CHƯƠNG 2

NHÀ NƯỚC CỘNG HOÀ XÃ HỘI

CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

LÊ HOÀI NAM
1
 NỘI DUNG

2.1. Một số khái niệm cơ bản

2.2. Một số nguyên tắc hiến định về tổ chức

và hoạt động của bộ máy nhà nước

2.3. Các cơ quan nhà nước hiến định

2.4. Xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội

chủ nghĩa ở Việt Nam
2
 2.1. Một số khái niệm cơ bản
Bộ máy nhà nước là tổng thể các cơ quan nhà nước từ trung ương tới địa
phương hợp thành hệ thống được tổ chức, hoạt động theo những nguyên
tắc thống nhất, tạo thành cơ chế đồng bộ nhằm thực hiện nhiệm vụ, chức
năng của nhà nước.

3
2.1. Một số khái niệm cơ bản

4
 2.1. Một số khái niệm cơ bản

Cơ quan nhà nước là một tổ chức cấu thành bộ máy nhà

nước; có tính chất, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ
cấu tổ chức và hình thức hoạt động khác nhau; sử dụng
quyền lực nhà nước để thực hiện chức năng quản lý xã
hội theo quy định của pháp luật.

5
 2.2. Một số nguyên tắc hiến định về tổ chức
và hoạt động của BMNN

Quyền lực nhà nước là

thống nhất, có sự phân
công, phối hợp, kiểm soát
giữa các cơ quan nhà nước
trong việc thực hiện các
quyền lập pháp, hành
pháp, tư pháp
Nhà nước được tổ chức và
hoạt động theo Hiến pháp
và pháp luật, quản lý xã
hội bằng Hiến pháp và
pháp luật

6
2.3. Các cơ quan nhà nước hiến định
Quốc hội là cơ quan đại diện cao nhất của các tầng lớp
dân cư trong xã hội, được thành lập bằng phổ thông đầu
phiếu, có chức năng chủ yếu là lập pháp và giám sát.

7
 2.3. Các cơ quan nhà nước hiến định

Quốc hội có các chức năng chính:

Giám sát tối Quyết định các

Thực hiện quyền lập cao đối với vấn đề quan
hiến, lập pháp hoạt động của trọng khác của
Nhà nước Nhà nước

8
2.3. Các cơ quan nhà nước hiến định

9
2.3. Các cơ quan nhà nước hiến định

Danh sách đại biểu Quốc hội Khoá XV xem tại:

https://baucuquochoi.vn/dai-bieu/quoc-hoi-khoa-XV-37.vnp 10
 2.3. Các cơ quan nhà nước hiến định

- Quốc hội họp mỗi năm hai kỳ. Họp bất thường trong trường hợp Chủ tịch
nước, Ủy ban thường vụ Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ hoặc ít nhất một phần
ba tổng số đại biểu Quốc hội yêu cầu.
- Nguyên tắc thông qua Luật, Nghị quyết: quá nửa tổng số đại biểu tán thành.
Yêu cầu 2/3 tổng số đại biểu tán thành khi: rút ngắn hoặc kéo dài nhiệm kỳ
Quốc hội; quyết định soạn thảo Hiến pháp mới hoặc sửa đổi Hiến pháp; thông
qua dự thảo Hiến pháp mới hoặc Hiến pháp sửa đổi và bãi nhiệm đại biểu Quốc
hội.

11
 2.3. Các cơ quan nhà nước hiến định
Chủ tịch nước là người đứng đầu Nhà nước, thay mặt nước Cộng
hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam về đối nội và đối ngoại.

12
 2.3. Các cơ quan nhà nước hiến định
Lĩnh vực lập pháp

Lĩnh vực tổ chức Chính phủ

Nhiệm vụ, quyền

Lĩnh vực tư pháp
hạn Chủ tịch
Lĩnh vực khen thưởng nhà nước và quốc
nước tịch

Lĩnh vực quốc phòng và an ninh

Lĩnh vực đối ngoại

13
 2.3. Các cơ quan nhà nước hiến định
Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất của nước
Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, là cơ quan chấp hành của
Quốc hội.

14
2.3. Các cơ quan nhà nước hiến định

15
2.3. Các cơ quan nhà nước hiến định

16
 2.3. Các cơ quan nhà nước hiến định
Toà án nhân dân là cơ quan xét xử của nước Cộng hoà xã hội chủ
nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền tư pháp.

17
2.3. Các cơ quan nhà nước hiến định

18
 2.3. Các cơ quan nhà nước hiến định

Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao (17 thành viên):
https://www.toaan.gov.vn/webcenter/portal/tatc/trang-tin-hoi-dong-
tham-phan

19
 2.3. Các cơ quan nhà nước hiến định
Việc xét xử của Toà án do Thẩm phán và Hội
thẩm thực hiện

Thẩm phán và Hội thẩm xét xử độc lập và chỉ

tuân theo pháp luật

Nguyên tắc trong Toà án xét xử công khai

xét xử của Toà án Toà án xét xử tập thể và quyết định theo đa số

Nguyên tắc tranh tụng trong xét xử được đảm bảo

Chế độ xét xử sơ thẩm, phúc thẩm bảo đảm

Quyền bào chữa được đảm bảo

20
 2.3. Các cơ quan nhà nước hiến định
Viện kiểm sát nhân dân là cơ quan tư pháp, có chức năng thực
hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp.

21
 2.3. Các cơ quan nhà nước hiến định
- Viện kiểm sát nhân dân có cơ cấu tổ chức tương đồng với Toà
án nhân dân bao gồm: Viện kiểm sát nhân dân tối cao, cấp cao, cấp
tỉnh và cấp huyện. Bên cạnh đó, còn có Viện kiểm sát quân sự.
- Viện kiểm sát nhân dân do Viện trưởng lãnh đạo. Khi thực hành
quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp, Kiểm sát viên tuân
theo pháp luật và chịu sự chỉ đạo của Viện trưởng Viện kiểm sát
nhân dân.

22
 2.3. Các cơ quan nhà nước hiến định
- Chính quyền địa phương là các cơ quan thực thi quyền lực nhà
nước ở địa phương.
- Cấp chính quyền địa phương gồm có Hội đồng nhân dân và Ủy ban
nhân dân được tổ chức phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải
đảo, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do luật định.

23
2.3. Các cơ quan nhà nước hiến định

24
 2.3. Các cơ quan nhà nước hiến định
*) Các thiết chế hiến định độc lập
+ Hội đồng bầu cử quốc gia là cơ quan do Quốc hội thành lập, có
nhiệm vụ tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội; chỉ đạo và hướng dẫn
công tác bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp
+ Kiểm toán nhà nước là cơ quan do Quốc hội thành lập, hoạt động
độc lập và chỉ tuân theo pháp luật, thực hiện kiểm toán việc quản lý,
sử dụng tài chính, tài sản công

25
2.3. Xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN

• Tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm quyền
con người
• Thừa nhận chủ quyền Nhân dân
• Giới hạn và kiểm soát chat chẽ
quyền lực của nhà nước bang pháp
luật
• Tính tối cao của pháp luật
• Tất cả quyền lực nhà nước thuộc về
Nhân dân
• Quyền lực nhà nước thống nhất và
kiểm soát lẫn nhau
• Hiến pháp và đạo luật khác giữ vị
trí tối thượng
• Quyền con người, quyền công dân
được bảo đảm
• Tôn trọng Điều ước quốc tế
• Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo

Quan niệm chung Đặc trưng của

về nhà nước pháp nhà nước pháp
quyền quyền
26
 Cảm ơn đã theo dõi!

27