You are on page 1of 34

CHƯƠNG 2

CÁN CÂN THANH TOÁN


QUỐC TẾ

6/7/2022 1

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. Cán cân thanh toán quốc tế (TTQT)
2. Kết cấu của cán cân TTQT
3. Nguyên tắc ghi chép trong cán cân TTQT
4. Nguyên tắc bút toán của cán cân TTQT
5. Các mối quan hệ có liên quan đến cán cân
TTQT
6. Các biện pháp chủ yếu điều chỉnh cán cân
TTQT
6/7/2022 2

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
MỤC TIÊU CỦA CHƯƠNG
 Phân biệt và hiểu ý nghĩa các khoản mục trong bảng
CCTTQT của một quốc gia, mối liên hệ về tài chính
giữa kinh tế nội địa và kinh tế thế giới.
 Vận dụng xem xét mối liên hệ giữa kinh tế nội địa và
kinh tế thế giới đến hoạt động kinh doanh của các
doanh nghiệp XNK.

6/7/2022 3

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
1. Cán cân thanh toán quốc tế
Khái niệm:
Theo Nghị định 16/2014/ND-CP về quản lý Cán
cân thanh toán QT (CCTTQT)của Việt Nam:
CCTTQT (gọi tắt là cán cân thanh toán) là bảng
tổng hợp có hệ thống toàn bộ các chỉ tiêu về
giao dịch kinh tế giữa Người cư trú và Người
không cư trú trong một thời kỳ nhất định

6/7/2022 4

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
XNK HH DV

Thu nhập của người lao động

Chuyển giao vãng lai 1 chiều


Giao
dịch
Chuyển giao vốn 1 chiều
KT
Chuyển vốn vào trong nước và
chuyển vốn ra nước ngoài trong lĩnh
vực đầu tư trực tiếp, đầu tư vào giấy
tờ có giá
6/7/2022 5

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
Tổ chức, cá nhân trong nước

Văn phòng đại diện ở nước ngoài của


tổ chức trong nước

Công dân trong nước cư trú ở nước


Người ngoài dưới 12 tháng
cư trú
Công dân trong nước đi học tập,
chữa bệnh, du lịch, học tập và thăm
viếng không kể thời hạn

Người nước ngoài cư trú ở Việt Nam


từ 12 tháng trở lên
6/7/2022 6

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
Người Những đối tượng không
không thuộc Người cư trú
cư trú

6/7/2022 7

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
1. Cán cân thanh toán quốc tế
Phân loại

Cán cân Cán cân


thanh thanh
toán toán thời
thời kỳ điểm

6/7/2022 8

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
2. Kết cấu Cán cân thanh toán quốc tế
Gồm 4 bộ phận chính:

* Cán cân vãng lai


* Cán cân vốn 
* Chênh lệch 
* Cán cân tổng thể 

6/7/2022 9

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
Thu chi về Thu chi về
mậu dịch GD đơn phương
(Cán cân (Cán cân
TM HH) di chuyển
1 chiều)
Cán cân
vãng lai
Thu chi về Thu chi kết
DV quả đầu tư vốn
(Cán cân (Cán cân
DV) thu nhập)
6/7/2022 10

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
Cán cân vãng lai

• Thặng dư  Xuất khẩu  Nhập khẩu


(Tiết kiệm  đầu tư)

• Thâm hụt  Nhập khẩu  Xuất khẩu

6/7/2022
 11

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
Luồng vốn vào Luồng vốn ra
Cán cân vốn
(Các khoản thu) (Các khoản chi)

Đầu tư ngắn hạn: Đầu tư dài hạn Chuyển giao


vay nước ngoài để vốn 1 chiều:
NK, thanh toán nợ viện trợ CP
HNK, đầu tư chứng không hoàn
Đầu tư Đầu tư lại, các
khoán, kinh doanh trực tiếp gián
hối đoái, đầu cơ khoản nợ
tiếp được xóa …
chứng khoán; …
6/7/2022 12

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
2. Kết cấu Cán cân thanh toán quốc tế

Chênh lệch do nhầm


lẫn, sai sót

- Các khoản sai lệch thống kê: Phản ánh những


khoản thu chi do sai sót về mặt ghi chép

6/7/2022
 13

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
Cán cân tổng thể
=
Cán cân vãng lai
+
Cán cân vốn
+
Chênh lệch do nhầm
lẫn/ sai sót
6/7/2022
14

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
3. Nguyên tắc ghi chép trong Cán cân than
toán quốc tế

Số liệu: Được cung cấp bởi các bộ

Đồng tiền ghi chép: Việt Nam dùng USD

6/7/2022 15

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
4. Nguyên tắc bút toán của cán cân thanh
toán quốc tế  
Bút toán kép
Bút toán ghi nợ Bút toán ghi có
- NK HH, DV nước ngoài - XK HH, DV

- Đầu tư trực tiếp ra nước - Giảm quyền sở hữu tài sản tài
ngoài chính ở nước ngoài

- Mua tài sản tài chính ở - Đầu tư trực tiếp nước ngoài
vào trong nước
nước ngoài
- Phát hành chứng khoán cho
người nước ngoài
6/7/2022 16

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
5. Các mối liên hệ có liên quan đến Cán cân
TTQT

- Mối liên hệ với Tỷ giá hối đoái

- Mối liên hệ với hoạt động kinh tế ngoại thương

6/7/2022 17

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
5. Các mối liên hệ có liên quan đến Cán cân
TTQT

Mối liên hệ với Tỷ giá hối đoái

Tác Tác động Tác Tác động


động của TG đến động của TG
của TG chuyển của TG đến gánh
đến giao 1 đến cán nặng nợ
CCTM chiều cân vốn QG
6/7/2022 18

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
Tác động của Tỷ giá đến Cán cân TM

Về lý thuyết:
* TG ↑ --> đồng nội tệ giảm giá  HH nước ngoài
mắc hơn so với trong nước  NK ↓, XK ↑
 Cải thiện CCTM

* TG ↓  NK ↑, XK ↓
Thực tế: Quan hệ TM là đa phương  dùng tỷ giá
6/7/2022
thực đa phương (TG TB REER)
19

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
Tác động của Tỷ giá đến Cán cân TM

Theo lý thuyết KT học

* REER > 100  VND giảm giá so với các đồng


tiền còn lại
Tăng sức cạnh tranh QT của HH VN
 XK lợi thế hơn NK  CCTM được cải thiện

* REER < 100  VND tăng giá so với các đồng tiền
còn lại
NK lợi thế hơn XK  CCTM nghiêng về nhập
6/7/2022 20

siêuThị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.


Ths. Nông
Tác động của Tỷ giá đến Cán cân TM

Biểu đồ: TG thực và Cán cân TM Việt Nam


6/7/2022
theo quý giai đoạn 1999 – Q1 2010 21

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
Tác động của Tỷ giá đến
chuyển giao 1 chiều

6/7/2022 22

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
Tác động của Tỷ giá đến
cán cân vốn

Không có mối quan hệ giữa TGHĐ thực


và FDI cũng như FPI

6/7/2022 23

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
Bảng: Các khoản mục của cán cân vốn của Việt Nam
giai đoạn 1999-2009 ĐVT: Triệu USD

1999 2000 200 200 2003 2004 200 200 200 200 200
1 2 5 6 7 8 9
FDI 1,412 1,298 1, 1, 1,450 1,610 1, 2, 6, 7, 4,
300 400 889 315 550 800 000
FPI 0 0 0 0 0 0 865 1, 6, -400 0
313 243
Đầu tư -354 -1, -929 690 1, 1,197 333 -540 4, n,a n,a
khác: 614 829.28 747

- TS -784 -2, -1, 624 1,372 35 -634 -1, 2, n,a n,a


ngân 089 197 535 623
hàng

- Nợ phi 432 475 268 66 457.28 1,162 967 995 2, n,a n,a
CP 124

Cán 1,058 -316 371 2, 3, 2,807 3, 3, 17, n,a n,a


cân 6/7/2022
vốn 090 279.28 087 088 540 24

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
Tác động của Tỷ giá đến
gánh nặng nợ QG
Nếu đồng tiền mất giá, TG tăng

 số tiền tính bằng nội tệ để mua ngoại tệ trả nợ tăng


theo biến động tăng của TG

 gây khó khăn cho việc kiểm soát nợ.

6/7/2022
 25

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
Các mối liên hệ với
hoạt động KT ngoại thương
Mở rộng KT ngoại thương giúp:
+ Các nước công nghiệp phát triển: bành trướng
sức mạnh KT, kiếm nơi đầu tư thuận lợi  đem lại
lợi nhuận cao hơn  cải thiện  tạo thặng dư BOP

+ Các nước đang phát triển: tiếp thu vốn, công


nghệ  thực hiện CNH, HĐH, chuyển dịch cơ cấu
KT theo hướng năng động, tăng trưởng   cải
thiện  tạo thặng dư BOP
6/7/2022 26

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
6. Các biện pháp chủ yếu điều chỉnh cán cân than
toán quốc tế

1. Chính sách tiền tệ


2. Chính sách tài khóa
3. Kiểm soát nhập khẩu
4. Thúc đẩy XK
5. Phá giá
6. Chính sách khác
6/7/2022 27

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
6. Các biện pháp chủ yếu điều chỉnh cán cân than
toán quốc tế

1. Chính sách tiền tệ

Thay đổi lãi


suất nhất định: Nghiệp vụ Quy định tỷ
lãi suất tái chiết thị trường lệ dự trữ
khấu, lãi suất tái mở bắt buộc
cấp vốn, lãi
suất cơ bản

6/7/2022 28

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
6. Các biện pháp chủ yếu điều chỉnh cán cân than
toán quốc tế
2. Chính sách tài khóa

Chi tiêu Hệ
Chính thống
phủ thuế

6/7/2022 29

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
6. Các biện pháp chủ yếu điều chỉnh cán cân than
toán quốc tế
Các loại chính sách tài khóa
• Chính sách trung lập: G = T
(Chi tiêu CP = thu nhập từ thuế)

• Chính sách mở rộng: G > T


 Thâm hụt NS nặng nề hơn, hoặc ít thặng dư nếu trước đó
cân bằng
• Chính sách thu hẹp: G < T
 Thâm hụt NS ít đi, hoặc thặng dư nếu trước đó cân bằng
6/7/2022 30

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
6. Các biện pháp chủ yếu điều chỉnh cán cân than
toán quốc tế
3. Kiểm soát nhập khẩu

 Hạn ngạch NK
 Thuế NK

6/7/2022 31

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
6. Các biện pháp chủ yếu điều chỉnh cán cân than
toán quốc tế
4. Thúc đẩy xuất khẩu

 Trợ cấp XK
 Giảm thuế

6/7/2022 32

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
6. Các biện pháp chủ yếu điều chỉnh cán cân than
toán quốc tế
5. Phá giá
6. Chính sách khác

Thu hút vốn nước ngoài 


Điều chỉnh bằng chính sách thay đổi dự trữ
ngoại hối NHTW có thể tăng dự trữ ngoại hối
(mua vào) để thúc đẩy XK
Sử dụng quyền rút vốn đặc biệt SDR tại IMF

6/7/2022 33

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.
6. Các biện pháp chủ yếu điều chỉnh cán cân than
toán quốc tế

Thu hút vốn nước ngoài

biện pháp Nâng lãi suất tiền gửi nhằm thu hút ngoại tệ
từ nước ngoài vào
biện pháp Vay của nước ngoài và tìm kiếm nguồn viện
trợ nhà nước
biện pháp Tạo môi trường đầu tư thuận lợi, thủ tục dễ
dàng, ưu đãi về thuế, chuyển lợi nhuận ra
6/7/2022 nước ngoài  34

Ths. Nông Thị Như Mai – Khoa Thương Mại – 0966.77.88.65 – nongthinhumai@yahoo.

You might also like