DAVA ŞARTI & İHTİYARİ ARABULUCULUK KARŞILAŞTIRMALI ÖZET TABLO-2021
Hazırlayan: Arb.Av.Mehmet KAYA- Arb.Av.Hayrullah DEMİR-Antalya Barosu
DAVA ŞARTI ARABULUCULUK-7036 s.y.3, HUAK 18/A,TTK 5/A, 6502 s.y.73/A
FARKLARI İŞ HUKUKU DAVA ŞARTI
amaç ve kapsamı işçi veya işveren alacağı ve
tazminatı ile işe iade talebiyle
açılan davalarda, arabulucuya
baĢvurulmuĢ olması dava Ģartıdır.
(7036 s.y.3/1, 4857 s.y. 20,21, 6325
s.y. 18/A)
İstisnaları *İş kazası veya meslek
hastalığından kaynaklanan maddi
ve manevi tazminat ile bunlarla ilgili
tespit, itiraz ve rücu davaları
*İhtiyati tedbir, hakkında uygulanmaz. 7036 s.y.3/3
ihtiyati haciz, delil (Ancak, iĢverenin iĢyeri Mali
tespiti gibi geçici sorumluluk sigortacısından iş kazası,
hukuki koruma talepleri Trafik-İş kazasından KTK 97.m.
dava olmadığından dolayı iĢverenle birlikte talep varsa
doğrudan mahkemeye
Ticari dava Ģartıdır- Görevli
baĢvurulabilir.(HUAK
Mahkeme ĠĢ Mahkemesi (7036s.y.5)
18/A-16, HMK
397,400,ĠĠK 258)
*Menfi Tespit (9. Hukuk Dairesi
18.03.2021 T. ve 2021/2740 E. ,
2021/6513 K.)
Elverişli olmaması ĠĢçi ücretlerinden kesilen vergi ve
sigorta primleri , hizmet tespit
davaları, Ġdari yargının görev alanına
giren konular (Vakıf Üniversitesinde
çalıĢan öğretim görevlileri,
taĢerondan asıl iĢveren kamu
kurumuna geçme talebi),MĠT’te
çalıĢanlar arabuluculuğa elveriĢli
değildir.
Arb.Av.Mehmet KAYA- Arb.Av.Hayrullah DEMİR
TİCARİ DAVA ŞARTI
TTK 4. maddesinde ve diğer
kanunlarda belirtilen ticari
davalardan, konusu bir miktar
paranın ödenmesi olan alacak ve
tazminat talepleri hakkında dava
açılmadan önce arabulucuya
baĢvurulmuĢ olması dava Ģartıdır.
(6102 sayılı TTK 5/A, 6325 s.y. 18/A)
Ticari nitelikteki Menfi Tespit
(Yargıtay içtihatları ile) , senet
iptali, konusu bir miktar paranın
ödenmesi olmayan talepler.
11. Hukuk Dairesi 28.09.2021
T. 2020/4471 E. , 2021/5774
K. 11. Hukuk Dairesi
24/05/2021 T. 2020/2891 E. ,
2021/4366 K. 15. Hukuk
Dairesi 27.04.2021
T. 2020/2105 E. , 2021/1981
K.)
(terditli talepler ve seçimlik
haklarda ilk talep dikkate alınır)
Y.11. Hukuk Dairesi
09/12/2020, 2020/933 E. ,
2020/5776 K.)
Taraflar bir uyuĢmazlık ile ilgili Yargılamanın yenilenmesi, Hakem ġu kadar ki, aile içi Ģiddet iddiasını
olarak kendi özgür iradeleri ile kararının iptali, 6502s.y. 73/A- içeren uyuĢmazlıklar arabuluculuğa
hareket ederek ve mahkemenin istisnalarda belirtilen konular
kararına gerek olmadan hukuken
bir sonuç elde edebiliyorlar ise o
konu arabuluculuğa elveriĢlidir.
zayi, iflas , konkordato,
yargılamanın yenilenmesi, Tapu
Ġptal tescil vd.
İHTİYARİ ARABULUCULUK-
6325 Saylı HUAK
TÜKETİCİ DAVA ŞARTI
Tüketici Mahkemelerinde görülen “yabancılık” unsuru taĢıyanlar da dâhil
uyuĢmazlıklarda dava açılmadan önce olmak üzere, ancak tarafların
arabulucuya baĢvurulmuĢ olması dava üzerinde serbestçe tasarruf
Ģartıdır.(6502 s.y.3,73/A-1,) edebilecekleri iĢ veya iĢlemlerden
doğan özel hukuk uyuşmazlıklarının
çözümlenmesinde uygulanır. (HUAK
1 / 2)
a) Tüketici hakem heyetinin görevi
kapsamında olan uyuĢmazlıklar
(2021 yılı-7.550 -TL ile 11.330 –TL
arası) (Ancak,miktar ne olursa olsun
ĠĠK 67- itirazın iptali veya ĠĠK 72-
menfi tespit, istirdat için Sadece elveriĢlilik yönünden
arabuluculuk bürosuna baĢvurulması değerlendirilir.
zorunlu-6502 s.y.68)
b) Tüketici hakem heyeti kararlarına
yapılan itirazlar
c) 73 üncü maddenin altıncı
fıkrasında belirtilen davalar
ç) 74 üncü maddede belirtilen
davalar
d) Tüketici iĢlemi mahiyetinde olan
ve taşınmazın aynından doğan
uyuĢmazlıklar .(6502 s.y.73/A-1)
(taĢınmazın mülkiyeti, irtifak, rehin,
taĢınmaz yükü, intifa , sükna, ipotek
gibi )
elveriĢli değildir. (HUAK 1 / 2)
Kamu düzenini ilgilendiren boĢanma ,
velayet , iflas, nüfus , vesayet , Tapu
Ġptal tescil vs. idari yargının görev
alanına girenler
avans, masraf isteme Arabulucu yapmıĢ olduğu faaliyet
Arabulucu, dava şartı arabuluculuk sürecinde taraflardan masraf isteyemez. 2021 yılı Asgari ücr.tarifesi 2/(4) karĢılığı ücret ve masrafları isteme
Arabuluculuk faaliyeti süresince arabulucu tarafından düzenlenen evrak ve yapılan diğer iĢlemler ayrı ücreti hakkına sahiptir. Arabulucu, ücret ve
gerektirmez. (2021 yılı tarifesi madde 2 /2) masraflar için avans da talep
edebilir. (HUAK 7, Yönt.9, Tarife 2/3)
arabuluculuk ücreti A.) Anlaşma (kısmen anlaşma) A.) Anlaşma (kısmen anlaşma) 6502 s.y.73A- 1.) Anlaşma halinde: Aksi
olursa taraflar öder. olursa taraflar öder. (3) Arabuluculuk faaliyeti kararlaĢtırılmadıkça arabulucunun
2 saatten az olamaz. Ġlk 50.000 TL 2 saatten az olamaz. Ġlk 50.000 TL sonunda taraflara ulaĢılamaması, ücreti, faaliyetin sona erdiği tarihte
%6, sonraki 80.000- % 5 vd. %6, sonraki 80.000- % 5 vd. taraflar katılmadığı için görüĢme yürürlükte bulunan Arabulucu Asgari
İşçi-işveren uyuşmazlıklarında Ticari uyuşmazlıklarda saat yapılamaması veya tarafların Ücret Tarifesine göre belirlenir ve
saat ücreti 170-TLx2=340-TL * ücreti 330-TLx2=660-TL X taraf anlaşmaları ya da ücret ile masraf taraflarca eĢit olarak
taraf sayısı- en az 2 taraf 340x2= sayısı- en az 2 taraf 660x2= 1.320- anlaĢamamaları hâlinde karĢılanır. (HUAK 7/2 , Yön.9/3)
680-TL TL- HUAK 18/A (12) tüketicinin ödemesi gereken 2.) Anlaşma olmaması halinde
7036 s.y.3/13- HUAK 18/A (12) B.) Taraflara ulaĢılamaması, arabuluculuk ücreti, Adalet asg.ücr.tarifenin altında olmamak
İşe iade talebiyle yapılan görüĢmelerde taraflar katılmadığı için görüĢme Bakanlığı bütçesinden karĢılanır. kaydıyla toplantı ücretini taraflar
tarafların anlaĢmaları durumunda, yapılamaması veya iki saatten az Ancak belirtilen hâllerde
arabulucuya ödenecek ücretin
öder (saat maktu) (Tarife 7/3)
süren görüĢmeler sonunda arabuluculuk ücreti, 3.) Tarifede belirlenen ücretlerin
belirlenmesinde işçiye işe
başlatılmaması halinde ödenecek tarafların anlaşamamaları Arabuluculuk Asgari Ücret altında arabuluculuk ücreti
tazminat miktarı ile çalıştırılmadığı hâllerinde, iki saatlik ücret tutarı Tarifesinin eki Arabuluculuk kararlaĢtırılamaz. Aksine yapılan
süre için ödenecek ücret ve diğer Tarifenin Birinci Kısmına göre Ücret Tarifesinin Birinci Kısmına sözleĢmelerin ücrete iliĢkin
haklarının toplamı, Tarifenin Ġkinci Adalet Bakanlığı bütçesinden göre iki saatlik ücret tutarını hükümleri geçersiz olup, ücrete
Kısmı uyarınca üzerinde anlaĢılan miktar ödenir.2 saati geçen ücreti taraflar iliĢkin olarak bu Tarife hükümleri
olarak kabul edilecektir geçemez.
öder. (HUAK 18/A -13) uygulanır. (2021 yılı Tarifesi 1 (2))
B.) Taraflara ulaĢılamaması, taraflar (4) Arabuluculuk faaliyeti
C.) Sürecin sehven kayıt, mükerrer sonunda açılan davanın tüketici 4.) Konusu para olmayan veya para ile
katılmadığı için görüĢme
kayıt veya arabuluculuğa elveriĢli değerlendirilemeyen hukuki
yapılamaması veya iki saatten az lehine sonuçlanması hâlinde
olmama nedeniyle sona erdirilmesi uyuĢmazlıklarda; arabuluculuk ücreti bu
süren görüĢmeler sonunda tarafların arabuluculuk ücreti, 6183 sayılı
hallerinde arabulucuya ikinci fıkra Tarifenin eki Arabuluculuk Ücret
anlaşamamaları hâllerinde, iki
uyarınca ücret
Kanun hükümlerine göre
saatlik ücret tutarı Tarifenin Birinci ödenmez.(Yön.26/3) davalıdan tahsil olunarak bütçeye Tarifesinin birinci kısmına göre belirlenir.
(MAKTU SAAT ÜCRETĠ)
Kısmına göre Adalet Bakanlığı gelir kaydedilir.
D.) Yetkisizlik halinde; Arabulucu (5) SERİ EN AZ 15 DOSYA- seri
bütçesinden ödenir.2 saati geçen AnlaĢma halinde, Örn. 30.000 TL uyuĢmazlıklarda anlaĢma sağlanması
bundan önceki yaptığı hizmetler
ücreti taraflar öder. (7036 s.y.3/14, anlaĢma sağlandığında, *6/100 = halinde, arabuluculuk ücreti maktuen
sebebiyle 26 ncı maddenin ikinci fıkrası
HUAK 18/A (13)
uyarınca (Yön.26/2-iki saatlik ücret
1.800-TL arb.ücreti..½ si olan saat ücreti olarak kararlaĢtırılabilir.
C.) Sürecin sehven kayıt, mükerrer 900-TL yi satıcı-sağlayıcı öder. Taraflardan birinin aynı olduğu ve bir ay
kayıt veya arabuluculuğa elveriĢli tutarı Tarifenin Birinci Kısmına göre
Bakanlık bütçesinden ödenir.) ücrete
170*2=340 TL yi Bakanlık öder.. içinde baĢvurulan en az onbeĢ
olmama nedeniyle sona erdirilmesi uyuĢmazlık seri uyuĢmazlık olarak kabul
hallerinde arabulucuya ikinci fıkra hak kazanır. (Yön 25 /4) edilir.( (Tarife 7/4)
uyarınca ücret ödenmez.(Yön.26/3)
D.) Yetkisizlik halinde; Arabulucu
bundan önceki yaptığı hizmetler
sebebiyle 26 ncı maddenin ikinci fıkrası
uyarınca (Yön.26/2-iki saatlik ücret tutarı
Tarifenin Birinci Kısmına göre Bakanlık
bütçesinden ödenir.) ücrete hak kazanır.
(Yön 25 /4)

Arb.Av.Mehmet KAYA- Arb.Av.Hayrullah DEMİR

 Arabuluculuk Bürosuna baĢvurulmasıyla süreç baĢlar. Elindeki bilgiler itibarıyla her türlü iletiĢim vasıtasını Aksi kararlaĢtırılmadıkça taraflardan birinin
kullanarak görevlendirme konusunda tarafları bilgilendirir ve ilk toplantıya davet eder. Bilgilendirme ve davete arabulucuya baĢvuru teklifine otuz gün içinde
süreç iliĢkin iĢlemlerini belgeye bağlar. olumlu cevap verilmez ise bu teklif
( 7036 s.y.3/8, HUAK 18/A-7) reddedilmiĢ sayılır. HUAK 13/2- Arabulucu,
seçildikten sonra tarafları en kısa sürede ilk
toplantıya davet eder. HUAK 15/1
işçi veya işveren alacağı ve Ticari davalardan konusu bir miktar Arabulucu, yapılan baĢvuruyu
tazminatı ile işe iade talebiyle ilgili paranın ödenmesi olan alacak ve görevlendirildiği tarihten itibaren üç
tazminat talepleri hakkındaki süreçte,
dava Ģartı süreçte, arabulucu, yapılan hafta içinde sonuçlandırır. Bu süre
Arabulucu, yapılan baĢvuruyu Süre sınırı yok
süre baĢvuruyu görevlendirildiği tarihten zorunlu hâllerde arabulucu tarafından
görevlendirildiği tarihten itibaren altı
itibaren üç hafta içinde hafta içinde sonuçlandırır. Bu süre en fazla bir hafta uzatılabilir.( HUAK
sonuçlandırır. Bu süre zorunlu zorunlu hâllerde arabulucu tarafından 18/A-9)
hâllerde arabulucu tarafından en en fazla iki hafta uzatılabilir. (6102
fazla bir hafta uzatılabilir (7036 sayılı Türk Ticaret Kanunu 5/A/2)
s.y.3/10)
1.)Dava açılmadan önce arabulucuya
başvuru hâlinde, ilk toplantı tutanağı ile
belgelendirildiği tarihten itibaren
1.)Arabuluculuk bürosuna başvurulmasından son tutanağın düzenlendiği tarihe kadar geçen sürede zamanaĢımı iĢlemeye baĢlar.
durur ve hak düĢürücü süre iĢlemez. (7036 s.y. 3/10,17, HUAK 18/A-15) 2.)Dava açılmasından sonra
hak düşürücü ve arabulucuya başvuru hâlinde ise
zamanaşımı mahkemenin tarafları arabuluculuğa
2.)Dava açılmadan önce ihtiyati tedbir kararı verilmesi hâlinde 6100 sayılı Kanunun 397 nci maddesinin birinci
sürelerinin durması davetinin taraflarca kabul edilmesi veya
fıkrasında, ihtiyati haciz kararı verilmesi hâlinde ise 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı Ġcra ve Ġflas Kanununun 264
tarafların arabulucuya baĢvurma
üncü maddesinin birinci fıkrasında düzenlenen dava açma süresi, arabuluculuk bürosuna baĢvurulmasından son
konusunda anlaĢmaya vardıklarını
tutanağın düzenlendiği tarihe kadar iĢlemez. (HUAK 18/A-16) duruĢma dıĢında mahkemeye yazılı olarak
beyan ettikleri ya da duruĢmada bu
(3) Arabuluculuk sürecinin baĢlamasından sona ermesine kadar geçirilen süre, zamanaĢımı ve hak düĢürücü sürelerin beyanlarının tutanağa geçirildiği tarihten
hesaplanmasında dikkate alınmaz. (HUAK 16-1/2) itibaren iĢlemeye baĢlar.
(3) Arabuluculuk sürecinin
baĢlamasından sona ermesine kadar
geçirilen süre, zamanaĢımı ve hak
düĢürücü sürelerin hesaplanmasında
dikkate alınmaz. (HUAK 16-1/2)
arabulucu seçimi Arabulucu, komisyon baĢkanlıklarına bildirilen listeden büro tarafından belirlenir. Ancak tarafların listede yer BaĢkaca bir usul kararlaĢtırılmadıkça
alan herhangi bir arabulucu üzerinde anlaĢmaları hâlinde (arabulucu belirleme tutanağı ile) bu arabulucu arabulucu veya arabulucular
görevlendirilir. (7036 s.y. 3/6 ,HUAK 18/A-5) taraflarca seçilir. (HUAK 14/1)
temsil ve toplantıya 1.)Arabuluculuk müzakerelerine taraflar bizzat, kanuni temsilcileri veya avukatları aracılığıyla katılabilirler. UyuĢmazlığın çözümüne katkı sağlayabilecek
katılabilecekler uzman kiĢiler de müzakerelerde hazır bulundurulabilir. HUAK 15/(6)
2.) Arabuluculuk müzakerelerinde idareyi, üst yönetici tarafından belirlenen iki üye ile hukuk birimi amiri veya onun belirleyeceği bir avukat ya da hukuk
müĢavirinden oluĢan komisyon temsil eder. (HUAK 15/8)
3.) ĠġÇĠ-ĠġVEREN UYUġMAZLIĞINDA.. Arabuluculuk görüĢmelerine taraflar bizzat, kanuni temsilcileri veya avukatları aracılığıyla katılabilirler.
“İşverenin yazılı belgeyle yetkilendirdiği çalışanı da” görüĢmelerde iĢvereni temsil edebilir ve son tutanağı imzalayabilir. 7036 sayılı Ġġ Mahk.K. 3 -(18)
yetki alanı Arabuluculuk görüĢmeleri, taraflarca aksi kararlaĢtırılmadıkça , arabulucuyu görevlendiren büronun bağlı Yetki alanı yok, her yerde icra
arabulucunun bulunduğu adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonunun yetki alanı içinde yürütülür (ĠĢ M. K. m. 3/19, edebilir.
HUAK 18/A-17)

Arb.Av.Mehmet KAYA- Arb.Av.Hayrullah DEMİR

yetkili Büro 1.) işçi veya işveren alacağı ve
tazminatı ile işe iade talebinde:
BaĢvuru karĢı tarafın, karĢı taraf birden
fazla ise bunlardan birinin yerleĢim
yerindeki veya iĢin yapıldığı yerdeki
arabuluculuk bürosuna, arabuluculuk
bürosu kurulmayan yerlerde ise
görevlendirilen yazı iĢleri müdürlüğüne
yapılır. 7036 sayılı ĠĢ Mahk.K. 3/(5),(9)
Arb.Av.Mehmet KAYA- Arb.Av.Hayrullah DEMİR
2.) Ticari davalardan konusu bir
miktar paranın ödenmesi olan alacak ve
tazminat talepleri hakkındaki süreçte
:Başvuru, uyuşmazlığın konusuna
göre yetkili mahkemenin bulunduğu
yer arabuluculuk bürosuna,
arabuluculuk bürosu kurulmayan
yerlerde ise görevlendirilen yazı işleri
müdürlüğüne yapılır. (HUAK 18/A-4)
3.) Tüketici UyuĢmazlığında
Başvuru, uyuşmazlığın konusuna göre Arabulucuyu taraflar seçtiğinden
yetkili mahkemenin bulunduğu yer yetkili yer sorunu yok.
arabuluculuk bürosuna, arabuluculuk ( HUAK 14)
bürosu kurulmayan yerlerde ise
görevlendirilen yazı işleri
müdürlüğüne yapılır. (HUAK 18/A-4)