Ang Sining ng Tula at ang Makatang Pilipino

        Masasabing dahil sa napakamatulaing paligid na kinamulatan, ang isang Pilipino mula

sa kanyang kamusmusan ay kinahahalataan na ng likas na hilig, pagmamahal at
pagmamalasakit sa sining ng pagtula at pagkanta. Karaniwan nang tanawin ang isang
musmos na humihimig ng kantahing bata o kantahing bayan o kaya’y bumibigkas na ng
patula-tula at patugma – tugma kahit halos babahagya pa lamang natututong makabigkas
ng mga salita.

Marahil, dahil sa kinamulatan paligid na napakamatulain nga, kung kaya’t pati takbo ng
isipan at damdamin ng kahit na isang musmos na Pilipino ay nahuhugis sa pagkamatulain.
Lalo na sa labas ng mga lungsod, doon sa malalayong pook na ang mga tao’y higit na
kapiling ng kalikasan, sa mga lagaslas ng talon at batis, sa mga paghibik ng mga ibon
panggabi at sa matitinis na pag-awit ng mga ibong palipat-lipat sa sanga, sa pagaspas ng
hangin sa mga dahon ng halamang tila nagsasayaw, sa patak ng ulan at nagdudulot ng
sagimsim na dagundong ng kulog ; doon unang sumisinag at nalilinang ang kakayahan ng
tao sa panggagagad sa mga tunog ng kalikasan na sumisibol bilang awit at tula.

Ang sariling tahanan ay siyang lagi nang tanghalan ng isang musmos ng kanyang pag-awit
at pagtula. Sa kaya’y lagi nang nakapaligid ang nagkakatuwaang mga kapatid, Ama at iba,
tiyo at tiya, lolo at lola. Siya’y pinapalakpakan, hinahalakhakan, hinahangaan, tinutugtugan,
ng gitara o bandurya at sa bawat pagkanta niya at pagtula, pasintunado man o pabulul-
bulol, siya’y tila ba lalong minamahal at ipinagmamalaki sa balana.

Sa pagdaraan ng panahon, hindi kailangang siya, na isang musmos na makata o mang-await

ay iangat ng kanyang pagmamahal sa sining doon sa rurok ng kaganapan ng pagiging
dakilang mang-a awit o bihasa ng makata. Tunay na pa minsan-minsan ay may lumilitaw na
maningning na tala sa kalangitang puno ng mga bituing kukuti-kutitap. Ngunit sa isang
karaniwang makatang Pilipino, sapat nang ang nag-uumapaw na damdaming namumugad
sa dibdib ay ilulan sa malambing na oyaying pampatulog sa naglalambing na bunso, o sa
isang malamyos at halos limot nang himig ay itinaboy niya ang pagkabagot habang
ginagampanan niya ang kanyang pang-araw-araw na tungkulin sa buhay. Sa kanyang
paniningalang-pugad, ipinahahayag niya ang kanyang pagsinta sa pamamagitan ng liham
na puno ng matutulaing titik ng pag-ibig o sa pamamagitan ng kinaugaliang harana.

Sa isang Pilipino ang pagtula o pag-awit ay isa lamang taghoy ng kanyang kaluluwa. Sa
kahirapan ng kanyang buhay ay batid niyang nasa kagandahang ng sining ang pagtakas at
pag-asa. Ang maituturing niyang kabaliwang di niya kayang bigyang-katuparan sa buhay ay
naabot niya; sa Piling ng mga tala at buwan, sa saliw ng patak ng bumubuhos na ulan, sa
bagting ng kanyang gitara na sumasaliw sa kanyang pagkanta at sa paghabi niya ng
mabulaklak na tula, na siyang pinakamabisa niyang tagapagpahayag ng mga tagulaylay ng
kanyang kaisipan at damdamin.

Sinasabi ng ating kasaysayan na mula a sa kamula-mulaang iyon ng ating pagkamatulain ay

sumapit tayo sa tinatawag nating makabagong panahong ito na kahit na lubhang umunlad
ang agham ay patuloy pa ring hindi makikitil ang pagkamakata ng isang Pilipino. May mga
nagsasabing pang ang pagkamatulaing ito ng mga Pilipino ang siyang pumipigil sa kanilang
pag-unlad sa larangang tekniko ng kanilang pamumuhay. Sa madaling sabi’y higit daw na
malamang ang pagiging makata ng isang Pilipino kaysa kanyang pagiging isang siyentipiko.