CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA

-Nguyễn Minh Châu-

TRỌNG TÂM:
1. Tình huống truyện
2. Nhân vật Người đàn bà làng chài
3. Nhân vật Phùng
4. Ý nghĩa đoạn kết, tấm ảnh được chọn trong bộ lịch năm ấy
A. MỞ BÀI CHUNG.
Nhà phê bình Lã Nguyên nói về yêu cầu của văn chương nghệ thuật và thiên
chức của người nghệ sĩ “Nhà văn chân chính có sứ mệnh khơi nguồn cho dòng
sông văn học đổ ra đại dương nhân bản mênh mông”. Nguyễn Minh Châu đã ý
thức được sâu sắc thiên chức ấy của người cầm bút trong công cuộc đổi mới văn
học nên trở thành người mở đường tinh anh và tài năng nhất, là bậc khai quốc
công thần của văn học Việt Nam thời kì đổi mới. Đứng trước sự thay đổi của thời
đại, nhận thức được nhu cầu đổi mới văn học, Nguyễn Minh Châu là người tiên
phong gieo những hạt giống đầu tiên trên con đường đổi mới. Giai đoạn sáng tác
trước 1975, sáng tác của Nguyễn Minh Châu mang đậm khuynh hướng sử thi và
cảm hứng lãng mạn; sau 1975, khi văn chương chuyển hướng khám phá trở về với
đời thường, Nguyễn Minh Châu là một trong số những nhà văn đầu tiên của thời
kì đổi mới đã đi sâu khám phá sự thật đời sống ở bình diện đạo đức thế sự. Tâm
điểm những khám phá nghệ thụât của ông là con người trong cuộc mưu sinh,
trong hành trình nhọc nhằn kiếm tìm hạnh phúc và hoàn thiện nhân cách. Tác
phẩm của Nguyễn Minh Châu có sức hấp dẫn riêng biệt, nhà văn khẳng định bản
sắc cá nhân nghệ sĩ bằng nét phong cách tự sự - triết lí. Truyện ngắn “Chiếc
thuyền ngoài xa” là truyện ngắn tiêu biểu cho sáng tác của Nguyễn Minh Châu sau
năm 1975. Đây là một tác phẩm hay, đậm tính nhân văn, thể hiện một lối tư duy
mới mẻ của nhà văn về cái đẹp, nghệ thuật và số phận con người trong cuộc mưu
sinh nhọc nhằn, kiếm tìm hạnh phúc và hoàn thiện nhân cách. Nêu vấn đề…..
(VD: một trong những thành công của truyện CTNX là đã xây dựng được một tình
huống truyện đặc sắc).

Đề 1: Phân tích tình huống truyện.

1. Khái niệm, vai trò
2. Diễn biến
3. Đặc điểm: tình huống khám phá, phát hiện, nhận thức để thấy đc những
mâu thuẫn, nghịch lí của cuộc đời.
4. Ý nghĩa
II. THÂN BÀI.
1. Khái quát chung.
NMC từng phát biểu: Văn học và cuộc sống là hai vòng tròn đồng tâm mà
tâm điểm của nó là con người. Bởi vậy tâm điểm trong những sáng tác của người
tiên phong trong công cuộc đổi mới văn học ấy là con người trong cuộc mưu
sinh, trong hành trình nhọc nhằn kiếm tìm hạnh phúc và hoàn thiện nhân
cách. Đó là những con người không nhất phiến, đơn chiều, lí tưởng mà là con
người bề bộn, phức tạp, được ánh xạ qua nhiều mối quan hệ với hiện thực cuộc
sống đa chiều, đầy những vết nham nhở sần sùi, có cả niềm vui lẫn nỗi buồn, sự
vật vã, bức bối đầy phức tạp và biến động. Bởi vậy con người bao gồm cả mặt tốt
lẫn mặt xấu “rồng phượng và rắn rết, thiên thần và ác quỷ… Tuy nhiên trong
sáng tác của NMC, nhà văn luôn trăn trở với hành trình tìm kiếm hạt ngọc còn ẩn
sâu trong tâm hồn con người. Mỗi tác phẩm của ông đều nỗ lực khám phá, tìm tòi
nhằm đem lại những góc nhìn mới mẻ cho người đọc. Chiếc thuyền ngoài xa tiêu
biểu cho VH đổi mới của Nguyễn Minh Châu. In đậm dấu ấn phong cách tự sự -
triết lí. Tác phẩm nằm trong xu hướng nghệ thuật chung của văn học thời kỳ đổi
mới: hướng nội, khai thác sâu sắc số phận cá nhân và thân phận con người đời
thường. Thành công tiêu biểu của tác phẩm là xây dựng được một tình huống
truyện đặc sắc mang tính chất khám phá, phát hiện và nhận thức sâu sắc về
những nghịch lí, mâu thuẫn của nghệ thuật, cuộc đời và con người.
2. Phân tích.
a. Khái niệm, vai trò “Tình huống truyện”.
- Khái niệm: Tình huống truyện là sự kiện đặc biệt của đời sống được nhà văn sáng
tạo ra trong tác phẩm. Đó là môi trường, hoàn cảnh để nhân vật xuất hiện, tính
cách phát triển và dụng ý của nhà văn được bộc lộ sắc nét. Tại sự kiện đặc biệt gọi
là tình huống ấy, nhà văn làm sống dậy một tình thế bất thường, có tính chất éo le
và gây bất ngờ trong các quan hệ giữa các nhân vật. Từ đó, tính cách nhân vật
được bộc lộ sắc nét, ý tưởng mà nhà văn định gửi gắm cũng hiện hình khá trọn
vẹn.
- Phân loại: có ba loại tình huống phổ biến trong truyện ngắn: tình huống hành
động, tình huống tâm trạng và tình huống nhận thức.
+ Tình huống hành động: chủ yếu nhằm hướng tới hành động có tính bước ngoặt
của nhân vật.
+ Tình huống tâm trạng: chủ yếu khám phá diễn biến tình cảm, cảm xúc của nhân
vật.
+ Tinh huống nhận thức: chủ yếu cắt nghĩa giây phút “giác ngộ” chân lí.
- Vai trò: Đối với nghệ thuật truyện ngắn, người ta thường coi ba yếu tố sau đây
là cơ bản nhất: tình huống truyện, nhân vật và cách trần thuật. Việc tạo ra một
tình huống mới lạ, hấp dẫn, có giá trị đặc biệt  góp phần khẳng định thành công,
giá trị của tác phẩm.
 Nhà văn Nguyễn Minh Châu từng cho rằng: “Tình huống truyện là lát cắt, là 1
khúc của đời sống, nhưng qua đó, ta hiểu được trăm năm của đời thảo mộc " là
"thứ nước rửa ảnh làm nổi hình, nổi sắc nhân vật, làm rõ tư tưởng của nhà
văn". Nói cách khác, tình huống truyện là môi trường để nhân vật xuất hiện và
dụng ý của nhà văn được thể hiện tự nhiên. Tình huống truyện có một vai trò
quan trọng. Nguyễn Minh Châu cũng nói "Đôi khi người ta nghĩ ra được một cái
tình thế xảy ra câu chuyện thật hay, và thế là coi như xong một nửa",
Tình huống truyện độc đáo làm nhân vật bộc lộ sâu sắc tâm lí, tính cách; nội
dung tư tưởng và chủ đề của thiên truyện cũng nhờ đó mà được thể hiện đậm đà.
Tác phẩm CTNX đã xây dựng được một tình huống truyện đặc sắc mang tính
chất khám phá, phát hiện và nhận thức sâu sắc về nghệ thuật, cuộc đời và con
người.
b. Diễn biến tình huống truyện trong CTNX: kể tóm tắt 3 phát hiện của
Phùng:
- Phát hiện ra vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa.
- Phát hiện ra hiện thực phũ phàng khi chiếc thuyền vào bờ
- phát hiện những sự thật sau câu chuyện của người đàn bà ở tòa án
Để có thể xuất bản một bộ lịch nghệ thuật về thuyền và biển, vị trưởng phòng
đề nghị nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng đi thực tế chụp bổ sung một bức ảnh với cảnh
biển buổi sáng có sương mù. Chấp nhận yêu cầu của trưởng phòng, Phùng quyết
định đến vùng biển từng là chiến trường cũ nơi anh từng chiến đấu, ở đó anh có
người bạn chiến đấu là Đẩu, hiện là chánh án toà án huyện. Sau gần một tuần mai
phục, buổi sáng hôm ấy, bất ngờ anh lại gặp được một cảnh “đắt” trời cho, cảnh
mà theo Phùng suốt đời cầm máy anh chưa gặp được một lần. Phùng đã bấm máy
liên tục để thu hết vẻ đẹp tuyệt đỉnh của cảnh vật vào ống kính của mình. Nhưng
éo le thay khi con thuyền ngư phủ đẹp một cách toàn bích ấy tiến vào bờ thì bước
xuống từ đó không phải là những con người đẹp và toàn thiện như cổ tích mà là
một người đàn bà xấu xí, một người đàn ông độc ác và một màn bạo lực gia đình
khiến cho không chỉ Phùng mà người đọc cũng sửng sốt và đau đớn. Những ngày
sau đó, Phùng lại chứng kiến cảnh người đàn bà bị đánh lần thứ hai, anh muốn
ngăn cản nên đã lao vào đánh người đàn ông và bị thương nhẹ. Chánh án Đẩu và
Phùng có khuyên người phụ nữ ấy nên ly hôn, tuy nhiên người đàn bà đã kiên
quyết không chịu bỏ chồng. Rồi người đàn bà kể cho Phùng và Đẩu nghe câu
chuyện cuộc đời mình để từ đây Phùng và Đẩu đã ngộ ra nhiều điều về cuộc sống
và nghệ thuật.
c. Đặc điểm tình huống.
Truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa đã tạo ra tình huống truyện hết sức độc
đáo, tình huống xoay quanh những phát hiện của Phùng về những mâu thuẫn,
nghịch lí của nghệ thuật, cuộc đời và con người. Tình huống mang tính chất nhận
thức sâu sắc, gửi gắm những triết lí của NMC về nghệ thuật, cuộc đời và con
người.

* Tính chất nghịch lí được thể hiện ở sự tương phản, đối lập gay gắt giữa hai
phát hiên trên bờ biển của Phùng: phát hiện vẻ đẹp nghệ thuật của chiếc
thuyền ở ngoài xa và phát hiện cái tàn nhẫn, phũ phàng của cuộc đời khi chiếc
thuyền vào bờ.

Chấp nhận yêu cầu của trưởng phòng, Phùng quyết định đến vùng biển từng
là chiến trường cũ nơi anh từng chiến đấu, ở đó anh có người bạn chiến đấu là
Đẩu, hiện là chánh án toà án huyện. Với tâm thế của một người nghệ sĩ chân chính
khao khát cái đẹp, Phùng đã mai phục ở bãi biển này suốt gần một tuần mà chưa
chụp được bức ảnh nào ưng ý. Sau khi suy nghĩ, tìm kiếm, Phùng quyết định sẽ
thu vào tờ lịch tháng bảy của bộ lịch năm sau cảnh thuyền thu lưới vào lúc bình
minh. Và buổi sáng hôm ấy, bất ngờ anh lại gặp được một cảnh “đắt” trời cho,
cảnh mà theo Phùng suốt đời cầm máy anh chưa gặp được một lần. Cảnh đẹp như
“một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”, một “vẻ đẹp thực đơn giản và
toàn bích”, mà đứng trước cảnh tượng ấy người nghệ sĩ thấy trái tim mình thắt lại,
bối rối. Thậm chí, trong giây phút hạnh phúc đến tuyệt đỉnh, Phùng tưởng như đã
“khám phá ra chân lý của sự toàn thiện, khám phá ra khoảnh khắc trong ngần của
tâm hồn”. Đó là niềm hạnh phúc của người nghệ sĩ khi bắt gặp cái đẹp của nghệ
thuật, cái Chân – Thiện – Mĩ mà anh khao khát kiếm tìm. Phùng đã bấm máy liên
tục để thu hết vẻ đẹp tuyệt đỉnh của cảnh vật vào ống kính của mình.

Thế nhưng, ngay khi đang ở trên đỉnh cao của niềm hạnh phúc sáng tạo, cũng
là lúc Phùng phát hiện ra nghịch lí đầu tiên: khi con thuyền ngư phủ đẹp như mơ,
đẹp một cách toàn bích ấy tiến vào bờ thì bước xuống từ đó không phải là những
con người đẹp và toàn thiện như cổ tích mà là một người đàn bà xấu xí, một người
đàn ông độc ác và một màn bạo lực gia đình khiến cho không chỉ Phùng mà người
đọc cũng sửng sốt và đau đớn. Con thuyền tiến vào bờ, khoảng cách giữa nó và
Phùng dần thu hẹp lại, khi Phùng có thể nhìn rõ nó cũng là lúc một cảnh tượng trớ
trêu bày ra trc mắt: những con người xấu xí, những hành động tàn nhẫn, những
khoảnh khắc bất ngờ, mâu thuẫn không thể lí giải nổi…. Những cảnh tượng tương
phản ấy đến với Phùng ngay lập tức vẫn từ chiếc thuyền tưởng như đẹp toàn bích
của những giây phút trước nhưng dưới góc nhìn khác, góc nhìn cận cảnh.
Khi chiếc thuyền vào tới bờ thì một sự thật trần trụi phơi bày trước Phùng,
một sự thực bi thương, đó là hình ảnh những con người lao động xấu xí, thô kệch,
mệt mỏi và thiếu sức sống……. Cảnh tượng diễn ra sau đó lại càng hãi hùng.
Phùng nghe tiếng lão đàn ông nói như quát "Cứ ngồi nguyên đấy. Động đậy tạo
giết cả mày đi bây giờ” rồi nhìn cảnh lão đàn ông mặt đỏ gay rút trong người ra
một chiếc thắt lưng của lính ngụy ngày xưa... quật tới tấp vào lưng người đàn bà,
hắn vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két, cứ mỗi nhát quất
xuống lão lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn: “Mày chết đi cho ông nhờ.
Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ!". Trong khi đó thì người đàn bà nhẫn nhục
cam chịu... Những sự việc ấy diễn ra làm cho Phùng “kinh ngạc đến mức, trong
mấy phút đầu tôi cứ đứng há mồm ra mà nhìn...". Điều làm cho Phùng càng kinh
ngạc sững sờ hơn khi nhìn cảnh thằng Phác lao vun vút đến chỗ bố nó, giằng lấy
cái thắt lưng trong tay bố nó “liền dướn thẳng người vung chiếc khóa sắt quật vào
giữa khuôn ngực trần vạm vỡ cháy nắng có những đám lông đen như hắc ín, loãn
xoăn từ rốn mọc ngược lên" của bố nó để bảo vệ mẹ nó.

=> Ý nghĩa của nghịch lí thứ nhất: Nghịch lí trong 2 phát hiện này chính là
sự đối lập giữa cái đẹp của nghệ thuật và hiện thực cuộc sống của con người,
giữa hình thức bên ngoài và bản chất bên trong, giữa lãng mạn thi vị và thực tế
trần trụi. Nhận thức sự đối lập ấy chính là những chiêm nghiệm đầu tiên của người
nghệ sĩ trên hành trình khám phá và sáng tạo ra cái đẹp. Với sự đối lập ấy đã khiến
ta cay đắng nhận ra rằng chính những ngang trái xấu xa, những bi kịch trong gia
đình thuyền chài kia là một thứ thuốc rửa quái đản khiến những bức ảnh tuyệt đẹp
mà anh phải dày công mới có được và vô cùng sung sướng khi có được bỗng hiện
nguyên hình với bản chất vốn có của mình: khủng khiếp, kinh rợn! Vẻ đẹp kia hoá
ra đâu phải là tận thiện, tận mĩ! Nó chỉ là thứ vỏ bọc che giấu bản chất tàn nhẫn,
đen tối bên trong. Nếu ở phát hiện thứ nhất ta nhận ra sức mạnh kì diệu của cái
đẹp, "cái đẹp có khả năng thanh lọc con người", "cái đẹp cứu vớt thế giới" thì ở
phát hiện thứ 2 ta nhận ra giá trị của cái xấu trong đời sống: "cái xấu, cái ác thức
tỉnh lương tri con người, giúp con người tự soi ngắm lại mình để nhận ra chân giá
trị". Nghịch lí đầu tiên trg qúa trình khám phá, phát hiện của Phùng giúp ta nhận ra
mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời. Hóa ra, cuộc sống không chỉ tồn tại cái
đẹp mà còn có bao nhiêu điều nghịch lí, đau lòng. Nếu như trước đó, cảnh tượng
hiện ra trước mắt anh là bức tranh nghệ thuật đầy lãng mạn, đẹp tuyệt đỉnh thì màn
bạo lực gia đình liên hoàn mà anh vừa chứng kiến chính là bức tranh hiện thực đời
sống đầy nghiệt ngã. Tất cả những sự việc ấy diễn ra khiến cảm giác, cảm xúc
trong Phùng hoàn toàn thay đổi. Không còn thấy hạnh phúc tràn ngập tâm hồn nữa
mà thay vào đó là ngạc nhiên, đau đớn. Đằng sau bức tranh nghệ thuật đẹp, lãng
mạn mà anh tưởng là toàn thiện, toàn mĩ kia hóa ra lại ẩn chứa một hiện thực đời
sống đầy nghiệt ngã, đáng sợ. Và đó là chính là tính hai mặt của hiện thực đời
sống.
Những khám phá, phát hiện ấy còn giúp ta nhận thức được mối quan hệ giữa
hiện thực đời sống và nghệ thuật. Con thuyền nghệ thuật thì lãng mạn, lung linh
huyền ảo nhưng ở rất xa, còn cuộc đời đôi khi rất nghiệt ngã lại ở rất gần. Người
nghệ sĩ chân chính không chỉ phải có cái nhìn đa diện nhiều chiều để phát hiện ra
bản chất thật của đời sống mà còn phải đừng vì nghệ thuật mà quên cuộc đời. Bởi
nghệ thuật chân chính là cuộc đời và vì cuộc đời. Người nghệ sĩ biết rung động
trước cái đẹp trước hết phải là người biết vui buồn, yêu ghét trước cuộc đời. 
Vậy là Phùng đã nhận ra một điều mà có lẽ từ đó sẽ thay đổi cái nhìn của
anh về lao động nghệ thuật và khẳng định quan niệm nghệ thuật vị nhân sinh. Nghệ
thuật trước hết phải gắn liền với cuộc sống, phải phản ánh chân thật cuộc sống.
Nghệ thuật đích thực không thể xa rời cuộc đời, dù cuộc đời đó có đau đớn, trần
trụi bao nhiêu. Vì nghệ thuật sẽ không là gì nếu nó không phục vụ cho cuộc sống
và làm cho nó tốt hơn lên. Nghệ thuật chỉ có thể sống được và xanh tươi khi nó
thực sự bám rễ vào cuộc đời. Nói như Biêlinxki thì văn học “trước hết là cuộc đời,
sau đó mới là nghệ thuật”. Chi tiết Phùng vứt bỏ chiếc máy ảnh mà lao vào giúp đỡ
người đàn bà đã khẳng định rõ thêm điều này.
* Nghịch lí của cuộc sống tiếp tục được NMC khai thác từ câu chuyện
của người đàn bà hàng chài ở tòa án huyện . Nghịch lí thứ nhất cũng là cơ sở để
Phùng khám phá, phát hiện ra nghịch lí thứ 2 qua câu chuyện của người đàn bà
hàng chài tại toà án huyện. Một chánh án, người đại diện cho lẽ công bằng của
cuộc đời, một nghệ sĩ người sáng tạo ra cái đẹp để ngợi ca cuộc đời và một người
đàn bà , nạn nhân cùng cực của cđ đã ngồi lại với nhau trong phòng xử án với tình
thương, sự cảm thông và cả nỗi bất bình của một người đại diện cho luật pháp, lẽ
công bằng. Chánh án Đẩu đã khuyên người đàn bà: "Ba ngày một trận nhẹ, năm
ngày một trận nặng. Cả nước kh có một người chồng nào như hắn (…). Chị không
sống nổi với lão đàn ông vũ phu ấy đâu!" Trong thâm tâm P cũng đồng ý với cách
giải quyết của Đẩu. Thế nhg, thật bất ngờ, người đàn bà khốn khổ ấy một mực từ
chối sự giúp đỡ, kiên quyết không chịu bỏ ông chồng vũ phu, tàn bạo. Chị từ chối
bằng những lí lẽ mà nếu một nghsĩ chỉ biết vác máy ảnh đi chụp cảnh đẹp, một ông
chánh án nếu chỉ biết ngồi trong phòng ngập giữa đống hồ sơ, giấy tờ thì sẽ không
bao giờ hiểu được. Với người đàn bà ấy, dù ông chồng ấy có vũ phu, tàn bạo vẫn
vô cùng qtrọng.
 Chị không thể bỏ chồng vì bên cạnh sự cảm thông thấu hiểu của tình nghĩa
vợ chồng mà ở chị còn có sự hàm ơn với chồng chị; không thể bỏ chồng vì chị cần
chồng để nuôi đàn con để cùng chèo chống những ngày thuyền gặp sóng gió, khi
biển động; đàn bà hàng chài phải sống vì con chứ không phải vì mình. Chị không
thể bỏ chồng vì trong đau khổ triền miên chị vẫn chắt lọc, nâng niu những niềm
hạnh phúc nhỏ nhoi đời thường: "ở trên chiếc thuyền cũng có lúc vợ chg con cái
chtôi sống hoà thuận, vui vẻ…", "Vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con tôi chúng nó
đc ăn no". Thì ra đây là nguồn gốc của sự cam chịu, nhẫn nhục tưởng chừng như
vô lí kia. Câu chuyện của người đàn bà đã khiến Đẩu và đặc biệt là Phùng vỡ lẽ ra
nhiều điều. Ẩn đằng sau ngoại hình xấu xí, quê mùa, thất học là lấp lánh tấm lòng
của người mẹ, người vợ, là sự thấu hiểu sâu sắc lẽ đời . Nếu ở phần đầu câu
chuyện giọng Đẩu thật dứt khoát tỏ rõ uy thế của một đấng bề trên đang cúi xuống
cứu vớt những người đàn bà khốn khổ thì khi nghe xong câu chuyện của người đàn
bà cả Đẩu và Phùng đều im lặng nhưng "Một cái gì vừa vỡ ra trong đầu".

Tình huống này đã giúp Phùng vỡ lẽ ra nhiều điều về nghệ thuật và cuộc
sống. Cái xấu cũng có thể làm cái đẹp bị khuất lấp (tìm hiểu sâu gia đình làng chài,
Phùng lại thấy cuộc sống nhức nhối ấy làm khuất lấp nhiều nét đẹp của không ít
thành viên trong gia đình). Anh đã nhận ra rằng để hiểu được sự thật đời sống
không thể nhìn một cách đơn giản, xuôi chiều mà phải đi sâu vào thực tế cuộc sống
với cái nhìn đa chiều đa diện để hiểu được thực tế cuộc sống, những nghịch lí
nhưng có lí của cuộc sống.

d. Ý nghĩa tình huống

* Thông qua tình huống , tính cách các nhân vật được bộc lộ: kể qua đặc điểm các
nhân vật
 Tình huống truyện được tạo nên bởi nghịch cảnh giữa vẻ đẹp chiếc thuyền
ngoài xa với cái thật gần là sự ngang trái trong gia đình người thuyền chài. Từ tình
huống trên mà các nhân vật bộc lộ phẩm chất, tính cách, tạo ra những bước ngoặt
trong tư tưởng, tình cảm của mình.

* Qua những khám phá, phát hiện của Phùng, tác giả Nguyễn Minh Châu gửi
gắm đến người đọc những triết lí sâu sắc:
+ Thông điệp thứ nhất là về cách nhìn cuộc đời, con người: Cuộc sống vốn
chứa đầy những nghịch lí giữa trong và ngoài, phải và trái, xa và gần… Cái đẹp
ngoại cảnh có khi che khuất cái xấu của đời sống Cái xấu cũng có thể làm cái đẹp
bị khuất lấp. Cuộc sống nhiều khi thường "đánh lừa" ta như thế. Hơn nữa, nhiều
khi trong cùng một sự vật, một sự việc, một con người cũng chứa đầy những mâu
thuẫn, đối lập. Bởi vậy, con người không được nhìn cuộc đời bằng cái nhìn đơn
giản, một chiều mà cần có cái nhìn đa diện, nhiều chiều, phải có con mắt tinh
tường nhìn thấu gan ruột để khám phá, phát hiện ra bản chất thật của đời sống.
+ Thông điệp thứ hai là về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống:.
Không thể có nghệ thuật thuần túy, nghệ thuật vị nghệ thuật mà cái đích tối cao
của nghệ thuật là nghệ thuật vị nhân sinh. Nghệ thuật chân chính phải bắt nguồn
từ cuộc sống dẫu có nhọc nhằn, lam lũ, thậm chí là khổ cực và cay đắng và quay
lại phục vụ cho cuộc sống, phải dành ưu tiên trước hết cho con người, góp phần
giải phóng con người khỏi sự cầm tù của đói nghèo, tăm tối và bạo lực, làm thay
đổi cuộc sống theo hướng tốt đẹp hơn. Đúng như chính nhà văn Nguyễn Minh
Châu đã nói: “Văn học và đời sống là hai vòng tròn đồng tâm mà tâm điểm là
con người”. Mỗi tác phẩm nghệ thuật thật sự đều phải bắt nguồn từ cuộc sống,
không được tách rời cuộc sống. Người nghệ sĩ chân chính phải có tấm lòng biết
trăn trở về số phận con người; phải nhìn cuộc đời sâu sắc, đa chiều, không giản
đơn, dễ dãi và phải dũng cảm, trung thực nhìn thẳng vào hiện thực, biết rút ngắn
khoảng cách giữa nghệ thuật và cuộc đời. Không những vậy, một tác phẩm nghệ
thuật chân chính phải là tác phẩm thể hiện được chiều sâu, bản chất của hiện thực
đằng sau cái vẻ ngoài đẹp đẽ, lãng mạn. Để làm được điều đó đòi hỏi người nghệ sĩ
phải có sự trải nghiệm và quá trình lao động nghệ thuật nghiêm túc, gian khổ.
- Từ tình huống truyện, tác giả đã đặt ra vấn đề “đôi mắt”, cách nhìn đời, nhìn người
trong cuộc sống. 

Đề vận dụng:

PHÂN TÍCH ĐOẠN VĂN

 Đoạn số 1:
Từ chỗ chiếc xe tăng mà tôi đang đứng với chiếc máy ảnh, đi quá mươi
bước sâu vào phía trong có một chiếc xe rà phá mìn của công binh Mỹ, chiếc xe
sơn màu vàng tươi và to lớn gấp đôi một chiếc xe tăng. Hai người đi qua trước
mặt tôi. Họ đi đến bên chiếc xe rà phá mìn. Người đàn bà đứng lại, ngước mắt
nhìn ra ngoài mặt phá nước chỗ chiếc thuyền đậu một thoáng, rồi đưa một cánh
tay lên có lẽ định gãi hay sửa lại mái tóc nhưng rồi lại buông thõng xuống, đưa
cặp mắt nhìn xuống chân.
Lão đàn ông lập tức trở lên hùng hổ, mặt đỏ gay, lão rút trong người ra một
chiếc thắt lưng của lính ngụy ngày xưa, có vẻ như những điều phải nói với nhau họ
đã nói hết, chẳng nói chẳng rằng lão trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng
chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở hồng
hộc, hai hàm răng nghiến ken két, cứ mỗi nhát quất xuống lão lại nguyền rủa bằng
cái giọng rên rỉ đau đớn: “Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho
ông nhờ!”.
Người đàn bà với một vẻ cam chịu đầy nhẫn nhục không hề kêu một tiếng,
không chống trả, cũng không tìm cách trốn chạy.
Tất cả mọi việc xẩy đến khiến tôi kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu,
tôi cứ đứng há mồm ra mà nhìn. Thế rồi chẳng biết từ bao giờ, tôi đã vứt chiếc
máy ảnh xuống đất chạy nhào tới.
Bóng một đứa con nít lao qua trước mặt tôi. Tôi vừa kịp nhận ra thằng Phác
– thằng bé trên rừng xuống vừa nằm ngủ với tôi từ lúc nửa đêm. Thằng bé cứ chạy
một mạch, sự giận dữ căng thẳng làm nó khi chạy qua không nhìn thấy tôi. Như
một viên đạn trên đường lao tới đích đã nhắm, mặc cho tôi gọi nó vẫn không hề
ngoảnh lại, nó chạy tiếp một quãng ngắn giữa những chiếc xe tăng rồi lập tức
nhảy xổ vào cái lão đàn ông.
Cũng y hệt người đàn bà, thằng bé của tôi cũng như một người câm, và đến
lúc này tôi biết là nó khỏe đến thế!
Khi tôi chạy đến nơi thì chiếc thắt lưng da đã nằm trong tay thằng bé, không
biết làm thế nào nó đã giằng được chiếc thắt lưng, liền dướn thẳng người vung
chiếc khóa sắt quật vào giữa khuôn ngực trần vạm vỡ cháy nắng có những đám
lông đen như hắc ín, loăn xoăn từ rốn mọc ngược lên. Lão đàn ông định giằng lại
chiếc thắt lưng nhưng chẳng được nữa, liền dang thẳng cánh cho thằng bé hai cái
tát khiến thằng nhỏ lảo đảo ngã dúi xuống cát.
(Chiếc thuyền ngoài xa, Nguyễn Minh Châu, SGK Ngữ văn 12, NXBGD 2008, tr
72-73)
Phân tích phát hiện của nghệ sĩ Phùng được thể hiện ở đoạn trích trên.
Từ đó, nhận xét tình huống nhận thức trong tác phẩm.

I. MỞ BÀI
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm: Tk mở bài chung
- Nêu vấn đề cần nghị luận: Đoạn trích “Từ chỗ chiếc xe tăng mà tôi đang
đứng…lảo đảo ngã dúi xuống cát” thuộc phần đầu của truyện đã diễn tả phát hiện
của nghệ sĩ Phùng, từ đó góp phần thể hiện một tình huống truyện có tính nhận
thức.
II. THÂN BÀI
1. Khái quát chung
2. Phân tích.
a. Lí luận chung về tình huống
- Khái niệm tình huống truyện: Đối với truyện ngắn, tình huống giữ vai trò
là hạt nhân của cấu trúc thể loại, nó chính là cái hoàn cảnh riêng được tạo nên bởi
một sự kiện đặc biệt khiến cho tại đó, cuộc sống hiện lên đậm đặc nhất và ý đồ tư
tưởng của tác giả cũng được bộc lộ sắc nét nhất. Bên cạnh đó, từ tình huống
truyện, các sự kiện, biến cố của cốt truyện được phát triển, tính cách nhân vật được
bộc lộ. Nói cách khác thì tình huống truyện như một thứ nước rửa ảnh làm nổi
hình, nổi sắc nhân vật. Việc giải quyết những mâu thuẫn, xung đột trong tình
huống truyện sẽ bộc lộ rõ tư tưởng chủ đề của tác phẩm và dụng ý nghệ thuật của
tác giả. Việc sáng tạo nên các tình huống độc đáo biểu hiện khả năng quan sát,
khám phá bản chất cuộc sống, bản chất con người của nhà văn. Nhà văn Nguyễn
Minh Châu quan niệm “Tình huống truyện giữ vai trò là hạt nhân của cấu trúc
thể loại, là một lát cắt của hiện thực cuộc sống, nhưng chỉ qua một lát cắt ấy
thấy được cả vòng đời thảo mộc trăm năm”. Với quan niệm như vậy nên trong
truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa, Nguyễn Minh Châu đã tạo ra tình huống
truyện hết sức độc đáo.
b. Phân tích đoạn trích
* Tình huống truyện ở đoạn trước: phát hiện 1
Để có thể xuất bản một bộ lịch nghệ thuật về thuyền và biển, vị trưởng phòng
khó tính đề nghị nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng đi thực tế chụp bổ sung một bức ảnh với
cảnh biển buổi sáng có sương mù. Chấp nhận yêu cầu của trưởng phòng, Phùng
quyết định đến vùng biển từng là chiến trường cũ nơi anh từng chiến đấu, ở đó anh
có người bạn chiến đấu là Đẩu, hiện là chánh án toà án huyện. Với tâm thế của
một người nghệ sĩ chân chính khao khát cái đẹp, Phùng đã mai phục ở bãi biển này
suốt gần một tuần mà chưa chụp được bức ảnh nào ưng ý. Sau khi suy nghĩ, tìm
kiếm, Phùng quyết định sẽ thu vào tờ lịch tháng bảy của bộ lịch năm sau cảnh
thuyền thu lưới vào lúc bình minh. Và buổi sáng hôm ấy, bất ngờ anh lại gặp được
một cảnh “đắt” trời cho, cảnh mà theo Phùng suốt đời cầm máy anh chưa gặp được
một lần. Cảnh đẹp như “một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”, một
“vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích”, mà đứng trước cảnh tượng ấy người nghệ sĩ
thấy trái tim mình thắt lại, bối rối. Thậm chí, trong giây phút hạnh phúc đến tuyệt
đỉnh, Phùng tưởng như đã “khám phá ra chân lý của sự toàn thiện, khám phá ra
khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”. Đó là niềm hạnh phúc của người nghệ sĩ
khi bắt gặp cái đẹp, nhận ra vai trò thực sự của nghệ thuật. Phùng đã bấm máy liên
tục để thu hết vẻ đẹp tuyệt đỉnh của cảnh vật vào ống kính của mình.
*. Phát hiện của Phùng trong đoạn trích: Bức tranh hiện thực đời sống nghiệt
ngã
Trong đoạn trích, nhà văn Nguyễn Minh Châu đã tiếp tục thể hiện những
khám phá, phát hiện về sự tương phản giữa nghệ thuật và đời sống, khiến tình
huống truyện được phát triển. Éo le thay khi con thuyền ngư phủ đẹp như một giấc
mơ trong bức tranh nghệ thuật đẹp một cách toàn bích ấy tiến vào bờ thì bước
xuống từ đó không phải là những con người đẹp và toàn thiện như cổ tích mà là
một người đàn bà xấu xí, một người đàn ông độc ác và một màn bạo lực gia
đình khiến cho không chỉ Phùng mà người đọc cũng sửng sốt và đau đớn.
Bạo lực gia đình lại diễn ra ngay sau chiếc xe rà phá mìn của Mĩ trên bãi cát,
và gã đàn ông đánh vợ bằng chiếc thắt lưng da của lính Ngụy. Phải chăng cái ác
mà Mĩ Ngụy gieo xuống đất nước ta còn không khủng khiếp bằng cuộc chiến giữa
cái thiện với cái ác trong cuộc sống hòa bình. Hay đó là hậu quả của cuộc chiến
tranh vẫn hiện hữu ngay cả khi hòa bình lập lại. Tưởng rằng cuộc chiến đấu giành
độc lập tự do ta đã giải quyết được trọn vẹn, mang lại niềm vui cho mọi người.
Nhưng sau khi miền Nam hoàn toàn giải phóng còn biết bao vấn đề đặt ra: Đói
kém, bệnh tật, bạo lực gia đình … Dấu tích của chiến tranh để lại không chỉ là mấy
cái xe hỏng mà hơn nữa là cuộc sống đói nghèo, lạc hậu của những người như hai
con người bất hạnh kia. Người đàn bà từ dáng vẻ đến hành động đều thể hiện sự
bất lực, buông xuôi và cam chịu thể hiện qua cánh tay buông thõng, đôi mắt nhìn
xuống dưới chân khi “đưa một cánh tay lên có lẽ định gãi hay sửa lại mái tóc
nhưng rồi lại buông thõng xuống, đưa cặp mắt nhìn xuống chân”.
Tiếp đó, Phùng lần lượt chứng kiến những cảnh tượng vô cùng đau lòng.
Lão đàn ông hàng chài ra sức đánh người vợ khốn khổ một cách tàn bạo. Với môt
vẻ “hùng hổ, mặt đỏ gay”, lão đàn ông dùng chiếc thắt lưng lính ngụy ngày xưa để
đánh vợ “chẳng nói chẳng rằng lão trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng
chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà”. Trong cơn giận dữ như lửa
cháy, lão vừa nghiến răng ken két vừa dùng hết sức lực để dùng chiếc thắt lưng
quất tới tấp vào người đàn bà. Không chỉ đánh vợ tàn độc mà lão đàn ông còn ra
sức chửi rủa. Mỗi nhát quất xuống là một câu nguyền rủa đầy nghiệt ngã dành cho
vợ con: “Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ!”. Nhưng
kì lạ là trước trận đòn như với kẻ thù của người đàn ông, người đàn bà chỉ im lặng,
nhẫn nhục chịu đựng, không chống trả cũng không chạy trốn.
Phùng chưa hiểu nổi những gì đang xảy ra trước mắt, sau vài phút đứng há
mồm ra mà nhìn, anh chỉ kịp vứt máy ảnh định chạy đến can thiệp, Nhưng cũng
chưa kịp làm gì để giúp đỡ người đàn bà thì lại chứng kiến màn bạo lực gia đình
đau lòng hơn. Thằng Phác, là con trai của lão đàn ông và người đàn bà chạy tới
như một mũi tên và giật chiếc thắt lưng từ tay cha nó, vung chiếc khóa sắt quật vào
giữa khuôn ngực trần của cha để che chở cho người mẹ đáng thương. Lão đàn ông
từ chỗ đánh vợ thì giờ chuyển sang đánh con “Lão đàn ông định giằng lại chiếc
thắt lưng nhưng chẳng được nữa, liền dang thẳng cánh cho thằng bé hai cái tát
khiến thằng nhỏ lảo đảo ngã dúi xuống cát”.
Có thể nhận thấy trong đoạn văn là một tấn bi kịch gia đình đầy đau đớn.
Trong gia đình ấy có một người chồng độc ác, đánh vợ một cách tàn độc, nguyền
rủa vợ con bằng những lời lẽ nặng nề, nghiệt ngã nhất; có một người vợ chỉ biết
cam chịu trước những trận đòn vô cớ của người chồng; có một đứa con vì thương
mẹ nên căm ghét và đánh lại cả bố. Nghệ sĩ Phùng là người chứng kiến câu chuyện
gia đình ấy và từ đây trong anh có thêm những phát hiện, nhận thức về hiện thực
đời sống. Chỉ có điều, phát hiện lần này của anh đầy bất ngờ và trớ trêu như trò
đùa quái ác của cuộc sống mà trong đó, cuộc đời thực hiện lên thật trần trụi, đau
đớn biết bao. Hóa ra, cuộc sống không chỉ tồn tại cái đẹp mà còn có bao nhiêu điều
nghịch lí, đau lòng. Nếu như trước đó, cảnh tượng hiện ra trước mắt anh là bức
tranh nghệ thuật đầy lãng mạn, đẹp tuyệt đỉnh thì màn bạo lực gia đình liên
hoàn mà anh vừa chứng kiến chính là bức tranh hiện thực đời sống đầy nghiệt
ngã. Tất cả những sự việc ấy diễn ra khiến cảm giác, cảm xúc trong Phùng hoàn
toàn thay đổi. Không còn thấy hạnh phúc tràn ngập tâm hồn nữa mà thay vào đó là
ngạc nhiên, đau đớn. Đằng sau bức tranh nghệ thuật đẹp, lãng mạn mà anh tưởng
là toàn thiện, toàn mĩ kia hóa ra lại ẩn chứa một hiện thực đời sống đầy nghiệt ngã,
đáng sợ. Và đó là chính là tính hai mặt của hiện thực đời sống.
*. Ý nghĩa của phát hiện (Nhận xét về tình huống nhận thức trong tác phẩm)
Những khám phá, phát hiện của nghệ sĩ Phùng trong đoạn trích và tác phẩm
đã bộc lộ một tình huống truyện vô cũng độc đáo, có tính nhận thức về đời sống và
nghệ thuật. Thông điệp nhận thức được thể hiện sâu sắc khi giúp người đọc nhận
ra:
Cuộc sống hóa ra vốn chứa đầy những nghịch lí giữa trong và ngoài, phải và
trái, xa và gần… nhiều khi trong cùng một sự vật, một sự việc, một con người cũng
chứa đầy những mâu thuẫn, đối lập. Bởi vậy con người không được nhìn cuộc đời
bằng cái nhìn đơn giản, một chiều mà cần có cái nhìn đa diện, nhiều chiều để khám
phá ra bản chất thật của đời sống.
Những khám phá, phát hiện ấy còn giúp ta nhận thức được mối quan hệ giữa
hiện thực đời sống và nghệ thuật. Con thuyền nghệ thuật thì lãng mạn, lung linh
huyền ảo nhưng ở rất xa, còn cuộc đời đôi khi rất nghiệt ngã lại ở rất gần. Người
nghệ sĩ chân chính không chỉ phải có cái nhìn đa diện nhiều chiều để phát hiện ra
bản chất thật của đời sống mà còn phải đừng vì nghệ thuật mà quên cuộc đời. Bởi
nghệ thuật chân chính là cuộc đời và vì cuộc đời. Người nghệ sĩ biết rung động
trước cái đẹp trước hết phải là người biết vui buồn, yêu ghét trước cuộc đời. 
Vậy là Phùng đã nhận ra một điều mà có lẽ từ đó sẽ thay đổi cái nhìn của
anh về lao động nghệ thuật và khẳng định quan niệm nghệ thuật vị nhân sinh. Nghệ
thuật trước hết phải gắn liền với cuộc sống, phải phản ánh chân thật cuộc sống.
Nghệ thuật đích thực không thể xa rời cuộc đời, dù cuộc đời đó có đau đớn, trần
trụi bao nhiêu. Vì nghệ thuật sẽ không là gì nếu nó không phục vụ cho cuộc
sống và làm cho nó tốt hơn lên. Nghệ thuật chỉ có thể sống được và xanh tươi
khi nó thực sự bám rễ vào cuộc đời. Nói như Biêlinxki thì văn học “trước hết là
cuộc đời, sau đó mới là nghệ thuật”. Chi tiết Phùng vứt bỏ chiếc máy ảnh mà lao
vào giúp đỡ người đàn bà đã khẳng định rõ thêm điều này.
3. Đánh giá
Trong “Chiếc thuyền ngoài xa” nhà văn Nguyễn Minh Châu đã tạo nên một
tình huống truyện khá độc đáo. Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện đặc sắc kết
hợp với cốt truyện hấp dẫn, nghệ thuật khắc họa nhân vật sắc sảo, ... Điểm nhìn
linh hoạt bởi truyện được kể ở ngôi thứ nhất xưng "tôi", và người kể chuyện chứng
kiến lại toàn bộ câu chuyện từ đầu đến cuối, ít có sự tham gia của các nhân vật
khác. Người kể chuyện mang đặc điểm của người nghệ sĩ đang đi tìm cái đẹp theo
một chủ đề: sự hài hòa trong yên tĩnh của con người và thiên nhiên khiến người
đọc nhận ra nhiều điều về cuộc sống và mối quan hệ giữa cuộc sống và nghệ thuật.
Bức tranh người nghệ sĩ chụp được tưởng là bức tranh tĩnh vật thì nó lại rất động
với trạng thái phức tạp, nhức nhối của nó. Tình huống truyện giúp ta hiểu rõ hơn về
các nhân vật, làm cho câu chuyện thêm hấp dẫn và chứa đựng giá trị hiện thực và
giá trị nhân đạo sâu sắc:
+ Giá trị hiện thực: Sau khi đất nước hòa bình thống nhất, cuộc sống đã tốt
đẹp hơn rất nhiều nhưng đâu đó vẫn còn những khoảng tối hoặc tranh sáng tranh
tối. Cuộc sống đói nghèo lạc hậu tăm tối là nguyên nhân dẫn tới nạn bạo hành gia
đình. Cuộc chiến đấu bảo vệ quyền sống của cả dân tộc trải qua bao hy sinh gian
khổ nhưng cuộc đấu tranh bảo vệ quyền sống của từng con người còn đầy cam go,
lâu dài, cần có sự quan tâm của các cấp chính quyền và cộng đồng.
+ Giá trị nhân đạo: Sự chia sẻ cảm thông của tác giả với những số phận đau
khổ tủi nhục của những người lao động vô danh đông đảo trong xã hội. Lên án, đấu
tranh với cái xấu, cái ác vẫn còn tồn tại trong từng gia đình. Phát hiện, ngợi ca
những phẩm chất tốt đẹp của người lao động và hướng đến một cuộc sống tốt đẹp
hơn.

Người đàn bà hàng chài

I. Mở bài

Nguyễn Minh Châu (1930 - 1989), là nhà văn lớn của văn xuôi Việt Nam hiện đại.
Ông trưởng thành từ trong kc chống Mĩ và tiếp tục khẳng định sự thành công trong
thời kì đổi mới. được đánh giá là một trong số "những nhà văn mở đường tinh anh
và tài năng nhất" của văn học Việt Nam thời kì đổi mới (Nguyên Ngọc). Trong
những sáng tác sau 1975, NMC đã hướng sự quan tâm của mình tới con người
trong cuộc sống đời tư - thế sự, thể hiện sự cảm thông và tình thương sâu sắc với
số phận con người trong cuộc mưu sinh nhọc nhằn, trong hành trình kiếm tìm
hạnh phúc và hoàn thiện nhân cách. Trg sáng tác cả trc và sau 1975, Nguyễn
Minh Châu lúc nào cũng trăn trở "tìm hạt ngọc ẩn sâu trong tâm hồn mỗi con
người". Thế nên khi xây dựng nhân vật ông luôn có ý thức đặt nhân vật của mình
lên bàn xoay để từ đó từng góc độ, từng khía cạnh của nhân vật tự bộc lộ. Người
đàn bà làng chài trong Chiếc thuyền ngoài xa là một nhân vật như thế.
II. Thân bài

1. Khái quát chung:

"Chiếc thuyền ngoài xa" là truyện ngắn tiêu biểu của NMC thời kì đổi mới. Trong
tác phẩm, nhân vật để lại ấn tượng sâu sắc nhất cho người đọc là người đàn bà làng
chài - người phụ nữ vô danh với tấm lòng bao dung, vị tha, đức hi sinh cao
thượng mà khi gấp trang sách lại ta không thể nào quên.

Để tạo nên hình tượng người đàn bà ấy nhà văn đã tạo ra tình huống truyện độc
đáo và từ tình huống độc đáo này mà nhân vật dần hé lộ số phận: Truyện được
kể lại qua lời của nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng, một người lính vừa bước ra từ cuộc
chiến tranh nhiều đau thương mất mát. Phùng được dịp trở về chiến trường xưa để
chụp một bức tranh cảnh biển theo lời đề nghị của trưởng phòng. Tại đây anh đã
phát hiện ra một cảnh đắt trời cho. Cảnh đẹp đến nỗi Phùng có cảm giác bối rối,
trái tim như bị bóp thắt vào. Nhưng đằng sau chiếc thuyền đẹp như trong mơ ấy lại
là một cảnh tượng phũ phàng: người chồng vũ phu, thô bạo hành hạ người đàn bà
bằng những trận đòn thù, người đàn bà nhẫn nhục chịu đựng. Phùng từ sung sướng
đến ngạc nhiên, sững sờ sửng sốt. Anh tiếp tục biết đến câu chuyện của người
đàn bà hàng chài ở tòa án huyện. Rồi dần dần anh vỡ lẽ ra nhiều vấn đề của cuộc
sống, có những góc nhìn khám phá về con người và cuộc đời. Đặc biệt trong tình
huống nhận thức của Phùng, nhân vật người đàn bà hang chài đã được thể
hiện sinh động, sắc nét và gửi gắm những triết lí sâu xa về con người.

Cách 2: mở rộng ra những sáng tác của NMC với mục đích khám phá, phát
hiện vẻ đẹp bên trong tâm hồn con người. Trong hành trình đó, NMC đã cho
người đọc thấy vẻ đẹp khuất lấp của nhân vật người đàn bà hang chài từ
những khám phá, phát hiện của nghệ sĩ Phùng….

2. Phân tích: 4 luận điểm:

- Không tên

- Ngoại hình in dấu cuộc đời lam lũ.

- Số phận nhọc nhằn: 4 ý

+ xấu xí

+ nghèo khổ

+ bị đánh đập

+ cam chịu nhẫn nhục, nỗi đau âm ỉ, dai dẳng

- Vẻ đẹp khuất lấp: 3 vẻ đẹp :

+ sâu sắc từng trải, thấu hiểu lẽ đời: 2 dẫn chứng

+ vị tha, bao dung, hi sinh với chồng: tự nguyện để chồng đánh như 1 sự
giải tỏa, thấu hiểu cho người chồng từ người hiền lành nhưng cục tính thành
gã chồng vũ phu, nhận hết lỗi lầm về mình

+ tình thương con vô bờ bến: ở nhiều góc độ khác nhau: coi tình mẫu tử
là thiên tính đương nhiên; cam chịu nhẫn nhục vì con; vì thương mà đau cho
con; vì thương mà chắt chiu hạnh phúc nhỏ nhoi….

a. Nhân vật ko tên:

Xuyên suốt toàn bộ câu chuyện, hầu như người đọc không hề được biết đến tên
gọi của người đàn bà tội nghiệp ấy, NMC đã gọi một cách phiếm định: khi thì gọi
là người đàn bà hàng chài, lúc lại gọi mụ, khi thì gọi chị ta.... Không phải nhà
văn "nghèo" ngôn ngữ đến độ không thể đặt cho chị một cái tên mà là vì Chị cũng
giống như hàng trăm người đàn bà ở vùng biển nhỏ bé này: CHỊ LÀ NGƯỜI VÔ
DANH. Nhưng con người vô danh ấy mang tính chất đại diện cho bao người phụ
nữ bình thường với cuộc đời lam lũ nhọc nhằn mà ta có thể gặp ở bất cứ đâu
trên khắp đất nước này.

b. Ngoại hình, dáng vẻ in dấu ấn cuộc đời vất vả: 3 nét miêu tả: bao quát, chi
tiết, trang phục
Tác giả đã thể hiện nỗi xót xa cho nhân vật ngay trong những đường nét miêu tả
đầu tiên về ngoại hình, dáng vẻ. Người đàn bà hàng chài "trạc ngoài bốn mươi,
một thân hình quen thuộc của người đàn bà vùng biển, cao lớn với những đường
nét thô kệch... rỗ mặt. Khuôn mặt mệt mỏi sau một đêm thức trắng kéo lưới, tái
ngắt và dường như buồn ngủ". Đây chính là hình ảnh một người lao động lam lũ
và đau khổ. Có lé gánh nặng của cuộc mưu sinh đầy sóng gió trên biển cả đã lấy đi
của chị tất cả sinh lực và niềm vui. Trên "gương mặt mệt mỏi, tái ngắt ấy" dường
như còn không mảy may chút sức sống. Sự nghèo khổ, nhọc nhằn đến mức nhếch
nhác, thảm hại còn hiện rõ trong "tấm lưng áo bạc phếch và rách rưới, nửa thân
dưới ướt sũng" vì khi rời khỏi thuyền "phải lội qua quãng bờ phá nước ngập đến
quá đầu gối".

Sự khốn khổ của chị còn hiện ra trong dáng vẻ "lúng túng, sợ sệt" ở toà án huyện,
thậm chí khi Đẩu phải mời tới lần thứ hai chị "mới dám rón rén đến ngồi ghé vào
mép chiếc ghế và cố thu người lại" - hình như đó là dáng vẻ của một con người
tội nghiệp luôn thấy sự có mặt của mình trong cuộc đời này là phi lí, luôn mặc cảm
và muốn giảm thiểu sự vướng víu, phiền phức mà mình có thể gây ra cho mọi
người.

c. Số phận nhọc nhằn.

- Qua câu chuyện ở tòa án huyện người đọc hiểu hơn sự bất hạnh trong
cuộc đời người đàn bà hàng chài. Dường như mọi sự bất hạnh của cuộc đời đều
trút cả lên chị: xấu, nghèo khổ, lam lũ, lại phải thường xuyên chịu những trận đòn
roi của người chồng vũ phu, bị giày vò về tinh thần...

+ Trước đây chị vốn là con của một gia đình khá giả nhưng số phận đã không
may mắn với chị. Chị mắc bệnh đậu mùa. Di chứng để lại đó là cái xấu, cái xấu xí
thô kệch đã đeo đuổi chị như một định mệnh, suốt từ khi còn nhỏ cho đến tận
bây giờ.

+ Vì xấu xí không ai lấy nên chị trót có mang với một anh hàng chài nhà ở giữa
phá vẫn hay đến nhà chị mua bả về đan lưới. Thế rồi thành vợ thành chồng. Chị
xuống ở luôn dưới thuyền. Cuộc sống mưu sinh trên biển cực nhọc, vất vả, lam
lũ, bấp bênh: “có nhiều tháng biển động phải ăn cây xương rồng luộc chấm
muối”. Gia đình nghèo lại còn đông con, thuyền thì chật,...
+ Vì túng quẫn, đói nghèo, thất học, lạc hậu, lão chồng của chị từ một anh con trai
“hiền lành nhưng cục tính” đã trở thành một kẻ vũ phu lỗ mãng. Hắn đã đánh vợ
để giải tỏa những bế tắc cuộc sống. Thường xuyên chị bị chồng đánh đập, hành
hạ: ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng. Cứ khi nào lão thấy khổ quá
là lại xách chị ra đánh để trút giận với lời lẽ cay độc. Cay đắng thay cho số phận
của chị.

+ Khi bị đánh chị không hề kêu một tiếng, không chống trả, không tìm cách
chạy trôn mà coi đó là một lẽ đương nhiên. Người đàn bà ấy nhẫn nhục, cam
chịu, thầm lặng chịu đựng mọi đau đớn tất cả vì những đứa con.

- Ấn tượng lớn nhất về sự bất hạnh mà người đàn bà đưa đến cho người đọc
chính là thái độ cam chịu, nhẫn nhục của chị.

+ Khi đi qua bãi xe tăng hỏng, trước lúc đến bên chiếc xe rà phá mìn, chị
"đứng lại ngước mắt nhìn ra ngoài mặt phá nước, chỗ chiếc thuyền đậu một
thoáng, rồi đưa một cánh tay lên có lẽ đang gãi hay sửa lại mái tóc nhưng rồi lại
buông thõng xuống đưa cặp mắt nhìn xuống chân". Có thể nhận thấy đây là nơi
quá quen thuộc với chị, sự quen thuộc ghê sợ, khủng khiếp bởi những trận đòn đã
thành lệ "ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận năng" của người chồng vũ phu,
thô bạo. Vì thế nên dù đã chấp nhận, chị không nén nỗi cay đắng - cử chỉ của chị
như muốn tìm đâu đó sự thay đổi hay trì hoãn dù chỉ một thoảng, nhưng rồi cũng
chị cũng hiểu rằng đó là điều không thể, cánh tay chị "buông thõng" chán
chường, cặp mắt nhìn xuống chân cam chịu và mệt mỏi.

+ Khi bị chồng đánh dã man, người đàn bà chịu đòn với "một vẻ cam chịu
đầy nhẫn nhục, không hề kêu một tiếng, không chống trả cũng không tìm cách
trốn chạy". Đó là thái độ của một người đang thực hiện những nghĩa vụ cực khổ
của mình - không oán thán, bất bình hay tránh né.

+ Sau này, qua câu chuyện của chị với Đẩu, Phùng, người đọc càng xót xa
hơn cho thân phận con người khốn khổ ấy khi hiểu nguyên nhân thái độ cam
chịu, nhẫn nhục tới kì lạ của chị. Chị chấp nhận chịu đòn, tất nhiên không phải vì
dạn đòn , càng không phải để trả giá cho những tội lỗi sai lầm của mình, cũng
không phải vì quá dốt nát đến mức không còn chút ý thức về bất hạnh; về quyền
sống như một con người - chị lặng lẽ chịu đựng những đau đớn vể cả thể xác và
tinh thần chỉ vì "bất kể lúc nào lão thấy khổ quá là lão xách tôi ra đánh, cũng như
đàn ông thuyền khác uống rượu ... Giá mà lão uống rượu ... thì tôi còn đỡ
khổ ...Sau này con cái lớn lên, tôi mới xin được lão .. đưa tôi lên bờ mà đánh..."
Vậy là cùng một lúc, người đàn bà hàng chài không chỉ chịu đựng những vất
vả, nhọc nhằn của cuộc sống mưu sinh mà còn phải gánh vác thêm những u
uất, khổ sở của người chồng khi lão không còn đủ sức để chịu đựng một mình.

+ Người đàn bà hàng chài không chỉ bị hành hạ về thể xác với những
trận đòn tàn bạo của người chồng vũ phu mà còn bị giày vò nặng nề về tinh
thần bởi sự nhục nhã; bởi luôn nơm nớp lo sợ con cái bị tổn thương, bởi sự
đau khổ khi luôn phải chứng kiến đứa con trai vì quá thương mẹ mà căm ghét
đánh lại bố. Miêu tả hình ảnh một người mẹ vừa khóc, vừa phải "chắp tay vái lấy
vái để đứa con" để nó đừng phạm phải một tội ác trái với luân thường đạo lí,
Nguyễn Minh Châu đã thể hiện sự xót thương cho nỗi đau khổ cùng cực mà con
người có thể chịu đựng.

+Người đàn bà đã không trốn chạy khi bị chồng đánh đập dã man trên bờ
biển . Chị càng không có ý định tự giải thoát mình khỏi người chồng tàn bạo
ấy. Sự chịu đựng của chị không phải chỉ trong một, hai lần chịu đòn mà kéo
dài trong suốt cả cuộc đời. Chị khẩn thiết van xin không phải li hôn dù biết rằng
những trận đòn cũng sẽ tiếp diễn với cuộc sống ấy, bên người chồng ấy. Hình ảnh
người đàn bà "chắp tay vái lia lịa quí toà bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng
được, đừng bắt con bỏ nó" cho thấy sự cay đắng trong số phận con người - giữa
các lựa chọn, chị chấp nhận chịu đựng những đầy ải , những đòn roi của chồng "vì
nỗi vất vả của người đàn bà trên một con thuyền không có đàn ông" còn đáng sợ
hơn cả đòn roi đầy ải; cuộc mưu sinh trên biển cả luôn tiềm ẩn những đe doạ thậm
chí còn khủng khiếp hơn cả những đau đớn về thể xác, tinh thần do người chồng
mang đến. Nếu "tiếng thở dài" đầy chua chát của Đẩu đã gợi ra rất cả những bất
lực của thiện chí, những bế tắc của kiếp người.

d. Những vẻ đẹp trong tầm hồn, tính cách: những vẻ đẹp khuất lấp: 3 ý

d1. Sự sâu sắc của một con người từng trải, thấu hiểu lẽ đời: so sánh với nhân
vật Phùng và Đẩu

Nói chuyện với Đẩu và Phùng, người đàn bà làng chài quê mùa thất học có
"con mắt như đang nhìn suốt cuộc đời mình", có "sự thâm trầm trong việc hiểu
thấu các lẽ đời", đã khiến các anh trở nên nông nổi, ngây thơ. Ở chị, ta cảm
nhận được sự sâu sắc của một con người từng trải, thấu hiểu lẽ đời. Những sự
giận dữ, bất bình, thấm đẫm lòng nhân hậu, những lời khuyên đầy thiện chí, những
giải pháp tưởng như đúng đắn: "Cả nước này không có người chồng nào như
hắn...chị không sống nổi với lão đàn ông vũ phu ấy đâu" đều lần lượt vấp phải
những lí lẽ bình dị, nghiệt ngã và không thể thay đổi của hiện thực cuộc sống.
Chị chỉ rõ sự thiếu thực tế của họ "lòng các chú tốt nhưng các chú đâu có phải là
người làm ăn cho nên các chú đâu hiểu được cái việc của người làm ăn lam lũ
khó nhọc". Chị cũng cho họ thấy những khó khăn gấp bội của những người đàn
bà trong cuộc sống bấp bênh và luôn tiềm ẩn những đe doạ bất thường trên mặt
biển: "Các chú không phải là đàn bà, chưa bao giờ các chú biết như thế nào là nỗi
vất vả của người đàn bà trên một chiếc thuyền không có đàn ông"... "đàn bà hàng
chài chúng tôi cần có một người đàn ông để chèo chống khi phong ba để cùng làm
ăn nuôi nấng đặng một sắp con"... Chị còn giúp Đẩu và Phùng nhận ra tình trạng
luẩn quẩn bế tắc trong cuộc sống của một ngư dân trên biển: Ở thuỳên thì bực
bội, bức bối nhưng lên bờ thị lại phải bỏ nghề mà sự phụ thuộc của họ lại gắn chặt
với nghề này vì vậy những chính sách của Nhà nước nhiều khi cũng trở nên bất cập
với thực tế cuộc sống của họ: "làm nhà trên đất ở một chỗ đâu có làm được cái
thuyền lưới vó. Từ ngày CM về, CM đã cấp đất cho nhưng chẳng ai ở vì không bỏ
nghề được!". Trước kết luận chua chát của Đẩu về cái nghịch lí xót xa: "Trên
thuyền phải có một người đàn ông dù hắn man rợ tàn bạo", người đàn bà có
một lời đáp thật sâu sắc, chân tình mà thắt vào lòng người đọc bởi những
chiêm nghiệm rút ra từ một cuộc đời gian truân vất vả: "Cũng có khi biển
động sóng gió chứ chú!", tiếng thở dài của Đẩu, câu hỏi băn khoăn, tò mò của
Phùng, cảm giác bất lực của cả hai người khi nhận ra những giải pháp xuất phát từ
lòng tốt và thiện chí của họ trở nên phi thực tế ... đã tạo ra sự đối sánh với người
đàn bà từng trải hiểu đời, hiểu người, hiểu những sự có thể và không thể của
cuộc sống đời thường. Sự sâu sắc của chị khiến người đọc khâm phục nhưng
cũng xót thương hơn cho một kiếp người.

d2. Người vợ với tấm lòng bao dung, vị tha, đức hi sinh.

- Chị chịu đựng những trận đòn tàn nhẫn của chồng không chỉ vì bản tính
nhẫn nhục cam chịu mà còn như một cách giúp chồng vơi đi những u uất, khổ sở
chất chứa trong lòng. Chính vì thế, mà chị hoàn toàn tự nguyện, lặng lẽ theo
chồng lên bờ, lặng lẽ đi vào sâu phía sau bãi xe tăng, lặng lẽ đứng lại chờ trận đòn
giận dữ như lửa của chồng, lặng lẽ chịu đòn "không hề kêu một tiếg, không chống
trả cũng không tìm cách trốn chạy", để rồi sau đó đi thật nhanh ra khỏi bãi xe tăng
hỏng đuổi theo gã đàn ông. Cả hai người trở về thuyền, đó là cách cư xử của một
người đang cố gắng thể hiện những bổn phận, nghĩa vụ của mình dù đó là những
bổn phận, nghĩa vụ phi nhân tính. Chị thấu hiểu nỗi khổ của chồng, thậm chí
còn mang một mặc cảm có lỗi khi cho rằng "lỗi chính là đám đàn bà ở thuyền
đẻ nhiều quá mà thuyền lại chật". Người vợ hiểu rõ nỗi hi sinh, nhọc nhằn trên
mặt biển đầy sóng gió, sự nghèo đói, túng quẫn trên một con thuyền chật chội,
những cay đắng bế tắc triền miên đã vượt khỏi giới hạn chịu đựng của con người
khiến "Anh con trai hiền lành nhưng cục tính" không bao giờ đánh đập vợ đã dần
trở thành lão chồng vũ phu, độc ác không phải vì thù ghét gì người vợ khốn khổ,
lão đánh vợ như người khác uống rượu cho quên nguôi nỗi cơ cực của mình. Nếu
cả Đẩu và Phùng đều kinh ngạc và bất bình thay cho sự cam chịu, nhẫn nhục của
người vợ thì khi hiểu ra nguyên nhân của thái độ ấy họ lại càng kinh ngạc về sự
nhân hậu vị tha trong tấm lòng người đàn bà hàng chài cũng lớn lao kì lạ bởi
mức "không thể nào hiểu được"

Đặc biệt ở người đàn bà là chị cũng đã vẫn giữ trong tâm hồn mình ngọn
lửa của hi vọng, của niềm tin để thắp lên hạnh phúc mỏng manh: Trong khổ đau
triền miên, người đàn bà ấy vẫn chắt lọc được những niềm hạnh phúc nhỏ nhoi :
"..vui nhất là lúc ngồi nhìn con tôi chúng nó được ăn no”; “ trên chiếc thuyền cũng
có lúc vợ chồng con cái chúng tôi sống hòa thuận, vui vẻ”.

d3. Người mẹ có tình thương con vô bờ bến.

Cảm động nhất là vẻ đẹp của tình mẫu tử trong trái tim người đàn bà hàng chài.

- Tình mẫu tử được chị coi như một thiên tính đương nhiên của người
phụ nữ: "Ông trời sinh ra người đàn bà là để đẻ con, rồi nuôi con cho đến khi khôn
lớn cho nên phải gánh lấy cái khổ. Đàn bà ở thuyền chúng tôi phải sống cho con
chứ không thể sống cho mình như ở trên đất được".

- Chính tình thương yêu sâu sắc với con cái đã khiến chị phải nhẫn nhục,
chịu đựng đầy ải tàn nhẫn của người chồng để con thuyền có đàn ông khoẻ mạnh,
biết nghề cùng mình "chèo chống khi phong ba" để cùng làm ăn nuôi nấng con cái,
cũng vì thương con sợ các con bị tổn thương vì cảnh bạo lực đau lòng mà chị
phải xin chồng đưa mình lên bờ mà đánh; rồi vì lo những phản ứng dữ dội của
thằng Phác, "Sao thằng bé có thể làm những điều dại dột với ba nó", mà chị phải
cắn răng gửi thằng con chị yêu thương nhất lên rừng sống với ông ngoại. Ở
người đàn bà thầm lặng ấy "tình thương con cũng như nỗi đau, cũng như cái sự
thâm trầm trong việc hiểu thấu các lẽ đời hình như cũng chẳng bao giờ để lộ rõ rệt
ra bên ngoài".

- Khi bị chồng đánh đập tàn nhẫn, chị đã lặng lẽ chịu đựng như một người
câm, vậy mà khi thằng Phác lao tới đánh bố để cứu mẹ, chị lại không nén nổi nỗi
đau đớn. Chị "mếu máo" gọi con, "ngồi xệp xuống trước mặt thằng bé, ôm chầm
lấy nó rồi lại buông ra, chắp tay vái lấy vái để rồi ôm chầm lấy". Thằng bé đã từng
"như một viên đạn bắn vào người đàn ông và bây giờ đang xuyên qua tâm hồn
người đàn bà , làm rỏ xuống những dòng nước mắt". Tới khi nói chuyên vơí Đ và
P, nhắc tới thằng Phác, chị vẫn khóc - tiếng khóc của tình thương con nỗi đau
đớn quặn thắt trong trái tim người mẹ: nỗi đau khi không che chắn nổi cho tuổi
thơ các con được trong sáng, đau thêm nỗi đau của các con khi phải chứng kiến
cảnh bạo lực gia đình, càng đau hơn bởi nỗi sợ hãi cho sự phát triển tính cách
của con trong môi trường tăm tối, bạo lực..., bao trùm lên tất cả là nỗi đau của
người mẹ yêu thương con, mong con khôn lớn mà lại không thể đem đến cho
con cuộc sống no ấm, bình yên.

- Tình mẫu tử của chị không chỉ được thể hiện qua nước mắt mà còn thể
hiện ra qua niềm vui vùi dẫu hiếm hoi, ít ỏi - những niềm vui chắt ra từ những
cay đắng, nhọc nhằn... Khi nhắc tới những lúc vợ chồng con cái sống hoà thuận
trên thuyền, "khuôn mặt xấu xí của mụ chợt ửng sáng lên như một nụ cười". Cam
chịu, nhẫn nhục vì con, lam lũ vất cả vì con, cho nên riêg niềm vui của chị cũng
xuất phát từ con cái, chị bày tỏ chân thành, cảm động: "vui sướng nhất là lúc
ngồi nhìn đàn con tôi chúng nó được ăn no". Thấp thoáng trong hình ảnh người
đàn bà hàng chài là bóng dáng của những người phụ nữ VN nhân hậu, bao dung,
giàu lòng vị tha và đức hi sinh.

=> mọi cảm xúc vui buồn trg cuộc sống, từ quan điểm sống đến thái độ
sống của người đà bà đều là vì con.

3. Nhận xét, đánh giá:

Nhân vật người đàn bà hàng chài đem đến cho người đọc những ấn tượng
thật đặc biệt. Luôn ý thức sâu sắc về thân phận, về ý nghĩa cuộc sống, về thiên
chức của mình, đó là những nguyên nhân khiến chị có thể chịu đựng tất cả những
lúc khó khăn, thử thách, từ những lam lũ, vất vả của đói nghèo đến những đau đớn
khổ ải trong bi kịch gia đình, lấy sự chịu đựng phi thường của mình, cố gắng che
chở cho sự bình yên của gia đình, bảo vệ niềm tin trong trẻo, ngây thơ ấy cho tâm
hồn con trẻ, gánh đỡ cho chồng những nhọc nhằn, cay dắng - dù những cố gắng ấy
vẫn luôn thất bại ê chề trước sự khắc nghiệt của cuộc sống. Mỗi khi nhìn lại bức
ảnh về "Chiếc thuyền ngoài xa", bao giờ nghệ sĩ Phùng "cũng thấy người đàn bà
bước ra khỏi tấm ảnh, đó là một người đàn bà vùng biển cao lớn với những đường
nét thô kệch, tấm lưng áo bạc phếch có miếng vá, nửa thân dưới ướt sũng, khuôn
mặt rỗ đã nhợt trắng vì kéo lưới suốt đêm. Mụ bước những bước chậm rãi, bàn
chân giẫm trên mặt đất chắc chắn, hoà lẫn trong đám đông...". Đó là hình ảnh
những con người vô danh, khốn khổ, lầm lũi, họ đã vượt lên tất cả những gian
truân cay đắng của cuộc đời, không phải vì mình mà vì những người thân yêu -
lí do để họ sống và chịu đựng, cũng là cội nguồn sức mạnh của họ.

III. Kết bài

Qua những nét khắc hoạ ấn tượng, người đàn bà hàng chài đã trở thành một
biểu tượng đầy ám ảnh, giúp nhà văn NMC thể hiện những tư tưởng đạo lí sâu sắc
cho truyện ngắn. Đó là niềm cảm thương và nỗi lo âu cho số phận những con
người bất hạnh, khốn khổ, bị cầm tù giữa đói nghèo tăm tối và bạo lực; đó còn là
niềm tin yêu trước những phẩm chất tôt đẹp trong tâm hồn những con người luôn
sống với lòng nhân hậu vị tha và đức hi sinh, yêu thương chồng con. Với nhân vật
người đàn bà hàng chài, quả thật NMC đã tìm đc hạt ngọc ẩn sâu trong tâm hồn
con người.

Đề vận dụng:

Phân tích số phận và vẻ đẹp khuất lấp của nhân vật người đàn bà hàng
chài được nhà văn Nguyễn Minh Châu thể hiện trong đoạn trích sau:
Người đàn bà hướng về phía Đẩu, tự nhiên chắp tay lại vái lia lịa:
- Con lạy quý toà...
- Sao, sao?
- Quý toà bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó...
Lúc bấy giờ tôi đang ngồi giấu mặt sau bức màn vải hoa ngăn chỗ làm việc
bên ngoài và phòng ngủ bên trong của Đẩu. Sau câu nói của người đàn bà, tôi
cảm thấy gian phòng ngủ lồng lộng gió biển của Đẩu tự nhiên bị hút hết không
khí, trở nên ngột ngạt quá. Tôi vén lá màn bước ra.
Người đàn bà nhận ra được tôi ngay. Mụ nhấp nhổm xoay mình trên chiếc
ghế như bị kiến đốt, và về sau tôi mới sực nghĩ ra, mụ nghĩ rằng toà án đã bố trí
sẵn tôi ngồi phía sau để chuẩn bị làm nhân chứng.
- Chị cứ ngồi nguyên đấy! – Đẩu nói với vẻ đầy hào hứng của một con người
bảo vệ công lí vừa có thêm người đến tiếp viện, anh chạy sang phòng bên xách
một chiếc ghế cho tôi. Bấy giờ dưới con mắt của người đàn bà hàng chài, vị chánh
án không phải là Đẩu đã trở về ngồi sau chiếc bàn lớn mà là tôi, với mấy vết
thương đã lên da non nhưng vẫn để dấu vết trên mặt.
- Tuỳ bà! – Đẩu thay đổi cách xưng hô, khoác lên mình cái cung cách bề
ngoài của một vị chánh án - chủ trương nguyên tắc của chúng tôi là kêu gọi hoà
thuận...
Đang ngồi cúi gục xuống, người đàn bà bỗng ngẩng lên nhìn thẳng vào
chúng tôi, lần lượt từng người một, với một vẻ ban đầu hơi ngơ ngác.
- Chị cám ơn các chú! - Người đàn bà đột nhiên thốt lên bằng một giọng khẩn
thiết - Đây là chị nói thành thực, chị cám ơn các chú. Lòng các chú tốt, nhưng các
chú đâu có phải là người làm ăn... cho nên các chú đâu có hiểu được cái việc của
các người làm ăn lam lũ, khó nhọc...
(Trích Chiếc thuyền ngoài xa, Ngữ văn 12, Tập hai,
NXB Giáo dục Việt Nam 2020, tr. 74)
I. MỞ BÀI
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm: Tk mở bài chung
- Nêu vấn đề cần nghị luận: Đoạn trích “Người đàn bà…khó nhọc” đã giúp người
đọc hiểu thêm về nhân vật người đàn bà, từ đó thấy được vẻ đẹp khuất lấp của
nhân vậy và góp phần thể hiện giá trị nhân đạo sâu sắc của tác phẩm.
II. THÂN BÀI
1. Khái quát
- Nhà văn Nguyễn Minh Châu quan niệm “Tình huống truyện giữ vai trò là
hạt nhân của cấu trúc thể loại, là một lát cắt của hiện thực cuộc sống, nhưng
chỉ qua một lát cắt ấy thấy được cả vòng đời thảo mộc trăm năm”. Với quan
niệm như vậy nên trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa, Nguyễn Minh Châu
đã tạo ra tình huống truyện hết sức độc đáo. Để trong tình huống ấy, các nhân vật
phải bộc lộ cách ứng xử, tính cách và phẩm chất.
Tình huống truyện trong “Chiếc thuyền ngoài xa” là để có thể xuất bản một
bộ lịch nghệ thuật về thuyền và biển, vị trưởng phòng khó tính đề nghị nghệ sĩ
nhiếp ảnh Phùng đi thực tế chụp bổ sung một bức ảnh với cảnh biển buổi sáng có
sương mù. Chấp nhận yêu cầu của trưởng phòng, Phùng quyết định đến vùng biển
từng là chiến trường cũ nơi anh từng chiến đấu, ở đó anh có người bạn chiến đấu
là Đẩu, hiện là chánh án toà án huyện. Sau gần một tuần mai phục, buổi sáng hôm
ấy, bất ngờ anh lại gặp được một cảnh “đắt” trời cho, cảnh mà theo Phùng suốt đời
cầm máy anh chưa gặp được một lần. Cảnh đẹp như “một bức tranh mực tàu của
một danh họa thời cổ”, một “vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích”, mà đứng trước
cảnh tượng ấy người nghệ sĩ thấy trái tim mình thắt lại, bối rối. Thậm chí, trong
giây phút hạnh phúc đến tuyệt đỉnh, Phùng tưởng như đã “khám phá ra chân lý
của sự toàn thiện, khám phá ra khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”. Đó là niềm
hạnh phúc của người nghệ sĩ khi bắt gặp cái đẹp, nhận ra vai trò thực sự của nghệ
thuật. Phùng đã bấm máy liên tục để thu hết vẻ đẹp tuyệt đỉnh của cảnh vật vào
ống kính của mình. Nhưng éo le thay khi con thuyền ngư phủ đẹp như một giấc
mơ trong bức tranh nghệ thuật đẹp một cách toàn bích ấy tiến vào bờ thì bước
xuống từ đó không phải là những con người đẹp và toàn thiện như cổ tích mà là
một người đàn bà xấu xí, một người đàn ông độc ác và một màn bạo lực gia đình
khiến cho không chỉ Phùng mà người đọc cũng sửng sốt và đau đớn. Lão đàn ông
hàng chài ra sức đánh người vợ khốn khổ một cách tàn bạo. Trong cơn giận dữ
như lửa cháy, lão vừa nghiến răng ken két vừa dùng hết sức lực để dùng chiếc thắt
lưng quất tới tấp vào người đàn bà. Không chỉ đánh vợ tàn độc mà lão đàn ông còn
ra sức chửi rủa. Mỗi nhát quất xuống là một câu nguyền rủa đầy nghiệt ngã dành
cho vợ con: “Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ!”.
Nhưng kì lạ là trước trận đòn như với kẻ thù của người đàn ông, người đàn bà chỉ
im lặng, nhẫn nhục chịu đựng, không chống trả cũng không chạy trốn. Phùng cũng
chưa kịp làm gì để giúp đỡ người đàn bà thì lại chứng kiến màn bạo lực gia đình
đau lòng hơn. Thằng Phác là con trai của lão đàn ông và người đàn bà vì thương
mẹ nên căm ghét và lao vào đánh lại cả bố để rồi lão đàn ông tát cho thằng bé hai
cái khiến nó ngã dúi xuống cát rồi bỏ đi. Vì muốn giúp đỡ người đàn bà nên chánh
án Đẩu đã gọi chị đến tòa án và trong hoàn cảnh ấy vẻ đẹp của nhân vật người đàn
bà được bộc lộ rõ nét.
2. Số phận và vẻ đẹp khuất lấp của nhân vật người đàn bà hàng chài qua đoạn
trích
2.1. Số phận:
Đọc đoạn trích cũng như đọc hết câu truyện người đọc vẫn không biết tên của
người đàn bà là gì, tác giả đã gọi một cách phiếm định: khi thì gọi là người đàn bà
hàng chài, lúc lại gọi mụ, khi thì gọi chị....như một sự xóa mờ tên tuổi nhằm tô
đậm thêm số phận của chị. Chị là người vô danh, là hình ảnh tiêu biểu cho cuộc
đời nhọc nhằn, lam lũ như bao người phụ nữ khác không hiếm gặp trên những
miền quê Việt Nam. Điều đó chỉ ra một thực tế rằng, người đàn bà không phải là
hiện tượng cá biệt và cũng không phải quá phổ biến nhưng ta có thể bắt gặp đâu đó
trong cuộc đời.
 Trong suốt tác phẩm, người đọc có thể cảm nhận dường như mọi sự bất hạnh
của cuộc đời đều trút cả lên người đàn bà: xấu, nghèo khổ, lam lũ, ít học, lại phải
thường xuyên chịu những trận đòn roi của chồng vũ phu, tổn thương, đau xót cho
các con phải nhìn cảnh bố đánh mẹ… Số phận, cuộc đời của chị được tác giả tái
hiện với đầy sự cảm thông, chia sẻ và càng hiện ra rõ nét hơn khi chị đến toà án
huyện.
Vì lạc hậu, ít học, nghèo khổ và hơn nữa có thể do bị bạo hành thường xuyên
nên người đàn bà xuất hiện ở tòa án trong dáng vẻ và hành động đầy tự ti, rụt rè
đến tội nghiệp. Chị xưng là con, gọi chánh án Đẩu là quý tòa, thậm chí còn có hành
động chắp tay lại vái lia lịa. Khi nhận ra Phùng là người đã chứng kiến câu
chuyện, chị nhấp nhổm xoay mình trên chiếc ghế như bị kiến đốt. Có lẽ, chị nghĩ
rằng tòa sắp xếp Phùng đến đây làm nhân chứng.

2.2. Vẻ đẹp khuất lấp

Ai đó đã từng nói “Tác phẩm nghệ thuật chân chính bao giờ cũng là sự
tôn vinh con người qua những hình thức nghệ thuật độc đáo”. Phải chăng vì vậy
mà ta có thể bắt gặp nhiều nghệ sĩ có phong cách hoàn toàn khác nhau trên cùng
một giao lộ của hành trình kiếm tìm và khám phá vẻ đẹp tâm hồn con người. Nhà
văn Nguyễn Minh Châu trong đoạn trích cũng như trong tác phẩm đã khám phá,
phát hiện ra vẻ đẹp khuất lấp của nhân vật người đàn bà. Vẻ đẹp của chị không dễ
nhận thấy vì bị ẩn mình trong bề ngoài thô kệch, xấu xí nhưng rất đáng trân trọng
và ngợi ca. 
Người đàn bà hàng chài có vẻ ngoài xấu xí, ít học, lam lũ và cuộc đời đầy bất
hạnh ấy hóa ra bên trong lại ẩn chứa nhiều phẩm chất tốt đẹp. Điều đó thể hiện rõ
qua cách ứng xử của chị trước bi kịch gia đình. Khi biết hoàn cảnh gia đình của
người đàn bà, cách giải quyết của chánh án Đẩu là cho gọi người đàn bà tới và
khẳng định: “Chị không sống nổi với lão vũ phu ấy đâu”. Phùng và Đẩu cho rằng
người đàn bà chỉ có cách duy nhất là từ bỏ gã chồng tàn ác và chắc chắn sẽ chấp
nhận sự giúp đỡ của mình nhưng trái với điều họ mong đợi người đàn bà đã kiên
quyết từ chối. Người đàn bà thậm chí còn van lạy để đừng bắt chị bỏ chồng “Quý
toà bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó…”. Câu trả
lời cũng như phản ứng cuả người đàn bà làm cho căn phòng “lồng lộng gió biển tự
nhiên bị hút hết không khí trở nên ngột ngạt”. Hóa ra, cách giải quyết của Phùng
và Đẩu tuy đứng về phía người đàn bà nhưng rất thiếu thực tế. Họ chỉ nghĩ giúp đỡ
người đàn bà mà chưa nghĩ đến việc những đứa trẻ rồi sẽ ra sao? Những người làm
ăn lam lũ khó nhọc ra khơi lao động cần phải có bàn tay của người đàn ông. Người
đàn ông là trụ cột trong nhà. Người đàn bà ấy và cả chục đứa trẻ vô tội ngây thơ
kia sẽ sống ra sao khi trên thuyền không còn bàn tay lao động chủ đạo của người
đàn ông?...
- Vậy vì sao người đàn bà không chịu bỏ chồng. Đó là vì:
 + Thương con: Quyết định không bỏ chồng của người đàn bà chủ yếu là vì
chị thương con. Chị nhận thấy rằng, các con là cuộc sống, lẽ sống, là tất cả những
gì chị có trong cuộc đời của mình. Vì thương con nên chị cần có người đàn ông để
chèo chống lúc sóng gió phong ba, để cùng nuôi dạy đàn con trên dưới mười đứa.
Chị đã nói rằng đàn bà hàng chài không sống như trên đất được mà phải sống vì
con, phải gánh lấy cái khổ để nuôi con khôn lớn. Lòng thương con của chị khiến
chị chấp nhận hi sinh bản thân, cam chịu những trận đòn vũ phu của chồng, không
kêu van, không trốn chạy. Thậm chí, chị coi việc mình bị đánh đập như một phần
đã rất quen thuộc của cuộc đời, là chuyện đương nhiên. Trong khổ đau, bất hạnh
chị vẫn trân trọng, nâng niu những hạnh phúc hiếm hoi và niềm hạnh phúc nhất
của chị là khi được nhìn đàn con ăn no. Tình mẫu tử của chị như một bản năng
mãnh liệt ngàn đời của người phụ nữ được bộc lộ một cách cảm động và sâu sắc
nhất, vút lên trên cái nền của cuộc sống cơ cực, ngang trái, đau đớn đầy xót xa của
chị. Vì có những phụ nữ như chị nên nếu ai đó có ví công lao của người mẹ như
biển Thái Bình thì thiết nghĩ cũng thật dễ hiểu.
+ Thấu hiểu chồng và có tấm lòng bao dung, vị tha, nhân hậu: Bị chồng
đánh tàn độc với ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng nhưng người đàn
bà không hề oán trách chồng. Chị hiểu nguyên nhân sâu xa lão đàn ông trở nên vũ
phu là do nghèo đói. Cuộc mưu sinh của gia đình hơn chục người như dồn hết
gánh nặng lên đôi vai của người đàn ông đã biến người chồng hiền lành của chị trở
thành ác độc. Chị thấu hiểu nỗi khổ của chồng nên vì thế mà chị luôn bảo vệ chồng
trước những đứa con và khi nói chuyện với Phùng và Đẩu “Lòng các chú tốt,
nhưng các chú đâu có phải là người làm ăn... cho nên các chú đâu có hiểu được
cái việc của các người làm ăn lam lũ, khó nhọc...”. Thấu hiểu chồng phải làm ăn
lam lũ, khó nhọc như vậy nên chị thậm chí còn nhận hết trách nhiệm, lỗi lầm về
mình, sẵn sàng chấp bị bắt tội, phạt tù để không phải bỏ chồng.
- Từng trải, sắc sảo, thấu hiểu lẽ đời và rất tinh tế: Bên trong vẻ ít học, lạc
hậu của chị là sự sắc sảo, từng trải, thấu hiểu lẽ đời và rất tinh tế. Trong đoạn trích,
người phụ nữ đáng thương đã khiến cho Phùng và Đẩu đi từ ngạc nhiên này đến
ngạc nhiên khác. Chị không những không bỏ chồng mà còn nói: "Đây là chị nói
thành thực, chị cám ơn các chú. Lòng các chú tốt, nhưng các chú đâu có phải là
người làm ăn... cho nên các chú đâu có hiểu được cái việc của các người làm ăn
lam lũ, khó nhọc...". Trong lời nói này ta thấy người đàn bà bỗng chốc trở nên
nhanh nhẹn và sắc sảo không ngờ. Chị nói về cuộc đời với những lí lẽ riêng của
mình, chủ động thay đổi cách xưng hô từ "con"- quý tòa" sang "chị - các chú".
Dưới góc nhìn ngôn ngữ có thể thấy người phụ nữ khốn khổ ấy đã khéo léo
chuyển từ mối quan hệ thứ bậc (con - quý tòa) trong đó người đàn bà ở vai dưới
sang quan hệ thân sơ (chị - chú), người đàn bà trở thành vai trên. Chị khen người
ta trước "lòng các chú tốt" rồi mới phê bình người ta "các chú đâu có hiểu được cái
việc của các người làm ăn lam lũ, khó nhọc..." là cách hữu hiệu để buộc Phùng và
Đẩu phải tiếp nhận câu chuyện ở một vị thế khác, chỉ cho họ thấy được những
khuyết điểm của mình là sự thiếu từng trải, va vấp. chỉ biết nhìn cuộc đời qua một
mớ lí thuyết, sách vở. Để từ đó Đẩu và Phùng phải vỡ lẽ và “ngộ” ra bao điều về
cuộc sống.
3. Đánh giá
3.1. Nghệ thuật
Bức chân dung của người đàn bà hàng chài trong đoạn trích được tác giả xây
dựng bằng nghệ thuật đậm nét sự sáng tạo. Nguyễn Minh Châu đã xây dựng được
tình huống mà ở đó bộc lộ mọi mối quan hệ, bộc lộ khả năng ứng xử, thử thách
phẩm chất, tính cách, tạo ra những bước ngoặt trong tư tưởng, tình cảm và cả trong
cuộc đời nhân vật. Tình huống truyện mang ý nghĩa khám phá, phát hiện đời sống.
Ngôn ngữ người kể chuyện thể hiện qua nhân vật Phùng, sự hóa thân của tác giả.
Chọn người kể chuyện như thế đã tạo ra một điểm nhìn trần thuật sắc sảo, tăng
cường khả năng khám phá đời sống, lời kể trở nên khách quan, chân thật, giàu sức
thuyết phục. Ngôn ngữ nhân vật phù hợp với đặc điểm tính cách. Lời văn giản dị
mà sâu sắc, đa nghĩa.
3.2. Ý nghĩa của đoạn văn và vài trò của nhân vật người đàn bà
Thông qua vẻ đẹp khuất lấp của nhân vật người đàn bà, đoạn văn cũng như
tác phẩm tác phẩm đã bộc lộ giá trị nhân đạo, nhân văn sâu sắc. Đó là ca ngợi vẻ
đẹp của con người giữa cuộc đời đầy sóng gió. Người đàn bà tiêu biểu cho biết bao
nhiêu phụ nữ sống nghèo khổ, bất hạnh và tiêu biểu cho những người phụ nữ Việt
Nam có nhiều phẩm chất cao quý như tảo tần, lam lũ, chịu thương chịu khó,
thương chồng thương con, giàu đức hi sinh và lòng vị tha cao thượng. Với nhân vật
người đàn bà, nhà văn Nguyễn Minh Châu đã tiếp tục cuộc hành trình đi tìm hạt
ngọc ẩn sâu trong tâm hồn con người Việt Nam. Từ đó khiến chúng ta rút ra rằng
không thể nhìn đời, nhìn người bằng một cái nhìn đơn giản, một chiều mà phải
nhìn đời, nhìn người bằng cái nhìn đa diện nhiều chiều để khám phá được cái đẹp
về bản chất nhiều khi ẩn rất sâu trong bề ngoài thô nhám.

Đoạn số 3

Đọc đoạn trích sau:

“Người đàn bà bổng chép miệng, con mắt như đang nhìn suốt cả đời mình:
- Giá tôi đẻ ít đi, hoặc chúng tôi sắm được một chiếc thuyền rộng hơn, từ
ngày cách mạng về đã đỡ đói khổ chứ trước kia vào các vụ bắc, ông trời làm động
biển suốt hang tháng, cả nhà vợ chồng con cái toàn ăn cây xương rồng luộc chấm
muối…
- Lão ta trước hồi bảy nhăm có đi lính nguỵ không ? – Tôi bỗng hỏi một câu
như lạc đề.
 - Không chú à, cũng nghèo khổ, túng quẫn đi vì trốn lính – bỗng mụ đỏ mặt –
nhưng cái lỗi chính là đám đàn bà ở thuyền đẻ nhiều quá, mà thuyền lại chật.
- Vậy sao không lên bờ mà ở - Đẩu hỏi.
- Làm nhà trên đất ở một chỗ đâu có thể làm được cái nghề thuyền lưới vó ?
Từ ngày cách mạng về, cách mạng đã cấp đất cho nhưng chẳng ai ở, vì không bỏ
nghề được !
- Ở trên thuyền có bao giờ lão ta đánh chị không ? – Tôi hỏi.
- Bất kể lúc nào thấy khổ quá là lão xách tôi ra đánh, cũng như đàn ông
thuyền khác uống rượu…Giá mà lão uống rượu… thì tôi còn đỡ khổ…Sau này con
cái lớn lên, tôi mới xin được với lão…đưa tôi lên bờ mà đánh…
- Không thể nào hiểu được, không thể nào hiểu được! – Đẩu và tôi cùng một
lúc thốt lên.
- Là bởi vì các chú không phải là đàn bà, chưa bao giờ các chú biết như thế
nào là nỗi vất vả của người đàn bà trên một chiếc thuyền không có đàn ông…
- Phải, phải, bây giờ tôi đã hiểu, - bất ngờ Đẩu trút một tiếng thở dài đầy
chua chát, - trên thuyền phải có một người đàn ông…dù hắng man rợ, tàn bạo ?
- Phải – Người đàn bà đáp – Cũng có khi biển động song gió chứ chú ?
Lát lâu sau mụ lại mới nói tiếp:
- Mong các chú cách mạng thông cảm cho, đám đàn bà hang chài ở thuyền
chúng tôi cần phải có người đàn ông để chèo chống khi phong ba, để cùng làm ăn
nuôi nấng đặng một sắp con nhà nào cũng trên dưới chục đứa. Ông trời sinh ra
người đàn bà là để đẻ con, rôi nuôi con cho đến khi khôn lớn cho nên phải gánh
lấy cái khổ. Đàn bà ở thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không thể sống cho
mình như ở trên đất được! Mong các chú lượng tình cho cái sự lạc hậu. Các chú
đừng bắt tôi bỏ nó ! – Lần đầu tiên trên khuôn mặt xấu xí của mụ chợt ửng sang
lên như một nụ cười – vả lại, ở trên chiếc thuyền cũng có lúc vợ chồng con cái
chúng tôi sống hoà thuận, vui vẻ.
- Cả đời chị có một lúc nào thật vui không ?– Đột nhiên tôi hỏi?
- Có chứ, chú ! Vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con tôi chúng nó được ăn no…”
(Trích“Chiếc thuyền ngoài xa” – Nguyễn Minh Châu – Sách Ngữ văn
12, tập hai , NXB giáo dục Việt Nam, trang 75-76).
Phân tích nhân vật người đàn bà hàng chài trong đoạn trích trên.Từ đó
nhận xét về vẻ đẹp của hình tượng người phụ nữ được thể hiện trong văn học.

I. MỞ BÀI
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm: Tk mở bài chung
- Nêu vấn đề cần nghị luận: Đoạn trích “Người đàn bà chép miệng…ăn no” đã
giúp người đọc hiểu thêm về nhân vật người đàn bà, từ đó cảm nhận sâu sắc hơn
được vẻ đẹp của hình tượng người phụ nữ trong văn học.
II. THÂN BÀI
1. Khái quát
- Nhà văn Nguyễn Minh Châu quan niệm “Tình huống truyện giữ vai trò là
hạt nhân của cấu trúc thể loại, là một lát cắt của hiện thực cuộc sống, nhưng
chỉ qua một lát cắt ấy thấy được cả vòng đời thảo mộc trăm năm”. Với quan
niệm như vậy nên trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa, Nguyễn Minh Châu đã
tạo ra tình huống truyện hết sức độc đáo. Để trong tình huống ấy, các nhân vật phải
bộc lộ cách ứng xử, tính cách và phẩm chất. Truyện được kể lại qua lời của nghệ sĩ
nhiếp ảnh Phùng, một người lính vừa bước ra từ cuộc chiến tranh nhiều đau thương
mất mát.
Để có thể xuất bản một bộ lịch nghệ thuật về thuyền và biển, vị trưởng phòng
khó tính đề nghị nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng đi thực tế chụp bổ sung một bức ảnh với
cảnh biển buổi sáng có sương mù. Chấp nhận yêu cầu của trưởng phòng, Phùng
quyết định đến vùng biển từng là chiến trường cũ nơi anh từng chiến đấu, ở đó anh
có người bạn chiến đấu là Đẩu, hiện là chánh án toà án huyện. Sau gần một tuần
mai phục, buổi sáng hôm ấy, bất ngờ anh lại gặp được một cảnh “đắt” trời cho,
cảnh mà theo Phùng suốt đời cầm máy anh chưa gặp được một lần. Cảnh đẹp như
“một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”, một “vẻ đẹp thực đơn giản và
toàn bích”, mà đứng trước cảnh tượng ấy người nghệ sĩ thấy trái tim mình thắt lại,
bối rối. Thậm chí, trong giây phút hạnh phúc đến tuyệt đỉnh, Phùng tưởng như đã
“khám phá ra chân lý của sự toàn thiện, khám phá ra khoảnh khắc trong ngần của
tâm hồn”. Đó là niềm hạnh phúc của người nghệ sĩ khi bắt gặp cái đẹp, nhận ra vai
trò thực sự của nghệ thuật. Phùng đã bấm máy liên tục để thu hết vẻ đẹp tuyệt đỉnh
của cảnh vật vào ống kính của mình. Nhưng éo le thay khi con thuyền ngư phủ đẹp
như một giấc mơ trong bức tranh nghệ thuật đẹp một cách toàn bích ấy tiến vào bờ
thì bước xuống từ đó không phải là những con người đẹp và toàn thiện như cổ tích
mà là một người đàn bà xấu xí, một người đàn ông độc ác và một màn bạo lực gia
đình khiến cho không chỉ Phùng mà người đọc cũng sửng sốt và đau đớn. Lão đàn
ông hàng chài ra sức đánh người vợ khốn khổ một cách tàn bạo. Trong cơn giận dữ
như lửa cháy, lão vừa nghiến răng ken két vừa dùng hết sức lực để dùng chiếc thắt
lưng quất tới tấp vào người đàn bà. Không chỉ đánh vợ tàn độc mà lão đàn ông còn
ra sức chửi rủa. Mỗi nhát quất xuống là một câu nguyền rủa đầy nghiệt ngã dành
cho vợ con: “Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ!”.
Nhưng kì lạ là trước trận đòn như với kẻ thù của người đàn ông, người đàn bà chỉ
im lặng, nhẫn nhục chịu đựng, không chống trả cũng không chạy trốn. Phùng cũng
chưa kịp làm gì để giúp đỡ người đàn bà thì lại chứng kiến màn bạo lực gia đình
đau lòng hơn. Thằng Phác là con trai của lão đàn ông và người đàn bà vì thương
mẹ nên căm ghét và lao vào đánh lại cả bố để rồi lão đàn ông tát cho thằng bé hai
cái khiến nó ngã dúi xuống cát rồi bỏ đi. Vì muốn giúp đỡ người đàn bà nên chánh
án Đẩu đã gọi chị đến tòa án và trong hoàn cảnh ấy vẻ đẹp của nhân vật người đàn
bà được bộc lộ rõ nét.
2. Nhân vật người đàn bà hàng chài qua đoạn trích
2.1. Số phận bất hạnh:
- Không có tên tuổi, xấu xí: Đọc đoạn trích cũng như đọc hết câu truyện
người đọc vẫn không biết tên của người đàn bà là gì, tác giả đã gọi một cách phiếm
định: khi thì gọi là người đàn bà hàng chài, lúc lại gọi mụ, khi thì gọi chị....như
một sự xóa mờ tên tuổi nhằm tô đậm thêm số phận của chị. Chị là người vô danh,
là hình ảnh tiêu biểu cho cuộc đời nhọc nhằn, lam lũ như bao người phụ nữ khác
không hiếm gặp trên những miền quê Việt Nam. Điều đó chỉ ra một thực tế rằng,
người đàn bà không phải là hiện tượng cá biệt và cũng không phải quá phổ biến
nhưng ta có thể bắt gặp đâu đó trong cuộc đời.
Trong suốt tác phẩm, người đọc có thể cảm nhận dường như mọi sự bất hạnh
của cuộc đời đều trút cả lên người đàn bà: xấu, nghèo khổ, lam lũ, ít học, lại phải
thường xuyên chịu những trận đòn roi của chồng vũ phu, tổn thương, đau xót cho
các con phải nhìn cảnh bố đánh mẹ… Từ nhỏ chị đã là một đứa con gái xấu, lại rỗ
mặt sau một bận lên đậu mùa. Vì xấu nên không ai lấy, chị có mang với người con
trai nhà hàng chài hay đến mua bả về đan lưới rồi thành vợ chồng, được anh ta
mang theo xuống sống dưới thuyền. Cứ ngỡ tưởng có một cuộc sống gia đình thì sẽ
có hạnh phúc và ấm êm nhưng cuộc sống mưu sinh trên biển cực nhọc, vất vả, lam
lũ, bấp bênh, đau khổ càng làm cho diện mạo chị trở nên xấu xí và thô kệch, thể
hiện rõ qua hình ảnh lưng áo bạc phếch, gương mặt tái ngắt như buồn ngủ vì thức
trắng đêm kéo lưới, nửa thân dưới ướt sũng...Số phận, cuộc đời của chị được tác
giả tái hiện với đầy sự cảm thông, chia sẻ và càng hiện ra rõ nét hơn trong câu
chuyện của chị với Phùng và Đẩu ở toà án huyện.
- Nghèo khổ: Nghèo khổ, làm ăn khó nhọc lại còn đông con, cả gia đình hàng
chài trên dưới mười người phải sống chung trên con thuyền chật chội. Theo lời chị
“từ ngày cách mạng về đã đỡ đói khổ chứ trước kia vào các vụ bắc, ông trời làm
động biển suốt hang tháng, cả nhà vợ chồng con cái toàn ăn cây xương rồng luộc
chấm muối…”
- Bị bạo hành: Không chỉ bị cái xấu, cái nghèo đói, lam lũ đeo đuổi mà
người đàn bà còn thường xuyên bị chồng đánh đập, hành hạ. Như chánh án Đẩu
nhận xét trước đó thì “Ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng. Cả nước
không có một người chồng nào như hắn”. Còn theo lời người đàn bà thì Bất kể lúc
nào thấy khổ quá là lão xách tôi ra đánh, cũng như đàn ông thuyền khác uống
rượu…Giá mà lão uống rượu… thì tôi còn đỡ khổ… Nếu như ở các đoạn văn
trước, người đọc chỉ thấy người đàn bà bị chồng đánh tàn độc thì qua lời người đàn
bà trong đoạn trích đã biết thêm việc chị bị chồng đánh là hoàn toàn vô lí. Chị
không có lỗi lầm gì nhưng lão đàn ông vẫn có thể đánh chị bất cứ lúc nào. Có lẽ,
người đàn bà bị đánh nhiều đến mức khiến chị nghĩ việc chị bị chồng đánh là lẽ
đương nhiên như những đàn ông hàng chài khác uống rượu, bị chồng đánh như
một phần quen thuộc của cuộc đời.
- Nỗi đau về tinh thần: Ngoài nỗi khổ vì vật chất, sự đau đớn về thể xác,
người đàn bà còn phải chịu nỗi đau về tinh thần. Thật đau đớn biết bao khi người
mẹ ấy đã phải van xin chồng cho lên bờ đánh để các con không nhìn thấy cảnh đó
“Sau này con cái lớn lên, tôi mới xin được với lão…đưa tôi lên bờ mà đánh…”.
Việc những đứa con phải chứng kiến cảnh mẹ bị đánh khiến người đàn bà cảm
thấy xấu hổ, nhục nhã và đau đớn. Hơn nữa, chị lo lắng liệu khi những đứa con
nhìn thấy cảnh bạo lực ấy tâm hồn non nớt của chúng sẽ ra sao? Chúng sẽ nghĩ gì
về bố và mẹ? Sau này lớn lên liệu chúng có giống bố không? Chị đã cố giữ gìn một
mái ấm gia đình trước mắt các con để chúng có niềm vui sống, tâm hồn chúng
không vẩn đục nhưng chị hoàn toàn bất lực.
=> Quả thực, người đàn bà hàng chài có cả một cuộc đời cơ cực, nhọc nhằn,
khốn khổ, không có sự che chở yêu thương. Chị là nạn nhân của sự nghèo đói, thất
học và lạc hậu. Số phận đầy bi kịch ấy của chị được tác giả tái hiện đầy cảm thông
và chia sẻ.
2.2. Vẻ đẹp của người đàn bà trong đoạn trích
Ai đó đã từng nói “Tác phẩm nghệ thuật chân chính bao giờ cũng là sự
tôn vinh con người qua những hình thức nghệ thuật độc đáo”. Phải chăng vì vậy
mà ta có thể bắt gặp nhiều nghệ sĩ có phong cách hoàn toàn khác nhau trên cùng
một giao lộ của hành trình kiếm tìm và khám phá vẻ đẹp tâm hồn con người. Nhà
văn Nguyễn Minh Châu trong đoạn trích cũng như trong tác phẩm đã khám phá,
phát hiện ra vẻ đẹp khuất lấp của nhân vật người đàn bà. Vẻ đẹp của chị không dễ
nhận thấy vì bị ẩn mình trong bề ngoài thô kệch, xấu xí nhưng rất đáng trân trọng
và ngợi ca. 
* Thấu hiểu chồng, vị tha cao thượng
Câu nói Bất kể lúc nào thấy khổ quá là lão lôi tôi ra đánh cho thấy người
đàn bà hiểu rõ nguyên nhân mình bị chồng đánh. Chị hiểu, lão đàn ông đánh mình
không phải vì bản chất tàn ác, vũ phu mà là do nghèo đói. Cuộc mưu sinh của gia
đình hơn chục người như dồn hết gánh nặng lên đôi vai của người đàn ông đã biến
người chồng hiền lành của chị trở thành ác độc. Chị hiểu lão đàn ông đánh vợ như
một cách giải tỏa đau đớn, khổ sở trong lòng như. Chị thấu hiểu nỗi khổ của chồng
nên vì thế mà chị luôn bảo vệ chồng trước những đứa con, trước Phùng và Đẩu.
Khi Phùng hỏi “Lão ta trước hồi bảy nhăm có đi lính nguỵ không?” như muốn quy
kết cho lão đàn ông bản chất xấu xa, tàn ác thì người đàn bà đáp lời ngay “Không
chú à, cũng nghèo khổ, túng quẫn đi vì trốn lính”. Thấu hiểu chồng phải làm ăn
lam lũ, khó nhọc như vậy nên chị thậm chí còn nhận hết trách nhiệm, lỗi lầm về
mình cho rằng mình chính là nguyên nhân đẩy người chồng tới đau khổ “Giá tôi
đẻ ít đi, hoặc chúng tôi sắm được một chiếc thuyền rộng hơn” và ”nhưng cái lỗi
chính là đám đàn bà ở thuyền đẻ nhiều quá, mà thuyền lại chật”. Thậm chí, chị sẵn
sàng chấp bị bắt tội, phạt tù để không phải bỏ chồng.
* Thương con:
Phùng và Đẩu cho rằng người đàn bà chỉ có cách duy nhất là từ bỏ gã chồng tàn
ác và chắc chắn sẽ chấp nhận sự giúp đỡ của mình nhưng trái với điều họ mong đợi
người đàn bà đã kiên quyết từ chối. Quyết định không bỏ chồng của người đàn bà
chủ yếu là vì chị thương con. Chị nhận thấy rằng, các con là cuộc sống, lẽ sống, là
tất cả những gì chị có trong cuộc đời của mình. Vì thương con nên chị cần có
người đàn ông để chèo chống lúc sóng gió phong ba, để cùng nuôi dạy đàn con
trên dưới mười đứa. Chị đã nói rằng đàn bà hàng chài không sống như trên đất
được mà phải sống vì con, phải gánh lấy cái khổ để nuôi con khôn lớn “Đàn bà ở
thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không thể sống cho mình như ở trên đất
được”. Lòng thương con của chị khiến chị chấp nhận hi sinh bản thân, cam chịu
những trận đòn vũ phu của chồng, không kêu van, không trốn chạy. Thậm chí, chị
coi việc mình bị đánh đập như một phần đã rất quen thuộc của cuộc đời, là chuyện
đương nhiên. Cũng vì thương con, sợ con bị tổn thương nên chị mới xin chồng lên
bờ đánh. Tình mẫu tử của chị như một bản năng mãnh liệt ngàn đời của người phụ
nữ được bộc lộ một cách cảm động và sâu sắc nhất, vút lên trên cái nền của cuộc
sống cơ cực, ngang trái, đau đớn đầy xót xa của chị. Vì có những phụ nữ như chị
nên nếu ai đó có ví công lao của người mẹ như biển Thái Bình thì thiết nghĩ cũng
thật dễ hiểu.
* Sâu sắc, thấu hiểu lẽ đời
Phải nói rằng, nhà văn đã có cái nhìn đầy thương cảm và trân trọng đối với
người phụ nữ ấy nên mới khắc họa lên được một người đàn bà hàng chài tuy thất
học nhưng không tăm tối, ngược lại rất thấu trải lẽ đời, rất sắc sảo. Sự trải đời ấy
của người đàn bà bị che lấp sau vẻ bề ngoài thô kệch, xấu xí. Thậm chí là những
hành động tưởng như đầy lóng ngóng, bỡ ngỡ khi đặt chân vào căn phòng của
chánh án Đẩu. Ẩn trong vẻ khúm núm, sợ sệt trước thái độ của Đẩu và sự xuất hiện
đường đột của Phùng. Nhưng người đàn bà ấy bỗng chốc trở nên nhanh nhẹn và
sắc sảo không ngờ khi bà nói về cuộc đời với những lí lẽ riêng của một con người
từng trải với con mắt như đang nhìn suốt cả đời mình. Chị hiểu thiện chí của Phùng
và Đẩu khi khuyên mình bỏ người chồng vũ phu, tàn bạo. Song chị càng hiểu hơn
về thực tiễn đời sống trên sông nước. Chị chắt lọc từ cuộc đời nhọc nhằn, lam lũ
một chân lý mộc mạc nhưng thấm vị muối mặn của đời thường: “đám đàn bà hàng
chài ở thuyền chúng tôi cần phải có người đàn ông để chèo chống khi phong ba”.
Cuộc sống thực tế cần có một người đàn ông để làm chỗ dựa, dù đó là người chồng
vũ phu tàn bạo. Chị cũng hiểu và tự hào với thiên chức của người phụ nữ: “ông
trời sinh ra người đàn bà là để đẻ con, rồi nuôi con cho đến khi khôn lớn cho nên
phải gánh lấy cái khổ”. Người đàn bà quê mùa, thất học còn chỉ cho Phùng và Đẩu
bất cập trong chính sách, chủ trương của của chính quyền là Làm nhà trên đất ở
một chỗ đâu có được cái nghề lưới vó? Từ ngày cách mạng về, cách mạng đã cấp
đất cho nhưng chẳng ai ở, vì không bỏ nghề được! Để từ đó Đẩu và Phùng phải vỡ
lẽ và “ngộ” ra bao điều.

* Nâng niu chút hạnh phúc nhỏ nhoi đời thường.

Trong khổ đau, bất hạnh người đàn bà vẫn trân trọng, nâng niu những hạnh
phúc nhỏ bé, hiếm hoi. Hạnh phúc của chị là những lúc trên thuyền vợ chồng con
cái vui vẻ, hòa thuận với nhau. Đó chính là sức mạnh nội tâm nâng đỡ người đàn
bà khiến “lần đầu tiên trên gương mặt xấu xí của mụ chợt ửng sáng lên một nụ
cười”. Nụ cười hạnh phúc hiếm hoi của chị được góp nhặt và chắt chiu trong cuộc
đời đầy khổ đau, nước mắt với đòn roi, phải trả giá bằng những hành hạ, bạo tàn,
từ những nỗi đau cả thể xác lẫn tinh thần. Để từ đó, ta nhận ra dường niềm vui,
niềm hạnh phúc lớn nhất đối với người người đàn bà chính là sự tận tụy hi sinh cho
chồng con Khi Phùng hỏi chị “Cả đời chị có một lúc nào thật vui không?” thì câu
trả lời của người đàn bà là “Có chứ, chú ! Vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con tôi
chúng nó được ăn no…”. Điều đó, cho thấy niềm vui lớn nhất, hạnh phúc nhất của
chị là khi được nhìn đàn con ăn no. Người đàn bà thật sự đã làm người đọc xúc
động vì tình mẫu tử thiêng liêng. Vì các con, chị quên hết nhọc nhằn, cực khổ, chị
coi những bất hạnh, khó khăn, ngọc nhằn mà chị phải gánh chịu như những hạt cát
để gió thổi bay còn những hạnh phúc mà chị nhận được dù quá nhỏ nhoi nhưng chị
vẫn hết sức nâng niu, trận trọng, giữ gìn.
3. Đánh giá
3.1. Nghệ thuật xây dựng nhân vật:
Tạo tình huống truyện độc dáo mang ý nghĩa khám phá. Trong đoạn trích,
nhân vật xuất hiện trong cuộc đối thoại với Phùng và Đẩu. Ngôn ngữ đối thoại sinh
động phù hợp với tính cách nhân vật và đậm tính triết lý. Lời văn giản dị mà sâu
sắc, đa nghĩa. Cách kể chuyện tự nhiên, cảm xúc. Khắc hoạ nhân vật bằng việc đi
sâu vào thế giới nội tâm phức tạp và đầy mâu thuẫn trong cuộc sống thường nhật.
Biện pháp đối lập giữa hoàn cảnh và tính cách, giữa ngoại hình và tâm hồn, của
người đàn bà để làm nổi bật lên những phẩm chất cao thượng đáng được ngợi ca…
Ngoài ra, với bút pháp hướng nội, cảm hứng thế sự, cách lựa chọn ngôi kể, điểm
nhìn thích hợp đã làm cho câu chuyện trở nên gần gũi, chân thực và có sức thuyết
phục.
3.2. Nhận xét về vẻ đẹp của hình tượng người phụ nữ được thể hiện trong văn
học.
Hình tượng người phụ nữ là đề tài trở đi trở lại trong văn học. Tình yêu
thương giành cho những người phụ nữ càng sâu sắc bao nhiêu thì nỗi đau cho thân
phận bất hạnh của họ trong những trang viết lại càng nhức nhối bấy nhiêu. Nỗi đau
ấy từ thân phận nàng Kiều, những người chinh phụ theo dòng chảy đến với những
Thị Nở, người vợ nhặt…và trở nên đầy ám ảnh trong “Chiếc thuyền ngoài xa” của
Nguyễn Minh Châu. Trong tác phẩm, tác giả đã xây dựng thành công hình tượng
nhân vật người đàn bà hàng chài, một người phụ nữ lao động nghèo khổ, lam lũ,
bất hạnh. Người phụ nữ ấy tuy số phận đầy bất hạnh nhưng lại có những phẩm chất
đáng quí của người phụ nữ Việt Nam, tâm hồn tỏa sáng những phẩm chất cao đẹp:
tảo tần, chịu thương, chịu khó, nhân hậu, bao dung, giàu đức hy sinh và lòng vị tha,
thương chồng thương con và nhất là lòng thương yêu con vô bờ bến.
3.3. Nhận xét về cách nhìn cuộc sống và con người của nhà văn
Nhân vật người đàn bà hàng chài tuy xấu xí, nghèo khổ nhưng mang phẩm
chất tốt đẹp của người phụ nữ. Qua đó, tác giả đã nêu lên cách nhìn nhận, đánh giá
con người phải có cái nhìn toàn diện, nhiều chiều. Không thể nhìn nhận vẻ bề
ngoài để suy ra bản chất bên trong của một con người. Không thể nhìn nhận con
người một cách dễ dãi, xuôi chiều. Phải đặt trong hoàn cảnh và các mối quan hệ
mới thấu hiểu được bản chất bên trong của họ. Đúng như nhà văn Nam Cao từng
viết: "Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu
họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi . . . toàn những cớ
để cho ta tàn nhẫn; không bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương;
không bao giờ ta thương".
Mặt khác, nhà văn còn cho ta thấy cuộc vật lộn để mưu sinh của con người
đầy khó nhọc. Gánh nặng của cuộc mưu sinh tác động và thậm chí có thể đe dọa
hạnh phúc gia đình và con người cần phải kiên cường đối diện với khó khăn, thử
thách để bảo vệ hạnh phúc gia đình. Với nhân vật người đàn bà, nhà văn cũng
khẳng định vai trò của người phụ nữ trong việc xây dựng và bảo vệ hạnh phúc gia
đình. Một trong những phẩm chất làm nên điều kì diệu ấy là lòng bao dung vị tha
và đức hi sinh của họ. Với nhân vật người đàn bà, nhà văn Nguyễn Minh Châu đã
tiếp tục cuộc hành trình đi tìm hạt ngọc ẩn sâu trong tâm hồn con người Việt Nam.
3.3. Nhận xét về giá trị nhân đạo:
Qua cuộc đời của người đàn bà hàng chài, tác giả cũng đặt ra những vấn đề
nhức nhối của cuộc sống: nạn bạo hành trong gia đình, sự nghèo đói, thất học, sự
tha hóa về nhân cách… những ngang trái, nghịch lý của cuộc sống. Giọng kể buồn
thương, thể hiện nỗi lo âu, trăn trở trước cuộc mưu sinh nhọc nhằn của con người.
Nhà văn cảm thông, chia sẻ và ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng, phát hiện và trân
trọng vẻ đẹp trong tâm hồn của người đàn bà hàng chài, cảm phục trước sự hi sinh
thầm lặng của chị.
3.4. Nhận xét về quan điểm nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu:
Qua nhân vật Phùng, Nguyễn Minh Châu khẳng định nghệ thuật phải gắn liền
với hiện thực cuộc sống và nhà văn phải biết vui buồn, yêu ghét trước cuộc đời,
phải có cái nhìn đa diện nhiều chiều, phát hiện ra bản chất thật của hiện tượng, con
người.

IV. NHÂN VẬT PHÙNG

1. Khái quát chung:

Giới thiệu tác giả, tác phẩm và tình huống truyện
2. Phân tích nhân vật Phùng: kiểu nhân vật tư tưởng chủ yếu đc thể hiện
bằng những khám phá, phát hiện và thay đổi trg nhận thức.

Nxchung: Phùng là nhân vật trung tâm có mặt trong suốt chiều dài của
thiên truyện, là hạt nhân, là sợi dây liên kết các nhân vật, các sự kiện chính trg tác
phẩm lại với nhau. Ngoài ra cốt truyện của truyện ngắn còn phát triển theo đúng
diễn biến tâm trạng và quá trình thay đổi nhận thức của chính Phùng. Phùng vì
vậy chính là kiểu nhân vật tư tưởng bộc lộ trực tiếp quan niệm, cách nhìn nhận
của nhà văn Nguyễn Minh Châu về con người, cuộc đời và nghệ thuật

Biểu hiện

a, Phùng là một người nghệ sĩ tài hoa, biết rung động trc cái đẹp

b, Là một người csĩ sẵn sàng chống lại ngang trái, bất công.

c, Phùng là một con người đầy lương thiện.

- Giàu lòng yêu thương

- Thấu hiểu sâu sắc lẽ đời để từ đó thấu hiểu sâu sắc nghệ thuật

3.1. Phùng là một người nghệ sĩ tài hoa, biết rung động trc cái đẹp

Phùng trc hết là một nghệ sĩ tài hoa có tâm hồn nhạy cảm, say mê trước
cái đẹp và tâm huyết vs nghề nghiệp. Để có đc tấm ảnh bổ sung vào bộ lịch theo
ycầu của trưởng phòng Phùng đã lặn lội về một vùng biển miền Trung nơi từng là
chiến trường cũ của anh. Tại đó ròng rã cả một tuần lễ Phùng phục kích ngoài bãi
biển từ mờ sớm, giữa lúc trời lác đác mưa có khi phải rúc vào bên bánh một chiếc
xe tăng hỏng để trú. Tất cả chỉ với một hi vọng sẽ chụp được 1 tấm ảnh ưng ý. Nếu
không có t/yêu đối với cái đẹp, nếu không thực sự tâm huyết với nghề chắc chắn
không dễ gì Phùng có thể có được sự kiên nhẫn như thế.

Khi bất ngờ gặp được cảnh toàn bích: "một bức tranh mực tàu của danh hoạ
thời cổ mà từ đường nét đến ánh sáng đều hài hoà và đẹp. Phùng ngập tràn niềm
vui và hp "Trái tim như có gì bóp thắt vào". Đó là niềm hạnh phúc chân chính
của một người nghệ sĩ đích thực trong giây phút thăng hoa của cảm hứng sáng
tạo. Bằng sự nhạy cảm của trái tim người nghệ sĩ Phùng đã nhận ra đó là 1 cảnh
"đắt" trời cho bởi vậy ngay lập tức Phùng đã lấy máy ảnh bấm liên thanh một hồi
hết cả một phần tư cuốn phim. Không chỉ hp trước cái đẹp tuyệt đỉnh của thiên
nhiên Phùng còn cảm thấy như mình vừa khám phá ra cái chân lí của sự toàn
thiện, "Khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn."

Như vậy, chính tình yêu và niềm say mê khám phá cái đẹp đã thanh lọc
nâng đỡ tâm hồn của người nghệ sĩ và cũng chính tình yêu và sự tâm huyết với
nghề nghiệp ấy đã giúp Phùng có được nhưng sản phẩm sáng tạo nghệ thuật có
gtrị. Tấm ảnh được chọn trong bộ lịch năm ấy, tấm ảnh chiếc thuyền ngoài xa đã
vượt lên trên số phận ngắn ngủi của 1 tấm ảnh lịch tết để sống cuộc đời của một
kiệt tác nghệ thuật. Mãi nhiều năm sau này bức ảnh ấy vẫn được treo trong phòng
khách sang trọng của những người sành nghệ thuật đó chính là niềm hp lớn lao
nhất, là phần thưởng xứng đáng nhất dành cho những nỗ lực cho tình yêu sáng tạo
cho những người nghệ sĩ chân chính như Phùng .

3.2. Là một người chiến sĩ sẵn sàng chống lại ngang trái, bất công.
 Thế nhưng, ngay khi đang ở trên đỉnh cao của niềm hp sáng tạo, cũng là lúc
Phùng phát hiện ra nghịch lí đầu tiên: con thuyền từ từ tiến vào bờ, khoảng cách
giữa nó và Phùng dần thu hẹp lại, khi Phùng có thể nhìn rõ nó cũng là lúc một cảnh
tượng trớ trêu bày ra trước mắt: bước ra từ "chiếc thuyền ngư phủ đẹp như mơ" là
một người đàn bà: khắc khổ, xấu xí, mệt mỏi và chỉ biết “cam chịu đầy nhẫn
nhục”, một lão đàn ông thô kệch, dữ dằn, độc ác, họ cùng bước lên bãi cát đến
bên bãi xe tăng hỏng. Ngươì đàn ông rút dây lưng vừa quật tới tấp vào ng đàn bà
vừa rên rỉ, chửi rủa. Người đàn bà không hề chống trả, không bỏ chạy, không kêu
khóc, chỉ nhẫn nhục chịu đựng.

Chứng kiến cảnh ấy P "chết lặng”, không tin vào những gì đang diễn ra
trước mắt: “kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu, tôi cứ đứng há mồm ra mà
nhìn”. Vốn là một người lính, Phùng không thể chấp nhận cảnh tượng ấy, vì vậy,
ngay lập tức anh đã vứt máy ảnh xuống đất định chạy lại để can thiệp. Thế nhưng
thật bất ngờ, còn nhanh hơn cả anh, một thằng bé lao về phía người đàn ông, giật
lấy dây lưng và đánh trả. Nếu chỉ một khoảnh khắc trước đó Phùng còn vô cùng hp
thì đến bây giờ Phùng sững sờ chết lặng, không nói được một lời nào.

Lần thứ 2 gặp lại cảnh tượng ấy, không thể làm ngơ trước sự bạo hành của
cái ác, bất chấp nguy hiểm, Phùng đã xông vào can ngăn và kết quả là bị người
đàn ông đánh phải nhập viện.

Trong cuộc gặp gỡ tại toà án huyện trc giải pháp của Đẩu khuyên người đàn
bà nên li hôn Phùng cũng rất đồng tình. Thái độ của họ đều xuất phát từ lòng tốt từ
sự mong muốn chân thành. Người phụ nữ ấy có thể được giải thoát khỏi những bi
kịch những đắng cay. Chính bởi niềm mong muốn ấy nên trước lời van xin của
người đàn bà :"Đừng bắt con bỏ nó!" Phùng bỗng cảm thấy căn phòng lồng lộng
gió biển của Đẩu bỗng trở nên ngột ngạt như bị hút hết không khí. Không chịu
được cảm giác bức bối ấy Phùng đã vén màn từ trong bước ra. Sau khi nghe người
đàn bà tâm sự về hoàn cảnh gia đình. Phùng đã bật lên đầy phẫn nộ. Không thể
nào hiểu được.

Bởi vậy có thế thấy trước khi cầm máy ảnh Phùng đã cầm súng Phùng chính là
người có trái tim nhạy cảm dễ rung động trước cái đẹp và cũng chính là 1 người
chiến sĩ sẵn sàng đấu tranh chống ngang trái bất công bảo vệ cái đẹp và lẽ phải
của cuộc đời.

3.3. Phùng là một con người lương thiện

a- Giàu lòng yêu thương

Từ thái độ há hốc mồm kinh ngạc cho tới hành động vứt máy ảnh chạy tới đánh
nhau với lão đàn ông, khi bất ngờ chứng kiến cảnh bạo hành gia đình ...Tất cả đều
là biểu hiện của tình yêu thương của thái độ không chấp nhận bi kịch con người bị
hành hạ một cách tàn nhẫn.

Không chỉ thể hiện ở hành động, tấm lòng ấy của Phùng còn thể hiện ở cả
ngôn ngữ. Trước câu chuyện của người đàn bà tại toà án thái độ của Phùng đầy
quan tâm thấu hiểu chia sẻ. "Lão ta trước hồi bảy nhăm có đi lính nguỵ không? "Ở
trên thuyền có bao giờ lão ta đánh chị không?" "Cả đời chị có lúc nào thật vui
không?"... Chỉ là một người đàn bà tình cờ gặp, câu chuyện của chị cũng chẳng
mấy liên quan đến anh thế nhg Phùng đã quan tâm thực sự, đã chia sẻ chân thành,
đã phẫn nộ xót xa, đã yêu thg và sẻ chia niềm vui, niềm hp và cả nỗi đau của người
đàn bà bất hạnh ấy.

Câu chuyện về chị kết thúc bằng chi tiết cuối cùng: Phùng vác chiếc máy ảnh
đi lang thang đến tận khuya, rồi ngồi xuống bên bếp lửa dõi mắt nhìn ra giữa phá-
nơi con thuyền đang một mình chống chọi với dông bão, đó là ánh mắt của sự day
dứt, lo âu và nỗi băn khoăn trước bi kịch của con người. Ánh mắt ấy lí giải vì
sao nỗi ám ảnh về sự đáng thương của người đàn bà hàng chài không phải chỉ trôi
qua trong khoảnh khắc mà còn lưu lại trong anh cho đến mãi sau này: cứ mỗi lần
nhìn kĩ Phùng lại thấy hình ảnh người đàn bà hàng chài bước ra.

b- Thấu hiểu sâu sắc lẽ đời để từ đó thấu hiểu sâu sắc nghệ thuật

Không phải ngẫu nhiên khi thực hiện yêu cầu của trưởng phòng Phùng lại
đến vùng biển này-chiến trường cũ của anh. Có lẽ trong ý thức của Phùng lúc ấy,
cuộc sống của vùng quê này đẹp lắm, bình yên lắm, nơi ấy sẽ có nhiều vẻ đẹp để
anh thoả sức sáng tạo. Thế nhưng, chuyến đi này đã đem lại cho Phùng những thay
đổi không ngờ. Một cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp hoá ra chỉ là một thứ vỏ bọc, lấp đi
sự xấu xa bên trong. Bản chât ấy Phùng đã nhận ra. Và nếu Phùng chỉ từ xa mà
ngắm, và nếu Phùng bằng lòng với việc chỉ đứng bên ngoài mà chụp ảnh thì
Phùng sẽ không bao giờ hiểu được. Chứng kiến câu chuyện của người đàn bà ở
toà án, sự "vỡ lẽ" ấy của Phùng còn thấm thía hơn nữa. Thì ra đằng sau cái
dáng chịu đòn đến trơ lì, vô cảm của người vợ, là sức chịu đựng kiên cường, là
tấm lòng nhân hậu hi sinh. Phía sau dáng vẻ quê mùa thất học của người đàn
bà bất hạnh là một phụ nữ sắc sảo, thấu hiểu lẽ đời. Khuất đằng sau hành vi vô
đạo, côn đồ của một đứa con dám đánh lại bố và dám giết bố là tình yêu sâu nặng
dành cho người mẹ. Tuy nhiên, bất ngờ lớn nhất của Phùng chính là nhận thức về
gã đàn ông- cái gã chồng vũ phu mà "Cả nước không có người đàn ông nào như
hắn". Ban đầu, với nhận thức giản đơn ở thời chiến, Phùng đã đinh ninh cái xấu,
cái ác ở gã có nguồn gốc từ địch: "Lão ta hồi trước bảy nhăm có đi lính nguỵ
không?" Thế nhưng, người đàn bà đã khẳng định: không những lão ta không đi lính
nguỵ mà còn trốn lính. Hay nguồn gốc là tệ nạn xã hội, nghiện rượu? Cũng không.
Thậm chí bà vợ còn ao ước: giá mà lão uống rượu thì tôi còn đỡ khổ. Vậy hay là
do bản tính? Cũng không. Lão ta vốn là một anh con trai cục tính nhưng hiền lành
và không bao giờ đánh vợ. Và bây giờ, mỗi khi đánh vợ gã không hề mang bộ
mặt hả hê lạnh lùng như thường thấy ở những kẻ có bản chất tàn ác mà ngược lại
gã còn rên rỉ, đau đớn.

K phải từ phía địch, không phải do tệ nạn xa hội, cũng không phải do bản
tính, vậy nguồn gốc sự tha hoá ở người đàn ông ấy là do đâu? Câu chuyện của
người đàn bà hàng chài đã giúp Phùng nhận ra nguyên nhân chỉ có thể là từ
tình trạng mông muội về ý thức làm người, ý thức về giá trị người, gía trị của sự
sống do bị tù hãm trong một đời sống quẩn quanh, quay lưng lại với thế giới
bên ngoài, bị cầm tù trong một tập quán lạc hậu thế nên họ không hề biết đến
quyền làm người, giá trị người. Hp lớn nhất đối với họ chỉ là được ăn no và khi
đau khổ họ cho mình quyền được hành hạ người khác. Phùng đã hiểu tại sao người
đàn bà không chịu li hôn. Phùng đã hiểu trong bi kịch này người đàn ông ấy vừa
là thủ phạm vừa là nạn nhân, vừa đáng trách, đáng lên án nhg cũng rất đáng
thương, đáng được cảm thông.

Và như vậy, những nghịch lí trong câu chuyện của gia đình thuyền chài kia
đã giúp Phùng "vỡ ra" nơi mảnh đất tưởng đã bình yêu kia, vẫn tồn tại những
cuộc chiến đấu khốc liệt, thậm chí còn khốc liệt hơn cả cuộc chiến với kẻ thù
xâm lược. Đó là cuộc chiến đấu với đói nghèo và sự tha hoá nhân cách để mưu
sinh và để giữ lấy thiên lương. Nhận thức ấy giúp Phùng hiểu sâu săc hơn gtrị của
cuộc sống con người và nghệ thuật. Con người và cuộc sống không hề đơn giản,
xuôi chiều mà luôn tồn tại những nghịch lí, luôn chứ đựng nghịch lí mâu thuẫn.
Đánh giá cuộc sống con người luôn phải có cái nhìn đa chiều, đa diện, hài hoà cả
hiện tượg và bản chất. Với tư cách là một nghệ sĩ Phùng còn hiểu rằng không được
chạy theo cái đẹp bề ngoài. Người nghsĩ chân chính phải luôn dũng cảm nhìn vào
hiện thực và nhìn sâu vào số phận mỗi con người để cùng thấu hiểu, chia sẻ, cảm
thông, góp phần thay đổi nhg mảnh đời bất hạnh. Nói cách khác, người nghệ sĩ
không thể đứng ngoài để chụp ảnh hiện thực, chỉ khi nào đặt trọn vẹn cái tâm của
mình vào cuộc đời, sẵn sàng dấn thân vào cuộc đời mới làm tròn trách nhiệm của
mình- của những người chèo lái cuộc sống trước số phận con người.

a. Ý nghĩa hình tượng nhân vật

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng chính là “điểm nhìn nghệ thuật” của nhà văn, là hình
tượng nhân vật kể chuyện vừa đem lại tính chân thực và hấp dẫn cho câu chuyện
kể vừa tạo ra một khoảng cách, một “cự ly”, một độ lùi nhất định để suy ngẫm.
Thông qua nhân vật, NMC thể hiện và gửi gắm những triết lí sâu xa.
IV. Tấm ảnh được chọn.

Cảm nhận của anh/chị về đoạn trích sau:

“Những tấm ảnh tôi mang về, đã được chọn lấy một tấm. Trưởng phòng rất
bằng lòng về tôi.
Không những trong bộ lịch năm ấy mà mãi mãi về sau, tấm ảnh chụp của tôi
vẫn còn được treo ở nhiều nơi, nhất la trong các gia đình sành nghệ thuật. Quái
lạ, tuy là ảnh đen trắng nhưng mỗi lần ngắm kỹ, tôi vẫn thấy hiện lên màu hồng
hồng của ánh sương mai lúc bấy giờ tôi nhìn thấy từ bãi xe tăng hỏng, và nếu nhìn
lâu hơn, bao giờ tôi cũng thấy người đàn bà ấy đang bước ra khỏi tấm ảnh, đó là
một người đàn bà vùng biển cao lớn với những đường nét thô kệch, tấm lưng áo
bạc phết có miếng vá, nửa thân dưới ướt sũng, khuôn mặt rỗ đã nhợt trắng vì kéo
lưới suốt đêm. Mụ bước những bước chậm rãi, bàn chân dậm trên mặt đất chắc
chắn, hòa lẫn trong đám đông…”
(Trích Chiếc thuyền ngoài xa – Nguyễn Minh Châu, SGK Ngữ văn 12,
tập 2, NXB Giáo dục, tr 77,78)
Bài làm

II. THÂN BÀI

1. Khái quát
- Giới thiệu tác giả tác phẩm, tình huống.
- Vai trò chi tiết: là 1 yếu tố quan trọng góp phần làm nên thành công của truyện
ngắn: hạt bụi vàng của tác phẩm. Nguyễn Minh Châu là nhà văn của những biểu
tượng. Truyện ngắn của Nguyễn Minh Châu sau 1975 đạt được sự hàm súc, đa
nghĩa một phần là nhờ nhà văn đã sáng tạo được những hình ảnh, chi tiết giàu giá
trị biểu tượng. Tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa là một trường hợp như vậy với chi
tiết tấm ảnh được chọn trong bộ lịch năm ấy.

2. Phân tích chi tiết tấm ảnh được chọn

a. Đặc điểm:

Tấm ảnh được nhắc đến trong đoạn trích là bức ảnh Phùng chụp được trong
buổi sáng hôm ấy. Đó là bức ảnh tĩnh vật với cảnh thuyền và biển vào buổi sáng có
sương mù. Tấm ảnh Phùng chụp được trưởng phòng rất ưng ý “Những tấm ảnh tôi
mang về, đã được chọn lấy một tấm. Trưởng phòng rất bằng lòng về tôi.” Sự đánh
giá cao của cấp trên xứng đáng với công sức Phùng đã bỏ ra để “phục kích” nhiều
ngày mới chụp đựơc tấm ảnh đó cũng như tài năng của anh. Không những thế, nó
trở thành bức ảnh có giá trị nghệ thuật cao, có giá trị lâu bền “không những cho bộ
lịch năm ấy mà mãi mãi về sau”. Tấm ảnh được nhiều người rất yêu thích, được
“treo rất nhiều nơi trong các gia đình sành nghệ thuật”. Tấm ảnh đó đã khẳng
định tài năng, nâng cao uy tín của người nghệ sĩ trên hành trình khám phá cái đẹp
và việc nhiều người yêu nghệ thuật trân trọng tấm ảnh của Phùng cũng là điều dễ
hiểu. Có lẽ, những người yêu nghệ thuật thực sự đã nhận ra bức ảnh đẹp toàn bích,
đáng để cho họ thưởng thức và treo ở nơi sang trọng nhất trong nhà.
Mỗi khi nhìn lại vào tấm ảnh năm ấy, dù là ảnh đen trắng nhưng Phùng vẫn
nhìn thấy màu hồng hồng của ánh ban mai, nhìn thấy hình ảnh người đàn bà làng
chài lam lũ, như đang bước ra khỏi tấm ảnh. Nhà văn viết: Quái lạ, tuy là ảnh đen
trắng nhưng mỗi lần ngắm kỹ, tôi vẫn thấy hiện lên màu hồng hồng của ánh sương
mai lúc bấy giờ tôi nhìn thấy từ bãi xe tăng hỏng, và nếu nhìn lâu hơn, bao giờ tôi
cũng thấy người đàn bà ấy đang bước ra khỏi tấm ảnh, đó là một người đàn bà
vùng biển cao lớn với những đường nét thô kệch, tấm lưng áo bạc phết có miếng
vá, nửa thân dưới ướt sũng, khuôn mặt rỗ đã nhợt trắng vì kéo lưới suốt đêm. Mụ
bước những bước chậm rãi, bàn chân dậm trên mặt đất chắc chắn, hòa lẫn trong
đám đông…”.
Hình ảnh tấm ảnh trong bộ lịch cuối năm đã khép lại tác phẩm nhưng đọng lại mãi
với những suy tư, tự nghiệm của nghệ sĩ Phùng và người đọc: “Không những
trong bộ lịch năm ấy …hoà lẫn trong đám đông”. Không khó khăn mấy người đọc
cũng nhận thấy ở đây dường như có hai bức ảnh trong một khuôn hình. Trước
hết đó là một bức ảnh thuần nghệ thuật dành cho những nhà sành nghệ thuật:
Một bức ảnh mang vẻ đẹp toàn mĩ, vốn là một cảnh đắt trời cho, kết tinh công phu
và sự may mắn của người nghệ sĩ (sau hàng tuần mai phục, Phùng đã chộp được).
Một bức ảnh về con thuyền được chụp từ ngoài xa với vẻ đẹp hài hoà giữa con
người và cảnh vật. Một cảnh đẹp được ghi lại bằng một ấn tượng thuần tuý nghệ
thuật. Một bức ảnh không chỉ đem đến một niềm hạnh phúc cho người sáng tạo mà
còn đủ sức thuyết phục với cả những nhà sành nghệ thuật và có sức sống lâu bền “
mãi mãi về sau”…

Với rất nhiều sự băn khoăn day dứt nên Phùng luôn “ ngắm kĩ”, “nhìn lâu
hơn” để mỗi lần như thế anh lại không chỉ rung động trước cái đẹp mà còn bị ám
ảnh bởi hình ảnh người đàn bà nghèo khổ lam lũ. Cái “màu hồng hồng của sương
mai” chính là biểu tượng cho cái đẹp lãng mạn của cuộc đời, là chất thơ của cuộc
sống và đó cũng chính là biểu tượng cho vẻ đẹp của nghệ thuật. Qua đó nói lên ngụ
ý của nhà văn nghệ thuật cần có chút lãng mạn trong bề sâu tác phẩm. Và hình ảnh
người đàn bà nghèo khổ bước ra từ bức tranh là hiện thân cho cuộc đời thực nhiều
sóng gió, phũ phàng. Qua hai hình ảnh ấy, người đọc nhận ra hóa ra đằng sau vẻ
đẹp trong trẻo, thánh thiện, thơ mộng của cái màu hồng hồng ánh sương mai kia
chính là hiện thực bi đát của cuộc đời, cuộc sống lam lũ, khổ đau của người hàng
chài nói riêng và người lao động nghèo sau chiến tranh nói chung. Tấm ảnh nghệ
thuật “chiếc thuyền ngoài xa” đẹp như mơ đó chỉ là cái vỏ bề ngoài. đằng sau nó là
cuộc sống rách rưới, đói nghèo, khổ đau của con người.
b. Ý nghĩa:
Qua những khám phá, phát hiện của Phùng khi ngắm nhìn bức ảnh của mình ở cuối
truyện tác giả Nguyễn Minh Châu gửi gắm đến người đọc thông điệp nhận thức:
+ Thông điệp thứ nhất là về cách nhìn cuộc đời, con người: Cuộc sống vốn
chứa đầy những nghịch lí giữa trong và ngoài, phải và trái, xa và gần… Cái đẹp
ngoại cảnh có khi che khuất cái xấu của đời sống Cái xấu cũng có thể làm cái đẹp
bị khuất lấp. Cuộc sống nhiều khi thường "đánh lừa" ta như thế. Hơn nữa, nhiều
khi trong cùng một sự vật, một sự việc, một con người cũng chứa đầy những mâu
thuẫn, đối lập. Bởi vậy, con người không được nhìn cuộc đời bằng cái nhìn đơn
giản, một chiều mà cần có cái nhìn đa diện, nhiều chiều, phải có con mắt tinh
tường nhìn thấu gan ruột để khám phá, phát hiện ra bản chất thật của đời sống.
+ Thông điệp thứ hai là về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống: Thông
qua hai hình ảnh đầy ám ảnh trong bức ảnh, nghệ sĩ Phùng đã thể hiện những nhìn
nhận đúng đắn về bản chất đích thực của nghệ thuật. Không thể có nghệ thuật
thuần túy, nghệ thuật vị nghệ thuật mà cái đích tối cao của nghệ thuật là nghệ
thuật vị nhân sinh. Nghệ thuật chân chính phải bắt nguồn từ cuộc sống dẫu có
nhọc nhằn, lam lũ, thậm chí là khổ cực và cay đắng và quay lại phục vụ cho cuộc
sống, phải dành ưu tiên trước hết cho con người, góp phần giải phóng con người
khỏi sự cầm tù của đói nghèo, tăm tối và bạo lực, làm thay đổi cuộc sống theo
hướng tốt đẹp hơn. Đúng như chính nhà văn Nguyễn Minh Châu đã nói: “Văn học
và đời sống là hai vòng tròn đồng tâm mà tâm điểm là con người”. Mỗi tác
phẩm nghệ thuật thật sự đều phải bắt nguồn từ cuộc sống, không được tách rời
cuộc sống. Người nghệ sĩ chân chính phải có tấm lòng biết trăn trở về số phận
con người; phải nhìn cuộc đời sâu sắc, đa chiều, không giản đơn, dễ dãi và phải
dũng cảm, trung thực nhìn thẳng vào hiện thực, biết rút ngắn khoảng cách giữa
nghệ thuật và cuộc đời. Không những vậy, một tác phẩm nghệ thuật chân chính
phải là tác phẩm thể hiện được chiều sâu, bản chất của hiện thực đằng sau cái vẻ
ngoài đẹp đẽ, lãng mạn. Để làm được điều đó đòi hỏi người nghệ sĩ phải có sự trải
nghiệm và quá trình lao động nghệ thuật nghiêm túc, gian khổ.
Quan niệm về đời sống và mối quan hệ giữa nghệ thuật và đời sống ấy của
Nguyễn Minh Châu đã được cụ thể hóa qua nhân vật Phùng và bức ảnh được chọn
trong đoạn trích. Với tư cách là một con người, Phùng là cũng là một con người
chân chính, biết yêu thương, nâng đỡ cái yếu, căm ghét cái ác, có nhưng trăn trở,
băn khoăn, lo lắng trước nỗi đau khổ của những con người bất hạnh. Với tư cách
người nghệ sĩ Phùng đã nhận ra chân lí của nghệ thuật và thực hiện được sứ
mệnh, thiên chức của người nghệ sĩ, có cái tâm với nghề, đáng để người ta
kính phục. Thế nhưng, trước sự thực cuộc đời đầy cay đắng, phức tạp đôi khi
người nghệ sĩ ấy còn “ngây thơ” và có những lẽ ngang trái cuộc đời, anh không thể
làm gì để thay đổi nên có những điều khiến anh luôn phải trăn trở, day dứt thành
nỗi ám ảnh. Còn bức ảnh nghệ thuật được nhắc đến trong đoạn trích đã
chuyển tải được thông điệp nghệ thuật sâu sắc nên nó trở thành bức ảnh nghệ
thuật mẫu mực, là nghệ thuật thăng hoa được công chúng đón nhận.
+ Tấm ảnh ấy cho ta thấy rõ trái tim nhân đạo của nhà văn Nguyễn Minh
Châu. Không chỉ trăn trở về cuộc sống nghèo đói, nhìn thấy vẻ đẹp của người lao
động giữa cát bụi thô nhám của cuộc đời đầy sóng gió mà nhà văn còn quan tâm,
thể hiện niềm tin vào tương lai của họ. Mỗi lần xem lại bức ảnh, Phùng thấy người
đàn bà ấy bước ra khỏi tấm ảnh. Những bước đi chắc chắn và hòa lẫn vào đám
đông của người đàn bà hàng chài thể hiện niềm tin của Phùng về sự hòa nhập của
người lao động trong hành trình đi lên của cuộc sống.
3. Đánh giá
Kết thúc truyện cho thấy tác phẩm được xây dựng theo lối kết cấu vòng tròn:
mở đầu là đi tìm ảnh, kết thúc là ngắm nhìn ảnh mà ngẫm nghĩ, chiêm nghiệm
nhằm nhấn mạnh tính triết lí của truyện. Giọng văn trầm lắng, suy tư, triết lí, nhiều
dư vị, nhiều liên tưởng bất ngờ cùng lối kết thúc mở độc đáo, gợi nhiều suy nghĩ ở
người đọc như một khúc vĩ thanh không chỉ khép lại câu chuyện mà còn mở ra một
hướng mới cho số phận của con người; chi tiết nghệ thuật giàu ý nghĩa biểu tượng;
cách kể chuyện hấp dẫn từ cách lựa chọn ngôi kể, điểm nhìn thích hợp làm cho câu
chuyện gần gũi, chân thực và có sức thuyết phục…
Đoạn văn miêu tả bức ảnh nghệ thuật gợi bao thức nhận đầy đau đớn và sâu
sắc và chỉ một đoạn văn ngắn nhưng đã tổng hợp lại toàn bộ ý đồ nghệ thuật của
tác giả.

C. KẾT LUẬN CHUNG

Nghệ thuật là lĩnh vực của cái độc đáo. Những tác phẩm nghệ thuật đạt đến chuẩn
mực của cái hay, cái đẹp đẽ sẽ “vượt qua mọi sự băng hoại của thời gian và chỉ
mình nó không thừa nhận cái chết”. Cũng như dù thời gian có trôi qua nhưng
những giá trị của tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa” của Nguyễn Minh Châu vẫn
vẹn nguyên và tỏa sáng. Tác phẩm tiêu biểu cho quan niệm nghệ thuật của nhà văn
Nguyễn Minh Châu về cách nhìn cuộc sống và con người, để lại nhiều ấn tượng
sâu đậm trong lòng độc giả.