ห"วย%

ห"วย%55 ธา(และสารเค0
ห"วย% 5 ธา(และสารเค0
26. สม23ของธา(และสารประกอบ
27. ธา(โลหะ อโลหะและ;งโลหะ
28. ธา(<ม=นต@งA
29. ประโยชCของธา(และสารประกอบ
30. การแยกสาร
31. การส<ดEวยFวทาละลาย
32. การแยกสารโดยการกHน
33. การแยกสารโดยIJโครมาโทกราK
34. การเLดปMLNยาเค0
- สมการเค0
- ปMLNยาเค0ระหOางโลหะ<บออกPเจน
- ปMLNยาเค0ระหOางโลหะ<บRา
- ปMLNยาเค0ระหOางโลหะ<บกรด
-ปMLNยาเค0ระหOางกรด<บเบส
- ปMLNยาเค0ระหOางกรด<บคาSบอเนต
35. ปMLNยาเค0ในUIตประจาVน

26. สม#$ของธา*และสารประกอบ

การเ%ดและสม,-ของสารประกอบคลอไร5 ออกไซ5ของธา8ในคาบ; 2 และคาบ; 3 ส<ปไ=>ง?

1. เ@องจากในคาบเBยวEนประกอบ=วยโลหะ( ทางIาย ) Jงโลหะ และอโลหะ( ทางขวา ) แKละธา8LเวเลนM
NเOกตรอนไQเRาEน >งSนการเ%ดสารประกอบของธา8ในคาบเBยวEนTงKางEนและสารประกอบ;ไ=Uวน
ใหVLสม,-KางEน
2. อโลหะWงอXทางขวาYปZ%[ยาEบธา8ช]ดห^งเ%ดสารประกอบไ=หลายช]ด TงYใ_Lเลขออก`เดaนไ=
หลายbา Uวนธา8โลหะWงอXทางIาย เcอYปZ%[ยาEบอโลหะช]ดห^งdกเ%ดสารประกอบไ=ช]ดเBยว Tง
Yใ_Lเลขออก`เดaนไ=เeยงbาเBยว

3. สารประกอบคลอไร5 และออกไซ5 ของโลหะเfนสารประกอบไอออ]ก ยกเgน BeCl2 เfนสารประกอบโคเว

เลนh TงLiดหลอมเหลวและiดเjอดkง เพราะการหลอมเหลวและการเjอดmองสลายnนธะไอออ]ก Wงเfน
nนธะ;แoงแรง Uวนสารประกอบคลอไร5และออกไซ5ของอโลหะ เfนสารประกอบโคเวเลนh TงL
iดหลอมเหลวและiดเjอดp เพราะการหลอมเหลวและการเjอดYลายเeยงแรงqดเหrยวระหsางโมเลtล
Wงอาจเfนแรงแวนเดอuวาลvช]ดแรงลอนดอน ( โมเลtลไQLwว ) หxอแรงแวนเดอuวาลvช]ดแรงyงzด
ระหsางwวบวกEบwวลบของโมเลtล ( โมเลtลLwว ) เ@องจากแรงแวนเดอuวาลvเfนแรง;{อนTงYใ_
สารประกอบของอโลหะLiดหลอมเหลว iดเjอดp ยกเgนโมเลtล;Lมวลโมเลtลมาก เ|น P2O5 , P2S5 ,
PCl5 Liดหลอมเหลวbอน}างkง ~ห•บสารประกอบของธา8Jงโลหะ Äอ B และ Si บางช]ดLiดหลอมเหลว
iดเjอดbอน}างkง ไ=แÅ B2O3 , B2S3 บางช]ดLiดหลอมเหลวiดเjอดkงมาก ไ=แÅ SiO2 เพราะเfนสาร
โครงผÉกÑางตาÖาย แKบางช]ดLiดหลอมเหลวp ไ=แÅ BCl3 , SiCl4
4. สารประกอบของธา8;เfนโลหะ;ภาวะปก-Lสถานะเfนของแoง ไQàไฟäา แKเcอหลอมเหลวàไฟäาไ=
เพราะเfนสารประกอบไอออ]ก Uวนสารประกอบของธา8;เfนอโลหะUวนใหVLสถานะเfนãาซหxอของเหลว
เพราะเfนสารประกอบโคเวเลนh
5. สารละลายของสารประกอบออกไซ5ของโลหะ UวนใหVLสม,-เfนเบส ( เบåกออกไซ5 ) Uวนสารประกอบ
ออกไซ5ของอโลหะLสม,-เfนกรด
6. สารประกอบของธา8ในคาบ; 2 และคาบ; 3 บางช]ดไQละลายç ไ=แÅ BeO , Al2O3 , SiO2 , BeS ,
CS2 , P2S5 , NCl3 และ CCl4

7. SiO2 ไQละลายç แKLสม,-เfนกรด เพราะ SiO2 สามารถละลายในสารละลายเบสไ=

( YปZ%[ยาEบเบสไ= ) เ|น สารละลาย NaOH

* สาร;YปZ%[ยาEบสารละลายเบสไ=Äอกรด และสาร;YปZ%[ยาEบสารละลายกรดไ=Äอเบส

8. BeO และ Al2O3 ไQละลายçแKLสม,-เfนไ=éงกรดและเบส เพราะ BeO และ Al2O3 ละลายไ=éงสาร

สารละลายกรด เ|น สารละลายกรดไฮโดรคลอ[ก ( HCl ) และสารละลายเบส เ|น สารละลายโซเBยมไฮดรอก
ไซ5 ( NaOH ) ( YปZ%[ยาEบสารละลายกรดและสารละลายเบสไ= )

เบส
แสดงsา BeO Lสม,-เfนกรด

กรด

แสดงsา BeO Lสม,-

9. สารประกอบคลอไร5ของโลหะLสถานะเfนของแoง Liดหลอมเหลว iดเjอดkง เพราะเfนสารประกอบไอ

ออ]ก Uวนสารประกอบคลอไร5ของอโลหะ UวนใหVLสถานะเfนãาซหxอของเหลว Liดเjอด iดหลอมเหลว
p Uวนคลอไร5ของJงโลหะ ( BCl3 และ SiCl4 ) Lสถานะเfนของเหลว Liดหลอมเหลว iดเjอดp เพราะ
คลอไร5ของอโลหะและของJงโลหะเfนสารประกอบโคเวเลนh

10. สารประกอบคลอไร5ของโลหะLสม,-เfนกลางหxอกรด ( คลอไร5ของหê IA และ IIA เfนกลาง

ยกเgน BeCl2 Wงเfนสารประกอบโคเวเลนhเfนกรด และคลอไร5ของโลหะหê IIIA เfนกรด ) Uวนคลอไร5
ของอโลหะLสม,-เfนกรด

11. แนวโëมความเfนกรดและความเfนเบสของสารประกอบออกไซ5ในตารางธา8 Äอ ความเfนกรดเíมìน

จากIายไปขวาภายในคาบเBยวEน และความเfนกรดลดลงจากบนลงîางภายในหêเBยวEน Uวนความเfน
เบสลดลงจากIายไปขวาภายในคาบเBยวEนและเíมìนจากบนลงîางภายในหêเBยวEน ( แนวโëมความ
เfนกรดของสารประกอบออกไซ5 เหïอนแนวโëมของความเfนอโลหะ Uวนแนวโëมความเfนเบสของ
สารประกอบออกไซ5เหïอนแนวโëมของความเfนโลหะ )

27. ธา(โลหะ อโลหะและ;งโลหะ

โลหะ

โลหะ Äอ ñสó;ประกอบ=วยธา8โลหะ;LNเOกตรอนNสระอXมากมาย òนÄอNเOกตรอนเหîา?ไQไ=เfนของ

อะตอมใดอะตอมห^งโดยเฉพาะ Yใ_dนLöณสม,-úเศษหลายประการ เ|น

เfนüวàไฟäาและความ†อนไ=Bมาก ไQยอมใ_แสง°าน ¢วของโลหะ;£ดเ§ยบจะเfนdนวาว

 โลหะ%ความแ+งแรงพอสมควรและสามารถแปร3ปไ56ง7กใ:งานใน5านโครงส<างอ=างก>างขวาง

@วอ=างโลหะ

เหBก

ทอง

เDน

ทองแดง

ตะGว

HงกะI ปรอท อะJKเLยม แมกLเNยม โลหะบางชQดสามารถหลอมรวมRบโลหะชQดSนหTออโลหะไ5เUน

เหBกกVา %WวนผสมของเหBกRบคาYบอน ทองเหZอง %WวนผสมของHงกะIRบทองแดง

อโลหะ

อโลหะ (Nonmetal, non-metal) [อ ธา]^%_ณสมabcางจากโลหะและธา]eงโลหะ ใน5านการแตก@วของ

ไอออน (ionization) และการfงgดระหhางอะตอม (bonding properties)

อโลหะiก@วจะ%ประjไฟlาเmนลบ (highly electronegative) โดยการnบoเBกตรอน (valence electrons)

จากอะตอมของธา]Sน

อโลหะเmนอpกรมเค%ในตารางธา] ประกอบ5วย

ธา]ในกqมแฮโลเจน

ธา]ในกqมsาซ%ตระuล

ธา]cอไปv

ไฮโดรเจน (hydrogen - H)

คาYบอน (carbon - C)

ไนโตรเจน (nitrogen - N)

ออกwเจน (oxygen - O)

ฟอสฟอnส (phosphorus - P)

xมะyน (sulfur - S)

NzเLยม (selenium - Se)

โดย{วไป อโลหะ%สมabตรง|ามRบโลหะ ไ5แ} ทางกายภาพ

อโลหะเmน ฉนวนไฟlา หTอ eง@ว€ไฟlา (ขณะ^ โลหะเmน@ว€ไฟlา) ยกเ>น คาYบอนใน•นย3ป

แกรไฟ‚
น้
ที่
:
 อโลหะเmน ฉนวนความ<อน

อโลหะ%jดหลอมเหลวไ5หลากหลาย กƒาว„อ%หลายสถานะ (ขณะ^ โลหะWวนให… ^เmนสารบ†‡ทˆ %

jดหลอมเหลว‰ง กƒาว[อเmนของแ+ง ^ STP ยกเ>น ปรอท)

5านชQดและป†มาณ อโลหะ %ŠนวนชQด‹อยกhา[อเŒยง 22 ชQด (ขณะ^ โลหะ%มากกhา 80 ชQด) แc

สสารในโลก%ป†มาณธา]อง•ประกอบWวนให…เmนอโลหะ ŽงเปZอกโลก, บรรยากาศ, •น‘ และ’ง%“”ต
Vวน%ธา]อง•ประกอบเ•อบŽงหมดเmนอโลหะ ทางเค%

อโลหะแตก@วในสารละลาย ใ–ประjลบ

อโลหะ%_ณสมabความวาวและความ5าน^หลากหลาย (ขณะ^ โลหะบ†‡ทˆ%ความวาวแบบโลหะ)

ในการ—ป˜™†ยาออกwเดšน-›œกšน อโลหะเmน@วออกwได•^ž กƒาว[อ—ห‹า^nบoเBกตรอน (ขณะ^

โลหะเmน@ว›Ÿว•^ž กƒาว[อ—ห‹า^ใ–oเBกตรอน)

ออกไซ ของอโลหะ Wวนให…เmนกรด

อโลหะWวนมาก %วาเลน•เŒยง 2 อะตอม (diatomic) อโลหะ^เหZอ %วาเลน•หลายอะตอม (polyatomic)

อโลหะ^%วาเลน• 2 อะตอม ไ5แ}

ไฮโดรเจน (hydrogen - H)

คาYบอน (carbon - C)

ไนโตรเจน (nitrogen - N)

ออกwเจน (oxygen - O)

ธา]eงโลหะ

ธา]eงโลหะ (Metalloids) เmนธา]ในอpกรมเค% ^%สมabŽงทางเค%และ¡¢ก£อ¤eงกลางระหhางโลหะและ

อโลหะ
_ณสมab¥¦ญ^ใ:Šแนกประเภทของธา]เหƒาv[อ_ณสมabการ€ไฟlา ธา]eงโลหะWวนให…จะเmน
สารeง@ว€(semiconductors)

ธา]eงโลหะในตารางธา] ไ5แ}

โบรอน (Boron (B))

w¨กอน (Silicon (Si))

เจอYเมเLยม(Germanium (Ge))

สารห©(Arsenic (As))

พลวง(Antimony (Sb))

เทลJเ›ยม(Tellurium (Te))

พอโลเLยม(Polonium (Po))
น้
ที่
:
 28. ธา#$ม&นต)ง+

ธา]RมªนตnงI (•งกฤษ: radioactive element) [อธา]พ-งงาน‰งกqมห®ง^สามารถแ¯nงI แVวกลายเmน

อะตอมของธา]ให°ไ5 %ประ±bการ²นพบœงv

nงIเอก• 7ก²นพบโดย Conrad Röntgen อ=างaงเoญเ³อ´ ค.ศ. 1895

µเรเLยม ²นพบโดย Becquerel เ³อ´ ค.ศ. 1896 โดยเ³อเ¶บµเรเLยมไ>Rบ¡·ม¸าย3ป ใน^Kด¹ด ¡·มจะ

%-กษณะ เหºอน7กแสง 6งส»ปไ5hา¼าจะ%การแ¯nงIออกมาจากธา]µเรเLยม เขา6ง½ง¾อhา Becquerel
Radiation

พอโลเLยม 7ก²นพบและ½ง¾อโดย มา› u› ตาม¾อ¿านเ™ด (โปแลน ) เ³อ´ ค.ศ. 1898 ห-งจากการสRด

เอาµเรเLยมออกจาก Pitchblende หมดแVว แcÀง%การแ¯nงIอ¤ ส»ปไ5hา%ธา]Sน^แ¯nงIไ5Áกแฝงอ¤
ใน Pitchblende นอกจากv u›Àงไ5½ง¾อเ›ยกธา]^แ¯nงIไ5hา ธา]RมªนตnงI และเ›ยกnงIv
hา RมªนตภาพnงI

เรเžยม 7ก½ง¾อไ>เ³อ´ ค.ศ. 1898 ห-งจากสRดเอาพอโลเLยมออกจากÃตÄเบลน หมดแVว พบhาÀงคง%

การแ¯nงI 6งส»ปhา%ธา]Sน^แ¯nงIไ5Áกใน Pitchblende ใน^‡ดu›¶สามารถสRดเรเžยมออกมาไ5จ†ง ๆ
Šนวน 0.1 กnม ใน´ ค.ศ. 1902

5วยเห]vÆเอง —ใ–Dzนพบไ5nบราง±ลcาง ๆ œงv

Conrad Röntgen ไ5nบราง±ลโนเบลสาขา¡¢ก£ ´ ค.ศ. 1901

Pierre, Marie Curie ไ5nบราง±ลเห›ยญเดÈจากราชaณÉตยสภาแÊงสหราชอาณาËกร ´ ค.ศ. 1903

Pierre, Marie Curie และ Henri Becquerel ไ5nบราง±ลโนเบลสาขา¡¢ก£ ´ ค.ศ. 1903

Mme Curie ไ5nบราง±ลโนเบลสาขาเค% ´ ค.ศ. 1911

WวนnงI^แ¯ออกมาจากธา]Ìน แÍงเmน 3 ชQด[อ

nงIแอลฟา (Hญ-กษÎ: α) _ณสมab เmนQวเคzยสของอะตอมÏเzยม (4 2He) % p+ และ n อ=างละ 2

อpภาค ประj +2 เลขมวล 4 ÐนาจทะÑทะลวงÒ เÓยงเบนในสนามไฟlาเ|าหาÔวลบ

nงIÕตา (Hญ-กษÎ: β) _ณสมab เหºอน e- ÐนาจทะÑทะลวง‰งกhา α 100 เÖา ความเ×วใกVเIยง เÓยง

เบนในสนามไฟlาเ|าหาÔวบวก

nงIแกมมา (Hญ-กษÎ: γ) _ณสมabเmนคØนแ°เหBกไฟlา (Electromagnetic Wave) ^%ความยาวคØนÙน

มากไ°%ประjและไ°%มวล ÐนาจทะÑทะลวง‰งมาก ไ°เÓยงเบนสนามไฟlา เ™ดจากการ^ธา]แ¯nงIแอลฟา
และแกมมาแVวÀงไ°เสÚยร %พ-งงาน‰ง 6งแ¯เmนคØนแ°เหBกไฟlาเÛอลดระœบพ-งงาน

29. ประโยช2ของธา#และสารประกอบ

ธา] Hญ-กษÎ ประโยชÜ

น้
ที่
:
 อะJKเLยม Al ใ:—แ¯นอJKเLยมฟอย· เÛอใ:Êออาหารเ³อ€ไปเผาหTอใ–ความ<อน ใ:
—WวนประกอบของแคÝองÞนและสายไฟlาแรง‰ง

HงกะI Zn ใ:—¸นไฟฉาย และเmนWวนประกอบของเอนไซßUวย=อยโปรàน

เหBก Fe เmนธา]^%มากเmนá 4 ในโลก ใ:—เmนโครงส<างในการ}อส<าง’งcางๆ

เDน Ag เmน@ว€ไฟlาและความ<อน^ž^‡ด ทนทานcอการRดกâอนของกรดoนท›ã

และโซดาไฟ ใ:—เคÝองประœบ

ทองแดง Cu ใ:—สายไฟ เmน@ว€ไฟlา^žมาก ลองมาจากเDน

เยอYเมเLยม Ge เmนธา]eง@ว€^หายากมาก ใ:เmนWวนประกอบของเคÝองทรานwสเตอY และ

ใ:ในเคÝองoเBกทรอQก£cางๆ

äงสเตน W åจjaนใ:—ไæหลอดไฟlา ใ:ผสมRบเหBกใ:— Tungsten carbide çงËดhา

เmนสาร^แ+งมาก ใ:ประกอบเคÝองºอ@ดโลหะ5วยความเ×ว‰ง

ทองè Au เmนธา]^หายากมาก %ในโลกประมาณ 1% ของเDน ความบ†‡ทˆของทองè

ใ:±ดเmนกะnต ทองè^บ†‡ทˆจ†ง[อ ทองè 24 กะnต ใ:—เคÝองประœบ

ไฮโดรเจน H เmนธา]อโลหะ^%ไ°%I ไ°%กéน และสามารถbดไฟไ5 ไฮโดรเจนจะ%‘หêก

เบากhาอากาศมาก 6งQยม€มาใWในJกโëง และเmนสารเìอเพ¨ง

ไนโตรเจน N ไนโตรเจนเmนธา]^ไ°%Iและกéน เราQยมใ:ไนโตรเจนเmนWวนประกอบของ

íยเพราะhาไนโตรเจนUวยกระ!นและ—ใ–"ชเจ†ญงอกงามž

คาYบอน C เmนอโลหะ^เmนอง•ประกอบของ¸าน ใæŸนสอ เพชร และ#โตรเzยม çงQยม

€มาใ:ประโยชÜในการผ¨ตเìอเพ¨ง^ใ–พ-งงานแสงสhางและความ<อน

ออกwเจน O %_ณสมabไ°%I ไ°%กéนและไ°bดไฟ แcออกwเจนUวย—ใ–ไฟbด ออกwเจน

%ความŠเmนcอการ$รง“”ตของมpษã เ³อเราหายใจเ|าไปจะเคØอน@วไป
ÀงWวนcางๆ ของâางกายโดยเกาะไปRบเZอดUวยในการ เผาผลาญอาหาร

คลอ›น Cl เmนธา]^%IเหZอง และเmนsาซÃษ Qยม€มา—เmนWวนผสมของ ‘ยาฟอก

ขาว และ‘ยา%าเìอโรค^ใ:Vางสระhาย‘

ฟJออ›น F เmนธา]^%กéน&น Qยม€มาใ:เmนWวนประกอบของยาI'นเพราะฟJออไร

(องRนไ°ใ–'น)
น้
ที่
:
 โบรอน B สารโบรอน^*ËกRนอ=างมาก ไ5แ} สารบอแ×ก ^Qยม€มาเmนWวนผสมของ
ผ¨ต+ณ,—ความสะอาดผ¨ต+ณ, และสาร(องRนj¨นท›ã

w¨คอน Si เmนสารeง@ว€ ใ:—วงจรไฟlาและ-ปกรÎoเBกทรอQก£

30. การแยกสาร

สารในธรรมชาbWวนมากจะผสมอ¤5วÀน½งแc 2 ชQดîนไป
เmนสารผสมçงอง•ประกอบของสารผสมจะแสดงสมabเŸม}อนผสม
.าเราïองการแยกอง•ประกอบของสารผสมเราจะïองทราบสมabของ
สารอง•ประกอบเÛอจะเZอก”/^เหมาะสมในการแยกสารและสามารถ
€สาร^แยกไ5ไปใ:ประโยชÜไ5

31. การส$ด;วย=วทาละลาย
การสRด5วย@ว—ละลาย
การสRด5วย@ว—ละลาย เmน”/—สารใ–บ†‡ทˆ หTอเmน
”/แยกสารออกจากRน โดยอา0ยสมabของการละลายของ
สารแcละชQด เðองจากสารcางชQดRนละลายใน@ว—ละลาย
cางชQดRนไ5cางRน และสารชQดเžยวRนละลายใน@ว—ละลาย
cางชQดไ5cางRน
การสRด5วย@ว—ละลายïองเZอก@ว—ละลาย^เหมาะสม
[อ สRดสาร^ïองการไ5มาก @ว—ละลายïองไ°เmนÃษ
และแยกออกไ51าย

32. การแยกสารโดยการก?น
การก2น (Distillation)

การก2น (distillation) เmนการแยกสาร^%สถานะเmนของเหลว

ออกจากสารละลาย โดยอา0ยjดเñอด^cางRน โดย^สารบ†‡ทˆแcละ
ชQด เป3ยนสถานะไ5^-ณห4KŠเพาะ สาร^%jดเñอดÒจะเñอด
เmนไอออกมา}อน เ³อ—ใ–ไอของสาร%-ณห4KÒลงจะควบแ¼น
ก-บมาเmนของเหลวÁกค5ง

33. การแยกสารโดย@AโครมาโทกราC
โครมาโทกรา6 (Chromatography)

โครมาโทกรา6 เmน”/แยกอง•ประกอบของสารเ7อเžยว^%อง•ประกอบของสาร½งแc 2
ชQดîนไปละลายในของเหลวเžยวRน โดยอา0ยสมab 2 ประการ[อ

สารcางชQดRน%ความ สามารถในการละลายใน@ว—ละลาย ไ5cางRน

สารcางชQดRน%ความสามารถในการ7กgด8บ5วย@วgด8บไ5cางRนโครมาโทกรา6เmนการแยกสารผสม
^%IหTอสาร^สามารถ—ใ–เ™ดIไ5
น้
ที่
:
 หมายเห] สาร^ละลายไ5žจะเคØอน^บน@วgด8บไปอ¤ไกลjดเ9มïน สาร^7กgด8บžจะเคØอน^บน@วgด
8บไปอ¤ใกVjดเ9มïน

34. การเEดปFEGยาเคH
ป˜™†ยาเค% (Chemical reaction)

[อ กระบวนการ^เ™ดจากการ^สารเค%เ™ดการเป3ยนแปลงแVวWงผลใ–เ™ดสาร ให°îนมาçง%_ณสมab
เป3ยนไปจากเŸม การเ™ดป˜™†ยาเค%Šเmนïอง%สารเค%½งïน 2 @วîนไป (เ›ยกสารเค%½งïนเหƒาvhา
"สาร½งïน" หTอ reactant)—ป˜™†ยาcอRน และ—ใ–เ™ดการเป3ยนแปลงใน_ณสมabทางเค% çง}อ@ว
îนมาเmนสารให°^เ›ยกhา "ผ¨ต+ณ," (product) çงสารผ¨ต+ณ,%_ณสมabทางเค%^เป3ยนไปจาก
เŸม

- สมการเคH
สมการเค% [อ กqมHญ-กษÎ^เ:ยนแทนป˜™†ยาเค% ใ–ทราบ;งการเป3ยนแปลงทางเค%^เ™ดîนใน
ระบบ สมการเค%ประกอบ5วยHญ-กษÎ แสดงสาร½งïน และผ¨ต+ณ, เ<อนไขแสดงป˜™†ยาเค%^เ™ด
îน พ<อม5วยJกศร=ศทางแสดงของป˜™†ยา

สาร½งïน ผ¨ต+ณ,

Zn (s) +2HCl(aq) ZnCl2(aq) + H2(g)

สาร^เ:ยนทางòายºอของJกศร เ›ยกhา สาร½งïน

สาร^เ:ยนทางขวาºอของJกศร เ›ยกhา สารผ¨ต+ณ,

เคÝองหมาย + หมาย;ง—ป˜™†ยาRน

เคÝองหมาย แสดงการเป3ยนแปลงของสาร½งïนไปเmนสารผ¨ต+ณ,

สมการเค%% 2 ประเภท [อ

1.สมการโมเลóล (Molecule equation) เmนสมการเค%ของป˜™†ยา^มาร½งïนและผ¨ต+ณ,เmน

3ปอะตอม หTอโมเลóล เUน

2NaHCO3(s) Na2CO3(s) + H2O(l) + CO2(g)

2.สมการไอออQก (Ionic equation) เmนสมการเค%ของป˜™†ยา^สาร½งïนและผ¨ต+ณ, อ=าง

‹อง 1 ชQดเmนไอออน เUน

H+(aq) + OH-(aq) 2H2O(l)

สมการเค%^สม>รÎ จะïอง%Šนวนอะตอมของแcละธา] ทางòายและขวาเÖาRน เ›ยกhา สมôล

เค%

- ปFEGยาเคHระหJางโลหะ$บออกKเจน
ป˜™†ยาโลหะหTออโลหะRบแsสออกwเจน เ³อ€ธา]โลหะ เUน โซเžยม (Na) หTอแมกLเNยม (Mg) —
ป˜™†ยาRบแsสออกwเจน จะ—ใ–เ™ดเปลวไฟสhางและเ™ดสารประกอบ ออกไซ ของโลหะ Wวนธา]อโลหะ
เUน คาYบอน (C) เ³อ—ป˜™†ยา Rบแsสออกwเจนจะ—ใ–เ™ดเปลวไฟสhางและเ™ดสารประกอบออกไซ
น้
ที่
:
 ของอโลหะ
@วอ=างสมการแสดงการเ™ดป˜™†ยาการรวม@วของธา]Rบแsสออกwเจน çง—ใ–เ™ดเmนสารประกอบ
ออกไซ

- ปFEGยาเคHระหJางโลหะ$บMา
ป˜™†ยาออกไซ ของโลหะหTออโลหะRบ‘ ออกไซ ของโลหะเ³อ€มาละลาย‘จะใ–สารละลายเบส œง
@วอ=าง

ออกไซ ของอโลหะเ³อ€มาละลาย‘จะใ–สารละลายกรด œงสมการ

สารละลาย^ไ5[อ สาร^เmนเบสและสาร^เmนกรด สามารถตรวจสอบความเmนกรดและเบสไ5โดยใ:oนŸเค

เตอYหTอกระดาษ¨ตªส

- ปFEGยาเคHระหJางโลหะ$บกรด

ป˜™†ยาของโลหะRบ‘ กรด หTอเบส เ³อ€โลหะมา—ป˜™†ยาRบ‘จะไ5สาร^%สมabเmนเบส œง

@วอ=าง

แcเ³อ€โลหะมา—ป˜™†ยาRบกรดจะไ5เกZอRบแsสไฮโดรเจน œง@วอ=าง

และเ³อ€โลหะบางชQดมา—ป˜™†ยาRบเบสจะไ5เกZอRบ‘เ™ดîน

-ปFEGยาเคHระหJางกรด$บเบส
ป˜™†ยากรดRบเบส เ³อ€สารละลายกรดRบสารละลายเบสมา—ป˜™†ยาRนจะไ5เกZอRบ‘ œง@วอ=าง

- ปFEGยาเคHระหJางกรด$บคาNบอเนต
ป˜™†ยากรดRบสารคาYบอเนต สารประกอบคาYบอเนตเ³อ—ป˜™†ยาRบกรดจะใ–แsส
คาYบอนไดออกไซ œง@วอ=าง

35. ปFEGยาเคHในP@ตประQRน
น้
ที่
:
 รอบๆ @วเราและในâางกายเรา%ป˜™†ยาเค%เ™ดîนอ¤ตลอดเวลา ป˜™†ยาเค%เ™ดจากกระบวนการ
เป3ยนแปลงโครงส<างของสารcางๆ %ผลใ–พ-งงานของระบบเป3ยนไป และใ–ผ¨ต+ณ,หTอสารให°
เ™ดîน ป˜™†ยาเค%บางชQดเ™ดîนเอง แcบางชQดïองไ5nบพ-งงานŠนวนห®ง}อน6งจะเ™ดป˜™†ยาไ5
ป˜™†ยาเค%หลายชQดสามารถ€มาใ:ประโยชÜใน“”ตประŠ±น ใน-ตสาหกรรม เกษตรกรรมและ
ทางการแพทã ในขณะเžยวRนป˜™†ยาบางชQด¶ใ–ผลลบcอ’งแวดVอมและ“”ตของมpษãเอง ป˜™†ยา
เค%แcละชQด%•ตราการเ™ดป˜™†ยา^แตกcางRน îนอ¤RบåจËยห-ก 5 ประการ ไ5แ} ความเ|ม|น •น^
õว -ณห4K @วเâงป˜™†ยา และธรรมชาbของสาร ผลของåจËยœงกƒาวสามารถหาไ5จากการทดลอง การ
^มpษãสามารถปnบเป3ยนและควบ_มåจËยcางๆ œงกƒาวไ5 —ใ–มpษãสามารถใ:ประโยชÜจาก
ป˜™†ยาไ5อ=างก>างขวาง

ป"#$ยาการเผาไห-เ.อเพ1ง
ป˜™†ยาเค%การเผาไห?เìอเพ¨งcางๆ เUน แsส@งïม แsส NGV ‘ªนเบนwน ‘ªนžเซล ‘ªนsาด
และ¸านAน เmนïน เìอเพ¨งเหƒาvใ:ในยานยน‚ และโรงงาน-ตสาหกรรม çงนอกจากจะใ–พ-งงาน^€
ไปใ:ประโยชÜแVว Àง}อใ–เ™ดผลเIยcอสภาวะแวดVอม 5วย เUน ปรากฏการÎเTอนกระจก ¥หnบ
¸านAนçง%xมะyน<อยละ 1-4 อ¤ใน3ป FeS2 (ไอYออน (IV)8ลไฟ หTอไพไร‚ (pyrite) เ³อ€¸านAนมา
เผาไห?จะเ™ดป˜™†ยา œงv

4FeS2(s) + 11O2(g) ------> 2Fe2O3 (s)

+8SO2(g)

แsส8ลเฟอYไดออกไซ โรงงานไฟlาแ°เมาะ ½งอ¤^Ðเภอแ°เมาะ Ëงห±ดCปาง %x-งผ¨ตกระแส

ไฟlา 2,625 MW ใ:¸าน¨กไน‚เmนเìอเพ¨ง ´ละประมาณ 17.5 Vาน@น %แsส8ลเฟอYไดออกไซ (SO2)
7กปƒอยออกมา ประมาณ 1,300 ไมโครกnมcอJกบาศDเมตรแsส8ลเฟอYไดออกไซ ^7กปƒอยออกมาจะ
—ป˜™†ยาRบแsสออกwเจนในอากาศ ไ5แsส8ลเฟอYไตรออกไซ (SO3) œงสมการ

2SO2(g) + O2(g) ---------> 2SO3(g)

เ³อแsส8ลเฟอYไตรออกไซ 7กRบความìนในอากาศจะเ™ดป˜™†ยารวม@วRบละออง‘ไ5กรด
xมะyน (กรด8ล¡ว†ก H2SO4) œงสมการ

SO3(g) + H2O(l) --------> H2SO4(aq)

.ากรดxมะyน (H2SO4) ^เ™ดîน%ป†มาณมาก เ³อฝนตกลงมา¶จะชะลงมาRบฝน เ›ยกhา ฝนกรด

(acid rain)

ฝนกรด (acid rain) 7กใ:ค5งแรกใน´ 1872 โดย Robert Angus Smith ชาว•งกฤษ เขา€มาอEบาย
;งการตกสะสมของกรดในเºองแมนเชสเตอY ประเทศ•งกฤษ çงตอนÌน%การป˜±bทาง5าน-ตสาหกรรม

ฝนกรด (Acid Rain) หมาย;ง ‘ฝน^%öา pH Òกhา 5.6 ±ดไ5จากการใ:สเกล^เ›ยกhา pH çงöาFง

‹อยแสดงความเmนกรด^แรงîน ‘บ†‡ทˆ% pH เÖาRบ 7 ‘ฝนปกb%ความเmนกรดเBก‹อย Wวนฝนกรด
จะ% pH Òกhา 5.6 สาเห]ของการเ™ดฝนกรด ในบ†เวณGนãกลาง-ตสาหกรรมไ5แ} ทHปIโรป
อเม†กา JKน และLน ^%การเผาไห?เìอเพ¨งในเคÝองยน‚และโรงงานcางๆ จะ%แsส8ลเฟอYไดออกไซ
(SO2) และออกไซ ของไนโตรเจน เUน แsสไนโตรเจนมอนอกไซ (NO) ไนโตรเจนไดออกไซ (NO2)
โอโซน (O3) แsสคาYบอนไดออกไซ (CO2) 7กปƒอยMบรรยากาศ เ™ดการ—ป˜™†ยาRบ‘ ออกwเจน
น้
ที่
:
 และสารเค%Sนๆ }อใ–เ™ดสารประกอบ^เmนกรด8ล¡ว†กและกรดไนต†ก %แสงอา=ตãเmน@วเâงป˜™†ยา
เหƒาvใ–มากîน เ›ยกhา ขบวนการออกwเดšน

N2(g) + O2(g) -------------------> 2NO(g)

2NO(g) + O2(g) -------------------> 2NO2(g)

แsส NO2 ในอากาศ เ³อ7กแสดงอา=ตãจะสลาย@วเmนแsส NO และอะตอมoสระของออกwเจน çง

สามารถรวม@วRบแsส O2 เmน O3

O3(g) + O --------------> O3(g)

ผลกระทบของฝนกรด
- ใ–Ÿนเmนกรดเ÷มîน %ผลcอการเพาะปJก เUน ผลผ¨ตของ"ช‹อยกhาปกb

- ฝนกรด—ใ–ŸนเปNยวj¨นท›ãหลายชQดในŸน^%ประโยชÜcอการเจ†ญเbบ โตของ"ช7ก—ลาย çง
จะ%ผลกระทบในแ1การ=อยสลายในŸนและการเจ†ญเbบโตของ"ช

- ฝนกรดสามารถ—ป˜™†ยาRบธา]อาหาร^¥¦ญของ"ช เUน แคลเNยม, ไนเตรต, แมกLเNยม และ

โพแทสเNยม —ใ–"ชไ°สามารถ€ธา]อาหารเหƒาvไปใ:ไ5

- แsส8ลเฟอYไดออกไซ ในบรรยากาศ—ใ–ปากใบ#ดçงจะ%ผลกระทบcอการหายใจของ"ช

- ความเmนกรด^เ÷มîนของ‘Àง%ผลกระทบ5านระบบQเวศ ^อ¤อา0ยรวม;งการ$รง“”ตÁก5วย

- ฝนกรดสามารถละลาย calcium carbonate ในAน—ใ–เ™ดการOกกâอน เUน ÃราKดในประเทศÁPป‚

และ äชมาฮาลในประเทศoนเžย เmนïน นอกจากvÀง%ฤทˆRดกâอน—ลายพวกโลหะ—ใ–เ™ดสQมเ×วîน
Áก5วย

การเ™ดฝนกรดRดกâอนของAนQน และโครงส<างของอาคาร

ฝนกรด—ลาย±สô’ง}อส<างและ-ปกรÎบางชQด [อ จะRดกâอน—ลายพวกโลหะ เUน เหBกเmนสQม

เ×วîน HงกะIRงห-งคา ^ใกVๆ โรงงานจะ)กâอนเ×ว Hงเกตไ51าย นอกจากvÀง—ใ–แอY SเTน หTอ±สô
Sนๆ เUน QนNเมน‚หมดอาIเ×วîน )กâอนเ×วîน เmนïน
น้
ที่
:
น้
ที่
: