Cikgu Mohd Raimi bin Rahim, SMK Durian Tunggal, Melaka

1.1 Peralatan Perlindungan Diri

Gogal Topeng Muka
Melindungi mata dari Melindungi hidung
terkena bahan kimia dan mulut daripada
berbahaya seperti terhidu bahan kimia
asid, bromin, yang sengit, mudah
ammonia dan logam meruap dan debu
reaktif

Sarung tangan Baju makmal

Diperbuat Melindungi
daripada getah Kasut bertutup
kerosakan pada
dan melindungi pakaian dan Mesti dipakai di dalam
tangan daripada makmal. Fungsinya untuk
mudah dibuka
bahan kimia melindungi kaki daripada
berbahaya jika berlaku
kecemasan tumpahan bahan kimia
dan serpihan kaca
 1.1 Peralatan Perlindungan Diri
Peralatan perlindungan diri di dalam makmal.

Kabinet aliran laminar Penyiram kecemasan Kebuk Wasap Pembilas mata

Kabinet ini digunakan Digunakan untuk Digunakan untuk Membilas dan mencuci
untuk mengelakkan membersihkan dan menjalankan mata yang terkena
kontaminasi semasa membilas bahagian eksperimen yang bahan kimia dengan
menggunakan bahan
aktiviti berkaitan badan atau pakaian segera
mudah meruap,
dengan mikrobiologi yang terkena bahan mudah terbakar,
kimia dengan segera beracun, mengakis
dan berbau
Aktiviti Menggunakan Peralatan Perlindungan Diri
Dalam Makmal
 1.2 Pembuangan Bahan Sisa
SISA YANG TIDAK BOLEH DIBUANG
SISA YANG BOLEH DIBUANG KE DALAM SINGKI
KE DALAM SINGKI
Cecair atau larutan yang berpekatan rendah dan
Sisa pepejal
tidak berbahaya seperti:
Bahan neutral Asid pekat dan alkali pekat

Asid lemah Sebatian pelarut organik

Alkali lemah Bahan kimia (hidrogen peroksida)

Bahan toksik

Logam berat

Bahan sisa organik (mikrob dan bangkai haiwan

Bahan buangan radioaktif

Bahan meruap

Bahan reaktif
 Mengurus bahan sisa biologi
1. Merangkumi bahan buangan biologi yang boleh menimbulkan kemudaratan atau
bahaya biologi.
2. Contohnya ialah bahan kumuhan, tisu, bangkai, medium, kultur, bekas plastik, kaca
dan sarung tangan.
3. Prosedur Operasi Standard (POS) pelupusan bahan sisa biologi:

KATEGORI BAHAN SISA KSTEGORI A KATEGORI B KATEGORI C KATEGORI D

JENIS BAHAN SISA
Peralatan tajam Pepejal tidak tajam Bangkai dan Organ Cecair
BIOLOGI
• Picagari • Sarung tangan • Haiwan uji kaji • Darah
CONTOH • Jarum • Tisu • Haiwan makmal • Serum
• Bilah skalpel • Medium kultur • Organ dalaman
1. Masukkan ke dalam bekas 1. Bungkus dan masukkan ke 1. Dibalut dalam bahan 1. Dinyahkontaminasi secara
sisa tajam dalam beg plastik biobahaya penyerap seperti tisu autoklaf
PENGURUSAN SISA 2. Tidak diautoklaf 2. Diautoklaf dan dimasukkan ke 2. Dibungkus rapi di dalam bag 2. Dilupuskan terus ke dalam
BIOLOGI 3. Disimpan di tempat yang dalam tong biobahaya plastik biobahaya dan disejuk sistem kumbahan seperti
selamat sebelum di lupuskan beku sebelum dilupuskan singki makmal atau tandas
Mesin Autoklaf
1. Autoklaf adalah alat pemanas tertutup yang digunakan untuk mensterilkan
bahan atau peralatan dengan menggunakan wap panas dan bertekanan
tinggi (1210C, 15 psi) selama 20 minit.
2. Penurunan tekanan (15psi) pada autoklaf bukan bertujuan untuk membunuh
mikroorganisma tetapi untuk meningkatkan suhu dalam autoklaf
3. Suhu yang tinggi (1200C) akan membunuh mikroorganisma dan sporanya.
 Beg plastik
biobahaya

Tong
biobahaya
Kelaskan mengikut kategori sisa biologi
Carta alir POS pelupusan bahan sisa biologi
Lakukan pengasingan sisa di puncanya dengan betul

Kategori bahan sisa:

Kategori A – Disimpan sementara di Kategori B – dimasukkan ke dalam Kategori C – Dibungkus dan disimpan
tempat selamat beg autoklaf dan diautoklafkan di dalam penyejuk buku sementara

Sisa dinyahkontaminasi dan dimasukkan ke dalam beg biobahaya

Sisa yang dibungkus dan dilabel dimasukkan ke dalam tong biobahaya dan
disimpan dengan selamat, terkawal dan disejukkan sebelum pelupusan berpusat
Contoh Kemalangan Dalam Makmal

Terkena serpihan
Terkena serpihan Terkena
Kebakaran kecil hasil tindak balas
kaca asid/alkali pekat
logam reaktif

Termometer
Kebocoran gas Renjatan elektrik
pecah
 Langkah menguruskan kemalangan dalam makmal
TUMPAHAN BAHAN KIMIA

• Segera memberitahu guru atau pembantu makmal

1

• Jadikan kawasan tumpahan sebagai kawasan larangan

2

• Sekat tumpahan daripada merebak menggunakan pasir untuk

3 membentuk sempadan
• Kaut tumpahan bahan kimia menggunakan bahan yang
4 selamat

• Buang sisa dengan prosedur yang selamat

5
 Langkah menguruskan kemalangan dalam makmal
TUMPAHAN MERKURI

• Segera memberitahu guru atau pembantu makmal

1

• Jadikan kawasan tumpahan sebagai kawasan larangan

2

• Tabur serbuk sulfur untu menutupi tumpahan

3

• Hubungi Jabatan Bomba dan Penyelamat

4
Apakah itu NIOSH?
National Institute of Occupational Safety and Health
Institut Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Kebangsaan

1. NIOSH ditubuhkan pada 1 Jun 1992 sebagai sebuah syarikat

berhad di bawah Kementerian Sumber Manusia Malaysia.
2. Bertujuan untuk menjadi pusat kecemerlangan dalam
keselamatan dan kesihatan pekerjaan
3. Ia merupakan agensi persekutuan Malaysia yang
bertanggungjawab menjalankan penyelidikan dan membuat
cadangan untuk pencegahan kecederaan dan penyakit yang
berkaitan dengan pekerjaan.
 1.3 Pemadam kebakaran
• Alat pemadam digunakan untuk mengawal atau memadamkan kebakaran.
• Terdapat 4 jenis alat pemadam kebakaran yang biasa digunakan.
• Alat pemadam kebakaran dikelaskan berdasarkan medium pemadam kebakaran.

Jenis air Jenis buih Jenis karbon dioksida Jenis serbuk kering
Label MERAH Label KRIM Label HITAM Label BIRU
 Jenis Jenis alat pemadam
Punca Kebakaran
kebakaran kebakaran
• Air
Bahan api mudah terbakar jenis pepejal
Kelas A • Buih
seperti kayu, kertas, kain (kecuali logam)
• Serbuk kering
• Buih
Jenis cecair seperti petrol, kerosin, diesel, ca,
Kelas B • Serbuk kering
varnish
• Karbon dioksida
• Serbuk kering
Kelas C Gas seperti LPG, LNG, dan oksigen
• Karbon dioksida
Bahan logam seperti magnesium, aluminium,
Kelas D • Serbuk kering
natrium, kalium
• Serbuk kering
Kelas E Peralatan elektrik dan elektronik
• Karbon dioksida
• Serbuk kering
Kelas F Minyak masak dan jenis lemak
• Karbon dioksida
Alat pemadam kebakaran yang lain

Pemadam api ABC

• Boleh digunakan untuk semua jenis kebakaran
kecuali kebakaran berpunca daripada logam
dan gas yang boleh meledak
• Tidak berbahaya kepada manusia dan haiwan
• Tidak mencemarkan tanah
• Mudah diselenggarakan iaitu sekurang-kurangnya
setahun sekali
• Dapat menghalang api merebak kerana
kelembapan yang dihasilkan lebih lama.
Alat pemadam kebakaran yang lain

Selimut kebakaran
• Diperbuat daripada dua lapisan gentian
kaca
• Mampu memadamkan api yang kecil atau
sederhana yang susah dipadamkan oleh air
• Memadamkan api pada badan mangsa
dengan menyelimuti badan mangsa
Kaedah Penggunaan Alat Pemadam Kebakaran
Tanggalkan pin keselamatan
dalam keadaan alat pemadam
ditegakkan

Halakan muncung alat pemadam

kebakaran ke pangkal api iaitu
kira-kira 2 – 2.5 meter dari api

Tekan pemicit atas alat pemadam

Ratakan semburan ke seluruh

sumber api dengan menggerakkan
muncung dari sisi ke sisi
Audit Alat Pemadam Kebakaran
• Adakah terdapat pelekat pengesahan daripada pihak Bomba dan Penyelamat
Malaysia pada alat pemadam kebakaran di sekolah anda?
• Adakah alat pemadam kebakaran tersebut masih belum tamat tempoh?