Professional Documents
Culture Documents
5turk Tek
5turk Tek
Sınıf
Türkçe
Sözcükte Anlam - 1 (Çok Anlamlılık)
1. Yağmurla birlikte toprak da yumuşadı hatta biraz kay- 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcüğün
I kazandığı anlam yay ayraç içinde yanlış verilmiştir?
ganlaştı. Yağmur sırasında ya da sonrasında yumuşamış
A) Takımlar birincilik için hiç usanmadan çekişiyor. (Üs-
II
tün gelmek için karşılıklı çabalamak)
toprakta “çivi oyunu” oynayabilirsiniz. Bunun için ucu sivri
III B) Ticaretle uğraşmak isteyenlerin küçükken pişmeleri
lazım. (İşe alışıp beceri ve ustalık kazanmak)
bir tahta parçası ya da uzunca bir çivi bulmanız yeterlidir.
C) Onu en çok bitiren Filistin ve Irak cepheleri oldu.
IV
(Güçsüz düşürmek, yormak)
Merve, okuduğu metinlerde anlamını bilmediği sözcükler-
D) Bazen bir kelimenin bile sevdiğimiz insanı kırdığını
le bir sözlük oluşturacaktır.
görürüz. (Gücünü, etkisini azaltmak)
Buna göre numaralanmış sözcükleri sözlük sırasına
göre nasıl sıralamalıdır?
A) I - III - IV - II B) I - IV - III - II MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
C) III - I - II - IV D) III - I - IV - II
3. “Uzanmak” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde 6. “Bakmak” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde
bu parçadaki anlamıyla kullanılmıştır? “Bir şeyin yüzü bir yöne doğru olmak” anlamında kulla-
A) Balkondan ablasının penceresine uzandı. nılmıştır?
B) Irmak kıyısı boyunca uzanan sazlıklara baktım. A) Limana bakan pencereden deniz görünüyor.
C) Öğleden sonra Şişli’den Beyoğlu’na kadar uzandım. B) Yıllardır, beş çocuklu bir aileye bakıyor.
D) Çok yorgun olduğu için kanepeye uzanmak istedi. C) Saatini bulamayınca üzgün gözlerle etrafa baktı.
D) Dilekçelere, karşı masadaki bayan bakıyor.
http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
1 5. Sınıf
Türkçe
Sözcükte Anlam - 1 (Çok Anlamlılık)
7. Günümüzde dünyanın dört bir yanındaki insanların eğ- 10. “Kurmak” sözcüğü aşağıdaki cümlelerden hangisinde
lence kaynağı olan uçurtmaların binbir renk, çeşit ve bü- “Bir şeyi oluşturan parçaları birleştirerek bütün duruma
yüklükteki örneklerine rastlanıyor. getirmek” anlamında kullanılmıştır?
Bu cümledeki altı çizili sözcüğün anlamı aşağıdaki- A) Dünyanın en büyük devletlerini kuranlar kimlerdi?
lerden hangisidir?
B) Geniş çölde çadırlarımızı kurup keşfe çıktık.
A) Bir şeyin nitelik veya nicelik bakımından değerli olma C) Derneği, ilçede sevilip sayılan bir avukat kurmuştu.
durumu
D) Çocukça bir sevinçle kurduğu saat çalıyor.
B) Bir şeyin bir yerdeki durumu
C) Aynı türden olan şeylerin bazı özelliklerle ayrılan
öbeklerinden her biri
D) Durum ve niteliği benimsenmeye değer kimse veya
şey
1. ● I ve II. sözcük arasında zıt anlamlılık ilişkisi vardır. 4. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde zıt anlamlı söz-
cükler kullanılmamıştır?
● I ve III. sözcük arasında eş anlamlılık ilişkisi vardır.
A) Dost için ölmeli, düşman için dirilmeli.
Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangisinde söz-
cükler yanlış sıralanmıştır? B) Akıllı, söylemeden düşünür; akılsız, düşünmeden
söyler.
I. Sözcük II. Sözcük III. Sözcük C) Kötülük her kişinin kârı, iyilik er kişinin kârı.
A) Yarar Zarar Fayda D) Alçak yerde yatma, sel alır; yüksek yerde yatma, yel
B) Uzak Yakın Irak alır.
2. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcükler eş sesli 5. ● Onun kabiliyetli bir genç olduğunu hemen anlamış.
değildir? ● Doğum günü için güzel bir hediye aldım.
A) Kırım hanları ile yapılan görüşme iyi geçmiş. ● Trafikte uyarı levhalarına dikkat etmeliyiz.
Akşam karanlığında hana ulaştık. ● Bu sabah hastaneye çok erken gittik.
B) Bizim kır evinde büyük bir kütüphane var. Aşağıdakilerden hangisi, bu cümlelerdeki altı çizili
Ara sıra kır kokuları getiren bir rüzgâr esiyor. sözcüklerden herhangi birinin eş anlamlısı değildir?
C) Yarışmada iki kişiyi birden mat ettim. A) İkaz B) Armağan
Çocuk odasındaki duvarın rengi çok mat olmuş. C) Çabuk D) Yetenekli
D) Gurbet elde başına bir hâl gelmesin.
Eline bir kitap alıp koltuğa yavaşça oturdu.
3. Gece konaklamalı bir kamp, dinginliği ve huzuru bulmak 6. ● Soba borusundaki kurumu temizlerken elleri kapkara
adına mükemmel bir etkinliktir. Anadolu toprakları, bu et- olmuştu.
I ● En son, dedesi ve babaannesi sağ iken köye gelmiş-
kinlik için son derece elverişlidir. Dört mevsim kamp yap- lerdi.
II
● Çocuklar denize girip yüzmek için can atıyorlar.
maya müsait dağlarımız, yaylalarımız, göl kenarlarımız
III ● Gözlerinden, kırları artan sakalına bir iki damla yaş
ve sahillerimiz var. Her türlü deneyim seviyesine uygun düştü.
IV Aşağıdakilerden hangisi, bu cümlelerdeki altı çizili
kamp rotalarımız sizleri bekliyor. sözcüklerden herhangi birinin eş seslisinin anlamı
Bu parçada numaralanmış sözcüklerden hangisi an- değildir?
lamca diğerlerinden farklıdır? A) Derisini çıkarmak, derisini soymak
A) I. B) II. C) III. D) IV. B) Vücutta kalbin bulunduğu tarafın karşısında olan, sol
karşıtı
C) Doğuştan beri geçen ve yıl birimi ile ölçülen zaman
D) Ocak bacalarında biriken veya çevrede savrulan ka-
lın is
http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
2 5. Sınıf
Türkçe
Sözcükte Anlam - 2 (Sözcükler Arası Anlam İlişkisi - Söz Sanatları)
8. Güneş ufuklara saplarken mızrak, 11. Uçsuz bucaksız köylerimizde kuşlar gibi
Şehirlerden uzak, köylerden uzak Her sabah çocuklar size uçar
Geçmiş günlerimi hep unutarak Ama küçük, ama büyüyen, ama güleç
Süslü rüyalara dalasım gelir. Alın benim gönlümden de o kadar.
Bu dörtlükte kişileştirilen unsur aşağıdakilerden han- Bu dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene-
gisidir? mez?
9. Aşağıdaki dizelerden hangisinde kişileştirme vardır? 12. Ahsen, yabancı dillerden alınmış, dilimize henüz yerleş-
memiş sözcüklerin Türkçe karşılıklarını kullanmak iste-
A) Ah bu türküler, köy türküleri
mektedir.
Mis gibi insan kokar, mis gibi toprak
I. Bu metodu gözden geçirmemiz gerekiyor.
B) Bahçende çiçekler açsın hep böyle,
II.
Blender alırsak işimiz çok kolaylaşacak.
Gül eksik olmasın vazondan.
III.
Şov yapmaya devam ederse uyaralım.
C) Akşam rüzgârları der ki Ali’ye
IV.
Virajı geçince sağda bir konak var.
“Gözler ileriye, gönül ileriye!..”
Buna göre aşağıdakilerden hangisini numaralanmış
D) Ateşin yeni bulunduğu çağlarda cümlelerdeki altı çizili sözcüklerden herhangi birinin
Yine böyle yanardı bu lambalar yerine kullanamaz?
A) Karıştırıcı B) Gösteri
C) Kural D) Dönemeç
1. Kök, bir sözcüğün parçalanamayan anlamlı en küçük 4. İsimden isim yapım eki olan -lık eki; yer, araç-gereç, mes-
parçasıdır. Kökün, kelimenin bütünüyle anlam ilişkisinin lek bildiren isimler türetir.
bulunması gerekir. Buna göre ‟-lık” eki aşağıdaki altı çizili sözcüklerin
Buna göre aşağıdakilerin hangisinde altı çizili kelime- hangisinde yer ismi türetmiştir?
nin kökü yanlış gösterilmiştir?
A) Yeni aldığım kulaklığı bir türlü bulamıyorum.
A) Korkunç bir rüya görmüş gibi yataktan fırladı. B) Yokluk çekmeyenler bu durumu anlayamazlar.
B) Çorbaya bir tutam da kırmızı biber atmalıydın. C) Eskiden her evin bir kömürlüğü olurdu.
C) Obadakilere, yeterli sayıda çadır olmadığını söyledi. D) Çocukluk çağını özlemeyen var mıdır?
D) Matbaaya büyük bir bayrak asmayı uygun gördük.
2. Türkçede kökler, isim kökleri ve fiil kökleri olmak üzere 5. Kök, bir sözcüğün parçalanamayan, anlamlı en küçük
ikiye ayrılır. Varlıkların, kavramların, duyguların ismi olan parçasıdır. Başka bir deyişle sözcükte bulunan tüm ekler
köklere isim kökü; iş, oluş, durum bildiren köklere ise fiil çıkarıldıktan sonra geriye kalan anlamlı kısım, o sözcü-
kökü denir. ğün kökü sayılmaktadır. Bir sözcüğün kökü, o sözcüğün
tamamı ile anlam bakımından ilişkili olmak zorundadır.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki altı çizili sözcük kökle-
rinden hangisi fiildir? Buna göre aşağıdakilerin hangisinde sözcüğün kökü
yanlış gösterilmiştir?
A) Kapıya çarpan eli birdenbire morardı.
A) Kolu kırık olduğu hâlde top oynuyor.
B) Sıkı bir diyetle sağlığına çabucak kavuştu.
B) Toplantıyı daire başkanı yönetecek.
C) Güçlü görünmek için elinden geleni yapıyor.
C) Bu dağlarda yırtıcı hayvan çoktur.
D) Ayakkabısını bağlamak için hızlıca eğildi.
D) Şair, vatan hasreti ile ilgili şiirler yazmış.
3. Yapım ekleri, sonuna geldiği sözcüğün yeni bir anlam ka- 6. Yapım ekleri, sonuna geldiği sözcüğün anlamını değişti-
zanmasını sağlayan eklerdir. ren eklerdir.
Buna göre aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde Buna göre aşağıdakilerin hangisinde “sebze” sözcü-
yapım eki yoktur? ğünün aldığı ek, yapım eki değildir?
A) Çok yakında bir resim sergisi açacağım. A) Sağlıklı olmak istiyorsan sebzeden vazgeçme.
B) Orman havası bana her zaman iyi geliyor. B) Sebzelik, balkondaki dolabın yanında duruyor.
C) Evcil hayvanlarla ilgili bir araştırma yapıyor. C) Sebzeli pilav yaptım bugün, gel de yiyelim.
D) Renkli kişiliğiyle herkesi etkiliyordu. D) Bugün sebzeci gelmediği için patlıcan alamadım.
http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
3 5. Sınıf
Türkçe
Kökler ve Ekler
7. Ey köyleri hududa bağlayan yaslı yollar 10. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinin aldığı ek
I diğerlerinden farklıdır?
Dönmeyen yolculara ağlayan yaslı yollar!
A) Bu yıl tarladan verim alamadık.
II III
Ey garip çizgilerle dolu han duvarları B) Giyim sektörü hızla gelişiyor.
IV C) Sınıftaki yerim çok güzel bence.
Ey hanların gönlümü sızlatan duvarları!... D) Seçim çalışmaları devam ediyor.
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden hangisi
sözcüğün anlamını değiştiren bir ek almamıştır?
8. “Yaz-” sözcüğü aşağıdaki eklerden hangisinin eklen- 11. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde altı çizili sözcük,
mesiyle “Bir kimse veya bir olayın anısını yaşatmak için kök durumunda değildir?
bir şey üzerine kazılan yazı” anlamı kazanır?
A) Balıkları akşam yemeğinde yiyelim.
A) -gı B) -ım C) -ar D) -ıt B) Günlük tutmak insanı mutlu ediyor.
C) Sokağın başındaki simitçiden iki simit alıver.
D) O gece herkes korkulu saatler yaşadı.
1. Sen üzülme, her şey yoluna girecek; hiç değilse bizi anla- 4. Kaç zamandır bu kitabı bitirmek istiyorum.
yabilecek, derdimizi paylaşabilecek dostlarımız var. Altı çizili sözün bu cümleye kattığı anlam aşağıdakile-
Bu cümledeki altı çizili söz yerine aşağıdakilerden rin hangisinde yoktur?
hangisi getirilirse cümlenin anlamında değişme ol-
A) Geçen yıl bu şehirde yaşamıyorduk.
maz?
B) Nicedir, birlikte oturup sohbet etmemiştik.
A) oldum olası
C) Epeydir onu buralarda görmemiştim.
B) ne olursa olsun
D) Ne zamandan beri ne arıyor ne de soruyor.
C) en azından
D) ister istemez
2. Ahmet, odasında bir tıkırtı duydu. İçeri girip baktı. Yatağı- 5. Devler gibi eserler bırakmak için karıncalar gibi çalışmak
nın karşısındaki koltukta ufak tefek, garip bir adam oturu- gerekir.
yordu. Onu görünce ödü koptu. Bu özdeyişe anlamca en yakın atasözü aşağıdakiler-
Bu parçadaki altı çizili deyimin anlamı aşağıdakiler- den hangisidir?
den hangisidir? A) Ayağını yorganına göre uzat.
A) Çok şaşırmak B) Görünen köy kılavuz istemez.
B) Baygınlık geçirmek C) Emek olmadan yemek olmaz.
C) Sesi çıkmaz olmak D) Çürük tahta çivi tutmaz.
D) Çok korkmak
3. Sözde kalan dilek ve tasarıların iş bitirmede hiçbir etkisi 6. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözlerden hangisi de-
olmaz. yim değildir?
Bu açıklama aşağıdaki atasözlerinden hangisiyle ilgi- A) Arkadaşlarımı yarı yolda bırakmak istemiyorum.
lidir?
B) Onun aklı bir karış havada, söylediklerini unutur.
A) Gölgesinde oturulacak ağacın dalı kesilmez. C) Bu sıcakta karşı köye gitmek gözünde büyümüştü.
B) Bal bal demekle ağız tatlanmaz. D) Öyle bir baş ağrısı çekiyordu ki gözlerini açamıyordu.
C) Bağa bak üzüm olsun, yemeye yüzün olsun.
D) Dibi görünmeyen sudan geçme.
http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
4 5. Sınıf
Türkçe
Söz Gruplarında Anlam (Kalıplaşmamış Söz Grupları - Deyimler ve Atasözleri - Özdeyişler)
7. I. Sözünü bil, pişir; ağzını der, devşir. 10. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ikileme, yakın an-
II. Söz var, iş bitirir; söz var, baş yitirir. lamlı sözcüklerle oluşturulmuştur?
III. Sözü söyle alana, kulağında kalana. A) Ufak tefek meseleleri kafanıza takmayın sakın, de-
IV. Önce düşün, sonra söyle. mişti bize.
Numaralanmış atasözlerinden hangileri anlamca en B) Çocuğun ateşi yükselince apar topar hastaneye gö-
yakındır? türdüler.
C) Bu konuyu enine boyuna tartışıp bir karara varmalı-
A) I ve II. B) I ve IV. C) II ve III. D) III ve IV. yız.
D) Düğüne gidince eşi dostu görüp hasret giderdiler.
Zeliha Nine bir gün, köylüleri endişe içinde bir şeyler ko-
nuşurken gördü. Merak edip yanlarına yaklaştı. Köylüler,
8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde deyim, açıklama- yetiştirdikleri domatesten bu yıl yine verim alamamış-
sıyla birlikte verilmemiştir? tı. Domatesler her sene biraz daha kötüleşiyordu. Eski
domateslerin lezzetinden, kokusundan eser kalmamıştı.
A) Çocukların perişan hâlini görünce çok üzüldüm, içim Zeliha Nine konuşulanları duyunca hemen evine gitti,
parçalandı. sandığını açtı. İçinden minik bir bohçayı alıp tekrar köy
B) Toplantıda eğitimle ilgili konuları ele aldık, fikirlerimizi meydanına indi. Elindeki bohçayı köylülerin oturduğu ma-
paylaştık. saya bıraktı. Alın bakalım, dedi. Meraklı gözler arasında
C) Babam bugün aşırı öfkeli, burnundan soluyor, yanına bohçayı açtı. İçinde kurumuş domates çekirdekleri vardı.
yaklaşmayın. Zeliha Nine, “Ben size hep ‘- - - -’ demiyor muyum? Bun-
lar eskiden yetiştirdiğimiz o güzel domateslerin tohumu.
D) Çocuk masaya çıkınca yüreğim ağzıma geldi, çok en-
Alın, tarlanıza ekin ve çoğaltın. Bir daha da tarlalarınıza
dişelendim.
bundan başka tohum sokmayın.” dedi.
A) Umut B) Tutumluluk
C) Emek D) Çaresizlik
12. Bu parçadaki altı çizili deyimin anlamı aşağıdakiler-
den hangisidir?
A) Zararı bulunmamak
B) Bitkin bir duruma gelmek
C) Hiçbir belirti, iz olmamak
D) Fırsat bulamamak
A) I - II - IV - VI - III - V
B) II - I - VI - III - V - IV
C) IV - II - VI - I - V - III
D) V - VI - IV - II - I - III
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sebep-sonuç anla- 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “üzülme” anlamı var-
mı vardır? dır?
A) Aşağı yukarı bir ay önce bu mahalleye taşındı. A) İşlerini yarına bırakman çok doğru değil.
B) Masanın üzerindeki dergilerden birini alıp okumaya B) Ömrü boyunca genç yazarlarla ilgilendi.
başladı. C) Sorunları görmezden gelmekten vazgeç artık!
C) Şehrin gürültüsünden bir an önce uzaklaşmak istiyordu. D) Çocukların perişan hâlini görünce içim parçalandı.
D) Eski şarkıları dinlediği için derin hayallere daldı.
http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
5 5. Sınıf
Türkçe
Cümlede Anlam - 1
7. Öznel anlatım, kişsel görüşler içerir. Nesnel anlatım ise 10. (I) Kamp ateşi, bir kampı kamp yapan en önemli ögedir.
kişisel görüşlerden uzak, kanıtlanabilir yargılarla oluştu- (II) Birçok kampçı, geceleyin çevresinde oturulacak bir
rulur. ateş yakmak ve bu ateşin etrafında sohbet etmek için gi-
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesnel der kampa. (III) Dans eden alevler, kızıl korlaşmış odun-
anlatım vardır? lar, yanan dalların çıkardığı çıtırtılar insana farklı bir heye-
can yaşatır. (IV) Hele bir de sıcak çikolata ya da kakaolu
A) Sanatçının son kitabı onuncu baskısını yaptı. süt varsa ateş başında oturup gökyüzündeki yıldızları
B) Bu güzel deniz insana huzur veriyor. izlemenin tadına doyum olmaz.
C) Yeni gömleğin sana çok yakışmış. Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdaki-
D) Maç izlemek çok eğlenceli bir etkinliktir. lerden hangisi söylenemez?
8. (I) Kutuplar, sıra dışı doğal güzellikleri olan bölgelerdir. 11. (I) En şiddetli fırtınaların yaşandığı Neptün gezegeninin
(II) Yeryüzündeki en çetin iklim koşulları buralarda yaşa- tahminen 12 uydusu bulunur. (II) Uydulardan biri olan Tri-
nır. (III) Mevsimsel değişimler, dünyanın hiçbir yerinde ton, buz kütlesi şeklindedir ve uzaya gaz ile çamur püs-
kutuplarda olduğu kadar büyük olmaz. (IV) Buralarda kürtür. (III) Neptün, dünyadan bakıldığında görülmemek-
yalnızca en dayanıklılar ve en güçlüler hayatta kalabilir. tedir çünkü oldukça soluk bir gezegendir. (IV) Teleskop ile
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bakıldığında ise yeşilimsi renge sahip, disk biçiminde bir
karşılaştırma yoktur? gezegen olduğu görülür.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir
A) I. B) II. C) III. D) IV. durum, nedeniyle birlikte verilmiştir?
9. (I) Çanakkale’nin Ayvacık ilçesine bağlı Behramkale (As- 12. (I) Yazıyı keşfeden insanlar, bu büyük keşfin heyecanıyla
sos), MÖ 6’ncı yüzyılda volkanik bir tepenin üzerinde ku- olsa gerek, çevrelerinde gördükleri birçok sert nesnenin
rulmuş. (II) Kendine özgü dokusu ve mimarisiyle dikkat üzerine yazmışlar. (II) Söz gelimi Çin’in Jiahu bölgesi sa-
çeken bu yerleşim, sert rüzgârlara direnen taş yapılarıyla kinleri, şu ana kadar bulunan en eski yazıyı kaplumbağa
öne çıkıyor. (III) Evlerde kullanılan andezit, zor işlenen kabukları üzerine yazmış. (III) Eski bir mezardan çıkarı-
ama zamana karşı direnebilen bir taş olduğundan yapıla- lan, 8600 yıllık yazılar bunlar. (IV) Daha farklı yazı araçla-
rın ömrü uzun. (IV) Bu taşla inşa edilen yapılar, dün oldu- rının ortaya çıkması ise biraz zaman almış.
ğu gibi bugün de Behramkale’nin dokusunu oluşturan en Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde ör-
önemli aktör. neklendirme yapılmıştır?
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdaki-
A) I. B) II. C) III. D) IV.
lerden hangisi söylenemez?
1. Pişmanlık kadar ruhu karartan bir şey yoktur. “Neden o 4. Seyahate çıkmadan önce, ne olur ne olmaz diye yanıma
telefonu açmadım ki?”, “Neden karşılık vermedim?”, “Ne- gereğinden daha fazla yiyecek ve giyecek alırım. Aracı-
den daha erken çıkmadım?” gibi cümleler pişmanlık so- mın tüm bakımlarını yaptırırım. Başıma gelebilecek şey-
nucunda söylenir ve insanı karamsarlığa sürükler. Oysaki ler için önceden hazırlıklı olurum.
geçmişte yaşananları değiştirme şansı yoktur. Bu yüzden Bu sözleri söyleyen kişi aşağıdakilerden hangisiyle
geçmişteki hatalar yüzünden pişman olmak yerine gele- nitelendirilebilir?
cekte bu hatalara tekrar düşmemek için çaba göstermek
gerekir. Dr. Seuss’un şu sözünü hatırlayın: “Ağlama, çün- A) Becerikli B) Tedbirli
kü geçti artık.” C) Sakin D) Endişeli
Bu parçanın ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisi-
dir?
http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
6 5. Sınıf
Türkçe
Parçada Anlam - 1 (Ana Düşünce - Ana Duygu - Konu - Başlık - Yardımcı Düşünce)
7. Gelmeden kış, yağmadan kar, 10. Gökkuşağı, su damlalarına çarpan güneş ışınlarının
Gidin gidin güzel kuşlar yansımasıyla oluşur. Su damlalarının içine giren güneş
Uzak güney illerinde ışınları, renklerine ayrışır. Sonra bu rengârenk ışınlar su
Bol yiyecek, bol güneş var. damlalarının arkasından yansır ve geldikleri taraftan ama
Bu dörtlüğe getirilebilecek en uygun başlık aşağıda- farklı bir açıyla dışarı çıkar. Bu, tek bir su damlasında
kilerden hangisidir? değil aynı anda milyonlarca su damlasında gerçekleşir.
Onlardan gözümüze gelen rengârenk ışıklar da su dam-
A) Bahar Sevinci B) Doğa Sevgisi lalarının olduğu yerde bir gökkuşağı görmemize neden
C) Güneşli Günler D) Göçmen Kuşlar olur.
Bu parçada neden söz edilmektedir?
8. Oyunlar, çocuklar için gerçek yaşamın aynası gibidir. 11. Nasrettin Hoca, topluma ışık tutan ve halka düşünmeyi
Çocuk; paylaşmayı, iş birliğini, sorun çözmeyi, karar ver- öğreten bilge bir kişidir. İçinde yaşadığı toplumu çok iyi
meyi oyun oynarken öğrenir. Oyun oynarken arkadaşla- tanımıştır. Fıkralarını; insanların aile, komşuluk, dostluk
rını daha yakından tanır. Böylece insanlar hakkında bilgi ilişkilerinde gördüğü aksak yönleri düzeltmek ve onlara
sahibi olur. Oynarken yaptığı hareketler çocuğun beden nasihat etmek amacıyla oluşturmuştur. Böylece insanları
gelişimine de yardımcı olur. düşünmeye ve doğruluğa davet etmiştir.
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi oyunun ço- Bu parçada Nasrettin Hoca’yla ilgili aşağıdakilerden
cuğa etkilerinden biri değildir? hangisine değinilmemiştir?
A) İnsanları tanımada yardımcı olması A) Halka kılavuzluk eden bir kişi olduğuna
B) Doğaya karşı duyarlı olmayı sağlaması B) Fıkralarının öğüt içerdiğine
C) Vücut gelişimine katkıda bulunması C) Halkın özelliklerini iyi bildiğine
D) Problemlere çözüm bulmayı öğretmesi D) Fıkralarıyla ün kazandığına
9. Çocuklar, beni de alın içinize 12. Ağrı kesiciler hastalıkları ve yaraları tedavi etmez. Bun-
Ben de güzel oyunlar oynamayı bilirim. lar, ağrıyı hissetmenizi önleyen kimyasal maddelerdir. En
Çocuklar, imreniyorum şimdi size kuvvetli ağrı kesicilerden biri morfindir. Morfin çok şiddetli
Yıllar oluyor ki kırıldı çemberim. ağrıları bastırmak için kullanılır. Endorfin ise beynin üret-
Bu dörtlüğün ana duygusu aşağıdakilerden hangisi- tiği bir ağrı kesicidir. Bunun etkileri morfininkiyle aynıdır.
dir? Endorfin, ağrının ilk hissedildiği anda salınır ama ilk kriz
atlatıldığında etkisi geçer.
A) Yalnızlık B) Kızgınlık
Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?
C) Özlem D) Şaşırma
A Endorfin ve morfinin vücutta benzer etkileri vardır.
B) Ağrı kesiciler, hastalıkları iyileştirmek için kullanılır.
C) İnsan beyni, ağrıları dindirmek için harekete geçmek-
tedir.
D) Morfin vücut tarafından üretilen bir ağrı kesici değildir.
1. Son hecesinde dar ünlü (ı, i, u, ü) bulunan iki heceli söz- 4. Süreksiz sert ünsüzlerle (p, ç, t, k) biten bir sözcüğe, ün-
cükler ünlüyle başlayan bir ek aldığında son hecedeki dar lüyle başlayan bir ek geldiğinde sözcüğün sonundaki sert
ünlü düşer. Bu ses olayına “ünlü düşmesi” denir. Örneğin ünsüz yumuşar. Bu ses olayına “ünsüz yumuşaması” ya
“boyun” sözcüğüne “-um” eki getirildiğinde sözcük, “boyu- da “ünsüz değişimi” denir. Örneğin “börek” sözcüğüne “-i”
num” şeklinde değil, “boynum” şeklinde yazılır. eki getirildiğinde sözcüğün sonundaki “k” sesi “ğ”ye dönü-
Buna göre, şür (böreği).
Bu açıklamaya göre “kitap” sözcüğüne aşağıdaki ek-
“Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın
lerden hangisi getirilirse sözcükte ünsüz yumuşama-
I
sı meydana gelir?
Bu toprak, bir devrin battığı yerdir.
II A) -dan B) -cı C) -ın D) -lık
Eğil de kulak ver, bu sessiz yığın
III
Bir vatan kalbinin attığı yerdir.”
IV MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
dizelerinde numaralanmış sözcüklerin hangisinde
ünlü düşmesi vardır?
2. Türkçede düz-geniş ünlülerle (a,e) biten fiilere “-yor” eki 5. Süreksiz sert ünsüzlerden (p, ç, t, k) biriyle biten bazı tek
getirildiğinde, fiilin sonundaki düz-geniş ünlüler daralarak heceli sözcüklerden sonra ünlü ile başlayan bir ek geldi-
“ı, i, u, ü” ünlülerine dönüşür. Bu ses olayına “ünlü daral- ğinde ünsüz yumuşaması meydana gelmez. Örneğin “tip”
ması” denir. sözcüğüne “-in” eki getirilince “p” sesi “b”ye dönüşmez
(tipin).
Aşağıdaki cümlelerde altı çizili fiillerden hangisine “-yor”
eki getirilirse fiilde ünlü daralması meydana gelmez? Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi bu açıkla-
maya örnek olamaz?
A) Beni okulun bahçesinde bekle.
A) Öğrencilerin çoğu sergi salonuna gidecek.
B) Babaannenle dedeni sık sık ara.
B) Bu kadar yükü tek başına taşıyamazsın.
C) Yemekten sonra bir dilim tatlı ye.
C) Çocuklar yalnızken içim hiç rahat etmiyor.
D) Akşam yemeği için çorba yap.
D) Bu apartmanın çatı katı çok sıcak oluyormuş.
3.
Ş E H I R
I
A) B)
Buna göre aşağıdaki sözcüklerden hangisi “-ce/-ca”
ekini alırsa ünsüz benzeşmesi meydana gelmez?
D E D I R
I
C) D)
A) Büyük B) Rahat
C) Sakin D) Yavaş
http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
7 5. Sınıf
Türkçe
Ses Bilgisi
7. Yabancı dillerden dilimize giren bazı sözcükler ünlüyle 10. Seni boydan boya sevmişim.
başlayan ek aldığında ya da “etmek, olmak” gibi fiiller- Ta Edirne’ye kadar Kars’tan
le birleştiğinde sözcüğün sonundaki ünsüzden bir tane I
daha türer. Bu ses olayına “ünsüz türemesi” denir. Örne- Taşını, toprağını, yiğidini
ğin “hat” sözcüğü “ı” ekini alınca “hattı” şeklinde yazılır. II
Burada “t” ünsüzü türemiştir. Fırsat buldukça övmüşüm.
Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi bu açıkla- Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerde yer alan ses
maya örnek olamaz? olayları aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
A) Yapılan bütün iş tekliflerini reddetti.
I II
B) Affına sığınarak bir şey sormak istiyorum.
A) Ünsüz benzeşmesi Ünsüz yumuşaması
C) Bankanın önünde en az elli kişi vardı.
D) Gurbet hissini yaşamayan anlayamaz. B) Ünsüz yumuşaması Ünlü düşmesi
C) Ünlü düşmesi Ünsüz yumuşaması
1. Uyku, hayatta kalabilmek için vazgeçilmez bir gereksi- 4. (I) Kelebeklerin ne kadar yaşadığını kesin olarak söyle-
nimdir. Birçok hayvan, tıpkı insanlar gibi günün belirli sa- mek güçtür. (II) Bazı çeşitlerinin birkaç gün, bazılarının
atlerinde uyumak ister. - - - - onların insanlar gibi sıcacık birkaç hafta yaşadığı, bilinen bir gerçektir. (III) Onların en
yataklarında uyuma şansları yoktur. büyük düşmanı kuşlardır. (IV) Bir yıla yakın yaşayanları
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki sözcükler- da vardır.
den hangisi getirilirse parçanın anlam akışı bozulur? Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi par-
çanın anlam bütünlüğünü bozmaktadır?
A) Ama B) Çünkü
C) Fakat D) Ancak A) I. B) II. C) III. D) IV.
2. (I) Spor yapanların kalp ve damar hastalıklarına yakalan- 5. I. Kapıda, yıllardan beri görüşemediği arkadaşını gö-
ma riski daha düşüktür. (II) Spor, kalbin kasılma kapasitesi- rünce çok şaşırdı.
ni artırır. (III) Dolaşım sisteminin daha düzenli çalışmasını II. Kucaklaşıp hâl hatır sorduktan sonra yürümeye baş-
sağlar. (IV) Ancak ağır sporlar kalbin zorlanmasına sebep ladılar.
olur ve çeşitli kalp rahatsızlıklarına davetiye çıkarır.
III. “Aaa, bu ne güzel bir tesadüf!” dedi arkadaşına.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
IV. Okul kapısından çıktı, hemen eve gitmeyi düşünüyordu.
farklı düşünmeye yönlendiren bir ifade vardır?
Numaralanmış cümleler olayların oluş sırasına göre
A) I. B) II. C) III. D) IV. nasıl sıralanmalıdır?
A) I - IV - II - III B) II - I - III - IV
C) III - I - II - IV D) IV - I - III - II
3. I. Toprağı kazmaya başlamış ve kaza kaza komşunun 6. Mars da Dünya gibi 4,5 milyar yaşında ve Dünya’nın yak-
ahırına girmiş. laşık yarısı büyüklüğünde. Mars’ın bugünkü ortalama sı-
caklığı yaklaşık -60 derece. - - - - eski dönemlerde daha
II. Hanım, hanım; eski zamanlardan kalma bir ahır dolu-
sıcak olduğu, büyük göller ve okyanuslarla çevrili olduğu
su öküz buldum, demiş.
düşünülüyor.
III. Nasrettin Hoca, yer altına ahır yapmaya karar vermiş.
Bu parçada boş bırakılan yere anlam akışına göre
IV. Ahırdaki öküzleri görünce hemen karısının yanına git- aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
miş.
Numaralanmış cümleler olayların oluş sırasına göre A) Başka bir deyişle B) Fakat
nasıl sıralanmalıdır? C) Bundan dolayı D) Çünkü
A) I - III - IV - II B) I - IV - II - III
C) III - I - IV - II D) III - IV - II - I
http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
8 5. Sınıf
Türkçe
Parçada Anlam - 2 (Giriş-Gelişme-Sonuç - Parça Oluşturma - Parça Tamamlama)
7. İnsanlar yüzleri tanımada çok başarılıdır. Bir gün size elli 10. Aşağıdakilerden hangisi bir paragrafın giriş cümlesi
tane vesikalık fotoğraf gösterilse, sonraki gün bu fotoğ- olabilir?
rafların da içinde bulunduğu yüz tane vesikalık fotoğraf
A) Çünkü şiirde anlam kapalılığı çok önemlidir.
gösterilse yenileri, eskilerden kolaylıkla ayırt edebilirsiniz.
Fakat beyninizin sağ yarısındaki çok küçük bir alan hasar B) Şiir, duyguların yoğun şekilde anlatıldığı bir türdür.
görürse kendinizinki dâhil hiçbir yüzü tanıyamazsınız. İşin C) Kısacası şiir, çeşitli yorumlara elverişli olmalıdır.
garibi, bu sorunun sadece yüzler konusunda yaşanması- D) Şiirde kimi bölümlerin belirsiz kalması da bir kusur
dır. Bu tür rahatsızlığı olanlar, yüzlerinden tanıyamadıkla- değildir.
rı insanları kıyafetlerinden, seslerinden hatta el yazıların-
dan tanıyabilir. Bu yüzden bilim insanları - - - -.
Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağı-
dakilerden hangisi getirilmelidir?
A) beynin bir bölümünün sadece yüzleri tanıma işiyle
görevli olduğunu düşünmektedir.
11. I. Bu çöpleri yiyen böcekler ve kemirgenler, birçok has-
MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
B) bu hasar sonucunda beynin bütün bölümlerinin zarar
gördüğüne karar vermiştir. talığın yayılmasına yol açıyor. Öte yandan aşırı tüke-
C) beynin bölümleriyle ilgili incelemelerine son vermek tim sonucunda oluşan çöplerin ortadan kaldırılması
zorunda kalmışlardır. da başka sorunları beraberinde getiriyor.
D) insan beyninin çok da karmaşık olmadığını fark et- II. Bu yüzden tüketimimizi olabildiğince kontrol etmeli,
mişlerdir.
ortaya çıkan atıkları arıtmaya ya da geri dönüştürme-
ye çalışmalıyız.
8. ̶ Yardım hattı, buyurun; nasıl yardımcı olabilirim? III. İnsanların her gün ürettiği çöpler yeryüzündeki bütün
̶ ---- canlılar için önemli bir tehdit oluşturuyor.
̶ Nasıl bir sorun? Numaralanmış cümleler “giriş-gelişme-sonuç” şeklinde
̶ Yazı yazıyordum, birden bütün kelimeler gitti? sıralanırsa doğru sıralama aşağıdakilerden hangisi
̶ Gitti mi? olur?
̶ Yok oldu!
A) I - III - II B) II - I - III
̶ Ekranda şu anda ne görüyorsunuz?
C) III - I - II D) III - II - I
̶ ----
̶ Hiçbir şey mi?
̶ Yazdığım hiçbir şey ekranda görünmüyor.
Bu konuşma metninde boş bırakılan yere sırasıyla
aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Bir sorunum var. - Hiçbir şey...
B) Yardım istemiyorum. - Bazı yazılar...
C) Benim bazı sorunlarım var. - Bomboş bir ekran... 12. I. O zaman ben seni başkasıyla karıştırdım.
D) Bana yardımcı olamazsınız. - Ne gibi...
II. Aaa evet, ben de hatırlıyorum mezuniyet gecesini.
III. Sizi görmeyeli yıllar oldu, en son mezuniyet kutlama-
9. Dilimiz; konuşma dilimizden çok yazı dilimiz, yüz yılı aş-
sında görüşmüştük.
kın bir zamandan beri durmadan değişiyor. Değişmesini
bir dileyen oldu, bir buyuran oldu diye değil; - - - - IV. Bir yerde yanlışınız var, ben o kutlamaya katılama-
mıştım.
Bu parça aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanırsa
parçanın anlam bütünlüğü sağlanmış olur? Üç kişi arasında geçen bu konuşmanın anlamlı bir
metin oluşturabilmesi için sıralama nasıl olmalıdır?
A) bunun böyle olacağına hiç şüphemiz yok.
B) değişmesi gerektiği için değişiyor. A) III - I - II - IV B) III - I - IV - II
C) diline sahip çıkmayan toplumlar bu değişimi kabullen- C) III - II - I - IV D) III - II - IV - I
mek zorunda.
D) bu değişim şaşırtıcı ölçüde hızlı oluyor.
1. (I) Türkiye’de ormana elverişli arazi çok fazla değildir. 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yay ayraç içinde ve-
(II) Toprakların eğimi ve rakımın yüksek olması orman rilen anlam özelliği yoktur?
oluşumunu olumsuz etkilemektedir. (III) Bu yüzden or-
A) Yolun kenarındaki bu küçük köye uğrarsanız lezzeti
manlarımız kıyılarda iç kesimlere göre daha fazladır.
dillere destan peynirini tadabilirsiniz. (Koşul)
(IV) Toplamda ise 212 bin kilometrekare orman alanı
vardır. B) Yaz sıcağında, çevresini dev bir klima misali serinle-
ten coşkun suyun kenarında oturuyoruz. (Benzetme)
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
karşılaştırma yapılmıştır? C) Roma şehirlerinin ihtişamını gözler önüne seren Ago-
ra Havuzu, eşsiz bir yapıttır. (Beğenme)
A) I. B) II. C) III. D) IV. D) İnsanoğlu, yaşamında büyük yıkımlara yol açan dep-
remin oluşumunu çözmek için önemli çalışmalar ya-
pıyor. (Abartma)
3. (I) Bir kostüm içine girmiş insan izlenimi veren dev pan- 6. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yay ayraç içinde veri-
daların soyu ne yazık ki tehlike altında. (II) Ana besin len duyguyu yansıtmaz?
kaynağı bambu yaprakları ve dalları olan dev pandaların A) Sen kitap yazacaksın da biz de göreceğiz! (Küçüm-
doğal yaşam alanı Çin’in iç batı kesimleridir. (III) Burada seme)
üç bin kadar pandanın bulunduğu tahmin ediliyor. (IV) İki B) Bir oda dolusu odunu tek başına kırmış! (Sitem)
yüz elliyi aşkın panda ise dünyanın çeşitli ülkelerindeki C) Yollar buz tutarsa köye nasıl gideceğiz? (Kaygı)
hayvanat bahçelerinde yaşıyor. D) Ona karşı biraz daha anlayışlı olsaydık bunları yaşa-
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde mazdık! (Pişmanlık)
“üzülme” anlamı vardır?
http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
9 5. Sınıf
Türkçe
Cümlede Anlam - 2
C) İstanbul’da sergilendi. A) Küçük kız, sudan çıkabilmek için hemen ağaca tutun-
D) birbirinden etkileyiciydi. du.
B) Zavallı adam açlıktan ve susuzluktan yorgun düş-
müştü.
C) Bir haftadır gece gündüz uyumadan sınava çalışıyor.
D) Sebze yemeklerini etli yemeklerden çok severim.
8. Kendisini sevmeyen insandan, iyilik etmesi beklenmez. 11. (I) Böcek bilimcilerin, yıllardır biriken gözlem verilerinin
Aşağıdakilerden hangisi bu cümleye anlamca en ya- sonucunda, göç eden böceklerden bazılarının yüksekler-
kındır? de esen rüzgârları kullanarak çok hızlı yol aldıkları anla-
şıldı. (II) Bazı güve ve kelebek türleri binlerce kilometre
A) Kendilerinden hoşlanmayan insanlar başkalarına iyi- ötedeki yerlere gitmek için uygun rüzgârlardan yararlanı-
lik yapamazlar. yor. (III) Bu rüzgârlara binen akıllı böceklerin hızları saat-
B) Kötülük sonradan kazanılır, hiç kimse doğuştan kötü te 100 km’ye kadar çıkabiliyor. (IV) Bu hızda esen rüzgâr-
değildir. lar böceklere bir şey yapmıyor çünkü hava akımının içine
C) Sevmeyi bilmeyen kişiler iyilik etmeyi de bilmezler. kendini atan böcekler de artık havayla aynı hızda ilerliyor.
D) Bir insanın iyilik yapabilmesi için kötülüklerden tama- Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdaki-
mıyla uzaklaşması gerekir. lerden hangisi söylenemez?
9. (I) Ağaçların yaprakları, bir besin fabrikası gibi çalışır. 12. Üşüttüğüm için iki haftadır hastayım, keşke sıkı giyinsey-
(II) Ağaç köklerinden gelen su, yapraklarda karbondiok- dim!
sitle buluşur. (III) Yaprakların, güneş enerjisinin de yardı- Bu cümleye hâkim olan duygu aşağıdakilerden han-
mıyla su ve karbondioksitten glikoz üretmesine fotosen- gisidir?
tez denir. (IV) Bitkiler, fotosentezle elde ettikleri glikozu,
büyümek ve enerji elde etmek için kullanır. A) Öfke B) Şaşırma
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdaki- C) Sitem D) Pişmanlık
lerden hangisi söylenemez?
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır? 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?
A) Apartmanın 7’inci katından kedi sesleri geliyordu. A) Bu insanlar, Adana’ya yerleşmek için mi geldiler?
B) Ağrı Dağı’na çok sayıda kış tırmanışı düzenledik. B) Ankara Kalesi’ne yapılacak geziye kimler katılacak?
C) Ömer Seyfettin’in “Yalnız Efe” adlı eserini okudunuz C) “Kaplumbağa Terbiyecisi” tablosu Osman Hamdi
mu? Bey’e aittir.
D) Kütüphanemiz için bir ayda 3.890 kitap toplandı. D) Manyas gölü, geniş ve sığ bir tatlı su gölüdür.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır? 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sayıların yazımıyla
ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
A) Komşumuz Yıldız Hanım dün akşam hastanede ziya-
retime geldi. A) Bütün adaylara 2’şer soru sorulacakmış.
B) Köpeğimiz Karabaş bizi kapıda büyük bir sevinçle B) 10.45’te okulun bahçesinde toplandık.
karşıladı. C) Araştırma 7.550 kişi üzerinde yapılmış.
C) Her ayın ilk Çarşamba günü arkadaşlarımızla bizde D) Bölme işleminin sonucu 25,2 çıkmıştı.
toplanıyoruz.
D) Dolunay, Ay’ın aydınlık yüzünün tamamının Dün-
ya’dan göründüğü evredir.
http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
10 5. Sınıf
Türkçe
Yazım Kuralları
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır? 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?
A) Dolaşmaya çıkarken yanına hiç birşey almamış. A) Sabahleyin Nene Hatun Caddesi’ndeki bankaya gi-
B) Topkapı Sarayı’na yıllardır gitmedim. deceğiz.
C) Çorum’da da kar yağışı etkili olacakmış. B) Buraya gelip de Maraş Dondurması yemeden olmaz.
D) Akşamki pikniğe dayımlar gelecek mi? C) Lale Festivali 25 Haziran’da başlayacak, dediler.
D) Süveyş Kanalı 1888’de tüm gemilere açılmıştır.
9. Herbiri ayrı bir hikâye anlatan bu arkeolojik eserlerin ser- 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ki”nin yazımı doğrudur?
I
A) Baktıki kimse gelmiyor, o da gelmekten vazgeçti.
gilendiği yer, mimar Cengiz Bektaş tarafından tasarlanan
II B) Yarınki işlerini bir an önce planlamalısın.
Sevgi Gönül Salonu. Salonun girişinde Antik Çağ da ya- C) Bebek öyle tatlıki herkesin gözü onun üzerinde.
III IV D) Ne yazıkki bu insanlara gerektiği gibi yardım edeme-
şayan filozof ve devlet adamlarına ait büstler, bir sonraki dik.
bölümde ise heykeller bulunuyor.
Bu parçada numaralanmış bölümlerin hangisinde ya-
zım yanlışı yoktur?
1. Bilim adamları ( ) insanların yiyeceklerden aldığı dört te- 4. Kış aylarındaki dondurucu soğuklar ve yiyecek kaynakları-
mel tat olduğunu söylüyor ( ) Tatlı, tuzlu, ekşi ve acı ( ) nın iyice azalması ( ) kimi hayvanları derin bir uykuya davet
Yediğimiz şeyler bu dört tadın karışımıdır. eder. Kış uykusu olarak adlandırılan bu uyku ( ) bildiğimiz
Bu parçada yay ayraçla gösterilen yerlere aşağıdaki- uykudan farklıdır ( ) uzun ve derindir ( )
lerin hangisinde verilen noktalama işaretleri sırasıyla Bu cümlede yay ayraçla gösterilen yerlere aşağıdaki-
getirilmelidir? lerin hangisinde verilen noktalama işaretleri sırasıyla
getirilmelidir?
A) (,) (:) (…) B) (;) (;) (…)
C) (,) (:) (.) D) (;) (:) (.) A) (,) (;) (,) (...) B) (,) (,) (;) (.)
C) (,) (:) (,) (!) D) (;) (,) (;) (...)
2. Dağlara, yıldızlara ve nehirlere bak ki bilgeliği ve sabrı 5. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin sonuna farklı bir
öğrenebilesin. noktalama işareti getirilmelidir?
Aşağıdakilerin hangisinde virgül (,) bu cümledeki gö- A) Neden söz ettiğinizi pek anlayamadım
reviyle kullanılmıştır? B) Oraya neden gittiğini bize hâlâ söylemedin
A) Tamam, şimdi herkes beni dikkatle dinlesin. C) Bu görevi sana vermem için bir neden yok
B) Küçük insanların büyük gururları olur, demişti. D) Beni gördüğünde kafasını neden çeviriyor
C) Rüzgâr mumu söndürür, yangını alevlendirir.
D) Korku, endişe ve kararsızlık insanı çok yorar.
3. Hey ( ) genç sanatçılar ( ) Hava artık çok sıcak, doğaya 6. • Bu işi yapmak için nasıl bir eğitim aldınız
çıkma vakti geldi ( ) • Gerçekleşmeyen hayaller, sönmeyen umutlar
Bu parçada yay ayraçla gösterilen yerlere aşağıdaki- • Arkadaşlar, kimse arka bahçeye gitmesin
lerin hangisinde verilen noktalama işaretleri sırasıyla Aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangisi, bu cüm-
getirilmelidir? lelerden herhangi birinin sonuna getirilemez?
A) (,) (!) (.) B) (,) (!) (:)
A) (...) B) (!) C) (.) D) (?)
C) (!) (.) (...) D) (...) (!) (.)
http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
11 5. Sınıf
Türkçe
Noktalama İşaretleri
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalama yanlışı 10. Eski Türk tarihinin, sanatının ve folklorunun sergilendiği
yapılmıştır? I
salonları hayran hayran gezdik. Anadolu halkının, giyim
A) Sokakta binbir çeşit insan dolaşıyordu: satıcılar, işçi-
II
ler, öğrenciler...
eşyaları, kilimleri ve işlemeleri; Selçuklu Dönemi’ne ait
B) Ankara-Konya yolunda trafik çok yoğun olduğu için III
geç kaldık. kapılar, kapı tokmakları ve pencereler vardı sergide.
C) Çocuklar, çabuk buraya gelin ve bana yardım edin! IV
D) Babam “Önce iyi insan ol, başarı peşinden gelir,” derdi. Bu parçada numaralanmış virgüllerden (,) hangisi
yanlış kullanılmıştır?
8. Sempozyum yarın 13.00’te başlayacakmış. İlk gün, ko- 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalama yanlışı
I yapılmıştır?
nuşmacılar arasında Prof. Dr. İlber Ortaylı da varmış.
A) Yahya Kemal (1884-1958) Türk şiirinin en önemli
II
temsilcilerinden biridir.
2.nci gün kimlerin katılacağını henüz öğrenemedim.
III IV B) Kayseri’lilerin katıldığı kültürel etkinlik bir hafta süre-
cek.
Bu parçada numaralanmış noktalardan (.) hangisi
yanlış kullanılmıştır? C) “Bizim takım çok yaşa, bizim takım çok yaşa!” diye
bağırıyordu.
A) I. B) II. C) III. D) IV. D) “-lık /-lik /-luk /-lük” eki, isimlere gelerek yer, araç ve
meslek adı oluşturur.
9. ● Yapım eklerinden bazılarını sıralayalım ( ) -lı, -lık, -cı, 12. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin sonuna farklı bir
-sız. noktalama işareti getirilmelidir?
● Eda, Ecrin, Hayal şarkı söyleyecek ( ) Kadir, Seden, A) Uzungöl, dik yamaçları ve benzersiz orman örtüsüyle
Ülkü şiir okuyacaktı. harika bir yer
● Çalışkanlığıyla herkesin takdirini kazanıyor ama bu B) Robotlar, uzun süredir yaşamın farklı alanlarında kul-
huyu ( ) lanılıyor
Aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangisi, bu cüm- C) Olağanüstü yeteneği ve yaratıcı gücü olan kişilere
lelerde yay ayraçla gösterilen yerlerden herhangi bi- dâhi denir
rine getirilemez?
D) Olimpiyatlar dünyanın en büyük spor etkinlikleridir
A) (!) B) (…) C) (:) D) (;)
1. Endonezya’nın Açe bölgesinde dün sabah on balina ka- 4 ve 5. soruları aşağıdaki metinlere göre cevaplayınız.
raya vurdu. Kendi çabalarıyla suya dönemeyen balinala-
ra civar köylerden gelen insanlar yardım etti. Balinaları
kimi köylüler tekneleriyle, kimileri de elleriyle denize ite- I
rek hayata döndürmeye çalıştı. Balinalardan üçü için artık Kurdun biri, nehirden su içen bir kuzuyu gözüne kestirmiş.
çok geçti çünkü yapacak bir şey kalmamıştı. Kuzuya, “Sen benim içtiğim suyu niye bulandırıyorsun?”
demiş. Kuzu, “Ben sizin suyunuzu nasıl bulandırırım? Siz
Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir?
yukarıdasınız, ben aşağıdayım. Su yukarı doğru akmıyor
A) Hikâye B) Fabl ki!” demiş.
C) Masal D) Haber yazısı
II
Bir varmış, bir yokmuş. Evvel zaman içinde, kalbur sa-
2. Aşağıdakilerden hangisi bilgilendirici bir metindir? man içinde küçük bir kulübede karısı ve yedi çocuğuyla
A) Mağaranın içi, güneş doğmuş gibi birden aydınlanıver- birlikte yaşayan yoksul bir oduncu varmış. Oduncunun en
MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
di. Bu ışık nereden geliyor diye çevreme baktım. Bir de küçük çocuğu parmak kadarmış. Bu yüzden ona Parmak
ne göreyim? Altın, zümrüt ve çeşit çeşit değerli taşlar- Çocuk adını vermişler. Günün birinde parasızlıktan yiye-
dan oluşan bir tepecik duruyor gözlerimin önünde. ceksiz kalmışlar. Ne yapacağını şaşıran oduncu, çocuk-
B) Çekirge, pire ve uçan kaz bir gün kralın huzuruna larını götürüp ormana bırakmış. Çocuklar ormanda yalnız
davet edilmişler. Kral, üçünün arasında bir yarış dü- kaldıklarını anlayınca ağlamaya başlamışlar. Parmak Ço-
zenleyecek ve en yükseğe sıçrayana büyük bir ödül cuk bir ağaca tırmanmış ve ileride bir ev görmüş. Gidip
verecekmiş. kapıyı çalmışlar. Kapıyı açan kadın “Burası devin evidir.
C) Yemeğimi acele bitirip evden çıktım. Dükkâna gittiği- O, çocukları yer. Hemen gidin buradan!” demiş.
mi gören annemin sevinci yüzünden okunuyordu. So-
kağın köşesine varınca arkadaşlarımın da dükkâna 4. Aşağıdakilerden hangisi bu metinlerin ortak yönlerin-
geldiğini gördüm. den biridir?
D) Ahlak kuralları, bir toplumdaki insanların benimsediği,
A) Kurguya dayalı olması
uymak zorunda olduğu kurallardır. Dürüstlük, kardeş-
lik, sevgi, saygı gibi iyi nitelikler ile güvenilirlik, alçak B) Tekerleme kullanılması
gönüllülük, hoşgörü, acıma gibi iyi huylar bu kurallara C) Deyimlere yer verilmesi
örnek gösterilebilir. D) Benzetme yapılması
http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
12 5. Sınıf
Türkçe
Metin Türleri
6. Aşağıdaki metinlerden hangisi yay ayraç içinde veri- 8. Hikâye edici metinden alınmıştır.
len türde yazılmamıştır? III. kişili anlatımdan yararlanılmıştır.
A) Tilki çok acıkmış ve bir bağa girmiş. İştah açıcı üzüm- Deyimler kullanılmıştır.
lerden yiyerek karnını doyurmak istemiş. Ancak o gü- Bu özelliklerin bir arada bulunduğu metin aşağıdaki-
zelim üzümlere yetişemediği için bir türlü yiyememiş. lerden hangisidir?
Bu sefer de ‟Önemli değil canım, nasıl olsa hepsi ek-
şiydi.” demiş. (Fabl) A) Gemi kaptanları, diğer gemilerden ayrı düşmemek
için ellerinden geleni yapıyordu. Havaya kalkıp inen
B) İki çocuk neşeyle alt kamaraya indiler. Dolaplardan
gemiler, artık dalgalara karşı koyacak durumda değil-
ağları ve oltaları alıp hızla yukarı çıktılar. Ufaklık, ağın
di. Fırtına bizi nereye savurursa oraya savruluyorduk.
ucunu denize doğru atarken “Yunus, Yunus...” diye
Karşımızda kayalıklar vardı. Oraya sürüklenen gemi-
seslendi. (Hikâye)
lerin sağ çıkması imkânsızdı. Hep bir ağızdan bağırı-
C) Bilinen ilk hesap makinesi abaküstür. Abaküs, ilk kez yor, dua ediyorduk.
Atina yakınlarındaki Salamis Adası’nda kullanıldı.
B) Bahar geldi ya, insanın her zaman, her yerde, herkes-
Üzerine birçok sütun oyulmuş olan mermer abaküste
le konuşup yârenlik edesi geliyor. İnsan, sevincini de
MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
sayıları, minik çakıl taşları simgeliyordu. (Masal)
üzüntüsünü de memleketin hâlini de konuşmak, pay-
D) İngiltere’deki Uluslararası Ömür Boyu Yaşam Mer- laşmak istiyor biriyle. Hele sokakta, dükkânda, çarşı
kezi, hafızanın müzikle iyileştirilebileceğini tespit etti. ortasında biriyle ayaküstü girişilen sohbetlerin tadına
Bazı hastalar üzerinde araştırma yapan 50 uzman, doyulmuyor.
ileri seviyede hafıza kaybı olanların bile müziği algı-
C) Adaya çıkalı beş yıl olmuştu. Bir kış sabahı erkenden
layabildiklerini açıkladı. Bu araştırma, müziğin hafıza
uyanan Selkirk, uzaklara doğru baktığında bir an için
üzerindeki olumlu etkisini ilk kez ortaya çıkarmış oldu.
gözlerine inanamadı. Çünkü açıkta bir gemi demirle-
(Haber yazısı)
mişti. Ertesi sabah, gemi demir alıp yola çıktığında
içinde bir yolcu daha vardı. Bu, beş yıldır ilk kez tıraş
olmuş ve temiz bir şekilde giyinmiş Selkirk’ti.
7. Aşağıdakilerden hangisi hikâye edici bir metinden D) Her türküde derinden derine bir yiğitlik ve özgürlük
alınmamıştır? tutkusunun kıvılcımları sezilir. Yatışmış bir öfkenin,
durulmuş bir isyanın hatırası dillenir. Onun içindir ki
A) İpek Yolu’nun önemli duraklarından biri olan Bursa,
Ege türküleri, hep bir yüce dağın yamacından söyle-
tarih boyunca oluşturduğu çarşı kültürünü bugün hâlâ
niyormuş hissi verir insana. Tok ve rahat, korkusuz ve
yaşatan şehirlerimizden. Pek çok yangınla harap olsa
sıcak bir sesle...
da her seferinde hayata yeniden dönen Kapalı Çarşı,
Ulu Cami’nin kuzeyinden başlayıp Koza Han’a kadar
uzanıyor.
B) Keloğlan ve zavallı anacığı, geçim sıkıntısı içinde ya-
9. Kanadalı ünlü astronot Hadfield, 3-5 Aralık’ta İstanbul’da
şıyorlarmış. Bir kuru ekmek, bir parça peynirle günler-
düzenlenecek olan Türkiye İnovasyon Haftası etkinlikleri-
ce idare ederlermiş. Tarlaları çok verimsizmiş. Üstelik
ne katılacak. Hadfield, uzaya giden diğer astronotlardan
senelerin birinde öyle bir kıtlık olmuş ki bağ bahçeleri
farklı olarak Uluslararası Uzay İstasyonu’nda bulunduğu
hep kurumuş, mısır tarlaları bodur kalmış.
süre boyunca birbirinden ilginç aktivitelere imza attı. Tür-
C) Tilki ile kedi sohbet ediyorlarmış. Tilki durmadan ne kiye İhracatçılar Meclisi ve Ekonomi Bakanlığının İstanbul
kadar hilekâr ve kurnaz olduğunu anlatıyormuş. Söy- Kongre Merkezinde 3-5 Aralık’ta düzenleyeceği etkinlikler
lediğine göre düşmanları onu alt edemezmiş çünkü kapsamında, 4 Aralık Cuma günü ‟Geleceğe Yolculuk”
pek çok oyun ve hile bilirmiş. Kedi biraz da utanarak konulu bir konferans verecek olan Chris Hadfield, renkli
“Ben fazla oyun bilmem ki!” demiş. kişiliğiyle büyük hayran kitlesine sahip. Uluslararası Uzay
D) Birinci dönem bitmek üzereydi. Elif her günkü gibi İstasyonundaki görevi süresince sergilediği etkinliklerle
okuldan eve dönüyordu. Eve yaklaşmıştı, ana cad- birçok unvana layık görülen ünlü astronot, Kanada’da
deden ayrıldı ama eve gideceği yol kapalıydı. Bu yüz- ‟Uzayın Tadını Çıkaran Adam” olarak biliniyor.
den kimsenin geçmediği ıssız ve kestirme bir yoldan Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir?
gitmek zorunda kaldı. Yolda bir teyze yavaş yavaş
yürüyordu, Elif ona doğru yaklaştı. A) Masal B) Anı
C) Hikâye D) Haber yazısı
1. Tosun Bey dışarı çıkıp aceleyle atını değiştirdi. Padişa- 4. Ufaklık, denizaltının cam kapağını kaldırdı. Kapağın üze-
hın otağını tek başına arayacaktı. Güneş batmış, hava rindeki suların denize düşerken çıkardığı ses büyüleyi-
kararmaya başlamıştı. Köpüren derelerden geçti. Orman ciydi. Çevresinde tuhaf kokulu ama solunabilir bir hava
yollarına girdi. Tepelere çıktı. Dört yana naralar savurdu. vardı. Denizaltıyı, iskele özelliği kazandırılmış bir kıyıya
Sesinin yankılarından başka bir karşılık alamadı. Yağmur yanaştırdı. Bir süre, oturduğu yerden çevreyi araştırıp
durmuyordu. “Yarın erkenden çıkar, bulurum.” diyerek dinledi. Bir tehlike bulunmadığına karar verdi. Çevik bir
geri döndü. Dizgini boş bırakıyor, geldiği yollardan atının hareketle karaya sıçradı. Denizaltının kapağını uzaktan
içgüdüsüyle dönebiliyordu. kumandayla kapattıktan sonra onu suyun birkaç metre
Bu parçada anlatılanlar aşağıdaki zaman dilimlerinin derinliğinde beklemeye aldı.
hangisinde gerçekleşmiştir? Bu parçanın dil ve anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) Sabah B) Öğle
C) Akşam D) Gece A) Betimlemeden yararlanılmıştır.
B) Olay üçüncü kişi ağzından anlatılmıştır.
MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
C) Farklı duyularla ilgili ayrıntılara yer verilmiştir.
2. Ben lezzetli bir şeftaliydim. Cildim ütülenmiş gibi dümdüz D) Benzetme yapılmıştır.
ve incecikti. Yanaklarıma gelince onlar sarıdan pembeye
dönmüş ve kızarmıştı. Sabahın taze çiğ damlaları henüz 5. Koskocaman adamdı. Çocukluğunda hayalini kurduğu
yıkanmışım gibi kabuğumun üstündeydi. İçimdeki iri çe- mavi bisiklete ancak şimdi, bu soğuk eylül sabahında sa-
kirdek yeni bir şeftali ağacının tohumu olmayı düşleyip hip olabilmişti. Gözleri daldı. Bir süre çocukluğunu düşün-
duruyordu. dü ve hüzünlendi.
Bu parça ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene- Bu parçada aşağıdaki hikâye unsurlarından hangisi-
mez? ne yer verilmemiştir?
A) Kurguya dayalı bir metindir. A) Şahıs B) Zaman
B) İkilemelere yer verilmiştir. C) Olay D) Mekân
C) Konuşturma sanatından yararlanılmıştır.
D) Betimleyici anlatıma başvurulmuştur.
http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
13 5. Sınıf
Türkçe
Parçada Anlam - 3 (Hikâye Unsurları - Anlatıcı - Gerçek ve Kurgusal Unsurlar - Metin Karşılaştırma)
Zeynep, hava karardıktan sonra gökyüzünü izlemeyi se- Değirmenci, ülkenin kralına kızının on parmağında on ma-
viyordu. Akşamları Ay ve yüzlerce yıldız havayı aydınla- rifet olduğunu, her işi yapabileceğini söylemiş. Kral, genç
tıyor, gökyüzünü süslüyordu. Ay’ın, Dünya’nın tek doğal kızdan bir oda dolusu samanı altın ipliğe dönüştürmesini
uydusu olduğunu önceden öğrenmişti. Öğretmeni, her istemiş. Genç kızın etekleri tutuşmuş. Ne yapacağını bile-
akşam Ay’a bakmalarını ve nasıl göründüğünü not alma- memiş ve ağlamaya başlamış. Gece yarısına doğru oda-
larını istedikten sonra daha dikkatli incelemeye başladı nın duvarı bir kapı gibi açılmış ve içinden bir cüce çıkmış.
gökyüzünü. Resim defterine her akşam Ay’ın şeklini çiz- Genç kız çok korkmuş. Cüce, “Benden korkmana gerek
meye başladı. Ay, ilk gün bembeyaz ve yuvarlaktı. Bir haf- yok.” deyince kız, ona yaşadıklarını anlatmış. Cüce “O iş
ta sonra Ay’ın yarısının olmadığını fark etti. Sonraki hafta, çok kolay, ben samanları altın ipe çevirebilirim.” demiş ve
Ay’ı hiç göremedi. Nihayet birkaç gün sonra Ay tekrar gö- başlamış çalışmaya. Kızcağız, cücenin yaptıklarını hay-
ründü. Bu kez Türk bayrağındaki gibiydi. Bu durum Zey- retle izliyormuş. Çünkü o, eline aldığı samanı anında altın
nep’in, kendisini gururlu hissetmesine neden oldu. Birkaç ipe dönüştürüyormuş. Kısa sürede tüm samanı altın ipe
gün sonra Ay tekrar yarım oldu ama öncekinden farklıydı. dönüştürmeyi başarmış.
Bir zamanlar zengin bir tüccar varmış. Parasını nerede Genç bir çocuk, ineğiyle pazara giderken yolda tuhaf bir
MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
kullanacağını gayet iyi bilen bu tüccar hastalanmış ve bü- adama rastlamış. Adam, “Bak çocuğum, bana bu ineği
tün mirasını oğluna bırakmış. Tüccarın oğlu parayı har verirsen karşılığında sana fasulye taneleri veririm.” de-
vurup harman savurmaya başlamış. Böyle olunca serveti miş. “Fasulye tanesi mi?” demiş çocuk şaşkınlıkla.” “Ama
kısa zamanda suyunu çekmiş. Arkadaşları da birer birer bunlar sihirli.” demiş adam. Bunu duyan çocuk, fasulyeler
uzaklaşmışlar çevresinden. Sadece iyi yürekli bir arkada- karşılığında ineğini vererek eve dönmüş. Durumu anne-
şı ona eski bir sandık yollamış ve “Pılını pırtını bunun içi- sine anlatmış. Annesi ona çok kızmış. Fasulye tanelerini
ne koyarsın!” demiş. Fakat onun, sandığa koyacak hiçbir dışarı fırlatmış. Çocuk, sabah olunca gözlerine inanama-
şeyi yokmuş. Bu yüzden kendisi girip oturmuş sandığın mış çünkü dışarıda sihirli bir fasulyenin hızla büyüdüğü-
içine. Ama bu sandık, herkesin bildiği sandıklardan de- nü görmüş. Hemen pencereden sarkıp sihirli fasulyeye
ğilmiş. Kilidine dokunur dokunmaz uçmaya başlıyormuş. tutunmuş ve tırmanmaya başlamış. Biraz sonra kendini,
Tüccarın oğlu kilide parmağını basınca sandık, evin ba- garip bir ülkede bulmuş.
casından fırlayıp havalanmış ve bulutların arasında ilerle-
meye başlamış.
9. Aşağıdakilerden hangisi bu metinlerin ortak özellikle-
rinden biri değildir?
7. Bu iki metnin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisi-
A) Benzetmeden yararlanılması
dir?
B) Deyim kullanılması
A) Olağanüstü olaylara yer verilmesi
C) Olağanüstü olaylara yer verilmesi
B) Anlatımın III. kişi ağzından yapılması
D) Hikâye edici metin olması
C) Masal türünde yazılması
D) İkilemelerden yararlanılması
10. Roman ve hikâyeler, olay üzerine kurulan yazı türlerin-
dendir. Bu nedenle benzer yönleri vardır. Her ikisinde de
8. İtfaiye görevlileri merdivenle Cem’i ve kedisini kurtardılar. gerçek veya gerçeğe yakın olayların anlatılması bu ben-
Cem, itfaiye merdiveninin ucundaki kutuya hayran kaldı. zer yönlerden biridir. Ancak farklı yönleri daha fazladır.
Onu lunaparktaki çarpışan arabalara benzetti. Ama bu, Hikâye, kısa ve orta uzunlukta olur; roman ise uzundur.
uçan bir arabaydı. Cem’in korkusu gitmişti. Uçan bir ara- Hikâyede kişi sayısı azdır, romanda fazladır. Hikâye, her
badan aşağıyı seyretmek çok güzeldi. Aşağıdaki kalaba- zaman tek bir olay üzerine kurulur; romanda ise olaylar
lığı gördü. Herkes kendisine bakıyordu. zinciri vardır.
Bu metinle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene- Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi
mez? söylenemez?
A) Olay yazısından alınmıştır. A) Tanımlama yapılmıştır.
B) Üçüncü kişi ağzından anlatılmıştır. B) Bilgilendirici bir metindir.
C) Zaman belli değildir. C) Örneklemeye başvurulmuştur.
D) Kişileştirme yapılmıştır. D) Karşılaştırmadan yararlanılmıştır.
1. Fatih, Büşra, Sinan ve Ayşe adlı kişilerden her biri Antal- 2. Mehmet, “Türkiyeʼnin Doğal Güzellikleri” konulu bir ödev
ya, Erzurum, Konya ve İstanbul şehirlerinden birine se- hazırlayacaktır.
yahat etmişlerdir. Her biri, seyahat ederken uçak, tren ve Mehmet, bu ödevde aşağıdaki görsellerden hangisini
otobüsten herhangi birini kullanmıştır. kullanabilir?
Bu kişilerin gideceği şehirler ve giderken kullanacakları
araçlarla ilgili bilinenler şunlardır: A) B)
• İki kişi uçakla yolculuk etmiştir.
• Sinan Konya’ya trenle gitmiştir.
• Bayanlardan biri, İstanbul’a otobüsle gitmiştir.
• Büşra Erzurum’a gitmiştir. Topkapı Sarayı Peribacaları
A)
Uçak Tren Otobüs
Fatih Antalya Efes Antik Kenti Ani Harabeleri
Büşra İstanbul
Sinan Konya
Ayşe Erzurum
B)
Uçak Tren Otobüs
Fatih Antalya
Büşra Erzurum
Sinan Konya
Ayşe İstanbul
D)
Uçak Tren Otobüs
Fatih İstanbul C) D)
Büşra Erzurum
Sinan Konya
Ayşe Antalya
http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
14 5. Sınıf
Türkçe
Görsel Okuma
4. Zaman Oranı (%) 6. Araştırmalar, Türkiye’de basılı kitap sayısının her geçen
gün arttığını gösteriyor. Örneğin 2008 yılında 32 bin kitap
30 basılmışken 2014 yılında bu sayı 50 bini aştı. Basılı kitap
25 sayısı artıyor ancak kitap okuma oranları yükselmiyor.
20 Araştırma sonuçları, Türk insanının kitap okumaya günde
sadece 1 dakika ayırdığını gösteriyor. Buna karşılık TV iz-
15
lemeye ortalama 6 saat, internete 3 saat ayırıyor. Türki-
10 ye’deki okuyucuların tercih ettikleri kitap türlerine göre ora-
5 nı ise şöyledir: Yüzde 55’i aşk, yüzde 25’i siyaset, yüzde
Yapılan
0 İşler 13’ü düşünce, yüzde 7’si kişisel gelişim kitapları okuyor.
TV Arkadaşları Uyku Kitap Aile Bilgisayar Bu parçaya göre Türkiye’deki okuyucuların tercih et-
izleme ile okuma ile
zaman zaman tikleri kitap türlerine göre oranı aşağıdaki grafiklerin
geçirme geçirme
hangisinde doğru gösterilmiştir?
Düşünce
Kişisel Gelişim
Aşk
Siyaset
5.
C) Okuyucu D) Okuyucu
Oranı Oranı
60 60
55 55
50 50
45 45
40 40
35 35
30 30
25 25
20 20
15 15
Bu karikatürde verilmek istenen mesaj aşağıdakiler- 10 10
den hangisidir? 5 5
Kitap Kitap
0 Türü 0
A) Küresel ısınma konusunda önlem alınmazsa dünya Türü
Düşünce
Kişisel Gelişim
Aşk
Siyaset
Düşünce
Kişisel Gelişim
Aşk
Siyaset
1. Çocuk, oyun oynarken yaşam hakkında pek çok şey öğre- 4. Ana dilimizin her sözcüğü bize farklı bir tat verir. “Sevgili,
nir ve türlü deneyimler kazanır. Özellikle de oyuncaklarını biricik, yeşil, duygu, şiir” sözcükleri ne kadar tatlıdır! “Güç,
kendisi yaparken ve arkadaşlarıyla paylaşırken yaşamın kuvvet, kudret” sözcüklerinde sanki bir güç gizlidir. “Aslan,
pek çok ayrıntısını öğrenir. Oyuncaklarını üretirken eme- kaplan, kartal”da sanki bir yücelik vardır. “Kuş”ta kuşun
ği; arkadaşlarıyla oynarken insan ilişkilerini, insanların cıvıltısını, “yılan”da yılanın yerde sürünüşünü, “toprak”ta
toprağın katılığını duyarız. “Gülümsemek”te gülümseyi-
karakterini ve sorunlara çözüm bulmayı öğrenir. Dolayı-
şin tatlılığı, “düşünmek”te düşüncenin derinliği var gibidir.
sıyla oyun, çocukların yaşamla ilgili tecrübeler kazandığı
Her biri ayrı bir tat, ayrı bir güzelliktir.
bir okuldur.
Bu parçaya getirilebilecek en uygun başlık aşağıdaki-
Bu parçanın ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisi-
lerden hangisidir?
dir?
A) Sözcüklerin Tadı B) Dil ve Kültür
A) Oyun, çocuk eğitiminde en önemli unsurdur.
C) Sözcüklerin Anlamları D) Dilin Gelişimi
B) Oyun oynamak, çocuğun hayatı tanımasını sağlar.
C) Oyun, çocuklara paylaşma duygusunu kazandırır. MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
3. Burası, her tarafında su kanalları bulunan bir ülke. Çünkü 6. Bazı yörelerde yeni evlenen çiftlere “bindallı kilimi” hedi-
ülke topraklarının dörtte biri su seviyesinin altında. Bura- ye edilir. Kilimin içindeki dörtgen ve altıgenlerden oluşan
da çok fazla yel değirmeni var. Bunlar, toprakları su bas-
şekillerin dörtgen motifleri, yeni evlenen çiftlerin anne ve
kınından korumak için kullanılıyor. Yani bizim bildiğimiz
babalarını; altıgen motifleri ise bu çiftlerin çocuklarını, to-
gibi buğday ve tahıl öğütmek için değil. Küçük küçük köp-
runlarını ve onlardan gelecek nesilleri simgeler. Kilimin
rüleri ve etraftaki sevimli evleri geçerek yel değirmenleri-
ne ulaşmaya çalışıyoruz. Biz yel değirmenlerine yaklaş- ortasındaki bağlantı motifleri ise iki ailenin birleştiğini gös-
tıkça değirmenlerin pervaneleri hareketlenmeye başlıyor. terir. Böylece yeni evlenen çiftlerin “bin dal” ile hayata kök
Bu bölgenin epey rüzgârlı olduğunu söylemeliyim. Hafif salacağı vurgulanır.
bir uğultu rüzgâra karışıyor. Bu parçada “bindallı kilimleri”yle ilgili aşağıdakilerden
Bu parçada sözü edilen ülkede yel değirmenlerinin hangisine değinilmemiştir?
kullanım amacı aşağıdakilerden hangisidir? A) Kilimde geometrik şekiller kullanıldığına
A) Buğday ve tahıl öğütmek B) Motiflerinin gerçek hayattaki bazı durumları temsil et-
B) Su baskınlarını önlemek tiğine
C) Rüzgârın etkisini azaltmak C) Motiflerinin yöreden yöreye farklılık gösterdiğine
D) Göletleri kurutmak D) Yeni evlenen çiftlere armağan edildiğine
http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
15 5. Sınıf
Türkçe
Parçada Anlam - 4 (Ana Düşünce - Ana Duygu - Konu - Başlık - Yardımcı Düşünce)
7. Sanatımızda doğanın önemli bir yer tuttuğunu gösteren 10. Doğanın en önemli bileşeni, yeşil örtü yani bitkiler dünya-
pek çok örnek vardır. Bunlardan biri de kuşlar. Kuş mo- sıdır. Bu düşünceden hareketle bitkileri tanımanın, onlar-
tifleri yüzyıllar boyunca mimarimizin ve çeşitli el sanat- la dost olmanın ve onları insanlara sevdirmenin en büyük
larımızın ayrılmaz bir parçası olmuştur. Ayrıca pek çok hayır işlerinden biri olacağını düşündüm ve bu botanik
caminin, türbenin, köprünün dış duvarında taştan kuş bahçesini kurdum. Bu bahçeyle, insanlara bitkilerin dün-
evleri yapılmıştır. Bu küçük evlere kuşların yuva yapması yasını tanıtmaya ve onları bitkiler konusunda bilinçlendir-
sağlanarak hem korunmaları hem de mimarinin yaşayan
meye çalışıyoruz.
bir parçası olmaları amaçlanmıştır.
Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık
Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz?
söylenmiş olabilir?
A) Kuş motiflerinin mimaride önemli bir yer tuttuğuna
A) Botanik bahçeniz ne zaman kuruldu ve nasıl büyüdü?
B) Sanat eserlerinde doğadan izler bulunduğuna
B) Bitkiler için çok emek harcıyor musunuz?
C) Yapıların dış duvarına yapılan kuş evleriyle kuşların
C) Bu botanik bahçesini niçin kurdunuz?
korunmasının da amaçlandığına
D) İnsanlara doğa sevgisi kazandırmak için neler yapıl-
D) Sanatın gelişmesinde tabiattaki varlıkların önemli bir
MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
malıdır?
payı olduğuna
8. Yazar, hayatı boyunca kendi iç dünyasında yaşadı. Her 11 ve 12. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
zaman kendisi olmayı, iç huzurunu korumayı başardı.
Başkalarının, özellikle de kaba insanların kendisinden Türküler, halkın sözlü geleneğinde oluşmuş ürünlerdir.
beklentilerine hiç aldırış etmedi. Daima sade, gerçek ve Çağdan çağa, bölgeden bölgeye içeriğinde ve biçimin-
samimi olan şeyleri sevdi. Eserleri aracılığıyla başkaları- de değişiklik olabilir. Belli bir ezgiyle söylenir. Türküler-
na da sadeliği öğretti. de toplumun tüm kesimlerini ilgilendiren sosyal olaylara
Bu parçada sözü edilen yazarla ilgili aşağıdakilerden yer verilebileceği gibi şahısların yaşadığı duygulara da
hangisi söylenemez? yer verilebilir. Başlangıçta söyleyeni belli olan ancak za-
manla asıl sahipleri unutulduğu için halkın malı olan bu
A) Kaba insanları umursamadığı ürünler, halkın dilinde dolaşa dolaşa farklı coğrafyalara
B) Davranışlarında tutarlı olduğu yayılır. Onların oluşmasında ve yayılmasında saz şair-
C) Kendini beğenmiş biri olduğu lerinin büyük emekleri vardır. Saz şairi (âşık) toplumda
D) Yalın ve içten olmayı sevdiği gördüğü, işittiği ya da yaşadığı olayları yeteneği ölçüsün-
de saz eşliğinde dile getirir, toplumun beğenisine sunar.
Türküleri oluştururken halkın konuştuğu Türkçeyi kullanır.
9. Ağlamak -sanılanın aksine- çaresizliğin, zayıflığın, güç- Unutulan, günümüzde kullanılmayan pek çok kelime, tür-
süzlüğün göstergesi değildir. Garip gelecek belki ama külerde canlılığını korur.
ben ne zaman ağlayan birini görsem içim gerçekten acısa
dahi bir miktar da sevinirim. Çünkü ağlamayı yani üzül-
meyi becerebilen kişi, bir insanda bulunması gereken tüm 11. Bu parçaya göre türkülerin oluşumunda katkı sağla-
yan kişiler aşağıdakilerden hangisidir?
iyi duygulara sahiptir: Yumuşak kalplidir, duygu yoksunu
değildir, insan niteliğini yitirmemiştir... A) Saz şairleri B) Toplumun ileri gelenleri
Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdaki- C) Yaşlı bilgeler D) Halkın seçtiği kişiler
lerden hangisidir?
A) Yumuşak kalpli insanların sayısı gün geçtikçe azal- 12. Bu parçada türkülerle ilgili aşağıdakilerden hangisine
maktadır. değinilmemiştir?
B) Ağlayabilen insan, insani duygularını kaybetmemiş
A) Toplumsal olayların ve kişisel duyguların konu edildi-
demektir.
ğine
C) Ağlayabilmek, bir insanda bulunması gereken en
B) Halk diliyle oluşturulduğuna
önemli özelliktir.
C) Saz eşliğinde söylendiğine
D) Yalnızca çaresiz ve güçsüz insanlar bir zorlukla karşı-
laşınca ağlar. D) Konularına göre farklı isimlerle anıldığına
1 ve 2. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 4. Lokman Hekim’e ‟Hastalarımıza ne yedirelim?” diye sor-
duklarında şu cevabı vermiş: “Acı söz yedirmeyin de ne
yedirirseniz yedirin.”
Ebru, geleneksel Türk el sanatlarından biridir. Bu sanat,
Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdaki-
yoğunluğu artırılmış su yüzeyine fırça yardımıyla boya-
lerden hangisidir?
ların serpilmesi sonucunda elde edilen renkli desenin
kâğıda aktarılmasıyla oluşur. Ebru sanatında suyun yo- A) Bir hastanın iyileşmesi için moral çok önemlidir.
ğunluğunu ayarlamak için sahlep, denizkadayıfı gibi mal- B) Hasta olunca mutlaka doktora gidilmelidir.
zemeler kullanılır. Bu suyun üzerine topraktan elde edi- C) Hasta bakımında dikkatli davranmak gerekir.
len, suda erimeyen boyalar serpilir. Kullanılan suyun ve D) Hastalar beslenmelerine dikkat etmelidir.
boyaların ayarının yapılması, bu sanatın en zor aşama-
sıdır. Bu nedenle ebru, ancak bir ustanın tecrübelerinden
istifade edilerek öğrenilebilir. Ebru sanatının ilk kim tara-
fından yapıldığı belli değildir ancak ilk olarak Türkistan’da MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
ortaya çıktığı tespit edilmiştir.
5. Tatlı diller şekerleşir
Mutluluk kalbe yerleşir
Eller, gönüller birleşir
1. Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı Bugün bayram sabahıdır
yoktur? Bu dörtlüğe getirilebilecek en uygun başlık aşağıda-
A) Ebru sanatında ne tür boyalar kullanılır? kilerden hangisidir?
B) Ebru sanatının en zor aşaması nedir? A) Gelin Birlik Olalım
C) Ebru sanatında kullanılan fırçalar neden yapılır? B) Bayram Sevinci
D) Ebru sanatı nerede ortaya çıkmıştır? C) Tatlı Dil
D) Hep Birlikte Mutluyuz
http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
16 5. Sınıf
Türkçe
Parçada Anlam - 5 (Karma)
7. Elif, hiç tanımadığı bir ortamda buldu kendisini. “Mavi Ay 9. Bir gün ülkenin kibirli padişahıyla gezgin bir bilgin karşı-
Oteli’ne hoş geldiniz!” diyordu sevimli bir bayan görevli. laşmış. Bilgin, padişahın kibirli olduğunu bildiği için ona
Ne olduğunu anlayabilmek için çevresine bakındı. Sa- hiç ilgi göstermemiş. Kendisine hiç bakmayan bilgini gö-
lonun pencerelerinden ufuktaki kocaman, mavili beyazlı ren padişah çok sinirlenmiş ve veziri onun yanına gönder-
topu gördü Elif. Dünya’nın uzaydan görünüşüydü bu. Elif, miş. Vezir, bilgine neden padişaha hürmet göstermediğini
sormuş. Bilgin, ‟Padişah, halk sayesinde vardır. Öyleyse
─ Neredeyim, diye sordu. o, halkına hürmet etsin.” demiş. Bu sözleri beğenen padi-
şah, bilginin yanına gelip ‟Bana üç öğüt ver.” demiş. Bil-
─ Ay’dasınız Elif Hanım, dedi görevli.
ginin yüzüne aydınlık bir gülümseme yayılmış. Padişaha,
─ Nasıl geldim buraya? ‟Dünya hayatının süsüne aldanma. Kendini Kafdağı’nda
sanma. - - - - ” diye öğütte bulunmuş.
─ Dünya’dan Ay’a servis yapan uzay mekiğimizle geldiniz.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangi-
─ Hiçbir şey anımsamıyorum. si getirilemez?
─ Bu çok doğal, efendim! Ses hızının beş katı bir hızla A) Adalet terazisini dosdoğru tut.
A) Olay B) Zaman
C) Yer D) Şahıs
10. A. Sonuçta köpeklerin kendi kişilik özelliklerine göre
farklı koşullarda farklı davranışlar sergilediğini sapta-
dı.
Genç kız, bir gün kazlara yem atarken parmağındaki yü- I. Ancak İsviçreli bir araştırmacı; kaygı, oyunculuk, ya-
bancılara karşı tutum gibi konularda köpeklerin de
zük çıkar ve bir güvercinin boynuna geçer. Kız, güvercini
insanlar gibi farklı kişiliklere sahip olduğunu ortaya
tutmak ister fakat tutamaz. Güvercin, yüzüğü de alıp gi-
koydu
der. Kız, güvercini aramaya başlar. Gelen geçen herkese
K. Kişilik sahibi olmanın yalnızca insanlara özgü bir du-
sorar. İhtiyar bir adam, köyün girişindeki mağaranın önün-
rum olduğu düşünülebilir.
de bir güvercin gördüğünü söyler. Kız, ihtiyarın tarif ettiği
mağaraya gider ve bir yere gizlenir. Biraz sonra, beklediği S. Bunu ortaya koymak için, özel olarak hazırlanmış
davranış testleriyle köpeğin farklı koşullarda verdiği
güvercin gelir. Güvercin, kanatlarını çırpar ve bir insana
tepkileri ölçtü.
dönüşür.
“A, I, K, S” harfleriyle gösterilen cümlelerle anlamlı
bir paragraf oluşturulursa aşağıdaki sözcüklerden
Şoför Ali, Menemen-İzmir arasında beş sefer yapmıştı.
hangisi oluşur?
Gideceği yere bir an önce varmak istiyordu. İyice yorul-
muştu. Kamyona yüklenen eşyaları urganla sıkmaktan A) ASKI B) ISKA
elleri şişmişti. Çiğli’ye yaklaşırken mola verdiler. Kahvede C) KISA D) ASIK
bir çay içtiler. Dışarıda bardaktan boşanırcasına yağmur
yağıyordu. Ali kamyona binince, başından geçen bir olayı
anlatmaya başladı.
11. (I) Kar kristallerinin çoğu altı köşelidir. (II) Bu kristallerin
hepsinin farklı bir şekli vardır. (III) Bu şekiller, havanın sı-
8. Aşağıdakilerden hangisi bu metinlerin ortak yönlerin- caklığına bağlı olarak değişir. (IV) Kar, sıcak hava ile karşı-
den biridir? laştığında çoğunlukla erir ve yağmura dönüşür. (V) Örne-
ğin soğuk havalarda çubuk ve iğne şeklini alır, havanın çok
A) Hikâye türünde yazılması
soğuk olmadığı günlerde ise şekilleri daha karmaşık olur.
B) Kişileştirmeden yararlanılması
Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi par-
C) Anlatımın III. kişi ağzından yapılması çanın anlam bütünlüğünü bozmaktadır?
D) Gerçek yaşamda karşılaşılabilecek olayları anlatması
A) II. B) III. C) IV. D) V.
CEVAP ANAHTARI
Test 1 1. D 2. D 3. B 4. D 5. C 6. A 7. C 8. A 9. C 10. B 11. C 12. B
Test 2 1. D 2. B 3. A 4. B 5. C 6. D 7. A 8. A 9. C 10. D 11. B 12. C
Test 3 1. D 2. B 3. B 4. C 5. D 6. A 7. C 8. D 9. C 10. C 11. B 12. A
Test 4 1. C 2. D 3. B 4. A 5. C 6. D 7. B 8. B 9. A 10. D 11. A 12. C
Test 5 1. A 2. C 3. D 4. D 5. B 6. D 7. A 8. A 9. B 10. C 11. C 12. B
Test 6 1. A 2. D 3. A 4. B 5. A 6. C 7. D 8. B 9. C 10. C 11. D 12. B
Test 7 1. B 2. D 3. B 4. C 5. A 6. C 7. C 8. A 9. D 10. A 11. B 12. D
Test 8 1. B 2. D 3. C 4. C 5. D 6. B 7. A 8. A 9. B 10. B 11. C 12. D
Test 9 1. C 2. A 3. A 4. D 5. C 6. B 7. D 8. A 9. B 10. A 11. C 12. D
Test 10 1. A 2. C 3. B 4. D 5. A 6. A 7. A 8. D 9. C 10. B 11. D 12. B
Test 11 1. C 2. D 3. A 4. B 5. D 6. C 7. D 8. C 9. A 10. B 11. B 12. A
Test 12 1. D 2. D 3. B 4. A 5. B 6. C 7. A 8. C 9. D
Test 13 1. C 2. B 3. D 4. D 5. D 6. A 7. B 8. D 9. A 10. A
Test 14 1. B 2. B 3. D 4. C 5. A 6. C
Test 15 1. B 2. A 3. B 4. A 5. D 6. C 7. D 8. C 9. B 10. C 11. A 12. D
Test 16 1. C 2. D 3. A 4. A 5. B 6. D 7. B 8. C 9. D 10. C 11. C
http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/