Digitized by the Internet Archive

in 2011 with funding from

University of Toronto

http://www.archive.org/details/operaomniaquaeex01aris
 ARISTOTELIS

OPERA OMNIA
 IMPRIMATUR.
FR. AUGUSTINUS BAUSA O. P.

S. P. A. Magister.
BIBLIOTHECA THEOLOGI^ ET PHILOSOPHl^ SGHOLASTIG^
SELECTA ATQCE COMPOSITA

A Francisco EHRLE, S. J.

ARISTOTELIS
OPERA OMNIA QUJE EXTANT
BREVI PARAPHRASI ET LITTER.E PERPETUO INH^RENTE EXPOSITIONE

ILLUSTRATA

A SlLVESTRO MAURO, S. J.

EDITIO irXTA ROMAXAM AN.M MDCLVIII DENUO TYPIS DESCRIPTA

Opera Francisci EHRLE, S. J.

Adjuvantibus Bonif. FELGHLIN et Fr. BERINGER, ejusd. Soc.

Presb.

TOMUS 1

GONTINENS LOGIGAM, RHETORIGAM, POETIGAM.

PARISIIS, MDCCCLXXXV
SUMPTIBUS ET TYPIS P. LETHIELLEUX, editoris
4, VIA « CASSETTE >, ET VI A <( L>E RENNES .), 75
BT APUD FRED. PUSTET, S. SEDIS APOSTOL. TYP., RATISBON^ ET NEO-EBORACI.
 DIVISIO TOTIUS OPERIS

IN QUATUOR TOMOS

TOMUS PRiMUS coiitinet : Philoso^phiam rationalem, hoc est Logicam, Rhetoricam,

Poeticam.

TOMUS SECUNDus : PhHosopMam moralem, hoc est Ethicam, Politicani, (Economi-

cam.

TOMUS TERTius : primam imrtem PhysidB seu PhiIosophi(8 naturalis, hoc est
lihros de Phijsico Auditu, de Ccelo et Mundo, de Geiieratione et Corrupione.

TOMUS QUARTUS seciiudam partem Physic(B seu Ph%losophi<B naturalis, hoc est
:

libros de Anima, Parva Naturalia ; demum Philosophiam transnaturalem seu

Metaphysicam,
 LEGTORIBUS
HUJUS NOV.E EDITIONIS

Vulgaluri denuo egregia Silvestri Mauri in libros Aristotelis commentaria, haud

ingratum Lectoribus nos facturos putamus, si pauca primwm de auctoris vila, cleinde
de hujus editionis ratione ac modo prsemiserimus.
I. Ac primum quideminter viros ingenio et eruditione prseclaros, qui sseculo de-
cimo septimo Gollegium Romanum Societatis Jesu illustrarunt, Petrum Arrubal
dico, Gregorium de Valentia, Joannem de Lugo, Antonium Perez, Sforza Pallavi-
cini, Nicolaum Martinez, Joannem Gormaz, Joannem Ptolomeum, ut solos Theologos
ac Philosophos recenseam, —
haud ultimum locum occupat Silxester Maurus.
Natus is erat Spoleti, genere nobili, parentibus Audrea Mauro et Livia Zucconi (1)
die 31 decembris an. 16J9 (2). Primis Grammaticse et Rhetoricse, fortasse jam Philo-
sophise quoque prseceptis Romse (3) excultus, die 21 aprilis an. 1636 ibidem apud
S. Andream in GoUe Quirinali Socielati Jesu nomen dedit. Transacto in multiplici
virtutum exercitatione novitialus biennio (1636-1638), per annum et dimidium ad
latinarum et greecarum litterarum studia redire jussus est (1638 et 1639). Deinde tri-
bus annis (1639-1642) Philosophise vacavit in Gollegio Romano, magistro usus
P. Sforza Pallavicino (4), viro non minus theologicis scriptis, quam historia Goncilii
Tridentini clarissimo. Ut animum paullisper a gravioribus studiis relaxaret, ad do-
cendumin scholis Grammaticam per duos annos (1642-44) est adhibitus. Quibus ela-
psis ad theologicas in Gollegio Romano addiscendas disciplinas ascendit. Quare in
Gatalogo sub finem an. 1644 vulgalo interTheologos primi anni ejus nomen occurrit
additanota « Prsefectus Academiee Grsecse », ex qua quantum in usu hujus linguse
:

pro studiis philosophicis tam necessarise profecerit, plane apparet. Ex ejusmagistris

Antonius Perez etis,quem modo diximus Sfoza Pallavicinus, speciali mentione sunt
digni.
Absoluto studiorum theologicorum cursu (1644-1648) ac transacto, ut conjicere li-
cet, Florentise in monte S. Miniati tertio probationis anno (1648-49), ut se paullatim

(1). vitam cjus Operi theologico 1687 Romac edito prafixam.

Cf. Silvestri
(2). Cum in cjus vit» serie passim
plura, quse rcferuntur, parum intcr sc consentirc vidcrcntur, authenlica
documenta excutienda duximus Catalogos annuos et tricnnalcs atque cjus Necroiogium paucis post ejus obitum
:

diebus conscriptum, ex quibus omnia ferc hausimus, qusehic adncclimus.

(3). Cf. vitam paallo anle rccensilam.
(4U Ex Calalogo annuo quidem plane conslat, cum, cum an. 164i inter Melaphysicos h. e. tertii anni Philoso-
phos veisarclur, Pallavicinum habuissc magislrum ; cx quo, cura tum unus idcmquc magi^tcr discipulos suos
per omnes tres annos perducere soleret, faciie licet conjiccrc, eodem ctiam prioribus annis eura csse usura.

6
ad graviores disciplinas Romae tradendas pararet, Maceratam missus est, iibiinte-
grum (1) cursum absolvit (IG-^iQ-lGb^)^ ita tamen, ut quod ex schola-
Philosophise
stica occupatione reslaret temporis,in curam congregatiouis rusticorum impenderet.
Quanta scientise laude docendi munus in hac minori palsestra exercuerit, inde facile
patet, quod jam anno 1652 ad finem vergenle Romam sit revocatus ac Collegio Ger-
manico adscriptus, ut juvenum studia regeret (1632-53).
Demum an. 1653 exeunte in numerum magistrorum Gollegii Romani est cooptatus,
iuter quos fere quod vitse reliquum erat exegit. Primum ann. 1653-1656 integrum
Philoso[)hia) cursum explicavit, ita tamen ut prseterea an. 1654-55 scholares secundee
congregationis ad pietatem institueret. Hoc etiam tempore , nimirum die 2 fe-
bruarii 1654 Deo acSocietati votis solemnibus emissis searctius obstrinxit. Anno in-
sequenti (1655-56) inter eos recensetur, « qui ob incommoda pestilenlise applicari
non potuerunt ». — Uno alterove anno in Philosophia tradenda consurapto, exeunte,
ut videtur, an. 1658 vel 1659 ad Theologise cathedram est promotus, in qua proximis
viginti quinque annis ita est versatus, ut uno vel duobus annis ad Ethicam explican-
dam ad Philosophos rediret (2). Ex his viginti tribus annis, quibus Theologiam pro-
fessus est, novem annis — idque ante an.
1678 —
tertiam, quce tunc dicebatur, le-
ctionem tradidit, reliquo vero tempore unam ex duabus lectionibus antiqua consue-
tudine constitutis.
Gum verum etiam pru-
vero non solum ingeuio et exquisita prsestaret eruditione,
dentise laude inter suos plurimum valeret, die 24 septembris an. 1684 Rector GolJegii
Romani est renuntiatus. Hoc fungens munere inter alia « Ignatiani templi partem
superiorem, muro interposito clausam summis, quse huic operi obstabant, difficulta-
tibus obluctatus tandem aperuit, templique magnifici absidem atque eam, quse nunc
spectatur, formamet ampliludinem conspiciendam oculis prsebuit. Gui tholum etiam
addidit (1685) fictitium quidem et temporarium, sed longe pulcherrimum, quique veri
similitudine spcctantium oculos falleret; usus ad id opportune opera prsestantissimi
e nostra Societate artificis et architecti (fratrem Andream Pozzo indicat), quem in
arte perspectiva^ recle diceres nulli secundum (3). — Sepulchrum eliam amplum et
cameratum, quod defunctorum corpora commode caperet, fieri curavit; hisque ope-
ribus assiduus affuit velat impulsor et cognitor » (4).

Paullo plus duobus annis inadministrandocollegio exactis die 13 januarii an. 1687
pie in Doraino obdormivit.
Quam sibi vivens docendo acquisierat eximii Philosophi et Theologi famam, eam-
dem mortuus scriptis prelo vulgatis apud posteros conservavit. — Primum an. 1658,
antequam Theologise cathedram conscenderet, edidit « Qusestionum Philosophicarum
librosquinque, Romse per Ignatium de Lazaris, 1658, 5 vol. in 8° ». Haram Qusestio-
num alteraprodiitRomse typis Michaelis Herculis,sumptibusFredericiFranzini
editio
1670, 5 vol. in 8° . Terlio demum paucis ante annis Genomani typis Leguicheux-Gal-

(1). Ex Catalogis ann. 1630 et 1631 clucet, cum his annis I'hysicara atquc Metaphysicam tradidis?e.
(•2). Legimus cnim in Catalogis tricnnalibus an. l6oo docuit 2 an. Gramraalicara^ 5 an. Philosophiam. —
an.
—
:

1638 docuit 2 an. Gramraaticam, 8 an. Philosophiaiu, i an. Praifectus studiorum. an. 1663 plnne idcm, ubi tamen
addendum pulamus 4 an. Ihoologiam. Elcnim an. 1666 docuit 2. an. Grararaaticara, 8 an. lliilosophiara, 7 an.
— —
: :

Theologiara et Etliicara, Prsef. studt an. 1669 idem, sed Theologiam an 10 an 1672 idcm, sed Theoiogiam
an. 14" — an. 1673 idera, Thcologiam vero an. !7. — an. 1678 docuit 2 an. Grammalicam, 9 an. Phiiosophiam,
2 an. Ethicam, an. 1 PrEef. stud.', 11 an. Thcologiam, 9 an. Tertiara Lectioncm. — an. 1681 idcm, prater hoc
—
:

Theologiam an. 14 ct nunc. an. 168.3 (atque id quidcm sua ipsius manu scriptum putamus) studuit an. 1 1|2
:

Rhetoricara, an. 3 Philosophiam, an. 4 Thoologiara ; docuit 2 an. Grammaticam, 9 an. Philosophiam, 2 an.
Eliiicara, lan. Prajf. stud., 9. an. Tertiam Leclioncm, 14. an. Thcologiam, Rcctoratus an. 1° ; ad hffic rcliquos
Cala\ogos triennales cxigendos pi-laraus, maxime cum Cataiogi aunuaics an. 1636 usque ad an 1684 deficiant.
(3). Hujus fabricffi rationcs accurale descriptas etdclineatas habes in opere Andreaj Puteani (Pozzo) Perspectiva
:

Pictorum el Architettorum, Romse 1717, vol. 1.

(4). Hffic ex Necrologio.
lienne 1875 eee qusesliones sunt vulgalse. — Deinde eam,
quara nunc iterum typis
describendam curavimus in opera omnia Stagiritse paraphrasim, an. 1668 Romse
(apud Angelum Barnabo) sex voluminibus comprehensam vulgavit. Hujus operis
vohimen alterum, quod Philosophiam moralem continet, Venetiis an. 1696-1608
sumptibus Hieronymi Albrizzi denuo prelo est subjectum (1). Aliquot annis in —
docenda Theologia transactis selecta qusedam hujus disciplinse capita ita accurate
est commentatus, ut ejus scientise quasi succum paucis concluderet voluminibus.
Quod opus « Qusestionum Theologicarum libri sex » inscriptum Romse apud Angelum
Barnabo annis 1676-1679 sex voluminibus in 12" typis descripsit. Auctum vero et
accuratius perpolitum denuo Yulgavit hoc titulo adjecto « Opus Theologicum in
Ires tomos distributum, in quo praecipua totius Theologiae capita accurate pertra-
ctantur, Romse typis et sumptibus Nic. Ang. Tinassii, 1687 » in tribus voluminibus
in folio.
II. De ratione vero sui operis cum ipse auctorin prsefatione accuratius egerit^ nobis
id\m\im incumbit, ut quo consilio illud ac quo moclo nos denuo vulgandum duxeri-
mus, breviter indicemus.
1. Cum Philosophia Scholastica potissimum ex scriptis Aristotelis sit nata, qui il-

lius ortum et progressus accuratius voluerit investigare, primum Aristotelicse doctrinse

quasi fata diligenter excutiat necesse est, Constat autem hujus doctriuEe triplicem
velut configurationem posse distingui : grsecam, arabicam, scholasticam Graece
enim ab ipso auctore in suis libris est conscripta atque ab antiquis Peripateticis
grsecis commentariis est Inde per Syros ad Arabes migravit, a quibus
illustrata.
arabicis litteris consignata diu diligenterque exculta est. Ab his demum sseculo decimo
tertio ineuntead nostras partes pervenit atque a Scholasticis, quos dicimus, secun-
dum veritates nobis divinitus traditas exacta ac latinitate donata est. Quare hoc —
imprimis nobis agendum est, ut ope Philologiae atque Artis Criticse aristotelicse do-
ctrinse genuinam formam ex ejus scriptis eruamus atque ex grsecis commentariis il-
lustremus. Deinde investigandum, quam faciem haec doctrina apud Arabes, quam
demum induerit apud Scholasticos, ita ut harum trium formarura unaraquamque
perspicue describamus, atque ipsis inter se collatis, quomodo inter se differant, plane
perspiciaraus. Tum enim
de varia aristotelicse doctrinse forma, tractatione, fortuna,
de ejus genuina natura, de arabic«e Philosophise indole ac pretio, deque Scholastico-
rum ad Aristotelera ipsura atque ad Arabes habitudine secure poteriraus judicare.
Jam vero ad excutiendum Aristotelera greecum primum nobis ipsa aristotelicorum
operum atque grsecorum commentariorura collectio ab Academia Berolinensi
editio
Yulgata praesto est; quin etiam haud parum hac in parte a viris doctis Trendelenburg,
Brentano, HertIing,Bonitz, Spengel aliisque est elaboratum. —
Pro Aristotele arabico
illustrando niliil fere hucusque est confectum, quod maxirae ex inopia librorum ad
id necessariorura evenisse putamus. Quare inter auctores in nostra Bibliotheca Scho-
lastica vulgandos imprirais AvicennamAverroera adscripsiraus.
et
Jam ut qu^m quomodo
Scholastici atque imprimis eorum
facillime constare posset,
princeps S. Thomas de Aquino singula aristotelicae doctrinse capita ex suis sedibus
hausissent atque singulos librorum ejus locosessent interpretati,opportunissimura vi-
debatur, ex infinito psene coramrmtariorum numero unum aliquem seligere, qui ipsos
Aristotelis libros ad Scholasticorura raentem quam accuratissime exactos nobis exhi-
(I) Volumon hoc 000 paginarum in duas parles dispescilur, quarum prior inscribiUir : o Nova et accurala Elhirac
Arisloteiis editio cum prKclara paraphrasi P. Silv. Mauri c Soc. les., dicata (a typographo ipso) MI. ot Kxcel.
D" Christino Martinelli, Patritio Venelo, Veneliis 1696 lypis et sumplibus Hier. Aibrizzi. » — Pars vcro altcra sic:
Novacl accurala Politicic et (Hconomicae Aristotelicae editio cum, etc. dicala III. et Excell. Caro'o Zonobio, D° et
Patrilio Colendissirao, Veneliis 1698, etc i.
 beret. Id egregie a Maiiro in sua paraplirasi prsestitiim est. In eaenimipsos Stagiritse
libros, quales sibi S. Tliomas caelerique Scliolastici efrmxerunt, rejecta molesta inter-
pretationum ac qua^stionum mole, quam brevissime et clarissime liabes ob oculos
positos.
2. Ex Iiis quare in hac nova editione adornanda id maxime nobis
facile apparet,

esset in votis, ut huic paraplirasi ipsum textum grsecum apponere possemus. Verum
ab eo nobis erat abstinendum, ne nova? edilionis pretium nimium excresceret. Nihi-
lominus, ut antiquam eorum librorum versionem a Mauro vulgatam iterum typis
describeremus, adduci non potuimus; quippe quse maxime scribarum et typotheta-
rum culpa multis in locis sit ita corrupta, ut intelligi omnino non possit. Quare edi-
tores Berolinenses secuti eas singulorum librorum versiones selegimus, quse propius
ad textum grsecum accedere viderentur (J).
cseteris
non potuissemus, si Maurus in paraphrasi conficienda una versione
Id sane facere
antiqua usus esset. Tum enim paraphrasis ita hujus versionis verbis et sententiis
adhaereret, ut sine ea commode intelligi non posset. Verum is nou solum meliores,
quse ipsi prsesto essent, versiones latinas atque interpretes diligenter adhibuit, verum
etiamipsum textum grsecum plerumque habebat ad manus; quod quidem, ut alios
locos taceam, ex libro de Arte Poetica manifesle apparet. Quare paraphrasi ex his
fontibus derivatse antiquam versionem ob id solum adjunxit, quod ea tum omnium
tereretur manibus. —
Paucas illas brevissimasque antiquse versionis particulas, quas
auctor interdum paraphrasi inseruit, etiam reliqua mutata versione non eiciendas
duximus, ne ipsa auctoris verba vel minimum attigisse videremus; maxime cum
et auctor eas interdum non ex antiqua, sed ex alia, quam ad manus habebat.
versione desumpsisset. —
Id solum incommodi, si quod est^ haec mutatio effecit, ut
cum interdum versioues aliter Aristotelici textus sententias inter se copulave-
alise

quas selegimus, versionibus aliquse sententise fuerint intersecandse. Ve-

rint^ in iis,
rum hae versionum inter se discrepantise adeo leves sunt, ut lectores non modo nou
perturbent , sed potius ad genuinum textum cum paraphrasi comparandum
excitent.
facilius hsec comparatio possit institui, eam quam editio Berolinensis
Denique quo
exhibet librorum aristotelicorum partitionem, uncis inclusam apposuimus. Verum
nec antiquorum aliquos libros in « textus « dispertieutium divisionem plane negligen-
dam duximus quare eam ;
in indice ita adscribendam curavimus, ut qui ab antiquio-
ribus auctoribus afferuntur Aristotelis loci, commodius in paraphrasi Mauri et in
textu Berolinensi possint inveniri.
In Romana Mauri editione interpungendi ralio ita est confusa, ut ea non sine la-
bore deleta, nova visa sit adhibenda. Prseterea cum scriptio Mauri haud parum ab ea

discrepet, qua Pacius aliique librorum aristotelicorum interpretes sunt usi, fieri non
potuit, quin paraphrasis paullo aliter quam textus esset interpungenda. — Cseterum
id maxime studuimus, ut librum a tj^pothetarum mendis quam maxime purgare-
mus. Quod tamen in hoc volumine nondum ita, ut desiderabamus, videmur nobis
esse assecuti. Idnemo mirabitur, qui difficultates, quse hujusmodi laborum initia
circumsepiant et ex correctorum inter se et a tjpothetis distantia emergant plurimse,
ante oculos habuerit.

Scribebam Romae, Borgo S. Spirilo 12.

Franciscus Ehrle S. J.

(i). Vulgamus igilur Organon lulio Pacio, Rhetoricam ct Poeticara Antonio Riccobono interprelibus.
 ILLUSTRTSSBIO ET EKCELLENTISSIMO DOMINO

SIGISMUNDO CHISIO
SILVESTER MAURUS FELICITATEM

Eam manu coegit natura, ut quam-

auri argentique copiam in beatas PeruvicB fodinas munifica
quam victrix Hispania immissis fossorum agminibus aeraria montium altero jam sasculo populetur,
non modo nunquam defecerit pretiosum metallum, sed quo propiusad tartara ventum est, eo ditior
occurrerit p^-seda, aviditatem victorum superante opulentia victaB telluris. Aristotelis libros quidni
disciplinarum fodinas Peruvianis multo feraciores appellem? Duobus jam annorum millibus non
una provincia, sed orbis terrarum universus, conjunctis ingeniorum viribus, Aristotelis volumini-
bus non tam explicandis, quam effodiendis insudat et, licetimmensas sapientiae opes eruerit, haud
temere sutpicatur, majus aliquid in immani adhuc profunditate latere. Grseci omnium primi fodi-
nas hasce, utpote suo natas in solo, scrutari aggressi, mirati sunt unura Aristotelem eos doctri-
narum thesauros congerere potuisse, quibus universa Grfficia non sufficeret egerendis. Graecos
excepit Arabs, qui Hispania potitus atque acerrimum ingenium a coelo nactus Hispano, Aristotelem
graecum scriptorem arabice loqni docuit, erubescente Gr^ecia, quod Aristoteles clarior ac ditior
esset Cordubse quam Athenis. Superbiebat ventosa atque insolens Arabum natio, atque Aristotele
sibi vindicato non minus, quam subacta gloriabatur Hispania; ausa etiam jactare, christianam
religionem cum aristotelica, hoc est vera cum Philosophia stare non posse. Barbaros ac Maho-
metanos Christo acveritati insultantes Christiani ac Latininon tulimus; Aristotelem quasi quam-
dam Herculis clavam, qua petebamur, ex eorum manibus extorsimus, eaque superstitionum atque
haeresum monstra contrivimus ita, ut hseretici Aristotelem non minus oderint, quam formident,
Mahometani vero abjurata Philosophia jam nonjationibus pugnandum esse, sed viribus,
statuerint,
hoc est armis non horainum_, sed ferarum. Exinde Christiani sapientes, quorum ad id tempuslabor
fuerat unicus, e sacrorum voluminum venis eruere doctrinas coelestes, quas extra naturse conspe-
ctum Deus esse voluerat, operam etiam dedere, ut ex Aristotelis fodinis haurirent disciplinas
humanas; atque id sunt assecuti, ut ex fidei divinffi ac uaturalis Philosophiio consortio, et quasi
ex Coeli terrseque conjugio prodiret in lucem Scholastica Theologia, quse utruraque parentem refe-
rens ostendit, quam apto nexu eflfatis naturae per Aristotelem editis oracula divina cohaereant.
Me quoque subiit cupido Aristotelicas fodinas trita jam tot interpretibus via lustrandi, atque
eas, quas possem, sapientise divitias efPerendi. Avarum animum ad hauriendum impulit ipsa
exhauriendi desperatio, cum pergratum sitientibus sit, e non defecturo fonte potare.
Et quia non
ignoro, quanta in te bonarum artium Sigismunde Chisi, dicare constitui tibi Ari-
sitis exaestuet,

stotelem hunc meum, hoc est omnium oceanum disciplinarum. Adolescens istius aetatis, qua pleri-
que in sola Grammatica detinentur; istius fortunio, qua non pauci studia omnia dedignantur,
Rhetoricis simul et Poeticis erudiris, ad Dialecticam formaris et Physicara, Mathematicis etiam
institueris, ac modo cuai geographis terras lustras et maria, modo cum astronomis coelum con-
templaris ac sidera, modo cum militaribus architectis munis urbes arcesque delineas, Multum
disputas, multum audis, multum lectitas, multum scriptitas atf^ue ita tempus otiumque disponis,
ut non tantum singulis horis, sed singulis momentis aliquid addiscas. Sine semulo, sine sequalium
exemplo tecum certas, tecura contendis atque eniteris, ut quotidie te ipso doctior evadas. Sed hsec,
quse in aliis priraa, in te postrema sunt decora. Illa prajcipua tua gloria est, quod ex hac amplitu-
dine fortunce nihil aliud arrogas tibi, nisi ut qui Romanse juventutis es princeps, virtute et morum
innoeentia velis esse secundus nemini. Quam severe te ab omni vitiorum contagione reprimis ac
revocas? Quam religiose non modo crimina, sed ipsam criminum umbram exhorres? Quam fre-
quenter animum contractis maculis eluis? Quo sensu pietatis divina te fruge pascis? Nonne affectata
aliis, tibi ingenita et innata modestia est, et custos modestiae verecundia? Virtutes has tuas non
adeo miraremur, si minus excelsa, si minus erecta mens foret. Nunc autera eum ani-
tibi indoles

mum geras summa3 fortunse capacem, unam tibi vindicas obsequii laudem. Jam vero actum in
Galliam iter, quam prudentem te, quam con&tantem rectique propositi tenacem exhibuit. Illud
prudentiae tuae fuit, quodprivatum Poutificii Legati asseclam et Alexandri Pontificis Maximi ex
fratre nepotem tam apte miscueris, ut quo humanius te c£eteris aequabas, eo impensius omnes hanc
ipsara tuara huraanitatera venerarentur. Illud fuitconstantise, ut qualis ante latueras in tuae do-
mus umbra, talis effulseris in Gallia) luce, ac pluriraura tibi ad faraam innocentise contulerit, pe-
nitus iiispici. In illo itineris turaultu consueta pietatis ac literarum studia nunquam intermissa.
Gestiebat Galliarura populus visere te, cum sacris adesses, ac majores natu eumdem te, quasi
quoddam exemplar junioribus ostentabant. Cc-gnovisti mores gentium, regionum situs,
virtutis
locorura intervalla, naturam raariura, positiones urbiura, eaque orania tam eleganti carmine
descripsisti, ut facile appareat, quara in te vivat ac spiret ingenium illius, qui sub Philomathi
nomine in suis musis juvenilibus cecinit itinera, per quse septentrionem ac meridiem non pedibus
magis, quam virtutibus peragravit. Sed qui juvniles patrui tui musas tam feliciter iraitatus es
suavitate carminis, plus esse in eo judicasti, utejusdem virtutes morum concentu referres, atque
id es assecutus, ut speculi vice fungaris; siquideran te videmus, qualis olim Fabius fuerit adole-
scens, in Alexandro vicissim cernimus prudentia qualem audentiore forsan voto, at
et probitate

non indebito orainemur, fore te jam setate grandEevum. Quo tanti voti compotes simus, illud unum
a Superis petimus, ut dum tibi annos addunt^ animum servent. Nam licet in adolescentia sis ma-
ximus, non exigua tui parte in isto modestiae recessu seque lates et luces; cum autera per setatera
es te ipso totus eruperis, in eo nostrara expectationem falles, quod summa pollicitus, majora
f.rfestabis.

Leguntur in editione Romana post indicera ; approbatio Joannis Pauli Oliv^, Praepositi Gene-
ralis Societatis Jesu, data RomfedielS. Novembris 1664; Suraraa privilegii Alexandri PP. VII,
dati Rom^e die 5 Decerabris 1664; Regis Christianissimi Luuovici xiv, dati Lutetise Parisiorum
die 21. Februarii 1665; Serenissimi Venetiarum Ducis Dominici CoNrAUENi, dati Venetiis
die 20. Decembris 1664.
 ARISTOTELIS OPERA
ILIXSTRATA A SYLVESTRO MACRO,
PROOEMIUM TOTIUS OPERIS
PROPONITUR DIVISIO PHILOSOPHLE ET LIBRORUM ARISTOTELIS. EXPLICATUR SCOPUS
AUCTORIS ET DIVISIO OPERIS IN QUINQUE TOMOS.
i. Explicaluri universos, qui extant,
Aristotelis prsemittendum duxi-
libros,
musProoeraiumtotiusoperiSjinquo^rzwiO
afferemus divisionem Philosophise et li-
brorum Aristotelis; secundo explicabi-
mus scopum a nobis in hoc opere inten-
lum ac proponemus ordinem et divisio-
nem totius operis in quinque tomos et
rationem talis divisionis et ordinis.
2. Quoad irrimum Philosophia ex
: imitativam ac docet modum delectabi-
Platone {!), quem secutus est Aristo-
teles aliique communiter, dividitur iii
realem, rationalem etmoralem. Philo- — congruam orationem ac docet modum
sophia reaJis est, quse agit de ente reali,
hoc est de rebus secundum se et secun-
dum prsedicata, quae rebus conveniunt a
parte rei et nemine cogitante. Suhdivi-
dit^trin Physicam, Mathematicam et
Metaphysicam. Physica agit de ente ut
naturali, hoc est sensibiliter mobili ac
mutabili. Mathematica agit de ente ut
extenso, Metaphijsica agit dc ente imma-
teriali, cujusmodi sunt ratio cnlis, sub-
stantiae, elc, ut magis explicabitur in
Prooemio Physicae et Metaphysicse.
3. Philosophia rationalis est, quse agit
de ente rationis, hoc est de rebus relate
ad actus rationis, et ad eorum signa, ac
de ipsis aclibus rationis et eorum signis.
(1)Plato, etsi in cis, quae ad nos perveneiunt, scriplis,
hanc divisionenri indicaverit, tamen eain docuisse
nullibi
videtur, cum ea ab Aristotele, ut jam passim nnia, supponatur
(Cf.Topic. I, 14, 105, b. 19 it AnaL Post. i, 33, lin.), et ipsi
dialogi Platonici juxta hanc divisionern apte in tres classes
distribuantur. Cf. Zeller Ed. Die Philosophie der Gricchen.
Beriin. 1875, 3. Aufl. i, 2, pp. 486 seq.
MAuncs i.N
S. J.
—
SuMividitur in Logicam, Rhetoricam,
Poeticam etGrammaticam. Logica agit de
rebus relate ad actus rationis sive intel-
lectus ac docetmodum recle defiuiendi,
dividendi, argumentandi, etc. Rhetorica
agit de rebus relate ad orationem rectam
etaptam ad persuadendum ac docet mo-
dum dicendi apte ad persuadendum.
Poetica agit de rebus relale ad orationem
liter imitandi oratione metrica. Grarn-
matica demum agit de rebus relate ad
recte loquendi.
4. PhiJosophia moralisest, quee agit de
ente morali, hoc est de rebus relate ad
actus morales ac de ipsis actibus morali-
bus ac docet modum recte vivendi. Sunt
autem actus morales, per quos homo effi-
citur simpliciter bonus vel malus, hoc est,
aptus vel ineptus ad consequendum suum
ultimum finem. Bene vivere est vivere
apte ad consequendum suum ultimum
finem, hoc est, felicitalem. Philosophia
moralis suhdividitur in tres partes :in
monasticam nimirumseu solitariam, quse
retinet commune nomen Moralis, CEco-
nomicam et Politicam. Ratio est, quia
Philosophia moralis debet ordinare ad
ultimum finem non solum ununiquemque
hominem solitarie acceptum, sed etiam
familiam, civitatem et regnum; sed illa
pars Philosophise moralis ((use docet quo
paclo sint ordinandae ad uHlmum finem
actiones familise, vocatur GEconomica seu
Arist. I.
 ARISTOTELIS OPERA

iamiliaris ; illa pars, qiite docet, qiio pacto addunt decimum, qui ab aliis censetur
sint ordiiiandse ad iiltimum fmem actiones nonesse Aristotelis; quatuor de Partibus
totiiis Yocatur PoUtica
civitatis ac regni Animalium, uno de Incessu Animalium,
seu civiiis; ergo Philosophia moralis di- tribus de Anima; libris, qui inscribuutur
viditur in monasticam, qusB absolute Parva Naturalia, et quinque libris de
dicitur Moralis, OEconomicam et Politi- Generatione Animalium; quibus aliqui
cam ut magis explicabitur in Prooemio addunt duos libros de Plantis, qui ab ahis
Philosophise moralis. ccnsentur non esse AristoLelis. His acce-
o. PhilosopMam et omnes ejus enume- dit liber Physiognomicorum, liber de Ad-
ratas partes , excepta Mathematica et mirandis Auditionibus, et duo libri Phy-
aliquatenus Grammatica, in suis libris sicomathematici, liber nimirum Quasstio-
accuratissime tradidit AristoteJes (1); et num Mechanicarum, et liber de Lineis
quidem cum tres sint prsecipuse 'partes Insecabilibus, de quo tamen dubitatur,
PhiJosopMcBrationalis, Logica, Rhetorica an sit Aristotehs. Accedunt etiam liber de
ac Poelica, Logicam tradidit in libris Prse- Coloribus, de Audibihbus, de Spiritu, de
dicamentorum, in libris Perihermenias Proprietatibus Elementorum, de Mundo
seu de Interpretationc, in quibus etiam ad Alexandrum, qui communiter cen-
multa affert, quse videntur spectare ad sentur non esse Arislotelis.
scientiamGrammaticse ; inlibris de Priori 9. Omissa Mathematica, quse est se-

et Posteriori Resolutione, Topicorum et cunda pars Philosophise realis, tertiam

Elenchorum. Rhetoricam tradidit in tri- et altissiniam partem Philosophise realiSy
bus hbris Rhetoricorum, quibus aliqui hoc est Metaphysicam^ tradit. Aristoteles
addunt Rhetoricam ad Alexandrum, licet in quatuordecim libris Metaphysicorum,
hic liber ab aliis censeatur non esse Ari- quibus additur Hbellus de Xenophane,
stolelis. Poeticam tradidit in libro, qui Zenone et Gorgia, qui est metaphysicus.
inscribitur Poelica. Aliqui addunt etiam librum de Causis et
6. Philosophiarji riioralem secundum libros de Theologia J^g^qjtiorum, qui
partem monasticam,qu8e absolute dicitur profecto non sunt Aristotelis.
decem libris
Moralis, tradit Aristoteles in 10. His libris, quibus Aristoteles com-
Elhicorum Moralium ad Nicoma-
seu plexus est singulas Philosophise partes,
chum; in diiobus libris Magnorum Mora- addidit librum Problematum, in quo pro-
lium et in septem libris Moralium ad ponit ac solvit plurimas qusestiones spe-
Eudemum, quibus aliqui,addunllibelluin ctantes ad omnes partes Philosophise, ad
de Virtutibus. GEconomicam tradidit in Rhetoricam nimirum, Poelicam, Logi-
duobus (Economicorum. Polilicam
libris cam, Physicam, Mathematicam, Meta-
demum tradiditin octolibris PolUicorum. physicam et Moralem.
7. Primam partem Philosophie realis, \\. Quoad secundiim : propositum no-
hoc est Physicam, tradit octo libris de bis in hoc opere fuit, omnes Aristotelis
Physico Auditu, quatuor de Coelo et libros breviter ac dilucide itaexplanare,
Mundo, duobiis de Generatione et Gorru- ut facile ac jucunde possint legi et intel-
ptione, quatuorMeteorologicorum, noyem ligi; an id simus assecuti, aliorum esto
de I-Iisloria Animalium, quibus aliqui judicium. —In horum librorum expli-
catione stilo a Scholasticis usitato sumus
usi ac optimos quosque ex interpretibus
(1) Nos.lruiii non cst hic accunitius in singula, qus ub auctore seculi et pr^Bseriim Sanctum Thomariiy
Aristoleli inquiixTC, ut quffi genuina,
ailsciiljunlur, scripta
(jusesint spuriy, sta(uair:us. iNihilominus non abs re est, hic
cjui, quia ingenio fuit Aristoteli similli-
nostratium tle hac re sententias brevi conspeclu lcctoribus ob m us, ita A ristotelem explicat, ut non alius
oculos poncrc. Cf. Zclltr. 1. c. ii, 2, pp. o0-109. -Aristotelis
Aristotelem, sed Aristoteles se ipsum
opera, qua; habentur
a) Ceria : Analytica, Topica, Elenchi, Rhetorica, Poetica. explicare tideatur. Quia vero usitatus
Physica, de Ca-io et Mundo, de Generalione et Corruptionc,
plerisque interpretibus modus exponendi
do Aniina, Meteorologica, Ittsloria .\niraalium , de Parlibus,
de liigressu, de Ceneralione Animalium, Parva Naturalia, textum verbatim ac psene dixerim sylla-
Melapliysica. batim, identidem repetendo dicit, deinde :

Etiiica ad Nicom., Politica.

h) Dubia : Prajdicamenla, de Inlerpretatione.
dicit, etc, licet sit ad singula explicanda
c) Spuria : litthorica ad Alex. aplissimus, tamen solet esse lectoribus
iJe Plantis, Physiognomica, Mcchanica, de Coloribus, de
Audibilibus, de Spiritu, dc Proprietatihus Elenienlorum, de
permolestus; ideo aliam rationem expli-
Mundo ;id Aiex., de Lineis Insecabilibus, Problemala, de candi secuti sumus, ac textum in varias
Admirandis Audiljilibus, etc.
particulas divisum acnumeris distinctum.
Magna Moralia, Elhica ad Eudemuin, (Economica, de
Vir tntibus. perpetua deinde paraphrasi in totidem
 PROCEMIUM TOTIUS OPERIS
particulas divisa ac totidem numeris di- continentur in tomis Averrois, qui om-
stincta sumus interpretati: in qua para- nium manibus versantur; tum quia. cum
phrasi curavimus, ut niliil textui addere- Logica doceat modum sciendi, debet
mus, nihil ex iis, quse sunt in textu, prEemitti cEeteris scientiis et facultati-
omitteremus, ideoque studiose a qusestio- bus, etiam Rhetoricce, quse, ut ex Aris-
nibus ac dubiis circa doctriuam textus totele dicetur libro primo Rhetoricorum,
occurrenlibus abstinuimus, quas quoeitio- cap. 1, art. 3, num. l et sequentibus.
nes ac dubia \idere quivis poterit apud haurienda ex fontibus Logicre, et
est
interpretes, quodammodo est pars Logicse ; sed Rhe-
12. Aristotelislibrosac paraphrasticam torica est aftinis Dialecticee, et proportio-
nostram explauationem in qimiqiie tomos naliter illi altera ex parte respondet, ut
sv.mv.spartiii. —
Tomus^/'i//n;5Continebit docet Aristoteles initio primi Rhetorico-
Philosophiam rationalem, hoc est Logi- rum, in quo videtur Logicam imraediate
cam, Rhetoricam et Poeticam. Tomus — conjungere Dialectic^ ; ergo post Logi-
secundus continebit Philosophiam mora- cam ponenda est Rhetorica et post Rhe-
lem, hoc estomnes libros Moralium, Poli- toricam Poetica, quse est affinis Rheto-
ticorum et (Economicorum. Tertius et— rjcse, et est tertia pars Philosophice ra-
qnartus tomus continebunl Philosophiam tionalis. —
Post Philosophiamrationalem
naturalem seu Physicam, hoc est octo ponenda videtur Philosophia moralis,
libros de Physico Auditu, quatuor de quia, sicut Philosophia rationalis agit de
Coelo et Mundo, duos de Generatione et rebus relate ad actus rationis sivelntel-
Gorruptione, quatuor Meteorologicorum, lectus, sic Philosophia moralis agit de
novem de Historia Animalium, quatuor de rebus relate ad mores sive ad actus vo-
Partibus, librum unum de lucessu Ani- luntatis. —
Post Philosophiam moralem
maUum, tres libros de Anima, libros qui ponenda est Philosophia realis. EL quia
inscribuntur Parva Xaturalia, et quin- intellectus noster a sensibilibus procedit
que libros de Generatione Auimalium, ad intelligibilia, ideo prius ponenda est
et alia Opuscula partim Physica, partim Physica seu naturalis, qu?e agit de ente
Physicomathematica, nimirum librum sensibili, deinde Metaphysica seu trans-
Qusestionum Mechanicarum, librum de naturalis ac divina, qusB^agit de ente in-
Lineis Insecabilibus, librum Physiogno- telligibili.Liber demum Problematum,
micorum, elc— Quintus tomus complec- quia contiuet qusestiones spectantes ad
tetur Philosophiam transnaturalem ac omnes scientias et ad omnes partesPhilo-
divinam, hoc est quatuordecim libros sophiffi, ponendus est ultimo loco post
Metaphysicorum, quibus accedet libellus omnes scientias et post omnes partes
de Xenophaue, Zenone et Gorgia, qui est Philosophise.
metapliysicus. In ultima parte tomi quinti 14. Jam vero cum plures versiones
(1)
addelur liber Problematum, qui continet librorum Aristotelis circumferantur, ap-
varias qusestiones spectantes ad univer- ponemus versionem commnnem, quse ha-
sam Philosophiam et omnes ejus par- betur in tomis Averrois, quia sub illa
tes (1). solet communiter Aristoteles legi et ab
13. Ratio ordinis explicati est, tum auctoribus citari. Retinebimus etiam
quia hoc fere ordine Aristotelis libri communem divisionem in libros et ca-
pita; sed quia aliquando capita suntlon-
(1) Nos vero quae hic toinis 3° , 4», o" assignantur, ila di-
giora, tum illa inpluresarticulos subdi-
stribuemus, ut qua; ad Philosophiam speculalivam faciant :
videmus.
libros Physicorum, de Coelo et Mundo, de Generalioue etCor-
ruptione, de Anima.Parva Naturalia, Melaphysicam 3° et ^»
tomo compiehendamus, in b'"= vero scripta' ad historiam
naturalem spectaniia rejiciamus. (1) Vide quffi hac dc re supra in praefatione diximus.
 :

PR OE MIUM

IN ARISTOTELIS LOGICAM ET PORPHYIRll irSTRODUCTlONEM

PROPONITUR DIVISIO LOGiaE ET LIBRORUM ARlSTOTELIS ; EXPLICATUR SUBJECTUM

INTRODUCTIOMS PORPHYRII ET EXAMINATUR, AN SIT PARS hOGlCM.

1. Discipliiise debeiit orJinari ac dividi sophistico, ac de rebus in quautum syllo-

siciit res, quee suiit objectatalium disci- gizabilibus, demonstrabilibus ac proba-
plinarum; sed Logica, hoc est disciplina bililcr vel solum appareuter inferibili-
ratioualis, liabet pro objeclo vel actus ra- bus.
tionis seu operaliones intellectus, vel 3. His Aristotelis libris Porphyrius
entia raLiouis seu secundas intentiones, Philosophus Platonicus simul et Peripa-
lioc est res atque objecla prout denomi- teticus addidit lihrum introductorium de
nata ab aclibus rationis et inlelleclus quinque Praedicabilibus Subjectum .

juxta varias sentenlias ergo Logica de-

: hujus libri, ut patet ex ejus prooemio,
"bet ordinari ac dividi, sicut ordinankir ac sunt quinquc praedicabilia hoc est ge- ;

dividuntur actus rationis, qui, vel sunt nus, species, differentia, proprium et ac-
objectum Logicse, vel conslituunt entia cidens. Doctrina libri psene tota de-
ralionis seu secundas intentiones, quae sumpta estex Aristotelis libris, prseser-
3unt objectum Logicse; sed actus rationis tim Topicis, ita tamen ut aliquando
seu operaliones intellectus dividuntur Porphyrius (1) declinet iu sententias
communiler ex Aristotele, 3" deAuima, Platonis Aristotelicis contrarias.
primam apprehensio-
text. 21 c. 6, in tres
, : 4. Aliqui dicunt, hunc librum non esse

nem seu simplicem intclligentiam, com- partem Logica3, sed esse solum introdu-
positionem et divisionem seu judicium ctorium ad Logicam. Dicendum tamcn,
immediatum, et discursum seujudicium quod ita hic liljer estintroductioad Lo-
mediatum; ergo proportionaliter Zo^/m gicam Aristotelis, ut ipse etiam sit liber
debet ordinari ac dicidi in tres imrtes ; logicns. —
Probatur, quia liber, in quo
in quarum prima agatur de rebus, prout agitur de objecto Logicse, estlogicus; sed
simphciter intelliguntur ; in secunda de in hoc libro agitur de objecto Logicae
rebus, prout per secundam operationem ergo hic liber est logicus. Probatur —
enuntiantur in tertia de rebus,prout per
;
minor prsedicabilia enim sunt objectum
:

tertiam operationem syllogizantur et con- Logiise; sed in hoc libro agitur de prsedi-
cluduntur. cabilibus ergo, etc.
:
—
Prohatur major :

2. IIoc ordiue tradens ^rM/o/e?P5Lo- nam objcctum Logicse sunt entia ratio-
gicam frirnam ej^i.s partem tradiditm li- nis, hoc est res, in quantum denominan-
bro Praedicamentorum, in quo agit de re- tur per actus rationis seu intellectus sed ;

bus, in quantum simpliciter intelliguntur prsedicabilia, ut genus, species, etc, sunt

et apprehenduntur ; secundam partcm entia rationis, hoc est res, iu quanlum
tradidit in hbris Perihermenias seu de per actus intellectus denominantur ge-
Interpretatione, in quibus agit de enun- nera, species, etc, ergo etc :

tiatione ac de rebus, in quantum enun- 5. Infertur, quod hic liber speclat ad

liantur ; teriiam tradidit in hbris de primam partem Logicae, sicut liber Prse-
Priori et Posteriori Resolutione, in Topi- dicaraentorum. In lioc enim libroagitur
cisatque Elenchis, in quibus agit desyl-
logismo in generi^ acde variis syllogis- (1). Usus eniinerat Porpliyrius magislro Plotino, scliolae,

morum speciebus, hoc est de s^dlogismo quam Neoplatonicam appellare consuevimus, facile principe.
Ilinc quffi Auctor de Platonicis eorumque erroribus cap.
demonslrativo, topico seu })robabili et 4. y. sq. docet, rectius ad Ncoplatonicos rcforuntur.
 PROCEMIUM
de rebus, in quantuin simpliciter intelli-
guntur etper simplicem apprehensionem
denominantur praedicabiles, hoc est ge-
nera, species, etc.
6. Diciditur liher
iii septeni capita : in
pnmo ponit Porphj^rius prooemium, in
quo explicat necessitatem et ntilitatem
hujus introductionis ac modum in ea tra-
LOGIC.E
denda servandum. In secundo agit de
genere, in tertio de specie, in qiiarto de
differentia, iu qicinto de proprio, in sexto
de accidente, iu septimo comparat quin-
quc prsedicabilia interse et explicateo-
rum communiLates ac diflferenlias, hoc
est ea, in quibus convcniunt ac diffe-
runt.
 , ;
PORPHYRII INTRODUGTIO
JULIO PACIO INTERPRETE
DE NECESSITATE AC UTILITATE HUJUS INTRODUCTIONIS AC DE MODO
DENDA SERVANDO.
CAPUT PRIMUM
PR^FATIO.
1. Cimi sit necesse, Chrjsaori, et acl Catego-
riarum Aristotelicarum doctrinam, nosse quid
sit genus, quid differentia, quid species, quid
proprium, quid accidens, et ad definitiones af-
ferendas, etoranino ad ea, quse addivisionem et
demonstrationem spectant, cumque utilis sit
horum cognitio; brevem tibi tractationem fa-
ciens, tentabo paucis, ut institutionis ratio po-
stulat, ea qu» apud priscos Philosophos extant,
percurrere.
2. Ab abstrusioribus quidem quaestionibus
abstinens, simpliciores vero modice conjectans.
Nec longe abeam de generibus et speciebus,
consistant ne in rerum natura, an in solis nudis
animi notionibus posita sint; et, si consistunt
in rerum natura, num corpora sint, an incorpo-
ralia et utrum separata sint. an in rebus sen-
;
sibilibus et circa has consistant, recusabo di-
cere; cum abstrusissimasithujusmodi tractatio,
et alius majoris indigeat inquisitionis. Quem-
admodum autem de his ac de reliquis propositis
magis ad Logicam accommodate veteres disse-
ruere, et horum maxime Peripatetici, nunc tibi
tentabo monstrare.
Scriptums Porpliyriiis ad Ghrysao-
rium suam Introductiouem de Quinque
Prsedicabilibus prsemittit prooemium
in quo explicat hujus Introductionis ue-
cessitatem et utilitatem ac modum in
ipsa tradenda servandum.
1. Docet igitur, quod ha3C Introductio
est utilis ac necessaria ad Logicam. In
Logica enim explicatur doctrina libri
Prsedicamentorum Aristotelis, ac prse-
terea agitur de definitione, divisione ac
demoiistratione ; sed ad percipiendam
doctrinam libri Prsedicamentorum et
IN EA TRA-
doctrinam de definitionibus, divisionibus
ac demonstrationibus est maxime utile
ac necessarium prsecognoscere, quid sit
genus, species, differentia, proprium et
accidens ; hsec autem breviter explican-
tur in hac Introductione juxta doclrinam
antiquorum : ergo hsec Introductio est
maxime utilis ac necessaria ad Logicam.
— ProlaUir minor primo enim in libro
:
Preedicamentorum assignantur decem
summa genera ac dividuntur perdiffe-
rentias essentiales in suas species subal-
ternas etinfimas, et assignantur acciden-
tia tum propria tum communia talium
generum et specierum ; ergo ad hsec bene
intelligendautile acnecessarium estprse-
cognoscere, quid sit genus, quid species,
quid differentia, quid accidens proprium
et quid accidens commune. — SeciLndo :
definitio essentialis explicat speciem sive
essentiam rei per genus ac dinerentiam ;
definitio descriptiva explicat speciem pcr
genus et propriam passionem; qusedam
etiam descriptiones explicant rem per
accidentia communia ; divisio alia est
generis in species , alia generis in diffe-
rentias, alia subjecli in accidentia tum
propria tum communia, alia accidentis
in subjecta ; medium demonslralionis
potissimse est definitio subjecti, qusede-
finitio constat ex genere et ex differentia ;
peripsamvero demonstrationem de sub-
jecto demonstrantur proprise passiones
ergo ad doctrinam de definitionibus, di-
visionibus et demonstrationibus estutilis
ac necessaria doctrina quinque prsedi-
cabilium.
2. Explicata utilitate ac necessitate
hujus Introductionis explicai Porplujrkis
modum, quem in ea tradenda est serva-
 CAP. II.
tunis. Dicit ergo quod abstinebit ab altio-
ribus ac difficilioribus qusestionibus circa
genera et species; faciliores vero quse-
stiones tractabit juxta captum Glir^^sao-
rii et aliorum, qui ad Logicam debent
introduci. Sunt autem difficiliores et al-
tiores qusestiones an genera et species
: nus multitudo liominum certa inter se
dentur a parte rei, an sint entia corporea
vel incorporea, an dentur in sensibilibus
vel sint separata a sensibilibus vel media
inter sensibilia et insensibilia. Hae igitur
et aliae similes qusestiones utpote altis-
simae et ad Metaphysicam spectantes in
hac Introductione sunt omittendse, de fa-
cilioribusvero agendum non omnino
exacte, sed modo logico, prout de illis
egeruut antiquiores ac prsesertim Peri-
patetici.
CAPUT II
DE GENERE.
1. Videtur autem neque genus neque species
simpliciter dici. G-enus enim dicitur collectio
ahquorum, qui ad unum quiddam et inter se
quodammodo afFecti sunt. Qua significatione
dicitur Heraclidarum genus ex habitudine, quae
est ab uno (nimirum ab Hercule) et multitudi-
nis eorum, qui necessitudine ab illo ducta sunt
aliquo modo inter se conjuncti ut ab aliis ge-
;
neribus distinguatur, ita appellatum,
2. Rursus et aliter genus dicitur principium,
unde quisque ortum ducit, sive consideretur
ortus ab eo, qui genuit, sive a loco ,in quo geni-
tus est; sic enim dicimus Orestem a Tantalo ge-
nus ducere, Hjllum ab Hercule, et rursus Pin-
darum esse genere Thebanum, Platonem Athe-
niensem, quoniam patria est principium quod-
dam, ex quo singuli orturn ducunt, sicut etiam
pater. Hrec- autem signiflcatio videtur esse in
promptu. Heraclidfe namque dicuntur, qui ge-
nus ducunt ab Hercule, et Cecropidae, qui a
Cecrope et horum aftines. Ac primum genus
vocatum est principium illud, unde ortum quis-
que ducit, postea vero et multitudo eorum, qui
ab uno principio, utputa ab Hercule, orti sunt;
quod genus definientes et ab aliis segregantes
nominavimus universam multitudinem, Hera-
clidarum genus.
3. Alio quoque modo iterum dicitur genus,
cui subjicitur species, horum fortasse exeraplo
ita appellatum. Etenim hujusmodi genus est
principium quoddam eorum, quae sut) se sunt,
et videtur etiam universam multitudinem con-
tinere, quse sub se est.
Praemisso prooemio incipit Porphyrius
agere de ipsis prsedicabiiibus ac primo
agit de (jenere, circa quod irrlMo explicat
— DE GENERE.
tres acceptiones generis, secv/iido afifert
descriptionem generis philosophici et ex
ea declarat, in quo genus conveniat cum
aliis prsedicabilibus, in quo differat.
1.Quoad primim: genus et species
dicuntur multipliciter. Primo dicitur ge-
cognatione conjunctorum, eo quod origi-
nem ducant ab aliquo uno, ex. gr.,genus
Heraclidarum dicebatur multitudo homi-
num certa inter se cognatione conjuncto-
rum, eo quod originem ducerent ab Her-
cule, per quam origiuem differebant ab
aliisgeneribus homiuum, qui non duce-
bant originem ab Hercule.
2. Secv/iido dicitur genus princiiiium
generationis,seu tale principium sit pater
et mater, seu patria, qu£e est quodammodo
mater. In hoc sensu dicimus Orestem
Iiabere originem a Tantalo, Hylum ab
Hercule, quia Orestes, habuit principium
generatiouis a Tantalo,Hylus ab Hercule,
tamquam a parentibus; dicimus rursus
Pindarum esse Thebanum genere, Plato-
nem Atheniensem, quia Pindarus princi-
pium generationis habuit a Thebis, Plato
ab Athenis, tamquam a patria. Hsec se-
cunda acceptio generis videtur usitatior.
Dicuntur enim Heraclidse, qui descen-
dunt a Gecrope, et horum propinqui. Vi-
detur etiam nomen generis primo impo-
situm esse ad signiKcandum priucipium
generationis; deinde vero esse translatum
ad significandum totam multitudinem eo-
rum, qui profluxerunt ab uuo principio
generationis; ex. gr.,primo dicimus genus
Heraclidarum ipsum Herculem, a quo
Heraclidsedescendunt; deinde vero etiam
mullitudinem descendentium ab Hercule,
prout distinguitur ab aiiis multitudini-
bus, appellamus genus Heraclidarum.
3. Tertio genus diciturid, cui subjicitur
species, ex. gr., animal est genus, quia
sub animali sunt species hominis, leonis,
canis, etc. Porro id, cui subjiciuntur spe-
cies, videtur dici genus per quandam
analogiam et similitudinem ad geuus, in
quantum sumitur {oro principio descen-
dentium et pro multitudine eorum, qui ab
uno descendunt. Nam et id, cui species
subjiciuntur, est quoddam principium
specicrum subjcclarum, ex. gr., animal
est quoddam principium hominis, leonis
et aliorum animalium; ctpraeterea id, cui
species subjiciuntur, videtur continere
totam multitudinem specierum subjecta-
rum, cx. gr., animal videtur continere
omncs spccies animalium, hominem, leo-

8 PORPHYRII INTRODUCTIO
nem, etc, quse animalia participant de
genere tamquam de uno.
4, igitur tribusmo dis genus dicatur, de
Cum
tertioapud Philosophos sermo est. Quod etiam
descriptione explicarnnt dicentes, genus esse,
quod pluribus et diiFerentibus specie attribui-
tur quaestione quid est, velut animal. Nam
in
eorum quas attribuuntur, alia dicuntur de uno
tantum, ut individua, ejusmodi est Socrates, et
Hic et Hoc alia de pluribus, ut genera, et spe-
;
cies, et differentise, et propria, et accidentia,
communiter non proprie alicui. Est autem ge-
nus ut animal, species ut homo, differentia ut
rationale, proprium ut aptum ad ridendum,
accidens ut album, nigrum. sedere. Ab iis igi-
tur, quae uni tantummodo attribuuntur, genera
diff"erunt, quia ipsa pluribus attribuuntur. Ab iis
vero, qu8e pluribus attribuuntur, ita differunt :
a speciebus quidem, quoniam etsi species multis
attribuuntur, non tamen specie, sed numero dif-
ferentibus attribuuntur homo enim, cum sit
;
species, Socrati et Platoni attribuitur, qui non
specie inter se differunt, sed numero ; animal
autera, cum sit genus, homini et bovi et equo
atlribuitur, qui specie quoque inter se differunt,
non solum numero, A proprio autem differt
genus, quoniam proprium uni tantum speciei,
cujus estproprium, et individuis sub ea specie
contentis attribuitur ut aptum ad ridendum,
;
attribuitur soli homini et particularibus homi-
nibus genus vero non uni speciei attribuitur,
;
sed pluribus et differentibus specie. Verum a
differentia et communiter accidentibus differt
genus, quia, etsi pluribus et differentibus specie
attribuuntur differentise et communiter acci-
dentia, non tamen attribuuntur in quaestione
quid est, sed in quaestione quale quid est.
Interrogantibus enim aliquibus quid sit illud
:
cui hsec attribuuntur, genus respondemus dif-
ferentias vero et accidentia non respondemus
quia non in qusestione quid est, attribuuntur sub-
jecto, sed potius in quaestione quale quid est.
Cum enim quis interrogat: quale quid est homo,
dicimus rationale; et cum interrogat quale
quid est corvus, dicimus nigrum. Ac rationale
quidem est differentiia; nigrum vero accidens.
Sed cum, quid homo sit, interrogamur; animal
respondemus animal autem est horainis genus.
;
Quapropter genus, eo quod dicitur de pluribus,
secernitur ab individuis, quae uni dumtaxat
attribuuntur. Sed eo quod dicitur de differenii-
bus specie, distinguitur ab iis quse ut species
sive ut propria attribuuntur. Eo autem quod
attribuitur in qusestione quid est, separatur a
differentiis et a communiter accidentibus, quee
non in qusestione quale quid est, aut quomodo
quid affectum est, attribuuntur, unumquodque
scilicet iis, quibus attribuitur. Nihil igitur su-
pervacuum, nihil prsetermissum est in dicta
generis, id est notionis, descriptione.
4. Quoad secundum : de genere in
tertia acceptione agitur a Philosophis,
:
adeoque de eo tantum est agendum in
prfesenti. Gemis
igitur in hac tertia ac-
ceptione describitur a Philosophis, quod
depluriJms specie diferentibus, in eo quod
quid est^ iircedicatur ,wi animal. Expli- —
catPorphyrius hanc defmitionem ac siraul
probat illam esse bonam. Tum enim defi-
nitio generis esset bona, quando explica-
ret, in quo genus conveniat ac disconve-
niat ab omnibus, qiise prsedicantur ; sed
explicat ergo, etc.
: —
Probatur minor :
qute enim prsedicantur, vel prsedicantur
de uno tantum, utindividua, ex. gr., iSo-
crateSy hoc, illud, ctc, vel prsedicantur de
pluribus, si de pluribus, vel prsedicantur
ut genera, ex.gr., animal, vel ut species,
ex. gr., /lomo, vel ut differentise, ex. gr.,
raiionale, vel ut propria alicujus speciei,
ex. gr., risibile, vel ut accidentia non
quidem propria unius speciei aut unius
individui, sed communia individuis plu-
rium specierum, ex. gr., aJbmn, nigrum,
sedens, etc; sed allata descriptio explicat,
in quo geuus conveniat ac difFeratab his:
ergo etc — Probatur minor : quia cum
omnibus couvenit in hoc, quod sit p^edi-
cabiJe', ab individuo diflfert in hoc, quod
individuura est prsedicabile de uno tan-
tum, genus est prcedicabile de pluribus;
a specie dilTert in hoc, quod species est
preedicabilis de pluribus solo numero dif-
ferentibus, genus autem est pradicabile
de pluribus diferentibus specie; qx. gr.,
homo potest prtedicari de Socrate, Pla-
tone, etc, differentibus soluni numero,
;
animal vero potest prsedicari de bove,
;
equo atque homine, elc, diflferentibus
specie; a proprio diflfert in hoc, quod pro-
priura prsedicatur de unica specie, cujus
est proprium, ac de individuis talis spe-
:
ciei; ex. gr., risibile prsedicatur solum de
specie hominis ac de singularibus homi-
nibus, genus vero prmdicatur de pluribus
speciebus ac de individuis plurium specie-
rum ; a diflferenlia et accidentibus com-
munibus diflfert, quod diflferentia et acci-
dentia communia, licet prsedicentur de
pluribus specie diflferentibus, non preedi-
cantur in quid,e.x. gr., si quis interroget:
quale anirnal est homo? respondemus per
diflferentiam ac dicimus rationale. Si :
quis interroget qiiale animal est corvusl
:
respondemus per accidens ac dicjmus,
nigrum. At vero interroganti quid est :
homo? non responderaus est rationaUs, :
sed est animal ; interroganti
: quid est :_
liac corvus? non respondemus est niger, sed :
est animal; ergo genus prsedicatur in

quid, differentia et accidens in quale quid.
Genus igitur per lioc, quod prsedicetur de
pluribus, differt ab individuis, quse prse-
dicantur de pluribus solo numero diffe-
reiitibus;per hoc (|uodpr8ediceturi??^2<i^,
differt a differenliis et accidentibas com-
munibus, quse prsedicantur non iii quid,
sed in quale quid; ergo bofta est allata
descriptio generis, cum nihil plus aut
minus explicet, quam quee sunt de con-
ceptu generis, prout differt ab aliis pree-
dicabilibus.
CAPUT III
DK SPECIE TUM SUBALTERNA TUMINFIMA AC
DE INDIVIDUO.
1. Species vero dicitur etiam de cujusque
forma, qua significatione dictum est
Primum quidem species digna est imperio.
2. Dicitur quoque species, quae sub explicato
genere ponitur. Qua significatione consuevimus
dieere, hominem esse speciem aniraalis, cum
animal sit genus; albura autem speciem coloris;
triangulum vero speciem figurae.
3. Quod si et genus explieantes speciei men-
tionem fecimus dicentes, quod pluribus et diffe-
rentibus specie attribuitur in qu^estione quid
est; et speciem dicimus esse, quas sub explicato
genere ponitar nosse opportet, quoniam et
; tihus specie in quid; species rursus de-
genus alicujus est genus, et species alicujus est
species, utruraque utriusque; necesse fuisse in
utroruraque definitionibus uti utrisque.
4. Explicant igitur speciem et sic species est,
:
quae coliocatur sub genere, et cui genus attri-
:
buitur in quaestione quid est. Praeterea etiam
sic species est, quae pluribus et diff^erentibus
:
numero attribuitur in qusestione quid est.
Sed haec explicatio est speciei specialissimse et
quse est tantum species nunquam genus; aliae
vero sunt etiam earum, qu^ non sunt specia-
lissimse.
Postqaam Porphyrius egit de genere,
agit de specie, ac prinio explicalis dua-
busacceptionibus speciei deiinit speciem
philosophicam tum praedicabiiem tiim
subjicibilem; secundo explicat, quo facto
in omnibus prsedicamentis inveniatur ge-
nus generalissimum, species specialis-
sima ac genera speciesque sul^alternse;
atque hcec describit et comparat inter se,
ostendens eliara^ quod non datur unum
genus generalissimum commune omni-
bus, sed dantar decem genera, hoc est
decem prsedicamenta tertio explicat, quo
; viduis genus prredicatur inquid:ex.gv.^
pacto genera et species atque universim
suiieriora et inferiora se habeant secun-
CAP. III. — DE SPECIE 9
dum prasdicationem; quarto demum de-
scribitindividuum et conchidit
1. Quoad primiwi : species dicitur a
spectando. ideoque primo significat for-
mam spectabilem seu exteriorem appa-
renliam, juxta quam acceptionem, spe-
ciosus idem significat acformosus, ac spe-
cies idem signiiicat ac formositatem seu
pulchritudinem. De hac specie dicebatur
a barbaris, qui dignitatem hominis me-
tiebantur potius a pulchritudine corporis
quam a virtute animi pri-ma species
:
digna est iruperio.
2. Secundo species dicitur a Philoso-
phis, qu(B sul) assignato est genere. In
hoc sensu dicimus hominem esse speciem
animalis; albedinem esse speciem colo-
ris, triangakim esse speciem figurse.
Ratio. cur natura, quse est sub genere,
vocetur species, est, quiaaddit supra ge-
: nus, quod est quiddam indeterminatum,
et informe, formam, pulchritudinem et
perfectionem differentiee, ex. gr., homo
supra animal, quod concipitur tanquam
aliquid indeterminatum et informe, addit
formam, pulchritudinem et perfectionem
rationalitatis,
3. Ohjicit sibi Porphyrius genus de-
:
scribitur per speciem, dicendo, quod est
id, qnod prcedicatur de pluribus dijferen-
scribitur per genus, dicendo quod est
:
id, quod sul) assignato est genere; ergo in
his descriptionibus committitur circulus
atque idem explicatur per idem.
Bespondet, quod relativa mutua non
possunt definiri, nisi unum pouatur in
—
definitione alterius, eo pacto quo, quia
duplum est duplum dimidii, et quia di-
midiumestdupli diraidium, indefinitione
dimidii ponitur duplum; sed genus _et
species sunt mutuo relativa, genus enim
est genus speciei et species generis ergo:
non est mirum, quod in suis descriptio-
nibus se mutuo includant.
4. Definituretiam species, idqimlsub-
jicicitar generi et de quo genus pr^sdica-
'tur in quid; ex. gr., homo est species ani-
malis, quia subjicilur animali, ila ut
animal praedicetur de homine in quid.
Ut autem hsec definitio sit bona et con-
veniat soli speciei, non autem individuo,
debet intelligi de sabjectione immediata.
Nam etiam"individaa sabjiciunlur ge-
neri mcdiante specie. ac etiara dc indi-
animali non solum subjicitur homo, qui
est spccies, sed etiam Socrates, qui est
10 PORPHYRII INTRODUCTIO
individuum, ita ut aminal preedicetur m erga superiora vero non item habet; cum sum-
quicl uon solum de liomine, sed etiam de
Socrate; quia tamen Socrates non subji-
citur immediate generi, hoc est animali,
ideo Socrates non est sjjecies. Rursus
species definitur, q^uod est pr^edicabile de
plnribus solo mimero differentihus in
quid; ex. gr., homo est species, quia est
prsedicabilis de pluribus hominibus solo
numero differentibus in quid. Addit Por-
ph^^rius. quod hsec ultima defniitio solum
convenit speciei specialissimse; quse ni-
mirum est species tantum, non autem
genus; alise aulem defiuitiones couve-
niunt etiam speciebus subalternis, quse
simul sunt species et genus.
5. Perspicuum vero fiet, quod diciinus, hoc
modo. In unaquaque categoria sunt qusedam
geueralissima et rursus alia specialissima, et
inter generalissima et speciahssima sunt alia,
qute eadem dicuntur etgenera et species. Gene-
ralissimum est, quo non potest esse aliud supe-
rius gcnus. Specialissimum est, quo non potest
esse alia inferior species. Inter generalissimum
autem et specialissimum sunt alia, quse eadem
sunt et genera et species, ad aliud tamen atque
aliud relata.
6. Plat autem in una categoria manifestum
quod dicimus. Substantia est et ipsa genus; sub
ea est corpus, et sub corpore animatum corpus,
sub quo animal sub animaU autem rationale
;
animal, sub quo homo; sub homine autem So-
crates, etPlato, et particulares homines. Sed ex
his substantia est generalissimum illud et quod
solum cst genus, homo vero est specialissimum
illud et quod solum est species; corpus autem
est species substanti», genus animati corporis.
Sed et animatum corpus est species corporis,
genus animalis. Rursus animal est species ani-
mati corporis, genus rationalis animalis; ratio-
nale autem animal est species animalis, genus
hominis homo vero est quidem species ani-
; mine
malis, sed non est etiam genus particularium
hominum, verum speciestantummodo. Et quid-
quid ante individua positum, proxime iis attri-
buitur, species solum est, non etiam genus.
Ut igitur substantia, quse in summo loco po-
sita est, quia nullum habet ante se genus, est
generalissimum illud; ita etiam homo, qui est
species, post quam non est alia species , nec
aliquid, quod possit dividi in species, sed indi-
vidua (individuum enim dicitur Socrates, et Al-
cibiades, et Plato, et hoc album) solum est spe-
cies, et extrema illa species et (ut diximus) spe-
cialissimum illud. Media vero priorum specics,
posteriorum genera sunt.
Quocirca hsec duos liabent habitus alterum
:
ad priora, quo species eorum esse dicuntur; al-
terum ad inferiora, quo genera eorum esse di-
cuiitur. Extrema vero unum habent habitum;
nam et generalissimum erga inferiora quidem
affectum est, cum sit omnium summum genus,
mura sit et principium primum, et (ut diximus)
id quo nullum potest esse superius genus.
Sed et species specialissima unum habet ha-
bitum, quo quidem erga anteriora, quorum est
species, aifecta est. Nec diversum habet eum
habitum, quo refertur ad posteriora, sed et in-
dividuorum species dicitur. Verum species in-
dividuorum dicitur, ut ea continens; species
vero priorum, ut ab eis contenta.
5. Quoad secundum, quia Porphyrius
mentionem fecit speciei specialissimse, ut
hanc exphcet, advertit, quod in quocum-
que prsedicamento dantur genus genera-
lissimum, species specialissimse et spe-
cies subalternse, quae simul sunt genera
et species respectu diversorum. Genus
generaHssimumest,^wo(^ nonJiahet supra
se aliud genus; species specialissima est,
quce non habet sub se aliam speciem ; spe-
cies et genera media ac subalterna sunt,
quce et habent supra se aliud genus et
habentsub se aliasspecies, ideoque habent
rationem speciei respectu superioris ge-
neris, cuisubjiciuntur, ethabent rationem
generis respectu inferiorum specierum,
de quibus prsedicantnr.
6. Explicatur hmc doctrina exemphfi-
cando in prsedicamento substantise. Sub-
stantia est quoddam genus; sub substan-
tia est corpus, quod est species substan-
tise ; sub corpore est vivens seu corpus
animatum; sub vivente est animal, sub
animali est animal rationale, quod juxta
Platonicos (1), quos in hoc errore sequitur
Porphyrius, est genus commune anima-
libus rationaiibus, immortaUbus et mor-
taUbus; sub animali rationali est homo
seu animal rationale, mortale; sub ho-
est Socrates, Piato et alii singu-
lares homines. Ex his substantia est
genus, generalissimum, quia non habet
supra se aliud genus, adeoque ita est
genus, ut non sit species; homo est spe-
cies specialissima, quia non liabet sub se
alias species, cum non dentur homiues
speciedifferentes,adeoqueita est species,
ut noQ sit genus alia intermedia sunt
;
genera simui et species; corpus enim est
species substantise, genus viventis seu"
animati; vivens est species corporis, ge-
nus animalis; animal est species viven-
lis, genus rationalis; animal rationale
est species animalis et juxta errorem^ Pla-
tonicorum est genus hominis; homo juxta
cumdem errorem esL species animalis ra-
qute diximus supra, p. nota 1. •
(1) Cf. -4,

CAP.
tionalis, non autem est genus, sed
species prsedicabilis hominum singula-
rium, qui non diffemnt specie, sed solo
numero; etuniversim quod est immediate
anteet supra singularia, est species spe-
cialissima, ac non est genus. Sicut igitur
suLstantia est supremum ac generalissi-
mum genus, quia non liabet sub se aliam
speciem ; quse vero sunt in medio, nimi-
rum animal, vivens, etc, sunt species
eorum, quibus subjiciuntur,et simui sunt
genera eorum, de quibus prsedicantur,
ideoqiie duas iiabent liabitudines, alte-
ram ad superiora genera, sccundum quam
dicuntur species illorum, alteram ad in-
feriores species, secundum quam dicun-
tur genera specierum inferiorum, cum
extrema, boc est genus generalissimum
ac species specialissima, unicam habeant
habiludinem; nam genus generalissimura,
cumnon liabeatsupra se aliud genus, non
habet liabitudinem speciei subjicibilis ad
genus superius, sed solum babet habitu-
dinem generis ad species inferiores; spe-
cies vero specialissima liabet habitudi-
nem speciei ad genera superiora, ad in-
feriora vero, hoc est ad individua, non
habet aliam habitudinem, quam speciei,
cum sicut est species subjicibilis supe-
rioribus generibus, sic sit species prsedi-
cabilis de inferioribus individuis, adeo-
cjue et est species continens individua
inferiora et est species contenta in gene-
ribus superioribus.
7. Sicigiturdefiniunt genus generahssimum,
quodcum sit genus, non est species ei rursus
;
quo non potest esse aliud superius genus. Spe-
ciem autem specialissimam sic definiunt qu£e,
cum sit species, non genus et quam, cum sit
est
species, in species dividere non possumus;item:
quae pluribus et differentibus numero attribui-
tur in quffistione quid est. Media vero extre-
morum vocant species et genera subalterna, et
unumquodque eorum genus ac speciem esse
.
ponunt, .ad aliud tamen atque aliud relatum.
INam quse sunt ante specialissima ascendendo
usque ad generalissimum, subalterna genera et
species dicuntur. -Ut Agamemnon est Atrides,
Pelopides, Tantalides et postremum
7. Ex dictis inferuntur de/iniiiones ge-
neris generalissimi, speciei specialis-
simae ac generum et specierum subalter-
narum.Gonus generalissimum Q?>i,quod
ita est genus, ut non sit species, seu suirra
quod nonest aliud genus ; species specia-
lissima est, qu(B ita est species, ut non sit
genus, seu non est divisibilis in alias spe-
: ,
III. — DE SPECIE 11
solum cies inferiores; species ac genera subal-
terna sunt, qu(B sunt genera siniul et spe-
cies, sed respectu diversorurn. Respectu
enim generum superiorum, quibus subji-
ciuntur, suntspecies;respectu specierum
inferiorum, de quibus prsedicantur, sunt
genera. Sunt autem hsec genera et spe-
cies subalterna omnia intermedia, per
quse a specialissimis speciebus ascenditur
ad genus generalissimum, Explicari po-
test hic ascensus per analogiam ad ascen-
sum in genealogiis familiarum. Sicut
enim in familiis ab aliquo ultimo ascen-
ditur ad primum principium familise,
ex. gr., ab ultimo, qui sit Agamemnon,
ascenditur ad Jovem, qui est principium
familise^ dicendo, quod Agamemnon fuit
filius Atrei, Atreus Pelopis, Pelops Tan-
tali^ Tantalus fuit filius Jovis ; sic ab ul-
tima specie ascenditur ad generalissimum
genus, ex. gr., homo est sub animali,
animal sub vivente, vivens sub corpore,
corpus sub substantia, quse est genus
generalissimum.
8. Sed in genealogiis ad unum (verbi gratia ad
Jovem) plerumque principium referunt in gene-
;
ribus vero et speciebus non sic res habet; quo-
niam ens non est commune omnium genus, nec
omuiaratione unius supremi generis sunt homo-
genea, ut ait Aristoteles, sedponantur utin Ca-
tegoriis, prima illa decem genera, quasi prima
decem principia. Quod si quis omnia appellet
entia, homonimos (inquit) appellabit, non syno-
nymos; etenim si ens esset commune omnium
genus, omnia synonymos dicerentur entia; sed
cum decem sint prima iila, communitas est in
nomine tantum, non etiam in definitione ad il-
lud nomen accommodata. Decem igitur sunt ge-
neralissima. Sed specialissima sunt quidem ali-
quo numero, non tamen infinito. Individua vero,
:
quae sunt post specialissima, sunt infinita. Id-
circo cum usque ad specialissima a generalis-
simis descenderimus, jubebat Plato quiescere;
descendere autem per ea, quae sunt in medio,
dividendo specificis difierentiis. Infinita vero,
inquit, omittenda, quia non potest eorum scien-
tia comparari. Descendendo igitur ad specia-
lissima, necesse estdividendo per multitudinem
ire,ascendentes autem ad generalissima necesse
est colligere multitudinem in unum. Yim enim
Jovis.
multa in unum colligendi habet species , et
adhuc magis genurf; contra vero qu£e sunt in
parteet singul^res unumin multa semper divi-
dunt. Etenim speciei participatione multi ho-
mines sunt unus homo; ob eos vero qui sunt in
parte et singulos, unus ille et communis est
multi quia quod est singulare, semper habet
;
vim dividendi quod autem est commune
,
habet vim coliigendi et uniendi.
8. Verum haec est differeniia inter ge-
 12 PORPHYRII INTRODUCTIO
nealogias famiJianm ac reductiones gene-
riim et specierum, quod plerumque fami-
lise reducuntur ad unum primum princi-
pium omnium familiarum, puta Jovem
juxta errorem gontilium, vel Adamum
juxtk veritatem lidei. At species et ge-
nera non reducuntur ad unum generalis-
simum genus omnibus commune. Neque
enim datur unum genus gcneralissimum
coinmune omnibus entibus ac prsedica-
mentis^ ut Arisloteles docet, sed dantur
decem prima genera et quasi prima prin-
cipia, hoc est decem prsedicamenta. Prse-
dicamenla vero conveniunt quidem in
boc, quod sint ens, non tamen univoce,
sed iaequivoce vel analogice, adeoque
ens non est genus. Si enim esset genus,
deberet dici de prEedicaraentis univoce
et secundum eamdem omnino rationem,
cum non dicatur secundum eamdem
omnino rationem, sed secundum ratio-
nem partim diversam, hoc est analo-
gice. Genera igitur generalissima sunt
decem, species specialissimse non sunt
infinitse, sed inuumer^e, individua sunt
inlinita, ex. gr., simt possibiles infiniti
homines, Ita dicobat Plalo, quod inci-
piendo a generalissimis generibus, divi-
dendo talia genera per differentias im-
mediatas, descendendum est usque ad
species specialissiraas, ibique sistendum,
non descendendoadindividua, quia, cum
hffic sint infmita, non sunt scibilia infi-
;
uitum enim non est scibile ab intellectu
finito. In hoc descensu fit progressus ab
uno genere generalissimo ad multitudi-
nem majorem et majorem, e converso in
ascensu, in quo ab individuis ac specie-
bus ascendilur ad genera, a multitudine
fit progressus ad paucitatem, donec per-
veniaraus ad ipsum unum. Nam species
colligit in unum infmitaindividua, genus
colligit in unum innumeras species, etc.
E converso plures species dividuntunum
genus, plura individua dividunt unam
speciera, adeoqueinferius et propinquius
singularibus semper est raagis ac magis
divisivnm superius etpropinquius generi
;
generalissimo, semper est magis ac ma-
gis adunativum.
9. Jam
vero cura, quid sit genus et quid spe-
cies, explicatum sit, cumque genus sit unum,
species plures (quandoquidem divisio generis
semper fit in plures species) genus quidem sem-
per speciei attribuitur, et omnia superiora in-
ferioribus; species autem ngc generi proximo
nec superioribus attribuitur, quia non recipro-
catur. Oportet enini aut aequalia aequalibus at-
tribui, ut equo aptum ad iiinniendum, aut ma-
jora minoribus, ut animal homini, sed minora
majoribus non itera. Nam dicere non possis,
animal esse hominem, ut dicere potes hominem
esse animal. Quibus autem species atiribuitur.
iis etiam speciei genus necessario 'attribuetur
et generis genus usque ad generaliosimuni.
Nam si vere dicitur, Socratem esse liominem,
horainem esseanimal, animal esse substantiam :
vere etiara dicetur. Socratera esse substantiam ;
cum enira seraper superiora inferioribus attri-
buantur, species quidem individuo attribuetur;
genus autem tara speciei quam individuo; ge-
neralissimum vero et generi, vel geueribns, si
plura sint media et subalterna et speciei et
individuo. Nara generalissiraum quidem dicitur
de omnibus generibus et speciebus et individuis
sub se constitutis; genus autem, quod est ante
speciem specialissimam, de omnibus specialis-
simis et individuis; quse vero species est dura-
taxat de omnibus individais; sed individuum
de uno tantura particulari. Individuura autem
dicitur Socrates, et hoc album et hic qui
,
accedit, et So[)hronisci filius, si modo solus ei
Socrates filius sit.
9. Quoad tertium, explicata divisione
generum in subjectas species, tradit Por-
phyrius regulas iircedicatiomun. Docet
ergo, quod genera prsedicantur de specie-
bus et superiora de inferioribus; at spe-
cies non prsedicantur dc generibusproxi-
mis neque de superioribus. Ralio est,
quia cequalia proedicantur de cequalibus,
ex. gr., Iiinnibile prasdicatur de equo, et
majora seu latius patentia prsedicantur
de minoribus, ex. gr., animaldehomine.
At minora seu minus late patentia non
prsedicantur, saltem praedicatione natu-
rali, de majoribus, ex. gr,, horao non prse-
dicatur de animali; sed specics minus
late pateut quam genera ergo species
:
non prsedicantur de generibus, licet gc-
nera prsedicentur de speciebus ac de
omnibus, de quibus praedicatur species.
Ex. gr.,quiahomo pra^dicatur deSocrate,
animal de homine, substantia de ani-
mali, ideo substantia pnedicatur eliara
de homine et de Socrate, ita ut verum
sit, quod non solum animal, sed etiam
homo et Socrates sunt substanlia. Species
igitur prsedicatur solura de individuis;
genusprsedicatur de speciebus et de indi-
viduis, genus generalissiraum prsedica-
tur de omnibus generibussubalternis, de
specie specialissima ac de individuis.
Species specialissima pra^dicatur de solis
individuis ; individuum prsedicatur de
uno tantnm; est autem individuum So~
crates et liic veniens et Sophronisci filius,
si solus Socrates sit filius Sophronisci.
 CAP. IV.
10. Quae autem hujuscemodi sunt, ideo di-
cuntar individua, quia unumquodque constat ex
proprietatibus quarum collectio nunquam in
,
aliquo alio eadem esse potest Nam Socratis
.
proprietates non possunt in aliquo alio particu-
lari easdem esse; hominis vero (communis in-
quam) proprietates possunt esse esedem in plu-
ribus, imrao in omi.ibus particularibus homini-
bus qua liomines sunt.
11. Continetiu' igitur individuum a specie,
species a genere; propterea quod genus est to-
tum quoddam, individuum pars, species et to-
tum et pars; sed pars alius, totum non alius,
sed in aliis, quia totum est in partibus. De ge-
nere igitur et specie, et quid sit generalissimum,
et quid specialissimum, quteque eadem sint ge-
nera et species, nec non quas sint individua, et
quot modis accipiantur genus et species, di-
ctum est.
Quoacl quartum, quia ssepius Por-
10.
phyrius mentionem fecit individui, de-
scribitipsum individuum, Fst igitur in-
duiduuin, quod ex proprietatibus consi-
slit, quarum aggregalum nunquam in
alioidem fiet; ex. gr., Socrates habet pro-
prielales, quarum aggregatum. nunquam
iu alio idem fiet. Solent autem hse pro-
prietates exprimi hoc versu : animali
Forma, figura; iocus, slirps, nomen,
Aggregatum talium proprietatum nun-
quam erit in individuo. Nunquam
alio
enim inveuientur duo horaines, qui vo-
centur eodem nomine, siut ex eadem
stirpe, habeaut similem omnino figuram,
staturam, etc. Porro istee proprietates,
per quas individua ejusdem speciei diffe-
runt, ac sunt discernibilia inter se, vo-
cantur individuales proprietates vero,
; 1.
in quibus conveniunt omuia iudividua
ejusdera speciei, vocantur specificse, ex.
gr., proprielates, iu quibus conveniunt
omnes homines, vocautur specificse.
11. Ex hactenus diclis patet, quod in-
dividuum coutiuetur sub specie, species
sub genere, adeoquc individuumest pars
speciei, quia continetur in specie, genus
est totum respectu speciei, quia conlinet
speciem, species est totum simul et pars,
respcctu generis est pars, quia contine-
lur iu genere, respeclu individui est
tolum, quia continet individuura. Suffi-
cicnter igitur dictum est de geuere et
specie, explicando eliam, quid sit gene-
ralissimum, quid specialissimum, quid
gcnera et specics suhallernse, quse sunt
simul generaet species, quid iudividuum
et quot modis dicantur tum genus tum
species.
— DE DIFFERENTIA
CAPUT IV
DE DIFFERENTIA
1. Differentia vero communiter et proprie et
maxime proprie dicatur. Communiter enim dif-
ferre alterum ab altero dicitur, quod varietate
distat qnomodocumque vel a semetipso vel ab
alio ;
differt enim Socrates a Platone varietate,
et ipse a se ipso, cura est puer et cum vir effe-
ctus, et cum agit aliquid, aut agere desiit sem- ;
perque in varietaiibus, quibus est aliquo modo
affectus, cernitur.
2. Proprie vero differre alterum ab altero
dicitur, quando inseparabili accidente alterum
ab altero differt. Inseparabile autem accidens
est, ut oculorum caesius color, aut nasi adun-
citas, aut cicatrix cum ex vulnere quasicallum
obduxit.
3. Maxime autem proprie differre alterum
ab altero dicitur, cura specifica differentia di-
stat; ut homo ab equo differt specifica differen-
tia, id est rationali qualitate.
4. Universaliter igitur omnis differentia ali-
cuiadjuncta, varium facit; sed quae communi-
ter, et quae proprie accipiunlur, diversum etfi-
ciunt; quae vero maxime proprie, aliud. Sane
quae faciunt aliud specificae vocantur
, qu^e
autem diversum, simpliciter differenti^e
;
Nam
accedens « rationalis » differenlia.
aliud fecit et speciem animalis fecit^ dift^erentia
patria, lcmpus.
autem a raolu sumpta diversum tantum a quie-
scente fecit; quare altera aliud, altera diver-
sum tantum fecit. Atque ex iis differentiis, quje
aliud faciunt, tara divisione.s fiunt gencrum in
species, quam definitiones afteruntur, qute con-
stant ex generibus ethujusmodi difterentiis. Ex
his vero qute diversum modo efliciunt, diversi-
tates solum consistunt, et ejus quod aliquo ,
modo aftectum est, mutationes.
Differentia dicitur triplicifer: com-
muniter, proprie et propriissime. Bi/fe-
rentia communis est alteritas, per quam
res quomodocunque differt a se ipsa vel
ab quod aho modo se liabeat,
alia re, eo
ex, gr., quia Socrates jam vir differt a sc
ipso puero et a Plaloue, aliisque adhuc
pueris, et quia Socrates sedens diff"ert a
se ipso arabulante et a Platono, ahisque
ambulautibus, ideo setas, sessio, etc,
alia omnia accidentia separabilia sunt
differentiiB comraunes Socratis.
2. Lifferentia propria cst accidens in-
separabilea re, per quod una res differt
ab alia re, ex. gr., csesilas est differentia
propria, quia est accidens inseparabile
ab eo, qui habet oculos csesios, per quod
differt ab iis, qui non habent oculos cse-
sios, curvitas nasi ac cicatrix vulneriob-
ducta, cura occalluerit, sunt differentise
pro[)ri[e ex eadem raliouc.

14 PORPHYRII INTRODUCTIO
3.Dijferentia iwoiwiissima est, per
qiiam imiim specie diflert ab alio, ex. gr.
raliunale est differentia propriissima ho-
miuis, qiiia homo per rationalilatem spe-
cie differt aJj equo.
4. Differenti(B communes, proprise et
propriissimce conveniunt iu hoc, quod fa-
ciuut rem quodammodo alteram et alio
modo se habeutem; et disconveniunt in
hoc, quod dift^ereutiee communes et pro-
prise uon faciunt aliud, sed solum alio
modo se habens at differentia propriis-
;
sima facit aliud. Ideo possumus differen-
tiam divisioue bimembri dividere, di-
ceudo. quod alife differenlise faciuut solum
alteratum, alise faciunt aliud; illse, quse
faciuut aliud^ sunt specificse, ex. gr., dif-
ferentia rationalis adveniens animali fa-
cit. ut homo sit aliud animal specie diffe-
rens ab equo; at differentia ambulautis
advenieus homini, qui ante quiescebat,
non facit alium hominem, sed solum alio
modo habentem. Homo enim ambu-
se
lans ac sedens est idem, sed alio modo se
habct, quaudo ambulat, ac quando sedet.
Porro divisiones generum iu species non
fiuut per differentias, qua3 faciunt solum
alteratum, sed per differeutias, quee fa-
ciunt aliud; ex. gr., si debeat animal di-
\idi in suas species, non dividitur in
animal actu ambulans et actu quiescens,
sed in animal ralionale et hiunibile. Si-
militer, cum species defiuiuuturpergenus
et diflerentiam, nou definiuntur per diffe-
rentias facientes solum alteratum, sed
per differentias facientes aliud; ex. gr.,
liomo non definitur animal ambutans
: multo minus separabilium.
aciUf sed animal rationale; per differen-
tias vero facientes solum alteratum, ex-
plicaturtantum, quo pacto res se habeat;
ex. gr., an homo ambulet vel quiescat.
5. Rursus ab initio rem repetendo dicendum
est, difFerentiarum aiias esse separabiles. Nam
ujoveri,et quiescere,et ffigrotare,et valere,etid
genus csetera, separabilia sunt; naribus autem
esse aduncis vel simis, aut ratione prseditum vel
rationis expers, sunt inseparabilia.
0. Inseparabilium autem aliae attribuuntur
per se, aliae ex accidente. Nam rationale per se
inestliomini, etmortale, et disciplinsecapaxesse
naribus autem esse aduncis, aut simis, ex acci-
dente, non per se. Quce igitur per se adsunt, in
definitione adhibentur et faciunt aliud; quae
vero sunt ex accidente, nec in definitione adhi-
bentur, nec faciunt aliud, sed diversum. Et quse
sunt per se, contentionem et remisbionem non
admittunt; quse vero sunt ex accidente, quam-
vis sint inseparabiles, contentionem et remissio-
nem accipiunt. Etenim neque genus magis
; ;
minus attribuitur ei, cujus est genus, neque
generis diflerentiae, quibus dividitur. Has nam-
que sunt, quse cujusque definitionem complent;
essentia vero cujusque rei est una et eadem, ac
neque contentionem adraiitit neque remissio-
nem. Aduncum vero aut simum nasum habere,
aut aliquo modo coloratum esse, et coiitenditur
et remittitur.
7. Cum igitur tres species differentise con-
spiciantur, cumque alise sint separabiles, alise
inseparabiles; et inseparabilium alia3 sint per
se, alise ex accidente rursus dilFerentiarum per
;
se, aliffi sunt, quibus dividimus genera in spe-
cies, aliae, quibus divisa efficiuntur species. Ve-
luti cum hse omnes sint per se difFerentise ani-
malis : animatum et sensilivum, necnon ratio-
nale et irrationale, item mortale et immortale
animatum et sensitivum est differentia consti-
tuens essentiam animalis; animal namque est
substantia animata sensitiva; mortale autem
et immortale, necnon rationale et irrationale
sunt differentise divisivse animalis, quia pereas
dividimus genera in species. Sed hse diiferentiae
divisivse generum completivae sunt et constitu-
tivse specierum. Animal enim dividitur his dif-
ferentiis, rationali et irrationali, item mortali
et immortali ; sed hse differentise, rationale et
mortale, constituunt hominem; ratiotiale et im-
mortale, Deum mortale et irrationale, bruta
;
animantia. Sic etiam cum supremam substan-
tiam dividant hse differentise animatum et ina-
:
nimatum necnou sensitivum et sensu carens;
animatum et sensitivum adjuneta substantise
perficiunt animal; animatum autem et sensu
carens perficiunt plaotam. Quoniam igitur ese-
dem aliquo modo acceptse sunt coiistitutivse,
aliquo modo divisivfe, omnes appellantur speci-
ficse. Atque harum maxime usus est in divisio-
nibus generum et in definitionibus; non etiam
differentiarum ex accidente inseparabilium et
5. Verum, ut exactius cli/ferentia clivi-
datur ac melius explicetur natura cliffe-
rentice specificcBf dc qua agere intendi-
mus, dicendum, quod di/ferentice primo
dividuntur in separabiles atque insepa-
rabiles; ex. gr., difierentise ambulaulis
ac quiescentis, Eegroti ac sani, suut dif-
ferentise separabiles ab eo, cujus sunt dif-
ferentise; idem enim homo aliquando
ambulat, aliquando quiescit; aliquando
est sauus, aliquando segrotus. At diffe-
rentiee hal^entis nasum aquilinum vel si-
mum, sunt inseparabiles ab eo, cujas sunt
differentise; ueque enim potest, qui habet
nasum aquilinum, mutare illum iu nasum
simum; similiter etiam suut insepara-
biles differentise rationahs et irrationalis;
neque enim auimal, quod nunc est ratio-
nale, potest evadere irratiouale.
et 6. Secundo, differentim inseparabiles

CAP. IV. — DE DIFFERENTIA
subdividimturin difFerentias perse et per
accideus; ex. gr., differeutise ratioualis,
mortalis ac discipliuabilis, per se iusunt
homiui; at differeutise habeutis nasum
aquiliuum vel simum, licet siut iusepara-
biles, adhuc non per se, sed solum per
accidens iusunt homini. Illee igitur solse
differeutiee, quse per se iusuut, sumuntur
in ratioue substantiae, hoc est, in defiui-
tione explicante esseutiam rei et faciunt
aliud. Differcutise vero, quse per accidens
insuut, nec sumuutur iu defiuitione es-
sentiali, uec faciunt aliud, sed alteratum;
ex. gr., in defiuitioue homiuis sumitur ra-
tionale, homo enim defiuitur auimal ra-
tiouale; at vero in defiuitione hominis nou
sumitur differeutia habeutis uasum si-
mum, neque enim homo defiuitur auimal
habens nasum simum. Rursus differentise,
quse per se iusuut, non suscipiuut magis
et minus neque sunt capaces iutentionis
ac remissionis. At differentise etiam inse-
parabiles, quse per accidens insunt, susci-
piunt magis et miuus, ac sunt capaces
inteutionis et remissionis. Ex. gr., potest
quidem uuus homo habere nasum magis
simum aut magis aquiliuum quam ahus,
at nou potestuuus homo esse magis ratio-
nahs quam ahus. Ratio est, quia ipsa es-
sentia rei non est capax iutensionis ac
remissionis, sed genera ac differenti^e
constituuut ipsam essentiam rei: ergo ge-
nera etdifferentigenou sunt capacia inten-
sionis ac remissionis.
7. Teriio, di/fereniice per se svJxlividun'
tur in coustitutivas ac divisivas. Diffe-
rentiiB coustitutiv£e sunt, quse ita per se
dicuutur de eo, quod dividitur, ut illud
constituant ac specificent. Diflerentiae di-
visivee suut, quse ita per se dicuutur de eo,
quod dividitur, ut illud nou conslituant;
ex. gr., differeutice per se auimalis sunt'
non sohim animatum et seusibile, sed
etiamratiouale etirratiouale; omnes enim
haeper se dicuntur de auimali ; at anima-
lum et sensibile suut differeutise cousti-
tutivse animahs, quia animal coustituitur
per hoc, quod sit corpus auimatum sensi-
bile; at vero rationale et irralionale non
sunt differeutise constitutivse, sed sokim
divisivfe animalis, quia animal non con-
stituitur per differentias ratioualis et ir-
ratioualis, sed solum per illas dividitur.
Differentise tamen divisivse generum sunt
constitutivse specierum; ex. gr.,differen-
tise rationahs et irrationalis, mortalis et
immortalis, ita dividunt genus auimalis,
ut rationale et irrationale constituant spe-
,
lo
cies hominis ac Dei juxta errorem Plato-
nicorum, qui pulabant Deos, hoc est An-
gelos,esseanimaIiarationahaimmortalia;
irrationale vero mortale constituit spe-
ciem bestise. Similiter differentise per se
divisivffi substantia) sunt animatum et
inauimatum, sonsibile et inseusibile. Ex
his animatumet sensibile addita sulDstan-
tiseconstituuut animal; animatum et in-
sensibile addita substantise, coustituunt
plantam. Quia ergo omnes differentise
aliquo pacto sunt divisivse, aliquo pacto
constitutivse et specificativae, ut explica-
tum est, ideo omnes hse differentise vo-
cantur specificsej his vero maxime indi-
gemus ad divisioues generum in suas
species et ad defiuitiones specierum, ut
dictum est uum. 4, cum differentiis per
accidens tum separabilibus tum insepa-
rabilibus nullo pacto iudigeamus; siqui-
dem nec genus dividitur in suas species
per differentias per accidens, nec species
definiuntur per differentias per accidens.
8. Quas etiam definientes inquiunt diffe'
:
rentia qua species superat genus. Nam homo
est,
superat animal, quia habet rationale et mortale
quandoquidem animal neque nihil horum est;
(alioquin unde species haberent differentias)?
neque omnes oppositas habet (quoniam idem
simul haberet oppositas) sed (ut censent) pote-
;
statequidem omnes specierum sub se constitu-
tarum differentias habet, aciu vero nullam.
Itaque neo ex iis qua^ non sunt, aliquid fit; nec
opposita simul erunt in eodem.
9. Sic quoque eam definiunt differentia est,
:
quas pluriljus et differentibus species attribuitur
in quEsstione quale quid est. Rationale enim et
mortale cum homini attribuatur, de eo dicitur
in qusestione quale quid est homo, non in quae-
stione quid est. Nam interroganti, quid est
homo, apte respondebiraus animal; interroganti
autem, quale animal, apte respondebimus esse :
rationale et mortale. Cum enim res constent ex
materia et forma, vel iis qu£e proportione re-
spondent materije et formse ; quemadmodum
statua ex £eris materia et figura tanquam forma,
sic etiam homo communis et specialis constat ex
genere, quod proportione respondet materise,
et differentia, qu£e respondet formse; totum au-
tem hoc, animal rationale mortale, est liomo, ut
ibi statua.
10. Describunt etiam ita differentia est id
:
quod naturalem vim habet separandi ea quae sub
eodem genere collocantur. Nam rationale et
irrationale separant hominem et equum, quse
sunt sub eodem genere, nempe sub animali.
11. Explicant etiam ita differentia est id,
:
quo quidque differt. Nam homo et equus ratione
generis non diflerunt, cum et nos et equi simus
animalia; sed rationale adjectum nos ab illis
sejunxit. Item ratione praediti sumus, et nos et
16 PORPHYRII INTRODUCTIO
angeli; sed mortale adjectum nos ab illis di-
stinxit; .
12. Qui vero diligentius et exquisitius de dif-
ferentiapertractant, non aiunt, ditFerentiam esse
quodcumque separat ea, quae sunt sub eodem
genere, sed quod ad essentiam et quidditatem
confert, quodque est rei pars. Nam aptum natura
esse ad navigandum, nonest differentia hominis,
quamvis sit proprium hominis. Dicere enim pos-
sumus, aiiimalium alia esse natura apta ad navi-
oandum, alia miiiime, separantes Iiominem ab
aliis; sed natura aptum esse ad navigandum,
non habet vim complendi essentiam, nec est
parsejus, sed habilitas tantumseu aptitudo ejus;
propterea quod non est talis differentia, quales
sunt ese, quse vocantur differentije specillcag.
Ergo specificae differentise sunt, quascunque
aliam speciem elhciunt et quseeunque in rei
quidditate explicanda adhibentur. Ac de diffe-
rentia quidem tot dicta sufliciunt.
Explicatis variis divisionibQS et siib-
8.
divisionibtis differentite, affert Porphyritis
qui/ique descriptioiies dijferentidR speciftcm
acceptas ab aiiliqtiis. Prima descriptio
est : differentia specifica est, per quam
species abundat a genere, seu per quani
species excedit genus; ex. gr., rationale
est differentia hominis, quia homo non
solum est animal, sed ralionalis, adeoque
supra animal, quod est genus, addit dif-
ferentiam rationalis, cum genus animalis
per se praecise neque sit rationale, neque
irrationale. Sed contra hoc Porphyrius
opponit si genus non continet differen-
: nes
tias, undenam species accipiunt diffe-
rcnlias? Ex. gr., si animal non conlinet
differentiam rationalis, undenam liomo
accipitdiOerentiam rationalis?Respondet,
quod geuus non conlinet differentias actu,
sed potenlia, eo pacto, quo materia conti-
net formas; per hoc autem salvatur, et
quod genus non habeat actu simul oppo-
sitas differentias rationalis £t irrationalis
ex. gr. ; et quod differentise non fiant ex
nihilo, sed quodammodo educanlur ex
potentia generis.
9. Secuiido describitur differentia, ut
prsedicabilis; quse prsedicatur de pluribus
specie differentibus in eo quod tale quid
est; ex. gr., differentiae rationalis et mor-
talis dicuntur de homine, sed non in
quid. Inletroganti m\m : cjuid est homo?
couvenienter respondetur assignando ge-
nus, ac dicendo, quod est animal ; at non
convenieuter respondetur assignando dif-
ferentiam, ac dicendo, quod estrationalis;
interroganti vero quale animalest homo?
: sed est qusedam proprietas consequens
convenienter respondetur, quod homo est
animal rationale mortale. Ratio est, quia,
sicutres physice constituuntur ex materia
et forma, sic raetaphysice constituuntur
ex genere et differentia habentibus pro-
portionem cum materia et forma; idcirco
genus se habet ut materia et ut pars de-
terminabilis, differentia sehabet ut forma
et ut pars determinativa et qualificativa
generis ideoque prsedicatur iii cquale.
,
Sicut igitur statua constituitur ex sere
ut materia etexfigura ut forma, sic bomo
constituitur ex genere animalis ut ma-
teria et ex differentiis animalis et mor-
talis ut forma. Sequitiir vero in hac de-
finitione differentiaj Porphyrius senten-
tiam Platonicorum, quod non dentur dif-
ferentiee simplices et converlibiles cum
speciebus, sed solum differentise commti-
niores speciebus.
10. Tertio describitur differentia, id
quod ex suapte natura dividit ea, qusesunt
sub eodem genere; ex. gr., rationale et
hinnibile sunt differentiee specificee ani-
malis, quia dividunt inter se hominem et
equum, qui sunt sub eodem genere ani-
malis.
11. Quarto describitur differentia, per
quam singula differunt; ex. gr., rationa-
btas ethinnibilitas sunt differentiae homi-
nis et equi, quia homo et equus, qui con-
veniunt in genere animalis, differunt per
hoc, quod homo est animal rationale,
equus animal hinnibile. Rursus homi-
est
juxta errorem Platonicorum
et angeli
uon differunt, sed conveniunt in hoc, quod
sint animalia rationalia, differunt vero per
mortalitatem et immortahtatem. Nam an-
geli juxta illum errorem sunt animalia
rationalia immortalia, homines sunt ani-
malia rationalia mortalia.
12. Quinto demum qui magis intime
penetrarunt naturam differentiae speci-
ficse, afferunt aliam descriptionem magis
exactam, ac dicunt, quod differentia
specifica non est quodlibet eorum, quae
dividunt ea, quae sunt in eodem genere;
sed est illud, quod ita dividit singula, ut
spectet ad essentiam et quidditatem rei,
et est pars quidditativa ipsius; ex. gr.,
licet homo dividatur ab aliis animalibus
per hoc quod, cum caetera animalia non
sint apla ad navigandum, homo est ani-
mal capax artis naulicse et ad navigan-
dum aptum adhuc aptitudo ad navigan-
;
dum non est differentia specifica hominis,
quia non spectat ad essentiam hominis,
ad rationalitatem, quse est hominis es-
sentia. Sunt igitur differentiae specificse,

CAPP. V ET VI.
qiiae ila dividunt species et faciunt alias,
ut sint partes quidditativae specierura.
Hoc autem, quod differentia sit pars
quidditativa speciei, debet subintelligi in
omnibus aliis allatis descriptionibus. lilud
enim, quo species abundat supra genus
et quod est prsedicabile de pluribus diffe-
rentibus sppcie iu quid et quod suapte
; de specie couvertibiliter; sicut enim om-
natura dividit ea, quae sub eodem genere
sunt ; et per quod differunt singula
adliuc non est differentia specifica, si non
sit pars quidditativa speciei.
CAPUT V
DE PROPRIO
1. Proprium autetn dividunt quadrifariam.
Nam proprium est, et quod soli alicui speciei
accidit, etsi non orani; ut homini mederi aut
geometrae ofBcio fungi.
2. Etquod accidit omni speciei, etsi non soli;
ut horaini bipedera.
3. Et quod soli et omni et aliquando ut omni
;
homini accidit in senectute canescere.
4. Et quarto id, in quo hsec concurrunt: soli,
et omni, et semper ut homini aptura esse ad ri-
;
dendura. Nam, etsi non seraper ridet, tamen di-
citur aptum ad ridendura, non quod semper ri-
deat, sed quod natura aptus sit ad ridendum hoc
autem ei semper natura insitum est; ut equo
aptum esse ad hinniendum. Atque hasc propria
esse inquiunt, quia reciprocantur; si quid enim
est equus, est aptum ad hinniendum et si quid
;
est aptum ad hinniendum, est equus.
i. Proprium dicitur quadrv/pUciier,
Primo proprium est, quod cunveuit so-
lum alicui speciei, sed non convenit om-
nibus individuis talis speciei; ex. gr., esse
rtiedicuiii o.c geometrarn , est proprium ho-
miuis, quia solus homo potest esse me-
dicus ac geometra, licet non omnis homo
sit medicus aut geometra.
2. Secwiido proprium est, quod conve-
nit omni, sed non soli ex. gr., essehipe-
; rabile potest per intelfectum abesse, prae-
deiii, est proprium horainis, quia omnis
homo est bipes, sed non solus homo est
bipes, cum etiam gallina sit bipes.-
3.Teriio proprium dicitur, quodcon-
venit omni et soli, sed non semper; ex.
gr.. in sencctute canescere, est proprium
iiominis, quia omnis et sohis homo cane-
scit, sed non semper, sed aliquando, hoc
est in seuectute.
4. Quario proprium dicitur, quod con-
venit omni, soli et semjter; ex. gr., esse
risiWe,Q>A proprium hominis,quia omnis
et solus homo et semper est risibilis. Li-
Maduis
;
— DE PROPRIO ET ACCIDENTE. 17
cet enim homo non semper rideat, adhuc
ex suanatura semper estaptus ad riden-
dum, non semper hin-
sicut, licetequus
niat adhuc ex sua natura semper est
—
,
aptus ad hinniendum. Propria quarto
modo constituunt quartum praedicabile,
et vocanlur proprie propria et dicuntur
nis equus est hinnibilis, sic omne hinni-
bih^ est equus.
CAPLT YI
DE ACCIDBNTE
1. Accidens vero est, quod adest et abest sine
subjectiinteritu. Dividiturautem in duogenera ,
nam aliud est separabile , aliud inseparabile.
Utputa dormire est accidens separabile; nigrum
autem esse, ita accidit corvo et ^thiopi, ut se-
parari nequeat; sed potest intelUgi covwxs al-
bus, et^thiops abjecto colore sine interitu sub-
jecti.
2. Sic etiam definiunt accidens est, quod con-
:
tingiteideminesse et non inesse. Et quod neque
:
est genus, neque difFerentia, nec species, nec
proprium, semper autem in subjecto inhieret.
1. Accidens est, quod adest et abest
prseter subjecli corruptionem. Dividitur
;
iu accidens separabile et accidens inse-
parabile; ex. gr., actus dormiendi est ac-
cidens separabile ab homine, quia homo
ita dormit, ut possit non dormire ; e con-
verso,nigredoest accidens inseparabile a
corvo et ab ^Ethiope. Hinc oritur difficul-
tas, quo pacto accidenti inseparabili con-
veniat definitio accidentis, per quam dici-
tur esse id, quod potest adesse et abesse
praeter subjecti corruptionem, cum acci-
dens inseparabile, ex. gr.. nigredo non
possit separari a corvo vel ^Elhiope, quin
corrumpatur.RespondetPorphyrius,quod
potest intelligi corvus ac ^Ethlops albus,
quin corrumpatur; ergo accidens insepa-
ter subjecti corruptionem, quod sufficit
ad dennitionem.
Defiiiitur eiiani accidens, quod con-
2.
tingit eidem inesse vel non inesse. Defi-
nitur rursus, quod neque est genus, ne-
quespecies, neque differentia, neque pro-
prium semper autem est in subjecto sub-
;
sistens. Concludit Porphyrius, quod, cum
actum de quinque praedicabilibus ,
sit
agendum est deiis, in quibus conveuiunt,
ac de iis, in quibus diffcrunt, seu de com-
munitatibus ac differentiis quinque prae-
dicabilium.
i.v Ap.tst. I.
18 PORPHYHll INTRODUCTIO.
CAPUT Yll
DE COMMUNITATIBUS AC DIFFERENTIIS, SEU DE
CONVENIENTIIS AC DISCONVENIE TIIS QUINQUE
PR^DICABILIUM.
1. Expositisseparatim omnibus,qu8e proposi-
sita fueruut, nimirum genere, specie, differen-
proprio, accidente; dicendum est, qucenam
tia,
qu^p-opria. Commune
sint eis commimia et
pluribus allribui, ut dictum
igitur omnium est,
fuit. Sedgenusattribuiturspeciebusetindividuis,
qu» sub se sunt, itidemque differentia. Species
autem individuis sub se constitutis. Proprium
vero attribuitur speciei, cujus est proprium, ct
individuis, qute sub ea specie sunt. Accidens
autem et speciebus et individuis. —
Nam ani-
mal attribuitur equo et bovi, quae sunt species;
necnon liuic equo et huic bovi, quffi sunt indi-
vidna. Raiionis autem expers attribuitur equo
et bovi, particularibusque equis ac bobus. At
species, ut horao. solis particularibus attribuitur.
Pro[)rium vero attribuitur et speciei, cujus est
proprium. et individuis sub ea specie constitu-
tis; ut aptum ad ridendum et liomini et parti-
cularibus hominibus. Nigrum vero attribuitur
speciei corvorum et particularibus corvis, cum
sit accidens inseparabile. Item moveri homini
et equo, cum sit accidens separabile sed primum
;
attribuitur individuis, secundoautem loco etiam
iis,quie conlinent ludividua.
Postqiiara Porphyrins egit de quinqiie
praedicabilibus secundum se cunsideralis,
comparat illa inter se, ut explicet, in qui-
bus invicem conveniant et in quibus dif-
ferant. Ac primo universim explicat, quo
pacto omnia quinque prsedicabilia convc-
iiiant ac differant in hoc, quod de pluri--
bus prffidicentur; secundo explicat ea, in
quibus genus convenit ac differt cum
differeutia, specie, proprio et accidente;
iertio explicaL ea, in quibus differentia
convenit ac differt a specie, proprio et
accidenle; quarlo explicat ea, iii quibus
species conyenit ac differt a proprio ct
accidente; quiato demnm cx[)licat ea, in
quibus conveniunt ac differunt proprium
ct accidens; et per hsec concludit suam
introduclionem.
1. Qiioadpnmum, onmm quiuque pree-
dicabilia conveniunt in hoc, quod prsedi-
cantur de pluribus; at genus et differenlia
pra^dicaulur de omnibus speciebus infe-
rioribus et de omnibus individuis, quee
sunt sub talibus speciebus ; species prse-
dicatur de omnibus individuis; proprium
prsedicatur de specie,cujus est proprium,
ac de individuis lalis speciei; accidens
demum prsedicatur primo et per se de in-
dividuis, secundario de speciebus. Expli-
catur exemplis animal, quod est genus,
:
pra?dicatur de hfuiiine, leone, equo, elc,
el prseterea de omnibus singularibus ho-
miriibus, leonibus. equis, etc. Irrationale,
quod est diiferentia, prsedicatur de bove,
leone,equoetomnibus besliis, etprseterea
de omnibus individuis talium specierum.
Homo, qui est species, prsedicatur solum
de singularibus hominibus, Socrate, Cal-
lia, etc. Risibilc,quod est pro[)rium homi-
uis, prtedicatur de homine, cujus est pro-
prium^ et de omnibus singularibus homi-
nibus. Nigrum, quod est accidens inse-
parabile a corvo, pra^dicatur de specie
corvi ac de omnibus singularibus corvis.
Moveri, quod est accidens separabile,
prsedicatur de homine el equo, et aliis
speciel)us animalium, eL pra^terea de sin-
gularibus hominibus, equis, elc, sed
primo et per se de individuis, secundario
de s[)eciebus. Homo euira et eqnus in
tantum dicuntur raoveri et ambulare, in
quantura horaines et equi singulares mo-
ventur et ambulant.
2. Commune est generis ac dilfereiiiia^ ha-
bere vim continendi species. Nam et ditferentia
continet species, etsi non omnes (|uasgeniis. Ra-
tionale enim, etsi non continet ea, qutesuut ra-
tionis cxpertia. ut animal, at certe coutinetan-
gelum et hominem, qui sunt species.
3. Et quajcumque attribuuntur generi, ut ge-
nus est, etiam speciebus ei subjectis attribuun-
tur. Et qusecumque attribuuntur dilferentiae, ut
differentia est, etiam speciei ex ea ortae attri-
buentur. Cura enira animal sit genus, ei tan-
quara generi attribuitur substantia, etanimatum,
ct sensu pra^ditum, sed et omnibus speciebus
animali subjectis hsec attriljuuntur usque ad in-
dividua. Cumque rationale sit differentia, ei
tanquam ratione uti, nec
differentiffi attribuitur
solura ratior.ali, sed etiam speciebus rationali
subjectis attribuetur ratione uti.
4. Sed et hoc commune est, sublato genere
aut differentia, tolli etiam qu£e sub eis sunt. Ut
enim, nisi sit animal, non est equus nec homo;
sic, nisi sit rationale, nullum erit animal ratione
utens.
2. Quoad secundum (jenus conmnit cum,
,
di/ferentiis in irihus, dijfert in sex, et
etiam in aliis. Primo ergo genus et diffe-
.rentia conveniunt in hoc, quod sicut ge-
nus, sic etiam differentia continet sub se
species,licetnon oranes,quas continet ge-
nus; ex gr., sicut genus animalis conlinet
sub se horainem, leonein et alias species
animalium, sic differentia irrationalis
contmet sub se leonem, equum et plures
 :
CAP. VII. — DE COMPARATIONE PR^DIC.
species animaiium, licet ik^u omnes ; iion
enim contiiiet hominem, qui tamen con-
linelur in geuere auimalis. Differentia
etiam rationalis, licet non contmeat sub
se species irrationalium, adliuc conlinct
sub sc species hominis et angeli. juxta
errorem Platonicorum,, quod angeli sint
auimalia ratioualia iramortalia.
3. Secuiido convenitin hoc, quod sicut,
qu£e prsedicantur de genere ut genere,
prsedicautur etiam de speciebus, quse
contineutur sub tali genere; sic qute prse-
dicantur de differentia ut difFerentia, prse-
dicantur eliam de speciebns contentis
sub tali differeutia; ex gr., de animali ut
genere prsedicatur substantia animata sen-
sibilis; ideoque hsec omnia sunt prjedi-
cabilia de homine. lcone alque omnibus
speciebus etindividuis animalium; homo
euim et omnes homines singulares sunt
substantia animata sensibilis; equus et
omnes equi singularessunt substantiaani-
mata seusibilis, etc.,proportionabter,sicut
de differenlia ralionalis prsedicatur hoc,
quod est ratione nti. sic hoc ipsura, quod
est raiione uti prsedicatur de oranibus
speciebus et individuis ralionalium.
4. Tertio genus et differentia conve-
niunt iu lioc, ut ablatis generibus et dif-
ferentiis auferantur omnia, quse sunt sub
ipsis, ideoque valet non est animo.l
: animalibus, sedsolura de aliquibus, puta
ergo non est liomo nec equus, etc. Propor-
tionabter valet; non est rationale; ergo
nec nec angeJus, posito, quod
est liorno,
etiam angeius sit rationaiis, ut supponit
Porphyrius.
5. Propriuiu autem generis est, pluribus at-
tribui quamdifrerentiam.etspeciem.et proprium,
et accidens. Nam animal de tiomine, et equo. et
ave, et angue dicilur; quadrupes autem de iis
solis, qutequatuor pedes habent; horao vero de
solis individiiis ;et aptum ad hinniendum de solo
equo et particularibusequis; itidemque accidens
de paucioribus. Oportet autem dilferentias acci-
pere, quibus dividitur genus, non completivas
cst.enliae generis, sed divit-ivas.
6. Piaelerea geniis difforentiam cnntinet po-
teslate; nara aniraal partira est rationis parti-
ceps, partim cxpers; differentise vero non con-
tinent genera.
7. Praeterea genera sunt priora dilTerentiia
sub se po>iii-. Idcirco si tollantur, eas una tol-
lunt, sed ab iilis una non tolluntur. Sublato enim
animaii, timul tolhtur rationale et irrationale;
differcnlise autem non simul toUunt genus. Nam
licet omnes toUantur. tamen substantia animata,
sentiendi lacuhate prcedita, intelligitur, quce
quidem e«t animal.
9
8. Prseterea genus attribuitur in qusestione,
quid est; differentia in qusestione, quale quid
ost. ut jam dictura fuit.
9. Prasterea in quaque specie unum est ge-
nus, ut hominis genus estanimal; differeniise
autem muhse, ut rationale, mortale, intelligen-
tiae ac icienti?e capa.\, quibus ab aliis animali-
bus homo differt.
10. Ac genus quidem assimilatur materije,
difforentia vero formae. Cum autem alia quoque
iint communia et propria generis et differentias,
tot exposuisse sufticiat.
i). Primo genus differt a differentia in
hoc, quod genus prsedicatur de pluribus
quam differeiitia divisiva generis, et quam
reliqua pr8edicabilia;ex gr.,animal, quod
est genus, prsedicaturde omnibus specie-
bus animaliura, puta de homine, equo,
serpenle, ave, elc; at quadrupes, quod
est differentia divisiva animalis, non prae-
dicatur de omnibus his; nou euim do
homine, nec de serpente, nec de multis
avibus, sed de solis speciebus aniraaiiura
quadrupedum. Plomo, qui est species ani-
malis, prsedicatur de solis hominibus sin-
gularibus; hinnibile, quod est proprium
equi, prEcdicatur de sola specie equi ac
deejus individuis; accideus etiam prsedi-
calur de paucioribus.quam genus;ex, gr.,
accidens uigri uon prsedicatur de omuibus
de corvo. Dura vero dictum est, quod
genus prsedicaturde pluribus quara diffe-
rentia, debet inteliigi d-e differentia divi-
siva,non vero de constitutiva; ueque enim
animal prsedicatnr de pluribus quam sen-
sitivum, quod est difJerenlia conslitutiva
auimalis.
Secundo genus differt a differentia
6.
in hoc, quod genus continet ditferentias
divisivas potestate, differentige non conti-^
nent genus; ex. gr.,animalcontinet pote-
slate rationale et irrationale, cum possit
esse rationale et irratiouale ; at differen-
tiae ratioualis etirralionalis non continent
aniraal, sed conlinentur in aniiuali.
7. Tertio geuus est prius differenliis
divi.^ivis prioiitale a subsistendi conse-
quentia, qua3 consistit in h ic, ut ablalo
genere auferantur diiferentise, ablatis dif-
ferentiis nou eo ipso auierantur genera;
ex. gr., si non est animal, neque est ratio-
nale, neque irralionale; at si non est ra-
tionale, non sequitur, (juod non sit ani-
mal. Et licet ablalis omnibus differeutiis
auferatur geuus a parte rei, non tameu
aufertnr per intelleclum ; ex. gr., licet
auferanlur omncs differenlise animalis,
20 PORPHYRII INTRODUCTIO.

adhuc potest intelligi animal, hoc est cum de paucioribus prsedicentur quam
siibstantia auimata sensibilis. genera, continentur sub genere et non
8. QuaHo geuus prsedicatur in quid, continent genera.
differentia in quale quid, ut explicatum 13. Secundo differunt , quod genera
est cap. II, num. 5, et cap. iv, num. 9. prsejacent ad modum materise, ita ut ex
9. Quinto genus in unaquaque specie generibus ut informatis per differeutias
est unura, differentiEe phires; ex gr., ge- specificas fiant species; ex. gr., animal
nus hominis est unum, hoc est animal; substat differenliis rationalis, hinnibi-
differentiae sunt pUires, hoc est rationale, lis, etc. Ex animali vero ut informato

mortale, discipHuse susceptivam, etc. differentia rationalis, fit species hominis;

Sexto demum genus est similema- ex eodem ut informato differentia hinni-
10.
terise, differentia est simihs formse. — bilis, fit species equi, etc. Hinc oritur, ut
Possuut etiam assignari alia, in quibus genera sint priora a subsistendi conse-
genus ac differentia conveniuut et discon- quentia speciebus, ita ut ablatis generi-
veniunt; sed hsec sufficiunt. bus auferantur species, non e contra;
positis speciebus ponantur genera, non
11. Genus et species eoramune hoc habent, e contra. Valet euim non est animal;:

pluribus (ut dictum est) attribui. Accipiatur ergo non est homo', at non valet non est :

autem species ut species tantum, non etiam ut homo; ergo non est animal .SimWiler yalQl:
genus, si forte idem sit tam species quam ge- est homo ; ergo est animal; non valet est :

nus. Commune etiam his est, priora esse iis, qui- animal ; ergo est homo.
bus attribuuntur ; et utrumque esse totum quid- 14. Tertio differunt in hoc, quod ge-
dam. uera prsedicantur de speciebus univoce,
autem, quia genus continet spe-
12. Differunt
species vero uon prsedicantur de generi-
continentur, non continent ge-
cies, at species
nera. Genus enim pfuribus attribuitur quam
bus saltem prsedicatione naturali. Dicitur
species. enim : homo est animal; at non dicitur
13. Prjeterea opus est, ut prius subjiciantur nisi prsedicatione innaturali, quod ani-
genera et efformata specificis difFerentiis perfi- mal homo.
est
ciant species; unde etiam natura priora sunt Quarto genus supra singulas spe-
15.
genera. Et unatoUunt, non una toUuntur. Nara, cies addit alias species, quas continet
si species sit, omnino est etiam genus; quod si ])otenlia; species supra genus addit dif-
genus sit, non omnino est species. ferentias, quas continet actu; ex. gr.,
14. Ac genera quidem synonjraos attrihuun-
animal ultra homincm dicit in potentia
tur speciebus sibi subjectis, non itera species
generibus.
equum, avem, etc. homo ullra animal in-
;

15 Praeterea genera superant specierura sibi cludit actu differentiam rationalis.

subjectarum comprehensione; speciesautem su- 16. Quinto \\ei{\xQ species fieut unqnam
perant genera propriis difFerentiis. quid generalissimum, neque genus quid
16. Pra3terea nec species potest Seri genera- speciaiissimum.
lissimura, nec genus specialissimum.
17. Generi cum proprio comraune est, sequi
11. Explicata prima comparatione go- species; nam si quid est homo. est aniraal; et
quid est homo, est aptum adridendum.
neris cum differentia, procedit Porphy-
si

Item aeque attribui genus speciebus et

18.
rius ad secunclamcomparationem generis :

propriura individuis, quae ipsura participant.

cum Quia vero species subalternse
specie.
Horao enim et bos seque est animal, et Anjtus
sunt simul species et genus quando ,
atque Melitus seque est res apta ad ridendura.
comparantur cum genere, debent consi- 19. Coramune etiam |est synonymos attribui
derari prsecise in quantum sunt species. genus propriis speciebus, et proprium iis, quo-
Genus et species conveniunt in trihus, rum fuerit proprium.
differunt in quinque. Primo genus et 20. Differunt autem, quia genus est prius,
species conveniunt in hoc, quod prsedi- proprium est posterius. Primum enim oportet
esse animal, postea dividi differentiis et pro-
cantur de pluribus; secundo conveniunt
priis.
in hoc, quod sunt priora a subsistendi
21. Ac genus quidem pluribus speciebus at-
consequentia inferioribus, de quibus prse- cu-
tribuitur; proprium vero uni alicui speciei,
dicantur ; iertio conveniunt in hoc, quod jus est proprium.
suut quoddam totum. 22. Praeterea proprium reciprocatur cum eo,
1 2. Differunt primo in hoc, quod genus cujus est proprium; genus autem cura nullo
continet species sub se, cum de pluribus reciprocatur; neque enim, si quid est animal, con-
prsedicetur quam species; at species^ tinuo est homo; nec, si quid est aniraal, continuo
 ;
CAP. VII. — DE COMPAKAiiu.Nii
est aptuni ad ridenduni. At si quid e^t homo, est
aptum ad ridendum; Ticissimque si estaptum
ad ridendum, est homo.
23. Praeterea proprium inest in tota specie,
cujus est proprium, et sola et semper; genus
vero inest quidem in tota specie, cujus est genus
et semper, non tamen sola.
24. Praeterea propria sublata non simul tol-
lunt genera; sed genera sublata secum una tol-
lunt species, quarum sunt propria; quare iis,
quorum sunt propria, sublatis, ipsa quoque pro-
pria simul tolluntur.
17. Proce^^it jam PorpLyrius ad ter-
tiahicomparationein : generiscuin proprio.
Genus et proprium cunveniunt in trihus,
disconveniunt in quinque. Primo conve-
niunt iu hoc, quod est sequi species per
legitimam consequentiam. Sicut enim ex
specie inferlur genus, sic infertur pro-
prium. Valet enim est Jiomo ; ergo est
: runtur propria, et ablatis propriis aufe-
animal; valet similiter est homo; ergo
: runtur species; ex. gr., si non est homo,
est risihiJis.
18. Secundo conveniunt in hoc, quod
sicut genus sequaliter prgeJicatur de spe-
ciebus inferioribus, sic proprium aequali-
ter prsedicatar de individuis inferioribus;
ex. gr., sicut equus et bos seque sunt ani-
mal et sequaliter participant rationem
animalis, sic Socrates et Plato seque sunt
risibiles et sequaliter participaut ratio-
nem risibilis.
19. Tertio conveniunt in hoc, quod
sicut genus univoce prsedicatur de sub-
jectis speciebus, sic proprmm univoce
praedicatur de iis, quorum est proprium;
ex. gr., sicut animal univoce dicitur de
homine et leone, sic risibile univoce di-
citur de Socrale et Platone.
10. Diferunt primo, quod genus est
prius,proprium posterius. Primo enim est
animal, deinde dividitur per differentias
speciticas in rationale et irrationaie, et
perproprietates in risibile,hinnibile, etc.
11. Secundo genus prsedicatur de plu-
ribus speciebus, proprium de unica spe-
cie, cujus est proprium; ex. gr., animal,
quod est genus hominis, non solum prse-
dicatur de specie hominis, sed etiam de
speciebus aliorum animalium; at risi-
bile, quod est proprium hominis, praedi-
catur solum de specie hominis.
22. Tertio proprium priedicatur conver-
tibililer de specie, cujus est propriura
at genus non pr^dicatur converlibililer;
fcX. gr., valet : est liomo\ ergo est animal;
at non valet e converso est animal ; ergo
: inseparabile, dicilur pariler de pluribus,
est homo. Neque enim sicut omnis homo
esl animal, sic omne auimal est homo. At
i-n.T.m»^.
sicut valet est hoino;ergo cst risihiJis,
:
sic valetetiam est risihile; ergo esi
:
homo; sicutenim omnishomo est risibilis,
sic omne risibile est homo.
Quarto proprium inest omni spe-
23.
ciei, cujusest proprium,et soli et semper;
at genus convenit omni speciei, cujus est
genus^ et semper, sed non soli; ex. gr,,
oranis et solus homo ac semper est risibi-
lis; at, licet omnis homo sit animal ac
semper sit animal, non tamen solus est
animal.
24. Quinto, licet ablatis ac interem-
ptis generibus auferantur et mterimanlur
species, non tamen ablatis et interem-
ptis speciebus, auferuntur genera; valet
enim non est animal; ergo non est homo;
:
at non valet no/i est homo; ergo non
:
est animal ; at et ablatis speciebus aufe-
non est risibilis; et rursus, si non est ri-
sibilis^ non est homo.
25. Generis et accidentis commune est plu-
ribus (ut dictum est) attribui, sive sit ex acci-
dentibus separabilibus sive ex inseparabilibus.
Etenim et moveri pluribus attribuuntur, et ni-
grum corvis ^thiopibusque ac nonnuliis anima
carentibus.
2(j. Differt autem genus ab accidente, quia
genus est prius propriis speciebus, accidentia
vero sunt speciebus posteriora; nam etiamsi
accipiatur accidens inseparabile, tamen prius
est id, cui accidit, quam accidens.
27. Ac genus quidem qu£e participant, jeque
participant; accidens autem non seque, quoniam
contentionem ac remissionera recipit accidentium
participatio, generum non item.
28. Et accidentia primum sunt in individuis,
genera vero et species natura priora sunt
individuissubstantiis.
29. Et genera iis, quas sub se sunt, attribuun-
tur in quajstione, quid est accidentia vero in
;
quaestione quale quid est, aut quomodo se
,
habet unnmquodque. Interrogatus enim qualis :
est ^thiops, dices, essenigrum; aut: quomodo
sehabetSocrates,dices,eum£fcgrotareautvalere.
23. ^&e^^miMV quarta comparatio : gene-
riscum accidente. Genus et accidens con-
veniunt in uno, differuni iii quatuor.
Gonveniunt in hoc, quod tum genus tum
accidens, seu separabile seu iuseparabile
,
praedicautur depluribus; ex. gr., moveri,
quod est accidens separabile, dicitur de
pluribus; esse nigrum, quod est aocidens
nirairum de corvis, de .Elhiopibus, etc.
26. Differunt primo, quod geuus est

JiQ i.o»nnYRIl INTRODUCTIO.
prius speciebus ; accidentia, etia insepa- m tandem explicandum relinquetur; nam,
rabilia, sunt posteriora; ex. gr., prius est
essG corvuni quara esse nigrum, cura
nigrum accidat corvo ut subjecto.
27. Secundo differunt, quod quae par-
ticipant genus, sequaliter de ipso parlici-
pant atquae participant de accidentibus,
;
possuut de ipsis parlicipare insequaliler,
cum accidenlia suscipiaut magis et rai-
nu?, ac sint capacia intontionis ac remis-
sionis; ex.gr., omnia animalia sunt aeque
aniraalia, at non omnia alba sunt seque
alba, sed quffidam sunt magis alba, quse-
dara minus.
28. l^e/V/oaccidentia principaliter sunt,
subsislunt acfundantur in individuis ; ex.
gr., albedo est in boc subjecto; at ge-
nera et species uaturaliler sunt priora
individuis, etiam substantialibus ; vide-
tnr \ero hoc Porplwrius dicere in sen-
tenlia Platonis^ ponentis ideas priores
singularibus.
29. Quarto genera de inferioribus prae-
dicantur in quid, accidentia in quaJe vel
in hoc, quod quomodocuraque res se ha-
beat secundum alia praedicamenta: ex.gr.,
esse alhuiii proedicatur de hominc ut qua-
litas ; esse dipalmarem prsedicatur ut
quanlitas. Si enim quis interroget, quo-
modo Socrates se habeat, respondemus,
quod sedet, et sic prsedicamus situm,
vel respondemus, quod ambulat, adeoque
praedicamus aclionem vel molum.
30. Quid igitur genus ab aliis quatuor diffe-
rat, dictum est. Accidit autem, ut et unumquod-
que aliorum a reliquis quatuor differat;
cum quinque sint, et unumquodque ab
tuor differat, quinque accepta, fiunt
quater
viginti differentise omnes. Yerum non ita se
res habet, sed, cum semper quse deinceps sunt
connumerentur; et in secundo una differentia
deficiat, quia jam sumpta est; in tertio dufe; in
quarto tres; in quinto quatuor; profecto decem
fiunt cunctae differentia); quatuor, tres, duge,
una. Nam qua genus differat a diffiu-entia ct
specie et proprio et accidente^ dictum est. Qua-
tuor igitur sunthre differentite. Difterentia vcro,
qna distet a genere, dictum est, cum dicebatur,
quagenus ab ea differret. Quod autem reliquum
c>:t, quomodo diflerat a specie, a proprio. ab
accidente, dicetur ; fiuntque tres difierentiffi.
Rursus, quomodo species difierat a differentia,
dictum erit, cum dictum fuerit, quomodo diffe-
rentia differat a specie. Quomodo autem differat
species a genere, dictum fuit, cum dicebatur,
quomodo diff^erat gcnus a specie. Quod igitur
restat, quomodo species diffei'at a proprio et ub
nccidente, dicetur. Ergo duse sunt hse dilie-
rentiae. Proprium vero quomodo ab accidente
,,
differat,
quomodo aspecie, differentia et genere diflferat,
dictum antea fuit in eorum ab his jara exposita
differentia. Cum igitur quatuor ditferentiae su-
raantur generis a casteris, tres autem differentiae,
du£e speciei, una proprii ab accidente; decem
erunt omnes differentia^, ex quibus quatuor,
quae sunt generis a ceeteris. jam ostendimus.
30. Quoad tertium, explicatis quatuor
comparationibus generis cum quatuor
aliis prtedicabihbus, procedit Por.phyrius
ad explicandas alias comparationes. Prte-
mittit quod, quia pr^edicabilia sunt quin-
que, adeoque unumquodque eorum potest
comparari cum quatuor rehquis, quinque
vero quatuor sumpta faciunt viginti, pos-
sibiles vidontur Tiginti comparaliones
pi^i3edicabilium. Quia rursus cuinparatio
generis cura differentia coincidit cum
comparatione differentise cum genere
idemque dic de reliquis, ideo docem com-
paratione^ coincidunt cum aliis decem,
adeoque viginti comparationes reducun-
tur ad decem. Prima est generis cum dif-
ferentia; secunda generis cum specie;
tertia generis cum proprio quarta gene- ;
ris cum accidente. Et quia comparatio
differenliie cum genere coiucidit cum
comparatione generis cum differentia
illa omissa dantur tres alise comparatio-
nes differentise, ac quinta comparatio est
differentisecum specie; sexta differentiee
cum proprio; septima differentiaj cum ac-
cidente. Et quia comparationes speciei
cum geners ac differeutia coincidunt cum
secunda ac quinta comparatione generis
quare
cum specie ac differentise cum specie,
ideo illis omissis dantur duaj comj^ara-
aliisqua-
tiones speciei, ac octava comparatio est
speciei cum proprio; nona est speciei
cum accidente. Demura quia coraparatio-
nes proprii cura genere, differehlia et spe-
cic coincidunt cum comparationibus jam
euumeratis generis, diffeienliag ac spe-
ciei cum proprio^ superest solum unica
comparatio proprii cum accidente, quse
est decima et ultima; namcomparationes
accidenlis cum genere, differentia, specie
et proprio coincidunt ciim jam enumeratis
comparationibus generis, diiferentise, spe-
ciei ac proprii cum accidente.
31. Comaiune igitur differentiee cum specie
cst, asquecomraunicari horainis enimaque par-
;
ticipes sunt particulares homines, necnon ratio-
nalis differentiae. Commune est, semper
etiara
adesse iis, tjuae participant; semper enim So-
crates eit rationalis et semper Sooratos cst
homo.
 . ;

CAP. VII. DE COMPARATIONE PR^DIC. 23

32. Proprium autem est differentias quidem, esse rationalis, juxta sententiam Platoni-
attribui in qusestione, quale quid est, speciei corum, quod angeli sint proprie ratio-
vero in quseaiione, quid est; nam etsi homo, ut
nales.
quale quid, accipiatur, non simpliciter est quale,
sed qua generi accidentes differentias eum con-
33. Qmrto plures differentise possunt
stituerunt.
simul componi et coujungi ad faciendam
33. Prteterea differentia in multis speciebus unamspeciem; at phires species non pos-
saepe cernitur, ut quadrupes inpluribus anima- sunt simul componi et conjungi; ex. gr.,
libus specie differentibus; species autem est in differentiae ralionalis et mortalis simul
solis individuis sibi subjectis. coraponuntur ad faciendam speciem homi-
34. Praeterea differentia est prior specie, nis; at hoino et equus non possunt simul
quam constituit. Rationale enira sublatum se- conjungi ad faciendara aliam tertiara spe-
cum una hominem tollit homo autem sublatus
;
ciem. Licet enim aliqua equa singularis
non tollit rationale, cum angelus sit.
po^sit conjungi asino ad generandura mu-
35. Prieterea ditferentia conjungitur cum alia
differentia (nam rationale et mortale simul jun-
lum, tamen simpliciter species equee et
cta sunt ad hominem constituendum) species asini conjungi nequeunt.
vero cum specie non conjungitur, ut inde gigna-
tur alia qutedam species quredam enim equa 36. Differentia et proprium commune hoc
;

cum quodam asino coit ad mulum gignendum, habent, seque communicari iis, quibus communi-
sed equus simpliciter asino conjunctus nequa- cantur «que enim rationalia sunt rationalia,
;

et apta ad ridendum sunt asque apta ad riden-

quam mulum etficiet.
31 Hoc praemisso descendit Porphyrius
ad explicandas tres coraparatiories diffe-
reutiaj cum specie proprio et accidente.
Di/ferentia et species coaveniuut in duo-
bas, di/ferunt in quatuor. Pvimo conve-
niunt\Vi\\^z, quod. sicut inferiorasequa-
dum. Commune etiam utrisque est,, semper et
omni adesse; quamvis enim bipes mutilatum
sit, tamen ad id, quod natura comparatum est,
illud « semper » refertur; nam et aptum ad
ridendum, eo quod natura compatatum est,
habet illud « semper », non quod semper rideat.
37. Proprium autem est differentiae, quod
ipsa quidem de pluribus speciebus saepe dicitur
;

ut rationale de angelo et de homine at proprium ;

liter parlicipant de specie, sic Eequaliter

de una specie, cujus est proprium. Ac differen-
parlicipant de difTerentia. Sicut enim So- tia quidem iis consequens est, quorum est diffe-
crales et Plato sunt seque liomines, sic rentia, non tamen reciprocatur; propria vero
sunt £eque rationales. Secundo conve- vicissim attribuuntur iis, quorum sunt propria,
uiunt in hoc, quodseraper competuntiis, quia reciprocantur,
de quibus dicuntur. Sicut enim Socrates
et Plato semper sunt homiues, sic semper 36. Sequitur sexta comparatio: differen-
sunt rationales. tisD cum proprio. Bi/fercntia et proprium
32. Primo ^///^6"/'?/;?^, quodspecies prse- conveniunt in duobus, differunA, in duo-
dicalur in quid, differentia in quale quid. lus. Primoconveniunt in hoc, quod eequa-
Licet enim homo, qui est species, yidea- liter parl,icipantur quibus conve-
ab iis,

tur dici in qnaJe quid, tamen eatenusso-
lum dicitur in quale quid, quatenus in-
cludit differentiam, qua3 dicitur in qua.le
quid.
33. Secundo differunt, quod differenlia
saepe invenitur in phiribus speciebus, eo
]jacto, quo differentia qiiadrupedis inve-
nitur in. pluribus speciebiis quadrupe-
dum;atspecies utspeciesinvenitursolum
in jduribus iudividuis, eo paclo. quo homo
inveniUir soUim in pluribus hominibus.
Species vero subalterna, iu quantura ha-
bet sub se phu'es species, habet ralionem
niunt. Sicut enim oranes homines sunt
£equaliter rationales, sic sunt aequaliter
risibiles. SecvMdo conveniunt in lioc,
quod competuut omni, soli et semper.
Sicut enim omnis homo et semper est
rationalis; sic oranis homo ct semper
est risibilis. Ad
vitandas tequivocationes
advertit Porfdiyrius, quod proprietates ac
differentitfi debcnt sumi secuudum natu-
ralem aplitudiueni,nou secundum actura
ex. gr., differcntia hominis non est ha-
here actuj duos pedes', potest enim dari
homo habens actu unicum pedem eo ,

gcneris, nou speciei. quod alter sit illi amputatus; sed diffe-
34. Tertio differcntia hal)el priorilalem renlia hominis est, ex sua natura esse
a subsistendi conse^iuenlia respcclu spc- aptum ad liobendum duos pedes. Propor-
ciei,quamconsliluit;ex. gr., ralionaleest tionaliterproprium quarto modo hominis
prius a subsislendi consequentia, quani non sua natura
cst actu ridere, sed ao
homo; si cnim nou cst ralionalo, non est esse aptum ad ridendum.
homo; al, eliamsi non sit homo, polest 37. Discoaceaiunt differenlia et pro-
 ;
24 PORPHYRII INTRODUCTIO.
prium prlmo in hoc, qiiod saepe differentia
dicilur de pluribus speciebus; at pro-
prium dicitur tantum de unica specie,
CLijus est proprium; ex. gr., esse ratio-
nale dicitur de homine et angelo juxta
Platonicos; at esse risihlle de solo dici-
tur homine. Secundo difFerentia sequitur
per legitimam consequentiam ex iis, quo-
rum est differentia, sed non dicitur de
illis ad convertentiam ; at proprium dici-
tur ad convertentiam de specie, cujus est
proprium; ex. gr., rationale dicitur qui-
dem de omni homiue, sed nou e converso,
omne rationale est homo, cum angeli
juxta Platonicos sint rationales, et non
sint homines; atrisibilediciturdehomine
ad convertentiam.
38. Differentiae et accidenti commune est, in
pluribus dici. Itam commune est cum accidenti-
bus inseparabilibus semperet orani adesse, nara
etbipes semper adest homini, itidemque nigror
omnibus corvis.
39. Differunt autem, quia differentia continet
species, neque ab eis continetur; rationale enim
continet hominem et angelum. Accidentia vero
aliquo modo continent, quia sunt in pluribus
aliquo modo continentur, quia subjecta non
unius accidentis, sed plurium sunt susceptiva.
40. Ac differentia quidem non potest contendi
et remitti, accidentia vero contentionem et re-
missionem recipiunt.
41. Et differentias contrarite misceri nequeunt;
accidentia autem contraria misceri interdum
possunt. —
Tot sunt communitates et proprie-
tates differentias etaliorum categorematum. Qua
vero species differat a genere et a differeutia_,
dictum est, cum exposuimus, qua genus differt
ab aliis et qua differentia differt ab aliis. Quod
rehquum est, qua species differat a proprio et ab
accidente, nunc dicetur.
38. Septima cornparatio q^I differeutise
cum accidente. Bifferentia et accidens
conceninnt in duolios et di/fenmtintri-
dus. Printo conveniunt in hoc, quod di-
cuutur de pltiribus. Secundo difTerentia
et accideutia inseparabihaconveniunt in
hoc, quod competunt omni et semper.
Sicut enim omnis homo et semperestbi-
pes, sic omnis corvus et semper est ni-
ger.
39. Dijferunt prinio, qiiia differentia?
continent species et non coiUiaentur a
speciebus, cum differentise latius pateant
quam species ; eo pacto, quo rationale,
quia juxta lUatouicos convenit angelis,
latius patet quam homo. At accidentia
ita continent species, ut etiam coutinean-
tur a speciebus; continent, in quautum
conveniunt pluribus speciebus ; conti-
nentur, in quantum species continent
plura accidentia ex gr., album continet
;
hominem, in quantum convenit etiam
abis, quse non sunt homo ; continetur
vero ab homine, in quantum homo non
solurr, est albus, sed habet alia multa ac-
cidentia. Ideo accidens et species seha-
bent per modum excedentis etexcessi.
40. Secundo differunt, quia differentia
uon suscipit magis et minus, neque est
capax intensionisacremissiouis at acci- ;
dentia suscipiunt magis et minus, et sunt
capacia intensionisac remissionis.
41. Tertio differunt, quod contrariae
differentise non possunt invicem misceri ;
at accidentia contraria possunt invicem
misceri ; ex. gr., non potest idem esse
rationale ac irrationale, at potest idem
esse tepidum, et sic participare calorem
et frigus.
42. Speciei cum proprio communis est mutua
attributio; quid enim est homo, est aptum ad ri-
si
dendum, et si qnid e.st aptum ad ridendum, est ho-
mo. Aptum veroad ridendum accipi debere secun-
dum naturalem ridendi potestatem, saspe dictum
est. Hocetiam commune est, quod sequaliter ad-
sunt ; sequaliter enim species adsunt iis, quEe
eas participant, et propria iis, quorum sunt pro-
pria.
43. Differt autem species a proprio, quia spe-
cies potest etiam aliorum genus esse, proprium
vero aliorum esse proprium nequit.
44. Acspecies quidem anteproprium subsistit,
propriura vero speciei adnascitur, quippe oportet
liominem esse, ut sit aptum ad ridendum.
45. Prseterea species semper actu adest sub-
jecto, proprium vero interdum potestate. So-
crates enim semper est actu homo, at non sem-
per ridet, quamvis senjper natura sit aptus ad
ridendum.
46. Prasterea quorum definitiones sunt di-
versse, ipsa quoque sunt diversa; est autera de-
finitio speciei. bub genere esse et pluribus ac
differentibus nuraero attribui in qujesstione,
quid esi, et quje sunt ejusmodi ;
proprii vero,
soli, ot omni, et semper adesse.
42. Quoad quartum, explicanda est
octava et nona comparatio : s])eciei cum
])ro[)rio etaccideute. Species et 'proprium
conveniunt in duohus, differunt in qua-
tuor. Primo conveniunt m
hoc, quod mu-
tuo dicuntur ad convertentiam. Sicut
eniui omnis homo est risibiiis, sic omne
risibile est homo. Risibile autem dicitur,
non quod actu ridet, sed quod ex sua
natura est aplum ad ridendum. &'e-
cundo conveniunt in hoc, quod sequaliter

CAP. VII.
dicimtur de inferioribus ; ex. gr., sicut
Socrates et Plato seque sunt homines, sic
aeqiie sunt risibiles.
43. Bifferunt primOf quod species po-
test esse genus aliarum specierum at
proprium unius speciei non potest esse
proprium alterius speciei; ex. gr., ani-
mal, quod est species vivenlis, est genus
hominis ; at risibile, quod est proprium
hominis, non est proprium alterius spe-
ciei.
44. Secundo qnod species
difFerunt,
prius subsistit quamproprium.proprium
vero est in specie; ex gr., cum risibile
adveniat homini.ut jam constitutoin spe-
cie hominis, est quid posterius homine.
4o. Tertio species semper actu conve-
nit subjecto, hoc est individuo ; proprium
non convenit semper actu, sed aliquando
polentia; ex. gr., Socrates semper est actu
homo ; at non semper actu ridet, sed ali-
quando est solum in potentia ad riden-
dum.
4G. Quarto differunt in ipsis definitio-
nibus. Definitio enim
speciei est, ut sit
sub genere et ut praedicetur de pluribus
solo numero differentibus in quid ; at
definitio proprii est, convenire omni, soli
et semper.
47. Speciei et accidentis commune e^t pluri-
bus attribui. Rarae autem sunt aliae communita-
tes quia plurimum inter se distant accidens et
;
id, cui accidit.
48. Propria vero utrinsque haec sunt speciei
: 54. Praeterea proprium reciprocatur cum eo,
quidem in quaestione, quid est, attribui iis, quo-
rum est species accidentis autem in quasstione,
; rat)ile autem accidens non reciprocatur.
quale quid est, aut quomodo se habet.
Et quaraque substantiara unius speciei
A9).
participem esse, aocidentium vero plurium,tam
separabilium, quam
inseparabilium.
50. Ac species quidem prius inielliguntur
quam accidentia. licet separatjilia sint (oportet
enim esse subjectum, utei aliquid accidal), acci-
dentia vero natura sunt posteriora et naturara
habent in eo constitutam, ut substantiae inh^e-
reant.
51, Item speciei participatio est sequalis; ac-
cidentis vero, quamvis separabile sit, non aequa-
lis etenim ^fClhiops ^Jiliiope potest habere
;
colorem magis remissum vel intenbum secundum
nigrorera.
47. Nona comparatio est speciei
accidente. Oonveniunt iu hoc, quod de
pluribus ijreedicanlur ; in paucis vero
aliisconveniunt, j^ropterea quod accidens
et subjectum accidentis, quod subjectum
est species, plurimum distant.
48. Differunt in quatuor ; primOf quod
;
DE COMPARATIONE PR.ED1C. 25
species prsedicatur de iis, quorum est
species, in quid, accidens prcedicatur de
iis, quorum est accidens, in quale vel in
quocumque modo se habendi.
: 49. Secundo unumquodque participat
unicam speciem, at habet pkira acciden-
lia, tura separabilia, tum inseparabilia;
ex. gr., Socrates est solum in specie
hominis, at habet pUira accidentia plu-
rium proedicamentorum.
nO. Tertio ^\)QQ,\Qs est prior accidenti-
bus, quia accidentia adveniunt subjectis
ut constilutis in sua specie ; accidentia
vero etiam inseparabilia sunt posteriora,
quia ex sua natura adveniunt speciebus
jam coustitutis.
31. Quarto?,\)ecAQ?> participantursequa-
litor, accidentia etiam inseparabilia par-
ticipantur insequaliter, cum possit unus
.^thiopsesse magis nigerquam alius.
52. Restat, ut de proprio et accidente dicatur.
Nam qua propriura a specie et a differentia et
a genere difFerat, jam dictum est. Comraune
igitur est proprio et accidenti inseparabili, sine
his ea non consistere, in quibus spectantur. Ut
enim sine aptitudine ad ridendum non consistit
homo, sicsine nigrore non coiisisteret ^thiops.
Ac quemadmodum et omni et semper accidit
proprium, ita etiam inseparabile accidens.
53. Differunt autem, quia proprium uni tan-
tum speciei adest, ut homini aptum ad riden-
dum, iiiseparabile vero accidens, ut nigrum non
solum yEthiopi,sed etiam corvo adc!at,etcarboni,
et ebeno, et aliis nonnuUis.
cujus est proprium et aeque late patet insepa- ;
55. Et propriorum quidem aequalis est parti-
cipatio, accidentium vero aliamajor, alia minor.
Suntetaliae coramunitates ac proprietates dicto-
riim categorenmtum, sed hsec abunde sufficiunt
ad ea di&cernenda et communitatem inter ea
constituendam.
52. Quoad quintmn, superest decima
et ultima comparatio proprii cum acciden-
te. Proprium et accidens inseparabile
conveniunt in duobus, differunt in trihus.
Primo conveniunt iu hoc, quod eorum
subjectum nunquam existit sine ipsis
ex. gr., sicut homo nuuquam existit sine
risibilitate ;corvus vel JLthiops
sic
cum nunquain existit sine nigredine. Secundo
conveniunt in hoc, quod sicut proprium
convenit omni et seraper, sic accidens
inseparabile ; ex. gr., sicut omnis homo
et seraperest risibilis, sic omnis corvus
et semper est niger.
53. Di/ferunt primo, quod propriura
 ;

26 PORPHYRII INTRODUCTIO.
conveuituni soli spciei, at accidens inse- at nigrum non convertitur cum corvo
parabile non convenit uni soli speciei,sed licetenim omnis corvus sit niger, non
eliam aliis; ex. gr., esse risihile convenit omne nigrum est corvus.
soli liomini, at esse nigrum non couvenit S5. Tertio differunt, quod proprium
soli corvo, sed etiam carboni, ebenn et noususcipit magis et minus, sed sequali-
qnibnsdam aliis. ter participatur ; eiv. gr., omnia risibilia
54. Secando difTernnt, quod proprium sunt aeque risibiha; accidens suscipit
at
prasdicatnr do specie converlibilifer, ac- magis et minus; non enim omnia nigra
cidens inseparabile prsedicatur noncon- sunt seque nigra. Addit Porphyrius, quod
vertibiliter; ex. gr., lisibile couvertitur possunt assignari alise convenientire ac
cum homine. Sicut enim omnis homo disconvenientise prsedicabilium ; sed hce
est risibilis, sic omne risibile est homo ; sufficiunt, et librum conckidit.

c-