MERKWAARDIGE PRODUCTEN

ONTBINDEN IN FACTOREN 5
270 5 MERKWAARDIGE PRODUCTEN – ONTBINDEN IN FACTOREN

5.1 Merkwaardige producten

1 Studiewijzers
Leerdoelen

1 De definitie van toegevoegde tweetermen verwoorden en illustreren met

een voorbeeld.
2 Toegevoegde tweetermen herkennen.
3 De formule van het product van toegevoegde tweetermen noteren en

2 4
verwoorden.

De formule van het product van toegevoegde tweetermen verklaren.

5 Het product van toegevoegde tweetermen met de formule berekenen.
6 De formule van het product van toegevoegde tweetermen gebruiken bij het
handig rekenen.
7 De formule van het kwadraat van een tweeterm noteren en verwoorden.
8 De formule van het kwadraat van een tweeterm verklaren.
9 Het kwadraat van een tweeterm met de formule berekenen.

3 10 De formule van het kwadraat van een tweeterm gebruiken bij het handig

rekenen.

Studietips
t
7VM
KF
MJKTU
NFU
EF
WFSTDIJMMFOEF
GPSNVMFT
BBO
t
(B
UFMLFOT
OB
XFMLF
GPSNVMF
KF
NPFU
UPFQBTTFO
)FU
LXBESBBU
WBO
FFO
UXFFUFSN
JT
OJFU
BMUJKE
HFOPUFFSE
BMT
LXBESBBU
NBBS
TPNT
PPL
BMT
IFU

QSPEVDU
WBO
UXFF
HFMJKLF
UXFFUFSNFO
;P
JT
( a − 3) ( −3 + a ) = ( a − 3) 
2

t
7FSHFFU
CJK
IFU
LXBESBBU
WBO
FFO
UXFFUFSN
IFU
EVCCFMQSPEVDU
OJFU
t
-FU
PQ
IFU
UFLFO
WBO
IFU
EVCCFMQSPEVDU
4
Opdrachtentabel
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

21 22 23
5
5.1 MERKWAARDIGE PRODUCTEN 271

Zoekwerk 1 blz. 149

s Bereken de producten en herleid telkens het resultaat.

( x + 2 )( x − 2 ) ( −a + 4)( −a − 4) 1

= x2 - 2x + 2x - 4
=

a2 + 4a - 4a - 16

= x2 - 4
=

a2 - 16

( a − 3) ( a + 3) ( x + y )( x − y )

= a2 + 3a - 3a - 9

= a2 - 9

=

x2 - xy + xy - y2

=

x2 - y2
2

(b + 2 )( −b + 2 ) ( 2 x − 3) ( 2 x + 3)

= -b2 + 2b - 2b + 4
=

4x2 + 6x - 6x - 9

= -b2 + 4
=

4x2 - 9

3
Het resultaat heeft telkens twee (aantal) termen.

s De twee termen van het resultaat zijn merkwaardig.

( x + 2 ) ( x − 2 ) = x2 − 4 ( 2 x − 3) ( 2 x + 3) = 4 x 2 − 9

x 2 is het kwadraat van de gelijke term 4 x 2 is het kwadraat van de gelijke

term.
..........................................................................................................................................

4 is het kwadraat van één van de 9 is het kwadraat van één van de
4
tegengestelde termen.
............................................................................................................................... tegengestelde termen.
..........................................................................................................................................

5
272 5 MERKWAARDIGE PRODUCTEN – ONTBINDEN IN FACTOREN

Zoekwerk 2 blz. 151

1 s Bereken en herleid het resultaat.

( x + 3)2 = ( x + 3) ( x + 3) ( − a + 4 )2  (-a + 4) (-a + 4)

= x2 + 3x + 3x + 9
............................................................................................................................... = a2 - 4a - 4a + 16
..........................................................................................................................................

= x2 + 6x + 9
............................................................................................................................... = a2 - 8a + 16
..........................................................................................................................................

( a − 7)2 = (a - 7
.............................. )( a - 7
............................... ) ( y − x )2  (y - x) (y - x)

= a2 - 7a - 7a + 49
............................................................................................................................... = y2 - xy - xy + x2
..........................................................................................................................................

= a2 - 14a + 49 = y2 - 2xy + x2
2

...............................................................................................................................

(2 + b )2  (2 + b) (2 + b)
..........................................................................................................................................

(2 a + 5)2  (2a + 5) (2a + 5)

= 4 + 2b + 2b + b2
............................................................................................................................... = 4a2 + 10a + 10a + 25
..........................................................................................................................................

= 4 + 4b + b2
............................................................................................................................... = 4a2 + 20a + 25
..........................................................................................................................................

Het resultaat heeft telkens drie (aantal) termen.

s De drie termen van het resultaat zijn merkwaardig.

3

( x + 3)2 = x2 + 6x + 9
x 2 is het kwadraat van de eerste term.
(2 a + 5)2 = 4a2 + 20 a + 25
4a2 is het kwadraat van de

eerste term.

6x is het dubbel van het product van de 20a is het dubbel van het product

twee termen.
............................................................................................................................... van de twee termen.
..........................................................................................................................................

9 is het kwadraat van de tweede 25 is het kwadraat van de tweede

4 term.
............................................................................................................................... term.
..........................................................................................................................................

5
5.1 MERKWAARDIGE PRODUCTEN 273

Opdrachten blz. 154-161

1 Verbind de toegevoegde tweetermen.

2x + 3 s s 2 ab 2 + 3a2 b
1
3x − 4 y s s −2 pq − 3q 2

x2 − 3y s s −3a2 b + 4ab 3

2 ab 2 − 3a2 b s s − x2 + 3y

−3a2 b + 4ab 3 s s −2 x + 3

−2 pq + 3q 3 s s −2 ab 2 − 3a2 b

2 Bereken het product van de toegevoegde tweetermen.


( x + 5) ( x − 5)  x2 - 52 = x2 - 25
2


( − a + 7) ( − a − 7)  (-a)2 - 72 = a2 - 49


( −a + 2 )(a + 2 )  22 - a2 = 4 - a2


(3x − 1) (3x + 1)  (3x)2 - 12 = 9x2 - 1


( 2 a − 5) ( 2 a + 5)  (2a)2 - 52 = 4a2 - 25
3


( − 4a + 3) ( 4a + 3)  32 - (4a)2 = 9 - 16a2


( −2 b + 10 ) (10 + 2 b )  102 - (2b)2 = 100 - 4b2


( 5x − 4 ) ( 4 + 5x )  (5x)2 - 42 = 25x2 - 16
2
1  1 2
1 1 


 x − 5  x + 5   x  - 5 =
2
x - 25
2 2 
2  4


( 0,1x − 5) (5 + 0,1x )  (0,1x)2 - 52 = 0,01x2 - 25 4


( a − 0, 2 ) ( − 0, 2 − a )  (-0,2)2 - a2 = 0,04 - a2


( x − 1,1) (1,1 + x )  x2 - 1,12 = x2 - 1,21

5
 5 MERKWAARDIGE PRODUCTEN – ONTBINDEN IN FACTOREN

3 Bereken het product van de toegevoegde tweetermen.


(2 ab + 3) (3 − 2 ab )  32 - (2ab)2 = 9 - 4a2b2

1

(2 − 4ax ) ( − 4ax − 2 )  (-4ax)2 - 22 = 16a2x 2 - 4


(2 ab − 1) (1 + 2 ab )  (2ab)2 - 12 = 4a2b2 - 1


( −3ab + 2 ) (2 + 3ab )  22 - (3ab)2 = 4 - 9a2b2


(5xy + 6 ) ( −5xy + 6 )  62 - (5xy)2 = 36 - 25x 2y 2


( −5 + 3xy ) ( −3xy − 5) 
2  1  1 1


 −7xy +   7xy +     - (7xy ) =
2
(-5)2 - (3xy)2 = 25 - 9x 2y 2
 
1
2

- 49x 2y 2
 2   2 
2 4
2
2  4 2 2
2  2 


 pq + 5  −5 + pq    pq  - 5 =
2
p q - 25
3  3  3  9


( − 0,6 − ax ) ( ax − 0,6 )  (-0,6) 2 - (ax) 2 = 0,36 - a2x 2


( − 8 + 0, 2 ab ) ( 0, 2 ab + 8)  (0,2ab)2 - 82 = 0,04a2b2 - 64

2 2
1  2
3  −2 1   1


 3 2 2
2
+ ax   ax +    ax  -   =
3 
2  2 3
 -3 
1 2 2
a x -
4
4
9 2 2
9
 −3  3 

 xy + 7  −7 − xy    xy  - 7 2 = x y - 49
 4  4  4  16

4 Bereken het product.


( − x − y ) ( x − y )  (-y)2 - x 2 = y 2 - x 2


( 2 x + y ) ( 2 x − y )  (2x)2 - y 2 = 4x 2 - y 2

4

( 3x + 5y ) ( 5y − 3x )  (5y)2 - (3x)2 = 25y2 - 9x2


( y + 2 a ) ( 2 a − y )  (2a)2 - y 2 = 4a2 - y 2


( −7x 2
)(
+ 5a3 −5a3 − 7x 2 ) (-7x 2)2 - (5a3)2 = 49x 4 - 25a6


( −3a 4
)( )
+ 5b 2 5b 2 + 3a4  (5b2)2 - (3a4)2 = 25b4 - 9a8


( 0,1x − a) ( a + 0,1x )  (0,1x)2 - a2 = 0,01x 2 - a2

5
5.1 MERKWAARDIGE PRODUCTEN 


( 0 , 5x − 2 y ) ( − 0 , 5x − 2 y )  (-2y)2 - (0,5x)2 = 4y 2 - 0,25x 2

2
3 
3
5
3
5



 a + 2 b 3   a − 2 b 3  

 a  - (2b3 ) 2 = 9 a2 - 4b6

5 

1 
2
25 1
 1  1  1 2
 (2a ) -  b = 4a -
2 2 4

 2 a2 − b   2 a2 + b  b
 4  4  4  16
2 2
2 4   −2 4   -4  2  16 2 4 2

 p − q   p − q   q  -  p  = q - p
3 5   3 5  
5   32  25 9
1  1 2
 1 1 

 2 a − b   b + 2 a  (2a) 2 -  b = 4a2 - b
 3   3 
3  9

5 Bereken.


(a b + 2b )(a b − 2b )
2 2 2
  (a2b)2 - (2b)2 = a4b2 - 4b2


(2ab − 5a )(2ab + 5a )
2 2

  (2ab)2 - (5a2)2 = 4a2b2 - 25a4


(3x y − 4xy )(4xy

2 2 2
+ 3x 2 y )
 (3x 2y)2 - (4xy 2)2 = 9x 4y 2 - 16x 2y 4



(a x − b )(b
3 3 3 3
+a x )
3
  (a3x)2 - (b3)2 = a6x 2 - b 6

)


( 2 x 2 y + 3 ( −2 x 2 y + 3 )
  32 - (2x 2y)2 = 9 - 4x 4y 2


( 4a 2
)(
+ 3bc 4a2 − 3bc )
  (4a2)2 - (3bc)2 = 16a4 - 9b2c2
4
5  5 


 ab + 6 x   −6 x + ab 
2  2 
2
5  25 2 2
  ab  - (6x ) =
2
 a b - 36 x 2
2  4


( ab + a )( −a
2 2
+ ab )
  (ab)2 - (a2)2 = a2b2 - a4

5
 5 MERKWAARDIGE PRODUCTEN – ONTBINDEN IN FACTOREN

2  2 


 x 2 − 3xy 2   −3xy 2 − x 2 
5  5 

1 
2 
 (-3xy ) -  x  = 9 x y -
2

5 
2 2
2 4 4 4
25
x
2

1 1 1 1 

 a2 b 4 − a3 b   a2 b 4 + a3 b 
4 3   4 3 
2 2
1  1  1 4 8 1 6 2
  a b  -  a b =
2 4 3
 a b - a b
4  3  16 9


( 0 , 7a 2
)(
+ 0, 6ab − 0,7a2 + 0, 6ab )

2
= (0,6ab)2 - (0,7a2)2 = 0,36a2b2 - 0,49a4


(2a x 2 2
)(
− 3a 3 3a 3 + 2 a 2 x 2 )

= (2a2x 2)2 - (3a3)2 = 4a4x 4 - 9a6

6 Bereken.


(a m
)(
+ 5 am − 5 )

( −2a 2m
)(
− 5 5 − 2 a2 m )
 (am)2 - 52  (-2a2m)2 - 52
3 = a2m - 25 = 4a4m - 25


(−x p
)(
−1 xp −1  )

( 0 , 3a 3
)(
− b x b x + 0 , 3a 3 )
 (-1)2 - (x p)2  (0,3a3)2 - (b x)2

= 1 - x 2p = 0,09a6 - b2x

 1  1 
( 4a )( )
4 
 x q −   + x q  
 
2 2

 ( x ) -  
q 2

1
2


m
+ 3b p − 4 a m + 3b p

 (3b p)2 - (4a m)2

2
1
= x 2q - = 9b2p - 16a2m
4

5
5.1 MERKWAARDIGE PRODUCTEN 277

7 Werk uit.

(
1 3 ( x − 3) ( x + 3) ) (
4 −2 xy 2 ( −3x + 2 y ) ( −3x − 2 y ) )
 3 · (x 2 - 9)  -2xy 2 (9x 2 - 4y 2) 1
= 3x 2 - 27 = -18x 3y 2 + 8xy 4

( )
2 3a ( 2 a − 3b ) ( 2 a + 3b ) 5 (( x − 2 y )(2 y + x))− (2x 2
− 3y 2 )
 3a (4a2 - 9b2)  (x 2 - 4y 2) - (2x 2 - 3y 2)

= 12a3 - 27ab2 = x 2 - 4y 2 - 2x 2 + 3y 2

= -x 2 - y 2 2
(( )(
3 2 x 2 3x 3 − x x + 3x 3 ) ( ) (
6 2 ( a − 2b )(2b + a) + 3 (2a − b )(2a + b ) )
 2x 2 (9x 6 - x 2)  2 (a2 - 4b2) + 3 (4a2 - b2)

= 18x 8 - 2x 4 = 2a2 - 8b2 + 12a2 - 3b2

= 14a2 - 11b2

8 Bereken.

1 37 u 43 4 97 u 103
3
 (40 - 3) (40 + 3)  (100 - 3) (100 + 3)

= 1 600 - 9 = 10 000 - 9

= 1 591 = 9 991

2 24 u 16 5 44 u 36

 (20 + 4) (20 - 4)

= 400 - 16
 (40 + 4) (40 - 4)

= 1 600 - 16
4
= 384 = 1 584

3 28 u 32 6 15 u 25

 (30 - 2) (30 + 2)  (20 - 5) (20 + 5)

= 900 - 4 = 400 - 25

= 896 = 375
5
 5 MERKWAARDIGE PRODUCTEN – ONTBINDEN IN FACTOREN

9 Vul de dubbelproducten aan en werk uit.


( 2 a + 3)
2

1 = ( 2 a ) + ................................
2
2 · 2a..........................
· 3 + 32

  4a2 + 12a + 9


( 5 − 4a )
2

..................... + ( − 4 a )
2
= 52 + 2 · 5 · .(-4a)
....................................

  25 - 40a + 16a2

2 
( − 2 x + 5)
2

= ( −2x) + 2
2
· (-2x)
............................... · 5 + 52
...........................

  4x 2 - 20x + 25

( )
2

3x 2 − 4

( ) (-4) + ( −4 )
2 2
= 3x 2 +2 · 3x 2 .·
.........................................................

3   9x 4 - 24x 2 + 16

2
 −1 

 a2 − 3a
 2 
2
 −1  -1 2
a ·(-3a)+ ( −3a )
2
=  a2  + 2 · .......................................
 2 
...................

2
1
  a 4 + 3a3 + 9a2
4
2
 4 

 −3b 4 − b 2 
4 

(
= −3b 4
3 

)
2
+2
4 -4
) · b2+  b 2 
·(-3.b..................................
.......................
 −4 
 3 
2

3
8 6 16
  9 b + 8b + b4
9

5
5.1 MERKWAARDIGE PRODUCTEN 

10 Bereken het kwadraat van de tweetermen.


( x + 5)2  x2 + 2 · x · 5 + 52 = x2 + 10x + 25


( a − 7)2  a2 + 2 · a · (-7) + (-7)2 = a2 - 14a + 49

1


( − x + 2 )2  (-x)2 + 2 · (-x) · 2 + 22 = x2 - 4x + 4


(3x + 1)2  (3x)2 + 2 · 3x · 1 + 12 = 9x2 + 6x + 1


( −2 a + 5)2  (-2a)2 + 2 · (-2a) · 5 + 52 = 4a2 - 20a + 25

( − 4a + 3)2


 (-4a)2 + 2 · (-4a) · 3 + 32 = 16a2 - 24a + 9


(10 + 2 b )  102 + 2 · 10 · 2b + (2b)2 = 100 + 40b + 4b2

2
2


( − 4 + 5x )2  (-4)2 + 2 · (-4) · 5x + (5x)2 = 16 - 40x + 25x2
2
2 1  1 1 2
1 
  x  + 2 · x · 5 + 5 =
2


 x + 5 x + 5x + 25
2 
2  2 4


( 0,1x − 5)2  (0,1x)2 + 2 · 0,1x · (-5) + (-5)2 = 0,01x2 - x + 25


( − a − 0, 2 )2  (-a)2 + 2 · (-a) · (-0,2) + (-0,2)2 = a2 + 0,4a + 0,04 3


( 0, 5 − 2 x )2  0,52 + 2 · 0,5 · (-2x) + (-2x)2 = 0,25 - 2x + 4x2

11 Bereken het kwadraat van de tweetermen.


(2 ab + 3)2  (2ab) 2 + 2 · 2ab · 3 + 32 = 4a2b2 + 12ab + 9


( 2 + 4ax ) 
2
22 + 2 · 2 · 4ax + (4ax) 2 = 4 + 16ax + 16a2x 2


(2 ab − 1)2  (2ab)2 + 2 · 2ab · (-1) + (-1)2 = 4a2b2 - 4ab + 1 4


( −3ab + 2 )2  (-3ab)2 + 2 · (-3ab) · 2 + 22 = 9a2b2 - 12ab + 4


(6 − 5xy ) 
2
62 + 2 · 6 · (-5xy) + (-5xy)2 = 36 - 60xy + 25x 2y 2


( −5 + 3xy )  (-5)2 + 2 · (-5) · 3xy + (3xy)2 = 25 - 30xy + 9x 2y 2

2

2
1
2
1 1 1



 7xy + 
2
 ( 7 xy ) + 2 · 7 xy · +   = 49x 2y 2 + 7xy +
 2 2 2 4
5
 5 MERKWAARDIGE PRODUCTEN – ONTBINDEN IN FACTOREN

2
2 2  2 4 2 2 20
2 
  pq  + 2 · pq · 5 + 5 =
2


 pq + 5 p q + pq + 25
3 
 3  3 9 3

1

( − ax − 0, 6 )  (-ax)2 + 2 · (-ax) · (-0,6) + (-0,6)2 = a2x2 + 1,2ax + 0,36

2


( 0, 2 ab + 8)  (0,2ab)2 + 2 · 0,2ab · 8 + 82 = 0,04a2b2 + 3,2ab + 64

2

2 2
1 2
1 2 2
1 2

 ax +    ax  + 2 · ax · +   = 1 a2 x 2 + 2 ax + 4
2 3  
2  2 3 3 4 3 9
2
2  -3  -3 9 2 2 21
 −3 

 xy + 7   xy  + 2 · xy · 7 + 72 = x y - xy + 49
 4 
 4  4 16 2

2 12 Bereken de kwadraten.


( x + y )2  x2 + 2xy + y2


( − x + y )2  x2 - 2xy + y2


( − x − y )2  x2 + 2xy + y2


( a − 3b )2  a2 - 6ab + 9b2

(5x + 2 y )2
3



( −4a − 3x )2
 25x2 + 20xy + 4y2

 16a2 + 24ax + 9x2

2
 1  2 1


 5a + b   25 a + 2ab + b2
 5  25
2
1 1  1 1 1


 a − b   a2 - ab + b2
2 3  4 3 9

( 0, 2 x )
2


2
+ 3y  0,04x4 + 1,2x2y + 9y2

4  1 

 − a − b 4 
 2 
2

2
 a2 + ab4 +
1
4
b8

1 1  1 1 1

 a4 − x 2   a8 - a4 x2 + x4
2 3  4 3 9

( 0,5a )
2

2
− 0, 2 b 3  0,25a4 - 0,2a2b3 + 0,04b6

5
5.1 MERKWAARDIGE PRODUCTEN 

13 Bereken.
2
5  25
a2 b2 + 30 a2 b + 36a2


 ab + 6a



2 

(2ab − 5a ) 2
2

4

 4a2b2 - 20a3b + 25a4

1
( 3x )
2


2
− 4y2  9x 4 - 24x 2y 2 + 16y 4

(b )
2


3
+ 2 a3  b6 + 4a3b3 + 4a6


( −2 xy − 3x )2  4x 2y2 + 12x 2y + 9x 2


( 4a 2
− 3ab )
2
 16a4 - 24a3b + 9a2b2
2
( a b − 2ab )
2


2 2
 a4b2 - 4a3b3 + 4a2b4

( −2a )
2


2
− 3ab  4a4 + 12a3b + 9a2b2

2
2  4 12


 x 2 − 3 y 2   x4 - x 2y 2 + 9y 4
5 
25 5
2
1 1  1 1 1

 a2 + a3   a4 + a5 + a6
4 3  16 6 9


( 0 , 7a 2
+ 0,6b )
2
 0,49a4 + 0,84a2b + 0,36b2 3
(2a x )
2

2 2
− 3a 3  4a4x 4 - 12a5x 2 + 9a6

14 Bereken.

(a )
2

m
+5  a2m + 10am + 25

(x )
2

p
−1  x 2p - 2x p + 1

 1

 x q − 
 2
2
 x 2q - x q +
1 4
4

(5 − 2a )
2

2m
 25 - 20a2m + 4a4m

( 4a )
2

m
+ 3b p  16a2m + 24ambp + 9b2p

( 0 , 3a )
2

3
+ am  0,09a6 + 0,6am+3 + a2m

5
 5 MERKWAARDIGE PRODUCTEN – ONTBINDEN IN FACTOREN

15 Werk uit.


3 ( x − 3) 
2
3 (x 2 - 6x + 9)

1 = 3x 2 - 18x + 27


3a ( 2 a − 3b )  3a (4a2 - 12ab + 9b2)

2

= 12a3 - 36a2b + 27ab2

2 (

2 x 2 x + 3x 3 )
2
 2x2 (x 2 + 6x 4 + 9x 6)

= 2x 4 + 12x 6 + 18x 8


−2 xy 2 ( −3x + 2 y )  -2xy 2 (9x 2 - 12xy + 4y 2)

2

= -18x 3y 2 + 24x 2y 3 - 8xy 4

3 
( x − 2 y )2 − (2 x2 − 3y 2 )
 (x 2 - 4xy + 4y 2) - (2x 2 - 3y 2)

= x 2 - 4xy + 4y 2 - 2x 2 + 3y 2

= -x 2 - 4xy + 7y 2


2 ( a − 2 b ) − 3 ( 2 a + b )
2 2

4  2 (a2 - 4ab + 4b2) - 3 (4a2 + 4ab + b2)

= 2a2 - 8ab + 8b2 - 12a2 - 12ab - 3b2

= -10a2 - 20ab + 5b2

5
5.1 MERKWAARDIGE PRODUCTEN 

16 Bereken.

(x )
2
2

−2  x 4 - 4x 2 + 4

 3 

 x − x 2 
 4 
2
2
 x -
3
x3 +
9
x4
1
2 16


(2 x + 3) ( −2 x + 3)  9 - 4x 2

( )
2

−2 p − 3 p 3  4p 2 + 12p 4 + 9p 6


(1 − 4a )( −4a
3 3
)
+ 1  (1 - 4a3)2 = 1 - 8a3 + 16a6

( −3x )
2
2

2
+x  9x 4 - 6x 3 + x 2

17 Bereken.


( x − 2 y )2  x 2 - 4xy + 4y 2


( − x + 3y )( − x − 3y )  x 2 - 9y 2

2
 3  3 9

 x − y   x2 - xy + y2
 4  2 16
 3 3  2

 a − b 3   b 3 + a  a -
 4 4  16
b6
9
3
( )
2

2 q − 3 p 3  4q 2 - 12p 3q + 9p 6

2
 1  4 3 1

 −3x 2 − y   9x + x 2y + y2
 4  2 16

18 Bereken.
2
 −2  4 8


 3
xy − 2 y 3 


9
x 2y 2 +
3
xy 4 + 4y 6
4

( 2 xy + 3a ) ( −2 xy + 3a )  9a2 - 4x 2y 2

2
 3  2 2 3 9

 bx − bx 2   b x - b2 x 3 + b2 x 4
 4 
2 16

5
 5 MERKWAARDIGE PRODUCTEN – ONTBINDEN IN FACTOREN


( 2 pq − 3 p 3 )
2
 4p 2q 2 - 12p 4q + 9p 6

1

(10 a − 4ab ) ( −4ab + 10 a )  (10a - 4ab)2 = 100a2 - 80a2b + 16a2b2


( 3x 2 y + xy 2 ) +(( x
2
2
)
y + 3xy 2 ( x 2 y − 3xy 2 ))

 (9x 4y 2 + 6x 3y 3 + x 2y 4) + (x 4y 2 - 9x 2y 4)

2 = 9x 4y 2 + 6x 3y 3 + x 2y 4 + x 4y 2 - 9x 2y 4 = 10x 4y 2 + 6x 3y 3 - 8x 2y 4

19 Bereken de oppervlaktes.














a – 2b

3 2x + 3
a + 2b

A = (2x + 3)2 A = (a + 2b) (a - 2b)

= 4x 2 + 12x + 9 = a2 - 4b2








4 5x – 2y
a+b

5x + 2y

A = (5x + 2y) (5x - 2y) A = 2 ((a + b) · (a + b))

= 25x 2 - 4y 2 = 2 (a2 + 2ab + b2)

5 = 2a2 + 4ab + 2b2

5.1 MERKWAARDIGE PRODUCTEN 










a+b

2p – 3q
2a + b 1
2p + 3q

3a + b

A =
1
2
(2p + 3q ) (2p - 3q ) A =
1
2
((a + b) + (3a + b))· (2a + b)
1 1
= ( 4 p 2 - 9q 2 ) = ( 4 a + 2b) (2a + b)
2 2
9 2
= 2p 2 - q = (2a + b)(2a + b) = 4a2 + 4ab + b2
2
2
20 Bereken en vul aan.

x+a x–a (x + a)2 –2ax

· +

x 2 - a2
................................. x + a 2 2
.................................

· 3
x 4 - a4
.................................

21 Bereken.


22 2  (20 + 2)2

= 400 + 80 + 4

= 484 4

192  (20 - 1)2

= 400 - 40 + 1

= 361


372  (40 - 3)2

= 1 600 - 240 + 9

= 1369
5
 5 MERKWAARDIGE PRODUCTEN – ONTBINDEN IN FACTOREN


252  (20 + 5)2

1 = 400 + 200 + 25

= 625


512  (50 + 1)2

= 2 500 + 100 + 1

= 2 601


182  (20 - 2)2

2 = 400 - 80 + 4

= 324

22 Vul aan.

4b2 = ( .................................... ...................... )

2

a4 − 4a2 b + ................................... a2 − .............2b

1 1  1 1  −1 1 2

 a + ................................... a − b  = b 2 + ...................................
b   .................................... a
4  3  9
3 4 16

3 1
3b

 a − ...................................
3


 9
2
1 2
9b2
a − 2ab + ...................................
= ...................................

( )
2

3a
................................... + 4 a2 24a3 + ..........16a
= 9a2 + ................................... 4
.........................

 1   −1  1 2 2
3

 ................................... 3
+ ab   ab + ...................................  = 9 − ...................................
a b
 2  2 4


9x 4y 2
................................... x 2y 4 = ( ...............
+ 6 x 3 y 3 + ................................... 3x....................
2
y + xy 2 )
2

5
5.1 MERKWAARDIGE PRODUCTEN 

23 In opdracht 3 van 1.1 kon je het onderstaande invullen.

Gele en zwarte schijven worden volgens een vast patroon neergelegd.

1
1 2 3 4 ...

Figuur 1 2 3 4 5 6

Aantal zwarte 1 3  7  11

Aantal gele 0 1    

    
Totale aantal

Je vond als formule voor

1
2
– het aantal zwarte schijven bij de n-de figuur: 2n - 1

– het aantal gele schijven bij de n-de figuur: (n - 1)2

– het totaal aantal schijven bij de n-de figuur: 2n - 1 + (n - 1)2

Een andere formule voor het totaal aantal schijven is: n2

Onderzoek door berekening of de formule met haakjes gelijk is aan de formule zonder
haakjes.
3
2n - 1 + (n - 1)2

= 2n - 1 + (n2 - 2n + 1)

= 2n - 1 + n2 - 2n + 1

= n2


Werk eerst het merkwaardig product uit.


19 ⋅ 21 = ( 20 − 1) ( 20 + 1) = 20 2 − 12 = 399

Werk eerst het merkwaardig product uit.

31 = ( 30 + 1) = 30 2 + 2 ⋅ 30 ⋅ 1 + 12 = 961
2
5
 5 MERKWAARDIGE PRODUCTEN – ONTBINDEN IN FACTOREN

Herhaling: inoefenopdrachten
1
Opdrachtentabel
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1 Verbind de tweetermen uit de eerste kolom met beide toegevoegde tweetermen in de

tweede kolom.

2 x+2 s
s

s
b+5

x−2

s −x − 2
−b + 5 s
s x+2

s −b − 5
x−2 s
s b−5

3 −b − 5 s
s −x + 2

s −b + 5

2 Verbind de blauwe tweeterm met de toegevoegde tweetermen.

s a2 + 1 s −y +1
2
a +1 s y −1 s
s a2 − 1 s −y −1

4 2
−a − 1 s
s

s
− a2 + 1

a2 − 1
−y +1 s
s

s
−y +1

−y −1

3 Bereken met behulp van het merkwaardig product ( a + b ) ( a − b ) = a2 − b 2 .


( a + 1) ( a − 1) 
(5y + 9) ( −5y + 9)

( −3 − 2 d ) ( 2 d − 3)


(b + 2 )(b − 2 ) 
( −10m − 6 ) (10m − 6 ) 
( − 4 x + 7) (7 + 4 x )


( 2 d + 3) ( 2 d − 3) 
( − a + 1) ( −1 − a) 
( −9 + 5y ) ( 9 + 5y )

5 
( − 4 x − 7) ( − 4 x + 7) 
(2 − b )( b + 2 ) 
( 3 − 10m ) ( −10m − 3)

zie bijlage 1
 B

Bijlage 1: opdracht 3 blz. 288

1 (a + 1) (a - 1) = a2 - 1

2 (b + 2) (b - 2) = b2 - 4

3 (2d + 3) (2d - 3) = 4d2 - 9

4 (-4x - 7) (-4x + 7) = 16x 2 - 49

5 (5y + 9) (-5y + 9) = 81 - 25y 2

6 (-10m - 6) (10m - 6) = 36 - 100m2

7 (-a + 1) (-1 - a) = a2 - 1

8 (2 - b) (b + 2) = 4 - b2

9 (-3 -2d) (2d - 3) = 9 - 4d 2

10 (-4x + 7) (7 + 4x) = 49 - 16x 2

11 (-9 + 5y) (9 + 5y) = 25y 2 - 81

12 (3 - 10m) (-10m - 3) = 100m2 - 9

INOEFENOPDRACHTEN 

4 Bereken met behulp van het merkwaardig product ( a + b ) ( a − b ) = a2 − b 2.


( x + y )( x − y ) 
( −a + b )(a + b )

( q − 4 p ) ( − 4 p − q )


(a − b )(a + b ) 
( p − q )( − p − q ) 
( − x − 7 y ) (7 y − x ) 1

( − p + q )( − p − q ) 
( 5 x + y ) ( − y + 5x ) 
( 5b − 6a ) (6a + 5b )


( − x − y )( − x + y ) 
( −3b + a) ( a + 3b ) 
( −2 q + 3 p ) ( −3 p − 2 q )
zie bijlage 2

5 Vul in.

Dubbelproduct
Term 1 Term 2 Kwadraat term 1 Kwadraat term 2
van beide termen

2 −x
a −2

−7
a2

x2
-4a

14x
4

49
2
3 2a 5 4a2 20a 25

 4x 3 16x 2 24x 9

 2 −5x 4 -20x 25x 2

 2 3x 2 4 12x 2 9x 4

6 Bereken met behulp van het merkwaardig product ( a + b ) = a2 + 2 ab + b 2.

2
3

( a + 1)2 
( y − 3)2 
( − y − 1)2

( x + 2 )2 
( b − 4 )2 
( − a − 5)2
zie bijlage 3

Bereken met behulp van het merkwaardig product ( a + b ) = a2 + 2 ab + b 2.

2
7

(10 a + 1)2 
( − 4 y + 5)2 
( −7y − 4 )2

(3x − 2 )2 
( −2 b − 3)2 
( −9a − 8)2

8 Bereken met behulp van het merkwaardig product ( a + b ) = a + 2 ab + b .

2 2 2
zie bijlage 4
4

( x + y )2 
( − a − b )2 
( x + a)2

( a − b )2 
( − x + y )2 
( y − b )2
zie bijlage 5

5
B

Bijlage 2: opdracht 4 blz. 289

1 (x + y) (x - y) = x 2 - y 2

2 (a - b) (a + b) = a2 - b2

3 (-p + q) (-p - q) = p 2 - q 2

4 (-x - y) (-x + y) = x 2 - y 2

5 (-a + b) (a + b) = b2 - a2

6 (p - q) (-p - q) = q 2 - p 2

7 (5x + y) (-y + 5x) = 25x 2 - y 2

8 (-3b + a) (a + 3b) = a2 - 9b2

9 (q - 4p) (-4p - q) =16p 2 - q 2

10 (-x - 7y) (7y - x) = x 2 - 49y 2

11 (5b - 6a) (6a + 5b) = 25b2 - 36a2

12 (-2q + 3p) (-3p - 2q) = 4q 2 - 9p 2

 C

Bijlage 3: opdracht 6 blz. 289

1 (a + 1)2 = a2 + 2a + 1

2 (x + 2)2 = x 2 + 4x + 4

3 (y - 3)2 = y 2 - 6y + 9

4 (b - 4)2 = b2 - 8b + 16

5 (-y - 1)2 = y 2 + 2y + 1

6 (-a - 5)2 = a2 + 10a + 25

D

Bijlage 4: opdracht 7 blz. 289

1 (10a + 1)2 = 100a2 + 20a + 1

2 (3x - 2)2 = 9x 2 - 12x + 4

3 (-4y + 5)2 = 16y 2 - 40y + 25

4 (-2b - 3)2 = 4b2 + 12b + 9

5 (-7y - 4)2 = 49y 2 + 56y + 16

6 (-9a - 8)2 = 81a2 + 144a + 64

 E

Bijlage 5: opdracht 8 blz. 289

1 (x + y)2 = x 2 + 2xy + y 2

2 (a - b)2 = a2 - 2ab + b2

3 (-a - b)2 = a2 + 2ab + b2

4 (-x + y)2 = x 2 - 2xy + y 2

5 (x + a)2 = x 2 + 2ax + a2

6 (y - b)2 = y 2 - 2by + b2
 5 MERKWAARDIGE PRODUCTEN – ONTBINDEN IN FACTOREN

Bereken met behulp van het merkwaardig product ( a + b ) = a2 + 2 ab + b 2 .

2
9

1 



(5x − 5y )2
( −5a + 6b )2



( −3x + 8y )2
(9a + 2 x )2
( −7a − 4b )2 (−y )
2

 2
− 10 b
zie bijlage 6

10 Markeer de producten van twee toegevoegde tweetermen in het geel en de kwadraten

van tweetermen in het blauw en bereken met behulp van het merkwaardig product.


( a + 5) ( a − 5) 7 ( 3 a − x ) ( − x + 3a )

(1 − x ) (1 + x )  (d − 2 )(d − 2 )
2 


(2 p − 3y )2  ( −m − 4 )
2


( b − 7)2 10 ( 5x − y ) ( −5x − y )


( b − 2a)(2a + b ) 11 ( n − 3) ( 3 + n )


(9v − 2 z )2 12 ( −2 b − 5y )
2

zie bijlage 7

5
 B

Bijlage 6: opdracht 9 blz. 290

1 (5x - 5y)2 = 25x 2 - 50xy + 25y 2

2 (-5a + 6b)2 = 25a2 - 60ab + 36b2

3 (-7a - 4b)2 = 49a2 + 56ab + 16b2

4 (-3x + 8y)2 = 9x 2 - 48xy + 64y 2

5 (9a + 2x)2 = 81a2 + 36ax + 4x 2

6 (-y 2 - 10b)2 = y 4 + 20by 2 + 100b2

C

Bijlage 7: opdracht 10 blz. 290

1 (a + 5) (a - 5) = a2 - 25

2 (1 - x) (1 + x) = 1 - x 2

3 (2p - 3y)2 = 4p 2 - 12py + 9y 2

4 (b - 7)2 = b2 - 14b + 49

5 (b - 2a) (2a + b) = b2 - 4a2

6 (9v - 2z)2 = 81v 2 - 36vz + 4z 2

7 (3a - x) (-x + 3a) = (3a - x)2 = 9a2 - 6ax + x 2

8 (d - 2) (d - 2) = (d - 2)2 = d 2 - 4d + 4

9 (-m - 4)2 = m2 + 8m + 16

10 (5x - y) (-5x - y) = y 2 - 25x 2

11 (n - 3) (3 + n) = n 2 - 9

12 (-2b - 5y)2 = 4b2 + 20by + 25y 2