Lenda ndertohet nga atomet.
Gjendja fizike e lendes m m
percaktohet nga menyra e atomeve ne lend
1. Gjendeje te ngurte atomet jane te vendosura
shume prane njera tjteres forca terheqese te
medha kane form edhe vellim te cakt Levizja e
atomeve eshte luhatese rreth vetes
2. Gjendje te lenget Atomet jane te vendosura me larg
njera tjetres forcat terheqese jane me te vogla sesa
ato tek gjendjja e ngurte dhe ka mase e vellim te
cakt merr formen e enen ku e hedhim
3. Gjendje te gazte Atomet jane larg njera tjetres ka
mase te caktuar dhe merr vellimin dhe formen e
enes ku e e hedhim
Ngurteshkrirjete lengetavullimte
gaztekondesimte lengetngrirjete ngurte
Shperhapje do te quajme levizjen e ngrimcave nga nje
vend me perqendrim me te madhe ne je vend me
perqendrim me te vogel deri sa perqendrimi i tyre te
barazohet
Procesi i shperhapjes ndodhe si pasoj e levizjes se
cregullt te lendes ne nje mjedis te caktuar
Faktoret qe ndihkojne ne difuzion:
1. Temperatura
Rritja e temperatures bene qe ngrimcat te fitojne me
shume energji dhe te levizin me shpejt Sa me e madhe
te jet temperatura aq me shpjet ndodh shperhapja
2. Shkalla e ngrimcimit
Ndihmone ne perplasjen e grimcave me nje tj sa me
shume perplasje aq me shume energji aq me shpejt
behet shperhapja
3. Perqendrimi i lendes
Sa me i madhe perqendrimi aq me shume ngrimca aq
me shume perplasje aq me shpejt ndodhe shperhapja
4. Gjendja agregate e lendes
Gazet perhapen me shpejt se lengjet dhe substancat e
ngurta
Dendesia e lendes
Tregon sasine e substanceve qe ndodhen ne nje vellim
te cakturar
d= m= d*v v=
v d
 Dendesia e lendes varet nga gjendja fizike e lendes
substancat e ngurta kane dendesi me te madhe
sepse grimacat e tyre jjane te vednosura shume
prane
 Dendesia e lendes varet nga masa atomike e lendes
 Dendesia e lendes percakton nesa lenda do te
zhytet ose pluskoje ne uji. Lendet me dendesi me te
madhe se uji zhyten
Trysnia e gazeve
Shuma e forcave gjate levizjes kautike te ngrimcave te
gazit do te perplasen me njera tjter dhe me faqet e
enees duhe ushturar forca te caktuar Shuma e te gjitha
forcave te grimcave te gazit mbi faqet e enes quhet
trysni
Trysnia varet nga temperatura sa me e arte aq me e
madhe trysnia
Trysnia varet edhe nga vellimi i enes aq me e vogel
vellimi aq me i madhe trysnia
Lenda e ndertuar nga ngrica te njejta qe quhen atome
keto ngrimca lidhen me njera tj dhe ormojne molekulat
molekulat qe formohen nga molekula te njejta formojne
subsanca te thjeshta
Kur molekulat formohen nga atome te ndryshme
formojne perberje kimike
Perberjet kimike atomet e ndryshme bashkeveprojne
kimikishtt me nj tj nuk mund ti ndajme
perzjerjet kimike formohen nga perzjerja mekanike e dy
sub te ndryshme mund t ndahen
Nje eprzjerje kimike mund te kthehert ne nj perberje
kimike me ane te nxehjes ose tretjes
Perzierjet homogjene dhe heterogjene
Tek pezjerejt homoohjene perzjerjet nuk shifen me sy t
lire dhe molekulat e seciles shperndahet plotesisht
Formohen nga perzjerjra e dy lengjeve ose nje lengu+te
ngurte
Heterogjene perzjerje te cilat formohen nga 2 substanca
te ngurta qe dallohen nga njera tjetra me sy te lir
-Nga perzjerna e 2 lengjeve qe nuk treten
-Nga sub e ngurt ose nje lend qe nuk tret me te
-Formohen edhe nga perzjerja e 2 metaleve te shkrira
aliazhe metalike
Filtrimi procesi i ndarjes se substances te ngurta nga
lengjet kur nuk jane tretur
Kristaizimi procesi i ndarjes se kristaleve nga lengjeet
kur jane tretur me ane t avullimit
Distilimi procesi i ndarjes se dy lengjeve nga nj tj
Tretesirat
elerktornet Ai e paraqet atomin si je sfere
homogjene ku ngarkesat + dhe – shperndehen ne
menyre te barabarte dhe atomi esht elektro asnj
anes
4. Radhefordi paraqiti modelin planetar ku ne qender
ishte berthama me ngarkese + dhe rreth saj orbita
ku leviznin elektornet
5. Bori permiresoi modelin e radhefordit dhe percaktoj
levizjen e elektroneve ne orbita te lejjuara rrethote
te cilat kane energji te percaktuar orbitat me afer
kane m pakk ato me larg kane me shume

Formohen nga shperhapja homogjene e molekulave te

dy sub me nj tj

Tretesirat jane te tejdukshme

M=mt+ms

Homogjene tretesirat nuk dallohen me sy

Heterogjene dallohen me sy nuk esht tretesire e

tejdukshme

Tretshmeria aftesia qe ka nje sub per tu tretur ne nj sasi

te cakt tretsi

Tretesirat i kemi

Te holluara ka pak sub t tretutr

Te perqendruara ka me shume sub t treur

Te pangopura

Te ngopura

Te mbingopura

[c%]= ms/m * 100

Temp faktor qe rrit tretshmerine e sub

Atomet baza ndertimora e lendes dhe praktikisht nuk

mund ti shohim me sy te lure

118 atome

94 ne natyre 24 ne laboratore

1. Demokriti e paraqiti atomin si grimca me e vogel e

materies dhe te pandashme
2. Dalton do te vertetonte teorrine e demokritit dhe
zbulon se atomet e njejta formojne element kimik
dhe kane te njj-ejta veti
3. Tomson zbuloi se atomi ndertohej nga disa nen
ngrimca te cilat ishin protontet neturonet dhe