Üstel Fonksiyon

• 1 sayısının bütün kuvvetleri 1 olacağından

• a ! R + - !1 + olmak üzere, a ! 1 olmalıdır.

• f: R " R + , f (x) = a x fonksiyonuna

üstel fonksiyon denir. f: R " R + , f (x) = (3m - 21) x
fonksiyonu üstel bir fonksiyon olduğuna
1 3x göre, m nın en geniş değer aralığını
f (x) = 5 x f (x) = b 3 l - 2 f (x) = ]- 2gx
bulunuz.

f (x) = 1 x f (x) = 3 -5x f (x) = x3

• a sayısı, pozitif ve 1 den farklı sabit bir rehber matematik

gerçek sayı olmak üzere,

f: R " R + , f (x) = a x
fonksiyonuna üstel fonksiyon denir.

f (x) = 4 x - 2 + 1 f (x) = 3 x + 2 + 5
• a > 1 olmak üzere, • 0 < a < 1 olmak üzere,
olduğuna göre, f (4) kaçtır? f (a) = 32 f: R " R + , f (x) = a x fonksiyonu; f: R " R + , f (x) = a x fonksiyonu;
olduğuna göre, a kaçtır?

rehber matematik
rehber matematik

• Bire-birdir. • Bire-birdir.

• Örtendir. • Örtendir.

• Artandır. • Azalandır.

• Görüntü kümesi: • Görüntü kümesi:

3 4
 f: R " R , f (x) = y olacak şekilde bir
f fonksiyonu verilsin. Buna göre,

• 6x1, x 2 ! R ve x1 < x 2 için

f (x1) < f (x 2) oluyorsa f artan
fonksiyondur.

• 6x1, x 2 ! R ve x1 < x 2 için

f (x1) > f (x 2) oluyorsa f azalan
-
fonksiyondur. f (x) = (a + 2) x üstel fonksiyonun Yukarıdaki şekilde f (x) = a + b x fonksiyonunun grafiği

rehber matematik
grafiğii yukarıda verilmiştir. verilmiştir.

Buna göre, a kaçtır? Buna göre, a + b toplamı kaçtır?

5 6

Logaritma Fonksiyonu
• Üstel fonksiyonun tersine logaritma
• f: R " R + , f (x) = a x üstel fonksiyonu
fonksiyonu denir.
bire bir ve örtendir.

• Bir fonksiyonunun tersinin tanımlana f (x) = 5 x

bilmesi için bire bir ve örten olması -1
olduğuna göre, f (x) fonksiyonunun
gerekir. grafiğini çiziniz.

f (x) = 5x - 2
fonksiyonu tanımlı olduğu aralıkta
rehber matematik

birebir ve örten olduğuna göre, f

fonksiyonunun tersini bulunuz.

rehber matematik 7 rehber matematik 8

 Logaritma Fonksiyonu x > 0 icin Tanımlı olduğu aralıkta

y = ax , x = loga y f (x) = 3 2x + 1 - 1 f (x) = log 4 (3x + 2)

• x = loga y ifadesine x sayısına y sayısının a tabanına göre logaritması denir. olduğuna göre, f - 1 (x) nedir? olduğuna göre, f - 1 (x) nedir?

a ! R + - !1 + olmak üzere f: R " R +

f: R " R + , f (x) = a x

rehber matematik
"
loga x = y +

rehber matematik 9 rehber matematik 10

7
f: b - 4 , 3 l " R fonksiyonu

f (x) = log3 ]4x + 7g - 5

şeklinde tanımlanıyor.

Buna göre, f - 1 (1) ifadesinin değeri kaçtır?

11 rehber matematik 12 rehber matematik

 \ŃĎÒŠĚŰķÒ=ŃĹīŧĚƗŃĹŸĹžÒĹěķZŽķúŧĚ
log3 ]2x - 12g
f (x) = log g (x) h (x) fonksiyonunun tanımlı fonksiyonunun en geniş tanım kümesini
olabilmesi için; bulunuz.
• h (x) > 0

• g (x) > 0

• g (x) ! 1

rehber matematik
• log a x fonksiyonunun tanımlı olabilmesi
için aşağıdaki koşullar sağlanmalıdır:

1. a>0

2. a!1

3. x>0

f (x) = log 2 ^x 2 - 5x + 6h f (x) = log x ]6 - xg f (x) = log(5 - x) ]x - 2g f (x) = log3 (x - 4) + log 2 (9 - x)

fonksiyonunun en geniş tanım kümesini tanımlı olduğu aralıkta kaç farklı x tam fonksiyonunun en geniş tanım kümesini fonksiyonunun en geniş tanım kümesini
bulunuz. sayısı değeri vardır? bulunuz. bulunuz.

rehber matematik
rehber matematik

3 4
 f (x) = log3 (x 2 + 4x - 21)

fonksiyonunun tanımsız yapan x doğal sayıların

toplamı kaçtır?

5 rehber matematik 6 rehber matematik

Aşağıda verilen x değerlerini bulunuz.

f (x) = log3 ^x2 - 3mx + 36h
y = f (x) = loga x $
fonksiyonu 6x ! R için tanımlı bir fonksiyon olduğuna 2
log x 8 = 3 $
göre, m nin alabileceği tam sayı değerleri kaç tanedir?

1
log81 x = 4 $

1
log81 x = 4 $

7 REHBER
MATEMATİK rehber matematik 8 rehber matematik
 log2 (2 x + 3) = 3x + 7 log2 3x - 5 = 2 log]a - bg (3a - 8) = 0

olduğuna göre, x kaçtır? olduğuna göre, x kaçtır? log]a + bg (2a - 1) = 1

olduğuna göre, a . b kaçtır?

rehber matematik
9 10

Ëğ! ğ

log x -1 1 ^16 - x2h

ifadesini tanımlı yapan kaç x tam sayısı vardır? • SAYFA (10-11)

• SAYFA (12-13)

• SAYFA (14-15)

HdgjcjcXZkVWÖcÖk^YZdcjcndgjbaVgVnVoVW^a^gh^c#
rehber matematik 11 rehber matematik rehber matematik 12 rehber matematik
 \ŃĎÒŠĚŰķÒ=ŃĹīŧĚƗŃĹŸĹŸĹ>ŠÒƥďĚ

• f(x) fonksiyonunun tersinin grafiği y=x • f(x) fonksiyonunun tersinin grafiği y=x
eksenine göre simetriktir. eksenine göre simetriktir.

• f (x) = a x üstel fonksiyonu a > 1 için • f (x) = a x üstel fonksiyonu 0 < a < 1
artan fonksiyondur. için azalan fonksiyondur.

rehber matematik

f: R " R + , f (x) = a x

rehber matematik
f: R " R + , f (x) = a x Şekildeki grafikte verilen f (x) = a x eğrisi ile
+
f: R " R , f (x) = loga x f: R + " R , f (x) = loga x g (x) = log 4 x eğrisi y=x doğrusuna göre,
simetriktir.
• a > 1 için artan fonksiyondur. • 0 < a < 1 için azalan fonksiyondur.
Buna göre, f (- 2) kaçtır?
• y = ax ve y = loga x • y = ax ve y = loga x
• y=x doğrusuna göre simetriktir. • y=x doğrusuna göre simetriktir.

3 4
 Yukarıda f (x) = loga x fonksiyonunun grafiği verilmiştir.
Buna göre, f(x) fonksiyonu için

• f (x) artandır.

• f (3) > f (9)

1
• a + f ]1 g = 3

ifadelerinden kaç tanesi doğrudur?

rehber matematik 5 rehber matematik 6

-3

Yukarıda f (x) = loga (bx + c) fonksiyonunun grafiği

verilmiştir.
Yukarıda f (x) = log3 x fonksiyonunun grafiği
verilmiştir. Buna göre, f(x) fonksiyonu için Buna göre, a+b+c toplamı kaçtır?

7 8
 Onluk Logaritma Fonksiyonu %ŃďÒĮ\ŃĎÒŠĚŰķÒ=ŃĹīŧĚƗŃĹŸ

• Tabanı 10 olan logaritma fonksiyonuna • Tabanı e sayısı olan logaritma

on tabanında logaritma fonksiyonu fonksiyonuna doğal logaritma
denir. fonksiyonu denir.

f: R " R + , f (x) = log10 x = log x f: R " R + , f (x) = loge x = ln x

Şekildeki grafikte logaritma fonksiyonlarına göre, a,

rehber matematik
b, c ve d yi sıralayınız.
• Artan logaritma fonksiyonunda
taban değeri arttıkça grafik x
eksenine yaklaşır.

• Azalan logaritma fonksiyonunda

• y = log x fonksiyonu artan bir • y = ln x fonksiyonu artan bir
taban değeri azaldıkça grafik x
fonksiyondur. fonksiyondur.
eksenine yaklaşır.

rehber matematik 9 rehber matematik 10

Aşağıda verilen logaritma değerlerini Aşağıda verilen logaritma değerlerini log ]8 + ln xg = 1 log 65 + ln (x + 1)@ = 1
bulunuz bulunuz olduğuna göre, x kaçtır? olduğuna göre, x kaçtır?

a) log 10 a) ln e9

rehber matematik
rehber matematik

b) log 1000
b) ln 4 e

11 12
 f (x) = ln (2x + 5) f (x) = 2 + 3 log ]x + 1g
fonksiyonunun tersini bulunuz. fonksiyonunun tersini bulunuz.

rehber matematik
13 rehber matematik 14 rehber matematik
 Logaritma Fonksiyonunun Özellikleri

log12 12 + 2 log 10 + ln e - log5 1

a d R + - !1 +
işleminin sonucu kaçtır?
loga a = 1 loga 1 = 0

loga a =
log8 8 + 3 ln e
2 log 3 1 + log 10

rehber matematik
işleminin sonucu kaçtır?

loga 1 =

Aşağıdaki ifadeleirn eşitlerini bulunuz. log3 36 - log3 40 + log3 10

a d R + - !1 + ndR a d R + - !1 + ndR işleminin sonucu kaçtır?

log 10 =
loga (x . y) = loga x + loga y loga c yx m = loga x - loga y

log 5 =
loga x = loga y = x= y=
rehber matematik

rehber matematik
log 2 =

3 4
 a d R + - !1 + ndR loga xn =

loga xn = n. loga x

a d R + - !1 + ndR
1
logam x = m loga x

rehber matematik
a d R + - !1 + ndR
n
logam xn = m loga x

rehber matematik 5 rehber matematik 6

log 4 16 + log 4 64 log 1a a + log b b - logc2 c log5 2 = a ve log5 3 = b

ifadesinin değeri kaçtır?
işleminin sonucu kaçtır? olduğuna göre, log5 24 ün a ve b türünden eşiti
nedir?

rehber matematik
7 8
 1 2 3 63 log5 ^7x + 2y h - 1 = log5 ^x + y h
log 4 2 + log 4 3 + log 4 4 + ... + log 4 64

toplamının sonucu kaçtır?

x
olduğuna göre, oranı kaçtır?
y

9 10

log3 ]27!g = a
Üzerinde 1 den 50 ye kadar olan tam sayıalrın yazılı olduğu
olduğuna göre, log3 ]26!g ifadesinin a türünden bir cetvel türünde her n tam saytısının 1 e olan uzaklığı log n
değeri nedir? birimdir

Bu özellikteki özdeş iki cetvel şekildeki gibi alt alta

getirildiğinde üstteki cetvelde 42 sayısı alttakinde 28
sayısına, üstteki cetvelde 33 sayısı ise alttakinde x sayısına
denk gelmektedir.

Buna göre, x kaçtır?

12 REHBER
11 MATEMATİK
 log3 3 27 3 9 3 3 log 2 = a , log 3 = b ve log 5 = c

işleminin sonucu kaçtır? olduğuna göre log 240 ifadesinin a,b ve c türünden
eşitini bulunuz.

13 14

x ve y birbirinden farklı pozitif geçrek sayılar olmak

üzere, log _ x2 + y2 i - 1 = log 13
x3 = y 4 log ]a + bg - log ]a - bg = 3 log 2
eşitliği veriliyor.
olduğuna göre, a . b çarpımının değeri kaçtır?

Buna göre, log x2 y3 ifadesinin değeri kaçtır?

16 REHBER
15 MATEMATİK
 Ëğ! ğ

log ^x + y h = 2 log x + log y

olduğuna göre, y nin x türünden eşitini bulunuz. • Sayfa (16 - 17)

• Sayfa (18 - 19)

• Sayfa (20 - 21)

HdgjcjcXZkVWÖcÖk^YZdcjcndgjbaVgVnVoVW^a^gh^c#
rehber matematik 17 rehber matematik rehber matematik 18 rehber matematik
 Logaritma Fonksiyonunun Özellikleri

• a, b ! R + - !1 + olmak üzere,
a, c d R + - !1 + ve b d R+
1
loga b = log a
b
logc b
loga b = log a
c

• a, b ! R + - !1 + ve b ! R + olmak
üzere,

rehber matematik
log b
loga b = log a

• a, b ! R + - !1 + ve b ! R + olmak
üzere,

loga b . logb c . logc d =

Aşağıdaki işlemlerin sonucunu bulunuz. 3 3 3

log 16 log7 9 log2 48 + log8 48 + log3 48
log 12 + log7 12
toplamının sonucu kaçtır?
toplamının sonucu kaçtır?
ln 100 =
ln 10

log3 125
log3 5 =

rehber matematik
log 5 ln 3
log 15 + ln 15 =

3 4
 log7 4 = a 1 1
1 + 1
1 + log 3 1 + log 2
log3 4 = b 2 3

olduğuna göre, log 21 4 ün a ve b türünden değeri

toplamının sonucu kaçtır?
kaçtır?

5 6

log 4 ]15!g = a log8 27 . log9 25 . log5 16

olduğuna göre, log8 (16!) ifadesinin a türünden çarpımının değeri kaçtır?

değeri kaçtır?

7 8
 Logaritma Fonksiyonunun Özellikleri
xlog e + elog x = 10log 2e
• a, b ! R + - !1 + ve b ! R + olmak olduğuna göre, x kaçtır?
• a, b ! R + - !1 + ve b ! R + olmak
üzere, üzere,

a
b b
alog b = b alog c = clog a

rehber matematik
9 10

4 4 4 x 4log2 x + 3log3 x - log 2 8 = 0

3log x + xlog 3 + 9log =9
eşitliğini sağlayan x değeri kaçtır? olduğuna göre, x kaçtır?

11 12
 log 2 = a
log 7 = b

olduğuna göre, log5 28 in a ve b türünden eşiti

nedir?

14 REHBER
rehber matematik 13 rehber matematik MATEMATİK

Ëğ! ğ
1 1 1
log 2 30 + log3 30 + log5 30

toplamının sonucu kaçtır? • Sayfa (22-23)

• Sayfa (24-25)

• Sayfa (26-27)

HdgjcjcXZkVWÖcÖk^YZdcjcndgjbaVgVnVoVW^a^gh^c#
rehber matematik 15 rehber matematik rehber matematik 16 rehber matematik
 x+1
b2l 16 x log 2 (2x - 4) = 4
3 = b 81 l
olduğuna göre, x kaçtır?
denkleminin çözüm kümesini bulunuz.

rehber matematik
3

Üstel Denklemler Logaritma Denklemleri

3 3x - 1 = 2 12 x - 1 = 3 x + 1
denkleminin çözüm kümesini bulunuz. denklemini sağlayan x değeri kaçtır?
• Tabanı 1 den farklı pozitif gerçek sayı olan a d R + - !1 +
ve bilinmeyenin üs olarak bulunduğu
denklemlere üstel denklemler denir. a f (x) = a g (x) + f ( x ) = g (x )

1
3 2x - 4 = 81

denkleminin çözüm kümesini bulunuz. a d R + - !1 +

rehber matematik
rehber matematik

loga f (x) = b +

loga f (x) = loga g (x) +

4 2
 log 2 x + log 2 (x + 2) = 3 log6 ^35 + log3 ^2 + log 4 ]6 - xghh = 2
olduğuna göre, x kaçtır?
denkleminin çözüm kümesini bulunuz.

7 5

x x
log ]3x - 2g = 1 log3 ]5 - xg - 2 = 0
^ 3 - 2h + ^ 3 + 2h = 4
olduğuna göre, x kaçtır? olduğuna göre, x kaçtır?
denkleminin kökleri toplamı kaçtır?
rehber matematik

8 REHBER
MATEMATİK 6
 e x + 7e -x - 8 = 0
denkleminin çözüm kümesini bulunuz.

11 rehber matematik 9 rehber matematik

log x - log 4 25 x - 3. 5 x - 4 = 0
= ln 9
log e
denkleminin çözüm kümesini bulunuz.
olduğuna göre, x değer kaçtır?

12 10

• Üslü denklemlerin eşitliğinde
her iki tarafın uygun bir tabana
göre logaritması alınır.
xlog2 x = 16
log(x - 2) 8 + log 12 (x - 2) = 2
denkleminin kökler çarpımı kaçtır? denklemini sağlayan x değerleri çarpımı kaçtır?

ax = b

rehber matematik 15 rehber matematik 13

xlnx - 2 = e3 log x log x log x 11

log 2 + log 4 + log 8 = 2
denkleminin kökler çarpımı kaçtır?
olduğuna göre, x kaçtır?

16 14
 Ëğ! ğ 1
51 - log5 3x = 12
1 1
ln x - 3 ln 3 - 6 ln 81 = 0 olduğuna göre, x değer kaçtır?

olduğuna göre, x değeri kaçtır?

HdgjcjcXZkVWÖcÖk^YZdcjcndgjbaVgVnVoVW^a^gh^c#
rehber matematik 19 rehber matematik 17

9log3 (x + 2) = xlog2 4
eşitliğini sağlayan x değeri kaçtır?

rehber matematik 20 rehber matematik 18

 ªŧŰúĮ+ŪĚŰŧĚƠĮĚīĮúŠ
82x - 1 < 326 - x

x in alabileceği en büyük tam sayı değeri

• Üstel eşitsizliklerde kaçtır?

a f (x) $ ag (x)
a > 1 ise f (x) $ g (x)

0 < a < 1 ise f (x) # g (x)

rehber matematik

2x - 1 \ŃĎÒŠĚŰķĚī+ŪĚŰŧĚƠĮĚīĮúŠ
b3l 9 -3x - 4 log5 (3x - 2) < 2
4 $ b 16 l
eşitsizliğinin çözüm kümesini bulunuz.
eşitsizliğinin çözüm kümesini bulunuz.
• Logaritmil eşitsizliklerde

a > 1 ise loga f (x) # b

f (x) # ab ve f ( x) > 0
rehber matematik

0 < a < 1 ise loga f (x) # b

f (x) $ ab ve f (x) > 0

3 4
 log 12 ]2x + 3g > 0 log 52 ]x + 4g < 1 - 2 < log2 (x + 3) # 3

eşitsizliğinin çözüm kümesini bulunuz. eşitsizliğinin çözüm kümesini bulunuz. eşitsliliği sağlayan x tam sayı değerlerinin toplamı
kaçtır?

rehber matematik
5 6

log2 ]x + 3g + log2 (x - 3) < log2 3 + log 2 9 log8 ^log6 (x - 3)h < 0

eşitsliği sağlayan x değerlerinin toplamı kaçtır? eşitsliğinin çözüm kümesini bulunuz.

7 8
 ln (2x - 4) - ln (x2 - 3) # 0

eşitsliğinin çözüm kümesini bulunuz.

9 rehber matematik 10 rehber matematik

2
Ëğ! ğ
_log 13 x i + 4 _log 13 x i + 3 < 0
log x6 # log x 4 + 2
eşitsizliğini çözüm kümesini bulunuz.
eşitsizliğinin çözüm kümesini bulunuz.

HdgjcjcXZkVWÖcÖk^YZdcjcndgjbaVgVnVoVW^a^gh^c#
11 REHBER
MATEMATİK rehber matematik 12 rehber matematik
rehber matematik 13 rehber matematik