You are on page 1of 94

VEELTERMEN

4
210 4 VEELTERMEN

4.1 Veeltermen
1 Studiewijzers
Leerdoelen

1 Veeltermen herkennen.
2 In een eenterm de coëfficiënt en het letterdeel aanduiden.
3 Een veelterm rangschikken.
4 De getalwaarde van een lettervorm berekenen.

2
Studietips
t )FSIBBMEFCFUFLFOJTWBOCFOBNJOHFOBMTDPÑGmDJÑOU MFUUFSEFFM FYQPOFOU
t /PUFFSFFOUFSNFOWPMHFOTEFHFNBBLUFBGTQSBLFO
t -FUPQEFQMBBUTWBOIFUNJOUFLFOCJKIFUCFSFLFOFOWBOEFHFUBMXBBSEFWBOFFOWFFMUFSN
t #JKIFUCFSFLFOFOWBOEFPNUSFLWBOFFOSFDIUIPFLNFUFFOMFOHUFWBODNFOFFOCSFFEUF
)
WBODN CFSFLFOKFEFHFUBMXBBSEFWBOEFWFFMUFSN 2 (l + b 

Opdrachtentabel

5 1 2 3 4 5 6 7 8 9
4.1 VEELTERMEN 211

Opdrachten blz. 122-126


1 Noteer de coëfficiënt en het letterdeel van de eentermen.
1
Eenterm Coëfficiënt Letterdeel

−4a3 -4 a3

ab 2 1 ab2

−x 2 y 3 -1 x2y3

10 2 x 3 y 102 x3y

5x 3 5 x3 2
8 8 x0

2 Rangschik de veeltermen naar dalende machten.

 3x 2 − 2 x 3 + 4 x − 5 + x 4  x4 - 2x3 + 3x2 + 4x - 5

 a2 + 4 − 4a  a2 - 4a + 4

 −2 y − y 3 + y 2  -y3 + y2 - 2y

 3b 3 − 2 b + 3b 2 − 2  3b3 + 3b2 - 2b - 2
3
 3 + x 2 − 2 x  x2 - 2x + 3

 a4 − 2 a2 + a3 − a  a4 + a3 - 2a2 - a

5
212 4 VEELTERMEN

3 Bereken de getalwaarde.
Vul de tabel in.

1 a 2 0,1 –3 0 2
3
-8
−4a -8 -0,4 12 0
3
4
3a 2 12 0,03 27 0
3
-5
2a − 3 1 -2,8 -9 -3
3
-2

2
a2 − a 2 -0,09 12 0
9
-20
a2 + 2 a − 4 4 -3,79 -1 -4
9
38
a 3 − 2 a 2 + 3a 6 0,281 -54 0
27

4 Bereken de getalwaarde van de veeltermen voor de gegeven waarde van de letters.

  2 a − 3b voor a = 2 en b = −2

3
 2 · 2 - 3 · (-2)

 = 4 + 6

 = 10

  a2 + 2 b 2 voor a = 2 en b = −2

 22 + 2 · (-2)2

 = 4 + 2 · 4

4  = 4 + 8 = 12

  3ab − 1 voor a = −2 en b = 5

 3 · (-2) · 5 - 1

 = -30 - 1

 = -31

5
4.1 VEELTERMEN 213

  −2 a2 b + 5 voor a = −2 en b = 5


-2 · (-2)2 · 5 + 5

= -2 · 4 · 5 + 5
1
 = -40 + 5 = -35

  2 x 2 + 3 y voor x = 10 en y = − 4

 2 · 102 + 3 · (-4)

 = 2 · 100 - 12

 = 200 - 12 = 188
2
  2 ( x − 3 y ) voor x = 10 en y = − 4

 (
2 · 10 - 3 · (-4) )
 = 2 · (10 + 12)

 = 2 · 22 = 44

  ( 2 p + 0, 5q )

3
2
voor p = −1, 5 en q = −6

(2 · (-1,5) + 0,5 · (-6))


2


 = (-3 - 3)2

 = (-6)2 = 36

  3 pq − 2 ( q − p ) voor p = −1, 5 en q = −6

 3 · (-1,5) · (-6) - 2 · -6 - (-1,5) ( )


4
 = 27 - 2 · (-6 + 1,5)

 = 27 + 9 = 36

2
  2 a ( 5 − 3b ) voor a = en b = −3
3

 2·
2
3
(
· 5 - 3 · (-3) )
4
 = · (5 + 9)
3

 =
4
3
· 14 =
56
3 5
214 4 VEELTERMEN

2
 9a − 4b 2 voor a = en b = −3
3

1  9·
2
3
- 4 · (-3) 2

 = 6 - 4 ·9

 = 6 - 36 = -30

5 Vul de tabel in met de getalwaarde van de eentermen.

2
Rond het resultaat af op 0,1.

5
r = 0,6 r = 1, 2 r=
3

2π r 3,8 7,5 10,5

3 πr2 1,1 4,5 8,7

4 3
πr 0,9 7,2 19,4
3

5
4.1 VEELTERMEN 

6 De snelheid van het licht is groter dan de snelheid van het


geluid.
Zo zie je een bliksemflits onmiddellijk terwijl de donder-
slag meestal later te horen is. De snelheid van het geluid
is ongeveer 340 meter per seconde. Hiermee kun je bere-
1
kenen hoe ver een onweer van je verwijderd is.
De gebruikte formule is: s = v ⋅ t . Hierbij is s de afstand in
meter, v de snelheid van het geluid en t het tijdsverschil
tussen donder en bliksem in seconden.

 Hoe ver is het onweer van je verwijderd als het 10 seconden duurt voor je de donder-
slag hoort na het zien van de bliksemflits?

s = v · t = 340 · 10 = 3 400

Het onweer is 3 400 m verwijderd.


2
 Hoe ver is het onweer verwijderd als het tijdsverschil tussen donder en bliksem
3 seconden is?

s = v · t = 340 · 3 = 1 020

Het onweer is 1 020 m verwijderd.

 Hoe ver bij een tijdsverschil van 1 seconde?

s = v · t = 340 · 1 = 340
3
Het onweer is 340 m verwijderd.

5
216 4 VEELTERMEN

7 Het Viaduct de Millau, de hoogste brug ter wereld, ligt in Frankrijk.


De langste pijler heeft een lengte van 343 m.

2 Een steen valt van op het hoogste punt van het wegdek van de brug naar beneden en
raakt de grond op het laagste punt in het dal van de rivier de Tarn.

 Als de hoogte van het wegdek 245 meter is, kun je met de formule h = 245 − 4, 9t 2
berekenen op welke hoogte de vallende steen zich bevindt na 1, 2, 3 … seconden.
 Maak de berekeningen en noteer ze in de tabel.
 Rond af op 1 m.

Tijd (s) 1 3 4,5 5,5 6,5 7

3 Hoogte (m) 240 201 146 97 38 5

 Teken met de gegevens uit de tabel een grafiek.


hoogte (m)

250

200

150

4 100

50

0
1 2 3 4 5 6 7 tijd (s)

5
4.1 VEELTERMEN 

8 Als je één uur loopt met een snelheid van 12 km/h kun je je energieverbruik berekenen
met de formule E = 51, 4 ⋅ m.
Hierbij wordt de energie E uitgedrukt in kilojoule en je massa m in kilogram.
Bij een snelheid van 15 km/h wordt de formule E = 64, 3 ⋅ m.

 Bereken je energieverbruik bij beide snelheden.


1


 Een reep chocolade van 75 g levert 1692 kJ energie.


 Bereken hoe lang je moet lopen met een snelheid van 15 km/h om de energie van de
chocolade te verbruiken.

 2


9 De zwaartekracht die op een voorwerp op aarde inwerkt, wordt berekend met de formule
G = 9, 81 ⋅ m. Hierbij is m de massa van het voorwerp uitgedrukt in kilogram terwijl de
zwaartekracht G uitgedrukt wordt in newton.
Op de maan is de zwaartekracht G = 1, 63 ⋅ m.
Bereken op 0, 01 nauwkeurig.

m ( kg ) G op aarde ( N ) G op de maan ( N )
3
55 539,55 89,65

70,23 689 114,48

78,53 770,36 128

5
 4 VEELTERMEN

Herhaling: inoefenopdrachten
1 Opdrachtentabel
1 2 3 4 5 6

1 Schrijf elke eenterm zo eenvoudig mogelijk.

 x2
 1 ⋅ x 2 =  2 ⋅ y 3 ⋅ x 2  2x2y3

2


 −5 ⋅ a0  -5   −1 ⋅ y 1 ⋅ b1 = -by

 x1 ⋅ 3 ⋅ y 2  3xy2   r 2 ⋅ π ⋅ 4  4πr2

2 Noteer de coëfficiënt en het letterdeel van de eenterm.

Lettervorm Coëfficiënt Letterdeel

1 4 a3 4 a3

3 2

3
−2 b 3 -2 b3

xy 2 1 xy2

4 −x 3 y 2 -1 x3y2

 52 b 2 y 3 52 b2y3
2 2
6 ax ax
5 5

4 3 Bereken de getalwaarde van de eentermen als x = −4 , v = 120 , k = 2 000 en r = 0, 3 .

k ⋅ 5 ⋅7
 3x 3   3x 2
15
v
  4r 2  −2r 3
15 zie bijlage 1

5
B

Bijlage 1: opdracht 3 blz. 218

1 3x3 4 4r2

3 · (-4)3 4 · 0,32

= 3 · (-64) = 4 · 0,09

= -192 = 0,36

v
2 5 3x2
15
3 · (-4)2
120
15 = 3 · 16
= 8
= 48

3 k ·5 ·7 6 -2r3
15
1 -2 · 0,33
2 000 · 5 · 7
15 3 = -2 · 0,027
14 000 = -0,054
=
3
INOEFENOPDRACHTEN 

4 Bereken de getalwaarde.

1
1
( x + 5)
x=3

4
x = −3

1
1
2

2 7−x 4 10

3 x2 − 1 8 8

4 x 2 − 7x -12 30

 x2 − 4 x + 4 1 25

6 2 x 2 + 3x − 4 23 5
2
5 Bereken de getalwaarde als a = −4 en b = 1 .

 5⋅ ( a − b )  −2 ⋅ ( a − b )  −2a − b

 5a − 5b  −2 a − 2 b  −2 a + 2 b
zie bijlage 2

6 Bereken de getalwaarde als x = 2 en y = −3 .

 (x + y)⋅(x − y)
 x 2 − y 2
 ( x + y )2
 x 2 + 2 xy + y 2
 ( x − y )2
 x 2 − 2 xy + y 2
zie bijlage 3
3

5
B

Bijlage 2: opdracht 5 blz. 219

1 5 · (a - b) 4 -2a - 2b

5 · (-4 - 1) -2 · (-4) - 2 · 1

= 5 · (-5) = 8 - 2

= -25 = 6

2 5a - 5b 5 -2a - b

5 · (-4) - 5 · 1 -2 · (-4) - 1

= -20 - 5 = 8 - 1

= -25 = 7

3 -2 · (a - b) 6 -2a + 2b

-2 · (-4 - 1) -2 · (-4) + 2 · 1

= -2 · (-5) = 8 + 2

= 10 = 10
C

Bijlage 3: opdracht 6 blz. 219

1 (x + y) · (x - y) 4 x2 + 2xy + y2

(2 + (-3)) · (2 - (-3)) 22 + 2 · 2 · (-3) + (-3)2

= -1 · 5 = 4 - 12 + 9

= -5 = 1

2 x2 - y2 5 (x - y)2

(2 - (-3))
2
22 - (-3)2

= 4 - 9 = 52

= -5 = 25

3 (x + y)2 6 x2 - 2xy + y2

(2 + (-3))
2
22 - 2 · 2 · (-3) + (-3)2

= (-1)2 = 4 + 12 + 9

= 1 = 25
220 4 VEELTERMEN

4.2 Optellen
1 Studiewijzers
Leerdoelen

1 Gelijksoortige eentermen herkennen.


2 Veeltermen herleiden.
3 Veeltermen optellen.

2 t
Studietips
-FUPQBMTFSFFONJOUFLFOWPPSEFIBBLKFTTUBBU
t /PUFFSCJKIFUXFHXFSLFOWBOIBBLKFTEFWFSTDIJMMFOEFTUBQQFOFOOJFUFOLFMIFUSFTVMUBBU
t )FSMFFTJOKFMFFSCPFLPPLEFPQNFSLJOHFOJOA/PHFWFOEJU
t #FTUVEFFSEFWPPSCFFMEFOJOKFMFFSCPFL
t .BBLPFGFOJOHFOPQOJFVXFODPOUSPMFFSEFPQMPTTJOH

Opdrachtentabel

5
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
4.2 OPTELLEN 221

Opdrachten blz. 129-133


1 Vink de gelijksoortige eentermen aan.

5x 2 en 7x 9 6 x en 40 x  a2 b 2 en a3 b 3
1
− 4t en − 4s 27 y 3 en 9 y 2 9 5xy en xy
7 −6 2 5 −3 3 5 2 5
9 2 x 2
en
7
x 9 6 x y en3
5
x y 
3
x y en xy 2
3
 b 2 en k 2 4 x 2 y en 3xy 2 9 0, 25x 2
y en x 2 y

2 Herleid.

  5a + 9a  14a

  5x − 8x  -3x
2
4 1 2 8 - 1 - 4 3
  y− y− y  y = y
5 10 5 10 10

  b − 3b + 8b  6b

  −2 x 2 − 4 x 2 + 7x 2  x2

  8 y 2 − 7 y 2 + 3 y 2 − 8 y 2  -4y2
3
  x + x  2x

  4 y 2 − 4 y 2  0

15 2 1 2 3 2 15 - 4 - 3 2
  b − b − b  b = b2
8 2 8 8

 − y + 5y + y  5y

 2, 8a2 − 0, 5a2 − 0, 3a2 + 1, 8a2  3,8a2 4


 −1, 2 x 3 + 0, 4 x 3 − 7x 3  -7,8x3

5
222 4 VEELTERMEN

3 Herleid.

1
  3xy + 2 xy + 5xy  10xy

  − ay + 5ay − 3ay  ay

  5a2 b 3 − 3a2 b 3 − 3a2 b 3  -a2b3

  9a2 b − a2 b + 8a2 b  16a2b

−3 1 1 -9 + 2 - 3 -5
  az + az − az  az = az
2 3 2 6 3

2
1 2 1 1- 4 + 5 1
  pq − pq + pq  pq = pq
10 5 2 10 5

  −3mn + 4mn + 3mn  4mn

  − x 2 y 2 + 2 x 2 y 2 − x 2 y 2  0

  1, 5a2 b − 0, 3a2 b − 0,7a2 b  0,5a2b

 − 0, 2 bx 2 + 0, 6bx 2 − 0, 8bx 2  -0,4bx2

3 
5 2 3 2 2 2
4
px − px + px 
2 3
15 - 18 + 8 2
12
px =
5
12
px 2

2 1 1 20 + 15 + 6 41
 ax + ax + ax  ax = ax
3 2 5 30 30

4 Herleid.

 5am − 3am + 7am  9am

 −2 x n + 5x n − x n  2xn

4 
7 m 1 m
5
a − a 
4
28 - 5
20
am =
23
20
am

 − 0, 5y 2 p + y 2 p − 0, 9 y 2 p  -0,4y2p

 5x m − 1, 5x m − 0, 5x m  3xm

5 2m 1 2m 10 - 3 2m 7 2m
 a − a  a = a
6 4 12 12

5
4.2 OPTELLEN 223

5 Herleid.

1
  8 + 8a − 2  6 + 8a

  2 b − 6 + 3b  5b - 6

5 2 1 20 - 3 2 2 17 2 2
  a + a2 − a  a + a = a + a
3 5 4 12 5 12 5

  3x + 2 − 5x + 7  -2x + 9

  3, 2 x 2 − 0, 3x + 2,1x 2 + 0, 3x  5,3x2

  7, 6a2 − 8,1 − 7, 6 + 8,1a2  15,7a2 - 15,7

  y + 2 y + 3 + 5y
2 2 2
 8y2 + 3
2
  7a2 − 3 + 8 − 8a2  -a2 + 5

−4 2 2 2 2 -4 + 10 2 2 2 2 2
  b + b −  b - = b -
15 3 5 15 5 5 5

 5y 2 + 2 y 2 + 3 − y 2  6y2 + 3

 2 b 2 − 6 + 3b 2 − b − 4 + 2 b  5b2 - 10 + b
3
 −2 x − 1 + 5x + 3x 2 + 2 − 3x 2  3x + 1

6 Herleid.

  3a − 2 b + 5 + 3b + 2 a − 4

  5a + b + 1


4
  3a3 + 2 a2 b − 4ab 2 + 5b 3 − 4a3 + 3ab 2

  -a3 + 2a2b - ab2 + 5b3

  3ay − 4ay 2 + 5ay − 2 ay 2 + 5ay − 4a2 y

5
  13ay - 6ay2 - 4a2y


224 4 VEELTERMEN

  −7a + 8a2 + 6 − 10 a + a2 − 2

1 


 -17a + 9a2 + 4

  1 + 3x 2 − 2 x 3 + 3x 3 − 8x 2 + 5x − 1 + 2 x

  -5x2 + x3 + 7x

  −3ab + 5a2 b 2 + ab − 4a2 b 2

2   -2ab + a2b2

1 2
  2 a + 3b − a+ b
4 5
8 - 1 15 + 2
  a + b
4 5
7 17
 = a + b
4 5

3
3 2 1
  4b − 3 + a − b + 2a + a
5 5 5
20 - 2 3 + 10 + 1
  b - 3 + a
5 5
18 14
 = b - 3 + a
5 5
3 2 1
  − a2 + 3 y − + a2 + 5 y
4 3 2
9 - 8 -2 + 1
  + a2 + 8y
12 2
1 1

4
 = - a2 + 8y
12 2
 2, 2 a + 0, 6 + 0, 4 − 0, 3b + 1, 3a − 1, 2 b

  3,5a + 1 - 1,5b

 1,1az − 3a2 z − 0, 3a3 + 1, 3a3 − 0,1az 2 − az

  0,1az - 3a2z + a3 - 0,1az2

5 
4.2 OPTELLEN 

 −3, 3xy 2 − 5, 5x 2 y + xy + 11x 2 y + 2 xy − 1,7xy 2


 -5xy2 + 5,5x2y + 3xy
1
7 Herleid.

 8x m − 2 x m−2 + 5x m

  13xm - 2xm-2

2


 −5am + am+1 − am + 5am+1

  -6am + 6am+1

 2 y n − 6 y + 6 − y n + 8 y − 6

3
  y n + 2y

2 n+1 2 n−1 1 n+1 1 n−1


 x − x + x − x
9 9 3 6
2 + 3 -4 - 3
  x n +1 + x n −1
9 18
5 7
 = x n+1 - x n-1
9 18

4
 0,1a2 p − 0, 2 a p+2 − 0,11a p+2 − 0,19a2 p

  -0,09a2p - 0,31ap +2

 0, 25x m − 2, 25x + 1,75x m − 0,75 + 1, 25x

  2xm - x - 0,75

5

226 4 VEELTERMEN

8 Werk uit.

  ( a + 7) + ( 4a − 5)

1   a + 7 + 4a - 5

 = 5a + 2

  ( 8x − 1) + ( 8x + 1)

  8x - 1 + 8x + 1

= 16x

2


( ) (
  x 2 − 1 − 2 x 2 + 2 )
  x2 - 1 - 2x2 - 2

 = -x2 - 3

( ) (
  a2 + a − 2 a2 − 5 )
  a2 + a - 2a2 + 5

3  = -a2 + a + 5

( ) (
  − y 2 + 5 − 3 y 2 − 7 + y 2 )
  -y2 - 5 - 3y2 + 7 + y2

 = 2 - 3y2

(
  x 2 − x − x 2 − x )
4   x2 - x + x2 - x

 = 2x2 - 2x

⎛ −3 3⎞
  − ( 4 x + 3) − ⎜ x+ ⎟
⎝ 2 4⎠
3 3
  -4x - 3 + x -
2 4
-8 + 3 -12 - 3 -5 15
 = x + = x -

5 2 4 2 4
4.2 OPTELLEN 

⎛ 2⎞ 1 ⎛ 3 ⎞
  − b − ⎜ 2 b 2 + ⎟ − b + ⎜ 5 − b 2 ⎟

1
⎝ 3⎠ 3 ⎝ 8 ⎠
2 2 1 3
  -b - 2 b - - b + 5 - b2
3 3 8
-3 - 1 -16 - 3 -2 + 15 -4 19 13
 = b + b2 + = b - b2 +
3 8 3 3 8 3

 
1
5
( )
⎛2 1 ⎞
− x 2 + 3 x − ⎜ − x 2 ⎟ + 5x
⎝3 2 ⎠
1 2 1
  - x 2 - 3x - + x 2 + 5x
5 3 2
3 - 10 -2 + 1 -7 1
 = + x 2 + 2x = - x 2 + 2x
15 2 15 2

( ) (
 − 1, 2 a2 + 2, 6 − 1, 4 − − 0, 2 a2 + 1, 4a − 1, 4a ) 2
  -1,2a2 - 2,6 - 1,4 + 0,2a2 - 1,4a - 1,4a

 = -a2 - 4 - 2,8a

( ) (
 0,75x − 2, 5x 2 − 0, 25x 3 − 3, 25x 3 − 0, 5x 2 − x )
  0,75x - 2,5x2 + 0,25x3 - 3,25x3 + 0,5x2 + x

 = 1,75x - 2x2 - 3x3


3
( ) (
 − − 0, 4b 2 − 0, 5b + 0,1 − 1, 2 b 2 + 1, 4 − 0,7b )
  0,4b2 + 0,5b - 0,1 - 1,2b2 - 1,4 - 0,7b

 = -0,8b2 - 0,2b - 1,5

5
 4 VEELTERMEN

9 Schrijf de omtrek van de figuren als een veelterm.

1
        
3
x 2x +
3x

x+3 x+2

O = 2 (l + b) O = z1 + z2 + z3

= 2 (x + 3 + x) = x + 2 + 3x + 2x + 3

= 2 (2x + 3) = 6x + 5

2 = 4x + 6

   3a – 4  

3 2a + 5

1_
1_ x + 1_
2 3

x +4
_
5 3
3a + 4

O = b1 + b2 + 2z O = 2 (b + z)

⎛1 4 1 1⎞
= 3a - 4 + 3a + 4 + 2 (2a + 5) = 2 ⎜⎜ x + + x + ⎟⎟
⎝5 3 2 3⎠
⎛2 + 5 5 ⎞
= 6a + 4a + 10 = 2 ⎜⎜ x + ⎟⎟

4 = 10a + 10
⎝ 10
⎛7
= 2 ⎜⎜
⎝10
x + ⎟⎟
5
3⎠

3⎠

7 10
= x +
5 3

5
4.2 OPTELLEN 

10 Werk uit.

( x + 2 y ) + (4 y − 2 x )
1


 x + 2y + 4y - 2x

 = -x + 6y

 ( −3 p − 4q ) − (7 p + 6q )
 -3p - 4q - 7p - 6q


= -10p - 10q
2
( ) (
 3x 2 + y 2 − 1 − −2 x 2 + 3 y 2 )
 3x2 + y2 - 1 + 2x2 - 3y2

 = 5x2 - 2y2 - 1

( ) (
 − 5x 2 + a + −2 a + 6 x 2 − 1 ) 3
 -5x2 - a -2a + 6x2 - 1

 = x2 - 3a - 1

( ) (
 − −3 y 2 − 2 a − y 2 − 5a + y 2 )


 3y2 + 2a - y2 + 5a + y2

= 3y2 + 7a
4


( ) (
 4a2 + b − a2 + 1 − 2 − b − a2 )
 4a2 + b - a2 + 1 - 2 + b + a2

 = 4a2 + 2b - 1


5
230 4 VEELTERMEN

⎛ −2 1 ⎞
  ( a − b ) − ⎜ a + b⎟ + 2a

1
⎝ 5 4 ⎠

2 1
  a - b + a - b + 2a
5 4
5 + 2 + 10 -4 - 1
 = a + b
5 4
17 5
 = a - b
5 4

⎛ 1⎞ ⎛ 3 ⎞
  − y + ⎜ 2 a − ⎟ + 2 a − ⎜ 5y − a⎟
⎝ 4⎠ ⎝ 2 ⎠

2   -y + 2a -
1
4
+ 2a - 5y +
3
2
a

4 + 4 + 3 1
 = -6y + a -
2 4
11 1
 = -6y + a -
2 4

 
1
5
( ⎛2 1 ⎞
)
b − − a 2 + 3b − ⎜ − a 2 ⎟ − 3b
⎝3 2 ⎠

3
1 2 1
  b + a2 - 3b - + a2 - 3b
5 3 2
1 - 15 - 15 2 + 1 2
 = b + a2 -
5 2 3
-29 3 2
 = b + a2 -
5 2 3

( ) (
 − x 2 + 1, 5 − 1, 5y − 2, 5x 2 + 1, 5 − 1, 5y )
  -x2 - 1,5 - 1,5y - 2,5x2 - 1,5 - 1,5y

4  = -3,5x2 - 3 - 3y

( ) (
 6, 5b − 3, 5b 2 + 8, 5y 3 − 3, 5y 3 − 0, 5b 2 − 0, 5b )
  6,5b - 3,5b2 - 8,5y3 - 3,5y3 + 0,5b2 + 0,5b

 = 7b - 3b2 - 12y3

5 
4.2 OPTELLEN 231

( ) ( )
12 − − 0,13x 2 − 5, 55y 2 + 0,12 − 1, 21y 2 + 1, 46 x 2 − 4, 66

 0,13x2 + 5,55y2 - 0,12 - 1,21y2 - 1,46x2 - 4,66

= -1,33x + 4,34y - 4,78


2 2
1

11 De tweede zijde van een driehoek is dubbel zo lang als de eerste en de derde is 20 centimeter
langer dan de eerste.

1 Noteer de omtrek van deze driehoek met behulp van een veelterm.

x
De lengte van de eerste zijde is x.

+
20
O = x + 2x + x + 20 = 4x + 20 2x

2 Hoe groot is de omtrek van deze driehoek als de eerste zijde achtereenvolgens 15 cm,
20 cm, 25 cm en 28, 5 cm is?

• 2]dx = 15, dan O = 4 · 15 + 20 = 60 + 20 = 80

 2]dUVVVcdeVkZ[UV"&T^ZdUR_ZdUV`^ecV\)!T^

3
• x = 20 Ÿ O = 4 · 20 + 20 = 80 + 20 = 100

 2]dUVVVcdeVkZ[UV#!T^ZdUR_ZdUV`^ecV\"!!T^

• x = 25 Ÿ O = 4 · 25 + 20 = 100 + 20 = 120

 2]dUVVVcdeVkZ[UV#&T^ZdUR_ZdUV`^ecV\"#!T^

• x = 28,5 Ÿ O = 4 · 28,5 + 20 = 114 + 20 = 134

 2]dUVVVcdeVkZ[UV#)&T^ZdUR_ZdUV`^ecV\"$%T^

3 Onder welke voorwaarde is de omtrek van deze driehoek precies 200 cm?

200 = 4x + 20 œ 180 = 4x
4
 œ 45 = x

5V`^ecV\Zd#!!T^R]dUV]V_XeVgR_UVVVcdeVkZ[UV%&T^Zd

5
232 4 VEELTERMEN

12 Werk uit.

( ) ( )
1
 − 5am + 3am+1 − 2 am − 4am+1

  -5am - 3am+1 -2am + 4am+1

 = -7am + am+1

( ) (
 y n − 3 y n+1 + 4 − −3 y n + 9 y n+1 − 6 )

2   y n - 3y n+1 -4 + 3y n - 9y n+1 - 6

 = 4y n - 12y n+1 - 10

1 n+1 ⎛ 7 n−1 1 n+1 ⎞ 3 n−1


 x −⎜ x + x ⎟− x
4 ⎝ 20 6 ⎠ 2

1 7 1 3

3
  x n+1 - x n-1 - x n+1 - x n-1
4 20 6 2
3 - 2 -7 - 30
 = x n+1 + x n-1
12 20
1 37
 = x n+1 - x n-1
12 20

( ) (
 − 0, 4a p+2 − 0, 4a2 p − 0, 9a p+2 − 0,1a2 p + 0,1a p+2 − 0, 9a2 p )
  -0,4ap+2 - 0,4a2p + 0,9ap+2 - 0,1a2p + 0,1ap+2 - 0,9a2p

4  = 0,6ap+2 - 1,4a2p

5  Los 11.3 op met behulp van een vergelijking.


INOEFENOPDRACHTEN 233

Herhaling: inoefenopdrachten

Opdrachtentabel
1
1 2 3 4 5 6

1 Vink de gelijksoortige eentermen aan.

9
 5x 3
en 3x 3  −2 a2 en − 2 b 2 9
 9x en − 9x

 5a3 en 5a5

 −7b 2 en 7a2
 x 4 en y 4

9
 4 y en − 4 y
9
 3xy en − 9xy
2

 4a3 x 2 en 4a2 x 3
2
2
 − 4b en − 4b
2 3
 b6 en 6a6  −xy 3 en x 3 y

2 Herleid.

 4a + 3a = 7a   4 y − 3 y = y    y − 5y = -4y

2 5b − 2 b == 3b   −7b 2 + 6b 2  -b2   2 x 4 − 5x 4 − 2 x 4  -5x4

4
−2 a2 + 5a2 = 3a2

7x − 12 x == -5x
3 3 3



 −3x 3 + 3x 3  0

 10 y − y = 9y
2 2 2



 −7b 2 + 8b 2 + b 2 = 2b2

 4a − a + 5a  8a
2 2 2 2
3
3 Herleid.

 − 4a2 + 3 + 10 a2 − 2 = 6a2 + 1   3 + y + 5 + 2 y = 8 + 3y

 7b 2 − 7 + 5 − 5b 2 = 2b2 - 2   −5a2 − 5a2 + 3 − 10 = -10a2 - 7

 6 − 4 x 3 + 9 + 2 x 3 = 15 - 2x3  2 x 2 + 3 − 5x 2 − 9 = -3x2 - 6

4


4 Herleid.

 7x − 2 x 3 + 3x + 6 x 3 = 10x + 4x3   − a2 − 3 + 5a2 + 3a = 4a2 - 3 + 3a

 a2 − 3a + 10 a2 − 3a = 11a2 - 6a   3x 2 − 5x + 1 + 4 x − 3 = 3x2 - x - 2

 4b 2 − 2 b + 5 − b 2 + 2 = 3b2 - 2b + 7   1 + a2 − 4a3 − 4 + 3a2 = -3 + 4a2 - 4a3

5
234 4 VEELTERMEN

5 Werk uit.

(6 x ) ( ) ( ) ( )
1
 2
+ 1 + 3x 2 + 5  − 6 x 2 + 1 − 3x 2 + 5

 = 6x2 + 1 + 3x2 + 5 = -6x2 - 1 - 3x2 - 5

 = 9x2 + 6 = -9x2 - 6

 (6 x 2
) (
+ 1 − 3x 2 + 5 )  (6 x 2
) (
− 1 − 3x 2 − 5 )
 = 6x2 + 1 - 3x2 - 5 = 6x2 - 1 - 3x2 + 5

 = 3x2 - 4 = 3x2 + 4

) ( ) ) ( )
2
(
 − 6 x 2 + 1 + 3x 2 + 5 (
 − 6 x 2 − 1 − 3x 2 − 5

 = -6x2 - 1 + 3x2 + 5 = -6x2 + 1 - 3x2 + 5

 = -3x2 + 4 = -9x2 + 6

6 Werk uit.

( ) (
 3 + 4 − 2 b 2 − 6 − 3b 2 ) ( )
 − 2 a + 3a2 − 4a − −5a2 + 6 + 7a( )
 = 3 + 4 - 2b2 - 6 + 3b2 = -2a - 3a2 - 4a + 5a2 - 6 + 7a

3  = 1 + b2

( ) (
 −2 − 5y + y 2 + − 4 y 2 + 1 )
= a + 2a2 - 6

( ) (
 −3 + x + x 2 − 1 − 6 − 5x 2 − x )
 = -2 - 5y - y 2 - 4y 2 + 1 = -3 + x + x2 - 1 - 6 + 5x2 - x

 = -1 - 5y - 5y 2 = -10 + 6x2

( ) (
 − 3x − 3x 2 + 5 − − 8x − 3x 2 + 2 ) ( ) (
 b 3 − b 2 − b − b 2 − b + b 3 − 7 )
 = -3x + 3x2 + 5 + 8x + 3x2 - 2 = b3 - b2 - b + b2 - b - b3 - 7

4  = 5x + 6x2 + 3 = -2b - 7

5
4.3 VERMENIGVULDIGEN EN DELEN 

4.3 Vermenigvuldigen en delen


Studiewijzers 1
Leerdoelen

1 Het product van eentermen berekenen.


2 Het product van een eenterm met een veelterm berekenen.
3 Het product van veeltermen berekenen.
4 De macht van een eenterm berekenen.
5

6
De macht van een lettervorm zoals 3x −2 berekenen.

Het quotiënt van eentermen berekenen.


2
Studietips
t %FSFLFOUFDIOJFLFOWPPSCFXFSLJOHFONFUWFFMUFSNFONPFUKFGPVUMPPTLVOOFOUPFQBTTFO
t "MTKFCJKIFUNBLFOWBOFFOPQESBDIUUXJKGFMU IFSMFFTEBOFFSTUEFXFSLXJK[FJOKFMFFSCPFLFO
CFTUVEFFSEFWPPSCFFMEFO
t #JKDPNQMFYFSFPFGFOJOHFOXFSLKFTUBQWPPSTUBQFODPOUSPMFFSKFUFMLFOTWPPSKFWFSEFSXFSLU

3
t #JKIFUCFSFLFOFOWBOEFNBDIUWBOFFOFFOUFSNCFQBBMKFFFSTUIFUUFLFO

4
Opdrachtentabel
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25
5
236 4 VEELTERMEN

Zoekwerk 1 blz. 137

1 s Schrijf eerst als een product en vervolgens als een macht.

 ( 5x )
3
2
= 5x 3 ⋅ 5x 3  = 52.................... ⋅ x 3 ( )
2
....................

(2a )
3
 2 2a · 2a ·...............................
2 2
= ............................................... 2a 
2
2 · (a ) ...............................
3 2 3
= ...............................................

( −3a )
4
 2
-3a2 · (-3a...............................
= ............................................... 2
) · (-3a
 2) · (-3a2) = ...............................................
(-3)4 · (a2............................... )4

( 0,2ay )
2
 2
0,2ay 2 · 0,2ay
= ............................................... 2
...............................  0,22 · a2 .·
= ............................................... (y2)2
..............................

5
4.3 VERMENIGVULDIGEN EN DELEN 

Opdrachten blz. 140-145


1 Werk uit.

  −3 ⋅ 2a  -6a
1
1 4
  4 ⋅ p  p
3 3

  6 x 2 ⋅ ( −3)  -18x2

  − 0, 4a ⋅ ( −5)  2a

  − p ⋅ 4 p 2  -4p 3

1
2
 
−1
2
x ⋅ − x3 ( ) x 4

  y 4 ⋅ 5y  5y 5

  3,1a ⋅ 0, 2 a2  0,62a3

  4b ⋅ 3 ⋅ 2 b  24b2


1
6
⋅ 2 y 3 ⋅ 5y 2 
5
3
y5 3
 −2 a ⋅ ( − a ) ⋅ 5a2  10a4

 0,1x 2 ⋅ −3x 3 ⋅ 2 x  ( ) -0,6x6

2 Schrijf de inhoud van de figuren als een eenterm.


r


3a
4
2a
5a 3x2

I = b · d · h
...................................................................................... I = z3
....................................................................................... I = π · r2 · h
......................................................................................

= 5a · 2a · 3a
...................................................................................... = 3x2 · 3x2 · 3x2
....................................................................................... = π · r 2 · 3r
......................................................................................

= 30a3 = 27x6 = 3πr 3

5
...................................................................................... ....................................................................................... ......................................................................................

...................................................................................... ....................................................................................... ......................................................................................


 4 VEELTERMEN

3 Werk uit.

1
  3bc ⋅ 2 bc  6b2c2

  −2 pq ⋅ ( −5 pq )  10p 2q 2

  5a ⋅ 0, 2 ab  a2b

5 10
  x ⋅2y  xy
7 7
−3 2
  12 xy ⋅ x  -9x 3y
4

2   − x 3 y 2 ⋅ x 4 y  -x 7y 3

  2 a2 b ⋅ 5a2 b 3  10a4b4

( )
  4 xy ⋅ −5x 2 y 3  -20x 3y 4

  4a3 b ⋅ ( −2 ab ) ⋅ 6ab 2  -48a5b4

−2 3 -1
 xy ⋅ x 3 y ⋅ xy 4  x 5y 6
3 8 4

3 
1 2 −2 3 −3 4
2
ab ⋅
3
a b⋅
7
ab 
1 5 7
7
a b

( )
 − 0, 2 pq ⋅ −3 p 2 q ⋅ ( −5q )  -3p 3q 3

4 Bereken.

 3am ⋅ 2 a2  6am+2

 0, 4 x p ⋅ 1, 5x 3  0,6x p+3

4  − 0, 3am ⋅ 0, 2 a  -0,06am+1

−5 m+1 −1 2 5 m+3
 a ⋅ a  a
3 2 6

( )
 5a2 m ⋅ − 4am  -20a3m

1 1 3m
 am−1 ⋅ a2 m+1  a
2 2

5
4.3 VERMENIGVULDIGEN EN DELEN 

5 Werk uit.

  2 ⋅ ( x − 3) 

1
2x - 6

  −3 ⋅ ( y + 4 )  -3y - 12

  ( 2 a − 3) ⋅ ( −2 )  -4a + 6

1 -3 1
  ( −3a + 2 ) ⋅  a +
4 4 2

(
  − 0,1 ⋅ − x 2 + 3x − 2  0,1x2 - 0,3x + 0,2)
(
  − y 2 − y + 1  -y2 + y - 1

  x ⋅ ( x − 3) 
)
x2 - 3x
2
3 1
( 1
  3 + x 2 ⋅ x 
5
) 5
x +
5
x3

( )
  y 3 − 2 y 2 ⋅ ( −2 y )  -2y 4 + 4y 3

(
 3b ⋅ b 2 − 2 b + 1  3b3 - 6b2 + 3b )
( )
 y 2 − 0, 3 y + 1, 2 ⋅ y 2  y 4 - 0,3y 3 + 1,2y 2
3
⎛ 1 ⎞ −1 -1 3 1 2
 ⎜ x 2 − x ⎟ ⋅ x  x + x
⎝ 2 ⎠ 2 2 4

6 Werk uit.

 4 ⋅ ( x + 1) − 3  4x + 4 - 3

= 4x + 1

 8 − 3 ⋅ a2 − 1 ( )  8 - 3a2 + 3

= 11 - 3a2
4
 y − y ⋅ (1 − y ) + 3  y - y + y 2 + 3

= y2 + 3

 − a ⋅ ( a − 2 ) − 2 ⋅ ( a − 2 )  -a2 + 2a - 2a + 4

= -a2 + 4

5
240 4 VEELTERMEN

(
 5 ⋅ x 2 − 3x − 6 + 2 x − 7x 2 ) ( ) 5x2 - 15x - 30 + 2x - 7x2

1 ( )
 − x 2 + 3x − 6 − 3x ⋅ ( x + 2 )  -x2 - 3x + 6 - 3x2 - 6x
= -2x2 - 13x - 30

= -4x2 - 9x + 6

7 Schrijf de oppervlakte van de figuren als een veelterm.

 
1
1
–x 5x – 3x
3

2 A = l · b
x+3

......................................................................................................................................... A=
b ·h
2x + 1

.........................................................................................................................................

2
1 (2x + 1) · 3x
= (x + 3) · x
......................................................................................................................................... =
.........................................................................................................................................

3 2
1 6 x 2 + 3x
= x2 + x
......................................................................................................................................... =
.........................................................................................................................................

3 2
3
= 3x 2 + x

3
......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................

8 Werk uit.

 2a ⋅ ( a + b )  2a2 + 2ab

(
 2 x − y 2 ⋅ −3 y 2 )( ) -6xy 2 + 3y 4

4  2 ab ⋅ ( 3a + 5b − 5ab )  6a2b + 10ab2 - 10a2b2

(
 − 4a2 b ⋅ 2 a2 + 3ab − 5b 2  -8a4b - 12a3b2 + 20a2b3 )

9 2 2
(
 16ab − 12 ab 2 − 3a ⋅ ) −3 2
4
2 3 2 4
ab  -12a b + 9a b +
4
a b

5
4.3 VERMENIGVULDIGEN EN DELEN 241

( 1
  12 x 2 + 6 y 3 ⋅ x 2 y  4x 4y + 2x2y 4
3
)
 1
(
  7ab ⋅ 3a2 b − 3  21a3b2 - 21ab )


  −3x 2 y ⋅ ( 2 x − 5y )  -6x 3y + 15x 2y 2

2


  ( 2 x − 2 y + 1) ⋅ 5xy 2  10x 2y 2 - 10xy 3 + 5xy 2

(
 0, 4a2 b − 0, 3a3 + 10 ab ⋅ 0,1ab 3  0,04a3b4 - 0,03a4b3 + a2b4 )


3
3 3 ⎛ −2 3 1 ⎞ -3 1
 a x⋅⎜ a x + a2 x 2 ⎟  a6 x 2 + a5 x 3
4 ⎝ 5 3 ⎠ 10 4

⎛ −4 2 3 5 ⎞
 12 x 3 y 2 ⋅ ⎜ x y + xy 2 − y 3 ⎟  -16x 5y 3 + 9x 4y 4 - 30x 3y 5
⎝ 3 4 2 ⎠

9 Bereken de oppervlakte van de figuren. a+b




h


4a 4
a a+3 2a + b

( b1 + b2 ) · h
A = b · h
......................................................................................................................................... A=
.........................................................................................................................................

2 2
( a + b + 2a + b) · 4 a
= (a + a + 3) · h
......................................................................................................................................... =
.........................................................................................................................................

2 1
= (2a + 3) · h
......................................................................................................................................... = (3a + 2b) · 2a
.........................................................................................................................................

= 2ah + 3h
......................................................................................................................................... = 6a2 + 4ab
.........................................................................................................................................

5
242 4 VEELTERMEN

10 Werk uit.

( )
1
 am + 5 ⋅ a  am+1 + 5a

 (x m+1
)
− x m ⋅ x  x m+2 - x m+1

( )
 x n ⋅ x n − x n−1  x 2n - x 2n-1

)
2
(
 am+1 − am ⋅ a2  am+3 - am+2

( )
 −2 x n+1 ⋅ x n+1 + 2 x n − 3x n−1  -2x 2n+2 - 4x 2n+1 + 6x 2n

( )
 a2 n ⋅ an+1 − an + an−1  a3n+1 - a3n + a3n-1

3 11 Werk uit.

 x ⋅ ( y − 5) + y ⋅ ( x − 3)  xy - 5x + xy - 3y

 = 2xy - 5x - 3y

 2 a ⋅ ( 2 a + 4b ) − 4b ⋅ ( 2 a + 4b )  4a2 + 8ab - 8ab - 16b2

4  = 4a2 - 16b2

−1 ⎛ 1 ⎞ -1 2 1 1 2
 a ⋅ ( a + b ) − b ⋅ ⎜ a + b⎟  a - ab - ab - b
2 ⎝ 3 ⎠ 2 2 3
-1 -1 - 2 1
 = a2 + ab - b2
2 2 3
-1 3 1
 = a2 - ab - b2

5
2 2 3
4.3 VERMENIGVULDIGEN EN DELEN 243

( ) ( )
 3x ⋅ x 2 − xy + 2 y 2 − 5 ⋅ − x 3 − 4 x 2 y  3x 3 - 3x 2y + 6xy 2 + 5x 3 + 20x 2y

 = 8x 3 + 17x 2y + 6xy 2
1


( ) (
 2 a ⋅ 2 x − 7x 2 + x ⋅ −5ax + 2 x 2  ) 4ax - 14ax 2 - 5ax 2 + 2x 3

 = 4ax - 19ax 2 + 2x 3


2
3
( )
⎛5
⎝3


2
⋅ 3b 2 − 9by − ⎜ y 2 + 2 by − b 2 ⎟  2 b - 6by -
5 2
3
y - 2by + b2 2
5
 = 3b2 - 8by - y2
3

12 Werk uit.

3
 ( a + 2 ) ⋅ ( a + 3)  a2 + 3a + 2a + 6

= a2 + 5a + 6

 ( x + 4 ) ⋅ ( 3 + x )  3x + x 2 + 12 + 4x

= 7x + x 2 + 12

⎛ 2⎞ ⎛ 1⎞ 3 1 2 2 1
 ⎜ b 2 + ⎟ ⋅ ⎜ b − ⎟  b - b + b -
⎝ 3⎠ ⎝ 4⎠ 4 3 6

( )(
 − a2 − 1 ⋅ − a2 − 1  ) a4 + a2 + a2 + 1 4
= a4 + 2a2 + 1

(
 ( y − 3) ⋅ y 2 + 2  ) y 3 + 2y - 3y 2 - 6

( )(
 0, 3x 2 − 0,1 ⋅ x 2 + 0, 5  ) 0,3x 4 + 0,15x2 - 0,1x2 - 0,05

5
= 0,3x 4 + 0,05x 2 - 0,05
244 4 VEELTERMEN

  ( −2 y − 1) ( −3 − 3 y )  6y + 6y 2 + 3 + 3y

1  = 9y + 6y 2 + 3

  ( 3b + 2 ) (1 − 2 b )  3b - 6b2 + 2 - 4b

 = -b - 6b2 + 2

⎛1 ⎞⎛ 1⎞ 1 1
  ⎜ x 2 + 4⎟ ⎜ x − ⎟  x3 - x2 + 4x - 2
⎝5 ⎠⎝ 2⎠ 5 10

2 ( )
 3 − 2 y 2 ( y + 2 )  3y + 6 - 2y 3 - 4y 2

(
 −3b 2 + 1 1 + 2 b − b 2 )( ) -3b2 - 6b3 + 3b4 + 1 + 2b - b2

 = -4b2 - 6b3 +3b4 + 1 + 2b

( )( )
3
 3a2 − 4a + 2 a + 3a2  3a3 + 9a4 - 4a2 - 12a3 + 2a + 6a2

 = -9a3 + 9a4 + 2a2 + 2a

13 Schrijf de oppervlakte van de figuren als een veelterm.

 

x–2 1
x––
2

4
x+5
1
x+–
3

A = l · b
......................................................................................................................................... A = b · h
.........................................................................................................................................

⎛ 1⎞ ⎛ 1⎞
= (x + 5) · (x - 2)
......................................................................................................................................... = ⎜⎜ x + ⎟⎟ · ⎜⎜ x - ⎟⎟
.........................................................................................................................................

⎝ 3⎠ ⎝ 2⎠
1 1 1
= x2 - 2x + 5x - 10
......................................................................................................................................... = x2 - x + x -
.........................................................................................................................................
2 3 6
1 1

5
= x2 + 3x - 10
......................................................................................................................................... = x2 - x -
.........................................................................................................................................
6 6
4.3 VERMENIGVULDIGEN EN DELEN 

14 Vermenigvuldig de veeltermen.

 ( xy + 2 ) ( xy − 5)  x 2y 2 - 5xy + 2xy - 10

 = x 2y 2 - 3xy - 10 1


⎛ 3⎞ ⎛ 4⎞ 4 3 6
 ⎜ a − ⎟ ⎜ b + ⎟  ab + a - b -
⎝ 2⎠ ⎝ 5⎠ 5 2 5

2


 ( − 4 x − 7 y ) ( −5x − 3 y )  20x 2 + 12xy + 35xy + 21y 2

 = 20x 2 + 47xy + 21y 2

 (6a − b ) ( 3b − 2 a )  18ab - 12a2 - 3b2 + 2ab

 = 20ab - 12a2 - 3b2

⎛ 1 ⎞⎛ 1 ⎞ 2
 ⎜ a − b ⎟ ⎜ − a − b ⎟  -a -
1
ab +
1
ab +
1 2
b
3
⎝ 3 ⎠⎝ 5 ⎠ 5 3 15
-3 + 5 1
 = -a2 + ab + b2
15 15
2 1
 = -a2 + ab + b2
15 15

 ( 2 ab + 5) ( −3ab + 1)  -6a2b2 + 2ab - 15ab + 5


= -6a2b2 - 13ab + 5
4
( )
 3x 2 + xy ( x − y )  3x 3 - 3x 2y + x 2y - xy 2

 = 3x 3 - 2x 2y - xy2

5
246 4 VEELTERMEN

⎛1 ⎞⎛2 ⎞ 1 4 1 2 2 4 2 2
  ⎜ a2 − 2 b 2 ⎟ ⎜ a2 + b 2 ⎟  a + a b - a b - 2b4

1
⎝2 ⎠⎝3 ⎠ 3 2 3
1 3 - 8
 = a4 + a2 b2 - 2b4
3 6
1 5
 = a4 - a2 b2 - 2b4
3 6

( )
  x 2 − x + 1 ( ax − a )  ax 3 - ax 2 - ax 2 + ax + ax - a

 = ax 3 - 2ax 2 + 2ax - a

2 ( )( )
 x 2 + 3xy 2 x 2 + xy − 3 y 2  2x 4 + x 3y - 3x 2y 2 + 6x 3y + 3x 2y 2 - 9xy 3

 = 2x 4 + 7x 3y - 9xy 3

⎛2 1 ⎞⎛3 1 ⎞ 3 4 2 3 3 1 3 3 1 2 6
 ⎜ a2 − ab 3 ⎟ ⎜ a2 + ab 3 ⎟  a + a b - a b - a b
⎝5 3 ⎠⎝2 5 ⎠ 5 25 2 15
3 4 - 25 1
 = a4 + a3 b3 - a 2 b6
5 50 15

3  =
3
5
a4 -
21
50
a3 b3 -
1
15
a 2 b6

 ( 0, 2 a 2
)(
− 3ab 0, 4a3 − 2 a2 b + 5ab 2 )  0,08a 5
- 0,4a4b + a3b2 - 1,2a4b + 6a3b2 - 15a2b3

 = 0,08a5 - 1,6a4b + 7a3b2 - 15a2b3

15 Werk uit.

4 ( )( )
 am + 3 am − 5  a2m - 5am + 3am - 15

= a2m - 2am - 15

( )( )
 x m+1 + x 3x m − 5  3x 2m+1 - 5x m+1 + 3x m+1 -5x

= 3x 2m+1 -2xm+1 - 5x

3 p +2 5 p +1 5
⎛1 1⎞
 ⎜ a p + ⎟ 3a2 − 5a 
⎝2 3⎠ 2
a (-
2
a )
+ a2 -
3
a

5
4.3 VERMENIGVULDIGEN EN DELEN 

( )(
 x 2 m − 2 x x m−1 + x 2 ) x 3m-1 + x 2m+2 - 2x m - 2x 3

1
( )
 am+1 − am−1 ( 3a + 1)  3am+2 + am+1 - 3am - am-1

⎛1 ⎞⎛1 1 ⎞ 1 2 p +3 1 3p 2 1+p
 ⎜ a2 p − 2 a⎟ ⎜ a3 − a p ⎟  a - a - a4 + a
⎝2 ⎠⎝2 5 ⎠ 4 10 5

16 Werk uit.
2
 3x ( x + 2 ) + ( x + 3) ( x − 6 )  3x 2 + 6x + x 2 - 6x + 3x - 18

 = 4x 2 + 3x - 18

( )
 x 2 + 3 ( x − 4 ) − ( x + 5) ( x − 1)  x 3 - 4x 2 + 3x - 12 - (x 2 - x + 5x - 5)

= x 3 - 4x 2 + 3x - 12 - x 2 + x - 5x + 5 3
= x 3 - 5x 2 - x - 7

 65x 2 − (7x + 8 y ) ( 8x − 3 y ) − 5 ( 8x − 7 y )

 65x 2 - (56x 2 - 21xy + 64xy - 24y 2) - 40x + 35y

4
= 65x 2 - 56x 2 + 21xy - 64xy + 24y 2 - 40x + 35y

= 9x - 43xy + 24y - 40x + 35y


2 2

⎛1 ⎞ 3 7
4 ⎜ x − 5 y ⎟ ( 4 x + 2 y ) − x ( 5x − 3 y ) + y 2
⎝2 ⎠ 4 3

2 2 15 9 7
  2 x + xy - 20 xy - 10y - x2 + xy + y2
4 4 3
8 - 15 4 - 80 + 9 -30 + 7
 = x2 + xy + y2

5
4 4 3
-7 67 23
= x2 - xy - y2
4 4 3
 4 VEELTERMEN

(
 0, 2 xy + ( 0, 3x − 5y ) ( 0, 3x + 5y ) − 7, 2 x 2 − 5xy − 1, 2 y 2 )

1 


 0,2xy + 0,09x 2 + 1,5xy - 1,5xy - 25y 2 - 7,2x 2 + 5xy + 1,2y 2

= 5,2xy - 7,11x 2 - 23,8y 2

( ) ( )
 ( 2 x − 3) 4 x 2 − 3x + 5 − 1 − 7x 2 ( − x + 1)

  8x 3 - 6x 2 + 10x - 12x 2 + 9x - 15 - (-x + 1 + 7x 3 - 7x 2)

 = 8x 3 - 6x 2 + 10x - 12x 2 + 9x - 15 + x - 1 - 7x 3 + 7x 2

2  = x 3 - 11x 2 + 20x - 16

17 Bereken.
⎛1 ⎞
3
1
 ( 5x )  25x2 x6
2
  ⎜ x 2 ⎟ 
⎝4 ⎠ 64
3
-1 3
⎛ −1 ⎞
( )
4
 ⎜ y⎟  y  2 y 2  16y 8
⎝ 3 ⎠ 27
3
-8
( ) ⎛ −2 4 ⎞
2
 −2 a3  4a6   ⎜ a ⎟  a12
⎝ 3 ⎠

3
27

18 Werk uit.
3
8
( ) ⎛2 ⎞
3
 2 ab 2  8a3b6    − ⎜ a4 b 5 ⎟  - a12 b15
⎝7 ⎠ 343

 

( ) ( )
4 3
 −3a2 b  81a8b4    − −3xy 2  27x 3y 6

4
 

4
16
⎛2 ⎞
( )
3
 ⎜ xy 2 ⎟  x 4y 8    −3x 3 y 4  -27x 9y 12
⎝5 ⎠ 625

 

( ) ( )
2 4
 − 5xy 4 = -25x 2y 8   − 0,1ab 2 = 0,000 1a4b8

 

5
4.3 VERMENIGVULDIGEN EN DELEN 

3
27
( ) ⎛ −3 2 ⎞
5
 −2 a2 b  -32a10b5   − ⎜ x y⎟  x 6y 3

1
⎝ 2 ⎠ 8

 

( ) ( )
3 2
 − 4 x 2 y 3  -64x 6y 9   − −5a2 b 3  -25a4b6

 

19 Werk de haakjes weg en schrijf met een positieve exponent.

2
1 1 1 1 1 1
( )
−6
 ( 2 ab )
−3
 · ·  2 ab 2  · ·
6
8 a3 b3 64 a b12
1 1
 = =
8a3 b3 64 a 6 b12
−5
1 1 1 ⎛ −1 ⎞ 1
 ( −3ab )
−4 15
 · ·  ⎜ a −3 b ⎟  -100 000 · a ·
81 a 4
b 4 ⎝ 10 ⎠ b5
1 -100 000a15
 = =
81a 4 b4 b5
1 1 1
( ) ( )
−3 6 −4
 − x −2 y  -x ·  − 0, 5xy 3  -16 · ·
3 4
y x y 12

 =
-x 6
y 3
=
-16
x 4 y 12 3
20 Werk uit.
3
1
⎛1 ⎞
( )
4
 ⎜ am ⎟  a3m  −5x m−1  625x 4m-4
⎝2 ⎠ 8

2
9
( ) ⎛3 ⎞
m
x 6m

4
 3a3 b  3ma3mbm  ⎜ x 3m ⎟ 
⎝4 ⎠ 16

2
25
⎛5 ⎞
( )
5
 ⎜ am b 3 ⎟  a 2 m b6  3a4m  243a20m
⎝3 ⎠ 9

5
 4 VEELTERMEN

21 Een rechthoek heeft 8x 4 en 2 x 2 als afmetingen.

1
Bereken de zijde van een vierkant dat dezelfde oppervlakte heeft als de rechthoek.
8x 4

2x 2

AcVTYeY`V\ = l · b = 8x 4 · 2x 2 = 16x 6

AgZVc\R_e = z2 = 16x 6

Ÿ z = 4x 3

2 5VkZ[UVgR_YVegZVc\R_eZd%x 3.

22 Werk uit.
6 · x6 9 · a 4 · b5 3
( )
 6 x6 : 2 x 3 
2 ·x 3
= 3x 3  (
  9a4 b 5 : 12 a2 b 3  ) 2
12 · a · b 3
=
4
a2 b2

4 · a2 −6bc 2 6 · b · c2
 4a2 : ( 2 a )  = 2a     = c
2 ·a −6bc 6 ·b ·c
−5 · b3 -5 -35 · a3 · x 2
(
 5b 3 : −2 b 2 ) = b    −35a3 x 2 : 5ax 2 ( ) = -7a2

3
2
2 ·b 2
2 5 ·a ·x
-6 · a 8
-4 · x 3 · y 2 -4

−6a8
3a 4

3 · a4
= -2a 4  (
 − 4 x 3 y 2 : 7x 2 y  ) 7 · x2 · y
=
7
xy

2
· b3 10 · x 5 · y 3
(
 15a2 b 3 : − ab 2 )  -15 · a =-15ab
 (
 −10 x 5 y 3 : −5x 4 y 3 ) 5 · x4 · y3
= 2x
a · b2
3 · a3 · b 3 −12 x 5 y -12 · x 5 · y
 3a3 b : ( 4ab )  = a2   3
 = -4x 2y
3
4 ·a ·b 4 3x 3 ·x

23 De hoogte van een balk is a en de diepte is 2a .

4 Bereken de breedte van de balk als de inhoud 6a3 is.

2a

I = b · d · h 6a3 : (2a2) = b

6a3 = b · 2a · a 3a = b

6a3 = 2a2· b

5 5VScVVUeVgR_UVSR]\Zd$a.
4.3 VERMENIGVULDIGEN EN DELEN 

24 Bereken het quotiënt van de eentermen.

 −10 p 5 q 3 : 0, 4 p 2 q 2 

 
-10 · p 5 · q3
( )
= -25p q 3
  0, 64 x 2 y 2 : ( −1, 6 xy )


-0, 64 · x 2 · y 2
= -0,4xy
1
0, 4 · p 2 · q 2 1, 6 · x · y
⎛1 ⎞ −1 4 3 ⎛ −3 2 2 ⎞
 5a2 x 2 : ⎜ a2 x ⎟   p q :⎜ p q ⎟
⎝5 ⎠ 2 ⎝ 5 ⎠

5 · 5 · a2 · x 2 1 · 5 · p4 · q3 5
 = = 25x = = p 2q
2 2 2
a ·x 2 ·3 · p · q 6
3 4 2 ⎛1 3 2⎞ 2 3 4 ⎛ 4 4⎞
 x y :⎜ x y ⎟    x y : ⎜ xy ⎟
4 ⎝5 ⎠ 3 ⎝7 ⎠

 
3 · 5 · x4 · y2
4 · x ·y 3 2
=
15
4
x 
2 · 7 · x3 · y 4
3 ·4 · x ·y 4
=
7
6
x2
2
25 Werk uit.

 2 a2 ⋅ 5a2 b  10a4b

(
 8xy 3 : −2 xy 2 ) -4y

3
 −3x 2 y ⋅ −2 xy 2( ) 6x 3y 3

(
 2, 5a3 b 4 : − 0, 5ab 2  -5a2b2 )

 5a2 b ⋅ 4ab 2( )
2
 5a2b · 16a2b4
4
= 80a4b5

-1 2
(4xy ) −1 2
2 2 4
 2
⋅ x y  16 x y · x y
3 3
-16
= x 4y 5
3

5
 4 VEELTERMEN

( )
  ( −3ax ) : 5a2 x  9a2x 2 : (5a2x)
2

1  =
9
5
x

( ) : ( 4 xy ) 
3
  2 x 2 y 8x 6y3 : (4xy)

 = 2x 5y 2

( −2 xy ) ⋅ (2 x y )
3 2
  2 2
 -8x 3y 6 · 4x 4y2

 = -32x 7y 8

2  ( −20 x y ) : ( −2 xy )
4 3
2 3
 400x 8y 6 : (-8x 3y 3)

 = -50x 5y 3

( −2a b )
2
 2 5
⋅ 2 ab 2 ⋅ b 3  4a4b10 · 2ab2 · b3

 = 8a5b15

3 2
⎛ −2 3 2 ⎞ ⎛ −1 3 ⎞ -8 1

3
 ⎜ a b ⎟ ⋅⎜ b ⎟  a 9 b6 · b6
⎝ 7 ⎠ ⎝ 3 ⎠ 343 9
-8
 = a 9 b12
3 087

5
  Respecteer de afspraak in verband met de volgorde van de bewerkingen.
 Werk volgens de volgorde van de bewerkingen.
 Bereken eerst de machten van de eentermen.
INOEFENOPDRACHTEN 

Herhaling: inoefenopdrachten

Opdrachtentabel
1
1 2 3 4 5 6 7 8 9

1 Werk uit.

 9 ⋅ y ⋅ 5  45y    −7a2 ⋅ ( −2 )  14a2

 −5m ⋅ 4  -20m

 3x ⋅ ( −5)  -15x



  −r 3 ⋅ 4  -4r 3

(
  −3a2 ⋅ −5a3  15a5 )
2
 −5a ⋅ ( − 4 )  20a  ( )
 2 x 3 ⋅ − x 2  -2x 5

 4 x 3 ⋅ ( −1)  -4x 3   −7b 3 ⋅ 4b 3 ⋅ 3b  -84b7

 6 y 2 ⋅ 6  36y 2  ( )
 8 y 2 ⋅ 4 y ⋅ − y 3  -32y 6

2
3
Werk uit.

 3 ⋅ ( y − 5)  3y - 15  (
  5 ⋅ 3b 2 − 2 b  15b2 - 10b )
(
 − 4 ⋅ − x 2 − 2  4x 2 + 8 )  (
  −1 ⋅ −3x − 2 x 2 )  3x + 2x 2

 3 ⋅ ( − b + 7)  -3b + 21  (
  4 ⋅ 6 y 3 − y 2 ) 24y 3 - 4y 2

 (a 3
)
− 6 ⋅ 4  4a3 - 24   ( 5x 2
)
− 5x ⋅ ( −1)  -5x 2 + 5x

 (x 2
)
+ 4 ⋅ ( −3)  -3x2 - 12   ( −b 2
)
+ 4b ⋅ ( −2 )  2b2 - 8b

(b 2
)
− 1 ⋅ ( −1)  -b2 + 1 ( −2a + 4a ) ⋅ 3  3
-6a + 12a3

4
  

3 Werk uit.

(
 −2 x ⋅ −2 x 2 − 3 )  ( −3a + a ) ⋅ 3a3

 ( −b 2
)
+ 3 ⋅ ( −5b ) (
 x ⋅ − x 2 − 2 x )
(
 5y ⋅ 2 y 3 − 1 )  ( −b 2
)
+ b ⋅ ( −b)
zie bijlage 1

5
B

Bijlage 1: opdracht 3 blz. 253

1 -2x · (-2x 2 - 3)

= 4x 3 + 6x

2 (-b2 + 3) · (-5b)

= 5b3 - 15b

3 5y · (2y 3 - 1)

= 10y 4 - 5y

4 (-3a + a3) · 3a

= -9a2 + 3a4

5 x · (-x 2 - 2x)

= -x 3 - 2x 2

6 (-b2 + b) · (-b)

= b 3 - b2
 4 VEELTERMEN

4 Werk uit.

( ) ( −2b )( )
1
 3 y 2 ⋅ 4 y 3 − 5  3
+ 4b ⋅ −3b 2

(
 − 4 x 2 ⋅ −2 x 4 + 4 )  ( −a 3
+ a2 − a ⋅ a2 )
 ( −5b 2
)( )
+ 1 ⋅ − b3 (
 3x 3 ⋅ −3x 2 − 2 x + 1 )
zie bijlage 2

5 Werk uit.

 3 ⋅ ( y − 5) + 1  (b 3
− 4b ⋅ 5 − 2 )
 1 + 5 ⋅ x 2 − 3( )  4 − 2 ⋅ − a2 + a − 1 ( )

2  ( −b 2
)
+ 4 ⋅ ( −2 ) − 5  6 − 5x ⋅ −2 x 2 + 3 ( )
zie bijlage 3

6 Werk uit.

 ( x + 4 ) ⋅ ( x + 5)  ( −3x + 2 ) ⋅ ( −2 x + 3)
 ( b + 3) ⋅ ( b − 3)  (2 b + 3) ⋅ (2 b − 1)
 ( y + 1) ⋅ ( y + 4 )  ( −a + 2 ) ⋅ (a + 2 )
zie bijlage 4

3 7 Werk uit.

 (y 3
)(+ 3 ⋅ y2 + 2 )  ( 3b 3
− 4b 2 ⋅ 5b 2 − 2 b )( )
 ( x + 3) ⋅ ( x
2 2
−2 )  ( −a 2
+ 2 a − 1 ⋅ −2 a2 + 1 )( )
 (b 2
)(
+ 4 ⋅ b2 − 4 )  ( −3x 2
)(
+ 5 ⋅ −3x 2 + 5 )
zie bijlage 5

8 Bereken.

(2 a)2  ( −2 x )
2
 4a2    3
 4x 6

4  (3a)3  27a3    ( −3x ) 2


3
 -27x6

( −2 x )2 ( )
2
  4x2    − 2 b 3  -4b6

( −3x )3 ( )
3
  -27x3   − 3b 2  -27b6

(2a ) ( )
2 2
 3
 4a6   − −2 b 3  -4b6

( 3a ) ( )
3 3
 2
 27a6   − −3b 2  27b6

5
B

Bijlage 2: opdracht 4 blz. 254

1 3y 2 · (4y3 - 5)

= 12y 5 - 15y 2

2 -4x 2 · (-2x 4 + 4)

= 8x 6 - 16x 2

3 (-5b2 + 1) · (-b3)

= 5b5 - b3

4 (-2b3 + 4b) · (-3b2)

= 6b5 - 12b3

5 (-a3 + a2 - a) · a2

= -a5 + a4 - a3

6 3x 3 · (-3x 2 - 2x + 1)

= -9x 5 - 6x 4 + 3x 3
C

Bijlage 3: opdracht 5 blz. 254

1 3 · (y - 5) + 1

= 3y - 15 + 1

= 3y - 14

2 1 + 5 · (x 2 - 3)

= 1 + 5x 2 - 15

= -14 + 5x 2

3 (-b2 + 4) · (-2) - 5

= 2b2 - 8 - 5

= 2b2 - 13

4 (b3 - 4b) · 5 - 2

= 5b3 - 20b - 2

5 4 - 2 · (-a2 + a - 1)

= 4 + 2a2 - 2a + 2

= 6 + 2a2 - 2a

6 6 - 5x · (-2x 2 + 3)

= 6 + 10x 3 - 15x
D

Bijlage 4: opdracht 6 blz. 254

1 (x + 4) · (x + 5)

= x · x + x · 5 + 4 · x + 4 · 5

= x 2 + 5x + 4x + 20

= x 2 + 9x + 20

2 (b + 3) · (b - 3)

= b · b - b · 3 + 3 · b - 3 · 3

= b2 - 3b + 3b - 9

= b2 - 9

3 (y + 1) · (y + 4)

= y · y + y · 4 + 1 · y + 1 · 4

= y 2 + 4y + y + 4

= y 2 + 5y + 4

4 (-3x + 2) · (-2x + 3)

= 3x · 2x - 3x · 3 - 2 · 2x + 2 · 3

= 6x 2 - 9x - 4x + 6

= 6x 2 - 13x + 6

5 (2b + 3) · (2b - 1)

= 2b · 2b - 2b · 1 + 3 · 2b - 3 · 1

= 4b2 - 2b + 6b - 3

= 4b2 + 4b - 3

6 (-a + 2) · (a + 2)

= -a · a - a · 2 + 2 · a + 2 · 2

= -a2 - 2a + 2a + 4

= -a2 + 4
E

Bijlage 5: opdracht 7 blz. 254

1 (y 3 + 3) · (y 2 + 2)

= y 5 + 2y 3 + 3y 2 + 6

2 (x 2 + 3) · (x 2 - 2)

= x 4 - 2x 2 + 3x 2 - 6

= x4 + x2 - 6

3 (b2 + 4) · (b2 - 4)

= b4 - 4b2 + 4b2 - 16

= b4 - 16

4 (3b3 - 4b2) · (5b2 - 2b)

= 15b5 - 6b4 - 20b4 + 8b3

= 15b5 - 26b4 + 8b3

5 (-a2 + 2a - 1) · (-2a2 + 1)

= 2a4 - a2 - 4a3 + 2a + 2a2 - 1

= 2a4 + a2 - 4a3 + 2a - 1

6 (-3x 2 + 5) · (-3x 2 + 5)

= 9x 4 - 15x 2 - 15x 2 + 25

= 9x 4 - 30x 2 + 25
INOEFENOPDRACHTEN 

9 Bereken.
⎛4 ⎞
2
16
( 0,1x )3 
1
 0,001x 3  ⎜ b 4 ⎟  b8
⎝5 ⎠ 25
1 6
3

( ) ⎛ −1 ⎞
2
 − − 0, 03b 3
 -0,000 9b
6
  − ⎜ a2 ⎟  a
⎝ 3 ⎠ 27
36 6
2

( ) ⎛ −6 3 ⎞
3
 − 0 , 2 a2  -0,008a6   ⎜ x ⎟  x
⎝ 7 ⎠ 49

5
 4 VEELTERMEN

Europese Kangoeroe
1 1
Reken- en wiskundewedstrijd
We beschouwen zes opeenvolgende even natuurlijke getallen.
Het derde getal noemen we x.
Waaraan is de som van de zes getallen gelijk?

A 6x + 4 B 6x − 2 C 6x + 6 D 6x − 6 E 6x + 2

2 In de vermenigvuldiging hieronder stelt elk van de letters K, L, M, N en P een cijfer voor.

2
Dezelfde letters stellen dezelfde cijfers voor. Welk cijfer stelt M voor?
4 = KLMNP4  4KLMNP

A 0 B 1 C 2 D 5 E 6

3 Vijf papegaaien zitten in een kooi. Gemiddeld hebben ze 50 euro gekost. Tijdens het voe-
deren gaat één van de duurdere papegaaien vliegen. Nu zijn ze nog met vier en gemiddeld
kosten die vier papegaaien 40 euro.
Wat was de prijs van de weggevlogen papegaai?

3
A 60 euro B 70 euro C 80 euro D 90 euro E 100 euro

4 In de hoeken van driehoek ABC zijn de getallen 1, 3 en 5 geschreven. We maken een


nieuwe driehoek door in elke hoek de som van de getallen te schrijven die in de twee
andere hoeken stonden. Zo ontstaat de driehoek met de getallen 8, 4 en 6 in de hoeken.
We doen dit hierna nog 1001 keer. Daarna trekken we het getal dat in hoek B staat af
van het getal dat in hoek A staat.
Welk getal vinden we?

C
1

4 C
8
A
3 5
B

6 4
A B ...

A −2004 B −2 C 2 D 1002 E 2004

5
VRAGEN EN ANTWOORDEN 

Vragen en antwoorden
Met deze vragen en antwoorden kun je de leerstof over dit hoofdstuk herhalen. Het is
voor jou een goede test om te weten of je de leerstof kent. 1
Begin bij nummer 1.

1 Welke van de volgende lettervormen zijn geen veeltermen?

 −4 x 3  0, 25ab
 a −x 2 9
 x −2
y

9

5a
3b
9
2
 2a
Controleer je antwoord in 23.

2 Goed zo!
Ga naar 6.

3 Vul in.
In de eenterm −4 x 3 is −4 de coëfficiënt en x 3 het letterdeel.
Ga naar 18.

4 Vul in.
3a2 + a3 − 7 + 2 a is een veelterm van de derde graad in a .
Rangschik deze veelterm naar de dalende machten van a .

a3 + 3a2 + 2a - 7
3
Controleer je antwoord in 10.

5 Welke van de volgende eentermen zijn gelijksoortige eentermen?

9
 3a 2
en 2 a2
 2 b 3 en 2b 2
9
 2 ab 3
en 3ab 3

 p 4 q en 3pq 4
9
 8x y
4 3
en − 3x 4 y 3
Ga naar 12.

6 Bereken. 4
( ) ( )
  
2 a 3 ⋅ 3a 4 15ax 2 ⋅ − 4a3 x 36a4 b 3 : 9ab 2

 6a7  -60a4x 3  4a3b

( ) ( )
  
2 x ⋅ 3x 2 ⋅ −5x 3 8b6 : (2b 2 ) −24 x 9 y 7 : −3x 5 y 7
 

 -30x 6  4b4  8x 4

Controleer je antwoord in 28.

5
 4 VEELTERMEN

7 Je antwoord is juist.

1
Ga naar 25.

8 Bereken.

3 ⋅ ( −2 − b )

(a 2
)
+ 3a − 5 ⋅ ( −2 a ) ( 3 x − 4 ) ( 2 + 5x )
= − 6 − 3b = −2 a3 − 6a2 + 10 a = 6 x + 15x 2 − 8 − 20 x
= −14 x + 15x 2 − 8
Ga naar 17.

9 Je antwoord is fout.
Het minteken voor de haakjes slaat op beide termen.

2
Ga terug naar 20.

10 Rangschik deze veelterm naar de dalende machten van a .

a 3 + 3a 2 + 2 a − 7
Ga naar 14.

11 Je antwoord is fout.
Vermenigvuldig elke term van de eerste tweeterm met elke term van de tweede.
Ga terug naar 21.

12

3
Herleid.
 1 1
−c + 3c − 5c − 4m + 3n − 2n − 3m p + 7q − p − 4 q
4 4

= -3c  -7m+n  3q
Controleer je antwoord in 27.

13 Je antwoord is fout.

a 2 − 3a 2
= 1a2 − 3a2

4 = (1 − 3) a2

 -2a2
Ga terug naar 20.

14 Bereken de getalwaarde van de veelterm 3a2 + 2 ab − b 3 voor a = 3 en b = −1.

3 · 32 + 2 · 3 · (-1) - (-1)3

= 3 · 9 - 6 - (-1)

= 27 - 6 + 1

5 = 22
Controleer je antwoord in 24.
VRAGEN EN ANTWOORDEN 

15 Je antwoord is fout.
Let op de tekens.

16 Je antwoord is juist.
Ga terug naar 21.
1
Einde.

17 Vink de juiste oplossing aan.


4
⎛ −2 2 ⎞
⎜⎝ 3 a b ⎟⎠ =

−16 8 4


2
a b Ga naar 22.
81

16 6 5
 a b Ga naar 29.
81

16
9

81
a b 8 4
Ga naar 16.

18 Vul in.
3a2 + a3 − 7 + 2 a is een veelterm van de derde graad in a.

Controleer je antwoord in 4.

19 Welke van de volgende eentermen zijn gelijksoortige eentermen? 3


9
 3a 2
en 2 a2
 2 b 3 en 2b 2 9
 2 ab 3
en 3ab 3

 p 4 q en 3pq 4
9 8x 4 y 3 en − 3x 4 y 3

Controleer je antwoord in 5.

20 Vink de juiste oplossing aan.

 (a 2
) (
− 1 − 3a 2 + 7 )

4
= a 2 − 1 − 3a 2 − 7
= −3a2 − 8 Ga naar 13.

 (a 2
) (
− 1 − 3a 2 + 7 )
= a − 1 − 3a + 7
2 2

= −2 a2 + 6 Ga naar 9.

 (a
9 2
) (
− 1 − 3a 2 + 7 )
= a − 1 − 3a − 7
2 2

= −2 a2 − 8 Ga naar 2.

5
260 4 VEELTERMEN

21 Vink de juiste oplossing aan.

( 3a − 5 ) ( 2 a + 3 )
1

= 6a2 − 15 Ga naar 11.

 ( 3a − 5 ) ( 2 a + 3 )
9
= 6a2 + 9a − 10 a − 15
= 6a2 − a − 15 Ga naar 7.

 ( 3a − 5 ) ( 2 a + 3 )
= 6a2 + 9a + 10 a + 15
= 6a2 + 19a + 15 Ga naar 15.

2 22 Je antwoord is fout.
Bepaal bij een negatieve coëfficiënt eerst het teken.
Ga terug naar 17.

23 Welke van de volgende lettervormen zijn geen veeltermen?

 −4 x 3  0, 25ab
9
 x −2
y
5a  a −x2

9

3b
9
 2a

3 Veeltermen zijn lettervormen waarbij geen letters voorkomen onder het wortelteken, de
letters komen alleen voor in een teller en ze hebben een natuurlijke exponent.
Ga naar 26.

24 Bereken de getalwaarde van de veelterm 3a2 + 2 ab − b 3 voor a = 3 en b = −1 .

3 ⋅ 32 + 2 ⋅ 3 ⋅ ( −1) − ( −1)
3

= 3 ⋅ 9 − 6 − ( −1)
= 27 − 6 + 1
= 22 Ga naar 19.

4 25 Bereken.

3 ⋅ ( −2 − b )

(a 2
)
+ 3a − 5 ⋅ ( −2 a ) ( 3 x − 4 ) ( 2 + 5x )

= -6 - 3b  -2a3 - 6a2 + 10a  6x + 15x 2 - 8 - 20x


= Controleer
-14x + je15x 2
- 8
antwoord in 8.

26 Vul in.
In de eenterm −4 x 3 is −4 de coëfficiënt
en x 3 het letterdeel.

5
Controleer je antwoord in 3.
VRAGEN EN ANTWOORDEN 261

27 Herleid.
1 1

1
−c + 3c − 5c − 4m + 3n − 2n − 3m p + 7q − p − 4 q
 4 4
= −3c = −7m + n
= 3q
Ga naar 20.

28 Bereken.

2 a 3 ⋅ 3a 4

(
15ax 2 ⋅ −4a3 x ) (
36a4 b 3 : 9ab 2 )
= 6a 7
= −60 a4 x 3 = 4 a3 b

(
2 x ⋅ 3x 2 ⋅ −5x 3 ) 8b6 : (2b 2 ) (
−24 x 9 y 7 : −3x 5 y 7 )
= −30 x 6
= 4b 4
= 8x 4

29 Je antwoord is fout.
Ga naar 21.

2
Om een macht tot een macht te verheffen, behoud je het grondtal en vermenigvuldig
je de exponenten.
Ga terug naar 17.

5
262 4 VEELTERMEN

Herhaling: voor wie iets meer wil


1 Opdrachtentabel
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

21 22

2 1 Bereken de getalwaarde en vul het rooster in.

Horizontaal Verticaal

a b x y

1 2 a + 9b –5 3 1 x4 y 2 − 7 –1 5

1 2
2 a3 − b 3 3 –1 2 x − xy + 5y 2 4 –6
2

2 a 2 b − 7b 3 − 1

3
3 –1 –2 3 − xy + 1,1y 2 –0,3 7

 (a 2
) 4
+ 2b ⋅ b + 2
3
1 7,5 4 x 2 − 2 y − 3xy 8 –2,5

6 5a2 b 2 − 2 ab 2 + ab –3 –2  3x 2 − 5xy + 2 y 3 –5 1

 − a3 − 2 ab 3 + 7b 4 –5 –1  x2 y 3 − 5 4 1

1
1 7

4 2
2 8

5
3
5
4
1

1 1 6 2

6 7
2 1 0 9

8
1 2 2

5
VOOR WIE IETS MEER WIL 263

2 De lengte van een rechthoekig terras is 5 meter langer dan het dubbel van de breedte.

1
 Schrijf een formule voor de omtrek van het terras.
 Werk de haakjes weg en herleid.

 Schrijf een formule voor de oppervlakte van het terras.


 Werk de haakjes weg en herleid.

 Bereken de omtrek en de oppervlakte van het terras als de breedte 7 meter is.
 Bereken de omtrek en de oppervlakte van het terras als de breedte 13 meter is.

 Bereken de oppervlakte van het terras als de omtrek 46 meter is.


zie bijlage 1

3 Een machine die tennisballen afschiet, is zodanig afgesteld dat de hoogte die het balletje
bereikt, kan berekend worden met de formule h = 1 + 0, 9vt − 4, 9t 2 . Hierbij is h de hoogte
in meter, v de snelheid bij het afschieten in meter per seconde en t de tijd in seconden.

 Een balletje wordt afgeschoten met een snelheid van 20 m/s . Hoe hoog is het balletje
na 1 s , 2 s , 3 s ?
2
 Een balletje heeft na 2 s een hoogte van 12 m . Met welke snelheid werd het balletje
afgeschoten?

 Verklaar waarom een balletje, dat met een snelheid van 20 m/s wordt afgeschoten,
minder dan 4 s in de lucht is.
zie bijlage 2

4 Herleid.

 7a − 3 − 12 a + 8


1 2 7
x − x+
1
x − x2
 5,1y 2 + 3, 2 − 7,1y + 1,7 y 2 − 5


−2 5
t + 2t 2 − 8 − t 2 + t −
1
3
2 5 10 3 4 8

 −3,7b 2 − 1, 9b 3 + 4b 2 + 2, 6b 3 − 0, 3b 2  −2 z 2 − 11z + z 3 + 3z − z 3 + 13z 2


zie bijlage 3

5 Herleid.
1 1 4 5
 x + 2y − 4 + x − y − x
3 2 5 6

 1, 5x + 1,7 − 2, 4 y + 2, 5x − 0,7 y + 2, 4

 2 a2 + 5b + 3 − a2 + 3b − 5 4
 2 pq 2 − 3 p 2 q − 4 p 3 + p 3 − p 2 q − 3 p 2 q

−1 1 1 1 1 5
 + ax − a2 x 2 − ax + a2 x 2 +
9 10 4 3 5 6

 4, 3a2 b − 1,7ab 2 + 2, 2 ab − 5,1ab 2 − 0, 9a2 b − ab


zie bijlage 4

5
263a

Bijlage 1: opdracht 2 blz. 263

l = 2b + 5

1 O = 2 · (l + b)

= 2 · (2b + 5 + b)

= 2 · (3b + 5)

= 6b + 10

2 A = l · b

= (2b + 5) · b

= 2b2 + 5b

3 • b = 7 Ÿ O = 6 · 7 + 10 = 42 + 10 = 52

en A = 2 · 72 + 5 · 7 = 2 · 49 + 35 = 98 + 35 = 133

  5V`^ecV\Zd&#^V_UV`aaVcg]R\eV"$$^2.

 • b = 13 Ÿ O = 6 · 13 + 10 = 78 + 10 = 88

en A = 2 · 132 + 5 · 13 = 2 · 169 + 65 = 338 + 65 = 403

  5V`^ecV\Zd))^V_UV`aaVcg]R\eV%!$^2.

4 • O = 46 Ÿ 6b + 10 = 46 œ 6b = 36

œ b = 6

 • b = 6 Ÿ A = 2 · 62 + 5 · 6

= 2 · 36 + 30

= 72 + 30

= 102

  5V`aaVcg]R\eVZd"!#^2.
C

Bijlage 2: opdracht 3 blz. 263

1 h = 1 + 0,9 · 20t - 4,9t2

= 1 + 18t - 4,9t2

 • t = 1 Ÿ h = 1 + 18 · 1 - 4,9 · 12

= 1 + 18 - 4,9 = 14,1

 • t = 2 Ÿ h = 1 + 18 · 2 - 4,9 · 22

= 1 + 36 - 19,6 = 17,4

 • t = 3 Ÿ h = 1 + 18 · 3 - 4,9 · 32

= 1 + 54 - 44,1 = 10,9

Na 1 s is het balletje 14,1 m hoog, na 2 s 17,4 m en na 3 s 10,9 m.

2 h = 1 + 0,9vt - 4,9t2

t = 2 en h = 12 Ÿ 12 = 1 + 0,9 · v · 2 - 4,9 · 22

œ 12 = 1 + 1,8v - 19,6

œ 12 - 1 + 19,6 = 1,8v

œ 30,6 = 1,8v

œ 30,6 : 1,8 = v

œ 17 = v

De snelheid van het balletje is 17 m/s.

3 h = 1 + 0,9vt - 4,9t2

v = 20 en t = 4 Ÿ h = 1 + 0,9 · 20 · 4 - 4,9 · 42

= 1 + 72 - 4,9 · 16

= 73 - 78,4

= -5,4

 ?R%dZdUVY``XeVgR_YVeSR]]Ve[V\]VZ_VcUR_!^

 5fdkR]YVeSR]]Ve[VUVXc`_UcR\V__R^Z_UVcUR_%d
D

Bijlage 3: opdracht 4 blz. 263

1 7a - 3 - 12a + 8

= -5a + 5

1 7 1
2 x2 - x + x - x2
2 5 10
1- 2 -14 + 1
= x2 + x
2 10
-1 13
= x2 - x
2 10

3 -3,7b2 - 1,9b3 + 4b2 + 2,6b3 - 0,3b2

= 0,7b3

4 5,1y 2 + 3,2 - 7,1y + 1,7y 2 - 5

= 6,8y2 - 1,8 - 7,1y

-2 5 1
5 t + 2t 2 - 8 - t 2 + t -
3 4 8
-8 + 15 -64 - 1
= t + t2 +
12 8
7 65
= t + t2 -
12 8

6 -2z2 - 11z + z3 + 3z - z3 + 13z2

= 11z2 - 8z
E

Bijlage 4: opdracht 5 blz. 263

1 1 4 5
1 x + 2y - 4 + x - y - x
3 2 5 6
2 + 3 - 5 10 - 4
= x + y - 4
6 5
6
= y - 4
5

2 1,5x + 1,7 - 2,4y + 2,5x - 0,7y + 2,4

= 4x + 4,1 - 3,1y

3 2a2 + 5b + 3 - a2 + 3b - 5

= a2 + 8b - 2

4 2pq 2 - 3p 2q - 4p 3 + p 3 -p 2q - 3p 2q

= 2pq 2 - 7p 2q - 3p 3

-1 1 1 1 1 5
5 + ax - a2 x 2 - ax + a2 x 2 +
9 10 4 3 5 6
-2 + 15 3 - 10 -5 + 4
= + ax + a2 x 2
18 30 20
13 7 1
= - ax - a2 x 2
18 30 20

6 4,3a2b - 1,7ab2 + 2,2ab - 5,1ab2 - 0,9a2b - ab

= 3,4a2b - 6,8ab2 + 1,2ab


264 4 VEELTERMEN

6 Herleid.

1
 6an − 3an−4 + 7an

 −9x p + x p −3 − x p + 17x p −3

 −2 + 3b m − 8b + 11 − b m − 9 + 13b

−2 m+2 1 m 1 m+2
 a − a + a − am
3 8 6

 1, 5x 3m − 2, 2 x m+3 − 1, 9x m+3 − 2,7x 3m

 1,75a2 p − 3, 5a3 + 2,75a2 p − 1, 25 + 3, 5a3


zie bijlage 5

2
De letters A, B en C stellen veeltermen voor.

A 3 x 3 − 5x 2 + 2 x − 7

B 2, 5x 3 − 0, 25x + 0, 5

−2 2 1 1
C x + x+
3 4 3

Bereken.

3
 A + B  − B + C  A + B + C

 A − B  C − A  C − A + B
zie bijlage 6

8 Werk uit.

 ( 3x 2
) (
− 2 xy + 3 y 2 − 3 y 2 − x 2 + 5xy )
( ) (
 − 0, 5ab − a2 + 1, 5 + −2 + a2 − 3, 5ab )
⎛ −1 3 1 2 3 ⎞ ⎛ −3 2 3 1 2 ⎞
 ⎜ y − x y + xy 2 ⎟ − ⎜ + y − xy + x 2 y ⎟
⎝ 3 2 4 ⎠ ⎝ 4 3 4 ⎠

4 ( ) ( ) (
 − 0, 3a3 b + 0, 2 ab 2 − −0, 5ab 2 + 0, 6a3 b + 0, 4a3 b − ab 3 )
 (6xy 2
) ( ) (
− 4 x 2 y + − xy 2 − 3x 2 y − −5x 2 y + 3xy 2 )
⎛1 1 ⎞ 3 ⎛ −1 1 ⎞ ⎛ −1 ⎞
 − ⎜ a3 + ab 2 − b ⎟ + ab 2 + ⎜ b + a3 ⎟ − ⎜ a3 + 4b ⎟
⎝2 2 ⎠ 4 ⎝ 3 4 ⎠ ⎝ 2 ⎠
zie bijlage 7

5
264a

Bijlage 5: opdracht 6 blz. 264

1 6an - 3an-4 + 7an

= 13a n - 3a n-4

2 -9x p + x p-3 -x p + 17x p-3

= -10x p + 18x p-3

3 -2 + 3bm - 8b + 11 - bm - 9 + 13b

= 2bm + 5b

-2 1 1
4 a m+2 - am + a m+2 - a m
3 8 6
-4 + 1 -1 - 8
= a m+2 + am
6 8
-1 9
= a m+2 - am
2 8

5 1,5x3m - 2,2xm+3 - 1,9xm+3 - 2,7x3m

= -1,2x 3m - 4,1x m+3

6 1,75a2p - 3,5a3 + 2,75a2p - 1,25 + 3,5a3

= 4,5a2p - 1,25
264b

Bijlage 6: opdracht 7 blz. 264

1 A + B = 3x 3 - 5x 2 + 2x - 7 + 2,5x 3 - 0,25x + 0,5

= 5,5x 3 - 5x 2 + 1,75x - 6,5

2 A - B = 3x 3 - 5x 2 + 2x - 7 - (2,5x 3 - 0,25x + 0,5)

= 3x 3 - 5x 2 + 2x - 7 - 2,5x 3 + 0,25x - 0,5

= 0,5x 3 - 5x 2 + 2,25x - 7,5

-2 1 1
3 -B + C = -(2,5x 3 - 0,25x + 0,5) + x2 + x +
3 4 3
-5 1 1 2 1 1
= x3 + x - - x2 + x +
2 4 2 3 4 3
-5 1+ 1 -3 + 2 2
= x3 + x + - x2
2 4 6 3
-5 1 1 2
= x3 + x - - x2
2 2 6 3

-2 1 1
4 C - A = x2 + x + - (3x 3 - 5x 2 + 2x - 7)
3 4 3
-2 1 1
= x2 + x + - 3x 3 + 5x 2 - 2x + 7
3 4 3
-2 + 15 1- 8 1 + 21
= x2 + x + - 3x 3
3 4 3
13 7 22
= x2 - x + - 3x 3
3 4 3

-2 1 1
5 A + B + C = 3x 3 - 5x 2 + 2x - 7 + 2,5x 3 - 0,25x + 0,5 + x2 + x +
3 4 3
-15 - 2 -42 + 3 + 2
= 5,5x 3 + x 2 + 2x +
3 6
17 37
= 5,5x 3 - x 2 + 2x -
3 6
D

Vervolg bijlage 6: opdracht 7 blz. 264

-2 1 1
6 C - A+ B = x2 + x + - (3x 3 - 5x 2 + 2x - 7) + 2,5x 3 - 0,25x + 0,5
3 4 3
-2 1 1
= x2 + x + - 3x 3 + 5x 2 - 2x + 7 + 2,5x 3 - 0,25x + 0,5
3 4 3
-2 + 15 2 + 42 + 3
= x2 + - 0,5x 3 - 2x
3 6
13 47
= x2 + - 0,5x 3 - 2x
3 6
E

Bijlage 7: opdracht 8 blz. 264

1 (3x 2 - 2xy + 3y 2) - (3y 2 - x 2 + 5xy)

= 3x 2 - 2xy + 3y 2 - 3y 2 + x 2 - 5xy

= 4x 2 - 7xy

2 -(0,5ab - a2 + 1,5) + (-2 + a2 - 3,5ab)

= -0,5ab + a2 - 1,5 - 2 + a2 - 3,5ab

= -4ab + 2a2 - 3,5

⎛ -1 ⎞ ⎛ ⎞
3 ⎜ y 3 - 1 x 2y + 3 xy 2 ⎟ - ⎜ -3 + 2 y 3 - 1 xy 2 + x 2y ⎟
⎜ ⎟ ⎜ ⎟
⎝3 2 4 ⎠ ⎝4 3 4 ⎠
-1 1 3 3 2 1
= y3 - x 2y + xy 2 + - y3 + xy 2 - x 2y
3 2 4 4 3 4
-1 - 2 3
= -y 3 + x 2y + xy 2 +
2 4
3 3
= -y 3 - x 2y + xy 2 +
2 4

4 -(0,3a3b + 0,2ab2) - (-0,5ab2 + 0,6a3b) + (0,4a3b - ab3)

= -0,3a3b - 0,2ab2 + 0,5ab2 - 0,6a3b + 0,4a3b - ab3

= -0,5a3b + 0,3ab2 - ab3

5 (6xy 2 - 4x 2y) + (-xy 2 - 3x 2y) - (-5x 2y + 3xy 2)

= 6xy 2 - 4x 2y - xy 2 - 3x 2y + 5x 2y - 3xy 2

= 2xy 2 - 2x 2y

⎛1 1 2 ⎞ 3 ⎛ -1 1 3⎞ ⎛ -1 3 ⎞
6 - ⎜ a3 + ab - b⎟ + ab2 + ⎜ b + a ⎟ - ⎜ a + 4b⎟
⎝2 2 ⎠ 4 ⎝ 3 4 ⎠ ⎝ 2 ⎠
1 1 3 1 1 1
= - a3 - ab2 + b + ab2 - b + a3 + a 3 - 4b
2 2 4 3 4 2
-2 + 3 3 - 1 - 12 1
= ab2 + b + a3
4 3 4
1 10 1
= ab2 - b + a3
4 3 4
VOOR WIE IETS MEER WIL 

9 Werk uit.

( ) ( )
1
 − 7x n−1 + 5x n+2 − 4 x n+2 − 2 x n−1

( ) (
 a p − −5a2 p − 1 − 7 − 8a2 p + 4a p )
⎛1 2 ⎞ 1 ⎛1 ⎞
 ⎜ b m+3 − b m ⎟ − b m+3 − ⎜ b m − 5b m+3 ⎟
⎝7 3 ⎠ 2 ⎝6 ⎠

( ) ( )
 1, 6 y m − 1, 6 y 2 m − 1, 3 y m + 2, 4 y m − 0,7 y 2 m − 3, 4 y m
zie bijlage 8

10 Vul de tabel in.

A B A2 −3AB B2 A3 B3

−3a −2 a2 9a2 -18a3 4a4 -27a3 -8a6 2


−0, 5y 2y 0,25y 2 3y 2 4y 2 -0,125y 3 8y 3

1 3 −2 1 4 1 -8
b b b6 b4 b2 b9 b3
2 3 4 9 8 27

−4x 2 x4 16x 2 24x 5 4x 8 -64x 3 8x 12

3
−1 1 2 1 3 1 -1 1
t t t2 t3 t4 t3 t6
4 2 16 8 4 64 8

0,1z 3 −0, 4z 2 0,01z 6 0,12z 5 0,16z 4 0,001z 9 -0,064z 6

11 Vul in.

3
⋅ a2 −0, 32 a3
5
1 3
a3

4
a -0,2a3
5 25
= 0,12a3
⋅10a

25 -5
a6 a4 -2a4
9 3

−5 2 1
⋅ a + a4
3 3

5
B

Bijlage 8: opdracht 9 blz. 265

1 -(7x n-1 + 5x n+2) - (4x n+2 - 2x n-1)

= -7x n-1 - 5x n+2 - 4x n+2 + 2x n-1

= -5x n-1 - 9x n+2

2 ap - (-5a2p - 1) - 7 - (8a2p + 4ap)

= ap + 5a2p + 1 - 7 - 8a2p - 4ap

= -3ap - 3a2p - 6

⎛1 2 m ⎞⎟ 1 m+3 ⎛1 ⎞
3 ⎜⎜ bm+3 - b ⎟ - b - ⎜⎜ bm - 5bm+3 ⎟⎟
⎝7 3 ⎠ 2 ⎝6 ⎠
1 2 1 1
= bm+3 - bm - bm+3 - bm + 5bm+3
7 3 2 6
2 - 7 + 70 -4 - 1
= bm+3 + bm
14 6
65 5
= bm+3 - bm
14 6

4 1,6y m - (1,6y 2m - 1,3y m) + (2,4y m - 0,7y 2m) - 3,4y m

= 1,6y m - 1,6y 2m + 1,3y m + 2,4y m - 0,7y 2m - 3,4y m

= 1,9y m - 2,3y 2m
266 4 VEELTERMEN

12 Werk uit.

1 ) )
−3 2
( (
4
 5ab ⋅ a  6 xy 3 : −2 xy 2   − −3x 2 y
2

(3ab ) 2 3 1 2
( )
4 2
 2
 p q ⋅ pq  − −2 ab 3
3 6

(
 7a5 b 4 : −3a2 b 3 ) 
4 2 3 5
3
x y ⋅ xy
8
 4a2 y 3 − 9a2 y 3

3
3 2 ⎛ −2 2 ⎞ 3 2 4 ⎛ −1 4 ⎞
 xy − xy  ⎜ x y⎟  p q :⎜ pq ⎟
5 3 ⎝ 3 ⎠ 7 ⎝ 2 ⎠
zie bijlage 9

13

2
De stapel is opgebouwd uit kubussen met ribbe a en ribbe 2a .
Schrijf de inhoud van de stapel als een eenterm.

3 zie bijlage 10

14 Werk uit.
−4

(5a b ) ⎛1 ⎞
−2
 ( −2 ab ) −5
 −2
 ⎜ x 2 y −4 ⎟
⎝2 ⎠

−2

( ) ⎛ −3 −5 −1 ⎞
−3
 (3xy )−3  − 4a−1b 3  ⎜
⎝ 4
x y ⎟

zie bijlage 11

15

4
Werk uit.

⎛ −1
⎝ 3

 7am+3 ⋅ ⎜ a2 m−1 ⎟

 − 8am+5 : 4am ( ) (
 − 0, 3 y 4 n−6 ⋅ −1, 2 y 7 )
3
⎛1 ⎞
( − 0,1x ) ( )
4
 ⎜ b q−2 ⎟  6q
 0, 6 x 2 n+2 : 0, 3x 2
⎝3 ⎠
zie bijlage 12

5
266a

Bijlage 9: opdracht 12 blz. 266

-3 4 5
1 5 ab · a2 7 x 2y 3 · xy
2 3 8
-15 5
= a3 b = x 3y 4
2 6

3
⎛ -2 2 ⎞
2 (3ab2)4 8 ⎜ x y⎟
⎝ 3 ⎠
= 81a4b8
-8
= x 6y 3
27

3 7a5b4 : (-3a2b3) 9 -(-3x 2y)4


-7 = -81x 8y 4
= a3 b
3

3 2
4 xy - xy 10 -(-2ab3)2
5 3
9 - 10 -1 = -4a2b6
= xy = xy
15 15

5 6xy 3 : (-2xy 2) 11 4a2y 3 - 9a2y 3

= -3y = -5a2y 3

2 1 3 ⎛ -1 ⎞
6 p 3q · pq 2 12 p 2 q 4 : ⎜⎜ pq 4 ⎟⎟
3 6 7 ⎝2 ⎠
1 -6
= p 4q 3 = p
9 7
C

Bijlage 10: opdracht 13 blz. 266

D``ce\fSfd

Ribbe a 2a

2R_eR] 25 4

:_Y`fU"\fSfd a3 8a3

Totale inhoud 25a3 32a3

De totale inhoud van de stapel is 57a3.


D

Bijlage 11: opdracht 14 blz. 266

1 (-2ab)-5
-1 -5 -5
= a b
32

2 (3xy)-3
1 -3 -3
= x y
27

3 (5a-2b)-2
1
= a 4 b-2
25

4 (-4a-1b3)-3
-1
= a3 b-9
64

−4
⎛1 ⎞
5 ⎜ x 2y -4 ⎟
⎜ ⎟
⎝2 ⎠
= 16x -8y 16

-2
⎛ -3 ⎞
6 ⎜ x -5 -1
y ⎟
⎜ ⎟
⎝ 4 ⎠
16
= x 10 y 2
9
266d

Bijlage 12: opdracht 15 blz. 266

⎛ -1 ⎞
1 7 a m+3 · ⎜⎜ a2m-1 ⎟⎟
⎝3 ⎠
-7
= a3m+2
3

3
⎛1 ⎞
2 ⎜ bq-2 ⎟
⎜ ⎟
⎝3 ⎠
1
= b3q -6
27

3 -8am+5 : (4am)

= -2a5

4 (-0,1x 6q)4

= 0,000 1x 24q

5 -0,3y 4n-6 · (-1,2y 7)

= 0,36y 4n+1

6 0,6x2n+2 : (0,3x 2)

= 2x 2n
VOOR WIE IETS MEER WIL 

16 Werk uit.

( 9a + 11a − 4 ) 13 a (3y − 3y + 4 y 2 − 5 )( )
1
2 3
  

⎛ −2 1 ⎞
 ( 0, 4x − 1, 2 ) ( −0, 3x − 5)   −10 b ⎜ + b − 3b 2 ⎟
⎝ 5 2 ⎠

 (5b − 10 ) ( −3b2 + 2 b − 8) ⎛ 2 1 ⎞⎛2 3 1 ⎞


  ⎜ 2 b − b ⎟ ⎜ b − ⎟
⎝ 4 ⎠⎝5 10 ⎠
⎛ −3 2 1 ⎞ ⎛ −1
 ⎜
⎝ 4
y − y⎟ ⎜
2 ⎠⎝ 3

y + 1⎟

 ( − 0,1x 2
)(
− 2 x 5x 4 − x 3 + x )
(
 − 0, 5x 3 −1, 4 x 4 − 2, 6 x 2 + 3, 2 )  ( − 0,2a − 1,5a )( − 0,4a − 2a )
2 2

 (6 a 2
)(
− 2 a + 3 0, 4a2 + 0, 5a )  (3,6b − 5,2b − 7)1,5b
4 3 2

zie bijlage 13

17 Werk uit. 2
1 3 ⎛ −2 2 1 ⎞ 1 4
 x x − x⎟ − x
2 ⎜⎝ 3 4 ⎠ 12

(
 0, 5b 2 − 1, 5b 0, 2 b 3 − 5b )
 3a − a ( − a + 4 ) + 5a2

 − y ( 5 − 3 y ) + 4 y ( −2 y − 7)

(
(
 − −3x 4 − 5x 2 + 10 − 7x 2 x 3 − 8x
) (
 0, 4b 6b 2 − 8b + 1 − 1, 5b 3 + 2, 3b 2 − 7, 5

) ( )
)
3
zie bijlage 14

18 Werk uit.

 5a ( 3a + 2 b )   (−x 2
)
+ 4 xy − 7 y 2 ( −2 x − 3 y )

⎛ −4 2 3 5 ⎞
 ( 2 x + 5y ) ( 3x − 2 y )   12 a3 b 2 ⎜
⎝ 3
a b + ab 2 − b 3 ⎟
4 2 ⎠

(2a )
+ ab − 3b 2 ( −2 a + b ) ( ab )(
− 3b −5a3 − 6a4 b )
4
2 2
  

⎛ − 4 2 1 2 ⎞ ⎛ −3
 ⎜
⎝ 3
y − x ⎟⎜
3 ⎠⎝ 2

x + y⎟

 ( − 0, 2 x 2
)(
− y 2 5x 4 + 3 x 2 y 2 + y 4 )
(
 0, 9x 2 y 0,1x 3 y − 3xy 3 )  ( − 0,3a b − 3ab )( − 0,3ab
2 2 2
− 2 a2 b )
 (5a 2
)
− 3ab + 2 b 2 ( 2 a − b )  (25a 2
− 6ab 2 + 15b 2 0, 4ab 2 )
zie bijlage 15

5
B

Bijlage 13: opdracht 16 blz. 267

1
1 (9a2 + 11a - 4) a
3
11 4
= 3a3 + a2 - a
3 3

2 (0,4x - 1,2) (-0,3x - 5)

= -0,12x 2 - 2x + 0,36x + 6

= -0,12x 2 - 1,64x + 6

3 (5b - 10) (-3b2 + 2b - 8)

= -15b3 + 10b2 - 40b + 30b2 - 20b + 80

= -15b3 + 40b2 - 60b + 80

⎛ -3 ⎞⎛ ⎞
4 ⎜ y 2 - 1 y ⎟ ⎜ -1 y + 1⎟
⎜ ⎟⎜ ⎟
⎝4 2 ⎠⎝ 3 ⎠
1 3 1 1
= y3 - y2 + y2 - y
4 4 6 2
1 -9 + 2 1
= y3 + y2 - y
4 12 2
1 7 1
= y3 - y2 - y
4 12 2

5 -0,5x3 (-1,4x 4 - 2,6x 2 + 3,2)

= 0,7x 7 + 1,3x 5 - 1,6x 3

6 (6a2 - 2a + 3) (0,4a2 + 0,5a)

= 2,4a4 + 3a3 - 0,8a3 - a2 + 1,2a2 + 1,5a

= 2,4a4 + 2,2a3 + 0,2a2 + 1,5a


C

Vervolg bijlage 13: opdracht 16 blz. 267

7 (3y 3 - 3y + 4) (y 2 - 5)

= 3y 5 - 15y 3 - 3y 3 + 15y + 4y 2 - 20

= 3y 5 - 18y 3 + 15y + 4y 2 - 20

⎛ -2 1 ⎞
8 -10b ⎜⎜ + b - 3 b2 ⎟⎟
⎝5 2 ⎠
= 4b - 5b2 + 30b3

⎛ 1 ⎞⎟ ⎛⎜ 2 3 1 ⎞⎟
9 ⎜2b2 - b b -
⎜ ⎟⎜ ⎟
⎝ 4 ⎠⎝5 10 ⎠
4 1 1 1
= b5 - b2 - b4 + b
5 5 10 40

10 (-0,1x 2 - 2x) (5x 4 - x 3 + x)

= -0,5x 6 + 0,1x 5 - 0,1x 3 - 10x 5 + 2x 4 - 2x 2

= -0,5x 6 - 9,9x 5 - 0,1x 3 + 2x 4 - 2x 2

11 (-0,2a - 1,5a2) (-0,4a - 2a2)

= 0,08a2 + 0,4a3 + 0,6a3 + 3a4

= 0,08a2 + a3 + 3a4

12 (3,6b4 - 5,2b3 - 7) 1,5b2

= 5,4b6 - 7,8b5 - 10,5b2


D

Bijlage 14: opdracht 17 blz. 267

1 ⎛ -2 1 ⎞⎟ 1 4
1 x 3 ⎜⎜ x2 - x⎟ - x
2 ⎝3 4 ⎠ 12
-1 1 1
= x5 - x4 - x4
3 8 12
-1 -3 - 2
= x5 + x4
3 24
-1 5
= x5 - x4
3 24

2 0,5b2 - 1,5b (0,2b3 - 5b)

= 0,5b2 - 0,3b4 + 7,5b2

= 8b2 - 0,3b4

3 3a - a (-a + 4) + 5a2

= 3a + a2 - 4a + 5a2

= -a + 6a2

4 -y (5 - 3y) + 4y (-2y - 7)

= -5y + 3y 2 - 8y 2 - 28y

= -33y - 5y 2

5 0,4b (6b2 - 8b + 1) - (1,5b3 + 2,3b2 - 7,5)

= 2,4b3 - 3,2b2 + 0,4b - 1,5b3 - 2,3b2 + 7,5

= 0,9b3 - 5,5b2 + 0,4b + 7,5

6 -(-3x 4 - 5x 2 + 10) - 7x (2x 3 - 8x)

= 3x 4 + 5x 2 - 10 - 14x 4 + 56x 2

= -11x 4 + 61x 2 - 10
E

Bijlage 15: opdracht 18 blz. 267

1 5a (3a + 2b)

= 15a2 + 10ab

2 (2x + 5y) (3x - 2y)

= 6x 2 - 4xy + 15xy - 10y 2

= 6x 2 + 11xy - 10y 2

3 (2a2 + ab - 3b2) (-2a + b)

= -4a3 + 2a2b - 2a2b + ab2 + 6ab2 - 3b3

= -4a3 + 7ab2 - 3b3

⎛ -4 1 2 ⎞⎟ ⎛⎜ -3 ⎞
4 ⎜ y 2
- x x + y ⎟
⎜ ⎟⎜ ⎟
⎝3 3 ⎠⎝ 2 ⎠
4 1 1
= 2xy 2 - y3 + x3 - x 2y
3 2 3

5 0,9x 2y (0,1x 3y - 3xy 3)

= 0,09x 5y 2 - 2,7x 3y 4

6 (5a2 - 3ab + 2b2) (2a - b)

= 10a3 - 5a2b - 6a2b + 3ab2 + 4ab2 - 2b3

= 10a3 - 11a2b + 7ab2 - 2b3


F

Vervolg bijlage 15: opdracht 18 blz. 267

7 (-x 2 + 4xy - 7y 2) (-2x - 3y)

= 2x 3 + 3x 2y - 8x2y - 12xy 2 + 14xy 2 + 21y 3

= 2x 3 - 5x 2y + 2xy 2 + 21y 3

⎛ -4 3 2 5 3 ⎞⎟
8 12a3 b2 ⎜⎜ a2 b + ab - b ⎟
⎝3 4 2 ⎠
= -16a5b3 + 9a4b4 - 30a3b5

9 (ab2 - 3b) (-5a3 - 6a4b)

= -5a4b2 - 6a5b3 + 15a3b + 18a4b2

= 13a4b2 - 6a5b3 + 15a3b

10 (-0,2x 2 - y 2) (5x 4 + 3x 2y 2 + y 4)

= -x 6 - 0,6x 4y 2 - 0,2x 2y 4 - 5x 4y 2 - 3x2y 4 - y 6

= -x 6 - 5,6x 4y 2 - 3,2x 2y 4 - y 6

11 (-0,3a2b - 3ab2) (-0,3ab2 - 2a2b)

= 0,09a3b3 + 0,6a4b2 + 0,9a2b4 + 6a3b3

= 6,09a3b3 + 0,6a4b2 + 0,9a2b4

12 (25a2 - 6ab2 + 15b2) 0,4ab2

= 10a3b2 - 2,4a2b4 + 6ab4


 4 VEELTERMEN

19 Werk uit.

( )
 7a2 − a2 − 5 ( a + 7) − 6 a3 − 4a ( )
1  ( x + 2 ) ( x − 5 ) + ( 4 x − 3 ) ( 5x + 7 )
( )
 x 2 − xy + x 2 y (1 + x ) − x 2 ( x + y ) + x 3

 (2 a − 5b ) (3a + 2 b ) − 3b (5a − 3b ) + 7b2


( )
 0, 5x ( 3x − 5y ) − 2 x 2 − 0, 3 y 2 − ( 0,1y + x ) ( y + 0,1x )

⎛3 2 ⎞⎛4 5 ⎞ 1 ⎛ −1 1 ⎞
 ⎜ ab − a2 + b 2 ⎟ ⎜ ab − a2 ⎟ − a ⎜ a + b ⎟
⎝4 5 ⎠⎝3 2 ⎠ 3 ⎝ 4 2 ⎠

2
zie bijlage 16

20 Schrijf de omtrek en de oppervlakte van de figuren als een veelterm.

5b + 5
a+2 4b + 4

a+4 3b + 3 3c + 5
zie bijlage 17

3 21 Werk uit.

(
 9a2 n − a2 n−4 + a2 n+4 ) (
 0,7x q 0, 3x q + 0, 2 x q+1 − 1,1x q+2 )
 (x m
)(
− 2 x m+1 + 3 ) ⎛ 1 1 ⎞ −10 5−m
 ⎜ a2 m−4 − a3m+2 + a4m ⎟
⎝ 2 5 ⎠ 11
a

⎛1 1 ⎞⎛3 1 ⎞
 ⎜ aq+1 − a3 ⎟ ⎜ a2 − aq+2 ⎟
⎝3 2 ⎠⎝2 3 ⎠
 ( −2 x 2n
)(
+ 5x −3x 3n − x n+1 )
zie bijlage 18

22 Werk uit.
Voorbeeld: ( b − 1) ( b + 3) ( b − 6 )

4 (
= b 2 + 3b − b − 3 ( b − 6 )

= (b 2
+ 2b − 3 (b − 6))
)

= b − 6b + 2 b 2 − 12 b − 3b + 18
3 2

= b 3 − 4b 2 − 15b + 18

 ( a + 3 ) ( a + 4 ) ( a − 5)  ( 2 a − b ) ( 3a − b ) ( b − a )
 (x 2
)
− 1 ( x − 1) ( x + 1)  (x 2
)
+ y 2 ( x + y )(2 x − 2 y )

 (2 a + 4 ) (3a + 1) ( a + 1)  (x 2
+ xy ) ( 2 x − y ) ( x + 3 y )

5
zie bijlage 19
268a

Bijlage 16: opdracht 19 blz. 268

1 7a2 - (a2 - 5) (a + 7) - 6 (a3 - 4a)

= 7a2 - (a3 + 7a2 - 5a - 35) - 6a3 + 24a

= 7a2 - a3 - 7a2 + 5a + 35 - 6a3 + 24a

= -7a3 + 29a + 35

2 (x + 2) (x - 5) + (4x - 3) (5x + 7)

= x 2 - 5x + 2x - 10 + 20x 2 + 28x - 15x - 21

= 21x 2 + 10x - 31

3 x 2 - (xy + x 2y) (1 + x) - x 2 (x + y) + x 3

= x 2 - (xy + x 2y + x 2y + x 3y) - x 3 - x 2y + x 3

= x 2 - xy - x 2y - x 2y - x 3y - x 3 - x 2y + x 3

= x 2 - xy - 3x 2y - x 3y

4 (2a - 5b) (3a + 2b) - 3b (5a - 3b) + 7b2

= 6a2 + 4ab - 15ab - 10b2 - 15ab + 9b2 + 7b2

= 6a2 - 26ab + 6b2

5 0,5x (3x - 5y) - (2x 2 - 0,3y 2) - (0,1y + x) (y + 0,1x)

= 1,5x 2 - 2,5xy - 2x 2 + 0,3y 2 - (0,1y 2 + 0,01xy + xy + 0,1x 2)

= 1,5x 2 - 2,5xy - 2x 2 + 0,3y 2 - 0,1y 2 - 0,01xy - xy - 0,1x 2

= -0,6x 2 - 3,51xy + 0,2y 2

⎛3 ⎞⎛ ⎞ ⎛ ⎞
6 ⎜ ab - 2 a2 + b2 ⎟ ⎜ 4 ab - 5 a 2 ⎟ - 1 a ⎜ -1 a + 1 b⎟⎟
⎜ ⎟⎜ ⎟ ⎜
⎝4 5 ⎠⎝3 2 ⎠ 3 ⎝4 2 ⎠
15 8 4 5 1 1
= a2 b2 - a3 b - a3 b + a 4 + ab3 - a2 b2 + a2 - ab
8 15 3 2 12 6
2 - 5 -225 - 64 4 1 1
= a2 b2 + a3 b + a 4 + ab3 + a2 - ab
2 120 3 12 6
-3 289 4 1 1
= a2 b2 - a3 b + a 4 + ab3 + a2 - ab
2 120 3 12 6
C

Bijlage 17: opdracht 20 blz. 268

5b + 5
a+2 4b + 4

a+4 3b + 3 3c + 5

CVTYeY`V\O = 2 · (l + b 2 = l · b

= 2 · (a + 4 + a + 2) = (a + 4) · (a + 2)

= 2 · (2a + 6) = a2 + 2a + 4a + 8

= 4a + 12 = a2 + 6a + 8

b ·h
5cZVY`V\ O = z1 + z2 + z3 A =
2
= 3b + 3 + 4b + 4 + 5b + 5 (3 b + 3) (4b + 4)
=
= 12b + 12 2
2
12b + 12b + 12b + 12
=
2
2
12b + 24 b + 12
=
2
2
= 6b + 12b + 6

GZVc\R_e O = 4 · z A = z2

= 4 (3c + 5) = (3c + 5) · (3c + 5)

= 12c + 20 = 9c2 + 15c + 15c + 25

= 9c2 + 30c + 25
D

Bijlage 18: opdracht 21 blz. 268

1 9a2n (-a2n-4 + a2n+4)

= -9a4n-4 + 9a4n+4

2 (x m - 2) (x m+1 + 3)

= x 2m+1 + 3x m - 2x m+1 - 6

⎛1 ⎞⎛ ⎞
3 ⎜ a q +1 - 1 a3 ⎟ ⎜ 3 a2 - 1 a q +2 ⎟
⎜ ⎟⎜ ⎟
⎝3 2 ⎠ ⎝2 3 ⎠
1 1 3 1
= a q +3 - a2q +3 - a5 + a q +5
2 9 4 6

4 0,7x q (0,3x q + 0,2x q+1 - 1,1x q+2)

= 0,21x 2q + 0,14x 2q+1 - 0,77x 2q+2

⎛ ⎞
5 ⎜ a2m-4 - 1 a3m+2 + 1 a 4 m ⎟ -10 a 5-m
⎜ ⎟
⎝ 2 5 ⎠ 11
-10 5 2
= a m+1 + a2m+7 - a3m+5
11 11 11

6 (-2x 2n + 5x) (-3x 3n - x n+1)

= 6x 5n + 2x 3n+1 - 15x 3n+1 - 5x n+2

= 6x 5n - 13x 3n+1 - 5x n+2


E

Bijlage 19: opdracht 22 blz. 268

1 (a + 3) (a + 4) (a - 5)

= (a2 + 4a + 3a + 12) (a - 5)
= (a2 + 7a + 12) (a - 5)

= a3 - 5a2 + 7a2 - 35a + 12a - 60

= a3 + 2a2 - 23a - 60

2 (x2 - 1) (x - 1) (x + 1)

= (x 3 - x 2 - x + 1) (x + 1)

= x4 + x3 - x3 - x2 - x2 - x + x + 1

= x 4 - 2x 2 + 1

3 (2a + 4) (3a + 1) (a + 1)

= (6a2 + 2a + 12a + 4) (a + 1)
= (6a2 + 14a + 4) (a + 1)

= 6a3 + 6a2 + 14a2 + 14a + 4a + 4

= 6a3 + 20a2 + 18a + 4

4 (2a - b) (3a - b) (b - a)

= (6a2 - 2ab - 3ab + b2) (b - a)

= (6a2 - 5ab + b2) (b - a)

= 6a2b - 6a3 - 5ab2 + 5a2b + b3 - ab2


= 11a2b - 6a3 - 6ab2 + b3

5 (x2 + y 2) (x + y) (2x - 2y)

= (x 3 + x 2y + xy 2 + y 3) (2x - 2y)
= 2x 4 - 2x 3y + 2x 3y - 2x 2y 2 + 2x 2y 2 - 2xy 3 + 2xy 3 - 2y 4

= 2x 4 - 2y 4

6 (x 2 + xy) (2x - y) (x + 3y)

= (2x 3 - x 2y + 2x 2y - xy 2) (x + 3y)

= (2x 3 + x 2y - xy 2) (x + 3y)

= 2x 4 + 6x 3y + x 3y + 3x 2y 2 - x 2y 2 - 3xy 3

= 2x 4 + 7x 3y + 2x 2y 2 - 3xy 3

You might also like