YUNIT I PANUNURING PAMPANITIKAN: MGA TEORYA AT PANANAW

Lester Paul R. Sivila BSN 3B

LUNSARA
N
Basahin mo ang isang dagling isinulat ni Eros Atalia at iyong suriin ang kabuuang
nilalaman nito sa pamamagitan ng pagsagot sa mga gabay na tanong.

Balut Vendor
ni Eros Atalia

Alas-kuwatro na. Maya-maya lang, magliliwanag na. Kaunti na lang ang kulang. Matatapos
niya rin ang kanyang reaction paper. Binubuo niya na sa isip niya ang huling puntos na
gusto niyang isulat. Pinapapak ng lamok ang kanyang binti’t hita, pero ayaw niyang kumilos
baka mawala ang kanyang konsentrasyon.

Nang may sumigaw ng “Balut! Balut!”

Mahina pa naman. Pero habang tumatagal ay palakas nang palakas. “Balut! Balut!”

Gusto niya sanang sigawan ito pero alam niyang naghahanapbuhay lang ito. Nasaan ang
katarungan? Social Justice pa naman ang topic ng kanyang isinusulat.

“Balut! Balut! Balut!” sumungaw ito sa kanyang bintana. Isinenyas ang dala nitong balut.

Umiling siya. Sunod-sunod na iling. Umalis ang magbabalut. Papalayo ang tinig nito. Pahina
nang pahina. Nilingon niya ang magbabalut. Unti-unti na itong papalayo sa kanyang
bintana.

Nanlamig ang buo niyang katawan. Doon niya naalala na, nasa second floor nga pala siya
ng kanilang bahay.

SOSYEDAD AT LITERATURA Pahina I 1

CASTILLO, GEORGE P.
 YUNIT I PANUNURING PAMPANITIKAN: MGA TEORYA AT PANANAW

MGA GABAY NA TANONG:

1. Bigyang-puna ang estilo ng sumulat batay sa mga sumusunod na elemento:

a. Tauhan

Ang mga tauhan sa kwento ay maayos na nabigyan ng buhay ng sumulat.

Napansin at naramdaman ko din ang natural na reaksyon ng tauhan sa kwento
na nagpapatunay na ang awtor ay maayos na naibahagi ang kulay ng bawat
karakter.

b. Tagpuan

Maayos din na nailahad sa kwento ang lokasyon o tagpuan ng akda. Ang

mahihinuha ko sa paggamit ng tagpuan sa estilo ng awtor ay ang pagkakaroon
ng maayos at solid na imahe ng kwento na maaaring galing sa imahinasyon
lamang o sa totoong lugar.

c. Tema

Ang paglalahad ng kwento ay magiging maayos kung may malinaw na tema na

sinusunod ang kwento. Sa una hindi ko inaakala na tutungo pala ang kwento sa
ganong eksena. Dito ko masasabi na ang estilo ng sumulat ng akda ay mayroon
siyang mapaglarong estilo ng pagkukwento at magaling na pagtatagpi ng mga
pangyayare at tema ng kwento.

2. Isinaalang-alang ba ng awtor ang mahusay na organisasyon ng piniling paksa? Naging

malinaw ba ang balangkas ng kanyang katha?

Mahusay ang pag-aayos ng balangkas ng katha sapagkat sa bawat salita ay

nasasabayan ko at napagdugtong-dugtong ko naman nang maayos ang daloy ng
kwento at hindi ako nagkaroon ng pagkalito sa mga pangyayari sa kwento.

3. Madali mo bang naunawaan ang iyong binasa? Naging mabisa ba ang wikang ginamit ng
awtor? Bakit?

SOSYEDAD AT LITERATURA Pahina I 2

CASTILLO, GEORGE P.
 YUNIT I PANUNURING PAMPANITIKAN: MGA TEORYA AT PANANAW
Masasabi kong mabisa ang paggamit niya ng wika sa kadahilanang agaran kong
naintindihan at naunawaan ang biglaang pagbabago ng pinatunguhan ng
kwento.

4. Sa pangkalahatan, mahirap bang sumailalim sa panunuring pampanitikan? Pangatwiranan.

Naniniwala ako na walang bagay na madali kunghindi ito ang kinasanayang gawin.
Maaaring mahirap sa iba na manuri ng mga akdang pampanitikan at maaari ding madali
lang para sa iba. Pero kung titignan ko sa generalisadong pag-unawa, masasabi kong
madali ang panunuri ng akda kung may kaunting kaalaman sa topiko ng akda ang
manunuri.

PAGPUPUNTOS
Lawak ng Talakay 30
Katiyakan at Kawastuhan ng mga Sagot 30
Kaayusan ng Pagkakalahad ng mga Kaisipan 25
Linaw ng mga Ideya 15

KABUUAN 100

SOSYEDAD AT LITERATURA Pahina I 3

CASTILLO, GEORGE P.
 YUNIT I PANUNURING PAMPANITIKAN: MGA TEORYA AT PANANAW

ABSTRAKSYON

Punan ang talahanayan sa ibaba. Pumili ng tatlo sa alinmang teoryang tinalakay. Itala sa
pinakapayak na paraan ang mga paniniwala at pananaw ng bawat teoryang iyong napili sa ikalawang
kolum. Sa ikatlong kolum naman ay magbigay ng/ng mga akdang maiuugnay sa mga teoryang ito. At sa
ikaapat na kolum naman ay maglagay ng kaunting paliwanag sa kung paano nauugnay ang teorya sa akda
KATANGIAN AKDA PALIWANAG
Naipakita ang Teoryang Marxismo sa
maikling kuwento na ito dahil sa
Ito ay teoryang kuwentong ito ay mayroong
nagpapakita ng dalawang uri ng nilalang, ang mga
TEORYANG pagkakaroon ng ANG DIWATA tao at ang Diwata na kung saan siya
MARXISMO magkaibang estado NG ay mas mataas at higit na mas
KARAGATAN makapangyarihan sa mga tao, nasa
ng buhay at kung
kaniyang kamay kung ano ang
paano ito magiging kalagayan nila dahil siya
nakaapekto sa ang kumokontrol sa kalikasan tulad na
buhay ng bawat isa. lang ng karagatan.

Ito ay naglalahad sa
mga pangyayari sa
buhay na Naibahagi ng kwentong ito ang
nagpapakita sa buhay ng isang ina na sariling
TEORYANG galling, husay, REGALO SA binubuhay ang anak sa kahirapan at
FEMINISMO dedikasyon at GURO kung paano niya kinakayang buhayin
paniniwala ng ang anak sa kabila ng pagtatanong ng
kababaihan sa bata sa estado ng kanilang buhay.
kabila ng mga
hamon sa lipunan.
Ang kwento na ito ay pinapakita ang
Ang teoryang ito ay pagmamahal at sakripisyo ng kayang
TEORYANG nakasentro sa tao at ANG RILES SA gawin ng ama para sa ikabubuti ng
HUMANISMO sa mga mabubuting TIYAN NI buhay at kapakanan ng kanyang anak
katangian nito. TATAY na kahit masaktan ay titiisin mairaos
o mapunan lamang ang
pangangailangan ng pamilya niya.

PAGPUPUNTOS:
Kapayakan ng mga Tala 30
Kaisahan o Pagkakaugnay-ugnay 30
Organisasyon at Daloy ng mga Ideya 25
Pangkalahatang Nilalaman 15

Kabuuan 100

SOSYEDAD AT LITERATURA Pahina I 4

CASTILLO, GEORGE P.
 YUNIT I PANUNURING PAMPANITIKAN: MGA TEORYA AT PANANAW

APLIKASYON
Pakinggan ang awiting “‘Di niyo ba Naririnig” na makikita sa link na https://medium.com/@
kill.list.lit/di-niyo-ba- naririnig-857c5dbb3fa1. Sipatin ang liriko ng awitin at suriin ang kabuuang
mensaheng pinalulutang sa akda. Pagkatapos ay isagawa ang kasunod na gawain.

DI NIYO BA NARIRINIG?
Di niyo ba naririnig? Ang araw ay mag-aalab
Tinig ng bayan na galit At mga pusong nagtimpi
Himig ito ng Pilipinong Ay magliliyab
Di muli palulupig Ikaw ba ay dadaing na lang
Dudurugin ang dilim Kimi’t magmumukmok
Ang araw ay mag-aalab Habang nagpapakasasa
At mga pusong nagtimpi Ang mga trapong bulok
Ay magliliyab Gisingin ang puso
Ikaw ba'y makikibaka Galitin hanggang pumutok
At hindi maduduwag Di niyo ba naririnig?
Na gisingin ang mga panatikong bingi’t Tinig ng bayan na galit
bulag
Himig ito ng Pilipinong
Kasinungalingan labanan hanggang
Di muli palulupig
mabuwag
Dudurugin ang dilim
Di niyo ba naririnig?
Ang araw ay mag-aalab
Tinig ng bayan na galit
At mga pusong nagtimpi
Himig ito ng Pilipinong
Ay magliliyab!
Di muli palulupig
Magliliyab!
Dudurugin ang dilim

SOSYEDAD AT LITERATURA Pahina I 5

CASTILLO, GEORGE P.
 YUNIT I PANUNURING PAMPANITIKAN: MGA TEORYA AT PANANAW

EVALUATION PYRAMID
Ilahad ang kabuluhang panlipunan ng awitin gamit ang Evaluation Pyramid. Ang evaluation
pyramid ay ginagamit sa pag-aantas ng mga ideya batay sa halaga o kabuluhan nito.

NASYONALISMO

PAGSUSUMAMO

KALAYAAN

SOSYEDAD AT LITERATURA Pahina I 6

CASTILLO, GEORGE P.
 YUNIT I PANUNURING PAMPANITIKAN: MGA TEORYA AT PANANAW
PAGLALAPAT NG TEORYA
Suriin ang awitin gamit ang teoryang higit na nangibabaw sa awitin. Gamitin ang fan fact
analyzer sa isasagawang pagsusuri.
PATUNAY/PALIWANAG

Masusuri sa kanta na ito ay

patungkol sa pagsusumamo ng
bansa na tuluyang makalaya sa
PATUNAY/PALIWANAG PATUNAY/PALIWANAG
damdaming patuloy pa rin na
nakakulong.
Mararamdaman and sidhi Makikita sa liriko ang mga
ng damdamin ng umawit ganap panlipunan gaya ng
ang pagiging nasyonalismo pagkabingi at bulag sa
nito. panitikan ng mga tao.

PATUNAY/PALIWANAG PATUNAY/PALIWANAG
Mapapansin din ang Maririnig ang pagnanais ng
paghahamon na umawit na magkaroon ng
PANANAW
nagpapatunay na merong pagbabago sa pananaw at
SOSYOLOHIKAL
isyung sosayl na nais pagbibigay pugay sa
iparating ang kanta. pagiging Pilipino.

PAGPUPUNTOS
Lawak ng Talakay 30
Katiyakan at Kawastuhan ng mga Sagot 30
Kaayusan ng Pagkakalahad ng mga Kaisipan 25
Linaw ng mga Ideya 15

KABUUAN 100

SOSYEDAD AT LITERATURA Pahina I 7

CASTILLO, GEORGE P.