CHUYÊN ĐỀ 3 HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM GIÁC VUÔNG

TUYỂN TẬP CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG TOÁN 9

MỨC ĐỘ CƠ BẢN
CHUYÊN ĐỀ 3. HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM GIÁC VUÔNG
MỤC LỤC
Chủ đề 3. Hệ thức lượng trong tam giác vuông.................................................................................1
Vấn đề 1. Hệ thức về cạnh và đường cao.........................................................................................2
Vấn đề 2. Hệ thức về cạnh và đường cao.........................................................................................5
Vấn đề 3. Luyện tập hệ thức về cạnh và đường cao.......................................................................7
Vấn đề 4. Tỉ số lượng giác của góc nhọn (phần i)............................................................................9
Vấn đề 5. Tỉ số lượng giác của góc nhọn (phần ii)........................................................................12
Vấn đề 6. Một số hệ thức về cạnh và góc trong tam giác vuông (phần i).................................16
Vấn đề 7. Một số hệ thức về cạnh và góc trong tam giác vuông (phần ii).................................19
Ôn tập chủ đề 3...................................................................................................................................22
Đáp án.....................................................................................................................................................26
Liên hệ bản WORD: NHÓM Toán chuẩn – Zalo 084.251.7768

VẤN ĐỀ 1. HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ ĐƯỜNG CAO

TRONG TAM GIÁC VUÔNG (PHẦN I)
A. TÓM TẮT LÍ THUYẾT
Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH . Khi đó ta có các hệ thức sau:
2 2 A
 AB  BH.BC hay c  ac '
2 2
 AC  CH.BC hay b  ab ' c
h
b
 AB.AC  BC.AH hay cb  ah

B c' H C
2 b'
 HA  HB.HC hay h  c 'b '
2
a
1 1 1 1 1 1
2
 2
 2 2
 2 2
 AH AB AC hay h c b
2 2 2
 BC  AB  AC (Định lí Pytago)
B. BÀI TẬP VÀ CÁC DẠNG TOÁN
Dạng 1. Tính độ dài các đoạn thẳng trong tam giác vuông
Phương pháp giải: Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH . Nếu biết độ dài hai trong sáu
đoạn thẳng AB, AC, BC, HA, HB, HC thì ta tính luôn được bốn đoạn còn lại.
 Giáo viên hướng dẫn học sinh giải bài tập sau:
Bài 1. Tính x, y trong mỗi trường hợp sau:
A A A
12 5 7
6 8 x
B C B x H y C C
x H y B H
20 y
Hình 2 Hình 3
Hình 1
Bài 2. Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH .

a) Cho biết AB  3cm, AC  4 cm. Tính độ dài các đoạn thẳng BH, CH, AH, BC.
b) Cho biết BH  9 cm, CH  16 cm. Tính độ dài các đoạn thẳng AB, AC, BC, AH.
Bài 3. Cho tam giác ABC vuông tại A, AH  BC  H  BC  . Cho biết AB : AC  3 : 4 và BC  15 cm. Tính
độ dài đoạn thẳng BH và HC.
Bài 4. Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH . Cho biết AB : AC  3 : 4 và AH  6 cm. Tính
độ dài đoạn thẳng BH và CH.
 Học sinh tự luyện những bài tập sau tại lớp:

Bài 5. Tính x, y trong mỗi trường hợp sau:
A A A
x y 13 x y
5
B C B C B C
1 H 4 H 4 H x
Hình 5
Hình 4 Hình 6
a) Cho biết AB  3cm, AC  5cm. Tính độ dài các đoạn thẳng BH, CH, AH, A C.
b) Cho biết AH  60 cm, CH  144 cm. Tính độ dài các đoạn thẳng AB, AC, BC, BH.
60
AC  12 cm, AH  cm.
c) Cho biết 13 Tính độ dài các đoạn thẳng AB, BC, BH, CH.
AB 5

Bài 7. Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH . Cho biết AC 6 và BC  122 cm .
Tính độ dài đoạn thẳng BH và CH.
Bài 8. Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH . Cho biết AB : AC  3 : 4 và AH  12 cm. Tính
độ dài đoạn thẳng BH và CH.
C. BÀI TẬP VỀ NHÀ

Bài 9. Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH . Cho biết AB  4 cm, AC  7,5cm. Tính độ
dài đoạn thẳng BH và HC.
a) Cho biết AH  6 cm, BH  4,5cm. Tính độ dài các đoạn thẳng AB, AC, BC, HC.
b) Cho biết AB  6 cm, BH  3cm. Tính độ dài các đoạn thẳng AH, AC, CH.
Bài 11. Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH . Tính diện tích tam giác ABC biết
AH  12 cm, BH  9 cm.
Bài 12. Cho tam giác ABC , biết BC  7,5cm, CA  4,5cm, AB  6 cm .
a) Tính đường cao AH của tam giác ABC .

b) Tính độ dài BH, CH.
Bài 13. Cho tam giác vuông với các cạnh góc vuông là 7 và 24 . Kẻ đường cao ứng với cạnh
huyền. Tính độ dài đường cao và các đoạn thẳng mà đường cao đó chia ra trên cạnh huyền.
AB 5

Bài 14. Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH . Cho biết AC 7 và AH  15cm .
Tính độ dài đoạn thẳng HB và HC.
Bài 15. Cho ABCD là hình thang vuông tại A và D . Đường chéo BD  BC. Biết
AD  12 cm, DC  25cm. Tính độ dài AB, BC và BD .

VẤN ĐỀ 2. HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ ĐƯỜNG CAO

TRONG TAM GIÁC VUÔNG (PHẦN II)
Nhắc lại lí thuyết. Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH . Khi đó ta có các hệ thức sau:
2 2 A
2 2
h
b

B c' H C
2 b'
2
a
1 1 1 1 1 1
2
 2
 2 2
 2 2
2 2 2
Dạng 2. Chứng minh các hệ thức liên quan đến tam giác vuông
Phương pháp giải: Sử dụng các hệ thức về cạnh và đường cao một cách hợp lí theo hướng:
Bước 1: Chọn các tam giác vuông thích hợp chứa các đoạn thẳng có trong hệ thức.
Bước 2: Tính các đoạn thẳng đó nhờ hệ thức về cạnh và đường cao.
Bước 3: Liên kết các giá trị trên để rút ra hệ thức cần chứng minh.
Bài 1. Cho tam giác CDE nhọn, đường cao CH . Gọi M, N theo thứ tự là hình chiếu của H lên
CD, CE. Chứng minh:
a) CD.CM  CE.CN.
b) CMN CED.
Bài 2. Cho hình vuông ABCD. Gọi I là một điểm nằm giữa A và B . Tia DI và tia CB cắt nhau ở
K . Kẻ đường thẳng qua D , vuông góc với DI , cắt đường thẳng BC tại L . Chứng minh:

a) Tam giác DIL là tam giác cân;

1 1
2
 2
b) Tổng DI DK không đổi khi I thay đổi trên cạnh AB .
Bài 3. Cho tam giác ABC có ba góc nhọn và AH là đường cao.
2 2 2 2
a) Chứng minh AB  CH  AC  BH ;
b) Gọi M, N theo thứ tự là hình chiếu của H lên AB, AC . Chứng minh: AM.AB  AN.AC
Bài 4. Cho hình thoi ABCD có hai đường chéo cắt nhau tại O . Cho biết khoảng cách từ O tới
1 1 1
 2  2.
mỗi cạnh hình thoi là h, AC  m, BD  n. . Chứng minh: m n 4h
2
Bài 5. Cho hình chữ nhật ABCD có AB  8cm, B C  15cm.
a) Tính độ dài đoạn thẳng BD ;

b) Vẽ AH  BD  H. Tính độ dài đoạn thẳng AH ;
2
c) Đường thẳng AH cắt BC và DC lần lượt tại I và K . Chứng minh: AH  HI.HK.
Bài 6. Cho hình thang ABCD vuông tại A và D . Cho biết AB  15cm, AD  20 cm, các đường chéo
AC và BD vuông góc với nhau ở O . Tính:
a) Độ dài các đoạn thẳng OB, O D.

b) Độ dài đoạn thẳng AC ;
c) Diện tích hình thang ABCD .
Bài 7. Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH , kẻ HE, HF lần lượt vuông góc với AB, AC .
Chứng minh:
3
EB  AB 
  3
a) FC  AC  b) BC.BE.CF  AH .
Bài 8. Cho tam giác ABC cân tại A có AH và BK là hai đường cao. Kẻ đường thẳng vuông góc
với BC tại B cắt tia CA tại D . Chứng minh:

1 1 1
2
 2
 2
.
a) BD  2AH b) BK BC 4HA

VẤN ĐỀ 3. LUYỆN TẬP HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ ĐƯỜNG CAO

TRONG TAM GIÁC VUÔNG
Nhắc lại lí thuyết. Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH . Khi đó ta có các hệ thức sau:
2 2 A
2 2
h
b

B c' H C
2 b'
2
a
1 1 1 1 1 1
2
 2
 2 2
 2 2
2 2 2
Bài 1. Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH . Cho biết BH  4 cm, CH  9 cm. Gọi D, E
lần lượt là hình chiếu của H lên các cạnh AB, AC.
a) Tính độ dài đoạn thẳng DE .

b) Các đường thẳng vuông góc với DE tại D, E lần lượt cắt BC tại M, N. Chứng minh
1
MN  BC.
2
c) Tính diện tích của tứ giác DENM.
Bài 2. Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH . Gọi D, E lần lượt là hình chiếu của H
lên các cạnh AB, AC. Chứng minh:
AC2 HB AC3 BD
 ;  ; 3
c) DE  BD.CE.BC;
3 2 3 2 3 2
d) BC  BD  CE .
2 3
a) AC HC b) AC EC


a) Cho biết AB  6 cm, AC  8cm. Tính độ dài các đoạn thẳng BH, CH, AH, BC.
b) Cho biết AB  6 cm, BC  10 cm. Tính độ dài các đoạn thẳng BH, CH, AH, AC.
Bài 4. Tìm độ dài các cạnh của một tam giác vuông nếu đường cao ứng với cạnh huyền có độ
dài 48cm và hình chiếu của các cạnh góc vuông trên cạnh huyền theo tỉ lệ 9 :16.
Bài 5. Cho tam giác ABC vuông tại A, phân giác AD, đường cao AH . Cho biết
BD  15 cm, CD  20 cm. Tính độ dài các đoạn thẳng HB, HC.
Bài 6. Cho hình thang cân ABCD có độ dài cạnh đáy AB  26 cm và cạnh bên AD  10 cm. Cho biết
đường chéo AC vuông góc với cạnh bên BC . Tính diện tích của hình thang ABCD .
a) Nếu BH  2 cm, CH  8cm. Tính độ dài các đoạn AB, AC, BC, AH .
b) Nếu AH  5cm, CH  16 cm. Tính độ dài các đoạn AB, AC, BC, BH .
Bài 8. Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH . Cho biết AB : AC  3 : 4 và AH  12 cm . Tính
độ dài các đoạn thẳng BH, CH.
Bài 9. Cho tam giác ABC vuông tại A, phân giác AD, đường cao AH . Cho biết
BD  15 cm, CD  20 cm. Tính độ dài các đoạn thẳng HB, HC.
Bài 10. Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH . Tính chu vi của tam giác ABC biết rằng
HB 1
 .
AH  14 cm , HC 4
Bài 11. Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH . Tính diện tích tam giác ABC biết rằng
AH  12 cm, BH  9cm.
Bài 12. Cho tam giác ABC vuông tại C , đường cao CK .
a) Cho biết AB  10 cm, A C  8cm. Tính BC, CK, BK, AK.

b) Gọi H và I theo thứ tự là hình chiếu của K lên BC và AC . Chứng minh: CB.CH  CA.CI .
1 1 1
2
 2
 2.
c) Gọi M là chân đường vuông góc kẻ từ K xuống IH . Chứng minh KM CH CI

AI AC3
 3
.
d) Chứng minh: BH BC
VẤN ĐỀ 4. TỈ SỐ LƯỢNG GIÁC CỦA GÓC NHỌN (PHẦN I)

  00    900  
 Cho góc nhọn . Dựng tam giác ABC vuông tại A sao cho   ABC . Từ đó ta có:
AB AC AC AB B
cos  ;sin   ; tan   ;cot   .
BC BC AB AC
 Với góc nhọn  bất kì, ta luôn có:
0  sin   1; 0  cos  1.
sin  cos
tan   ;cot   ; tan .cot   1; A C
cos sin 
1 1
sin 2   cos 2  1; 1  tan 2   2
; 1  cot 2   .
cos  sin 2 
 Nếu hai góc phụ nhau thì sin góc này bằng cosin góc kia, tang góc này bằng cotang góc
kia.
 Bảng tỉ số lượng giác của các góc đặc biệt:
300 450 600
1 2 3
sin 
2 2 2
cos 3 2 1
2 2 2
3
tan  1 3
3
3
cot  3 1
3
Dạng 1. Tính tỉ số lượng giác của góc nhọn, tính cạnh, tính góc

Phương pháp giải: Sử dụng kiến thức trong phần Tóm tắt lí thuyết ở trên.
Bài 1. Cho tam giác ABC vuông tại C có BC  1, 2cm, AC  0,9cm . Tính các tỉ số lượng giác của
góc B . Từ đó suy ra tỉ số lượng giác của góc A .
Bài 2. Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH . Hãy tính sinB và sinC trong các trường
hợp sau (làm tròn kết quả đến chữ số thập phân thứ 4):
a) AB  13cm; BH  0,5dm b) BH  3cm; CH  4 cm.
Bài 3. Cho tam giác ABC có AB  a 5; BC  a 3; AC  a 2 .
a) Chứng minh ABC là tam giác vuông.

b) Tính các tỉ số lượng giác của góc B. Từ đó suy ra tỉ số lượng giác của góc A.
Bài 4. Cho tam giác ABC vuông tại A, hãy tính các tỉ số lượng giác của góc C biết rằng
cosB  0, 6.
5
AB  5cm, cot B  .
Bài 5. Cho tam giác ABC vuông tại A, 8 Tính độ dài các đoạn thẳng AC và
BC .

Bài 6. Cho tam giác ABC vuông tại A có BA  1, 6 cm; CA  1, 2 cm. Tính các tỉ số lượng giác của
góc B . Từ đó suy ra tỉ số lượng giác của góc C .
Bài 7. Cho tam giác ABC có CB  a 5; BA  a 3; AC  a 2 .
a) Chứng minh ABC là tam giác vuông.

b) Tính các tỉ số lượng giác của góc B. Từ đó suy ra tỉ số lượng giác của góc C .
Bài 8. Cho tam giác ABC vuông tại A. Cho biết cosB  0,8. Hãy tính các tỉ số lượng giác của góc
C.
5
AB  6 cm, tanB  .
Bài 9. Cho tam giác ABC vuông tại A, 12 Hãy tính độ dài các đoạn thẳng AC
và BC .

Bài 10. Cho tam giác ABC vuông tại A có AB  60 mm; AC  8cm. Tính các tỉ số lượng giác của góc
B . Từ đó suy ra tỉ số lượng giác của góc C .
  , cot  5 .
AB  30 cm; B
Bài 11. Cho tam giác ABC vuông tại A. Biết 12 Tính độ dài các cạnh
BC, AC.
1
cos  .
Bài 12. Tìm sin , cot , tan  biết 5
Bài 13. Cho tam giác ABC vuông tại A. Tính AC, BC biết:
3 5
AB  12 cm, tanB  AB  15cm, cos B  .
a) 4 ; b) 13
 0
Bài 14. Cho tam giác ABC vuông tại A, C  30 , BC  10 cm.
a) Tính độ dài các cạnh AB, AC.

b) Kẻ từ A các đường thẳng AM, AN lần lượt vuông góc với các đường phân giác trong và
ngoài của góc B . Chứng minh MN / / BC và MN  BC .
c) Chứng minh tam giác MAB và ABC đồng dạng. Tìm tỉ số đồng dạng.

VẤN ĐỀ 5. TỈ SỐ LƯỢNG GIÁC CỦA GÓC NHỌN (PHẦN II)

  00    900  
 Cho góc nhọn . Dựng tam giác ABC vuông tại A sao cho   ABC . Từ đó ta có:
AB AC AC AB
cos  ;sin   ; tan   ;cot   .
BC BC AB AC
 Với góc nhọn  bất kì, ta luôn có:
0  sin   1; 0  cos  1.
sin  cos
tan   ;cot   ; tan .cot   1;
cos sin 
1 1
sin 2   cos 2  1; 1  tan 2   2
; 1  cot 2   .
cos  sin 2 
 Nếu hai góc phụ nhau thì sin góc này bằng cosin góc kia, tang góc này bằng cotang góc
kia.
300 450 600
1 2 3
sin 
2 2 2
cos 3 2 1
2 2 2
3
tan  1 3
3
3
cot  3 1
3
Dạng 2. Sắp thứ tự dãy các tỉ số lượng giác
Phương pháp giải: Để sắp thứ tự dãy các tỉ số lượng giác cho trước, ta cần làm được hai bước
sau:

Bước 1: Đưa về các tỉ số lượng giác trong bài toán cùng loại bằng cách sử dụng tính chất: “Nếu
hai góc phụ nhau thì sin góc này bằng cos góc kia, tan góc này bằng cot góc kia”.
Bước 2: Với hai góc nhọn ,  , ta có:

sin   sin     ;
cos  cos    ;
tan   tan     ;
cot   cot     .
Bài 1. Không dùng bảng số và máy tính, hãy so sánh:
0 0 0 0 0 0 0 0
a) sin 20 và sin 70 b) cos60 và cos70 c) tan73 20 ' và tan45 d) cot20 và cot37 40 '
Bài 2. Sắp xếp tỉ số lượng giác sau theo thứ tự từ lớn đến bé:
0 0 0 0 0
a) tan 42 , cot 71 , tan 38 , cot 69 15', tan 28
0 0 0 0 0
b) sin 32 ,cos51 ,sin 39 , cos79 13',sin 38 .

Bài 3. Không dùng bảng số và máy tính, hãy so sánh:
0 0 0 0 0 0 0 0
a) sin 40 và sin 70 b) cos80 và cos50 c) tan73 20 ' và tan65 d) cot53 và cot37 40 '
0 0 0 0 0
a) tan12 , cot 61 , tan 28 , cot 79 15', tan 58
0 0 0 0 0
b) cos67 ,sin 56 , cos63 41',sin 74 , cos85 .
m
Dạng 3. Dựng góc nhọn  biết tỉ số lượng giác của nó là n .
Phương pháp giải: Dựng một tam giác vuông có hai cạnh là m và n trong đó m và n là hai cạnh
góc vuông hoặc một cạnh góc vuông và một cạnh huyền rồi vận dụng định nghĩa tỉ số lượng
giác để nhận ra góc  .

Bài 5. Dựng góc nhọn  biết rằng:

3 4 3 5
sin   cos  tan   cot  
a) 5 b) 7 c) 2 d) 6.

2 2 3 4
a) 3 b) 5 c) 2 d) 5.
  , tan   5 .
AB  30cm, B
Bài 7. Cho tam giác ABC vuông tại A. Biết 12 Tính cạnh BC, AC.
Bài 8. Cho tam giác ABC vuông tại A. Đường cao AH . Tính sin B,sin C biết răng:
a) AB  13, BH  5 b) BH  3, CH  4.

1 2 4 3
a) 2 b) 3 c) 5 d) 4.
0 0 0 0 0
a) sin 35 ,cos28 ,sin 34 72 ', cos62 ,sin 45 ;
0 0 0 0 0
b) cos37 , cos65 30 ',sin 72 ,cos59 ,sin 47 .
Bài 11. Tính giá trị biểu thức:

A  cos 2 520 sin 450  sin 2 52 0 cos450 ;
B  sin 450 cos 2 47 0  sin 2 47 0 cos450.
1
sin   .
Bài 12. Tìm cos, tan ,cot  biết 5
 0
Bài 13. Cho tam giác ABC vuông tại A, C  30 , BC  10 cm .
a) Tính độ dài các cạnh AB, AC.

b) Kẻ từ A các đường thẳng AM, AN lần lượt vuông góc với các đường phân giác trong và
ngoài của góc B . Chứng minh MN / / BC và MN  BC .
c) Chứng minh tam giác MAB đồng dạng với tam giác ABC . Tìm tỉ số đồng dạng.
Bài 14. Không dùng máy tính hoặc bảng số, hãy tính:
2 0 2 0 2 0 2 0 2 0 2 0
a) A  cos 20  cos 30  cos 40  cos 50  cos 60  cos 70
2 0 2 0 2 0 2 0 2 0
b) B  sin 5  sin 25  sin 45  sin 65  sin 85 .
 0
Bài 15. Cho tam giác ABC vuông tại A, AB  AC, C    45 , đường trung tuyến AM , đường cao
AH, MA  MB  MC  a . Chứng minh:
2
a) sin 2  2sin cos; b) 1  cos2  2cos ;
2
c) 1  cos2  2sin .

VẤN ĐỀ 6. MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ GÓC TRONG TAM GIÁC VUÔNG

(PHẦN I)
 Cho tam giác ABC vuông tại A, có BC  a, AC  b, AB  c . Ta có:

b  a.sin B  a.cosC; B
c  a.sin C  a.cosB;
b  c.tanB  c.cotC; a
c
c  b.tanC  b.cotB.
C
A b
 Trong một tam giác vuông

Cạnh góc vuông = (cạnh huyền)  (sin góc đối) = (cạnh huyền)  (cos góc kề)
Cạnh góc vuông = (Cạnh góc vuông)  (tan góc đối) = (cạnh góc vuông còn lại)  (cot góc
kề).
Dạng 1. Giải tam giác vuông
Phương pháp giải:
1. Giải tam giác vuông là tính độ dài các cạnh và số đo các góc dựa vào dữ kiện cho trước của
bài toán
2. Để giải tam giác vuông, ta dùng hệ thức giữa cạnh và các góc của một tam giác vuông và sử
dụng máy tính cầm tay hoặc bảng lượng giác để tính các yếu tố còn lại.
3. Các bài toán về giải tam giác vuông bao gồm:
i) Giải tam giác vuông khi biết độ dài một cạnh và số đo một góc nhọn.
ii) Giải tam giác vuông khi biết độ dài hai cạnh.

Bài 1. Cho tam giác ABC vuông tại A, có BC  a, AC  b, AB  c . Giải tam giác vuông ABC biêt
rằng:
 0  0
a) b  10cm; C  30 b) a  20cm; B  35 .
rằng:
a) a  15cm; b  10cm b) b  12cm;c  7cm.

rằng:
a) b  28cm;c  21cm b) a  10cm; b  6cm
rằng:
 0  0
a) c  3,8cm, B  51 b) a  11cm; C  60 .
Dạng 2. Tính các cạnh và góc của tam giác
Phương pháp giải: Làm xuất hiện tam giác vuông để áp dụng các hệ thức lượng trên bằng cách
kẻ thêm đường cao.
 
0
Bài 5. Cho tam giác ABC có BC  11cm, ABC  38 và ACB  30 . Gọi N là chân đường vuông góc hạ
0
từ A xuống cạnh BC. Hãy tính:
a) Độ dài đoạn thẳng AN; b) Độ dài đoạn thẳng AC.

 0  0
Bài 6. Cho tam giác ABC , có BC  6cm, B  60 , C  40 . Hãy tính:
a) Chiều cao CH và cạnh AC b) Diện tích tam giac ABC.

 0  0
Bài 7. Cho tam giác ABC có B  60 , C  50 , AC  3,5cm . Tính diện tích tam giác ABC (làm tròn đến
hàng đơn vị).
Bài 8. Cho tứ giác ABCD có các đường chéo cắt nhau tại O. Cho biết
AC  4cm, BD  5cm, 
AOB  500 . Tính diện tích tứ giác ABCD .
rằng:
 0  0
a) b  5, 4cm, C  30 b) c  10cm, C  45
rằng:
a) a  15cm, b  10cm b) b  12cm; c  7cm.
Bài 11. Cho tam giác ABC vuông tại B . Giải tam giác ABC biết rằng:
 0  0
a) A  40 , AC  8 b) C  28 , AB  5 c) AB  8, BC  15
 0  0
Bài 12. Cho tam giác ABC có B  60 , C  50 , AC  35cm . Tính diện tích tam giác ABC .
  0  0
Bài 13. Cho tứ giác ABCD có A  D  90 , C  40 , AB  4cm, AD  3cm . Tính diện tích tứ giác ABCD .
Bài 14. Cho tam giác ABC vuông tại A, , có đường cao AH ; HB  9cm, HC  16cm.
a) Tính AB, AC , AH .
a) Gọi D và E lần lượt là hình chiếu vuông góc của H trên AB, AC . Tứ giác ADHE là hình
gì?
b) Tính chu vi cà diện tích của tứ giác ADHE .
Bài 15. Cho tam giác ABC vuông tại A, biết AB  3cm, BC  5cm
a) Giải tam giác vuông ABC (số đo góc làm tròn đến độ)
b) Từ B kẻ đường thẳng vuông góc với BC , đường thẳng này cắt đường thẳng AC tại D .
Tính độ dài các đoạn thẳng AD, B D.

c) Gọi E, F lần lượt là hình chiếu của A, trên BC và BD . Chứng minh BF.BD  BE.BC.

VẤN ĐỀ 7. MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ GÓC TRONG TAM GIÁC VUÔNG

(PHẦN II)
 Cho tam giác ABC vuông tại A có BC  a, AC  b, AB  c . Ta có:

b  a.sin B  a.cosC; B
c  a.sin C  a.cosB;
b  c.tanB  c.cotC; a
c
c  b.tanC  b.cotB.
C
A b

Cạnh góc vuông = (cạnh huyền)  (sin góc đối) = (cạnh huyền)  (cos góc kề)
Cạnh góc vuông = (Cạnh góc vuông)  (tan góc đối) = (cạnh góc vuông còn lại)  (cot góc
kề).
Dạng 3. Toán ứng dụng thực tế
Phương pháp giải: Dùng hệ thức liên hệ giữa cạnh và góc trong tam giác vuông để giải
quyết tình huống trong thực tế.
 Giáo viên hướng dẫn học sinh giải các bài tập sau:
Bài 1. Một cột đèn có bóng trên mặt đất dài 7,5 m . Các tia nắng mặt trời tạo với mặt đất một
o
góc xấp xỉ bằng 42 . Tính chiều cao của cột đèn.
Bài 2. Một cầu trượt trong công viên có độ dốc là 28 và có độ cao là 2,1cm . Tính dộ dài của
o
mặt cầu trượt (làm tròn đến chữ số thập phân thứ nhất).
 Học sinh tự luyện các bài tập sau tại lớp.
Bài 3. Một cột đèn có bóng trên mặt đất là 5 m . Các tia nắng mặt trời tạo với mặt đất một góc
o
xấp xỉ bằng 50 . Tính chiều cao của cột đèn.

·
Bài 4. Một cột đèn điện AB cao 6 m có bóng in trên mặt đất là AC dài 3,5 m . Hãy tính góc BCA
(làm tròn đến phút) mà tia sáng mặt trời tạo với mặt đất.
Dạng 4. Toán tổng hợp
Phương pháp giải: Vận dụng linh hoạt một số hệ thức giữa cạnh và góc trong một tam giác
vuông để giải toán.
 Giáo viên hướng dẫn học sinh giải bài tập sau:
Bài 5. Cho tam giác ABC vuông tại A , có AC > AB . Đường cao AH . Gọi D , E lần lượt là hình
chiếu của H trên AB , AC .
a) Chứng minh AD. AB = AE.AC và tam giác ABC đồng dạng với tam giác AED .
b) Cho biết BH = 2 cm , HC = 4,5 cm . Tính độ dài đoạn thẳng DE .
·
c) Tính số đo góc ABC (làm tròn đến độ).
d)Tính diện tích tam giác ADE
Học sinh tự luyện bài tập sau tại lớp:
Bài 6. Cho hình chữ nhật ABCD . Qua B kẻ đường thẳng vuông góc với đường chéo AC tại H .
Gọi E , F , G theo thứ tự là trung điểm của AH , BH , CD .
a) Chứng minh tứ giác EFCG là hình bình hành.
· o
b) Chứng minh BEG = 90 .

c) Cho biết BH  h , BAC   . Tính S ABCD theo h và  .
d)Tính độ dài đường chéo AC theo h và  .


Bài 7. Cho tam giác ABC vuông tại A biết AB  21cm , C  60 . Tính độ dài đường phân giác BD


của góc ABC , D nằm trên cạnh AC .

Bài 8. Cho tam giác ABC vuông tại A , C  30 , BC  10 cm .

a) Tính AB , AC .
b) Kẻ từ A các đường thẳng AM , AN lần lượt vuông góc với các đường phân giác trong
và phân giác ngoài của góc B . Chứng minh MN song song với BC và 2MN  BC .
c) Chứng minh tam giác MAB đồng dạng với tam giác ABC . Tính tỉ số đồng dạng.

Bài 9. Cho tam giác ABC vuông tại A , có AC  AB , đường cao AH . Gọi D , E lần lượt là hình
chiếu của H trên AB , AC .
a) Chứng minh AD. AB  AE. AC và tam giác ABC đồng dạng với tam giác AED .
b) Cho biết BH  2 cm , HC  4,5 cm . Tính:
i. Độ dài đoạn thẳng DE .

ii. Số đo ABC (làm tròn đến độ).
iii. Diện tích tam giác ADE .
Bài 10. Chứng minh:
a) Diện tích của một tam giác bằng nửa tích của hai cạnh nhân với sin của góc nhọn tạo
bởi các đường thẳng chứa hai cạnh ấy.
b) Diện tích của một hình bình hành bằng tích của hai cạnh kề nhân với sin của góc nhọn
tạo bởi các đường thẳng chứa hai cạnh ấy.

ÔN TẬP CHỦ ĐỀ 3
A. TÓM TẮT LÝ THUYẾT
1. Hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông
Cho tam giác ABC vuông tại A , đường cao AH . Khi đó ta có các hệ thức sau:
2 2
 AB  BH .BC hay c  ac '
2 2
 AC  CH .BC hay b  ab '
 AB.AC  BC. AH hay cb  ah
2 2
 HA  HB.HC hay h  c ' b '
1 1 1
2
 2

 AH AB AC 2
1 1 1
2
 2 2
Hay h c b
2 2 2
 BC  AB  AC (Định lý Pitago)
2. Tỉ số lượng giác của góc nhọn
  
 Cho góc nhọn  (0    90 ) . Dựng tam giác vuông BAC sao cho   ABC . Từ đó ta có:
AB AC AC AB
cos   sin   tan   cot  
BC ; BC ; AB ; AC .
 Với góc nhọn  bất kỳ ta luôn có:
0  sin   1 ; 0  cos   1 .
sin  cos 
tan   cot  
cos  ; sin  ; tan  .cot   1 ;
1 1
2 2 1  tan 2   1  cot 2   2
sin   cos   1 ; 2
cos  ; sin 
 Nếu hai góc phụ nhau thì sin góc này bằng côsin góc kia, tang góc này bằng côtang
góc kia.

30 45 60
Tỉ số

1 2 3
sin 
2 2 2
cos  3 2 1
2 2 2
tan 
3
1 3
3
3
cot  3 1
3
3. Hệ thức về cạnh và góc trong tam giác vuông

 Cho tam giác ABC vuông tại A có BC  a , AC  b , AB  c . Ta có:
b  a.sin B  a.cos C
c  a.sin C  a.cos B
b  c.tan B  c.cot C
c  b.tan C  b.cot B

Cạnh góc vuông  (cạnh huyền)  ( sin góc đối)
 (cạnh huyền)  (cosin góc kề)
Cạnh góc vuông = (cạnh góc vuông)  (tang góc đối)
= (cạnh góc vuông)  (cotang góc kề)
B. BÀI TẬP TỰ LUYỆN.
Bài 1. Cho tam giác ABC vuông tại A , đường cao AH . Trong các đoạn thẳng AB , AC , BC , AH ,
HB , HC , hãy tính độ dài các đoạn thảng còn lại nếu biết:
a) AB  6 cm và AC  9 cm
b) AB  15 cm và HB  9 cm
c) AC  44 cm và BC  55 cm
Bài 2. Cho tam giác ABC vuông tại A , ( AB  AC ) có đường cao AH và AH  12 cm ; BC  25 cm .
a) Tìm độ dài các đoạn thẳng BH , CH , AB và AC .

b) Vẽ trung tuyến AM . Tìm số đo của góc 

AMH .
c) Tính diện tích tam giác AHM .
 
Bài 3. Cho tam giác ABC có đường cao CH , BC  12 cm , B  60 và C  40 .
 
a) Tính độ dài các đoạn thẳng CH và AC .

b) Tính diện tích tam giác ABC .
Bài 4. Cho tam giác ABC vuông tại A , đường cao AH , AB  3 cm , AC  4 cm .
a) Tính độ dài các đoạn thẳng BC và AH

b) Tính số đo các góc B và C .
c) Đường phân giác trong góc A cắt cạnh BC tại E . Tính độ dài các đoạn thẳng BE và CE .
Bài 5. Cho tam giác nhọn ABC có đường cao AH . Từ H kẻ HE vuông góc với AB ( E thuộc
AB ) và kẻ HF vuông góc với AC ( F thuộc AC ).
a) Chứng minh AE. AB  AF . AC .
b) Cho biết AB  4 cm , AH  3 cm . Tính độ dài các đoạn thẳng AE và BE .
 
c) Cho biết HAC  30 . Tính độ dài đoạn thẳng FC .
Bài 6. Tứ giác MNEF vuông tại M , F , có EF là đáy lớn, hai đường chéo ME và NF vuông góc
với nhau tại O .
a) Cho biết MN  9 cm và MF  12 cm . Hãy:
i. Giải tam giác MNF .
ii. Tính độ dài các đoạn thẳng MO và FO .
iii. Kẻ NH vuông góc với EF tại H . Tính diện tích tam giác FNE . Từ đó tính diện tích
tam giác FOH .
2
b) Chứng minh MF  MN .FE .
Bài 7. Cho tam giác DEF biết DE  6 cm , DF  8 cm , EF  10 cm .
a) Chứng minh tam giác DEF là tam giác vuông.
b) Vẽ đường cao DK . Hãy tính DK , FK .
c) Giải tam giác vuông EDK .
d)Vẽ phân giác trong DM của tam giác DEF . Tính các độ dài các đoạn thẳng ME , MF .
e) Tính sin F trong các tam giác vuông DFK và DEF . Từ đó suy ra ED.DF  DK .EF .


Bài 8. Cho tam giác ABC vuông tại A , B  60 và BC  6 cm .

a) Tính độ dài các cạnh AB , AC .

AB AC

b) Trên tia đối của tia BA lấy điểm D sao cho BD  BC . Chứng minh BD CD .

CBD A CD H
c) Đường thẳng song song với phân giác góc kẻ từ cắt tại . Chứng minh
1 1 1
2
 2

AH AC AD 2 .
Bài 9. Cho hình vuông ABCD và điểm E tùy ý trên cạnh BC . Tia Ax vuông góc với AE tại A
cắt CD kéo dài tại F . Kẻ trung tuyến AI của tam giác AEF và kéo dài cắt cạnh CD tại K .
a) Chứng minh AE  AF .
2
b) Chứng minh các tam giác AKF , CAF đồng dạng và AF  KF .CF .
3
BE  BC
c) Cho AB  4 cm , 4 . Tính diện tích tam giác AEF .
1 1

d) AE kéo dài cắt CD tại J . Chứng minh AE AJ không phụ thuộc vào vị trí của điểm E
2 2
.
Bài 10. Không dùng máy tính, sắp xếp các tỉ số lượng giác sau theo thứ tự từ bé đến lớn:
    
a) sin 24 , cos 35 , sin 54 , co 70 , sin 78 .
    
b) cot 24 , tan16 , cot 57 67 ' , cot 30 , tan 80 .
Bài 11. Không dùng máy tính, sắp xếp các tỉ số lượng giác sau theo thứ tự tăng dần:
    
a) sin 40 , cos 28 , sin 65 , cos88 , cos 20 .
   
b) tan 32 48' , cot 28 36 ' , tan 56 32 ' , cot 67 18' .
Bài 12. Cho  là góc nhọn.
1
cos  
a) Tính sin  , cot  , tan  biết 5 .
2
sin  
b) Tính cos  , tan  , cot  biết 3
c) Cho tan   2 . Tính sin  , cos  , cot  .
d)Cho cot   3 . Tính sin  , cos  , tan  .

Bài 13. Một cột cờ cao 7m có bóng trên mặt đất dài 4 m . Tính góc  mà các tia sáng mặt trời
tạo với mặt đất (làm tròn đến phút).
Bài 14. Một cột đèn có bóng trên mặt đất dài 6,5 m , các tia sang mặt trời tạo với mặt đất một

góc xấp xỉ 44 . Tính chiều cao của cột đèn.
2  2  2  2 
Bài 15. a) Tính giá trị của biểu thức A  cos 20  cos 40  cos 50  cos 70 .
6 6 2 2
b) Rút gọn biểu thức B  sin   cos   3sin   cos  .
 
Bài 16. Cho 0  x  90 . Hãy chứng minh các đẳng thức sau:
a) sin 4 x  cos 4 x  1  2sin 2 x cos 2 x .
b) sin 6 x  cos 6 x  1  3sin 2 x cos 2 x .

4 4 2
c) sin x  cos x  1  2cos x .
 
Bài 17. Cho 0  x  90 . Hãy chứng minh các đẳng thức sau:
1  cos x sin x

a) sin x 1  cos x
sin x 1  cos x 2
 
b) 1  cos x sin x sin x
sin x  cos x  1 2 cos x

c) 1  cos x sin x  cos x  1
ĐÁP ÁN
VẤN ĐỀ 1
35 74
x ; y  74
Bài 1. Hình 1: x  3, 6; y  6, 4; Hình 2: x  7, 2; y  12,8 ; Hình 3: 74
Bài 2. a) BH  1,8; CH  3, 2; AH  2, 4; BC  5
b) AB  15; AC  20; BC  25; AH  12
Bài 3. BH  5, 4; HC  9, 6
Bài 4. BH  4,5; CH  8

Bài 5. x  5; y  2 5
Bài 6. a) BH  1,8 cm; CH  3, 2 cm; AH  2, 4 cm; AC  4 cm

b) AB  65 cm; AC  156 cm; BC  169 cm; BH  25 cm
25 144
c ) AB  5 cm, BC  13 cm, BH  cm, CH  cm
13 13
Bài 7. BH  50 cm, CH  72 cm
Bài 8. BH  9 cm, CH  16 cm
32 225
BH  cm, CH  cm
Bài 9. 17 34
Bài 10. a) AB  7,5 cm; AC  10 cm; BC  12,5 cm; HC  8 cm

b) AH  3 3 cm; AC  6 3 cm; CH  9 cm
2
Bài 11. S  150 cm
Bài 12. a) AH  3, 6 cm; b) BH  4,8 cm; CH  2, 7 cm
Bài 13. Đường cao: 6, 72 ; Độ dài hai đoạn chia cạnh huyền: 1,96; 23, 04
75
HB  cm; HC  21 cm
Bài 14. 7
Bài 15. AB  9 cm; BC  20 cm; BD  15 cm
VẤN ĐỀ 2
CM CN
2  
Bài 1. a) CD.CM  CE.CN ( CH ); b) CMN ” CDE (c.g .c) vì C chung và CE CD
Bài 2. a) ADI  CDL ( g .c.g )  DI  DL  DIL là tam giác cân

1 1 1 1 1
b) 2
 2
 2
 2

DI DK DL DK DC 2
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
Bài 3. a) AB  CH  ( BH  AH )  CH  BH  ( AH  CH )  BH  AC
2
b) Làm tương tự câu a) bài 1, có AM . AB  AN . AC (  AH )

1 1 4 4
2
 2
 2
 
Bài 4. OA OB AC BD đpcm
120
a ) BD  17; b) AH 
Bài 5. 17
  IKC
c ) BHI ” KCI ( g .g )  HBI   HKD”  HBI ( g .g )
HK HD
   HK .HI  HD.HB  AH 2
HB HI
100 1250
a ) OB  9 cm, OD  16 cm; b) OA  12, AC  ; c ) S ABC  cm 2
Bài 6. 3 3
4 3
EB HB 2 HC 2  AB 2 AC 2  AC  AB  AC  AB 
a)  :  : .   .  
FC AB AC  BC BC  AB  AC  AB  AC 
Bài 7.
HB 2 HC 2 BC 1
b) BC.BE.CF  BC. .  .( HB.HC ) 2  . AH 4  AH 3
AB AC AB. AC AH
Bài 8. a) AH là đường trung bình của BCD  BD  2 AH

1 1 1 1 1
b) 2
 2
 2
 2

BK BC BD BC 4 AH 2
VẤN ĐỀ 3.
Bài 1. a) DE  6 cm ; b) Chứng minh M là trung điểm của BH , N là trung điểm của CH

c ) S  19,5 cm
AB 2 HB.BC HB
a)  
Bài 2. AC 2 HC.BC HC
4 3
BD HB 2 HC 2  AB 2 AC 2  AC  AB  AC  AB 
b)  :  : .   .  
EC AB AC  BC BC  AB  AC  AB  AC 
HB 2 HC 2 BC 1
c ) BD.CE.BC  . .BC  ( HB.HC ) 2 .  AH 4 .  AH 3  DE 3
AB AC AB. AC AH

2
BC 2 BD 2 BC 2  AB 
d ) 3 BC 2  3 BD 2  3 CE 2  3  3 1  3   1
CE 2 CE 2 CE 2  AC 
2 3 2
BC 2  BC   BC   BC   AC  CE
 3
2
       
CE  AC   CE   AC   BC  AC
CE. AC HC 2
 sin 2 
ABC    cos 
ACB (dpcm)
AC 2 AC 2
Bài 3. a) BH  3, 6 cm; CH  6 cm; AH  4,8 cm; BC  10 cm

b) BH  3, 6 cm; CH  6, 4 cm; AH  4,8 cm; AC  8 cm
Bài 4. Cạnh huyền: 100 cm ; các cạnh góc vuông: 60 cm và 80 cm
Bài 5. HB  22 cm; HC  12, 6 cm

34560
S  204,5 cm 2
Bài 6. 169
Bài 7. a) AB  4 cm, AB  2 5 cm, AC  4 5 cm, BC  10 cm

5 281 281 25
b) AB  , AC  281, BC  , BH 
16 16 16
Bài 8. BH  9 cm, CH  16 cm
Bài 9. Tương tự bài 3
Bài 10. P  35  21 5  81,95 cm

2
Bài 11. S  150 cm
Bài 12. a) BC  6 cm; CK  4,8 cm; BK  3, 6 cm; AK  6, 4 cm

b) CB.CH  CK 2  CA.CI
1 1 1 1 1
c) 2
 2
 2  2
 2
KM HK KI CH CI
2 4 3
AI KA2 KB 2  AC 2 BC 2  BC  AC  BC  AC 
d)  :  :  .   .  
BH AC BC  AB AB  AC  BC  AC  BC 
VẤN ĐỀ 4.

3
sin B  ; OK  41; OH  3
BÀI 1. 5
12 5
a ) sin B   0,9231; sin C   0,3846
Bài 2. 13 13
4 3
b) sin B   0,7559; sin C   0, 6547
7 7
Bài 3. a) Vì OK  2 2
10 15 6 3
b) sin B  cosA  ; cos B  sin A  ; tan B  cot A  ; cot B  tan A 
5 5 3 6
4 3
cos C  0,8; sin C  0, 6; cot C  ; tan C 
Bài 4. 3 4
Bài 5. AC  8; BC  89
3 4 3 4
sin B  cos C  ; cos B  sin C  ; tan B  cot C  ; cot B  tan C 
Bài 6. 5 5 4 3
18 13
HN 
Bài 7. a) Vì 13
10 15 6 3
b) sin B  cos C  ; cos B  sin C  ; tan B  cot C  ; cot B  tan C 
15 5 3 6
3 4
sin C  0,8; cos C  0, 6; cot C  ; tan C 
Bài 8. 4 3
5 13
AC  ; BC 
Bài 9. 3 2
Bài 10. O  Oy
Bài 11. AC  72; BC  12 61

2 6 6
sin   ; tan   2 6; cot  
Bài 12. 5 12
Bài 13. a) AC  9; BC  15

b) AC  9 17; AC  5
Bài 14. a) AB  5 3; AC  5
b) ANBM là hình chữ nhật vì AN / / BM ; AN  BM
c ) MAB” ACB ( g  g )
VẤN ĐỀ 5.
o o o o o o o o
Bài 1. a) sin 20  sin 70 ; b) cos 60  cos 70 ; c) tan 73 20 '  tan 45 ; d ) cot 20  cot 37 40 ' Bài 2.
a ) cot 71o ( tan19 o )  cot 69 o15'(  tan 20 o85')  tan 28o  tan 38o  tan 42o
b) cos 79o13'  sin10o87 '  sin 32o  sin 380  cos 51o  sin 39 o
o o o o o o o o
Bài 3. a) sin 40  sin 70 ; b) cos80  cos 50 ; c) tan 73 20 '  tan 65 ; d ) cot 53  cot 37 40 '
o o o o o 0 o
Bài 4. a) cot 79 15'  tan10 85'  tan12  tan 28  cot 61 (  tan 29 )  tan 58
b) cos85o  cos 67 o (  sin 23o )  cos 63o 41'  (sin 26o59 ')  sin 56o  sin 74o
Bài 5. Dựng một tam giác vuông có
a) Độ dài cạnh góc vuông là 3, cạnh uyền là 5, góc đối diện với cạnh góc vuông đó là 
b) độ dài cạnh góc vuông là 4, cạnh huyền là 7, góc giữa cạnh góc vuông va cạnh huyền đó là

c) Độ dài hai cạnh góc vuông là 3 và 2, góc đối diện với cạnh góc vuông có độ dài 3 là 
d) Độ dài hai cạnh góc vuông là 5 và 6, góc đối diện với cạnh góc vuông độ dài 6 là góc 
a) Độ dài cạnh góc vuông là 2, cạnh huyến là 3, góc đối diện với cạnh góc vuông đó là góc 
b) Độ dài cạnh góc vuông là 2, cạnh huyền là 5 góc giữa cạnh góc vuông với cạnh huyền đó là
góc 
c) Độ dài hai cạnh góc vuông là 3 và 2, góc đối diện với cạnh góc vuông có độ dài 3 là 
d) Độ dài hai cạnh góc vuông là 4 và 5, góc đối diện với cạnh góc vuông độ dài 5 là góc 

Bài 7. BC  32,5 cm; AC  12,5 cm

12 5
a ) sin B  ; sin C 
Bài 8. 13 13
2 21
b) sin B  ; sin C 
7 7
a) Độ dài cạnh góc vuông là 1, cạnh huyền là 2, góc đối diện với cạnh góc vuông đó là 
b) Độ dài cạnh góc vuông là 2, cạnh huyền là 3, góc giữa cạnh góc vuông và cạnh huyền đó là

c) Độ dài hai cạnh góc vuông là 4 và 5, góc đối diện với cạnh góc vuông có độ dài 4 là góc 
d) Độ dài hai cạnh góc vuông là 4 và 5, góc đối diện với cạnh góc vuông có độ dài 4 là góc 
o o o o o o o
Bài 10. a) cos 62 ( sin 28 )  sin 34  sin 35  sin 45  cos 28 (  sin 62 )
b) cos 65o 30 '(  sin 24 o74 ')  cos 59o (  sin 31o )  sin 47 o  cos 37o ( sin 53o )  sin 72o
1 1
a) A  ; b) B 
Bài 11. 2 2
2 6 1
cos   ; tan   ; cot   2 6
Bài 12. 5 2 6
Bài 13. Tương tự Bài 14, Vấn đề 4
Bài 14. a ) A  3; b)  2,5
Bài 15. Góc 2 là góc 

AMH
AH 2 AH AB. AC
a ) sin 2   2  2sin  cos 
AM BC BC 2
HM HC 2 HC AC 2
b) 1  cos 2  1     2. 2
 2 cos 2 
AM AM BC BC
HM HB 2 HB AB 2
c ) 1  cos 2  1     2. 2
 2sin 2 
AM AM BC BC

VẤN ĐỀ 6.
20 3 10 3
a) a  , c ;
Bài 1. 3 3
b) b  20sin 35o  11, 48, c  20cos35o  16,38
10   41,8o  C
  48, 2 o
a ) c  115; sin B  B
Bài 2. 15
12   59, 7 o  C
  30,3o
b) a  193; tan B  B
7
 o  o
Bài 3. a) a  35; B  53,1 ; C  36,9
  41,80 ; C
b) c  8; B   48, 2o
 o
Bài 14. a) b  2,95; a  4, 69; C  49
  30o
b) c  9,53o ; b  5,5; B
Bài 5. AN  3, 65 cm; AC  7,3 cm

o
Bài 6. a) CH  3 3 cm; AC  3 3 : sin 80  5, 28 cm
1
b) S  .3 3.6,92  17,98 cm 2
2
2
Bài 7. S  5, 09 cm
2
Bài 8. S  7, 66 cm
 o
Bài 9. a) c  3,12 ; a  6, 24; B  60
b) a  10 2
  10  B
a ) c  115; sin B   41,8o  C
  48, 2o
Bài 10. 15
12   59, 7 o  C
  30,3o
b) a  193; tan B  B
7

 o
Bài 11. a) a  5,14 cm; b  6,13 cm; C  50
b) A  62o ; a  9, 4 cm; b  10, 65 cm
c ) b  17 cm; A  61,93 cm; C

  28, 07 o
2
Bài 12. S  509, 08 cm
24  9 3
S cm2
Bài 13. 2
Bài 14. a) AB  15 cm; AC  20 cm; BC  25 cm; AH  12 cm

b) ADHE là hình chữ nhật
c ) S  69,12 cm 2 ; P  33, 6 cm
 o  o
Bài 15. a) AC  4 cm; B  53,13 ; C  36,87
b) AD  2, 25 cm; BD  3, 75 cm
c ) BF .BD  BA2  BE.BC
VẤN ĐỀ 7.
Bài 1. Chiều cao  6m75 m

2,1
  4,5 m
Bài 2. Độ dài sin 28o
o
Bài 3. Chiều cao  5 tan 50  5, 96 m
 o
Bài 4. BCA  59 44 '
2
Bài 5. a) AE. AC  AH  AD. AB  ABC ” AED (c.g .c)
b) DE  3 cm
 54 2
c ) ABC  56o ; d ) S ADE cm
13

1
EF  CG  AB; EF / /CG / / AB
Bài 6. a) Vì 2
  90o
b) CF  BE mà EG / / CF  EG  BE  BEG
h2
c ) S ABCD 
sin  .cos
h
d ) AC 
sin  cos
21
BD   22, 73 cm
Bài 7. cos 22,5o
Bài 8. a) AB  5 cm; AC  5 3 cm

b) AMBN là hình chữ nhật  CBM  
ABM  NMB  MN / / BC ( so le trong )  AMBN là hình chữ nhật
1
 MN  AB  BC
2
  1 AB 1
c ) CBM  ABM  ABC  30o  
ACB  MAB ” ABC ( g .g ) 
2 Tỉ số đồng dạng BC 2
Bài 9. Tương tự bài 5

 o
Bài 10. a) Giả sử tam giác ABC có A  90 , kẻ đường cao BH ta có
1 1
BH  AB sin A  S ABC  BH . AC  S ABC  AB. AC.sin A

2 2
 o 
b) ABCD là hình bình hành có A  90 , ABD  CBD  S ABCD  2S ABO  AB sin A
18 13 12 13 27 13
BC  3 13 cm; AH  cm; BH  cm; CH  cm
Bài 1. a) 13 13 13
b) BC  25 cm; AC  20 cm; HC  16 cm; AH  12 cm
132 99 176
c ) AB  33 cm; AH  cm; BH  cm; CH  cm
5 5 5
Bài 2. a) Đặt BH  9 cm; CH  16 cm; AB  15 cm; AC  20 cm

b) 
AMH  73, 4o ; c) S AHM  84 cm 2
6 3
a ) CH  6 3 cm; AC   10,55 cm
Bài 3. sin 80o
1
b) S ABC  6 3(6  1,83)  40, 69 cm 2
2
12
a ) BC  5 cm; AH  cm
Bài 4. 5
  53,13o ; C
b) B   36,87 o
15 20
c ) BE  cm; CE  cm
7 7
2
Bài 5. a) AE. AB  AH  AE. AC
9 7
b) AE  ; BE 
4 4
2
c ) FC  cm
3
Bài 6.
a ) i ) NF  15 cm; MFN 
 48,590 ; MNF  41, 41o
36 48
ii ) OM  ; FO 
5 5
S FO FH 9
iii ) S FNE  96 cm 2 ; FOH  .   S FOH  34,56 cm 2
S FNE FN FE 25
MF MN
b) MFN ” FEM ( g  g )    FM 2  MN .FE
FE FM
2 2 2
Bài 7. a) Vì DE  DF  FE
24 32
b) DK  cm; FK  cm
5 5
18   
c ) EK  cm; DKE  90o ; KDE  36o ,52 '; KED  53o8'
5

30 40
d ) ME  cm; MF  cm
7 7
 DK  DF DK DE
e) sin DFK  , sin DFE     DE.DF  DK .EF
DF EF DF EF
Bài 8. a) AB  3 cm; AC  6 3 cm
AB AB AC
b)   cos 
ABC  cos 60o  cos 
ACD 
BD BC CD
1 1 1
c) 2
 2

AH AC AD 2
Bài 9. a) ABE  ADE ( g.c.g )  AE  AF
 chung , FAK
b) F    45o  AKF ” CAF ( g  g )  AF  CF  AF 2  KF .CF
 FCA
KF AF
93 2
c ) S AEF  cm
2
1 1 1 1 1
d ) AE  AF  2
 2
 2
 2
  const
AE AJ AF AJ AD 2
o o o o o o o
Bài 10. a) cos 70 ( sin 20 )  sin 24  sin 45  cos35 ( sin 55 )  sin 78
b) tan16o (  cot 74o )  cot 57 o76 '  cot 30 o  cot 24 o  tan 80 o (  cot 10o )
o 0 o o o o o
Bài 11. a) cos 20  sin 65 ( cos 25 )  cos 28  sin 40 (  cos50 )  cos88
b) cot 67 o18'( tan 22o 42 ')  cot 28o36 '(  tan 61o 24 ')  tan 32o 48'  tan 56o32 '
24 1
a ) cos  ; tan   ; cot   24
Bài 12. 5 24
5 2 5
b) cos  ; tan   ; cot  
3 5 2
1 1 2
c ) cot   ; cos   ; sin   
2 5 5
1 1 3
d )tan   ; sin    ; cos  
3 10 10

7
tan      60o15'
Bài 13. 4
Bài 14. 6, 28 cm
4 2
Bài 15. a) A  2; b) B  3sin   sin 
4 4 2 2 2 2 2 2 2
Bài 16. a) sin   cos   (sin   cos  )  2sin  cos   1  2sin  cos 
b) sin 6   cos 6  (sin 2   cos 2 )3  3sin 2  cos 2 (sin 2   cos 2 )
c ) sin 4   cos 4  (sin 2   cos 2 )(sin 2   cos 2 )  1  2cos 2
1  cos x sin x
a)   (1  cos x)(1  cos x)  sin 2 x  sin 2 x  cos 2 x  1
Bài 17. sin x 1  cos x
sin 2 x  (1  cos x) 2 1  2 cos x

b) VT    VP
sin x (1  cos x) sin x(1  cos x)
c) Biến đổi tương tự câu a

CHUYÊN ĐỀ 3 HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM GIÁC VUÔNG

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

CHUYÊN ĐỀ 3 HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM GIÁC VUÔNG

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TUYỂN TẬP CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG TOÁN 9

TUYỂN TẬP CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG TOÁN 9

CHUYÊN ĐỀ 3. HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM GIÁC VUÔNG

Chủ đề 3. Hệ thức lượng trong tam giác vuông.................................................................................1

Vấn đề 1. Hệ thức về cạnh và đường cao.........................................................................................2

Vấn đề 2. Hệ thức về cạnh và đường cao.........................................................................................5

Vấn đề 3. Luyện tập hệ thức về cạnh và đường cao.......................................................................7

Vấn đề 4. Tỉ số lượng giác của góc nhọn (phần i)............................................................................9

Vấn đề 5. Tỉ số lượng giác của góc nhọn (phần ii)........................................................................12

Ôn tập chủ đề 3...................................................................................................................................22

Liên hệ bản WORD: NHÓM Toán chuẩn – Zalo 084.251.7768

VẤN ĐỀ 1. HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ ĐƯỜNG CAO

A. TÓM TẮT LÍ THUYẾT

 AB.AC  BC.AH hay cb  ah

Bài 2. Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH .

Liên hệ bản WORD: NHÓM Toán chuẩn – Zalo 084.251.7768

 Học sinh tự luyện những bài tập sau tại lớp:

Bài 6. Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH .

Tính độ dài đoạn thẳng BH và CH.

C. BÀI TẬP VỀ NHÀ

Liên hệ bản WORD: NHÓM Toán chuẩn – Zalo 084.251.7768

Bài 12. Cho tam giác ABC , biết BC  7,5cm, CA  4,5cm, AB  6 cm .

a) Tính đường cao AH của tam giác ABC .

Tính độ dài đoạn thẳng HB và HC.

Liên hệ bản WORD: NHÓM Toán chuẩn – Zalo 084.251.7768

VẤN ĐỀ 2. HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ ĐƯỜNG CAO

A. TÓM TẮT LÍ THUYẾT

 AB.AC  BC.AH hay cb  ah

Liên hệ bản WORD: NHÓM Toán chuẩn – Zalo 084.251.7768

a) Tam giác DIL là tam giác cân;

C. BÀI TẬP VỀ NHÀ

Bài 5. Cho hình chữ nhật ABCD có AB  8cm, B C  15cm.

a) Tính độ dài đoạn thẳng BD ;

a) Độ dài các đoạn thẳng OB, O D.

Liên hệ bản WORD: NHÓM Toán chuẩn – Zalo 084.251.7768

Liên hệ bản WORD: NHÓM Toán chuẩn – Zalo 084.251.7768

VẤN ĐỀ 3. LUYỆN TẬP HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ ĐƯỜNG CAO

A. TÓM TẮT LÍ THUYẾT

 AB.AC  BC.AH hay cb  ah

a) Tính độ dài đoạn thẳng DE .

 Học sinh tự luyện những bài tập sau tại lớp:

Liên hệ bản WORD: NHÓM Toán chuẩn – Zalo 084.251.7768

C. BÀI TẬP VỀ NHÀ

Bài 7. Cho tam giác ABC vuông tại A, đường cao AH .

a) Cho biết AB  10 cm, A C  8cm. Tính BC, CK, BK, AK.

Liên hệ bản WORD: NHÓM Toán chuẩn – Zalo 084.251.7768

VẤN ĐỀ 4. TỈ SỐ LƯỢNG GIÁC CỦA GÓC NHỌN (PHẦN I)

300 450 600

B. BÀI TẬP VÀ CÁC DẠNG TOÁN

Liên hệ bản WORD: NHÓM Toán chuẩn – Zalo 084.251.7768

a) AB  13cm; BH  0,5dm b) BH  3cm; CH  4 cm.

Bài 3. Cho tam giác ABC có AB  a 5; BC  a 3; AC  a 2 .

a) Chứng minh ABC là tam giác vuông.

 Học sinh tự luyện những bài tập sau tại lớp:

Bài 7. Cho tam giác ABC có CB  a 5; BA  a 3; AC  a 2 .

a) Chứng minh ABC là tam giác vuông.

Liên hệ bản WORD: NHÓM Toán chuẩn – Zalo 084.251.7768

C. BÀI TẬP VỀ NHÀ

a) Tính độ dài các cạnh AB, AC.

Liên hệ bản WORD: NHÓM Toán chuẩn – Zalo 084.251.7768

VẤN ĐỀ 5. TỈ SỐ LƯỢNG GIÁC CỦA GÓC NHỌN (PHẦN II)

300 450 600

B. BÀI TẬP VÀ CÁC DẠNG TOÁN

Dạng 2. Sắp thứ tự dãy các tỉ số lượng giác