Powstanie Kozackie

grupa społeczna zamieszkująca przede

Kozacy
wszystkim Ukrainę. Utworzona w ciągu XV
i XVI w. z różnych klas społecznych,
głównie chłopów. Kozacy tworzyli swoisty
wolny stan
w Rzeczpospolitej. Dużą ich część stanowili
zbiegowie uchodzący w stepy na Zaporoże
(stąd nazwa Kozacy zaporoscy).
Nominalnie podlegali Rzeczpospolitej, w
praktyce byli całkowicie niezależni.
Wyznawali prawosławie
i mówili po rusku. Mieli samorząd i wojsko.
Posiadali gród warowny – Sicz. Ubiór –
osełedec, sejmitar, kaftan, szarawary,
pistolet. Łodzie – czajki.
Przez ponad stulecie Rzeczpospolitą Obojga Narodów trapiły
powstania kozackie. Były serią zbrojnych wystąpień Kozaków
skierowanych przeciwko Rzeczypospolitej w latach 1591–1704
i Carstwu/Imperium Rosyjskiemu w XVII i XVIII wieku. Niektóre
z nich trwały wiele lat i trudno było je poskromić. Najsłynniejsze
z powstań, powstanie Chmielnickiego, trwało z przerwami aż sześć
lat, obejmując swoim zasięgiem około połowy obszaru państwa.
Przyczyny wybuchu powstania Chmielnickiego

-dążenie magnatów polskich do uczynienia z kozaków chłopów

pańszczyźnianych
-dążenie kozaków do zwiększenia rejestru kozackiego (rejestr
kozacki: spis kozaków - żołnierzy będących na usługach
Rzeczpospolitej i otrzymujących żołd)
- konflikty wyznaniowe, próby narzucenia kozakom unii brzeskiej -
osobista niechęć Chmielnickiego do polskiej szlachty
Skutki powstania Chmielnickiego
-zmniejszenie i zubożenie ludności ukraińskiej
podzielenie Ukrainy między Polskę a Rosję
- wzrost znaczenia Rosji i Turcji
-osłabienie Polski
- utrata ziem wschodnich
Przyczyny konfliktów na Ukrainie i powstania
kozackiego
-negatywny stosunek ludności ukraińskiej do unii brzeskiej
- szerzenie się na prawosławnej Ukrainie religii rzymskokatolickiej
- zbyt wysokie świadczenia nadkładane na chłopów ukraińskich
-ucieczki zbuntowanych chłopów i przyłączanie się do Kozaków
- zmniejszenie liczby Kozaków rejestrowych przez sejm polski
Skutki powstania kozackiego:
-zniszczenie i splądrowanie dużej części RP,
-ludność zaczęła przenosić się, co doprowadziło do wyludnienia
poszczególnych obszarów , -osłabła również potęga militarna
Rzeczypospolitej
- osłabienie Rzeczypospolitej wewnętrznie oraz na arenie
międzynarodowej - potop szwedzki - utrata lewobrzeżnej Ukrainy
na rzecz Rosji - powstania kozacko-chłopskie (Sukimki i Warwnicy
- 1664-65 oraz Decykla 1665)