Professional Documents
Culture Documents
I. TIỂU DẪN: Có vốn hiểu biết sâu sắc về phong tục tập quán của nhiều vùng văn hóa
khác nhau của nước ta.
1. TÁC GIẢ:
Thành công ở những tp viết về hiện thực cuộc sống, con người vùng Tây
Bắc.
2. TÁC PHẨM:
- Tố cáo tội ác của bọ TDPK.
a. Đại ý:
- Phản ánh số phận đau khổ của người dân lao động miền núi.
- Ca ngợi con đường giải phóng và vẻ đẹp, sức sống tiềm tàng, mãnh liệt của
họ.
b. Tóm tắt: - Mị- một cô gái trẻ đẹp với nhiều đức tính tốt đẹp.
- Trong đêm tình mùa xuân, do tác động của ngoại cảnh, bữa tiệc của nhà Pá
Tra, Mị trỗi dậy và muốn đi chơi xuân. Mị lấy váy hoa, uống rượu, nhẩm
theo bài hát, tiếng sáo, nhớ về quá khứ,Mị thấy mình còn trẻ,…Bị A Sử trối
đứng nhưng vẫn thả hồn theo tiêng sáo.
- Trong đêm mùa đông, lúc đầu thấy A Phủ bị trói, Mị vẫn dửng dưng vô
cảm. Sau đó do thấy dòng nước mắt của AP, Mị đồng cảm và có hành động
phản kháng mạnh mẽ đó là cởi trói cứu AP.
– Mị có nhan sắc (tết đến, trai đứng nhẵn cả vách buồng nhà Mị) và tài năng (thổi lá hay
như thổi sáo)
– Yêu cuộc sống (Có người yêu, vui xuân cùng mọi người,…)
b/ Khi về làm dâu bị bóc lột lẫn thể xác lẫn tinh thần:
- Về thể xác:
- Bị bóc lột sức lao động nặng nề (công việc quần quật: “bao giờ cũng thế, suốt năm, suốt
đời như thế”; đàn bà nhà này, hơn ba mươi tuổi thì lưng đã còng vì làm việc quá nặng;…)
– Nhiều lần bị A Sử hành hạ, đánh đập (Lần 1: Trói đứng khi Mị muốn đi chơi xuân; Lần
2: Đạp vào mặt Mị khi Mị ngủ quên lúc thoa thuốc cho hắn; Lần 3: Đánh Mị ngã xuống
bếp khi Mị ngồi thổi lơ tay cạnh chỗ A Phủ bị trói)
- Về tinh thần:
– Bị nhốt trong căn buồng tối tăm (buồng Mị kín mít, có một chiếc cửa sổ một lỗ vuông
bằng bàn tay…nhìn ra ngoài không biết là sương hay là nắng; Mị nghĩ mình sẽ ngồi đấy
cho đến chết)
– Bị trói buộc bởi con ma “thần quyền” (lúc nào Mị cũng nghĩ mình đã về trình ma nhà
nó thì chỉ có việc chết rũ xương ở đây nên Mị không hề bỏ trốn)
- Hậu quả:
– Biến mình trở thành con thú, thậm chí hơn cả con thú(lúc nào cũng như con rùa nuôi
trong xó cửa; coi mình thua cả con trâu con ngựa vì con ngựa lúc nhai cỏ còn được gãi
chân còn đàn bà con gái nhà này suốt ngày chỉ biết vùi đầu vào công việc;…)
– Tê liệt về cảm xúc (lúc nào cũng cuối mặt, mặt buồn rười rượi; không thèm tự vẫn khi
ba đã mất vì Mị cho rằng sống lâu trong cái khổ nên quen khổ rồi;… )
- Thiên nhiên(cỏ gianh vàng ửng; gió và rét dữ dội; những chiếc váy hoa đã thấy đem ra phơi
như những con bướm sặc sỡ; …)
- Hoạt động vui xuân(tiếng cười đùa của những đứa trẻ; mọi người tụ tập vui chơi; âm thanh
của tiếng sáo, của những bài hát quen thuộc;…)
– Bữa tiệc rượu nhà Pá Tra( ăn tết với chiêng đánh ầm ĩ; người ốp đồng nhảy lên run bần bật;
bữa cơm lại tiếp bữa rượu)
- Mị thấy hồn phơi phới, thấy mình còn trẻ và muốn đi chơi xuân
d/ Sự phản kháng
- Vẫn mạnh
thả hồn mẽ trong
theo tiếng sáo. đêm mùa đông cởi trói cho A Phủ:
- Hoàn cảnh:
- A Phủ đánh nhau với A Sử vì sự hỗn xược của A Sử nên bị bắt làm con ở nhà Pá Tra.
- Lúc đầu Mị tỏ ra dửng dưng vô cảm (thản nhiên thổi lửa, hơ tay; nếu AP là cái xác chết
đứng cũng thế thôi )
- Khi thấy dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại đã tác động
mạnh mẽ.
- Nhớ lại quá khứ có lúc mình cũng đã từng bị trói đứng như thế đồng cảm
- Mị thốt lên “chúng nó thật độc ác” nhận thức được tội ác của nhà Pá Tra.
- Rút con dao cắt lúa, cắt dây cởi trói cho AP.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
3. NGHỆ THUẬT:
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
III. ĐỊNH HƯỚNG LIÊN HỆ, TRÍCH DẪN Ý KIẾN KHI NGHỊ LUẬN:
Với tác phẩm này, khi phân tích các em HS có thể liên hệ với một số chi tiết, nhận vật, nôi
dung,…ở những tác phẩm khác hoặc cùng tác phẩm. Đồng thời các em cũng có thể trích dẫn
những ý kiến như sau:
3/ Phân tích và so sánh sự sức sống tiềm tàng, sự trỗi dậy mạnh mẽ của nhân vật Mị trong
đêm tình mùa xuân và đêm mùa đông cắt dây trói cứu A Phủ( “Vợ chồng A phủ- Tô Hoài)
ĐỊNH HƯỚNG
a/ HS giới thiệu nhân vật bằng cách nêu phần “Mị trước khi về làm dâu” (Phần Đ-H).
b/ Tiếp theo nêu phần “Sức sống tiềm tàng trong đêm tình mùa xuân” (Phần Đ-H)
c/ Tiếp theo nêu phần “Sự phản kháng mạnh mẽ trong đêm mùa đông cởi trói cho AP” (Phần Đ-
H)
d/ Tiếp theo, HS so sánh và lý giải:
d1/ Giống nhau:
– Sự trỗi dậy sức sống ở cả hai lần đều có cơ sở là bản tính mạnh mẽ, không dễ chấp nhận số
phận của Mị. Cả hai lần đều là khi Mị thoát khỏi trạng thái vô cảm ngày thường.
– Hai tình huống đã khẳng định tài năng phân tích tâm lí nhân vật và chiều sâu nhân đạo trong
ngòi bút của Tô Hoài.
d2/ Khác nhau:
- Lần thứ nhất, Mị nhận được sự tác động theo chiều hướng tích cực từ ngoại cảnh, bản thân Mị
chỉ định giải thoát trong chốc lát
- Lần thứ hai không có sự hỗ trợ của ngoại cảnh, sự trỗi dậy ở lần thứ hai mạnh mẽ, quyết liệt
hơn. Mị đã giải thoát mình khỏi sự ràng buộc của cả cường quyền lẫn thần quyền. Với hành động
này, Mị đã chiến thắng số phận.
d3/ Lí giải sự khác nhau đó:
- Đây không phải là hành động mang tính bản năng. Đúng hơn, cùng với sự trỗi dậy của ký ức,
khát vọng sống tự do, đã khiến Mị chạy theo người mà mình vừa cứu. Mị giải thoát cho A Phủ và
giải thoát cho cả bản thân mình!
- Hành động táo bạo và bất ngờ ấy là kết quả tất yếu của sức sống tiềm tàng khi người con gái
yếu ớt dám chống lại cả cường quyền và thần quyền. Trong lòng Mị luôn tiềm ẩn sức sống tiềm
tàng, khát khao được hưởng hạnh phúc, càng bị vùi dập thì khát khao trong Mị càng trỗi dậy, Mị
cắt dây trói cứu A phủ và cũng cắt sợi dây vô hình ( thần quyền và cường quyền) để tự giải phóng
mình.
4/ Trong bài cảm nhận về truyện VCAP, TH viết: “Nhưng điều kì diệu là dẫu trong cùng cực
đến thế, mọi thế lực của tội ác vẫn không giết được sức sống con người. Lay lắt đói khổ, nhục
nhã, Mị vẫn sống, âm thầm, tiềm tàng, mãnh liệt”. Phân tích nhân vật Mị trong TP trên để
làm sáng tỏ nhận xét trên.
ĐỊNH HƯỚNG
a/ Giải thích nhận định:
+ Điều kì diệu là những gì tốt đẹp đến với ai đó như một phép màu.
+ Sức sống tiềm tàng là sức sống nội tại, ẩn chứa bên trong. Nó sẽ bùng cháy khi gặp điều kiện,
hoàn cảnh thuận lợi.
Nhà văn muốn ngợi ca sức sống của con người Tây Bắc thông qua nhân vật trung tâm là nhân
vật Mị.
b/ Phân tích:
+ Hình tượng nhân vật Mị “lay lắt đói khổ, nhục nhã”: HS trước tiên nên nêu khái quát về nhân
vật một cách ngắn gọn (Nêu phần “Trước khi về làm dâu” ở Đọc-hiểu). Sau đó HS phân tích theo
nội dung “ Khi về làm dâu bị bóc lột lẫn thể xác lẫn tinh thần” (Phần Đọc- hiểu).
+ “Nhưng điều kì diệu là dẫu trong cùng cực đớn đau, Mị vẫn ẩn chứa một sức sống tiềm tàng
mãnh liệt”: HS lần lượt phân tích theo hai nội dung: “Sức sống tiềm tàng trong đêm tình mùa
xuân” và “Sự phản kháng mạnh mẽ trong đêm mùa dông cởi trói cho AP”
b/ Bình luận:
+ Ý kiến trên là rất hợp lý.
+ Rõ ràng ở Mị chứa đựng một sức sống tiềm tàng, mãnh liệt. Từ vô cảm, chai sạn, tưởng như đã
chết. Mị đã vùng đứng lên phản kháng chống lại kiếp tôi đòi để đến với ánh sáng của tự do.
+ Qua nhân vật, tác giả đã góp một tiếng nói nhân văn cao đẹp, bênh vực quyền sống cho người
nông dân miền núi.
5/ Bàn về kết thúc đoạn trích Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài (SGK Ngữ văn 12, tập 2), có ý
kiến cho rằng: hành động cắt nút dây mây cởi trói cứu A Phủ rồi chạy theo A Phủ của nhân
vật Mị thật bất ngờ, đột ngột, không thể dự đoán trước ; lại có người khẳng định: Đó là một
kết thúc tự nhiên, tất yếu.Bằng hiểu biết về tác phẩm Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài, anh chị
hãy bình luận các ý kiến trên.
ĐỊNH HƯỚNG
a/ Giải thích ý kiến
– Ý kiến thứ nhất: hành động cắt nút dây mây cởi trói cứu A Phủ rồi chạy theo A Phủ của nhân
vật Mị thật bất ngờ, đột ngột, không thể dự đoán trước: Đánh giá kết thúc của truyện Vợ chồng A
Phủ là bất ngờ với mạch truyện, tâm trạng nhân vật Mị và cả người đọc.
– Ý kiến thứ hai: Đó là là một kết thúc tự nhiên, tất yếu: ý kiến này nhìn nhận, đánh giá kết thúc
của tác phẩm trong mối quan hệ với lô gíc diễn biến tâm trạng nhân vật Mị và mạch vận động tất
yếu của đời sống con người: khi bị dồn đẩy đến bước đường cùng, con người sẽ vùng lên tìm ánh
sáng cho mình.
b/ Phân tích:
– Hành động cắt nút dây mây cởi trói cứu A Phủ rồi chạy theo A Phủ của nhân vật Mị thật bất
ngờ, đột ngột, không thể dự đoán trước:
+ Trong tác phẩm, Mị và A Phủ cùng là nô lệ trong nhà thống lí Pá Tra, song họ không có quan
hệ tình cảm gì cụ thể, thậm chí là Mị đã gần như tê liệt hoàn toàn về ý thức, chỉ còn như con trâu,
con ngựa. Trong hoàn cảnh A Phủ bị trói đứng đến gần chết, Mị vẫn thờ ơ đến mức như vô cảm
trước nỗi khổ của A Phủ.
+ Không ai có thể ngờ rằng, người con dâu bất hạnh và câm lặng ấy lại đột ngột cắt nút dây mây
cởi trói cho A Phủ rồi chạy trốn theo anh. Đây là hành động hoàn toàn không hề có sự chuẩn bị,
tính toán từ trước.
– Đó là là một kết thúc tự nhiên, tất yếu:
+ Đặt trong sự phát triển tính cách của hình tượng Mị thì đây lại là một hành động tự nhiên, tất
yếu. Bởi lẽ, Mị là cô gái ham sống, yêu đời, yêu tự do, khát khao hạnh phúc. Sức sống tiềm tàng
mãnh liệt ở Mị dù có bị vùi dập đến kiệt cùng vẫn không lụi tắt. Đêm tình mùa xuân là minh
chứng rõ nét cho sức sống ấy.
+ Mặt khác, Mị vốn là cô gái giàu tình thương, vị tha, biết nghĩ, biết hi sinh cho người khác.
Hành động của Mị là kết quả tất yếu của sự bóc lột, đàn áp tàn nhẫn của cha con thống lí nói
riêng, tầng lớp phong kiến miền núi cao Tây Bắc nói chung đối với những người lao động nghèo.
Hành động ấy chứng tỏ sức phản kháng mãnh liệt, khả năng hướng về cách mạng một cách tự
nhiên của người dân Tây Bắc.
c/ Bình luận:
- Cả hai ý kiến đều đúng, không đối lập mà bổ sung cho nhau, giúp người đọc hiểu rõ hơn về tài
năng kể chuyện, miêu tả nội tâm nhân vật của nhà văn Tô Hoài.
- Đồng thời, ta càng trân trọng hơn .tấm lòng yêu thương, đồng cảm của tác giả đối với người dân
nơi đây.
ĐỂ NHẬN ĐƯỢC TRỌN BỘ CÁC TÁC PHẨM TRONG CHƯƠNG TRÌNH 12 (Cũng được
thiết kế như trên), VUI LÒNG LIÊN HỆ: 0589.115.114 (Th.Tuân)