Seminar

Ushtrim 1
Kontrolli i derës së garazhdit.

Elementët e hyrjes: Sensori ultrasonic 𝑿𝟎 mer sinjalet e hapjes, Sensori

fotoelektrik 𝑿𝟏 tregon nqs diçka ndodhet poshtë derës, çelësi 𝑳𝑺𝟏 “Dera komplet e
hapur”, çelësi 𝑳𝑺𝟐 “Dera komplet e mbyllur”
Elementët e daljes: 𝒀𝟎 drejtimi për lart i derës, 𝒀𝟏 drejtimi për poshtë i derës.
 Ushtrim 1
Funksionimi i programit

1. Kur sensori ultrasonik 𝑿𝟎 mer sinjalin e hapjes, motori i derësëeshtë i aktivizuar

për të dhënë daljen e hapjes së derës 𝒀𝟎 .
2. Nqs dera është plotësisht e hapur çelësi 𝑳𝑺𝟏 ndizet dhe motori i derës ndalon.
3. Kur sensori fotoelektrik 𝑿𝟏 ndjen se nuk ka ndonjë makinë në afërsi të derës
mbyllja e derës fillon me dhënien e daljes 𝒀𝟏 të mbylljes së derës.
4. Kur dera eshte plotësisht e mbyllur çelësi 𝑳𝑺𝟐 ndizet dhe motori i derës ndalon

Zgjidhje
Ndërtojmë tabelën e hyrje-daljeve
Variablat e Hyrjes Simboli Tipi i dhënësit Statusi Logjik Adresa
1.Sensor ultrasonik 𝑿𝟎 BOOL Aktiv 𝑿𝟎 = 𝟏 E 0.1
2.Sensor fotoelektrik 𝑿𝟏 BOOL Aktiv 𝑿𝟏 = 𝟏 E 0.2
3.Çelësi fundor 1 𝑳𝑺𝟏 BOOL Aktiv 𝑳𝑺𝟏 = 𝟏 E 0.3
4. Çelësi fundor 2 𝑳𝑺𝟐 BOOL Aktiv 𝑳𝑺𝟐 = 𝟏 E 0.4
Variabli i Daljes Simboli Tipi i dhënësit Statusi Logjik Adresa
1. Hapja e derës 𝒀𝟎 BOOL Aktive 𝒀𝟎 = 𝟏 A 4.0
2. Mbyllja e derës 𝒀𝟏 BOOL Aktive 𝒀𝟏 = 𝟏 A 4.1
 Ushtrim 1
• Zgjidhja në diagramë shkallë, LD

𝑿𝟎 𝒀𝟏 𝑳𝑺𝟏 𝒀𝟎

𝒀𝟎

𝑿𝟏 𝒀𝟎 𝑳𝑺𝟐 𝒀𝟏

𝒀𝟏
 Ushtrim 1
• Zgjidhja në SFC
 Ushtrim 1
• Zgjidhja në SFC

𝑿𝟎 ⋀𝑳𝑺𝟏 𝑿𝟏 ⋀𝑳𝑺𝟐

Aktivizohet Aktivizohet
1 hapja e derës Y0 2 mbyllja e derës Y1

𝑳𝑺𝟏 = 𝟏 𝑳𝑺𝟐 = 𝟏
 Ushtrim 1
Funksionimi i programit
1. Kur sensori ultrasonik 𝑿𝟎 mer sinjalin e hapjes, motori i derësëeshtë i aktivizuar
për të dhënë daljen e hapjes së derës 𝒀𝟎 .
2. Nqs dera është plotësisht e hapur çelësi 𝑳𝑺𝟏 ndizet dhe motori i derës ndalon.
3. Në qoftë se kanë kaluar 60 sekonda pasi dera është hapur plotësisht dhe sensori
fotoelektrik 𝑿𝟏 ndjen se nuk ka makinë në afërsi të derës mbyllja e derës fillon
me dhënien e daljes 𝒀𝟏 të mbylljes së derës.
4. Kur dera eshte plotësisht e mbyllur çelësi 𝑳𝑺𝟐 ndizet dhe motori i derës ndalon.
Ndërtojmë tabelën e hyrje-daljeve
Variablat e Hyrjes Simboli Tipi i dhënësit Statusi Logjik Adresa
1.Sensor ultrasonik 𝑿𝟎 BOOL Aktiv 𝑿𝟎 = 𝟏 E 0.1
2.Sensor fotoelektrik 𝑿𝟏 BOOL Aktiv 𝑿𝟏 = 𝟏 E 0.2
3.Çelësi fundor 1 𝑳𝑺𝟏 BOOL Aktiv 𝑳𝑺𝟏 = 𝟏 E 0.3
4. Çelësi fundor 2 𝑳𝑺𝟐 BOOL Aktiv 𝑳𝑺𝟐 = 𝟏 E 0.4
Variabli i Daljes Simboli Tipi i dhënësit Statusi Logjik Adresa
1. Hapja e derës 𝒀𝟎 BOOL Aktive 𝒀𝟎 = 𝟏 A 4.0
2. Mbyllja e derës 𝒀𝟏 BOOL Aktive 𝒀𝟏 = 𝟏 A 4.1
Variabli e gjendjes Simboli Tipi i dhënësit Statusi Logjik Adresa
Kohues TON, K60 T450 BOOL Aktive T450=1 T450
 Ushtrim 1
• Ndërtojmë diagramën e kohës Zgjidhja në diagramë shkallë, LD

𝑿𝟎 𝒀𝟏 𝑳𝑺𝟏 𝒀𝟎

𝒀𝟎

𝑳𝑺𝟏 𝑻𝟒𝟓𝟎 𝑲𝟔𝟎

𝑿𝟏 𝑻𝟒𝟓𝟎 𝒀𝟎 𝑳𝑺𝟐 𝒀𝟏

𝒀𝟏
Ushtrim 1
• Zgjidhja në SFC
 Ushtrim 1
• Zgjidhja në SFC

𝑿𝟎 ⋀𝑳𝑺𝟏 𝑿𝟏 ⋀𝑻𝟒𝟓𝟎

Aktivizohet Aktivizohet
1 hapja e derës Y0 2 mbyllja e derës Y1

𝑳𝑺𝟏 = 𝟏 𝑳𝑺𝟐 = 𝟏
 Ushtrim 2
 Një sistem perzierës lëngjesh parashikon përdorimin e tre lëngjeve si në figurë.
Çdo lëng duhet të derdhet me radhë në fillim i pari, i dyti dhe pastaj i treti duke
hapur valvolat përkatëse, në kontenitorin përzierës deri në nivelin përkatës që
jepet nga tre sensorët. Kur edhe lëngu i fundit është hedhur, një helikë që
komandohet nga motori M1 bën përzierjen për 20 sekonda. Më pas hapet valvola
EV4 dhe lëngu i përzier derdhet deri sa ena të boshatiset komplet (sensori S0).
Pas kësaj sistemi rifillon nga e para. Për të filluar dhe ndërprerë procesin
përdoren dy butona Start dhe Stop. Shkruani programin ne LD dhe SFC të këtij
Automati të Programueshëm.

LIQUIDO 2

LIQUIDO 3
LIQUIDO 1
START STOP M1

EV1 EV2 EV3

Sensore Livello
S3
LIQUIDO 3

Sensore Livello
S2
LIQUIDO 2

S1 Sensore Livello
LIQUIDO 1

Sensore Recip.
Vuoto S0

EV4
 Ushtrim 2
 Ndërtojmë tabelën e hyrje-daljeve

Variablat e Hyrjes Simboli Tipi i dhënësit Statusi Logjik Adresa

1. Butoni Start 𝑿𝟎 BOOL Aktiv 𝑿𝟎 = 𝟏 E 0.1
2. Butoni Stop 𝑿𝟏 BOOL Aktiv 𝑿𝟏 = 𝟎 E 0.2
3. Sensori detek. zbrazëtinë 𝑺𝟎 BOOL Aktiv 𝑺𝟎 = 𝟏 E 0.3
4. Sensor Niveli 1 𝑺𝟏 BOOL Aktiv 𝑺𝟏 = 𝟏 E 0.4
5. Sensor Niveli 2 𝑺𝟐 BOOL Aktiv 𝑺𝟐 = 𝟏 E 0.5
6. Sensor Niveli 3 𝑺𝟑 BOOL Aktiv 𝑺𝟑 = 𝟏 E 0.6
Variabli i Daljes Simboli Tipi i dhënësit Statusi Logjik Adresa
1. ElektroValvola 1 𝑬𝑽𝟏 BOOL Aktive 𝑬𝑽𝟏 = 𝟏 A 4.0
2. ElektroValvola 2 𝑬𝑽𝟐 BOOL Aktive 𝑬𝑽𝟐 = 𝟏 A 4.1
3. ElektroValvola 3 𝑬𝑽𝟑 BOOL Aktive 𝑬𝑽𝟑 = 𝟏 A 4.2
4. ElektroValvola 4 𝑬𝑽𝟒 BOOL Aktive 𝑬𝑽𝟒 = 𝟏 A 4.3
5. Motori 𝑴𝟏 BOOL Aktive 𝑴𝟏 = 𝟏 A 4.4
Variabli e gjendjes Simboli Tipi i dhënësit Statusi Logjik Adresa
Kohues TON, K20 T450 BOOL Aktive T450=1 T450
Rele RUN B3/1 BOOL Aktive B3/1=1 F0.0
• Zgjidhja në diagramë shkallë
Ushtrim 2
𝑿𝟎 𝑿𝟏 𝑩𝟑/𝟏

𝑩𝟑/𝟏

𝑺𝟎 𝑩𝟑/𝟏 𝑺𝟏 𝑺𝟐 𝑺𝟑 𝑬𝑽𝟒 𝑬𝑽𝟏

𝑬𝑽𝟏

𝑺𝟏 𝑺𝟐 𝑺𝟑 𝑬𝑽𝟒 𝑬𝑽𝟐
𝑩𝟑/𝟏
Diagrama e kohës për mtotrin
dhe elektrovalvolën EV4
𝑩𝟑/𝟏 𝑺𝟏 𝑺𝟐 𝑺𝟑 𝑬𝑽𝟒 𝑬𝑽𝟑

𝑩𝟑/𝟏 𝑻𝟒𝟓𝟎 𝑲𝟐𝟎 𝑺𝟎

𝑺𝟑
𝑺𝟑
𝟐𝟎 𝒔
𝑩𝟑/𝟏 𝑺𝟑 𝑻𝟒𝟓𝟎 𝑴𝟏
𝑻𝟒𝟓𝟎
𝟐𝟎 𝒔
𝑻𝟒𝟓𝟎 𝑺𝟎 𝑩𝟑/𝟏 𝑬𝑽𝟒
𝑴𝟏

𝑬𝑽𝟒
𝑬𝑽𝟒
 LIQUIDO 2

LIQUIDO 3
LIQUIDO 1
Ushtrim 2 START STOP M1

 Zgjidhja me SFC EV1 EV2 EV3

Sensore Livello
S3
LIQUIDO 3

Sensore Livello
S2
LIQUIDO 2

S1 Sensore Livello
LIQUIDO 1

Sensore Recip.
Vuoto S0

EV4
Ushtrim 2
Zgjidhja në SFC e problemit
 Ushtrim 3
• Procesi i kontrollit të mbushjes së 2 konvejerëve. Procesi starton kur butoni So
është i shtypur dhe pas shtypjes së So ndizet një sinjal H që tregon që çdo gjë
është në rregull. 2 sekonda pas ndezjes së sinjalit H hapet valvola Yo e kalimit të
lëngut në tub dhe kur lëngu ndodhet në pikën A dhe B hapen valvola Y1 dhe Y2
të cilat sijalizohen nga sensorët Sa dhe Sb përkatësisht, dhe fillon mbushja e
konvejerëve deri sa të mbushen 5 Litra konvejeri B1 dhe 6 Litra konvejeri B2 që
kontrollohen nga një sensor peshe S1 për konvejerin B1 dhe sensori S2 për
konvejerin B2. Kur mbushen plot konvejerët mbyllen valvolat Y1 dhe Y2 dhe
ndizen rezistencat R1 dhe R2 përkatësisht deri sa të arrijë temperaturën 50 gradë
konvejeri B1 dhe 40 gradë konvejeri B2 që kontrollohen nga dy sensorë
temperature përkatësisht S3 për B1 dhe S4 për B2.
Kur arrihen temperaturat e duhura S0

fiket rezistenca dhe hapen valvolat e H

Y0
shkarkimit Y3 për B1 dhe Y4 për B2.
Kur mbaron procesi çkyçet butoni So
dhe fiket sinjali H që tregon që ka
A B
mbaruar procesi. Ndërtoni LD dhe S1
Y1 Y2
S2
SFC për sistemin e mësipërm në një
nga gjuhët e programimit. R1

S3 S4
R2

Y3 Y4
 Ndërtojmë tabelën e hyrje-daljeve Ushtrim 3
Variablat e Hyrjes Simboli Tipi i dhënësit Statusi Logjik Adresa
1. Butoni S0 𝑺𝟎 BOOL Aktiv 𝑺𝟎 = 𝟏 E 0.1
2. Sensor në pikën A 𝑺𝑨 BOOL Aktiv 𝑺𝑨 = 𝟏 E 0.2
3. Sensor në pikën B 𝑺𝑩 BOOL Aktiv 𝑺𝑩 = 𝟏 E 0.3
4. Sensor peshe në B1 𝑺𝟏 BOOL Aktiv 𝑺𝟏 = 𝟏 E 0.4
5. Sensor peshe në B2 𝑺𝟐 BOOL Aktiv 𝑺𝟐 = 𝟏 E 0.5
6. Sensor temperature në B1 𝑺𝟑 BOOL Aktiv 𝑺𝟑 = 𝟏 E 0.6
7. Sensor temperature në B2 𝑺𝟒 BOOL Aktiv 𝑺𝟒 = 𝟏 E 0.6
Variabli i Daljes Simboli Tipi i dhënësit Statusi Logjik Adresa
1. Llampa e sinjalit H H BOOL Aktive 𝑯 = 𝟏 A 4.0
2. ElektroValvola 0 𝒀0 BOOL Aktive 𝒀0 = 𝟏 A 4.1
3. ElektroValvola 1 𝒀𝟏 BOOL Aktive 𝒀𝟏 = 𝟏 A 4.2
4. ElektroValvola 2 𝒀𝟐 BOOL Aktive 𝒀𝟐 = 𝟏 A 4.3
5. ElektroValvola 3 𝒀𝟑 BOOL Aktive 𝒀𝟑 = 𝟏 A 4.4
6. ElektroValvola 4 𝒀𝟒 BOOL Aktive 𝒀𝟒 = 𝟏 A 4.5
7. Rezistenca 1 𝑹𝟏 BOOL Aktive 𝑹𝟏 = 𝟏 A 4.6
8. Rezictenca 2 𝑹𝟐 BOOL Aktive 𝑹𝟐 = 𝟏 A 4.7
Variabli e gjendjes Simboli Tipi i dhënësit Statusi Logjik Adresa
Kohues TON, K2 T450 BOOL Aktive T450=1 T450
Ushtrim 3
Zgjidhja në LAD e problemit
 Ushtrim 3
Zgjidhja në SFC S0

Y0

A B
Y1 Y2
S1 S2

R1 R2

S3 S4
Y3 Y4
Ushtrim 3
Zgjidhja në SFC e problemit
 Ushtrim 4
 Kontrolli i sistemit të paketimit
Kemi një sistem paketimi topash, i cili përbëhet nga një kosh që ka një portëz të
vogël A, e cila hapet nëpërmjet një elektrovalvole V. Në këtë portëz është vendosur
një ulluk i pjerrët i cili bie mbi një rrip transmetues, në të cilin kalojnë kutitë e
paketimit. Ai lëviz nëpërmjet motorit M që kontrollohet nga kontaktori K.
 Sistemi punon në këtë mënyrë.
Një buton 𝑿𝟎 vë në lëvizje sistemin dhe një buton 𝑿𝟏 e ndalon atë.
Në çastin që sistemi vihet në punë transportieri rrotullohet dhe sjell një kuti në
vendin ku zbret ulluku.
Një sensor 𝑺𝟏 jep prezencën e kutisë dhe në këtë çast transportieri ndalon dhe hapet
porta A e koshit me topa.
Topat fillojnë të bien në kuti e cila mban 10 të tillë. Ata numërohen nga një sensor 𝑺𝟐
i lidhur me numëruesin e PLC-ës. Në çastin kur bëhen 10, porta A mbyllet dhe
transportieri fillon të lëvizë.
Sistemi vazhdon të punojë derisa të ndërpritet nga butoni 𝑿𝟏 .
Shkruani programin në LD, IL, dhe SFC të PLC-ës së kontrollit të procesit
Ushtrim 4
Koshi

START STOP

Valvol V

𝑿𝟎 𝑿𝟏
Porta A

Sensori që
numëron topat
𝑺𝟐
Ulluk

Transportier
Sensori që
detekton kutitë

𝑺𝟏
Kontaktori

Ndërtojmë tabelën e hyrje daljeve M

𝑲

Variablat e Hyrjes Simboli Tipi i dhënësit Statusi Logjik Adresa

1. Butoni Start 𝑿𝟎 BOOL Aktiv 𝑿𝟎 = 𝟏 E 0.1
2. Butoni Stop 𝑿𝟏 BOOL Aktiv 𝑿𝟏 = 𝟎 E 0.2
3. Sensori i kutive 𝑺1 BOOL Aktiv 𝑺1 = 𝟏 E 0.3
4. Sensor i topave 𝑺2 BOOL Aktiv 𝑺2 = 𝟏 E 0.4
Variabli i Daljes Simboli Tipi i dhënësit Statusi Logjik Adresa
1. ElektroValvola 𝑽 BOOL Aktive 𝑽 = 𝟏 A 4.0
2. Motori 𝑴 BOOL Aktive 𝑴 = 𝟏 A 4.1
Variabli e gjendjes Simboli Tipi i dhënësit Statusi Logjik Adresa
Rele RUN B3/1 BOOL Aktive B3/1=1 F0.0
Numërues K10 C460 BOOL Aktive C460=1 C0
Ushtrim 4
𝑿𝟎 𝑿𝟏 𝑩𝟑/𝟏
 Zgjidhja në diagramë shkallë

𝑩𝟑/𝟏

𝑩𝟑/𝟏 𝑺𝟏 𝑲 𝑴

𝑪𝟒𝟔𝟎

𝑩𝟑/𝟏 𝑺𝟏 𝑪𝟒𝟔𝟎 𝑽 𝑨

𝑺𝟐 𝑪𝟒𝟔𝟎 𝒌𝟏𝟎

𝑺𝟏 𝑪𝟒𝟔𝟎
RST
Ushtrim 4
 Ose

𝑿𝟎 𝑿𝟏 𝑩𝟑/𝟏 𝑿𝟎 𝑿𝟏 𝑩𝟑/𝟏

𝑩𝟑/𝟏 𝑩𝟑/𝟏

𝑲 𝑴 𝑩𝟑/𝟏 𝑺𝟏 𝑲 𝑴
𝑩𝟑/𝟏 𝑽 𝑨

𝑪𝟒𝟔𝟎
𝑩𝟑/𝟏 𝑺𝟏 𝑪𝟒𝟔𝟎 𝑽 𝑨

𝑩𝟑/𝟏 𝑲 𝑴 𝑽 𝑨
𝑺𝟐 𝑪𝟒𝟔𝟎 𝒌𝟏𝟎

𝑺𝟐 𝑪𝟒𝟔𝟎 𝒌𝟏𝟎

𝑺𝟏 𝑪𝟒𝟔𝟎
RST
𝑺𝟏 𝑪𝟒𝟔𝟎
RST
 Koshi

Zgjidhja në SFC START STOP

Valvol V

𝑿𝟎 𝑿𝟏
Porta A

Sensori që
numëron topat
𝑺𝟐
Ulluk

Transportier
Sensori që
detekton kutitë

𝑺𝟏
Kontaktori

𝑲
M
Ushtrim 4
 Zgjidhja në SFC
Ushtrim 5
 Krijoni një SFC për kontrollin e semaforit në një kryqëzim midis rrugës A dhe
asaj B për kalimin e automjeteve.

1. Çasti fillestar është e kuqja për

makinat në rrugën A dhe jeshilja për
ato në rrugën B.
2. Pas 21 sec drita udhëzuese e rrugës
B kalon në portokalli dhe rri e tillë
për 4 sec.
3. Në kohën kur drita e rrugës A bëhet
jeshile, ajo e rrugës B bëhet e kuqe.
4. Ndryshimet dhe për këtë cikël janë
të njëjta, pra A 21 sec jeshile dhe më
pas për 4 sec portokalli gjatë këtij
intervali ana B rri e kuqe.
5. Më pas fillon skema dhe përsëritet
për 18 orë. Pas kësaj kohe ato
shuhen.
Ushtrim 5
 Zgjidhja në SFC
Ushtrim 5
 Zgjidhja në SFC