



[¸—øıÒ±Ú ï¤fl¬˙Ó¬ ‰¬±ı˛Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2019 ¬Û˚«ôL√ ˚Ô±-¸—À˙±øÒÓ¬]

ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛
øıøÒ › Ú…±˚˛ ˜La̱˘˚˛
 Ó‘¬Ó¬œ˚˛ ¸—¶®ı˛Ì, 2021

ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¬ÛÀé¬ ¬Ûø}¬˜ıº ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ øıøÒ øıˆ¬±· fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ›

¸ı˛¶§Ó¬œ Œ√õ∂¸ ø˘ø˜ÀȬά ï¬Ûø}¬˜ıº ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¤fl¬øȬ ά◊À…±·ó,
11, øı. øȬ. Œı˛±Î¬, fl¬˘fl¬±Ó¬± 700056 ˝˝◊ÀÓ¬ ˜≈ø^Ó¬/

 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
øı¯∏˚˛¸”‰¬œ

ˆ¬±· 1
¸—‚ › ά◊˝±ı˛ ı˛±Ê…Àé¬S
√õ∂ô¶∏±ıÚ±

’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
1/ ¸—À‚ı˛ Ú±˜ › ı˛±Ê…Àé¬S ... ... ... 1
2/ Ú”Ó¬Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ôL√ˆ¬≈ «øMê ı± ¶ö±¬ÛÚ± ... ... ... 1
2fl¬/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ]
3/ Ú”Ó¬Ú ı˛±Ê…¸˜”˝ ·Í¬Ú › øı…˜±Ú ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ’±˚˛Ó¬Ú, ¸œ˜±Ú± ı± Ú±À˜ı˛ ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú 1
4/ 2 › 3 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ øıøÒÀÓ¬ √õ∂Ô˜ › ‰¬Ó≈¬Ô« Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ¸—À˙±ÒÀÚı˛ ¤ı—
’Ú≈¬Û”ı˛fl¬, ’±Ú≈¯∏øºfl¬ › ¬Û±øı˛Ì±ø˜fl¬ øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ øıÒ±Ú Ô±øfl¬Àı/ 2

ˆ¬±· 2
Ú±·øı˛fl¬Q

5/ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ Ú±·øı˛fl¬Q ... ... ... 3

6/ ¬Û±øfl¬ô¶∏±Ú ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂ıËÊÚ fl¬øı˛˚˛± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ ’±·Ó¬ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ Ú±·øı˛fl¬ÀQı˛
’øÒfl¬±ı˛ ... ... ... 3
7/ ¬Û±øfl¬ô¶∏±ÀÚ √õ∂ıÊ
Ë Úfl¬±ı˛œ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ Ú±·øı˛fl¬ÀQı˛ ’øÒfl¬±ı˛ . . . 4
8/ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı±ø˝Àı˛ ı¸ı±¸fl¬±ı˛œ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı—À˙±æ”Ó¬ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ Ú±·øı˛fl¬ÀQı˛
’øÒfl¬±ı˛ ... ... ... 4
9/ Œ¶§B±˚˛ øıÀ˙œ ı˛±À©Üıò ˛ Ú±·øı˛fl¬Q ’Ê«Úfl¬±ı˛œ ı…øMê·Ì Ú±·øı˛fl¬ ˝˝◊Àı Ú± 4
10/ Ú±·øı˛fl¬ÀQı˛ ’øÒfl¬±ı˛ ı˝±˘ Ô±fl¬± ... ... ... 4
11/ ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± Ú±·øı˛fl¬ÀQı˛ ’øÒfl¬±ı˛ √õ∂øÚ˚˛LaÌ fl¬øı˛ÀıÚ ... 4
‡ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 3
Œ˜Ãø˘fl¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝
¸±Ò±ı˛Ì
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
12/ ¸—:±Ô« ... ... ... 5
13/ Œ˜Ãø˘fl¬ ’øÒfl¬±Àı˛ı˛ ¸ø˝Ó¬ ’¸˜?¸ ı± ά◊˝±ı˛ ’¬Ûfl¬¯∏«fl¬ øıøÒ ... 5
¸˜Ó¬±øÒfl¬±ı˛
14/ øıøÒ¸˜Àé¬ ¸˜Ó¬± ... ... ... 5
15/ Ò˜«, √õ∂ʱøÓ¬, ʱøÓ¬, ø˘º ı± Êiú¶ö±ÀÚı˛ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ øıÀˆ¬Àı˛ √õ∂øÓ¬À¯∏Ò . . 6
16/ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ øı¯∏À˚˛ ¸≈À˚±À·ı˛ ¸˜Ó¬± ... .. 7
17/ ’¶Û‘˙…Ó¬± øıÀ˘±¬ÛÚ ... ... ... 8
18/ ά◊¬Û±øÒ øıÀ˘±¬ÛÚ ... ... ... 8
¶§±ÒœÚÓ¬±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛
19/ ı±flƒ¬¶§±ÒœÚÓ¬± ˝◊Ó¬…±ø ¸•Ûøfl«¬Ó¬ fl¬À˚˛fl¬øȬ ’øÒfl¬±ı˛ ı˛é¬Ì ... 9
20/ ’¬Ûı˛±ÀÒ Œ±¯∏œ ¸±ı…ô¶∏ ˝›˚˛± øı¯∏À˚˛ ı˛é¬Ì ... ... 10
21/ √õ∂±Ì › Δø˝fl¬ ¶§±ÒœÚÓ¬± ı˛é¬Ì ... ... ... 11
21fl¬/ ø˙鬱ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ ... ... ... 11
22/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œé¬ÀS Œ·ËÙ¬Ó¬±ı˛ › ’±È¬fl¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ı˛é¬Ì . . . ... 11
Œ˙±¯∏Ì ˝˝◊ÀÓ¬ S±ÀÌı˛ ’øÒfl¬±ı˛
23/ ˜Ú≈¯∏… Sê˚˛-øıSê˚˛ › ı˘¬Û”ı«fl¬ |˜ fl¬ı˛±˝◊˚˛± ˘›˚˛±ı˛ √õ∂øÓ¬À¯∏Ò ... 12
24/ fl¬±ı˛‡±Ú± ˝◊Ó¬…±øÀÓ¬ ø˙q øÚÀ˚˛±À·ı˛ √õ∂øÓ¬À¯∏Ò ... ... 13
Ò˜«¶±§ ÒœÚÓ¬±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛
25/ √øıÀıÀfl¬ı˛ ¶§±ÒœÚÓ¬± ¤ı— ¶§±ÒœÚˆ¬±Àı Ò˜« ¶§œfl¬±ı˛, ’±‰¬ı˛Ì › √õ∂‰¬±ı˛ . . . 13
26/ Ò˜«øı¯∏˚˛fl¬ fl¬±˚«±ı˘œ ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±ı˛ ¶§±ÒœÚÓ¬± ... ... 13
27/ Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ ÒÀ˜«ı˛ Œ√õ∂±JÓ¬fl¬ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… fl¬ı˛±Ú ¸•ÛÀfl«¬ ¶§±ÒœÚÓ¬± . . . 14
28/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ø˙鬱-√õ∂øӬᬱÀÚ Ò˜«œ˚˛ ø˙鬱±ÀÚ ı± Ò˜«œ˚˛ ά◊¬Û±¸Ú±˚˛
ά◊¬Ûø¶öøÓ¬ ¸•ÛÀfl«¬ ¶§±ÒœÚÓ¬± ... 14
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú ·
fl‘¬ø©Ü › ø˙鬱 øı¯∏˚fl˛ ¬ ’øÒfl¬±ı˛
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
29/ √¸—‡…±˘‚≈ıÀ·«ı˛ ¶§±Ô« ı˛é¬Ì ... ... ... 14
30/ ø˙鬱-√õ∂øÓ¬á¬±Ú ¶ö±¬ÛÚ › ¬Ûøı˛‰¬±˘ÀÚ ¸—‡…±˘‚≈ıÀ·«ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ ... 14
31/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ] ... ... ...
Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú øıøÒı˛ ı…±ı‘øM
31fl¬/ ˆ”¬¸•ÛøM ˝◊Ó¬…±øı˛ ’Ê«Ú øıÒ±Úfl¬±ı˛œ øıøÒı˛ ı…±ı‘øM . . . ... 15
31‡/ fl¬À˚˛fl¬øȬ ’±˝◊Ú › √õ∂øÚ˚˛˜ ø¸X¬fl¬ı˛Ì ... ... 16
31·/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú øÚÀ«˙fl¬ ÚœøÓ¬Àfl¬ fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬Àı˛ ¤ı˛+¬Û øıøÒ¸˜”À˝ı˛ ı…±ı‘øM 17
31‚/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ] 17
¸±—øıÒ±øÚfl¬ √õ∂øÓ¬fl¬±ı˛¸˜”À˝ı˛ ’øÒfl¬±ı˛
32/ ¤˝◊ ˆ¬±· Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ ı˘ı»fl¬ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… √õ∂øÓ¬fl¬±ı˛ . . . 17
32fl¬/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ] ... ... ... 18
33/ ı±ø˝Úœ¸˜”˝ ˝◊Ó¬…±øı˛ √õ∂øÓ¬ √õ∂À˚˛±À· ¤˝◊ ˆ¬±· Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝
¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ ¸—¸Àı˛ 鬘Ӭ± ... 18
34/ Œfl¬±Ú Œé¬ÀS ¸±˜øı˛fl¬ øıøÒ ı˘ı» Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘ ¤˝◊ ˆ¬±· Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬
’øÒfl¬±ı˛ ¸ÀǬ±‰¬Ú ... ... 18
35/ ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ øıÒ±Ú¸˜”˝ fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… øıøÒ√õ∂Ì˚˛Ú ... 18

ˆ¬±· 4
ı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬˜«¬ÛX¬øÓ¬ı˛ øÚÀ«˙fl¬ ÚœøÓ¬¸˜”˝

36/ ¸—:±Ô« ... ... ... 20

37/ ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ÚœøÓ¬¸˜”À˝ı˛ √õ∂À˚˛±· ... ... 20
38/ ÊÚfl¬˘…±Ì Œõ∂±JÓ¬fl¬ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸˜±Êı…ı¶ö± √õ∂ıÓ«¬Ú . . . 20
39/ ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ú≈¸ı˛Ìœ˚˛ fl¬À˚˛fl¬øȬ fl¬˜«¬ÛX¬øÓ¬ ¸—Sê±ôL√ ÚœøÓ¬ ... 20
39fl¬/ ¸˜-Ú…±˚˛øı‰¬±ı˛ ¤ı— øıÚ± ‡ı˛À‰¬ ΔıøÒfl¬ ¸˝±˚˛Ó¬± ... 21
40/ ·Ë±˜ ¬Û=¡±˚˛Ó¬ ¸—·Í¬Ú ... ... ... 21
41/ fl¬˜« › ø˙鬱 √õ∂±ølı˛ ¤ı— Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ¶öÀ˘ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ¸±˝±˚… √õ∂±ølı˛ ’øÒfl¬±ı˛ 21
‚ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
42/ fl¬À˜«ı˛ Ú…±˚˛¸ºÓ¬ › ˜±ÚÀı±ø‰¬Ó¬ ˙Ó«¬±ı˘œı˛ ¤ı— √õ∂¸”øÓ¬ ¸˝±˚˛Ó¬±ı˛ øıÒ±Ú 21
43/ |ø˜fl¬·ÀÌı˛ ÊÚ… ÊœıÚÒ±ı˛À̱¬ÛÀ˚±·œ ˜Ê≈ı˛œ ˝◊Ó¬…±ø ... 21
43fl¬/ ø˙ä-¬Ûøı˛‰¬±˘Úı…ı¶ö±˚˛ fl¬ø˜«·ÀÌı˛ ’—˙·Ë˝Ì ... ... 21
43‡/ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ Œ√õ∂±JÓ¬fl¬ı˛Ì ... ... ... 22
44/ Ú±·øı˛fl¬·ÀÌı˛ ÊÚ… ¤fl¬˝◊ √õ∂fl¬±ı˛ Œ›˚˛±Úœ ¸—ø˝Ó¬± . . . ... 22
45/ √õ∂±flƒ¬-Δ˙˙ı±ı¶ö± ¬Ûøı˛‰¬˚«± ¤ı— Â˚˛ ı»¸Àı˛ı˛ øÚ•ß ı˚˛À¸ı˛ ø˙qı˛ ø˙鬱 22
46/ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬, Ó¬¬Ûø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ ¤ı— ’Ú…±Ú… ≈ı«˘Ó¬ı˛ øıˆ¬±À·ı˛
ø˙鬱øı¯∏˚˛fl¬ › ’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬ ¶§±Ô« Œõ∂±JÓ¬fl¬ı˛Ì ... 22
47/ ‡±…¬Û≈ø©Üı˛ ô¶∏Àı˛ı˛ › ÊœıÚÒ±ı˛ÀÌı˛ ˜±ÀÚı˛ ά◊ÀM±˘Ú ¤ı— ÊÚ¶§±À¶ö…ı˛
ά◊iøß Ó¬fl¬ı˛Ì ı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬Ó«¬ı… ... 22
48/ fl‘¬ø¯∏ › ¬Ûq¬Û±˘ÀÚı˛ ¸—·Í¬Ú ... ... 22
48fl¬/ ¬Ûøı˛ÀıÀ˙ı˛ ı˛é¬Ì › ά◊ißøÓ¬øıÒ±Ú ¤ı— ıÚ › ıÚ…√õ∂±Ìœı˛ ¸—ı˛é¬Ì . . . 22
49/ ʱӬœ˚˛ &èÀQı˛ ¶ú±ı˛fl¬ › ¶ö±Ú › ıd¸˜”À˝ı˛ ı˛é¬Ì ... 22
50/ øÚı«±ø˝fl¬ı·« ˝˝◊ÀÓ¬ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ıÀ·«ı˛ ¬Û‘Ôfl¬ƒfl¬ı˛Ì ... 22
51/ ’±ôL√Ê«±øÓ¬fl¬ ˙±øôL√ › øÚı˛±¬ÛM± Œõ∂±JÓ¬fl¬ı˛Ì ... ... 23

ˆ¬±· 4fl¬
Œ˜Ãø˘fl¬ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝
51fl¬/ Œ˜Ãø˘fl¬ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ... ... 24

ˆ¬±· 5
¸—‚
’Ò…±˚˛ 1ñøÚı«±ø˝fl¬ı·«
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¤ı— ά◊¬Ûı˛±©Üò¬ÛøÓ¬
52/ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ ... ... 25
53/ ¸—À‚ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± ... ... 25
54/ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛ øÚı«±‰¬Ú ... ... 25
55/ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ øÚı«±‰¬ÀÚı˛ √õ∂̱˘œ ... ... 25
56/ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±˘ ... ... 26
57/ ¬Û≈ÚøÚ«ı±« ‰¬ÀÚı˛ ÊÚ… Œ˚±·…Ó¬± ... ... 27
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú „
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
58/ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛+À¬Û øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ Œ˚±·…Ó¬± ... ... 27
59/ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬¬ÛÀı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ ... ... 27
60/ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:± ... ... 27
61/ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛ øıèÀX¬ ˜˝±øˆ¬À˚±·±Ô« √õ∂øSê˚˛±. . . ... .. 28
62/ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬¬ÛÀı˛ ˙”Ú…Ó¬± ¬Û”ı˛Ì±Ô« øÚı«±‰¬Ú ’Ú≈ᬱÀÚı˛ fl¬±˘ ¤ı—
’±fl¬ø¶úfl¬ ˙”Ú…Ó¬± ¬Û”ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… øÚı«±ø‰¬Ó¬ ı…øMêı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±˘ ... 28
63/ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ά◊¬Û-ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ ... ... 29
64/ ά◊¬Û-ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ ¬Û±øÒfl¬±ı˛ıÀ˘ ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ˝˝◊ÀıÚ ... 29
65/ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬¬ÛÀı˛ ’±fl¬ø¶úfl¬ ˙”Ú…Ó¬±ı˛ fl¬±À˘ ’Ôı± Ó“¬±˝±ı˛
’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬ı˛ fl¬±À˘ ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬øı˛ÀıÚ
’Ôı± ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı«±˝ fl¬øı˛ÀıÚ ... 29
66/ ά◊¬Û-ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛ øÚı«±‰¬Ú ... 29
67/ ά◊¬Û-ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±˘ ... ... 30
68/ ¬Î¬◊¬Û-ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬¬ÛÀı˛ ˙”Ú…Ó¬± ¬Û”ı˛Ì±Ô« øÚı«±‰¬Ú ’Ú≈ᬱÀÚı˛ fl¬±˘ ¤ı—
’±fl¬ø¶úfl¬ ˙”Ú…Ó¬± ¬Û”ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… øÚı«±ø‰¬Ó¬ ı…øMêı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±˘ ... 31
69/ ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:± ... ... 31
70/ ’Ú… Œfl¬±Ú ’±fl¬ø¶úfl¬ ’ı¶ö±˚˛ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛ fl‘¬Ó¬… øÚı«±˝ . . . ... 31
71/ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ ı± ά◊¬Û-ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛ øÚı«±‰¬Ú ¸•§g¬œ˚˛ ı± Ó¬»¸•Ûøfl«¬Ó¬
øı¯∏˚¸˛ ˜”˝ ... ... 31
72/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ¶öÀ˘ 鬘± ˝◊Ó¬…±ø fl¬øı˛ı±ı˛ ¤ı— G¬±À˙ øÚ˘ø•§Ó¬
ı˛±ø‡ı±ı˛, ¬Ûøı˛˝±ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ı± ˘‚≈ fl¬øı˛ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛ 鬘Ӭ± . . . 32
73/ ¸—À‚ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ±ı˛ √õ∂¸±ı˛ ... ... 32
˜øLa¬Ûøı˛¯∏
74/ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ ¸±˝±˚… › ˜La̱±ÀÚı˛ ÊÚ… ˜øLa¬Ûøı˛¯∏ . . . ... 33
75/ ˜øLa·Ì ¸•ÛÀfl«¬ ’Ú… øıÒ±Ú±ı˘œ ... ... 33
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¤È¬øÚ«-ŒÊÚƒı˘
˛ ƒ
76/ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¤È¬øÚ«-ŒÊÚƒı˘
˛ ƒ ... ... 34
¸ı˛fl¬±ı˛œ fl¬±˚« ‰¬±˘Ú±
77/ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ fl¬±˚« ‰¬±˘Ú± ... ... 34
78/ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬Àfl¬ Ó¬Ô… ¸ı˛ıı˛±˝ ˝◊Ó¬…±ø ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂Ò±Ú˜Laœı˛ fl¬Ó«¬ı… ... 34
‰¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
’Ò…±˚˛ 2ñ¸—¸
¸±Ò±ı˛Ì
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
79/ ¸—¸Àı˛ ·Í¬Ú ... ... 35
80/ ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ı˛‰¬Ú± ... ... 35
81/ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ı˛‰¬Ú± ... ... 36
82/ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ÊÚ·ÌÚ±ı˛ ¬Ûı˛ ¬Û≈Ú–¸˜i§˚˛Ú ... ... 37
83/ ¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ø¶öøÓ¬fl¬±˘ ... ... 37
84/ ¬¸—¸Àı˛ ¸¸…¬ÛÀı˛ ÊÚ… Œ˚±·…Ó¬± ... ... 37
85/ ¸—¸Àı˛ ¸S, ¸S±ı¸±Ú › ˆ¬º ... ... 38
86/ ¸Ú¸˜”À˝ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛ ’øˆ¬ˆ¬±¯∏Ì ±ÀÚı˛ ¤ı— ı±Ó«¬± Œ√õ∂ı˛ÀÌı˛ ’øÒfl¬±ı˛ 38
87/ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıÀ˙¯∏ ’øˆ¬ˆ¬±¯∏Ì ... ... 38
88/ ¸Ú¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ ˜øLa·ÀÌı˛ › ¤È¬øÚ«-ŒÊÚı˛À˘ı˛ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ 39
¸—¸Àı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·Ì
89/ ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ... ... 39
90/ ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Û ˙”Ú… fl¬øı˛˚˛± Œ›˚˛±, ¬ÛÓ¬…±· ¤ı— ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±ı˛Ì 39
91/ ¬Î¬◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ¬ÛÀı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝
¸•Û±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ı± ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ... 39
92/ ¶§œ˚˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… ¸Ç¬ä øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı± ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Q fl¬øı˛ÀıÚ Ú± ... 40
93/ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ › ά◊¬Û±Ò…é¬ ... ... 40
94/ ’Ò…é¬ › ά◊¬Û±Ò…Àé¬ı˛ ¬Û ˙”Ú… fl¬øı˛˚˛± Œ›˚˛±, ¬ÛÓ¬…±· ¤ı— ¬Û
˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±ı˛Ì ... ... 40
95/ ά◊¬Û±Ò…Àé¬ı˛ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ ’҅鬬ÛÀı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ¸•Û±Ú
fl¬øı˛ı±ı˛ ’Ôı± ’Ò…é¬ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ... 40
96/ ¶§œ˚˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… ¸Ç¬ä øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘
’Ò…é¬ ı± ά◊¬Û±Ò…é¬ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Q fl¬øı˛ÀıÚ Ú± ... 41
97/ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ¤ı— ’Ò…é¬ › ά◊¬Û±Ò…Àé¬ı˛ ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬± 41
98/ ¬¸—¸Àı˛ ¸ø‰¬ı±˘˚˛ ... ... 41
fl¬±˚« ‰¬±˘Ú±
99/ ¸¸…·Ì fl¬Ó‘¬«fl¬ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:± ... ... 42
100/ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚ Œˆ¬±È¬±Ú, ’±¸Ú ˙”Ú… Ô±fl¬± ¸ÀMW› ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ fl¬±˚« fl¬øı˛ı±ı˛
鬘Ӭ± ¤ı— Œfl¬±ı˛±˜ ... ... 42
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú Â
¸¸…·ÀÌı˛ øÚÀ˚«±·…Ó¬±
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
101/ ’±¸Ú ˙”Ú…fl¬ı˛Ì ... ... 42
102/ ¸¸…¬ÛÀı˛ ÊÚ… øÚÀ˚«±·…Ó¬±¸˜”˝ ... ... 43
103/ ¸¸…·ÀÌı˛ øÚÀ˚«±·…Ó¬± ¸•Ûøfl«¬Ó¬ √õ∂Àùüı˛ ˜œ˜±—¸± . . . ... 44
104/ 99 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Û”Àı« ’Ôı± Œ˚±·…Ó¬±¸•Ûiß
Ú± ˝˝◊À˘ ı± øÚÀ˚«±·… ˝˝◊À˘ ’±¸Ú ·Ë˝Ì › Œˆ¬±È¬±ÀÚı˛ ÊÚ… G¬ . . 44
¸—¸Àı˛ › ά◊˝±ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ 鬘Ӭ±, øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ › ’Ú±SꘅӬ±¸˜”˝
105/ ¬¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¤ı— ά◊˝±Àı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ › fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛
鬘Ӭ±, øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ ˝◊Ó¬…±ø ... ... 44
106/ ¸¸…·ÀÌı˛ ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬± ... ... 45
øıÒ±øÚfl¬ √õ∂øSê˚˛±
107/ øıÀÒ˚˛fl¬ ¬Û≈ı˛–¶ö±¬ÛÚ › ·Ë˝Ì ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ ... ... 45
108/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œé¬ÀS ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¸—˚≈Mê Δıͬfl¬ ... ... 45
109/ ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ ¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ √õ∂øSê˚˛± ... ... 47
110/ ëë’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬íí-¤ı˛ ¸—:±Ô« ... ... 47
111/ øıÀÒ˚˛Àfl¬ ¸•úøÓ¬ ... ... 48
øıM-øı¯∏À˚˛ √õ∂øSê˚˛±
112/ ¬ı±ø¯∏fl« ¬ øıM-øııı˛Ì ... ... 49
113/ ¸—¸À √õ∂±flƒ¬fl¬˘Ú ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂øSê˚˛± ... ... 50
114/ ά◊¬ÛÀ˚±ÊÚ øıÀÒ˚˛fl¬¸˜”˝ ... ... 50
115/ ’Ú≈¬Û”ı˛fl¬, ’øÓ¬øı˛Mê ı± ’øÒfl¬ ’Ú≈±Ú ... ... 51
116/ ’ôL√ıÓ« ¬œ« ’Ú≈±Ú, ’±fl¬˘Ú ’Ú≈±Ú › ı…øÓ¬Sꘜ ’Ú≈±Ú ... 52
117/ øıM-øıÀÒ˚˛fl¬ ¸•§Àg¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú±ı˘œ ... ... 52
√õ∂øSê˚˛±ñ¸±Ò±ı˛ÌÓ¬–
118/ ¬√õ∂øSê˚˛± ¸—Sê±ôL√ øÚ˚˛˜±ı˘œ ... ... 53
119/ øıMœ˚˛ fl¬±˚« ¸•§Àg¬ øıøÒ Z±ı˛± ¸—¸À √õ∂øSê˚˛± √õ∂øÚ˚˛LaÌ ... 53
120/ ¸—¸À ı…ı˝±˚« ˆ¬±¯∏± ... ... 53
121/ ¸—¸À ’±À˘±‰¬Ú±ı˛ ¸ÀǬ±‰¬Ú ... ... 54
122/ ¸—¸Àı˛ fl¬±˚«ı±˝ ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬ ’Ú≈¸g¬±Ú fl¬øı˛ÀıÚ Ú± ... 54
Ê ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
’Ò…±˚˛ 3ñı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øıÒ±øÚfl¬ 鬘Ӭ±
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
123/ ¸—¸Àı˛ ’ıfl¬±˙fl¬±À˘ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛ ’Ò…±À˙ √õ∂‡…±¬ÛÚ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± 54

’Ò…±˚˛ 4ñ¸—À‚ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı·«

124/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¶ö±¬ÛÚ › ·Í¬Ú ... ... ... 55

124fl¬/ ʱӬœ˚˛ øı‰¬±øı˛fl¬ øÚÀ˚˛±· fl¬ø˜˙Ú ... ... ... 56
124‡/ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ fl‘¬Ó¬… ... ... ... 57
124·/ ¸—¸Àı˛ øıøÒ√õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ± ... ... ... 57
125/ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛ ŒıÓ¬Ú ˝◊Ó¬…±ø ... ... ... 58
126/ fl¬±˚«fl¬±ı˛œ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ øÚÀ˚˛±· . . . ... ... 58
127/ Ó¬Ô«fl¬ ï¤Îƒ¬˝fl¬ó øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛ øÚÀ˚˛±· ... ... 58
128/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’øÒÀı˙ÀÚ ’ı¸ı˛√õ∂±l øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛ ά◊¬Ûø¶öøÓ¬ . . . 59
129/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ’øˆ¬À˘‡ ’±±˘Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ ... ... 59
130/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’øÒá¬±Ú ... ... ... 59
131/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’±ø˜ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ . . . ... ... 59
131fl¬/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ]
132/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ˜±˜˘±˚˛ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ’±¬ÛœÀ˘ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛
’±¬Ûœ˘¸•§g¬œ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ ... 60
133/ Œ›˚˛±Úœ øı¯∏˚˛¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ’±¬ÛœÀ˘ ¸≈√õ∂œ˜
Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’±¬Ûœ˘¸•§g¬œ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ ... 60
134/ ŒÙ¬ÃÊ±ı˛œ øı¯∏˚˛¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’±¬Ûœ˘¸•§g¬œ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ 61
134fl¬/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ ’±¬ÛœÀ˘ı˛ ÊÚ… ˙—¸±¬ÛS ... ... 61
135/ øı…˜±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ ŒÙ¬Î¬±Àı˛˘ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ ›
鬘Ӭ±¸˜”˝ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂À˚˛±·À˚±·… ˝˝◊Àı ... 62
136/ ’±¬Ûœ˘ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øıÀ˙¯∏ ’Ú≈˜øÓ¬ ... 62
137/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ı˛±˚˛ ı± ’±ÀÀ˙ı˛ ¬Û≈Úøı«À˘±fl¬Ú ... 62
138/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ ¸•x¸±ı˛Ì ... ... 62
139/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬Àfl¬ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ’±:±À˘‡ √õ∂‰¬±ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ’¬Û«Ì 62
139fl¬/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ˜±˜˘±ı˛ ¶ö±Ú±ôL√ı˛Ì ... ... 62
140/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¸˝±˚˛fl¬ 鬘Ӭ±¸˜”˝ ... ... 63
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú Á¬
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
141/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ‚±ø¯∏Ó¬ øıøÒ ¸fl¬˘ ’±±˘ÀÓ¬ı˛ ¬ÛÀé¬ ı±Ò…Ó¬±˜”˘fl¬ ˝˝◊Àı 63
142/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øάøSê › ’±À˙¸˜”˝ ı˘ı»fl¬ı˛Ì › √õ∂fl¬È¬Ú ˝◊Ó¬…±ø ¸•ÛÀfl«¬
’±À˙¸˜”˝ ... ... ... 63
143/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¸ø˝Ó¬ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛ ¬Ûı˛±˜˙« fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ... 63
144/ ’¸±˜øı˛fl¬ › øı‰¬±øı˛fl¬ √õ∂±øÒfl¬±øı˛·Ì ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¸±˝±˚…fl¬Àä fl¬±˚« fl¬øı˛ÀıÚ 64
144fl¬/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ] ... ... ... 64
145/ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øÚ˚˛˜±ı˘œ, ˝◊Ó¬…±ø ... ... ... 64
146/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬ › fl¬˜«‰¬±ı˛œ ¤ı— ı…˚˛ . . . ... 66
147/ ’Ô«√õ∂fl¬È¬Ú ... ... ... 66

’Ò…±˚˛ 5ñˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬fl¬

148/ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬fl¬ ... ... 66
149/ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬Àfl¬ı˛ fl¬Ó«¬ı… › 鬘Ӭ± . . . ... 67
150/ ¸—À‚ı˛ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ø˝¸±ı ı˛±ø‡ı±ı˛ Ù¬ı˛˜ ... ... 67
151/ øÚı˛œé¬± √õ∂øÓ¬ÀıÚ¸˜”˝ ... ... 68

ˆ¬±· 6
ı˛±Ê…¸˜”˝
’Ò…±˚˛ 1ñ¸±Ò±ı˛Ì

152/ ¸—:±Ô« ... ... 69

’Ò…±˚˛ 2ñøÚı«±ø˝fl¬ı·«
ı˛±Ê…¬Û±˘
153/ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ ... ... 69
154/ ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± ... ... 69
155/ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚÀ˚˛±· ... ... 69
156/ ı˛±Ê…¬Û±˘ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±˘ ... ... 69
157/ ı˛±Ê…¬Û±˘ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê ˝˝◊ı±ı˛ Œ˚±·…Ó¬± ... ... 70
158/ ı˛±Ê…¬Û±˘ ¬ÛÀı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ ... ... 70
¤û ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
159/ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:± ... ... 70
160/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ’±fl¬ø¶úfl¬ ’ı¶ö±˚˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ fl‘¬Ó¬… øÚı«±˝ ... 71
161/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ¶öÀ˘ 鬘± ˝◊Ó¬…±ø fl¬øı˛ı±ı˛, ¤ı— G¬±À˙ øÚ˘ø•§Ó¬ ı˛±ø‡ı±ı˛,
¬Ûøı˛˝±ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ı± ˘‚≈ fl¬øı˛ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ 鬘Ӭ± ... 71
162/ ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ±ı˛ √õ∂¸±ı˛ ... ... 71

˜øLa¬Ûøı˛¯∏
163/ ı˛±Ê…¬Û±˘Àfl¬ ¸±˝±˚… › ˜La̱ ±ÀÚı˛ ÊÚ… ˜øLa¬Ûøı˛¯∏ ... 71
164/ ˜øLa·Ì ¸•ÛÀfl«¬ ’Ú… øıÒ±Ú±ı˘œ ... ... 71

ı˛±ÀÊ…ı˛ ’…±Îƒ¬Àˆ¬±Àfl¬È¬-ŒÊÚƒı˘
˛ ƒ
165/ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’…±Îƒ¬Àˆ¬±Àfl¬È¬-ŒÊÚƒı˛˘ƒ ... ... 73
¸ı˛fl¬±ı˛œ fl¬±˚« ‰¬±˘Ú±
166/ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ fl¬±˚« ‰¬±˘Ú± ... ... 73
167/ ı˛±Ê…¬Û±˘Àfl¬ Ó¬Ô… ¸ı˛ıı˛±˝ ˝◊Ó¬…±ø ¸•ÛÀfl«¬ ˜≈‡…˜Laœı˛ fl¬Ó«¬ı… ... 74

’Ò…±˚˛ 3ñı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘

¸±Ò±ı˛Ì
168/ ı˛±Ê…¸˜”À˝ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ·Í¬Ú ... ... 74
169/ ı˛±Ê…¸˜”À˝ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ øıÀ˘±¬ÛÚ ı± ¸‘ø©Ü ... ... 74
170/ øıÒ±Ú¸ˆ¬±¸˜”À˝ı˛ ı˛‰¬Ú± ... ... 75
171/ øıÒ±Ú¬ Ûøı˛¯∏ ¸˜”À˝ı˛ ı˛‰¬Ú± ... ... 76
172/ ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘¸˜”À˝ı˛ ø¶öøÓ¬fl¬±˘ ... ... 77
173/ ¬ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸¸…¬ÛÀı˛ ÊÚ… Œ˚±·…Ó¬± ... ... 77
174/ ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸S, ¸S±ı¸±Ú › ˆ¬º ... ... 78
175/ ¸ÀÚ ı± ¸Ú¸˜”À˝ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ’øˆ¬ˆ¬±¯∏Ì ±ÀÚı˛ ¤ı— ı±Ó«¬±
Œ√õ∂ı˛ÀÌı˛ ’øÒfl¬±ı˛ ... ... 78
176/ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıÀ˙¯∏ ’øˆ¬ˆ¬±¯∏Ì ... ... 78
177/ ¸Ú¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ ˜øLa·ÀÌı˛ › ’…±Î¬ƒÀˆ¬±Àfl¬È¬-ŒÊÚƒı˛À˘ı˛ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ 78
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú È¬
ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬¸˜”˝
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
178/ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ › ά◊¬Û±Ò…é¬ ... ... 79
179/ ’Ò…é¬ › ά◊¬Û±Ò…Àé¬ı˛ ¬Û ˙”Ú… fl¬øı˛˚˛± Œ›˚˛±, ¬ÛÓ¬…±· ¤ı— ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±ı˛Ì 79
180/ ά◊¬Û±Ò…Àé¬ı˛ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ ’҅鬬ÛÀı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ¸•Û±Ú fl¬øı˛ı±ı˛
ı± ’Ò…é¬ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± . . . ... ... 79
181/ ¶§œ˚˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… ¸Ç¬ä øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘
’Ò…é¬ ı± ά◊¬Û±Ò…é¬ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Q fl¬øı˛ÀıÚ Ú± ... ... 80
182/ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ... ... 80
183/ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Û ˙”Ú… fl¬øı˛˚˛± Œ›˚˛±, ¬ÛÓ¬…±· ¤ı— ¬Û
˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±ı˛Ì ... ... 80
184/ ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬¬ÛÀı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ¸•Û±Ú
fl¬øı˛ı±ı˛ ’Ôı± ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± . . . ... 81
185/ ¶§œ˚˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… ¸Ç¬ä øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Ô±øfl¬ı±ı˛
fl¬±À˘ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı± ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Q fl¬øı˛ÀıÚ Ú± ... 81
186/ ’Ò…é¬ › ά◊¬Û±Ò…Àé¬ı˛ ¤ı— ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬± 81
187/ ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸ø‰¬ı±˘˚˛ ... ... ... 81
fl¬±˚« ‰¬±˘Ú±
188/ ¸¸…·Ì fl¬Ó‘¬«fl¬ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:± ... ... ... 82
189/ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚ Œˆ¬±È¬±Ú, ’±¸Ú ˙”Ú… Ô±fl¬± ¸ÀMW› ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ fl¬±˚«
fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ¤ı— Œfl¬±ı˛±˜ ... ... 82
¸¸…·ÀÌı˛ øÚÀ˚«±·…Ó¬±
190/ ’±¸Ú ˙”Ú…fl¬ı˛Ì ... ... ... 83
191/ ¸¸…¬ÛÀı˛ ÊÚ… øÚÀ˚«±·…Ó¬±¸˜”˝ ... ... ... 84
192/ ¸¸…·ÀÌı˛ øÚÀ˚«±·…Ó¬± ¸•Ûøfl«¬Ó¬ √õ∂Àùüı˛ ˜œ˜±—¸± . . . ... 84
193/ 188 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Û”Àı« ’Ôı± Œ˚±·…Ó¬± ¸•Ûiß Ú± ˝˝◊À˘ ı±
øÚÀ˚«±·… ˝˝◊À˘ ’±¸Ú ·Ë˝Ì › Œˆ¬±È¬±ÀÚı˛ ÊÚ… G¬ ... 84
ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘¸˜”À˝ı˛ › ά◊˝±Àı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ 鬘Ӭ±, øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ ›
’Ú±SꘅӬ±¸˜”˝
194/ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¤ı— ά◊˝±Àı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ › fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ 鬘Ӭ±, øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛,
˝◊Ó¬…±ø ... ... ... 85
195/ ¸¸…·ÀÌı˛ ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬± ... ... ... 85
ͬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
øıÒ±øÚfl¬ √õ∂øSê˚˛±
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
196/ øıÀÒ˚˛fl¬ ¬Û≈ı˛–¶ö±¬ÛÚ › ·Ë˝Ì ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ . . . ... 86
197/ ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ øˆ¬iß ’Ú… øıÀÒ˚˛fl¬ ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ 鬘Ӭ±ı˛
¸ÀǬ±‰¬Ú ... ... 86
198/ ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ ¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ √õ∂øSê˚˛± ... ... 87
199/ ë’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬í-¤ı˛ ¸—:±Ô« ... ... 88
200/ øıÀÒ˚˛Àfl¬ ¸•úøÓ¬ ... ... 89
201/ øıÀı‰¬Ú±Ô« ı˛øé¬Ó¬ øıÀÒ˚˛fl¬¸˜”˝ ... ... 89
øıM-øı¯∏À˚˛ õ∂øSê˚˛±
202/ ı±ø¯∏fl« ¬ øıM-øııı˛Ì ... ... 90
203/ øıÒ±Ú˜G¬À˘ √õ∂±flƒ¬fl¬˘Ú ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂øSê˚˛± ... ... 91
204/ ά◊¬ÛÀ˚±ÊÚ øıÀÒ˚˛fl¬¸˜”˝ ... ... 91
205/ ’Ú≈¬Û”ı˛fl¬, ’øÓ¬øı˛Mê ı± ’øÒfl¬ ’Ú≈±Ú ... ... 92
206/ ’ôL√ıÓ« ¬«œ ’Ú≈±Ú, ’±fl¬˘Ú ’Ú≈±Ú › ı…øÓ¬Sꘜ ’Ú≈±Ú ... 92
207/ øıM-øıÀÒ˚˛fl¬ ¸•§Àg¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú±ı˘œ ... ... 93
√õ∂øSê˚˛±ñ¸±Ò±ı˛ÌÓ¬–
208/ √õ∂øSê˚˛± ¸—Sê±ôL√ øÚ˚˛˜±ı˘œ ... ... 94
209/ øıMœ˚˛ fl¬±˚« ¸•§Àg¬ øıøÒ Z±ı˛± ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ √õ∂øSê˚˛± √õ∂øÚ˚˛LaÌ 94
210/ øıÒ±Ú˜G¬À˘ ı…ı˝±˚« ˆ¬±¯∏± ... ... 94
211/ øıÒ±Ú˜G¬À˘ ’±À˘±‰¬Ú±ı˛ ¸ÀǬ±‰¬Ú ... ... 95
212/ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ fl¬±˚«ı±˝ ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬ ’Ú≈¸g¬±Ú fl¬øı˛ÀıÚ Ú± 95
’Ò…±˚˛ 4ñı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øıÒ±øÚfl¬ 鬘Ӭ±
213/ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ’ıfl¬±˙fl¬±À˘ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ’Ò…±À˙ √õ∂‡…±¬ÛÚ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± 95
’Ò…±˚˛ 5ñı˛±ÀÊ… ˝±˝◊Àfl¬±È«¬
214/ ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ... ... 97
215/ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ’øˆ¬À˘‡ ’±±˘Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ ... ... 97
216/ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ·Í¬Ú ... ... 97
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú Î¬
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
217/ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬¬ÛÀ øÚÀ˚˛±· ¤ı— ‹ ¬ÛÀı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ ... 97
218/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ¸•§g¬œ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú øıÒ±ÀÚı˛ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬¸˜”À˝ √õ∂À˚˛±· . . . 99
219/ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·Ì fl¬Ó«¬‘fl¬ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:± . . . ... 99
220/ ¶ö±˚˛œ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ ı…ı˝±ı˛Êœıœı˛+À¬Û ı…ı¸±À˚˛ ı±Ò±øÚÀ¯∏Ò 99
221/ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛ ŒıÓ¬Ú ˝◊Ó¬…±ø ... ... 99
222/ Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬Àfl¬ ¤fl¬ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ú… ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ ¶ö±Ú±ôL√ı˛Ì . . . 99
223/ fl¬±˚«fl¬±ı˛œ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ øÚÀ˚˛±· ... ... 100
224/ ’øÓ¬øı˛Mê › fl¬±˚«fl¬±ı˛œ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛ øÚÀ˚˛±· ... ... 100
224fl¬/ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’øÒÀı˙ÀÚ ’ı¸ı˛√õ∂±l øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛ 鬘Ӭ± ... 100
225/ øı…˜±Ú ˝±˝◊Àfl¬±È«¬¸˜”À˝ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ ... ... 101
226/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ’±:±À˘‡ √õ∂‰¬±ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ 鬘Ӭ± . . . 101
226fl¬/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ] ... ... 102
227/ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¸fl¬˘ ’±±˘Ó¬ ’Òœé¬Ì fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ... 102
228/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ˜±˜˘± ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ ¶ö±Ú±ôL√ı˛Ì ... ... 103
228fl¬/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ] ... ... 103
229/ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬ › fl¬˜«‰¬±ı˛œ ¤ı— ı…˚˛ ... ... 104
230/ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬¸˜”À˝ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ √õ∂¸±ı˛Ì 104
231/ ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ ’øˆ¬iß ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ¶ö±¬ÛÚ ... ..
232/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ]
’Ò…±˚˛ 6ñøÚ•ß ’±±˘Ó¬¸˜”˝
233/ ŒÊ˘± ÊÀÊı˛ øÚÀ˚˛±· ... ... 105
233fl¬/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ŒÊ˘± ÊÀÊı˛ øÚÀ˚˛±· › Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂M ı˛±˚˛ ˝◊Ó¬…±ø ø¸X¬fl¬ı˛Ì 105
234/ ŒÊ˘± ÊÊ øˆ¬iß ’Ú… ı…øMê·ÀÌı˛ øı‰¬±øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…Àfl¬ √õ∂Àı˙Ú ... 106
235/ øÚ•ß ’±±˘Ó¬¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ øÚ˚˛LaÌ ... ... 106
236/ ’Ô«√õ∂fl¬È¬Ú ... ... 106
237/ Œfl¬±Ú Œ|Ìœ ı± Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œ|Ìœı˛ ˜…±øÊÀ¶ÜòÀȬı˛ √õ∂øÓ¬ ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ı˛
øıÒ±Ú±ı˘œı˛ √õ∂À˚˛±· ... ... 107
Ϭ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 7
[ı± ø·˚˛±ÀÂ]
√õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±· ‡-¤ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ı˛±Ê…¸˜”˝
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
238/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ] ... ... 108

ˆ¬±· 8
¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝
239/ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸Ú ... ... 109
239fl¬/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ÊÚ… ¶ö±Úœ˚˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛
ı± ˜øLa¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ı± ¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ¸‘ÊÚ ... ... 109
239fl¬fl¬/ ø{°œ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú±ı˘œ ... ... 109
239fl¬‡/ ¸±—øıÒ±øÚfl¬ ı…ı¶ö± ’‰¬˘ ˝˝◊ı±ı˛ Œé¬ÀS øıÒ±Ú ... ... 112
239‡/ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ’ıfl¬±˙fl¬±À˘ √õ∂˙±¸Àfl¬ı˛ ’Ò…±À˙¸˜”˝ √õ∂‡…±¬ÛÚ fl¬øı˛ı±ı˛
鬘Ӭ± ... ... 112
240/ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ÊÚ… √õ∂øÚ˚˛˜ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛
鬘Ӭ± ... ... 113
241/ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ÊÚ… ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ... ... 114
242/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ] ... ... 115

ˆ¬±· 9
¬Û=¡±À˚˛Ó¬

243/ ¸—:±Ô« ... ... ... 116

243fl¬/ ·Ë±˜¸ˆ¬± ... ... ... 116
243‡/ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ·Í¬Ú ... ... ... 116
243·/ ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ ı˛‰¬Ú± ... ... ... 117
243‚/ ’±¸Ú ¸—ı˛é¬Ì ... ... ... 118
243„/ ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ ø¶öøÓ¬fl¬±˘, ˝◊Ó¬…±ø ... ... ... 119
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú Ì
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
243‰¬/ ¸¸…¬ÛÀı˛ øÚÀ˚«±·…Ó¬± ... ... ... 120
243¬/ ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ 鬘Ӭ±, √õ∂±øÒfl¬±ı˛ › ±ø˚˛Q ... ... 120
243Ê/ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ fl¬Ó«¬‘fl¬ fl¬ı˛ ’±Àı˛±¬Û fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ¤ı— ά◊˝±ı˛ Ó¬˝øı˘ . . . 121
243Á¬/ øıMœ˚˛ ’ı¶ö± ¬Û≈Úøı«À˘±fl¬Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… øıM fl¬ø˜˙Ú ·Í¬Ú ... 121
243¤û/ ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ ø˝¸±ı øÚı˛œé¬± ... ... ... 122
243Ȭ/ ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ øÚı«±‰¬Ú ... ... ... 122
243ͬ¬/ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀS √õ∂À˚˛±· ... ... ... 122
243ά¬/ fl¬øÓ¬¬Û˚˛ Œé¬ÀS ¤˝◊ ˆ¬±· √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ú± ... ... 123
243Ϭ¬/ øı…˜±Ú øıøÒ › ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ı˝±˘ Ô±fl¬± . . . ... ... 124
243̬/ øÚı«±‰¬Ú ¸—Sê±ôL√ øı¯∏À˚˛ ’±±˘ÀÓ¬ı˛ ˝ô¶∏Àé¬À¬Ûı˛ ı±Ò± . . . ... 124
ˆ¬±· 9fl¬
Œ¬ÛÃı˛ ¸—‚
243Ó¬/ ¸—:±Ô« ... ... ... 125
243Ô/ Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ ·Í¬Ú ... ... ... 125
243/ Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ ı˛‰¬Ú± ... ... ... 126
243Ò/ ›˚˛±Î«¬ fl¬ø˜øȬ ˝◊Ó¬…±ø ·Í¬Ú › ı˛‰¬Ú± ... ... ... 127
243Ú/ ’±¸Ú ¸—ı˛é¬Ì ... ... ... 127
243¬Û/ Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ ø¶öøÓ¬fl¬±˘, ˝◊Ó¬…±ø ... ... ... 128
243Ù¬/ ¸¸…¬ÛÀı˛ Œé¬ÀS øÚÀ˚«±·…Ó¬± ... ... ... 129
243ı/ Œ¬ÛÃı˛¸—‚ ˝◊Ó¬…±øı˛ 鬘Ӭ±, √õ∂±øÒfl¬±ı˛ ¤ı— ±ø˚˛Q ... ... 129
243ˆ¬/ Œ¬ÛÃı˛¸—‚ fl¬Ó‘¬«fl¬ fl¬ı˛ ’±Àı˛±¬Û fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ¤ı— ά◊˝±ı˛ øÚøÒ ... 130
243˜/ øıM fl¬ø˜˙Ú ... ... ... 130
243˚/ Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ ø˝¸±ı øÚı˛œé¬± ... ... ... 131
243˚fl¬/ Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ øÚı«±‰¬Ú ... ... ... 131
243˚‡/ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀS √õ∂À˚˛±· ... ... ... 131
Ó¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
243˚·/ ¤˝◊ ˆ¬±· fl¬øÓ¬¬Û˚˛ ¤˘±fl¬±ı˛ Œé¬ÀS √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ú± . . . ... 132
243˚‚/ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛fl¬äÚ± fl¬ø˜øȬ ... ... ... 132
243˚„/ ˜˝±Ú·ı˛ ¬Ûøı˛fl¬äÚ± fl¬ø˜øȬ ... ... ... 133
243˚‰¬/ øı…˜±Ú øıøÒ ¤ı— Œ¬ÛÃı˛¸—‚ ı˝±˘ Ô±øfl¬Àı ... ... 134
243˚Â/ øÚı«±‰¬Ú ¸—Sê±ôL√ øı¯∏À˚˛ ’±±˘ÀÓ¬ı˛ ˝ô¶∏Àé¬À¬Û ı±Ò± . . . ... 135

ˆ¬±· 9‡
¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬
243˚Ê/ ¸—:±Ô« ... ... ... 136
243˚Á¬/ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ øÚ·˜ıX¬fl¬ı˛Ì ... ... ... 137
243˚¤û/ ¬Û¯∏«Àı˛ ¸¸… › ¬Û±øÒfl¬±ı˛œı˛ ¸—‡…± › ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±˘ ... 137
243˚Ȭ/ ¬Û¯∏À« ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ øÚı«±‰¬Ú ... ... ... 138
243˚ͬ/ ¬Û¯∏À« ı˛ ’øÒSê˜Ì › øÚ˘•§Ú ¤ı— ’ôL√ı«Ó«¬œfl¬±˘œÚ ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú± ... 138
243˚ά/ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ ø˝¸±ı øÚı˛œé¬± ... ... ... 139
243˚Ϭ/ ı±ø¯∏fl« ¬ ¸±Ò±ı˛Ì ¸ˆ¬± ’±˝W±Ú ... ... ... 139
243˚Ì/ Œfl¬±Ú ¸À¸…ı˛ Ó¬Ô… ¬Û±˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ . . . ... ... 139
243˚Ó¬/ øı˛È¬±Ì« ... ... ... 140
243˚Ô/ ’¬Ûı˛±Ò › G¬ ... ... ... 140
243˚/ ıU-ı˛±øÊ…fl¬ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ Œé¬ÀS √õ∂À˚˛±· ... ... 141
243˚Ò/ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œé¬ÀS √õ∂À˚˛±· ... ... 141
243˚Ú/ øı…˜±Ú øıøÒ ’ı…±˝Ó¬ Ô±øfl¬˚˛± ˚±›˚˛± . . . ... ... 142

ˆ¬±· 10
Ó¬Ù¬ø¸˘œ › ÊÚʱøÓ¬ Œé¬S¸˜”˝
244/ Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”˝ › ÊÚʱøÓ¬ Œé¬S¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸Ú ... 143
244fl¬/ ’±¸±À˜ı˛ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ÊÚʱøÓ¬ Œé¬S ˘˝◊˚˛± ¤fl¬øȬ ¶§˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê… ·Í¬Ú ¤ı— ά◊˝±ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ
¶ö±Úœ˚˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ ı± ˜øLa¬Ûøı˛¯∏ ı± ¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ¸‘ÊÚ ... 143
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú Ô¬
ˆ¬±· 11
¸—‚ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ¸•§g¬
’Ò…±˚˛ 1ñøıÒ±øÚfl¬ ¸•§g¬
øıÒ±øÚfl¬ 鬘Ӭ±¸˜”À˝ı˛ ı∞I◊Ú
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
245/ ¸—¸ fl¬Ó«¬‘fl¬ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘¸˜”˝ fl¬Ó«¬‘fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒı˛
√õ∂¸±ı˛ ... ... 145
246/ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘¸˜”˝ fl¬Ó‘¬«fl¬
õ∂̜Ӭ øıøÒı˛ øı¯∏˚˛ıd ... ... 145
246fl¬/ ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú ... ... 145
247/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ’øÓ¬øı˛Mê ’±±˘Ó¬ ¶ö±¬ÛÀÚı˛ ÊÚ… ¸—¸Àı˛
øıÒ±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ... ... 146
248/ √øıøÒ√õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ ’ıø˙©Ü 鬘Ӭ±¸˜”˝ ... ... ... 146
249/ ı˛±Ê…¸”‰¬œı˛ ’ôL√ˆ¬≈ «Mê Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ ʱӬœ˚˛ ¶§±ÀÔ«
¸—¸Àı˛ øıøÒ√õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ... ... 146
250/ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸øSê˚˛ Ô±øfl¬À˘, ı˛±Ê…¸”‰¬œı˛ ’ôL√ˆ¬≈ «Mê
Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ ¸—¸Àı˛ øıøÒ√õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ± ... 147
251/ 249 ¤ı— 250 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛
øıÒ±Ú˜G¬˘¸˜”˝ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒı˛ ˜ÀÒ… ’¸±˜?¸… ... 147
252/ ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… Ó¬»¸•úøÓ¬SêÀ˜ øıøÒ√õ∂Ì˚˛ÀÚ ¸—¸Àı˛ 鬘Ӭ±
¤ı— ’Ú… Œ˚Àfl¬±Ú ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ı˛+¬Û øıøÒ ’ı˘•§Ú ... 147
253/ ’±ôL√ʱ« øÓ¬fl¬ ‰≈¬øM긘”˝ fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… øıøÒ√õ∂Ì˚˛Ú ... 148
254/ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘¸˜”˝ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ
øıøÒı˛ ˜ÀÒ… ’¸±˜?¸… ... ... 148
255/ ¸≈¬Û±øı˛˙ › ¬Û”ı«˜?≈øı˛ ¸•ÛÀfl«¬ ˚±˝± ’±ı˙…fl¬ Ó¬±˝± Œfl¬ı˘ √õ∂øSê˚˛±
¸—Sê±ôL√ øı¯∏˚˛ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı ... ... 149
’Ò…±˚˛ 2ñ√õ∂˙±¸øÚfl¬ ¸•§g¬
¸±Ò±ı˛Ì
256/ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ¤ı— ¸—À‚ı˛ ±ø˚˛Ó¬± ... ... ... 149
257/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œé¬ÀS ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ ¸—À‚ı˛ øÚ˚˛LaÌ . . . ... 149
257fl¬/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
258/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œé¬ÀS ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ 鬘Ӭ±¸˜”˝ ˝◊Ó¬…±ø ’¬Û«Ì
fl¬øı˛ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ ¸—À‚ı˛ 鬘Ӭ± ... ... 150
258fl¬/ ¸—À‚ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ Ú…ô¶∏ fl¬øı˛ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ 鬘Ӭ± . . . 151
259/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ]
260/ ˆ¬±ı˛Ó¬-ıø˝ˆ”¬«Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ¸•§Àg¬ ¸—À‚ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ ... 151
261/ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl¬±˚«, ’øˆ¬À˘‡ ¤ı— øı‰¬±øı˛fl¬ fl¬±˚«ı±˝ ... ... 151
Ê˘ ¸•§Àg¬ øıÀı˛±Ò
262/ ’±ôL√–ı˛±øÊ…fl¬ Úœı˛ ı± Úœ-ά◊¬ÛÓ¬…fl¬±ı˛ Ê˘ ¸•§Àg¬ øıÀı˛±ÀÒı˛
øı‰¬±ı˛¬Û”ıfl« ¬ ˜œ˜±—¸± ... ... 151
ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ¸˝À˚±ÊÚ
263/ ’±ôL√–ı˛±øÊ…fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ ¸•§Àg¬ øıÒ±Ú±ı˘œ ... ... 152
ˆ¬±· 12
øıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±
’Ò…±˚˛ 1ñøıM
¸±Ò±ı˛Ì
264¬/ ’Ô«√õ∂fl¬È¬Ú ... ... ... 153
265/ øıøÒı˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛ıÀ˘ øˆ¬iß fl¬ı˛¸˜”˝ ’±Àı˛±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı Ú± ... 153
266/ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ › ¸ı˛fl¬±ı˛œ ø˝¸±ı ... 153
267/ ’±fl¬ø¶úfl¬Ó¬±-øÚøÒ ... ... 153
¸—‚ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ı˛±Ê¶§ ı∞I◊Ú
268/ ¸—‚ fl¬Ó‘¬«fl¬ ά◊·‘˝œÓ¬ øfl¬c ı˛±Ê…¸˜”˝ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸—·‘˝œÓ¬ › ά◊¬ÛÀ˚±øÊÓ¬
q{®¸˜”˝ ... ... 154
268fl¬/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ]
269/ ¸—‚ fl¬Ó‘¬fl« ¬ ά◊·‘˝œÓ¬ › ¸—·‘˝œÓ¬ øfl¬c ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… øÚø«©Ü fl¬ı˛¸˜”˝ 154
269fl¬/ ’±ôL√–ı˛±øÊ…fl¬ ı…ı¸±˚˛ ı± ı±øÌÊ…SêÀ˜ ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı±
fl¬ı˛ ά◊ƒ·Ë˝Ì › ¸—·Ë˝ ... ... 155
270/ ¸—‚ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ά◊·‘˝œÓ¬ › ıø∞I◊Ó¬ fl¬ı˛ . . . ... 156
271/ ¸—À‚ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú q{® › fl¬Àı˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ ’øÒˆ¬±ı˛ ... 156
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú Ò
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
272/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ]
273/ ¬Û±È¬ › ¬Û±È¬Ê±Ó¬ ^Àı…ı˛ ά◊¬Ûı˛ ı˛l±øÚqÀ{®ı˛ ¬Ûøı˛ıÀÓ«¬ ’Ú≈±Ú ... 157
274/ Œ˚ øıÀÒ˚˛fl¬ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ¶§±Ô« ˚±˝±ÀÓ¬ ¸—øù≠©Ü ’±À ¤ı˛+¬Û fl¬ı˛±Ò±Ú
√õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬Àı˛ Ó¬±˝±ÀÓ¬ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛ ¬Û”ı«-¸≈¬Û±øı˛˙ ’±ı˙…fl¬ ... 157
275/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ı˛±Ê…Àfl¬ ¸—‚ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ú≈±Ú ... ... 158
276/ ı‘øM, ı…ı¸±˚˛, Œ¬Û˙± › ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛ ... ... 159
277/ ı…±ı‘øM ... ... 159
278/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ]
279/ ëëڜȬ ’±·˜íí ˝◊Ó¬…±ø ’Ú≈·ÌÚ ... ... 160
279fl¬/ ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ ¬Ûøı˛¯∏ ... ... 160
280/ øıM fl¬ø˜˙Ú ... ... 163
281/ øıM fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙ ... ... 164
øıøıÒ øıMœ˚˛ øıÒ±Ú
282/ ¸—‚ ı± Œfl¬±Ú ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ Ó¬œ˚˛ ı˛±Ê¶§ ˝˝◊ÀÓ¬ Œ˚ ı…˚˛ øÚı«±ø˝Ó¬
˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ... ... 164
283/ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ¸˜”À˝ı˛, ’±fl¬ø¶úfl¬Ó¬±-øÚøÒ¸˜”À˝ı˛ › ¸ı˛fl¬±ı˛œ ø˝¸±ı‡±ÀÓ¬
ʘ± Œ›˚˛± ’Ô«¸˜”À˝ı˛ ’øˆ¬ı˛é¬±, ˝◊Ó¬…±ø ... ... 164
284/ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl¬˜«‰¬±ı˛œ › ’±±˘Ó¬¸˜”˝ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂±l Œ˜±fl¬V˜±fl¬±ı˛œı˛ ’±˜±ÚÓ¬
› ’Ú…±Ú… ’ÀÔ«ı˛ ’øˆ¬ı˛é¬± ... ... 164
285/ ı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬ı˛±Ò±Ú ˝˝◊ÀÓ¬ ¸—À‚ı˛ ¸•ÛøMı˛ ’ı…±ø˝Ó¬ ... 165
286/ ^ı…¸˜”À˝ı˛ øıSê˚˛ ı± SêÀ˚˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛ ’±Àı˛±¬ÛÀÚı˛ ¸ÀǬ±‰¬Ú ... 165
287/ øı≈…ÀÓ¬ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛ ˝˝◊ÀÓ¬ ’ı…±˝øÓ¬ . . . ... ... 165
288/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œé¬ÀS Ê˘ ı± øı≈…» ¸•ÛÀfl«¬ ı˛±Ê…¸˜”˝ fl¬Ó«¬‘fl¬ fl¬ı˛±Ò±Ú
˝˝◊ÀÓ¬ ’ı…±˝øÓ¬ ... 166
289/ ¸—À‚ı˛ fl¬ı˛±Ò±Ú ˝˝◊ÀÓ¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸•ÛøM › ’±À˚˛ı˛ ’ı…±˝øÓ¬ ... 167
290/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ı…˚˛ ¤ı— Œ¬ÛÚ˙Ú ¸•ÛÀfl«¬ ¸˜i§˚˛Ú ... 167
290fl¬/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œı¶§˜-øÚøÒÀÓ¬ ı±ø¯∏«fl¬ ’Ô« √õ∂±Ú ... ... 168
291/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ] ... ... ... ..
Ú ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
’Ò…±˚˛ 2ñÒ±ı˛·˝Ë Ì
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
292/ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó«¬fl‘ ¬ Ò±ı˛·˝Ë Ì ... ... ... 168
293/ ı˛±Ê…¸˜”˝ fl¬Ó«¬fl‘ ¬ Ò±ı˛·˝Ë Ì ... ... ... 168

’Ò…±˚˛ 3ñ¸•ÛøM, ¸—øı±, ’øÒfl¬±ı˛, ±ø˚˛Ó¬±, ±ø˚˛Q › Œ˜±fl¬V˜±

294/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œé¬ÀS ¸•ÛøM, ¬Ûøı˛¸•Û», ’øÒfl¬±ı˛, ±ø˚˛Ó¬± › ±ø˚˛ÀQı˛
ά◊Mı˛±øÒfl¬±ı˛ ... 169
295/ ’Ú… Œé¬S¸˜”À˝ ¸•ÛøM, ¬Ûøı˛¸•Û», ’øÒfl¬±ı˛, ±ø˚˛Ó¬± › ±ø˚˛ÀQı˛
ά◊Mı˛±øÒfl¬±ı˛ ... 169
296/ ı˛±Ê·±ø˜Ó¬± ı± ı…¬Û·˜ Œ˝Ó≈¬ ’Ôı± ’¶§±ø˜fl¬ ^ı… ïŒı±Ú±Àˆ¬Àfl¬Úø¸˚˛±ó ı˛+À¬Û
õ∂±l ¸•ÛøM ... 170
297/ ı˛±Ê…Àé¬S±ÒœÚ Ê˘ˆ¬±À·ı˛ ı± ˜˝œÀ¸±¬Û±ÀÚı˛ ’ôL√ı«Ó«¬œ ˜”˘…ı±Ú ıd¸˜”˝ ¤ı— ’ÚÚ…
’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬ ˜G¬À˘ı˛ ¸•Û ¸—À‚ ıÓ«¬±˝◊Àı ... ... 170
298/ ı…ı¸±˚˛ ˝◊Ó¬…±ø ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±˚˛ 鬘Ӭ± ... ... ... 171
299/ ¸—øı±¸˜”˝ ... ... ... 171
300/ Œ˜±fl¬V˜± › fl¬±˚«ı±˝¸˜”˝ ... ... ... 171

’Ò…±˚˛ 4ñ¸•ÛøMÀÓ¬ ’øÒfl¬±ı˛

300fl¬/ øıøÒı˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛ıÀ˘ ı…Ó¬œÓ¬ Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ ¸•ÛøM ˝˝◊ÀÓ¬ ıø=¡Ó¬
fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú± ... 172

ˆ¬±· 13
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ ı…ı¸±˚˛, ı±øÌÊ… ¤ı— Œ˚±·±À˚±·
301/ ı…ı¸±˚˛, ı±øÌÊ… › Œ˚±·±À˚±À·ı˛ ¶§±ÒœÚÓ¬± ... ... 173
302/ ı…ı¸±˚˛, ı±øÌÊ… › Œ˚±·±À˚±À·ı˛ ά◊¬Ûı˛ ¸—¸Àı˛ ¸ÀǬ±‰¬Ú
’±Àı˛±¬Û fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ... 173
303/ ı…ı¸±˚˛ › ı±øÌÊ… ¸•ÛÀfl«¬ ¸—À‚ı˛ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ øıÒ±øÚfl¬
鬘Ӭ±ı˛ ¸ÀǬ±‰¬Ú ... 173
304/ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ı…ı¸±˚˛, ı±øÌÊ… › Œ˚±·±À˚±À·ı˛ ¸ÀǬ±‰¬Ú ... 173
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú ¬Û
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
305/ øı…˜±Ú øıøÒ¸˜”À˝ı˛ › ı˛±ÀÊ…ı˛ ¤fl¬±øÒfl¬±ı˛ øıÒ±Úfl¬±ı˛œ
øıøÒ¸˜”À˝ı˛ ı…±ı‘øM ... 174
306/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ]
307/ 301 ˝˝◊ÀÓ¬ 304 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ά◊ÀV˙…¸˜”˝ fl¬±À˚« ¬Ûøı˛ÌÓ¬
fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ øÚÀ˚˛±· ... 174

ˆ¬±· 14
¸—‚ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝
’Ò…±˚˛ 1ñfl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝
308/ ’Ô«√õ∂fl¬È¬Ú ... ... ... 175
309/ ¸—À‚ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… ‰¬±fl¬øı˛ÀÓ¬ ı…øMê·ÀÌı˛ øÚÀ˚˛±· ¤ı— ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ 175
310/ ¸—À‚ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… ‰¬±fl¬øı˛ÀÓ¬ ı…øMê·ÀÌı˛ ¬ÛÒ±ı˛Ìfl¬±˘ ... 175
311/ ¸—‚ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ÒœÀÚ ’¸±˜øı˛fl¬ ¬ÛÀ øÚ˚≈Mê
ı…øMê·ÀÌı˛ ¬Û‰≈¬…øÓ¬, ’¬Û¸±ı˛Ì ı± ¬Û±ıÚ˜Ú ... ... 176
312/ ¸ı«ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ ... ... ... 177
312fl¬/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú fl¬‘Ó¬…Àfl¬ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·ÀÌı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú
ı± ¬¬√õ∂øÓ¬¸—˝ı˛Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¸—¸Àı˛ 鬘Ӭ± ... ... 177
313/ ’ı¶ö±ôL√ıfl˛ ¬±˘œÚ øıÒ±Ú±ı˘œ ... ... ... 179
314/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ] ... ... ... ..
’Ò…±˚˛ 2ñ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙Ú¸˜”˝
315/ ¸—À‚ı˛ ÊÚ… › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙Ú¸˜”˝ ... 179
316/ ¸¸…·ÀÌı˛ øÚÀ˚˛±· › ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±˘ ... ... 179
317/ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸À¸…ı˛ ’¬Û¸±ı˛Ì › øÚ˘•§Ú ... 180
318/ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸¸…·Ì › fl¬ø˜«ıÀ·«ı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ ¸•ÛÀfl«¬
õ∂øÚ˚˛˜ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ... 181
319/ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸¸…·Ì ’±ı˛ ¸¸… Ú± Ô±øfl¬À˘, Ó“¬±˝±Àı˛ Œfl¬±Ú
¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ ˝›˚˛± ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂øÓ¬À¯∏Ò ... 182
320/ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙Ú¸˜”À˝ı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ ... ... 182
321/ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙Ú¸˜”À˝ı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ √õ∂¸±øı˛Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± 184
Ù¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
322/ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙Ú¸˜”À˝ı˛ ı…˚˛ . . . ... ... 184
323/ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙Ú¸˜”À˝ı˛ √õ∂øÓ¬ÀıÚ ... ... 184
ˆ¬±· 14fl¬
Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘¸˜”˝

323fl¬/ √õ∂˙±¸øÚfl¬ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ ... ... ... 186

323‡/ ’Ú…±Ú… øı¯∏À˚˛ı˛ ÊÚ… Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘¸˜”˝ ... .. 187
ˆ¬±· 15
øÚı«±‰¬Ú¸˜”˝
324/ øÚı«±‰¬Ú¸˜”À˝ı˛ ’Òœé¬Ì, øÚÀ«˙Ú › øÚ˚˛LaÌ ¤fl¬øȬ øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙ÀÚ ıÓ«¬±˝◊Àı 190
325/ Ò˜«, √õ∂ʱøÓ¬, ʱøÓ¬ ı± ø˘Àºı˛ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ı…øMê øÚı«±‰¬fl¬ Ó¬±ø˘fl¬±ı˛
’ôLˆ≈¬«Mê ˝˝◊ı±ı˛ ÊÚ… ’À˚±·… ˝˝◊ÀıÚ Ú± ı± Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ øÚı«±‰¬fl¬
Ó¬±ø˘fl¬±ı˛ ’ôL√ˆ¬≈ «Mê ˝˝◊ı±ı˛ ±øı fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ Ú± . . . ... 191
326/ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ øÚı«±‰¬Ú √õ∂±lı˚˛¶®Àı˛
Œˆ¬±È¬±øÒfl¬±Àı˛ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ ˝˝◊Àı ... ... ... 191
327/ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ øÚı«±‰¬Ú ¸•ÛÀfl«¬ ¸—¸Àı˛ øıÒ±Ú √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ± . . . 191
328/ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ øÚı«±‰¬Ú ¸•ÛÀfl«¬ ‹ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ øıÒ±Ú √
õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ± ... ... ... 191
329/ øÚı«±‰¬Ú ¸—Sê±ôL√ øı¯∏À˚˛ øı‰¬±ı˛±˘À˚˛ı˛ ˝ô¶∏Àé¬À¬Û √õ∂øÓ¬ıg¬fl¬ ... 191
329fl¬/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ] 192
ˆ¬±· 16
Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œ|Ìœ ¸•§Àg¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝

330/ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ › Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ’±¸Ú ¸—ı˛é¬Ì 193
331/ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ ˝◊º-ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ¸•x±À˚˛ı˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ ... ... 194
332/ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±¸˜”À˝ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ › Ó¬Ù¬ø¸˘œ
ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ’±¸Ú ¸—ı˛é¬Ì . . . ... ... 194
333/ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±¸˜”À˝ ˝◊º-ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ¸•x¸±À˚˛ı˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ 195
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú ı
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
334/ ’±¸Ú ¸—ı˛é¬Ì › øıÀ˙¯∏ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ øÚø«©Ü ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ¬Ûı˛ ’ıø¸Ó¬ ˝˝◊Àı 195
335/ fl‘¬Ó¬…fl¬ › ¬Û¸˜”À˝ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ › Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ±øı 196
336/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú fl‘¬Ó¬…Àfl¬ ˝◊º-ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ¸•x±À˚˛ı˛ ÊÚ… øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú . . . 196
337/ ˝◊º-ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ¸•x±À˚˛ı˛ ø˝Ó¬±ÀÔ« ø˙鬱-’Ú≈±Ú ¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú 196
338/ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ʱӬœ˚˛ fl¬ø˜˙Ú ... ... 197
338fl¬/ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ʱӬœ˚˛ fl¬ø˜˙Ú ... ... 199
338‡/ ’ڷ˸ı˛ Œ|ø̸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ʱӬœ˚˛ fl¬ø˜˙Ú ... ... 201
339/ Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸Ú ¤ı— Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ fl¬˘…±Ì
øı¯∏À˚˛ ¸—À‚ı˛ øÚ˚˛LaÌ ... ... 203
340/ ’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœ¸˜”À˝ı˛ ’ı¶ö± ¸•§Àg¬ Ó¬ôL√ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… fl¬ø˜˙Ú øÚÀ˚˛±· 203
341/ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”˝ ... ... ... 204
342/ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”˝ ... ... ... 204
342fl¬/ ¸±˜±øÊfl¬ › ø˙鬱·Ó¬ˆ¬±Àı ’ڷ˸ı˛ Œ|ø̸˜”˝ ... ... 205
ˆ¬±· 17
¸ı˛fl¬±ı˛œ ˆ¬±¯∏±
’Ò…±˚˛ 1 ñ ¸—À‚ı˛ ˆ¬±¯∏±
343/ ¸—À‚ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ˆ¬±¯∏± ... ... ... 206
344/ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ˆ¬±¯∏± ¸•ÛÀfl«¬ fl¬ø˜˙Ú › ¸—¸Àı˛ fl¬ø˜øȬ . . . ... 206
’Ò…±˚˛ 2 ñ ’±=¡ø˘fl¬ ˆ¬±¯∏±¸˜”˝
345/ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ˆ¬±¯∏± ı± ˆ¬±¯∏±¸˜”˝ ... ... 207
346/ ¤fl¬øȬ ı˛±Ê… ¤ı— ’Ú… ¤fl¬øȬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜ÀÒ… ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¤ı— ¸—À‚ı˛
˜ÀÒ… ¸˜±À˚±ÊÀÚı˛ ÊÚ… ¸ı˛fl¬±ı˛œ ˆ¬±¯∏± . . . ... ... 208
347/ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ¸—‡…±ı˛ Œfl¬±Ú ’Ú≈øıˆ¬±· fl¬Ó‘¬«fl¬ fl¬øÔÓ¬ ˆ¬±¯∏± ¸•§Àg¬
øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú ... ... ... 208
’Ò…±˚˛ 3 ñ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬, ˝±˝◊Àfl¬±È«¬¸˜”˝ ˝◊Ó¬…±øı˛ ˆ¬±¯∏±
348/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ › ˝±˝◊Àfl¬±È«¬¸˜”À˝ ¤ı— ’±˝◊Ú, øıÀÒ˚˛fl¬ ˝◊Ó¬…±øı˛ ÊÚ…
ı…ı˝±˚« ˆ¬±¯∏± ... ... ... 208
349/ ˆ¬±¯∏± ¸•§Àg¬ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ øıÀ˙¯∏ √õ∂øSê˚˛± ... 209
ˆ¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
’Ò…±˚˛ 4 ñ’±=¡ø˘fl¬ ˆ¬±¯∏±¸˜”˝
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
350/ Œé¬±Àˆ¬ı˛ ¬√õ∂øÓ¬fl¬±Àı˛ı˛ ÊÚ… øÚÀıÀÚ ı…ı˝±˚« ˆ¬±¯∏± ... ... 209
350fl¬/ √õ∂±Ôø˜fl¬ ô¶∏Àı˛ ˜±Ó‘¬ˆ¬±¯∏±˚˛ ø˙é¬ÀÌı˛ ¸≈À˚±·¸≈øıÒ± ... ... 210
350‡/ ˆ¬±¯∏± øˆ¬øMfl¬ ¸—‡…±˘‚≈·ÀÌı˛ ÊÚ… øıÀ˙¯∏ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬ ... 210
351/ ø˝jœ ˆ¬±¯∏±ı˛ ά◊i˚ß ˛ÀÚı˛ ÊÚ… øÚÀ«˙Ú ... ... 210
ˆ¬±· 18
Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ øıÒ±Ú¸˜”˝
352/ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ... ... ... 211
353/ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ı˛ Ù¬˘ ... ... ... 213
354/ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ øSê˚˛±˙œ˘ Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘ ı˛±ÊÀ¶§ı˛ ıKÈ¬Ú ¸•§Àg¬
øıÒ±Ú±ı˘œı˛ √õ∂À˚˛±· ... ... ... 214
355/ ¸—À‚ı˛ fl¬Ó«¬ı… ı˛±Ê…¸˜”˝Àfl¬ ı±ø˝Àı˛ı˛ ’±·Ë±¸Ú ˝˝◊ÀÓ¬ › ’±ˆ¬…ôL√ıœ˛ Ì
Œ·±˘À˚±· ˝˝◊ÀÓ¬ ı˛é¬± fl¬ı˛± ... ... ... 214
356/ ı˛±Ê…¸˜”À˝ ¸±—øıÒ±øÚfl¬ ˚La ’‰¬˘ ˝˝◊ı±ı˛ Œé¬ÀS øıÒ±Ú±ı˘œ ... 214
357/ 356 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ’ÒœÀÚ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ’Ú≈˚±˚˛œ øıÒ±øÚfl¬
鬘Ӭ±¸˜”À˝ı˛ √õ∂À˚˛±· ... ... ... 216
358/ Êèı˛œ ’ı¶ö±˚˛ 19 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ øÚ˘•§Ú . . . ... 217
359/ Êèı˛œ ’ı¶ö±˚˛ ˆ¬±· 3 Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”À˝ı˛ ı˘ı»fl¬ı˛Ì
øÚ˘ø•§Ó¬ ı˛±‡± ... ... ... 217
359fl¬/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ]
360/ øıMœ˚˛ Êèı˛œ ’ı¶ö± ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ ... ... 219
ˆ¬±· 19
øıøıÒ
361/ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛ ¤ı— ı˛±Ê…¬Û±˘ › ı˛±Ê√õ∂˜≈‡·ÀÌı˛ ı˛é¬Ì . . . ... 221
361fl¬/ ¸—¸ › ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ fl¬±˚«øııı˛Ìœı˛ √õ∂fl¬±˙Ú ¸—ı˛é¬Ì ... 221
361‡/ ¬Û±øı˛|ø˜fl¬ √õ∂±˚˛œ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ ¬ÛÀ øÚÀ˚˛±À·ı˛ Œé¬ÀS øÚÀ˚«±·…Ó¬± . . . 222
362¬/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ]
363/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ¸øg¬, ‰≈¬øMê ˝◊Ó¬…±ø ˝˝◊ÀÓ¬ ά◊æ”Ó¬ øıı±À ’±±˘ÀÓ¬ı˛ ˝ô¶∏Àé¬À¬Û √
õ∂øÓ¬ıg¬fl¬ ... ... ... 223
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú ˜
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
363fl¬/ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˙±¸fl¬·ÌÀfl¬ √õ∂M ¶§œfl‘¬øÓ¬ ’±ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú± ¤ı—
ı˛±ÊÚ…ˆ¬±Ó¬±¸˜”˝ øı˘≈l ˝˝◊Àı ... ... ... 223
364/ √õ∂Ò±Ú √õ∂Ò±Ú ıjı˛ › øı˜±ÚÀé¬S ¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú ... 224
365/ ¸—‚ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂M øÚÀ«˙¸˜”˝ ¬Û±˘Ú ı± fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬øı˛ÀÓ¬ ı…Ô« ˝˝◊ı±ı˛ Ù¬˘ 224
366/ ¸—:±Ô«¸˜”˝ ... ... ... 224
367/ ’Ô«√õ∂fl¬È¬Ú ... ... ... 229
ˆ¬±· 20
¸—øıÒ±ÀÚı˛ ¸—À˙±ÒÚ
368/ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ¸—À˙±ÒÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¸—¸Àı˛ 鬘Ӭ± › Ó¬#Ú… √õ∂øSê˚˛± . . . 231
ˆ¬±· 21
’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôL√ı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝
369/ ı˛±Ê…¸”‰¬œˆ≈¬Mê Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬, ‹ øı¯∏˚¸˛ ˜”˝ Œ˚Ú ¸˜ıÓ¬œ« ¸”‰¬œı˛
’ôL√ˆ¬≈ «Mê ¤˝◊ˆ¬±Àı, ¸—¸Àı˛ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ’¶ö±˚˛œ 鬘Ӭ± . . . 233
370/ Ê•ú≈ › fl¬±ù¨œı˛ ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ ’¶ö±˚˛œ øıÒ±Ú±ı˘œ ... ... 233
371/ ˜˝±ı˛±©Üò ¤ı— &Êı˛±È¬ ı˛±Ê…¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú ... 235
371fl¬/ Ú±·±˘…±`¬ ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú . . . ... ... 235
371‡/ ’±¸±˜ ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú ... ... ... 239
371·/ ˜ø̬Û≈ı˛ ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú . . . ... ... 239
371‚/ ’g™¬√õ∂À˙ ı± ŒÓ¬À˘º±Ú± ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú±ı˘œ ... 240
371„/ ’g™¬√õ∂ÀÀ˙ Œfl¬fœ˚˛ øıù´øı…±˘˚˛ ¶ö±¬ÛÚ . . . ... ... 244
371‰¬/ ø¸øfl¬˜ ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú±ı˘œ. . . ... ... 244
371Â/ ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú . . . ... ... 247
371Ê/ ’è̱‰¬˘ √õ∂À˙ ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú ... ... 247
371Á¬/ Œ·±˚˛± ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú ... ... ... 248
371¤û/ fl¬Ì±«È¬fl¬ ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú±ı˘œ ... ... 248
372/ øı…˜±Ú øıøÒ¸˜”˝ ı˘ı» Ô±øfl¬˚˛± ˚±›˚˛± ¤ı— ά◊˝±Àı˛ ’øˆ¬À˚±ÊÚ 249
372fl¬/ øıøÒ¸˜”À˝ı˛ ’øˆ¬À˚±ÊÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛ 鬘Ӭ± . . . ... 250
˚ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
’Ú≈ÀBÂ ¬Û‘ᬱ
373/ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛, Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œé¬ÀS øÚıÓ«¬Ú˜”˘fl¬ ’±È¬Àfl¬ı˛ ’ÒœÚ ı…øMê·Ì
¸•ÛÀfl«¬, ’±À˙ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ... ... ... 251
374/ ŒÙ¬Î¬±Àı˛˘ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·Ì ¸•ÛÀfl«¬ › ŒÙ¬Î¬±Àı˛˘ Œfl¬±ÀÈ«¬ ı±
¸¬Ûøı˛¯∏ ¸•⁄±ÀȬı˛ ¸˜Àé¬ øı‰¬±ı˛±ÒœÚ fl¬±˚«ı±˝ ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ . . . 251
375/ ’±±˘Ó¬, √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ › ’±øÒfl¬±øı˛fl¬ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ fl‘¬Ó¬…
fl¬øı˛˚±˛ ˚±˝◊ÀıÚ ... ... ... 252
376/ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·Ì ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ ... ... 252
377/ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬fl¬ ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ ... 253
378/ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙Ú¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ ... ... 253
378fl¬/ ’g™√ õ∂À˙ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ø¶öøÓ¬fl¬±˘ ¸—Sê±ôL√ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú ... 253
379-391/ [ı± ø·˚˛±ÀÂ] ... ... ... 254
392/ ’¸≈øıÒ±¸˜”˝ ”ı˛œfl¬ı˛ÀÌ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛ 鬘Ӭ± ... ... 254

ˆ¬±· 22
¸—øé¬l Ú±˜, √õ∂±ı˛y¬, ø˝jœÀÓ¬ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ ¬Û±Í¬ › øÚı˛¸Ú
393/ ¸—øé¬l Ú±˜ ... ... ... 255
394/ √õ∂±ı˛y¬ ... ... ... 255
394fl¬/ ø˝jœ ˆ¬±¯∏±˚˛ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ ¬Û±Í¬ ... ... ... 255
395/ øÚı˛¸Ú ... ... ... 255
Ó¬Ù¬ø¸˘¸˜”˝
√õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸˘ñ
1/ ı˛±Ê…¸˜”˝ ... ... ... 256
2/ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ... ... ... 260
√øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘ñ
ˆ¬±· fl¬ñ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘·Ì ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ . . . 261
ˆ¬±· ‡ñ [ı± ø·˚˛±ÀÂ] ... ... ... ..
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú ı˛
¬Û‘ᬱ
ˆ¬±· ·ñ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ › ά◊¬Û±Ò…é¬ ¤ı— ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ›
ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ¤ı— Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ › ά◊¬Û±Ò…é¬
¤ı— øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ¸•ÛÀfl«¬
øıÒ±Ú±ı˘œ ... ... ... 261
ˆ¬±· ‚ñ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¤ı— ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·Ì ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ 262
ˆ¬±· „ñ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬fl¬ ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ 265
√Ó¬‘ Ó¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘ñ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:±ı˛ Ù¬ı˛˜¸˜”˝ . . . ... ... 266
‰¬Ó≈¬Ô« Ó¬Ù¬ø¸˘ñ ı˛±Ê…¸ˆ¬±˚˛ ’±¸Ú¸˜”˝ øıˆ¬±ÊÚ ... ... 269
¬Û=¡˜ Ó¬Ù¬ø¸˘ñ Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”À˝ı˛ › Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸Ú
› øÚ˚˛LaÌ ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ . . . ... ... 271
ˆ¬±· fl¬ñ ¸±Ò±ı˛Ì ... ... ... 271
ˆ¬±· ‡ñ Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”À˝ı˛ › Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸Ú
› øÚ˚˛LaÌ ... ... ... 271
ˆ¬±· ·ñ Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”˝ ... ... ... 273
ˆ¬±· ‚ñ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ¸—À˙±ÒÚ ... ... ... 273
¯∏ᬠӬ٬ø¸˘ñ ’±¸±˜, Œ˜‚±˘˚˛ › øS¬Û≈ı˛± ¤ı— ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛
’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö ÊÚʱøÓ¬ Œé¬S¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸Ú ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ 274
¬¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸˘ñ
¸”‰¬œ 1ñ ¸—‚¸”‰¬œ ... ... ... 300
¸”‰¬œ 2ñ ı˛±Ê…¸”‰¬œ ... ... ... 306
¸”‰¬œ 3ñ ¸˜ıÓ¬œ« ¸”‰¬œ ... ... ... 309
’©Ü˜ Ó¬Ù¬ø¸˘ñˆ¬±¯∏±¸˜”˝ ... ... ... 313
Úı˜ Ó¬Ù¬ø¸˘ñ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú › ¬√õ∂øÌ˚˛À˜ı˛ ø¸X¬fl¬ı˛Ì . . . ... 314
˙˜ Ó¬Ù¬ø¸˘ñ ˘ı˘ Œ˝Ó≈¬ øÚÀ˚«±·…Ó¬± ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú ... ... 332
¤fl¬±˙ Ó¬Ù¬ø¸˘ñ ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ 鬘Ӭ±, √õ∂±øÒfl¬±ı˛ › ±ø˚˛Q . . . ... 336
Z±˙ Ó¬Ù¬ø¸˘ñ ¬Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”˝ ˝◊Ó¬…±øı˛ 鬘Ӭ±, √õ∂±øÒfl¬±ı˛ › ±ø˚˛Q ... 338
¬Ûøı˛ø˙©Ü-1ñ ¸—øıÒ±Ú ï˙Ó¬Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2015 . . . ... 339
¬Ûøı˛ø˙©Ü-2ñ ¸—øıÒ±Ú ïÊ•ú≈ › fl¬±ù¨œÀı˛ √õ∂À˚˛±·ó ’±À˙, 2019 ... 356
¬Ûøı˛ø˙©Ü-3ñ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ’Ú≈ÀBÂ 370ï3ó-¤ı˛ ’ÒœÀÚ Œ‚±¯∏̱ ... 357
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
√õ∂ô¶∏±ıÚ±
’±˜ı˛± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ÊÚ·Ì ˆ¬±ı˛Ó¬Àfl¬ ¤fl¬øȬ [¸±ı«Àˆ¬Ã˜ ¸˜±ÊÓ¬±øLafl¬
Ò˜«øÚı˛À¬Ûé¬ ·ÌÓ¬±øLafl¬ ¸±Ò±ı˛ÌÓ¬La] ı˛+À¬Û ·øh¬˚˛± Ó≈¬ø˘ÀÓ¬, ¤ı— ά◊˝±ı˛ ¸fl¬˘
Ú±·øı˛fl¬ ˚±˝±ÀÓ¬†
¸±˜±øÊfl¬, ’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬ ¤ı— ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ Ú…±˚˛øı‰¬±ı˛Ä
ø‰¬ôL√±ı˛, ’øˆ¬ı…øMêı˛, øıù´±À¸ı˛, ÒÀ˜«ı˛ › ά◊¬Û±¸Ú±ı˛ ¶§±ÒœÚÓ¬±Ä
√õ∂øӬᬱ › ¸≈À˚±À·ı˛ ¸˜Ó¬±
øÚø}¬Ó¬ˆ¬±Àı ˘±ˆ¬ fl¬Àı˛ÚÄ
¤ı— Ó¬“±˝±Àı˛ ¸fl¬À˘ı˛ ˜ÀÒ…
ı…øMê-˜˚«±± › [ʱӬœ˚˛ ‹fl¬… › ¸—˝øÓ¬]ı˛ ’±ù´±¸fl¬ w±Ó‘¬ˆ¬±ı
Œ√õ∂±JÓ¬¬ ˝˚˛Ä
Ó¬#Ú… ¸Ó¬…øÚᬱı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸—fl¬ä fl¬øı˛˚˛± ’±˜±Àı˛ ¸—øıÒ±Ú ¸ˆ¬±˚˛
’…, 26Œ˙ ÚÀˆ¬•§ı˛, 1949 Ó¬±øı˛À‡, ¤Ó¬V;±ı˛± ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ,
øıøÒıX¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ø ¤ı— ’±˜±ø·Àfl¬ ’¬Û«Ì fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ/
 ˆ¬±· 1
¸—‚ › ά◊˝±ı˛ ı˛±Ê…Àé¬S

1/ ï1ó ˝◊ø`¬˚˛±, ’Ô«±» ˆ¬±ı˛Ó¬, ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ¸—‚ ˝˝◊Àı/ ¸—À‚ı˛ Ú±˜ ›

ı˛±Ê…Àé¬S/
[ï2ó ı˛±Ê…¸˜”˝ › ά◊˝±Àı˛ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ Œ˚ı˛+¬Û
øıøÚø«©Ü Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı/]
ï3ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ˝˝◊Àıñ
ïfl¬ó ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝Ä
[ï‡ó √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ øıøÚø«©Ü ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝Ä ¤ı—]
ï·ó ¤ı˛+¬Û ’Ú… ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ˚±˝± ’øÊ«Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/

2/ ¸—¸ Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˚≈Mê ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û √˙Ó«¬ › fl¬h¬±Àı˛, øıøÒ Z±ı˛±, Ú”Ó¬Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«øMê
ı± ¶ö±¬ÛÚ±/
Ú”Ó¬Ú ı˛±Ê… ¸—‚ˆ≈¬Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ı± ¶ö±¬ÛÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/

2fl¬/ [¸—À‚ı˛ ¸ø˝Ó¬ ø¸øfl¬˜ ¸—˚≈Mê ˝˝◊Àı/] ¸—øıÒ±Ú ï¯∏ȃ¬øS—˙ ¸—À˙±ÒÚó

’±˝◊Ú, 1975, 5 Ò±ı˛± Z±ı˛± ï26.4.1975 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó ı± ø·˚˛±ÀÂ/

3/ ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛±ñ Ú”Ó¬Ú ı˛±Ê…¸˜”˝ ·Í¬Ú ›

øı…˜±Ú ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛
ïfl¬ó Œ˚Àfl¬±Ú ı˛±Ê… ˝˝◊ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ı˛±Ê…Àé¬S ¬Û‘Ôfl¬ fl¬øı˛˚˛± ˘˝◊˚˛±, ’±˚˛Ó¬Ú, ¸œ˜±Ú± ı±
’Ôı± ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ı˛±Ê… ı± ı˛±ÀÊ…ı˛ ˆ¬±· ¸—˚≈Mê Ú±À˜ı˛ ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú/
fl¬øı˛˚˛±, ’Ôı± Œ˚Àfl¬±ÀÚ± ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±À· Œfl¬±Ú
ı˛±Ê…Àé¬S ¸—˚≈Mê fl¬øı˛˚˛±, Ú”Ó¬Ú ı˛±Ê… ·Í¬Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ
ï‡ó Œ˚Àfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’±˚˛Ó¬Ú ı‘øX¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ
ï·ó Œ˚Àfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’±˚˛Ó¬Ú ˝ò±¸ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ
ï‚ó Œ˚Àfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸œ˜±Ú± ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ
ï„ó Œ˚Àfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ Ú±˜ ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú†
[Ó¬Àı, ¤˝◊ ά◊ÀVÀ˙… Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙
ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬, ¤ı— Œ˚Àé¬ÀS Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛Àfl¬ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê √õ∂ô¶∏±ı
ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ Œfl¬±ÚøȬı˛ ’±˚˛Ó¬Ú, ¸œ˜±Ú± ı± Ú±˜ √õ∂ˆ¬±øıÓ¬
fl¬Àı˛ Œ¸Àé¬ÀS ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ øÚfl¬È¬, Œ√õ∂¯∏ÀÌ Œ˚ ¸˜˚˛¸œ˜± øıøÚø«©Ü ˝˝◊˚˛±ÀÂ
Ó¬iúÀÒ…, ’Ôı± ’øÒfl¬Ó¬ı˛ Œ˚ ¸˜˚˛¸œ˜± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ˜?≈ı˛
2 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 1ñ¸—‚ › ά◊˝±ı˛ ı˛±Ê…Àé¬Sñ’Ú≈ÀBÂ 3-4
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬iúÀÒ…, ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ ¸•ÛÀfl«¬ ά◊˝±ı˛ ˜Ó¬±˜Ó¬
√õ∂fl¬±À˙ı˛ ÊÚ… Œ√õ∂ø¯∏Ó¬ Ú± ˝˝◊˚˛± Ô±øfl¬À˘ ¤ı— ‹ı˛+À¬Û
øıøÚø«©Ü ı± ˜?≈ı˛œfl‘¬Ó¬ ¸˜˚˛¸œ˜± ’ı¸±Ú Ú± ˝˝◊˚˛± Ô±øfl¬À˘,
¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ Œfl¬±ÚøȬÀÓ¬˝◊ ¬Û≈ı˛–¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı Ú±/]
[ı…±‡…± 1/ñ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ, ïfl¬ó √õ∂fl¬ı˛Ì ˝˝◊ÀÓ¬
ï„ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ëëı˛±Ê…íí ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ’ôLˆ≈¬«Mê
fl¬øı˛Àı øfl¬c ’Ú≈øıøÒÀÓ¬ ëëı˛±Ê…íí ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S
’ôLˆ≈¬«Mê fl¬øı˛Àı Ú±/
ı…±‡…± 2/ñïfl¬ó √õ∂fl¬ı˛Ì Z±ı˛± ¸—¸Àfl¬ Œ˚ 鬘Ӭ±
’ø¬Û«Ó¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ, Ó¬±˝±ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı± ¸—‚˙±ø¸Ó¬
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ˆ¬±·øıÀ˙¯∏Àfl¬ ’Ú… Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ı± ¸—‚˙±ø¸Ó¬
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸—˚≈Mê fl¬øı˛˚˛± ¤fl¬øȬ Ú”Ó¬Ú ı˛±Ê… ·Í¬Ú
fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±› ’ôLˆ≈¬«Mê ˝˝◊Àı/]
2 › 3 ’Ú≈ÀBÂ 4/ ï1ó 2 ’Ú≈ÀBÂÀ ı± 3 ’Ú≈ÀBÂÀ ά◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú øıøÒÀÓ¬ ‹ øıøÒı˛
’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ øıøÒÀÓ¬
√õ∂Ô˜ › ‰¬Ó≈¬Ô«
øıÒ±Ú±ı˘œ fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ › ‰¬Ó≈¬Ô« Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛
Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ¸—À˙±ÒÀÚı˛ ¸—À˙±Ò±Ú±Ô« Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÚ Œ¸ı˛+¬Û øıÒ±Ú±ı˘œ Ô±øfl¬Àı ¤ı— ¸—¸ Œ˚ı˛+¬Û
¤ı— ’Ú≈¬Û”ı˛fl¬, √õ∂À˚˛±ÊÚ ıø˘˚˛± ·Ì… fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ︗¸À ¤ı— ı˛±ÀÊ…ı˛ ı± ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛
’±Ú≈¯∏øºfl¬ ›
¬Û±øı˛Ì±ø˜fl¬
øıÒ±Ú˜`¬À˘ ı± øıÒ±Ú˜`¬˘¸˜”À˝ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ ¸—Sê±ôL√ Œ˚ øıÒ±Ú±ı˘œ ‹ı˛+¬Û øıøÒ
øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ øıÒ±Ú Z±ı˛± √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ ˝˚˛ Œ¸˝◊ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸À˜Ó¬ó ’Ú≈¬Û”ı˛fl¬, ’±Ú≈¯∏øºfl¬ › ¬Û±øı˛Ì±ø˜fl¬
Ô±øfl¬Àı/ øıÒ±Ú±ı˘œ› Ô±øfl¬ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
ï2ó ¬Û”Àı«±Mêı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ 368 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
¸—À˙±ÒÚ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú±/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 3

ˆ¬±· 2
Ú±·øı˛fl¬Q
5/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı…øMê ˚“±˝±ı˛ ’øÒı±¸ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬
Ú±·øı˛fl¬Q/
ı˛±Ê…Àé¬ÀS ¤ı—ñ
ïfl¬ó ø˚øÚ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS Êøiú˚˛±ÀÂÚÄ ı±
ï‡ó ˚“±˝±ı˛ ø¬ÛÓ¬±˜±Ó¬±ı˛ ˜ÀÒ… Œ˚Àfl¬˝ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS
Êøiú˚˛±ÀÂÚÄ ı±
ï·ó ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« øÓ¬øÚ ’Ú”…Ú ¬Û“±‰¬ ı»¸ı˛
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS ¸±Ò±ı˛ÌÓ¬– ı¸ı±¸ fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ,
øÓ¬øÚ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬ ˝˝◊ÀıÚ/

6/ 5 ’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, Œ˚ ı…øMê ıÓ«¬˜±ÀÚ ¬Û±øfl¬ô¶∏±Ú ˝˝◊ÀÓ¬

√õ∂ıËÊÚ fl¬øı˛˚˛± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬
¬Û±øfl¬ô¶∏±ÀÚı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ı˛±Ê…Àé¬S ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂ıËÊÚ fl¬øı˛˚˛± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS ’±·Ó¬ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú
’±ø¸˚˛±ÀÂÚ øÓ¬øÚ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÚ, ı…øMêı˛ Ú±·øı˛fl¬ÀQı˛
˚øñ ’øÒfl¬±ı˛/

ïfl¬ó øÓ¬øÚ ’Ôı± Ó“¬±˝±ı˛ ø¬ÛÓ¬± ı± ˜±Ó¬± ’Ôı± ø¬ÛÓ¬±˜˝ ı±

ø¬ÛÓ¬±˜˝œ ’Ôı± ˜±Ó¬±˜˝ ı± ˜±Ó¬±˜˝œ ˆ¬±ı˛Ó¬ ˙±¸Ú ’±˝◊Ú,
1935 ˘Ó¬– Œ˚ı˛+¬Û øıøÒıX¬ó-ŒÓ¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Œ˚ ¸—:±Ô«
Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛±À Œ¸˝◊ ¸—:±Ô«-øÚø«©Ü ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ Êøiú˚˛± Ô±Àfl¬ÚÄ
¤ı—
ï‡ó ïió Œ˚Àé¬ÀS ά◊øÚÀ˙ Ê≈˘±˝◊, 1948 Ó¬±øı˛À‡ı˛ ¬Û”Àı« ‹ ı…øMê
‹ı˛+À¬Û √õ∂ıËÊÚ fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ, Œ¸Àé¬ÀS øÓ¬øÚ ‹ √õ∂ıËÊÀÚı˛
Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS ¸±Ò±ı˛ÌÓ¬– ı¸ı±¸
fl¬øı˛ÀÓ¬ Ô±Àfl¬Ú, ı±
ïiió Œ˚Àé¬ÀS ά◊øÚÀ˙ Ê≈˘±˝◊, 1948 Ó¬±øı˛À‡ ı± Ó¬»¬ÛÀı˛
‹ ı…øMê ‹ı˛+À¬Û √õ∂ıËÊÚ fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ, Œ¸Àé¬ÀS ¤˝◊
¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı«, ˆ¬±ı˛Ó¬ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛Ú ¸ı˛fl¬±ı˛
fl¬Ó‘«¬fl¬ øıø˝Ó¬ Ù¬ı˛À˜ › √õ∂̱˘œÀÓ¬, ‹ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘«¬fl¬ Ó¬»¬ÛÀé¬
øÚ˚≈Mê ’±øÒfl¬±øı˛Àfl¬ı˛ øÚfl¬È¬ Ó¬≈ÀVÀ˙… ’±ÀıÚ fl¬øı˛˚˛± øÓ¬øÚ
‹ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬ fl¬Ó«‘¬fl¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬ı˛+À¬Û Œı˛øÊø¶Üòfl‘¬Ó¬
˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬Ú†
Ó¬Àı, Œfl¬±Ú ı…øMê Ó“¬±˝±ı˛ ’±ÀıÀÚı˛ Ó¬±øı˛À‡ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬
¬Û”Àı« ’ôL√Ó¬– Â˚˛ ˜±¸ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS ı¸ı±¸ Ú±
fl¬øı˛˚˛± Ô±øfl¬À˘ ‹ı˛+À¬Û Œı˛øÊø¶Üòˆ≈¬Mê ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ Ú±/
4 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 2ñÚ±·øı˛fl¬Qñ’Ú≈ÀBÂ 7-11
¬Û±øfl¬ô¶∏±ÀÚ √õ∂ıËÊÚfl¬±ı˛œ 7/ 5 › 6 ’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¬Û˚˛˘± ˜±‰«¬, 1947
Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ı…øMêı˛
Ú±·øı˛fl¬ÀQı˛ ’øÒfl¬±ı˛/
Ó¬±øı˛À‡ı˛ ¬ÛÀı˛ Œ˚ ı…øMê ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬S ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂ıËÊÚ fl¬øı˛˚˛± ’Ò≈Ú±
¬Û±øfl¬ô¶∏±ÀÚı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ı˛±Ê…Àé¬ÀS ø·˚˛±ÀÂÚ, øÓ¬øÚ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬ ıø˘˚˛± ·Ì…
˝˝◊ÀıÚ Ú±†
Ó¬Àı, Œ˚ ı±øMê ’Ò≈Ú± ¬Û±øfl¬ô¶∏±ÀÚı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ı˛±Ê…Àé¬ÀS ‹ı˛+À¬Û √õ∂ıËÊÚ
fl¬øı˛˚˛± ˚±˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂M ¬Û≈Úı«¸øÓ¬ı˛ ı±
¶ö±˚˛œ √õ∂Ó¬…±ıÓ«¬ÀÚı˛ ’Ú≈˜øÓ¬¬ÛSıÀ˘ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS √õ∂Ó¬…±ıÓ«¬Ú fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ,
Ó“¬±˝±ı˛ √õ∂øÓ¬ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ú±, ¤ı— ‹ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬
ı…øMê 6 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï‡ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Î¬◊øÚÀ˙ Ê≈˘±˝◊, 1948 Ó¬±øı˛À‡ı˛
¬ÛÀı˛ √õ∂ıËÊÚ fl¬øı˛˚˛± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS ’±ø¸˚˛±ÀÂÚ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÚ/

ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı±ø˝Àı˛ 8/ 5 ’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, Œfl¬±Ú ı…øMê ø˚øÚ ’Ôı±
ı¸ı±¸fl¬±ı˛œ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ˚“±˝±ı˛ ø¬ÛÓ¬± ı± ˜±Ó¬± ’Ôı± ø¬ÛÓ¬±˜˝ ı± ø¬ÛÓ¬±˜˝œ ’Ôı± ˜±Ó¬±˜˝ ı± ˜±Ó¬±˜˝œ
ı—À˙±æ”Ó¬ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú
ı…øMêı˛ Ú±·øı˛fl¬ÀQı˛ ˆ¬±ı˛Ó¬ ˙±¸Ú ’±˝◊Ú, 1935 ˘Ó¬– Œ˚ı˛+¬Û øıøÒıX¬ó-ŒÓ¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Œ˚ ¸—:±Ô«
’øÒfl¬±ı˛/ Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛±À Œ¸˝◊ ¸—:±Ô«-øÚø«©Ü ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ Êøiú˚˛±ÀÂÚ ¤ı— ø˚øÚ ‹ı˛+¬Û
¸—:±Ô«-øÚø«©Ü ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı±ø˝Àı˛ Œfl¬±Ú ŒÀ˙ ¸±Ò±ı˛ÌÓ¬– ı¸ı±¸ fl¬øı˛ÀÓ¬ÀÂÚ
øÓ¬øÚ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÚ, ˚ø ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı«˝◊
˝Î¬◊fl¬ ı± ¬ÛÀı˛ ˝Î¬◊fl¬, ˆ¬±ı˛Ó¬ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛Ú ¸ı˛fl¬±ı˛ ı± ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıø˝Ó¬
Ù¬ı˛À˜ › √õ∂̱˘œÀÓ¬, øÓ¬øÚ Ó¬»fl¬±À˘ Œ˚ ŒÀ˙ ı¸ı±¸ fl¬øı˛ÀÓ¬ÀÂÚ Œ¸˝◊ Œ˙¶ö
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±ÊÚø˚˛fl¬ ı± ı±øÌÊ…”øÓ¬fl¬ √õ∂øÓ¬øÚøÒı˛ øÚfl¬È¬ Ó¬≈ÀVÀ˙… ’±ÀıÚ
fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Ûı˛ ά◊Mê ı˛±ÊÚø˚˛fl¬ ı± ı±øÌÊ…”øÓ¬fl¬ √õ∂øÓ¬øÚøÒ fl¬Ó‘¬«fl¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬
ıø˘˚˛± Œı˛øÊø¶Üòfl‘¬Ó¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬Ú/
Œ¶§B±˚˛ øıÀ˙œ ı˛±À©Üòı˛ 9/ ˚ø Œfl¬±Ú ı…øMê Œ¶§B±˚˛ Œfl¬±Ú øıÀ˙œ ı˛±À©Üòı˛ Ú±·øı˛fl¬Q ’Ê«Ú
Ú±·øı˛fl¬Q ’Ê«Úfl¬±ı˛œ
ı…øMê·Ì Ú±·øı˛fl¬
fl¬øı˛˚˛± Ô±Àfl¬Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, øÓ¬øÚ 5 ’Ú≈ÀBÂıÀ˘ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬ ˝˝◊ÀıÚ Ú±
˝˝◊ÀıÚ Ú±/ ’Ôı± 6 ’Ú≈ÀBÂ ı± 8 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ıÀ˘ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı
Ú±/

Ú±·øı˛fl¬ÀQı˛ ’øÒfl¬±ı˛ 10/ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı…øMê ø˚øÚ ¤˝◊ ˆ¬±À· ¬Û”ı«ıÓ«¬œ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ Œfl¬±Ú øıÒ±Ú
ı˝±˘ Ô±fl¬±/ ’Ú≈˚±˚˛œ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬ ˝Ú ı± Ú±·øı˛fl¬ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝Ú, øÓ¬øÚ, ¸—¸ Œ˚ øıøÒ
√õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬±˝±ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, ‹ı˛+¬Û Ú±·øı˛fl¬ Ô±øfl¬˚˛±
˚±˝◊ÀıÚ/
¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± 11/ ¤˝◊ ˆ¬±À· ¬Û”ı«ıÓ«¬œ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ Ú±·øı˛fl¬ÀQı˛ ’Ê«Ú ›
Ú±·øı˛fl¬ÀQı˛ ’øÒfl¬±ı˛ ’ı¸±Ú ¸•§Àg¬ ¤ı— Ú±·øı˛fl¬Q ¸—Sê±ôL√ ’Ú… ¸fl¬˘ øı¯∏˚˛ ¸•§Àg¬ ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú
√õ∂øÚ˚˛LaÌ fl¬øı˛ÀıÚ/
øıÒ±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±ı˛ ’¬Ûfl¬¯∏« ¸±ÒÚ fl¬øı˛Àı Ú±/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 5

ˆ¬±· 3
Œ˜Ãø˘fl¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝
¸±Ò±ı˛Ì

12/ √õ∂¸ºÓ¬– ’Ú…Ô± √’±ı˙…fl¬ Ú± ˝˝◊À˘, ¤˝◊ ˆ¬±À· ëëı˛±Ê…íí ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—:±Ô«/
¸ı˛fl¬±ı˛ › ¸—¸ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬øȬı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛ › øıÒ±Ú˜G¬˘, ¤ı—
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö ’Ôı± ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ øÚ˚˛LaÌ±ÒœÚ ¸fl¬˘
¶ö±Úœ˚˛ ı± ’Ú… √õ∂±øÒfl¬±ı˛œÀfl¬ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛Àı/

13¬/ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS Œ˜Ãø˘fl¬ ’øÒfl¬±Àı˛ı˛
¸ø˝Ó¬ ’¸˜?¸ ı±
ı˘ı» ¸fl¬˘ øıøÒ ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ¸ø˝Ó¬ ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ’¸˜?¸ Ó¬Ó¬”ı˛ ά◊˝±ı˛ ’¬Ûfl¬¯∏«fl¬ øıøÒ/
¬Û˚«ôL√ ı±øÓ¬˘ ˝˝◊Àı/
ï2ó ¤˝◊ ˆ¬±· Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬ ’øÒfl¬±ı˛ ˝ı˛Ì fl¬Àı˛ ı± ¸Ç≈¬ø‰¬Ó¬ fl¬Àı˛ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
øıøÒ ı˛±Ê… √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀıÚ Ú± ¤ı— ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì ˘fÚ fl¬øı˛˚˛± Œfl¬±Ú øıøÒ √õ∂̜Ӭ
˝˝◊À˘, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ˘fÚ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À ӬӬ”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ά◊˝± ı±øÓ¬˘ ˝˝◊Àı/
ï3ó √õ∂¸ºÓ¬– ’Ú…Ô± √’±ı˙…fl¬ Ú± ˝˝◊À˘, ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ,ñ
ïfl¬ó ëëøıøÒíí Œ˚Àfl¬±Ú ’Ò…±À˙, ’±À˙, ά◊¬ÛøıøÒ øÚ˚˛˜, √õ∂øÚ˚˛˜,
√õ∂:±¬ÛÚ, ı˛œøÓ¬ ı± √õ∂Ô± ˚±˝± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS øıøÒı»
ı˘˙±˘œ Ó¬±˝±Àfl¬ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛ÀıÄ
ï‡ó ëëı˘ı» øıøÒ¸˜”˝íí ¤ı˛+¬Û øıøÒ¸˜”˝Àfl¬ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛Àı
˚±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¬ı˛±Ê…Àé¬ÀS
Œfl¬±Ú øıÒ±Ú˜G¬˘ ı± ’Ú… 鬘Ӭ±¬Ûiß √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬
ı± √õ∂̜Ӭ ˝˝◊˚˛±À ¤ı— ¬Û”Àı« øÚı˛ø¸Ó¬ ˝˚˛ Ú±˝◊, ˚ø› ‹ı˛+¬Û
Œfl¬±Ú øıøÒ ı± Ó¬±˝±ı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±· ’±Àà ı± øıÀ˙¯∏ Œé¬S¸˜”À˝
Ó¬»fl¬±À˘ ¸øSê˚˛ Ú± Ô±øfl¬ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
[ï4ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ 368 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ fl‘¬Ó¬ ¤˝◊
¸—øıÒ±ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸—À˙±ÒÀÚ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±/]

¸˜Ó¬±øÒfl¬±ı˛

14/ √ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ı…øMêı˛ øıøÒ¸˜Àé¬ ¸˜Ó¬± øıøÒ¸˜Àé¬ ¸˜Ó¬±/
ı± øıøÒ¸˜”˝ Z±ı˛± ¸˜ˆ¬±Àı ı˛øé¬Ó¬ ˝›˚˛± ı˛±Ê… ’¶§œfl¬±ı˛ fl¬øı˛ÀıÚ Ú±/
6 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 3ñŒ˜Ãø˘fl¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 15
Ò˜«, √õ∂ʱøÓ¬, ʱøÓ¬, 15/ ï1ó Œfl¬ı˘ Ò˜«, √õ∂ʱøÓ¬, ʱøÓ¬, ø˘º ı± Êiú¶ö±ÀÚı˛ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ ’Ôı±
ø˘º ı± Êiú¶ö±ÀÚı˛
Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ øıÀˆ¬Àı˛ Ó¬iúÀÒ… Œfl¬±Ú ¤fl¬øȬı˛› Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ ı˛±Ê… Œfl¬±Ú Ú±·øı˛Àfl¬ı˛ √õ∂øÓ¬fl”¬À˘ øıÀˆ¬
√õ∂øÓ¬À¯∏Ò/ fl¬øı˛ÀıÚ Ú±/
ï2ó Œfl¬±Ú Ú±·øı˛fl¬ Œfl¬ı˘ Ò˜«, √õ∂ʱøÓ¬, ʱøÓ¬, ø˘º ı± Êiú¶ö±ÀÚı˛ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬,
’Ôı± Ó¬iúÀÒ… Œfl¬±Ú ¤fl¬øȬı˛› Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬, øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ øı¯∏À˚˛ Œfl¬±Ú øÚÀ˚«±·…Ó¬±,
±ø˚˛Ó¬±, ¸ÀǬ±‰¬Ú ı± ˙ÀÓ«¬ı˛ ’ÒœÚ ˝˝◊ÀıÚ Ú±ñ
ïfl¬ó Œ±fl¬±ÀÚ, ¸±ı«ÊøÚfl¬ Œˆ¬±ÊÚ±˘À˚˛, Œ˝±ÀȬÀ˘ › ¸±ı«ÊøÚfl¬
√õ∂À˜±¶öÀ˘ √õ∂Àı˙Ä ’Ôı±
ï‡ó ı˛±Ê…øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ¸•Û”Ì«Ó¬– ı± ’—˙Ó¬– Œ¬Û±ø¯∏Ó¬ ı±
ÊÚ¸±Ò±ı˛ÀÌı˛ ı…ı˝±ı˛±ÀÔ« ¸˜ø¬Û«Ó¬ fl”¬¬Û, ¬Û≈©®øı˛Ìœ, ¶ß±Ú‚±È¬,
¸h¬fl¬ › ¸±ı«ÊøÚfl¬ ¸˜±·˜¶ö˘ ı…ı˝±ı˛/
ï3ó Ú±ı˛œ › ø˙qÀı˛ ÊÚ… ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú √õ∂Ì˚˛ÀÚ ¤˝◊
’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˝◊Àı Ú±/
[ï4ó ¸˜±ÀÊ › ø˙鬱˚˛ ’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœı˛ Ú±·øı˛fl¬·ÀÌı˛ ά◊ißøÓ¬¸±ÒÀÚı˛ ÊÚ…
ı± Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ › Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ Œfl¬±Ú
øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ Œé¬ÀS ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øfl¬—ı± 29 ’Ú≈ÀBÂÀı˛
ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˝◊Àı Ú±/]
[ï5ó ¸˜±ÀÊ › ø˙鬱˚˛ ’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœı˛ Ú±·øı˛fl¬·ÀÌı˛ ά◊ißøÓ¬¸±ÒÀÚı˛ ÊÚ…
ı± Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ › Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ
Z±ı˛± Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú √õ∂Ì˚˛ÀÚ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øfl¬—ı± 19 ’Ú≈ÀBÂÀı˛
ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ïÂó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ¤ı˛+¬Û øıÀ˙¯∏
øıÒ±Ú±ı˘œ 30 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ¸—‡…±˘‚≈ ø˙鬱 õ∂øӬᬱڸ˜”˝
øˆ¬iß ’Ú…±Ú… Œı¸ı˛fl¬±ı˛œ ø˙鬱 √õ∂øӬᬱÚ, Ó¬±˝± ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸±˝±˚…√õ∂±l ˝Î¬◊fl¬ ı±
¸±˝±˚…√õ∂±l Ú± ˝Î¬◊fl¬, Ó¬»¸˝ ø˙鬱 √õ∂øӬᬱڸ˜”À˝ Ó¬±˝±Àı˛ ˆ¬øÓ«¬ı˛ ¸ø˝Ó¬
¸•Ûøfl«¬Ó¬ ˝˚˛ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√, ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˝◊Àı Ú±/]
ï6ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ ’Ôı± 19 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ïÂó ά◊¬Û√õ∂fl¬ı˛ÀÌ
ı± 29 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊, ı˛±©ÜòÀfl¬,ñ
ïfl¬ó ï4ó › ï5ó √õ∂fl¬ı˛Ì¸˜”À˝ ά◊ø{°ø‡Ó¬ Œ|ÌœøıÀ˙¯∏ ı…Ó¬œÓ¬
’Ô«ÕÚøÓ¬fl¬ˆ¬±Àı ≈ı«˘Ó¬ı˛ Œfl¬±Ú Œ|Ìœı˛ Ú±·øı˛fl¬·ÀÌı˛
’·Ë·øÓ¬ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ øÚı±øı˛Ó¬
fl¬øı˛Àı Ú±Ä ¤ı—
ï‡ó ï4ó › ï5ó √õ∂fl¬ı˛Ì¸˜”À˝ ά◊ø{°ø‡Ó¬ Œ|ÌœøıÀ˙¯∏ ı…Ó¬œÓ¬
’Ô«ÕÚøÓ¬fl¬ˆ¬±Àı ≈ı«˘Ó¬ı˛ Œfl¬±Ú Œ|Ìœı˛ Ú±·øı˛fl¬·ÀÌı˛
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 7
ˆ¬±· 3ñŒ˜Ãø˘fl¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 15-16
’·Ë·øÓ¬ı˛ ÊÚ… Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú √õ∂Ì˚˛Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ øÚı±øı˛Ó¬ fl¬øı˛Àı Ú± ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ‹ øıÀ˙¯∏
øıÒ±Ú¸˜”˝, 30 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬
¸—‡…±˘‚≈·ÀÌı˛ ÊÚ… ø˙鬱 √õ∂øÓ¬á¬±Ú ı…Ó¬œÓ¬ Œı-¸ı˛fl¬±ı˛œ
ø˙鬱 √õ∂øӬᬱÚ, ά◊˝± ı˛±À©Üòı˛ Z±ı˛± ¸˝±˚˛Ó¬±√õ∂±l ˝Î¬◊fl¬ ı± Ú±
˝Î¬◊fl¬, ¸À˜Ó¬ ø˙鬱 √õ∂øӬᬱڸ˜”À˝ Ó¬±˝±Àı˛ ˆ¬øÓ«¬ı˛ ¸ø˝Ó¬
¸•Ûøfl«¬Ó¬ ˝˚˛, ˚±˝± ¸—ı˛é¬ÀÌı˛ Œé¬ÀS, øı…˜±Ú ¸—ı˛é¬ÀÌı˛
’øÓ¬øı˛Mêı˛+À¬Û ˝˝◊Àı ¤ı— √õ∂ÀÓ¬…fl¬ √õ∂ıÀ·«ı˛ ÊÚ… ¸ı«À˜±È¬
’±¸ÀÚı˛ ¸Àı«±B‰¬ ˙ ˙Ó¬±—À˙ı˛ ¸±À¬Ûé¬ ˝˝◊Àı/
ı…±‡…±/ñ¤˝◊ √’Ú≈ÀBÂ › 16 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ
ëë’Ô«ÕÚøÓ¬fl¬ˆ¬±Àı ≈ı«˘Ó¬ı˛ Œ|Ìœíí Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı,
¬Û±øı˛ı±øı˛fl¬ ’±˚˛ › ’Ô«ÕÚøÓ¬fl¬ ’¸≈øıÒ±ı˛ ’Ú…±Ú… ¸”‰¬Àfl¬ı˛
øˆ¬øMÀÓ¬ ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸˜À˚˛ ¸˜À˚˛ Œ˚ı˛+¬Û √õ∂:±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı/]
16/ ï1ó ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ÒœÀÚ ‰¬±fl¬øı˛ ı± Œfl¬±Ú ¬ÛÀ øÚÀ˚˛±· ¸—Sê±ôL√ øı¯∏À˚˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ‰¬±fl¬øı˛ı˛
¸fl¬˘ Ú±·øı˛Àfl¬ı˛ ¸˜±Ú ¸≈À˚±· Ô±øfl¬Àı/ øı¯∏À˚˛ ¸≈À˚±À·ı˛
¸˜Ó¬±/
ï2ó Œfl¬ı˘ Ò˜«, √õ∂ʱøÓ¬, ʱøÓ¬, ø˘º, ά◊æı, Êiú¶ö±Ú, ı±¸¶ö±ÀÚı˛ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬
’Ôı± Ó¬iúÀÒ… Œfl¬±Ú ¤fl¬øȬı˛› Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ Œfl¬±Ú Ú±·øı˛fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ÒœÀÚ Œfl¬±Ú
‰¬±fl¬øı˛ ı± ¬ÛÀı˛ ÊÚ… ’À˚±·… ˝˝◊ÀıÚ Ú± ’Ôı± Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ Ó“¬±˝±ı˛ √õ∂øÓ¬fl”¬À˘
øıÀˆ¬ fl¬ı˛± ‰¬ø˘Àı Ú±/
ï3ó [Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı± ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛, ’Ôı±
Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı± ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œfl¬±Ú› ¶ö±Úœ˚˛ ı± ’Ú…
√õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ ’ÒœÀÚ,] Œfl¬±Ú ¤fl¬ ı± ¤fl¬±øÒfl¬ Œ|Ìœı˛ ‰¬±fl¬øı˛ ’Ôı± ¬ÛøıÀ˙À¯∏
øÚÀ˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬ ‹ı˛+¬Û ‰¬±fl¬øı˛ ı± øÚÀ˚˛±À·ı˛ ¬Û”Àı« [‹ ı˛±ÀÊ… ı± ¸—‚˙±ø¸Ó¬
ı˛±Ê…Àé¬ÀS ı¸ı±À¸ı˛ Œfl¬±Úı˛+¬Û ’±ı˙…fl¬Ó¬±] øıø˝Ó¬ fl¬øı˛˚˛± Œfl¬±Ú øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚ
¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ¸—¸Àfl¬ øÚı±øı˛Ó¬ fl¬øı˛Àı Ú±/
ï4ó ı˛±ÀÊ…ı˛ ’øˆ¬˜ÀÓ¬ ά◊˝±ı˛ ’ÒœÚ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”À˝ Œ˚ ’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœı˛
Ú±·øı˛fl¬·ÀÌı˛ ¬Û˚«±l √õ∂øÓ¬øÚøÒQ Ú±˝◊, Ó“¬±˝±Àı˛ ’Ú≈fl”¬À˘ øÚÀ˚˛±ÊÀÚ ı± ¬Û¸˜”À˝
¸—ı˛é¬ÀÌı˛ ÊÚ… ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ øıÒ±Ú √õ∂Ì˚˛ÀÚ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ı˛±Ê…Àfl¬
øÚı±øı˛Ó¬ fl¬øı˛Àı Ú±/
ï4fl¬ó ı˛±ÀÊ…ı˛ ’øˆ¬˜ÀÓ¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’Ҝڶö fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”À˝ Œ˚ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ ›
Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ¬Û˚«±l √õ∂øÓ¬øÚøÒQ Ú±˝◊, Ó“¬±˝±Àı˛ ’Ú≈fl”¬À˘ ı˛±ÀÊ…ı˛
’Ҝڶö fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”À˝ı˛ Œfl¬±Ú Œ|Ìœı˛ ı± Œ|Ìœ¸˜”À˝ı˛ ¬ÛÀ ¬Û±øı˛Ì±ø˜fl¬ ŒÊ…á¬Ó¬±¸˝
¬ÛÀ±ißøÓ¬ı˛ øı¯∏À˚˛ ¸—ı˛é¬ÀÌı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛
Œfl¬±Úøfl¬Â≈˝◊ ı˛±Ê…Àfl¬ øÚı±øı˛Ó¬ fl¬øı˛Àı Ú±/
8 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 3ñŒ˜Ãø˘fl¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 16-18
ï4‡ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ı˛±Ê…Àfl¬ Œfl¬±Ú ı»¸Àı˛ı˛ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
’-¬Û”øı˛Ó¬ ˙”Ú…¬Û ˚±˝± 4 √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ôı± 4ïfl¬ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—ı˛é¬ÀÌı˛
Œfl¬±Ú øıÒ±ÀÚ ‹ ı»¸Àı˛ ¬Û”ı˛Ì fl¬ı˛± ˝˝◊Àı ıø˘˚˛± ¸—ı˛øé¬Ó¬ ø¢ Ó¬±˝±Àfl¬ ¬Ûı˛ıÓ¬«œ
ı»¸ı˛ ı± ı»¸ı˛¸˜”À˝ ¬Û”ı˛Ìœ˚˛ ¬Û‘Ôfl¬ Œ|Ìœı˛ ˙”Ú…¬Ûı˛+À¬Û øıÀı‰¬Ú± fl¬øı˛ı±ı˛
Œé¬ÀS øÚı±øı˛Ó¬ fl¬øı˛Àı Ú± › Œ˚ ı»¸Àı˛ ‹ ˙”Ì…¬Û¸˜”˝ ¬Û”ı˛Ì fl¬ı˛± ˝˝◊Àı Œ¸˝◊
ı»¸Àı˛ı˛ ¸ı«À˜±È¬ ˙”Ú…¬ÛÀı˛ ¬Û=¡±˙ ˙Ó¬±—˙ ¸—ı˛é¬ÀÌı˛ ¸Àı«±B‰¬¸œ˜±
øÚÒ«±ı˛Ìfl¬±À˘, ‹ Œ|Ìœı˛ ˙”Ú…¬ÛÀfl¬ ‹ ı»¸Àı˛ı˛ ’Ú…±Ú… ˙”Ú…¬ÛÀı˛ ¸ø˝Ó¬ ¤fl¬ÀS
øıÀı‰¬Ú± fl¬ı˛± ˝˝◊Àı Ú±/
ï5ó Œfl¬±Ú Ò˜«œ˚˛ ı± Ò˜«¸•x±˚˛˜”˘fl¬ √õ∂øӬᬱÀÚı˛ fl¬±˚«±ı˘œ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¬ÛÀ
’±¸œÚ ı…øMêÀfl¬ ’Ôı± ά◊˝±ı˛ ¬Ûøı˛‰¬±˘fl¬ıÀ·«ı˛ Œfl¬±Ú ¸¸…Àfl¬ Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏
Ò˜«±ı˘•§œ ˝˝◊ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ı± Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ Ò˜«¸•x±˚˛ˆ≈¬Mê ˝˝◊ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ıø˘˚˛± Œ˚
øıøÒ Z±ı˛± øıÒ±Ú fl¬ı˛± ˝˚˛, Œ¸˝◊ øıøÒı˛ øSê˚˛±Àfl¬ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊
√õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬øı˛Àı Ú±/
ï6ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ı˛±Ê…Àfl¬, øı…˜±Ú ¸—ı˛é¬ÀÌı˛ ’øÓ¬øı˛Mê
ı˛+À¬Û ¤ı— √õ∂ÀÓ¬…fl¬ √õ∂ıÀ·«ı˛ ÊÚ… ¸ı«À˜±È¬ ’±¸ÀÚı˛ ¸Àı«±B‰¬ ˙ ˙Ó¬±—À˙ı˛
¸±À¬ÛÀé¬, ï4ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œ|ÌœøıÀ˙¯∏ ı…Ó¬œÓ¬ ’Ô«ÕÚøÓ¬fl¬ˆ¬±Àı ≈ı«˘Ó¬ı˛
Œfl¬±Ú Œ|Ìœı˛ Ú±·øı˛fl¬·ÀÌı˛ ’Ú≈fl”¬À˘ øÚ˚≈øMê ı± ¬Û¸˜”˝ ¸—ı˛é¬ÀÌı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú
øıÒ±Ú √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ øÚı±øı˛Ó¬ fl¬øı˛Àı Ú±/

’¶Û‘˙…Ó¬± øıÀ˘±¬ÛÚ/ 17/ ëë’¶Û‘˙…Ó¬±íí øıÀ˘±¬Û fl¬ı˛± ˝˝◊˘ ¤ı— Œ˚Àfl¬±Ú √õ∂fl¬±Àı˛ ά◊˝±ı˛ ’±‰¬ı˛Ì
øÚø¯∏X¬ ˝˝◊˘/ ëë’¶Û‘˙…Ó¬±íí ˝˝◊ÀÓ¬ ά◊æ”Ó¬ Œfl¬±Ú øÚÀ˚«±·…Ó¬± ı˘ı» ı˛±‡± øıøÒ
’Ú≈¸±Àı˛ G¬Úœ˚˛ ’¬Ûı˛±Ò ˝˝◊Àı/
ά◊¬Û±øÒ øıÀ˘±¬ÛÚ/ 18/ ï1ó ¸±˜øı˛fl¬ ı± øı…±øı¯∏˚˛fl¬ Δıø˙À©Ü…ı˛ ¬Ûøı˛‰¬±˚˛fl¬ ÚÀ˝ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
ά◊¬Û±øÒ ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ’ø¬Û«Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±/
ï2ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Œfl¬±Ú Ú±·øı˛fl¬ Œfl¬±Ú øıÀ˙œ ı˛±©Üò ˝˝◊ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ά◊¬Û±øÒ ·Ë˝Ì
fl¬øı˛ÀıÚ Ú±/
ï3ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬ ÚÀ˝Ú ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMê ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ÒœÀÚ Œfl¬±Ú
˘±Àˆ¬ı˛ ı± øıù´±À¸ı˛ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¸•úøÓ¬ øıÚ± Œfl¬±Ú
øıÀ˙œ ı˛±©Üò ˝˝◊ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ά◊¬Û±øÒ ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀıÚ Ú±/
ï4ó ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ÒœÀÚ Œfl¬±Ú ˘±Àˆ¬ı˛ ı± øıù´±À¸ı˛ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Œfl¬±Ú ı…øMê,
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¸•úøÓ¬ øıÚ±, Œfl¬±Ú øıÀ˙œ ı˛±À©Üòı˛ øÚfl¬È¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ı± ά◊˝±ı˛ ’ÒœÀÚ Œfl¬±Ú
ά◊¬Û˝±ı˛, ά◊¬Û˘ˆ¬… ı± Œfl¬±Ú √õ∂fl¬±ı˛ ¬Û ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀıÚ Ú±/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 9
ˆ¬±· 3ñŒ˜Ãø˘fl¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 19
¶§±ÒœÚÓ¬±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛

19/ ï1ó ¸fl¬˘ Ú±·øı˛Àfl¬ı˛ñ ı±flƒ¬¶§±ÒœÚÓ¬± ˝◊Ó¬…±ø

¸•Ûøfl«¬Ó¬ fl¬À˚˛fl¬øȬ
ïfl¬ó ı±Àfl¬…ı˛ › ’øˆ¬ı…øMêı˛ ¶§±ÒœÚÓ¬±ı˛Ä ’øÒfl¬±ı˛ ı˛é¬Ì/

ï‡ó ˙±øôL√¬Û”Ì«ˆ¬±Àı › øÚı˛¶a ˝˝◊˚˛± ¸˜ÀıÓ¬ ˝˝◊ı±ı˛Ä

ï·ó ¬Ûøı˛À˜˘ ı± ¸—‚ ı± ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ ·Í¬Ú fl¬øı˛ı±ı˛Ä
ï‚ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ¸ı«S ¶§±ÒœÚˆ¬±Àı ‰¬˘±ÀÙ¬ı˛± fl¬øı˛ı±ı˛Ä
ï„ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ˆ¬±À· ı¸ı±¸ fl¬øı˛ı±ı˛ ›
¶ö±˚˛œˆ¬±Àı øÚı±¸ fl¬øı˛ı±ı˛Ä [¤ı—]
* * * * *
ïÂó Œ˚Àfl¬±Ú ı‘øM ’ı˘•§Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ’Ôı± Œ˚Àfl¬±Ú ά◊¬ÛÊœøıfl¬±,
ı…ı¸±˚˛ ı± fl¬±ı˛ı±ı˛ ‰¬±˘±˝◊ı±ı˛Ä
’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı/
ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ïfl¬ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ Œfl¬±Ú øı…˜±Ú
øıøÒı˛ øSê˚˛± √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬øı˛Àı Ú± ’Ôı± ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ Œfl¬±Ú øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛
’ôL√ı˛±˚˛ ˝˝◊Àı Ú± ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ‹ı˛+¬Û øıøÒ [ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸±ı«Àˆ¬Ã˜ÀQı˛ ›
’‡G¬Ó¬±ı˛,] ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı˛±¬ÛM±ı˛, øıÀ˙œ ı˛±À©Üòı˛ ¸ø˝Ó¬ Δ˜Sœ ¸•ÛÀfl«¬ı˛,
ÊÚ˙‘∫˘±ı˛, ¸≈èø‰¬ı˛ ı± ¸≈ÚœøÓ¬ı˛ ¶§±ÀÔ« ’Ôı± ’±±˘Ó¬ ’ı˜±ÚÚ±, ˜±Ú˝±øÚ ı±
Œfl¬±Ú ’¬Ûı˛±ÀÒı˛ √õ∂Àı˛±‰¬Ú± ¸•Ûøfl«¬Ó¬ øı¯∏À˚˛, ά◊Mê ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛Ì Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬
’øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±À· ˚≈øM긺Ӭ ¸ÀǬ±‰¬Ú ’±Àı˛±¬Û fl¬Àı˛/
ï3ó ά◊Mê √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ï‡ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ Œfl¬±Ú
øı…˜±Ú øıøÒ [ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸±ı«Àˆ¬Ã˜ÀQı˛ › ’‡G¬Ó¬±ı˛ ’Ôı±] ÊÚ˙‘∫˘±ı˛ ¶§±ÀÔ«
ά◊Mê ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬ ’øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±À· ˚≈øM긺Ӭ ¸ÀǬ±‰¬Ú ’±Àı˛±¬Û
fl¬Àı˛ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ‹ øıøÒı˛ øSê˚˛± √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬øı˛Àı Ú± ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ¶§±ÀÔ« ‹ı˛+¬Û
¸ÀǬ±‰¬Ú ’±Àı˛±¬Û fl¬øı˛˚˛± ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ Œfl¬±Ú øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚ ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˝◊Àı Ú±/
ï4ó ά◊Mê √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ï·ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ Œfl¬±Ú øı…˜±Ú øıøÒ
˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ [ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸±ı«Àˆ¬Ã˜ÀQı˛ › ’‡G¬Ó¬±ı˛ ’Ôı±] ÊÚ˙‘∫˘±ı˛ ı±
¸≈ÚœøÓ¬ı˛ ¶§±ÀÔ« ά◊Mê ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛Ì Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬ ’øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±À· ˚≈øM긺Ӭ
¸ÀǬ±‰¬Ú ’±Àı˛±¬Û fl¬Àı˛ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ‹ øıøÒı˛ øSê˚˛± √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬øı˛Àı Ú± ’Ôı±
‹ı˛+¬Û ¶§±ÀÔ« ‹ı˛+¬Û ¸ÀǬ±‰¬Ú ’±Àı˛±¬Û fl¬øı˛˚˛± ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ Œfl¬±Ú øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚ
’ôL√ı˛±˚˛ ˝˝◊Àı Ú±/
10 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 3ñŒ˜Ãø˘fl¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 19-20
ï5ó ά◊Mê √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ [ï‚ó › ï„ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛] Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√
Œfl¬±Ú øı…˜±Ú øıøÒ ÊÚ¸±Ò±ı˛ÀÌı˛ ¶§±ÀÔ«, ’Ôı± Œfl¬±Ú Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ı˛ ¶§±Ô«
ı˛øé¬Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ ά◊ÀVÀ˙…, ά◊Mê ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛Ì¸˜”˝ Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬ ’øÒfl¬±Àı˛ı˛
Œ˚Àfl¬±ÚøȬı˛ √õ∂À˚˛±À· ˚≈øM긺Ӭ ¸ÀǬ±‰¬Ú ’±Àı˛±¬Û fl¬Àı˛ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ‹ øıøÒı˛
øSê˚˛± √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬øı˛Àı Ú± ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ¶§±ÀÔ« ı± ά◊ÀVÀ˙… ‹ı˛+¬Û ¸ÀǬ±‰¬Ú
’±Àı˛±¬Û fl¬øı˛˚˛± ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ Œfl¬±Ú øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚ ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˝◊Àı Ú±/
ï6ó ά◊Mê √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ïÂó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ Œfl¬±Ú øı…˜±Ú øıøÒ
˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ÊÚ¸±Ò±ı˛ÀÌı˛ ¶§±ÀÔ« ά◊Mê ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬ ’øÒfl¬±ı˛
√õ∂À˚˛±À· ˚≈øM긺Ӭ ¸ÀǬ±‰¬Ú ’±Àı˛±¬Û fl¬Àı˛ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ‹ øıøÒı˛ øSê˚˛±
√õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬øı˛Àı Ú± ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ¶§±ÀÔ« ‹ı˛+¬Û ¸ÀǬ±‰¬Ú ’±Àı˛±¬Û fl¬øı˛˚˛± ı˛±Ê…
fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚ ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˝◊Àı Ú± ¤ı— øıÀ˙¯∏Ó¬– [ά◊Mê ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú
øfl¬Â≈˝◊ Œfl¬±Ú øı…˜±Ú øıøÒ ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ñ
(i) Œfl¬±Ú ı‘øM ’ı˘•§Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ’Ôı± Œfl¬±Ú ά◊¬ÛÊœøıfl¬±,
ı…ı¸±˚˛ ı± fl¬±ı˛ı±ı˛ ‰¬±˘±˝◊ı±ı˛ ÊÚ… √õ∂À˚˛±ÊÚœ˚˛ ı‘øMøı¯∏˚˛fl¬
ı± √õ∂±À˚˛±ø·fl¬ Œ˚±·…Ó¬± ¸•ÛÀfl«¬ ˝˚˛, ’Ôı±
(ii) Ú±·øı˛fl¬·ÌÀfl¬ ¬Û”Ì« ı± ’±—ø˙fl¬ˆ¬±Àı ı± ø˚˛±˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ı±
’Ú…Ô±˝◊ ˝Î¬◊fl¬, ı˛±Ê… ’Ôı± ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚʶ§ ı± øÚ˚˛La̱ҜÚ
Œfl¬±Ú øÚ·˜ fl¬Ó‘¬«fl¬ Œfl¬±Ú ı…ı¸±˚˛, fl¬±ı˛ı±ı˛, ø˙ä ı±
Œ¸ı±ı…ı¶ö± ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú± ¸•ÛÀfl«¬ ˝˚˛,]
Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ‹ øıøÒı˛ øSê˚˛± √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬øı˛Àı Ú±, ’Ôı± ‹ øı¯∏˚˛¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬
ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ Œfl¬±Ú øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚ ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˝◊Àı Ú±/

’¬Ûı˛±ÀÒ Œ±¯∏œ ¸±ı…ô¶∏ 20/ ï1ó Œ˚ fl¬±˚« fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ’¬Ûı˛±Ò ˝˝◊˚˛±À ıø˘˚˛± ’øˆ¬À˚±· fl¬ı˛±
˝›˚˛± øı¯∏À˚˛ ı˛é¬Ì/
˝˚˛ Œ¸˝◊ fl¬±˚« fl¬øı˛ı±ı˛ ¸˜˚˛ ı˘ı» Œfl¬±Ú øıøÒı˛ ˘fÚ ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬ Œfl¬±Ú ı…øMê
Œfl¬±Ú ’¬Ûı˛±ÀÒ Œ±¯∏œ ¸±ı…ô¶∏ ˝˝◊ÀıÚ Ú±, ¤ı— ’¬Ûı˛±Ò fl¬øı˛ı±ı˛ ¸˜˚˛ ı˘ı» øıøÒ
’Ú≈˚±˚˛œ Œ˚ G¬ Œ›˚˛± ˚±˝◊Ó¬ Ó¬À¬Û鬱 &èÓ¬ı˛ G¬ ‹ ı…øMêÀfl¬ Œ›˚˛± ˚±˝◊Àı
Ú±/
ï2ó Œfl¬±Ú ı…øMê ¤fl¬˝◊ ’¬Ûı˛±ÀÒı˛ ÊÚ… ¤fl¬±øÒfl¬ı±ı˛ ’øˆ¬˚≈Mê › øG¬Ó¬
˝˝◊ÀıÚ Ú±/
ï3ó Œfl¬±Ú ’¬Ûı˛±ÀÒ ’øˆ¬˚≈Mê Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ Ó“¬±˝±ı˛ øÚÀÊı˛ øıèÀX¬ ¸±é¬œ
˝˝◊ÀÓ¬ ı±Ò… fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 11
ˆ¬±· 3ñŒ˜Ãø˘fl¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 21-22
21/ øıøÒ Z±ı˛± ¶ö±ø¬ÛÓ¬ √õ∂øSê˚˛± ’Ú≈¸±Àı˛ ı…Ó¬œÓ¬ Œfl¬±Ú ı…øMê Ó“¬±˝±ı˛ √õ∂±Ì √õ∂±Ì › Δø˝fl¬ ¶§±ÒœÚÓ¬±
ı˛é¬Ì/
ı± Δø˝fl¬ ¶§±ÒœÚÓ¬± ˝˝◊ÀÓ¬ ıø=¡Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ Ú±/

[21fl¬/ ı˛±Ê…, øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û øÚÒ«±ı˛Ì fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬, Â˚˛ ø˙鬱ı˛ ’øÒfl¬±ı˛/
˝˝◊ÀÓ¬ Œ‰¬±V ı»¸ı˛ ı˚˛¸ ¬Û˚«ôL√ ¸fl¬˘ ø˙qı˛ ’ÕıÓ¬øÚfl¬ › ı±Ò…Ó¬±˜”˘fl¬ ø˙鬱ı˛
ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀıÚ/]

22/ ï1ó Œ·Ël±ı˛ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ Ó“¬±˝±ı˛ Œ·Ël±Àı˛ı˛ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œé¬ÀS
Œ·Ël±ı˛˛ › ’±È¬fl¬ ˝˝◊ÀÓ¬
fl¬±ı˛Ì ˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë Ú± ʱڱ˝◊˚˛± Œ˝Ù¬±ÊÀÓ¬ ’±È¬fl¬ ı˛±‡± ˚±˝◊Àı Ú± ¤ı— Ó“¬±˝±ı˛ ı˛é¬Ì/
˜ÀڱڜӬ ’±˝◊ÚÊœıœı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜˙« fl¬øı˛ı±ı˛ › Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸˜øÔ«Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛
’øÒfl¬±ı˛ ˝˝◊ÀÓ¬› Ó“¬±˝±Àfl¬ ıø=¡Ó¬ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
ï2ó Œ·Ël±ı˛˛ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À ¤ı— Œ˝Ù¬±ÊÀÓ¬ ’±È¬fl¬ ı˛±‡± ˝˝◊˚˛±À ¤ı˛+¬Û
√õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı…øMêÀfl¬ Œ·ËÙ¬Ó¬±Àı˛ı˛ ¶ö±Ú ˝˝◊ÀÓ¬ øÚfl¬È¬Ó¬˜ ˜…±øÊÀ¶ÜòÀȬı˛ ’±±˘Ó¬ ¬Û˚«ôL√
˚±˝◊ı±ı˛ ÊÚ… √õ∂À˚˛±ÊÚœ˚˛ ¸˜˚˛ ı± ø˚˛± Œ·Ël±ı˛˛ ˝˝◊ÀÓ¬ ‰¬øıT˙ ‚∞I◊± ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛
˜ÀÒ… ‹ ˜…±øÊÀ¶ÜòÀȬı˛ ¸˜Àé¬ Î¬◊¬Ûø¶öÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı— Œfl¬±Ú ˜…±øÊÀ¶ÜòȬ¬ √õ∂M
√õ∂±øÒfl¬±ı˛ ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬ ά◊Mê ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ¬Ûı˛ Ó“¬±˝±Àfl¬ Œ˝Ù¬±ÊÀÓ¬ ’±È¬fl¬ ı˛±‡± ˚±˝◊Àı
Ú±/
ï3ó ï1ó › ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ñ
ïfl¬ó ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ √õ∂øÓ¬, ø˚øÚ Ó¬»fl¬±À˘ ¤fl¬ÊÚ øıÀ˙œ
˙SnÄ ’Ôı±
ï‡ó ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ √õ∂øÓ¬, ˚“±˝±Àfl¬ øÚıÓ«¬Ú˜”˘fl¬ ’±È¬fl¬
øıÒ±Úfl¬±ı˛œ Œfl¬±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ Œ·Ël±ı˛˛ fl¬ı˛± ı± ’±È¬fl¬ ı˛±‡±
˝˝◊˚˛±ÀÂ
√õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ú±/
ï4ó øÚıÓ«¬Ú˜”˘fl¬ ’±È¬fl¬ øıÒ±Úfl¬±ı˛œ Œfl¬±Ú øıøÒ Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ øÓ¬Ú ˜±¸
¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’øÒfl¬fl¬±˘ ’±È¬fl¬ ı˛±ø‡ÀÓ¬ √õ∂±øÒfl¬±ı˛ √õ∂±Ú fl¬øı˛Àı Ú±, ˚ø Ú±ñ
ïfl¬ó Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ¬ÛÀ ’±¸œÚ ’±ÀÂÚ ı± øÂÀ˘Ú
’Ôı± ‹ ¬ÛÀ øÚ˚≈Mê ˝˝◊ı±ı˛ Œ˚±·…Ó¬±¸•Ûiß, ¤ı˛+¬Û
ı…øMê·ÌÀfl¬ ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ Œfl¬±Ú ˜La̱¬Û¯∏« ά◊Mê øÓ¬Ú ˜±¸
¸˜˚˛¸œ˜± ’ıø¸Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ ¬Û”Àı« √õ∂øÓ¬ÀıÚ fl¬øı˛˚˛± Ô±Àfl¬Ú Œ˚
Ó¬œ˚˛ ’øˆ¬˜ÀÓ¬ ‹ı˛+¬Û ’±È¬Àfl¬ı˛ ˚ÀÔ©Ü fl¬±ı˛Ì ’±À†
Ó¬Àı, ¤˝◊ ¬Î¬◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬
ï7ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ï‡ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ
12 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 3ñŒ˜Ãø˘fl¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 22-23
Z±ı˛± Œ˚ ¸ı«±øÒfl¬ ¸˜˚˛¸œ˜± øıø˝Ó¬ ˝˚˛, Ó¬±˝±ı˛ ’øÒfl¬fl¬±À˘ı˛
ÊÚ… Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ ’±È¬fl¬ ı˛±ø‡ÀÓ¬ √õ∂±øÒfl¬±ı˛ √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀıÚ
Ú±Ä ’Ôı±
ï‡ó ‹ ı…øMêÀfl¬ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ ï7ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ïfl¬ó ¤ı— ï‡ó ά◊¬Û-
√õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú ’Ú≈¸±Àı˛ ’±È¬fl¬
ı˛±‡± ˝˚˛/
ï5ó øÚıÓ«¬Ú˜”˘fl¬ ’±È¬fl¬ øıÒ±Úfl¬±ı˛œ Œfl¬±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂M Œfl¬±Ú ’±À˙
’Ú≈¸±Àı˛ Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ ’±È¬fl¬ fl¬ı˛± ˝˝◊À˘ ’±À˙ √õ∂±Úfl¬±ı˛œ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ,
˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë, Œ˚¸fl¬˘ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ ’±À˙ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À Ӭ±˝± ‹ ı…øMêÀfl¬ :±¬ÛÚ
fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— ‹ ’±ÀÀ˙ı˛ øıèÀX¬ √õ∂øÓ¬øÚÀıÚ fl¬øı˛ı±ı˛ ˙œ‚˱øÓ¬˙œ‚Ë ¸≈À˚±·
øÀıÚ/
ï6ó ï5ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊, ‹ √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú ’±À˙
√õ∂±Úfl¬±ı˛œ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œÀfl¬, ‹ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ Œ˚¸fl¬˘ Ó¬Ô… √õ∂fl¬±˙ fl¬ı˛± ÊÚ¶§±Ô«øıÀı˛±Òœ
ıø˘˚˛± øıÀı‰¬Ú± fl¬Àı˛Ú Œ¸˝◊ ¸fl¬˘ Ó¬Ô… √õ∂fl¬±˙ fl¬øı˛ÀÓ¬ ı±Ò… fl¬øı˛Àı Ú±/
ï7ó ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± øıø˝Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Úñ
ïfl¬ó Œ˚ ’ı¶ö±˚˛ ¤ı— Œ˚ √õ∂fl¬±ı˛ ı± Œ˚ Œ˚ √õ∂fl¬±ı˛ Œé¬ÀS
øÚıÓ«¬Ú˜”˘fl¬ ’±È¬fl¬ øıÒ±Úfl¬±ı˛œ Œfl¬±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú
ı…øMêÀfl¬ ï4ó ¬√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ïfl¬ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øıÒ±Ú ’Ú≈¸±Àı˛
˜La̱¬Û¯∏«Àı˛ ’øˆ¬˜Ó¬ ·Ë˝Ì Ú± fl¬øı˛˚˛± øÓ¬Ú ˜±À¸ı˛ ’øÒfl¬
¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ’±È¬fl¬ ı˛±‡± ˚±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ä
ï‡ó ¸ı«±øÒfl¬ Œ˚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ…, øÚıÓ«¬Ú˜”˘fl¬ ’±È¬fl¬
øıÒ±Úfl¬±ı˛œ Œfl¬±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ Œ˚ √õ∂fl¬±ı˛ ı±
Œ˚ Œ˚ √õ∂fl¬±ı˛ Œé¬ÀS ’±È¬fl¬ ı˛±‡± ˚±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ä ¤ı—
ï·ó ***[ï4ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ïfl¬ó ά◊¬Û√õ∂fl¬ı˛Ì] ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú
’Ú≈¸g¬±Úfl¬±À˘ ˜La̱¬Û¯∏« fl¬Ó«¬‘fl¬ ’Ú≈¸ı˛Ìœ˚˛ √õ∂øSê˚˛±/

Œ˙±¯∏Ì ˝˝◊ÀÓ¬ S±ÀÌı˛ ’øÒfl¬±ı˛

˜Ú≈¯∏… Sê˚˛-øıSê˚˛ › 23/ ï1ó ˜Ú≈¯∏… Sê˚˛-øıSê˚˛ › Œı·±ı˛ ‡±È¬±Ú ¤ı— ’Ú≈ı˛+¬Û ’Ú… Œfl¬±Ú
ı˘¬Û”ı«fl¬ |˜ fl¬ı˛±˝◊˚˛±
˘›˚˛±ı˛ √õ∂øÓ¬À¯∏Ò/ √õ∂fl¬±Àı˛ ı˘¬Û”ı«fl¬ |˜ fl¬ı˛±˝◊˚˛± ˘›˚˛± √õ∂øÓ¬ø¯∏X¬ ˝˝◊˘ ¤ı— ¤˝◊ øıÒ±ÀÚı˛ Œ˚Àfl¬±Ú
˘fÚ øıøÒ ’Ú≈¸±Àı˛ G¬Úœ˚˛ ’¬Ûı˛±Ò ˝˝◊Àı/
ï2ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸±ı«ÊøÚfl¬ ά◊ÀVÀ˙…
ı±Ò…Ó¬±˜”˘fl¬ fl¬˜« ’±Àı˛±¬ÛÀÌ ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˝◊Àı Ú± ¤ı— ‹ı˛+¬Û fl¬˜« ’±Àı˛±¬Û fl¬øı˛ÀÓ¬
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 13
ˆ¬±· 3ñŒ˜Ãø˘fl¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 23-26
fl¬±˝±ı˛› √õ∂øÓ¬ Œfl¬ı˘ Ò˜«, √õ∂ʱøÓ¬, ʱøÓ¬ ı± Œ|Ìœı˛ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬, ’Ôı± Ó¬iúÀÒ…
Œ˚Àfl¬±Ú ¤fl¬øȬı˛› Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬, ı˛±Ê… Œfl¬±Ú øıÀˆ¬ fl¬øı˛ÀıÚ Ú±/

24/ Œ‰¬ÃV ı»¸Àı˛ı˛ fl¬˜ ı˚˛À¸ı˛ Œfl¬±Ú ø˙qÀfl¬ Œfl¬±Ú fl¬±ı˛‡±Ú±˚˛ ı± ‡øÚÀÓ¬ fl¬±ı˛‡±Ú± ˝◊Ó¬…±øÀÓ¬
fl¬À˜« øÚ˚≈Mê fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú± ’Ôı± Œfl¬±Ú ¸—fl¬È¬ÊÚfl¬ fl¬À˜« ı…±¬Û‘Ó¬ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/ ø˙q øÚÀ˚˛±À·ı˛
√õ∂øÓ¬À¯∏Ò/

Ò˜«¶§±ÒœÚÓ¬±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛

25/ ï1ó ÊÚ˙‘∫˘±, ¸≈ÚœøÓ¬ › ¶§±¶ö… ¤ı— ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ ’Ú… øıÒ±Ú±ı˘œı˛ øıÀıÀfl¬ı˛ ¶§±ÒœÚÓ¬±
’ÒœÀÚ, ¸fl¬˘ ı…øMêı˛ øıÀıÀfl¬ı˛ ¶§±ÒœÚÓ¬±ı˛ ¤ı— ¶§±ÒœÚˆ¬±Àı Ò˜« ¶§œfl¬±ı˛, ’±‰¬ı˛Ì ¤ı— ¶§±ÒœÚˆ¬±Àı Ò˜«
¶§œfl¬±ı˛, ’±‰¬ı˛Ì ›
› √õ∂‰¬±ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ ¸˜ˆ¬±Àı Ô±øfl¬Àı/ √õ∂‰¬±ı˛/

ï2ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øı…˜±Ú øıøÒı˛ øSê˚˛±
√õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬øı˛Àı Ú± ’Ôı± ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚ ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˝◊Àı
Ú±, ˚±˝±ñ
ïfl¬ó Ò˜«±‰¬ı˛ÀÌı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸—øù≠©Ü Œfl¬±Ú ’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬, øıMœ˚˛,
ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ ı± ’Ú… √õ∂fl¬±ı˛ Ò˜«øÚı˛À¬Ûé¬ fl¬˜«√õ∂À‰¬©Ü±
√õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ ı± ¸Ç≈¬ø‰¬Ó¬ fl¬Àı˛Ä
ï‡ó ¸˜±ÀÊı˛ fl¬˘…±Ì › ¸—¶®±Àı˛ı˛, ’Ôı± ¸±ı«ÊøÚfl¬ √õ∂fl‘¬øÓ¬ı˛
ø˝j≈ Ò˜«œ˚˛ √õ∂øӬᬱڸ˜”˝ ¸ı« Œ|Ìœı˛ › ¸ı« øıˆ¬±À·ı˛
ø˝j≈·ÀÌı˛ ÊÚ… ά◊iú≈Mê fl¬øı˛ı±ı˛, ı…ı¶ö± fl¬Àı˛/
ı…±‡…± 1/ñfl‘¬¬Û±Ì Ò±ı˛Ì › ı˝Ú ø˙‡ Ò˜« ¶§œfl¬±Àı˛ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ıø˘˚˛± ·Ì…
˝˝◊Àı/
ı…±‡…± 2/ñï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ï‡ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ ø˝j≈·ÀÌı˛ ά◊À{°À‡ ø˙‡, ΔÊÚ
ı± ŒıÃX¬ Ò˜«±ı˘•§œ ı…øMê·ÀÌı˛ ά◊À{°‡ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı—
ø˝j≈ Ò˜«œ˚˛ √õ∂øӬᬱÀÚı˛ ά◊À{°À‡ı˛ ’Ô« Ó¬Ú≈¸±Àı˛ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
26/ ÊÚ˙‘∫˘±, ΔÚøÓ¬fl¬Ó¬± › ¶§±À¶ö…ı˛ ¸±À¬ÛÀé¬, √õ∂ÀÓ¬…fl¬ Ò˜«¸•x±À˚˛ı˛ Ò˜«øı¯∏˚˛fl¬ fl¬±˚«±ı˘œ
’Ôı± ά◊˝±ı˛ Œ˚Àfl¬±Ú øıˆ¬±À·ı˛ñ ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±ı˛ ¶§±ÒœÚÓ¬±/

ïfl¬ó Ò˜«œ˚˛ › ±Úøı¯∏˚˛fl¬ ά◊ÀVÀ˙… √õ∂øӬᬱڸ˜”˝ ¶ö±¬ÛÚ › Œ¬Û±¯∏Ì

fl¬øı˛ı±ı˛Ä
ï‡ó Ò˜«øı¯∏À˚˛ øÚÊ fl¬±˚«±ı˘œ ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú± fl¬øı˛ı±ı˛Ä
ï·ó ¶ö±ıı˛ › ’¶ö±ıı˛ ¸•ÛøMÀÓ¬ ¶§Qı±Ú ˝˝◊ı±ı˛ › Ó¬±˝± ’Ê«Ú
fl¬øı˛ı±ı˛Ä ¤ı—
14 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 3ñŒ˜Ãø˘fl¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 26-30
ï‚ó ‹ı˛+¬Û ¸•ÛøM øıøÒ ’Ú≈¸±Àı˛ ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú± fl¬øı˛ı±ı˛Ä
’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı/
Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ ÒÀ˜«ı˛ 27/ Œ˚ fl¬ı˛ ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂±l ’Ô« Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ ÒÀ˜«ı˛ ı± Ò˜«¸•x±À˚˛ı˛
√Œõ∂±JÓ¬fl¬ı˛ÀÌı˛ ÊÚ…
fl¬ı˛±Ú ¸•ÛÀfl«¬ √Œõ∂±JÓ¬fl¬ı˛ÀÌı˛ ı± Œ¬Û±¯∏ÀÌı˛ ı…˚˛øÚı«±À˝ı˛ ÊÚ… øıÀ˙¯∏ˆ¬±Àı ά◊¬ÛÀ˚±øÊÓ¬, Ó¬±˝±
¶§±ÒœÚÓ¬±/ √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ ı±Ò… fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ø˙鬱 28/ ï1ó ı˛±Ê…øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ¸•Û”Ì«ˆ¬±Àı Œ¬Û±ø¯∏Ó¬ Œfl¬±Ú ø˙鬱 √õ∂øӬᬱÀÚ
√õ∂øӬᬱÀÚ Ò˜«œ˚˛
ø˙鬱±ÀÚ ı± Ò˜«œ˚˛ Œfl¬±Ú Ò˜«œ˚˛ ø˙鬱±ÀÚı˛ ı…ı¶ö± fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
ά◊¬Û±¸Ú±˚˛ ά◊¬Ûø¶öøÓ¬ ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ø˙鬱 √õ∂øӬᬱÀÚ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı
¸•ÛÀfl«¬ ¶§±ÒœÚÓ¬±/
Ú± ˚±˝± ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ¬Ûøı˛‰¬±ø˘Ó¬ øfl¬c ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ά◊»¸Ê«Ú ı± Ú…±¸ ’Ú≈˚±˚˛œ
¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˚±˝± ‹ √õ∂øӬᬱÀÚ Ò˜«œ˚˛ ø˙鬱 √õ∂±Ú fl¬ı˛± ’±ı˙…fl¬ fl¬Àı˛/
ï3ó ı˛±Ê… ˝˝◊ÀÓ¬ ¶§œfl‘¬øÓ¬√õ∂±l ı± ı˛±Ê…øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ¸±˝±˚…√õ∂±l Œfl¬±Ú ø˙鬱
√õ∂øӬᬱÀÚ Î¬◊¬Ûø¶öÓ¬ Ô±Àfl¬Ú ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ ‹ √õ∂øӬᬱÀÚ Œ˚ Ò˜«œ˚˛ ø˙鬱±Ú
fl¬ı˛± ˝˚˛ Ó¬±˝±ÀÓ¬ ’—˙·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀÓ¬, ’Ôı± ‹ √õ∂øӬᬱÀÚ ı± ‹ √õ∂øÓ¬á¬±Ú ¸—øù≠©Ü
Œfl¬±Ú ·‘˝±ø¬Ûøı˛¸Àı˛ Œ˚ Ò˜«œ˚˛ ά◊¬Û±¸Ú± ’Ú≈øá¬Ó¬ ˝˚˛ Ó¬±˝±ÀÓ¬ ά◊¬Ûø¶öÓ¬ Ô±øfl¬ÀÓ¬
ı±Ò… fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±, ˚ø Ú± øÓ¬øÚ ¶§˚˛—, ı± øÓ¬øÚ Ú±ı±˘fl¬ ˝˝◊À˘ Ó“¬±˝±ı˛
’øˆ¬ˆ¬±ıfl¬, Ó¬±˝±ÀÓ¬ ¸•úøÓ¬ ŒÚ/

fl‘¬ø©Ü › ø˙鬱 øı¯∏˚˛fl¬ ’øÒfl¬±ı˛

¸—‡…±˘‚≈ıÀ·«ı˛ ¶§±Ô« 29/ ï1ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±À· ı¸ı±¸fl¬±ı˛œ
ı˛é¬Ì/
Ú±·øı˛fl¬·ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øıˆ¬±À·ı˛ øÚʶ§ øıø˙©Ü ˆ¬±¯∏±, ø˘ø¬Û ı± fl‘¬ø©Ü Ô±øfl¬À˘, Œ¸˝◊
øıˆ¬±À·ı˛ Ó¬±˝± ¬Ûøı˛ı˛é¬Ì fl¬ı˛±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı/
ï2ó Œfl¬ı˘ Ò˜«, √õ∂ʱøÓ¬, ʱøÓ¬, ˆ¬±¯∏± ı± Ó¬iúÀÒ… Œfl¬±Ú ¤fl¬øȬı˛› Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬,
ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ¬Û±ø¯∏Ó¬ ı± ı˛±Ê…øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ¸±˝±˚…√õ∂±l Œfl¬±Ú ø˙鬱 √õ∂øӬᬱÀÚ Œfl¬±Ú
Ú±·øı˛fl¬Àfl¬ √õ∂Àı˙ fl¬øı˛ÀÓ¬ øÀÓ¬ ’¶§œfl¬±ı˛ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
ø˙鬱 √õ∂øÓ¬á¬±Ú ¶ö±¬ÛÚ 30/ ï1ó ¸fl¬˘ ¸—‡…±˘‚≈ıÀ·«ı˛, Ò˜«øˆ¬øMfl¬˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ı± ˆ¬±¯∏±øˆ¬øMfl¬˝◊
› ¬Ûøı˛‰¬±˘ÀÚ
¸—‡…±˘‚≈ıÀ·«ı˛ ˝Î¬◊fl¬, Ó“¬±˝±Àı˛ ¬ÛÂj˜Ó¬ ø˙鬱 √õ∂øÓ¬á¬±Ú ¶ö±¬ÛÚ › ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛
’øÒfl¬±ı˛/ Ô±øfl¬Àı/
[ï1fl¬ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú ¸—‡…±˘‚≈ ¸•x±˚˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ›
¬Ûøı˛‰¬±ø˘Ó¬ Œfl¬±Ú ø˙鬱 √õ∂øӬᬱÀÚı˛ ¸•ÛøM ı…Ò…Ó¬±˜”˘fl¬ˆ¬±Àı ’Ê«Ú fl¬øı˛ı±ı˛
ÊÚ… øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬±À˘ ı˛±Ê… ˝◊˝± ¸≈øÚø}¬Ó¬ fl¬øı˛ÀıÚ Œ˚, ‹ı˛+¬Û ¸•ÛøM ’Ê«ÀÚı˛
ÊÚ… ‹ı˛+¬Û øıøÒ Z±ı˛± ø¶öı˛œfl‘¬Ó¬ ı± Ó¬Ú≈˚±˚˛œ øÚÒ«±øı˛Ó¬ ’Ô« ¤ı˛+¬Û ˝˚˛ Œ˚Ú Î¬◊˝± ‹
√õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂Ó¬…±ˆ”¬Ó¬ ’øÒfl¬±ı˛ ¸Ç≈¬ø‰¬Ó¬ ı± ı˛ Ú± fl¬Àı˛/]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 15
ˆ¬±· 3ñŒ˜Ãø˘fl¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 30-31fl¬
ï2ó ø˙鬱 √õ∂øӬᬱڸ˜”À˝ ¸±˝±˚…±ÀÚ ı˛±Ê… Œfl¬±Ú ø˙鬱 √õ∂øӬᬱÀÚı˛
√õ∂øÓ¬fl”¬À˘ ¤˝◊ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ øıÀˆ¬ fl¬øı˛ÀıÚ Ú± Œ˚ ά◊˝± Œfl¬±Ú ¸—‡…±˘‚≈ıÀ·«ı˛
¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±ÒœÀÚ ’±ÀÂ, ‹ ¸—‡…±˘‚≈ı·« Ò˜«øˆ¬øMfl¬˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ı± ˆ¬±¯∏±øˆ¬øMfl¬˝◊
˝Î¬◊fl¬/
* * * * *
31/ [¸•ÛøMı˛ ’±ı˙…fl¬ ’Ê«Ú/] ¸—øıÒ±Ú ï‰¬Ó≈¬}¬Q±øı˛—˙ ¸—À˙±ÒÚó
’±˝◊Ú, 1978, 6 Ò±ı˛± Z±ı˛± ï20.6.1979 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó ı± ø·˚˛±ÀÂ/

[ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú øıøÒı˛ ı…±ı‘øM ]

[31fl¬/ [ï1ó 13 ’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ, ˆ”¬¸•ÛøM ˝◊Ó¬…±øı˛
’Ê«Ú øıÒ±Úfl¬±ı˛œ
˚±˝±ñ øıøÒı˛ ı…±ı‘øM/
ïfl¬ó ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ Œfl¬±Ú ˆ”¬¸•ÛøM ı± Ó¬iúÀÒ… Œfl¬±Ú ’øÒfl¬±ı˛ ’Ê«Ú
’Ôı± ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’øÒfl¬±ı˛ øıÚ±˙ ı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú, ’Ôı±
ï‡ó Œfl¬±Ú ¸•ÛøMı˛ ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±ı˛ ˆ¬±ı˛, ˝˚˛ ÊÚ¶§±ÀÔ« ’Ôı± ‹
¸•ÛøMı˛ ά◊¬Û˚≈Mê ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú± ¸≈øÚø}¬Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ά◊ÀVÀ˙…,
¸œ˜±ıX¬ fl¬±À˘ı˛ ÊÚ… ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ·Ë˝Ì, ’Ôı±
ï·ó ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ øÚ·˜, ˝˚˛ ÊÚ¶§±ÀÔ« ’Ôı± ά◊˝±Àı˛ ˜ÀÒ…
Œ˚ Œfl¬±ÚøȬı˛ ά◊¬Û˚≈Mê ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú± ¸≈øÚø}¬Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ά◊ÀVÀ˙…,
¤fl¬Sœfl¬ı˛Ì, ’Ôı±
ï‚ó øÚ·˜¸˜”À˝ı˛ ˜…±ÀÚøÊ— ¤ÀÊKȬ, ¸ø‰¬ı, Œfl¬±¯∏±Ò…é¬, ˜…±ÀÚøÊ—
øάÀı˛flƒ¬È¬ı˛, øάÀı˛flƒ¬È¬ı˛ ı± ¬Ûøı˛‰¬±˘fl¬·ÀÌı˛ Œfl¬±Ú ’øÒfl¬±ı˛
’Ôı± ά◊˝±Àı˛ ’—˙œ±ı˛·ÀÌı˛ Œfl¬±Ú Œˆ¬±È¬±øÒfl¬±ı˛ øıÚ±˙ ı±
¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú, ’Ôı±
ï„ó Œfl¬±Ú ‡øÚÊ ı± ‡øÚÊ ΔÓ¬˘ ’Ú≈¸g¬±Ú ı± √õ∂±ølı˛ ά◊ÀVÀ˙…
Œfl¬±Ú ‰≈¬øMê, ¬Û±A± ı± ’Ú≈:±¬ÛÀSı˛ ıÀ˘ √õ∂±l Œfl¬±Ú ’øÒfl¬±ı˛
øıÚ±˙ ı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ‰≈¬øMê, ¬Û±A± ı±
’Ú≈:±¬ÛÀSı˛ ’¬Û”Ì«fl¬±ø˘fl¬ ’ı¸±Ú ı± ı˛fl¬ı˛Ì
¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú fl¬Àı˛, Ó¬±˝± ¤˝◊ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ ı±øÓ¬˘ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú± Œ˚ Ó¬±˝±
[ 14 ’Ú≈ÀBÂ ı± 19 ’Ú≈ÀBÂÀı˛] ¸ø˝Ó¬ ’¸˜?¸ ’Ôı± ά◊Mê Œfl¬±Ú ’Ú≈ÀBÂ
Z±ı˛± √õ∂M Œfl¬±Ú ’øÒfl¬±ı˛ ˝ı˛Ì fl¬Àı˛ ı± ¸Ç≈¬ø‰¬Ó¬ fl¬Àı˛]†
Ó¬Àı, Œ˚Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û øıøÒ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ, Œ¸Àé¬ÀS
¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ά◊˝±ÀÓ¬ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±, ˚ø Ú± ‹ı˛+¬Û øıøÒ
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øıÀı‰¬Ú±Ô« ¸—ı˛øé¬Ó¬ ˝˝◊˚˛± Ó“¬±˝±ı˛ ¸•úøÓ¬ ¬Û±˝◊˚˛± Ô±Àfl¬†
16 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 3ñŒ˜Ãø˘fl¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 31fl¬-31‡
¬[ Ûı˛c, Œ˚Àé¬ÀS Œfl¬±Ú øıøÒ ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ Œfl¬±Ú ˆ”¬¸•ÛøM ’Ê«ÀÚı˛ øıÒ±Ú
fl¬Àı˛ ¤ı— Œ˚Àé¬ÀS ά◊˝±ı˛ ’ôL√·«Ó¬ Œfl¬±Ú ˆ”¬ø˜ Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ øÚÀÊı˛ ‰¬±À¯∏ Ô±Àfl¬,
Œ¸Àé¬ÀS ‹ ˆ”¬ø˜ı˛ Œ˚ ’—˙ Ó¬»fl¬±À˘ ı˘ı» Œfl¬±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ ‹ ı…øMêı˛ ¬ÛÀé¬
√õ∂À˚±Ê… ¸Àı«±B‰¬ ¸œ˜±ı˛ ’ÚøÒfl¬, Ó¬±˝± øfl¬—ı± Ó¬≈¬Ûøı˛ ’ıø¶öÓ¬ ı± Ó¬»¸˝ ¸—øù≠©Ü
Œfl¬±Ú ˆ¬ıÚ ı± øÚø˜«øÓ¬ ’Ê«Ú fl¬ı˛± ı˛±ÀÊ…ı˛ ¬ÛÀé¬ øıøÒ¸•úÓ¬ ˝˝◊Àı Ú±, ˚ø Ú±
‹ı˛+¬Û ˆ”¬ø˜, ˆ¬ıÚ ı± øÚø˜«øÓ¬ı˛ ’Ê«Ú ¸•Ûøfl«¬Ó¬ øıøÒ ¤ı˛+¬Û ˝±Àı˛ é¬øÓ¬¬Û”ı˛Ì
√õ∂±ÀÚı˛ ı…ı¶ö± fl¬Àı˛ ˚±˝± ά◊˝±ı˛ ı±Ê±ı˛ ˜”˘… ’À¬Û鬱 fl¬˜ ˝˝◊Àı Ú±/
ï2ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ,ñ
ïfl¬ó Œfl¬±Ú ¶ö±Úœ˚˛ Œé¬S ¸•ÛÀfl«¬, ë눔¬¸•ÛøMíí fl¬Ô±øȬ ‹ Œé¬ÀS
ı˘ı» ˆ”¬ø˜ı˛ √õ∂ʱ¶§Q øı¯∏˚˛fl¬ øı…˜±Ú øıøÒÀÓ¬ ‹ fl¬Ô±øȬ ı±
ά◊˝±ı˛ ¶ö±Úœ˚˛ √õ∂øÓ¬˙s ˚±˝± ı≈Á¬±˚˛ Ó¬±˝±˝◊ ı≈Á¬±˝◊Àı, ¤ı—
ά◊˝±ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ˝˝◊Àıñ
(i) Œ˚Àfl¬±Ú ʱ·œı˛, ˝◊Ú±˜ ı± ˜≈˚˛±øÙ¬ ’Ôı± ’Ú… Œfl¬±Ú
’Ú≈ı˛+¬Û ’Ú≈±Ú ¤ı— [Ó¬±ø˜˘Ú±g] › Œfl¬ı˛±˘± ı˛±ÀÊ…,
Œfl¬±Ú ÊÚ˜˜ƒ ¶§QÄ
(ii) ı˛±˚˛Ó¬›˚˛±øı˛ ıÀj±ıô¶∏ ’Ú≈˚±˚˛œ ’øÒfl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ˆ”¬ø˜Ä
(iii) fl‘¬ø¯∏ı˛ ά◊ÀVÀ˙… ı± Ó¬»¸˝±˚˛fl¬ Œfl¬±Ú ά◊ÀVÀ˙… ‡˘
fl¬ı˛± ı± ˆ¬±h¬± Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛±À ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ˆ”¬ø˜, ˚±˝±ı˛
’ôL√·«Ó¬ ˝˝◊Àı ¬ÛøÓ¬Ó¬ ˆ”¬ø˜, ıÚ ˆ”¬ø˜, ¬Ûq‰¬±ı˛Ì ˆ”¬ø˜
’Ôı± ˆ”¬ø˜-fl‘¬¯∏fl¬, fl‘¬ø¯∏-|ø˜fl¬ › ·Ë±˜œÌ fl¬±øı˛·Àı˛ı˛
‡˘œˆ”¬Ó¬ ˆ¬ıÚ › ’Ú… øÚø˜«øÓ¬ı˛ ¶ö±Ú¸˜”˝Ä]
ï‡ó Œfl¬±Ú ˆ”¬¸•ÛøM ¸•ÛÀfl«¬, ëë’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝íí ˜±ø˘fl¬, ’ıı˛-
˜±ø˘fl¬, ’Òô¶∏Ú-˜±ø˘fl¬, ˜Ò…¶§Q±øÒfl¬±ı˛œ, [ı˛±˚˛Ó¬, Œfl¬±Ù«¬±
ı˛±˚˛Ó¬], ı± ’Ú… ˜Ò…ıÓ«¬œ ’øÒfl¬±ı˛œÀÓ¬ ıÓ«¬±ÀÚ± Œfl¬±Ú
’øÒfl¬±ı˛ ¤ı— ˆ”¬ø˜ı˛±Ê¶§ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú ’øÒfl¬±ı˛ ı±
øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ Œfl¬ ’ôL√ˆ«¬≈Mê fl¬øı˛Àı/]

fl¬À˚˛fl¬øȬ ’±˝◊Ú › [31‡/ 31fl¬ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ı…±¬Ûfl¬Ó¬± é≈¬J Ú± fl¬øı˛˚˛±, Úı˜
√õ∂øÚ˚˛˜ ø¸X¬fl¬ı˛Ì/
Ó¬Ù¬ø¸À˘ øıøÚø«©Ü ’±˝◊Ú › √õ∂øÚ˚˛˜¸˜”À˝ı˛ Œfl¬±ÚøȬ ı± ά◊˝±Àı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛
Œfl¬±ÚøȬ ¤˝◊ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ ı±øÓ¬˘ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú± ı± fl¬‡Ú› ı±øÓ¬˘ ˝˝◊˚±˛ ø¢ ıø˘˚˛±
·Ì… ˝˝◊Àı Ú± Œ˚ ‹ı˛+¬Û ’±˝◊Ú, √õ∂øÚ˚˛˜ ı± øıÒ±Ú ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ Œfl¬±Ú øıÒ±ÀÚı˛
¸ø˝Ó¬ ’¸˜?¸ ı± Ó¬V;±ı˛± √õ∂M Œfl¬±Ú ’øÒfl¬±ı˛ ˝ı˛Ì fl¬Àı˛ ı± ¸Ç≈¬ø‰¬Ó¬ fl¬Àı˛, ¤ı—
Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬ ı± Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛ ¤Ó¬ƒøı¬Ûı˛œÓ¬ Œfl¬±Ú ı˛±˚˛, øάSêœ ı± ’±À˙
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 17
ˆ¬±· 3ñŒ˜Ãø˘fl¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 31‡-32

¸ÀMW›, ά◊Mê ’±˝◊Ú › √õ∂øÚ˚˛À˜ı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬øȬ, Œfl¬±Ú 鬘Ӭ±¬Ûiß øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛

ά◊˝±Àfl¬ øÚı˛¸Ú ı± ¸—À˙±ÒÚ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±ı˛ ’ÒœÀÚ, ı˘ı» Ô±øfl¬˚˛± ˚±˝◊Àı/]

[31·/ 13 ’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, [ˆ¬±· 4-¤ øÚıX¬ ¸fl¬˘ ı± Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú øÚÀ«˙fl¬
ÚœøÓ¬Àfl¬ fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬Àı˛
Œ˚Àfl¬±Ú ÚœøÓ¬Àfl¬] ¸≈√õ∂øÓ¬øá¬Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬˜«¬ÛX¬øÓ¬Àfl¬ fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬Àı˛ ¤ı˛+¬Û øıøÒ¸˜”À˝ı˛
¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ, [14 ’Ú≈ÀBÂ ı± 19 ’Ú≈ÀBÂÀı˛] ¸ø˝Ó¬ ’¸˜?¸ ı± Ó¬V;±ı˛± ı…±ı‘øM/
√õ∂M Œfl¬±Ú ’øÒfl¬±ı˛ ˝ı˛Ì fl¬Àı˛ ı± ¸Ç≈¬ø‰¬Ó¬ fl¬Àı˛ ¤˝◊ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ ı±øÓ¬˘ ıø˘˚˛± ·Ì…
˝˝◊Àı Ú±Ä [¤ı— ‹ı˛+¬Û fl¬˜«¬ÛX¬øÓ¬Àfl¬ fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬øı˛ÀÓ¬À ıø˘˚˛± Œ‚±¯∏̱ Œ˚ øıøÒı˛
’ôL√ˆ≈¬«Mê Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ ¤˝◊ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ’±¬ÛøM
fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú± Œ˚ ά◊˝± ‹ı˛+¬Û fl¬˜«¬ÛX¬øÓ¬Àfl¬ fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬Àı˛ Ú± ]†
Ó¬Àı, Œ˚Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û øıøÒ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ ˝˚˛,
Œ¸Àé¬ÀS ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ά◊˝±ÀÓ¬ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±, ˚ø Ú± ‹ı˛+¬Û øıøÒ,
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øıÀı‰¬Ú±Ô« ¸—ı˛øé¬Ó¬ ˝˝◊˚˛±, Ó“¬±˝±ı˛ ¸•úøÓ¬ √õ∂±l ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬/]

[31‚/ [ı˛±©ÜòøıÀı˛±Òœ fl¬±˚«fl¬˘±¬Û ¸•Ûøfl«¬Ó¬ øıøÒ¸˜”À˝ı˛ ı…±ı‘øM/] ¸—øıÒ±Ú

ïøS‰¬Q±øı˛—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1977, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛± ï13.4.1978 ˝˝◊ÀÓ¬
fl¬±˚«fl¬øı˛Ó¬±¸˝ó ı± ø·˚˛±ÀÂ/

¸±—øıÒ±øÚfl¬ √õ∂øÓ¬fl¬±ı˛¸˜”À˝ı˛ ’øÒfl¬±ı˛

32/ ï1ó ¤˝◊ ˆ¬±· Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ ı˘ı»fl¬ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… ¤˝◊ ˆ¬±· Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬
’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝
˚Ô±À˚±·… fl¬±˚«ı±˝ Z±ı˛± ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬Àfl¬ √õ∂‰¬±ø˘Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ √õ∂Ó¬…±ˆ”¬Ó¬ ı˘ı»fl¬ı˛ÀÌı˛ ÊÚ…
˝˝◊˘/ √õ∂øÓ¬fl¬±ı˛/

ï2ó ¤˝◊ ˆ¬±· Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬ Œ˚Àfl¬±Ú ’øÒfl¬±ı˛ ı˘ı»fl¬ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… øÚÀ«˙ ı±
’±À˙, ’Ôı± ıøj√õ∂Ó¬…鬜fl¬ı˛Ì ïŒ˝øı˚˛±¸ fl¬ı˛¬Û±¸ó, ¬Ûı˛˜±À˙ ±ÚÀά˜±¸ó,
¬√õ∂øÓ¬À¯∏Ò ï√õ∂ø˝øı˙Úó, ’øÒfl¬±ı˛¬Û‘B± ïfl≈¬› ›˚˛±ı˛±ÀKȬ±ó › ά◊»À√õ∂¯∏Ì
︱ı˛øȬ›˚˛±øı˛ó √õ∂fl‘¬øÓ¬ı˛ ’±:±À˘‡ ¸À˜Ó¬ ’±:±À˘‡, ˚±˝±˝◊ ˚Ô±À˚±·… ˝˝◊Àı,
Ó¬±˝±˝◊ √õ∂‰¬±ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ¸≈√ø√õ∂˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Ô±øfl¬Àı/
ï3ó ï1ó › ï2ó √õ∂fl¬ı˛Ì Z±ı˛± ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬Àfl¬ ’ø¬Û«Ó¬ 鬘Ӭ±¸˜”˝ é≈¬J Ú±
fl¬øı˛˚˛±, ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± ’Ú… Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬Àfl¬, ά◊˝±ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±Àı˛ı˛ ¶ö±Úœ˚˛
¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ…, ï2ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂À˚˛±·À˚±·… ¸fl¬˘ ı±
Œ˚Àfl¬±Ú 鬘Ӭ± √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
18 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 3ñŒ˜Ãø˘fl¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 32fl¬-35
ï4ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú Z±ı˛± ’Ú…Ô± Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ӬZ…øÓ¬Àı˛Àfl¬ ¤˝◊
’Ú≈ÀBÂ Z±ı˛± √õ∂Ó¬…±ˆ”¬Ó¬ ’øÒfl¬±ı˛ øÚ˘ø•§Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±/
32fl¬/ [32 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ’ÒœÚ fl¬±˚«ı±À˝ ı˛±Ê…øıøÒ¸˜”À˝ı˛ ¸±—øıÒ±øÚfl¬
ø¸X¬Ó¬± øıÀıø‰¬Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±/] ¸—øıÒ±Ú ïøS‰¬Q±øı˛—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1977,
3 Ò±ı˛± Z±ı˛± ï13.4.1978 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó ı± ø·˚˛±ÀÂ/
ı±ø˝Úœ¸˜”˝ ˝◊Ó¬…±øı˛ 33/ ¸—¸ ¤˝◊ ˆ¬±· Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ñ
√õ∂øÓ¬ √õ∂À˚˛±À· ¤˝◊ ˆ¬±·
Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬ ïfl¬ó ¸˙¶aı±ø˝Úœ¸˜”À˝ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛, ı±
’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ ï‡ó ÊÚ˙‘∫˘± ı˛é¬±ı˛ ˆ¬±ı˛√õ∂±l ı±ø˝Úœ¸˜”À˝ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛, ı±
¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú fl¬øı˛ı±ı˛
¬ÛÀé¬ ¸—¸Àı˛ 鬘Ӭ±/ ï·ó &lı±Ó«¬± ı± √õ∂øÓ¬-&lı±Ó«¬± ¸ı˛ıı˛±À˝ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ı˛±Ê…
fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂øÓ¬øá¬Ó¬ Œfl¬±Ú ı≈…Àı˛± ı± ’Ú… ¸—·Í¬ÀÚ øÚÀ˚˛±øÊÓ¬
ı…øMê·ÀÌı˛, ı±
ï‚ó ïfl¬ó ˝˝◊ÀÓ¬ ï·ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú› ı±ø˝Úœ, ı≈…Àı˛± ı±
¸—·Í¬ÀÚı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ≈ı˛¸=¡±ı˛ ı…ı¶ö±˚˛ ı±
Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ øÚÀ˚˛±øÊÓ¬ ı…øMê·ÀÌı˛,
√õ∂øÓ¬ √õ∂À˚˛±À·, Ó“¬±˝±Àı˛ fl¬Ó«¬Àı…ı˛ ˚Ô±˚Ô øÚı«±˝Ú ¤ı— Ó“¬±˝±Àı˛ ˜ÀÒ…
˙‘∫˘±ı˛é¬Ì ¸≈øÚø}¬Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ…, Œfl¬±Úƒ ’øÒfl¬±ı˛ fl¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ¸Ç≈¬ø‰¬Ó¬ ı±
øÚı˛±fl‘¬Ó¬ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı Ó¬±˝± øÚÒ«±ı˛Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
Œfl¬±Ú Œé¬ÀS ¸±˜øı˛fl¬ 34/ ¤˝◊ ˆ¬±À· ¬Û”ı«ıÓ«¬œ øıÒ±Ú±ı˘œÀÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¸—¸,
øıøÒ ı˘ı» Ô±øfl¬ı±ı˛
fl¬±À˘ ¤˝◊ ˆ¬±· Z±ı˛± øıøÒ Z±ı˛±, ¸—À‚ı˛ ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ÒœÀÚ ‰¬±fl¬øı˛ı˛Ó¬ Œfl¬±Ú ı…øMê ı± ’Ú…
’ø¬Û«Ó¬ ’øÒfl¬±ı˛ Œfl¬±Ú ı…øMê ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê Œ˚ Œé¬ÀS ¸±˜øı˛fl¬ øıøÒ ı˘ı» ø¢
¸ÀǬ±‰¬Ú/ Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú› Œé¬ÀS ˙‘∫˘±ı˛ ı˛é¬Ì ı± ¬Û≈Ú–¶ö±¬ÛÚ ¸•§Àg¬ Œfl¬±Ú› fl¬±˚« fl¬øı˛˚˛±
Ô±øfl¬À˘ Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ Ó¬“±˝±Àfl¬ øÚ©‘®øÓ¬ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ’Ôı± ‹ı˛+¬Û Œé¬ÀS ¸±˜øı˛fl¬
øıøÒ˜ÀÓ¬ Œfl¬±Ú› G¬±À˙ Œ›˚˛± ˝˝◊À˘, ˙±øô¶∏ ’±Àı˛±¬Û fl¬ı˛± ˝˝◊À˘, ı±ÀÊ˚˛±l
fl¬øı˛ı±ı˛ ’±À˙ Œ›˚˛± ˝˝◊À˘ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú fl¬±˚« fl¬ı˛± ˝˝◊À˘ Ó¬±˝± ø¸X¬ fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú/
¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ øıÒ±Ú¸˜”˝ 35/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›,ñ
fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ïfl¬ó ¸—¸Àı˛ñ
øıøÒ√õ∂Ì˚˛Ú/
(i) 16 ’Ú≈ÀBÂÀı˛¬ ï3ó √õ∂fl¬ı˛Ì, 32 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï3ó
√õ∂fl¬ı˛Ì, 33 ’Ú≈ÀBÂ ¤ı— 34 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ Œ˚
øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ Z±ı˛±
øıÒ±Ú fl¬ı˛± ˚±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ά◊˝±Àı˛ Œ˚Àfl¬±ÚøȬ ¸•ÛÀfl«¬Ä
¤ı—
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 19
ˆ¬±· 3ñŒ˜Ãø˘fl¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 35
(ii) ¤˝◊ ˆ¬±· ’Ú≈˚±˚˛œ Œ˚¸fl¬˘ fl¬±˚« ’¬Ûı˛±Ò ıø˘˚˛±
Œ‚±ø¯∏Ó¬ ά◊˝±Àı˛ ÊÚ… G¬ øıø˝Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ øÚø˜MÄ
øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± Ô±øfl¬Àı, ¤ı— Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú±, ¤ı— ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛
¬Ûı˛ ˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë, (ii) ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ fl¬±˚«¸˜”À˝ı˛
ÊÚ… G¬ øıø˝Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ øÚø˜M ¸—¸ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú
fl¬øı˛ÀıÚÄ
ï‡ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
ı˛±Ê…Àé¬ÀS ı˘ı» Œfl¬±Ú øıøÒ ˚±˝± ïfl¬ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛
(i) ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ Œfl¬±ÚøȬı˛ ¸ø˝Ó¬
¸•Ûøfl«¬Ó¬ ’Ôı± ˚±˝± ‹ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ (ii) ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ
ά◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú fl¬±À˚«ı˛ ÊÚ… G¬øıÒ±Ú fl¬Àı˛ Ó¬±˝±, ά◊˝±ı˛
√õ∂øÓ¬ıg¬¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ ¤ı— ά◊˝±ÀÓ¬ 372 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ
Œ˚¸fl¬˘ ’øˆ¬À˚±ÊÚ › ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú fl¬ı˛± ˚±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛
Ó¬ÒœÀÚ, ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ ı± øÚı˛ø¸Ó¬ ı± ¸—À˙±øÒÓ¬
Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ ı˘ı» Ô±øfl¬Àı/
ı…±‡…± 1ñ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ, ëëı˘ı» øıøÒíí fl¬Ô±øȬı˛ Œ˚ ’Ô« 372
’Ú≈ÀBÂÀ ’±À Œ¸˝◊ ’Ô«˝◊ ˝˝◊Àı/
20 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 4
ı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬˜«¬ÛX¬øÓ¬ı˛ øÚÀ«˙fl¬
ÚœøÓ¬¸˜”˝

¸—:±Ô«/ 36/ ¤˝◊ ˆ¬±À·, √õ∂¸ºÓ¬– ’Ú…Ô± √’±ı˙…fl¬ Ú± ˝˝◊À˘, ëëı˛±Ê…íí ˙Àsı˛ Œ˚
’Ô« ˆ¬±· 3-¤ ’±À Œ¸˝◊ ’Ô«˝◊ ˝˝◊Àı/
¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê 37/ ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê øıÒ±Ú±ı˘œ Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬ fl¬Ó‘¬«fl¬
ÚœøÓ¬¸˜”À˝ı˛ √õ∂À˚˛±·/
ı˘ı»fl¬ı˛ÌÀ˚±·… ˝˝◊Àı Ú±, øfl¬c Ó¬»¸ÀMW› ά◊˝±ÀÓ¬ øÚıX¬ ÚœøÓ¬¸˜”˝ Œ˙˙±¸Ú
øı¯∏À˚˛ Œ˜Ãø˘fl¬ ˝˝◊Àı, ¤ı— øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚ ‹ ÚœøÓ¬¸˜”˝ √õ∂À˚˛±· fl¬ı˛± ı˛±ÀÊ…ı˛
fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àı/
ÊÚfl¬˘…±Ì 38/ [ï1ó] ʱӬœ˚˛ ÊœıÀÚı˛ ¸fl¬˘ √õ∂øӬᬱÚÀfl¬ ¸±˜±øÊfl¬, ’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬ ›
Œ√õ∂±JÓ¬fl¬ı˛ÀÌı˛ ÊÚ…
ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ Ú…±˚˛øı‰¬±Àı˛ı˛ Œ√õ∂ıÌ˛ ± ±Ú fl¬Àı˛ ¤ı˛+¬Û ¤fl¬øȬ ¸˜±Êı…ı¶ö± ˚Ô±¸±Ò…
¸˜±Êı…ı¶ö± √õ∂ıÓ¬«Ú/ fl¬±˚«fl¬ı˛ˆ¬±Àı √õ∂ıÓ«¬Ú › ı˛é¬Ì fl¬øı˛˚±˛ ı˛±Ê… ÊÚfl¬˘…±Ì Œ√õ∂±JÓ¬fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂˚±˛ ¸
fl¬øı˛ÀıÚ/
[ï2ó ı˛±Ê…, Œfl¬ı˘ ı…øMê·ÀÌı˛ ˜ÀÒ…˝◊ ÚÀ˝, øıøˆ¬iß ’=¡À˘ ı¸ı±¸fl¬±ı˛œ ı±
øıøˆ¬iß ı‘øMÀÓ¬ øÚ˚≈Mê ÊÚ¸˜ø©Üı˛ ˜ÀÒ…›, øıÀ˙¯∏Ó¬–, ’±À˚˛ı˛ ’¸˜Ó¬± ˝ò±¸
fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… √õ∂˚˛±¸ fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— √õ∂øӬᬱ, ¸≈À˚±· › ¸≈øıÒ±ı˛ Œé¬ÀS ’¸˜Ó¬± ”ı˛
fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ¸À‰¬©Ü ˝˝◊ÀıÚ/]
ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ú≈¸ı˛Ìœ˚˛ 39/ ı˛±Ê…, øıÀ˙¯∏Ó¬–, ¶§œ˚˛ fl¬˜«¬ÛX¬øÓ¬ ¤ı˛+À¬Û ‰¬±ø˘Ó¬ fl¬øı˛ÀıÚ ˚±˝±ÀÓ¬ñ
fl¬À˚˛fl¬øȬ fl¬˜«¬ÛX¬øÓ¬
¸—Sê±ôL√ ÚœøÓ¬/ ïfl¬ó Ú±·øı˛fl¬·Ì, ¬Û≈è¯∏ › Ú±ı˛œ ¸˜ˆ¬±Àı, Œ˚Ú ¬Û˚«±l Êœøıfl¬±
’Ê«ÀÚı˛ ’øÒfl¬±ı˛ √õ∂±l ˝ÚÄ
ï‡ó ÊÚ¸˜±ÀÊı˛ ¬Û±øÔ«ı ¸•ÛÀı˛ ˜±ø˘fl¬±Ú± › øÚ˚˛LaÌ ¤ı˛+À¬Û
ıøKȬӬ ˝˚˛ Œ˚Ú ¸Àı«±M˜ˆ¬±Àı ¸±Ò±ı˛ÀÌı˛ ø˝Ó¬ ¸±øÒÓ¬ ˝˚˛Ä
ï·ó ’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬ ı…ı¶ö±ı˛ øSê˚˛±ı˛ ¬Ûøı˛ÌøÓ¬ ¤ı˛+¬Û Ú± ˝˚˛ Œ˚
¸±Ò±ı˛ÀÌı˛ é¬øÓ¬¸±ÒÚ fl¬øı˛˚˛± ÒÚ › ά◊»¬Û±ÀÚı˛
ά◊¬Û±˚˛¸˜”À˝ı˛ ¸—Àfl¬fÌ ‚ÀȬÄ
ï‚ó ¸˜±Ú fl¬±ÀÊı˛ ÊÚ… ¬Û≈è¯∏ › Ú±ı˛œ ά◊ˆ¬À˚˛ı˝˛ ◊ ¸˜±Ú ŒıÓ¬Ú ˝˚˛Ä
ï„ó ¬Û≈è¯∏ › Ú±ı˛œ |ø˜fl¬·ÀÌı˛ ¶§±¶ö… › ˙øMêı˛ ¤ı— ø˙q·ÀÌı˛
¸≈fl≈¬˜±ı˛ ı˚˛À¸ı˛ ’¬Ûı…ı˝±ı˛ Œ˚Ú fl¬ı˛± Ú± ˝˚˛ ¤ı— ’±øÔ«fl¬
√õ∂À˚˛±ÊÀÚ Ú±·øı˛fl¬·Ì Ó“¬±˝±Àı˛ ı˚˛¸ ı± ˙øMêı˛ ’Ú≈¬ÛÀ˚±·œ
Œfl¬±Ú Œ¬Û˙±˚˛ √õ∂ı‘M ˝˝◊ÀÓ¬ Œ˚Ú ı±Ò… Ú± ˝ÚÄ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 21
ˆ¬±· 4ñı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬˜«¬ÛX¬øÓ¬ı˛ øÚÀ«˙fl¬ ÚœøÓ¬¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 39¬-43fl¬
[ó ø˙qÀı˛ ¸≈á≈¬ˆ¬±Àı ¤ı— ¶§±ÒœÚ › ˜˚«±±¬Û”Ì« ¬Ûøı˛ÀıÀ˙ ·øh¬˚˛±
ά◊øͬı±ı˛ ¸≈À˚±· › ¸≈øıÒ± √õ∂M ˝˚˛ ¤ı— Δ˙˙ı…ı¶ö± ›
˚≈ı±ı¶ö± Œ˙±¯∏Ì ˝˝◊ÀÓ¬ ¤ı— ΔÚøÓ¬fl¬ › Δı¯∏ø˚˛fl¬ ’ıÀ˝˘±
˝˝◊ÀÓ¬ ı˛øé¬Ó¬ ˝˚˛/]

[39fl¬/ ı˛±Ê…, ΔıøÒfl¬ ı…ı¶ö±ı˛ ı…ı˝±ı˛ ˚±˝±ÀÓ¬ ¸˜¸≈À˚±À·ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ ¸˜-Ú…±˚˛øı‰¬±ı˛ ¤ı—
øıÚ± ‡ı˛À‰¬ ΔıøÒfl¬
Ú…±˚˛øı‰¬±Àı˛ı˛ ¸≈ıÀj±ıô¶∏ fl¬Àı˛, Ó¬±˝± ¸≈øÚø}¬Ó¬ fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— øıÀ˙¯∏Ó¬– ’±øÔ«fl¬ ¸˝±˚˛Ó¬±/
ı± ’Ú…±Ú… ’鬘Ӭ±ı˛ fl¬±ı˛ÀÌ Œfl¬±Ú Ú±·øı˛fl¬ ˚±˝±ÀÓ¬ Ú…±˚˛øı‰¬±ı˛ ˘±ˆ¬ fl¬øı˛ı±ı˛
¸≈À˚±· ˝˝◊ÀÓ¬ ıø=¡Ó¬ Ú± ˝Ú Ó¬±˝± øÚø}¬Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬, ˚ÀÔ±¬ÛÀ˚±·œ øıøÒ√õ∂Ì˚˛Ú ı±
√õ∂fl¬Àäı˛ Z±ı˛± ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ά◊¬Û±À˚˛, øıÚ± ‡ı˛À‰¬ ΔıøÒfl¬ ¸˝±˚˛Ó¬±ı˛ ı…ı¶ö±
fl¬øı˛ÀıÚ/]

40/ ı˛±Ê…, ·Ë±˜ ¬Û=¡±˚˛Ó¬¸˜”˝ ¸—·Í¬Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ı…ı¶ö± ’ı˘•§Ú fl¬øı˛ÀıÚ ·Ë±˜ ¬Û=¡±˚˛Ó¬ ¸—·Í¬Ú/
¤ı— ¶§±˚˛M˙±¸ÀÚı˛ ¤fl¬fl¬ı˛+À¬Û ά◊˝±ı˛± ˚±˝±ÀÓ¬ fl¬±˚« fl¬øı˛ÀÓ¬ ¸˜Ô« ˝˚˛ Ó¬#Ú…
Œ˚ı˛+¬Û ¬√õ∂À˚˛±ÊÚ Œ¸ı˛+¬Û 鬘Ӭ± › √õ∂±øÒfl¬±ı˛ ά◊˝±ø·Àfl¬ √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀıÚ/

41/ fl¬˜« › ø˙鬱 √õ∂±ølı˛ ’øÒfl¬±ı˛ ¤ı— Œıfl¬±ı˛ ’ı¶ö±˚˛, ı±Ò«Àfl¬…, fl¬˜« › ø˙鬱 √õ∂±ølı˛
¤ı— Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ¶öÀ˘
’¸≈¶öÓ¬±˚˛, fl¬˜«é¬˜Ó¬±Ú±À˙ ¤ı— ’Ú≈ø‰¬Ó¬ ’ˆ¬±Àıı˛ ’Ú… ¶ö˘¸˜”À˝ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ¸±˝±˚… √õ∂±ølı˛
¸±˝±˚… √õ∂±ølı˛ ’øÒfl¬±ı˛ ˚±˝±ÀÓ¬ ¸≈øÚø}¬Ó¬ ˝˚˛ Ó¬#Ú… ı˛±Ê… ¶§œ˚˛ ’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬ ’øÒfl¬±ı˛/
¸±˜Ô«… › ά◊iß˚˛ÀÚı˛ ¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… fl¬±˚«fl¬ı˛ øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀıÚ/

42/ ı˛±Ê…, fl¬À˜«ı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ ˚±˝±ÀÓ¬ Ú…±˚˛¸ºÓ¬ › ˜±ÚÀı±ø‰¬Ó¬ ˝˚˛ Ó¬±˝± fl¬À˜«ı˛ Ú…±˚˛¸ºÓ¬ ›
˜±ÚÀı±ø‰¬Ó¬ ˙Ó¬«±ı˘œı˛
¸≈øÚø}¬Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ¤ı— √õ∂¸”øÓ¬ ¸˝±˚˛Ó¬±ı˛ ÊÚ…, øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀıÚ/ ¤ı— √õ∂¸”øÓ¬ ¸˝±˚˛Ó¬±ı˛
øıÒ±Ú/

43/ ı˛±Ê…, ˚ÀÔ±¬ÛÀ˚±·œ øıøÒ√õ∂Ì˚˛Ú ı± ’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬ ¸—·Í¬Ú Z±ı˛± ı± ’Ú… |ø˜fl¬·ÀÌı˛ ÊÚ…
ÊœıÚÒ±ı˛À̱¬ÛÀ˚±·œ
Œfl¬±Ú ά◊¬Û±À˚˛, fl‘¬ø¯∏, ø˙ä ı± ’Ú…øıÒ fl¬±À˚« øÚ˚≈Mê ¸fl¬˘ |ø˜Àfl¬ı˛ ÊÚ… fl¬˜«, ˜Ê≈øı˛ ˝◊Ó¬…±ø/
ÊœıÚÒ±ı˛ÀÚ±¬ÛÀ˚±·œ ˜Ê≈øı˛ ¤ı— Œ˚ ˙Ó«¬±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ fl¬˜« fl¬øı˛À˘ ˆ¬^ˆ¬±Àı
ÊœıÚ˚±S±ı˛ ˜±Ú ¤ı— ¬Û”Ì«˜±S±˚˛ ’ı¸ı˛ ¤ı— ¸±˜±øÊfl¬ › ¸±—¶‘®øÓ¬fl¬
¸≈À˚±·¸˜”À˝ı˛ ά◊¬ÛÀˆ¬±· ’ı…±˝Ó¬ Ô±Àfl¬ Ó¬±˝±, ¸≈øÚø}¬Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ √õ∂˚˛±¸ fl¬øı˛ÀıÚ
¤ı— ı˛±Ê…, øıÀ˙¯∏Ó¬–, ·Ë±˜±=¡À˘ ı…øMêøˆ¬øMfl¬ ı± ¸˜ı±˚˛øˆ¬øMfl¬ fl≈¬È¬œı˛ ø˙Àäı˛
ά◊ißøÓ¬øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ √õ∂˚˛±¸ fl¬øı˛ÀıÚ/

[43fl¬/ ı˛±Ê… ˚ÀÔ±¬ÛÀ˚±·œ øıøÒ√õ∂Ì˚˛Ú Z±ı˛± ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ά◊¬Û±À˚˛, Œfl¬±Ú ø˙ä-¬Ûøı˛‰¬±˘Ú ı…ı¶ö±˚˛
fl¬ø˜«·ÀÌı˛ ’—˙·Ë˝Ì/
ø˙Àä øÚÀ˚˛±øÊÓ¬ ά◊À…±·, ¸—¶ö± ı± ’Ú…±Ú… ¸—·Í¬ÀÚı˛ ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú ı…ı¶ö±˚˛
fl¬ø˜«·ÀÌı˛ ’—˙·Ë˝Ì ¸≈øÚø}¬Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀıÚ/]
22 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 4ñı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬˜«¬ÛX¬øÓ¬ı˛ øÚÀ«˙fl¬ ÚœøÓ¬¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 43‡-50
¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ [43‡/ ı˛±Ê…, ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ Œ¶§B± ·Í¬Ú, ¶§˙±¸Ú øˆ¬øMfl¬ fl‘¬Ó¬…fl¬ı˛Ì,
Œ√õ∂±JÓ¬fl¬ı˛Ì/
·ÌÓ¬±øLafl¬ øÚ˚˛LaÌ › Œ¬Û˙±±øı˛ ¬Ûøı˛‰¬±˘Úı…ı¶ö±ı˛ Œ√õ∂±JÓ¬fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂˚˛±¸
fl¬øı˛ÀıÚ/]
Ú±·øı˛fl¬·ÀÌı˛ ÊÚ… 44/ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS ¸ı«S Ú±·øı˛fl¬·ÀÌı˛ ÊÚ… ¤fl¬˝◊ √õ∂fl¬±Àı˛ı˛
¤fl¬˝◊ √õ∂fl¬±ı˛ Œ›˚˛±Úœ
¸—ø˝Ó¬±/ Œ›˚˛±Úœ ¸—ø˝Ó¬± √õ∂ıÓ«¬Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ı˛±Ê… √õ∂˚˛±¸ fl¬øı˛ÀıÚ/
√õ∂±flƒ¬ Δ˙˙ı±ı¶ö± [45/ ı˛±Ê… ¸fl¬˘ ø˙qı˛ ÊÚ… √õ∂±fl¬ Δ˙˙ı±ı¶ö± ¬Ûøı˛‰¬˚«±ı˛ ¤ı— Â˚˛ ı»¸ı˛
¬Ûøı˛‰¬˚«± ¤ı— Â˚˛
ı»¸Àı˛ı˛ øÚ•ß ı˚˛À¸ı˛ ¬Û”Ì« Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ ¸fl¬˘ ø˙qı˛ ø˙鬱ı˛ ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀÓ¬ √õ∂˚˛±¸ fl¬øı˛ÀıÚ/]
ø˙qı˛ ø˙鬱/

Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬, 46/ ı˛±Ê…, øıÀ˙¯∏ ˚P¸˝fl¬±Àı˛, ÊÚ·ÀÌı˛ ≈ı«˘Ó¬ı˛ øıˆ¬±À·ı˛, ¤ı—
Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬
¤ı— ’Ú…±Ú… ≈ı«˘Ó¬ı˛ øıÀ˙¯∏Ó¬– Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ › Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛, ø˙鬱øı¯∏˚˛fl¬ ›
øıˆ¬±À·ı˛ ø˙鬱øı¯∏˚˛fl¬ ’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬ ¶§±Ô« Œ√õ∂±JÓ¬ fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— Ó“¬±˝±ø·Àfl¬ ¸±˜±øÊfl¬ ’øı‰¬±ı˛ ›
› ’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬ ¶§±Ô« ¸ı«√õ∂fl¬±ı˛ Œ˙±¯∏Ì ˝˝◊ÀÓ¬ ı˛é¬± fl¬øı˛ÀıÚ/
Œ√õ∂±JÓ¬fl¬ı˛Ì/

√‡±…¬Û≈ø©Üı˛ ô¶∏Àı˛ı˛ › 47/ ı˛±Ê… ‡±…¬Û≈ø©Üı˛ ô¶∏Àı˛ı˛ › Ó¬œ˚˛ ÊÚ·ÀÌı˛ ÊœıÚÒ±ı˛ÀÌı˛ ˜±ÀÚı˛
ÊœıÚÒ±ı˛ÀÌı˛ ˜±ÀÚı˛
ά◊ÀM±˘Ú ¤ı—
ά◊ÀM±˘Ú ¤ı— ÊÚ¶§±À¶ö…ı˛ ά◊ißøÓ¬fl¬ı˛Ì ¶§œ˚˛ √õ∂Ò±Ú fl¬Ó«¬ı…¸˜”À˝ı˛ ’Ú…Ó¬˜ ˜ÀÚ
ÊÚ¶§±À¶ö…ı˛ ά◊ißøÓ¬fl¬ı˛Ì fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— øıÀ˙¯∏Ó¬– ˜±fl¬ ¬Û±Úœ˚˛ › Œ˚ Œˆ¬¯∏Ê ¶§±À¶ö…ı˛ ¬ÛÀé¬ ’øÚ©Üfl¬ı˛,
ı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬Ó«¬ı…/ fi¯∏Òœ˚˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ øˆ¬iß, ’Ú… √õ∂fl¬±Àı˛ Ó¬±˝±ı˛ Œ¸ıÚ √õ∂øÓ¬ø¯∏X¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ √õ∂˚˛±¸
fl¬øı˛ÀıÚ/
√fl‘¬ø¯∏ › ¬Ûq¬Û±˘ÀÚı˛ 48/ ı˛±Ê… ’±Ò≈øÚfl¬ › Δı:±øÚfl¬ √õ∂̱˘œÀÓ¬ fl‘¬ø¯∏ › ¬Ûq¬Û±˘Ú ¸—·Í¬Ú
¸—·Í¬Ú/
fl¬øı˛ÀÓ¬ √õ∂˚˛±¸ fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— øıÀ˙¯∏Ó¬–, ·±ˆ¬œ, Œ·±ı»¸ › ’Ú…±Ú… ≈*ıÓ¬œ ›
ˆ¬±ı˛ı±˝œ ·ı±ø ¬Ûqı—À˙ı˛ ¬Ûøı˛ı˛é¬Ì › ά◊ißøÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¤ı— ‹ı˛+¬Û ¬Ûq¸˜”À˝ı˛
˝Ó¬…± √õ∂øÓ¬ø¯∏X¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ı…ı¶ö± ’ı˘•§Ú fl¬øı˛ÀıÚ/
√¬Ûøı˛ÀıÀ˙ı˛ ı˛é¬Ì › [48fl¬/ ı˛±Ê… ŒÀ˙ı˛ ¬Ûøı˛ÀıÀ˙ı˛ ı˛é¬Ì › ά◊ißøÓ¬øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¤ı— ıÚ ›
ά◊ißøÓ¬øıÒ±Ú ¤ı— ıÚ
› ıÚ… √õ∂±Ìœı˛
ıÚ… √õ∂±Ìœı˛ ¸—ı˛é¬Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ √õ∂˚˛±¸ fl¬øı˛ÀıÚ/]
¸—ı˛é¬Ì/

ʱӬœ˚˛ &èÀQı˛¬ 49/ ¸—¸ fl¬Ó«¬‘fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ Z±ı˛± ı± øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ] ʱӬœ˚˛ &èÀQı˛
¶ú±ı˛fl¬ › ¶ö±Ú ›
ıd¸˜”À˝ı˛ ı˛é¬Ì/ ıø˘˚˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬, fl¬˘±Rfl¬ ı± ‹øÓ¬˝±ø¸fl¬ fl¬±ı˛ÀÌ ø‰¬M±fl¬¯∏«fl¬, √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¶ú±ı˛fl¬ ı±
¶ö±Ú ı± ıd, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ˘≈_Ú∏, øıfl‘¬øÓ¬, ÒT—¸, ’¬Û¸±ı˛Ì, ˝ô¶∏±ôL√ı˛Ì ı± ı˛√l±øÚ
˝˝◊ÀÓ¬ ı˛é¬± fl¬øı˛ı±ı˛ ±ø˚˛Q ı˛±ÀÊ…ı˛ Ô±øfl¬Àı/

øÚı«±ø˝fl¬ı·« ˝˝◊ÀÓ¬ 50/ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”À˝ øÚı«±ø˝fl¬ı·« ˝˝◊ÀÓ¬ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı·«Àfl¬

øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ıÀ·«ı˛
¬Û‘Ôflƒ¬fl¬ı˛Ì/ ¬Û‘Ôfl¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ı˛±Ê… ı…ı¶ö± ’ı˘•§Ú fl¬øı˛ÀıÚ/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 23
ˆ¬±· 4ñı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬˜«¬ÛX¬øÓ¬ı˛ øÚÀ«˙fl¬ ÚœøÓ¬¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 44-51
51/ ı˛±Ê… √õ∂˚˛±¸ fl¬øı˛ÀıÚñ ’±ôL√Ê«±øÓ¬fl¬ ˙±øôL√ ›
øÚı˛±¬ÛM± Œ√õ∂±JÓ¬fl¬ı˛Ì/
ïfl¬ó ’±ôL√Ê«±øÓ¬fl¬ ˙±øôL√ › øÚı˛±¬ÛM± Œ√õ∂±JÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬Ä
ï‡ó ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… Ú…±˚˛¸ºÓ¬ › ¸•ú±ÚÊÚfl¬ ¸•Ûfl«¬
ı˛±ø‡ÀÓ¬Ä
ï·ó ¸—·øͬӬ ÊÚ¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ¬Ûı˛¶ÛÀı˛ı˛ ¸ø˝Ó¬ ı…ı˝±Àı˛
’±ôL√Ê«±øÓ¬fl¬ øıøÒ › ¸øg¬ıg¬ÀÚı˛ √õ∂øÓ¬ |X¬± Œ¬Û±¯∏Ì fl¬øı˛ÀÓ¬Ä
¤ı—
ï‚ó ¸±ø˘¸œ Z±ı˛± ’±ôL√Ê«±øÓ¬fl¬ øıı±¸˜”À˝ı˛ ˜œ˜±—¸±˚˛ ά◊»¸±˝
√õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬/
24 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
[ˆ¬±· 4fl¬
Œ˜Ãø˘fl¬ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝
Œ˜Ãø˘fl¬ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝/ 51fl¬/ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ Ú±·øı˛Àfl¬ı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àıñ
ïfl¬ó ¸—øıÒ±Ú ˜±øÚ˚˛± ‰¬˘± ¤ı— ά◊˝±ı˛ ¸fl¬˘ ’±˙« › ¸—¶ö± ¤ı—
ʱӬœ˚˛ ¬ÛÓ¬±fl¬± › ʱӬœ˚˛ ¸ºœÓ¬Àfl¬ |X¬± fl¬ı˛±Ä
ï‡ó Œ˚ ˜˝±Ú ’±˙« ’±˜±Àı˛ ʱӬœ˚˛ ¶§±ÒœÚÓ¬± ¸—·Ë±˜Àfl¬ ά◊Z≈X¬
fl¬øı˛˚˛±ø¢ Ó¬±˝± Œ¬Û±¯∏Ì › ’Ú≈¸ı˛Ì fl¬ı˛±Ä
ï·ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸±ı«Àˆ¬Ã˜Q, ‹fl¬… › ’‡G¬Ó¬± ¸˜≈ißÓ¬ ı˛±‡± › ı˛é¬±
fl¬ı˛±Ä
ï‚ó ’±˝”Ó¬ ˝˝◊À˘ ŒÀ˙ı˛ √õ∂øÓ¬ı˛é¬± fl¬ı˛± › ʱӬœ˚˛ Œ¸ı±fl¬±˚«
¸•Û±Ú fl¬ı˛±Ä
ï„ó Ò˜«œ˚˛, ˆ¬±¯∏±·Ó¬ › ’±=¡ø˘fl¬ ı± Œ|Ìœ·Ó¬ øıøˆ¬ißÓ¬±
’øÓ¬S꘬۔ı«fl¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ÊÚ·ÀÌı˛ ¸fl¬À˘ı˛ ˜ÀÒ… ¸˜i§˚˛ ›
¸±Ò±ı˛Ì w±Ó‘¬QÀı±Ò Œ√õ∂±JÓ¬ fl¬ı˛±Ä Ú±ı˛œÊ±øÓ¬ı˛ ˜˚«±±ı˛
˝±øÚfl¬ı˛ ’±‰¬ı˛Ì ¬Ûøı˛Ó¬…±· fl¬ı˛±Ä
ï‰¬ó ’±˜±Àı˛ ¸—ø˜| fl‘¬ø©Üı˛ ¸˜‘X¬ ά◊Mı˛±øÒfl¬±Àı˛ı˛ ¸•ú±ÚÚ± ›
ı˛é¬Ì fl¬ı˛±Ä
ïÂó ıÚ, ˝ò, Úœ › ıÚ… √õ∂±Ìœ ¸À˜Ó¬ √õ∂±fl‘¬øÓ¬fl¬ ¬Ûøı˛Àı˙ ı˛é¬±
fl¬ı˛± › ά◊˝±ı˛ ά◊ißøÓ¬¸±ÒÚ fl¬ı˛± ¤ı— ¸fl¬˘ ÊœøıÓ¬ √õ∂±Ìœı˛
√õ∂øÓ¬ ¸˚˛ ˝›˚˛±Ä
ïÊó Δı:±øÚfl¬ ˜±Úø¸fl¬Ó¬±, ˜±ÚıÓ¬±Àı±Ò ¤ı— ’Ú≈¸øg¬»¸± ›
¸—¶®±Àı˛ı˛ ¶Û‘˝± øıfl¬ø˙Ó¬ fl¬ı˛±Ä
ïÁ¬ó ¸ı˛fl¬±ı˛œ ¸•ÛøM ¸—ı˛é¬Ì fl¬ı˛± › ø˝—¸± Ó¬…±À·ı˛ ˙¬ÛÔ ·Ë˝Ì
fl¬ı˛±Ä
ï¤ûó ʱøÓ¬ ˚±˝±ÀÓ¬ ά◊…˜ › ¸±Ù¬À˘…ı˛ ά◊B‰¬Ó¬ı˛ ô¶∏Àı˛ ¸Ó¬Ó¬ ά◊iߜӬ
˝˚˛, Œ¸ÊÚ… ı…øMê·Ó¬ › ¸˜ø©Ü·Ó¬ fl¬˜«√õ∂À‰¬©Ü±ı˛ ¸fl¬˘ Œé¬ÀS
ά◊»fl¬À¯∏«ı˛ ÊÚ… Œ‰¬©Ü± fl¬ı˛±/]
[ïȬó ø˚øÚ ø¬ÛÓ¬± ˜±Ó¬± ı± ’øˆ¬ˆ¬±ıfl¬, Ó¬“±˝±ı˛, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, Â˚˛
¤ı— Œ‰¬ÃV ı»¸Àı˛ı˛ ˜Ò…ıÓ«¬œ ı˚˛À¸ı˛ øÚÊ ¸ôL√±Ú ı±
√õ∂øÓ¬¬Û±˘…Àfl¬ ø˙鬱ı˛ ¸≈À˚±· √õ∂±Ú fl¬ı˛±/]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 25

ˆ¬±· 5
¸—‚
’Ò…±˚˛ 1 ñ øÚı«±ø˝fl¬ı·«
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¤ı— ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬
52/ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¤fl¬ÊÚ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Ô±øfl¬ÀıÚ/ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬/

53/ ï1ó ¸—À‚ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ά◊¬Ûı˛ ıÓ«¬±˝◊Àı ¤ı— ¸—À‚ı˛ øÚı«±ø˝fl¬
鬘Ӭ±/
øÓ¬øÚ Î¬◊˝± ¶§˚˛— ’Ôı± Ó“¬±˝±ı˛ ’ÒœÚ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·ÀÌı˛ ˜±Ò…À˜ ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú
’Ú≈¸±Àı˛ √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ÀıÚ/
ï2ó ¬Û”ı«ıÓ¬œ« øıÒ±ÀÚı˛ ı…±¬Ûfl¬Ó¬± é≈¬J Ú± fl¬øı˛˚˛±, ¸—À‚ı˛ √õ∂øÓ¬ı˛é¬±-
2.

ı±ø˝Úœı˛ ¸Àı«±B‰¬ ¸˜±À˙ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ά◊¬Ûı˛ ıÓ«¬±˝◊Àı ¤ı— ά◊˝±ı˛ √õ∂À˚˛±· øıøÒ
Z±ı˛± √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï3ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ñ
ïfl¬ó Œfl¬±Ú øı…˜±Ú øıøÒ Z±ı˛± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛ ı± ’Ú…
√õ∂±øÒfl¬±ı˛œÀfl¬ ’ø¬Û«Ó¬ Œfl¬±Ú fl‘¬Ó¬… ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ˝ô¶∏±ôL√øı˛Ó¬
fl¬øı˛˘ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú±Ä ’Ôı±
ï‡ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ øˆ¬iß ’Ú… √õ∂±øÒfl¬±ı˛œÀfl¬ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛±
fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ ’¬Û«ÀÌ ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˝◊Àı Ú±/
54/ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ñ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚı«±‰¬Ú/
ïfl¬ó ¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¸¸…·ÌÀfl¬, ¤ı—
ï‡ó ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±¸˜”À˝ı˛ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¸¸…·ÌÀfl¬
˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ¤fl¬øȬ øÚı«±‰¬fl¬ Œ·±á¬œı˛ ¸¸…·Ì fl¬Ó«¬‘fl¬ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ/
[ı…±‡…±/ñ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ › 55 ’Ú≈ÀBÂÀ, ëëı˛±Ê…íí ʱӬœ˚˛ ı˛±ÊÒ±Úœ
ı˛±Ê…Àé¬S ø{°œ ¤ı— ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ¬Ûø`¬À‰¬øı˛Àfl¬ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬Àı˛/]
55/ ï1ó ˚Ó¬”ı˛ fl¬±˚«Ó¬– ¸y¬ı, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚı«±‰¬ÀÚ øˆ¬iß øˆ¬iß ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ øÚı«±‰¬ÀÚı˛
√õ∂̱˘œ/
√õ∂øÓ¬øÚøÒÀQı˛ ˜±ÀÚ ¸˜ı˛+¬ÛÓ¬± Ô±øfl¬Àı/
ï2ó ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ¬Ûı˛¶ÛÀı˛ı˛ ˜ÀÒ… ‹ı˛+¬Û ¸˜ı˛+¬ÛÓ¬± ¤ı— ¸˜·Ëˆ¬±Àı
ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ › ¸—À‚ı˛ ˜ÀÒ… Ó≈¬˘…Ó¬± ¸≈øÚø}¬Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ά◊ÀVÀ˙…, ¸—¸Àı˛ ¤ı—
√õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¸¸… ‹ı˛+¬Û øÚı«±‰¬ÀÚ Œ˚ ¸—‡…fl¬
Œˆ¬±È¬ √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ’øÒfl¬±ı˛œ, Ó¬±˝± øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ √õ∂̱˘œÀÓ¬ øÚÒ«±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı†ñ
ïfl¬ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ¸—‡…±Àfl¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ øÚı«±ø‰¬Ó¬
¸¸…·ÀÌı˛ Œ˜±È¬ ¸—‡…± Z±ı˛± ˆ¬±· fl¬øı˛˚˛± Œ˚ ˆ¬±·Ù¬˘
26 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 55-56
¬Û±›˚˛± ˚±˚˛ Ó¬±˝±ÀÓ¬ ¤fl¬ ¸˝À¶⁄ı˛ ˚Ó¬&ø˘ &øÌÓ¬fl¬ ’±ÀÂ, ‹
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¸À¸…ı˛ Ó¬Ó¬&ø˘
Œˆ¬±È¬ Ô±øfl¬ÀıÄ
ï‡ó ˚ø, ά◊Mê ¤fl¬ ¸˝À¶⁄ı˛ &øÌÓ¬fl¬&ø˘ ˘˝◊ı±ı˛ ¬ÛÀı˛ ’Ú”…Ú ¬Û“±‰¬
˙Ó¬ ’ıø˙©Ü Ô±Àfl¬, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ïfl¬ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬
√õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸À¸…ı˛ Œˆ¬±È¬ ’±ı˛› ¤fl¬øȬ fl¬øı˛˚˛± ıøÒ«Ó¬ ˝˝◊ÀıÄ
ï·ó ïfl¬ó › ï‡ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛
øıÒ±Ú¸ˆ¬±¸˜”À˝ı˛ ¸¸…·ÌÀfl¬ M Œˆ¬±È¬¸˜”À˝ı˛ Œ˜±È¬
¸—‡…±Àfl¬ ¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¸¸…·ÀÌı˛ Œ˜±È¬
¸—‡…± Z±ı˛± ˆ¬±· fl¬øı˛À˘ Œ˚ ¸—‡…± ¬Û±›˚˛± ˚±˝◊Àı, ¸—¸Àı˛
√õ∂øÓ¬ ¸ÀÚı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¸À¸…ı˛ Ó¬Ó¬ ¸—‡…fl¬ Œˆ¬±È¬
Ô±øfl¬Àı, ’ÀÒ«ı˛ ’øÒfl¬ ˆ¬¢ü±—˙ ¤fl¬ ıø˘˚˛± ·øÌÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı—
’Ú…±Ú… ˆ¬¢ü±—˙ ά◊À¬Ûøé¬Ó¬ ˝˝◊Àı/
ï3ó ’Ú≈¬Û±Ó¬œ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ ¬ÛX¬øÓ¬ ’Ú≈¸±Àı˛ ¤fl¬fl¬ ¸—Sê˜Ìœ˚˛ Œˆ¬±È¬ Z±ı˛±
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚı«±‰¬Ú ’Ú≈øá¬Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ı˛+¬Û øÚı«±‰¬ÀÚ Œ·±¬ÛÚ ı…±˘È¬ Z±ı˛± Œˆ¬±È¬
Œ›˚˛± ˝˝◊Àı/
[ı…±‡…±/ñ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ, ëëÊÚ¸—‡…±íí fl¬Ô±øȬ ¬Û”ı«ıÓ¬œ« ¸ı«À˙¯∏ Œ˚
ÊÚ·ÌÚ±ı˛ √õ∂±¸øºfl¬ ¸—‡…±&ø˘ √õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ˝˝◊˚˛±À Ӭ±˝±ÀÓ¬ øÚÌœ«Ó¬ ÊÚ¸—‡…±
ı≈Á¬±˝◊Àı †
Ó¬Àı, ¤˝◊ ı…±‡…±˚˛, ¬Û”ı«ıÓ¬œ« ¸ı«À˙¯∏ Œ˚ ÊÚ·ÌÚ±ı˛ √õ∂±¸øºfl¬ ¸—‡…±&ø˘
√õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ˝˝◊˚˛±À Ӭ±˝±ı˛ ά◊À{°‡, Œ˚ ¬Û˚«ôL√ Ú± 2026 ¸ÀÚı˛ ¬ÛÀı˛ ’Ú≈øá¬Ó¬ √õ∂Ô˜
ÊÚ·ÌÚ±ı˛ √õ∂±¸øºfl¬ ¸—‡…±&ø˘ √õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ˝˚˛ Œ¸ ¬Û˚«ôL√, 1971-¤ı˛ ÊÚ·ÌÚ±ı˛
ά◊À{°‡ ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/]
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬¬ÛÀı˛ 56/ ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝ÀÌı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û“±‰¬
fl¬±˚«fl¬±˘/ ı»¸ı˛ fl¬±˘ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ †
Ó¬Àı,ñ
ïfl¬ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ ά◊ÀV˙ fl¬øı˛˚˛± øÚÊ ¶§±é¬øı˛Ó¬
ø˘‡Ú Z±ı˛±, ¶§œ˚˛ ¬Û Ó¬…±· fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ
ï‡ó ¸—øıÒ±Ú ˘fÀÚı˛ ÊÚ… ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ 61 ’Ú≈ÀBÂÀ øıø˝Ó¬
√õ∂̱˘œÀÓ¬ ˜˝±øˆ¬À˚±·SêÀ˜ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬
¬Û±Àı˛ÚÄ
ï·ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛ fl¬±˚«fl¬±À˘ı˛ ’ı¸±Ú ˝›˚˛± ¸ÀMW›, Ó“¬±˝±ı˛
ά◊Mı˛¸”ı˛œ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝Ì Ú± fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√ ¬ÛÀ
’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬˚˛± ˚±˝◊ÀıÚ/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 27
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 56-60
ï2ó ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ’Ú≈øıøÒı˛ ïfl¬ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ
Ó“¬±˝±Àfl¬ ά◊øV©Ü ¬ÛÓ¬…±·, Ó¬»é¬Ì±» Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬Àfl¬ :±¬ÛÚ fl¬øı˛ÀıÚ/
57/ Œ˚ ı…øMê ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ ’±ÀÂÚ ı± øÂÀ˘Ú øÓ¬øÚ ¤˝◊ ¬Û≈ÚøÚ«ı«±‰¬ÀÚı˛ ÊÚ…
Œ˚±·…Ó¬±/
¸—øıÒ±ÀÚı˛ ’Ú… øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ Î¬◊Mê ¬ÛÀ ¬Û≈ÚøÚ«ı«±‰¬ÀÚı˛ Œ˚±·… ˝˝◊ÀıÚ/
58/ ï1ó Œfl¬±Ú ı…øMê ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ Œ˚±·… ˝˝◊ÀıÚ Ú±, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û øÚı«±ø‰¬Ó¬
˚ø Ú± øÓ¬øÚñ ˝˝◊ı±ı˛ Œ˚±·…Ó¬±/

ïfl¬ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬ ˝Ú,

ï‡ó ¬Û“˚˛øS˙ ı»¸ı˛ ¬Û”Ì« fl¬øı˛˚˛± Ô±Àfl¬Ú, ¤ı—
ï·ó Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ¸¸…ı˛+À¬Û øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ Œ˚±·…Ó¬±¸•Ûiß ˝Ú/
ï2ó Œfl¬±Ú ı…øMê ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ Œ˚±·… ˝˝◊ÀıÚ Ú± ˚ø
øÓ¬øÚ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ ’Ôı± ά◊Mê
¸ı˛fl¬±ı˛¸˜”À˝ı˛ Œfl¬±ÚøȬı˛ øÚ˚˛LaÌ±ÒœÚ Œfl¬±Ú ¶ö±Úœ˚˛ ı± ’Ú… √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ ’ÒœÀÚ
Œfl¬±Ú ˘±Àˆ¬ı˛ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±Àfl¬Ú/
ı…±‡…±/ñ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œfl¬±Ú ı…øMê ¸—À‚ı˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ı± ά◊¬Û-
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ ’Ôı± ¸—À‚ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜Laœ
Œfl¬ı˘ ¤˝◊ fl¬±ı˛ÀÌ Œfl¬±Ú ˘±Àˆ¬ı˛ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ ’±ÀÂÚ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÚ Ú±/
59/ ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬¬ÛÀı˛
øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ¸¸… ˝˝◊ÀıÚ Ú± ¤ı— ˚ø ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ/
’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸¸… ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ øÚı«±ø‰¬Ó¬
˝Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, øÓ¬øÚ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û Ó“¬±˝±ı˛ fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝ÀÌı˛ Ó¬±øı˛À‡ ‹ ¸ÀÚ
Ó“¬±˝±ı˛ ’±¸Ú ˙”Ú… fl¬øı˛˚˛± ø˚˛±ÀÂÚ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÚ/
ï2ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’Ú… Œfl¬±Ú ˘±ˆ¬ÊÚfl¬ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ Ú±/
ï3ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ øıÚ± ˆ¬±h¬±˚˛ Ó“¬±˝±ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ı±¸ˆ¬ıÚ¸˜”˝ ı…ı˝±ı˛
fl¬øı˛ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ, ’øÒfl¬c, ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˘ˆ¬…,
ˆ¬±Ó¬± › øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ øÚÒ«±øı˛Ó¬ ˝˚˛ Ó¬±˝± ¤ı— Ó¬»¬ÛÀé¬ ‹ı˛+À¬Û øıÒ±Ú
√õ∂̜Ӭ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˘ˆ¬…, ˆ¬±Ó¬± ›
øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ øıøÚø«©Ü ’±À Ӭ±˝± ¬Û±˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ/
ï4ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ά◊¬Û˘ˆ¬… › ˆ¬±Ó¬±¸˜”˝ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±À˘ ˝ò±¸ fl¬ı˛±
˚±˝◊Àı Ú±/
60/ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¤ı— ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬Àı˛Ú ı± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ˙¬ÛÔ
fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı«±˝ fl¬Àı˛Ú ¤ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı…øMê, ’±¬ÛÚ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝ÀÌı˛ ı± √õ∂øÓ¬:±/
28 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 60-62
¬Û”Àı«, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ ’Ôı± Ó“¬±˝±ı˛ ’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬ÀÓ¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œ˚
ŒÊ…á¬Ó¬˜ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬Àfl¬ ¬Û±›˚˛± ˚±˝◊Àı Ó“¬±˝±ı˛ ¸˜Àé¬ øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ Ù¬ı˛À˜ ¤fl¬øȬ
˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛˚˛± ά◊˝±ÀÓ¬ ¶§±é¬ı˛ fl¬øı˛ÀıÚ, ˚Ô±ñ
÷ù´Àı˛ı˛ Ú±À˜ ˙¬ÛÔ fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
ëë’±ø˜, fl¬. ‡., Œ˚, ’±ø˜ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
¸Ó¬…øÚᬱı˛ ¸ø˝Ó¬ √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚« ¬Û±˘Ú fl¬øı˛ı ï’Ôı± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı«±˝ fl¬øı˛ıó
¤ı— ’±˜±ı˛ ¬Û”Ì« ¸±˜Ô«… ’Ú≈¸±Àı˛ ¸—øıÒ±Ú › øıøÒı˛ ¬Ûøı˛ı˛é¬Ì, ı˛é¬Ì ›
√õ∂øÓ¬ı˛é¬Ì fl¬øı˛ı ¤ı— ’±ø˜ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ÊÚ·ÀÌı˛ Œ¸ı±˚˛ › fl¬˘…±ÀÌ ’±RøÚÀ˚˛±·
fl¬øı˛ı/íí
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øıèÀX¬ 61/ ï1ó ¸—øıÒ±Ú ˘fÀÚı˛ ÊÚ… ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øıèÀX¬ ˜˝±øˆ¬À˚±·
˜˝±øˆ¬À˚±·±Ô« √õ∂øSê˚˛±/ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊À˘, ¸—¸Àı˛ Œ˚ Œfl¬±Ú ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ’øˆ¬À˚±· ’±ÚœÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï2ó ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’øˆ¬À˚±· ’±ÚœÓ¬ ˝˝◊Àı Ú±, ˚ø Ú±ñ
ïfl¬ó ‹ı˛+¬Û ’øˆ¬À˚±· ’±Ú˚˛ÀÚı˛ √õ∂ô¶∏±ı ¤ı˛+¬Û ¤fl¬øȬ ¸—fl¬Àä
Ô±Àfl¬ ˚±˝±, ¸ÀÚı˛ Œ˜±È¬ ¸¸…¸—‡…±ı˛ ’Ú”…Ú ¤fl¬-‰¬Ó≈¬Ô«±—˙
‹ ¸—fl¬ä ά◊O±¬ÛÚ±Ô« Ó“¬±˝±Àı˛ ’øˆ¬√õ∂±˚˛ ʱڱ˝◊˚˛± ¶§±é¬ı˛
fl¬øı˛˚˛± ’ôL√Ó¬– Œ‰¬ÃV øÀÚı˛ ¤fl¬øȬ ø˘ø‡Ó¬ ŒÚ±øȬ¸ øı±ı˛
¬Ûı˛, ά◊O±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬, ¤ı—
ï‡ó ¸ÀÚı˛ Œ˜±È¬ ¸¸…¸—‡…±ı˛ ˜ÀÒ… ’Ú”…Ú ≈˝◊-Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—À˙ı˛
¸—‡…±øÒÀfl¬… ‹ı˛+¬Û ¸—fl¬ä ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬/
ï3ó ¸—¸Àı˛ Œ˚ Œfl¬±Ú ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ı˛+À¬Û ’øˆ¬À˚±· ’±ÚœÓ¬ ˝˝◊À˘ ’¬Ûı˛
¸Ú ‹ ’øˆ¬À˚±À·ı˛ Ó¬ôL√ fl¬øı˛ÀıÚ ı± ‹ ’øˆ¬À˚±À·ı˛ Ó¬ôL√ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ ¤ı—
‹ı˛+¬Û Ó¬ÀôL√ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ά◊¬Ûø¶öÓ¬ Ô±øfl¬ı±ı˛ ¤ı— √õ∂øÓ¬øÚøÒ Z±ı˛± ¸˜øÔ«Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛
’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı/
ï4ó ˚ø ¤˝◊ Ó¬ÀôL√ı˛ Ù¬À˘ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øıèÀX¬ ’±ÚœÓ¬ ’øˆ¬À˚±· √õ∂øÓ¬¬Ûiß
˝˝◊˚˛±À ˝◊˝± Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛˚˛±, Œ˚ ¸Ú ‹ ’øˆ¬À˚±À·ı˛ Ó¬ôL√ fl¬øı˛˚˛±øÂÀ˘Ú ı±
Ó¬ôL√ fl¬ı˛±˝◊˚˛±øÂÀ˘Ú Œ¸˝◊ ¸ÀÚı˛ Œ˜±È¬ ¸¸…¸—‡…±ı˛ ˜ÀÒ… ’Ú”…Ú ≈˝◊-
Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—À˙ı˛ ¸—‡…±øÒÀfl¬… ¤fl¬øȬ ¸—fl¬ä ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛ Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ‹ı˛+¬Û ¸—fl¬Àäı˛
fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± ˝◊˝± ˝˝◊Àı Œ˚ ‹ ¸—fl¬ä ‹ı˛+À¬Û ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊ı±ı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬
Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊˚˛± ˚±˝◊ÀıÚ/
ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬¬ÛÀı˛ ˙”Ú…Ó¬± 62/ ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±À˘ı˛ ’ı¸±ÚÊøÚÓ¬ ˙”Ú…Ó¬± ¬Û”ı˛Ì±Ô«
¬Û”ı˛Ì±Ô« øÚı«±‰¬Ú øÚı«±‰¬Ú ‹ fl¬±˚«fl¬±À˘ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ¸•Û”Ì« fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
’Ú≈ᬱÀÚı˛ fl¬±˘ ¤ı—
’±fl¬ø¶úfl¬ ˙”Ú…Ó¬±
¬Û”ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… øÚı«±ø‰¬Ó¬
ı…øMêı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±˘/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 29
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 62-66
ï2ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Û Ó“¬±˝±ı˛ ˜”Ó≈¬…, ¬ÛÓ¬…±· ı± ’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ fl¬±ı˛ÀÌ ’Ôı±
’Ú…Ô±, ˙”Ú… ˝˝◊À˘ Ó¬±˝± ¬Û”ı˛Ì±Ô« øÚı«±‰¬Ú, ‹ ˙”Ú…Ó¬± ‚øȬı±ı˛ Ó¬±øı˛À‡ı˛ ¬Ûı˛
˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë ¤ı— Œfl¬±Ú Œé¬ÀS˝◊ ‹ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ Â˚˛ ˜±À¸ı˛ ’øÒfl¬ øı˘•§ Ú±
fl¬øı˛˚˛± ’Ú≈øá¬Ó¬ ˝˝◊ÀıÄ ¤ı— ‹ ˙”Ú…Ó¬± ¬Û”ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… øÚı«±ø‰¬Ó¬ ı…øMê 56
’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝ÀÌı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬
¬Û”Ì« ¬Û“±‰¬ ı»¸ı˛ fl¬±˚«fl¬±À˘ı˛ ÊÚ… ‹ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ/
63/ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¤fl¬ÊÚ Î¬◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Ô±øfl¬ÀıÚ/ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ά◊¬Û-
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬/
64/ ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¬Û±øÒfl¬±ı˛ıÀ˘ ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ˝˝◊ÀıÚ ¤ı— ’Ú… ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬
Œfl¬±Ú ˘±ˆ¬ÊÚfl¬ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ Ú± † ¬Û±øÒfl¬±ı˛ıÀ˘
ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬
˝˝◊ÀıÚ/
Ó¬Àı, Œ˚ ¸˜˚˛ 65 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬Àı˛Ú
ı± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı«±˝ fl¬Àı˛Ú Œ¸˝◊ ¸˜À˚˛ øÓ¬øÚ ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬
¬ÛÀı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ¸•Û±Ú fl¬øı˛ÀıÚ Ú± ¤ı— 97 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Àfl¬ √õ∂À˚˛ Œfl¬±Ú ŒıÓ¬Ú ı± ˆ¬±Ó¬± ¬Û±˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ Ú±/
65/ ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¬ÛÀ Ó“¬±˝±ı˛ ˜”Ó≈¬… ¬ÛÓ¬…±· ı± ’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ fl¬±ı˛ÀÌ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬¬ÛÀı˛
’Ôı± ’Ú…Ô± ˙”Ú…Ó¬± ‚øȬÀ˘ ‹ı˛+¬Û ˙”Ú…Ó¬± ¬Û”ı˛Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ı˛ ’±fl¬ø¶úfl¬ ˙”Ú…Ó¬±ı˛
fl¬±À˘ ’Ôı± Ó“¬±˝±ı˛
øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ øÚı«±ø‰¬Ó¬ Ú”Ó¬Ú ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Œ˚ Ó¬±øı˛‡ ¬Û˚«ôL√ Ú± Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ ’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬ı˛ fl¬±À˘
fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝Ì fl¬Àı˛Ú, Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ¬Û˚«ôL√ ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û fl¬±˚« ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬
fl¬øı˛ÀıÚ/ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û fl¬±˚«
fl¬øı˛ÀıÚ ’Ôı±
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝
ï2ó ’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬, ’¸≈¶öÓ¬± ı± ’Ú… Œfl¬±Ú fl¬±ı˛ÀÌ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¶§œ˚˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı«±˝ fl¬øı˛ÀıÚ/
øÚı«±˝ fl¬øı˛ÀÓ¬ ’¸˜Ô« ˝˝◊À˘ ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Œ˚ Ó¬±øı˛‡ ¬Û˚«ôL√ Ú± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¶§œ˚˛
fl¬Ó«¬ı…ˆ¬±ı˛ ¬Û≈Úı˛±˚˛ ·Ë˝Ì fl¬Àı˛Ú, Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ¬Û˚«ôL√ Ó“¬±˝±ı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı«±˝
fl¬øı˛ÀıÚ/
ï3ó ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Œ˚ ¸˜˚˛ ‹ˆ¬±Àı ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬Àı˛Ú ’Ôı±
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı«±˝ fl¬Àı˛Ú Œ¸˝◊ ¸˜À˚˛, ¤ı— Œ¸˝◊ ¸˜˚˛ ¸•ÛÀfl«¬, øÓ¬øÚ
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¸fl¬˘ 鬘Ӭ± › ’Ú±SꘅӬ± √õ∂±l ˝˝◊ÀıÚ ¤ı— ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ
Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˘ˆ¬…, ˆ¬±Ó¬± › øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ øÚÒ«±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬±˝±
¤ı— Ó¬»¬ÛÀé¬ ‹ı˛+À¬Û øıÒ±Ú √õ∂̜Ӭ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ Œ˚ı˛+¬Û
ά◊¬Û˘ˆ¬…, ˆ¬±Ó¬± › øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ øıøÚø«©Ü ’±À Ӭ±˝± ¬Û±˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ
˝˝◊ÀıÚ/
66/ ï1ó ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ [ ¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¸¸…·ÌÀfl¬ ˘˝◊˚˛± ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛
·øͬӬ ¤fl¬øȬ øÚı«±‰¬fl¬ Œ·±á¬œı˛ ¸¸…·Ì ] fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ú≈¬Û±Ó¬œ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ ¬ÛX¬øÓ¬ øÚı«±‰¬Ú/
’Ú≈¸±Àı˛ ¸—Sê˜Ìœ˚˛ Œˆ¬±È¬ Z±ı˛± øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ ¤ı— ‹ı˛+¬Û øÚı«±‰¬ÀÚ Œ·±¬ÛÚ
ı…±˘È¬ Z±ı˛± Œˆ¬±È¬ Œ›˚˛± ˝˝◊Àı/
30 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 66-67
ï2ó ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛
Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ¸¸… ˝˝◊ÀıÚ Ú± ¤ı— ˚ø ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ’Ôı± Œfl¬±Ú
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸¸… ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝Ú
Ó¬±˝±˝˝◊À˘ øÓ¬øÚ Î¬◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û Ó“¬±˝±ı˛ fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝ÀÌı˛ Ó¬±øı˛À‡ ‹ ¸ÀÚ
Ó“¬±˝±ı˛ ’±¸Ú ˙”Ú… fl¬øı˛˚˛± ø˚˛±ÀÂÚ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÚ/
ï3ó Œfl¬±Ú ı…øMê ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ Œ˚±·… ˝˝◊ÀıÚ Ú± ˚ø
Ú± øÓ¬øÚñ
ïfl¬ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬ ˝ÚÄ
ï‡ó ¬Û“˚˛øS˙ ı»¸ı˛ ı˚˛¸ ¬Û”Ì« fl¬øı˛˚˛± Ô±Àfl¬ÚÄ ¤ı—
ï·ó ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸¸…ı˛+À¬Û øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ Œ˚±·…Ó¬±¸•Ûiß ˝Ú/
ï4ó Œfl¬±Ú ı…øMê ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ Œ˚±·… ˝˝◊ÀıÚ Ú± ˚ø
øÓ¬øÚ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ ’Ôı± ά◊Mê
¸ı˛fl¬±ı˛¸˜”À˝ı˛ Œfl¬±ÚøȬı˛ øÚ˚˛LaÌ±ÒœÚ Œfl¬±Ú ¶ö±Úœ˚˛ ı± ’Ú… √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ ’ÒœÀÚ
Œfl¬±Ú ˘±ˆ¬ÊÚfl¬ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±Àfl¬Ú/
ı…±‡…±/ñ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œfl¬±Ú ı…øMê ¸—À‚ı˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ı± ά◊¬Û-
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ *** ’Ôı± ¸—À‚ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛
˜Laœ Œfl¬ı˘ ¤˝◊ fl¬±ı˛ÀÌ Œfl¬±Ú ˘±Àˆ¬ı˛ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ ’±ÀÂÚ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÚ
Ú±/
ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬¬ÛÀı˛ 67/ ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝ÀÌı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û“±‰¬
fl¬±˚«fl¬±˘/ ı»¸ı˛ fl¬±˘ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ †
Ó¬Àı,ñ
ïfl¬ó ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ ά◊ÀV˙ fl¬øı˛˚˛± øÚÊ ¶§±é¬øı˛Ó¬
ø˘‡Ú Z±ı˛± ¶§œ˚˛ ¬Û Ó¬…±· fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ
ï‡ó ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ Ó¬»fl¬±˘œÚ ¸fl¬˘ ¸À¸…ı˛ ’øÒfl¬±—˙ fl¬Ó‘¬«fl¬
·‘˝œÓ¬ ¤ı— Œ˘±fl¬¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ ¶§œfl‘¬Ó¬ ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸—fl¬ä Z±ı˛±
ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ
øfl¬c ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œfl¬±Ú ¸—fl¬ä ά◊O±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛±
˚±˝◊Àı Ú±, ˚ø Ú± ‹ ¸—fl¬ä ά◊O±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ’øˆ¬√õ∂±˚˛
ʱڱ˝◊˚˛± ’ôL√Ó¬–¬ÛÀé¬ Œ‰¬ÃV øÀÚı˛ ŒÚ±øȬ¸ Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛±
Ô±Àfl¬Ä
ï·ó ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛ fl¬±˚«fl¬±À˘ı˛ ’ı¸±Ú ˝›˚˛± ¸ÀMW›,
Ó“¬±˝±ı˛ ά◊Mı˛¸”ı˛œ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝Ì Ú± fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√
¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬˚˛± ˚±˝◊ÀıÚ/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 31
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 68-71
68/ ï1ó ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±À˘ı˛ ’ı¸±ÚÊøÚÓ¬ ˙”Ú…Ó¬± ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬¬ÛÀı˛
˙”Ú…Ó¬± ¬Û”ı˛Ì±Ô« øÚı«±‰¬Ú
¬Û”ı˛Ì±Ô« øÚı«±‰¬Ú ‹ fl¬±˚«fl¬±À˘ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ¸•Û”Ì« fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/ ’Ú≈ᬱÀÚı˛ fl¬±˘ ¤ı—
’±fl¬ø¶úfl¬ ˙”Ú…Ó¬±
ï2ó ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Û Ó“¬±˝±ı˛ ˜‘Ó≈¬…, ¬ÛÓ¬…±· ı± ’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ fl¬±ı˛ÀÌ ¬Û”ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… øÚı«±ø‰¬Ó¬
’Ôı± ’Ú…Ô± ˙”Ú… ˝˝◊À˘ Ó¬±˝± ¬Û”ı˛Ì±Ô« øÚı«±‰¬Ú ‹ ˙”Ú…Ó¬± ‚øȬı±ı˛ Ó¬±øı˛À‡ı˛ ¬Ûı˛ ı…øMêı˛ ¬ÛÀı˛
˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë ’Ú≈øá¬Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ ˙”Ú…Ó¬± ¬Û”ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… øÚı«±ø‰¬Ó¬ ı…øMê, 67 fl¬±˚«fl¬±˘/
’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝ÀÌı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬
¬Û”Ì« ¬Û“±‰¬ ı»¸ı˛ fl¬±˚«fl¬±À˘ı˛ ÊÚ… ‹ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ/
69/ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’±¬ÛÚ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝ÀÌı˛ ¬Û”Àı« ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬
’Ôı± Ó¬»¬ÛÀé¬ Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚ˚≈Mê Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ ¸˜Àé¬ øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ Ù¬ı˛À˜ ¤fl¬øȬ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:±/
˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛˚˛± ά◊˝±ÀÓ¬ ¶§±é¬ı˛ fl¬øı˛ÀıÚ, ˚Ô±ñ
÷ù´Àı˛ı˛ Ú±À˜ ˙¬ÛÔ fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
ëë’±ø˜, fl¬. ‡., Œ˚, øıøÒ Z±ı˛±
¸Ó¬…øÚᬱı˛ ¸ø˝Ó¬ √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂øÓ¬ ’±ø˜ ’fl‘¬øS˜ øÚᬱ › ’±Ú≈·Ó¬… Œ¬Û±¯∏Ì fl¬øı˛ı
¤ı— Œ˚ fl¬Ó«¬ı…ˆ¬±ı˛ ’±ø˜ ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ά◊…Ó¬ ˝˝◊˚˛±ø Ӭ±˝± øÚᬱ¬Û”ı«fl¬ øÚı«±˝
fl¬øı˛ı/íí
70/ ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ Œ˚ ’±fl¬ø¶úfl¬ ’ı¶ö±ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú øıÒ±Ú fl¬ı˛± ˝˚˛ Ú±˝◊ ’Ú… Œfl¬±Ú ’±fl¬ø¶úfl¬
¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’ı¶ö±˚˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı«±À˝ı˛ ÊÚ… ¸—¸ Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˚≈Mê ’ı¶ö±˚˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛
fl‘¬Ó¬… øÚı«±˝/
øıÀı‰¬Ú± fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/¬
[ 71/ ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ı± ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚı«±‰¬Ú ˝˝◊ÀÓ¬ ά◊æ”Ó¬ ı± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ı± ά◊¬Û-
Ó¬»¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¸fl¬˘ ¸Àj˝ › øıı± ¸•§Àg¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ’Ú≈¸g¬±Ú › ˜œ˜±—¸± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚı«±‰¬Ú
¸•§g¬œ˚˛ ı±
fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— Ó¬œ˚˛ ø¸X¬±ôL√ ‰”¬h¬±ôL√ ˝˝◊Àı/ Ó¬»¸•Ûøfl«¬Ó¬
øı¯∏˚˛¸˜”˝/
ï2ó ˚ø ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ı± ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ı˛+À¬Û Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ øÚı«±‰¬Ú ¸≈√õ∂œ˜
Œfl¬±È«¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ı±øÓ¬˘ ıø˘˚˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬ ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ‹ ø¸X¬±ÀôL√ı˛
Ó¬±øı˛À‡ ı± Ó¬»¬Û”Àı« øÓ¬øÚ, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬¬ÛÀı˛ ı± ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬¬ÛÀı˛
鬘Ӭ± › fl¬Ó«¬Àı…ı˛ √õ∂À˚˛±· › ¸•Û±ÀÚ Œ˚¸fl¬˘ fl¬±˚« fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ Œ¸˝◊ ¸fl¬˘ fl¬±˚«
‹ Œ‚±¯∏̱ı˛ fl¬±ı˛ÀÌ ’ø¸X¬ ˝˝◊˚˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
ï3ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ı±
ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚı«±‰¬Ú ¸•§g¬œ˚˛ ı± Ó¬»¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛ √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï4ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ı± ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ı˛+À¬Û Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ øÚı«±‰¬Ú ¸•§Àg¬ Œ˚
øÚı«±‰¬fl¬ Œ·±á¬œ Ó“¬±˝±Àfl¬ øÚı«±ø‰¬Ó¬ fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ Ó¬œ˚˛ ¸¸…·ÀÌı˛ ˜ÀÒ… Œ˚Àfl¬±Ú
fl¬±ı˛ÀÌ˝◊ ˝Î¬◊fl¬ Œfl¬±Ú ¬Û ˙”Ú… Ô±øfl¬ı±ı˛ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬, Œfl¬±Ú ’±¬ÛøM fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/]
32 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 72-73
Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ¶öÀ˘ 鬘± 72/ ï1ó Œ˚ ¸fl¬˘ ¶öÀ˘ñ
˝◊Ó¬…±ø fl¬øı˛ı±ı˛ ¤ı—
G¬±À˙ øÚ˘ø•§Ó¬ ïfl¬ó G¬ ı± G¬±À˙ ¸±˜øı˛fl¬ ’±±˘Ó¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂M ˝˚˛Ä
ı˛±ø‡ı±ı˛, ¬Ûøı˛˝±ı˛
fl¬øı˛ı±ı˛ ı± ˘‚≈
ï‡ó ¸—À‚ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± Œ˚ øı¯∏À˚˛ √õ∂¸±øı˛Ó¬, Ó¬»¸—Sê±ôL√
fl¬øı˛ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıèÀX¬ ’¬Ûı˛±ÀÒı˛ ÊÚ… G¬ ı± G¬±À˙ √õ∂M
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ 鬘Ӭ±/ ˝˚˛Ä
ï·ó G¬±À˙ √õ∂±ÌG¬±À˙ ˝˚˛Ä
Œ¸˝◊ ¸fl¬˘ ¶öÀ˘ ’¬Ûı˛±ÀÒ Œ±¯∏œ ¸±ı…ô¶∏ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ G¬
¸•§Àg¬ 鬘± √õ∂øı˘•§Ú, øıı˛±˜ ı± ¬Ûøı˛˝±ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ’Ôı± Ó“¬±˝±ı˛ G¬±À˙
øÚ˘ø•§Ó¬ ı˛±ø‡ı±ı˛, ¬Ûøı˛˝±ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ’Ôı± ˘‚≈ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛
Ô±øfl¬Àı/
ï2ó ¸±˜øı˛fl¬ ’±±˘Ó¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂M Œfl¬±Ú G¬±À˙ øÚ˘ø•§Ó¬ ı˛±ø‡ı±ı˛,
¬Ûøı˛˝±ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ı± ˘‚≈ fl¬øı˛ı±ı˛ Œ˚ 鬘Ӭ± ¸—À‚ı˛ ¸˙¶a ı±ø˝Úœı˛ Œfl¬±Ú
’±øÒfl¬±øı˛fl¬Àfl¬ øıøÒ Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬ ˝˝◊˚˛±À Ӭ±˝± ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ïfl¬ó ά◊¬Û-
√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈ı˛ Z±ı˛± √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ ˝˝◊Àı Ú±/
ï3ó √õ∂±ÌG¬±À˙ øÚ˘•§Ú, ¬Ûøı˛˝±ı˛ ı± ˘‚≈ fl¬øı˛ı±ı˛ Œ˚ 鬘Ӭ± Ó¬»fl¬±À˘
ı˘ı» Œfl¬±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂À˚˛±·À˚±·… Œ¸˝◊
鬘Ӭ± ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ï·ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈ı˛ Z±ı˛± √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ ˝˝◊Àı Ú±/

¸—À‚ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 73/ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, ¸—À‚ı˛ øÚı«±ø˝fl¬
鬘Ӭ±ı˛ √õ∂¸±ı˛/ 鬘Ӭ± √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àıñ
ïfl¬ó Œ¸˝◊ ¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛, Œ˚¸fl¬˘ øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ ¸—¸Àı˛ øıøÒ
√õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ± ’±ÀÂÄ ¤ı—
ï‡ó Œ¸˝◊ ¸fl¬˘ ’øÒfl¬±ı˛, √õ∂±øÒfl¬±ı˛ › Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±À·, ˚±˝±
Œfl¬±Ú ¸øg¬ ı± ‰≈¬øMêı˛ ıÀ˘ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬fl« ¬ √õ∂À˚˛±·À˚±·… †
Ó¬Àı, ïfl¬ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ±, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ’Ôı±
¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒÀÓ¬ ¶Û©ÜÓ¬– Œ˚ √õ∂fl¬±ı˛ øıÒ±Ú fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À Œ¸˝◊
√õ∂fl¬±Àı˛ ı…Ó¬œÓ¬ ’Ú… Œfl¬±Ú √õ∂fl¬±Àı˛, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… Œ¸˝◊ ¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛ √õ∂¸±øı˛Ó¬
˝˝◊Àı Ú±, Œ˚ ¸fl¬˘ øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜`¬À˘ı˛› øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛
鬘Ӭ± ’±ÀÂ/
ï2ó ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ú…Ô± øıø˝Ó¬ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¤ı— Œfl¬±Ú
ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ’±øÒfl¬±øı˛fl¬ ı± √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ, Œ˚¸fl¬˘ øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ…
øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ± ¸—¸Àı˛ ’±À Œ¸˝◊ ¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 33
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 73-75
√õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı«, ‹ ı˛±Ê… ı± ά◊˝±ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬ ı± √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ Œ˚ı˛+¬Û
øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± √õ∂À˚˛±· ı± fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ ’Ú≈á¬±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀÓ¬Ú Ó¬±˝±, ¤˝◊
’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, fl¬øı˛˚˛± ˚±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/

˜øLa¬Ûøı˛¯∏
74/ [ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ ¸±˝±˚… fl¬øı˛ı±ı˛ › ˜La̱ øı±ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ ¸±˝±˚… ›
˜øLa¬Ûøı˛¯∏ Ô±øfl¬Àı, ˚±˝±ı˛ ˙œÀ¯∏« Ô±øfl¬ÀıÚ √õ∂Ò±Ú˜Laœ ¤ı— ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’±¬ÛÚ ˜La̱±ÀÚı˛ ÊÚ…
˜øLa¬Ûøı˛¯∏/
fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı«±À˝ ‹ı˛+¬Û ˜La̱ ’Ú≈¸±Àı˛ fl¬±˚« fl¬øı˛ÀıÚ †]
[Ó¬Àı, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ˜øLa¬Ûøı˛¯∏Àfl¬ ‹ı˛+¬Û ˜La̱ ¸±Ò±ı˛Ìˆ¬±Àı ı± ’Ú…Ô±
¬Û≈Úøı«Àı‰¬Ú±ı˛ ÊÚ… ’Ú≈:±Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı— ‹ı˛+¬Û ¬Û≈Úøı«Àı‰¬Ú±ÀôL√ √õ∂M
˜La̱ ’Ú≈¸±Àı˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬±˚« fl¬øı˛ÀıÚ/]
ï2ó ˜øLa·Ì ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ Œfl¬±Ú ˜La̱ ø˚˛±ÀÂÚ øfl¬Ú± ¤ı— ø˚˛± Ô±øfl¬À˘ øfl¬
˜La̱ ø˚˛±ÀÂÚ, ¤˝◊ √õ∂ùü Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ ά◊O±¬ÛÚ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
75/ ï1ó √õ∂Ò±Ú˜Laœ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚ˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ ¤ı— ’Ú… ˜øLa·Ì ˜øLa·Ì ¸•ÛÀfl«¬ ’Ú…
√õ∂Ò±Ú˜Laœı˛ ˜La̱˜ÀÓ¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚ˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ/ øıÒ±Ú±ı˘œ/

[ï1fl¬ó ˜Laœ ¬Ûøı˛¯∏À √õ∂Ò±Ú˜Laœ ¸˝ ˜øLa·ÀÌı˛ Œ˜±È¬ ¸—‡…± Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛

¸ı«À˜±È¬ ¸¸…¸—‡…±ı˛ ¬ÛÀÚÀı˛± ˙Ó¬±—À˙ı˛ ’øÒfl¬ ˝˝◊Àı Ú±/
ï1‡ó ¸—¸Àı˛ Œ˚ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê Œfl¬±Ú
¸¸… ø˚øÚ ˙˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 2 ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ ‹ ¸ÀÚı˛ ¸¸… Ô±øfl¬ı±ı˛
¬ÛÀé¬ øÚÀ˚«±·… ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ øÓ¬øÚ Ó“¬±˝±ı˛ øÚÀ˚«±·…Ó¬±ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ‹ı˛+¬Û
¸¸…ı˛+À¬Û Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ Œ˜˚˛± Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ ’ıø¸Ó¬ ˝˝◊Ó¬ Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ¬Û˚«ôL√
’Ôı± Œ˚Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û ¸˜˚˛¸œ˜± ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı«˝◊ øÓ¬øÚ ¸—¸Àı˛ Œ˚ Œfl¬±Ú ¸ÀÚ
øÚı«±‰¬ÀÚ √õ∂øÓ¬ZøeÓ¬± fl¬Àı˛Ú Œ¸Àé¬ÀS øÓ¬øÚ øÚı«±ø‰¬Ó¬ Œ‚±ø¯∏Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ Ó¬±øı˛‡
¬Û˚«ôL√, ¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ˜ÀÒ… ˚±˝± ¬Û”ı«ıÓ¬œ« ˝˚˛, Œ¸ı˛+¬Û ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ø¶öøÓ¬fl¬±À˘ı˛ ÊÚ…
ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ˜øLaı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê ˝˝◊ı±ı˛ ¬ÛÀ鬛 øÚÀ˚«±·… ˝˝◊ÀıÚ/]
ï2ó ˜øLa·Ì ˚±ı» ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’øˆ¬èø‰¬ Ó¬±ı» ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ/
ï3ó ˜øLa¬Ûøı˛¯∏ ¸˜ø©Ü·Ó¬ˆ¬±Àı Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ øÚfl¬È¬ ±˚˛œ Ô±øfl¬ÀıÚ/
ï4ó Œfl¬±Ú ˜Laœ ’±¬ÛÚ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Û”Àı« ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬
Ó“¬±˝±Àfl¬ Ó‘¬Ó¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ ¤Ó¬≈ÀVÀ˙… √õ∂ø˙«Ó¬ Ù¬ı˛˜ ’Ú≈¸±Àı˛ ¬ÛÀı˛ › ˜La&ølı˛
˙¬ÛÔ ·Ë˝Ì fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
ï5ó Œfl¬±Ú ˜Laœ ø˚øÚ S꘱i§À˚˛ Œ˚Àfl¬±Ú Â˚˛ ˜±¸ fl¬±˘ ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú
¸ÀÚı˛ ¸¸… Ú± Ô±Àfl¬Ú, øÓ¬øÚ ‹ fl¬±À˘ı˛ ’ı¸±ÀÚ ’±ı˛ ˜Laœ Ô±øfl¬ÀıÚ Ú±/
34 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 75-78
ï6ó ˜øLa·ÀÌı˛ ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬±¸˜”˝ ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± ¸˜˚˛ ¸˜˚˛ Œ˚ı˛+¬Û
øÚÒ«±øı˛Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı ¤ı— ¸—¸ ά◊˝± ‹ı˛+À¬Û øÚÒ«±øı˛Ó¬ Ú± fl¬ı˛±
¬Û˚«ôL√ øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ’±À Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı/
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¤È¬øÚ«-ŒÊÚƒı˛˘ƒ
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¤È¬øÚ«- 76/ ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ øÚ˚≈Mê ˝˝◊ı±ı˛ Œ˚±·…Ó¬±
ŒÊÚƒı˛˘ƒ/
¸•Ûiß Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¤È¬øÚ«-ŒÊÚƒı˛˘ƒı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀıÚ/
ï2ó ¤È¬øÚ«-ŒÊÚƒı˛À˘ı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û ΔıøÒfl¬ øı¯∏˚˛¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬
ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛Àfl¬ ˜La̱±Ú fl¬ı˛± ¤ı— ΔıøÒfl¬ √õ∂fl‘¬øÓ¬ı˛ Œ¸ı˛+¬Û ’Ú… fl¬Ó¬«ı…¸˜”˝
¸•Û±Ú fl¬ı˛± ˚±˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¸˜˚˛ ¸˜˚˛ Ó“¬±˝±ı˛ øÚfl¬È¬ Œ√õ∂¯∏Ì fl¬Àı˛Ú ı± Ó“¬±˝±ı˛
ÊÚ… øÚø«©Ü fl¬Àı˛Ú ¤ı— ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú Z±ı˛± ı± ¸—øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ ’Ôı± Ó¬»fl¬±À˘
ı˘ı» ’Ú… Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛± ı± øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ, Œ˚¸fl¬˘ fl‘¬Ó¬… Ó“¬±˝±Àfl¬ ’ø¬Û«Ó¬ ˝˚˛
Ó¬±˝± øÚı«±˝ fl¬ı˛±/
ï3ó ’±¬ÛÚ fl¬Ó«¬ı… ¸•Û±ÀÚ ¤È¬øÚ«-ŒÊÚƒı˛À˘ı˛ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS
¸fl¬˘ ’±±˘ÀÓ¬ |nÓ¬ ˝˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı/
ï4ó ¤È¬øÚ«-ŒÊÚƒı˛˘ƒ ˚±ı» ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’øˆ¬èø‰¬ Ó¬±ı» ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬
Ô±øfl¬ÀıÚ ¤ı— ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û øÚÒ«±øı˛Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ¬Û±øı˛|ø˜fl¬
¬Û±˝◊ÀıÚ/
¸ı˛fl¬±ı˛œ fl¬±˚« ‰¬±˘Ú±
ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ fl¬±˚« 77/ ï1ó ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¸fl¬˘ øÚı«±ø˝fl¬ fl¬±˚« ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ Ú±À˜ fl‘¬Ó¬
‰¬±˘Ú±/
ıø˘˚˛± ’øˆ¬ı…Mê ˝˝◊Àı/
ï2ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ Ú±À˜ fl‘¬Ó¬ › øÚ©Û±øÓ¬ ’±À˙ › ’Ú… ¸—À˘‡¸˜”˝
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ˚ øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂̜Ӭ ˝˝◊Àı Ó¬±˝±ÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛
Œ¸ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ √õ∂˜±Ìœfl‘¬Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ı˛+À¬Û √õ∂˜±Ìœfl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ’±À˙ ı±
¸—À˘À‡ı˛ ø¸X¬Ó¬± ¸•§Àg¬ ¤˝◊ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ ’±¬ÛøM fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú± Œ˚ ά◊˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬
fl¬Ó‘¬«fl¬ fl‘¬Ó¬ ı± øÚ©Û±øÓ¬ ’±À˙ ı± ¸—À˘‡ ÚÀ˝/
ï3ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ fl¬±˚« ’øÒfl¬Ó¬ı˛ ¸≈øıÒ±ÊÚfl¬ˆ¬±Àı
¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±ı˛ ÊÚ… ¤ı— ά◊Mê ˜øLa·ÀÌı˛ ˜ÀÒ… øıˆ¬±ÊÀÚı˛ ÊÚ… øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú
fl¬øı˛ÀıÚ/
* * * * *
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ Ó¬Ô… 78/ √õ∂Ò±Ú˜Laœı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àıñ
¸ı˛ıı˛±˝ ˝◊Ó¬…±ø
¸•ÛÀfl«¬ √õ∂Ò±Ú˜Laœı˛
fl¬Ó«¬ı…/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 35
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 78-80
ïfl¬ó ¸—À‚ı˛ fl¬±˚«±ı˘œ ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú± ¸•§Àg¬ ˜øLa¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸fl¬˘
ø¸X¬±ôL√ ¤ı— øıøÒ√õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ √õ∂ô¶∏±ı¸˜”˝ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ :±¬ÛÚ
fl¬ı˛±Ä
ï‡ó ¸—À‚ı˛ fl¬±˚«±ı˘œ ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú± › øıøÒ√õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ √õ∂ô¶∏±ı¸˜”˝
¸•§Àg¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Œ˚ Ó¬Ô… ‰¬±ø˝ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬±˝± ¸ı˛ıı˛±˝ fl¬ı˛±Ä
¤ı—
ï·ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ˚ø ¤ı˛+¬Û ’Ú≈:± fl¬Àı˛Ú Œ˚ øı¯∏À˚˛ Œfl¬±Ú ˜Laœ
ø¸X¬±ôL√ ·Ë˝Ì fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ, ’Ô‰¬ ˚±˝± ˜øLa¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬
øıÀıø‰¬Ó¬ ˝˚˛ Ú±˝◊ Ó¬±˝± ‹ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ øıÀı‰¬Ú±ı˛ ÊÚ…
ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛±/

’Ò…±˚˛ 2 ñ ¸—¸
¸±Ò±ı˛Ì
79/ ¸—À‚ı˛ ¤fl¬øȬ ¸—¸ Ô±øfl¬Àı ˚±˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¤ı— ≈˝◊øȬ ¸Ú ˘˝◊˚˛± ¸—¸Àı˛ ·Í¬Ú/
·øͬӬ ˝˝◊Àı Œ˚&ø˘ ˚Ô±SêÀ˜ ı˛±Ê…¸ˆ¬± › Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ıø˘˚˛± ¬Ûøı˛ø‰¬Ó¬ ˝˝◊Àı/
80/ ï1ó [ ı˛±Ê…¸ˆ¬±]ñ ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ı˛‰¬Ú±/
ïfl¬ó ï3ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Z±ı˛±
˜ÀڱڜӬ ˝˝◊ÀıÚ ¤ı˛+¬Û ı±ı˛ ÊÚ ¸¸…Ä ¤ı—
ï‡ó ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ [ › ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛ ] ’ÚøÒfl¬
≈˝◊˙Ó¬ √õ∂øÓ¬øÚøÒ
˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ˝˝◊Àı/
ï2ó ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ Œ˚ ’±¸Ú&ø˘ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ [ › ¸—‚˙±ø¸Ó¬
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛] ¬√õ∂øÓ¬øÚøÒ·Ì Z±ı˛± ¬Û”ı˛Ìœ˚˛ Ó¬±˝±ı˛ øıˆ¬±ÊÚ Ó¬»¬ÛÀé¬ ‰¬Ó≈¬Ô«
Ó¬Ù¬ø¸À˘ ’ôL√ˆ≈¬«Mê øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ ˝˝◊Àı/
ï3ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ïfl¬ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ˚
¸¸…·Ì ˜ÀڱڜӬ ˝˝◊ÀıÚ Ó“¬±˝±ı˛± ˝˝◊ÀıÚ ¤ı˛+¬Û ı…øMê ˚“±˝±Àı˛ øÚ•ßø˘ø‡Ó¬
øı¯∏˚˛&ø˘ Œ˚ı˛+¬Û, Œ¸ı˛+¬Û øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ :±Ú ’Ôı± ı…ı˝±øı˛fl¬
’øˆ¬:Ó¬± Ô±øfl¬Àı, ˚Ô± †ñ
¸±ø˝Ó¬…, øı:±Ú, fl¬˘± ¤ı— ¸˜±ÊÀ¸ı±/
ï4ó ı˛±Ê…¸ˆ¬±˚˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒ·Ì ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛
øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¸¸…·Ì fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ú≈¬Û±Ó¬œ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ ¬ÛX¬øÓ¬ ’Ú≈¸±Àı˛ ¤fl¬fl¬ ¸—Sê˜Ìœ˚˛
Œˆ¬±È¬ Z±ı˛± øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ/
36 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 80-81
ï5ó ı˛±Ê…¸ˆ¬±˚˛ [ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛ ] √õ∂øÓ¬øÚøÒ·ÌÀfl¬ ¸—¸
øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ ‰¬˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ı˛‰¬Ú±/ [ 81/ ï1ó [ 331 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ], Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ñ
ïfl¬ó ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ¶ö±øÚfl¬ øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”˝ ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂Ó¬…é¬ øÚı«±‰¬Ú
Z±ı˛± ‰¬˚˛Úfl‘¬Ó¬ ’ÚøÒfl¬ [ ¬Û“±‰¬˙Ó¬ øS˙ÊÚ ¸¸…Àfl¬ ], ¤ı—
ï‡ó ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ…
¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û
√õ∂̱˘œÀÓ¬ ‰¬˚˛Úfl‘¬Ó¬¬, ’ÚøÒfl¬ [ fl≈¬øh¬ ÊÚ ¸¸…Àfl¬],
˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ˝˝◊Àı/
ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ïfl¬ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ,ñ
ïfl¬ó Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ ’±¸Ú¸—‡…± √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±Ê…Àfl¬ ¤ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬
’±ı∞I◊Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ˚±˝±ÀÓ¬ Œ¸˝◊ ¸—‡…± ¤ı— ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛
ÊÚ¸—‡…±ı˛ ˜ÀÒ… Œ˚ ’Ú≈¬Û±Ó¬ Ó¬±˝± ¸fl¬˘ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¬ÛÀé¬,
˚Ó¬”ı˛ fl¬±˚«Ó¬– ¸y¬ı, ¤fl¬˝◊ ˝˚˛Ä ¤ı—
ï‡ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±Ê…Àfl¬ ¤ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ ¶ö±øÚfl¬ øÚı«±‰¬ÚÀé¬ÀS
øıˆ¬Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ˚±˝±ÀÓ¬ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ øÚı«±‰¬ÚÀé¬ÀSı˛
ÊÚ¸—‡…± ¤ı— ά◊˝±ı˛ ÊÚ… ’±ıø∞I◊Ó¬ ’±¸Ú¸—‡…±ı˛ ˜ÀÒ… Œ˚
’Ú≈¬Û±Ó¬ Ó¬±˝±, ˚Ó¬”ı˛ fl¬±˚«Ó¬– ¸y¬ı, ¸˜·Ë ı˛±ÀÊ… ¤fl¬˝◊ ˝˚˛ †
[ Ó¬Àı, ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ïfl¬ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛
Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… ’±¸Ú ’±ı∞I◊ÀÚı˛ ά◊ÀVÀ˙… √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ú±, Œ˚
¬Û˚«ôL√ Ú± ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ¸—‡…± ¯∏±È¬ ˘Àé¬ı˛ ’øÒfl¬ ˝˚˛/]
ï3ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ ëëÊÚ¸—‡…±íí fl¬Ô±øȬ ¬Û”ı«ıÓ¬œ« ¸ı«À˙¯∏ Œ˚ ÊÚ·ÌÚ±ı˛
√õ∂±¸øºfl¬ ¸—‡…±&ø˘ √õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ˝˝◊˚˛±À Ӭ±˝±ÀÓ¬ øÚÌœ«Ó¬ ÊÚ¸—‡…± ı≈Á¬±˝◊Àı †
[ Ó¬Àı, ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌ, ¬Û”ı«ıÓ¬œ« ¸ı«À˙¯∏ Œ˚ ÊÚ·ÌÚ±ı˛ √õ∂±¸øºfl¬ ¸—‡…±&ø˘
√õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ˝˝◊˚˛±À Ӭ±˝±ı˛ ά◊À{°‡, Œ˚ ¬Û˚«ôL√ Ú± [2026] ¤˝◊ ¸±À˘ı˛ ¬ÛÀı˛ ’Ú≈øá¬Ó¬
√õ∂Ô˜ ÊÚ·ÌÚ±ı˛ √õ∂±¸øºfl¬ ¸—‡…±&ø˘ √õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ˝˚˛ Œ¸ ¬Û˚«ôL√ñ
ïió 2 √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ïfl¬ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ¤ı— ‹ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ’Ú≈øıøÒı˛
√õ∂À˚˛±ÊÀÚ, 1971-¤ı˛ ÊÚ·ÌÚ±ı˛ ά◊À{°‡Ä ¤ı—
ïiió 2 √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ï‡ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ, [2001]-¤ı˛ ÊÚ·ÌÚ±ı˛
ά◊À{°‡Ä
ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 37
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 82-84
82/ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ÊÚ·ÌÚ± ¸˜±l ˝˝◊À˘ ¬Ûı˛, ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ÊÚ·ÌÚ±ı˛ ¬Ûı˛
øÚÒ«±øı˛Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤ı— Œ¸ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ ¬Û≈Ú–¸˜i§˚˛Ú/
Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ ’±¸Ú¸˜”˝ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… øıˆ¬±ÊÚ ¤ı— √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±Ê…Àfl¬
¶ö±øÚfl¬ øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”À˝ øıˆ¬Mêfl¬ı˛Ì ¬Û≈Úı˛±˚˛ ¸˜i§ø˚˛Ó¬ ˝˝◊Àı †
Ó¬Àı, Ó¬»fl¬±À˘ øı…˜±Ú ¸Ú ˆ¬º Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ‹ı˛+¬Û ¬Û≈Ú–¸˜i§˚˛Ú
Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬øı˛Àı Ú± †
[ ¬Ûı˛c, ‹ı˛+¬Û ¬Û≈Ú–¸˜i§˚˛Ú, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’±À˙ Z±ı˛± Œ˚ Ó¬±øı˛‡ øıøÚø«©Ü
fl¬øı˛ÀıÚ, Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ı˛+¬Û ¬Û≈Ú–¸˜i§˚˛Ú fl¬±˚«fl¬ı˛ Ú±
˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ‹ ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú øÚı«±‰¬Ú ‹ı˛+¬Û ¬Û≈Ú–¸˜i§˚˛ÀÚı˛ ¬Û”Àı« øı…˜±Ú
¶ö±øÚfl¬ øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”À˝ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ ’Ú≈øá¬Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Àı †
’øÒfl¬c, [2026] ¸ÀÚı˛ ¬ÛÀı˛ ’Ú≈øá¬Ó¬ √õ∂Ô˜ ÊÚ·ÌÚ±ı˛ √õ∂±¸øºfl¬
¸—‡…±&ø˘ √õ∂fl¬±ø˙Ó¬ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œñ
ïió 1971-¤ı˛ ÊÚ·ÌÚ±ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ ’±¸Ú¸˜”À˝ı˛ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛
˜ÀÒ… øıˆ¬±ÊÚ Œ˚ı˛+À¬Û ¬¬Û≈Ú–¸˜i§ø˚˛Ó¬ ˝˝◊˚˛±ø¢ Œ¸ı˛+À¬Û ¤ı—
ïiió [2001] ÊÚ·ÌÚ±ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±Ê…Àfl¬ ¶ö±øÚfl¬
øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”À˝ øıˆ¬Mêfl¬ı˛Ì Œ˚ı˛+À¬Û ¬Û≈Ú–¸˜i§ø˚˛Ó¬ fl¬ı˛± ˚±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+À¬Û,
¬Û≈Ú–¸˜i§ø˚˛Ó¬ fl¬ı˛± ’±ı˙…fl¬ ˝˝◊Àı Ú±/] ] ]
83/ ï1ó ı˛±Ê…¸ˆ¬± ˆ¬±øº˚˛± Œ›˚˛± ˚±˝◊Àı Ú±, øfl¬c ά◊˝±ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ √¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛
ø¶öøÓ¬fl¬±˘/
˚Ô±¸y¬ı øÚfl¬È¬Ó¬˜ ¤fl¬-Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—˙, √õ∂øÓ¬ øZÓ¬œ˚˛ ı»¸ı˛ ’ı¸±Ú ˝˝◊À˘ ˚Ô±¸y¬ı
˙œ‚Ë ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± Ó¬»¬ÛÀé¬ √õ∂̜Ӭ øıÒ±Ú ’Ú≈¸±Àı˛ ’ı¸ı˛ ·Ë˝Ì
fl¬øı˛ÀıÚ/
ï2ó Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ’±ı˛› ¬Û”Àı« ˆ¬±øº˚˛± Œ›˚˛± Ú± ˝˝◊À˘ ά◊˝±ı˛ √õ∂Ô˜
’øÒÀı˙ÀÚı˛ ÊÚ… øÚø«©Ü Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ [ ¬Û“±‰¬ ı»¸ı˛ ] ¬Û˚«ôL√ ‰¬ø˘Àı, Ó¬øÒfl¬
ÚÀ˝, ¤ı— ά◊Mê [ ¬Û“±‰¬ ı»¸ı˛] ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ øSê˚˛± ¤˝◊ ˝˝◊Àı Œ˚ ‹ ¸Ú
ˆ¬±øº˚˛± ˚±˝◊Àı †
Ó¬Àı, Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊Àk±¯∏̱ ˚‡Ú ¸øSê˚˛ Ô±Àfl¬ Ó¬‡Ú ά◊Mê ¸˜˚˛¸œ˜± ¤fl¬
¤fl¬ ı±Àı˛ ¤fl¬ ı»¸Àı˛ı˛ ’ÚøÒfl¬ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… øfl¬c Œfl¬±Ú ¶öÀ˘ ‹ ά◊Àk±¯∏̱ı˛
øSê˚˛± Œ˙¯∏ ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ Â˚˛ ˜±¸ ¸˜˚˛¸œ˜± ’øÓ¬Sê˜ Ú± fl¬øı˛˚˛±, ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ
Z±ı˛± √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
84/ Œfl¬±Ú ı…øMê ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ’±¸Ú ¬Û”Ì« fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ‰¬˚˛Úfl‘¬Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ ¸—¸Àı˛ ¸¸…¬ÛÀı˛
Œ˚±·…Ó¬±¸•Ûiß ˝˝◊ÀıÚ Ú±, ˚ø Ú± øÓ¬øÚñ ÊÚ… Œ˚±·…Ó¬±/
38 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 84-87
[ ïfl¬óˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬ ˝Ú ¤ı— øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ Ó¬»¬ÛÀé¬
√õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ ¸˜Àé¬ Ó‘¬Ó¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ ¤Ó¬≈ÀVÀ˙…
√õ∂ø˙«Ó¬ Ù¬ı˛À˜ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛˚˛± ά◊˝±ÀÓ¬ ¶§±é¬ı˛
fl¬Àı˛ÚÄ ]
ï‡ó ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ Œfl¬±Ú ’±¸ÀÚı˛ Œé¬ÀS, ’Ú”…Ú øS˙ ı»¸ı˛ ı˚˛¶®
˝Ú ¤ı— Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ Œfl¬±Ú ’±¸ÀÚı˛ Œé¬ÀS, ’Ú”…Ú ¬Û“ø‰¬˙
ı»¸ı˛ ı˚˛¶® ˝ÚÄ ¤ı—
ï·ó Œ¸ı˛+¬Û ’Ú… Œ˚±·…Ó¬±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝Ú ˚±˝± ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬
√õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ Ó¬»¬ÛÀé¬ øıø˝Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬
¬Û±Àı˛/
¸—¸Àı˛ ¸S, [ 85/ ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˚≈Mê ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ¸˜À˚˛ › ¶ö±ÀÚ
¸S±ı¸±Ú › ˆ¬º/
ø˜ø˘Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ ÊÚ… ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÚÀfl¬ ¸˜˚˛ ¸˜˚˛ ’±˝W±Ú fl¬øı˛ÀıÚ, øfl¬c
ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀSı˛ ¸ı«À˙¯∏ Δıͬfl¬ › ¬Ûı˛ıÓ«¬œ ¸ÀSı˛ √õ∂Ô˜ ΔıͬÀfl¬ı˛ ÊÚ… øÚø«©Ü
Ó¬±øı˛À‡ı˛ ˜ÀÒ… Â˚˛ ˜±¸ ı…ıÒ±Ú ˝˝◊Àı Ú±/
ï2ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¸˜˚˛ ¸˜˚˛ñ
ïfl¬ó ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ı± Œ˚Àfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ¸S±ı¸±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ
ï‡ó Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ˆ¬±øº˚˛± øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/]
¸Ú¸˜”À˝ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ 86/ ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¸—¸Àı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ¸ÀÚ ’Ôı± ¤fl¬S ¸˜ÀıÓ¬
’øˆ¬ˆ¬±¯∏Ì ±ÀÚı˛ ¤ı—
ı±Ó«¬± Œ√õ∂ı˛ÀÌı˛
ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚ ’øˆ¬ˆ¬±¯∏Ì øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı— ‹ ά◊ÀVÀ˙… ¸¸…·ÀÌı˛ ά◊¬Ûø¶öøÓ¬
’øÒfl¬±ı˛/ ’Ú≈:±Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¸—¸Àı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ¸ÀÚ Ó¬»fl¬±À˘ ¸—¸À øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Œfl¬±Ú
øıÀÒ˚˛fl¬ ¸•ÛÀfl«¬˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ı± ’Ú…Ô± ı±Ó«¬± Œ√õ∂ı˛Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı— Œ˚ ¸ÀÚı˛
øÚfl¬È¬ Œfl¬±Ú ı±Ó«¬± ‹ı˛+À¬Û Œ√õ∂øı˛Ó¬ ˝˚˛ Œ¸˝◊ ¸Ú ˚ÀÔ±¬Û˚≈Mê Ó¬»¬Ûı˛Ó¬±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ‹
ı±Ó«¬± ’Ú≈˚±˚˛œ Œ˚ øı¯∏˚˛ øıÀı‰¬Ú± fl¬ı˛± ’±ı˙…fl¬ Ó¬±˝± øıÀı‰¬Ú± fl¬øı˛ÀıÚ/
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıÀ˙¯∏ 87/ ï1ó [ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸±Ò±ı˛Ì øÚı«±‰¬ÀÚı˛ ¬Ûı˛ √õ∂Ô˜ ¸ÀSı˛]
’øˆ¬ˆ¬±¯∏Ì/
√õ∂±ı˛Ày¬ [ ¤ı— √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı»¸Àı˛ı˛ √õ∂Ô˜ ¸ÀSı˛ √õ∂±ı˛Ày¬˛] ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¸—¸Àı˛ ¤fl¬ÀS
¸˜ÀıÓ¬ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚ ’øˆ¬ˆ¬±¯∏Ì øÀıÚ ¤ı— ά◊˝±ı˛ ’±˝W±ÀÚı˛ fl¬±ı˛Ì ¸—¸Àfl¬
ʱڱ˝◊ÀıÚ/
ï2ó Œ˚ øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛ √õ∂øSê˚˛± √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ fl¬Àı˛ Ó¬V;±ı˛± ‹ı˛+¬Û
’øˆ¬ˆ¬±¯∏ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ ’±À˘±‰¬Ú±ı˛ øÚø˜M ¸˜˚˛ ’±ı∞I◊ÀÚı˛ ÊÚ…
** * øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 39
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 88-91
88/ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ˜Laœı˛ ¤ı— ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¤È¬øÚ« ŒÊÚƒı˛À˘ı˛ ¸—¸Àı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ¸Ú¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬
¸ÀÚ, ¸ÚZÀ˚˛ı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ¸—˚≈Mê ΔıͬÀfl¬ ¤ı— ¸¸…ı˛+À¬Û ˚±˝±ÀÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛ Ú±˜ ˜øLa·ÀÌı˛ › ¤È¬øÚ«-
ŒÊÚƒı˛À˘ı˛
Ô±øfl¬ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ¸—¸Àı˛ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú fl¬ø˜øȬÀÓ¬ ıMêı… ıø˘ı±ı˛ ¤ı— ά◊˝±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝/
fl¬±˚«ı±À˝ ’Ú…Ô± ’—˙·Ë˝Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı øfl¬c ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ıÀ˘
Œˆ¬±È¬ øı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú±/

¸—¸Àı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·Ì
89/ ï1ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¬Û±øÒfl¬±ı˛ıÀ˘ ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ›
ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬/
˝˝◊ÀıÚ/
ï2ó ı˛±Ê…¸ˆ¬±, ˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë ‹ ¸ˆ¬±ı˛ ¤fl¬ÊÚ ¸¸…Àfl¬ ά◊˝±ı˛ ά◊¬Û-
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û ‰¬˚˛Ú fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— ˚Ó¬ı±ı˛ ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Û ˙”Ú… ˝˝◊Àı
Ó¬Ó¬ı±ı˛ ‹ ¸ˆ¬± ’Ú… ¤fl¬ÊÚ ¸¸…Àfl¬ ά◊˝±ı˛ ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û ‰¬˚˛Ú fl¬øı˛ÀıÚ/
90/ ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Œfl¬±Ú ¸¸…ñ ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Û
˙”Ú… fl¬øı˛˚˛± Œ›˚˛±,
ïfl¬ó ¶§œ˚˛ ¬Û ˙”Ú… fl¬øı˛˚˛± øÀıÚ, ˚ø øÓ¬øÚ ’±ı˛ ‹ ¸ˆ¬±ı˛ ¸¸… ¬ÛÓ¬…±· ¤ı— ¬Û
Ú± Ô±Àfl¬ÚÄ ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±ı˛Ì/
ï‡ó Œ˚Àfl¬±Ú ¸˜À˚˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Àfl¬ ά◊ÀV˙ fl¬øı˛˚˛± øÚÊ ¶§±é¬øı˛Ó¬
ø˘‡Ú Z±ı˛± ¶§œ˚˛ ¬Û Ó¬…±· fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ ¤ı—
ï·ó ‹ ¸ˆ¬±ı˛ Ó¬»fl¬±˘œÚ ¸fl¬˘ ¸À¸…ı˛ ’øÒfl¬±—˙ fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬
‹ ¸ˆ¬±ı˛ ¤fl¬øȬ ¸—fl¬ä Z±ı˛± Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±øı˛Ó¬
˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú †
Ó¬Àı, ï·ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œfl¬±Ú ¸Ç¬ä ά◊O±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±, ˚ø Ú±
‹ ¸Ç¬ä ά◊O±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ’øˆ¬√õ∂±˚˛ ʱڱ˝◊˚˛± ’ôL√Ó¬– Œ‰¬ÃV øÀÚı˛ ŒÚ±øȬ¸
Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬/
91/ ï1ó ˚‡Ú ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Û ˙”Ú… Ô±Àfl¬ Ó¬‡Ú ’Ôı± Œ˚ fl¬±À˘ ά◊¬Û- ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ı± ’Ú…
Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬øı˛ÀÓ¬ÀÂÚ ı± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı«±˝ ¬ÛÀı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝
fl¬øı˛ÀÓ¬ÀÂÚ Œ¸˝◊ fl¬±À˘ ‹ ¬ÛÀı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ôı±, ά◊¬Û- ¸•Û±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ı±
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Û› ˙”Ú… Ô±øfl¬À˘ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¤Ó¬≈ÀVÀ˙… ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ Œ˚ ¸¸…Àfl¬ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û fl¬±˚«
fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±/
øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸•Û±øÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï2ó ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ Œfl¬±Ú ΔıͬÀfl¬ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬ÀÓ¬ ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬
’Ôı±, øÓ¬øÚ› ’Ú≈¬Ûø¶öÓ¬ Ô±øfl¬À˘ ¤ı˛+¬Û ı…øMê ø˚øÚ ‹ ¸ˆ¬±ı˛ √õ∂øSê˚˛± ¸—Sê±ôL√
øÚ˚˛˜±ı˘œ Z±ı˛± øÚÒ«±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú øÓ¬øÚ ’Ôı± Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMê ά◊¬Ûø¶öÓ¬
Ú± Ô±øfl¬À˘ ¤ı˛+¬Û ’Ú… Œfl¬±Ú ı…øMê ø˚øÚ ‹ ¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚÒ«±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú
øÓ¬øÚ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬øı˛ÀıÚ/
40 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 92-95
¶§œ˚˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ 92/ ï1ó ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ Œfl¬±Ú ΔıͬÀfl¬, ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬
’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… ¸Ç¬ä ’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ¸Ç¬ä øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘, ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬, ’Ôı±
øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Ô±øfl¬ı±ı˛
fl¬±À˘ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı± ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Àfl¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ¸—fl¬ä øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ
ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘ ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬, ˚ø› øÓ¬øÚ Î¬◊¬Ûø¶öÓ¬ Ô±Àfl¬Ú, Ó¬Ô±ø¬Û ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Q
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Q fl¬øı˛ÀıÚ
Ú±/
fl¬øı˛ÀıÚ Ú± ¤ı—, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı± ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ Œfl¬±Ú ΔıͬÀfl¬
’Ú≈¬Ûø¶öÓ¬ Ô±øfl¬À˘ Ó¬»¸•§Àg¬ 91 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ Œ˚ı˛+¬Û
√õ∂À˚±Ê… ˝˚˛, ‹ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ Δıͬfl¬ ¸•§Àg¬› Œ¸ı˛+¬Û √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı/
ï2ó ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ¸Ç¬ä
ı˛±Ê…¸ˆ¬±˚˛ øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘ ‹ ¸ˆ¬±˚˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ıMêı… ıø˘ı±ı˛
¤ı— ά◊˝±ı˛ fl¬±˚«ı±À˝ ’Ú…Ô± ’—˙ ·Ë˝Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı, øfl¬c 100
’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ‹ı˛+¬Û ¸Ç¬ä ¸•ÛÀfl«¬ ı± ‹ı˛+¬Û fl¬±˚«ı±˝
‰¬ø˘ı±ı˛ fl¬±À˘ ’Ú… Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ Œˆ¬±È¬±ÀÚı˛ ’øÒfl¬±ı˛ ’±Àà Աøfl¬Àı Ú±/
Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ › 93/ Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë ‹ ¸ˆ¬±ı˛ ≈˝◊ ÊÚ ¸¸…Àfl¬ ˚Ô±SêÀ˜ ά◊˝±ı˛
ά◊¬Û±Ò…é¬/
’Ò…é¬ı˛+À¬Û › ά◊¬Û±Ò…é¬ı˛+À¬Û ‰¬˚˛Ú fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— ˚Ó¬ı±ı˛ ’Ò…é¬ ı± ά◊¬Û±Ò…Àé¬ı˛
¬Û ˙”Ú… ˝˝◊Àı Ó¬Ó¬ı±ı˛ ‹ ¸ˆ¬± ’Ú… ¤fl¬ÊÚ ¸¸…Àfl¬, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ’Ò…é¬ ı±
ά◊¬Û±Ò…é¬ı˛+À¬Û ‰¬˚˛Ú fl¬øı˛ÀıÚ/
’Ò…é¬ › ά◊¬Û±Ò…Àé¬ı˛ 94/ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ ı± ά◊¬Û±Ò…é¬ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Œfl¬±Ú ¸¸…ñ
¬Û ˙”Ú… fl¬øı˛˚˛± Œ›˚˛±,
¬ÛÓ¬…±· ¤ı— ¬Û ïfl¬ó ˚ø øÓ¬øÚ ’±ı˛ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ¸¸… Ú± Ô±Àfl¬Ú Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ¶§œ˚˛
˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±ı˛Ì/ ¬Û ˙”Ú… fl¬øı˛˚˛± øÀıÚÄ
ï‡ó Œ˚ Œfl¬±Ú ¸˜À˚˛ ‹ı˛+¬Û ¸¸… ’Ò…é¬ ˝˝◊À˘ ά◊¬Û±Ò…é¬Àfl¬ ¤ı—
‹ı˛+¬Û ¸¸… ά◊¬Û±Ò…é¬ ˝˝◊À˘ ’Ò…é¬Àfl¬, ά◊ÀV˙ fl¬øı˛˚˛± øÚÊ
¶§±é¬øı˛Ó¬ ø˘‡Ú Z±ı˛± ¶§œ˚˛ ¬Û Ó¬…±· fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ ¤ı—
ï·ó Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ Ó¬»fl¬±˘œÚ ¸fl¬˘ ¸À¸…ı˛ ’øÒfl¬±—˙ fl¬Ó‘¬«fl¬
·‘˝œÓ¬ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ¤fl¬øȬ ¸Ç¬ä Z±ı˛± Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬
’¬Û¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú †
Ó¬Àı, ï·ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œfl¬±Ú ¸Ç¬ä ά◊O±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú± ˚ø Ú±
‹ ¸Ç¬ä ά◊O±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ’øˆ¬√õ∂±˚˛ ʱڱ˝◊˚˛± ’ôL√Ó¬– Œ‰¬ÃV øÀÚı˛ ŒÚ±øȬ¸
Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬ †
¬Ûı˛c, ˚‡Ú˝◊ Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ˆ¬º ˝˚˛, ά◊˝± ˆ¬º ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ √õ∂Ô˜
’øÒÀı˙ÀÚı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”ı« ¬Û˚«ôL√ ’Ò…é¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˙”Ú… fl¬øı˛˚˛± øÀıÚ Ú±/
ά◊¬Û±Ò…Àé¬ı˛ ı± ’Ú… 95/ ï1ó ˚‡Ú ’Ò…Àé¬ı˛ ¬Û ˙”Ú… Ô±Àfl¬ Ó¬‡Ú ‹ ¬ÛÀı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝
Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ ’Ò…é¬
¬ÛÀı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ά◊¬Û±Ò…é¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ôı± ά◊¬Û±Ò…Àé¬ı˛ ¬Û› ˙”Ú… Ô±øfl¬À˘ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¤Ó¬≈ÀVÀ˙…
¸•Û±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ Œ˚ ¸¸…Àfl¬ øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸•Û±øÓ¬ ˝˝◊Àı/
’Ôı± ’Ò…é¬ı˛+À¬Û fl¬±˚«
fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 41
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 95-98
ï2ó Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ Œfl¬±Ú ΔıͬÀfl¬ ’Ò…Àé¬ı˛ ’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬ÀÓ¬ ά◊¬Û±Ò…é¬ ’Ôı±
øÓ¬øÚ› ’Ú≈¬Ûø¶öÓ¬ Ô±øfl¬À˘ ¤ı˛+¬Û ı…øMê ø˚øÚ ‹ ¸ÀÚı˛ ¬√õ∂øSê˚˛± ¸—Sê±ôL√
øÚ˚˛˜±ı˘œ Z±ı˛± øÚÒ«±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú øÓ¬øÚ ’Ôı± Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMê ά◊¬Ûø¶öÓ¬
Ú± Ô±øfl¬À˘ ¤ı˛+¬Û ’Ú… Œfl¬±Ú ı…øMê ø˚øÚ ‹ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚÒ«±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú
øÓ¬øÚ ’Ò…é¬ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬øı˛ÀıÚ/
96/ ï1ó Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ Œfl¬±Ú ΔıͬÀfl¬ ’Ò…é¬Àfl¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ¶§œ˚˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬
’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ¸—fl¬ä øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘ ’Ò…é¬ ’Ôı± ’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ…
¸—fl¬ä øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ
ά◊¬Û±Ò…é¬Àfl¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ¸—fl¬ä øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘ ’Ò…é¬
Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘ ά◊¬Û±Ò…é¬ ˚ø› øÓ¬øÚ Î¬◊¬Ûø¶öÓ¬ Ô±Àfl¬Ú Ó¬Ô±ø¬Û ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Q ı± ά◊¬Û±Ò…é¬ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Q
fl¬øı˛ÀıÚ Ú± ¤ı—, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ’Ò…é¬ ı± ά◊¬Û±Ò…é¬ Œfl¬±Ú ΔıͬÀfl¬ ’Ú≈¬Ûø¶öÓ¬ fl¬øı˛ÀıÚ Ú±/
Ô±øfl¬À˘ Ó¬»¸•§Àg¬ 95 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚±Ê…
˝˚˛ ‹ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ Δıͬfl¬ ¸•§Àg¬› Œ¸ı˛+¬Û √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı/
ï2ó ’Ò…é¬Àfl¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ¸—fl¬ä
Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘ ‹ ¸ˆ¬±˚˛ ’Ò…Àé¬ı˛ ıMêı… ıø˘ı±ı˛
¤ı— ά◊˝±ı˛ fl¬±˚«ı±À˝ ’Ú…Ô± ’—˙·Ë˝Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı ¤ı— 100
’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW› ‹ı˛+¬Û ¸—fl¬ä ¸•ÛÀfl«¬ ı± ‹ı˛+¬Û fl¬±˚«ı±˝
‰¬ø˘ı±ı˛ fl¬±À˘ ’Ú… Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬ı˘ √õ∂Ô˜Ó¬– Ó“¬±˝±ı˛ Œˆ¬±È¬ øı±ı˛
’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı øfl¬c ¸˜±Ú ¸˜±Ú Œˆ¬±È¬ ˝˝◊À˘ ‹ ’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú±/
97/ ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬± ø¶öı˛œfl‘¬Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › ά◊¬Û-
ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Àfl¬ ¤ı— Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ › ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ¤ı— ’Ò…é¬
› ά◊¬Û±Ò…Àé¬ı˛ ŒıÓ¬Ú
ά◊¬Û±Ò…é¬Àfl¬ ˚Ô±SêÀ˜ Œ¸ı˛+¬Û ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬± ¤ı— Ó¬»¬ÛÀé¬ ‹ı˛+À¬Û øıÒ±Ú √õ∂̜Ӭ › ˆ¬±Ó¬±/
Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ’±À Œ¸ı˛+¬Û ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬±
√õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
98/ ï1ó ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛ ¬Û‘Ôflƒ¬ ¬Û‘Ôflƒ¬ ¸±ø‰¬øıfl¬ fl¬˜«‰¬±øı˛ı·« ¸—¸Àı˛ ¸ø‰¬ı±˘˚˛/
Ô±øfl¬ÀıÚ †
Ó¬Àı, ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ÊÚ… ’øˆ¬iß
¬Û¸˜”À˝ı˛ ¸‘ø©ÜÀÓ¬ ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˚˛ ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
ï2ó ¸—¸Àı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ¸±ø‰¬øıfl¬ fl¬˜«‰¬±øı˛¬ÛÀ øÚÀ˚˛±· › ‹ı˛+¬Û
¬ÛÀ øÚ˚≈Mê ı…øMê·ÀÌı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬¸˜”˝ ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú/
ï3ó ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ ï2ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ øıÒ±Ú √õ∂̜Ӭ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…Àé¬ı˛ ı± ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ¸ø˝Ó¬
¬Ûı˛±˜À˙«ı˛ ¬Ûı˛ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ’Ôı± ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸±ø‰¬øıfl¬ fl¬˜«‰¬±øı˛¬ÛÀ øÚÀ˚˛±· ›
‹ı˛+¬Û ¬ÛÀ øÚ˚≈Mê ı…øMê·ÀÌı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬¸˜”˝ √õ∂øÚ˚˛LaÀÌı˛ øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı— ‹ı˛+À¬Û √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øÚ˚˛˜±ı˘œ ά◊Mê √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ
Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı/
42 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 99-101
fl¬±˚« ‰¬±˘Ú±
¸¸…·Ì fl¬Ó‘¬«fl¬ ˙¬ÛÔ 99/ ¸—¸Àı˛ Œ˚ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸¸… ’±¬ÛÚ ’±¸Ú ·Ë˝ÀÌı˛ ¬Û”Àı«
ı± √õ∂øÓ¬:±/
Ó‘¬Ó¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ ¤Ó¬≈ÀVÀ˙… √õ∂ø˙«Ó¬ Ù¬ı˛˜ ’Ú≈¸±Àı˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’Ôı± Ó“¬±˝±ı˛
Z±ı˛± Ó¬»¬ÛÀé¬ øÚ˚≈Mê Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ ¸˜Àé¬ ¤fl¬øȬ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛˚˛± ά◊˝±ÀÓ¬
¶§±é¬ı˛ fl¬øı˛ÀıÚ/
ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚ Œˆ¬±È¬±Ú, 100/ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ’Ú…Ô± Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ ˝˝◊˚˛±À Œ¸ı˛+À¬Û ı…Ó¬œÓ¬
’±¸Ú ˙”Ú… Ô±fl¬±
¸ÀMW› ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛
¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ΔıͬÀfl¬ ’Ôı± ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¸—˚≈Mê ΔıͬÀfl¬
fl¬±˚« fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ¸fl¬˘ √õ∂ùü ’Ò…é¬ øˆ¬iß ’Ôı± Œ˚ ı…øMê ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı± ’Ò…é¬ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬øı˛ÀÓ¬ÀÂÚ
¤ı— Œfl¬±ı˛±˜/ øÓ¬øÚ øˆ¬iß Œ˚ ¸¸…·Ì ά◊¬Ûø¶öÓ¬ Ô±Àfl¬Ú › Œˆ¬±È¬ ŒÚ Ó“¬±˝±Àı˛ Œˆ¬±È¬±øÒÀfl¬…
øÚÒ«±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı/
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı± ’Ò…é¬ ’Ôı± Œ˚ ı…øMê ‹ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬øı˛ÀÓ¬ÀÂÚ øÓ¬øÚ √õ∂Ô˜Ó¬–
Œˆ¬±È¬ øÀıÚ Ú±, øfl¬c Œfl¬±Ú Œé¬ÀS Œˆ¬±È¬ ¸˜±Ú ¸˜±Ú ˝˝◊À˘ Ó“¬±˝±ı˛ ¤fl¬øȬ øÚÌ«±˚˛fl¬
Œˆ¬±È¬ Ô±øfl¬Àı ¤ı— øÓ¬øÚ Ó¬±˝± √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ÀıÚ/
ï2ó ¸—¸Àı˛ Œ˚ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸¸…¬Û ˙”Ú… Ô±øfl¬À˘› ‹ ¸ÀÚı˛
fl¬±˚« fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± Ô±øfl¬Àı ¤ı— ¬ÛÀı˛ ˚ø ’±øı©‘®Ó¬ ˝˚˛ Œ˚ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMê
’±¸Ú ·Ë˝Ì fl¬øı˛˚˛±øÂÀ˘Ú ı± Œˆ¬±È¬ ø˚˛±øÂÀ˘Ú ı± ’Ú…Ô± fl¬±˚«ı±À˝ ’—˙·Ë˝Ì
fl¬øı˛˚˛±øÂÀ˘Ú ˚“±˝±ı˛ ‹ı˛+¬Û fl¬øı˛ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ ø¢ Ú± Ó¬»¸ÀMW› ¸—¸Àı˛
fl¬±˚«ı±˝ ø¸X¬ ˝˝◊Àı/
ï3ó ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± ’Ú…Ô± øıÒ±Ú Ú± fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√ ¸—¸Àı˛ Œ˚Àfl¬±Ú
¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ’øÒÀı˙ÀÚı˛ ÊÚ… ‹ ¸ÀÚı˛ Œ˜±È¬ ¸¸…-¸—‡…±ı˛ ¤fl¬-˙˜±—À˙
Œfl¬±ı˛±˜ ˝˝◊Àı/
ï4ó ˚ø Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ’øÒÀı˙Ú ‰¬ø˘ı±ı˛ fl¬±À˘ Œfl¬±Ú ¸˜À˚˛
Œfl¬±ı˛±˜ Ú± Ô±Àfl¬, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ı± ’Ò…Àé¬ı˛ ’Ôı± Œ˚ ı…øMê ‹ı˛+À¬Û
fl¬±˚« fl¬øı˛ÀÓ¬ÀÂÚ Ó“¬±˝±ı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àı ¸Ú ¶öø·Ó¬ ı˛±‡± ’Ôı± Œfl¬±ı˛±˜ Ú± ˝›˚˛±
¬Û˚«ôL√ ’øÒÀı˙Ú øÚ˘ø•§Ó¬ ı˛±‡±/

¸¸…·ÀÌı˛ øÚÀ˚«±·…Ó¬±
’±¸Ú ˙”Ú…fl¬ı˛Ì/ 101/ ï1ó Œfl¬±Ú ı…øMê ¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¸¸… ˝˝◊ÀıÚ Ú± ¤ı—
ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¸¸…ı˛+À¬Û ‰¬˚˛Úfl‘¬Ó¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMê fl¬Ó‘¬«fl¬ Œfl¬±Ú
¤fl¬øȬ ¸ÀÚı˛ ’±¸Ú ˙”Ú…fl¬ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀıÚ/
ï2ó Œfl¬±Ú ı…øMê ¸—¸ › * * * Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸Ú
¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ¸¸… ˝˝◊ÀıÚ Ú±, ¤ı— ˚ø Œfl¬±Ú ı…øMê ¸—¸ › [ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ]
øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸Ú ¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ¸¸…ı˛+À¬Û ‰¬˚˛Úfl‘¬Ó¬ ˝Ú Ó¬±˝±˝˝◊À˘
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 43
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 101-102
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øÚ˚˛˜±ı˘œÀÓ Œ˚ı˛+¬Û ¸˜˚˛¸œ˜± øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛
Ó¬±˝±ı˛ ’ı¸±ÀÚ ¸—¸À ‹ ı…øMêı˛ ’±¸Ú ˙”Ú… ˝˝◊˚˛± ˚±˝◊Àı ˚ø Ú± øÓ¬øÚ ¬Û”Àı«˝◊
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ Ó“¬±˝±ı˛ ’±¸Ú Ó¬…±· fl¬øı˛˚˛± Ô±Àfl¬Ú/
ï3ó ˚ø ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸¸…ñ
ïfl¬ó [ 102 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ı± ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬
Œfl¬±Ú øÚÀ˚«±·…Ó¬±ı˛ ’ÒœÚ ˝˝◊˚˛± ˚±Ú, ’Ôı±
[ ï‡ó Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Àfl¬ ı± ’Ò…é¬Àfl¬ ά◊ÀV˙ fl¬øı˛˚˛± øÚÊ
¶§±é¬øı˛Ó¬ ø˘‡Ú Z±ı˛± ¶§œ˚˛ ’±¸Ú Ó¬…±· fl¬Àı˛Ú ¤ı— Ó“¬±˝±ı˛
’±¸ÚÓ¬…±·, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı± ’Ò…é¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬
˝˚˛,]
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Ó“¬±˝±ı˛ ’±¸Ú ˙”Ú… ˝˝◊˚˛± ˚±˝◊Àı †
[ Ó¬Àı, ï‡ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú ’±¸ÚÓ¬…±À·ı˛ Œé¬ÀS ˚ø,
Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ı± ’Ò…Àé¬ı˛, √õ∂±l Ó¬Ô… ˝˝◊ÀÓ¬ ı± ’Ú…Ô± ¤ı— øÓ¬øÚ
Œ˚ı˛+¬Û ά◊ø‰¬Ó¬ ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ’Ú≈¸g¬±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Ûı˛ ¤ı˛+¬Û √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝˚˛ Œ˚,
‹ı˛+¬Û ’±¸ÚÓ¬…±· Œ¶§B±fl‘¬Ó¬ ı± ˚Ô±Ô« ÚÀ˝, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ øÓ¬øÚ ‹ı˛+¬Û ’±¸ÚÓ¬…±·
·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀıÚ Ú±/]
ï4ó ˚ø ¯∏±È¬ øÚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸¸… ‹
¸ÀÚı˛ ’Ú≈˜øÓ¬ øıÚ± ά◊˝±ı˛ ¸fl¬˘ ’øÒÀı˙ÀÚ ’Ú≈¬Ûø¶öÓ¬ Ô±Àfl¬Ú Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ‹
¸Ú Ó“¬±˝±ı˛ ’±¸Ú ˙”Ú… ıø˘˚˛± Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú †
Ó¬Àı, ά◊Mê ¯∏±È¬ øÚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ·ÌÚ±˚˛ Œ˚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ¸ÀÚı˛
¸S±ı¸±Ú ‰¬ø˘ÀÓ¬ Ô±Àfl¬ ı± ¸Ú S꘱i§À˚˛ ‰¬±ı˛ øÀÚı˛ ’øÒfl¬ fl¬±˘ ¶öø·Ó¬ Ô±Àfl¬,
Ó¬±˝± Òı˛± ˝˝◊Àı Ú±/
102/ ï1ó Œfl¬±Ú ı…øMê ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ¸¸…ı˛+À¬Û ‰¬˚˛Úfl‘¬Ó¬ ¸¸…¬ÛÀı˛ ÊÚ…
˝˝◊ı±ı˛ ¤ı— ¸¸… Ô±øfl¬ı±ı˛ øÚÀ˚«±·… ˝˝◊ÀıÚñ øÚÀ˚«±·…Ó¬±¸˜”˝/
ïfl¬ó ˚ø øÓ¬øÚ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛
’ÒœÀÚ Œ˚ ¬Û ¬Û±øÒfl¬±ı˛œÀfl¬ øÚÀ˚«±·… fl¬Àı˛ Ú± ıø˘˚˛± ¸—¸
fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬, Œ¸˝◊ ¬Û øˆ¬iß ’Ú… Œfl¬±Ú
˘±ˆ¬ÊÚfl¬ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±Àfl¬ÚÄ
ï‡ó ˚ø øÓ¬øÚ øıfl‘¬Ó¬˜øô¶∏©® ˝Ú ¤ı— ‹ı˛+¬Û ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ ıø˘˚˛±
Œfl¬±Ú 鬘Ӭ±¸•Ûiß ’±±˘Ó¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ‚±ø¯∏Ó¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬ÚÄ
ï·ó ˚ø øÓ¬øÚ ’Ú≈iú≈Mê Œά◊ø˘˚˛± ˝ÚÄ
ï‚ó ˚ø øÓ¬øÚ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬ Ú± ˝Ú ’Ôı± Œ¶§B±˚˛ Œfl¬±Ú
øıÀ˙œ ı˛±À©Üòı˛ Ú±·øı˛fl¬Q ’Ê«Ú fl¬øı˛˚˛± Ô±Àfl¬Ú ’Ôı± Œfl¬±Ú
øıÀ˙œ ı˛±À©Üòı˛ √õ∂øÓ¬ ’±Ú≈·Ó¬… ı± ’±¸?Ú ¶§œfl¬±ı˛ fl¬øı˛˚˛±
Ô±Àfl¬ÚÄ
44 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 102-105
ï„ó ˚ø ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛± ı± øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ
Ó“¬±˝±Àfl¬ ‹ı˛+À¬Û øÚÀ˚«±·… fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬/
[ ı…±‡…±/ñ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ], Œfl¬±Ú ı…øMê ¸—À‚ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛
˜Laœ ’±ÀÂÚ Œfl¬ı˘ ¤˝◊ fl¬±ı˛ÀÌ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ı˛±ÀÊ…ı˛
¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ Œfl¬±Ú ˘±ˆ¬ÊÚfl¬ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ ’±ÀÂÚ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÚ Ú±/
[ ï2ó Œfl¬±Ú ı…øMê ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú› ¸ÀÚı˛ ¸¸… ˝˝◊ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ øÚÀ˚«±·…
˝˝◊ÀıÚ ˚ø øÓ¬øÚ ˙˜ Ó¬Ù¬ø¸˘ ’Ú≈˚±˚˛œ Ó¬Ú≈ı˛+¬Û øÚÀ˚«±·… ˝Ú/ ]
¸¸…·ÀÌı˛ øÚÀ˚«±·…Ó¬± [ 103/ ï1ó ˚ø ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú √õ∂ùü ά◊Àͬ Œ˚ ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú
¸•Ûøfl«¬Ó¬ √õ∂Àùüı˛ ¸¸… 102 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú øÚÀ˚«±·…Ó¬±ı˛ ’ÒœÚ
˜œ˜±—¸±/
˝˝◊˚˛±ÀÂÚ øfl¬Ú± Ó¬±˝± ˝˝◊À˘ ‹ √õ∂ùü ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ˜œ˜±—¸±ı˛ ÊÚ… Œ√õ∂øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı—
Ó“¬±˝±ı˛ ˜œ˜±—¸± ‰”¬h¬±ôL√ ˝˝◊Àı/
ï2ó ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú √õ∂Àùüı˛ ˜œ˜±—¸± fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Û”Àı« ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ øÚı«±‰¬Ú
fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ’øˆ¬˜Ó¬ ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— ‹ ’øˆ¬˜Ó¬ ’Ú≈¸±Àı˛ fl¬±˚« fl¬øı˛ÀıÚ/]
99 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ 104/ ˚ø Œfl¬±Ú ı…øMê 99 ’Ú≈ÀBÂ ˜ÀÓ¬ ˚±˝± ’±ı˙…fl¬ Ó¬±˝± ¬Û±˘Ú
˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Û”Àı« ’Ôı± ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ¸¸…¬ÛÀı˛ ÊÚ… øÓ¬øÚ
fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Û”Àı« ’Ôı±
Œ˚±·…Ó¬±¸•Ûiß Ú± Œ˚±·…Ó¬±¸•Ûiß ÚÀ˝Ú ı± øÚÀ˚«±·… ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ ’Ôı± ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú
˝˝◊À˘ ı± øÚÀ˚«±·… øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ Z±ı˛± øÓ¬øÚ ’±¸Ú ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ı± Œˆ¬±È¬ øÀÓ¬ √õ∂øÓ¬ø¯∏X¬
˝˝◊À˘ ’±¸Ú ·Ë˝Ì › ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ Ê±øÚ˚˛±› ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ¸¸…ı˛+À¬Û ’±¸Ú ·Ë˝Ì fl¬Àı˛Ú ı±
Œˆ¬±È¬±ÀÚı˛ ÊÚ… G¬/
Œˆ¬±È¬ ŒÚ, Ó¬±˝± ˝˝◊À˘ ˚Ó¬øÚ øÓ¬øÚ ‹ı˛+À¬Û ’±¸Ú ·Ë˝Ì fl¬Àı˛Ú ı± Œˆ¬±È¬ ŒÚ
Ó¬±˝±ı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ øÀÚı˛ ÊÚ… ¬Û“±‰¬˙Ó¬ Ȭ±fl¬± ’Ô«ÀG¬ G¬Úœ˚˛ ˝˝◊ÀıÚ, ˚±˝± ¸Àfı˛
√õ∂±¬Û… ŸÌı˛+À¬Û ’±±˚˛ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/

¸—¸Àı˛ › ά◊˝±ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ 鬘Ӭ±, øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ › ’Ú±SꘅӬ±¸˜”˝

¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ 105/ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ ¤ı— ¸—¸Àı˛ √õ∂øSê˚˛±
¤ı— ά◊˝±Àı˛ Œ˚ øÚ˚˛˜±ı˘œ › ¶ö±˚˛œ ’±À˙¸˜”˝ Z±ı˛± √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ ˝˚˛ Ó¬ÒœÀÚ, ¸—¸À
¸¸…·ÀÌı˛ ›
fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ 鬘Ӭ±, ı±fl¬¶§±ÒœÚÓ¬± Ô±øfl¬Àı/
øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ ˝◊Ó¬…±ø/ ï2ó ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸¸… ¸—¸À ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú fl¬ø˜øȬÀÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈
ıø˘˚˛±ÀÂÚ ı± Œ˚ Œˆ¬±È¬ ø˚˛±ÀÂÚ Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ Œfl¬±Ú fl¬±˚«ı±À˝ı˛
±ø˚˛Ó¬±ÒœÚ ˝˝◊ÀıÚ Ú± ¤ı— Œfl¬±Ú ı…øMê ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸Ú Z±ı˛± ı± ¸ÀÚı˛
√õ∂±øÒfl¬±ı˛ıÀ˘ Œfl¬±Ú √õ∂øÓ¬ÀıÚ ¬ÛS, Œˆ¬±È¬ ı± fl¬±˚«±ı˘œ √õ∂fl¬±˙ ¸•ÛÀfl«¬› ¤ı˛+¬Û
Œfl¬±Ú fl¬±˚«ı±À˝ı˛ ±ø˚˛Ó¬±ÒœÚ ˝˝◊ÀıÚ Ú±/
ï3ó ’Ú… øı¯∏˚˛¸˜”À˝, ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛ ¤ı— √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛
¸¸…·ÀÌı˛ › fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ 鬘Ӭ±, øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ › ’Ú±SꘅӬ±¸˜”˝ ¸—¸
¸˜˚˛ ¸˜˚˛ øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û øÚı˛+ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ı˛+À¬Û
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 45
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 105-108
øÚèø¬ÛÓ¬ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, [ ¸—øıÒ±Ú ï‰¬Ó≈¬}¬Q±øı˛—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1978-
¤ı˛ 15 Ò±ı˛± ı˘ı» ˝˝◊ı±ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ‹ ¸ÀÚı˛ ¤ı— ά◊˝±ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛
› fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ Œ˚ı˛+¬Û 鬘Ӭ±, øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ › ’Ú±SꘅӬ±¸˜”˝ ø¢ Œ¸ı˛+¬Û
˝˝◊Àı ]/
ï4ó ï1ó, ï2ó › ï3ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸—¸Àı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ ¸•§Àg¬
Œ˚ı˛+¬Û √õ∂˚≈Mê ˝˚˛, Œ˚¸fl¬˘ ı…øMêı˛ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ıÀ˘ ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚ ı±
ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú fl¬ø˜øȬÀÓ¬ ıMêı… ıø˘ı±ı˛ ¤ı— ’Ú…Ô± ά◊˝±ı˛ fl¬±˚«ı±À˝ ’—˙ ·Ë˝Ì
fl¬øı˛ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ ’±ÀÂ, Ó“¬±˝±Àı˛ ¸•§Àg¬ Œ¸ı˛+¬Û √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı/
106/ ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± ¸˜˚˛ ¸˜˚˛ Œ˚ı˛+¬Û øÚÒ«±øı˛Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¸—¸Àı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ ŒıÓ¬Ú ›
ˆ¬±Ó¬±/
√õ∂øÓ¬ ¸ÀÚı˛ ¸¸…·Ì Œ¸ı˛+¬Û ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬± ¤ı— Ó¬»¬ÛÀé¬ ‹ı˛+À¬Û øıÒ±Ú
√õ∂̜Ӭ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˆ¬±ı˛Ó¬
ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛ÀÚı˛ ¸—øıÒ±Ú ¸ˆ¬±ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ √õ∂øÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚±Ê… ø¢ Œ¸ı˛+¬Û
˝±Àı˛ › Œ¸ı˛+¬Û ˙Ó«¬±ÒœÀÚ ˆ¬±Ó¬± ¬Û±˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ/

øıÒ±øÚfl¬ √õ∂øSê˚˛±
107/ ï1ó ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬¸˜”˝ ¤ı— ’Ú… øıM-øıÀÒ˚˛fl¬¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ øıÀÒ˚˛fl¬ ¬Û≈ı˛–¶ö±¬ÛÚ ›
·Ë˝Ì ¸•ÛÀfl«¬
109 › 117 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ¸—¸Àı˛ Œ˚Àfl¬±Ú øıÒ±Ú±ı˘œ/
¸ÀÚ ’±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
ï2ó 108 › 109 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬
¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛±À ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú± ˚ø Ú± ά◊˝±, øıÚ±
¸—À˙±ÒÀÚ ’Ôı± ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú ˚±˝± ¶§œfl¬±ı˛ fl¬øı˛˚˛± ˘˝◊˚˛±ÀÂÚ Œfl¬ı˘ Œ¸˝◊ı˛+¬Û
¸—À˙±ÒÚ ¸˝, ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ¶§œfl‘¬Ó¬ ˝˚˛/
ï3ó ¸—¸À øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¸S±ı¸±ÀÚı˛
fl¬±ı˛ÀÌ ı…¬Û·Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±/
ï4ó ı˛±Ê…¸ˆ¬±˚˛ øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ˚±˝± Œ˘±fl¬¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬
˝˚˛ Ú±˝◊ Ó¬±˝± Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ˆ¬º ˝˝◊À˘ ı…¬Û·Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±/
ï5ó Œ˚ øıÀÒ˚˛fl¬ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ, ’Ôı± Œ˘±fl¬¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬¬ ·‘˝œÓ¬
˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ ı˛±Ê…¸ˆ¬±˚˛ øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ, Ó¬±˝± Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ˆ¬º ˝˝◊À˘ 108
’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ ı…¬Û·Ó¬ ˝˝◊Àı/
108/ ï1ó Àfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ¤fl¬ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ¤ı— ’¬Ûı˛ ¸ÀÚ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œé¬ÀS
ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¸—˚≈Mê
Œ√õ∂øı˛Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ ¬ÛÀı˛, ˚øñ Δıͬfl¬/
ïfl¬ó ’¬Ûı˛ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ ’·Ë±˝… ˝˚˛Ä ’Ôı±
46 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 108
ï‡ó ‹ øıÀÒ˚˛Àfl¬ Œ˚ ¸—À˙±ÒÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ ά◊ˆ¬˚˛
¸ÀÚı˛ ˜ÀÒ… ‰”¬h¬±ôL√ˆ¬±Àı ˜Ó¬±ÕÚfl¬… ‚ÀÈ¬Ä ’Ôı±
ï·ó ’¬Ûı˛ ¸ÀÚ øıÀÒ˚˛fl¬øȬ √õ∂±ølı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ Â˚˛ ˜±À¸ı˛
’øÒfl¬fl¬±˘ Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ ·‘˝œÓ¬ Ú± ˝˝◊˚˛± ’øÓ¬ı±ø˝Ó¬
˝˚˛,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ˆ¬Àºı˛ ÊÚ… ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ ı…¬Û·Ó¬ Ú± ˝˝◊˚˛± Ô±øfl¬À˘,
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÚÀfl¬, ά◊˝±Àı˛ Δıͬfl¬ ‰¬ø˘ÀÓ¬ Ô±øfl¬À˘ ı±Ó«¬± Z±ı˛±
’Ôı±, ά◊˝±Àı˛ Δıͬfl¬ Ú± ‰¬ø˘ÀÓ¬ Ô±øfl¬À˘ ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛± ‹ øıÀÒ˚˛fl¬
¸•ÛÀfl«¬ ¬Û˚«±À˘±‰¬Ú± › Œˆ¬±È¬±ÀÚı˛ ά◊ÀVÀ˙… ¤fl¬ ¸—˚≈Mê ΔıͬÀfl¬ ø˜ø˘Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛
ÊÚ… ’±˝W±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ’øˆ¬√õ∂±˚˛ √õ∂:±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú †
Ó¬Àı, ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±/
ï2ó Œ˚ Â˚˛ ˜±¸ ¸˜˚˛¸œ˜± ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ˝˝◊˚˛±À Ӭ±˝± ·ÌÚ±˚˛ ‹
√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ï·ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ¸ÀÚı˛ Œ˚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ά◊˝±ı˛
¸S±ı¸±Ú ‰¬ø˘ÀÓ¬ Ô±Àfl¬ ’Ôı± S꘱i§À˚˛ ‰¬±ı˛ øÀÚı˛ ’øÒfl¬ ά◊˝± ¶öø·Ó¬ Ô±Àfl¬,
Ó¬±˝± Òı˛± ˝˝◊Àı Ú±/
ï3ó Œ˚Àé¬ÀS ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÚÀfl¬ ¸—˚≈Mê ΔıͬÀfl¬
ø˜ø˘Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ ÊÚ… ’±˝W±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ’øˆ¬√õ∂±˚˛ √õ∂:±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ, Œ¸Àé¬ÀS
Œfl¬±Ú ¸Ú˝◊ ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ ¸•ÛÀfl«¬ ’±ı˛ ’·Ë¸ı˛ ˝˝◊ÀıÚ Ú±, øfl¬c ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛
√õ∂:±¬ÛÀÚı˛ Ó¬±øı˛À‡ı˛ ¬Ûı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ¸˜˚˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÚÀfl¬ √õ∂:±¬ÛÀÚ øıøÚø«©Ü
ά◊ÀVÀ˙… ¤fl¬øȬ ¸—˚≈Mê ΔıͬÀfl¬ ø˜ø˘Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ ÊÚ… ’±˝W±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı—
øÓ¬øÚ ‹ı˛+¬Û fl¬øı˛À˘, ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú Ó¬Ú≈¸±Àı˛ ø˜ø˘Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ/
ï4ó ˚ø ¸ÚZÀ˚˛ı˛ ¸—˚≈Mê ΔıͬÀfl¬, øıÀÒ˚˛fl¬øȬ, ¸—˚≈Mê ΔıͬÀfl¬ Œfl¬±Ú
¸—À˙±ÒÚ ¶§œfl‘¬Ó¬ ˝˝◊À˘ Œ¸ı˛+¬Û ¸—À˙±ÒÚ ¸˝ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ Œ˚¸fl¬˘ ¸¸…
ά◊¬Ûø¶öÓ¬ Ô±Àfl¬Ú › Œˆ¬±È¬ ŒÚ Ó“¬±˝±Àı˛ Œ˜±È¬ ¸—‡…±ı˛ ’øÒfl¬±—˙ fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Î¬◊˝± ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ
ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı †
Ó¬Àı, Œfl¬±Ú ¸—˚≈Mê ΔıͬÀfl¬ñ
ïfl¬ó ˚ø øıÀÒ˚˛fl¬øȬ ¤fl¬ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ ’¬Ûı˛
¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸—À˙±ÒÚ ¸˝ ·‘˝œÓ¬ ¤ı— Œ˚ ¸ÀÚ Î¬◊˝± ’±ı˛y¬
˝˝◊˚˛±ø¢ Œ¸˝◊ ¸ÀÚ √õ∂Ó¬…ø¬Û«Ó¬ Ú± ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬, Ó¬±˝±˝˝◊À˘
øıÀÒ˚˛fl¬øȬ ·Ë˝ÀÌ øı˘•§ ˝›˚˛±ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ¸—À˙±ÒÚ
√õ∂À˚˛±ÊÚ ˝˝◊À˘ Œ¸ı˛+¬Û ¸—À˙±ÒÚ ı…Ó¬œÓ¬ øıÀÒ˚˛Àfl¬ı˛ ’Ú…
Œfl¬±Ú ¸—À˙±ÒÚ √õ∂ô¶∏±øıÓ¬ ˝˝◊Àı Ú±Ä
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 47
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 108-110
ï‡ó ˚ø øıÀÒ˚˛fl¬øȬ ‹ı˛+À¬Û ·‘˝œÓ¬ › √õ∂Ó¬…ø¬Û«Ó¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬, Ó¬±˝±
˝˝◊À˘ Œfl¬ı˘ ¬Û”Àı«±Mêı˛+¬Û ¸—À˙±ÒÚ¸˜”˝ ¤ı— ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú
Œ˚¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛ ¶§œfl‘¬Ó¬ ˝Ú Ú±˝◊ Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ √õ∂±¸øºfl¬ ˝˚˛
¤ı˛+¬Û ’Ú… ¸—À˙±ÒÚ¸˜”˝ ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂ô¶∏±øıÓ¬
˝˝◊ÀıÄ
¤ı— ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Úƒ ¸—À˙±ÒÚ¸˜”˝ ·Ë±˝… ˝˝◊Àı Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ Œ˚
ı…øMê ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Q fl¬øı˛ÀıÚ Ó“¬±˝±ı˛ ˜œ˜±—¸± ‰”¬h¬±ôL√ ˝˝◊Àı/
ï5ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÚÀfl¬ ¸—˚≈Mê ΔıͬÀfl¬ ø˜ø˘Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ ÊÚ… ’±˝W±Ú
fl¬øı˛ı±ı˛ ’øˆ¬√õ∂±˚˛ √õ∂:±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Ûı˛ ˚ø Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ˆ¬º ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬
Ó¬»¸ÀMW›, ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—˚≈Mê Δıͬfl¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ¤ı— ά◊˝±ÀÓ¬ Œfl¬±Ú
øıÀÒ˚˛fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
109/ ï1ó Œfl¬±Ú ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ ı˛±Ê…¸ˆ¬±˚˛ ¬Û≈ı˛–¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı Ú±/ ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ ¸•ÛÀfl«¬
øıÀ˙¯∏ √õ∂øSê˚˛±/
ï2ó Œfl¬±Ú ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ Œ˘±fl¬¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛, ά◊˝±
ı˛±Ê…¸ˆ¬±˚˛ Ó¬œ˚˛ ¸≈¬Û±øı˛À˙ı˛ ÊÚ… Œ√õ∂øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ı˛±Ê…¸ˆ¬± Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹
øıÀÒ˚˛fl¬ √õ∂±ølı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ Œ‰¬ÃV øÚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… Ó¬œ˚˛ ¸≈¬Û±øı˛˙ ¸˝
øıÀÒ˚˛fl¬øȬ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ √õ∂Ó¬…¬Û«Ì fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— Ó¬ÚôL√ı˛ Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛
¸fl¬˘ ı± Œ˚Àfl¬±Ú ¸≈¬Û±øı˛˙ ˝˚˛ ˜±øÚ˚˛± ˘˝◊ÀÓ¬ ’Ôı± ’·Ë±˝… fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï3ó ˚ø Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… Œfl¬±ÚøȬ ˜±øÚ˚˛± ˘Ú,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Œ˚ ¸—À˙±ÒÚ¸˜”˝ ı˛±Ê…¸ˆ¬± ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ ¤ı— Œ˘±fl¬¸ˆ¬±
˜±øÚ˚˛± ˘˝◊˚˛±ÀÂÚ Ó¬»¸˝ ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬øȬ ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ
ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı/
ï4ó ˚ø Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… Œfl¬±ÚøȬ˝◊ ˜±øÚ˚˛± Ú±
˘Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ Œ˚ ¸—À˙±ÒÚ¸˜”˝ ı˛±Ê…¸ˆ¬± ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ Ó¬Z…øÓ¬Àı˛Àfl¬,
’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬øȬ Œ˚ ’±fl¬±Àı˛ Œ˘±fl¬¸ˆ¬± fl¬Ó¬‘«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛±ø¢ Œ¸˝◊ ’±fl¬±Àı˛
ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛±À ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı/
ï5ó ˚ø Œ˘±fl¬¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ¤ı— ı˛±Ê…¸ˆ¬±˚˛ Ó¬œ˚˛ ¸≈¬Û±øı˛À˙ı˛ ÊÚ…
Œ√õ∂øı˛Ó¬ Œfl¬±Ú ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ ά◊Mê Œ‰¬ÃV øÚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛
√õ∂Ó¬…ø¬Û«Ó¬ Ú± ˝˚˛, Ó¬±˝± ˝˝◊À˘ ά◊Mê ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚ Î¬◊˝± Œ˘±fl¬¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ˚
’±fl¬±Àı˛ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛±ø¢ Œ¸˝◊ ’±fl¬±Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛±À ıø˘˚˛±
·Ì… ˝˝◊Àı/
110/ ï1ó ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ, Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ ıø˘˚˛± ëë’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬íí-¤ı˛
·Ì… ˝˝◊Àı, ˚ø ά◊˝±ÀÓ¬ Œfl¬ı˘ ¤ı˛+¬Û øıÒ±Ú±ı˘œ Ô±Àfl¬ ˚±˝± øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ¸—:±Ô«/
øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ ¸fl¬˘ ı± Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏À˚˛ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸—¸‘©Ü, ˚Ô± †ñ
48 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 110-111
ïfl¬ó Œfl¬±Ú fl¬Àı˛ı˛ ’±Àı˛±¬ÛÌ, øıÀ˘±¬ÛÚ, ¬Ûøı˛˝±ı˛, ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ı±
√õ∂øÚ˚˛LaÌÄ
ï‡ó ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ Ò±ı˛ ·Ë˝ÀÌı˛ ı± Œfl¬±Ú √õ∂Ó¬…±ˆ”¬øÓ¬
√õ∂±ÀÚı˛ √õ∂øÚ˚˛LaÌ, ’Ôı±, ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ Œ˚ øıMœ˚˛ ±ø˚˛Q
·Ë˝Ì fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ ı± fl¬øı˛ÀıÚ Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ øıøÒı˛ ¸—À˙±ÒÚÄ
ï·ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ı± ’±fl¬ø¶úfl¬Ó¬±-øÚøÒı˛ ’øˆ¬ı˛é¬±,
‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øÚøÒÀÓ¬ ’Ô« √õ∂±Ú fl¬ı˛± ı± ά◊˝± ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ô«
ά◊ͬ±˝◊˚˛± ˘›˚˛±Ä
ï‚ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ô« ά◊¬ÛÀ˚±ÊÚÄ
ï„ó Œfl¬±Ú ı…˚˛ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ı…˚˛
ıø˘˚˛± Œ‚±¯∏̱, ’Ôı± ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…À˚˛ı˛ ¬Ûøı˛˜±Ì ı‘øX¬Ä
ï‰¬ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒÀÓ¬ ı± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ø˝¸±ı‡±ÀÓ¬
’Ô«-√õ∂±øl ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ’ÀÔ«ı˛ ’øˆ¬ı˛é¬± ı± øÚ·«˜ ’Ôı±
¸Àfı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ø˝¸±ı øÚı˛œé¬±Ä ’Ôı±
ïÂó ïfl¬ó ˝˝◊ÀÓ¬ ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıøÚø«©Ü Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏À˚˛ı˛
’±Ú≈¯∏øºfl¬ Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛/
ï2ó Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬, ά◊˝± Êøı˛˜±Ú± ı± ’Ú… ’±øÔ«fl¬ `¬ ’±Àı˛±¬ÛÀÌı˛
’Ôı± ’Ú≈:±¬ÛS ı± √õ∂M Œ¸ı±ı˛ ÊÚ… Ù¬œ¸˜”˝ ±øı ı± √õ∂±ÀÚı˛ øıÒ±Ú fl¬Àı˛
Œfl¬ı˘ ¤˝◊ fl¬±ı˛ÀÌ, ’Ôı± Œfl¬±Ú ¶ö±Úœ˚˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ ı± ¸—¶ö± fl¬Ó‘¬«fl¬ ¶ö±Úœ˚˛
√õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œfl¬±Ú fl¬Àı˛ı˛ ’±Àı˛±¬ÛÌ, øıÀ˘±¬ÛÚ, ¬Ûøı˛˝±ı˛, ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ı± √õ∂øÚ˚˛LaÀÌı˛
øıÒ±Ú fl¬Àı˛ ¤˝◊ fl¬±ı˛ÀÌ, ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú±/
ï3ó ˚ø Œfl¬±Ú √õ∂ùü ά◊Àͬ Œ˚, Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ øfl¬Ú±
Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…Àé¬ı˛ ˜œ˜±—¸± ‰”¬h¬±ôL√ ˝˝◊Àı/
ï4ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ 109 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±Ê…¸ˆ¬±˚˛ ˚‡Ú
Œ√õ∂øı˛Ó¬ ˝˚˛ ¤ı— 111 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ά◊˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ˚‡Ú ¸•úøÓ¬ı˛
ÊÚ… ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛± ˝˚˛, Ó¬‡Ú ά◊˝±ı˛ ¬Û‘ÀᬠŒ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¶§±é¬øı˛Ó¬
Ó¬œ˚˛ ¤˝◊ ˙—¸±¬ÛS Ô±øfl¬Àı Œ˚ ά◊˝± ¤fl¬øȬ ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬/
øıÀÒ˚˛Àfl¬ ¸•úøÓ¬/ 111/ ˚‡Ú ¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú fl¬Ó‘¬fl« ¬ Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛ Ó¬‡Ú ά◊˝±
ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛ÀıÚ Œ˚ øÓ¬øÚ
‹ øıÀÒ˚˛Àfl¬ ¸•úøÓ¬ ±Ú fl¬øı˛À˘Ú ’Ôı± øÓ¬øÚ Î¬◊˝±ÀÓ¬ ¸•úøÓ¬ ±Ú ıg¬ ı˛±ø‡À˘Ú †
Ó¬Àı, ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ¸•úøÓ¬ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛± ˝˝◊À˘ øÓ¬øÚ
øıÀÒ˚˛fl¬øȬ ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ Ú± ˝˝◊À˘ ˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë Î¬◊˝± ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚ √õ∂Ó¬…¬Û«Ì fl¬øı˛˚±˛
Ó¬»¸˝ ¤fl¬øȬ ı±Ó«¬±˚˛ ¤ı˛+¬Û ’Ú≈Àı˛±Ò fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ Ó“¬±˝±ı˛± øıÀÒ˚˛fl¬øȬ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 49
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 111-112
ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú øıøÚø«©Ü øıÒ±Ú±ı˘œ ¬Û≈Úøı«Àı‰¬Ú± fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— øıÀ˙¯∏Ó¬–, øÓ¬øÚ
Œ˚ı˛+¬Û ¸—À˙±ÒÚ Ó“¬±˝±ı˛ ı±Ó«¬±˚˛ ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬±˝± ¬Û≈ı˛–¶ö±ø¬ÛÓ¬
fl¬øı˛ı±ı˛ ı±>Úœ˚˛Ó¬± øıÀı‰¬Ú± fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ‹ı˛+À¬Û √õ∂Ó¬…ø¬Û«Ó¬
˝˝◊À˘, ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú Ó¬Ú≈¸±Àı˛ øıÀÒ˚˛fl¬øȬ ¬Û≈Úøı«Àı‰¬Ú± fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— ‹ øıÀÒ˚˛fl¬
˚ø ¬Û≈Úı˛±˚˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸—À˙±ÒÚ ¸˝ ı± øıÚ± ¸—À˙±ÒÀÚ ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛ ¤ı—
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¸•úøÓ¬ı˛ ÊÚ… ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛± ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬
ά◊˝±ÀÓ¬ ¸•úøÓ¬ ±Ú ıg¬ ı˛±ø‡ÀıÚ Ú±/

øıM-øı¯∏À˚˛ √õ∂øSê˚˛±
112/ ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¸˜Àé¬ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ øıM-ı»¸ı˛ ı±ø¯∏«fl¬ øıM-øııı˛Ì/
¸•ÛÀfl«¬ Œ¸˝◊ ı»¸Àı˛ı˛ ÊÚ… ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ √õ∂±flƒ¬fl¬ø˘Ó¬ √õ∂±øl › ı…À˚˛ı˛ ¤fl¬øȬ
øııı˛Ì, ˚±˝± ¤˝◊ ˆ¬±À· ëëı±ø¯∏«fl¬ øıM-øııı˛Ìíí ıø˘˚˛± ά◊ø{°ø‡Ó¬, ¶ö±¬ÛÚ
fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
ï2ó ı±ø¯∏«fl¬ øıM-øııı˛ÀÌ øÚÀıø˙Ó¬ ı…À˚˛ı˛ √õ∂±flƒ¬fl¬˘ÀÚñ
ïfl¬ó Œ˚¸fl¬˘ ı…˚˛ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ıø˘˚˛±
¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú Z±ı˛± ıøÌ«Ó¬ Œ¸˝◊ ¸fl¬˘ ı…˚˛ øÚı«±À˝ı˛ ÊÚ…
’±ı˙…fl¬ ¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô«¸˜”˝, ¤ı—
ï‡ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ú… Œ˚ ı…˚˛¸˜”˝ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı
ıø˘˚˛± √õ∂ô¶∏±øıÓ¬ Ó¬±˝± øÚı«±À˝ı˛ ÊÚ… ’±ı˙…fl¬ ¬Ûøı˛˜±Ì
’Ô«¸˜”˝,
¬Û‘Ôflƒ¬ ¬Û‘Ôflƒ¬ ˆ¬±Àı Œ‡±˝◊ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ı˛±Ê¶§‡±ÀÓ¬ ı…˚˛ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ú… ı…˚˛
√õ∂Àˆ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï3ó øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ı…˚˛ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ı…˚˛ ˝˝◊Àı †ñ
ïfl¬ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ά◊¬Û˘ˆ¬… › ˆ¬±Ó¬±¸˜”˝ ¤ı— Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ¸•§g¬œ
’Ú…±Ú… ı…˚˛Ä
ï‡ó ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ¤ı— Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛
’Ò…é¬ › ά◊¬Û±Ò…Àé¬ı˛ ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬±Ä
ï·ó ¸≈, √õ∂øÓ¬¬Û”ı˛fl¬-øÚøÒ √õ∂ˆ¬±ı˛ › øıÀ˜±‰¬Ú √õ∂ˆ¬±ı˛ ¸À˜Ó¬, Œ¸˝◊
¸fl¬˘ ŸÌ-√õ∂ˆ¬±ı˛, ˚±˝±ı˛ ÊÚ… ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ ±˚˛œ ¤ı—
Ò±ı˛-¸—·Ë˝ › ŸÀÌı˛ ı…ı¶ö± › øıÀ˜±‰¬Ú ¸•§Àg¬ ’Ú…±Ú… ı…˚˛Ä
ï‚ó (i) ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÌÀfl¬, ’Ôı± Ó“¬±˝±Àı˛
¸•ÛÀfl«¬, √õ∂À˚˛ ŒıÓ¬Ú, ˆ¬±Ó¬± › Œ¬ÛÚ˙ÚÄ
50 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 112-114
(ii) ŒÙ¬Î¬±Àı˛˘ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÌÀfl¬, ’Ôı± Ó“¬±˝±Àı˛
¸•ÛÀfl«¬ √õ∂À˚˛ ŒıÓ¬Ú, ˆ¬±Ó¬± › Œ¬ÛÚ˙ÚÄ
(iii) ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê Œfl¬±Ú Œé¬S ¸•ÛÀfl«¬
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±· fl¬Àı˛Ú ’Ôı± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
√õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« Œfl¬±Ú ¸˜À˚˛ ˆ¬±ı˛Ó¬ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛ÀÚı˛
Œfl¬±Ú ·ˆ¬Ú«Àı˛ı˛ √õ∂ÀÀ˙ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê Œfl¬±Ú Œé¬S
¸•ÛÀfl«¬ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛˚˛±øÂÀ˘Ú, ¤ı˛+¬Û
Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÌÀfl¬, ’Ôı± Ó“¬±˝±Àı˛
¸•ÛÀfl«¬, √õ∂À˚˛ Œ¬ÛÚ˙ÚÄ
ï„ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬fl¬Àfl¬, ’Ôı± Ó“¬±˝±ı˛
¸•ÛÀfl«¬, √õ∂À˚˛ ŒıÓ¬Ú, ˆ¬±Ó¬±¸˜”˝ › Œ¬ÛÚ˙ÚÄ
ó Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬ ’Ôı± ¸±ø˘˙œ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛ ı˛±˚˛, øάøSê ı±
Œı˛±À˚˛± ¬Ûøı˛À˙±Ò fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ’±ı˙…fl¬ ¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô«Ä
ïÂó ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ı± øıøÒ Z±ı˛± ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬, ‹ı˛+À¬Û
√õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ıø˘˚˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬ ’Ú… Œ˚Àfl¬±Ú ı…˚˛/
¸—¸À √õ∂±flƒ¬fl¬˘Ú 113/ ï1ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ı…À˚˛ı˛ ¸ø˝Ó¬
¸•ÛÀfl«¬ √õ∂øSê˚˛±/ √õ∂±flƒ¬fl¬˘Ú¸˜”À˝ı˛ Œ˚ Œ˚ ’—À˙ı˛ ¸•§g¬ ’±À Ӭ»¸˜”˝ ¸—¸À Œˆ¬±ÀȬı˛ ÊÚ…
ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı Ú±, øfl¬c ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚ ‹
¸fl¬˘ √õ∂±flƒ¬fl¬˘ÀÚı˛ Œfl¬±ÚøȬı˛ ’±À˘±‰¬Ú±˚˛ ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˚˛ ¤ı˛+¬Û ’Ô« fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
ï2ó ’Ú… ı…À˚˛ı˛ ¸ø˝Ó¬ ά◊Mê √õ∂±flƒ¬fl¬˘Ú¸˜”À˝ı˛ Œ˚ Œ˚ ’—À˙ı˛ ¸•§g¬ ’±ÀÂ
Ó¬»¸˜”˝ ’Ú≈±ÀÚı˛ ’øˆ¬˚±‰¬Ú±ı˛ ’±fl¬±Àı˛ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı—
Œfl¬±Ú ’øˆ¬˚±‰¬Ú± ¸•§Àg¬ ¸•úøÓ¬ øı±ı˛ ı± ¸•úøÓ¬ øÀÓ¬ ’¶§œfl¬±ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ’Ôı±
Œfl¬±Ú ’øˆ¬˚±‰¬Ú±˚˛ øıøÚø«©Ü ’ÀÔ«ı˛ ¬Ûøı˛˜±Ì ˝ò±¸ fl¬øı˛˚˛± Ó¬±˝±ÀÓ¬ ¸•úøÓ¬ øı±ı˛
鬘Ӭ± Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı/
ï3ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙ ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬ Œfl¬±Ú ’Ú≈±ÀÚı˛ ÊÚ… ’øˆ¬˚±‰¬Ú± fl¬ı˛±
˚±˝◊Àı Ú±/
ά◊¬ÛÀ˚±ÊÚ øıÀÒ˚˛fl¬¸˜”˝/ 114/ ï1ó Œ˘±fl¬¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ 113 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ’Ú≈±Ú¸˜”˝ √õ∂M
˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ ˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë,ñ
ïfl¬ó Œ˘±fl¬¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ı˛+À¬Û √õ∂M ’Ú≈±Ú¸˜”˝, ¤ı—
ï‡ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ı…˚˛, øfl¬c ˚±˝±
Œfl¬±Ú Œé¬ÀS˝◊ ¬Û”Àı« ¸—¸Àı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ øııı˛ÀÌ √õ∂ø˙«Ó¬ ¬Ûøı˛˜±ÀÌı˛ ’øÒfl¬
˝˝◊Àı Ú±, Ó¬±˝±
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 51
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 114-115
øÚı«±˝ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ’±ı˙…fl¬ ¸fl¬˘ ’ÀÔ«ı˛
ά◊¬ÛÀ˚±ÊÚ ¸•§Àg¬ øıÒ±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ…, ¤fl¬øȬ øıÀÒ˚˛fl¬ ¬Û≈ı˛–¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï2ó ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú› ¸ÀÚ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛Àfl¬ı˛ ¤ı˛+¬Û ¸—À˙±ÒÚ
√õ∂ô¶∏±øıÓ¬ ˝˝◊Àı Ú± ˚±˝±ı˛ Ù¬À˘ ‹ı˛+À¬Û √õ∂M Œfl¬±Ú ’Ú≈±ÀÚı˛ ¬Ûøı˛˜±ÀÌ Ó¬±ı˛Ó¬˜…
˝˚˛ ı± ά◊˝±ı˛ ˘é¬… ¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ ˝˚˛ ’Ôı± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬
Œfl¬±Ú ı…À˚˛ı˛ ¬Ûøı˛˜±ÀÌ Ó¬±ı˛Ó¬˜… ˝˚˛ ¤ı— Œfl¬±Ú ¸—À˙±ÒÚ ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ
’·Ë±˝… øfl¬Ú± Œ¸ øı¯∏À˚˛ Œ˚ ı…øMê ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Q fl¬øı˛ÀıÚ Ó“¬±˝±ı˛ ˜œ˜±—¸± ‰”¬h¬±ôL√
˝˝◊Àı/
ï3ó 115 › 116 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ Œfl¬±Ú ’Ô«, ¤˝◊
’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ ·‘˝œÓ¬ øıøÒ Z±ı˛± fl‘¬Ó¬ ά◊¬ÛÀ˚±ÊÚSêÀ˜ ı…Ó¬œÓ¬,
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ά◊ͬ±˝◊˚˛± ˘›˚˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
115/ ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ñ ’Ú≈¬Û”ı˛fl¬, ’øÓ¬øı˛Mê ı±
’øÒfl¬ ’Ú≈±Ú/
ïfl¬ó ˚ø ‰¬˘øÓ¬ øıM-ı»¸Àı˛ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ Œ¸ı±ı˛ øÚø˜M
ı…ø˚˛Ó¬ı… 114 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú
øıøÒ Z±ı˛± √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ ’Ô«¬Ûøı˛˜±Ì ‹ ı»¸Àı˛ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ
’√õ∂‰≈¬ı˛ √õ∂øÓ¬¬Ûiß ˝˚˛ ’Ôı± ˚ø ‰¬˘øÓ¬ øıM-ı»¸Àı˛ ‹
ı»¸Àı˛ı˛ ı±ø¯∏«fl¬ øıM-øııı˛ÀÌ Œ˚ Œ¸ı± ¬Ûøı˛fl¬øäÓ¬ ˝˚˛ Ú±˝◊
Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú Ú”Ó¬Ú Œ¸ı±ı˛ ÊÚ… ’Ú≈¬Û”ı˛fl¬ ı± ’øÓ¬øı˛Mê
ı…À˚˛ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÚ ‚ÀȬ, ’Ôı±
ï‡ó ˚ø Œfl¬±Ú øıM-ı»¸Àı˛ ‹ ı»¸Àı˛ Œfl¬±Ú Œ¸ı±ı˛ ÊÚ… Œ˚
¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô« ’Ú≈±Ú fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±ø¢ Ó¬À¬Û鬱 ’øÒfl¬ ’Ô« ‹
Œ¸ı±ı˛ ÊÚ… ı…ø˚˛Ó¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ ı…À˚˛ı˛ √õ∂±flƒ¬fl¬ø˘Ó¬ ¬Ûøı˛˜±Ì Œ‡±˝◊˚˛± ’Ú… ¤fl¬øȬ
øııı˛Ì ¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ ’Ôı±, ‹ı˛+¬Û
’±øÒÀfl¬…ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ ’øˆ¬˚±‰¬Ú± Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
ï2ó ı±ø¯∏«fl¬ øıM-øııı˛Ì ¤ı— Ó¬±˝±ÀÓ¬ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı…˚˛ ¸•§Àg¬ ’Ôı± Œfl¬±Ú
’Ú≈±ÀÚı˛ ’øˆ¬˚±‰¬Ú± ¸•§Àg¬ ¤ı— ‹ı˛+¬Û ı…˚˛ ı± ’Ú≈±Ú øÚı«±À˝ı˛ ÊÚ… ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ô« ά◊¬ÛÀ˚±ÊÀÚı˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛ øı±ı˛ ÊÚ… Œ˚ øıøÒ √õ∂̜Ӭ ˝˝◊Àı
Œ¸˝◊ øıøÒ ¸•§Àg¬ 112, 113 ¤ı— 114 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ Œ˚ı˛+¬Û fl¬±˚«fl¬ı˛
˝˚˛, ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øııı˛Ì ¤ı— ı…˚˛ ’Ôı± ’øˆ¬˚±‰¬Ú± ¸•§Àg¬ ¤ı— ‹ı˛+¬Û ı…˚˛
øÚı«±À˝ı˛ ÊÚ… ı± ‹ı˛+¬Û ’øˆ¬˚±‰¬Ú± ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ’Ú≈±ÀÚı˛ ÊÚ… ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-
øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ’ÀÔ«ı˛ ά◊¬ÛÀ˚±ÊÚ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ fl¬øı˛˚˛± Œ˚ øıøÒ √õ∂̜Ӭ ˝˝◊Àı Ó¬»¸•§Àg¬›
‹ ¸fl¬˘ øıÒ±Ú Œ¸ı˛+¬Û fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı/
52 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 116-117
’ôL√ı«Ó¬œ« ’Ú≈±Ú, 116/ ï1ó ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ ¬Û”ı«ıÓ¬œ« øıÒ±Ú±ı˘œÀÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±ÀÂ
’±fl¬˘Ú ’Ú≈±Ú ›
ı…øÓ¬Sꘜ ’Ú≈±Ú/
Ó¬»¸ÀMW›, Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ 鬘Ӭ± Ô±øfl¬Àıñ
ïfl¬ó √õ∂±flƒ¬fl¬ø˘Ó¬ ı…˚˛ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ’Ú≈±Ú ¸•§Àg¬ 113 ’Ú≈ÀBÂÀ
øıø˝Ó¬ Œˆ¬±È¬ ·Ë˝ÀÌı˛ √õ∂øSê˚˛± ¸˜±l ¤ı— ‹ ı…˚˛ ¸•§Àg¬ 114
’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ øıøÒ ·‘˝œÓ¬ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√
Œfl¬±Ú øıM-ı»¸Àı˛ı˛ ’—˙øıÀ˙À¯∏ı˛ ÊÚ… ’ø·Ë˜ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
’Ú≈±Ú fl¬øı˛ı±ı˛Ä
ï‡ó Œ˚Àé¬ÀS Œ¸ı±ı˛ øı¬Û≈˘Ó¬± ı± ά◊˝±ı˛ ’øÚø}¬Ó¬ √õ∂fl‘¬øÓ¬ı˛ ÊÚ…
ı±ø¯∏«fl¬ øıM-øııı˛ÀÌ ¸±Ò±ı˛ÌÓ¬– Œ˚ øıô¶∏±øı˛Ó¬ ıÌ«Ú± √õ∂M ˝˚˛
Ó¬»¸˝ Œfl¬±Ú ’øˆ¬˚±‰¬Ú± øıı‘Ó¬ fl¬ı˛± ˚±˚˛ Ú±, Œ¸Àé¬ÀS
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸•ÛÀı˛ ά◊¬Ûı˛ Œ¸ı˛+¬Û ’√õ∂Ó¬…±ø˙Ó¬ ’øˆ¬˚±‰¬Ú±
øÚı«±À˝ı˛ ÊÚ… ’Ú≈±Ú fl¬øı˛ı±ı˛Ä
ï·ó Œfl¬±Ú øıM-ı»¸Àı˛ı˛ ‰¬ø˘Ó¬ Œ¸ı±ı˛ ’ºœˆ”¬Ó¬ ÚÀ˝ ¤ı˛+¬Û
Œfl¬±Ú ı…øÓ¬Sꘜ ’Ú≈±Ú fl¬øı˛ı±ı˛Ä
¤ı— ά◊Mê ’Ú≈±Ú¸˜”˝ Œ˚¸fl¬˘ ά◊ÀVÀ˙… fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±ÀÂ, Ó¬ÀÔ« ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ô« ά◊ͬ±˝◊˚˛± ˘˝◊ı±ı˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛ øıøÒ Z±ı˛± ’¬Û«Ì fl¬øı˛ı±ı˛
鬘Ӭ± ¸—¸Àı˛ Ô±øfl¬Àı/
ï2ó ı±ø¯∏«fl¬ øıM-øııı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú ı…˚˛ ¸•§Àg¬ ’Ú≈±Ú fl¬ı˛±
¸•ÛÀfl«¬ ¤ı— ‹ı˛+¬Û ı…˚˛ øÚı«±À˝ı˛ ÊÚ… ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ô«
ά◊¬ÛÀ˚±ÊÀÚı˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛ øı±ı˛ ÊÚ… Œ˚ øıøÒ √õ∂̜Ӭ ˝˝◊Àı Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ 113 ›
114 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ Œ˚ı˛+¬Û fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˚˛, ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú
’Ú≈±Ú fl¬ı˛± ¸•ÛÀfl«¬ ¤ı— ‹ √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œ˚ øıøÒ √õ∂̜Ӭ ˝˝◊Àı Ó¬»¸•ÛÀfl«¬
‹ øıÒ±Ú±ı˘œ Œ¸ı˛+¬Û fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı/
øıM-øıÀÒ˚˛fl¬ ¸•§Àg¬ 117/ ï1ó Œ˚ øıÀÒ˚˛fl¬ ı± Œ˚ ¸—À˙±ÒÚ 110 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛
øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú±ı˘œ/
ïfl¬ó ˝˝◊ÀÓ¬ ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıøÚø«©Ü Œfl¬±Ú øı¯∏À˚˛ı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú fl¬Àı˛, Ó¬±˝±
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙ ı…Ó¬œÓ¬ ¬Û≈ı˛–¶ö±ø¬ÛÓ¬ ı± ά◊O±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı Ú±, ¤ı— Œ˚ øıÀÒ˚˛fl¬
‹ı˛+¬Û øıÒ±Ú fl¬Àı˛ Ó¬±˝± ı˛±Ê…¸ˆ¬±˚˛ ¬Û≈ı˛–¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı Ú± †
Ó¬Àı, Œ˚ ¸—À˙±ÒÚ Œfl¬±Ú fl¬ı˛ ˝ò±¸ ı± øıÀ˘±¬ÛÚ fl¬øı˛ı±ı˛ øıÒ±Ú fl¬Àı˛, Ó¬±˝±
ά◊O±¬ÛÚ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ¸≈¬Û±øı˛˙ ’±ı˙…fl¬ ˝˝◊Àı Ú±/
ï2ó Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ı± ¸—À˙±ÒÚ ¬Û”Àı«±Mê øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ Œfl¬±ÚøȬı˛ ÊÚ…
øıÒ±Ú fl¬Àı˛ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú± Œfl¬ı˘ ¤˝◊ fl¬±ı˛ÀÌ Œ˚ ά◊˝± Êøı˛˜±Ú± ı± ’Ú…
’±øÔ«fl¬ `¬ ’±Àı˛±¬ÛÀÌı˛ ’Ôı± ’Ú≈:±¬ÛS ı± √õ∂M Œ¸ı±ı˛ ÊÚ… Ù¬œ¸˜”˝ ±øı ı±
√õ∂±ÀÚı˛ øıÒ±Ú fl¬Àı˛, ’Ôı± ¤˝◊ fl¬±ı˛ÀÌ Œ˚ ά◊˝± Œfl¬±Ú ¶ö±Úœ˚˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ ı± ¸—¶ö±
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 53
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 117-120
fl¬Ó‘¬«fl¬ ¶ö±Úœ˚˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œfl¬±Ú fl¬Àı˛ı˛ ’±Àı˛±¬ÛÌ, øıÀ˘±¬ÛÚ, ¬Ûøı˛˝±ı˛, ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ı±
√õ∂øÚ˚˛LaÀÌı˛ øıÒ±Ú fl¬Àı˛/
ï3ó Œ˚ øıÀÒ˚˛fl¬ øıøÒıX¬ › ¸øSê˚˛ ˝˝◊À˘ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬
ı…˚˛ ‚Ȭ±˝◊Àı, Ó¬±˝± ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊Àı Ú± ˚ø Ú± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ‹
øıÀÒ˚˛fl¬ ¸•§Àg¬ øıÀı‰¬Ú±ı˛ ÊÚ… Œ¸˝◊ ¸ÀÚı˛ øÚfl¬È¬ ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬øı˛˚˛± Ô±Àfl¬Ú/

√õ∂øSê˚˛±ñ¸±Ò±ı˛ÌÓ¬–
118/ ï1ó ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸Ú Î¬◊˝±ı˛ √õ∂øSê˚˛± › fl¬±˚«‰¬±˘Ú± √õ∂øSê˚˛± ¸—Sê±ôL√
√õ∂øÚ˚˛LaÀÌı˛ ÊÚ…, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú øÚ˚˛˜±ı˘œ/

fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂̜Ӭ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ¤˝◊
¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˆ¬±ı˛Ó¬ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛ÀÚı˛ øıÒ±Ú˜`¬˘ ¸•ÛÀfl«¬
ı˘ı» √õ∂øSê˚˛± ¸—Sê±ôL√ øÚ˚˛˜±ı˘œ › ¶ö±˚˛œ ’±À˙¸˜”˝, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ı± Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹&ø˘ÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ›
’øˆ¬À˚±ÊÚ fl‘¬Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬ÒœÀÚ, ¸—¸ ¸•§Àg¬ fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı/
ï3ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ › Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…Àé¬ı˛ ¸ø˝Ó¬
¬Ûı˛±˜˙« fl¬øı˛˚˛±, ¸ÚZÀ˚˛ı˛ ¸—˚≈Mê Δıͬfl¬ › ά◊ˆ¬À˚˛ı˛ ˜ÀÒ… ¸˜±À˚±ÊÚ ¸•ÛÀfl«¬
√õ∂øSê˚˛± ¸—Sê±ôL√ øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï4ó ¸ÚZÀ˚˛ı˛ ¸—˚≈Mê ΔıͬÀfl¬ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ ı± Ó“¬±˝±ı˛
’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬ÀÓ¬, ï3ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ √õ∂øSê˚˛± ¸—Sê±ôL√ øÚ˚˛˜±ı˘œ Z±ı˛±
Œ˚ı˛+¬Û ı…øMê øÚÒ«±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú øÓ¬øÚ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Q fl¬øı˛ÀıÚ/
119/ øıMœ˚˛ fl¬±˚« ˚Ô±¸˜À˚˛ ¸˜±¬ÛÀÚı˛ ά◊ÀVÀ˙…, ¸—¸, Œfl¬±Ú øıMœ˚˛ øı¯∏˚˛ øıMœ˚˛ fl¬±˚« ¸•§Àg¬ øıøÒ
¸•§Àg¬ ’Ôı± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ô« ά◊¬ÛÀ˚±ÊÀÚı˛ Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ Z±ı˛± ¸—¸À √õ∂øSê˚˛±
√õ∂øÚ˚˛LaÌ/
¸•§Àg¬ ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛ √õ∂øSê˚˛± › fl¬±˚«‰¬±˘Ú± øıøÒ Z±ı˛± √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ¤ı— ˚ø ‹ı˛+À¬Û √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ Œfl¬±Ú øıÒ±Ú 118
’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú
øÚ˚˛À˜ı˛ ’Ôı± ‹ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï2ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—¸ ¸•ÛÀfl«¬ fl¬±˚«fl¬ı˛ Œfl¬±Ú
øÚ˚˛À˜ı˛ ı± ¶ö±˚˛œ ’±ÀÀ˙ı˛ ¸ø˝Ó¬ ’¸˜?¸ ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ‹ øıÒ±Ú ˚Ó¬”ı˛
¬Û˚«ôL√ ’¸˜?¸ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ¬√õ∂ı˘Ó¬ı˛ ˝˝◊Àı/
120/ ï1ó ˆ¬±· 17-ŒÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW› øfl¬c 348 ¸—¸À ı…ı˝±˚« ˆ¬±¯∏±/
’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, ¸—¸À ø˝jœÀÓ¬ ı± ˝◊—ı˛±ÊœÀÓ¬ fl¬±˚« ¬Ûøı˛‰¬±ø˘Ó¬
˝˝◊Àı †
54 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 120-123
Ó¬Àı, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı± Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬, ’Ôı± Œ˚
ı…øMê ‹ı˛+¬Û ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ı± ’Ò…Àé¬ı˛ fl¬±˚« fl¬øı˛ÀÓ¬ÀÂÚ øÓ¬øÚ Œ˚ ¸¸… ø˝jœÀÓ¬ ı±
˝◊—ı˛±ÊœÀÓ¬ ’±¬ÛÚ ıMêı… ¬Û˚«±lˆ¬±Àı ’øˆ¬ı…Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ú±, Ó“¬±˝±Àfl¬
Ó“¬±˝±ı˛ ˜±Ó‘¬ˆ¬±¯∏±˚˛ ¸ÀÚ ˆ¬±¯∏Ì øı±ı˛ ’Ú≈˜øÓ¬ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ¸—¸ ˚ø øıøÒ Z±ı˛± ’Ú…Ô± øıÒ±Ú Ú± fl¬Àı˛Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ¤˝◊
¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬ÛÚı˛ ı»¸ı˛ ¸˜˚˛¸œ˜± ’ı¸±Ú ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ ¤˝◊
’Ú≈ÀBÂ ¤ı˛+¬Û fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı Œ˚Ú Î¬◊˝± ˝˝◊ÀÓ¬ ëëı± ˝◊—ı˛±ÊœÀÓ¬íí ˙s¸˜”˝ ı±
Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛±ÀÂ/
¸—¸À ’±À˘±‰¬Ú±ı˛ 121/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ı± Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛ fl¬Ó«¬ı…
¸ÀǬ±‰¬Ú/ øÚı«±À˝ Œ˚ ’±‰¬ı˛Ì fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ Ó¬»¸•ÛÀfl«¬, ’Ó¬–¬Ûı˛ ˝◊˝±ÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬
˝˝◊˚˛±À Œ¸ı˛+À¬Û ‹ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ ’¬Û¸±ı˛Ì √õ∂±Ô«Ú± fl¬øı˛˚˛± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ¤fl¬øȬ
¸˜±ÀıÚ Î¬◊¬Ûø¶öÓ¬ fl¬øı˛ı±ı˛ √õ∂ô¶∏±ıSêÀ˜ ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬, ¸—¸À Œfl¬±Ú ’±À˘±‰¬Ú±
‰¬ø˘Àı Ú±/
¸—¸Àı˛ fl¬±˚«ı±˝ 122/ ï1ó √õ∂øSê˚˛±·Ó¬ Œfl¬±Ú ’øˆ¬fl¬øÔÓ¬ ’øÚ˚˛ø˜Ó¬Ó¬±ı˛ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬
¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬
’Ú≈¸g¬±Ú fl¬øı˛ÀıÚ Ú±/
¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú fl¬±˚«ı±À˝ı˛ ø¸X¬Ó¬± ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ’±¬ÛøM fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
ï2ó ¸—¸Àı˛ Œ˚ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬ ı± ¸À¸…ı˛ ά◊¬Ûı˛ ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú Z±ı˛± ı±
’Ú≈˚±˚˛œ ¸—¸À √õ∂øSê˚˛± ı± fl¬±˚«‰¬±˘Ú± √õ∂øÚ˚˛LaÌ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ’Ôı± ˙‘∫˘±
ı˛é¬± fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… 鬘Ӭ±¸˜”˝ ıøÓ«¬Ó¬ ’±À ӓ¬±˝±ı˛ ‹ 鬘Ӭ±¸˜”˝ √õ∂À˚˛±·
¸•ÛÀfl«¬ øÓ¬øÚ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÚ ˝˝◊ÀıÚ Ú±/

’Ò…±˚˛ 3ñı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øıÒ±øÚfl¬ 鬘Ӭ±

¸—¸Àı˛ ’ıfl¬±˙fl¬±À˘ 123/ ï1ó ¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú ¸S±¸œÚ Ô±fl¬±fl¬±À˘ øˆ¬iß ’Ú… Œfl¬±Ú
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’Ò…±À˙
√õ∂‡…±¬ÛÚ fl¬øı˛ı±ı˛
¸˜À˚˛, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ˚ø √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝˚˛ Œ˚ ¤ı˛+¬Û ’ı¶ö±¸˜”˝ øı…˜±Ú Œ˚ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀé¬
鬘Ӭ±/ ’±q ı…ı¶ö± ’ı˘•§Ú fl¬ı˛± √õ∂À˚˛±ÊÚ Ó¬±˝±˝˝◊À˘ øÓ¬øÚ ¤ı˛+¬Û ’Ò…±À˙ √õ∂‡…±¬ÛÚ
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ˚±˝± ‹ ’ı¶ö±¸˜”À˝ ’±ı˙…fl¬ ıø˘˚˛± Ó“¬±˝±ı˛ øÚfl¬È¬ √õ∂Ó¬œ˚˛˜±Ú
˝˚˛/
ï2ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂‡…±ø¬ÛÓ¬ Œfl¬±Ú ’Ò…±ÀÀ˙ı˛ ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú
’±˝◊ÀÚı˛ Ú…±˚˛, ¤fl¬˝◊ ı˘ › fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±øfl¬Àı, øfl¬c ‹ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬
’Ò…±À˙ñ
ïfl¬ó ¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ¸—¸Àı˛
¬Û≈Ú–¸˜±Àı˙ ˝˝◊ÀÓ¬ Â˚˛ ¸l±˝ ’ı¸±Ú ˝˝◊À˘, ’Ôı± ˚ø ‹
¸˜˚˛¸œ˜± ’ı¸±Ú ˝˝◊ı±ı˛ ¬Û”Àı« ά◊˝± ’ÚÚ≈À˜±Ú fl¬øı˛˚˛±
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 55
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 123-124
ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸—fl¬ä¸˜”˝ ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘
¸—fl¬ä¸˜”À˝ı˛ øZÓ¬œ˚˛øȬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊À˘, ά◊˝± ’±ı˛ ¸øSê˚˛
Ô±øfl¬Àı Ú±Ä ¤ı—
ï‡ó Œ˚Àfl¬±Ú ¸˜À˚˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂Ó¬…±˝+Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
ı…±‡…±/ñŒ˚Àé¬ÀS ¸—¸Àı˛ ¸Ú¸˜”˝ øˆ¬iß øˆ¬iß Ó¬±øı˛À‡ ¬Û≈Úı˛±˚˛ ¸˜ÀıÓ¬
˝˝◊ı±ı˛ ÊÚ… ’±˝”Ó¬ ˝Ú, Œ¸Àé¬ÀS ‹ Ó¬±øı˛‡&ø˘ı˛ ˜ÀÒ… Œ˚øȬ ¬Ûı˛ıÓ¬œ« Ó¬±˝± ˝˝◊ÀÓ¬
¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Â˚˛ ¸l±˝ ¸˜˚˛¸œ˜± ·ÌÚ± fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï3ó ˚ø ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ’Ò…±À˙ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıÒ±Ú fl¬Àı˛
˚±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—¸ øıøÒıX¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ 鬘Ӭ±¬Ûiß ÚÀ˝Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘
‹ ’Ò…±À˙ ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ‹ı˛+¬Û øıÒ±Ú fl¬Àı˛ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ı±øÓ¬˘ ˝˝◊Àı/
ï4ó * * * * *

’Ò…±˚˛ 4ñ¸—À‚ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı·«

124/ ï1ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¤fl¬øȬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ Ô±øfl¬Àı, ˚±˝± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ √õ∂Ò±Ú ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¶ö±¬ÛÚ ›
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ¤ı— ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± ’øÒfl¬Ó¬ı˛ ¸—‡…± øıø˝Ó¬ Ú± fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√ ¸±Ó¬ ·Í¬Ú/
ÊÀÚı˛ ’ÚøÒfl¬ ’¬Ûı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ˝˝◊Àı/
ï2ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, [124 ïfl¬ó ’Ú≈ÀBÂ-¤ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ʱӬœ˚˛ øı‰¬±øı˛fl¬ øÚÀ˚˛±·
fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸≈¬Û±øı˛À˙ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬] Ó“¬±˝±ı˛ ¶§±é¬øı˛Ó¬ › ˜≈^±øǬӬ ’øÒ¬ÛS Z±ı˛±
¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬Àfl¬ øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀıÚ, ø˚øÚ ¬Û“˚˛¯∏øA ı»¸ı˛
ı˚˛–√õ∂±l Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ †
* * * * *
Ó¬Àıñ
ïfl¬ó Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ ά◊ÀV˙ fl¬øı˛˚˛± øÚÊ ¶§±é¬øı˛Ó¬
ø˘‡Ú Z±ı˛± ¶§œ˚˛ ¬Û Ó¬…±· fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ
ï‡ó Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ï4ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıø˝Ó¬ √õ∂̱˘œÀÓ¬ ¶§œ˚˛ ¬Û
˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
[ ï2fl¬ó ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, Œ¸ı˛+¬Û √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ
fl¬Ó‘¬«fl¬ › Œ¸ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ ı˚˛¸ øÚÒ«±øı˛Ó¬
˝˝◊Àı/ ]
ï3ó Œfl¬±Ú ı…øMê ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê ˝˝◊ı±ı˛
Œ˚±·…Ó¬±¸•Ûiß ˝˝◊ÀıÚ Ú±, ˚ø Ú± øÓ¬øÚ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬ ˝Ú ¤ı—ñ
ïfl¬ó ’ôL√Ó¬– ¬Û“±‰¬ ı»¸ı˛ Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ı± ¬Ûı˛ ¬Ûı˛ ≈˝◊ ı±
Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ Ô±Àfl¬ÚÄ ’Ôı±
56 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 124
ï‡ó ’ôL√Ó¬– ˙ ı»¸ı˛ Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ı± ¬Ûı˛ ¬Ûı˛ ≈˝◊ ı±
Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’…±Î¬Àˆ¬±Àfl¬È¬ Ô±Àfl¬ÚÄ ’Ôı±
ï·ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’øˆ¬˜ÀÓ¬ ¤fl¬ÊÚ ˘t√õ∂øӬᬠı…ı˝±ı˛˙±¶a: ˝Ú/
ı…±‡…± 1/ñ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ëë˝±˝◊Àfl¬±È«¬íí ıø˘ÀÓ¬, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œ˚
Œfl¬±Ú ˆ¬±À· Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±· fl¬Àı˛Ú ’Ôı± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı«
Œfl¬±Ú ¸˜À˚˛ √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ÀÓ¬Ú ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±È«¬Àfl¬ ı≈Á¬±˝◊Àı/
ı…±‡…± 2/ñ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œ˚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ı…øMê
’…±Îƒ¬Àˆ¬±Àfl¬È¬ øÂÀ˘Ú Ó¬±˝± ·ÌÚ±˚˛ ‹ ı…øMê ’…±Îƒ¬Àˆ¬±Àfl¬È¬ ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ Œ˚
¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ŒÊ˘± ÊÀÊı˛ ¬Û ’À¬Û鬱 øÚ•ßÓ¬ı˛ ÚÀ˝ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛fl¬
¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú, Ó¬±˝± ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï4ó ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬, √õ∂˜±øÌÓ¬ fl¬±‰¬±ı˛ ı± ’¸˜Ô«Ó¬±ı˛
ÊÚ… Ó“¬±˝±ı˛ ’¬Û¸±ı˛Ì±Ô« ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂M ¤fl¬øȬ ¸˜±ÀıÚ ‹
¸ÀÚı˛ Œ˜±È¬ ¸¸…¸—‡…±ı˛ ’øÒfl¬±—˙ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤ı— ‹ ¸ÀÚı˛ Œ˚¸fl¬˘ ¸¸…
ά◊¬Ûø¶öÓ¬ Ô±Àfl¬Ú › Œˆ¬±È¬ ŒÚ Ó“¬±˝±Àı˛ ˜ÀÒ… ’Ú”…Ú ≈˝◊-Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—À˙ı˛ ¸—‡…±øÒÀfl¬…
¸˜øÔ«Ó¬ ˝˝◊˚˛± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ¤fl¬˝◊ ¸ÀS ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊ı±ı˛ ¬ÛÀı˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬
fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂M ’±À˙ ı…Ó¬œÓ¬, Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ Ú±/
ï5ó ¸—¸, øıøÒ Z±ı˛± ï4ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ¸˜±ÀıÚ Î¬◊¬Ûø¶öÓ¬ fl¬øı˛ı±ı˛
¤ı— Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ fl¬±‰¬±ı˛ ı± ’¸˜Ô«Ó¬± ¸•§Àg¬ Ó¬ôL√ › √õ∂˜±Ì fl¬øı˛ı±ı˛
√õ∂øSê˚˛± √õ∂øÚ˚˛LaÌ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï6ó ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı…øMê, ’±¬ÛÚ ¬ÛÀı˛
fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝ÀÌı˛ ¬Û”Àı«, Ó‘¬Ó¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ ¤Ó¬ÀÔ« ¬√õ∂ø˙«Ó¬ Ù¬ı˛˜ ’Ú≈¸±Àı˛
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’Ôı± øÓ¬øÚ Œ˚ ı…øMêÀfl¬ Ó¬»¬ÛÀé¬ øÚ˚≈Mê fl¬Àı˛Ú Ó“¬±˝±ı˛ ¸˜Àé¬ ¤fl¬øȬ
˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛˚˛± ά◊˝±ÀÓ¬ ¶§±é¬ı˛ fl¬øı˛ÀıÚ/
ï7ó ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMê
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ôL√·«Ó¬ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ ı± Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ ¸˜Àé¬
ı…ı˝±ı˛Êœøıı˛+À¬Û ˆ¬±¯∏Ì √õ∂±Ú ı± fl¬±˚« fl¬øı˛ÀıÚ Ú±/
ʱӬœ˚˛ øı‰¬±øı˛fl¬ [124fl¬/ ï1ó ʱӬœ˚˛ øı‰¬±øı˛fl¬ øÚÀ˚˛±· fl¬ø˜˙Ú Ú±À˜ ¬Ûøı˛ø‰¬Ó¬ ¤fl¬øȬ
øÚÀ˚˛±· fl¬ø˜˙Ú/ fl¬ø˜˙Ú Ô±øfl¬Àı, ˚±˝± øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ı…øMê·ÌÀfl¬ ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ˝˝◊Àı, ˚Ô± †ñ
ïfl¬ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬, Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú, ¬Û±øÒfl¬±ı˛ıÀ˘Ä
ï‡ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Ûı˛ıÓ«¬œ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’Ú…
≈˝◊ÊÚ ŒÊ…ᬠøı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬-¸¸…, ¬Û±øÒfl¬±ı˛ıÀ˘Ä
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 57
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 124
ï·ó øıøÒ › Ú…±˚˛ ˜La̱˘À˚˛ı˛ ˆ¬±ı˛√õ∂±l Œfl¬fœ˚˛ ˜Laœ-¸¸…,
¬Û±øÒfl¬±ı˛ıÀ˘Ä
ï‚ó √õ∂Ò±Ú˜Laœ, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ › Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛
øıÀı˛±Òœ ˘ÀÚÓ¬± ı± Œ˚Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıÀı˛±Òœ ˘ÀÚÓ¬±
Ú±˝◊, Œ¸Àé¬ÀS Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ ¤fl¬fl¬ ı‘˝M˜ øıÀı˛±Òœ À˘ı˛
˘ÀÚÓ¬±-Œfl¬ ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ fl¬ø˜øȬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ˜ÀڱڜӬ ˝›˚˛±
≈˝◊ÊÚ √õ∂‡…±Ó¬ ı…øMê-¸¸… †
Ó¬Àı ‹ √õ∂‡…±Ó¬ ı…øMê·ÀÌı˛ ˜ÀÒ… ¤fl¬ÊÚ ı…øMê Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬, Ó¬Ù¬ø¸˘œ
ÊÚʱøÓ¬, ’Ú…±Ú… ’ڷ˸ı˛ ¸•x±˚˛, ¸—‡…±˘‚≈·ÀÌı˛ ’ôL√·«Ó¬ ı…øMê·ÀÌı˛ ˜Ò…
˝˝◊ÀÓ¬ ’Ôı± ˜ø˝˘±·ÀÌı˛ ˜Ò… ˝˝◊ÀÓ¬ ˜ÀڱڜӬ ˝˝◊ÀıÚ †
¬Ûı˛c, ¤fl¬ÊÚ √õ∂‡…±Ó¬ ı…øMê øÓ¬Ú ı»¸ı˛ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ˜ÀڱڜӬ ˝˝◊ÀıÚ
¤ı— ¬Û≈Ú˜«ÀÚ±Ú˚˛ÀÚı˛ ÊÚ… Œ˚±·… ˝˝◊ÀıÚ Ú±/
ï2ó ʱӬœ˚˛ øı‰¬±øı˛fl¬ øÚÀ˚˛±· fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œfl¬±Ú fl¬±˚« ı± fl¬±˚«ı±˝ ¸•ÛÀfl«¬
Œfl¬ı˘ ¤˝◊ fl¬±ı˛ÀÌ Œfl¬±Ú √õ∂ùü ά◊O±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı Ú± ı± Œ¸&ø˘ ’ø¸X¬ ˝˝◊Àı Ú± Œ˚,
fl¬ø˜˙ÀÚ Œfl¬±Ú ¬Û˙”Ú…Ó¬± øı…˜±Ú ı± ά◊˝±ı˛ ·Í¬ÀÚ Œfl¬±Ú SnøȬ ı˛ø˝˚˛±ÀÂ/
124‡¬/ ʱӬœ˚˛ øı‰¬±øı˛fl¬ øÚÀ˚˛±· fl¬ø˜˙ÀÚı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àıñ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ fl‘¬Ó¬…/
ïfl¬ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬, ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·Ì
˝±˝◊Àfl¬±È«¬¸˜”À˝ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ › ˝±˝◊Àfl¬±È«¬¸˜”À˝ı˛
’Ú…±Ú… øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û øÚÀ˚˛±À·ı˛ ÊÚ… ı…øMê·ÌÀfl¬
¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬ı˛±Ä
ï‡ó ¤fl¬ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ú… Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬, ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ò±Ú
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ › ’Ú…±Ú… øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛ ıø˘ ¸—Sê±ôL√
¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬ı˛±Ä ¤ı—
ï·ó ¸≈¬Û±øı˛˙fl‘¬Ó¬ ı…øMêı˛ ¸é¬˜Ó¬± › Ú…±˚˛¬Ûı˛±˚˛ÌÓ¬± ¸—Sê±ôL√
øı¯∏˚˛ ¸≈øÚø}¬Ó¬ fl¬ı˛±/
124·¬/ ¸—¸, øıøÒ Z±ı˛± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ › ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¸—¸Àı˛ øıøÒ
√õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ±/
’Ú…±Ú… øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ¤ı— ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ › ’Ú…±Ú…
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛ øÚÀ˚˛±À·ı˛ √õ∂øSê˚˛± √õ∂øÚ˚˛LaÌ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ ¤ı— fl¬ø˜˙ÚÀfl¬,
√õ∂øÚ˚˛˜±ı˘œı˛ Z±ı˛± Ó¬±˝±Àı˛ fl‘¬Ó¬… ¸•Û±ÀÚı˛ ÊÚ… √õ∂øSê˚˛±, øÚÀ˚˛±À·ı˛ ÊÚ…
ı…øMê·ÀÌı˛ ı±Â±˝◊-¤ı˛ √õ∂̱˘œ › Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ˚ı˛+¬Û ’±ı˙…fl¬ øıÀıø‰¬Ó¬ ˝˝◊Àı
Œ¸ı˛+¬Û ’Ú…±Ú… øı¯∏˚˛¸˜”˝ øÚıX¬ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±, √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/]
58 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 125-127
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛ ŒıÓ¬Ú 125/ ï1ó ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÌÀfl¬ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛±
˝◊Ó¬…±ø/ Œ˚ı˛+¬Û øÚÒ«±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û ŒıÓ¬Ú √õ∂±Ú fl¬ı˛± ˝˝◊Àı ¤ı— Ó¬»¬ÛÀé¬ øıÒ±Ú
‹ı˛+À¬Û √õ∂̜Ӭ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ’±À Œ¸ı˛+¬Û
ŒıÓ¬Ú √õ∂±Ú fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/
ï2ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ ¸˜˚˛
¸˜˚˛ Œ˚ı˛+¬Û øÚÒ«±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ › ˆ¬±Ó¬± ¤ı—
’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬-’ıfl¬±˙ › Œ¬ÛÚ˙Ú ¸•ÛÀfl«¬ Œ¸ı˛+¬Û ’øÒfl¬±ı˛ ¤ı— ‹ı˛+À¬Û øÚÒ«±øı˛Ó¬
Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ’±À Œ¸ı˛+¬Û øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛,
ˆ¬±Ó¬± › ’øÒfl¬±ı˛ ¬Û±˝◊ÀÓ¬ ¶§Qı±Ú ˝˝◊ÀıÚ †
Ó¬Àı Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ ı± ˆ¬±Ó¬± ’Ôı± ’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬-’ıfl¬±˙
ı± Œ¬ÛÚ˙Ú ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ’øÒfl¬±ı˛ Ó“¬±˝±ı˛ øÚÀ˚˛±À·ı˛ ¬Ûı˛ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀé¬
’¸≈øıÒ±ÊÚfl¬ˆ¬±Àı ¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±/
fl¬±˚«fl¬±ı˛œ √õ∂Ò±Ú 126/ ˚‡Ú ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Û ˙”Ú… ˝˚˛ ı± ˚‡Ú ’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬ı˛
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ øÚÀ˚˛±·/
fl¬±ı˛ÀÌ ı± ’Ú…Ô± √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ¸•Û±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬
’¸˜Ô« ˝Ú, Ó¬‡Ú ‹ ’±±˘ÀÓ¬ı˛ ’¬Ûı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛ ˜ÀÒ… ¤ı˛+¬Û ¤fl¬ÊÚ
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ ¬ÛÀı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ¸•Û±øÓ¬ ˝˝◊Àı ˚“±˝±Àfl¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬
¤Ó¬≈ÀVÀ˙… øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
Ó¬Ô«fl¬ ï¤Îƒ¬˝fl¬ó 127/ ï1ó ˚ø Œfl¬±Ú ¸˜À˚˛ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œfl¬±Ú ¸S ’Ú≈øá¬Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛
øÚÀ˚˛±·/
ı± ‰¬±˘±˝◊ı±ı˛ ÊÚ… ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÌÀfl¬ ˘˝◊˚˛± Œfl¬±ı˛±˜ Ú± ˝˚˛ Ó¬±˝±˝˝◊À˘
[ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ʱӬœ˚˛ øı‰¬±øı˛fl¬ øÚÀ˚˛±· fl¬ø˜˙ÚÀfl¬ fl‘¬Ó¬
ά◊À{°À‡ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ ά◊˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Û”ı« ¸•úøÓ¬¸˝] ¤ı— ¸—øù≠©Ü ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ò±Ú
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜˙« fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Ûı˛ Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÚ Œ¸ı˛+¬Û ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛
ÊÚ… ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’øÒÀı˙ÀÚ Ó¬Ô«fl¬ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û ά◊¬Ûø¶öÓ¬ Ô±øfl¬ı±ı˛ ÊÚ…
Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬Àfl¬ ø˘ø‡Ó¬ˆ¬±Àı ’Ú≈Àı˛±Ò fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú ø˚øÚ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û øÚÀ˚˛±À·ı˛ ÊÚ… ˚Ô±˚Ôˆ¬±Àı
Œ˚±·…Ó¬±¸•Ûiß ¤ı— ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ Ú±À˜±øV©Ü ˝˝◊ÀıÚ/
ï2ó Œ˚ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ¤ı˛+¬Û Ú±À˜±øV©Ü ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ Ó“¬±˝±ı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àı Ó“¬±˝±ı˛
’±¬ÛÚ ¬ÛÀı˛ ÊÚ… fl¬Ó«¬ı…¸˜”À˝ı˛ ’À·Ë, Œ˚ ¸˜À˚˛ ¤ı— Œ˚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ…
Ó“¬±˝±ı˛ ά◊¬Ûø¶öøÓ¬ √õ∂À˚˛±ÊÚ Œ¸˝◊ ¸˜À˚˛ ¤ı— Œ¸˝◊ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛
’øÒÀı˙ÀÚ Î¬◊¬Ûø¶öÓ¬ Ô±fl¬± ¤ı— ˚‡Ú øÓ¬øÚ ‹ı˛+À¬Û ά◊¬Ûø¶öÓ¬ Ô±Àfl¬Ú Ó¬‡Ú ¸≈√õ∂œ˜
Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ ¸fl¬˘ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ 鬘Ӭ± › øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ Ó“¬±˝±ı˛ Ô±øfl¬Àı
¤ı— øÓ¬øÚ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ øÚı«±˝ fl¬øı˛ÀıÚ/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 59
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 128-131
128/ ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW› [ʱӬœ˚˛ øı‰¬±øı˛fl¬ øÚÀ˚˛±· ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛
’øÒÀı˙ÀÚ ’ı¸ı˛√õ∂±l
fl¬ø˜˙Ú] ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Û”ı«-¸•úøÓ¬ ¸˝ Œ˚Àfl¬±Ú ¸˜À˚˛ ø˚øÚ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ı± øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛
ŒÙ¬Î¬±Àı˛˘ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú [ ı± ø˚øÚ Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ά◊¬Ûø¶öøÓ¬/
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú ¤ı— ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û øÚÀ˚˛±À·ı˛
ÊÚ… ˚Ô±˚Ôˆ¬±Àı Œ˚±·…Ó¬±¸•Ûiß ] ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û ά◊¬ÛÀı˙Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¤ı— fl¬±˚« fl¬øı˛ÀÓ¬ ’Ú≈Àı˛±Ò fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú
¤ı— ‹ˆ¬±Àı ’Ú≈èX¬ ‹ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı…øMê ‹ √õ∂fl¬±Àı˛ ά◊¬ÛÀı˙Ú › fl¬±˚« fl¬øı˛ı±ı˛
¸˜À˚˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’±À˙ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û øÚÒ«±øı˛Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ˆ¬±Ó¬±¸˜”˝
¬Û±˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ ¤ı— ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ ¸fl¬˘ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛
鬘Ӭ± › øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ √õ∂±l ˝˝◊ÀıÚ øfl¬c øÓ¬øÚ ’Ú…Ô± ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬
ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÚ Ú± †
Ó¬Àı, ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ¬Û”Àı«±Mêı˛+À¬Û Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û ά◊¬ÛÀı˙Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ı± fl¬±˚« fl¬øı˛ÀÓ¬ ’Ú≈:±Ó¬ fl¬Àı˛ ıø˘˚˛± ·Ì…
˝˝◊Àı Ú± ˚ø Ú± øÓ¬øÚ ‹ı˛+¬Û fl¬øı˛ÀÓ¬ ¸•úÓ¬ ˝Ú/
129/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ’øˆ¬À˘‡ ’±±˘Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ ¤ı— ¶§œ˚˛ ’ı˜±ÚÚ±ı˛ ÊÚ… ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ’øˆ¬À˘‡
’±±˘Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ/
G¬±ÀÚı˛ 鬘Ӭ± ¸À˜Ó¬ ‹ı˛+¬Û ’±±˘ÀÓ¬ı˛ ¸fl¬˘ 鬘Ӭ± √õ∂±l ˝˝◊ÀıÚ/
130/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ø{°œÀÓ¬ ’Ôı± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’Ú≈À˜±Ú ˘˝◊˚˛± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛
’øÒᬱÚ/
√õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ¸˜˚˛ ¸˜˚˛ ’Ú… Œ˚ ¶ö±Ú ı± ¶ö±Ú¸˜”À˝ øÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú
Ó¬Ô±˚˛ ά◊¬ÛÀı˙Ú fl¬øı˛ÀıÚ/
131/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ,ñ¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’±ø˜
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛/
ïfl¬ó ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ › ¤fl¬ ı± ¤fl¬±øÒfl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜ÀÒ…Ä ’Ôı±
ï‡ó ¤fl¬ ¬ÛÀé¬ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ › ¤fl¬ ı± ¤fl¬±øÒfl¬ ı˛±Ê… ¤ı—
’¬Ûı˛ ¬ÛÀé¬ ’Ú… ¤fl¬ ı± ¤fl¬±øÒfl¬ ı˛±Ê…, ¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ˜ÀÒ…Ä
’Ôı±
ï·ó ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜ÀÒ…,
Œfl¬±Ú øıı±Àı˛ ¸ø˝Ó¬ ˚ø ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú √õ∂ùü ïøıøÒ·Ó¬˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ı± Ó¬Ô…·Ó¬˝◊
˝Î¬◊fl¬ó Êøh¬Ó¬ Ô±Àfl¬ ˚±˝±ı˛ ά◊¬Ûı˛ Œfl¬±Ú ΔıÒ ’øÒfl¬±Àı˛ı˛ ’øô¶∏Q ı± √õ∂¸±ı˛ øÚˆ«¬ı˛
fl¬Àı˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ‹ øıı± ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ‹ı˛+À¬Û Êøh¬Ó¬ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ Ó¬»¸•ÛÀfl«¬
’Ú… ¸fl¬˘ ’±±˘Ó¬Àfl¬ ı± ø˚˛± ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’±ø˜ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı †
60 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 131-133
[ Ó¬Àı, ά◊Mê Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ Œ¸˝◊ øıı± ¬Û˚«ôL√ √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı Ú± Œ˚ øıı± ¤ı˛+¬Û
Œfl¬±Ú ¸øg¬, ‰≈¬øMê, ’ºœfl¬±ı˛¬ÛS, ı‰¬Ú-ıg¬, ¸Ú ı± ’Ú… ’Ú≈ı˛+¬Û ¸—À˘‡ ˝˝◊ÀÓ¬
ά◊æ”Ó¬ ˚±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« fl‘¬Ó¬ ı± øÚ©Û±øÓ¬ ˝˝◊˚˛± ‹ı˛+¬Û
√õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬ÛÀı˛ ¸øSê˚˛ ı˛ø˝˚˛±À ’Ôı± ˚±˝± ı…ı¶ö± fl¬Àı˛ Œ˚ ά◊Mê Œé¬S±øÒfl¬±ı˛
‹ı˛+¬Û øıı± ¬Û˚«ôL√ √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±/]
131fl¬/ [ Œfl¬fœ˚˛ øıøÒ¸˜”À˝ı˛ ¸±—øıÒ±øÚfl¬ ø¸X¬Ó¬± ¸—Sê±ôL√ √õ∂ùü±ı˘œ
¸•ÛÀfl«¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’ÚÚ… Œé¬S±øÒfl¬±ı˛/] ¸—øıÒ±Ú ïøS‰¬Q±øı˛—˙ ¸—À˙±ÒÚó
’±˝◊Ú, 1977, 4 Ò±ı˛± Z±ı˛± ï13.4.1978 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó ı± ø·˚˛±ÀÂ/
Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ˜±˜˘±˚˛ 132/ ï1ó Œfl¬±Ú Œ›˚˛±Úœ ı± ŒÙ¬ÃÊ±ı˛œ fl¬±˚«ı±À˝˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ı± ’Ú…
˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ˝˝◊ÀÓ¬
’±¬ÛœÀ˘ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛
fl¬±˚«ı±À˝˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ı˛±˚˛ øάøSê ı± ‰”¬h¬±ôL√
’±¬Ûœ˘¸•§g¬œ ’±À˙ ˝˝◊ÀÓ¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ ’±¬Ûœ˘ ‰¬ø˘Àı, [ ˚ø ‹ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ 134fl¬ ’Ú≈ÀBÂ
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛/ ’Ú≈˚±˚˛œ ˙—ø¸Ó¬ fl¬Àı˛Ú] Œ˚ ˜±˜˘±øȬÀÓ¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ’Ô«√õ∂fl¬È¬Ú ¸—Sê±ôL√
Œfl¬±Ú ¸±ı˛ı±Ú øıøÒ·Ó¬ √õ∂ùü Êøh¬Ó¬ ’±ÀÂ/
* * * * *
ï3ó Œ˚Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û ˙—¸±¬ÛS Œ›˚˛± ˝˚˛, * * * Œ¸Àé¬ÀS ‹ ˜±˜˘±ı˛
Œ˚Àfl¬±Ú ¬Ûé¬, ¬Û”Àı«±Mêı˛+¬Û Œfl¬±Ú √õ∂ùü w±ôL√ˆ¬±Àı ˜œ˜±—ø¸Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ¤˝◊ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬
* * * ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øÚfl¬È¬ ’±¬Ûœ˘ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ı…±‡±/ñ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ë뉔¬h¬±ôL√ ’±À˙íí fl¬Ô±øȬÀÓ¬ Œ˚ ’±À˙
¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øı‰¬±˚« øı¯∏À˚˛ı˛ ˜œ˜±—¸± fl¬Àı˛ ˚±˝± ’±¬Ûœ˘fl¬±ı˛œı˛ ’Ú≈fl”¬À˘
˜œ˜±—ø¸Ó¬ ˝˝◊À˘ ˜±˜˘±øȬı˛ ‰”¬h¬±ôL√ øÚ©ÛøMı˛ ¬ÛÀé¬ ˚ÀÔ©Ü ˝˚˛ Ó¬±˝± ’ôL√ˆ«¬≈Mê
˝˝◊Àı/
Œ›˚˛±Úœ øı¯∏˚˛¸˜”˝ 133/ [ ï1ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œ›˚˛±Úœ fl¬±˚«ı±À˝
¸•ÛÀfl«¬ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ˝˝◊ÀÓ¬
’±¬ÛœÀ˘ ¸≈√õ∂œ˜Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛
√õ∂M Œfl¬±Ú ı˛±˚˛ øάøSê ı± ‰”¬h¬±ôL√ ’±À˙ ˝˝◊ÀÓ¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ ’±¬Ûœ˘ ‰¬ø˘Àı, [ ˚ø
’±¬Ûœ˘¸•§g¬œ ‹ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ 134fl¬ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ˙—ø¸Ó¬ fl¬Àı˛Ú] Œ˚ñ
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛/
ïfl¬ó ˜±˜˘±øȬÀÓ¬ ¸±Ò±ı˛Ì &èÀQı˛ Œfl¬±Ú ¸±ı˛ı±Ú øıøÒ·Ó¬ √õ∂ùü
Êøh¬Ó¬ ’±ÀÂÄ ¤ı—
ï‡ó ‹ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’øˆ¬˜ÀÓ¬, ά◊Mê √õ∂ùüøȬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ fl¬Ó‘¬«fl¬
˜œ˜±—ø¸Ó¬ ˝›˚˛± √õ∂À˚˛±ÊÚ/]
ï2ó 132 ’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW› ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ
¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ Œ˚ ¬Ûé¬ ’±¬Ûœ˘ fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ øÓ¬øÚ ‹ı˛+¬Û ’±¬ÛœÀ˘ ’Ú…Ó¬˜ Œ˝Ó≈¬
ıø˘˚˛± ˝◊˝± øÚı«g¬¸˝fl¬±Àı˛ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
’Ô«√õ∂fl¬È¬Ú ¸—Sê±ôL√ ¤fl¬øȬ ¸±ı˛ı±Ú øıøÒ·Ó¬ √õ∂Àùüı˛ ˜œ˜±—¸± w˜±Rfl¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 61
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 133-134
ï3ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¤fl¬fl¬
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ ı˛±˚˛, øάøSê ı± ‰”¬h¬±ôL√ ’±À˙ ˝˝◊ÀÓ¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ ’±¬Ûœ˘ ‰¬ø˘Àı Ú±,
˚ø Ú± ¸—¸, øıøÒ Z±ı˛±, ’Ú…Ô± øıÒ±Ú fl¬Àı˛Ú/
134/ ï1ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ŒÙ¬ÃÊ±ı˛œ fl¬±˚«ı±À˝ ŒÙ¬ÃÊ±ı˛œ øı¯∏˚˛¸˜”˝
√õ∂M Œfl¬±Ú ı˛±˚˛ ‰”¬h¬±ôL√ ’±À˙ ı± G¬±À˙ ˝˝◊ÀÓ¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ ’±¬Ûœ˘ ‰¬ø˘Àı, ¸•ÛÀfl«¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛
’±¬Ûœ˘¸•§g¬œ
˚ø ‹ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ñ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛/
ïfl¬ó Œfl¬±Ú ’øˆ¬˚≈Mê ı…øMêı˛ ˜≈øMêı˛ ’±À˙ ’±¬Ûœ˘ ά◊嬱˝◊˚˛± ø˚˛±
Ô±Àfl¬Ú ¤ı— Ó“¬±˝±Àfl¬ ˜‘Ó≈¬…G¬±À˙ ø˚˛± Ô±Àfl¬ÚÄ ’Ôı±
ï‡ó Œfl¬±Ú ˜±˜˘± ¶§œ˚˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛±ÒœÚ Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ øÚÊ
¸˜Àé¬ øı‰¬±Àı˛ı˛ ÊÚ… √õ∂Ó¬…±˝±ı˛ fl¬øı˛˚˛± ˘˝◊˚˛± Ô±Àfl¬Ú ¤ı—
’øˆ¬˚≈Mê ı…øMêÀfl¬ ‹ı˛+¬Û øı‰¬±Àı˛ Œ±¯∏œ ¸±ı…ô¶∏ fl¬øı˛˚˛±
Ó“¬±˝±Àfl¬ ˜‘Ó≈¬…G¬±À˙ ø˚˛± Ô±Àfl¬ÚÄ ’Ôı±
[ ï·ó 134fl¬ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ˙—ø¸Ó¬ fl¬Àı˛Ú Œ˚ ˜±˜˘±øȬ ¸≈√õ∂œ˜
Œfl¬±ÀÈ«¬ ’±¬Ûœ˘ fl¬øı˛ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ Î¬◊¬Û˚≈Mê †
Ó¬Àı, 145 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Ó¬»¬ÛÀé¬ Œ˚ı˛+¬Û øıÒ±Ú±ı˘œ
√õ∂̜Ӭ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ¤ı— ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ Œ˚ı˛+¬Û ˙Ó«¬±ı˘œ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ı± ’Ú≈:±Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú Ó¬ÒœÀÚ ï·ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ’±¬Ûœ˘ fl¬ı˛± ‰¬ø˘Àı/
ï2ó ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ŒÙ¬ÃÊ±ı˛œ
fl¬±˚«ı±À˝ √õ∂M Œfl¬±Ú ı˛±˚˛ ‰”¬h¬±ôL√ ’±À˙ ı± G¬±À˙ ˝˝◊ÀÓ¬ ‹ı˛+¬Û øıøÒÀÓ¬ Œ˚
˙Ó«¬±ı˘œ ¤ı— ¬Ûøı˛¸œ˜± øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬ÒœÀÚ, ’±¬Ûœ˘ ·Ë˝ÀÌı˛ ›
|ıÀÌı˛ ’øÒfl¬Ó¬ı˛ 鬘Ӭ± ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬Àfl¬ ’¬Û«Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
[ 134fl¬/ 132 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ı± 133 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ ’±¬ÛœÀ˘ı˛
ı± 134 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú ı˛±˚˛ øάøSê ‰”¬h¬±ôL√ ’±À˙ ı± ÊÚ… ˙—¸±¬ÛS/
G¬±À˙ ŒÚ ı± fl¬Àı˛Ú ¤ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ‹ ˜±˜˘± ¸•ÛÀfl«¬, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ,
132 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ı± 133 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ı± 134
’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ï·ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ √õ∂fl¬±Àı˛ı˛ Œfl¬±Ú ˙—¸±¬ÛS
√õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±ı˛± ˚±˚˛ øfl¬Ú± Œ¸˝◊ √õ∂ùüøȬ, ‹ı˛+¬Û ı˛±˚˛, øάøSê, ‰”¬h¬±ôL√ ’±À˙ ı±
G¬±À˙ øı±ı˛ ı± fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Ûı˛ ˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë,ñ
ïfl¬ó ˚ø ˜œ˜±—¸± fl¬ı˛± ά◊¬Û˚≈Mê ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú Ó¬±˝±˝˝◊À˘
¶§√õ∂À̱Ú±˚˛ ˜œ˜±—¸± fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚÄ ¤ı—
ï‡ó ˚ø ‹ı˛+¬Û ı˛±˚˛, øάøSê, ‰”¬h¬±ôL√ ’±À˙ ı± G¬±À˙ øı±ı˛ ı±
fl¬øı˛ı±ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Ûı˛ é≈¬t ¬ÛÀé¬ı˛ Z±ı˛± ı± Ó¬ı˛ÀÙ¬ Œfl¬±Ú
Œ˜Ãø‡fl¬ ’±ÀıÚ fl¬ı˛± ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ˜œ˜±—¸± fl¬øı˛ÀıÚ/]
62
øı…˜±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ
ŒÙ¬Î¬±Àı˛˘ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ ›
鬘Ӭ±¸˜”˝ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬
fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂À˚˛±·À˚±·…
˝˝◊Àı/
’±¬Ûœ˘ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ…
¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øıÀ˙¯∏
’Ú≈˜øÓ¬/
¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ı˛±˚˛
ı± ’±ÀÀ˙ı˛
¬Û≈Úøı«À˘±fl¬Ú/
¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛
¸•x¸±ı˛Ì/
¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬Àfl¬ Œfl¬±Ú
Œfl¬±Ú ’±:±À˘‡ √õ∂‰¬±ı˛
fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ’¬Û«Ì/
Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ˜±˜˘±ı˛
¶ö±Ú±ôL√ı˛Ì/
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 135-139
135/ ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± ’Ú…Ô± øıÒ±Ú Ú± fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√, 133 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ı±
134 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú¸˜”˝ ˚±˝±ÀÓ¬ √õ∂À˚±Ê… ÚÀ˝ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬›
¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ › 鬘Ӭ±¸˜”˝ Ô±øfl¬Àı, ˚ø ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
√õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ‹ øı¯∏˚˛ ¸•§Àg¬ ŒÙ¬Î¬±Àı˛˘ Œfl¬±È«¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ ›
鬘Ӭ±¸˜”˝ Œfl¬±Ú øı…˜±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂À˚˛±·À˚±·… ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Ó¬/
136/ ï1ó ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬
¶§øıÀı‰¬Ú±˚˛, Œfl¬±Ú ı±À ı± øı¯∏À˚˛ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬ ı±
Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂M ı± fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ı˛±˚˛, øάøSê, øÚÒ«±ı˛Ì, G¬±À˙ ı± ’±À˙
˝˝◊ÀÓ¬ ’±¬Ûœ˘ fl¬øı˛ı±ı˛ øıÀ˙¯∏ ’Ú≈˜øÓ¬ √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ¸˙¶a ı±ø˝Úœ ¸•§g¬œ Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛± ı± øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ ·øͬӬ Œfl¬±Ú
’±±˘Ó¬ ı± Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂M ı± fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ı˛±˚˛, øÚÒ«±ı˛Ì, G¬±À˙ ı±
’±ÀÀ˙ı˛ √õ∂øÓ¬ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±/
137/ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ ’Ôı± 145 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ
√õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øÚ˚˛˜±ı˘œı˛ øıÒ±Ú¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ, ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂M
Œfl¬±Ú ı˛±˚˛ ı± Ó¬»fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ’±À˙ ¬Û≈Úøı«À˘±fl¬Ú fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± Ô±øfl¬Àı/
138/ ï1ó ¸—‚¸”‰¬œˆ≈¬Mê øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ Œ˚Àfl¬±ÚøȬ ¸•ÛÀfl«¬, ¸≈√õ∂œ˜
Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œ¸ı˛+¬Û ’øÒfl¬Ó¬ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ › 鬘Ӭ±¸˜”˝ Ô±øfl¬Àı ˚±˝± ¸—¸ øıøÒ
Z±ı˛± ’¬Û«Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œ¸ı˛+¬Û ’øÒfl¬Ó¬ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛
› 鬘Ӭ±¸˜”˝ Ô±øfl¬Àı ˚±˝± ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ ¤ı— Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛, øıÀ˙¯∏
‰≈¬øMê Z±ı˛±, ’¬Û«Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ˚ø ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ı˛+¬Û Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ ›
鬘Ӭ±¸˜”˝ √õ∂À˚˛±À·ı˛ ÊÚ… ¸—¸, øıøÒ Z±ı˛± øıÒ±Ú fl¬Àı˛Ú/
139/ 32 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ά◊ÀV˙…¸˜”˝ øˆ¬iß ’Ú…
Œ˚Àfl¬±Ú ά◊ÀVÀ˙… øÚÀ«˙, ’±À˙ ’Ôı± ıøj√õ∂Ó¬…鬜fl¬ı˛Ì ïŒ˝øı˚˛±¸ fl¬ı˛¬Û±¸ó
¬Ûı˛˜±À˙ ±ÚÀά˜±¸ó, √õ∂øÓ¬À¯∏Ò ï√õ∂ø˝øı˙Úó, ’øÒfl¬±ı˛-¬Û‘B± ïfl≈¬›
›˚˛±ı˛±ÀKȬ±ó › ά◊»À√õ∂¯∏Ì ï¸±ı˛øȬ›ı˛±øı˛ó √õ∂fl‘¬øÓ¬ı˛ ’±:±À˘‡ ¸À˜Ó¬ ’±:±À˘‡,
’Ôı± ¤Ó¬iúÀÒ… Œ˚Àfl¬±ÚøȬ, √õ∂‰¬±ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛±, ¸≈√õ∂œ˜
Œfl¬±È«¬Àfl¬ ’¬Û«Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
[ 139fl¬/ [ ï1ó Œ˚Àé¬ÀS ¤fl¬˝◊ ı± ıdÓ¬– ¤fl¬˝◊ øıøÒ·Ó¬ √õ∂ùü ¸—øù≠©Ü
˜±˜˘±¸˜”˝ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ › ¤fl¬ ı± ¤fl¬±øÒfl¬ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¸˜Àé¬ ’Ôı± ≈˝◊ ı±
Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¸˜Àé¬ øı‰¬±ı˛±ÒœÚ Ô±Àfl¬ ¤ı— ¶§√õ∂À̱Ú±˚˛ ’Ôı± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
¤È¬øÚ«-ŒÊÚƒÀı˛˘ƒ fl¬Ó‘¬«fl¬ ı± ‹ı˛+¬Û Œ˚Àfl¬±Ú ˜±˜˘±ı˛ Œfl¬±Ú ¬Ûé¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ fl‘¬Ó¬
’±ÀıÚSêÀ˜, ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝˚˛ Œ˚ ‹¸fl¬˘ √õ∂ùü ¸±Ò±ı˛Ì &èÀQı˛
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 63
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 139-143
¸±ı˛ı±Ú √õ∂ùü, Œ¸Àé¬ÀS ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ı± ˝±˝◊Àfl¬±È«¬¸˜”À˝ı˛ ¸˜Àé¬
øı‰¬±ı˛±ÒœÚ ‹ ˜±˜˘± ı± ˜±˜˘±¸˜”˝ √õ∂Ó¬…±˝±ı˛ fl¬øı˛˚˛± ˘˝◊˚˛± ¶§˚˛— øÚ©ÛøM fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±øı˛ÀıÚ †
Ó¬Àı, ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ά◊Mê øıøÒ·Ó¬ √õ∂ùü¸˜”˝ ˜œ˜±—¸± fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Ûı˛, Œ˚ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬
˝˝◊ÀÓ¬ ‹ ˜±˜˘± √õ∂Ó¬…±˝+Ó¬ ˝˝◊˚˛±ø¢ Œ¸˝◊ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ ‹ı˛+À¬Û √õ∂Ó¬…±˝+Ó¬ Œfl¬±Ú
˜±˜˘± ‹ı˛+¬Û √õ∂ùü ¸•ÛÀfl«¬ ’±¬ÛÚ ı˛±À˚˛ı˛ ¤fl¬øȬ √õ∂øÓ¬ø˘ø¬Û¸˝ √õ∂Ó¬…¬Û«Ì fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±øı˛ÀıÚ ¤ı— ‹ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬, ά◊˝± √õ∂±ølı˛ ¬Ûı˛ ‹ ı˛±˚˛ ’Ú≈¸ı˛Ì fl¬øı˛˚˛± ˜±˜˘±øȬ
øÚ©ÛøM fl¬øı˛ÀÓ¬ √õ∂ı‘M ˝˝◊ÀıÚ/]
ï2ó ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¸˜Àé¬ øı‰¬±ı˛±ÒœÚ Œfl¬±Ú ˜±˜˘± ’±¬Ûœ˘
ı± ’Ú…±Ú… fl¬±˚«ı±˝ Ú…±˚˛øı‰¬±Àı˛ı˛ ά◊ÀVÀ˙… ’¬Ûı˛ Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ ¶ö±Ú±ôL√øı˛Ó¬
fl¬ı˛± ¸ºÓ¬ ·Ì… fl¬øı˛À˘ ‹ı˛+¬Û fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/]
140/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú Z±ı˛± ı± ¸—øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬Àfl¬ ’ø¬Û«Ó¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¸˝±˚˛fl¬
鬘Ӭ±¸˜”˝/
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ ˚±˝±ÀÓ¬ ‹ Œfl¬±È«¬ ’øÒfl¬Ó¬ı˛ fl¬±˚«fl¬ı˛ˆ¬±Àı √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ÀÓ¬ ¸˜Ô« ˝Ú
Ó¬≈ÀVÀ˙… ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ Œfl¬±ÚøȬı˛ ¸ø˝Ó¬ ’¸˜?¸ ÚÀ˝ ¤ı˛+¬Û
Œ˚¸fl¬˘ ’Ú≈¬Û”ı˛fl¬ 鬘Ӭ± √õ∂À˚˛±ÊÚœ˚˛ ı± ı±>Úœ˚˛ ıø˘˚˛± √õ∂Ó¬œ˚˛˜±Ú ˝˚˛ Ó¬±˝±
¸—¸ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬Àfl¬ ’¬Û«Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… øıøÒ Z±ı˛± øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
141/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ‚±ø¯∏Ó¬ øıøÒ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ fl¬Ó‘¬«fl¬
Œ‚±ø¯∏Ó¬ øıøÒ ¸fl¬˘
¸fl¬˘ ’±±˘ÀÓ¬ı˛ ¬ÛÀé¬ ı±Ò…Ó¬±˜”˘fl¬ ˝˝◊Àı/ ’±±˘ÀÓ¬ı˛ ¬ÛÀé¬
ı±Ò…Ó¬±˜”˘fl¬ ˝˝◊Àı/
142/ ï1ó ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ¶§œ˚˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ ¬√õ∂À˚˛±À· Ó¬»¸˜Àé¬ øı‰¬±ı˛±ÒœÚ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øάøSê ›
Œ˚Àfl¬±Ú ı±À ı± øı¯∏À˚˛ ¬Û”Ì« Ú…±˚˛øı‰¬±ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÚ Œ¸ı˛+¬Û ’±À˙¸˜”˝
ı˘ı»fl¬ı˛Ì › √õ∂fl¬È¬Ú
øάøSê øÀÓ¬ ı± Œ¸ı˛+¬Û ’±À˙ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ¤ı— ‹ı˛+À¬Û M Œfl¬±Ú øάøSê ı± ˝◊Ó¬…±ø ¸•ÛÀfl«¬
‹ı˛+À¬Û fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ’±À˙ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛± ı± øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ ’±À˙¸˜”˝/
Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ ¤ı— Ó¬»¬ÛÀé¬ ‹ı˛+À¬Û øıÒ±Ú √õ∂̜Ӭ
Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’±À˙ Z±ı˛± Œ¸ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û
√õ∂̱˘œÀÓ¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ¸ı«S ı˘ı»fl¬ı˛ÌÀ˚±·… ˝˝◊Àı/
ï2ó ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤Ó¬»¬ÛÀé¬ √õ∂̜Ӭ Œ˚Àfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ
Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ ά◊¬Ûø¶öøÓ¬ ’Ôı± Œfl¬±Ú Œ˘À‡…ı˛ √õ∂fl¬È¬Ú ı± ά◊¬Û¶ö±¬ÛÚ ’Ôı± ¶§œ˚˛
’ı˜±ÚÚ± ¸•ÛÀfl«¬ Ó¬ôL√ ı± G¬øıÒ±Ú ¸≈øÚø}¬Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ά◊ÀVÀ˙… Œ˚Àfl¬±Ú
’±À˙ √õ∂±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ¸fl¬˘ › √õ∂ÀÓ¬…fl¬ 鬘Ӭ±, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸˜·Ë ı˛±Ê…Àé¬S
¸•ÛÀfl«¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Ô±øfl¬Àı/
143/ ï1ó ˚ø Œfl¬±Ú ¸˜À˚˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ˝◊˝± √õ∂Ó¬œ˚˛˜±Ú ˝˚˛ Œ˚, ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¸ø˝Ó¬
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Ûı˛±˜˙«
Œfl¬±Ú øıøÒ·Ó¬ ı± Ó¬Ô…·Ó¬ √õ∂ùü ά◊øͬ˚˛±À ı± ά◊øͬı±ı˛ ¸y¬±ıÚ± ’±À ˚±˝±ı˛ √õ∂fl‘¬øÓ¬ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±/
¤ı— ¸±ı«ÊøÚfl¬ &èQ ¤ı˛+¬Û Œ˚ ‹ øı¯∏À˚˛ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’øˆ¬˜Ó¬ ˘›˚˛± ¸ºÓ¬,
64 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 143-145
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, øÓ¬øÚ ‹ √õ∂ùü ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øıÀı‰¬Ú±Ô« Œ√õ∂¯∏Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı— ‹
Œfl¬±È«¬, Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˚≈Mê ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û qÚ±Úœı˛ ¬ÛÀı˛ Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ ¶§œ˚˛ ’øˆ¬˜Ó¬
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ √õ∂øÓ¬ÀıÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó 131 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ’Ú≈øıøÒÀÓ¬ *** ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›,
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ [ ά◊Mê ’Ú≈øıøÒÀÓ¬] Œ˚ √õ∂fl¬±Àı˛ı˛ øıı± ά◊ø{°ø‡Ó¬ ’±À Œ¸˝◊ √õ∂fl¬±Àı˛ı˛
Œfl¬±Ú øıı± ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øÚfl¬È¬ ’øˆ¬˜ÀÓ¬ı˛ ÊÚ… Œ√õ∂¯∏Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı—
¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬, Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˚≈Mê ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û qÚ±Úœı˛ ¬ÛÀı˛ Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ ¶§œ˚˛
’øˆ¬˜Ó¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ √õ∂øÓ¬ÀıÚ fl¬øı˛ÀıÚ/
’¸±˜øı˛fl¬ › øı‰¬±øı˛fl¬ 144/ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS ¸fl¬˘ ’¸±˜øı˛fl¬ ¤ı— øı‰¬±øı˛fl¬ √õ∂±øÒfl¬±øı˛·Ì
√õ∂±øÒfl¬±øı˛·Ì ¸≈√õ∂œ˜ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¸±˝±˚…fl¬Àä fl¬±˚« fl¬øı˛ÀıÚ/
Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¸±˝±˚…fl¬Àä
fl¬±˚« fl¬øı˛ÀıÚ/ 144fl¬/ [ øıøÒ¸˜”À˝ı˛ ¸±—øıÒ±øÚfl¬ ø¸X¬Ó¬± ¸•Ûøfl«¬Ó¬ √õ∂ùü±ı˘œı˛ øÚ©ÛøM
øı¯∏À˚˛ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú/] ¸—øıÒ±Ú ïøS‰¬Q±øı˛—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú 1977, 5 Ò±ı˛±
Z±ı˛± ï13.4.1978 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó ı± ø·˚˛±ÀÂ/
Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øÚ˚˛˜±ı˘œ, 145/ ï1ó ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ ¸≈√õ∂œ˜
˝◊Ó¬…±ø/ Œfl¬±È«¬ ¸˜˚˛ ¸˜˚˛, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’Ú≈À˜±Ú ˘˝◊˚˛±, ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ fl¬±˚«¬ÛX¬øÓ¬ › √õ∂øSê˚˛±
¸±Ò±ı˛Ìˆ¬±Àı √õ∂øÚ˚˛LaÀÌı˛ ÊÚ… øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ˚±˝±ÀÓ¬
’ôL√ˆ≈«¬Mê ˝˝◊Àıñ
ïfl¬ó ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ ı…ı˝±ı˛Êœıœı˛ fl¬±˚« fl¬Àı˛Ú ¤ı˛+¬Û ı…øMê ¸•ÛÀfl«¬
øÚ˚˛˜±ı˘œÄ
ï‡ó ’±¬ÛœÀ˘ı˛ qÚ±Úœı˛ ¬√õ∂øSê˚˛± ¤ı— ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ Œfl¬±Úƒ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛
˜ÀÒ… ’±¬Ûœ˘ ±ø‡˘ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı Ó¬±˝± ¸À˜Ó¬, ’±¬Ûœ˘
¸—Sê±ôL√ ’Ú… øı¯∏˚˛¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ øÚ˚˛˜±ı˘œÄ
ï·ó ˆ¬±· 3 Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”À˝ı˛ Œ˚Àfl¬±ÚøȬ
ı˘ı»fl¬ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ fl¬±˚«ı±˝¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬
øÚ˚˛˜±ı˘œÄ
[ ï··ó [139fl¬ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ fl¬±˚«ı±˝ ¸•ÛÀfl«¬
øÚ˚˛˜±ı˘œÄ]
ï‚ó 134 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ï·ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ
’±¬Ûœ˘ ·Ë˝Ì ¸•ÛÀfl«¬ øÚ˚˛˜±ı˘œÄ
ï„ó Œ˚ ˙Ó«¬±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ ‹ Œfl¬±È«¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂M Œfl¬±Ú ı˛±˚˛ ı± fl‘¬Ó¬
Œfl¬±Ú ’±À˙ ¬Û≈Úøı«À˘±øfl¬Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ ¤ı—
‹ı˛+¬Û ¬Û≈Úøı«À˘±fl¬ÀÚı˛ ÊÚ… ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øÚfl¬È¬ ’±ÀıÚ Œfl¬±Úƒ
¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… ±ø‡˘ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı Ó¬±˝± ¸À˜Ó¬, ‹ı˛+¬Û
¬Û≈Úøı«À˘±fl¬ÀÚı˛ √õ∂øSê˚˛± ¸•ÛÀfl«¬ øÚ˚˛˜±ı˘œÄ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 65
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 145
ï‰¬ó ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ Œfl¬±Ú fl¬±˚«ı±À˝ı˛ ‡ı˛‰¬ › ά◊˝±ı˛ ’±Ú≈¯∏øºfl¬ ‡ı˛‰¬
¸•ÛÀfl«¬ ¤ı— ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ fl¬±˚«ı±˝ ¸•ÛÀfl«¬ Œ˚ Ù¬œ¸˜”˝ ’±±˚˛
fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ øÚ˚˛˜±ı˘œÄ
ïÂó ʱø˜Ú ˜?≈ı˛ fl¬ı˛± ¸•ÛÀfl«¬ øÚ˚˛˜±ı˘œÄ
ïÊó fl¬±˚«ı±˝ ¶öø·Ó¬ ı˛±‡± ¸•ÛÀfl«¬ øÚ˚˛˜±ı˘œÄ
ïÁ¬ó Œ˚ ’±¬Ûœ˘ Ó≈¬B ı± øıı˛øMêfl¬ı˛, ’Ôı± øı˘•§ ‚Ȭ±˝◊ı±ı˛
ά◊ÀVÀ˙… ’±ÚœÓ¬, ıø˘˚˛± ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øÚfl¬È¬ √õ∂Ó¬œ˚˛˜±Ú ˝˚˛
Ó¬±˝±ı˛ ¸ı˛±¸øı˛ øÚÒ«±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ øÚ˚˛˜±ı˘œÄ
ï¤ûó 317 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ’Ú≈¸g¬±ÀÚı˛
√õ∂øSê˚˛± ¸•ÛÀfl«¬ øÚ˚˛˜±ı˘œ/
ï2ó [ * * * ï3ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ
√õ∂̜Ӭ øÚ˚˛˜±ı˘œ, Œ˚Àfl¬±Ú √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œ˚ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·Ì ά◊¬ÛÀı˙Ú fl¬øı˛ÀıÚ
Ó“¬±˝±Àı˛ Ú”…ÚÓ¬˜ ¸—‡± fl¬Ó¬ ˝˝◊Àı, Ó¬±˝± ø¶öı˛ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ¤ı— ¤fl¬fl¬
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛ ı± ¤fl¬±øÒfl¬ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ’±±˘Ó¬¸˜”À˝ı˛
鬘Ӭ±¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
ï3ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ’Ô«√õ∂fl¬È¬Ú ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú ¸±ı˛ı±Ú øıøÒ·Ó¬ √õ∂ùü
˚±˝±ÀÓ¬ Êøh¬Ó¬ ’±À ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ˜±˜˘± ˜œ˜±—¸± fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ’Ôı± 143
’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú Œ√õ∂¯∏ÀÌı˛ qÚ±Úœı˛ ÊÚ… Œ˚ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÌÀfl¬ ά◊¬ÛÀı˙Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı Ó“¬±˝±Àı˛ [ * * * Ú”…ÚÓ¬˜ ¸—‡…± ] ˝˝◊Àı ¬Û“±‰¬ †
Ó¬Àı, Œ˚Àé¬ÀS 132 ’Ú≈ÀBÂ øˆ¬iß ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ı˛ ’Ú… Œfl¬±Ú øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ
Œfl¬±Ú ’±¬ÛœÀ˘ı˛ qÚ±Úœ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ ˝˚˛ ˚±˝± ¬Û“±‰¬ ’À¬Û鬱 Ú”…ÚÓ¬ı˛
¸—‡…fl¬ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÌÀfl¬ ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ¤ı— ‹ ’±¬ÛœÀ˘ı˛ qÚ±Úœ ‰¬ø˘ÀÓ¬ Ô±øfl¬ı±ı˛
fl¬±À˘ ‹ ’±±˘ÀÓ¬ı˛ √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝˚˛ Œ˚ ‹ ’±¬ÛœÀ˘ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
’Ô«√õ∂fl¬È¬Ú ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¤ı˛+¬Û ¤fl¬øȬ ¸±ı˛ı±Ú øıøÒ·Ó¬ √õ∂ùü Êøh¬Ó¬ ’±À ˚±˝±ı˛
øÚÒ«±ı˛Ì ‹ ’±¬ÛœÀ˘ı˛ øÚ©ÛøMı˛ ÊÚ… √õ∂À˚˛±ÊÚ Œ¸Àé¬ÀS ‹ ’±±˘Ó¬ ‹ı˛+¬Û
√õ∂ùü‚øȬӬ Œfl¬±Ú ˜±˜˘±ı˛ øÚ©ÛøMı˛ ÊÚ… ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì˜ÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û ’±±˘Ó¬ ·øͬӬ
˝›˚˛± √õ∂À˚˛±ÊÚ Œ¸ı˛+¬Û ¤fl¬øȬ ’±±˘ÀÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ‹ √õ∂ùü ’øˆ¬˜ÀÓ¬ı˛ ÊÚ… Œ√õ∂¯∏Ì
fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— ‹ ’øˆ¬˜Ó¬ √õ∂±ølı˛ ¬Ûı˛ Ó¬Ú≈¸±Àı˛ ‹ ’±¬ÛœÀ˘ı˛ øÚ©ÛøM fl¬øı˛ÀıÚ/
ï4ó √õ∂fl¬±˙… ’±±˘Ó¬ øˆ¬iß ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œfl¬±Ú ı˛±˚˛ √õ∂M ˝˝◊Àı Ú± ¤ı—
Œ˚ ’øˆ¬˜Ó¬ √õ∂fl¬±˙… ’±±˘ÀÓ¬˝◊ √õ∂M ˝˝◊˚˛±À Œ¸˝◊ ’øˆ¬˜Ó¬ ’Ú≈¸±Àı˛ øˆ¬iß 143
’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú √õ∂øÓ¬ÀıÚ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
ï5ó ˜±˜˘±ı˛ qÚ±ÚœÀÓ¬ ά◊¬Ûø¶öÓ¬ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛ ’øÒfl¬±—À˙ı˛ ‹fl¬˜ÀÓ¬…
øˆ¬iß ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ Œfl¬±Ú ı˛±˚˛ ı± ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’øˆ¬˜Ó¬ √õ∂M ˝˝◊Àı Ú±, øfl¬c
¤fl¬˜Ó¬ ÚÀ˝Ú ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ ¬ÛÀé¬ ’¸•úøÓ¬¸”‰¬fl¬ ı˛±˚˛ ı± ’øˆ¬˜Ó¬
√õ∂±ÀÚ ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øfl¬Â≈˝◊ ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˚˛ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú±/
66 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 146-148
¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ 146/ ï1ó ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·Ì › fl¬˜«‰¬±øı˛·Ì ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
’±øÒfl¬±øı˛fl¬ › fl¬˜«‰¬±ı˛œ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ôı± øÓ¬øÚ ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’Ú… Œ˚ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ı±
¤ı— ı…˚˛/
’±øÒfl¬±øı˛fl¬Àfl¬ øÚÀ«˙ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚ˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ †
Ó¬Àı, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ øÚ˚˛˜ Z±ı˛± ’Ú≈:± fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ ‹ øÚ˚˛À˜ Œ˚ı˛+¬Û
¶ö˘¸˜”˝ øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û ¶ö˘¸˜”À˝, ¬Û”ı« ˝˝◊ÀÓ¬ ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¸ø˝Ó¬
¸—øù≠©Ü ÚÀ˝Ú ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMê ¸—‚ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ø˝Ó¬
¬Ûı˛±˜À˙«ı˛ ¬ÛÀı˛ øˆ¬iß ‹ Œfl¬±È«¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú ¬ÛÀ øÚ˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ Ú±/
ï2ó ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œ˚Àfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, ¸≈√õ∂œ˜
Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·Ì › fl¬˜«‰¬±øı˛·ÀÌı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬¸˜”˝ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ √õ∂Ò±Ú
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ôı± Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤Ó¬≈ÀVÀ˙… øÚ˚˛˜ √õ∂Ì˚˛ÀÚ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ ‹
Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’¬Ûı˛ Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ı± ’±øÒfl¬±øı˛fl¬ fl¬Ó‘¬«fl¬, √õ∂̜Ӭ øÚ˚˛˜±ı˘œ Z±ı˛±
Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı †
Ó¬Àı, ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ øÚ˚˛˜±ı˘œı˛ ÊÚ… ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ Œ¸&ø˘
ŒıÓ¬Ú ˆ¬±Ó¬±, ’ıfl¬±˙ ı± Œ¬ÛÚ˙ÀÚı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸—øù≠©Ü Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛
’Ú≈À˜±Ú ’±ı˙…fl¬ ˝˝◊Àı/
ï3ó ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·Ì › fl¬˜«‰¬±øı˛·ÌÀfl¬ ı± Ó“¬±˝±Àı˛
¸•ÛÀfl«¬, √õ∂À˚˛ ¸fl¬˘ ŒıÓ¬Ú ˆ¬±Ó¬± › Œ¬ÛÚ˙Ú ¸À˜Ó¬ ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂˙±¸øÚfl¬
ı…˚˛¸˜”˝ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ Œfl¬±È«¬ fl¬Ó‘¬«fl¬
·‘˝œÓ¬ Œfl¬±Ú Ù¬œ ı± ’Ú… ’Ô« ‹ øÚøÒı˛ ’ºœˆ”¬Ó¬ ˝˝◊Àı/
’Ô«√õ∂fl¬È¬Ú/ 147/ ¤˝◊ ’Ò…±˚˛ ¤ı— ˆ¬±· 6-¤ı˛ ’Ò…±˚˛ 5-¤ Œ˚¸fl¬˘ ¶öÀ˘ ¤˝◊
¸—øıÒ±ÀÚı˛ ’Ô«√õ∂fl¬È¬Ú ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú ¸±ı˛ı±Ú øıøÒ·Ó¬ √õ∂Àùüı˛ ά◊À{°‡ ’±ÀÂ
Ó¬±˝± ˆ¬±ı˛Ó¬ ˙±¸Ú ’±˝◊Ú, 1935 ï‹ ’±˝◊ÀÚı˛ ¸—À˙±Òfl¬ ı± ’Ú≈¬Û”ı˛fl¬ Œfl¬±Ú
’±˝◊Ú ¸À˜Ó¬ó-¤ı˛ ’Ôı± Ó¬ÒœÀÚ √õ∂M Œfl¬±Ú ¬Ûøı˛¯∏±ÀÀ˙ı˛ ı± Ó¬ÒœÀÚ fl‘¬Ó¬
Œfl¬±Ú ’±ÀÀ˙ı˛ ’Ôı± ˆ¬±ı˛Ó¬ ¶§±ÒœÚÓ¬± ’±˝◊Ú, 1947-¤ı˛ ı± Ó¬ÒœÀÚ fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú
’±ÀÀ˙ı˛ ’Ô«√õ∂fl¬È¬Ú ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú ¸±ı˛ı±Ú øıøÒ·Ó¬ √õ∂Àùüı˛ ά◊À{°‡ ’ôL√ˆ«¬≈Mê
fl¬Àı˛ ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/

’Ò…±˚˛ 5ñˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬fl¬

ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı- 148/ ï1ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¤fl¬ÊÚ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬fl¬ Ô±øfl¬ÀıÚ,
øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬fl¬/ ˚“±˝±Àfl¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¶§±é¬øı˛Ó¬ › ˜≈^±øǬӬ ’øÒ¬ÛS Z±ı˛± øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı—
ø˚øÚ Œ˚ √õ∂̱˘œÀÓ¬ ¤ı— Œ˚¸fl¬˘ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬Àfl¬
’¬Û¸±øı˛Ó¬ fl¬ı˛± ˚±˚˛ Œfl¬ı˘ Ó¬Ú≈ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ ¤ı— Ó¬Ú≈ı˛+¬Û Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ ¬Û
˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ/
ï2ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬fl¬ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê ¬√õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı…øMê
’±¬ÛÚ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝ÀÌı˛ ¬Û”Àı« ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ı± Ó¬»¬ÛÀé¬ Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚ˚≈Mê
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 67
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 148-150
Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ ¸˜Àé¬, Ó‘¬Ó¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ ¤Ó¬≈ÀVÀ˙… √õ∂ø˙«Ó¬ Ù¬ı˛˜ ’Ú≈¸±Àı˛,
¤fl¬øȬ ˙¬ÛÔ ı± ¬√õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛˚˛± ά◊˝±ÀÓ¬ ¶§±é¬ı˛ fl¬øı˛ÀıÚ/
ï3ó ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬Àfl¬ı˛ ŒıÓ¬Ú › ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ’Ú… ˙Ó«¬±ı˘œ
¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û øÚÒ«±øı˛Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı ¤ı— ‹&ø˘
‹ı˛+À¬Û øÚÒ«±øı˛Ó¬ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ’±À Œ¸ı˛+¬Û
˝˝◊Àı †
Ó¬Àı, ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬fl¬ ŒıÓ¬Ú ’Ôı± ’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬, ’ıfl¬±˙,
Œ¬ÛÚ˙Ú ı± ’ı¸ı˛ ·Ë˝ÀÌı˛ ı˚˛¸ ¸•ÛÀfl«¬ Ó“¬±˝±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ Ó“¬±˝±ı˛ øÚÀ˚˛±À·ı˛
¬Ûı˛, Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀé¬ ’¸≈øıÒ±ÊÚfl¬ˆ¬±Àı ¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±/
ï4ó ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬fl¬ ˚‡Ú ¶§¬ÛÀ ’±ı˛ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ
Ú±, Ó¬‡Ú ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ ’±ı˛ Œfl¬±Ú ¬ÛÀı˛
ÊÚ… Œ˚±·… ˝˝◊ÀıÚ Ú±/
ï5ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ¤ı— ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛
’ÒœÀÚ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ø˝¸±ı-øÚı˛œé¬± › ø˝¸±ı øıˆ¬±À· Œ˚ ı…øMê·Ì ‰¬±fl¬øı˛ fl¬Àı˛Ú
Ó“¬±˝±Àı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ ¤ı— ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬Àfl¬ı˛ √õ∂˙±¸øÚfl¬
鬘Ӭ±¸˜”˝, ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬Àfl¬ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜À˙«ı˛ ¬Ûı˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬
fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚ˚˛˜±ı˘œ Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛, Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı/
ï6ó ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬Àfl¬ı˛ ’øÙ¬À¸ Œ˚ ı…øMê·Ì ‰¬±fl¬øı˛
fl¬Àı˛Ú Ó“¬±˝±ø·Àfl¬ ı± Ó“¬±˝±Àı˛ ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂À˚˛ ŒıÓ¬Ú ˆ¬±Ó¬± › Œ¬ÛÚ˙Ú ¸À˜Ó¬, ‹
’øÙ¬À¸ı˛ √õ∂˙±¸øÚfl¬ ı…˚˛ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı/
149/ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬fl¬ ¸—À‚ı˛ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ¤ı— ’Ú… ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ ›
øÚı˛œé¬Àfl¬ı˛ fl¬Ó«¬ı… ›
Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ ı± ¸—¶ö±ı˛ ø˝¸±ı ¸•§Àg¬ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ Z±ı˛± ı± øıøÒ é¬˜Ó¬±/
’Ú≈˚±˚˛œ Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ¸•Û±Ú › Œ¸ı˛+¬Û
鬘Ӭ±¸˜”˝ √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— Ó¬»¬ÛÀé¬ ‹ı˛+À¬Û øıÒ±Ú √õ∂̜Ӭ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√,
¸—À‚ı˛ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ø˝¸±ı ¸•§Àg¬ Œ¸ı˛+¬Û fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ¸•Û±Ú › Œ¸ı˛+¬Û
鬘Ӭ±¸˜”˝ √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ÀıÚ Œ˚ı˛+¬Û fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ › 鬘Ӭ±¸˜”˝ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
√õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˚Ô±SêÀ˜ ˆ¬±ı˛Ó¬ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛ÀÚı˛ › √õ∂À˙¸˜”À˝ı˛ ø˝¸±ı
¸•§Àg¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬Àfl¬ı˛ ά◊¬Ûı˛ ’ø¬Û«Ó¬ ø¢ ı± Ó“¬±˝±ı˛
Z±ı˛± √õ∂À˚˛±·À˚±·… ø¢/
[ 150/ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬fl¬-¤ı˛ ¸—À‚ı˛ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛
ø˝¸±ı ı˛±ø‡ı±ı˛ Ù¬ı˛˜/
[ ¬Ûı˛±˜˙«SêÀ˜ ], Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û Ù¬ı˛À˜ ¸—À‚ı˛ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛
ø˝¸±ı ı˛±ø‡ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/]
68 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 5ñ¸—‚ñ’Ú≈ÀBÂ 151
øÚı˛œé¬± 151/ ï1ó ¸—À‚ı˛ ø˝¸±ı ¸•§Àg¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ ›
√õ∂øÓ¬ÀıÚ¸˜”˝/
øÚı˛œé¬Àfl¬ı˛ √õ∂øÓ¬ÀıÚ¸˜”˝ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı— øÓ¬øÚ ‹&ø˘
¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
ï2ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ø˝¸±ı ¸•§Àg¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ ›
øÚı˛œé¬Àfl¬ı˛ √õ∂øÓ¬ÀıÚ¸˜”˝ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ Í* * * øÚfl¬È¬ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬
˝˝◊Àı ¤ı— øÓ¬øÚ ‹&ø˘ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 69

ˆ¬±· 6
ı˛±Ê…¸˜”˝ ***

’Ò…±˚˛ 1 ñ ¸±Ò±ı˛Ì
152/ ¤˝◊ ˆ¬±À·, √õ∂¸ºÓ¬– ’Ú…Ô± ’±ı˙…fl¬ Ú± ˝˝◊À˘, ëëı˛±Ê…íí fl¬Ô±øȬ ¸—:±Ô«/
[Ê•ú≈ › fl¬±ù¨œı˛ ı˛±Ê…Àfl¬ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛Àı Ú±/]
’Ò…±˚˛ 2 ñ øÚı«±ø˝fl¬ı·«
ı˛±Ê…¬Û±˘
153/ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… ¤fl¬ÊÚ ı˛±Ê…¬Û±˘ Ô±øfl¬ÀıÚ † ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘/

[Ó¬Àı, ¤fl¬˝◊ ı…øMêÀfl¬ ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê

fl¬øı˛ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˝◊Àı Ú±/]
154/ √ï1ó ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı±«ø˝fl¬ 鬘Ӭ± ı˛±Ê…¬Û±À˘ ¬ıÓ«¬±˝◊Àı ¤ı— øÓ¬øÚ Î¬◊˝± ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı±«ø˝fl¬
鬘Ӭ±/
¶§˚˛— ’Ôı± Ó“¬±˝±ı˛ ’ÒœÚ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·ÀÌı˛ ˜±Ò…À˜ ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ’Ú≈¸±Àı˛
√õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ÀıÚ/
ï2ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ñ
ïfl¬ó Œfl¬±Ú øı…˜±Ú øıøÒ Z±ı˛± ’Ú… Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œÀfl¬ ’ø¬Û«Ó¬
Œfl¬±Ú fl‘¬Ó¬… ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ ˝ô¶∏±ôL√øı˛Ó¬ fl¬øı˛˘ ıø˘˚˛± ·Ì…
˝˝◊Àı Ú±Ä ’Ôı±
ï‡ó ¸—¸ ı± ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛
’ÒœÚ Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œÀfl¬ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ ’¬Û«ÀÌ ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˝◊Àı
Ú±/
155/ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘«¬fl¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¶§±é¬øı˛Ó¬ › ˜≈^±øǬӬ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚÀ˚˛±·/
’øÒ¬ÛS Z±ı˛± øÚ˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ/
156/ √ï1ó ı˛±Ê…¬Û±˘ ˚±ı» ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’øˆ¬èø‰¬ Ó¬±ı» ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ ı˛±Ê…¬Û±˘ ¬ÛÀı˛
fl¬±˚«fl¬±˘/
Ô±øfl¬ÀıÚ/
ï2ó ı˛±Ê…¬Û±˘, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ ά◊ÀV˙ fl¬øı˛˚˛± øÚÊ ¶§±é¬øı˛Ó¬ ø˘‡Ú Z±ı˛±, ¶§œ˚˛
¬Û Ó¬…±· fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï3ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ ¬Û”ı«ıÓ¬œ« øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, Œfl¬±Ú ı˛±Ê…¬Û±˘ Ó“¬±˝±ı˛
¬ÛÀı˛ fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝ÀÌı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û“±‰¬ ı»¸ı˛ fl¬±˘ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ †
Ó¬Àı, Œfl¬±Ú ı˛±Ê…¬Û±˘ Ó“¬±˝±ı˛ fl¬±˚«fl¬±À˘ı˛ ’ı¸±Ú ˝›˚˛± ¸ÀMW›, Ó“¬±˝±ı˛
ά◊Mı˛ıÓ¬œ« Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝Ì Ú± fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√, ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬˚˛±
70 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 157-159

˚±˝◊ÀıÚ/
ı˛±Ê…¬Û±˘ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê 157/ Œfl¬±Ú ı…øMê ı˛±Ê…¬Û±˘ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê ˝˝◊ı±ı˛ Œ˚±·… ˝˝◊ÀıÚ Ú±, ˚ø Ú±
˝˝◊ı±ı˛ Œ˚±·…Ó¬±/
øÓ¬øÚ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬ ˝Ú ¤ı— ¬Û“˚˛øS˙ ı»¸ı˛ ı˚˛¸ ¬Û”Ì« fl¬øı˛˚˛± Ô±Àfl¬Ú/
ı˛±Ê…¬Û±˘ ¬ÛÀı˛ 158/ ï1ó ı˛±Ê…¬Û±˘ ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ı± ¬√õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ øıøÚø«©Ü
˙Ó¬±«ı˘œ/
Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ¸¸… ˝˝◊ÀıÚ Ú± ¤ı— ˚ø ¸—¸Àı˛
Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ’Ôı± ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸¸…
ı˛±Ê…¬Û±˘ øÚ˚≈Mê ˝Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, øÓ¬øÚ ı˛±Ê…¬Û±˘ı˛+À¬Û Ó“¬±˝±ı˛ fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝ÀÌı˛
Ó¬±øı˛À‡ ‹ ¸ÀÚ Ó“¬±˝±ı˛ ’±¸Ú ˙”Ú… fl¬øı˛˚±˛ ø˚˛±ÀÂÚ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÚ/
ï2ó ı˛±Ê…¬Û±˘ ’Ú… Œfl¬±Ú ˘±ˆ¬ÊÚfl¬ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ Ú±/
ï3ó ı˛±Ê…¬Û±˘ ˆ¬±h¬± Ú± ø˚˛± Ó“¬±˝±ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ı±¸ˆ¬ıÚ¸˜”˝ ı…ı˝±ı˛
fl¬øı˛ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ, ’øÒfl¬c√, ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˘ˆ¬…,
ˆ¬±Ó¬± › øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ øÚÒ±«øı˛Ó¬ ˝˚˛ Ó¬±˝± ¤ı— Ó¬»¬ÛÀé¬ ‹ı˛+À¬Û øıÒ±Ú
√õ∂̜Ӭ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˘ˆ¬…, ˆ¬±Ó¬±, ›
øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ øıøÚø«©Ü ’±À Ӭ±˝± ¬Û±˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ/
[ï3fl¬ó Œ˚Àé¬ÀS ¤fl¬˝◊ ı…øMê ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ øÚ˚≈Mê ˝Ú
Œ¸Àé¬ÀS ı˛±Ê…¬Û±˘Àfl¬ √õ∂À˚˛ ά◊¬Û˘ˆ¬… › ˆ¬±Ó¬±¸˜”˝ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’±À˙ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û
’Ú≈¬Û±Ó¬ øÚÒ«±øı˛Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ’Ú≈¬Û±ÀÓ¬ ‹ ı˛±Ê…&ø˘ı˛ ˜ÀÒ…
øıˆ¬±øÊÓ¬ ˝˝◊Àı/]
ï4ó ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ά◊¬Û˘ˆ¬… › ˆ¬±Ó¬±¸˜”˝ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±À˘ ˝ò±¸ fl¬ı˛±
˚±˝◊Àı Ú±/
ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ ˙¬ÛÔ 159/ õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±Ê…¬Û±˘ ¤ı— ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı«±˝ fl¬Àı˛Ú ¤ı˛+¬Û
ı± √õ∂øÓ¬:±/ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı…øMê ’±¬ÛÚ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝ÀÌı˛ ¬Û”Àı« ‹ ı˛±Ê… ¸•§Àg¬ Œ˚ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±· fl¬Àı˛Ú Ó¬±˝±ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ ’Ôı± Ó“¬±˝±ı˛
’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬ÀÓ¬ ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œ˚ ŒÊ…á¬Ó¬˜ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬Àfl¬ ¬Û±›˚˛± ˚±˝◊Àı Ó“¬±˝±ı˛ ¸˜Àé¬
øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ Ù¬ı˛À˜ ¤fl¬øȬ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛˚˛± ά◊˝±ÀÓ¬ ¶§±é¬ı˛ fl¬øı˛ÀıÚ,
˚Ô±ñ
÷ù´Àı˛ı˛ Ú±À˜ ˙¬ÛÔ fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
ëë’±ø˜, fl¬. ‡., Œ˚, ’±ø˜
¸Ó¬…øÚᬱı˛ ¸ø˝Ó¬ √õ∂øÓ:± fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
øÚᬱ¬Û”ı«fl¬ .............. ïı˛±ÀÊ…ı˛ Ú±˜ó-¤ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚« ¬Û±˘Ú
fl¬øı˛ı ï’Ôı± ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı±«˝ fl¬øı˛ıó ¤ı— ’±˜±ı˛
¬Û”Ì« ¸±˜Ô«… ’Ú≈¸±Àı˛ ¸—øıÒ±Ú › øıøÒı˛ ¬Ûøı˛ı˛é¬Ì, ı˛é¬Ì ›
√õ∂øÓ¬ı˛é¬Ì fl¬øı˛ı ¤ı— ’±ø˜ ........................................... ïı˛±ÀÊ…ı˛
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 71

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 160-164

Ú±˜ó-¤ı˛ ÊÚ·ÀÌı˛ Œ¸ı±˚˛ › fl¬˘…±ÀÌ ’±RøÚÀ˚˛±· fl¬øı˛ı/íí
160/ ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ Œ˚ ’±fl¬øÉfl¬ ’ı¶ö±ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú øıÒ±Ú fl¬ı˛± ˝˚˛ Ú±˝◊ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ’±fl¬øÉfl¬
’ı¶ö±˚˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛
¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’ı¶ö±˚˛ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı±«À˝ı˛ ÊÚ… fl‘¬Ó¬… øÚı±«˝/
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˚≈Mê ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
161/ ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı±«ø˝fl¬ 鬘Ӭ± Œ˚ øı¯∏À˚˛ √õ∂¸±øı˛Ó¬ Ó¬»¸—Sê±ôL√ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ¶öÀ˘ 鬘±
˝◊Ó¬…±ø fl¬øı˛ı±ı˛, ¤ı—
øıèÀX¬ Œfl¬±Ú ’¬Ûı˛±ÀÒ Œ±¯∏œ ¸±ı…ô¶∏ Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ G¬ ¸•§Àg¬ 鬘±, √õ∂øı˘•§Ú, G¬±À˙ øÚ˘ø•§Ó¬
øıı˛±˜ ı± ¬Ûøı˛˝±ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ’Ôı± Ó“¬±˝±ı˛ G¬±À˙ øÚ˘ø•§Ó¬ ı˛±ø‡ı±ı˛, ¬Ûøı˛˝±ı˛ ı˛±ø‡ı±ı˛, ¬Ûøı˛˝±ı˛
fl¬øı˛ı±ı˛, ’Ôı± ˘‚≈ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ Ô±øfl¬Àı/ fl¬øı˛ı±ı˛ ı± ˘‚≈
fl¬øı˛ı±ı˛ ¬ÛÀé¬
ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ 鬘Ӭ±/

162/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı±«ø˝fl¬ 鬘Ӭ± ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı±«ø˝fl¬
Œ¸˝◊ ¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛ √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı Œ˚ ¸fl¬˘ øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ 鬘Ӭ±ı˛ √õ∂¸±ı˛/
øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÌı˛ 鬘Ӭ± ’±À †
Ó¬Àı, Œ˚ øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¤ı— ¸—¸Àı˛ øıøÒ
√õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ± ’±À Œ¸˝◊ øı¯∏À˚˛ ‹ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı±«ø˝fl¬ 鬘Ӭ± ¸—‚Àfl¬ ı± ά◊˝±ı˛
√õ∂±øÒfl¬±øı˛·ÌÀfl¬ ¶Û©ÜÓ¬– ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú Z±ı˛± ’Ôı± ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú
øıøÒ Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬ øÚı±«ø˝fl¬ 鬘Ӭ±ı˛ ’ÒœÚ ˝˝◊Àı ¤ı— Ó¬V;±ı˛± ¸œø˜Ó¬ ˝˝◊Àı/
˜øLa¬Ûøı˛¯∏
163/ ï1ó ı˛±Ê…¬Û±˘Àfl¬, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ Ó“¬±˝±ı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ ı± ά◊˝±Àı˛ Œfl¬±ÚƒøȬ ı˛±Ê…¬Û±˘Àfl¬ ¸±˝±˚… ›
Ó“¬±˝±ı˛ ¶§øıÀı‰¬Ú±˚˛ ¸•Û±øÓ¬ ˝›˚˛± ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú Z±ı˛± ı± ¸—øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ ˜La̱ ±ÀÚı˛ ÊÚ…
˜øLa¬Ûøı˛¯∏/
’±ı˙…fl¬ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ øˆ¬iß ’±¬ÛÚ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ ¸•Û±ÀÚ ¸±˝±˚… fl¬øı˛ı±ı˛ › ˜La̱
øı±ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ ˜øLa¬Ûøı˛¯∏ Ô±øfl¬Àı, ˚±˝±ı˛ ˙œÀ¯∏« Ô±øfl¬ÀıÚ ˜≈‡…˜Laœ/
ï2ó ˚ø Œfl¬±Ú √õ∂ùü ά◊Àͬ Œ˚ Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¤ı˛+¬Û øı¯∏˚˛ øfl¬Ú± ˚±˝±ı˛ ¸•ÛÀfl«¬
¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú Z±ı˛± ı± ¸—øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ¶§øıÀı‰¬Ú±˚˛ fl¬±˚« fl¬ı˛±
’±ı˙…fl¬, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ¶§øıÀı‰¬Ú± ’Ú≈˚±˚˛œ ˜œ˜±—¸± ‰”¬h¬±ôL√ ˝˝◊Àı,
¤ı— ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú fl¬±À˚«ı˛ ø¸X¬Ó¬± ¸•ÛÀfl«¬, Ó¬“±˝±ı˛ ¶§øıÀı‰¬Ú±˚˛
fl¬±˚« fl¬ı˛± ά◊ø‰¬Ó¬ ø¢ ı± ά◊ø‰¬Ó¬ ø¢ Ú±, ¤˝◊ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ’±¬ÛøM fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
ï3ó ˜øLa·Ì ı˛±Ê…¬Û±˘Àfl¬ Œfl¬±Ú ˜La̱ ø˚˛±ÀÂÚ øfl¬Ú± ¤ı— ø˚˛± Ô±øfl¬À˘
øfl¬ ˜La̱ ø˚˛±ÀÂÚ, ¤˝◊ √õ∂ùü ¸•§Àg¬ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ ’Ú≈¸g¬±Ú fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
164/ ï1ó ˜≈‡…˜Laœ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚ˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ ¤ı— ’Ú… ˜øLa·Ì ˜øLa·Ì ¸•ÛÀfl«¬ ’Ú…
˜≈‡…˜Laœı˛ ˜La̱˜ÀÓ¬ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚ˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ ¤ı— ˜øLa·Ì ˚±ı» øıÒ±Ú±ı˘œ/
ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ’øˆ¬ı˛+ø‰¬ Ó¬±ı» ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ †
72 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 164

Ó¬Àı, [ÂøM˙·h¬, Á¬±h¬‡G¬,] ˜Ò…√õ∂À˙ › [›øh¬˙±] ı˛±Ê…¸˜”À˝ ÊÚʱøÓ¬
fl¬˘…±ÀÌı˛ ˆ¬±ı˛√õ∂±l ¤fl¬ÊÚ ˜Laœ Ô±øfl¬ÀıÚ, ø˚øÚ Ó¬≈¬Ûøı˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛
› ’ڷ˸ı˛ Œ|ø̸˜”À˝ı˛ fl¬˘…±Ì¸±ÒÀÚı˛ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú fl¬±À˚«ı˛ ˆ¬±ı˛√õ∂±l ˝˝◊ÀÓ¬
¬Û±øı˛ÀıÚ/
[ï1fl¬ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜øLa¬Ûøı˛¯∏ƒ, ˜≈‡…˜Laœ¸˝ ˜øLa·ÀÌı˛ Œ˜±È¬ ¸—‡…±, ‹
ı˛±Ê… øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ¸ı«À˜±È¬ ¸¸… ¸—‡…±ı˛ ¬ÛÀÚÀı˛± ˙Ó¬±—À˙ı˛ ’øÒfl¬ ˝˝◊Àı Ú± †
Ó¬Àı, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… ˜≈‡…˜Laœ ¸˝ ˜øLa·ÀÌı˛ ¸—‡…± ı±Àı˛± ÊÀÚı˛ fl¬˜ ˝˝◊Àı Ú± †
¬Ûı˛c Œ˚ Œé¬ÀS ¸—øıÒ±Ú ï¤fl¬±ÚıT˝◊Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2003-¤ı˛
√õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¸˜À˚˛ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… ˜øLa¬Ûøı˛¯∏À ˜≈‡…˜Laœ ¸˝ ˜øLa·ÀÌı˛ Œ˜±È¬ ¸—‡…±,
Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ά◊Mê ¬ÛÀÚÀı˛± ˙Ó¬±—˙ ı± √õ∂Ô˜ ’Ú≈øıøÒÀÓ¬ øıøÚø«©Ü ¸—‡…±ı˛ ’øÒfl¬
˝˚˛ Œ¸Àé¬ÀS, ‹ ı˛±ÀÊ… ˜øLa·ÀÌı˛ Œ˜±È¬ ¸—‡…±, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±
Œ˚ Ó¬±øı˛‡ øÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ Â˚˛ ˜±À¸ı˛ ˜ÀÒ… ¤˝◊
√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ øıÚ…ô¶∏ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/
ï1‡ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ’Ôı± Œ˚ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ı˛ø˝˚˛±ÀÂ
Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œ˚ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê
Œfl¬±Ú ¸¸…, ø˚øÚ ˙˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 2 ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ ‹ ¸ÀÚı˛ ¸¸…
Ô±øfl¬ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ øÚÀ˚«±·… ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ øÓ¬øÚ, Ó“¬±˝±ı˛ øÚÀ˚±«·…Ó¬±ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ Ó¬±øı˛‡
˝˝◊ÀÓ¬ ‹ı˛+¬Û ¸¸…ı˛+À¬Û Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ Œ˜˚˛± Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ ’ıø¸Ó¬ ˝˝◊Ó¬ Œ¸˝◊
Ó¬±øı˛‡ ¬Û˚«ôL ’Ôı±, Œ˚Àé¬ÀS øÓ¬øÚ ‹ı˛+¬Û ¸˜˚˛¸œ˜± ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı«,
Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ı± Œ˚ ı˛±ÀÊ…√ øıÒ±Ú¬Ûøı˛¯∏ ı˛ø˝˚˛±À Œ¸˝◊
ı˛±ÀÊ…ı˛, øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œ˚ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú øÚı«±‰¬ÀÚ √õ∂øÓ¬ZøeÓ¬± fl¬Àı˛Ú,
Œ¸Àé¬ÀS øÓ¬øÚ øÚı±«ø‰¬Ó¬ Œ‚±ø¯∏Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ Ó¬±øı˛‡ ¬Û˚«ôL√ ¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ˜ÀÒ… ˚±˝±
¬Û”ı«Ó¬ı˛ ˝˚˛, Œ¸ı˛+¬Û ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ø¶öøÓ¬fl¬±À˘ı˛ ÊÚ… ï1ó õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ˜Laœı˛+À¬Û
øÚ˚≈Mê ˝˝◊ı±ı˛ ¬ÛÀ鬛 øÚÀ˚±«·… ˝˝◊ÀıÚ/]
ï2ó ˜øLa¬Ûøı˛¯∏ ¸˜ø©Ü·Ó¬ˆ¬±Àı ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ øÚfl¬È¬ ±˚˛œ
Ô±øfl¬ÀıÚ/
ï3ó Œfl¬±Ú ˜Laœ ’±¬ÛÚ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝ÀÌı˛ ¬Û”Àı« ı˛±Ê…¬Û±˘ Ó“¬±˝±Àfl¬
Ó‘¬Ó¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ ¤Ó¬≈ÀVÀ˙… √õ∂ø˙«Ó¬ Ù¬ı˛˜ ’Ú≈¸±Àı˛ ¬ÛÀı˛ › ˜La&ølı˛ ˙¬ÛÔ
·Ë˝Ì fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
ï4ó Œfl¬±Ú ˜Laœ ø˚øÚ S꘱i§À˚˛ Œ˚ Œfl¬±Ú Â˚˛ ˜±¸ fl¬±˘ ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸¸… Ú± Ô±Àfl¬Ú, øÓ¬øÚ ‹ fl¬±À˘ı˛ ’ı¸±ÀÚ ’±ı˛ ˜Laœ Ô±øfl¬ÀıÚ
Ú±/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 73

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 164-166

ï5ó ˜øLa·ÀÌı˛ ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬± ¸˜”˝ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ Z±ı˛± ¸˜˚˛
¸˜˚˛ Œ˚ı˛+¬Û øÚÒ±«øı˛Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı ¤ı— ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘
ά◊˝± ‹ı˛+À¬Û øÚÒ±«øı˛Ó¬ Ú± fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√, øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ’±ÀÂ
Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı/
ı˛±ÀÊ…ı˛ ’…±Îƒ¬Àˆ¬±Àfl¬È¬-ŒÊÚƒı˛˘ƒ
165/ ï1ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ øÚ˚≈Mê ı˛±ÀÊ…ı˛ ’…±Îƒ¬Àˆ¬±Àfl¬È¬-
ŒÊÚƒı˛˘ƒ/
˝˝◊ı±ı˛ Œ˚±·…Ó¬±¸•Ûiß Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’…±Î¬Àˆ¬±Àfl¬È¬-ŒÊÚƒı˛˘ƒı˛+À¬Û
øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀıÚ/
ï2ó ’…±Î¬Àˆ¬±Àfl¬È¬-ŒÊÚƒı˛À˘ƒı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+À¬Û ΔıøÒfl¬ øı¯∏˚˛¸˜”˝
¸•ÛÀfl«¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛Àfl¬ ˜La̱±Ú fl¬ı˛± ¤ı— ΔıøÒfl¬ √õ∂fl‘¬øÓ¬ı˛ Œ¸ı˛+¬Û ’Ú…
fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ¸•Û±Ú fl¬ı˛± ˚±˝± ı˛±Ê…¬Û±˘ ¸˜˚˛ ¸˜˚˛ Ó¬“±˝±ı˛ øÚfl¬È¬ Œ√õ∂¯∏Ì fl¬Àı˛Ú
ı± Ó“¬±˝±ı˛ ÊÚ… øÚø«©Ü fl¬Àı˛Ú ¤ı— ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú Z±ı˛± ı± ¸—øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ,
’Ôı± Ó¬»fl¬±À˘ ı˘ı» ’Ú… Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛± ı± øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ, Œ˚ ¸fl¬˘ fl‘¬Ó¬…
Ó¬“±˝±Àfl¬ ’ø¬Û«Ó¬ ˝˚˛ Ó¬±˝± øÚı±«˝ fl¬ı˛±/
ï3ó ’…±Î¬Àˆ¬±Àfl¬È¬-ŒÊÚƒı˛˘ƒ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ˚±ı» ’øˆ¬èø‰¬ Ó¬±ı» ¬ÛÀ
’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ ¤ı— ı˛±Ê…¬Û±˘ Œ˚ı˛+¬Û øÚÒ±«øı˛Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û
¬Û±øı˛|ø˜fl¬ ¬Û±˝◊ÀıÚ/
¸ı˛fl¬±ı˛œ fl¬±˚« ‰¬±˘Ú±
166/ ï1ó √ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¸fl¬˘ øÚı±«ø˝fl¬ fl¬±˚« ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ fl¬±˚«
‰¬±˘Ú±/
Ú±À˜ fl‘¬Ó¬ ıø˘˚˛± ’øˆ¬ı…Mê ˝˝◊Àı/
ï2ó ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ Ú±À˜ fl‘¬Ó¬ › øÚ©Û±øÓ¬ ’±À˙ › ’Ú… ¸—À˘‡¸˜”˝
ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ˚ øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂̜Ӭ ˝˝◊Àı Ó¬±˝±ÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛
Œ¸ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ √õ∂˜±Ìœfl‘¬Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ı˛+À¬Û √õ∂˜±Ìœfl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ’±À˙ ı±
¸—À˘À‡ı˛ ø¸X¬Ó¬± ¸•§Àg¬ ¤˝◊ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ ’±¬ÛøM fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú± Œ˚ ά◊˝± ı˛±Ê…¬Û±˘
fl¬Ó‘¬«fl¬ fl‘¬Ó¬ ı± øÚ©Û±øÓ¬ ’±À˙ ı± ¸—À˘‡ ÚÀ˝/
ï3ó ı˛±Ê…¬Û±˘ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ fl¬±˚« ’øÒfl¬Ó¬ı˛ ¸≈øıÒ±ÊÚfl¬ˆ¬±Àı
¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±ı˛ ÊÚ… ¤ı— ά◊Mê fl¬±˚«, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ά◊˝± ¤ı˛+¬Û fl¬±˚« ÚÀ˝ ˚»¸•ÛÀfl«¬
¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ¶§øıÀı‰¬Ú±˚˛ fl¬±˚« fl¬ı˛± ’±ı˙…fl¬
Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√, ˜øLa·ÀÌı˛ ˜ÀÒ… øıˆ¬±ÊÀÚı˛ ÊÚ… øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀıÚ/
* * * * *
74 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 167-169

ı˛±Ê…¬Û±˘Àfl¬ Ó¬Ô… 167/ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜≈‡…˜Laœı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àıñ
¸ı˛ıı˛±˝ ˝◊Ó¬…±ø
¸•ÛÀfl«¬ ˜≈‡…˜Laœı˛ ïfl¬ó ı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬±˚«±ı˘œ ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú± ¸•§Àg¬ ˜øLa¬Ûøı˛¯À∏ı˛ ¸fl¬˘
fl¬Ó«¬ı…/ ø¸X¬±ôL√ ¤ı— øıøÒ√õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ √õ∂ô¶∏±ı¸˜”˝ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¬ı˛±Ê…¬Û±˘Àfl¬
:±¬ÛÚ fl¬ı˛±Ä
ï‡ó ı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬±˚«±ı˘œ ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú± › øıøÒ√õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ √õ∂ô¶∏±ı¸˜”˝
¸•§Àg¬ ı˛±Ê…¬Û±˘ Œ˚ Ó¬Ô… ‰¬±ø˝ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬±˝± ¸ı˛ıı˛±˝
fl¬ı˛±Ä ¤ı—
ï·ó ı˛±Ê…¬Û±˘ ˚ø ¤ı˛+¬Û ’Ú≈:± fl¬Àı˛Ú , Œ˚ øı¯∏À˚˛ Œfl¬±Ú ˜Laœ
ø¸X¬±ôL√ ·Ë˝Ì fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ, ’Ô‰¬ ˚±˝± ˜øLa¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬
øıÀıø‰¬Ó¬ ˝˚˛ Ú±˝◊, Ó¬±˝± ‹ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ øıÀı‰¬Ú±ı˛ ÊÚ…
ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛±/
’Ò…±˚˛ 3 ñ ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘
¸±Ò±ı˛Ì
ı˛±Ê…¸˜”À˝ 168/ ï1ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ øıÒ±Ú˜G¬˘ Ô±øfl¬Àı, ˚±˝±
øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ·Í¬Ú/ ı˛±Ê…¬Û±˘ ¤ı—ñ
ïfl¬ó ’g™¬√õ∂À˙, øı˝±ı˛, ˜Ò…√õ∂À˙, ˜˝±ı˛±©Üò, fl¬Ì«±È¬fl¬, Ó¬±ø˜˘Ú±h≥¬,
ŒÓ¬˘±º±Ú± › ά◊Mı˛√õ∂À˙ ı˛±Ê…¸˜”À˝, ≈˝◊øȬ ¸ÚÄ
ï‡ó ’Ú… ı˛±Ê…¸˜”À˝, ¤fl¬øȬ ¸Ú
˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ˝˝◊Àı/
ï2ó Œ˚Àé¬ÀS Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ≈˝◊øȬ ¸Ú Ô±Àfl¬, Œ¸Àé¬ÀS
¤fl¬øȬ øıÒ±Ú¬Ûøı˛¯∏ ¤ı— ’Ú…øȬ øıÒ±Ú¸ˆ¬± ıø˘˚˛± ¬Ûøı˛ø‰¬Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— Œ˚Àé¬ÀS
˜±S ¤fl¬øȬ ¸Ú Ô±Àfl¬, Œ¸Àé¬ÀS ά◊˝± øıÒ±Ú¸ˆ¬± ıø˘˚˛± ¬Ûøı˛ø‰¬Ó¬ ˝˝◊Àı/
ı˛±Ê…¸˜”À˝ øıÒ±Ú 169/ ï1ó 168 ’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¸—¸, øıøÒ Z±ı˛±,
¬Ûøı˛¯∏Àı˛ øıÀ˘±¬ÛÚ ı± Œ˚ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ’±À Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ ‹ı˛+¬Û ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ øıÀ˘±¬ÛÀÚı˛ ÊÚ…,
¸‘ø©Ü/
’Ôı± Œ˚ ı˛±ÀÊ…ı˛ ‹ı˛+¬Û ¬Ûøı˛¯∏ Ú±˝◊ Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ… ‹ı˛+¬Û ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸‘ø©Üı˛ ÊÚ…,
øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ˚ø ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± ‹ ¸ˆ¬±ı˛ Œ˜±È¬ ¸¸…¸—‡…±ı˛
’øÒfl¬±—À˙ı˛ Z±ı˛± ¤ı— ‹ ¸ˆ¬±ı˛ Œ˚ ¸fl¬˘ ¸¸… ά◊¬Ûø¶öÓ¬ Ô±Àfl¬Ú › Œˆ¬±È¬ ŒÚ
Ó“¬±˝±Àı˛ ’Ú≈…Ú ≈˝◊-Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—À˙ı˛ ’±øÒfl¬… Z±ı˛± ‹ ˜À˜« Œfl¬±Ú ¸Ç¬ä ·Ë˝Ì fl¬Àı˛Ú/
ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú øıøÒÀÓ¬ ‹ øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ fl¬±˚«fl¬ı˛
fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ¸—À˙±ÒÚ±Ô« Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÚ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û
øıÒ±Ú±ı˘œ Ô±øfl¬Àı, ¤ı— ¸—¸ Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÚ ·Ì… fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ’Ú≈¬Û”ı˛fl¬,
’±Ú≈¯∏øºfl¬ › ¬Û±øı˛Ì±ø˜fl¬ øıÒ±Ú±ı˘œ› ‹ øıøÒÀÓ¬ Ô±øfl¬ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
ï3ó ¬Û”Àı«±Mê Œfl¬±Ú øıøÒ 368 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
¸—À˙±ÒÚ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú±/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 75

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 170

170/ ï1ó 333 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±¸˜”À˝ı˛
ı˛‰¬Ú±/
øıÒ±Ú¸ˆ¬± ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ¶ö±øÚfl¬ øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”˝ ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂Ó¬…é¬ øÚı±«‰¬Ú
Z±ı˛± ‰¬˚˛Úfl‘¬Ó¬ ’ÚøÒfl¬ ¬Û“±‰¬˙Ó¬, ¤ı— ’Ú”…Ú ¯∏±È¬ , ¸—‡…fl¬ ¸¸…·ÌÀfl¬ ˘˝◊˚˛±
·øͬӬ ˝˝◊Àı/
ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛¬ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ, √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±Ê…Àfl¬ ¤ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ ¶ö±øÚfl¬
øÚı±«‰¬ÚÀé¬ÀS øıˆ¬Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ˚±˝±ÀÓ¬ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¶ö±øÚfl¬ øÚı±«‰¬ÚÀé¬ÀSı˛
ÊÚ¸—‡…± ¤ı— ά◊˝±ı˛ ÊÚ… ’±ıøKȬӬ ’±¸Ú¸—‡…±ı˛ ˜ÀÒ… Œ˚ ’Ú≈¬Û±Ó¬ Ó¬±˝±,
˚Ó¬”ı˛ fl¬±˚«Ó¬– ¸y¬ı, ¸˜·Ë ı˛±ÀÊ…ı˛ ¤fl¬˝◊ ˝˚˛/
[ı…±‡…±/ñ ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌ, ëëÊÚ¸—‡…±íí fl¬Ô±øȬ ¬Û”ı«ıÓ¬œ ¸ı«À˙¯∏ Œ˚
ÊÚ·ÌÚ±ı˛ √õ∂±¸øºfl¬ ¸—‡…±&ø˘ √õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ˝˝◊˚˛±À Ӭ±˝±ÀÓ¬ øÚÌœ«Ó¬ ÊÚ¸—‡…±
ı≈Á¬±˝◊Àı †
Ó¬Àı, ¤˝◊ ı…±‡…±˚˛, ¬Û”ı«ıÓ¬œ« ¸ı«À˙¯∏ Œ˚ ÊÚ·ÌÚ±ı˛ √õ∂±¸øºfl¬ ¸—‡…±&ø˘
√õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ˝˝◊˚˛±À Ӭ±˝±ı˛ ά◊À{°‡, Œ˚ ¬Û˚«ôL√ Ú± [2026] ¸ÀÚı˛ ¬ÛÀı˛ ’Ú≈øá¬Ó¬
√õ∂Ô˜ ÊÚ·ÌÚ±ı˛ √õ∂±¸øºfl¬ ¸—‡…±&ø˘ √õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ˝˚˛ Œ¸ ¬Û˚«ôL√, [2001]-¤ı˛
ÊÚ·ÌÚ±ı˛ ά◊À{°‡ ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬˝˝◊Àı/]
ï3ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ÊÚ·ÌÚ± ¸˜±l ˝˝◊À˘ ¬Ûı˛, ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û
øÚÒ±«øı˛Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤ı— Œ¸ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ √õ∂ÀÓ¬…fl¬
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ Œ˜±È¬ ’±¸Ú¸—‡…± ¤ı— √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±Ê…Àfl¬ ¶ö±øÚfl¬
øÚı±«‰¬ÚÀé¬S¸˜”À˝ øıˆ¬Mêfl¬ı˛Ì ¬Û≈Úı˛±˚˛ ¸˜i§ø˚˛Ó¬ ˝˝◊Àı †
Ó¬Àı, Ó¬»fl¬±À˘ øı…˜±Ú øıÒ±Ú¸ˆ¬± ˆ¬º Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ‹ı˛+¬Û ¬Û≈Ú– ¸˜i§˚˛Ú
øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬øı˛Àı Ú± †]
[¬Ûı˛c, ‹ı˛+¬Û ¬Û≈Ú–¸˜i§˚˛Ú, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’±À˙ Z±ı˛± Œ˚ Ó¬±øı˛‡ øıøÚø«©Ü
fl¬øı˛ÀıÚ, Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ı˛+¬Û ¬Û≈Ú–¸˜i§˚˛Ú Œ˚ ¬Û˚«ôL√ Ú±
fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˚˛ Œ¸ ¬Û˚«ôL√, øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ Œfl¬±Ú øÚı±«‰¬Ú ‹ı˛+¬Û ¬Û≈Ú–¸˜i§˚˛ÀÚı˛ ¬Û”Àı«
øı…˜±Ú ¶ö±øÚfl¬ øÚı±«‰¬ÚÀé¬S¸˜”À˝ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ ’Ú≈øá¬Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Àı †
’øÒfl¬c, Œ˚ ¬Û˚«ôL√ Ú± [2026] ¸ÀÚı˛ ¬ÛÀı˛ ’Ú≈øá¬Ó¬ √õ∂Ô˜ ÊÚ·ÌÚ±ı˛
√õ∂±¸øºfl¬ ¸—‡…±&ø˘ √õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ˝˚˛ Œ¸ ¬Û˚«ôL√,
¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œñ
ïió 1971 ÊÚ·ÌÚ±ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ Œ˚ı˛+¬Û
¬Û≈Ú–¸˜i§ø˚˛Ó¬ ˝˝◊˚˛±ø¢ ¸ı«À˜±È¬ Œ¸ı˛+¬Û ’±¸Ú¸—‡…±Ä ¤ı—
ïiió [2001] ÊÚ·ÌÚ±ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ ‹ı˛+¬Û ı˛±Ê…Àfl¬ Œ˚ı˛+À¬Û ¬Û≈Ú–¸˜i§ø˚˛Ó¬
76 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 171

fl¬ı˛± ˚±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+À¬Û, ¶ö±øÚfl¬ øÚı±«‰¬ÚÀé¬S¸˜”À˝ øıˆ¬øMêfl¬ı˛ÌÀfl¬ ¬Û≈Ú–
¸˜i§˚˛Ú fl¬ı˛± ’±ı˙…fl¬ ˝˝◊Àı Ú±/
øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏¸˜”À˝ı˛ 171/ ï1ó Œ˚ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¬Ûøı˛¯∏ ’±À Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ ‹ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ Œ˜±È¬
ı˛‰¬Ú±/
¸¸…¸—‡…± ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ Œ˜±È¬ ¸¸…¸—‡…±ı˛ [¤fl¬ Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—À˙ı˛]
’øÒfl¬ ˝˝◊Àı Ú± †
Ó¬Àı, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ Œ˜±È¬ ¸¸…¸—‡…± Œfl¬±Ú Œé¬ÀS˝◊
‰¬ø{°À˙ı˛ fl¬˜ ˝˝◊Àı Ú± †
ï2ó ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± ’Ú…Ô± øıÒ±Ú Ú± fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú
¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ı˛‰¬Ú± ï3ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ ’±À Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı/
ï3ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ Œ˜±È¬ ¸¸…¸—‡…±ı˛ñ
ïfl¬ó ˚Ô±¸y¬ı øÚfl¬È¬Ó¬˜ ¤fl¬-Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—˙, Œ¬ÛÃı˛ ¸—‚¸˜”À˝ı˛, ŒÊ˘±
¬Û¯∏«¸˜”À˝ı˛ ¤ı— ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ Œ¸ı˛+¬Û ’Ú… ¶ö±Úœ˚˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛¸˜”À˝ı˛
¸¸…·ÌÀfl¬ ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ øÚı±«‰¬fl¬˜G¬˘œ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚı±«ø‰¬Ó¬
˝˝◊ÀıÚÄ
ï‡ó ˚Ô±¸y¬ı øÚfl¬È¬Ó¬˜ ¤fl¬-Z±˙±—˙, ‹ ı˛±ÀÊ… ı¸ı±¸fl¬±ı˛œ Œ˚
ı…øMê·Ì ’ôL√Ó¬– øÓ¬Ú ı»¸ı˛ ˚±ı» ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛
’ôL√·«Ó¬ Œfl¬±Ú øıù´øı…±˘À˚˛ı˛ ¶ß±Ó¬fl¬ ’±ÀÂÚ ’Ôı± ’ôL√Ó¬–
øÓ¬Ú ı»¸ı˛ ˚±ı» ¤ı˛+¬Û Œ˚±·…Ó¬±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ’±ÀÂÚ ˚±˝±
‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıù´øı…±˘À˚˛ı˛ Œfl¬±Ú ¶ß±Ó¬Àfl¬ı˛ Œ˚±·…Ó¬±ı˛ Ó≈¬˘…
ıø˘˚˛± ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±ÀÚ± øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ
øıø˝Ó¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ, Œ¸˝◊ ı…øMê·ÌÀfl¬ ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ øÚı«±‰¬fl¬˜G¬˘œ
fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚı±«ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ÀıÚÄ
ï·ó ˚Ô±¸y¬ı øÚfl¬È¬Ó¬˜ ¤fl¬-Z±˙±—˙, Œ˚ ı…øMê·Ì ’ôL√Ó¬– øÓ¬Ú
ı»¸ı˛, ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ
Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
ø˙鬱√õ∂øÓ¬á¬±Ú ˚±˝± ˜±Ò…ø˜fl¬ øı…±˘˚˛ ’À¬Û鬱 øÚ•ßÓ¬ı˛
˜±ÀÚı˛ ÚÀ˝, Ó¬±˝±ÀÓ¬ ’Ò…±¬ÛÚ±˚˛ øÚ˚≈Mê ’±ÀÂÚ, Œ¸˝◊
ı…øMê·ÌÀfl¬ ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ øÚı±«‰¬fl¬˜G¬˘œ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚı«±ø‰¬Ó¬
˝˝◊ÀıÚÄ
ï‚ó ˚Ô±¸y¬ı øÚfl¬È¬Ó¬˜ ¤fl¬-Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—˙, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛
¸¸…¸˜”˝ fl¬Ó‘¬«fl¬, Œ˚ ı…øMê·Ì ‹ ¸ˆ¬±ı˛ ¸¸… ÚÀ˝Ú
Ó“¬±˝±Àı˛ ˜Ò… ˝˝◊ÀÓ¬, øÚı±«ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ÀıÚÄ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 77

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 171ñ173

ï„ó ’ıø˙©Ü±—˙, ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ ï5ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ
’Ú≈¸±Àı˛ ˜ÀڱڜӬ ˝˝◊ÀıÚ/
ï4ó Œ˚ ¸fl¬˘ ¸¸…Àfl¬ ï3ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ïfl¬ó, ï‡ó › ï·ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛Ì
’Ú≈˚±˚˛œ øÚı±«ø‰¬Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı Ó¬“±˝±ø·Àfl¬ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛±
ı± ’Ú≈˚±˚˛œ Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û ¶ö±øÚfl¬ øÚı±«‰¬ÚÀé¬S¸˜”˝ ˝˝◊ÀÓ¬
‰¬˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬˝˝◊Àı ¤ı— ά◊Mê ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛Ì¸˜”˝ ’Ú≈˚±˚˛œ › ά◊Mê √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ï‚ó
ά◊¬Û-õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ øÚı±«‰¬Ú¸˜”˝ ’Ú≈¬Û±Ó¬œ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ ¬ÛX¬øÓ¬ ’Ú≈¸±Àı˛ ¤fl¬fl¬
¸—Sê˜Ìœ˚˛ Œˆ¬±È¬ Z±ı˛± ’Ú≈øá¬Ó¬ ˝˝◊Àı/
ï5ó ï3ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ï„ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó¬‘«fl¬ Œ˚
¸¸…·Ì ˜ÀڱڜӬ ˝˝◊ÀıÚ Ó“¬±˝±ı˛± ˝˝◊ÀıÚ ¤ı˛+¬Û ı…øMê ˚“±˝±Àı˛ øÚ•ßø˘ø‡Ó¬
øı¯∏˚˛&ø˘ Œ˚ı˛+¬Û, Œ¸ı˛+¬Û øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ :±Ú ’Ôı± ı…ı˝±øı˛fl¬
’øˆ¬:Ó¬± Ô±øfl¬Àı, ˚Ô± †ñ
¸±ø˝Ó¬…, øı:±Ú, fl¬˘±, ¸˜ı±˚˛ ’±Àj±˘Ú ¤ı— ¸˜±ÊÀ¸ı±/
172/ ï1ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ øıÒ±Ú¸ˆ¬±, ’±ı˛› ¬Û”Àı« ˆ¬±øº˚˛± ı˛±Ê…
øıÒ±Ú˜G¬˘¸˜”À˝ı˛
Œ›˚˛± Ú± ˝˝◊À˘, ά◊˝±ı˛ √õ∂Ô˜ ’øÒÀı˙ÀÚı˛ ÊÚ… øÚø«©Ü Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û“±‰¬ ı»¸ı˛ ø¶öøÓ¬fl¬±˘/
¬Û˚«ôL ‰¬ø˘Àı, Ó¬øÒfl¬ ÚÀ˝, ¤ı— ά◊Mê [¬Û“±‰¬ ı»¸ı˛] ¸˜˚˛√¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ øSê˚˛±
¤˝◊ ˝˝◊Àı Œ˚ ‹ ¸ˆ¬± ˆ¬±øº˚˛± ˚±˝◊Àı †
Ó¬Àı, Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊Àk±¯∏̱ ˚‡Ú ¸øSê˚˛ Ô±Àfl¬ Ó¬‡Ú ά◊Mê ¸˜˚˛¸œ˜± ¤fl¬
¤fl¬ ı±Àı˛ ¤fl¬ ı»¸Àı˛ı˛ ’ÚøÒfl¬ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ…, øfl¬c Œfl¬±Ú ¶öÀ˘ ‹
ά◊Àk±¯∏̱ı˛ øSê˚˛± Œ˙¯∏ ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ Â˚˛ ˜±¸ ¸˜˚˛¸œ˜± ’øÓ¬Sê˜ Ú± fl¬øı˛˚˛±, ¸—¸
fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
ï2ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ˆ¬±øº˚˛± Œ›˚˛± ˚±˝◊Àı Ú±, øfl¬c ά◊˝±ı˛
¸¸…·ÀÌı˛ ˚Ô±¸y¬ı øÚfl¬È¬Ó¬˜ ¤fl¬-Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—˙, √õ∂øÓ¬ øZÓ¬œ˚˛ ı»¸ı˛ ’ı¸±Ú
˝˝◊À˘, ˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë, ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± Ó¬»¬ÛÀé¬ √õ∂̜Ӭ øıÒ±Ú ’Ú≈¸±Àı˛
’ı¸ı˛ ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀıÚ/
173/ Œfl¬±Ú ı…øMê Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ’±¸Ú ¬Û”Ì« fl¬øı˛ı±ı˛ ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛
¸¸…¬ÛÀı˛ ÊÚ…
ÊÚ… ‰¬˚˛Úfl‘¬Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ Œ˚±·…Ó¬±¸•Ûiß ˝˝◊ÀıÚ Ú±, ˚ø Ú± øÓ¬øÚñ Œ˚±·…Ó¬±/
[ïfl¬ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬ ˝Ú, ¤ı— øÚı±«‰¬Ú fl¬ø˜˙Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ Ó¬»¬ÛÀé¬
¬√õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ ¸˜Àé¬ Ó¬‘Ó¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ ¤Ó¬≈ÀVÀ˙…
√õ∂ø˙«Ó¬ ¬Ù¬ı˛À˜ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛˚˛± ά◊˝±ÀÓ¬ ¶§±é¬ı˛
fl¬Àı˛ÚIJ]
ï‡ó øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ Œfl¬±Ú ’±¸ÀÚı˛ Œé¬ÀS, ’Ú≈…Ú ¬Û“ø‰¬˙ ı»¸ı˛
78 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 173ñ177

ı˚˛¶® ˝Ú ¤ı— øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ Œfl¬±Ú ’±¸ÀÚı˛ Œé¬ÀS,
’Ú≈…Ú øS˙ ı»¸ı˛ ı˚˛¶® ˝ÚÄ ¤ı—
ï·ó Œ¸ı˛+¬Û ’Ú… Œ˚±·…Ó¬±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝Ú ˚±˝± ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬
√õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ Ó¬»¬ÛÀé¬ øıø˝Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬
¬Û±Àı˛/
ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ 174/ ï1ó √ı˛±Ê…¬Û±˘ Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˚≈Mê ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ¸˜À˚˛ › ¶ö±ÀÚ
¸S, ¸S±ı¸±Ú, › ˆ¬º/ ø˜ø˘Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ ÊÚ… ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸ÚÀfl¬ ı± √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÚÀfl¬ ¸˜˚˛
¸˜˚˛ ’±˝W±Ú fl¬øı˛ÀıÚ, øfl¬c ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀSı˛ ¸ı«À˙¯∏ Δıͬfl¬ › ¬Ûı˛ıÓ¬œ« ¸ÀSı˛
√õ∂Ô˜ ΔıͬÀfl¬ı˛ ÊÚ… øÚø«©Ü Ó¬±øı˛À‡ı˛ ˜ÀÒ… Â˚˛ ˜±¸ ı…ıÒ±Ú ˝˝◊Àı Ú±/
ï2ó ı˛±Ê…¬Û±˘ ¸˜˚˛ ¸˜˚˛ñ
ïfl¬ó ¸ÀÚı˛ ı± Œ˚Àfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ¸S±ı¸±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ
ï‡ó øıÒ±Ú¸ˆ¬± ˆ¬±øº˚˛± øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/]
¸ÀÚ ı± ¸Ú¸˜”À˝ 175/ ï1ó √ı˛±Ê…¬Û±˘ øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ ’Ôı±, Œ˚ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ’±ÀÂ
ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ’øˆ¬ˆ¬±¯∏Ì
±ÀÚı˛ ¤ı— ı±Ó¬±« Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ Œé¬ÀS, ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ¸ÀÚ ’Ôı± ¤fl¬S ¸˜ÀıÓ¬
Œ√õ∂ı˛ÀÌı˛ ’øÒfl¬±ı˛/ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚ ’øˆ¬ˆ¬±¯∏Ì øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı— ‹ ά◊ÀVÀ˙… ¸¸…·ÀÌı˛ ά◊¬Ûø¶öøÓ¬
’Ú≈:±Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ı˛±Ê…¬Û±˘ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸ÀÚ ı± ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚ, Ó¬»fl¬±À˘
øıÒ±Ú˜G¬À˘ øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ¸•ÛÀfl«¬˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ı± ’Ú…Ô±, ı±Ó«¬± Œ√õ∂ı˛Ì
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ¤ı— Œ˚ ¸ÀÚı˛ øÚfl¬È¬ Œfl¬±Ú ı±Ó«¬± ‹ı˛+À¬Û Œ√õ∂øı˛Ó¬ ˝˚˛ Œ¸˝◊ ¸Ú,
˚ÀÔ±¬Û˚≈Mê Ó¬»¬Ûı˛Ó¬±ı˛ ¸ø˝Ó¬, ‹ ı±Ó«¬± ’Ú≈˚±˚˛œ Œ˚ øı¯∏˚˛ øıÀı‰¬Ú± fl¬ı˛± ’±ı˙…fl¬
Ó¬±˝± øıÀı‰¬Ú± fl¬øı˛ÀıÚ/
ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıÀ˙¯∏ 176/ ï1ó √[øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ¬√õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸±Ò±ı˛Ì øÚı±«‰¬ÀÚı˛ ¬Ûı˛ √õ∂Ô˜ ¸ÀSı˛]
’øˆ¬ˆ¬±¯∏Ì/
√õ∂±ı˛Ày¬ [¤ı— √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı»¸Àı˛ı˛ √õ∂Ô˜ ¸ÀSı˛ √õ∂±ı˛Ày¬] ı˛±Ê…¬Û±˘ øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛
’Ôı±, Œ˚ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ’±À Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ Œé¬ÀS, ¤fl¬S ¸˜ÀıÓ¬ ά◊ˆ¬˚˛
¸ÀÚ ’øˆ¬ˆ¬±¯∏Ì øÀıÚ ¤ı— øıÒ±Ú˜G¬˘ ’±˝W±ÀÚı˛ fl¬±ı˛Ì ά◊˝±Àfl¬ ʱڱ˝◊ÀıÚ/
ï2ó Œ˚ øÚ˚˛˜±ı˘œ ¸ÀÚı˛ ı± Œ˚ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ √õ∂øSê˚˛± √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ fl¬Àı˛
Ó¬V;±ı˛± ‹ı˛+¬Û ’øˆ¬ˆ¬±¯∏ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ ’±À˘±‰¬Ú±ı˛ øÚø˜M ¸˜˚˛
’±ıKȬÀÚı˛ ÊÚ… * * * øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
¸Ú¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ 177/ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ˜Laœı˛ ¤ı— ı˛±ÀÊ…ı˛ ’…±Îƒ¬Àˆ¬±Àfl¬È¬-ŒÊÚƒı˛À˘ƒı˛ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛
˜øLa·ÀÌı˛ ›
’…±Îƒ¬Àˆ¬±Àfl¬È¬- øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ ’Ôı±, Œ˚ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ’±À Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ Œé¬ÀS, ά◊ˆ¬˚˛
ŒÊÚƒı˛À˘ƒı˛ ¸ÀÚ ıMêı… ıø˘ı±ı˛ ¤ı— ά◊˝±ı˛ fl¬±˚«ı±À˝ ’Ú…Ô± ’—˙·Ë˝Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ¤ı—
’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 79

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 177ñ180

¸¸…ı˛+À¬Û ˚±˝±ÀÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛ Ú±˜ Ô±øfl¬ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
fl¬ø˜øȬÀÓ¬ ıMêı… ıø˘ı±ı˛ ¤ı— ά◊˝±ı˛ fl¬±˚«ı±À˝ ’Ú…Ô± ’—˙·Ë˝Ì fl¬øı˛ı±ı˛
’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı, øfl¬c ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ıÀ˘ Œˆ¬±È¬ øı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú±/
ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬¸˜”˝
178/ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±, ˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë, ‹ ¸ˆ¬±ı˛ ≈˝◊ÊÚ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ ›
ά◊¬Û±Ò…é¬/
¸¸…Àfl¬ ˚Ô±SêÀ˜ ά◊˝±ı˛ ’Ò…é¬ı˛+À¬Û ¤ı— ά◊¬Û±Ò…é¬ı˛+À¬Û ‰¬˚˛Ú fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı—
˚Ó¬ı±ı˛ ’Ò…é¬ ı± ά◊¬Û±Ò…Àé¬ı˛ ¬Û ˙”Ú… ˝˝◊Àı Ó¬Ó¬ı±ı˛ ‹ ¸ˆ¬± ’¬Ûı˛ ¤fl¬ÊÚ
¸¸…Àfl¬, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ’Ò…é¬ı˛+À¬Û ı± ά◊¬Û±Ò…é¬ı˛+À¬Û ‰¬˚˛Ú fl¬øı˛ÀıÚ/
179/ Œfl¬±Ú ¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ ı± ά◊¬Û±Ò…é¬ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Œfl¬±Ú ¸¸…ñ ’Ò…é¬ › ά◊¬Û±Ò…Àé¬ı˛
¬Û ˙”Ú… fl¬øı˛˚˛± Œ›˚˛±,
ïfl¬ó ¶§œ˚˛ ¬Û ˙”Ú… fl¬øı˛˚˛± øÀıÚ, ˚ø øÓ¬øÚ ’±ı˛ ‹ ¸ˆ¬±ı˛ ¸¸… ¬ÛÓ¬…±· ¤ı— ¬Û
Ú± Ô±Àfl¬ÚÄ ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±ı˛Ì/

ï‡ó Œ˚ Œfl¬±ÀÚ± ¸˜À˚˛, ‹ı˛+¬Û ¸¸… ’Ò…é¬ ˝˝◊À˘ ά◊¬Û±Ò…é¬Àfl¬,

¤ı— ‹ı˛+¬Û ά◊¬Û±Ò…é¬ ˝˝◊À˘ ’Ò…é¬Àfl¬, ά◊ÀV˙ fl¬øı˛˚˛± øÚÊ
¶§±é¬øı˛Ó¬ ø˘‡Ú Z±ı˛± ¶§œ˚˛ ¬Û Ó¬…±· fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï·ó ‹ ¸ˆ¬±ı˛ Ó¬»fl¬±˘œÚ ¸fl¬˘ ¸À¸…ı˛ ’øÒfl¬±—˙ fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬
‹ ¸ˆ¬±ı˛ ¤fl¬øȬ ¸—fl¬ä Z±ı˛± Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±øı˛Ó¬
˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú †
Ó¬Àı, ï·ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œfl¬±Ú ¸—fl¬ä ά◊O±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı
Ú±, ˚ø Ú± ‹ ¸—fl¬ä ά◊O±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ’øˆ¬√õ∂±˚˛ ʱڱ˝◊˚˛± ’ôL√Ó¬–
Œ‰¬ÃV øÀÚı˛ ŒÚ±øȬ˙ Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬ †
¬Ûı˛c, ˚‡Ú˝◊ ‹ ¸ˆ¬± ˆ¬º ˝˚˛, ά◊˝± ˆ¬º ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ ‹ ¸ˆ¬±ı˛ √õ∂Ô˜
’øÒÀı˙ÀÚı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬¬Û”ı« ¬Û˚«ôL√ ’Ò…é¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˙”Ú… fl¬øı˛˚˛±
øÀıÚ Ú±/
180/ ï1ó ˚‡Ú ’Ò…Àé¬ı˛ ¬Û ˙”Ú… Ô±Àfl¬, Ó¬‡Ú ‹ ¬ÛÀı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ά◊¬Û±Ò…Àé¬ı˛ ı± ’Ú…
Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ ’Ò…é¬-
ά◊¬Û±Ò…é¬ fl¬Ó«¬‘fl¬ ’Ôı±, ά◊¬Û±Ò…Àé¬ı˛ ¬Û› ˙”Ú… Ô±øfl¬À˘ ¬ı˛±Ê…¬Û±˘ ¤Ó¬≈ÀVÀ˙… ¬ÛÀı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝
øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ Œ˚ ¸¸…Àfl¬ øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸•Û±øÓ¬ ˝˝◊Àı/ ¸•Û±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ı±
’Ò…é¬ı˛+À¬Û fl¬±˚«
ï2ó øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ Œfl¬±Ú ΔıͬÀfl¬ ’Ò…Àé¬ı˛ ’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬ÀÓ¬ ά◊¬Û±Ò…é¬ ’Ôı±, fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±/
øÓ¬øÚ› ’Ú≈¬Ûø¶öÓ¬ Ô±øfl¬À˘, ¤ı˛+¬Û ı…øMê ø˚øÚ ‹ ¸ˆ¬±ı˛ √õ∂øSê˚˛± ¸—Sê±ôL√
øÚ˚˛˜±ı˘œ Z±ı˛± øÚÒ±«øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú øÓ¬øÚ ’Ôı±, Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMê ά◊¬Ûø¶öÓ¬
Ú± Ô±øfl¬À˘, ¤ı˛+¬Û ’Ú… Œfl¬±Ú ı…øMê ø˚øÚ ‹ ¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚÒ±«øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú
øÓ¬øÚ ’Ò…é¬ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬øı˛ÀıÚ/
80 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 181ñ183

¶§œ˚˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ 181/ ï1ó øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ Œfl¬±Ú ΔıͬÀfl¬, ’Ò…é¬Àfl¬ Ó¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬
’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ…
¸—fl¬ä øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ ’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ¸—fl¬ä øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘, ’Ò…é¬ ’Ôı±
Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘ ’Ò…é¬ Î¬◊¬Û±Ò…é¬Àfl¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ¸—fl¬ä øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ
ı± ά◊¬Û±Ò…é¬ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Q Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘ ά◊¬Û±Ò…é¬, ˚ø› øÓ¬øÚ Î¬◊¬Ûø¶öÓ¬ Ô±Àfl¬Ú, Ó¬Ô±ø¬Û ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Q
fl¬øı˛ÀıÚ Ú±/
fl¬øı˛ÀıÚ Ú±, ¤ı—, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ’Ò…é¬ ı± ά◊¬Û±Ò…é¬ Œfl¬±Ú ΔıͬÀfl¬ ’Ú≈¬Ûø¶öÓ¬
Ô±øfl¬À˘ Ó¬»¸•§Àg¬ 180 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚±Ê…
˝˚˛, ‹ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ Δıͬfl¬ ¸•§Àg¬› Œ¸ı˛+¬Û √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı/
ï2ó ’Ò…é¬Àfl¬ Ó¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ¸—fl¬ä
øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘, ‹ ¸ˆ¬±˚˛ ’Ò…Àé¬ı˛ ıMêı… ıø˘ı±ı˛
¤ı— ά◊˝±ı˛ fl¬±˚«ı±À˝ ’Ú…Ô± ’—˙·Ë˝Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı, ¤ı— 189
’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀQ›, ‹ı˛+¬Û ¸—fl¬ä ¸•ÛÀfl«¬ ı± ‹ı˛+¬Û fl¬±˚«ı±˝
‰¬ø˘ı±ı˛ fl¬±À˘ ’Ú… Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬, Œfl¬ı˘ √õ∂Ô˜Ó¬– Ó“¬±˝±ı˛ Œˆ¬±È¬ øı±ı˛
’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı, øfl¬c ¸˜±Ú ¸˜±Ú Œˆ¬±È¬ ˝˝◊À˘ ‹ ’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú±/
øıÒ±Ú¬Ûøı˛¯∏Àı˛ 182/ Œ˚ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ’±À ¤ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › ά◊¬Û-
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬/
¬Ûøı˛¯∏, ˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë, ‹ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ≈˝◊ÊÚ ¸¸…Àfl¬ ˚Ô±SêÀ˜ ά◊˝±ı˛
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û › ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û ‰¬˚˛Ú fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— ˚Ó¬ı±ı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı±
ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Û ˙”Ú… ˝˝◊Àı Ó¬Ó¬ı±ı˛ ‹ ¬Ûøı˛¯∏ ’¬Ûı˛ ¤fl¬ÊÚ ¸¸…Àfl¬,
Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û ı± ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û ‰¬˚˛Ú fl¬øı˛ÀıÚ/
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › ά◊¬Û- 183/ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı± ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Œfl¬±Ú
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Û ˙”Ú… ¸¸…ñ
fl¬øı˛˚˛± Œ›˚˛±, ¬ÛÓ¬…±·
¤ı— ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ïfl¬ó ¶§œ˚˛ ¬Û ˙”Ú… fl¬øı˛˚˛± øÀıÚ, ˚ø øÓ¬øÚ ’±ı˛ ‹ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛
’¬Û¸±ı˛Ì/
¸¸… Ú± Ô±Àfl¬ÚÄ
ï‡ó Œ˚ Œfl¬±ÀÚ± ¸˜À˚˛, ‹ı˛+¬Û ¸¸… ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ˝˝◊À˘ ά◊¬Û-
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Àfl¬, ¤ı— ‹ı˛+¬Û ά◊¬Û¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ˝˝◊À˘ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Àfl¬,
ά◊ÀV˙ fl¬øı˛˚˛± øÚÊ ¶§±é¬øı˛Ó¬ ø˘‡Ú Z±ı˛± ¶§œ˚˛ ¬Û Ó¬…±·
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ ¤ı—
ï·ó ‹ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ Ó¬»fl¬±˘œÚ ¸fl¬˘ ¸À¸…ı˛ ’øÒfl¬±—˙ fl¬Ó‘¬«fl¬
·‘˝œÓ¬ ‹ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¤fl¬øȬ ¸—fl¬ä Z±ı˛± Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬
’¬Û¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú †
Ó¬Àı, ï·ó ¬√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œfl¬±Ú ¸—fl¬ä ά◊O±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı
Ú±, ˚ø Ú± ‹ ¸—fl¬ä ά◊O±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ’øˆ¬√õ∂±˚˛ ʱڱ˝◊˚˛± ’ôL√Ó¬–
Œ‰¬ÃV øÀÚı˛ ŒÚ±øȬ¸ Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 81

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 184-187

184/ ï1ó ˚‡Ú ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Û ˙”Ú… Ô±Àfl¬, Ó¬‡Ú ‹ ¬ÛÀı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ı± ’Ú…
Œfl¬±Ú ı…øMêı˛
ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ôı±, ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Û› ˙”Ú… Ô±øfl¬À˘, ı˛±Ê…¬Û±˘ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬¬ÛÀı˛ fl¬Ó«¬ı…
¤Ó¬≈ÀVÀ˙… øıÒ±Ú¬¬Ûøı˛¯∏Àı˛ Œ˚ ¸¸…Àfl¬ øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸˜”˝ ¸•Û±Ú fl¬øı˛ı±ı˛
¸•Û±øÓ¬ ˝˝◊Àı/ ’Ôı± ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û
fl¬±˚« fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±/
ï2ó ‹ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ Œfl¬±Ú ΔıͬÀfl¬ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬ÀÓ¬ ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬
’Ôı±, øÓ¬øÚ› ’Ú≈¬Ûø¶öÓ¬ Ô±øfl¬À˘, ¤ı˛+¬Û ı…øMê ø˚øÚ ‹ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ √õ∂øSê˚˛±
¸—Sê±ôL√ øÚ˚˛˜±ı˘œ Z±ı˛± øÚÒ±«øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú øÓ¬øÚ ’Ôı±, Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMê
ά◊¬Ûø¶öÓ¬ Ú± Ô±øfl¬À˘, ¤ı˛+¬Û ’Ú… Œfl¬±Ú ı…øMê ø˚øÚ ‹ ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚÒ±«øı˛Ó¬
˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú øÓ¬øÚ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬øı˛ÀıÚ/
185/ ï1ó øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ Œfl¬±Ú ΔıͬÀfl¬, ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Àfl¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ¶§œ˚˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬
’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… ¸Ç¬ä
’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ¸Ç¬ä øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘, ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬, ’Ôı± øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Ô±øfl¬ı±ı˛
ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Àfl¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ¸Ç¬ä øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ fl¬±À˘ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı±
Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘, ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬, ˚ø› øÓ¬øÚ Î¬◊¬Ûø¶öÓ¬ Ô±Àfl¬Ú, Ó¬Ô±ø¬Û ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Q ά◊¬Û¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Q fl¬øı˛ÀıÚ
fl¬øı˛ÀıÚ Ú±, ¤ı—, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı± ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬, Œfl¬±Ú ΔıͬÀfl¬ Ú±/
’Ú≈¬Ûø¶öÓ¬ Ô±øfl¬À˘ Ó¬»¸•§Àg¬ 184 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ
Œ˚ı˛+À¬Û √õ∂À˚±Ê… ˝˚˛, ‹ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ Δıͬfl¬ ¸•§Àg¬› Œ¸ı˛+¬Û √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı/
ï2ó ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Àfl¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ¸Ç¬ä øıÒ±Ú
¬Ûøı˛¯∏À øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Ô±øfl¬ı±ı˛ ¬fl¬±À˘, ¬Ûøı˛¯∏À ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ıMêı… ıø˘ı±ı˛ ¤ı—
ά◊˝±ı˛ fl¬±˚«ı±À˝ ’Ú…Ô± ’—˙ ·Ë˝Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı, ¤ı— 189
’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀQ›, ‹ı˛+¬Û ¸Ç¬ä ¸•ÛÀfl«¬ ı± ‹ı˛+¬Û fl¬±˚«ı±˝
‰¬ø˘ı±ı˛ fl¬±À˘ ’Ú… Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬, Œfl¬ı˘ √õ∂Ô˜Ó¬– Ó“¬±˝±ı˛ Œˆ¬±È¬ øı±ı˛
’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı, øfl¬c ¸˜±Ú ¸˜±Ú Œˆ¬±È¬ ˝˝◊À˘ ‹ ’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú±/
186/ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬± ø¶öı˛œfl‘¬Ó¬ ’Ò…é¬ › ά◊¬Û±Ò…Àé¬ı˛
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ › ά◊¬Û±Ò…é¬Àfl¬ ¤ı— øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¤ı— ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ›
ά◊¬Û¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ŒıÓ¬Ú
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Àfl¬ ˚Ô±SêÀ˜ Œ¸ı˛+¬Û ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬± ¤ı— Ó¬»¬ÛÀé¬ › ˆ¬±Ó¬±/
‹ı˛+À¬Û øıÒ±Ú √õ∂̜Ӭ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ’±ÀÂ
Œ¸ı˛+¬Û ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬± √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
187/ ï1ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸ÀÚı˛ ı± √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛ ¬Û‘Ôflƒ¬ ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛
¸ø‰¬ı±˘˚˛/
¬Û‘Ôflƒ¬ ¸±ø‰¬øıfl¬ fl¬˜«‰¬±øı˛ı·« Ô±øfl¬ÀıÚ †
Ó¬Àı, Œ˚ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ’±À Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œé¬ÀS ¤˝◊
√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ‹ı˛+¬Û øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ÊÚ… ’øˆ¬iß
¬Û¸˜”À˝ı˛ ¸‘ø©ÜÀÓ¬ ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˚˛ ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
82 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 187ñ189

ï2ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸ÀÚı˛ ı± ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¸±ø‰¬øıfl¬
fl¬˜«‰¬±øı˛¬ÛÀ øÚÀ˚˛±·, ‹ı˛+¬Û ¬ÛÀ øÚ˚≈Mê ı…øMê·ÀÌı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬¸˜”˝ ‹
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ Z±ı˛± √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï3ó ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ ï2ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ øıÒ±Ú √õ∂̜Ӭ Ú±
˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ı˛±Ê…¬Û±˘, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…Àé¬ı˛ ı± øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜À˙«ı˛ ¬Ûı˛ ‹ ¸ˆ¬±ı˛ ’Ôı± ‹ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸±ø‰¬øıfl¬
fl¬˜«‰¬±øı˛¬ÛÀ øÚÀ˚˛±À·ı˛ › ‹ı˛+¬Û ¬ÛÀ øÚ˚≈Mê ı…øMê·ÀÌı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬¸˜”˝
√õ∂øÚ˚˛LÀa Ìı˛ øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı— ‹ı˛+À¬Û √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú
øÚ˚˛˜±ı˘œ ά◊Mê √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ
fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı/
fl¬±˚« ‰¬±˘Ú±
¸¸…·Ì fl¬Ó‘¬«fl¬ ˙¬ÛÔ 188/ √Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ı± øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸¸… ’±¬ÛÚ
ı± √õ∂øÓ¬:±/ ’±¸Ú ·Ë˝ÀÌı˛ ¬Û”Àı« Ó‘¬Ó¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ ¤Ó¬≈ÀVÀ˙… √õ∂ø˙«Ó¬ Ù¬ı˛˜ ’Ú≈¸±Àı˛
ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ’Ôı± Ó“¬±˝±ı˛ Z±ı˛± Ó¬»¬ÛÀé¬ øÚ˚≈Mê Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ ¸˜Àé¬ ¤fl¬øȬ
˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛˚˛± ά◊˝±ÀÓ¬ ¶§±é¬ı˛ fl¬øı˛ÀıÚ/
ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚ Œˆ¬±È¬±Ú, 189/ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ’Ú…Ô± Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ӬZ…Ó¬œÓ¬, Œfl¬±Ú
’±¸Ú ˙”Ú… Ô±fl¬± ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œ˚ Œfl¬±Ú ΔıͬÀfl¬ ¸fl¬˘ √õ∂ùü ’Ò…é¬ ı±
¸ÀQ› ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛
fl¬±˚« fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ øˆ¬iß ’Ôı± Œ˚ ı…øMê ’Ò…é¬ ı± ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬øı˛ÀÓ¬ÀÂÚ øÓ¬øÚ
¤ı— Œfl¬±ı˛±˜/ øˆ¬iß Œ˚ ¸¸…·Ì ά◊¬Ûø¶öÓ¬ Ô±Àfl¬Ú › Œˆ¬±È¬ ŒÚ Ó¬“±˝±Àı˛ Œˆ¬±È¬±øÒÀfl¬… øÚÒ±«øı˛Ó¬
˝˝◊Àı/
’Ò…é¬ ı± ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ’Ôı± Œ˚ ı…øMê ‹ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬øı˛ÀÓ¬ÀÂÚ øÓ¬øÚ √õ∂Ô˜Ó¬–
Œˆ¬±È¬ øÀıÚ Ú±, øfl¬c Œfl¬±Ú Œé¬ÀS Œˆ¬±È¬ ¸˜±Ú ˝˝◊À˘, Ó“¬±˝±ı˛ ¤fl¬øȬ øÚÌ«±˚˛fl¬
Œˆ¬±È¬ Ô±øfl¬Àı ¤ı— øÓ¬øÚ Ó¬±˝± √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ÀıÚ/
ï2ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸¸…¬Û ˙”Ú…
Ô±øfl¬À˘› ‹ ¸ÀÚı˛ fl¬±˚« fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± Ô±øfl¬Àı ¤ı— ¬ÛÀı˛ ˚ø ’±øı©‘®Ó¬ ˝˚˛
Œ˚ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMê ’±¸Ú ·Ë˝Ì fl¬øı˛˚˛±øÂÀ˘Ú ı± Œˆ¬±È¬ ø˚˛±øÂÀ˘Ú ı± ’Ú…Ô±
fl¬±˚«ı±À˝ ’—˙·Ë˝Ì fl¬øı˛˚˛±øÂÀ˘Ú ˚“±˝±ı˛ ‹ı˛+¬Û fl¬øı˛ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ ø¢ Ú±,
Ó¬»¸ÀQ› ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ fl¬±˚«ı±˝ ø¸X¬ ˝˝◊Àı/
ï3ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ Z±ı˛± ’Ú…Ô± øıÒ±Ú Ú± fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√,
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ’øÒÀı˙ÀÚı˛ ÊÚ… ‹ ¸ÀÚı˛ ˙ÊÚ
¸¸… ı± ά◊˝±ı˛ Œ˜±È¬ ¸¸…-¸—‡…±ı˛ ¤fl¬-˙˜±—˙, ¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ˜ÀÒ… Œ˚ ¸—‡…±
’øÒfl¬Ó¬ı˛ ˝˚˛ Œ¸˝◊ ¸—‡…fl¬ ¸À¸… Œfl¬±ı˛±˜ ˝˝◊Àı/
ï4ó ˚ø Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ı± øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ Œfl¬±Ú ’øÒÀı˙Ú
‰¬ø˘ı±ı˛ fl¬±À˘ Œfl¬±Ú ¸˜À˚˛ Œfl¬±ı˛±˜ Ú± Ô±Àfl¬, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ’Ò…Àé¬ı˛ ı±
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ’Ôı± Œ˚ ı…øMê ‹ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬øı˛ÀÓ¬ÀÂÚ Ó¬“±˝±ı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àı ¸Ú
¶öø·Ó¬ ı˛±‡± ’Ôı± Œfl¬±ı˛±˜ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ ’øÒÀı˙Ú øÚ˘ø•§Ó¬ ı˛±‡±/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 83

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 190

¸¸…·ÀÌı˛ øÚÀ˚±«·…Ó¬±
190/ ï1ó √Œfl¬±Ú ı…øMê Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¸¸… ’±¸Ú ˙”Ú…fl¬ı˛Ì/
˝˝◊ÀıÚ Ú± ¤ı— ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¸¸…ı˛+À¬Û ‰¬˚˛Úfl‘¬Ó¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMê
fl¬Ó‘¬«fl¬ Œfl¬±Ú ¤fl¬øȬ ¸ÀÚ Ó“¬±˝±ı˛ ’±¸Ú ˙”Ú…fl¬ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘
øıøÒ Z±ı˛± øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀıÚ/
ï2ó Œfl¬±Ú ı…øMê √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ øıøÚø«©Ü ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸¸… ˝˝◊ÀıÚ Ú±, ¤ı— ˚ø Œfl¬±Ú ı…øMê ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ‹ı˛+¬Û
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸¸…ı˛+À¬Û ‰¬˚˛Úfl‘¬Ó¬ ˝Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬
√õ∂̜Ӭ øÚ˚˛˜±ı˘œÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û ¸˜˚˛¸œ˜± øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬±˝±ı˛ ’ı¸±ÀÚ
‹ı˛+¬Û ¸fl¬˘ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘¸˜”À˝ ‹ ı…øMêı˛ ’±¸Ú ˙”Ú… ˝˝◊˚˛± ˚±˝◊Àı, ˚ø
Ú± øÓ¬øÚ ¬Û”Àı«˝◊ ¤fl¬øȬ ı…Ó¬œÓ¬ ’±ı˛ ¸fl¬˘ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ Ó“¬±˝±ı˛ ’±¸Ú
Ó¬…±· fl¬øı˛˚˛± Ô±Àfl¬Ú/
ï3ó ˚ø Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸¸…ñ
ïfl¬ó [191 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ı± ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ] ά◊ø{°ø‡Ó¬
Œfl¬±Ú øÚÀ˚«±·…Ó¬±ı˛ ’ÒœÚ ˝˝◊˚˛± ˚±ÚÄ ’Ôı±
[ï‡ó Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ’Ò…é¬Àfl¬ ı± ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Àfl¬ ά◊ÀV˙ fl¬øı˛˚˛± øÚÊ
¶§±é¬øı˛Ó¬ ø˘‡Ú Z±ı˛± ¶§œ˚˛ ’±¸Ú Ó¬…±· fl¬Àı˛Ú ¤ı— Ó“¬±˝±ı˛
’±¸Ú Ó¬…±·, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ’Ò…é¬ ı± ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬
˝˚˛,]
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Ó“¬±˝±ı˛ ’±¸Ú ˙”Ú… ˝˝◊˚˛± ˚±˝◊Àı †
[Ó¬Àı, ï‡ó ά◊¬Û√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú ’±¸ÚÓ¬…±À·ı˛ Œé¬ÀS, ˚ø,
Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ’Ò…Àé¬ı˛ ı± ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛, √õ∂±l Ó¬Ô… ˝˝◊ÀÓ¬ ı± ’Ú…Ô±, ¤ı— øÓ¬øÚ
Œ˚ı˛+¬Û ά◊ø‰¬Ó¬ ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ’Ú≈¸g¬±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Ûı˛, ¤ı˛+¬Û √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝˚˛ Œ˚
‹ı˛+¬Û ’±¸ÚÓ¬…±· Œ¶§B±fl‘¬Ó¬ ı± ˚Ô±Ô« ÚÀ˝, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, øÓ¬øÚ ‹ı˛+À¬Û
’±¸ÚÓ¬…±· ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀıÚ Ú±/]
ï4ó ˚ø ¯∏±È¬ øÚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú
¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸¸… ‹ ¸ÀÚı˛ ’Ú≈˜øÓ¬ øıÚ± ά◊˝±ı˛ ¸fl¬˘ ’øÒÀı˙ÀÚ ’Ú≈¬Ûø¶öÓ¬
Ô±Àfl¬Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ‹ ¸Ú Ó“¬±˝±ı˛ ’±¸Ú ˙”Ú… ıø˘˚˛± Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú †
Ó¬Àı, ά◊Mê ˚±È¬ øÚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ·ÌÚ±˚˛, Œ˚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ¸ÀÚı˛
¸S±ı¸±Ú ‰¬ø˘ÀÓ¬ Ô±Àfl¬, ı± ¸Ú S꘱i§À˚˛ ‰¬±ı˛øÀÚı˛ ’øÒfl¬fl¬±˘ ¶öø·Ó¬ Ô±Àfl¬,
Ó¬±˝± Òı˛± ˝˝◊Àı Ú±/
84 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 191ñ193

¸¸…¬ÛÀı˛ ÊÚ… 191/ ï1ó √Œfl¬±Ú ı…øMê Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ı± øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛
øÚÀ˚±«·…Ó¬±¸˜”˝/ ¸¸…ı˛+À¬Û ‰¬˚˛Úfl‘¬Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ ¤ı— ¸¸… Ô±øfl¬ı±ı˛ øÚÀ˚±«·… ˝˝◊ÀıÚñ
ïfl¬ó ˚ø øÓ¬øÚ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı± √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ øıøÚø«©Ü
Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ, Œ˚ ¬Û ¬Û±øÒfl¬±ı˛œÀfl¬
øÚÀ˚±«·… fl¬Àı˛ Ú± ıø˘˚˛± ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ
Z±ı˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬, Œ¸˝◊ ¬Û øˆ¬iß ’Ú… Œfl¬±Ú ˘±ˆ¬ÊÚfl¬ ¬ÛÀ
’øÒøá¬Ó¬ Ô±Àfl¬ÚÄ
ï‡ó ˚ø øÓ¬øÚ øıfl‘¬Ó¬˜øô¶∏¶® ˝Ú ¤ı— ‹ı˛+¬Û ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ ıø˘˚˛±
Œfl¬±Ú 鬘Ӭ±¬Ûiß ’±±˘Ó¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ‚±ø¯∏Ó¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬ÚÄ
ï·ó ˚ø øÓ¬øÚ ’Ú≈iú≈Mê Œά◊ø˘˚˛± ˝ÚÄ
ï‚ó ˚ø øÓ¬øÚ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬ Ú± ˝Ú ’Ôı± Œ¶§B±˚˛ Œfl¬±Ú
øıÀ˙œ ı˛±À©Üòı˛ Ú±·øı˛fl¬Q ’Ê«Ú fl¬øı˛˚˛± Ô±Àfl¬Ú ’Ôı± Œfl¬±Ú
øıÀ˙œ ı˛±À©Üòı˛ √õ∂øÓ¬ ’±Ú≈·Ó¬… ı± ’Ú≈¯∏øMê ¶§œfl¬±ı˛ fl¬øı˛˚˛±
Ô±Àfl¬ÚÄ
ï„ó ˚ø ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒZ±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ Ó“¬±˝±Àfl¬
‹ı˛+À¬Û øÚÀ˚«±·… fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬/
[ı…±‡…±/ñ ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ,] Œfl¬±Ú ı…øMê ¸—À‚ı˛ ı± √õ∂Ô˜
Ó¬Ù¬ø¸À˘ øıøÚø«©Ü Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜Laœ ’±ÀÂÚ Œfl¬ı˘ ¤˝◊ fl¬±ı˛ÀÌ ˆ¬±ı˛Ó¬
¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ Œfl¬±Ú ˘±Àˆ¬ı˛ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬
’±ÀÂÚ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÚ Ú±/
[ï2ó Œfl¬±Ú ı…øMê Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± ı± øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸¸…
˝˝◊ı±ı˛ øÚÀ˚±«·… ˝˝◊ÀıÚ ˚ø øÓ¬øÚ ˙˜ Ó¬Ù¬ø¸˘ ’Ú≈˚±˚˛œ Ó¬Ú≈è¬Û øÚÀ˚±«·… ˝Ú/]
¸¸…·ÀÌı˛ øÚÀ˚«±·…Ó¬± 192/ ï1ó ˚ø ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú √õ∂ùü ά◊Àͬ Œ˚ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛
¸•Ûøfl¬«Ó¬ √õ∂Àùüı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸¸… 191 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú
˜œ˜±—¸±/
øÚÀ˚±«·…Ó¬±ı˛ ’ÒœÚ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ øfl¬Ú±, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ‹ √õ∂ùü ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ˜œ˜±—¸±ı˛
ÊÚ… Œ√õ∂øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— Ó“¬±˝±ı˛ ˜œ˜±—¸± ‰”¬h¬±ôL√ ˝˝◊Àı/
ï2ó ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú √õ∂Àùüı˛ ˜œ˜±—¸± fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Û”Àı« ı˛±Ê…¬Û±˘ øÚı±«‰¬Ú
fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ’øˆ¬˜Ó¬ ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— ‹ ’øˆ¬˜Ó¬ ’Ú≈¸±Àı˛ fl¬±˚« fl¬øı˛ÀıÚ/]
188 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ 193/ ˚ø Œfl¬±Ú ı…øMê 188 ’Ú≈ÀBÂ ˜ÀÓ¬ ˚±˝± ’±ı˙…fl¬ Ó¬±˝± ¬Û±˘Ú
˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:±
fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Û”Àı« ’Ôı±
fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Û”Àı«, ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± ı± øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸¸…¬ÛÀı˛
Œ˚±·…Ó¬±¸•Ûiß Ú± ÊÚ… øÓ¬øÚ Œ˚±·…Ó¬±¸•Ûiß ÚÀ˝Ú ı± øÚÀ˚±«·… ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ ’Ôı± ¸—¸ ı± ı˛±Ê…
˝˝◊À˘ ı± øÚÀ˚±«·… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ Z±ı˛± øÓ¬øÚ ’±¸Ú ·Ë˝Ì
˝˝◊À˘ ’±¸Ú ·Ë˝Ì › fl¬øı˛ÀÓ¬ ı± Œˆ¬±È¬ øÀÓ¬ √õ∂øÓ¬ø¯∏X¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ Ê±øÚ˚˛±›, ‹ øıÒ±Ú¸ˆ¬± ı± øıÒ±Ú
Œˆ¬±È¬±ÀÚı˛ ÊÚ… G¬/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 85

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 193ñ195

¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸¸…ı˛+À¬Û ’±¸Ú ·Ë˝Ì fl¬Àı˛Ú ı± Œˆ¬±È¬ ŒÚ, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ˚Ó¬øÚ øÓ¬øÚ
‹ı˛+À¬Û ’±¸Ú ·Ë˝Ì fl¬Àı˛Ú ı± Œˆ¬±È¬ ŒÚ Ó¬±˝±ı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ øÀÚı˛ ÊÚ… ¬Û“±‰¬˙Ó¬
Ȭ±fl¬± ’Ô«ÀG¬ G¬Úœ˚˛ ˝˝◊ÀıÚ, ˚±˝± ı˛±ÀÊ…ı˛ √õ∂±¬Û… ŸÌı˛+À¬Û ’±±˚˛ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/
ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘¸˜”À˝ı˛ › ά◊˝±Àı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ 鬘Ӭ±,
øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ › ’Ú±SꘅӬ±¸˜”˝
194/ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, ¤ı— øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ά◊ˆ¬˚˛
¸ÀÚı˛ ¤ı— ά◊˝±Àı˛
√õ∂øSê˚˛± Œ˚ øÚ˚˛˜±ı˘œ › ¶ö±˚˛œ ’±À˙¸˜”˝ Z±ı˛± √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ ˝˚˛ Ó¬ÒœÀÚ, √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸¸…·ÀÌı˛ ›
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ ı±flƒ¬-¶§±ÒœÚÓ¬± Ô±øfl¬Àı/ fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ 鬘Ӭ±,
øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛, ˝◊Ó¬…±ø/
ï2ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸¸… øıÒ±Ú˜G¬À˘ ı± ά◊˝±ı˛
Œfl¬±Ú fl¬ø˜øȬÀÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈ ıø˘˚˛±ÀÂÚ ı± Œ˚ Œˆ¬±È¬ ø˚˛±ÀÂÚ Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú
’±±˘ÀÓ¬ Œfl¬±Ú fl¬±˚«ı±À˝ı˛ ±ø˚˛Ó¬±ÒœÚ ˝˝◊ÀıÚ Ú± ¤ı— Œfl¬±Ú ı…øMê ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Z±ı˛± ı± √õ∂±øÒfl¬±ı˛ıÀ˘ Œfl¬±Ú √õ∂øÓ¬ÀıÚ, ¬ÛS, Œˆ¬±È¬
ı± fl¬±˚«±ı˘œ √õ∂fl¬±˙ ¸•ÛÀfl«¬ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú fl¬±˚«ı±À˝ı˛ ±ø˚˛Ó¬±ÒœÚ ˝˝◊ÀıÚ Ú±/
ï3ó ’Ú… øı¯∏˚˛¸˜”À˝ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ¤ı—
‹ı˛+¬Û øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ › fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ 鬘Ӭ±,
øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ › ’Ú±SꘅӬ±¸˜”˝ øıÒ±Ú˜G¬˘ ¸˜˚˛ ¸˜˚˛ øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û
øÚı˛+ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ı˛+À¬Û øÚı˛+ø¬ÛÓ¬ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√,
[¸—øıÒ±Ú ï‰¬Ó≈¬}¬Q±øı˛—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1978-¤ı˛ 26 Ò±ı˛± ı˘ı» ˝˝◊ı±ı˛
’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ‹ ¸ÀÚı˛ ¤ı— ά◊˝±ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ › fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ Œ˚ı˛+¬Û
鬘Ӭ±, øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ › ’Ú±SꘅӬ±¸˜”˝ ø¢ Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı/]
ï4ó ï1ó, ï2ó › ï3ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛
¸¸…·ÀÌı˛ ¸•§Àg¬ Œ˚ı˛+¬Û √õ∂˚≈Mê ˝˚˛, Œ¸¸fl¬˘ ı…øMêı˛ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ıÀ˘ ‹
øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚ ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú fl¬ø˜øȬÀÓ¬ ıMêı… ıø˘ı±ı˛ ¤ı— ’Ú…Ô±
ά◊˝±ı˛ fl¬±˚«ı±À˝ ’—˙·Ë˝Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ ’±ÀÂ, Ó“¬±˝±Àı˛ ¸•§Àg¬ Œ¸ı˛+¬Û
√õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı/
195/ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ Z±ı˛±,¸˜˚˛ ¸˜˚˛ À˚ı˛+¬Û øÚÒ«±øı˛Ó¬ ¸¸…·ÀÌı˛ ŒıÓ¬Ú ›
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ › øıÒ±Ú ¬Û±øı˛¯∏Àı˛ ¸¸…·Ì Œ¸ı˛+¬Û ˆ¬±Ó¬±/
ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬± ¤ı— Ó¬»¬ÛÀé¬ ‹ı˛+À¬Û øıÒ±Ú √õ∂̜Ӭ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ¤˝◊
¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Ó¬»¶ö±Úœ √õ∂ÀÀ˙ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛
¬√õ∂øÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û ¬√õ∂À˚±Ê… ø¢ Œ¸ı˛+¬Û ˝±Àı˛ › Œ¸ı˛+¬Û ˙Ó¬±«ÒœÀÚ ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬±
¬Û±˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ/
86 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 196ñ197

øıÒ±øÚfl¬ √õ∂øSê˚˛±
øıÀÒ˚˛fl¬ ¬Û≈ı˛–¶ö±¬ÛÚ › 196/ ï1ó ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬¸˜”˝ ¤ı— ’Ú… øıM-øıÀÒ˚˛fl¬¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ 198
·Ë˝Ì ¸•ÛÀfl«¬
øıÒ±Ú±ı˘œ/
› 207 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬, Œ˚ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú
¬Ûøı˛¯∏ ’±ÀÂ, Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œ˚ Œfl¬±ÀÚ± ¸ÀÚ ’±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
ï2ó 197 › 198 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬, Œ˚
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ’±ÀÂ, Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬
·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛±À ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú±, ˚ø Ú± ά◊˝± øıÚ± ¸—À˙±ÒÀÚ ’Ôı± ά◊ˆ¬˚˛
¸Ú ˚±˝± ¶§œfl¬±ı˛ fl¬øı˛˚˛± ˘˝◊˚˛±ÀÂÚ Œfl¬ı˘ Œ¸˝◊ı˛+À¬Û ¸—À˙±ÒÚ ¸˝, ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú
fl¬Ó‘¬«fl¬ ¶§œfl‘¬Ó¬ ˝˚˛/
ï3ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ Ó¬œ˚˛ ¸ÀÚı˛
ı± ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¸S±ı¸±ÀÚı˛ fl¬±ı˛ÀÌ ı…¬Û·Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±/
ï4ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏À øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ˚±˝± øıÒ±Ú
¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛ Ú±˝◊ Ó¬±˝± ‹ ¸ˆ¬± ˆ¬º ˝˝◊À˘ ı…¬Û·Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±/
ï5ó Œ˚ øıÀÒ˚˛fl¬ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ, ’Ôı±
øıÒ±Ú¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏À øıÀı‰¬Ú±ÒœÚ, Ó¬±˝±
øıÒ±Ú¸ˆ¬± ˆ¬º ˝˝◊À˘ ı…¬Û·Ó¬ ˝˝◊Àı/
’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ øˆ¬iß ’Ú… 197/ ï1ó Œ˚ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ’±ÀÂ, Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±
øıÀÒ˚˛fl¬ ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ·‘˝œÓ¬ ¤ı— øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏À Œ√õ∂øı˛Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ ¬ÛÀı˛, ˚øñ
¬Ûøı˛¯∏Àı˛ 鬘Ӭ±ı˛
¸ÀǬ±‰¬Ú/ ïfl¬ó ‹ ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ ’·Ë±˝… ˝˚˛Ä ’Ôı±
ï‡ó ‹ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸˜Àé¬ ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊ı±ı˛ Ó¬±øı˛‡
˝˝◊ÀÓ¬ øÓ¬Ú ˜±À¸ı˛ ’øÒfl¬ fl¬±˘ Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ ·‘˝œÓ¬
Ú± ˝˝◊˚˛± ’øÓ¬ı±ø˝Ó¬ ˝˚˛Ä ’Ôı±
ï·ó ‹ ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤ı˛+¬Û ¸—À˙±ÒÚ ¸˝ ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛
˚±˝± øıÒ±Ú¸ˆ¬± ¶§œfl¬±ı˛ fl¬Àı˛Ú Ú±Ä
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, øıÒ±Ú¸ˆ¬±, Œ˚ øÚ˚˛˜±ı˘œ Z±ı˛± ά◊˝±ı˛ √õ∂øSê˚˛±√ õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ ˝˚˛
Ó¬ÒœÀÚ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬ fl‘¬Ó¬ √õ∂ô¶∏±øıÓ¬ ı± ¶§œfl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ¸—À˙±ÒÚ Ô±øfl¬À˘
Ó¬»¸˝, ı± Ó¬Z…øÓ¬Àı˛Àfl¬, ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ Œ¸˝◊ ¸ÀS ı± ¬Ûı˛ıÓ¬œ« Œfl¬±Ú ¸ÀS ¬Û≈Úı˛±˚˛
·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı— Ó¬»¬ÛÀı˛ ¤˝◊ı˛+À¬Û ·‘˝œÓ¬ øıÀÒ˚˛fl¬ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏À
Œ√õ∂ı˛Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ øıÒ±Ú¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ı˛+À¬Û øZÓ¬œ˚˛ı±ı˛ ·‘˝œÓ¬ › øıÒ±Ú
¬Ûøı˛¯∏À Œ√õ∂øı˛Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ ¬ÛÀı˛, ˚øñ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 87

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 197ñ198

ïfl¬ó ‹ ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ ’·Ë±˝… ˝˚˛Ä ’Ôı±
ï‡ó ‹ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸˜Àé¬ ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊ı±ı˛ Ó¬±øı˛‡
˝˝◊ÀÓ¬ ¤fl¬ ˜±À¸ı˛ ’øÒfl¬fl¬±˘ Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ ·‘˝œÓ¬ Ú±
˝˝◊˚˛± ’øÓ¬ı±ø˝Ó¬ ˝˚˛Ä ’Ôı±
ï·ó ‹ ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤ı˛+¬Û ¸—À˙±ÒÚ ¸˝ ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛
˚±˝± øıÒ±Ú¸ˆ¬± ¶§œfl¬±ı˛ fl¬Àı˛Ú Ú±Ä
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬ fl‘¬Ó¬ ı± √õ∂ô¶∏±øıÓ¬ ¤ı— øıÒ±Ú¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬
¶§œfl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ¸—À˙±ÒÚ Ô±øfl¬À˘ Ó¬»¸˝, ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ Œ˚ ’±fl¬±Àı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬
øZÓ¬œ˚˛ı±ı˛ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛±ø¢ Œ¸˝◊ ’±fl¬±Àı˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú
fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛±À ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı/
ï3ó √¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±/
198/ ï1ó Œfl¬±Ú ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏À ¬Û≈ı˛–¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı Ú±/ ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ ¸•ÛÀfl«¬
øıÀ˙¯∏ √õ∂øSê˚˛±/
ï2ó Œ˚ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ’±À Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ Œfl¬±Ú
’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛, ά◊˝± øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏À Ó¬œ˚˛ ¸≈¬Û±øı˛À˙ı˛ ÊÚ…
Œ√õ∂øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ √õ∂±ølı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬
Œ‰¬ÃV øÚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… Ó¬œ˚˛ ¸≈¬Û±øı˛˙ ¸˝ øıÀÒ˚˛fl¬øȬ øıÒ±Ú ¸ˆ¬±˚˛ √õ∂Ó¬…¬Û«Ì
fl¬øı˛ÀıÚ, ¤ı— Ó¬ÚôL√ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸fl¬˘ ı± Œ˚ Œfl¬±Ú ¸≈¬Û±øı˛˙
˝˚˛ ˜±øÚ˚˛± ˘˝◊ÀÓ¬ ’Ôı± ’·Ë±˝… fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï3ó ˚ø øıÒ±Ú¸ˆ¬± øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… Œfl¬±ÚøȬ
˜±øÚ˚˛± ˘Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Œ˚ ¸—À˙±ÒÚ¸˜”˝ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ
¤ı— øıÒ±Ú¸ˆ¬± ˜±øÚ˚˛± ˘˝◊˚˛±ÀÂÚ Ó¬»¸˝ , ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬øȬ ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬
·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛±À ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı/
ï4ó ˚ø øıÒ±Ú¸ˆ¬± øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… Œfl¬±ÚøȬ˝◊
˜±øÚ˚˛± Ú± ˘Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Œ˚ ¸—À˙±ÒÚ¸˜”˝ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ
Ó¬Z…øÓ¬Àı˛Àfl¬, ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬øȬ Œ˚ ’±fl¬±Àı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛±ø¢ Œ¸˝◊
’±fl¬±Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛±À ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı/
ï5ó ˚ø øıÒ±Ú¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ¤ı— øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏À Ó¬œ˚˛ ¸≈¬Û±øı˛À˙ı˛
ÊÚ… Œ√õ∂øı˛Ó¬ Œfl¬±Ú ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ ά◊Mê Œ‰¬ÃV øÚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛
√õ∂Ó¬…ø¬Û«Ó¬ Ú± ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ά◊Mê ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚ, ά◊˝± øıÒ±Ú¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬
Œ˚ ’±fl¬±Àı˛ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛±ø¢ Œ¸˝◊ ’±fl¬±Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ
ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı/
88 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 199

ëë’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬íí-¤ı˛ 199/ ï1ó ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ, Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬, ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ ıø˘˚˛±
¸—:±Ô«/
·Ì… ˝˝◊Àı, ˚ø ά◊˝±ÀÓ¬ Œfl¬ı˘ ¤ı˛+¬Û øıÒ±Ú±ı˘œ Ô±Àfl¬ ˚±˝± øÚ•ßø˘ø‡Ó¬
øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ ¸fl¬˘ ı± Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏À˚˛ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸—¸‘©Ü, ˚Ô± †ñ
ïfl¬ó Œfl¬±Ú fl¬Àı˛ı˛ ’±Àı˛±¬ÛÌ, øıÀ˘±¬ÛÚ, ¬Ûøı˛˝±ı˛, ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ı±
√õ∂øÚ˚˛LaÌÄ
ï‡ó ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ Ò±ı˛ ·Ë˝ÀÌı˛ ı± Œfl¬±Ú √õ∂Ó¬…±ˆ”¬øÓ¬ √õ∂±ÀÚı˛
√õ∂øÚ˚˛LaÌ, ’Ôı±, ı˛±Ê… Œ˚ øıMœ˚˛ ±ø˚˛Q ·Ë˝Ì fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ ı±
fl¬øı˛ÀıÚ Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ øıøÒı˛ ¸—À˙±ÒÚÄ
ï·ó ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ı± ’±fl¬øÉfl¬Ó¬±-øÚøÒı˛ ’øˆ¬ı˛é¬±,
‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øÚøÒÀÓ¬ ’Ô« √õ∂±Ú fl¬ı˛± ı± ά◊˝± ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ô«
ά◊ͬ±˝◊˚˛± ˘›˚˛±Ä
ï‚ó ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ô« ά◊¬ÛÀ˚±ÊÚÄ
ï„ó Œfl¬±Ú ı…˚˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ı…˚˛ ıø˘˚˛±
Œ‚±¯∏̱, ’Ôı± ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…À˚˛ı˛ ¬Ûøı˛˜±Ì ı‘øX¬Ä
ó ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒÀÓ¬ ı± ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ø˝¸±ı‡±ÀÓ¬
’Ô«√õ∂±øl ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ’ÀÔ«ı˛ ’øˆ¬ı˛é¬± ı± øÚ·«˜Ä ’Ôı±
ïÂó ïfl¬ó ˝˝◊ÀÓ¬ ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıøÚø«©Ü Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏À˚˛ı˛
’±Ú≈¯∏øºfl¬ Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛/
ï2ó Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬, ά◊˝± Êøı˛˜±Ú± ı± ’Ú… ’±øÔ«fl¬ G¬ ’±Àı˛±¬ÛÀÌı˛,
’Ôı± ’Ú≈:±¬ÛS ı± √õ∂M Œ¸ı±ı˛ ÊÚ… Ù¬œ¸˜”˝ ±øı ¬ı± √õ∂±ÀÚı˛ øıÒ±Ú fl¬Àı˛
Œfl¬ı˘ ¤˝◊ fl¬±ı˛ÀÌ ’Ôı± Œfl¬±Ú ¶ö±Úœ˚˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ ı± ¸—¶ö± fl¬Ó‘¬«fl¬ ¶ö±Úœ˚˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ
Œfl¬±Ú fl¬Àı˛ı˛ ’±Àı˛±¬ÛÌ, øıÀ˘±¬ÛÚ, ¬Ûøı˛˝±ı˛, ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ı± √õ∂øÚ˚˛LaÀÌı˛ øıÒ±Ú fl¬Àı˛
¤˝◊ fl¬±ı˛ÀÌ, ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú±/
ï3ó Œ˚ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ’±À Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘
¬Û≈ı˛–¶ö±ø¬ÛÓ¬ Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ øfl¬Ú± ˚ø ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú √õ∂ùü ά◊Àͬ,
Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…Àé¬ı˛ ˜œ˜±—¸± ‰”¬h¬±ôL√ ˝˝◊Àı/
ï4ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ 198 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏À ˚‡Ú
Œ√õ∂øı˛Ó¬ ˝˚˛ ¤ı— 200 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ά◊˝± ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ ˚‡Ú ¸•úøÓ¬ı˛
ÊÚ… ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛± ˝˚˛, Ó¬‡Ú ά◊˝±ı˛ ¬Û‘ÀᬠøıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¶§±é¬øı˛Ó¬
Ó¬œ˚˛ ¤˝◊ ˙—¸±¬ÛS Ô±øfl¬Àı Œ˚ ά◊˝± ¤fl¬øȬ ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 89

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 200ñ201

200/ ˚‡Ú Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± fl¬Ó‘«¬fl¬ ’Ôı± Œ˚ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú øıÀÒ˚˛Àfl¬ ¸•úøÓ¬/
¬Ûøı˛¯∏ ’±À Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬
·‘˝œÓ¬ ˝˚˛, Ó¬‡Ú ά◊˝± ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı—
ı˛±Ê…¬Û±˘ Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛ÀıÚ Œ˚ øÓ¬øÚ ‹ øıÀÒ˚˛Àfl¬ ¸•úøÓ¬ ±Ú fl¬øı˛À˘Ú ’Ôı±
øÓ¬øÚ Î¬◊˝±ÀÓ¬ ¸•úøÓ¬ ±Ú ıg¬ ı˛±ø‡À˘Ú ’Ôı± øÓ¬øÚ øıÀÒ˚˛fl¬øȬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛
øıÀı‰¬Ú±Ô« ı˛øé¬Ó¬ fl¬øı˛À˘Ú †
Ó¬Àı, ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ ¸•úøÓ¬ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛± ˝˝◊À˘
øÓ¬øÚ, øıÀÒ˚˛fl¬øȬ ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ Ú± ˝˝◊À˘, ˚Ô± ¸y¬ı ˙œ‚Ë Î¬◊˝± ¬√õ∂Ó¬…¬Û«Ì fl¬øı˛˚˛±
Ó¬»¸˝ ¤fl¬øȬ ı±Ó«¬±˚˛ ¤ı˛+¬Û ’Ú≈Àı˛±Ò fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ ‹ ¸Ú ı± ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú
øıÀÒ˚˛fl¬øȬ ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú øıøÚø«©Ü øıÒ±Ú±ı˘œ ¬Û≈Úøı«Àı‰¬Ú± fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı—
øıÀ˙¯∏Ó¬– øÓ¬øÚ Œ˚ı˛+¬Û ¸—À˙±ÒÚ Ó“¬±˝±ı˛ ı±Ó¬±«˚˛ ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬±˝±
¬Û≈ı˛–¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ı±>Úœ˚˛Ó¬± øıÀı‰¬Ú± fl¬øı˛ÀıÚ, ¤ı— Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ‹ı˛+À¬Û
√õ∂Ó¬…ø¬Û«Ó¬ ˝˝◊À˘, ‹ ¸Ú ı± ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú Ó¬Ú≈¸±Àı˛ øıÀÒ˚˛fl¬øȬ ¬Û≈Úøı«Àı‰¬Ú±
fl¬øı˛ÀıÚ, ¤ı— ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ ˚ø ¬Û≈Úı˛±˚˛ ‹ ¸Ú ı± ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸—À˙±ÒÚ
¸˝ ı± øıÚ± ¸—À˙±ÒÀÚ ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛ ¤ı— ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ Ó¬“±˝±ı˛ ¸•úøÓ¬ı˛ ÊÚ…
ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛± ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ı˛±Ê…¬Û±˘ ά◊˝±ÀÓ¬ ¸•úøÓ¬ ±Ú ıg¬ ı˛±ø‡ÀıÚ Ú± †
¬Ûı˛c, Œ˚ øıÀÒ˚˛fl¬, øıøÒÀÓ¬ ¬Ûøı˛ÌÓ¬ ˝˝◊À˘, ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ’øˆ¬˜ÀÓ¬ ˝±˝◊-
Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ 鬘Ӭ±¸˜”À˝ı˛ ¤ı˛+¬Û ¬’¬Ûfl¬¯∏« ¸±ÒÚ fl¬øı˛Àı Œ˚ Ó¬#Ú…, ‹ Œfl¬±È«¬ Œ˚ ¶ö±Ú
¬Û”ı˛Ì fl¬øı˛Àı ıø˘˚˛± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ’øˆ¬À√õ∂Ó¬, Ó¬±˝± øı¬Ûiß ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛, Œ¸ı˛+¬Û
øıÀÒ˚˛Àfl¬ ı˛±Ê…¬Û±˘ ¸•úøÓ¬ øÀıÚ Ú±, øfl¬c ά◊˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øıÀı‰¬Ú±Ô« ı˛øé¬Ó¬
fl¬øı˛ÀıÚ/
201/ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øıÀı‰¬Ú±ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ ı˛øé¬Ó¬ øıÀı‰¬Ú±Ô« ı˛øé¬Ó¬
˝˝◊À˘ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛ÀıÚ Œ˚ øÓ¬øÚ ‹ øıÀÒ˚˛Àfl¬ ¸•úøÓ¬ ±Ú fl¬øı˛À˘Ú øıÀÒ˚˛fl¬¸˜”˝/
’Ôı± øÓ¬øÚ Î¬◊˝±ÀÓ¬ ¸•úøÓ¬±Ú ıg¬ ı˛±ø‡À˘Ú †
Ó¬Àı, Œ˚Àé¬ÀS ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ ÚÀ˝, Œ¸Àé¬ÀS ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ 200
’Ú≈ÀBÂÀı˛ √õ∂Ô˜ ’Ú≈øıøÒÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û ά◊ø{°ø‡Ó¬ ’±À Œ¸ı˛+¬Û ı±Ó«¬± ¸˝,
Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸ÀÚ ı± ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚ øıÀÒ˚˛fl¬øȬ √õ∂Ó¬…¬Û«Ì
fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ı˛±Ê…¬Û±˘Àfl¬ øÚÀ«˙ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ¤ı— ¤ı˛+À¬Û Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ˚‡Ú
√õ∂Ó¬…ø¬Û«Ó¬ ˝˚˛, Ó¬‡Ú ‹ ¸Ú ı± ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú ‹ı˛+¬Û ı±Ó«¬± √õ∂±ølı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ Â˚˛
˜±¸ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… Ó¬Ú≈¸±Àı˛ ά◊˝± ¬Û≈Úøı«Àı‰¬Ú± fl¬øı˛ÀıÚ, ¤ı— ˚ø ¸Ú ı±
ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ά◊˝± ¸—À˙±ÒÚ ¸˝ ı± øıÚ± ¸—À˙±ÒÀÚ ¬Û≈Úı˛±˚˛ ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ά◊˝± ¬Û≈Úı˛±˚˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ øıÀı‰¬Ú±Ô« ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
90 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 202

øıM-øı¯∏À˚˛ √õ∂øSê˚˛±
ı±ø¯∏«fl¬ øıM-øııı˛Ì/ 202/ ï1ó ı˛±Ê…¬Û±˘ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸ÀÚı˛ ı± ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛
¬¸˜Àé¬ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ øıM-ı»¸ı˛ ¸•ÛÀfl¬« Œ¸˝◊ ı»¸Àı˛ı˛ ÊÚ… ı˛±ÀÊ…ı˛ √õ∂±flƒ¬fl¬ø˘Ó¬
√õ∂±øl › ı…À˚˛ı˛ ¤fl¬øȬ øııı˛Ì, ˚±˝± ¤˝◊ ˆ¬±À· ëëı±ø¯∏«fl¬ øıM-øııı˛Ìíí ıø˘˚˛±
ά◊ø{°ø‡Ó¬, ¶ö±¬ÛÚ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
ï2ó ı±ø¯∏«fl¬ øıM-øııı˛ÀÌ øÚÀıø˙Ó¬ ı…À˚˛ı˛ √õ∂±fl¬fl¬˘ÀÚñ
ïfl¬ó Œ˚ ¸fl¬˘ ı…˚˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ıø˘˚˛±
¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú Z±ı˛± ıøÌ«Ó¬, À¸˝◊ ¸fl¬˘ ı…˚˛ øÚı±«À˝ı˛ ÊÚ…
’±ı˙…fl¬ ¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô«¸˜”˝Ä ¤ı—
ï‡ó ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ú… Œ˚ ı…˚˛¸˜”˝ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı
ıø˘˚˛± √õ∂ô¶∏±øıÓ¬ Ó¬±˝± øÚı±«À˝ı˛ ÊÚ… ’±ı˙…fl¬ ¬Ûøı˛˜±Ì
’Ô«¸˜”˝,
¬Û‘Ôfl¬ ¬Û‘Ôfl¬ ˆ¬±Àı Œ‡±˝◊ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ı˛±Ê¶§‡±ÀÓ¬ ı…˚˛ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ú… ı…˚˛
√õ∂Àˆ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬˝˝◊Àı/
ï3ó øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ı…˚˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ı…˚˛
˝˝◊Àı †ñ
ïfl¬ó ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ά◊¬Û˘ˆ¬… › ˆ¬±Ó¬±¸˜”˝ ¤ı— Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ¸•§g¬œ
’Ú…±Ú… ı…˚˛Ä
ï‡ó øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…Àé¬ı˛ › ά◊¬Û±Ò…Àé¬ı˛ ¤ı— Œ˚ ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ’±À Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯Àı˛
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ › ά◊¬Û¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬± †
ï·ó ¸≈, √õ∂øÓ¬¬Û”ı˛fl¬-øÚøÒ √õ∂ˆ¬±ı˛ › øıÀ˜±‰¬Ú √õ∂ˆ¬±ı˛ ¸À˜Ó¬, Œ¸˝◊
¸fl¬˘ ŸÌ-√õ∂ˆ¬±ı˛, ˚±˝±ı˛ ÊÚ… ı˛±Ê… ±˚˛œ, ¤ı— Ò±ı˛-¸—·Ë˝ ›
ŸÀÌı˛ ı…ı¶ö± › øıÀ˜±‰¬Ú ¸•§Àg¬ ’Ú…±Ú… ı…˚˛Ä
ï‚ó Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛ ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬± ¸•ÛÀfl«¬
ı…˚˛Ä
ï„ó Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬ ’Ôı± ¸±ø˘˙œ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛ ı˛±˚˛, øάøSê ı±
Œı˛±À˚˛± ¬Ûøı˛À˙±Ò fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ’±ı˙…fl¬ ¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô«Ä
ï‰¬ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú fl¬Ó‘¬«fl¬, ı± øıøÒ Z±ı˛± ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘
fl¬Ó‘¬«fl¬, ‹ı˛+À¬Û √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ıø˘˚˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬ ’Ú… Œ˚ Œfl¬±Ú ı…˚˛/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 91

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 203ñ204

203/ ï1ó ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ı…À˚˛ı˛ ¸ø˝Ó¬ øıÒ±Ú˜G¬À˘ √õ∂±flƒ¬fl¬˘Ú
√õ∂±fl¬fl¬˘Ú¸˜”À˝ı˛ Œ˚ Œ˚ ’—À˙ı˛ ¸•§g¬ ’±ÀÂ, Ó¬»¸˜”˝ øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ Œˆ¬±ÀȬı˛ ÊÚ… ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂øSê˚˛±/

ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı Ú±, øfl¬c ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ øıÒ±Ú˜G¬À˘ ‹ ¸fl¬˘
√õ∂±fl¬fl¬˘ÀÚı˛ Œfl¬±ÚøȬı˛ ’±À˘±‰¬Ú±˚˛ ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˚˛ ¤ı˛+¬Û ’Ô« fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
ï2ó ’Ú… ı…À˚˛ı˛ ¸ø˝Ó¬ ά◊Mê √õ∂±flƒ¬fl¬˘Ú¸˜”À˝ı˛ Œ˚ Œ˚ ’—À˙ı˛ ¸•§g¬
’±ÀÂ, Ó¬»¸˜”˝ ’Ú≈±ÀÚı˛ ’øˆ¬˚±‰¬Ú±ı˛ ’±fl¬±Àı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı,
¤ı— Œfl¬±Ú ’øˆ¬˚±‰¬Ú± ¸•§Àg¬ ¸•úøÓ¬ øı±ı˛ ı± ¸•úøÓ¬ øÀÓ¬ ’¶§œfl¬±ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛
’Ôı± Œfl¬±Ú ’øˆ¬˚±‰¬Ú±˚˛ øıøÚø«©Ü ’ÀÔ«ı˛ ¬Ûøı˛˜±Ì ˝ò±¸ fl¬øı˛˚˛± Ó¬±˝±ÀÓ¬ ¸•úøÓ¬
øı±ı˛ 鬘Ӭ± øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı/
ï3ó ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙ ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬ Œfl¬±Ú ’Ú≈±ÀÚı˛ ÊÚ… ’øˆ¬˚±‰¬Ú±
fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
204/ ï1ó øıÒ±Ú¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ 203 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ’Ú≈±Ú¸˜”˝ √õ∂M ά◊¬ÛÀ˚±ÊÚ
øıÀÒ˚˛fl¬¸˜”˝/
˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ ˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë,ñ
ïfl¬ó ‹ ¸ˆ¬± fl¬Ó¬‘«fl¬ ‹ı˛+À¬Û √õ∂M ’Ú≈±Ú¸˜”˝, ¤ı—
ï‡ó ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ı…˚˛, øfl¬c ˚±˝± Œfl¬±Ú
Œé¬ÀS˝◊ ¬Û”Àı« ¸ÀÚı˛ ı± ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬
øııı˛ÀÌ √õ∂ø˙«Ó¬ ¬Ûøı˛˜±À¬Ûı˛ ’øÒfl¬ ˝˝◊Àı Ú±, Ó¬±˝±
øÚı±«˝ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ’±ı˙…fl¬ ¸fl¬˘ ’ÀÔ«ı˛
ά◊¬ÛÀ˚±ÊÚ ¸•§Àg¬ øıÒ±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ…, ¤fl¬øȬ øıÀÒ˚˛fl¬ ¬Û≈ı˛–¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï2ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸ÀÚ ı± Œ˚ Œfl¬±Ú ¸ÀÚ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
øıÀÒ˚˛Àfl¬ı˛ ¤ı˛+¬Û ¸—À˙±ÒÚ √õ∂ô¶∏±øıÓ¬ ˝˝◊Àı Ú± ˚±˝±ı˛ Ù¬À˘ ‹ı˛+À¬Û √õ∂M Œfl¬±Ú
’Ú≈±ÀÚı˛ ¬Ûøı˛˜±ÀÌ Ó¬±ı˛Ó¬˜… ˝˚˛ ı± ά◊˝±ı˛ ˘é¬… ¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ ˝˚˛, ’Ôı± ı˛±ÀÊ…ı˛
¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ Œfl¬±Ú ı…À˚˛ı˛ ¬Ûøı˛˜±ÀÌ Ó¬±ı˛Ó¬˜… ˝˚˛, ¤ı— Œfl¬±Ú
¸—À˙±ÒÚ ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ’·Ë±˝… øfl¬Ú± Œ¸ øı¯∏À˚˛ Œ˚ ı…øMê ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Q
fl¬øı˛ÀıÚ Ó“¬±˝±ı˛ ˜œ˜±—¸± ‰”¬h¬±ôL√ ˝˝◊Àı/
ï3ó 205 › 206 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, Œfl¬±Ú› ’Ô«, ¤˝◊
’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ ·‘˝œÓ¬ øıøÒ Z±ı˛± fl‘¬Ó¬ ά◊¬ÛÀ˚±ÊÚSêÀ˜ ı…Ó¬œÓ¬,
ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ά◊ͬ±˝◊˚˛± ˘›˚˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
92 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 205ñ206

’Ú≈¬Û”ı˛fl¬ ’øÓ¬øı˛Mê ı± 205/ ï1ó ı˛±Ê…¬Û±˘ñ
’øÒfl¬ ’Ú≈±Ú/
ïfl¬ó ˚ø ‰¬˘øÓ¬ øıM-ı»¸Àı˛ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ Œ¸ı±ı˛ øÚø˜M
ı…ø˚˛Ó¬ı…, 204 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ √õ∂̜Ӭ
Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛± √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ ’Ô«¬Ûøı˛˜±Ì ‹ ı»¸Àı˛ı˛
√õ∂À˚˛±ÊÀÚ ’√õ∂‰≈¬ı˛ ¬√õ∂øÓ¬¬Ûiß ˝˚˛ ’Ôı± ˚ø ‰¬˘øÓ¬ øıM-
ı»¸Àı˛ ‹ ı»¸Àı˛ı˛ ı±ø¯∏«fl¬ øıM-øııı˛ÀÌ Œ˚ Œ¸ı±
¬Ûøı˛fl¬øäÓ¬ ˝˚˛ Ú±˝◊ Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú Ú”Ó¬Ú Œ¸ı±ı˛ ÊÚ…
’Ú≈¬Û”ı˛fl¬ ı± ’øÓ¬øı˛Mê ı…À˚˛ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÚ ‚ÀȬ, ’Ôı±
ï‡ó ˚ø Œfl¬±Ú øıM-ı»¸Àı˛ ‹ ı»¸Àı˛ Œfl¬±Ú Œ¸ı±ı˛ ÊÚ… Œ˚
¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô« ’Ú≈±Ú fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±ø¢ Ó¬À¬Û鬱 ’øÒfl¬ ’Ô«
‹ Œ¸ı±ı˛ ÊÚ… ı…ø˚˛Ó¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ‹ ı…À˚˛ı˛ √õ∂±fl¬fl¬ø˘Ó¬ ¬Ûøı˛˜±Ì Œ‡±˝◊˚˛±, ’Ú… ¤fl¬øȬ øııı˛Ì,
Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸ÀÚı˛ ı± ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬
fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ’±øÒÀfl¬…ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ ’øˆ¬˚±‰¬Ú± ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛
ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
ï2ó ı±ø¯∏«fl¬ øıM-øııı˛Ì ¤ı— Ó¬±˝±ÀÓ¬ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı…˚˛ ¸•§Àg¬ ’Ôı± Œfl¬±Ú
’Ú≈±ÀÚı˛ ’øˆ¬˚±‰¬Ú± ¸•§Àg¬ ¤ı— ‹ı˛+¬Û ı…˚˛ ı± ’Ú≈±Ú øÚı±«À˝ı˛ ÊÚ… ı˛±ÀÊ…ı˛
¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ô« ά◊¬ÛÀ˚±ÊÀÚı˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛ øı±ı˛ ÊÚ… Œ˚ øıøÒ √õ∂̜Ӭ
˝˝◊Àı Œ¸˝◊ øıøÒ ¸•§Àg¬ 202, 203 ¤ı— 204 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ Œ˚ı˛+¬Û
fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˚˛ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øııı˛Ì ¤ı— ı…˚˛ ’Ôı± ’øˆ¬˚±‰¬Ú± ¸•§Àg¬ ¤ı— ‹ı˛+¬Û
ı…˚˛ øÚı±«À˝ı˛ ÊÚ… ı± ‹ı˛+¬Û ’øˆ¬˚±‰¬Ú± ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ’Ú≈±ÀÚı˛ ÊÚ… ı˛±ÀÊ…ı˛
¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ’ÀÔ«ı˛ ά◊¬ÛÀ˚±ÊÚ √õ∂øÒfl‘¬Ó¬ fl¬øı˛˚˛± Œ˚ øıøÒ √õ∂̜Ӭ ˝˝◊Àı
Ó¬»¸•§Àg¬› ‹ ¸fl¬˘ øıÒ±Ú Œ¸ı˛+¬Û fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı/
’ôL√ıÓ¬œ« ’Ú≈±Ú, 206/ ï1ó ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ ¬Û”ı«ıÓ¬œ øıÒ±Ú±ı˘œÀÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀQ›
’±fl¬˘Ú ’Ú≈±Ú › ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ 鬘Ӭ± Ô±øfl¬Àıñ
ı…øÓ¬Sꘜ ’Ú≈±Ú/
ïfl¬ó √õ∂±flƒ¬fl¬ø˘Ó¬ ı…˚˛ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ’Ú≈±Ú ¸•§Àg¬ 203 ’Ú≈ÀBÂÀ
øıø˝Ó¬ Œˆ¬±È¬ ·Ë˝ÀÌı˛ √õ∂øSê˚˛± ¸˜±l ¤ı— ‹ ı…˚˛ ¸•§Àg¬
204 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ øıøÒ ·‘˝œÓ¬ Ú± ˝›˚˛±
¬Û˚«ôL√ Œfl¬±Ú øıMı»¸Àı˛ı˛ ’—˙øıÀ˙À¯∏ı˛ ÊÚ… ’ø·Ë˜ ‹ı˛+¬Û
Œfl¬±Ú ’Ú≈±Ú fl¬øı˛ı±ı˛Ä
ï‡ó Œ˚Àé¬ÀS Œ¸ı±ı˛ øı¬Û≈˘Ó¬± ı± ά◊˝±ı˛ ’øÚø}¬Ó¬ √õ∂fl‘¬øÓ¬ı˛ ÊÚ…,
ı±ø¯∏«fl¬ øıM-øııı˛ÀÌ ¸±Ò±ı˛ÌÓ¬– Œ˚ øıô¶∏±øı˛Ó¬ ıÌ«Ú± Œ›˚˛±
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 93

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 206ñ207

˝˚˛ Ó¬»¸˝ Œfl¬±Ú ’øˆ¬˚±‰¬Ú± øıı‘Ó¬ fl¬ı˛± ˚±˚˛ Ú±, Œ¸Àé¬ÀS
ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸•ÛÀı˛ ά◊¬Ûı˛ Œ¸ı˛+¬Û ’√õ∂Ó¬…±ø˙Ó¬ ’øˆ¬˚±‰¬Ú±
øÚı±«À˝ı˛ ÊÚ… ’Ú≈±Ú fl¬øı˛ı±ı˛Ä
ï·ó Œfl¬±Ú øıM-ı»¸Àı˛ı˛ ‰¬ø˘Ó¬ Œ¸ı±ı˛ ’ºœˆ”¬Ó¬ ÚÀ˝ ¤ı˛+¬Û
Œfl¬±Ú ı…øÓ¬Sꘜ ’Ú≈±Ú fl¬øı˛ı±ı˛Ä

¤ı— ά◊Mê ’Ú≈±Ú¸˜”˝ Œ˚ ¸fl¬˘ ά◊ÀVÀ˙… fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±ÀÂ, Ó¬ÀÔ« ı˛±ÀÊ…ı˛

¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ô« ά◊ͬ±˝◊˚˛± ˘˝◊ı±ı˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛ øıøÒ Z±ı˛± ’¬Û«Ì fl¬øı˛ı±ı˛
鬘Ӭ± ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Ô±øfl¬Àı/
ï2ó ı±ø¯∏«fl¬ øıM-øııı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ı…˚˛ ¸•§Àg¬ ’Ú≈±Ú fl¬ı˛± ¸•ÛÀfl«¬ ¤ı—
‹ı˛+¬Û ı…˚˛ øÚı±«À˝ı˛ ÊÚ… ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ô« ά◊¬ÛÀ˚±ÊÀÚı˛
√õ∂±øÒfl¬±ı˛ øı±ı˛ ÊÚ… Œ˚ øıøÒ √õ∂̜Ӭ ˝˝◊Àı Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ 203 › 204 ’Ú≈ÀBÂÀı˛
øıÒ±Ú±ı˘œ Œ˚ı˛+¬Û fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˚˛, ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ’Ú≈±Ú fl¬ı˛± ¸•ÛÀfl«¬
¤ı— ‹ √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œ˚ øıøÒ √õ∂̜Ӭ ˝˝◊Àı Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ ‹ øıÒ±Ú±ı˘œ Œ¸ı˛+¬Û
fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı/
207/ ï1ó Œ˚ øıÀÒ˚˛fl¬ ı± Œ˚ ¸—À˙±ÒÚ 199 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øıM-øıÀÒ˚˛fl¬ ¸•§Àg¬
ïfl¬ó ˝˝◊ÀÓ¬ ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıøÚø«©Ü Œfl¬±Ú øı¯∏À˚˛ı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú fl¬Àı˛, Ó¬±˝± øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú±ı˘œ/
ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙ ı…Ó¬œÓ¬ ¬Û≈ı˛–¶ö±ø¬ÛÓ¬ ı± ά◊O±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı Ú±, ¤ı— Œ˚
øıÀÒ˚˛fl¬ ‹ı˛+¬Û øıÒ±Ú fl¬Àı˛, Ó¬±˝± øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏À ¬Û≈ı˛–¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı Ú± †
Ó¬Àı, Œ˚ ¸—À˙±ÒÚ Œfl¬±Ú fl¬ı˛ ˝ò±¸ ı± øıÀ˘±¬ÛÚ fl¬øı˛ı±ı˛ øıÒ±Ú fl¬Àı˛, Ó¬±˝±
ά◊O±¬ÛÚ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ¸≈¬Û±øı˛˙ ’±ı˙…fl¬ ˝˝◊Àı Ú±/
ï2ó Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ı± ¸—À˙±ÒÚ ¬Û”Àı±«Mê øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ Œfl¬±ÚøȬı˛ ÊÚ…
øıÒ±Ú fl¬Àı˛ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú± Œfl¬ı˘ ¤˝◊ fl¬±ı˛ÀÌ Œ˚ ά◊˝± Êøı˛˜±Ú± ı± ’Ú…
’±øÔ«fl¬ G¬ ’±Àı˛±¬ÛÀÌı˛ ’Ôı± ’Ú≈:±¬ÛS ı± √õ∂M Œ¸ı±ı˛ ÊÚ… Ù¬œ¸˜”˝ ±øı ı±
√õ∂±ÀÚı˛ øıÒ±Ú fl¬Àı˛ ’Ôı± ¤˝◊ fl¬±ı˛ÀÌ Œ˚ ά◊˝± Œfl¬±Ú ¶ö±Úœ˚˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ ı± ¸—¶ö±
fl¬Ó‘¬«fl¬ ¶ö±Úœ˚˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œfl¬±Ú fl¬Àı˛ı˛ ’±Àı˛±¬ÛÌ, øıÀ˘±¬ÛÚ, ¬Ûøı˛˝±ı˛, ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ı±
√õ∂øÚ˚˛LaÌ øıÒ±Ú fl¬Àı˛/
ï3ó Œ˚ øıÀÒ˚˛fl¬ øıøÒıX¬ › ¸øSê˚˛ ˝˝◊À˘ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ
˝˝◊ÀÓ¬ ı…˚˛ ‚Ȭ±˝◊Àı, Ó¬±˝± ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸Ú fl¬Ó«¬‘fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊Àı
Ú±, ˚ø Ú± ı˛±Ê…¬Û±˘ ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ ¸•§Àg¬ øıÀı‰¬Ú±ı˛ ÊÚ… Œ¸˝◊ ¸ÀÚı˛ øÚfl¬È¬
¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬øı˛˚˛± Ô±Àfl¬Ú/
94 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 208ñ210

√õ∂øSê˚˛±ñ ¸±Ò±ı˛ÌÓ¬–
√õ∂øSê˚˛± ¸—Sê±ôL√ 208/ ï1ó ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸Ú Î¬◊˝±ı˛ √õ∂øSê˚˛± › fl¬±˚«‰¬±˘Ú±
øÚ˚˛˜±ı˘œ/ √õ∂øÚ˚˛LaÀÌı˛ ÊÚ…, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂̜Ӭ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ¤˝◊
¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Ó¬»¶ö±Úœ √õ∂ÀÀ˙ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ ¸•ÛÀfl«¬
ı˘ı» √õ∂øSê˚˛± ¸—Sê±ôL√ øÚ˚˛˜±ı˘œ › ¶ö±˚˛œ ’±À˙¸˜”˝, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ,
øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ fl¬Ó«¬‘fl¬ ı± øıÒ±Ú¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ fl¬Ó«‘¬fl¬ ‹·≈ø˘ÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û
¸—¬Ûøı˛ı«Ó¬Ú › ’øˆ¬À˚±ÊÚ fl‘¬Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬ÒœÀÚ, ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘
¸•§Àg¬ fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı/
ï3ó Œ˚ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¬Ûøı˛¯ ’±À Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘, øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛
’Ò…Àé¬ı˛ ¤ı— øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜˙« fl¬øı˛˚˛±, ¸ÚZÀ˚˛ı˛
˜ÀÒ… ¸˜±À˚±ÊÚ ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂øSê˚˛± ¸—Sê±ôL√ øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
øıMœ˚˛ fl¬±˚« ¸•§Àg¬ øıøÒ 209/ øıMœ˚˛ fl¬±˚« ˚Ô±¸˜À˚˛ ¸˜±¬ÛÀÚı˛ ά◊ÀVÀ˙…, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘
Z±ı˛± ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú øıMœ˚˛ øı¯∏˚˛ ¸•§Àg¬ ’Ôı± ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬ øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ô« ά◊¬ÛÀ˚±ÊÀÚı˛
øıÒ±Ú˜G¬À˘ √õ∂øSê˚˛±
√õ∂øÚ˚˛LaÌ/ Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ¸•§Àg¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸ÀÚı˛ ı± ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ √õ∂øSê˚˛±
› fl¬±˚«‰¬±˘Ú± øıøÒ Z±ı˛± √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ¤ı— ˚ø ‹ı˛+À¬Û √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú
øıøÒı˛ Œfl¬±Ú øıÒ±Ú 208 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸Ú ı± Œ˚ Œfl¬±Ú ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øÚ˚˛À˜ı˛, ’Ôı± ‹
’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï2ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ ¸•ÛÀfl«¬ fl¬±˚«fl¬ı˛ Œfl¬±Ú
øÚ˚˛À˜ı˛ ı± ¶ö±˚˛œ ’±ÀÀ˙ı˛ ¸ø˝Ó¬ ’¸˜?¸ ˝˚˛ Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ‹ øıÒ±Ú ˚Ó¬”ı˛
¬Û˚«ôL√ ’¸˜?¸ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ √’øÒfl¬ ˜±Ú…Ó¬± ¬Û±˝◊Àı/
øıÒ±Ú˜G¬À˘ ı…ı˝±˚« 210/ ï1ó ˆ¬±· 17-ŒÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀQ›, øfl¬c 348 ’Ú≈ÀBÂÀı˛
ˆ¬±¯∏±/ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ˆ¬±¯∏±˚˛ ı±
ˆ¬±¯∏±¸˜”À˝ ’Ôı± ø˝jœÀÓ¬ ı± ˝◊—ı˛±ÊœÀÓ¬ fl¬±˚«¬ ¬Ûøı˛‰¬±ø˘Ó¬ ˝˝◊Àı †
Ó¬Àı, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ ı± øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬, ’Ôı±,
Œ˚ ı…øMê ‹ı˛+¬Û ’Ò…Àé¬ı˛ ı± ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ fl¬±˚« fl¬Àı˛Ú øÓ¬øÚ, Œ˚ ¸¸… ¬Û”Àı±«Mê
Œfl¬±Ú ˆ¬±¯∏±ÀÓ¬ ’±¬ÛÚ ıMêı… ¬Û˚±«lˆ¬±Àı ’øˆ¬ı…Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ú±, Ó“¬±˝±Àfl¬
Ó“¬±˝±ı˛ ˜±Ó‘¬ˆ¬±¯∏±˚˛ ¸ÀÚ ˆ¬±¯∏Ì øı±ı˛ ’Ú≈˜øÓ¬ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ ˚ø øıøÒ Z±ı˛± ’Ú…Ô± øıÒ±Ú Ú± fl¬Àı˛Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘,
¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬ÛÚı˛ ı»¸ı˛ ¸˜˚˛¸œ˜± ’ı¸±Ú ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ ¤˝◊
’Ú≈ÀBÂ ¤ı˛+À¬Û fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı Œ˚Ú Î¬◊˝± ˝˝◊ÀÓ¬ ëı± ˝◊—ı˛±ÊœÀÓ¬í ˙s¸˜”˝ ı±
Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛±À †
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 95

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 210ñ213

[Ó¬Àı, [ø˝˜±‰¬˘ √õ∂À˙, ˜ø̬Û≈ı˛, Œ˜‚±˘˚˛ › øS¬Û≈ı˛± ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘¸˜”˝
¸•§Àg¬, ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì ¤ı˛+À¬Û fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı Œ˚Ú Î¬◊˝±ÀÓ¬ ıÓ«¬˜±Ú ëë¬ÛÚı˛ ı»¸ı˛íí
˙s¸˜”À˝ı˛ ¶öÀ˘ ëë¬Û“ø‰¬˙ ı»¸ı˛íí ˙s¸˜”˝ √õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊˚˛±À †
¬Ûı˛c ’è̱‰¬˘ √õ∂À˙, Œ·±˚˛± › ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘¸˜”˝
¸•§Àg¬, ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì ¤ı˛+À¬Û fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı Œ˚Ú Î¬◊˝±ÀÓ¬ ıÓ«¬˜±Ú ëë¬ÛÚı˛ ı»¸ı˛íí
˙s¸˜”À˝ı˛ ¶öÀ˘ ë뉬ø{°˙ ı»¸ı˛íí ˙s¸˜”˝ √õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ/
211/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ı± Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛ fl¬Ó«¬ı… øıÒ±Ú˜G¬À˘
’±À˘±‰¬Ú±ı˛ ¸—Àfl¬±‰¬Ú/
øÚı±«À˝ Œ˚ ’±‰¬ı˛Ì fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ Œfl¬±Ú
’±À˘±‰¬Ú± ‰¬ø˘Àı Ú±/
212/ ï1ó √õ∂øSê˚˛±·Ó¬ Œfl¬±Ú ’øˆ¬fl¬øÔÓ¬ ’øÚ˚˛ø˜Ó¬Ó¬±ı˛ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ Œfl¬±Ú øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ fl¬±˚«ı±˝
¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú fl¬±˚«ı±À˝ı˛ ø¸X¬Ó¬± ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ’±¬ÛøM fl¬ı˛± ’Ú≈¸g¬±Ú fl¬øı˛ÀıÚ Ú±/
˚±˝◊Àı Ú±/
ï2ó ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œ˚ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬ ı± ¸À¸…ı˛ ά◊¬Ûı˛ ¤˝◊
¸—øıÒ±Ú Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ øıÒ±Ú˜G¬À˘ √õ∂øSê˚˛± ı± fl¬±˚«‰¬±˘Ú± √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬
fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ’Ôı± ˙‘∫˘± ı˛é¬± fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… 鬘Ӭ±¸˜”˝ ıÓ«¬±˝◊˚˛±ÀÂ, Ó“¬±˝±ı˛ ‹
鬘Ӭ±¸˜”˝ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬ øÓ¬øÚ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÚ
˝˝◊ÀıÚ Ú±/

’Ò…±˚˛ 4 ñ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øıÒ±øÚfl¬ 鬘Ӭ±

213/ ï1ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± ¸S±¸œÚ Ô±fl¬±fl¬±À˘ øˆ¬iß, ’Ôı± øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛
’ıfl¬±˙fl¬±À˘
Œ˚Àé¬ÀS Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ’±À Œ¸Àé¬ÀS øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ’Ò…±À˙
¸S±¸œÚ Ô±fl¬±fl¬±À˘ øˆ¬iß, ’Ú… Œfl¬±Ú ¸˜À˚˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ˚ø √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝˚˛ Œ˚ √õ∂‡…±¬ÛÚ fl¬øı˛ı±ı˛
鬘Ӭ±/
¤ı˛+¬Û ’ı¶ö±¸˜”˝ øı…˜±Ú Œ˚ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀé¬ ’±q ı…ı¶ö± ’ı˘•§Ú fl¬ı˛± √õ∂À˚˛±ÊÚ,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, øÓ¬øÚ ¤ı˛+¬Û ’Ò…±À˙ √õ∂‡…±¬ÛÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ˚±˝± ‹ ’ı¶ö±¸˜”À˝
’±ı˙…fl¬ ıø˘˚˛± Ó“¬±˝±ı˛ øÚfl¬È¬ √õ∂Ó¬œ˚˛˜±Ú ˝˚˛ †
Ó¬Àı, ı˛±Ê…¬Û±˘ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’Ú≈À˙ ı…Ó¬œÓ¬ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’Ò…±À˙ √õ∂‡…±¬ÛÚ
fl¬øı˛ÀıÚ Ú± ˚ø,ñ
ïfl¬ó √Œ˚ øıÀÒ˚˛Àfl¬ ¤fl¬˝◊ øıÒ±Ú±ı˘œ Ô±Àfl¬, øıÒ±Ú˜G¬À˘ Ó¬±˝±ı˛
¬Û≈ı˛–¶ö±¬ÛÀÚı˛ ÊÚ… ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛
¬Û”ı«˜?≈ı˛œ ’±ı˙…fl¬ ˝˝◊Ó¬Ä ’Ôı±
96 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 213

ï‡ó Œ˚ øıÀÒ˚˛Àfl¬ ¤fl¬˝◊ øıÒ±Ú±ı˘œ Ô±Àfl¬, Ó¬±˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛
øıÀı‰¬Ú±Ô« ı˛øé¬Ó¬ fl¬ı˛± øÓ¬øÚ √õ∂À˚˛±ÊÚ ıø˘˚˛± ·Ì… fl¬øı˛ÀÓ¬ÚÄ
’Ôı±
ï·ó ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œ˚ ’±˝◊ÀÚ, ¤fl¬˝◊ øıÒ±Ú±ı˘œ Ô±Àfl¬,
Ó¬±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ ’ø¸X¬ ˝˝◊Ó¬, ˚ø Ú± ά◊˝±
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øıÀı‰¬Ú±Ô« ı˛øé¬Ó¬ ˝˝◊˚˛± Ó“¬±˝±ı˛ ¸•úøÓ¬ √õ∂±l ˝˝◊˚˛±
Ô±øfl¬Ó¬/
ï2ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂‡…±ø¬ÛÓ¬ Œfl¬±Ú ’Ò…±ÀÀ˙ı˛, ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛
¸•úøÓ¬√õ∂±l ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊ÀÚı˛ Ú…±˚˛, ¤fl¬˝◊ ı˘ ›
fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±øfl¬Àı, øfl¬c ‹ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ’Ò…±À˙ñ
ïfl¬ó ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ¸˜Àé¬, ’Ôı± Œ˚Àé¬ÀS ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ’±À Œ¸Àé¬ÀS ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬
˝˝◊Àı ¤ı— øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¬Û≈Ú–¸˜±Àı˙ ˝˝◊ÀÓ¬ Â˚˛ ¸l±˝
’ı¸±Ú ˝˝◊À˘, ’Ôı± ˚ø ‹ ¸˜˚˛¸œ˜± ’ı¸±Ú ˝˝◊ı±ı˛ ¬Û”Àı«
ά◊˝± ’ÚÚ≈À˜±Ú fl¬øı˛˚˛± øıÒ±Ú¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ Œfl¬±Ú ¸Ç¬ä ·‘˝œÓ¬
¤ı— øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ Ô±øfl¬À˘, Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ ¶§œfl‘¬Ó¬ ˝˚˛, Ó¬±˝±
˝˝◊À˘, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ¸Ç¬äøȬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊À˘ ’Ôı± ¸Ç¬äøȬ
¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¶§œfl‘¬Ó¬ ˝˝◊À˘, ά◊˝± ’±ı˛ ¸øSê˚˛ Ô±øfl¬Àı Ú±Ä
¤ı—
ï‡ó Œ˚Àfl¬±ÀÚ± ¸˜À˚˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó«‘¬fl¬ √õ∂Ó¬…±˝+Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
ı…±‡…±/ ñ Œ˚ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ’±À Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛
ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú Œ˚ Œé¬ÀS øˆ¬iß øˆ¬iß Ó¬±øı˛À‡ ¬Û≈Úı˛±˚˛ ¸˜ÀıÓ¬ ˝˝◊ı±ı˛ ÊÚ… ’±UÓ¬ ˝Ú
Œ¸Àé¬ÀS ‹ Ó¬±øı˛‡&ø˘ ˜ÀÒ… Œ˚øȬ ¬Ûı˛ıÓ¬«œ Ó¬±˝± ˝˝◊ÀÓ¬ ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛√ õ∂À˚˛±ÊÀÚ
Â˚˛ ¸l±˝ ¸˜˚˛¸œ˜± ·ÌÚ± fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï3ó √˚ø ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ’Ò…±À˙ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıÒ±Ú fl¬Àı˛
˚±˝± ı˛±ÀÊ…¬Û±À˘ı˛ ¸•úøÓ¬√õ∂±l ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊ÀÚ øıøÒıX¬
˝˝◊À˘ ø¸X¬ ˝˝◊Ó¬ Ú±, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ‹ ’Ò…±À˙ ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ‹ı˛+¬Û øıÒ±Ú fl¬Àı˛
Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ı±øÓ¬˘ ˝˝◊Àı †
Ó¬Àı, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú ˚±˝± ¸˜ıÓ¬œ« ¸”‰¬œÀÓ¬ √õ∂·øÌÓ¬
Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊ÀÚı˛ ı± Œfl¬±Ú øı…˜±Ú øıøÒı˛
øıèX¬±Ô«fl¬, Ó¬±˝±ı˛ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± ¸•§Àg¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ Œ˚ øıÒ±Ú±ı˘œ ’±ÀÂ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 97

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 213ñ217

Ó¬±˝±ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’Ú≈À˙ ’Ú≈¸±Àı˛ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂‡…±ø¬ÛÓ¬
Œfl¬±Ú ’Ò…±À˙ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¤ı˛+¬Û ¤fl¬øȬ ’±˝◊Ú ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı
˚±˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øıÀı‰¬Ú±Ô« ı˛øé¬Ó¬ ¤ı— Ó“¬±˝±ı˛ ¸•úøÓ¬√õ∂±l ˝˝◊˚˛±ÀÂ/
* * * * *
’Ò…±˚˛ 5 ñ ı˛±ÀÊ… ˝±˝◊Àfl¬±È«¬
214/ * * * √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ Ô±øfl¬Àı/ ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… ˝±˝◊Àfl¬±È«¬/

* * * * *
215/ õ∂ÀÓ¬…fl¬ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ’øˆ¬À˘‡ ’±±˘Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ ¤ı— ¶§œ˚˛ ’ı˜±ÚÚ±ı˛ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ’øˆ¬À˘‡
ÊÚ… G¬±ÀÚı˛ 鬘Ӭ± ¸À˜Ó¬, ‹ı˛+¬Û ’±±˘ÀÓ¬ı˛ ¸fl¬˘ 鬘Ӭ± √õ∂±l ˝˝◊ÀıÚ/ ’±±˘Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ/

216/ õ∂ÀÓ¬…fl¬ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ¤fl¬ÊÚ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬Àfl¬ ¤ı— ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¸˜˚˛ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ·Í¬Ú/
¸˜˚˛ Œ˚ ’¬Ûı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÌÀfl¬ øÚ˚≈Mê fl¬ı˛± √õ∂À˚˛±ÊÚ ıø˘˚˛± ·Ì… fl¬Àı˛Ú,
Ó“¬±˝±ø·Àfl¬ ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ˝˝◊Àı/
* * * * *
217/ ï1ó ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ õ∂ÀÓ¬…fl¬ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ [124fl¬ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛
’Ú≈ÀBÂÀ ʱӬœ˚˛ øı‰¬±øı˛fl¬ øÚÀ˚˛±· fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸≈¬Û±øı˛À˙ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬] ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬¬ÛÀ øÚÀ˚˛±·
¤ı— ‹ ¬ÛÀı˛
¶§±é¬øı˛Ó¬ › ˜≈^±øǬӬ ’øÒ¬ÛS Z±ı˛± øÚ˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ, ¤ı— ’øÓ¬øı˛Mê ı± fl¬±˚«fl¬±ı˛œ ˙Ó¬±«ı˘œ/
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ Œé¬ÀS ’Ú≈ÀBÂ 224-¤ Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ ’±À ӬÚ≈¸±Àı˛ ¤ı— ’Ú…
Œ˚ Œfl¬±ÀÚ± Œé¬ÀS [ı±¯∏øA ı»¸ı˛] ı˚˛–√õ∂±l Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬
Ô±øfl¬ÀıÚ/]†]
Ó¬Àı,ñ
ïfl¬ó Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ ά◊ÀV˙ fl¬øı˛˚˛± øÚÊ ¶§±é¬øı˛Ó¬
ø˘‡Ú Z±ı˛±, ¶§œ˚˛ ¬Û Ó¬…±· fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ
ï‡ó Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬, ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬Àfl¬
’¬Û¸±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… 124 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï4ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıø˝Ó¬
√õ∂̱˘œÀÓ¬, ¶§œ˚˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ’¬Û¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬
¬Û±Àı˛ÚÄ
ï·ó Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê ˝˝◊À˘ ’Ôı± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ’Ú… Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬
¶ö±Ú±ôL√øı˛Ó¬ ˝˝◊À˘ Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˙”Ú… ˝˝◊Àı/
98 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 217

ï2ó Œfl¬±Ú ı…øMê ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ øÚ˚≈Mê ˝˝◊ı±ı˛ Œ˚±·…Ó¬±¸•Ûiß
˝˝◊ÀıÚ Ú±, ˚ø Ú± øÓ¬øÚ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬ ˝Ú ¤ı—ñ
ïfl¬ó ’ôL√Ó¬– ˙ ı»¸ı˛ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS Œfl¬±Ú øı‰¬±øı˛fl¬ ¬ÛÀ
’øÒøá¬Ó¬ Ô±Àfl¬ÚÄ ’Ôı±
ï‡ó ’ôL√Ó¬– ˙ ı»¸ı˛ Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀȬ«ı˛ ı± ¬Ûı˛ ¬Ûı˛ ≈˝◊ ı±
Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’…±Îƒ¬Àˆ¬±Àfl¬È¬ Ô±Àfl¬ÚÄ
ï·ó * * * * *
ı…±‡…±/ ñ ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ,ñ
ïfl¬ó Œ˚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ı…øMê ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS Œfl¬±Ú
øı‰¬±øı˛fl¬ ¬Û ’øÒfl¬±ı˛ fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ Ó¬±˝± ·ÌÚ±˚˛, ‹ ı…øMê
Œfl¬±Ú øı‰¬±øı˛fl¬ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ı±ı˛ ¬Ûı˛ Œ˚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛
ÊÚ… øÓ¬øÚ Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’…±Î¬Àˆ¬±Àfl¬È¬ øÂÀ˘Ú ’Ôı±
¸—À‚ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ÒœÀÚ, ’±˝◊ÀÚı˛ øıÀ˙¯∏ :±Ú
˚±˝±ÀÓ¬ ’±ı˙…fl¬ ˝˚˛, ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ ¸¸…¬ÛÀ
ı± ¤ı˛+¬Û ’Ú… Œfl¬±Ú› ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú Œ¸˝◊ ¸˜˚˛¸œ˜±
’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊ÀıÄ
ïfl¬fl¬ó Œfl¬±Ú ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ı…øMê Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛
’…±Î¬Àˆ¬±Àfl¬È¬ øÂÀ˘Ú Ó¬±˝± ·ÌÚ±˚˛ ‹ ı…øMê ’…±Îƒ¬Àˆ¬±Àfl¬È¬
˝˝◊ı±ı˛¬ ¬Ûı˛ Œ˚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú øı‰¬±øı˛fl¬ ¬ÛÀ ’Ôı±
¸—À‚ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ÒœÀÚ ’±˝◊ÀÚı˛ øıÀ˙¯∏ :±Ú
˚±˝±ÀÓ¬ ’±ı˙…fl¬ ˝˚˛ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛ ¸¸…¬ÛÀ
ı± ¤ı˛+¬Û ’Ú… Œfl¬±Ú ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú Œ¸˝◊ ¸˜˚˛¸œ˜±
’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊ÀıÄ
ï‡ó Œ˚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ı…øMê ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS Œfl¬±Ú
øı‰¬±øı˛fl¬ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú ’Ôı± Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛
’…±Îƒ¬Àˆ¬±Àfl¬È¬ øÂÀ˘Ú Ó¬±˝± ·ÌÚ±˚˛, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
√õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬ÛÀ” ı« Œ˚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… øÓ¬øÚ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú Œé¬S ˚±˝±
15˝◊ ’±·©Ü 1947-¤ı˛ ¬Û”Àı« ˆ¬±ı˛Ó¬ ˙±¸Ú ’±˝◊Ú 1935-¤
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Œ˚ ¸—:±Ô« Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛±À Œ¸˝◊ ¸—:±Ô« øÚø«©Ü
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ø¢, Ó¬±˝±ÀÓ¬, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, øı‰¬±øı˛fl¬ ¬ÛÀ
’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú ı± ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú Œé¬ÀS Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛
’…±Î¬Àˆ¬±Àfl¬È¬ øÂÀ˘Ú À¸˝◊ ¸˜˚˛¸œ˜± ’ôL√ˆ¬≈ M« ê fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
[ï3ó Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ ı˚˛¸ ¸•ÛÀfl«¬ ˚ø Œfl¬±Ú √õ∂ùü
ά◊Àͬ, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ √õ∂ùüøȬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ ¸ø˝Ó¬
¬Ûı˛±˜À˙«ı˛ ¬Ûı˛ ˜œ˜±—ø¸Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ˜œ˜±—¸± ‰”¬h¬±ôL√ ˝˝◊Àı/ ]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 99

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 218ñ222

218/ 124 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï4ó › ï5ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸≈√õ∂œ˜Àfl¬±È«¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È¬« ¸•§g¬œ
Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú øıÒ±ÀÚı˛
¸•§Àg¬ Œ˚ı˛+¬Û √õ∂˚≈Mê ˝˚˛, ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ά◊À{°‡¸˜”À˝ı˛ ¶öÀ˘ ˝±˝◊Àfl¬±ÀȬ«ı˛ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬¸˜”À˝ √õ∂À˚˛±·/
ά◊À{°‡¸˜”˝ √õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛˚˛±, ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ¸•§Àg¬› Œ¸ı˛+¬Û √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı/
219/ * * * ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı…øMê, ’±¬ÛÚ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·Ì fl¬Ó‘¬«fl¬
¬ÛÀı˛ fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝ÀÌı˛ ¬Û”Àı«, Ó‘¬Ó¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ ¤Ó¬ÀÔ« √õ∂ø˙«Ó¬ Ù¬ı˛˜ ’Ú≈¸±Àı˛ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:±/
¸—øù≠©Ü ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ’Ôı± Ó¬»¬ÛÀé¬ Ó¬»fl¬Ó«¬‘fl¬ øÚ˚≈Mê Œfl¬±Ú ı…øMêı˛
¸˜Àé¬ ¤fl¬øȬ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛˚˛± ά◊˝±ÀÓ¬ ¶§±é¬ı˛ fl¬øı˛ÀıÚ/
[220/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Ûı˛ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œfl¬±Ú ¶ö±˚˛œ ¶ö±˚˛œ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ˝˝◊ı±ı˛
¬Ûı˛ ı…ı˝±ı˛Êœıœı˛+À¬Û
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMê, ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ¤ı— ’Ú… ı…ı¸±À˚˛ ı±Ò±øÚÀ¯∏Ò/
˝±˝◊Àfl¬±È«¬¸˜”˝ ı…Ó¬œÓ¬, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ ı± Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ ¸˜Àé¬
ı…ı˝±ı˛Êœøıı˛+À¬Û ˆ¬±¯∏Ì √õ∂±Ú ı± fl¬±˚« fl¬øı˛ÀıÚ Ú±/
ı…±‡…±/ ñ ¤˝◊ √’Ú≈ÀBÂÀ, ëë˝±˝◊Àfl¬±È«¬íí fl¬Ô±øȬ, ¸—øıÒ±Ú ï¸l˜ ¸—À˙±ÒÚó
’±˝◊Ú, 1956-ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ Û”Àı« √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±· ‡ Œ˚ı˛+À¬Û øı…˜±Ú ø¢,
Ó¬±˝±ÀÓ¬ øıøÚø«©Ü Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬Àfl¬ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛Àı Ú±/]
221/ ï1ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÌÀfl¬ ¸—¸ fl¬Ó«‘¬fl¬ øıøÒ Z±ı˛± øı‰¬±¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛ ŒıÓ¬Ú
˝◊Ó¬…±ø/
Œ˚ı˛+¬Û øÚÒ±«øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û ŒıÓ¬Ú √õ∂±Ú fl¬ı˛± ˝˝◊Àı ¤ı— Ó¬»¬ÛÀé¬ øıÒ±Ú
‹ı˛+À¬Û √õ∂̜Ӭ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ’±À Œ¸ı˛+¬Û
ŒıÓ¬Ú √õ∂±Ú fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/
ï2ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ¸—¸ fl¬Ó‘«¬fl¬ ¬√õ∂̜Ӭ øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ ¸˜˚˛
¸˜˚˛ Œ˚ı˛+¬Û øÚÒ±«øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û ˆ¬±Ó¬± ¤ı— ’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬ ’ıfl¬±˙ ›
À¬ÛÚ˙Ú ¸•ÛÀfl«¬ Œ¸ı˛+¬Û ’øÒfl¬±ı˛ ¤ı—, ‹ı˛+À¬Û øÚÒ±«øı˛Ó¬ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, øZÓ¬œ˚˛
Ó¬Ù¬ø¸À˘ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ’±À Œ¸ı˛+¬Û ˆ¬±Ó¬± › ’øÒfl¬±ı˛ ¬Û±˝◊ÀÓ¬ ¶§Qı±Ú
˝˝◊ÀıÚ †
Ó¬Àı, Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ˆ¬±Ó¬± ’Ôı± ’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬-’ıfl¬±˙ ı± Œ¬ÛÚ˙Ú
¸•Ûøfl«¬Ó¬ ’øÒfl¬±ı˛ Ó“¬±˝±ı˛ øÚÀ˚˛±À·ı˛ ¬Ûı˛ Ó¬“±˝±ı˛ ¬ÛÀé¬ ’¸≈øıÒ±ÊÚfl¬ˆ¬±Àı
¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±/
222/ ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ 124fl¬ ’Ú≈ÀBÂÀ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ʱӬœ˚˛ øı‰¬±øı˛fl¬ øÚÀ˚˛±· Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬Àfl¬ ¤fl¬
fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸≈¬Û±øı˛À˙ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬Àfl¬ * * * ¤fl¬ ˝±˝◊Àfl¬±È¬« ˝˝◊ÀÓ¬ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ú…
˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ ¶ö±Ú±ôL√ı˛Ì/
’Ú… Œ˚ Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ ¶ö±Ú±ôL√øı˛Ó¬ fl¬ı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó Œ˚Àé¬ÀS Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ‹ı˛+À¬Û ¶ö±Ú±ôL√øı˛Ó¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ ı± ˝Ú,
Œ¸Àé¬ÀS øÓ¬øÚ, ¸—øıÒ±Ú ï¬Û=¡˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1963-ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Ûı˛ Œ˚
¸˜À˚˛ ‹ ’Ú… ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬Àı˛Ú Œ¸ ¸˜˚˛, Ó“¬±˝±ı˛˛ ŒıÓ¬ÀÚı˛
100 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 222ñ224

’øÓ¬øı˛Mê Œ˚ı˛+¬Û ¬Û”ı˛fl¬ ˆ¬±Ó¬± ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± øÚÒ±«øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ¤ı—
‹ı˛+À¬Û øÚÒ±«øı˛Ó¬ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’±À˙ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û ¬Û”ı˛fl¬ ˆ¬±Ó¬± ø¶öı˛
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ¬Û”ı˛fl¬ ˆ¬±Ó¬± ¬Û±˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ/
fl¬±˚«fl¬±ı˛œ √õ∂Ò±Ú 223/ ˚‡Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Û ˙”Ú… ˝˚˛ ı± ˚‡Ú
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ øÚÀ˚˛±·/
’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬ı˛ fl¬±ı˛ÀÌ ı± ’Ú…Ô± ‹ı˛+¬Û √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛
fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ¸•Û±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ’¸˜Ô« ˝Ú, Ó¬‡Ú ‹ Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’¬Ûı˛
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛ ˜ÀÒ… ¤ı˛+¬Û ¤fl¬ÊÚ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ ¬ÛÀı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝
¸•Û±øÓ¬ ˝˝◊Àı ˚±“˝±Àfl¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¤Ó¬≈ÀVÀ˙… øÚ˚≈Mê fl¬ı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
’øÓ¬øı˛Mê › fl¬±˚«fl¬±ı˛œ [224/ ï1ó ˚ø Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ fl¬±À˚«ı˛ ¸±˜ø˚˛fl¬ ı‘øX¬ı˛ fl¬±ı˛ÀÌ ’Ôı±
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛
øÚÀ˚˛±·/ Ó¬±˝±ÀÓ¬ ıÀfl¬˚˛± fl¬±ÀÊı˛ fl¬±ı˛ÀÌ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ √õ∂Ó¬œ˚˛˜±Ú ˝˚˛ Œ˚ Ó¬»fl¬±À˘ı˛
ÊÚ… ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ ¸—‡…± ı‘øX¬ fl¬ı˛± ά◊ø‰¬Ó¬, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, [ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬
ʱӬœ˚˛ øı‰¬±øı˛fl¬ øÚÀ˚˛±· fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜˙«SêÀ˜] ≈˝◊ ı»¸Àı˛ı˛ ’ÚøÒfl¬
Œ˚ı˛+À¬Û ¸˜˚˛¸œ˜± øÓ¬øÚ øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ…
˚ÀÔ±ø‰¬Ó¬ Œ˚±·…Ó¬±¸•Ûiß ı…øMê·ÌÀfl¬ ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’øÓ¬øı˛Mê øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û
øÚÀ˚˛±· fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
ï2ó Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ øˆ¬iß ’¬Ûı˛ Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬
’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬ı˛ fl¬±ı˛ÀÌ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú fl¬±ı˛ÀÌ Ó¬“±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ¸•Û±Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ ’¸˜Ô« ˝˝◊À˘, ’Ôı± ’¶ö±˚˛œˆ¬±Àı √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬øı˛ı±ı˛
ÊÚ… øÚ˚≈Mê ˝˝◊À˘, ¶ö±˚˛œ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ Ó¬“±˝±ı˛ fl¬Ó«¬ı…ˆ¬±ı˛ ¬Û≈Úı˛±˚˛ ·Ë˝Ì Ú± fl¬ı˛±
¬Û˚«ôL√, Œ¸˝◊ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… [ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ʱӬœ˚˛
øı‰¬±øı˛fl¬ øÚÀ˚˛±· fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ø˝Ó¬ √¬Ûı˛±˜˙«SêÀ˜] ˚ÀÔ±ø‰¬Ó¬ À˚±·…Ó¬±¸•Ûiß Œfl¬±Ú
ı…øMêÀfl¬ øÚÀ˚˛±· fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
ï3ó Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’øÓ¬øı˛Mê ı± fl¬±˚«fl¬ı˛œ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê Œfl¬±Ú
ı…øMê [ı±¯∏øA ı»¸ı˛] ı˚˛–√õ∂±l ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ Ú±/]
˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’øÒÀı˙ÀÚ [224fl¬/ ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀQ› Œ˚ [Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú
’ı¸ı˛õ∂±l
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛
˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ fl¬Ó«¬‘fl¬ ʱӬœ˚˛ øı‰¬±øı˛fl¬ øÚÀ˚˛±· fl¬ø˜˙ÀÚ fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú
øÚÀ˚˛±·/ ά◊À{°À‡ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ ά◊˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Û”ı«¸•úøÓ¬ ¸˝] ø˚øÚ Œ¸˝◊ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ı± ’Ú…
Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ ‹
ı˛±ÀÊ…ı˛ ˝±˝◊Àfl¬±ÀȬ«ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û ά◊¬ÛÀı˙Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¤ı— fl¬±˚« fl¬øı˛ÀÓ¬
’Ú≈Àı˛±Ò fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı— ‹ˆ¬±Àı ’Ú≈èX¬ ‹ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı…øMê ‹ √õ∂fl¬±Àı˛
ά◊¬ÛÀı˙Ú › fl¬±˚« fl¬øı˛ı±ı˛ ¸˜À˚˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’±À˙ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û øÚÒ±«øı˛Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ˆ¬±Ó¬±¸˜”˝ ¬Û±˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ ¤ı— ‹ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 101

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 224ñ226

øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ ¸fl¬˘ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ 鬘Ӭ± › øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ √õ∂±√l ˝˝◊ÀıÚ, øfl¬c
’Ú…Ô± ά◊˝±ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÚ Ú± †
Ó¬Àı ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ¬Û”Àı±«Mêı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ ‹ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û ά◊¬ÛÀı˙Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ı± fl¬±˚« fl¬øı˛ÀÓ¬ ’Ú≈:±Ó¬ fl¬Àı˛ ıø˘˚˛± ·Ì…
˝˝◊Àı Ú±, ˚ø Ú± øÓ¬øÚ ‹ı˛+¬Û fl¬øı˛ÀÓ¬ ¸•úÓ¬ ˝Ú/
225/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ ¤ı— ˚Ô±À˚±·… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ øı…˜±Ú
˝±˝◊Àfl¬±È«¬¸˜”À˝ı˛
¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ ˚±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú Z±ı˛± ‹ øıÒ±Ú˜G¬˘Àfl¬ ’ø¬Û«Ó¬ 鬘Ӭ±ıÀ˘ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛/
√õ∂̜Ӭ, Œ¸˝◊ øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, Œfl¬±Ú øı…˜±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛
› ά◊˝±ÀÓ¬ ¬Ûøı˛‰¬±ø˘Ó¬ øıøÒ ¤ı— Œfl¬±È¬« ¸—Sê±ôL√ øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ¤ı—
‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ › ά◊˝±ı˛ ¤fl¬fl¬ ı± øάøˆ¬¸Ú Œfl¬±ÀÈ«¬ ά◊¬ÛÀı˙Úfl¬±ı˛œ ¸¸…·ÀÌı˛
’øÒÀı˙Ú √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ¸À˜Ó¬, ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ Ú…±˚˛øı‰¬±ı˛ ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú
¸•§Àg¬ ά◊˝±ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛ øÚÊ øÚÊ é¬˜Ó¬± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛
’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Œ˚ı˛+¬Û ø¢ Œ¸ı˛+¬Û Ô±øfl¬Àı †
Ó¬Àı, ı˛±Ê¶§ ¸—Sê±ôL√ ’Ôı± ά◊˝± ¸—·Ë˝±Ô« ’±ø©Ü ı± fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú fl¬±˚« ¸—Sê±ôL√
Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl¬« Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’±ø˜ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±· ¤˝◊
¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Œ˚ ı±Ò±øÚÀ¯∏ÀÒı˛ ’ÒœÚ ø¢ Ó¬±˝± ‹ı˛+¬Û
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±À· ’±ı˛ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±/
226/ ï1ó 32 ’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀQ› * * * õ∂ÀÓ¬…fl¬ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ’±:±À˘‡
√õ∂‰¬±ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ…
˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛, Œ˚ ¸fl¬˘ ı˛±Ê…Àé¬S ¸•§Àg¬ ‹ Œfl¬±È«¬ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±· fl¬Àı˛Ú Œ¸˝◊ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ 鬘Ӭ±/
¸fl¬˘ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ¸ı«S [ˆ¬±· 3 Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬ Œ˚Àfl¬±Ú ’øÒfl¬±ı˛ ı˘ı»fl¬ı˛ÀÌı˛
ÊÚ… ¤ı— ’Ú… Œ˚ Œfl¬±Ú ά◊ÀVÀ˙…] øÚÀ«˙, ’±À˙ ı± √[ıjœ√õ∂Ó¬…鬜fl¬ı˛Ì
ïŒ˝øı˚˛±¸ fl¬ı˛¬Û±¸ó, ¬Ûı˛˜±À˙ ±ÚÀά˜±¸ó, √õ∂øÓ¬À¯∏Ò ï√õ∂ø˝øı˙Úó,
’øÒfl¬±ı˛¬Û‘B± ïfl≈¬››˚˛±ı˛±ÀKȬ±ó › ά◊»À√õ∂¯∏Ì ï¸±ı˛øȬ›˚˛±øı˛ó √õ∂fl‘¬øÓ¬ı˛ ’±:±À˘‡
¸À˜Ó¬ ’±:±À˘‡ ’Ôı± ¤Ó¬iúÀÒ… Œ˚ Œfl¬±ÚøȬ] ‹ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛
˚Ô±À˚±·… ¶öÀ˘ Œfl¬±Ú ¸ı˛fl¬±ı˛ ¸À˜Ó¬, Œ˚ Œfl¬±ÀÚ± ı…øMê ı± √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ √õ∂øÓ¬ √õ∂‰¬±ı˛
fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± Ô±øfl¬Àı/
ï2ó Œfl¬±Ú ¬¸ı˛fl¬±ı˛, √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ ı± ı…øMêı˛ ά◊¬Ûı˛ øÚÀ«˙, ’±À˙ ı±
’±:±À˘‡ √õ∂‰¬±ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬ 鬘Ӭ± √õ∂À˚˛±·±Ô«
Œ˜±fl¬V˜±ı˛ Œ˝Ó≈¬ Œ˚ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ ¬Û”Ì«Ó¬– ı± ’—˙Ó¬– ά◊æ≥Ó¬
˝˝◊˚˛±ÀÂ, ά◊˝±Àı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ ˚ø ‹ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı± ‹ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ ’øÒá¬±Ú ı± ‹
ı…øMêı˛ ı±¸¶ö±Ú Ú± Ô±Àfl¬ Ó¬»¸ÀQ› ‹ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ¸•§Àg¬ Œ˚ ˝±˝◊Àfl¬±È¬«
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±· fl¬Àı˛Ú Œ¸˝◊ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬› ‹ 鬘Ӭ± √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
102 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 226ñ227

ï3ó Œ˚Àé¬ÀS Œfl¬±Ú ¬Ûé¬ ˚“±˝±ı˛ øıèÀX¬, ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú
ı˛‡±Àô¶∏ı˛ ά◊¬Ûı˛ ı± Ó¬»¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú fl¬±˚«ı±À˝, øÚÀ¯∏Ò±:± ı± ¶öø·Ó¬±À˙ Z±ı˛±
ı± ’Ú… Œfl¬±Ú √õ∂̱˘œÀÓ¬ Œ˚ˆ¬±Àı˝◊ ˝Î¬◊fl¬, Œfl¬±Ú ’ôL√ı«Ó¬«œfl¬±˘œÚ ’±À˙ñ
ïfl¬ó ‹ ¬Ûé¬Àfl¬ ‹ ’ôL√ı«Ó¬«œfl¬±˘œÚ ’±ÀÀ˙ı˛ ¶§¬ÛÀé¬ ˚≈øMêı˛
¸˜Ô«ÀÚ ‹ ı˛‡±Àô¶∏ı˛ › ¸fl¬˘ Œ˘‡…ı˛ √õ∂øÓ¬ø˘ø¬Û √õ∂±Ú Ú±
fl¬øı˛˚˛±Ä ¤ı—
ï‡ó ‹ ¬Ûé¬Àfl¬ ıMêı… ıø˘ı±ı˛ ¸≈À˚±· Ú± ø˚˛±
√õ∂M ˝˚˛, Œ¸˝◊ ¬Ûé¬ ‹ ’±À˙ Ú±fl¬À‰¬ı˛ ÊÚ… ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ Œfl¬±Ú ’±ÀıÚ fl¬Àı˛Ú ›
Œ˚ ¬ÛÀé¬ı˛ ’Ú≈fl”¬À˘ ‹ı˛+¬Û ’±À˙ Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛±À Œ¸˝◊ ¬Ûé¬Àfl¬ ’Ôı± Œ¸˝◊
¬ÛÀé¬ı˛ ’±˝◊ÚÊœıœÀfl¬ ‹ ’±ÀıÀÚı˛ Œfl¬±Ú √õ∂øÓ¬ø˘ø¬Û √õ∂±Ú fl¬Àı˛Ú Œ¸Àé¬ÀS,
˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ά◊Mê ’±ÀıÚ √õ∂±ølı˛ Ó¬±øı˛‡ ı± ‹ ’±ÀıÀÚı˛ √õ∂øÓ¬ø˘ø¬Û Œ˚ Ó¬±øı˛À‡
‹ˆ¬±Àı √õ∂M ˝˚˛ Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡, ¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ˜ÀÒ… ˚±˝± ’À¬Û鬱fl‘¬Ó¬ ¬Ûı˛ıÓ¬œ« Œ¸˝◊
Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ≈˝◊ ¸l±˝ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… ’Ôı± ˝±˝◊Àfl¬±È¬« ά◊Mê ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ Œ˙¯
∏øÀÚ ıg¬ Ô±øfl¬À˘ ¬Ûı˛ıÓ¬œ« Œ˚øÚ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ Œ‡±˘± Ô±øfl¬Àı Œ¸˝◊ øÚøȬı˛
’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ‹ ’±ÀıÀÚı˛ øÚ©ÛøM fl¬øı˛ÀıÚÄ ¤ı— ‹ ’±ÀıÚ ‹ı˛+À¬Û
øÚ©ÛøM fl¬ı˛± Ú± ˝˝◊À˘ ‹ ’ôL√ı«Ó«¬œfl¬±˘œÚ ’±À˙, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛
’ı¸±ÀÚ ı± ά◊Mê ¬Ûı˛ıÓ¬œ« øÀÚı˛ ’ı¸±ÀÚ ı±øÓ¬˘ ˝˝◊˚˛± ˚±˝◊Àı/
ï4ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ Z±ı˛± ˝±˝◊Àfl¬±È«¬Àfl¬ ’ø¬Û«Ó¬ 鬘Ӭ± 32 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï2ó
√õ∂fl¬ı˛Ì Z±ı˛± ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬Àfl¬ ’ø¬Û«Ó¬ 鬘Ӭ± ‡ı« fl¬øı˛Àı Ú±/
226fl¬/ [Œfl¬fœ˚˛ øıøÒ¸˜”À˝ı˛ ¸±—øıÒ±øÚfl¬ ø¸X¬Ó¬± 226 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ’ÒœÚ
fl¬±˚«ı±À˝ øıÀıø‰¬Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±/]
˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¸fl¬˘ 227/ [ï1ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬, Œ˚¸fl¬˘ ı˛±Ê…Àé¬S ¸•§Àg¬ Ó¬œ˚˛
’±±˘Ó¬ ’Òœé¬Ì Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±· fl¬Àı˛Ú, Ó¬±˝±ı˛ ¸ı«S ¸fl¬˘ ’±±˘Ó¬ › Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ ’Òœé¬Ì
fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±/
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/]
¬Û”ı«ıÓ¬œ« øıÒ±ÀÚı˛ ı…±¬Ûfl¬Ó¬± é≈¬J Ú± fl¬øı˛˚˛±, ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ñ
ïfl¬ó ‹ı˛+¬Û ’±±˘Ó¬¸˜”˝ ˝˝◊ÀÓ¬ øııı˛Ì ‰¬±ø˝ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ
ï‡ó ‹ı˛+¬Û ’±±˘Ó¬¸˜”À˝ı˛ fl¬±˚«¬ÛX¬øÓ¬ ¤ı— fl¬±˚«ı±˝¸˜”˝
√õ∂øÚ˚˛LaÀÌı˛ ÊÚ… ¸±Ò±ı˛Ì øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú › √õ∂‰¬±ı˛ fl¬øı˛ÀÓ¬
¤ı— Ù¬ı˛˜¸˜”˝ øıø˝Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ä ¤ı—
ï·ó ‹ı˛+¬Û Œ˚ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·Ì fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ˚ Œ˚
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 103

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 227ñ229

Ù¬ı˛˜-¤ ‡±Ó¬±¬ÛS, √õ∂øıø©Ü¸˜”˝ ¤ı— ø˝¸±ı ı˛±ø‡ÀÓ¬ ˝˝◊Àı
Ó¬±˝± øıø˝Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï3ó ˝±˝◊Àfl¬±È«¬, ’øÒfl¬c, ‹ı˛+¬Û ’±±˘Ó¬¸˜”À˝ı˛ Œ˙øı˛Ù¬Àfl¬ ¤ı— ¸fl¬˘
fl¬ı˛øÌfl¬ › ’±øÒfl¬±øı˛fl¬Àfl¬ ¤ı— Ó¬Ô±˚˛ Œ˚ ¸fl¬˘ ¤È¬øÚ«, ’…±Î¬Àˆ¬±Àfl¬È¬ › ά◊øfl¬˘
ı…ı˝±ı˛Êœıœı˛+À¬Û ı…ı¸±˚˛ fl¬Àı˛Ú Ó“¬±˝±ø·Àfl¬ √õ∂À˚˛ Ù¬œ¸˜”À˝ı˛ ¸±ı˛Ìœ¸˜”˝ ø¶öı˛
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú †
Ó¬Àı, ï2ó √õ∂fl¬ı˛Ì ı± ï3ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øÚ˚˛˜±ı˘œ, øıø˝Ó¬
Œfl¬±Ú Ù¬ı˛˜ ı± ø¶öı˛œfl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ¸±ı˛Ìœ Ó¬»fl¬±À˘ ı˘ı» Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±ÀÚı˛
¸ø˝Ó¬ ’¸˜?¸ ˝˝◊Àı Ú± ¤ı— Ó¬#Ú… ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ¬Û”ı«±Ú≈À˜±Ú ’±ı˙…fl¬
˝˝◊Àı/
ï4ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈ Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±È«¬Àfl¬ ¸˙¶aı±ø˝Úœ ¸•§g¬œ
Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛± ı± øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ ·øͬӬ Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬ ı± Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ ’Òœé¬Ì
fl¬ı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ’¬Û«Ì fl¬øı˛˚˛±À ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú±/
ï5ó * * * * *
228/ ˚ø ˝±˝◊Àfl¬±ÀȬ«ı˛ √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝˚˛ Œ˚ Ó¬ÒœÀÚ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ øı‰¬±ı˛±ÒœÚ Àfl¬±Ú Œfl¬±Ú ˜±˜˘±
˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ ¶ö±Ú±ôL√ı˛Ì/
Œfl¬±Ú ˜±˜˘±˚˛ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ’Ô« √õ∂fl¬È¬Ú ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ¸±ı˛ı±Ú
øıøÒ·Ó¬ √õ∂ùü Êøh¬Ó¬ ’±À ˚±˝± ‹ ˜±˜˘± √øÚ©ÛøMı˛ ÊÚ… øÚÒ«±øı˛Ó¬ ˝›˚˛±
√õ∂À˚˛±ÊÚ, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ‹ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ‹ ˜±˜˘± õ∂Ó¬…±˝±ı˛ fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı—ñ* * * ]
ïfl¬ó ¶§˚˛— ‹ ˜±˜˘±ı˛ øÚ©ÛøM fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ’Ôı±
ï‡ó ά◊Mê øıøÒ·Ó¬ √õ∂Àùüı˛ øÚÒ±«ı˛Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı— Œ˚
’±±˘Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ‹ı˛+À¬Û ‹ ˜±˜˘± √õ∂Ó¬…±˝+Ó¬ ˝˝◊˚˛±ø¢ Œ¸˝◊
’±±˘ÀÓ¬ ‹ √õ∂ùü ¸•ÛÀfl«¬ ’±¬ÛÚ ı˛±À˚˛ı˛ ¤fl¬øȬ √õ∂øÓ¬ø˘ø¬Û
¸˝ ‹ ˜±˜˘± √õ∂Ó¬…¬Û«Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı— ά◊Mê ’±±˘Ó¬,
ά◊˝± √õ∂±ølı˛ ¬Ûı˛ ‹ ı˛±˚˛ ’Ú≈¸ı˛Ì fl¬øı˛˚˛± ‹ ˜±˜˘±øȬ
øÚ©ÛøM fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬’·Ë¸ı˛ ˝˝◊ÀıÚ/
228fl¬/ [ï1ó √ı˛±Ê… øıøÒ¸˜”À˝ı˛ ¸±—øıÒ±øÚfl¬ ø¸X¬Ó¬± ¸•Ûøfl«¬Ó¬ √õ∂ùü±ı˘œı˛
øÚ©ÛøM øı¯∏À˚˛ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú/] ¸—øıÒ±Ú ïøS‰Q±øı˛—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú 1977,
10 Ò±ı˛± Z±ı˛± ï13.4.1978 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó ı± ø·˚˛±ÀÂ/
229/ ï1ó √˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·Ì › fl¬˜«‰¬±øı˛·Ì ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ò±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬
› fl¬˜«‰¬±ı˛œ ¤ı— ı…˚˛/
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ôı± øÓ¬øÚ ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’Ú… Œ˚ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ı± ’±øÒfl¬±øı˛fl¬Àfl¬
øÚÀ«˙ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬»fl¬Ó«¬‘fl¬ øÚ˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ †
Ó¬Àı, * * * ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ øÚ˚˛˜ Z±ı˛± ’Ú≈:± fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ ‹
øÚ˚˛À˜ Œ˚ı˛+¬Û ¶ö˘¸˜”˝ øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û ¶ö˘¸˜”À˝, ¬Û”ı« ˝˝◊ÀÓ¬ ‹
104 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 229ñ231

Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸—øù≠©Ü ÚÀ˝Ú ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMê ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛
¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜À˙«ı˛ ¬ÛÀı˛ øˆ¬iß ‹ Œfl¬±È«¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú ¬ÛÀ øÚ˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ Ú±/
ï2ó ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œ˚ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛
’ÒœÀÚ, ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·Ì › fl¬˜«‰¬±ı˛œ·ÀÌı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬¸˜”˝ ‹
Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬, ı± ‹ ά◊ÀVÀ˙… øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ ÊÚ… √õ∂Ò±Ú
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ Z±ı˛± √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’Ú… Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ı± ’±øÒfl¬±øı˛fl¬
fl¬Ó‘¬«fl¬,¬√õ∂̜Ӭ øÚ˚˛˜±ı˘œı˛ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ ˝˝◊Àı ¬Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı †
Ó¬Àı, ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ øÚ˚˛˜±ı˘œı˛ ÊÚ… ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ Œ¸&ø˘
ŒıÓ¬Ú, ˆ¬±Ó¬±, ’ıfl¬±˙ ı± Œ¬ÛÚ˙Ú¸ø˝Ó¬ ¸—øù≠©Ü Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√, ı˛±ÀÊ…ı˛
ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ’Ú≈À˜±Ú ’±ı˙…fl¬ ˝˝◊Àı/
ï3ó ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·Ì › fl¬˜«‰¬±øı˛·ÌÀfl¬ ı± Ó¬“±˝±Àı˛ ¸•ÛÀfl«¬
√õ∂À˚˛ ¸fl¬˘ ŒıÓ¬Ú ˆ¬±Ó¬± › Œ¬ÛÚ˙Ú ¸À˜Ó¬ ‹ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂˙±¸øÚfl¬ ı…˚˛¸˜”˝ ‹
ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ Œfl¬±È«¬ fl¬Ó‘«¬fl¬ ·‘˝œÓ¬ Œfl¬±Ú Ù¬œ
ı± ’Ú… ’Ô« ‹ øÚøÒı˛ ’ºœˆ”¬Ó¬ ˝˝◊Àı/
˝±˝◊Àfl¬±È«¬¸˜”À˝ı˛ 230/ ï1ó ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ Œfl¬±Ú
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀS √õ∂¸±øı˛Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ’Ôı± Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝
√õ∂¸±ı˛Ì/ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ Œfl¬±Ú ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ˝˝◊ÀÓ¬ ı± øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó Œ˚¶öÀ˘ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ Œfl¬±Ú ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ¸•§Àg¬
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±· fl¬Àı˛Ú, Œ¸¶öÀ˘ñ
ïfl¬ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘Àfl¬ ‹
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ ıøÒ«Ó¬, ¸Ç≈¬ø‰¬Ó¬ ı± øıÀ˘±¬Û fl¬øı˛ı±ı˛ Œfl¬±Ú
鬘Ӭ± √õ∂±Ú fl¬Àı˛ ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±Ä ¤ı—
ï‡ó 227 ’Ú≈ÀBÂÀ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ Œ˚ ά◊À{°‡ ’±À Ӭ±˝± ‹
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ά◊À{°‡ ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ 231/ ï1ó ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ ¬Û”ı«ıÓ¬œ« øıÒ±Ú±ı˘œÀÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀQ›,
ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ
’øˆ¬iß ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ¶ö±¬ÛÚ/
¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ…, ’Ôı± ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛
› ¤fl¬øȬ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ÊÚ…, ¤fl¬øȬ ’øˆ¬iß ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ¶ö±¬ÛÚ fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ¸•§Àg¬ñ
[* * * * *]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 105

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 231ñ233

ï‡ó 227 ’Ú≈ÀBÂÀ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ Œ˚ ά◊À{°‡ ’±À Ӭ±˝± øÚ•ß
’±±˘Ó¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… øÚ˚˛˜±ı˘œı˛, Ù¬ı˛˜ ı± ¸±ı˛Ìœ¸˜”˝
¸•§Àg¬ Œ˚ ı˛±ÀÊ… ›˝◊ øÚ•ß ’±±˘Ó¬¸˜”˝ ’ıø¶öÓ¬, Œ¸˝◊
ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ά◊À{°‡ ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊ÀıÄ ¤ı—
ï·ó 219 › 229 ’Ú≈ÀBÂÀ ı˛±ÀÊ…ı˛ Œ˚ ά◊À{°‡¸˜”˝ ’±À Ӭ±˝±,
Œ˚ ı˛±ÀÊ… ‹ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ò±Ú ’øÒá¬±Ú ’±ÀÂ, Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛
ά◊À{°‡ ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı †
Ó¬Àı, ˚ø ‹ı˛+¬Û √õ∂Ò±Ú ’øÒá¬±Ú Œfl¬±Ú ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀS
’ıø¶öÓ¬ ˝˚˛ Ó¬±˝±˝˝◊À˘ 219 › 229 ’Ú≈ÀBÂÀ ı˛±Ê…¬Û±˘, ¸ı˛fl¬±ı˛œ
fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙Ú, øıÒ±Ú˜G¬˘ › ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊À{°‡¸˜”˝
˚Ô±SêÀ˜ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ¸—‚ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙Ú, ¸—¸ › ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
¸ø=¡Ó¬ øÚøÒı˛ ά◊À{°‡ ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
[232/ ’Ô«√õ∂fl¬È¬Ú/ ñ ¸—øıÒ±Ú ï¸l˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1956, 16
Ò±ı˛± Z±ı˛± ï1.11.1956 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó 230, 231 › 232
’Ú≈ÀBÂ¸˜”˝ 230 › 231 ’Ú≈ÀBÂ¸˜”˝ Z±ı˛± √õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ]
’Ò…±˚˛ 6 ñ øÚ•ß ’±±˘Ó¬¸˜”˝¬
233/ ï1ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… ŒÊ˘± ÊÊı˛+À¬Û ı…øMê·ÀÌı˛ øÚÀ˚˛±· ¤ı— ŒÊ˘± ŒÊ˘± ÊÀÊı˛ øÚÀ˚˛±·/
ÊÊ·ÀÌı˛ ¬ÛÀ ¶ö±¬ÛÚ › ¬ÛÀ±ißøÓ¬ ‹ ı˛±Ê… ¸•§Àg¬ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±·fl¬±ı˛œ
˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜˙«SêÀ˜ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ fl‘¬Ó¬ ˝˝◊Àı/
ï2ó ˝◊Ó¬–¬Û”Àı« ¸—À‚ı˛ ı± ı˛±ÀÊ…ı˛ ‰¬±fl¬øı˛ÀÓ¬ øÂÀ˘Ú Ú± ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMê
˚ø ’Ú≈…Ú ¸±Ó¬ ı»¸ı˛ ’…±Î¬Àˆ¬±Àfl¬È¬ ı± ά◊øfl¬˘ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬Ú ¤ı— ˝±˝◊Àfl¬±È«¬
Ó“¬±˝±Àfl¬ øÚÀ˚˛±À·ı˛ ÊÚ… ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬Àı˛Ú, Ó¬Àı˝◊ øÓ¬øÚ ŒÊ˘± ÊÊı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê
˝˝◊ı±ı˛ ¬Î¬◊¬Û˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ/
233fl¬/ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ı˛ Œfl¬±Ú ı˛±˚˛, øάøSê ı± ’±À˙ ¸ÀMW›ñ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ŒÊ˘±
ÊÀÊı˛ øÚÀ˚˛±· ›
ïfl¬ó ïió Œ˚ ı…øMê ˝◊Ó¬–¬Û”Àı« Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øı‰¬±øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…Àfl¬ ’±ÀÂÚ, Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂M ı˛±˚˛
’Ôı± Œ˚ ı…øMê ’Ú≈…Ú ¸±Ó¬ ı»¸ı˛ ’…±Î¬ƒÀˆ¬±Àfl¬È¬ ı± ά◊øfl¬˘ ˝◊Ó¬…±ø ø¸X¬fl¬ı˛Ì/
’±ÀÂÚ, Ó¬“±˝±ı˛ ‹ ı˛±ÀÊ… ŒÊ˘± ÊÊı˛+À¬Û øÚÀ˚˛±·, ¤ı—
ïiió ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ ŒÊ˘± ÊÊı˛+À¬Û ¬ÛÀ ¶ö±¬ÛÚ, ¬ÛÀ±ißøÓ¬ ı±
¶ö±Ú±ôL√ı˛Ì,
˚±˝± ¸—øıÒ±Ú ïøı—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1966-ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« Œfl¬±Ú ¸˜À˚˛
233 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ı± 235 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ øˆ¬iß ’Ú…Ô± fl‘¬Ó¬
106 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 233ñ236

˝˝◊˚˛±À Ӭ±˝±, ‹ı˛+¬Û øÚÀ˚˛±·, ¬ÛÀ ¶ö±¬ÛÚ, ¬ÛÀ±iß˚˛Ú ı± ¶ö±Ú±ôL√ı˛Ì ά◊Mê
øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ fl‘¬Ó¬ ˝˚˛ Ú±˝◊ Œfl¬ı˘ ¤˝◊ Ó¬Ô…·Ó¬ fl¬±ı˛ÀÌ ’ÕıÒ ı± ı±øÓ¬˘
ıø˘˚˛± ’Ôı± fl¬‡Ú› ’ÕıÒ ı± ı±øÓ¬˘ ˝˝◊˚˛±ø¢ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú±/
ï‡ó Àfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… 233 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ı± 235 ’Ú≈ÀBÂÀı˛
øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ øˆ¬iß ’Ú…Ô± ŒÊ˘± ÊÊı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê ¬ÛÀ ¶ö±ø¬ÛÓ¬, ¬ÛÀ±ißøÓ¬
ı± ¶ö±Ú±ôL√øı˛Ó¬ Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ Z±ı˛± ı± ¸˜Àé¬ ¸—øıÒ±Ú ïøı—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú,
1966-ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« √õ∂˚≈Mê Œfl¬±Ú Œé¬S±øÒfl¬±ı˛, √õ∂M ı± fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ı˛±˚˛,
øάøSê, G¬±À˙ ı± ’±À˙ ¤ı— fl‘¬Ó¬ ı± ·‘˝œÓ¬ ’Ú… Œfl¬±Ú fl¬±˚« ı± fl¬±˚«ı±˝, ‹ı˛+¬Û
øÚÀ˚˛±·, ¬ÛÀ ¶ö±¬ÛÚ ¬ÛÀ±iß˚˛Ú ı± ¶ö±Ú±ôL√ı˛Ì ά◊Mê øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ fl‘¬Ó¬ ˝˚˛
Ú±˝◊ Œfl¬ı˘ ¤˝◊ Ó¬Ô…·Ó¬ fl¬±ı˛ÀÌ ’ÕıÒ ı± ’ø¸X¬ ıø˘˚˛± ’Ôı± fl¬‡Ú› ’ÕıÒ ı±
’ø¸X¬ ˝˝◊˚˛±ø¢ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú±/
ŒÊ˘± ÊÊ øˆ¬iß ’Ú… 234/ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øı‰¬±øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…Àfl¬ ŒÊ˘± ÊÊ øˆ¬iß ’Ú… ı…øMê·ÀÌı˛
ı…øMê·ÀÌı˛ øı‰¬±øı˛fl¬ øÚÀ˚˛±·, ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ø˝Ó¬ ¤ı— ‹ ı˛±Ê… ¸•§Àg¬ Œ˚
fl‘¬Ó¬…Àfl¬ √õ∂Àı˙Ú/
˝±˝◊Àfl¬±È«¬ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±· fl¬Àı˛Ú Ó“¬±˝±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜À˙«ı˛ ¬Ûı˛ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛
ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ Ó¬»¬ÛÀé¬ Ó“¬±˝±ı˛ Z±ı˛± √õ∂̜Ӭ øÚ˚˛˜±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ ¸•Ûiß ˝˝◊Àı/
øÚ•ß’±±˘Ó¬¸˜”À˝ı˛ 235/ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øı‰¬±øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…Àfl¬ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ¤ı— ŒÊ˘± ÊÀÊı˛ ¬Û
ά◊¬Ûı˛ øÚ˚˛LaÌ/ ’À¬Û鬱 ’Òô¶∏Ú Œfl¬±Ú ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ ı…øMê·ÀÌı˛ ¬ÛÀ-¶ö±¬ÛÚ › ¬ÛÀ±iß˚˛Ú ›
Ó“¬±˝±Àı˛ ’ıfl¬±˙ ˜?≈ı˛œfl¬ı˛Ì ¸À˜Ó¬ ŒÊ˘± ’±±˘Ó¬¸˜”˝ › Ó¬ÒœÚ
’±±˘Ó¬¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ øÚ˚˛LaÌ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ ıÓ«¬±˝◊Àı, øfl¬c ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú
øfl¬Â≈ı˛˝◊ ¤ı˛+¬Û ’Ô« fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú± Œ˚, Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó¬±«ı˘œ Œ˚ øıøÒ
√õ∂øÚ˚˛LaÌ fl¬Àı˛ Ó¬Ú≈˚±˚˛œ Ó“¬±˝±ı˛ ’±¬Ûœ˘ fl¬øı˛ı±ı˛ Œ˚ ’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬±˝±
Ó¬“±˝±ı˛ øÚfl¬È¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ˝ı˛Ì fl¬ı˛± ˝˝◊˘ ’Ôı± ‹ı˛+¬Û øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ øıø˝Ó¬ Ó“¬±˝±ı˛
‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó¬±«ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ øˆ¬iß ’Ú…Ô± Ó“¬±˝±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ’±‰¬ı˛Ì fl¬øı˛ÀÓ¬
˝±˝◊Àfl¬±È«¬Àfl¬ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ fl¬ı˛± ˝˝◊˘/
’Ô« √õ∂fl¬È¬Ú/ 236/ ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ñ
ïfl¬ó ëë ŒÊ˘± ÊÊíí fl¬Ô±øȬÀÓ¬ ’ôLˆ≈¬«Mê ˝˝◊Àı Œ˚ Œfl¬±Ú Ú·ı˛
Œ›˚˛±Úœ ’±±˘ÀÓ¬ı˛ ÊÊ, ’øÓ¬øı˛Mê ŒÊ˘± ÊÊ, ˚≈¢¨ ŒÊ˘±
ÊÊ, ¸˝fl¬±ı˛œ ŒÊ˘± ÊÊ, Œfl¬±Ú ŒÂ±È¬ ’±±˘ÀÓ¬ı˛ ‰¬œÙ¬ ÊÊ,
‰¬œÙ¬ Œ√õ∂ø¸Àάkœ ˜…±øÊÀ¶ÜòȬ, ’øÓ¬øı˛Mê ‰¬œÙ¬ Œ√õ∂ø¸Àάkœ
˜…±øÊÀ¶ÜòȬ, ±˚˛ı˛± ÊÊ, ’øÓ¬øı˛Mê ±˚˛ı˛± ÊÊ › ¸˝fl¬±ı˛œ
±˚˛ı˛± ÊÊÄ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 107

ˆ¬±· 6ñı˛±Ê…¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 236ñ237

ï‡ó ëëøı‰¬±øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…fl¬íí fl¬Ô±øȬ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú fl‘¬Ó¬…fl¬ ı≈Á¬±˝◊Àı ˚±˝±
Œfl¬ı˘ ŒÊ˘± ÊÀÊı˛ ¬Û ’À¬Û鬱 ’Òô¶∏Ú ’Ú…±Ú… Œ›˚˛±Úœ
øı‰¬±øı˛fl¬ ¬Û ¬Û”Ì« fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ’øˆ¬À√õ∂Ó¬ ı…øMê·ÌÀfl¬ ˘˝◊˚˛±
·øͬӬ/
237/ ı˛±Ê…¬Û±˘ ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛± øÚÀ«˙ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ ¤˝◊ Œfl¬±Ú Œ|Ìœ ı± Œfl¬±Ú
’Ò…±À˚˛ ¬Û”ı«ıÓ¬œ øıÒ±Ú±ı˘œ ¤ı— Ó¬Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ øÚ˚˛˜±ı˘œ Œ˚ı˛+¬Û ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú Œ|Ìœı˛
˜…±øÊÀà¬ÀȬı˛ √õ∂øÓ¬ ¤˝◊
øı‰¬±øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…Àfl¬ øÚ˚≈Mê ı…øMê·ÀÌı˛ ¸•§Àg¬ √õ∂˚≈Mê ˝˚˛ Œ¸ı˛+¬Û, Œ˚ Ó¬±øı˛‡ ’Ò…±À˚˛ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛
Ó¬»¬ÛÀé¬ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ ø¶öı˛œfl‘¬Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬, ¤ı— Œ˚ √õ∂À˚˛±·/
¸fl¬˘ ı…øÓ¬Sê˜ › ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ‹ √õ∂:±¬ÛÀÚ øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬ÒœÀÚ,
ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú Œ|Ìœ ı± Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œ|Ìœı˛ ˜…±øÊÀ¶ÜòÀȬı˛ ¸•§Àg¬ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı/
108 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 7

[√õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±· ‡-¤ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ı˛±Ê…¸˜”˝/] ¸—øıÒ±Ú ï¸l˜

¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1956, 29 Ò±ı˛± › Ó¬Ù¬ø¸˘ Z±ı˛± ï1.11.1956 ˝˝◊ÀÓ¬
fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó ı± ø·˚˛±ÀÂ/
238/ [¬√õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±· ‡ ı˛±Ê…¸˜”À˝ ˆ¬±· 6-¤ı˛
øıÒ±Ú¸˜”À˝ı˛ √õ∂À˚˛±·/] ¸—øıÒ±Ú ï¸l˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú 1956, 29 Ò±ı˛± ›
Ó¬Ù¬ø¸˘ Z±ı˛± ï1.11.1956 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó ı± ø·˚˛±ÀÂ/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 109

ˆ¬±· 8
[¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝]

[239/ ï1ó ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± ’Ú…Ô± Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ¸—‚˙±ø¸Ó¬
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛
Ó¬Z…øÓ¬Àı˛Àfl¬, √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬, øÓ¬øÚ ˚Ó¬”ı˛ √õ∂˙±¸Ú/
ά◊¬Û˚≈Mê ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√, ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú √õ∂˙±¸Àfl¬ı˛ ˜±Ò…À˜ ¬Ûøı˛‰¬±ø˘Ó¬
˝˝◊Àı, ø˚øÚ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Œ˚ ¬ÛÚ±˜ øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸˝◊ ¬ÛÚ±À˜ Ó¬»¬fl¬Ó«¬‘fl¬
øÚ˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ/
ï2ó ˆ¬±· 6-¤ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛
ı˛±Ê…¬Û±˘Àfl¬ Œfl¬±Ú ¸øißø˝Ó¬ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ √õ∂˙±¸fl¬ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ¤ı— Œ˚¶öÀ˘ Œfl¬±Ú ı˛±Ê…¬Û±˘ ‹ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê ˝Ú, Œ¸¶öÀ˘ øÓ¬øÚ
Ó“¬±˝±ı˛ ˜øLa¬Ûøı˛¯∏ ˝˝◊ÀÓ¬ ¶§Ó¬Laˆ¬±Àı ‹ı˛+¬Û √õ∂˙±¸fl¬ı˛+À¬Û ¶§œ˚˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝
¸•Û±Ú fl¬øı˛ÀıÚ/
239fl¬/ ï1ó [[¬¬Û≈≈À‰¬ı˛œ] ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ÊÚ…,] ¸—¸ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ¸—‚˙±ø¸Ó¬
øıøÒ Z±ı˛±, ‹ øıøÒÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ õ∂øÓ¬Àé¬ÀS Œ¸ı˛+¬Û ·Í¬Ú, ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ÊÚ…
¶ö±Úœ˚˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛
鬘Ӭ±¸˜”˝ › fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ ¸˝ñ ı± ˜øLa¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ı±
¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ¸‘ÊÚ/
ïfl¬ó ‹ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú˜G¬˘ı˛+À¬Û fl‘¬Ó¬… fl¬ı˛Ì±Ô«,
øÚı«±ø‰¬Ó¬˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ’Ôı± ’—˙Ó¬– ˜ÀڱڜӬ › ’—˙Ó¬– øÚı«±ø‰¬Ó¬˝◊ ˝Î¬◊fl¬, ¤fl¬øȬ
¸—¶ö±, ı±
ï‡ó ¤fl¬øȬ ˜øLa¬Ûøı˛¯∏,
’Ôı± ¤Ó¬≈ˆ¬˚˛ ¸‘ÊÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ 368
’Ú≈ÀBÂÀı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ¸—À˙±ÒÚ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú±, ˚ø›
˝◊˝±ÀÓ¬ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıÒ±Ú Ô±Àfl¬ ˚±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ¸—À˙±ÒÚ fl¬Àı˛ ı± ˚±˝±ı˛
Ù¬À˘ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ¸—À˙±ÒÚ ˝˚˛/]

[239fl¬fl¬/ï1ó ¸—øıÒ±Ú ïÿÚ¸Mı˛Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1991 √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ø{°œ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ øıÀ˙¯
Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ø{°œı˛ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ø{°œı˛ ʱӬœ˚˛ ı˛±ÊÒ±Úœ ı˛±Ê…Àé¬S øıÒ±Ú±ı˘œ/
ï’Ó¬–¬Ûı˛ ¤˝◊ ˆ¬±À· ʱӬœ˚˛ ı˛±ÊÒ±Úœ ı˛±Ê…Àé¬S ıø˘˚˛± ά◊ø{°ø‡Ó¬ó Ú±À˜
’øˆ¬ø˝Ó¬ ˝˝◊Àı, ¤ı— 239 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ øÚ˚≈Mê ά◊˝±ı˛ √õ∂˙±¸fl¬ Œ˘Ùƒ¬ÀȬڅ±KȬ
·ˆ¬Ú«ı˛ı˛+À¬Û Ú±À˜±øV©Ü ˝˝◊ÀıÚ/
110 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 8 ñ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ñ ’Ú≈ÀBÂ 239

ï2ó ïfl¬ó ʱӬœ˚˛ ı˛±ÊÒ±Úœ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ øıÒ±Ú¸ˆ¬±
Ô±øfl¬Àı ¤ı— ‹ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ’±¸Ú¸˜”˝ ʱӬœ˚˛ ı˛±ÊÒ±Úœ
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ¶ö±øÚfl¬ øÚı«±‰¬ÚÀé¬S ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂Ó¬…é¬ øÚı«±‰¬Ú
Z±ı˛± øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¸¸…·Ì Z±ı˛± ¬Û”ı˛Ì fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/
ï‡ó øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ¸ı«À˜±È¬ ’±¸Ú ¸—‡…±, Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ı˛ ÊÚ…
¸—ı˛øé¬Ó¬ ’±¸Ú¸˜”À˝ı˛ ¸—‡…±, ʱӬœ˚˛ ı˛±ÊÒ±Úœ
ı˛±Ê…Àé¬SÀfl¬ ¶ö±øÚfl¬ øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”À˝ øıˆ¬±ÊÚ ï‹ı˛+¬Û
øıˆ¬±ÊÀÚı˛ øˆ¬øM ¸À˜Ó¬ó, ¤ı— øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ øSê˚˛±fl¬˘±¬Û
¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¸fl¬˘ ’Ú…øıÒ øı¯∏˚˛ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ
Z±ı˛± √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï·ó 324 ˝˝◊ÀÓ¬ 327 › 329 ’Ú≈ÀBÂ¸˜”À˝ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ
˚Ô±SêÀ˜ Œfl¬±Ú ı˛±Ê…, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± ¤ı— ά◊˝±ı˛
¸¸…·Ì ¸•ÛÀfl«¬ Œ˚ı˛+À¬Û √õ∂À˚±Ê… ˝˚˛, Œ¸ı˛+À¬Û ‹
øıÒ±Ú±ı˘œ ʱӬœ˚˛ ı˛±ÊÒ±Úœ ı˛±Ê…Àé¬S, ʱӬœ˚˛ ı˛±ÊÒ±Úœ
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± ¤ı— ά◊˝±ı˛ ¸¸…·Ì ¸•ÛÀfl«¬
√õ∂À˚±Ê… ˝˝◊ÀıÄ ¤ı— ’Ú≈ÀBÂ 326 › 329-¤ ëë˚Ô±À˚±·…
øıÒ±Ú˜G¬˘íí-¤ı˛ Œfl¬±Ú ά◊À{°‡, ¸—¸ ¸•ÛÀfl«¬ ά◊À{°‡
ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı/
ï3ó ïfl¬ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛, ʱӬœ˚˛
ı˛±ÊÒ±Úœ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ¸˜·Ë, ı± Œfl¬±Ú ’—À˙ı˛ ÊÚ…, ı˛±Ê…
¸”‰¬œ ı± ¸˜ıÓ¬π ¸”‰¬œÀÓ¬ õ∂·øÌÓ¬ Œ˚ Œfl¬±Ú øı¯˚˛, ı˛±Ê… ¸”‰¬œı˛
õ∂øıø©Ü 1, 2, 18-ı˛ øı¯˚˛¸˜”À˝ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¤ı— ‹
¸”‰¬œı˛ õ∂øıø©Ü 68, 65 › 66-ı˛ øı¯˚˛¸˜”˝ ά◊Mê 1, 2 › 18
√õ∂øıø©Üı˛ ¸ø˝Ó¬ Œ˚ ¬Û˚«ôL ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ˝˚˛ Œ¸˝◊ ¬Û˚«ôL øı¯˚˛¸˜”˝
ı±À, ά◊˝± ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ¸•ÛÀfl«¬ ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL
õ∂À˚±Ê… ˝˚˛ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL, øıøÒ õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±
Ô±øfl¬Àı/
ï‡ó ïfl¬ó ά◊¬Û√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊, Œfl¬±Ú ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S
ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ’—À˙ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ øıøÒ¸˜”˝
√õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—¸Àı˛ 鬘Ӭ±¸˜”À˝ı˛
’¬Ûfl¬¯∏« ¸±ÒÚ fl¬øı˛Àı Ú±/
ï·ó ˚ø Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú
øıøÒı˛ øıÒ±Ú, ‹ øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú
øıøÒı˛ øıÒ±ÀÚı˛, ά◊˝± øıÒ±Ú¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒı˛ ¬Û”Àı«˝◊
·‘˝œÓ¬ ˝Î¬◊fl¬ øfl¬—ı± ¬ÛÀı˛˝◊ ·‘˝œÓ¬ ˝Î¬◊fl¬, øıèX¬±Ô«fl¬ ˝˚˛ ’Ôı±
øıÒ±Ú¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ øˆ¬iß ’Ú… Œfl¬±Ú ¬Û”ı«ıÓ¬œ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 111

ˆ¬±· 8 ñ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ñ ’Ú≈ÀBÂ 239

øıøÒı˛, øıèX¬±Ô«fl¬ ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ά◊ˆ¬˚˛ Œé¬ÀS˝◊,
Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ, ı± ¬Û”ı«ıÓ¬œ« ‹ı˛+¬Û
øıøÒ ‰¬±˘≈ Ô±øfl¬Àı, ¤ı— øıÒ±Ú¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ,
˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ øıèX¬±Ô«fl¬ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√, ı±øÓ¬˘ ˝˝◊Àı :
Ó¬Àı ˚ø øıÒ±Ú¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øıÀı‰¬Ú±ı˛ ÊÚ… ¸—ı˛øé¬Ó¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬ ¤ı—
Ó“¬±˝±ı˛ ¸•úøÓ¬ √õ∂±l ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ‹ı˛+¬Û øıøÒ
ʱӬœ˚˛ ı˛±ÊÒ±Úœ ı˛±Ê…Àé¬ÀS ‰¬±˘≈ Ô±øfl¬Àı :
¬Ûı˛c ¤˝◊ ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ øıÒ±Ú¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬
‹ı˛+À¬Û √õ∂̜Ӭ øıøÒı˛ ¸—À˚±Êfl¬fl¬±ı˛œ, ¸—À˙±ÒÚfl¬±ı˛œ,
¬Ûøı˛ıÓ«¬Úfl¬±ı˛œ ı± øÚı˛¸Úfl¬±ı˛œ Œfl¬±Ú øıøÒ ¸À˜Ó¬ ’Ú≈ı˛+¬Û
øı¯∏˚˛ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú øıøÒ Œ˚Àfl¬±Ú ¸˜À˚˛ øıøÒıX¬ fl¬øı˛ÀÓ¬
¸—¸Àfl¬ øÚı±øı˛Ó¬ fl¬øı˛Àı Ú±/
ï4ó Œ˘Ùƒ¬ÀȬڅ±KȬ ·ˆ¬Ú«ı˛ Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ Œ˚ ¬Û˚«ôL
¶§øıÀı‰¬Ú±˚˛ fl¬±˚« fl¬øı˛ÀÓ¬ ’Ú≈:±Ó¬ ˝Ú Œ¸˝◊ ¬Û˚«ôL ı…Ó¬œÓ¬, Œ˚ øı¯˚˛¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬
øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ øıøÒ õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ± Ô±Àfl¬ Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ Œ˘Ùƒ¬ÀȬڱKȃ¬ ·ˆ¬Ú«Àı˛ı˛
fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ √õ∂À˚˛±À· Ó“¬±˝±Àfl¬ ¸˝±˚˛Ó¬± fl¬øı˛ı±ı˛ › ά◊¬ÛÀ˙ øı±ı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛
¸ı«À˜±È¬ ¸À¸…ı˛ ˜ÀÒ… ’ÚøÒfl¬ ˙ ˙Ó¬±—˙ ¸¸… ˘˝◊˚˛± ¤fl¬øȬ ˜Laœ ¬Ûøı˛¯∏
Ô±øfl¬Àı, ˜≈‡…˜Laœ Ô±øfl¬ÀıÚ ˚±˝±ı˛ ˙œÀ¯∏« :
Ó¬Àı Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ Œ˘Ùƒ¬ÀȬڅ±Kȃ¬ ·ˆ¬Ú«ı˛ › Ó“¬±˝±ı˛ ˜øLa·ÀÌı˛
˜ÀÒ… ˜Ó¬¬Û±Ô«Àfl¬…ı˛ Œé¬ÀS Œ˘Ùƒ¬ÀȬڅ±Kȃ¬ ·ˆ¬Ú«ı˛ ø¸X¬±ÀôLı˛ ÊÚ… ά◊˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛
øÚfl¬È¬ Œ√õ∂ı˛Ì fl¬øı˛ÀıÚ, ¤ı— Ó¬±˝±ı˛ ά◊¬Ûı˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂M ø¸X¬±ôL√ ’Ú≈˚±˚˛œ
Ó¬Ú≈¸±Àı˛ fl¬±˚« fl¬øı˛ÀıÚ, ¤ı— Œ˚Àé¬ÀS Ó“¬±˝±ı˛ ’øˆ¬˜ÀÓ¬ øı¯∏˚˛øȬ ¤Ó¬˝◊ Êèı˛œ
Œ˚, ’øı˘À•§ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀé¬ ı…ı¶ö± ·Ë˝Ì fl¬ı˛± ’±ı˙…fl¬ ˝˚˛, Œ¸Àé¬ÀS Œ˘Ùƒ¬ÀȬڅ±Kȃ¬
·ˆ¬Ú«ı˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ø¸X¬±ÀôL√ı˛ ’À¬Ûé¬±ÒœÚ ı˛±ø‡˚˛± øÓ¬øÚ Œ˚ı˛+¬Û ’±ı˙…fl¬ ·Ì…
fl¬øı˛ÀıÚ øı¯∏˚˛øȬ ¸•ÛÀfl«¬ Œ¸ı˛+¬Û ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀÓ¬ ı± Œ¸ı˛+¬Û øÚÀ«˙±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬
鬘Ӭ±¬Ûiß ˝˝◊ÀıÚ/
ï5ó ˜≈‡…˜Laœ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚ˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ ¤ı— ’Ú…±Ú… ˜Laœ, ˜≈‡…˜Laœı˛
ά◊¬ÛÀ˙SêÀ˜ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚ˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ ¤ı— ˜øLa·Ì, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛
’øˆ¬èø‰¬fl¬±À˘ ¬Û±øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ/
ï6ó ˜Laœ ¬Ûøı˛¯∏, øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ øÚfl¬È¬ ¸˜ø©Ü·Ó¬ ˆ¬±Àı ±˚˛œ Ô±øfl¬ÀıÚ/
[ï7ó ïfl¬ó] ¸—¸, øıøÒ Z±ı˛±, ¬Û”ı«ıÓ¬œ √õ∂fl¬ı˛Ì¸˜”À˝ øÚø˝Ó¬ øıÒ±Ú±ı˘œ
fl¬±À˚« ¬Ûøı˛ÌÓ¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ı± ά◊˝±Àı˛ ’Ú≈¬Û”ı˛Ì fl¬øı˛ı±ı˛
112 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 8 ñ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ñ ’Ú≈ÀBÂ 239

ÊÚ…, ¤ı— Ó¬»¸—øù≠©Ü ’Ôı± Ó¬»¬Û±øı˛Ì±ø˜fl¬ ¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛ı˛
ÊÚ… øıÒ±Ú±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
[ï‡ó 368 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ά◊ÀVÀ˙… ïfl¬ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Œ˚ı˛+¬Û
ά◊ø{°ø‡Ó¬ ’±À Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ, ά◊˝±ÀÓ¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú
¸—À˙±ÒÚfl¬±ı˛œ ı± ¸—À˙±ÒÚ fl¬øı˛ı±ı˛ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± ¸•Ûiß
Œfl¬±Ú øıÒ±Ú Ô±fl¬± ¸ÀMW›, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ¸—À˙±ÒÚı˛+À¬Û
·Ì… ˝˝◊Àı Ú±/]
ï8ó 239‡ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ˚Ó¬”ı˛ ¸y¬ı Œ¸ı˛+À¬Û, ʱӬœ˚˛
ı˛±ÊÒ±Úœ ı˛±Ê…Àé¬S, Œ˘Ùƒ¬ÀȬڅ±Kȃ¬ ·ˆ¬Ú«ı˛ › øıÒ±Ú¸ˆ¬± ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı,
Œ˚ı˛+À¬Û ‹&ø˘ ˚Ô±SêÀ˜, [¬Û≈≈À‰¬øı˛]ı˛ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S, √õ∂˙±¸fl¬ ¤ı—
ά◊˝±ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂À˚±Ê… ˝˚˛, ¤ı— ‹ ’Ú≈ÀBÂÀ ëë239fl¬ ’Ú≈ÀBÂÀı˛
ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ìíí-¤ı˛ Œfl¬±Ú› ά◊À{°‡, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ı± 239fl¬‡
’Ú≈ÀBÂÀı˛ ά◊À{°‡ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı/
¸—øıÒ±øÚfl¬ ı…ı¶ö± 239fl¬‡/ ˚ø ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ Œ˘Ùƒ¬ÀȬڅ±Kȃ¬ ·ˆ¬Ú«Àı˛ı˛ øÚfl¬È¬ ˝˝◊ÀÓ¬ øı˛À¬Û±È«¬ √õ∂±ølı˛
’‰¬˘ ˝˝◊ı±ı˛ Œé¬ÀS
øıÒ±Ú/
¬Ûı˛ ı± ’Ú…Ô± ¤ı˛+¬Û √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝˚˛ Œ˚, ñ
ïfl¬ó ¤ı˛+¬Û ¬Ûøı˛ø¶öøÓ¬ı˛ ά◊æı ˝˝◊˚˛±À ˚±˝±ÀÓ¬ 239fl¬fl¬
’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ, ’Ôı± ‹ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ’Ú≈¸ı˛ÌSêÀ˜
√õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ ʱӬœ˚˛ ı˛±ÊÒ±Úœ
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ √õ∂˙±¸Ú Œ˚ ‰¬±˘±ÀÚ± ˚±˝◊ÀÓ¬ÀÂ Ú±Ä ’Ôı±
ï‡ó ʱӬœ˚˛ ı˛±ÊÒ±Úœ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ˚ÀÔ±¬Û˚≈Mê õ∂˙±¸ÀÚı˛ ÊÚ…
¤Ó¬»ı˛+¬Û fl¬ı˛± ’±ı˙…fl¬ ı± ¸ºÓ¬,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ 239fl¬fl¬-ı˛ Œ˚ Œfl¬±Ú øıÒ±ÀÚı˛ ’Ôı± ‹ ’Ú≈ÀBÂÀı˛
’Ú≈¸ı˛ÌSêÀ˜ õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ ¸fl¬˘ ı± Œ˚ Œfl¬±Ú øıÒ±ÀÚı˛ øSê˚˛±˙œ˘Ó¬± ‹ı˛+¬Û
øıøÒÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… › Œ¸ı˛+¬Û ˙Ó«¬¸˜”˝
¸±À¬ÛÀé¬ ’±À˙ Z±ı˛± øÚ˘ø•§Ó¬ ı˛±ø‡ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ ¤ı— ʱӬœ˚˛ ı˛±ÊÒ±Úœ
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ õ∂˙±¸ÀÚı˛ ÊÚ… Ó¬“±˝±ı˛ øÚfl¬È¬ Œ˚ı˛+¬Û ’±ı˙…fl¬ ı± ¸ºÓ¬ ıø˘˚˛±
õ∂Ó¬œ˚˛˜±Ú ˝˝◊Àı, ’Ú≈ÀBÂ 239 › ’Ú≈ÀBÂ 239fl¬fl¬-ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’Ú≈¸±ı˛œ
Œ¸ı˛+¬Û ’±Ú≈¯øºfl¬ › ¬Û±øı˛Ì±ø˜fl¬ øıÒ±Ú±ı˘œ õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ [239‡/ ï1ó ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ¬Û≈≈À‰¬øı˛ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘
’ıfl¬±˙fl¬±À˘
√õ∂˙±¸Àfl¬ı˛
¸S±¸œÚ Ô±fl¬±fl¬±À˘ øˆ¬iß ’Ú… Œfl¬±Ú ¸˜À˚˛ ά◊˝±ı˛ √õ∂˙±¸Àfl¬ı˛ ˚ø √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝˚˛ Œ˚
’Ò…±À˙¸˜”˝ √õ∂‡…±¬ÛÚ ¤ı˛+¬Û ’ı¶ö±¸˜”˝ øı…˜±Ú Œ˚ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀé¬ ’±q ı…ı¶ö± ’ı˘•§Ú fl¬ı˛± √õ∂À˚˛±ÊÚ,
fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±/ Ó¬±˝±˝˝◊À˘, øÓ¬øÚ Œ¸ı˛+¬Û ’Ò…±À˙¸˜”˝ √õ∂‡…±¬ÛÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ı˛+¬Û ‹
’ı¶ö±¸˜”À˝ ’±ı˙…fl¬ ıø˘˚˛± Ó“¬±˝±ı˛ øÚfl¬È¬ √õ∂Ó¬œ˚˛˜±Ú ˝˚˛ :
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 113

ˆ¬±· 8 ñ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ñ ’Ú≈ÀBÂ 239-240

Ó¬Àı ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ˝˝◊ÀÓ¬ Ó¬»¬ÛÀé¬ ’Ú≈À˙ √õ∂±l ˝˝◊ı±ı˛ ¬ÛÀı˛ ı…Ó¬œÓ¬ ‹
√õ∂˙±¸fl¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’Ò…±À˙ √õ∂‡…±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı Ú± :
¬Ûı˛c, ˚‡Ú˝◊ ‹ øıÒ±Ú˜G¬˘ ˆ¬º ˝˚˛ ’Ôı± 239fl¬ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ
Œ˚ı˛+¬Û øıøÒ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ˝˝◊˚˛±À Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ ’ı˘ø•§Ó¬ Œfl¬±Ú
ı…ı¶ö±ı˛ ÊÚ… ά◊˝±ı˛ fl‘¬Ó¬…fl¬ı˛Ì øÚ˘ø•§Ó¬ Ô±Àfl¬, Ó¬‡Ú ‹ı˛+¬Û ˆ¬º ı± øÚ˘•§Ú
‰¬˘±fl¬±À˘ ‹ √õ∂˙±¸fl¬ Œfl¬±Ú ’Ò…±À˙ √õ∂‡…±¬ÛÚ fl¬øı˛ÀıÚ Ú±/
ï2ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’Ú≈À˙ ’Ú≈¸±Àı˛ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂‡…±ø¬ÛÓ¬ Œfl¬±Ú
’Ò…±À˙ ‹ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¤ı˛+¬Û ¤fl¬øȬ ’±˝◊Ú ıø˘˚˛±
·Ì… ˝˝◊Àı ˚±˝± 239fl¬ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Œ˚ı˛+¬Û øıøÒ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ,
Ó¬»¬ÛÀé¬ Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒı˛ ’ôL√ˆ«¬≈Mê øıÒ±Ú±ı˘œ ¬Û±˘Ú¬Û”ı«fl¬ øıøÒıX¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ,
øfl¬c ‹ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ’Ò…±À˙ñ
ïfl¬ó ‹ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬
˝˝◊Àı ¤ı— ‹ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¬Û≈Ú–¸˜±Àı˙ ˝˝◊ÀÓ¬ Â˚˛ ¸l±˝
’ı¸±Ú ˝˝◊À˘ ’Ôı±, ˚ø ‹ ¸˜˚˛¸œ˜± ’ı¸±Ú ˝˝◊ı±ı˛ ¬Û”Àı«
ά◊˝± ’ÚÚ≈À˜±Ú fl¬øı˛˚˛± ‹ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ Œfl¬±Ú ¸—fl¬ä
·‘˝œÓ¬ ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ¸—fl¬äøȬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊À˘ ά◊˝± ’±ı˛
¸øSê˚˛ Ô±øfl¬Àı Ú±Ä ¤ı—
ï‡ó Œ˚Àfl¬±Ú ¸˜À˚˛, Ó¬»¬ÛÀé¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’Ú≈À˙ √õ∂±ølı˛ ¬ÛÀı˛,
√õ∂˙±¸fl¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂Ó¬…±˝+Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
ï3ó ˚ø ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ’Ò…±À˙ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıÒ±Ú fl¬Àı˛
˚±˝± 239fl¬ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ, Ó¬»¬ÛÀé¬ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
øıøÒı˛ ’ôLˆ≈¬«Mê øıÒ±Ú±ı˘œ ¬Û±˘Ú¬Û”ı«fl¬ ‹ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛
øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊ÀÚ øıøÒıX¬ ˝˝◊À˘ ø¸X¬ ˝˝◊Ó¬ Ú±, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ά◊˝±
˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ‹ı˛+À¬Û ø¸X¬ ˝˝◊Ó¬ Ú± Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ı±øÓ¬˘ ˝˝◊Àı/]
240/ ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ˙±øôL√, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú
¸—‚˙±ø¸Ó¬
√õ∂·øÓ¬ › ¸≈˙±¸ÀÚı˛ ÊÚ… √õ∂øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ˚Ô±ñ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ÊÚ…
ïfl¬ó ’±j±˜±Ú › øÚÀfl¬±ıı˛ Zœ¬Û¬Û≈?Ä √õ∂øÚ˚˛˜ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛
鬘Ӭ±/
[ï‡ó ˘±é¬±Zœ¬ÛÄ]
[ï·ó ±ı˛± › Ú·ı˛ ˝±Àˆ¬˘œ ¤ı— ±˜Ú › øά◊Ä]
[ï‚ó * * * Ä]
[ï„ó ¬Û≈≈À‰¬ı˛œÄ]
[ó * * * Ä]
[ïÂó * * * Ä]
114 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 8 ñ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ñ ’Ú≈ÀBÂ 240-242

[Ó¬Àı, Œ˚¶öÀ˘ 239fl¬ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S
¬Û≈≈À‰¬ı˛œı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú˜G¬˘ı˛+À¬Û fl‘¬Ó¬… fl¬ı˛Ì±Ô« Œfl¬±Ú ¸—¶ö± ¸‘øÊÓ¬ ˝˚˛, Œ¸¶öÀ˘
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ‹ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ √õ∂Ô˜ ’øÒÀı˙ÀÚı˛ ÊÚ… øÚø«©Ü Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ‹
¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ˙±øôL√, √õ∂·øÓ¬ › ¸≈˙±¸ÀÚı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú √õ∂øÚ˚˛˜ √õ∂Ì˚˛Ú
fl¬øı˛ÀıÚ Ú± :]
¬Ûı˛c, ˚‡Ú˝◊ ¬Û≈≈À‰¬ı˛œ, ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ÊÚ… Œ˚ ¸—¶ö±
øıÒ±Ú˜G¬˘ı˛+À¬Û fl‘¬Ó¬… fl¬øı˛ÀÓ¬À Ӭ±˝± ˆ¬º ˝˚˛, ’Ôı± 239fl¬ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó
√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Œ˚ı˛+¬Û øıøÒ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ˝˝◊˚˛±À Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ı…ı¶ö∏±
’ı˘ø•§Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ Ù¬À˘ ‹ı˛+¬Û øıÒ±Ú˜G¬˘ı˛+À¬Û fl‘¬Ó¬…fl¬ı˛Ì øÚ˘ø•§Ó¬ Ô±Àfl¬, Ó¬‡Ú
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ‹ı˛+¬Û ˆ¬º ı± øÚ˘•§Ú ‰¬˘±fl¬±À˘, Œ¸˝◊ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ˙±øôL√,
√õ∂·øÓ¬ › ¸≈˙±¸ÀÚı˛ ÊÚ… √õ∂øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/]
ï2ó ‹ı˛+À¬Û √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú √õ∂øÚ˚˛˜ ‹ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀS Ó¬»fl¬±À˘
√õ∂À˚±Ê… ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú ’±˝◊ÚÀfl¬ ı± [’Ú… Œfl¬±Ú øıøÒÀfl¬] øÚı˛¸Ú ı±
¸—À˙±ÒÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛, ¤ı— ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂‡…±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊À˘ ά◊˝±ı˛, ¸—¸Àı˛
Œ˚ ’±˝◊Ú ‹ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀS √õ∂˚≈Mê, Ó¬Ú≈ı˛+¬Û ı˘ › fl¬±˚«fl¬øı˛Ó¬±
Ô±øfl¬Àı/]
¸—‚˙±ø¸Ó¬ 241/ ï1ó ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± Œfl¬±Ú [¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛]
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ÊÚ…
˝±˝◊Àfl¬±È«¬/
ÊÚ… ¤fl¬øȬ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ·Í¬Ú fl¬øı˛ÀÓ¬, ’Ôı± ‹ı˛+¬Û [Œ˚Àfl¬±Ú ı˛±Ê…Àé¬ÀS] ’ıø¶öÓ¬
Œ˚Àfl¬±Ú ’±±˘Ó¬Àfl¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ¸fl¬˘ ı± Œ˚Àfl¬±Ú √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬
ıø˘˚˛± Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ı± ı…øÓ¬S꘸˜”˝ øıø˝Ó¬
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬ÒœÀÚ, ˆ¬±· 6-¤ı˛ ’Ò…±˚˛ 5-¤ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ 214 ’Ú≈ÀBÂÀ
ά◊ø{°ø‡Ó¬ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ¸•§Àg¬ Œ¸ı˛+¬Û √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı/
[ï3ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ ¤ı— ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú Z±ı˛± ı±
’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ˚Ô±À˚±·… øıÒ±Ú˜G¬˘Àfl¬ ’ø¬Û«Ó¬ 鬘Ӭ±ıÀ˘ ‹ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬
√õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, Œ˚ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ¸—øıÒ±Ú ï¸l˜ ¸—À˙±ÒÚó
’±˝◊Ú, 1956-ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Œfl¬±Ú ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ¸•§Àg¬
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ÀÓ¬Ú Œ¸ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ‹ ı˛±Ê…Àé¬S ¸•§Àg¬
‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬ÛÀı˛ ‹ı˛+¬Û Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ÀÓ¬ Ô±øfl¬ÀıÚ/
ï4ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ Œfl¬±Ú ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀS
ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±À· √õ∂¸±øı˛Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛, ’Ôı± ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı˛±Ê…Àé¬S ˝˝◊ÀÓ¬ ı±
ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±· ˝˝◊ÀÓ¬ ı± øı±ı˛, Œ˚ 鬘Ӭ± ¸—¸Àı˛ ’±ÀÂ, ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛
Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ Ó¬±˝±ı˛ ’¬Ûfl¬¯∏« ¸±ÒÚ fl¬øı˛Àı Ú±/]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 115
ˆ¬±· 8 ñ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ñ ’Ú≈ÀBÂ 242
242/ [fl≈¬·«] ¸—øıÒ±Ú ï¸l˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1956, 29 Ò±ı˛±
› Ó¬Ù¬ø¸˘ Z±ı˛± ï1.11.1956 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó ı± ø·˚˛±ÀÂ/
116 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

[ˆ¬±· 9
[¬Û=¡±À˚˛Ó¬]

¸—:±Ô«/ 243/ ¤˝◊ ˆ¬±À·, √õ∂¸ºÓ¬– ’Ú…Ô± ’±ı˙…fl¬ Ú± ˝˝◊À˘, ñ

ïfl¬ó ëëÀÊ˘±íí ıø˘ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ŒÊ˘± ı≈Á¬±˚˛Ä
ï‡ó ëë·Ë±˜ ¸ˆ¬±íí ıø˘ÀÓ¬ ·Ë±˜ ô¶∏Àı˛ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ¤˘±fl¬±ı˛ ’ôL√·«Ó¬
Œfl¬±Ú ·Ë±˜ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ øÚı«±‰¬fl¬ Ó¬±ø˘fl¬±˚˛ Œı˛øÊø¶Üòˆ≈¬Mê
ı…øMê·ÌÀfl¬ ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ¸—¶ö±Àfl¬ ı≈Á¬±˚˛Ä
ï·ó ëë˜Ò…ıÓ¬œ« ô¶∏ı˛íí ıø˘ÀÓ¬, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó«¬‘fl¬
¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛± ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ ά◊ÀVÀ˙… ˜Ò…ıÓ¬œ« ô¶ı˛
ıø˘˚˛± øıøÚø«©Ü, ·Ë±˜ › ŒÊ˘± ô¶∏Àı˛ı˛ ˜Ò…ıÓ¬œ« ô¶∏ı˛Àfl¬ ı≈Á¬±˚˛Ä
ï‚ó ëë¬Û=¡±À˚˛Ó¬íí ıø˘ÀÓ¬, 243‡ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ·Ë±˜œÌ
¤˘±fl¬±ı˛ ÊÚ… ·øͬӬ ¶§±˚˛M˙±¸Ú˜”˘fl¬ õ∂øÓ¬á¬±Ú ïά◊˝± Œ˚
Ú±À˜˝◊ ’øˆ¬ø˝Ó¬ ˝Î¬◊fl¬ Ú± Œfl¬Úó-Œfl¬ ı≈Á¬±˚˛Ä
ï„ó ëë¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ¤˘±fl¬±íí ıø˘ÀÓ¬, ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ ¶ö±øÚfl¬ ¤˘±fl¬±Àfl¬
ı≈Á¬±˚˛Ä
ó ëëÊÚ¸—‡…±íí ıø˘ÀÓ¬, ¬Û”ı«ıÓ¬œ« ¸ı«À˙¯∏ ÊÚ·ÌÚ±˚˛
˚Ô±-øÚÌœ«Ó¬ ÊÚ¸—‡…± ı≈Á¬±˚˛, ˚±˝±ı˛ √õ∂±¸øºfl¬ ¸—‡…±
√õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÄ
ïÂó ëë·Ë±˜íí ıø˘ÀÓ¬ ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ ά◊ÀVÀ˙… ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬
¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛± ·Ë±˜ ıø˘˚˛± øıøÚø«©Ü ·Ë±˜Àfl¬ ı≈Á¬±˚˛,
¤ı— ‹ı˛+À¬Û øıøÚø«©Ü ·Ë±˜¸˜”À˝ı˛ ¸˜ø©ÜÀfl¬ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬Àı˛/
·Ë±˜¸ˆ¬±/ 243fl¬/ ·Ë±˜¸ˆ¬±, ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀıÚ,
·Ë±˜ô¶∏Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û 鬘Ӭ±¸˜”˝ √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ÀÓ¬ › Œ¸ı˛+¬Û fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ ¸•Û±Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ·Í¬Ú/ 243‡/ ï1ó ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ… ·Ë±˜, ˜Ò…ıÓ¬œ«
› ÀÊ˘± ô¶∏Àı˛ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ·Í¬Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï2ó ï1ó õ∂fl¬ı˛ÀÌ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ’ÚøÒfl¬ fl≈¬øh¬ ˘é¬
ÊÚ¸—‡…± ¸•Ûiß Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… ˜Ò…ıÓ¬œ« ô¶∏Àı˛ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ Ú±› ·øͬӬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 117

ˆ¬±· 9 ñ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

243·/ ï1ó ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ ı˛‰¬Ú±/
Z±ı˛± ¬Û=¡±À˚˛Ó¬¸˜”À˝ı˛ ı˛‰¬Ú± ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ :
Ó¬Àı ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ Œfl¬±Ú› ô¶∏Àı˛ı˛ ¶ö±øÚfl¬ ¤˘±fl¬±ı˛ ÊÚ¸—‡…± ¤ı— ‹
¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ øÚı«±‰¬ÀÚı˛ Z±ı˛± ¬Û”ı˛Ìœ˚˛ ’±¸Ú ¸—‡…±ı˛ ’Ú≈¬Û±Ó¬ ˚Ô±¸y¬ı, ı˛±ÀÊ…ı˛
¸ı«S, ¤fl¬˝◊ √õ∂fl¬±Àı˛ı˛ ˝˝◊Àı/
ï2ó Œfl¬±Ú ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ ¸fl¬˘ ’±¸Ú, ‹ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ¤˘±fl¬±ı˛ ¶ö±øÚfl¬
øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”˝ ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂Ó¬…é¬ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ı…øMê·ÀÌı˛ Z±ı˛± ¬Û”ı˛Ì fl¬ı˛± ˝˝◊Àı,
¤ı— ¤Ó¬≈ÀVÀ˙… √õ∂øÓ¬øȬ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ¤˘±fl¬±ı˛ ¶ö±øÚfl¬ øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”˝ ¤ı˛+¬Û
√õ∂̱˘œÀÓ¬ øıˆ¬Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı, ˚±˝±ÀÓ¬ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ øÚı«±‰¬ÚÀé¬ÀSı˛ ÊÚ¸—‡…± ›
ά◊˝±ÀÓ¬ ’±ıøKȬӬ ’±¸Ú ¸—‡…±ı˛ ’Ú≈¬Û±Ó¬, ˚Ô±¸y¬ı ‹ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ¤˘±fl¬±ı˛ ¸ı«S
¤fl¬˝◊ √õ∂fl¬±Àı˛ı˛ ˝˚˛/
ï3ó ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ Z±ı˛±, ñ
ïfl¬ó ·Ë±˜ô¶∏Àı˛ı˛ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬¸˜”À˝ı˛ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú·ÀÌı˛, ˜Ò…ıÓ¬œ«
ô¶∏Àı˛ı˛ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬¸˜”À˝, ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… ˜Ò…ıÓ¬œ« ô¶∏Àı˛ı˛
¬Û=¡±À˚˛Ó¬ Ú± Ô±øfl¬ı±ı˛ Œé¬ÀS, ŒÊ˘± ô¶∏Àı˛ı˛ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬¸˜”À˝
√õ∂øÓ¬øÚøÒQ fl¬øı˛ı±ı˛;
ï‡ó ˜Ò…ıÓ¬œ« ô¶∏Àı˛ı˛ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬¸˜”À˝ı˛ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú·ÀÌı˛, ŒÊ˘±
ô¶∏Àı˛ı˛ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬¸˜”À˝ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ fl¬øı˛ı±ı˛;
ï·ó ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı«±‰¬Ú Œé¬S¸˜”˝ ˚±˝±ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ¤˘±fl¬±
¸•Û”Ì«Ó¬– ı± ’—˙Ó¬– ’ôL√ˆ≈¬«Mê ˝˚˛, Œ¸˝◊ øÚı«±‰¬ÚÀé¬ÀSı˛
√õ∂øÓ¬øÚøÒQfl¬±ı˛œ Œ˘±fl¬¸ˆ¬± › øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛, ‹
¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ ·Ë±˜ô¶∏ı˛ øˆ¬iß ’Ú… ô¶∏Àı˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ fl¬øı˛ı±ı˛;
ï‚ó Œ˚Àé¬ÀS ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸¸…·Ì ¤ı— ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú
¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸¸…·Ì ñ
(i) ˜Ò…ıÓ¬œ« ô¶∏Àı˛ı˛ Œfl¬±Ú ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ¤˘±fl¬±ı˛ ˜ÀÒ…
øÚı«±‰¬fl¬ı˛+À¬Û Œı˛øÊø¶Üòˆ≈¬Mê ˝Ú, Œ¸Àé¬ÀS ˜Ò…ıÓ¬œ«
ô¶∏Àı˛ı˛ ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ fl¬øı˛ı±ı˛,
(ii) ŒÊ˘± ô¶∏Àı˛ı˛ Œfl¬±Ú ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ¤˘±fl¬±ı˛ ˜ÀÒ…
øÚı«±‰¬fl¬ı˛+À¬Û Œı˛øÊø¶Üòˆ≈¬Mê ˝Ú, Œ¸Àé¬ÀS ŒÊ˘±
ô¶∏Àı˛ı˛ ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ fl¬øı˛ı±ı˛
ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
118 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 9 ñ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

ï4ó Œfl¬±Ú ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«ÀÚı˛ ¤ı— ’Ú…±Ú… ¸À¸…ı˛, Ó“¬±˝±ı˛± ‹
¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ¤˘±fl¬±ı˛ ¶ö±øÚfl¬ øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”˝ ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂Ó¬…é¬ øÚı«±‰¬Ú Z±ı˛±
øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝Î¬◊Ú ı± Ú± ˝Î¬◊Ú, ‹ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬¸˜”À˝ı˛ ¸ˆ¬±¸˜”À˝ Œˆ¬±È¬±ÀÚı˛ ’øÒfl¬±ı˛
Ô±øfl¬Àı/
ï5ó ïfl¬ó ·Ë±˜ ô¶∏Àı˛ı˛ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ Z±ı˛±
Œ˚ı˛+¬Û ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀıÚ, Œ¸ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ,
¤ı—
ï‡ó ˜Ò…ıÓ¬œ« ô¶∏Àı˛ı˛ ı± ŒÊ˘± ô¶∏Àı˛ı˛ ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú,
ά◊˝±ı˛ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¸¸…·Ì Z±ı˛±, ¤ı— Ó“¬±˝±Àı˛ ˜Ò… ˝˝◊ÀÓ¬
øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ/
’±¸Ú ¸—ı˛é¬Ì/ 243‚/ ï1ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ ñ
ïfl¬ó Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬·ÀÌı˛, ›
ï‡ó Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬·ÀÌı˛
ÊÚ… ’±¸Ú¸˜”˝ ¸—ı˛øé¬Ó¬ ˝˝◊Àı, ¤ı— ‹ı˛+À¬Û ¸—ı˛øé¬Ó¬ ’±¸Ú¸˜”À˝ı˛
¸—‡…±, ‹ ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ √õ∂Ó¬…é¬ øÚı«±‰¬Ú Z±ı˛± Œ˚ Œ˜±È¬ ¸—‡…fl¬ ’±¸Ú ¬Û”ı˛Ì fl¬ı˛±
˝˝◊Àı Ó¬±˝±ı˛ ˜ÀÒ… ˚Ô±¸y¬ı øÚfl¬È¬Ó¬˜ı˛+À¬Û Œ¸˝◊ ¤fl¬˝◊ ’Ú≈¬Û±ÀÓ¬ Ô±øfl¬Àı, Œ˚
’Ú≈¬Û±Ó¬ ‹ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ¤˘±fl¬±ı˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ ı± Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ı˛
ÊÚ¸—‡…±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ‹ ¤˘±fl¬±ı˛ Œ˜±È¬ ÊÚ¸—‡…± Ô±Àfl¬, ¤ı— ‹ı˛+¬Û ’±¸Ú¸˜”˝
¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ øˆ¬iß øˆ¬iß øÚı«±‰¬ÚÀé¬ÀS ¬Û±˘±SêÀ˜ ’±ıøKȬӬ ˝˝◊Àı/
ï2ó ï1ó õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—ı˛øé¬Ó¬ ¸ı«À˜±È¬ ’±¸ÀÚı˛ ¸—‡…±ı˛ ’Ú”…Ú ¤fl¬
Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—˙ ’±¸Ú, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ ı± Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ˆ≈¬Mê
˜ø˝˘±·ÀÌı˛ ÊÚ… ¸—ı˛øé¬Ó¬ Ô±øfl¬Àı/
ï3ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ √õ∂Ó¬…é¬ øÚı«±‰¬Ú Z±ı˛± ¬Û”ı˛Ìœ˚˛ ’±¸Ú ¸—‡…±ı˛
’Ú”…Ú ¤fl¬-Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—˙ ’±¸Ú ïÓ¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ › Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ˆ≈¬Mê
˜ø˝˘±·ÀÌı˛ ÊÚ… ¸—ı˛øé¬Ó¬ ’±¸Ú ¸—‡…± ¸À˜Ó¬ó ˜ø˝˘±·ÀÌı˛ ÊÚ… ¸—ı˛øé¬Ó¬
Ô±øfl¬Àı, ¤ı— ‹ ’±¸Ú¸˜”˝ ¬Û˚«±˚˛SêÀ˜ ‹ ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ øˆ¬iß øˆ¬iß øÚı«±‰¬ÚÀé¬ÀS
’±ıøKȬӬ ˝˝◊Àı/
ï4ó ·Ë±˜ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ô¶∏Àı˛ı˛ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬¸˜”À˝ı˛ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«ÀÚı˛ ¬Û¸˜”˝
Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬, Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ › ˜ø˝˘±·ÀÌı˛ ÊÚ…, ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ
Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀıÚ, Œ¸ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ ¸—ı˛øé¬Ó¬ ˝˝◊Àı :
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 119

ˆ¬±· 9 ñ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

Ó¬Àı Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ô¶∏Àı˛ı˛ ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ › Ó¬Ù¬ø¸˘œ
ÊÚʱøÓ¬·ÀÌı˛ ÊÚ… ¸—ı˛øé¬Ó¬ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«ÀÚı˛ ¬Û¸˜”À˝ı˛ ¸—‡…±, ‹ ı˛±ÀÊ… Œ˜±È¬
ÊÚ¸—‡…±ı˛ ˜ÀÒ… Œ˚ ’Ú≈¬Û±ÀÓ¬ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ ı± Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ı˛ ÊÚ¸—‡…±
Ô±Àfl¬, √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ô¶∏Àı˛ı˛ ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ ‹ı˛+¬Û Œ˜±È¬ ¸—‡…fl¬ ¬ÛÀı˛ ˜ÀÒ…, ˚Ô±¸y¬ı
øÚfl¬È¬Ó¬˜ı˛+À¬Û Œ¸˝◊ ¤fl¬˝◊ ’Ú≈¬Û±ÀÓ¬ Ô±øfl¬Àı :
Ûı˛c ¬Û=¡±À˚˛Ó¬¸˜”À˝ı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ô¶∏Àı˛ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«ÀÚı˛ ¬Û¸˜”À˝ı˛ Œ˜±È¬ ¸—‡…±ı˛
’Ú”…Ú ¤fl¬-Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—˙ ˜ø˝˘±Àı˛ ÊÚ… ¸—ı˛øé¬Ó¬ Ô±øfl¬Àı :
’øÒfl¬c ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—ı˛øé¬Ó¬ ¬Û¸˜”À˝ı˛ ¸—‡…±, øˆ¬iß øˆ¬iß
¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ô¶∏Àı˛ ¬Û˚«±˚˛SêÀ˜ ’±ıøKȬӬ ˝˝◊Àı/
ï5ó ï1ó › ï2ó õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ’±¸Ú¸˜”À˝ı˛ ¸—ı˛é¬ÀÌı˛ ¤ı— ï4ó
√õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú·ÀÌı˛ ¬Û¸˜”À˝ı˛ ¸—ı˛é¬ÀÌı˛ ï˜ø˝˘±·ÀÌı˛ ÊÚ…
¸—ı˛é¬Ì ı±Àó, 334 ’Ú≈ÀBÂÀ øıøÚø«©Ü ¸˜˚˛¸œ˜± ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Ûı˛, ’±ı˛
fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±øfl¬Àı Ú±/
ï6ó ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ Œfl¬±Úøfl¬Â≈˝◊ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘Àfl¬, ’ڷ˸ı˛
Œ|Ìœı˛ Ú±·øı˛fl¬·ÀÌı˛ ’Ú≈fl”¬À˘ Œfl¬±Ú ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ ’±¸Ú¸˜”˝ ¸—ı˛é¬ÀÌı˛ ÊÚ…
’Ôı± ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ô¶∏Àı˛ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú·ÀÌı˛ ¬Û¸˜”À˝ ¸—ı˛é¬ÀÌı˛ ÊÚ…
Œfl¬±Ú øıÒ±Ú √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬, øÚı±ı˛Ì fl¬øı˛Àı Ú±/
243„/ ï1ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬, ˚ø Ó¬»¸˜À˚˛ ı˘ı» Œfl¬±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ ø¶öøÓ¬fl¬±˘,
˙œ‚Ë ˆ¬±øº˚˛± Ú± ˚±˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ά◊˝±ı˛ √õ∂Ô˜ ¸ˆ¬±ı˛ ÊÚ… øÚø«©Ü Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ˝◊Ó¬…±ø/
¬Û“±‰¬ ı»¸Àı˛ı˛ ÊÚ… ‰¬ø˘ÀÓ¬ Ô±øfl¬Àı ¤ı— Ó¬±˝±ı˛ ’øÒfl¬ ‰¬ø˘Àı Ú±/
ï2ó Ó¬»¸˜À˚˛ ı˘ı» Œfl¬±Ú øıøÒı˛ Œfl¬±Ú ¸—À˙±ÒÀÚı˛ , ‹ı˛+¬Û ¸—À˙±ÒÀÚı˛
’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« fl¬±˚«ı˛Ó¬ Œfl¬±Ú ô¶∏Àı˛ı˛ Œfl¬±Ú ¬Û=¡±À˚˛Ó¬Àfl¬ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıøÚø«©Ü
ά◊˝±ı˛ ø¶öøÓ¬fl¬±˘ ’ı¸±Ú Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ ˆ¬º fl¬ı˛±˝◊ı±ı˛ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±øfl¬Àı Ú±/
ï3ó ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ·Í¬Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… øÚı«±‰¬Ú ñ
ïfl¬ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıøÚø«©Ü ø¶öøÓ¬fl¬±˘ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı«,
ï‡ó ά◊˝± ˆ¬Àºı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ Â˚˛ ˜±¸ ¸˜˚˛¸œ˜± ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı«,
¸˜±l fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı :
Ó¬Àı Œ˚Àé¬ÀS, ˆ¬±øº˚˛± ˚±›˚˛± ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ Œ˚ ’ıø˙©Ü ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ‰¬ø˘ÀÓ¬
¬Û±øı˛Ó¬ Ó¬±˝± Â˚˛ ˜±À¸ı˛ fl¬˜ ˝˚˛, Œ¸Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ¬Û=¡±À˚˛Ó¬
·Í¬Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ øÚı«±‰¬Ú fl¬ı˛± ’±ı˙…fl¬ ˝˝◊Àı Ú±/
120 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 9 ñ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

ï4ó Œfl¬±Ú ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ ø¶öøÓ¬fl¬±˘ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ά◊˝± ˆ¬±øº˚˛± ˚±˝◊ı±ı˛
¬Ûı˛ ·øͬӬ Œfl¬±Ú ¬Û=¡±À˚˛Ó¬, Œfl¬ı˘˜±S Œ¸˝◊ ’ıø˙©Ü ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ‰¬ø˘ÀÓ¬
Ô±øfl¬Àı, ά◊˝± ‹ı˛+À¬Û ˆ¬±øº˚˛± Ú± ˚±˝◊À˘, ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œ˚ ¸˜˚˛¸œ˜±
¬Û˚«ôL√ ‰¬ø˘ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Ó¬/
¸¸…¬ÛÀı˛ 243‰¬/ ï1ó √Œfl¬±Ú ı…øMê, Œfl¬±Ú ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ ¸¸… ˝˝◊ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ ›
øÚÀ˚±«·…Ó¬±/ ¸¸…ı˛+À¬Û ‰¬˚˛Úfl‘¬Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ øÚÀ˚±«·… ˝˝◊ÀıÚ ñ
¬ ïfl¬ó ˚ø øÓ¬øÚ, ¸—øù≠©Ü ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ øÚı«±‰¬ÀÚı˛
ά◊ÀVÀ˙… Ó¬»fl¬±À˘ ı˘ı» Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ
‹ı˛+À¬Û øÚÀ˚±«·… ˝Ú :
Ó¬Àı Œfl¬±Ú ı…øMê, ˚ø øÓ¬øÚ ¤fl≈¬˙ ı»¸ı˛ ı˚˛¸ √õ∂±l ˝Ú,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ¤˝◊ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ øÚÀ˚±«·… ˝˝◊ÀıÚ Ú± Œ˚, Ó“¬±˝±ı˛ ı˚˛¸
¬Û“ø‰¬˙ ı»¸Àı˛ı˛ fl¬˜Ä
ï‡ó ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ
˚ø øÓ¬øÚ ‹ı˛+À¬Û øÚÀ˚±«·… ˝Ú/
ï2ó ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ Œfl¬±Ú ¸¸… ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú› øÚÀ˚±«·…Ó¬±ı˛
’ÒœÚ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ øfl¬Ú± Œ¸ øı¯∏À˚˛ Œfl¬±Ú √õ∂ùü ά◊O±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊À˘ ‹ı˛+¬Û √õ∂ùü ø¸X¬±ÀôL√ı˛
ÊÚ…, ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀıÚ, Œ¸ı˛+¬Û √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛
øÚfl¬È¬ Œ¸ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ Œ√õ∂øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı/
¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ 鬘Ӭ±, 243Â/ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬ Œfl¬±Ú ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ
√õ∂±øÒfl¬±ı˛ › ±ø˚˛Q/ Z±ı˛± ¬Û=¡±À˚˛Ó¬Àfl¬, ¶§±˚˛M˙±¸ÀÚı˛ √õ∂øÓ¬á¬±Ú ø˝¸±Àı fl¬±˚« fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ά◊˝±Àfl¬
¸é¬˜ fl¬øı˛ÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û ’±ı˙…fl¬ ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û 鬘Ӭ±¸˜”˝ › √õ∂±øÒfl¬±ı˛ √õ∂±Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ, ¤ı— ‹ı˛+¬Û øıøÒÀÓ¬, ά◊˝±ÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û
˙Ó«¬±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, ñ
¬ ïfl¬ó ’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬ ά◊iß˚˛Ú › ¸±˜±øÊfl¬ Ú…±˚˛ øı‰¬±Àı˛ı˛ ÊÚ…
¬Ûøı˛fl¬äÚ± √õ∂dÓ¬fl¬ı˛Ì ¸•ÛÀfl«¬,
ï‡ó ¤fl¬±˙ Ó¬Ù¬ø¸À˘ Ó¬±ø˘fl¬±ˆ≈¬Mê øı¯∏˚˛¸˜”˝ ¸À˜Ó¬, ά◊˝±Àı˛
ά◊¬Ûı˛ Œ˚ı˛+¬Û Ú…ô¶∏ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û ’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬ ά◊iß˚˛Ú ›
¸±˜±øÊfl¬ Ú…±˚˛ øı‰¬±Àı˛ı˛ ÊÚ… ¬Ûøı˛fl¬ä¸˜”˝ ı˛+¬Û±˚˛Ú ¸•ÛÀfl«¬,
˚Ô±À˚±·… ô¶∏Àı˛ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ 鬘Ӭ± › ±ø˚˛Q¸˜”˝ ’¬Û«Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ…
øıÒ±Ú±ı˘œ Ô±øfl¬ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Àı/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 121

ˆ¬±· 9 ñ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

243Ê/ √Œfl¬±Ú ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ Z±ı˛±, øıøÒÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊Àı, ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ fl¬Ó«¬‘fl¬ fl¬ı˛
’±Àı˛±¬Û fl¬øı˛ı±ı˛
¬ ïfl¬ó Œ¸ı˛+¬Û fl¬ı˛, q{®, ŒÈ¬±˘ › Ù¬œ Œ¸ı˛+¬Û √õ∂øSê˚˛± ’Ú≈¸±Àı˛ › 鬘Ӭ± ¤ı— ά◊˝±ı˛
Œ¸ı˛+¬Û ¸œ˜± ¸±À¬ÛÀé¬ Î¬◊ƒ·Ë˝Ì, ¸—·Ë˝ › ά◊¬ÛÀ˚±ÊÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ Ó¬˝øı˘/
¬Û=¡±À˚˛Ó¬Àfl¬ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚÄ
ï‡ó Œ¸ı˛+¬Û ά◊ÀVÀ˙… ¤ı— Œ¸ı˛+¬Û ˙Ó«¬ › ¸œ˜± ¸±À¬ÛÀé¬ ı˛±Ê…
¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ά◊ƒ·‘˝œÓ¬ › ¸—·‘˝œÓ¬ Œ¸ı˛+¬Û fl¬ı˛, q{®, ŒÈ¬±˘
› Ù¬œ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬Àfl¬ øÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚÄ
ï·ó ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬¸˜”˝Àfl¬ Œ¸ı˛+¬Û
¸˝±˚˛fl¬ ’Ú≈±Ú-√õ∂±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ…, ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±øı˛ÀıÚÄ ¤ı—
ï‚ó ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ı± ά◊˝±ı˛ Ó¬ı˛ÀÙ¬ ·‘˝œÓ¬ ¸fl¬˘ ’Ô« ʘ±
fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ¤ı— ά◊˝± ˝˝◊ÀÓ¬ ‹ ’Ô« Ó≈¬ø˘˚˛± ˘˝◊ı±ı˛ ÊÚ…›,
Œ¸ı˛+¬Û Ó¬˝øı˘¸˜”˝ ·Í¬Ú fl¬øı˛ı±ı˛ øÚø˜M ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±øı˛ÀıÚ/
243Á¬/ ï1ó √Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘, ¸—øıÒ±Ú ïøÓ¬˚˛±Mı˛Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó øıMœ˚˛ ’ı¶ö±
’±˝◊Ú, 1992-¤ı˛ √õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¤fl¬ ı»¸Àı˛ı˛ ˜ÀÒ… ˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë › Ó¬ÚôL√ı˛ ¬Û≈Úøı«À˘±fl¬Ú fl¬øı˛ı±ı˛
ÊÚ… øıM fl¬ø˜˙Ú
√õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¬Û“±‰¬ ı»¸Àı˛ı˛ ’ı¸±ÀÚ, ¤fl¬øȬ øıM fl¬ø˜˙Ú ·Í¬Ú fl¬øı˛ÀıÚ, ˚±˝± ·Í¬Ú/
¬Û=¬±À˚˛Ó¬¸˜”À˝ı˛ øıMœ˚˛ ’ı¶ö±ı˛ ¬Û≈Úøı«À˘±fl¬Ú fl¬øı˛Àı › ˚±˝± :ñ
¬ ïfl¬ó (i) ı˛±Ê… fl¬Ó«‘¬fl¬ ά◊¢∂˝ÌÀ˚±·… fl¬ı˛, q{®, ŒÈ¬±˘ › Ù¬œı˛ ڜȬ
’±·˜, ˚±˝± ¤˝◊ ˆ¬±· ’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±Ê… › ¬Û=¬±À˚˛Ó¬
¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… øıˆ¬±ÊÚ fl¬øı˛˚˛± Œ›˚˛± ˝˝◊Àı Ó¬±˝± ı˛±Ê…
› ¬Û=¬±À˚˛Ó¬¸˜”À˝ı˛ ¸ı«ô¶Àı˛ı˛ ˜ÀÒ… ‹ ’±·À˜ ά◊˝±Àı˛
øÚÊ øÚÊ ’—˙ ’±ıKȬÚÀfl¬Ä
(ii) ¬Û=¬±À˚˛ÀÓ¬ı˛ ÊÚ… øÚø«©Ü ı± ά◊¬ÛÀ˚±øÊÓ¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛
¤ı˛+¬Û fl¬ı˛, q{®, ŒÈ¬±˘ › Ù¬œ øÚÒ«±ı˛ÌÀfl¬Ä
(iii) ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¬Ó¬ øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û=¬±À˚˛ÀÓ¬ı˛ ÊÚ… ¸˝±˚˛fl¬-
’Ú≈±ÚÀfl¬Ä
øÚ˚˛LaÌ fl¬øı˛Àı ¤ı˛+¬Û ÚœøÓ¬¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬Ä
ï‡ó ¬Û=¡±À˚˛Ó¬¸˜”À˝ı˛ øıMœ˚˛ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ißøÓ¬ı˛ ÊÚ… ’±ı˙…fl¬
ı…ı¶ö±¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬Ä
ï·ó ¬Û=¡±À˚˛Ó¬¸˜”À˝ı˛ ¸≈‘Iˇ øıMı…ı¶ö±ı˛ ¶§±ÀÔ« ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬
øıM fl¬ø˜˙ÀÚı˛ øÚfl¬È¬ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ’Ú… Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬Ä
ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬øı˛Àı/
ï2ó ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ Z±ı˛±, fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ı˛‰¬Ú±-√õ∂̱˘œı˛ ÊÚ…, ά◊˝±ı˛
¸¸…ı˛+À¬Û øÚÀ˚˛±À·ı˛ ά◊ÀVÀ˙… Œ˚ Œ˚±·…Ó¬±¸˜”˝ ’±ı˙…fl¬ ˝˝◊Àı Ó¬±˝±ı˛ ¤ı— Œ˚
122 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 9 ñ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

√õ∂̱˘œÀÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛± øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ Ó¬±˝±ı˛ ı…ı¶ö∏± fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
ï3ó fl¬ø˜˙Ú Ó“¬±˝±Àı˛ √õ∂øSê˚˛± øÚÒ«±ı˛Ì fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— Ó“¬±˝±Àı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝
¸•Û±ÀÚ Œ¸ı˛+¬Û 鬘Ӭ±¸˜”˝ Ô±øfl¬Àı, ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ Z±ı˛± Ó“¬±˝±Àı˛
ά◊¬Ûı˛ Œ˚ı˛+¬Û ’¬Û«Ì fl¬øı˛ÀıÚ/
ï4ó ı˛±Ê…¬Û±˘, ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ fl¬ø˜˙Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ fl‘¬Ó¬ √õ∂ÀÓ¬…fl¬
¸≈¬Û±øı˛˙ › Ó¬»¸˝ ά◊˝±Àı˛ ά◊¬Ûı˛ ·‘˝œÓ¬ ı…ı¶ö∏± ¸•ÛÀfl«¬ ¤fl¬øȬ ı…±‡…±˜”˘fl¬
¶ú±ı˛fl¬ø˘ø¬Û, ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸˜Àé¬ Î¬◊¬Û¶ö±¬ÛÚ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ ø˝¸±ı 243¤û/ ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ Z±ı˛±, ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ø˝¸±ı ı˛é¬Ì ¤ı— ‹
øÚı˛œé¬±/ ø˝¸±Àıı˛ øÚı˛œé¬Ì ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
¬¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ øÚı«±‰¬Ú/ 243Ȭ/ ï1ó ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ ¸fl¬˘ øÚı«±‰¬ÀÚı˛ ÊÚ… øÚı«±‰¬fl¬ Ó¬±ø˘fl¬±
√õ∂døÓ¬ı˛ ¤ı— øÚı«±‰¬Ú ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±ı˛ ’Òœé¬Ì, øÚÀ«˙Ú › øÚ˚˛LaÌ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬
øÚ˚≈Mê ¤fl¬ÊÚ ı˛±Ê… øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙Ú±ı˛Àfl¬ ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ı˛±Ê… øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙ÀÚ
ıÓ«¬±˝◊Àı/
ï2ó ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, ı˛±Ê…
øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙Ú±Àı˛ı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬ › ¬ÛÀı˛ Œ˜˚˛±, ı˛±Ê…¬Û±˘ øÚ˚˛˜ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û
øÚÒ«±ı˛Ì fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı :
Ó¬Àı ı˛±Ê… øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙Ú±ı˛Àfl¬, ά◊B‰¬ ’±±˘ÀÓ¬ı˛ Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛Àfl¬ı˛
Ú…±˚˛ ’Ú≈ı˛+¬Û √õ∂̱˘œ › ’Ú≈ı˛+¬Û fl¬±ı˛Ì¸˜”˝ ı…Ó¬œÓ¬, Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±øı˛Ó¬
fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±, ¤ı— ı˛±Ê… øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙Ú±Àı˛ı˛ ‰¬±fl≈¬ı˛œı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ, Ó“¬±˝±ı˛
øÚÀ˚˛±À·ı˛ ¬Ûı˛ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀé¬ ’¸≈øıÒ±ÊÚfl¬ˆ¬±Àı ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
ï3ó ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘, ı˛±Ê… øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ˚‡Ú Œ˚ı˛+¬Û
’Ú≈Àı˛±Ò fl¬ı˛± ˝˝◊Àı, Ó¬‡Ú ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì Z±ı˛± ı˛±Ê… øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ά◊¬Ûı˛
’ø¬Û«Ó¬ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ ¸•Û±ÀÚı˛ ÊÚ… Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÚ ˝˝◊Àı, Œ¸ı˛+¬Û fl¬˜«‰¬±øı˛ı·«Àfl¬
ı˛±Ê… øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙ÀÚı˛ √øÚfl¬È¬ õ∂±øl¸±Ò… fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
ï4ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ Z±ı˛±,
¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ øÚı«±‰¬Ú ¸—Sê±ôL√ ı± Ó¬»¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¸fl¬˘ øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú √õ∂Ì˚˛Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀS 243ͬ¬/ ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛ Œé¬ÀS
√õ∂À˚˛±·/
√õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı ¤ı— Œfl¬±Ú ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀS ά◊˝±Àı˛ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬ ¤ı˛+¬Û
fl¬±˚«fl¬øı˛Ó¬± Ô±øfl¬Àı, Œ˚Ú Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ ¸•ÛÀfl«¬ ά◊À{°‡, 239
’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ øÚ˚≈Mê ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ √õ∂˙±¸fl¬ ¸•ÛÀfl«¬ ά◊À{°‡ ø¢,
¤ı— ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘ ı± øıÒ±Ú¸ˆ¬± ¸•ÛÀfl«¬ ά◊À{°‡, øıÒ±Ú¸ˆ¬± ¸•Ûiß Œfl¬±Ú
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 123

ˆ¬±· 9 ñ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ¸•ÛÀfl«¬, ‹ øıÒ±Ú¸ˆ¬± ¸•ÛÀfl«¬ ά◊À{°‡ ø¢ :
Ó¬Àı ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛± øÚÀ«˙ ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ Œ˚, ¤˝◊
ˆ¬±À·ı˛ øıÒ±Ú¸˜”˝ øÓ¬øÚ √õ∂:±¬ÛÀÚ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û ı…øÓ¬Sê˜ ›
¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ¸±À¬ÛÀé¬, Œfl¬±Ú› ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀS ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ’—À˙
√õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı/
243ά¬/ ï1ó ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊, 244-’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ fl¬øÓ¬¬Û˚˛ Œé¬ÀS ¤˝◊
ˆ¬±· õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ú±/
ά◊ø{°ø‡Ó¬ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ¤˘±fl¬±¸˜”À˝, ¤ı— ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ÊÚʱøÓ¬
¤˘±fl¬±¸˜”À˝ √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ú±/
ï2ó ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ Œfl¬±Úøfl¬Â≈˝◊, ñ
ïfl¬ó Ú±·±˘…±`¬, Œ˜‚±˘˚˛ › ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±Ê…¸˜”À˝, ¤ı—
ï‡ó Ó¬»¸˜À˚˛ ı˘ı» Œfl¬±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ ˜øÚ¬Û≈ı˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ Œ˚
¬Û±ı«Ó¬… ¤˘±fl¬±ı˛ ÊÚ… ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ øı…˜±Ú ’±ÀÂ, Œ¸˝◊ ¬Û±ı«Ó¬… ¤˘±fl¬±˚˛,
√õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ú±/
ï3ó ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊, ñ
ïfl¬ó ˚±˝± ŒÊ˘± ô¶∏Àı˛ı˛ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Ó¬±˝± ¬Ûø}¬˜ıº
ı˛±ÀÊ…ı˛ ±øÊ«ø˘— ŒÊ˘±ı˛ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ¬Û±ı«Ó¬… ¤˘±fl¬±ı˛
Œé¬ÀS õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú± Œ˚‡±ÀÚ Ó¬»¸˜À˚˛ ı˘ı» Œfl¬±Ú øıøÒ
’Ú≈˚±˚˛œ ±øÊ«ø˘— Œ·±‡«± ¬Û±ı«Ó¬… ¬Ûøı˛¯∏ øı…˜±Ú Ô±Àfl¬ ;
ï‡ó ‹ øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ ·øͬӬ ±øÊ«ø˘— Œ·±‡«± ¬Û±ı«Ó¬… ¬Ûøı˛¯∏Àı˛
fl‘¬Ó¬… › 鬘Ӭ±¸˜”˝Àfl¬ √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬Àı˛ ıø˘˚˛± ’Ô«±i§ø˚˛Ó¬
˝˝◊Àı Ú±/
ï3fl¬ó Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ı˛ ÊÚ… ’±¸Ú ¸—ı˛é¬Ì ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ’Ú≈ÀBÂ 243‚-ı˛
Œfl¬±Úøfl¬Â≈˝◊, ’è̱‰¬˘ √õ∂À˙ ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±/
ï4ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ñ
ïfl¬ó ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ïfl¬ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘
øıøÒ Z±ı˛±, ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ¤˘±fl¬±¸˜”˝, ˚ø Ô±Àfl¬,
Ó¬øæiß, ¤˝◊ ˆ¬±· ‹ ı˛±ÀÊ… √õ∂¸±øı˛Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ, ˚ø,
‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±, ‹ ¸ÀÚı˛ Œ˜±È¬ ¸¸…¬ÛÀı˛
¸—‡…±·øı˛á¬Ó¬±ı˛ Z±ı˛±, ¤ı— ‹ ¸ÀÚ Î¬◊¬Ûø¶öÓ¬ › Œˆ¬±È¬±Úfl¬±ı˛œ
¸¸…·ÀÌı˛ ’Ú”…Ú ≈˝◊-Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—˙ ¸—‡…±·øı˛á¬Ó¬±ı˛ Z±ı˛±, ‹
˜À˜« Œfl¬±Ú ¸—fl¬ä ·Ë˝Ì fl¬Àı˛ÚÄ
124 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 9 ñ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

ï‡ó ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛±, ‹ øıøÒÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û
ı…øÓ¬Sê˜ › ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ¸±À¬ÛÀé¬, ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬
Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ › ÊÚʱøÓ¬ ¤˘±fl¬±˚˛ ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ øıÒ±Ú¸˜”˝
√õ∂¸±øı˛Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ, ¤ı— ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú› øıøÒ 368
’Ú≈ÀBÂÀı˛ ά◊ÀVÀ˙… ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸—À˙±ÒÚ ıø˘˚˛±
·Ì… ˝˝◊Àı Ú±/
øı…˜±Ú øıøÒ › 243Ϭ¬/ ¤˝◊ ˆ¬±À· ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¸—øıÒ±Ú ïøÓ¬˚˛±Mı˛Ó¬˜
¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ı˝±˘ Ô±fl¬±/ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1992 √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… ı˘ı»
¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ¸—Sê±ôL√ Œfl¬±Ú› øıøÒı˛ øıÒ±Ú, ˚±˝± ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ¸ø˝Ó¬
’¸˜?¸, Ó¬±˝± 鬘Ӭ±¬Ûiß øıÒ±Ú˜G¬˘ ı± ’Ú… 鬘Ӭ±¬Ûiß √õ∂±øÒfl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬
¸—À˙±øÒÓ¬ ı± øÚı˛ø¸Ó¬ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ’Ôı± ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¤fl¬ ı»¸ı˛
’ı¸±Ú Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ˜ÀÒ… ˚±˝± ¬Û”ı«Ó¬ı˛ ˝˝◊Àı Ó¬»¬Û˚«ôL√, ı˘ı»
Ô±øfl¬˚˛± ˚±˝◊Àı :
Ó¬Àı ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« øı…˜±Ú ¸fl¬˘ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬, ά◊˝±Àı˛
ø¶öøÓ¬fl¬±À˘ı˛ ’ı¸±Ú ¬Û˚«ôL√ ‰¬±˘≈ Ô±øfl¬Àı, ˚ø Ú±, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬,
’Ôı± øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ¸•Ûiß Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ Œé¬ÀS, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛
√õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ ˜À˜« ·‘˝œÓ¬ Œfl¬±Ú ¸—fl¬ä Z±ı˛± ά◊˝± ˙œ‚Ë ˆ¬±øº˚˛± ˚±˚˛/
øÚı«±‰¬Ú ¸—Sê±ôL√ øı¯∏À˚˛ 243̬/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ñ
’±±˘ÀÓ¬ı˛ ˝ô¶∏Àé¬À¬Û
ı±Ò±/ ïfl¬ó øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”À˝ı˛ ¬Ûøı˛¸œ˜Ú ’Ôı± ‹ı˛+¬Û
øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”À˝ ’±¸Ú¸˜”À˝ı˛ ıKÈ¬Ú ¸•ÛÀfl«¬ 243Ȭ
’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ fl‘¬Ó¬ ı± fl‘¬Ó¬ ˝˝◊Àı ıø˘˚˛± ’øˆ¬À√õ∂Ó¬ Œfl¬±Ú
øıøÒı˛ ø¸X¬Ó¬±ı˛ ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ Œfl¬±Ú √õ∂ùü ά◊O±¬ÛÚ
fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±Ä
ï‡ó ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ
Œ˚ı˛+¬Û ı…ıø¶öÓ¬ ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ øÚfl¬È¬ › Œ¸ı˛+¬Û
√õ∂̱˘œÀÓ¬ øÚı«±‰¬Ú ¸—Sê±ôL√ ı˛‡±ô¶∏ ά◊¬Û¶ö±¬ÛÚ fl¬ı˛± øˆ¬iß,
Œfl¬±Ú ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ Œfl¬±Ú› øÚı«±‰¬Ú ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú› √õ∂ùü
ά◊O±¬ÛÚ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 125

ˆ¬±· 9fl¬
[Œ¬ÛÃı˛ ¸—‚]

243Ó¬/ ¤˝◊ ˆ¬±À·, √õ∂¸ºÓ¬– ’Ú…Ô± ’±ı˙…fl¬ Ú± ˝˝◊À˘, ñ ¸—:±Ô«/

ïfl¬ó ëëfl¬ø˜øȬíí ıø˘ÀÓ¬, 243Ò ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ·øͬӬ Œfl¬±Ú

fl¬ø˜øȬÀfl¬ ı≈Á¬±˚˛Ä
ï‡ó ëëŒÊ˘±íí ıø˘ÀÓ¬, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ŒÊ˘±Àfl¬ ı≈Á¬±˚˛Ä
ï·ó ëë˜˝±Ú·ı˛ ¤˘±fl¬±íí ıø˘ÀÓ¬, ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸ı˛fl¬±ı˛œ
√õ∂:±¬ÛÀÚı˛ Z±ı˛± ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ ά◊ÀVÀ˙… ˜˝±Ú·ı˛ ¤˘±fl¬±
ıø˘˚˛± øıøÚø«©Ü, ¤fl¬ ı± ¤fl¬±øÒfl¬ ŒÊ˘±¸˜”À˝ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ¤ı—
≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”˝ ı± ¬Û=¡±À˚˛Ó¬¸˜”˝ ı± ’Ú…
¸øißø˝Ó¬ ¤˘±fl¬±¸˜”˝ ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ¤˘±fl¬± ı≈Á¬±˚˛
˚±˝± ˙ ˘é¬ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ÊÚ¸—‡…±øıø˙©ÜÄ
ï‚ó ë댬ÛÃı˛ ¤˘±fl¬±íí ıø˘ÀÓ¬, ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ˚ı˛+¬Û √õ∂:±ø¬ÛÓ¬
˝˚˛ Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú Œ¬ÛÃı˛¸ˆ¬±ı˛ ¶ö±øÚfl¬ ¤˘±fl¬± ı≈Á¬±˚˛Ä
ï„ó ë묌¬ÛÃı˛¸—‚íí ıø˘ÀÓ¬, 243Ô ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ·øͬӬ Œfl¬±Ú
¶§-˙±ø¸Ó¬ ¸—¶ö± ı≈Á¬±˚˛Ä
ó ëë¬Û=¡±À˚˛Ó¬íí ıø˘ÀÓ¬, 243‡ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ·øͬӬ Œfl¬±Ú
¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ı≈Á¬±˚˛Ä
ïÂó ëëÊÚ¸—‡…±íí ıø˘ÀÓ¬, ¬Û”ı«ıÓ¬œ« ÊÚ·ÌÚ±˚˛ ˚Ô±øÚÌœ«Ó¬ Œ¸˝◊
ÊÚ¸—‡…± ı≈Á¬±˚˛ ˚±˝±ı˛ √õ∂±¸øºfl¬ ¸—‡…± √õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ/
243Ô/ ï1ó √õ∂øÓ¬ ı˛±ÀÊ…, ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ ñ Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ ·Í¬Ú/

ïfl¬ó Œfl¬±Ú ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ ¤˘±fl¬±ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ Ú·ı˛ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬

ïŒ˚ Ú±À˜˝◊ ’øˆ¬ø˝Ó¬ ˝Î¬◊fl¬ Ú± Œfl¬Úó, ’Ô±«» Œfl¬±Ú ¤˘±fl¬±
˚±˝± Œfl¬±Ú ·Ë±˜œÌ ¤˘±fl¬± ˝˝◊ÀÓ¬ Ú·ı˛ ¤˘±fl¬±˚˛ ’ı¶ö±ôL√Àı˛ı˛
’ôL√ı«Ó¬œ«¸˜À˚˛ ı˛ø˝˚˛±ÀÂÄ
ï‡ó Œfl¬±Ú é≈¬^Ó¬ı˛ Ú·ı˛ ¤˘±fl¬±ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ Œ¬ÛÃı˛ ¬Ûøı˛¯∏Ä
ï·ó Œfl¬±Ú ı‘˝Mı˛ Ú·ı˛ ¤˘±fl¬±ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ Œ¬ÛÃı˛ øÚ·˜ ·øͬӬ
˝˝◊Àı :
126 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 9fl¬ ñ Œ¬ÛÃı˛ ¸—‚ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

Ó¬Àı, ı˛±Ê…¬Û±˘, ¤˘±fl¬±ı˛ ’±˚˛Ó¬Ú ¤ı— ‹ ¤˘±fl¬±ı˛ Œfl¬±Ú ø˙ä √õ∂øӬᬱÚ
fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂M ı± √õ∂M ˝˝◊Àı ıø˘˚˛± √õ∂ô¶∏±øıÓ¬ Œ¬ÛÃı˛ ¬Ûøı˛À¯∏ı± › øÓ¬øÚ Œ˚ı˛+¬Û
ά◊¬Û˚≈Mê ·Ì… fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û ’Ú…±Ú… fl¬±ı˛ÀÌı˛ √õ∂øÓ¬ ˘é¬… ı˛±ø‡˚˛±, Œ˚ı˛+¬Û Ú·ı˛
¤˘±fl¬± ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ’—˙Àfl¬ ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛± Œfl¬±Ú ø˙ä Ú·ı˛œı˛+À¬Û
øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û Ú·ı˛ ¤˘±fl¬± ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ’—˙ ˘˝◊˚˛± ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì
’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú Œ¬ÛÃı˛¸—‚ ·øͬӬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Àı Ú±/
ï2ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ-¤, ëëÀfl¬±Ú ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ ¤˘±fl¬±íí, ëëÀfl¬±Ú é≈¬^Ó¬ı˛
Ú·ı˛ ¤˘±fl¬±íí ı± ëëÀfl¬±Ú ı‘˝Mı˛ Ú·ı˛ ¤˘±fl¬±íí ıø˘ÀÓ¬ ¤ı˛+¬Û ¤˘±fl¬± ı≈Á¬±˚˛,
˚±˝± ı˛±Ê…¬Û±˘, ‹ ¤˘±fl¬±ı˛ ÊÚ¸—‡…±, ά◊˝±ı˛ ÊÚ¸—‡…±ı˛ ‚ÚQ, ¶ö±Úœ˚˛
√õ∂˙±¸ÀÚı˛ ÊÚ… ¸—·‘˝œÓ¬ ı˛±Ê¶§, ’-fl‘¬ø¯∏ ¸—Sê±ôL√ fl¬±˚«¸˜”À˝ øÚÀ˚˛±ÊÀÚı˛
˙Ó¬fl¬ı˛± ˝±ı˛, ’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬ &èQ ı± øÓ¬øÚ Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˚≈Mê ·Ì… fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û
’Ú…±Ú… øı¯∏À˚˛ı˛ √õ∂øÓ¬ ‘ø©Ü ı˛±ø‡˚˛± ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±
øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀıÚ/
Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ ı˛‰¬Ú±/ 243/ ï1ó √ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Œ˚ı˛+¬Û ı…ıø¶öÓ¬ ’±À Ӭøæiß Œfl¬±Ú Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛
¸fl¬˘ ’±¸Ú Œ¬ÛÃı˛ ¤˘±fl¬±ı˛ ¶ö±øÚfl¬ øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”˝ ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂Ó¬…é¬ øÚı«±‰¬Ú
Z±ı˛± ı…øMê·ÀÌı˛ Z±ı˛± ¬Û”ı˛Ì fl¬ı˛± ˝˝◊Àı ¤ı— ¤˝◊ ά◊ÀVÀ˙… √õ∂øÓ¬øȬ Œ¬ÛÃı˛ ¤˘±fl¬±
¶ö±øÚfl¬ øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”À˝ øıˆ¬Mê ˝˝◊Àı ˚±˝± ›˚˛±Î«¬ Ú±À˜ ¬Ûøı˛ø‰¬Ó¬ ˝˝◊Àı/
ï2ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ Z±ı˛±,
ïfl¬ó Œfl¬±Ú Œ¬ÛÃı˛ ¸—À‚
(i) Œ¬ÛÃı˛ √õ∂˙±¸ÀÚ øıÀ˙¯∏ :±Ú ı± ’øˆ¬:Ó¬±¸•Ûiß
ı…øMê·ÀÌı˛Ä
(ii) Œ˚ øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”˝, ¸•Û”Ì«Ó¬– ı± ’—˙Ó¬– Œ¬ÛÃı˛
¤˘±fl¬±ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê, Œ¸˝◊ øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”À˝ı˛
√õ∂øÓ¬øÚøÒQfl¬±ı˛œ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ ¤ı— ‹
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛Ä
(iii) Œ¬ÛÃı˛ ¤˘±fl¬±ı˛ ˜ÀÒ… øÚı«±‰¬fl¬ı˛+À¬Û Œı˛øÊø¶Üòfl‘¬Ó¬
ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ ¤ı— ¤ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú
¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸¸…·ÀÌı˛Ä
(iv) 243Ò ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï5ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ·øͬӬ
fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú·ÀÌı˛
√õ∂øÓ¬øÚøÒÀQı˛ ÊÚ… ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ :
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 127

ˆ¬±· 9fl¬ ñ Œ¬ÛÃı˛ ¸—‚ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

Ó¬Àı (i) ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı…øMê·ÀÌı˛ Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ ’øÒÀı˙ÀÚ
Œˆ¬±È¬ øı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú±Ä
ï‡ó Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«ÀÚı˛ øÚı«±‰¬ÀÚı˛ √õ∂̱˘œ/
243Ò/ ï1ó √Œfl¬±Ú Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ øÓ¬Ú ˘é¬ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ÊÚ¸—‡…±øıø˙©Ü ›˚˛±Î«¬ fl¬ø˜øȬ ˝◊Ó¬…±ø
¶ö±øÚfl¬ ¤˘±fl¬±ı˛ ˜ÀÒ… ¤fl¬ ı± ¤fl¬±øÒfl¬ ›˚˛±Î«¬¸˜”˝ ˘˝◊˚˛± ›˚˛±Î«¬ fl¬ø˜øȬ ·øͬӬ ·Í¬Ú › ı˛‰¬Ú±/
˝˝◊Àı/
ï2ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ Z±ı˛± ñ
ïfl¬ó Œfl¬±Ú ›˚˛±Î«¬ fl¬ø˜øȬı˛ ·Í¬Ú ¤ı— ά◊˝±ı˛ ¶ö±øÚfl¬ ¤˘±fl¬±Ä
ï‡ó Œ˚ √õ∂̱˘œÀÓ¬ Œfl¬±Ú ›˚˛±Î«¬ fl¬ø˜øȬı˛ ’±¸Ú¸˜”˝ ¬Û”ı˛Ì fl¬ı˛±
˝˝◊Àı Ó¬»¸•ÛÀfl«¬
øıÒ±Ú √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
ï3ó ›˚˛±Î«¬ fl¬ø˜øȬı˛ ¶ö±øÚfl¬ ¤˘±fl¬±ı˛ ˜ÀÒ… Œfl¬±Ú ›˚˛±Î«¬-¤
√õ∂øÓ¬øÚøÒQfl¬±ı˛œ Œfl¬±Ú Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ ¸¸… ‹ fl¬ø˜øȬı˛ ¸¸… ˝˝◊ÀıÚ/
ï4ó Œ˚Àé¬ÀS, Œfl¬±Ú ›˚˛±Î«¬ fl¬ø˜øȬ ñ
ïfl¬ó ¤fl¬øȬ ›˚˛±Î«¬ ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ˝˚˛, Œ¸Àé¬ÀS ‹ Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ ‹
›˚˛±ÀΫ¬ √õ∂øÓ¬øÚøÒQfl¬±ı˛œ ¸¸…, ’Ôı±
ï‡ó ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ›˚˛±Î«¬¸˜”˝ ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ˝˚˛, Œ¸Àé¬ÀS ‹
›˚˛±Î«¬ fl¬ø˜øȬı˛ ¸¸…·Ì fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ‹ Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ ‹
›˚˛±Î«¬¸˜”À˝ √õ∂øÓ¬øÚøÒQfl¬±ı˛œ ¸¸…·ÀÌı˛ ˜ÀÒ… Œ˚, Œfl¬±Ú
¤fl¬ÊÚ ¸¸…
‹ fl¬ø˜øȬı˛ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú ˝˝◊ÀıÚ/
ï5ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘Àfl¬ ‹ ›˚˛±Î«¬
fl¬ø˜øȬ ±h¬±› fl¬ø˜øȬ¸˜”˝ ·Í¬ÀÚı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú √õ∂Ì˚˛ÀÚ øÚı±øı˛Ó¬ fl¬Àı˛ ıø˘˚˛± ·Ì…
˝˝◊Àı Ú±/
243Ú/ ï1ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ › Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ı˛ ’±¸Ú ¸—ı˛é¬Ì/
ÊÚ… ’±¸Ú ¸—ı˛øé¬Ó¬ Ô±øfl¬Àı ¤ı— ‹ ¤˘±fl¬±˚˛ ¸ı«À˜±È¬ ÊÚ¸—‡…±ı˛ ¸ø˝Ó¬ Œ¬ÛÃı˛
¤˘±fl¬±˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ ’Ôı± ‹ Œ¬ÛÃı˛ ¤˘±fl¬±˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ı˛
ÊÚ¸—‡…±ı˛ Œ˚ ’Ú≈¬Û±Ó¬ ˝˚˛, ‹ Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ õ∂Ó¬…é¬ øÚı«±‰¬ÀÚı˛ Z±ı˛± ¬Û”ı˛Ì fl¬ı˛±
˝˝◊Àı ¸ı«À˜±È¬ ¤ı˛+¬Û ’±¸Ú¸—‡…±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ‹ˆ¬±Àı ¸—ı˛øé¬Ó¬ ’±¸Ú¸—‡…±ı˛
’Ú≈¬Û±Ó¬, ˚Ô±¸y¬ı øÚfl¬È¬Ó¬˜ı˛+À¬Û, Œ¸˝◊ ¤fl¬˝◊ ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ı˛+¬Û ’±¸Ú¸˜”˝
Œfl¬±Ú Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ øıøˆ¬iß øÚı«±‰¬ÚÀé¬ÀS, ¬Û˚«±˚˛ı‘MSêÀ˜ ’±ıKÈ¬Ú fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı/
ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—ı˛øé¬Ó¬ Œ˜±È¬ ’±¸Ú ¸—‡…±ı˛ ’Ú”…Ú ¤fl¬-
Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—˙ ’±¸Ú, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ˆ≈¬Mê ı± Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ˆ≈¬Mê
˜ø˝˘±·ÀÌı˛ ÊÚ… ¸—ı˛øé¬Ó¬ ˝˝◊Àı/
128 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 9fl¬ ñ Œ¬ÛÃı˛ ¸—‚ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

ï3ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ ¸ı˛±¸øı˛ øÚı«±‰¬Ú Z±ı˛± ¬Û≈ı˛Ìœ˚˛ Œ˜±È¬ ’±¸Ú
¸—‡…±ı˛ ’Ú”…Ú ¤fl¬-Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—˙ ’±¸Ú ïÓ¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ˆ≈¬Mê › Ó¬Ù¬ø¸˘œ
ÊÚʱøÓ¬ˆ≈¬Mê ˜ø˝˘±·ÀÌı˛ ÊÚ… ¸—ı˛øé¬Ó¬ ’±¸Ú ¸—‡…±¸À˜Ó¬ó ˜ø˝˘±·ÀÌı˛ ÊÚ…
¸—ı˛øé¬Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ ’±¸Ú¸˜”˝ Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ øˆ¬iß øˆ¬iß øÚı«±‰¬ÚÀé¬ÀS
¬Û˚«±˚˛SêÀ˜ ’±ıøKȬӬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
ï4ó Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”À˝ı˛ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú·ÀÌı˛ ¬Û¸˜”˝, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ Z±ı˛±, Œ˚ı˛+¬Û ı…ı¶ö∏± fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬, Ó¬Ù¬ø¸˘œ
ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛, Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ¤ı— ˜ø˝˘±·ÀÌı˛ ÊÚ… ¸—ı˛øé¬Ó¬
˝˝◊Àı/
ï5ó ï1ó › ï2ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ’±¸Ú¸˜”À˝ı˛ ¸—ı˛é¬Ì ¤ı— ï4ó
√õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«ÀÚı˛ ¬Û¸˜”À˝ı˛ ¸—ı˛é¬Ì ï˜ø˝˘±·ÀÌı˛ ÊÚ… ¸—ı˛é¬Ì
øˆ¬ißó 334 ’Ú≈ÀBÂÀ øıøÚø«©Ü ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Ûı˛ ’±ı˛ fl¬±˚«fl¬ı˛ Ô±øfl¬Àı
Ú±/
ï6ó ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ Œfl¬±Ú ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘Àfl¬ ’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœı˛
Ú±·øı˛fl¬·ÀÌı˛ ’Ú≈fl”¬À˘ Œfl¬±Ú Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ ’±¸Ú¸˜”À˝ı˛ ¸—ı˛é¬Ì ı± Œ¬ÛÃı˛¸—À‚
Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú·ÀÌı˛ ¬ÛÀı˛ ¸—ı˛é¬ÀÌı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú √õ∂Ì˚˛ÀÚ øÚı±øı˛Ó¬ fl¬øı˛Àı Ú±/
Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ ø¶öøÓ¬fl¬±˘, 243¬Û/ ï1ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ Œ¬ÛÃı˛¸—‚ Ó¬»¸˜À˚˛ ı˘ı» Œfl¬±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ ¬Û”Àı«˝◊
˝◊Ó¬…±ø/
ˆ¬±øº˚˛± Ú± ˚±˝◊À˘ ά◊˝±ı˛ √õ∂Ô˜ ’øÒÀı˙ÀÚı˛ ÊÚ… øÚø«©Ü Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û“±‰¬
ı»¸Àı˛ı˛ ÊÚ… ‰¬ø˘ÀÓ¬ Ô±øfl¬Àı ¤ı— Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ œ‚«Ó¬ı˛ ˝˝◊Àı Ú± :
Ó¬Àı, Œfl¬±Ú Œ¬ÛÃı˛¸—‚Àfl¬ ά◊˝± ˆ¬±øº˚˛± ˚±˝◊ı±ı˛ ¬Û”Àı« ıMêı… qÚ±˝◊ı±ı˛
Ú…±˚˛¸ºÓ¬ ¸≈À˚±· Œ›˚˛± ˝˝◊Àı/
ï2ó Ó¬»¸˜À˚˛ ı˘ı» Œfl¬±Ú øıøÒı˛ Œfl¬±Ú ¸—À˙±ÒÀÚı˛, ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ
øıøÚø«©Ü ø¶öøÓ¬fl¬±À˘ı˛ ’ı¸±Ú ¬Û˚«ôL√, ‹ ¸—À˙±ÒÀÚı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« fl¬±˚«
fl¬øı˛ÀÓ¬À ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ô¶∏Àı˛ı˛ Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ ˆ¬º ‚Ȭ±˝◊ı±ı˛ Œé¬ÀS fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±
Ô±øfl¬Àı Ú±/
ï3ó Œfl¬±Ú Œ¬ÛÃı˛¸—‚ ·Í¬Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú øÚı«±‰¬Ú ñ
ïfl¬ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıøÚø«©Ü ά◊˝±ı˛ ø¶öøÓ¬fl¬±À˘ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı«Ä
ï‡ó ά◊˝± ˆ¬±øº˚˛± ˚±˝◊ı±ı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ Â˚˛ ˜±À¸ı˛ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛
’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı«
¸•Û”Ì« fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı :
Ó¬Àı, Œ˚Àé¬ÀS, Œ˚ ’ıø˙©Ü ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ˆ¬±øº˚˛± ˚±›˚˛±
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 129

ˆ¬±· 9fl¬ ñ Œ¬ÛÃı˛ ¸—‚ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243¬

Œ¬ÛÃı˛¸—‚ ‰¬ø˘ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Ó¬, Ó¬±˝± Â˚˛ ˜±À¸ı˛ fl¬˜ ˝˚˛ Œ¸Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛
ÊÚ… ‹ Œ¬ÛÃı˛¸—‚ ·Í¬Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú øÚı«±‰¬Ú fl¬øı˛ı±ı˛
√õ∂À˚˛±ÊÚ ˝˝◊Àı Ú±/
ï4ó Œfl¬±Ú Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ ø¶öøÓ¬fl¬±À˘ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ά◊˝± ˆ¬±øº˚˛± ˚±˝◊ı±ı˛
¬Ûı˛ ·øͬӬ Œfl¬±Ú Œ¬ÛÃı˛¸—‚ Œfl¬ı˘ Œ¸˝◊ ’ıø˙©Ü ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ‰¬ø˘ÀÓ¬ Ô±øfl¬Àı
Œ˚ ’ıø˙©Ü ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ά◊˝± ‹ı˛+À¬Û ˆ¬±øº˚˛± Ú± ˚±˝◊À˘ ˆ¬±øº˚˛± ˚±›˚˛±
Œ¬ÛÃı˛¸—‚ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ‰¬ø˘ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Ó¬/
243¬Ù¬/ ï1ó Œfl¬±Ú ı…øMê Œfl¬±Ú Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ ¸…¸ı˛+À¬Û ‰¬˚˛Úfl‘¬Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ ¸¸…¬ÛÀı˛ Œé¬ÀS
øÚÀ˚±«·…Ó¬±/
ÊÚ…, ¤ı— ¸¸… ˝˝◊ı±ı˛ ÊÚ… øÚÀ˚±«·… ˝˝◊ÀıÚ ñ
ïfl¬ó ˚ø øÓ¬øÚ, ¸—øù≠©Ü ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ øÚı«±‰¬ÀÚı˛ ά◊ÀVÀ˙…
Ó¬»¸˜À˚˛ ı˘ı» Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ ‹ı˛+À¬Û
øÚÀ˚±«·… ˝Ú :
Ó¬Àı, ˚ø, Œfl¬±Ú ı…øMê ¤fl≈¬˙ ı»¸ı˛ ı˚˛–√õ∂±l ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬Ú,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘ Ó“¬±˝±ı˛ ı˚˛¸ Œ˚ ¬Û“ø‰¬˙ ı»¸Àı˛ı˛ fl¬˜ ¤˝◊ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬
øÓ¬øÚ øÚÀ˚±«·… ˝˝◊ÀıÚ Ú±Ä
ï‡ó ˚ø øÓ¬øÚ, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ
Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ ‹ı˛+À¬Û øÚÀ˚±«·… ˝Ú/
ï2ó ˚ø, Œfl¬±Ú Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ Œfl¬±Ú ¸¸… ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú
øÚÀ˚±«·…Ó¬±ı˛ ’ÒœÚ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ øfl¬Ú± Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú √õ∂ùü ά◊æ≤Ó¬ ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘,
‹ √õ∂ùü Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ Z±ı˛±, Œ˚ı˛+¬Û ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û
√õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ ø¸X¬±ÀôL√ı˛ ÊÚ… › Œ¸ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ Œ√õ∂øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı/
243¬ı/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, Œfl¬±Ú ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ Œ¬ÛÃı˛¸—‚, ˝◊Ó¬…±øı˛
鬘Ӭ±, √õ∂±øÒfl¬±ı˛ ¤ı—
Z±ı˛±, ñ ±ø˚˛Q/
ïfl¬ó Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”˝Àfl¬ ¶§-˙±ø¸Ó¬ ¸—¶ö±ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬øı˛ÀÓ¬ ¸˜Ô«
fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ά◊˝±Àı˛ Œ˚ı˛+¬Û ’±ı˙…fl¬ ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û
鬘Ӭ±¸˜”˝ √¤ı— √õ∂±øÒfl¬±ı˛ √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ ¤ı— ñ
(i) ’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬ ά◊iß˚˛Ú › ¸±˜±øÊfl¬ Ú…±˚˛ øı‰¬±Àı˛ı˛ ÊÚ…
¬Ûøı˛fl¬äÚ±¸˜”À˝ı˛ √õ∂døÓ¬ ¸•ÛÀfl«¬Ä
(ii) Œ˚&ø˘ Z±˙ Ó¬Ù¬ø¸À˘ Ó¬±ø˘fl¬±ˆ≈¬Mê øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛
¸ø˝Ó¬ ¸•§g¬˚≈Mê Œ¸&ø˘ ¸˝ ά◊˝±Àı˛ ά◊¬Ûı˛ Œ˚ı˛+¬Û
130
Œ¬ÛÃı˛¸—‚ fl¬Ó‘¬«fl¬ fl¬ı˛ 243¬ˆ¬/ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ Z±ı˛±, øıøÒÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü
’±Àı˛±¬Û fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±
¤ı— ά◊˝±ı˛ øÚøÒ/
˝˝◊Àı, ñ
øıM fl¬ø˜˙Ú/
Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”À˝ı˛ øıMœ˚˛ ’ı¶ö±› ¬Û≈Úøı«À˘±fl¬Ú fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— ñ
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 9fl¬ ñ Œ¬ÛÃı˛ ¸—‚ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243
Ú…ô¶∏ ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û fl‘¬Ó¬…¸˜”À˝ı˛ ¸•Û±Ú ¤ı—
Œ¸ı˛+¬Û ¬Ûøı˛fl¬ä¸˜”˝ ı˛+¬Û±˚˛Ú ¸•ÛÀfl«¬Ä
‹ øıøÒÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û ˙Ó«¬¸˜”˝ ¸±À¬ÛÀé¬,
Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”˝Àfl¬ 鬘Ӭ± › ±ø˚˛Q¸˜”˝ ’¬Û«Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ…
øıÒ±Ú±ı˘œ Ô±øfl¬ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÄ
ï‡ó Z±˙ Ó¬Ù¬ø¸À˘ Ó¬±ø˘fl¬±ˆ≈¬Mê øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ ¸ø˝Ó¬ Œ˚&ø˘
¸•§g¬˚≈Mê Œ¸&ø˘ ¸˝ fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ ’ø¬Û«Ó¬
±ø˚˛Q¸˜”˝ ¬Û±˘Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ά◊˝±ø·Àfl¬ ¸˜Ô« fl¬øı˛ÀÓ¬
Œ˚ı˛+¬Û ’±ı˙…fl¬ ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û 鬘Ӭ±¸˜”˝ ¤ı— √õ∂±øÒfl¬±ı˛ ‹
fl¬ø˜øȬ¸˜”˝Àfl¬,
õ∂øÓ¬¸—Sê˜Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
ïfl¬ó Œ¸ı˛+¬Û √õ∂øSê˚˛± ’Ú≈¸±Àı˛ ¤ı— Œ¸ı˛+¬Û ¸œ˜± ¸±À¬ÛÀé¬ Œ¸ı˛+¬Û
fl¬ı˛, q{®, ŒÈ¬±˘ › Ù¬œ ά◊ƒ·Ë˝Ì, ¸—·Ë˝ › ά◊¬ÛÀ˚±ÊÚ fl¬øı˛ı±ı˛
ÊÚ… Œfl¬±Ú Œ¬ÛÃı˛¸—‚Àfl¬ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚÄ
ï‡ó Œ¸ı˛+¬Û ά◊ÀV˙…¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ¤ı— Œ¸ı˛+¬Û ˙Ó«¬±ı˘œ › ¸œ˜±
¸±À¬ÛÀé¬ ‹ ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ά◊ƒ·‘˝œÓ¬ › ¸—·‘˝œÓ¬
Œ¸ı˛+¬Û fl¬ı˛, q{®, ŒÈ¬±˘ › Ù¬œ Œfl¬±Ú Œ¬ÛÃı˛¸—‚Àfl¬ øÚø«©Ü
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚÄ
ï·ó ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬ øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ‹ Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”˝Àfl¬ Œ¸ı˛+¬Û
¸˝±˚˛fl¬ ’Ú≈±Ú √õ∂±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±øı˛ÀıÚÄ ¤ı—
ï‚ó ˚Ô±SêÀ˜, ‹ Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”˝ fl¬Ó‘¬«fl¬ ı± ¬ÛÀé¬ √õ∂±l ¸fl¬˘ ’Ô«
ʘ± fl¬ı˛Ì±Ô« Œ¸ı˛+¬Û øÚøÒ¸˜”À˝ı˛ ·Í¬ÀÚı˛ ÊÚ… ¤ı— ά◊˝±
˝˝◊ÀÓ¬ ‹ ’Ô«¸˜”˝ Ó≈¬ø˘˚˛± ˘˝◊ı±ı˛ ÊÚ…› ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±øı˛ÀıÚ/
243¬˜/ ï1ó 243Á¬ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ·øͬӬ øıM fl¬ø˜˙Ú ‹
ïfl¬ó (i) ‹ ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ά◊ƒ·Ë˝Ìœ˚˛ fl¬ı˛, q{®, ŒÈ¬±˘ › øÙ¬¸˜”À˝ı˛
ڜȬ ’±·˜ ˚±˝±, ¤˝◊ ˆ¬±· ’Ú≈˚±˚˛œ ‹ ı˛±Ê… ¤ı—
Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ˆ¬±· fl¬ı˛± ˚±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛, Ó¬±˝± ‹
ı˛±Ê… ¤ı— ‹ Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ıKÈ¬Ú ¤ı— ¸fl¬˘ ô¶∏Àı˛
‹ Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ‹ı˛+¬Û ’±·À˜ı˛ øÚÊ øÚÊ ’—˙
’±ıKȬÚÄ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 131

ˆ¬±· 9fl¬ ñ Œ¬ÛÃı˛ ¸—‚ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243¬

(ii) Œ˚ fl¬ı˛, q{®, ŒÈ¬±˘ › øÙ¬¸˜”˝ ‹ Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”À˝ı˛
ÊÚ… øÚø«©Ü ˝˝◊Àı, ı± Ó¬V;±ı˛± ά◊¬ÛÀ˚±øÊÓ¬ ˝˝◊Àı, Ó¬±˝±
øÚÒ«±ı˛ÌÄ
(iii) ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ‹ Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”˝Àfl¬
¸˝±˚˛fl¬ ’Ú≈±ÚÄ
Œ˚ ÚœøÓ¬¸˜”À˝ı˛ Z±ı˛± ¬Ûøı˛‰¬±ø˘Ó¬ ˝˝◊Àı, Œ¸˝◊ ÚœøÓ¬¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬Ä
ï‡ó Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”À˝ı˛ øıMœ˚˛ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ißøÓ¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ…
’±ı˙…fl¬ ı…ı¶ö±Ä
ï·ó Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”À˝ı˛ ¸≈‘Ϭˇ øıMı…ı¶ö±ı˛ ¶§±ÀÔ« ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬
øıM fl¬ø˜˙ÀÚ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ’Ú… Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•§Àg¬Ä
ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬øı˛ÀıÚ/
ï2ó ı˛±Ê…¬Û±˘, ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ‹ fl¬ø˜˙Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ fl‘¬Ó¬ √õ∂øÓ¬øȬ
¸≈¬Û±øı˛˙ ¤ı— Ó¬»¸˝ ά◊˝±ı˛ ά◊¬Ûı˛ ·‘˝œÓ¬ ı…ı¶ö± ¸•ÛÀfl«¬ ¤fl¬øȬ ı…±‡…±˜”˘fl¬
¶ú±ı˛fl¬ø˘ø¬Û ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±¬ÛÚ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
243¬˚/ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ Z±ı˛±, Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”˝ fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ ø˝¸±ı
ø˝¸±ı¸˜”À˝ı˛ ı˛é¬Ì ¤ı— ‹ ø˝¸±ı¸˜”À˝ı˛ øÚı˛œé¬± ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú øÚı˛œé¬±/
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
243¬˚fl¬/ ï1ó Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”À˝ı˛ ¸fl¬˘ øÚı«±‰¬ÀÚı˛ ÊÚ… øÚı«±‰¬fl¬ Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛
øÚı«±‰¬Ú/
Ó¬±ø˘fl¬±¸˜”À˝ı˛ √õ∂døÓ¬ı˛ ¤ı— øÚı«±‰¬Ú ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±ı˛ ’Òœé¬Ì, øÚÀ«˙ ¤ı— øÚ˚˛LaÌ
243Ȭ ’Ú≈ÀBÂÀ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê… øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ά◊¬Ûı˛ ıÓ«¬±˝◊Àı/
ï2ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ
Z±ı˛±, Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”À˝ı˛ øÚı«±‰¬Ú ¸•§g¬œ˚˛, ı± øÚı«±‰¬ÀÚı˛ ¸ø˝Ó¬ Êøh¬Ó¬ ¸fl¬˘ øı¯∏˚˛
¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
243¬˚‡/ ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ, ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀS
√õ∂À˚˛±·/
¤ı— Œfl¬±Ú ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀS ά◊˝±Àı˛ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, ¤ı˛+À¬Û fl¬±˚«fl¬ı˛
˝˝◊Àı Œ˚Ú Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ά◊À{°‡ 239 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ øÚ˚≈Mê
¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ √õ∂˙±¸Àfl¬ı˛ ά◊À{°‡ ¤ı— ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘ ı± øıÒ±Ú¸ˆ¬±
¸•ÛÀfl«¬ ά◊À{°‡, øıÒ±Ú¸ˆ¬± ¸•Ûiß Œfl¬±Ú ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ¸•ÛÀfl«¬, ‹
øıÒ±Ú¸ˆ¬± ¸•ÛÀfl«¬ ά◊À{°‡ ø¢ :
Ó¬Àı, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±, øÚÀ«˙ øÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ Œ˚, ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛
øıÒ±Ú±ı˘œ √õ∂:±¬ÛÀÚ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û ı…øÓ¬Sê˜ ›
¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú¸˜”˝ ¸±À¬ÛÀé¬ Œ˚Àfl¬±Ú ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀS ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ’—À˙
√õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı/
132 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 9fl¬ ñ Œ¬ÛÃı˛ ¸—‚ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

¤˝◊ ˆ¬±· fl¬øÓ¬¬Û˚˛ 243¬˚·/ ï1ó ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Ó¬Ù¬ø¸˘œ
¤˘±fl¬±ı˛ Œé¬ÀS
√õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ú±/ ¤˘±fl¬±¸˜”À˝ı˛, ¤ı— 244 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ÊÚʱøÓ¬
¤˘±fl¬±¸˜”À˝ı˛ Œé¬ÀS √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ú±/
ï2ó ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊, ¬Ûø}¬˜ıº ı˛±ÀÊ…ı˛ ±øÊ«ø˘— ŒÊ˘±ı˛ ¬Û±ı«Ó¬…
¤˘±fl¬±¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… Ó¬»¸˜À˚˛ ı˘ı» Œfl¬±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ ·øͬӬ ±øÊ«ø˘— Œ·±‡«±
¬Û±ı«Ó¬… ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ fl‘¬Ó¬… › 鬘Ӭ±¸˜”˝ √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬Àı˛ ıø˘˚˛± ’Ô«±i§ø˚˛Ó¬ ˝˝◊Àı
Ú±/
ï3ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀQ›, ¸—¸, øıøÒ Z±ı˛± ‹ı˛+¬Û
øıøÒÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û ı…øÓ¬Sê˜ › ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú¸˜”˝ ¸±À¬ÛÀé¬
ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ¤˘±fl¬±¸˜”À˝ ¤ı— ÊÚʱøÓ¬ - ¤˘±fl¬±¸˜”À˝ ¤˝◊
ˆ¬±À·ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ √õ∂¸±øı˛Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ, ¤ı— ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ 368
’Ú≈ÀBÂÀı˛ ά◊ÀVÀ˙… ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ¸—À˙±ÒÚ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú±/
ŒÊ˘± ¬Ûøı˛fl¬äÚ± 243¬˚‚/ ï1ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ… ŒÊ˘± ô¶∏Àı˛, ‹ ŒÊ˘±ı˛ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ¤ı—
fl¬ø˜øȬ/
Œ¬ÛÃı˛¸ˆ¬±¸˜”˝ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂dÓ¬ ¬Ûøı˛fl¬äÚ±¸˜”˝ ¤fl¬Sœfl¬ı˛Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ¤ı—
¸±˜ø·Ëfl¬ı˛+À¬Û ‹ ŒÊ˘±ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ ‡¸h¬± ά◊iß˚˛Ú ¬Ûøı˛fl¬äÚ± √õ∂dÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬
¤fl¬øȬ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛fl¬äÚ± fl¬ø˜øȬ ·øͬӬ ˝˝◊Àı/
ï2ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ Z±ı˛± øÚ•ßø˘ø‡Ó¬¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú
√õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ ñ
ïfl¬ó ŒÊ˘± ¬Ûøı˛fl¬äÚ± fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ ı˛‰¬Ú±Ä
ï‡ó Œ˚ √õ∂̱˘œÀÓ¬ ‹ fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ ’±¸Ú¸˜”˝ ¬Û”ı˛Ì fl¬ı˛± ˝˝◊Àı
Œ¸˝◊ √õ∂̱˘œ :
Ó¬Àı, ‹ fl¬ø˜øȬı˛ ¸ı«À˜±È¬ ¸¸…¸—‡…±ı˛ ’Ú”…Ú ‰¬±ı˛-¬Û=¡˜±—˙ ¸¸…·Ì,
ŒÊ˘±˚˛ ·Ë±˜œÌ ¤˘±fl¬±¸˜”˝ ¤ı— Ú·ı˛ ¤˘±fl¬±¸˜”À˝ı˛ ÊÚ¸—‡…±ı˛ ˜ÀÒ… Œ˚
’Ú≈¬Û±Ó¬ Œ¸˝◊ ’Ú≈¬Û±ÀÓ¬ ŒÊ˘± ô¶∏Àı˛ ¬Û=¡±À˚˛ÀÓ¬ı˛ ¤ı— ŒÊ˘±˚˛ Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”À˝ı˛
øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¸¸…·ÀÌı˛ Z±ı˛± ¤ı— Ó“¬±˝±Àı˛ ˜Ò… ˝˝◊ÀÓ¬, øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ÀıÚÄ
ï·ó ŒÊ˘± ¬Ûøı˛fl¬äÚ± ¸•Ûøfl«¬Ó¬ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝, ˚±˝± ‹ı˛+¬Û
fl¬ø˜øȬ¸˜”˝Àfl¬ øÚø«©Ü fl¬ı˛± ˚±˝◊ÀıÄ
ï‚ó Œ˚ √õ∂̱˘œÀÓ¬ ‹ fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú·Ì ‰¬˚˛Úfl‘¬Ó¬
˝˝◊ÀıÚ Œ¸˝◊ √õ∂̱˘œ/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 133

ˆ¬±· 9fl¬ ñ Œ¬ÛÃı˛ ¸—‚ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

ï3ó √õ∂øÓ¬ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛fl¬äÚ± fl¬ø˜øȬ, ‡¸h¬± ά◊iß˚˛Ú ¬Ûøı˛fl¬äÚ± √õ∂dÓ¬
fl¬øı˛ı±ı˛ ¸˜À˚˛,ñ
ïfl¬ó (i) ¶ö±Ú ¸—Sê±ôL√ ¬Ûøı˛fl¬äÚ±, Ê˘ ¤ı— ’Ú… Œˆ¬ÃÓ¬ ›
√õ∂±fl‘¬øÓ¬fl¬ ¸•Û¸˜”˝ ıKȬÚ, ¬Ûøı˛fl¬±Í¬±À˜± › ¬Ûøı˛Àı˙·Ó¬
¸—ı˛é¬ÀÌı˛ ¸≈¸—˝Ó¬ ά◊iß˚˛Ú ¸À˜Ó¬ ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ¤ı—
Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ’øˆ¬iß ¶§±ÀÔ«ı˛ øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛Ä
(ii) øıMœ˚˛ ˝Î¬◊fl¬ ı± ’Ú…Ô±˚˛ √õ∂±øl¸±Ò… ¸•Û¸˜”À˝ı˛
¬√õ∂¸±ı˛ › √õ∂fl¬±Àı˛ı˛ √õ∂øÓ¬ ˘é¬… ı˛±ø‡ÀıÚ/
ï‡ó ı˛±Ê…¬Û±˘, ’±À˙ Z±ı˛±, Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û
√õ∂øÓ¬á¬±Ú › ¸—·Í¬Ú¸˜”À˝ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜˙« fl¬øı˛ÀıÚ/
ï4ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛fl¬äÚ± fl¬ø˜øȬı˛ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú ‹ fl¬ø˜øȬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ˚Ô±-
¸≈¬Û±øı˛˙fl‘¬Ó¬ ά◊iß˚˛Ú ¬Ûøı˛fl¬äÚ± ‹ ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ øÚfl¬È¬ Œ√õ∂ı˛Ì fl¬øı˛ÀıÚ/
243¬˚„/ ï1ó √¸±˜ø·Ëfl¬ˆ¬±Àı ˜˝±Ú·ı˛ ¤˘±fl¬±ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ ‡¸h¬± ά◊iß˚˛Ú ˜˝±Ú·ı˛ ¬Ûøı˛fl¬äÚ±
fl¬ø˜øȬ/
¬Ûøı˛fl¬äÚ± √õ∂dÓ¬ fl¬øı˛ı±ı˛ øÚø˜M √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ˜˝±Ú·ı˛ ¤˘±fl¬±˚˛ ¤fl¬øȬ ˜˝±Ú·ı˛
¬Ûøı˛fl¬äÚ± fl¬ø˜øȬ ·øͬӬ ˝˝◊Àı/
ï2ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ Z±ı˛± ñ
ïfl¬ó ˜˝±Ú·ı˛ ¬Ûøı˛fl¬äÚ± fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ ·Í¬Ú ¸•ÛÀfl«¬Ä
ï‡ó Œ˚ √õ∂̱˘œÀÓ¬ ‹ı˛+¬Û fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ ’±¸Ú¸˜”˝ ¬Û”ı˛Ì fl¬ı˛±
˝˝◊Àı :
Ó¬Àı, ‹ fl¬ø˜øȬı˛ ’Ú”…Ú ≈˝◊-Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—˙ ¸¸…·Ì ‹ ¤˘±fl¬±˚˛ Œ¬ÛÃı˛¸—‚ ¤ı—
¬Û=¡±À˚˛Ó¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ¸—‡…±ı˛ ˜ÀÒ… Œ˚ ’Ú≈¬Û±Ó¬ Œ¸˝◊ ’Ú≈¬Û±ÀÓ¬ ˜˝±Ú·ı˛œ˚˛
¤˘±fl¬±˚˛ Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”À˝ı˛ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¸¸…·ÀÌı˛ ¤ı— ¬Û=¡±À˚˛Ó¬¸˜”À˝ı˛
Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú·ÀÌı˛ Z±ı˛± ¤ı— Ó“¬±˝±Àı˛ ˜Ò… ˝˝◊ÀÓ¬, øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ÀıÚÄ
ï·ó ‹ fl¬ø˜øȬ¸˜”˝Àfl¬ øÚø«©Ü fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ fl¬±À˚« ¬Ûøı˛ÌÓ¬ fl¬øı˛ı±ı˛
ÊÚ… ‹ı˛+¬Û fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ ¤ı— ı˛±ÀÊ…ı˛
¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¤ı— Œ˚ı˛+¬Û ’±ı˙…fl¬ ·Ì… ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û ¸—·Í¬Ú
› √õ∂øӬᬱڸ˜”À˝ı˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ ¸•ÛÀfl«¬Ä
ï‚ó ˜˝±Ú·ı˛œ˚˛ ¤˘±fl¬±ı˛ ÊÚ… ¬Ûøı˛fl¬äÚ± › ¸˜i§˚˛Ú ¸•§g¬œ˚˛ Œ˚
fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ ‹ı˛+¬Û fl¬ø˜øȬ¸˜”˝Àfl¬ øÚø«©Ü fl¬ı˛± ˝˝◊Àı, Œ¸˝◊
fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ ¸•ÛÀfl¬«Ä
134 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 9fl¬ ñ Œ¬ÛÃı˛ ¸—‚ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

ï„ó Œ˚ √õ∂̱˘œÀÓ¬ ‹ fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú·Ì ‰¬˚˛Úfl‘¬Ó¬
˝˝◊ÀıÚ Œ¸˝◊ √õ∂̱˘œ ¸•ÛÀfl«¬,
ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
ï3ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ˜˝±Ú·ı˛ ¬Ûøı˛fl¬äÚ± fl¬ø˜øȬ, ‡¸h¬± ά◊iß˚˛Ú ¬Ûøı˛fl¬äÚ± √õ∂dÓ¬
fl¬øı˛ı±ı˛ ¸˜À˚˛, ñ
ïfl¬ó (i) ˜˝±Ú·ı˛ ¤˘±fl¬±˚˛ Œ¬ÛÃı˛¸—‚ ¤ı— ¬Û=¡±À˚˛Ó¬¸˜”˝ fl¬Ó‘¬«fl¬
√õ∂dÓ¬ ¬Ûøı˛fl¬äÚ±¸˜”À˝ı˛Ä
(ii) ¤˘±fl¬±ı˛ ¸˜i§ø˚˛Ó¬ ¶ö±Ú¸—Sê±ôL√ ¬Ûøı˛fl¬äÚ±, Ê˘ ¤ı—
’Ú… Œˆ¬ÃÓ¬ › √õ∂±fl‘¬øÓ¬fl¬ ¸•Û¸˜”˝ ıKȬÚ, ¬Ûøı˛fl¬±Í¬±À˜± ›
¬Ûøı˛Àı˙·Ó¬ ¸—ı˛é¬ÀÌı˛ ¸≈¸—˝Ó¬ ά◊iß˚˛Ú ¸À˜Ó¬ Œ¬ÛÃı˛¸—‚
¤ı— ¬Û=¡±À˚˛Ó¬¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ’øˆ¬iß ¶§±ÀÔ«ı˛ øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛Ä
(iii) ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ ¤ı— ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚÒ«±øı˛Ó¬
¸±˜ø·Ëfl¬ ά◊ÀV˙… ¤ı— ’·Ë±øÒfl¬±ı˛¸˜”À˝ı˛Ä
(iv) ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ ¤ı— ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¤ÀÊøk¸˜”˝
fl¬Ó‘¬«fl¬ ˜˝±Ú·ı˛ ¤˘±fl¬±˚˛ Œ˚ ¸fl¬˘ øıøÚÀ˚˛±· fl‘¬Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛
¸y¬±ıÚ± Ô±Àfl¬ Ó¬»¸˜”À˝ı˛ ¤ı— øıMœ˚˛ ˝Î¬◊fl¬ ı± ’Ú…Ô±˚˛
√õ∂±øl¸±Ò… ¸•Û¸˜”À˝ı˛ √õ∂¸±ı˛ ¤ı— √õ∂fl‘¬øÓ¬ı˛
õ∂øÓ¬ ˘é¬… ı˛±ø‡ÀıÚÄ
ï‡ó ı˛±Ê…¬Û±˘, ’±À˙ Z±ı˛±, Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û
√õ∂øÓ¬á¬±Ú › ¸—·Í¬Ú¸˜”À˝ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜˙« fl¬øı˛ÀıÚ/
ï4ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ˜˝±Ú·ı˛ ¬Ûøı˛fl¬äÚ± fl¬ø˜øȬı˛ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú ‹ fl¬ø˜øȬ fl¬Ó‘¬«fl¬
˚Ô±-¸≈¬Û±øı˛˙fl‘¬Ó¬ ά◊iß˚˛Ú ¬Ûøı˛fl¬äÚ± ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ øÚfl¬È¬ Œ√õ∂ı˛Ì fl¬øı˛ÀıÚ/
øı…˜±Ú øıøÒ ¤ı— 243¬˚‰¬/ ¤˝◊ ˆ¬±À· ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¸—øıÒ±Ú ï‰≈¬˚˛±Mı˛Ó¬˜
Œ¬ÛÃı˛¸—‚ ı˝±˘ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1992-¤ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… ı˘ı»
Ô±øfl¬Àı/
Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”˝ ¸—Sê±ôL√ øıøÒı˛ Œfl¬±Ú øıÒ±Ú, ˚±˝± ¤˝◊ˆ¬±À·ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ¸ø˝Ó¬
’¸˜?¸, Ó¬±˝± Œfl¬±Ú 鬘Ӭ±¬Ûiß øıÒ±Ú˜G¬˘ ı± ’Ú… 鬘Ӭ±¬Ûiß √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó‘¬«fl¬
¸—À˙±øÒÓ¬ ı± øÚı˛ø¸Ó¬ ’Ôı± ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¤fl¬ ı»¸ı˛ ’ıø¸Ó¬,
¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ˜ÀÒ… ˚±˝± ˙œ‚ËÓ¬ı˛ Ó¬±˝± Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ ı˘ı» Ô±øfl¬˚˛± ˚±˝◊Àı :
Ó¬Àı, ‹ı˛+À¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« øı…˜±Ú ¸fl¬˘ Œ¬ÛÃı˛¸—‚ ά◊˝±Àı˛
ø¶öøÓ¬fl¬±˘ ’ıø¸Ó¬ ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ ‰¬ø˘ÀÓ¬ Ô±øfl¬Àı ˚øÚ±, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±
fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ôı±, Œ˚ ı˛±ÀÊ… øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ’±À Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ Œé¬ÀS ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 135

ˆ¬±· 9fl¬ ñ Œ¬ÛÃı˛ ¸—‚ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ ˜À˜« ·‘˝œÓ¬ Œfl¬±Ú √õ∂ô¶∏±ı Z±ı˛± Ó¬±˝± ¬Û”Àı«˝◊
ˆ¬±øº˚˛± ˚±˚˛/
243¬˚Â/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, øÚı«±‰¬Ú ¸—Sê±ôL√ øı¯∏À˚˛
’±±˘ÀÓ¬ı˛ ˝ô¶∏Àé¬À¬Û
ïfl¬ó 243˚fl¬ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ fl‘¬Ó¬ ı± fl‘¬Ó¬ ˝˝◊Àı ıø˘˚˛± ı±Ò±/
Ó¬±»¬Ûø˚«Ó¬, øÚı«±‰¬Ú Œé¬S¸˜”À˝ı˛ ¬Ûøı˛¸œ˜Ú ı±
øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”À˝ ’±¸Ú¸˜”À˝ı˛ ıKÈ¬Ú ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú øıøÒı˛
ΔıÒÓ¬± ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ’±¬ÛøM fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±Ä
ï‡ó Œfl¬±Ú Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ øÚı«±‰¬Ú ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ Œ˚ı˛+¬Û
ı…ıø¶öÓ¬ ˝˚˛ Œ¸ı˛+¬Û √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ øÚfl¬È¬ ¤ı— Œ¸ı˛+¬Û
√õ∂̱˘œÀÓ¬ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ Œfl¬±Ú øÚı«±‰¬Úœ ı˛‡±ô¶∏ ¬ÛS Z±ı˛±
ı…Ó¬œÓ¬, Œfl¬±Ú √õ∂ùü fl¬ı˛± ‰¬ø˘Àı Ú±/
136 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

[ˆ¬±· 9‡
[¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬]

¸—:±Ô«/ 243˚Ê/ ¤˝◊ ˆ¬±À·, √õ∂¸ºÓ¬– ’Ú…Ô± ’±ı˙…fl¬ Ú± ˝˝◊À˘, ñ

ïfl¬ó ëë√õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ ı…øMêíí ıø˘ÀÓ¬, 243˚Ô ’Ú≈ÀBÂÀ ά◊ø{°ø‡Ó¬
Œfl¬±Ú ı…øMê ı≈Á¬±˚˛Ä
ï‡ó ëë¬Û¯∏«íí ıø˘ÀÓ¬, Œfl¬±Ú ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛, ά◊˝± Œ˚ Ú±À˜˝◊
’øˆ¬ø˝Ó¬ ˝Î¬◊fl¬ Ú± Œfl¬Ú, ¤ı˛+¬Û ’øÒfl¬Ó«¬± ¬Û¯∏« ı± ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú
¸—¶ö± ı≈Á¬±˚˛, ˚±˝±ı˛ ά◊¬Ûı˛ ‹ ¸ø˜øÓ¬ı˛ fl¬±˚«±ı˘œ ¬Ûøı˛‰¬±˘ÀÚı˛
øÚÀ«˙ › øÚ˚˛LaÌ Ú…ô¶∏ ’±ÀÂÄ
ï·ó ë븘ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬íí ıø˘ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… Ó¬»¸˜À˚˛ ı˘ı»
¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ Œı˛øÊø¶Üòfl‘¬Ó¬ ı±
Œı˛øÊø¶Üòfl‘¬Ó¬ ıø˘˚˛± ·Ì… Œfl¬±Ú ¸ø˜øÓ¬ ı≈Á¬±˚˛Ä
ï‚ó ëëıU-ı˛±øÊ…fl¬ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬íí ıø˘ÀÓ¬ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ¸ø˜øÓ¬
ı≈Á¬±˚˛ ˚±˝±ı˛ ά◊ÀV˙… ¤fl¬˝◊ ı˛±ÀÊ… ¸œ˜±ıX¬ ÚÀ˝ ¤ı— ˚±˝±
Ó¬»¸˜À˚˛ ı˘ı» ‹ı˛+¬Û ¸˜ı±˚˛ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú øıøÒ
’Ú≈˚±˚˛œ Œı˛øÊø¶Üòfl‘¬Ó¬ ı± Œı˛øÊø¶Üòfl‘¬Ó¬ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˚˛Ä
ï„ó ë묬Û±øÒfl¬±ı˛œíí ıø˘ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬,
¸˝-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬, Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú, ά◊¬Û-Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú, ¸•Û±fl¬ ı±
Œfl¬±¯±Ò…é¬Àfl¬ ı≈Á¬±˚˛ ¤ı— Œfl¬±Ú ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ ¬Û¯∏« fl¬Ó‘¬«fl¬
øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ ¤ı˛+¬Û ’Ú… Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬Àı˛Ä
ó ëëŒı˛øʶÜò±ı˛íí ıø˘ÀÓ¬ Œfl¬fœ˚˛ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ıU-ı˛±øÊ…fl¬
¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ ¸•ÛÀfl«¬ øÚ˚≈Mê Œfl¬fœ˚˛ Œı˛øʶÜò±ı˛ ¤ı— ı˛±Ê…
¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ øÚ˚≈Mê ¸˜ı±˚˛
¸ø˜øÓ¬ı˛ Œı˛øʶÜò±ı˛ ı≈Á¬±˚˛Ä
ïÂó ëëı˛±Ê… ’±˝◊Úíí ıø˘ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬
√õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ ı≈Á¬±˚˛Ä
ïÊó ëëı˛±Ê… ô¶∏Àı˛ı˛ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬íí ıø˘ÀÓ¬ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ¸˜ı±˚˛
¸ø˜øÓ¬ ı≈Á¬±˚˛ ˚±˝±ı˛ √õ∂À˚˛±·Àé¬S ¸˜·Ë ı˛±ÀÊ… √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˚˛
¤ı— ˚±˝± Œfl¬±Ú ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú
øıøÒÀÓ¬ ‹ı˛+À¬Û ¬Ûøı˛ˆ¬±ø¯∏Ó¬ ˝˚˛/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 137

ˆ¬±· 9‡ ñ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

243˚Á¬/ ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, Œfl¬±Ú ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛
øÚ·˜ıX¬fl¬ı˛Ì/
Z±ı˛±, Œ¶§B±ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ ·Í¬Ú, ·ÌÓ¬±øLafl¬ı˛+À¬Û ¸¸…-øÚ˚˛LaÌ, ¸¸…·ÀÌı˛
’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬ ’—˙·Ë˝Ì ¤ı— ¶§˙±¸ÀÚı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ fl‘¬Ó¬…fl¬ı˛Ì-¤ı˛ ˜”˘ÚœøÓ¬ı˛
øˆ¬øMÀÓ¬ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ øÚ·˜ıX¬fl¬ı˛Ì, √õ∂øÚ˚˛LaÌ › ¬Ûøı˛¸˜±¬ÛÚ ¸•ÛÀfl«¬
øıÒ±Ú±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
243˚¤û/ ï1ó ¬Û¯∏«, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û ¬Û¯∏«Àı˛ ¸¸… ›
ı…ıø¶öÓ¬ ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û ¸—‡…fl¬ ’øÒfl¬Ó«¬± ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ˝˝◊Àı : ¬Û±øÒfl¬±ı˛œı˛ ¸—‡…± ›
¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±˘/
Ó¬Àı, Œfl¬±Ú ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ ’øÒfl¬Ó«¬± ¸ı«±øÒfl¬ ¤fl≈¬˙ ÊÀÚı˛ ’øÒfl¬ ˝˝◊Àı
Ú± :
¬Ûı˛c Œfl¬±Ú ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ Z±ı˛±, ¸¸…ı˛+À¬Û ı…øMê·ÌÀfl¬ ˘˝◊˚˛±
·øͬӬ › Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ Œ|Ìœı˛ ’Ôı± ˜ø˝˘± √õ∂ı·«ˆ≈¬Mê ¸¸… ¸•§ø˘Ó¬
√õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ ¬Û¯∏«À Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ ı± Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ı˛ ÊÚ…
¤fl¬øȬ ’±¸Ú › ˜ø˝˘±Àı˛ ÊÚ… ≈˝◊øȬ ’±¸Ú ¸—ı˛é¬ÀÌı˛ ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀıÚ/
ï2ó ¬Û¯∏«Àı˛ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¸¸… › ά◊˝±ı˛ ¬Û±øÒfl¬±øı˛·ÀÌı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±˘
øÚı«±‰¬ÀÚı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û“±‰¬ ı»¸ı˛ ˝˝◊Àı ¤ı— ¬Û±øÒfl¬±øı˛·ÀÌı˛ fl¬±˚«fl¬±˘
¬Û¯∏«Àı˛ fl¬±˚«fl¬±À˘ı˛ ¸˝ı…±¬Ûœ ˝˝◊Àı :
Ó¬Àı ¬Û¯∏«, ¬Û¯∏«À Œfl¬±Ú ΔÚø˜øMfl¬ ˙”Ú…¬Û, Œ˚ Œ|Ìœı˛ ¸¸…¸•ÛÀfl«¬ ‹
ΔÚø˜øMfl¬ ˙”Ú…¬Û ά◊æ”Ó¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ, Œ¸˝◊ Œ|Ìœı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ ˜Ò… ˝˝◊ÀÓ¬
˜ÀÚ±Ú˚˛ÀÚı˛ ˜±Ò…À˜ Œ¸Àé¬ÀS ¬Û”ı˛Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ ˚ø ¬Û¯∏«Àı˛ fl¬±˚«fl¬±˘
ά◊˝±ı˛ ˜”˘ fl¬±˚«fl¬±À˘ı˛ ’ÀÒ«Àfl¬ı˛ fl¬˜ ˝˚˛/
ï3ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ Z±ı˛±, ı…±Ç¬ı…ı¶ö±, ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú ı…ı¶ö±,
øıMı…ı¶ö±˚˛ ’øˆ¬:Ó¬±¸•Ûiß ı± ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ά◊ÀV˙… ›
fl¬±˚«fl¬˘±¬Û ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ’Ú… Œfl¬±Ú øı¯∏À˚˛ øıÀ˙¯∏ :±Ú¸•Ûiß ı…øMê·ÌÀfl¬ ‹ı˛+¬Û
¸ø˜øÓ¬ı˛ ¬Û¯∏«Àı˛ ¸¸…ı˛+À¬Û ¸˝À˚±ÊÚ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀıÚ :
Ó¬Àı, ‹ı˛+À¬Û ¸˝À˚±øÊÓ¬ ¸¸…·ÀÌı˛ ¸—‡…±, ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂Ô˜
’Ú≈øıøÒÀÓ¬ øıøÚø«©Ü ¤fl≈¬˙ÊÚ ’øÒfl¬Ó«¬±ı˛ ’øÓ¬øı˛Mê ’±ı˛› ≈˝◊ÊÀÚı˛ ’øÒfl¬
˝˝◊Àı Ú± :
¬Ûı˛c, ¸˝À˚±øÊÓ¬ ¸¸…·ÀÌı˛ ‹ı˛+¬Û ¸¸…ı˛+À¬Û Ó“¬±˝±Àı˛ ¸±˜ÀÔ«… ¸˜ı±˚˛
¸ø˜øÓ¬ı˛ Œfl¬±Ú øÚı«±‰¬ÀÚ Œˆ¬±È¬±ÀÚı˛ ’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú± ı± Ó“¬±˝±ı˛± ¬Û¯∏«Àı˛
¬Û±øÒfl¬±ı˛œı˛+À¬Û øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ ÊÚ… Œ˚±·… ˝˝◊ÀıÚ Ú± :
’øÒfl¬c Œfl¬±Ú ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ ı…ı˝±øı˛fl¬ ’øÒfl¬Ó«¬±·Ì ¬Û¯∏«Àı˛› ¸¸…
˝˝◊ÀıÚ ¤ı— ‹ı˛+¬Û ¸¸…·ÌÀfl¬ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂Ô˜ ’Ú≈øıøÒÀÓ¬ øıøÚø«©Ü
’øÒfl¬Ó«¬±ı˛ Œ˜±È¬ ¸—‡…± ·ÌÚ±ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ı± øÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
138 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 9‡ ñ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

¬Û¯∏«Àı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ 243˚Ȭ/ ï1ó Œfl¬±Ú ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒÀÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈
øÚı«±‰¬Ú/
’±À Ӭ»¸ÀMW›, Œfl¬±Ú ¬Û¯∏«Àı˛ øÚı«±‰¬Ú, ¬Û¯∏«Àı˛ fl¬±˚«fl¬±À˘ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı«
’Ú≈øá¬Ó¬ ˝˝◊Àı ˚±˝±ÀÓ¬, ¬Û¯∏«Àı˛ Úı øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¸¸…·Ì, øı±˚˛œ ¬Û¯∏«Àı˛
¸¸…·ÀÌı˛ ¬Ûœ˚˛ fl¬±˚«fl¬±À˘ı˛ ’ı¸±Ú ˜±S˝◊ Œ˚Ú ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú,
Ó¬±˝± ¸≈øÚø}¬Ó¬ fl¬ı˛± ˚±˚˛/
ï2ó ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ ¸fl¬˘ øÚı«±‰¬ÀÚı˛ ÊÚ… øÚı«±‰¬fl¬ Ó¬±ø˘fl¬±¸˜”À˝ı˛
√õ∂døÓ¬ı˛ ¤ı— øÚı«±‰¬Ú ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±ı˛ ’Òœé¬Ì, øÚÀ«˙ ¤ı— øÚ˚˛LaÌ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬, øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û ı…ıø¶öÓ¬ ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛ ı±
¸—¶ö±ı˛ ά◊¬Ûı˛ Ú…ô¶∏ ˝˝◊Àı :
Ó¬Àı, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ Z±ı˛±, ‹ı˛+¬Û øÚı«±‰¬Ú ’Ú≈øá¬Ó¬
fl¬øı˛ı±ı˛ √õ∂øSê˚˛± › øÚÀ«ø˙fl¬± √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
¬Û¯∏«Àı˛ ’øÒSê˜Ì › 243˚ͬ/ ï1ó Ó¬»¸˜À˚˛ ı˘ı» Œfl¬±Ú øıøÒÀÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±ÀÂ, Ó¬»¸ÀMW›,
øÚ˘•§Ú ¤ı—
’ôL√ı«Ó¬œ«fl¬±˘œÚ Œfl¬±Ú ¬Û¯∏«Àfl¬˝◊ Â˚˛ ˜±À¸ı˛ ’øÒfl¬ Œfl¬±Ú ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ’øÒSê±ôL√ ı± øÚ˘ø•§Ó¬
¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±/ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú± :
Ó¬Àı, ¬Û¯∏«Àfl¬ øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ Œé¬ÀS ’øÒSê˜Ì ı± øÚ˘•§Ú fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı :
(i) ’øıı˛Ó¬ Œ‡˘±À¬Ûı˛ Œé¬ÀSÄ ı±
(ii) ά◊˝± fl¬Ó«¬ı… ¸•Û±ÀÚ ’ıÀ˝˘±ı˛ Œé¬ÀSÄ ı±
(iii) Œ˚Àé¬ÀS ¬Û¯∏« ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ ı± ά◊˝±ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ ¶§±ÀÔ«ı˛
¬ÛÀé¬ ˝±øÚfl¬±ı˛fl¬ Œfl¬±Ú fl¬±˚« ¸—‚øȬӬ fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚÄ ı±
(iv) Œ˚Àé¬ÀS ¬Û¯∏«Àı˛ ·Í¬ÀÚ ı± fl‘¬Ó¬…fl¬ı˛ÀÌ ’‰¬˘±ı¶ö± ‚øȬ˚˛±ÀÂÄ
ı±
(v) Œ˚Àé¬ÀS 243˚Ȭ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï2ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± ˚Ô±ı…ıø¶öÓ¬ √õ∂±øÒfl¬±ı˛
ı± ¸—¶ö±, ı˛±Ê… ’±˝◊ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ øÚı«±‰¬Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ ı…Ô« ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ :
¬Ûı˛c ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ ¬Û¯∏« ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú Œé¬ÀS ’øÒSê±ôL√ ı±
øÚ˘ø•§Ó¬ ˝˝◊Àı Ú± Œ˚Àé¬ÀS Œfl¬±Ú ¸ı˛fl¬±ı˛œ ’—˙œ±ı˛œ ı± ŸÌ ı± øıMœ˚˛ ¸˝±˚˛Ó¬±
ı± ¸ı˛fl¬±ı˛œ Œfl¬±Ú √õ∂Ó¬…±ˆ”¬øÓ¬ Ú±˝◊/
1949-¤ı˛ 10/ ’øÒfl¬c ı…±Ç¬ ı…ı¸±˚˛ ‰¬±˘±˝◊ÀÓ¬ÀÂÚ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ Œé¬ÀS
ı…±Ç¬ ı…ı¸±˚˛ √õ∂øÚ˚˛LaÌ ’±˝◊Ú, 1949-¤ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ› √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı :
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 139

ˆ¬±· 9‡ ñ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

’øÒfl¬c Œfl¬±Ú ıU-ı˛±øÊ…fl¬ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ ı…Ó¬œÓ¬ ı…±Ç¬ ı…ı¸±˚˛
‰¬±˘±˝◊ÀÓ¬ÀÂÚ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ Œé¬ÀS, ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ
¤˝◊ˆ¬±Àı fl¬±˚«fl¬øı˛Ó¬± √õ∂±l ˝˝◊Àı Œ˚Ú ëëÂ˚˛ ˜±¸íí ¤˝◊ ˙s¸˜”À˝ı˛ ¶öÀ˘ ëë¤fl¬
ı»¸ı˛íí ¤˝◊ ˙s¸˜”˝ √õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊˚˛±ø¢/
ï2ó Œfl¬±Ú ¬Û¯∏«Àı˛ ’øÒSê˜ÀÌı˛ Œé¬ÀS, ‹ı˛+¬Û ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ fl¬±˚«±ı˘œ
¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±ı˛ ÊÚ… øÚ˚≈Mê √õ∂˙±¸fl¬ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıøÚø«©Ü ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ…
øÚı«±‰¬Ú ’Ú≈ᬱÀÚı˛ ’±À˚˛±ÊÚ fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¬Û¯∏«Àı˛ øÚfl¬È¬
¬Ûøı˛‰¬±˘Úˆ¬±ı˛ ˝ô¶∏±ôL√ı˛ fl¬øı˛ÀıÚ/
ï3ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ Z±ı˛±, √õ∂˙±¸Àfl¬ı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬±ı˘œı˛
øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀıÚ/
243˚ά/ ï1ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ Z±ı˛±, ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ ø˝¸±ı
øÚı˛œé¬±/
ø˝¸±ı¬ÛÀSı˛ ı˛é¬Ì ¤ı— √õ∂øÓ¬ øıM ıÀ¯∏« ’ôL√Ó¬– ¤fl¬ı±ı˛ ‹ı˛+¬Û ø˝¸±ı¬ÛÀSı˛
øÚı˛œé¬± ¸•ÛÀfl«¬ ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀıÚ/
ï2ó Œfl¬±Ú ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ Z±ı˛±, ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ ø˝¸±ı øÚı˛œé¬±ı˛
ÊÚ… ˚“±˝±ı˛± Œ˚±·… ˝˝◊ÀıÚ Œ¸˝◊ øÚı˛œé¬Àfl¬ı˛ ¤ı— øÚı˛œé¬± Ù¬±À˜«ı˛ Ú”…ÚÓ¬˜
ø˙鬱·Ó¬ Œ˚±·…Ó¬± › ’øˆ¬:Ó¬± øÚıX¬ fl¬øı˛ÀıÚ/
ï3ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬, ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ ¸±Ò±ı˛Ì ¸—¶ö± fl¬Ó‘¬«fl¬
øÚ˚≈Mê, ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬, øÚı˛œé¬fl¬ ı± øÚı˛œé¬± Ù¬±˜« fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚı˛œé¬±
fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ :
Ó¬Àı ‹ı˛+¬Û øÚı˛œé¬fl¬ ı± øÚı˛œé¬± Ù¬±˜«, Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ı± ı˛±Ê…
¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤Ó¬»¬ÛÀé¬ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ú≈À˜±øÓ¬ Œfl¬±Ú
Ú±˜¸”‰¬œı˛ ˜Ò… ˝˝◊ÀÓ¬ øÚ˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ/
ï4ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ ø˝¸±ı¬ÛS, Œ˚ øıM ıÀ¯∏«ı˛ ¸ø˝Ó¬ ‹
ø˝¸±ı¬ÛS ¸•Ûøfl«¬Ó¬, Œ¸˝◊ øıM ı¯∏« ¸˜±¬ÛÀÚı˛ Â˚˛ ˜±À¸ı˛ ˜ÀÒ… øÚı˛œøé¬Ó¬ ˝˝◊Àı/
ï5ó ı˛±Ê… ’±˝◊Ú Z±ı˛± ˚Ô± ¬Ûøı˛ˆ¬±ø¯∏Ó¬ Œfl¬±Ú ˙œ¯∏« ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛
ø˝¸±ı¬ÛÀSı˛ øÚı˛œé¬± √õ∂øÓ¬ÀıÚ, ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬, øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û
ı…ıø¶öÓ¬ ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı/
243˚Ϭ/ ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ Z±ı˛±, ‹ı˛+¬Û øıøÒÀÓ¬ ˚Ô±ı…ıø¶öÓ¬ı˛+À¬Û ı±ø¯∏«fl¬ ¸±Ò±ı˛Ì ¸ˆ¬±
fl¬±˚«¸•Û±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ ı±ø¯∏«fl¬ ¸±Ò±ı˛Ì ¸ˆ¬±, øıM ’±˝ı±Ú/
ı¯∏« ¸˜±ølı˛ Â˚˛ ˜±¸ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… ’±˝ı±Ú fl¬ı˛± ˝˝◊Àı ıø˘˚˛± ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±øı˛ÀıÚ/
243˚Ì/ Œfl¬±Ú ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ Z±ı˛±, Œfl¬±Ú ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ Œfl¬±Ú ¸À¸…ı˛ Ó¬Ô…
¸¸… ˚±˝±ÀÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ‹ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ fl¬±ı˛ı±Àı˛ı˛ øÚ˚˛ø˜Ó¬ ¬Û±˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛/
¸—ı…ı˝±ı˛SêÀ˜ ı˛øé¬Ó¬ ıø˝, Ó¬Ô… › ø˝¸±ı¬ÛS ¬Û±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬±˝±ı˛ ı…ı¶ö±
fl¬øı˛ÀıÚ/
140 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 9‡ ñ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

ï2ó Œfl¬±Ú ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘, Œfl¬±Ú ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ ¸¸…·Ì fl¬Ó«¬‘fl¬
ά◊˝±ı˛ ¸ˆ¬±˚˛ ’±ı˙…fl¬ Ú”…ÚÓ¬˜ ά◊¬Ûø¶öøÓ¬ı˛ ı…ı¶ö± fl¬øı˛˚˛± › ‹ı˛+¬Û øıøÒÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û
ı…ıø¶öÓ¬ ˝˝◊Àı ¬Ûøı˛À¯∏ı±˚˛ Œ¸ı˛+¬Û Ú”…ÚÓ¬˜ ı…ı˝±ı˛ fl¬øı˛˚˛± ‹ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛
¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±ı˛ Œé¬ÀS ¸¸…·ÀÌı˛ ’—˙·Ë˝Ì ¸≈øÚø}¬Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬, øıøÒ Z±ı˛± ı…ı¶ö±
fl¬øı˛ÀıÚ/

ï3ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ Z±ı˛±, ά◊˝±ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ ÊÚ…

¸˜ı±˚˛ ø˙鬱 › √õ∂ø˙é¬ÀÌı˛ ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/

øı˛È¬±Ì«/ 243˚Ó¬/ ï1ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬, √õ∂øÓ¬ øıM ı¯∏« ¸˜±¬ÛÀÚı˛ Â˚˛ ˜±À¸ı˛
˜ÀÒ…, ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ Ú±À˜±øV©Ü √õ∂±øÒfl¬±Àı˛ı˛ øÚfl¬È¬, øÚ•ßø˘ø‡Ó¬
øı¯∏˚˛&ø˘Àfl¬ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛˚˛±, øı˛È¬±Ì« ±ø‡˘ fl¬øı˛ÀıÚ, ˚Ô± †

ïfl¬ó ά◊˝±ı˛ fl¬±˚«fl¬˘±À¬Ûı˛ ı±ø¯∏«fl¬ √õ∂øÓ¬ÀıÚÄ

ï‡ó ά◊˝±ı˛ øÚı˛œøé¬Ó¬ ø˝¸±ı øıı‘øÓ¬Ä

ï·ó ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ ¸±Ò±ı˛Ì ¸—¶ö± fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ˚ı˛+À¬Û ’Ú≈À˜±øÓ¬

Œ¸ı˛+À¬Û ά◊Z‘ÀMı˛ øıø˘ı…ı¶ö±ı˛ ¬Ûøı˛fl¬äÚ±Ä

ï‚ó ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ ά◊¬ÛøıøÒ¸˜”À˝ ¸—À˙±ÒÚ, ˚ø Ô±Àfl¬, ά◊˝±ı˛

Ó¬±ø˘fl¬±Ä

ï„ó ά◊˝±ı˛ ¸±Ò±ı˛Ì ¸—¶ö±ı˛ ¸ˆ¬± ’±À˚˛±ÊÚ fl¬øı˛ı±ı˛ Ó¬±øı˛‡ ¤ı—

˚‡Ú øÚø«©Ü ˝˝◊Àı Ó¬‡Ú øÚı«±‰¬Ú ’Ú≈á¬±Ú ¸—Sê±ôL Œ‚±¯∏̱Ä
¤ı—

ó ı˛±Ê… ’±˝◊ÀÚı˛ Œfl¬±Ú øıÒ±Ú ’Ú≈¸ı˛ÌSêÀ˜ Œı˛øʶÜò±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬

’Ú≈:±Ó¬ ’Ú… Œfl¬±Ú Ó¬Ô…/

’¬Ûı˛±Ò › G¬/ 243˚Ô/ ï1ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ Z±ı˛±, ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬
¸•Ûøfl«¬Ó¬ ’¬Ûı˛±Ò ¤ı— ‹ı˛+¬Û ’¬Ûı˛±ÀÒı˛ G¬ ¸•ÛÀfl«¬ ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀıÚ/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 141

ˆ¬±· 9‡ ñ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú
øıøÒ, øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ fl¬±À˚«ı˛ ¸—‚È¬Ú ı± ’fl‘¬øÓ¬Àfl¬ ’¬Ûı˛±Ò ıø˘˚˛± ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛ÀıÚ,
˚Ô± :
ïfl¬ó Œfl¬±Ú ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ’±øÒfl¬±øı˛fl¬ ı± ¸¸…
˝◊B±fl‘¬Ó¬ˆ¬±Àı ø˜Ô…± øı˛È¬±Ì« ±ø‡˘ fl¬Àı˛Ú ı± ø˜Ô…± Ó¬Ô…
±ø‡˘ fl¬Àı˛Ú ’Ôı± Œfl¬±Ú ı…øMê, ı˛±Ê… ’±˝◊ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ
’Ú≈˚±˚˛œ ¤Ó¬»¬ÛÀé¬ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ı…øMê fl¬Ó‘¬«fl¬ Ó¬“±˝±ı˛
øÚfl¬È¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ú≈:±Ó¬ Œfl¬±Ú Ó¬Ô… ˝◊B±fl‘¬Ó¬ˆ¬±Àı ±ø‡˘
fl¬Àı˛Ú Ú±Ä
ï‡ó Œfl¬±Ú ı…øMê ˝◊B±fl‘¬Ó¬ˆ¬±Àı Œfl¬±Ú ˚≈øM긺Ӭ ’Ê≈˝±Ó¬
ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬, ı˛±Ê… ’±˝◊ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸ı˛ÀÌ Ê±øı˛fl‘¬Ó¬
Œfl¬±Ú ¸˜Ú, ’øÒ˚±‰¬Ú ı± øıøÒ¸•úÓ¬ ø˘ø‡Ó¬ ’±À˙ ’˜±Ú…
fl¬Àı˛ÚÄ
ï·ó Œfl¬±Ú øÚÀ˚˛±Êfl¬ ø˚øÚ, ¬Û˚«±l fl¬±ı˛Ì ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬, ¶§œ˚˛
fl¬˜«‰¬±ı˛œı˛ øÚfl¬È¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ı…ıfl¬ø˘Ó¬ ’Ô«¬Ûøı˛˜±Ì, ‹ı˛+¬Û
ı…ıfl¬˘Ú fl‘¬Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ Œ‰¬ÃV øÀÚı˛ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛
˜ÀÒ… Œfl¬±Ú ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬Àfl¬ √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ı…Ô« ˝ÚÄ
ï‚ó Œfl¬±Ú ’±øÒfl¬±øı˛fl¬ ı± ’øˆ¬ı˛é¬fl¬ ø˚øÚ, øÓ¬øÚ Œ˚ ¸˜ı±˚˛
¸ø˜øÓ¬ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬ ı± ’øˆ¬ı˛é¬fl¬, Œ¸˝◊ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛
˜±ø˘fl¬±Ú±ÒœÚ Œ˚ ıø˝¬ÛS, ø˝¸±ı¬ÛS, ô¶∏±ÀıÊ, ’øˆ¬À˘‡,
Ú·Ó¬ ’Ô«, √õ∂øÓ¬ˆ”¬øÓ¬ ı± ’Ú… ¸•ÛøMı˛ ’øˆ¬ı˛é¬± fl¬Àı˛Ú,
Ó¬±˝± Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ ı…øMêı˛ øÚfl¬È¬ ˝ô¶∏±ôL√ı˛ fl¬øı˛ÀÓ¬
Œ¶§B±fl‘¬Ó¬ˆ¬±Àı ı…Ô« ˝ÚÄ ¤ı—
ï„ó Œ˚Àfl¬˝ ¬Û¯∏«Àı˛ ¸¸… ı± ¬Û±øÒfl¬±øı˛·ÀÌı˛ øÚı«±‰¬ÀÚı˛ ¬Û”Àı«,
øÚı«±‰¬Úfl¬±À˘ ı± ά◊˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ Œfl¬±Ú √Ú≈ œ«øÓ¬˜”˘fl¬ ’±‰¬ı˛Ì fl¬Àı˛Ú/
243˚/ ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ıU-ı˛±øÊ…fl¬ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ı˛ Œé¬ÀS ¤˝◊ ıU-ı˛±øÊ…fl¬ ¸˜ı±˚˛
¸ø˜øÓ¬ı˛ Œé¬ÀS
¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ¸±À¬ÛÀé¬ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Œ˚ ëëÀfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘íí, ëëı˛±Ê… √õ∂À˚˛±·/
’±˝◊Úíí ı± ëëı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛íí-¤ı˛ Œfl¬±Ú ά◊À{°‡ ˚Ô±SêÀ˜ ë븗¸íí, ëëÀfl¬fœ˚˛
’±˝◊Úíí ı± ëëŒfl¬fœ˚˛ ¸ı˛fl¬±ı˛íí-¤ı˛ Œfl¬±Ú ά◊À{°‡ ıø˘˚˛± ’Ô«±i§ø˚˛Ó¬ ˝˝◊Àı/
243˚Ò/ ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œé¬ÀS ¤˝◊ˆ¬±Àı ¸—‚˙±ø¸Ó¬
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œé¬ÀS
√õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Œ˚Ú øıÒ±Ú¸ˆ¬± øı˝œÚ Œfl¬±Ú ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œé¬ÀS, Œfl¬±Ú √õ∂À˚˛±·/
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ά◊À{°‡ 239 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ øÚ˚≈Mê ά◊˝±ı˛ √õ∂˙±¸Àfl¬ı˛
142 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 9‡ ñ ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 243

ά◊À{°‡ ˝˚˛ ¤ı— øıÒ±Ú¸ˆ¬± ˚≈Mê Œfl¬±Ú ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œé¬ÀS ‹ı˛+¬Û
øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ά◊À{°‡ ˝˚˛ :
¬Ó¬Àı ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ¸ı˛fl¬±ı˛œ Œ·ÀÊÀȬ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±, øÓ¬øÚ ‹ı˛+¬Û √õ∂:±¬ÛÀÚ
Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú
’—À˙ ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú± ıø˘˚˛± øÚÀ«˙ øÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
øı…˜±Ú øıøÒ ’ı…±˝Ó¬ 243˚Ú/ ¤˝◊ ˆ¬±À· ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¸—øıÒ±Ú ï¸±Ó¬±ÚıT˝◊Ó¬˜
Ô±øfl¬˚˛± ˚±›˚˛±/ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2011 √õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ı±ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı«, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… ı˘ı»
¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıÒ±Ú ˚±˝± ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛
øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸˜?¸ ÚÀ˝ Ó¬±˝±, Œfl¬±Ú 鬘Ӭ±¬Ûiß øıÒ±Ú˜G¬˘ ı± ’Ú…
鬘Ӭ±¬Ûiß √õ∂±øÒfl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸—À˙±øÒÓ¬ ı± øÚı˛ø¸Ó¬ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ ’Ôı± ‹ı˛+¬Û
√õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¤fl¬ ı»¸ı˛ ’ı¸±Ú Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ˜ÀÒ… ˚±˝± ¬Û”Àı«
˝˝◊Àı Œ¸¬Û˚«ôL√ ı˘ı» Ô±øfl¬˚˛± ˚±˝◊Àı/]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 143

ˆ¬±· 10
Ó¬Ù¬ø¸˘œ › ÊÚʱøÓ¬ Œé¬S¸˜”˝

244/ ï1ó ¬Û=¡˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ [’±¸±˜ [, Œ˜‚±˘˚˛, øS¬Û≈ı˛± › Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”˝ ›
ÊÚʱøÓ¬ Œé¬S¸˜”À˝ı˛
ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±Ê…¸˜”˝] ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬ ’Ú… Œ˚Àfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Ó¬Ù¬ø¸˘œ √õ∂˙±¸Ú/
Œé¬S¸˜”À˝ı˛ ¤ı— Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸ÀÚ › øÚ˚˛LaÀÌ √õ∂˚≈Mê
˝˝◊Àı/]]]
ï2ó ¯∏ᬠӬ٬ø¸À˘ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’±¸±˜ [,[Œ˜‚±˘˚˛, øS¬Û≈ı˛± › ø˜Àʱı˛±˜]
ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö ÊÚʱøÓ¬ Œé¬S¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸ÀÚ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı/]]]
[244fl¬/ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¸—¸ ’±¸±À˜ı˛ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú
ÊÚʱøÓ¬ Œé¬S ˘˝◊˚˛±
øıøÒ Z±ı˛± ¯∏ᬠӬ٬ø¸À˘ı˛ 20 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ ¸—˘¢ü ¸±ı˛Ìœı˛ [ˆ¬±· 1-¤] øıøÚø«©Ü ¤fl¬øȬ ¶§˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…
·Í¬Ú ¤ı— ά◊˝±ı˛ ÊÚ…
ÊÚʱøÓ¬ Œé¬S¸˜”À˝ı˛ ¸ı&ø˘ ı± Œfl¬±ÚøȬ ï¬Û”Ì«Ó¬–˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ı± ’—˙Ó¬–˝◊ ˝Î¬◊fl¬ó ¤fl¬øȬ ¶ö±Úœ˚˛
˘˝◊˚˛± ’±¸±˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ ¤fl¬øȬ ¶§˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê… ·Í¬Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı— øıÒ±Ú˜G¬˘ ı±
˜øLa¬Ûøı˛¯∏ ı±
ά◊˝±ı˛ ÊÚ… ‹ øıøÒÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ √õ∂øÓ¬ Œé¬ÀS Œ¸ı˛+¬Û ·Í¬Ú, ¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ¸‘ÊÚ/
鬘Ӭ±¸˜”˝ › fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ ¸˝, ñ
ïfl¬ó ‹ ¶§˙±ø¸Ó¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú˜G¬˘ı˛+À¬Û fl‘¬Ó¬… fl¬ı˛Ì±Ô«,
øÚı«±ø‰¬Ó¬˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ’Ôı± ’—˙Ó¬– ˜ÀڱڜӬ › ’—˙Ó¬–
øÚı«±ø‰¬Ó¬˝◊ ˝Î¬◊fl¬, ¤fl¬øȬ ¸—¶ö±, ’Ôı±
ï‡ó ¤fl¬øȬ ˜øLa¬Ûøı˛¯∏,
ı± ¤Ó¬≈ˆ¬˚˛ ¸‘ÊÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
ï2ó ï1ó õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ, øıÀ˙¯∏Ó¬–, ñ

ïfl¬ó ı˛±Ê…¸”‰¬œÀÓ¬ ı± ¸˜ıÓ¬œ« ¸”‰¬œÀÓ¬ √õ∂·øÌÓ¬ Œ˚ øı¯∏˚˛¸˜”˝

¸•ÛÀfl«¬ ‹ ¶§˙±ø¸Ó¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸˜·Ë ı˛±ÀÊ…ı˛ ı±
ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±À·ı˛ ÊÚ…, ’±¸±˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘Àfl¬
ı± ø˚˛±˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ı± ’Ú…Ô±˝◊ ˝Î¬◊fl¬, øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ±
Ô±øfl¬Àı, Ó¬±˝± øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ä
144 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 10 ñ Ó¬Ù¬ø¸˘œ › ÊÚʱøÓ¬ Œé¬S¸˜”˝ ñ ’Ú≈ÀBÂ 244

ï‡ó Œ˚ øı¯∏˚˛¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ ‹ ¶§˙±ø¸Ó¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ±
√õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı Ó¬±˝± øÚı˛+¬ÛÌ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ä

ï·ó ’±¸±˜ ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ά◊ƒ·‘˝œÓ¬ Œfl¬±Ú fl¬ı˛ ˝˝◊ÀÓ¬ ’±·À˜ı˛ Œ˚

’—˙ ‹ ¶§˙±ø¸Ó¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ √õ∂øÓ¬ ’±Àı˛±¬ÛÌœ˚˛ Ó¬±˝± ‹ ¶§˙±ø¸Ó¬
ı˛±Ê…Àfl¬ øÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ıø˘˚˛± øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ä
ï‚ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ’Ú≈ÀBÂÀ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ά◊À{°‡ Œ˚ ‹
¶§˙±ø¸Ó¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ά◊À{°‡ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬Àı˛ ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬øı˛ÀÓ¬
˝˝◊Àı ¤ı˛+¬Û øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ä ¤ı—
ï„ó Œ˚ı˛+¬Û ’Ú≈¬Û”ı˛fl¬, ’±Ú≈¯∏øºfl¬ › ¬Û±øı˛Ì±ø˜fl¬ øıÒ±Ú±ı˘œ
’±ı˙…fl¬ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˚˛ Œ¸ı˛+¬Û øıÒ±Ú±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛/
ï3ó ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ¬¬Û”Àı±«Mêı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒı˛ Œfl¬±Ú ¸—À˙±ÒÚ ï2ó
√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ïfl¬ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ ı± ï‡ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıøÚø«©Ü øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛
Œfl¬±ÚøȬı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•§g¬˚≈Mê, Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú fl¬±˚«fl¬øı˛Ó¬± Ô±øfl¬Àı Ú±, ˚ø
Ú± ‹ ¸—À˙±ÒÚ ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚ Œ˚ ¸¸…·Ì ά◊¬Ûø¶öÓ¬ Ô±Àfl¬Ú › Œˆ¬±È¬
ŒÚ Ó“¬±˝±Àı˛ ’Ú”…Ú ≈˝◊-Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—˙ fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛/
ï4ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ 368 ’Ú≈ÀBÂÀı˛
√õ∂À˚˛±ÊÀÚ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ¸—À˙±ÒÚ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú±, ˚ø› ˝◊˝±ÀÓ¬ ¤ı˛+¬Û
Œfl¬±Ú øıÒ±Ú Ô±Àfl¬ ˚±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ¸—À˙±ÒÚ fl¬Àı˛ ı± ˚±˝±ı˛ Ù¬À˘ ¤˝◊
¸—øıÒ±ÀÚı˛ ¸—À˙±ÒÚ ˝˚˛/]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 145

ˆ¬±· 11
¸—‚ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ¸•§g¬
’Ò…±˚˛ 1 ñ øıÒ±øÚfl¬ ¸•§g¬
øıÒ±øÚfl¬ 鬘Ӭ±¸˜”À˝ı˛ ı∞ȬÚ

245/ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, ¸—¸ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸˜·Ë ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤ı—
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ı± ά◊˝±ı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ˆ¬±À·ı˛ ÊÚ… øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛
øıÒ±Ú˜G¬˘¸˜”˝ fl¬Ó«¬‘fl¬
Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ ¸˜·Ë ı˛±ÀÊ…ı˛ ı± ά◊˝±ı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ˆ¬±À·ı˛ ÊÚ… øıøÒ √õ∂̜Ӭ øıøÒı˛ √õ∂¸±ı˛/
√õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ, ά◊˝±ı˛ ı˛±Ê…Àé¬S±Ó¬œÓ¬ øSê˚˛± Ô±øfl¬Àı
¤˝◊ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬, ’ø¸X¬ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú±/
246/ ï1ó ï2ó › ï3ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¸l˜ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤ı—
ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛
Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ¸”‰¬œ 1 ï¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ë븗‚¸”‰¬œíí ıø˘˚˛± ά◊ø{°ø‡Ó¬ó-¤ √õ∂·øÌÓ¬ øıÒ±Ú˜G¬˘¸˜”˝ fl¬Ó‘¬«fl¬
øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ Œ˚Àfl¬±ÚøȬ ¸•ÛÀfl«¬ ¸—¸Àı˛ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ¤fl¬±øÒfl‘¬Ó¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒı˛
鬘Ӭ± ’±ÀÂ/ øı¯∏˚˛ıd/

ï2ó ï3ó õ∂fl¬ı˛ÀÌ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ¸”‰¬œ 3
ï¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ë븘ıÓ¬œ« ¸”‰¬œíí ıø˘˚˛± ά◊ø{°ø‡Ó¬ó-ŒÓ¬ √õ∂·øÌÓ¬ øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛
Œ˚Àfl¬±ÚøȬ ¸•ÛÀfl«¬ øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ± ¸—¸Àı˛ ¤ı—, ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ’ÒœÀÚ,
Œ˚Àfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛› ’±ÀÂ/
ï3ó ï1ó › ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ’ÒœÀÚ, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛, ‹
ı˛±ÀÊ…ı˛ ı± ά◊˝±ı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ˆ¬±À·ı˛ ÊÚ…, ¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ¸”‰¬œ 2 ï¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ
ëëı˛±Ê…¸”‰¬œíí ıø˘˚˛± ά◊ø{°ø‡Ó¬ó-ŒÓ¬ √õ∂·øÌÓ¬ øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ Œ˚Àfl¬±ÚøȬ ¸•ÛÀfl«¬ øıøÒ
√õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ¤fl¬±øÒfl‘¬Ó¬ 鬘Ӭ± ’±ÀÂ/
ï4ó [Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛] ’ôL√ˆ≈¬«Mê ÚÀ˝ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
ˆ¬±À·ı˛ ÊÚ…, Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬, ‹ øı¯∏˚˛ ı˛±Ê…¸”‰¬œÀÓ¬ √õ∂·øÌÓ¬ Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛
˝›˚˛± ¸ÀMW›, ¸—¸Àı˛ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ’±ÀÂ/
246fl¬/ ï1ó 246 › 254 ’Ú≈ÀBÂ¸˜”À˝ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛
¸—¸, ›, ï2ó √õ∂fl¬ı˛Ì ¸±À¬ÛÀé¬, √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛, ¸—‚ ı± ‹ı˛+¬Û ¸•Ûøfl«¬Ó¬ øıÀ˙¯∏
øıÒ±Ú/
ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ’±Àı˛±ø¬ÛÓ¬ ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı±-fl¬ı˛ ¸•ÛÀfl«¬ øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ±
ı˛ø˝˚˛±ÀÂ/
146 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 11 ñ ¸—‚ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ¸•§g¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 246-249

ï2ó Œ˚Àé¬ÀS ’±ôL√–ı˛±øÊ…fl¬ ı…ı¸±˚˛ ı± ı±øÌÊ…SêÀ˜ ¬ÛÀÌ…ı˛ ¸ı˛ıı˛±˝ ı±
¬Ûøı˛À¯∏ı± ’Ôı± ά◊ˆ¬˚˛ ¸—‚øȬӬ ˝˚˛ Œ¸Àé¬ÀS, ¸—¸Àı˛ ‹ ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛
¸•ÛÀfl«¬ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ¤fl¬±øÒfl‘¬Ó¬ 鬘Ӭ± ı˛ø˝˚˛±ÀÂ/
ı…±‡…±/ ñ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛, 279fl¬ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï5ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ
ά◊ø{°ø‡Ó¬ ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ ¸•ÛÀfl«¬, ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬
¸≈¬Û±øı˛˙fl‘¬Ó¬ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±øfl¬Àı/
Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ’øÓ¬øı˛Mê 247/ ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ
’±±˘Ó¬ ¶ö±¬ÛÀÚı˛ ÊÚ…
¸—¸Àı˛ øıÒ±Ú
øıøÒ¸˜”À˝ı˛ ’Ôı± ¸—‚¸”‰¬œÀÓ¬ √õ∂·øÌÓ¬ Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ øı…˜±Ú
fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±/ øıøÒ¸˜”À˝ı˛ ¸≈á≈¬Ó¬ı˛ ¬Ûøı˛‰¬±˘ÀÚı˛ ÊÚ… ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± ’øÓ¬øı˛Mê ’±±˘Ó¬¸˜”˝
¶ö±¬ÛÚ fl¬øı˛ı±ı˛ øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
øıøÒ√õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ ’ıø˙©Ü 248/ ï1ó ¸˜ıÓ¬œ« ¸”‰¬œÀÓ¬ ı± ı˛±Ê…¸”‰¬œÀÓ¬ √õ∂·øÌÓ¬ ÚÀ˝ ¤ı˛+¬Û
鬘Ӭ±¸˜”˝/ Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ 246fl¬ ’Ú≈ÀBÂ ¸±À¬ÛÀé¬, ¸—¸Àı˛ Œ˚Àfl¬±Ú øıøÒ√õ∂Ì˚˛Ú
fl¬øı˛ı±ı˛ ¤fl¬±øÒfl‘¬Ó¬ 鬘Ӭ± ’±ÀÂ/
ï2ó ‹ı˛+¬Û 鬘Ӭ± ‹ ¸”‰¬œZÀ˚˛ı˛ Œfl¬±ÚøȬÀÓ¬ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ÚÀ˝ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú fl¬ı˛
’±Àı˛±¬Û fl¬ı˛Ì±Ô« Œfl¬±Ú øıøÒ√õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ± ’ôLˆ≈¬«Mê fl¬øı˛Àı/
ı˛±Ê…¸”‰¬œı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê 249/ ï1ó ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ ¬Û”ı«ıÓ¬œ« øıÒ±Ú±ı˘œÀÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±ÀÂ
Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ Ó¬»¸ÀMW›, ˚ø ı˛±Ê…¸ˆ¬±, ά◊˝±ı˛ Œ˚ ¸¸…·Ì ά◊¬Ûø¶öÓ¬ Ô±Àfl¬Ú › Œˆ¬±È¬ ŒÚ
ʱӬœ˚˛ ¶§±ÀÔ« ¸—¸Àı˛
øıøÒ√õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ Ó“¬±˝±Àı˛ ’Ú”…Ú ≈˝◊-Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—˙ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸˜øÔ«Ó¬ ¸Ç¬ä Z±ı˛± Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛˚˛± Ô±Àfl¬Ú
鬘Ӭ±/ Œ˚, ˝◊˝± ʱӬœ˚˛ ¶§±ÀÔ« √õ∂À˚˛±ÊÚœ˚˛ ı± ¸ºÓ¬ Œ˚ ‹ ¸Ç¬Àä øıøÚø«©Ü, 246fl¬
’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ı…ıø¶öÓ¬ ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ ’Ôı± ı˛±Ê…¸”‰¬œÀÓ¬ √õ∂·øÌÓ¬
Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ ¸—¸ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀıÚ, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ‹ ¸—fl¬ä ı˘ı»
Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘ ‹ øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸˜·Ë ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ı± ά◊˝±ı˛ Œ˚Àfl¬±Ú
ˆ¬±À·ı˛ ÊÚ… øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬ı˛± ¸—¸Àı˛ ¬ÛÀé¬ øıøÒ¸ºÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï2ó ï1ó õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ·‘˝œÓ¬ Œfl¬±Ú ¸Ç¬ä, ¤fl¬ ı»¸Àı˛ı˛ ’ÚøÒfl¬ Œ˚
¸˜˚˛¸œ˜± ά◊˝±ÀÓ¬ øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸˝◊ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ı˘ı» Ô±øfl¬Àı :
Ó¬Àı, ˚ø ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ¸Ç¬ä ı˘ı» Ô±øfl¬˚˛± ˚±›˚˛± ’Ú≈À˜±Ú fl¬øı˛˚˛± ï1ó
√õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıø˝Ó¬ √õ∂̱˘œÀÓ¬ Œfl¬±Ú ¸Ç¬ä ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ˚Ó¬ı±ı˛ ‹ ¸Ç¬ä
‹ı˛+À¬Û ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛ Ó¬Ó¬ı±ı˛ ‹ ¸Ç¬ä, ’Ú…Ô± ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ ’±ı˛
ı˘ı» Ô±øfl¬Ó¬ Ú±, Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ’±ı˛› ¤fl¬ ı»¸ı˛ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ı˘ı»
Ô±øfl¬Àı/
ï3ó ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ, ˚±˝± ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ¤fl¬øȬ
¸Ç¬ä ·‘˝œÓ¬ Ú± ˝˝◊˚˛± Ô±øfl¬À˘ ¸—¸ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ 鬘Ӭ±¬Ûiß ˝˝◊ÀÓ¬Ú Ú±, Ó¬±˝±,
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 147

ˆ¬±· 11 ñ ¸—‚ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ¸•§g¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 249-252

¸Ç¬äøȬ ’±ı˛ ı˘ı» Ú± Ô±øfl¬ı±ı˛ ¬ÛÀı˛ Â˚˛ ˜±¸ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±Ú ˝˝◊À˘, ά◊Mê
¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ˚±˝± fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À ı± fl¬ı˛± ı± ¬Ûøh¬˚˛±À Ӭ»¸•ÛÀfl«¬
ı…Ó¬œÓ¬, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ‹ ’鬘Ӭ± ø¢ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√, ’±ı˛ fl¬±˚«fl¬ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú±/
250/ ï1ó ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛
ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸øSê˚˛
ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸øSê˚˛ Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘, 246fl¬ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ı…ıø¶öÓ¬ ¬ÛÌ… › Ô±øfl¬À˘, ı˛±Ê…¸”‰¬œı˛
¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ ’Ôı± ı˛±Ê…¸”‰¬œÀÓ¬ √õ∂·øÌÓ¬ øı¯∏˚˛¸”À˝ı˛ Œ˚ Œfl¬±ÚøȬ ¸•ÛÀfl«¬ ’ôL√ˆ≈¬«Mê Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛
¸•ÛÀfl«¬ ¸—¸Àı˛
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸˜·Ë ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ı± ά◊˝±ı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ˆ¬±À·ı˛ ÊÚ… øıøÒ√õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ± øıøÒ√õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ±/
¸—¸Àı˛ Ô±øfl¬Àı/
ï2ó ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ, ˚±˝± Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ √õ∂‰¬±ı˛
Ú± ˝˝◊˚˛± Ô±øfl¬À˘ ¸—¸ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ 鬘Ӭ±¬Ûiß ˝˝◊ÀÓ¬Ú Ú±, Ó¬±˝± ‹
ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ı˛ øSê˚˛± Œ˙¯∏ ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ Â˚˛ ˜±¸ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±Ú ˝˝◊À˘, ά◊Mê
¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ˚±˝± fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À ı± fl¬ı˛± ı± ¬Ûøh¬˚˛±À Ӭ»¸•ÛÀfl«¬
ı…Ó¬œÓ¬, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ‹ ’鬘Ӭ± ø¢ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√, ’±ı˛ fl¬±˚«fl¬ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú±/
251/ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú 249 ¤ı— 250
’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ
øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ Œ˚ 鬘Ӭ± ’±ÀÂ, 249 ¤ı— 250 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ
Ó¬±˝± ¸Ç≈¬ø‰¬Ó¬ fl¬øı˛Àı Ú±, øfl¬c Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛
øıÒ±Ú˜G¬˘¸˜”˝ fl¬Ó‘¬«fl¬
øıøÒı˛ Œfl¬±Ú øıÒ±Ú ˚ø ά◊Mê ’Ú≈ÀBÂZÀ˚˛ı˛ ˜ÀÒ… Œ˚Àfl¬±ÚøȬ ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—¸Àı˛ √õ∂̜Ӭ øıøÒı˛ ˜ÀÒ…
øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ Œ˚ 鬘Ӭ± ’±À ӬÚ≈¸±Àı˛ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ Œfl¬±Ú ’¸±˜?¸…/

øıÒ±ÀÚı˛ øıèX¬±Ô«fl¬ ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ¬, ά◊˝± ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒı˛ ¬Û”Àı«˝◊ ·‘˝œÓ¬ ˝Î¬◊fl¬ ı± ¬ÛÀı˛˝◊ ·‘˝œÓ¬ ˝Î¬◊fl¬, √‰¬±˘≈
Ô±øfl¬Àı ¤ı— ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ‹
øıèX¬±Ô«fl¬Ó¬± ’±À ӬӬ”ı˛ ¬Û˚«ôL√, øfl¬c ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ ˚±ı» fl¬±˚«fl¬ı˛
Ô±øfl¬Àı Œfl¬ı˘ Ó¬±ı», øÚø©ç¬˚˛ Ô±øfl¬Àı/
252/ ï1ó ˚ø ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ øÚfl¬È¬ ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬
ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ…
√õ∂Ó¬œ˚˛˜±Ú ˝˚˛ Œ˚, Œ˚¸fl¬˘ øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ 249 › 250 ’Ú≈ÀBÂÀ Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ Ó¬»¸•úøÓ¬SêÀ˜
’±À Œ¸ı˛+À¬Û øˆ¬iß ‹ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ± ¸—¸Àı˛ Ú±˝◊, øıøÒ√õ∂Ì˚˛ÀÌ ¸—¸Àı˛
鬘Ӭ± ¤ı— ’Ú… Œ˚
ά◊˝±Àı˛ ˜ÀÒ… Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ‹ ı˛±Ê…¸˜”À˝ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ Z±ı˛± Œfl¬±Ú ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬
√õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ ˝›˚˛± ı±=¡Úœ˚˛, ¤ı— ˚ø ‹ ˜À˜« ‹ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸fl¬˘ ‹ı˛+¬Û øıøÒ ’ı˘•§Ú/

¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸—fl¬ä ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Œ¸˝◊ øı¯∏˚˛øȬ Ó¬Ú≈¸±Àı˛ √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬
148 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 11 ñ ¸—‚ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ¸•§g¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 252-255

fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú ·Ë˝Ì fl¬ı˛± ¸—¸Àı˛ ¬ÛÀé¬ øıøÒ¸ºÓ¬ ˝˝◊Àı, ¤ı—
‹ˆ¬±Àı ·‘˝œÓ¬ Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú ‹ı˛+¬Û ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ √õ∂øÓ¬, ¤ı— ’Ú… Œ˚ ı˛±Ê… ‹
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬, ’Ôı± Œ˚Àé¬ÀS ≈˝◊øȬ ¸Ú ’±À Œ¸Àé¬ÀS
√õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬, Ó¬»¬ÛÀé¬ ·‘˝œÓ¬ ¸—fl¬ä Z±ı˛± ¬Ûı˛ıÓ¬œ«fl¬±À˘ ά◊˝± ’ı˘•§Ú
fl¬Àı˛Ú Ó¬»√õ∂øÓ¬, √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı/
ï2ó ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ı˛+À¬Û ·‘˝œÓ¬ Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú ’Ú≈ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ ·‘˝œÓ¬ ı±
’ı˘ø•§Ó¬ ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú Z±ı˛± ¸—À˙±øÒÓ¬ ı± øÚı˛ø¸Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ øfl¬c,
Œ˚ ı˛±ÀÊ… ά◊˝± √õ∂˚≈Mê ˝˚˛ Ó¬»¸•ÛÀfl«¬, Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ’±˝◊Ú Z±ı˛±
¸—À˙±øÒÓ¬ ı± øÚı˛ø¸Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±/
’±ôL√Ê«±øÓ¬fl¬ ‰≈¬øM긘”˝ 253/ ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ ¬Û”ı«ıÓ¬œ øıÒ±Ú±ı˘œÀÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±ÀÂ
fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ…
øıøÒ√õ∂Ì˚˛Ú/ Ó¬»¸ÀMW›, ’Ú… Œfl¬±Ú ŒÀ˙ı˛ ı± Œ˙¸˜”À˝ı˛ ¸ø˝Ó¬ Œfl¬±Ú ¸øg¬, ‰≈¬øMê ı±
fl¬ÚƒÀˆ¬Úƒ˙±Úƒ ’Ôı± Œfl¬±Ú ’±ôL√Ê«±øÓ¬fl¬ ¸À•ú˘Ú, ¬Ûøı˛À˜˘ ı± ’Ú… ¸—¶ö±˚˛ fl‘¬Ó¬
Œfl¬±Ú ø¸X¬±ôL√ fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸˜·Ë ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú
ˆ¬±À·ı˛ ÊÚ… Œ˚Àfl¬±Ú øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ± ¸—¸Àı˛ ’±ÀÂ/
¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ 254/ ï1ó ˚ø Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú
øıøÒ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛
øıÒ±Ú˜G¬˘¸˜”˝ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒı˛ Œfl¬±Ú øıÒ±Ú, Œ˚ øıøÒ øıøÒıX¬ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ¸—¸Àı˛ ’±ÀÂ, ¸—¸
√õ∂̜Ӭ øıøÒı˛ ˜ÀÒ… fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒı˛ Œ˚Àfl¬±Ú øıÒ±ÀÚı˛ ’Ôı± ¸˜ıÓ¬œ« ¸”‰¬œÀÓ¬
’¸±˜?¸…/
√õ∂·øÌÓ¬ øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ Œfl¬±Ú ¤fl¬øȬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú øı…˜±Ú øıøÒı˛ Œ˚Àfl¬±Ú
øıÒ±ÀÚı˛ øıèX¬±Ô«fl¬ ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øıÒ±Ú¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ, ¸—¸
fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ά◊˝± ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒı˛
¬Û”Àı«˝◊ ·‘˝œÓ¬ ˝Î¬◊fl¬ ı± ¬ÛÀı˛˝◊ ·‘˝œÓ¬ ˝Î¬◊fl¬, øı…˜±Ú øıøÒ, ‰¬±˘≈ Ô±øfl¬Àı ¤ı— ‹
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó«‘¬fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ά◊˝±ı˛ ‹ı˛+¬Û øıèX¬±Ô«fl¬Ó¬±
’±À ӬӬ”ı˛ ¬Û˚«ôL√, ı±øÓ¬˘ ˝˝◊Àı/
ï2ó Œ˚Àé¬ÀS Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸˜ıÓ¬œ« ¸”‰¬œÀÓ¬ √õ∂·øÌÓ¬
øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ Œfl¬±ÚøȬ ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒÀÓ¬ ‹ øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ ¸—¸
fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú ¬Û”ı«ıÓ¬œ øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ı± Œfl¬±Ú øı…˜±Ú øıøÒı˛
øıÒ±Ú±ı˘œı˛ øıèX¬±Ô«fl¬ Œfl¬±Ú øıÒ±Ú Ô±Àfl¬, Œ¸Àé¬ÀS ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘
fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ı˛+À¬Û √õ∂̜Ӭ øıøÒ, ˚ø ά◊˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øıÀı‰¬Ú±Ô« ı˛øé¬Ó¬ ¤ı— Ó“¬±˝±ı˛
¸•úøÓ¬√õ∂±l ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬, ‹ ı˛±ÀÊ… ‰¬±˘≈ Ô±øfl¬Àı :
Ó¬Àı, ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ı˛+À¬Û
√õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ ¸—À˚±ÊÚ, ά◊˝±ı˛ ¸—À˙±ÒÚ, ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ı± øÚı˛¸Ú fl¬Àı˛ ¤ı˛+¬Û
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 149

ˆ¬±· 11 ñ ¸—‚ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ¸•§g¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 255-257

Œfl¬±Ú øıøÒ ¸À˜Ó¬, ‹ ¤fl¬˝◊ øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú øıøÒ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ˚Àfl¬±Ú ¸˜À˚˛
øıøÒıX¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˝◊Àı Ú±/
255/ ¸—¸Àı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú ¤ı— ¸≈¬Û±øı˛˙ › ¬Û”ı«˜?≈øı˛
‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’±˝◊ÀÚı˛ Œfl¬±Ú øıÒ±Ú Œfl¬ı˘ ¤˝◊ fl¬±ı˛ÀÌ ’ø¸X¬ ˝˝◊Àı Ú± Œ˚ ¤˝◊ ¸•ÛÀfl«¬ ˚±˝± ’±ı˙…fl¬
Ó¬±˝± Œfl¬ı˘ √õ∂øSê˚˛±
¸—øıÒ±Ú˜ÀÓ¬ ’±ı˙…fl¬ Œfl¬±Ú ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬ı˛± ı± ¬Û”ı«˜?≈øı˛ Œ›˚˛± ˝˚˛ Ú±˝◊, ˚ø ñ ¸—Sê±ôL√ øı¯∏˚˛ ıø˘˚˛±
·Ì… ˝˝◊Àı/
ïfl¬ó Œ˚Àé¬ÀS ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙ ’±ı˙…fl¬, Œ¸Àé¬ÀS ˝˚˛
ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó«¬‘fl¬ ’Ôı± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬Ä
ï‡ó Œ˚Àé¬ÀS ı˛±Ê√õ∂˜≈À‡ı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙ ’±ı˙…fl¬, Œ¸Àé¬ÀS ˝˚˛
ı˛±Ê√õ∂˜≈‡ fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ôı± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬Ä
ï·ó Œ˚Àé¬ÀS ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙ ı± ¬Û”ı«˜?≈øı˛ ’±ı˙…fl¬,
Œ¸Àé¬ÀS ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬Ä
‹ ’±˝◊ÀÚ ¸•úøÓ¬ √õ∂M ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬/

’Ò…±˚˛ 2 ñ √õ∂˙±¸øÚfl¬ ¸•§g¬

¸±Ò±ı˛Ì
256/ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± ¤ı˛+À¬Û √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ¤ı—
˚±˝±ÀÓ¬ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ¸˜”À˝ı˛ ¤ı— Œ˚ øı…˜±Ú øıøÒ¸˜”˝ ‹ ı˛±ÀÊ… ¸—À‚ı˛ ±ø˚˛Ó¬±/
√õ∂˚≈Mê ˝˚˛ Œ¸&ø˘ı˛ ¬Û±˘Ú øÚø}¬Ó¬ ˝˚˛ ¤ı— ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ Ó¬≈ÀVÀ˙… Œfl¬±Ú
ı˛±Ê…Àfl¬ Œ˚ı˛+¬Û øÚÀ«˙ Œ›˚˛± √õ∂À˚˛±ÊÚ ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú ¸—À‚ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ±
Œ¸ı˛+¬Û øÚÀ«˙ √õ∂±Ú ¬Û˚«ôL√ √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı/
257/ ï1ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± ¤ı˛+À¬Û √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œé¬ÀS
˚±˝±ÀÓ¬ ¸—À‚ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ±ı˛ √õ∂À˚˛±· ı…±˝Ó¬ ı± é≈¬J Ú± ˝˚˛, ¤ı— ˆ¬±ı˛Ó¬ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛
¸—À‚ı˛ øÚ˚˛LaÌ/
¸ı˛fl¬±ı˛ Ó¬≈ÀVÀ˙… Œfl¬±Ú ı˛±Ê…Àfl¬ Œ˚ı˛+¬Û øÚÀ«˙ Œ›˚˛± √õ∂À˚˛±ÊÚ ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú,
¸—À‚ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± Œ¸ı˛+¬Û øÚÀ«˙ √õ∂±Ú ¬Û˚«ôL√ √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı/
ï2ó ¸—À‚ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± Œ¸˝◊ ¸fl¬˘ ¸˜±À˚±ÊÚ ı…ı¶ö±ı˛ øÚ˜«±Ì ›
Œ¬Û±¯∏Ì ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ı˛±Ê…Àfl¬ øÚÀ«˙ √õ∂±Ú ¬Û˚«ôL√› √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı, Œ˚&ø˘ ‹
øÚÀ«À˙ ʱӬœ˚˛ ı± ¸±˜øı˛fl¬ &èÀQı˛ ıø˘˚˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬ :
Ó¬Àı, Œfl¬±Ú ı˛±Ê¬ÛÔ ı± Ê˘¬ÛÔ Ê±Ó¬œ˚˛ ı˛±Ê¬ÛÔ ı± ʱӬœ˚˛ Ê˘¬ÛÔ ıø˘˚˛±
¸—¸Àı˛ Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ’Ôı± ‹ı˛+À¬Û Œ‚±ø¯∏Ó¬ ı˛±Ê¬ÛÔ ı± Ê˘¬ÛÔ¸˜”˝
¸•ÛÀfl«¬ ¸—À‚ı˛ 鬘Ӭ± ’Ôı± ŒÚÃ, ¶ö˘ › øı˜±Ú ı±ø˝Úœ ¸•§g¬œ øÚ˜«±Ìfl¬±˚«
150 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 11 ñ ¸—‚ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ¸•§g¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 257-258

¸•ÛÀfl«¬ ’±¬ÛÚ fl‘¬Ó¬…¸˜”À˝ı˛ ’º ø˝¸±Àı ¸˜±À˚±ÊÀÚı˛ ı…ı¶ö±¸˜”˝ øÚ˜«±Ì ›
Œ¬Û±¯∏Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ ¸—À‚ı˛ 鬘Ӭ± ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈ Z±ı˛± ¸Ç≈¬ø‰¬Ó¬ ˝˚˛
ıø˘˚˛± Òøı˛˚˛± ˘›˚˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
ï3ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œı˛˘¬ÛÔ&ø˘ı˛ ı˛é¬ÀÌı˛ ÊÚ… ’ı˘•§Úœ˚˛
ı…ı¶ö± ¸•ÛÀfl«¬ ‹ ı˛±Ê…Àfl¬ øÚÀ«˙ √õ∂±Ú ¬Û˚«ôL√› ¸—À‚ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ±
√õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı/
ï4ó Œ˚Àé¬ÀS Œfl¬±Ú ı˛±Ê…Àfl¬ ï2ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ¸˜±À˚±ÊÚ
ı…ı¶ö±ı˛ øÚ˜«±Ì ı± Œ¬Û±¯∏Ì ¸•ÛÀfl«¬ ’Ôı± ï3ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú Œı˛˘¬ÛÔ
ı˛é¬ÀÌı˛ ÊÚ… ’ı˘•§Úœ˚˛ ı…ı¶ö± ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂M øÚÀ«˙ fl¬±À˚« ¬Ûøı˛ÌÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬
˚±˝◊˚˛±, ‹ı˛+¬Û øÚÀ«˙ Œ›˚˛± Ú± ˝˝◊˚˛± Ô±øfl¬À˘ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¶§±ˆ¬±øıfl¬ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝
øÚı«±À˝ Œ˚ ‡ı˛‰¬ ˝˝◊Ó¬, Ó¬øÒfl¬ ‡ı˛‰¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬, Œ¸Àé¬ÀS ‹ı˛+À¬Û ı˛±Ê…Àfl¬ Œ˚
’øÓ¬øı˛Mê ‡ı˛‰¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊˚˛±À Ӭ»¸•ÛÀfl«¬ Œ˚ ¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô« ¶§œfl‘¬Ó¬ ˝˚˛, ’Ôı±,
¶§œfl‘¬øÓ¬ı˛ ’ˆ¬±Àı ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚ˚≈Mê Œfl¬±Ú ¸±ø˘˙ fl¬Ó‘¬«fl¬
øÚÒ«±øı˛Ó¬ ˝˚˛, Ó¬±˝± ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ ı˛±Ê…Àfl¬ √õ∂M ˝˝◊Àı/
257fl¬/ [¸—À‚ı˛ ¸˙¶a ı±ø˝Úœ ı± ’Ú…±Ú… ı±ø˝Úœ ’øˆ¬øÚÀ˚˛±øÊÓ¬
fl¬øı˛˚˛± ı˛±Ê…¸˜”˝Àfl¬ ¸˝±˚˛Ó¬± √õ∂±Ú/√] ¸—øıÒ±Ú ï‰¬Ó≈¬}¬Q±øı˛—˙ ¸—À˙±ÒÚó
’±˝◊Ú, 1978, 33 Ò±ı˛± Z±ı˛± ï20.6.1979 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬øı˛Ó¬±¸˝ó ı±
ø·˚˛±ÀÂ/
Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œé¬ÀS 258/ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬,
ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¸•úøÓ¬ ˘˝◊˚˛±, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı± ά◊˝±ı˛
鬘Ӭ±¸˜”˝ ˝◊Ó¬…±ø
’¬Û«Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·ÀÌı˛ ά◊¬Ûı˛ ¸—À‚ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± Œ˚ øı¯∏À˚˛ √õ∂¸±øı˛Ó¬ Œ¸ı˛+¬Û
¸—À‚ı˛ 鬘Ӭ±/ Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•§Àg¬ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝, ˙Ó«¬¸˝ ’Ôı± øÚ–˙ÀÓ«¬, Ú…ô¶∏ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œ˚ øıøÒ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… √õ∂˚≈Mê ˝˚˛ Ó¬±˝±, Œ˚ øı¯∏˚˛
¸•ÛÀfl«¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± Ú±˝◊ Œ¸ı˛+¬Û øı¯∏˚˛
¸•ÛÀfl«¬ ˝›˚˛± ¸ÀM;›, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı± ά◊˝±ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·ÀÌı˛ › √õ∂±øÒfl¬±øı˛·ÀÌı˛
ά◊¬Ûı˛ 鬘Ӭ±¸˜”˝ ’¬Û«Ì › fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ’±Àı˛±¬ÛÌ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ’Ôı±
鬘Ӭ±¸˜”˝ ’¬Û«Ì › fl¬Ó¬«ı…¸˜”˝ ’±Àı˛±¬ÛÌ fl¬øı˛ı±ı˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
ï3ó Œ˚Àé¬ÀS ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ıÀ˘ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı± ά◊˝±ı˛
’±øÒfl¬±øı˛fl¬·ÀÌı˛ ı± √õ∂±øÒfl¬±øı˛·ÀÌı˛ ά◊¬Ûı˛ 鬘Ӭ± › fl¬Ó«¬ı… ’ø¬¬Û«Ó¬ ı±
’±Àı˛±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ, Œ¸Àé¬ÀS ‹ 鬘Ӭ± › fl¬Ó«¬ı… √õ∂À˚˛±· ¸•§Àg¬ ‹ ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬
øÚı«±ø˝Ó¬ ’øÓ¬øı˛Mê √õ∂˙±¸øÚfl¬ ‡ı˛‰¬ ¸•ÛÀfl«¬ Œ˚ ¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô« ¶§œfl‘¬Ó¬ ˝˚˛, ’Ôı±,
¶§œfl‘¬øÓ¬ı˛ ’ˆ¬±Àı, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚ˚≈Mê Œfl¬±Ú ¸±ø˘˙ fl¬Ó‘¬«fl¬
øÚÒ«±øı˛Ó¬ ˝˚˛, Ó¬±˝± ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ ı˛±Ê…Àfl¬ √õ∂M ˝˝◊Àı/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 151

ˆ¬±· 11 ñ ¸—‚ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ¸•§g¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 258-262

[258fl¬/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸—À‚ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝
Ú…ô¶∏ fl¬øı˛ı±ı˛ ¬ÛÀé¬
ı˛±Ê…¬Û±˘, ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¸•úøÓ¬ ˘˝◊˚˛±, ‹ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı± ά◊˝±ı˛ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ 鬘Ӭ±/
’±øÒfl¬±øı˛fl¬·ÀÌı˛ ά◊¬Ûı˛ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± Œ˚ øı¯∏À˚˛ √õ∂¸±øı˛Ó¬ Œ¸ı˛+¬Û
Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•§Àg¬ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝, ˙Ó«¬¸˝ ’Ôı± øÚ–˙ÀÓ«¬, Ú…ô¶∏ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/]
259/ [√õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±· ‡-¤ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ı˛±Ê…¸˜”À˝ ¸˙¶a
ı±ø˝Úœ/] ¸—øıÒ±Ú ï¸l˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1956, 29 Ò±ı˛± › Ó¬Ù¬ø¸˘ Z±ı˛±
ï1.11.1956 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó ı± ø·˚˛±ÀÂ/
260/ √ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ˆ¬±· ÚÀ˝ ¤ı˛+¬Û ˆ¬±ı˛Ó¬-ıø˝ˆ«¬”Ó¬
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ¸•§Àg¬
Œfl¬±Ú ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¸ø˝Ó¬ ‰≈¬øMê Z±ı˛± ‹ı˛+¬Û ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ ¸—À‚ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛/
ıøÓ«¬Ó¬ Œfl¬±Ú øÚı«±ø˝fl¬, øıÒ±øÚfl¬ ı± øı‰¬±øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…¸˜”À˝ı˛ ˆ¬±ı˛ ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú, øfl¬c ‹ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ‰≈¬øMê øıÀ˙œ˚˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±· ¸•§Àg¬ Ó¬»fl¬±À˘
ı˘ı» Œ˚Àfl¬±Ú øıøÒı˛ ’ÒœÚ ˝˝◊Àı ¤ı— Ó¬V;±ı˛± ˙±ø¸Ó¬ ˝˝◊Àı/
261/ ï1ó ¸—À‚ı˛ ¤ı— √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl¬±˚«, ’øˆ¬À˘‡ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl¬±˚«,
’øˆ¬À˘‡ ¤ı—
¤ı— øı‰¬±øı˛fl¬ fl¬±˚«ı±À˝ı˛ √õ∂øÓ¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ¸ı«S ¬Û”Ì« øÚᬱ › |X¬± øı‰¬±øı˛fl¬ fl¬±˚«ı±˝/
√õ∂ø˙«Ó¬ ˝˝◊Àı/
ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ fl¬±˚«, ’øˆ¬À˘‡ ¤ı— fl¬±˚«ı±˝ Œ˚ √õ∂̱˘œÀÓ¬
¤ı— Œ˚¸fl¬˘ ˙ÀÓ«¬ √õ∂˜±øÌÓ¬ › ά◊˝±Àı˛ fl¬±˚«fl¬øı˛Ó¬± øÚÒ«±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı Ó¬±˝± ¸—¸
fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ ˝˚˛ Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı/
ï3ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ˆ¬±À· ’ıø¶öÓ¬ Œ›˚˛±Úœ
’±±˘Ó¬¸˜”˝ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂M ‰”¬h¬±ôL√ ı˛±˚˛ ı± ’±À˙ ‹ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö
Œ˚Àfl¬±Ú ¶ö±ÀÚ øıøÒ ’Ú≈¸±Àı˛ ʱøı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ Œ˚±·… ˝˝◊Àı/

Ê˘ ¸•§Àg¬ øıÀı˛±Ò
262/ ï1ó ¸—¸, øıøÒ Z±ı˛±, Œfl¬±Ú ’±ôL√–ı˛±øÊ…fl¬ Úœı˛ ı± ’±ôL√–ı˛±øÊ…fl¬ Úœı˛ ı±
Úœ-ά◊¬ÛÓ¬…fl¬±ı˛ Ê˘
Úœ-ά◊¬ÛÓ¬…fl¬±ı˛, ı± ά◊˝±ı˛ ˜Ò…ø¶öÓ¬, ÊÀ˘ı˛ ı…ı˝±ı˛, ıKÈ¬Ú ı± øÚ˚˛LaÌ ¸•ÛÀfl«¬ ¸•§Àg¬ øıÀı˛±ÀÒı˛
Œfl¬±Ú øıÀı˛±ÀÒı˛ ı± ’øˆ¬À˚±À·ı˛ øı‰¬±ı˛¬Û”ıfl« ¬ ˜œ˜±—¸±ı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/ øı‰¬±ı˛¬Û”ı«fl¬ ˜œ˜±—¸±/

ï2ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¸—¸, øıøÒ Z±ı˛±, øıÒ±Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ ï1ó ¬√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıÀı˛±Ò ı±
’øˆ¬À˚±· ¸•ÛÀfl«¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±·
fl¬øı˛ÀıÚ Ú±/
152 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 11 ñ ¸—‚ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ¸•§g¬ ñ ’Ú≈ÀBÂ 263

ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ¸˝À˚±ÊÚ
’±ôL√– ı˛±øÊ…fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ 263/ ˚ø Œfl¬±Ú ¸˜À˚˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ˝◊˝± √õ∂Ó¬œ˚˛˜±Ú ˝˚˛ Œ˚ ñ
¸•§Àg¬ øıÒ±Ú±ı˘œ/
ïfl¬ó ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… Œ˚ øıÀı˛±Ò ά◊æ”Ó¬ ˝˝◊˚˛± Ô±øfl¬ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛,
Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ ’Ú≈¸g¬±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ › ˜La̱ øı±ı˛Ä
ï‡ó Œ˚ ¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… fl¬À˚˛fl¬øȬ ı± ¸ı&ø˘ı˛
’Ôı± ¸—À‚ı˛ › ¤fl¬ ı± ¤fl¬±øÒfl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’øˆ¬iß ¶§±Ô«¬
’±ÀÂ, Œ¸˝◊ ¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛ Ó¬ôL√ › ’±À˘±‰¬Ú± fl¬øı˛ı±ı˛Ä ’Ôı±
ï·ó ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•§Àg¬ ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬øı˛ı±ı˛ ¤ı— øıÀ˙¯∏Ó¬–,
Œ¸˝◊ øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ ÚœøÓ¬ › fl¬±À˚«ı˛ ¸≈á≈¬Ó¬ı˛ ¸˝À˚±ÊÀÚı˛
ÊÚ… ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬øı˛ı±ı˛
ı…±¬Û±Àı˛ fl¬Ó«¬Àı…ı˛ ˆ¬±ı˛√õ∂±l ¤fl¬øȬ ¬Ûøı˛¯∏ ¶ö±¬ÛÚ Z±ı˛± ÊÚ¶§±Ô«
¸±øÒÓ¬ ˝˝◊Àı, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¬ÛÀé¬, ’±À˙ Z±ı˛±, ‹ı˛+¬Û ¬Ûøı˛¯∏ ¶ö±ø¬ÛÓ¬
fl¬ı˛± ¤ı— ά◊˝±ı˛ Z±ı˛± ¸•Û±… fl¬˜«¸˜”À˝ı˛ √õ∂fl‘¬øÓ¬ › ά◊˝±ı˛ ¸—·Í¬Ú › √õ∂øSê˚˛±
øÚı˛+ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛± øıøÒ¸•úÓ¬ ˝˝◊Àı/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 153

ˆ¬±· 12
øıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±
’Ò…±˚˛ 1ñøıM
¸±Ò±ı˛Ì
264/ ¤˝◊ ˆ¬±À·, ëëøıM fl¬ø˜˙Úíí ıø˘ÀÓ¬ 280 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ·øͬӬ ¤fl¬øȬ ’Ô«√õ∂fl¬È¬Ú/
øıM fl¬ø˜˙Ú ı≈Á¬±˝◊Àı/]

265/ øıøÒı˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛ıÀ˘ øˆ¬iß Œfl¬±Ú fl¬ı˛ Ò±˚« ı± ¸—·Ë˝ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/ øıøÒı˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛ıÀ˘
øˆ¬iß fl¬ı˛¸˜”˝
’±Àı˛±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı Ú±/
266/ ï1ó 267 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, ¤ı— Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú fl¬ı˛ › ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¤ı—
ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ¸ø=¡Ó¬-
q{® ˝˝◊ÀÓ¬ ڜȬ ’±·˜ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ¬Û”ÌÓ« ¬– ı± ’—˙Ó¬– øÚø«©Ü fl¬ı˛± ¸•ÛÀfl«¬ ¤˝◊ øÚøÒ › ¸ı˛fl¬±ı˛œ
’Ò…±À˚˛ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂±l ¸fl¬˘ ı˛±Ê¶§, ı˛±ÊUø`¬ ø˝¸±ı/
√õ∂‰¬±ı˛, Ò±ı˛ ı± ά◊¬Û±˚˛-ά◊¬Ûfl¬ı˛Ì ’ø·Ë˜fl¬ Z±ı˛± ‹ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸—·‘˝œÓ¬ ¸fl¬˘ Ò±ı˛
¤ı— Ò±ı˛ ¬Ûøı˛À˙±Ò ı±ıÓ¬ ‹ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂±l ¸fl¬˘ ’Ô« ˘˝◊˚˛± ë눬±ı˛ÀÓ¬ı˛
¸ø=¡Ó¬-øÚøÒíí Ú±À˜ ¤fl¬øȬ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ·øͬӬ ˝˝◊Àı, ¤ı— Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛
fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂±l ¸fl¬˘ ı˛±Ê¶§, ı˛±ÊUø`¬ √õ∂‰¬±ı˛, Ò±ı˛ ı± ά◊¬Û±˚˛-ά◊¬Ûfl¬ı˛Ì ’ø·Ë˜fl¬ Z±ı˛± ‹
¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬fl« ¬ ¸—·‘˝œÓ¬ ¸fl¬˘ Ò±ı˛ ¤ı— Ò±ı˛ ¬Ûøı˛À˙±Ò ı±ıÓ¬ ‹ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬fl« ¬ √õ∂±l
¸fl¬˘ ’Ô« ˘˝◊˚˛± ëëı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒíí Ú±À˜ ¤fl¬øȬ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ·øͬӬ ˝˝◊Àı/
ï2ó ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ôı± Ó¬»¬ÛÀé¬ √õ∂±l ’Ú…
¸fl¬˘ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ’Ô«, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ø˝¸±ı‡±ÀÓ¬ ’Ôı± ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛
¸ı˛fl¬±ı˛œ ø˝¸±ı‡±ÀÓ¬ ʘ± ˝˝◊Àı/
ï3ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ’Ô«
øıøÒ ’Ú≈¸±Àı˛ øˆ¬iß ¤ı— ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ øıø˝Ó¬ ά◊ÀV˙… › √õ∂̱˘œÀÓ¬ øˆ¬iß
ά◊¬ÛÀ˚±øÊÓ¬ ˝˝◊Àı Ú±/

267/ ï1ó ¸—¸, øıøÒ Z±ı˛±, ë눬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ’±fl¬ø¶úfl¬Ó¬±-øÚøÒíí Ú±À˜ ’·ËM ’±fl¬ø¶úfl¬Ó¬±-øÚøÒ/
√õ∂fl‘¬øÓ¬ı˛ ¤fl¬øȬ ’±fl¬ø¶úfl¬Ó¬±-øÚøÒ ¶ö±¬ÛÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, Œ˚ øÚøÒÀÓ¬ ‹ øıøÒ Z±ı˛±
Œ˚ ¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô« øÚÒ«±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬±˝± ¸˜˚˛ ¸˜˚˛ √õ∂M ˝˝◊Àı, ¤ı— ά◊Mê
øÚøÒ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’±˚˛øMÀÓ¬ ı˛±ø‡ÀÓ¬ ˝˝◊Àı, ˚±˝±ÀÓ¬ øÓ¬øÚ ’‘©Ü¬Û”ı« ı…˚˛ øÚı«±À˝ı˛
ά◊ÀVÀ˙…, ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ 115 ’Ú≈ÀBÂ ı± 116 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ øıøÒ Z±ı˛±
‹ı˛+¬Û ı…˚˛ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ά◊˝± ˝˝◊ÀÓ¬ ’ø·Ë˜ ’Ô« √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¸˜Ô«
˝Ú/
154 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 12ñøıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±ñ’Ú≈ÀBÂ 267-269

ï2ó ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ Z±ı˛±, ëëı˛±ÀÊ…ı˛ ’±fl¬ø¶úfl¬Ó¬±-øÚøÒíí Ú±À˜

’·ËM √õ∂fl‘¬øÓ¬ı˛ ¤fl¬øȬ ’±fl¬ø¶úfl¬Ó¬±-øÚøÒ ¶ö±¬ÛÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, Œ˚ øÚøÒÀÓ¬ ‹ øıøÒ
Z±ı˛± Œ˚ ¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô« øÚÒ«±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬±˝± ¸˜˚˛ ¸˜˚˛ √õ∂M ˝˝◊Àı, ¤ı— ά◊Mê
øÚøÒ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ’±˚˛øMÀÓ¬ ı˛±ø‡ÀÓ¬ ˝˝◊Àı, ˚±˝±ÀÓ¬ øÓ¬øÚ ’‘©Ü¬Û”ı« ı…˚˛
øÚı«±À˝ı˛ ά◊ÀVÀ˙…, ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ 205 ’Ú≈ÀBÂ ı± 206 ’Ú≈ÀBÂ
’Ú≈˚±˚˛œ øıøÒ Z±ı˛± ‹ı˛+¬Û ı…˚˛ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ά◊˝± ˝˝◊ÀÓ¬ ’ø·Ë˜ ’Ô«
√õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¸˜Ô« ˝Ú/
¸—‚ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ı˛±Ê¶§ ı∞I◊Ú
¸—‚ fl¬Ó‘¬«fl¬ ά◊·‘˝œÓ¬ 268/ ï1ó ¸—‚¸”‰¬œÀÓ¬ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ¤ı˛+¬Û ˜≈^±Ç¬q{®¸˜”˝ ˆ¬±ı˛Ó¬
øfl¬c ı˛±Ê…¸˜”˝ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ά◊·‘˝œÓ¬ ˝˝◊Àı, øfl¬cñ
¸—·‘˝œÓ¬ › ά◊¬ÛÀ˚±øÊÓ¬
q{®¸˜”˝/ ïfl¬ó Œ˚Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û q{®¸˜”˝ Œfl¬±Ú ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛] ’ˆ¬…ôL√Àı˛
ά◊¢∂˝Ì fl¬øı˛ı±ı˛ Œ˚±·… ˝˚˛, Œ¸Àé¬ÀS ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬, ¤ı—
ï‡ó ’Ú…±Ú… Œé¬ÀS, Œ˚ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ ‹ı˛+¬Û q{®¸˜”˝ ά◊¢∂˝Ì
fl¬øı˛ı±ı˛ Œ˚±·… ˝˚˛, ˚Ô±SêÀ˜ Œ¸˝◊ ı˛±Ê…¸˜”˝ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸—·‘˝œÓ¬ ˝˝◊Àı,
ï2ó Œfl¬±Ú øıM ı»¸Àı˛ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ ά◊¢∂˝Ì fl¬øı˛ı±ı˛ Œ˚±·… ‹ı˛+¬Û
Œfl¬±Ú qÀ{®ı˛ ’±·˜ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ’—˙œˆ”¬Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±, øfl¬c ‹
ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… øÚø«©Ü ˝˝◊Àı/
268fl¬/ [¸—‚ fl¬Ó‘¬«fl¬ ά◊·‘˝œÓ¬ ¤ı— ¸—‚ › ı˛±Ê… fl¬Ó«¬‘fl¬ ¸—·‘˝œÓ¬ ›
ά◊¬ÛÀ˚±øÊÓ¬ ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛] ¸—øıÒ±Ú ï¤fl¬˙Ó¬ ¤fl¬Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2016,
7 Ò±ı˛± Z±ı˛± ï16.9.2016 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬øı˛Ó¬±¸˝ó ı± ø·˚˛±ÀÂ/
¸—‚ fl¬Ó‘¬«fl¬ ά◊·‘˝œÓ¬ 269/ ï1ó ^ı…¸˜”À˝ı˛ øıSêÀ˚˛ı˛ ı± SêÀ˚˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛ ¤ı— ^ı…¸˜”À˝ı˛
› ¸—·‘˝œÓ¬ øfl¬c Œ√õ∂ı˛ÀÌı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛ [269fl¬ ’Ú≈ÀBÂÀ ˚Ô±ı…ıø¶öÓ¬ı˛+À¬Û øˆ¬iß] ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬fl« ¬
ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ÊÚ…
øÚø«©Ü fl¬ı˛¸˜”˝/
ά◊·‘˝œÓ¬ ¤ı— ¸—·‘˝œÓ¬ ˝˝◊Àı øfl¬c ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ı…ıø¶öÓ¬ √õ∂̱˘œÀÓ¬ 1996 ¸±À˘ı˛
1˘± ¤ø√õ∂˘ Ó¬±øı˛À‡ ı± ά◊˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ ı˛±Ê…¸˜”˝Àfl¬ øÚø«©Ü fl¬ı˛± ˝˝◊Àı ı± øÚø«©Ü fl¬ı˛±
˝˝◊˚˛±À ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı/
ı…±‡…±/ñ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ,ñ
ïfl¬ó ëë^ı…¸˜”À˝ı˛ øıSêÀ˚˛ı˛ ı± SêÀ˚˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛íí ¤˝◊ fl¬Ô±øȬ ıø˘ÀÓ¬
¸—ı±¬ÛS¸˜”˝ ı±À ’Ú… ^ı…¸˜”À˝ı˛ øıSêÀ˚˛ı˛ ı± SêÀ˚˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛Àfl¬
ı≈Á¬±˝◊Àı, Œ˚Àé¬ÀS, ‹ı˛+¬Û øıSê˚˛ ı± Sê˚˛ ’±ôL√–ı˛±Ê… ı…ı¸±˚˛ ı± ı±øÌÊ…
‰¬˘±fl¬±À˘ ¸—‚øȬӬ ˝˚˛Ä
ï‡ó ëë^ı…¸˜”À˝ı˛ Œ√õ∂ı˛ÀÌı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛íí ¤˝◊ fl¬Ô±øȬ ıø˘ÀÓ¬, ^ı…¸˜”À˝ı˛
Œ√õ∂ıÀ˛ Ìı˛ ïfl¬Àı˛Ú ¤ı˛+¬Û ı…øMêı˛ øÚfl¬È¬ Œ√õ∂ıÌ˛ ˝Î¬◊fl¬ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ı…øMêı˛
øÚfl¬È¬ ˝Î¬◊fl¬ó ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛Àfl¬ ı≈Á¬±˝◊Àı, Œ˚Àé¬ÀS, ‹ı˛+¬Û øıSê˚˛ ı± Sê˚˛
’±ôL√–ı˛±Ê… ı…ı¸±˚˛ ı± ı±øÌÊ… ‰¬˘±fl¬±À˘ ¸—‚øȬӬ ˝˚˛Ä
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 155
ˆ¬±· 12ñøıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±ñ’Ú≈ÀBÂ 269ñ270

ï2ó Œfl¬±Ú ’±øÔ«fl¬ ı»¸Àı˛ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú fl¬Àı˛ı˛ ڜȬ ’±·˜ ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ‹
’±·˜ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛ √õ∂øÓ¬ ’±Àı˛±¬ÛÚœ˚˛ ’±·˜¶§ı˛+¬Û ˝˚˛ Ó¬Ó¬”ı˛
¬Û˚«ôL√ ı…±øÓ¬Àı˛Àfl¬, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬ øÚøÒı˛ ’ºœˆ”¬Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±, øfl¬c ά◊˝±, ‹ ı»¸Àı˛
Œ˚ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ‹ fl¬ı˛ ά◊·Ë˝Ìœ˚˛ ˝˚˛ Œ¸˝◊ ı˛±Ê…¸˜”˝Àfl¬ M ˝˝◊Àı ¤ı— ¸—¸
fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± ı∞I◊ÀÚı˛ Œ˚ ÚœøÓ¬ ¸≈øSÓ¬ ˝˝◊Àı Ó¬Ú≈¸±Àı˛ ‹ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ…
ıø∞I◊Ó¬ ˝˝◊Àı/
ï3ó ^ı…¸˜”À˝ı˛ øıSê˚˛ ı± Sê˚˛ ’Ôı± Œ√õ∂ıÌ˛ Œfl¬±Úƒ Œé¬ÀS ’±ôL√–ı˛±øÊ…fl¬ ı…ı¸±˚˛
ı± ı±øÌÊ…SêÀ˜ ¸—‚øȬӬ ˝˚˛ Ó¬±˝± øÚÒ«±ı˛Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ÚœøÓ¬ ¸—¸ øıøÒZ±ı˛± ¸”øSÓ¬
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
[269fl¬/ ï1ó ’±ôL√–ı˛±øÊ…fl¬ ı…ı¸±˚˛ ı± ı±øÌÊ…SêÀ˜ ¸ı˛ıı˛±À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ ¬ÛÌ… ’±ôL√–ı˛±øÊ…fl¬ ı…ı¸±˚˛
ı± ı±øÌÊ…SêÀ˜ ¬ÛÌ… ›
› ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬fl« ¬ ά◊·ƒ ˝‘ œÓ¬ › ¸—·‘˝œÓ¬ ˝˝◊Àı › ‹ı˛+¬Û fl¬ı˛ ¬ÛÌ… ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ ά◊ƒ·Ë˝Ì
› ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸≈¬Û±øı˛À˙ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û › ¸—·Ë˝/
ı…ıø¶öÓ¬ ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ ¸—‚ › ı˛±Ê…&ø˘ı˛ ˜ÀÒ… øıˆ¬±øÊÓ¬ ˝˝◊˚˛± ˚±˝◊Àı/
ı…±‡…±/ñ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √ά◊ÀVÀ˙… ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS ’±˜±øÚ¸”ÀS ¬ÛÀÌ…ı˛
¸ı˛ıı˛±˝ ı± ¬Ûøı˛À¯∏ı± ’Ôı± ά◊ˆ¬˚˛˝◊ ’±ôL√–ı˛±øÊ…fl¬ ı…ı¸±˚˛ ı± ı±øÌÊ…SêÀ˜ ¬ÛÀÌ…ı˛
¸ı˛ıı˛±˝ ı± ¬Ûøı˛À¯∏ı± ’Ôı± ά◊ˆ¬˚˛˝◊ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı/
ï2ó ¬ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ı˛±Ê…Àfl¬ øıˆ¬±øÊÓ¬ ’Ô«¬Ûøı˛˜±Ì ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ’—˙œˆ”¬Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±/
ï3ó Œ˚Àé¬ÀS ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ά◊ƒ·‘˝œÓ¬ fl¬ı˛ı˛+À¬Û ¸—·‘˝œÓ¬ Œfl¬±Ú
’Ô«¬Ûøı˛˜±Ì 246fl¬ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ά◊ƒ·‘˝œÓ¬ fl¬ı˛ √õ∂±Ú
fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ı…ı˝±ı˛ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À Œ¸Àé¬ÀS ‹ ’Ô«¬Ûøı˛˜±Ì ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬ øÚøÒı˛
’—˙œˆ”¬Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±/
ï4ó Œ˚Àé¬ÀS 246fl¬ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ά◊ƒ·‘˝œÓ¬ fl¬ı˛ı˛+À¬Û
¸—·‘˝œÓ¬ ’Ô«¬Ûøı˛˜±Ì ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ά◊·ƒ ˝‘ œÓ¬ fl¬ı˛ √õ∂±ÀÚı˛ ÊÚ… ı…ı˝±ı˛ fl¬ı˛±
˝˝◊˚˛±À Œ¸Àé¬ÀS ‹ ’Ô«¬Ûøı˛˜±Ì ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬ øÚøÒı˛ ’—˙œˆ”¬Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±/
ï5ó ¸ı˛ıı˛±À˝ı˛ ¶ö±Ú ¤ı— fl¬‡Ú ’±ôL–ı˛±øÊ…fl¬ ı…ı¸±˚˛ ı± ı±øÌÊ…SêÀ˜ ¬ÛÀÌ…ı˛
¸ı˛ıı˛±˝ ı± ¬Ûøı˛À¯ı± ı± ά◊ˆ¬˚˛˝◊ ¸—‚øȬӬ ¬˝˚˛ Ó¬±˝± øÚÒ«±ı˛ÀÌı˛ ÚœøÓ¬ ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛±
¸”øSÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/]
156 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 12ñøıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±ñ’Ú≈ÀBÂ 270-272

¸—‚ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ 270/ ï1ó ˚Ô±SêÀ˜, 268, 269, 269fl¬ ’Ú≈ÀBÂÀ ά◊ø{°ø‡Ó¬ q{® ›
˜ÀÒ… ά◊ƒ·‘˝œÓ¬ › fl¬ı˛¸˜”˝ ı…Ó¬œÓ¬, ¸—‚ Ó¬±ø˘fl¬±˚˛ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ¸fl¬˘ fl¬ı˛ › q{®, 271 ’Ú≈ÀBÂÀ
ıø∞I◊Ó¬ fl¬ı˛/
ά◊ø{°ø‡Ó¬ fl¬ı˛ › q{®¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ ’øÒˆ¬±ı˛ ¤ı— ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ
’Ú≈˚±˚˛œ øıøÚø«©Ü ά◊ÀVÀ˙… ά◊·ƒ ˝‘ œÓ¬ Œfl¬±Ú ά◊¬Ûfl¬ı˛ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬fl« ¬ ά◊·ƒ ˝‘ œÓ¬ ›
¸—·‘˝œÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ı…ıø¶öÓ¬ √õ∂̱˘œÀÓ¬ ¸—‚ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ…
ά◊˝± ıø∞I◊Ó¬ ˝˝◊Àı/
[ï1fl¬ó 246fl¬ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—‚ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸—·‘˝œÓ¬ fl¬ı˛›
ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ı…ıø¶öÓ¬ √õ∂̱˘œÀÓ¬ ¸—‚ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ıø∞I◊Ó¬
˝˝◊Àı/
ï1‡ó 246fl¬ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï2ó √õ∂fl¬ı˛Ì ¤ı— 269fl¬ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—‚
fl¬Ó‘¬«fl¬ ά◊ƒ·˝‘ œÓ¬ › ¸—·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛±À ¤ı˛+¬Û Œ˚ fl¬ı˛, 246fl¬ ’Ú≈ÀBÂÀı˛
ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—‚ fl¬Ó‘¬«fl¬ ά◊ƒ·‘˝œÓ¬ fl¬ı˛ √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ı…ı˝±ı˛
fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À Ӭ±˝±, › 269fl¬ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—‚Àfl¬
øıˆ¬±øÊÓ¬ ’Ô«¬Ûøı˛˜±Ì›, ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ı…ıø¶öÓ¬ √õ∂̱˘œÀÓ¬ ¸—‚ ¤ı—
ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ıø∞I◊Ó¬ ˝˝◊Àı/]
ï2ó Œfl¬±Ú øıM ı»¸Àı˛ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú fl¬ı˛ ı± qÀ{®ı˛ ڜȬ ’±·À˜ı˛, Œ˚ı˛+¬Û
øıø˝Ó¬ ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û ˙Ó¬fl¬ı˛± ˝±ı˛ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬ øÚøÒı˛ ’ºœˆ¬”Ó¬
˝˝◊Àı Ú±, øfl¬c ά◊˝±, ‹ ı»¸Àı˛ Œ˚ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ‹ fl¬ı˛ ı± q{®
ά◊·Ë˝Ìœ˚˛ ˝˚˛ Œ¸˝◊ ı˛±Ê…¸˜”˝Àfl¬ øÚø«©Ü ˝˝◊Àı ¤ı— ά◊˝± ï3ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ
ı…ıø¶öÓ¬ √õ∂̱˘œÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ ¤ı— Œ¸ı˛+¬Û
¸˜˚˛ ˝˝◊ÀÓ¬ ‹ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ıø∞I◊Ó¬ ˝˝◊Àı/
ï3ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ, ëëøıø˝Ó¬íí ıø˘ÀÓ¬ ı≈Á¬±˚˛,ñ
(i) øıM fl¬ø˜˙Ú ·øͬӬ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ’±À˙ Z±ı˛±
øıø˝Ó¬, ¤ı—
(ii) Œfl¬±Ú øıM fl¬ø˜˙Ú ·øͬӬ ˝˝◊ı±ı˛ ¬ÛÀı˛, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıM
fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”˝ øıÀı‰¬Ú± fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Ûı˛ ’±À˙ Z±ı˛±
øıø˝Ó¬/
¸—À‚ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œfl¬±Ú 271/ 269 › 270 ’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¸—¸ Œ˚Àfl¬±Ú
Œfl¬±Ú q{® › fl¬Àı˛ı˛
ά◊¬Ûı˛ ’øÒˆ¬±ı˛/ ¸˜À˚˛ ά◊Mê ’Ú≈ÀBÂ¸˜”À˝ 246 fl¬ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ øˆ¬iß
ά◊ø{°ø‡Ó¬ q{® ı± fl¬ı˛¸˜”À˝ı˛ Œ˚Àfl¬±ÚøȬ ¸—À‚ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ’øÒˆ¬±ı˛ Z±ı˛± ı‘øX¬ fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú ¤ı— ‹ı˛+¬Û ’øÒˆ¬±Àı˛ı˛ ¸˜·Ë ’±·˜ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ’—˙œˆ”¬Ó¬
˝˝◊Àı/
272/ [Œ˚ fl¬ı˛¸˜”˝ ¸—‚ fl¬Ó«¬‘fl¬ ά◊·Ë˝œÓ¬ › ¸—·‘˝œÓ¬ ¤ı— ¸—‚ ›
ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ı∞I◊Ú fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı/] -¸—øıÒ±Ú ï’±ø˙Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú,
2000, 4 Ò±ı˛± Z±ı˛± ï9.6.2000 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó ı± ø·˚˛±ÀÂ/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 157
ˆ¬±· 12ñøıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±ñ’Ú≈ÀBÂ 272-274

273/ ï1ó ¬Û±È¬ › ¬Û±È¬Ê±Ó¬ ^Àı…ı˛ ά◊¬Ûı˛ ı˛l±øÚq{® ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂øÓ¬ ı»¸Àı˛ √õ∂±l ¬Û±È¬ › ¬Û±È¬Ê±Ó¬ ^Àı…ı˛
ά◊¬Ûı˛ ı˛l±øÚqÀ{®ı˛
ڜȬ ’±·À˜ı˛ Œfl¬±Ú ’—˙ ’±¸±˜, øı˝±ı˛, ›øh¬˙± › ¬Ûø}¬˜ıº ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… øÚø«©Ü ¬Ûøı˛ıÀÓ«¬ ’Ú≈±Ú/
fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Ûøı˛ıÀÓ«¬, Œ˚ ¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô« øıø˝Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬±˝± ‹ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛
ı˛±ÊÀ¶§ı˛ ¸˝±˚˛fl¬ ’Ú≈±Úı˛+À¬Û √õ∂øÓ¬ ı»¸ı˛ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬
˝˝◊Àı/

ï2ó Œ˚ fl¬±˘ ¬Û˚«ôL√ ¬Û±È¬ ı± ¬Û±È¬Ê±Ó¬ ^Àı…ı˛ ά◊¬Ûı˛ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ Œfl¬±Ú
ı˛l±øÚqÀ{®ı˛ ά◊ƒ·Ë˝Ì ‰¬ø˘ÀÓ¬ Ô±Àfl¬ Œ¸˝◊ fl¬±˘ ¬Û˚«ôL√ ’Ôı± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛y¬
˝˝◊ÀÓ¬ ˙ ı»¸ı˛ ’ı¸±Ú ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ˜ÀÒ… ˚±˝± ¬Û”ı«Ó¬ı˛ Œ¸˝◊ fl¬±˘
˚±ı», ‹ı˛+À¬Û øıø˝Ó¬ ¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô« ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬
Ô±øfl¬Àı/

ï3ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ, ëëøıø˝Ó¬íí fl¬Ô±øȬı˛ Œ¸˝◊ ’Ô«˝◊ ˝˝◊Àı ά◊˝±ı˛ Œ˚ ’Ô« 270
’Ú≈ÀBÂÀ ’±ÀÂ/

274/ ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙ ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬, ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú Œ˚ øıÀÒ˚˛fl¬ ı˛±Ê…-
¸˜”À˝ı˛ ¶§±Ô« ˚±˝±ÀÓ¬
øıÀÒ˚˛fl¬ ı± ¸—À˙±ÒÚ ¬Û≈ı˛–¶ö±ø¬ÛÓ¬ ı± ά◊O±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı Ú± ˚±˝± Œfl¬±Ú fl¬ı˛ ı± q{® ¸—øù≠©Ü ’±À ¤ı˛+¬Û
fl¬ı˛±Ò±Ú √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬Àı˛
˚±˝±ÀÓ¬ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ¶§±Ô« ¸—øù≠©Ü ’±À Ӭ±˝± ’±Àı˛±¬Û ı± ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú fl¬Àı˛ ’Ôı± ˚±˝± Ó¬±˝±ÀÓ¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛
ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ’±˚˛fl¬ı˛ ¸—Sê±ôL√ ’±˝◊Ú¸˜”À˝ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ˚Ô±-¸—:±Ô«øÚø«©Ü ëëfl‘¬ø¯∏ ’±˚˛íí ¬Û”ı«-¸≈¬Û±øı˛˙ ’±ı˙…fl¬/

fl¬Ô±øȬı˛ ’Ô« ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú fl¬Àı˛ ’Ôı± Œ˚ ÚœøÓ¬ÀÓ¬ ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ ¬Û”ı«ıÓ¬œ« Œfl¬±Ú øıÒ±Ú
’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ’Ô« ıø∞I◊Ó¬ ˝˚˛ ı± ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬±˝± √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬Àı˛
’Ôı± ˚±˝± ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ ¬Û”ı«ıÓ¬œ« øıÒ±Ú±ı˘œÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û ά◊ø{°ø‡Ó¬ ’±À ¸—À‚ı˛
√õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’øÒˆ¬±ı˛ ’±Àı˛±¬Û fl¬Àı˛/
ï2ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ, ëëfl¬ı˛ ı± q{® ˚±˝±ÀÓ¬ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ¶§±Ô« ¸—øù≠©Ü ’±ÀÂíí ¤˝◊
fl¬Ô±øȬ ıø˘ÀÓ¬ ı≈Á¬±˝◊Àıñ
ïfl¬ó Œfl¬±Ú fl¬ı˛ ı± q{® ˚±˝±ı˛ ¸˜·Ë ڜȬ ’±·˜ ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±· Œfl¬±Ú
ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… øÚø«©Ü ˝˚˛Ä ’Ôı±
ï‡ó Œfl¬±Ú fl¬ı˛ ı± q{® ˚±˝±ı˛ ڜȬ ’±·À˜ı˛ õ∂øÓ¬ ˘é¬… ı˛±ø‡˚˛± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¬Ó¬
øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ Ó¬»fl¬±À˘ Œfl¬±Ú ı˛±Ê…Àfl¬ ’Ô«¸˜”˝ õ∂À˚˛ ˝˚˛/
158 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 12ñøıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±ñ’Ú≈ÀBÂ 275

Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ı˛±Ê…Àfl¬ 275/ ï1ó Œ˚ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ¸±˝±˚… √õ∂À˚˛±ÊÚ ıø˘˚˛± ¸—¸ øÚÒ«±ı˛Ì fl¬øı˛ÀÓ¬
¸—‚ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ú≈±Ú/
¬Û±Àı˛Ú Œ¸˝◊ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ı˛±ÊÀ¶§ı˛ ¸˝±˚˛fl¬-’Ú≈±Úı˛+À¬Û Œ˚ ¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô« ¸—¸ øıøÒ
Z±ı˛± øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, Ó¬±˝± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂øÓ¬ ı»¸ı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬
˝˝◊Àı ¤ı— øˆ¬iß øˆ¬iß ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… øˆ¬iß øˆ¬iß ¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô« ø¶öı˛ fl¬ı˛± ˚±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ :
Ó¬Àı, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ fl¬˘…±ÌıÒ«ÀÚı˛ ά◊ÀVÀ˙… ’Ôı± ‹
ı˛±ÀÊ…ı˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸ÀÚı˛ ô¶∏ı˛ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ıø˙©Ü Œé¬S¸˜”À˝ı˛
√õ∂˙±¸ÀÚı˛ ô¶∏Àı˛ ά◊ÀM±˘Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ά◊ÀVÀ˙…, ‹ ı˛±Ê… ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’Ú≈À˜±Ú
¸˝ Œ˚¸fl¬˘ ά◊iß˚˛Ú √õ∂fl¬Àäı˛ ˆ¬±ı˛ ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬±˝±ı˛ ‡ı˛‰¬ ı˝Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ‹
ı˛±Ê…Àfl¬ ¸˜Ô« fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÚ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û ˜”˘ÒÚœ ›
’±ıÓ«¬fl¬ ’Ô« ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±ÊÀ¶§ı˛ ¸˝±˚˛fl¬-’Ú≈±Úı˛+À¬Û
√õ∂M ˝˝◊Àı :
¬Ûı˛c, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ’±¸±˜ ı˛±Ê…Àfl¬ ı˛±ÊÀ¶§ı˛ ¸˝±˚˛fl¬-
’Ú≈±Úı˛+À¬Ûñ
ïfl¬ó ¯∏ᬠӬ٬ø¸À˘ı˛ 20 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ ¸—˘¢ü ¸±ı˛Ìœı˛ [ˆ¬±· 1-¤] øıøÚø«©Ü
ÊÚʱøÓ¬ÀéS¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸Ú ¸•ÛÀfl«¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛
’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”ı«ıÓ¬œ« ≈˝◊ ı»¸ı˛ ı˛±Ê¶§ ’À¬Û鬱 ı…À˚˛ı˛ ·h¬¬Ûh¬Ó¬± Œ˚
’±øÒfl¬… ø¢ Ó¬±˝±ı˛Ä ¤ı—
ï‡ó ά◊Mê Œé¬S¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸ÀÚı˛ ô¶∏ı˛ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ıø˙©Ü Œé¬S¸˜”À˝ı˛
√õ∂˙±¸ÀÚı˛ ô¶∏Àı˛ ά◊ÀM±˘Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ά◊ÀVÀ˙… ‹ ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬, ˆ¬±ı˛Ó¬
¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’Ú≈À˜±Ú ¸˝, Œ˚ı˛+¬Û ά◊iß˚˛Ú √õ∂fl¬ä¸˜”À˝ı˛ ˆ¬±ı˛ ·‘˝œÓ¬
˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ά◊˝±Àı˛ ‡ı˛À‰¬ı˛Ä
¸˜¬Ûøı˛˜±Ì ˜”˘ÒÚœ › ’±ıÓ«¬fl¬ ’Ô«¬ √õ∂M ˝˝◊Àı/
[ï1fl¬ó 244fl¬ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ¶§˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê… ·øͬӬ ˝˝◊À˘ ¤ı—
Ó¬ıøÒ,ñ
(i) ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øZÓ¬œ˚˛ ’Ú≈øıøÒı˛ ïfl¬ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œ˚ ¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô«
√õ∂À˚˛ Ó¬±˝±, ˚ø ά◊˝±ÀÓ¬ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ¸fl¬˘ ÊÚʱøÓ¬ÀéS ˘˝◊˚˛± ¶§˙±ø¸Ó¬
ı˛±Ê…øȬ ·øͬӬ ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ‹ ¶§˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àfl¬ √õ∂M ˝˝◊Àı, ¤ı—
˚ø ¶§˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…øȬ ‹ ÊÚʱøÓ¬Àé¬S¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ˜±S fl¬À˚˛fl¬øȬ ˘˝◊˚˛±
·øͬӬ ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ’±À˙ Z±ı˛±, Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+À¬Û ’±¸±˜ ı˛±Ê… › ¶§˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…øȬı˛ ˜ÀÒ… ˆ¬±· fl¬øı˛˚˛±
Œ›˚˛± ˝˝◊ÀıÄ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 159
ˆ¬±· 12ñøıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±ñ’Ú≈ÀBÂ 275-277

(ii) ‹ ¶§˙±ø¸Ó¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ √õ∂˙±¸ÀÚı˛ ô¶∏ı˛ ’±¸±˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ıø˙©Ü ’—À˙ı˛

√õ∂˙±¸ÀÚı˛ ô¶∏Àı˛ ά◊ÀM±˘Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ά◊ÀVÀ˙… ‹ ¶§˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê… ˆ¬±ı˛Ó¬
¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’Ú≈À˜±Ú ¸˝ Œ˚ı˛+¬Û ά◊i˚ß ˛Ú √õ∂fl¬ä¸˜”À˝ı˛ ˆ¬±ı˛ ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú ά◊˝±Àı˛ ‡ı˛À‰¬ı˛ ¸˜¬Ûøı˛˜±Ì ˜”˘ÒÚœ › ’±ıÓ«¬fl¬ ’Ô« ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±ÊÀ¶§ı˛ ¸˝±˚˛fl¬-’Ú≈±Úı˛+À¬Û √õ∂M
˝˝◊Àı/]
ï2ó ¸—¸ fl¬Ó‘¬« fl¬ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ øıÒ±Ú √õ∂̜Ӭ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ‹ √õ∂fl¬ı˛Ì
’Ú≈˚±˚˛œ ¸—¸Àfl¬ ’ø¬Û«Ó¬ 鬘Ӭ±¸˜”˝ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ’±À˙ Z±ı˛± √õ∂À˚˛±·À˚±·…
˝˝◊Àı ¤ı— ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂M Œfl¬±Ú ’±À˙ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬
‹ı˛+À¬Û √õ∂̜Ӭ øıÒ±ÀÚı˛ ’ÒœÀÚ fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı †
Ó¬Àı, Œfl¬±Ú øıM fl¬ø˜˙Ú ·øͬӬ ˝˝◊ı±ı˛ ¬ÛÀı˛, ‹ øıM fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”˝
øıÀı‰¬Ú±ı˛ ¬ÛÀı˛ ı…Ó¬œÓ¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ’±À˙ √õ∂M
˝˝◊Àı Ú±/

276/ ï1ó 246 ’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’Ôı± ı‘øM, ı…ı¸±˚˛, Œ¬Û˙± ›
‰¬±fl¬øı˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛/
ά◊˝±ı˛ ’ôL√ˆ¬≈ M« ê Œfl¬±Ú Œ¬ÛÃı˛¸—‚, ŒÊ˘± ¬Û¯∏« ,ƒ ¶ö±Úœ˚˛ ¬Û¯∏« ƒ ı± ’Ú… ¶ö±Úœ˚˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛
ø˝Ó¬±ÀÔ« ı‘øM, ı…ı¸±˚˛, Œ¬Û˙± ı± ‰¬±fl¬øı˛ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ fl¬ı˛¸•§g¬œ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛
Œfl¬±Ú øıøÒ, ά◊˝± ’±À˚˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¤˝◊ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬, ’ø¸X¬ ˝˝◊Àı Ú±/
ï2ó ı˛±Ê…Àfl¬ ı± ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê Œfl¬±Ú ¤fl¬øȬ Œ¬ÛÃı˛¸—‚, ŒÊ˘± ¬Û¯∏«ƒ, ¶ö±Úœ˚˛
¬Û¯∏«ƒ ı± ’Ú… ¶ö±Úœ˚˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œÀfl¬ Œfl¬±Ú ¤fl¬ÊÚ ı…øMê ¸•ÛÀfl«¬ ı‘øM, ı…ı¸±˚˛, Œ¬Û˙±
› ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛ı˛+À¬Û √õ∂À˚˛ Œ˜±È¬ ’ÀÔ«ı˛ ¬Ûøı˛˜±Ì ı»¸Àı˛ [≈˝◊ ˝±Ê±ı˛ ¬Û“±‰¬˙Ó¬
Ȭ±fl¬±ı˛] ’øÒfl¬ ˝˝◊Àı Ú±/
* * * * *
ï3ó ı‘øM, ı…ı¸±˚˛, Œ¬Û˙± › ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛ ¸•ÛÀfl«¬ ¬Û”Àı«±Mêı˛+¬Û øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú
fl¬øı˛ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ 鬘Ӭ±ı˛ ¤ı˛+¬Û ’Ô« fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú± Œ˚ ά◊˝±
ı‘øM, ı…ı¸±˚˛, Œ¬Û˙± › ‰¬±fl¬øı˛ ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂±l ı± ά◊æ”Ó¬ ’±À˚˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛ ¸•ÛÀfl«¬
¸—¸Àı˛ øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ± Œfl¬±Ú √õ∂fl¬±Àı˛ ¸œø˜Ó¬ fl¬Àı˛/

277/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Œfl¬±Ú fl¬ı˛, q{®, ά◊¬Ûfl¬ı˛ ı± Ù¬œ, ı…±ı‘øM/
˚±˝± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬fl« ¬ ’Ôı± Œfl¬±Ú Œ¬ÛÃı˛¸—‚ ı± ’Ú… ¶ö±Úœ˚˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ ı±
¸—¶ö± fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ ı˛±Ê…, Œ¬ÛÃı˛¸—‚, ŒÊ˘± ı± ’Ú… ¶ö±Úœ˚˛ Œé¬ÀSı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ
øıøÒ¸•úÓ¬ˆ¬±Àı ά◊ƒ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊ÀÓ¬ø¢ Ó¬±˝±, ¸—‚¸”‰¬œÀÓ¬ ‹ı˛+¬Û fl¬ı˛, q{®, ά◊¬Ûfl¬ı˛ ı±
160 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 12ñøıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±ñ’Ú≈ÀBÂ 277-279

Ù¬œ ά◊ø{°ø‡Ó¬ Ô±øfl¬À˘›, ¸—¸ fl¬Ó«‘¬fl¬ øıøÒ Z±ı˛± øı¬Ûı˛œÓ¬±Ô«fl¬ Œfl¬±Ú øıÒ±Ú õ∂̜Ӭ Ú±
˝›˚˛± ¬Û˚«ôL ά◊ƒ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊ÀÓ¬ Ô±øfl¬Àı › ά◊˝± ‹ ¤fl¬˝◊ ¬õ∂À˚˛±ÊÀÚ õ∂À˚˛±· fl¬ı˛±
˝˝◊Àı/

278/ [Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú øıMœ˚˛ øı¯∏À˚˛ √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±· ‡-¤ı˛ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛
¸ø˝Ó¬ ‰≈¬øMê/] ¸—øıÒ±Ú ï¸l˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1956, 29 Ò±ı˛± › Ó¬Ù¬ø¸˘ Z±ı˛±
ï1.11.1956 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬øı˛Ó¬±¸˝ó ı± ø·˚˛±ÀÂ/

ëëڜȬ ’±·˜íí ˝◊Ó¬…±ø 279/ ï1ó ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ ¬Û”ıı« Ó¬œ« øıÒ±Ú±ı˘œÀÓ¬, Œfl¬±Ú fl¬ı˛ ı± q{® ¸•§Àg¬ ëëڜȬ
’Ú≈·ÌÚ/ ’±·˜íí ıø˘ÀÓ¬ ¸—·ËÀ˝ı˛ ‡ı˛‰¬ ı± ø˚˛± ‹ fl¬ı˛ ı± qÀ{®ı˛ ’±·˜ ı≈Á¬±˝◊Àı ¤ı— ‹
øıÒ±Ú±ı˘œı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œfl¬±Ú Œé¬ÀSı˛, ı± Œfl¬±Ú Œé¬ÀSı˛ √õ∂øÓ¬ ’±Àı˛±¬ÛÌœ˚˛, Œ˚Àfl¬±Ú
fl¬ı˛ ı± qÀ{®ı˛, ’Ôı± Œ˚Àfl¬±Ú fl¬ı˛ ı± qÀ{®ı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ˆ¬±À·ı˛, ڜȬ ’±·˜ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬fl¬ fl¬Ó‘¬fl« ¬ øÚÌœ«Ó¬ › ˙—ø¸Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— Ó“¬±˝±ı˛ ˙—¸±¬ÛS
‰”¬h¬±ôL√ ˝˝◊Àı/
ï2ó ¬Û”Àı« Œ˚ı˛+¬Û ά◊Mê ˝˝◊˚˛±À ӬÒœÀÚ, ¤ı— ¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ı˛ ’Ú… Œfl¬±Ú ¶Û©Ü
øıÒ±ÀÚı˛ ’ÒœÀÚ, Œ˚Àé¬ÀS ¤˝◊ ˆ¬±· ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú q{® ı± fl¬Àı˛ı˛ ’±·˜ Œfl¬±Ú
ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… øÚø«©Ü fl¬ı˛± ˝˚˛ ı± ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛, Œ¸Àé¬ÀS Œ˚ √õ∂̱˘œÀÓ¬ ‹ ’±·˜
’Ú≈·øÌÓ¬ ˝˝◊Àı, Œ˚ ¸˜˚˛ ˝˝◊ÀÓ¬ ı± Œ˚ ¸˜À˚˛ ¤ı— Œ˚ √õ∂̱˘œÀÓ¬ Œfl¬±Ú ’Ô« √õ∂±Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı, Ó¬#Ú…, ¤ı— ¤fl¬ øıM ı»¸Àı˛ı˛ ¸ø˝Ó¬ ’Ú… øıM ı»¸Àı˛ı˛
¸˜i§˚˛ÀÚı˛ ÊÚ… › ’¬Ûı˛ Œfl¬±Ú ’±Ú≈¯øºfl¬ ı± ¸˝±˚˛fl¬ øı¯∏À˚˛ı˛ ÊÚ…, ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬
√õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ ı± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ Œfl¬±Ú ’±À˙ øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ [279fl¬/ ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ¸—øıÒ±Ú ï¤fl¬˙Ó¬ ¤fl¬Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú,
¬Ûøı˛¯∏/
2016 √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ¯∏±È¬øÀÚı˛ ˜ÀÒ…, ’±À˙ Z±ı˛±, ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛
¬Ûøı˛¯∏ Ú±À˜ ’øˆ¬ø˝Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı˛+¬Û ¤fl¬øȬ ¬Ûøı˛¯∏ ·Í¬Ú fl¬øı˛ÀıÚ/

ï2ó ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı±-fl¬ı˛ ¬Ûøı˛¯∏ øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ¸¸…·ÌÀfl¬ ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ

˝˝◊Àı, ˚Ô± :ñ
ïfl¬ó Œfl¬fœ˚˛ øıM˜LaœñŒ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«ÚÄ
ï‡ó ı˛±Ê¶§ ’Ôı± øıMøıˆ¬±À·ı˛ ˆ¬±ı˛√õ∂±l Œfl¬fœ˚˛ √õ∂øÓ¬˜Laœñ¸¸…Ä
ï·ó øıM ı± fl¬ı˛±Ò±Ú øıˆ¬±À·ı˛ ˆ¬±ı˛√õ∂±l ˜Laœ ’Ôı± õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛
fl¬Ó‘¬«fl¬ ˜ÀڱڜӬ ’Ú… Œfl¬±Ú ˜Laœñ¸¸…/
ï3ó ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ï·ó ά◊¬Û√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı±fl¬ı˛ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 161
ˆ¬±· 12ñøıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±ñ’Ú≈ÀBÂ 279

¸¸…·Ì, ˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë Ó“¬±˝±Àı˛ øÚÀÊÀı˛ ˜Ò… ˝˝◊ÀÓ¬ ¤fl¬ÊÚÀfl¬, Ó“¬±˝±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û
ø¶öı˛ fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ…, ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ά◊¬Û-Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Úı˛+À¬Û ‰¬˚˛Ú
fl¬øı˛ÀıÚ/
ï4ó ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı±-fl¬ı˛ ¬Ûøı˛¯∏ñ
ïfl¬ó ¸—‚, ı˛±Ê… › ¶ö±Úœ˚˛ ¸—¶ö±¸˜”˝ fl¬Ó‘¬«fl¬ ά◊ƒ·‘˝œÓ¬ fl¬ı˛, ά◊¬Ûfl¬ı˛ ›
’øÒˆ¬±ı˛ ˚±˝± ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛-¤ı˛ ’ôL√ˆ¬≈ «Mê ˝˝◊Àı Ó¬±˝±ı˛Ä
ï‡ó Œ˚ ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± ¸˜”˝ ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬Àı˛ı˛ ¸±À¬Ûé¬ ˝˝◊Àı ’Ôı±
ά◊˝± ˝˝◊ÀÓ¬ ’ı…±˝øÓ¬ ¬Û±˝◊Àı Ó¬±˝±ı˛Ä
ï·ó ’±˙« ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ ¸—Sê±ôL√ øıøÒ, ά◊ƒ·Ë˝ÀÌı˛ ÚœøÓ¬, 269 fl¬
’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ’±ôL√–ı˛±øÊ…fl¬ ı…ı¸±˚˛ ı± ı±øÌÊ…SêÀ˜ ¸ı˛ıı˛±À˝ı˛
ά◊¬Ûı˛ ά◊ƒ·‘˝œÓ¬ ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬Àı˛ı˛ øıˆ¬±ÊÚ ¤ı— Œ˚ ÚœøÓ¬¸˜”À˝ı˛
Z±ı˛± ¸ı˛ıı˛±À˝ı˛ ¶ö±Ú ¬Ûøı˛‰¬±ø˘Ó¬ ˝˚˛ Ó¬±˝±ı˛Ä
ï‚ó ı…ı¸±˚˛ ’±ıÀÓ«¬ı˛ ¸ı«øÚ•ß Œ˚ ¸œ˜±ı˛ ÚœÀ‰¬ ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı±Àfl¬ ¬ÛÌ… ›
¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ ˝˝◊ÀÓ¬ ’ı…±˝øÓ¬ Œ›˚˛± ˚±˝◊Àı Ó¬±˝±ı˛Ä
ï„ó ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬Àı˛ı˛ ıg¬Úœ ¤ı— ’øˆ¬fl¬ı˛ › Ó¬»¸˝ ¸ı«øÚ•ß ’øˆ¬fl¬ı˛Ä
ó √õ∂±fl‘¬øÓ¬fl¬ ≈À˚«±· ı± øı¬Û˚«˚˛fl¬±À˘ ’øÓ¬øı˛Mê ¸•Û ¸—·Ë˝ fl¬øı˛ÀÓ¬
øıøÚø«©Ü ¸˜˚˛¸œ˜±fl¬±À˘ı˛ ÊÚ… øıÀ˙¯∏ ’øˆ¬fl¬ı˛¸˜”˝Ä
ïÂó ’è̱‰¬˘ √õ∂À˙, ’±¸±˜, Ê•ú≈ › fl¬±ù¨œı˛, ˜ø̬Û≈ı˛, Œ˜‚±˘˚˛, ø˜Àʱı˛±˜,
Ú±·±˘…±`¬, ø¸øfl¬˜, øS¬Û≈ı˛±, ø˝˜±‰¬˘ √õ∂À˙ › ά◊Mı˛±‡`¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø˝Ó¬
¸•Ûøfl«¬Ó¬ øıÀ˙¯ øıÒ±ÚÄ ¤ı—
ïÊó ¬Ûøı˛¯∏ Œ˚ı˛+¬Û ø¶öı˛ fl¬øı˛ÀıÚ ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ ¸—Sê±ôL√ Œ¸ı˛+¬Û
’Ú…±Ú… øı¯∏˚˛
¸•ÛÀfl«¬ ¸—‚ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ øÚfl¬È ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬øı˛ÀıÚ/
ï5ó ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ ¬Ûøı˛¯∏ Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ ’¬Ûøı˛À˙±øÒÓ¬ Œ¬ÛÀȬ™±ø˘˚˛±˜, ˝±˝◊
ø¶Ûά øάÀÊ˘, Œ˜±È¬ı˛ ø¶Ûøı˛È¬ ︱ұı˛Ìˆ¬±Àı Œ¬ÛȬ™˘ Ú±À˜ ¬Ûøı˛ø‰¬Ó¬ó √õ∂±fl‘¬øÓ¬fl¬ ·…±¸
› øı˜±Ú-Ȭ±ı˛ı±˝◊ÀÚı˛ Ê;±˘±øÚı˛ ά◊¬Ûı˛ ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ Ò±˚« fl¬ı˛± ˝˝◊Àı Ó¬±˝±
¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
ï6ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı«±˝fl¬±À˘, ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛
¬Ûøı˛¯∏ ¸≈¸˜øi§Ó¬ ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ fl¬±Í¬±À˜±ı˛ ¤ı— ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı±ı˛ ÊÚ…
¤fl¬øȬ ¸≈¸˜øi§Ó¬ ʱӬœ˚˛ ı±Ê±Àı˛ı˛ øıfl¬±˙ ‚Ȭ±˝◊ı±ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ, ¬Ûøı˛‰¬±ø˘Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ/
162 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 12ñøıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±ñ’Ú≈ÀBÂ 279

ï7ó ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ ¬Ûøı˛¯À∏ ı˛ ¸ı«À˜±È¬ ¸¸…¸—‡…±ı˛ ’Ò«±—˙ ˘˝◊˚±˛ ά◊˝±ı˛
¸ˆ¬±ı˛ Œfl¬±ı˛±˜ ·øͬӬ ˝˝◊Àı/
ï8ó ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ ¬Ûøı˛¯∏ Ó¬œ˚˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ ¸•Û±ÀÚı˛ √õ∂øSê˚˛± øÚÒ«±ı˛Ì
fl¬øı˛ÀıÚ/
ï9ó ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ø¸X¬±ôL√, ά◊˝±ı˛ ά◊¬Ûø¶öÓ¬ ›
Œˆ¬±È¬±Úfl¬±ı˛œ, ¸¸…·ÀÌı˛ ’Ú”…Ú øÓ¬Ú-‰¬Ó≈¬Ô«±—˙ ’øÒ˜±Úœ Œˆ¬±ÀȬı˛ ¸—‡…±·øı˛á¬Ó¬±ı˛
Z±ı˛± ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊Àı, ˚±˝± øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ÚœøÓ¬ ’Ú≈¸±Àı˛ ˝˝◊Àı,
˚Ô± :ñ
ïfl¬ó ‹ ¸ˆ¬±˚˛ Œfl¬fœ˚˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ Œˆ¬±ÀȬı˛, ¸ı«À˜±È¬ √õ∂M Œˆ¬±ÀȬı˛
¤fl¬-Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—˙ ’øÒ˜±Ú Ô±øfl¬Àı, ¤ı—
ï‡ó ‹ ¸ˆ¬±˚˛ ¸fl¬˘ ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¤fl¬øSÓ¬ Œˆ¬±ÀȬı˛,˛ ≈˝◊-Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—˙
’øÒ˜±Ú Ô±øfl¬Àı/
ï10ó ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ Œfl¬±Ú fl¬±˚« ı± fl¬±˚«ı±˝ Œfl¬ı˘ñ
ïfl¬ó ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ Œfl¬±Ú ¬Û˙”Ú…Ó¬± ’Ôı± ά◊˝±ı˛ ·Í¬ÀÚ Œfl¬±Ú SnøȬı˛Ä ’Ôı±
ï‡ó ¬Ûøı˛¯À∏ ı˛ ¸¸…ı˛+À¬Û Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ øÚÀ˚˛±À·ı˛ Œé¬ÀS SnøȬı˛Ä ’Ôı±
ï·ó øı¯∏˚˛øȬı˛ &̱&ÌÀfl¬ √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬Àı˛ Ú±, ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
√õ∂øSê˚˛±·Ó¬ ’øÚ˚˛ø˜Ó¬Ó¬±ı˛ fl¬±ı˛ÀÌ
’ø¸X¬ ˝˝◊Àı Ú±/
ï11ó ¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛ ¬Ûøı˛¯∏ , ¬Ûøı˛¯À∏ ı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙ ’Ôı± ά◊˝±ı˛ ı˛+¬Û±˚˛ÀÌı˛
fl¬±ı˛ÀÌñ
ïfl¬ó ¬ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ › ¤fl¬ ı± ¤fl¬±øÒfl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜ÀÒ…Ä ’Ôı±
ï‡ó ¤fl¬¬ÛÀé¬ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ › ¤fl¬ ı± ¤fl¬±øÒfl¬ ı˛±Ê… ¤ı— ’Ú…¬ÛÀé¬ ¤fl¬
ı± ¤fl¬±øÒfl¬ ı˛±Ê…Ä ’Ôı±
ï·ó ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜ÀÒ…ñ
ά◊æ”Ó¬ øıı±Àı˛ øı‰¬±ı˛¬Û”ı«fl¬ ˜œ˜±—¸± fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ fl¬˜«√õ∂øSê˚˛±ı˛ ı…ı¶ö±
fl¬øı˛ÀıÚ/]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 163
ˆ¬±· 12ñøıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±ñ’Ú≈ÀBÂ 280

280/ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ≈˝◊ ı»¸Àı˛ı˛ ˜ÀÒ… ¤ı— Ó¬»√¬ÛÀı˛ √õ∂øÓ¬ øıM fl¬ø˜˙Ú/
¬Û=¡˜ ı»¸Àı˛ı˛ ’ı¸±ÀÚ ’Ôı± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÚ øıÀı‰¬Ú± fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û
Ó¬»¬Û”ı«ıÓ¬œ« ¸˜À˚˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’±À˙ Z±ı˛± ¤fl¬øȬ øıM fl¬ø˜˙Ú ·Í¬Ú fl¬øı˛ÀıÚ, ˚±˝±
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚÀ˚±Ê… ¤fl¬ÊÚ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › ’¬Ûı˛ ‰¬±ı˛ÊÚ ¸¸… ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ
˝˝◊Àı/
ï2ó ¬fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸¸…ı˛+À¬Û øÚÀ˚˛±À·ı˛ ÊÚ… Œ˚ Œ˚±·…Ó¬±¸˜”˝ ’±ı˙…fl¬, ¤ı— Œ˚
√õ∂̱˘œÀÓ¬ ¸¸…·ÌÀfl¬ ı±Â±˝◊ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı, Ó¬±˝± ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± øÚÒ«±ı˛Ì fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú/
ï3ó fl¬ø˜˙ÀÚı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àıñ
ïfl¬ó ¤˝◊ ’Ò…±˚˛ ’Ú≈˚±˚˛œ fl¬ı˛¸˜”À˝ı˛ Œ˚ ڜȬ ’±·˜ ¸—‚ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛
˜ÀÒ… øıˆ¬±· fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ı± fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±ı˛± ˚±˚˛ Ó¬±˝± ά◊˝±Àı˛ ˜ÀÒ…
ı∞I◊Ú ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ‹ı˛+¬Û ’±·À˜ı˛ øÚÊ øÚÊ ’—˙
øıˆ¬±ÊÚÄ
ï‡ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ı˛±ÊÀ¶§ı˛ ¸˝±˚˛fl¬
’Ú≈±Ú¸˜”˝ ˚V;±ı˛± ˙±ø¸Ó¬ ˝›˚˛± ά◊ø‰¬Ó¬ Œ¸˝◊ ÚœøÓ¬¸˜”˝Ä
[ó ı˛±ÀÊ…ı˛ øıM fl¬ø˜˙Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸≈¬Û±øı˛À˙ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ ı˛±ÀÊ…ı˛
¬Û=¡±À˚˛Ó¬¸˜”À˝ı˛ ¸•Û ¬Ûøı˛¬Û”ı˛Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬ øÚøÒ
ı‘øX¬ fl¬øı˛ı±ı˛ Œé¬ÀS √õ∂À˚˛±ÊÚœ˚˛ ά◊¬Û±˚˛¸˜”˝Ä/]
ï·ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıM fl¬ø˜˙Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ fl‘¬Ó¬ ¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”À˝ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ ‹
ı˛±ÀÊ… Œ¬ÛÃı˛¸—‚¸˜”À˝ı˛ ¸•Û¸˜”À˝ı˛ ¬Ûøı˛¬Û”ı˛Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛
¸ø=¡Ó¬ øÚøÒ ı‘øX¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ’±ı˙…fl¬ ı…ı¶ö±¸˜”˝Ä
[ï‚ó] ¸≈‘Ϭˇ øıMı…ı¶ö±ı˛ ¶§±ÀÔ« ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ øÚfl¬È¬ Œ√õ∂ø¯∏Ó¬ ’Ú…
Œ˚Àfl¬±Ú, øı¯∏˚IJ
¸•ÛÀfl«¬ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬ı˛±/
ï4ó fl¬ø˜˙Ú Ó“¬±˝±Àı˛ √õ∂øSê˚˛± øÚÒ«±ı˛Ì fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— Ó“¬±˝±Àı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝
¸•Û±ÀÚ Œ¸ı˛+¬Û 鬘Ӭ±¸˜”À˝ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ ˚±˝± ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± Ó“¬±˝±ø·Àfl¬
’¬Û«Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
164 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 12ñøıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±ñ’Ú≈ÀBÂ 281-284

øıM fl¬ø˜˙ÀÚı˛ 281/ øıM fl¬ø˜˙Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈˚±˚˛œ fl‘¬Ó¬ √õ∂ÀÓ¬…fl¬
¸≈¬Û±øı˛˙/
¸≈¬Û±øı˛˙, Ó¬≈¬Ûøı˛ Œ˚ ı…ı¶ö± ’ı˘i§Ú fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À Ӭ»¸•ÛÀfl«¬ ¤fl¬øȬ ı…±‡…±˜”˘fl¬
¶ú±ı˛fl¬ø˘ø¬Û ¸˝, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
øıøıÒ øıMœ˚˛ øıÒ±Ú

¸—‚ ı± Œfl¬±Ú ı˛±Ê… 282/ ¸—‚ ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±Ê… Œ˚Àfl¬±Ú ¸±ı«ÊøÚfl¬ ά◊ÀVÀ˙…ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ’Ú≈±Ú
fl¬Ó‘¬«fl¬ Ó¬œ˚˛ ı˛±Ê¶§
˝˝◊ÀÓ¬ Œ˚ ı…˚˛ øÚı«±ø˝Ó¬
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ¤˜Ú øfl¬ ˚ø ‹ ά◊ÀV˙… ¤ı˛+¬Û ¤fl¬øȬ ά◊ÀV˙… Ú±-› ˝˚˛ ˚±˝±ı˛
˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/ ¸•ÛÀfl«¬, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ¸—¸ ’Ôı±, ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú/

¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ¸˜”À˝ı˛, 283/ ï1ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ › ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ’±fl¬ø¶úfl¬Ó¬±-øÚøÒı˛ ’øˆ¬ı˛é¬±,

’±fl¬ø¶úfl¬Ó¬±-øÚøÒ¸˜”À˝ı˛
› ¸ı˛fl¬±ı˛œ ø˝¸±ı‡±ÀÓ¬ ‹ı˛+¬Û øÚøÒ¸˜”À˝ ’Ô«¸˜”˝ √õ∂±Ú fl¬ı˛±, ‹&ø˘ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ô«¸˜”˝ ά◊ͬ±˝◊˚˛± ˘›˚˛±,
ʘ± Œ›˚˛± ’Ô«¸˜”À˝ı˛ ‹ı˛+¬Û øÚøÒ¸˜”À˝ ˚±˝± ʘ± Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛±À Ӭøæiß ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬, ı±
’øˆ¬ı˛é¬±, ˝◊Ó¬…±ø/
Ó¬»¬ÛÀé¬ √õ∂±l ’Ú… ¸ı˛fl¬±ı˛œ ’Ô«¸˜”À˝ı˛ ’øˆ¬ı˛é¬±, ‹&ø˘ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ
ø˝¸±ı‡±ÀÓ¬ √õ∂±Ú fl¬ı˛± › ‹ı˛+¬Û ø˝¸±ı‡±Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ô« ά◊ͬ±˝◊˚˛± ˘›˚˛±, ¤ı—
¬Û”Àı«±Mê øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸—øù≠©Ü ı± Ó¬»¸˝±˚˛fl¬ ’Ú… ¸fl¬˘ øı¯∏˚˛, ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬
√õ∂̜Ӭ øıøÒ Z±ı˛± √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı—, Ó¬»¬ÛÀé¬ ‹ı˛+À¬Û øıÒ±Ú √õ∂̜Ӭ Ú± ˝›˚˛±
¬Û˚«ôL√, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øÚ˚˛˜±ı˘œ Z±ı˛± √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï2ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ › Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’±fl¬ø¶úfl¬Ó¬±-øÚøÒı˛
’øˆ¬ı˛é¬±, ‹ı˛+¬Û øÚøÒ¸˜”À˝ ’Ô«¸˜”˝ √õ∂±Ú fl¬ı˛±, ‹&ø˘ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ô«¸˜”˝ ά◊ͬ±˝◊˚˛±
˘›˚˛±, ‹ı˛+¬Û øÚøÒ¸˜”À˝ ˚±˝± ʘ± Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛±À Ӭøæiß ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬, ı±
Ó¬»¬ÛÀé¬, √õ∂±l ’Ú… ¸ı˛fl¬±ı˛œ ’Ô«¸˜”À˝ı˛ ’øˆ¬ı˛é¬±, ‹&ø˘ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ
ø˝¸±ı‡±ÀÓ¬ √õ∂±Ú fl¬ı˛±, › ‹ı˛+¬Û ø˝¸±ı‡±Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ô« ά◊ͬ±˝◊˚˛± ˘›˚˛±, ¤ı—
¬Û”Àı«±Mê øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸—øù≠©Ü ı± Ó¬»¸˝±˚˛fl¬ ’Ú… ¸fl¬˘ øı¯∏˚˛, ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ Z±ı˛± √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı— Ó¬»¬ÛÀé¬ ‹ı˛+À¬Û øıÒ±Ú
√õ∂̜Ӭ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ îîî fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øÚ˚˛˜±ı˘œ Z±ı˛±
√õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ ˝˝◊Àı/

¸ı˛fl¬±ı˛œ fl¬˜«‰¬±ı˛œ › 284/ ïfl¬ó Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬fl« ¬ ¸—·‘˝œÓ¬
’±±˘Ó¬¸˜”˝ fl¬Ó‘¬«fl¬
√õ∂±l Œ˜±fl¬V˜±fl¬±ı˛œı˛ ı± √õ∂±l ı˛±Ê¶§¸˜”˝ ı± ¸ı˛fl¬±ı˛œ ’Ô«¸˜”˝ øˆ¬iß ’Ú… Œ˚¸fl¬˘ ’Ô« ¸—À‚ı˛ ı± ‹
’±˜±ÚÓ¬ › ’Ú…±Ú… ı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬±˚«±ı˘œ ¸•ÛÀfl«¬ øÚ˚≈Mê Œfl¬±Ú ’±øÒfl¬±øı˛fl¬ ‹ı˛+¬Û ’±øÒfl¬±øı˛fl¬ı˛+À¬Û √õ∂±l
’ÀÔ«ı˛ ’øˆ¬ı˛é¬±/
˝Ú ı± Ó“¬±˝±ı˛ øÚfl¬È¬ ʘ± Œ›˚˛± ˝˚˛, ’Ôı±
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 165
ˆ¬±· 12ñøıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±ñ’Ú≈ÀBÂ 284-287

ï‡ó Œ˚¸fl¬˘ ’Ô« ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬ Œfl¬±Ú ı±,
øı¯∏˚˛, ø˝¸±ı ı± ı…øMêı˛ ʘ±‡±ÀÓ¬ √õ∂±l ˝Ú ı± Ó¬Ô±˚˛ ʘ± Œ›˚˛± ˝˚˛, Ó¬±˝±,
Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ø˝¸±ı‡±ÀÓ¬ ı± ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ø˝¸±ı ‡±ÀÓ¬ √õ∂M
˝˝◊Àı/

285/ ï1ó ¸—¸, øıøÒ Z±ı˛± ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ’Ú…Ô± øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬ı˛±Ò±Ú ˝˝◊ÀÓ¬
¸—À‚ı˛ ¸•ÛøMı˛
Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ı…Ó¬œÓ¬, ¸—À‚ı˛ ¸•ÛøM Œfl¬±Ú ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ı…±˝øÓ¬/
’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó‘¬«fl¬ ’±Àı˛±ø¬ÛÓ¬ ¸fl¬˘ fl¬ı˛ ˝˝◊ÀÓ¬ ’ı…±˝øÓ¬ ¬Û±˝◊Àı/

ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊, ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± ’Ú…Ô± øıÒ±Ú Ú± fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√,
Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œÀfl¬ ¸—À‚ı˛ Œfl¬±Ú ¸•ÛøMı˛ ά◊¬Ûı˛ ¤ı˛+¬Û
Œfl¬±Ú fl¬ı˛ ˚±˝±ı˛ ÊÚ… ‹ ¸•ÛøM ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ±˚˛œ ø¢
ı± ±˚˛œ ıø˘˚˛± Òı˛± ˝˝◊Ó¬ Ó¬±˝±, ˚Ó¬øÚ ‹ ı˛±ÀÊ… ‹ fl¬ı˛ ά◊ƒ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊ÀÓ¬ Ô±Àfl¬
Ó¬Ó¬øÚ ¬Û˚«ôL√, ά◊ƒ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ øı±ı˛ ¬ÛÀé¬ ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˝◊Àı Ú±/

286/ ï1ó Œ˚Àé¬ÀS ^ı…¸˜”À˝ı˛ øıSê˚˛ ı±

SêÀ˚˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛
’±Àı˛±¬ÛÀÌı˛ ¸ÀǬ±‰¬Ú/
ïfl¬ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı±ø˝Àı˛, ’Ôı±

ï‡ó ˆ¬±ı˛Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀS Œfl¬±Ú ¬ÛÌ… ı± ¬Ûøı˛À¯∏ı± ı± ά◊ˆ¬˚˛˝◊ ’±˜±øÚ ’Ôı±

ά◊˝± ˝˝◊ÀÓ¬ ¬ÛÌ… ı± ¬¬Ûøı˛À¯∏ı±±Ú ’Ôı± ά◊ˆ¬˚˛˝◊ ¸—‚øȬӬ ˝˚˛, Œ¸Àé¬ÀS
Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú øıøÒ ‹ ¬ÛÌ… ¸ı˛ıı˛±˝ ı± ¬Ûøı˛À¯∏ı±±Ú ’Ôı±
ά◊ˆ¬À˚˛ı˛˝◊ ά◊¬Ûı˛ Œfl¬±Ú fl¬ı˛ ’±Àı˛±¬Û fl¬øı˛Àı Ú± ı± fl¬ı˛ ’±Àı˛±¬ÛÚÀfl¬
õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ fl¬øı˛Àı Ú±/
î î î î î

[ï2ó ¬ÛÀÌ…ı˛ ¸ı˛ıı˛±˝ ı± ¬Ûøı˛À¯∏ı±±Ú ’Ôı± ά◊ˆ¬˚˛˝◊ Œfl¬±Ú Œé¬ÀS ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ
ά◊ø{°ø‡Ó¬ ¬ÛX¬øÓ¬&ø˘ı˛ ˜ÀÒ… Œfl¬±Ú ¬ÛX¬øÓ¬ÀÓ¬ ¸—‚øȬӬ ˝˚˛, Ó¬±˝± øÚÒ«±ı˛Ì fl¬øı˛ı±ı˛
ÊÚ… ÚœøÓ¬¸˜”˝, ¸—¸, øıøÒ Z±ı˛± ¸”ø‰¬Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/

287/ ˚Ó¬≈ı˛ ¬Û˚«ôL√ ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± ’Ú…Ô± øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬Ó¬”ı˛ øı≈…ÀÓ¬ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛
˝˝◊ÀÓ¬ ’ı…±˝øÓ¬/
¬Û˚«ôL√ ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú øıøÒ, ïŒfl¬±Ú ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ı± ’Ú…
ı…øMê·Ì fl¬Ó‘¬fl« ¬ ά◊»¬Û±øÓ¬ó ¤ı˛+¬Û øı≈…ÀÓ¬ı˛ ı…ı˝±ı˛ ı± øıSêÀ˚˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛ ’±Àı˛±¬Û
fl¬øı˛Àı Ú± ı± ’±Àı˛±¬ÛÌ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ fl¬øı˛Àı Ú± ˚±˝±ñ
166 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 12ñøıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±ñ’Ú≈ÀBÂ 287-288

ïfl¬ó ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ı…ı˝+Ó¬ ˝˚˛ ı± ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı…ı˝±Àı˛ı˛ ÊÚ…
ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛Àfl¬ øıSê˚˛ fl¬ı˛± ˝˚˛Ä ’Ôı±
ï‡ó Œfl¬±Ú Œı˛˘¬ÛÔ øÚ˜«±Ì, ı˛é¬Ì±Àıé¬Ì ı± ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±ÀÔ« ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛
fl¬Ó‘¬fl« ¬ ı± Œ˚ Œı˛˘›À˚˛ Œfl¬±•Û±øÚ ‹ Œı˛˘¬ÛÔ ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú± fl¬Àı˛Ú Ó¬»fl¬Ó‘¬fl« ¬
ı…ı˝+Ó¬ ˝˚˛ ’Ôı± Œfl¬±Ú Œı˛˘¬ÛÔ øÚ˜«±Ì, ı˛é¬Ì±Àıé¬Ì ı± ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±ÀÔ«
ı…ı˝±Àı˛ı˛ ÊÚ… ‹ ¸ı˛fl¬±ı˛Àfl¬ ı± ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú Œı˛˘›À˚˛ Œfl¬±•Û±øÚÀfl¬
øıSê˚˛ fl¬ı˛± ˝˚˛,
¤ı— øı≈…» øıSêÀ˚˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬Àı˛ı˛ ’±Àı˛±¬ÛÌ fl¬Àı˛ ’Ôı± ‹ ’±Àı˛±¬ÛÌ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ fl¬Àı˛
¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ ¸≈øÚø}¬Ó¬ fl¬øı˛Àı Œ˚ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı…ı˝±Àı˛ı˛ ÊÚ… ‹
¸ı˛fl¬±ı˛Àfl¬ ı± Œfl¬±Ú Œı˛˘¬ÛÔ øÚ˜«±Ì, ı˛é¬Ì±Àıé¬Ì ı± ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±ÀÔ« ˚Ô±¬Û”Àı«±Mê ‹ı˛+¬Û
Œfl¬±Ú Œı˛˘›À˚˛ Œfl¬±•Û±øÚ øıSêœÓ¬ øı≈…ÀÓ¬ı˛ ˜”˘…, √õ∂ˆ”¬Ó¬ ¬Ûøı˛˜±ÀÌ øı≈…ÀÓ¬ı˛
ı…ı˝±ı˛fl¬±ı˛œ ’Ú… ά◊¬ÛÀˆ¬±Mê±·ÀÌı˛ Œé¬ÀS Ò±˚« ˜”˘… ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬Àı˛ı˛ ¬Ûøı˛˜±Ì ı± ø˚˛±
˝˝◊Àı/

Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œé¬ÀS Ê˘ 288/ ï1ó ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ ’±À˙ Z±ı˛± ’Ú…Ô± øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú
ı± øı≈…» ¸•ÛÀfl«¬
ı˛±Ê…¸˜”˝ fl¬Ó‘¬«fl¬ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛
fl¬ı˛±Ò±Ú ˝˝◊ÀÓ¬
’ı…±˝øÓ¬/ ı˘ı» Œfl¬±Ú øıøÒ, Œfl¬±Ú ’±ôL√–ı˛±øÊ…fl¬ Úœ ı± Úœ-ά◊¬ÛÓ¬…fl¬±ı˛ √õ∂øÚ˚˛LÌa ı± ά◊i˚ß À˛ Úı˛
ÊÚ… Œfl¬±Ú øı…˜±Ú øıøÒ, ı± ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ, Z±ı˛± ¶ö±ø¬ÛÓ¬ Œfl¬±Ú
√õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸ø=¡Ó¬, ά◊»¬Û±øÓ¬, ı…ı˝+Ó¬, ıø∞I◊Ó¬ ı± øıSêœÓ¬ Ê˘ ı± øı≈…»
¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú fl¬ı˛ ’±Àı˛±¬ÛÌ fl¬øı˛Àı Ú± ı± ’±Àı˛±¬ÛÌ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ fl¬øı˛Àı Ú±/
ı…±‡…±/ñ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ëëŒfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˘ı» Œfl¬±Ú øıøÒíí fl¬Ô±øȬ ’ôL√ˆ«≈¬Mê
fl¬øı˛Àı Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ ˚±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« ·‘˝œÓ¬ ı±
√õ∂̜Ӭ ˝˝◊˚˛±ø¢ ¤ı— ¬Û”Àı« øÚı˛ø¸Ó¬ ˝˚˛ Ú±˝◊, ˚ø› Ó¬»fl¬±˘ ‹ øıøÒ ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú
Œfl¬±Ú ˆ¬±· ’±Àà ı± øıÀ˙¯∏ Œfl¬±Ú Œé¬S¸˜”À˝ ¸øSê˚˛ Ú± Ô±øfl¬ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
ï2ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ Z±ı˛±, ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ
¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú fl¬ı˛ ’±Àı˛±¬ÛÌ fl¬øı˛ÀÓ¬ ı± ’±Àı˛±¬ÛÌ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, øfl¬c
‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒı˛ Œfl¬±Ú fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±øfl¬Àı Ú±, ˚ø Ú± ά◊˝± ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛ øıÀı‰¬Ú±ı˛
ÊÚ… ¸—ı˛øé¬Ó¬ ˝˝◊˚˛± Ó“¬±˝±ı˛ ¸•úøÓ¬ √õ∂±l ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬Ä ¤ı— ˚ø ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒÀÓ¬
Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ Œ˚ øÚ˚˛˜±ı˘œ ı± ’±À˙¸˜”˝ √õ∂̜Ӭ ˝˝◊ÀÓ¬
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 167
ˆ¬±· 12ñøıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±ñ’Ú≈ÀBÂ 288-290

¬Û±Àı˛ Ó¬V;±ı˛± ‹ı˛+¬Û fl¬Àı˛ı˛ ˝±ı˛ ¤ı— ά◊˝±ı˛ ’Ú… ’±Ú≈¯∏øºfl¬ øı¯∏˚˛¸˜”˝ ø¶öı˛ fl¬øı˛ı±ı˛
øıÒ±Ú Ô±Àfl¬, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ‹ı˛+¬Û Œ˚Àfl¬±Ú øÚ˚˛˜ ı± ’±À˙ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ ÊÚ… ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛
¬Û”ı«¸•úøÓ¬ ˚±˝±ÀÓ¬ ˘›˚˛± ˝˚˛ Ó¬±˝±ı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú ‹ øıøÒÀÓ¬ Ô±øfl¬Àı/
289/ ï1ó ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸•ÛøM › ’±˚˛ ¸—À‚ı˛ fl¬ı˛±Ò±Ú ˝˝◊ÀÓ¬ ’ı…±˝øÓ¬ ¸—À‚ı˛ fl¬ı˛±Ò±Ú ˝˝◊ÀÓ¬
ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸•ÛøM ›
¬Û±˝◊Àı/ ’±À˚˛ı˛ ’ı…±˝øÓ¬/
ï2ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬fl« ¬ ı± Ó¬»¬ÛÀé¬ ‰¬±ø˘Ó¬ Œfl¬±Ú √õ∂fl¬±Àı˛ı˛ ı…ı¸±˚˛
ı± fl¬±ı˛ı±ı˛ ¸•ÛÀfl«¬ ı± Ó¬»¸—øù≠©Ü Œfl¬±Ú øSê˚˛± ¸•ÛÀfl«¬ ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ı…ı¸±˚˛ ı±
fl¬±ı˛ı±Àı˛ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ı…ı˝+Ó¬ ı± ’øÒfl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ¸•ÛøM ¸•ÛÀfl«¬ ’Ôı± Ó¬»¸•ÛÀfl«¬
√õ∂±l ı± ά◊æ”Ó¬ ’±˚˛ ¸•§Àg¬ ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± Œfl¬±Ú øıÒ±Ú fl¬øı˛À˘, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ‹
øıÒ±Ú fl¬Àı˛Ú Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ Œfl¬±Ú fl¬ı˛ ’±Àı˛±¬ÛÌ fl¬øı˛ÀÓ¬ ı± ’±Àı˛±¬ÛÌ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬
fl¬øı˛ÀÓ¬ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ¸—À‚ı˛ ¬ÛÀé¬ ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˝◊Àı Ú±/
ï3ó ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± Œ˚ ı…ı¸±˚˛ ı± fl¬±ı˛ı±ı˛ ’Ôı± Œ˚ Œ|Ìœı˛ ı…ı¸±˚˛ ı±
fl¬±ı˛ı±ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¸±Ò±ı˛Ì fl‘¬Ó¬…¸˜”À˝ı˛ ’±Ú≈¯∏øºfl¬ ıø˘˚˛± Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú
Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±/
290/ Œ˚Àé¬ÀS ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬ ı± Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ı…˚˛ ¤ı—
Œ¬ÛÚ˙Ú ¸•ÛÀfl«¬
fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ı…˚˛ ’Ôı± Œ˚ ı…øMê ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸•⁄±ÀȬı˛ ¸˜i§˚˛Ú/
’ÒœÀÚ ’Ôı± ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬ÛÀı˛ ¸—À‚ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬±˚«±ı˘œ ¸•ÛÀfl«¬
‰¬±fl¬øı˛ fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ, Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ ı± ı…øMê ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂À˚˛ Œ¬ÛÚ˙Ú ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ˝˚˛, Œ¸Àé¬ÀS,
˚øñ
ïfl¬ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±Àı˛ı˛ Œé¬ÀS ‹ ’±±˘Ó¬ ı±
fl¬ø˜˙Ú Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ¬Û‘Ôflƒ¬ √õ∂À˚˛±ÊÚ ¸±ÒÚ fl¬Àı˛Ú ’Ôı±
‹ ı…øMê Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬±˚«±ı˘œ ¸•ÛÀfl«¬ ¬Û”Ì«Ó¬– ı± ’—˙Ó¬–
‰¬±fl¬øı˛ fl¬øı˛˚˛± Ô±Àfl¬ÚÄ ’Ôı±
ï‡ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±Àı˛ı˛ Œé¬ÀS ‹ ’±±˘Ó¬
ı± fl¬ø˜˙Ú ¸—‚ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¬Û‘Ôfl¬ √õ∂À˚˛±ÊÚ ¸±ÒÚ
fl¬Àı˛Ú ’Ôı± ‹ ı…øMê ¸—‚ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬±˚«±ı˘œ
¸•ÛÀfl«¬ ¬Û”Ì«Ó¬– ı± ’—˙Ó¬– ‰¬±fl¬øı˛ fl¬øı˛˚˛± Ô±Àfl¬Ú,
168 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 12ñøıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±ñ’Ú≈ÀBÂ 290-293

Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ‹ ı…˚˛ ı± Œ¬ÛÚ˙Ú ¸•ÛÀfl«¬ Œ˚ı˛+¬Û ¶§œfl‘¬Ó¬ ˝˚˛ ’Ôı± ¶§œfl‘¬øÓ¬ı˛

’ˆ¬±Àı, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚ˚≈Mê Œfl¬±Ú ¸±ø˘˙ fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ˚ı˛+¬Û
øÚÒ«±øı˛Ó¬ ˝˚˛, Œ¸ı˛+¬Û √õ∂À˚˛ ’—˙, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ı± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ı± ‹ ’Ú… ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— Ó¬±˝±
˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂M ˝˝◊Àı/
Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú Àı¶§˜- [ 290fl¬/ ŒÂ‰¬ø{°˙ ˘é¬ ¬Û=¡±˙ ˝±Ê±ı˛ Ȭ±fl¬± ¬Ûøı˛ø˜Ó¬ ’Ô« Œfl¬ı˛˘ ı˛±ÀÊ…ı˛
øÚøÒÀÓ¬ ı±ø¯∏«fl¬ ’Ô«
√õ∂±Ú/ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂øÓ¬ ı»¸ı˛ øSı±—fl≈¬ı˛
Œı¶§˜-øÚøÒÀÓ¬ √õ∂M ˝˝◊ÀıÄ ¤ı— ŒÓ¬ı˛ ˘é¬ ¬Û=¡±˙ ˝±Ê±ı˛ Ȭ±fl¬± ¬Ûøı˛ø˜Ó¬ ’Ô«
[ Ó¬±ø˜˘Ú±h≥¬ ] ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛ √õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂øÓ¬
ı»¸ı˛ 1˘± ÚÀˆ¬•§ı˛, 1956 Ó¬±øı˛À‡ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚfl¬È¬ øSı±—fl≈¬ı˛-Œfl¬±ø‰¬Ú ı˛±Ê…
˝˝◊ÀÓ¬ ¶ö±Ú±ôL√øı˛Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ ’ıø¶öÓ¬ ø˝j≈ ˜øjı˛ › ¬¬ÛøıS ¶ö±Ú¸˜”˝ Œ¬Û±¯∏̱ԫ
[ Ó¬±ø˜˘Ú±h≥¬] ı˛±ÀÊ… ¶ö±ø¬ÛÓ¬ Œı¶§˜-øÚøÒÀÓ¬ √õ∂M ˝˝◊Àı/ ]
291/ [ ˙±¸fl¬·ÀÌı˛ ı˛±ÊÚ… ˆ¬±Ó¬± ’Ô«¸˜”˝/] ¸—øıÒ±Ú ï¯∏h¬øı—˙ ¸—À˙±ÒÚó
’±˝◊Ú, 1971, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛± ï28.12.1971 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó ı± ø·˚˛±ÀÂ/

’Ò…±˚˛ 2ñÒ±ı˛·Ë˝Ì
ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ 292/ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± ¸˜˚˛ ¸˜˚˛ ˚ø Œfl¬±Ú ¸œ˜± ø¶öı˛œfl‘¬Ó¬ ˝˚˛
Ò±ı˛·Ë˝Ì/
Ó¬±˝±˝˝◊À˘ Œ¸ı˛+¬Û ¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ √õ∂øÓ¬ˆ”¬øÓ¬ÀÓ¬ Ò±ı˛·Ë˝Ì
fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√ ¤ı— ˚ø ‹ı˛+À¬Û ¸œ˜± ø¶öı˛œfl‘¬Ó¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ Œ¸ı˛+¬Û
¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… √õ∂Ó¬…±ˆ”¬øÓ¬ √õ∂±Ú fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√, ¸—À‚ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± √õ∂¸±øı˛Ó¬
˝˝◊Àı/
ı˛±Ê…¸˜”˝ fl¬Ó‘¬«fl¬ 293/ ï1ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú
Ò±ı˛·Ë˝Ì/ ˜`¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± ¸˜˚˛ ¸˜˚˛ ˚ø Œfl¬±Ú ¸œ˜± ø¶öı˛œfl‘¬Ó¬ ˝˚˛ Ó¬±˝±˝˝◊À˘
Œ¸ı˛+¬Û ¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ √õ∂øÓ¬ˆ”¬øÓ¬ÀÓ¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ Ò±ı˛·Ë˝Ì fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√ ¤ı— ˚ø ‹ı˛+¬Û ¸œ˜± ø¶öı˛œfl‘¬Ó¬ ˝˝◊˚˛±
Ô±Àfl¬ Ó¬±˝±˝˝◊À˘ Œ¸ı˛+¬Û ¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… √õ∂Ó¬…±ˆ”¬øÓ¬ √õ∂±Ú fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛
øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı/
ï2ó ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ ˝˚˛ Œ¸ı˛+¬Û
˙Ó«¬¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ Œfl¬±Ú ı˛±Ê…Àfl¬ Ò±ı˛ √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ’Ôı±,
292 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ø¶öı˛œfl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ¸œ˜± ’øÓ¬Sê±ôL√ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ Œfl¬±Ú ı˛±Ê…
fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸—·‘˝œÓ¬ Ò±ı˛¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂Ó¬…±ˆ”¬øÓ¬ √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı— ‹ı˛+¬Û Ò±ı˛
√õ∂±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ά◊ÀVÀ˙… ’±ı˙…fl¬ ¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô« ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛
√õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 169
ˆ¬±· 12ñøıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±ñ’Ú≈ÀBÂ 293-295
ï3ó ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ ’Ôı± ά◊˝±ı˛ ¬Û”ıı« Ó¬π ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó«¬‘ fl¬ Œfl¬±Ú ı˛±Ê…Àfl¬ õ∂±Ú
fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ŸÀÌı˛ Œfl¬±Ú ’—˙, ’Ôı± Œ˚ ŸÌ ¸•ÛÀfl«¬ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛
ı± ά◊˝±ı˛ ¬Û”ı«ıÓ¬π Œfl¬±Ú ¸ı˛fl¬±ı˛ õ∂Ó¬…±ˆ”¬øÓ¬ õ∂±Ú fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ Ó¬±˝±ı˛ Œfl¬±Ú ’—˙
ıÀfl¬˚˛± Ô±øfl¬À˘, ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¸•úøÓ¬ ı…Ó¬œÓ¬, ‹ ı˛±Ê… Œfl¬±Ú ŸÌ ¸—¢∂˝ fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±øı˛Àı Ú±/
ï4ó ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ ˚ø Œfl¬±Ú ˙Ó«¬ ’±Àı˛±¬Û fl¬ı˛± ά◊¬Û˚≈Mê ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Œ¸ı˛+¬Û ˙Ó«¬±ÒœÀÚ ï3ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ¸•úøÓ¬ √õ∂M ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/

’Ò…±˚˛ 3 ñ √¸•ÛøM, ¸—øı±, ’øÒfl¬±ı˛, ±ø˚˛Ó¬±, ±ø˚˛Q ›

Œ˜±fl¬V˜±
294/ √¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« ¬Û±øfl¬ô¶±∏ Ú ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛Ú ı± Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œé¬ÀS
¸•ÛøM, ¬Ûøı˛¸•Û»,
¬Ûø}¬˜ıº, ¬Û”ıı« º, ¬Ûø}¬˜ ¬Û±?±ı › ¬Û”ı« ¬Û±?±ı √õ∂À˙¸˜”˝ ¸‘ÊÀÚı˛ fl¬±ı˛ÀÌ Œ˚ ’øÒfl¬±ı˛, ±ø˚˛Ó¬± ›
¸˜i§˚Ú˛ fl¬ı˛± ˝˝◊˚±˛ À ı± fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı Ó¬ÒœÀÚ, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬ñ ±ø˚˛ÀQı˛ ά◊Mı˛±øÒfl¬±ı˛/
ïfl¬ó ¸fl¬˘ ¸•ÛøM › ¬Ûøı˛¸•Û» ˚±˝± ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬
¬Û”Àı« ˆ¬±ı˛Ó¬ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛Ú ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ¸•⁄±ÀȬ
ıÓ«¬±˝◊˚˛± ø¢ ¤ı— ¸fl¬˘ ¸•ÛøM › ¬Ûøı˛¸•Û» ˚±˝± ‹ı˛+¬Û
√õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ √õ∂ÀÀ˙ı˛
¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ¸•⁄±ÀȬ ıÓ«¬±˝◊˚˛± ø¢ Ó¬±˝±, ˚Ô±SêÀ˜,
¸—À‚ › Ó¬»¶ö±Úœ ı˛±ÀÊ… ıÓ«¬±˝◊Àı, ¤ı—
ï‡ó ˆ¬±ı˛Ó¬ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛Ú ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¬› √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛
√õ∂ÀÀ˙ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¸fl¬˘ ’øÒfl¬±ı˛, ±ø˚˛Ó¬± › ±ø˚˛Q, Ó¬±˝±
Œfl¬±Ú ¸—øı± ˝˝◊ÀÓ¬ ά◊æ”Ó¬ ˝Î¬◊fl¬ ı± ’Ú…Ô± ά◊æ”Ó¬ ˝Î¬◊fl¬,
˚Ô±SêÀ˜, ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ › √õ∂ÀÓ¬…fl¬ Ó¬»¶ö±Úœ ı˛±ÀÊ…ı˛
¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’øÒfl¬±ı˛, ±ø˚˛Ó¬± › ±ø˚˛Q ˝˝◊Àı/
295/ ï1ó √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±· ‡-¤ øıøÚø«©Ü Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’Ú… Œé¬S¸˜”À˝
¸•ÛøM, ¬Ûøı˛¸•Û»,
Ó¬»¶ö±Úœ Œfl¬±Ú ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¸ø˝Ó¬ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ Ó¬»¬ÛÀé¬ ’øÒfl¬±ı˛, ±ø˚˛Ó¬± ›
fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ‰≈¬øMêı˛ ’ÒœÀÚ, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ñ ±ø˚˛ÀQı˛ ά◊Mı˛±øÒfl¬±ı˛/
ïfl¬ó ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Œ˚¸fl¬˘ ¸•ÛøM › ¬Ûøı˛¸•Û»
‹ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±ÀÊ… ıÓ«¬±˝◊˚˛± ø¢ Ó¬±˝± ¸—À‚ ıÓ«¬±˝◊Àı, ˚ø Œ˚
√õ∂À˚˛±ÊÚ¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ‹ı˛+¬Û ¸•ÛøM › ¬Ûøı˛¸•Û» ‹ı˛+¬Û
√õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ’øÒfl‘¬Ó¬ ø¢ Ó¬±˝± Ó¬»¬ÛÀı˛
¸—‚¸”‰¬œÀÓ¬ √õ∂·øÌÓ¬ Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•§Àg¬ ¸—À‚ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÚ¸˜”˝
˝˝◊Àı, ¤ı—
170 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 12ñøıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±ñ’Ú≈ÀBÂ 295-297
ï‡ó ‹ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛, Œfl¬±Ú ¸—øı± ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ôı±
’Ú…Ô± ά◊æ”Ó¬, ¸fl¬˘ ’øÒfl¬±ı˛, ±ø˚˛Ó¬± › ±ø˚˛Q ˆ¬±ı˛Ó¬
¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’øÒfl¬±ı˛, ±ø˚˛Ó¬± › ±ø˚˛Q ˝˝◊Àı, ˚ø Œ˚
√õ∂À˚˛±ÊÚ¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı«
’øÒfl¬±ı˛ ’øÊ«Ó¬ ˝˝◊˚˛±ø¢ ’Ôı± ±ø˚˛Ó¬± ı± ±ø˚˛Q ˘›˚˛±
˝˝◊˚˛±ø¢ Ó¬±˝± Ó¬»¬ÛÀı˛ ¸—‚¸”‰¬œÀÓ¬ √õ∂·øÌÓ¬ Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛
¸•§Àg¬ ¸—À‚ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÚ¸˜”˝ ˝˝◊Àı/
ï2ó ¬Û”Àı« Œ˚ı˛+¬Û ά◊Mê ˝˝◊˚˛±À ӬÒ¬œÀÚ, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬, √õ∂Ô˜
Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±· ‡-¤ øıøÚø«©Ü √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛, ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Œ˚&ø˘
ά◊ø{°ø‡Ó¬ ˝˝◊˚˛±À Œ¸&ø˘ øˆ¬iß, ¸fl¬˘ ¸•ÛøM › ¬Ûøı˛¸•Û» ¤ı—, Œfl¬±Ú ¸—øı±
˝˝◊ÀÓ¬ ı± ’Ú…Ô± ά◊æÓ” ¬, ¸fl¬˘ ’øÒfl¬±ı˛, ±ø˚˛Ó¬± › ±ø˚˛Q ¸•ÛÀfl«¬ Ó¬»¶ö±Úœ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛
ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ά◊Mı˛±øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ/
ı˛±Ê·±ø˜Ó¬± ı± ı…¬Û·˜ 296/ ’Ó¬–¬Ûı˛ ˝◊˝±ÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ӬÒœÀÚ, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
Œ˝Ó≈¬ ’Ôı± ’¶§±ø˜fl¬
^ı…
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ôL√·«Ó¬ Œfl¬±Ú ¸•ÛøM ˚±˝±, ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ¸øSê˚˛ Ú± ˝˝◊À˘,
ïŒı±Ú±Àˆ¬Àfl¬Úø¸˚˛±ó ı˛±Ê·±ø˜Ó¬± ı± ı…¬Û·˜ Œ˝Ó≈¬, ’Ôı± ’¶§±ø˜fl¬ ^ı… ïŒı±Ú±Àˆ¬Àfl¬Úø¸˚˛±ó ı˛+À¬Û
ı˛+À¬Û √õ∂±l ¸•ÛøM/ Ú…±˚… ¶§Q±øÒfl¬±ı˛œı˛ ’ˆ¬±Àı, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ¸•⁄±È¬ ’Ôı±, Œfl¬±Ú ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˙±¸fl¬
√õ∂±l ˝˝◊ÀÓ¬Ú Ó¬±˝± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… ’ıø¶öÓ¬ ¸•ÛøM ˝˝◊À˘ ‹ ı˛±ÀÊ… ıÓ«¬±˝◊Àı ¤ı—,
’¬Ûı˛ Œfl¬±Ú Œé¬ÀS, ¸—À‚ ıÓ«¬±˝◊Àı †
Ó¬Àı, Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ ¸•⁄±È¬ ı± Œfl¬±Ú ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˙±¸fl¬ ¤ı˛+À¬Û Œfl¬±Ú ¸•ÛøM
√õ∂±l ˝˝◊ÀÓ¬Ú Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛À‡ ά◊˝± ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ‡À˘
ı± øÚ˚˛La̱ҜÀÚ Ô±øfl¬À˘, Œ˚ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Î¬◊˝± Ó¬»fl¬±À˘ ı…ı˝+Ó¬ ı± ’øÒfl‘¬Ó¬ ˝˝◊Ó¬
Ó¬±˝± ¸—À‚ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÚ ˝˝◊À˘ ¸—À‚ ıÓ«¬±˝◊Àı ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÚ ˝˝◊À˘
Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ… ıÓ«¬±˝◊Àı/
ı…±‡…±/ñ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ, ëë˙±¸fl¬íí ¤ı— ë눬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±Ê…íí fl¬Ô±&ø˘ı˛ Œ¸˝◊
’Ô«˝◊ ˝˝◊Àı ά◊˝±Àı˛ Œ˚ ’Ô« 363 ’Ú≈ÀBÂÀ ’±ÀÂ/
ı˛±Ê…Àé¬S±ÒœÚ 297/ [ï1ó √ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬S±ÒœÚ Ê˘ˆ¬±À·ı˛ ı± ˜˝œÀ¸±¬Û±ÀÚı˛ ı±
Ê˘ˆ¬±À·ı˛ ı± ’ÚÚ… ’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬ ˜G¬À˘ı˛ ’ôLı«Ó¬œ« ¸˜≈^˜Ò…¶ö ¸fl¬˘ ˆ”¬ø˜, ‡øÚÊ ¤ı— ’Ú…
˜˝œÀ¸±¬Û±ÀÚı˛ ’ôL√ı«Ó«¬œ
˜”˘…ı±Ú ıd¸˜”˝ ¤ı— ˜”˘…ı±Ú ıd¸˜”˝ ¸—À‚ ıÓ«¬±˝◊Àı ¤ı— ¸—À‚ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ’øÒfl‘¬Ó¬ ˝˝◊Àı/
’ÚÚ… ’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬
˜G¬À˘ı˛ ¸•Û ¸—À‚ ï2ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ’ÚÚ… ’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬ ˜G¬À˘ı˛ ’Ú… ¸fl¬˘ ¸•Û› ¸—À‚
ıÓ«¬±˝◊Àı/ ıÓ«¬±˝◊Àı ¤ı— ¸—À‚ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ’øÒfl‘¬Ó¬ ˝˝◊Àı/
ï3ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬S±ÒœÚ Ê˘ˆ¬±·, ˜˝œÀ¸±¬Û±Ú¬, ’ÚÚ… ’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬
˜G¬˘ ¤ı— ’Ú… ¸±˜≈ø^fl¬ ˜G¬À˘ı˛ ¸œ˜±¸˜”˝ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛±
ı± ’Ú≈˚±˚˛œ ¸˜À˚˛ ¸˜À˚˛ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı/]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 171
ˆ¬±· 12ñøıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±ñ’Ú≈ÀBÂ 298-300
[298/ ¸—À‚ı˛ ¤ı— √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± Œfl¬±Ú ı…ı¸±˚˛ ı± fl¬±ı˛ı±ı˛ ı…ı¸±˚˛ ˝◊Ó¬…±ø
¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±ı˛ 鬘Ӭ±/
¬Ûøı˛‰¬±˘Ú fl¬ı˛± ¤ı— Œfl¬±Ú ¸•ÛøM ’Ê«Ú, ¬’øÒfl¬±ı˛ › øıø˘ı…ı¶ö± fl¬ı˛± ¤ı— Œ˚Àfl¬±Ú
√õ∂À˚˛±ÊÀÚ ¸—øı±fl¬ı˛Ì ¬Û˚«ôL√ √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı:
Ó¬Àı,ñ
ïfl¬ó ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ‹ı˛+¬Û ı…ı¸±˚˛ ı± fl¬±ı˛ı±ı˛ ı± ‹ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÚ ¤ı˛+¬Û Ú±
˝˚˛ ˚±˝±ı˛ ¸•ÛÀfl«¬ ¸—¸ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√,
¸—À‚ı˛ ά◊Mê øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ… ‹ ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬
øıøÒ√õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ ’ÒœÚ ˝˝◊ÀıÄ ¤ı—
ï‡ó ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ‹ı˛+¬Û ı…ı¸±˚˛ ı± fl¬±ı˛ı±ı˛ ı± ‹ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÚ ¤ı˛+¬Û Ú±
˝˚˛ ˚±˝±ı˛ ¸•ÛÀfl«¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú
Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√, √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ά◊Mê øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬
øıøÒ√õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ ’ÒœÚ ˝˝◊Àı/

299/ ï1ó ¸—À‚ı˛ ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ±ı˛ √õ∂À˚˛±À· fl‘¬Ó¬ ¸—øı±¸˜”˝/
¸—øı±¸˜”˝, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ôı±, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ fl‘¬Ó¬
˝˝◊˚˛±À ıø˘˚˛± ’øˆ¬ı…Mê ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ 鬘Ӭ±ı˛ ¬√õ∂À˚˛±À· fl‘¬Ó¬ ‹ı˛+¬Û ¸—øı± ›
¸•ÛøM ˝ô¶∏±ôL√ı˛Ì-¬ÛS¸˜”˝ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ı± ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ¬ÛÀé¬ Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ˚ı˛+¬Û
øÚÀ«ø˙Ó¬ ı± √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û ı…øMê·Ì fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ¸ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬
øÚ©Û±øÓ¬ ˝˝◊Àı/

ï2ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’Ôı± ı˛±Ê…¬Û±˘ Œfl¬˝˝◊ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ı±

ˆ¬±ı˛Ó¬-˙±¸Ú ¸•§Àg¬ ˝◊Ó¬–¬Û”Àı« ı˘ı» Œfl¬±Ú ’±˝◊ÀÚı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ fl‘¬Ó¬ ı± øÚ©Û±øÓ¬
Œfl¬±Ú ¸—øı± ı± ˝ô¶∏±ôL√ı˛Ì-¬ÛS ¸•ÛÀfl«¬ ı…øMê·Ó¬ˆ¬±Àı ±˚˛œ ˝˝◊ÀıÚ Ú±, ’Ôı±
Ó“¬±˝±Àı˛ fl¬±˝±ı˛› ¬ÛÀé¬ Œ˚ ı…øMê ‹ı˛+¬Û ¸—øı± ı± ˝ô¶±∏ ôL√ıÌ˛ -¬ÛS fl¬Àı˛Ú ı± øÚ©Û±Ú
fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMê Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ ı…øMê·Ó¬ˆ¬±Àı ±˚˛œ ˝˝◊ÀıÚ Ú±/

300/ ï1ó ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸—‚ ¤˝◊ Ú±À˜ ˜±˜˘± fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ı± ‹ Œ˜±fl¬V˜± ›
fl¬±˚«ı±˝¸˜”˝/
Ú±À˜ ά◊˝±ı˛ øıèÀX¬ ˜±˜˘± fl¬ı˛± ˚±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ¤ı— Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛
Œ˚ Ú±˜ Œ¸˝◊ Ú±À˜ ˜±˜˘± fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ı± ‹ Ú±À˜ ά◊˝±ı˛ øıèÀX¬ ˜±˜˘± fl¬ı˛±
˚±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ¤ı— ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬ 鬘Ӭ±ıÀ˘ øıøÒıX¬ ¸—¸Àı˛ ı± ‹
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ’±˝◊Ú Z±ı˛± Œ˚ øıÒ±Ú √fl¬‘ Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬ÒœÀÚ, ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú
øıøÒıX¬ Ú± ˝˝◊À˘ Œ˚ı˛+¬Û Œé¬ÀS ˆ¬±ı˛Ó¬ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛Ú ¤ı— Ó¬»¶ö±Úœ √õ∂À˙¸˜”˝ ı±
Ó¬»¶ö±Úœ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±Ê…¸˜”˝ ˜±˜˘± fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀÓ¬Ú ı± ά◊˝±Àı˛ øıèÀX¬ ˜±˜˘±
fl¬ı˛± ˚±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Ó¬ Ó¬Ú≈ı˛+¬Û Œé¬ÀS, øÚÊ øÚÊ fl¬±˚«±ı˘œ ¸•§Àg¬ ˜±˜˘± fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú ı± ά◊˝±Àı˛ øıèÀX¬ ˜±˜˘± fl¬ı˛± ˚±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
172 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 12ñøıM, ¸•ÛøM, ¸—øı± › Œ˜±fl¬V˜±ñ’Ú≈ÀBÂ 300
ï2ó ˚ø ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ñ

ïfl¬ó ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ΔıøÒfl¬ fl¬±˚«ı±˝ øı‰¬±ı˛±ÒœÚ Ô±Àfl¬ ˚±˝±ÀÓ¬ ˆ¬±ı˛Ó¬ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛Ú
Œfl¬±Ú ¬Ûé¬ ’±ÀÂÚ, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ‹ fl¬±˚«ı±À˝ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛ÀÚı˛ ¶öÀ˘ ˆ¬±ı˛Ó¬
¸—‚ √õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÄ ¤ı—

ï‡ó ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ΔıøÒfl¬ fl¬±˚«ı±˝ øı‰¬±ı˛±ÒœÚ Ô±Àfl¬ ˚±˝±ÀÓ¬ Œfl¬±Ú √õ∂À˙ ı±
Œfl¬±Ú ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±Ê… ¬Ûé¬ ’±ÀÂÚ, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ‹ fl¬±˚«ı±À˝ ‹ √õ∂À˙ ı±
‹ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¶öÀ˘ Ó¬»¶ö±Úœ ı˛±Ê… √õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ ıø˘˚˛±
·Ì… ˝˝◊Àı/

’Ò…±˚˛ 4ñ¸•ÛøMÀÓ¬ ’øÒfl¬±ı˛

øıøÒı˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛ıÀ˘ 300fl¬/ øıøÒı˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛ıÀ˘ ı…Ó¬œÓ¬ Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¸•ÛøM ˝˝◊ÀÓ¬
ı…Ó¬œÓ¬ Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ ıø=¡Ó¬ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
¸•ÛøM ˝˝◊ÀÓ¬ ıø=¡Ó¬
fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 173

ˆ¬±· 13
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ ı…ı¸±˚˛,
ı±øÌÊ… ¤ı— Œ˚±·±À˚±·

301/ ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ ’Ú… øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ¸ı«S ı…ı¸±˚˛, ı±øÌÊ… ›
Œ˚±·±À˚±À·ı˛ ¶§±ÒœÚÓ¬±/
ı…ı¸±˚˛, ı±øÌÊ… › Œ˚±·±À˚±· ’ı±Ò ˝˝◊Àı/
302/ ¸—¸, øıøÒ Z±ı˛±, ¤fl¬ ı˛±Ê… › ’Ú… ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜ÀÒ…, ’Ôı± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı…ı¸±˚˛, ı±øÌÊ… ›
Œ˚±·±À˚±À·ı˛ ά◊¬Ûı˛
ı˛±ÀÊ…Àé¬ÀSı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±À·ı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛, ı…ı¸±˚˛, ı±øÌÊ… › Œ˚±·±À˚±À·ı˛ ¸—¸Àı˛ ¸ÀǬ±‰¬Ú
¶§±ÒœÚÓ¬±ı˛ ά◊¬Ûı˛ ÊÚ¶§±ÀÔ« Œ˚ı˛+¬Û ’±ı˙…fl¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û ¸ÀǬ±‰¬Ú ’±Àı˛±¬Û ’±Àı˛±¬Û fl¬øı˛ı±ı˛
鬘Ӭ±/
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
303/ ï1ó 302 ’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀQ›, ¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ı…ı¸±˚˛ › ı±øÌÊ…
¸•ÛÀfl«¬ ¸—À‚ı˛ ›
¸”‰¬œ¸˜”À˝ı˛ Œfl¬±ÚøȬÀÓ¬ ı…ı¸±˚˛ › ı±øÌÊ… ¸•§g¬œ Œfl¬±Ú √õ∂øıø©Üı˛ ıÀ˘ Œfl¬±Ú ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ øıÒ±øÚfl¬
ı˛±Ê…Àfl¬ ’Ú… ı˛±ÀÊ…ı˛ ’À¬Û鬱 ’øÒ˜±Ú √õ∂±Ú fl¬øı˛˚˛± ı± √õ∂±Ú fl¬ı˛± √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ 鬘Ӭ±ı˛ ¸ÀǬ±‰¬Ú/
fl¬øı˛˚˛±, ’Ôı± ¤fl¬ ı˛±Ê… › ’Ú… ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜ÀÒ… øıÀˆ¬ fl¬øı˛˚˛± ı± √øıÀˆ¬ fl¬ı˛±
√õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ fl¬øı˛˚˛±, Œfl¬±Ú øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ¸—¸ ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú˜G¬˘, fl¬±˝±ı˛› Ô±øfl¬Àı Ú±/
ï2ó ˚ø Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛± ˝◊˝± Œ‚±ø¯∏Ó¬ ˝˚˛ Œ˚, ˆ¬±ı˛Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œfl¬±Ú ’—À˙
¬ÛÀÌ…ı˛ ≈©x¬Û…Ó¬±ı˛ fl¬±ı˛ÀÌ Î¬◊æ≤Ó¬ ¬Ûøı˛ø¶öøÓ¬ ¸•ÛÀfl«¬ ı…ı¶ö± ¢∂˝Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ά◊ÀVÀ˙…
¤Ó¬ı˛+¬Û fl¬ı˛± ’±ı˙…fl¬, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ï1ó õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ¸—¸Àfl¬, Œfl¬±Ú
ı˛±ÀÊ…ı˛ Ó≈¬˘Ú±˚˛ ’Ú… ı˛±Ê…Àfl¬ ’øÒ˜±Ú õ∂±Ú fl¬Àı˛, õ∂±ÚÀfl¬ ¬õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ fl¬Àı˛ ’Ôı±
Œfl¬±Ú Δı¯˜… fl¬Àı˛ ı± Δı¯˜… fl¬ı˛±Àfl¬ ¬õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ fl¬Àı˛ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ õ∂Ì˚˛Ú fl¬ı˛±
˝˝◊ÀÓ¬ øÚı±øı˛Ó¬ fl¬øı˛Àı Ú±/
304/ 301 ’Ú≈ÀBÂÀ ı± 303 ’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀQ› Œfl¬±Ú ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ…
ı…ı¸±˚˛, ı±øÌÊ… ›
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ Z±ı˛±,ñ Œ˚±·±À˚±À·ı˛ ¸ÀǬ±‰¬Ú/
ïfl¬ó ’Ú… ı˛±Ê…¸˜”˝ ı± ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ˝˝◊ÀÓ¬
’±˜±øÚfl‘¬Ó¬ ^ı…¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ ‹ ı˛±ÀÊ… øÚø˜«Ó¬ ı±
ά◊»¬Û±øÓ¬ ’Ú≈ı˛+¬Û ^ı…¸˜”˝ Œ˚ı˛+¬Û fl¬Àı˛ı˛ ’ÒœÚ Œ¸ı˛+¬Û fl¬ı˛
’±Àı˛±¬Û fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, øfl¬c ‹ı˛+À¬Û ’±˜±øÚfl‘¬Ó¬, øÚø˜«Ó¬ ı±
ά◊»¬Û±øÓ¬ ^ı…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… Œ˚Ú øıÀˆ¬ Ú± fl¬ı˛± ˝˚˛Ä ¤ı—
ï‡ó ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø˝Ó¬ ı± ά◊˝±ı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ ı…ı¸±˚˛, ı±øÌÊ… ı±
Œ˚±·±À˚±À·ı˛ ¶§±ÒœÚÓ¬±ı˛ ά◊¬Ûı˛ ÊÚ¶§±ÀÔ« Œ˚ı˛+¬Û ’±ı˙…fl¬
˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û ˚≈øM긺Ӭ ¸ÀǬ±‰¬Ú ’±Àı˛±¬Û fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú :
174 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 13ñˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ ı…ı¸±˚˛, ı±øÌÊ… ¤ı—
Œ˚±·±À˚±·ñ’Ú≈ÀBÂ 304-307
Ó¬Àı, ï‡ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ı± ¸—À˙±ÒÚ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ı˛ ¬Û”ı«˜?≈ı˛œ
ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ ¬Û≈ı˛–¶ö±ø¬ÛÓ¬ ı± ά◊O±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı Ú±/
øı…˜±Ú øıøÒ¸˜”À˝ı˛ › 305/ ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬ ’±À˙ Z±ı˛± ’Ú…Ô± øÚÀ«˙ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬Ó¬”ı˛
ı˛±ÀÊ…ı˛ ¤fl¬±øÒfl¬±ı˛
øıÒ±Úfl¬±ı˛œ øıøÒ¸˜”À˝ı˛ ı± ø˚˛±, 301 › 303 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ Œfl¬±Ú øı…˜±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œÀfl¬
ı…±ı‘øM/ √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬øı˛Àı Ú±Ä ¤ı— 301 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ¸—øıÒ±Ú
Ó≈¬Ô« ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1955-ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ 19 ’Ú≈ÀBÂÀı˛
ï6ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ (ii) ά◊¬Û √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•§Àg¬ ˝˚˛,
Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ά◊˝±ı˛ øSê˚˛± √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬øı˛Àı Ú±, ’Ôı± ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•§Àg¬
¸—¸ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ Œé¬ÀS ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˝◊Àı Ú±/
306/ √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±· ‡-¤ı˛ ’ôL√·«Ó¬ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı…ı¸±˚˛ ›
ı±øÌÀÊ…ı˛ ά◊¬Ûı˛ ¸—Àfl¬±‰¬Ú ’±Àı˛±¬Û fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±/ ¸—øıÒ±Ú ï¸l˜ ¸—À˙±ÒÚó
’±˝◊Ú, 1956, 29 Ò±ı˛± › Ó¬Ù¬ø¸˘ Z±ı˛± ï1.11.1956 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó ı±
ø·˚˛±ÀÂ/
301 ˝˝◊ÀÓ¬ 304 307/ 301, 302, 303 › 304 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ά◊ÀV˙…¸˜”˝ fl¬±À˚« ¬Ûøı˛ÌÓ¬
’Ú≈ÀBÂÀı˛
ά◊ÀV˙…¸˜”˝ fl¬±À˚« fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ¸—¸ Œ˚ı˛+¬Û √õ∂±øÒfl¬±ı˛œÀfl¬ ˚Ô±À˚±·… øıÀı‰¬Ú± fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û
¬Ûøı˛ÌÓ¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… √õ∂±øÒfl¬±ı˛œÀfl¬ øıøÒ Z±ı˛± øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı— ‹ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê √õ∂±øÒfl¬±ı˛œÀfl¬
¬√õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ øÚÀ˚˛±·/
Œ˚ı˛+¬Û ’±ı˙…fl¬ ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û 鬘Ӭ±¸˜”˝ › Œ¸ı˛+¬Û fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ’¬Û«Ì fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 175

ˆ¬±· 14
¸—‚ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝
’Ò…±˚˛ 1ñfl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝
308/ õ∂¸ºÓ¬– ’Ú…Ô± √’±ı˙…fl¬ Ú± ˝˝◊À˘, ¤˝◊ ˆ¬±À· ëëı˛±Ê…íí fl¬Ô±øȬ Ê•ú≈ ’Ô«√õ∂fl¬È¬Ú/
› fl¬±ù¨œı˛ ı˛±Ê… ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛Àı Ú±]/
309/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, ˚Ô±À˚±·… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸—À‚ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…
‰¬±fl¬øı˛ÀÓ¬ ı…øMê·ÀÌı˛
’±˝◊Ú¸˜”˝ ¸—À‚ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬±˚«±ı˘œ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”À˝
øÚÀ˚˛±· ¤ı— ‰¬±fl¬øı˛ı˛
› ¬Û¸˜”À˝ øÚÀ˚˛±· ¤ı— øÚ˚≈Mê ı…øMê·ÀÌı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó¬«±ı˘œ √õ∂øÚ˚˛LaÌ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˙Ó«¬±ı˘œ/
¬Û±Àı˛ †
Ó¬Àı, ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ˚Ô±À˚±·… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú Z±ı˛± ı±
’±˝◊Ú ’Ú≈˚±˚˛œ Ó¬»¬ÛÀé¬ øıÒ±Ú √õ∂̜Ӭ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ¸—À‚ı˛ fl¬±˚«±ı˘œı˛ ¸ø˝Ó¬
¸•Ûøfl«¬Ó¬ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ ¤ı— ¬Û¸˜”À˝ı˛ Œé¬ÀS, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’Ôı± øÓ¬øÚ Œ˚
ı…øMêÀfl¬ øÚÀ«˙ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó“¬±˝±ı˛, ¤ı— Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬±˚«±ı˘œı˛ ¸ø˝Ó¬
¸•Ûøfl«¬Ó¬ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ ¤ı— ¬Û¸˜”À˝ı˛ Œé¬ÀS, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛
’Ôı± øÓ¬øÚ Œ˚ ı…øMêÀfl¬ øÚÀ«˙ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó“¬±˝±ı˛, ‹ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”À˝ ¤ı—
¬Û¸˜”À˝ øÚÀ˚˛±· ¤ı— øÚ˚≈Mê ı…øMê·ÀÌı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬¸˜”˝ √õ∂øÚ˚˛LaÌ fl¬øı˛˚˛±
øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± Ô±øfl¬Àı, ¤ı— ‹ı˛+À¬Û √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øÚ˚˛˜±ı˘œ,
‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’±˝◊ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı/
310/ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú Z±ı˛± ¶Û©Üˆ¬±Àı Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ¸—À‚ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…
‰¬±fl¬øı˛ÀÓ¬ ı…øMê·ÀÌı˛
Ó¬Z…øÓ¬Àı˛Àfl¬, √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı…øMê ø˚øÚ ¸—À‚ı˛ Œfl¬±Ú √õ∂øÓ¬ı˛é¬±-fl‘¬Ó¬…Àfl¬ı˛ ı± Œfl¬±Ú ¬ÛÒ±ı˛Ì fl¬±˘/
’¸±˜øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…Àfl¬ı˛ ’Ôı± Œfl¬±Ú ¸ı«ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ fl‘¬Ó¬…Àfl¬ı˛ ¸¸… ’Ôı± ¸—‚±ÒœÀÚ
√õ∂øÓ¬ı˛é¬± ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú ¬ÛÀ ı± Œfl¬±Ú ’¸±˜øı˛fl¬ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ ’±ÀÂÚ, øÓ¬øÚ
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ˚±ı» ’øˆ¬èø‰¬ Ó¬±ı» ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ, ¤ı— √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı…øMê
ø˚øÚ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ’¸±˜øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…Àfl¬ı˛ ¸¸… ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±Ê…±ÒœÚ
Œfl¬±Ú ’¸±˜øı˛fl¬ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ ’±ÀÂÚ, øÓ¬øÚ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛
˚±ı» ’øˆ¬èø‰¬ Ó¬±ı» ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ/
ï2ó ¸—À‚ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ÒœÀÚ Œfl¬±Ú ’¸±˜øı˛fl¬ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬
Œfl¬±Ú ı…øMê ˚ø›, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’Ôı±, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ˚±ı»
’øˆ¬èø‰¬ Ó¬±ı» ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ Ó¬»¸ÀMW›, Œfl¬±Ú √õ∂øÓ¬ı˛é¬±-fl‘¬Ó¬…fl¬ ı±
Œfl¬±Ú ¸ı«ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ fl‘¬Ó¬…fl¬ ı± ¸—À‚ı˛ ı± ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ’¸±˜øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…Àfl¬ı˛ ¸¸…
ÚÀ˝Ú ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMê ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ’ÒœÀÚ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ¬ÛÀ Œ˚ ¸—øı±
’Ú≈˚±˚˛œ øÚ˚≈Mê ˝Ú, Œ¸˝◊ ¸—øı±ÀÓ¬, Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ Œ˚±·…Ó¬±¸•Ûiß Œfl¬±Ú ı…øMêı˛
Œ¸ı±˘±Àˆ¬ı˛ ά◊ÀVÀ˙…, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ı± ı˛±Ê…¬Û±˘ √õ∂À˚˛±ÊÚ ·Ì… fl¬øı˛À˘,
176 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 14ñ¸—‚ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 310-311
Ó“¬±˝±Àfl¬ é¬øÓ¬¬Û”ı˛Ì √õ∂±ÀÚı˛ øıÒ±Ú Ô±øfl¬ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛, ˚ø Œfl¬±Ú ‰≈¬øMêıX¬ fl¬±˘
’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ‹ ¬Û øı˘≈l ˝˚˛ ’Ôı±, Ó“¬±˝±ı˛ ’¸±‰¬ı˛Ì ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú
fl¬±ı˛Ì øˆ¬iß ’Ú… fl¬±ı˛ÀÌ, ‹ ¬Û ˙”Ú… fl¬øı˛˚˛± øÀÓ¬ øÓ¬øÚ ’Ú≈:±Ó¬ ˝Ú/
¸—‚ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ 311/ ï1ó Œfl¬±Ú ı…øMê ø˚øÚ ¸—À‚ı˛ Œfl¬±Ú ’¸±˜øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…Àfl¬ı˛ ı± Œfl¬±Ú
’ÒœÀÚ ’¸±˜øı˛fl¬ ¬ÛÀ ¸ı«ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ fl‘¬Ó¬…Àfl¬ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ’¸±˜øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…Àfl¬ı˛ ¸¸… ’Ôı±
øÚ˚≈Mê ı…øMê·ÀÌı˛
¬Û‰≈¬…øÓ¬, ’¬Û¸±ı˛Ì ı± ¸—À‚ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ÒœÀÚ Œfl¬±Ú ’¸±˜øı˛fl¬ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ ’±ÀÂÚ, øÓ¬øÚ Œ˚
¬Û±ıÚ˜Ú/ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó«¬‘fl¬ øÚ˚≈Mê ˝˝◊˚˛±øÂÀ˘Ú Ó¬ÒœÚ Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¬Û‰≈¬…Ó¬ ı±
’¬Û¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ Ú±/
ï2ó ¬Û”Àı«±Mêı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ Ó“¬±˝±ı˛ øıèÀX¬ Œ˚¸fl¬˘ ’øˆ¬À˚±· ’±ÀÂ
Ó¬±˝± ʱڱ˝◊˚˛± ¤ı— Œ¸˝◊¸fl¬˘ ’øˆ¬À˚±· ¸•§Àg¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¶§¬ÛÀé¬ ıMêı… qÚ±˝◊ı±ı˛
˚≈øM긺Ӭ ¸≈À˚±· ø˚˛± Ó¬»¸•§Àg¬ ’Ú≈¸g¬±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ¬ÛÀı˛ øˆ¬iß, Ó“¬±˝±Àfl¬ ¬Û‰≈¬…Ó¬
ı± ’¬Û¸±øı˛Ó¬ ı± ¬Û±ıÚø˜Ó¬ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú± †
[Ó¬Àı, ‹ı˛+¬Û ’Ú≈¸g¬±ÀÚı˛ ¬Ûı˛ Œ˚Àé¬ÀS Ó“¬±˝±Àfl¬ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú G¬ øı±ı˛
√õ∂ô¶∏±ı fl¬ı˛± ˝˚˛, Œ¸Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û ’Ú≈¸g¬±Úfl¬±À˘ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ ¸±é¬…√õ∂˜±ÀÌı˛
øˆ¬øMÀÓ¬ ‹ı˛+¬Û G¬ Œ›˚˛± ˚±˝◊Àı ¤ı— ‹ ı…øMêÀfl¬ √õ∂ô¶∏±øıÓ¬ G¬ ¸•ÛÀfl«¬ ıMêı…
Œ¬Û˙ fl¬øı˛ı±ı˛ Œfl¬±Ú ¸≈À˚±· øı±ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÚ ˝˝◊Àı Ú± †
¬Ûı˛c, ñ]
ïfl¬ó Œ˚Àé¬ÀS Œfl¬±Ú ı…øMê Œ˚ ’±‰¬ı˛ÀÌı˛ Ù¬À˘ ŒÙ¬ÃÊ±ı˛œ
’øˆ¬À˚±À· Œ±¯∏œ ¸±ı…ô¶∏ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ Œ¸˝◊ ’±‰¬ı˛Ì Œ˝Ó≈¬ øÓ¬øÚ
¬Û‰≈¬…Ó¬ ı± ’¬Û¸±øı˛Ó¬ ı± ¬Û±ıÚø˜Ó¬ ˝ÚÄ ’Ôı±
ï‡ó Œ˚Àé¬ÀS Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ ¬Û‰≈¬…Ó¬ ı± ’¬Û¸±øı˛Ó¬ ı± Ó“¬±˝±Àfl¬
¬Û±ıÚø˜Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±√õ∂±l Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ √õ∂Ó¬œøÓ¬
˝˚˛ Œ˚ Œfl¬±Ú fl¬±ı˛Ìı˙Ó¬–, ˚±˝± ‹ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œÀfl¬ ø˘ø¬ÛıX¬
fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı, ‹ı˛+¬Û ’Ú≈¸g¬±Ú fl¬ı˛± ˚≈øM긺Ӭˆ¬±Àı
¸±Ò…±˚˛M ÚÀ˝Ä ’Ôı±
ï·ó Œ˚Àé¬ÀS, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ı± ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝˚˛
Œ˚ ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı˛±¬ÛM±ı˛ ¶§±ÀÔ« ‹ı˛+¬Û ’Ú≈¸g¬±Ú fl¬ı˛± ¸ºÓ¬
ÚÀ˝,
Œ¸Àé¬ÀS ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±/
ï3ó ˚ø ¬Û”Àı«±Mêı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMê ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú √õ∂ùü ά◊Àͬ Œ˚ ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ
ά◊ø{°ø‡Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’Ú≈¸g¬±Ú fl¬ı˛± ˚≈øM긺Ӭˆ¬±Àı ¸±Ò…±˚˛M øfl¬Ú±,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Œ˚ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ ‹ı˛+¬Û ı…øMêÀfl¬ ¬Û‰≈¬…Ó¬ ı± ’¬Û¸±øı˛Ó¬ ı± Ó“¬±˝±Àfl¬
¬Û±ıÚø˜Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ 鬘Ӭ±√õ∂±l ‹ øı¯∏À˚˛ Ó“¬±˝±ı˛ ˜œ˜±—¸± ‰”¬h¬±ôL√ ˝˝◊Àı/]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 177
ˆ¬±· 14ñ¸—‚ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 312
312/ ï1ó [ˆ¬±· 6-¤ı˛ ’Ò…±˚˛ 6-¤ ı± ˆ¬±· 11-¤] ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À ¸ı«ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝/
Ó¬»¸ÀMW›, ˚ø ı˛±Ê…¸ˆ¬±, Œ˚ ¸¸…·Ì ά◊¬Ûø¶öÓ¬ Ô±Àfl¬Ú › Œˆ¬±È¬ ŒÚ Ó“¬±˝±Àı˛
’Ú”…Ú ≈˝◊-Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—˙ Z±ı˛± ¸˜øÔ«Ó¬ ¸—fl¬ä Z±ı˛±, Œ‚±¯∏̱ fl¬Àı˛Ú Œ˚ ¤ı˛+¬Û fl¬ı˛±
ʱӬœ˚˛ ¶§±ÀÔ« √õ∂À˚˛±ÊÚ ı± ¸ºÓ¬, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ¸—¸, øıøÒ Z±ı˛±, ¸—‚ ¤ı—
ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ¤fl¬ ı± ¤fl¬±øÒfl¬ ’øˆ¬iß ¸ı«ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ fl‘¬Ó¬…fl¬ [ï¤fl¬øȬ
¸ı«ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ øı‰¬±øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…fl¬ ¸À˜Ó¬ó] ¸‘ÊÀÚı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı—,
¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ı˛ ’Ú… øıÒ±Ú¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ, ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú fl‘¬Ó¬…Àfl¬ øÚÀ˚˛±·, ¤ı—
‹ı˛+¬Û fl‘¬Ó¬…Àfl¬ øÚ˚≈Mê ı…øMê·ÀÌı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ, √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ √õ∂˙±¸Ú fl‘¬Ó¬…fl¬ ¤ı— ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ’±ı˛é¬± fl‘¬Ó¬…fl¬ Ú±À˜ ¤˝◊
¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ ¬Ûøı˛ø‰¬Ó¬ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬
¸‘øÊÓ¬ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı/
[ï3ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ¸ı«ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ øı‰¬±øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…fl¬ 236
’Ú≈ÀBÂÀ ˚Ô±-¸—:±Ô« øÚı˛+ø¬ÛÓ¬ ŒÊ˘± ÊÀÊı˛ ¬Û ’À¬Û鬱 ’Òô¶∏Ú Œfl¬±Ú ¬Û
’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛Àı Ú±/
ï4ó ¬Û”Àı«±Mê ¸ı«ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ øı‰¬±øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…fl¬ ¸‘ø©Ü fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ı…ı¶ö±-
¸—ıø˘Ó¬ øıøÒÀÓ¬ ˆ¬±· 6-¤ı˛ ’Ò…±˚˛ 6-¤ı˛ ¸—À˙±ÒÀÚı˛ ÊÚ… ¤ı˛+¬Û øıÒ±Ú
Ô±øfl¬ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ˚±˝± ‹ øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ’±ı˙…fl¬ ˝˝◊ÀÓ¬
¬Û±Àı˛ ¤ı— ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ, 368 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ Œfl¬±Ú
¸—À˙±ÒÚ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú±/]
[312fl¬/ ï1ó ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛±ñ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú fl‘¬Ó¬…Àfl¬ı˛
’±øÒfl¬±øı˛fl¬·ÀÌı˛
ïfl¬ó Œ˚ ı…øMê·Ì Œ¸ÀSêȬ±ı˛œ ’ıƒ Œà¬È¬ ı± Œ¸ÀSêȬ±ı˛œ ’ıƒ Œà¬È¬ ˝◊Ú ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ
fl¬±Î¬◊øk˘ fl¬Ó«¬‘fl¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« ˆ¬±ı˛Ó¬ ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ı±
¸•⁄±ÀȬı˛ ’ÒœÚ Œfl¬±Ú ’¸±˜øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…Àfl¬ øÚ˚≈Mê ˝˝◊˚˛± √õ∂øÓ¬¸—˝ı˛Ì fl¬øı˛ÀÓ¬
¸—¸Àı˛ 鬘Ӭ±/
¸—øıÒ±Ú ï’©Ü±øı—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1972-¤ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬
¤ı— Ó¬»¬ÛÀı˛ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛
’ÒœÚ Œfl¬±Ú fl‘¬Ó¬…Àfl¬ ı± ¬ÛÀ ‰¬±fl¬øı˛ fl¬øı˛ÀÓ¬ Ô±Àfl¬Ú, Ó“¬±˝±Àı˛
¬Û±øı˛|ø˜fl¬, ’ıfl¬±˙ ¤ı— Œ¬ÛÚ˙Ú ¸•ÛÀfl«¬ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ
¤ı— ˙‘∫˘±¸•§g¬œ øı¯∏˚˛¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝,
ˆ¬øı¯∏…√õ∂ˆ¬±ıœı˛+À¬Û˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ı± ’Ó¬œÓ¬√õ∂ˆ¬±ıœı˛+À¬Û˝◊ ˝Î¬◊fl¬,
¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ı± √õ∂øÓ¬¸—˝ı˛Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ
ï‡ó Œ˚ ı…øMê·Ì Œ¸ÀSêȬ±ı˛œ ’ıƒ Œà¬È¬ ı± Œ¸ÀSêȬ±ı˛œ ’ıƒ Œà¬È¬ ˝◊Ú
fl¬±Î¬◊øk˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸•⁄±ÀȬı˛ ’ÒœÚ Œfl¬±Ú ’¸±˜øı˛fl¬
fl‘¬Ó¬…Àfl¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« øÚ˚≈Mê ˝˝◊˚˛± ¸—øıÒ±Ú
ܱøı—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1972-¤ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı«
178 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 14ñ¸—‚ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 312
Œfl¬±Ú ¸˜˚˛ ’ı¸ı˛√õ∂±l ˝˝◊˚˛±øÂÀ˘Ú ı± ’Ú…Ô± ‰¬±fl¬øı˛ÀÓ¬
’±ı˛ ı˝±˘ øÂÀ˘Ú Ú±, Ó¬“±˝±Àı˛ Œ¬ÛÚ˙Ú ¸•ÛÀfl«¬ ‰¬±fl¬øı˛ı˛
˙Ó«¬±ı˘œ, ˆ¬øı¯∏…√õ∂ˆ¬±ıœı˛+À¬Û˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ı± ’Ó¬œÓ¬√õ∂ˆ¬±ıœı˛+À¬Û˝◊
˝Î¬◊fl¬, ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ı± √õ∂øÓ¬¸—˝ı˛Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú †
Ó¬Àı, ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMê ø˚øÚ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ı± Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ò±Ú
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛ ı± ’Ú… øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛, ’Ôı± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ ›
øÚı˛œé¬Àfl¬ı˛ ’Ôı± ¸—‚ ı± Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı±
’Ú… ¸À¸…ı˛, ’Ôı± ˜≈‡… øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙Ú±Àı˛ı˛ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ ’±ÀÂÚ ı±
’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú, Ó“¬±˝±ı˛ Œé¬ÀS ïfl¬ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ı± ï‡ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú
øfl¬Â≈ı˛˝◊ ¤ı˛+¬Û ’Ô« fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú± Œ˚ ά◊˝± ¸—¸Àfl¬, Ó“¬±˝±ı˛ ‹ı˛+¬Û ¬ÛÀ øÚ˚≈Mê
˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ Ó“¬±˝±ı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ, øÓ¬øÚ Œ¸ÀSêȬ±ı˛œ ’ıƒ Œà¬È¬ ı± Œ¸ÀSêȬ±ı˛œ
’ıƒ Œà¬È¬ ˝◊Ú fl¬±Î¬◊øk˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸•⁄±ÀȬı˛ ’ÒœÚ Œfl¬±Ú ’¸±˜øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…Àfl¬
øÚ˚≈Mê Œfl¬±Ú ı…øMê ˝˝◊ı±ı˛ fl¬±ı˛ÀÌ ‹ı˛+¬Û ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ Ó“¬±˝±ı˛ √õ∂øÓ¬ ˚Ó¬”ı˛
¬Û˚«ôL√ √õ∂À˚±Ê… Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ øˆ¬iß Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀé¬ ’¸≈øıÒ±ÊÚfl¬ ˝˚˛ ¤˝◊ˆ¬±Àı
¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ı± √õ∂øÓ¬¸—˝ı˛Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ 鬘Ӭ± √õ∂±Ú fl¬Àı˛/
ï2ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ øıøÒ Z±ı˛± ¸—¸ fl¬Ó«¬‘fl¬ ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ øıø˝Ó¬
Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ øˆ¬iß, ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ Œfl¬±Ú øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ı± ’Ú…
√õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ’Ú… Œfl¬±Ú øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬
ı…øMê·ÀÌı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ √õ∂øÚ˚˛LaÌ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬øı˛Àı Ú±/
ï3ó ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬, fl¬±˝±ı˛›ñ
ïfl¬ó ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıı± ¸•ÛÀfl«¬, ˚±˝± ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬
Œfl¬±Ú ı…øMê fl¬Ó‘¬«fl¬ fl‘¬Ó¬ ı± øÚ©Û±øÓ¬ Œfl¬±Ú ’ºœfl¬±ı˛¬ÛS,
‰≈¬øMê ı± ’Ú… ’Ú≈ı˛+¬Û ¸—À˘À‡ı˛ Œfl¬±Ú øıÒ±Ú ı± Ó¬≈¬Ûøı˛
Œfl¬±Ú ¬Û‘á¬±Ç¬Ú ˝˝◊ÀÓ¬ ά◊æ”Ó¬, ’Ôı± ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMêı˛
øÚfl¬È¬, ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸•⁄±ÀȬı˛ ’ÒœÚ Œfl¬±Ú ’¸±˜øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…Àfl¬
Ó¬±˝±ı˛ øÚÀ˚˛±· ¸•§Àg¬, ı± ˆ¬±ı˛Ó¬ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛Ú ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú
√õ∂ÀÀ˙ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ ‰¬±fl¬øı˛ÀÓ¬ ı˝±˘ Ô±øfl¬˚˛± ˚±›˚˛±
¸•§Àg¬, √õ∂M Œfl¬±Ú ¬ÛS ˝˝◊ÀÓ¬ ά◊æ”Ó¬Ä
ï‡ó 314 ’Ú≈ÀBÂ, ˜”˘Ó¬– Œ˚ı˛+¬Û øıøÒıX¬, Ó¬ÒœÀÚ Œfl¬±Ú
’øÒfl¬±ı˛, ±ø˚˛Ó¬± ı± ±ø˚˛Q øı¯∏˚˛fl¬ Œfl¬±Ú øıı± ¸•ÛÀfl«¬,
Œfl¬±Ú Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú±/
ï4ó 314 ’Ú≈ÀBÂ ˜”˘Ó¬– Œ˚ı˛+¬Û øıøÒıX¬ Ó¬±˝±ÀÓ¬, ı± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
’Ú… Œfl¬±Ú øıÒ±ÀÚ, ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛
fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±øfl¬Àı/]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 179
ˆ¬±· 14ñ¸—‚ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 313-316
313/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ ¤Ó¬»¬ÛÀé¬ ’Ú… øıÒ±Ú √õ∂̜Ӭ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ’ı¶ö±ôL√ı˛fl¬±˘œÚ
øıÒ±Ú±ı˘œ/
¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ı˘ı» ¤ı— ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛
¬Ûı˛ Œfl¬±Ú ¸ı«ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ fl‘¬Ó¬…fl¬ı˛+À¬Û ’Ôı± ¸—‚ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ÒœÚ Œfl¬±Ú
fl‘¬Ó¬…fl¬ ı± ¬Ûı˛+À¬Û Ô±øfl¬˚˛± ø·˚˛±À ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ ı± ¬Û ¸•ÛÀfl«¬
√õ∂À˚±Ê… ¸fl¬˘ øıøÒ, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ¸ø˝Ó¬ ˚Ó¬”ı˛ ¸˜?¸ Ó¬Ó¬”ı˛
¬Û˚«ôL√, ı˘ı» Ô±øfl¬˚˛± ˚±˝◊Àı/
314/ [Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú fl‘¬Ó¬…Àfl¬ı˛ øı…˜±Ú ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·ÀÌı˛ ı˛é¬ÀÌı˛ ÊÚ…
øıÒ±Ú/] ¸—øıÒ±Ú ï’©Ü±øı—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1972, 3 Ò±ı˛± Z±ı˛±
ï29.8.1972 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó ı± ø·˚˛±ÀÂ/
’Ò…±˚˛ 2ñ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙Ú¸˜”˝
315/ ï1ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, ¸—À‚ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ ¸—À‚ı˛ ÊÚ… ›
ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ÊÚ…
¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙Ú ¤ı— √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬
fl¬ø˜˙Ú Ô±øfl¬Àı/ fl¬ø˜˙Ú¸˜”˝/
ï2ó ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ı˛±Ê… ¶§œfl‘¬Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ ‹ ı˛±Ê…¬Û≈À?ı˛ ÊÚ…
¤fl¬øȬ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙Ú Ô±øfl¬Àı, ¤ı— ‹ ˜À˜« Œfl¬±Ú ¸—fl¬ä ˚ø ‹
ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬øȬı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸Ú Z±ı˛± ’Ôı±, Œ˚Àé¬ÀS ≈˝◊øȬ ¸Ú
’±ÀÂ, Œ¸Àé¬ÀS √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸Ú Z±ı˛± ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± ‹
ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÚ ¸±ÒÀÚı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ ¸—˚≈Mê ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙Ú
ï¤˝◊ ’Ò…±À˚˛ ¸—˚≈Mê fl¬ø˜˙Ú ıø˘˚˛± ά◊ø{°ø‡Ó¬ó øÚÀ˚˛±À·ı˛ øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï3ó ¬Û”Àı«±Mêı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒÀÓ¬, ‹ øıøÒı˛ ά◊ÀV˙…¸˜”˝ fl¬±À˚« ¬Ûøı˛ÌÓ¬
fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… Œ˚ı˛+¬Û ’±Ú≈¯∏øºfl¬ › ¬Û±øı˛Ì±ø˜fl¬ øıÒ±Ú±ı˘œ ’±ı˙…fl¬ ı± ı±>Úœ˚˛
˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛, Ó¬±˝± Ô±øfl¬ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
ï4ó ¸—À‚ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙Ú, ˚ø Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬
¤ı˛+¬Û fl¬øı˛ÀÓ¬ ’Ú≈èX¬ ˝Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’Ú≈À˜±Ú ˘˝◊˚˛± ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛
¸fl¬˘ ı± Œ˚Àfl¬±Ú √õ∂À˚˛±ÊÚ ¸±ÒÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¶§œfl‘¬Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï5ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ¸—‚ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙Ú ı± Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛œ
fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ά◊À{°‡, √õ∂¸ºÓ¬– ’Ú…Ô± √õ∂À˚˛±ÊÚ Ú± ˝˝◊À˘, ’±À˘±‰¬… øıÀ˙¯∏
øı¯∏˚˛øȬ ¸•ÛÀfl«¬, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ¸—À‚ı˛ ı± ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÚ¸˜”˝ Œ˚ fl¬ø˜˙Ú
¸±ÒÚ fl¬Àı˛ Ó¬±˝±ı˛ ά◊À{°‡ ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
316/ ï1ó Œfl¬±Ú ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › ’Ú… ¸¸…·Ì, ¸¸…·ÀÌı˛ øÚÀ˚˛±· ›
¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±˘/
¸—‚ fl¬ø˜˙Ú ı± Œfl¬±Ú ¸—˚≈Mê fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œé¬ÀS ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤ı— Œfl¬±Ú ı˛±Ê…
fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œé¬ÀS ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚ˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ †
180 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 14ñ¸—‚ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 316-317
Ó¬Àı, √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ ˚Ô±¸y¬ı øÚfl¬È¬Ó¬˜
’Ò«±—˙ ˝˝◊ÀıÚ ¤ı˛+¬Û ı…øMê·Ì ˚“±˝±ı˛± øÚÊ øÚÊ øÚÀ˚˛±À·ı˛ Ó¬±øı˛À‡ ’ôL√Ó¬– ˙
ı»¸Àı˛ı˛ ÊÚ… ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ
¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú, ¤ı— ά◊Mê ˙ ı»¸ı˛ ¸˜˚˛¸œ˜± ·ÌÚ±˚˛ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
√õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« Œfl¬±Ú ı…øMê Œ˚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸•⁄±ÀȬı˛ ’ÒœÀÚ ı± Œfl¬±Ú
ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú Ó¬±˝± Òøı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
[ï1fl¬ó ˚ø fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Û ˙”Ú… ˝˝◊˚˛± ˚±˚˛ ’Ôı± ˚ø
’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬ı˛ fl¬±ı˛ÀÌ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú fl¬±ı˛ÀÌ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛
fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ¸•Û±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ’¸˜Ô« ˝Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Œ¸˝◊ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝,
Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ ˙”Ú… ¬ÛÀ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ øÚ˚≈Mê Œfl¬±Ú ı…øMê ‹ ¬ÛÀı˛
fl¬Ó«¬ı…ˆ¬±ı˛ ·Ë˝Ì Ú± fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√ ’Ôı± ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ¶§œ˚˛ fl¬Ó«¬ı…ˆ¬±ı˛ ¬Û≈Úı˛±˚˛ ·Ë˝Ì Ú±
fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√, ‹ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ’Ú… ¸¸…·ÀÌı˛ ¤ı˛+¬Û ¤fl¬ÊÚ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸•Û±øÓ¬ ˝˝◊Àı
˚“±˝±Àfl¬ ¸—‚ fl¬ø˜˙Ú ı± Œfl¬±Ú ¸—˚≈Mê fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œé¬ÀS ı˛±©Ü¬ò ÛøÓ¬, ¤ı— Œfl¬±Ú ı˛±Ê…
fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œé¬ÀS ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ ¤Ó¬≈ÀVÀ˙… øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/]
ï2ó Œfl¬±Ú ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸¸…, Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ øÓ¬øÚ
Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝Ì fl¬Àı˛Ú Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ Â˚˛ ı»¸ı˛ fl¬±˘ ’Ôı±
Ó“¬±˝±ı˛ ı˚˛¸ ¸—‚ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œé¬ÀS ¬Û“˚˛¯∏øA ı»¸ı˛, ¤ı— Œfl¬±Ú ı˛±Ê… fl¬ø˜˙Ú ı±
Œfl¬±Ú ¸—˚≈Mê fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œé¬ÀS [ı±¯∏øA ı»¸ı˛] Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ˜ÀÒ…
˚±˝± ¬Û”ı«Ó¬ı˛ Œ¸˝◊ fl¬±˘ ˚±ı», ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ †
Ó¬Àıñ
ïfl¬ó Œfl¬±Ú ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸¸…, ¸—‚ fl¬ø˜˙Ú
ı± Œfl¬±Ú ¸—˚≈Mê fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œé¬ÀS ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ ά◊ÀV˙
fl¬øı˛˚˛±, ¤ı— ı˛±Ê…fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œé¬ÀS ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘Àfl¬
ά◊ÀV˙ fl¬øı˛˚˛±, øÚÊ ¶§±é¬øı˛Ó¬ ø˘‡Ú Z±ı˛± ¶§œ˚˛ ¬Û Ó¬…±·
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ
ï‡ó 317 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ı± ï3ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıø˝Ó¬
√õ∂̱˘œÀÓ¬ Œfl¬±Ú ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸¸…Àfl¬
Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±øı˛Ó¬ fl¬ı˛± ˚±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
ï3ó Œfl¬±Ú ı…øMê ø˚øÚ Œfl¬±Ú ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸¸…ı˛+À¬Û ¬ÛÀ
’øÒøá¬Ó¬ Ô±Àfl¬Ú øÓ¬øÚ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±À˘ı˛ ’ı¸±ÀÚ ‹ ¬ÛÀ ¬Û≈ÚøÚ«À˚˛±À·ı˛ ÊÚ…
Œ˚±·… ˝˝◊ÀıÚ Ú±/
¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ 317/ ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øÚfl¬È¬ Œ√õ∂¯∏ÀÌı˛ ¬ÛÀı˛ ‹ Œfl¬±È«¬
fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œfl¬±Ú
¸À¸…ı˛ ’¬Û¸±ı˛Ì ›
Ó¬»¬ÛÀé¬ 145 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ øıø˝Ó¬ √õ∂øSê˚˛± ’Ú≈¸±Àı˛ ’Ú≈¸g¬±Ú fl¬øı˛˚˛± ˚ø
øÚ˘•§Ú/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 181
ˆ¬±· 14ñ¸—‚ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 317-318
√õ∂øÓ¬ÀıÚ fl¬Àı˛Ú Œ˚ Œfl¬±Ú ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Àfl¬ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú
¸¸…Àfl¬ fl¬±‰¬±Àı˛ı˛ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ ’¬Û¸±øı˛Ó¬ fl¬ı˛± ά◊ø‰¬Ó¬, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ï3ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛
øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı± ‹ı˛+¬Û ’Ú… ¸¸… ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛
’±À˙ Z±ı˛± Œfl¬ı˘ fl¬±‰¬±Àı˛ı˛ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ/
ï2ó ¸—‚ fl¬ø˜˙Ú ı± Œfl¬±Ú ¸—˚≈Mê fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œé¬ÀS ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¤ı— Œfl¬±Ú
ı˛±Ê… fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œé¬ÀS ı˛±Ê…¬Û±˘ ‹ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ¸¸…,
˚“±˝±ı˛ ¸•ÛÀfl«¬ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øÚfl¬È¬ Œfl¬±Ú Œ√õ∂¯∏Ì fl¬ı˛±
˝˝◊˚˛±ÀÂ, Ó“¬±˝±Àfl¬, ‹ Œ√õ∂¯∏ÀÌı˛ ά◊¬Ûı˛ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂øÓ¬ÀıÚ √õ∂±ølı˛ ¬Ûı˛
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’±À˙ √õ∂±Ú Ú± fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√, ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ øÚ˘ø•§Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï3ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW› ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’±À˙ Z±ı˛±
Œfl¬±Ú ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ¸¸…Àfl¬ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬
’¬Û¸±øı˛Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ˚ø, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı± ‹ı˛+¬Û ’Ú…
¸¸…ñ
ïfl¬ó øı‰¬±ı˛-øÚÌ«œÓ¬ Œά◊ø˘˚˛± ˝ÚÄ ’Ôı±
ï‡ó Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±À˘ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬Ó«¬Àı…ı˛ ı±ø˝Àı˛ Œfl¬±Ú
¸ÀıÓ¬Ú ‰¬±fl¬øı˛ÀÓ¬ ı…±¬Û‘Ó¬ ˝ÚÄ ’Ôı±
ï·ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’øˆ¬˜ÀÓ¬, ˜Ú ı± ŒÀ˝ı˛ ŒÃı«À˘…ı˛ fl¬±ı˛ÀÌ ¬ÛÀ
’±ı˛ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ı±ı˛ ’Ú≈¬Û˚≈Mê ˝Ú/
ï4ó ˚ø Œfl¬±Ú ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ¸¸…,
Œfl¬±Ú øÚ·˜ıX¬ Œfl¬±•Û±Úœı˛ ¸¸…ı˛+À¬Û ¤ı— ’Ú… ¸¸…·ÀÌı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸˜±Úˆ¬±Àı
øˆ¬iß ’Ú…Ô±, ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬, ı± Ó¬»¬ÛÀé¬, fl‘¬Ó¬
Œfl¬±Ú ¸—øı±˚˛ ı± ‰≈¬øMêÀÓ¬ Œfl¬±Úˆ¬±Àı ¸—øù≠©Ü ı± ¶§±Ô«˚≈Mê ˝Ú ı± ˝˝◊˚˛± ˚±Ú ’Ôı±
ά◊˝±ı˛ ˘±Àˆ¬ı˛ ı± ά◊˝± ˝˝◊ÀÓ¬ ά◊æ”Ó¬ Œfl¬±Ú ø˝Ó¬ ı± ά◊¬Û˘Àˆ¬…ı˛ ’—˙ Œfl¬±Úˆ¬±Àı
·Ë˝Ì fl¬Àı˛Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, øÓ¬øÚ, ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ, fl¬±‰¬±Àı˛ı˛ ÊÚ… Œ±¯∏œ
˝˝◊˚˛±ÀÂÚ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÚ/
318/ ¸—‚ fl¬ø˜˙Ú ı± Œfl¬±Ú ¸—˚≈Mê fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œé¬ÀS ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¤ı— Œfl¬±Ú fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸¸…·Ì ›
fl¬ø˜«ıÀ·«ı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛
ı˛±Ê… fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œé¬ÀS ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ √õ∂øÚ˚˛˜ Z±ı˛±ñ ˙Ó«¬±ı˘œ ¸•ÛÀfl«¬
ïfl¬ó ‹ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ ¸—‡…± › Ó“¬±˝±Àı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ √õ∂øÚ˚˛˜ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛
鬘Ӭ±/
˙Ó«¬±ı˘œ øÚÒ«±ı˛Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ ¤ı—
ï‡ó ‹ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ fl¬ø˜«ıÀ·«ı˛ ¸—‡…± › Ó“¬±˝±Àı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛
˙Ó«¬±ı˘œ ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú †
Ó¬Àı, Œfl¬±Ú ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸À¸…ı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ
Ó“¬±˝±ı˛ øÚÀ˚˛±À·ı˛ ¬Ûı˛ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀé¬ ’¸≈øıÒ±ÊÚfl¬ˆ¬±Àı ¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±/
182 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 14ñ¸—‚ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 319-320
fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸¸…·Ì 319/ ’±ı˛ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ú± Ô±øfl¬À˘ñ
’±ı˛ ¸¸… Ú± Ô±øfl¬À˘,
Ó“¬±˝±Àı˛ Œfl¬±Ú ¬ÛÀ ïfl¬ó ¸—‚ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ ı±
’øÒøá¬Ó¬ ˝›˚˛± ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ ’±ı˛ Œfl¬±Ú ‰¬±fl¬øı˛ÀÓ¬
√õ∂øÓ¬À¯∏Ò/
øÚÀ˚˛±À·ı˛ ÊÚ… Œ˚±·… ˝˝◊ÀıÚ Ú±Ä
ï‡ó Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ¸—‚
¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú
¸¸…ı˛+À¬Û ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û øÚÀ˚˛±À·ı˛ ÊÚ… ¬Œ˚±·… ˝˝◊ÀıÚ, øfl¬c ˆ¬±ı˛Ó¬
¸ı˛fl¬±ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ ’Ú… Œfl¬±Ú
‰¬±fl¬øı˛ÀÓ¬ øÚÀ˚˛±À·ı˛ ÊÚ… ÚÀ˝Ä
ï·ó ¸—‚ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ øˆ¬iß ’Ú… Œfl¬±Ú
¸¸… ¸—‚ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û ’Ôı±
Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û
øÚÀ˚˛±À·ı˛ ÊÚ… ¬Œ˚±·… ˝˝◊ÀıÚ, øfl¬c ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ ı± Œfl¬±Ú
ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ ’Ú… Œfl¬±Ú ‰¬±fl¬øı˛ÀÓ¬ øÚÀ˚˛±À·ı˛
ÊÚ… ÚÀ˝Ä
ï‚ó Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ øˆ¬iß ’Ú…
Œfl¬±Ú ¸¸… ¸—‚ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı±
’Ú… Œfl¬±Ú ¸¸…ı˛+À¬Û ’Ôı± ‹ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛œ
fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û øÚÀ˚˛±À·ı˛ ÊÚ… Œ˚±·…
˝˝◊ÀıÚ, øfl¬c ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛
’ÒœÀÚ ’Ú… Œfl¬±Ú ‰¬±fl¬øı˛ÀÓ¬ øÚÀ˚˛±À·ı˛ ÊÚ… ÚÀ˝/
¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ 320/ ï1ó ¸—‚ ¤ı— ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙Ú¸˜”À˝ı˛ fl¬Ó«¬ı…
fl¬ø˜˙Ú¸˜”À˝ı˛
fl‘¬Ó¬…¸˜”˝/
˝˝◊Àı ˚Ô±SêÀ˜ ¸—À‚ı˛ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”À˝ ¤ı— ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”À˝ øÚÀ˚˛±À·ı˛
ÊÚ… ¬Ûı˛œé¬±¸˜”˝ ‰¬±˘Ú± fl¬ı˛±/
ï2ó ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤ı˛+¬Û fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ’Ú≈èX¬ ˝˝◊À˘,
Œ˚¸fl¬˘ fl‘¬Ó¬…Àfl¬ı˛ ÊÚ… øıÀ˙¯∏ Œ˚±·…Ó¬±¸•Ûiß √õ∂±Ô«œ ’±ı˙…fl¬ Œ¸&ø˘ı˛ ÊÚ…
¸—˚≈Mê ˆ¬øÓ«¬ı˛ √õ∂fl¬ä¸˜”˝ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¤ı— fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬øı˛ÀÓ¬ ‹ ¸fl¬˘ ı˛±Ê…Àfl¬
¸±˝±˚… fl¬ı˛±› ¸—‚ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àı/
ï3ó Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ¸—‚ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ø˝Ó¬ ’Ôı± Œfl¬±Ú
ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜˙« fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àıñ
ïfl¬ó ’¸±˜øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”À˝ ¤ı— ’¸±˜øı˛fl¬ ¬Û¸˜”À˝ øÚÀ˚˛±·
¬ÛX¬øÓ¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛Ä
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 183
ˆ¬±· 14ñ¸—‚ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 320
ï‡ó ’¸±˜øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”À˝ › ¬Û¸˜”À˝ øÚ˚≈øMê ¤ı— ¤fl¬
fl‘¬Ó¬…fl¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ú… fl‘¬Ó¬…Àfl¬ ¬ÛÀ±iß˚˛ÀÚ › ¶ö±Ú±ôL√ı˛ÀÌ Œ˚
ÚœøÓ¬¸˜”˝ ’Ú≈¸ı˛Ìœ˚˛ Ó¬øZ¯∏À˚˛ ¤ı— ‹ı˛+¬Û øÚ˚≈øMê,
¬ÛÀ±iß˚˛Ú ı± ¶ö±Ú±ôL√ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… √õ∂±Ô«œ·ÀÌı˛ ά◊¬ÛÀ˚±ø·Ó¬±
øı¯∏À˚˛Ä
ï·ó ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ
’¸±˜øı˛fl¬ ¬ÛÀ ‰¬±fl¬øı˛ı˛Ó¬ Œfl¬±Ú ı…øMê ¸•Ûøfl«¬Ó¬
˙‘∫˘±¸•§g¬œ, Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ √õ∂±Ô«Ú±¬ÛS¸˜”˝ ı±
’±ÀıÚ¬ÛS¸˜”˝ ¸À˜Ó¬, ¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛Ä
ï‚ó ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ ’Ôı±
ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸•⁄±ÀȬı˛ ’ÒœÀÚ ı± Œfl¬±Ú ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛
’ÒœÀÚ ’¸±˜øı˛fl¬ Œfl¬±Ú ¬ÛÀ ‰¬±fl¬øı˛ fl¬øı˛ÀÓ¬ÀÂÚ ı± ‰¬±fl¬øı˛
fl¬øı˛˚˛±øÂÀ˘Ú ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı…øMê fl¬Ó‘¬«fl¬ ı± Ó“¬±˝±ı˛ ¸•ÛÀfl«¬
¤ı˛+¬Û ±øı Œ˚, Ó“¬±˝±ı˛ fl¬Ó«¬ı… ¬Û±˘ÀÚ fl‘¬Ó¬ ı± fl¬øı˛ÀÓ¬
’øˆ¬À√õ∂Ó¬ fl¬±˚«¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ Ó“¬±˝±ı˛ øıèÀX¬ ’±ÚœÓ¬ Œfl¬±Ú
ΔıøÒfl¬ fl¬±˚«ı±À˝ ’±R¬Ûé¬ ¸˜Ô«ÀÚ Ó“¬±˝±ı˛ Œ˚ ‡ı˛‰¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ
Ó¬±˝±, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ôı± ‹
ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂M ˝˝◊Àı, Ó¬øZ¯∏À˚˛Ä
ï„ó ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ ’Ôı±
ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸•⁄±ÀȬı˛ ’ÒœÀÚ ı± Œfl¬±Ú ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛
’ÒœÀÚ ’¸±˜øı˛fl¬ Œfl¬±Ú ¬ÛÀ ‰¬±fl¬øı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ¸˜˚˛ Œfl¬±Ú
ı…øMê fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂±l ’±‚±Ó¬ ¸•ÛÀfl¬« Œfl¬±Ú Œ¬ÛÚ˙Ú √õ∂±ÀÚı˛
ÊÚ… Œfl¬±Ú ±øıı˛ øı¯∏À˚˛, ¤ı— ‹ı˛+À¬Û √õ∂M Œ¬ÛÚ˙ÀÚı˛
¬Ûøı˛˜±Ì ¸•§Àg¬ Œfl¬±Ú √õ∂Àùüı˛ øı¯∏À˚˛,
¤ı— Ó“¬±˝±Àı˛ øÚfl¬È¬ ‹ı˛+À¬Û Œ√õ∂ø¯∏Ó¬ Œfl¬±Ú øı¯∏À˚˛ ¤ı—, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬
’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ Ó“¬±˝±Àı˛ øÚfl¬È¬ ’Ú… Œ˚ øı¯∏˚˛ Œ√õ∂¯∏Ì fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú Œ¸˝◊ øı¯∏À˚˛ ¬Ûı˛±˜˙« ±Ú fl¬ı˛± ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àı †
Ó¬Àı, ¸ı«ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ ¤ı— ¸—À‚ı˛ fl¬±˚«±ı˘œ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ’Ú…
fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ › ¬Û¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬› ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¤ı— Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬±˚«±ı˘œ
¸•Ûøfl«¬Ó¬ ’Ú… fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ › ¬Û¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ ı˛±Ê…¬Û±˘, ¸±Ò±ı˛ÌÓ¬–, ’Ôı±
Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ √õ∂fl¬±ı˛ Œé¬ÀS ı± Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ ’ı¶ö±˚˛, Œ˚¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛ Œfl¬±Ú
¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¬Ûı˛±˜˙« ·Ë˝Ì fl¬ı˛± √õ∂À˚˛±ÊÚ ˝˝◊Àı Ú± Ó¬±˝± øıøÚø«©Ü
fl¬øı˛˚˛± √õ∂øÚ˚˛˜¸˜”˝ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
184 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 14ñ¸—‚ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 320-323
ï4ó ï3ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈ı˛ ÊÚ…, 16 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï4ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ
ά◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú øıÒ±Ú øfl¬ √õ∂̱˘œÀÓ¬ √õ∂̜Ӭ ˝˝◊Àı Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ ’Ôı± 335
’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ øfl¬ √õ∂̱˘œÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı Ó¬»¸•ÛÀfl«¬, Œfl¬±Ú
¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¬Ûı˛±˜˙« ·Ë˝Ì fl¬ı˛± ’±ı˙…fl¬ ˝˝◊Àı Ú±/
ï5ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ *** fl¬Ó‘¬«fl¬ ï3ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛
’Ú≈øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ ¸fl¬˘ √õ∂øÚ˚˛˜, √õ∂̜Ӭ ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ ˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë, ’Ú”…Ú
Œ‰¬ÃV øÀÚı˛ ÊÚ…, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛ ¸˜Àé¬ ’Ôı± ‹
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸Ú ı± √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ Ô±øfl¬Àı ¤ı— ‹
√õ∂øÚ˚˛˜¸˜”˝, ¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú ’Ôı± ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸Ú ı±
ά◊ˆ¬˚˛ ¸Ú Œ˚ ¸ÀS ‹&ø˘ ‹ı˛+À¬Û ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˚˛ Œ¸˝◊ ¸ÀS øÚı˛¸Ú ı± ¸—À˙±ÒÚ
’±fl¬±Àı˛ ά◊˝±Àı˛ Œ˚ı˛+¬Û ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú fl¬Àı˛Ú, Ó¬ÒœÚ ˝˝◊Àı/
¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ 321/ Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ ı±, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬
fl¬ø˜˙Ú¸˜”À˝ı˛
fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ √õ∂¸±øı˛Ó¬
√õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú, ¸—‚ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙Ú ı± ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬
fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±/ fl¬ø˜˙Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸—À‚ı˛ ı± ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ ¤ı—, ’øÒfl¬c, Œfl¬±Ú
¶ö±Úœ˚˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ ’Ôı± øıøÒ Z±ı˛± ·øͬӬ ’Ú… Œfl¬±Ú øÚ·˜ıX¬ ¸—¶ö±ı˛ ’Ôı±
Œfl¬±Ú ¸±ı«ÊøÚfl¬ √õ∂øӬᬱÀÚı˛ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬, ’øÓ¬øı˛Mê fl‘¬Ó¬…¸˜”˝
¸•Û±ÀÚı˛ øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ 322/ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸¸…·Ì ı± fl¬ø˜«ı·«Àfl¬ ı± Ó“¬±˝±Àı˛ ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂À˚˛
fl¬ø˜˙Ú¸˜”À˝ı˛ ı…˚˛/
ŒıÓ¬Ú, ˆ¬±Ó¬± › Œ¬ÛÚ˙Ú ¸À˜Ó¬, ¸—‚ ı± Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛
ı…˚˛, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ı± ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒı˛ ά◊¬Ûı˛
√õ∂ˆ¬±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı/
¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ 323/ ï1ó ¸—‚ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àı ‹ fl¬ø˜˙Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ fl‘¬Ó¬
fl¬ø˜˙Ú¸˜”À˝ı˛
√õ∂øÓ¬ÀıÚ/
fl¬±˚«¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂øÓ¬ ı»¸ı˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ¤fl¬øȬ √õ∂øÓ¬ÀıÚ Î¬◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬
fl¬ı˛± ¤ı— ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú √õ∂øÓ¬ÀıÚ √õ∂±ølı˛ ¬Ûı˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ά◊˝±ı˛ ¤fl¬øȬ √õ∂øÓ¬ø˘ø¬Û,
˚ø Œfl¬±Ú Œé¬ÀS fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ˜La̱ ·Ë˝Ì fl¬ı˛± Ú± ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬ Œ¸Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û
’·Ë˝ÀÌı˛ fl¬±ı˛Ì ı…±‡…± fl¬øı˛˚˛± ¤fl¬øȬ ¶ú±ı˛fl¬ø˘ø¬Û¸˝, ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛
¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
ï2ó Œfl¬±Ú ı˛±Ê… fl¬ø˜˙ÀÚı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àı ‹ fl¬ø˜˙Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ fl‘¬Ó¬ fl¬±˚«¸˜”˝
¸•ÛÀfl«¬ √õ∂øÓ¬ ı»¸ı˛ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ ¤fl¬øȬ √õ∂øÓ¬ÀıÚ Î¬◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬
fl¬ı˛± ¤ı— Œfl¬±Ú ¸—˚≈Mê fl¬ø˜˙ÀÚı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àı Œ˚ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÚ ‹
¸—˚≈Mê fl¬ø˜˙Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸±øÒÓ¬ ˝˚˛ Ó¬±˝±Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬øȬı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ √õ∂øÓ¬
ı»¸ı˛ ‹ fl¬ø˜˙Ú fl¬Ó«¬‘fl¬ ‹ ı˛±Ê… ¸•§Àg¬ fl‘¬Ó¬ fl¬±˚«¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ ¤fl¬øȬ √õ∂øÓ¬ÀıÚ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 185
ˆ¬±· 14ñ¸—‚ ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 323
ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛± ¤ı— ¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ Œ˚Àfl¬±Ú Œé¬ÀS˝◊ ı˛±Ê…¬Û±˘, ‹ı˛+¬Û √õ∂øÓ¬ÀıÚ
√õ∂±ølı˛ ¬Ûı˛ ά◊˝±ı˛ ¤fl¬øȬ √õ∂øÓ¬ø˘ø¬Û, ˚ø Œfl¬±Ú Œé¬ÀS fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ˜La̱ ·Ë˝Ì fl¬ı˛±
Ú± ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬ Œ¸Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û ’·Ë˝ÀÌı˛ fl¬±ı˛Ì ı…±‡± fl¬øı˛˚˛± ¤fl¬øȬ ¶ú±ı˛fl¬ø˘ø¬Û
¸˝, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
186 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 14fl¬
Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘¸˜”˝
√õ∂˙±¸øÚfl¬ 323fl¬/ ï1ó ¸—¸, øıøÒ Z±ı˛±, ¸—À‚ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’Ôı± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘/
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö ı± ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ øÚ˚˛LaÌ±ÒœÚ Œfl¬±Ú ¶ö±Úœ˚˛ ı± ’Ú…
√õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ ’Ôı± ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó«¬‘fl¬ ¶§MW±øÒfl‘¬Ó¬ ı± øÚ˚˛øLaÓ¬ Œfl¬±Ú Œ˚ÃÔ¸—¶ö±ı˛
fl¬±˚«±ı˘œ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”À˝ › ¬Û¸˜”À˝ øÚ˚≈Mê ı…øMê·ÀÌı˛
øÚÀ˚˛±· › ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ ¸•ÛÀfl«¬ øıı± › ’øˆ¬À˚±·¸˜”˝ √õ∂˙±¸øÚfl¬
Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ Z±ı˛± øı‰¬±ı˛¬Û”ı«fl¬ ˜œ˜±—¸± ı± øı‰¬±Àı˛ı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒñ
ïfl¬ó ¸—À‚ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ √õ∂˙±¸øÚfl¬ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ ¤ı— √õ∂ÀÓ¬…fl¬
ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… ’Ôı± ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ
¬Û‘Ôfl¬ √õ∂˙±¸øÚfl Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ ¶ö±¬ÛÀÚı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±øı˛ÀıÄ
ï‡ó ά◊Mê √õ∂ÀÓ¬…fl¬ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ˚ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛,
鬘Ӭ±¸˜”˝ ï’ı˜±ÚÚ±ı˛ ÊÚ… ˙±øô¶∏ √õ∂±ÀÚı˛ 鬘Ӭ±¸À˜Ó¬ó
› √õ∂±øÒfl¬±ı˛ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ó¬±˝± øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÄ
ï·ó ά◊Mê Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ú≈¸ı˛Ìœ˚˛ ïÓ¬±˜±ø › ¸±é¬…√õ∂˜±Ì
¸•Ûøfl«¬Ó¬ øÚ˚˛˜±ı˘œ ¸—Sê±ôL√ øıÒ±Ú¸˜”˝ ¸˝ó √õ∂øSê˚˛±ı˛ ÊÚ…
ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÄ
ï‚ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ øıı± ı± ’øˆ¬À˚±· ¸•ÛÀfl«¬, 136
’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ øˆ¬iß, ’Ú…
¸fl¬˘ ’±±˘ÀÓ¬ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ ı± øÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÄ
ï„ó Œ˚ ˜±˜˘± ‹ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ ¶ö±¬ÛÀÚı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Œfl¬±Ú
’±±˘ÀÓ¬ı˛ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ ¸˜Àé¬ øı‰¬±ı˛±ÒœÚ
’±À ¤ı— ˚±˝±, Œ˚ Œ˝Ó≈¬ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ ‹ ¸fl¬˘ Œ˜±fl¬V˜± ı±
fl¬±˚«ı±˝ ±À˚˛ı˛ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À Œ¸˝◊ Œ˝Ó≈¬ ‹ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘
¶ö±¬ÛÀÚı˛ ¬ÛÀı˛ ά◊æ”Ó¬ ˝˝◊À˘, ‹ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛
Œé¬S±øÒfl¬±Àı˛ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ˝˝◊Ó¬ Œ¸˝◊ ˜±˜˘± ‹ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬
√õ∂˙±¸øÚfl¬ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ ¶ö±Ú±ôL√øı˛Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ øıÒ±Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÄ
ó 371‚ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï3ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬
√õ∂M Œfl¬±Ú ’±À˙ øÚı˛¸Ú ı± ¸—À˙±ÒÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÄ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 187
ˆ¬±· 14fl¬ñȬ™±˝◊øıά◊Ú…±˘¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 323
ïÂó ‹ ¸fl¬˘ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛ Ù¬˘√õ∂¸≈ fl¬±˚«¸•Û±ÀÚı˛ ÊÚ…, ¤ı—
Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ ˜±˜˘±¸˜”À˝ı˛ ^nÓ¬ øÚ©ÛøMı˛ › Ó¬»¸˜”À˝ı˛ ’±À˙
ı˘ı»fl¬ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… ¸—¸ Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÚ øıÀı‰¬Ú± fl¬Àı˛Ú
Œ¸ı˛+¬Û ’Ú≈¬Û”ı˛fl¬, ’±Ú≈¯∏øºfl¬ › ’Ú≈ıÓ«¬œ øıÒ±Ú±ı˘œ ïÙ¬œ
¸•Ûøfl«¬Ó¬ øıÒ±Ú¸À˜Ó¬ó ά◊˝±ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
ï3ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ’Ú… Œfl¬±Ú øıÒ±ÀÚ ı± Ó¬»fl¬±À˘ ı˘ı» ’Ú… Œfl¬±Ú
øıøÒÀÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı/
323‡/ ï1ó ˚Ô±À˚±·… øıÒ±Ú˜G¬˘, ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıøÚø«©Ü Œ˚ øı¯∏˚˛¸˜”˝ ’Ú…±Ú… øı¯∏À˚˛ı˛ ÊÚ…
Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘¸˜”˝/
¸•ÛÀfl«¬ ‹ı˛+¬Û øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ± ’±À Œ¸ı˛+¬Û ¸fl¬˘ ı±
Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú øıı±, ’øˆ¬À˚±· ı± ’¬Ûı˛±Ò Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬
øı‰¬±ı˛¬Û”ı«fl¬ ˜œ˜±—¸± ı± øı‰¬±Àı˛ı˛ ÊÚ…, øıøÒ Z±ı˛±, øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ øı¯∏˚˛¸˜”˝ øÚ•ßı˛+¬Û, ˚Ô± †ñ
ïfl¬ó Œfl¬±Ú fl¬Àı˛ı˛ ά◊ƒ·Ë˝Ì, øÚÒ«±ı˛Ì, ¸—·Ë˝Ì › ı˘ı»fl¬ı˛ÌÄ
ï‡ó øıÀ˙œ ˜≈^±, ıø˝–q{®-¸œ˜±ôL√ ’øÓ¬S꘬۔ı«fl¬ ’±˜±øÚ ›
ı˛l±øÚÄ
ï·ó ø˙ä › |˜ ¸—Sê±ôL√ øıı±¸˜”˝Ä
ï‚ó 31fl¬ ’Ú≈ÀBÂÀ ˚Ô±-¸—:±Ô«øÚı˛+ø¬ÛÓ¬ ˆ”¬¸•ÛøMı˛ ı±
Ó¬»¸—Sê±ôL√ Œfl¬±Ú ’øÒfl¬±Àı˛ı˛ ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ê«Ú Z±ı˛± ’Ôı±
‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’øÒfl¬±Àı˛ı˛ øıÀ˘±¬Û ı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú Z±ı˛± ’Ôı±
fl‘¬ø¯∏ˆ”¬ø˜ı˛ ά◊¬Ûı˛ ¸Àı«±B‰¬ ¸œ˜± øÚÒ«±ı˛Ì Z±ı˛± ı± ’Ú… Œfl¬±Ú
ά◊¬Û±À˚˛ ˆ”¬ø˜ ¸—¶®±ı˛Ä
ï„ó ˙˝ı˛-¸•ÛøMı˛ ¸Àı«±B‰¬ ¸œ˜± øÚÒ«±ı˛ÌÄ
ó 329 ’Ú≈ÀBÂÀ › 329fl¬ ’Ú≈ÀBÂÀ ά◊ø{°ø‡Ó¬ øı¯∏˚˛¸˜”˝
ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬, ¸—¸Àı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ¸ÀÚ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸ÀÚ ı± Œ˚Àfl¬±Ú ¸ÀÚ øÚı«±‰¬ÚÄ
ïÂó ‡±…ıd¸˜”À˝ı˛ ¬±Ê… ΔÓ¬˘ıœÊ › ΔÓ¬˘ ¸À˜Ó¬ó ¤ı— ¤˝◊
’Ú≈ÀBÂÀı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ’Ú…±Ú… Œ˚ı˛+¬Û ^ı… ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬,
¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±, ’Ó¬…±ı˙…fl¬ ^ı… ıø˘˚˛± Œ‚±¯∏̱
fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸˝◊ ¸fl¬˘ ^Àı…ı˛ ά◊»¬Û±Ú, ¸—·Ë˝, ¸ı˛ıı˛±˝ ›
ı∞I◊Ú ¤ı— Œ¸˝◊ ¸fl¬˘ ^Àı…ı˛ ˜”˘… øÚ˚˛LaÌÄ
[ïÊó ˆ”¬ø˜ı˛ ˜±ø˘fl¬ ¤ı— √õ∂ʱ·ÀÌı˛ ’øÒfl¬±ı˛, ¶§Q ¤ı— ¶§±Ô«¸À˜Ó¬
‡±ÊÚ±, ά◊˝±ı˛ √õ∂øÚ˚˛LaÌ › øÚ˚˛LaÌ ¤ı— √õ∂ʱ¶§Q ¸—Sê±ôL√
øı¯∏˚˛Ä]
188 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 14fl¬ñȬ™±˝◊øıά◊Ú…±˘¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 323
ïÁ¬ó ïfl¬ó ˝˝◊ÀÓ¬ ïÊó ¬Û˚«ôL√ ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛Ì¸˜”À˝ øıøÚø«©Ü Œ˚Àfl¬±Ú
øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ øıøÒøıèX¬ ’¬Ûı˛±Ò ¤ı— ‹ı˛+¬Û Œ˚Àfl¬±Ú
øı¯∏˚˛ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Ù¬œÄ
ï¤ûó ïfl¬ó ˝˝◊ÀÓ¬ ïÁ¬ó ¬Û˚«ôL√ ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛Ì¸˜”À˝ øıøÚø«©Ü Œ˚Àfl¬±Ú
’±Ú≈¯∏øºfl¬ øı¯∏˚˛/
ï3ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒñ
ïfl¬ó Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘¸˜”À˝ı˛ SêÀ˜±B‰¬ Œ|Ìœøıˆ¬±· ¶ö±¬ÛÀÚı˛ ÊÚ…
øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÄ
ï‡ó ά◊Mê √õ∂ÀÓ¬…fl Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ˚ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛,
鬘Ӭ±¸˜”˝ ï’ı˜±ÚÚ±ı˛ ÊÚ… ˙±øô¶∏ √õ∂±ÀÚı˛ 鬘Ӭ±¸˝ó ›
√õ∂±øÒfl¬±ı˛ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ó¬±˝± øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÄ
ï·ó ‹ ¸fl¬˘ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ú≈¸ı˛Ìœ˚˛ ïÓ¬±˜±ø ›
¸±é¬…√õ∂˜±Ì ¸•Ûøfl«¬Ó¬ øÚ˚˛˜±ı˘œ ¸—Sê±ôL√ øıÒ±Ú¸˜”˝ ¸˝ó
√õ∂øSê˚˛±ı˛ ÊÚ… ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÄ
ï‚ó ‹ ¸fl¬˘ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ˆ≈¬Mê ¸fl¬˘ ı± Œ˚Àfl¬±Ú
øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬, 136 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ øˆ¬iß, ’Ú… ¸fl¬˘ ’±±˘ÀÓ¬ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ ı±
øÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÄ
ï„ó Œ˚ ˜±˜˘± ‹ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ ¶ö±¬ÛÀÚı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Œfl¬±Ú
’±±˘ÀÓ¬ı˛ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ ¸˜Àé¬ øı‰¬±ı˛±ÒœÚ
’±À ¤ı— ˚±˝±, Œ˚ Œ˝Ó≈¬ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ ‹ ¸fl¬˘ Œ˜±fl¬V˜± ı±
fl¬±˚«ı±˝ ±À˚˛ı˛ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À Œ¸˝◊ Œ˝Ó≈¬ ‹ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘
¶ö±¬ÛÀÚı˛ ¬ÛÀı˛ ά◊æ”Ó¬ ˝˝◊À˘ ‹ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛
Œé¬S±øÒfl¬±Àı˛ı˛ ’ôL√ˆ«¬≈Mê ˝˝◊Ó¬, Œ¸˝◊ ˜±˜˘± ‹ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬
Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ ¶ö±Ú±ôL√øı˛Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±øı˛ÀıÄ
ï‰¬ó ‹ ¸fl¬˘ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛ Ù¬˘√õ∂¸” fl¬±˚«¸•Û±ÀÚı˛ ÊÚ…, ¤ı—
Ó¬»fl¬Ó«¬‘fl¬ ˜±˜˘±¸˜”À˝ı˛ ^nÓ¬ øÚ©ÛøM › Ó¬»¸˜”À˝ı˛ ’±À˙
ı˘ı»fl¬ı˛ÀÌı˛ ÊÚ…, ˚Ô±À˚±·… øıÒ±Ú˜G¬˘ Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÚ
øıÀı‰¬Ú± fl¬Àı˛Ú, Œ¸ı˛+¬Û ’Ú≈¬Û”ı˛fl¬, ’±Ú≈¯∏øºfl¬ › ’Ú≈ıÓ«¬œ
øıÒ±Ú±ı˘œ ïÙ¬œ ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú¸À˜Ó¬ó ά◊˝±ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Àı/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 189
ˆ¬±· 14fl¬ñȬ™±˝◊øıά◊Ú…±˘¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 323
ï4ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ’Ú… Œfl¬±Ú øıÒ±ÀÚ ı± Ó¬»fl¬±À˘ ı˘ı» ’Ú… Œfl¬±Ú
øıøÒÀÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı/
ı…±‡±/ñ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ ëë˚Ô±À˚±·… øıÒ±Ú˜G¬˘íí
ıø˘ÀÓ¬, ˆ¬±· 11-ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ ¤ı˛+¬Û øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚ
鬘Ӭ±¸•Ûiß, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ¸—¸ ı± ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘ ı≈Á¬±˝◊Àı/]
190 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 15
øÚı«±‰¬Ú¸˜”˝
øÚı«±‰¬Ú¸˜”À˝ı˛ 324/ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ ’Ú≈øá¬Ó¬, ¸—¸Àı˛ › √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛
’Òœé¬Ì, øÚÀ«˙Ú › øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸fl¬˘ øÚı«±‰¬ÀÚı˛ ÊÚ… øÚı«±‰¬fl¬-Ó¬±ø˘fl¬±¸˜”À˝ı˛ √õ∂døÓ¬ ¸•ÛÀfl«¬
øÚ˚˛LaÌ ¤fl¬øȬ øÚı«±‰¬Ú
fl¬ø˜˙ÀÚ ıÓ«¬±˝◊Àı/ ’Òœé¬Ì, øÚÀ«˙Ú › øÚ˚˛LaÌ › ‹ øÚı«±‰¬Ú¸˜”À˝ı˛, ¤ı— ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬¬ÛÀı˛ › ά◊¬Û-
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬¬ÛÀı˛ øÚı«±‰¬ÀÚı˛, ‰¬±˘Ú± ¤fl¬øȬ fl¬ø˜˙ÀÚ ï¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ øÚı«±‰¬Ú
fl¬ø˜˙Ú ıø˘˚˛± ά◊ø{°ø‡Ó¬ó ıÓ«¬±˝◊Àı/
ï2ó øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙Ú ¤fl¬ÊÚ ˜≈‡… øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙Ú±ı˛ ›, ˚ø ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬
¸˜˚˛ ¸˜˚˛ ’Ú… øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙Ú±ı˛·ÀÌı˛ Œfl¬±Ú ¸—‡…± ø¶öı˛ fl¬Àı˛Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘,
Œ¸˝◊ ¸—‡…fl¬ ’Ú… øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙Ú±ı˛·ÌÀfl¬ ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ˝˝◊Àı ¤ı— ˜≈‡… øÚı«±‰¬Ú
fl¬ø˜˙Ú±Àı˛ı˛ › ’Ú… øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙Ú±ı˛·ÀÌı˛ øÚÀ˚˛±·, Ó¬»¬ÛÀé¬ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬
√õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸•Ûiß ˝˝◊Àı/
ï3ó Œ˚Àé¬ÀS ’Ú… Œfl¬±Ú øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙Ú±ı˛ ‹ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê ˝Ú, Œ¸Àé¬ÀS
˜≈‡… øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙Ú±ı˛ øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬øı˛ÀıÚ/
ï4ó Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ › √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸±Ò±ı˛Ì
øÚı«±‰¬ÀÚı˛ ¬Û”Àı«, ¤ı— Œ˚ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ ’±À Œ¸ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛
‹ı˛+¬Û ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ √õ∂Ô˜ ¸±Ò±ı˛Ì øÚı«±‰¬ÀÚı˛ ¬Û”Àı«, › Ó¬»¬ÛÀı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ øZı±ø¯∏«fl¬
øÚı«±‰¬ÀÚı˛ ¬Û”Àı«, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜À˙«ı˛ ¬Ûı˛, ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì
Z±ı˛± øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙ÚÀfl¬ ’ø¬Û«Ó¬ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ ¸•Û±ÀÚ ¸±˝±˚… fl¬øı˛ÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û
√õ∂À˚˛±ÊÚ øıÀı‰¬Ú± fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ’±=¡ø˘fl¬ fl¬ø˜˙Ú±ı˛¸˜”˝› øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú/
ï5ó ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, øÚı«±‰¬Ú
fl¬ø˜˙Ú±ı˛·ÀÌı˛ › ’±=¡ø˘fl¬ fl¬ø˜˙Ú±ı˛·ÀÌı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ › ¬ÛÒ±ı˛Ìfl¬±˘
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ øÚ˚˛˜ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û øÚÒ«±ı˛Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı †
Ó¬Àı, ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ Œ˚ √õ∂̱˘œÀÓ¬ › Œ˚ ¸fl¬˘ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ ¬Û
˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, Ó¬Ú≈ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ › Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ øˆ¬iß ˜≈‡… øÚı«±‰¬Ú
fl¬ø˜˙Ú±ı˛ Ó“¬±˝±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ Ú± ¤ı— ˜≈‡… øÚı«±‰¬Ú
fl¬ø˜˙Ú±Àı˛ı˛ øÚÀ˚˛±À·ı˛ ¬ÛÀı˛ Ó“¬±˝±ı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀé¬
’¸≈øıÒ±ÊÚfl¬ˆ¬±Àı ¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ ˝˝◊Àı Ú± †
¬Ûı˛c, ˜≈‡… øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙Ú±Àı˛ı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙SêÀ˜ ı…Ó¬œÓ¬ ’Ú… Œfl¬±Ú øÚı«±‰¬Ú
fl¬ø˜˙Ú±ı˛ ı± Œfl¬±Ú ’±=¡ø˘fl¬ fl¬ø˜˙Ú±ı˛ ¬Û ˝˝◊ÀÓ¬ ’¬Û¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ Ú±/
ï6ó øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤ı˛+À¬Û ’Ú≈èX¬ ˝˝◊À˘, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ’Ôı± Œfl¬±Ú
ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì Z±ı˛± øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙ÚÀfl¬ ’ø¬Û«Ó¬ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı«±˝
fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… Œ˚ı˛+¬Û fl¬ø˜«ı·« √õ∂À˚˛±ÊÚ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬±˝± øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ı±
Œfl¬±Ú ’±=¡ø˘fl¬ fl¬ø˜˙Ú±Àı˛ı˛ √õ∂±øl¸±Ò… fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 191
ˆ¬±· 15ñøÚı«±‰¬Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 325-329
325/ ¸—¸Àı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ¸ÀÚ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸ÀÚ ı± Ò˜«, √õ∂ʱøÓ¬, ʱøÓ¬ ı±
ø˘Àºı˛ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ Œfl¬±Ú
Œ˚Àfl¬±Ú ¸ÀÚ øÚı«±‰¬Ú±ÀÔ« √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¶ö±øÚfl¬ øÚı«±‰¬ÚÀé¬ÀSı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ ¸±Ò±ı˛Ì ı…øMê øÚı«±‰¬fl¬-Ó¬±ø˘fl¬±ı˛
øÚı«±‰¬fl¬-Ó¬±ø˘fl¬± Ô±øfl¬Àı ¤ı— Œfl¬±Ú ı…øMê Œfl¬ı˘ Ò˜«, √õ∂ʱøÓ¬, ʱøÓ¬, ø˘º ı± ’ôL√ˆ¬≈ M« ê ˝˝◊ı±ı˛ ÊÚ…
ά◊˝±Àı˛ ˜ÀÒ… Œ˚Àfl¬±Ú Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú Ó¬±ø˘fl¬±ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ˝˝◊ı±ı˛ ÊÚ… ’À˚±·… ˝˝◊ÀıÚ Ú± ı±
Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ øÚı«±‰¬fl¬-
’À˚±·… ˝˝◊ÀıÚ Ú± ı± ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øÚı«±‰¬ÚÀé¬ÀSı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ øÚı«±‰¬fl¬- Ó¬±ø˘fl¬±ı˛ ’ôL√ˆ¬≈ M« ê
Ó¬±ø˘fl¬±ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ˝˝◊ı±ı˛ ±øı fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ Ú±/ ˝˝◊ı±ı˛ ±øı fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±øı˛ÀıÚ Ú±/
326/ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ¤ı— √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ÊÚ… øÚı«±‰¬Ú Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ¤ı—
√õ∂±lı˚˛¶®Àı˛ Œˆ¬±È¬±øÒfl¬±Àı˛ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ ˝˝◊ÀıÄ ’Ô«±» √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı…øMê ø˚øÚ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛
øÚı«±‰¬Ú √õ∂±lı˚˛¶®Àı˛
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬ ¤ı— Œ˚ Ó¬±øı˛‡ ˚Ô±À˚±·… øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ Œˆ¬±È¬±øÒfl¬±Àı˛ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬
Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ Ó¬»¬ÛÀé¬ ø¶öı˛œfl‘¬Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛À‡ ˚“±˝±ı˛ ı˚˛¸ ˝˝◊Àı/
[’±Í¬±Àı˛± ı»¸Àı˛ı]˛ fl¬˜ ÚÀ˝ ¤ı— ø˚øÚ ’-øÚı±¸, ˜±Úø¸fl¬ √øıfl‘¬øÓ¬, ’¬Ûı˛±Ò ı±
w©Ü ı± ’ÕıÒ ’±‰¬ı˛Ì Œ˝Ó≈¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ı± ˚Ô±À˚±·… øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ
Œfl¬±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ ’Ú…Ô± ’À˚±·… ÚÀ˝Ú, øÓ¬øÚ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øÚı«±‰¬ÀÚ
Œˆ¬±È¬±Ó¬±ı˛+À¬Û Œı˛øÊø¶Üòˆ≈¬Mê ˝˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ/
327/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, ¸—¸ ¸˜˚˛ ¸˜˚˛ øıøÒ Z±ı˛± øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ øÚı«±‰¬Ú
¸•ÛÀfl«¬ ¸—¸Àı˛
¸—¸Àı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ¸ÀÚ ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸ÀÚ ı± Œ˚Àfl¬±Ú øıÒ±Ú √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛
¸ÀÚ øÚı«±‰¬Ú ¸•§Àg¬ ı± ¸•ÛÀfl«¬, øÚı«±‰¬fl¬-Ó¬±ø˘fl¬±ı˛ √õ∂døÓ¬, øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”À˝ı˛ 鬘Ӭ±/
¬Ûøı˛¸œ˜Ú ¤ı— ’Ú… ¸fl¬˘ øı¯∏˚˛ ˚±˝± ‹ ¸Ú ı± ¸Ú¸˜”À˝ı˛ ˚ÀÔ±ø‰¬Ó¬ ·Í¬Ú
¸≈øÚø}¬Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… √õ∂À˚˛±ÊÚ Ó¬»¸À˜Ó¬, ¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛ øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
328/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, ¤ı— ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ Ó¬»¬ÛÀé¬ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛
¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıÒ±Ú √õ∂̜Ӭ Ú± ˝˚˛ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ ¸˜˚˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ øÚı«±‰¬Ú
¸•ÛÀfl«¬ ‹
¸˜˚˛, øıøÒ Z±ı˛± ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸ÀÚ ı± Œ˚Àfl¬±Ú ¸ÀÚ øÚı«±‰¬Ú øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ øıÒ±Ú
¸•§Àg¬ ı± ¸•ÛÀfl«¬, øÚı«±‰¬fl¬-Ó¬±ø˘fl¬±ı˛ √õ∂døÓ¬ ¤ı— ’Ú… ¸fl¬˘ øı¯∏˚˛ ˚±˝± ‹ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ±/
¸Ú ı± ¸Ú¸˜”À˝ı˛ ˚ÀÔ±ø‰¬Ó¬ ·Í¬Ú ¸≈øÚø}¬Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… √õ∂À˚˛±ÊÚ Ó¬»¸À˜Ó¬,
¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛ øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
329/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, øÚı«±‰¬Ú ¸—Sê±ôL√ øı¯∏À˚˛
øı‰¬±ı˛±˘À˚˛ı˛ ˝ô¶∏Àé¬À¬Û
ïfl¬ó øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”À˝ı˛ ¬Ûøı˛¸œ˜Ú ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ’Ôı± ‹ı˛+¬Û √õ∂øÓ¬ıg¬fl¬/
øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”À˝ ’±¸Ú¸˜”À˝ı˛ ’±ı∞I◊Ú ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú
øıøÒ ˚±˝± 327 ’Ú≈ÀBÂ ı± 328 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ
ı± √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ’øˆ¬À√õ∂Ó¬ Ó¬±˝±ı˛ ø¸X¬Ó¬± ¸•§Àg¬ Œfl¬±Ú
’±±˘ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ’±¬ÛøM fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±Ä
ï‡ó ˚Ô±À˚±·… øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛± ı±
’Ú≈˚±˚˛œ Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛
192 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 15ñøÚı«±‰¬Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 329
øÚfl¬È¬ › Œ¸ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ ¤fl¬øȬ øÚı«±‰¬Ú-
’±ÀıÚ¬ÛÀSı˛ Z±ı˛± ı…Ó¬œÓ¬, ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚ øÚı«±‰¬Ú
ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸Ú ı± Œ˚Àfl¬±Ú ¸ÀÚ
øÚı«±‰¬Ú ¸•§Àg¬ Œfl¬±Ú ’±¬ÛøM fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
329fl¬/ [√õ∂Ò±Ú˜Laœ › ’Ò…Àé¬ı˛ Œé¬ÀS ¸—¸À øÚı«±‰¬Ú ¸•Ûøfl«¬Ó¬ øıÀ˙¯∏
øıÒ±Ú/] ¸—øıÒ±Ú ï‰¬Ó≈¬}¬Q±øı˛—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1978, 36 Ò±ı˛± Z±ı˛±
ï20.6.1979 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó ı± ø·˚˛±ÀÂ/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 193

ˆ¬±· 16
Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œ|Ìœ ¸•§Àg¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝
Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ
330/ ï1ó Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ ’±¸Ú ¸—ı˛øé¬Ó¬ Ô±øfl¬Àıñ ʱøÓ¬ › Ó¬Ù¬ø¸˘œ
ïfl¬ó Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ…Ä ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ…
’±¸Ú ¸—ı˛é¬Ì/
ï‡ó ’±¸±À˜ı˛ ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±¸˜”À˝ı˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ ı…Ó¬œÓ¬
’Ú… Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ…Ä ¤ı—
ï·ó ’±¸±À˜ı˛ ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±¸˜”À˝ı˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛
ÊÚ…/
ï2ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… [ı± ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀS] Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ı±
Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—ı˛øé¬Ó¬ ’±¸ÀÚı˛ ¸—‡…±ı˛
¸ø˝Ó¬ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ ‹ ı˛±Ê…Àfl¬ [ı± ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬SÀfl¬] ’±ıøKȬӬ Œ˜±È¬
’±¸Ú¸—‡…±ı˛ ˚Ô±¸y¬ı Œ¸˝◊ ’Ú≈¬Û±Ó¬ Ô±øfl¬Àı Œ˚ ’Ú≈¬Û±Ó¬ ‹ ı˛±ÀÊ… [ı±
¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀS], Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛, ’Ôı± ‹ ı˛±ÀÊ…
[ı± ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀS] ı±, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı± [¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛] Œfl¬±Ú
ˆ¬±À·, Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛, ˚±˝±Àı˛ ¸•ÛÀfl«¬ ’±¸Ú ‹ı˛+À¬Û ¸—ı˛øé¬Ó¬ ˝˚˛
Ó¬±˝±Àı˛, ÊÚ¸—‡…±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ [ı± ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛] Œ˜±È¬
ÊÚ¸—‡…±ı˛ ’±ÀÂ/
[ï3ó ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ’±¸±À˜ı˛ ¶§˙±ø¸Ó¬
ŒÊ˘±&ø˘ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ ¸—ı˛øé¬Ó¬
’±¸Ú¸˜”À˝ı˛ ¸—‡…±, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… ’±ıøKȬӬ Œ˜±È¬ ’±¸Ú¸—‡…±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¤ı˛+¬Û
¤fl¬øȬ ’Ú≈¬Û±Ó¬ ı˝Ú fl¬øı˛Àı ˚±˝±, ά◊Mê ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±&ø˘ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Ó¬Ù¬ø¸˘œ
ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ¸—‡…± ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ Œ˜±È¬ ÊÚ¸—‡…±ı˛ ¸ø˝Ó¬ Œ˚ ’Ú≈¬Û±Ó¬ ı˝Ú
fl¬Àı˛ Ó¬À¬Û鬱 Ú”…Ú ˝˝◊Àı Ú±/]
[ı…±‡±/ñ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ ¤ı— 332 ’Ú≈ÀBÂÀ, ëëÊÚ¸—‡…±íí fl¬Ô±øȬ ¬Û”ı«ıÓ«¬œ
¸ı«À˙¯∏ Œ˚ ÊÚ·ÌÚ±ı˛ √õ∂±¸øºfl¬ ¸—‡…±&ø˘ √õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ˝˝◊˚˛±À Ӭ±˝±ÀÓ¬ øÚÌ«œÓ¬
ÊÚ¸—‡…± ı≈Á¬±˝◊Àı †
Ó¬Àı, ¤˝◊ ı…±‡…±˚˛, ¬Û”ı«ıÓ«¬œ ¸ı«À˙¯∏ Œ˚ ÊÚ·ÌÚ±ı˛ √õ∂±¸øºfl¬ ¸—‡…±&ø˘
194 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 16ñŒfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œ|Ìœ ¸•§Àg¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 330-332
√õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ˝˝◊˚˛±À Ӭ±˝±ı˛ ά◊À{°‡, Œ˚ ¬Û˚«ôL√ Ú± 2026 ¸ÀÚı˛ ¬Ûı˛ ·‘˝œÓ¬ √õ∂Ô˜
ÊÚ·ÌÚ±ı˛ √õ∂±¸øºfl¬ ¸—‡…±&ø˘ √õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ˝˚˛ Œ¸ ¬Û˚«ôL√, 2001-¤ı˛ ÊÚ·ÌÚ±ı˛
ά◊À{°‡ ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/]
Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ ˝◊º-ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ 331/ 81 ’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ˚ø ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’øˆ¬˜Ó¬
¸•x±À˚˛ı˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ/
˝˚˛ Œ˚ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ ˝◊º-ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ¸•x±À˚˛ı˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ ¬Û˚«±l ÚÀ˝, Ó¬±˝±˝˝◊À˘,
øÓ¬øÚ ‹ ¸•x±À˚˛ı˛ ’ÚøÒfl¬ ≈˝◊ÊÚ ¸¸…Àfl¬ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ ˜ÀڱڜӬ fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú/
ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ 332/ ï1ó Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… › [’±¸±À˜ı˛ ¶§˙±ø¸Ó¬
øıÒ±Ú¸ˆ¬±¸˜”À˝ ŒÊ˘±¸˜”À˝ı˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”˝ øˆ¬iß] ’Ú… Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛
Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ ›
Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚ…, *** √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ ’±¸Ú¸˜”˝ ¸—ı˛øé¬Ó¬ ˝˝◊Àı/
ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ï2ó ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±¸˜”À˝ı˛ ÊÚ…› ’±¸±˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛
’±¸Ú ¸—ı˛é¬Ì/
’±¸Ú¸˜”˝ ¸—ı˛øé¬Ó¬ ˝˝◊Àı/
ï3ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ ı± Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ı˛
ÊÚ… ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—ı˛øé¬Ó¬ ’±¸ÀÚı˛ ¸—‡…±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ‹ ¸ˆ¬±ı˛ ¸ı«À˜±È¬
’±¸Ú¸—‡…±ı˛ ’Ú≈¬Û±Ó¬, ˚Ô±¸y¬ı øÚfl¬È¬Ó¬˜ı˛+À¬Û, Œ¸˝◊ ¤fl¬˝◊ Ô±øfl¬Àı Œ˚
’Ú≈¬Û±Ó¬, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ı˛ ’Ôı± ‹ ı˛±ÀÊ… ı± ά◊˝±ı˛
Œfl¬±Ú ’—À˙ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ı˛, ˚±˝±Àı˛ ¸•ÛÀfl«¬ ‹ ˆ¬±Àı ’±¸Ú ¸—ı˛øé¬Ó¬
Ô±Àfl¬ Ó¬±˝±Àı˛, ÊÚ¸—‡…±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı«À˜±È¬ ÊÚ¸—‡…±ı˛ Ô±Àfl¬/
[ï3fl¬ó ï3ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, 170 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ
[2026] ¸ÀÚı˛ ¬ÛÀı˛ √õ∂Ô˜ ÊÚ·ÌÚ±ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ ’è̱‰¬˘ √õ∂À˙, Œ˜‚±˘˚˛,
ø˜Àʱı˛±˜ › Ú±·±˘…±`¬ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ’±¸Ú¸—‡…±ı˛ ¬Û≈Ú–¸˜i§˚˛Ú
fl¬±˚«fl¬ı˛ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ
ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ¸—ı˛øé¬Ó¬ ’±¸Ú¸˜”˝ ˝˝◊Àı,ñ
ïfl¬ó ˚ø ¸—øıÒ±Ú ï¸l¬Û=¡±˙Ó¬ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1987
ı˘ı» ˝˝◊ı±ı˛ Ó¬±øı˛À‡ ‹ı˛+¬Û ı˛±ÀÊ…ı˛ øı…˜±Ú øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛
ï’Ó¬–¬Ûı˛ ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌ øı…˜±Ú øıÒ±Ú¸ˆ¬± ıø˘˚˛± ά◊ø{°ø‡Ó¬ó
¸fl¬˘ ’±¸Ú Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ı˛ ¸¸…·Ì fl¬Ó‘¬«fl¬ Ò‘Ó¬ ˝˚˛,
Ó¬±˝± ˝˝◊À˘ ¤fl¬øȬ ı…Ó¬œÓ¬ ¸fl¬˘ ’±¸ÚÄ
ï‡ó ’Ú… Œ˚ Œfl¬±Ú Œé¬ÀS ïά◊Mê Ó¬±øı˛À‡ó øı…˜±Ú øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛
¸ı«À˜±È¬ ’±¸Ú ¸—‡…±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ‹ øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ
ÊÚʱøÓ¬ˆ≈¬Mê ¸À¸…ı˛ ’±¸Ú¸—‡…±ı˛ Œ˚ ’Ú≈¬Û±Ó¬ Ô±Àfl¬,
¸ı«À˜±È¬ ’±¸Ú ¸—‡…±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ‹ı˛+¬Û ¸—‡…fl¬ ’±¸ÀÚı˛
’Ú≈¬Û±Ó¬, Ó¬±˝±ı˛ fl¬˜ ˝˝◊Àı Ú±/]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 195
ˆ¬±· 16ñŒfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œ|Ìœ ¸•§Àg¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 332-334
[ï3‡ó ï3ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, øS¬Û≈ı˛± ı˛±Ê… øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛
’±¸Ú ¸—‡…±ı˛, [2026] ¸±À˘ı˛ ¬Ûı˛ √õ∂Ô˜ ÊÚ·ÌÚ±ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ 170 ’Ú≈ÀBÂ
’Ú≈˚±˚˛œ ¬¬Û≈Úøı«Ú…±¸ fl¬±˚«fl¬ı˛ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ı˛
ÊÚ… Œ˚ ’±¸Ú¸˜”˝ ¸—ı˛øé¬Ó¬ ˝˝◊Àı Ó¬±˝±, ¸—øıÒ±Ú ïı±˝±Mı˛Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó
’±˝◊Ú, 1992 ı˘ı» ˝˝◊ı±ı˛ Ó¬±øı˛À‡ ά◊˝±ı˛ øı…˜±Ú øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ ¸ı«À˜±È¬
’±¸ÀÚı˛ ˜ÀÒ… ά◊Mê Ó¬±øı˛À‡ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ˆ≈¬Mê ¸¸…·ÀÌı˛ Œ˚ ’Ú≈¬Û±ÀÓ¬
’±¸Ú ¸—‡…± Ô±Àfl¬, ¸ı«À˜±È¬ ’±¸Ú¸—‡…±ı˛ ’Ú”…Ú Œ¸˝◊ ’Ú≈¬Û±ÀÓ¬ ’±¸Ú ¸—‡…±
Ô±øfl¬Àı/]
ï4ó ’±¸±˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ ÊÚ… ¸—ı˛øé¬Ó¬
’±¸ÀÚı˛ ¸—‡…±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ‹ ¸ˆ¬±ı˛ Œ˜±È¬ ’±¸Ú¸—‡…±ı˛ ’Ú≈¬Û±Ó¬, ‹ ŒÊ˘±ı˛
ÊÚ¸—‡…±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ Œ˜±È¬ ÊÚ¸—‡…±ı˛ ’Ú≈¬Û±Ó¬ ’À¬Û鬱 fl¬˜ ˝˝◊Àı Ú±/
ï5ó ’±¸±À˜ı˛ Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ ÊÚ… ¸—ı˛øé¬Ó¬ ’±¸Ú¸˜”À˝ı˛
øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”À˝ *** ‹ ŒÊ˘±ı˛ ıø˝ˆ«¬”Ó¬ Œfl¬±Ú Œé¬S ’ôL√ˆ≈¬«Mê ˝˝◊Àı Ú±/
ï6ó Œfl¬±Ú ı…øMê ø˚øÚ ’±¸±˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ Œfl¬±Ú
Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ı˛ ¸¸… ÚÀ˝Ú, øÓ¬øÚ *** ‹ ŒÊ˘±ı˛ Œfl¬±Ú øÚı«±‰¬ÚÀé¬S
˝˝◊ÀÓ¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ øÚı«±‰¬ÀÚı˛ ÊÚ… Œ˚±·… ˝˝◊ÀıÚ Ú± †
Ó¬Àı ’±¸±˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± øÚı«±‰¬ÀÚı˛ ÊÚ… Œı±Àh¬±˘…±`¬ ¶ö±øÚfl¬
Œé¬S±ÒœÚ ŒÊ˘±ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ › ’-Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛
√õ∂øÓ¬øÚøÒQ ˚±˝± ‹ı˛+À¬Û √õ∂:±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊˚˛±ø¢ › ˚±˝± Œı±Àh¬±˘…±`¬ ¶ö±øÚfl¬
Œé¬S±ÒœÚ ŒÊ˘±ı˛ ·Í¬ÀÚı˛ ¬Û”Àı« øı…˜±Ú ø¢, Ó¬±˝± ıʱ˚˛ Ô±øfl¬Àı/
333/ 170 ’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ˚ø Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛
øıÒ±Ú¸ˆ¬±¸˜”À˝ ˝◊º-
ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ *** ’øˆ¬˜Ó¬ ˝˚˛ Œ˚ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ ˝◊º-ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ¸•x±À˚˛ı˛
¸•x±À˚˛ı˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ √õ∂À˚˛±ÊÚ ¤ı— ά◊˝±ÀÓ¬ ‹ ¸•x±À˚˛ı˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ ¬Û˚«±l √õ∂øÓ¬øÚøÒQ/
ÚÀ˝, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, øÓ¬øÚ [‹ ¸•x±À˚˛ı˛ ¤fl¬ÊÚ ¸¸…Àfl¬ ‹ ¸ˆ¬±˚˛ ˜ÀڱڜӬ
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú]/
334/ ¤˝◊ ˆ¬±À· ¬Û”ı«ıÓ«¬œ øıÒ±Ú±ı˘œÀÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¤˝◊ ’±¸Ú ¸—ı˛é¬Ì ›
øıÀ˙¯∏ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ
¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬ [ïfl¬ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œé¬ÀS ’±ø˙ ı»¸ı˛ ¤ı— ï‡ó øÚø«©Ü ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ¬Ûı˛
√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œé¬ÀS ¸Mı˛ ı»¸ı˛] ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±Ú ˝˝◊À˘ñ ’ıø¸Ó¬ ˝˝◊Àı/
ïfl¬ó Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±¸˜”À˝ Ó¬Ù¬ø¸˘œ
ʱøÓ¬¸˜”˝ › Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ’±¸Ú ¸—ı˛é¬Ì
¸•§Àg¬Ä ¤ı—
196 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 16ñŒfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œ|Ìœ ¸•§Àg¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 334-337
ï‡ó Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±¸˜”À˝ ˜ÀÚ±Ú˚˛Ú Z±ı˛±
˝◊º-ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ¸•x±À˚˛ı˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ ¸•§Àg¬,
¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’±ı˛ fl¬±˚«fl¬ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú± †
Ó¬Àı, ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛
√õ∂øÓ¬øÚøÒQ √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬øı˛Àı Ú±, Œ˚ ¬Û˚«ôL√ Ú±, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, Ó¬»fl¬±À˘ øı…˜±Ú
Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ı± øıÒ±Ú¸ˆ¬± ˆ¬º ˝˚˛/
fl‘¬Ó¬…fl¬ › ¬Û¸˜”À˝ 335/ ¸—À‚ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬±˚«±ı˘œ ¸—Sê±ôL√ fl‘¬Ó¬…fl¬ › ¬Û¸˜”À˝
Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ › øÚÀ˚˛±À·, √õ∂˙±¸ÀÚı˛ fl¬±˚«fl≈¬˙˘Ó¬± ı˛é¬ÀÌı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸±˜?¸… ı˛±ø‡˚˛±, Ó¬Ù¬ø¸˘œ
Ó¬Ù¬ø¸˘œ
ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ±øı/ ʱøÓ¬ › Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ ±øı øıÀı‰¬Ú± fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı †
[Ó¬Àı, ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ Œfl¬±Ú ¬Ûı˛œé¬±˚˛ Œ˚±·…Ó¬±øÚÌ«±˚˛fl¬ Ú•§ı˛
ø˙øÔ˘ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ı± ˜”˘…±˚˛ÀÚı˛ ˜±Ú øÚ•ßÓ¬ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ…, ¸—À‚ı˛ ı± Œfl¬±Ú
ı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬±˚«±ı˘œ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú Œ|Ìœı˛ ı± Œ|Ìœ¸˜”À˝ı˛ fl‘¬Ó¬…fl¬ › ¬Û¸˜”À˝
¬ÛÀ±ißøÓ¬ øı¯∏À˚˛ ¸—ı˛é¬ÀÌı˛ ÊÚ… Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ › Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ı˛
¸¸…·ÀÌı˛ ’Ú≈fl”¬À˘ Œfl¬±Ú øıÒ±Ú √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ Œé¬ÀS øÚı±øı˛Ó¬ fl¬øı˛Àı Ú±/]
Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú fl‘¬Ó¬…Àfl¬ ˝◊º- 336/ ï1ó ¬ÛÚı˛˝◊ ’±·à¬, 1947 Ó¬±øı˛À‡ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Œı˛˘¬ÛÔ,
ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ¸•x±À˚˛ı˛
ÊÚ… øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú/
ıø˝–q{®, ά±fl¬ › Ó¬±ı˛ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”À˝ ˝◊º-ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ¸•x±À˚˛ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛
øÚÀ˚˛±· Œ˚ øˆ¬øMÀÓ¬ ˝˝◊Ó¬, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Ûı˛ √õ∂Ô˜ ≈˝◊ ı»¸ı˛ ‹
¤fl¬˝◊ øˆ¬øMÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
¬Ûı˛ıÓ«¬œ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ≈˝◊ ı»¸ı˛ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ…, ά◊Mê fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”À˝ ά◊Mê
¸•x±À˚˛ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ ÊÚ… ¸—ı˛øé¬Ó¬ ¬ÛÀı˛ ¸—‡…±, ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”ı«ıÓ«¬œ ≈˝◊
ı»¸ı˛ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… ‹ı˛+À¬Û ¸—ı˛øé¬Ó¬ ¬ÛÀı˛ Œ˚ ¸—‡…± ø¢, Ó¬À¬Û鬱
˙Ó¬fl¬ı˛± ˙ ˆ¬±À·ı˛ ˚Ô±¸y¬ı øÚfl¬È¬Ó¬˜ı˛+À¬Û fl¬˜ ˝˝◊Àı †
Ó¬Àı, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ˙ ı»¸ı˛ ’ÀôL√, ‹ ¸fl¬˘ ¸—ı˛é¬Ì ’±ı˛
Ô±øfl¬Àı Ú±/
ï2ó ï1ó√ õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ˝◊º-ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ¸•x±À˚˛ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛
¬ÛÀé¬ ‹ √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ‹ ¸•x±À˚˛ı˛ ÊÚ… ¸—ı˛øé¬Ó¬ ¬Û¸˜”˝ øˆ¬iß ’Ú… ¬ÛÀ
ı± Ó¬øÓ¬øı˛Mê Œfl¬±Ú ¬ÛÀ øÚÀ˚˛±À· √õ∂øÓ¬ıg¬fl¬ ˝˝◊Àı Ú±, ˚ø ‹ı˛+¬Û ¸¸…·Ì ’Ú…
¸•x±˚˛¸˜”À˝ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ Ó≈¬˘Ú±˚˛ &̱Ú≈¸±Àı˛ øÚÀ˚˛±À·ı˛ ÊÚ… Œ˚±·…Ó¬±¸•Ûiß
ıø˘˚˛± √õ∂øÓ¬¬Ûiß ˝Ú/
˝◊º-ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ 337/ ¤fl¬øSÀ˙ ˜±‰«¬, 1948 Ó¬±øı˛À‡ Œ˚ øıM ı»¸ı˛ Œ˙¯∏ ˝˝◊˚˛±À Œ¸˝◊
¸•x±À˚˛ı˛ ø˝Ó¬±ÀÔ« ı»¸Àı˛ ˝◊º-ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ¸•x±À˚˛ı˛ ø˝Ó¬±ÀÔ« ø˙鬱 ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ’Ú≈±Ú fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±
ø˙鬱-’Ú≈±Ú ¸•ÛÀfl«¬
øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú/
Ô±øfl¬À˘, ‹ ¤fl¬˝◊ ’Ú≈±Ú ¸—‚ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤ı— √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±Ê… ¬fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
√õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Ûı˛ øÓ¬Ú øıM ı»¸ı˛ Òøı˛˚˛± fl‘¬Ó¬ ˝˝◊Àı/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 197
ˆ¬±· 16ñŒfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œ|Ìœ ¸•§Àg¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 337-338
Œ˚ ’Ú≈±Ú ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”ı«ıÓ«¬œ øÓ¬Ú ı»¸ı˛ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ø¢, ¬Ûı˛ıÓ«¬œ
√õ∂ÀÓ¬…fl¬ øÓ¬Ú ı»¸ı˛ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… Ó¬±˝± Ó¬À¬Û鬱 ˙ ˙Ó¬±—˙ fl¬˜ ˝˝◊ÀÓ¬
¬Û±Àı˛ †
Ó¬Àı, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ˙ ı»¸ı˛ ’ÀôL√ ‹ı˛+¬Û ’Ú≈±Ú, ˚Ó¬”ı˛
¬Û˚«ôL√ ά◊˝± ˝◊º-ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ¸•x±À˚˛ı˛ ¬ÛÀé¬ Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ ¸≈øıÒ± Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√,
’±ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú± †
¬Ûı˛c, Œfl¬±Ú ø˙鬱 √õ∂øÓ¬á¬±Ú ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ’Ú≈±Ú ¬Û±˝◊ı±ı˛
’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊Àı Ú±, ˚ø Ú± ά◊˝±ÀÓ¬ ı±ø¯∏«fl¬ √õ∂ÀıÀ˙ı˛ ’ôL√Ó¬–¬ÛÀé¬ ˙Ó¬fl¬ı˛± ‰¬ø{°˙
ˆ¬±· ˝◊º-ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ¸•x±˚˛ øˆ¬iß ’Ú… ¸•x±À˚˛ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ √õ∂±øl¸±Ò… fl¬ı˛±
˝˚˛/
338/ [ï1ó Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ fl¬ø˜˙Ú Ô±øfl¬Àı ˚±˝± [Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛
Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ʱӬœ˚˛ fl¬ø˜˙Úı˛+À¬Û ¬Ûøı˛ø‰¬Ó¬ ˝˝◊Àı/ ÊÚ… ʱӬœ˚˛ fl¬ø˜˙Ú/]

ï2ó ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤Ó¬»¬ÛÀé¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬

fl¬ø˜˙Ú ¤fl¬ÊÚ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú, ά◊¬Û-Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú ¤ı— øÓ¬ÚÊÚ ’Ú… ¸¸… ˘˝◊˚˛±
·øͬӬ ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú, ά◊¬Û-Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú › ’Ú…
¸¸…·ÀÌı˛ ‰¬±fl¬ı˛œı˛ ˙Ó¬«±ı˘œ › ¬ÛÒ±ı˛Ìfl¬±˘, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ øÚ˚˛˜ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û
øÚÒ«±ı˛Ì fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı/]
ï3ó fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú, ά◊¬Û-Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú › ’Ú…±Ú… ¸¸… ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬
fl¬Ó‘¬«fl¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¶§±é¬øı˛Ó¬ › ˜≈^±øǬӬ ’øÒ¬ÛS Z±ı˛± øÚ˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ/
ï4ó fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¶§œ˚˛ fl¬±˚«√õ∂̱˘œ √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± Ô±øfl¬Àı/
ï5ó fl¬ø˜˙ÀÚı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àıñ
ïfl¬ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú, ı± Ó¬»fl¬±À˘ ı˘ı» ’Ú… Œfl¬±Ú øıøÒ ı±
¸ı˛fl¬±ı˛œ Œfl¬±Ú ’±À˙ ’Ú≈˚±˚˛œ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ…
ı…ıø¶öÓ¬ ı˛é¬±ıg¬¸˜”À˝ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛
Ó¬ôL√ › ÚÊı˛±øı˛ fl¬ı˛±, ¤ı— ‹ı˛+¬Û ı˛é¬±ıg¬¸˜”À˝ı˛ fl¬±À˚«ı˛
˜”˘…±˚˛Ú fl¬ı˛±Ä
ï‡ó Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ › ı˛é¬±ıg¬¸˜”À˝ı˛ ı=¡Ú±
¸•ÛÀfl«¬ øıøÚø«©Ü ’øˆ¬À˚±À·ı˛ ’Ú≈¸g¬±Ú fl¬ı˛±Ä
ï·ó Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ’±Ô« ¸±˜±øÊfl¬ ά◊iß˚˛Ú ¬Ûøı˛fl¬äÚ±
√õ∂øSê˚˛±˚˛ ’—˙·Ë˝Ì fl¬ı˛± › Ó¬øZ¯∏À˚˛ ¬Ûı˛±˜˙« Œ›˚˛±, ¤ı—
¸—‚ › Œfl¬±Ú› ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ÒœÀÚ Ó“¬±˝±Àı˛ ά◊iß˚˛ÀÚı˛
’·Ë·øÓ¬ı˛ ˜”˘…±˚˛Ú fl¬ı˛±Ä
198 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 16ñŒfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œ|Ìœ ¸•§Àg¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 338
ï‚ó ı»¸Àı˛ ¤fl¬ı±ı˛ fl¬øı˛˚˛± ¤ı— fl¬ø˜˙Ú Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˚≈Mê ·Ì…
fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û ’Ú…±Ú… ¸˜À˚˛ ‹ı˛+¬Û ı˛é¬±ıg¬¸˜”À˝ı˛ fl¬±˚«
¸•ÛÀfl«¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ √õ∂øÓ¬ÀıÚ Œ¬Û˙ fl¬ı˛±Ä
ï„ó ‹¸fl¬˘ ı˛é¬±ıÀg¬ı˛ fl¬±˚«fl¬ı˛ ı˛+¬Û±˚˛ÀÌı˛ ÊÚ… ¸—‚ ı± Œfl¬±Ú›
ı˛±ÀÊ…ı˛ Œ˚ ¸fl¬˘ ά◊¬Û±˚˛ ’ı˘•§Ú fl¬ı˛± ά◊ø‰¬Ó¬, ¤ı—
Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ¸≈ı˛é¬±, fl¬˘…±Ì › ’±Ô«-¸±˜±øÊfl¬
ά◊iß˚˛ÀÚı˛ ÊÚ… ’Ú…±Ú… Œ˚¸fl¬˘ ά◊¬Û±˚˛ ’ı˘•§Ú fl¬ı˛± ά◊ø‰¬Ó¬
Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ ‹ √õ∂øÓ¬ÀıÚ¸˜”À˝ ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬ı˛±Ä ¤ı—
ï‰¬ó ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬,
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ øÚ˚˛˜ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀıÚ Ó¬Ù¬ø¸˘œ
ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ¸≈ı˛é¬±, fl¬˘…±Ì › ά◊iß˚˛Ú ¤ı— √õ∂·øÓ¬ ¸•§Àg¬
Œ¸ı˛+¬Û ’Ú…±Ú… fl‘¬Ó¬… øÚı«±˝ fl¬ı˛±/
ï6ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ‹ı˛+¬Û ¸fl¬˘ √õ∂øÓ¬ÀıÚ ¤ı— Ó¬»¸˝, ¸—‚ ¸•Ûøfl«¬Ó¬
¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”˝ ¸•§Àg¬ Œ˚ ı…ı¶ö± ’ı˘•§Ú fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À ı± ’ı˘•§ÀÚı˛ √õ∂ô¶∏±ı
fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À Ӭ±˝±ı˛, ¤ı— ‹ı˛+¬Û ¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”À˝ı˛ Œfl¬±ÚøȬ ·‘˝œÓ¬ Ú± ˝˝◊˚˛±
Ô±øfl¬À˘ ά◊˝±ı˛ fl¬±ı˛Ì¸˜”˝ ı…±‡…± fl¬øı˛˚˛± ¤fl¬øȬ ¶ú±ı˛fl¬ø˘ø¬Û ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬
¸ÀÚı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
ï7ó Œ˚Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú √õ∂øÓ¬ÀıÚ ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ’—˙ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
øı¯∏À˚˛ı˛ ¸•§Àg¬ ˝˚˛ ˚±˝±ı˛ ¸ø˝Ó¬ Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛ ¸—øù≠©Ü Ô±Àfl¬, Œ¸Àé¬ÀS
‹ı˛+¬Û √õ∂øÓ¬ÀıÀÚı˛ ¤fl¬øȬ √õ∂øÓ¬ø˘ø¬Û ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ Œ√õ∂øı˛Ó¬
˝˝◊Àı, ø˚øÚ Î¬◊˝± ¤ı— ‹ ı˛±Ê… ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”˝ øı¯∏À˚˛ ’ı˘ø•§Ó¬ ı±
’ı˘•§ÀÚı˛ ÊÚ… √õ∂ô¶∏±øıÓ¬ ı…ı¶ö± ¤ı— ‹ı˛+¬Û ¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”À˝ı˛ Œfl¬±ÚøȬ ·‘˝œÓ¬ Ú±
˝˝◊˚˛± Ô±øfl¬À˘ ά◊˝±ı˛ fl¬±ı˛Ì¸˜”˝ ı…±‡…± fl¬øı˛˚˛± ¤fl¬øȬ ¶ú±ı˛fl¬ø˘ø¬Û ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
ï8ó fl¬ø˜˙ÀÚı˛, ï5ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ïfl¬ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú øı¯∏À˚˛ı˛
Ó¬ôL√ fl¬øı˛ı±ı˛ fl¬±À˘ ’Ôı± ï‡ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú ’øˆ¬À˚±· ¸•ÛÀfl«¬
’Ú≈¸g¬±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ fl¬±À˘, øıÀ˙¯∏Ó¬– øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ øı¯∏˚˛¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬, Œfl¬±Ú
Œ˜±fl¬V˜±ı˛ øı‰¬±ı˛fl¬±ı˛œ Œ›˚˛±Úœ ’±±˘ÀÓ¬ı˛ ¸fl¬˘ 鬘Ӭ± Ô±øfl¬Àı, ˚Ô± †-
ïfl¬ó Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ ¸˜Ú fl¬ı˛± ¤ı— ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ’—˙ ˝˝◊ÀÓ¬
Ó¬“±˝±ı˛ ά◊¬Ûø¶öøÓ¬ ı˘ı» fl¬ı˛± › Ó¬“±˝±Àfl¬ ˙¬ÛÔ¬Û”ı«fl¬ ŒÊı˛±
fl¬ı˛±Ä
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 199
ˆ¬±· 16ñŒfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œ|Ìœ ¸•§Àg¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 338
ï‡ó Œfl¬±Ú ô¶∏±ÀıÊ √õ∂fl¬È¬Ú ¤ı— ά◊˝±ı˛ ά◊¬Û¶ö±¬ÛÚ ’Ú≈:±Ó¬ fl¬ı˛±Ä
ï·ó ˙¬ÛÔ¬ÛÀSı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ ¸±é¬… ·Ë˝Ì fl¬ı˛±Ä
ï‚ó Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬ ı± fl¬ı˛Ì ˝˝◊ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ¸ı˛fl¬±ı˛œ ’øˆ¬À˘‡ ı±
ά◊˝±ı˛ √õ∂øÓ¬ø˘ø¬Û ’øÒ˚±‰¬Ú fl¬ı˛±Ä
ï„ó ¸±é¬œ·ÌÀfl¬ ŒÊı˛± › ô¶∏±Àıʸ˜”À˝ı˛ ¬Ûı˛œé¬±ı˛ ÊÚ… fl¬ø˜˙Ú
øÚÀ˚˛±· fl¬ı˛±Ä
ó ¤ı˛+¬Û ’Ú… Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ˚±˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ øÚ˚˛À˜ı˛ Z±ı˛± øÚÒ«±ı˛Ì
fl¬øı˛ÀıÚ/
ï9ó ¸—‚ ¤ı— √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛, Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬Àfl¬ √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛ ¤ı˛+¬Û ¸fl¬˘ √õ∂Ò±Ú ÚœøÓ¬·Ó¬ øı¯∏À˚˛ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜˙« fl¬øı˛ÀıÚ/
ï10ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ά◊À{°‡ ˝◊º-ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛
¸•x±À˚˛ı˛ ά◊À{°‡ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬Àı˛ ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
[338fl¬/ ï1ó Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ fl¬ø˜˙Ú Ô±øfl¬Àı ˚±˝± Ó¬Ù¬ø¸˘œ
ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ…
Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ʱӬœ˚˛ fl¬ø˜˙Úı˛+À¬Û ¬Ûøı˛ø‰¬Ó¬ ˝˝◊Àı/ ʱӬœ˚˛ fl¬ø˜˙Ú/
ï2ó ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤Ó¬»¬ÛÀé¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬,
fl¬ø˜˙Ú ¤fl¬ÊÚ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú, ά◊¬Û-Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú ¤ı— øÓ¬ÚÊÚ ’Ú… ¸¸… ˘˝◊˚˛±
·øͬӬ ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú, › ά◊¬Û-Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú › ’Ú…
¸¸…·ÀÌı˛ ‰¬±fl¬ı˛œı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ › ¬ÛÒ±ı˛Ìfl¬±˘ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ øÚ˚˛˜ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û
øÚÒ«±ı˛Ì fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı/
ï3ó fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú, ά◊¬Û-Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú › ’Ú…±Ú… ¸¸…, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬
fl¬Ó‘¬«fl¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¶§±é¬øı˛Ó¬ › ˜≈^±øǬӬ ’øÒ¬ÛS Z±ı˛± øÚ˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ/
ï4ó fl¬ø˜˙ÀÚı˛, ¶§œ˚˛ fl¬±˚«√õ∂̱˘œ √õ∂øÚ˚˛LaÌ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± Ô±øfl¬Àı/
ï5ó fl¬ø˜˙ÀÚı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àıñ
ïfl¬ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú, ı± Ó¬»¸˜À˚˛ ı˘ı» ’Ú… Œfl¬±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ
ı± ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ Œfl¬±Ú ’±À˙ ’Ú≈˚±˚˛œ Ó¬Ù¬ø¸˘œ
ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ı…ıø¶öÓ¬ ı˛é¬±ıg¬¸˜”À˝ı˛ ¸ø˝Ó¬
¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛ı˛ Ó¬ôL√ › ÚÊı˛±øı˛ fl¬ı˛± ¤ı—
‹ı˛+¬Û ı˛é¬±ıg¬¸˜”À˝ı˛ fl¬±À˚«ı˛ ˜”˘…±˚˛Ú fl¬ı˛±Ä
200 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 16ñŒfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œ|Ìœ ¸•§Àg¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 338
ï‡ó Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ › ı˛é¬±ıg¬¸˜”À˝ı˛
ı=¡Ú± ¸•ÛÀfl«¬ øıøÚø«©Ü ’øˆ¬À˚±À·ı˛ ’Ú≈¸g¬±Ú fl¬ı˛±Ä
ï·ó Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ’±Ô«¸±˜±øÊfl¬ ά◊iß˚˛Ú ¬Ûøı˛fl¬äÚ±
√õ∂øSê˚˛±˚˛ ’—˙·Ë˝Ì fl¬ı˛± › Ó¬øZ¯∏À˚˛ ¬Ûı˛±˜˙« Œ›˚˛± ¤ı—
¸—‚ › Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ÒœÀÚ Ó“¬±˝±Àı˛ ά◊iß˚˛ÀÚı˛ ’·Ë·øÓ¬ı˛
˜”˘…±˚˛Ú fl¬ı˛±Ä
ï‚ó ı»¸Àı˛ ¤fl¬ı±ı˛ fl¬øı˛˚˛± ¤ı— fl¬ø˜˙Ú Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˚≈Mê ·Ì…
fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û ’Ú…±Ú… ¸˜À˚˛ ‹ı˛+¬Û ı˛é¬±ıg¬¸˜”À˝ı˛ fl¬±˚«
¸•ÛÀfl«¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ √õ∂øÓ¬ÀıÚ Œ¬Û˙ fl¬ı˛±Ä
ï„ó ‹ ¸fl¬˘ ı˛é¬±ıÀg¬ı˛ fl¬±˚«fl¬ı˛ ı˛+¬Û±˚˛ÀÌı˛ ÊÚ… ¸—‚ ı± Œfl¬±Ú›
ı˛±ÀÊ…ı˛ Œ˚ ¸fl¬˘ ά◊¬Û±˚˛ ’ı˘•§Ú fl¬ı˛± ά◊ø‰¬Ó¬, ¤ı—
Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ¸≈ı˛é¬±, fl¬˘…±Ì › ’±Ô«-¸±˜±øÊfl¬
ά◊iß˚˛ÀÚı˛ ÊÚ… ’Ú…±Ú… Œ˚ ά◊¬Û±˚˛ ’ı˘•§Ú fl¬ı˛± ά◊ø‰¬Ó¬
Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ ‹ √õ∂øÓ¬ÀıÚ¸˜”À˝ ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬ı˛±Ä ¤ı—
ï‰¬ó ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬,
øÚ˚˛˜ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀıÚ Ó¬Ù¬ø¸˘œ
ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ¸≈ı˛é¬±, fl¬˘…±Ì, ά◊iß˚˛Ú › √õ∂·øÓ¬ ¸•ÛÀfl«¬
Œ¸ı˛+¬Û ’Ú…±Ú… fl‘¬Ó¬… øÚı«±˝ fl¬ı˛±/
ï6ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ‹ı˛+À¬Û ¸fl¬˘ √õ∂øÓ¬ÀıÚ, ¤ı— Ó¬»¸˝ ¸—‚ ¸•Ûøfl«¬Ó¬
¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”˝ ¸•§Àg¬ Œ˚ ı…ı¶ö± ’ı˘•§Ú fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À ı± ’ı˘•§ÀÚı˛ √õ∂ô¶∏±ı
fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À Ӭ±˝±ı˛ ¤ı— ‹ı˛+¬Û ¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”À˝ı˛ Œfl¬±ÚøȬ ·‘˝œÓ¬ Ú± ˝˝◊˚˛± Ô±øfl¬À˘
ά◊˝±ı˛ fl¬±ı˛Ì¸˜”˝ ı…±‡…± fl¬øı˛˚˛± ¤fl¬øȬ ¶ú±ı˛fl¬ø˘ø¬Û ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛
¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
ï7ó Œ˚Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú √õ∂øÓ¬ÀıÚ ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ’—˙ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
øı¯∏˚˛ ¸•§Àg¬ ˝˚˛ ˚±˝±ı˛ ¸ø˝Ó¬ Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛ ¸—øù≠©Ü Ô±Àfl¬, Œ¸Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û
√õ∂øÓ¬ÀıÀÚı˛ √õ∂øÓ¬ø˘ø¬Û ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ Œ√õ∂øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı, ø˚øÚ Î¬◊˝± ¤ı—
‹ ı˛±Ê… ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”˝ øı¯∏À˚˛ ’ı˘ø•§Ó¬ ı± ’ı˘•§ÀÚı˛ ÊÚ… √õ∂ô¶∏±øıÓ¬
ı…ı¶ö± ¤ı— ‹ı˛+¬Û ¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”À˝ı˛ Œfl¬±ÚøȬ ·‘˝œÓ¬ Ú± ˝˝◊˚˛± Ô±øfl¬À˘ ά◊˝±ı˛
fl¬±ı˛Ì¸˜”˝ ı…±‡…± fl¬øı˛˚˛± ¤fl¬øȬ ¶ú±ı˛fl¬ø˘ø¬Û ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸˜Àé¬
¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
ï8ó fl¬ø˜˙ÀÚı˛, ï5ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ïfl¬ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú øı¯∏À˚˛ı˛
Ó¬ôL√fl¬±À˘ ı± ï‡ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú ’øˆ¬À˚±À·ı˛ ’Ú≈¸g¬±Úfl¬±À˘,
Œfl¬±Ú Œ˜±fl¬V˜± øı‰¬±ı˛fl¬±ı˛œ Œ›˚˛±Úœ ’±±˘ÀÓ¬ı˛, øıÀ˙¯∏Ó¬– øÚ•ßø˘ø‡Ó¬
øı¯∏˚˛¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬, ¸fl¬˘ 鬘Ӭ± Ô±øfl¬Àı ˚Ô±†ñ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 201
ˆ¬±· 16ñŒfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œ|Ìœ ¸•§Àg¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 338
ïfl¬ó Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ ¸˜Ú fl¬ı˛± › ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Œ˚ Œfl¬±Ú ’—˙ ˝˝◊ÀÓ¬
Ó¬“±˝±ı˛ ά◊¬Ûø¶öøÓ¬ ı˘ı» fl¬ı˛± ¤ı— Ó¬“±˝±Àfl¬ ˙¬ÛÔ¬Û”ı«fl¬ ŒÊı˛±
fl¬ı˛±Ä
ï‡ó Œfl¬±Ú ô¶∏±ÀıÀÊı˛ √õ∂fl¬È¬Ú › ά◊˝±ı˛ ά◊¬Û¶ö±¬ÛÚ ’Ú≈:±Ó¬ fl¬ı˛±Ä
ï·ó ˙¬ÛÔ¬ÛÀSı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ ¸±é¬… ·Ë˝Ì fl¬ı˛±Ä
ï‚ó Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬ ı± fl¬ı˛Ì ˝˝◊ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ¸ı˛fl¬±ı˛œ ’øˆ¬À˘‡ ı±
ά◊˝±ı˛ √õ∂øÓ¬ø˘ø¬Û ’øÒ˚±‰¬Ú fl¬ı˛±Ä
ï„ó ¸±é¬œ·ÌÀfl¬ ŒÊı˛± ¤ı— ô¶∏±Àıʸ˜”À˝ı˛ ¬Ûı˛œé¬±ı˛ ÊÚ…
fl¬ø˜˙Ú øÚÀ˚˛±· fl¬ı˛±Ä
ó ¤ı˛+¬Û ’Ú… Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ˚±˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ øÚ˚˛À˜ı˛ Z±ı˛± øÚÒ«±ı˛Ì
fl¬øı˛ÀıÚ/
ï9ó ¸—‚ ¤ı— √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”˝Àfl¬ √õ∂ˆ¬±øıÓ¬
fl¬Àı˛ ¤ı˛+¬Û ¸fl¬˘ √õ∂Ò±Ú ÚœøÓ¬·Ó¬ øı¯∏À˚˛ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜˙« fl¬øı˛ÀıÚ/]
338‡/ ï1ó ¸±˜±øÊfl¬ › ø˙鬱·Ó¬ˆ¬±Àı ’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœ¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœ¸˜”À˝ı˛
ÊÚ… ʱӬœ˚˛ fl¬ø˜˙Ú/
¤fl¬øȬ fl¬ø˜˙Ú Ô±øfl¬Àı ˚±˝± ’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœ¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ʱӬœ˚˛ fl¬ø˜˙Úı˛+À¬Û
¬Ûøı˛ø‰¬Ó¬ ˝˝◊Àı/
ï2ó ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤Ó¬»¬ÛÀé¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬,
fl¬ø˜˙Ú ¤fl¬ÊÚ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú, ά◊¬Û-Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú ¤ı— øÓ¬ÚÊÚ ’Ú… ¸¸…-Œfl¬
˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú, ά◊¬Û-Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú › ’Ú…
¸¸…·ÀÌı˛ ‰¬±fl¬ı˛œı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ › ¬ÛÒ±ı˛Ìfl¬±˘ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ øÚ˚˛˜ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û
øÚÒ«±ı˛Ì fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı/
ï3ó fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú, ά◊¬Û-Œ‰¬˚˛±ı˛¬Û±¸«Ú › ’Ú…±Ú… ¸¸… ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬
fl¬Ó‘¬«fl¬, Ó“¬±˝±ı˛ ¶§±é¬øı˛Ó¬ › ˜≈^±øǬӬ ’øÒ¬ÛS Z±ı˛± øÚ˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ/
ï4ó fl¬ø˜˙ÀÚı˛, ¶§œ˚˛ fl¬±˚«√õ∂̱˘œ √øÚ˚˛LaÌ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± Ô±øfl¬Àı/
ï5ó fl¬ø˜˙ÀÚı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àıñ
ïfl¬ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú, ı± Ó¬»¸˜À˚˛ ı˘ı» ’Ú… Œfl¬±Ú øıøÒ ı±
¸ı˛fl¬±øı˛ Œfl¬±Ú ’±À˙ ’Ú≈˚±˚˛œ ¸±˜±øÊfl¬ › ø˙鬱·Ó¬ˆ¬±Àı
’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœ¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ı…ıø¶öÓ¬ ı˛é¬±ıg¬¸˜”À˝ı˛ ¸ø˝Ó¬
¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛ Ó¬ôL√ › ÚÊı˛±øı˛ fl¬ı˛± ¤ı— ‹ı˛+¬Û
ı˛é¬±ıg¬¸˜”À˝ı˛ fl¬±À˚«ı˛ ˜”˘…±˚˛Ú fl¬ı˛±Ä
202 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 16ñŒfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œ|Ìœ ¸•§Àg¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 338
ï‡ó ¸±˜±øÊfl¬ › ø˙鬱·Ó¬ˆ¬±Àı ’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœ¸˜”À˝ı˛ ’øÒfl¬±ı˛
› ı˛é¬±ıg¬¸˜”À˝ı˛ ı=¡Ú± ¸•ÛÀfl«¬ øıøÚø«©Ü ’øˆ¬À˚±À·ı˛
’Ú≈¸g¬±Ú fl¬ı˛±Ä
ï·ó ¸±˜±øÊfl¬ › ø˙鬱·Ó¬ˆ¬±Àı ’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœ¸˜”À˝ı˛ ’±Ô«-
¸±˜±øÊfl¬ ά◊iß˚˛ÀÚ ’—˙·Ë˝Ì fl¬ı˛± › Ó¬øZ¯∏À˚˛ ¬Ûı˛±˜˙«
Œ›˚˛± ¤ı— ¸—‚ › Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ÒœÀÚ Ó“¬±˝±Àı˛
ά◊iß˚˛ÀÚı˛ √’·Ë·øÓ¬ı˛ ˜”˘…±˚˛Ú fl¬ı˛±Ä
ï‚ó ı»¸Àı˛ı˛ ¤fl¬ı±ı˛ fl¬øı˛˚˛± ¤ı— fl¬ø˜˙Ú Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˚≈Mê ·Ì…
fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û ’Ú…±Ú… ¸˜À˚˛ ‹ı˛+¬Û ı˛é¬±ıg¬¸˜”À˝ı˛
fl¬±Êfl¬˜« ¸•ÛÀfl«¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ √õ∂øÓ¬ÀıÚ Œ¬Û˙ fl¬ı˛±Ä
ï„ó ‹ ¸fl¬˘ ı˛é¬±ıÀg¬ı˛ fl¬±˚«fl¬ı˛ ı˛+¬Û±˚˛ÀÌı˛ ÊÚ… ¸—‚ ı± Œfl¬±Ú
ı˛±ÀÊ…ı˛ Œ˚ ¸fl¬˘ ά◊¬Û±˚˛ ’ı˘•§Ú fl¬ı˛± ά◊ø‰¬Ó¬ ¤ı—
¸±˜±øÊfl¬ › ø˙鬱·Ó¬ˆ¬±Àı ’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœ¸˜”À˝ı˛ ¸≈ı˛é¬±,
fl¬˘…±Ì › ’±Ô«-¸±˜±øÊfl¬ ά◊iß˚˛ÀÚı˛ ÊÚ… ’Ú…±Ú… Œ˚ ά◊¬Û±˚˛
’ı˘•§Ú fl¬ı˛± ά◊ø‰¬Ó¬ Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ ‹ √õ∂øÓ¬ÀıÚ¸˜”À˝
¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬ı˛±Ä ¤ı—
ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ
¸±À¬ÛÀé¬, øÚ˚˛˜ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀıÚ, ¸±˜±øÊfl¬ ›
ø˙鬱·Ó¬ˆ¬±Àı ’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœ¸˜”À˝ı˛ ¸≈ı˛é¬±, fl¬˘…±Ì ›
ά◊iß˚˛Ú ¤ı— √õ∂·øÓ¬ ¸•ÛÀfl«¬ Œ¸ı˛+¬Û ’Ú…±Ú… fl‘¬Ó¬… ¸•Û±Ú
fl¬ı˛±/
ï6ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ‹ı˛+¬Û ¸fl¬˘ √õ∂øÓ¬ÀıÚ, ¤ı— Ó¬»¸˝ ¸—‚ ¸•Ûøfl«¬Ó¬
¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”˝ ¸•§Àg¬ Œ˚ ı…ı¶ö± ’ı˘•§Ú fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À ’Ôı± ’ı˘•§ÀÚı˛ √õ∂ô¶∏±ı
fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À Ӭ±˝±ı˛ ¤ı— ‹ı˛+¬Û ¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”À˝ı˛ Œfl¬±ÚøȬ ·‘˝œÓ¬ Ú± ˝˝◊˚˛± Ô±øfl¬À˘
ά◊˝±ı˛ fl¬±ı˛Ì¸˜”˝ ı…±‡…± fl¬øı˛˚˛± ¤fl¬øȬ ¶ú±ı˛fl¬ø˘ø¬Û ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛
¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
ï7ó Œ˚Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú √õ∂øÓ¬ÀıÚ ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ’—˙ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
øı¯∏À˚˛ı˛ ¸•§Àg¬ ˝˚˛ ˚±˝±ı˛ ¸ø˝Ó¬ Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛ ¸—øù≠©Ü Ô±Àfl¬, Œ¸Àé¬ÀS
‹ı˛+¬Û √õ∂øÓ¬ÀıÀÚı˛ ¤fl¬øȬ √õ∂øÓ¬ø˘ø¬Û ‹ ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ øÚfl¬È¬ Œ√õ∂øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı,
ø˚øÚ Î¬◊˝± ¤ı— ‹ ı˛±Ê… ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”˝ øı¯∏À˚˛ ’ı˘ø•§Ó¬ ı± ’ı˘•§ÀÚı˛
ÊÚ… √õ∂ô¶∏±øıÓ¬ ı…ı¶ö± ¤ı— ‹ ¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”À˝ı˛ Œfl¬±ÚøȬ ·‘˝œÓ¬ Ú± ˝˝◊˚˛± Ô±øfl¬À˘
ά◊˝±ı˛ fl¬±ı˛Ì¸˜”˝ ı…±‡…± fl¬øı˛˚˛± ¤fl¬øȬ ¶ú±ı˛fl¬ø˘ø¬Û ‹ ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸˜Àé¬
¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
ï8ó fl¬ø˜˙ÀÚı˛, ï5ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ïfl¬ó ά◊¬Û√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú øı¯∏À˚˛
Ó¬ôL√ fl¬øı˛ı±ı˛ fl¬±À˘ ’Ôı± ï‡ó ά◊¬Ûõ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú ’øˆ¬À˚±À· ¸•ÛÀfl«¬
’Ú≈¸g¬±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ fl¬±À˘ øıÀ˙¯∏Ó¬– øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ øı¯∏˚˛¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬, ¤ı˛+¬Û ¸fl¬˘
鬘Ӭ± Ô±øfl¬Àı Œ˚ı˛+¬Û ˜±˜˘±ı˛ øı‰¬±ı˛fl¬±À˘ Œfl¬±Ú Œ›˚˛±Úœ ’±±˘ÀÓ¬ı˛ Ô±Àfl¬
’Ô«±» †ñ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 203
ˆ¬±· 16ñŒfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œ|Ìœ ¸•§Àg¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 338-340
ïfl¬ó Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ ¸˜Ú fl¬ı˛± ¤ı— ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Œ˚ Œfl¬±Ú ’—˙
˝˝◊ÀÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛ ά◊¬Ûø¶öøÓ¬ ı˘ı» fl¬ı˛± › ˙¬ÛÀÔı˛ øˆ¬øMÀÓ¬
Ó“¬±˝±Àfl¬ ŒÊı˛± fl¬ı˛±Ä
ï‡ó Œfl¬±Ú ô¶∏±ÀıÀÊı˛ √õ∂fl¬È¬Ú › ά◊˝±ı˛ ά◊¬Û¶ö±¬ÛÚ ’Ú≈:±Ó¬ fl¬ı˛±Ä
ï·ó ˙¬ÛÔ¬ÛÀSı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ ¸±é¬… ·Ë˝Ì fl¬ı˛±Ä
ï‚ó Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬ ı± fl¬ı˛Ì ˝˝◊ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ¸ı˛fl¬±ı˛œ ’øˆ¬À˘‡ ı±
ά◊˝±ı˛ √õ∂øÓ¬ø˘ø¬Û ’øÒ˚±‰¬Ú fl¬ı˛±Ä
ï„ó ¸±é¬œ·ÌÀfl¬ ŒÊı˛± ¤ı— ô¶∏±Àıʸ˜”À˝ı˛ ¬Ûı˛œé¬±ı˛ ÊÚ…
fl¬ø˜˙Ú øÚÀ˚˛±· fl¬ı˛±Ä
ó ¤ı˛+¬Û ’Ú… Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ˚±˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ øÚ˚˛À˜ı˛ Z±ı˛± øÚÒ«±ı˛Ì
fl¬øı˛ÀıÚ/
ï9ó ¸—‚ ¤ı— √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛ ¸±˜±øÊfl¬ › ø˙鬱·Ó¬ˆ¬±Àı
’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœ¸˜”˝Àfl¬ √õ∂ˆ¬±øıÓ¬ fl¬Àı˛ ¤ı˛+¬Û ¸fl¬˘ √õ∂Ò±Ú ÚœøÓ¬·Ó¬ øı¯∏À˚˛
fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜˙« fl¬øı˛ÀıÚ/
339/ ï1ó ı˛±ÀÊ… Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸Ú ¤ı— Ó¬Ù¬ø¸˘œ Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”À˝ı˛
ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ fl¬˘…±Ì øı¯∏À˚˛ √õ∂øÓ¬ÀıÚ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ’±À˙ Z±ı˛±, √õ∂˙±¸Ú ¤ı— Ó¬Ù¬ø¸˘œ
ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ fl¬˘…±Ì
Œ˚Àfl¬±Ú ¸˜˚˛ ¤fl¬øȬ fl¬ø˜˙Ú øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı— ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛y¬ øı¯∏À˚˛ ¸—À‚ı˛ øÚ˚˛LaÌ/
˝˝◊ÀÓ¬ ˙ ı»¸Àı˛ı˛ ’ı¸±Ú ˝˝◊À˘ øÓ¬øÚ ‹ı˛+¬Û ¤fl¬øȬ fl¬ø˜˙Ú øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀıÚ/
‹ ’±À˙ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ·Í¬Ú, 鬘Ӭ±¸˜”˝ ¤ı— √õ∂øSê˚˛± øÚı˛+¬ÛÌ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛,
¤ı— ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÚ ı± ı±>Úœ˚˛ ıø˘˚˛± øıÀı‰¬Ú± fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û
’±Ú≈¯∏øºfl¬ ı± ¸˝±˚˛fl¬ øıÒ±Ú±ı˘œ ά◊˝±ÀÓ¬ Ô±øfl¬ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
ï2ó ¸—À‚ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± [Œfl¬±Ú ı˛±Ê…Àfl¬] ¤ı˛+¬Û √õ∂fl¬ä¸˜”˝
√õ∂dÓ¬fl¬ı˛Ì › øÚ©Û±Ú ¸•ÛÀfl«¬ øÚÀ«˙ Œ›˚˛± ¬Û˚«ôL√ √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı ˚±˝± ‹
ı˛±ÀÊ…ı˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ fl¬˘…±ÀÌ ’Ó¬…±ı˙…fl¬ ıø˘˚˛± ‹ øÚÀ«À˙
øıøÚø«©Ü ˝˚˛/
340/ ï1ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ ¸±˜±øÊfl¬ ¤ı— ø˙鬱 ’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœ¸˜”À˝ı˛
øı¯∏À˚˛ ’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœ¸˜”À˝ı˛ ’ı¶ö± ¸•ÛÀfl«¬ ¤ı— Ó¬“±˝±Àı˛ Œ˚ ’¸≈øıÒ± ¸˝… ’ı¶ö± ¸•§Àg¬ Ó¬ôL√
fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… fl¬ø˜˙Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˚˛ Ó¬»¸•§Àg¬ Ó¬ôL√ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ¤ı— ‹ı˛+¬Û ’¸≈øıÒ± ”ı˛œfl¬ı˛Ì±Ô« › øÚÀ˚˛±·/
Ó¬“±˝±Àı˛ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ißøÓ¬¸±ÒÚ±Ô« ¸—‚ ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±Ê…Àfl¬ Œ˚ ı…ı¶ö±¸˜”˝
’ı˘•§Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ¸—‚ ı± Œfl¬±Ú ı˛±Ê…Àfl¬ ‹ ά◊ÀVÀ˙… Œ˚ ’Ú≈±Ú √õ∂±Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı— Œ˚ ˙Ó«¬±ÒœÀÚ ‹ı˛+¬Û ’Ú≈±Ú √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı Ó¬»¸•§Àg¬
¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ’±À˙ Z±ı˛±, Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˚≈Mê ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú
204 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 16ñŒfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œ|Ìœ ¸•§Àg¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 340-342
Œ¸ı˛+¬Û ı…øMê·ÌÀfl¬ ˘˝◊˚˛± ¤fl¬øȬ fl¬ø˜˙Ú øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ¤ı— Œ˚ ’±À˙
‹ı˛+¬Û fl¬ø˜˙Ú øÚÀ˚˛±· fl¬øı˛Àı Ó¬±˝± fl¬ø˜˙Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ú≈¸ı˛Ìœ˚˛ √õ∂øSê˚˛± øÚı˛+¬ÛÌ
fl¬øı˛Àı/
ï2ó ‹ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê Œfl¬±Ú fl¬ø˜˙Ú Ó“¬±˝±Àı˛ øÚfl¬È¬ Œ√õ∂ø¯∏Ó¬ øı¯∏˚˛¸˜”˝
¸•ÛÀfl«¬ Ó¬ôL√ fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— Ó“¬±˝±ı˛± Œ˚ Ó¬Ô…¸˜”˝ ¬Û±˝◊˚˛±ÀÂÚ Ó¬±˝± √õ∂ø˙«Ó¬
fl¬øı˛˚˛± ¤ı— Ó¬“±˝±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û ά◊ø‰¬Ó¬ ıø˘˚˛± ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬øı˛˚˛±
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ¤fl¬øȬ √õ∂øÓ¬ÀıÚ Î¬◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ÀıÚ/
ï3ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ‹ı˛+À¬Û ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ √õ∂øÓ¬ÀıÀÚı˛ ¤fl¬øȬ √õ∂øÓ¬ø˘ø¬Û › Ó¬»¸˝
Ó¬≈¬Ûøı˛ Œ˚ ı…ı¶ö± ’ı˘•§Ú fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À Ӭ±˝±ı˛ ı…±‡…± fl¬øı˛˚˛± ¤fl¬øȬ
¶ú±ı˛fl¬ø˘ø¬Û, ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”˝/ 341/ ï1ó [Œfl¬±Ú ı˛±Ê… [ı± ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S] ¸•ÛÀfl«¬, ¤ı— ***
Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¶öÀ˘, ά◊˝±ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ *** ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜À˙«ı˛ ¬Ûı˛,] ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬,
¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±, Œ˚ ʱøÓ¬, √õ∂ʱøÓ¬ ı± ÊÚʱøÓ¬¸˜”˝ ’Ôı± ʱøÓ¬, √õ∂ʱøÓ¬
ı± ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ Œ˚ ˆ¬±·¸˜”˝ ı± ά◊˝±Àı˛ ’ôL√·«Ó¬ Œ˚ Œ·±á¬œ¸˜”˝ ¤˝◊
¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ ı˛±Ê… [ı± ‹ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S]
¸•§Àg¬ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”˝ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı, Ó¬±˝± øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ¸—¸, øıøÒ Z±ı˛±, Œfl¬±Ú ʱøÓ¬, √õ∂ʱøÓ¬ ı± ÊÚʱøÓ¬Àfl¬ ’Ôı± Œfl¬±Ú
ʱøÓ¬, √õ∂ʱøÓ¬ ı± ÊÚʱøÓ¬ı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±·Àfl¬ ı± ά◊˝±Àı˛ ’ôL√·«Ó¬ Œfl¬±Ú Œ·±á¬œÀfl¬
ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬ Œfl¬±Ú √õ∂:±¬ÛÀÚ øıøÚø«©Ü Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛
¸”‰¬œı˛ ’ôL√ˆ«¬≈Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ı± ‹ ¸”‰¬œ ˝˝◊ÀÓ¬ ı± øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, øfl¬c ¬Û”Àı«±Mê √õ∂fl¬±Àı˛
øˆ¬iß, ά◊Mê √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬ Œfl¬±Ú √õ∂:±¬ÛÚ ¬Ûı˛ıÓ«¬œ Œfl¬±Ú √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±
¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±/
Ó¬Ù¬ø¸˘œ 342/ ï1ó [Œfl¬±Ú ı˛±Ê… [ı± ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S] ¸•ÛÀfl«¬, ¤ı— ***
ÊÚʱøÓ¬¸˜”˝/
Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¶öÀ˘, ά◊˝±ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ *** ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜À˙«ı˛ ¬Ûı˛,] ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬,
¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±, Œ˚ ÊÚʱøÓ¬ ı± ÊÚʱӬœ˚˛ ¸•x±˚˛¸˜”˝ ’Ôı±
ÊÚʱøÓ¬ ı± ÊÚʱӬœ˚˛ ¸•x±˚˛¸˜”À˝ı˛ Œ˚ ˆ¬±·¸˜”˝ ı± ά◊˝±Àı˛ ’ôL√·«Ó¬ Œ˚
Œ·±á¬œ¸˜”˝ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ ı˛±Ê… [ı± ‹ ¸—‚˙±ø¸Ó¬
ı˛±Ê…Àé¬S] ¸•§Àg¬ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”˝ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı, Ó¬±˝± øıøÚø«©Ü
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ¸—¸, øıøÒ Z±ı˛±, Œfl¬±Ú ÊÚʱøÓ¬ ı± ÊÚʱӬœ˚˛ ¸•x±˚˛Àfl¬ ’Ôı±
Œfl¬±Ú ÊÚʱøÓ¬ ı± ÊÚʱӬœ˚˛ ¸•x±À˚˛ı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±·Àfl¬ ı± ά◊˝±ı˛ ’ôL√·«Ó¬
Œ·±á¬œÀfl¬ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬ Œfl¬±Ú √õ∂:±¬ÛÀÚ øıøÚø«©Ü Ó¬Ù¬ø¸˘œ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 205
ˆ¬±· 16ñŒfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œ|Ìœ ¸•§Àg¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 342
ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ¸”‰¬œı˛ ’ôL√ˆ«¬≈Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ı± ‹ ¸”‰¬œ ˝˝◊ÀÓ¬ ı± øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, øfl¬c
¬Û”Àı«±Mê √õ∂fl¬±Àı˛ øˆ¬iß, ά◊Mê √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬ Œfl¬±Ú √õ∂:±¬ÛÚ ¬Ûı˛ıÓ«¬œ
Œfl¬±Ú √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛± ¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±/
342fl¬/ ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ı± ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ ¤ı— ¸±˜±øÊfl¬ ›
ø˙鬱·Ó¬ˆ¬±Àı
Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ Œé¬ÀS, ά◊˝±ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜˙«SêÀ˜ ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ ’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœ¸˜”˝/
Z±ı˛±, ¸±˜±øÊfl¬ › ø˙鬱·Ó¬ˆ¬±Àı ¤ı˛+¬Û ’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœ¸˜”˝Àfl¬ øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±øı˛ÀıÚ ˚“±˝±ı˛± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ ı˛±Ê… ı± ¸—‚˙±ø¸Ó¬
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ¸•§Àg¬ ¸±˜±øÊfl¬ › ø˙鬱·Ó¬ˆ¬±Àı ’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœ¸˜”˝ ıø˘˚˛± ·Ì…
˝˝◊Àı/
ï2ó ¸—¸, øıøÒ Z±ı˛±, ¸±˜±øÊfl¬ › ø˙鬱·Ó¬ ˆ¬±Àı ’ڷ˸ı˛ Œfl¬±Ú
Œ|ÌœÀfl¬ ï1ó ά◊¬ÛÒ±ı˛± ’Ú≈˚±˚˛œ ʱøı˛fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú √õ∂:±¬ÛÀÚ øıøÚø«©Ü ¸±˜±øÊfl¬ ›
ø˙鬱·Ó¬ˆ¬±Àı ’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœ¸˜”À˝ı˛ Œfl¬fœ˚˛ Ó¬±ø˘fl¬±ÀÓ¬ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛ÀÓ¬
’Ôı± ά◊˝± ˝˝◊ÀÓ¬ ı± øÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ, øfl¬c ¬Û”Àı«±Mê √õ∂fl¬±Àı˛ øˆ¬iß, ά◊Mê √õ∂fl¬ı˛Ì
’Ú≈˚±˚˛œ ʱøı˛fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú √õ∂:±¬ÛÚÀfl¬, ¬Ûı˛ıÓ¬œ« Œfl¬±Ú √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛± ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú fl¬ı˛±
˚±˝◊Àı Ú±/
206 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 17
¸ı˛fl¬±ı˛œ ˆ¬±¯∏±
’Ò…±˚˛ 1 ñ ¸—À‚ı˛ ˆ¬±¯∏±
¸—À‚ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ˆ¬±¯∏±/ 343/ ï1ó ¸—À‚ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ˆ¬±¯∏± ŒıÚ±·ı˛œ ø˘ø¬ÛÀÓ¬ ø˝jœ ˝˝◊Àı/
¸—À‚ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ı…ı˝±˚« ¸—‡…±¸˜”À˝ı˛ ı˛+¬Û ˝˝◊Àı ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛
¸—‡…±¸˜”À˝ı˛ ’±ôL√Ê«±øÓ¬fl¬ ı˛+¬Û/
ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬
¬ÛÚı˛ ı»¸ı˛ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ…, ˝◊—ı˛±Êœ ˆ¬±¯∏± ¸—À‚ı˛ Œ¸˝◊ ¸fl¬˘ ¸ı˛fl¬±ı˛œ
√õ∂À˚˛±ÊÀÚ ı…ı˝+Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ Ô±øfl¬Àı Œ˚ÊÚ… ά◊˝± ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı«
ı…ı˝+Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ø¢†
Ó¬Àı, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ά◊Mê ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ…, ’±À˙ Z±ı˛±, ¸—À‚ı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ¸ı˛fl¬±ı˛œ
√õ∂À˚˛±ÊÀÚ ˝◊—ı˛±Êœ ˆ¬±¯∏±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ’øÓ¬øı˛Mꈬ±Àı ø˝jœ ˆ¬±¯∏±ı˛ › ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛
¸—‡…±¸˜”À˝ı˛ ’±ôL√Ê«±øÓ¬fl¬ ı˛+À¬Ûı˛ ¸ø˝Ó¬ ’øÓ¬øı˛Mꈬ±Àı ¸—‡…±¸˜”À˝ı˛ ŒıÚ±·ı˛œ
ı˛+À¬Ûı˛ ı…ı˝±ı˛ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï3ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¸—¸, øıøÒ Z±ı˛±, ‹ øıøÒÀÓ¬
Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÀÚ, ά◊Mê ¬ÛÚı˛ ı»¸ı˛ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛
¬ÛÀı˛, ñ
ïfl¬ó ˝◊—ı˛±Êœ ˆ¬±¯∏±ı˛, ’Ôı±
ï‡ó ¸—‡…±¸˜”À˝ı˛ ŒıÚ±·ı˛œ ı˛+À¬Ûı˛,
ı…ı˝±Àı˛ı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
¸ı˛fl¬±ı˛œ ˆ¬±¯∏± ¸•ÛÀfl«¬ 344/ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û“±‰¬ ı»¸Àı˛ı˛ ’ı¸±ÀÚ ¤ı—
fl¬ø˜˙Ú › ¸—¸Àı˛
fl¬ø˜øȬ/ Ó¬»¬ÛÀı˛ ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ˙ ı»¸Àı˛ı˛ ’ı¸±ÀÚ, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ’±À˙ Z±ı˛±,
¤fl¬øȬ fl¬ø˜˙Ú ·Í¬Ú fl¬øı˛ÀıÚ, ˚±˝±ÀÓ¬ ¤fl¬ÊÚ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ¤ı— ’©Ü˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘
øıøÚø«©Ü øıøˆ¬iß ˆ¬±¯∏±¸˜”À˝ı˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒ¶§ı˛+¬Û ’Ú… Œ˚ ¸¸…·ÌÀfl¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬
øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó“¬±˝±ı˛± Ô±øfl¬ÀıÚ, ¤ı— ‹ ’±À˙ ‹ fl¬ø˜˙Ú fl¬Ó‘¬«fl¬
’Ú≈¸ı˛Ìœ˚˛ √õ∂øSê˚˛± øÚı˛+ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛Àı/
ï2ó ‹ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àı ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬ı˛±ñ
ïfl¬ó ¸—À‚ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ø˝jœ ˆ¬±¯∏±ı˛ ά◊MÀı˛±Mı˛ ’øÒfl¬
ı…ı˝±ı˛ ¸•ÛÀfl«¬Ä
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 207
ˆ¬±· 17 ñ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ˆ¬±¯∏± ñ ’Ú≈ÀBÂ 344-345
ï‡ó ¸—À‚ı˛ ¸fl¬˘ ı± Œ˚Àfl¬±Ú ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ˝◊—ı˛±Êœ ˆ¬±¯∏±ı˛
ı…ı˝±ı˛ ¸ÀǬ±‰¬Ú ¸•ÛÀfl«¬Ä
ï·ó 348 ’Ú≈ÀBÂÀ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ¸fl¬˘ ı± Œ˚Àfl¬±Ú √õ∂À˚˛±ÊÀÚ
ı…ı˝±˚« ˆ¬±¯∏± ¸•ÛÀfl«¬Ä
ï‚ó ¸—À‚ı˛ Œfl¬±Ú ¤fl¬øȬ ı± ¤fl¬±øÒfl¬ øıøÚø«©Ü √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ı…ı˝±˚«
¸—‡…±¸˜”À˝ı˛ ı˛+¬Û ¸•ÛÀfl«¬Ä
ï„ó ¸—À‚ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ˆ¬±¯∏± › ¸—À‚ı˛ ¸ø˝Ó¬ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı±
¤fl¬øȬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø˝Ó¬ ’Ú… ¤fl¬øȬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸˜±À˚±ÊÀÚı˛ ÊÚ…
ˆ¬±¯∏± ¤ı— ά◊˝±Àı˛ ı…ı˝±ı˛ ¸•§Àg¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹
fl¬ø˜˙ÀÚı˛ øÚfl¬È¬ Œ√õ∂ø¯∏Ó¬ ’Ú… Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬/
ï3ó ï2ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Ó“¬±˝±Àı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬øı˛ı±ı˛ ¸˜˚˛ ‹ fl¬ø˜˙Ú
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ø˙ä, fl‘¬ø©Ü › øı:±Ú ¸•§g¬œ ά◊ißøÓ¬¸±ÒÀÚı˛ √õ∂øÓ¬ ¤ı— ¸ı˛fl¬±ı˛œ
fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ ’ø˝jœˆ¬±¯∏œ Œé¬S¸˜”À˝ı˛ ı…øMê·ÀÌı˛ Ú…±˚˛¸ºÓ¬ ±øı ›
¶§±ÀÔ«ı˛ √õ∂øÓ¬ ˚ÀÔ±ø‰¬Ó¬ ‘ø©Ü ı˛±ø‡ÀıÚ/
ï4ó øS˙ ÊÚ ¸¸… ˘˝◊˚˛± ¤fl¬øȬ fl¬ø˜øȬ ·øͬӬ ˝˝◊Àı, ˚“±˝±Àı˛ ˜ÀÒ… fl≈¬øh¬
ÊÚ ˝˝◊ÀıÚ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ¸¸… › ˙ ÊÚ ˝˝◊ÀıÚ ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸¸… ¤ı— Ó“¬±˝±ı˛±
˚Ô±SêÀ˜ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ › ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸¸…·Ì fl¬Ó‘¬«fl¬ ’±Ú≈¬Û±øÓ¬fl¬ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ
¬ÛX¬øÓ¬ ’Ú≈¸±Àı˛ ¤fl¬fl¬ ˝ô¶∏±ôL√ı˛À˚±·… Œˆ¬±È¬ Z±ı˛± øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ/
ï5ó ‹ fl¬ø˜øȬı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àı ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ·øͬӬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛
¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”˝ ¬Ûı˛œé¬± fl¬ı˛± ¤ı— Ó¬≈¬Ûøı˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ Ó“¬±˝±Àı˛ ˜Ó¬
√õ∂øÓ¬ÀıÚ fl¬ı˛±/
ï6ó 343 ’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ï5ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ
ά◊ø{°ø‡Ó¬ √õ∂øÓ¬ÀıÚ øıÀı‰¬Ú± fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Ûı˛, ‹ √õ∂øÓ¬ÀıÀÚı˛ ¸˜·Ë ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú
ˆ¬±· ’Ú≈¸±Àı˛ øÚÀ«˙ √õ∂‰¬±ı˛ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
’Ò…±˚˛ 2 ñ ’±=¡ø˘fl¬ ˆ¬±¯∏±¸˜”˝
345/ 346 › 347 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ
ˆ¬±¯∏± ı± ˆ¬±¯∏±¸˜”˝/
øıÒ±Ú˜G¬˘, øıøÒ Z±ı˛±, ‹ ı˛±ÀÊ… ı…ı˝+Ó¬ ¤fl¬ ı± ¤fl¬±øÒfl¬ ˆ¬±¯∏± ’Ôı± ø˝jœ
Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸fl¬˘ ı± Œ˚Àfl¬±Ú ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ı…ı˝±˚« ˆ¬±¯∏± ı± ˆ¬±¯∏±¸˜”˝
ı˛+À¬Û ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú †
Ó¬Àı, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ øıøÒ Z±ı˛± ’Ú…Ô± øıÒ±Ú Ú± fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√, ¤˝◊
¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ Œ˚ ¸ı˛fl¬±ı˛œ
√õ∂À˚˛±ÊÚ¸˜”À˝ ˝◊—ı˛±Êœ ˆ¬±¯∏± ı…ı˝+Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ø¢, Œ¸ÊÚ… Ó¬±˝± ı…ı˝+Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬
Ô±øfl¬Àı/
208 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 17 ñ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ˆ¬±¯∏± ñ ’Ú≈ÀBÂ 346-348
¤fl¬øȬ ı˛±Ê… ¤ı— ’Ú… 346/ ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ¸—À‚ ı…ı˝±Àı˛ı˛ ÊÚ… Ó¬»fl¬±À˘ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ ˆ¬±¯∏±
¤fl¬øȬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜ÀÒ…
’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¤fl¬øȬ ı˛±Ê… › ’Ú… ¤fl¬øȬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜ÀÒ… ¤ı— Œfl¬±Ú ı˛±Ê… › ¸—À‚ı˛ ˜ÀÒ…
¤ı— ¸—À‚ı˛ ˜ÀÒ… ¸˜±À˚±ÊÀÚı˛ ÊÚ… ¸ı˛fl¬±ı˛œ ˆ¬±¯∏± ˝˝◊Àı †
¸˜±À˚±ÊÀÚı˛ ÊÚ…
¸ı˛fl¬±ı˛œ ˆ¬±¯∏±/ Ó¬Àı, ˚ø ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ı˛±Ê… ¶§œfl‘¬Ó¬ ˝Ú Œ˚ ‹ı˛+¬Û ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ…
¸˜±À˚±ÊÀÚı˛ ÊÚ… ø˝jœ ˆ¬±¯∏± ¸ı˛fl¬±ı˛œ ˆ¬±¯∏± ˝˝◊Àı, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ‹ı˛+¬Û
¸˜±À˚±ÊÀÚı˛ ÊÚ… ‹ ˆ¬±¯∏± ı…ı˝+Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Àı/
Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ 347/ Ó¬»¬ÛÀé¬ Œfl¬±Ú ’øˆ¬˚±‰¬Ú± fl¬ı˛± ˝˝◊À˘, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ˚ø √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝˚˛ Œ˚
ÊÚ¸—‡…±ı˛ Œfl¬±Ú
’Ú≈øıˆ¬±· fl¬Ó‘¬«fl¬
Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ¸—‡…±ı˛ ¤fl¬øȬ ı‘˝» ’—˙ ˝◊B± fl¬Àı˛Ú Œ˚ Ó“¬±˝±ı˛± Œ˚ ˆ¬±¯∏±˚˛
fl¬øÔÓ¬ ˆ¬±¯∏± ¸•§Àg¬ fl¬Ô± ıÀ˘Ú Ó¬±˝±ı˛ ı…ı˝±ı˛ ‹ ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ¶§œfl‘¬Ó¬ ˝Î¬◊fl¬, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, øÓ¬øÚ øÚÀ«˙
øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú/ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ ‹ ˆ¬±¯∏±› ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı«S, ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±À·, øÓ¬øÚ Œ˚ı˛+¬Û
øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ¸ı˛fl¬±ı˛œˆ¬±Àı ¶§œfl‘¬øÓ¬ ¬Û±˝◊Àı/

’Ò…±˚˛ 3 ñ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬, ˝±˝◊Àfl¬±È«¬¸˜”˝ ˝◊Ó¬…±øı˛ ˆ¬±¯∏±

¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ › 348/ ï1ó ¤˝◊ ˆ¬±À· ¬Û”ı«ıÓ¬œ« øıÒ±Ú±ı˘œÀÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›,
˝±˝◊Àfl¬±È«¬¸˜”À˝ ¤ı—
’±˝◊Ú, øıÀÒ˚˛fl¬
¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± ’Ú…Ô± øıÒ±Ú Ú± fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√ñ
˝◊Ó¬…±øı˛ ÊÚ… ı…ı˝±˚«
ˆ¬±¯∏±/ ïfl¬ó ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ ¤ı— √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ ¸fl¬˘ fl¬±˚«ı±˝,

ï‡ó (i) ¸—¸Àı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ¸ÀÚ ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛

øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸ÀÚ ı± Œ˚Àfl¬±Ú ¸ÀÚ Œ˚¸fl¬˘
øıÀÒ˚˛fl¬ ¬Û≈ı˛–¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı, ’Ôı± ά◊˝±Àı˛ Œ˚
¸—À˙±ÒÚ¸˜”˝ ά◊O±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı, Œ¸&ø˘ı˛,
(ii) ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó«¬‘fl¬
·‘˝œÓ¬ ¸fl¬˘ ’±˝◊ÀÚı˛, ¤ı— ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛
ı˛±Ê…¬Û±˘ *** fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂‡…±ø¬ÛÓ¬ ¸fl¬˘ ’Ò…±ÀÀ˙ı˛
¤ı—
(iii) ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ ’Ôı± ¸—¸ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó«¬‘fl¬ √õ∂̜Ӭ Œ˚Àfl¬±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ
√õ∂‰¬±øı˛Ó¬ ¸fl¬˘ ’±À˙, øÚ˚˛˜, √õ∂øÚ˚˛˜ ¤ı— ά◊¬Û-
øıøÒı˛,
√õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ ¬Û±Í¬ ˝◊—ı˛±Êœ ˆ¬±¯∏±˚˛ ˝˝◊Àı/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 209
ˆ¬±· 17 ñ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ˆ¬±¯∏± ñ ’Ú≈ÀBÂ 348-350fl¬
ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ïfl¬ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, Œfl¬±Ú
ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ ***, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Û”ı«-¸•úøÓ¬ ¸˝, ‹ ı˛±ÀÊ… Œ˚ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛
√õ∂Ò±Ú ’øÒá¬±Ú ’±À Ӭ±˝±ı˛ fl¬±˚«ı±À˝ ø˝jœ ˆ¬±¯∏±ı˛, ’Ôı± ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ
√õ∂À˚˛±ÊÀÚ ı…ı˝+Ó¬ ’Ú… Œfl¬±Ú ˆ¬±¯∏±ı˛, ı…ı˝±ı˛ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú †
Ó¬Àı, ‹ı˛+¬Û ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂M ı± fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ı˛±˚˛, øάSêœ ı± ’±À˙
¸•ÛÀfl«¬ ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±/
ï3ó ï1ó√ õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ï‡ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, Œ˚ Œé¬ÀS
Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ ¬Û≈ı˛–¶ö±ø¬ÛÓ¬ øıÀÒ˚˛Àfl¬ ı±
Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ’±˝◊ÀÚ ’Ôı± ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ *** fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂‡…±ø¬ÛÓ¬
’Ò…±ÀÀ˙ ’Ôı± ‹ ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ (iii) ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ ά◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú ’±À˙,
øÚ˚˛˜, √õ∂øÚ˚˛˜ ı± ά◊¬Û-øıøÒÀÓ¬, ˝◊—ı˛±Êœ øˆ¬iß ’Ú… ˆ¬±¯∏±ı˛ ı…ı˝±ı˛ øıø˝Ó¬
fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ, Œ¸Àé¬ÀS ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ *** √õ∂±øÒfl¬±ı˛ıÀ˘ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛
¸ı˛fl¬±ı˛œ Œ·ÀÊÀȬ √õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ά◊˝±ı˛ ¤fl¬øȬ ˝◊—ı˛±Êœ ’Ú≈ı± ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ
ά◊˝±ı˛ ˝◊—ı˛±Êœ ˆ¬±¯∏±˚˛ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ ¬Û±Í¬ √ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı/
349/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬ÛÚı˛ ı»¸ı˛ fl¬±˘ ˚±ı», 348 ˆ¬±¯∏± ¸•§Àg¬ Œfl¬±Ú
Œfl¬±Ú øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú
’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œ˚ ˆ¬±¯∏± ı…ı˝+Ó¬ ˝˝◊Àı fl¬øı˛ı±ı˛ øıÀ˙¯∏
Ó¬#Ú… øıÒ±Ú fl¬øı˛˚˛± Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ı± ¸—À˙±ÒÚ, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¬Û”ı«˜?≈øı˛ √õ∂øSê˚˛±/
ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬, ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚ ¬Û≈ı˛–¶ö±ø¬ÛÓ¬ ı± ά◊O±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı Ú±, ¤ı—
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, 344 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ·øͬӬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”˝
¤ı— ά◊Mê ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï4ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ·øͬӬ fl¬ø˜øȬı˛ √õ∂øÓ¬ÀıÚ øıÀı‰¬Ú±
fl¬øı˛ı±ı˛ ¬ÛÀı˛ øˆ¬iß, ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıÀÒ˚˛fl¬ ¬Û≈ı˛–¶ö±¬ÛÀÚ ı± ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ¸—À˙±ÒÚ
ά◊O±¬ÛÀÚ Ó“¬±˝±ı˛ ˜?≈øı˛ øÀıÚ Ú±/

’Ò…±˚˛ 4 ñ øıÀ˙¯∏ øÚÀ«˙Ú¸˜”˝

350/ Œfl¬±Ú Œé¬±Àˆ¬ı˛ √õ∂øÓ¬fl¬±Àı˛ı˛ ÊÚ… ¸—À‚ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú Œé¬±Àˆ¬ı˛ √õ∂øÓ¬fl¬±Àı˛ı˛
ÊÚ… øÚÀıÀÚ ı…ı˝±˚«
’±øÒfl¬±øı˛fl¬ ı± √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ øÚfl¬È¬, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ¸—À‚ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… ı…ı˝+Ó¬ ˆ¬±¯∏±/
ˆ¬±¯∏±¸˜”À˝ı˛ Œ˚Àfl¬±ÚøȬÀÓ¬ øÚÀıÚ Œ¬Û˙ fl¬øı˛ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı…øMêı˛
Ô±øfl¬Àı/
[350fl¬/ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±Ê… ¤ı— ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¶ö±Úœ˚˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ √õ∂±Ôø˜fl¬ ô¶∏Àı˛
˜±Ó‘¬ˆ¬±¯∏±˚˛ ø˙é¬ÀÌı˛
ˆ¬±¯∏±øˆ¬øMfl¬ ¸—‡…±˘‚≈ Œ·±á¬œ¸˜”À˝ı˛ ø˙q·ÌÀfl¬ ø˙鬱ı˛ √õ∂±Ôø˜fl¬ ô¶∏Àı˛ ¸≈À˚±·¸≈øıÒ±/
˜±Ó‘¬ˆ¬±¯∏±˚˛ ø˙é¬ÀÌı˛ ¬Û˚«±l ¸≈À˚±·¸≈øıÒ± øı±ı˛ ı…ı¶ö± fl¬øı˛ı±ı˛ √õ∂˚˛±¸ fl¬øı˛ÀıÚÄ
¤ı— ‹ı˛+¬Û ¸≈À˚±·¸≈øıÒ±ı˛ ı…ı¶ö± ¸≈øÚø}¬Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û
210 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 17 ñ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ˆ¬±¯∏± ñ ’Ú≈ÀBÂ 350fl¬-351
√’±ı˙…fl¬ ı± ˚Ô±˚Ô øıÀı‰¬Ú± fl¬øı˛ÀıÚ, Œ˚ Œfl¬±Ú ı˛±Ê…Àfl¬ Œ¸ı˛+¬Û øÚÀ«˙¸˜”˝
ʱøı˛ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ˆ¬±¯∏±øˆ¬øMfl¬ 350‡/ ï1ó ˆ¬±¯∏±øˆ¬øMfl¬ ¸—‡…±˘‚≈·ÀÌı˛ ÊÚ… ¤fl¬ÊÚ øıÀ˙¯∏ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬
¸—‡…±˘‚≈·ÀÌı˛ ÊÚ…
øıÀ˙¯∏ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬/
Ô±øfl¬ÀıÚ, ø˚øÚ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚ˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ/
ï2ó ‹ øıÀ˙¯∏ ’±øÒfl¬±øı˛Àfl¬ı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àı ˆ¬±¯∏±øˆ¬øMfl¬ ¸—‡…±˘‚≈·ÀÌı˛
ÊÚ… ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ øıø˝Ó¬ ı˛é¬±ıg¬¸˜”˝ ¸•§Àg¬ ¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛ı˛ Ó¬ôL√
fl¬ı˛± ¤ı— ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û øÚÀ«˙ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ¸˜À˚˛ı˛ ı…ıÒ±ÀÚ ‹
øı¯∏˚˛¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ √õ∂øÓ¬ÀıÚ fl¬ı˛±, ¤ı— ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ‹ı˛+¬Û ¸fl¬˘
√õ∂øÓ¬ÀıÚ ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±¬ÛÚ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ ¤ı— ¸—øù≠©Ü
ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ øÚfl¬È¬ Œ√õ∂ı˛Ì fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/]
ø˝jœ ˆ¬±¯∏±ı˛ ά◊iß˚˛ÀÚı˛ 351/ ¸—À‚ı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àı ø˝jœ ˆ¬±¯∏±ı˛ øıô¶∏‘øÓ¬ ıÒ«Ú fl¬ı˛±, ˚±˝±ÀÓ¬ ά◊˝±
ÊÚ… øÚÀ«˙Ú/ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—ø˜| fl‘¬ø©Üı˛ ¸fl¬˘ ά◊¬Û±±ÀÚı˛ ˆ¬±ı√õ∂fl¬±À˙ı˛ ˜±Ò…˜ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛ Œ¸˝◊ˆ¬±Àı ά◊˝±ı˛ ά◊iß˚˛Ú fl¬ı˛±, ¤ı— ά◊˝±ı˛ ¶§fl¬œ˚˛ Δıø˙À©Ü… ˝ô¶∏Àé¬¬Û Ú±
fl¬øı˛˚˛± ø˝j≈¶ö±ÚœÀÓ¬ ¤ı— ’©Ü˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ øıøÚø«©Ü ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ’Ú… ˆ¬±¯∏±¸˜”À˝
ı…ı˝+Ó¬ ı˛+¬Û, Δ˙˘œ › ’øˆ¬ı…øMê ’ºœˆ”¬Ó¬ fl¬øı˛˚˛± ¤ı—, Œ˚ ¶öÀ˘ √õ∂À˚˛±ÊÚ ı±
ı±>Úœ˚˛ Œ¸˝◊ ¶öÀ˘ ά◊˝±ı˛ ˙sˆ¬±G¬±Àı˛ı˛ ÊÚ…, ˜≈‡…Ó¬– ¸—¶‘®Ó¬ › Œ·ÃÌÓ¬– ’Ú…
ˆ¬±¯∏±¸˜”˝ ˝˝◊ÀÓ¬ ’±˝ı˛Ì fl¬øı˛˚˛±, ά◊˝±ı˛ ¸˜‘øX¬ ¸≈øÚø}¬Ó¬ fl¬ı˛±/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 211

ˆ¬±· 18
Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ øıÒ±Ú¸˜”˝
352/ ï1ó ˚ø ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝˚˛ Œ˚ ¤ı˛+¬Û &èÓ¬ı˛ Êèı˛œ ’ı¶ö± Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛
ά◊ƒÀ‚±¯∏̱/
øı…˜±Ú ˚V;±ı˛± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı± ά◊˝±ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œfl¬±Ú ’—À˙ı˛ øÚı˛±¬ÛM±, ˚≈X¬ ı±
ı±ø˝Àı˛ı˛ ’±·Ë±¸Ú Z±ı˛±˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ı± [¸˙¶a øıÀ^±˝] Z±ı˛±˝◊ ˝Î¬◊fl¬, øı¬Ûiß ˝˝◊˚˛±ÀÂ,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, øÓ¬øÚ Î¬◊ƒÀ‚±¯∏̱ Z±ı˛±, [¸˜·Ë ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸•ÛÀfl«¬ ’Ôı± ά◊˝±ı˛
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œ˚ı˛+¬Û ’—˙ ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱˚˛ øıøÚø«©Ü ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û ’—˙ ¸•ÛÀfl«¬]
‹ ˜À˜« ¤fl¬øȬ Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
[ı…±‡…±/ñˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı± ά◊˝±ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œfl¬±Ú ’—À˙ı˛ øÚı˛±¬ÛM± ˚≈X¬ Z±ı˛±
ı± ı±ø˝Àı˛ı˛ ’±·Ë±¸Ú Z±ı˛± ı± ¸˙¶a øıÀ^±˝ Z±ı˛± øı¬Ûiß ˝˝◊˚˛±À Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛˚˛±
Œfl¬±Ú Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ˚≈X¬ ı± ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’±·Ë±¸Ú ı± øıÀ^±˝ fl¬±˚«Ó¬–
‚øȬı±ı˛ ¬Û”Àı« fl¬ı˛± ˚±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛, ˚ø ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝˚˛ Œ˚ Ó¬#øÚÓ¬ øı¬Û
’±¸iß ˝˝◊˚˛±ÀÂ/]
[ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬ Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¬Ûı˛ıÓ«¬œ Œfl¬±Ú
ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ Z±ı˛± ¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ ı± ¸—˝+Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
ï3ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ı± ‹ı˛+¬Û ά◊ƒÀ‚±¯∏̱
¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ fl¬øı˛˚˛± Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ √õ∂‰¬±ı˛ fl¬øı˛ÀıÚ Ú±, ˚ø Ú± ‹ı˛+¬Û ¤fl¬øȬ
ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ √õ∂‰¬±ı˛ fl¬ı˛± ˚±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ¤˝◊ ˜À˜« ¸—À‚ı˛ fl¬…±øıÀÚÀȬı˛ ï’Ô«±»
75 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ øÚ˚≈Mê √õ∂Ò±Ú˜Laœ › fl¬…±øıÀÚȬ ¬Û˚«±À˚˛ı˛ ’Ú… ˜øLa·ÌÀfl¬
˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ó ø¸X¬±ôL√ Ó“¬±˝±Àfl¬ ø˘ø‡Ó¬ˆ¬±Àı :±¬ÛÚ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬/
ï4ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬
¸ÀÚı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı—, Œ˚Àé¬ÀS ά◊˝± ¬Û”ı«ıÓ«¬œ Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱Àfl¬
¸—˝+Ó¬ fl¬Àı˛ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ˝˚˛ Œ¸Àé¬ÀS øˆ¬iß, ¤fl¬ ˜±À¸ı˛ ’ı¸±ÀÚ
’±ı˛ ¸øSê˚˛ Ô±øfl¬Àı Ú±, ˚ø Ú± ά◊˝± ‹ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ¸—¸Àı˛
ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¸Ç¬ä Z±ı˛± ’Ú≈À˜±øÓ¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬ †
Ó¬Àı, ˚ø ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ï˚±˝± ¬Û”ı«ıÓ«¬œ Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱Àfl¬ ¸—˝+Ó¬
fl¬Àı˛ ¤ı˛+¬Û ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ÚÀ˝ó ¤ı˛+¬Û ¸˜À˚˛ ¬√õ∂‰¬±øı˛Ó¬ ˝˚˛ ˚‡Ú Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ˆ¬±øº˚˛±
Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛±À ’Ôı± ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ¤fl¬ ˜±¸ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ…
Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ˆ¬±øº˚˛± ˚±˚˛, ¤ı— ˚ø ‹ ¸˜˚˛¸œ˜± ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱
’Ú≈À˜±Ú fl¬øı˛˚˛± ¤fl¬øȬ ¸Ç¬ä ı˛±Ê…¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬, øfl¬c ‹ı˛+¬Û
ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ¸Ç¬ä Œ˘±fl¬¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ Ú± ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ¬Û≈Ú·«Í¬ÀÚı˛ ¬Ûı˛ Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ ά◊˝±ı˛ √õ∂Ô˜ Δıͬfl¬ ˝˚˛ Œ¸˝◊
Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ øS˙ øÀÚı˛ ’ı¸±ÀÚ ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ’±ı˛ ¸øSê˚˛ Ô±øfl¬Àı Ú±, ˚ø Ú±
212 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 18 ñ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 352

ά◊Mê øS˙ øÚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ’Ú≈À˜±Ú fl¬øı˛˚˛± ¤fl¬øȬ
¸Ç¬ä Œ˘±fl¬¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬› ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬/
ï5ó ‹ı˛+À¬Û ’Ú≈À˜±øÓ¬ Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱, ¸—˝+Ó¬ Ú± ˝˝◊˚˛± Ô±øfl¬À˘, ï4ó
√õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œ˚ ¸Ç¬ä¸˜”À˝ı˛ Z±ı˛± ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ’Ú≈À˜±øÓ¬ ˝˝◊˚˛±ø¢
Ó¬iúÀÒ… øZÓ¬œ˚˛ ¸Ç¬äøȬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊ı±ı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ Â˚˛ ˜±¸ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚ
’±ı˛ ¸øSê˚˛ Ô±øfl¬Àı Ú± †
Ó¬Àı, ˚ø › ˚Ó¬ı±ı˛ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ı˘ı» ı˛±ø‡˚˛± Œ›˚˛±
’Ú≈À˜±Ú fl¬øı˛˚˛± ¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚ Œfl¬±Ú ¸Ç¬ä ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ›
Ó¬Ó¬ı±ı˛, ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱, Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ’Ú…Ô±
’±ı˛ fl¬±˚«fl¬ı˛ Ô±øfl¬Ó¬ Ú±, Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬, ά◊˝± ¸—˝+Ó¬ Ú± ˝˝◊À˘, ’±ı˛› Â˚˛
˜±¸ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ı˘ı» Ô±øfl¬Àı †
¬Ûı˛c, ˚ø ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú Â˚˛ ˜±¸ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ˆ¬º ˝˚˛ ¤ı—
‹ı˛+¬Û ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ı˘ı» ı˛±ø‡˚˛± Œ›˚˛± ’Ú≈À˜±Ú fl¬øı˛˚˛± ά◊Mê ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ…
¤fl¬øȬ ¸Ç¬ä ı˛±Ê…¸ˆ¬± fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬, øfl¬c ‹ı˛+¬Û ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ı˘ı»
ı˛±ø‡˚˛± Œ›˚˛± ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ¸Ç¬ä Œ˘±fl¬¸ˆ¬± fl¬Ó«‘¬fl¬ ·‘˝œÓ¬ Ú± ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ¬Û≈Ú·«Í¬ÀÚı˛ ¬Ûı˛ Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ ά◊˝±ı˛ √õ∂Ô˜ Δıͬfl¬ ˝˚˛ Œ¸˝◊
Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ øS˙ øÀÚı˛ ’ı¸±ÀÚ ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ’±ı˛ ¸øSê˚˛ Ô±øfl¬Àı Ú±, ˚ø Ú±
ά◊Mê øS˙ øÚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ı˘ı» ı˛±ø‡˚˛± Œ›˚˛±
’Ú≈À˜±Ú fl¬øı˛˚˛± ¤fl¬øȬ ¸Ç¬ä Œ˘±fl¬¸ˆ¬± fl¬Ó«‘¬fl¬› ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬/
ï6ó ï4ó › ï5ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ, Œfl¬±Ú ¸Ç¬ä ¸—¸Àı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ¸ÀÚ
Œ¸˝◊ ¸ÀÚı˛ Œ˜±È¬ ¸¸…·ÀÌı˛ ˜ÀÒ… Œfl¬ı˘ ¸—‡…±øÒÀfl¬… ¤ı— ‹ ¸ÀÚı˛ Œ˚ ¸fl¬˘
¸¸… ά◊¬Ûø¶öÓ¬ Ô±Àfl¬Ú › Œˆ¬±È¬ ŒÚ Ó“¬±˝±Àı˛ ˜ÀÒ… ’Ú”…Ú ≈˝◊-Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—À˙ı˛
¸—‡…±øÒÀfl¬… ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï7ó ¬Û”ı«·±˜œ √õ∂fl¬ı˛Ì¸˜”À˝ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì
’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬ Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ı± ‹ı˛+¬Û ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ fl¬Àı˛ ¤ı˛+¬Û
Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸—˝+Ó¬ fl¬øı˛ÀıÚ, ˚ø Œ˘±fl¬¸ˆ¬±, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ı˛+¬Û ά◊ƒÀ‚±¯∏̱
’ÚÚ≈À˜±Ú fl¬øı˛˚˛± ı± ά◊˝± ı˘ı» ı˛±ø‡˚˛± Œ›˚˛± ’ÚÚ≈À˜±Ú fl¬øı˛˚˛± Œfl¬±Ú ¸Ç¬ä
·Ë˝Ì fl¬Àı˛Ú/
ï8ó ¬Œ˚Àé¬ÀS Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ Œ˜±È¬ ¸¸…¸—‡…±ı˛ ’Ú”…Ú ¤fl¬-˙˜±—À˙ı˛ Z±ı˛±
¶§±é¬øı˛Ó¬ Œfl¬±Ú ø˘ø‡Ó¬ ŒÚ±øȬ¸ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬ Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ı±
‹ı˛+¬Û ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ fl¬Àı˛ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ,
’ÚÚ≈À˜±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ı± ά◊˝± ı˘ı» ı˛±ø‡˚˛± Œ›˚˛± ’ÚÚ≈À˜±Ú fl¬øı˛ı±ı˛
ÊÚ… ¤fl¬øȬ ¸Ç¬ä ά◊O±¬ÛÚ fl¬øı˛ı±ı˛ ’øˆ¬√õ∂±˚˛ ʱڱ˝◊˚˛±ñ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 213

ˆ¬±· 18 ñ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 352-353

ïfl¬ó ‹ ¸Ú ¸S±¸œÚ Ô±øfl¬À˘, ’Ò…é¬Àfl¬Ä ı±
ï‡ó ‹ ¸Ú ¸S±¸œÚ Ú± Ô±øfl¬À˘, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬,
Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬, Œ¸Àé¬ÀS Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ ‹ı˛+¬Û ŒÚ±øȬ¸, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ’Ò…é¬ ı±
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ √õ∂±l ˝Ú Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ Œ‰¬ÃV øÀÚı˛ ˜ÀÒ… ‹ ¸Ç¬ä øıÀı‰¬Ú±
fl¬øı˛ı±ı˛ ά◊ÀVÀ˙… ‹ ¸ÀÚı˛ ¤fl¬øȬ øıÀ˙¯∏ Δıͬfl¬ ’Ú≈øá¬Ó¬ ˝˝◊Àı/ ]
[[ï9ó] ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ Z±ı˛± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ά◊¬Ûı˛ ’ø¬Û«Ó¬ 鬘Ӭ±, øˆ¬iß øˆ¬iß
Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬, ’Ô«±» ˚≈ÀX¬ı˛ ı± ı±ø˝Àı˛ı˛ ’±·Ë±¸ÀÚı˛ ı± [¸˙¶a øıÀ^±À˝ı˛] Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬,
’Ôı± ˚≈ÀX¬ı˛ ı± ı±ø˝Àı˛ı˛ ’±·Ë±¸ÀÚı˛ ı± [¸˙¶a øıÀ^±À˝ı˛] ’±¸iß øı¬ÛÀı˛
Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬, øˆ¬iß øˆ¬iß Î¬◊ƒÀ‚±¯∏̱ √õ∂‰¬±ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì
’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ˝◊ÀÓ¬±˜ÀÒ…˝◊ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬ ˝˝◊˚˛± Ô±fl≈¬fl¬ ı± Ú± Ô±fl≈¬fl¬ ¤ı—
‹ı˛+¬Û ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸øSê˚˛ Ô±fl≈¬fl¬ ı± Ú± Ô±fl≈¬fl¬, ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛Àı/
* * * * *]
353/ Œ˚¸˜À˚˛ Œfl¬±Ú Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸øSê˚˛ Ô±Àfl¬, Ó¬‡Úñ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛
ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ı˛ Ù¬˘/
ïfl¬ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, Œfl¬±Ú ı˛±Ê…Àfl¬
ά◊˝±ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± øfl¬ √õ∂̱˘œÀÓ¬ √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı
Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ øÚÀ«˙¸˜”˝ √õ∂±Ú fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√ ¸—À‚ı˛ øÚı«±ø˝fl¬
鬘Ӭ± √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀıÄ
ï‡ó Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸—‚¸”‰¬œÀÓ¬ √õ∂·øÌÓ¬ øı¯∏˚˛ Ú± ˝›˚˛± ¸ÀMW›,
Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ ¸—¸Àı˛ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±, ‹ øı¯∏˚˛
¸•ÛÀfl«¬ ¸—À‚ı˛ ı± ¸—À‚ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·ÀÌı˛ ›
√õ∂±øÒfl¬±øı˛·ÀÌı˛ ά◊¬Ûı˛ 鬘Ӭ±¸˜”˝ ’¬Û«Ì › fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝
’±Àı˛±¬ÛÌ fl¬øı˛˚˛±, ’Ôı± 鬘Ӭ±¸˜”À˝ı˛ ’¬Û«Ì ›
fl¬Ó«¬ı…¸˜”À˝ı˛ ’±Àı˛±¬ÛÌ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ fl¬øı˛˚˛±, øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú
fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±Àfl¬ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛Àı †
[ Ó¬Àı, Œ˚Àé¬ÀS Œfl¬±Ú Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛
Œfl¬ı˘ Œfl¬±Ú ’—À˙ ¸øSê˚˛ Ô±Àfl¬ Œ¸Àé¬ÀS,ñ
(i) ïfl¬ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—À‚ı˛ øÚÀ«˙ √õ∂±ÀÚı˛ øÚı«±ø˝fl¬
鬘Ӭ±, ¤ı—
(ii) ï‡ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—¸Àı˛ øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ±,
Œ˚ ı˛±ÀÊ… ı± ˚±˝±ı˛ Œfl¬±Ú ’—À˙ ‹ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸øSê˚˛ ’±À Œ¸˝◊
ı˛±Ê… øˆ¬iß ’Ú… ı˛±ÀÊ…›, ˚ø › ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı± ά◊˝±ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛
Œfl¬±Ú ’—À˙ı˛ øÚı˛±¬ÛM± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ‹ı˛+¬Û Œ˚ ’—À˙ ‹ Êèı˛œ
214 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 18 ñ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 353-356

’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸øSê˚˛ ’±À Œ¸˝◊ ’—À˙ı˛ ı± Œ¸˝◊ ’—˙ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ fl¬±˚«fl¬˘±¬Û
Z±ı˛± øı¬Ûiß ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ › Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√, √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı/]
Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ 354/ ï1ó Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊À‚±¯∏̱ ¸øSê˚˛ Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬,
ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ øSê˚˛±˙œ˘ ’±À˙ Z±ı˛±, øÚÀ«˙ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ ‹ ’±ÀÀ˙ øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ¤ı˛+¬Û
Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘
ı˛±ÊÀ¶§ı˛ ıKÈ¬Ú ¸•§Àg¬
Œfl¬±Ú ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ…, ˚±˝± Œfl¬±Ú Œé¬ÀS˝◊ ‹ı˛+¬Û ά◊À‚±¯∏̱ı˛ øSê˚˛± Œ˚
øıÒ±Ú±ı˘œı˛ √õ∂À˚˛±·/ øıM-ı»¸Àı˛ Œ˙¯∏ ˝˚˛ Œ¸˝◊ øıM-ı»¸Àı˛ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Ûı˛ √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±,
268 ˝˝◊ÀÓ¬ 279 ’Ú≈ÀBÂ¸˜”À˝ı˛ ¸fl¬˘ ı± Œ˚Àfl¬±Ú øıÒ±Ú, Œ˚ı˛+¬Û ı…øÓ¬Sê˜ ı±
¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú¸˜”˝ øÓ¬øÚ Î¬◊¬Û˚≈Mê ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú Ó¬ÒœÀÚ, fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı/
ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂M √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ’±À˙, √õ∂M ˝˝◊ı±ı˛ ¬ÛÀı˛
˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë, ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı/
¸—À‚ı˛ fl¬Ó«¬ı… 355/ ¸—À‚ı˛ fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àı √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±Ê…Àfl¬ ı±ø˝Àı˛ı˛ ’±·Ë±¸Ú ˝˝◊ÀÓ¬ ¤ı—
ı˛±Ê…¸˜”˝Àfl¬ ı±ø˝Àı˛ı˛ ’±ˆ¬…ôL√ı˛œÌ Œ·±˘À˚±· ˝˝◊ÀÓ¬ ı˛é¬± fl¬ı˛± ¤ı— √˚±˝±ÀÓ¬ õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛
’±·Ë±¸Ú ˝˝◊ÀÓ¬ ›
’±ˆ¬…ôL√ı˛œÌ Œ·±˘À˚±· ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ ‰¬±ø˘Ó¬ ˝˚˛ Ó¬±˝± øÚø}¬Ó¬ fl¬ı˛±/
˝˝◊ÀÓ¬ ı˛é¬± fl¬ı˛±/
ı˛±Ê…¸˜”À˝ ¸±—øıÒ±øÚfl¬ 356/ ï1ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ *** øÚfl¬È¬ ˝˝◊ÀÓ¬ Œfl¬±Ú √õ∂øÓ¬ÀıÚ
˚La ’‰¬˘ ˝˝◊ı±ı˛ √õ∂±ølı˛ ¬Ûı˛ ı± ’Ú…Ô±, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ˚ø √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝˚˛ Œ˚ ¤ı˛+¬Û ¬Ûøı˛ø¶öøÓ¬ ά◊æ”Ó¬
Œé¬ÀS øıÒ±Ú±ı˘œ/
˝˝◊˚˛±À ˚±˝±ÀÓ¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˙±¸Ú ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ ‰¬±ø˘Ó¬
˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ú±, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ Z±ı˛± ñ
ïfl¬ó ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¸fl¬˘ ı± Œ˚Àfl¬±Ú fl‘¬Ó¬… ¤ı— ‹ ı˛±Ê…
øıÒ±Ú˜G¬˘ ı…Ó¬œÓ¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ’Ôı± Œfl¬±Ú ¸—¶ö±ı˛ ı±
√õ∂±øÒfl¬±Àı˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ ıÓ«¬±ÀÚ±¬ ı± Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂À˚˛±·À˚±·… ¸fl¬˘ ı± Œ˚
Œfl¬±Ú 鬘Ӭ± ¶§˝Àô¶∏ ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ
ï‡ó Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ 鬘Ӭ±¸˜”˝
¸—¸ fl¬Ó«¬‘fl¬ ı± ¸—¸Àı˛ √õ∂±øÒfl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ √õ∂À˚˛±·À˚±·… ˝˝◊ÀıÄ
ï·ó ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ı˛ ά◊ÀV˙…¸˜”˝ fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛
’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œfl¬±Ú ¸—¶ö± ı± √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ ¸•§g¬œ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ Œfl¬±Ú
øıÒ±ÀÚı˛ øSê˚˛± ¬Û”Ì«Ó¬– ı± ’—˙Ó¬– øÚ˘ø•§Ó¬ ı˛±ø‡ı±ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ
¸À˜Ó¬, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÚ ı± ı±>Úœ˚˛ ıø˘˚˛±
√õ∂Ó¬œ˚˛˜±Ú ˝˚˛, Œ¸ı˛+¬Û ’±Ú≈¯∏øºfl¬ › ¬Û±øı˛Ì±ø˜fl¬ øıÒ±Ú±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú †
Ó¬Àı, ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬, Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ ıÓ«¬±ÀÚ± ı±
Ó¬V;±ı˛± √õ∂À˚˛±·À˚±·… Œfl¬±Ú 鬘Ӭ± ¶§œ˚˛ ˝Àô¶∏ ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀÓ¬, ’Ôı± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
˝±˝◊Àfl¬±È«¬¸˜”˝ ¸•§g¬œ Œfl¬±Ú øıÒ±ÀÚı˛ øSê˚˛±Àfl¬ ¬Û”Ì«Ó¬– ı± ’—˙Ó¬– øÚ˘ø•§Ó¬
ı˛±ø‡ÀÓ¬ √õ∂±øÒfl¬±ı˛ ’¬Û«Ì fl¬øı˛Àı Ú±/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 215

ˆ¬±· 18 ñ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 356

ï2ó ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¬Ûı˛ıÓ«¬œ Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ Z±ı˛± ¸—˝+Ó¬ ı±
¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
ï3ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛
¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı— Œ˚Àé¬ÀS ά◊˝± ¤ı˛+¬Û ¤fl¬øȬ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ˚±˝± ¬Û”ı«ıÓ«¬œ
Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱Àfl¬ √õ∂øÓ¬¸—˝+Ó¬ fl¬Àı˛ Œ¸Àé¬ÀS øˆ¬iß, ≈˝◊ ˜±¸ ’ı¸±ÀÚ Ó¬±˝± ’±ı˛
¸øSê˚˛ Ô±øfl¬Àı Ú±, ˚ø Ú± ‹ ¸˜˚˛¸œ˜± ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ά◊˝± ¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛
¸ÀÚı˛ ¸—fl¬ä¸˜”˝ Z±ı˛± ’Ú≈À˜±øÓ¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬ †
Ó¬Àı, ˚ø ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ï˚±˝± ¬Û”ı«ıÓ«¬œ Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱Àfl¬ ¸—˝+Ó¬
fl¬Àı˛ ¤ı˛+¬Û ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ÚÀ˝ó ¤ı˛+¬Û ¸˜À˚˛ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬ ˝˚˛ ˚‡Ú Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ˆ¬±øº˚˛±
ø·˚˛±À ’Ôı± ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ≈˝◊ ˜±¸ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ˆ¬º
˝˚˛, ¤ı— ˚ø ‹ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ’Ú≈À˜±Ú fl¬øı˛˚˛±
¤fl¬øȬ ¸Ç¬ä ı˛±Ê…¸ˆ¬± fl¬Ó«¬‘fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬, øfl¬c ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸•ÛÀfl«¬
Œfl¬±Ú √¸Ç¬ä Œ˘±fl¬¸ˆ¬± fl¬Ó«¬‘fl¬ ·‘˝œÓ¬ Ú± ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛
¬Û≈Ú·«Í¬ÀÚı˛ ¬Ûı˛ Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ ά◊˝±ı˛ √õ∂Ô˜ Δıͬfl¬ ˝˚˛, Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ øS˙ øÚ
’ı¸±ÀÚı˛ ¬Ûı˛ ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ’±ı˛ ¸øSê˚˛ Ô±øfl¬Àı Ú±, ˚ø Ú± ά◊Mê øS˙ øÚ
¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ’Ú≈À˜±Ú fl¬øı˛˚˛± ¤fl¬øȬ ¸Ç¬ä
Œ˘±fl¬¸ˆ¬± fl¬Ó«¬‘fl¬› ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬/
ï4ó ‹ı˛+À¬Û ’Ú≈À˜±øÓ¬ Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ˚ø ¸—˝+Ó¬ Ú± ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘
[ ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ Â˚˛ ˜±¸ ] ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚ
ά◊˝± ’±ı˛ ¸øSê˚˛ Ô±øfl¬Àı Ú± †
Ó¬Àı, ˚ø ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ı˘ı» ı˛±ø‡˚˛± Œ›˚˛± ’Ú≈À˜±Ú fl¬øı˛˚˛±
¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚ Œfl¬±Ú ¸Ç¬ä ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ˚Ó¬ı±ı˛ ά◊˝± ·‘˝œÓ¬
˝˝◊Àı Ó¬Ó¬ı±ı˛, Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ’Ú…Ô± ’±ı˛
fl¬±˚«fl¬ı˛ Ô±øfl¬Ó¬ Ú± Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ’±ı˛› [Â˚˛ ˜±¸] ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ı˘ı»
Ô±øfl¬Àı, ˚ø Ú± ά◊˝± ¸—˝+Ó¬ ˝˚˛, øfl¬c ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ Œfl¬±Ú Œé¬ÀS˝◊ øÓ¬Ú
ı»¸Àı˛ı˛ ’øÒfl¬ ı˘ı» Ô±øfl¬Àı Ú± †
¬Ûı˛c, ˚ø ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú [Â˚˛ ˜±¸] ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ˆ¬º ˝˚˛ ¤ı—
‹ı˛+¬Û ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ı˘ı» ı˛±ø‡˚˛± Œ›˚˛± ’Ú≈À˜±Ú fl¬øı˛˚˛± ά◊Mê ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ…
¤fl¬øȬ ¸Ç¬ä ı˛±Ê…¸ˆ¬± fl¬Ó«¬‘fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬, øfl¬c ‹ı˛+¬Û ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ı˘ı»
ı˛±ø‡˚˛± Œ›˚˛± ¸•ÛÀfl«¬ Œ˘±fl¬¸ˆ¬± fl¬Ó«¬‘fl¬ Œfl¬±Ú ¸—fl¬ä ·‘˝œÓ¬ Ú± ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ¬Û≈Ú·«Í¬ÀÚı˛ ¬Ûı˛ Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ ά◊˝±ı˛ √õ∂Ô˜ Δıͬfl¬ ˝˚˛ Œ¸˝◊
Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ øS˙ øÀÚı˛ ’ı¸±ÀÚ ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ’±ı˛ ¸øSê˚˛ Ô±øfl¬Àı Ú±, ˚ø Ú±
ά◊Mê øS˙ øÚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ı˘ı» ı˛±ø‡˚˛± Œ›˚˛±
’Ú≈À˜±Ú fl¬øı˛˚˛± ¤fl¬øȬ ¸Ç¬ä Œ˘±fl¬¸ˆ¬± fl¬Ó«¬‘fl¬› ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬ †
216 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 18 ñ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 356-357

[’øÒfl¬c, ¬Û±?±ı ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ 11˝◊ Œ˜, 1987 Ó¬±øı˛À‡ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì
’Ú≈˚±˚˛œ ʱøı˛fl‘¬Ó¬ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ı˛ Œé¬ÀS, ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ √õ∂Ô˜ ’Ú≈øıøÒÀÓ¬ [øÓ¬Ú
ı»¸ı˛]-¤ı˛ ά◊À{°‡ [¬Û“±‰¬ ı»¸ı˛]-¤ı˛ ά◊À{°‡ ıø˘˚˛± ’Ô«±i§ø˚˛Ó¬ ˝˝◊Àı/]
[ ï5ó ï4ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ï3ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ
’Ú≈À˜±øÓ¬ Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱, ‹ı˛+¬Û ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬
¤fl¬ ı»¸ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬ÛÀı˛›, Œfl¬±Ú ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ı˘ı» ı˛±ø‡˚˛± Œ›˚˛±
¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú ¸—fl¬ä ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú› ¸Ú fl¬Ó«¬‘fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊Àı Ú± ˚ø Ú± ñ
ïfl¬ó ‹ı˛+¬Û ¸Ç¬ä ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊ı±ı˛ ¸˜À˚˛ Œfl¬±Ú Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱,
Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ¸˜·Ë ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ ı± ¸—øù≠©Ü ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı«S ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú
’—À˙ ¸øSê˚˛ Ô±Àfl¬, ¤ı—
ï‡ó øÚı«±‰¬Ú fl¬ø˜˙Ú ˙—ø¸Ó¬ fl¬Àı˛Ú Œ˚, ¸—øù≠©Ü ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛
¸±Ò±ı˛Ì øÚı«±‰¬Ú ’Ú≈ᬱÀÚ ’¸≈øıÒ±ı˛ fl¬±ı˛ÀÌ, ï3ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ
’Ú≈À˜±øÓ¬ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ‹ı˛+¬Û ¸Ç¬Àä øıøÚø«©Ü ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ…
ı˘ı» ı˛±ø‡˚˛± Œ›˚˛± ’±ı˙…fl¬ †
[Ó¬Àı, ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Úøfl¬Â≈˝◊, ¬Û±?±ı ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ 11˝◊ Œ˜, 1987
Ó¬±øı˛À‡ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ʱøı˛fl‘¬Ó¬ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ı˛ Œé¬ÀS, √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ú±/]
356 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ 357/ ï1ó Œ˚Àé¬ÀS 356 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬ Œfl¬±Ú
’ÒœÀÚ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬
ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ’Ú≈˚±˚˛œ
ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ Z±ı˛± ˝◊˝± Œ‚±ø¯∏Ó¬ ˝˝◊˚˛±À Œ˚ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ 鬘Ӭ±¸˜”˝
øıÒ±øÚfl¬ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ ı± ¸—¸Àı˛ √õ∂±øÒfl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ √õ∂À˚˛±·À˚±·… ˝˝◊Àı, Œ¸Àé¬ÀSñ
鬘Ӭ±¸˜”À˝ı˛ √õ∂À˚˛±·/
ïfl¬ó ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬
’¬Û«Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¤ı— øÓ¬øÚ Œ˚ı˛+¬Û ˙Ó«¬±ı˘œ ’±Àı˛±¬ÛÌ Î¬◊¬Û˚≈Mê
˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ˙Ó«¬±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, ‹ı˛+À¬Û ’ø¬Û«Ó¬ 鬘Ӭ±
Ó¬»fl¬Ó«¬‘fl¬ Ó¬»¬ÛÀé¬ øıøÚø«©Ü ’Ú… Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œÀfl¬
√õ∂Ó¬…øˆ¬À˚±ÊÚ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬
¸—¸ 鬘Ӭ±¬Ûiß ˝˝◊ÀıÚÄ
ï‡ó ¸—À‚ı˛ ı± ά◊˝±ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·ÀÌı˛ › √õ∂±øÒfl¬±øı˛·ÀÌı˛ ά◊¬Ûı˛
鬘Ӭ±¸˜”˝ ’¬Û«Ì ¤ı— fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ’±Àı˛±¬ÛÌ fl¬øı˛˚˛±, ’Ôı±
鬘Ӭ±¸˜”À˝ı˛ ’¬Û«Ì ¤ı— fl¬Ó«¬ı…¸˜”À˝ı˛ ’±Àı˛±¬ÛÌ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬
fl¬øı˛˚˛±, øıøÒ¸˜”˝ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¸—¸ ’Ôı± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬
’Ôı± ïfl¬ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ ‹ı˛+¬Û
鬘Ӭ± Œ˚ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œÀÓ¬ ıÓ«¬±˚˛ øÓ¬øÚ é¬˜Ó¬±¬Ûiß ˝˝◊ÀıÚÄ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 217

ˆ¬±· 18 ñ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 357-358

ï·ó Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ˚‡Ú ¸S±¸œÚ ÚÀ˝ Ó¬‡Ú ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ
˝˝◊ÀÓ¬ ı…˚˛ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬, ¸—¸ fl¬Ó«¬‘fl¬ ‹ı˛+¬Û ı…˚˛ ˜?≈ı˛
Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ 鬘Ӭ±¬Ûiß ˝˝◊ÀıÚ/
[ ï2ó ¸—¸ ı± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ı± ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ïfl¬ó √ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬
’Ú… Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ 鬘Ӭ±ı˛ √õ∂À˚˛±·SêÀ˜
√õ∂̜Ӭ Œ˚ øıøÒ ¸—¸ ı± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ı± ‹ı˛+¬Û ’Ú… Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ 356 ’Ú≈ÀBÂ
’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬ Ú± ˝˝◊À˘ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ 鬘Ӭ±¬Ûiß ˝˝◊ÀÓ¬Ú Ú±
Œ¸˝◊ øıøÒ Î¬◊Mê ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸øSê˚˛ Ú± Ô±øfl¬ı±ı˛ ¬ÛÀı˛› ı˘ı» Ô±øfl¬˚˛± ˚±˝◊Àı, Œ˚
¬Û˚«ôL√ Ú± Œfl¬±Ú 鬘Ӭ±¬Ûiß øıÒ±Ú˜G¬˘ ı± ’Ú… √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó«¬‘fl¬ Ó¬±˝± ¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬
ı± øÚı˛ø¸Ó¬ ı± ¸—À˙±øÒÓ¬ ˝˚˛/ ]
358/ [ ï1ó ] [ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı± ά◊˝±ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œfl¬±Ú ’—À˙ı˛ øÚı˛±¬ÛM± Êèı˛œ ’ı¶ö±˚˛ 19
’Ú≈ÀBÂÀı˛
˚≈X¬ Z±ı˛± ı± ı±ø˝ı˛ ˝˝◊ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ’±·Ë±¸Ú Z±ı˛± øı¬Ûiß ˝˝◊˚˛±À ıø˘˚˛± Œ‚±¯∏̱ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ øÚ˘•§Ú/
fl¬øı˛˚˛± Œfl¬±Ú Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸øSê˚˛ Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘,] ˆ¬±·
3-¤ Œ˚ı˛+¬Û ¸—:±Ô« Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛±À Œ¸ı˛+¬Û ¸—:±Ô«øÚø«©Ü ı˛±Ê…, ‹ ˆ¬±À·ı˛
’ôL√·«Ó¬ øıÒ±Ú±ı˘œ Ú± Ô±øfl¬À˘, Œ˚ øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚ ı± Œ˚ øÚı«±ø˝fl¬ ı…ı¶ö±
’ı˘•§ÀÚ é¬˜Ó¬±¬Ûiß ˝˝◊ÀÓ¬Ú, 19 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ Œ¸˝◊ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú
fl¬øı˛ı±ı˛ ı± Œ¸˝◊ øÚı«±ø˝fl¬ ı…ı¶ö± ’ı˘•§Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ Î¬◊˝±ı˛ 鬘Ӭ± ¸Ç≈¬ø‰¬Ó¬
fl¬øı˛Àı Ú±, øfl¬c ‹ı˛+À¬Û √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ, ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ı˛ øSê˚˛± Œ˙¯∏ ˝›˚˛± ˜±S
‹ øıøÒ ‹ı˛+À¬Û ’±ı˛ fl¬±˚«fl¬ı˛ Ú± Ô±øfl¬ı±ı˛ ¬Û”Àı« ˚±˝± fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À ı± fl¬øı˛ÀÓ¬ ı±
¬Ûøh¬˚˛±À Ӭ»¸•ÛÀfl«¬ ı…Ó¬œÓ¬, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ‹ ’鬘Ӭ± ø¢ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ’±ı˛
fl¬±˚«fl¬ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú± †
[ Ó¬Àı, [ Œ˚Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ] ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œfl¬ı˘ Œfl¬±Ú ’—À˙ ¸øSê˚˛ Ô±Àfl¬ Œ¸Àé¬ÀS, Œ˚ ı˛±ÀÊ… ı± ¸—‚˙±ø¸Ó¬
ı˛±Ê…Àé¬ÀS ’Ôı± ˚±˝±ı˛ Œfl¬±Ú ’—À˙ ‹ı˛+¬Û Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸øSê˚˛
Ú±˝◊ Œ¸˝◊ ı˛±Ê… ı± ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ¸•ÛÀfl«¬ ’Ôı± Ó¬Ô±˚˛, ˚ø › ˚Ó¬”ı˛
¬Û˚«ôL√ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı± ά◊˝±ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œfl¬±Ú ’—À˙ı˛ øÚı˛±¬ÛM±, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ‹ı˛+¬Û Œ˚ ’—À˙ ‹ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸øSê˚˛ ’±À Œ¸˝◊
’—À˙ı˛ ı± Œ¸˝◊ ’—˙ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ fl¬±˚«fl¬˘±¬Û Z±ı˛± øı¬Ûiß ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ › Ó¬Ó¬”ı˛
¬Û˚«ôL√, ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ‹ı˛+¬Û Œ˚Àfl¬±Ú øıøÒ √õ∂̜Ӭ ı± ‹ı˛+¬Û Œ˚Àfl¬±Ú
øÚı«±ø˝fl¬ ı…ı¶ö± ’ı˘ø•§Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Àı/ ]
[ ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ñ
ïfl¬ó ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒı˛ √õ∂øÓ¬ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú± ˚±˝±ı˛ ˜ÀÒ…, ‹ øıøÒ
√õ∂̜Ӭ ˝˝◊ı±ı˛ fl¬±À˘ ά◊˝± Œ˚ ¸øSê˚˛ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛
ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•§g¬˚≈Mê ’±ÀÂ, ¤˝◊ ˜À˜« Œfl¬±Ú øıı‘øÓ¬
Ú±˝◊Ä ’Ôı±
218 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 18 ñ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 358-359

ï‡ó ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øÚı«±ø˝fl¬ ı…ı¶ö±ı˛ √õ∂øÓ¬ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú± ˚±˝±
‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıı‘øÓ¬ ¸•§ø˘Ó¬ Œfl¬±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ øˆ¬iß ’Ú…Ô±
’ı˘ø•§Ó¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ/ ]
Êèı˛œ ’ı¶ö±˚˛ ˆ¬±· 3 359/ ï1ó Œ˚Àé¬ÀS Œfl¬±Ú Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸øSê˚˛ ’±ÀÂ
Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬
’øÒfl¬±ı˛¸˜”À˝ı˛
Œ¸Àé¬ÀS ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ’±À˙ Z±ı˛±, Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ [ ˆ¬±· 3 ï20 › 21
ı˘ı»fl¬ı˛Ì øÚ˘ø•§Ó¬ ’Ú≈ÀBÂ ı…Ó¬œÓ¬ó Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬ Œ˚ı˛+¬Û ’øÒfl¬±ı˛¸˜”À˝ı˛ ] ά◊À{°‡ ‹ ’±ÀÀ˙
ı˛±‡±/ Ô±øfl¬ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ ı˘ı»fl¬ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬Àfl¬
√õ∂‰¬±ø˘Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ ¤ı— ‹ı˛+À¬Û ά◊ø{°ø‡Ó¬ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ ı˘ı»fl¬ı˛ÀÌı˛
ÊÚ… Œ˚¸fl¬˘ fl¬±˚«ı±˝ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ øı‰¬±ı˛±ÒœÚ ı˛ø˝˚˛±À Ӭ±˝± Œ˚ ¸˜˚˛¸œ˜±
¬Û˚«ôL√ ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ı˘ı» Ô±Àfl¬ ’Ôı± ‹ ’±ÀÀ˙ ¶§äÓ¬ı˛ Œ˚ ¸˜˚˛¸œ˜±
øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸˝◊ ¸˜˚˛¸œ˜± ¬Û˚«ôL√ øÚ˘ø•§Ó¬ Ô±øfl¬Àı/
[ ï1fl¬ó ˚‡Ú [ ˆ¬±· 3 ï20 › 21 ’Ú≈ÀBÂ ı…Ó¬œÓ¬ó Z±ı˛± ’ø¬Û«Ó¬
’øÒfl¬±ı˛¸˜”À˝ı˛ ] Œfl¬±ÚøȬı˛ ά◊À{°‡ fl¬øı˛˚˛± ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂M Œfl¬±Ú
’±À˙ ¸øSê˚˛ Ô±Àfl¬, Ó¬‡Ú ‹ ˆ¬±À·ı˛ Œ˚ øıÒ±Ú¸˜”˝ Z±ı˛± ‹ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝
’ø¬Û«Ó¬ ˝˚˛ Ó¬±˝±Àı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ά◊Mê ˆ¬±À· ˚Ô±-¸—:±Ô«øÚø«©Ü ı˛±ÀÊ…ı˛ ¤ı˛+¬Û
Œfl¬±Ú øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ı± ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øÚı«±ø˝fl¬ ı…ı¶ö± ·Ë˝Ì fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±
¸Ç≈¬ø‰¬Ó¬ fl¬øı˛Àı Ú±, ˚±˝± ‹ ı˛±Ê…, ‹ ˆ¬±À·ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê øıÒ±Ú¸˜”˝ Ú± Ô±øfl¬À˘,
√õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ı± ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¸é¬˜ ˝˝◊ÀÓ¬Ú, øfl¬c ‹ı˛+À¬Û √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ,
¬Û”Àı«±Mê ’±ÀÀ˙ı˛ øSê˚˛± Œ˙¯∏ ˝›˚˛± ˜±S, ‹ øıøÒ ‹ı˛+À¬Û ’±ı˛ fl¬±˚«fl¬ı˛ Ú±
Ô±øfl¬ı±ı˛ ¬Û”Àı« ˚±˝± fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À ı± fl¬øı˛ÀÓ¬ ı± ¬Ûøh¬˚˛±À Ӭ»¸•ÛÀfl«¬ ı…Ó¬œÓ¬,
˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ‹ ’鬘Ӭ± ø¢ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ’±ı˛ fl¬±˚«fl¬ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú± † ]
[ Ó¬Àı, Œ˚Àé¬ÀS Œfl¬±Ú Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛
Œfl¬ı˘ Œfl¬±Ú ’—À˙ ¸øSê˚˛ Ô±Àfl¬ Œ¸Àé¬ÀS, Œ˚ ı˛±ÀÊ… ı± ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀS
’Ôı± ˚±˝±ı˛ Œfl¬±Ú ’—À˙ ‹ı˛+¬Û Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸øSê˚˛ Ú±˝◊ Œ¸˝◊
ı˛±Ê… ı± ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ¸•ÛÀfl«¬ ’Ôı± Ó¬Ô±˚˛, ˚ø › ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı± ά◊˝±ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œfl¬±Ú ’—À˙ı˛ øÚı˛±¬ÛM±, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛
‹ı˛+¬Û Œ˚ ’—À˙ ‹ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸øSê˚˛ ’±À Œ¸˝◊ ’—À˙ı˛ ı± Œ¸˝◊
’—˙ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ fl¬±˚«fl¬˘±¬Û Z±ı˛± øı¬Ûiß ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ › Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√, ¤˝◊
’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ‹ı˛+¬Û Œ˚Àfl¬±Ú øıøÒ √õ∂̜Ӭ ı± ‹ı˛+¬Û Œ˚Àfl¬±Ú øÚı«±ø˝fl¬ ı…ı¶ö±
’ı˘ø•§Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Àı/ ]
[ ï1‡ó ï1fl¬ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ñ
ïfl¬ó ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒı˛ √õ∂øÓ¬ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú± ˚±˝±ı˛ ˜ÀÒ…, ‹ øıøÒ √õ∂̜Ӭ
˝˝◊ı±ı˛ fl¬±À˘ ά◊˝± Œ˚ ¸øSê˚˛ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ı˛ ¸ø˝Ó¬
¸•§g¬˚≈Mê ’±ÀÂ, ¤˝◊ ˜À˜« Œfl¬±Ú øıı‘øÓ¬ Ú±˝◊Ä ’Ôı±
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 219

ˆ¬±· 18 ñ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 359-360

ï‡ó ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øÚı«±ø˝fl¬ ı…ı¶ö±ı˛ √õ∂øÓ¬ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú± ˚±˝± ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
øıı‘øÓ¬ ¸—ıø˘Ó¬ Œfl¬±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ øˆ¬iß ’Ú…Ô± ’ı˘ø•§Ó¬
˝˝◊˚˛±ÀÂ/ ]
ï2ó ¬Û”Àı«±Mêı˛+À¬Û √õ∂M Œfl¬±Ú ’±À˙ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ¸ı«S ı± ά◊˝±ı˛
Œ˚Àfl¬±Ú ’—À˙ √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ †
[ Ó¬Àı, Œ˚Àé¬ÀS ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œfl¬ı˘ Œfl¬±Ú ’—À˙ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛
Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸øSê˚˛ ’±ÀÂ, Œ¸Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’±À˙ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’Ú… Œfl¬±Ú ’—À˙ √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±, ˚ø Ú± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ‹ı˛+¬Û Œ˚ ’—À˙ ‹ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸øSê˚˛ ’±À Œ¸˝◊
’—À˙ı˛ ı± Œ¸˝◊ ’—˙ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ fl¬±˚«fl¬˘±¬Û Z±ı˛± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı± ά◊˝±ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛
Œfl¬±Ú ’—À˙ı˛ øÚı˛±¬ÛM± øı¬Ûiß ˝˝◊˚˛±À ıø˘˚˛± Ó“¬±˝±ı˛ √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝›˚˛±˚˛, ‹ı˛+¬Û
√õ∂¸±ı˛Ì ’±ı˙…fl¬ øıÀı‰¬Ú± fl¬Àı˛Ú/ ]
ï3ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂M √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ’±À˙, √õ∂M ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ ˚Ô±¸y¬ı
˙œ‚Ë, ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı/
359fl¬/ [¬Û±?±ı ı˛±ÀÊ… ¤˝◊ ˆ¬±À·ı˛ √õ∂À˚˛±·]/ ñ ¸—øıÒ±Ú ïŒÓ¬¯∏øAÓ¬˜
¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1989-¤ı˛ 3 Ò±ı˛± Z±ı˛± ï6.1.1990 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó
ı± ø·˚˛±ÀÂ/
360/ ï1ó √˚ø ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝˚˛ Œ˚ ¤ı˛+¬Û ¬Ûøı˛ø¶öøÓ¬ ά◊æ”Ó¬ ˝˝◊˚˛±À øıMœ˚˛ Êèı˛œ ’ı¶ö±
˚V;±ı˛± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ’Ôı± ά◊˝±ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ Œfl¬±Ú ’—À˙ı˛ øıMœ˚˛ ¶ö±ø˚˛Q ı± ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ/
√õ∂Ó¬…˚˛À˚±·…Ó¬± øı¬Ûiß ˝˝◊˚˛±ÀÂ, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, øÓ¬øÚ Î¬◊ƒÀ‚±¯∏̱ Z±ı˛±, ‹ ˜À˜« ¤fl¬øȬ
Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
[ ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬ Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ñ
ïfl¬ó Œfl¬±Ú ¬Ûı˛ıÓ«¬œ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ Z±ı˛± ¸—˝+Ó¬ ı± ¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ä
ï‡ó ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊ÀıÄ
ï·ó ≈˝◊ ˜±À¸ı˛ ’ı¸±ÀÚ ’±ı˛ ¸øSê˚˛ Ô±øfl¬Àı Ú±, ˚ø Ú± ‹
¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ά◊˝± ¸—¸Àı˛ ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛
¸Ç¬ä Z±ı˛± ’Ú≈À˜±øÓ¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬ †
Ó¬Àı, ˚ø ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¤ı˛+¬Û ¸˜À˚˛ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬ ˝˚˛ ˚‡Ú Œ˘±fl¬¸ˆ¬±
ˆ¬±øº˚˛± Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛±À ’Ôı± ï·ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ≈˝◊ ˜±¸ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛
˜ÀÒ… Œ˘±fl¬¸ˆ¬± ˆ¬±øº˚˛± ˚±˚˛, ¤ı— ˚ø ‹ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ‹
ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ’Ú≈À˜±Ú fl¬øı˛˚˛± ¤fl¬øȬ ¸Ç¬ä ı˛±Ê…¸ˆ¬± fl¬Ó«¬‘fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬
øfl¬c ‹ı˛+¬Û ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ¸Ç¬ä Œ˘±fl¬¸ˆ¬± fl¬Ó«¬‘fl¬ ·‘˝œÓ¬ Ú± ˝˝◊˚˛±
Ô±Àfl¬, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ¬Û≈Ú·«Í¬ÀÚı˛ ¬Ûı˛ Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ ά◊˝±ı˛ √õ∂Ô˜ Δıͬfl¬ ˝˚˛
Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ øS˙ øÀÚı˛ ’ı¸±ÀÚ ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ’±ı˛ ¸øSê˚˛ Ô±øfl¬Àı Ú±,
˚ø Ú± ά◊Mê øS˙ øÚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ‹ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ’Ú≈À˜±Ú
fl¬øı˛˚˛± ¤fl¬øȬ ¸Ç¬ä Œ˘±fl¬¸ˆ¬± fl¬Ó«¬‘fl¬› ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬/ ]
220 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 18 ñ Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ’Ú≈ÀBÂ 360

ï3ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ Œ˚ ¸˜À˚˛
¸øSê˚˛ Ô±Àfl¬ Œ¸˝◊ ¸˜À˚˛, ¸—À‚ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ √õ∂±øÒfl¬±ı˛ Œfl¬±Ú ı˛±Ê…Àfl¬ øÚÀ«˙¸˜”À˝
Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û øıMœ˚˛ fiø‰¬ÀÓ¬…ı˛ ÚœøÓ¬¸˜”˝ ¬Û±˘Ú fl¬øı˛ÀÓ¬
øÚÀ«˙¸˜”˝ √õ∂±Ú fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√ ¤ı— ¤Ó¬≈ÀVÀ˙… ’Ú… Œ˚ øÚÀ«˙¸˜”˝ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬
√õ∂À˚˛±ÊÚ › ¬Û˚«±l ·Ì… fl¬Àı˛Ú Ó¬±˝± √õ∂±Ú fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√ √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı/
ï4ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›,ñ
ïfl¬ó ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øÚÀ«À˙ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ñ
(i) Œfl¬±Ú øıÒ±Ú, ˚V;±ı˛± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ fl¬±˚«±ı˘œ ¸•ÛÀfl«¬
‰¬±fl¬øı˛ı˛Ó¬ ¸fl¬˘ ı± Œfl¬±Ú Œ|Ìœı˛ ı…øMê·ÀÌı˛ ŒıÓ¬Ú ›
ˆ¬±Ó¬±¸˜”˝ ˝ò±¸fl¬ı˛Ì ’±ı˙…fl¬ ˝˚˛Ä
(ii) Œfl¬±Ú øıÒ±Ú, ˚V;±ı˛± ¸fl¬˘ ’Ô«-øıÀÒ˚˛fl¬ ı± ˚±˝±ÀÓ¬
207 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ √õ∂˚≈Mê ˝˚˛ ¤ı˛+¬Û ’Ú…
øıÀÒ˚˛fl¬¸˜”˝, ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó«¬‘fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛,
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øıÀı‰¬Ú±Ô« ¸—ı˛øé¬Ó¬ fl¬ı˛± ’±ı˙…fl¬ ˝˚˛Ä
ï‡ó Œ˚ ¸˜À˚˛ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬ Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ¸øSê˚˛
Ô±Àfl¬ Œ¸˝◊ ¸˜À˚˛, ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ › ˝±˝◊Àfl¬±È«¬¸˜”À˝ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·Ì
¸À˜Ó¬, ¸—À‚ı˛ fl¬±˚«±ı˘œ ¸•ÛÀfl«¬ ‰¬±fl¬øı˛ı˛Ó¬ ¸fl¬˘ ı± Œ˚Àfl¬±Ú Œ|Ìœı˛
ı…øMê·ÀÌı˛ ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬±¸˜”˝ ˝ò±¸fl¬ı˛ÀÌı˛ øÚÀ«˙ √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ 鬘Ӭ±¬Ûiß ˝˝◊ÀıÚ/
* * * * *
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 221

ˆ¬±· 19
øıøıÒ
361/ ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ ı± ı˛±Ê√õ∂˜≈‡ Ó“¬±˝±ı˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¤ı—
ı˛±Ê…¬Û±˘ ›
¬ÛÀı˛ 鬘Ӭ±¸˜”˝ √õ∂À˚˛±À·ı˛ › fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ¸•Û±ÀÚı˛ ÊÚ… ’Ôı± ‹ ı˛±Ê√õ∂˜≈‡·ÀÌı˛ ı˛é¬Ì/
鬘Ӭ±¸˜”˝ √õ∂À˚˛±À· › fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ¸•Û±ÀÚ fl‘¬Ó¬ ı± fl¬øı˛ÀÓ¬ ’øˆ¬À√õ∂Ó¬ Œfl¬±Ú
fl¬±À˚«ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ά◊Mı˛±˚˛œ ˝˝◊ÀıÚ Ú± †
Ó¬Àı, 61 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ’øˆ¬À˚±À·ı˛ Ó¬ÀôL√ı˛ ÊÚ… ¸—¸Àı˛
Œ˚Àfl¬±Ú ¸Ú fl¬Ó«¬‘fl¬ øÚ˚≈Mê ı± Ú±À˜±øV©Ü Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬, Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ ı± ¸—¶ö±
fl¬Ó«¬‘fl¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’±‰¬ı˛Ì ¬Û≈Úøı«À˘±øfl¬Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ †
¬Ûı˛c, ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈ı˛˝◊ ¤ı˛+¬Û ’Ô« fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú± Œ˚ ά◊˝± ˆ¬±ı˛Ó¬
¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ øıèÀX¬ Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ ˚Ô±À˚±·… fl¬±˚«ı±˝
’±Ú˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ ¸Ç≈¬ø‰¬Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ÀÂ/
ï2ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ * * * øıèÀX¬ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬
Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±À˘ Œfl¬±Ú› √õ∂fl¬±ı˛ ŒÙ¬ÃÊ±ı˛œ fl¬±˚«ı±˝ èÊ≈ fl¬ı˛± ı± ‰¬±˘±Ú
˚±˝◊Àı Ú±/
ï3ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘Àfl¬ * * * Œ·ËÙ¬Ó¬±ı˛ ı± fl¬±ı˛±èX¬
fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ¬ÛÀı˛±˚˛±Ú± Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±À˘
√õ∂‰¬±ı˛ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
ï4ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ * * * øıèÀX¬, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û
ı± ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ı˛+À¬Û * * * ’±¬ÛÚ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«ˆ¬±ı˛ ·Ë˝Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Û”Àı«˝◊
˝Î¬◊fl¬ ı± ¬ÛÀı˛˝◊ ˝Î¬◊fl¬, ı…øMê·Ó¬ˆ¬±Àı Ó¬»fl¬Ó«¬‘fl¬ fl‘¬Ó¬ ı± fl¬øı˛ÀÓ¬ ’øˆ¬À√õ∂Ó¬ Œfl¬±Ú
fl¬±˚« ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú Œ›˚˛±Úœ fl¬±˚«ı±˝, ˚±˝±ÀÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛ øıèÀX¬ Œfl¬±Ú √õ∂øÓ¬fl¬±ı˛ ±øı
fl¬ı˛± ˝˚˛, Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±À˘ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ èÊ≈ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±, Œ˚ ¬Û˚«ôL√
Ú± ‹ fl¬±˚«ı±À˝ı˛ √õ∂fl‘¬øÓ¬, ά◊˝±ı˛ ÊÚ… ˜±˜˘±ı˛ fl¬±ı˛Ì, ‹ı˛+¬Û fl¬±˚«ı±˝ Œ˚ ¬Ûé¬
fl¬Ó«¬‘fl¬ èÊ≈ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı Ó“¬±˝±ı˛ Ú±˜, ıÌ«Ú± › øÚı±¸¶ö±Ú ¤ı— Œ˚ √õ∂øÓ¬fl¬±ı˛ øÓ¬øÚ
±øı fl¬Àı˛Ú Ó¬±˝± øıı‘Ó¬ fl¬øı˛˚˛± ø˘ø‡Ó¬ ŒÚ±øȬ¸, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ ı±
ı˛±Ê…¬Û±˘Àfl¬ * * * √õ∂±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ı± Ó“¬±˝±ı˛ fl¬ı˛ÀÌ ı˛±ø‡˚˛± ˚±˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ ≈˝◊ ˜±¸
’ı¸±Ú ˝˚˛/
[ 361fl¬/ ï1ó Œfl¬±Ú ı…øMê ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ı±, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, Œfl¬±Ú ¸—¸ › ı˛±Ê…
øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ’Ôı± øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú fl¬±˚«øııı˛Ìœı˛ fl¬±˚«øııı˛Ìœı˛ √õ∂fl¬±˙Ú
ıdÓ¬– ¸Ó¬… √õ∂øÓ¬ÀıÚ Œfl¬±Ú ¸—ı±¬ÛÀS √õ∂fl¬±˙ ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ ¸—ı˛é¬Ì/
Œ›˚˛±Úœ ı± ŒÙ¬ÃÊ±ı˛œ Œfl¬±Ú fl¬±˚«ı±À˝ı˛ ±ø˚˛Ó¬±ÒœÚ ˝˝◊ÀıÚ Ú±, ˚ø Ú± ‹ √õ∂fl¬±˙
øıÀZ¯∏ı˙Ó¬– fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À ıø˘˚˛± √õ∂˜±øÌÓ¬ ˝˚˛ †
222 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 19 ñ øıøıÒñ’Ú≈ÀBÂ 361fl¬-361‡

Ó¬Àı, ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ı±, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ,
Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ’Ôı± øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú Œ·±¬ÛÚ
ΔıͬÀfl¬ı˛ fl¬±˚«øııı˛Ìœı˛ √õ∂øÓ¬ÀıÚ √õ∂fl¬±˙ ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±/
ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì Œfl¬±Ú ¸—ı±¬ÛÀS √õ∂fl¬±ø˙Ó¬ √õ∂øÓ¬ÀıÚ ı± øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬
Œ˚ı˛+¬Û √õ∂˚≈Mê ˝˚˛, Œfl¬±Ú ¸•x‰¬±ı˛ÌÀfl¬Àfı˛ ˜±Ò…À˜ ¬Ûøı˛Àıø˙Ó¬ Œfl¬±Ú fl¬±˚«Sê˜ ı±
fl¬±˚«ı…ı¶ö±ı˛ ’—˙ı˛+À¬Û ŒıÓ¬±ı˛ ŒÈ¬ø˘·Ë±øÙ¬ı˛ ˜±Ò…À˜ ¸•x‰¬±øı˛Ó¬ √õ∂øÓ¬ÀıÚ ı±
øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬› Œ¸ı˛+¬Û √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı/
ı…±‡…±/ñ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ, ë븗ı±¬ÛSíí √˙søȬ Œfl¬±Ú ¸—ı±-¸—¶ö±ı˛ Œ˚
√õ∂øÓ¬ÀıÀÚ ¸—ı±¬ÛÀS √õ∂fl¬±À˙ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ¸—ı± Ô±Àfl¬ Ó¬±˝±› ’ôL√ˆ≈¬«Mê
fl¬øı˛Àı/]
¬Û±øı˛|ø˜fl¬ √õ∂±˚˛œ [361‡/ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê Œfl¬±Ú ¸¸… ø˚øÚ
ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ ¬ÛÀ
øÚÀ˚˛±À·ı˛ Œé¬ÀS ˙˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 2 ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ ‹ ¸ÀÚı˛ ¸¸… Ô±øfl¬ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ øÚÀ˚«±·…
øÚÀ˚«±·…Ó¬±/ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ, øÓ¬øÚ Ó“¬±˝±ı˛ øÚÀ˚«±·…Ó¬±ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ‹ı˛+¬Û ¸¸…ı˛+À¬Û
Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ Œ˜˚˛± Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ ’ıø¸Ó¬ ˝˝◊Ó¬ Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ¬Û˚«ôL√ ’Ôı± Œfl¬±Ú
¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú øÚı«±‰¬ÀÚ Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ √õ∂øÓ¬ZøeÓ¬± fl¬Àı˛Ú › øÚı«±ø‰¬Ó¬ ıø˘˚˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬
˝Ú Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ¬Û˚«ôL√ - ¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ˜ÀÒ… ˚±˝± ¬Û”ı«ıÓ«¬œ ˝˚˛ Œ¸ı˛+¬Û ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛
ø¶öøÓ¬fl¬±À˘ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú ¬Û±øı˛|ø˜fl¬ √õ∂±˚˛œ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ ¬ÛÀ› ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ı±ı˛
¬ÛÀé¬ øÚÀ˚«±·… ˝˝◊ÀıÚ/
ı…±‡…±/ñ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ-¤ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ, ñ
ïfl¬ó ëë¸Úíí fl¬Ô±øȬı˛ ˙˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 1-¤ı˛ ïfl¬ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Œ˚
’Ô« øÚø«©Ü fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À Œ¸˝◊ ’Ô« Ô±øfl¬ÀıÄ
ï‡ó ëë¬Û±øı˛|ø˜fl¬ √õ∂±˚˛œ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ ¬Ûíí ıø˘ÀÓ¬ Œ˚ ¬ÛÀı˛ ŒıÓ¬Ú ı±
¬Û±øı˛|ø˜fl¬ é¬øÓ¬¬Û”øÓ«¬ √õ∂fl‘¬øÓ¬ÀÓ¬ √õ∂M ˝˚˛ Ó¬Z…Ó¬œÓ¬ ñ
(i) ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±Ê…¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’Ҝڶö ¬Û
Œ˚Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û ¬ÛÀı˛ ÊÚ… ŒıÓ¬Ú ı± ¬Û±øı˛|ø˜fl¬,
Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ ı±, Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛
¸ı˛fl¬±ı˛œ ı˛±Ê¶§ ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂M ˝˚˛, Ó¬±˝±Àfl¬ ı≈Á¬±˚˛Ä ı±
(ii) ¬ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¸•Û”Ì«Ó¬† ı±
’±—ø˙fl¬ ˜±ø˘fl¬±Ú±ÒœÚ øÚ·˜ıX¬ ˝Î¬◊fl¬ ı± Ú± ˝Î¬◊fl¬ ¤ı˛+¬Û
Œfl¬±Ú ¸—¶ö±ı˛ ’Ҝڶö, ŒıÓ¬Ú ı± ¬Û±øı˛|ø˜fl¬ ‹ ¸—¶ö± fl¬Ó‘¬«fl¬
√õ∂M ˝˚˛ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ¬ÛÀfl¬ ı≈Á¬±˚˛/]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 223

ˆ¬±· 19 ñ øıøıÒñ’Ú≈ÀBÂ 362-363fl¬

362/ [ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˙±¸fl¬ıÀ·«ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ › øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛/]
¸—øıÒ±Ú ï¯∏h¬øı—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1971, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛± ï28.12.1971
˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó ı± ø·˚˛±ÀÂ/
363/ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, øfl¬c Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ¸øg¬, ‰≈¬øMê
143 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ Œ˚ ¸øg¬, ‰≈¬øMê, ’ºœfl¬±ı˛¬ÛS, ı‰¬Ú-ıg¬, ˝◊Ó¬…±ø ˝˝◊ÀÓ¬ ά◊æ”Ó¬
øıı±À ’±±˘ÀÓ¬ı˛
¸Ú ı± ’Ú≈ı˛+¬Û ’Ú… ¸—À˘‡ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« Œfl¬±Ú ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ˝ô¶∏Àé¬À¬Û √õ∂øÓ¬ıg¬fl¬/
ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ˙±¸fl¬ fl¬Ó«¬‘fl¬ fl‘¬Ó¬ ı± øÚ©Û±øÓ¬ ˝˝◊˚˛±ø¢ › ˚±˝±ÀÓ¬ ˆ¬±ı˛Ó¬
ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛Ú ¸ı˛fl¬±ı˛ ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ¬Û”ı«ıÓ«¬œ ¸ı˛fl¬±ı˛ ¬Ûé¬ øÂÀ˘Ú ¤ı— ˚±˝±
‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬ÛÀı˛ ¸øSê˚˛ ı˛ø˝˚˛±À ı± ˚±˝±Àfl¬ ¸øSê˚˛ ı˛±‡± ˝˝◊˚˛±ÀÂ, Ó¬±˝±ı˛
Œfl¬±Ú øıÒ±Ú ˝˝◊ÀÓ¬ ά◊æ”Ó¬ Œfl¬±Ú øıı±À, ’Ôı± ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ¸øg¬, ‰≈¬øMê,
’ºœfl¬±ı˛¬ÛS, ı‰¬Ú-ıg¬, ¸Ú ı± ’Ú≈ı˛+¬Û ’Ú… ¸—À˘‡ ¸•§g¬œ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
øıÒ±Ú±ı˘œı˛ Œfl¬±Ú øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂±l Œfl¬±Ú ’øÒfl¬±ı˛ ’Ôı± ά◊æ”Ó¬ Œfl¬±Ú
±ø˚˛Ó¬± ı± ±ø˚˛Q ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú øıı±À, ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ’Ôı± ’Ú… Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬,
fl¬±˝±ı˛› Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú±/
ï2ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀñ
ïfl¬ó ë눬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±Ê…íí ıø˘ÀÓ¬ ı≈Á¬±˝◊Àı Œ˚Àfl¬±Ú ı˛±Ê…Àé¬S ˚±˝± ¤˝◊
¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« ¸•⁄±È¬ ı± ˆ¬±ı˛Ó¬ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛ÀÚı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛
øÚfl¬È¬ ‹ı˛+¬Û ı˛±Ê… ıø˘˚˛± ¶§œfl‘¬øÓ¬√õ∂±l ˝˝◊˚˛±ÀÂÄ ¤ı—
ï‡ó ëë˙±¸fl¬íí ¤ı˛+¬Û ı˛±Ê±, √õ∂Ò±Ú ı± ’Ú… ı…øMê ø˚øÚ ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛
¬Û”Àı« ¸•⁄±È¬ ı± ˆ¬±ı˛Ó¬ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛ÀÚı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ øÚfl¬È¬ Œfl¬±Ú ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛
ı˛±ÀÊ…ı˛ ˙±¸fl¬ ıø˘˚˛± ¶§œfl‘¬øÓ¬√õ∂±l ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ Ó¬±˝±Àfl¬ ’ôL√ˆ≈« Mê fl¬Àı˛/
[ 363fl¬/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ’Ôı± Ó¬»fl¬±À˘ ı˘ı» Œfl¬±Ú øıøÒÀÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛
’±À Ӭ»¸ÀMW›,ñ ˙±¸fl¬·ÌÀfl¬ √õ∂M
¶§œfl‘¬øÓ¬ ’±ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú±
ïfl¬ó Œfl¬±Ú ı˛±Ê±, √õ∂Ò±Ú ı± ’Ú… ı…øMê ø˚øÚ ¸—øıÒ±Ú ï¯∏h¬øı—˙ ¸—À˙±ÒÚó ¤ı— ı˛±ÊÚ…ˆ¬±Ó¬±¸˜”˝
’±˝◊Ú, 1971-¤ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« Œfl¬±Ú ¸˜À˚˛, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ øı˘≈l ˝˝◊Àı/
Œfl¬±Ú ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˙±¸fl¬ ıø˘˚˛± ¶§œfl‘¬øÓ¬√õ∂±l ˝˝◊˚˛±øÂÀ˘Ú,
’Ôı± Œfl¬±Ú ı…øMê ø˚øÚ, ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« Œfl¬±Ú ¸˜À˚˛
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ‹ı˛+¬Û ˙±¸Àfl¬ı˛ ά◊Mı˛¸”ı˛œ ıø˘˚˛± ¶§œfl‘¬øÓ¬√õ∂±l
˝˝◊˚˛±øÂÀ˘Ú, øÓ¬øÚ ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬ › Ó¬ıøÒ ‹ı˛+¬Û ˙±¸fl¬ ı±
‹ı˛+¬Û ˙±¸Àfl¬ı˛ ά◊Mı˛¸”ı˛œ ıø˘˚˛± ’±ı˛ ¶§œfl‘¬øÓ¬√õ∂±l ˝˝◊ÀıÚ Ú±/
ï‡ó ¸—øıÒ±Ú ï¯∏h¬øı—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1971-¤ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ › õ∂±ı˛y¬
˝˝◊ÀÓ¬ ı˛±ÊÚ…ˆ¬±Ó¬± øı˘≈l ˝˝◊˘ ¤ı— ı˛±ÊÚ…ˆ¬±Ó¬± ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¸fl¬˘
’øÒfl¬±ı˛, ±ø˚˛Ó¬± › ±ø˚˛Q øıÚ©Ü ˝˝◊˘ ¤ı— Ó¬Ú≈¸±Àı˛, ïfl¬ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ
ά◊ø{°ø‡Ó¬ ˙±¸fl¬Àfl¬, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ı±, ‹ı˛+¬Û ˙±¸Àfl¬ı˛ ά◊Mı˛¸”ı˛œÀfl¬,
’Ôı± ’Ú… Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬, ı˛±ÊÚ…ˆ¬±Ó¬±ı˛+À¬Û Œfl¬±Ú ’Ô« √õ∂M ˝˝◊Àı
Ú±/ ]
224 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 19 ñ øıøıÒñ’Ú≈ÀBÂ 364-366

√õ∂Ò±Ú √õ∂Ò±Ú ıjı˛ › 364/ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ¸ı˛fl¬±ı˛œ
øı˜±ÚÀé¬S ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±, øÚÀ«˙ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ ‹ √õ∂:±¬ÛÀÚ Œ˚ Ó¬±øı˛‡ øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬
øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú/
¬Û±Àı˛ Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ñ
ïfl¬ó ¸—¸ fl¬Ó«¬‘fl¬ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó«¬‘fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ
Œfl¬±Ú √õ∂Ò±Ú ıjı˛ ı± øı˜±ÚÀé¬S ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú± ’Ôı± ‹
√õ∂:±¬ÛÀÚ Œ˚ı˛+¬Û ı…øÓ¬Sê˜ ı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛
Ó¬ÒœÀÚ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı, ’Ôı±
ï‡ó Œfl¬±Ú øı…˜±Ú øıøÒ, ά◊Mê Ó¬±øı˛À‡ı˛ ¬Û”Àı« ˚±˝± fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À ı±
fl¬øı˛ÀÓ¬ ı± ¬Ûøh¬˚˛±À Ӭ»¸•ÛÀfl«¬ ı…Ó¬œÓ¬, Œfl¬±Ú √õ∂Ò±Ú ıjı˛ ı±
øı˜±ÚÀé¬ÀS ’±ı˛ fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı Ú± ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ıjı˛ ı±
øı˜±ÚÀé¬S ¸•ÛÀfl«¬ ά◊˝±ı˛ √õ∂À˚˛±À·, ‹ √õ∂:±¬ÛÀÚ Œ˚ı˛+¬Û ı…øÓ¬Sê˜ ı±
¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛, Ó¬ÒœÀÚ fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı/
ï2ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀñ
ïfl¬ó ëë√õ∂Ò±Ú ıjı˛íí ıø˘ÀÓ¬ ¸—¸ fl¬Ó«¬‘fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ ı± Œfl¬±Ú
øı…˜±Ú øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂Ò±Ú ıjı˛ ıø˘˚˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬ Œfl¬±Ú
ıjı˛ ı≈Á¬±˝◊Àı ¤ı— ά◊˝± ¸fl¬˘ Œé¬S ˚±˝± Ó¬»fl¬±À˘ ‹ı˛+¬Û ıjÀı˛ı˛
¸œ˜±ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê Ó¬±˝±Àfl¬ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛ÀıÄ
ï‡ó ëëøı˜±ÚÀé¬Síí ıø˘ÀÓ¬ ı±˚˛≈¬ÛÔ, øı˜±Ú › øı˜±Ú ‰¬±˘Ú± ¸•Ûøfl«¬Ó¬
’±˝◊Ú¸˜”À˝ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Î¬◊˝±ı˛ Œ˚ ¸—:±Ô« Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛±À Œ¸˝◊
¸—:±Ô«-øÚø«©Ü øı˜±ÚÀé¬S ı≈Á¬±˝◊Àı/
¸—‚ fl¬Ó«¬‘fl¬ √õ∂M 365/ Œ˚Àé¬ÀS Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ Œfl¬±Ú øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—À‚ı˛
øÚÀ«˙¸˜”˝ ¬Û±˘Ú ı± øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± √õ∂À˚˛±À· √õ∂M Œfl¬±Ú øÚÀ«˙ ¬Û±˘Ú ı± fl¬±˚«fl¬ı˛
fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬øı˛ÀÓ¬ ı…Ô«
˝˝◊ı±ı˛ Ù¬˘/ fl¬øı˛ÀÓ¬ ı…Ô« ˝Ú, Œ¸Àé¬ÀS ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¬ÛÀé¬ ˝◊˝± Òøı˛˚˛± ˘›˚˛±
øıøÒ¸•úÓ¬ ˝˝◊Àı Œ˚ ¤ı˛+¬Û ’ı¶ö± ά◊æ”Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ˚±˝±ÀÓ¬ ¤˝◊
¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˙±¸Ú ‰¬±˘Ú± fl¬ı˛± ˚±˚˛
Ú±/
¸—:±Ô«¸˜”˝/ 366/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ, √õ∂¸ºÓ¬– ’Ú…Ô± √’±ı˙…fl¬ Ú± ˝˝◊À˘, øÚ•ßø˘ø‡Ó¬
fl¬Ô±&ø˘ı˛ ’Ô« ¤Ó¬V;±ı˛± ˚Ô±SêÀ˜ Œ˚ı˛+¬Û øÚø«©Ü fl¬øı˛˚˛± Œ›˚˛± ˝˝◊˘
Œ¸ı˛+¬Û ˝˝◊Àı, ’Ô«±»ñ
ï1ó ëëfl‘¬ø¯∏ ’±˚˛íí ıø˘ÀÓ¬ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ’±˚˛fl¬ı˛ ¸•§g¬œ ’±˝◊Ú¸˜”À˝ı˛
√õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œ˚ ¸—:±Ô« Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛±À Œ¸˝◊ ¸—:±Ô«-øÚø«©Ü fl‘¬ø¯∏ ’±˚˛
ı≈Á¬±˝◊ÀıÄ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 225

ˆ¬±· 19 ñ øıøıÒñ’Ú≈ÀBÂ 366

ï2ó ëë˝◊º-ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛íí ıø˘ÀÓ¬ ¤ı˛+¬Û ¤fl¬ÊÚ ı…øMêÀfl¬ ı≈Á¬±˝◊Àı ˚“±˝±ı˛
ø¬ÛÓ¬± ı± ˚“±˝±ı˛ ø¬ÛÓ‘¬¬Ûı˛•Ûı˛±ı˛ ˜ÀÒ… ’Ú… Œfl¬±Ú ¬Û”ı«¬Û≈è¯∏ ˝◊ά◊Àı˛±¬Ûœ˚˛
ı—˙ ˝˝◊ÀÓ¬ ά◊æ”Ó¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ ı± ˝˝◊˚˛±øÂÀ˘Ú, øfl¬c ø˚øÚ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’øÒı±¸œ ¤ı— ‹ı˛+¬Û ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ˜ÀÒ… ¤ı˛+¬Û
ø¬ÛÓ¬±˜±Ó¬± ˝˝◊ÀÓ¬ Êøiú˚˛±ÀÂÚ ı± Êøiú˚˛±øÂÀ˘Ú ˚“±˝±ı˛± Ó¬Ô±˚˛
¸±Ò±ı˛ÌÓ¬– ı¸ı±¸ fl¬Àı˛Ú › Œfl¬ı˘ ¸±˜ø˚˛fl¬ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Ô±Àfl¬Ú Ú±Ä
ï3ó ëë’Ú≈ÀBÂíí ıø˘ÀÓ¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ’Ú≈ÀBÂ ı≈Á¬±˝◊ÀıÄ
ï4ó ëëÒ±ı˛·Ë˝Ìíí ı±ø¯∏«fl¬œ ˜?≈ı˛ fl¬øı˛˚˛± ’Ô« ¸—·Ë˝ fl¬ı˛± ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛Àı,
¤ı— ëëÒ±ı˛íí ˙Àsı˛ ’Ô« Ó¬Ú≈¸±Àı˛ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊ÀıÄ
* * * * *
ï5ó ëë√õ∂fl¬ı˛Ìíí ıø˘ÀÓ¬ Œ˚ ’Ú≈ÀBÂÀ ‹ fl¬Ô±øȬ ı…ı˝+Ó¬ ˝˝◊˚˛±À Œ¸˝◊
’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú √õ∂fl¬ı˛Ì ı≈Á¬±˝◊ÀıÄ
ï6ó ëëøÚ·˜ fl¬ı˛íí ıø˘ÀÓ¬ ı≈Á¬±˝◊Àı ’±À˚˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ Œfl¬±Ú fl¬ı˛, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√
ά◊˝± Œfl¬±•Û±øÚ¸˜”˝ fl¬Ó«¬‘fl¬ √õ∂À˚˛ ˝˚˛ ¤ı— ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú fl¬ı˛ ˚±˝±ı˛
¸•ÛÀfl«¬ øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ˙Ó«¬&ø˘ ¬Û”øı˛Ó¬ ˝˚˛ †ñ
ïfl¬ó ά◊˝± fl‘¬ø¯∏ ’±˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂À˚˛ ÚÀ˝Ä
ï‡ó Œfl¬±•Û±øÚ¸˜”˝ fl¬Ó«¬‘fl¬ ı…øMê·ÌÀfl¬ Œ˚ ˘±ˆ¬±—˙¸˜”˝ √õ∂À˚˛ ˝˚˛
Ó¬±˝± ˝˝◊ÀÓ¬, ‹ Œfl¬±•Û±øÚ¸˜”˝ fl¬Ó«¬‘fl¬ √õ∂M fl¬ı˛ ¸•ÛÀfl«¬,
Œfl¬±Ú øıÀ˚˛±· ‹ fl¬Àı˛ı˛ √õ∂øÓ¬ √õ∂À˚±Ê… Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú Z±ı˛±
√õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ ÚÀ˝Ä
ï·ó ‹ı˛+¬Û ˘±ˆ¬±—˙¸˜”˝ Œ˚ ı…øMê·Ì ¬Û±˝◊ÀÓ¬ÀÂÚ Ó“¬±˝±Àı˛ Œ˜±È¬
’±˚˛ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ’±˚˛fl¬Àı˛ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ·ÌÚ± fl¬øı˛ÀÓ¬, ’Ôı±
‹ı˛+¬Û ı…øMê·Ì fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂À˚˛ ı± Ó“¬±˝±ø·Àfl¬ √õ∂Ó¬…¬Û«Ìœ˚˛
ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ’±˚˛fl¬ı˛ ·ÌÚ± fl¬øı˛ÀÓ¬, ‹ı˛+À¬Û √õ∂M fl¬ı˛ ·ÌÚ±ı˛
˜ÀÒ… Òøı˛ı±ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú øıÒ±Ú Ú±˝◊Ä
ï7ó ëëÓ¬»¶ö±Úœ √õ∂À˙íí, ëëÓ¬»¶ö±Úœ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±Ê…íí ı± ëëÓ¬»¶ö±Úœ ı˛±Ê…íí
ıø˘ÀÓ¬ ¸Àj˝ ˝˝◊ı±ı˛ Œé¬ÀS, ’±À˘±‰¬… øıÀ˙¯∏ øı¯∏˚˛øȬı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ,
Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ëëÓ¬»¶ö±Úœ √õ∂À˙íí ı±, ëëÓ¬»¶ö±Úœ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±Ê…íí ı±
ëëÓ¬»¶ö±Úœ ı˛±Ê…íí ıø˘˚˛± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó«¬‘fl¬ Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˙, ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛
ı˛±Ê… ı± ı˛±Ê… øÚÒ«±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û √õ∂À˙, ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±Ê… ı±
ı˛±Ê… ı≈Á¬±˝◊ÀıÄ
226 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 19 ñ øıøıÒñ’Ú≈ÀBÂ 366

ï8ó ëëŸÌíí ı±ø¯∏«fl¬œı˛+À¬Û ˜”˘ÒÚœ ’Ô« ¬Ûøı˛À˙±Ò fl¬øı˛ı±ı˛ Œfl¬±Ú ±ø˚˛Q
¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ±ø˚˛Ó¬± ¤ı— Œfl¬±Ú √õ∂Ó¬…±ˆ”¬øÓ¬ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ±ø˚˛Ó¬±Àfl¬
’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛Àı ¤ı— ëëŸÌ √õ∂ˆ¬±ı˛¸˜”˝ííñ ¤ı˛ ’Ô« Ó¬Ú≈¸±Àı˛
fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊ÀıÄ
ï9ó ë븕Û q{®íí ıø˘ÀÓ¬, Œ˚ ¸fl¬˘ ¸•ÛøM ˜‘Ó≈¬…ı˛ fl¬±ı˛ÀÌ ’ÀÚ… ıÓ«¬±˚˛
’Ôı±, ‹ q{® ¸•§Àg¬ ¸—¸ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó«¬‘fl¬
√õ∂̜Ӭ øıøÒ¸˜”À˝ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛, ‹ı˛+À¬Û ’ÀÚ… ıÓ«¬±˚˛ ıø˘˚˛±
·Ì… ˝˚˛ Œ¸˝◊ ¸fl¬˘ ¸•ÛøMı˛, ‹ı˛+¬Û øıøÒ¸˜”˝ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ
øıø˝Ó¬ı… øÚ˚˛˜±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ øÚÌ«œÓ¬, ˜”˘ ˜”À˘…ı˛ ά◊¬Ûı˛ ı± Ó¬»√õ∂øÓ¬
˘é¬… ı˛±ø‡˚˛± Œ˚ q{® Ò±˚« ˝˝◊Àı Œ¸˝◊ q{® ı≈Á¬±˚˛Ä
ï10ó ëëøı…˜±Ú øıøÒíí ıø˘ÀÓ¬ Œfl¬±Ú øıøÒ, ’Ò…±À˙, ’±À˙, ά◊¬ÛøıøÒ,
øÚ˚˛˜ ı± √õ∂øÚ˚˛˜, ˚±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« ‹ı˛+¬Û øıøÒ,
’Ò…±À˙, ’±À˙, ά◊¬ÛøıøÒ, øÚ˚˛˜ ı± √õ∂øÚ˚˛˜ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ±¸•Ûiß
Œfl¬±Ú øıÒ±Ú˜G¬˘, √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ ı± ı…øMê fl¬Ó«¬‘fl¬ ·‘˝œÓ¬ ı± √õ∂̜Ӭ ˝˝◊˚˛±ÀÂ
Ó¬±˝±Àfl¬ ı≈Á¬±˚˛Ä
ï11ó ëëŒÙ¬Î¬±Àı˛˘ Œfl¬±È«¬íí ıø˘ÀÓ¬ ˆ¬±ı˛Ó¬ ˙±¸Ú ’±˝◊Ú, 1935 ’Ú≈˚±˚˛œ
·øͬӬ ŒÙ¬Î¬±Àı˛˘ Œfl¬±È«¬ ı≈Á¬±˚˛Ä
ï12ó ëë¬ÛÌ…íí ¸fl¬˘ ¸±˜·Ëœ, ¬ÛÌ… › ıd Œfl¬ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬Àı˛Ä
ï12fl¬ó ëë¬ÛÌ… › ¬Ûøı˛À¯∏ı± fl¬ı˛íí ıø˘ÀÓ¬ ˜±Ú≈À¯∏ı˛ Œˆ¬±À·ı˛ ÊÚ… ¸≈ı˛±¸±ı˛
¬Û±Úœ˚˛ ¸ı˛ıı˛±À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛ øˆ¬iß ’Ú… Œfl¬±Ú ¬ÛÀÌ…ı˛ ¸ı˛ıı˛±˝ ı±
¬Ûøı˛À¯∏ı± ’Ôı± ά◊ˆ¬À˚˛ı˛˝◊ ά◊¬Ûı˛ Œfl¬±Ú fl¬ı˛Àfl¬ ı≈Á¬±˚˛Ä
ï13ó ëë√õ∂Ó¬…±ˆ”¬øÓ¬íí ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ±ø˚˛QÀfl¬ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬Àı˛ ˚±˝± Œfl¬±Ú
ά◊À…±À·ı˛ ˜≈Ú±Ù¬± øıøÚø«©Ü ’Ô« ¬Ûøı˛˜±ÀÚı˛ ’À¬Û鬱 fl¬˜ ˝˝◊ı±ı˛
Œé¬ÀS ά◊˝± √õ∂±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« ·Ë˝Ì
fl¬ı˛± ˝˚˛Ä
ï14ó ëë˝±˝◊Àfl¬±È«¬íí ıø˘ÀÓ¬ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬Àfl¬ ı≈Á¬±˚˛ ˚±˝± ¤˝◊
¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˚˛,
¤ı— ά◊˝± ñ
ïfl¬ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ı˛+À¬Û
·øͬӬ ı± ¬Û≈Ú·«øͬӬ Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬Àfl¬, ¤ı—
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 227

ˆ¬±· 19 ñ øıøıÒñ’Ú≈ÀBÂ 366

ï‡ó √¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ¸fl¬˘ ı± Œ˚Àfl¬±Ú õ∂À˚˛±ÊÀÚ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬
øıøÒ Z±ı˛± ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ı˛+À¬Û Œ‚±ø¯∏Ó¬ ˝˚˛, ˆ¬±ı˛Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛
¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬Àfl¬Ä
’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬Àı˛/
ï15ó ë눬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±Ê…íí ıø˘ÀÓ¬, Œ˚ ı˛±Ê…Àé¬SÀfl¬ ˆ¬±ı˛Ó¬ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛ÀÚı˛
¸ı˛fl¬±ı˛ ‹ı˛+¬Û ¤fl¬øȬ ı˛±Ê… ıø˘˚˛± ¶§œfl‘¬øÓ¬ ø˚˛±øÂÀ˘Ú Ó¬±˝± ı≈Á¬±˝◊ÀıÄ
ï16ó ë눬±·íí ıø˘ÀÓ¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±· ı≈Á¬±˝◊ÀıÄ
ï17ó ë댬ÛÚ˙Úíí ıø˘ÀÓ¬ ı≈Á¬±˝◊Àı Œfl¬±Ú ı…øMêÀfl¬ ı± ı…øMê ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂À˚˛
Œ˚Àfl¬±Ú √õ∂fl¬±Àı˛ı˛ Œ¬ÛÚ˙Ú, ά◊˝± ’—˙-±˚˛œ ˝Î¬◊fl¬ ı± Ú± ˝Î¬◊fl¬, ¤ı—
ά◊˝± ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛Àı ‹ı˛+À¬Û √õ∂À˚˛ ’ı¸ı˛-ŒıÓ¬Ú, ‹ı˛+À¬Û √õ∂À˚˛
Œfl¬±Ú ’±Ú≈ÀÓ¬±ø¯∏fl¬ ¤ı— Œfl¬±Ú ˆ¬øı¯∏…øÚøÒÀÓ¬ M ‰“¬±±¸˜”˝, Ó¬≈¬Ûøı˛
¸≈ ı± ’Ú… øfl¬Â≈ı˛ ¸—À˚±ÊÚ ¸ø˝Ó¬ ı± ı˛ø˝Ó¬, √õ∂Ó¬…¬Û«Ì ı±ıÓ¬ ‹ı˛+À¬Û
√õ∂À˚˛ Œfl¬±Ú ’Ô« ı± ’Ô«¸˜”˝Ä
ï18ó ëëÊèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱íí ıø˘ÀÓ¬ 352 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì
’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬ Œfl¬±Ú ά◊ƒÀ‚±¯∏̱ ı≈Á¬±˝◊ÀıÄ
ï19ó ëë¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚíí ıø˘ÀÓ¬, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Œ·ÀÊÀȬ ı±,
Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ Œ·ÀÊÀȬ Œfl¬±Ú √õ∂:±¬ÛÚ ı≈Á¬±˝◊ÀıÄ
ï20ó ëëŒı˛˘¬ÛÔíí ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛Àı Ú±ñ
ïfl¬ó ¸•Û”Ì«ı˛+À¬Û Œfl¬±Ú Œ¬ÛÃı˛Àé¬ÀSı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ ’ıø¶öÓ¬ Œfl¬±Ú
Ȭ™±˜¬ÛÔ, ı±
ï‡ó Œfl¬±Ú ¤fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ ¸•Û”Ì«ı˛+À¬Û ’ıø¶öÓ¬ ¤ı—
¸—¸ fl¬Ó«¬‘fl¬ øıøÒ Z±ı˛± Œı˛˘¬ÛÔ ÚÀ˝ ıø˘˚˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬ ’Ú…
Œfl¬±Ú ¸˜±À˚±ÊÀÚı˛ ¬ÛÔÄ
* * * * *
[ ï22ó ëë˙±¸fl¬íí ıø˘ÀÓ¬ ı≈Á¬±˝◊Àı Œfl¬±Ú ı˛±Ê±, √õ∂Ò±Ú ı± ’Ú… ı…øMê ø˚øÚ
¸—øıÒ±Ú ï¯∏h øı—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1971-¤ı˛ ¬√õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı«
Œfl¬±Ú ¸˜À˚˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ Œfl¬±Ú ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˙±¸fl¬ ıø˘˚˛±
¶§œfl‘¬øÓ¬õ∂±l ˝˝◊˚˛±øÂÀ˘Ú ’Ôı± Œfl¬±Ú ı…øMê ø˚øÚ ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛
¬Û”Àı« Œfl¬±Ú ¸˜À˚˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ‹ı˛+¬Û ˙±¸Àfl¬ı˛ ά◊Mı˛¸”ı˛œ ıø˘˚˛±
¶§œfl‘¬øÓ¬√õ∂±l ˝˝◊˚˛±øÂÀ˘ÚÄ ]
ï23ó ëëÓ¬Ù¬ø¸˘íí ıø˘ÀÓ¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ Œfl¬±Ú Ó¬Ù¬ø¸˘ ı≈Á¬±˝◊ÀıÄ
228 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 19 ñ øıøıÒñ’Ú≈ÀBÂ 366

ï24ó ëëÓ¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”˝íí ıø˘ÀÓ¬ ¤ı˛+¬Û ʱøÓ¬¸˜”˝, √õ∂ʱøÓ¬¸˜”˝ ı±
ÊÚʱøÓ¬¸˜”˝, ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛, √õ∂ʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ı±
ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ¤ı˛+¬Û ˆ¬±·¸˜”˝, ı± ά◊˝±Àı˛ ’ôL√·«Ó¬ ¤ı˛+¬Û
Œ·±á¬œ¸˜”˝ ı≈Á¬±˚˛ ˚±˝±ı˛± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ 341 ’Ú≈ÀBÂ
’Ú≈˚±˚˛œ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬¸˜”˝ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˚˛Ä
ï25ó ëëÓ¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”˝íí ıø˘ÀÓ¬ ¤ı˛+¬Û ÊÚʱøÓ¬¸˜”˝ ı±
ÊÚʱӬœ˚˛ ¸•x±˚˛¸˜”˝, ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ı±
ÊÚʱӬœ˚˛ ¸•x±˚˛¸˜”À˝ı˛ ¤ı˛+¬Û ˆ¬±·¸˜”˝ ı± ά◊˝±Àı˛ ’ôL√·«Ó¬
¤ı˛+¬Û Œ·±á¬œ¸˜”˝ ı≈Á¬±˚˛ ˚±˝±ı˛± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ 342
’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”˝ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˚˛Ä
ï26ó ëë√õ∂øÓ¬ˆ”¬øÓ¬¸˜”˝íí à¬fl¬ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬Àı˛Ä
* * * * *
ï26fl¬ó ëë¬Ûøı˛À¯∏ı±íí ıø˘ÀÓ¬ ¬ÛÌ… ı…Ó¬œÓ¬ ’Ú… Œ˚ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈Àfl¬ ı≈Á¬±˚˛Ä
ï26‡ó 246fl¬, 268, 269, 269fl¬ ’Ú≈ÀBÂ ›
279fl¬ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œé¬ÀS ëëı˛±Ê…íí øıÒ±Ú˜G¬˘ ı˛ø˝˚˛±À ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬SÀfl¬ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬Àı˛Ä
ï26·ó ë븱˜±øÊfl¬ › ø˙鬱·Ó¬ˆ¬±Àı ’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœ¸˜”˝íí ıø˘ÀÓ¬ ¤˝◊
¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ 342fl¬ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ’ڷ˸ı˛ ıø˘˚˛±
·Ì… ˝˚˛ ¤ı˛+¬Û Œ|Ìœ¸˜”˝Àfl¬ ı≈Á¬±˚˛Ä
ï27ó ëëά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛Ìíí ıø˘ÀÓ¬ Œ˚ √õ∂fl¬ı˛ÀÌ fl¬Ô±øȬ ’±À Œ¸˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛
Œfl¬±Ú ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛Ì ı≈Á¬±˚˛Ä
ï28ó ëëfl¬ı˛±Ò±Úíí ¸±Ò±ı˛Ì ı± ¶ö±Úœ˚˛ ı± øıÀ˙¯∏ Œ˚Àfl¬±Ú fl¬ı˛ ı± ’±˜±øÚ-
fl¬ı˛ ’±Àı˛±¬ÛÌ Œfl¬ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬Àı˛ ¤ı— Ó¬Ú≈¸±Àı˛ ëëfl¬ı˛íí ˙Àsı˛ ’Ô«
fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊ÀıÄ
ï29ó ëë’±À˚˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛íí ’øÓ¬øı˛Mê ˜≈Ú±Ù¬±-fl¬ı˛ √õ∂fl‘¬øÓ¬ı˛ fl¬ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê
fl¬Àı˛Ä
[ ï29fl¬ó ëë^ı…¸˜”À˝ı˛ øıSê˚˛ ı± SêÀ˚˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛íí ñ
ïfl¬ó Œfl¬±Ú ^Àı…ı˛ ¶§Q, Œfl¬±Ú ¸—øı± ’Ú≈¸ı˛ÌSêÀ˜ øˆ¬iß ’Ú…Ô±
Ú·, ¶öø·Ó¬ √õ∂±Ú ı± ’Ú… ˜”˘…ı±Ú √õ∂øÓ¬±ÀÚı˛ øıøÚ˜À˚˛
˝ô¶∏±ôL√Àı˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛ Œfl¬Ä
ï‡ó Œfl¬±Ú fl¬˜«-¸—øı±ı˛ øÚ©Û±ÀÚ ¸—øù≠©Ü ^Àı…ı˛ ¶§Q
ï^ı…¸˜”À˝ı˛ ’±fl¬±Àı˛ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ’±fl¬±Àı˛ó ˝ô¶∏±ôL√Àı˛ı˛
ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛ Œfl¬Ä
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 229

ˆ¬±· 19 ñ øıøıÒñ’Ú≈ÀBÂ 366-367

ï·ó ˆ¬±h¬±-‡øı˛À ı± øfl¬øô¶∏ÀÓ¬ ˜”˘… √õ∂±ÀÚı˛ Œfl¬±Ú› ¬ÛX¬øÓ¬ÀÓ¬
^ı…¸˜”À˝ı˛ ’¬Û«ÀÌı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛Ä
ï‚ó Ú·, ¶öø·Ó¬ √õ∂±Ú ı± ’Ú… ˜”˘…ı±Ú √õ∂øÓ¬±ÀÚı˛ øıøÚ˜À˚˛
ïŒfl¬±Ú øıøÚø«©Ü ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ˝Î¬◊fl¬ ı± Ú± ˝Î¬◊fl¬ó Œfl¬±Ú›
^ı… ı…ı˝±Àı˛ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ ˝ô¶∏±ôL√Àı˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛Ä
ï„ó Œfl¬±Ú ’øÚ·ø˜Ó¬ ¬Ûøı˛À˜˘ ı± ı…øMê˜G¬˘œ fl¬Ó«¬‘fl¬ ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú
¸À¸…ı˛ øÚfl¬È¬ Ú·, ¶öø·Ó¬ √õ∂±Ú ı± ’Ú… ˜”˘…ı±Ú
√õ∂øÓ¬±ÀÚı˛ øıøÚ˜À˚˛ ^ı…¸˜”˝ ¸ı˛ıı˛±À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛Ä
ó Œfl¬±Ú› ^ı… ’Ô«±» ‡±… ı± ˜±Ú≈À¯∏ı˛ Œˆ¬±À·ı˛ ’Ú… Œfl¬±Ú ıd
’Ôı± fl¬ ˝Î¬◊fl¬ ı± Ú± ˝Î¬◊fl¬ó ¬Û±Úœ˚˛, Œfl¬±Ú Œ¸ı± ø˝¸±Àı
ı± Ó¬±˝±ı˛ ’—˙ı˛+À¬Û ’Ôı± ’Ú… Œ˚Àfl¬±Ú √õ∂̱˘œÀÓ¬,
¸ı˛ıı˛±À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛Àfl¬, Œ˚¶öÀ˘ ‹ı˛+¬Û ¸ı˛ıı˛±˝ ı± Œ¸ı±
Ú·, ¶öø·Ó¬ √õ∂±Ú ı± ’Ú… ˜”˘…ı±Ú √õ∂øÓ¬±ÀÚı˛ øıøÚ˜À˚˛
˝˚˛,
’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬Àı˛ ¤ı— Œfl¬±Ú ^Àı…ı˛ ‹ı˛+¬Û ˝ô¶∏±ôL√ı˛, ’¬Û«Ì ı± ¸ı˛ıı˛±˝, Œ˚ ı…øMê ‹
˝ô¶∏±ôL√ı˛, ’¬Û«Ì ı± ¸ı˛ıı˛±˝ fl¬Àı˛Ú, Ó¬»fl¬Ó«¬‘fl¬ ¸•Û±øÓ¬ ‹ ^Àı…ı˛ øıSê˚˛ı˛+À¬Û
¤ı—, Œ˚ ı…øMêı˛ øÚfl¬È¬ ‹ı˛+¬Û ˝ô¶∏±ôL√ı˛, ’¬Û«Ì ı± ¸ı˛ıı˛±˝ fl¬ı˛± ˝˚˛, Ó¬»fl¬Ó«¬‘fl¬
¸•Û±øÓ¬ ‹ ^Àı…ı˛ Sê˚˛ı˛+À¬Û ·Ì… ˝˝◊ÀıÄ ]
[ ï30ó ë븗‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬Síí ıø˘ÀÓ¬ √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ øıøÚø«©Ü Œfl¬±Ú
¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ı≈Á¬±˝◊Àı, ¤ı— ά◊˝± ’ôL√ˆ«≈ Mê fl¬øı˛Àı ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ôL√·«Ó¬, øfl¬c ‹ Ó¬Ù¬ø¸À˘ øıøÚø«©Ü ÚÀ˝, ¤ı˛+¬Û ’Ú…
Œ˚Àfl¬±Ú ı˛±Ê…Àé¬S/ ]
367/ ï1ó √õ∂¸ºÓ¬– ’Ú…Ô± √’±ı˙…fl¬ Ú± ˝˝◊À˘, ¸±Ò±ı˛Ì √õ∂fl¬ı˛Ì ’±˝◊Ú, ’Ô«√õ∂fl¬È¬Ú/
1897, ˆ¬±ı˛Ó¬ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛ÀÚı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊ÀÚı˛
’Ô«√õ∂fl¬È¬ÀÚı˛ ÊÚ… Œ˚ı˛+¬Û √õ∂˚≈Mê ˝˚˛, ά◊˝±ÀÓ¬ 372 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ
Œ˚ ’øˆ¬À˚±ÊÚ ı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú fl¬ı˛± ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬ÒœÀÚ, ¤˝◊
¸—øıÒ±ÀÚı˛ ’Ô«√õ∂fl¬È¬ÀÚı˛ ÊÚ… Œ¸ı˛+¬Û √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı/
ï2ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ¸—¸Àı˛, ı± Ó¬»fl¬Ó«¬‘fl¬ √õ∂̜Ӭ, ’±˝◊Ú ı± øıøÒ¸˜”À˝ı˛
’Ôı± * * * Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛, ı± Ó¬»fl¬Ó«¬‘fl¬ √õ∂̜Ӭ,
’±˝◊Ú ı± øıøÒ¸˜”À˝ı˛ ά◊À{°‡, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó«¬‘fl¬ √õ∂̜Ӭ
’Ò…±ÀÀ˙ı˛ ı±, Œfl¬±Ú ı˛±Ê…¬Û±˘ * * * fl¬Ó«¬‘fl¬ √õ∂̜Ӭ ’Ò…±ÀÀ˙ı˛
ά◊À{°‡ ’ôL√ˆ«≈ Mê fl¬øı˛Àı ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
230 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 19 ñ øıøıÒñ’Ú≈ÀBÂ 367

ï3ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ëëøıÀ˙œ ı˛±©Üòíí ıø˘ÀÓ¬ ˆ¬±ı˛Ó¬ ı…Ó¬œÓ¬
’Ú… Œ˚Àfl¬±Ú ı˛±©Üò ı≈Á¬±˝◊Àı †
Ó¬Àı, ¸—¸ fl¬Ó«¬‘fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ,
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ’±À˙ Z±ı˛± ‹ ’±ÀÀ˙ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛
Œ¸ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œfl¬±Ú ı˛±©Üò øıÀ˙œ ı˛±©Üò ÚÀ˝ ıø˘˚˛± Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 231

ˆ¬±· 20
¸—øıÒ±ÀÚı˛ ¸—À˙±ÒÚ
368/ [ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¸—¸ Ó¬œ˚˛ [ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ¸—À˙±ÒÚ
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¸—¸Àı˛ 鬘Ӭ±
¸—øıÒ±˚˛œ 鬘Ӭ±ı˛ √õ∂À˚˛±À·, ¸—À˚±ÊÚ, ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ı± øÚı˛¸ÀÚı˛ ’±fl¬±Àı˛ ¤˝◊ › Ó¬#Ú… √õ∂øSê˚˛±/ ]
¸—øıÒ±ÀÚı˛ Œ˚Àfl¬±Ú øıÒ±Ú ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ øÚıX¬ ¬√õ∂øSê˚˛± ’Ú≈¸±Àı˛ ¸—À˙±ÒÚ
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/ ]
[ ï2ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸—À˙±ÒÚ Œfl¬ı˘ ¸—¸Àı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ¸ÀÚ ‹
ά◊ÀVÀ˙… ¤fl¬øȬ øıÀÒ˚˛Àfl¬ı˛ ¬Û≈ı˛–¶ö±¬ÛÚ Z±ı˛±˝◊ √õ∂ıøÓ«¬Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ¤ı— ˚‡Ú
√õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚ Œ¸˝◊ ¸ÀÚı˛ Œ˜±È¬ ¸¸…¸—‡…±ı˛ ’øÒfl¬±—˙ fl¬Ó«¬‘fl¬ ¤ı— ‹ ¸ÀÚı˛
Œ˚¸fl¬˘ ¸¸… ά◊¬Ûø¶öÓ¬ Ô±Àfl¬Ú › Œˆ¬±È¬ ŒÚ Ó“¬±˝±Àı˛ ˜ÀÒ… ’Ú”…Ú
≈˝◊-Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—À˙ı˛ ¸—‡…±øÒÀfl¬… ‹ øıÀÒ˚˛fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛, Ó¬‡Ú [ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¸˜Àé¬
ά◊˝± ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı— øÓ¬øÚ ‹ øıÀÒ˚˛Àfl¬ ¸•úøÓ¬ ±Ú fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı—
Ó¬ÚôL√ı˛ ] ‹ øıÀÒ˚˛Àfl¬ı˛ √õ∂øÓ¬ıg¬¸˜”˝ ’Ú≈¸±Àı˛ ¸—øıÒ±Ú ¸—À˙±øÒÓ¬ ˝˝◊˚˛±
˚±˝◊Àı †
Ó¬Àı, ˚ø ‹ı˛+¬Û ¸—À˙±ÒÚñ
ïfl¬ó 54 ’Ú≈ÀBÂÀ, 55 ’Ú≈ÀBÂÀ, 73 ’Ú≈ÀBÂÀ, [162 ’Ú≈ÀBÂÀ,
241 ’Ú≈ÀBÂÀ ’Ôı± 279fl¬ ’Ú≈ÀBÂÀ] ’Ôı±
ï‡ó ˆ¬±· 5-¤ı˛ ’Ò…±˚˛ 4-¤, ˆ¬±· 6-¤ı˛ ’Ò…±˚˛ 5-¤, ı± ˆ¬±·
11-ı˛ ’Ò…±˚˛ 1-¤, ’Ôı±
ï·ó ¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ Œfl¬±Ú ¸”‰¬œÀÓ¬, ’Ôı±
ï‚ó ¸—¸À ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒÀQ, ’Ôı±
ï„ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œÀÓ¬,
Œfl¬±Ú ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ‰¬±À˝, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Œ˚ øıÀÒ˚˛fl¬ ‹ı˛+¬Û ¸—À˙±ÒÀÚı˛ øıÒ±Ú
fl¬Àı˛ ά◊˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¸˜Àé¬ ¸•úøÓ¬ı˛ ÊÚ… ά◊¬Ûø¶öÓ¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Û”Àı« ’Ú”…Ú ’ÀÒ«fl¬
¸—‡…fl¬ * * * ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó«¬‘fl¬ ‹ ˜À˜« ·‘˝œÓ¬ ¸—fl¬ä¸˜”˝ Z±ı˛± ‹
¸—À˙±ÒÚ ’Ú≈¸˜øÔ«Ó¬ ˝›˚˛±› ’±ı˙…fl¬ ˝˝◊Àı/
[ ï3ó 13 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú
¸—À˙±ÒÀÚ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±/ ]
[ ï4ó [ ¸—øıÒ±Ú ïøZ‰¬Q±øı˛—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1976-¤ı˛ 55 Ò±ı˛±ı˛
√õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı«˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ı± ¬ÛÀı˛˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ] ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ fl‘¬Ó¬ ı± fl‘¬Ó¬
˝˝◊˚˛±À ıø˘˚˛± øıÀıø‰¬Ó¬ ±· 3-¤ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸À˜Ó¬ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ Œfl¬±Ú
¸—À˙±ÒÚ ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú fl¬±ı˛ÀÌ˝◊ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ ’±¬ÛøM fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
232 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

ˆ¬±· 20 ñ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ¸—À˙±ÒÚñ’Ú≈ÀBÂ 368

ï5ó ¸Àj˝ ”ı˛œfl¬ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… ¤Ó¬V;±ı˛± Œ‚±¯∏̱ fl¬ı˛± ˚±˝◊ÀÓ¬À Œ˚, ¤˝◊
’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸—À˚±ÊÚ, ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ı± øÚı˛¸ÀÚı˛
’±fl¬±Àı˛ ¸—À˙±ÒÚ fl¬øı˛ı±ı˛ Œ˚ ¸—øıÒ±˚˛œ 鬘Ӭ± ¸—¸Àı˛ ı˛ø˝˚˛±À Ӭ±˝±ı˛
Œfl¬±Ú› √õ∂fl¬±ı˛ ¸œ˜± Ô±øfl¬Àı Ú±/ ]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 233

ˆ¬±· 21
[’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝]

369/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛y¬ ı˛±Ê…¸”‰¬œˆ≈¬Mê Œfl¬±Ú
Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬, ‹
˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û“±‰¬ ı»¸ı˛ ¸˜˚˛¸œ˜± ı…±ø¬Û˚˛±, øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ øı¯∏˚˛¸˜”˝ Œ˚Ú ¸˜ıÓ«¬œ ¸”‰¬œÀÓ¬ øı¯∏˚˛¸˜”˝ Œ˚Ú ¸˜ıÓ«¬œ
√õ∂·øÌÓ¬ ˝˝◊˚˛±À ¤˝◊ˆ¬±Àı, ‹&ø˘ ¸•ÛÀfl«¬ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ¸—¸Àı˛ ¸”‰¬œı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê
Ô±øfl¬Àı, ˚Ô± :ñ ¤˝◊ˆ¬±Àı, ¸—¸Àı˛
øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛
ïfl¬ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜ÀÒ… ¸”Ó¬œ › ¬Û˙˜œ ı¶a, fl“¬±‰¬± Ó”¬˘± ۓʱ › ’À¬Û“ʱ ’¶ö±˚˛œ 鬘Ӭ±/
Ó≈¬˘± ı± fl¬±¬Û±¸ ¸À˜Ó¬ó, Ó≈¬˘±ıœÊ, fl¬±·Ê ︗ı±¬ÛÀSı˛ fl¬±·Ê
¸À˜Ó¬ó, ‡±…ıd¸˜”˝ ¬±Ê… ΔÓ¬˘ıœÊ › ΔÓ¬˘ ¸À˜Ó¬ó, ·ı±ø
¬Ûqı˛ ‡±… ï‡˝◊˘ ¤ı— ’Ú… ¸±ı˛fl‘¬Ó¬ ıd¸˜”˝ ¸À˜Ó¬ó fl¬˚˛˘± ïŒfl¬±fl¬
› fl¬˚˛˘±Ê±Ó¬ ıd¸˜”˝ ¸À˜Ó¬ó, Œ˘Ã˝, ˝◊¶Û±Ó¬ ¤ı— ’w ¸—Sê±ôL√
ı…ı¸±˚˛ › ı±øÌÊ… ¤ı— ‹&ø˘ı˛ ά◊»¬Û±Ú, ¸ı˛ıı˛±˝ › ı∞I◊ÚÄ
ï‡ó √ïfl¬ó õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ øıøÒı˛ øıèÀX¬
’¬Ûı˛±Ò¸˜”˝, ‹ ¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛ı˛ Œ˚Àfl¬±ÚøȬı˛ ¸•ÛÀfl«¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬
ı…Ó¬œÓ¬ ’Ú… ¸fl¬˘ ’±±˘ÀÓ¬ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ › 鬘Ӭ±¸˜”˝ ¤ı— ‹
¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛ı˛ Œ˚Àfl¬±ÚøȬı˛ ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂À˚˛ Ù¬œ¸˜”˝, øfl¬c Œfl¬±Ú
’±±˘ÀÓ¬ ·‘˝œÓ¬ Ù¬œ¸˜”˝ ˝◊˝±ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ˝˝◊Àı Ú±Ä
øfl¬c ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ, ˚±˝± ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ Ú± Ô±øfl¬À˘
¸—¸ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ 鬘Ӭ±¬Ûiß ˝˝◊ÀÓ¬Ú Ú± Ó¬±˝±, ά◊Mê ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚ,
ά◊Mê ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ˚±˝± øfl¬Â≈ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À ı± fl¬øı˛ÀÓ¬ ı±
¬Ûøh¬˚˛±À Œ¸˝◊ ¸•ÛÀfl«¬ øˆ¬iß, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ¤ ’鬘Ӭ± Ô±Àfl¬ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√, ’±ı˛
fl¬±˚«fl¬ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú±/

370/ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›,ñ Ê•ú≈ › fl¬±ù¨œı˛ ı˛±Ê…
¸•ÛÀfl«¬ ’¶ö±˚˛œ
ïfl¬ó Ê•ú≈ › fl¬±ù¨œı˛ ı˛±Ê… ¸•§Àg¬ 238 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ √õ∂˚≈Mê øıÒ±Ú±ı˘œ/
˝˝◊Àı Ú±Ä
ï‡ó ά◊Mê ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… ¸—¸Àı˛ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±ñ
(i) ¸—‚¸”‰¬œ ¤ı— ¸˜ıÓ«¬œ ¸”‰¬œı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê Œ˚¸fl¬˘ øı¯∏˚˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬,
‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜˙«SêÀ˜, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˆ¬±ı˛Ó¬
ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛ÀÚ √õ∂Àı˙ Œ˚ √õ∂Àı˙-¸—À˘‡ Z±ı˛± ˙±ø¸Ó¬ ˝˚˛
Ó¬±˝±ÀÓ¬ øıøÚø«©Ü Œ˚ øı¯∏˚˛¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛ÀÚı˛
234 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 370
øıÒ±Ú˜G¬˘ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸˝◊
øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ Ó¬»¶ö±Úœ øı¯∏˚˛ ıø˘˚˛± Œ‚±¯∏̱ fl¬Àı˛Ú, Œ¸˝◊ ¸fl¬˘
øı¯∏À˚˛Ä ¤ı—
(ii) ά◊Mê ¸”‰¬œ¸˜”À˝ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ’Ú… Œ˚¸fl¬˘ øı¯∏˚˛ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛
¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ‹fl¬˜Ó¬…¸˝ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’±À˙ Z±ı˛± øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú, Œ¸˝◊ ¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛,
¸œø˜Ó¬ Ô±øfl¬Àı/
ı…±‡…±/ñ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛ ıø˘ÀÓ¬ ı≈Á¬±˝◊Àı
¤ı˛+¬Û ı…øMê ø˚øÚ Ê•ú≈ › fl¬±ù¨œÀı˛ı˛ ˜˝±ı˛±Ê± ıø˘˚˛± Ó¬»fl¬±À˘ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬
¶§œfl‘¬øÓ¬√õ∂±l ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ › ˜˝±ı˛±Ê±ı˛ ¬Û“±‰¬˝◊ ˜±‰«¬, 1948 Ó¬±øı˛À‡ı˛ ά◊ƒÀ‚±¯∏̱
’Ú≈˚±˚˛œ Ó¬»fl¬±À˘ ¬Û±øÒøá¬Ó¬ ˜øLa¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ˜La̱˜ÀÓ¬ fl¬±˚« fl¬Àı˛ÚÄ
ï·ó 1 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ¤ı— ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ‹ ı˛±Ê… ¸•§Àg¬ √õ∂˚≈Mê
˝˝◊ÀıÄ
ï‚ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ¤ı˛+¬Û ’Ú…±Ú… øıÒ±Ú, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’±À˙ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û
øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ı…øÓ¬Sê˜ › ¸—À˙±ÒÀÚı˛ ’ÒœÀÚ, ‹
ı˛±Ê… ¸•§Àg¬ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı :
Ó¬Àı, ï‡ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ (i) ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ õ∂Àı˙-
¸—À˘À‡ Œ˚ øı¯∏˚˛¸˜”˝ øıøÚø«©Ü ’±À Œ¸&ø˘ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•§g¬˚≈Mê ‹ı˛+¬Û
Œfl¬±Ú ’±À˙ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜˙«SêÀ˜ øˆ¬iß √õ∂M ˝˝◊Àı
Ú± :
¬Ûı˛c, ¬Û”ı«ıÓ¬œ« ¸ı«À˙¯∏ ’Ú≈øıøÒÀÓ¬ ά◊ø{°ø‡Ó¬ øı¯∏˚˛¸˜”˝ øˆ¬iß ’Ú…
øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•§g¬˚≈Mê ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’±À˙ ‹ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ‹fl¬˜Ó¬…
ı…Ó¬œÓ¬ √õ∂M ˝˝◊Àı Ú±/
ï2ó ˚ø ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ï‡ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ (ii) ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ ’Ôı± ‹
√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ï‚ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øZÓ¬œ˚˛ ’Ú≈øıøÒÀÓ¬ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛
‹fl¬˜Ó¬… ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸—øıÒ±Ú √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ ά◊ÀVÀ˙… ¸—øıÒ±Ú ¸ˆ¬± ’±˝”Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛
¬Û”Àı« √õ∂M ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ά◊˝±, ‹ı˛+¬Û ¸ˆ¬± Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ Œ˚ ø¸X¬±ôL√ ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú Ó¬#Ú…, ‹ ¸ˆ¬±ı˛ ¸˜Àé¬ Î¬◊¬Ûø¶öÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï3ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ ¬Û”ı«ıÓ¬œ« øıÒ±Ú±ı˘œÀÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›,
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±, Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ øÓ¬øÚ Œ˚ Ó¬±øı˛‡
øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬, ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’±ı˛ ¸øSê˚˛ Ô±øfl¬Àı Ú±
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 235
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 370-371
’Ôı± øÓ¬øÚ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œfl¬ı˘ Œ¸ı˛+¬Û ı…øÓ¬Sê˜ ›
¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ¸˝ ¸øSê˚˛ Ô±øfl¬Àı :
Ó¬Àı, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú √õ∂:±¬ÛÚ √õ∂‰¬±ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Û”Àı«, ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ
ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸—øıÒ±Ú ¸ˆ¬±ı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙ √õ∂À˚˛±ÊÚ ˝˝◊Àı/

[371/ ï1ó î î î îîî ˜˝±ı˛±©Üò ¤ı—

&Êı˛±È¬ ı˛±Ê…¸˜”˝
ï2ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ [˜˝±ı˛±À©Üò ı± ¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú/
&Êı˛±È¬ ı˛±Ê…] ¸•ÛÀfl«¬, ’±À˙ Z±ı˛±,ñ
ïfl¬ó Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, øıˆ«¬, ˜±ı˛±Í¬±›˚˛±h¬±, [› ˜˝±ı˛±À©Üòı˛ ’ıø˙©Ü±—À˙ı˛ ÊÚ…
’Ôı±] Œ¸Ãı˛±©Üò, fl¬B › &Êı˛±ÀȬı˛ ’ıø˙©Ü±—À˙ı˛ ÊÚ… ¬Û‘Ôflƒ¬ ¬Û‘Ôflƒ¬
ά◊iß˚˛Ú ¬Û¯∏«ƒ, ‹ ¬Û¯∏«¸˜”À˝ı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬øȬı˛ fl¬±˚« ¸•ÛÀfl«¬ ¤fl¬øȬ
√õ∂øÓ¬ÀıÚ ı˛±Ê… øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ¸˜Àé¬ √õ∂øÓ¬ ı»¸ı˛ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬
˝˝◊Àı ¤ı˛+¬Û øıÒ±Ú ¸˝, ¸—¶ö±¬ÛÚ±ı˛ ÊÚ…Ä
ï‡ó ¸±˜ø·Ëfl¬ˆ¬±Àı ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˚±˝± ’±ı˙…fl¬ Ó¬ÒœÀÚ, ά◊Mê Œé¬S¸˜”À˝
ά◊iß˚˛Ú-ı…À˚˛ı˛ øÚø˜M ’Ô«¸˜”À˝ı˛ Ú…±˚… øıˆ¬±ÊÀÚı˛ ÊÚ…Ä ¤ı—
ï·ó ¸±˜ø·Ëfl¬ˆ¬±Àı ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˚±˝± ’±ı˙…fl¬ Ó¬ÒœÀÚ, ά◊Mê ¸fl¬˘ Œé¬S
¸•ÛÀfl«¬, √õ∂±À˚˛±ø·fl¬ ø˙鬱 › ı‘øM-√õ∂ø˙é¬ÀÌı˛ ¬Û˚«±l ¸≈À˚±·-¸≈øıÒ±ı˛,
¤ı— ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ øÚ˚˛LaÌ±ÒœÚ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”À˝ øÚÀ˚˛±ÊÀÚı˛ ¬Û˚«±l
¸≈À˚±À·ı˛, ı…ı¶ö± fl¬øı˛˚˛± ¤fl¬øȬ Ú…±˚… ıÀj±ıÀô¶∏ı˛ ÊÚ…Ä
ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ ±ø˚˛ÀQı˛ øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/]

[371fl¬/ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›,ñ Ú±·±˘…±`¬ ı˛±Ê…
¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú/
ïfl¬ó (i) Ú±·±øÀ·ı˛ Ò˜œ«˚˛ ı± ¸±˜±øÊfl¬ ’±‰¬ı˛Ì¸˜”˝,
(ii) Ú±·±øÀ·ı˛ ı˛œøÓ¬·Ó¬ øıøÒ › √õ∂øSê˚˛±,
(iii) Ú±·±øÀ·ı˛ ı˛œøÓ¬·Ó¬ øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ ˜œ˜±—¸±ı˛ ¸ø˝Ó¬ Êøh¬Ó¬
Œ›˚˛±Úœ › ŒÙ¬ÃÊ±ı˛œ Ú…±˚˛øı‰¬±Àı˛ı˛ ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú,
(iv) ˆ”¬ø˜ › ά◊˝±ı˛ ¸•ÛÀı˛ ˜±ø˘fl¬±Ú± › ˝ô¶∏±ôL√ı˛Ì,
¸•ÛÀfl«¬ ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú Ú±·±˘…±`¬ ı˛±ÀÊ… √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±, ˚ø
Ú± Ú±·±˘…±À`¬ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± ¤fl¬øȬ ¸—fl¬ä Z±ı˛± Œ¸ı˛+¬Û ø¸X¬±ôL√
fl¬Àı˛ÚÄ
236 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 371
ï‡ó Ú±·±˘…±`¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’±˝◊Ú › ˙‘∫˘± ¸•ÛÀfl«¬ Ú±·±˘…±À`¬ı˛
ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ Ó¬Ó¬øÚ øıÀ˙¯∏ ±ø˚˛Q Ô±øfl¬Àı ˚Ó¬øÚ Ó“¬±˝±ı˛ ˜ÀÓ¬ ‹
ı˛±Ê… ·øͬӬ ˝˝◊ı±ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Œ˚ ’±ˆ¬…ôL√ı˛œÌ Œ·±˘À˚±·
Ú±·±¬Û±˝±h¬-Ó≈¬À˚˛Ú¸±— Œé¬ÀS ‚øȬ˚˛±ø¢ Ó¬±˝± Ó¬Ô±˚˛ ı± Ó¬±˝±ı˛ Œfl¬±Ú
ˆ¬±À· ‰¬ø˘ÀÓ¬ Ô±Àfl¬, ¤ı— Ó¬»¸•§Àg¬ Ó“¬±˝±ı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı«±À˝
ı˛±Ê…¬Û±˘, ˜øLa¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜À˙«ı˛ ¬Ûı˛, ’ı˘•§Úœ˚˛ ı…ı¶ö±
¸•ÛÀfl«¬ Ó“¬±˝±ı˛ ı…øMê·Ó¬ øı‰¬±ı˛ı≈øX¬ √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ÀıÚ :
Ó¬Àı, ˚ø Œfl¬±Ú √øı¯˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ¤˝◊ ά◊¬Û-õ∂fl¬ı˛Ì
’Ú≈˚±˚˛œ Ó¬œ˚˛ ı…øMê·Ó¬ øı‰¬±ı˛ı≈øX¬ õ∂À˚˛±·SêÀ˜ fl¬±˚« fl¬ı˛± ’±ı˙…fl¬,
¤ı˛+¬Û øı¯˚˛ øfl¬Ú±, Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú õ∂ùü ά◊æ≤Ó¬ ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘,
ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ¶§øıÀı‰¬Ú± ’Ú≈˚±˚˛œ ·‘˝œÓ¬ ø¸X¬±ôL ‰”¬h¬±ôL ˝˝◊Àı ¤ı—
Ó“¬±˝±ı˛ ı…øMê·Ó¬ øı‰¬±ı˛ı≈øX¬ ’Ú≈˚±˚˛œ fl¬±˚« fl¬ı˛± ά◊ø‰¬Ó¬ ø¢ øfl¬Ú±ñ
¤˝◊ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó«‘¬fl¬ fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈ı˛ ΔıÒÓ¬± ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú
õ∂ùü ά◊O±¬ÛÚ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú± :
¬Ûı˛c, ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ ˝˝◊ÀÓ¬ Œfl¬±Ú √õ∂øÓ¬ÀıÚ √õ∂±ølı˛ ¬Ûı˛, ı±
’Ú…Ô±, ˚ø ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝˚˛ Œ˚ Ú±·±˘…±`¬ ı˛±ÀÊ… ’±˝◊Ú ›
˙‘∫˘± ¸•ÛÀfl«¬ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øıÀ˙¯∏ ±ø˚˛Q Ô±øfl¬ı±ı˛ ’±ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÚ
Ú±˝◊, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, øÓ¬øÚ ’±À˙ Z±ı˛± øÚÀ«˙ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ ‹
’±ÀÀ˙ Œ˚ Ó¬±øı˛‡ øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬
ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ‹ı˛+¬Û ±ø˚˛Q ’±ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú±Ä
ï·ó Œfl¬±Ú ’Ú≈±ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ’øˆ¬˚±‰¬Ú± ¸•ÛÀfl«¬ ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˚±˝◊˚˛±
Ú±·±˘…±À`¬ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ ˝◊˝± øÚø}¬Ó¬ fl¬øı˛ÀıÚ Œ˚, Œfl¬±Ú øÚø«©Ü Œ¸ı±
ı± ά◊ÀVÀ˙…ı˛ ÊÚ… ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ
˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂M Œfl¬±Ú ’Ô« Œ˚Ú ‹ Œ¸ı± ı± ά◊ÀV˙… ¸•§g¬œ ’Ú≈±ÀÚı˛
’øˆ¬˚±‰¬Ú±ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ˝˚˛ ¤ı— ’Ú… Œfl¬±Ú ’øˆ¬˚±‰¬Ú±˚˛ ÚÀ˝Ä
ï‚ó Ú±·±˘…±À`¬ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛± ¤Ó¬»¬ÛÀé¬ Œ˚ Ó¬±øı˛‡
øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ Ó≈¬À˚˛Ú¸±— ŒÊ˘±ı˛ ÊÚ…
¬Û“˚˛øS˙ ÊÚ ¸¸… ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ¤fl¬øȬ ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ ¶ö±ø¬ÛÓ¬
˝˝◊Àı, ¤ı— ı˛±Ê…¬Û±˘ ¶§øıÀı‰¬Ú±˚˛ øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ øı¯∏˚˛&ø˘ı˛ ÊÚ…
ı…ı¶ö± fl¬øı˛˚˛± øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀıÚ, ˚Ô± :ñ
(i) ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ·Í¬Ú ¤ı— Œ˚ √õ∂̱˘œÀÓ¬ ’±=¡ø˘fl¬
¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸¸…·Ì ‰¬˚˛Úfl‘¬Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ :
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 237
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 371
Ó¬Àı, Ó≈¬À˚˛Ú¸±— ŒÊ˘±ı˛ ŒÎ¬¬Û≈øȬ fl¬ø˜˙Ú±ı˛ ¬Û±øÒfl¬±ı˛ıÀ˘
’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ˝˝◊ÀıÚ ¤ı— ’±=¡ø˘fl¬
¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ά◊˝±ı˛ ¸¸…·Ì fl¬Ó‘¬«fl¬ Ó“¬±˝±Àı˛
øÚÀÊÀı˛ ˜Ò… ˝˝◊ÀÓ¬ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ÀıÚÄ
(ii) ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸¸…ı˛+À¬Û ‰¬˚˛Úfl‘¬Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛, ¤ı— ¸¸…
Ô±øfl¬ı±ı˛, Œ˚±·…Ó¬±¸˜”˝Ä
(iii) ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ fl¬±˚«fl¬±˘, ¤ı— ά◊˝±ı˛ ¸¸…·ÌÀfl¬ ˚ø
Œfl¬±Ú ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬± √õ∂À˚˛ ˝˚˛ Ó¬±˝±Ä
(iv) ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ fl¬±À˚«ı˛ √õ∂øSê˚˛± › ‰¬±˘Ú±Ä
(v) ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·ÀÌı˛ › fl¬ø˜«ıÀ·«ı˛ øÚÀ˚˛±·
¤ı— Ó“¬±˝±Àı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬±ı˘œÄ ¤ı—
(vi) ’Ú… Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛, ˚»¸•ÛÀfl«¬ ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ·Í¬ÀÚı˛
› ά◊ø‰¬Ó¬ı˛+À¬Û fl‘¬Ó¬…fl¬ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬ı˛±
√õ∂À˚˛±ÊÚ/
ï2ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, Ú±·±˘…±`¬ ı˛±Ê… ·øͬӬ
˝˝◊ı±ı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ˙ ı»¸ı˛ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ı± ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛
¸≈¬Û±øı˛À˙ ı˛±Ê…¬Û±˘ ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛± Œ˚ı˛+¬Û ’øÒfl¬Ó¬ı˛ ¸˜˚˛¸œ˜±
¤Ó¬»¬ÛÀé¬ øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ’øÒfl¬Ó¬ı˛ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ…,ñ
ïfl¬ó Ó≈¬À˚˛Ú¸±— ŒÊ˘±ı˛ √õ∂˙±¸Ú ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¬Ûøı˛‰¬±ø˘Ó¬ ˝˝◊ÀıÄ
ï‡ó Œ˚Àé¬ÀS ¸±˜ø˚˛fl¬ˆ¬±Àı Ú±·±˘…±`¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˚±˝± ’±ı˙…fl¬ Ó¬±˝±
øÚı«±À˝ı˛ ÊÚ… ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ Ú±·±˘…±`¬ ¸ı˛fl¬±ı˛Àfl¬ Œfl¬±Ú ’Ô«
√õ∂M ˝˚˛, Œ¸Àé¬ÀS ı˛±Ê…¬Û±˘ ¶§øıÀı‰¬Ú±˚˛ ‹ ’Ô« Ó≈¬À˚˛Ú¸±— ŒÊ˘±
¤ı— ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ıø˙©Ü±—À˙ı˛ ˜ÀÒ… Ú…±˚… øıˆ¬±ÊÀÚı˛ ıÀj±ıô¶∏
fl¬øı˛ÀıÚÄ
ï·ó Ú±·±˘…±À`¬ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú Ó≈¬À˚˛Ú¸±— ŒÊ˘±˚˛ √õ∂˚≈Mê
˝˝◊Àı Ú±, ˚ø Ú± ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸≈¬Û±øı˛À˙ ı˛±Ê…¬Û±˘ ¸ı˛fl¬±ı˛œ
√õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛± øÚÀ«˙ ŒÚ Œ˚ ά◊˝± √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
’±˝◊Ú ¸•ÛÀfl«¬ ‹ı˛+¬Û øÚÀ«˙ øÀÓ¬ ˚±˝◊˚˛± ı˛±Ê…¬Û±˘ ¤ı˛+¬Û øÚÀ«˙
øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ ‹ ’±˝◊Ú, Ó≈¬À˚˛Ú¸±— ŒÊ˘±˚˛ ı± Ó¬±˝±ı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±À·
ά◊˝±ı˛ √õ∂À˚˛±À·, ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸≈¬Û±øı˛À˙ ı˛±Ê…¬Û±˘ Œ˚ı˛+¬Û
238 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 371
ı…øÓ¬Sê˜ ı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú¸˜”˝ øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬ÒœÀÚ,
fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı :
Ó¬Àı, ¤˝◊ ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂M Œfl¬±Ú øÚÀ«˙ ¤ı˛+À¬Û √õ∂M
˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ˚±˝±ÀÓ¬ ά◊˝±ı˛ ’Ó¬œÓ¬√õ∂ˆ¬±ıœ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±Àfl¬Ä
ï‚ó ı˛±Ê…¬Û±˘ Ó≈¬À˚˛Ú¸±— ŒÊ˘±ı˛ ˙±øôL√, √õ∂·øÓ¬ › ¸≈˙±¸ÀÚı˛ ÊÚ…
√õ∂øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ¤ı— ‹ı˛+À¬Û √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú
√õ∂øÚ˚˛˜±ı˘œ ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú ı± ’Ú… Œfl¬±Ú øıøÒ ˚±˝± Ó¬»fl¬±À˘
‹ ŒÊ˘±˚˛ √õ∂À˚±Ê… Ó¬±˝± øÚı˛ø¸Ó¬ ı±, √õ∂À˚˛±ÊÚ ˝˝◊À˘, ’Ó¬œÓ¬√õ∂ˆ¬±ıœ
fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± ¸˝, ¸—À˙±øÒÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ä
ï„ó (i) ı˛±Ê…¬Û±˘, ˜≈‡…˜Laœı˛ ˜La̱˜ÀÓ¬, Ú±·±˘…±À`¬ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ Œ˚
¸fl¬˘ ¸¸… Ó≈¬À˚˛Ú¸±— ŒÊ˘±ı˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ fl¬Àı˛Ú Ó“¬±˝±Àı˛ ˜ÀÒ…
¤fl¬ÊÚÀfl¬ Ó≈¬À˚˛Ú¸±—-¤ı˛ fl¬±˚«±ı˘œı˛ ÊÚ… ˜Laœ øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀıÚ, ¤ı—
˜≈‡…˜Laœ Ó“¬±˝±ı˛ ˜La̱ √õ∂±ÀÚ ¬Û”Àı«±Mê ¸¸…·ÀÌı˛ ’øÒfl¬±—À˙ı˛
¸≈¬Û±øı˛˙˜ÀÓ¬ fl¬±˚« fl¬øı˛ÀıÚÄ
(ii) Ó≈¬À˚˛Ú¸±— øı¯∏˚˛fl¬ ˜Laœ Ó≈¬À˚˛Ú¸±— ŒÊ˘± ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¸fl¬˘ fl¬±˚«
øÚı«±˝ fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— Ó¬±˝± ˘˝◊˚˛± ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ ¸ı˛±¸øı˛
’øˆ¬·˜ÀÚı˛ ’øÒfl¬±ı˛ Ó“¬±˝±ı˛ Ô±øfl¬Àı øfl¬c ˜≈‡…˜LaœÀfl¬ øÓ¬øÚ Œ¸˝◊
¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛ ’ı·Ó¬ ı˛±ø‡ÀıÚÄ
ï‰¬ó ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ¬Û”ı«ıÓ¬œ« øıÒ±Ú±ı˘œÀÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›,
Ó≈¬À˚˛Ú¸±— ŒÊ˘± ¸•§Àg¬ ¸fl¬˘ øı¯∏À˚˛ ‰”¬h¬±ôL√ ø¸Ò±ôL√ ı˛±Ê…¬Û±˘
¶§øıÀı‰¬Ú±˚˛ fl¬øı˛ÀıÚÄ
ïÂó 54 › 55 ’Ú≈ÀBÂÀ ¤ı— 80 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï4ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ, Œfl¬±Ú
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¸¸…·ÀÌı˛ ı± ‹ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬
¸À¸…ı˛ ά◊À{°‡ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏
fl¬Ó‘¬«fl¬ Ú±·±˘…±`¬ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¸¸…·ÀÌı˛ ı± ¸À¸…ı˛
ά◊À{°‡ ’ôL√ˆ«≈¬Mê fl¬øı˛ÀıÄ
ïÊó 170 ’Ú≈ÀBÂÀñ
(i) Ú±·±˘…±`¬-¤ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± ¸•§Àg¬ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ¤ı˛+À¬Û fl¬±˚«fl¬ı˛
˝˝◊Àı Œ˚Ú ëë¯∏±È¬íí ˙søȬı˛ ¶öÀ˘ ëëŒÂ‰¬ø{°˙íí ˙søȬ √õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬
˝˝◊˚˛±ø¢Ä
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 239
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 371
(ii) ά◊Mê √õ∂fl¬ı˛ÀÌ, ı˛±ÀÊ…ı˛ ¶ö±øÚfl¬ øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”˝ ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂Ó¬…é¬
øÚı«±‰¬ÀÚı˛ ά◊À{°‡ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ’±=¡ø˘fl¬
¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸¸…·Ì fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚı«±‰¬Ú ’ôL√ˆ«≈¬Mê fl¬øı˛ÀıÄ
(iii) ï2ó › ï3ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ, ¶ö±øÚfl¬ øÚı«±‰¬ÚÀé¬ÀSı˛ ά◊À{°‡ ıø˘ÀÓ¬
Œfl¬±ø˝˜± › ˜flƒ¬fl¬‰≈¬— ŒÊ˘±ı˛ ¶ö±øÚfl¬ øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”À˝ı˛
ά◊À{°‡ ı≈Á¬±˝◊Àı/
ï3ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ ¬Û”ı«ıÓ¬œ« øıÒ±Ú±ı˘œı˛ Œfl¬±ÚøȬ fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˚ø
Œfl¬±Ú ’¸≈øıÒ± ά◊æ”Ó¬ ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ‹ ’¸≈øıÒ± ”ı˛œfl¬ı˛ÀÌı˛ ά◊ÀVÀ˙… ï’Ú…
Œfl¬±Ú ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ’øˆ¬À˚±ÊÚ ı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ¸À˜Ó¬ó ˚±˝± øfl¬Â≈ √õ∂À˚˛±ÊÚœ˚˛
ıø˘˚˛± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ √õ∂Ó¬œ˚˛˜±Ú ˝˚˛, Ó¬±˝± øÓ¬øÚ ’±À˙ Z±ı˛± fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú :
Ó¬Àı, Ú±·±˘…±`¬ ı˛±Ê… ·øͬӬ ˝˝◊ı±ı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ øÓ¬Ú ı»¸ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛
¬ÛÀı˛ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’±À˙ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
ı…±‡…±/ñ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ, Œfl¬±ø˝˜±, ˜flƒ¬fl¬‰≈¬— › Ó≈¬À˚˛Ú¸±— ŒÊ˘±¸˜”À˝ı˛ Œ¸˝◊
’Ô«˝◊ ˝˝◊Àı, ά◊˝±Àı˛ Œ˚ ’Ô« Œà¬È¬ ’Ù¬ Ú±·±˘…±`¬ ’…±", 1962-ŒÓ¬ ’±ÀÂ/

[371‡/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ’±¸±˜ ı˛±Ê… ’±¸±˜ ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬
øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú/
¸•ÛÀfl«¬ √õ∂M ’±À˙ Z±ı˛±, ¯∏ᬠӬ٬ø¸À˘ı˛ 20 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ ¸—˘¢ü ¸±ı˛Ìœı˛
[ˆ¬±· 1-¤] øıøÚø«©Ü ÊÚʱøÓ¬ Œé¬S¸˜”˝ ˝˝◊ÀÓ¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛
øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¸¸…·ÌÀfl¬ ¤ı— ‹ ’±ÀÀ˙ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û
¸—‡…fl¬ ‹ ¸ˆ¬±ı˛ ’Ú… ¸¸…·ÌÀfl¬ ˘˝◊˚˛± ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ¤fl¬øȬ fl¬ø˜øȬ
·Í¬ÀÚı˛ › ά◊˝±ı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ¤ı— ‹ fl¬ø˜øȬ ˚±˝±ÀÓ¬ ·øͬӬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛
¤ı— ά◊ø‰¬Ó¬ı˛+À¬Û fl‘¬Ó¬… fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬#Ú… ‹ ¸ˆ¬±ı˛ √õ∂øSê˚˛± ¸—Sê±ôL√
øÚ˚˛˜±ı˘œÀÓ¬ Œ˚ ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú¸˜”˝ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı Ó¬±˝±ı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú/]

[371·/ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ˜ø̬Û≈ı˛ ˜ø̬Û≈ı˛ ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬
øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú/
ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂M ’±À˙ Z±ı˛±, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¬Û±ı«Ó¬… Œé¬S¸˜”˝ ˝˝◊ÀÓ¬ øÚı«±ø‰¬Ó¬
øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ¸¸…·ÌÀfl¬ ˘˝◊˚˛± ‹ ¸ˆ¬±ı˛ ¤fl¬øȬ fl¬ø˜øȬ ·Í¬ÀÚı˛ › ά◊˝±ı˛
fl‘¬Ó¬…¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ fl¬±˚«±ı˘œ ¸—Sê±ôL√ øÚ˚˛˜±ı˘œÀÓ¬ ›
øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ √õ∂øSê˚˛± ¸—Sê±ôL√ øÚ˚˛˜±ı˘œÀÓ¬ Œ˚ ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú¸˜”˝ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı
Ó¬#Ú…, ¤ı— ‹ı˛+¬Û fl¬ø˜øȬ ˚±˝±ÀÓ¬ ά◊ø‰¬Ó¬ı˛+À¬Û fl‘¬Ó¬… fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬±˝±
¸≈øÚø}¬Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ ±ø˚˛ÀQı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú/
240 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 371
ï2ó ı˛±Ê…¬Û±˘ √õ∂øÓ¬ ı»¸ı˛, ’Ôı± ˚‡Ú˝◊ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤ı˛+À¬Û
’Ú≈:±Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ Ó¬‡Ú˝◊, ˜ø̬Û≈ı˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¬Û±ı«Ó¬… Œé¬S¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸Ú ¸•ÛÀfl«¬
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ¤fl¬øȬ √õ∂øÓ¬ÀıÚ fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— ¸—À‚ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± ‹
ı˛±Ê…Àfl¬ ά◊Mê Œé¬S¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸Ú ¸•ÛÀfl«¬ øÚÀ«˙ Œ›˚˛± ¬Û˚«ôL√ √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı/
ı…±‡…±/ñ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ, ëë¬Û±ı«Ó¬… Œé¬S¸˜”˝íí fl¬Ô±øȬ ıø˘ÀÓ¬ Œ¸ı˛+¬Û
Œé¬S¸˜”˝ ı≈Á¬±˝◊Àı ˚±˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ’±À˙ Z±ı˛±, ¬Û±ı«Ó¬… Œé¬S¸˜”˝ ıø˘˚˛± Œ‚±¯∏̱
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/]
’g™¬õ∂À˙ ı± ŒÓ¬À˘º±Ú± [371‚/ ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’g™¬õ∂À˙ ı± ŒÓ¬À˘º±Ú± ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂M ’±À˙
ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏
øıÒ±Ú±ı˘œ/
Z±ı˛± õ∂øÓ¬øȬ ı˛±ÀÊ…ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÚ¸˜”À˝ı˛ √õ∂øÓ¬ ‘ø©Ü ı˛±ø‡˚˛±, ÊÚ-øÚÀ˚˛±ÊÚ ¸•Ûøfl«¬Ó¬
øı¯∏À˚˛ › ø˙鬱ı˛ øı¯∏À˚˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıøˆ¬iß ’—À˙ı˛ ÊÚ·ÀÌı˛ ÊÚ… Ú…±˚… ¸≈À˚±· ›
¸≈øıÒ±¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ ¤ı— ‹ ı˛±Ê…&ø˘ı˛ øıøˆ¬iß ’—À˙ı˛
ÊÚ… øˆ¬iß øˆ¬iß øıÒ±Ú fl¬ı˛± ˚±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Àı/
ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂M Œfl¬±Ú ’±À˙, øıÀ˙¯∏ˆ¬±Àı,ñ
ïfl¬ó ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛Àfl¬ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ’¸±˜øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…Àfl¬ı˛ ¬Û¸˜”À˝ı˛
Œfl¬±Ú Œ|Ìœ ı± Œ|Ìœ¸˜”˝ ’Ôı± ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ÒœÚ ’¸±˜øı˛fl¬ ¬Û¸˜”À˝ı˛
Œfl¬±Ú Œ|Ìœ ı± Œ|Ìœ¸˜”˝ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıøˆ¬iß ’—À˙ı˛ ÊÚ… øˆ¬iß øˆ¬iß
¶ö±Úœ˚˛ fl¬…±Î¬±Àı˛ ¸—·øͬӬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ’Ú≈:±Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Àı, ¤ı— ‹
’±ÀÀ˙ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊Àı Œ¸˝◊ı˛+¬Û ÚœøÓ¬ › √õ∂øSê˚˛± ’Ú≈¸±Àı˛,
¤ı˛+¬Û ¬Û¸˜”À˝ı˛ Ò±ı˛fl¬ ı…øMê·ÌÀfl¬ ‹ı˛+À¬Û ¸—·øͬӬ ¶ö±Úœ˚˛
fl¬…±Î¬±ı˛¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… ’±ıø∞I◊Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÄ
ï‡ó ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¤ı˛+¬Û ’—˙ ı± ’—˙¸˜”˝ øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Àı
˚±˝±ñ
(i) ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÚ ï¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ’±À˙
’Ú≈¸ı˛ÌSêÀ˜ ¸—·øͬӬ ı± ’Ú…Ô± ·øͬӬó Œfl¬±Ú ¶ö±Úœ˚˛
fl¬…±Î¬±Àı˛ı˛ ¬Û¸˜”À˝ ¸ı˛±¸øı˛ øÚÀ˚˛±À·ı˛ ÊÚ…Ä
(ii) ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œfl¬±Ú ¶ö±Úœ˚˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ ’ÒœÚ Œfl¬±Ú
fl¬…±Î¬±Àı˛ı˛ ¬Û¸˜”À˝ ¸ı˛±¸øı˛ øÚÀ˚˛±À·ı˛ ÊÚ…Ä ¤ı—
(iii) ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œfl¬±Ú øıù´øı…±˘À˚˛ ’Ôı± ’Ú… Œfl¬±Ú
ø˙鬱-√õ∂øÓ¬á¬±Ú ˚±˝± ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ øÚ˚˛LaÌ±ÒœÚ Ó¬±˝±ÀÓ¬
√õ∂ÀıÀ˙ı˛ ÊÚ…,
¶ö±Úœ˚˛ Œé¬S ıø˘˚˛± ¬Ûøı˛·øÌÓ¬ ˝˝◊ÀıÄ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 241
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 371
ï·ó ¤ı˛+¬Û √õ∂¸±ı˛, √õ∂̱˘œ › ˙Ó«¬±ı˘œ øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Àı Œ˚ √õ∂¸±ı˛
¬Û˚«ôL√, Œ˚ √õ∂̱˘œÀÓ¬ ¤ı— Œ˚ ˙Ó«¬±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬,ñ
(i) ï‡ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú fl¬…±Î¬±Àı˛ı˛ ¬Û¸˜”˝
˚±˝± ‹ ’±ÀÀ˙ ¤Ó¬»¬ÛÀé¬ øıøÚø«©Ü ˝˝◊Àı Ó¬±˝±ÀÓ¬ ¸ı˛±¸øı˛
øÚÀ˚˛±À·ı˛ øı¯∏À˚˛,
(ii) ï‡ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıù´øı…±˘˚˛ ı±
’Ú… ø˙鬱-√õ∂øÓ¬á¬±Ú ˚±˝± ‹ ’±ÀÀ˙ ¤Ó¬»¬ÛÀé¬ øıøÚø«©Ü
˝˝◊Àı Ó¬±˝±ÀÓ¬ √õ∂ÀıÀ˙ı˛ øı¯∏À˚˛,
Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ ¤ı˛+¬Û fl¬…±Î¬±ı˛ ı± ‹ı˛+¬Û øıù´øı…±˘˚˛ ı± ’Ú… ø˙鬱-
√õ∂øÓ¬á¬±Ú ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¶ö±Úœ˚˛ Œé¬ÀS Œ˚ √õ∂±øÔ«·Ì ‹ ’±ÀÀ˙ øıøÚø«©Ü
Œfl¬±Ú ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ı¸ı±¸ fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ ı± ’Ò…˚˛Ú fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ
Ó“¬±˝±ø·Àfl¬ ’øÒ˜±Ú øÀÓ¬ ˝˝◊Àı ı± Ó“¬±˝±Àı˛ ’Ú≈fl”¬À˘ ¸—ı˛é¬Ì
fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï3ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ’±À˙ Z±ı˛±, ’g™¬õ∂À˙ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¤ı— ŒÓ¬À˘º±Ú± ı˛±ÀÊ…ı˛
ÊÚ…, [¸—øıÒ±Ú ïZ±øS—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1973-¤ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬
¬Û”Àı« Œ˚ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ 鬘Ӭ± › √õ∂±øÒfl¬±ı˛ ï¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ øˆ¬iß ’Ú…ó Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬
fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ôı± Œfl¬±Ú Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ ı± ’Ú… √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂À˚±Ê… ø¢ Œ¸ı˛+À¬Û
Œ˚Àfl¬±Ú Œé¬S±øÒfl¬±ı˛, 鬘Ӭ± › √õ∂±øÒfl¬±ı˛ ¸À˜Ó¬] ¤ı˛+¬Û Œé¬S±øÒfl¬±ı˛,
鬘Ӭ±¸˜”˝ › √õ∂±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±· fl¬ı˛Ì±Ô« ¤fl¬øȬ √õ∂˙±¸øÚfl¬ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ ·Í¬Ú
fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ı˛+¬Û Œé¬S±øÒfl¬±ı˛, 鬘Ӭ±¸˜”˝ › √õ∂±øÒfl¬±ı˛
øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ øı¯∏˚˛¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ ’±ÀÀ˙ øıøÚø«©Ü ˝˝◊Àı, ˚Ô± :ñ
ïfl¬ó ’±ÀÀ˙ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊Àı, ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ’¸±˜øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…Àfl¬ı˛
¬Û¸˜”À˝ı˛ Œ¸ı˛+¬Û Œ|Ìœ ı± Œ|Ìœ¸˜”À˝, ’Ôı± ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ÒœÚ
’¸±˜øı˛fl¬ ¬Û¸˜”À˝ı˛ Œ¸ı˛+¬Û Œ|Ìœ ı± Œ|Ìœ¸˜”À˝, ’Ôı± ı˛±ÀÊ…ı˛
’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œfl¬±Ú ¶ö±Úœ˚˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ øÚ˚˛LaÌ±ÒœÚ ¬Û¸˜”À˝ı˛ Œ¸ı˛+¬Û
Œ|Ìœ ı± Œ|Ìœ¸˜”À˝ øÚÀ˚˛±·, ’±ı∞I◊Ú ı± ¬ÛÀ±ißøÓ¬Ä
ï‡ó ’±ÀÀ˙ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊Àı, ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ’¸±˜øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…Àfl¬ı˛
¬Û¸˜”À˝ı˛ Œ¸ı˛+¬Û Œ|Ìœ ı± Œ|Ìœ¸˜”À˝, ’Ôı± ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ÒœÚ
’¸±˜øı˛fl¬ ¬Û¸˜”À˝ı˛ Œ¸ı˛+¬Û Œ|Ìœ ı± Œ|Ìœ¸˜”À˝, ’Ôı± ı˛±ÀÊ…ı˛
’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œfl¬±Ú ¶ö±Úœ˚˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ øÚ˚˛LaÌ±ÒœÚ ¬Û¸˜”À˝ı˛ Œ¸ı˛+¬Û
Œ|Ìœ ı± Œ|Ìœ¸˜”À˝ øÚ˚≈Mê, ’±ıø∞I◊Ó¬ › ¬ÛÀ±ißøÓ¬õ∂±l ı…øMê·ÀÌı˛
ŒÊ…á¬Ó¬±Ä
242 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 371
ï·ó ’±ÀÀ˙ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊Àı, ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ’¸±˜øı˛fl¬ fl‘¬Ó¬…Àfl¬ı˛
¬Û¸˜”À˝ı˛ Œ¸ı˛+¬Û Œ|Ìœ ı± Œ|Ìœ¸˜”À˝, ’Ôı± ı˛±Ê…ı˛ ’ÒœÚ
’¸±˜øı˛fl¬ ¬Û¸˜”À˝ı˛ Œ¸ı˛+¬Û Œ|Ìœ ı± Œ|Ìœ¸˜”À˝, ’Ôı± ı˛±ÀÊ…ı˛
’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œfl¬±Ú ¶ö±Úœ˚˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ øÚ˚˛LaÌ±ÒœÚ ¬Û¸˜”À˝ı˛ Œ|Ìœ ı±
Œ|Ìœ¸˜”À˝ øÚ˚≈Mê, ’±ıø∞I◊Ó¬ ı± ¬ÛÀ±ißøÓ¬õ∂±l ı…øMê·ÀÌı˛ ‰¬±fl¬øı˛ı˛
Œ¸ı˛+¬Û ’Ú…±Ú… ˙Ó«¬/
ï4ó ï3ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂M Œfl¬±Ú ’±À˙ñ
ïfl¬ó √õ∂˙±¸øÚfl¬ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘Àfl¬, Ó¬œ˚˛ Œé¬S±øÒfl¬±Àı˛ı˛ ’ôL√·«Ó¬ Œ˚ı˛+¬Û
øı¯∏˚˛ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’±ÀÀ˙ øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛
¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œé¬±Àˆ¬ı˛ √õ∂øÓ¬fl¬±ı˛±Ô« øÚÀıÚ ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¤ı—
Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ √õ∂˙±¸øÚfl¬ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˚≈Mê ·Ì… fl¬Àı˛Ú
Œ¸ı˛+¬Û ’±À˙ √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ
ï‡ó ï√õ∂˙±¸øÚfl¬ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛ ¶§œ˚˛ ’ı˜±ÚÚ±ı˛ ÊÚ… ˙±øô¶∏ √õ∂±ÀÚı˛
鬘Ӭ±ı˘œ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ øıÒ±Ú¸˜”˝ ¸À˜Ó¬ó √õ∂˙±¸øÚfl¬ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛
鬘Ӭ±ı˘œ, √õ∂±øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ › √õ∂øSê˚˛± ¸•ÛÀfl«¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û
’±ı˙…fl¬ ıø˘˚˛± ·Ì… fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û øıÒ±Ú¸˜”˝ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±øı˛ÀıÄ
ï·ó ’±ÀÀ˙ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û ¸fl¬˘ Œ|Ìœı˛ fl¬±˚«ı±˝, ˚±˝±
√õ∂˙±¸øÚfl¬ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±Àı˛ı˛ ’ôL√·«Ó¬ øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛
¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ı˛+¬Û ’±ÀÀ˙ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ï¸≈√õ∂œ˜
Œfl¬±È«¬ øˆ¬iß ’Ú…ó Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬ ı± Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ ı± ’Ú… √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛
¸˜Àé¬ øı‰¬±ı˛±ÒœÚ Ô±øfl¬Àı Ó¬±˝±, √õ∂˙±¸øÚfl¬ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛ øÚfl¬È¬
¶ö±Ú±ôL√øı˛Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÄ
ï‚ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÚ ·Ì… fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û ’Ú≈¬Û”ı˛fl¬, ’±Ú≈¯∏øºfl¬
› ¬Û±øı˛Ì±ø˜fl¬ øıÒ±Ú¸˜”˝ ïÓ¬»¸˝ Ù¬œ¸˜”˝ ¸—Sê±ôL√ ¤ı— Ó¬±˜±ø ›
¸±é¬… ¸—Sê±ôL√ øıÒ±Ú¸˜”˝ ’Ôı± Œfl¬±Ú ı…øÓ¬Sê˜ ı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú
¸±À¬ÛÀé¬ Ó¬»fl¬±À˘ ı˘ı» Œfl¬±Ú øıøÒı˛ √õ∂À˚˛±À·ı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú¸˜”˝ó
’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Àı/
ï5ó √õ∂˙±¸øÚfl¬ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛ Œ˚ ’±À˙ Z±ı˛± Œfl¬±Ú ˜±˜˘±ı˛ ‰”¬h¬±ôL√ˆ¬±Àı
øÚ©ÛøM fl¬ı˛± ˝˚˛ Œ¸˝◊ ’±À˙, ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ά◊˝±ı˛ ¸˜Ô«Ú ’Ôı± Œ˚
Ó¬±øı˛À‡ ‹ ’±À˙ √õ∂M ˝˝◊˚˛±ø¢ Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ øÓ¬Ú ˜±À¸ı˛ ’ı¸±Ú,
¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ˜ÀÒ… ˚±˝± ˙œ‚ËÓ¬ı˛ Ó¬±˝± ‚øȬÀ˘, fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı :
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 243
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 371
Ó¬Àı, ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛, ø˘ø‡Ó¬ˆ¬±Àı √õ∂M øıÀ˙¯∏ ’±À˙ Z±ı˛± ¤ı— ά◊˝±ÀÓ¬
øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı˛+¬Û fl¬±ı˛Ì¸˜”À˝ı˛ ÊÚ…, √õ∂˙±¸øÚfl¬ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛
Œfl¬±Ú ’±À˙ fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊ı±ı˛ ¬Û”Àı« ‹ ’±À˙ ¸—¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ ı± ı±øÓ¬˘ fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±øı˛ÀıÚ ¤ı— ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú Œé¬ÀS, √õ∂˙±¸øÚfl¬ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛ ’±À˙,
Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, Œfl¬ı˘ ‹ı˛+¬Û ¸—¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ ’±fl¬±Àı˛ fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı ’Ôı± ’±ÀÃ
fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı Ú±/
ï6ó ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ï5ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ’Ú≈øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂M
√õ∂ÀÓ¬…fl¬øȬ øıÀ˙¯∏ ’±À˙, √õ∂M ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ ˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë, ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛
ά◊ˆ¬˚˛ ¸ÀÚı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï7ó √õ∂˙±¸øÚfl¬ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛ ά◊¬Ûı˛ ’Òœé¬ÀÌı˛ Œfl¬±Ú› 鬘Ӭ± ı˛±ÀÊ…ı˛
˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú± ¤ı— ï¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ı…Ó¬œÓ¬ ’Ú…ó Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬ ı±
Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ √õ∂˙±¸øÚfl¬ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛, 鬘Ӭ± ı± √õ∂±øÒfl¬±Àı˛ı˛
’ÒœÚ Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬, ’Ôı± ‹ √õ∂˙±¸øÚfl¬ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ ¸•§Àg¬, Œfl¬±Ú
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛, 鬘Ӭ± ı± √õ∂±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ÀıÚ Ú±/
ï8ó ˚ø ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝˚˛ Œ˚ √õ∂˙±¸øÚfl¬ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛ ’øıı˛Ó¬
’øô¶∏ÀQı˛ ’±ı˛ Œfl¬±Ú √õ∂À˚˛±ÊÚ Ú±˝◊, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’±À˙ Z±ı˛± ‹
√õ∂˙±¸øÚfl¬ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ øıÀ˘±¬Û fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ ¤ı— ‹ı˛+¬Û øıÀ˘±¬ÛÀÚı˛
’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ‹ Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±À˘ı˛ ¸˜Àé¬ øı‰¬±ı˛±ÒœÚ ˜±˜˘±¸˜”À˝ı˛ ¶ö±Ú±ôL√ı˛ ›
øÚ©ÛøMı˛ ÊÚ… Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˚≈Mê ·Ì… fl¬Àı˛Ú, ‹ı˛+¬Û ’±ÀÀ˙ Œ¸ı˛+¬Û øıÒ±Ú¸˜”˝
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/
ï9ó Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬, Ȭ™±˝◊øıά◊Ú…±˘ ı± ’Ú… √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ Œfl¬±Ú ı˛±˚˛, øάøSê
ı± ’±À˙ ¸ÀMW›,ñ
ïfl¬ó Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ Œfl¬±Ú øÚÀ˚˛±·, ¬ÛÀ-¶ö±¬ÛÚ, ¬ÛÀ±ißøÓ¬ ı± ¶ö±Ú±ôL√ı˛,
˚±˝±ñ
(i) 1˘± ÚÀˆ¬•§ı˛, 1956 Ó¬±øı˛À‡ı˛ ¬Û”Àı« ˝±˚˛ı˛±ı± ı˛±Ê…
Œ˚ı˛+À¬Û øı…˜±Ú ø¢ Œ¸ı˛+¬Û ˝±˚˛ı˛±ı± ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı±
‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ôL√·«Ó¬ Œfl¬±Ú ¶ö±Úœ˚˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ ’ÒœÚ Œfl¬±Ú ¬ÛÀ,
‹ Ó¬±øı˛À‡ı˛ ¬Û”Àı« fl‘¬Ó¬Ä ’Ôı±
(ii) ’g™¬ √õ∂À˙ ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı± ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ôL√·Ó« ¬ Œfl¬±Ú ¶ö±Úœ˚˛
ı± ’Ú… √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ ’ÒœÚ Œfl¬±Ú ¬ÛÀ, ¸—øıÒ±Ú ïZ±øS—˙
¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1973-¤ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« fl‘¬Ó¬Ä ¤ı—
244 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 371
ï‡ó ïfl¬ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ Z±ı˛± ı± Ó¬»¸˜Àé¬ ·‘˝œÓ¬
Œfl¬±Ú ı…ı¶ö± ı± fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú fl¬±˚«,
Œfl¬ı˘˜±S ¤˝◊ Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬˝◊ ’ÕıÒ ı± ı±øÓ¬˘ ıø˘˚˛±, ’Ôı± fl¬‡Ú› ’ÕıÒ ı±
ı±øÓ¬˘ ˝˝◊˚˛± ø·˚˛±ø¢ ıø˘˚˛±, ·Ì… ˝˝◊Àı Ú± Œ˚, ‹ı˛+¬Û ı…øMêı˛ øÚÀ˚˛±·, ¬ÛÀ-
¶ö±¬ÛÚ, ¬ÛÀ±ißøÓ¬ ı± ¶ö±Ú±ôL√ı˛ Ó¬»fl¬±À˘ ı˘ı» ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ fl¬ı˛± ˝˚˛
Ú±˝◊ ˚±˝±ÀÓ¬ ‹ı˛+¬Û øÚÀ˚˛±·, ¬ÛÀ-¶ö±¬ÛÚ, ¬ÛÀ±ißøÓ¬ ı± ¶ö±Ú±ôL√ı˛ ¸•ÛÀfl«¬,
Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ˝±˚˛ı˛±ı± ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜ÀÒ… ’Ôı± ’g™¬ √õ∂À˙ ı˛±ÀÊ…ı˛ Œ˚Àfl¬±Ú
’—À˙ı˛ ˜ÀÒ… ı¸ı±¸ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ’±ı˙…fl¬Ó¬±ı˛ øıÒ±Ú ø¢/
ï10ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ¤ı— ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤Ó¬ÒœÀÚ √õ∂M Œfl¬±Ú›
’±ÀÀ˙ı˛ øıÒ±Ú¸˜”˝, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ’Ú… Œfl¬±Ú øıÒ±ÀÚ ı± Ó¬»fl¬±À˘ ı˘ı»
’Ú… Œfl¬±Ú øıøÒÀÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı/

’g™¬ √õ∂ÀÀ˙ Œfl¬fœ˚˛ 371„/ ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± ’g™¬ √õ∂À˙ ı˛±ÀÊ… ¤fl¬øȬ øıù´øı…±˘˚˛ ¶ö±¬ÛÚ±ı˛
øıù´øı…±˘˚˛ ¶ö±¬ÛÚ/
ÊÚ… ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ/]
ø¸øfl¬˜ ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ [371‰¬/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›,ñ
øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú±ı˘œ/
ïfl¬ó ø¸øfl¬˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± ’Ú”…Ú øS˙ ÊÚ ¸¸… ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ˝˝◊ÀıÄ
ï‡ó ¸—øıÒ±Ú ï¯∏ȃ¬øS—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1975-¤ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ Ó¬±øı˛‡
ï’Ó¬–¬Ûı˛ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ øÚø«©Ü øÚ ıø˘˚˛± ά◊ø{°ø‡Ó¬ó ˝˝◊ÀÓ¬ñ
(i) ¤ø√õ∂˘, 1974-¤ ø¸øfl¬À˜ ’Ú≈øá¬Ó¬ øÚı«±‰¬Ú¸˜”À˝ı˛ Ù¬À˘, ά◊Mê
øÚı«±‰¬Ú¸˜”À˝ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ıøS˙ ÊÚ ¸¸…Àfl¬ ï’Ó¬–¬Ûı˛ ’±¸œÚ
¸¸…·Ì ıø˘˚˛± ά◊ø{°ø‡Ó¬ó ˘˝◊˚˛± ø¸øfl¬À˜ı˛ ÊÚ… ·øͬӬ ¸ˆ¬±
¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ ˚Ô±˚Ôˆ¬±Àı ·øͬӬ, ø¸øfl¬˜ ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛+À¬Û ·Ì… ˝˝◊ÀıÄ
(ii) ’±¸œÚ ¸¸…·Ì ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ ˚Ô±˚Ôˆ¬±Àı øÚı«±ø‰¬Ó¬,
ø¸øfl¬˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ¸¸… ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÚÄ ¤ı—
(iii) ά◊Mê ø¸øfl¬˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ 鬘Ӭ±¸˜”˝ √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı—
fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ ¸•Û±Ú fl¬øı˛ÀıÚÄ
ï·ó Œ˚ ¸ˆ¬± ï‡ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ø¸øfl¬˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛+À¬Û ·Ì…,
Œ¸˝◊ ¸ˆ¬±ı˛ Œé¬ÀS, 172 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ [¬Û“±‰¬ ı»¸ı˛] ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 245
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 371
ά◊À{°‡¸˜”˝ [‰¬±ı˛ ı»¸ı˛] ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ά◊À{°‡¸˜”˝ ıø˘˚˛± ’Ô«±i§ø˚˛Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı—
ά◊Mê [‰¬±ı˛ ı»¸ı˛] ¸˜˚˛¸œ˜± øÚø«©Ü øÚ ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂±ı˛t ˝˚˛ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÄ
ï‚ó ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± ’Ú≈ı˛+¬Û øıÒ±Ú √õ∂̜Ӭ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√,
Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ ø¸øfl¬˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ ’±¸Ú ’±ıø∞I◊Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ø¸øfl¬˜
ı˛±Ê…Àfl¬ ˘˝◊˚˛± ¤fl¬øȬ ¸—¸œ˚˛ øÚı«±‰¬ÚÀé¬S ·øͬӬ ˝˝◊Àı, ˚±˝± ø¸øfl¬À˜ı˛ ¸—¸œ˚˛
øÚı«±‰¬ÚÀé¬S ıø˘˚˛± ’øˆ¬ø˝Ó¬ ˝˝◊ÀıÄ
ï„ó øÚø«©Ü øÀÚ øı…˜±Ú Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ ø¸øfl¬˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒ ø¸øfl¬˜
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ¸¸…·Ì fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ÀıÚÄ
ï‰¬ó ¸—¸, ø¸øfl¬À˜ı˛ ÊÚ·ÀÌı˛ øıøˆ¬iß øıˆ¬±À·ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ › ¶§±Ô«¸˜”˝
¸—ı˛é¬ÀÌı˛ ά◊ÀVÀ˙…, ø¸øfl¬˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ Œ˚ ’±¸Ú-¸—‡…± ‹ı˛+¬Û
øıˆ¬±·¸˜”À˝ı˛ √õ∂±øÔ«·ÀÌı˛ Z±ı˛± ¬Û”øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Àı Œ¸˝◊ ’±¸Ú-¸—‡…±ı˛ ÊÚ…
¤ı— Œ˚ øıÒ±Ú¸ˆ¬± øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”˝ ˝˝◊ÀÓ¬ Œfl¬ı˘ ‹ı˛+¬Û øıˆ¬±·¸˜”À˝ı˛
√õ∂±øÔ«·Ì ø¸øfl¬˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ ÊÚ… “±h¬±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ
Œ¸˝◊ øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”À˝ı˛ ¬Ûøı˛¸œ˜ÀÚı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚÄ
ïÂó ˙±øôL√ı˛ ÊÚ… ¤ı— ø¸øfl¬À˜ı˛ ÊÚ·ÀÌı˛ øıøˆ¬iß øıˆ¬±À·ı˛ ¸±˜±øÊfl¬ ›
’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬ ’·Ë·øÓ¬ ¸≈øÚø}¬Ó¬ fl¬ı˛Ì±Ô« ¤fl¬øȬ Ú…±˚… ı…ı¶ö±ı˛ ÊÚ… ø¸øfl¬À˜ı˛
ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øıÀ˙¯∏ ±ø˚˛Q Ô±øfl¬Àı ¤ı— ø¸øfl¬À˜ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘, ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì
’Ú≈˚±˚˛œ Ó“¬±˝±ı˛ øıÀ˙¯∏ ±ø˚˛Q øÚı«±˝ fl¬øı˛ı±ı˛ fl¬±À˘, Œ˚ı˛+¬Û øÚÀ«˙±ı˘œ
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ¸˜˚˛ ¸˜˚˛, √õ∂‰¬±ı˛ fl¬ı˛± ά◊¬Û˚≈Mê ·Ì… fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û øÚÀ«˙±ı˘œı˛
’ÒœÀÚ, ¶§øıÀı‰¬Ú±˚˛ fl¬±˚« fl¬øı˛ÀıÚÄ
ïÊó ¸fl¬˘ ¸•ÛøM › ¬Ûøı˛¸•Û» ïø¸øfl¬˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ôL√·«Ó¬
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ı± ıø˝¶ö˝◊ ˝Î¬◊fl¬ó Œ˚&ø˘ øÚø«©Ü øÀÚı˛
’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı«, ø¸øfl¬˜ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ά◊ÀV˙…¸˜”À˝ı˛ ÊÚ…, ø¸øfl¬˜ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı±
’Ú… Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ ά◊¬Ûı˛ ıøÓ«¬Ó¬ ø¢, Œ¸&ø˘ øÚø«©Ü
øÚ ˝˝◊ÀÓ¬ ø¸øfl¬˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ ıÓ«¬±˝◊ÀıÄ
ïÁ¬ó ø¸øfl¬˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ øÚø«©Ü øÀÚı˛ ’ı…ıø˝Ó¬
¬Û”Àı« fl‘¬Ó¬…fl¬±ı˛œ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬, øÚø«©Ü øÀÚ › Ó¬ıøÒ, ø¸øfl¬˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ıø˘˚˛±
·Ì… ˝˝◊ÀıÚÄ
ï¤ûó ø¸øfl¬˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ¸ı«S, Œ›˚˛±Úœ, ŒÙ¬ÃÊ±ı˛œ › ı˛±Ê¶§
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛¸•Ûiß ¸fl¬˘ ’±±˘Ó¬ ¤ı— øı‰¬±øı˛fl¬, øÚı«±ø˝fl¬ › ˙±¸øÚfl¬ ¸fl¬˘
√õ∂fl¬±Àı˛ı˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ › ’±øÒfl¬±øı˛fl¬, øÚø«©Ü øÀÚ › Ó¬ıøÒ, Ó¬“±˝±Àı˛ øÚÊ øÚÊ
fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Úı˘œı˛ ’ÒœÀÚ √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ÀÓ¬ Ô±øfl¬ÀıÚÄ
246 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 371
ïȬó ø¸øfl¬˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ’—À˙ øÚø«©Ü
øÀÚı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ı˘ı» ¸fl¬˘ øıøÒ Œfl¬±Ú 鬘Ӭ±¬Ûiß øıÒ±Ú˜G¬˘ ı± ’Ú…
鬘Ӭ±¬Ûiß √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸—À˙±øÒÓ¬ ı± øÚı˛ø¸Ó¬ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, Ó¬Ô±˚˛ ı˘ı»
Ô±øfl¬˚˛± ˚±˝◊ÀıÄ
ïͬó ø¸øfl¬˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ √õ∂˙±¸Ú ¸•ÛÀfl«¬, ïȬó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú›
øıøÒı˛ √õ∂À˚˛±· ¸˝ÊÓ¬ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ά◊ÀVÀ˙… ¤ı— ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú¸˜”À˝ı˛
¸ø˝Ó¬ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú¸˜”À˝ı˛ ¸ºøÓ¬øıÒ±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ά◊ÀVÀ˙…,
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, øÚø«©Ü øÚ ˝˝◊ÀÓ¬ ≈˝◊ ı»¸Àı˛ı˛ ˜ÀÒ…, ’±À˙ Z±ı˛±, Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÚ ı±
¸ºÓ¬ ˝˝◊Àı, ‹ı˛+¬Û øıøÒı˛ Œ¸ı˛+¬Û ’øˆ¬À˚±ÊÚ › ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú¸˜”˝, øÚı˛¸Ú
’±fl¬±Àı˛˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ı± ¸—À˙±ÒÚ ’±fl¬±Àı˛˝◊ ˝Î¬◊fl¬, fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ, ¤ı— Ó¬ÚôL√ı˛,
‹ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ øıøÒ ‹ı˛+À¬Û fl‘¬Ó¬ ’øˆ¬À˚±ÊÚ › ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ
fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı, ¤ı— ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’øˆ¬À˚±ÊÚ ı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú
’±±˘ÀÓ¬ ’±¬ÛøM ά◊O±¬ÛÚ fl¬ı˛± ‰¬ø˘Àı Ú±Ä
ïάó ø¸øfl¬˜ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú ¸øg¬, ‰≈¬øMê,ı‰¬Ú-ıg¬ ı± ’Ú… ’Ú≈ı˛+¬Û ¸—À˘‡
˚±˝± øÚø«©Ü øÀÚı˛ ¬Û”Àı« fl‘¬Ó¬ ı± øÚ©Û±øÓ¬ ˝˝◊˚˛±ø¢ ¤ı— ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ ı±
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Œfl¬±Ú ¬Û”ı«Ó¬Ú ¸ı˛fl¬±ı˛ ˚±˝±ı˛ ¤fl¬øȬ ¬Ûé¬ øÂÀ˘Ú, Ó¬±˝± ˝˝◊ÀÓ¬ ά◊æ”Ó¬
Œfl¬±Ú øıı± ı± øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬, fl¬±˝±ı˛›
Œfl¬±Ú Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú±, øfl¬c ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ 143 ’Ú≈ÀBÂÀı˛
øıÒ±Ú¸˜”À˝ı˛ ’¬Ûfl¬¯∏« ¸±ÒÚ fl¬Àı˛ ıø˘˚˛± ’Ô«±i§ø˚˛Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±Ä
ïϬó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±, Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú ˚±˝± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Œfl¬±Ú
ı˛±ÀÊ… ‹ √õ∂:±¬ÛÀÚı˛ Ó¬±øı˛À‡ ı˘ı» ’±À Ӭ±˝±, Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˚≈Mê ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú
Œ¸ı˛+¬Û ı±Ò±øÚÀ¯∏Ò ı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú¸˜”˝ ¸˝, ø¸øfl¬˜ ı˛±ÀÊ… √õ∂¸±øı˛Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±øı˛ÀıÚÄ
ïÌó ˚ø ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ ¬Û”ı«·±˜œ øıÒ±Ú¸˜”À˝ı˛ Œfl¬±ÚøȬ fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛
fl¬±À˘ Œfl¬±Ú ’¸≈øıÒ± ά◊æ”Ó¬ ˝˚˛, Ó¬±˝± ˝˝◊À˘, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ‹ ’¸≈øıÒ± ”ı˛œfl¬ı˛ÀÌı˛
ά◊ÀVÀ˙… Œ˚ı˛+¬Û fl¬±˚« Ó“¬±˝±ı˛ øÚfl¬È¬ ’±ı˙…fl¬ ıø˘˚˛± √õ∂Ó¬œ˚˛˜±Ú ˝˝◊Àı, ï’Ú… Œfl¬±Ú
’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú ’øˆ¬À˚±ÊÚ ı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ¸À˜Ó¬ó Œ¸ı˛+¬Û Œ˚Àfl¬±Ú fl¬±˚«,
’±À˙ Z±ı˛±, fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ :
Ó¬Àı, ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’±À˙ øÚø«©Ü øÚ ˝˝◊ÀÓ¬ ≈˝◊ ı»¸ı˛ ’ıø¸Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛
¬ÛÀı˛ fl¬ı˛± ‰¬ø˘Àı Ú±Ä
ïÓ¬ó ø¸øfl¬˜ ı˛±Ê… ı± ά◊˝±ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ ı± Ó¬»¸•ÛÀfl«¬,
øÚø«©Ü øÀÚ õ∂±ı˛y¬ ˝›˚˛± ¤ı— Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ ¸—øıÒ±Ú ï¯∏ȃ¬øS—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú,
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 247
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 371
1975 ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¸•úøÓ¬ ˘±ˆ¬ fl¬øı˛Àı Ó¬±˝±ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ¸˜±¬Û… ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛
˜ÀÒ…, fl‘¬Ó¬ ¸fl¬˘ fl¬±˚« › ·‘˝œÓ¬ ¸fl¬˘ ı…ı¶ö±, Œ˚ ¬Û˚«ôL√ Ó¬»¸˜”˝ ¸—øıÒ±Ú
ï¯∏ȃ¬øS—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1975 Z±ı˛± ˚Ô±-¸—À˙±øÒÓ¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸ºøÓ¬¬Û”Ì« ˝˚˛ Œ¸ ¬Û˚«ôL√, ‹ı˛+¬Û ˚Ô±-¸—À˙±øÒÓ¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú
’Ú≈˚±˚˛œ ø¸X¬ˆ¬±Àı fl‘¬Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ı± ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊˚˛±À ıø˘˚˛± ¸fl¬˘ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ˝◊ ·Ì…
˝˝◊Àı/]

[371Â/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›,ñ ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±Ê…

¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú/
ïfl¬ó (i) ø˜Àʱ·ÀÌı˛ Ò˜œ«˚˛ ı± ¸±˜±øÊfl¬ ’±‰¬ı˛Ì¸˜”˝,
(ii) ø˜Àʱ·ÀÌı˛ ı˛œøÓ¬·Ó¬ øıøÒ › √õ∂øSê˚˛±,
(iii) ø˜Àʱ·ÀÌı˛ ı˛œøÓ¬·Ó¬ øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ ˜œ˜±—¸±ı˛ ¸ø˝Ó¬ Êøh¬Ó¬
Œ›˚˛±Úœ › ŒÙ¬ÃÊ±ı˛œ Ú…±˚˛øı‰¬±Àı˛ı˛ ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú,
(iv) ˆ”¬ø˜ı˛ ˜±ø˘fl¬±Ú± › ˝ô¶∏±ôL√ı˛,
¸•ÛÀfl«¬ ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±ÀÊ… √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±, ˚ø
Ú± ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± ¤fl¬øȬ ¸—fl¬ä Z±ı˛± Œ¸ı˛+¬Û ø¸X¬±ôL√
fl¬Àı˛Ú :
Ó¬Àı, ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ¸—øıÒ±Ú ïøS¬Û=¡±˙ ¸—À˙±ÒÚó
’±˝◊Ú, 1986-ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S
ø˜Àʱı˛±À˜ ı˘ı» Œfl¬±Ú› Œfl¬fœ˚˛ ’±˝◊ÀÚı˛ √õ∂øÓ¬ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±Ä
ï‡ó ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± ’Ú”…Ú ‰¬ø{°˙ÊÚ ¸¸… ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ
˝˝◊Àı/]

371Ê/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›,ñ ’è̱‰¬˘ √õ∂À˙ ı˛±Ê…
¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú/
ïfl¬ó ’è̱‰¬˘ √õ∂ÀÀ˙ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛, ’è̱‰¬˘ √õ∂À˙ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’±˝◊Ú ›
˙‘∫˘± ¸•ÛÀfl«¬ øıÀ˙¯∏ ±ø˚˛Q Ô±øfl¬Àı ¤ı— Ó¬»¸•§Àg¬ Ó“¬±˝±ı˛
fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı«±À˝, ı˛±Ê…¬Û±˘, ˜øLa¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜À˙«ı˛ ¬Ûı˛,
’ı˘•§Úœ˚˛ ı…ı¶ö± ¸•ÛÀfl«¬ Ó“¬±˝±ı˛ ı…øMê·Ó¬ øı‰¬±ı˛ı≈øX¬ √õ∂À˚˛±·
fl¬øı˛ÀıÚ :
Ó¬Àı, ˚ø Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú √õ∂ùü ά◊O±ø¬ÛÓ¬ ˝˚˛ Œ˚, Œfl¬±Ú› øı¯∏˚˛ ¤ı˛+¬Û
Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ øfl¬Ú±, ˚±˝±ı˛ ¸•ÛÀfl«¬ ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±Ê…¬Û±˘
248 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 371
Ó“¬±˝±ı˛ ı…øMê·Ó¬ øı‰¬±ı˛ı≈øX¬ √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛˚˛± fl¬±˚« fl¬øı˛ÀÓ¬ ’Ú≈:±Ó¬ ˝Ú,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øıÀı‰¬Ú±˚˛ Œ˚ ø¸X¬±ôL√ ˝˝◊Àı Ó¬±˝± ‰”¬h¬±ôL√
˝˝◊Àı, ¤ı— ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú fl¬±À˚«ı˛ ΔıÒÓ¬± ¸•ÛÀfl«¬ ¤˝◊
Œ˝Ó≈¬ÀÓ¬ Œfl¬±Ú √õ∂ùü ŒÓ¬±˘± ˚±˝◊Àı Ú± Œ˚, Ó“¬±˝±ı˛ ı…øMê·Ó¬ øı‰¬±ı˛ı≈øX¬
√õ∂À˚˛±· fl¬øı˛˚˛± fl¬±˚« fl¬ı˛± ά◊ø‰¬Ó¬ ø¢ ı± ά◊ø‰¬Ó¬ ø¢ Ú± :
¬Ûı˛c, ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ ˝˝◊ÀÓ¬ Œfl¬±Ú √õ∂øÓ¬ÀıÚ √õ∂±ølı˛ ¬Ûı˛ ı±
’Ú…Ô±, ˚ø ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¤˝◊ √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝˚˛ Œ˚ ’è̱‰¬˘ √õ∂À˙ ı˛±ÀÊ…
’±˝◊Ú › ˙‘∫˘± ¸•ÛÀfl«¬ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ’±ı˛ øıÀ˙¯∏ ±ø˚˛Q Ô±øfl¬ı±ı˛
√õ∂À˚˛±ÊÚ Ú±˝◊ Ó¬±˝±˝˝◊À˘ øÓ¬øÚ ’±À˙ Z±ı˛± øÚÀ«˙±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±øı˛ÀıÚ Œ˚, ’±ÀÀ˙ øıøÚø«©Ü Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±SêÀ˜
ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ‹ı˛+¬Û ±ø˚˛Q ’±ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú±Ä
ï‡ó ’è̱‰¬˘ √õ∂À˙ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± ’Ú”…Ú øS˙ÊÚ ¸¸… ˘˝◊˚˛±
·øͬӬ ˝˝◊Àı/

Œ·±˚˛± ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ [371Á¬/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, Œ·±˚˛± ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú/
øıÒ±Ú¸ˆ¬± ’Ú”…Ú øS˙ÊÚ ¸¸… ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ˝˝◊Àı/]

fl¬Ì«±È¬fl¬ ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ [371¤û¬/ ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, fl¬Ì«±È¬fl¬ ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ ’±À˙ Z±ı˛±, ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛
øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú±ı˘œ/
Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ ±ø˚˛Q ı…ıø¶öÓ¬ fl¬øı˛ÀıÚ, ˚±˝±ÀÓ¬ñ
ïfl¬ó ¬Û¯∏«Àı˛ øSê˚˛±fl¬˘±¬Û ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂øÓ¬ÀıÚ √õ∂øÓ¬ ı»¸ı˛ ı˛±Ê…
øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ¸˜Àé¬ Î¬◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı ¤˝◊ øıÒ±Ú ¸˝ ˝±˚˛^±ı±-
fl¬Ì«±È¬fl¬ ’=¡À˘ı˛ ÊÚ… ¬Û‘Ôfl¬ ά◊iß˚˛Ú ¬Û¯∏« ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˚˛Ä
ï‡ó ¸±˜ø·Ëfl¬ˆ¬±Àı ı˛±ÀÊ…ı˛ ’±ı˙…fl¬Ó¬± ¸±À¬ÛÀé¬, ά◊Mê ’=¡À˘
ά◊iß˚˛Ú˜”˘fl¬ ı…À˚˛ı˛ øÚø˜M Ó¬˝øıÀ˘ı˛ Ú…±˚… ı∞I◊Ú ˝˚˛, ¤ı—
ï·ó ¸±˜ø·Ëfl¬ˆ¬±Àı ı˛±ÀÊ…ı˛ ’±ı˙…fl¬Ó¬± ¸±À¬ÛÀé¬, ¸ı˛fl¬±ı˛œ øÚÀ˚˛±ÊÚ,
ø˙鬱 › ı‘øM˜”˘fl¬ √õ∂ø˙é¬Ì øı¯∏À˚˛ ά◊Mê ’=¡À˘ı˛ ÊÚ·ÀÌı˛ ÊÚ…
Ú…±˚… ¸≈À˚±·¸˜”˝ › ¸≈øıÒ±¸˜”˝ ˘t ˝˚˛/
ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ï·ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂M ’±ÀÀ˙
ïfl¬ó Êiú¸”ÀS ’Ôı± ¶ö±˚˛œ ’øÒı±¸œ ˝˝◊ı±ı˛ ¸”ÀS ˝±˚˛^±ı±-fl¬Ì«±È¬fl¬
’=¬À˘ı˛ ±S·ÀÌı˛ ÊÚ… ‹ ’=¬À˘ı˛ ø˙鬱 › ı‘øM˜”˘fl¬ õ∂ø˙é¬Ì
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 249
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 371-372
õ∂øӬᬱڸ˜”À˝ ’±¸ÀÚı˛ ¤fl¬ ’±Ú≈¬Û±øÓ¬fl¬ ¸—ı˛é¬ÀÌı˛Ä ¤ı—
ï‡ó ˝±˚˛^±ı±-fl¬Ì«±È¬fl¬ ’=¡À˘ ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ ¤ı— ı˛±Ê…
¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ øÚ˚˛La±ÒœÚ Œfl¬±Ú ¸—¶ö± ı± ¸—·Í¬ÀÚ ¬Û¸˜”À˝ı˛ ı±
¬Û¸˜”À˝ı˛ Œ|Ìœı˛ ø‰¬ø˝êÓ¬fl¬ı˛Ì ¤ı— Êiú¸”ÀS ı± ’øÒı±¸¸”ÀS ‹
’=¡˘ˆ≈¬Mê ı…øMêıÀ·«ı˛ ÊÚ… ‹ ¬Û¸˜”À˝ı˛ ’Ú≈¬Û±øÓ¬fl¬ı˛+À¬Û
¸—ı˛é¬ÀÌı˛ ¤ı— ά◊˝±ÀÓ¬ √õ∂Ó¬…é¬ øÚÀ˚˛±ÊÚ ı± ¬ÛÀ±ißøÓ¬ ’Ôı± ‹
’±ÀÀ˙ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ˝˝◊Àı Œ¸ı˛+¬Û ’Ú… Œfl¬±Ú √õ∂̱˘œÀÓ¬ øÚ˚≈øMêı˛
ı…ı¶ö± fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı/
372/ ï1ó 395 ’Ú≈ÀBÂÀ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ’±˝◊Ú¸˜”˝ ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú Z±ı˛± øı…˜±Ú øıøÒ¸˜”˝
ı˘ı» Ô±øfl¬˚˛± ˚±›˚˛±
øÚı˛ø¸Ó¬ ˝›˚˛± ¸ÀMW›, øfl¬c ¤ı— ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ’Ú… øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ, ¤˝◊ ¤ı— ά◊˝±Àı˛
¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS ı˘ı» ¸fl¬˘ øıøÒ, ’øˆ¬À˚±ÊÚ/
Œfl¬±Ú 鬘Ӭ±¬Ûiß øıÒ±Ú˜G¬˘ ı± ’Ú… 鬘Ӭ±¬Ûiß √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬,
øÚı˛ø¸Ó¬ ı± ¸—À˙±øÒÓ¬ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ Ó¬Ô±˚˛ ı˘ı» Ô±øfl¬˚˛± ˚±˝◊Àı/
ï2ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ¸ø˝Ó¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS ı˘ı»
Œ˚Àfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ¸ºøÓ¬øıÒ±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ά◊ÀVÀ˙… ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ’±À˙
Z±ı˛±, øÚı˛¸Ú ’±fl¬±Àı˛˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ı± ¸—À˙±ÒÚ ’±fl¬±Àı˛˝◊ ˝Î¬◊fl¬, Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÚ ı±
¸ºÓ¬, ‹ı˛+¬Û øıøÒı˛ Œ¸ı˛+¬Û ’øˆ¬À˚±ÊÚ › ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı—
øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚, ‹ ’±ÀÀ˙ Œ˚ Ó¬±øı˛‡ øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡
˝˝◊ÀÓ¬, ‹ı˛+À¬Û fl‘¬Ó¬ ’øˆ¬À˚±ÊÚ › ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ, ‹ øıøÒ fl¬±˚«fl¬ı˛
˝˝◊Àı, ¤ı— ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’øˆ¬À˚±ÊÚ ı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬
’±¬ÛøM ά◊O±¬ÛÚ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
ï3ó ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ñ
ïfl¬ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬ [øÓ¬Ú ı»¸ı˛] ’ı¸±Ú ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛
Œfl¬±Ú øıøÒı˛ Œfl¬±Ú ’øˆ¬À˚±ÊÚ ı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ √õ∂±Ú fl¬øı˛˘ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú±Ä ’Ôı±
ï‡ó ά◊Mê √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ’øˆ¬À˚±øÊÓ¬ ı± ¸—¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬
Œfl¬±Ú øıøÒ Œfl¬±Ú 鬘Ӭ±¬Ûiß øıÒ±Ú˜G¬˘ ı± ’Ú… 鬘Ӭ±¬Ûiß √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ
fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚı˛ø¸Ó¬ ı± ¸—À˙±øÒÓ¬ ˝˝◊ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ ’ôL√ı˛±˚˛ ˝˚˛ ıø˘˚˛± ·Ì…
˝˝◊Àı Ú±/
250 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 372
ı…±‡…± 1/ñ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ ëëı˘ı» øıøÒíí ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ Œfl¬ ’ôLˆ≈¬«Mê
fl¬øı˛Àı ˚±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS Œfl¬±Ú
øıÒ±Ú˜G¬˘ ı± ’Ú… 鬘Ӭ±¬Ûiß √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ı± √õ∂̜Ӭ ˝˝◊˚˛±ø¢ ¤ı—
¬Û”Àı« øÚı˛ø¸Ó¬ ˝˚˛ Ú±˝◊, ˚ø› Ó¬»fl¬±À˘ ‹ øıøÒ ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ˆ¬±· ’±ÀÃ
ı± øıÀ˙¯∏ Œé¬S¸˜”À˝ ¸øSê˚˛ Ú± Ô±øfl¬ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
ı…±‡…± 2/ñˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS Œfl¬±Ú øıÒ±Ú˜G¬˘ ı± 鬘Ӭ±¬Ûiß ’Ú…
√õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó‘¬«fl¬ ·‘˝œÓ¬ ı± √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ, ˚±˝±ı˛ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛
’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ı˛±Ê…Àé¬S±Ó¬œÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± ¤ı—, ’øÒfl¬c, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± ø¢, Ó¬±˝±ı˛, ¬Û”Àı«±Mêı˛+¬Û Œ˚Àfl¬±Ú
’øˆ¬À˚±ÊÚ › ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬ÀÚı˛ ’ÒœÀÚ, ‹ı˛+¬Û ı˛±Ê…Àé¬S±Ó¬œÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±
Ô±øfl¬˚˛± ˚±˝◊Àı/
ı…±‡…± 3/ñ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈ı˛ ¤ı˛+¬Û ’Ô« fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú± ˚±˝±ÀÓ¬
Œfl¬±Ú ’¶ö±˚˛œ øıøÒ, ά◊˝±ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ÊÚ… ø¶öı˛œfl‘¬Ó¬ Ó¬±øı˛À‡ı˛ ¬ÛÀı˛, ’Ôı± ¤˝◊
¸—øıÒ±Ú ı˘ı» Ú± ˝˝◊À˘ Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ ά◊˝±ı˛ ’ı¸±Ú ˝˝◊Ó¬ Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛À‡ı˛ ¬ÛÀı˛,
ı˘ı» Ô±øfl¬˚˛± ˚±˚˛/
ı…±‡…± 4/ñˆ¬±ı˛Ó¬ ˙±¸Ú ’±˝◊Ú, 1935-¤ı˛ 88 Ò±ı˛± ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú
√õ∂ÀÀ˙ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂‡…±ø¬ÛÓ¬ ¤ı— ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬
¬Û”Àı« ı˘ı» Œfl¬±Ú ’Ò…±À˙, Ó¬»¶ö±Úœ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó¬‘«fl¬ ¬Û”Àı«˝◊ √õ∂Ó¬…±˝+Ó¬
Ú± ˝˝◊˚˛± Ô±øfl¬À˘, ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Ûı˛, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ Œ˚ øıÒ±Ú¸ˆ¬± 382
’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ fl‘¬Ó¬… fl¬Àı˛Ú, Ó¬±˝±ı˛ √õ∂Ô˜ ’øÒÀı˙Ú ˝˝◊ÀÓ¬ Â˚˛
¸l±À˝ı˛ ’ı¸±ÀÚ ’±ı˛ ¸øSê˚˛ Ô±øfl¬Àı Ú±, ¤ı— ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈ı˛
¤ı˛+¬Û ’Ô« fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú± ˚±˝±ÀÓ¬ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’Ò…±À˙ ά◊Mê ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛
’ı¸±ÀÚı˛ ¬Ûı˛ ı˘ı» Ô±øfl¬˚˛± ˚±˚˛/

øıøÒ¸˜”À˝ı˛ [372fl¬/ ï1ó ¸—øıÒ±Ú ï¸l˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1956-ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛

’øˆ¬À˚±ÊÚ fl¬øı˛ÀÓ¬
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ 鬘Ӭ±/ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±À· ı˘ı» Œ˚Àfl¬±Ú øıøÒı˛
øıÒ±Ú±ı˘œı˛, ‹ ’±˝◊Ú Z±ı˛± ˚Ô±-¸—À˙±øÒÓ¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ¸ø˝Ó¬
¸ºøÓ¬øıÒ±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ά◊ÀVÀ˙… ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ¬Û˚˛˘± ÚÀˆ¬•§ı˛, 1957 Ó¬±øı˛À‡ı˛ ¬Û”Àı«
fl‘¬Ó¬ ’±À˙ Z±ı˛±, øÚı˛¸Ú ’±fl¬±Àı˛˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ı± ¸—À˙±ÒÚ ’±fl¬±Àı˛˝◊ ˝Î¬◊fl¬ Œ˚ı˛+¬Û
√õ∂À˚˛±ÊÚ ı± ¸ºÓ¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛, ‹ øıøÒı˛ Œ¸ı˛+¬Û ’øˆ¬À˚±ÊÚ › ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ¤ı— øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚, ‹ ’±ÀÀ˙ Œ˚ Ó¬±øı˛‡ øıøÚø«©Ü
˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬, ‹ı˛+À¬Û fl‘¬Ó¬ ’øˆ¬À˚±ÊÚ › ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬ÀÚı˛
’ÒœÀÚ ‹ øıøÒ fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı, ¤ı— ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’øˆ¬À˚±ÊÚ ı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 251
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 372-374
¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ ’±¬ÛøM ά◊O±¬ÛÚ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ά◊Mê √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬
’øˆ¬À˚±øÊÓ¬ ı± ¸—¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ Œfl¬±Ú øıøÒ Œfl¬±Ú 鬘Ӭ±¬Ûiß øıÒ±Ú˜G¬˘ ı± ’Ú…
鬘Ӭ±¬Ûiß √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚı˛ø¸Ó¬ ı± ¸—À˙±øÒÓ¬ ˝˝◊ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ ’ôL√ı˛±˚˛ ıø˘˚˛±
·Ì… ˝˝◊Àı Ú±/]

373/ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ 22 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï7ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ øıÒ±Ú √õ∂̜Ӭ Ú± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛, Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú
Œé¬ÀS øÚıÓ«¬Ú˜”˘fl¬
˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ’Ôı± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¤fl¬ ı»¸ı˛ ’ı¸±Ú Ú± ˝›˚˛± ’±È¬Àfl¬ı˛ ’ÒœÚ
¬Û˚«ôL√, ¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ˜ÀÒ… ˚±˝± ¬Û”ı«Ó¬ı˛ Œ¸ ¬Û˚«ôL√, ά◊Mê ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ¤ı˛+¬Û ı…øMê·Ì ¸•ÛÀfl«¬,
’±À˙ fl¬øı˛ı±ı˛
fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±øfl¬Àı Œ˚Ú Î¬◊˝±ı˛ ï4ó › ï7ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ά◊À{°À‡ı˛ 鬘Ӭ±/
¶öÀ˘ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ά◊À{°‡ √õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊˚˛±ø¢ ¤ı— ‹ √õ∂fl¬ı˛Ì¸˜”À˝ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬
√õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ Œfl¬±Ú ά◊À{°À‡ı˛ ¶öÀ˘ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ’±ÀÀ˙ı˛
ά◊À{°‡ √õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊˚˛±ø¢/

374/ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ŒÙ¬Î¬±Àı˛˘ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œ˚ ŒÙ¬Î¬±Àı˛˘ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·Ì ¸•ÛÀfl«¬
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·Ì ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú Ó“¬±˝±ı˛±, ’Ú…ı˛+¬Û ˝◊B± √õ∂fl¬±˙ Ú± fl¬øı˛˚˛± › ŒÙ¬Î¬±Àı˛˘ Œfl¬±ÀÈ«¬ ı±
Ô±øfl¬À˘, ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Ûı˛ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ˝˝◊ÀıÚ ¤ı—, ’Ó¬–¬Ûı˛, ¸¬Ûøı˛¯∏ ¸•⁄±ÀȬı˛
¸˜Àé¬ øı‰¬±ı˛±ÒœÚ
125 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·Ì ¸•ÛÀfl«¬ Œ˚ı˛+¬Û ŒıÓ¬Ú › fl¬±˚«ı±˝ ¸•ÛÀfl«¬
ˆ¬±Ó¬±, ¤ı— ’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬-’ıfl¬±˙ › Œ¬ÛÚ˙Ú ¸—Sê±ôL√ Œ˚ı˛+¬Û ’øÒfl¬±ı˛ øıø˝Ó¬ ˝˚˛ øıÒ±Ú±ı˘œ/
Ó¬±˝± ¬Û±˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ/
ï2ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ ŒÙ¬Î¬±Àı˛˘ Œfl¬±ÀÈ«¬ øı‰¬±ı˛±ÒœÚ ¸fl¬˘ Œ›˚˛±Úœ ı±
ŒÙ¬ÃÊ±ı˛œ Œ˜±fl¬V˜±, ’±¬Ûœ˘ › fl¬±˚«ı±˝ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ ¶ö±Ú±ôL√øı˛Ó¬ ˝˝◊˚˛± ˚±˝◊Àı,
¤ı— ‹&ø˘ qøÚı±ı˛ › øÚÒ«±ı˛Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ŒéS±øÒfl¬±ı˛ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Ô±øfl¬Àı,
¤ı— ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı« √õ∂M ı± fl‘¬Ó¬ ŒÙ¬Î¬±Àı˛˘ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ı˛±˚˛ ›
’±ÀÀ˙ı˛ ¤ı˛+¬Û ı˘ › fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±øfl¬Àı Œ˚Ú ‹&ø˘ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ fl¬Ó‘¬«fl¬
√õ∂M ı± fl‘¬Ó¬ ˝˝◊˚˛±ø¢/
ï3ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈ı˛˝◊ øSê˚˛±, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ôL√·«Ó¬
Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ı˛ Œfl¬±Ú ı˛±˚˛, øάøSê ı± ’±À˙ ˝˝◊ÀÓ¬, ı± Ó¬»¸•ÛÀfl«¬, ’±¬Ûœ˘ ›
’±ÀıÚ¬ÛS¸˜”˝ øÚ©ÛøM fl¬øı˛ÀÓ¬ ¸¬Ûøı˛¯∏ ¸•⁄±ÀȬı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±·, ˚Ó¬”ı˛
¬Û˚«ôL√ ‹ı˛+¬Û Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±· øıøÒ Z±ı˛± √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√,’ø¸X¬
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Àı Ú±, ¤ı— ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬ÛÀı˛ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’±¬Ûœ˘ ı±
’±ÀıÚ¬ÛS ¸•ÛÀfl«¬ fl‘¬Ó¬ ¸¬Ûøı˛¯∏ ¸•⁄±ÀȬı˛ Œfl¬±Ú ’±ÀÀ˙ı˛, ¸fl¬˘ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ˝◊,
¤ı˛+¬Û fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±øfl¬Àı Œ˚Ú Î¬◊˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú Z±ı˛± ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬Àfl¬ ’ø¬Û«Ó¬
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±À· ‹ ’±±˘Ó¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ’±À˙ ı± øάøSê/
252 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 374-376
ï4ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛y¬ ˝˝◊ÀÓ¬ › Ó¬ıøÒ, √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±· ‡-¤
øıøÚø«©Ü Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… Œ˚ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ ø√õ∂øˆ¬ fl¬±Î¬◊øk˘ı˛+À¬Û fl‘¬Ó¬… fl¬øı˛ÀÓ¬ÀÂÚ Ó¬“±˝±ı˛,
‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ôL√·«Ó¬ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ı˛ Œfl¬±Ú ı˛±˚˛, øάøSê ı± ’±À˙ ˝˝◊ÀÓ¬, ı±
Ó¬»¸•ÛÀfl«¬, ’±¬Ûœ˘ › ’±ÀıÚ¬ÛS¸˜”˝ ·Ë˝Ì › øÚ©ÛøM fl¬øı˛ı±ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛
’±ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú±, ¤ı— ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ ά◊Mê √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ ¸˜Àé¬ øı‰¬±ı˛±ÒœÚ ¸fl¬˘
’±¬Ûœ˘ › ’Ú… fl¬±˚«ı±˝ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ ¶ö±Ú±ôL√øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı › Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚ©Ûiß
˝˝◊Àı/
ï5ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛±
¤Ó¬øÒfl¬ øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/

’±±˘Ó¬, √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ › 375/ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ¸ı«S Œ›˚˛±Úœ, ŒÙ¬ÃÊ±ı˛œ › ı˛±Ê¶§

’±øÒfl¬±øı˛fl¬
¸—øıÒ±ÀÚı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛¸•Ûiß ¸fl¬˘ ’±±˘Ó¬ ¤ı— øı‰¬±øı˛fl¬, øÚı«±ø˝fl¬ › ˙±¸øÚfl¬ ¸fl¬˘
øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ √õ∂fl¬±ı˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ › ’±øÒfl¬±øı˛fl¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ Ó“¬±˝±Àı˛
fl‘¬Ó¬… fl¬øı˛˚˛± ˚±˝◊ÀıÚ/
øÚÊ øÚÊ fl‘¬Ó¬… øÚı«±˝ fl¬øı˛˚˛± ˚±˝◊ÀıÚ/
˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ 376/ ï1ó 217 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ¤˝◊
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·Ì ¸•ÛÀfl«¬
øıÒ±Ú±ı˘œ/ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Œfl¬±Ú √õ∂ÀÀ˙ı˛ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œ˚
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·Ì ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú Ó“¬±˝±ı˛±, ’Ú…ı˛+¬Û ˝◊B± √õ∂fl¬±˙ Ú± fl¬øı˛˚˛±
Ô±øfl¬À˘, ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Ûı˛ Ó¬»¶ö±Úœ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ˝˝◊ÀıÚ
¤ı—, ’Ó¬–¬Ûı˛, 221 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ‹ı˛+¬Û ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·Ì
¸•ÛÀfl«¬ Œ˚ı˛+¬Û ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬±, ¤ı— ’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬-’ıfl¬±˙ › Œ¬ÛÚ˙Ú ¸—Sê±ôL√
Œ˚ı˛+¬Û ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ øıø˝Ó¬ ˝˚˛ Ó¬±˝± ¬Û±˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ/ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬, øÓ¬øÚ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ Ú±·øı˛fl¬ Ú± ˝›˚˛± ¸ÀMW›, ‹ı˛+¬Û ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ò±Ú
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ı± ’Ú… Œ˚Àfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ı± ’Ú…
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û øÚÀ˚˛±À·ı˛ ÊÚ… ά◊¬Û˚≈Mê ˝˝◊ÀıÚ/
ï2ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±· ‡-¤
øıøÚø«©Ü Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ Ó¬»¶ö±Úœ Œfl¬±Ú ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±ÀÊ… ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œ˚
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·Ì ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú Ó“¬±˝±ı˛±, ’Ú…ı˛+¬Û ˝◊B± √õ∂fl¬±˙ Ú± fl¬øı˛˚˛±
Ô±øfl¬À˘, ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Ûı˛ ‹ı˛+À¬Û øıøÚø«©Ü ı˛±ÀÊ…ı˛ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬
˝˝◊ÀıÚ ¤ı—, 217 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó › ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›,
øfl¬c ‹ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ’Ú≈øıøÒı˛ ’ÒœÀÚ, Œ¸ı˛+¬Û ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛
’ı¸±Ú Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬˚˛± ˚±˝◊ÀıÚ ˚±˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ’±À˙
Z±ı˛±, øÚÒ«±øı˛Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 253
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 376-378
ï3ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂÀ, ëëøı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬íí fl¬Ô±øȬ fl¬±˚«fl¬±ı˛œ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ı± ’øÓ¬øı˛Mê
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬Àfl¬ ’ôLˆ≈¬«Mê fl¬øı˛Àı Ú±/

377/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ø˚øÚ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ’øάȬı˛ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-
øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬fl¬
ŒÊÚı˛ƒ˘ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú øÓ¬øÚ, ’Ú…ı˛+¬Û ˝◊B± √õ∂fl¬±˙ Ú± fl¬øı˛˚˛± Ô±øfl¬À˘, ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ/
‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Ûı˛ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬fl¬ ˝˝◊ÀıÚ ¤ı—,
’Ó¬–¬Ûı˛ 148 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï3ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ ›
øÚı˛œé¬fl¬ ¸•ÛÀfl«¬ Œ˚ı˛+¬Û ŒıÓ¬Ú¸˜”˝, ¤ı— ’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬-’ıfl¬±˙ › Œ¬ÛÚ˙Ú
¸—Sê±ôL√ Œ˚ı˛+¬Û ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝, øıø˝Ó¬ ˝˚˛, Ó¬±˝± ¬¬Û±˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ ¤ı—
‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Ó“¬±˝±ı˛ √õ∂øÓ¬ Œ˚ øıÒ±Ú±ı˘œ √õ∂À˚±Ê… ø¢
Ó¬Ú≈˚±˚˛œ Ó“¬±˝±ı˛ ¬ÛÀı˛ ˚Ô±-øÚÒ«±øı˛Ó¬ fl¬±˚«fl¬±À˘ı˛ ’ı¸±Ú Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ ¬ÛÀ
’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬˚˛± ˚±˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ/

378/ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˆ¬±ı˛Ó¬ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛ÀÚı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬
fl¬ø˜˙Ú¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬
¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œ˚ ¸¸…·Ì ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú Ó“¬±˝±ı˛±, ’Ú…ı˛+¬Û øıÒ±Ú±ı˘œ/
˝◊B± √õ∂fl¬±˙ Ú± fl¬øı˛˚˛± Ô±øfl¬À˘, ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Ûı˛ ¸—À‚ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬
fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸¸… ˝˝◊ÀıÚ ¤ı— 316 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó › ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ˚±˝± øfl¬Â≈
’±À Ӭ»¸ÀMW›, øfl¬c ‹ ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ’Ú≈øıøÒı˛ ’ÒœÀÚ, ‹ı˛+¬Û
√õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Œ˚ øÚ˚˛˜±ı˘œ ‹ı˛+¬Û ¸¸…·ÀÌı˛ √õ∂øÓ¬ √õ∂À˚±Ê… ø¢
Ó¬Ú≈˚±˚˛œ Ó“¬±˝±Àı˛ ¬ÛÀı˛ ˚Ô±-øÚÒ«±øı˛Ó¬ fl¬±˚«fl¬±À˘ı˛ ’ı¸±Ú Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√
¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬˚˛± ˚±˝◊ÀıÚ/

ï2ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Œfl¬±Ú √õ∂ÀÀ˙ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ

fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ı± Œfl¬±Ú √õ∂À˙¬Û≈À?ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÚ ¸±ÒÚ fl¬Àı˛Ú ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ Œ˚ ¸¸…·Ì ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú Ó“¬±˝±ı˛±, ’Ú…ı˛+¬Û
˝◊B± √õ∂fl¬±˙ Ú± fl¬øı˛˚˛± Ô±øfl¬À˘, ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Ûı˛, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, Ó¬»¶ö±Úœ
ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸¸… ı± Ó¬»¶ö±Úœ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÚ
¸±ÒÚ fl¬Àı˛Ú ¤ı˛+¬Û ¸—˚≈Mê ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸¸… ˝˝◊ÀıÚ ¤ı—,
316 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó › ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, øfl¬c ‹
’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ’Ú≈øıøÒı˛ ’ÒœÀÚ, ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı«
Œ˚ øÚ˚˛˜±ı˘œ ‹ı˛+¬Û ¸¸…·ÀÌı˛ √õ∂øÓ¬ √õ∂À˚±Ê… ø¢ Ó¬Ú≈˚±˚˛œ Ó“¬±˝±Àı˛ ¬ÛÀı˛
˚Ô±-øÚÒ«±øı˛Ó¬ fl¬±˚«fl¬±À˘ı˛ ’ı¸±Ú Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬˚˛±
˚±˝◊ÀıÚ/

[378fl¬/ 172 ’Ú≈ÀBÂÀ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ı˛±Ê… ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’g™¬√õ∂À˙ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛
ø¶öøÓ¬fl¬±˘ ¸—Sê±ôL√
’±˝◊Ú, 1956-ı˛ 28 › 29 Ò±ı˛±ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈˚±˚˛œ ·øͬӬ ’g™¬√õ∂À˙ øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú/
254 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ˆ¬±· 21ñ’¶ö±˚˛œ, ’ı¶ö±ôLı˛fl¬±˘œÚ › øıÀ˙¯∏ øıÒ±Ú¸˜”˝ñ
’Ú≈ÀBÂ 378-392
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±, ¤Ó¬»¬Û”Àı« ˆ¬±øº˚˛± Œ›˚˛± Ú± ˝˝◊À˘, ά◊Mê 29 Ò±ı˛±˚˛
ά◊ø{°ø‡Ó¬ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û“±‰¬ ı»¸ı˛ ¸˜˚˛¸œ˜± ˚±ı» ‰¬ø˘Àı, øfl¬c Ó¬øÒfl¬ ÚÀ˝Ä
¤ı— ά◊Mê ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ øSê˚˛± ¤˝◊ ˝˝◊Àı Œ˚ ‹ øıÒ±Ú¸ˆ¬± ˆ¬±øº˚˛±
˚±˝◊Àı/]

379-391/ ¸—øıÒ±Ú ï¸l˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1956, 29 Ò±ı˛± ›

Ó¬Ù¬ø¸˘ Z±ı˛± ï1.11.1956 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó ı± ø·˚˛±ÀÂ/

’¸≈øıÒ±¸˜”˝ ”ı˛œfl¬ı˛ÀÌ 392/ ï1ó Œ˚Àfl¬±Ú ’¸≈øıÒ±, øıÀ˙¯∏Ó¬– ˆ¬±ı˛Ó¬ ˙±¸Ú ’±˝◊Ú, 1935-¤ı˛
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ 鬘Ӭ±/
øıÒ±Ú±ı˘œ ˝˝◊ÀÓ¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œÀÓ¬ ¸—Sê˜Ì ¸•§Àg¬ ’¸≈øıÒ±,
≈ı˛œfl¬ı˛Ì±Ô« ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’±À˙ Z±ı˛± ¤ı˛+¬Û øÚÀ«˙ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ ‹ ’±ÀÀ˙ Œ˚
¸˜˚˛¸œ˜± øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ¸˝◊ ¸˜˚˛¸œ˜± ı…±ø¬Û˚˛± ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú,
¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú, ¸—À˚±ÊÚ ı± øıÀ˚˛±ÊÚ, Œ˚ ’±fl¬±Àı˛˝◊ ˝Î¬◊fl¬, ά◊˝±ı˛ Œ˚ı˛+¬Û
’øˆ¬À˚±ÊÚ¸˜”˝ øÓ¬øÚ √õ∂À˚˛±ÊÚ ı± ¸ºÓ¬ ·Ì… fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬ÒœÀÚ, fl¬±˚«fl¬ı˛
˝˝◊Àı :
Ó¬Àı, ˆ¬±· 5-¤ı˛ ’Ò…±˚˛ 2 ’Ú≈˚±˚˛œ ˚Ô±˚Ôˆ¬±Àı ·øͬӬ ¸—¸Àı˛ √õ∂Ô˜
’øÒÀı˙ÀÚı˛ ¬Ûı˛ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’±À˙ fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ fl‘¬Ó¬ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ’±À˙ ¸—¸Àı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬
˝˝◊Àı/
ï3ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ Z±ı˛±, 324 ’Ú≈ÀBÂ Z±ı˛±, 367 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï3ó √õ∂fl¬ı˛Ì
Z±ı˛± ¤ı— 391 ’Ú≈ÀBÂ Z±ı˛± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ ’ø¬Û«Ó¬ 鬘Ӭ±¸˜”˝, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
√õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Û”Àı«, ˆ¬±ı˛Ó¬ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛ÀÚı˛ ·ˆ¬Ú«ı˛-ŒÊÚƒı˛˘ƒ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂À˚˛±·À˚±·… ˝˝◊Àı/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 255

ˆ¬±· 22
¸—øé¬l Ú±˜, √õ∂±ı˛y¬, [ø˝jœÀÓ¬ õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ ¬Û±Í¬] › øÚı˛¸Ú
ˆ¬±· 22ñ¸—øé¬l Ú±˜, √õ∂±ı˛y¬ › øÚı˛¸Úñ
’Ú≈ÀBÂ 393-395

393/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú Ú±À˜ ’øˆ¬ø˝Ó¬ ˝˝◊Àı/ ¸—øé¬l Ú±˜/

394/ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ¤ı— 5, 6, 7, 8, 9, 60, 324, 366, 367, 379, õ∂±ı˛y¬/
380, 388, 391, 392 › 393 ’Ú≈ÀBÂ¸˜”˝ ’øı˘À•§ ı˘ı» ˝˝◊Àı, ¤ı—
¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ’ıø˙©Ü øıÒ±Ú±ı˘œ ±øıTÀ˙ ʱÚ≈˚˛±øı˛, 1950 Ó¬±øı˛À‡ ı˘ı»
˝˝◊Àı, Œ˚ Ó¬±øı˛‡ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛y¬ ıø˘˚˛± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ˝˝◊˘/

[394fl¬/ ï1ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¶§œ˚˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛±ÒœÀÚ,ñ ø˝jœ ˆ¬±¯±˚˛

õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ ¬Û±Í¬/
ïfl¬ó ø˝jœ ˆ¬±¯∏±˚˛ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ’Ú≈ı± √õ∂fl¬±ø˙Ó¬ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ, ˚±˝±,
¸—øıÒ±Ú ¸ˆ¬±ı˛ ¸¸…·Ì fl¬Ó‘¬«fl¬ ¶§±é¬øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı, ¤ı— ø˝jœ ˆ¬±¯∏±˚˛
Œfl¬fœ˚˛ ’±˝◊Ú¸˜”À˝ı˛ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ ¬Û±Í¬¸˜”À˝ ·‘˝œÓ¬ ˆ¬±¯∏±, Òı˛Ì ›
˙s±ı˘œı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸˜ı˛+¬ÛÓ¬± ’±Ú˚˛ÀÚı˛ ÊÚ… ˚Ô±ı˙…fl¬ ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú
¸˝À˚±À· ˝˝◊Àı ¤ı—, ‹ı˛+¬Û √õ∂fl¬±˙Ú±ı˛ ¬Û”Àı« ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ fl‘¬Ó¬
¸fl¬˘ ¸—À˙±ÒÚ Î¬◊˝±ÀÓ¬ ¸øißÀıø˙Ó¬ ˝˝◊ÀıÄ ¤ı—
ï‡ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ˝◊—Àı˛Êœ ˆ¬±¯∏±˚˛ fl‘¬Ó¬ √õ∂øÓ¬øȬ ¸—À˙±ÒÀÚı˛ ø˝jœ ˆ¬±¯∏±˚˛
’Ú≈ı± √õ∂fl¬±ø˙Ó¬ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
ï2ó ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ’Ú≈ı± ¤ı— ά◊˝±ı˛
√õ∂øÓ¬øȬ ¸—À˙±ÒÀÚı˛ ’Ú≈ı± ˜”˘ ·ËÀLöı˛ Ú…±˚˛ ¤fl¬˝◊ ’Ô« ı˝Ú fl¬Àı˛ ıø˘˚˛±
’Ô«±i§ø˚˛Ó¬ ˝˝◊Àı, ¤ı— ˚ø ‹ı˛+¬Û ’Ú≈ı±Àı˛ Œfl¬±Ú ’—À˙ı˛ ‹ı˛+À¬Û ’Ô«±i§˚˛Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ Œfl¬±Ú ’¸≈øıÒ± ά◊æ”Ó¬ ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ά◊¬Û˚≈Mêı˛+À¬Û ά◊˝±ı˛
¬Û≈Úı˛œé¬Ì fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/]
ï3ó ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ¸—øıÒ±Ú › ά◊˝±ı˛ √õ∂øÓ¬øȬ ¸—À˙±ÒÀÚı˛
’Ú≈ı±, ¸fl¬˘ ά◊ÀVÀ˙… ø˝jœ ˆ¬±¯∏±˚˛ ά◊˝±ı˛ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ ¬Û±Í¬ ıø˘˚˛± ·Ì…
˝˝◊Àı/

395/ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¶§±ÒœÚÓ¬± ’±˝◊Ú, 1947 ¤ı— ˆ¬±ı˛Ó¬ ˙±¸Ú ’±˝◊Ú, 1935 › øÚı˛¸Ú/
Ó¬»¸˝ Œ˙À¯±Mê ’±˝◊ÀÚı˛ ¸—À˙±Òfl¬ ı± ’Ú≈¬Û”ı˛fl¬ ¸fl¬˘ ’±˝◊Ú, øfl¬c øõ∂øˆ¬
fl¬±Î¬◊øk˘ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ øıÀ˘±¬Û ’±˝◊Ú, 1949 ’ôLˆ«≈¬Mê Ú± fl¬øı˛˚˛±, ¤Ó¬V;±ı˛±
øÚı˛ø¸Ó¬ ˝˝◊˘/
256 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

[√õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
[ 1 › 4 ’Ú≈ÀBÂ ]
1/ ı˛±Ê…¸˜”˝
Ú±˜ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝
1/ ’g™¬√õ∂À˙ ... [’g™¬ ı˛±Ê… ’±˝◊Ú, 1953-ı˛ 3 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬Û-Ò±ı˛±˚˛, ı˛±Ê…
¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 1956-ı˛ 3 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬Û-Ò±ı˛±˚˛, ’g™¬õ∂À˙ ›
˜±^±Ê ︜˜±Ú± ¬Ûøı˛ıÓ«¬Úó ’±˝◊Ú, 1959-¤ı˛ √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ ¤ı—
’g™¬√õ∂À˙ › ˜˝œ˙”ı˛ ïı˛±Ê…Àé¬S ˝ô¶∏±ôL√ı˛Ìó ’±˝◊Ú, 1968-ı˛
Ó¬Ù¬ø¸À˘ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝, øfl¬c ’g™¬ √õ∂À˙ › ˜±^±Ê ︜˜±Ú±
¬Ûøı˛ıÓ«¬Úó ’±˝◊Ú, 1959-¤ı˛ øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ øıøÚø«©Ü
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ¤ı— ’g™¬õ∂À˙ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 2014-ı˛
3 Ò±ı˛±˚˛ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ı± ø˚˛±/]
2/ ’±¸±˜ ... Œ˚ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ’±¸±˜
√õ∂À˙, ‡±ø¸ ı˛±Ê…¸˜”˝ › ’±¸±˜ ÊÚʱøÓ¬-Œé¬S¸˜”À˝ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ø¢,
øfl¬c ’±¸±˜ ︜˜±Ú± ¬Ûøı˛ıÓ«¬Úó ’±˝◊Ú, 1951-ı˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ øıøÚø«©Ü
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ [¤ı— Ú±·±˘…±`¬ ı˛±Ê… ’±˝◊Ú, 1962-ı˛ 3 Ò±ı˛±ı˛˛ ï1ó
ά◊¬Û-Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝] [¤ı— ά◊Mı˛-¬Û”ı« Œé¬S¸˜”˝
ï¬Û≈Ú–¸—·Í¬Úó ’±˝◊Ú, 1971-¤ı˛ 5, 6 › 7 Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝] ı± ø˚˛± [¤ı— ¸—øıÒ±Ú ïÚı˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú,
1960-¤ı˛ 3 Ò±ı˛±ı˛ ïfl¬ó õ∂fl¬ı˛ÀÌ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀN›, ˚Ó¬”ı˛
¬Û˚«ôL ά◊˝± ¸—øıÒ±Ú ï˙Ó¬Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2015-ı˛ øZÓ¬œ˚˛
Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±·-1-¤ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ˝˚˛
Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL ¸—øıÒ±Ú ï˙Ó¬Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú 2015-ı˛ øZÓ¬œ˚˛
Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±·-1-¤ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝/]
3/ øı˝±ı˛ ... [ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝, ˚±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˝˚˛
øı˝±ı˛ √õ∂ÀÀ˙ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ø¢ ı± Œ˚Ú ‹ √õ∂ÀÀ˙ı˛ ’—˙œˆ”¬Ó¬ ¤˝◊ˆ¬±Àı
√õ∂˙±ø¸Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ø¢, ¤ı— øı˝±ı˛ › ά◊Mı˛ √õ∂À˙ ︜˜±Ú± ¬Ûøı˛ıÓ«¬Úó
’±˝◊Ú, 1968-ı˛ 3 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬Û-Ò±ı˛±ı˛ ïfl¬ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıøÚø«©Ü
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝, øfl¬c øı˝±ı˛ › ¬Ûø}¬˜ıº ïı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ˝ô¶∏±ôL√ı˛Ìó
’±˝◊Ú, 1956-ı˛ 3 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬ÛÒ±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝
¤ı— √õ∂ÔÀ˜±Mê ’±˝◊ÀÚı˛ 3 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬Û-Ò±ı˛±ı˛ ï‡ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ
øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ¤ı— øı˝±ı˛ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 2000-¤ı˛
3 Ò±ı˛±˚˛ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ı± ø˚˛±/]
[4/ &Êı˛±È¬ ... Œı±•§±˝◊ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 1960-¤ı˛ 3 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬Û-Ò±ı˛±˚˛
ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝/]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 257
õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
Ú±˜ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝
5/ Œfl¬ı˛˘ ... ı˛±Ê…¸˜”˝ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 1956-ı˛ 5 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬Û-Ò±ı˛±˚˛
øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝/
6/ ˜Ò…√õ∂À˙ ... ı˛±Ê…¸˜”˝ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 1956-ı˛ 9 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬Û-Ò±ı˛±˚˛
[¤ı— ı˛±Ê¶ö±Ú › ˜Ò…√õ∂À˙ ïı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ˝ô¶∏±ôL√ı˛Ìó ’±˝◊Ú,
1959-¤ı˛ √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ øfl¬c ˜Ò…õ∂À˙
¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 2000-¤ı˛ 3 Ò±ı˛±˚˛ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ı±
ø˚˛±/]
[7/ Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬] ... ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝, ˚±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˝˚˛
˜±^±Ê √õ∂ÀÀ˙ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ø¢ ı± Œ˚Ú ‹ √õ∂ÀÀ˙ı˛ ’—˙œˆ”¬Ó¬ ¤˝◊ˆ¬±Àı
√õ∂˙±ø¸Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ø¢, ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”˝ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 1956-ı˛ 4
Ò±ı˛±˚˛ [¤ı— ’g™¬√õ∂À˙ › ˜±^±Ê ︜˜±Ú± ¬Ûøı˛ıÓ«¬Úó ’±˝◊Ú,
1959-¤ı˛ øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘] øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝, øfl¬c ’g™¬
ı˛±Ê… ’±˝◊Ú, 1953-ı˛ 3 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬Û-Ò±ı˛±˚˛ › 4 Ò±ı˛±ı˛
ï1ó ά◊¬Û-Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ [¤ı— ı˛±Ê…¸˜”˝ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú
’±˝◊Ú, 1956-ı˛ 5 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬Û-Ò±ı˛±ı˛ ï‡ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ, 6 Ò±ı˛±˚˛ ›
7 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬Û-Ò±ı˛±ı˛ ï‚ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ¤ı—
’g™¬õ∂À˙ › ˜±^±Ê ︜˜±Ú± ¬Ûøı˛ıÓ«¬Úó ’±˝◊Ú, 1959-¤ı˛ √õ∂Ô˜
Ó¬Ù¬ø¸À˘ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝] ı± ø˚˛±/
[8/ ˜˝±ı˛±©Üò ... ı˛±Ê…¸˜”˝ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 1956-ı˛ 8 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó
ά◊¬Û-Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝, øfl¬c Œı±•§±˝◊ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú
’±˝◊Ú, 1960-¤ı˛ 3 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬Û-Ò±ı˛±˚˛ ά◊ø{°ø‡Ó¬
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ı± ø˚˛±/]
[9/ fl¬Ì«±È¬fl¬] ... ı˛±Ê…¸˜”˝ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 1956-ı˛ 7 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó
ά◊¬Û-Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝, [øfl¬c ’g™¬õ∂À˙ › ˜˝œ˙”ı˛
ïı˛±Ê…Àé¬S ˝ô¶∏±ôL√ı˛Ìó ’±˝◊Ú, 1968-ı˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ øıøÚø«©Ü
ı˛±Ê…Àé¬S ı± ø˚˛±/]
[10/] ›øh¬˙±] ... ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝, ˚±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˝˚˛
›øh¬˙± √õ∂ÀÀ˙ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ø¢ ı± Œ˚Ú ‹ √õ∂ÀÀ˙ı˛ ’—˙œˆ”¬Ó¬ ¤˝◊ˆ¬±Àı
√õ∂˙±ø¸Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ø¢/
[11/] ¬Û±?±ı ... ı˛±Ê…¸˜”˝ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 1956-ı˛ 11 Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝, [¤ı— ’øÊ«Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ïøı˘˚˛Úó ’±˝◊Ú,
1960-¤ı˛ √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±· 2-¤ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝],
[øfl¬c ¸—øıÒ±Ú ïÚı˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1960-¤ı˛ √õ∂Ô˜
258 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
Ú±˜ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝
Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±· 2-¤ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ı± ø˚˛±] [¤ı—
¬Û±?±ı ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 1966-ı˛ 3 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬Û-Ò±ı˛±˚˛,
4 Ò±ı˛±˚˛ › 5 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬Û-Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ı± ø˚˛±/]
[12/] ı˛±Ê¶ö±Ú ... ı˛±Ê…¸˜”˝ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 1956-ı˛ 10 Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝, [øfl¬c ı˛±Ê¶ö±Ú › ˜Ò…√õ∂À˙ ïı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝
˝ô¶∏±ôL√ı˛Ìó ’±˝◊Ú, 1959-¤ı˛ √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝
ı± ø˚˛±/]
[13/] ά◊Mı˛√õ∂À˙ ... [îı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝, ˚±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˝˚˛
˚≈Mê√õ∂À˙ Ú±À˜ ¬Ûøı˛ø‰¬Ó¬ √õ∂ÀÀ˙ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ø¢ ı± Œ˚Ú ‹ √õ∂ÀÀ˙ı˛
’—˙œˆ”¬Ó¬, ¤˝◊ˆ¬±Àı √õ∂˙±ø¸Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ø¢ ¤ı— øı˝±ı˛ › ά◊Mı˛õ∂À˙
︜˜±Ú±¸˜”˝ ¬Ûøı˛ıÓ«¬Úó ’±˝◊Ú, 1968-ı˛ 3 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬ÛÒ±ı˛±ı˛
ï‡ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ¤ı— ˝øı˛˚˛±Ú± › ά◊Mı˛√õ∂À˙
︜˜±Ú±¸˜”˝ ¬Ûøı˛ıÓ«¬Úó ’±˝◊Ú, 1979-ı˛ 4 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬ÛÒ±ı˛±ı˛
ï‡ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝, øfl¬c øı˝±ı˛ › ά◊Mı˛õ∂À˙
︜˜±Ú±¸˜”˝ ¬Ûøı˛ıÓ«¬Úó ’±˝◊Ú, 1968-ı˛ 3 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬ÛÒ±ı˛±ı˛
ïfl¬ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ¤ı— ά◊Mı˛√õ∂À˙ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú
’±˝◊Ú, 2000-¤ı˛ 3 Ò±ı˛±˚˛ ¤ı— ˝øı˛˚˛±Ú± › ά◊Mı˛√õ∂À˙ ︜˜±Ú±¸˜”˝
¬Ûøı˛ıÓ«¬Úó ’±˝◊Ú, 1979-¤ı˛ 4 Ò±ı˛±ı˛ 1 ά◊¬ÛÒ±ı˛±ı˛ ïfl¬ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ
øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ı± ø˚˛±/]
[14/] ¬Ûø}¬˜ıº ... ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝, ˚±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˝˚˛
¬Ûø}¬˜ıº √õ∂ÀÀ˙ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ø¢ ı± Œ˚Ú ‹ √õ∂ÀÀ˙ı˛ ’—˙œˆ”¬Ó¬,
¤˝◊ˆ¬±Àı √õ∂˙±ø¸Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ø¢ ¤ı— ‰¬jÚÚ·ı˛ ïøı˘˚˛Úó ’±˝◊Ú,
1954-ı˛ 2 Ò±ı˛±ı˛ ï·ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Œ˚ ¸—:±Ô« Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛±À Œ¸˝◊
¸—:±Ô«-øÚø«©Ü ‰¬jÚÚ·ı˛ ı˛±Ê…Àé¬S, ¤ı— ’øÒfl¬c, øı˝±ı˛ ›
¬Ûø}¬˜ıº ïı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ˝ô¶∏±ôL√ı˛Ìó ’±˝◊Ú, 1956-ı˛ 3 Ò±ı˛±ı˛˛ ï1ó
ά◊¬Û-Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ [¤ı— Ó¬»¸˝ ¸—øıÒ±Ú
ïÚı˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1960-¤ı˛ ï3ó Ò±ı˛±ı˛˛ ï·ó õ∂fl¬ı˛ÀÌ ˚±˝±
øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀN›, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL ά◊˝± ¸—øıÒ±Ú ï˙Ó¬Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó
’±˝◊Ú, 2015-ı˛ õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±·-3-¤ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝
¤ı— øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±·-3-¤ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛ ¸ø˝Ó¬
¸•Ûøfl¬«Ó¬ ˝˚˛ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL ¸—øıÒ±Ú ï˙Ó¬Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú
2015-ı˛ øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±·-3-¤ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ı±
ø˚˛± õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±·-3-¤ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝Ä]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 259
õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
Ú±˜ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝
[15/] Ú±·±˘…±`¬ ... Ú±·±˘…±`¬ ı˛±Ê… ’±˝◊Ú, 1962-ı˛ 3 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬Û-Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝/]
[16/] ˝øı˛˚˛±Ú± ... [¬Û±?±ı ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 1966-ı˛ 3 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬Û-Ò±ı˛±˚˛
øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ¤ı— ˝øı˛˚˛±Ú± › ά◊Mı˛õ∂À˙ ︜˜±Ú±
¬Ûøı˛ıÓ«¬Úó ’±˝◊Ú, 1979-ı˛ 4 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬ÛÒ±ı˛±ı˛ ïfl¬ó ¬õ∂fl¬ı˛ÀÌ
øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝, øfl¬c ά◊Mê ’±˝◊ÀÚı˛ 4 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬ÛÒ±ı˛±ı˛
(v) õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ı± ø˚˛±/]
[17/] ø˝˜±‰¬˘ √õ∂À˙ ... ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝, ˚±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ά◊˝±ı˛±
Œ˚Ú ˜≈‡… fl¬ø˜˙Ú±Àı˛ı˛ √õ∂À˙ ¤˝◊ˆ¬±Àı ø˝˜±‰¬˘ √õ∂À˙ › øı˘±¸¬Û≈ı˛
Ú±À˜ √õ∂˙±ø¸Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ø¢, ¤ı— ¬Û±?±ı ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 1966-ı˛
5 Ò±ı˛±ı˛ ï1ó ά◊¬Û-Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝/]
[18/] ˜ø̬Û≈ı˛ ... ı˛±Ê…Àé¬S, ˚±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ά◊˝± Œ˚Ú
˜≈‡… fl¬ø˜˙Ú±Àı˛ı˛ √õ∂À˙ ¤˝◊ˆ¬±Àı ˜ø̬Û≈ı˛ Ú±À˜ √õ∂˙±ø¸Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ø¢/
19/ øS¬Û≈ı˛± ... ı˛±Ê…Àé¬S, ˚±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ά◊˝± Œ˚Ú
˜≈‡… fl¬ø˜˙Ú±Àı˛ı˛ √õ∂À˙ ¤˝◊ˆ¬±Àı øS¬Û≈ı˛± Ú±À˜ √õ∂˙±ø¸Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ø¢/
[¤ı— ¸—øıÒ±Ú ïÚı˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1960-¤ı˛ 3 Ò±ı˛±ı˛ ï‚ó
õ∂fl¬ı˛ÀÌ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀN›, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL ά◊˝± ¸—øıÒ±Ú
ï˙Ó¬Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2015-ı˛ õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±·-2-¤
ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ˝˚˛ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√,
¸—øıÒ±Ú ï˙Ó¬Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú 2015-ı˛ √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛
ˆ¬±·-2-¤ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝Ä]
20/ Œ˜‚±˘˚˛ ... ά◊Mı˛-¬Û”ı« Œé¬S¸˜”˝ ï¬Û≈Ú–¸—·Í¬Úó ’±˝◊Ú, 1971-¤ı˛ 5 Ò±ı˛±˚˛
øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ [¤ı— ¸—øıÒ±Ú ï˙Ó¬Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú,
2015-ı˛ øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±·-2-¤ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ı±
ø˚˛± õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±·-1-¤ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝]
21/ ø¸øfl¬˜ ... Œ˚ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ¸—øıÒ±Ú ï¯∏ȃ¬øS—˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1975-¤ı˛
√õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ø¸øfl¬À˜ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ø¢/]
22/ ø˜Àʱı˛±˜ ... ά◊Mı˛-¬Û”ı« Œé¬S¸˜”˝ ï¬Û≈Ú–¸—·Í¬Úó ’±˝◊Ú, 1971-¤ı˛ 6 Ò±ı˛±˚˛
øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝/]
23/ ’è̱‰¬˘ √ ... ά◊Mı˛-¬Û”ı« Œé¬S¸˜”˝ ï¬Û≈Ú–¸—·Í¬Úó ’±˝◊Ú, 1971-¤ı˛ 7 Ò±ı˛±˚˛
õ∂À˙ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝/]
260 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
24/ Œ·±˚˛± ... Œ·±˚˛±, ±˜Ú › øά◊ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 1987-ı˛ 3 Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝/]
25/ ÂøM˙·h¬ ... ˜Ò…√õ∂À˙ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 2000-¤ı˛ 3 Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝/]
26/ ά◊Mı˛±‡`¬ ... ά◊Mı˛√õ∂À˙ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 2000-¤ı˛ 3 Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝/]
27/ Á¬±h¬‡`¬ ... øı˝±ı˛ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 2000-¤ı˛ 3 Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝/]
28/ ŒÓ¬À˘º±Ú± ... ’g™¬√õ∂À˙ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 2014-¤ı˛ 3 Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝/]

2/ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝
Ú±˜ √õ∂¸±ı˛
1/ ø{°œ ... ı˛±Ê…Àé¬S ˚±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˜≈‡…
fl¬ø˜˙Ú±Àı˛ı˛ √õ∂À˙ ø{°œı˛ ’ôL√·«Ó¬ ø¢/
î î î î î
î î î î î
[2/] ’±j±˜±Ú › ... ı˛±Ê…Àé¬S, ˚±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˜≈‡…
øÚÀfl¬±ıı˛ fl¬ø˜˙Ú±Àı˛ı˛ √õ∂À˙ ’±j±˜±Ú › øÚÀfl¬±ıı˛ Zœ¬Û¬Û≈À?ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ø¢/
Zœ¬Û¬Û≈?
[3/] [˘±é¬±Zœ¬Û] ... ı˛±Ê…¸˜”˝ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 1956-ı˛ 6 Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S/
[4/] ±ı˛± › ... ı˛±Ê…Àé¬S, ˚±˝± ¤·±Àı˛±˝◊ ’±·à¬, 1961 Ó¬±øı˛À‡ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı«
Ú·ı˛ ˝±Àˆ¬ø˘ ¶§±ÒœÚ ±ı˛± › Ú·ı˛ ˝±Àˆ¬ø˘ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ø¢ ¤ı— Œ·±˚˛±, ±˜Ú › øά◊
¤ı— ±˜Ú › ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 1987-ı˛ 4 Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝/]
øά◊
î î î î î
[6/] ¬Û≈≈À‰¬øı˛ ... ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝, ˚±˝± Œ¯∏±˘˝◊ ’±·à¬, 1962 Ó¬±øı˛À‡ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı«
¬Ûø`¬À‰¬øı˛, fl¬±øı˛fl¬˘, ˜±À˝ › ˚˛±Ú±˜ Ú±À˜ ¬Ûøı˛ø‰¬Ó¬ ˆ¬±ı˛Ó¬¶ö Ù¬ı˛±¸œ
’øÒᬱڸ˜”À˝ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ø¢/]
[7/] ‰¬G¬œ·h¬ ... ¬Û±?±ı ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 1966-ı˛ 4 Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝/]
[8/] Ê•ú≈ › ... Ê•ú≈ › fl¬±ù¨œı˛ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 2019-¤ı˛ 4 Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü
fl¬±ù¨œı˛ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝/]
[9/] ˘±±‡ ... Ê•ú≈ › fl¬±ù¨œı˛ ¬Û≈Ú–¸—·Í¬Ú ’±˝◊Ú, 2019-¤ı˛ 3 Ò±ı˛±˚˛ øıøÚø«©Ü
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝/]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 261

øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘
[ 59ï3ó, 65ï3ó, 75ï6ó, 97, 125, 148ï3ó, 158ï3ó, 164ï5ó,
186 › 221 ’Ú≈ÀBÂ ]
ˆ¬±· fl¬
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¤ı— îîî ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘·Ì ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ
1/ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ ¤ı— îîî ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘·ÌÀfl¬ √õ∂øÓ¬˜±À¸ øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ά◊¬Û˘ˆ¬…¸˜”˝
øÀÓ¬ ˝˝◊Àı, ’Ô«±» †ñ
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ... 10,000 Ȭ±fl¬±/
Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ ... 5,500 Ȭ±fl¬±/
2/ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬Àfl¬ ¤ı— îîî ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘·ÌÀfl¬ Œ¸ı˛+¬Û ˆ¬±Ó¬±¸˜”˝› øÀÓ¬ ˝˝◊Àı ˚±˝± ¤˝◊
¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˚Ô±SêÀ˜ ˆ¬±ı˛Ó¬ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛ÀÚı˛ ·ˆ¬Ú«ı˛-ŒÊÚƒı˛˘ƒÀfl¬ ¤ı—
Ó¬»¶ö±Úœ √õ∂À˙¸˜”À˝ı˛ ·ˆ¬Ú«ı˛·ÌÀfl¬ √õ∂À˚˛ ø¢/
3/ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¤ı— [ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛] ı˛±Ê…¬Û±˘·ÀÌı˛ Ó“¬±˝±Àı˛ øÚÊ øÚÊ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±˘ ı…±ø¬Û˚˛±
Œ¸˝◊ øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛¸˜”À˝ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı ˚±˝±ÀÓ¬, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˚Ô±SêÀ˜
·ˆ¬Ú«ı˛-ŒÊÚƒı˛À˘ı˛ ¤ı— Ó¬»¶ö±Úœ √õ∂À˙¸˜”À˝ı˛ ·ˆ¬Ú«ı˛·ÀÌı˛ ’øÒfl¬±ı˛ ø¢/
4/ ˚‡Ú ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’Ôı± ’Ú… Œfl¬±Ú ı…øMê ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı«±˝ fl¬Àı˛Ú ı±
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û fl¬±˚« fl¬Àı˛Ú ’Ôı± Œfl¬±Ú ı…øMê ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı«±˝ fl¬Àı˛Ú Ó¬‡Ú øÓ¬øÚ,
Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, Œ˚ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ı± ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı«±˝ fl¬Àı˛Ú ı±, Œ˚ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ¬ÛÀ fl¬±˚« fl¬Àı˛Ú
Ó“¬±˝±ı˛ Œ˚¸fl¬˘ ά◊¬Û˘ˆ¬… ˆ¬±Ó¬± › øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ Ô±Àfl¬ Ó¬±˝±˝◊ øÓ¬øÚ ¬Û±˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ/
î î î î î
ˆ¬±· ·
Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ › ά◊¬Û±Ò…é¬ ¤ı— ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ¤ı— îîî [ Œfl¬±Ú
ı˛±ÀÊ…ı˛] øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ › ά◊¬Û±Ò…é¬ ¤ı— øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬
¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ
7/ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬Àfl¬ › ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Àfl¬ Œ¸ı˛+¬Û ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬± øÀÓ¬ ˝˝◊Àı ˚±˝±
¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˆ¬±ı˛Ó¬ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛ÀÚı˛ ¸—øıÒ±Ú ¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬Àfl¬ √õ∂À˚˛
ø¢, ¤ı— Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ά◊¬Û±Ò…é¬Àfl¬ › ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Àfl¬ Œ¸ı˛+¬Û ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬± øÀÓ¬
˝˝◊Àı ˚±˝± ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˆ¬±ı˛Ó¬ ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛ÀÚı˛ ¸—øıÒ±Ú ¸ˆ¬±ı˛ ά◊¬Û±Ò…é¬Àfl¬ √õ∂À˚˛
ø¢/
8/ îîî [Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛] øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ › ά◊¬Û±Ò…é¬Àfl¬ ¤ı— øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ›
ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Àfl¬ Œ¸ı˛+¬Û ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬± øÀÓ¬ ˝˝◊Àı ˚±˝± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı«
262 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘
Ó¬»¶ö±Úœ √õ∂ÀÀ˙ı˛ ˚Ô±SêÀ˜ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ › ά◊¬Û±Ò…é¬ ¤ı— øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › ά◊¬Û-
¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Àfl¬ √õ∂À˚˛ ø¢ ¤ı—, Œ˚Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Ó¬»¶ö±Úœ √õ∂ÀÀ˙ Œfl¬±Ú øıÒ±Ú
¬Ûøı˛¯∏ ø¢ Ú± Œ¸Àé¬ÀS, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ Œ˚ı˛+¬Û øÚÒ«±ı˛Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬±
‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬Àfl¬ øÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
ˆ¬±· ‚
¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ¤ı— î î î ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·Ì ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ
9/ ï1ó ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀȬ«ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÌÀfl¬, Ó“¬±˝±ı˛± √õ∂fl‘¬Ó¬ ‰¬±fl¬øı˛ÀÓ¬ Œ˚ fl¬±˘ ’øÓ¬ı±ø˝Ó¬ fl¬Àı˛Ú
Ó¬»¸•ÛÀfl«¬, √õ∂øÓ¬ ˜±À¸ øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ˝±Àı˛ ŒıÓ¬Ú øÀÓ¬ ˝˝◊Àı, ’Ô«±» :—
√õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ... 10,000 Ȭ±fl¬±/
’Ú… Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ... 9,000 Ȭ±fl¬±/
Ó¬Àı, ˚ø ¸√≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ Ó“¬±˝±ı˛ øÚÀ˚˛±·fl¬±À˘ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú
¬Û”ı«·±˜œ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ¬Û”ı«·±˜œ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ
¬Û”ı«fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ‰¬±fl¬øı˛ ¸•ÛÀfl«¬ ï’鬘Ӭ± ı± ’±‚±Ó¬ Œ˝Ó≈¬ Œ¬ÛÚ˙Ú øˆ¬iß ’Ú…ó Œfl¬±Ú Œ¬ÛÚ˙Ú ¬Û±Ú,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀȬ« ‰¬±fl¬øı˛ ¸•ÛÀfl«¬ Ó“¬±˝±ı˛ ŒıÓ¬Ú [˝˝◊ÀÓ¬ñ
ïfl¬ó ‹ Œ¬ÛÚ˙ÀÚı˛ ¸˜¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô«, ¤ı—
ï‡ó ˚ø øÓ¬øÚ ‹ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê ˝˝◊ı±ı˛ ¬Û”Àı«, ‹ı˛+¬Û ¬Û”ı«fl‘¬Ó¬ ‰¬±fl¬øı˛ ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂±¬Û…
Œ¬ÛÚ˙ÀÚı˛ ’—˙øıÀ˙À¯∏ı˛ ¬Ûøı˛ıÀÓ«¬ ά◊˝±ı˛ øک笜Ӭ ˜”˘… ¬Û±˝◊˚˛± Ô±Àfl¬Ú,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Œ¬ÛÚ˙ÀÚı˛ ‹ ’—À˙ı˛ ¸˜¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô«, ¤ı—
ï·ó ˚ø øÓ¬øÚ ‹ı˛+ÀÛ øÚ˚≈Mê ˝˝◊ı±ı˛ ¬Û”Àı«, ‹ı˛+¬Û ¬Û”ı«fl‘¬Ó¬ ‰¬±fl¬øı˛ ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú
’ı¸ı˛Ì ’±Ú≈ÀÓ¬±ø¯∏fl¬ ¬Û±˝◊˚˛± Ô±Àfl¬Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ‹ ’±Ú≈ÀÓ¬±ø¯∏fl¬ ’Ú≈˚±˚˛œ
Œ¬ÛÚ˙Ú,
ı± øÀÓ¬ ˝˝◊Àı]/
ï2ó ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀȬ«ı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ øıÚ± ˆ¬±h¬±˚˛ ¤fl¬øȬ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ı±¸ˆ¬ıÚ ı…ı˝±ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛
’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ/
ï3ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï2ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊, Œ˚ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
√õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı«,ñ
ïfl¬ó ŒÙ¬Î¬±Àı˛˘ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú ¤ı—
‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ 374 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ò±Ú
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ, ’Ôı±
ï‡ó ŒÙ¬Î¬±Àı˛˘ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’Ú… Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú ¤ı—
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 263
øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘
‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ ά◊Mê √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ï√õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ øˆ¬iß
’Ú…ó Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ,
øÓ¬øÚ Œ˚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ‹ı˛+¬Û √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ı± ’Ú… øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±Àfl¬Ú
Œ¸˝◊ ¸˜˚˛¸œ˜± ¬Û˚«ôL√ Ó“¬±˝±ı˛ √õ∂øÓ¬ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±, ¤ı— √õ∂ÀÓ¬…fl¬ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ø˚øÚ ‹ı˛+À¬Û ¸≈√õ∂œ˜
Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ı± ’Ú… øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ˝Ú, øÓ¬øÚ Œ˚ fl¬±˘, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ı˛+¬Û √õ∂Ò±Ú
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ı±, ’Ú… øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û √õ∂fl‘¬Ó¬ ‰¬±fl¬øı˛ÀÓ¬ ’øÓ¬ı±ø˝Ó¬ fl¬Àı˛Ú Ó¬»¸•ÛÀfl«¬, ¤˝◊
¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ øıøÚø«©Ü ŒıÓ¬Ú ¤ı—, Ó¬øÓ¬øı˛Mê, ‹ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü ŒıÓ¬Ú › ‹ı˛+¬Û
√õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« øÓ¬øÚ Œ˚ ŒıÓ¬Ú ¬Û±˝◊ÀÓ¬øÂÀ˘Ú, ¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ˜ÀÒ… Œ˚ ¬Û±Ô«fl¬… Ó¬±˝±ı˛
¸˜¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô« øıÀ˙¯∏ ŒıÓ¬Úı˛+À¬Û ¬Û±˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ/
ï4ó ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀȬ«ı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¸˜˚˛ ¸˜˚˛ Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú,
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ fl¬Ó«¬ı…¬Û±˘ÚSêÀ˜ Ó“¬±˝±ı˛ w˜ÀÌ Œ˚ ı…˚˛ ˝˚˛ Ó¬±˝± ¬Û”ı˛ÀÌı˛ ÊÚ…
Œ¸ı˛+¬Û ˚≈øM긺Ӭ ˆ¬±Ó¬±¸˜”˝ ¬Û±˝◊ÀıÚ ¤ı— w˜Ì ¸•ÛÀfl¬« Œ¸ı˛+¬Û ˚≈øM긺Ӭ ¸≈À˚±·¸≈øıÒ± Ó“¬±˝±Àfl¬
Œ›˚˛± ˝˝◊Àı/
ï5ó ’Ú≈˜Ó¬-’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬ ï’ıfl¬±À˙ı˛ ˆ¬±Ó¬±¸˜”˝ ¸À˜Ó¬ó ¤ı— Œ¬ÛÚ˙Ú ¸•ÛÀfl«¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Œ˚ øıÒ±Ú±ı˘œ ŒÙ¬Î¬±Àı˛˘
Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÀÌı˛ √õ∂øÓ¬ √õ∂À˚±Ê… ø¢, Œ¸˝◊ øıÒ±Ú±ı˘œ Z±ı˛± ˙±ø¸Ó¬ ˝˝◊Àı/
10/ [ï1ó ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·ÌÀfl¬, Ó¬±“˝±ı˛± √õ∂fl‘¬Ó¬ ‰¬±fl¬øı˛ÀÓ¬ Œ˚ fl¬±˘ ’øÓ¬ı±ø˝Ó¬ fl¬Àı˛Ú
Ó¬»¸•ÛÀfl«¬, √õ∂øÓ¬ ˜±À¸ øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ˝±Àı˛ ŒıÓ¬Ú øÀÓ¬ ˝˝◊Àı, ’Ô«±»,ñ
√õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ... 9,000 Ȭ±fl¬±/
’Ú… Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ... 8,000 Ȭ±fl¬±/
Ó¬Àı, ˚ø Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ Ó¬“±˝±ı˛ øÚÀ˚˛±·fl¬±À˘ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı± ά◊˝±ı˛
Œfl¬±Ú ¬Û”ı«·±˜œ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ¬Û”ı«·±˜œ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ’ÒœÀÚ
¬Û”ı«fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ‰¬±fl¬øı˛ ¸•ÛÀfl«¬ ï’鬘Ӭ± ı± ’±‚±Ó¬ Œ˝Ó≈¬ Œ¬ÛÚ˙Ú øˆ¬iß ’Ú…ó Œfl¬±Ú Œ¬ÛÚ˙Ú ¬Û±Ú,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ ‰¬±fl¬øı˛ ¸•ÛÀfl«¬ Ó“¬±˝±ı˛ ŒıÓ¬Ú ˝˝◊ÀÓ¬ñ
ïfl¬ó ‹ Œ¬ÛÚ˙ÀÚı˛ ¸˜¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô«, ¤ı—
ï‡ó ˚ø øÓ¬øÚ, ‹ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê ˝˝◊ı±ı˛ ¬Û”Àı«, ‹ı˛+¬Û ¬Û”ı«fl‘¬Ó¬ ‰¬±fl¬øı˛ ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂±¬Û…
Œ¬ÛÚ˙ÀÚı˛ ’—˙øıÀ˙À¯∏ı˛ ¬Ûøı˛ıÀÓ«¬ ά◊˝±ı˛ øک笜Ӭ ˜”˘… ¬Û±˝◊˚˛± Ô±Àfl¬Ú,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Œ¬ÛÚ˙ÀÚı˛ ‹ ’—À˙ı˛ ¸˜¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô«, ¤ı—
ï·ó ˚ø øÓ¬øÚ, ‹ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê ˝˝◊ı±ı˛ ¬Û”Àı«, ‹ı˛+¬Û ¬Û”ı«fl‘¬Ó¬ ‰¬±fl¬øı˛ ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú
’ı¸ı˛Ì ’±Ú≈ÀÓ¬±ø¯∏fl¬ ¬Û±˝◊˚˛± Ô±Àfl¬Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ‹ ’±Ú≈ÀÓ¬±ø¯∏fl¬ ’Ú≈˚±˚˛œ
Œ¬ÛÚ˙Ú
ı± øÀÓ¬ ˝˝◊Àı/]
264 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘
ï2ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı…øMê ø˚øÚ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı«ñ
ïfl¬ó Œfl¬±Ú √õ∂ÀÀ˙ı˛ Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú
¤ı— ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ 376 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Ó¬»¶ö±Úœ ı˛±ÀÊ…ı˛
˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ, ’Ôı±
ï‡ó Œfl¬±Ú √õ∂ÀÀ˙ı˛ Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’Ú… Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬
øÂÀ˘Ú ¤ı— ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ ά◊Mê √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Ó¬»¶ö±Úœ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛
ï√õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ øˆ¬iß ’Ú…ó Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ,
øÓ¬øÚ ˚ø ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ øıøÚø«©Ü ˝±ı˛
’À¬Û鬱 ά◊B‰¬Ó¬ı˛ ˝±Àı˛ ŒıÓ¬Ú ¬Û±˝◊˚˛± Ô±Àfl¬Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, øÓ¬øÚ Œ˚ fl¬±˘, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ı˛+¬Û √õ∂Ò±Ú
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ı± ’Ú… øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ı˛+À¬Û √õ∂fl‘¬Ó¬ ‰¬±fl¬øı˛ÀÓ¬ ’øÓ¬ı±ø˝Ó¬ fl¬Àı˛Ú Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ ά◊Mê ά◊¬Û-
¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ øıøÚø«©Ü ŒıÓ¬Ú ¤ı—, Ó¬øÓ¬øı˛Mê, ‹ı˛+À¬Û øıøÚø«©Ü ŒıÓ¬Ú › ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬
¬Û”Àı« øÓ¬øÚ Œ˚ ŒıÓ¬Ú ¬Û±˝◊ÀÓ¬øÂÀ˘Ú, ¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ˜ÀÒ… Œ˚ ¬Û±Ô«fl¬… Ó¬±˝±ı˛ ¸˜¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô« øıÀ˙¯∏
ŒıÓ¬Úı˛+À¬Û ¬Û±˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ/
[ï3ó Œfl¬±Ú ı…øMê, ø˚øÚ ¸—øıÒ±Ú ï¸l˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1956-ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı«
√õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±· ‡-¤ øıøÚø«©Ü Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬
øÂÀ˘Ú ¤ı— ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ ά◊Mê ’±˝◊Ú Z±ı˛± ˚Ô±-¸—À˙±øÒÓ¬ ά◊Mê Ó¬Ù¬ø¸À˘ øıøÚø«©Ü Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛
˝±˝◊Àfl¬±ÀȬ«ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ, øÓ¬øÚ ˚ø ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Ó“¬±˝±ı˛ ŒıÓ¬ÀÚı˛
’øÓ¬øı˛Mê Œfl¬±Ú ’Ô« ˆ¬±Ó¬±ı˛+À¬Û ¬Û±˝◊˚˛± Ô±Àfl¬Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, øÓ¬øÚ Œ˚ fl¬±˘ ‹ı˛+¬Û √õ∂Ò±Ú
øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û √õ∂fl‘¬Ó¬ ‰¬±fl¬øı˛ÀÓ¬ ’øÓ¬ı±ø˝Ó¬ fl¬Àı˛Ú, Œ¸˝◊ fl¬±À˘ı˛ ÊÚ… ά◊˝±ı˛ ¸˜¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô« ¤˝◊
¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ øıøÚø«©Ü ŒıÓ¬ÀÚı˛ ’øÓ¬øı˛Mê ˆ¬±Ó¬±ı˛+À¬Û ¬Û±˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ
˝˝◊ÀıÚ/]
11/ ¤˝◊ ˆ¬±À·, √õ∂¸ºÓ¬– ’Ú…Ô± √’±ı˙…fl¬ Ú± ˝˝◊À˘,ñ
ïfl¬ó ëë√õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬íí fl¬Ô±øȬ ’ôLˆ≈«¬Mê fl¬øı˛Àı Œfl¬±Ú fl¬±˚«fl¬±ı˛œ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬,
¤ı— ëëøı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬íí ’ôLˆ≈«¬Mê fl¬øı˛Àı Œfl¬±Ú Ó¬Ô«fl¬ ï’…±Îƒ¬˝fl¬ó øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬Ä
ï‡ó ëë√õ∂fl‘¬Ó¬ ‰¬±fl¬øı˛íí ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛Àıñ
ïió Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ı˛+À¬Û fl¬Ó«¬ı… ¬Û±˘ÀÚ ’Ôı± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛
’Ú≈Àı˛±ÀÒ øÓ¬øÚ ’Ú… Œ˚ fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ øÚı«±À˝ı˛ ˆ¬±ı˛ ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú
Ó¬±˝± ¸•Û±ÀÚ ’øÓ¬ı±ø˝Ó¬ ¸˜˚˛Ä
ïiió Œ˚ ¸˜˚˛ Œfl¬±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ Â≈øȬÀÓ¬ ’Ú≈¬Ûø¶öÓ¬ Ô±Àfl¬Ú Œ¸˝◊ ¸˜˚˛ ı± ø˚˛±
’ıfl¬±˙¸˜”˝Ä ¤ı—
ïiiió Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ ı± ¤fl¬ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ú…
˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ ıø˘ ˝˝◊À˘, Œ˚±·±Ú-fl¬±˘/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 265
øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘
ˆ¬±· „
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬fl¬ ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ
12/ ï1ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬fl¬Àfl¬ √õ∂øÓ¬ ˜±À¸ ‰¬±ı˛ ˝±Ê±ı˛ Ȭ±fl¬± ˝±Àı˛ ŒıÓ¬Ú
øÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï2ó Œ˚ ı…øMê ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ’øάȬı˛-ŒÊÚƒı˛˘ƒı˛+À¬Û ¬ÛÀ
’øÒøá¬Ó¬ øÂÀ˘Ú ¤ı— ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ 377 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ ›
øÚı˛œé¬fl¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ, øÓ¬øÚ ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ øıøÚø«©Ü ŒıÓ¬Ú ¤ı—, Ó¬øÓ¬øı˛Mê,
‹ı˛+À¬Û øıøÚø«©Ü ŒıÓ¬Ú › ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ’øάȬı˛ ŒÊÚ±Àı˛˘ƒı˛+À¬Û øÓ¬øÚ Œ˚
ŒıÓ¬Ú ¬Û±˝◊ÀÓ¬øÂÀ˘Ú, ¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ ˜ÀÒ… Œ˚ ¬Û±Ô«fl¬… Ó¬±˝±ı˛ ¸˜¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô« øıÀ˙¯∏ ŒıÓ¬Úı˛+À¬Û
¬Û±˝◊ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛œ ˝˝◊ÀıÚ/
ï3ó ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬Àfl¬ı˛ ’Ú≈˜Ó¬-’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬ ¤ı— Œ¬ÛÚ˙Ú ¸•Ûøfl«¬Ó¬
’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ ¤ı— ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ’Ú… ˙Ó«¬¸˜”˝ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Œ˚ øıÒ±Ú±ı˘œ
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ’øάȬı˛-ŒÊÚƒı˛À˘ı˛ √õ∂øÓ¬ √õ∂À˚±Ê… ø¢, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, Œ¸˝◊ øıÒ±Ú±ı˘œ Z±ı˛± ˙±ø¸Ó¬ ˝˝◊Àı ı±,
˙±ø¸Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ Ô±øfl¬Àı, ¤ı— ‹ øıÒ±Ú±ı˘œÀÓ¬ ·ˆ¬Ú«ı˛ ŒÊÚƒı˛À˘ı˛ ¸fl¬˘ ά◊À{°‡ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ά◊À{°‡
ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
266 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

Ó‘¬Ó¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘
[ 75ï4ó, 99, 124ï6ó, 148ï2ó, 164ï3ó, 188 › 219 ’Ú≈ÀBÂ ]
˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:±ı˛ Ù¬ı˛˜¸˜”˝
1
¸—À‚ı˛ ˜øLa¬ÛÀı˛ ˙¬ÛÀÔı˛ Ù¬ı˛˜ :—
ëë’±ø˜, fl¬. ‡., ÷ù´Àı˛ı˛ Ú±À˜ ˙¬ÛÔ fl¬øı˛ÀÓ¬ø Œ˚, øıøÒ Z±ı˛± ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
¸Ó¬…øÚᬱı˛ ¸ø˝Ó¬ √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
√õ∂øÓ¬ ’±ø˜ ’fl‘¬øS˜ øÚᬠ› ’±Ú≈·Ó¬… Œ¬Û±¯∏Ì fl¬øı˛ı, [’±ø˜ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸±ı«Àˆ¬Ã˜Q › ’‡G¬Ó¬± ı˛é¬±
fl¬øı˛ı] ¤ı— ¸—À‚ı˛ ˜øLaı˛+À¬Û ’±˜±ı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ øÚᬱ¬Û”ı«fl¬ › øıÀıfl¬¸•úÓ¬ˆ¬±Àı øÚı«±˝ fl¬øı˛ı ¤ı—
ˆ¬˚˛ ı± ¬Û鬬۱Ӭ, √õ∂œøÓ¬ ı± øıÀZ¯∏ ı˛ø˝Ó¬ ˝˝◊˚˛± ¸fl¬˘ Œ|Ìœı˛ ÊÚ·ÀÌı˛ √õ∂øÓ¬ ¸—øıÒ±Ú › øıøÒ ’Ú≈¸±Àı˛
Ú…±˚˛±‰¬ı˛Ì fl¬øı˛ı/íí
2
¸—À‚ı˛ ˜Laœı˛ ˜La&ølı˛ ˙¬ÛÀÔı˛ Ù¬ı˛˜ :—
ëë’±ø˜, fl¬. ‡., ÷ù´Àı˛ı˛ Ú±À˜ ˙¬ÛÔ fl¬øı˛ÀÓ¬ø Œ˚, ¸—À‚ı˛ ˜øLaı˛+À¬Û Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ’±˜±ı˛
¸Ó¬…øÚᬱı˛ ¸ø˝Ó¬ √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
√øıÀı‰¬Ú±ı˛ ÊÚ… ’±ÚœÓ¬ ˝˝◊Àı ı± ’±ø˜ :±Ó¬ ˝˝◊ı Ó¬±˝±, ‹ ˜øLaı˛+À¬Û ’±˜±ı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”À˝ı˛ ˚Ô±˚Ô
øÚı«±À˝ı˛ ÊÚ… Œ˚ı˛+¬Û ’±ı˙…fl¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬Z…øÓ¬Àı˛Àfl¬, ’±ø˜ ¬√õ∂Ó¬…é¬ ı± ¬ÛÀı˛±é¬ˆ¬±Àı Œfl¬±Ú ı…øMê
ı± ı…øMê·ÀÌı˛ øÚfl¬È¬ :±¬ÛÚ fl¬øı˛ı Ú± ı± √õ∂fl¬±˙ fl¬øı˛ı Ú±/íí
[3
fl¬
¸—¸À øÚı«±‰¬Ú√õ∂±Ôœ« fl¬Ó«‘¬fl¬ ·Ë˝Ìœ˚˛ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:±ı˛ Ù¬ı˛˜ :—
ëë’±ø˜, fl¬. ‡., ı˛±Ê…¸ˆ¬±˚˛ ï’Ôı± Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ó ¤fl¬øȬ ’±¸Ú ¬Û”Ì« fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… √õ∂±øÔ«ı˛+À¬Û
˜ÀڱڜӬ ˝˝◊˚˛± ÷ù´Àı˛ı˛ Ú±À˜ ˙¬ÛÔ fl¬øı˛ÀÓ¬ø Œ˚ øıøÒ Z±ı˛± ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
¸Ó¬…øÚᬱı˛ ¸ø˝Ó¬ √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
√õ∂øÓ¬ ’±ø˜ ’fl‘¬øS˜ øÚᬱ › ’±Ú≈·Ó¬… Œ¬Û±¯∏Ì fl¬øı˛ı ¤ı— ’±ø˜ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸±ı«Àˆ¬Ã˜Q › ’‡G¬Ó¬± ı˛é¬±
fl¬øı˛ı/íí
‡
¸—¸Àı˛ ¸¸… fl¬Ó‘¬«fl¬ ·Ë˝Ìœ˚˛ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:±ı˛ Ù¬ı˛˜ :—
ëë’±ø˜, fl¬. ‡., ı˛±Ê…¸ˆ¬±˚˛ ï’Ôı± Œ˘±fl¬¸ˆ¬±˚˛ó ¸¸… øÚı«±ø‰¬Ó¬ ï’Ôı± ˜ÀÚ±ÚœÓ¬ó ˝˝◊˚˛±
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 267
Ó‘¬Ó¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘
÷ù´Àı˛ı˛ Ú±À˜ ˙¬ÛÔ fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
Œ˚ øıøÒ Z±ı˛± ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂øÓ¬ ’±ø˜ ’fl‘¬øS˜
¸Ó¬…øÚᬱı˛ ¸ø˝Ó¬ √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
øÚᬱ › ’±Ú≈·Ó¬… Œ¬Û±¯∏Ì fl¬øı˛ı, ’±ø˜ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸±ı«Àˆ¬Ã˜Q › ’‡G¬Ó¬± ı˛é¬± fl¬øı˛ı ¤ı— Œ˚
fl¬Ó«¬ı…ˆ¬±ı˛ ’±ø˜ ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ά◊…Ó¬ ˝˝◊˚˛±ø Ӭ±˝± øÚᬱ¬Û”ı«fl¬ øÚı«±˝ fl¬øı˛ı/íí]
4
¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·Ì ¤ı— ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬
› øÚı˛œé¬fl¬ fl¬Ó«‘¬fl¬ ·Ë˝Ìœ˚˛ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:±ı˛ Ù¬ı˛˜ :—
ëë’±ø˜, fl¬. ‡., ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ï’Ôı± øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ó ï’Ôı± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬fl¬ó øÚ˚≈Mê ˝˝◊˚˛± ÷ù´Àı˛ı˛ Ú±À˜ ˙¬ÛÔ fl¬øı˛ÀÓ¬ø Œ˚ øıøÒ Z±ı˛±
¸Ó¬…øÚᬱı˛ ¸ø˝Ó¬ √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±ÀÚı˛√ õ∂øÓ¬ ’±ø˜ ’fl‘¬øS˜ øÚᬱ › ’±Ú≈·Ó¬… Œ¬Û±¯∏Ì fl¬øı˛ı, [’±ø˜ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛
¸±ı«Àˆ¬Ã˜Q › ’‡G¬Ó¬± ı˛é¬± fl¬øı˛ı,] ¤ı— ˆ¬˚˛ ı± ¬Û鬬۱Ӭ, √õ∂œøÓ¬ ı± øıÀZ¯∏ ı˛ø˝Ó¬ ˝˝◊˚˛±,
˚Ô±˚Ôˆ¬±Àı › øÚᬱ¬Û”ı«fl¬ ¤ı— ’±˜±ı˛ ¬Û”Ì« ¸±˜Ô«…, :±Ú › øı‰¬±ı˛ı≈øX¬ ’Ú≈¸±Àı˛, ’±˜±ı˛ ¬ÛÀı˛
fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ¸•Û±Ú fl¬øı˛ı ¤ı— ¸—øıÒ±Ú › øıøÒ¸˜”˝ ı˛é¬± fl¬øı˛ı/íí
5
ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜øLa¬ÛÀı˛ ˙¬ÛÀÔı˛ Ù¬ı˛˜ :—
÷ù´Àı˛ı˛ Ú±À˜ ˙¬ÛÔ fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
ëë’±ø˜, fl¬. ‡., Œ˚, øıøÒ Z±ı˛± ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
¸Ó¬…øÚᬱı˛ ¸ø˝Ó¬ √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
√¬√õ∂øÓ¬ ’±ø˜ ’fl‘¬øS˜ øÚᬱ › ’±Ú≈·Ó¬… Œ¬Û±¯∏Ì fl¬øı˛ı, [’±ø˜ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸±ı«Àˆ¬Ã˜Q › ’‡G¬Ó¬±
ı˛é¬± fl¬øı˛ı,]...... ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜øLaı˛+À¬Û ’±˜±ı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ øÚᬱ¬Û”ı«fl¬ ¤ı— øıÀıfl¬¸•úÓ¬ˆ¬±Àı øÚı«±˝
fl¬øı˛ı ¤ı— ˆ¬˚˛ ı± ¬Û鬬۱Ӭ, √õ∂œøÓ¬ ı± øıÀZ¯∏ ı˛ø˝Ó¬ ˝˝◊˚˛± ¸fl¬˘ Œ|Ìœı˛ ÊÚ·ÀÌı˛ √õ∂øÓ¬ ¸—øıÒ±Ú ›
øıøÒ ’Ú≈¸±Àı˛ Ú…±˚˛±‰¬ı˛Ì fl¬øı˛ı/íí
6
ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜Laœı˛ ˜La&ølı˛ ˙¬ÛÀÔı˛ Ù¬ı˛˜ :—
÷ù´Àı˛ı˛ Ú±À˜ ˙¬ÛÔ fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
ëë’±ø˜, fl¬. ‡., Œ˚, ............................
¸Ó¬…øÚᬱı˛ ¸ø˝Ó¬ √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
√ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜øLaı˛+À¬Û Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ˚±˝± ’±˜±ı˛ øıÀı‰¬Ú±ı˛ ÊÚ… ’±ÚœÓ¬ ˝˝◊Àı ı± ’±ø˜ :±Ó¬ ˝˝◊ı,
Ó¬±˝± ‹ ˜øLaı˛+À¬Û ’±˜±ı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”À˝ı˛ ˚Ô±˚Ô øÚı«±À˝ı˛ ÊÚ… Œ˚ı˛+¬Û ’±ı˙…fl¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛
Ó¬Z…øÓ¬Àı˛Àfl¬, ’±ø˜ √õ∂Ó¬…é¬ ı± ¬ÛÀı˛±é¬ˆ¬±Àı Œfl¬±Ú ı…øMê ı± ı…øMê·ÀÌı˛ øÚfl¬È¬ :±¬ÛÚ fl¬øı˛ı Ú± ı±
√õ∂fl¬±˙ fl¬øı˛ı Ú±/íí
268 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
Ó‘¬Ó¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘
7
fl¬
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ øÚı«±‰¬Ú√õ∂±Ôœ« fl¬Ó«‘¬fl¬ ·Ë˝Ìœ˚˛ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:±ı˛ Ù¬ı˛˜ :—
ëë’±ø˜, fl¬. ‡., øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ ï’Ôı± øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àó ¤fl¬øȬ ’±¸Ú ¬Û”Ì« fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… √õ∂±øÔ«ı˛+À¬Û
÷ù´Àı˛ı˛ Ú±À˜ ˙¬ÛÔ fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
˜ÀڱڜӬ ˝˝◊˚˛± Œ˚, øıøÒ Z±ı˛± ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
¸Ó¬…øÚᬱı˛ ¸ø˝Ó¬ √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
√õ∂øÓ¬ ’±ø˜ ’fl‘¬øS˜ øÚᬱ › ’±Ú≈·Ó¬… Œ¬Û±¯∏Ì fl¬øı˛ı ¤ı— ’±ø˜ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸±ı«Àˆ¬Ã˜Q › ’‡G¬Ó¬± ı˛é¬±
fl¬øı˛ı/íí
‡
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸¸… fl¬Ó«‘¬fl¬ ·Ë˝Ìœ˚˛ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:±ı˛ Ù¬ı˛˜ :—
ëë’±ø˜, fl¬. ‡., øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ ï’Ôı± øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àó ¸¸… øÚı«±ø‰¬Ó¬ ï’Ôı± ˜ÀÚ±ÚœÓ¬ó ˝˝◊˚˛±
÷ù´Àı˛ı˛ Ú±À˜ ˙¬ÛÔ fl¬øı˛ÀÓ¬ø Œ˚, øıøÒ Z±ı˛± ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂øÓ¬ ’±ø˜
¸Ó¬…øÚᬱı˛ ¸ø˝Ó¬ √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
√’fl‘¬øS˜ øÚᬱ › ’±Ú≈·Ó¬… Œ¬Û±¯∏Ì fl¬øı˛ı, ’±ø˜ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸±ı«Àˆ¬Ã˜Q › ’‡G¬Ó¬± ı˛é¬± fl¬øı˛ı ¤ı— Œ˚
fl¬Ó¬«ı…ˆ¬±ı˛ ’±ø˜ ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ά◊…Ó¬ ˝˝◊˚˛±ø Ӭ±˝± øÚᬱ¬Û”ı«fl¬ øÚı«±˝ fl¬øı˛ı/íí
8
˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬·Ì fl¬Ó«‘¬fl¬ ·Ë˝Ìœ˚˛ ˙¬ÛÔ ı± √õ∂øÓ¬:±ı˛ Ù¬ı˛˜ :—
ëë’±ø˜, fl¬. ‡., ............................ ¤ ïı± ¤ı˛ó ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ √õ∂Ò±Ú øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ ï’Ôı± øı‰¬±ı˛¬ÛøÓ¬ó
÷ù´Àı˛ı˛ Ú±À˜ ˙¬ÛÔ fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
øÚ˚≈Mê ˝˝◊˚˛± Œ˚, øıøÒ Z±ı˛± ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±ÀÚı˛
¸Ó¬…øÚᬱı˛ ¸ø˝Ó¬ √õ∂øÓ¬:± fl¬øı˛ÀÓ¬øÂ
√õ∂øÓ¬ ’±ø˜ ’fl‘¬øS˜ øÚᬱ › ’±Ú≈·Ó¬… Œ¬Û±¯∏Ì fl¬øı˛ı, [’±ø˜ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸±ı«Àˆ¬Ã˜Q › ’‡G¬Ó¬± ı˛é¬±
fl¬øı˛ı,] ¤ı— ˆ¬˚˛ ı± ¬Û鬬۱Ӭ, √õ∂œøÓ¬ ı± øıÀZ¯∏ ı˛ø˝Ó¬ ˝˝◊˚˛±, ˚Ô±˚Ôˆ¬±Àı › øÚᬱ¬Û”ı«fl¬ ¤ı— ’±˜±ı˛
¬Û”Ì« ¸±˜Ô«…, :±Ú › øı‰¬±ı˛ı≈øX¬ ’Ú≈¸±Àı˛, ’±˜±ı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬Ó«¬ı…¸˜”˝ ¸•Û±Ú fl¬øı˛ı ¤ı— ¸—øıÒ±Ú ›
øıøÒ¸˜”˝ ı˛é¬± fl¬øı˛ı/íí
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 269

‰¬Ó≈¬Ô« Ó¬Ù¬ø¸˘
[ 4ï1ó › 80ï2ó ’Ú≈ÀBÂ ]
ı˛±Ê…¸ˆ¬±˚˛ ’±¸Ú¸˜”˝ øıˆ¬±ÊÚ

øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ¸±ı˛Ìœı˛ √õ∂Ô˜ ô¶∏Ày¬ øıøÚø«©Ü √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±Ê… ı± ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ÊÚ… ‹
¸±ı˛Ìœı˛ øZÓ¬œ˚˛ ô¶∏Ày¬, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ ı˛±Ê… ı±, ‹ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ øı¬Ûı˛œÀÓ¬ øıøÚø«©Ü
’±¸Ú¸—‡…± ’±ıøKȬӬ ˝˝◊Àı/

¸±ı˛Ìœ
1/ ’g™¬õ∂À˙ ................................ 11
2/ ŒÓ¬À˘º±Ú± ................................ 7
3/ ’±¸±˜ ................................ 7
4/ øı˝±ı˛ ................................ 16
5/ Á¬±h¬‡`¬ ................................ 6
6/ Œ·±˚˛± ................................ 1
7/ &Êı˛±È¬ ................................ 11
8/ ˝øı˛˚˛±Ú± ................................ 5
9/ Œfl¬ı˛˘ ................................ 9
10/ ˜Ò…√õ∂À˙ ................................ 11
11/ ÂøM˙·h¬ ................................ 5
12/ Ó¬±ø˜˘Ú±h¬≈ ................................ 18
13/ ˜˝±ı˛±©Üò ................................ 19
14/ fl¬Ì«±È¬fl¬ ................................ 12
15/ ›øh¬˙± ................................ 10
16/ ¬Û±?±ı ................................ 7
17/ ı˛±Ê¶ö±Ú ................................ 10
18/ ά◊Mı˛√õ∂À˙ ................................ 31
270 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
‰¬Ó≈¬Ô« Ó¬Ù¬ø¸˘
19/ ά◊Mı˛±‡`¬ ................................ 3
20/ ¬Ûø}¬˜ıº ................................ 16
21/ Ú±·±˘…±`¬ ................................ 1
22/ ø˝˜±‰¬˘ √õ∂À˙ ................................ 3
23/ ˜ø̬Û≈ı˛ ................................ 1
24/ øS¬Û≈ı˛± ................................ 1
25/ Œ˜‚±˘˚˛ ................................ 1
26/ ø¸øfl¬˜ ................................ 1
27/ ø˜Àʱı˛±˜ ................................ 1
28/ ’è̱‰¬˘ √õ∂À˙ ................................ 1
29/ ø{°œ ................................ 3
30/ ¬Û≈≈À‰¬ı˛œ ................................ 1
31/ Ê•ú≈ › fl¬±ù¨œı˛ ................................ 4
_________
Œ˜±È¬ 233
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 271

¬¬Û=¡˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
[244ï1ó ’Ú≈ÀBÂ]

Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”À˝ı˛ › Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸Ú ›

øÚ˚˛LaÌ ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ

ˆ¬±· fl¬
¸±Ò±ı˛Ì
1/ ’Ô«√õ∂fl¬È¬Ú/ñ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ √õ∂¸ºÓ¬– ’Ú…Ô± √’±ı˙…fl¬ Ú± ˝˝◊À˘, ëëı˛±Ê…íí
fl¬Ô±øȬ î î î [’±¸±˜,[, [Œ˜‚±˘˚˛, øS¬Û≈ı˛± › ø˜Àʱı˛±˜] ı˛±Ê…¸˜”˝Àfl¬ ’ôL√ˆ≈«¬Mê fl¬øı˛Àı Ú±/]]]
2/ Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”À˝ ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ±/ñ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬,
Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± Ó¬ôL√·«Ó¬ Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”À˝ √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı/
3/ Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸Ú ¸•ÛÀfl«¬ ı˛±Ê…¬Û±˘ î î î fl¬Ó«¬‘fl¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬
√õ∂øÓ¬ÀıÚ/ñ Œ˚ ı˛±ÀÊ… Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”˝ ’±À Œ¸ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ î î î √õ∂øÓ¬
ı»¸ı˛, ı± ˚‡Ú˝◊ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ‹ı˛+À¬Û ’Ú≈:±Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ Ó¬‡Ú˝◊, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ôL√·«Ó¬ Ó¬Ù¬ø¸˘œ
Œé¬S¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸Ú ¸•ÛÀfl«¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ √õ∂øÓ¬ÀıÚ fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— ¸—À‚ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ±
‹ı˛+¬Û Œé¬S¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸Ú ¸•ÛÀfl«¬ ‹ ı˛±Ê…Àfl¬ øÚÀ«˙ √õ∂±Ú fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√ √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı/

ˆ¬±· ‡
Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”À˝ı˛ › Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸Ú › øÚ˚˛LaÌ
4/ ÊÚʱøÓ¬ ˜La̱ ¬Ûøı˛¯∏/ñï1ó Œ˚ ı˛±ÀÊ… Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”˝ ’±À Œ¸ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…,
¤ı— ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ˚ø ‹ı˛+¬Û øÚÀ«˙ ŒÚ, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Œ˚ ı˛±ÀÊ… Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”˝ ’±À øfl¬c
Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”˝ Ú±˝◊ ¤ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ı˛±ÀÊ…›, ’ÚøÒfl¬ fl≈¬øh¬ ÊÚ ¸¸… ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ¤fl¬øȬ
ÊÚʱøÓ¬ ˜La̱ ¬Ûøı˛¯∏ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı, ˚“±˝±Àı˛ øÓ¬Ú-‰¬Ó≈¬Ô«±—À˙ı˛ ˚Ô±¸y¬ı øÚfl¬È¬Ó¬˜ ¸—‡…fl¬ ¸¸…
˝˝◊ÀıÚ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒ·Ì :
Ó¬Àı, ˚ø ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒ·ÀÌı˛ ¸—‡…± ÊÚʱøÓ¬
˜La̱ ¬Ûøı˛¯∏À Œ˚ ’±¸Ú¸—‡…± ‹ı˛+¬Û √õ∂øÓ¬øÚøÒ·Ì Z±ı˛± ¬Û”ı˛Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı Ó¬À¬Û鬱 fl¬˜ ˝˚˛,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ’ıø˙©Ü ’±¸Ú¸˜”˝ ‹ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ’Ú… ¸¸…·Ì Z±ı˛± ¬Û”ı˛Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/

ï2ó ı˛±ÀÊ…ı˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ fl¬˘…±Ì › ά◊ißøÓ¬ ¸—Sê±ôL√ Œ˚ ¸fl¬˘ øı¯∏˚˛ ı˛±Ê…¬Û±˘
î î î Ó“¬±˝±Àı˛ øÚfl¬È¬ Œ√õ∂¯∏Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ ˜La̱ ±Ú fl¬ı˛± ÊÚʱøÓ¬ ˜La̱ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛
fl¬Ó«¬ı… ˝˝◊Àı/
272 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
¬¬Û=¡˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
ï3ó ı˛±Ê…¬Û±˘ î î î ñ
ïfl¬ó ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸¸…¸˜”À˝ı˛ ¸—‡…±, Ó“¬±˝±Àı˛ øÚÀ˚˛±À·ı˛ ¤ı— ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ›
ά◊˝±ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬ı‘j › fl¬˜«‰¬±øı˛¸˜”À˝ı˛ øÚÀ˚˛±À·ı˛ ¬ÛX¬øÓ¬Ä
ó ά◊˝±ı˛ ’øÒÀı˙Ú¸˜”˝ ‰¬±˘Ú± › ¸±Ò±ı˛Ìˆ¬±Àı ά◊˝±ı˛ √õ∂øSê˚˛±Ä ¤ı—
ï·ó ’Ú… ¸fl¬˘ ’±Ú≈¯∏øºfl¬ øı¯∏˚˛Ä
Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ∏, øıø˝Ó¬ ı± √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ fl¬øı˛˚˛± øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/

5/ Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”À˝ √õ∂À˚±Ê… øıøÒ/ñï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›,
ı˛±Ê…¬Û±˘ î î î ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛± øÚÀ«˙ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚, ¸—¸Àı˛ ı± ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛
Œfl¬±Ú øıÀ˙¯∏ ’±˝◊Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬ÀS ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±À· √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±, ’Ôı± øÓ¬øÚ
‹ √õ∂:±¬ÛÀÚ Œ˚ı˛+¬Û ı…øÓ¬Sê˜ › ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú¸˜”˝ øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬ÒœÀÚ, ‹ ’±˝◊Ú
ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬ÀS ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±À· √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı ¤ı— ¤˝◊ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ
√õ∂M Œfl¬±Ú øÚÀ«˙ ¤ı˛+À¬Û Œ›˚˛± ˚±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ˚±˝±ÀÓ¬ ά◊˝±ı˛ ’Ó¬œÓ¬√õ∂ˆ¬±ıœ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±Àfl¬/
ï2ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú Œé¬ÀS ˚±˝± Ó¬»fl¬±À˘ ¤fl¬øȬ Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S, Ó¬±˝±ı˛ ˙±øôL√ › ¸≈˙±¸ÀÚı˛
ÊÚ… î î î ı˛±Ê…¬Û±˘ √õ∂øÚ˚˛˜¸˜”˝ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
øıÀ˙¯∏Ó¬–, ¤ı— ¬Û”Àı«±Mê 鬘Ӭ±ı˛ ı…±¬Ûfl¬Ó¬± é≈¬J Ú± fl¬øı˛˚˛±, ‹ √õ∂øÚ˚˛˜¸˜”˝ñ
ïfl¬ó ‹ı˛+¬Û Œé¬ÀS Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ¸¸…·Ì fl¬Ó‘¬«fl¬ ı± ¸¸…·ÀÌı˛ ˜ÀÒ…
ˆ”¬ø˜ ˝ô¶∏±ôL√ı˛Ì √õ∂øÓ¬ø¯∏X¬ ı± ¸Ç≈¬ø‰¬Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ä
ó ‹ı˛+¬Û Œé¬ÀS Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ¸¸…·ÌÀfl¬ ˆ”¬ø˜ ’±ı∞I◊Ú√ √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ä
ï·ó ‹ı˛+¬Û Œé¬ÀS Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬¸˜”À˝ı˛ ¸¸…·ÌÀfl¬ Œ˚¸fl¬˘ ı…øMê ’Ô« Ò±ı˛
ŒÚ Ó“¬±˝±Àı˛ ˜˝±ÊÚı˛+À¬Û fl¬±ı˛ı±ı˛ ‰¬±˘Ú± √õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
ï3ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï2ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú√ õ∂øÚ˚˛˜ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬
ı˛±Ê…¬Û±˘ î î î ¸—¸Àı˛ ı± ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú ı± ¸—øù≠©Ü Œé¬ÀS Ó¬»fl¬±À˘ √õ∂À˚±Ê…
Œfl¬±Ú øı…˜±Ú øıøÒ øÚı˛¸Ú ı± ¸—À˙±ÒÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï4ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ ¸fl¬˘ √õ∂øÚ˚˛˜ ’øı˘À•§ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı
¤ı— øÓ¬øÚ Ó¬»√õ∂øÓ¬ ¸•úøÓ¬ Ú± Œ›˚˛± ¬Û˚«ôL√ fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı Ú±/
ï5ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú√ õ∂øÚ˚˛˜ √õ∂̜Ӭ ˝˝◊Àı Ú±, ˚ø Ú± ı˛±Ê…¬Û±˘ î î î ø˚øÚ
õ∂øÚ˚˛˜ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬Àı˛Ú øÓ¬øÚ, Œ˚¶öÀ˘ ı˛±ÀÊ…ı˛ ÊÚʱøÓ¬ ˜La̱ ¬Ûøı˛¯∏ ’±À Œ¸¶öÀ˘, ‹ı˛+¬Û¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛
¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜˙« fl¬øı˛˚˛± Ô±Àfl¬Ú/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 273
¬¬Û=¡˜ Ó¬Ù¬ø¸˘

ˆ¬±· ·
Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”˝
6/ Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”˝/ñï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ, ëëÓ¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”˝íí fl¬Ô±øȬ ıø˘ÀÓ¬ ¤ı˛+¬Û
Œé¬S¸˜”˝ ı≈Á¬±˝◊Àı ˚±˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ’±À˙ Z±ı˛± Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S¸˜”˝ ıø˘˚˛± Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Œ˚Àfl¬±Ú ¸˜˚˛ ’±À˙ Z±ı˛±ñ
ïfl¬ó øÚÀ«˙ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ Œfl¬±Ú Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S ¸˜·ËÓ¬– ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú øıøÚø«©Ü
ˆ¬±· ’±ı˛ Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S ı± ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú Œé¬ÀSı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±· Ô±øfl¬Àı Ú±Ä
[ ïfl¬fl¬ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… Œfl¬±Ú Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬ÀSı˛ ’±˚˛Ó¬Ú, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛
¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜˙« fl¬øı˛˚˛±, ı‘øX¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ]
ï‡ó Œfl¬±Ú Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬ÀSı˛ ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, øfl¬c Œfl¬ı˘ ¸œ˜±Ú±
Œ˙±ÒÚı˛+À¬ÛÄ
ï·¬ó Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸œ˜±Ú±ı˛ Œfl¬±Ú ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ˝˝◊À˘ ’Ôı± Œfl¬±Ú Ú”Ó¬Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸—À‚
√õ∂Àı˙ ˝˝◊À˘ ı± ¶ö±¬ÛÚ ˝˝◊À˘, ¬Û”Àı« Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… ’ôL√ˆ≈¬«Mê ø¢ Ú± ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
ı˛±Ê…Àé¬S Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±· ıø˘˚˛± Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ
[ï‚ó Œfl¬±Ú ı˛±Ê… ı± ı˛±Ê…¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬, ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú ’±À˙
ı± ’±À˙¸˜”˝ ı˛ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ, ¤ı— ¸—øù≠©Ü ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ¸ø˝Ó¬
¬Ûı˛±˜˙«SêÀ˜ Œfl¬±Úƒ Œfl¬±Úƒ Œé¬S Ó¬Ù¬ø¸˘œ Œé¬S ˝˝◊Àı Ó¬±˝± ¬Û”ÚøÚ«ı˛+¬ÛÌ fl¬øı˛˚˛±
Ú”Ó¬Ú ’±À˙ √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ÚÄ]
¤ı— ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ’±ÀÀ˙ Œ˚ı˛+¬Û ’±Ú≈¯∏øºfl¬ › ¬Û±øı˛Ì±ø˜fl¬ øıÒ±Ú±ı˘œ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ √õ∂À˚˛±ÊÚ ›
ά◊ø‰¬Ó¬ ıø˘˚˛± √õ∂Ó¬œ˚˛˜±Ú ˝˚˛ Ó¬±˝± Ô±øfl¬ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛, øfl¬c ¬Û”Àı«±Mêı˛+À¬Û øˆ¬iß, ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛
ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂M Œfl¬±Ú ’±À˙ Œfl¬±Ú ¬Ûı˛ıÓ«¬œ ’±À˙ Z±ı˛± ¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ ˝˝◊Àı Ú±/

ˆ¬±· ‚
Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ¸—À˙±ÒÚ
7/ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ¸—À˙±ÒÚ/ñï1ó ¸—¸ ¸˜˚˛ ¸˜˚˛ øıøÒ Z±ı˛± ¸—À˚±ÊÚ, ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ı±
øÚı˛¸ÀÚı˛ ’±fl¬±Àı˛ ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ Œ˚Àfl¬±Ú øıÒ±Ú ¸—À˙±ÒÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı— Ó¬Ù¬ø¸˘øȬ ‹ı˛+À¬Û
¸—À˙±øÒÓ¬ ˝˝◊À˘, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ Œfl¬±Ú ά◊À{°‡ ‹ı˛+À¬Û ¸—À˙±øÒÓ¬ ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛
ά◊À{°‡ ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï2ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ 368 ’Ú≈ÀBÂÀı˛
√õ∂À˚˛±ÊÀÚ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ¸—À˙±ÒÚ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú±/
274 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
[244ï2ó › 275ï1ó ’Ú≈ÀBÂ]

[’±¸±˜, Œ˜‚±˘˚˛, øS¬Û≈ı˛± › ø˜Àʱı˛±˜] ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛

’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö ÊÚʱøÓ¬ Œé¬S¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸Ú ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú±ı˘œ
1/ ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±¸˜”˝ › ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡˘¸˜”˝/ñï1ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ,
¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 20 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ ¸—˘¢ü ¸±ı˛Ìœı˛ [ˆ¬±· 1, 2 › 2fl¬-¤ı˛] √õ∂ÀÓ¬…fl¬ Ù¬±ı˛
[¤ı— ˆ¬±· 3-¤ı˛] ’ôL√·«Ó¬ ÊÚʱøÓ¬Àé¬S¸˜”˝ ¤fl¬øȬ ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘± ˝˝◊Àı/
ï2ó ˚ø Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±˚˛ øıøˆ¬iß Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ Ô±Àfl¬, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ı˛±Ê…¬Û±˘, ¸ı˛fl¬±ı˛œ
√õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±, Ó¬Ò”…ø¯∏Ó¬ Œé¬S ı± Œé¬S¸˜”˝Àfl¬ øıøˆ¬iß ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡À˘ øıˆ¬Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
¸—øıÒ±Ú ¯∏ᬠӬ٬ø¸˘ ︗À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2003 ï2003-¤ı˛ 44ó-¤ı˛, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛±, ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 1,
’±¸±˜ ı˛±ÀÊ… ά◊˝±ı˛ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, ¸—À˙±ÒÚ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±ÀÂ, ˚±˝±ÀÓ¬ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï2ó-¤ı˛ ¬Ûı˛
øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ’Ú≈øıøÒ ¸øißÀıø˙Ó¬ fl¬ı˛± ˚±˚˛, ˚Ô± †ñ
ëëÓ¬Àı ¤˝◊ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ Œı±Àh¬±˘…±`¬ ¶ö±øÚfl¬ ¤˘±fl¬± ŒÊ˘± ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı
Ú±/íí
ï3ó ı˛±Ê…¬Û±˘, ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±,ñ
ïfl¬ó Œ˚Àfl¬±Ú Œé¬SÀfl¬ ά◊Mê ¸±ı˛Ìœı˛ [Œ˚Àfl¬±Ú ˆ¬±À·ı˛] ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú,
ï‡ó Œ˚Àfl¬±Ú Œé¬SÀfl¬ ά◊Mê ¸±ı˛Ìœı˛ [Œ˚Àfl¬±Ú ˆ¬±·] ˝˝◊ÀÓ¬ ı± øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú,
ï·ó Œfl¬±Ú Ú”Ó¬Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘± ¸‘ø©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú,
ï‚ó Œ˚Àfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ ’±˚˛Ó¬Ú ı‘øX¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú,
ï„ó Œ˚Àfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ ’±˚˛Ó¬Ú ˝ò±¸ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú,
ó ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘± ı± ά◊˝±Àı˛ ˆ¬±·¸˜”˝ ¤ı˛+À¬Û ˚≈Mê fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú ˚±˝±ÀÓ¬ ¤fl¬øȬ ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘± ·øͬӬ ˝˚˛,
[‰¬ó Œ˚Àfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ Ú±˜ ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú,]
ïÂó Œ˚Àfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ ¸œ˜±Ú± øÚı˛+ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú †
Ó¬Àı, ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 14 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ øÚ˚≈Mê Œfl¬±Ú fl¬ø˜˙ÀÚı˛
√õ∂øÓ¬ÀıÚ øıÀı‰¬Ú±ı˛ ¬ÛÀı˛ ı…Ó¬œÓ¬ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤˝◊ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï·ó, ï‚ó, ï„ó ¤ı— ó
√õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ’±À˙ √õ∂M ˝˝◊Àı Ú± †
[¬Ûı˛c, ¤˝◊ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂M Œfl¬±Ú ’±ÀÀ˙ ï20 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ¤ı—
ά◊Mê ¸±ı˛Ìœı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ˆ¬±À· Œ˚Àfl¬±Ú Ù¬±ı˛ ¸—À˙±ÒÚ ¸À˜Ó¬ó ¤ı˛+¬Û ’±Ú≈¯∏øºfl¬ › ¬Û±øı˛Ì±ø˜fl¬
øıÒ±Ú±ı˘œ Ô±øfl¬ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ˚±˝± ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ ‹ ’±ÀÀ˙ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ fl¬±À˚« ¬Ûøı˛ÌÓ¬ fl¬øı˛ı±ı˛
ÊÚ… √õ∂À˚˛±ÊÚ ıø˘˚˛± √õ∂Ó¬œ˚˛˜±Ú ˝˚˛/]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 275
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
2/ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏¸˜”˝ › ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏¸˜”À˝ı˛ ·Í¬Ú/ñ [ï1ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛
ÊÚ… ’ÚøÒfl¬ øS˙ ÊÚ ¸¸… ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ¤fl¬øȬ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ Ô±øfl¬Àı, ˚“±˝±Àı˛ ˜ÀÒ… ’ÚøÒfl¬ ‰¬±ı˛
ı…øMê ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ ˜ÀڱڜӬ ˝˝◊ÀıÚ ¤ı— ’ıø˙©Ü ¸¸…·Ì √õ∂±lı˚˛¶®Àı˛ Œˆ¬±È¬±øÒfl¬±Àı˛ı˛
øˆ¬øMÀÓ¬ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ/]
¸—øıÒ±Ú ¯∏ᬠӬ٬ø¸˘ ︗À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2003 ï2003-¤ı˛ 44ó-¤ı˛, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛± ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 2,
’±¸±˜ ı˛±ÀÊ… ά◊˝±ı˛ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, ¸—À˙±ÒÚ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±ÀÂ, ˚±˝±ÀÓ¬ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï1ó-¤ı˛ ¬Ûı˛
øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ’Ú≈øıøÒ ¸øißÀıø˙Ó¬ fl¬ı˛± ˚±˚˛, ˚Ô± †ñ
ëëÓ¬Àı Œı±Àh¬±˘…±`¬ ¶ö±øÚfl¬ ¬Ûøı˛¯∏ ’ÚøÒfl¬ ŒÂ‰¬ø{°˙ ÊÚ ¸¸… ˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ˝˝◊Àı, ˚“±˝±Àı˛ ˜ÀÒ…
‰¬ø{°˙ ÊÚ √õ∂±lı˚˛À¶®ı˛ Œˆ¬±È¬±øÒfl¬±Àı˛ı˛ øˆ¬øMÀÓ¬ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ, ˚“±˝±Àı˛ ˜ÀÒ… øS˙øȬ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ı˛
ÊÚ…, ¬Û“±‰¬øȬ ’-ÊÚʱøÓ¬ ¸•x±À˚˛ı˛ ÊÚ… ¸—ı˛øé¬Ó¬ Ô±øfl¬Àı, ¬Û“±‰¬øȬ ¸fl¬˘ ¸•x±À˚˛ı˛ ÊÚ… ά◊iú≈Mê Ô±øfl¬Àı
› ’ıø˙©Ü Â˚˛ ÊÚ, Œı±Àh¬±˘…±`¬ ¶ö±øÚfl¬ ¤˘±fl¬± ŒÊ˘±ı˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒQøı˝œÚ ¸•x±À˚˛ı˛ ˜Ò… ˝˝◊ÀÓ¬ ı˛±Ê…¬Û±˘
fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ú…±Ú… ¸À¸…ı˛ Ú…±˚˛ ¤fl¬˝◊ ’øÒfl¬±ı˛ › øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ ¸À˜Ó¬ Œˆ¬±È¬±ÀÚı˛ ’øÒfl¬±ı˛¸˝ ˜ÀڱڜӬ
˝˝◊ÀıÚ ˚“±˝±Àı˛ ˜ÀÒ… ≈˝◊ÊÚ ˜ø˝˘± ˝˝◊ÀıÚ/íí
ï2ó ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 1 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï2ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡˘ı˛+À¬Û ·øͬӬ
√õ∂ÀÓ¬…fl¬ Œé¬ÀSı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ ¬Û‘Ôfl¬ ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ Ô±øfl¬Àı/
ï3ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ › √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ ˚Ô±SêÀ˜ ëëïŒÊ˘±ı˛ Ú±˜ó ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏íí
› ëëï’=¡À˘ı˛ Ú±˜ó ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏íí Ú±À˜ ¤fl¬øȬ øÚ·˜ıX¬ ¸—¶ö± ˝˝◊Àı, ά◊˝±ı˛ øÚı˛ıøBÂiß
ά◊Mı˛±Ú≈Sê˜ › ¤fl¬øȬ ¸±Ò±ı˛Ì ˙œ˘À˜±˝ı˛ Ô±øfl¬Àı ¤ı— ά◊Mê Ú±À˜ ά◊˝±ı˛ Z±ı˛± ı± ά◊˝±ı˛ øıèÀX¬ ˜±˜˘±
fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
¸—øıÒ±Ú ¯∏ᬠӬ٬ø¸˘ ︗À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1995 ï1995-¤ı˛ 42ó-¤ı˛, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛±, ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 2,
’±¸±˜ ı˛±ÀÊ… ά◊˝±ı˛ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, ¸—À˙±ÒÚ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±ÀÂ, ˚±˝±ÀÓ¬ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï3ó-¤ı˛ ¬Ûı˛
øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ’Ú≈øıøÒ ¸øißÀıø˙Ó¬ fl¬ı˛± ˚±˚˛, ˚Ô± †ñ
ëëÓ¬Àı ά◊Mı˛ fl¬±Â±h¬ ¬Û±ı«Ó¬… ŒÊ˘±ı˛ ÊÚ… ·øͬӬ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ά◊Mı˛ fl¬±Â±h¬ ¬Û±ı«Ó¬… ¶§-˙±ø¸Ó¬
¬Ûøı˛¯∏ ıø˘˚˛± ’øˆ¬ø˝Ó¬ ˝˝◊Àı › fl¬±ı˛øı ’±—˘— ŒÊ˘±ı˛ ÊÚ… ·øͬӬ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ fl¬±ı˛øı ’±—˘— ¶§˙±ø¸Ó¬
¬Ûøı˛¯∏ ıø˘˚˛± ’øˆ¬ø˝Ó¬ ˝˝◊Àı/íí
¸—øıÒ±Ú ¯∏ᬠӬ٬ø¸˘ ︗À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2003 ï2003-¤ı˛ 44ó-¤ı˛, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛±, ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 2,
’±¸±˜ ı˛±ÀÊ… ά◊˝±ı˛ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, ¸—À˙±ÒÚ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±ÀÂ, ˚±˝±ÀÓ¬ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï3ó-¤ı˛ ¬Ûı˛
øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ’Ú≈øıøÒ ¸øißÀıø˙Ó¬ fl¬ı˛± ˚±˚˛, ˚Ô± †ñ
ëë¬Ûı˛c Œı±Àh¬±˘…±`¬ ¶ö±øÚfl¬ ¤˘±fl¬± ŒÊ˘±ı˛ ÊÚ… ·øͬӬ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ Œı±Àh¬±˘…±`¬ ¶ö±øÚfl¬ ¬Ûøı˛¯∏
ıø˘˚˛± ’øˆ¬ø˝Ó¬ ˝˝◊Àı/íí
ï4ó ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬ Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ √õ∂˙±¸Ú, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ά◊˝± ¤˝◊
Ó¬Ù¬ø¸˘ ’Ú≈˚±˚˛œ ‹ı˛+¬Û ŒÊ˘±ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œfl¬±Ú ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏À ıÓ«¬±˚˛ Ú±˝◊ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√, ‹ı˛+¬Û
ŒÊ˘±ı˛ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏À ıÓ«¬±˝◊Àı ¤ı— Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡À˘ı˛ ¬√õ∂˙±¸Ú ‹ı˛+¬Û ’=¡À˘ı˛ ’±=¡ø˘fl¬
¬Ûøı˛¯∏À ıÓ«¬±˝◊Àı/
276 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
ï5ó ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏øıø˙©Ü ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±˚˛, ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛±ÒœÚ Œé¬S¸˜”˝
¸•ÛÀfl«¬ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àfl¬ ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸˘ Z±ı˛± Œ˚ 鬘Ӭ±¸˜”˝ √õ∂M ˝˝◊˚˛±À ӬøÓ¬øı˛Mê ‹ Œé¬S¸˜”˝
¸•ÛÀfl«¬ Œ˚ı˛+¬Û 鬘Ӭ±¸˜”˝ ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àfl¬ √õ∂Ó¬…øˆ¬À˚±ÊÚ fl¬ı˛± ˚±˝◊ÀÓ¬
¬Û±Àı˛, Œfl¬ı˘ Œ¸˝◊ 鬘Ӭ±¸˜”˝ ά◊˝±ı˛ Ô±øfl¬Àı/
ï6ó ¬ı˛±Ê…¬Û±˘, ¸—øù≠©Ü ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ ı± ’=¡À˘ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö øı…˜±Ú ÊÚʱøÓ¬ ¬Ûøı˛¯∏ ı±
’¬Ûı˛ √õ∂øÓ¬øÚøÒ˜”˘fl¬ ÊÚʱøÓ¬-¸—·Í¬Ú¸˜”À˝ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜˙«SêÀ˜, ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ › ’±=¡ø˘fl¬
¬Ûøı˛¯∏¸˜”À˝ı˛ √õ∂Ô˜ ·Í¬Úfl¬±À˚«ı˛ ÊÚ… øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀıÚ, ¤ı— ‹ı˛+¬Û øÚ˚˛˜±ı˘œñ
ïfl¬ó ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏¸˜”˝ › ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏¸˜”À˝ı˛ ·Í¬Ú ¤ı— ά◊˝±ÀÓ¬ ’±¸Ú
øıˆ¬±ÊÀÚı˛ ÊÚ…Ä
ï‡ó ‹ ¬Ûøı˛¯∏¸˜”À˝ øÚı«±‰¬ÀÚı˛ ά◊ÀVÀ˙… ¶ö±øÚfl¬ øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”À˝ı˛ ¬Ûøı˛¸œ˜ÀÚı˛
ÊÚ…Ä
ï·¬ó ‹ı˛+¬Û øÚı«±‰¬Ú¸˜”À˝ Œˆ¬±È¬ øı±ı˛ Œ˚±·…Ó¬± ¤ı— ‹ı˛+¬Û øÚı«±‰¬Ú±ÀÔ« øÚı«±‰¬fl¬
Ó¬±ø˘fl¬± √õ∂dÓ¬fl¬ı˛ÀÌı˛ ÊÚ…Ä
ï‚ó ‹ı˛+¬Û øÚı«±‰¬ÀÚ ‹ı˛+¬Û ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸¸…ı˛+À¬Û øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊ı±ı˛ Œ˚±·…Ó¬±ı˛ ÊÚ…Ä
ï„ó [’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏¸˜”À˝ı˛] ¸¸…·ÀÌı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±À˘ı˛ ÊÚ…Ä
ó ‹ı˛+¬Û ¬Ûøı˛¯∏¸˜”À˝ øÚı«±‰¬Ú ı± ˜ÀÚ±Ú˚˛Ú ¸•§g¬œ ı± Ó¬»¸—Sê±ôL√ ’Ú… Œfl¬±Ú
øı¯∏À˚˛ı˛ ÊÚ…Ä
ïÂó ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ › ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏¸˜”À˝ [ïŒfl¬±Ú ¬ÛÀı˛ ˙”Ú…Ó¬± ¸ÀMW› fl¬±˚«
fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ¸À˜Ó¬ó] √õ∂øSê˚˛± › fl¬±˚«‰¬±˘Ú±ı˛ ÊÚ…Ä
ïÊó ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ › ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏¸˜”À˝ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·Ì › fl¬ø˜«ıÀ·«ı˛
øÚÀ˚˛±À·ı˛ ÊÚ…Ä
øıÒ±Ú fl¬øı˛Àı/
[ ï6fl¬ó ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸±Ò±ı˛Ì øÚı«±‰¬ÀÚı˛ ¬Ûı˛ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ √õ∂Ô˜ ’øÒÀı˙ÀÚı˛ ÊÚ… øÚø«©Ü Ó¬±øı˛‡
˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û“±‰¬ ı»¸ı˛ fl¬±À˘ı˛ ÊÚ… ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¸¸…·Ì ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ, ˚ø Ú± Ó¬»¬Û”Àı«
16 ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ˆ¬±øº˚˛± Œ›˚˛± ˝˚˛, ¤ı— Œfl¬±Ú ˜ÀڱڜӬ ¸¸… ˚±ı»
ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ’øˆ¬ı˛+ø‰¬ Ó¬±ı» ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ †
Ó¬Àı, Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊Àk±¯∏̱ ¸øSê˚˛ Ô±øfl¬ı±ı˛ fl¬±À˘, ’Ôı± ˚ø ¤ı˛+¬Û ’ı¶ö±¸˜”˝
øı…˜±Ú Ô±Àfl¬ ˚±˝±ÀÓ¬ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ’øˆ¬˜ÀÓ¬ øÚı«±‰¬Ú ’Ú≈á¬±Ú fl¬ı˛± ¸±Ò…±Ó¬œÓ¬, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ά◊Mê
¬Û“±‰¬ ı»¸ı˛ ¸˜˚˛¸œ˜± ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¤fl¬ ¤fl¬ı±Àı˛ ’ÚøÒfl¬ ¤fl¬ ı»¸ı˛ fl¬øı˛˚˛±, ¤ı— Œ˚ Œé¬ÀS
Êèı˛œ ’ı¶ö±ı˛ ά◊Àk±¯∏̱ ¸øSê˚˛ Ô±Àfl¬, Œ¸ Œé¬ÀS ‹ ά◊Àk±¯∏̱ ’±ı˛ ¸øSê˚˛ Ú± Ô±øfl¬ı±ı˛ ¬Ûı˛ Â˚˛ ˜±¸
¸˜˚˛¸œ˜± ’øÓ¬Sê˜ Ú± fl¬øı˛˚˛±, √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ †
¬Ûı˛c, Œfl¬±Ú ’±fl¬ø¶úfl¬ ˙”Ú…Ó¬± ¬Û”ı˛Ì±Ô« øÚı«±ø‰¬Ó¬ Œfl¬±Ú ¸¸…, øÓ¬øÚ Œ˚ ¸À¸…ı˛ ¶ö˘ıÓ¬«œ ˝Ú,
Œ¸˝◊ ¸À¸…ı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬±À˘ı˛ Œfl¬ı˘ ’ıø˙©Ü fl¬±À˘ı˛ ÊÚ… ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ/]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 277
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
ï7ó ŒÊ˘± ı± ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏, ά◊˝±ı˛ √õ∂Ô˜ ·Í¬Úfl¬±À˚«ı˛ ¬Ûı˛, ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï6ó ά◊¬Û-
¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ øıøÚø«©Ü øı¯∏˚˛¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ [ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ’Ú≈À˜±Ú ˘˝◊˚˛±] øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú ¤ı— [’Ú≈ı˛+¬Û ’Ú≈À˜±Ú ˘˝◊˚˛±] ,ñ
ïfl¬ó ’Ҝڶö ¶ö±Úœ˚˛ ¬Ûøı˛¯∏¸˜”˝ ı± ¬Û¯∏«¸˜”À˝ı˛ ·Í¬Ú ¤ı— ά◊˝±Àı˛ √õ∂øSê˚˛± ›
fl¬±˚«‰¬±˘Ú±Ä ¤ı—
ï‡ó ¸±Ò±ı˛ÌÓ¬–, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ŒÊ˘±ı˛ ı± ’=¡À˘ı˛ √õ∂˙±¸Ú ¸—Sê±ôL√ fl¬±˚« ¸•Û±Ú
¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¸fl¬˘ øı¯∏˚˛Ä
øÚ˚˛øLaÓ¬ fl¬øı˛˚˛± øÚ˚˛˜±ı˘œ› √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú †
Ó¬Àı, ¤˝◊ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ ŒÊ˘± ı± ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂̜Ӭ Ú±
˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï6ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øÚ˚˛˜±ı˘œ ‹ı˛+¬Û
¬√õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¬Ûøı˛¯∏À øÚı«±‰¬Ú ¸•ÛÀfl«¬, ά◊˝±ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬¸˜”˝ › fl¬ø˜«ı·« ¸•ÛÀfl«¬, ¤ı— ά◊˝±ı˛ √õ∂øSê˚˛± ›
fl¬±˚«‰¬±˘Ú± ¸•ÛÀfl«¬ fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı/

* * * * *

3/ ï1ó ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏¸˜”˝ › ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏¸˜”À˝ı˛ øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ 鬘Ӭ±/ñï1ó Œfl¬±Ú

¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡À˘ı˛ ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ‹ı˛+¬Û ’=¡À˘ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö ¸fl¬˘ Œé¬S ¸•ÛÀfl«¬ ¤ı— Œfl¬±Ú
¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àı˛, ‹ ŒÊ˘±ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œfl¬±Ú Œé¬S ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛
√õ∂±øÒfl¬±ı˛±ÒœÚ Ô±øfl¬À˘ Ó¬Z…Ó¬œÓ¬, ‹ ŒÊ˘±ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö ’Ú… Œé¬S¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ñ
ïfl¬ó fl‘¬ø¯∏ ı± ¬Ûq‰¬±ı˛ÀÌı˛ ά◊ÀVÀ˙… ’Ôı± ı¸ı±À¸ı˛ ı± fl‘¬ø¯∏ øˆ¬iß ’Ú… ά◊ÀVÀ˙… ’Ôı±
˚V;±ı˛± Œfl¬±Ú ·Ë±˜ ı± Ú·Àı˛ı˛ ’øÒı±ø¸·ÀÌı˛ ¶§±ÀÔ«ı˛ ά◊ißøÓ¬øıÒ±ÀÚı˛ ¸y¬±ıÚ±
’±À ¤ı˛+¬Û ’Ú… Œfl¬±Ú ά◊ÀVÀ˙… Œfl¬±Ú ¸—ı˛øé¬Ó¬ ıÚˆ”¬ø˜ ı…Ó¬œÓ¬ ’Ú… ˆ”¬ø˜ı˛
’±ı∞I◊Ú, ‡˘ ı± ı…ı˝±ı˛ ’Ôı± ¬Û‘Ôfl¬-ı˛é¬Ì †
Ó¬Àı, ‹ı˛+¬Û øıøÒ¸˜”À˝ı˛ ’ôL√·«Ó¬ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊, [¸—øù≠©Ü ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬] Ó¬»fl¬±À˘
ı˘ı» Œ˚ øıøÒ Z±ı˛± ¸±ı«ÊøÚfl¬ ά◊ÀVÀ˙… ˆ”¬ø˜ı˛ ’±ı˙…fl¬ ’Ê«Ú √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬, Ó¬Ú≈¸±Àı˛ Œfl¬±Ú ˆ”¬ø˜ı˛,
Ó¬±˝± ‡˘œfl‘¬Ó¬˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ı± ’‡˘œfl‘¬Ó¬˝◊ ˝Î¬◊fl¬, ¸±ı«ÊøÚfl¬ ά◊ÀVÀ˙… ’±ı˙…fl¬ ’Ê«ÀÚı˛ ¬ÛÀé¬ ’ôL√ı˛±˚˛
˝˝◊Àı Ú±Ä
ï‡ó ¸—ı˛øé¬Ó¬ ıÚ ÚÀ˝ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ıÀÚı˛ ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±Ä
ï·ó fl‘¬ø¯∏ı˛ ά◊ÀVÀ˙… Œfl¬±Ú ‡±˘ ı± Ê˘√õ∂ı±À˝ı˛ ı…ı˝±ı˛Ä
ï‚ó Á≈¬˜ √õ∂Ô±ı˛ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú √õ∂fl¬±ı˛ ¶ö±Ú±ôL√ı˛Ì˙œ˘ ‰¬±À¯∏ı˛ √õ∂øÚ˚˛LaÌÄ
ï„ó ·Ë±˜ ı± Ú·ı˛ fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ ı± ¬Ûøı˛¯∏¸˜”À˝ı˛ ¶ö±¬ÛÚ › ά◊˝±Àı˛ 鬘Ӭ±¸˜”˝Ä
278 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
ó ·Ë±˜ ı± Ú·Àı˛ı˛ ’±ı˛é¬± ı±ø˝Úœ, ¸±ı«ÊøÚfl¬ ¶§±¶ö… › ’Ú±˜˚˛ ı…ı¶ö± ¸À˜Ó¬, ·Ë±˜
ı± Ú·Àı˛ı˛ √õ∂˙±¸Ú ¸—Sê±ôL√ ’Ú… Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛Ä
ïÂó √õ∂Ò±Ú › ˜≈ø‡˚˛±·ÀÌı˛ øÚÀ˚˛±· ı± ά◊Mı˛±Ú≈Sê˜Ä
ïÊó ¸•ÛøMı˛ ά◊Mı˛±øÒfl¬±ı˛Ä
ïÁ¬ó øıı±˝ › øıı±˝øıÀBÂÄ]
ï¤ûó ¸±˜±øÊfl¬ ı˛œøÓ¬¸˜”˝
¸•§Àg¬ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± Ô±øfl¬Àı/
ï2ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬, ë븗ı˛øé¬Ó¬ ıÚíí ıø˘ÀÓ¬ ı≈Á¬±˝◊Àı Œfl¬±Ú Œé¬S ˚±˝± ’±¸±˜ ıÚ √õ∂øÚ˚˛˜,
1891 ’Ú≈˚±˚˛œ ı± ¸—øù≠©Ü Œé¬ÀS Ó¬»fl¬±À˘ ı˘ı» Œfl¬±Ú øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ ¸—ı˛øé¬Ó¬ ıÚ/
ï3ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ ¬√õ∂̜Ӭ ¸fl¬˘ øıøÒ ’øı˘À•§ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı
¤ı— øÓ¬øÚ Ó¬»√õ∂øÓ¬ ¸•úøÓ¬ Ú± Œ›˚˛± ¬Û˚«ôL√ fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı Ú±/
¸—øıÒ±Ú ¯∏ᬠӬ٬ø¸˘ ︗À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2003 ï2003-¤ı˛ 44ó-¤ı˛, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛±, ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 3,
’±¸±˜ ı˛±ÀÊ… ά◊˝±ı˛ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, ¸—À˙±ÒÚ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±ÀÂ, ˚±˝±ÀÓ¬ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï3ó-Œfl¬ ï7.9.2003
˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó øÚ•ßı˛+À¬Û √õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛± ˚±˚˛, ñ
ëëï3ó ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 3fl¬-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï2ó ’Ôı± ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 3‡-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï2ó-¤
’Ú…Ô± Œ˚ı˛+¬Û ı…ıø¶öÓ¬ ’±À ӬZ…Ó¬œÓ¬, ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ôı± ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 3fl¬-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï1ó ’Ôı±
¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 3‡-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï1ó ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ ¸fl¬˘ ’±˝◊Ú, Ó¬»é¬Ì±» ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ Œ¬Û˙ fl¬ı˛±
˝˝◊Àı ¤ı—, Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸•úøÓ¬ √õ∂M Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ά◊˝±Àı˛ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±øfl¬Àı Ú±/íí/
¸—øıÒ±Ú ¯∏ᬠӬ٬ø¸˘ ︗À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1995 ï1995-¤ı˛ 42ó-¤ı˛, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛±, ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 3-¤ı˛
¬Ûı˛, øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬, ’±¸±˜ ı˛±ÀÊ… ά◊˝±ı˛ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, ¸øißÀıø˙Ó¬ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±ÀÂ, ¤ı— ¸—øıÒ±Ú
¯∏ᬠӬ٬ø¸˘ ︗À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2003 ï2003-¤ı˛ 44ó-¤ı˛ 2 Ò±ı˛± Z±ı˛±, ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 3fl¬-¤ı˛ ¬Ûı˛,
øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬, ’±¸±˜ ı˛±ÀÊ… ά◊˝±ı˛ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, ¸øißÀıø˙Ó¬ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±ÀÂ, ˚Ô± †ñ
ëë3fl¬/ ά◊Mı˛ fl¬±Â±h¬ ¬Û±ı«Ó¬… ¶§-˙±ø¸Ó¬ ¬Ûøı˛¯∏ › fl¬±ı˛øı ’±—˘— ¶§-˙±ø¸Ó¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ øıøÒ √õ∂Ú˚˛ÀÌı˛
’øÓ¬øı˛Mê 鬘Ӭ±/- ï1ó ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 3-¤ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ é≈¬J Ú± fl¬øı˛˚˛±, ά◊Mı˛ fl¬±Â±h¬ ¬Û±ı«Ó¬… ¶§-˙±ø¸Ó¬ ¬Ûøı˛¯∏
› fl¬±ı˛øı ’±—˘— ¶§-˙±ø¸Ó¬ ¬Ûøı˛¯∏-¤ı˛, ά◊˝±Àı˛ øÚÊ øÚÊ ŒÊ˘±ı˛ ˜ÀÒ…,ñ
ïfl¬ó ¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ Ó¬±ø˘fl¬± 1-¤ı˛ √õ∂øıø©Ü 7 › 52-ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, ø˙丘”˝Ä
ï‡ó Œ˚±·±À˚±· ı…ı¶ö±, ’Ô«±» ¸h¬fl¬, Œ¸Ó≈¬, Œ‡˚˛±¬ÛÔ › Œ˚±·±À˚±À·ı˛ ’Ú…±Ú… ı…ı¶ö± ˚±˝±
¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ Ó¬±ø˘fl¬± 1-¤ øıøÚø«©Ü ˝˚˛ Ú±˝◊ Ó¬±˝±, Œ¬ÛÃı˛ Ȭ™±˜¬ÛÔ, Œı˛±¬Û›À˚˛, ¸l˜
Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ Ó¬±ø˘fl¬± 1 › Ó¬±ø˘fl¬± 3-¤ ’ôL√À«˙œ˚˛ Ê˘¬ÛÔ ¸•§Àg¬ Œ˚ øıÒ±Ú±ı˘œ ’±ÀÂ
Ó¬»¸±À¬ÛÀé¬ ‹ı˛+¬Û Ê˘¬ÛÔ › ά◊˝±ÀÓ¬ ˚±Ó¬±˚˛±Ó¬Ä ˚La‰¬±ø˘Ó¬ ˚±Ú øˆ¬iß ’Ú…±Ú… ˚±ÚÄ
ï·ó ¬Ûq ¬Ûøı˛ı˛é¬Ì, ı˛é¬Ì › ά◊ißøÓ¬øıÒ±Ú ¤ı— ¬Ûqı…±øÒ øÚı±ı˛ÌÄ ¬Ûqø‰¬øfl¬»¸±-√õ∂ø˙é¬Ì ›
ø‰¬øfl¬»¸±fl¬˜«Ä Œ‡“±˚˛±h¬Ä
ï‚ó √õ∂±Ôø˜fl¬ › ˜Ò… ø˙鬱Ä
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 279
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
ï„ó fl‘¬ø¯∏ › Ó¬»¸˝ fl‘¬ø¯∏ø˙鬱 › ·Àı¯∏̱, fl¬œÈ¬¬ÛÓ¬º ˝˝◊ÀÓ¬ ı˛é¬Ì ¤ı— ά◊øæ-ı…±øÒ øÚı±ı˛ÌÄ
ï‰¬ó ˜»¸…‰¬±¯∏Ä
ïÂó ¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ Ó¬±ø˘fl¬± 1-¤ı˛ √õ∂øıø©Ü 56-ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬ Ê˘ ’Ô«±» Ê˘
¸ı˛ıı˛±˝, Œ¸‰¬ › ‡±˘, øÚfl¬±˙œ ı…ı¶ö± › ı“±Ò, Ê˘-¸=¡˚˛ › Ê˘øı≈…»Ä
ïÊó ¸±˜±øÊfl¬ ¸≈ı˛é¬± › ¸±˜±øÊfl¬ ıœ˜±Ä øÚÀ˚˛±ÊÚ › Œıfl¬±ı˛QÄ
ïÁ¬ó ·Ë±˜, Ò±Ú…Àé¬S, ı±Ê±ı˛, ˙˝ı˛ ˝◊Ó¬…±øı˛ øÚı˛±¬ÛM±ı˛ ÊÚ… ıÚ…± øÚ˚˛LaÌ ¬Ûøı˛fl¬ä
ï√õ∂±À˚˛±ø·fl¬ √õ∂fl‘¬øÓ¬ı˛ ÚÀ˝óÄ
ï¤ûó ڱȬ…˙±˘± › ڱȬ…±øˆ¬Ú˚˛, ¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ Ó¬±ø˘fl¬± 1-¤ı˛ √õ∂øıø©Ü 60-¤ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛
¸±À¬ÛÀé¬ ‰¬˘øB‰¬SÄ Sêœh¬±, √õ∂À˜± › øıÀÚ±ÚÄ
ïȬó ÊÚ¶§±¶ö… › ’Ú±˜˚˛ ı…ı¶ö±, ˝±¸¬Û±Ó¬±˘ › fi¯∏Ò±˘˚˛Ä
ïͬó é≈¬^ Œ¸‰¬ı…ı¶ö±Ä
ïÎ¬ó ‡±…ıd, ¬Ûq‡±…, fl“¬±‰¬± Ó≈¬˘± › fl“¬±‰¬± ¬Û±ÀȬı˛ ı…ı¸±-ı±øÌÊ… ¤ı— ά◊˝±Àı˛ ά◊»¬Û±Ú,
¸ı˛ıı˛±˝ › ı∞I◊ÚÄ
ïϬó ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚ˚˛øLaÓ¬ ı± øıMÀ¬Û±ø¯∏Ó¬ ·ËLö±·±ı˛, √õ∂˙«˙±˘±, › ¸˜√õ∂fl‘¬øÓ¬ı˛ ’Ú…±Ú…
√õ∂øӬᬱÚÄ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ ʱӬœ˚˛ &èÀQı˛ ıø˘˚˛±
Œ‚±ø¯∏Ó¬ Œfl¬±Ú √õ∂±‰¬œÚ › ‹øÓ¬˝±ø¸fl¬ ¶ú±ı˛fl¬¶ö±Ú ¤ı— ’øˆ¬À˘‡ ı…Ó¬œÓ¬ ’Ú… √õ∂±‰¬œÚ ›
‹øÓ¬˝±ø¸fl¬ ¶ú±ı˛fl¬¶ö±Ú › ’øˆ¬À˘‡Ä ¤ı—
ïÌó ˆ”¬ø˜ı˛ ¬Ûı˛fl¬œfl¬ı˛Ì
¸•Ûøfl«¬Ó¬ øıøÒ¸˜”˝ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± Ô±øfl¬Àı/
ï2ó ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 3 ’Ôı± ¤˝◊ ¬Û…±ı˛…±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ ά◊Mı˛ fl¬±Â±h¬ ¬Û±ı«Ó¬… ¶§-˙±ø¸Ó¬ ¬Ûøı˛¯∏ › fl¬±ı˛øı
’±—˘— ¶§-˙±ø¸Ó¬ ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ ¸fl¬˘ øıøÒ, ά◊˝±ı˛± ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ Ó¬±ø˘fl¬± 3-¤
øıøÚø«©Ü øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ˝˚˛ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√, Ó¬»é¬Ì±» ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ Œ¬Û˙ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı ø˚øÚ
ά◊˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øıÀı‰¬Ú±ı˛ ÊÚ… ¸—ı˛øé¬Ó¬ ı˛±ø‡ÀıÚ/
ï3ó ˚‡Ú Œfl¬±Ú øıøÒÀfl¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øıÀı‰¬Ú±ı˛ ÊÚ… ¸—ı˛øé¬Ó¬ ı˛±‡± ˝˚˛ Ó¬‡Ú, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛ÀıÚ
Œ˚ øÓ¬øÚ Î¬◊Mê ’±˝◊ÀÚ ¸•úøÓ¬ √õ∂±Ú fl¬øı˛˚±ÀÂÚ ’Ôı± ά◊˝±ÀÓ¬ ¸•úøÓ¬ √õ∂±ÀÚ øıı˛Ó¬ ı˛ø˝˚˛±ÀÂÚ †
Ó¬Àı, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ı˛±Ê…¬Û±˘Àfl¬, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ά◊Mı˛ fl¬±Â±h¬ ¬Û±ı«Ó¬… ¶§-˙±ø¸Ó¬ ¬Ûøı˛¯∏ ’Ôı± fl¬±ı˛øı
’±—˘— ¶§-˙±ø¸Ó¬ ¬Ûøı˛¯∏Àfl¬ ‹ øıøÒ ’Ôı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú øıøÚø«©Ü øıÒ±Ú±ı˘œ ¬Û≈Úøı«Àı‰¬Ú± fl¬øı˛ı±ı˛ ¤ı—
øıÀ˙¯∏Ó¬–, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, Ó“¬±˝±ı˛ ı±Ó«¬±˚˛ Œ˚ı˛+¬Û ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ¸—À˙±ÒÚ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ ı±>Úœ˚˛Ó¬±
øıÀı‰¬Ú± fl¬øı˛ı±ı˛ ’Ú≈Àı˛±Ò fl¬øı˛˚˛± ¤fl¬øȬ ı±Ó«¬±¸˝ øıøÒøȬ ά◊Mê ¬Ûøı˛¯∏Àfl¬ √õ∂Ó¬…¬Û«Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… øÚÀ«˙ øÀÓ¬
¬Û±øı˛ÀıÚ ¤ı—, ˚‡Ú ‹ øıøÒ ‹ı˛+À¬Û √õ∂Ó¬…ø¬Û«Ó¬ ˝˚˛, Ó¬‡Ú, ά◊Mê ¬Ûøı˛¯∏, Ó¬Ú≈¸±Àı˛ ‹ı˛+¬Û ¬ı±Ó«¬± √õ∂±ølı˛
Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ Â˚˛ ˜±¸ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… øıøÒøȬ øıÀı‰¬Ú± fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— ‹ øıøÒ Î¬◊Mê ¬Ûøı˛¯∏À ¬Û≈Úı˛±˚˛,
¸—À˙±ÒÚ ¸˝ ı± ı…Ó¬œÓ¬, ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊À˘ ά◊˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øıÀı‰¬Ú±ı˛ ÊÚ… ¬Û≈Úı˛±˚˛ Ó“¬±˝±ı˛ øÚfl¬È¬ ά◊¬Û¶ö±¬ÛÚ fl¬ı˛±
˝˝◊Àı/íí
280 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 3fl¬-¤ı˛ ¬Ûı˛, ¸—øıÒ±Ú ¯∏ᬠӬ٬ø¸˘ ︗À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2003 ï2003-¤ı˛ 44ó,-¤ı˛,
2 Ò±ı˛± Z±ı˛±, øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬, ’±¸±˜ ı˛±ÀÊ… ά◊˝±ı˛ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, ¸øißÀıø˙Ó¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ, ˚Ô± † ñ
ëë3‡/ Œı±Àh¬±˘…±`¬ ¶ö±øÚfl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ’øÓ¬øı˛Mê 鬘Ӭ±/ñ
ï1ó ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 3-¤ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œÀfl¬ é≈¬J Ú± fl¬øı˛˚±˛ , Œı±Àh¬±˘…±`¬ ¶ö±øÚfl¬ ¬Ûøı˛¯À∏ ı˛, ά◊˝±ı˛ ¤˘±fl¬±ı˛ ˜ÀÒ… †ñ
(i) fl‘¬ø¯∏ › Ó¬»¸˝ fl‘¬ø¯∏ø˙鬱 › ·Àı¯∏̱, fl¬œÈ¬¬ÛÓ¬º ˝˝◊ÀÓ¬ ı˛é¬Ì ¤ı— ά◊øæ-ı…±øÒ øÚı±ı˛ÌÄ
(ii) ¬Ûq¬Û±˘Ú › ¬Ûqø‰¬øfl¬»¸±, ’Ô«±» ¬Ûq ¬Ûøı˛ı˛é¬Ì, ı˛é¬Ì › ά◊ißÓ¬øıÒ±Ú ¤ı— ¬Ûqı…±øÒ øÚı±ı˛ÌÄ
¬Ûqø‰¬øfl¬»¸±-√õ∂ø˙é¬Ì › ø‰¬øfl¬»¸±fl¬˜«Ä Œ‡“±˚˛±h¬Ä
(iii) ¸˝À˚±·Ä
(iv) ¸±—¶‘®øÓ¬fl¬ fl¬±˚«±ı˘œÄ
(v) ø˙鬱 ’Ô«±» √õ∂±Ôø˜fl¬ ø˙鬱, ı‘øM·Ó¬ √õ∂ø˙é¬Ì ¸À˜Ó¬ ά◊B‰¬-˜±Ò…ø˜fl¬ ø˙鬱, ı˚˛¶® ø˙鬱,
˜˝±øı…±˘˚˛ ø˙鬱 ︱ұı˛ÌóÄ
(vi) ˜»¸…‰¬±¯∏Ä
(vii) ·Ë±˜, Ò±Ú…Àé¬S, ı±Ê±ı˛ › ˙˝ı˛ ˝◊Ó¬…±øı˛ øÚı˛±¬ÛM±ı˛ ÊÚ… ıÚ…± øÚ˚˛LaÌ ï√õ∂±À˚˛±ø·fl¬ √õ∂fl‘¬øÓ¬ı˛
ÚÀ˝óÄ
(viii) ‡±… › ’¸±˜øı˛fl¬ ¸ı˛ıı˛±˝Ä
(ix) ıÚ ï¸—ı˛øé¬Ó¬ ıÚ±=¡˘ ı…Ó¬œÓ¬óÄ
(x) ˝ô¶∏‰¬±ø˘Ó¬ Ó“¬±Ó¬ › ı¶aı˚˛ÚÄ
(xi) ¶§±¶ö… › ¬Ûøı˛ı±ı˛ fl¬˘…±ÌÄ
(xii) ¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ Ó¬±ø˘fl¬± 1-¤ı˛ √õ∂øıø©Ü 84-ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬ ˜±fl¬ ¬Û±Úœ˚˛, ’±øÙ¬˜ ›
Ó¬#±Ó¬ ^ı…Ä
(xiii) Œ¸‰¬Ä
(xiv) |˜ › øÚÀ˚˛±ÊÚÄ
(xv) ˆ”¬ø˜ › ı˛±Ê¶§Ä
(xvi) ·ËLö±·±ı˛ ¬Ûøı˛À¯∏ı± ïı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıMÀ¬Û±ø¯∏Ó¬ › øÚ˚˛øLaÓ¬óÄ
(xvii) ˘È¬±øı˛ ï¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ Ó¬±ø˘fl¬± 1-¤ı˛ √õ∂øıø©Ü 40-¤ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ¸±À¬ÛÀé¬óÄ Ú±È¬…˙±˘±,
ڱȬ…±øˆ¬Ú˚˛ › ‰¬˘øB‰¬S ï¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ Ó¬±ø˘fl¬± 1-¤ı˛ ¬√õ∂øıø©Ü 60-¤ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛
¸±À¬ÛÀé¬óÄ
(xviii) ı±Ê±ı˛ › Œ˜˘±¸˜”˝Ä
(xix) Œ¬ÛÃı˛ øÚ·˜, ˝◊˜√õ∂nˆ¬À˜KȬ Ȭ™±à¬, ŒÊ˘±-¬Û¯∏«, › ’Ú…±Ú… ¶ö±Úœ˚˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛Ä
(xx) ı˛±Ê… fl¬Ó«¬‘fl¬ øÚ˚˛øLaÓ¬ ı± øıM-Œ¬Û±ø¯∏Ó¬ √õ∂˙«˙±˘± › ¬Û≈ı˛±Ó¬±øQfl¬ ¬√õ∂øӬᬱÚ, ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ
øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ ʱӬœ˚˛ &èÀQı˛ ıø˘˚˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬ Œfl¬±Ú √õ∂±‰¬œÚ › ‹øÓ¬˝±ø¸fl¬ ¶ú±ı˛fl¬¶ö±Ú
¤ı— ’øˆ¬À˘‡ ı…Ó¬œÓ¬ ’Ú… √õ∂±‰¬œÚ › ‹øÓ¬˝±ø¸fl¬ ¶ú±ı˛fl¬¶ö±Ú › ’øˆ¬À˘‡Ä
(xxi) ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ › ·Ë±À˜±iß˚˛ÚÄ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 281
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
(xxii) ¬Ûøı˛fl¬äÚ± › ά◊iß˚˛ÚÄ
(xxiii) ˜≈^Ì › Œ˘‡-¸±˜·ËœÄ
(xxiv) ÊÚ¶§±¶ö… fl¬±øı˛·øı˛Ä
(xxv) ¬Û”Ó«¬ øıˆ¬±·Ä
(xxvi) √õ∂‰¬±ı˛ › ÊÚ¸—À˚±·Ä
(xxvii) Êiú › ˜‘Ó≈¬…ı˛ Œı˛øÊø¶Üòfl¬ı˛ÌÄ
(xxviii) S±Ì › ¬Û≈Úı«±¸ÚÄ
(xxix) &øȬÀ¬Û±fl¬±ı˛ ‰¬±¯∏Ä
(xxx) ¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ Ó¬±ø˘fl¬± 1-¤ı˛ √õ∂øıø©Ü 7 › 52-ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ¸±À¬ÛÀé¬ é≈¬^, fl≈¬øȬı˛ ›
·Ë±˜œÌ ø˙äÄ
(xxxi) ¸˜±Ê fl¬˘…±ÌÄ
(xxxii) ˜‘øMfl¬± ¸—ı˛é¬ÌÄ
(xxxiii) Sêœh¬± › ˚≈ıfl¬˘…±ÌÄ
(xxxiv) ¬Ûøı˛¸—‡…±ÚÄ
(xxxv) ¬Û˚«È¬ÚÄ
(xxxvi) ¬Ûøı˛ı˝Ú ï¸h¬fl¬, Œ¸Ó≈¬, Œ‡˚˛±¬ÛÔ › Œ˚±·±À˚±À·ı˛ ’Ú…±Ú… ı…ı¶ö± ˚±˝± ¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛
Ó¬±ø˘fl¬± 1-¤ øıøÚø«©Ü ˝˚˛ Ú±˝◊ Ó¬±˝±, Œ¬ÛÃı˛ Ȭ™±˜¬ÛÔ, Œı˛±¬Û›À˚˛, ¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ Ó¬±ø˘fl¬± 1 ›
Ó¬±ø˘fl¬± 3-¤ ’ôL√À«˙œ˚˛ Ê˘¬ÛÔ ¸•§Àg¬ Œ˚ øıÒ±Ú±ı˘œ ’±À Ӭ»¸±À¬ÛÀé¬ ‹ı˛+¬Û Ê˘¬ÛÔ ›
ά◊˝±ÀÓ¬ ˚±Ó¬±˚˛±Ó¬Ä ˚La‰¬±ø˘Ó¬ ˚±Ú øˆ¬iß ’Ú…±Ú… ˚±ÚóÄ
(xxxvii) ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚ˚˛øLaÓ¬ › øıM-Œ¬Û±ø¯∏Ó¬ ÊÚʱøÓ¬ øı¯∏˚˛fl¬ ·Àı¯∏̱ √õ∂øӬᬱÚÄ
(xxxviii) Ú·ı˛ ά◊iß˚˛Ú-˙˝ı˛ › ·Ë±˜œÌ ¬Ûøı˛fl¬äÚ±Ä
(xxxix) ¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ Ó¬±ø˘fl¬± 1-¤ı˛ √õ∂øıø©Ü 50-¤ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬ ›ÊÚ › ¬Ûøı˛˜±¬ÛÄ ¤ı—
(xl) ¸˜Ó¬À˘ı˛ ÊÚʱøÓ¬ › ’ڷ˸ı˛ Œ|Ìœ¸˜”À˝ı˛ fl¬˘…±Ì
¸•Ûøfl«¬Ó¬ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± Ô±øfl¬Àı/
Ó¬Àı, ‹ı˛+¬Û øıøÒı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ñ
ïfl¬ó ¤˝◊ ’±˝◊Ú √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ Ó¬±øı˛À‡ Œfl¬±Ú Ú±·øı˛Àfl¬ı˛ ˆ”¬ø˜ ¸•ÛÀfl«¬ øı…˜±Ú Ó“¬±˝±ı˛ Œfl¬±Ú
’øÒfl¬±ı˛ ı± øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛¸˜”˝Àfl¬ øı˘≈l ı± ¸—¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ fl¬øı˛Àı Ú±Ä ¤ı—
ï‡ó ˚ø Œfl¬±Ú Ú±·øı˛fl¬ Œı±Àh¬±˘…±`¬ ¶ö±øÚfl¬ ¤˘±fl¬± ŒÊ˘±ı˛ ˜ÀÒ… ά◊Mı˛±øÒfl¬±ı˛, ı∞I◊Ú,
ıÀj±ıô¶∏ øfl¬—ı± ’Ú… Œfl¬±Úı˛+¬Û ˝ô¶∏±ôL√ı˛ÀÌı˛ ˜±Ò…À˜ ˆ”¬ø˜ ’Ê«Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ ’Ú…Ô±
Œ˚±·… ˝Ú Ó¬±˝± ˝˝◊À˘ ‹ı˛+¬Û Ú±·øı˛fl¬Àfl¬ ‹ı˛+À¬Û ˆ”¬ø˜ ’Ê«Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ’ÚÚ≈˜Ó¬ fl¬øı˛Àı
Ú±/
ï2ó ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 3 ’Ôı± ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ ¸fl¬˘ øıøÒ, ά◊˝±ı˛± ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ¸l˜
Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ Ó¬±ø˘fl¬± 3-¤ øıøÚø«©Ü øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ˝˚˛ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√, Ó¬»é¬Ì±» ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛
øÚfl¬È¬ Œ¬Û˙ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı ø˚øÚ Î¬◊˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øıÀı‰¬Ú±ı˛ ÊÚ… ¸—ı˛øé¬Ó¬ ı˛±ø‡ÀıÚ/
282 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
ï3ó ˚‡Ú Œfl¬±Ú øıøÒ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øıÀı‰¬Ú±ı˛ ÊÚ… ¸—ı˛øé¬Ó¬ ı˛±‡± ˝˚˛, Ó¬‡Ú ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛ÀıÚ Œ˚
øÓ¬øÚ Î¬◊Mê øıøÒÀÓ¬ ¸•úøÓ¬ √õ∂±Ú fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ ’Ôı± øÓ¬øÚ Î¬◊˝±ÀÓ¬ ¸•úøÓ¬ √õ∂±ÀÚ øıı˛Ó¬ ı˛ø˝˚˛±ÀÂÚ –
Ó¬Àı ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ı˛±Ê…¬Û±˘Àfl¬ ‹ øıøÒ ’Ôı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú øıøÚø«©Ü øıÒ±Ú±ı˘œ ¬Û≈Úøı«Àı‰¬Ú± fl¬øı˛ı±ı˛
¤ı— øıÀ˙¯∏Ó¬–, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, Ó“¬±˝±ı˛ ı±Ó«¬±˚˛ Œ˚ı˛+¬Û ¸≈¬Û±øı˛˙ fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û Œfl¬±Ú ¸—À˙±ÒÚ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛
ı±>Úœ˚˛Ó¬± øıÀı‰¬Ú± fl¬øı˛ı±ı˛ ’Ú≈Àı˛±Ò fl¬øı˛˚˛± ¤fl¬øȬ ı±Ó«¬±¸˝ øıøÒøȬ Œı±Àh¬±˘…±`¬ ¶ö±øÚfl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ øÚfl¬È¬
√õ∂Ó¬…¬Û«Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… øÚÀ«˙ øÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ, ¤ı— ˚‡Ú ‹ øıøÒ ‹ı˛+À¬Û õ∂Ó¬…ø¬Û«Ó¬ ˝˚˛, Ó¬‡Ú, ά◊Mê ¬Ûøı˛¯
‹ı˛+¬Û ı±Ó«¬± õ∂±ølı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ Â˚˛ ˜±¸ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… Ó¬Ú≈¸±Àı˛ øıøÒøȬ øıÀı‰¬Ú± fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— ‹ øıøÒ
ά◊Mê ¬Ûøı˛¯À ¬Û≈Úı˛±˚˛, ¸—À˙±ÒÚ¸˝ ı± ı…Ó¬œÓ¬, ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊À˘ ά◊˝± ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øıÀı‰¬Ú±ı˛ ÊÚ… ¬Û≈Úı˛±˚˛ Ó“¬±˝±ı˛
øÚfl¬È¬ ά◊¬Û¶ö±¬ÛÚ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/íí
4/ ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±¸˜”À˝ › ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡˘¸˜”À˝ øı‰¬±ı˛-fl¬±˚« ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±/ñï1ó Œfl¬±Ú
¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡À˘ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œé¬S¸˜”˝ ¸•ÛÀfl«¬ ‹ı˛+¬Û ’=¡À˘ı˛ ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏, ¤ı— Œfl¬±Ú
¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œfl¬±Ú Œé¬S ’=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛±ÒœÀÚ Ô±øfl¬À˘ Ó¬Z…Ó¬œÓ¬, ‹
ŒÊ˘±ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö ’Ú… Œé¬S¸˜”˝ ¸•ÛÀfl¬«¬ ‹ ŒÊ˘±ı˛ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏, Œ˚ ¸fl¬˘ Œ˜±fl¬V˜± › ˜±˜˘±˚˛
¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 5 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ √õ∂˚≈Mê ˝˚˛ Ó¬Z…Ó¬œÓ¬ ’Ú… Œ˚ ¸fl¬˘
Œ˜±fl¬V˜± › ˜±˜˘±˚˛ ¬Û鬷ÀÌı˛ ¸fl¬À˘ ‹ı˛+¬Û Œé¬S¸˜”À˝ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ˆ≈¬Mê, Œ¸˝◊
Œ˚ ¸fl¬˘ Œ˜±fl¬V˜± › ˜±˜˘±˚˛ øı‰¬±Àı˛ı˛ ÊÚ…, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ’±±˘Ó¬ ı± ø˚˛±, ·Ë±˜
¬Ûøı˛¯∏¸˜”˝ ı± ’±±˘Ó¬¸˜”˝ ·Í¬Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı— ˚ÀÔ±¬Û˚≈Mê ı…øMê·ÌÀfl¬ ‹ı˛+¬Û ·Ë±˜
¬Ûøı˛¯∏¸˜”À˝ı˛ ¸¸…ı˛+À¬Û ı± ‹ı˛+¬Û ’±±˘Ó¬¸˜”À˝ı˛ ’·Ë±øÒfl¬±øı˛fl¬ı˛+À¬Û øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ¤ı—
¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 3 ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ øıøÒ¸˜”À˝ı˛ ¬Ûøı˛‰¬±˘ÀÚı˛ ÊÚ… Œ˚ı˛+¬Û ’±ı˙…fl¬ ˝˝◊ÀÓ¬
¬Û±Àı˛ Œ¸ı˛+¬Û ’±øÒfl¬±øı˛fl¬› øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ √’=¡À˘ı˛ ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏, ı±
’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬ Ó¬»¬ÛÀé¬ ·øͬӬ Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬, ’Ôı± Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö
Œfl¬±Ú Œé¬S ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ Ú± Ô±øfl¬À˘ ‹ ŒÊ˘±ı˛ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏, ’Ôı± ŒÊ˘±
¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬ Ó¬»¬ÛÀé¬ ·øͬӬ Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬, ¤˝◊ ÓÙ¬ø¸À˘ı˛ 5 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛
øıÒ±Ú±ı˘œ Œ˚¸fl¬˘ Œ˜±fl¬V˜± › ˜±˜˘±˚˛ √õ∂˚≈Mê ˝˚˛ Ó¬Z…Ó¬œÓ¬, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ı˛+¬Û ’=¡À˘ı˛ ı±
Œé¬ÀSı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö, ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ ·øͬӬ, Œfl¬±Ú ·Ë±˜ ¬Ûøı˛¯∏ ı±
’±±˘Ó¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ øı‰¬±˚« ’Ú… ¸fl¬˘ Œ˜±fl¬V˜± › ˜±˜˘± ¸•ÛÀfl«¬ ’±¬Ûœ˘-’±±˘ÀÓ¬ı˛ 鬘Ӭ±¸˜”˝
√õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı— ‹ı˛+¬Û Œ˜±fl¬V˜± ı± ˜±˜˘±ı˛ ά◊¬Ûı˛ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ › ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ øˆ¬iß ’Ú… Œfl¬±Ú
’±±˘ÀÓ¬ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú±/
ï3ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï2ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ Œ˚¸fl¬˘ Œ˜±fl¬V˜± › ˜±˜˘±ı˛ √õ∂øÓ¬
√õ∂˚≈Mê ˝˚˛ Ó¬»¸•ÛÀfl«¬, ı˛±Ê…¬Û±˘, ’±À˙ Z±ı˛±, ¸˜˚˛ ¸˜˚˛ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ *** ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Ô±øfl¬Àı ¤ı— ‹ ’±±˘Ó¬ Ó¬±˝± √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ÀıÚ/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 283
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
ï4ó Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, Œfl¬±Ú ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ ı± ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ¬Û”ı«±Ú≈À˜±Ú ˘˝◊˚˛±,ñ
ïfl¬ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ ·Ë±˜ ¬Ûøı˛¯∏ › ’±±˘Ó¬ ·Í¬Ú ¤ı— Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ Œ˚
鬘Ӭ±¸˜”˝ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ó¬±˝±Ä
ï‡ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ Œ˜±fl¬V˜± › ˜±˜˘±ı˛ øı‰¬±Àı˛ ·Ë±˜
¬Ûøı˛¯∏ ı± ’±±˘Ó¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ú≈¸ı˛Ìœ˚˛ √õ∂øSê˚˛±Ä
ï·ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï2ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ ’±¬Ûœ˘ › ’Ú… fl¬±˚«ı±˝¸˜”À˝
’±=¡ø˘fl¬ ı± ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬ ·øͬӬ Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬
fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ú≈¸ı˛Ìœ˚˛ √õ∂øSê˚˛±Ä
ï‚ó ‹ı˛+¬Û ¬Ûøı˛¯∏ › ’±±˘ÀÓ¬ı˛ ø¸X¬±ôL√ › ’±À˙ ı˘ı»fl¬ı˛ÌÄ
ï„ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó › ï2ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ fl¬±À˚« ¬Ûøı˛ÌÓ¬
fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ’Ú… ¸fl¬˘ ¸˝±˚˛fl¬ øı¯∏˚˛
√õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ fl¬øı˛˚˛± øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
[ï5ó [¸—øù≠©Ü ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜À˙«ı˛ ¬Ûı˛] ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛± Œ˚ Ó¬±øı˛‡
¤Ó¬»¬ÛÀé¬ øÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛À‡ › Ó¬ıøÒ, ‹ √õ∂:±¬ÛÀÚ Œ˚ ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘± ı± ’=¡˘
øıøÚø«©Ü ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬»¸•ÛÀfl«¬ ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ¤ı˛+À¬Û fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı Œ˚Úñ
(i) ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬, ëë Œ˚¸fl¬˘ Œ˜±fl¬V˜± › ˜±˜˘±˚˛ ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 5 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó
ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ √õ∂˚≈Mê ˝˚˛ Ó¬Z…Ó¬œÓ¬ ’Ú… Œ˚¸fl¬˘ Œ˜±fl¬V˜± › ˜±˜˘±˚˛ ¬Û鬷ÀÌı˛
¸fl¬À˘ ‹ı˛+¬Û Œé¬S¸˜”À˝ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ˆ≈¬Mê, Œ¸˝◊ííñ¤˝◊ ˙s¸˜”À˝ı˛ ¶öÀ˘, ë뤽◊
Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 5 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ ά◊ø{°ø‡Ó¬ √õ∂fl‘¬øÓ¬ı˛ Œ˚¸fl¬˘ Œ˜±fl¬V˜± › ˜±˜˘±
ı˛±Ê…¬Û±˘ ¤Ó¬ÀÔ« øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸&ø˘ ı±Àííñ ¤˝◊ ˙s¸˜”˝ √õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊˚˛±ø¢Ä
(ii) ï2ó › ï3ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ı± Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛±ø¢Ä
(iii) ï4ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ñ

ïfl¬ó ëëŒé¬S±Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ ı± ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏, ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛

¬Û”ı«±Ú≈À˜±Ú ˘˝◊˚˛±........√õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ fl¬øı˛˚˛± øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Úííñ ¤˝◊ ˙s¸˜”À˝ı˛
¶öÀ˘, ëë¬ı˛±Ê…¬Û±˘...... ¬√õ∂øÚ˚˛øLaÓ¬ fl¬øı˛˚˛± øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Úííñ¤˝◊ ˙s¸˜”˝
√õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊˚˛±øÂ˘Ä ¤ı—
ï‡ó ïfl¬ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ¶öÀ˘, øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ √õ∂fl¬ı˛Ì √õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊˚˛±ø¢, ˚Ô± †ñ
ëëïfl¬ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ ·Ë±˜ ¬Ûøı˛¯∏ › ’±±˘Ó¬ ·Í¬Ú, Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬
Œ˚ 鬘Ӭ±¸˜”˝ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı ¤ı— ·Ë±˜ ¬Ûøı˛¯∏ › ’±±˘ÀÓ¬ı˛ ø¸X¬±ôL√ ˝˝◊ÀÓ¬ Œ˚
’±±˘ÀÓ¬ ’±¬Ûœ˘ ‰¬ø˘Àı Ó¬±˝±ÄííÄ
284 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
ï·ó ï·¬ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ¶öÀ˘, øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ √õ∂fl¬ı˛Ì √õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊˚˛±ø¢, ˚Ô± †ñ
ëëï·¬ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ ï5ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ øÚø«©Ü Ó¬±øı˛À‡ı˛
’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı«, ’±=¡ø˘fl¬ ı± ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬
·øͬӬ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ı˛ ¸˜Àé¬ øı‰¬±ı˛±ÒœÚ ’±¬Ûœ˘ › ’Ú… fl¬±˚«ı±À˝ı˛
¶ö±Ú±ôL√ı˛ÌÄííÄ ¤ı—
ï‚ó ï„ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ, ëë ï1ó › ï2ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ííñ¤˝◊ ¸fl¬˘ ıg¬Úœ, ¸—‡…± ›
˙Àsı˛ ¶öÀ˘, ëëï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ííñ¤˝◊ ıg¬Úœ, ¸—‡…± › ˙s √õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊˚˛±ø¢/]
¸—øıÒ±Ú ¯á¬ Ó¬Ù¬ø¸˘ ︗À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2003 ï2003-¤ı˛ 44ó-¤ı˛, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛± ¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ 4,
’±¸±˜ ı˛±ÀÊ… ά◊˝±ı˛ õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, ¤ı˛+À¬Û ¸—À˙±ÒÚ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À ˚±˝±ÀÓ¬ ï5ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±¢∂±ÀÙ¬ı˛ ¬Ûı˛
øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ ï7.9.2003 ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó, ¸øißÀıø˙Ó¬ fl¬ı˛± ˚±˚˛, ˚Ô± †ñ
ëëï6ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±¢∂±ÀÙ¬ı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ 2-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ ï3ó-¤ı˛ ’Ú≈øıøÒ
’Ú≈˚±˚˛œ ·øͬӬ Œı±Àh¬±˘…±`¬ ¶ö±øÚfl¬ ¬Ûøı˛¯Àı˛ ¸•ÛÀfl«¬ õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ú±/íí/
5/ Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú Œ˜±fl¬V˜±, ˜±˜˘± › ’¬Ûı˛±ÀÒı˛ øı‰¬±Àı˛ı˛ ÊÚ… ’±=¡ø˘fl¬ › ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ Àfl¬ ¤ı—
Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ’±±˘Ó¬ › ’±øÒfl¬±øı˛fl¬Àfl¬ Œ›˚˛±Úœ √õ∂øSê˚˛± ¸—ø˝Ó¬±, 1908 › ŒÙ¬ÃÊ±ı˛œ √õ∂øSê˚˛±
¸—ø˝Ó¬±, 1898 ’Ú≈˚±˚˛œ 鬘Ӭ±¸˜”˝ ’¬Û«Ì/ñï1ó Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±˚˛ ı± ’=¡À˘ ı˘ı» Œfl¬±Ú
øıøÒ ˚±˝± ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬fl« ¬ Ó¬»¬ÛÀé¬ øıøÚø«©Ü ˝˝◊˚±˛ ÀÂ, Ó¬±˝± ˝˝◊ÀÓ¬ ά◊æÓ” ¬ Œ˜±fl¬V˜± ı± ˜±˜˘±ı˛ øı‰¬±Àı˛ı˛
ÊÚ…, ’Ôı± ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ G¬ ¸—ø˝Ó¬± ’Ú≈˚±˚˛œ ı± ‹ı˛+¬Û ŒÊ˘±˚˛ ı± ’=¡À˘ Ó¬»fl¬±À˘ √õ∂À˚±Ê… ’Ú… Œfl¬±Ú
øıøÒ ’Ú≈˚±˚˛œ ˜‘Ó¬≈…G¬, ˚±ı#œıÚ Zœ¬Û±ôL√ı˛ ı± ’Ú”…Ú ¬Û“±‰¬ ı»¸ı˛ fl¬±À˘ı˛ ÊÚ… fl¬±ı˛±ÀG¬ G¬Úœ˚˛
’¬Ûı˛±Ò¸˜”À˝ı˛ øı‰¬±Àı˛ı˛ ÊÚ…, ı˛±Ê…¬Û±˘, ‹ı˛+¬Û ŒÊ˘±˚˛ ı± ’=¡À˘ Œ˚ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯À∏ ı˛ ı± ’±=¡ø˘fl¬
¬Ûøı˛¯À∏ ı˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛ ’±À Ӭ±˝±Àfl¬ ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó¬‘fl« ¬ ·øͬӬ ’±±˘Ó¬¸˜”˝Àfl¬ ’Ôı±
ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó«¬fl‘ ¬ Ó¬»¬ÛÀé¬ øÚÀ˚˛±øÊÓ¬ Œfl¬±Ú ’±øÒfl¬±øı˛fl¬Àfl¬, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, Œ›˚˛±Úœ √õ∂øSê˚˛± ¸—ø˝Ó¬±,
1908 ı± ŒÙ¬ÃÊ±ı˛œ √õ∂øSê˚˛± ¸—ø˝Ó¬±, 1898 ’Ú≈˚±˚˛œ Œ˚ı˛+¬Û 鬘Ӭ± øÓ¬øÚ ˚Ô±À˚±·… ·Ì… fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û
鬘Ӭ± ’¬Û«Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ¤ı— Ó¬ÚôL√ı,˛ ά◊Mê ¬Ûøı˛¯∏ , ’±±˘Ó¬ ı± ’±øÒfl¬±øı˛fl¬ ‹ı˛+À¬Û ’ø¬Û«Ó¬
鬘Ӭ±ı˛ √õ∂À˚˛±·SêÀ˜ Œ˜±fl¬V˜±, ˜±˜˘± ı± ’¬Ûı˛±Ò¸˜”À˝ı˛ øı‰¬±ı˛ fl¬øı˛ÀıÚ/
ï2ó ı˛±Ê…¬Û±˘ ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ , ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ ,
’±±˘Ó¬ ı± ’±øÒfl¬±øı˛fl¬Àfl¬ ’ø¬Û«Ó¬ Œ˚Àfl¬±Ú 鬘Ӭ± √õ∂Ó¬…±˝±ı˛ ı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï3ó Œ˚ ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±˚˛ ı± ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡À˘ ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ √õ∂˚≈Mê ˝˚˛, Ó¬Ô±˚˛
Œfl¬±Ú Œ˜±fl¬V˜±, ˜±˜˘± ı± ’¬Ûı˛±ÀÒı˛ øı‰¬±Àı˛, ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ ¶Û©ÜÓ¬– Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ ˝˝◊˚˛±À Ӭøæiß,
Œ›˚˛±Úœ √õ∂øSê˚˛± ¸—ø˝Ó¬±, 1908 › ŒÙ¬ÃÊ±ı˛œ √õ∂øSê˚˛± ¸—ø˝Ó¬±, 1898 √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±/
[ï4ó Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘± ı± ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡˘ ¸•§Àg¬, 4 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï5ó ¬Î¬◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬
’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚø«©Ü Ó¬±øı˛À‡ › Ó¬ıøÒ, ‹ ŒÊ˘±˚˛ ı± ’=¡À˘ ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ √õ∂À˚˛±À·
˝◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àfl¬ ı± ’=¡˘¬ Ûøı˛¯∏Àfl¬ ı± ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬ ·øͬӬ
’±±˘Ó¬¸˜”˝Àfl¬ ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ ά◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú 鬘Ӭ± ’¬Û«Ì fl¬øı˛ÀÓ¬
ı˛±Ê…¬Û±˘Àfl¬ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ fl¬Àı˛ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú±/]
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 285
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
[6/ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ √õ∂±Ôø˜fl¬ øı…±˘˚˛¸˜”˝ ˝◊Ó¬…±ø ¶ö±¬ÛÚ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±¸˜”˝ ñï1ó Œfl¬±Ú
¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ‹ ŒÊ˘±ÀÓ¬ √õ∂±Ôø˜fl¬ øı…±˘˚˛, fi¯∏Ò±˘˚˛, ı±Ê±ı˛, [·ı±ø ¬Ûqı˛
Œ‡“±˚˛±h¬,] Œ‡˚˛±¬ÛÔ, ˜»¸…Àé¬S, ¸h¬fl¬, ¸h¬fl¬ ¬Ûøı˛ı˝Ú › Ê˘¬ÛÔ¸˜”˝ ¶ö±¬ÛÚ, øÚ˜«±Ì ı± ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı—, ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ¬Û”ı«±Ú≈À˜±Ú ˘˝◊˚˛±, ά◊˝±Àı˛ øÚ˚˛LaÌ › √õ∂øÚ˚˛LaÀÌı˛ ÊÚ…
√õ∂øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı—, øıÀ˙¯∏Ó¬–, ŒÊ˘±ı˛ √õ∂±Ôø˜fl¬ øı…±˘˚˛¸˜”À˝ √õ∂±Ôø˜fl¬ ø˙鬱
Œ˚ ˆ¬±¯∏±˚˛ › Œ˚ √õ∂̱˘œÀÓ¬ √õ∂M ˝˝◊Àı Ó¬±˝± øıø˝Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ¬ı˛±Ê…¬Û±˘, Œfl¬±Ú ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸•úøÓ¬ ˘˝◊˚˛± ‹ ¬Ûøı˛¯∏ ı± ά◊˝±ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·ÀÌı˛ ά◊¬Ûı˛
fl‘¬ø¯∏, ¬Ûq¬Û±˘Ú, ¸˜±Ê√õ∂fl¬ä, ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬¸˜”˝, ¸˜±Êfl¬˘…±Ì › ·Ë±˜ ¬Ûøı˛fl¬äÚ± ¸•§Àg¬, ’Ôı±
*** ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± ˚±˝±ÀÓ¬ √õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˚˛ ¤ı˛+¬Û ’Ú… Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•§Àg¬, fl¬‘Ó¬…¸˜”˝ ˙Ó«¬
¸±À¬ÛÀé¬ ı± øıÚ± ˙ÀÓ«¬ Ú…ô¶∏ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
7/ ŒÊ˘± › ’±=¡ø˘fl¬ øÚøÒ¸˜”˝/ ñï1ó √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ ŒÊ˘± øÚøÒ ¤ı—
√õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡À˘ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ ’±=¡ø˘fl¬ øÚøÒ ·Í¬Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ˚±˝±ÀÓ¬ ʘ± Œ›˚˛± ˝˝◊Àı
¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈˚±˚˛œ ˚Ô±SêÀ˜ ‹ ŒÊ˘±ı˛ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ › ‹ ’=¡À˘ı˛ ’±=¡ø˘fl¬
¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ ŒÊ˘± ı± ‹ ’=¡À˘ı˛ √õ∂˙±¸Ú ¬Ûøı˛‰¬±˘ÚSêÀ˜ √õ∂±l ’Ô«¸˜”˝/
ï2ó ¬ı˛±Ê…¬Û±˘, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ ŒÊ˘± øÚøÒ ı± ’±=¡ø˘fl¬ øÚøÒı˛ ¬Ûøı˛‰¬±˘ÀÚı˛ ÊÚ… ¤ı— ά◊Mê
øÚøÒÀÓ¬ ’Ô«√õ∂±Ú, ά◊˝± ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ô« ά◊ͬ±˝◊˚˛± ˘›˚˛±, ‹ ’ÀÔ«ı˛ ’øˆ¬ı˛é¬± ¤ı— ¬Û”Àı±«Mê øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛
¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ı± Ó¬»¸˝±˚˛fl¬ ’Ú… Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ ’Ú≈¸ı˛Ìœ˚˛ √õ∂øSê˚˛±ı˛ ÊÚ… øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï3ó Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ı± ’=¡˘ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ø˝¸±ı¸˜”˝ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬
› øÚı˛œé¬fl¬ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ ’Ú≈À˜±Ú ˘˝◊˚˛±, Œ˚ı˛+¬Û øıø˝Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ’±fl¬±Àı˛ ı˛øé¬Ó¬ ˝˝◊Àı/
ï4ó ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬fl¬ Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˚≈Mê ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û √õ∂̱˘œÀÓ¬ ŒÊ˘± ›
’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ø˝¸±ı¸˜”˝ øÚı˛œé¬± fl¬ı˛±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ¤ı— ‹ı˛+¬Û ø˝¸±ı¸˜”˝ ¸•§Àg¬ ˜˝±
ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬Àfl¬ı˛ ¬√õ∂øÓ¬ÀıÚ¸˜”˝ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ı˛±Ê…¬Û±˘
‹&ø˘ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬ı˛±˝◊ÀıÚ/
8/ ˆ”¬ø˜ı˛±Ê¶§ Ò±˚« › ¸—·Ë˝ fl¬øı˛ı±ı˛ ¤ı— fl¬ı˛ ’±Àı˛±¬Û fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ±¸˜”˝/ ñï1ó Œfl¬±Ú
¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡À˘ı˛ ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ‹ı˛+¬Û ’=¡À˘ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö ¸fl¬˘ ˆ”¬ø˜ ¸•ÛÀfl«¬, ¤ı— Œfl¬±Ú
¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àı˛, ‹ ŒÊ˘±ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œfl¬±Ú Œé¬S ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛
√õ∂±øÒfl¬±ı˛±ÒœÀÚ Ô±øfl¬À˘ Ó¬iúÒ…ø¶öÓ¬ Œfl¬±Ú ˆ¬”ø˜ ı…Ó¬œÓ¬, ‹ ŒÊ˘±ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö ’Ú… ¸fl¬˘ ˆ”¬ø˜ ¸•ÛÀfl«¬,
[¸±Ò±ı˛Ìˆ¬±Àı ‹ ı˛±ÀÊ… ˆ”¬ø˜ı˛±ÊÀ¶§ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ˆ”¬ø˜fl¬ı˛ Ò±˚«fl¬ı˛ÀÌ ¬ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬] Ó¬»fl¬±À˘
’Ú≈¸‘Ó¬ ÚœøÓ¬ ’Ú≈¸±Àı˛ ‹ı˛+¬Û ˆ”¬ø˜ ¸•ÛÀfl«¬ ı˛±Ê¶§ Ò±˚« › ¸—·Ë˝ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± Ô±øfl¬Àı/
ï2ó ¬Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ’±=¡À˘ı˛ ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ‹ı˛+¬Û ’=¡À˘ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö ¸fl¬˘ Œé¬S
¸•ÛÀfl«¬, ¤ı— Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àı˛, ‹ ŒÊ˘±ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œfl¬±Ú Œé¬S ’±=¡ø˘fl¬
¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¬√õ∂±øÒfl¬±ı˛±ÒœÀÚ Ô±øfl¬À˘ Ó¬Z…Ó¬œÓ¬ ‹ ŒÊ˘±ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö ’Ú… ¸fl¬˘ Œé¬S ¸•ÛÀfl«¬, ‹ı˛+¬Û
Œé¬ÀSı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö ˆ”¬ø˜ › ˆ¬ıÚ ˝˝◊ÀÓ¬ fl¬ı˛¸˜”˝ ¤ı— ‹ı˛+¬Û Œé¬ÀSı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ ı¸ı±¸fl¬±ı˛œ
ı…øMê·ÀÌı˛ øÚfl¬È¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ά◊¬Ûq{®¸˜”˝ ά◊ƒ·Ë˝Ì › ¸—·Ë˝ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± Ô±øfl¬Àı/
286 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
ï3ó Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ‹ ŒÊ˘±ı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ¸fl¬˘ ı± Œ˚Àfl¬±Ú
fl¬ı˛ ά◊ƒ·Ë˝Ì › ¸—·Ë˝ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± Ô±øfl¬Àı, ’Ô«±»ñ
ïfl¬ó ¬ı‘øM, ı…ı¸±˚˛, Œ¬Û˙± › ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛¸˜”˝Ä
ï‡ó ¬Ûq, ˚±Ú › ŒÚÃfl¬±ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛¸˜”˝Ä
ï·ó Œfl¬±Ú ı±Ê±Àı˛ øıSêÀ˚˛ı˛ ÊÚ… ^ı…¸˜”À˝ı˛ Ó¬Ô±˚˛ √õ∂ÀıÀ˙ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛¸˜”˝ ¤ı—
Œ‡˚˛±˚˛ ı±ø˝Ó¬ ˚±Sœ ^ı…¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ ά◊¬Ûq{®¸˜”˝Ä
ï‚ó øı…±˘˚˛, fi¯∏Ò±˘˚˛ ı± ¸h¬fl¬ ı˛é¬Ì±Àıé¬ÀÌı˛ ÊÚ… fl¬ı˛¸˜”˝Ä ¤ı—
ï„ó √õ∂À˜± › øıÀÚ±Ú fl¬ı˛/
ï4ó Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, Œfl¬±Ú ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ ı± ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏, ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï2ó › ï3ó
ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ øıøÚø«©Ü Œ˚Àfl¬±Ú fl¬ı˛ ά◊ƒ·Ë˝Ì › ¸—·ËÀ˝ı˛ ı…ı¶ö±ı˛ ÊÚ… √õ∂øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú [¤ı— ‹ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¬√õ∂øÚ˚˛˜ ’øı˘À•§ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı— øÓ¬øÚ
Ó¬»√õ∂øÓ¬ ¸•úøÓ¬ √õ∂±Ú Ú± fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√ ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±øfl¬Àı Ú±]/
9/ ‡øÚʸ˜”À˝ı˛ ’Ài§¯∏Ì ı± øÚ©®¯∏«ÀÌı˛ ά◊ÀVÀ˙… ’Ú≈:±¬ÛS ı± ¬Û±A±¸˜”˝/ñï1ó Œfl¬±Ú
¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œfl¬±Ú Œé¬S ¸•ÛÀfl«¬ ‡øÚʸ˜”À˝ı˛ ’Ài§¯∏Ì ı± øÚ©®¯∏«ÀÌı˛ ά◊ÀVÀ˙…
[¬ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛] fl¬Ó‘¬«fl¬ ¬√õ∂M ’Ú≈:±¬ÛS ı± ¬Û±A±¸˜”˝ ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂øÓ¬ ı»¸ı˛ Œ˚ ı˛˚˛±˘øȬ ά◊æ”Ó¬ ˝˚˛,
ά◊˝±ı˛ Œ˚ı˛+¬Û ’—˙ ¸•ÛÀfl«¬ [¬ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛] ¤ı— ‹ı˛+¬Û ŒÊ˘±ı˛ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ¶§œfl‘¬Ó¬ ˝˝◊ÀıÚ
Œ¸ı˛+¬Û ’—˙ ‹ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àfl¬ Œ›˚˛± ˝˝◊Àı/
ï2ó ¬Œfl¬±Ú ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àfl¬ ‹ı˛+¬Û ı˛˚˛±˘øȬı˛ √õ∂À˚˛ ’—˙ ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú øıı± ά◊øOÓ¬ ˝˝◊À˘ ά◊˝±
ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ øÚÒ«±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… Œ√õ∂ø¯∏Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ı˛±Ê…¬Û±˘ ¶§øıÀı‰¬Ú±˚˛ Œ˚ ¬Ûøı˛˜±Ì ’Ô«
øÚÒ«±øı˛Ó¬ fl¬øı˛ÀıÚ Ó¬±˝± ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ ‹ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àfl¬ √õ∂À˚˛
’Ô« ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı, ¤ı— ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ˜œ˜±—¸± ‰”¬h¬±ôL√ ˝˝◊Àı/
¸—øıÒ±Ú ¯á¬ Ó¬Ù¬ø¸˘ ︗À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1988 ï1988-ı˛ 67ó-ı˛, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛± ï16.12.1988
˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó ¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ 9, øS¬Û≈ı˛± › ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±ÀÊ… ά◊˝±ı˛ õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, ¤ı˛+À¬Û ¸—À˙±ÒÚ
fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À ˚±˝±ÀÓ¬ ï2ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±¢∂±ÀÙ¬ı˛ ¬Ûı˛ øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ ¸øißÀıø˙Ó¬ fl¬ı˛± ˚±˚˛, ˚Ô± †ñ
ëëï3ó ı˛±Ê…¬Û±˘ ’±À˙ Z±ı˛± øÚÀ«˙ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚, ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àfl¬
¬√õ∂À˚˛ ı˛˚˛…±˘øȬı˛ ’—˙, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ‰≈¬øMêı˛ ’Ôı± ï2ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬
’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú øÚÒ«±ı˛ÀÌı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ¤fl¬ ı»¸ı˛ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ˜ÀÒ… ά◊Mê ¬Ûøı˛¯∏Àfl¬ √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/íí

10/ ’-ÊÚʱøÓ¬ ı…øMêıÀ·«ı˛ ˜˝±ÊÚœ fl¬±ı˛ı±ı˛ › ı…ı¸±˚˛ øÚ˚˛La̱ԫ √õ∂øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú

fl¬øı˛ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ 鬘Ӭ±/ñï1ó Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ‹ ŒÊ˘±˚˛
ı¸ı±¸fl¬±ı˛œ Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ øˆ¬iß ’Ú… ı…øMê·ÀÌı˛ ‹ ŒÊ˘±ı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ ˜˝±ÊÚœ fl¬±ı˛ı±ı˛ ı±
ı…ı¸±˚˛ √õ∂øÚ˚˛LaÌ › øÚ˚˛LaÀÌı˛ ÊÚ… √õ∂øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 287
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
ï2ó ¬øıÀ˙¯∏Ó¬– ¤ı— ¬Û”ı«·±˜œ 鬘Ӭ±ı˛ ı…±¬Ûfl¬Ó¬± é≈¬J Ú± fl¬øı˛˚˛±, ‹ı˛+¬Û √õ∂øÚ˚˛˜±ı˘œñ
ïfl¬ó øıø˝Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ˚ Ó¬»¬ÛÀé¬ √õ∂M ’Ú≈:±¬ÛSÒ±ı˛œ øˆ¬iß ’Ú… Œfl¬˝ ˜˝±ÊÚœ
fl¬±ı˛ı±ı˛ ‰¬±˘±˝◊ÀıÚ Ú±Ä
ï‡ó Œfl¬±Ú ˜˝±ÊÚ Î¬◊B‰¬Ó¬˜ Œ˚ ¸≈Àı˛ ˝±ı˛ ±øı ı± ’±±˚˛ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬±˝± øıø˝Ó¬
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ä
ï·ó ˜˝±ÊÚ fl¬Ó‘¬«fl¬ ø˝¸±ı ı˛é¬ÀÌı˛ ¤ı— ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬ Ó¬»¬ÛÀé¬ øÚÀ˚˛±øÊÓ¬
’±øÒfl¬±øı˛fl¬·ÀÌı˛ Z±ı˛± ‹ı˛+¬Û ø˝¸±ı ¬Ûøı˛˙«ÀÚı˛ ı…ı¶ö± fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ä
ï‚ó øıø˝Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Œ˚, Œfl¬±Ú ı…øMê ø˚øÚ ‹ ŒÊ˘±˚˛ ı¸ı±¸fl¬±ı˛œ Ó¬Ù¬ø¸˘œ
ÊÚʱøÓ¬ı˛ ¸¸… ÚÀ˝Ú, øÓ¬øÚ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬ Ó¬»¬ÛÀé¬ √õ∂M ’Ú≈:±¬ÛS ’Ú≈˚±˚˛œ øˆ¬iß Œfl¬±Ú
¬ÛÀÌ…ı˛ ¬Û±˝◊fl¬±ı˛œ ı± ‡≈‰¬ı˛± ı…ı¸±˚˛ ‰¬±˘±˝◊ÀıÚ Ú±†
Ó¬Àı, ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú √õ∂øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±, ˚ø Ú± Œ¸&ø˘ ‹ ŒÊ˘±
¬Ûøı˛¯∏Àı˛ Œ˜±È¬ ¸¸… ¸—‡…±ı˛ ’Ú”…Ú øÓ¬Ú-‰¬Ó≈¬Ô«±—À˙ı˛ ’±øÒÀfl¬… ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛†
¬Ûı˛c, Œ˚ ˜˝±ÊÚ ı± ı…ı¸±˚˛œ ‹ı˛+¬Û √õ∂øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂Ì˚˛Úfl¬±À˘ı˛ ¬Û”ı« ˝˝◊ÀÓ¬ ‹ ŒÊ˘±˚˛ fl¬±ı˛ı±ı˛
‰¬±˘±˝◊˚˛± ’±ø¸ÀÓ¬ÀÂÚ Ó“¬±˝±Àfl¬ ’Ú≈:±¬ÛS ˜?≈ı˛ fl¬øı˛ÀÓ¬ ’¶§œfl¬±ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú
√õ∂øÚ˚˛˜±ı˘œı˛ ’ÒœÀÚ Ô±øfl¬Àı Ú±/
ï3ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ ¸fl¬˘ √õ∂øÚ˚˛˜±ı˘œ ’øı˘À•§ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ øÚfl¬È¬ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬
fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı, ¤ı— øÓ¬øÚ Ó¬»√õ∂øÓ¬ ¸•úøÓ¬ ¬√õ∂±Ú Ú± fl¬ı˛± ¬Û˚«ôL√ ά◊˝±Àı˛ Œfl¬±Ú fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±øfl¬Àı Ú±/
¸—øıÒ±Ú ¯á¬ Ó¬Ù¬ø¸˘ ︗À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2003 ï2003-¤ı˛ 44ó-¤ı˛, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛±, ¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ 10,
’±¸±˜ ı˛±ÀÊ… ά◊˝±ı˛ õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬ ¤ı˛+À¬Û ¸—À˙±ÒÚ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±ÀÂ, ˚±˝±ÀÓ¬ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ ï3ó-¤ı˛ ¬Ûı˛
øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ ¸øißÀıø˙Ó¬ fl¬ı˛± ˚±˚˛, ˚Ô± †ñ
ëëï4ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±¢∂±ÀÙ¬ı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊, ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ 2-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ ï3ó-¤ı˛ ’Ú≈øıøÒ
’Ú≈˚±˚˛œ ·øͬӬ Œı±Àh¬±˘…±`¬ ¶ö±øÚfl¬ ¬Ûøı˛¯ ¸•ÛÀfl«¬ õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ú±/íí/
¸—øıÒ±Ú ¯á¬ Ó¬Ù¬ø¸˘ ︗À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1988 ï1988-ı˛ 67ó-ı˛, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛±, ¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ 10, øS¬Û≈ı±˛
› ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±ÀÊ… ά◊˝±ı˛ õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, øÚ•ßı+˛ À¬Û ¸—À˙±ÒÚ fl¬ı˛± ˝˝◊˚±˛ À †ñ
ïfl¬ó ø˙Àı˛±Ú±À˜ ëë’-ÊÚʱøÓ¬·ÀÌı˛ Z±ı˛±íí ¤˝◊ ˙s¸˜”˝ ı± ˚±˝◊ÀıÄ
ï‡ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ ï1ó--¤ ëëÓ¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ ı…Ó¬œÓ¬íí ¤˝◊ ˙s¸˜”˝ ı± ˚±˝◊ÀıÄ
ï·ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ ï2ó-¤, ï‚ó õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ¶öÀ˘, øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ õ∂fl¬ı˛Ì õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı, ˚Ô± †ñ
ëëï‚ó ‹ ŒÊ˘±ı˛ ’øÒı±¸œ Œfl¬±Ú ı…øMê, ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯ fl¬Ó‘«¬fl¬ Ó¬»¬ÛÀé¬ õ∂M ˘±˝◊À¸k øˆ¬iß,
¬Û±˝◊fl¬±ı˛œ ı± ‡≈‰¬ı˛±, Œfl¬±Ú õ∂fl¬±ı˛ ı…ı¸±˚˛ ‰¬±˘±˝◊˚˛± ˚±˝◊ÀıÚ Ú± ıø˘˚˛± øıø˝Ó¬ fl¬øı˛ÀıÚ/íí
11/ ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ’ÒœÀÚ √õ∂̜Ӭ øıøÒ¸˜”À˝ı˛, øÚ˚˛˜±ı˘œ ¤ı— √õ∂øÚ˚˛˜±ı˘œı˛ √õ∂fl¬±˙Ú/
ñŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ı± ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó«¬‘fl¬ ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ’ÒœÀÚ √õ∂̜Ӭ ¸fl¬˘ øıøÒ, øÚ˚˛˜ ›
√õ∂øÚ˚˛˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ Œ·ÀÊÀȬ ’øı˘À•§ √õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ı˛+À¬Û √õ∂fl¬±ø˙Ó¬ ˝˝◊À˘ ά◊˝±ı˛±
øıøÒı» fl¬±˚«fl¬ı˛œ ˝˝◊Àı/
288 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
12/ [ ’±¸±˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±¸˜”À˝ ¤ı— ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡˘¸˜”À˝ ¸—¸Àı˛
¤ı— ’±¸±˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ’±˝◊Ú¸˜”À˝ı˛ √õ∂À˚˛±·/ ]ñï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±ÀÂ
Ó¬»¸ÀMW›ñ
ïfl¬ó Œ˚¸fl¬˘ øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ı± ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú ıø˘˚˛± ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 3 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ øıøÚø«©Ü ’±À Œ¸ı˛+¬Û Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛
¸•ÛÀfl«¬ [ ’±¸±˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ] Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú ¤ı— Œ‰¬±˘±˝◊ Ú± fl¬ı˛± ¸≈ı˛±¸±ı˛
¬Û±ÚœÀ˚˛ı˛ Œˆ¬±· ¬√õ∂øÓ¬ø¸X¬ ı± ¸Ç≈¬ø‰¬Ó¬ fl¬ı˛Ì±Ô« [ ’±¸±˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ] Œfl¬±Ú
’±˝◊Ú [ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ] Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘± ı± ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡À˘ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±, ˚ø Ú±
¤Ó¬≈ˆ¬À˚˛ı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ¶öÀ˘ ‹ ŒÊ˘±ı˛, ’Ôı± ‹ ’=¡À˘ı˛ ά◊¬Ûı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛¸•Ûiß, ŒÊ˘±
¬Ûøı˛¯∏, ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±, ‹ı˛+¬Û øÚÀ«˙ ŒÚ, ¤ı— ‹ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú
¸•ÛÀfl«¬ ‹ı˛+¬Û øÚÀ«˙ √õ∂±Úfl¬±À˘ ¤ı˛+¬Û øÚÀ«˙ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ ‹ ’±˝◊Ú, ‹ı˛+¬Û ŒÊ˘±˚˛
ı± ’=¡À˘ ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±À· ˝◊˝±ı˛ √õ∂À˚˛±À·, ‹ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˚≈Mê ˜ÀÚ
fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ı…øÓ¬Sê˜ ı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊ÀıÄ
¸—øıÒ±Ú ¯á¬ Ó¬Ù¬ø¸˘ ︗À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1995 ï1995-¤ı˛ 42ó-¤ı˛ 2 Ò±ı˛± Z±ı˛±, ï12.9.1995
˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó ¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ 12, ’±¸±˜ ı˛±ÀÊ… ά◊˝±ı˛ õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, øÚ•ßı˛+À¬Û ¸—À˙±ÒÚ fl¬ı˛±
˝˝◊˚˛±À †ñ
ëë¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ 12-ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ ï1ó-¤, ë뤽◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ 3-¤ øıøÚø«©Ü øı¯˚˛¸˜”˝íí
-¤˝◊ ˙s¸˜”˝ › ¸—‡…±ı˛ ¶öÀ˘ ë뤽◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ 3 ’Ôı± ¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ 3fl¬-¤ øıøÚø«©Ü øı¯˚˛¸˜”˝íí
-¤˝◊ ˙s¸˜”˝, ¸—‡…±¸˜”˝ › ’é¬ı˛ õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı/í/
¸—øıÒ±Ú ¯á¬ Ó¬Ù¬ø¸˘ ︗À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2003 ï2003-¤ı˛ 44ó-¤ı˛, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛±, ¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ 12,
’±¸±˜ ı˛±ÀÊ… ά◊˝±ı˛ õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, øÚ•ßı˛+¬Û ¸—À˙±ÒÚ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±ÀÂ,ñ
ë¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ 12-ı˛, ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ ï1ó-¤, ïfl¬ó õ∂fl¬ı˛ÀÌ, ë뤽◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ 3 ’Ôı±
¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ 3fl¬-¤ øıøÚø«©Ü øı¯˚˛¸˜”˝íí-¤˝◊ ˙s¸˜”˝, ¸—‡…±¸˜”˝ › ’é¬Àı˛ı˛ ¶öÀ˘ ë뤽◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛
¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ 3 ’Ôı± ¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ 3fl¬ ’Ôı± ¬Û…±ı˛±¢∂±Ù¬ 3‡-¤ øıøÚø«©Ü øı¯˚˛¸˜”˝íí-¤˝◊ ˙s¸˜”˝, ¸—‡…±¸˜”˝
› ’é¬ı˛ õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï‡ó ı˛±Ê…¬Û±˘, ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±, øÚÀ«˙ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ ¸—¸Àı˛ ı± [ ’±¸±˜ ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ] Œ˚ ’±˝◊ÀÚı˛ √õ∂øÓ¬ ¤˝◊ ά◊¬Û-Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ïfl¬ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ
√õ∂˚≈Mê ˝˚˛ Ú± Ó¬±˝± [ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ] Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±˚˛ ı± ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡À˘ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı
Ú±, ’Ôı± øÓ¬øÚ ‹ √õ∂:±¬ÛÀÚ Œ˚ı˛+¬Û ı…øÓ¬Sê˜ ı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú
Ó¬ÒœÀÚ ‹ı˛+¬Û ŒÊ˘±˚˛ ı± ’=¡À˘ ı± ά◊˝±ı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ˆ¬±À· √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı/
ï2ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ’ÒœÀÚ √õ∂M Œfl¬±Ú øÚÀ«˙ ¤ı˛+À¬Û √õ∂M ˝˝◊ÀÓ¬
¬Û±Àı˛ ˚±˝±ÀÓ¬ ά◊˝±ı˛ ’Ó¬œÓ¬√õ∂ˆ¬±ıœ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±Àfl¬/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 289
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
[12fl¬/ Œ˜‚±˘˚˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±¸˜”À˝ › ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡˘¸˜”À˝ ¸—¸Àı˛
¤ı— Œ˜‚±˘˚˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ’±˝◊Ú¸˜”À˝ı˛ √õ∂À˚˛±·/ñ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±ÀÂ
Ó¬»¸ÀMW›,ñ
ïfl¬ó ˚ø ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 3 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ øıøÚø«©Ü Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬
Œ˜‚±˘˚˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ŒÊ˘± ı± ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó«¬fl‘ ¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú ’Ôı±
˚ø ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı¶˛ ö Œfl¬±Ú ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ı± ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó«¬fl‘ ¬ ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 8
¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ı± 10 ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú √õ∂øÚ˚˛À˜ı˛ Œfl¬±Ú øıÒ±Ú Œ˜‚±˘˚˛ ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó«¬fl‘ ¬ Œ¸˝◊ øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±ÀÚı˛ øıèX¬±Ô«fl¬ ˝˚˛,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ı± ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó«¬fl‘ ¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ ı± √õ∂øÚ˚˛˜,
Ó¬±˝± Œ˜‚±˘˚˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó«¬fl‘ ¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒı˛ ¬Û”Àı«˝◊ √õ∂̜Ӭ ˝Î¬◊fl¬ ı± ¬ÛÀı˛˝◊ √õ∂̜Ӭ
˝Î¬◊fl¬, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ά◊˝±ı˛ øıèX¬±Ô«fl¬Ó¬± ’±À ӬӬ”ı˛ ¬Û˚«ôL√, ı±øÓ¬˘ ˝˝◊Àı ¤ı— Œ˜‚±˘˚˛
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó«¬fl‘ ¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒøȬ ı˘ı» ˝˝◊ÀıÄ
ï‡ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú ¸•ÛÀfl«¬, √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±, øÚÀ«˙ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ ά◊˝±
Œ˜‚±˘˚˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±˚˛ ı± ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡À˘ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±
’Ôı± ά◊˝± ¤ı˛+¬Û ŒÊ˘±˚˛ ı± ’=¡À˘ ı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±À·, ‹ √õ∂:±¬ÛÀÚ øÓ¬øÚ Œ˚ı˛+¬Û
øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, Œ¸ı˛+¬Û ı…øÓ¬Sê˜ ı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú¸˜”À˝ı˛ ’ÒœÀÚ √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı,
¤ı— ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øÚÀ«˙ ¤ı˛+À¬Û √õ∂M ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ˚±˝±ÀÓ¬ ά◊˝±ı˛ ’Ó¬œÓ¬√õ∂ˆ¬±ıœ
fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±Àfl¬/
[12fl¬fl¬/ øS¬Û≈ı˛± ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘± ¤ı— ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡˘¸˜”À˝ ¸—¸Àı˛ ¤ı—
øS¬Û≈ı˛± ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ’±˝◊Ú¸˜”À˝ı˛ √õ∂À˚˛±·/ñ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›,ñ
ïfl¬ó ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 3 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ øıøÚø«©Ü øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… Œ˚ ¸fl¬˘ øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú
ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ’Ôı± ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸˝◊ ¸fl¬˘ øı¯∏˚˛
¸•ÛÀfl«¬ øS¬Û≈ı˛± ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú ’Ôı± Œfl¬±Ú ’-¬Û±øÓ¬Ó¬ ¸≈ı˛±¸±ı˛
¬Û±Úœ˚˛-ı˛ ı…ı˝±ı˛ √õ∂øÓ¬À¯∏Ò ’Ôı± ¸—fl≈¬ø‰¬Ó¬ fl¬øı˛˚˛± øS¬Û≈ı˛± ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú
’±˝◊Ú ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘± ’Ôı± ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡À˘ı˛ Œé¬ÀS √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ú±,
˚ø Ú± ά◊ˆ¬À˚˛ı˛ Œ˚ Œfl¬±Ú Œé¬ÀS, ‹ ŒÊ˘±ı˛ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ’Ôı± ‹ ’=¡À˘ı˛ ά◊¬Ûı˛
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛¸•Ûiß ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏, ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±, ‹ˆ¬±Àı øÚÀ«˙ √õ∂±Ú fl¬Àı˛Ú,
¤ı— Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú ¸•ÛÀfl«¬ ‹ı˛+¬Û øÚÀ«˙ √õ∂±Úfl¬±À˘ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ¤˝◊ øÚÀ«˙ √õ∂±Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ Œ˚ ‹ ’±˝◊ÀÚı˛, ‹ ŒÊ˘± ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ’=¡˘ ’Ôı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú
’—À˙ı˛ Œé¬ÀS ά◊˝±ı˛ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, øÓ¬øÚ Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˚≈Mê ˜ÀÚ fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û
ı…øÓ¬Sê˜ ¤ı— ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ¸±À¬ÛÀé¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±øfl¬ÀıÄ
ï‡ó ı˛±Ê…¬Û±˘, ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±, ¤ı˛+¬Û øÚÀ«˙ √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ Œ˚ øS¬Û≈ı˛± ı˛±Ê…
øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œ˚ ’±˝◊Ú ¸•ÛÀfl«¬ ¤˝◊ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ïfl¬ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ
√õ∂À˚±Ê… ˝˚˛ Ú± Œ¸˝◊ ’±˝◊Ú ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘± ’Ôı± ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡À˘ı˛
290 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
Œé¬ÀS √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ú± ’Ôı± ά◊˝±, øÓ¬øÚ √õ∂:±¬ÛÀÚ, Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û
ı…øÓ¬Sê˜ ’Ôı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ¸±À¬ÛÀé¬, ‹ ŒÊ˘± ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ’=¡˘ ’Ôı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú
’—˙ ¸•ÛÀfl«¬, √õ∂À˚˛±Ê… ˝˝◊ÀıÄ
ï·ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú ¸•ÛÀfl«¬, ¤˝◊ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±, ¤˝◊ øÚÀ«˙ √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±øı˛ÀıÚ Œ˚ ά◊˝± øS¬Û≈ı˛± ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘± ’Ôı± ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡À˘ı˛ Œé¬ÀS
√õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ú± ’Ôı± ά◊˝±, √õ∂:±¬ÛÀÚ øÓ¬øÚ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û ı…øÓ¬Sê˜
’Ôı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ¸±À¬ÛÀé¬, ‹ı˛+¬Û ŒÊ˘± ’Ôı± ’=¡˘ ’Ôı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ’—À˙ı˛
Œé¬ÀS √õ∂À˚˛±Ê… ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øÚÀ«˙ ¤˝◊ˆ¬±Àı √õ∂M ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ˚±˝±ÀÓ¬ ά◊˝±ı˛
’Ó¬œÓ¬õ∂ˆ¬±ıœ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±Àfl¬/
12‡/ ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±¸˜”À˝ ¤ı— ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡˘¸˜”À˝ ¸—¸Àı˛
¤ı— ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ’±˝◊Ú¸˜”À˝ı˛ √õ∂À˚˛±·/ñ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±ÀÂ
Ó¬»¸ÀMW›,ñ
ïfl¬ó ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 3 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ øıøÚø«©Ü øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ ˜ÀÒ… Œ˚ ¸fl¬˘ øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ Œfl¬±Ú
ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ’Ôı± ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ¸˝◊ ¸fl¬˘ øı¯∏˚˛
¸•ÛÀfl«¬ ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú ’Ôı± Œfl¬±Ú ’-¬Û±øÓ¬Ó¬ ¸≈ı˛±¸±ı˛
¬Û±ÚœÀ˚˛ı˛ ı…ı˝±ı˛ √õ∂øÓ¬À¯∏Ò ’Ôı± ¸—fl≈¬ø‰¬Ó¬ fl¬øı˛˚˛± ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú
’±˝◊Ú ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘± ’Ôı± ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡À˘ı˛ Œé¬ÀS √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ú±,
˚ø Ú± ά◊ˆ¬À˚˛ı˛ Œ˚ Œfl¬±Ú Œé¬ÀS, ‹ ŒÊ˘±ı˛ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ’Ôı± ‹ ’=¡À˘ı˛ ά◊¬Ûı˛
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛¸•Ûiß ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏, ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±, ‹ˆ¬±Àı øÚÀ«˙ √õ∂±Ú fl¬Àı˛Ú,
¤ı— Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú ¸•ÛÀfl«¬ ‹ı˛+¬Û øÚÀ«˙ √õ∂±Úfl¬±À˘ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ¤˝◊ øÚÀ«˙ √õ∂±Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ Œ˚ ‹ ’±˝◊ÀÚı˛, ‹ ŒÊ˘± ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ’=¡˘ ’Ôı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú
’—À˙ı˛ Œé¬ÀS ‹ ’±˝◊ÀÚı˛ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, øÓ¬øÚ Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˚≈Mê ˜ÀÚ fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û
ı…øÓ¬Sê˜ ¤ı— ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ¸±À¬ÛÀé¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±øfl¬ÀıÄ
ï‡ó ı˛±Ê…¬Û±˘, ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±, ¤ı˛+¬Û øÚÀ«˙ √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ Œ˚ ø˜Àʱı˛±˜
ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œ˚ ’±˝◊Ú ¸•ÛÀfl«¬ ¤˝◊ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ïfl¬ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ
√õ∂À˚±Ê… ˝˚˛ Ú± Œ¸˝◊ ’±˝◊Ú ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘± ’Ôı± ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡À˘ı˛
Œé¬ÀS √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ú± ’Ôı± ά◊˝±, øÓ¬øÚ √õ∂:±¬ÛÀÚ, Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û
ı…øÓ¬Sê˜ ’Ôı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ¸±À¬ÛÀé¬, ‹ı˛+¬Û ŒÊ˘± ’Ôı± ’=¡˘ ’Ôı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú
’—˙ ¸•ÛÀfl«¬, √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊ÀıÄ
ï·ó ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, ¸—¸Àı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú ¸•ÛÀfl«¬, ¤˝◊ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±, ¤˝◊ øÚÀ«˙ √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±øı˛ÀıÚ Œ˚ ά◊˝± ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘± ’Ôı± ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡À˘ı˛
Œé¬ÀS √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ú± ’Ôı± ά◊˝±, √õ∂:±¬ÛÀÚ øÓ¬øÚ Œ˚ı˛+¬Û øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀıÚ Œ¸ı˛+¬Û
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 291
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
ı…øÓ¬Sê˜ ’Ôı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ¸±À¬ÛÀé¬, ‹ı˛+¬Û ŒÊ˘± ’Ôı± ’=¡˘ ’Ôı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú
’—À˙ı˛ Œé¬ÀS √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øÚÀ«˙ ¤˝◊ˆ¬±Àı √õ∂M ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛
˚±˝±ÀÓ¬ ά◊˝±ı˛ ’Ó¬œÓ¬√õ∂ˆ¬±ıœ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±Àfl¬/]
13/ ı±ø¯∏«fl¬ øıM-øııı˛ÀÌ ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±-¸—øù≠©Ü √õ∂±flƒ¬fl¬ø˘Ó¬ √õ∂±øl › ı…˚˛ ¬Û‘Ôfl¬ˆ¬±Àı
Œ‡±˝◊ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/ñ Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±-¸—øù≠©Ü √õ∂±flƒ¬fl¬ø˘Ó¬ √õ∂±øl ˚±˝± *** ı˛±ÀÊ…ı˛
¸ø=¡Ó¬øÚøÒÀÓ¬ ʘ± ˝˝◊Àı ı± ά◊˝± ˝˝◊ÀÓ¬ Ó¬»¸—øù≠©Ü Œ˚ √õ∂±flƒ¬fl¬ø˘Ó¬ ı…˚˛ ˝˝◊Àı, Ó¬±˝± √õ∂Ô˜Ó¬– ŒÊ˘±
¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸˜Àé¬ ’±À˘±‰¬Ú±ı˛ ÊÚ… ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ı˛+¬Û ’±À˘±‰¬Ú±ı˛ ¬Ûı˛ 202
’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±ÀÊ…ı˛ Œ˚ ı±ø¯∏«fl¬ øıM-øııı˛Ì ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±¬ÛÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı
Ó¬±˝±ÀÓ¬ ¬Û‘Ôfl¬ˆ¬±Àı Œ‡±˝◊ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
14/ ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±¸˜”˝ ¤ı— ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡˘¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸Ú ¸•ÛÀfl«¬ ’Ú≈¸g¬±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ›
Ó¬øZ¯∏À˚˛ √õ∂øÓ¬ÀıÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ fl¬ø˜˙Ú øÚÀ˚˛±·/ñ ï1ó ı˛±Ê…¬Û±˘, ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 1 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï3ó
ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï·ó, ï‚ó, ï„ó ¤ı— ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ øıøÚø«©Ü øı¯∏˚˛¸˜”˝ ¸À˜Ó¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ôL√·«Ó¬
¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘± ¤ı— ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡À˘ı˛ √õ∂˙±¸Ú ¸•§g¬œ Ó¬»fl¬Ó«¬‘fl¬ øıøÚø«©Ü Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏À˚˛ ¬Ûı˛œé¬± ›
√õ∂øÓ¬ÀıÚ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… Œ˚Àfl¬±Ú ¸˜À˚˛ ¤fl¬øȬ fl¬ø˜˙Ú øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ’Ôı± ¸±Ò±ı˛ÌÓ¬–
ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘± ¤ı— ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡À˘ı˛ √õ∂˙±¸Ú ¸•ÛÀfl«¬ ¤ı— øıÀ˙¯∏Ó¬–ñ
ïfl¬ó ‹ı˛+¬Û ŒÊ˘± ¤ı— ’=¡À˘ ø˙鬱 › ø‰¬øfl¬»¸±ı˛ ¸≈À˚±·¸≈øıÒ±ı˛ ÊÚ… ¤ı—
¸˜±À˚±ÊÚ¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ı…ı¶ö± ¸•ÛÀfl«¬Ä
ï‡ó ‹ı˛+¬Û ŒÊ˘± ¤ı— ’=¡˘ ¸•§g¬œ Œfl¬±Ú Ú”Ó¬Ú ı± øıÀ˙¯∏ øıøÒ √õ∂Ì˚˛ÀÚı˛ √õ∂À˚˛±ÊÚœ˚˛Ó¬±
¸•ÛÀfl«¬ Ä ¤ı—
ï·ó ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ › ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó«¬‘fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ¸˜”˝, øÚ˚˛˜±ı˘œ › √õ∂øÚ˚˛˜±ı˘œı˛
¬Ûøı˛‰¬±˘Ú ¸•ÛÀfl«¬ Ä
¸˜˚˛ ¸˜˚˛ ’Ú≈¸g¬±Ú fl¬øı˛ı±ı˛ › Ó¬øZ¯∏À˚˛ √õ∂øÓ¬ÀıÚ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ fl¬ø˜˙Ú øÚ˚≈Mê fl¬øı˛ÀÓ¬
¬Û±Àı˛Ú ¤ı— ‹ı˛+¬Û fl¬ø˜˙Ú fl¬Ó«¬‘fl¬ ’Ú≈¸ı˛Ìœ˚˛ √õ∂øSê˚˛± øÚı˛+ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ‹ı˛+¬Û √õ∂ÀÓ¬…fl¬ fl¬ø˜˙ÀÚı˛ √õ∂øÓ¬ÀıÚ, ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ Ó¬»¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¸≈¬Û±øı˛˙¸˜”˝ ¸˝, ‹
øı¯∏À˚˛ [ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛ ] Œ˚ ı…ı¶ö± ’ı˘•§ÀÚı˛ √õ∂ô¶∏±ı fl¬Àı˛Ú Ó¬±˝±ı˛ ¤fl¬øȬ ı…±‡…±˜”˘fl¬
¶ú±ı˛fl¬ø˘ø¬Û ¸À˜Ó¬ ¸—øù≠©Ü ˜Laœ fl¬Ó«¬‘fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı/
¸—øıÒ±Ú ¯∏ᬠӬ٬ø¸˘ ︗À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1995 ï1995-¤ı˛ 42ó-¤ı˛, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛±, ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 14,
’±¸±˜ ı˛±ÀÊ… ά◊˝±ı˛ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, øÚ•ßı˛+À¬Û ¸—À˙±ÒÚ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À †ñ
ë¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 14-ı˛, ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï2ó-¤, ëëÓ¬»¸•ÛÀfl«¬ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙ ¸˝íí-¤˝◊ ˙s¸˜”˝
ı± ˚±˝◊Àı/
ï3ó ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ fl¬±˚« ˜øLa·ÀÌı˛ ˜ÀÒ… øıˆ¬±ÊÀÚı˛ ¸˜˚˛ ı˛±Ê…¬Û±˘ Ó“¬±˝±ı˛ Œfl¬±Ú ¤fl¬ÊÚ
˜LaœÀfl¬ øıÀ˙¯∏ˆ¬±Àı ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘± ¤ı— ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡À˘ı˛ fl¬˘…±ÀÌı˛ ˆ¬±ı˛ √õ∂±Ú
fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
292 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
15/ ŒÊ˘± › ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ fl¬±˚«¸˜”˝ › ¸—fl¬ä¸˜”˝ ı˛ fl¬ı˛± ı± øÚ˘ø•§Ó¬ ı˛±‡±/ñ
ï1ó ˚ø Œfl¬±Ú ¸˜˚˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝˚˛ Œ˚ Œfl¬±Ú ŒÊ˘± ı± ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯À∏ ı˛ Œfl¬±Ú fl¬±˚« ı± ¸Ç¬ä
ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ øÚı˛±¬ÛM± øı¬Ûiß fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ [ ı± ÊÚ-˙‘∫˘±ı˛ ¬ÛÀé¬ ’øÚ©Üfl¬ı˛ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛,] Ó¬±˝±˝˝◊À˘,
øÓ¬øÚ ‹ı˛+¬Û fl¬±˚« ı± ¸Ç¬ä ı˛ fl¬øı˛ÀÓ¬ ı± øÚ˘ø•§Ó¬ ı˛±ø‡ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı— ‹ı˛+¬Û fl¬±˚« ’Ú≈á¬±Ú fl¬ı˛± ı±
‰¬±˘±˝◊˚±˛ ˚±›˚˛±, ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ¸Ç¬ä fl¬±˚«fl¬ı˛ fl¬ı˛± øÚı±ı˛ÀÌı˛ ÊÚ… ï¬Ûøı˛¯∏ Àfl¬ øÚ˘ø•§Ó¬ ı˛±‡± ¤ı—
Œ˚¸fl¬˘ 鬘Ӭ± ‹ ¬Ûøı˛¯À∏  ıÓ«¬±˚˛ ı± Ó¬»fl¬Ó«¬fl‘ ¬ √õ∂À˚˛±·À˚±·… ˝˚˛ Ó¬±˝± ı± Ó¬±˝±ı˛ ˜ÀÒ… Œ˚Àfl¬±ÚøȬ ¶§œ˚˛ ˝Àô¶∏
·Ë˝Ì ¸À˜Ó¬ó Œ˚ı˛+¬Û ı…ı¶ö± √õ∂À˚˛±ÊÚ øıÀı‰¬Ú± fl¬Àı˛Ú Ó¬±˝± ’ı˘•§Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó«¬‘fl¬ √õ∂M Œfl¬±Ú ’±À˙ ά◊˝±ı˛
fl¬±ı˛Ì ¸˝ ˚Ó¬ ˙œ‚Ë ¸y¬ı ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸˜Àé¬ Î¬◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı—, ‹ ’±À˙
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó«¬‘fl¬ ˚ø ¸—˝+Ó¬ Ú± ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ ά◊˝± √õ∂M ˝˝◊˚˛±ø¢ Œ¸˝◊
Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ı±ı˛ ˜±¸ fl¬±˘ ı˘ı» Ô±øfl¬˚˛± ˚±˝◊Àı†
Ó¬Àı, ˚ø ‹ı˛+¬Û ’±À˙ ı˘ı» Ô±øfl¬˚˛± ˚±›˚˛± ’Ú≈À˜±Ú fl¬øı˛˚˛± Œfl¬±Ú ¸Ç¬ä ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó«¬‘fl¬ ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ˚Ó¬ı±ı˛ ά◊˝± ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊Àı Ó¬Ó¬ı±ı˛, ‹ ’±À˙ ı˛±Ê…¬Û±˘
fl¬Ó«¬‘fl¬ ı˛ fl¬ı˛± Ú± ˝˝◊À˘, ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ Œ˚ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ά◊˝±ı˛ øSê˚˛± ’Ú…Ô± Œ˙¯∏ ˝˝◊Ó¬ Œ¸˝◊
Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ’±ı˛› ı±ı˛ ˜±¸ fl¬±˘ ı˘ı» Ô±øfl¬˚˛± ˚±˝◊Àı/
¸—øıÒ±Ú ¯∏ᬠӬ٬ø¸˘ ︗À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1988 ï1988-¤ı˛ 67ó-ı˛, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛± ï16.12.1988
˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± ¸˝ó, ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 15, øS¬Û≈ı˛± › ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±ÀÊ… ά◊˝±ı˛ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ı˛+À¬Û
¸—À˙±ÒÚ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±ÀÂ,ñ
ëïfl¬ó √õ∂±ı˛øy¬fl¬ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬, ëëı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó‘¬fl« ¬íí-¤˝◊ ˙s¸˜”À˝ı˛ ¶öÀ˘, ëëÓ¬»fl¬Ó‘¬fl« ¬íí-¤˝◊
˙s¸˜”˝ √õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊ÀıÄ
ï‡ó ’Ú≈øıøÒ ı± ˚±˝◊Àı/í/
16/ Œfl¬±Ú ŒÊ˘± ı± ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ˆ¬º/ñ [ ï1ó ] ı˛±Ê…¬Û±˘ ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 14
Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ øÚ˚≈Mê fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ¸≈¬Û±øı˛˙SêÀ˜ ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛± Œfl¬±Ú ŒÊ˘± ı± ’±=¡ø˘fl¬
¬Ûøı˛¯∏ ˆ¬±øº˚˛± øı±ı˛ ’±À˙ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ¤ı—ñ
ïfl¬ó øÚÀ«˙ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ ‹ ¬Ûøı˛¯∏ ¬Û≈Ú·«Í¬ÀÚı˛ ÊÚ… ¤fl¬øȬ Ú”Ó¬Ú ¸±Ò±ı˛Ì øÚı«±‰¬Ú
’øı˘À•§ ’Ú≈øá¬Ó¬ ˝˝◊Àı, ’Ôı±
ï‡ó ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¬Û”ı«±Ú≈À˜±Ú ¸±À¬ÛÀé¬, ’ÚøÒfl¬ ı±ı˛ ˜±¸ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ…, ‹ı˛+¬Û
¬Ûøı˛¯∏Àı˛ √õ∂±øÒfl¬±ı˛±ÒœÚ Œé¬ÀSı˛ √õ∂˙±¸Ú ¶§˚˛— ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ’Ôı± ‹ı˛+¬Û Œé¬ÀSı˛
√õ∂˙±¸Ú ά◊Mê ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ øÚ˚≈Mê fl¬ø˜˙ÀÚı˛ ’Ôı± øÓ¬øÚ Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬ÛÀ˚±·œ ıø˘˚˛±
øıÀı‰¬Ú± fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ’Ú… Œfl¬±Ú ¸—¶ö±ı˛ ’ÒœÀÚ ı˛±ø‡ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú†
Ó¬Àı, ˚‡Ú ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ïfl¬ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ’±À˙ √õ∂M ˝˝◊˚˛±ÀÂ, Ó¬‡Ú ı˛±Ê…¬Û±˘
Ú”Ó¬Ú ¸±Ò±ı˛Ì øÚı«±‰¬ÀÚ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¬Û≈Ú·«Í¬Ú ¸±À¬ÛÀé¬ ¸—øù≠©Ü Œé¬ÀSı˛ √õ∂˙±¸Ú ¸•ÛÀfl«¬ ¤˝◊
¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï‡ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ı…ı¶ö± ’ı˘•§Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú†
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 293
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
¬Ûı˛c, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àfl¬ ı±, ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àfl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸˜Àé¬
ά◊˝±ı˛ ˜Ó¬±˜Ó¬ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ¸≈À˚±· Ú± ø˚˛± ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï‡ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú
ı…ı¶ö± ’ı˘•§Ú fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı Ú±/
[ ï2ó ˚ø Œfl¬±Ú ¸˜˚˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ √õ∂Ó¬œøÓ¬ ˝˚˛ Œ˚ ¤ı˛+¬Û ¬Ûøı˛ø¶öøÓ¬ ά◊æ”Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ˚±˝±ÀÓ¬ Œfl¬±Ú
¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘± ı± ’=¡À˘ı˛ √õ∂˙±¸Ú ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ ‰¬±ø˘Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ú±,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, øÓ¬øÚ ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛±, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏À ı±, ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏À ıÓ«¬±ÀÚ±
ı± Ó¬»fl¬Ó«¬‘fl¬ √õ∂À˚˛±·À˚±·… ¸fl¬˘ ı± Œ˚Àfl¬±Ú fl‘¬Ó¬… ı± 鬘Ӭ± ¶§œ˚˛ ˝Àô¶∏ ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı—
Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ øÓ¬øÚ ¤Ó¬»¬ÛÀé¬ Œ˚ı˛+¬Û ı…øMê ı± √õ∂±øÒfl¬±ı˛œÀfl¬ øıøÚø«©Ü fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú
Ó¬»fl¬Ó«¬‘fl¬ ‹ı˛+¬Û fl‘¬Ó¬…¸˜”˝ ı± 鬘Ӭ±¸˜”˝ ’ÚøÒfl¬ Â˚˛ ˜±¸ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ı…ı˝+Ó¬ ˝˝◊Àı†
Ó¬Àı ı˛±Ê…¬Û±˘ ¬Û≈Úı˛±À˙ ı± ¬Û≈Úı˛±À˙¸˜”˝ Z±ı˛± √õ∂±ı˛øy¬fl¬ ’±ÀÀ˙ı˛ øSê˚˛±, √õ∂øÓ¬ı±Àı˛ ’ÚøÒfl¬
Â˚˛ ˜±¸ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ…, √õ∂¸±øı˛Ó¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï3ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï2ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ fl‘¬Ó¬ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ’±À˙, ά◊˝±ı˛ fl¬±ı˛Ì¸˜”˝¸˝,
ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı, ¤ı— ‹ ’±À˙ √õ∂M ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ ı˛±Ê…
øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ √õ∂Ô˜ Δıͬfl¬ ˝˚˛ Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ øS˙ øÀÚı˛ ’ı¸±ÀÚ Î¬◊˝± ’±ı˛ ¸øSê˚˛ Ô±øfl¬Àı Ú±,
˚ø Ú± ‹ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ’ı¸±ÀÚı˛ ¬Û”Àı« ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬˘ fl¬Ó«¬‘fl¬ ά◊˝± ’Ú≈À˜±øÓ¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬/ ]
¸—øıÒ±Ú ¯∏ᬠӬ٬ø¸˘ ︗À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1988 ï1988-ı˛ 67ó-ı˛, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛± ï16.12.1988
˝˝◊ÀÓ¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬±¸˝ó ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 16, øS¬Û≈ı˛± › ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±ÀÊ…, ά◊˝±ı˛ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ı˛+À¬Û
¸—À˙±øÒÓ¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ,ñ
ëïfl¬ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï1ó-¤, ï‡ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊æ”Ó¬ ëë ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¬Û”ı«±Ú≈À˜±Ú
¸±À¬ÛÀé¬íí-¤˝◊ ˙s¸˜”˝, › øZÓ¬œ˚˛ ’Ú≈øıøÒ ı± ˚±˝◊ÀıÄ
ï‡ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 3-¤ı˛ ¶öÀ˘, øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ √õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı,
˚Ô± †ñ ëëï3ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï1ó › Î¬◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï2ó ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂M √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ’±À˙,
ά◊˝±ı˛ fl¬±ı˛Ì¸˝, ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊Àı/íí/í/
17/ ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±¸˜”À˝ øÚı«±‰¬ÚÀé¬S¸˜”˝ ·Í¬Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ‹ı˛+¬Û ŒÊ˘±¸˜”˝ ˝˝◊ÀÓ¬ Œé¬S¸˜”˝
ı± Œ›˚˛±/ñ [ ’±¸±À˜ı˛ ı± Œ˜‚±˘À˚˛ı˛ [ ı± øS¬Û≈ı˛±ı˛ ı± ø˜Àʱı˛±À˜ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ]
øÚı«±‰¬Ú¸˜”À˝ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ, ı˛±Ê…¬Û±˘ ’±À˙ Z±ı˛± Œ‚±¯∏̱ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ [, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, [ ’±¸±˜
ı±, Œ˜‚±˘˚˛ [ ı± øS¬Û≈ı˛± ] ı± ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ ] Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œfl¬±Ú Œé¬S
‹ı˛+¬Û ŒÊ˘±ı˛ ÊÚ… ‹ ¸ˆ¬±˚˛ ¸—ı˛øé¬Ó¬ ’±¸Ú ı± ’±¸Ú¸˜”˝ ¬Û”ı˛Ì±Ô« Œfl¬±Ú øÚı«±‰¬ÚÀé¬ÀSı˛ ’—˙œˆ”¬Ó¬
˝˝◊Àı Ú±, øfl¬c ‹ ¸ˆ¬±˚˛ ‹ı˛+À¬Û ¸—ı˛øé¬Ó¬ ÚÀ˝ ¤ı˛+¬Û ’±¸Ú ı± ’±¸Ú¸˜”˝ ¬Û”ı˛Ì±Ô« ‹ ’±ÀÀ˙
øıøÚø«©Ü Œfl¬±Ú øÚı«±‰¬ÚÀé¬ÀSı˛ ’—˙œˆ”¬Ó¬ ˝˝◊Àı/
¸—øıÒ±Ú ¯∏ᬠӬ٬ø¸˘ ︗À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2003 ï2003-¤ı˛ 44ó-¤ı˛, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛±, ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 17,
’±¸±˜ ı˛±ÀÊ… ά◊˝±ı˛ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, ¤ı˛+À¬Û ¸—À˙±øÒÓ¬ ˝˝◊˚˛±À ˚±˝±ÀÓ¬ øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ’Ú≈øıøÒ ¸øißÀıø˙Ó¬
fl¬ı˛± ˚±˚˛, ˚Ô± †ñ
ëëÓ¬Àı ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ Œfl¬±Ú øfl¬Â≈˝◊ Œı±Àh¬±˘…±`¬ ¶ö±øÚfl¬ ¤˘±fl¬± ŒÊ˘± ¸•ÛÀfl«¬ √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ú±/íí/
294 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
[18/ * * * * *

19/ ’ı¶ö±ôL√ı˛fl¬±˘œÚ øıÒ±Ú±ı˘œ/ñ ï1ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Ûı˛ ˚Ô±˙œ‚Ë ¸y¬ı
ı˛±Ê…¬Û±˘ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¬√õ∂øÓ¬ ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ ÊÚ… ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸˘ ’Ú≈˚±˚˛œ ¤fl¬øȬ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ·Í¬Ú
fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ı…ı¶ö± ’ı˘•§Ú fl¬øı˛ÀıÚ ¤ı—, Œfl¬±Ú ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ ÊÚ… ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ‹ı˛+À¬Û
·øͬӬ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ‹ı˛+¬Û ŒÊ˘±ı˛ √õ∂˙±¸Ú ı˛±Ê…¬Û±À˘ ıÓ«¬±˝◊Àı ¤ı— ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ ¬Û”ı«ıÓ«¬œ
øıÒ±Ú±ı˘œı˛ ¬Ûøı˛ıÀÓ«¬ øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ øıÒ±Ú±ı˘œ ‹ı˛+¬Û ŒÊ˘±ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö Œé¬S¸˜”À˝ı˛ √õ∂˙±¸ÀÚ √õ∂˚≈Mê
˝˝◊Àı, ˚Ô±†ñ
ïfl¬ó ¸—¸Àı˛ ı± ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú Œé¬ÀS √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±, ˚ø
Ú± ı˛±Ê…¬Û±˘ ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛± ‹ı˛+¬Û øÚÀ«˙ ŒÚÄ ¤ı— Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú ¸•§Àg¬ ‹ı˛+¬Û
Œfl¬±Ú øÚÀ«˙ øı±ı˛ fl¬±À˘ ı˛±Ê…¬Û±˘ ˝◊˝±› øÚÀ«˙ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚, ‹ Œé¬ÀS ı± ά◊˝±ı˛
Œfl¬±Ú øıøÚø«©Ü ˆ¬±À· ‹ ’±˝◊ÀÚı˛ √õ∂À˚˛±À· øÓ¬øÚ Œ˚ı˛+¬Û ά◊¬Û˚≈Mê ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û
ı…øÓ¬Sê˜ ı± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ¸±À¬ÛÀé¬ Î¬◊˝±ı˛ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±øfl¬ÀıÄ
ï‡ó ı˛±Ê…¬Û±˘ ‹ı˛+¬Û Œfl¬±Ú Œé¬ÀSı˛ ˙±øôL√ › ¸≈˙±¸ÀÚı˛ ÊÚ… √õ∂øÚ˚˛˜¸˜”˝ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú
¤ı— ‹ı˛+¬Û √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú √õ∂øÚ˚˛˜, ‹ı˛+¬Û Œé¬ÀS Ó¬»fl¬±À˘ √õ∂À˚±Ê… ¸—¸Àı˛ ı± ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œfl¬±Ú ’±˝◊Ú ı± Œfl¬±Ú øı…˜±Ú øıøÒ øÚı˛¸Ú ı± ¸—À˙±ÒÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú/
ï2ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ïfl¬ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂M ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ Œfl¬±Ú
øÚÀ«˙ ¤ı˛+À¬Û √õ∂M ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ ˚±˝±ÀÓ¬ ά◊˝±ı˛ ’Ó¬œÓ¬√õ∂ˆ¬±ıœ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±Àfl¬/
ï3ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï‡ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ ¸fl¬˘ √õ∂øÚ˚˛˜
’øı˘À•§ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ øÚfl¬È¬ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı— øÓ¬øÚ Ó¬»√õ∂øÓ¬ ¸•úøÓ¬ Ú± Œ›˚˛± ¬Û˚«ôL√
ά◊˝±Àı˛ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± Ô±øfl¬Àı Ú±/
¸—øıÒ±Ú ¯∏ᬠӬ٬ø¸˘ ︗À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2003 ï2003-¤ı˛ 44ó-¤ı˛, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛±, ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 19,
’±¸±˜ ı˛±ÀÊ… ά◊˝±ı˛ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, ¤ı˛+À¬Û ¸—À˙±ÒÚ fl¬ı˛±¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ, ˚±˝±ÀÓ¬ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï3ó-¤ı˛ ¬Ûı˛
øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ¸øißÀıø˙Ó¬ fl¬ı˛± ˚±˚˛, ˚Ô± †ñ
ëï4ó ¤˝◊ ’±˝◊Ú √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Ûı˛ ˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë, ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬, ’±¸±À˜ Œı±Àh¬±˘…±`¬ ¶ö±øÚfl¬ ¤˘±fl¬±
ŒÊ˘±ı˛ ÊÚ… øÚ©ÛøMı˛ ¶ú±ı˛fl¬ø˘ø¬ÛÀÓ¬ ¶§±é¬ı˛fl¬±ı˛œ·Ì › Ó¬»¸˝ Œı±Àh¬± ’±Àj±˘ÀÚı˛ ŒÚÓ‘¬ı‘Àjı˛ ˜Ò… ˝˝◊ÀÓ¬,
¤fl¬øȬ ’ôL√ı«Ó¬œ«fl¬±˘œÚ øÚı«±˝œ ¬Ûøı˛¯∏ ·øͬӬ ˝˝◊Àı, › ά◊˝±ÀÓ¬ ‹ ¤˘±fl¬±ı˛ ’-ÊÚʱøÓ¬ˆ≈¬Mê ¸•x±À˚˛ı˛
¬Û˚«±l √õ∂øÓ¬øÚøÒÀQı˛ ı…ı¶ö± Ô±øfl¬Àı †
Ó¬Àı ’ôLı«Ó¬œ«fl¬±˘œÚ ¬Ûøı˛¯∏ Â˚˛˜±¸ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ˝˝◊Àı, Œ˚ ¸˜˚˛¸œ˜±fl¬±À˘ ‹ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛
øÚı«±‰¬Ú ’Ú≈øá¬Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ √õ∂À‰¬©Ü± fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/
ı…±‡…±/ ñ ¤˝◊ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ά◊ÀVÀ˙…, ëëøÚ©ÛøMı˛ ¶ú±ı˛fl¬ø˘ø¬Ûíí ¤˝◊ ’øˆ¬ı…øMê ıø˘ÀÓ¬ ˆ¬±ı˛Ó¬
¸ı˛fl¬±ı˛, ’±¸±˜ ¸ı˛fl¬±ı˛ › Œı±Àh¬± ø˘ı±Àı˛˙Ú È¬±˝◊·±Àı˛ı˛ ˜ÀÒ… 10˝◊ ŒÙ¬ıËn˚˛±øı˛, 2003 Ó¬±øı˛À‡ ¶§±é¬øı˛Ó¬
¶ú±ı˛fl¬ø˘ø¬Û ı≈Á¬±˚˛/í/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 295
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
[ 20/ ÊÚʱøÓ¬ Œé¬S¸˜”˝/ñ ï1ó øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ¸±ı˛Ìœı˛ ˆ¬±· 1, 2 [, 2fl¬ ] › 3-¤ øıøÚø«©Ü
Œé¬S¸˜”˝ ˚Ô±SêÀ˜ ’±¸±˜ ı˛±Ê…, Œ˜‚±˘˚˛ ı˛±Ê… [ , øS¬Û≈ı˛± ı˛±Ê… ] › ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö
ÊÚʱøÓ¬ Œé¬S¸˜”˝ ˝˝◊Àı/
ï2ó [ øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ¸±ı˛Ìœı˛ ˆ¬±· 1, ˆ¬±· 2 ı± ˆ¬±· 3-¤ Œfl¬±Ú ŒÊ˘±ı˛ ά◊À{°‡, ] ά◊Mı˛-¬Û”ı«
Œé¬S¸˜”˝ ï¬Û≈Ú–¸—·Í¬Úó ’±˝◊Ú, 1971-¤ı˛ 2 Ò±ı˛±ı˛ ï‡ó √õ∂fl¬ı˛Ì ’Ú≈˚±˚˛œ øÚø«©Ü øÀÚı˛ ’ı…ıø˝Ó¬
¬Û”Àı« øı…˜±Ú ‹ Ú±À˜ı˛ ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛ ά◊À{°‡ ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬øı˛ÀÓ¬
˝˝◊Àı†
Ó¬Àı, ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 3 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï„ó › ï‰¬ó √õ∂fl¬ı˛Ì, 4 ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬,
5 ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬, ï6ó ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬, 8 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï2ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬, ï3ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ïfl¬ó, ï‡ó
› ï‚ó √õ∂fl¬ı˛Ì › ï4ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ¤ı— 10 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï2ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï‚ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛
√õ∂À˚˛±ÊÀÚ, ø˙˘— Œ¬ÛÃı˛¸—À‚ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê Œé¬ÀSı˛ Œfl¬±Ú ˆ¬±· [ ‡±¸œ ¬Û±ı«Ó¬… ŒÊ˘±ı˛ ] ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö
ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú±/
[ ï3ó øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ¸±ı˛ÌœÀÓ¬ ˆ¬±· 2fl¬-¤ ëëøS¬Û≈ı˛± ÊÚʱøÓ¬ Œé¬S ŒÊ˘±íí-ı˛ ά◊À{°‡ øS¬Û≈ı˛±
ÊÚʱøÓ¬ Œé¬S ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ’±˝◊Ú, 1979-ı˛ √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ øıøÚø«©Ü ÊÚʱøÓ¬ Œé¬S¸˜”˝
˘˝◊˚˛± ·øͬӬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ά◊À{°‡ ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/ ]
¸±ı˛Ìœ
ˆ¬±· 1
1/ ά◊Mı˛ fl¬±Â±h¬ ¬Û±ı«Ó¬… ŒÊ˘±/
2/ fl¬±øı« ’±—˘— ŒÊ˘±/
3/ Œı±Àh¬±˘…±`¬ ¶ö±øÚfl¬ ¤˘±fl¬± ŒÊ˘±/
ˆ¬±· 2
[ 1/ ‡±¸œ ¬Û±ı«Ó¬… ŒÊ˘±/
2/ ΔÊøôL√˚˛± ¬Û±ı«Ó¬… ŒÊ˘±/ ]
3/ ·±Àı˛± ¬Û±ı«Ó¬… ŒÊ˘±/
[ ˆ¬±· 2fl¬
øS¬Û≈ı˛± ÊÚʱøÓ¬ ¤˘±fl¬± ŒÊ˘±/ ]
ˆ¬±· 3
***
[ 1/ ‰¬±fl¬˜± ŒÊ˘±/
2/ ˜±ı˛± ŒÊ˘±/
3/ ˘±˝◊ ŒÊ˘±/ ]
296 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
[ 20fl¬/ ø˜Àʱ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ˆ¬º/ñï1ó ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, øıø˝Ó¬
Ó¬±øı˛À‡ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« øı…˜±Ú ø˜Àʱ ŒÊ˘±ı˛ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ï’Ó¬–¬Ûı˛ ø˜Àʱ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏
ıø˘˚˛± ά◊ø{°ø‡Ó¬ó ˆ¬±øº˚˛± ˚±˝◊Àı › ’±ı˛ øı…˜±Ú Ô±øfl¬Àı Ú±/
ï2ó ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ø˜Àʱı˛±À˜ı˛ √õ∂˙±¸fl¬, ¤fl¬ ı± ¤fl¬±øÒfl¬ ’±À˙ Z±ı˛±, øÚ•ßø˘ø‡Ó¬
¸fl¬˘ ı± Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏À˚˛ı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ˚Ô±†ñ
ïfl¬ó ø˜Àʱ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¬Ûøı˛¸•Û», ’øÒfl¬±ı˛ › ±ø˚˛Ó¬± ï‹ ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó«¬‘fl¬ fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú
¸—øı± ’Ú≈˚±˚˛œ ’øÒfl¬±ı˛ › ±ø˚˛Ó¬± ¸À˜Ó¬ó ¸—À‚ı˛ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ øÚfl¬È¬
¬Û”Ì«Ó¬– ı± ’—˙Ó¬– ˝ô¶∏±ôL√ı˛ÌÄ
ï‡ó Œ˚¸fl¬˘ ΔıøÒfl¬ fl¬±˚«ı±À˝ ø˜Àʱ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ¤fl¬øȬ ¬Ûé¬, Ó¬±˝±ÀÓ¬ ¬Ûé¬ı˛+À¬Û ø˜Àʱ
ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¶öÀ˘ ¸—‚ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ √õ∂øÓ¬¶ö±¬ÛÚ ’Ôı± ¸—‚ ı± ’Ú…
Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ ¸—À˚±ÊÚÄ
ï·ó ø˜Àʱ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ fl¬˜«‰¬±øı˛·ÀÌı˛ ¸—‚ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ øÚfl¬È¬ ˝ô¶∏±ôL√ı˛Ì
’Ôı± ¸—‚ ı± ’Ú… Œfl¬±Ú √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó«¬‘fl¬ ¬Û≈ÚøÚ«À˚˛±·, ‹ı˛+¬Û ˝ô¶∏±ôL√ı˛Ì ı± ¬Û≈ÚøÚ«À˚˛±À·ı˛
¬Ûı˛ ‹ı˛+¬Û fl¬˜«‰¬±øı˛·ÀÌı˛ √õ∂øÓ¬ √õ∂À˚±Ê… ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬ › √õ∂øÓ¬ıg¬Ä
ï‚ó ø˜Àʱ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó«¬‘fl¬ √õ∂̜Ӭ ¤ı— ά◊˝± ˆ¬º ˝˝◊ı±ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ı˘ı»
øıøÒ¸˜”À˝ı˛, √õ∂˙±¸fl¬ ¤Ó¬»¬ÛÀé¬ Œ˚ı˛+¬Û ’øˆ¬À˚±ÊÚ › ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú, øÚı˛¸Ú ’±fl¬±Àı˛˝◊
˝Î¬◊fl¬ ı± ¸—À˙±ÒÚ ’±fl¬±Àı˛˝◊ ˝Î¬◊fl¬, fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬»¸±À¬ÛÀé¬ Ô±øfl¬˚˛± ˚±›˚˛±, ˚Ó¬øÚ
Ú± ‹ı˛+¬Û øıøÒ¸˜”˝ Œfl¬±Ú 鬘Ӭ±¬Ûiß øıÒ±Ú˜G¬˘ ı± ’Ú… 鬘Ӭ±¬Ûiß √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó«¬‘fl¬
¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬, øÚı˛ø¸Ó¬ ı± ¸—À˙±øÒÓ¬ ˝˚˛Ä
ï„ó √õ∂˙±¸fl¬ Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÚ øıÀı‰¬Ú± fl¬Àı˛Ú, Œ¸ı˛+¬Û ’±Ú≈¯∏øºfl¬, ’Ú≈ıÓ«¬œ › ’Ú≈¬Û”ı˛fl¬
øı¯∏˚˛¸˜”˝/
ı…±‡…±/ñ ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ › ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 20‡ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬, ëëøıø˝Ó¬ Ó¬±øı˛‡íí fl¬Ô±øȬ ıø˘ÀÓ¬ Œ¸˝◊
Ó¬±øı˛‡ ı≈Á¬±˝◊Àı, Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ø˜Àʱı˛±À˜ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬± ¸—‚˙±ø¸Ó¬
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛ ˙±¸Ú ’±˝◊Ú, 1963 ’Ú≈˚±˚˛œ › ά◊˝±ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈¸±Àı˛ ˚Ô±˚Ôˆ¬±Àı ·øͬӬ ˝˚˛/
20‡/ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ø˜Àʱı˛±À˜ı˛ ’ˆ¬…ôL√ı˛¶ö ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡˘ ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘± ˝˝◊Àı
¤ı— Ó¬»¬Ûøı˛Ì±˜œ ’¶ö±˚˛œ øıÒ±Ú¸˜”˝/ñï1ó ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›,ñ
ïfl¬ó ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ø˜Àʱı˛±˜ øıø˝Ó¬ Ó¬±øı˛À‡ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« øı…˜±Ú √õ∂ÀÓ¬…fl¬
¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡˘, ‹ Ó¬±øı˛À‡ › Ó¬ıøÒ, ‹ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀS ¶§˙±ø¸Ó¬ ŒÊ˘±
ï’Ó¬–¬Ûı˛ Ó¬»¶ö±Úœ Ú”Ó¬Ú ŒÊ˘± ıø˘˚˛± ά◊ø{°ø‡Ó¬ó ˝˝◊Àı, ¤ı— ά◊˝±ı˛ √õ∂˙±¸fl¬, ¤fl¬ ı±
¤fl¬±øÒfl¬ ’±À˙ Z±ı˛±, øÚÀ«˙ øÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Œ˚ ¤˝◊ √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ fl¬±À˚« ¬Ûøı˛ÌÓ¬
fl¬øı˛ÀÓ¬ Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÚ ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 20 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ ï‹ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ¸—˘¢ü ¸±ı˛Ìœı˛
ˆ¬±· 3 ¸À˜Ó¬ó Œ¸ı˛+¬Û ¬Û±øı˛Ì±ø˜fl¬ ¸—À˙±ÒÚ¸˜”˝ fl‘¬Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— Ó¬ÚôL√ı˛ ά◊Mê
¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ › ά◊Mê ˆ¬±· 3 Ó¬Ú≈˚±˚˛œ ¸—À˙±øÒÓ¬ ˝˝◊˚˛±À ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÄ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 297
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
ï‡ó ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ø˜Àʱı˛±À˜ øıø˝Ó¬ Ó¬±øı˛À‡ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ¶§˙±ø¸Ó¬ ’=¡À˘ı˛
øı…˜±Ú √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ ï’Ó¬–¬Ûı˛ øı…˜±Ú ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ ıø˘˚˛±
ά◊ø{°ø‡Ó¬ó, ‹ Ó¬±øı˛À‡ › Ó¬ıøÒ ¤ı— Ó¬»¶ö±Úœ Ú”Ó¬Ú ŒÊ˘±ı˛ ÊÚ… ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏
˚Ô±˚Ôı˛+À¬Û ·øͬӬ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, ‹ ŒÊ˘±ı˛ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ï’Ó¬–¬Ûı˛ Ó¬»¶ö±Úœ Ú”Ó¬Ú
ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ıø˘˚˛± ά◊ø{°ø‡Ó¬ó ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı/
ï2ó Œfl¬±Ú øı…˜±Ú ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸¸…, øÚı«±ø‰¬Ó¬˝◊ ˝Î¬◊Ú ı± ˜ÀڱڜӬ˝◊ ˝Î¬◊Ú,
Ó¬»¶ö±Úœ Ú”Ó¬Ú ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏À, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, øÚı«±ø‰¬Ó¬ ı±, ˜ÀڱڜӬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÚ ¤ı—
Ó¬»¶ö±Úœ Ú”Ó¬Ú ŒÊ˘±ı˛ ÊÚ… ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸˘ ’Ú≈˚±˚˛œ ¤fl¬øȬ ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ˚Ô±˚Ôı˛+À¬Û ·øͬӬ Ú± ˝›˚˛±
¬Û˚«ôL√ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±øfl¬ÀıÚ/
ï3ó Ó¬»¶ö±Úœ Ú”Ó¬Ú ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó«¬‘fl¬ ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ 2 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï7ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ›
4 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï4ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂̜Ӭ Ú± ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√, øı…˜±Ú ’±=¡ø˘fl¬
¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó«¬‘fl¬ ά◊Mê øıÒ±Ú±ı˘œ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ › øıø˝Ó¬ Ó¬±øı˛À‡ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ı˘ı» øÚ˚˛˜±ı˘œ,
ά◊˝±ÀÓ¬ ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ø˜Àʱı˛±À˜ı˛ √õ∂˙±¸fl¬ fl¬Ó«¬‘fl¬ Œ˚ı˛+¬Û ’øˆ¬À˚±ÊÚ › ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú fl‘¬Ó¬
˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬»¸±À¬ÛÀé¬, Ó¬»¶ö±Úœ Ú”Ó¬Ú ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ¸•ÛÀfl«¬ fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı/
ï4ó ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ø˜Àʱı˛±À˜ı˛ √õ∂˙±¸fl¬, ¤fl¬ ı± ¤fl¬±øÒfl¬ ’±À˙ Z±ı˛±, øÚ•ßø˘ø‡Ó¬
¸fl¬˘ ı± Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏À˚˛ı˛ ÊÚ… øıÒ±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú, ˚Ô±†ñ
ïfl¬ó øı…˜±Ú ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¬Ûøı˛¸•Û», ’øÒfl¬±ı˛ › ±ø˚˛Ó¬± ‹ ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó«¬‘fl¬ fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú
¸—øı± ’Ú≈˚±˚˛œ ’øÒfl¬±ı˛ › ±ø˚˛Ó¬± ¸À˜Ó¬ Ó¬»¶ö±Úœ Ú”Ó¬Ú ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ øÚfl¬È¬ ¬Û”Ì«Ó¬–
ı± ’—˙Ó¬– ˝ô¶∏±ôL√ı˛Ì Ä
ï‡ó Œ˚¸fl¬˘ ΔıøÒfl¬ fl¬±˚«ı±À˝ øı…˜±Ú ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ ¤fl¬øȬ ¬Ûé¬, Ó¬±˝±ÀÓ¬ ¬Ûé¬ı˛+À¬Û
øı…˜±Ú ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¶öÀ˘ Ó¬»¶ö±Úœ Ú”Ó¬Ú ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ √õ∂øÓ¬¶ö±¬ÛÚ Ä
ï·ó øı…˜±Ú ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ fl¬˜«‰¬±øı˛·ÀÌı˛ Ó¬»¶ö±Úœ Ú”Ó¬Ú ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ øÚfl¬È¬
˝ô¶∏±ôL√ı˛fl¬ı˛Ì ı± Ó¬»¶ö±Úœ Ú”Ó¬Ú ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó«¬‘fl¬ ¬Û≈ÚøÚ«À˚˛±·, ‹ı˛+¬Û ˝ô¶∏±ôL√ı˛Ì ı±
¬Û≈ÚøÚ«À˚˛±À·ı˛ ¬Ûı˛ ‹ı˛+¬Û fl¬˜«‰¬±øı˛·ÀÌı˛ √õ∂øÓ¬ √õ∂À˚±Ê… ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó¬« › √õ∂øÓ¬ıg¬¸˜”˝ Ä
ï‚ó øı…˜±Ú ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó«¬‘fl¬ √õ∂̜Ӭ ¤ı— øıø˝Ó¬ Ó¬±øı˛À‡ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« ı˘ı»
øıøÒ¸˜”À˝ı˛, √õ∂˙±¸fl¬ ¤Ó¬»¬ÛÀé¬ Œ˚ı˛+¬Û ’øˆ¬À˚±ÊÚ › ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú, øÚı˛¸Ú ’±fl¬±Àı˛˝◊
˝Î¬◊fl¬ ı± ¸—À˙±ÒÚ ’±fl¬±Àı˛˝◊ ˝Î¬◊fl¬, fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú Ó¬»¸±À¬ÛÀé¬ Ô±øfl¬˚˛± ˚±›˚˛±, ˚Ó¬øÚ
Ú± ‹ı˛+¬Û øıøÒ¸˜”˝ Œfl¬±Ú 鬘Ӭ±¬Ûiß øıÒ±Ú˜G¬˘ ı± ’Ú… 鬘Ӭ±¬Ûiß √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó«¬‘fl¬
¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬, øÚı˛ø¸Ó¬ ı± ¸—À˙±øÒÓ¬ ˝˚˛ Ä
ï„ó √õ∂˙±¸fl¬ Œ˚ı˛+¬Û √õ∂À˚˛±ÊÚ øıÀı‰¬Ú± fl¬Àı˛Ú, Œ¸ı˛+¬Û ’±Ú≈¯∏øºfl¬, ’Ú≈ıÓ«¬œ › ’Ú≈¬Û”ı˛fl¬
øı¯∏˚˛¸˜”˝/
298 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
¸—øıÒ±Ú ï¯∏ᬠӬ٬ø¸˘ó ¸—À˙±ÒÚ ’±˝◊Ú, 1995 ï1995-¤ı˛ 42ó-¤ı˛, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛±, ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 20‡-
¤ı˛ ¬Ûı˛, øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬, ’±¸±˜ ı˛±ÀÊ… ά◊˝±ı˛ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, ¸øißÀıø˙Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ˚Ô± †ñ
ëë20 ‡fl¬/ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬fl« ¬, Ó¬œ˚˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”À˝ı˛ ¸•Û±ÀÚ ¶§-øıÀı‰¬Ú±˜”˘fl¬ 鬘Ӭ±¸˜”À˝ı˛ õ∂À˚˛±·/ñ
ı˛±Ê…¬Û±˘, ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 1-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï2ó › ï3ó, ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 2-¤ı˛
ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï1ó, ï6ó, √õ∂Ô˜ ’Ú≈øıøÒ ı± ø˚˛± ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï6fl¬ó, › ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï7ó, ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬
3-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï3ó, ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 4-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï4ó, Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 5, ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 6-¤ı˛
ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï1ó, Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 7-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï2ó, Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 8-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï4ó, Û…±ı˛±·Ë±Ù¬
9-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï3ó, Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 10-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï3ó, Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 14-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï1ó,
Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 15-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï1ó ¤ı— Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 16-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï1ó › ï2ó ’Ú≈˚±˚˛œ Ó“¬±˝±ı˛
fl‘¬Ó¬…¸˜”À˝ı˛ ¸•Û±ÀÚ, ˜Laœ¬Ûøı˛¯∏ ›, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ά◊Mı˛ fl¬±Â±h¬ ¬Û±ı«Ó¬… ¶§-˙±ø¸Ó¬ ¬Ûøı˛¯∏ ’Ôı± fl¬±ı˛øı ’±—˘—
¶§-˙±ø¸Ó¬ ¬Ûøı˛¯À∏ ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜˙« fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Ûı˛, øÓ¬øÚ ¶§œ˚˛ øıÀı‰¬Ú±SêÀ˜ Œ˚ı˛+¬Û ’±ı˙…fl¬ øıÀı‰¬Ú± fl¬Àı˛Ú
Œ¸ı˛+¬Û ı…ı¶ö± ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀıÚ/íí/
¸—øıÒ±Ú ¯∏ᬠӬ٬ø¸˘ ︗À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1988 ï1988-¤ı˛ 67ó-ı˛, 2 Ò±ı˛± Z±ı˛±, ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬
20‡-¤ı˛ ¬Ûı˛, øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬, øS¬Û≈ı˛± › ø˜Àʱı˛±˜ ı˛±ÀÊ… ά◊˝±ı˛ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, ¸øißÀıø˙Ó¬
˝˝◊˚˛±ÀÂ, ˚Ô± †ñ
ëë20 ‡‡/ ı˛±Ê…¬Û±˘ fl¬Ó‘¬«fl¬, Ó¬œ˚˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”À˝ı˛ ¸•Û±ÀÚ, ¶§-øıÀı‰¬Ú±˜”˘fl¬ 鬘Ӭ±¸˜”À˝ı˛
õ∂À˚˛±·/ñ ı˛±Ê…¬Û±˘, ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 1-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï2ó › ï3ó, ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 2-¤ı˛
ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï1ó, ï7ó, √¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 3-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï3ó, ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 4-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï4ó,
Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 5, ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 6-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï1ó, Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 7-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï2ó, Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 9-¤ı˛
ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï3ó, Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 14-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï1ó, Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 15-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï1ó ›
Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ 16-¤ı˛ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ï1ó › ï2ó ’Ú≈˚±˚˛œ Ó“¬±˝±ı˛ fl‘¬Ó¬…¸˜”À˝ı˛ ¸•Û±ÀÚ, ˜Laœ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¤ı—
˚ø øÓ¬øÚ ’±ı˙…fl¬ ˜ÀÚ fl¬Àı˛Ú Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ¸—øù≠©Ü ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ ’Ôı± ’±=¡ø˘fl¬ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜˙«
fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Ûı˛, øÓ¬øÚ ¶§œ˚˛ øıÀı‰¬Ú±SêÀ˜ Œ˚ı˛+¬Û ’±ı˙…fl¬ øıÀı‰¬Ú± fl¬Àı˛Ú Œ¸ı˛+¬Û ı…ı¶ö± ·Ë˝Ì fl¬øı˛ÀıÚ/íí/
20·/ ’Ô«√õ∂fl¬È¬Ú/ñ ¤Ó¬»¬ÛÀé¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıÒ±Ú ¸±À¬ÛÀé¬, ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ,
¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ø˜Àʱı˛±À˜ √õ∂À˚˛±· ¸•ÛÀfl«¬, ¤˝◊ı˛+À¬Û fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àıñ
ï1ó Œ˚Ú ı˛±Ê…¬Û±˘ ¤ı— ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ Œ˚ ά◊À{°‡ ø¢ Ó¬±˝± 239 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ
øÚ˚≈Mê ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ √õ∂˙±¸Àfl¬ı˛ ά◊À{°‡, ïëëı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛ííñ¤˝◊ fl¬Ô±øȬÀÓ¬ ı…Ó¬œÓ¬ó
ı˛±ÀÊ…ı˛ Œ˚ ά◊À{°‡ ø¢ Ó¬±˝± ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ø˜Àʱı˛±À˜ı˛ ά◊À{°‡ ¤ı— ı˛±Ê… øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œ˚
ά◊À{°‡ ø¢ Ó¬±˝± ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ø˜Àʱı˛±À˜ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ά◊À{°‡ Ä
ï2ó Œ˚Úñ
ïfl¬ó 4 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï5ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬, ¸—øù≠©Ü ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬Ûı˛±˜˙«
fl¬øı˛ı±ı˛ øıÒ±Ú ı± Œ›˚˛± ˝˝◊˚˛±ø¢ Ä
ï‡ó 6 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï2ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬, ëëı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı«±ø˝fl¬ 鬘Ӭ± ˚±˝±ÀÓ¬
√õ∂¸±øı˛Ó¬ ˝˚˛ííñ¤˝◊ ˙s¸˜”À˝ı˛ ¶öÀ˘, ë븗‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ø˜Àʱı˛±À˜ı˛
øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ˚±˝±ÀÓ¬ øıøÒ √õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ı±ı˛ 鬘Ӭ± ’±ÀÂííñ¤˝◊ ˙s¸˜”˝
√õ∂øÓ¬¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊˚˛±ø¢ Ä
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 299
¬¬¯∏ᬠӬ٬ø¸˘
ï·ó 13 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬, ëë202 ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œííñ ¤˝◊ ¸—‡…± › ˙s¸˜”˝ ı± Œ›˚˛±
˝˝◊˚˛±ø¢/ ] ]
21/ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ¸—À˙±ÒÚ/ñ ï1ó ¸—¸ ¸˜À˚˛ ¸˜À˚˛ øıøÒ Z±ı˛± ¸—À˚±ÊÚ, ¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ı±
øÚı˛¸ÀÚı˛ ’±fl¬±Àı˛ ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ Œ˚Àfl¬±Ú øıÒ±Ú ¸—À˙±ÒÚ fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛Ú ¤ı—, Ó¬Ù¬ø¸˘øȬ ‹ı˛+¬Û
¸—À˙±øÒÓ¬ ˝˝◊À˘, ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ Œfl¬±Ú ά◊À{°‡ ‹ı˛+À¬Û ¸—À˙±øÒÓ¬ ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛
ά◊À{°‡ ıø˘˚˛± ’Ô« fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı/
ï2ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øıøÒ 368
’Ú≈ÀBÂÀı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ¸—À˙±ÒÚ ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı Ú±/
300 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
[246 ’Ú≈ÀBÂ]
¸”‰¬œ 1ñ¸—‚¸”‰¬œ
1/ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ › ά◊˝±ı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ˆ¬±À·ı˛ √õ∂øÓ¬ı˛é¬±, ˚±˝±ÀÓ¬ ’ôL√ˆ¬≈ «Mê ˝˝◊Àı √õ∂øÓ¬ı˛é¬±ı˛ ÊÚ… √õ∂døÓ¬
¤ı— ¤ı˛+¬Û ¸fl¬˘ fl¬±˚« ˚±˝± ˚≈ÀX¬ı˛ ¸˜˚˛ ά◊˝±ı˛ ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±˚˛, › ά◊˝±ı˛ ¸˜±ølı˛ ¬ÛÀı˛ fl¬±˚«fl¬ı˛ˆ¬±Àı
Δ¸Ú…øıÀ˚˛±ÊÀÚ, ¸˝±˚˛fl¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/
2/ ŒÚÃ, ¶ö˘ › øı˜±Ú ı±ø˝ÚœÄ ¸—À‚ı˛ ’Ú… Œ˚Àfl¬±Ú ¸˙¶a ı±ø˝Úœ/
[2fl¬/ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… ’¸±˜øı˛fl¬ ˙øMêı˛ ¸±˝±˚…fl¬Àä ¸—À‚ı˛ Œfl¬±Ú ¸˙¶a ı±ø˝Úœı˛ ı± ¸—À‚ı˛
øÚ˚˛LaÌ±ÒœÚ ’Ú… Œfl¬±Ú ı±ø˝Úœı˛ ’Ôı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ’—˙ ı± Œ·±á¬œı˛ øÚÀ˚˛±ÊÚÄ ‹ı˛+¬Û øÚÀ˚˛±ÊÚfl¬±À˘
‹ı˛+¬Û ı±ø˝Úœı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ 鬘Ӭ±, Œé¬S±øÒfl¬±ı˛, øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ ¤ı— ±ø˚˛Q/]
3/ Œ¸Ú±øÚı±¸ Œé¬S¸˜”À˝ı˛ ¬Ûøı˛¸œ˜Ú, ‹ı˛+¬Û Œé¬S¸˜”À˝ ¶ö±Úœ˚˛ ¶§±˚˛M˙±¸Ú, ‹ı˛+¬Û
Œé¬S¸˜”À˝ı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ Œ¸Ú±øÚı±¸ √õ∂±øÒfl¬±ı˛¸˜”À˝ı˛ ·Í¬Ú › 鬘Ӭ± ¤ı— ‹ı˛+¬Û Œé¬S¸˜”À˝ ±h¬±
øÚ˚˛LaÌ ¸À˜Ó¬ó ’±ı±¸ı…ı¶ö±ı˛ √õ∂øÚ˚˛LaÌ/
4/ ŒÚÃ, ¶ö˘ › øı˜±Ú ı±ø˝Úœ ¸•§g¬œ fl¬˜«˙±˘±/
5/ ’¶a, ’±À¢ü˚˛±¶a, Œ·±˘±ı±è ¤ı— øıÀ¶£¬±ı˛fl¬¸˜”˝/
6/ ’±Ìøıfl¬ ˙øMê ¤ı— ά◊˝± ά◊»¬Û±ÀÚı˛ ÊÚ… √õ∂À˚˛±ÊÚœ˚˛ ‡øÚÊ ¸•Û/
7/ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂øÓ¬ı˛é¬±ı˛ ά◊ÀVÀ˙… ı± ˚≈X¬ ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú±ı˛ ÊÚ… √õ∂À˚˛±ÊÚ ıø˘˚˛± øıøÒ Z±ı˛±
Œ‚±ø¯∏Ó¬ ø˙丘”˝/
8/ Œfl¬fœ˚˛ &lı±Ó«¬± › Ó¬ôL√ øıˆ¬±·/
9/ √õ∂øÓ¬ı˛é¬±, ΔıÀø˙fl¬ fl¬±˚«±ı˘œ ı± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ øÚı˛±¬ÛM±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ fl¬±ı˛ÀÌ
øÚıÓ«¬Ú˜”˘fl¬ ’±È¬fl¬Ä ‹ı˛+¬Û ’±È¬Àfl¬ı˛ ’ÒœÚ ı…øMê·Ì/
10/ ΔıÀø˙fl¬ fl¬±˚«±ı˘œÄ ¸fl¬˘ øı¯∏˚˛ ˚V;±ı˛± ¸—À‚ı˛ ¸ø˝Ó¬ Œfl¬±Ú øıÀÀ˙ı˛ ¸•§g¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˚˛/
11/ fl”¬È¬ÕÚøÓ¬fl¬, ı±øÌÊ…”øÓ¬fl¬ ı± ı…ı¸±ø˚˛fl¬ √õ∂øÓ¬øÚøÒQ/
12/ ˝◊ά◊Ú±˝◊ÀȬά ŒÚ˙Ú¸ ’·«±Ú±˝◊ÀÊ˙Ú ï¸—˚≈Mê ı˛±©Üò¬Û≈? ¸—·Í¬Úó/
13/ ’±ôL√Ê«±øÓ¬fl¬ ¸À•ú˘Ú, ¬Ûøı˛À˜˘ › ’Ú… ¸—¶ö±¸˜”À˝ ’—˙·Ë˝Ì ¤ı— Ó¬Ô±˚˛ ·‘˝œÓ¬
ø¸X¬±ôL√¸˜”˝ fl¬±À˚« ¬Ûøı˛ÌÓ¬ fl¬ı˛±/
14/ øıÀÀ˙ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸øg¬ › ‰≈¬øMê fl¬ı˛± ¤ı— øıÀÀ˙ı˛ ¸ø˝Ó¬ fl‘¬Ó¬ ¸øg¬, ‰≈¬øMê › fl¬ÚƒÀˆ¬Úƒ˙±Úƒ¸˜”˝
fl¬±À˚« ¬Ûøı˛ÌÓ¬ fl¬ı˛±/
15/ ˚≈X¬ › ˙±øôL√/
16/ øıÀ˙œ˚˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 301
¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
17/ Ú±·øı˛fl¬Q, Ú±·øı˛fl¬±øÒfl¬±ı˛ √õ∂±Ú › ’Ú…À˙œ˚˛ ı…øMê·Ì/
18/ ıø˝–¸˜¬Û«Ì/
19/ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ √õ∂Àı˙ ¤ı— ˆ¬±ı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂ı¸Ú › øÚı«±¸ÚÄ ¬Û±¸À¬Û±È«¬ › øˆ¬¸±/
20/ ˆ¬±ı˛Ó¬ ıø˝ˆ”¬«Ó¬ ¶ö±Ú¸˜”À˝ Ó¬œÔ«˚±S±/
21/ ıø˝–¸˜≈À^ ı± ’±fl¬±À˙ fl‘¬Ó¬ ¸≈…Ó¬± › ŒÙ¬ÃÊ±ı˛œ ’¬Ûı˛±ÒÄ ¶öÀ˘, ıø˝–¸˜≈À^ ı± ’±fl¬±À˙
’±ôL√Ê«±øÓ¬fl¬ øıøÒı˛ øıèÀX¬ fl‘¬Ó¬ ’¬Ûı˛±Ò¸˜”˝/
22/ Œı˛˘¬ÛÔ¸˜”˝/
23/ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ ʱӬœ˚˛ ı˛±Ê¬ÛÔ ıø˘˚˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬ ı˛±Ê¬ÛÔ¸˜”˝/
24/ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± ʱӬœ˚˛ Ê˘¬ÛÔ ıø˘˚˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬ ’ôL√À«˙œ˚˛ Ê˘¬ÛÔ¸˜”À˝,
˚La‰¬±ø˘Ó¬ Ê˘˚±Ú ¸•ÛÀfl«¬, ŒÚÃ-ı˝Ú › ŒÚÃ-‰¬±˘ÚÄ ‹ı˛+¬Û Ê˘¬ÛÔ¸˜”À˝ ¬ÛÔ-øÚ˚˛˜/
25/ Œı˘±-ÊÀ˘ ŒÚÃ-ı˝Ú › ŒÚÃ-‰¬±˘Ú ¸À˜Ó¬ ¸±˜≈ø^fl¬ ŒÚÃ-ı˝Ú ›
ŒÚÃ-‰¬±˘ÚÄ ı±øÌøÊ…fl¬ Œ¬Û±Ó¬ ¸•§g¬œ ø˙鬱 › √õ∂ø˙é¬ÀÌı˛ ı…ı¶ö± ¤ı— ı˛±Ê…¸˜”˝ › ’Ú… ¤ÀÊøk fl¬Ó‘¬«fl¬
ı…ıø¶öÓ¬ ‹ı˛+¬Û ø˙鬱 › √õ∂ø˙é¬ÀÌı˛ √õ∂øÚ˚˛LaÌ/
26/ ’±À˘±fl¬¬Û±Ó¬, ’±À˘±fl¬¸ÀǬӬ ¤ı— ŒÚÃ-ı˝Ú › øı˜±ÀÚı˛ øÚøı«‚ÆÓ¬±ı˛ ÊÚ… ’Ú… ı…ı¶ö±
¸À˜Ó¬, ’±À˘±fl¬ô¶∏y¬¸˜”˝/
27/ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ ’Ôı± øı…˜±Ú øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂Ò±Ú ıjı˛ ıø˘˚˛±
Œ‚±ø¯∏Ó¬ ıjı˛¸˜”˝, Ó¬»¸˝ ά◊˝±Àı˛ ¬Ûøı˛¸œ˜Ú, ¤ı— Ó¬Ô±˚˛ ıjı˛ √õ∂±øÒfl¬±øı˛¸˜”À˝ı˛ ·Í¬Ú › 鬘Ӭ±/
28/ ıjı˛ ¸ºÀı˛±Ò ïŒfl¬±˚˛±ı˛±ÚøȬÚó, Ó¬»¸À˜Ó¬ ά◊˝±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ˝±¸¬Û±Ó¬±˘Ä
Ú±øıfl¬·ÀÌı˛ ˝±¸¬Û±Ó¬±˘ › Œ¬Û±Ó¬-˝±¸¬Û±Ó¬±˘/
29/ ı±˚˛≈¬ÛÔ¸˜”˝Ä øı˜±Ú › øı˜±Ú ‰¬±˘Ú±Ä øı˜±ÚÀé¬ÀSı˛ ı…ı¶ö±Ä øı˜±Ú ˚±Ó¬±˚˛±Ó¬ ›
øı˜±ÚÀé¬S¸˜”À˝ı˛ √õ∂øÚ˚˛LaÌ › ¸—·Í¬ÚÄ Δı˜±øÚfl¬ ø˙鬱 › √õ∂ø˙é¬ÀÌı˛ ı…ı¶ö± ¤ı— ı˛±Ê… › ’Ú…
¤ÀÊøk fl¬Ó‘¬«fl¬ ı…ıø¶öÓ¬ ‹ı˛+¬Û ø˙鬱 › √õ∂ø˙é¬ÀÌı˛ √õ∂øÚ˚˛LaÌ/
30/ Œı˛˘¬ÛÀÔ, ¸˜≈^¬ÛÀÔ ı± ı±˚˛≈¬ÛÀÔ, ’Ôı± ˚La‰¬±ø˘Ó¬ Ê˘˚±Ú Z±ı˛± ʱӬœ˚˛ Ê˘¬ÛÀÔ ˚±Sœ ›
^ı…¸˜”˝ ı˝Ú/
31/ ά±fl¬ › Ó¬±ı˛Ä ŒÈ¬ø˘ÀÙ¬±Ú, ŒıÓ¬±ı˛, ¸•x‰¬±ı˛ › ’Ú≈ı˛+¬Û ’Ú… √õ∂fl¬±ı˛ ¸˜±À˚±ÊÚ/
32/ ¸—À‚ı˛ ¸•ÛøM › ά◊˝± ˝˝◊ÀÓ¬ ˘t ı˛±Ê¶§, øfl¬c *** Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ… ’ıø¶öÓ¬ ¸•ÛøM
¸•ÛÀfl«¬, ¸—¸ øıøÒ Z±ı˛± ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ’Ú…Ô± øıÒ±Ú fl¬Àı˛Ú Ó¬Z…Ó¬œÓ¬, ‹ ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ√õ∂Ì˚˛ÀÚı˛
¸±À¬ÛÀé¬/
* * * * *
34/ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ˙±¸fl¬·ÀÌı˛ ¸•ÛøMı˛ ÊÚ… Œfl¬±È«¬-’ı-›˚˛±Î«¬¸ƒ/
302 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
35/ ¸—À‚ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ŸÌ/
36/ √õ∂‰¬ø˘Ó¬ ˜≈^±ø, È¬Ç¬Ú › ΔıøÒfl¬ ’±±Ú-√õ∂±ÚÄ ΔıÀø˙fl¬ øıøÚ˜˚˛/
37/ ΔıÀø˙fl¬ Ò±ı˛/
38/ øı˛Ê±ˆ«¬ ı…±Ç¬ ’Ù¬ ˝◊ø`¬˚˛± ±ı˛ÀÓ¬ı˛ øı˛Ê±ˆ«¬ ı…±Ç¬ó/
39/ ά±fl¬‚ı˛ Œ¸øˆ¬—¸ ı…±Ç¬/
40/ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ ı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¸—·øͬӬ ˘È¬±øı˛¸˜”˝/
41/ øıÀÀ˙ı˛ ¸ø˝Ó¬ ı…ı¸±˚˛ › ı±øÌÊ…Ä ıø˝–q{® ¸œ˜±ôL√ ’øÓ¬Sê˜ fl¬øı˛˚˛± ’±˜±øÚ › ı˛l±øÚÄ
ıø˝–q{® ¸œ˜±ôL√¸˜”˝ øÚı˛+¬ÛÌ/
42/ ’±ôL√–ı˛±Ê… ı…ı¸±˚˛ › ı±øÌÊ…/
43/ ı…±Ç¬, ıœ˜± › øıM¸•§g¬œ øÚ·˜¸˜”˝ ¸À˜Ó¬, øfl¬c ¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬ ı…Ó¬œÓ¬, ı…ı¸±ø˚˛fl¬
øÚ·˜¸˜”À˝ı˛ øÚ·˜ıg¬Ú, √õ∂øÚ˚˛LaÌ › ¸˜±¬ÛÚ/
44/ øıù´øı…±˘˚˛ ı…Ó¬œÓ¬, øÚ·˜¸˜”˝, ı…ı¸±À˚˛ ı˛Ó¬ Ô±fl≈¬fl¬ ı± Ú± Ô±fl≈¬fl¬, ˚±˝±Àı˛ ά◊ÀV˙…
¤fl¬øȬ ı˛±ÀÊ… ’±ıX¬ ÚÀ˝ Ó¬±˝±Àı˛ øÚ·˜ıg¬Ú, √õ∂øÚ˚˛LaÌ › ¸˜±¬ÛÚ/
45/ ı…±ÀǬı˛ fl¬±ı˛ı±ı˛/
46/ Uø`¬, Œ‰¬fl¬, √õ∂ø˜¸øı˛ ŒÚ±È¬ ¤ı— ’Ú≈ı˛+¬Û ’Ú…±Ú… ¸—À˘‡/
47/ ıœ˜±/
48/ à¬fl¬ ¤'À‰¬? › ˆ¬±ıœ ¬ÛÌ… ı±Ê±ı˛/
49/ Œ¬ÛÀȬKȬ, ά◊æ±ıÚ › Úfl¬˙±Ä fl¬ø¬Ûı˛±˝◊È¬Ä ı…ı¸±˚˛ø‰¬˝ê › ¬ÛÌ…^ı… ø‰¬˝ê/
50/ ›ÊÚ › ˜±À¬Ûı˛ ˜±Ú ¶ö±¬ÛÚ/
51/ ˆ¬±ı˛Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ı±ø˝Àı˛ ı˛l±øÚ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı ı± ¤fl¬ ı˛±Ê… ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ú… ı˛±ÀÊ… ¬Ûøı˛ı±ø˝Ó¬ ˝˝◊Àı,
¤ı˛+¬Û ^ı…¸˜”À˝ı˛ &ÀÌı˛ ˜±Ú ¶ö±¬ÛÚ/
52/ ø˙丘”˝, ¸—‚ fl¬Ó‘¬«fl¬ ˚±˝±Àı˛ øÚ˚˛LaÌ ÊÚ¶§±ÀÔ« ¸ºÓ¬ ıø˘˚˛± ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛±
Œ‚±ø¯∏Ó¬ ˝˚˛/
53/ ΔÓ¬˘Àé¬S › ‡øÚÊ ΔÓ¬˘ ¸•ÛÀı˛ √õ∂øÚ˚˛LaÌ › ά◊iß˚˛ÚÄ Œ¬ÛÀȬ™±ø˘˚˛±˜ › Œ¬ÛÀȬ™±ø˘˚˛±˜Ê±Ó¬
^ı…¸˜”˝Ä ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± øı¬Û#Úfl¬ˆ¬±Àı ±˝… ıø˘˚˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬ ’Ú…±Ú… Ó¬ı˛˘ ¬Û±Ô« ›
ıd¸˜”˝/
54/ ‡øÚ¸˜”À˝ı˛ √õ∂øÚ˚˛LaÌ › ‡øÚÊ Î¬◊iß˚˛Ú, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ¸—À‚ı˛ øÚ˚La̱ҜÀÚ ‹ı˛+¬Û √õ∂øÚ˚˛LaÌ
› ά◊iß˚˛Ú ÊÚ¶§±ÀÔ« ¸ºÓ¬ ıø˘˚˛± ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬ ˝˚˛/
55/ ‡øÚ › ΔÓ¬˘Àé¬S¸˜”À˝ |˜ › øÚøı«‚ÆÓ¬± √õ∂øÚ˚˛LaÌ/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 303
¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
56/ ’±ôL√–ı˛±Ê… Úœ › Úœ ά◊¬ÛÓ¬…fl¬±¸˜”À˝ı˛ √õ∂øÚ˚˛LaÌ › ά◊iß˚˛Ú, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ¸—À‚ı˛
øÚ˚˛La̱ҜÀÚ ‹ı˛+¬Û √õ∂øÚ˚˛LaÌ › ά◊iß˚˛Ú ÊÚ¶§±ÀÔ« ¸ºÓ¬ ıø˘˚˛± ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬ ˝˚˛/
57/ ı˛±Ê…Àé¬S±ÒœÚ Ê˘ˆ¬±À·ı˛ ı±ø˝Àı˛ ˜»¸… ø˙fl¬±ı˛ › ˜»¸…Àé¬S/
58/ ¸—À‚ı˛ ¤ÀÊøk fl¬Ó‘¬«fl¬ ˘ıÀÌı˛ ά◊»¬Û±Ú, ¸ı˛ıı˛±˝ › ı∞I◊ÚÄ ’Ú…±Ú… ¤ÀÊøk fl¬Ó‘¬«fl¬ ˘ıÀÌı˛
ά◊»¬Û±Ú, ¸ı˛ıı˛±˝ › ı∞I◊ÀÚı˛ √õ∂øÚ˚˛LaÌ › øÚ˚˛LaÌ/
59/ ’±øÙ¬À˜ı˛ ‰¬±¯∏, √õ∂dÓ¬fl¬ı˛Ì › ı˛l±øÚı˛ ÊÚ… øıSê˚˛/
60/ √õ∂˙«Úœı˛ ÊÚ… ‰¬˘øB‰¬S øÙ¬{ú¸˜”À˝ı˛ ˜?≈øı˛ √õ∂±Ú/
61/ ¸—À‚ı˛ fl¬˜«‰¬±ı˛œ ¸•ÛÀfl«¬ ø˙ä-øıÀı˛±Ò/
62/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ Ú…±˙±Ú±˘ ˘±˝◊ÀıËı˛œ, ˝◊ø`¬˚˛±Ú ø˜Î¬◊øÊ˚˛±˜, ˝◊ø•Ûøı˛˚˛±˘ ›˚˛±ı˛
ø˜Î¬◊øÊ˚˛±˜, øˆ¬flƒ¬ÀȬ±øı˛˚˛± Œ˜À˜±øı˛˚˛±˘ › ˝◊ø`¬˚˛±Ú ›˚˛±ı˛ Œ˜À˜±øı˛˚˛±˘ Ú±À˜ ¬Ûøı˛ø‰¬Ó¬ √õ∂øӬᬱڸ˜”˝ ¤ı—
’Ú≈ı˛+¬Û ’Ú… Œfl¬±Ú √õ∂øÓ¬á¬±Ú ˚±˝± ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¬Û”Ì«Ó¬– ı± ’—˙Ó¬– øıMÀ¬Û±ø¯∏Ó¬ ¤ı— ˚±˝± ¸—¸
fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± ʱӬœ˚˛ &èÀQı˛ √õ∂øÓ¬á¬±Ú ıø˘˚˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬/
63/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ ŒıÚ±ı˛¸ ø˝j≈ ˝◊ά◊øÚˆ¬±ø¸«øȬ, ’±ø˘·h¬ ˜≈¸ø˘˜ ˝◊ά◊øÚˆ¬±ø¸«øȬ › [ø{°œ
˝◊ά◊øÚˆ¬±ø¸«øȬ] Ú±À˜ ¬Ûøı˛ø‰¬Ó¬ √õ∂øӬᬱڸ˜”˝Ä [371„ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈¸ı˛ÌSêÀ˜ √õ∂øÓ¬øá¬Ó¬ øıù´øı…±˘˚˛Ä]
¤ı— ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± ʱӬœ˚˛ &èÀQı˛ √õ∂øÓ¬á¬±Ú ıø˘˚˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬ ’Ú… Œfl¬±Ú √õ∂øӬᬱÚ/
64/ Δı:±øÚfl¬ ı± √õ∂±À˚˛±ø·fl¬ ø˙鬱ı˛ ÊÚ… √õ∂øӬᬱڸ˜”˝, ˚±˝± ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ¬Û”Ì«Ó¬– ı±
’—˙Ó¬– øıMÀ¬Û±ø¯∏Ó¬ ¤ı— ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± ʱӬœ˚˛ &èÀQı˛ √õ∂øÓ¬á¬±Ú ıø˘˚˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬/
65/ ïfl¬ó ’±ı˛é¬± ’±øÒfl¬±øı˛fl¬·ÀÌı˛ √õ∂ø˙é¬Ì ¸À˜Ó¬, ı‘øM¸•§g¬œ, Œ¬Û˙±¸•§g¬œ ı± √õ∂˚≈øMêøı…±
¸•§g¬œ √õ∂ø˙é¬ÀÌı˛ ÊÚ…Ä ’Ôı±
ï‡ó øıÀ˙¯∏ ’Ò…˚˛Ú ı± ·Àı¯∏̱ı˛ Œ√õ∂±JÓ¬fl¬ı˛ÀÌı˛ ÊÚ…Ä ’Ôı±
ï·ó ’¬Ûı˛±ÀÒı˛ Ó¬ôL√ ı± ά◊‚±È¬ÀÚ Δı:±øÚfl¬ ı± √õ∂±À˚˛±ø·fl¬ ¸˝±˚˛Ó¬±ı˛ ÊÚ…Ä
¸—À‚ı˛ ¤ÀÊøk › √õ∂øӬᬱڸ˜”˝/
66/ ά◊B‰¬Ó¬ı˛ ø˙鬱 ı± ·Àı¯∏̱ı˛ ÊÚ… √õ∂øӬᬱڸ˜”À˝ ¤ı— Δı:±øÚfl¬ › √õ∂±À˚˛±ø·fl¬ √õ∂øӬᬱڸ˜”À˝
˜±ÀÚı˛ ¸˜i§˚˛Ú › øÚÒ«±ı˛Ì/
67/ ʱӬœ˚˛ &èÀQı˛ ıø˘˚˛± [¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ Œ‚±ø¯∏Ó¬] √õ∂±‰¬œÚ ›
‹øÓ¬˝±ø¸fl¬ ¶ú±ı˛fl¬ ¶ö±Ú › ’øˆ¬À˘‡¸˜”˝ ¤ı— √õ∂PÓ¬±øMWfl¬ ¶ö±Ú › ˆ¬¢ü±ıÀ˙¯∏¸˜”˝/
68/ ø ¸±Àˆ«¬ ’Ù¬ ˝◊ø`¬˚˛± ±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸˜œé¬Ì ¸—¶ö±ó, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ˆ”¬øı…±, ά◊øæøı…±, √õ∂±øÌøı…± ›
Ú‘Ó¬MW ¸•§g¬œ ¸±Àˆ«¬ ︘œé¬Ì ¸—¶ö±ó ¸˜”˝Ä ’±ı˝øı…±¸•§g¬œ ¸—·Í¬Ú¸˜”˝/
69/ ÊÚ·ÌÚ±/
304 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
70/ ¸—‚ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝Ä ¸ı«ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝Ä ¸—‚ ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙Ú/
71/ ¸—‚ Œ¬ÛÚ˙Ú, ’Ô«±», ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó‘¬«fl¬ ı± ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂À˚˛ Œ¬ÛÚ˙Ú/
72/ ¸—¸À, ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ ¤ı— ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ › ά◊¬Û-ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¬ÛÀ øÚı«±‰¬Ú¸˜”˝Ä øÚı«±‰¬Ú
fl¬ø˜˙Ú/
73/ ¸—¸Àı˛ ¸¸…·ÀÌı˛, ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛ ¤ı— Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬
› ά◊¬Û±Ò…Àé¬ı˛ ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬±/
74/ ¸—¸Àı˛ √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛ ¤ı— √õ∂ÀÓ¬…fl¬ ¸ÀÚı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ › fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ 鬘Ӭ±,
øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ › ’Ú±SꘅӬ±Ä ¸—¸Àı˛ fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ ı± ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚÀ˚˛±øÊÓ¬ fl¬ø˜˙Ú¸˜”À˝ı˛
¸˜Àé¬ ¸±é¬…±Ú ı± Œ˘‡…¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Û¶ö±¬ÛÀÚı˛ ÊÚ… ı…øMê·ÀÌı˛ ά◊¬Ûø¶öøÓ¬ ı±Ò…fl¬ı˛Ì/
75/ ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ › ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ά◊¬Û˘ˆ¬…, ˆ¬±Ó¬± øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ ¤ı— ’Ú≈˜Ó¬-’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬ ¸—Sê±ôL√
’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝Ä ¸—À‚ı˛ ˜øLa·ÀÌı˛ ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬±Ä ˜˝± ø˝¸±ı-øÚ˚˛±˜fl¬ › øÚı˛œé¬Àfl¬ı˛ ŒıÓ¬Ú, ˆ¬±Ó¬± ›
’Ú≈˜Ó¬-’Ú≈¬Ûø¶öøÓ¬ ¸—Sê±ôL√ ’øÒfl¬±ı˛¸˜”˝ ¤ı— ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ/
76/ ¸—À‚ı˛ › ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ø˝¸±ı øÚı˛œé¬±/
77/ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ·Í¬Ú, ¸—·Í¬Ú, Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ › ï‹ı˛+¬Û Œfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’ı˜±ÚÚ± ¸À˜Ó¬ó
鬘Ӭ±¸˜”˝ ¤ı— ά◊˝±ÀÓ¬ ·‘˝œÓ¬ Ù¬œ¸˜”˝Ä Œ˚ ı…øMê·Ì ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±ÀÈ«¬ ı…ı˝±ı˛Êœıœı˛ fl¬±˚« fl¬øı˛ÀÓ¬
’øÒfl¬±ı˛œ/
78/ ˝±˝◊Àfl¬±È«¬¸˜”À˝ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬ › ’¬Ûı˛ fl¬˜«‰¬±øı˛¸˜”˝ ¸—Sê±ôL√ øıÒ±Ú±ı˘œ ı…Ó¬œÓ¬
˝±˝◊Àfl¬±È«¬¸˜”À˝ı˛ ·Í¬Ú › ¸—·Í¬Ú [ï’ıfl¬±˙ ¸À˜Ó¬ó]Ä Œ˚ ı…øMê·Ì ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ ı…ı˝±ı˛Êœıœı˛ fl¬±˚«
fl¬øı˛ÀÓ¬ ’øÒfl¬±ı˛œ/
[79/ Œfl¬±Ú ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ Œfl¬±Ú ¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S √õ∂¸±øı˛Ó¬ fl¬ı˛± ı± Œfl¬±Ú
¸—‚˙±ø¸Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S ˝˝◊ÀÓ¬ ı± Œ›˚˛±/]
80/ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ’±ı˛é¬± ı±ø˝Úœı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ 鬘Ӭ± › Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛
ıø˝ˆ”¬«Ó¬ Œfl¬±Ú Œé¬ÀS √õ∂¸±øı˛Ó¬ fl¬ı˛±, øfl¬c ¤ı˛+¬Ûˆ¬±Àı ÚÀ˝ ˚±˝±ÀÓ¬ ¤fl¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ’±ı˛é¬œ Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛
ıø˝ˆ”¬«Ó¬ Œfl¬±Ú Œé¬ÀS, Œ˚ ı˛±ÀÊ… ‹ı˛+¬Û Œé¬S ’ıø¶öÓ¬ Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¸•úøÓ¬ øıÚ±, 鬘Ӭ± ›
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ÀÓ¬ ¸˜Ô« ˝˚˛Ä Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ ’±ı˛é¬± ı±ø˝Úœı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ 鬘Ӭ± ›
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ Œ¸˝◊ ı˛±ÀÊ…ı˛ ıø˝ˆ«¬”Ó¬ Œfl¬±Ú Œı˛˘¬ÛÔ Œé¬ÀS √õ∂¸±øı˛Ó¬ fl¬ı˛±/
81/ ’±ôL√–ı˛±Ê… √õ∂ıËÊÚÄ ’±ôL√–ı˛±Ê… ¸ºÀı˛±Ò ïŒfl¬±˚˛±ı˛±ÚøȬÚó/
82/ fl‘¬ø¯∏ ’±˚˛ ı…Ó¬œÓ¬ ’Ú… ’±À˚˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛¸˜”˝/
83/ ı˛l±øÚ q{® ¸À˜Ó¬ ıø˝–q{®/
[84/ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ ά◊»¬Û±øÓ¬ ı± ά◊»¬Ûiß øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ¬ÛÌ…¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ ’ôL√–q{®, ˚Ô±†-
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 305
¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
ïfl¬ó ’¬Ûøı˛À˙±øÒÓ¬ Œ¬ÛÀȬ™±ø˘˚˛±˜Ä
ï‡ó ˝±˝◊ ø¶Ûά øάÀÊ˘Ä
ï·ó Œ˜±È¬ı˛ ø¶Ûøı˛È¬ ︱ұı˛Ìˆ¬±Àı Œ¬ÛȬ™˘ Ú±À˜ ¬Ûøı˛ø‰¬Ó¬ó
ï‚ó √õ∂±fl‘¬øÓ¬fl¬ ·…±¸Ä
ï„ó øı˜±Ú-Ȭ±ı˛ı±˝◊ÀÚı˛ Ê;±˘±øÚÄ ¤ı—
ó Ó¬±˜±fl¬ › Ó¬±˜±fl¬Ê±Ó¬ ¬Û±Ô«/]
85/ øÚ·˜ fl¬ı˛/
86/ ı…øMê › Œfl¬±•Û±øÚ¸˜”À˝ı˛ fl‘¬ø¯∏ˆ”¬ø˜ ı…Ó¬œÓ¬, ¬Ûøı˛¸•ÛÀı˛ ˜”˘ÒÚ ˜”À˘…ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛¸˜”˝Ä
Œfl¬±•Û±øÚ¸˜”À˝ı˛ ˜”˘ÒÀÚı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛¸˜”˝/
87/ fl‘¬ø¯∏ˆ”¬ø˜ øˆ¬iß ’Ú… ¸•Û ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¸•Û q{®/
88/ fl‘¬ø¯∏ˆ”¬ø˜ øˆ¬iß ’Ú… ¸•ÛÀı˛ ά◊Mı˛±øÒfl¬±ı˛ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ q{®/
89/ Œı˛˘¬ÛÀÔ, ¸˜≈^¬ÛÀÔ ı± ı±˚˛≈¬ÛÀÔ ı±ø˝Ó¬ ^Àı…ı˛ ı± ˚±Sœı˛ ά◊¬Ûı˛ ¸œ˜±-fl¬ı˛¸˜”˝Ä Œı˛˘¬ÛÀÔ
˚±Sœ ˆ¬±h¬± › ˜±À˘ı˛ ˜±qÀ˘ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛¸˜”˝/
90/ à¬fl¬ ¤'À‰¬À?ı˛ › ˆ¬±ıœ ¬ÛÌ… ı±Ê±Àı˛ı˛ Œ˘Ú-ŒÀÚı˛ ά◊¬Ûı˛ ˜≈^±Ç¬ q{® øˆ¬iß ’Ú…
fl¬ı˛¸˜”˝/
91/ Uø`¬, Œ‰¬fl¬, √õ∂ø˜¸øı˛ ŒÚ±È¬, ı˝Ú-¬ÛS, Œ˘È¬±ı˛ ’Ù¬ ŒSêøάȬ, ıœ˜±¬ÛS, Œ˙˚˛±ı˛ ˝ô¶∏±ôL√ı˛Ì,
øάÀı=¡±ı˛, √õ∂ø' › √õ∂±øl ¸•ÛÀfl«¬ ˜≈^±Ç¬ qÀ{®ı˛ ˝±ı˛/
* * * * *
[92fl¬/ ¸—ı±¬ÛS¸˜”˝ øˆ¬iß ’Ú… ^ı…¸˜”À˝ı˛ øıSê˚˛ ı± SêÀ˚˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛¸˜”˝, Œ˚Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û
øıSê˚˛ ı± Sê˚˛ ’±ôL√–ı˛±øÊ…fl¬ ı…ı¸±˚˛ ı± ı±øÌÊ…SêÀ˜ ¸•Ûiß ˝˚˛/]
[92‡/ ^ı…¸˜”À˝ı˛ Œ√õ∂ıÀ˛ Ìı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛¸˜”˝ ï‹ Œ√õ∂ıÌ˛ Œ˚ ı…øMê ά◊˝± fl¬Àı˛Ú Ó“¬±˝±ı˛ øÚfl¬È¬˝◊ ˝Î¬◊fl¬ ı± ’Ú…
Œfl¬±Ú ı…øMêı˛ øÚfl¬È¬ ˝Î¬◊fl¬ó, Œ˚Àé¬ÀS ‹ı˛+¬Û Œ√õ∂ıÌ˛ ’±ôL√–ı˛±øÊ…fl¬ ı…ı¸±˚˛ ı± ı±øÌÊ… SêÀ˜ ¸•Ûiß ˝˚˛/]
* * * * *
93/ ¤˝◊ ¸”‰¬œˆ≈¬Mê Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ øıøÒı˛ ¬Ûøı˛¬ÛLöœ ’¬Ûı˛±Ò¸˜”˝/
94/ ¤˝◊ ¸”‰¬œˆ≈¬Mê Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏À˚˛ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ’Ú≈¸g¬±Ú, ¸˜œé¬Ì › ¬Ûøı˛¸—‡…±Ú/
95/ ¤˝◊ ¸”‰¬œˆ≈¬Mê Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬, ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ı…Ó¬œÓ¬ ’Ú… ¸fl¬˘ ’±±˘ÀÓ¬ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛
› 鬘Ӭ±Ä ŒÚÃ-’±±˘ÀÓ¬ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛/
96/ Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ ·‘˝œÓ¬ Ù¬œ¸˜”˝ ı…Ó¬œÓ¬, ¤˝◊ ¸”‰¬œˆ≈¬Mê Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ Ù¬œ¸˜”˝/
97/ ¸”‰¬œ 2 ı± ¸”‰¬œ 3-¤ ıøÌ«Ó¬ ˝˚˛ Ú±˝◊ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú øı¯∏˚˛, Ó¬»¸À˜Ó¬ ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú fl¬ı˛ ˚±˝± ‹
¸”‰¬œZÀ˚˛ı˛ Œfl¬±ÚøȬÀÓ¬ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ˝˚˛ Ú±˝◊/
306 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
¸”‰¬œ 2ñı˛±Ê…¸”‰¬œ
1/ ÊÚ ˙‘∫˘± ïøfl¬c ’¸±˜øı˛fl¬ ˙øMêı˛ ¸±˝±˚…fl¬Àä [Œfl¬±Ú ŒÚÃ, ¶ö˘ ı± øı˜±Ú ı±ø˝Úœı˛ ’Ôı±
¸—À‚ı˛ ’Ú… Œfl¬±Ú ¸˙¶a ı±ø˝Úœı˛ ’Ôı± ¸—À‚ı˛ øÚ˚˛LÌa ±ÒœÚ ’Ú… Œfl¬±Ú ı±ø˝Úœı˛ ’Ôı± ά◊˝±ı˛ Œfl¬±Ú ’—˙
ı± Œ·±á¬œı˛ ı…ı˝±ı˛] ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬ó/
[2/ ¸”‰¬œ 1-¤ı˛ √õ∂øıø©Ü 2fl¬-¤ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬ ’±ı˛é¬± ïŒı˛˘ › ·Ë±˜ ’±ı˛é¬œ ¸À˜Ó¬ó]
3/ * * * ˝±˝◊Àfl¬±ÀÈ«¬ı˛ ’±øÒfl¬±øı˛fl¬ › ’¬Ûı˛ fl¬˜«‰¬±øı˛·ÌÄ ‡±ÊÚ± › ı˛±Ê¶§ ’±±˘Ó¬¸˜”À˝ı˛
√õ∂øSê˚˛±Ä ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ı…Ó¬œÓ¬ ¸fl¬˘ ’±±˘ÀÓ¬ ·‘˝œÓ¬ Ù¬œ¸˜”˝/
4/ fl¬±ı˛±, ¸—¶®±ı˛-·‘˝, Œı±à«¬±˘ √õ∂øÓ¬á¬±Ú › ’Ú≈ı˛+¬Û ’Ú… √õ∂øӬᬱڸ˜”˝, ¤ı— ά◊˝±ÀÓ¬ øÚèX¬
ı…øMê·ÌÄ fl¬±ı˛± › ’Ú… √õ∂øӬᬱڸ˜”˝ ı…ı˝±Àı˛ı˛ ÊÚ… ’¬Ûı˛ ı˛±Ê…¸˜”À˝ı˛ ¸ø˝Ó¬ ıÀj±ıô¶∏/
5/ ¶ö±Úœ˚˛ ˙±¸Ú, ’Ô«±» Œ¬ÛÃı˛ øÚ·˜, ˝◊˜√õ∂nˆ¬À˜KȬ Ȭ™±à¬, ŒÊ˘± ¬Û¯∏«, ‡øÚ-ı¸øÓ¬
√õ∂±øÒfl¬±øı˛¸˜”À˝ı˛, ¤ı— ¶ö±Úœ˚˛ ¶§±˚˛M˙±¸Ú ı± ·Ë±˜ √õ∂˙±¸ÀÚı˛ ά◊ÀVÀ˙… ’Ú… ¶ö±Úœ˚˛ √õ∂±øÒfl¬±øı˛¸˜”À˝ı˛
·Í¬Ú › 鬘Ӭ±/
6/ ÊÚ¶§±¶ö… › ’Ú±˜˚˛ ı…ı¶ö±Ä ˝±¸¬Û±Ó¬±˘ › fi¯∏Ò±˘˚˛/
7/ ˆ¬±ı˛Ó¬ ıø˝ˆ”¬«Ó¬ ¶ö±Ú¸˜”À˝ Ó¬œÔ«˚±S± ı…Ó¬œÓ¬, Ó¬œÔ«˚±S±¸˜”˝/
8/ ˜±fl¬ ¬Û±Úœ˚˛, ’Ô«±» ˜±fl¬ ¬Û±ÚœÀ˚˛ı˛ ά◊»¬Û±Ú, √õ∂dÓ¬fl¬ı˛Ì, ‡˘, ¬Ûøı˛ı˝Ú, Sê˚˛ ›
øıSê˚˛/
9/ √õ∂øÓ¬ıg¬œ › ‰¬±fl¬øı˛ı˛ ’À˚±·… ı…øMê·ÀÌı˛ S±Ì/
10/ fl¬ıı˛ Œ›˚˛± › fl¬ıı˛¶ö±ÚÄ ˙ı±˝ › ù¨˙±Ú/
11/ * * * * *
12/ ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ øÚ˚˛øLaÓ¬ ı± øıMÀ¬Û±ø¯∏Ó¬ ·ËLö±·±ı˛, √õ∂˙«˙±˘± › ’Ú≈ı˛+¬Û ’Ú… √õ∂øӬᬱڸ˜”˝Ä
ʱӬœ˚˛ &èÀQı˛ ıø˘˚˛± [¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ Œ‚±ø¯∏Ó¬] √õ∂±‰¬œÚ › ‹øÓ¬˝±ø¸fl¬ ¶ú±ı˛fl¬
¶ö±Ú › ’øˆ¬À˘‡¸˜”˝ øˆ¬iß ’Ú…±Ú… √õ∂±‰¬œÚ › ‹øÓ¬˝±ø¸fl¬ ¶ú±ı˛fl¬ ¶ö±Ú › ’øˆ¬À˘‡/
13/ ¸˜±À˚±ÊÚ¸˜”˝, ’Ô«±», ¸h¬fl¬, Œ¸Ó≈¬, Œ‡˚˛±¬ÛÔ › ’Ú… ¸˜±À˚±ÊÚ ı…ı¶ö± ˚±˝± ¸”‰¬œ 1-¤
øıøÚø«©Ü ˝˚˛ Ú±˝◊Ä Œ¬ÛÃı˛ Ȭ™±˜¬ÛÔÄ ı˛#≈¬ÛÔÄ ¸”‰¬œ 1 › ¸”‰¬œ 3-¤ ’ôL√À«˙œ˚˛ Ê˘¬ÛÔ ¸•§Àg¬ Œ˚
øıÒ±Ú±ı˘œ ’±À Ӭ»¸±À¬ÛÀé¬, ‹ı˛+¬Û Ê˘¬ÛÔ¸˜”˝ › ά◊˝±ÀÓ¬ ˚±Ó¬±˚˛±Ó¬Ä ˚La‰¬±ø˘Ó¬ ˚±Ú øˆ¬iß ’Ú…±Ú…
˚±Ú/
14/ fl‘¬ø¯∏ › Ó¬»¸˝ fl‘¬ø¯∏ø˙鬱 › ·Àı¯∏̱, fl¬œÈ¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ı˛é¬Ì ¤ı— ά◊øæ-ı…±øÒ øÚı±ı˛Ì/
15/ ¬Ûq-ı—À˙ı˛ ¬Ûøı˛ı˛é¬Ì, ¸—ı˛é¬Ì › ά◊ißøÓ¬øıÒ±Ú ¤ı— ¬Ûqı…±øÒ øÚı±ı˛ÌÄ ¬Ûq-ø‰¬øfl¬»¸±
√õ∂ø˙é¬Ì › ı…ı¸±˚˛/
16/ Œ‡“±˚˛±h¬¸˜”˝ › ·ı±ø ¬Ûqı˛ ’ÚøÒfl¬±ı˛ √õ∂Àı˙ øÚı±ı˛Ì/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 307
¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
17/ ¸”‰¬œ 1-¤ı˛ √õ∂øıø©Ü 56-ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, Ê˘, ’Ô«±», Ê˘¸ı˛ıı˛±˝, Œ¸‰¬ › ‡±˘¸˜”˝,
Ê˘-øÚ©®±˙Ú › ı“±Ò¸˜”˝, Ê˘-¸=¡˚˛ › Ê˘-˙øMê/
18/ ˆ”¬ø˜, ’Ô«±», ˆ”¬ø˜ÀÓ¬ ı± ˆ”¬ø˜ı˛ ά◊¬Ûı˛ ’øÒfl¬±ı˛, ˆ”¬¶§±˜œ › √õ∂ʱı˛ ¸•Ûfl«¬ ¸À˜Ó¬ √õ∂ʱ¶§Q,
¤ı— ‡±ÊÚ± ’±±˚˛Ä fl‘¬ø¯∏-ˆ”¬ø˜ı˛ ˝ô¶∏±ôL√ı˛Ì › ¬Ûı˛fl¬œfl¬ı˛ÌÄ ˆ”¬ø˜ı˛ ά◊ißøÓ¬øıÒ±Ú › fl‘¬ø¯∏ŸÌÄ Î¬◊¬ÛøÚÀı˙Ú/
19/ * * * * *
20/ * * * * *
21/ ˜»¸…Àé¬S¸˜”˝/
22/ ¸”‰¬œ 1-¤ı˛ √õ∂øıø©Ü 34-¤ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, Œfl¬±È«¬-’ı-›˚˛±Î«¬¸ƒÄ ±˚˛·Ëô¶∏ › ŒSê±fl¬ fl¬ı˛±
¸•ÛøM/
23/ ¸”‰¬œ 1-¤ı˛ ¸—À‚ı˛ øÚ˚La̱ҜÀÚ √õ∂øÚ˚˛LaÌ › ά◊iß˚˛Ú ¸•Ûøfl«¬Ó¬ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, ‡øÚ-
√õ∂øÚ˚˛LaÌ › ‡øÚÊ Î¬◊iß˚˛Ú/
24/ ¸”‰¬œ 1-¤ı˛ [√õ∂øıø©Ü 7 › 52-ı˛] øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, ø˙丘”˝/
25/ ·…±¸ › ·…±¸-fl¬˜«˙±˘±/
26/ ¸”‰¬œ 3-¤ı˛ √õ∂øıø©Ü 33-¤ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, ı˛±ÀÊ…ı˛ ’ˆ¬…ôL√Àı˛ ı…ı¸±˚˛ › ı±øÌÊ…/
27/ ¸”‰¬œ 3-¤ı˛ √õ∂øıø©Ü 33-¤ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, ^ı…¸˜”À˝ı˛ ά◊»¬Û±Ú, ¸ı˛ıı˛±˝ › ı∞I◊Ú/
28/ ı±Ê±ı˛ › Œ˜˘±¸˜”˝/
29/ * * * * *
30/ ˜˝±ÊÚœ fl¬±ı˛ı±ı˛ › ˜˝±ÊÚÄ fl‘¬ø¯∏-ŸøÌÓ¬± ˝˝◊ÀÓ¬ S±Ì/
31/ ¬Û±Lö˙±˘± › ¬Û±Lö˙±˘± ı˛é¬fl¬/
32/ ¸”‰¬œ 1-¤ øıøÚø«©Ü øÚ·˜¸˜”˝ ı…Ó¬œÓ¬ ’Ú… øÚ·˜¸˜”À˝ı˛ › øıù´øı…±˘˚˛¸˜”À˝ı˛ øÚ·˜ıg¬Ú,
√õ∂øÚ˚˛LÌa › ¸˜±¬ÛÚÄ ’-øÚ·˜ıX¬ ı…ı¸±ø˚˛fl¬, ¸±ø˝øÓ¬…fl¬, Δı:±øÚfl¬, Ò˜«œ˚˛ › ’Ú…±Ú… ¸ø˜øÓ¬ › ¬Ûøı˛À˜˘Ä
¸˜ı±˚˛ ¸ø˜øÓ¬¸˜”˝/
33/ ڱȬ…˙±˘± › ڱȬ…±øˆ¬Ú˚˛Ä ¸”‰¬œ 1-¤ı˛ √õ∂øıø©Ü 60-¤ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, ‰¬˘øB‰¬S¸˜”˝Ä
Sêœh¬±, √õ∂À˜± › øıÀÚ±Ú/
34/ ¬ÛÌøSê˚˛± › Ê≈˚˛±À‡˘±/
35/ ı˛±ÀÊ… ıÓ«¬±ÀÚ± ı± ı˛±ÀÊ…ı˛ ‡˘ø¶öÓ¬ ¬Û”Ó«¬fl¬˜«, ˆ”¬ø˜ ¤ı— ˆ¬ıÚ¸˜”˝/
* * * * *
37/ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ Œfl¬±Ú øıøÒı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ øÚı«±‰¬Ú¸˜”˝/
308 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
38/ ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛, øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ › ά◊¬Û±Ò…Àé¬ı˛ ¤ı—, ˚ø øıÒ±Ú
¬Ûøı˛¯∏ Ô±Àfl¬, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ά◊˝±ı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ › ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ı˛, ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬±¸˜”˝/
39/ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ¤ı— ά◊˝±ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ › fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ ¤ı—, ˚ø øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏ Ô±Àfl¬,
Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ‹ ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¤ı— ά◊˝±ı˛ ¸¸…·ÀÌı˛ ¤ı— fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ 鬘Ӭ±, øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ ›
’Ú±SꘅӬ±¸˜”˝Ä ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ fl¬ø˜øȬ¸˜”À˝ı˛ ¸˜Àé¬ ¸±é¬…±Ú ı± Œ˘‡…¸˜”˝ ά◊¬Û¶ö±¬ÛÀÚı˛ ÊÚ…
ı…øMê·ÀÌı˛ ά◊¬Ûø¶öøÓ¬ ı±Ò…fl¬ı˛Ì/
40/ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜øLa·ÀÌı˛ ŒıÓ¬Ú › ˆ¬±Ó¬±/
41/ ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬¸˜”˝Ä ı˛±Ê… ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl‘¬Ó¬…fl¬ fl¬ø˜˙Ú/
42/ ı˛±Ê… Œ¬ÛÚ˙Ú, ’Ô«±», ı˛±Ê… fl¬Ó‘¬«fl¬ ı± ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ø=¡Ó¬-øÚøÒ ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂À˚˛ Œ¬ÛÚ˙Ú/
43/ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ŸÌ/
44/ øÚø˝Ó¬ ÒÚ/
45/ ˆ”¬ø˜ı˛±Ê¶§, Ó¬»¸˝ ı˛±Ê¶§ Ò±˚« › ¸—·Ë˝, ˆ”¬˜…øˆ¬À˘‡¸˜”˝ ı˛é¬Ì, ı˛±ÊÀ¶§ı˛ ά◊ÀVÀ˙… ›
‡øÓ¬˚˛±ÀÚı˛ ÊÚ… ¸˜œé¬±, ¤ı— ı˛±Ê¶§ ¬Ûı˛fl¬œfl¬ı˛Ì/
46/ fl‘¬ø¯∏-’±À˚˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛/
47/ fl‘¬ø¯∏-ˆ”¬ø˜ı˛ ά◊Mı˛±øÒfl¬±ı˛ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ q{®/
48/ fl‘¬ø¯∏-ˆ”¬ø˜ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ¸•Û q{®/
49/ ˆ”¬ø˜ › ˆ¬ıÚ¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛/
50/ ‡øÚÊ Î¬◊iß˚˛Ú ¸•ÛÀfl«¬ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± ’±Àı˛±ø¬ÛÓ¬ Œ˚Àfl¬±Ú ¬Ûøı˛¸œ˜± ¸±À¬ÛÀé¬, ‡øÚÊ
’øÒfl¬±ı˛¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛/
51/ ı˛±ÀÊ… øÚø˜«Ó¬ ı± ά◊»¬Û±øÓ¬ øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ ^ı…¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ ’ôL√–q{® ¤ı— ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ’Ú…S
øÚø˜«Ó¬ ı± ά◊»¬Û±øÓ¬ ’Ú≈ı˛+¬Û ^ı…¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ ¤fl¬˝◊ ˝±Àı˛ ı± øÚ•ßÓ¬ı˛ ˝±Àı˛ √õ∂øÓ¬q{® †ñ
ïfl¬ó ˜±Ú≈À¯∏ı˛ Œˆ¬±À·ı˛ ÊÚ… ¸≈ı˛±¸±ı˛ ¬Û±Úœ˚˛Ä
ï‡ó ’±øÙ¬˜, ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ ·“±Ê± ¤ı— ’Ú… øÚ^±ÊÚfl¬ Œˆ¬¯∏Ê ı± øÚ^±ÊÚfl¬ ¸±˜·ËœÄ
øfl¬c fi¯∏Òœ˚˛ › √õ∂¸±ÒÚ ¸±˜·Ëœ, ˚±˝±ÀÓ¬ ¸≈ı±˛ ¸±ı˛ ı± ¤˝◊ √õ∂øıø©Üı˛ ï‡ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ’ôL√ˆ¬≈ M« ê Œfl¬±Ú
¬Û±Ô« Ô±Àfl¬, Ó¬±˝± ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬/
* * * * *
53/ øı≈…ÀÓ¬ı˛ Œˆ¬±· ı± øıSêÀ˚˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛/
[54/ ’±ôL√–ı˛±øÊ…fl¬ ı…ı¸±˚˛ ı± ı±øÌÊ…SêÀ˜ øıSê˚˛ ’Ôı± ’±ôL√Ê«±øÓ¬fl¬ ı…ı¸±˚˛ ı±øÌÊ…SêÀ˜
’¬Ûøı˛À˙±øÒÓ¬ Œ¬ÛÀȬ™±ø˘˚˛±˜, ˝±˝◊ø¶Ûά øάÀÊ˘, Œ˜±È¬ı˛ ø¶Ûøı˛È¬, ︱ұı˛Ìˆ¬±Àı Œ¬ÛȬ™˘ Ú±À˜ ¬Ûøı˛ø‰¬Ó¬,ó
√õ∂±fl‘¬øÓ¬fl¬ ·…±¸, øı˜±Ú-Ȭ±ı˛ı±˝◊ÀÚ Ê;±˘±øÚ, ¤ı— ˜±Ú≈À¯∏ı˛ Œˆ¬±À·ı˛ ÊÚ… ¸≈ı˛±¸±ı˛ ¬Û±ÚœÀ˚˛ı˛ øıSê˚˛Àfl¬
’ôL√ˆ≈¬«Mê Ú± fl¬øı˛˚˛± ‹ ¬ÛÌ…¸˜”À˝ı˛ øıSêÀ˚˛ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛/]
* * * * *
56/ ¸h¬Àfl¬ ı± ’ôL√À«˙œ˚˛ Ê˘¬ÛÀÔ ı±ø˝Ó¬ ^ı…¸˜”˝ › ˚±øS·ÀÌı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 309
¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
57/ ¸”‰¬œ 3-¤ı˛ √õ∂øıø©Ü 35-¤ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, Ȭ™±˜·±øh¬ ¸À˜Ó¬, ¸h¬Àfl¬ ı…ı˝±Àı˛±¬ÛÀ˚±·œ
˚±Ú¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛, ‹ ˚±Ú¸˜”˝ ˚La‰¬±ø˘Ó¬ ˝Î¬◊fl¬ ı± Ú± ˝Î¬◊fl¬/
58/ ¬Ûq › ŒÚÃfl¬±¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛/
59/ ¬ÛÔfl¬ı˛/
60/ ı‘øM, ı…ı¸±˚˛, Œ¬Û˙± › ‰¬±fl¬øı˛¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛/
61/ √õ∂øÓ¬˙œ¯∏« fl¬ı˛/
[62/ √õ∂À˜± › øıÀÚ±Ú fl¬ı˛ ά◊˝± ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ Œfl¬±Ú ¬Û=¡±À˚˛Ó¬ ı± Œ¬ÛÃı˛¸—‚ ’Ôı± ’±=¡ø˘fl¬
¬Ûøı˛¯∏ ı± ŒÊ˘± ¬Ûøı˛¯∏ fl¬Ó‘¬«fl¬ ά◊·‘˝œÓ¬ › ¸—·‘˝œÓ¬ ˝˚˛ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√/]
63/ ¸”‰¬œ 1-¤ı˛ ˜≈^±Ç¬ qÀ{®ı˛ ˝±ı˛ ¸•§g¬œ øıÒ±Ú±ı˘œÀÓ¬ Œ˚¸fl¬˘ Œ˘‡… øıøÚø«©Ü ’±À Ӭƒøˆ¬iß
’Ú…±Ú… Œ˘‡… ¸•ÛÀfl«¬ ˜≈^±Ç¬ qÀ{®ı˛ ˝±ı˛/
64/ ¤˝◊ ¸”‰¬œˆ≈¬Mê Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ øıøÒı˛ ¬Ûøı˛¬ÛLöœ ’¬Ûı˛±Ò¸˜”˝/
65/ ¤˝◊ ¸”‰¬œˆ≈¬Mê Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ı…Ó¬œÓ¬ ’Ú… ¸fl¬˘ ’±±˘ÀÓ¬ı˛
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ › 鬘Ӭ±/
66/ ¤˝◊ ¸”‰¬œˆ≈¬Mê Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ Ù¬œ, øfl¬c Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ ·‘˝œÓ¬ Ù¬œ¸˜”˝ ı…Ó¬œÓ¬/

¸”‰¬œ 3ñ¸˜ıÓ«¬œ ¸”‰¬œ

1/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ `¬ ¸—ø˝Ó¬±ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ¸fl¬˘ øı¯∏˚˛ ¸À˜Ó¬ ŒÙ¬ÃÊ±ı˛œ
øıøÒ, øfl¬c ¸”‰¬œ 1 ı± ¸”‰¬œ 2-¤ øıøÚø«©Ü Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ øıøÒı˛ ¬Ûøı˛¬ÛLöœ ’¬Ûı˛±Ò¸˜”˝ ı…Ó¬œÓ¬
¤ı— ’¸±˜øı˛fl¬ ˙øMêı˛ ¸±˝±˚…fl¬Àä ŒÚÃ, ¶ö˘ ı± øı˜±Ú ı±ø˝Úœı˛ ı± ¸—À‚ı˛ ’Ú… Œfl¬±Ú ¸˙¶a ı±ø˝Úœı˛
ı…ı˝±ı˛ ı…Ó¬œÓ¬/
2/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ ŒÙ¬ÃÊ±ı˛œ √õ∂øSê˚˛± ¸—ø˝Ó¬±ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ¸fl¬˘ øı¯∏˚˛ ¸À˜Ó¬
ŒÙ¬ÃÊ±ı˛œ √õ∂øSê˚˛±/
3/ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øÚı˛±¬ÛM±ı˛, ÊÚ˙‘∫˘± ı˛é¬±ı˛, ’Ôı± ÊÚ¸˜±ÀÊı˛ ¬ÛÀé¬ ’Ó¬…±ı˙…fl¬
¸ı˛ıı˛±˝¸˜”˝ › Œ¸ı±ı…ı¶ö±¸˜”˝ ı˛é¬±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ fl¬±ı˛ÀÌ øÚıÓ«¬Ú˜”˘fl¬ ’±È¬fl¬Ä ‹ı˛+¬Û
’±È¬Àfl¬ı˛ ’ÒœÚ ı…øMê·Ì/
4/ ıjœ¸˜”À˝ı˛ ’øˆ¬˚≈Mê ı…øMê·ÀÌı˛ ¤ı— ¤˝◊ ¸”‰¬œı˛ √õ∂øıø©Ü 3-¤ øıøÚø«©Ü fl¬±ı˛ÀÌ
øÚıÓ«¬Ú˜”˘fl¬ ’±È¬Àfl¬ı˛ ’ÒœÚ ı…øMê·ÀÌı˛ ¤fl¬ ı˛±Ê… ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ú… ı˛±ÀÊ… ’¬Û¸±ı˛Ì/
5/ øıı±˝ › øıı±˝-øıÀBÂÄ ø˙q › Ú±ı±˘fl¬¸˜”˝Ä Mfl¬-·Ë˝ÌÄ Î¬◊˝◊˘Ä øıÚ± ά◊˝◊À˘ ˜‘Ó≈¬… ¤ı—
ά◊Mı˛±øÒfl¬±ı˛Ä Œ˚ÃÔ ¬Ûøı˛ı±ı˛ › ı±ÀȬ±˚˛±ı˛±Ä Œ¸˝◊ ¸fl¬˘ øı¯∏˚˛ ˚±˝±Àı˛ ¸•ÛÀfl«¬ øı‰¬±øı˛fl¬ fl¬±˚«ı±˝¸˜”À˝
¬Ûé¬·Ì ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Ó“¬±˝±Àı˛ ı…øMê·Ó¬ øıøÒı˛ ’ÒœÚ øÂÀ˘Ú/
6/ fl‘¬ø¯∏-ˆ”¬ø˜ ı…Ó¬œÓ¬ ’Ú… ¸•ÛøMı˛ ˝ô¶∏±ôL√ı˛ÌÄ ø˘˘ › Œ˘‡…¸˜”À˝ı˛ Œı˛øÊø¶Üflò ¬ı˛Ì/
310 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
7/ ’—˙œ±øı˛, ¤ÀÊøk, ı˝Ú-¸—øı± › ’Ú…±Ú… øıÀ˙¯∏ √õ∂fl¬±Àı˛ı˛ ¸—øı± ¸À˜Ó¬ ¸—øı±¸˜”˝,
øfl¬c fl‘¬ø¯∏ˆ”¬ø˜¸•§g¬œ ¸—øı± ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬/
8/ ’øˆ¬À˚±·… ’Ú…±˚˛¸˜”˝/
9/ Œ˙±Ò±é¬˜Ó¬± › Œά◊ø˘˚˛±Q/
10/ Ȭ™±à¬ › Ȭ™±øଷÌ/
11/ ’…±Î¬ø˜øÚÀ¶ÜÈò ¬ı˛ ŒÊÚƒı˛˘ƒ › ’øÙ¬ø¸˚˛±˘ Ȭ™±øଷÌ/
[11fl¬/ øı‰¬±ı˛ √õ∂˙±¸ÚÄ ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ¤ı— ˝±˝◊Àfl¬±È«¬ ı…Ó¬œÓ¬ ¸fl¬˘ ’±±˘ÀÓ¬ı˛ ·Í¬Ú › ¸—·Í¬Ú/]
12/ ¸±é¬… › ˙¬ÛÔÄ øıøÒ, ¸ı˛fl¬±ı˛œ fl¬±˚« › ’øˆ¬À˘‡ › øı‰¬±øı˛fl¬ fl¬±˚«ı±À˝ı˛ ¶§œfl‘¬øÓ¬/
13/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ Œ›˚˛±Úœ √õ∂øSê˚˛± ¸—ø˝Ó¬±ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ¸fl¬˘ øı¯∏˚˛ ¸À˜Ó¬ Œ›˚˛±Úœ
√õ∂øSê˚˛±, Ó¬±˜±ø › ¸±ø˘˙œ/
14/ ’±±˘Ó¬ ’ı˜±ÚÚ±, øfl¬c ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ’ı˜±ÚÚ± ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬/
15/ ˆ¬ı‚≈Àı˛ø˜Ä ˚±˚±ıı˛ › √õ∂ıËÊÚ˙œ˘ ÊÚʱøÓ¬¸˜”˝/
16/ ά◊iú±·Ëô¶∏ › ˜±Úø¸fl¬ Δıfl¬˘…˚≈Mê ı…øMê·ÀÌı˛ ·Ë˝ÀÌı˛ ı± ø‰¬øfl¬»¸±ı˛ ¶ö±Ú¸˜”˝ ¸À˜Ó¬
ά◊iú± › ˜±Úø¸fl¬ Δıfl¬˘…/
[17fl¬/ ıÚ¸˜”˝
17‡/ ıÚ… ¬Ûq › ¬Û鬜 ¸—ı˛é¬Ì/]
18/ ‡±…ıd › ’Ú…±Ú… ^Àı… Œˆ¬Ê±˘/
19/ ’±øÙ¬˜ ¸•ÛÀfl«¬ ¸”‰¬œ 1-¤ı˛ √õ∂øıø©Ü 59-¤ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, Œˆ¬¯∏Ê › øı¯∏/
20/ ’±Ô«ÚœøÓ¬fl¬ › ¸±˜±øÊfl¬ ¬Ûøı˛fl¬äÚ±/
[20fl¬/ ÊÚ¸—‡…± øÚ˚˛LaÌ › ¬Ûøı˛ı±ı˛ ¬Ûøı˛fl¬äÚ±/]
21/ ı±øÌøÊ…fl¬ › ø˙丕§g¬œ ¤fl¬±øÒfl¬±ı˛, ¸˜±ıg¬ › Ȭ™±à¬/
22/ ŒÈ¬™Î¬ ˝◊ά◊øÚ˚˛Ú¸˜”˝Ä ø˙丕§g¬œ › |˜¸•§g¬œ øıÀı˛±Ò¸˜”˝/
23/ ¸±˜±øÊfl¬ øÚı˛±¬ÛM± › ¸±˜±øÊfl¬ ıœ˜±Ä ‰¬±fl¬øı˛ › fl¬˜«˝œÚÓ¬±/
24/ fl¬À˜«ı˛ ˙Ó«¬±ı˘œ, ˆ¬øı¯∏…øÚøÒ, øÚÀ˚˛±ÊÀfl¬ı˛ ±ø˚˛Ó¬±, fl¬˜«œøÀ·ı˛ é¬øÓ¬¬Û”ı˛Ì, ’˙MêÓ¬± ›
ı±Ò«fl¬… Œ¬ÛÚ˙Ú¸˜”˝ › √õ∂¸”øÓ¬-¸˝±˚˛Ó¬± ¸À˜Ó¬, |ø˜fl¬-fl¬˘…±Ì/
[25/ ¸”‰¬œ 1-¤ı˛ √õ∂øıø©Ü 63, 64, 65 › 66-ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, √õ∂˚ø≈ Mêøı…±, ø‰¬øfl¬»¸±øı…± ›
øıù´øı…±˘˚˛ ¸À˜Ó¬ ø˙é¬±Ä |ø˜Àfl¬ı˛ ı‘øMøı¯∏˚˛fl¬ › √õ∂˚ø≈ Mêøı¯∏˚˛fl¬ √õ∂ø˙é¬Ì/]
26/ øıøÒı‘øM, ø‰¬øfl¬»¸±ı‘øM › ’Ú…±Ú… ı‘øM/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 311
¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
27/ ˆ¬±ı˛Ó¬ › ¬Û±øfl¬ô¶∏±Ú ŒÎ¬±ø˜øÚ˚˛ÚZÀ˚˛ı˛ √õ∂øӬᬱı˛ fl¬±ı˛ÀÌ ’±ø ı±¸¶ö±Ú ˝˝◊ÀÓ¬ ‰≈¬…Ó¬ ı…øMêøÀ·ı˛
S±Ì › ¬Û≈Úı«±¸Ú/
28/ ±Ú › ±Ó¬ı… √õ∂øӬᬱڸ˜”˝, ±Ó¬ı… › Ò˜«œ˚˛ ά◊»¸Ê«Ú ¤ı— Ò˜«œ˚˛ √õ∂øӬᬱڸ˜”˝/
29/ ˜Ú≈¯∏…, ¬Ûq ı± ά◊øæÀfl¬ ’±Sê˜Ì fl¬Àı˛ ¤ı˛+¬Û ¸—S걘fl¬ ı± ¸±—¸ø·«fl¬ ı…±øÒ ı± fl¬œÈ¬¸˜”À˝ı˛
¤fl¬ ı˛±Ê… ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ú… ı˛±ÀÊ… √õ∂¸±ı˛ øÚı±ı˛Ì/
30/ Êiú › ˜‘Ó≈¬… Œı˛øÊø¶Üòfl¬ı˛Ì ¸À˜Ó¬, ÊœıÚ¸•§g¬œ ¬Ûøı˛¸—‡…±Ú/
31/ ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ øıøÒ ’Ôı± øı…˜±Ú øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂Ò±Ú ıjı˛ ıø˘˚˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬
ıjı˛¸˜”˝ ı…Ó¬œÓ¬ ’Ú…±Ú… ıjı˛/
32/ ʱӬœ˚˛ Ê˘¬ÛÔ ¸•ÛÀfl«¬ ¸”‰¬œ 1-¤ı˛ øıÒ±Ú±ı˘œ ¸±À¬ÛÀé¬, ’ôL√À«˙œ˚˛ Ê˘¬ÛÔ¸˜”À˝
˚La‰¬±ø˘Ó¬ Ê˘˚±Ú ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ŒÚÃ-ı˝Ú › ŒÚÃ-‰¬±˘Ú ¤ı— ‹ı˛+¬Û Ê˘¬ÛÔ¸˜”À˝ ¬ÛÔ-øÚ˚˛˜ ¤ı—
’ôL√À«˙œ˚˛ Ê˘¬ÛÀÔ ˚±Sœ › ^ı…¸˜”˝ ı˝Ú/
[33/ ïfl¬ó Œ˚ ¶öÀ˘ ¸—‚ fl¬Ó‘¬«fl¬ Œfl¬±Ú ø˙Àäı˛ øÚ˚˛LaÌ ÊÚ¶§±ÀÔ« ¸ºÓ¬ ıø˘˚˛± ¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬
øıøÒ Z±ı˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ, Œ¸¶öÀ˘ ‹ı˛+¬Û ø˙Àäı˛ ά◊»¬Ûiß ^ı…¸˜”˝ ¤ı— ‹ı˛+¬Û ά◊»¬Ûiß ^ı…¸˜”À˝ı˛
¸˜À|Ìœı˛ ’±˜±øÚfl‘¬Ó¬ ^ı…¸˜”˝Ä
ï‡ó Œˆ¬±Ê… ΔÓ¬˘ıœÊ › ΔÓ¬˘¸˜”˝ ¸À˜Ó¬, ‡±…ıd¸˜”˝Ä
ï·ó ‡˝◊˘ › ’Ú…±Ú… ¸±ı˛fl‘¬Ó¬ ıd ¸À˜Ó¬, ·ı±ø ¬Ûqı˛ ‡±…Ä
ï‚ó fl“¬±‰¬± Ó≈¬˘±, Œ¬Û“ʱ ı± ’À¬Û“ʱ, › Ó≈¬˘±ıœÊÄ ¤ı—
ï„ó fl“¬±‰¬± ¬Û±È¬Ä
¸•ÛÀfl«¬ ı…ı¸±˚˛ › ı±øÌÊ…, ¤ı— ά◊˝±Àı˛ ά◊»¬Û±Ú, ¸ı˛ıı˛±˝ › ı∞I◊Ú/]
[33fl¬/ ˜±Ú-øÚÒ«±ı˛Ì ı…Ó¬œÓ¬, ›ÊÚ › ˜±¬Û/]
34/ ˜”˘… øÚ˚˛LaÌ/
35/ Œ˚ ÚœøÓ¬ ’Ú≈¸±Àı˛ ˚La‰¬±ø˘Ó¬ ˚±Ú¸˜”À˝ı˛ ά◊¬Ûı˛ fl¬ı˛ Ò±˚« fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı Ó¬»¸À˜Ó¬,
˚La‰¬±ø˘Ó¬ ˚±Ú¸˜”˝/
36/ fl¬±ı˛‡±Ú±/
37/ ı˚˛˘±ı˛/
38/ øı≈…»/
39/ ¸—ı±¬ÛS, ¬Û≈ô¶∏fl¬ › ±¬Û±‡±Ú±/
40/ ʱӬœ˚˛ &èÀQı˛ ıø˘˚˛± [¸—¸ fl¬Ó‘¬«fl¬ øıøÒ Z±ı˛± ı± ’Ú≈˚±˚˛œ Œ‚±ø¯∏Ó¬] √õ∂PÓ¬±øMWfl¬ ¶ö±Ú ›
ˆ¬¢ü±ıÀ˙¯∏ øˆ¬iß, ’Ú…±Ú… √õ∂PÓ¬±øMWfl¬ ¶ö±Ú › ˆ¬¢ü±ıÀ˙¯∏/
312 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
¸l˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
41/ øıøÒ Z±ı˛±, ά◊Z±d ¸•ÛøM ıø˘˚˛± Œ‚±ø¯∏Ó¬ ïfl‘¬ø¯∏ˆ¬” ø˜ ¸À˜Ó¬ó ¸•ÛøMı˛ ’øˆ¬ı˛é¬±, ¬Ûøı˛‰¬±˘Ú± ›
øıø˘ı…ı¶ö±/
[42/ ¸•ÛøM ’Ê«Ú › ’øÒ·Ë˝Ì/]
43/ Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…, ‹ ı˛±ÀÊ…ı˛ ı±ø˝Àı˛ ά◊æ”Ó¬, ıÀfl¬˚˛± ˆ”¬ø˜ı˛±Ê¶§ › ‹ı˛+¬Û ıÀfl¬˚˛± ø˝¸±Àı
’±±˚˛À˚±·… ’Ô«¸˜”˝ ¸À˜Ó¬, fl¬ı˛ › ’Ú…±Ú… ¸ı˛fl¬±ı˛œ √õ∂±¬Û… ¸•ÛÀfl«¬ ±øı¸˜”À˝ı˛ ’±±˚˛/
44/ øı‰¬±øı˛fl¬ ˜≈^±Ç¬ Z±ı˛± ¸—·‘˝œÓ¬ q{® › Ù¬œ¸˜”˝ ı…Ó¬œÓ¬, ’Ú…±Ú… ˜≈^±Ç¬q{®, øfl¬c
˜≈^±Ç¬q{®¸˜”À˝ı˛ ˝±ı˛ ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬/
45/ ¸”‰¬œ 2 ı± ¸”‰¬œ 3-¤ øıøÚø«©Ü Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏À˚˛ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ’Ú≈¸g¬±Ú › ¬Ûøı˛¸—‡…±Ú/
46/ ¤˝◊ ¸”‰¬œˆ≈¬Mê Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬, ¸≈√õ∂œ˜ Œfl¬±È«¬ ı…Ó¬œÓ¬ ’Ú… ¸fl¬˘ ’±±˘ÀÓ¬ı˛
Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ › 鬘Ӭ±¸˜”˝/
47/ ¤˝◊ ¸”‰¬œˆ≈¬Mê Œ˚Àfl¬±Ú øı¯∏˚˛ ¸•ÛÀfl«¬ Ù¬œ¸˜”˝, øfl¬c Œfl¬±Ú ’±±˘ÀÓ¬ ·‘˝œÓ¬ Ù¬œ¸˜”˝
ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 313

’©Ü˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
[ 344ï1ó ¤ı— 351 ’Ú≈ÀBÂ ]

ˆ¬±¯∏±¸˜”˝

1/ ’¸˜œ˚˛±/
2/ ı±—˘±/
3/ Œı±Àh¬±/
4/ ŒÎ¬±·øı˛/
5/ &Êı˛±øÓ¬/
6/ ø˝øj/
7/ fl¬±Ú±h¬±/
8/ fl¬±øù¨ı˛œ/
9/ Œfl¬±Ç¬Úœ/
10/ Δ˜øÔ˘œ/
11/ ˜±˘˚˛±˘±˜/
12/ ˜ø̬Û≈ı˛œ/
13/ ˜±ı˛±øͬ/
14/ ŒÚ¬Û±˘œ/
15/ ›øh¬˚˛±/
16/ ¬Û±?±ıœ/
17/ ¸—¶‘®Ó¬/
18/ ¸“±›Ó¬±˘œ/
19/ ø¸øg¬/
20/ Ó¬±ø˜˘/
21/ ŒÓ¬À˘&/
22/ ά◊≈«/
314 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

[Úı˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
[ 31‡ ’Ú≈ÀBÂ ]

1/ ø øı˝±ı˛ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ ’…±", 1950 ï1950-¤ı˛ øı˝±ı˛ 30 ’±˝◊Úó/

2/ ø ıÀ•§ ŒÈ¬Ú±øk ’…±`¬ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ ˘…±`¬¸ƒ ’…±", 1948 ï1948-¤ı˛ Œı±•§±˝◊ 67
’±˝◊Úó/
3/ ø ıÀ•§ ˜±À˘øfl¬ ŒÈ¬øÚ›ı˛ ’…±ıø˘˙±Ú ’…±", 1949 ï1949-¤ı˛ Œı±•§±˝◊ 61 ’±˝◊Úó/
4/ ø ıÀ•§ Ó¬±˘≈fl¬±ı˛œ ŒÈ¬øÚ›ı˛ ’…±ıø˘˙±Ú ’…±", 1949 ï1949-¤ı˛ Œı±•§±˝◊ 62 ’±˝◊Úó/
5/ ø ¬Û“±‰¬ ˜˝±˘¸ƒ Œ˜˝›˚˛±ø¶¸ ŒÈ¬øÚ›ı˛ ’…±ıø˘˙±Ú ’…±", 1949 ï1949-¤ı˛ Œı±•§±˝◊
63 ’±˝◊Úó/
6/ ø ıÀ•§ Œ‡±øȬ ’…±ıø˘˙±Ú ’…±", 1950 ï1950-¤ı˛ Œı±•§±˝◊ 6 ’±˝◊Úó/
7/ ø ıÀ•§ ¬Ûı˛·Ú± ’…±`¬ fl≈¬˘fl¬Ìœ« ›˚˛±Ó¬Ú ’…±ıø˘˙±Ú ’…±", 1950 ï1950-¤ı˛ Œı±•§±˝◊
60 ’±˝◊Úó/
8/ ø ˜Ò…√õ∂À˙ ’…±ıø˘˙±Ú ’Ùƒ¬ √õ∂√õ∂±˝◊Ȭ±ı˛œ ı˛±˝◊Ȭ¸ƒ ï¤Àà¬È¬¸, ˜˝±˘¸ƒ ’…±ø˘À˚˛ÀÚÀȬά
˘…±`¬¸ƒó ’…±", 1950 ï1951-¤ı˛ ˜Ò…√õ∂À˙ 1 ’±˝◊Úó/
9/ ø ˜…±Îƒ¬ı˛±¸ ¤Àà¬È¬¸ƒ ï’…±ıø˘˙±Ú ’…±`¬ fl¬Úƒˆ¬±ı˛¸Ú ˝◊KÈ≈¬ ı˛±˚˛Ó¬›˚˛±ı˛œó ’…±",
1948 ï1948-¤ı˛ ˜±^±Ê 26 ’±˝◊Úó/
10/ ø ˜…±Îƒ¬ı˛±¸ ¤Àà¬È¬¸ƒ ï’…±ıø˘˙±Ú ’…±`¬ fl¬Úƒˆ¬±ı˛¸Ú ˝◊KÈ≈¬ ı˛±˚˛Ó¬›˚˛±ı˛œó ’…±À˜`¬À˜KȬ
’…±", 1950 ï1950-¤ı˛ ˜±^±Ê 1 ’±˝◊Úó/
11/ ø ά◊Mı˛ √õ∂À˙ Êø˜Ú±ı˛œ ’…±ıø˘˙±Ú ’…±`¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜¸ƒ ’…±", 1950 ï1951-¤ı˛
ά◊Mı˛ √õ∂À˙ 1 ’±˝◊Úó/
12/ ø ˝±˚˛±ı˛±ı± ï’…±ıø˘˙±Ú ’Ùƒ¬ ʱ·œı˛¸ƒó Œı˛&À˘˙Ú, 1358¤Ù¬ ï1358-ı˛ 69Ú—,
Ù¬¸ø˘ó/
13/ ø ˝±˚˛±ı˛±ı± ʱ·œı˛¸ƒ ïfl¬ø˜Î¬◊ÀȬ˙Úó Œı˛&À˘˙Ú, 1359¤Ù¬ ï1359-ı˛ 25Ú—,
Ù¬¸ø˘ó/
[14/ ø øı˝±ı˛ øά¸Àõ≠¸Î¬ ¬Û±ı˛¸Ú¸ƒ øı˛˝…±øıø˘ÀȬ˙±Ú ï’…±fl≈¬˝◊øÊ˙Ú ’Ùƒ¬ ˘…±`¬ó ’…±", 1950
ï1950-¤ı˛ 38 ’±˝◊Úó/
15/ ø ˝◊ά◊Ú±˝◊ÀȬά √õ∂øˆ¬ÚÀ¸¸ ˘…±`¬ ’…±fl≈¬˝◊øÊ˙Ú ïøı˛˝…±øıø˘ÀȬ˙±Ú ’Ùƒ¬ øı˛ø٬ά◊øÊ¸ó ’…±",
1948 ï1948-¤ı˛ ˝◊ά◊.ø¬Û. 26 ’±˝◊Úó/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 315
Úı˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
16/ ø øı˛À¸È¬˘ƒÀ˜KȬ ’Ùƒ¬ øά¸Àõ≠¸ƒÎ¬ ¬Û±ı˛¸Ú¸ƒ ï˘…±`¬ ’…±fl≈¬˝◊øÊ˙Úó ’…±", 1948 ï1948-
¤ı˛ 60 ’±˝◊Úó/
17/ ø ˝◊Úø˙›ı˛…±Úƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1950 ï1950-¤ı˛ 47 ’±˝◊Úó-¤ı˛ 42 Ò±ı˛±
Z±ı˛± ˚Ô±-¸øißÀıø˙Ó¬ ø ˝◊Úø˙›ı˛…±Úƒ¸ƒ ’…±", 1938 ï1938-¤ı˛ 4 ’±˝◊Úó-¤ı˛ 52fl¬ ˝˝◊ÀÓ¬ 52Â
Ò±ı˛±¸˜”˝/
18/ ø Œı˛˘›À˚˛ Œfl¬±•Û±øÚ¸ƒ ï˝◊˜±ÀÊ«øk √õ∂øˆ¬˙±Ú¸ƒó ’…±", 1951 ï1951-¤ı˛ 51 ’±˝◊Úó/
19/ ø ˝◊`¬±¶ÜòœÊƒ ïŒÎ¬ˆ¬ƒ˘¬ÛÀ˜KȬ ’…±`¬ Œı˛&À˘˙±Úó ’…±À˜`¬À˜KȬ ’…±" 1953 ï1953-ı˛
26 ’±˝◊Úó-¤ı˛ 13 Ò±ı˛± Z±ı˛± ˚Ô±-¸øißÀıø˙Ó¬ ø ˝◊`¬±¶Üòœ¸ƒ ïŒÎ¬ˆƒ¬˘¬ÛÀ˜KȬ ’…±`¬ Œı˛&À˘˙±Úó ’…±",
1951 ï1951-¤ı˛ 65 ’±˝◊Úó-¤ı˛ ’Ò…±˚˛ 3-fl¬/
20/ 1951-ı˛ ›À˚˛à¬ Œıº˘ 29 ’±˝◊Ú Z±ı˛± ˚Ô±-¸—À˙±øÒÓ¬ ø ›À˚˛à¬ Œıº˘ ˘…±`¬
ŒÎ¬ˆ¬˘¬ÛÀ˜KȬ ’…±`¬ õ≠…±øÚ— ’…±", 1948 ï1948-¤ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº 21 ’±˝◊Úó/]
[21/ ø ’g™¬ √õ∂À˙ ø¸ø˘— ’Ú ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ Œ˝±øã—¸ƒ ’…±", 1961 ï1961-ı˛ ’g™¬ √õ∂À˙
10 ’±˝◊Úó/
22/ ø ’g™¬ √õ∂À˙ ïŒÓ¬À˘ºÚ± ¤øı˛˚˛±ó ŒÈ¬Ú±øk ’…±`¬ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ ˘…±`¬¸ƒ …±ø˘Àά˙Úó
’…±", 1961 ï1961-ı˛ ’g™¬ √õ∂À˙ 21 ’±˝◊Úó/
23/ ø ’g™¬ √õ∂À˙ ïŒÓ¬À˘ºÚ± ¤øı˛˚˛±ó ˝◊ʱı˛± ’…±`¬ fl¬›ø˘ ˘…±`¬ fl¬…±ÚÀ¸À˘˙±Ú ’Ùƒ¬
˝◊Àı˛&˘±ı˛ ¬Û±A±¸ ’…±`¬ ’…±ıø˘˙±Ú ’Ùƒ¬ fl¬ÚÀ¸˙Ú±˘ ’…±À¸¸À˜KȬ ’…±", 1961 ï1961-ı˛ ’g™¬
√õ∂À˙ 36 ’±˝◊Úó/
24/ ø ’±¸±˜ Œà¬È¬ ’…±fl≈¬˝◊øÊ˙±Ú ’Ùƒ¬ ˘…±`¬¸ƒ øı˘øº— È≈¬ øı˛ø˘øÊ˚˛±¸ ’ı˛ ‰¬…±øı˛ÀȬı˘
˝◊˘øà¬øȬά◊˙Úƒ ’Ùƒ¬ ¬Û±ıø˘fl¬ ŒÚ‰¬±ı˛ ’…±", 1959 ï1961-ı˛ ’±¸±˜ 9 ’±˝◊Úó/
25/ ø øı˝±ı˛ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1953 ï1954-ı˛ øı˝±ı˛ 20 ’±˝◊Úó/
26/ ø øı˝±ı˛ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜¸ƒ ïøÙ¬fl¬À¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ¤øı˛˚˛± ’…±`¬ ’…±fl≈¬˝◊øÊ˙±Ú ’Ùƒ¬
¸±ı˛õ≠±¸ ˘…±`¬ó ’…±", 1961 ï1962-ı˛ øı˝±ı˛ 12 ’±˝◊Úó, ï¤˝◊ ’±˝◊ÀÚı˛ 28 Ò±ı˛± ı…Ó¬œÓ¬ó/
27/ ø ıÀ•§ Ó¬±˘≈fl¬±ı˛œ ŒÈ¬øÚ›ı˛ ’…±øıø˘˙±Ú ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1954 ï1955-ı˛
Œı±•§±˝◊ 1 ’±˝◊Úó/
28/ ø ıÀ•§ Ó¬±˘≈fl¬±ı˛œ ŒÈ¬øÚ›ı˛ ’…±øıø˘˙±Ú ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1957 ï1958-ı˛
Œı±•§±˝◊ 18 ’±˝◊Úó/
29/ ø ıÀ•§ ˝◊Ú±˜¸ƒ ïfl¬±‰ƒ¬ ¤øı˛˚±˛ ó ’…±ıø˘˙±Ú ’…±", 1958 ï1958-ı˛ Œı±•§±˝◊ 98 ’±˝◊Úó/
30/ ø ıÀ•§ ŒÈ¬Ú±øk ’…±`¬ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ ˘…±`¬¸ƒ ï&Êı˛±È¬ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1960
ï1960-¤ı˛ &Êı˛±È¬ 16 ’±˝◊Úó/
316 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
Úı˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
31/ ø &Êı˛±È¬ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ ˘…±`¬¸ƒ ø¸ø˘— ’…±", 1960 ï1961-ı˛ &Êı˛±È¬ 27 ’±˝◊Úó/
32/ ø ¸±·ı±ı˛± ’…±`¬ Œ˜˝›˚˛±ø¶¸ ¤Àà¬È¬¸ƒ ï√õ∂√õ∂±˝◊Ȭ±ı˛œ ı˛±˝◊Ȭ¸ƒ ’…±ıø˘˙±Ú, ¤Èƒ¬À¸‰¬±ı˛ó
Œı˛&À˘˙±Ú, 1962 ï1962-ı˛ &Êı˛±È¬ 1 √õ∂øÚ˚˛˜ó/
33/ ø &Êı˛±È¬ ¸±ı˛ˆ¬±˝◊øˆ¬— ’…±ø˘À˚˛ÀÚ˙±Ú¸ƒ ’…±ıø˘˙±Ú ’…±", 1963 ï1963-ı˛ &Êı˛±È¬
33 ’±˝◊Úó, ¤˝◊ ’±˝◊Ú Î¬◊˝±ı˛ 2 Ò±ı˛±ı˛ ï3ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ï‚ó ά◊¬Û-√õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ά◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú
¬Ûı˛fl¬œfl¬ı˛ÀÌı˛ ¸ø˝Ó¬ ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ı…Ó¬œÓ¬/
34/ ø ˜˝±ı˛±©Üò ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ ˘…±`¬¸ƒ ïø¸ø˘— ’Ú Œ˝±øã—¸ƒó ’…±", 1961 ï1961-ı˛
˜˝±ı˛±©Üò 27 ’±˝◊Úó/
35/ ø ˝±˚˛±ı˛±ı± ŒÈ¬Ú±øk ’…±`¬ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ ˘…±`¬¸ƒ ïøı˛¤Ú±"À˜KȬ, ˆ¬…±ø˘Àά˙±Ú ’…±`¬
Ù¬±«±ı˛ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1961 ï1961-ı˛ ˜˝±ı˛±©Üò 45 ’±˝◊Úó/
36/ ø ˝±˚˛±ı˛±ı± ŒÈ¬Ú±øk ’…±`¬ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ ˘…±`¬¸ƒ ’…±", 1950 ï1950-¤ı˛
˝±˚˛±ı˛±ı± 21 ’±˝◊Úó/
37/ ø ŒÊÚƒø˜fl¬ı˛˜ Œ¬ÛÀ˜KȬ ï’…±ıø˘˙±Úó ’…±", 1960 ï1961-ı˛ Œfl¬ı˛±˘± 3 ’±˝◊Úó/
38/ ø Œfl¬ı˛±˘± ˘…±`¬ Ȭ…±flƒ¬¸ ’…±", 1961 ï1961-ı˛ Œfl¬ı˛±˘± 13 ’±˝◊Úó/
39/ ø Œfl¬ı˛±˘± ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ’…±", 1963 ï1964-ı˛ Œfl¬ı˛±˘± 1 ’±˝◊Úó/
40/ ø ˜Ò…√õ∂À˙ ˘…±`¬ Œı˛øˆ¬øÚά◊ Œfl¬±Îƒ¬, 1959 ï1959-¤ı˛ ˜Ò…√õ∂À˙ 20 ’±˝◊Úó/
41/ ø ˜Ò…√õ∂À˙ ø¸ø˘— ’Úƒ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ Œ˝øã—¸ƒ ’…±", 1960 ï1960-¤ı˛ ˜Ò…√õ∂À˙
20 ’±˝◊Úó/
42/ ø ˜…±Îƒ¬ı˛±¸ fl¬±˘øȬÀˆ¬øȬ— ŒÈ¬Ú±KȬ¸ƒ √õ∂ÀȬflƒ¬˙±Úƒ ’…±", 1955 ï1955-ı˛ ˜±^±Ê 25
’±˝◊Úó/
43/ ø ˜…±Îƒ¬ı˛±¸ƒ fl¬±˘øȬÀˆ¬øȬ— ŒÈ¬Ú±KȬ¸ƒ ïŒ√¬ÛÀ˜KȬ ’Ùƒ¬ ŒÙ¬˚˛±ı˛ Œı˛KÈ¬ó ’…±", 1956 ï1956-
ı˛ ˜±^±Ê 24 ’±˝◊Úó/
44/ ø ˜…±Îƒ¬ı˛±¸ƒ ’fl≈¬¬Û…±KȬ¸ƒ ’Ùƒ¬ fl≈¬øø˚˛ı˛+m≈ ï√õ∂ÀȬflƒ¬˙±Ú Ùˬ˜ ¤øˆ¬fl¬˙±Úó ’…±", 1961
ï1961-ı˛ ˜±^±Ê 38 ’±˝◊Úó/
45/ ø ˜…±Îƒ¬ı˛±¸ƒ ¬Û±ıø˘fl¬ Ȭ™±à¬ ïŒı˛&À˘˙±Ú ’Ùƒ¬ ¤Î¬ø˜øÚ¸ÀȬ™˙±Ú ’Ùƒ¬ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘
˘…±`¬¸ƒó ’…±", 1961 ï1961-ı˛ ˜±^±Ê 57 ’±˝◊Úó/
46/ ø ˜…±Îƒ¬ı˛±¸ƒ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜¸ƒ ïøÙ¬flƒ¬À¸˙±Ú ’Ù¬ ø¸ø˘— ’Ú ˘…±`¬ó ’…±", 1961
ï1961-ı˛ ˜±^±Ê 58 ’±˝◊Úó/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 317
Úı˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
47/ ø ˜±˝◊À˙±ı˛ ŒÈ¬Ú±øk ’…±", 1952 ï1952-ı˛ ˜˝œ˙”ı˛ 13 ’±˝◊Úó/
48/ ø fl≈¬·« ŒÈ¬Ú±KȬ¸ƒ ’…±", 1957 ï1957-ı˛ ˜˝œ˙”ı˛ 14 ’±˝◊Úó/
49/ ø ˜±˝◊À˙±ı˛ øˆ¬À˘Ê ’øÙ¬À¸¸ƒ ’…±ıø˘˙±Úƒ ’…±", 1961 ï1961-ı˛ ˜˝œ˙”ı˛ 14 ’±˝◊Úó/
50/ ø ˝±˚˛±ı˛±ı± ŒÈ¬Ú±øk ’…±`¬ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ ˘…±`¬¸ƒ …±ø˘Àά˙±Úƒó ’…±", 1961
ï1961-ı˛ ˜˝œ˙”ı˛ 36 ’±˝◊Úó/
51/ ø ˜±˝◊À˙±ı˛ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ’…±", 1961 ï1962-ı˛ ˜˝œ˙”ı˛ 10 ’±˝◊Úó/
52/ ø ›øh¬˙± ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ’…±", 1960 ï1960-¤ı˛ ›øh¬˙± 16 ’±˝◊Úó/
53/ ø ›øh¬˙± ˜±Ê«Î¬ ŒÈ¬øı˛ÀȬ±øı˛¸ƒ ïøˆ¬À˘Ê ’øÙ¬À¸¸ƒ ’…±ıø˘˙±Úƒó ’…±", 1963 ï1963-ı˛
›øh¬˙± 10 ’±˝◊Úó/
54/ ø ¬Û±?±ı ø¸øfl¬Î¬◊øı˛øȬ ’Ùƒ¬ ˘…±`¬ ŒÈ¬øÚ›ı˛¸ƒ ’…±", 1953 ï1953-ı˛ ¬Û±?±ı 10 ’±˝◊Úó/
55/ ø ı˛±Ê¶ö±Ú ŒÈ¬Ú±øk ’…±", 1955 ï1955-ı˛ ı˛±Ê¶ö±Ú 3 ’±˝◊Úó/
56/ ø ı˛±Ê¶ö±Ú Êø˜Úƒ±øı˛ ’…±`¬ øıÀ¶§±øı˛ ’…±ıø˘˙±Úƒ ’…±", 1959 ï1959-¤ı˛ ı˛±Ê¶ö±Ú
8 ’±˝◊Úó/
57/ ø fl≈¬˜±˚˛≈Ú ’…±`¬ ά◊Mı˛±‡`¬ Êø˜Úƒ±øı˛ ’…±ıø˘˙±Úƒ ’…±`¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ’…±", 1960
ï1960-¤ı˛ ά◊Mı˛ √õ∂À˙ 17 ’±˝◊Úó/
58/ ø ά◊Mı˛ √õ∂À˙ ˝◊˜À¬Û±øÊ˙±Úƒ ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Ú Œ˝±øã—¸ƒ ’…±", 1960 ï1961-ı˛ ά◊Mı˛
√õ∂À˙ 1 ’±˝◊Úó/
59/ ø ›À˚˛à¬ Œıº˘ ¤Àà¬Èƒ¬¸ƒ ’…±fl≈¬˝◊øÊ˙±Úƒ ’…±", 1953 ï1954-ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº 1 ’±˝◊Úó/
60/ ø ›À˚˛à¬ Œıº˘ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ’…±", 1955 ï1956-ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº 10 ’±˝◊Úó/
61/ ø ŒÎ¬˘ƒ˝œ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ’…±", 1954 ï1954-ı˛ ø{°œ 8 ’±˝◊Úó/
62/ ø ŒÎ¬˘ƒ˝œ ˘…±`¬ Œ˝øã—¸ƒ ïø¸ø˘—ó ’…±", 1960 ï1960-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 24 ’±˝◊Úó/
63/ ø ˜ø̬Û≈ı˛ ˘…±`¬ Œı˛øˆ¬øÚά◊ ’…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ’…±", 1960 ï1960-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 33
’±˝◊Úó/
64/ ø øS¬Û≈ı˛± ˘…±`¬ Œı˛øˆ¬øÚά◊ ’…±`¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ’…±", 1960 ï1960-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 43
’±˝◊Úó/
[65/ ø Œfl¬ı˛±˘± ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1969 ï1969-¤ı˛ Œfl¬ı˛±˘± 35
’±˝◊Úó/
66/ ø Œfl¬ı˛±˘± ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1971 ï1971-¤ı˛ Œfl¬ı˛±˘± 25
’±˝◊Úó/]
318 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
Úı˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
[67/ ø ’g™¬ √õ∂À˙ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïø¸ø˘— ’Úƒ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ Œ˝±øã—¸ƒó ’…±", 1973
ï1973-¤ı˛ ’g™¬ √õ∂À˙ 1 ’±˝◊Úó/
68/ ø øı˝±ı˛ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬flƒ¬À¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ¤øı˛˚˛± ’…±`¬ ’…±fl≈¬˝◊øÊ˙±Ú ’Ùƒ¬ ¸±ı˛õ≠±¸
˘…±`¬ó ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1972 ï1973-¤ı˛ øı˝±ı˛ 1 ’±˝◊Úó/
69/ ø øı˝±ı˛ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬flƒ¬À¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ¤øı˛˚˛± ’…±`¬ ’…±fl≈¬˝◊øÊ˙±Ú ’Ùƒ¬
¸±ı˛õ≠±¸ƒ ˘…±`¬ó ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1973 ï1973-¤ı˛ øı˝±ı˛ 9 ’±˝◊Úó/
70/ ø øı˝±ı˛ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1972 ï1972-¤ı˛ øı˝±ı˛ 5 ’±˝◊Úó/
71/ ø &Êı˛±È¬ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ ˘…±`¬¸ƒ ø¸ø˘— ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1972 ï1974-¤ı˛
&Êı˛±È¬ 2 ’±˝◊Úó/
72/ ø ˝øı˛˚±˛ Ú± ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ Œ˝±øã—¸ƒ ’…±", 1972 ï1972-¤ı˛ ˝øı˛˚±˛ Ú± 26 ’±˝◊Úó/
73/ ø ø˝˜±‰¬˘ √õ∂À˙ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ Œ˝±øã—¸ƒ ’…±", 1972 ï1973-¤ı˛ ø˝˜±‰¬˘ √õ∂À˙
19 ’±˝◊Úó/
74/ ø Œfl¬ı˛±˘± ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1972 ï1972-¤ı˛ Œfl¬ı˛±˘± 17
’±˝◊Úó/
75/ ø ˜Ò…√õ∂À˙ ø¸ø˘— ’Úƒ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ƒ Œ˝±øã—¸ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1972
ï1974-¤ı˛ ˜Ò…√õ∂À˙ 12 ’±˝◊Úó/
76/ ø ˜Ò…√õ∂À˙ ø¸ø˘— ’Úƒ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ƒ Œ˝±øã—¸ƒ Àfl¬`¬ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1972
ï1974-¤ı˛ ˜Ò…√õ∂À˙ 13 ’±˝◊Úó/
77/ ø ˜±˝◊À˙±ı˛ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1973 ï1974-¤ı˛ fl¬Ì«±È¬fl¬ 1
’±˝◊Úó/
78/ ø ¬Û±?±ı ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ’…±", 1972 ï1973-¤ı˛ ¬Û±?±ı 10 ’±˝◊Úó/
79/ ø ı˛±Ê¶ö±Ú ˝◊˜ƒÀ¬Û±øÊ˙±Úƒ ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ Œ˝±øã—¸ƒ ’…±", 1973
ï1973-¤ı˛ ı˛±Ê¶ö±Ú 11 ’±˝◊Úó/
80/ ø &ά±˘≈ı˛ Êiú˜ƒ ¤Àà¬È¬¸ƒ ï’…±ıø˘˙±Úƒ ’…±`¬ fl¬Úƒˆ¬±ı˛˙Ú ˝◊KÈ≈¬ ı˛±˚˛Ó¬›˚˛±ı˛œó ’…±",
1969 ï1969-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ 24 ’±˝◊Úó/
81/ ø ›À˚˛à¬ Œıº˘ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1972 ï1972-¤ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº
12 ’±˝◊Úó/
82/ ø ›À˚˛à¬ Œıº˘ ¤Àà¬È¬¸ƒ ’…±fl≈¬˝◊øÊ˙±Ú ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1964 ï1964-ı˛
¬Ûø}¬˜ıº 22 ’±˝◊Úó/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 319
Úı˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
83/ ø ›À˚˛à¬ Œıº˘ ¤Àà¬È¬¸ƒ ’…±fl≈¬˝◊øÊ˙±Ú Àfl¬`¬ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1973
ï1973-¤ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº 33 ’±˝◊Úó/
84/ ø ıÀ•§ ŒÈ¬Ú±øk ’…±`¬ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ƒ ˘…±`¬¸ƒ ï&Êı˛±È¬ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1972
ï1973-¤ı˛ &Êı˛±È¬ 5 ’±˝◊Úó/
85/ ø ›øh¬˙± ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜¸ƒ ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1974 ï1974-¤ı˛ ›øh¬˙± 9 ’±˝◊Úó/
86/ ø øS¬Û≈ı˛± ˘…±`¬ Œı˛øˆ¬øÚά◊ ’…±`¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ Àfl¬`¬ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1974
ï1974-¤ı˛ øS¬Û≈ı˛± 7 ’±˝◊Úó/
î î î î î î
88/ ø ˝◊Úά±¶ÜòœÊ ïŒÎ¬ˆƒ¬˘¬ÛÀ˜KȬ ’…±`¬ Œı˛&À˘˙±Úƒó ’…±", 1951 ï1951-ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 65
’±˝◊Úó/
89/ ø øı˛fl≈¬˝◊øÊ˙±øÚ— ’…±Úά ’…±fl≈¬˝◊øÊ˙±Ú ’Ùƒ¬ ˝◊˜ƒ˜≈ˆ¬…±ıƒ˘ƒ √õ∂¬Û±øÈ«¬ ’…±", 1952
ï1952-ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 30 ’±˝◊Úó/
90/ ø ˜±˝◊k ’…±`¬ ø˜Ú±ı˛±˘ƒ¸ƒ ïŒı˛&À˘˙±Ú ’…±`¬ ŒÎ¬ˆ¬ƒ˘¬ÛÀ˜KÈ¬ó ’…±", 1957 ï1957-ı˛
Œfl¬fœ˚˛ 67 ’±˝◊Úó/
91/ ø ˜ÀÚ±¬Ûø˘¸ƒ ’…±`¬ Œı˛±¸øȬflƒ¬øȬˆ¬ ŒÈ¬™Î¬ √õ∂±flƒ¬øȬÀ¸¸ƒ ’…±", 1969 ï1969-ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 54
’±˝◊Úó/
î î î î î î
93/ ø Œfl¬±øfl¬— Œfl¬±˘ ˜±˝◊k ï˝◊˜±ÀÊ«øk √õ∂øˆ¬˙±kó ’…±", 1971 ï1971-ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 64
’±˝◊Úó/
94/ ø Œfl¬±øfl¬— Œfl¬±˘ ˜±˝◊k ïÚ…±˙±Ú±˘±˝◊ÀÊ˙±Úƒó ’…±", 1972 ï1972-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 36
’±˝◊Úó/
95/ ø ŒÊÚ±Àı˛˘ ˝◊Úø˙›ı˛…±Úƒ¸ƒ øıʃÀÚ¸ ïÚ…±˙±Ú±˘±˝◊ÀÊ˙Úƒó ’…±", 1972 ï1972-¤ı˛
Œfl¬fœ˚˛ 57 ’±˝◊Úó/
96/ ø ˝◊ø`¬˚˛±Ú fl¬¬Û±ı˛ fl¬À¬Û«±Àı˛˙±Ú ï’…±fl≈¬˝◊øÊ˙±Úƒ ’Ùƒ¬ ’±`¬±ı˛ÀȬøfl¬—ó ’…±", 1972
ï1972-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 58 ’±˝◊Úó/
97/ ø ø¸flƒ¬ ŒÈ¬'Ȭ±˝◊˘ ’±`¬±ı˛ÀȬøfl¬—¸ƒ ïŒÈ¬øfl¬— ›ˆ¬±ı˛ ’Ùƒ¬ ˜…±ÀÚÊÀ˜KÈ¬ó ’…±", 1972
ï1972-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 72 ’±˝◊Úó/
98/ ø Œfl¬±˘ ˜±˝◊k ïŒÈ¬øfl¬— ›ˆ¬±ı˛ ’Ùƒ¬ ˜…±ÀÚÊÀ˜KÈ¬ó ’…±", 1973 ï1973-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 15
’±˝◊Úó/
320 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
Úı˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
99/ ø Œfl¬±˘ ˜±˝◊k ïÚ…±˙±Ú±˘±˝◊ÀÊ˙±Úƒó ’…±", 1973 ï1973-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 26 ’±˝◊Úó/
100/ ø Ù¬Àı˛Ú ¤'À‰¬? Œı˛·≈À˘˙±Ú ’…±", 1973 ï1973-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 46 ’±˝◊Úó/
101/ ø ’…±˘fl¬flƒ¬ ’…±˙ƒÎ¬±Î¬◊Ú Œfl¬±•Û±øÚ ø˘ø˜ÀȬά ï’…±fl≈¬˝◊øÊ˙±Úƒ ’Ùƒ¬ ’±`¬±ı˛ÀȬøfl¬—¸ƒó ’…±",
1973 ï1973-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 56 ’±˝◊Úó/
102/ ø Œfl¬±˘ ˜±˝◊k ïfl¬Úʱı˛Àˆ¬˙±Úƒ ’…±`¬ ŒÎ¬ˆƒ¬˘¬ÛÀ˜KÈ¬ó ’…±", 1974 ï1974-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛
28 ’±˝◊Úó/
103/ ø ’…±øά˙Ú±˘ ˝◊˜ø˘Î¬◊À˜KȬ¸ ïfl¬•Û±˘ƒ¸±øı˛ øάÀ¬Û±øÊÈ¬ó ’…±", 1974 ï1974-¤ı˛
Œfl¬fœ˚˛ 37 ’±˝◊Úó/
104/ ø fl¬Úʱı˛Àˆ¬˙±Ú ’Ùƒ¬ Ù¬Àı˛Ú ¤'À‰¬? ’…±`¬ ø√õ∂Àˆ¬Ú˙±Úƒ ’Ùƒ¬ ¶ú±·ø˘— ’…±fl¬øȬøˆ¬øȬ¸ƒ
’…±", 1974 ï1974-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 52 ’±˝◊Úó/
105/ ø ø¸flƒ¬ ŒÈ¬'Ȭ±˝◊˘ ’±`¬±ı˛ÀȬøfl¬—¸ƒ ïÚ…±˙±Ú±˘±˝◊ÀÊ˙±Úƒó ’…±", 1974 ï1974-¤ı˛
Œfl¬fœ˚˛ 57 ’±˝◊Úó/
106/ ø ˜˝±ı˛±©Üò ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ƒ ˘…±`¬¸ƒ ïø¸ø˘— ’Úƒ Œ˝±øã—¸ƒó ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1964
ï1965-ı˛ ˜˝±ı˛±©Üò 16 ’±˝◊Úó/
107/ ø ˜˝±ı˛±©Üò ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ƒ ˘…±`¬¸ƒ ïø¸ø˘— ’Úƒ Œ˝±øã—¸ƒó ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1965
ï1965-ı˛ ˜˝±ı˛±©Üò 32 ’±˝◊Úó/
108/ ø ˜˝±ı˛±©Üò ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ƒ ˘…±`¬¸ƒ ïø¸ø˘— ’Úƒ Œ˝±øã—¸ƒó ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1968
ï1968-ı˛ ˜˝±ı˛±©Üò 16 ’±˝◊Úó/
109/ ø ˜˝±ı˛±©Üò ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ƒ ˘…±`¬¸ƒ ïø¸ø˘— ’Úƒ Œ˝±øã—¸ƒó Àfl¬`¬ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±",
1968 ï1968-ı˛ ˜˝±ı˛±©Üò 33 ’±˝◊Úó/
110/ ø ˜˝±ı˛±©Üò ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ƒ ˘…±`¬¸ƒ ïø¸ø˘— ’Úƒ Œ˝±øã—¸ƒó ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1969
ï1969-¤ı˛ ˜˝±ı˛±©Üò 37 ’±˝◊Úó/
111/ ø ˜˝±ı˛±©Üò ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ƒ ˘…±`¬¸ƒ ïø¸ø˘— ’Úƒ Œ˝±øã—¸ƒó Àfl¬`¬ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±",
1969 ï1969-¤ı˛ ˜˝±ı˛±©Üò 38 ’±˝◊Úó/
112/ ø ˜˝±ı˛±©Üò ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ƒ ˘…±`¬¸ƒ ïø¸ø˘— ’Úƒ Œ˝±øã—¸ƒó ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1970
ï1970-¤ı˛ ˜˝±ı˛±©Üò 27 ’±˝◊Úó/
113/ ø ˜˝±ı˛±©Üò ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ƒ ˘…±`¬¸ƒ ïø¸ø˘— ’Úƒ Œ˝±øã—¸ƒó ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1972
ï1972-¤ı˛ ˜˝±ı˛±©Üò 13 ’±˝◊Úó/
114/ ø ˜˝±ı˛±©Üò ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ƒ ˘…±`¬¸ƒ ïø¸ø˘— ’Úƒ Œ˝±øã—¸ƒó ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1973
ï1973-¤ı˛ ˜˝±ı˛±©Üò 50 ’±˝◊Úó/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 321
Úı˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
115/ ø ›øh¬˙± ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1965 ï1965-ı˛ ›øh¬˙± 13 ’±˝◊Úó/
116/ ø ›øh¬˙± ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1966 ï1967-ı˛ ›øh¬˙± 8 ’±˝◊Úó/
117/ ø ›øh¬˙± ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1967 ï1967-ı˛ ›øh¬˙± 13 ’±˝◊Úó/
118/ ø ›øh¬˙± ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜¸ƒ ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1969 ï1969-¤ı˛ ›øh¬˙± 13 ’±˝◊Úó/
119/ ø ›øh¬˙± ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜¸ƒ ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1970 ï1970-¤ı˛ ›øh¬˙± 18 ’±˝◊Úó/
120/ ø ά◊Mı˛ √õ∂À˙ ˝◊À•Û±øÊ˙±Úƒ ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ Œ˝±øã—¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±",
1972 ï1973-¤ı˛ ά◊Mı˛ √õ∂À˙ 18 ’±˝◊Úó/
121/ ø ά◊Mı˛ √õ∂À˙ ˝◊À•Û±øÊ˙±Úƒ ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ Œ˝±øã—¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±",
1974 ï1975-¤ı˛ ά◊Mı˛ √õ∂À˙ 2 ’±˝◊Úó/
122/ ø øS¬Û≈ı˛± ˘…±`¬ Œı˛øˆ¬øÚά◊ ’…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïԱΫ¬ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1975 ï1975-
¤ı˛ øS¬Û≈ı˛± 3 ’±˝◊Úó/
123/ ø ±ı˛± ’…±`¬ Ú·ı˛ ˝±Àˆ¬ø˘ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ Œı˛&À˘˙±Ú, 1971 ï1971-¤ı˛ 3ó/
124/ ø ±ı˛± ’…±`¬ Ú·ı˛ ¬˝±Àˆ¬ø˘ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KȬó Œı˛&À˘˙±Ú, 1973
ï1973-¤ı˛ 5ó/
125/ ø Œ˜±È¬ı˛ Œˆ¬ø˝flƒ¬˘¸ ’…±", 1939 ï1939-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 4 ’±˝◊Úó-¤ı˛ 66fl¬ Ò±ı˛± ¤ı—
’Ò…±˚˛ 4fl¬/
126/ ø ¤À¸Úø¸˚˛±˘ fl¬À˜±øάøȬ¸ ’…±", 1955 ï1955-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 10 ’±˝◊Úó/
127/ ø ¶ú±·˘±ı˛¸ƒ ’…±`¬ Ù¬Àı˛Ú ¤'À‰¬? ˜…±øÚ¬Û≈À˘È¬±ı˛¸ƒ ïÙ¬ı˛øÙ¬‰¬…±ı˛ ’Ùƒ¬ √õ∂±¬Û±øÈ«¬ó ’…±",
1976 ï1976-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 13 ’±˝◊Úó/
128/ ø ıÀ`¬Îƒ¬ Œ˘ı±ı˛ ø¸Àଘ ï’…±ıø˘˙±Úó ’…±", 1976 ï1976-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 19 ’±˝◊Úó/
129/ ø fl¬Ú¸±ı˛Àˆ¬˙±Ú ’Ùƒ¬ Ù¬Àı˛Ú ¤'À‰¬? ’…±`¬ ø√õ∂Àˆ¬Ú˙±Ú ’Ùƒ¬ ¶ú±·ø˘— ’…±fl¬øȬøˆ¬øȬ¸ƒ
ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1976 ï1976-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 20 ’±˝◊Úó/
î î î î î î
131/ ø Œ˘øˆ¬ ¸≈·±ı˛ √õ∂±˝◊¸ ˝◊Àfl¬±˚˛±˘±˝◊ÀÊ˙±Ú Ù¬±`¬ ’…±", 1976 ï1976-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 31
’±˝◊Úó/
132/ ø ’±ı˛ı±Ú ˘…±`¬ ïø¸ø˘— ’…±`¬ Œı˛&À˘˙±Úó ’…±", 1976 ï1976-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 33
’±˝◊Úó/
133/ ø øά¬Û±ı˛À˜KȬ±˘±˝◊ÀÊ˙±Ú ’Ùƒ¬ ˝◊ά◊øÚ˚˛±Ú ’…±fl¬±Î¬◊KȬ¸ƒ ïȬ™±kÙ¬±ı˛ ’Ùƒ¬ ¬Û±ı˛À¸±ÀÚ˘ó
’…±", 1976 ï1976-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 59 ’±˝◊Úó/
322 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
Úı˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
134/ ø ’±¸±˜ øÙ¬fl¬À¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ Œ˝±øã—¸ƒ ’…±", 1956 ï1957-ı˛ ’±¸±˜
1 ’±˝◊Úó/
135/ ø ıÀ•§ ŒÈ¬Ú±øk ’…±`¬ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ƒ ˘…±`¬¸ƒ ïøıˆ«¬ øı˛øÊ˚˛Úó ’…±", 1958 ï1958-ı˛
Œı±•§±˝◊ 99 ’±˝◊Úó/
136/ ø &Êı˛±È¬ √õ∂±˝◊Àˆ¬È¬ Ù¬Àı˛à¬¸ƒ ï’…±fl≈¬˝◊øÊ˙±Úó ’…±", 1972 ï1973-¤ı˛ &Êı˛±È¬ 14
’±˝◊Úó/
137/ ø ˝øı˛˚˛±Ú± ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ Œ˝±øã—¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1976 ï1976-¤ı˛
˝øı˛˚˛±Ú± 17 ’±˝◊Úó/
138/ ø ø˝˜±‰¬˘ √õ∂À˙ ŒÈ¬Ú±øk ’…±`¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ’…±", 1972 ï1974-¤ı˛ ø˝˜±‰¬˘
√õ∂À˙ 8 ’±˝◊Úó/
139/ ø ø˝˜±‰¬˘ √õ∂À˙ øˆ¬À˘Ê fl¬˜Ú ˘…±`¬¸ƒ Œˆ¬øଗ ’…±`¬ ˝◊ά◊øȬ˘±˝◊ÀÊ˙±Ú ’…±", 1974
ï1974-¤ı˛ ø˝˜±‰¬˘ √õ∂À˙ 18 ’±˝◊Úó/
140/ ø fl¬Ì«±È¬fl¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ Àfl¬`¬ ’…±À˜`¬À˜KȬ ’…±`¬ ø˜¸À˘øÚ˚˛±¸ƒ √õ∂øˆ¬˙±Úƒ¸ó ’…±",
1974 ï1974-¤ı˛ fl¬Ì«±È¬fl¬ 31 ’±˝◊Úó/
141/ ø fl¬Ì«±È¬fl¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ Àfl¬`¬ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1976 ï1976-¤ı˛ fl¬Ì«±È¬fl¬
27 ’±˝◊Úó/
142/ ø Œfl¬ı˛±˘± ø√õ∂Àˆ¬Úƒ˙±Ú ’Ùƒ¬ ¤øˆ¬flƒ¬˙±Ú ’…±", 1966 ï1966-ı˛ Œfl¬ı˛±˘± 12 ’±˝◊Úó/
143/ ø øÔèm≈ˆ¬ı˛˜ƒ Œ¬ÛÀ˜KȬ ï’…±ıø˘˙±Úó ’…±", 1969 ï1969-¤ı˛ Œfl¬ı˛±˘± 19 ’±˝◊Úó/
144/ |œ¬Ûƒ˜ ˘…±`¬¸ƒ ¤ÚÙˬ…±Úƒ‰¬±˝◊ÊÀ˜KȬ ’…±", 1969 ï1969-¤ı˛ Œfl¬ı˛±˘± 20 ’±˝◊Úó/
145/ ø |œ ¬Û`¬±ı˛±ˆ¬fl¬ ˘…±`¬¸ƒ ¬øଗ ’…±`¬ ˝◊ÚÙˬ…±Úƒ‰¬±˝◊ÊÀ˜KÈ¬ó ’…±", 1971 ï1971-¤ı˛
Œfl¬ı˛±˘± 20 ’±˝◊Úó/
146/ ø Œfl¬ı˛±˘± √õ∂±˝◊Àˆ¬È¬ Ù¬Àı˛à¬¸ƒ ¬øଗ ’…±`¬ ’…±¸±˝◊ÚÀ˜KÈ¬ó ’…±", 1971 ï1971-¤ı˛
Œfl¬ı˛±˘± 26 ’±˝◊Úó/
147/ ø Œfl¬ı˛±˘± ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ ›˚˛±fl¬«±¸« ’…±", 1974 ï1974-¤ı˛ Œfl¬ı˛±˘± 18 ’±˝◊Úó/
148/ ø Œfl¬ı˛±˘± fl¬…±˙” Ù¬…±"ı˛œÊ ï’…±fl≈¬˝◊øÊ˙±Úó ’…±", 1974 ï1974-¤ı˛ Œfl¬ı˛±˘± 29
’±˝◊Úó/
149/ ø Œfl¬ı˛±˘± ø‰¬øA¸ƒ ’…±", 1975 ï1975-¤ı˛ Œfl¬ı˛±˘± 23 ’±˝◊Úó/
150/ ø Œfl¬ı˛±˘± ø¸øάά◊˘ƒÎ¬ Ȭ™±˝◊ıƒ¸ƒ ïŒı˛ø¶Üòfl¬˙±Ú ’Úƒ Ȭ™±kÙ¬±ı˛ ’Ùƒ¬ ˘…±`¬¸ƒ ’…±`¬
Œı˛À଱Àı˛˙±Ú ’Ùƒ¬ ’…±ø˘À˚˛ÀÚÀȬ΃¬ ˘…±`¬¸ƒó ’…±", 1975 ï1975-¤ı˛ Œfl¬ı˛±˘± 31 ’±˝◊Úó/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 323
Úı˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
151/ ø Œfl¬ı˛±˘± ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1976 ï1976-¤ı˛ Œfl¬ı˛±˘± 15
’±˝◊Úó/
152/ ø fl¬±Ú±˜ ŒÈ¬Ú±øk ’…±ıø˘˙±Ú ’…±", 1976 ï1976-¤ı˛ Œfl¬ı˛±˘± 16 ’±˝◊Úó/
153/ ø ˜Ò…√õ∂À˙ ø¸ø˘— ’Úƒ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ Œ˝±øã—¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1974
ï1974-¤ı˛ ˜Ò…√õ∂À˙ 20 ’±˝◊Úó/
154/ ø ˜Ò…√õ∂À˙ ø¸ø˘— ’Úƒ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ Œ˝±øã—¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1975
ï1976-¤ı˛ ˜Ò…√õ∂À˙ 2 ’±˝◊Úó/
155/ ø ›À˚˛à¬ ‡±Àj˙ Œ˜˝›˚˛±ø¶¸ ¤Àà¬È¬¸ƒ ï√õ∂√õ∂±˝◊Ȭ±ı˛œ ı˛±˝◊ȃ¬¸ ’…±ıø˘˙±Ú ¤Èƒ¬À¸È¬ı˛±ó
Œı˛&À˘˙±Ú, 1961 ï1962-ı˛ ˜˝±ı˛±©Üò 1 √õ∂øÚ˚˛˜ó/
156/ ø ˜˝±ı˛±©Üò Œı˛À଱Àı˛˙±Ú ’Ùƒ¬ ˘…±`¬¸ƒ È≈¬ ø¸øάά◊˘ƒÎƒ¬ Ȭ™±˝◊ıƒ¸ƒ ’…±", 1974 ï1975-¤ı˛
˜˝±ı˛±©Üò 14 ’±˝◊Úó/
157/ ø ˜˝±ı˛±©Üò ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ ˘…±`¬¸ƒ ïŒ˘±˚˛±øı˛— ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Ú Œ˝±øã—¸ó ’…±`¬
ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1972 ï1975-¤ı˛ ˜˝±ı˛±©Üò 21 ’±˝◊Úó/
158/ ø ˜˝±ı˛±©Üò √õ∂±˝◊Àˆ¬È¬ Ù¬Àı˛à¬¸ ï’…±fl≈¬˝◊øÊ˙±Úó ’…±", 1975 ï1975-¤ı˛ ˜˝±ı˛±©Üò 29
’±˝◊Úó/
159/ ø ˜˝±ı˛±©Üò ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ ˘…±`¬¸ƒ ïŒ˘±˚˛±øı˛— ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ Œ˝±øã—¸ƒó ’…±`¬
ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±À˜`¬À˜KȬ ’…±", 1975 ï1975-¤ı˛ ˜˝±ı˛±©Üò 47 ’±˝◊Úó/
160/ ø ˜˝±ı˛±©Üò ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ ˘…±`¬¸ƒ ïø¸ø˘— ’Úƒ Œ˝±øã—¸ƒó ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1975
ï1976-¤ı˛ ˜˝±ı˛±©Üò 2 ’±˝◊Úó/
161/ ø ›øh¬˙± ¤Àà¬È¬¤¸ƒ ’…±ıø˘˙±Ú ’…±", 1951 ï1952-¤ı˛ ›øh¬˙± 1 ’±˝◊Úó/
162/ ø ı˛±Ê¶ö±Ú fl¬À˘±Ú±˝◊ÀÊ˙±Ú ’…±", 1954 ï1954-ı˛ ı˛±Ê¶ö±Ú 27 ’±˝◊Úó/
163/ ø ı˛±Ê¶ö±Ú ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ’…±`¬ ’…±fl≈¬˝◊øÊ˙±Ú ’Ùƒ¬ ˘…±`¬ ›Ú±ı˛¸ ¤Àà¬Èƒ¬¸ƒ ’…±",
1963 ï1964-ı˛ ı˛±Ê¶ö±Ú 11 ’±˝◊Úó/
164/ ø ı˛±Ê¶ö±Ú ˝◊À•Û±øÊ˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ Œ˝±øã—¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±",
1976 ï1976-¤ı˛ ı˛±Ê¶ö±Ú 8 ’±˝◊Úó/
165/ ø ı˛±Ê¶ö±Ú ŒÈ¬Ú±øk ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1976 ï1976-¤ı˛ ı˛±Ê¶ö±Ú 12 ’±˝◊Úó/
166/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøı˛Î¬±fl¬˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó ’…±", 1970
ï1970-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ 17 ’±˝◊Úó/
167/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬fl¬À¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó ’…±À˜`¬À˜KȬ ’…±",
1971 ï1971-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ 41 ’±˝◊Úó/
324 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
Úı˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
168/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬fl¬À¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó ’…±À˜`¬À˜KȬ ’…±",
1972 ï1972-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ 41 ’±˝◊Úó/
169/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬fl¬À¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó Œ¸Àfl¬`¬ ’…±À˜`¬À˜KȬ
’…±", 1972 ï1972-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ 20 ’±˝◊Úó/
170/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬fl¬À¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó ԱΫ¬ ’…±À˜`¬À˜KȬ
’…±", 1972 ï1972-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ 37 ’±˝◊Úó/
171/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬fl¬À¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó ŒÙ¬±Ô« ’…±À˜`¬À˜KȬ
’…±", 1972 ï1972-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ 39 ’±˝◊Úó/
172/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬fl¬ƒÀ¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó ø¸'Ô ’…±À˜`¬À˜KȬ
’…±", 1972 ï1974-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ 7 ’±˝◊Úó/
173/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬fl¬ƒÀ¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó ø٬ك¬Ô ’…±À˜`¬À˜KȬ
’…±", 1972 ï1974-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ 10 ’±˝◊Úó/
174/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬fl¬ƒÀ¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó ’…±À˜`¬À˜KȬ ’…±",
1974 ï1974-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ 15 ’±˝◊Úó/
175/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬fl¬ƒÀ¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó ԱΫ¬ ’…±À˜`¬À˜KȬ
’…±", 1974 ï1974-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ 30 ’±˝◊Úó/
176/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬flƒ¬À¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó Œ¸Àfl¬`¬ ’…±À˜`¬À˜KȬ
’…±", 1974 ï1974-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ 32 ’±˝◊Úó/
177/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬fl¬ƒÀ¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó ’…±À˜`¬À˜KȬ ’…±",
1975 ï1975-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ 11 ’±˝◊Úó/
178/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬fl¬ƒÀ¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó Œ¸Àfl¬`¬ ’…±À˜`¬À˜KȬ
’…±", 1975 ï1975-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ 21 ’±˝◊Úó/
179/ ø ά◊Mı˛ √õ∂À˙ ˘…±`¬ ˘íʃ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1971 ï1971-¤ı˛ ά◊Mı˛ √õ∂À˙ 21
’±˝◊Úó ¤ı— ø ά◊Mı˛ √õ∂À˙ ˘…±`¬ ˘íʃ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1974 ï1974-¤ı˛ ά◊Mı˛ √õ∂À˙ 34
’±˝◊Úó Z±ı˛± ø ά◊Mı˛ √õ∂À˙ Êø˜Úƒ±ı˛œ ’…±ıø˘˙±Ú ’…±`¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ’…±", 1950 ï1951-ı˛
ά◊Mı˛ √õ∂À˙ 1 ’±˝◊Úó-¤ fl‘¬Ó¬ ¸—À˙±ÒÚ¸˜”˝/
180/ ø ά◊Mı˛ √õ∂À˙ ˝◊À•Û±øÊ˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ Œ˝±øã—¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±",
1976 ï1976-¤ı˛ ά◊Mı˛ √õ∂À˙ 20 ’±˝◊Úó/
181/ ø ›À˚˛à¬ Œıº˘ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ Àfl¬`¬ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1972 ï1972-¤ı˛
¬Ûø}¬˜ıº 28 ’±˝◊Úó/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 325
Úı˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
182/ ø ›À˚˛à¬ Œıº˘ Œı˛¸ƒÀȬ±Àı˛˙±Úƒ ’Ùƒ¬ ’…±ø˘À˚˛ÀÚÀȬ΃¬ ˘…±`¬ ’…±", 1973 ï1973-¤ı˛
¬Ûø}¬˜ıº 23 ’±˝◊Úó/
183/ ø ›À˚˛à¬ Œıº˘ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1974 ï1974-¤ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº
33 ’±˝◊Úó/
184/ ø ›À˚˛à¬ Œıº˘ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1975 ï1975-¤ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº
23 ’±˝◊Úó/
185/ ø ›À˚˛à¬ Œıº˘ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1976 ï1976-¤ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº
12 ’±˝◊Úó/
186/ ø ŒÎ¬˘ƒ˝œ ˘…±`¬ Œ˝±øã—¸ƒ ïø¸ø˘—ó ’…±À˜`¬À˜KȬ ’…±", 1976 ï1976-¤ı˛ Œfl¬fœ˚˛ 15
’±˝◊Úó/
187/ ø Œ·±˚˛±, ±˜Ú ’…±`¬ øά◊ ˜≈`¬fl¬±ı˛¸ƒ ï√õ∂ÀȬfl¬˙±Ú Ùˬ˜ ¤øˆ¬flƒ¬˙±Úó ’…±", 1975
ï1976-¤ı˛ Œ·±˚˛±, ±˜Ú › øά◊ 1 ’±˝◊Úó/
188/ ø ¬Ûø`¬À‰¬ı˛œ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬flƒ¬À¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó ’…±", 1973 ï1974-
¤ı˛ ¬Ûø`¬À‰¬ı˛œ 9 ’±˝◊Úó/
[189/ ø ’±¸±˜ ïŒÈ¬À•Û±ı˛±øı˛˘œ Œ¸È¬˘ƒÎ¬ ¤øı˛˚˛±Êó ŒÈ¬Ú±øk ’…±", 1971 ï1971-¤ı˛ ’±¸±˜
23 ’±˝◊Úó/
190/ ø ’±¸±˜ ïŒÈ¬À•Û±ı˛…±øı˛˘œ Œ¸Èƒ¬˘ƒÎ¬ ¤øı˛˚˛±Êó ŒÈ¬Ú±øk ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1974
ï1974-¤ı˛ ’±¸±˜ 18 ’±˝◊Úó/
191/ ø øı˝±ı˛ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬flƒ¬À¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ¤øı˛˚˛± ’…±`¬ ’…±fl≈¬˝◊øÊ˙±Úƒ ’Ùƒ¬
¸±ı˛õ≠±¸ ˘…±`¬ó ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±À˜ø`¬— ’…±", 1974 ï1975-¤ı˛ øı˝±ı˛ 13 ’±˝◊Úó/
192/ ø øı˝±ı˛ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬flƒ¬À¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ¤øı˛˚˛± ’…±`¬ ’…±fl≈¬˝◊øÊ˙±Úƒ ’Ùƒ¬
¸±ı˛õ≠±¸ ˘…±`¬ó ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1976 ï1976-¤ı˛ øı˝±ı˛ 22 ’±˝◊Úó/
193/ ø øı˝±ı˛ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬flƒ¬À¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ¤øı˛˚˛± ’…±`¬ ’…±fl≈¬˝◊øÊ˙±Úƒ ’Ùƒ¬
¸±ı˛õ≠±¸ ˘…±`¬ó ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1978 ï1978-¤ı˛ øı˝±ı˛ 7 ’±˝◊Úó/
194/ ø ˘…±`¬ ’…±fl≈¬˝◊øÊ˙±Úƒ ïøı˝±ı˛ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1979 ï1980-ı˛ øı˝±ı˛ 2 ’±˝◊Úó/
195/ ø ˝øı˛˚˛±Ú± ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ Œ˝±˘ƒøά—¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1977 ï1977-¤ı˛
˝øı˛˚˛±Ú± 14 ’±˝◊Úó/
196/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬flƒ¬À¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó ’…±À˜`¬À˜KȬ ’…±",
1978 ï1978-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ 25 ’±˝◊Úó/
326 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
Úı˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
197/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬flƒ¬À¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó ’…±À˜`¬À˜KȬ ’…±",
1979 ï1979-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ 11 ’±˝◊Úó/
198/ ø ά◊Mı˛ √õ∂À˙ Êø˜Úƒ±øı˛ ’…±ıø˘˙±Úƒ ˘íÊ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1978 ï1978-¤ı˛
ά◊Mı˛ √õ∂À˙ 15 ’±˝◊Úó/
199/ ø ›À˚˛à¬ Œıº˘ Œı˛Àà¬Àı˛˙±Ú ’Ùƒ¬ ’…±ø˘À˚˛ÀÚÀȬά ˘…±`¬ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1978
ï1978-ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº 24 ’±˝◊Úó/
200/ ø ›À˚˛à¬ Œıº˘ Œı˛Àà¬Àı˛˙±Ú ’Ùƒ¬ ’…±ø˘À˚˛ÀÚÀȬά ˘…±`¬ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1980
ï1980-ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº 66 ’±˝◊Úó/
201/ ø Œ·±˚˛±, ±˜Ú ’…±`¬ øά◊ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ ŒÈ¬Ú±øk ’…±", 1964 ï1964-ı˛ Œ·±˚˛±, ±˜Ú
› øά◊ 7 ’±˝◊Úó/
202/ ø Œ·±˚˛±, ±˜Ú ’…±`¬ øά◊ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ ŒÈ¬Ú±øk ïø٬٬ԃ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1976
ï1976-¤ı˛ Œ·±˚˛±, ±˜Ú › øά◊ 17 ’±˝◊Úó/
203/ ø ’g™¬ √õ∂À˙ ø¸øάά◊˘ƒÎ¬ ¤øı˛˚˛±Ê ˘…±`¬ Ȭ™±kÙ¬±ı˛ Œı˛&À˘˙±Ú, 1959 ï1959-¤ı˛
’g™¬ √õ∂À˙ 1 √õ∂øÚ˚˛˜ó/
204/ ø ’g™¬ √õ∂À˙ ø¸øάά◊˘ƒÎ¬ ¤øı˛˚˛±Êƒ ˘íÊ ï¤flƒ¬¸ÀȬÚ˙±Úƒ ’…±G¬ ’…±À˜`¬À˜KȬó
Œı˛&À˘˙±Ú, 1963 ï1963-ı˛ ’g™¬ √õ∂À˙ 2 õ∂øÚ˚˛˜ó/
205/ ø ’g™¬ √õ∂À˙ ø¸øάά◊˘ƒÎ¬ ¤øı˛˚˛±Êƒ ˘…±`¬ Ȭ™±kÙ¬±ı˛ ï’…±À˜`¬À˜KȬó Œı˛&À˘˙±Ú, 1970
ï1970-¤ı˛ ’g™¬ √õ∂À˙ 1 õ∂øÚ˚˛˜ó/
206/ ø ’g™¬ √õ∂À˙ ø¸øάά◊˘ƒÎ¬ ¤øı˛˚˛±Ê ˘…±`¬ Ȭ™±kÙ¬±ı˛ ï’…±À˜`¬À˜KȬó Œı˛&À˘˙±Ú, 1971
ï1971-¤ı˛ ’g™¬ √õ∂À˙ 1 õ∂øÚ˚˛˜ó/
207/ ø ’g™¬ √õ∂À˙ ø¸øάά◊˘ƒÎ¬ ¤øı˛˚˛±Ê ˘…±`¬ Ȭ™±kÙ¬±ı˛ ï’…±À˜`¬À˜KȬó Œı˛&À˘˙±Ú, 1978
ï1978-¤ı˛ ’g™¬ √õ∂À˙ 1 õ∂øÚ˚˛˜ó/
208/ ø øı˝±ı˛ ŒÈ¬Ú±øk ’…±", 1885 ï1885-ı˛ øı˝±ı˛ 8 ’±˝◊Úó/
209/ ø ŒÂ±È¬ Ú±·¬Û≈ı˛ ŒÈ¬Ú±øk ’…±", 1908 ï1908-¤ı˛ ıºœ˚˛ 6 ’±˝◊Úó ï’Ò…±˚˛ 8 Ò±ı˛±
46, 47, 48, 48-fl¬ › 49Ä ’Ò…±˚˛ 10-Ò±ı˛± 71, 71fl¬ › 71‡Ä ¤ı— ’Ò…±˚˛ 18-Ò±ı˛± 240,
241 › 242ó/
210/ ø ¸±Lö±˘ ¬Ûı˛·Ú±Êƒ ŒÈ¬Ú±øk ︱øõ≠À˜KȬ±ı˛œ √õ∂øˆ¬˙Ú¸ƒó ’…±", 1949 ï1949-¤ı˛ øı˝±ı˛˛
14 ’±˝◊Úó 53 Ò±ı˛± øˆ¬iß/
211/ ø øı˝±ı˛ ø¸øάά◊˘ƒÎ¬ ¤øı˛˚˛±Êƒ Œı˛&À˘˙±Ú 1969 ï1969-¤ı˛ øı˝±ı˛ 1 √õ∂øÚ˚˛˜ó/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 327
Úı˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
212/ ø øı˝±ı˛ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜¸ƒ ïøÙ¬flƒ¬À¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ¤øı˛˚˛± ’…±`¬ ’…±fl≈¬˝◊øÊ˙±Úƒ ’Ù¬
¸±ı˛õ≠±¸ ˘…±`¬ó ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1982 ï1982-ı˛ øı˝±ı˛ 55 ’±˝◊Úó/
213/ ø &Êı˛±È¬ Œı¶ö±Ú ˝◊Ú±˜¸ƒ ’…±ıø˘˙±Ú ’…±", 1969 ï1969-¤ı˛ &Êı˛±È¬ 16 ’±˝◊Úó/
214/ ø &Êı˛±È¬ ŒÈ¬Ú±øk ˘íÊ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1976 ï1976-¤ı˛ &Êı˛±È¬
37 ’±˝◊Úó/
215/ ø &Êı˛±È¬ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ ˘…±`¬¸ƒ ø¸ø˘— ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1976 ï1976-¤ı˛
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ı˛ 43 ’±˝◊Úó/
216/ ø &Êı˛±È¬ Œı¶ö±Ú ˝◊Ú±˜¸ƒ ’…±ıø˘˙±Ú ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1977 ï1977-¤ı˛
&Êı˛±È¬ 27 ’±˝◊Úó/
217/ ø &Êı˛±È¬ ŒÈ¬Ú±øk ˘íÊ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1977 ï1977-¤ı˛ &Êı˛±È¬
30 ’±˝◊Úó/
218/ ø ıÀ•§ ˘…±`¬ Œı˛Àˆ¬øÚά◊ ï&Êı˛±È¬ Œ¸Àfl¬`¬ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1980 ï1980-ı˛
&Êı˛±È¬ 37 ’±˝◊Úó/
219/ ø ıÀ•§ ˘…±`¬ Œı˛Àˆ¬øÚά◊ Œfl¬±Î¬ ’…±`¬ ˘…±`¬ ŒÈ¬øÚ›ı˛ ’…±ıø˘˙±Úƒ ˘íÊ ï&Êı˛±È¬
’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1982 ï1982-ı˛ &Êı˛±È¬ 8 ’±˝◊Úó/
220/ ø ø˝˜±‰¬˘ √õ∂À˙ Ȭ™±kÙ¬±ı˛ ’Ùƒ¬ ˘…±`¬ ïŒı˛&À˘˙±Úƒó ’…±", 1968 ï1969-¤ı˛
ø˝˜±‰¬˘¬√õ∂À˙ 15 ’±˝◊Úó/
221/ ø ø˝˜±‰¬˘ √õ∂À˙ Ȭ™±kÙ¬±ı˛ ’Ùƒ¬ ˘…±`¬ ïŒı˛&À˘˙±Úƒó ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1986
ï1986-¤ı˛ ø˝˜±‰¬˘¬õ∂À˙ 16 ’±˝◊Úó/
222/ ø fl¬Ì«±È¬fl¬ ø¸øάά◊˘Îƒ¬ fl¬±à¬¸ ’…±`¬ ø¸øάά◊˘Îƒ¬ Ȭ™±˝◊ıƒ¸ƒ ï√õ∂ø˝øı˙Ú ’Ùƒ¬ Ȭ™±kÙ¬±ı˛ ’Ùƒ¬
¸±ÀÈ«¬Ú ˘…±`¬¸ƒó ’…±", 1978 ï1979-¤ı˛ fl¬Ì«±È¬fl¬ 2 ’±˝◊Úó/
223/ ø Œfl¬ı˛±˘± ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1978 ï1978-¤ı˛ Œfl¬ı˛±˘± 13
’±˝◊Úó/
224/ ø Œfl¬ı˛±˘± ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1981 ï1981-¤ı˛ Œfl¬ı˛±˘± 19
’±˝◊Úó/
225/ ø ˜Ò… √õ∂À˙ ˘…±`¬ Œı˛Àˆ¬øÚά◊ Œfl¬±Î¬ ïԱΫ¬ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1976 ï1976-¤ı˛
˜Ò… √õ∂À˙ 61 ’±˝◊Úó/
226/ ø ˜Ò… √õ∂À˙ ˘…±`¬ Œı˛Àˆ¬øÚά◊ Œfl¬±Î¬ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1980 ï1980-ı˛ ˜Ò… √õ∂À˙
15 ’±˝◊Úó/
328 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
Úı˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
227/ ø ˜Ò… √õ∂À˙ ’fl‘¬ø¯∏fl¬ ŒÊ±Ó¬ ά◊B‰¬Ó¬˜ ¸œ˜± ’øÒøÚ˚˛˜, 1981 ï1981-ı˛ ˜Ò… √õ∂À˙ 11
’±˝◊Úó/
228/ ø ˜Ò… √õ∂À˙ ø¸ø˘— ’Úƒ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ Œ˝±˘ƒøά—¸ƒ Àfl¬`¬ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±",
1976 ï1984-ı˛ ˜Ò… √õ∂À˙ 1 ’±˝◊Úó/
229/ ø ˜Ò… √õ∂À˙ ø¸ø˘— ’Úƒ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ Œ˝±˘ƒøά—¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1984
ï1984-ı˛ ˜Ò… √õ∂À˙ 14 ’±˝◊Úó/
230/ ø ˜Ò… √õ∂À˙ ø¸ø˘— ’Úƒ ¤ø·Ëfl¬±˘‰¬±ı˛±˘ Œ˝±øã—¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1989
ï1989-¤ı˛ ˜Ò… √õ∂À˙ 8 ’±˝◊Úó/
231/ ø ˜˝±ı˛±©Üò ˘…±`¬ Œı˛Àˆ¬øÚά◊ Œfl¬±Î¬ 1966 ï1966-ı˛ ˜˝±ı˛±©Üò 41 ’±˝◊Úó, 36, 36fl¬ ›
36‡ Ò±ı˛±¸˜”˝/
232/ ø ˜˝±ı˛±©Üò ˘…±`¬ Œı˛Àˆ¬øÚά◊ Œfl¬±Î¬ ’…±`¬ ø ˜˝±ı˛±©Üò Œı˛À଱Àı˛˙±Úƒ ’Ùƒ¬ ˘…±`¬ È≈¬ Œ˙Î≈¬ãƒ
Ȭ™±˝◊ıƒ¸ƒ Àfl¬`¬ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1976 ï1977-¤ı˛ ˜˝±ı˛±©Üò 30 ’±˝◊Úó/
233/ ø ˜˝±ı˛±©Üò ’…±ıø˘˙±Úƒ ’Ùƒ¬ ¸±ıø¸¸ƒøȬ— Œ√õ∂±√õ∂±˝◊Ȭ±øı˛ ı˛±˝◊ȃ¬¸ È≈¬ ˜±˝◊Ú¸ƒ ’…±`¬ ø˜ÀÚı˛±˘ƒ¸ƒ
˝◊Úƒ ¸±ÀÈ¬Ú ˘…±`¬¸ƒ ’…±", 1985 ï1985-¤ı˛ ˜˝±ı˛±©Üò 16 ’±˝◊Úó/
234/ ø ά◊øh¬¯∏…± Œ˙Î≈¬˘ƒÎƒ¬ ¤øı˛˚˛±Ê Ȭ™±kÙ¬±ı˛ ’Ùƒ¬ ˝◊˜ƒ˜≈Àˆ¬ı˘ƒ √õ∂¬Û±øÈ«¬ ïı±˝◊ Œ˙Î≈¬˘ƒÎ¬ Ȭ™±˝◊ıƒ¸ƒó
Œı˛&À˘˙Ú 1956 ï1956-ı˛ ά◊øh¬¯∏…± √õ∂øÚ˚˛˜ 2ó/
235/ ø ά◊øh¬¯∏…± ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ Àfl¬À`¬ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1975 ï1976-¤ı˛ ά◊øh¬¯∏…±
29 ’±˝◊Úó/
236/ ø ά◊øh¬¯∏…± ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1976 ï1976-¤ı˛ ά◊øh¬¯∏…± 30
’±˝◊Úó/
237/ ø ά◊øh¬¯∏…± ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ Àfl¬À`¬ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1976 ï1976-¤ı˛ ά◊øh¬¯∏…±
44 ’±˝◊Úó/
238/ ø ı˛±Ê¶ö±Ú fl¬À˘±Ú±˝◊ÀÊ˙±Úƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1984 ï1984-¤ı˛ ı˛±Ê¶ö±Ú 12
’±˝◊Úó/
239/ ø ı˛±Ê¶ö±Ú ŒÈ¬Ú±øk ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1984 ï1984-ı˛ ı˛±Ê¶ö±Ú 13 ’±˝◊Úó/
240/ ø ı˛±Ê¶ö±Ú ŒÈ¬Ú±øk ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1987 ï1987-ı˛ ı˛±Ê¶ö±Ú 21 ’±˝◊Úó/
241/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±h≥¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬fl¬ƒÀ¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó Œ¸Àfl¬`¬
’…±À˜`¬À˜KȬ ’…±", 1979 ï1980-ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±h≥¬ 8 ’±˝◊Úó/
242/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±h≥¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬fl¬ƒÀ¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó ’…±À˜`¬À˜KȬ ’…±",
1980 ï1980-ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±h≥¬ 21 ’±˝◊Úó/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 329
Úı˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
243/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±h≥¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬fl¬ƒÀ¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó ’…±À˜`¬À˜KȬ ’…±",
1981 ï1981-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±h≥¬ 59 ’±˝◊Úó/
244/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±h≥¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬fl¬ƒÀ¸˙±Ú ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó Œ¸Àfl¬`¬
’…±À˜`¬À˜KȬ ’…±", 1983 ï1984-ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±h≥¬ 2 ’±˝◊Úó/
245/ ø ά◊Mı˛√õ∂À˙ ˘…±`¬ ˘íÊ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1982 ï1982-ı˛ ά◊Mı˛√õ∂À˙ 20
’±˝◊Úó/
246/ ø ›À˚˛©Ü Œıº˘ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1965 ï1965-ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº 18
’±˝◊Úó/
247/ ø ›À˚˛©Ü Œıº˘ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1966 ï1966-ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº 11
’±˝◊Úó/
248/ ø ›À˚˛©Ü Œıº˘ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ Àfl¬`¬ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1969 ï1969-¤ı˛
¬Ûø}¬˜ıº 23 ’±˝◊Úó/
249/ ø ›À˚˛©Ü Œıº˘ ¤Àà¬È¬ ’…±fl≈¬˝◊øÊ˙±Úƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1977 ï1977-¤ı˛
¬Ûø}¬˜ıº 36 ’±˝◊Úó/
250/ ø ›À˚˛©Ü Œıº˘ ˘…±`¬ Œ˝±øã— Œı˛Àˆ¬øÚά◊ ’…±", 1979 ï1979-ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº 44 ’±˝◊Úó/
251/ ø ›À˚˛©Ü Œıº˘ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1980 ï1980-ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº
41 ’±˝◊Úó/
252/ ø ›À˚˛©Ü Œıº˘ ˘…±`¬ Œ˝±øã— Œı˛Àˆ¬øÚά◊ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1981 ï1981-ı˛
¬Ûø}¬˜ıº 33 ’±˝◊Úó/
253/ ø fl¬…±˘fl¬±È¬± øͬfl¬± ŒÈ¬Ú±øk ï’…±fl≈¬…˝◊øÊ˙±Úƒ ’…±`¬ Œı˛&À˘˙±Úó ’…±", 1981
ï1981-ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº 37 ’±˝◊Úó/
254/ ø ›À˚˛©Ü Œıº˘ ˘…±`¬ Œ˝±øã— Œı˛Àˆ¬øÚά◊ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1982 ï1982-ı˛
¬Ûø}¬˜ıº 23 ’±˝◊Úó/
255/ ø fl¬…±˘fl¬±È¬± øͬfl¬± ŒÈ¬Ú±øk ï’…±fl≈¬…˝◊øÊ˙±Úƒ ’…±`¬ Œı˛&À˘˙±Úó ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±",
1984 ï1984-ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº 41 ’±˝◊Úó/
256/ ø ˜±À˝ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ’…±", 1968 ï1968-ı˛ ¬Ûø`¬À‰¬ı˛œ 1 ’±˝◊Úó/
257/ ø ˜±À˝ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1980 ï1981-ı˛ ¬Ûø`¬À‰¬ı˛œ
1 ’±˝◊Úó/
330 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
Úı˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
257fl¬/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ ı…±fl¬›˚˛±Î«¬ flv¬±À¸¸, ø¸øάά◊ã fl¬±à¬¸ƒ ’…±`¬ ø¸øάά◊ã Ȭ™±˝◊ıƒ¸ƒ
ïøı˛Ê±Àˆ«¬˙Ú ’Ù¬ ø¸Èƒ¬¸ ˝◊Ú ¤Î≈¬Àfl¬˙Ú±˘ ˝◊køȬøȬά◊˙Úƒ¸ƒ ’…±`¬ ’Ù¬ ’…±¬Û˚˛KȬÀ˜KȬ¸ ’ı˛ Œ¬Û±à¬¸ ˝◊Ú
ø ¸±øˆ«¬À¸¸ ’±`¬±ı˛ ø Œà¬È¬ó ’…±", 1993 ï1994-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±Î≈¬ 45 ’±˝◊Úó/
258/ ø øı˝±ı˛ ø√õ∂øˆ¬À˘Ê΃¬ ¬Û±ı˛¸ƒÚ¸ƒ Œ˝±˜Àà¬Îƒ¬ ŒÈ¬Ú…±øk ’…±", 1947 ï1948-¤ı˛ øı˝±ı˛ 4
’±˝◊Úó/
259/ ø øı˝±ı˛ fl¬Úƒ¸ø˘Àά˙ƒÚƒ ’ı Œ˝±ø`¬—¸ƒ ’…±`¬ ø√õ∂Àˆ¬Úƒ˙ƒÚ ’ı Ùˬ±·ƒÀ˜ÀKȬ˙ƒÚƒ ’…±",¬ 1956
ï1956-ı˛ øı˝±ı˛ 22 ’±˝◊Úó/
260/ ø øı˝±ı˛ fl¬Úƒ¸ø˘Àά˙ƒÚƒ ’ı Œ˝±ø`¬—¸ƒ ’…±`¬ ø√õ∂Àˆ¬Úƒ˙ƒÚ ’ı Ùˬ±·ƒÀ˜ÀKȬ˙ƒÚƒ
ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±",¬ 1970 ï1970-¤ı˛ øı˝±ı˛ 7 ’±˝◊Úó/
261/ ø øı˝±ı˛ ø√õ∂øˆ¬À˘Ê΃¬ ¬Û±ı˛¸ƒÚ¸ƒ Œ˝±˜Àà¬Îƒ¬ ŒÈ¬Ú…±øk ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1970
ï1970-¤ı˛ øı˝±ı˛ 9 ’±˝◊Úó/
262/ ø øı˝±ı˛ fl¬Úƒ¸ø˘Àά˙ƒÚƒ ’ı Œ˝±ø`¬—¸ƒ ’…±`¬ ø√õ∂Àˆ¬Úƒ˙ƒÚ ’ı Ùˬ±·ƒÀ˜ÀKȬ˙ƒÚƒ
ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±",¬ 1973 ï1975-¤ı˛ øı˝±ı˛ 27 ’±˝◊Úó/
263/ ø øı˝±ı˛ fl¬Úƒ¸ø˘Àά˙ƒÚƒ ’ı Œ˝±ø`¬—¸ƒ ’…±`¬ ø√õ∂Àˆ¬Úƒ˙ƒÚ ’ı Ùˬ±·ƒÀ˜ÀKȬ˙ƒÚƒ
ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±",¬ 1981 ï1982-¤ı˛ øı˝±ı˛ 35 ’±˝◊Úó/
264/ ø øı˝±ı˛ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬flƒ¬À¸˙ƒÚƒ ’Ùƒ¬ ø¸ø˘— ¤øı˛˚˛± ’…±`¬ ’…±fl≈¬˝◊øÊ˙ƒÚƒ ’ı
¸±ı˛√õ≠±¸ ˘…±`¬ó ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", ï1987-ı˛ øı˝±ı˛ 21 ’±˝◊Úó/
265/ ø øı˝±ı˛ ø√õ∂øˆ¬À˘Ê΃¬ ¬Û±ı˛¸ƒÚ¸ƒ Œ˝±˜Àà¬Îƒ¬ ŒÈ¬Ú…±øk ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1989
ï1989-¤ı˛ øı˝±ı˛ 11 ’±˝◊Úó/
266/ ø øı˝±ı˛ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜¸ƒ ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1989 ï1990-¤ı˛ øı˝±ı˛ 11 ’±˝◊Úó/
267/ ø fl¬Ì«±È¬fl¬ ø¸øάά◊˘ƒÎ¬ fl¬±àƒ¬¸ƒ ’…±`¬ ø¸øάά◊˘ƒÎ¬ Ȭ™±˝◊ı¸ƒ ï√õ∂ø˝øı˙ƒÚƒ ’ı Ȭ™±Úƒ¸ƒÙ¬±ı˛ ’Ù¬
¸±ÀÈ«¬Ú ˘…±`¬¸ƒó ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1984 ï1984-¤ı˛ fl¬Ì«±È¬fl¬ 3 ’±˝◊Úó/
268/ ø Œfl¬ı˛±˘± ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛ƒ˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1989 ï1989-¤ı˛ Œfl¬ı˛±˘± 16
’±˝◊Úó/
269/ ø Œfl¬ı˛±˘± ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛ƒ˜ƒ¸ƒ Àfl¬`¬ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1989 ï1990-¤ı˛ Œfl¬ı˛±˘±
2 ’±˝◊Úó/
270/ ø ›øh¬¯∏…± ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛ƒ˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1989 ï1990-¤ı˛ ›øh¬¯∏…± 9
’±˝◊Úó/
271/ ø ı˛±Ê¶ö±Ú ŒÈ¬Ú…±øk ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1979 ï1979-¤ı˛ ı˛±Ê¶ö±Ú 16 ’±˝◊Úó/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 331
Úı˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
272/ ø ı˛±Ê¶ö±Ú fl¬À˘±Ú±˝◊ÀʸƒÚƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1987 ï1987-¤ı˛ ı˛±Ê¶ö±Ú 2
’±˝◊Úó/
273/ ø ı˛±Ê¶ö±Ú fl¬À˘±Ú±˝◊ÀʸƒÚƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1989 ï1989-¤ı˛ ı˛±Ê¶ö±Ú 12
’±˝◊Úó/
274/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±h≥¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬flƒ¬À¸˙ƒÚƒ ’ı¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó ’…±À˜`¬À˜KȬ ’…±",
1983 ï1984-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±h≥¬ 3 ’±˝◊Úó/
275/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±h≥¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬flƒ¬À¸˙ƒÚƒ ’ı¬ ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó ’…±À˜`¬À˜KȬ ’…±",
1986 ï1986-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±h≥¬ 57 ’±˝◊Úó/
276/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±h≥¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬flƒ¬À¸˙ƒÚƒ ’ı ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó Œ¸Àfl¬`¬ ’…±À˜`¬À˜KȬ
’…±", 1987 ï1988-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±h≥¬ 4 ’±˝◊Úó/
277/ ø Ó¬±ø˜˘Ú±h≥¬ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛˜ƒ¸ƒ ïøÙ¬flƒ¬À¸˙ƒÚƒ ’ı ø¸ø˘— ’Úƒ ˘…±`¬ó ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±",
1989 ï1989-¤ı˛ Ó¬±ø˜˘Ú±h≥¬ 30 ’±˝◊Úó/
278/ ø ›À˚˛©Ü Œıº˘ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛ƒ˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1981 ï1981-ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº
50 ’±˝◊Úó/
279/ ø ›À˚˛©Ü Œıº˘ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛ƒ˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1986 ï1986-ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº 5
’±˝◊Úó/
280/ ø ›À˚˛©Ü Œıº˘ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛ƒ˜ƒ¸ƒ Àfl¬`¬ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1986 ï1986-ı˛
¬Ûø}¬˜ıº 19 ’±˝◊Úó/
281/ ø ›À˚˛©Ü Œıº˘ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛ƒ˜ƒ¸ƒ ïԱΫ¬ ’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1986 ï1986-ı˛
¬Ûø}¬˜ıº 35 ’±˝◊Úó/
282/ ø ›À˚˛©Ü Œıº˘ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛ƒ˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1989 ï1989-ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº
23 ’±˝◊Úó/
283/ ø ›À˚˛©Ü Œıº˘ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛ƒ˜ƒ¸ƒ ï’…±À˜`¬À˜KÈ¬ó ’…±", 1990 ï1990-ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº
24 ’±˝◊Úó/
284/ ø ›À˚˛©Ü Œıº˘ ˘…±`¬ øı˛Ù¬ı˛ƒ˜ƒ¸ƒ Ȭ™±˝◊ı≈…Ú±˘ ’…±", 1991 ï1991-ı˛ ¬Ûø}¬˜ıº 12
’±˝◊Úó/
ı…±‡…±/ñı˛±Ê¶ö±Ú ŒÈ¬Ú±øk ’…±", 1955 ï1955-ı˛ ı˛±Ê¶ö±Ú 3 ’±˝◊Úó ’Ú≈˚±˚˛œ 31fl¬
’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ øZÓ¬œ˚˛ ’Ú≈øıøÒ ˘„‚ÀÚ fl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ’Ê«Ú, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ά◊˝± ‹ı˛±¬Û
˘„‚ÀÚ fl‘¬Ó¬ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√, ı±øÓ¬˘ ˝˝◊Àı/]
332 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

˙˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
[102ï2ó › 191ï2ó ’Ú≈ÀBÂ]

˘ı˘ Œ˝Ó≈¬ øÚÀ˚«±·…Ó¬± ¸•ÛÀfl«¬ øıÒ±Ú

1/ ’Ô«√õ∂fl¬È¬Ú/ñ ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘, √õ∂¸ºÓ¬– ’Ú…Ô± ’±ı˙…fl¬ Ú± ˝˝◊À˘,ñ
ïfl¬ó ëë¸Úíí ıø˘ÀÓ¬ ¸—¸Àı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ¸Ú ’Ôı±, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛
øıÒ±Ú¸ˆ¬± ’Ôı±, øıÒ±Ú˜G¬À˘ı˛ Œ˚Àfl¬±Ú ¸Ú ı≈Á¬±˚˛Ä
ï‡ó ëëøıÒ±Ú˜G¬˘-˘íí ıø˘ÀÓ¬, 2 ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ı± ***4 ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈¸±Àı˛ Œfl¬±Ú
¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê Œfl¬±Ú ¸¸… ¸•ÛÀfl«¬, ά◊Mê øıÒ±Ú¸˜”˝
’Ú≈¸±Àı˛ Ó¬»¸˜À˚˛ ‹ ¸ÀÚı˛ Œ˚¸fl¬˘ ¸¸… ‹ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê Œ¸˝◊
¸fl¬˘ ¸¸… ¸•§ø˘Ó¬ Œ·±á¬œ ı≈Á¬±˚˛Ä
ï·ó ë똔˘ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ ˘íí ıø˘ÀÓ¬, Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ¸¸… ¸•ÛÀfl«¬, øÓ¬øÚ Œ˚
ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ¸¸…, 2 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œ¸˝◊
ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ ˘ ı≈Á¬±˚˛Ä
ï‚ó ëë¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬íí ıø˘ÀÓ¬ ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ı≈Á¬±˚˛/
2/ ˘ı˘ Œ˝Ó≈¬ øÚÀ˚«±·…Ó¬±ñ ï1ó [4 ¤ı— 5 ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬]-¤ı˛ øıÒ±Ú¸˜”˝ ¸±À¬ÛÀé¬, Œfl¬±Ú
¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê Œfl¬±Ú ¸¸… ‹ ¸ÀÚı˛ ¸¸… ˝˝◊ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ øÚÀ˚«±·…
˝˝◊ÀıÚñ
ïfl¬ó ˚ø øÓ¬øÚ ‹ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ¸¸…¬Û Œ¶§B±fl‘¬Ó¬ˆ¬±Àı Ó¬…±· fl¬øı˛˚˛± Ô±Àfl¬Ú,
’Ôı±
ï‡ó ˚ø øÓ¬øÚ ‹ ¸ÀÚ, øÓ¬øÚ Œ˚ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê Ó¬»fl¬Ó‘¬«fl¬ ’Ôı± Ó¬Z±ı˛±
¤Ó¬»¬ÛÀé¬ √õ∂±øÒfl‘¬Ó¬ Œfl¬±Ú ı…øMê ı± √õ∂±øÒfl¬±ı˛œ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂‰¬±øı˛Ó¬ Œfl¬±Ú øÚÀ«À˙ı˛
øıèÀX¬, ά◊ˆ¬À˚˛ı˛ Œfl¬±Ú Œé¬ÀS˝◊ ‹ı˛+¬Û ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ ˘, ı…øMê ı± √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ ¬Û”ı«
’Ú≈˜øÓ¬ Ú± ˘˝◊˚˛±, Œˆ¬±È¬±Ú fl¬Àı˛Ú ı± Œˆ¬±È¬±ÀÚ øıı˛Ó¬ Ô±Àfl¬Ú ¤ı— ‹ı˛+¬Û
Œˆ¬±È¬±Ú fl¬ı˛± ı± Œˆ¬±È¬±ÀÚ øıı˛Ó¬ Ô±fl¬± ˚ø ‹ı˛+¬Û Œˆ¬±È¬±Ú fl¬ı˛± ı± Œˆ¬±È¬±ÀÚ
øıı‘Ó¬ Ô±fl¬±ı˛ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬ÛÀÚı˛ øÀÚı˛ ˜ÀÒ… ˜±Ê«Ú±√õ∂±l Ú± ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬/
ı…±‡…±ñ ¤˝◊ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ,ñ
ïfl¬ó Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¸¸…, ‹ ¸¸…¬ÛÀ øÚı«±‰¬ÀÚı˛ ÊÚ… √õ∂±Ô«œı˛+À¬Û
Œfl¬±Ú ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ Z±ı˛± ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊˚˛± Ô±øfl¬À˘, Œ¸˝◊ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛
’ôL√ˆ≈¬«Mê ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÚÄ
ï‡ó Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ˜ÀڱڜӬ √õ∂±Ô«œ,ñ
ïió Œ˚¶öÀ˘ Ó“¬±˝±ı˛ ‹ı˛+¬Û ¸¸…¬ÛÀ ˜ÀÚ±Ú˚˛ÀÚı˛ Ó¬±øı˛À‡ øÓ¬øÚ Œfl¬±Ú
ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ¸¸… Ô±Àfl¬Ú Œ¸¶öÀ˘, Œ¸˝◊ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 333
˙˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
’ôL√ˆ≈¬«Mê ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÚÄ
ïiió ’Ú… Œfl¬±Ú Œé¬ÀS, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ øÓ¬øÚ 99 ’Ú≈ÀBÂ ı±
188 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ’±ı˙…fl¬Ó¬±¸˜”˝ ¬Ûøı˛¬Û”ı˛Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Ûı˛ Ó“¬±˝±ı˛ ’±¸Ú
·Ë˝Ì fl¬Àı˛Ú Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ Â˚˛ ˜±¸ ’øÓ¬Sê±ôL√ ˝˝◊ı±ı˛ ¬Û”Àı«,
Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, Œ˚ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ¸¸… øÓ¬øÚ ˝Ú ı± √õ∂Ô˜ı±ı˛ ˝Ú, Œ¸˝◊
ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÚ/
ï2ó Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¸¸…, ø˚øÚ Œfl¬±Ú ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ ˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬
√õ∂±Ô«œı˛+À¬Û øˆ¬iß ’Ú…Ô± ‹ ¬ÛÀ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ, øÓ¬øÚ ˚ø ‹ı˛+¬Û øÚı«±‰¬ÀÚı˛ ¬Ûı˛ Œfl¬±Ú ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬
À˘ Œ˚±·±Ú fl¬Àı˛Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ‹ ¸ÀÚı˛ ¸¸… ˝˝◊ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ øÚÀ˚«±·… ˝˝◊ÀıÚ/
ï3ó Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ˜ÀڱڜӬ ¸¸…, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, Œ˚ Ó¬±øı˛À‡ øÓ¬øÚ 99 ’Ú≈ÀBÂ ı±,
188 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ’±ı˙…fl¬Ó¬±¸˜”˝ ¬Ûøı˛¬Û”ı˛Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ¬Ûı˛ Ó“¬±˝±ı˛ ’±¸Ú ·Ë˝Ì fl¬Àı˛Ú Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡
˝˝◊ÀÓ¬ Â˚˛ ˜±¸ ’øÓ¬Sê±ôL√ ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ ˚ø Œfl¬±Ú ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ Œ˚±·±Ú fl¬Àı˛Ú, Ó¬±˝±˝˝◊À˘ ‹
¸ÀÚı˛ ¸¸… ˝˝◊ı±ı˛ ¬ÛÀé¬ øÚÀ˚«±·… ˝˝◊ÀıÚ/
ï4ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ¬Û”ı«·±˜œ øıÒ±Ú¸˜”À˝ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, Œfl¬±Ú ı…øMê, ø˚øÚ
¸—øıÒ±Ú ïøZ¬Û=¡±˙ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1985-ı˛ √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ¬Ûı˛ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ ¸¸… ïøÚı«±ø‰¬Ó¬ ı±
˜ÀڱڜӬ Œ˚ı˛+¬Û ¸¸…˝◊ ˝Î¬◊Úó,ñ
ïió ‹ı˛+¬Û √õ∂±ı˛Ày¬ı˛ ’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« Œfl¬±Ú ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ¸¸… Ô±øfl¬À˘,
¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ √¬√õ∂À˚˛±ÊÀÚ, ‹ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ ˘
fl¬Ó‘¬«fl¬ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ √õ∂±Ô«œı˛+À¬Û ‹ ¸ÀÚı˛ ¸¸…¬ÛÀ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ
ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊ÀıÚÄ
ïiió ’Ú… Œfl¬±Ú Œé¬ÀS, ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï2ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ‹
¸ÀÚı˛ ¤ı˛+¬Û ¸¸…ı˛+À¬Û ·Ì… ˝˝◊ÀıÚ ø˚øÚ, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, Œfl¬±Ú
ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ ˘ fl¬Ó‘¬«fl¬ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ √õ∂±Ô«œı˛+À¬Û øˆ¬iß ’Ú…Ô± ‹ ¸¸…¬ÛÀ
øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ ’Ôı±, ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï3ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛
õ∂À˚˛±ÊÀÚ ‹ ¸ÀÚı˛ ˜ÀڱڜӬ ¸¸…ı˛+À¬Û ·Ì… ˝˝◊ÀıÚ/
* * * * *
4/ ˘ı˘ Œ˝Ó≈¬ øÚÀ˚«±·…Ó¬± ø˜˘ÀÚı˛ Œé¬ÀS √õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı Ú±/ñ
ï1ó Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸¸… 2 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ øÚÀ˚«±·… ˝˝◊ÀıÚ
Ú± Œ˚¶öÀ˘ Ó“¬±˝±ı˛ ˜”˘ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ ˘ ’Ú… Œfl¬±Ú ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ¸ø˝Ó¬ ø˜ø˘Ó¬ ˝˝◊˚˛± ˚±˚˛ ¤ı—
øÓ¬øÚ ˝◊˝± ±øı fl¬Àı˛Ú Œ˚ øÓ¬øÚ ¤ı— Ó“¬±˝±ı˛ ˜”˘ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ’Ú… Œfl¬±Ú Œfl¬±Ú ¸¸…ñ
ïfl¬ó Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ı˛+¬Û ’Ú… ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ’Ôı±, ‹ı˛+¬Û ø˜˘ÀÚı˛ Z±ı˛± ·øͬӬ
ÚÓ≈¬Ú Œfl¬±Ú ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ¸¸… ˝˝◊˚˛±ÀÂÚÄ ’Ôı±
ï‡ó ‹ ø˜˘Ú ¶§œfl¬±ı˛ fl¬Àı˛Ú Ú±˝◊ ¤ı— ¬Û‘Ôfl¬ Œ·±á¬œ ø˝¸±Àı fl¬±˚« fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… øıfl¬ä
ø¸X¬±ôL√ ·Ë˝Ì fl¬øı˛˚˛±ÀÂÚ,
334 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
˙˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
¤ı— ‹ı˛+¬Û ø˜˘ÀÚı˛ ¸˜˚˛ ˝˝◊ÀÓ¬, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ı˛+¬Û ’Ú… ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ ˘ ı±, Ú”Ó¬Ú ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬
˘ ı± Œ·±á¬œ, 2 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ, øÓ¬øÚ ˚±˝±ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ¤ı˛+¬Û
ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ ˘ ıø˘˚˛± ¤ı—, ¤˝◊ ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ, Ó“¬±˝±ı˛ ˜”˘ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ ˘ ıø˘˚˛±
·Ì… ˝˝◊Àı/
ï2ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ, Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸À¸…ı˛ ˜”˘
ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ø˜˘Ú ‚øȬ˚˛±À ıø˘˚˛± ·Ì… ˝˝◊Àı ˚ø, ¤ı— Œfl¬ı˘ ˚ø, ¸—øù≠©Ü øıÒ±Ú˜`¬˘À˘ı˛
’Ú”…Ú ≈˝◊-Ó‘¬Ó¬œ˚˛±—˙ ¸¸… ‹ı˛+¬Û ø˜˘ÀÚ ¸•úÓ¬ ˝˝◊˚˛± Ô±Àfl¬Ú/
5/ ’ı…±˝øÓ¬/ñ ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, Œfl¬±Ú ı…øMê ø˚øÚ Œ˘±fl¬¸ˆ¬±ı˛
’Ò…é¬ ı± ά◊¬Û±Ò…é¬ ’Ôı± ı˛±Ê…¸ˆ¬±ı˛ ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú ¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬
ı± ά◊¬Û-¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ’Ôı± Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ’Ò…é¬ ı± ά◊¬Û±Ò…é¬ ¬ÛÀ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ,
øÓ¬øÚ ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸˘ ’Ú≈˚±˚˛œ øÚÀ˚«±·… ˝˝◊ÀıÚ Ú±ñ
ïfl¬ó ˚ø øÓ¬øÚ ‹ı˛+¬Û ¬ÛÀ Ó“¬±˝±ı˛ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝›˚˛±ı˛ fl¬±ı˛ÀÌ, ‹ı˛+¬Û øÚı«±‰¬ÀÚı˛
’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« øÓ¬øÚ Œ˚ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ’ôL«√ˆ≈¬Mê øÂÀ˘Ú Œ¸˝◊ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬
À˘ı˛ ¸¸…¬Û Œ¶§B±fl‘¬Ó¬ˆ¬±Àı Ó¬…±· fl¬Àı˛Ú ¤ı— Ó¬ÚôL√ı˛, ˚Ó¬øÚ øÓ¬øÚ ‹
øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¬ÛÀ ’øÒøá¬Ó¬ Ô±Àfl¬Ú Ó¬Ó¬øÚ, ‹ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ ¬Û≈Úı˛±˚˛ Œ˚±·±Ú Ú±
fl¬Àı˛Ú ı± ’Ú… Œfl¬±Ú ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ¸¸… Ú± ˝ÚÄ ’Ôı±
ï‡ó ˚ø øÓ¬øÚ ‹ı˛+¬Û ¬ÛÀ Ó“¬±˝±ı˛ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ˝›˚˛±ı˛ fl¬±ı˛ÀÌ, ‹ı˛+¬Û øÚı«±‰¬ÀÚı˛
’ı…ıø˝Ó¬ ¬Û”Àı« øÓ¬øÚ Œ˚ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê øÂÀ˘Ú Œ¸˝◊ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬
À˘ı˛ ¸¸…¬Û Ó¬…±· fl¬øı˛˚˛± ‹ øÚı«±ø‰¬Ó¬ ¬ÛÀ ’±ı˛ ’øÒøá¬Ó¬ Ú± Ô±øfl¬ı±ı˛ ¬Ûı˛
¬Û≈Úı˛±˚˛ Œ¸˝◊ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ Œ˚±·±Ú fl¬Àı˛Ú/
6/ ˘ı˘ Œ˝Ó≈¬ øÚÀ˚«±·…Ó¬± ¸•Ûøfl«¬Ó¬ √õ∂Àùüı˛ ά◊¬Ûı˛ ˜œ˜±—¸±/ñ
ï1ó ˚ø ¤ı˛+¬Û Œfl¬±Ú √õ∂ùü ά◊Àͬ Œ˚ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸¸… ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸˘ ’Ú≈˚±˚˛œ
øÚÀ˚«±·…Ó¬±ı˛ ’ÒœÚ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ øfl¬Ú±, Ó¬±˝±˝˝◊À˘, ‹ √õ∂ùü, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, ‹ ¸ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı±,
’Ò…Àé¬ı˛ øÚfl¬È¬ ˜œ˜±—¸±ı˛ ÊÚ… Œ√õ∂ø¯∏Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı— Ó“¬±˝±ı˛ ˜œ˜±—¸±˝◊ ‰”¬h¬±ôL√ ˝˝◊Àı†
Ó¬Àı, Œ˚¶öÀ˘ ¤˝◊ √õ∂ùü ά◊øͬ˚˛±À Œ˚ ¸ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı± ’Ò…é¬ ‹ı˛+¬Û øÚÀ˚«±·…Ó¬±ı˛ ’ÒœÚ
˝˝◊˚˛±ÀÂÚ øfl¬Ú±, Œ¸¶öÀ˘ ‹ √õ∂ùü ‹ ¸ÀÚı˛ ¤ı˛+¬Û ¸À¸…ı˛ øÚfl¬È¬ ˜œ˜±—¸±ı˛ ÊÚ… Œ√õ∂ø¯∏Ó¬ ˝˝◊Àı ˚“±˝±Àfl¬
‹ ¸Ú ¤Ó¬»¬ÛÀé¬ øÚı«±ø‰¬Ó¬ fl¬Àı˛Ú ¤ı— Ó“¬±˝±ı˛ ˜œ˜±—¸±˝◊ ‰”¬h¬±ôL√ ˝˝◊Àı/
ï2ó ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸˘ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸À¸…ı˛ øÚÀ˚«±·…Ó¬± ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú √õ∂ùü ¸•§Àg¬
¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ ¸fl¬˘ fl¬±˚«ı±˝, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, 122 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ’ÀÔ«
¸—¸Àı˛ fl¬±˚«ı±˝ ’Ôı±, 212 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ’ÀÔ« Œfl¬±Ú ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú˜`¬À˘ı˛ fl¬±˚«ı±˝ ıø˘˚˛± ·Ì…
˝˝◊Àı/
7/ ’±±˘ÀÓ¬ı˛ Œé¬S±øÒfl¬±Àı˛ ı±Ò±/ñ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, Œfl¬±Ú
’±±˘ÀÓ¬ı˛, ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸˘ ’Ú≈˚±˚˛œ Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸À¸…ı˛ øÚÀ˚«±·…Ó¬±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ Œfl¬±Ú›
øı¯∏À˚˛, Œfl¬±Ú Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ Ô±øfl¬Àı Ú±/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 335
˙˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
8/ øÚ˚˛˜±ı˘œ/ñ ï1ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï2ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ øıÒ±Ú¸˜”˝ ¸±À¬ÛÀé¬,
¸ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı± ’Ò…é¬ ¤˝◊ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ øıÒ±Ú¸˜”˝ fl¬±À˚« ı˛+¬Û±ø˚˛Ó¬ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… øÚ˚˛˜±ı˘œ
√õ∂Ì˚˛Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ ¤ı— øıÀ˙¯∏Ó¬–, › ¬Û”ı«·±˜œ 鬘Ӭ±ı˛ ı…±¬Ûfl¬Ó¬± é≈¬J Ú± fl¬øı˛˚˛±, ‹ı˛+¬Û
øÚ˚˛˜±ı˘œ Z±ı˛± øÚ•ßø˘ø‡Ó¬ øı¯∏˚˛¸˜”À˝ı˛ ÊÚ… ı…ı¶ö± fl¬ı˛± ˚±˝◊Àı, ˚Ô±†ñ
ïfl¬ó ¸ÀÚı˛ øıøˆ¬iß ¸¸…·Ì Œ˚ Œ˚ ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ À˘ı˛ ’ôL√ˆ≈¬«Mê, Œ¸˝◊ Œ¸˝◊
ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ ˘ ¸•ÛÀfl«¬ Œı˛øÊ଱ı˛ ı± ’Ú…±Ú… ’øˆ¬À˘‡, øfl¬Â≈ Ô±øfl¬À˘, ά◊˝±ı˛
ı˛é¬ÌÄ
ï‡ó Œfl¬±Ú ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸¸… ¸•Ûøfl«¬Ó¬ øıÒ±Ú˜G¬˘-À˘ı˛ ŒÚÓ¬±Àfl¬ ‹ ¸¸… ¸•§Àg¬
2 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï‡ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ √õ∂fl‘¬øÓ¬ı˛ Œfl¬±Ú
˜±Ê«Ú± √õ∂¸Àº Œ˚ √õ∂øÓ¬ÀıÚ ±ø‡˘ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ √õ∂øÓ¬ÀıÚ Œ˚ ¸˜À˚˛ı˛
˜ÀÒ… › Œ˚ √õ∂±øÒfl¬±ı˛œı˛ øÚfl¬È¬ ±ø‡˘ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊ÀıÄ
ï·ó Œfl¬±Ú ı˛±ÊÕÚøÓ¬fl¬ ˘Àfl¬ ‹ À˘ ¸ÀÚı˛ Œfl¬±Ú ¸À¸…ı˛ √õ∂Àı˙ ¸•ÛÀfl«¬ Œ˚
√õ∂øÓ¬ÀıÚ ±ø‡˘ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊Àı ¤ı— ‹ √õ∂øÓ¬ÀıÚ ¸ÀÚı˛ Œ˚ ’±øÒfl¬±øı˛Àfl¬ı˛
øÚfl¬È¬ ±ø‡˘ fl¬øı˛ÀÓ¬ ˝˝◊ÀıÄ ¤ı—
ï‚ó 6 ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ ά◊ø{°ø‡Ó¬ Œfl¬±Ú √õ∂Àùüı˛ ˜œ˜±—¸±ı˛ ÊÚ…
fl¬±˚«ı±˝ › Ó¬»¸˝ ‹ı˛+¬Û √õ∂Àùüı˛ ˜œ˜±—¸±ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ Œfl¬±Ú ’Ú≈¸g¬±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬
˝˝◊À˘ Ó¬#Ú… fl¬±˚«ı±˝/
ï2ó ¤˝◊ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ ï1ó ά◊¬Û-¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬ ’Ú≈˚±˚˛œ ¸ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı± ’Ò…é¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ √õ∂̜Ӭ
øÚ˚˛˜±ı˘œ √õ∂̜Ӭ ˝˝◊ı±ı˛ ¬Ûı˛ ˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë Œ˜±È¬ øS˙ øÚ ¸˜˚˛¸œ˜±ı˛ ÊÚ… ¸ÀÚı˛ ¸˜Àé¬ ¶ö±ø¬ÛÓ¬
˝˝◊Àı, Œ˚ ¸˜˚˛¸œ˜± ¤fl¬ ¸ÀS ’Ôı± ≈˝◊ ı± Ó¬ÀÓ¬±øÒfl¬ ’±Ú≈Sêø˜fl¬ ¸ÀS ·øͬӬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛, ¤ı— ‹
øÚ˚˛˜±ı˘œ ά◊Mê øS˙ øÚ ¸˜˚˛¸œ˜± ’ıø¸Ó¬ ˝˝◊À˘ fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı ˚ø Ú± ά◊˝± ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú¸˝ ı±
ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬ ¸Ú fl¬Ó‘¬«fl¬ Ó¬»¬Û”Àı«˝◊ ’Ú≈À˜±øÓ¬ ˝˚˛, ’Ôı± ’ÚÚ≈À˜±øÓ¬ ˝˚˛, ¤ı— Œ˚Àé¬ÀS ά◊˝±
’ÚÚ≈À˜±øÓ¬ ˝˚˛ Œ¸Àé¬ÀS, ά◊˝± Œ˚ ’±fl¬±Àı˛ ά◊¬Û¶ö±ø¬ÛÓ¬ ˝˝◊˚˛±ø¢, ’Ú≈À˜±ÀÚı˛ ¬Ûı˛, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ,
Œ¸˝◊ ’±fl¬±Àı˛ ’Ôı± ‹ı˛+¬Û ¸—¬Ûøı˛ıøÓ«¬Ó¬ ’±fl¬±Àı˛ fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı ¤ı— Œ˚Àé¬ÀS ά◊˝± ‹ı˛+¬Û
’ÚÚ≈À˜±øÓ¬ ˝˚˛ Œ¸Àé¬ÀS ά◊˝± ’±Àà fl¬±˚«fl¬ı˛ ˝˝◊Àı Ú±/
ï3ó ¸ÀÚı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬ ı± ’Ò…é¬, Œé¬S±Ú≈˚±˚˛œ, 105 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ’Ôı± 194 ’Ú≈ÀBÂÀı˛
øıÒ±Ú¸˜”˝, ’Ôı± ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú ’Ú≈˚±˚˛œ Ó“¬±˝±ı˛ ’Ú… Œ˚ 鬘Ӭ± Ô±øfl¬ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛ Ó¬±˝±, é≈¬J Ú± fl¬øı˛˚˛±
¤˝◊ øÚÀ«˙ øÀÓ¬ ¬Û±øı˛ÀıÚ Œ˚ ¤˝◊ ’Ú≈ÀBÂ ’Ú≈˚±˚˛œ √õ∂̜Ӭ øÚ˚˛˜±ı˘œ ˝◊B±fl‘¬Ó¬ˆ¬±Àı Œfl¬±Ú ı…øMêı˛
Z±ı˛± ˘øfÓ¬ ˝˝◊À˘ Ó¬ƒøıèÀX¬ Œ¸ı˛+¬Û ı…ı¶ö± ·‘˝œÓ¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¬Û±øı˛Àı Œ˚ı˛+¬Û ¸ÀÚı˛ øıÀ˙¯∏±øÒfl¬±ı˛ ˆ¬º
fl¬ı˛± ˝˝◊À˘ ·‘˝œÓ¬ ˝˚˛/]
336 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

[¤fl¬±˙ Ó¬Ù¬ø¸˘
[243 ïÂó ’Ú≈ÀBÂ]

1/ fl‘¬ø¯∏ øı¯∏˚˛fl¬ ¸•x¸±ı˛Ì ¸À˜Ó¬ fl‘¬ø¯∏/

2/ ˆ”¬ø˜ ά◊iß˚˛Ú, ˆ”¬ø˜ ¸—¶®±ı˛ ı˛+¬Û±˚˛Ì, ˆ”¬ø˜ ¤fl¬Sœfl¬ı˛Ì › ˜‘øMfl¬± ¸—ı˛é¬Ì/
3/ é≈¬^ Œ¸‰¬, Ê˘ ı…ı¶ö±¬ÛÚ › Ê˘ øıˆ¬±øÊfl¬± ά◊iß˚˛Ú/
4/ ¬Ûq¬Û±˘Ú, Œ±˝ › ˝“±¸-˜≈ı˛ø· ¬Û±˘Ú/
5/ ˜»¸Àé¬S/
6/ ¸±˜±øÊfl¬ ıÚ¸‘ÊÚ › ı…ı¸±ø˚˛fl¬ ıÚ¸‘ÊÚ/
7/ Œ·ÃÌ ıÚÊ ^ı…/
8/ ‡±…√õ∂øSê˚˛±fl¬ı˛Ì ø˙ä ¸À˜Ó¬ é≈¬^ø˙ä/
9/ ‡±ø, ·Ë±˜ › fl≈¬øȬı˛ ø˙ä/
10/ ·Ë±˜œÌ ’±ı±¸Ú/
11/ ¬Û±Úœ˚˛ Ê˘/
12/ Ê;±˘±øÚ › ¬Ûq‡±…/
13/ ı˛±ô¶∏±, fl¬±˘ˆ¬±È«¬, Œ¸Ó≈¬, Œ‡˚˛±, Ê˘¬ÛÔ › Œ˚±·±À˚±À·ı˛ ’Ú…±Ú… ˜±Ò…˜/
14/ øı≈…» ı∞I◊Ú ¸À˜Ó¬ ·Ë±˜œÌ Δı≈…Ó¬œfl¬ı˛Ì/
15/ ’-√õ∂‰¬ø˘Ó¬ ˙øMêı˛ ά◊»¸/
16/ ±øı˛^…, ”ı˛œfl¬ı˛Ì fl¬˜«¸”‰¬œ/
17/ √õ∂±Ôø˜fl¬ › ˜±Ò…ø˜fl¬ øı…±˘˚˛ ¸À˜Ó¬ ø˙鬱/
18/ √õ∂±À˚˛±ø·fl¬ √õ∂ø˙é¬Ì › ı‘øM˜”˘fl¬ ø˙鬱/
19/ ı˚˛¶® › √õ∂Ô±-ıø˝ˆ«¬”Ó¬ ø˙鬱/
20/ ·ËLö±·±ı˛/
21/ ¸±—¶‘®øÓ¬fl¬ øSê˚˛±fl¬˘±¬Û/
22/ ı±Ê±ı˛ › Œ˜˘±/
23/ ˝±¸¬Û±Ó¬±˘, √õ∂±Ôø˜fl¬ ¶§±¶ö…Àfl¬f, › øά¸À¬ÛÚ¸±øı˛ ¸À˜Ó¬ ¶§±¶ö… › ’Ú±˜˚˛ ı…ı¶ö±/
24/ ¬Ûøı˛ı±ı˛fl¬˘…±Ì/
25/ ˜ø˝˘± › ø˙qøıfl¬±˙/
26/ √õ∂øÓ¬ıg¬œ › ˜±Úø¸fl¬ √õ∂øÓ¬ıg¬œ·ÀÌı˛ fl¬˘…±Ì ¸À˜Ó¬ ¸±˜±øÊfl¬ fl¬˘…±Ì/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 337
¤fl¬±˙ Ó¬Ù¬ø¸˘
27/ ≈ı«˘Ó¬ı˛ Œ|Ìœı˛, ¤ı— øıÀ˙¯∏Ó¬, Ó¬Ù¬ø¸˘œ ʱøÓ¬ › Ó¬Ù¬ø¸˘œ ÊÚʱøÓ¬ı˛ fl¬˘…±Ì/
28/ ¸ı˛fl¬±ı˛œ ı∞I◊Ú ı…ı¶ö±/
29/ Œ·±á¬œ ¸•Û ı˛é¬Ì±Àıé¬Ì/]
338 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

Z±˙ Ó¬Ù¬ø¸˘
[243 ïıó ’Ú≈ÀBÂ]

1/ Ú·ı˛ ¬Ûøı˛fl¬äÚ± ¸À˜Ó¬ ˙˝ı˛±=¡˘ ¬Ûøı˛fl¬äÚ±/

2/ ˆ”¬ø˜ ı…ı˝±Àı˛ı˛ › ˆ¬ıÚ¸˜”˝ øÚ˜«±ÀÌı˛ √õ∂øÚ˚˛LaÌ/
3/ ’Ô«ÕÚøÓ¬fl¬ › ¸±˜±øÊfl¬ ά◊iß˚˛ÀÚı˛ ¬Ûøı˛fl¬äÚ±/
4/ ¸h¬fl¬ ¤ı— Œ¸Ó≈¬¸˜”˝/
5/ ·±˝«¶ö…, ø˙äøı¯∏˚˛fl¬ ¤ı— ı±øÌøÊ…fl¬ ά◊ÀVÀ˙… Ê˘ ¸ı˛ıı˛±˝/
6/ ÊÚ¶§±¶ö…, ’Ú±˜˚˛ Ê?±˘ ¸±Ù¬±˝◊ ¤ı— fl¬øÍ¬Ú ıÊ«… ı…ı¶ö±¬ÛÚ/
7/ ’ø¢ü øÚı«±¬ÛÚ ¬Ûøı˛À¯∏ı±/
8/ Ú·ı˛ ıÚ¸‘ÊÚ, ¬Ûøı˛Àı˙ ı˛é¬Ì ¤ı— ı±dÓ¬±øLafl¬ ά◊¬Û±±Ú¸˜”˝ Œ√õ∂±JÓ¬fl¬ı˛Ì/
9/ √õ∂øÓ¬ıg¬œ › ˜±Úø¸fl¬ √õ∂øÓ¬ıg¬œ¸À˜Ó¬ ¸˜±ÀÊı˛ ≈ı«˘Ó¬ı˛ Œ|Ìœı˛ ¶§±ÀÔ« ı˛é¬±fl¬ı‰¬/
10/ ıøô¶∏ ά◊iß˚˛Ú › ά◊iߜӬfl¬ı˛Ì/
11/ Ú·ı˛ ±øı˛^… ”ı˛œfl¬ı˛Ì/
12/ Ú±·øı˛fl¬ ¸≈‡-¶§±BÂj… › ¸≈À˚±·-¸≈øıÒ±¸˜”À˝ı˛ ı…ı¶ö± Œ˚˜Ú ά◊…±Ú, ı±·±Ú, Œ‡ø˘ı±ı˛
˜±Í¬/
13/ ¸±—¶‘®øÓ¬fl¬, ø˙鬱 øı¯∏˚˛fl¬ ¤ı— Ú±jøÚfl¬ øı¯∏˚˛ Œ√õ∂±JÓ¬fl¬ı˛Ì/
14/ fl¬ıı˛ øı±ı˛ fl¬±˚« › fl¬ıı˛¶ö±Ú¸˜”˝Ä ˙ı±˝, ù¨˙±Ú¸˜”˝ ¤ı— ˙ı±˝ fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ…
Δı≈…øÓ¬fl¬ ‰≈¬{°œ/
15/ ·ı±ø ¬Ûqı˛ Œ‡“±˚˛±h¬Ä ¬Ûqı˛ √õ∂øÓ¬ øÚá≈¬ı˛Ó¬± øÚı±ı˛Ì/
16/ Êiú › ˜‘Ó≈¬…ı˛ Œı˛øÊø¶Üòfl¬ı˛Ì¸À˜Ó¬ ÊœıÚ¸•§g¬œ ¬Ûøı˛¸—‡…±Ú/
17/ ı˛±ô¶∏± ’±À˘±øfl¬Ó¬fl¬ı˛Ì, ¬Û±øfl¬«— fl¬øı˛ı±ı˛ ¶ö±Ú, ı±¸à¬¬Û › ÊÚ·ÀÌı˛ ¸≈øıÒ±¸˜”˝¸À˜Ó¬
¸±ı«ÊøÚfl¬ ¸≈‡-¶§±BÂj…/
18/ √fl¬¸±˝◊‡±Ú± › ŒÈ¬Ú±øı˛¸˜”À˝ı˛ √õ∂øÚ˚˛LaÌ/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 339

¬Ûøı˛ø˙©Ü-1
¸—øıÒ±Ú ï˙Ó¬Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2015
ï28Œ˙ Œ˜, 2015ó
ˆ¬±ı˛Ó¬ › ı±—˘±À˙ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¬Ûı˛¶ÛÀı˛ı˛ ˜ÀÒ… ’±ıX¬ ‰≈¬øMê › ‰≈¬øMêı˛
Œ√õ∂±ÀȬ±fl¬˘ ’Ú≈¸ı˛ÌSêÀ˜ ˆ¬±ı˛Ó¬ fl¬Ó«¬‘fl¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛ ’Ê«Ú ¤ı— fl¬øÓ¬¬Û˚˛
ı˛±Ê…Àé¬S ı±—˘±ÀÀ˙ı˛ øÚfl¬È¬ ˝ô¶∏±ôL√ı˛ÌÀfl¬ fl¬±˚«fl¬±øı˛Ó¬± √õ∂±ÀÚı˛ ά◊ÀVÀ˙…
¸—øıÒ±ÚÀfl¬ ’øÒfl¬Ó¬ı˛ ¸—À˙±ÒÚ fl¬ı˛Ì±Ô« ’±˝◊Ú/
ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸±Ò±ı˛ÌÓ¬ÀLaı˛ ¯∏ȃ¬¯∏ø©ÜÓ¬˜ ıÀ¯∏« ¸—¸ fl¬Ó«¬‘fl¬ øÚ•ßı˛+À¬Û øıøÒıX¬ ˝˝◊˘†-
1/ ¤˝◊ ’±˝◊Ú ¸—øıÒ±Ú ï˙Ó¬Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2015 Ú±À˜ ’øˆ¬ø˝Ó¬ ¸—øé¬l Ú±˜/
˝˝◊Àı/
2/ ¤˝◊ ’±˝◊ÀÚ, - ¸—:±Ô«/

ïfl¬ó ëë’øÊ«Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬Síí ıø˘ÀÓ¬ ˆ¬±ı˛Ó¬ - ı±—˘±À˙ ‰≈¬øMê › ‰≈¬øMêı˛

Œ√õ∂±ÀȬ±fl¬À˘ı˛ ’ôL√·«Ó¬ ¤ı— √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ ά◊ø{°ø‡Ó¬
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛ Œ¸˝◊ ¬Ûøı˛˜±Ì ’—˙ ı≈Á¬±˚˛ ˚±˝± ï·ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ
ά◊ø{°ø‡Ó¬ ‰≈¬øMê › ‰≈¬øMêı˛ Œ√õ∂±ÀȬ±fl¬˘ ’Ú≈¸ı˛ÌSêÀ˜ ˆ¬±ı˛Ó¬ fl¬Ó«¬‘fl¬
ı±—˘±ÀÀ˙ı˛ øÚfl¬È¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ’Ê«ÀÚı˛ ά◊ÀVÀ˙… ¸œ˜±øÚø«©Ü ˝˝◊˚˛±ÀÂÄ
ï‡ó ëëøÚø«©Ü øÚíí ıø˘ÀÓ¬ Œfl¬fœ˚˛ ¸ı˛fl¬±ı˛ fl¬Ó«¬‘fl¬, √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸˘ ›
øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ Œ˚ı˛+¬Û ά◊ø{°ø‡Ó¬ ’±À Œ¸ı˛+¬Û ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛
’Ê«Ú › ˝ô¶∏±ôL√ı˛Ì ‚Ȭ±˝◊ı±ı˛ ¤ı— Ó¬≈ÀVÀ˙… ¸œ˜±øÚÀ«˙ fl¬ı˛±˝◊ı±ı˛
¬Ûı˛, ˆ¬±ı˛Ó¬-ı±—˘±À˙ ‰≈¬øMê › ‰≈¬øMêı˛ Œ√õ∂±ÀȬ±fl¬˘ ’Ú≈¸ı˛ÌSêÀ˜,
ı±—˘±ÀÀ˙ı˛ øÚfl¬È¬ ˝˝◊ÀÓ¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ’Ê«Ú ¤ı— ı±—˘±ÀÀ˙ı˛
øÚfl¬È¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ˝ô¶∏±ôL√ı˛ÀÌı˛ Ó¬±øı˛‡ı˛+À¬Û ¸ı˛fl¬±ı˛œ Œ·ÀÊÀȬ
√õ∂:±¬ÛÚ Z±ı˛± Œ˚ Ó¬±øı˛‡ øÚø«©Ü ˝˝◊Àı Œ¸˝◊ Ó¬±øı˛‡ ı≈Á¬±˚˛Ä
ï·ó ë눬±ı˛Ó¬-ı±—˘±À˙ ‰≈¬øMêíí ıø˘ÀÓ¬ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸±Ò±ı˛ÌÓ¬ÀLaı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛ ¤ı—
ı±—˘±À˙ ·Ì ¸±Ò±ı˛ÌÓ¬ÀLaı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¬Ûı˛¶ÛÀı˛ı˛ ˜ÀÒ…, ˆ¬±ı˛Ó¬ ›
ı±—˘±ÀÀ˙ı˛ ˜ÀÒ… ˆ”¬ ¸œ˜±Ú±ı˛ ¸œ˜±øÚÀ«˙ › Ó¬»¸—øù≠©Ü øı¯∏˚˛¸˜”˝
¸•ÛÀfl«¬, 16˝◊ Œ˜, 1974 Ó¬±øı˛À‡ı˛ ‰≈¬øMê, ˆ¬±ı˛Ó¬ › ı±—˘±À˙
¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ˜ÀÒ…, 26Œ˙ øάÀ¸•§ı˛, 1974, 30Œ˙ øάÀ¸•§ı˛, 1974,
7˝◊ ’À"±ıı˛, 1982, 26Œ˙ ˜±‰«¬, 1992 Ó¬±øı˛À‡ı˛ ¬ÛS øıøÚ˜˚˛
¤ı— 6˝◊ Œ¸ÀõI◊•§ı˛, 2011 Ó¬±øı˛À‡ ’±ıX¬ ‰≈¬øMêı˛ Œ√õ∂±ÀȬ±fl¬˘ ı≈Á¬±˚˛,
˚±˝±ı˛ √õ∂±¸øºfl¬ ά◊X‘¬øÓ¬¸˜”˝ Ó‘¬Ó¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ √õ∂ø˙«Ó¬ ’±ÀÂ/
340 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ï‚ó ëë˝ô¶∏±ôL√øı˛Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬Síí ıø˘ÀÓ¬ ˆ¬±ı˛Ó¬-ı±—˘±À˙ ‰≈¬øMê › ‰≈¬øMêı˛
Œ√õ∂±ÀȬ±fl¬À˘ı˛ ’ôL√·«Ó¬ › øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ ά◊ø{°ø‡Ó¬
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛ Œ¸˝◊ ¬Ûøı˛˜±Ì ’—˙ ı≈Á¬±˚˛ ˚±˝± ï·ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ
ά◊ø{°ø‡Ó¬ ‰≈¬øMê › ‰≈¬øMêı˛ Œ√õ∂±ÀȬ±fl¬˘ ’Ú≈¸ı˛ÌSêÀ˜ ˆ¬±ı˛Ó¬ fl¬Ó«¬‘fl¬
ı±—˘±ÀÀ˙ı˛ øÚfl¬È¬ ˝ô¶∏±ôL√ı˛ fl¬øı˛ı±ı˛ ά◊ÀVÀ˙… ¸œ˜±øÚø«©Ü ˝˝◊˚˛±ÀÂ/
3/ øÚø«©Ü øÚ ˝˝◊ÀÓ¬, ¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘, ñ
¸—øıÒ±ÀÚı˛ √õ∂Ô˜ ïfl¬ó ’±¸±˜ √ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…Àé¬S ¸—Sê±ôL√ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ Œ˙À¯∏, ëë¤ı—
Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ¸—À˙±ÒÚ/ ¸—øıÒ±Ú ïÚı˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1960-¤ı˛ 3 Ò±ı˛±ı˛ ïfl¬ó
õ∂fl¬ı˛ÀÌ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀN›, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL ά◊˝± ¸—øıÒ±Ú
ï˙Ó¬Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2015-ı˛ øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±·-1-¤
ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬ÀSı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ˝˚˛ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL ¸—øıÒ±Ú
ï˙Ó¬Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2015-ı˛ øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±·-1-¤
ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝íí, ¤˝◊ ˙s¸˜”˝, ıg¬Úœ¸˜”˝ › ¸—‡…±¸˜”˝
¸—À˚±øÊÓ¬ ˝˝◊ÀıÄ
ï‡ó ¬Ûø}¬˜ıº √ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…Àé¬S ¸—Sê±ôL√ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ Œ˙À¯∏, ëë¤ı—
Ó¬»¸˝ ¸—øıÒ±Ú ïÚı˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1960-¤ı˛ 3 Ò±ı˛±ı˛ ï·ó
√õ∂fl¬ı˛ÀÌ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ά◊˝± ¸—øıÒ±Ú
ï˙Ó¬Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2015-ı˛ õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±·-3-¤
ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ¤ı— øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±·-Ó¬-¤ ά◊ø{°ø‡Ó¬
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ¤ı— øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±·-3-¤ ά◊ø{°ø‡Ó¬
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ˝˚˛ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL, ¸—øıÒ±Ú
ï˙Ó¬Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2015-ı˛ √øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±·-3-¤
ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ı± ø˚˛± õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±·
3-¤ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝íí, ¤˝◊ ˙s¸˜”˝, ıg¬Úœ¸˜”˝ ›
¸—‡…±¸˜”˝ ¸—À˚±øÊÓ¬ ˝˝◊ÀıÄ
ï·ó Œ˜‚±˘˚˛ √ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…Àé¬S ¸—Sê±ôL√ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ Œ˙À¯∏, ëë¤ı—
¸—øıÒ±Ú ï˙Ó¬Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2015-ı˛ √øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛
ˆ¬±·-2-¤ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝ ı± ø˚˛± õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛
ˆ¬±·-1-¤ ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝íí, ¤˝◊ ˙s¸˜”˝, ıg¬Úœ¸˜”˝ ›
¸—‡…±¸˜”˝ ¸—À˚±øÊÓ¬ ˝˝◊ÀıÄ
ï‚ó øS¬Û≈ı˛± √ı˛±ÀÊ…ı˛ ı˛±Ê…Àé¬S ¸—Sê±ôL√ ¬Û…±ı˛±·Ë±ÀÙ¬ı˛ Œ˙À¯∏, ëë¤ı—
¸—øıÒ±Ú ïÚı˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 1960-¤ı˛ 3 Ò±ı˛±ı˛ ï‚ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ
˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀMW›, ˚Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL√ ά◊˝± ¸—øıÒ±Ú ï˙Ó¬Ó¬˜
¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2015-ı˛ √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±·-2-¤ ά◊ø{°ø‡Ó¬
ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”À˝ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ˝˚˛ Ó¬Ó¬”ı˛ ¬Û˚«ôL ¸—øıÒ±Ú
ï˙Ó¬Ó¬˜ ¸—À˙±ÒÚó ’±˝◊Ú, 2015-¤ı˛ √õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸À˘ı˛ ˆ¬±·-2-¤
ά◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S¸˜”˝íí, ¤˝◊ ˙s¸˜”˝, ıg¬Úœ¸˜”˝ › ¸—‡…±¸˜”˝
¸—À˚±øÊÓ¬ ˝˝◊ÀıÄ
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 341

√õ∂Ô˜ Ó¬Ù¬ø¸˘
[Ò±ı˛± 2ïfl¬ó, 2ï‡ó › 3 ^©Üı…]
ˆ¬±· 1
16˝◊ Œ˜, 1974-¤ı˛ ‰≈¬øMêı˛ ’Ú≈ÀBÂ 2 ¤ı— 6˝◊ Œ¸ÀõI◊•§ı˛, 2011-¤ı˛ Œ√õ∂±ÀȬ±fl¬À˘ı˛ ’Ú≈ÀBÂ
3ï1óï‡óïiióïiiióïivóïvó-¤ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ’øÊ«Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S/
ˆ¬±· 2
16˝◊ Œ˜, 1974-¤ı˛ ‰≈¬øMêı˛ ’Ú≈ÀBÂ 2 ¤ı— 6˝◊ Œ¸ÀõI◊•§ı˛, 2011-¤ı˛ Œ√õ∂±ÀȬ±fl¬À˘ı˛ ’Ú≈ÀBÂ
3ï1óï·óïió-¤ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ’øÊ«Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S/
ˆ¬±· 3
16˝◊ Œ˜, 1974-¤ı˛ ‰≈¬øMêı˛ ’Ú≈ÀBÂ 1ï12ó › 2 ¤ı— 6˝◊ Œ¸ÀõI◊•§ı˛, 2011-¤ı˛ Œ√õ∂±ÀȬ±fl¬À˘ı˛
’Ú≈ÀBÂ 2ï2ó, 3ï1óïfl¬óïiiióïivóïvóïvió-¤ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ’øÊ«Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S/

øZÓ¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘
[Ò±ı˛± 2ï‡ó, 2ï‚ó › 3 ^©Üı…]
ˆ¬±· 1
16˝◊ Œ˜, 1974-¤ı˛ ‰≈¬øMêı˛ ’Ú≈ÀBÂ 2 ¤ı— 6˝◊ Œ¸ÀõI◊•§ı˛, 2011-¤ı˛ Œ√õ∂±ÀȬ±fl¬À˘ı˛ ’Ú≈ÀBÂ
3ï1óï‚óïióïiió-¤ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ˝ô¶±ôLøı˛Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S/
ˆ¬±· 2
16˝◊ Œ˜, 1974-¤ı˛ ‰≈¬øMêı˛ ’Ú≈ÀBÂ 2 ¤ı— 6˝◊ Œ¸ÀõI◊•§ı˛, 2011-¤ı˛ Œ√õ∂±ÀȬ±fl¬À˘ı˛ ’Ú≈ÀBÂ
3ï1óï‡óïió-¤ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ˝ô¶±ôLøı˛Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S/
ˆ¬±· 3
16˝◊ Œ˜, 1974-¤ı˛ ‰≈¬øMêı˛ ’Ú≈ÀBÂ 1ï12ó › 2 ¤ı— 6˝◊ Œ¸ÀõI◊•§ı˛, 2011-¤ı˛ Œ√õ∂±ÀȬ±fl¬À˘ı˛
’Ú≈ÀBÂ 2ï2ó, 3ï1óïfl¬óïióïiióïvió-¤ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¸•Ûøfl«¬Ó¬ ˝ô¶±ôLøı˛Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬S/
342 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

Ó‘¬Ó¬œ˚˛ Ó¬Ù¬ø¸˘
[2ï·ó Ò±ı˛± ^©Üı…]
1/ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸±Ò±ı˛ÌÓ¬ÀLaı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛ › ı±—˘±À˙ ·Ì-¸±Ò±ı˛ÌÓ¬ÀLaı˛
¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ˜ÀÒ… ˆ”¬-¸œ˜±Ú±ı˛ ¸œ˜±øÚÀ«˙ ¸—øù≠©Ü › Ó¬»¸•Ûøfl«¬Ó¬ øı¯∏À˚˛ 16˝◊ Œ˜,
1974 Ó¬±øı˛À‡ı˛ ‰≈¬øMê ˝˝◊ÀÓ¬ ά◊X‘¬øÓ¬
’Ú≈ÀBÂ 1 ï12ó † øÂȬ˜˝˘/
ı±—˘±ÀÀ˙ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ øÂȬ˜˝˘ › ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ ı±—˘±À˙œ øÂȬ˜˝˘¸˜”˝, ¬Û…±ı˛±·Ë±Ù¬
14-¤ ά◊ø{°ø‡Ó¬ øÂȬ˜˝˘¸˜”˝ øˆ¬iß, ı±—˘±ÀÀ˙ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ˝˝◊Àı ¤ı˛+¬Û ’øÓ¬øı˛Mê
¤˘±fl¬±ı˛ ÊÚ… Œfl¬±Ú√õ∂fl¬±ı˛ é¬øÓ¬¬Û”øÓ«¬ı˛ ±øı ı…Ó¬œÓ¬˝◊ ^nÓ¬Ó¬±ı˛ ¸ø˝Ó¬ øıøÚ˜˚˛
fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/
’Ú≈ÀBÂ 2 †
ˆ¬±ı˛Ó¬ › ı±—˘±ÀÀ˙ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛ ¸•úÓ¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ Œ˚, √õ∂øÓ¬fl”¬˘ı˛+À¬Û ‡˘œfl‘¬Ó¬
¤˘±fl¬±˚˛ ˝◊Ó¬–¬Û”Àı« ¸œ˜±øÚø«©Ü Œ˚ ı˛±Ê…Àé¬S ¸•ÛÀfl«¬ ˝◊Ó¬–¬Û”Àı«˝◊ ‡G¬¸œ˜±Ú±
˜±Úø‰¬S √õ∂dÓ¬ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À Ӭ±˝±, ı˛±©Üò”Ó¬·Ì fl¬Ó«¬‘fl¬ ‹ ‡G¬¸œ˜±Ú± ˜±Úø‰¬S
¶§±é¬Àı˛ı˛ Â˚˛˜±À¸ı˛ ˜ÀÒ… øıøÚ˜˚˛ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/ Ó“¬±˝±ı˛± √õ∂±¸øºfl¬ ˜±Úø‰¬S¸˜”˝,
˚Ô±¸y¬ı ˙œ‚Ë ¤ı— Œfl¬±Ú Œé¬ÀS˝◊ 31Œ˙ øάÀ¸•§ı˛, 1974-¤ı˛ ¬Ûı˛ ÚÀ˝, ¶§±é¬ı˛
fl¬øı˛ÀıÚ/ Œ˚Àé¬ÀS ˝◊Ó¬–¬Û”Àı« ¸œ˜±øÚÀ«˙Ú fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À Œ¸ı˛+¬Û ’Ú…±Ú… ¤˘±fl¬±
¸•Ûøfl«¬Ó¬ ˜±Úø‰¬S ˜≈^Ì fl¬øı˛ÀÓ¬ ¬Û”ı«ı…ı¶ö±¸˜”˝ ˘›˚˛± ˚±˝◊ÀÓ¬ ¬Û±Àı˛/ ˚±˝±ÀÓ¬
31Œ˙ øάÀ¸•§ı˛, 1975-¤ı˛ ˜ÀÒ…, ‹ ¤˘±fl¬±¸˜”À˝ õ∂øÓ¬fl”¬˘ı˛+À¬Û Ò‘Ó¬ ‡˘¸˜”˝
øıøÚ˜˚˛ fl¬ı˛± ˚±˚˛ Ó¬#Ú… ‹ ˜±Úø‰¬S¸˜”˝ 31Œ˙ Œ˜, 1975-¤ı˛ ˜ÀÒ… ˜≈ø^Ó¬
˝˝◊Àı › ά◊˝± Ó¬ÚôL√ı˛ ı˛±©Üò”Ó¬·Ì fl¬Ó«¬‘fl¬ ¶§±é¬øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı/ ¸œ˜±øÚø«©Ü fl¬ı˛± ˝˝◊Àı
¤ı˛+¬Û Œé¬S¸˜”À˝, ı˛±©Üò”Ó¬·Ì fl¬Ó«¬‘fl¬ ¸—øù≠©Ü ‡G¬¸œ˜±Ú± ˜±Úø‰¬S ¶§±é¬Àı˛ı˛
Â˚˛˜±À¸ı˛ ˜ÀÒ… ı˛±Ê…Àé¬Sœ˚˛ Œé¬S±øÒfl¬±ı˛ ˝ô¶∏±ôL√øı˛Ó¬ ˝˝◊Àı/
2/ ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸±Ò±ı˛ÌÓ¬ÀLaı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛ › ı±—˘±À˙ ·Ì-¸±Ò±ı˛ÌÓ¬ÀLaı˛
¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ˜ÀÒ… ˆ”¬-¸œ˜±Ú±ı˛ ¸œ˜±øÚÀ«˙ ¸—øù≠©Ü › Ó¬»¸•Ûøfl«¬Ó¬ øı¯∏À˚˛
6˝◊ Œ¸ÀõI◊•§ı˛, 2011 Ó¬±øı˛À‡ı˛ ‰≈¬øMê ¸—øù≠©Ü Œ√õ∂±ÀȬ±fl¬˘ ˝˝◊ÀÓ¬ ά◊X‘¬øÓ¬
’Ú≈ÀBÂ 2 †
ï2ó 1974-¤ı˛ ‰≈¬øMêı˛ √õ∂fl¬ı˛Ì 12-ı˛ ’Ú≈ÀBÂ 1 øÚ•ßı+˛ À¬Û ı˛+¬Û±ø˚˛Ó¬ ˝˝◊Àı†-
øÂȬ˜˝˘
Œ˚ÃÔı˛+À¬Û ¸Ó¬…±‡…±Ó¬ › ¤ø√õ∂˘, 1997-¤ øά.øÊ.¤˘.’±ı˛.›.¤¸.,
ı±—˘±À˙ ¤ı— øά.¤˘.’±ı˛.›.¤¸., ¬Ûø}¬˜ıº ±ı˛Ó¬ó ô¶∏Àı˛ ¶§±é¬øı˛Ó¬ ˆ”¬fl¬ı˛
øÂȬ˜˝˘-˜±Úø‰¬S ’Ú≈¸±Àı˛ ı±—˘±ÀÀ˙ 111øȬ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ øÂȬ˜˝˘ › ˆ¬±ı˛ÀÓ¬
51øȬ ı±—˘±À˙œ øÂȬ˜˝˘, ı±—˘±ÀÀ˙ ’ôL√ˆ≈¬«Mê ˝˝◊Àı ¤ı˛+¬Û ’øÓ¬øı˛Mê ¤˘±fl¬±ı˛
ÊÚ… Œfl¬±Ú√õ∂fl¬±ı˛ é¬øÓ¬¬Û”øÓ«¬ı˛ ±øı ı…Ó¬œÓ¬˝◊ ^nÓ¬Ó¬±ı˛ ¸ø˝Ó¬ øıøÚ˜˚˛ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 343
’Ú≈ÀBÂ 3 †
ï1ó 1974-¤ı˛ ‰≈¬øMêı˛ ’Ú≈ÀBÂ 2 øÚ•ßı˛+À¬Û ı˛+¬Û±ø˚˛Ó¬ ˝˝◊Àı †-
ˆ¬±ı˛Ó¬ ¸ı˛fl¬±ı˛ › ı±—˘±ÀÀ˙ı˛ ¸ı˛fl¬±ı˛ ¸•úÓ¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ Œ˚, Œ˚ÃÔ ¸˜œé¬±ı˛
˜±Ò…À˜ ˚Ô± øÚÒ«±øı˛Ó¬ › øάÀ¸•§ı˛ 2010 ¤ı— ’±·©Ü, 2011-ı˛ ˜ÀÒ… ά◊ˆ¬˚˛
ŒÀ˙ı˛ ˆ”¬ø˜ ’øˆ¬À˘‡ › ¸˜œé¬± øıˆ¬±· fl¬Ó«¬‘fl¬ ‰”¬h¬±ôL√ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±À ¤ı˛+¬Û øÚÊ
øÚÊ √õ∂øÓ¬fl”¬˘ı˛+À¬Û ‡˘œfl‘¬Ó¬ ˆ”¬-¤˘±fl¬±ı˛ ÊÚ… ¸”ø‰¬-˜±Úø‰¬ÀS ï¤.ø¬Û.¤˘.
˜±Úø‰¬Só, ˚±˝± øÚÀ•ßı˛ ïfl¬ó ˝˝◊ÀÓ¬ ï‡ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ ¸•Û”Ì«ı˛+À¬Û ıøÌ«Ó¬ ˝˝◊˚˛±À ›
¬Û”Ì«±ºı˛+À¬Û ø‰¬øSÓ¬ √õ∂øÓ¬fl”¬˘ı˛+À¬Û ‡˘œfl‘¬Ó¬ ¤˘±fl¬±˚˛ Ò‘Ó¬ ı˛±Ê…Àé¬Sœ˚˛ ¸œ˜±Ú±,
øÚø«©Ü ¸œ˜±Ú±ı˛+À¬Û ’øǬӬ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/
√õ∂±¸øºfl¬ ‡G¬-˜±Úø‰¬S¸˜”˝ ı˛±©Üò”Ó¬·Ì fl¬Ó«¬‘fl¬ ¶§±é¬øı˛Ó¬ › ˜≈ø^Ó¬ ˝˝◊Àı ¤ı—
ı˛±Ê…Àé¬Sœ˚˛ Œé¬S±øÒfl¬±Àı˛ı˛ ˝ô¶∏±ôL√ı˛Ì øÂȬ˜˝˘ øıøÚ˜À˚˛ı˛ ¸ø˝Ó¬ ¤fl¬˝◊ ¸˜À˚˛
¸˜±l ˝˝◊Àı/ ά◊¬Ûøı˛-ά◊ø{°ø‡Ó¬ ¸”ø‰¬-˜±Úø‰¬ÀS ¸œ˜±Ú±ı˛ ¸œ˜±øÚÀ«˙ øÚ•ßı˛+¬Û
˝˝◊Àı†-
ïfl¬ó ¬Ûø}¬˜ıº Œ¸"ı˛
(i) Œıø˜±øı˛ - ˜Ò≈·±øh¬ ïfl≈¬øá¬˚˛±-Úœ˚˛±ó ¤˘±fl¬±/
Œ˚ÃÔı˛+À¬Û ¸˜œøé¬Ó¬ › Ê≈Ú, 2011-¤ ‹fl¬˜ÀÓ¬… ά◊¬ÛڜӬ ˝›˚˛±
ø·˚˛±ÀÂ, 1962-ı˛ ¤fl¬œfl‘¬Ó¬ ˜±Úø‰¬ÀS ˚Ô± ’øǬӬ, ˜±Ô±ˆ¬±º± Úœı˛
¬Û≈ı˛±Ó¬Ú ‡±ÀÓ¬ı˛ Œfl¬f ’Ú≈¸ı˛Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… øı…˜±Ú ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú—
154ì5-¤¸ ˝˝◊ÀÓ¬ 157ì1-¤¸ ¬Û˚«ôL√ ¸œ˜±Ú± ’øǬӬ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/
(ii) ’“±Ò±ı˛Àfl¬±È¬± ïfl≈¬øá¬˚˛±-Úœ˚˛±ó ¤˘±fl¬±
Œ˚ÃÔı˛+À¬Û ¸˜œøé¬Ó¬ › Ê≈Ú, 2011-¤ ‹fl¬˜ÀÓ¬… ά◊¬ÛڜӬ ˝›˚˛±
ø·˚˛±ÀÂ, øı…˜±Ú ˜±Ô±ˆ¬±º± Úœı˛ ¤ı˛+¬Û øfl¬Ú±ı˛± ’Ú≈¸ı˛Ì fl¬øı˛ı±ı˛
ÊÚ…, øı…˜±Ú ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 152ì5-¤¸ ˝˝◊ÀÓ¬ ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú—
153ì1 -¤¸ ¬Û˚«ôL√ ¸œ˜±Ú± ’øǬӬ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/
(iii) ¬Û±fl≈¬øh¬˚˛± ïfl≈¬øá¬˚˛±-Úœ˚˛±ó ¤˘±fl¬±
Œ˚ÃÔı˛+À¬Û ¸˜œøé¬Ó¬ › Ê≈Ú, 2011-¤ ‹fl¬˜ÀÓ¬… ά◊¬ÛڜӬ ˝›˚˛±
ø·˚˛±ÀÂ, ˜±Ô±ˆ¬±º± Úœı˛ ¤ı˛+¬Û øfl¬Ú±ı˛± ’Ú≈¸ı˛Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ…,
øı…˜±Ú ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 151ì1-¤¸ ˝˝◊ÀÓ¬ ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 152ì2-
¤¸ ¬Û˚«ôL√ ¸œ˜±Ú± ’øǬӬ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/
(iv) ‰¬ı˛ ˜ø˝¯∏fl≈¬ø`¬ ïfl≈¬øá¬˚˛±-Úœ˚˛±ó ¤˘±fl¬±
Œ˚ÃÔı˛+À¬Û ¸˜œøé¬Ó¬ › Ê≈Ú, 2011-¤ ‹fl¬˜ÀÓ¬… ά◊¬ÛڜӬ ˝›˚˛±
ø·˚˛±ÀÂ, ˜±Ô±ˆ¬±º± Úœı˛ ¤ı˛+¬Û øfl¬Ú±ı˛± ’Ú≈¸ı˛Ì fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ…,
øı…˜±Ú ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 153ì1-¤¸ ˝˝◊ÀÓ¬ ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 153ì9-
¤¸ ¬Û˚«ôL√, ¸œ˜±Ú± ’øǬӬ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/
344 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
(v) ˝øı˛¬Û±˘ ì ‡≈Ȭ±˝ ì ıȬӬø˘ ì ¸±¬Û˜±øı˛ ì ¤˘.¤Ú.¬Û≈ı˛ ï¬Û±È¬±øı˛ó
ïÚ›·±›-˜±˘±ó ¤˘±fl¬±
¸œ˜±Ú±, øı…˜±Ú ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 242줸ì13 ˝˝◊ÀÓ¬ ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú—
243ì7-¤¸ì5 ¬Û˚«ôL√, ¸—À˚±·fl¬±ı˛œ Œı˛‡±ı˛+À¬Û ¤ı— ¸—˚≈Mêı˛+À¬Û
¸˜œøé¬Ó¬ › Ê≈Ú, 2011-¤ ‹fl¬…˜ÀÓ¬… ά◊¬ÛڜӬı˛+À¬Û, ’øǬӬ fl¬ı˛±
˝˝◊Àı/
(vi) Œıèı±øh¬ ï¬Û=¡·h¬-Ê˘¬Û±˝◊&øh¬ ¤˘±fl¬±ó

ı±—˘±À˙ fl¬Ó«¬‘fl¬ √õ∂øÓ¬fl”¬˘ı˛+À¬Û Ò‘Ó¬ Œıèı±øh¬ ¤˘±fl¬±˚˛ ï¬Û=¡·h¬-

Ê˘¬Û±˝◊&øh¬ó ¤ı— ˆ¬±ı˛Ó¬ fl¬Ó«¬‘fl¬ õ∂øÓ¬fl”¬˘ı˛+À¬Û Ò‘Ó¬ Œıèı±øh¬
› ø¸—˝¬Û±h¬±-‡≈ø¬Û±h¬± ï¬Û=¡·h¬-Ê˘¬Û±˝◊&øh¬ó-ŒÓ¬ ¸œ˜±Ú±,
1996-1998 ¸˜˚˛fl¬±À˘ Œ˚√õ∂fl¬±Àı˛ ¸—˚≈Mêı˛+À¬Û ¸œ˜± øÚø«©Ü fl¬ı˛±
˝˝◊˚˛±À Œ¸ˆ¬±Àı ’øǬӬ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/
ï‡ó Œ˜‚±˘˚˛ Œ¸"ı˛
(i) Œ˘±ı±À‰¬ı˛±-Ú±ÚÀ‰¬ı˛±

øάÀ¸•§ı˛, 2010-¤ Œ˚ÃÔˆ¬±Àı Œ˚ı˛+¬Û ¸˜œøé¬Ó¬ › ‹fl¬˜ÀÓ¬…

ά◊¬ÛڜӬ ˝›˚˛± ø·˚˛±ÀÂ, ‰¬± ı±·±Ú ¸˜”À˝ı˛ Œ¸ı˛+¬Û øfl¬Ú±ı˛± ’Ú≈¸ı˛Ì
fl¬øı˛ı±ı˛ ÊÚ… ˘±˝◊˘—·-ı±ø˘À‰¬ı˛±˚˛ øı…˜±Ú ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú—
1315ì4-¤¸ ˝˝◊ÀÓ¬ ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 1315ì15-¤¸ ¬Û˚«ôL,
˘±˝◊˘—·-Ú≈ÚÀ‰¬ı˛±˚˛ ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 1316ì1-¤¸ ˝˝◊ÀÓ¬ ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬
Ú— 1316ì11-¤¸ ¬Û˚«ôL, ˘±˝◊˘—·-˘±ø˝ø˘—·-¤ ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú—
1317 ˝˝◊ÀÓ¬ ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 1317ì13-¤¸ ¬Û˚«ôL, ¤ı— ˘±˝◊˘—·-
Œ˘±ˆ¬±À‰¬ı˛±˚˛ ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 1318ì1-¤¸ ˝˝◊ÀÓ¬ ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú—
1318ì2-¤¸ ¬Û˚«ôL ¸œ˜±Ú± ’øǬӬ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/
(ii) ø¬Ûø«›˚˛±ì¬Û≈˚˛± ¤˘±fl¬±

¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 1271ì1-øȬ ¬Û˚«ôL√ Œ˚ÃÔı˛+À¬Û ¸˜œøé¬Ó¬ ›

¬Û±ı˛¶Ûøı˛fl¬ˆ¬±Àı ‹fl¬˜ÀÓ¬… ά◊¬ÛڜӬ Œı˛‡± ’Ú≈¸±Àı˛ øı…˜±Ú
¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 1270ì1-¤¸ ˝˝◊ÀÓ¬ ¸œ˜±Ú± ’øǬӬ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/
¬Û鬸˜”˝ ¸•úÓ¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ Œ˚ ø¬Ûø«›˚˛± ·Ë±˜ ˝˝◊ÀÓ¬ ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛
Ú±·øı˛fl¬·ÌÀfl¬, ‹fl¬˜ÀÓ¬… ά◊¬ÛڜӬ ˜±Úø‰¬ÀSı˛ ¬ÛÀ˚˛KȬ Ú— 6-¤ı˛
øÚfl¬ÀȬ ø¬Û˚˛— Úœ ˝˝◊ÀÓ¬, Ê˘ ˘˝◊ı±ı˛ ’Ú≈˜øÓ¬ Œ›˚˛± ˝˝◊Àı/
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 345
(iii) ø˘—·‡È¬ ¤˘±fl¬±
ïfl¬fl¬ó ø˘—·‡È¬-1ìfl≈¬˘≈˜À‰¬ı˛± › ø˘—·‡È¬-2ìfl≈¬˘≈˜À‰¬ı˛±
øı…˜±Ú ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 1264ì4-¤¸ ˝˝◊ÀÓ¬ ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 1265 ¤ı— øı ø¬Û
Ú— 1265ì6-¤¸ ˝˝◊ÀÓ¬ 1265ì9-¤¸ ¬Û˚«ôL√ ¸œ˜±Ú±, Œ˚ÃÔı˛+À¬Û ¸˜œøé¬Ó¬ › ¬Û±ı˛¶Ûøı˛fl¬ˆ¬±Àı
‹fl¬˜ÀÓ¬… ά◊¬ÛڜӬ Œı˛‡± ’Ú≈¸±Àı˛, ’øǬӬ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/
ïfl¬‡ó ø˘—·‡È¬-3쌸±Ú±ı˛˝±È¬
˚Ó¬é¬Ì Ú± Ú±˘±øȬ ¬Û”ı«-¬Ûø}¬˜ øÀfl¬ ’¬Ûı˛ ¤fl¬øȬ Ú±˘±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ø˜ø˘Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬ÀÂ,
Ó¬Ó¬é¬Ì øé¬ÌøÀfl¬ ‹ Ú±˘± ıı˛±ıı˛ øı…˜±Ú ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 1266ì13 ˝˝◊ÀÓ¬ ¸œ˜±Ú± ’Ç¬Ú fl¬ı˛±
˝˝◊Àı, Ó¬ÚôL√ı˛ ˚Ó¬é¬Ì ¬Û˚«ôL√ Ú± ά◊˝± ά◊À{°‡ ô¶y∏ ¬ Ú— 1267ì4-’±ı˛ øı › 1267ì3-’±ı˛ ’±˝◊-¤ı˛
ά◊MÀı˛ øı…˜±Ú ’±ôL√Ê«±øÓ¬fl¬ ¸œ˜±Ú±˚˛ ø˜ø˘Ó¬ ˝˝◊ÀÓ¬À ӬӬé¬Ì ¬Û˚«ôL√ ¬Û”ı«øÀfl¬ Ú±˘±ı˛ ά◊Mı˛ Ò±ı˛
ıı˛±ıı˛ ¸œ˜±Ú±√ ‰¬ø˘Àı/

(iv) ±›øfl¬ìÓ¬±˜±øı˘ ¤˘±fl¬±

øı…˜±Ú ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 1275ì1-¤¸ ˝˝◊ÀÓ¬ ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 1275ì7-¤¸ ¬Û˚«ôL√
¸—À˚±· fl¬Àı˛ ¤ı˛+¬Û ¤fl¬øȬ ¸ı˛˘Àı˛‡± Z±ı˛± ¸œ˜±ôL√ ’øǬӬ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/ ¬Ûé¬·Ì ¤˝◊ ¬¤˘±fl¬±˚˛ ëøÊÀı˛±
˘±˝◊Úí ıı˛±ıı˛ Œıh¬± øÀÓ¬ ¸•úÓ¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ/

(v) Ú˘Ê≈øh¬ì|œ¬Û≈ı˛ ¤˘±fl¬±

ïfl¬fl¬ó Ú˘Ê≈øh¬ 1
¸œ˜±Ú±øȬ øé¬Ì øÀfl¬ øı…˜±Ú ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 1277ì2-¤¸ ˝˝◊ÀÓ¬ ‡`¬ ˜±Úø‰¬S
Ú— 166-ŒÓ¬ ˚Ô± ’øǬӬ øÓ¬ÚøȬ õ≠Ȭ ¬Û˚«ôL√ ¤fl¬øȬ Œı˛‡± ˝˝◊Àı ˚Ó¬é¬Ì Ú± ά◊˝± ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ 1277ì5-
øȬ ˝˝◊ÀÓ¬ √õ∂ı±ø˝Ó¬ Ú±˘±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ø˜ø˘Ó¬ ˝˚˛, Ó¬ÚôL√ı˛ ά◊˝± øé¬Ì øÀfl¬ Ú±˘±ı˛ ¬Ûø}¬˜ Ò±ı˛ ıı˛±ıı˛
ı±—˘±ÀÀ˙ı˛ øÀfl¬ 2øȬ õ≠Ȭ ¬Û˚«ôL√ ‰¬ø˘Àı, Ó¬ÚôL√ı˛ ά◊˝± ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 1277ì4-¤¸ ˝˝◊ÀÓ¬ øé¬Ì
øÀfl¬ ’øǬӬ Œı˛‡±ı˛ ¸ø˝Ó¬ ø˜ø˘Ó¬ ˝›˚˛± ¬Û˚«ôL√ ¬Û”ı«øfl¬ ıı˛±ıı˛ ‰¬ø˘Àı/
ïfl¬‡ó Ú˘Ê≈øh¬ 3
øı…˜±Ú ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 1278ì2-¤¸ ˝˝◊ÀÓ¬ øı…˜±Ú ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬
Ú— 1279ì3-¤¸ ¬Û˚«ôL√ ¤fl¬øȬ ¸ı˛˘Àı˛‡± Z±ı˛± ¸œ˜±Ú± ’Ç¬Ú fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/

(vi) ˜≈M걬Û≈ı˛ìøøıı˛ ˝±›h¬ ¤˘±fl¬±

ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ Ú±·øı˛fl¬·ÌÀfl¬ fl¬±ø˘˜øjı˛ ¬Ûøı˛˙«Ú fl¬øı˛ı±ı˛ ’Ú≈˜øÓ¬ Œ›˚˛± ˝˝◊Àı ¤ı—
˜≈M걬Û≈Àı˛ı˛ øÀfl¬ı˛¬ ӬȬ ˝˝◊ÀÓ¬ ˜≈M걬Û≈ı˛ìøøıı˛ ˝±›h¬ ¤˘±fl¬±ı˛ Ê˘Àé¬ÀS Ê˘ ˘˝◊ı±ı˛ › ˜»¸…
Òøı˛ı±ı˛ ’øÒfl¬±ı˛ √õ∂À˚˛±· fl¬øı˛ı±ı˛› ’Ú≈˜øÓ¬ Œ›˚˛± ˝˝◊Àı ıø˘˚˛± ¬Ûé¬·Ì ¸•úÓ¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂÚ/
346 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
ï·ó øS¬Û≈ı˛± Œ¸"ı˛
øS¬Û≈ı˛±ìŒ˜Ã˘øˆ¬ ı±Ê±ı˛ Œ¸"Àı˛ ‰¬jÚÚ·ı˛-‰¬±•Û±ı˛±˝◊ ‰¬± ı±·±Ú ¤˘±fl¬±
Ê≈˘±˝◊, 2011-¤ Œ˚ÃÔı˛+À¬Û ¸˜œøé¬Ó¬ › ‹fl¬˜ÀÓ¬… ά◊¬ÛڜӬ ˝›˚˛± ø·˚˛±ÀÂ
¤ı˛+À¬Û øı…˜±Ú ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 1904 ˝˝◊ÀÓ¬ ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 1905 ¬Û˚«ôL√ Œ¸±Ú±ı˛±˝◊Âh¬± Úœ ıı˛±ıı˛
¸œ˜±Ú± ’øǬӬ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/

ï‚ó ’±¸±˜ Œ¸"ı˛

(i) ’±¸±˜ Œ¸"Àı˛ fl¬±˘±ı±øh¬ ïıh¬˝◊ı±øh¬ó ¤˘±fl¬±
’±·à¬, 2011-¤ Œ˚ÃÔı˛+À¬Û ¸˜œøé¬Ó¬ › ‹fl¬˜ÀÓ¬… ά◊¬ÛڜӬ ˝›˚˛± ø·˚˛±ÀÂ
¤ı˛+À¬Û øı…˜±Ú ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 1066ì24-øȬ ˝˝◊ÀÓ¬ ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 1067ì16-øÈ ¬Û˚«ôL√ ¸œ˜±Ú±
’øǬӬ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/
(ii) ’±¸±˜ Œ¸"Àı˛ ¬Û±{°±Ô±˘ ¤˘±fl¬±
‰¬± ı±·±ÀÚı˛ ı±ø˝Àı˛ı˛ Ò±ı˛ ’Ú≈¸ı˛Ì fl¬øı˛˚±˛ øı…˜±Ú ¸œ˜±Ú±ô¶y∏ ¬ Ú— 1370ì3-¤¸¬
˝˝◊ÀÓ¬ 1371ì6-¤¸ ¬Û˚«ôL√ ¤ı— ¬Û±Ú ıÀı˛±ÀÊı˛ ı±ø˝Àı˛ı˛ Ò±ı˛ ıı˛±ıı˛ ¸œ˜±Ú±ô¶∏y¬ Ú— 1372 ˝˝◊ÀÓ¬
1373ì2-¤¸ ¬Û˚«ôL√, ¸œ˜±Ú± ’øǬӬ fl¬ı˛± ˝˝◊Àı/
3/ 16˝◊ Œ˜, 1974 Ó¬±øı˛À‡ı˛ ‰≈¬øMêı˛ ’Ú≈ÀBÂ 1 ï12ó ¤ı— 6˝◊ Œ¸ÀõI◊•§ı˛, 2011 Ó¬±øı˛À‡ı˛
‰≈¬øMêı˛ Œ√õ∂±ÀȬ±fl¬˘ ’Ú≈¸±Àı˛ ˆ¬±ı˛Ó¬ › ı±—˘±ÀÀ˙ı˛ ˜ÀÒ… øÂȬ˜˝˘ øıøÚ˜À˚˛ı˛ Ó¬±ø˘fl¬±/
fl¬/ ¤˘±fl¬± ¸˝ ı±—˘±ÀÀ˙ øıøÚ˜˚˛À˚±·… ˆ¬±ı˛Ó¬œ˚˛ øÂȬ˜˝˘
Sêø˜fl¬ Ú— øÂȬ¸˜”À˝ı˛ Ú±˜ øÂȬ Ú— ı±—˘±ÀÀ˙ı˛ ¬Ûø}¬˜ıÀºı˛ ¤˘±fl¬±
Œ˚ Œ˚ Ô±Ú±ı˛ Œ˚ Ô±Ú±ı˛ ¤fl¬Àı˛
’ôL√·«Ó¬ ’ôL√·«Ó¬
1 2 3 4 5 6
fl¬/ ¶§Ó¬La øÂȬ¸˜”˝ ¸˝ øÂȬ˜˝˘
01/ ·ı˛±øÓ¬ 75 ¬Û‰¬±·h¬ ˝˘øı±øh¬ 58.23
02/ ·ı˛±øÓ¬ 76 ¬Û‰¬±·h¬ ˝˘øı±øh¬ 0.79
03/ ·ı˛±øÓ¬ 77 ¬Û‰¬±·h¬ ˝˘øı±øh¬ 18
04/ ·ı˛±øÓ¬ 78 ¬Û‰¬±·h¬ ˝˘øı±øh¬ 958.66
05/ ·ı˛±øÓ¬ 79 ¬Û‰¬±·h¬ ˝˘øı±øh¬ 1.74
06/ ·ı˛±øÓ¬ 80 ¬Û‰¬±·h¬ ˝˘øı±øh¬ 73.75
07/ øı—ø·˜±øı˛ ˆ¬±·-1 73 ¬Û‰¬±·h¬ ˝˘øı±øh¬ 6.07
08/ Ú±øÊı˛·? 41 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 58.32
09/ Ú±øÊı˛·? 42 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 434.29
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 347
Sêø˜fl¬ Ú— øÂȬ¸˜”À˝ı˛ Ú±˜ øÂȬ Ú— ı±—˘±ÀÀ˙ı˛ ¬Ûø}¬˜ıÀºı˛ ¤˘±fl¬±
Œ˚ Œ˚ Ô±Ú±ı˛ Œ˚ Ô±Ú±ı˛ ¤fl¬Àı˛
’ôL√·«Ó¬ ’ôL√·«Ó¬
1 2 3 4 5 6
10/ Ú±øÊı˛·? 44 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 53.47
11/ Ú±øÊı˛·? 45 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 1.07
12/ Ú±øÊı˛·? 46 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 17.95
13/ Ú±øÊı˛·? 47 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 3.89
14/ Ú±øÊı˛·? 48 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 73.27
15/ Ú±øÊı˛·? 49 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 49.05
16/ Ú±øÊı˛·? 50 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 5.05
17/ Ú±øÊı˛·? 51 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 0.77
18/ Ú±øÊı˛·? 52 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 1.04
19/ Ú±øÊı˛·? 53 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 1.02
20/ Ú±øÊı˛·? 54 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 3.87
21/ Ú±øÊı˛·? 55 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 12.18
22/ Ú±øÊı˛·? 56 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 54.04
23/ Ú±øÊı˛·? 57 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 8.27
24/ Ú±øÊı˛·? 58 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 14.22
25/ Ú±øÊı˛·? 60 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 0.52
26/ ¬Û≈øȬ˜±øı˛ 59 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 122.8
27/ ˝◊‡±È¬± ±Ȭ 38 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 499.21
28/ ¸˘ı±øh¬ 37 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 1188.93
29/ fl¬±Ê˘øø‚ 36 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 771.44
30/ ڱȬfl¬ÀȬ±fl¬± 32 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 162.26
31/ ڱȬfl¬ÀȬ±fl¬± 33 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 0.26
32/ Œıά◊˘±ˆ¬±„± ±Ȭ 35 Œı±± ˝˘øı±øh¬ 0.83
33/ ı˘±¬Û±h¬± ˝◊·ı˛±ı±h¬ 3 Œıœ·? ˝˘øı±øh¬ 1752.44
34/ ıh¬ ‡øǬ‡øı˛Ê± 30 øά˜˘± ˝˘øı±øh¬ 7.71
ø‰¬Ó¬˘˝
35/ ıh¬ ‡øǬ‡øı˛Ê± 29 øά˜˘± ˝˘øı±øh¬ 36.83
ø‰¬Ó¬˘˝
36/ ıh¬ ‡Úø·ı˛ 28 øά˜˘± ˝˘øı±øh¬ 30.53
348 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
Sêø˜fl¬ Ú— øÂȬ¸˜”À˝ı˛ Ú±˜ øÂȬ Ú— ı±—˘±ÀÀ˙ı˛ ¬Ûø}¬˜ıÀºı˛ ¤˘±fl¬±
Œ˚ Œ˚ Ô±Ú±ı˛ Œ˚ Ô±Ú±ı˛ ¤fl¬Àı˛
’ôL√·«Ó¬ ’ôL√·«Ó¬
1 2 3 4 5 6
37/ Ú·ı˛ øÊÀfl¬±ı±øh¬ 31 øά˜˘± ˝˘øı±øh¬ 33.41
38/ fl≈¬‰¬ø˘ı±øh¬ 26 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 5.78
39/ fl≈¬‰¬ø˘ı±øh¬ 27 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 2.04
40/ ıh¬ fl≈¬‰¬ø˘ı±øh¬ Œ˜‡ø˘·? ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 4.35
Ô±Ú±ı˛ ŒÊ.¤˘
107-¤ı˛ ‡G¬
41/ ʱ˜±˘˝ 6 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 5.24
ı˘±¬Û≈‡øı˛
42/ ά◊¬ÛÚÀ‰¬Ãøfl¬ 115ì2 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 0.32
fl≈¬‰¬ø˘ı±øh¬
43/ ά◊¬ÛÚÀ‰¬Ãøfl¬ 7 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 44.04
fl≈¬‰¬ø˘ı±øh¬
44/ Œˆ¬±Ó¬Úøı˛ 11 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 36.83
45/ ı˘±¬Û≈‡øı˛ 5 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 55.91
46/ ıh¬ ‡Úø·ı˛ 4 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 50.51
47/ ıh¬ ‡Úø·ı˛ 9 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 87.42
48/ ±Ȭ ı·Àά±fl¬ı˛± 10 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 41.7
49/ ı˛Ó¬Ú¬Û≈ı˛ 11 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 58.91
50/ ı·Àά±fl¬ı˛± 12 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 25.49
51/ Ù≈¬˘Àfl¬ı˛ ±ıøı˛ Œ˜‡ø˘·? ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 0.88
Ô±Ú±ı˛
ŒÊ.¤˘.
107-¤ı˛ ‡G¬
52/ ‡h¬‡øh¬˚˛± 15 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 60.74
53/ ‡h¬‡øh¬˚˛± 13 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 51.62
54/ Œ˘±È¬±˜±øı˛ 14 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 110.92
55/ ˆ≈¬Ó¬ı±øh¬ 16 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 205.46
56/ Œfl¬±˜±Ó¬ 16fl¬ ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 42.8
‰¬…±—h¬±ı±g¬±
57/ Œfl¬±˜±Ó¬ 17fl¬ ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 16.01
‰¬…±—h¬±ı±g¬±
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 349
Sêø˜fl¬ Ú— øÂȬ¸˜”À˝ı˛ Ú±˜ øÂȬ Ú— ı±—˘±ÀÀ˙ı˛ ¬Ûø}¬˜ıÀºı˛ ¤˘±fl¬±
Œ˚ Œ˚ Ô±Ú±ı˛ Œ˚ Ô±Ú±ı˛ ¤fl¬Àı˛
’ôL√·«Ó¬ ’ôL√·«Ó¬
1 2 3 4 5 6
58/ ¬Û±øÚ˙±˘± 17 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 137.66
59/ Z±øı˛fl¬±˜±øı˛ 18 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 36.5
‡¸ı¸
60/ ¬Û±øÚ˙±˘± 153ìÓ¬ ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 0.27
61/ ¬Û±øÚ˙±˘± 153ìÌ ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 18.01
62/ ¬Û±øÚ˙±˘± 19 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 64.63
63/ ¬Û±øÚ˙±˘± 21 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 51.4
64/ Œ˘±È¬±˜±øı˛ 20 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 283.53
65/ Œ˘±È¬±˜±øı˛ 22 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 98.85
66/ Z±øı˛fl¬±˜±øı˛ 23 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 39.52
67/ Z±øı˛fl¬±˜±øı˛ 25 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 45.73
68/ ±Ȭ ˆ≈¬Ó¬˝±È¬ 24 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 56.11
69/ ı±fl¬±È¬± 131 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˝±Ô±ˆ¬±º± 22.35
70/ ı±fl¬±È¬± 132 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˝±Ô±ˆ¬±º± 11.96
71/ ı±fl¬±È¬± 130 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˝±øÔˆ¬±º± 20.48
72/ Œˆ¬±·ı˛±˜&øh¬ 133¬ ¬Û±È¬·Ë±˜ ˝±øÔˆ¬±º± 1.44
73/ ŒÂÚ±fl¬±È¬± 134 ¬Û±È¬·Ë±˜ Œ˜‡ø˘·? 7.81
74/ ı“±˙fl¬±È¬± 119 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˜±Ô±ˆ¬±º± 413.81
75/ ı“±˙fl¬±È¬± 120 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˜±Ô±ˆ¬±º± 30.75
76/ ı“±˙fl¬±È¬± 121 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˜±Ô±ˆ¬±º± 12.15
77/ ı“±˙fl¬±È¬± 113 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˜±Ô±ˆ¬±º± 57.86
78/ ı“±˙fl¬±È¬± 112 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˜±Ô±ˆ¬±º± 315.04
79/ ı“±˙fl¬±È¬± 114 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˜±Ô±ˆ¬±º± 0.77
80/ ı“±˙fl¬±È¬± 115 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˜±Ô±ˆ¬±º± 29.2
81/ ı“±˙fl¬±È¬± 122 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˜±Ô±ˆ¬±º± 33.22
82/ ı“±˙fl¬±È¬± 127 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˜±Ô±ˆ¬±º± 12.72
83/ ı“±˙fl¬±È¬± 128 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˜±Ô±ˆ¬±º± 2.33
84/ ı“±˙fl¬±È¬± 117 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˜±Ô±ˆ¬±º± 2.55
85/ ı“±˙fl¬±È¬± 118 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˜±Ô±ˆ¬±º± 30.98
86/ ı“±˙fl¬±È¬± 125 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˜±Ô±ˆ¬±º± 0.64
350 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
Sêø˜fl¬ Ú— øÂȬ¸˜”À˝ı˛ Ú±˜ øÂȬ Ú— ı±—˘±ÀÀ˙ı˛ ¬Ûø}¬˜ıÀºı˛ ¤˘±fl¬±
Œ˚ Œ˚ Ô±Ú±ı˛ Œ˚ Ô±Ú±ı˛ ¤fl¬Àı˛
’ôL√·«Ó¬ ’ôL√·«Ó¬
1 2 3 4 5 6
87/ ı“±˙fl¬±È¬± 126 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˜±Ô±ˆ¬±º± 1.39
88/ ı“±˙fl¬±È¬± 129 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˜±Ô±ˆ¬±º± 1.37
89/ ı“±˙fl¬±È¬± 116 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˜±Ô±ˆ¬±º± 16.96
90/ ı“±˙fl¬±È¬± 123 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˜±Ô±ˆ¬±º± 24.37
91/ ı“±˙fl¬±È¬± 124 ¬Û±È¬·Ë±˜ ˜±Ô±ˆ¬±º± 0.28
92/ Œ·±È¬±˜±øı˛ øÂȬ 135 ˝±øÓ¬ı±g¬± ˙œÓ¬˘fl≈¬ø‰¬ 126.59
93/ Œ·±È¬±˜±øı˛ øÂȬ 136 ˝±øÓ¬ı±g¬± ˙œÓ¬˘fl≈¬ø‰¬ 20.02
94/ ıÚ±¬Û‰¬±˝◊ 151 ˘±˘˜øÚı˛˝±È¬ øÚ˝±È¬± 217.29
95/ ıÚ±¬Û‰¬±˝◊ 152 ˘±˘˜øÚı˛˝±È¬ øÚ˝±È¬± 81.71
øˆ¬Ó¬ı˛fl≈¬øͬ
96/ ±ø˙˚˛±ı˛ ±h¬± 150 Ù≈¬˘ı±øh¬ øÚ˝±È¬± 1643.44
97/ ά±fl≈¬ı˛˝±È¬ 156 fl≈¬øh¬·Ë±˜ øÚ˝±È¬± 14.27
ά±øfl¬øÚı˛ fl≈¬øͬ
98/ fl¬˘±˜±øȬ 141 ˆ≈¬ı˛º˜±øı˛ øÚ˝±È¬± 21.21
99/ ˆ¬±˝ı·? 153 ˆ≈¬ı˛º˜±øı˛ øÚ˝±È¬± 31.58
100/ ı±›øȬfl≈¬¸«± 142 ¬ˆ≈¬ı˛º˜±øı˛ øÚ˝±È¬± 45.63
101/ ıh¬ Œfl¬±˚˛±‰≈¬˘fl¬± 143 ˆ≈¬ı˛º˜±øı˛ øÚ˝±È¬± 39.99
102/ ·±›‰≈¬˘fl¬± 2 147 ˆ≈¬ı˛º˜±øı˛ øÚ˝±È¬± 0.9
103/ ·±›‰≈¬˘fl¬± 1 146 ˆ≈¬ı˛º˜±øı˛ øÚ˝±È¬± 8.92
104/ ø‚˘Ó¬ı˛œ 2 145 ˆ≈¬ı˛º˜±øı˛ øÚ˝±È¬± 8.81
105/ ø‚˘Ó¬ı˛œ 1 144 ˆ≈¬ı˛º˜±øı˛ øÚ˝±È¬± 12.31
106/ ŒÂ±È¬ ·ı˛˘- 149 ˆ≈¬ı˛º˜±øı˛ øÚ˝±È¬± 17.85
ÀÁ¬±ı˛± 2
107/ ŒÂ±È¬ ·ı˛˘- 148 ˆ≈¬ı˛º˜±øı˛ øÚ˝±È¬± 35.74
ÀÁ¬±ı˛± 1
108/ Ú±˜ › ŒÊ. ¤˘. ¬Û±È¬·Ë±˜ ˜±Ô±ˆ¬±º± 3.5
Ú— ı…Ó¬œÓ¬ ŒÊ.
¤˘. Ú— 38-¤ı˛
øé¬Ì √õ∂±ÀôL√
¤ı— ŒÊ. ¤˘.
Ú— 39-¤ı˛
øé¬Ì √õ∂±ÀôL√
1øȬ øÂȬ ï¶ö±Úœ˚˛
ˆ¬±Àı ’À˙±fl¬-
ı±øh¬ Ú±À˜
¬Ûøı˛ø‰¬Ó¬ó
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 351
Sêø˜fl¬ Ú— øÂȬ¸˜”À˝ı˛ Ú±˜ øÂȬ Ú— ı±—˘±ÀÀ˙ı˛ ¬Ûø}¬˜ıÀºı˛ ¤˘±fl¬±
Œ˚ Œ˚ Ô±Ú±ı˛ Œ˚ Ô±Ú±ı˛ ¤fl¬Àı˛
’ôL√·«Ó¬ ’ôL√·«Ó¬
1 2 3 4 5 6
‡øG¬Ó¬ øÂȬ¸˜”˝ ¸˝ øÂȬ˜˝˘¸˜”˝
109/ (i) Œıά◊˘±Î¬±º± 34 ˝˘øı±øh¬ Œı±± 862.46
(ii) Œıά◊˘±Î¬±º± ‡G¬ ˝˘øı±øh¬ Œıœ·?
110/ (i) Œfl¬±È¬ˆ¬ÊÚœ 2 ˝˘øı±øh¬ Œıœ·? 2012.27
(ii) Œfl¬±È¬ˆ¬ÊÚœ ‡G¬ ˝˘øı±øh¬ Œıœ·?
(iii) Œfl¬±È¬ˆ¬ÊÚœ ‡G¬ ˝˘øı±øh¬ Œıœ·?
(iv) Œfl¬±È¬ˆ¬ÊÚœ ‡G¬ ˝˘øı±øh¬ Œıœ·?
111/ (i) ˝˘± ‡±·ı˛±ı±øh¬ ˝˘øı±øh¬ Œıœ·? 2650.35
(ii) ˝˘± ‡G¬ ˝˘øı±øh¬ Œıœ·?
(iii) ˝˘± ‡G¬ ˝˘øı±øh¬ Œıœ·?
(iv) ˝˘± ‡G¬ ˝˘øı±øh¬ Œıœ·?
(v) ˝˘± ‡G¬ ˝˘øı±øh¬ Œıœ·?
(vi) ˝˘± ‡G¬ ˝˘øı±øh¬ Œıœ·?
17160.63
øÂȬ˜˝˘¸˜”À˝ı˛ ά◊¬ÛÀı˛ ıøÌ«Ó¬ øııı˛Ì¸˜”˝ 9˝◊-12˝◊ ’À"±ıı˛, 1996 ¬Û˚«ôL√ fl¬˘fl¬±Ó¬±˚˛ ’Ú≈øá¬Ó¬
ˆ¬±ı˛Ó¬-ı±—˘±À˙ ¸À•ú˘ÀÚ Ó¬Ô± 21-24Œ˙ ÚÀˆ¬•§ı˛, 1996 ¬Û˚«ôL√ Ê˘¬Û±˝◊&øh¬ ï¬Ûø}¬˜ıºó
-¬Û=¡·h¬ ïı±—˘±À˙ó Œ¸"Àı˛ Œ˚ÃÔ Œé¬S ¬Ûøı˛˙«Úfl¬±˘œÚ ˆ¬±ı˛Ó¬ › ı±—˘±À˙ fl¬Ó‘¬«fl¬ ı˛øé¬Ó¬
’øˆ¬À˘‡¸˜”À˝ı˛ ¸ø˝Ó¬ Œ˚ÃÔˆ¬±Àı ø˜˘±˝◊˚˛± Œ‡± ˝˝◊˚˛±À › ¸ºøÓ¬¸±ÒÚ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±ÀÂ/
Ȭœfl¬± † Sêø˜fl¬ Ú— 108-¤ øÂȬ˜˝À˘ı˛ Ú±˜ 1996-97-¤ı˛ Œé¬S¬ÛÀı« Œ˚ÃÔ ˆ”¬Ó¬˘ ˚±‰¬±˝◊ Z±ı˛±
’À˙±fl¬±ı±øh¬ Ú±À˜ ø‰¬ø˝êÓ¬ ˝˝◊˚˛±ÀÂ/

øıË·. ŒÊ. ’±ı˛. ø¬ÛȬ±ı˛ ˜˝ ¸øÙ¬ ά◊VœÚ

ά±˚˛Àı˛"ı˛ ˘…±`¬ Œı˛fl¬Î«¬¸ ’…±`¬ ¸±Àˆ«¬ ά±˚˛Àı˛"ı˛ ŒÊÚ±Àı˛˘, ˘…±`¬ Œı˛fl¬Î«¬¸
ï¤' ’øÙ¬ø¸›ó ¬Ûø}¬˜ıº, ˆ¬±ı˛Ó¬ › ’…±`¬ ¸±Àˆ«¬¸, ı±—˘±À˙/
ά±˚˛Àı˛"ı˛, ˝◊଱ګ ¸±Àfl«¬˘ ¸±Àˆ«¬ ’Ù¬
˝◊ø`¬˚˛±, fl¬˘fl¬±Ó¬±/
352 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
‡/ ¤˘±fl¬±¸˝ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ øıøÚ˜˚˛À˚±·… ı±—˘±À˙ øÂȬ˜˝˘
Sêø˜fl¬ Ú— øÂȬ¸˜”À˝ı˛ Ú±˜ ¬Ûø}¬˜ıÀºı˛ ı±—˘±ÀÀ˙ı˛ ¬ŒÊ ¤˘ ¤˘±fl¬±
Œ˚ Ô±Ú±ı˛ Œ˚ Ô±Ú±ı˛ Ú— ¤fl¬Àı˛
’ôL√·«Ó¬ ’ôL√·«Ó¬
1 2 3 4 5 6
fl¬/ ¶§Ó¬La øÂȬ¸˜”˝ ¸˝ øÂȬ˜˝˘
1/ øÂȬ fl≈¬‰¬ø˘ı±øh¬ Œ˜‡ø˘·? ¬Û±È¬·Ë±˜ 22 370.64
2/ fl≈¬‰¬ø˘ı±øh¬ı˛ øÂȬˆ”¬ø˜ Œ˜‡ø˘·? ¬Û±È¬·Ë±˜ 24 1.83
3/ ı˘±¬Û≈‡øı˛ Œ˜‡ø˘·? ¬Û±È¬·Ë±˜ 21 331.64
4/ ¬Û±Úı±øh¬ Ú— 2-¤ı˛ Œ˜‡ø˘·? ¬Û±È¬·Ë±˜ 20 1.13
øÂȬˆ”¬ø˜
5/ øÂȬ ¬Û±Úı±øh¬ Œ˜‡ø˘·? ¬Û±È¬·Ë±˜ 18 108.59
6/ Òı˘¸øÓ¬ ø˜ı˛ø·¬Û≈ı˛ Œ˜‡ø˘·? ¬Û±È¬·Ë±˜ 15 173.88
7/ ı±˜Ú˘ Œ˜‡ø˘·? ¬Û±È¬·Ë±˜ 11 2.24
8/ øÂȬ Òı˘¸øÓ¬ Œ˜‡ø˘·? ¬Û±È¬·Ë±˜ 14 66.58
9/ Òı˘¸øÓ¬ Œ˜‡ø˘·? ¬Û±È¬·Ë±˜ 13 60.45
10/ |œı˛±˜¬Û≈ı˛ Œ˜‡ø˘·? ¬Û±È¬·Ë±˜ 8 1.05
11/ ŒÊ±Ó¬ øÚ#˜± Œ˜‡ø˘·? ¬Û±È¬·Ë±˜ 3 87.54
12/ Ê·»Àıh¬ Ú— 3-¤ı˛ ˜±Ô±ˆ¬±º± ¬Û±È¬·Ë±˜ 37 69.84
øÂȬˆ”¬ø˜
13/ Ê·»Àıh¬ Ú— 1-¤ı˛ ˜±Ô±ˆ¬±º± ¬Û±È¬·Ë±˜ 35 30.66
øÂȬˆ”¬ø˜
14/ Ê·»Àıh¬ Ú— 2-¤ı˛ ˜±Ô±ˆ¬±º± ¬Û±È¬·Ë±˜ 36 27.09
øÂȬˆ”¬ø˜
15/ øÂȬ Œfl¬±Àfl¬˚˛±ı±øh¬ ˜±Ô±ˆ¬±º± ¬Û±È¬·Ë±˜ 47 29.49
16/ øÂȬ ˆ¬±`¬±ı˛˝ ˜±Ô±ˆ¬±º± ¬Û±È¬·Ë±˜ 67 39.96
17/ Òı˘&øh¬ ˜±Ô±ˆ¬±º± ¬Û±È¬·Ë±˜ 52 12.5
18/ øÂȬ Òı˘&øh¬ ˜±Ô±ˆ¬±º± ¬Û±È¬·Ë±˜ 53 22.31
19/ Òı˘&øh¬ Ú— 3-¤ı˛ ˜±Ô±ˆ¬±º± ¬Û±È¬·Ë±˜ 70 1.33
øÂȬˆ”¬ø˜
20/ Òı˘&øh¬ Ú— 4-¤ı˛ ˜±Ô±ˆ¬±º± ¬Û±È¬·Ë±˜ 71 4.55
øÂȬˆ”¬ø˜
21/ Òı˘&øh¬ Ú— 5-¤ı˛ ˜±Ô±ˆ¬±º± ¬Û±È¬·Ë±˜ 72 4.12
øÂȬˆ”¬ø˜
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 353
‡/ ¤˘±fl¬±¸˝ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ øıøÚ˜˚˛À˚±·… ı±—˘±À˙ øÂȬ˜˝˘
Sêø˜fl¬ Ú— øÂȬ¸˜”À˝ı˛ Ú±˜ ¬Ûø}¬˜ıÀºı˛ ı±—˘±ÀÀ˙ı˛ ¬ŒÊ ¤˘ ¤˘±fl¬±
Œ˚ Ô±Ú±ı˛ Œ˚ Ô±Ú±ı˛ Ú— ¤fl¬Àı˛
’ôL√·«Ó¬ ’ôL√·«Ó¬
1 2 3 4 5 6
22/ Òı˘&øh¬ Ú— 1-¤ı˛ ˜±Ô±ˆ¬±º± ¬Û±È¬·Ë±˜ 68 26.83
øÂȬˆ”¬ø˜
23/ Òı˘&øh¬ Ú— 2-¤ı˛ ˜±Ô±ˆ¬±º± ¬Û±È¬·Ë±˜ 69 13.95
øÂȬˆ”¬ø˜
24/ ˜ø˝¯∏˜±øı˛ ˙œÓ¬˘fl≈¬ø‰¬ ¬Û±È¬·Ë±˜ 54 122.77
25/ ıh¬ ¸ı˛±Î≈¬øı ˙œÓ¬˘fl≈¬ø‰¬ ¬˝±øÓ¬ı±g¬± 13 34.96
26/ Ù¬±˘Ú±¬Û≈ı˛ ˙œÓ¬˘fl≈¬ø‰¬ ¬Û±È¬·Ë±˜ 64 505.56
27/ ’±˜ÀÁ¬±˘ ˙œÓ¬˘fl≈¬ø‰¬ ˝±øÓ¬ı±g¬± 57 1.25
28/ øfl¬¸˜Ó¬ ıȬøı˛·±Â øÚ˝±È¬± fl¬±ø˘·? 82 209.95
29/ ≈·±« ¬Û≈ı˛ øÚ˝±È¬± fl¬±ø˘·? 83 20.96
30/ ı“±¸≈˚˛± ‡±˜±ı˛ ·œÓ¬˘˝ øÚ˝±È¬± ˘±˘˜øÌı˛˝±È¬ 1 24.54
31/ Œ¬Û±˚˛±Ó≈¬ı˛fl¬≈ øͬ øÚ˝±È¬± ˘±˘˜øÌı˛˝±È¬ 37 589.94
32/ ¬Ûø}¬˜ ıfl¬±ø˘ı˛ Âh¬± øÚ˝±È¬± ˆ≈¬èº˜±øı˛ 38 151.98
33/ ˜Ò… ıfl¬±ø˘ı˛ Âh¬± øÚ˝±È¬± ˆ≈¬èº˜±øı˛ 39 32.72
34/ ¬Û”ı« ıfl¬±ø˘ı˛ Âh¬± øÚ˝±È¬± ˆ≈¬èº˜±øı˛ 40 12.23
35/ ˜Ò… ˜˙±˘Î¬±º± øÚ˝±È¬± ˆ≈¬èº˜±øı˛ 3 136.66
36/ ˜Ò… øÂȬ ˜˙±˘Î¬±º± øÚ˝±È¬± ˆ≈¬èº˜±øı˛ 8 11.87
37/ ¬Ûø}¬˜ øÂȬ ˜˙±˘Î¬±º± øÚ˝±È¬± ˆ≈¬èº˜±øı˛ 7 7.6
38/ ά◊Mı˛ ˜˙±˘Î¬±º± øÚ˝±È¬± ˆ≈¬èº˜±øı˛ 2 27.29
39/ fl¬‰≈¬˚˛± øÚ˝±È¬± ˆ≈¬èº˜±øı˛ 5 119.74
40/ ά◊Mı˛ ı“±˙ÊøÚ Ó≈¬Ù¬±Ú·? ˆ≈¬èº˜±øı˛ 1 47.17
41/ ±Ȭ øÓ¬˘±˝◊ Ó≈¬Ù¬±Ú·? ˆ≈¬èº˜±øı˛ 17 81.56
‡/ ‡øG¬Ó¬ øÂȬ¸˜”˝ ¸˝ øÂȬ˜˝˘ ¸˜”˝
42/ (i) Ú˘·Ë±˜ ˙œÓ¬˘fl≈¬ø‰¬ ¬Û±È¬·Ë±˜ 65 1397.34
(ii) Ú˘·Ë±˜ ï‡G¬ó ˙œÓ¬˘fl≈¬ø‰¬ ¬Û±È¬·Ë±˜ 65
(iii) Ú˘·Ë±˜ ï‡G¬ó ˙œÓ¬˘fl≈¬ø‰¬ ¬Û±È¬·Ë±˜ 65
354 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú
‡/ ¤˘±fl¬±¸˝ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ øıøÚ˜˚˛À˚±·… ı±—˘±À˙ øÂȬ˜˝˘
Sêø˜fl¬ Ú— øÂȬ¸˜”À˝ı˛ Ú±˜ ¬Ûø}¬˜ıÀºı˛ ı±—˘±ÀÀ˙ı˛ ¬ŒÊ ¤˘ ¤˘±fl¬±
Œ˚ Ô±Ú±ı˛ Œ˚ Ô±Ú±ı˛ Ú— ¤fl¬Àı˛
’ôL√·«Ó¬ ’ôL√·«Ó¬
1 2 3 4 5 6
43/ (i) øÂȬ Ú˘·Ë±˜ ˙œÓ¬˘fl≈¬ø‰¬ ¬Û±È¬·Ë±˜ 66 49.5
(ii) øÂȬ Ú˘·Ë±˜ ï‡G¬ó ˙œÓ¬˘fl≈¬ø‰¬ ¬Û±È¬·Ë±˜ 66
44/ (i) ıȬøı˛·±Â øÚ˝±È¬± fl¬±ø˘·? 81 577.37
(ii) ıȬøı˛·±Â ï‡G¬ó øÚ˝±È¬± fl¬±ø˘·? 81
(iii) ıȬøı˛·±Â ï‡G¬ó øÚ˝±È¬± Ù≈¬˘ı±øh¬ 9
45/ (i) fl¬±ı˛±˘± øÚ˝±È¬± Ù≈¬˘ı±øh¬ 9 269.91
(ii) fl¬±ı˛±˘± ï‡G¬ó øÚ˝±È¬± Ù≈¬˘ı±øh¬ 9
(iii) fl¬±ı˛±˘± ï‡G¬ó øÚ˝±È¬± Ù≈¬˘ı±øh¬ 8
46/ (i) ø˙m™¸± ˜≈ô¶∏øÓ¬ øÚ˝±È¬± Ù≈¬˘ı±øh¬ 8 373.2
(ii) ø˙m™¸± ˜≈ô¶∏øÓ¬ ï‡G¬ó øÚ˝±È¬± Ù≈¬˘ı±øh¬ 6
47/ (i) øé¬Ì ˜˙±˘Î¬±º± øÚ˝±È¬± ˆ≈¬èº˜±øı˛ 6 571.38
(ii) øé¬Ì ˜˙±˘Î¬±º± ï‡G¬ó øÚ˝±È¬± ˆ≈¬èº˜±øı˛ 6
(iii) øé¬Ì ˜˙±˘Î¬±º± ï‡G¬ó øÚ˝±È¬± ˆ≈¬èº˜±øı˛ 6
(iv) øé¬Ì ˜˙±˘Î¬±º± ï‡G¬ó øÚ˝±È¬± ˆ≈¬èº˜±øı˛ 6
(v) øé¬Ì ˜˙±˘Î¬±º± ï‡G¬ó øÚ˝±È¬± ˆ≈¬èº˜±øı˛ 6
(vi) øé¬Ì ˜˙±˘Î¬±º± ï‡G¬ó øÚ˝±È¬± ˆ≈¬èº˜±øı˛ 6
48/ (i) ¬Ûø}¬˜ ˜˙±˘Î¬±º± øÚ˝±È¬± ˆ≈¬èº˜±øı˛ 4 29.49
(ii) ¬Ûø}¬˜ ˜˙±˘Î¬±º± ï‡G¬ó øÚ˝±È¬± ˆ≈¬èº˜±øı˛ 4
49/ (i) ¬Û”ı« øÂȬ ˜˙±˘Î¬±º± øÚ˝±È¬± ˆ≈¬èº˜±øı˛ 10 35.01
(ii) ¬Ûı” « øÂȬ ˜˙±˘Î¬±º± ï‡G¬ó øÚ˝±È¬± ˆ≈¬èº˜±øı˛ 10
50/ (i) ¬Û”ı« ˜˙±˘Î¬±º± øÚ˝±È¬± ˆ≈¬èº˜±øı˛ 11 153.89
(ii) ¬Û”ı« ˜˙±˘Î¬±º± ï‡G¬ó øÚ˝±È¬± ˆ≈¬èº˜±øı˛ 11
51/ (i) ά◊Mı˛ Ϭ±˘Î¬±º± Ó≈¬Ù¬±Ú·? ˆ≈¬èº˜±øı˛ 14 24.98
(ii) ά◊Mı˛ Ϭ±˘Î¬±º± ï‡G¬ó Ó≈¬Ù¬±Ú·? ˆ≈¬èº˜±øı˛ 14
(iii) ά◊Mı˛ Ϭ±˘Î¬±º± ï‡G¬ó Ó≈¬Ù¬±Ú·? ˆ≈¬èº˜±øı˛ 14
Œ˜±È¬ ¤˘±fl¬± 7,110.02
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 355

øÂȬ˜˝˘¸˜”À˝ı˛ ά◊¬ÛÀı˛ ıøÌ«Ó¬ øııı˛Ì¸˜”˝ 9˝◊-12˝◊ ’À"±ıı˛, 1996 ¬Û˚«ôL√ fl¬˘fl¬±Ó¬±˚˛ ’Ú≈øá¬Ó¬
ˆ¬±ı˛Ó¬-ı±—˘±À˙ ¸À•ú˘ÀÚ Ó¬Ô± 21-24Œ˙ ÚÀˆ¬•§ı˛, 1996 ¬Û˚«ôL√ Ê˘¬Û±˝◊&øh¬ ï¬Ûø}¬˜ıºó-¬Û=¡·h¬
ïı±—˘±À˙ó Œ¸"Àı˛ Œ˚ÃÔ Œé¬S ¬Ûøı˛˙«Úfl¬±˘œÚ ˆ¬±ı˛Ó¬ › ı±—˘±À˙ fl¬Ó‘¬«fl¬ ı˛øé¬Ó¬ ’øˆ¬À˘‡¸˜”À˝ı˛
¸ø˝Ó¬ Œ˚ÃÔˆ¬±Àı ø˜˘±˝◊˚˛± Œ‡± ˝˝◊˚˛±À › ¸ºøÓ¬¸±ÒÚ fl¬ı˛± ˝˝◊˚˛±ÀÂ/

øıË·. ŒÊ. ’±ı˛. ø¬ÛȬ±ı˛ ˜˝ ¸øÙ¬ ά◊VœÚ

ά±˚˛Àı˛"ı˛ ˘…±`¬ Œı˛fl¬Î«¬¸ ’…±`¬ ¸±Àˆ«¬ ά±˚˛Àı˛"ı˛ ŒÊÚ±Àı˛˘, ˘…±`¬ Œı˛fl¬Î«¬¸
ï¤' ’øÙ¬ø¸›ó ¬Ûø}¬˜ıº, ˆ¬±ı˛Ó¬ › ’…±`¬ ¸±Àˆ«¬¸, ı±—˘±À˙/
ά±˚˛Àı˛"ı˛, ˝◊଱ګ ¸±Àfl«¬˘ ¸±Àˆ«¬ ’Ù¬
˝◊ø`¬˚˛±, fl¬˘fl¬±Ó¬±/
356 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú

¬Ûøı˛ø˙©Ü-2
¸—øıÒ±Ú ïÊ•ú≈ › fl¬±ù¨œÀı˛ √õ∂À˚˛±·ó ’±À˙,
2019
ø¸. ›. 272
¸—øıÒ±ÀÚı˛ 370 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó √õ∂fl¬ı˛Ì Z±ı˛± √õ∂M 鬘Ӭ±¸˜”À˝ı˛
√õ∂À˚˛±·SêÀ˜, ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬, Ê•ú≈ › fl¬±ù¨œı˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ¸•úøÓ¬¸˝, øÚÀ•ß±Mê
’±À˙ √õ∂±Ú fl¬øı˛ÀÓ¬ÀÂÚ †-
1/ ï1ó ¤˝◊ ’±À˙ ¸—øıÒ±Ú ïÊ•ú≈ › fl¬±ù¨œÀı˛ √õ∂À˚˛±·ó ’±À˙, 2019 Ú±À˜
’øˆ¬ø˝Ó¬ ˝˝◊Àı/
ï2ó ˝◊˝± ’øı˘À•§ ı˘ı» ˝˝◊Àı ¤ı— Ó¬»¬Ûı˛ıÓ«¬œfl¬±À˘, ¸˜À˚˛ ¸˜À˚˛
˚Ô±¸—À˙±øÒÓ¬ ¸—øıÒ±Ú ïÊ•ú≈ › fl¬±ù¨œÀı˛ √õ∂À˚˛±·ó ’±À˙, 1954-Œfl¬ ’øÒSê˜Ì
fl¬øı˛Àı/
2/ ¸˜À˚˛ ¸˜À˚˛ ˚Ô±¸—À˙±øÒÓ¬ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ¸fl¬˘ øıÒ±Ú, Ê•ú≈ › fl¬±ù¨œı˛ ı˛±Ê…
¸•ÛÀfl«¬ √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı ¤ı— Œ˚ ı…øÓ¬S꘸˜”˝ › ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú¸˜”˝ ¸±À¬ÛÀé¬ Œ¸&ø˘
‹ı˛+À¬Û √õ∂À˚±Ê… ˝˝◊Àı Ó¬±˝± øÚ•ßı˛+¬Û ˝˝◊Àı †-
367 √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ¸ø˝Ó¬ øÚÀ•ß±Mê √õ∂fl¬ı˛Ì ˚≈Mê ˝˝◊Àı, ˚Ô± †-
ëëï4ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±Ú, ά◊˝± Ê•ú≈ › fl¬±ù¨œı˛ ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬ Œ˚ı˛+À¬Û √õ∂˚≈Mê ˝˚˛,
Ó¬±˝±ı˛ √õ∂À˚˛±ÊÀÚ ñ
ïfl¬ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ı± ά◊˝±ı˛ øıÒ±Ú¸˜”À˝ı˛ ά◊À{°‡, ά◊Mê ı˛±Ê… ¸•ÛÀfl«¬
˚Ô±√õ∂˚≈Mê ¸—øıÒ±Ú ı± ά◊˝±ı˛ øıÒ±Ú¸˜”À˝ı˛ ά◊À{°‡ ıø˘˚˛± ’Ô«±i§ø˚˛Ó¬
˝˝◊ÀıÄ
ï‡ó ı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±ı˛ ¸≈¬Û±øı˛À˙ Ê•ú≈ › fl¬±ù¨œÀı˛ı˛ ¸ı˛-˝◊ øı˛˚˛±¸Ó¬ı˛+À¬Û
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ fl¬Ó‘¬«fl¬ Ó¬»¸˜À˚˛ ¶§œfl‘¬Ó¬, Ó¬»¸˜À˚˛ ı˛±ÀÊ…ı˛ ˜øLa¬Ûøı˛¯∏Àı˛
¬Ûı˛±˜À˙« fl¬±˚«ı˛Ó¬ ¬ÛÀ ’±¸œÚ ı…øMêı˛ ά◊À{°‡, Ê•ú≈ › fl¬±ù¨œÀı˛ı˛
ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ά◊À{°‡ ıø˘˚˛± ’Ô«±i§ø˚˛Ó¬ ˝˝◊ÀıÄ
ï·ó ά◊Mê ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸ı˛fl¬±Àı˛ı˛ ά◊À{°‡, Ó“¬±˝±ı˛ ˜øLa¬Ûøı˛¯∏Àı˛ ¬Ûı˛±˜À˙« fl¬±˚«ı˛Ó¬
Ê•ú≈ › fl¬±ù¨œÀı˛ı˛ ı˛±Ê…¬Û±À˘ı˛ ά◊À{°‡Àfl¬ ’ôL√ˆ≈¬«Mê fl¬Àı˛ ıø˘˚˛±
’Ô«±i§ø˚˛Ó¬ ˝˝◊ÀıÄ ¤ı—
ï‚ó ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ 370 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï3ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ’Ú≈øıøÒÀÓ¬
ëëï2ó √õ∂fl¬ı˛ÀÌ Î¬◊ø{°ø‡Ó¬ ı˛±ÀÊ…ı˛ ¸—øıÒ±Ú ¸ˆ¬±íí ¤˝◊ ’øˆ¬ı…øMê
ëëı˛±ÀÊ…ı˛ øıÒ±Ú¸ˆ¬±íí ¬ÛøͬӬ ˝˝◊Àı/íí
 ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±Ú 357

¬Ûøı˛ø˙©Ü-3
¸—øıÒ±ÀÚı˛ ’Ú≈ÀBÂ 370ï3ó-¤ı˛ ’ÒœÀÚ Œ‚±¯∏̱
ëëø¸. ›. 273íí
ı˛±©Üò¬ÛøÓ¬ ¸—¸Àı˛ ¸≈¬Û±øı˛À˙ ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ 370 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï1ó
õ∂fl¬ı˛ÀÌı˛ ¸ø˝Ó¬ ¬ÛøͬӬ 370 ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ï3ó õ∂fl¬ı˛Ì Z±ı˛± õ∂M 鬘Ӭ±¸˜”À˝ı˛
õ∂À˚˛±·SêÀ˜ Œ‚±¯Ì± fl¬øı˛ÀÓ¬ÀÂÚ Œ˚ 6˝◊ ’±·©Ü, 2019 Ó¬±øı˛‡ ˝˝◊ÀÓ¬ øÚÀ•ß±Mêı˛+À¬Û
øˆ¬iß, ά◊Mê ’Ú≈ÀBÂÀı˛ ¸fl¬˘ õ∂fl¬ı˛Ì øSê˚˛±˙œ˘ Ô±øfl¬Àı Ú±, ˚±˝± ¤˝◊ı˛+À¬Û ¬ÛøͬӬ
˝˝◊Àı, ˚Ô± †ñ

ëë370/ ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ¸˜À˚˛ ¸˜À˚˛ ˚Ô±¸—À˙±øÒÓ¬ ¸fl¬˘ øıÒ±Ú,

’Ú≈ÀBÂ 152 ı± ’Ú≈ÀBÂ 308 ı± ¤˝◊ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ’Ú… Œfl¬±Ú ’Ú≈ÀBÂ ı± Ê•ú≈ ›
fl¬±ù¨œÀı˛ı˛ ¸—øıÒ±ÀÚı˛ ’Ú… Œfl¬±Ú øıÒ±Ú ı± Œfl¬±Ú øıøÒ, ô¶±ÀıÊ, ı˛±˚˛, ’Ò…±À˙,
’±À˙, ά◊¬ÛøıøÒ, øÚ˚˛˜, õ∂øÚ˚˛˜, õ∂:±¬ÛÚ, ˆ¬±ı˛ÀÓ¬ı˛ ı˛±Ê…Àé¬ÀS øıøÒı» ı˘˙±˘œ
ı˛œøÓ¬ ı± õ∂Ô±, ı± ’Ú≈ÀBÂ 363-ı˛ ’ÒœÀÚ ’Ú… Œfl¬±Ú ¸—À˘‡, ¸øg¬ ı± ‰≈¬øMêÀÓ¬ ı±
’Ú…Ô± ¤Ó¬øZ¬Ûı˛œÀÓ¬ ˚±˝± øfl¬Â≈ ’±À Ӭ»¸ÀN› Œfl¬±Ú õ∂fl¬±ı˛ ¸—¬Ûøı˛ıÓ«¬Ú ı±
ı…øÓ¬Sê˜ ı…øÓ¬Àı˛Àfl¬ Ê•ú≈ › fl¬±ù¨œı˛ ı˛±ÀÊ… õ∂˚≈Mê ˝˝◊Àı/íí