saraf kranium

saraf spina
PR AKTI

(c)

[4 markah]

1.3Rangsangan dan Gerak Balas dalam Tumbuhan

4 Rajah di bawah menunjukkan beberapa

gerak balas tumbuhan terhadap rangsangan
persekitaran. Nyatakan jenis gerak balas yang
betul bagi setiap rajah di bawah menggunakan (d)
perkataan-perkataan yang diberikan.
[4 markah]

Fototropisme Tigmotropisme
1.4Kepentingan Gerak Balas Terhadap Rang
Hidrotropisme Geotropisme Haiwan Lain

5 Padankan jenis penglihatan stereoskopik

dan monokular kepada pernyataan-pernyataan
yang betul.

Pernyataan
Jenis
penglihat Kambing, tikus dan
ayam mempunyai jenis
(a)
penglihatan ini
Boleh menganggar
jarak objek dengan
tepat
Stereoskopi Mata terletak di
bahagian sisi kepala
Sukar menganggar jarak
objek dengan tepat
Monokular
Kedua-dua mata di
bahagian hadapan
kepala
(b) Helang, singa dan
kucing mempunyai jenis
penglihatan ini
[6 markah]

2
 PRAKTI

PRAKTIS SUMATIF

Arahan: Tulis jawapan anda dalam ruang yang disediakan.

1.1Sistem Saraf Manusia

1 (a) Rajah 2 menunjukkan struktur otak manusia.

K:

L:
[3 markah]

M:
Rajah 2

(i) Namakan bahagian-bahagian berlabel K, L dan M dalam Rajah 2.

(ii) Nyatakan satu fungsi bahagian L.

[1 markah]

(iii) Bahagian K adalah bahagian otak yang paling besar dan mempunyai permukaan berlipat-lipat.
Apakah kelebihan ciri permukaan ini?

[1 markah]

(b) Apabila Rafidah terdengar loceng sekolah berbunyi, dia mula memasukkan buku-bukunya ke dalam
beg. Susunkan laluan aliran impuls mengikut urutan yang betul.

→ saraf dihantar
A : Impuls → kepada efektor
→ (otot) →
B : Rangsangan (bunyi loceng) [5 markah]
C : Otot pada tangan bergerak balas dengan mengemas
buku
1.2Rangsangan dan D : OtakBalas
Gerak mentafsirkan
dalamimpuls saraf
Manusia

2 Rajah 3 menunjukkan keratan rentas mata manusia.

ligamen gantung

koroid
P
QR
kornea
otot silia

Rajah 3

3
PR AKTI
(a) Namakan bahagian berlabel

(i) P:

(ii) Q:

(iii) R:
[3 markah]
(b) Padankan struktur mata berikut dengan fungsi yang betul.

Struktur Fungsi

Ligamen Menyerap dan mengelakkan

penggantung pantulan cahaya di dalam mata

Membenarkan cahaya masuk ke dalam

Otot silia
mata dan memfokus cahaya pada
retina

Menyokong dan memegang kanta

Koroid
pada tempatnya

Mengubah ketebalan kanta apabila

Kornea
jarak fokus kanta berubah

[4 markah]

(c) Rajah 4 menunjukkan bagaimana imej terbentuk pada retina mata melalui mekanisme penglihatan.

Rajah 4

Lengkapkan carta aliran berikut menggunakan perkataan-perkataan yang disediakan.

saraf optik dipantulkan imej songsang dibiaskan mentafsirkan

4
 PRAKTI

Sumber cahaya jatuh pada objek dan (i) ke semua arah

Cahaya daripada objek memasuki mata

↓

Sinar cahaya (ii) oleh kanta mata

↓

(iii) terbentuk pada retina

↓

Impuls saraf dari retina dihantar ke otak melalui (iv)

↓

Otak (v) impuls saraf dan membolehkan

seseorang melihat objek dalam keadaan tegak
[5 markah]

3 Kadangkala, apa yang kita lihat adalah berbeza daripada situasi yang sebenar. Rajah 5 menunjukkan
dua kumpulan lakaran yang menggambarkan fenomena ini.

(a)

(a) (b)

(b)
M N

Rajah 5

(a) Perhatikan lakaran-lakaran dalam Kumpulan M dan N di Rajah 5 dengan teliti dan banding beza
apa yang anda lihat. Nyatakan sebab bagi pemerhatian anda.
(i) M:

[2 markah]

(ii) N :

[2 markah]

(b) Apakah fenomena yang berlaku di (a)?

[1 markah]

5
 PR AKTI
(c) Jelaskan punca yang menyebabkan fenomena di (b).

[2 markah]

(d) Rajah 6 menunjukkan dua jenis kecacatan penglihatan.

P Q

Rajah 6

(i) Apakah jenis kecacatan penglihatan di P dan

Q? P:

Q:
[2 markah]
(ii) Lakarkan pembetulan yang boleh dibuat bagi jenis kecacatan penglihatan Q pada Rajah 7.

Rajah 7
[3 markah]

4 Rajah 8 menunjukkan keadaan penglihatan dan pendengaran seseorang akibat proses penuaan.

R S

Rajah 8

(a) Apakah yang berlaku pada organ deria di Rajah 8? Terangkan.

(i) R:

[2 markah]

(ii) S:

[2

6
 PRAKTI
(b) Jelaskan bagaimana organ-organ deria terjejas semasa seseorang individu menghidap selesema?
KBAT

[2 markah]

(c) Tulisan Braille penting dalam kehidupan harian orang buta. Namakan organ deria yang terlibat dan
KBAT jelaskan ciri organ deria tersebut.

[2 markah]

1.3Rangsangan dan Gerak Balas dalam Tumbuhan

1.4Kepentingan Gerak Balas terhadap Rangsangan dalam Haiwan Lain

5 Rajah 9 menunjukkan radas yang disediakan untuk mengkaji gerak balas tumbuhan selama seminggu.

pucuk tumbuhan
klinostat berpusing

Rajah 9

(a) Berikan dua pemboleh ubah yang boleh mempengaruhi keputusan eksperimen.

[2 markah]
(b) Apakah fungsi klinostat berpusing dalam eksperimen ini?

[1 markah]

(c) Ramalkan arah pergerakan pucuk tumbuhan selepas seminggu.

[1 markah]

(d) Terangkan jawapan anda di (c).

[1 markah]

7
PR AKTI
(e) Selepas seminggu, klinostat dihentikan. Lukis keadaan pucuk tumbuhan selepas klinostat
KBATdiberhentikan selama 3 hari.

[2 markah]
(f) Justifikasikan jawapan anda di (e).

[1 markah]

(g) Tandakan (✓) bagi pernyataan yang menunjukkan tropisme pada tumbuhan.

(i) Pergerakan akar ke arah punca air

(ii) Pergerakan air daripada akar ke daun

(iii) Daun gugur semasa musim panas

(iv) Pergerakan pucuk ke arah Matahari

[2 markah]

6 (a) Rajah 11 menunjukkan gerak balas dua spesies tumbuhan terhadap rangsangan.

sebelum selepas

W X
Rajah 10

(i) Apakah jenis gerak balas yang ditunjukkan oleh spesies tumbuhan W dan X?

[2

8
 PRAKTI
(ii) Nyatakan dua ciri-ciri jenis gerak balas di (a) (i).

[2 markah]

(iii) Jelaskan kepentingan gerak balas di (a) (i) pada tumbuhan X.

[2 markah]

(b) Rajah 11 menunjukkan dua spesies haiwan Y dan Z yang bergerak balas dengan unik terhadap
rangsangan di persekitarannya.

Belut elektrik Burung merak jantan

Y Z

Rajah 11

(i) Jelaskan dengan contoh mekanisme gerak balas bagi haiwan Y dan
Z. Y :

[2 markah]

Z:

[2 markah]

(ii) Berikan satu kepentingan gerak balas haiwan terhadap rangsangan

persekitaran.

[1 markah]

9
alveolus

kapilari darah
 PRAKTI
(b) Kepekatan oksigen dalam alveolus
yang dan
lebih berbanding
permukaan yang .
dalam kapilari darah.
(d) Pigmen respirasi khas dalam
(c) Alveolus mempunyai luas
permukaan sel darah merah dipanggil

yang , dinding .
[6 markah]

PRAKTIS SUMATIF

Arahan: Tulis jawapan anda dalam ruang yang disediakan.

2.1Sistem Respirasi

1 Rajah 2 menunjukkan model sistem respirasi

manusia.
udara keluar
udara masuk

serkup kaca

salur kaca

cabang
salur
kaca
belon

membran
ditarik getah ditolak

Rajah 2

(a) Padankan bahagian model sistem respirasi manusia di atas dengan struktur dalam sistem respirasi
manusia yang diwakilinya.
Model sistem respirasi manusia Struktur sistem respirasi manusia
serkup kaca trakea
salur kaca diafragma
cabang salur kaca peparu
belon rongga toraks
membran getah bronkus

[5 markah]

(b) Rajah 3 menunjukkan struktur sistem pernafasan manusia semasa menarik

nafas.

tulang rusuk
bergerak ke
atas rongga
toraks

1
PR AKTI

Rajah 3

1
 PRAKTI
Pilih perkataan yang betul untuk melengkapkan ayat-ayat di bawah.

ke atas mengecut bertambah ke luar mengendur

masuk otot interkostal luar otot interkostal dalam berkurang

(i) Diafragma dan mendatar.

(ii) Isi padu rongga toraks .

(iii) mengecut.

(iv) Tekanan udara dalam rongga toraks .

(v) Udara dari luar ke dalam peparu.

[5 markah]

2.3Kesihatan Sistem Respirasi Manusia

2 (a) Rajah 4 menunjukkan pencemaran di kawasan perindustrian yang berhampiran dengan kawasan
bandar.

Rajah 4

(i) Berikan dua contoh bahan pencemar udara yang boleh menjejaskan sistem respirasi manusia.

[2 markah]

(ii) Terangkan kesan bahan pencemar di (a) kepada kesihatan

manusia.

[2 markah]

(iii) Cadangkan dua kaedah untuk mengurangkan pencemaran udara.

[2 markah]

(b) Rajah 5 menunjukkan punca-punca lain yang boleh memudaratkan sistem respirasi manusia.
KBAT
A B

Rajah 5

1
 PR AKTI
(i) Apakah bahan A dan B?
A:
B:
[2 markah]

(ii) Berdasarkan jawapan anda di (b) (i), nyatakan penyakit dan simptom yang berpunca
daripada bahan A dan B.

[4 markah]

3 Rajah 6 menunjukkan satu eksperimen untuk mengkaji kesan asap rokok ke atas
peparu.

termometer
asap rokok

ke pam turas

tiub-U
kapas lembap penunjuk semesta

blok kayu

Rajah 6

(a) Apakah fungsi pam turas dalam eksperimen ini?

[1 markah]

(b) (i) Apakah organ manusia yang diwakili oleh kapas?

[1 markah]

(ii) Mengapakah kapas lembap menjadi perang pada akhir eksperimen?

[1 markah]

(c) Ramalkan bacaan termometer pada akhir eksperimen jika eksperimen dijalankan pada suhu bilik.

[1 markah]

(d) Apakah warna penunjuk semesta pada akhir eksperimen? Justifikasikan jawapan
anda.

[2 markah]

(e) (i) Namakan dua contoh bahan kimia dalam asap rokok.

[2 markah]

1
 PRAKTI

(ii) Nyatakan dua kesan bahaya asap rokok terhadap kesihatan manusia.

[2 markah]

(f) Rajah 7 menunjukkan sebuah kotak rokok.

KBAT

Rajah 7

Pada pendapat anda, mengapakah gambar di atas dipaparkan pada kotak rokok?

[2 markah]

2.4Adaptasi dalam Sistem Respirasi

4 Rajah 8 menunjukkan tiga haiwan yang mempunyai struktur dan mekanisme pernafasan yang berbeza.

(i)
(i) (i)
(iii) (ii)

(ii) (iii)
air masuk

(ii)
air keluar

K L M

Rajah 8

(a) Namakan bahagian-bahagian yang terlibat semasa respirasi bagi setiap haiwan berikut.

K : (i) (ii)

L : (i) (ii) (iii)

M : (i) (ii) (iii)

[8 markah]

(b) (i) Nyatakan organ respirasi dalam amfibia selain jawapan di (a).

[1 markah]

(ii) Nyatakan satu ciri organ tersebut yang dapat meningkatkan kecekapan pertukaran gas.

[1 markah]

1
 PR AKTI
(c) Mengapakah struktur organ respirasi ikan sesuai untuk pernafasan dalam air?

[2 markah]

5 (a) Rajah 9 menunjukkan seorang pendaki Gunung Everest berada pada ketinggian 2500 m di
atas paras laut. Pendaki mengalami kesukaran bernafas apabila semakin menghampiri puncak
gunung iaitu pada ketinggian 8850 m di atas paras laut.

Rajah 9

(i) Mengapakah pendaki sukar bernafas di puncak gunung?

KBAT

[2 markah]

(ii) Apakah peralatan yang boleh membantu pendaki tersebut bernafas dengan
baik?

[1 markah]

(b) Rajah 10 menunjukkan seorang perenang yang memakai peralatan snorkel semasa memerhatikan
hidupan laut.

Rajah 10

(i) Mengapakah perenang itu perlu memakai peralatan snorkel?

[2 markah]

(ii) Peralatan snorkel tidak sesuai untuk seorang penyelam yang menyelam 20 m di bawah paras
KBAT laut untuk jangka masa yang lama.
Justifikasikan pernyataan di atas dengan ringkas.

[1 markah]

(c) Rajah 11 menunjukkan sel darah merah yang normal dan berbentuk sabit.

Rajah 11

1
 PRAKTI

gas Q gas R

1
1
 PRAKTI
(a) Namakan bahagian K, L dan M pada (ii) Tandakan (✓) pada faktor yang
Rajah 2. boleh mempengaruhi transpirasi.
[3 markah]
Graviti
(b) Pada Rajah 2, lorekkan bahagian yang
Keamatan cahaya
membawa darah beroksigen tinggi dan
hitamkan bahagian yang membawa darah Suhu persekitaran
terdeoksigen.
[2 markah]
[1 markah]
(b) Rajah 3 menunjukkan sebuah pokok
(c) Namakan arteri yang membawa darah konifer di kawasan tundra.
terdeoksigen dan jelaskan fungsinya.

[2 markah]

Rajah 3
3.4Pengangkutan dalam Tumbuhan
Apakah adaptasi pokok konifer untuk
mengurangkan kadar transpirasi?
5 (a) Transpirasi ialah kehilangan air dalam bentuk
wap air dari tumbuhan ke persekitaran.
(i) Jelaskan bagaimana
transpirasi berlaku.

[2 markah]

[2 markah]

PRAKTIS SUMATIF

Arahan: Tulis jawapan anda dalam ruang yang disediakan.

3.2Sistem Peredaran Manusia

1 (a) Rajah 4 menunjukkan keratan rentas bagi tiga jenis salur darah manusia.

P Q R

Rajah 4
 PRAKTI
(i) Namakan salur darah P, Q dan R.

P:

Q:

R:
[3 markah]
(ii) Nyatakan ciri-ciri salur darah P, Q dan R.

P:

Q:

R:
[3 markah]
(iii) Apakah fungsi salur darah P dan Q dalam sistem peredaran darah?

[2 markah]

(b) Rajah 5 menunjukkan alat bacaan tekanan darah dan kadar denyutan jantung manusia. Bacaan pada
KBATmesin ialah120/75 mmHg.

Rajah 5

Berdasarkan paparan skrin pada alat tersebut, apakah maksud nombor

(i) di atas?:

(ii) di bawah?:
[4 markah]

3.3Darah Manusia

2 Rajah 6 menunjukkan alat untuk mengasingkan komponen-komponen darah.

plasma

darah

sel darah merah, sel darah putih dan platelet

Rajah 6

1
PR AKTI
(a) Apakah kaedah yang digunakan untuk mengasingkan komponen darah?

[1 markah]

(b) Apakah kandungan utama plasma?

[1 markah]

(c) Padankan komponen sel kepada cirinya.

Komponen darah Ciri

Sel darah putih Mengandungi pigmen hemoglobin

Platelet Membantu dalam pembekuan darah

Sel darah merah Melindungi badan daripada penyakit

[3 markah]

(d) Darah manusia boleh dibahagikan kepada empat kumpulan iaitu A, B, AB dan O. Lengkapkan
Jadual 1 berkaitan dengan keserasian antara darah penderma dan penerima.

Boleh menerima darah Boleh menderma darah

Kumpulan darah
daripada kumpulan kepada kumpulan

AB

Jadual 1

[4 markah]
(e) Berikan satu kriteria yang membolehkan seseorang menderma darah.

[1 markah]

3.4Pengangkutan dalam Tumbuhan

3 (a) Rajah 7 menunjukkan keratan rentas daun, batang dan akar. Labelkan xilem dan floem pada rajah
berikut.
(i) Daun

[2

2
 PRAKTI

(ii) Batang

[2 markah]
(iii) Akar

[2 markah]

Rajah 7

(b) Rajah 8 menunjukkan pokok bunga kertas yang sihat di mana satu gelang lengkap kulit kayu pada
bahagian batang pada bahagian batang dipotong. Pokok itu dibiarkan terdedah kepada cahaya
matahari dan disiram setiap hari selama dua minggu.

Rajah 8
Pemerhatian selepas dua minggu:
Berikan sebab bagi pemerhatian pada kawasan
• Bahagian gelang
di atas yang
gelang terdedah selepas dua minggu.
membengkak
• Bahagian di bawah gelang mengecut
• Tiada perubahan pada daun

[2 markah]

2
PR AKTI
(c) Rajah 9 menunjukkan pokok pada awal siasatan dan pokok yang sama selepas 5 hari tanpa disiram
dengan air.

awal eksperimen akhir eksperimen

Rajah 9

(i) Apakah yang berlaku kepada pokok tersebut pada akhir eksperimen?

[3 markah]

(ii) Selain transpirasi, tumbuhan juga kehilangan air melalui gutasi. Nyatakan satu perbezaan
antara transpirasi dan gutasi.

[1 markah]

3.5Sistem Peredaran Darah Manusia dan Pengangkutan dalam Tumbuhan

4 (a) Banding bezakan sistem peredaran darah manusia dan sistem pengangkutan dalam tumbuhan
dengan melengkapkan peta buih berganda berikut.

(i) (iv)

Sistem peredaran darah manusia

Sistem pengangkutan dalam tumbuhan

(iii)

(ii)(v)

[5 markah]

(b) Air yang diserap oleh akar melalui arah melawan graviti untuk ke bahagian lain dalam tumbuhan.
Jelaskan pergerakan air dalam tumbuhan supaya semua sel menerima air.

[1

2
 PRAKTI
(c) Rajah 10 menunjukkan alat perentak jantung.

alat perentak
jantung

Rajah 10

(i) Apakah fungsi alat ini? Jelaskan jawapan anda.

[2 markah]

(ii) Nyatakan dua faktor yang boleh meningkatkan tekanan darah

manusia.

[2 markah]

5 Rajah 11 menunjukkan sistem peredaran darah manusia.

Rajah 11

(a) Mengapakah sistem peredaran darah manusia dipanggil sebagai sistem peredaran ganda dua?

[1 markah]

(b) Sistem peredaran darah manusia terbahagi kepada dua bahagian. Apakah nama dua bahagian
tersebut?

[2 markah]

(c) Mengapakah sistem peredaran darah di atas dikenali sebagai sistem peredaran darah yang lengkap?

[1 markah]

2
reput fros
 PR AKTI
4 Kedudukan hidrogen boleh ditentukan dalam
siri kereaktifan dengan mengalirkan gas (iii) Hidrogen Bara yang Hidrogen
hidrogen kering ke atas logam yang panas. + Ferum terang
Jadual 1 menunjukkan keputusan pemerhatian Oksida dihasilkan. daripada ferum.
eksperimen tersebut. Serbuk perang
(a) Isi tempat kosong bagi kesimpulan berikut bertukar
dengan perkataan ‘kurang aktif’ atau ‘lebih kelabu.
aktif.’ Jadual 1

[3 markah]
Campuran Pemerhatian Kesimpulan (b) raikan logam-logam pada Jadual 1
(i) Hidrogen Nyalaan Hidrogen mengikut siri kereaktifan meningkat
+ Kuprum terang dengan menunjukkan kedudukan hidrogen
oksida dihasilkan. daripada dalam siri tersebut.
Serbuk hitam kuprum.
bertukar
perang.
(ii) Hidrogen Tiada bara Hidrogen [1 markah]
+ Zink kelihatan.
oksida Warna tidak daripada zink.
berubah.

PRAKTIS SUMATIF

Arahan: Tulis jawapan anda dalam ruang yang

disediakan.

4.2Siri Kereaktifan Logam

1 (a) Rajah 1 menunjukkan radas yang disediakan untuk mengkaji kereaktifan logam dengan oksigen.

kapas kaca

hablur kalium serbuk

magnesium
manganat(VII)
tabung uji

dipanaskan

Rajah 1

(i) takan satu pemboleh ubah yang dimalarkan dalam eksperimen ini.

[1 markah]
(ii) kan tujuan memanaskan serbuk magnesium dahulu sebelum memanaskan hablur kalium
manganat(VII).

[1 markah]

2
 PRAKTI
(iii) peranan hablur kalium manganat(VII) yang dipanaskan?

[1 markah]

(iv) ah tujuan meletakkan dua kapas kaca seperti dalam Rajah 1?

[2 markah]

(v) pemanasan, warna serbuk magnesium berubah daripada kelabu kepada putih. Apakah nama
hasil tindak balas tersebut?

[1 markah]

(b) Eksperimen pada Rajah 1 diulang dengan menggantikan serbuk magnesium dengan serbuk kuprum
dan kemudian serbuk zink.
(i) Jadual 2 menunjukkan keamatan nyalaan atau baraan bagi pemanasan logam dengan oksigen.

Logam Keamatan nyalaan atau baraan

Magnesium Terbakar dengan sangat cepat, nyalaan terang dan putih
Kuprum Bara malap dihasilkan
Zink Terbakar dengan nyalaan terang

Jadual 2

Berdasarkan keputusan pemerhatian dalam jadual di atas, tuliskan urutan kadar

kereaktifan ketiga-tiga logam secara menaik.

[1 markah]

(ii) Tuliskan persamaan perkataan bagi tindak balas pemanasan logam

magnesium.

[1 markah]

2 Rajah 2 menunjukkan susunan radas untuk menentukan kedudukan unsur karbon dalam siri kereaktifan
logam. Campuran oksida logam dan karbon dipanaskan sehingga berubah warna. Eksperimen
dijalankan terhadap zink oksida, aluminium oksida dan ferum oksida.

mangkuk pijar
campuran oksida

logam dan karbon kasa dawai

tungku kaki tiga

Rajah 2

(a) Nyatakan pemboleh ubah yang bergerak balas.

[1

2
PR AKTI
(b) Nyatakan satu pemboleh ubah yang dimalarkan.

[1 markah]

(c) Mengapakah campuran oksida logam dan karbon dipanaskan dalam mangkuk pijar dan bukan
dalam tabung uji?

[1 markah]

(d) Jadual 3 menunjukkan pemerhatian bagi eksperimen tersebut.

Campuran Pemerhatian

Campuran tindak balas berbara

Zink oksida dan karbon
dengan terang dan pepejal kelabu
terbentuk

Aluminium oksida dan karbon Tiada perubahan

Kuprum oksida dan Campuran tindak balas menyala dengan

karbon terang dan serbuk perang bertukar
kelabu

Jadual 3

(i) Tuliskan persamaan perkataan untuk tindak balas antara campuran zink oksida dan karbon.

[1 markah]

(ii) Berdasarkan Jadual 3, senaraikan logam-logam mengikut urutan menaik dalam siri
kereaktifan dengan menunjukkan kedudukan karbon dalam siri tersebut.

[2 markah]

(iii) Mengapakah tiada perubahan berlaku apabila campuran aluminium oksida dan karbon
dipanaskan dengan kuat?

[2 markah]

(iv) Logam plumbum terletak di bawah ferum dalam siri kereaktifan. Ramalkan pemerhatian tindak
KBAT balas plumbum dengan karbon.

[2 markah]

2
 PRAKTI

4.3Pengekstrakan Logam dari Bijihnya

3 Pengekstrakan logam besi dari bijihnya secara industri melibatkan penggunaan relau bagas seperti
yang ditunjukkan dalam Rajah 3.
gas buangan

bijih besi + X + Y

udara panas A udara panas

BB

Rajah 3

(a) Berikan nama mineral sebatian semula jadi untuk bijih besi.

[1 markah]

(b) (i) Apakah bahan X dan Y?

X:

Y:
[2 markah]

(ii) Jelaskan secara ringkas tujuan mencampurkan bahan X dan Y.

[4 markah]

(c) (i) Apakah kandungan bahagian A dan B?

A:

B:
[2 markah]

(ii) Berikan satu kegunaan A dan B.

A:

B:
[2 markah]

(d) Berikan satu contoh logam lain yang menggunakan kaedah yang sama untuk mengekstrak logam
dari bijihnya.

[1

2
 serbuk
penaik cuka

batu
kapur
penunu
bunsen
 PRAKTI

PRAKTIS SUMATIF

Arahan: Tulis jawapan anda dalam ruang yang disediakan.

5.1Tindak Balas Endotermik dan Eksotermik

1 Rajah 1 menunjukkan satu eksperimen ringkas untuk mengukur perubahan suhu apabila serbuk penaik
ditambahkan kepada cuka. Keputusan eksperimen tersebut direkodkan dalam Jadual 1.

serbuk penaik

termometer

cuka

Rajah 1

Larutan Suhu (°C)

cuka 30
cuka + serbuk penaik 25
Jadual 1

(a) Berapakah nilai perbezaan suhu pada akhir eksperimen?

[1 markah]

(b) Nyatakan hubungkait antara haba dengan suhu semasa tindak balas.

[2 markah]

(c) Apakah perubahan tenaga bagi tindak balas ini?

[2 markah]

(d) (i) Apakah jenis tindak balas kimia antara cuka dan serbuk penaik berdasarkan perubahan haba?

[1 markah]

(ii) Nyatakan perbandingan antara kandungan tenaga bagi bahan dan hasil tindak balas ini.

[1 markah]

3
PR AKTI
(iii) Berdasarkan jawapan di (d), berikan definisi jenis tindak balas kimia tersebut.

[1 markah]

(e) Berikan dua contoh tindak balas yang menggunakan konsep tindak balas kimia ini.
KBAT

[2 markah]

2 Rajah 2 menunjukkan satu eksperimen untuk mengkaji perubahan haba yang berlaku apabila asid
hidroklorik bertindak balas dengan larutan natrium hidroksida.

asid hidroklorik

termometer

Larutan Suhu (°C)

larutan natrium hidroksida 30
asid hidroklorik + larutan natrium hidroksida 36
larutan natrium
hidroksida Jadual 2

Rajah 2

(a) Berapakah nilai perbezaan suhu pada akhir eksperimen?

[1 markah]

(b) Apakah jenis tindak balas kimia antara asid hidroklorik dan larutan natrium
hidroksida?

[1 markah]

(c) Berdasarkan jawapan anda di (b), berikan definisi jenis tindak balas kimia
itu.

[1 markah]

(d) Nyatakan hubungkait antara perubahan suhu dengan perubahan haba dalam tindak balas di atas.

[2 markah]

(e) Tuliskan persamaan perkataan untuk tindak balas di atas.

[1 markah]

3
 PRAKTI
(f) Berikan satu contoh aplikasi dalam kehidupan harian yang menggunakan konsep tindak balas kimia
KBAT yang sama seperti di atas.

[1 markah]
(g) Lakarkan rajah aras tenaga bagi tindak balas di atas. Labelkan lakaran anda
menggunakan perkataan-perkataan berikut.

ΔH (haba tindak balas) tenaga bahan tindak balas hasil tindak balas

[3 markah]

3 Tindak balas eksotermik dan endotermik membantu dalam beberapa aplikasi dalam kehidupan harian.
(a) Rajah 3 menunjukkan struktur pek sejuk.
KBAT

lapisan nipis

air
pepejal ammonium nitrat
Rajah 3

(i) Jelaskan bagaimana pek sejuk berfungsi berdasarkan perubahan haba.

[3 markah]

(ii) Apakah jenis tindak balas kimia ini?

[1 markah]

(b) Rajah 4 menunjukkan saluran paip yang tersumbat akibat mendakan gris.
KBAT

paip

gris

Rajah 4

3
PR AKTI
(i) Jelaskan penggunaan satu bahan kimia yang dapat menyingkirkan gris pada saluran
paip melalui tindak balas eksotermik.

[3 markah]

(ii) Apakah jenis tindak balas kimia ini?

[1 markah]

(c) Rajah 5 menunjukkan sebatang lampu kecemasan yang digunakan oleh bomba sekiranya tiada
KBAT bekalan elektrik.

Sebelum

larutan hidrogen ester dan larutan

peroksida pewarna pendarfluor

bengkokkan untuk memecahkan kaca

bekas kaca nipis

bekas plastik

Selepas

Rajah 5

(i) Jelaskan cara kerja lampu kecemasan di atas, menggunakan konsep termokimia.

[3 markah]

(ii) Apakah jenis tindak balas kimia ini jika bekas plastik berasa panas semasa lampu menyala?

[1 markah]

3
 PRAKTI