeunsJeeì ueeJeC³ee®³ee He×leer (1) pJeueve YeÆer (pewefJekeÀ JewÐekeÀer³e keÀ®eje)
(2) pewefJekeÀ He´efke´À³esÜejs Kele efveefce&leer
(3) ieeb[tU Kele efveefce&leer
(4) YetceerYejeJe He×leer
7 #esHeCeYetceer (De) osJeveej,
(ye) keÀebpetj,
(keÀ) ceg}bg[ #esheCeYetceer - efo. 21.12.2018 heemetve ceguegb[ #esheCeYetceer ³esLes
jespe®ee keÀ®eje eqmJekeÀejCes yebo keÀjC³eele Deeues Deens DeeefCe lesLes DeeOegefvekeÀ
leb$e%eevee®ee Jeehej keÀ©ve meoj Yetceerle ÒekeÀuHe jeyeefJeC³ee®es keÀece ®eeuet
keÀjC³eele Deeues Deens.
8 mLeeveeblejCe keWÀês (1) ceneue#ceer (2) JemeexJee (3) ieesjeF& DeeefCe (4) kegÀuee&
9 Pee[}esì #es$e (1) owvebefove 2,252 efkeÀ}esceerìj jml³eeb®eer Pee[}esì keÀjC³eele ³esles.
(2) ³eebef$ekeÀer Pee[t He×leerves jml³eeb®eer mJe®ílee peJeUHeeme 251 efkeÀceer SJe{er
keÀjC³eele ³esles.
meeHeÀmeHeÀeF& mesJee :-
He´iele Heefjmej J³eJemLeeHeve ë- ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeef}kesÀves efJeYeeieeleer} meb}ive ieìeb®³ee yejesyejerves He´iele Heefjmej J³eJemLeeHeve
ner mebkeÀuHevee meekeÀej}s}er Deens. ns ieì keÀ®eje, ollekeÀ jmlee ¿eebmeejK³ee veeiejer efJe<e³eebµeer efveie[erle yeeyeeR®³ee Gllece J³eJemLeeHeveemeeþer
DeeHeeHeu³ee efJeYeeie keÀe³ee&}³eeµeer mecevJe³e meeOeleele.
He´iele Heefjmej J³eJemLeeHeveele Heg{er} iees<ìer keÀjCes DeHesef#ele Deens ë-
1) le³eej nesCeeN³ee keÀ®eN³ee®es He´ceeCe keÀceer keÀjeJe³ee®es DeeefCe le³eej Pee}s}e megke̳ee (efJeMes<eleë Jes<ìveebmeeþer JeeHejC³eele
³esCeeje) keÀ®eje Hejle JeeHejÀve Hegveefve&efce&leerkeÀ[s JeUefJeCes.
2) keÀ®eN³ee®eer efJeunsJeeì keÀjC³eeHetJeea Dees}e keÀ®eje Je megkeÀe keÀ®eje efJeYeeietve JesieJesieUe meeþefJeCes,
3) mees³eervegmeej JesieJesieȳee ceeiee¥veer Deesu³ee Je megke̳ee keÀ®eN³ee®eer efJeunsJeeì }eJeCes.
4) megke̳ee keÀ®eN³ee®eer jÎerJee}s, keÀeieo Jes®eCeejs, mLeeefvekeÀ meHeÀeF& keÀeceieej ³eeb®³eeceeHe&Àle efJeunsJeeì }eJeC³eeble ³esles. keÀener He´iele
Heefjmej ieìebceO³es Keleefveefce&leer keÀjC³eeble ³esles Je Deboepes He´efleefove 610 ìve Deesu³ee keÀ®eN³ee®es KeleeceO³es jÀHeeblej keÀjC³eeble ³esles.
³eeyeeyele ceeefmekeÀ meYee efJeYeeie HeeleUerJej IesC³eele ³esleele.
19
126
mJe®í cegbyeF& ÒeyeesOeve DeefYe³eeve (Jemleer mJe®ílee ³eespevee)
1) cegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee mLee³eer meefceleerves ollekeÀ Jemleer ³eespevee yebo keÀ©ve efo. 16.01.2013 efJe<e³e ke´À. 27
(efo.09.01.2013) þjeJe ke´À. 965 DevJe³es ``mJe®í cegbyeF& He´yeesOeve DeefYe³eeve’ (Jemleer mJe®ílee ³eespevee) cebpetj kesÀueer
Demetve meoj ³eespevee efo. 1 SefHe´ue 2013 Heemetve PeesHe[HeÆer mJe®íleskeÀjerlee mebHetCe& cegbyeF& MenjeceO³es meg© kesÀueer Deens.
2) meoj ³eespeves®³ee ceeO³eceeletve mLeeefvekeÀ mebmLeebveer PeesHe[HeÆerJeeefme³eebvee mJe®íles®³ee Gheke´Àceele menYeeieer keÀ©ve IesTve
mJe®ílesyeeyele veeiejer efMemle He´mLeeefHele keÀ©ve mJe®ílesceO³es PeesHe[HeÆerleerue mebmLesves veeieefjkeÀebvee SkeÀ$e DeeCetve Heefjmej
keÀe³ecemJe©Heer mJe®í þsJeCes ne GÎsMe Deens.
3) ³ee ³eespevesle He´yeesOeveemeeþer vesceC³eele Deeuesu³ee mebmLee PeesHe[HeÆer ³eebveer PeesHe[HeÆîeeb®³ee mJe®ílee Je efJekeÀemeemeeþer le³eej
kesÀuesu³ee l³eeb®³ee mebmLee DemeCes DeefYeHe´sle Deens.
4) ’mJe®í cegbyeF& He´yeesOeve DeefYe³eeve” (Jemleer mJe®ílee ³eespevee) ner He´Yeeieeleerue mLeeefvekeÀ mebmLeeb®³ee ceeO³eceeletve Jemleer
mJe®ílesmeeþer ueeskeÀmenYeeie, ueeskeÀJeie&Ceer DeeefCe ceneveiejHeeefuekesÀ®es mene³³e Devegoeve ³ee ceeO³eceeletve jeyeefJeC³eele ³esles.
5) ³ee ³eespevesle keÀece keÀjC³eemeeþer ceneveiejHeeefuekesÀves keÀeceieej vesceCes DeHesef#ele veener.
6) mJe®í cegbyeF& He´yeesOeve DeefYe³eeve efve³eceeJeueer ke´À.13 (De) vegmeej mebmLesuee Heefjmej mJe®íleskeÀjerlee ueeieCeejer meeefnl³e Je
DeJepeejs ³eeb®eer Kejsoer, owvebefove mJe®ílee, He³e&Jes#eCe DeeefCe J³eJemLeeHeve ³eemeeþer SkeÀ SkeÀkeÀ Heefjmej mJe®íleskeÀjerlee He´efleceen
©.5,400/- ³ee ojeves mene³³e Devegoeve osC³eele ³esles. lemes®e mJe®í cegbyeF& He´yeesOeve DeefYe³eeve efve³eceeJeueer ke´À. 13 (De)(2)
vegmeej mebmLesuee ³eespevee keÀeceeceO³es He´yeesOeve, ueeskeÀmenYeeie, pevepeeie=leer, JeeleeJejCe efveefce&leer F. Deveg<ebefiekeÀ Ke®e& keÀjCes
Meke̳e JneJes cnCetve SkeÀe SkeÀkeÀekeÀjerlee He´efleceen ©.600/- FlekesÀ DeefleefjkeÌle Devegoeve DeefOeoeve keÀjC³eele ³esles.
’mJe®í cegbyeF& He´yeesOeve DeefYe³eeve ” (Jemleer mJe®ílee ³eespevee) ®es keÀe³e& efouesu³ee efvekeÀ<eeHe´ceeCes ve Dee{Uu³eeme ³eespevee ®eeuekeÀ
mebmLesJej ³eespevee efve³eceeJeueer ke´À.13 (ye) vegmeej ob[elcekeÀ keÀejJeeF& keÀjC³eele ³esles.
7) ³ee ³eespeves®³ee DeefOekeÀ ceeefnleer Je ceeie&oMe&veemeeþer efJeYeeieer³e ceneveiejHeeefuekeÀe keÀe³ee&ue³eeceO³es mene³³ekeÀ DeefYe³eblee
(Ieve keÀ®eje J³eJemLeeheve) ³eebvee mebHeke&À meeOeeJee.
8) meoj ³eespeves®eer ceeefnleer ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee mebkesÀlemLeUeJej GHeueyOe Deens.
mJe®í Yeejle DeefYe³eeve :
cee. HebleÒeOeeveebveer meeJe&peefvekeÀ mJe®ílesmeeþer mJe®í Yeejle DeefYe³eeve jeyeefJeC³ee®es DeeJeenve kesÀu³eeJej jep³eele Je cegbyeF&le mJe®í Yeejle
DeefYe³eevee®eer DebceueyepeeJeCeer Meemeveeleerue efJeefJeOe efJeYeeieebÜeje meg© Peeueer Deens. cegbyeF&le jep³e Meemeve Je keWÀê Meemeve meb®eeefuele DeveskeÀ
DeemLeeHevee Je efJeYeeie Deensle Je ³ee meJe& DeemLeeHevee Je efJeYeeieeb®ee cee. HebleÒeOeeveeb®³ee DeeJeenveevegmeej mJe®í Yeejle ceesefncesle Je He³ee&³eeves cegbyeF&®³ee
mJe®ílesle menYeeie efceUJetve ns DeefYe³eeve cegbyeF&le ³eMemJeerHeCes jeyeefJeC³eemeeþer cegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀuee cegK³e YetefcekeÀe Heej Hee[eJe³ee®eer
Demeu³eeves ceneveiejHeeefuekesÀves mJe®í Yeejle-mJe®í cegbyeF& DeefYe³eeveeme efo. 2 Dee@keÌìesyej 2014 ®³ee cenelcee ieebOeer pe³ebleerHeemetve meg©Jeele
kesÀueer Deens. meoj DeefYe³eeve Debleie&le mJe®íles®eer GefÎ<ìs ieeþC³eemeeþer Ieve keÀ®eje J³eJemLeeHeve Keel³eeceeHe&Àle jeyeefJeC³eele ³esCeejs efJeefJeOe
GHe¬eÀce l³eeveg<ebieeves Hegvej&ef®ele kesÀues Deensle.
ce=le peveeJejs n}efJeCes ë- ce=le peveeJejs n}JeC³eekeÀefjlee mebyebefOele efJeYeeiee®es mene³³ekeÀ Dee³egkeÌle DeeefCe IevekeÀ®eje J³eJemLeeHeve
Keel³eeleerue Heg{er} mebyebOeerle DeefOekeÀeN³eebµeer mebHeke&À meeOetve ce=le peveeJej pesLes Deens lesLeerue HeÊee J³eJeefmLele osC³eele ³eeJee.
1) cegK³e He³e&Jes#ekeÀ, Ieve keÀ®eje J³eJemLeeHeve keÀe³ee&}³e, KeìeJe ceekeÀs&ì efyeefu[bie, 4 Lee cepeuee, DeefJe<keÀej meesmee³eìer®³ee
yeepetuee, muesìj jesì, ûe@Cì jes[ mìsMevepeJeU, ûe@Cì jes[ (HeefM®ece), cegbyeF& - 400 008.
2) cee. J³eJemLeeHekeÀ, keÀesje kesÀbê, efMebHeesueer jes[, yeesefjJeueer (He.), cegbyeF& 400 092. otjOJeveer ¬eÀ. 28980782 Je
28980972 DeeefCe ef®eìCeerme, Keeoer ûeeceesÐeesie mebmLee, Keeoer ScHeesefj³ece, 286, oeoeYeeF& veewjespeer ceeie&, HeÀesì&, cegbyeF& 400 001,
otjOJeveer ¬eÀ. 43474991-99 He@ÀkeÌme ¬eÀ. 43474991/43474992/43474993 ¿eeb®³eeMeer osKeerue veeieefjkeÀ ce=le peveeJejs
nueefJeC³eemeeþer mebHeke&À meeOet MekeÀleele.
GHeefJeefOe ë- Ieve keÀ®eN³ee®es mebkeÀ}ve, Jenve DeeefCe efJeunsJeeìerµeer efveieef[le meJe& yeeyeer DeeefCe Jemlet efve³eefcele keÀjC³eemeeþer Je ns keÀe³e&
DeefOekeÀ peesceeves Je ÒeYeeJeerHeCes Heej Hee[C³eemeeþer cegbyeF& ceneveiejHeeef}keÀe DeefOeefve³eceeleer} keÀ}ce 461 (F&F&) Debleie&le “ ye=nvcegbyeF& mJe®ílee
DeeefCe Deejesi³e GHeefJeefOe, 2006” le³eej keÀjC³eeble Dee}s Deensle. meoj GHeefJeefOeme ceneje<ì^ µeemeveeves ceev³elee efo}er Demetve les
efo.14.12.2006 jespeer®³ee ke´À. yeerScemeer/2326/4074/He´.ke´À.238/06/veefJe-21 Debleie&le jepeHe$eeÜejs DeefOemetef®ele kesÀ}s}s Deensle.
cegbyeF& µenj Je GHeveiejeleer} Heefjmej mJe®í þsJetve veeieefjkeÀeb®es Deejesi³e DeyeeefOele jneJes cnCetve ceneveiejHeeef}keÀe melele He´³elveµeer} Demeles.
91
127
³eemeeþer veeieefjkeÀebvee mJe®íles®es cenÊJe efJeefJeOe He´meej ceeO³eceebÜejs HeìJetve, l³eeb®³eele peeie=leer efvecee&Ce keÀ©ve efJeefJeOe GHee³e³eespevee, GHeke´Àce
jeyeefJeC³eeble ³esleele. ³eemeeþer veeieefjkeÀeb®ee, ceev³eJej J³eÊeÀeR®ee, veiejmesJekeÀeb®ee, efJeefJeOe µeemekeÀer³e/DeµeemekeÀer³e mebmLeeb®ee menYeeie Je menkeÀe³e&
Iesle}s peeles. pes veeieefjkeÀ meeJe&peefvekeÀ efþkeÀeCeer DemJe®ílee efvecee&Ce keÀ©ve GHeêJe efvecee&Ce keÀjleele DeMee GHeêJekeÀejkeÀebJej ob[elcekeÀ keÀejJeeF&
keÀjC³eemeeþer GHeêJe MeesOekeÀ HeLekeÀeb®eer Je megj#ee mebmLeeÜejs efkeÌueve-DeHe ceeMe&ue®eer efve³egkeÌleer keÀjC³eele Deeuesueer Deens. ³ee GHeefJeefOeleer}
efve³eceeb®es He´l³eskeÀ veeieefjkeÀeves Hee}ve keÀjCes Del³eeJeµ³ekeÀ Je DeefveJee³e& Deens. p³ee veeieefjkeÀebkeÀ[tve ³ee efve³eceeb®es Gu}bIeve nesF&ue les Heg{s
efo}su³ee met®eerHe´ceeCes ob[eme Hee$e þjleer}.
De.ke´À. GHeefJeOeer ¬eÀceebkeÀ GHeefJeYeeie leHeMeerue GHeefJeefOe GuuebIeve kesÀu³eeme
ob[e®eer Debeflece jkeÌkeÀce
GHeefJeefOe ke´À. 4.1: keÀ®eje HesÀkeÀCes, GHeêJe keÀjCes Je meeHeÀ DebieCe
1 4.1 les 4.4 keÀ®eje Flemleleë HesÀkeÀCes. jÀ. 200/-
2 4.5 GHeêJe keÀjCes, LegbkeÀCes. jÀ. 200/-
3 mveeve keÀjCes. jÀ. 100/-
4 ueIeJeer keÀjCes. jÀ. 200/-
5 Meew®eeme yemetve IeeCe keÀjCes. jÀ. 100/-
6 efveoxefMele ve kesÀuesu³ee efþkeÀeCeer He´eCeer/He#eer jÀ. 500/-
³eebvee Devve KeeT IeeueCes.
7 jml³eeJej Jeenves OegCes/ ogjÀmle keÀjCes. jÀ. 1,000/-
8 Yeeb[er/keÀHe[s/lelmece yeeyeer OegCes. jÀ. 200/-
9 4.6 DeeHeues DebieCe mJe®í ve þsJeCes.
De) SkeÀe®e DeeJeeje®³ee ceeuekeÀemeeþer/YeesieJeìeoejemeeþer jÀ. 1,000/-
ye) Flejebmeeþer jÀ.10,000/-
GHeefJeefOe ke´À. 5: keÀ®eje efJeYekeÌleerkeÀjCe, meeþJeCe, HegjJeþe Je mebkeÀueve
10 5.1 les 5.2 keÀ®eje efJeYekeÌleerkeÀjCe keÀjÀve ve efou³eeme DeLeJee keÀ®eje mJeleb$e [y³eele ve meeþJeu³eeme
1) Jew³eefkeÌlekeÀ jÀ. 100/-
2) ceesþs efvecee&les jÀ. 500/-
11 5.3 efveosMeeHe´ceeCes Deesuee keÀ®eje efJeYekeÌleerkeÀjCe jÀ. 100/-
keÀjÀve ve efou³eeme
12 5.5 OeeskeÀeoe³ekeÀ keÀ®eN³ee®es efveoxefMele He×leerves Jew³eefkeÌlekeÀ jÀ. 1,000/-
efJeYeefkeÌlekeÀjCe keÀªve HegjJeþe ve kesÀu³eeme. ceesþîee He´ceeCeeJej ©.10,000/-
13 5.6 pewefJekeÀ JewÐekeÀer³e keÀ®eje efveosMeeHe´ceeCes jÀ. 20,000/-
efJeYekeÌleerkeÀjCe keÀjÀve ve efou³eeme
14 5.7 yeebOekeÀece / Hee[keÀece keÀ®eje efveosMeeHe´ceeCes jÀ. 20,000/-
efJeYekeÌleerkeÀjCe keÀjÀve ve efou³eeme
15 5.8 efveosMeeHe´ceeCes megkeÀe keÀ®eje efJeYekeÌleerkeÀjCe jÀ. 100/-
keÀªve ve efou³eeme
16 5.9 efveosMeeHe´ceeCes Pee[eb®³ee HeÀebÐee DeLeJee yeebOekeÀece jÀ. 100/-
keÀ®eje efJeYekeÌle keÀjÀve ve efou³eeme
17 5.10 keÀ®eje peeUtve efve<keÀeefmele kesÀu³eeme jÀ. 100/-
19
128
GHeefJeefOe ke´À. 7: efJeefMe<ì ieì / He´emebefiekeÀ
18 7.2 DeefveJeemeer mJejÀHee®ee keÀeWye[îee/ceemeUer/keÀlleueer®ee keÀ®eje
efJeYekeÌleerkeÀjCe keÀjÀve ve efou³eeme. jÀ. 1,000/-
19 7.3 De) efJeke´sÀles / HesÀjerJeeues ³eebveer keÀ®eje [yee ve þsJeu³eeme. jÀ. 500/-
ye) efJeke´sÀles / HesÀjerJeeu³eeves keÀ®eje efJeYekeÌleerkeÀjCe jÀ. 500/-
keÀjÀve ve efou³eeme.
20 7.4 Iejieuueer mJe®í ve þsJeu³eeme. jÀ. 200/-
21 7.5 HeeUerJe / ceeuekeÀer®³ee He´eC³eebveer keÀ®eje kesÀu³eeme. jÀ. 500/-
22 7.6 meeJe&peefvekeÀ cesUeJes Je keÀe³e&ke´Àceeveblej, 24 leemeeble
mJe®ílee ve kesÀu³eeme. mJe®ílee Deveecele jkeÌkeÀce pehle
23 7.8 jmles meHeÀeF&®³ee JesUer Jeenve jml³eeJej GYes kesÀu³eecegUs jÀ. 500/-
DemJe®ílee efvecee&Ce nesle Demeu³eeme.
24 7.10 efYelleerHe$es ef®ekeÀìJeCes / efYebleer jbieJeCes. ©. 500/- les 5,000/-
cegbyeF& Menj Je Gheveiejeletve ojjespe pecee nesCeeje megceejs 7,000 les 7,500 ces. ìve keÀ®eje osJeveej Je keÀebpetj IevekeÀ®eje
J³eJemLeeheve Òeef¬eÀ³ee keWÀê ³esLes mJeerkeÀejC³eele ³eslees.
osJeveej #esHeCeYetceer He´keÀuHeë
meÐe:efmLeleerle osJeveej #esHeCeYetceer ³esLes ojjespe megceejs 900 les 1,000 ces. ìve keÀ®eje mJeerkeÀejC³eele ³eslees. osJeveej #esHeCeYetceer Je
meYeesJeleeue®³ee He³ee&JejCeer³e efmLeleerJej me#ece efve³eceve keÀjC³eemeeþer Heg{erue GHee³e³eespevee keÀjC³eele ³esle Deensle.
1) #esheCeYetceer heefjmejele efvecee&Ce nesCeejer ogie¥Oeer, keÀerìkeÀ, ceeMee, DeeieerJej Je OegjeJej efve³eb$eCe efceUJeC³eemeeþer,
ceneveiejheeefuekesÀves #esheCeYetceerJej heeC³ee®es ìBkeÀj GheueyOe kesÀuesues Deensle. lemes®e HeÀJeejCeer keÀjC³eemeeþer ì^@keÌìjJej HeÀJeejCeer
³eb$eCee yemeJetve l³eeb®esceeHe&Àle heeCeer efceefÞele peblegveeMekeÀ Deew<eOeeb®eer HeÀJeejCeer kesÀueer peeles. ¿ee Deew<eOee®ee opee& heefjmejeJej
efJehejerle heefjCeece nesCeej veener Demee Demelees Je l³ee®es ®eebieues heefjCeece efometve ³esle Deensle.
2) l³ee®eÒeceeCes Jee³egb®es efveie&ceve nesC³eemeeþer keÀ®e-³ee®³ee ef{iee-³eele heeF&he ìeketÀve efvecee&Ce Jee³etb®es efveie&ceve keÀjC³eele ³esles.
l³eecegUs #esheCeYetceerle Deeieer ueeieC³ee®es ÒeceeCe HeÀej®e keÀceer Peeues Deens.
3) osJeveej #esheCeYetceer Je meYeesJeleeue®³ee heefjmejeleerue Òeot<eCe efve³eb$eCe keÀjC³ee®³ee ¢<ìerves cegbyeF& ceneveiejheeefuekesÀ®³ee
DeKel³eeefjle Air Quality Monitoring and Research Laboratory ³eeb®³eeleHexÀ ojcene meYeesJeleeue®³ee nJesleerue
Jee³eg®es meJex#eCe kesÀues peeles. lesLeerue heeC³eeleerue jbie, Jeeme Fl³eeoer®es meJex#eCe kesÀues peeles. l³eeyejesyej OJeveer Òeot<eCe
efve³eb$eCee®³ee ¢<ìerves lesLeerue OJeveerheeleUer®es meJex#eCe kesÀues peeles.
4) ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀsÜejs JejerueÒeceeCes GHee³e³eespevee kesÀu³eeJej osJeveej Heefjmejeleerue nJes®es Òeot<eCe keÀceer nesTve
lesLeerue veeieefjkeÀebvee Kee$eerves Deejesi³eoe³eer JeeleeJejCee®ee ueeYe nesF&ue.
5) 600 ces. ìve owvebefove keÀ®eN³eeJej Òeef¬eÀ³ee keÀjC³eemeeþer efveefJeoe ceeieefJeC³eele Deeu³ee Demetve l³ee efveefJeoe Òeef¬eÀ³ee meg© Deens.
keÀebpetj Ieve keÀ®eje J³eJemLeeHeve He´keÀuHe -
cee. G®®e v³ee³eeue³e, cegbyeF& Je cee. meJeex®®e v³ee³eeue³e ³eeb®³ee DeeosMeevegmeej jep³e mejkeÀejves keÀebpetj ³esLeerue 141.77 nskeÌìj peeiee
efo. 24.10.2005 jespeer veeiejer Ieve keÀ®eN³ee®³ee efJeunsJeeìermeeþer ye=nvcegbyeF& ceneveiejheeefuekesÀ®³ee mJeeOeerve kesÀueer. meoj 141.77 nskeÌìj
peeiesHewkeÀer 23.36 nskeÌìj keÀeboUJeveebveer J³eeHle Demeuesueer peeiee cenejeä^ mejkeÀej®³ee 02.04.2012 jespeer®³ee Meemeve efveCe&³eeÜejs
cenejeä^ MeemeveekeÀ[s®e þsJeueer iesueer.
91
129
keÀebpetj veeiejer Ieve keÀ®eje J³eJemLeeheve ÒekeÀuhe ³esLeerue 65.96 nskeÌìj meeiej leìer³e efve³eb$eCe #es$eeves yeeefOele vemeuesu³ee peeiesJej
veeiejer Ieve keÀ®eN³eeJej MeeðeesÊeÀ he×leerves Òeef¬eÀ³ee keÀjC³eekeÀjerlee he³ee&JejCe efJe<e³ekeÀ cebpetjer jep³e mlejer³e he³ee&JejCe ÒeYeeJe cetu³eebkeÀve
ÒeeefOekeÀjCe ³eeb®³eekeÀ[tve efo. 05.12.2014 jespeer ÒeeHle Peeueer Deens. lemes®e efo. 19.08.2017 jespeer cenejeä^ Òeot<eCe efve³eb$eCe
ceb[UekeÀ[tve ÒeeefOekeÀej he$ee®es vetleveerkeÀjCe keÀjC³eele Deeuesues Deens.
lemes®e, keÀebpetj veeiejer Ieve keÀ®eje J³eJemLeeheve ÒekeÀuHe ³esLeerue 52.45 nskeÌìj meeiej leìer³e efve³eb$eCe #es$e -III ves yeeefOele
Demeuesu³ee peeiesJej veeiejer Ieve keÀ®eN³eeJej MeeðeesÊeÀ he×leerves Òeef¬eÀ³ee keÀjC³eekeÀjerlee he³ee&JejCe efJe<e³ekeÀ cebpetjer jep³e mlejer³e he³ee&JejCe ÒeYeeJe
cetu³eebkeÀve ÒeeefOekeÀjCe ³eeb®³eekeÀ[tve efo. 29.10.2018 jespeer ÒeeHle Peeueer Deens.
meÐeeqmLeleerle keÀebpetj ³esLes ojjespe eqmJekeÀejC³eele ³esCeeN³ee megceejs 4,500 ces. ìve Òeefle efove veeiejer Ieve keÀ®eN³eeJej MeeðeesÊeÀ
he×leerves yee³eesefjSkeÌìj leb$e%eeveeÜejs Òeef¬eÀ³ee keÀjC³eele ³esles. lemes®e 1,000 ces. ìve Òeefleefove veeiejer Ieve keÀ®eN³eeJej Kele efveefce&leer
leb$e%eeveeÜejs Òeef¬eÀ³ee keÀjC³eele ³esle Deens.
keÀebpetj Ieve keÀ®eje J³eJemLeeHeve He´keÀuHeecegUs Deepetyeepet®³ee Heefjmejeleerue jefnJeeMeebvee keÀesCel³eener He´keÀej®ee $eeme nesT ve³es cnCetve
ceneveiejHeeefuekesÀleHexÀ Keeueerue GHee³e ³eespevee keÀjC³eele ³esleele ë-
1. keÀebpetj Ieve keÀ®eje J³eJemLeeHeve He´keÀuHe ³esLetve ogie¥Oeer ³esT ve³es ³eemeeþer keÀ®e-³eeJej Enzyme base êJ³ee®ee HeÀJeeje
efoJemeje$e keÀjC³eele ³esle Deens.
2. keÀebpetj Ieve keÀ®eje J³eJemLeeHeve He´keÀuHe ³esLetve ogie¥Oeer ³esJet ve³es ³eemeeþer keÀ®eje eqmJekeÀejC³eele ³esCee-³ee efþkeÀeCee®³ee
Deepetyeepetuee Misting ®eer J³eJemLee kesÀueer Deens.
3. veeiejer Ieve keÀ®e-³eeHeemetve efvecee&Ce nesCeeje Jee³et ne osKeerue peeUC³eele ³esle Deens lemes®e ³ee Jee³etHeemetve keÀener He´ceeCeele He´e³eesefiekeÀ
lelJeebJej Jeerpe efveefce&leer nesle Deens.
4. veeiejer Ieve keÀ®e-³ee®ee nJesMeer mebHeke&À ³esJet ve³es cnCetve keÀ®e-³eeJej ceeleer®es DeeJejCe ìekeÀC³eele ³esles.
5. keÀebpetj Ieve keÀ®eje J³eJemLeeHeve He´keÀuHe ³esLes kebÀ$eeìoejeves Heefjmejele ³esCee-³ee ogie¥Oeeryeeyele leke´Àejer efveJeejCe efve³eb$eCe keÀ#e megª
kesÀuee Deens.
DeeÞe³e ³eespevee keÀ#e
ye=nvcegbyeF& ceneveiejheeefuekeÀsleerue megceejs 28,000 meHeÀeF& keÀce&®eeN³eebvee mesJeeefveJeememLeeves HegjefJeC³eekeÀefjlee meÐeeqmLeleerle
Demeuesu³ee 39 JemeenleeR®ee keÀceeue 4.00 ®eìF& #es$e efveoxMeebkeÀ Jeehe©ve DeeÞe³e ³eespevee Debleie&le meHeÀeF& keÀeceieejebvee Jee{erJe #es$eHeÀUe®eer
(efkeÀceeve 300 ®eew.HetÀì) mesJee efveJeememLeeves osC³eemeeþer ceneveiejheeefuekesÀleHexÀ HegveefJe&keÀeme keÀjC³ee®es efve³eesefpeues Deens. DeeÞe³e ³eespevee
Debleie&le ‘ S ’ efJeYeeieeleerue keÀes®eerve mì^erì Je Deej/oef#eCe efJeYeeieeleerue Hee@Jesumed ue@C[, Menj efJeYeeieeleerue ieewlece veiej Je efme×eLe& veiej ³esLes
HegveefJe&keÀeme ÒekeÀuHee®es keÀece ÒeieefleheLeeJej Deens. Je<e& 2019-20 ceO³es Menj efJeYeeieeleerue ìBkeÀheeKee[er ³esLeerue HegveefJe&keÀemee®³ee keÀeceebvee
ceneveiejheeefuekeÀe mLee³eer meefceleer Je mLeehel³e meefceleer®eer cebpetjer ÒeeHle Peeueer Demetve, keÀemeejJee[er Je nmeveeyeeo uesve ³esLeerue HegveefJe&keÀemee®³ee
keÀeceekeÀefjlee, ceneheeefuekeÀe ef®eìCeermeebvee meeoj keÀjeJe³ee®es cemegoehe$e keÀe³e&Jeenerle Deensle.
Menj, HetJe& lemes®e heef½ece Gheveiejele SketÀCe 35 efþkeÀeCeer megceejs 12,479 mesJeeefveJeememLeeves yeebOeC³eemeeþer kebÀ$eeìoej lemes®e ¿ee
keÀeceeJej osKejsKe keÀjC³eemeeþer meuueeieej vesceC³eemeeþer F&-efveefJeoe ceeieefJeC³eele Deeuesu³ee Deensle.
Menj, HetJe& lemes®e heef½ece Gheveiejele SketÀCe 10 efþkeÀeCeer meb¬eÀceCe efMeyeerjs GYeejC³ee®es keÀece HetCe& Peeues Demetve HetJe& Gheveiejele heer. Sue.
ueesKeb[s ceeie& ³esLes meb¬eÀceCe efMeefyeje®es keÀece ÒeieefleheLeeJej Deens.
19
130
Ieve keÀ®eje J³eJemLeeheve ÒekeÀuHe Keeles
cegbyeF&le ojjespe efvecee&Ce nesCeeN³ee keÀ®eN³eeJej MeeðeesÊeÀefjl³ee Òeef¬eÀ³ee keÀjC³eemeeþer, Ieve keÀ®eje J³eJemLeeheve ÒekeÀuHe Keel³ee®ee
DenJeeue Je ³eespevee KeeueerueÒeceeCes Deens.
1. osJeveej ³esLeerue keÀ®eN³eeheemetve Jeerpe efveefce&leer®ee ÒekeÀuHe ([yuîetìerF&) - keÀ®eN³eeheemetve Tpee&& efveefce&leer®³ee
ÒekeÀuHeemeeþer efveefJeoe ceeieefJeC³eele Deeu³ee Deensle Je efveefJeos®eer efve³ele efoveebkeÀ 17.05.2019 nesleer. efve³ele efoveer leerve
efveefJeoe ÒeeHle Peeu³ee. meoj efveefJeos®eer meuueeieejebkeÀ[tve íeveveer meg© Deens. megceejs 600 ìve Òeefleefove keÀ®eN³eeJej
Meem$eeskeÌle He×leerves Òeef¬eÀ³ee keÀ©ve 4 cesieeJe@ì Òeefleefove Tpee& efveefce&leer nesF&ue. l³eeveblej Heg{®³ee ìHH³eele ye=nvcegbyeF&
ceneveiejHeeefuekesÀves 1,200 ìve (600 ìve Òeefleefove 2 meb³eb$es) Òeefleefove keÀ®eN³eeJej Òeef¬eÀ³ee keÀ©ve Tpee& efveefce&leer®ee
ÒekeÀuHe neleer IesC³ee®es efve³eespeues Deens.
2. ceguegb[ #esHeCeYetceer ³esLes DeefmlelJeele Demeuesu³ee keÀ®eN³eeJej ³eesi³e leb$e%eevee®ee JeeHej keÀ©ve peceerve HegveÒee&Hle
keÀjCes - ceguegb[ #esHeCeYetceer ³esLeerue peceerve HegveÒee&Hle keÀjC³ee®es keÀece ces. ÒekeÀeMe keÀe@vmìesJesue efue., ces. S2 FvHeÀesìskeÀ
Fvìjve@Meveue efue. DeeefCe F&yeer FvJnes³ejes yee³eesìskeÀ Òee. efue. ³eeb®³ee pees[kebÀHeveeruee JV (ces. yee³eescee³eeEveie Fbef[³ee Òee. efue. -
SPV Name) uee osC³eele Deeues Deensle. meoj keÀeceeyeeyele®es mJeerke=ÀleerHe$e kebÀ$eeìoejeme efo. 23.07.2018 jespeer
osC³eele Deeues Je keÀe³ee&osMe efo. 19.10.2018 jespeer osC³eele Deeuee. ceneje<ì^ Òeot<eCe efve³eb$eCe ceb[U ³eebpekeÀ[tve
DeefOeke=Àle HejJeeveieer efo. 15.12.2018 jespeer ÒeeHle Peeueer. meoj keÀeceemeeþer ceguegb[ #esHeCeYetceer®ee Òel³e#e leeyee efo.
21.12.2018 jespeer kebÀ$eeìoejeme osC³eele Deeuee. kebÀ$eeìoejeme efo. 01.10.2019 Heemetve keÀceefMe&³eue Dee@HejsMeve [sì
(COD) osC³eele Deeueer Deens. ces. efceìkeÀe@ve keÀvmeueìvmeer S@v[ FbefpeefveDeefjbie meefJe&mesme efue. ³eeb®eer ÒekeÀuHe J³eJemLeeHeve
meuueeieej cnCetve efve³egkeÌleer keÀjC³eele Deeueer Deens.
3. ceguegb[ (HetJe&) Ssjesueer HegueepeJeU keÀ®eN³eeJej Meem$eeskeÌleefjl³ee Òeef¬eÀ³es®eer megefJeOee - keÀ®eN³eeJej MeeðeesÊeÀefjl³ee
Òeef¬eÀ³ee keÀjC³ee®eer megefJeOee GYeejC³eemeeþer Ssjesueer HegueepeJeU ceguegb[ (HetJe&) ³esLes cenejeä^ Meemeveeves ye=nvcegbyeF&
ceneveiejHeeefuekesÀme megceejs 32.77 nskeÌìj YetKeb[ osT kesÀuee Deens. Hejbleg ³ee peeies®ee Òel³e#e leeyee Depetve
ceneveiejHeeefuekesÀme efceUeuee veener. GkeÌle peefceveer®ee Òel³e#e leeyee efceUeu³eeveblej, ye=nvcebgyeF& ceneveiejHeeefuekeÀsleHexÀ
keÀ®eN³eeJej MeeðeesÊeÀefjl³ee Òeef¬eÀ³ee keÀjC³ee®³ee megefJeOee efJekeÀefmele keÀjC³eemeeþer keÀece meg© keÀjC³ee®es ³eesefpeues Deens.
4. leUespee peJeUerue keÀjJeues ieeJe ³esLes keÀ®eN³eeJej MeeðeesÊeÀefjl³ee Òeef¬eÀ³ee Je efJeunsJeeì - Meemeveeves keÀ®eN³eeJej
MeeðeesÊeÀefjl³ee Òeef¬eÀ³ee keÀjC³ee®³ee megefJeOee efJekeÀefmele keÀjC³eemeeþer leUespee, lee. DebyejveeLe, efpe. þeCes peJeUerue keÀjJeues
(Ke) ³esLes ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀuee megceejs 52.07 nskeÌìj peceerve osT keÀsueer Deens. ³eeHewkeÀer 12.20 nskeÌìj ner
Keepeieer ceeuekeÀer®eer Deens. megceejs 38.87 nskeÌìj MeemekeÀer³e peefceveer®ee DeeieeT leeyee jep³e Meemeveeves ye=nvcegbyeF&
ceneveiejHeeefuekesÀkeÀ[s efouee Deens. efo. 16.02.2019 jespeer megceejs 38.87 nskeÌìj peefceveerHewkeÀer megceejs 30 SkeÀj
peefceveer®ee Òel³e#e leeyee ceneveiejHeeefuekesÀuee efouee Deens. ner peceerve ceguegb[ #esHeCeYetceer ³esLeerue efveeq<¬eÀ³e IeìkeÀeb®³ee
efJeunsJeeìermeeþer (Inert Disposal) Je ye=nvcebgyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee Flej ÒekeÀuHeemeeþer MeeðeesÊeÀ YejeJeYetceer
(Sanitary Land Fill) cnCetve JeeHejC³eele ³esCeej Deens. Keepeieer ceeuekeÀer®eer peefceveer mebHeeovee®eer Òeef¬eÀ³ee efpeuneefOekeÀejer
þeCes ³eeb®esceeHeÀ&le ®eeuet Deens. peefceveer®ee Òel³e#e leeyee efceUeu³eeveblej, ner peceerve ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀleHexÀ Ieve keÀ®eje
J³eJemLeeheve ÒekeÀuHeemeeþer JeeHejC³eele ³esF&ue.
5. yeebOekeÀece Je efve<keÀemeveeceOetve efvecee&Ce nesCeeN³ee keÀ®eN³ee®es mebkeÀueve, JeenletkeÀ, Òeef¬eÀ³ee Je efJeunsJeeì
keÀjC³eemeeþer®ee ÒekeÀuHe - ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀleHexÀ 1,200 TPD SJe{îee yeebOekeÀece Je efve<keÀeefmele keÀ®eN³eeJej
MeeðeesÊeÀ HeOoleerves Òeef¬eÀ³ee keÀjC³ee®es efve³eesefpeues Deens. yeebOekeÀece Je efve<keÀemeveeceOetve efvecee&Ce nesCeeN³ee keÀ®eN³ee®es mebkeÀueve,
JeenletkeÀ, Òeef¬eÀ³ee Je efJeunsJeeì keÀjC³eemeeþer®³ee ÒekeÀuHeemeeþer efveefJeoe ceeieefJeC³eele Deeu³ee Deensle. efveefJeos®ee efve³ele efo.
25.10.2019 Deens.
91
101
131
ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee Deejesi³e mesJee
ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®eer meeJe&peefvekeÀ Deejesi³eefJe<e³ekeÀ mesJeekeÀe³ex cegK³elJeskeÀjÀve Heg{erueHe´ceeCes Deensleë-
pevce- ce=l³et veeWoCeer ë
ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeef}keÀe #es$eele pevce DeeefCe ce=l³etb®eer veeWoCeer ner keWÀê Meemevee®³ee pevce DeeefCe ce=l³et veeWoCeer DeefOeefve³ece,1969
DevJe³es Je ceneje<ì^ Meemeveeves l³ee Debleie&le le³eej kesÀuesu³ee efve³eceebvegmeej kesÀueer peeles. ¿ee DeefOeefve³eceevegmeej pevce Je ce=l³et®³ee veeWoCeer®eer HeOole
mebHetCe& osMeele SkeÀmeceeve HeOoleerves jeyeefJeueer peeles. megKejÀHe Je ce=leeJemLesle pevce}su³ee DeYe&keÀeb®eer lemes®e ce=l³etefJe<e³ekeÀ ceeefnleer osCes DeeefCe
veeWoCeer keÀjCes mekeÌleer®es Deens. DeMee cegueeb®eer ceeefnleer meoj Ieìvee Ie[u³eeHeemetve 21 efoJemeeb®³ee Deele ³eekeÀefjlee efJeefnle kesÀuesu³ee íeHeer}
vecegv³eele efveyebOekeÀebkeÀ[s (keÀe³e&keÀejer Deejesi³e DeefOekeÀejer ¿eeb®³eekeÀ[s ) meoj DeefOeefve³eceeleerue lejlegoervegmeej osCes DeeJeM³ekeÀ Deens.
pevce Je ce=l³etyeeyele®³ee ®egkeÀer®³ee veeWoer ogjÀmle Jee jÎ keÀjeJe³ee®³ee Demeu³eeme keÀeieoesHe$eer HegjeJ³eemen oesve efJeµJemeveer³e J³ekeÌleeR®es
He´efle%eeHe$e osCes DeeJeµ³ekeÀ Deens. yeeuekeÀe®³ee veeJee®eer veeWo, pevcee®³ee veeWoerheemetve 12 ceefnv³eeb®³ee keÀeueeJeOeerle efJeveecetu³e DeeefCe l³eeveblej
GefMeje veeWo nesC³eeyeodoue®ee DeeefCe Flej efJeefnle kesÀuesuee DeekeÀej Yeªve ceguee®³ee Je³ee®³ee 15 Je<ee&he³e¥le keÀjlee ³esles.
pevce –ce=l³et Ieìveeb®³ee He´ceeCeHe$eebmeeþer ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee efJeYeeieer³e veeiejer megefJeOee keWÀêeceO³es efJeefnle vecegv³eeceO³es
Depe& keÀjÀve Je efJeefnle MegukeÀ YejÀve veeieefjkeÀebvee pevce ce=l³et He´ceeCeHe$e efJeleefjle keÀjC³eele ³esle Deens.
efJeJeen veesWoCeer ë
cegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀs®³ee meeJe&peefvekeÀ Deejesi³e Keel³eekeÀ[tve ye=nvcegbyeF&le efJeJeen veeWoCeer®es keÀecekeÀepe S les ìer efJeYeeie
keÀe³ee&ue³eeletve efo. 05 cee®e& 2010 Heemetve keÀjC³eele ³esle Deens.lemes®e veeieefjkeÀebvee efJeJeen veeWoCeer efJeYeeie keÀe³ee&ue³eeleerue veeiejer
megefJeOee keWÀêeceO³es He´l³e#e peeTve DeLeJee Dee@veueeF&ve www.portal.mcgm.gov.in ³ee mebkesÀlemLeUeJejÀve He´eHle keÀjC³ee®eer megefJeOee
GHeueyOe keÀjC³eele Deeueer Deens..
mceµeeves Je oHeÀveYetceer ³eeb®es efve³eceve ë
mceMeeveYetceer ë
ye=nvcegbyeF&le ceneheeefuekesÀ®³ee 49 eEnot mceMeeveYetceer, 20 cegeqmuece oHeÀveYetceer Je 12 ef¸eM®eve oHeÀveYetceer Deensle Je Keepeieer 20
eEnot mceMeeveYetceer, 50 cegeqmuece oHeÀveYetceer, 38 ef¸eM®eve oHeÀveYetceer Je 7 Flej Oeefce&³eeb®³ee mceMeeveYetceer Deensle.
efJeÐegle onveYetceer ë
®eboveJee[er, meer efJeYeeie; JewkebgÀþOeece, F& efJeYeeie]; YeesF&Jee[e, SheÀ/oef#eCe efJeYeeie, nsvme jes[, peer/oef#eCe efJeYeeie;
efMeJeepeerHeeke&À, peer/Gllej efJeYeeie; peesiesMJejer ³esLeerue DeesefMeJeje, kesÀ/HeefM®ece efJeYeeie]; [neCetkeÀjJee[er, Deej/oef#eCe efJeYeeie;
oewueleveiej, Deej/Gllej efJeYeeie, ®ejF&, Sce/HeefM®ece efJeYeeie; efJeke´ÀesUer ³esLeerue ìeieesjveiej, Sme-efJeYeeie ¿ee 10 efþkeÀeCeer
efJeÐegleonveYetceer Deensle. ie@me MeJeoeefnveer®eer megefJeOee heg{erue 04 mceMeeveYetceeRceO³es megª keÀjC³eele Deeuesueer Deens. [neCetkeÀjJee[er
mceMeeveYetceer, oewueleveiej mceMeeveYetceer, ®ejF& mceMeeveYetceer , mee³eve mceMeeveYetceer Je GJe&efjle 9 mceMeeveYetceeRle ìHH³eeìHH³eeves ner
megefJeOee meg© keÀjC³eele ³esF&ue.
ceneveiejHeeefuekesÀ®eer meebleeke´gÀPe efnbot mceMeeveYetceerceO³es `efmeefveDej efmeìerPeve mebmLee' Je HeejmeerJee[e efnbot mceMeeveYetceerceO³es
`Þeer J³eeHeejer efce$e ceb[U` ³ee Keepeieer mebmLeebveer ie@meoeefnveer yemeefJeueer Deens.
Keepeieer efnbot mceMeeveYetceerceO³es pesLes ie@meMeJeoeefnveer®eer megefJeOee GheueyOe Deens Je heg{s GheueyOe nesT MekeÀleerue DeMee
mceMeeveYetceerleerue ie@me os³ekeÀeb®eer Òeeflehetleea ceneveiejheeefuekesÀleHexÀ keÀjC³eele ³esle Deens.
ce=leosn cegbyeF&yeensj vesC³ee®eer HejJeeveieer ë-
ce=leosn ye=nvcegbyeF&®³ee nÎeryeensj vesC³ee®eer HejJeeveieer keÀe³e&keÀejer Deejesi³e DeefOekeÀejer ¿eeb®³ee keÀe³ee&ue³eele, keÀe³ee&ue³eerve
keÀecekeÀepee®³ee efoJeMeer (Heefnuee Je eflemeje MeefveJeej OejÀve) mekeÀeUer 10.30 les mebO³eekeÀeUer 5.30 lemes®e JewÐekeÀer³e Deejesi³e DeefOekeÀejer
³eeb®³ee keÀe³ee&ue³eele meg×e ( MeefveJeej ogHeej JeieUtve ) DeeþJe[îee®³ee meJe& efoJeMeer mekeÀeUer 8.30 les ogHeejer 11.30 DeeefCe ogHeejer 3.00
les mebO³eekeÀeUer 5.30 JeepesHe³e&ble efceUles. cegbyeF&leerue ceneveiejHeeefuekeÀe jÀiCeeue³eebceO³es ce=l³et Peeu³eeme, ce=l³etveblej 24 leemeebceO³es
19
132
ceesìejerves Heesnes®elee ³esT MekeÀCeeN³ee efþkeÀeCeer ce=leosn v³eeJe³ee®ee Demeu³eeme mebyebefOele ceneveiejHeeefuekeÀe jÀiCeeue³eeletvener Demee HejJeevee
efceUt MekeÀlees. lemes®e keÀe³ee&ue³eerve JesUsKesjerpe, Flej JesUer DeeefCe jefJeJeejer / meeJe&peefvekeÀ megÆer®³ee efoJeMeer ce=leosn cegbyeF&®³ee yeensj
vesC³eeme HejJeeveieer nJeer Demeu³eeme, JewÐekeÀer³e Deejesi³e DeefOekeÀejer DeeefCe Deejesi³e Keel³eebleie&le®³ee meJe&meeOeejCe jÀiCeeue³eeletve Òeehle
nesT MekeÀles. ce=l³etveblej ce=leosn, HeÀkeÌle 24 leemeebceO³es ceesìejerves Heesn®et MekeÀle Demesue DeMee cegbyeF& yeensj®³ee efþkeÀeCeer vesC³ee®eer
HejJeeveieer osC³ee®ee DeefOekeÀej ³ee jÀiCeeue³eebvee osC³eele Deeuee Deens.
ce=leosneb®es oHeÀve keÀjC³eekeÀefjlee keÀewìgbefyekeÀ Le[ieer GkeÀjC³ee®eer HejJeeveieer, keÀe³e&keÀejer Deejesi³e DeefOekeÀejer, Ghe keÀe³e&keÀejer
Deejesi³e DeefOekeÀejer, mene³³ekeÀ Deejesi³e DeefOekeÀejer DeeefCe efJeYeeieebleerue JewÐekeÀer³e Deejesi³e DeefOekeÀejer lemes®e keÀmlegjyee, Jeebês YeeYee,
kegÀuee& YeeYee Je YeieJeleer ©iCeeue³eeleerue leele[er®³ee keÀeceeJej Demeuesues mene³³ekeÀ JewÐekeÀer³e DeefOekeÀejerner osT MekeÀleele.
ieYe&OeejCeeHetJe& Je He´metefleHetJe& ieYe&efuebie efveoeve keÀe³eÐee®eer DebceueyepeeJeCeer
ðeer Ye´gCenl³ee LeebyeefJeC³eemeeþer Je ðeer HegjÀ<ee®³ee pevce ojele meceleesue jeKeC³eemeeþer ceneje<ì^ Meemeve / kebsÀê mejkeÀej ³eeb®³ee
efveoxMeevegmeej meve 2001 Heemetve cegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀleHexÀ ieYe&OeejCeeHetJe& Je He´megefleHetJe& ieYe&efuebie efveoeve keÀe³eÐee®eer DebceueyepeeJeCeer
keÀjC³eele ³esles. meoj keÀe³eÐeeDebleie&le ceneveiejheeefuekesÀ®³ee Òel³eskeÀ efJeYeeieele JewÐekeÀer³e Deejesi³e DeefOekeÀejer ³eebvee mecegef®ele ÒeeefOekeÀejer
cnCetve efve³egkeÌle keÀjC³eele Deeuesues Deens. lemes®e cegbyeF& efpeune mlejeJej meuueeieej meefceleer ieefþle keÀjC³eele Deeuesueer Deens. ³ee meefceleer®eer
meYee ojcene Dee³eesefpele kesÀueer peeles. ³ee keÀe³eÐeebleie&le pesvesefìkeÀ keÀeTefvmeefuebie meWìme& / pesvesìerkeÀ He´³eesieMeeUe /pesvesefìkeÀ efkeÌueveerkeÀ
/Deuì^e meesveesie´eHeÀer keWÀê /Fcesefpebie meWìj/JebO³elJe efkeÌueefvekeÀ F. keWÀêebvee veeWoCeer IesCes yebOevekeÀejkeÀ Deens.
cee®e& 2019 DeKesjhe³e¥le keWÀê veeWoCeer®ee DenJeeue KeeueerueÒeceeCes Deens.
veeWoCeer keÀjC³eele Deeuesueer SketÀCe keWÀês -1,493, veeWoCeer keÀjC³eele Deeuesueer SketÀCe Dee³e. Jner. SHeÀ keWÀês -151,
veeWoCeer keÀjC³eele Deeuesueer SketÀCe ieYe&heele keWÀês - 713, meve 2018 pevcee®³ee JesU®eer efuebie mejemejer – 939/1,000
peveveer megj#ee ³eespevee
Deej.meer.S®e.2 keÀe³e&ke´Àceebleie&le peveveer megj#ee ³eespevesÜejs Deejesi³e mebmLesleerue 100 ìkeÌkesÀ He´megleer®es Deejesi³e mebmLeebceO³es®e
JneJ³eele Demee Òe³elve keÀ©ve ceelee Je yeeue ³eeb®es DeepeejHeCe Je ce=l³et®es He´ceeCe keÀceer keÀjC³ee®es GefÎ<ì Deens. meoj ³eespevesDebleie&le He´megefle®³ee
keÀeUele Je He´megefleHeM®eele keÀeUpeer IesC³eemeeþer SkeÀe DeeþJe[îeele jÀ. 600/- heerSHeÀSce ceeHe&Àle osC³eele ³esleele. meoj ³eespeves®ee ueeYe 19
Je<ee&Jejerue, oeefjêîe js<esKeeueerue efm$e³eebvee osC³eele ³eslees.
meve SefHe´ue 2018 les cee®e& 2019 He³e¥le SketÀCe ueeYeeLeea -7,597
ceelee ce=l³et – cegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀleHexÀ ceelee ce=l³et®ee Dee{eJee
jep³e Meemevee®³ee MeemekeÀer³e DeeosMeevegmeej ceelee ce=l³et Je yeeue ce=l³et®es He´ceeCe keÀceer keÀjC³eemeeþer cegbyeF& ceneveiejheeefuekeÀe
#es$eeleerue meJe& jÀiCeeue³eele nesCeeN³ee ceelee ce=l³et®³ee He´keÀjCeeb®ee DenJeeue 24 leemeele keÀUefJeCes DeeJeM³ekeÀ Deens. 250 Hes#ee peemle
pevcee®eer veeWo Demeuesu³ee Òel³eskeÀ ©iCeeue³eele ceelee ce=l³et Dee{eJee yewþkeÀ IesTve, meoj yewþkeÀer®es FefleJe=lle efJeMes<e DeefOekeÀejer, kegÀìgbye
keÀu³eeCe ³eeb®³ee efJeYeeieeuee meeoj keÀjCes DeeJeM³ekeÀ Deens.
efpeune mlejeJejerue iegCeJellee DeefYeJe®eve meefceleerleHexÀ ojcene meJe&ceelee ce=l³etb®ee leHeeme keÀjC³eele ³eslees. SefHe´ue -2018 les cee®e&
2019 He³e¥le jÀiCeeue³eeletve He´eHle Peeuesu³ee DenJeeueevegmeej SketÀCe ceelee ce=l³etb®eer mebK³ee -233 (127 cegbyeF&leerue Je 106
cegbyeF&yeensjerue.)
kegÀìgbye keÀu³eeCe keÀe³e&¬eÀce -
kegÀìgbye keÀu³eeCe keÀe³e&¬eÀce ne Yeejle mejkeÀej Hegjmke=Àle keÀe³e&¬eÀce Demetve efJeMes<e DeefOekeÀejer (kegÀìgbye keÀu³eeCe) ³eeb®³ee keÀe³ee&ue³eeÜejs
ye=nvcegbyeF& ceneveiejheeefuekeÀe jeyeefJele Deens. ³ee keÀe³e&¬eÀceebleie&le Keeueerue mesJee efveëMegukeÀ HegjefJeu³ee peeleele.
1. kegÀìgbye efve³eespeve Meñeef¬eÀ³ee (ñeer vemeyeboer /Heg©<e vemeyeboer) 2. leebyeer yemeefJeCes 3. ieYe&efvejesOekeÀ ieesȳee (eqðe³eeb®³ee Jeehejemeeþer)
4. Òe®eefuele mebleleer ÒeefleyebOekeÀ (efvejesOe) 5. Debleje - ieYe&efvejesOekeÀ neceexefveue FbpeskeÌMeve (peguew 2017 heemetve)
HegjÀ<e vemeyeboer
SHeÀ/oef#eCe efJeYeeie keÀe³ee&ue³ee®³ee Fceejleerle kegÀìgbye keÀu³eeCe keWÀê Demetve ³esLes HegjÀ<e vemeyeboer ojjespe kesÀueer peeles. SHeÀ/oef#eCe
kegÀìgbye keÀu³eeCe keWÀê efJeYeeieeuee HegjÀ<e vemeyeboer Meðeefke´À³ee He´efMe#eCe keWÀê cnCetve ceev³elee efceUeuesueer Deens.
91
133
Deejesi³e efMe#eCe ë
cegbyeF&leerue veeieefjkeÀebceO³es Deejesi³eeyeeyele pevepeeie=leer keÀjCes ns ceeefnleer, efMe#eCe Je mebheke&À efJeYeeiee®es cegK³e keÀe³e& Deens. ³eeceO³es
mebmeie&pev³e Je Demebmeie&pev³e Deepeejeyeeyele ÒeefleyebOeelcekeÀ Ghee³e, JesUer®e efveoeve Je hetCe& Deew<eOeeshe®eej ³ee yeeyeeR®ee meceeJesMe Deens.
pevepeeie=leer keÀe³e&¬eÀceemeeþer meeOeejCeleë heg{erue ceeO³eces ÒeecegK³eeves Jeehejueer peeleele.
íeheerue meeefnl³e, FueskeÌì^e@efvekeÀ ceeref[³ee, Mee@ì& efHeÀuce Je HeLeveeìîe
kegÀìgbye keÀu³eeCe Je ceelee yeeue mebieesHeve keÀe³e&ke´Àce ë
cegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀle meve 1964 Heemetve kegÀìgbye keÀu³eeCe keÀe³e&ke´Àce jeyeefJeC³eele ³esle Deens. peveve#ece pees[H³eebvee íesìîee
kegÀìgbyee®es cenlJe HeìJetve osCes Je pevce oj keÀceer keÀªve ueeskeÀmebK³ee ce³ee&efole þsJeCes ns kegÀìgbye keÀu³eeCe keÀe³e&ke´Àcee®es cegK³e GefÎ<ì Deens.
kegÀìgbye keÀu³eeCe Je ceelee yeeue mebieesHeve keÀe³e&ke´ÀceDebleie&le ceelee Je yeeue Deejesi³e mebyebefOele efJeefJeOe je<ì^er³e Deejesi³e keÀe³e&ke´Àce pemes He´peveve
Je yeeue Deejesi³e He´keÀuHee®es kegÀìgbye keÀu³eeCe keÀe³e&ke´Àce, peveveer megj#ee ³eespevee, peveveer efMeMeg megj#ee keÀe³e&ke´Àce, ÒeOeeveceb$eer megjef#ele
ceele=lJe DeefYe³eeve, ÒeOeeveceb$eer ceele=Jebovee ³eespevee, efJemleeefjle uemeerkeÀjCe keÀe³e&ke´Àce, peerJevemelJe De Je pebleveeMekeÀ Deew<eOeer ceesnerce,
je<ì^er³e efkeÀMeesj mJeemLe keÀe³e&ke´Àce DeeefCe jeä^er³e veeiejer Deejesi³e DeefYe³eevee®eer DebceueyepeeJeCeer keÀjC³eele ³esles. lemes®e ceelee Je yeeuekeÀebvee
osC³eele ³esCeeN³ee Deejesi³e mesJeeb®ee opee& megOeeªve ceelee ce=l³et oj Je yeeue ce=l³et oj keÀceer keÀjC³eemeeþer He´³elve kesÀues peeleele. ³eeHe´ceeCes
cegbyeF&®³ee veeieefjkeÀeb®ee Deejesi³e mlej megOeejC³eemeeþer Deejesi³e mesJee GHeueyOe keÀjÀve efou³ee peeleele.
Deejesi³e keWÀês Je veeiejer ÒeeLeefcekeÀ Deejesi³e keWÀês ë
cebgyeF& Menjeleerue pevelesuee l³eeb®³ee jefnJeemee®³ee peeiesHeemetve veefpekeÀ®³ee DeblejeJej He´eLeefcekeÀ Deejesi³e mesJee osC³eemeeþer
ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee meeJe&peefvekeÀ Deejesi³e Keel³eeceeHe&Àle SketÀCe 208 Deejesi³e keWÀês ÒemLeeefhele keÀ©ve keÀe³ee&eqvJele keÀjC³eele Deeueer
Deensle. jeä^er³e Menjer Deejesi³e DeefYe³eeve Debleie&le 208 Deejesi³e keWÀêebHewkeÀer 120 Deejesi³e keWÀêebvee Menjer ÒeeLeefcekeÀ Deejesi³e keWÀêeb®ee
opee& ÒeeHle keÀ©ve osC³eele Deeuesuee Deens. Òel³eskeÀ Deejesi³e keWÀêeceO³es 1 mene³³ekeÀ JewÐekeÀer³e DeefOekeÀejer, 1 meeJe&peefvekeÀ Deejesi³e
heefj®eeefjkeÀe, 4 mene³³ekeÀ heefj®eeefjkeÀe ÒemeefJekeÀe, 2 mecevJe³ekeÀ, 15-20 Deejesi³e mJe³ebmesefJekeÀe/DeeMee ³eeb®³eeceeHe&Àle J³eehekeÀ
ÒeeLeefcekeÀ Deejesi³e mesJee HegjefJeC³eele ³esleele. jeä^er³e Menjer Deejesi³e DeefYe³eeveebleie&le pesLes Deejesi³e keÀce&®eeN³eeb®eer mebK³ee keÀceer Deens,
lesLes kebÀ$eeìer keÀce&®eeN³eeb®eer efve³egÊeÀer keÀjC³eele ³esles.
meoj Deejesi³e keWÀêebceeHe&Àle meJe& peveve#ece pees[H³ebevee Òepeveve Je yeeue Deejesi³e ÒekeÀuHe -2 Debleie&le jeyeefJeC³eele ³esCeeN³ee meJe&
keÀe³e&¬eÀceeb®eer ceeefnleer keÀ©ve osC³eele ³esles. Goe. peveveer megj#ee ³eespevee, peveveerefMeMeg megj#ee keÀe³e&¬eÀce, ÒeOeeveceb$eer megjef#ele ceele=lJe DeefYe³eeve,
ÒeOeeveceb$eer ceele=Jebovee ³eespevee lemes®e yeeuekeÀeb®es Je ceeleeb®es HetCe& uemeerkeÀjCe, yeeuekeÀebmeeþer peerJevemelJe De Je pebleveeMekeÀ Deew<eOeer ceesnerce,
efkeÀMeesjJe³eerve cegues Je cegueeRmeeþer Deejesi³e mesJee, ieYe&Jeleer ceefnueeb®³ee leHeemeC³ee keÀjÀve l³eebvee jÀiCeeue³eeceO³es He´megeflemeeþer He´Je=lle keÀjCes,
peveve#ece pees[H³eebvee ieYe&efvejesOekeÀ meeOeveeb®es JeeìHe Je kegÀìgbyeefve³eespeve Meðeef¬eÀ³esmeeþer He´Je=lle keÀjCes, efJeefJeOe Deepeejeb®es meJex#eCe Je meeLeer®³ee
Deepeejeb®es meJex#eCe keÀjÀve meoj DeepeejebJej efve³eb$eCe þsJeCes Fl³eeoer meJe& keÀe³e&¬eÀce Deejesi³e keWÀêeceeHe&Àle jeyeefJeC³eele ³esleele.
He´megefleie=ns:
cegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®eer SketÀCe 27 He´megefleie=ns Je 1 ceelee-yeeue ©iCeeue³e keÀe³e&jle Deensle. ³eeHewkeÀer 5 He´megefleie=ns meWìerveue meWìme& Je
opeexVele Òemegefleie=n Deensle. DeesefMeJeje He´megefleie=n, cejesU He´megefleie=n, meeefJe$eeryeeF& HegÀues He´megefleie=n Yeeb[tHe, [e@. DeeveboeryeeF& peesMeer He´megefleie=n
kegÀuee&, ceeefnce Je KesjJee[er Òemegefleie=n ³esLes SmeSvemeer³et®eer megefJeOee GheueyOe Demetve Òel³eskeÀer 5 Keeìebvegmeej SketÀCe 30 Keeìe GheueyOe Deensle.
ceelee Je yeeue ©iCeeue³e, ceeieeþeCes ³esLes SveDee³emeer³et ner mesJee GheueyOe Demetve 10 Keeìe GheueyOe Deensle.
Òemegefleie=nebceO³es iejesoj ceeleeb®eer ÒemegefleHetJe& leheemeCeer, Òemegefle Je Òemegefle he½eele mesJee osC³eele ³esleele. Òemegefleie=nele Heg{erueÒeceeCes
efJeefJeOe ³eespevee jeyeefJeu³ee peeleele. peveveer megj#ee ³eespevee, peveveer efMeMegg megj#ee keÀe³e&¬eÀce, ÒeOeeveceb$eer megjef#ele ceele=lJe DeefYe³eeve Fl³eeoer.
meJe& He´megefleie=neleerue mesJeeb®ee opee& megOeejC³eemeeþer je<ì^er³e Menjer Deejesi³e DeefYe³eeve Debleie&le Heefj®eeefjkeÀe, He´³eesieMeeUe leb$e%e,
Deew<eOeefvecee&lee, [eìe Svì^er Dee@Hejsìj Fl³eeoer keÀce&®eeN³eeb®eer kebÀ$eeìer lelJeeJej efve³egkeÌleer keÀjC³eele ³esles.
19
134
jeä^er³e yeeue mJeemLe keÀe³e&¬eÀceë
jep³e Meemevee®³ee efveoxMeevegmeej je<ì^er³e yeeue mJeemLe keÀe³e&¬eÀce ye=nvcegbyeF& ceneveiejheeefuekeÀsle ef[meWyej 2017 heemetve jeyeefJeC³eele
³esle Deens. jeä^er³e yeeue mJeemLe keÀe³e&¬eÀcee®ee cegK³e GefÎä cegueebceO³es 4 D’s cnCepes®e pevcele: J³ebie (Defects), hees<eCe cetu³eeb®eer keÀcelejlee
(Deficiency) MeejerefjkeÀ Je ceeveefmekeÀ efJekeÀemeelcekeÀ efJeuebye ( Development Delay) Je Deepeej (Disease) ³eeb®es ueJekeÀj efveoeve Je Ghe®eej
keÀjCes Deens. jeä^er³e yeeue mJeemLe keÀe³e&¬eÀce Debleie&le leheemeCeer 1 Heg©<e JewÐekeÀer³e DeefOekeÀejer (Dee³eg<e), 1 ðeer JewÐekeÀer³e DeefOekeÀejer (Dee³eg<e), 1
Deew<eOe efvecee&lee Je 1 Deejesi³e heefj®eeefjkeÀe ³eeb®ee meceeJesMe Demeuesu³ee heLekeÀeceeHe&Àle keÀjC³eele ³esles. jeä^er³e yeeue mJeemLe keÀe³e&¬eÀce heLekeÀeceeHe&Àle
0 les 6 Je³eesieìeleerue DebieCeJee[erleerue cegueeb®eer leheemeCeer Je<ee&letve oesveJesUe kesÀueer peeles Je 6 les18 Je<e& Je³eesieìeleerue cegueeb®eer leheemeCeer Je<ee&letve
SkeÀoe kesÀueer peeles. jep³e MeemeveekeÀ[tve cebpetj 55 heLekeÀebhewkeÀer 31 heLekesÀ keÀe³e&jle Deensle. 4 D’s Dee{Utve Deeuesu³ee cegueebvee l³eebvee heg{erue
Ghe®eejemeeþer ye=nvcegbyeF& ceneveiejheeefuekesÀ®³ee meeOeejCe ©iCeeue³eele efkebÀJee JewÐekeÀer³e ceneefJeÐeeue³eerve ©iCeeue³eele meboefYe&le keÀjC³eele ³esles.
Mem$eef¬eÀ³es®eer DeeJeM³ekeÀlee Demeu³eeme cenelcee peesefleyee HegÀues peve Deejesi³e ³eespevesDebleie&le lejlegoervegmeej ueeYe osC³eele ³eslees. efkeÀjkeÀesU
Deepeejeb®es Ghe®eej heLekeÀeceeHe&Àle keÀjC³eele ³esles.
He´efMe#eCe efJeYeeiee®es GHeke´Àce ë
meelel³eeves HeefjCeecekeÀejkeÀ opexoej Deejesi³e mesJee HegjefJeC³eemeeþer meeJe&peefvekeÀ Deejesi³e Keel³eeleerue He´efMe#eCe efJeYeeieeleHexÀ efve³eefcele
He´eLeefcekeÀ Je mesJeebleie&le He´efMe#eCe Dee³eesefpele keÀjCes ns cenlJee®es GefÎ<ì Deens.
l³eeDevJe³es veJeefve³egkeÌle JewÐekeÀer³e DeefOekeÀejer Je keÀce&®eejer ³eeb®es ÒeefMe#eCe Je Deejesi³e Ghe¬eÀceebyeeyele®eer DeÐe³eeJele ceeefnleer osC³eele ³esles.
Meeues³e Deejesi³e mesJee ë
Meeues³e Deejesi³e efJeYeeieeleHexÀ ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee MeeUebceOeerue F³ellee 1ueer les 10 Jeer®³ee meJe& efJeÐeeL³ee¥®eer Jeeef<e&keÀ
JewÐekeÀer³e leheemeCeer kesÀueer peeles. ³ee efJeÐeeL³ee¥vee jesieefveoeve Je Ghe®eejemeeþer DeeJeM³ekeÀlesvegmeej ceneveiejheeefuekeÀe oJeeKeev³eele DeLeJee
©iCeeue³eeleerue Meeues³e ef®eefkeÀlmeeue³eele meboefYe&le kesÀues peeles.
efJemleeefjle uemeìes®eCeer keÀe³e&ke´Àce (efJe.ue.keÀe.)
peeieeflekeÀ uemeìes®eCeer keÀe³e&ke´Àceebleie&le Hee®e Je<ee¥®³ee Deeleerue cegueeb®es uemeerÜejs ìeUlee ³esCee-³ee HeesefueDees, IeìmeHe&, [ebi³ee KeeskeÀuee,
OevegJee&le, #e³ejesie, ieesJej DeeefCe nsHe@ìe³eefìme-yeer ³ee jesieebHeemetve j#eCe keÀjC³eemeeþer l³eebvee He´efleyebOekeÀ uemeer efou³ee peeleele. efJemleeefjle
uemeerkeÀjCe keÀe³e&ke´Àceebleie&le ieYe&Jeleer efm$e³eebvee OevegJee&le ìeUC³eemeeþer uemeerkeÀjCe kesÀues peeles. ceneveiejHeeefuekesÀ®es meJe& oJeeKeeves, Deejesi³e
keWÀês, He´megefleie=ns DeeefCe GHeveiejer³e jÀiCeeue³es ³esLes uemeerkeÀjCe ceesHeÀle kesÀues peeles. ueJekeÀj®e jesìe Jne³ejme ueme Je OevegJee&le (ìerìer) SsJepeer Td
³ee uemeer®ee DebleYee&Je efve³eefcele uemeerkeÀjCeele keÀjC³eele ³esCeej Deens.
meve 2015 heemetve yeeuekeÀeb®es hetCe& uemeerkeÀjCe keÀjC³ee®³ee ¢<ìerves efceMeve FbêOeveg<³e ne keÀe³e&¬eÀce keWÀê Meemevee®³ee ceeie&oMe&keÀ
meg®eveebvegmeej cebgyeF&le jeyeefJeC³eele Deeuee. veesJnWyej 2018 heemetve ieesJej ©yesuee uemeerkeÀjCe ceesnerce cebgyeF&le ³eMemJeerheCes jeyeefJeC³eele Deeueer.
meve 2008 ceO³es cegbyeF&le HeesefueDees®ee MesJeì®ee jÀiCe Dee{Uuee. peevesJeejer 2011 ceO³es Yeejleele MesJe쮳ee heesefueDees ªiCee®eer veeWo Peeueer Je
cee®e& 2014 ceO³es Yeejleeuee peeieeflekeÀ Deejesi³e mebmLesceeHe&Àle `HeesefueDees cegkeÌle He´osMe' Ieesef<ele kesÀues.
mJeeF&ve HeÌu³et uemeerkeÀjCe 2010 heemetve Deejesi³e mebmLeebceO³es keÀece keÀjCee-³ee keÀce&®ee-³eebvee Je 2015 heemetve ogmeN³ee Je eflemeN³ee
efleceenerleerue iejesoj ceeleebvee efJeefnle uemeerkeÀjCe keWÀêeÜejs osC³eele ³esles. jsyeerpe ÒeefleyebOekeÀ ueme ner ye=nvcegbyeF& ceneveiejheeequekesÀ®³ee Deejesi³e
Keel³eeleHexÀ 101 Deejesi³e mebmLeebceO³es osC³eele ³esles.
Deeblejje<ì^er³e ÒeJeemeemeeþer heesefueDees uemeerkeÀjCe megefJeOee cee®e& 2014 heemetve heesefueDees efvece&tueve keÀe³e&¬eÀceebleie&le 6 uemeerkeÀjCe keWÀêele
keÀe³ee&efvJele keÀjC³eele Deeueer Deens.
meevesiegjÀpeer ceeie& ³esLeerue mebmeie&pev³e jesieeb®es keÀmlegjyee jÀiCeeue³e ë
cegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®es mebmeie&pev³e jesieeb®es keÀmlegjyee jÀiCeeue³e ns Deeives³e DeeefMe³eeleerue mebmeie&pev³e jesieeb®es meJee&le ceesþs
jÀiCeeue³e Deens. meJe& He´keÀej®³ee mebmeie&pev³e jesieeb®es jÀiCe ³ee ©iCeeue³eele oeKeue kesÀues peeleele.
91
135
1. keÀmlegjyee ªiCeeue³eeleerue DeeefCJekeÀ efveoeve Òe³eesieMeeUsceO³es (Molecular Diagonostic Reference Laboratory)
[Wi³et, ueshìesmhee@³ejesefmeme, S®eDee³eJner, Jne³ejue uees[ Je F&Dee³e[er ®ee®eC³ee heermeerDeej heOoleerves kesÀu³ee peeleele. lemes®e S®e 1 Sve 1
FvHeÌuegSvPee efJe<eeCet ªiCeeb®³ee IeM³eeleerue m$eeJe Je veekeÀeleerue m$eeJeeb®eer ®ee®eCeer keÀjC³eekeÀefjlee meoj DeeefCJekeÀ efJeYeeie me#ece Je DeÐe³eeJele
keÀjC³eele Deeuesuee Deens.
2. keÀeefJeU ©iCeeb®³ee (Viral Marker) leheemeCeermeeþer Òe³eesieMeeUe DeÐe³eeJele kesÀuesueer Deens.
Demebmeie&pev³ejesie keÀ#e :-
ceOegcesn Je G®®ejkeÌleoeye ³eemeejK³ee Demebmeie&pev³e Deepeejeb®eer Jee{leer mecem³ee efJe®eejele IesTve ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee meeJe&peefvekeÀ
Deejesi³e Keel³eeleHexÀ He´eLeefcekeÀ mlejeJej meJe& ceneHeeefuekeÀe oJeeKeev³eeble ³ee Deepeejemeeþer efveoeve , GHe®eej Je meboYe& mesJee GHeueyOe kesÀu³ee.
veesJnWyej 2011 ceO³es ner megefJeOee megjÀ keÀjC³eele Deeueer.
pevemeeceev³eebceO³es peeie=leer JneJeer ³ee nsletves peeieeflekeÀ ceOegcesn efove Je peeieeflekeÀ Deejesi³e efoveeefveefcelle efJeMes<e ceesefnce jeyeefJeueer peeles.
meoj efJeYeeieeÜejs keÀener Keepeieer mebmLeeb®³ee mene³³eeves www.jaanbachao.in ³ee mebkesÀlemLeUe®es efvecee&Ce keÀjC³eele Deeues Deens.
pevepeeie=leer ceesefncesDebleie&le ³eeJe<eea efYelleerHe$ekesÀ, HeLeveeìîe, ì^sveceO³es lemes®e jsuJes mLeevekeÀebJej, jsef[Dees DeeefCe meceepe ceeO³eceebÜejs
pevemeeceev³eebHe³e&le mebosMe Heesnes®eJeC³eemeeþer GHeke´Àce Dee³eesefpele keÀjC³eele ³esleele.
ceO³eJeleea efJeMues<eCe He´³eesieMeeUe peer/Gllej efJeYeeie keÀe³ee&ue³e ë
ceneveiejHeeefuekeÀe efJeMues<ekeÀ He´³eesieMeeUe ner meeJe&peefvekeÀ Deejesi³e Keel³ee®³ee DeKel³eeefjle keÀe³e&jle DemeCeejer cegbyeF&
ceneveiejheeefuekesÀ®eer ceO³eJeleea Òe³eesieMeeUe Deens. ³ee He´³eesieMeeUsuee Yeejleer³e Devve megj#ee Je ceevekeÀ ÒeeefOekeÀjCe ³eeb®³eekeÀ[tve jep³e
Òe³eesieMeeUs®ee opee& Òeehle Peeuesuee Deens. ³ee Òe³eesieMeeUsle DeeOegefvekeÀ meeOeves Je leb$e%eevee®ee JeeHej keÀ©ve Devve DeeefCe HeeCeer vecegv³eeb®es
jemee³eefvekeÀ Je met#cepeerJeMeeðeer³e efJeMues<eCe kesÀues peeles.
cegbyeF&leerue peue efJelejCe He´CeeueerÜejs HegjefJeuesu³ee HeeC³ee®ee opee& leHeemeC³eemeeþer He´l³eskeÀ efJeYeeieer³e keÀe³ee&ue³eeleerue JewÐekeÀer³e
Deejesi³e DeefOekeÀejer, mene³³ekeÀ DeefYe³eblee (ieUleer efJeYeeie), mene³³ekeÀ DeefYe³eblee (iegCeJellee efJeYeeie), mene³³ekeÀ DeefYe³eblee (peuekeÀeces)
mene³³ekeÀ DeefYe³eblee (peueeMe³e) ³ee efJeYeeieeceeHe&Àle ojjespe HeeþefJeuesu³ee efHeC³ee®³ee HeeCeer vecetv³eeb®es DeCegpeerJeMeeðeer³e efJeMues<eCe kesÀues peeles. ³ee
efJeMues<eCee®es efve<keÀ<ee&®es mebieCekeÀer³e DenJeeue mebyebefOele efJeYeeieebvee F&-cesue Üejs HeeþefJeues peeleele. pesCeskeÀ©ve otef<ele Dee{Utve Deeuesu³ee HeeCeer
vecegv³eebyeeyele ³eesi³e leer keÀe³e&Jeener mebyebefOele efJeYeeieeÜejs kesÀueer peeles.
kegÀ<þjÀiCeebmeeþer De@keÌJeLe& ceneveiejHeeefuekeÀe jÀiCeeue³e, Je[eUe ë-
cegbyeF& efpeu¿eemeeþer `je<ì^er³e kegÀ<þjesie efvecet&ueve keÀe³e&ke´Àce' ne mene³³ekeÀ meb®eeuekeÀ Deejesi³e mesJee, kegÀ<þjesie (cegbyeF&) ³eeb®³ee
DeefOeHel³eeKeeueer Demetve jep³e Meemeve, ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe lemes®e kegÀ<þjesie #es$eele keÀece keÀjCee-³ee mJe³ebmesJeer mebmLee ³eeb®³ee meb³egkeÌle
efJeÐeceeves jeyeefJeuee peelees. je<ì^er³e kegÀ<þjesie efvecet&ueve keÀe³e&ke´Àcee®³ee ceeie&oMe&keÀ meg®eveebvegmeej He´l³eskeÀ mebmLee DeeHeu³ee He´keÀuHe #es$eeleerue
kegÀ<þ©iCeeb®es efveoeve Je Deew<eOeesHe®eej ³ee®eyejesyej kegÀ<þjesie efJe<e³ekeÀ Deejesi³e efMe#ekeÀ Je pevepeeie=leermeeþer efJeefJeOe GHeke´Àce Dee³eesefpele keÀjleele.
`je<ì^er³e kegÀ<þjesie efvecet&ueve keÀe³e&ke´Àceebleie&le' De@keÌJeLe& ceneveiejHeeefuekeÀe kegÀ<þjesie ©iCeeue³e ns SHeÀ/oef#eCe, SHeÀ/Gllej Je F& efJeYeeieeleerue
keÀe³e&#es$eele kegÀ<þjesie efvece&guevee®es keÀece keÀjles. De@keÌJeLe& ceneveiejHeeefuekeÀe kegÀ<þjesie ©iCeeue³ee®³ee He´keÀuHe efJeYeeieele kegÀ<þ ©iCeeb®es oj one
npeejer He´ceeCe 0.1 SJe{s Deens.
meve 2018-19 ceO³es cegbyeF&leerue veJeerve kegÀ<þ©iCeeb®eer SketÀCe mebK³ee -474 (meebmeefie&keÀ ©iCe (Sce yeer)-312 Je Demeebmeefie&keÀ
©iCe (heeryeer-162) Demetve oj one npeejer He´ceeCe 0.2 SJe{s Deens.
`je<ì^er³e kegÀ<þjesie efvecet&ueve keÀe³e&ke´Àceebleie&le' meve 2018-19 ceO³es jeyeefJeC³eele Deeuesues efJeMes<e GHeke´Àce ë
1. je<ì^er³e kegÀ<þjesie efvecet&ueve keÀe³e&¬eÀcee®ee meceeJesMe cee. ÒeOeeveceb$eer ceneso³eeb®³ee Òeieleer ³eespevesle keÀjC³eele Deeuee Deens. ³ee
keÀe³e&¬eÀceebleie&le cegbyeF& Menj Je Gheveiejeble efo. 25.09.2018 heemetve les efo. 10.10.2018 he³e¥le ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe Je Deejesi³e
mesJee , ceneje<ì^ Meemeve ³eeb®³ee meb³egkeÌle efJeÐeceeves `lJe®eejesie Je kegÀ<þjesie MeesOe ceesnerce' 193 Deejesi³e keWÀêe®³ee nÎerceO³es jeyeefJeC³eele Deeueer.
meoj kegÀ<þjesie MeesOe ceesefncesle 48 ueeKe ueeskeÀmebK³es®eer leheemeCeer keÀªve 52 veJeerve kegÀ<þ©iCeeb®eer veeWoCeer keÀjC³eele Deeueer.
2. cegbyeF&ceOeerue Hard to reach area Survey ceO³es ‘efJeMes<e meJex#eCe ceesnerce ’jeyeefJeC³eele Deeueer.
19
136
#e³ejesie efve³eb$eCe keÀe³e&ke´Àce, cegbyeF&
meve 2013 ceO³es ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀves cegbyeF& efceMeve HeÀe@j efìyeer kebÀì^esue keÀe³e&¬eÀce neleer Iesleuee, p³ee Debleie&le #e³e jesie
©iCeebvee Keepeieer Je mejkeÀejer efveoeve Je Ghe®eej megefJeOeeb®es yeUkeÀìerkeÀjCe keÀjC³eele Deeues. yeN³ee®e megefJeOee Je veJekeÀuhevee ³ee ceeieerue 5 Je<ee&le
cegbyeF& efpeune #e³ejesie efve³eb$eCe mebmLesceeHe&Àle jeyeefJeC³eele Deeu³ee. pesCeskeÀ©ve cegbyeF&®es ©iCe DeefOemeg®evesceO³es megOeejCee nesTve megceejs271
Òeefleue#e Je©ve 397 Òeefleue#e meve 2013 les 2018 ceO³es DeefOemetef®ele keÀjC³eele Deeues.
meve 2019 ceO³es SketÀCe 6 veJeerve efmeyeerve@ì ceMeervme keÀe³e&jle keÀjC³eele Deeu³ee. lemes®e ces 2019 he³e¥le kesÀF&Sce ³esLeerue veJeerve
keÀu®ej DeeefCe [erSmeìer ue@ye keÀe³e&jle keÀjC³eele ³esF&ue. 5 veJeerve [erDeejìeryeer keWÀês meg© keÀjC³ee®es Òe³eesefpeues Deens. SkeÌmejs ceMeerveves megmeppe
ceesyeeF&ue Jn@ve JeehejC³ee®es efve³eesefpeues Deens. SketÀCe 750 ªiCeebvee eqye[eke̳egueerve ³ee Deew<eOee®ee meceeefJe<ì Demeuesues Deew<eOeeshe®eej meg©
keÀjC³eele Deeues Deensle Je ogmejs veJeerve Deew<eOe [erueeefceveeF&[ ns osKeerue keÀener ©iCeebvee keÀe³e&¬eÀceebleie&le meg© keÀjC³eele Deeues Deens.
cegbyeF&leerue #e³ejesieeb®eer DeekeÀ[sJeejerë
1. meve 2018 ceO³es meeJe&peefvekeÀ Je Keepeieer efceUtve 46,513 FlekesÀ Deew<eOe mebJesoveMeerue ©iCeeb®eer veeWo efve#e³eÒeCeeueerceO³es
Peeueer. Jee{l³ee pevepeeie=leerhej DeeefCe Keepeieer #es$eeleerue veesìerefHeÀkesÀMevecegUs peemle ©iCeefveoeve Peeues Deens.
2. 2018ceO³es 4969 veJeerve Deew<eOe ÒeeflejesOeer ([erDeejìeryeer) #e³e©iCebe®eer veeWoCeer Peeueer. efveoeve megefJeOeebceO³es Jee{ Peeu³eecegUs
Je Keepeieer #es$eeletve meboefYe&le ©iCeebveeosKeerue ceesHeÀle GHe®eej osC³eele Deeues Deensle.
3. ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee ce=l³et veeWoCeer DenJeeueeÒeceeCes #e³e©iCeebceOeerue ce=l³et®³ee ÒeceeCeele 26 ìkeÌkesÀ Ieì meve 2013 les
2017 ³ee keÀeueeJeOeerceO³es efometve ³esles, peer Deeblejje<ì^er³e Dee³emeer[er ce=l³et keÀes[eRie®³ee Debleie&le megmebiele Deens.
#e³ejesie efve³eb$eCe keÀe³e&ke´Àceebleie&le Keepeieer #es$eeleerue JewÐekeÀer³e J³eeJemeeef³ekeÀ ³eeb®ee keÀe³e&¬eÀceeceO³es me¬eÀer³e menYeeie ueeYeu³eeves
cegbyeF&®es ©iCe DeefOemeg®evesceO³es Jee{ Peeueer, ner SkeÀ keÀewlegkeÀemheo yeeye Deens. cegbyeF&ves jeyeefJeuesu³ee keÀe³e&¬eÀcee®³ee OeleeaJej ne Ghe¬eÀce hetCe& jeä^ele
DeJeuebyeveerle keÀjC³eele Deeuee Deens. ³ee Ghe¬eÀceeceO³es Keepeieer ©iCeebvee efveëMegukeÀ mesJee pemes Deew<eOes, SkeÌme js, efpeveSkeÌmeheì& ìsmì, heewäerkeÀ
Deenej, Deew<eOe, mebJesoveMeerue Je Deew<eOe ÒeeflejesOeer ©iCeebvee osC³eele ³esleele.
YeefJe<³eeleerue meve 2019 - 2025 ³ee Yeejle mejkeÀej®³ee #e³ecegkeÌle Yeejle Iees<eCes®³ee OeleeaJej ke=Àleer DeejeKe[e ‘#e³ecegkeÌle cegbyeF&’
³eespevee le³eej keÀjC³eele ³esle Deens. ³ee ke=Àleer ³eespevesceO³es jesieÒeefleyebOe Je ©iCeeb®ee MeesOe IesCes ³eeJej Yej osC³eele ³esCeej Deens.
ves$eeshe®eej mesJee ë
ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe, meeJe&peefvekeÀ Deejesi³e Keel³eebleie&le, ceewueevee MeewkeÀle Deueer jes[, ogiee&osJeer GÐeeveemeceesj, cegbyeF& -
400 008 ³esLes 1940 Heemetve ceneveiejHeeefuekesÀ®es SkeÀcesJe ves$e ©iCeeue³e keÀe³e&jle Deens. meoj ©iCeeue³eele 80 ©iCeMe³³eeb®eer mees³e Demetve,
ÒecegKe JewÐekeÀer³e DeefOekeÀejer ³eeb®³ee ceeie&oMe&veeKeeueer, [esȳeebvee nesCeeN³ee meJe& efJekeÀejebJej efJeefJeOe GHe®eej Je Meñeef¬eÀ³ee kesÀu³ee peeleele. keWÀê
Meemeve Je jep³e Meemevee®³ee ceeie&oMe&veeKeeueer jeyeefJeC³eele ³esCeeN³ee je<ì^er³e DebOelJe efve³eb$eCe keÀe³e&¬eÀcee®eer DebceueyepeeJeCeer ³ee ©iCeeue³eeceeHe&Àle
keÀjC³eele ³esles.
efnJeleeHe efve³eb$eCe ë- cegbyeF&le efnJeleeHe efve³eb$eCee®es keÀece mebefvejer#eCe efJeYeeieeÜejs keÀjC³eele ³esles.
mebefvejer#eCe efJeYeeiee®eer ÒecegKe keÀeces ë-
1. lJeefjle Je De®etkeÀ efveoeve, 2. mecetU GHe®eej, 3. efve³eefcele Dee{eJee yewþkeÀ, 4. ÒeefMe#eCe, 5. pevepeeie=leer
meb³egkeÌle keÀe³e&Jeener ë
efnJeleeHee®ee ©iCe Dee{Uuesu³ee efþkeÀeCeeb®eer ceeefnleer [eme efve³eb$eCe keÀe³e&Jeenermeeþer keÀerìkeÀ efve³eb$eCe DeefOekeÀeN³eeme keÀUefJeC³eele ³esles.
efnJeleeHe ©iCee®es mebefvejer#eCe keÀjC³eemeeþer keÀerìkeÀ efve³eb$eCe DeefOekeÀeN³eebceeHe&Àle [eme GlHeÊeer®eer mLeeves JewÐekeÀer³e Deejesi³e
DeefOekeÀeN³eebvee keÀUefJeC³eele ³esleele.
91
137
HeeJemeeȳeeHetJeea yeebOekeÀecee®³ee efþkeÀeCeer ce®íjoeCeer®es JeeìHe Je yeebOekeÀece keÀce&®eeN³eeb®³ee leHeemeCeeryeeyele efJekeÀemekeÀeme keÀUefJeC³eele ³esles.
Deejesi³e Heef$ekeÀeb®es JeeìHe keÀjC³eele ³esles Je keÀerìkeÀveeMekeÀ DeefOekeÀeN³eeÜejs keÀerìkeÀveeMekeÀe®eer HeÀJeejCeer (Dee³eDeejSme) keÀjC³eele ³esles.
Heb®emeg$eer ‘cegbyeF& ceb$e ’ keÀe³e&¬eÀce ë-
1.heefjCeecekeÀejkeÀ [eme efve³eb$eCe, 2. lJeefjle efveoeve Je De®etkeÀ Je HetCe& GHe®eej, 3. met#ce DeejeKe[e Je jsKeebkeÀve, 4. ceneveiejHeeefuekeÀe
Debleie&le Je yee¿e Keel³eebMeer mecevJe³e , 5. pevepeeie=leer Je ÒeefMe#eCe
keÀerìkeÀ efve³eb$eCe ë-
keÀerìkeÀ efve³eb$eCe Je keÀerìkeÀpev³e jesie efve³eb$eCee®es keÀe³e& keÀerìkeÀveeMekeÀ MeeKesleHexÀ meve 1923 heemetve J³eeJemeeef³ekeÀHeCes kesÀues peeles.
keÀerìkeÀveeMekeÀ Keel³ee®³ee keÀe³ee&®es GefÎä cegK³elJeskeÀ©ve DeûenkeÌkeÀ ¬eÀceevegmeej Heg{erueÒeceeCes - efnJeleeHekeÀ [emeeb®es efve³eb$eCe, [bsi³eg /
ef®ekeÀveiegv³ee JeenkeÀ [emeeb®es efve³eb$eCe , nÊeerjesieJeenkeÀ (GHeêJekeÀejkeÀ) [emeeb®es efve³eb$eCe, ceef#ekeÀe efve³eb$eCe, cet<ekeÀ efve³eb$eCe.
efnJeleeHeefJejesOeer ceesefncesKeeueer veeiejer efnJeleeHe ÒemeejkeÀ (De@veesefHeÀefueme efmìHesÀvmeer) [emeeb®³ee GlHeÊeerJej efve³eb$eCe þsJeCes, l³eemeeþer
DeefYe³eebef$ekeÀer, peerJeMeeñeer³e, jemee³eefvekeÀ keÀerìkeÀveeMekeÀeb®ee JeeHej Je keÀe³eosMeerj GHee³e³eespevee ³ee heOoleeR®ee DeJeuebye keÀjC³eele ³eslees.
[Wi³eg Je ef®ekeÀveiegefve³ee ÒemeejkeÀ (Sef[me F&efpeHìer) [emeebJej efve³eb$eCe DeeCeC³eemeeþer ³ee [emeeb®eer GlHeÊeermLeeves cnCepes®e IejebceOeerue Je
meYeesJeleeueer Demeuesueer HeeCeer meeþC³ee®³ee efþkeÀeCeebJej keÀejJeeF& keÀjC³eele ³esles.
ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee meJe& 24 efJeYeeieebceO³es cet<ekeÀ efve³eb$eCe Je ceef#ekeÀe efve³eb$eCe keÀe³e&¬eÀce meg×e jeyeefJeues peeleele.
Keepeieer ceeueceÊeeoejebveer ceeieCeer kesÀu³eeme DeUerveeMekeÀ Je Oetce´HeÀJeejCeer keÀeceekeÀefjlee ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe l³eeb®³ee
ceeuekeÀekeÀ[tve MegukeÀ mJeerkeÀe©ve keÀerìkeÀ efve³eb$eCe GHee³e³eespevee jeyeefJeles.
meeLejesie keÀ#e ë-
meeJe&peefvekeÀ Deejesi³e Keel³eebleie&le efo. 25 SefÒeue 2007 Heemetve meeLejesie efve³eb$eCe keÀ#e, keÀmlegjyee ©iCeeue³e Jee@[& ¬eÀ. 11 ³esLes meg©
keÀjC³eele Deeuesuee Deens. [Wi³eg, uesHìes, ceuesefj³ee, ie@mì^es, keÀeefJeU, mJeeF&ve HeÌu³et Fl³eeoer mebmeie&pev³e jesieebJej efve³eb$eCe þsJeC³eekeÀefjlee mebHetCe&
mees³eer³egkeÌle DeMee meeLejesie efve³eb$eCe keÀ#e mLeeHeve keÀjC³eele Deeuee Demetve HeeJemeeȳeele GÓJeCeeN³ee Je Flej mebmeie&pev³e Deepeejeb®³ee
efve³eb$eCeeyeeyele®eer keÀe³e&Jeener ³ee keÀ#eeceeHe&Àle keÀjC³eele ³esles.
©iCeJeeefnkeÀe Je MeJeJeeefnveer mesJee ë-
ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee ceesþîee ©iCeeue³eele ceneveiejHeeefuekesÀ®eer ©iCeJeeefnkeÀe mesJee Denesje$e GHeueyOe Demeles. l³ee®eÒeceeCes DeeqiveMeceve
ouee®³ee efve³eb$eCeeKeeueer Demeuesueer ©iCeJeeefnkeÀe mesJee, ¿ee iejesoj efñe³ee Je jml³eeJejerue DeHeIeeleûemle ©iCeebvee ©iCeeue³eele vesC³eemeeþer DeeefCe
Demeebmeefie&keÀ jesieûemle ©iCeebvee nueefJeC³eemeeþer Yee[îeeves efou³ee peeleele. meebmeefie&keÀ jesieûemle ©iCeebvee mebmeie&pev³e jesie ©iCeeue³eele
nueefJeC³eemeeþer ceneveiejHeeefuekesÀkeÀ[tve efJeveeMegukeÀ ©iCeJeeefnkeÀe HegjefJeu³ee peeleele.
otjOJeveer ¬eÀ. 23077324/ 9643 (Menjs), HetJe& GHeveiejs - 25917919 (ceguegb[ ³eeveie=n), HeefM®ece GHeveiejs - 26425655
(Jeebês ³eeveie=n), 28822893 (ceeuee[ ³eeveie=n)
KeeÐeHeoeLe&efJe<e³ekeÀ mJe®ílee keÀe³e&¬eÀce ë-
pesLes KeeÐeHeoeLe& le³eej kesÀues peeleele, meeþJeC³eele ³esleele Je efJe¬eÀerkeÀefjlee þsJeues peeleele, l³ee peeieebJej þsJeC³eele ³esCeeN³ee efve³eb$eCee®ee
Je He³e&Jes#eCee®ee meceeJesMe KeeÐeHeoeLe& efJe<e³ekeÀ mJe®ílesceO³es neslees. cegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe DeefOeefve³ecee®³ee lejletoerDebleie&le Deveg%eeHeves IesCes
yebOevekeÀejkeÀ keÀ©ve meoj efve³eb$eCe kesÀues peeles. meoj Deveg%eeHeveeb®³ee DeìeRceO³es ns J³eJemee³e mJe®ílee HeeUtve kesÀues peeleerue ¿ee DeìeR®ee
DebleYee&Je Deens.
19
138
Deejesi³eeme neefvekeÀejkeÀ KeeÐeHeoeLe& veä keÀjCes ë-
HesÀjerJeeu³eebkeÀ[tve Je ogkeÀeveoejebkeÀ[tve KeeC³eeme De³eesi³e DeMee KeeÐeHeoeLee¥®eer GIe[îeeJej efJe¬eÀer kesÀueer peeleevee Dee{Uueer lej l³eecegUs
jesie GodYeJet ve³es cnCetve cegbyeF& ceneveiejheeefuekeÀe DeefOeefve³ecee®³ee keÀuece 415 Je 416 ceOeerue lejletoeRvegmeej Demes KeeC³eeme De³eesi³e
KeeÐeHeoeLe&, mejyele leey³eele IesTve veä keÀjC³ee®es keÀece Òel³eskeÀ efJeYeeieele keÀefveÿ DeJes#ekeÀ Je Deveg%eeHeve Keel³eeleerue Deefle¬eÀceCe nueefJeCeeje
keÀce&®eejerJe=bo ¿eeb®³eekeÀ[tve ojjespe kesÀues peeles.
MegÞeg<eeue³eeb®eer veeWoCeer ë-
Òemegefleie=nebmen MegÞeg<eeue³es Fl³eeoeR®eer cegbyeF& MegÞeg<eeue³es veeWoCeer DeefOeefve³ece, 1949 DevJe³es Je l³eeKeeueer kesÀuesu³ee efve³eceebvegmeej,
ceneveiejHeeefuekesÀkeÀ[s veeWoCeer keÀjCes DeeJeM³ekeÀ Deens. MegÞeg<eeue³eeb®³ee meoj veeWoCeer / vetleveerkeÀjCeemeeþer JeeHejeleerue yeoue me#ece ÒeeefOekeÀeN³eeves
keÀjCes DeeJeM³ekeÀ Deens.
Heefj®eeefjkeÀe DeemLeeHeveebvee HejJeevee osCes ë-
Heefj®eeefjkeÀe DeemLeeHeveebvee cegbyeF& Heefj®eeefjkeÀe, ÒemeefJekeÀe Je Deejesi³e Òe®eeefjkeÀe DeemLeeHevee DeefOeefve³ece, 1954 DeeefCe l³eeKeeueer le³eej
kesÀuesues efve³ece Je Heesìefve³ece ¿eebvegmeej HejJeevee IesCes DeeJeM³ekeÀ Deens. l³eemeeþer mebyebefOele efJeYeeiee®³ee JewÐekeÀer³e Deejesi³e DeefOekeÀejer ¿eebpekeÀ[s
Depe& kesÀu³eeveblej efJeefnle MegukeÀ DeekeÀe©ve meoj HejJeevee efouee peelees.
Deeblejje<ì^er³e Deejesi³e ÒeceeCeHe$e ë-
keÀener osMeebvee Yesì osC³eemeeþer ‘HeerlepJej ÒeefleyebOekeÀ’ uemeìes®eCeer keÀjCes DeeJeM³ekeÀ Deens. HeerlepJej ÒeefleyebOekeÀ uemeìes®eCeer menej
efJeceeveleU, efvekeÀemeve Heguee®³ee Keeueer, DebOesjer (HetJe&) (otjOJeveer ¬eÀceebkeÀ 26828991), (menej SDejHeesì& Dee@Hejsìj otjOJeveer ¬eÀ.
26813000) cebieUJeej les Meg¬eÀJeej ogHeejer 3.00 les 4.00 He³e¥le.
Debceueer HeoeLe& J³emevecegkeÌleer keWÀê ë-
DebceueerHeoeLe& J³emevecegkeÌleer keWÀê ns Yej[eJee[er Òemegefleie=n, 2je cepeuee, DebOesjer (HeefM®ece) cegbyeF& 400058 (HeÀesve. veb.
26778768) ³esLes Deens. ³ee keWÀêele yee¿e ©iCeefJeYeeie, 20 Keeìeb®eer #ecelee Demeuesuee Deeblej©iCe efJeYeeie Je mecegHeosMeve ³ee mees³eer GHeueyOe
Deensle. cee®e& 2016 Heemetve keWÀê Meemevee®³ee ‘J³emevecegkeÌleer keÀe³e&¬eÀce yeUkeÀìerkeÀjCe’ ³ee ³eespevesDebleie&le ‘J³emevecegkeÌleer GHe®eej keWÀê’ (Drug
Treament Clinic- DTC ) ³esLes ®eeuet keÀjC³eele Deeues Deens. OPIOID veMes®³ee ©iCeebvee ³esLes ne ceesHeÀle GHe®eej efouee peelees.
19
144
ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee GHeveiejeleerue veeìîeie=neHewkeÀer 1,393 DeemevemebK³ee Demeuesues ogmeN³ee ¬eÀceebkeÀe®es veeìîeie=n Deens. ie@uejer
Demeuesu³ee veeìîeie=nele JeeÐeJe=bo DeeefCe Flej ceveesjbpeveelcekeÀ ÒekeÀejeme JesieUer®e Kegceejer efceUJetve osCeejs ns Keeme JewefMeäîe Deens. HetJe&
GHeveiejeleerue veeìîe jefmekeÀeb®³ee DeeefCe peveles®es nkeÌkeÀe®es DeeJe[les Demes ns veeìîeie=n ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀleHexÀ megmeppe OJeveer Je
ÒekeÀeMe ³eespevee, Deejeceoe³ekeÀ Keg®³ee& DeeefCe megMeesefYekeÀjCe kesÀuesu³ee ©heele Hegvne pevelee peveeo&vee®³ee mesJesle ceveesjbpevee®eer YetkeÀ
YeeieJeC³eemeeþer Kegues keÀjC³eele Deeues Deens. megboj ceeskeÀUe Heefjmej DeeefCe cegyeuekeÀ Heeefke¥Àie Demeuesues cenekeÀJeer keÀeefueoeme veeìîeie=n
ceveesjbpeveemeeþer meowJe GHeueyOe Demeles. Þeer. ieCesMe osJekeÀj (veeìîeie=n), mene. J³eJemLeeHekeÀ - otjOJeveer ¬eÀ. 25612722,
Ye´ceCeOJeveer ¬eÀ. 9869454035.
ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe ¬eÀer[e YeJeve : ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe ¬eÀer[e YeJeveeleHexÀ ¬eÀer[e YeJevee®³ee cegK³e keÀe³ee&ue³eele
(otjOJeveer ke´À. ë 22075897) lemes®e efMeJeepeer Heeke&À ³esLeerue (otjOJeveer ke´À. ë 24451216) MeeKesle uee@ve ìsefveme, ye@[eEceìve,
ìsyeue ìsefveme, ke@Àjce lemes®e ueive megefJeOesmeeþer peeiee, veececee$e MegukeÀ DeekeÀe©ve GHeueyOe keÀ©ve osC³eele ³esles.
19
146
9) jmlee megj#ee DeeefCe yue@keÀ mHee@ìkeÀefjlee Heg{ekeÀej ë-
efveef½ele kesÀuesu³ee 21 yue@keÀ mHee@ìHewkeÀer 9 yue@keÀ mHee@ì®ee HegveDee&jeKe[e le³eej keÀ©ve ©he³es 55 ueeKe Fleke̳ee Ke®ee&ves meoj keÀece
keÀjC³eele Deeues. GJe&jerle yue@keÀ mHee@ìyeeyele HegveDee&jeKe[e keÀjC³eele ³esF&ue DeeefCe ³ee Je<ee&ceO³es Demes yue@keÀ mHee@ì keÀe{tve ìekeÀC³eele ³esleerue.
10) #es$eJeenletkeÀ efve³eb$eCe J³eJemLee (S. ìer. meer.) ë-
ye=nvcegbyeF&leerue 258 JeenletkeÀ efmeiveue®es #es$e JeenletkeÀ efve³eb$eCe (S. ìer. meer.) ÒeCeeueerceO³es Del³eeOegefvekeÀerkeÀjCe keÀjC³eele Deeues
Demetve les J³eJeeqmLeleefjl³ee keÀe³e&jle Deensle. lemes®e ye=nvcegbyeF&leerue 368 heejbheefjkeÀ he×leer®³ee JeenletkeÀ efmeiveue ³eb$eCes®es lemes®e 223
uegkeÀuegkeÀCeejs oerhemlebYee®es ³eesi³eefjl³ee heefjj#eCe keÀjC³eele ³esles.
HejJeevee efve³eb$eCe
Deveg%eeHeve Keeles
meeJe&peefvekeÀ megjef#elelee Je meceepeefnle peHeC³ee®³ee ¢äerves Deveg%eeHeve Keeles Heg{erue keÀeces Heej Hee[les ëö
1)efJeefJeOe J³eJemee³e Je meecegie´er®es meeþs yeeUieC³eeme HejJeeves osCes ë
HeefjefMe<ì ‘Sce’ ceO³es veceto kesÀu³eeHe´ceeCes, cegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe DeefOeefve³ece keÀuece 394 ®³ee Debleie&le ³esCeejs Deveg%es³e
J³eJemee³e Je meeþs ³eeb®³eeJej Deveg%eeHeve Keel³ee®es efve³eb$eCe Demeles.
cegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe DeefOeefve³ece, 1888 ®³ee keÀuece 479 DevJe³es ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee Deìer Je Meleea meeHes#e
J³eJemee³e Je meeþîeebvee Deveg%eeHe$es cebpetj kesÀueer peeleele. DeveefOeke=ÀleHeCes J³eJemee³e Je meeþs keÀjCeeN³ee J³ekeÌleeRefJe©× cegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe
DeefOeefve³ecee®³ee keÀuece 471 DevJe³es ob[elcekeÀ keÀejJeeF& keÀjC³eele ³esles. l³ee®eHe´ceeCes DeveefOeke=Àle J³eJemee³e Je meeþs ns veeieefjkeÀeb®³ee
peerefJeleeuee, ceeueceÊesuee OeeskeÀeoe³ekeÀ Demeu³eeme cegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe DeefOeefve³ecee®³ee keÀuece 394 (4) DevJe³es peHleer®eer keÀejJeeF&
keÀjC³eele ³esles. lemes®e DeveefOeke=Àle pJeeueeie´ener, efJe<eejer Je OeeskeÀeoe³ekeÀ jmee³eveeb®³ee GlHeeoveeJej Je meeþîeebJejner keÀe³eosMeerj keÀejJeeF&
keÀjC³eele ³esles. Òemebieer cegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe DeefOeefve³ecee®³ee keÀuece 516 DeDe DevJe³es DeMee GlHeeove Je meeþîeebefJe©× Heesefuemeeb®³ee ceoleerves
Heb®eveecee keÀ©ve mebyebefOele J³ekeÌleerme DeìkeÀ keÀjC³ee®eer Je meeþe peHleer®eer keÀejJeeF& Heesefuemeeb®³ee ceoleerves keÀjC³eele ³esles.
efoveebkeÀ 1 SefÒeue 2007 Heemetve ceneveiejHeeefuekesÀle mebieCekeÀer³e me@He He´Ceeueer DeefmlelJeele Deeu³eeves DeMee He´keÀej®eer
Deveg%eeHe$es osC³eemeeþer Deelee mebieCekeÀ He´Ceeueerle íeveveer ³eeoer osC³eele Deeueer Deens. meoj íeveveer ³eeoerle efJeefnle keÀjC³eele Deeuesu³ee
keÀeieoHe$eeb®eer Depe&oejeves Hetle&lee kesÀu³eeJej veJeerve Deveg%eeHe$e Depe&oejeme efJelejerle keÀjC³eele ³esleele. lemes®e osC³eele Deeuesu³ee Deveg%eeHe$eeb®es
Jeeef<e&keÀ lelJeeJej vetleveerkeÀjCe keÀjC³eele ³esles.
2) ogkeÀeveeb®³ee DeJekeÀeveebJej (ÒeespeskeÌMevmeJej) efve³eb$eCe þsJeCes ë
cegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe DeefOeefve³ece 1888 ®³ee keÀuece 313 (1)(ye)(keÀ) DevJe³es cegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee HeoHeLe Je
jmles ¿eeJejerue ogkeÀeveeb®³ee DeJekeÀeveebJej, ogkeÀeveHeÀUer, oMe&keÀ keÀHeeìebJej Deveg%eeHeve Keeles efve³eb$eCe þsJeles. ¿ee meboYee&le ogkeÀeve ceeuekeÀeves
ogkeÀevee®³ee peeies®es Je l³ee®³ee ceeuekeÀer nkeÌkeÀe®es keÀeieoesHe$eer HegjeJes meeoj kesÀu³eeme l³eeuee l³ee®³ee ogkeÀeveeueiele®³ee peeiesJej ogkeÀeveHeÀUer,
oMe&keÀ keÀHeeìs, mejkeÀ {eHeCeer, ueeWyeleer íles, Pe[Hee (Jesoj He´sÀce) Fl³eeoeRvee HejJeeveieer osC³eele ³esles. lemes®e l³eeb®es ceeefmekeÀ/ Jeeef<e&keÀ lellJeeJej
vetleveerkeÀjCe keÀjC³eele ³esles.
3) yewþîee Je efHeÀjl³ee DeveefOeke=Àle efJe¬esÀl³eebJej efve³eb$eCe þsJeCes ë
keWÀê mejkeÀejÜeje efo. 1 ces, 2014 jespeer HeoHeLe efJe¬esÀles (GHepeerefJekeÀe mebj#eCe DeeefCe HeoHeLeeJejerue efJe¬eÀer®es efJeefve³eceve)
DeefOeefve³ece - 2014 ueeiet keÀjC³eele Deeuesuee Deens. meoj DeefOeefve³eceeleerue keÀuece 36(1) vegmeej ceneje<ì^ MeemeveeÜejs cenejeä^ HeLe efJe¬esÀlee
(GHepeerefJekeÀe mebj#eCe Je HeLe efJe¬eÀer efJeefve³eceve) (cenejeä^) efve³ece, 2016 DevJe³es efo. 3 Dee@iemì, 2016 jespeer efve³ece Òeefme× keÀjC³eele
Deeuesues Deensle. keÀuece 38(1) ceOeerue lejletoervegmeej ceneje<ì^ MeemeveeÜejs HeLeefJe¬esÀlee (GHepeerefJekesÀ®es mebj#eCe Je HeLeefJe¬eÀer efJeefve³eceve)
(cenejeä^), ³eespevee -2017 DevJe³es efo. 09 peevesJeejer 2017 jespeer Òeefme× keÀjC³eele Deeuesueer Deens.
cenejeä^ HeLe efJe¬esÀlee (GHepeerefJekeÀe mebj#eCe Je HeLe efJe¬eÀer efJeefve³eceve) (cenejeä^), efve³ece -2016 Je HeLe efJe¬esÀlee
(GHepeerefJekesÀ®es mebj#eCe Je HeLeefJe¬eÀer efJeefve³eceve) (cenejeä^), ³eespevee -2017 ®³ee Deveg<ebieeves cee. ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle ³eeb®³ee
91
147
DeO³e#elesKeeueer ‘veiej heLe efJeke´sÀlee meefceleer’ ieþerle keÀjC³eele Deeueer Demetve l³eeme cenejeä^ Meemevee®eer ceev³elee efceUeueer Deens. cegbyeF& Menje®es
#es$eHeÀU heenlee heefjceb[Uer³e mlejeJej 7 heefjceb[Uer³e veiej heLe efJeke´sÀlee meefceleer ieþerle keÀjC³eele Deeu³ee Deensle. ³ee meefcel³eebceeHe&Àle cegbyeF&
ceneveiejheeefuekesÀleHexÀ heoheLe efJeke´sÀles (GhepeerefJekeÀe mebj#eCe DeeefCe heoheLeeJejerue efJe¬eÀer®es efJeefve³eceve) DeefOeefve³ece 2014 ®eer DebceueyepeeJeCeer
keÀjC³eemeeþer ³eesi³e leer keÀe³e&Jeener keÀjC³eele ³esle Deens.
meÐeeqmLeleerle cegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe DeefOeefve³ece 1888, keÀuece 314 (keÀ) DevJe³es ceneveiejheeefuekeÀe heoheLe / jmles
³eebJejerue Deveg%eeHe$eOeejkeÀ JeieUlee 1 ceerìj X1 ceerìj DeekeÀejceeveeHes#ee peemle peeiee J³eeHeCeejs HeoHeLe lemes®e jml³eebJejerue ogkeÀeveeb®³ee DeeefCe
meoefvekeÀeb®ee JeefnJeeìer®ee ÒeJesMe ceeie& De[Jetve J³eJemee³e keÀjCeeN³ee HesÀjerJeeu³eebJej efve<keÀemevee®eer keÀejJeeF& keÀjC³eele ³esles.
cee. cegbyeF& G®®e v³ee³eeue³eeves efjì ³eeef®ekeÀe ¬eÀ. 652/2017 ceO³es efo. 01.11.2017 jespeer efouesu³ee DeeosMeeÒeceeCes
jsuJes mìsMeveheemetve 150 ceer. DeblejeJejerue heefjmej HesÀjerJeeuee cegkeÌle þsJeC³eele ³eslees. DeveefOeke=Àle HesÀjerJeeu³eebJej efve<keÀemeve keÀejJeeF&
keÀjC³eemeeþer efJeYeeie keÀe³ee&ue³eeb®³ee DeeJeM³ekeÀlesvegmeej DeefleefjkeÌle 76 Deefle¬eÀceCe efvecet&ueve Jeenves osC³eele Deeuesueer Deensle.
4) peeefnjeleer ë
ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe He´Meemeveeves cegbyeF& Menje®es meewbo³eeakeÀjCe Jee{efJeC³ee®³ee ¢efäves ceneveiejHeeefuekeÀe DeefOeefve³ece
1888 ®³ee keÀuece 328/328De DevJe³es DeekeÀeMeef®evn Je peeefnjeleer He´oefMe&le keÀjC³eemeeþer HejJeeveieer osC³eeyeeyele®eer OeesjCeelcekeÀ ceeie&oMe&keÀ
lelJes 2000 ceO³es megOeejCee keÀjÀve megOeeefjle ceeie&oMe&keÀ lelJes efoveebkeÀ 10 peevesJeejer 2008 jespeer He´me=le keÀjC³eele Deeueer Deensle.
Deeblejje<ì^er³e opee&®³ee ÞesCeerHe³e¥le yee¿e peeefnjeleerb®³ee #es$ee®ee opee& megOeejCes ne l³eeceeie®ee GÎsMe Deens. cegbyeF& Menje®es meeQo³e& Jee{efJeC³ee®³ee
¢efäkeÀesveeletve peeefnjele HeÀuekeÀeb®es DeekeÀejceeve, mebj®evee Je oesve peeefnjele HeÀuekeÀeleerue Deblej ³eeyeeyele efJeefMe<ì Deìer/efve³ece DebleYe&tle
keÀjC³eele Deeues Deensle. peveles®eer megjef#elelee ue#eele IesTve SkeÀeJej SkeÀ peeefnjele HeÀuekeÀ ueeJeC³eeme lemes®e l³eeb®es SkeÀ$eerkeÀjCe keÀjC³eeme Je
peeefnjele HeÀuekeÀ ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee HeoHeLeeJej/jml³eebJej DeLeJee FceejleeR®³ee yeensj Òe#esefHele keÀjC³eeme yebOeve IeeueC³eele Deeues Deens.
cegbyeF& Menjele peeefnjele HeÀuekeÀeb®³ee mebK³esle Yetí$eeÒeceeCes Jee{ Peeu³eecegUs lemes®e ie®®eerJejerue/íleeJejerue peeefnjele
HeÀuekeÀebcegUs FceejleeR®es nesCeejs vegkeÀmeeve ue#eele IesTve ³eeHeg{s ie®®eerJej/íleeJej veJeerve peeefnjele HeÀuekeÀeme HejJeeveieer osC³eele ³esCeej veener.
lemes®e 2 peeefnjele HeÀuekeÀebceOeerue keÀceerle keÀceer Deblej 20 ceerìjSsJepeer 100 ceerìjHe³e¥le keÀjC³eele Deeues Deens. [er. meer. Deej. efve³ece 48(3)
vegmeej ³eeHeg{s Oeeefce&keÀ peeiee, HegjelelJe nÎerleerue #es$e ³eeefþkeÀeCeer veJeerve peeefnjele HeÀuekeÀebvee HejJeeveieer osC³eele ³esCeej veener. mceMeeveYetceer,
oHeÀveYetceer ³ee efþkeÀeCeer HejJeeveieer osleevee leer ceeie&oMe&keÀ lelJeebÒeceeCes ueiele®³ee DeeJeeje®³ee efYebleerJej Je jml³eeb®³ee meceeblej Demes osC³eele ³esF&ue.
peveles®³ee megjef#eleles®³ee ¢äerves Meemeve efkebÀJee ceneveiejHeeefuekeÀe HejJeevee ÒeeHle yeebOekeÀece DeefYe³ebl³eebveer efouesu³ee mebj®eveelcekeÀ mLew³e&lee
ÒeceeCeHe$ee®eer íeveveer Peeu³eeefMeJee³e kegÀþu³eener veJeerve peeefnjele HeÀuekeÀeme HejJeeveieer efoueer peeCeej veener efkebÀJee l³eeb®es vetleveerkeÀjCe nesCeej
veener. Menje®es meeQo³e& Jee{efJeC³ee®³ee ¢äerkeÀesveeletve peeefnjele HeÀuekeÀeb®es DeekeÀejceeve Òel³eskeÀ Heefjceb[Uevegmeej þjefJeC³eele Deeues Deens.
jepekeÀer³e lemes®e keÀesCel³eener He#ekeÀejebkeÀ[tve Jee{efoJemee®es DeefYeäef®ebleve, ueivee®³ee Jee{efoJemee®³ee MegYes®íe,
HeoeefOekeÀeN³eeb®es efve³egkeÌleer®es DeefYevebove, Oeeefce&keÀ meCeeefveefceÊe MegYes®íe Fl³eeoer peeefnjele ÒeoefMe&le keÀjC³eeme cee. G®®e v³ee³eeue³ee®³ee
DeeosMeevegmeej ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee nÎerle HetCe&HeCes yeboer IeeueC³eele Deeueer Deens.
lemes®e ye=nvcegbyeF& Menjeleerue DeveefOeke=ÀleHeCes ÒeoefMe&le kesÀuesu³ee ye@veme&, yees[&med, HeÀuekeÀ, F. ³eeb®³eeJej Deveg%eeHeve
Keel³eeleerue Deefle¬eÀceCe efvece&tueve efJeYeeieeleerue peeefnjele efvejer#ekeÀeb®³ee ceoleerves efve<keÀemevee®eer keÀejJeeF& lJeefjle keÀjC³eele ³esles.
19
148
26146852, 26184173 ³ee Kesjerpe ceneveiejHeeefuekeÀe cegK³eeue³eelener Denesje$e efve³eb$eCe keÀ#e Demetve l³ee®ee otjOJeveer ¬eÀceebkeÀ
22694725, 22694727 Demes Deensle.
DeefiveMeceve mesJee : DeefiveMeceve oueeme meJe& He´keÀej®³ee DeeHelkeÀeueerve ogIe&ìvee pemes keÀer, Deeie ueeieCes, Iej He[Ces, jmles-jsuJes
ogIe&ìvee, Jeenve DeHeIeele, p³ee efþkeÀeCeer peerefJele DeeefCe efJeÊeneveer Peeuesueer Demeles DeMee efþkeÀeCeer mesJee HegjJeeJeer ueeieles. meoj mesJee ner ye=nvcegbyeF&
ceneveiejHeeefuekeÀe #es$eele efJeveecetu³e HegjefJeueer peeles. DeeHelkeÀeueerve ogIe&ìvee Ie[u³eeme ye=nvcegbyeF& DeeqiveMeceve ouee®³ee efve³eb$eCe keÀ#eeme
otjOJeveer ke´ÀceebkeÀ 101 efkebÀJee 23085991 les 94 Üejs Ieìvesyeeyele Lees[ke̳eele ceeefnleer Je Ieìves®³ee efþkeÀeCee®ee HeÊee pemes jml³ee®es veeJe,
Fceejleer®es veeJe Je p³ee otjOJeveerJeªve mebHeke&À meeOeC³eele Deeuesuee Deens lees otjOJeveer ke´ÀceebkeÀ meebieeJee. p³ee J³ekeÌleerves otjOJeveer kesÀuee Demesue
l³eeves meoj otjOJeveer GHeueyOe þsJeeJee lemes®e otjOJeveer Mespeejer®e LeebyeeJes. pesCeskeÀªve efve³eb$eCe keÀ#ee®³ee He[leeUCeeryeeyele®ee otjOJeveer les IesT
MekeÀleerue DeeefCe ceeefnleer®eer Gueì leHeemeCeer keÀªve Ieìves®eer He[leeUCeer keÀjlee ³esF&ue.
DeeHelkeÀeueerve J³eJemLeeHeve Je ceO³eJeleea leke´Àej veeWoCeer efJeYeeie
ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee nÎerle DeeHelkeÀeueerve HeefjefmLeleer efvecee&Ce Peeu³eeme leelkeÀeU Je ÒeYeeJeerefjl³ee efveCe&³e IesCes, JewÐekeÀer³e
mene³³eles®es efveOee&jCe keÀjCes, DeeHeodûemleebvee leelkeÀeU mesJee megefJeOee HegjefJeCes Je meJe& ceole ³eb$eCeebMeer mecevJe³e meeOetve meJe& ÒekeÀej®³ee DeeHeÊeercegUs
efvecee&Ce nesCeeN³ee peerefJele Je efJeÊe neveer®eer leerJe´lee keÀceer keÀjC³ee®³ee ¢efäves meve 1999 jespeer cegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee cegK³eeue³eele
DeeHelkeÀeueerve J³eJemLeeHeve efJeYeeiee®eer mLeeHevee keÀjC³eele Deeueer. efoveebkeÀ 26 peguew 2005 ®³ee Òeue³ebkeÀejer HeeJemeeveblej DeeHelkeÀeueerve
J³eJemLeeHeve efJeYeeie Del³eeOegefvekeÀ mesJee megefJeOeebveer HetCe& keÀ©ve efo. 30 ces 2006 Heemetve Hegvne keÀe³e&jle keÀjC³eele Deeuee. efoveebkeÀ 28 veesJnWyej
2016 jespeer DeeHelkeÀeueerve J³eJemLeeHeve efJeYeeie cegK³eeue³e Fceejleer®³ee ogmeN³ee cepeu³eeJej mLeeveeblejerle keÀjC³eele Deeuee Deens. Je<ee&®es 365
efoJeme 24 leeme megª DemeCeeN³ee ³ee efJeYeeieele Keeueerue megefJeOee GHeueyOe Deensle.
1) Hee®e Lesì otjOJeveer mesJee, 2) ceneveiej otjOJeveer efveiece®³ee 51 ne@ì ueeF&vme 3) DeeHelkeÀeueerve ceole mesJee Je veeiejer le¬eÀej
veeWoCeermeeþer 1916 ³ee ueIeg¬eÀceebkeÀevJe³es Lesì mesJee 4) 53 efþkeÀeCeebvee pees[Ceejer efyeveleejer mebosMeJenve ³eb$eCee VHF 5) cegbyeF& Menj Je
GHeveiejele yemeefJeC³eele Deeuesues 60 mJe³eb®eefuele nJeeceeveoMe&keÀ meb³eb$e 6) cenejeä^ MeemeveeleHexÀ cegbyeF& Menj Je GHeveiejele yemeefJeC³eele
Deeuesu³ee 5000 Hes#ee peemle meer. meer. ìer. Jner. ke@ÀcesN³eebb®³ee Lesì Òe#esHeCeekeÀefjlee eqJnef[Dees Jee@ue®eer megefJeOee.
DeeHelkeÀeueerve J³eJemLeeHeve keÀ#eele Keeueerue ÒekeÀej®³ee le¬eÀejeR®eer veeWoCeer kesÀueer peeles.
1) ueneve ceesþîee ogIe&ìvee 2) oj[ keÀesmeUCes 3) Pee[s He[Ces eEkeÀJee DeveefOeke=Àle Je=#elees[ 4) HeeCeer legbyeCes 5) Iej He[Ces 6) jml³eebvee Ke·s
He[Ces 7) ieìejebvee PeekeÀCe vemeCes 8) Deeie 9) Mee@ì&meefke&Àì 10) HetjHeefjefmLeleer 1 1) YetkebÀHe 12) yee@cyemHeÀesì Fl³eeoer.
Jejerue Ieìveeb®eer veeWo IesTve l³ee leelkeÀeU mebyebefOele DeefOekeÀeN³eebvee keÀUJetve IeìveemLeUer ceole ³eb$eCee Heesnes®eefJeC³ee®eer J³eJemLee
kesÀueer peeles.
ceneveiejHeeefuekesÀves cegbyeF&le 60 efJeefJeOe efþkeÀeCeer mJe³eb®eefuele nJeeceeveoMe&keÀ meb³eb$eCee DeeefCe efceþer veoer, HeJeF& ³esLes SkeÀ HeÌueesceerìj
mesvmej yemeefJeues Deens. meJe& Hepe&v³eceeHekeÀ ³eb$e FbìjvesìÜejs cegK³eeue³eeleerue DeeHelkeÀeueerve J³eJemLeeHeve efJeYeeieeMeer pees[uesueer Deensle. meoj
Hepe&v³eceeHekeÀ ³eb$eeÜejs HeeJemee®eer leerJe´lee, leeHeceeve, nJesleerue Deeê&lee, JeeN³ee®eer efoMee Je Jesie Fl³eeoeR®eer ceeefnleer ÒeeHle nesle Demeles. meoj
ceeefnleer þjeefJekeÀ keÀeueeJeOeerle ÒeeHle keÀ©ve Ieslee ³esles. HeeJemeeȳee®³ee keÀeueeJeOeerle ceneveiejHeeefuekeÀe DeefOekeÀejer/keÀce&®eejer Je veeieefjkeÀ ³eebvee
Oeeske̳ee®ee HetJe& FMeeje Je met®evee osC³eekeÀefjlee ner ceeefnleer GHe³egkeÌle þjles. meve 2009 Heemetve ceneveiejHeeefuekesÀves mebkesÀlemLeUe®eer efveefce&leer
keÀ©ve HeeJemeeȳee®³ee keÀeueeJeOeerceO³es Hepe&v³eefJe<e³ekeÀ ceeefnleer dm.mcgm.gov.in ³ee mebkesÀlemLeUeJej GHeueyOe keÀ©ve efoueer Deens. ³ee
Je<ee&Heemetve meoj mebkesÀlemLeU ns HetCe& Je<e&Yej keÀe³ee&eqvJele þsJeC³eele ³esle Demetve HeeJemeeȳeeJ³eefleefjkeÌle keÀeueeJeOeerceO³es GHejeskeÌle 60
mJe³eb®eefuele nJeeceeveoMe&keÀ meb³eb$eebkeÀ[tve ÒeeHle JeeleeJejCeeleerue nJes®eer Deeê&lee, leeHeceeve, JeeN³ee®ee Jesie, nJes®ee oeye Fl³eeoer nJeeceeveefJe<e³ekeÀ
ceeefnleer GHeueyOe nesle Deens. meoj ceeefnleer veeieefjkeÀebvee megueYeefjl³ee GHeueyOe keÀ©ve osC³eekeÀjerlee ‘Disaster Management
(MCGM)’ ns ceesyeeF&ue SHueerkesÀMeve efJekeÀefmele keÀjC³eele Deeues Deens. meoj SHueerkesÀMeve Sv[^e@F&[ DeeefCe Dee³eDeesSme DeMee oesvner ÒeCeeueerbceO³es
efveMegukeÀ [eTveuees[ keÀjlee ³esles.
ceO³eJeleea le¬eÀej veeWoCeer efJeYeeie : veeiejer le¬eÀejer veeWoefJeC³eekeÀefjlee Dee@ve-ueeF&ve keÀe³e&ÒeCeeueer meve 2000 Heemetve meg© keÀjC³eele Deeueer
Deens. 365 efoJeme keÀe³e&jle Demeuesu³ee ³ee efve³eb$eCe keÀ#eele veeieefjkeÀeb®³ee ceneveiejHeeefuekesÀMeer mebyebefOele DemeCeeN³ee le¬eÀejer 1916 ³ee
91
149
ceolemesJee ueIeg¬eÀceebkeÀeJej Iesleu³ee peeleele. meoj le¬eÀejer me@He ÒeCeeueerceOeerue meerHeer[yuetSce (CPWM) ³ee cee@[îegueceO³es veeWoCeer keÀ©ve
le¬eÀejoejeuee le¬eÀej ¬eÀceebkeÀ osJetve mebyebefOele efJeYeeieeuee Dee@ve-ueeF&ve HeeþefJeu³ee peeleele Je mebyebefOele efJeYeeieeceeHeÀ&le le¬eÀejeR®es efveJeejCe kesÀues
peeles. le¬eÀejoejeme portal.mcgm.gov.in ³ee cegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee mebkesÀlemLeUeJejner le¬eÀej veeWoCeer keÀjlee ³esles. lemes®e YetkebÀHe,
yee@cyemHeÀesì, oj[ keÀesmeUCes, ceesþs DeHeIeele Fl³eeoer meejK³ee DeeHelkeÀeueerve le¬eÀejeR®eer veeWo 1916 ³ee ceole ¬eÀceebkeÀeJej®e Iesleueer peeles.
DeeCeeryeeCeer ceole ³eb$eCee : DeeHelkeÀeueerve J³eJemLeeHeve efJeYeeieeves DeeCeeryeeCeer ceole ³eb$eCee (ESF) ³ee veJeerve mebkeÀuHeves®eer DeesUKe keÀ©ve
efoueer Deens. DeeCeeryeeCeer ceole ³eb$eCee ner meJe& ³eb$eCeebMeer SkeÀ mecevJe³e mebj®evee cnCetve keÀe³e& keÀjles. meJe&meeceev³e lemes®e peesKeceer®³ee DeehelkeÀeueerve
HeefjefmLeleerceO³es keÀesCelee Òeeflemeeo Je HetJe&le³eejer Demeueer Heeefnpes ³eeyeeyele efve³eespeve, J³eJemLee Je mecevJe³e meeOeC³ee®es keÀece ns DeeCeeryeeCeer ceole
³eb$eCee (ESF) keÀjles. Òel³eskeÀ DeeCeeryeeCeer ceole ³eb$eCee ner SkeÀ vesle=lJe keÀjCeejer ³eb$eCee (Lead agency) Je l³ee cegK³e ³eb$eCesme Flej HetjkeÀ
³eb$eCeeb®eer ceole Iesleueer peeles. ner DeeCeeryeeCeer ceole ³eb$eCee DeeHelkeÀeueerve efve³eb$eCe efJeYeeiee®ee DeefJeYeep³e Yeeie Demetve, DeehelkeÀeueerve
HeefjefmLeleerle ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee leelkeÀeU ke=Àleer keWÀêeÜejs mebHetCe& mecevJe³e meeOeC³ee®es keÀece kesÀues peeles.
YeewieesefuekeÀ ceeefnleer ÒeCeeueerJej DeeOeeefjle meceeosMeve Je efve³eb$eCe he×leer (GIS) : DeehelkeÀeueerve heefjeqmLeleerle peueo Je opexoej
Òeeflemeeo oslee ³eeJee lemes®e ³eekeÀefjlee ³eesi³e efveCe&³e Ieslee ³eeJee ³eemeeþer mene³³e keÀjCeejer Je leheefMeueJeej ceeefnleer DebleYet&le DemeCeejer mebieCekeÀerke=Àle
keÀe³e&ÒeCeeueer DeeheÊeer J³eJemLeeheve efJeYeeieeves efJekeÀefmele kesÀueer Deens. ³eemeeþer mebieCekeÀ DeeOeeefjle S@HueerkesÀMeve leb$e%eeve efJekeÀefmele keÀjC³eele Deeues
Demetve, p³eeceO³es mLeeefvekeÀ lemes®e efJeMes<eleeHetCe& ceeefnleer®ee meceeJesMe Deens. ³ee JewefMeäîeHetCe& ceeefnleermeeþer efJeefJeOe YeeieOeejkeÀebkeÀ[tve DeeOeejYetle
ceeefnleer mebkeÀefuele keÀjC³eele ³esles. DeehelkeÀeueerve heefjeqmLeleer ³eesi³eefjl³ee neleeUC³eemeeþer eEkeÀJee DeeheÊeer®es Meem$eMeg× He×leerves efvejekeÀjCe
keÀjC³eemeeþer mLeeefvekeÀ YeewieesefuekeÀ ceeefnleer lemes®e meeceeefpekeÀ - DeeefLe&keÀ ceeefnleer ³eeb®ee SkeÀef$ele efJe®eej keÀ©ve DeefOekeÀ meejemeej efveCe&³e IesCes
DeeJeM³ekeÀ Demeles. ³ee ÒekeÀej®³ee DeeHeÊeer J³eJemLeeHeve keÀeceeceO³es YeewieesefuekeÀ ceeefnleer ÒeCeeueer DeLee&le ‘peer. Dee³e. Sme.’ ns ÒeYeeJeer meeOeve cnCetve
Go³eeme Deeues Deens.
DeeHelkeÀeueerve J³eJemLeeHeve efJeYeeieeme Keeueerue yeeyeeRkeÀefjlee mene³³e keÀjCes ns ‘peer.Dee³e.Sme.’ ÒeCeeueer efJekeÀefmele
keÀjC³ee®es cegK³e GefÎä Deens :-
1. DeeHeÊeer HetJe& efve³eespeve DeeefCe megmeppelee
2. Deboepe DeeefCe HetJe& Fmeeje
3. efveCe&³e mene³³ekeÀ ÒeCeeueer
4. vegkeÀmeeve cetu³eebkeÀve DeeefCe ceole J³eJemLeeHeve
‘peer. Dee³e.Sme.’ ÒeCeeueer ner efJeefJeOe LeerceJej JewefJeO³eHetCe& ceeefnleer SkeÀ$e keÀ©ve meceesj GY³ee þekeÀuesu³ee HeefjefmLeleerle
³eesi³e efveCe&³e IesC³eemeeþer DeeHelkeÀeueerve J³eJemLeeHeve efJeYeeieeuee me#ece yeveefJeles.
1. DeeHelkeÀeueerve J³eJemLeeHeve efJeYeeie met#ce DeeefCe mLetue Demes oesvner ÒekeÀej®es vekeÀeMes le³eej keÀ© MekeÀlees. p³eele efJeefJeOe
Oeeske̳eebceO³es efJeefJeOe mlejeHe³e¥le efkeÀleer neveer Heesnes®et MekeÀles, les oMe&Jelee ³esF&ue.
2. DeyeeefOele jenCeejer efþkeÀeCes eEkeÀJee leguevesves megjef#ele efþkeÀeCes MeesOeueer peeT MekeÀleele.
3. YetHe=ÿeJejerue meeceev³e mebHekeÀe&ceO³es De[®eCeeR®es Òemebie GÓJeu³eeme, ceole efMeyeerjs DeeefCe cenlJee®eer efþkeÀeCes ³eeb®³eeHe³e¥le
Heesn®eC³eemeeþer He³ee&³eer ceeie& MeesOeues peeT MekeÀleele.
4. megueYe DeMee ceole Je ye®eeJe keÀe³ee&®es efve³eespeve keÀ©ve les Heej Hee[lee ³esT MekeÀles.
Menj DeeHeÊeer J³eJemLeeHeve ÒeefMe#eCe Je mebMeesOeve keWÀê, HejU : ceneveiejHeeefuekesÀleerue cegK³e DeeHelkeÀeueerve efve³eb$eCe keÀ#eele keÀener mecem³ee
GodYeJeu³eeme mecevJe³e keÀe³e& DeyeeefOeleHeCes JneJes ³eemeeþer He³ee&³eer efve³eb$eCe keÀ#e (Backup Control Room) Menj DeeHeÊeer J³eJemLeeHeve
ÒeefMe#eCe mebmLee, HejU ³esLes keÀe³e&jle Deens. meoj ye@keÀDeHe efve³eb$eCe keÀ#e cegK³e efve³eb$eCe keÀ#eeÒeceeCes®e ne@ì ueeF&vme, efyeveleejer ³eb$eCee, n@ce
jsef[Dees ³eebveer pees[uesuee Deens. DeeHelkeÀeueerve Òemebieeojc³eeve DeeHeÊeerb®es J³eJemLeeHeve megefveef½ele He×leerves JneJes, DeeHelkeÀeueerve HeefjefmLeleer ³eesi³e
ÒekeÀejs neleeUueer peeJeer lemes®e DeeHelkeÀeueerve J³eJemLeeHevee®eer pevepeeie=leer keÀ©ve meceepeeleerue efJeefJeOe IeìkeÀebvee ÒeefMe#eCe osC³eemeeþer
ceneveiejHeeefuekeÀe, Meemeve, Keemeieer kebÀHev³ee, Meeues³e-ceneefJeÐeeue³eerve efJeÐeeLeea, JewÐekeÀer³e DeefOekeÀejer, Heesueerme Fl³eeoeRvee DeeHeÊeer
J³eJemLeeHevee®es ÒeLece ÒeeflemeeokeÀ ÒeefMe#eCe efve³eefceleHeCes efoues peeles.
DeeHeÊeer J³eJemLeeHeveeefJe<e³eer peeie©keÀlee efvecee&Ce keÀjC³eemeeþer, meJe& mees³eermegefJeOeebveer ³egkeÌle DeeHeÊeerefJe<e³ekeÀ 3D ef®e$eefHeÀleer
19
150
oeKeJelee ³esleerue Demes 3D meYeeie=n, Mew#eefCekeÀ oeueve efJekeÀefmele keÀjC³eele Deeues Deens. p³eeÜejs Meeues³e Je ceneefJeÐeeue³eerve efJeÐeeL³ee¥vee YetkebÀHe,
lmegveeceer, YetmKeueve, Deeie F. DeeHeÊeer J³eJemLeeHeve ³eeyeeyele®eer ceeefnleer efceUt MekesÀue. efJeefJeOe DeeHeÊeer meboYee&le meKeesue ceeefnleer osC³eekeÀefjlee
Deeì& ie@uejer®eer GYeejCeer keÀjC³eele Deeueer Demetve ³eeceO³es efJeefJeOe HejmHej mebJeeoer Òeeflecee, Òeefleke=Àleer, efYeÊeeref®e$es Fl³eeoeR®eer GYeejCeer keÀjC³eele
Deeueer Deens.
HeoJ³egÊej HeoefJekeÀe Heeþîe¬eÀce (PGDDFISM) : DeeHelkeÀeueerve J³eJemLeeHevee®es cenlJe Je YeefJe<³eeleerue ³ee efJe<e³eeyeeyele Jee{le peeCeejer
J³eeHleer ue#eele Ieslee, veeieefjkeÀ lemes®e MeemekeÀer³e ³eb$eCeebvee DeeHelkeÀeueerve J³eJemLeeHeve efJe<e³eeyeeyele®eer DeefOekeÀeefOekeÀ ceeefnleer Je l³eeyeeyele®es ³eesi³e
ÒeefMe#eCe ÒeeHle JneJes, efJeefJeOe DeewÐeesefiekeÀ mebmLeebceO³es, keÀejKeev³eebceO³es DeeHeÊeer J³eJemLeeHeve ³eesi³eÒekeÀejs nesTve l³ee³eesies vewmeefie&keÀ Je
ceeveJeefveefce&le DeeHeÊeeRcegUs nesCeejer efJeÊe Je peerefJele neveer keÀceerle keÀceer JneJeer ³eekeÀefjlee DeeHelkeÀeueerve J³eJemLeeHevee®ee ‘Post Graduation
Diploma in Disaster, Fire & Industrial Safety Management’ (PGDDFISM) SkeÀ Je<ee&®ee HeoJ³egÊej HeoefJekeÀe Heeþîe¬eÀce
ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe DeeefCe cegbyeF& efJeÐeeefHeþeMeer mebueive Demeuesueer iejJeejs Feqvmììîetì Dee@HeÀ keÀefjDej Sp³egkesÀMeve De@v[ [sJnueHeceWì
mebmLee (GICED) ³eeb®³eeceeHe&Àle SkeÀef$eleefjl³ee meg© keÀjC³eele Deeuee Deens.
Menj DeeHeÊeer Òeeflemeeo HeLekeÀ (CDRF) : jeä^er³e HeeleUerJej DeeOeeefjle jeä^er³e DeeHeÊeer Òeeflemeeo HeLekeÀ (NDRF) Je jep³e HeeleUerJej
DeeOeeefjle jep³e DeeHeÊeer Òeeflemeeo HeLekeÀ (SDRF) ³ee ÒeceeCes ye=nvcegbyeF&keÀefjlee Menj DeeHeÊeer Òeeflemeeo HeLekeÀe®eer (CDRF) efveefce&leer keÀjC³eele
Deeueer Deens. cegbyeF& Menj Je GHeveiejeleerue ceesþîee Deeieer, {emeUuesueer yeebOekeÀeces, jemee³eefvekeÀ, pewefJekeÀ, efkeÀjCeeslmejer DeeefCJekeÀ (CBRN)
DeeHeÊeeRceO³es Òeeflemeeo osC³eemeeþer mJe³eb#ecelee efJekeÀefmele keÀjCes ne ³eeceeieerue cegK³e GÎsMe Deens. meÐeefmLeleerle ceneveiejHeeefuekesÀ®es 20 JewÐekeÀer³e
DeefOekeÀejer/©iCemesJekeÀ, 16 DeeqiveMeceve DeefOekeÀejer, 200 megj#ee j#ekeÀ ³eele meceeefJeä keÀjC³eele Deeues Deensle.
He³ee&JejCe efJeYeeie
cegbyeF& ceneveiejheeefuekesÀleHexÀ, cegbyeF& Menjeleerue nJes®eer iegCeJellee megOeejCes, Jee³et Òeot<eCe jesKeCes, efve³eb$eCe Je keÀceer keÀjCes ³eemeeþer
keWÀêer³e Òeot<eCe efve³eb$eCe ceb[Ueves Je ceneje<ì^ jep³e Òeot<eCe efve³eb$eCe ceb[Ueves efouesu³ee efveoxMeevegmeej Je heeþefJeuesu³ee vecegv³eeÒeceeCes
(template) ke=Àleer DeejeKe[e le³eej keÀªve ceneje<ì^ Òeog<eCe efve³eb$eCe ceb[Ueme mehìWyej -2019 ceO³es meeoj kesÀuee Deens. meoj
DeejeKe[îeeme keWÀêer³e Òeot<eCe efve³eb$eCe ceb[Ue®eer ceev³elee Dehesef#ele Deens.
cegbyeF& ceneveiejheeefuekeÀe ³eeceO³es mecevJe³ekeÀ mebmLee (co-ordinating agency ) cnCetve keÀece keÀjle Demetve ke=Àleer DeejeKe[îeeleerue
ceeefnleer, ceneveiejheeefuekeÀe Debleie&le Je ceneveiejheeefuekeÀe yeensjerue mebyebOeerle peyeeyeoej YeeieoejebkeÀ[tve pecee keÀjC³eele Deeueer Demetve
DeejeKe[îeeÒeceeCes DebceueyepeeJeCeer keÀjC³eemeeþer meJe& YeeieOeejkeÀebvee (Stake holders) keÀUefJeC³eele Deeues Deens.
ceneveiejheeefuekeÀe Debleie&le ÒecegKe DeefYe³eblee (jmles Je JeenletkeÀ), ÒecegKe DeefYe³eblee (Ieve keÀ®eje J³eJemLeeheve), ÒecegKe DeefYe³eblee
(efJekeÀeme efve³eespeve), ÒecegKe DeefYe³eblee (³eebef$ekeÀer Je efJeÐegle), keÀe³e&keÀejer Deejesi³e DeefOekeÀejer, GÐeeve DeOeer#ekeÀ, meJe& mene³³ekeÀ Dee³egkeÌle,
ÒecegKe DeefYe³eblee (meeiejer efkeÀveeje) Fl³eeoeR®ee meceeJesMe Deens. ceneveiejheeefuekeÀe yeensjerue Deej. ìer. Dees., JeenletkeÀ heesefueme, cegbyeF& ceneveiej
#es$e efJekeÀeme ÒeeefOekeÀjCe, yeer. F&. Sme. ìer., cesì^es jsuJes , ceneje<ì^ jep³e efJeÐegle kebÀheveer, efjuee³evme, ceneje<ì^ jep³e jmles efJekeÀeme ceneceb[U,
cne[e, heefjJenve ceb$eeue³e, hesìe^sefue³ece ceb$eeue³e Fl³eeoeR®ee cenlJehetCe& menYeeie Deens.
151
Jee³et JewefJeO³e meJex#eCe Je mebMeesOeve He´³eesieMeeUe :
Jee³et JewefJeO³e meJex#eCe Je mebMeesOeve Òe³eesieMeeUsceeHe&Àle 4 efmLej Jee³et meJex#eCe keWÀo´eJej ne³e Jne@u³egce me@cheuej meb³eb$eeÜejs (HVS)
efJeefJeOe Òeot<ekeÀeb®es vecegves ieesUe kesÀues peeleele. Goe. meuHeÀj[e³e Dee@keÌmeeF&[ (SO ), vee³eì^espeve Dee@keÌmeeF&[ (NO ), Deceesefve³ee (NH ) Je
.2 2 3
lejbieCeejs OetefuekeÀCe (SPM) lemes®e ye=nvcegbyeF& ceneveiejheeefuekeÀe #es$eeleerue Je[eUe Je DebOesjer ³ee JeenletkeÀ veeke̳eeJej DeeefCe osJeveej, ceguegb[ Je
keÀebpetj ³ee #esheCeYetceerJej efHeÀjl³ee Òeot<eCe ceeheve JeenveeceeHe&Àle Jee³et meJex#eCe kesÀues peeles. ³eeceO³es SO , NO , CO, O , PM , PM ,
2 2 3 10 25
Hydrocarbons Je VOC F. Òeot<ekeÀeb®ee meceeJesMe Deens. Jejerue DenJeeue he³ee&JejCe Òeot<eCe mebMeesOeve keWÀê (F&. heer. Deej. meer.) kesÀ. F&. Sce.
³eebvee heeþefJeC³eele ³eslees.
meHeÀj ÒeCeeueerÜejs ye=nvcegbyeF& #es$eeceO³es nJes®³ee opee&®es meJex#eCe keWÀês (AQMS) - 9 , mJe³eb®eefuele nJeeceeve keWÀês (AWS) -16 Je
SueF&[er HeÀuekeÀ (DDB) -13 DeMeer efJeefJeOe meJex#eCe keWÀês mLeeheve keÀjC³eele Deeuesueer Deens. ‘meHeÀj cegbyeF&’ ³ee Ghe¬eÀceeceeHeÀ&le cegbyeF&®³ee nJes®³ee
opee&®eer efmLeleer, nJeeceeveefJe<e³ekeÀ hetJe& Deboepe Je Jee³et opee& efveoxMeebkeÀ F. ceeefnleer cegbyeF&keÀjebvee meHeÀj SDej (ceesyeeF&ue De@he) Üejs efceUCes Deelee
megueYe Peeuesues Deens.
Jee³et JewefJeO³e meJex#eCe Je mebMeesOeve Òe³eesieMeeUsceeHe&Àle cegbyeF& ceneveiejheeefuekeÀe DeefOeefve³ece keÀuece 63 (ye) DevJe³es he³ee&JejCe
efmLeleeroMe&keÀ DenJeeue le³eej keÀªve ojJe<eea 31 peguewHetJeea ceneveiejHeeefuekesÀme meeoj keÀjC³eele ³eslees. lemes®e MCGM Portal Jej GheueyOe
keÀjC³eele ³eslees. l³eevegmeej meve 2018 -19 ³ee Je<eea®ee he³ee&JejCe efmLeleeroMe&keÀ DenJeeue ceneveiejheeefuekesÀme meeoj keÀjC³eele Deeuee Deens.
mLeeHel³e efJeYeeie :
Ghe ÒecegKe DeefYe³eblee (mLeehel³e) he³ee&JejCe ³ee efJeYeeieeleHexÀ IevekeÀ®eje J³eJemLeeheve keÀce&®eejer JemeenleeR®³ee og©mleeR®eer keÀeces neleer
IesC³eele Deeueer Deensle. cegbyeF& Menjele ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekesÀ®³ee Ieve keÀ®eje J³eJemLeeheve Keel³eeleerue meHeÀeF& keÀce&®eeN³eeb®³ee 46 Jemeenleer
Demetve l³eeceO³es megceejs 5,592 meHeÀeF& keÀce&®eejer JeemleJ³e keÀjerle Deensle. meoj JemeenleeRceOeerue FceejleeR®³ee DeeefCe ³eeveie=n FceejleeR®³ee
og©mleerefJe<e³ekeÀ mecevJe³ee®es keÀece l³ee®eÒeceeCes DeeJeM³ekeÀlesvegmeej #esheCeYetceerleerue mLeehel³e keÀeces ³ee efJeYeeieeceeHe&Àle kesÀueer peeleele. IevekeÀ®eje
J³eJemLeeheve efJeYeeiee®³ee osJeveej, ceguetb[, keÀebpetjceeie&, ieesjeF& #esheCeYetceer l³ee®eÒeceeCes keÀjJeuesKeto&, lee. DebyejveeLe ³esLeerue efve³eesefpele
#esheCeYetceer ³ee ÒekeÀuheeb®eer hee³eeYetle megefJeOee hegjefJeCes ³ee efJe<e³ee®eer keÀeces meg© Deensle.
ye=nvcegbyeF& efkeÀveejer jmlee ÒekeÀuHe
cegbyeF& efkeÀveeje jmlee (oeq#eCe) ne ye=nvcebgyeF& ceneveiejHeeefuekesÀleHexÀ jeyeefJeC³eele ³esCeeN³ee DeveskeÀ He´keÀuHeebHewkeÀer SkeÀ He´efle<þs®ee He´keÀuHe
Deens. ³ee He´keÀuHeele efHeb´mesme mì^erì G·eCe Hetue les Jeebês JejUer meeiejer meslet (oef#eCe) ne 9.98 efkeÀ.ceer. ueebyeer®ee efkeÀveejer jmlee DeveskeÀ
He³ee&JejCemvesner JewefMeäîeebmen yeebOeC³ee®es He´mleeefJeues Demetve l³eecegUs cegbyeF&leerue JeenletkeÀ keÀeW[er®eer mecem³ee otj nesF&ue. 4+4 ceeefie&keÀe
Demeuesuee He´mleeefJele efkeÀveeje jml³eele keÀener efþkeÀeCeer YejeJe yeebOeuesues jmles, Hetue, Gvveleceeie& DeeefCe yeesieos ³eeb®ee meceeJesMe Deens.
cegbyeF& efkeÀveeje jml³eecegUs cegbyeF& Je GHeveiejeleerue He´Jeeme ieefleceeve nesTve ueeieCeeje keÀeueeJeOeer Je JeenletkeÀ keÀeW[er keÀceer nesF&ue. lemes®e
OJeveer Je Jee³et He´ot<eCee®eer HeeleUer keÀceer nesF&ue. yeme JeenletkeÀermeeþer mJeleb$e ceeefie&keÀe (BRTS) Demeu³eecegUs meeJe&peefvekeÀ JeenletkeÀ J³eJemLesuee
®eeuevee efceUsue DeeefCe cegbyeF&meeþer DeeJeM³ekeÀ Demeuesueer DeefleefjkeÌle nefjle #es$es meg×e efvecee&Ce nesleerue. keÀeye&ve[e³eDee@keÌmeeF&[®es He´ceeCe keÀceer
nesTve He³ee&JejCe meceleesue jeKeC³eeme ceole nesF&ue.
meoj efkeÀveejer jmlee He´keÀuHeemeeþer Yeejle mejkeÀej Je ceneje<ì^ jep³e mejkeÀej®³ee efJeefJeOe efJeYeeieeb®es vee-njkeÀle He´ceeCeHe$es Iesleuesueer
Deensle. ³ee keÀeceemeeþer ©he³es 12,721 keÀesìer FlekeÀe Deboeefpele He´keÀuHe Ke®e& DeHesef#ele Deens.
meoj keÀece ns leerve efJeYeeieele keÀjC³eele ³esCeej Demetve Yeeie 1- efHe´³eoMe&veer Heeke&À les ye[esoe He@uesme Je Yeeie 4-efHe´bmesme mì^erì
GúeCeHetue les efHe´³eoMe&veer Heeke&À ³ee keÀeceekeÀefjlee ces. ueeme&ve DeB[ ìgye´es efueefceìs[ DeeefCe Yeeie 2- ye[esoe He@uesme les JejUer Jeebês meeiejer meslet
(oeq#eCe) ³ee keÀeceekeÀefjlee ces. S®e . meer. meer. - S®e. [er. meer. (meb³egkeÌle Yeeieeroej ) ³ee kebÀ$eeìoejeb®eer vesceCetkeÀ keÀjC³eele Deeuesueer Deens. lemes®e
l³eeJej osKejsKe keÀjC³eemeeþer He´l³eskeÀer SkeÀ He´keÀuHe J³eJemLeeHeve meuueeieej efve³eeskeÌl³ee®es DeefYe³ebles cnCetve keÀece Heenleerue. ³ee leervener keÀeceemeeþer
SkeÀ$e leebef$ekeÀ efveCe&³e IesC³eemeeþer meJe&meeOeejCe meuueeieej efve³eeskeÌl³ee®es He´efleefveOeer cnCetve keÀece HeenC³eemeeþer efve³egkeÌle kesÀuesues Deensle.
efkeÀveeje jmlee He´keÀuHee®es keÀece Dee@keÌìesyej 2018 Heemetve megjÀ Peeuesues Deens Je les keÀece Heg{erue ®eej Je<ee&le HetCe& keÀjC³ee®es He´mleeefJele
Deens. meoj keÀeceemeeþer DeHesef#ele Demeuesueer DeLe&mebkeÀequHe³e lejleto 2019-2020 ³ee DeeefLe&keÀ Je<ee&le ©he³es 1600 keÀesìer He´mleeefJele
kesÀuesueer Deens.
152
oef#eCe yeepetkeÀ[erue efkeÀveejer jmlee He´keÀuHee®eer JewefMeäîes KeeueerueHe´ceeCes Deensle.
1. SketÀCe ueebyeer 9.98 efkeÀ.ceer.
2. YejeJe ìeketÀve yeveefJeuesu³ee jml³eeb®eer ueebyeer 3.50 efkeÀ.ceer.
3. yeesieoe (3 ceeefie&keÀe, S 11 ceer. J³eeme ) 3.45 efkeÀ.ceer.
4. Hetue (4+4 ceeefie&keÀe ) 3.00 efkeÀ.ceer.
5. Deeblejyeoue (Decejmevme, nepeerDeueer Je JejUer ) 3 efþkeÀeCeer
6. Deeblejyeoue ueebyeer (3 ceeefie&keÀe) 13.02 efkeÀ.ceer.
7. efkeÀveeje j#ekeÀ efYeble ueebyeer 6.44 efkeÀ.ceer.
8. SketÀCe YejeJe ìeketÀve efveefce&le #es$e 90 nskeÌìj
9. ceveesjbpeveekeÀefjlee YejeJe ìeketÀve efveefce&le #es$e (GÐeeves, Heeke&À F.) 70 nskeÌìj
10. 20 ceer. ©boer®es He´e@efceves[ ueebyeer 6.45 efkeÀ.ceer.
11. Yetefceiele Heeo®eejer ceeie& 14
12. Yetefceiele JeenveleU - (Decejmevme, nepeerDeueer Je JejUer ) 3 (SketÀCe 1625 Jeenve #ecelee)
13. efkeÀveeje jmlee He´keÀuHeecegUs Deboepes jespeieej efveefce&leer mebOeer 1,00,000
14. yesmì yeme JeenletkeÀ Je ©iCeJeeefnkeÀebmeeþer meceefHe&le ceeefie&keÀe
15. yeesieÐeeceO³es Del³eeOegefvekeÀ me@keÀe[ex veesPeue Jee³etefJepeve megefJeOee Je Deeie He´efleyebOekeÀ uesHe 13000 meWìerie´s[ leeheceeveemeeþer
3 leemeebhe³e¥le efìketÀ MekeÀleerue.
16. hetj peesKeerce keÀceer keÀjC³eemeeþer yee@keÌme, veeues Je ³eesi³e j®evee kesÀuesueer peueefve ëmeejCe J³eJemLee mJe³eb®eefuele hetj ÒeefleyebOekeÀ
ojJeepesmeefnle.
153
ìHeeue efJelejCe keÀe³ee&ue³eeb®es Heerve keÀes[dme
cegbyeF&, þeCes, keÀu³eeCe, keÀpe&le, HeveJesue, JemeF&, efJejej DeeefCe veJeer cegbyeF&
cegbyeF& peer. Heer. Dees. cegK³e keÀe³ee&ue³e 400 001 Jeebês (HeefM®ece) 400 050
keÀeUyeeosJeer 400 002 mejkeÀejer Jemeenle, Jeebês (HetJe&) 400 051
ceeb[Jeer cegK³e keÀe³ee&ue³e 400 003 Keej 400 052
efiejieeJe 400 004 DeePeeo veiej, DebOesjer (HeefM®ece) 400 053
kegÀueeyee 400 005 meebleeke´gÀPe (HeefM®ece) 400 054
ceueyeej efnue 400 006 meebleeke´gÀPe (HetJe&) 400 055
ie´Bì jes[ 400 007 efJeuesHeeuex (HeefM®ece) 400 056
cegbyeF& meWì^ue cegK³e keÀe³ee&ue³e 400 008 efJeuesHeeuex (HetJe&) 400 057
ef®eb®eyeboj cegK³e keÀe³ee&ue³e 400 009 DebOesjer jsuJes mLeevekeÀ 400 058
ceePeieeJe 400 010 pes. yeer. veiej, DebOesjer(HetJe&) 400 059
peskeÀye meke&Àue 400 011 peesiesMJejer (HetJe&) 400 060
HejU 400 012 JesmeeJes (JemeexJee) 400 061
ef[ueeF&ue jes[ 400 013 ieesjsieeJe (HeefM®ece) 400 062
oeoj cegK³e keÀe³ee&ue³e 400 014 ieesjsieeJe (HetJe&) 400 063
efMeJe[er 400 015 ceeuee[ (HeefM®ece) 400 064
ceenerce cegK³e keÀe³ee&ue³e 400 016 Deejs otOe Jemeenle 400 065
OeejeJeer 400 017 yeesefjJeueer (HetJe&) 400 066
JejUer 400 018 keÀebefoJeueer (HeefM®ece) 400 067
ceeìgbiee 400 019 oefnmej 400 068
ceefjve ueeF&vme 400 020 DebOesjer (HetJe&) 400 069
veefjceve Hee@F&vì 400 021 kegÀuee& 400 070
MeerJe 400 022 ®eWyetj cegK³e keÀe³ee&ue³e 400 071
vesnª veiej, kegÀuee& (HetJe&) 400 024 meekeÀer veekeÀe 400 072
He´YeeosJeer 400 025 HeÀefì&ueePej keÀe@HeexjsMeve Dee@HeÀ Fbef[³ee (DeejmeerSHeÀ) 400 074
Kebyeeuee efnue 400 026 Heble veiej, IeeìkeÀesHej (HetJe&) 400 075
efpepeeceelee GÐeeve (Yee³eKeUe HetJe&) 400 027 Dee³e. Dee³e. ìer. - HeJeF& 400 076
YeJeeveer MebkeÀj jes[ (oeoj HeefM®ece) 400 028 jepeeJee[er 400 077
meebleeke´gÀPe, Heer. De@C[ ìer. keÀe@ueveer 400 029 Yeeb[gHe (HeefM®ece) 400 078
cegbyeF& otjoMe&ve keWÀê, JejUer 400 030 efJeke´ÀesUer 400 079
Je[eUe (HetJe&) 400 031 ceguegb[ (HeefM®ece) 400 080
ceb$eeue³e 400 032 ceguegb[ (HetJe&) 400 081
ì@vkeÀ jes[-keÀeUe®eewkeÀer 400 033 Yeeb[gHe keÀe@cHueskeÌme Jee@ìj JekeÌme& 400 082
legUMeerJee[er-lee[osJe 400 034 ìeieesj veiej, efJeke´ÀesUer (HetJe&) 400 083
jepeYeJeve 400 035 yeJex veiej, IeeìkeÀesHej (HeefM®ece) 400 084
De@Cìe@He efnue 400 037 YeeYee DeCegMekeÌleer keWÀê 400 085
Yeeb[gHe (HetJe&) 400 042 IeeìkeÀesHej (HeefM®ece) 400 086
efMeJeepeer veiej, ieesJeb[er 400 043 Sve. Dee³e. ìer. Dee³e. F&. (efveìer), efJenej ueskeÀ 400 087
pegnt 400 049 ìsefuekeÀe@ce HeÀ@keÌìjer, osJeveej 400 088
154
efìUkeÀ veiej, ®eWyetj 400 089 JeeefMebo 421 604
yeesefjJeueer cegK³e keÀe³ee&ue³e 400 091 efJejej 401 303
yeesefjJeueer (HeefM®ece) 400 092 efJe<Cetveiej, [eWefyeJeueer 421 202
Sce.Dee³e.[er.meer., ®ekeÀeuee, DebOesjer (HetJe&) 400 093 JeeieUs DeewÐeesefiekeÀ Jemeenle, þeCes (He.) 400 604
DeCegMekeÌleer veiej 400 094
Keejes[er 400 095 veJeer cegbyeF&
efmeHPe, DebOesjer (HetJe&) 400 096 Ssjesueer 400 708
ceeuee[ (HetJe&) 400 097 pes.Sve.Heer.ìer. ìeTveefMeHe, GjCe 400 707
efJeÐeeveiejer, keÀeefuevee 400 098 keÀeskeÀCe YeJeve, yesueeHetj meeryeer[er 400 614
menej, DebOesjer (HetJe&) 400 099 keÀesHejKewjeCes 400 709
keÀebefoJeueer (HetJe&) 400 101 vesªU vees[-3 400 706
peesiesMJejer (HeefM®ece) 400 102 HeveJesue cegK³eeue³e 410 206
ceb[HesMJej, yeesefjJeueer (HeefM®ece) 400 103 JeeMeer 400 703
ceesleerueeue veiej, ieesjsieeJe (HeefM®ece) 400 104
ÒekeÀeµekeÀ : Þeer. efJepe³e Keyeeues-Heeìerue, pevemebHeke&À DeefOekeÀejer, ye=nvcegbyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe ³eebveer ceneveiejHeeefuekeÀe cegK³eeue³e,
efJemleeefjle Fceejle, ceneHeeefuekeÀe ceeie&, HeÀesì&, cegbyeF& - 400001 ³esLes Òeefme× kesÀues.
cegêkeÀ : Þeer. megOeerj leUskeÀj, J³eJemLeeHekeÀ, ceneHeeefuekeÀe cegêCeeue³e, vee. ce. peesMeer ceeie&, Yee³eKeUe (Heef½ece) cegbyeF& - 400011.
156
Jew³eeqkeÌlekeÀ otjOJeveer efveoxefMekeÀe
veebJe, HeÊee keÀe³ee&ue³e efveJeeme Ye´ceCeOJeveer
157
Jew³eeqkeÌlekeÀ otjOJeveer efveoxefMekeÀe
veebJe, HeÊee keÀe³ee&ue³e efveJeeme Ye´ceCeOJeveer
158
Jew³eeqkeÌlekeÀ otjOJeveer efveoxefMekeÀe
veebJe, HeÊee keÀe³ee&ue³e efveJeeme Ye´ceCeOJeveer
159
Jew³eeqkeÌlekeÀ otjOJeveer efveoxefMekeÀe
veebJe, HeÊee keÀe³ee&ue³e efveJeeme Ye´ceCeOJeveer
160