Professional Documents
Culture Documents
Once there were two brothers, Anpu was Minsan may magkapatid na lalaki, si
the elder and Bata was the younger. When their Anpu ang matanda at si Bata naman ang bunso.
parents died, Anpu was already married and had Nang mamatay ang kanilang magulang, si Anpu
a house of his own, and he took his little brother ay may asawa na’t may sariling bahay, at kinuha
to live with him and treated him like his son. niya ang kaniyang bunsong kapatid na
When the little brother grew to be a young man, manirahan sa kaniya at itinuring na parang anak.
he was an excellent worker; he did the plowing; Nang ang bunsong kapatid ay binata na, siya’y
he harvested the corn; there was not his equal in napakahusay na manggagawa; nag-aararo; nag-
the whole land. Behold the spirit of a god was aani ng mais; wala siyang kapantay sa kalupaan.
within him. Ang espiritu ng diyos ay sumasa kaniya.
Every morning the younger brother Tuwing umaga ang bunsong kapatid ay
followed his oxen and worked all day in the kinukuha niya ang kaniyang baka at buong araw
fields, and every evening he returned to the na nagsasaka sa bukirin, at tuwing gabi ay
house with vegetables, milk, and wood. He laid umuuwi sa tahanan na may dalang mga gulay,
all these before his elder brother and at dawn, he gatas, at kahoy. Inihahanda niya ang mga ito
took bread with him whom he had baked and bago umuwi ang kaniyang kuya at pagsapit ng
laid it before his elder brother; and he took with bukangliwayway, kumuha siya ng tinapay na
him his bread and he drove the cattle into the kaniyang inuluto at inihanda niya ito para sa
field. kaniyang kuya; at dinala niya ang kaniyang
tinapay at pumunta sa bakahan sa bukirin.
Because Anpu loved his younger brother Dahil labis na pagmamahal ni Anpu sa
very much, his wife became very jealous and kaniyang kapatid, ang asawa niya’y lubhang
she wanted to destroy Bata. One day when nagselos at nais niyang sirain si Bata. Isang
Anpu and Bata were in the fields, they needed araw nang si Anpu at Bata ay nasa bukirin,
some corn, so Anpu sent Bata home to get nagkulang sila ng mais, kaya naman inutusan ni
some. The younger brother found the wife Anpu si Bata na umuwi at kumuha. Nakita ni
combing her hair and he said to her, “Get up and Bata na ang asawa ng kaniyang kapatid ay
give me some corn that may run to the field for nagsusuklay at sinabi niya ito sa kaniya na, “
my elder brother is in a hurry. Do not delay.” Tumayo ka at bigyan mo ako ng mais na
itatanim namin ng aking kuya. Magmadali ka.”
At eventide, Anpu returned home earlier Pagsapit ng dilim, mas maagang umuwi
than his brother Bata had much work to do in si Anpu sa kanilang tahanan kay Bata na
the fields. Anpu was met by his wife who was maraming Gawain na tinatapos sa bukirin.
crying bitterly. She showed him her arms and Nakita ni Anpu ang kaniyang asawang
legs which she had painted black and blue and humahagulgol. Ipinakita sa kaniya ng asawa ang
accused Bata of having beaten her up. kaniyang mga braso at hita na piniturahan ng
itim at bughaw at pinagbibintangan si Bata na
nanghampas sa kaniya .
She pretended to be in the great pain. Nagkukunwaring labis na nasasaktan.
She did not give him water to wash his hands Hindi niya binigyan ang kaniyang asawa ng
with, she did not light the fire for him; she tubig para maghugas ng kamay, hindi siya
pretended that she was very sick. nagsiga ng kahoy sa kaniya; nagkukunwaring
labis na nagkasakit.
And Anpu became very angry: he At si Anpu ay galit na galit, hinasa niya
sharpened his knife and waited for Bata in the ang kaniyang patalim at hinintay si Bata na
stable. makauwi.
When the sun went down, Bata came Nang lumubog na ang araw, umuwi si
home as usual loaded with herbs, milk, and Bata na tulad ng dati na may dala-dalang gulay,
wood. And as he entered the door, he saw the gatas, at kahoy. At nang pumasok siya sa
feet of his brother and the sharp knife hanging pintuan, nakita niya ang paa ng kaniyang
by his side. The brother sprang at him and Bata kapatid at ang kutsilyong hawak nito.
fled praying to the god Ra. “My good Lord! Sinunggaban siya ng kaniyang kuya at si Bata
Save me from death, thou who divines the evil ay lumayong nanalangin sa diyos na si Ra. “
from the good.” And Ra heard his cry; he made Mabuting Panginoon ko! Iligtas mo ako mula sa
a river flow between one brother and the other kamatayan, sa naghahasik ng kasamaan sa
and filled it with crocodiles. mabuti.” At narinig ni Ra ang kaniyang pag-
iyak; gumagawa siya ng ilog na umaagos sa
pagitan nilang magkapatid at pinuno ito ng mga
buwaya.
And Bata said to the elder brother, “Why At sinabi ni Bata sa kaniya kuya,” Bakit
do you seek to kill me? Am I not your brother gusto mo akong patayin? Hindi mo ba ako
and have you not treated me as if you were my kapatid at di mo ako itinuring tulad ko na
father? And has not your wife been as a mother itinuring kitang ama ko? At gayundin ang asawa
to me? Now since you want to kill me, I shall go mo na itinuring kong ina? Ngayon dahil gusto
to the Valley of the Acacia.” mo akong patayin, ako’y pupunta sa Lambak ng
Acacia.”
Anpu answered, “Why did you beat up Sagot ni Anpu, “ Bakit mo hinampas ang
my wife and almost kill her? “ aking asawa’t kamuntik mo na siyang patayin?”
Bata answered, “I did no such thing. Have I not Wika ni Bata, “ Wala akong anumang
told you that I have always looked upon her as ginawa. Hindi ko ba nasabi sa’yo na ang tingin
my mother? “ ko lagi sa kaniya’y aking ina?”
So Anpu went home. He found his wife Kaya si Anpu ay umuwi. Nakita niya
near the river washing off the black and blue ang kaniyang asawa sa ilog na hinuhugasan niya
dye with which she had painted herself. Filled ang itim at bughaw na pintura na siya mismo
with great anger, Anpu killed his wife and cast ang may. Punong puno siya ng galit , napatay ni
her to the dogs. Then he sat down, poured ashes Anpu ang kaniyang asawa at ipinakain sa mga
on his head and mourned for his younger aso. Pagkatapos ay naupo, binuhusan niya ng
brother. abo ang kaniyang ulo at nagluksa para sa
kaniyang bunsong kapatid.
Bata reached the Valley of the Acacia. Narating ni Bata ang Lambak ng Acacia.
There was no one with him; he slew wild beasts Wala siyang kasama, nanghuli siya ng hayop
for food; he built himself a house under the para may makain; gumawa siya ng sariling
acacia tree, which is sacred to the gods. tahanan sa silong ng punong acacia, na sagrado
sa mga diyos.
One day as he walked out of his house, Isang araw nang lumabas siya sa
he met the Nine Gods who knew of his kaniyang bahay, nakilala niya ang siyam na dios
innocence and goodness. Ra said to the god na nakakaalam sa kaniyang pagkainosente at
Khunumu, “Behold, frame a woman for Bata kabutihan. Ang sabi ni Ra sa diyos ng
that he may not remain alone.” And Khunumu Khunumu, “ Pagpalain, bubuo ng babae para
made for Bata a wife to dwell with him. She kay Bata nang sa gayo’y hindi siya nag-iisa.”
was indeed more beautiful than any other At si Khunumu ay gumawa ng asawa para kay
woman in the whole land. She was like a Bata na kasama niyang manirahan. Siya ang
goddess, and Bata loved her very much. pinakamagandang babae sa kalupaan. Katulad
niya’y mga diyosa, at labis ang pagmamahal
nito sa kaniya.
Pagsasalingwika ng isang Sanaysay
If you like talking on the telephone, you Kung gusto mong makipag-usap sa
might like the African drum talk even better. telepono, baka mas gusto mo ang salita ng
Drum sheds are still used in the Congo and gong Aprikanong tambol. Ang tambol ay ginagamit
messages echo through the jungle just as they pa rin sa Congo at ang mga mensahe ng gong
did when Henry Morton Stanley searched for ay umalingawngaw sa kagubatan gaya ng
Dr. Livingstone. ginawa nila ni Henry Morton Stanly nang
magsiyasat para kay Dr. Livington.
African languages are tonal. Within each Ang mga wika ng Aprikano ay may
word are syllables of high and low pitch. An tono. Ang pantig sa loob ng salita ay mataas at
incorrect pitch alters the meaning of the words. mababang tono. Ang maling tono’y nababago
One missionary was horrified to discover that he ang kahulugan ng mga salita. Isang misyonaryo
was teaching the children to say “May thy ang nabahala sa mga batang tinuruan na
kingdom not come, may thy will not be done on nagsabing “Sana’y di darating ang kaharian,
earth as it is in heaven.” sana’y di mangyari sa lupa ganoon din sa
langit.”
Congo drummers translate high and low Isinalin ng tagatambol ng Congo ang
sounding syllables into gong messages. Gong tunog ng mataas at mababang pantig sa mensahe
phrases rather than individual words are used to ng gong. Sa gong mas mainam ang parirala
clarify similar syllable combinations. kaysa salita ang gamitin para maliwanag ang
pagsasama-sama ng magkakatulad na pantig.
Congo drums are made from logs. A slit Ang mga tambol ng Congo ay gawa sa
is carved and the red heartwood is hollowed out. mga troso. Ang hiwa ay inukit at ang pulang
One side of the drum is made thicker than the hugis pusong kahoy ay binutasan. Ang isang
other side. Women’s Lib has not yet come to the bahagi ng tambol ay mas makapal kaysa ibang
Congo. The thin side of the drum is a female bahagi. Ang mga babaeng Lib ay hindi pa
gong; it produces high, gentle tones. The male nagtungo sa Congo. Ang manipis na bahagi ng
side is used for bigger and lower syllables. tambol ay babaeng gong; lumilikha ito ng
Sometimes two different drums are used to mataas, banayad na tono. Ang lalaking bahagi
produce male and female sounds. ay ginagamit para sa mas malaki at mababang
pantig. Kung minsan ang dalawang magkaibang
tambol ay ginagamit para makabuo ng lalaki at
babaeng tunog.
Some drums are carved into animal Ang ibang tambol ay iniukit sa hugis ng
shapes complete with head, tail, and four legs. hayop na may ulo, buntot, at apat na paa. Ang
The carved-out slot follows the animal’s inukit na butas ay isinunod sa gulugod ng
backbone. Each gong has its own name which is hayop. Bawat gong ay may kani-kaniyang
beaten out at the beginning and end of every pangalan na pinapalo sa pasimula hanggang sa
message, much like a radio-broadcasting station matapos ang bawat mensahe, katulad ng
identification pagkilala sa istasyon ng pamamahayag sa radyo,
“Birds do not steal from a person “Ang ibon ay hindi nagnanakaw ng pagkain ng
without food” is the name of one gong. Another: tao na walang makain” ay pangalan ng isa sa
“Ears of mine, do not listen to what people say.” mga gong. Ang iba: “ Ang tainga ko , ayaw
pakinggan sa sinasabi ng mga tao.
Sometimes a small piece of iron attached to the Minsan ang munting bakal na
drum produces a voice-like quality so realistic nakadugtong sa tambol ay tunay na nakalilikha
that at one time many people thought . the ng napakagandang tunog na makatotohana na
drums really spoke words. All talking drums minsan ay maraming tao ang napaisip na ang
imitate the rise and fall of vocal tones. In Akan tambol ay nagsasalita. Lahat ng mga nagsasalita
drum language, “How are you?” is said” Wo ho tambol ay ginagaya ang pagtaas-baba ng tono.
ten sen? ” the first and third syllables are low Sa Akan na tambol nagwika, “ Kumusta ka na?”
and the drummer beats on the male drum. sabi niya” “ Wo ho ten sen? “ ang una at
pangatlong pantig ay mababa at ang
tagatambol ay pinalo ang lalaking tambol.
Drums convey many kinds of messages: Ang tambol ay nakalikha ng mga uri ng
warning, praise, blame, greetings. Even poetry iba’t ibang uri ng mensahe:
and prayers are chanted in Akan drum language: babala,papuri,pagsisi,pagbati. Kahit sa tula at
dalangin ay nawili sa salita ng tambol na Akan:
The heavens are wide, exceedingly wide. Malawak na malawak ang kalangitan.
The earth is wide, exceedingly wide. Malawak na malawak ang lupa.
We have lifted it and take it away. Nilisan namin ito at lumayo
We have lifted it and brought it back. Nilisan namin ito at muling bumalik
From time immemorial. Mula sa oras na nilimot
The God of old bids us all Ang Dios ng lahat
Abide by His injunctions. Gumagabay na walang humpay
Then we shall get whatever we want. Tapos, makukuha anuman ang gustuhin natin
Be it white or red. Puti man at pula
It is God the Creator, the Gracious One. Ito ang Dios na lumikha, ang nag-iisang
maawain
Good morning to you, God. Good morning. Magandang umaga sa’yo, Dios. Magandang
umaga.
Drums are much used by popular bands, Ang tambol ay madalas na ginagamit sa
by associations such as hunters, military, and sikat na mga banda, sa pamamagitan ng
religious groups, and by the state. Drummers samahan gaya ng mangangaso, sundalo, at
perform on command or by custom and relihiyosong pangkat, at sa pamamagitan ng
tradition. pahayag. Ang tagatambol ay nagsasagawa sa
utos o sa pamamagitan ng kaugalian at
tradisyon.