‫‪www.riazisara.

ir‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻭﻳﮋﻩ ﺭﻳﺎﺿﻴﺎﺕ‬

‫ﺩﺭﺳﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﻭ ﺟﺰﻭﻩ ﻫﺎﻱ ﺩﺭﻭﺱ ﺭﻳﺎﺿﻴﺎﺕ‬

‫ﺩﺍﻧﻠﻮﺩ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﻮﺍﻻﺕ ﺍﻣﺘﺤﺎﻧﺎﺕ ﺭﻳﺎﺿﻲ‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﻮﺍﻻﺕ ﻭ ﭘﺎﺳﺨﻨﺎﻣﻪ ﻛﻨﻜﻮﺭ‬

‫ﺩﺍﻧﻠﻮﺩ ﻧﺮﻡ ﺍﻓﺰﺍﺭﻫﺎﻱ ﺭﻳﺎﺿﻴﺎﺕ‬

‫ﻭ‪...‬‬
‫ﮐﺎﻧﺎل ﺳﺎﯾﺖ رﯾﺎﺿﯽ ﺳﺮا در ﺗﻠﮕﺮام‪:‬‬

‫‪https://telegram.me/riazisara‬‬ ‫)‪(@riazisara‬‬
‫)‪(@riazisara‬‬
 ‫‪www.riazisara.ir‬‬
‫جزوه حساب دیفرانسیل و انتگرال ‪.....................................‬مجانة ها ‪....................................‬مرتضی تاتالویان‬

‫مجانب قائم ‪:‬‬

‫را هجاًة قائن هٌحٌی تاتع ‪ f‬هی ًاهٌذ‪ّ ،‬زگاُ حذاقل یکی اس حذٍد یک عزفِ در ‪ a‬تی ًْایت شَد ‪.‬‬ ‫‪x a‬‬

‫‪lim f  x   ‬‬ ‫‪lim f  x   ‬‬ ‫‪lim f  x   ‬‬ ‫‪lim f  x   ‬‬

‫‪x a ‬‬ ‫‪x a ‬‬ ‫‪x a ‬‬ ‫‪x a ‬‬

‫‪ ‬در توابع گویا ‪ :‬ریشِ ای اس هخزج کِ ‪ ،‬هخزج را تِ دفعات تیشتزی اس صَرت صفز کٌذ ‪.‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪5 x2  6 x  1‬‬

‫‪ x  1,‬تِ دفعات تیشتزی هخزج را صفز هی کٌٌذ ‪.‬‬ ‫‪ y  2‬فقظ‬ ‫هثال ‪ :‬در تاتع‬
‫‪4‬‬ ‫‪ x  1 4 x2  3 x  1‬‬

‫‪ ‬در توابع شامل رادیکال ‪ :‬ریشِ ای اس هخزج کِ در داهٌِ ی تاس حضَر داشتِ تاشذ ‪.‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫هجاًة قائن است ‪.‬‬ ‫‪x 2‬‬ ‫است ‪ .‬پس فقظ‬ ‫‪x 2‬‬ ‫‪ y ‬چَى داهٌِ‬ ‫‪‬‬ ‫هثال ‪ :‬در تاتع‬
‫‪x 1‬‬ ‫‪x 2‬‬

‫‪ ‬در توابع جسء صحیح ‪:‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ y ‬هجاًة قائن ًذارًذ ‪ ( .‬هخزج فقظ هی تَاًذ صفز هغلق شَد کِ حاصل تی ًْایت ًوی شَد )‬ ‫تَاتع تِ فزم‬
‫‪u ‬‬
‫تَاتع تِ فزم ‪ y  u  u  , y  u    u ‬هجاًة قائن ًذارًذ ‪ ( .‬دارای تزد هحذٍد ّستٌذ ًوی تَاًذ تی ًْایت شَد )‬

‫‪ ‬در توابع مثلثاتی ‪ :‬فقظ تاًژاًت ٍکتاًژاًت ‪ ،‬هجاًة قائن هی ساسًذ ‪.‬‬

‫‪2  tan 2x‬‬

‫‪ y ‬ریشِ ّای هخزج در ایي تاسُ‬ ‫هثال ‪ :‬در تاتع ‪, 0,  ‬‬
‫‪sin 5x‬‬

‫‪1‬‬
‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬
 ‫‪www.riazisara.ir‬‬
‫جزوه حساب دیفرانسیل و انتگرال ‪.....................................‬مجانة ها ‪....................................‬مرتضی تاتالویان‬

‫‪ 2 3 4‬‬
‫اعذاد ‪ّ 0, , , , ,  ‬ستٌذ کِ ریشِ ّای صَرت ًیستٌذ پس هجاًة قائن اًذ ‪ .‬اس عزفی تاًژاًت ًیش دارای هجاًة‬
‫‪ 5‬‬ ‫‪5‬‬‫‪‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪‬‬ ‫‪3 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ّ ‬ستٌذ ٍ ریشِ ّای هخزج ًیستٌذ ‪ .‬پس ایي تاتع ‪ 8‬هجاًة قائن دارد ‪.‬‬ ‫ّای ‪ 2x  k  ‬است کِ در ایي تاسُ ‪, ‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4 ‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪ ‬درتوابع نمایی ‪:‬تزای پایِ تشرگتز اس ‪ 1‬حذاقل یک عزف ریشِ هخزج ًوا هثثت ( تا تَاى ‪ ‬تساسد ) ٍ تزای پایِ‬
‫کَچکتز اس‪ 1‬حذاقل یک عزف ریشِ هخزج هٌفی( تا تَاى ‪ ‬تساسد ) تاشذ ‪.‬‬

‫‪tan2 x‬‬

‫‪ y   ‬هجاًة قائن ًذارد ‪ .‬تَاى ّیچگاُ ‪ً ‬خَاّذ شذ ‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫هثال ‪ :‬تاتع‬
‫‪3‬‬

‫‪ ‬درتوابع لگاریتمی ‪ :‬در ریشِ ّای صَرت ٍ هخزج ضاتغِ ‪ ،‬کِ حذاقل عالهت تاتع در یک عزف ریشِ هثثت تاشذ ‪.‬‬

‫‪x 2 9‬‬
‫‪ y  log‬دارای چْار هجاًة قائن است ‪ ،‬سیزا صَرت ٍ هخزج ‪ 4‬ریشِ دارد کِ اگز عثارت ضاتغِ تعییي‬ ‫هثال ‪ :‬تاتع‬
‫‪x 2  25‬‬
‫عالهت شَد هشخص هی شَد حذاقل یک عزف ریشِ ّا هثثت ّستٌذ ‪.‬‬

‫‪2x  4‬‬
‫‪ y ‬فقظ یک هجاًة قائن داشتِ تاشذ ‪،‬کذام است ؟‬ ‫تست ‪ :‬هقذار ‪ m‬تزای آًکِ تاتع‬
‫‪x  mx  9‬‬
‫‪2‬‬

‫حل ‪ :‬تایذ هخزج فقظ یک ریشِ داشتِ تاشذٍ تا تَجِ ‪   m 2  36  0‬هخزج حتواً دٍ ریشِ دارد پس تایذ یکی اس ریشِ ّا ‪،‬‬
‫‪5‬‬
‫‪ m ‬خَاّذ تَد ‪.‬‬ ‫ریشِ صَرت ًیش تاشذ یعٌی ‪ x  2‬یکی اس ریشِ ّاست کِ تا جایگذاری در هخزج‬
‫‪2‬‬

‫‪x‬‬
‫‪ f  x  ‬چٌذ هجاًة قائن دارد ؟‬ ‫تست ‪ :‬تاتع‬
‫‪x‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ x  1 x 2  x  1‬‬

‫حل ‪ :‬فقظ عثارت چپ هخزج ریشِ دارد کِ هختلف العالهت ّستٌذ ٍ تا تَجِ تِ داهٌِ فقظ ریشِ هثثت تعزیف شذُ است ٍ‬
‫تاتع یک هجاًة قائن دارد ‪.‬‬

‫‪x 1‬‬
‫‪ y ‬چٌذ خظ هجاًة قائن دارد ؟‬ ‫تست ‪ :‬تاتع‬
‫‪x  x 4 4‬‬

‫‪2‬‬
‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬
 ‫‪www.riazisara.ir‬‬
‫جزوه حساب دیفرانسیل و انتگرال ‪.....................................‬مجانة ها ‪....................................‬مرتضی تاتالویان‬

‫حل ‪:‬داهٌِ تاتع ‪ D   ,0   4,  ‬است تٌاتز ایي فقظ ‪ x 0, 4‬هجاًة قائن ّستٌذ ‪.‬‬

‫‪x ‬‬
‫‪ 2 ‬‬
‫‪ y ‬چٌذ هجاًة قائن دارد ؟‬ ‫تست ‪ً :‬وَدار تاتع‬
‫‪x  x  1 x  2  x  3 ‬‬

‫‪x 2‬‬
‫‪ y ‬کذام است ؟ ( ًذارد )‬ ‫تست ‪ :‬هعادلِ هجاًة قائن تاتع‬
‫‪x   2‬‬

‫تست ‪ :‬کذام تاتع دارای هجاًة قائن است ؟‬

‫‪y ‬‬
‫‪ x  )4‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪y  x 2   )3‬‬
‫‪1‬‬
‫‪y  x   )2‬‬ ‫‪y ‬‬
‫‪1‬‬
‫‪)1‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪x ‬‬ ‫‪x ‬‬ ‫‪x ‬‬

‫‪sin x  cosx‬‬
‫‪ y ‬در تاسُ ‪ 0, 2 ‬چٌذ هجاًة قائن دارد ؟‬ ‫تست ‪ :‬تاتع‬
‫‪cos2x‬‬

‫‪2k ‬‬
‫‪cos 2 x  0  x ‬‬ ‫‪‬‬ ‫حل ‪ :‬هخزج ‪ 4‬ریشِ دارد کِ دٍ ریشِ آى صَرت را صفز هی کٌذ ‪.‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪tan 2 x‬‬
‫‪ y ‬چٌذ هجاًة قائن در تاسُ ‪   , 2 ‬دارد ؟‬ ‫تست ‪ :‬تاتع‬
‫‪sin x  sin x ‬‬

‫‪k‬‬
‫‪ّ sin x  sin x   sin x    sin x  1,0, 1  x ‬وِ ریشِ صَرت ًیش ّستٌذ ‪.‬‬ ‫حل ‪ :‬ریشِ ّای هخزج‬
‫‪2‬‬

‫‪‬‬ ‫‪k ‬‬

‫‪ 2 x  k   x ‬را دارد کِ در ایي تاسُ ‪ 6‬تا است ‪.‬‬ ‫اس عزفی تاًژاًت هجاًة ّای ‪‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪3‬‬
‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬
 ‫‪www.riazisara.ir‬‬
‫جزوه حساب دیفرانسیل و انتگرال ‪.....................................‬مجانة ها ‪....................................‬مرتضی تاتالویان‬

‫‪tan x‬‬
‫‪ y ‬چٌذ هجاًة قائن دارد ؟‬ ‫تست ‪ :‬تاتع‬
‫‪2 sin x  1‬‬

‫‪ 5‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪ x  ,‬ریشِ ّای هخزج است کِ صَرت را صفز ًوی کٌذ ‪ ٍ .‬تاًژاًت ًیش در ایي تاسُ‬ ‫است ٍ‬ ‫‪x‬‬ ‫حل ‪:‬داهٌِ‬
‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪‬‬
‫‪ x ‬دارد کِ ریشِ هخزج ًیست ‪.‬‬ ‫هجاًة‬
‫‪2‬‬

‫تست ‪ :‬کذام تاتع هجاًة قائن دارد ؟‬

‫‪sin x‬‬ ‫‪sin x‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪y ‬‬ ‫‪)4‬‬ ‫‪y ‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪y  tan 1‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪y  sin‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪sin 2x‬‬ ‫‪sin x‬‬ ‫‪x x‬‬
‫‪3‬‬
‫‪x x‬‬
‫‪2‬‬

‫‪x 1‬‬
‫‪1‬‬
‫تست ‪ :‬هجاًة ّای قائن تاتع ‪ y  ( ) x4  x2‬کذاهٌذ ؟‬
‫‪2‬‬

‫‪1‬‬

‫‪ y  3‬در تاسُ ‪ 0, 2 ‬کذاهٌذ ؟ ( ریشِ هضاعف ‪) cos x  1  x  ‬‬ ‫‪ cos x 1 cos x‬‬
‫تست ‪ :‬هجاًة ّای قائن تاتع‬

‫‪ x2  1 ‬‬
‫‪ y=log ‬چٌذ هجاًة قائن دارد ؟‬ ‫تست ‪ :‬تاتع ‪‬‬
‫‪ x ‬‬

‫‪x2  1‬‬
‫( ‪ y=log2‬چٌذ هجاًة قائن دارد ؟‬ ‫تست ‪ :‬تاتع )‬
‫‪x‬‬

‫حل ‪ :‬تا تَجِ تِ داهٌِ ‪ 1,  ‬فقظ ریشِ ‪ x  1‬است کِ هجاًة قائن است ‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬
 ‫‪www.riazisara.ir‬‬
‫جزوه حساب دیفرانسیل و انتگرال ‪.....................................‬مجانة ها ‪....................................‬مرتضی تاتالویان‬

‫‪ f  x  ‬در کٌار هجاًة قائن چگًَِ است ؟‬

‫‪1‬‬
‫تست ‪ً :‬وَدار تاتع‬
‫‪xx‬‬

‫‪. f 0    ٍ f 0  ‬‬

‫‪1‬‬
‫حل ‪ :‬تعزیف ًشذُ‬
‫‪0‬‬

‫‪x 1‬‬
‫‪ f  x   1 ‬در اعزاف هجاًة کذام است ؟‬ ‫تست ‪ً :‬وَدار تاتع‬
‫‪x 1‬‬

‫حل ‪ :‬تعزیف ًشذُ ‪. f 1    ٍ f 1   1  ‬‬

‫‪x‬‬
‫‪ y ‬در ّوسایگی ‪ a‬کذام است ؟‬ ‫تست ‪ :‬اگز ًوَدار تاتع ‪ f‬تِ صَرت سیز تاشذ ‪ً ،‬وَدار تاتع‬
‫‪f x ‬‬

‫‪x‬‬ ‫‪‬‬
‫‪lim‬‬ ‫ل‪:‬گشیٌِ ‪ 4‬سیزا ‪    :‬‬
‫‪x a‬‬ ‫‪f  x 0‬‬

‫‪sin x‬‬
‫‪ f  x  ‬در هجاٍرت ‪ x 0‬شثیِ کذام است ؟‬ ‫تست ‪ً :‬وَدار تاتع‬
‫‪1  cos x‬‬

‫‪2x 2‬‬
‫‪f  x ‬‬ ‫حل ‪ :‬صفز ریشِ هضاعف هخزج است پس تِ دفعات تیشتزی هخزج را صفز هی کٌذ ٍ در ‪ x 0‬دارین ‪‬‬
‫‪x2 x‬‬
‫تٌاتز ایي ‪. f 0    ٍ f 0    :‬‬

‫‪ f  x  ‬در اعزاف هجاًة قائن آى در تاسُ ‪ 0, 2 ‬چگًَِ است ؟‬

‫تست ‪ً :‬وَدار تاتع ‪  x ‬‬
‫‪1  cosx‬‬

‫حل ‪f     0 ٍ f      :‬‬

‫‪x‬‬
‫(‪ y  log‬در ًشدیکی هجاًة ّای قائن آى تِ کذام شکل است ؟‬ ‫تست ‪ً :‬وَدار تاتع )‬
‫‪x 1‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫حل ‪ :‬تزای داهٌِ دارین ‪:‬‬

‫‪+‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪+‬‬

‫پس ‪f 0   log0   ٍ f 1   log    :‬‬

‫‪5‬‬
‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬
 ‫‪www.riazisara.ir‬‬
‫جزوه حساب دیفرانسیل و انتگرال ‪.....................................‬مجانة ها ‪....................................‬مرتضی تاتالویان‬

‫مجانب افقی ‪:‬‬

‫‪lim f  x   L‬‬ ‫یا‬ ‫‪ y  L‬را هجاًة افقی تاتع ‪ f‬هی ًاهٌذ ‪ّ ،‬زگاُ ‪lim f  x   L‬‬
‫‪x ‬‬ ‫‪x ‬‬

‫‪lim f  x   L‬‬ ‫‪lim f  x   L‬‬

‫‪x ‬‬ ‫‪x ‬‬

‫نکته ‪ :‬اتتذا داهٌِ را تذست هی آٍرین تا ًَع تی ًْایت هشخص شَد سپس حذ در تی ًْایت را حساب هی کٌین ‪.‬‬

‫‪‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪x‬‬

‫‪lim f  x   sin 1  1 ‬‬
‫‪1‬‬
‫است تٌاتز ایي ‪:‬‬ ‫‪ y  sin 1‬دارای داهٌِ ‪ 1  x  x  1  x ‬‬ ‫هثال ‪ :‬تاتع‬
‫‪x ‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪x 1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪x 1‬‬

‫چَى یافتي داهٌِ در ایي تاتع سهاى تز است ‪ ،‬تْتز است تِ جای آى دقت حذ را تاال تثزین ‪ ،‬تا قزار دادى ‪ -100 ٍ 100‬دارین ‪:‬‬

‫‪‬‬
‫ٍجَد ًذارد ‪lim sin 1 1‬‬ ‫ٍ‬ ‫‪lim sin 1 ( 1)   ‬‬
‫‪x ‬‬ ‫‪x ‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪1 x 2‬‬
‫‪ y ‬دارای داهٌِ هحذٍد ‪ D   1,1  0‬است ٍ تِ تی ًْایت هیل ًوی کٌذ ‪.‬‬ ‫هثال ‪ :‬تاتع‬
‫‪x‬‬

‫‪3 x  2x ‬‬

‫‪ y ‬کذام است ؟‬ ‫تست ‪ :‬هجاًة افقی تاتع‬
‫‪2x   x ‬‬

‫‪x 2  6 x  10 x 2  5x‬‬
‫‪ y ‬کذام است ؟‬ ‫‪‬‬ ‫تست ‪ :‬هجاًة افقی تاتع‬
‫‪x 2‬‬ ‫‪x 4‬‬

‫‪x 2 tan 1 x‬‬

‫‪ y ‬کذام است ؟‬ ‫تست ‪ :‬هعادلِ هجاًة افقی تاتع‬
‫‪3 x  2x 2‬‬

‫‪6‬‬
‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬
 ‫‪www.riazisara.ir‬‬
‫جزوه حساب دیفرانسیل و انتگرال ‪.....................................‬مجانة ها ‪....................................‬مرتضی تاتالویان‬

‫تست ‪ :‬هجاًة افقی تاتع ‪ f  x    tan 1 3 x ‬کذام است ؟‬

‫‪4‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫‪4  ‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪ ‬‬

‫‪f       ( )    2   1 , f       ( )    (2)    2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2 ‬‬

‫‪2x 1  1‬‬
‫( ‪ y  log2‬کذاهٌذ ؟‬ ‫تست ‪ :‬هجاًة ّای افقی تاتع )‬
‫‪2x  8‬‬

‫‪x  x 2  2x  2‬‬
‫( ‪ y  cos1‬کذام است ؟‬ ‫تست ‪ :‬هجاًة افقی تاتع )‬
‫‪x‬‬

‫تست ‪ :‬هجاًة افقی تاتع ‪ y  2x  1  4 x 2  8 x  9‬کذام است ؟‬

‫تست ‪ :‬کذام تاتع خظ هجاًة افقی دارد ؟‬

‫‪1‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪2x  1‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪x 1  7  x‬‬ ‫‪x  1 x 4‬‬
‫‪y  sin‬‬ ‫‪)4‬‬ ‫‪y  sin‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪y ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪y ‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪x 1‬‬ ‫‪x 1‬‬ ‫‪x 3 1‬‬ ‫‪x5 3‬‬

‫‪ax 2  b x ( x  1)  2‬‬
‫‪ f  x  ‬تزاتز ‪ 4‬تاشذ ‪ ،‬هقذار ‪ ab‬کذام است ؟‬ ‫تست ‪ :‬اگز فاصلِ هجاًة ّای افقی تاتع‬
‫‪2x  3‬‬

‫‪x 1‬‬
‫‪ y ‬دٍ خظ هجاًة داشتِ تاشذ ‪ ،‬هقذار ‪ a‬کذام است ؟‬ ‫تست ‪ :‬اگز ًوَدار تاتع‬
‫‪x  ax  4‬‬
‫‪2‬‬

‫‪7‬‬
‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬
 ‫‪www.riazisara.ir‬‬
‫جزوه حساب دیفرانسیل و انتگرال ‪.....................................‬مجانة ها ‪....................................‬مرتضی تاتالویان‬

‫حل ‪ :‬هجاًة افقی ‪ y  0‬است ٍ چَى در هخزج حتواً دٍ ریشِ دارد ( ‪ )   a 2  16  0‬پس تایذ یکی اس آًْا ریشِ صَرت‬
‫‪ 1‬‬ ‫تاشذ پس ‪ a  4  0  a  3‬‬
‫‪2‬‬

‫‪ax 2  5‬‬
‫‪ y ‬است ‪ a  b ،‬کذام است ؟‬ ‫تست ‪ً :‬قغِ )‪ A (3, 2‬هحل تالقی هجاًة ّای ًوَدار‬
‫‪x 2  bx  9‬‬
‫قائم‬ ‫افقی‬

‫تست ‪ :‬تاتع ‪ٍ f  x   ax  2  3 x 3  3bx 2  2  1‬قتی ‪ x  ‬دارای هجاًة افقی ‪ y  4‬است ‪ .‬هقذار ‪ a  b‬کذام‬
‫است ؟‬

‫تست ‪ :‬اگز ‪ x  1, y  1‬هجاًة ّای ًوَدار تاتع ‪ y  f  x ‬تاشٌذ ‪ ،‬هجاًة ّای ًوَدار تاتع ‪ y  f 2x  3   1‬کذاهٌذ ؟‬

‫‪f  2 x  3    ‬‬
‫‪‬‬‫‪f 1 ‬‬
‫‪ 2x  3  1  x  2‬‬ ‫هجاًة قائن‬

‫‪lim f  2 x  3   1 ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪f  1‬‬
‫‪  y  2‬‬ ‫هجاًة افقی‬
‫‪x ‬‬

‫‪2x  1‬‬ ‫‪x 3‬‬

‫کذام است ؟ ‪0,1‬‬ ‫‪fog‬‬ ‫‪ً g  x  ‬قغِ تالقی هجاًة ّای ًوَدار تاتع‬ ‫‪ٍ f x  ‬‬ ‫تست ‪ :‬اگز‬
‫‪x 2‬‬ ‫‪2x  1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2x  1‬‬ ‫‪f ( ) ‬‬ ‫‪2 x  1 1‬‬
‫(‪f‬‬ ‫‪)   ‬‬‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫هجاًة قائن ‪  x  0‬‬
‫‪x 2‬‬ ‫‪x 2 2‬‬

‫‪2x  1‬‬
‫( ‪lim f‬‬ ‫‪)  f 2  1  y  1‬‬ ‫هجاًة افقی‬
‫‪x ‬‬ ‫‪x 2‬‬

‫‪x2  3 x  2‬‬
‫‪ f  x  ‬تاشذ ‪ ،‬هٌحٌی تاتع ‪ y  ( fof )  x ‬چٌذ خظ هجاًة دارد ؟‬ ‫تست ‪:‬اگز‬
‫‪x2  3 x‬‬

‫‪x2  3 x  2‬‬
‫‪f  f  x     2‬‬ ‫‪ 0, 3  x  1, x  2, x  3  10‬‬ ‫هجاًة قائن‬
‫‪‬‬ ‫‪x  3x‬‬
‫‪ 3‬و‪0‬‬

‫‪x2  3 x  2‬‬
‫‪lim f ( 2‬‬ ‫‪)  f 1  3  y  3‬‬ ‫هجاًة افقی‬
‫‪x ‬‬ ‫‪x  3x‬‬

‫‪8‬‬
‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬
 ‫‪www.riazisara.ir‬‬
‫جزوه حساب دیفرانسیل و انتگرال ‪.....................................‬مجانة ها ‪....................................‬مرتضی تاتالویان‬

‫‪x‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ y ‬چٌذ خظ هجاًة دارد ؟‬ ‫‪‬‬ ‫تست ‪ً :‬وَدار تاتع‬
‫‪x  3x‬‬
‫‪2‬‬
‫‪4x 2‬‬

‫‪x x 2  1  tan 1 x‬‬

‫‪ y ‬چٌذ خظ هجاًة دارد ؟‬ ‫تست ‪ :‬تاتع‬
‫‪x 2 1‬‬

‫‪x‬‬
‫( ‪ y  cos 1‬چٌذ هجاًة دارد ؟‬ ‫تست ‪ :‬تاتع )‬
‫‪x 5‬‬

‫‪x 1‬‬
‫‪ f  x  ‬چٌذ هجاًة دارد ؟‬ ‫تست ‪ :‬تاتع‬
‫‪x  sgn  x ‬‬

‫‪8x 1‬‬
‫( ‪ y  log2‬چٌذ هجاًة دارد ؟‬ ‫تست ‪ :‬تاتع )‬
‫‪x 2‬‬

‫تست ‪ :‬تاتع ‪ yx2  y  x x  x  1‬چٌذ هجاًة دارد ؟‬

‫‪y‬‬ ‫‪x x  x 1‬‬ ‫‪y ‬‬

‫‪yx2  y  x x  x  1  0 ‬‬ ‫‪ x2  x ‬‬ ‫‪ 0 ‬‬ ‫‪ x 2  x  0  x  0, x  1‬‬
‫‪y‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪y x 1 1‬‬ ‫‪x ‬‬ ‫‪ y 1  0‬‬
‫‪yx2  y  x x  x  1  0 ‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪   2  0 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ y  1, y  1‬‬
‫‪2‬‬

‫‪ y 1  0‬‬
‫‪2‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪x x x‬‬

‫‪9‬‬
‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬
 ‫‪www.riazisara.ir‬‬
‫جزوه حساب دیفرانسیل و انتگرال ‪.....................................‬مجانة ها ‪....................................‬مرتضی تاتالویان‬

‫تست ‪ً :‬وَدار تاتع ‪ f  x   x 2  2x  x  1‬در اعزاف هجاًة ّای افقی خَد چگًَِ است ؟‬

‫حل ‪ :‬تا قزار دادى ‪ -100 ٍ 100‬دقت را تاال هی تزین ‪ .‬تا تَجِ تِ ‪: f  x   ( x  1)2  1  x  1‬‬

‫‪f 100  101  99  2‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪f  100  101  102  (2)‬‬

‫‪4x 1‬‬
‫‪ y  3 ‬در اعزاف هجاًة افقی خَد چگًَِ است ؟‬ ‫تست ‪ :‬تاتع‬
‫‪x 1‬‬

‫‪x2  1‬‬
‫‪ y ‬در اعزاف هجاًة افقی خَد چگًَِ است ؟‬ ‫تست ‪ :‬تاتع‬
‫‪x2  x‬‬

‫تست ‪ :‬شکل هقاتل ًوَدار تاتع ‪ y  sin 1 U  x  ‬است ‪ .‬ضاتغِ تاتع ‪ U  x ‬کذام است ؟ ( سزاسزی ‪ 94‬داخل )‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪1 x‬‬ ‫‪x 1‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2x‬‬
‫‪)4‬‬
‫‪x 2‬‬
‫‪)3‬‬
‫‪3‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ 1  x  1  2  1  x  3‬‬ ‫‪ xlim‬پس یکی اس گشیٌِ ّای ‪ 1‬یا ‪ ٍ. 3‬عثق داهٌِ گشیٌِ ‪ 1‬درست ‪:‬‬ ‫حل ‪sin 1 U  0 :‬‬
‫‪x 1‬‬ ‫‪‬‬

‫تست ‪ :‬شکل هقاتل ًوَدار تاتع ‪ y  tan 1 U  x  ‬است ‪ .‬ضاتغِ تاتع ‪ U  x ‬کذام است ؟ ( سزاسزی ‪ 94‬خارج )‬

‫‪1 x‬‬ ‫‪1 x‬‬

‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪1 x‬‬ ‫‪1 x‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪x 1‬‬ ‫‪x 1‬‬
‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬
‫‪x 1‬‬ ‫‪x 1‬‬

‫‪‬‬
‫‪ xlim‬پس گشیٌِ ‪1‬درست‬ ‫‪tan 1 U‬‬
‫‪‬‬ ‫حل ‪ :‬ریشِ هخزج ‪ 1‬است پس یکی اس گشیٌِ ّای ‪ 1‬یا ‪ 3‬جَاب است ‪ .‬اس عزفی‬
‫‪‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪1‬‬

‫‪10‬‬
‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬
 ‫‪www.riazisara.ir‬‬
‫جزوه حساب دیفرانسیل و انتگرال ‪.....................................‬مجانة ها ‪....................................‬مرتضی تاتالویان‬

‫مجانب مایل ‪:‬‬

‫خظ ‪ y  ax  b‬هجاًة هایل تاتع ‪ f‬است ‪ّ ،‬زگاُ ‪ lim  f  x    ax  b    0‬یا ‪lim  f  x   ax  b    0‬‬
‫‪x ‬‬ ‫‪x ‬‬

‫‪ ‬در توابع گویا که درجه صورت یکی بیشتر از مخرج است ‪ :‬هجاًة افقی ‪:‬‬
‫‪x n  bx n 1  ...‬‬
‫‪y  n 1‬‬ ‫‪ x  b  b  ‬‬
‫‪x  b x n 2  ..‬‬

‫‪ax 4  bx 3  2‬‬
‫‪ y ‬تاشذ ‪ a, b , c ،‬را تیاتیذ ‪.‬‬ ‫تست ‪ :‬اگز ‪ y  3x 1‬هجاًة هایل هٌحٌی‬
‫‪cx 4  2x 3  x 2  1‬‬

‫حل ‪ :‬اٍالً تایذ ‪ c  0‬تاشذ تا درجِ صَرت یکی تیشتز شَد ‪.‬‬

‫‪ax 4  bx 3  2 a ‬‬ ‫‪b 1  y  3 x 1 a‬‬ ‫‪b a‬‬

‫‪y ‬‬ ‫‪  x    ‬‬ ‫‪ 3,   1  a  6, b  1‬‬
‫‪2x  x  1 2 ‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪a 2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2 4‬‬

‫‪2x 3  ax 2  5‬‬
‫‪ y ‬هحَر ‪ّ x‬ا را در ًقغِ ای تِ عَل ‪ -2‬قغع هی کٌذ ‪ a ،‬کذام است؟‬ ‫تست ‪ :‬یکی اس هجاًة ّای هٌحٌی‬
‫‪x2 x‬‬

‫‪x 3 x2‬‬
‫‪ y ‬در ًقغِ ‪ A‬هتقاعع ّستٌذ ‪ .‬عزض ایي ًقغِ کذام است ؟‬ ‫تست ‪ :‬هجاًة ّای هٌحٌی تاتع‬
‫‪x‬‬ ‫‪ 1‬‬
‫‪2‬‬

‫‪11‬‬
‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬
 ‫‪www.riazisara.ir‬‬
‫جزوه حساب دیفرانسیل و انتگرال ‪.....................................‬مجانة ها ‪....................................‬مرتضی تاتالویان‬

‫‪2x 3  x 2  x  1‬‬
‫‪ y ‬کذام است ؟‬ ‫تست ‪ :‬هجاًة هایل ًوَدار تاتع ٍارٍى‬
‫‪x 2 1‬‬

‫حل ‪ :‬هجاًة ّای هایل ‪ f , f 1‬هعکَس ّوٌذ ‪ .‬هجاًة هایل ایي تاتع ‪ y  2x  1‬است ٍ ٍارٍى آى ‪ 2 y  x 1‬است ‪.‬‬

‫تست ‪ :‬اگز ‪ f‬تاتعی سٍج ٍ ‪ y  2x  1‬هجاًة شاخِ ‪   ‬تاشذ ‪ ،‬هجاًة شاخِ ‪   ‬کذام است ؟‬

‫حل ‪ :‬تاتع سٍج ًسثت تِ هحَر ‪ y‬قزیٌِ است لذا هجاًة ّای هایل آى ًیش ًسثت تِ ایي خظ قزیٌِ اًذ پس کافیست ‪ x‬را تِ‬
‫‪ x‬تغییز دّین ٍ دارین ‪y  2x  1 :‬‬

‫‪x2  x‬‬
‫( ‪ f‬کذام است ؟‬ ‫تست ‪ :‬اگز هجاًة هایل تاتع ‪ ، f  x ‬تزاتز ‪ y  2x 1‬تاشذ‪،‬هجاًة هایل تاتع )‬
‫‪x 1‬‬

‫حل ‪ :‬یعٌی در تی ًْایت تاتع ‪ f  x ‬هٌغثق تا خظ ‪ y  2x 1‬است ‪f  x   2x  1 :‬‬

‫‪x2  x‬‬ ‫‪x2  x‬‬

‫( ‪lim f‬‬ ‫(‪)  lim 2‬‬ ‫‪)  1  2( x  2)  1  2 x  3‬‬
‫‪x ‬‬ ‫‪x 1‬‬ ‫‪x ‬‬ ‫‪x 1‬‬

‫‪ xlim‬آًگاُ خظ ‪ y  ax  b  c‬هجاًة هایل‬ ‫‪ ‬اگر تابع به صورت ‪ y  ax  b  g  x ‬باشذ‪ :‬کِ ‪g  x   c‬‬

‫‪‬‬

‫است‪.‬‬

‫تست ‪ :‬فاصلِ تیي هجاًة ّای ‪ y  x  cot 1 x‬چٌذ تزاتز ‪ ‬است ؟‬

‫‪x‬‬
‫‪ y  x ‬چٌذ هجاًة دارد ؟‬ ‫تست ‪ :‬تاتع‬
‫‪x 1‬‬
‫‪2‬‬

‫هیل کٌذ ‪ y  x :‬هجاًة هایل است‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫حل ‪ :‬داهٌِ ‪ x  1‬لذا فقظ ‪ x  1‬هجاًة قائن است ٍ ‪ x‬فقظ هی تَاًذ تِ‬

‫‪12‬‬
‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬
 ‫‪www.riazisara.ir‬‬
‫جزوه حساب دیفرانسیل و انتگرال ‪.....................................‬مجانة ها ‪....................................‬مرتضی تاتالویان‬

‫‪m  m‬‬
‫‪) tan  ‬‬ ‫تست ‪ :‬ساٍیِ تیي هجاًة ّای هٌحٌی ‪ y  x 2  x 2  1‬کذام است ؟ ( ‪   45‬‬
‫‪1  mm ‬‬

‫تست ‪ :‬هساحت سغح هحصَر تیي هحَر ‪ ٍ y‬هجاًة ّای هایل ٍ افقی تاتع ‪ y  2x  3  ax 2  8x  1‬چقذر است؟‬

‫‪8‬‬
‫‪ a  2 ، y  2x  3  a x ‬تاشذ )‬ ‫( راٌّوایی ‪ :‬تزای ایٌکِ هجاًة افقی ّن داشتِ تاشذ تایذ در‬
‫‪2a‬‬

‫تست ‪ :‬هجاًة هایل تاتع ‪ y  x2  4 x  x  2 x  x‬در شاخِ ‪ ‬کذام است ؟‬

‫‪2 x x ‬‬
‫‪y  x2 ‬‬ ‫‪ y  x  3‬‬
‫‪2 x‬‬

‫‪4 x 3  2 x2  1‬‬
‫‪ y ‬در شاخِ ‪ ‬کذام است ؟‬ ‫تست ‪ :‬هجاًة هایل تاتع‬
‫‪2x  1‬‬

‫‪4 2 1 1‬‬ ‫‪1 ‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪y‬‬ ‫‪( x  (  ) x)  2  x2  x  2 x  ‬‬ ‫‪ y   2x ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2 2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪ ‬روش کلی ‪ :‬اگر ‪ y  ax  b‬مجانب مایل تابع ‪ y  f  x ‬باشذ آنگاه ‪:‬‬

‫‪f x ‬‬
‫‪lim‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪lim  f  x   ax   b‬‬
‫‪x ‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪x ‬‬

‫‪a b‬‬ ‫‪x a‬‬

‫‪ y  x ‬است ‪.‬‬ ‫‪ y  x n‬دارای هجاًة هایل‬ ‫‪ ‬تاتع‬
‫‪n‬‬ ‫‪x b‬‬

‫‪13‬‬
‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬
 ‫‪www.riazisara.ir‬‬
‫جزوه حساب دیفرانسیل و انتگرال ‪.....................................‬مجانة ها ‪....................................‬مرتضی تاتالویان‬

‫هثال ‪ :‬هجاًة هایل تاتع ) ( ‪ f  x   x cos 1‬را تذست آٍریذ ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪x‬‬

‫‪1‬‬
‫) ( ‪x cos 1‬‬
‫‪a  lim‬‬ ‫‪x  lim cos 1 ( 1 )  ‬‬
‫‪‬‬
‫‪x ‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪x ‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ y  x 1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪1 1‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1 1 ‬‬ ‫‪1 1‬‬
‫‪b  lim  x cos ( )  x   lim  x   cos ( )   lim  x sin ( )  1‬‬
‫‪x ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪2  x ‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪x  x ‬‬ ‫‪x‬‬

‫تست ‪ :‬ضزیة ساٍیِ هجاًة هایل تاتع ‪ y  x 2e  x  1‬کذام است ؟‬

‫‪x 2 1‬‬
‫‪ y ‬کذام است ؟‬ ‫تست ‪ :‬هجاًة هایل تاتع‬
‫‪x x‬‬

‫حل ‪ :‬تا تَجِ تِ داهٌِ فقظ ‪ ‬را دارین ٍ‬

‫‪f x ‬‬ ‫‪x x 1‬‬

‫‪a  lim‬‬ ‫‪ 1 , b  lim  f  x   x   lim‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪x ‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪x ‬‬ ‫‪x ‬‬ ‫‪x x‬‬

‫تَجِ شَد تا ایٌکِ درجِ صَرت یکی تیشتز اس درجِ هخزج است ‪ .‬هجاًة هایل ًذارد ‪.‬‬

‫‪x2 x‬‬
‫‪ y ‬کذام است ؟‬ ‫تست ‪ :‬هجاًة هایل تاتع‬
‫‪x 1‬‬

‫حل ‪ :‬تا تَجِ تِ داهٌِ فقظ ‪ ‬را دارین ‪:‬‬

‫‪f x ‬‬ ‫‪x x‬‬

‫‪a  lim‬‬ ‫‪ 1 , b  lim  f  x   x   lim‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪ y  x 1‬‬
‫‪x ‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪x ‬‬ ‫‪x ‬‬ ‫‪x 1‬‬

‫تست ‪ :‬کذام تاتع هجاًة هایل دارد ؟( گشیٌِ ‪) 4‬‬

‫‪x3‬‬ ‫‪x2‬‬
‫‪y ‬‬ ‫‪)4‬‬ ‫‪y  x  x )3‬‬ ‫‪y ‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪y x  x‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪x2 x‬‬ ‫‪x x‬‬

‫‪14‬‬
‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬
 ‫‪www.riazisara.ir‬‬
‫جزوه حساب دیفرانسیل و انتگرال ‪.....................................‬مجانة ها ‪....................................‬مرتضی تاتالویان‬

‫تست ‪ :‬کذام تاتع هجاًة هایل ًذارد ؟ ( گشیٌِ ‪) 3‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪x 3 x‬‬

‫‪y  x  1 )4‬‬
‫‪2‬‬
‫‪y  x tan‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪)3‬‬ ‫‪y  x cos‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪)2‬‬ ‫‪y  2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪x 1‬‬

‫‪x‬‬ ‫‪2  x  x  3 ‬‬

‫‪ y ‬چٌذ هجاًة دارد ؟‬ ‫تست‪ً :‬وَدار تاتع‬
‫‪x 3  x 1‬‬

‫حل ‪ :‬داهٌِ ‪ 2, 3 ‬است ٍ چَى هحذٍد است هجاًة افقی ٍ هایل ًذارین‪ .‬اس عزفی تا حل ٌّذسی هشخص هی شَد هخزج فقظ‬
‫یک ریشِ هٌفی دارد کِ در داهٌِ قزار ًوی گیزد پس اصالً هجاًثی ًذارد ‪.‬‬

‫‪4x  1‬‬
‫‪ f  x   x‬کذام است ؟‬ ‫تست ‪ :‬هجاًة هایل تاتع‬
‫‪x 3‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ y  x 1 ‬کذام است ؟‬ ‫تست ‪ :‬هعادلِ هجاًة ّای هایل‬
‫‪x‬‬

‫‪x 3 x2‬‬
‫کذام است ؟‬ ‫‪x  ‬‬ ‫‪ٍ y ‬قتی‬ ‫تست ‪ :‬هعادلِ هجاًة هایل‬
‫‪x 2‬‬

‫‪x 3 1‬‬
‫‪ y ‬تزاتز ‪ 2‬است ‪ a .‬کذام است ؟‬ ‫تست ‪ :‬عَل ًقاط تالقی هجاًة ّای هایل تاتع‬
‫‪x a‬‬

‫‪‬‬ ‫‪a‬‬
‫‪‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪a ‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪a‬‬
‫‪y  x 2  ax  x   ‬‬ ‫‪ x   x   x   2  a  4‬‬
‫‪2 ‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪x ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪15‬‬
‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬
 ‫‪www.riazisara.ir‬‬
‫جزوه حساب دیفرانسیل و انتگرال ‪.....................................‬مجانة ها ‪....................................‬مرتضی تاتالویان‬

‫نکته ‪ :‬تزای تعییي ٍضعیت ًوَدار در اعزاف هجاًة هایل کافیست عثارت ‪ f  x   ax  b ‬را در ‪  ٍ ‬تعییي‬
‫عالهت کٌین ‪ .‬اگز حاصل هثثت تاشذ تاتع در آى سز تاالی هجاًة ٍ اگز هٌفی تاشذ پاییي هجاًة است ‪.‬‬

‫‪x 2 x 3‬‬
‫‪ f  x  ‬در اعزاف هجاًة هایل خَد چگًَِ است ؟‬ ‫تست ‪ً :‬وَدار تاتع‬
‫‪x 2 1‬‬

‫‪x 1‬‬
‫‪f  x     x  1 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪x 1‬‬
‫‪‬‬
‫‪2‬‬

‫‪R x ‬‬

‫‪x x 2‬‬
‫‪ f  x  ‬در اعزاف هجاًة هایل خَد چگًَِ است ؟‬ ‫تست ‪ً :‬وَدار تاتع‬
‫‪x 1‬‬

‫‪f  x    x  1 ‬‬ ‫‪, f  x     x  1 ‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪x 1‬‬ ‫‪x 1‬‬

‫‪16‬‬
‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬