TRENDING TOPIC

Belangst of
belspanning?
Carlijn Stinges
Fontys Hogeschool Economie en Communicatie
3627381
Inleiding
Klamme handen, knikkende knieën, een bonzend hart en een trillende stem, we kennen het
allemaal. Ook tijdens het bellen. ‘Huh, tijdens het bellen?!’. Ja, belangst is een groot probleem
onder de jongere generatie. ‘Mij niet bellen’, deze uitspraak van kasteelheer Martien Meiland staat
hen in het geheugen gegrift. Millennials tussen de 18 en 30 jaar oud bellen liever niet als wel. 38
procent geeft aan last te hebben van belangst, zo blijkt uit recent onderzoek van RTL Nieuws
(2018). Om bellen te vermijden sturen deze millennials liever een appje of een mailtje. De groep 31
tot 70-jarigen herkent deze angst voor bellen nauwelijks.
Sinds het schooljaar 2021/2022 start Fontys Hogeschool Communicatie met een nieuwe manier van
afstuderen. Geen richtlijnen, geen scriptie, maar zes competenties die optimaal bereikt moeten
worden tijdens het afstuderen. Door middel van opdrachten uit te voeren voor de meest
uiteenlopende bedrijven moeten wij als communicatieprofessionals bewijzen dat wij dat diploma
verdienen. Dat gaat gepaard met veel verantwoordelijkheid en veel initiatief tonen. En bij initiatief
tonen hoort natuurlijk ook:

gewoon bellen die opdrachtgever!

Ik merkte al snel dat mijn klasgenoten en ik op zoek gingen naar afstudeeropdrachten door
te solliciteren via de mail. Onze afstudeercoaches zeiden: ‘Als de reactie te lang op zich laat
wachten, pak de telefoon en bel.’ Hier kwam vanuit de klas weinig respons op. Iedereen trok
zich een beetje terug en iedereen keek elkaar aan zo van: ‘Nou, nee hoor!’. Persoonlijk bel ik
ook liever niet, maar eigenlijk is dat toch raar? Vroeger belde ik namelijk heel veel met mijn
vrienden. Toevallig zag ik de week erna een bericht op Facebook voorbijkomen, waarin
stond dat veel jongeren last hebben van belangst. Ik moest meteen denken aan wat mijn
twee afstudeercoaches zeiden. Om die reden ben ik gaan kijken naar oorzaken van belangst
en ik kwam erachter dat het een groot probleem is onder de jongeren. Zonde, want door
direct contact kunnen er mooie gesprekken ontstaan.

We kennen het allemaal wel: je krijgt telefoon van pap of mam, je kunt niet opnemen en je reageert
daarna via Whatsapp met: 'Ja? Waarom belde je?'. Jongeren hebben de telefoon niet aan hun oor,
maar aan hun gezicht. Uit een onderzoek van Motivaction (2018) blijkt dat van de Nederlanders
tussen de 31 en 70 jaar 15 procent het eng vindt om te bellen. Bij de jongere generatie, tussen de
18 en de 30 jaar is dat maar liefst 38 procent. Al snel wordt er dan gesproken over belangst, maar
wat is belangst precies? Om belangst uit te leggen, ontleden we eerst het woord angst.

Laten we eens kijken naar de verschillen tussen spanning ervaren en last hebben van angst.
Spanning is een gemoedstoestand of gevoel waar onrust wordt ervaren. (De Steven, z.d.) Ieder
mens heeft wel eens last van spanning, maar er is een verschil tussen gezonde- en ongezonde
spanning.

Gezonde Ongezonde
spanning spanning
 Versus
Bij gezonde spanning gaat het om een gezonde vorm van Wanneer je voor langere tijd spanning ervaart en je maar
stress als natuurlijke reactie van het lichaam. Dit komt moeilijk kunt uitrusten, dan is er sprake van ongezonde
goed van pas op momenten dat je jezelf moet gaan spanning. De spanningen zorgen voor een lichamelijke
bewijzen, bijvoorbeeld tijdens je: reactie en beïnvloeden daarom ook je lichamelijke en

psychische gesteldheid. Door de aanmaak van adrenaline
-Rijexamen; en cortisol, is je lichaam voortdurend alert en maakt het
-Belangrijke presentatie; overtollige hormonen aan die je lichaam niet altijd nodig
-Sollicitatiegesprek voor die ene droombaan. heeft. De spanningen in het lichaam zorgen daarnaast ook

voor andere klachten (Meulenberg, 2021):
Deze vorm van spanning zorgt ervoor dat je alert blijft, dat

je aandacht niet verslapt en dat je beter presteert - Je energiegehalte daalt;

(Meulenberg, 2021). Maar ook minder gunstige -·Je kunt moeilijk rust en orde houden;
omstandigheden komt spanning goed van pas. Bijvoorbeeld - ·Je kunt minder goed slapen;
wanneer je je hebt verslapen en je erachter komt dat je -·Zweten;
binnen een kwartier in de bus moet zitten. Alles gaat dan -·Pijn in de spieren;
opeens in een sneltreinvaart. Herkenbaar? Dat dacht ik al. -·Spanningshoofdpijn

-·Onzekerheid;
Een bijkomend voordeel van spanning is dat je er meer -·Woede (aanvallen);
energie en zelfvertrouwen van krijgt. Na afloop van die -·Veel huilen;
belangrijke presentatie waar je wat zenuwen voor had denk -·Somberheid;
je: Nou, dat heb ik toch maar weer mooi gedaan. De kans is -·Negatief zijn;
groot dat je die positieve ervaring meeneemt naar de -·Wisselende emoties kennen
volgende keer.

Van spanning naar angst
Uit ongezonde spanning kan angst ontstaan. Het stofje
adrenaline wordt aangemaakt als je angst ervaart. Je
pupillen worden groter, je hart gaat sneller kloppen, je
gaat sneller ademhalen en je begint te zweten. Hierdoor
kun je pijlsnel reageren op gevaar. Angst lijkt in deze zin
meer op spanning hebben, maar angst is toch wat
heftiger.
Te veel angst of ongezonde spanning kan leiden tot een
angststoornis. Als je langere tijd last hebt van angst in
ongevaarlijke situaties of je bent de hele dag
(buitenproportioneel) angstig, dan kan er sprake zijn
van een angststoornis (Mentaal Beter, 2020). Een
angststoornis bouwt zich geleidelijk op. Vaak begint het
jongeren die last hebben van zenuwen voor bellen en
al als kind. In sommige gevallen groei je over de angst
heen, maar je kunt er ook last van blijven houden. De
oorzaak verschilt per persoon. Soms komt het door een
vervelende situatie die je blijft achtervolgen, maar ook
door het gebruik van bepaalde medicatie of het hebben
van onderliggende psychische klachten.
Ziezo, nu weet je de verschillen tussen gezonde- en
ongezonde spanning en hoe ongezonde spanning zich
langzaam uit kan bouwen tot angst. Uit onderzoek van
van Motivaction (2018) blijkt dus dat maar liefst 38
procent van de jongeren tussen de 18 en 30 jaar last
heeft van belangst, maar is dit wel een realistisch
percentage?
Dat zou dus betekenen dat bijna 40% van deze groep
jongeren serieus belangst zou hebben. Maar last
hebben van angst is een zeer ernstige aandoening
waar bijna 20% van de Nederlanders ooit last van
heeft gehad. Dit blijkt uit een onderzoek onder de
volwassen Nederlandse bevolking tot 65 jaar (GGZ
groep, z.d.). In de DSM V, het woordenboek voor
psychologen en psychiaters, is er geen kopje voor
belangst te vinden. Het valt dan ook onder het meer
algemene kopje ‘sociale-angststoornis’. Bij een
sociale angststoornis probeer je de situatie waar jij
bang voor bent te vermijden. Zo zijn er genoeg
die dat liever niet doen. Ongeveer 5-15% van de
mensen heeft gedurende het leven last van een
sociale fobie. Sociale fobie komt ongeveer anderhalf
keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen
(Hersenstichting, 2021). Een behoorlijk verschil met
de eerder aangehaalde 38% procent van de jongeren
die kampen met belangst. Ik denk dat het onderzoek
belangst verwart met de mogelijke situatie dat veel
jongeren liever niet de telefoon pakken als het niet
nodig is.
Maar hoe dat precies zit, vragen we de jongeren zelf!

 Door middel van kwalitatief onderzoek is er een enquête opgesteld om inzicht te krijgen in hoe de doelgroep
aankijkt tegen bellen m.b.t. belangst. De respondenten kregen vragen op basis van hun antwoorden. Deze zijn
verdeeld in drie categorieën: belangst, spanning en geen angst.

Het belangrijkste inzicht is het antwoord op de vraag: Je vraagt je misschien af: wat is angst? Angst is een emotie die je helpt te reageren
op gevaar. Het lichaam raakt in opperste staat van paraatheid waardoor je hart sneller gaat kloppen, je ademhaling versnelt, je bloeddruk
stijgt etc. Dit is een gezonde reactie van het lichaam die we allemaal kennen. Het kan echter gebeuren dat deze gezonde angst 'ongezond'
wordt, waardoor je ook bang bent in situaties die geen direct gevaar opleveren. In hoeverre is er bij jou sprake van belangst?

43 antwoorden totaal
4 personen geven aan last te hebben van
belangst
11 personen geven aan nergens last van te
hebben
28 personen vinden bellen wel spannend in
bepaalde situaties

9 personen geven aan dat de spanning matig is.

9 personen geven aan dat de spanning matig tot hoog is.
7 personen geven aan dat de spanning laag tot matig is.

De belangrijkste reden voor spanning tijdens het bellen is als jongeren een onbekende aan de lijn krijgen en wanneer er
mensen bij zijn. Gemiddeld genomen bellen ze 1 tot 4 keer in de week, op uitschieters na door bellen tijdens het werk.

 Jammer, want jongeren staan wel positief tegenover bellen. 64,3% vindt bellen handig,
67,9% vindt bellen lekker snel en 57,1% vindt bellen makkelijk om snel iets te weten te
komen. Ondanks dat zijn Whatsapp en Instagram voor de jongeren de meest gebruikte
kanalen om met elkaar te communiceren.

Jongeren geven aan dat ze eigenlijk meer moeten oefenen met bellen en bellen moeten
gaan zien als een gewoonte (AD, 2021). Een goede voorbereiding helpt om het gesprek
beter te laten verlopen. Schrijf op wat je wilt weten of vragen en oefen de introductie van
het gesprek in je hoofd. Schrijf niet letterlijk op wat je wilt gaan zeggen, maar gebruik
steekwoorden. Anders houd je je te veel vast aan je verhaaltje en aangezien een gesprek
(bijna) altijd (iets) anders verloopt dan gepland, maakt dat het extra moeilijk om hierop in
te spelen.

Het grappige is dat de mensen die aangeven dat ze bellen niet eng of niet spannend
vinden, dit te danken hebben aan hun werk. Deze 9 personen geven allemaal aan dat ze
tijdens het werk veel mensen op moeten bellen, zo ook Mandy: ‘’Ik studeer
Tandheelkunde. Ik moet mijn patiënten vaak bellen, daardoor weet ik niet beter. Het gaat
vanzelf.’’ Een ander werkt bij KPN: ‘’Ik heb jaren werkervaring met bellen en ik vind dat
juist fijner dan appen. Ik bedacht me dat ik altijd kan ophangen als het me niet bevalt of
met een excuus kan wegkomen. Sinds ik dat een keer dacht, viel het bellen daarna alleen
maar mee en ben ik het heerlijk gaan vinden.’’

Ook is er kwalitatief onderzoek uitgevoerd om de gedachtes en de

ervaringen van de doelgroep m.b.t. dit onderwerp te begrijpen.

Inzichten uit de interviews

- Echt niet gewend;
- De persoon die je moet bellen of die je terugbelt is
van invloed:
- Bellen gaat snel;
- Je moet gelijk reageren
- Even schakelen;
- Goede voorbereiding helpt;
- Meeste jongeren worden gebeld door het werk of
bellen op het werk naar klanten;
- Over het algemeen staan ze positief tegenover
bellen.

De volledige enquête (resultaten) en de interviews zijn te

lezen in de bijlage van het onderzoeksrapport!
 Conclusie
Mediapedagoog bij Bureau Jeugd en
Media, Evelyn Verburgh, houdt zich
bezig met nieuwe
communicatiemiddelen en kijkt naar
wat ‘belangst’ voor gevolgen heeft voor
een ouderwets telefoongesprek. ‘’Toen
we nog geen socials hadden, was het
vanzelfsprekend om elkaar te bellen. Je
kwam er niet onderuit. Door de social
media oefenen we veel minder met het
voeren van een telefoongesprek.
Angst voor bellen heeft in deze
context niet zozeer te maken dat
jongeren het echt eng vinden, maar
vooral dat het als spannend wordt
ervaren, omdat jongeren niet
gewend zijn om te bellen. Dat is ook
begrijpelijk, want wij als jongeren
zijn de social mediageneratie. Het is
oké om bellen spannend te vinden
en de uitspraak ‘Mij niet bellen’
laten we maar snel achterwege.

Hierdoor krijgen jongeren juist méér

stress als ze moeten bellen.’’ Wel
benadrukt Verburgh dat de manier van
communiceren een persoonlijke keuze
is. De kans is groot dat je mediakanalen
gebruikt die je vrienden ook gebruiken,
want dat voelt beter dan wanneer jij de
enige bent die af en toe nog een
telefoontje pleegt.