John Duns Scotus 'Duns Scoto', Opera 1 (Latín)

Digitized by the Internet Archive
in 2011 with funding from

University of Toronto
http://www.archive.org/details/operaomni01duns
SCOTl
DOCTORIS SUBTIJLIS, ORDINIS MINORUM
OPERA OMNIA
EDITIO NOVA
.IIIXTA KDITIONEM WADDlNfn Xll lOMos CONTINENTEM A l'ATKim s IRANCISCAMS
DE OBSEKVANTIA ACCl UA lE RECOGNITA
TOMUS PHLMUS
i)i: Mouis Mi<;îi iCiMii, .Hi\i: 4;niKMAii< % srfic imii\ i
QLMiSiioNES ÛP»-''" Univcrsalia •
Siiper PniNlicamenla
Super lih. I iVrilit>riiionias Aridlulelis
In II liltruni Perihennonins
Secundi Operi.<i Periheriuenias.
PAKISIIS
APUD LUDOVICU.M \ 1\ r.S. lUHLlODDLAM KDITOREM
VIA VULC.O DICTA DEI.AMnilE, 13
.M Dcc c .\ <; I
SIUOIES
THE INSTITUTE OF WEDlAfVAL
ELMSLEY PLACE
10
TORONTO 6. CANADA.
DCT23 iS3t
763
F. JOAXXIS
DUNS SCOTI
DOCTORIS SUBTILIS
ORDINIS MINORLM, 01-ERA OMNIA
AD LEGTOREM (1)
Quanla pnevaluit auclorilale inler noslri Insliluti Magislros Joannes Scolus, lanto
ferebanlur oinnes desiderio universas ejus lucubratione.s habendi. Idera mihi cum reli-
quis ardor ab eo lempore, quo primum pedcm in Urbem inluli, et paluitaditusad Biblio-
thecain Vaticanam, tolius Europae instruclissimam. Anle annos ferme viginti aliud
agens, incidi in aliquot Doctorls opera, anlehac minime excusa, quae raagis animura
acuerunl el flrmarunl, ul aliquid in hac re lentarem. Ad alia studiadistractus, et moles-
tis CurijK, Ueligionisq le exercitationibus frequenler in diversa raptus, defluentibus an-

nis, prrctcr bonum conalum promebam. Consilium aperui primariis nostri Instiluti
nihil
viris : laudabant, non pro.novebaiit. Ardua ha3c provincia, el vasta moles, qualera animo
concipiebam, ne ipsi aggrederentur, neque aggredienti opiluIarentur,omnes j)erterrebal.
Unus occ.irrit Doctoris disciplina apprime imbutus, in Magistrum summe propensus
Ueverendiss. Fater, Fr. Joannes Uaplisla, Campanea, vetusta Uegni Neapolitani urbe,
oriundus, vir religiosissimus, noslri Ordinis Prijnirerius; cujusstudium, uli perpetuum
in doetrina explicanda, ita summum erat in viro ipso extollendo. Dicentein avide exce-
pit, conantem iinpigre laudavit, facLuro prumpte auxilium promisit. Ut primum ad api
co.u nostri regiminis a.scondil, de his cogitare, loqui, agore, nihil illi frequentius.
Demum se totum j)aral operi; qui tieri possit, coelus cogit gravissimorum virorura, el
postremo, ul ego, dimissis rcliqui-! studiis, etsi rei nostne nei-essariis, huic soli incura-
berein, injunxit. Qui Commenlarios, ubi opus erant, adhiberent nobilissimaj oporis par-
li, designavit primarios hujus nostri CoIIogii Professores, qui scriberont, qui edilioni
ot correctioni pru3-;idercnl, alios prajscripsit; in nccessarioi suraptus coUoclis, el abunde
coUatis subsidiis.
ilis auxiliis operam anle quadriennium aggressus,congrogatis omnibus operibus huc-
usfjuc editis, pcrlustratis Urbis Uibliolhocis, pravsertim Vaticana; consullis in longin-
quis regionibus amicis, id laiidcm otTcci, ut opera onmia scliolastica citnsoquoromur.
Quiu j)rius erant im[)rc.ssa, sod fasdisorroribus rcsporsa, cura MSS. codicibus conferri
curavi, Notis ct Scholiis, ubi dccrant, a Ijunctis, cadcm adhibita diligontia in roI;quis
0[)cribus, qua- nuiic priiuum ab oblivione vindicamus. Sacno Soriptunc, Sanclorura Pa-
trum, cl Doclorum lora, amaiiucnsium .socordia mulila, vcl viiio oorrupla, sux verilali
^l) Prii>nutt(>ri> lir««at \Vr '(iii)|;i |>ra<ratii)iu>m g0ii«ralfiii .ipprobati<<i)ftqu<<

restituimus, et juxta recentiores editiones cilavimus. Aristotelis, Commentatorisque
Averrois textus, Doctori familiares, breviori compendio indicavimus, depravatos corre-
ximus, et qucestionum omnium principiis alios praemisimus discussores, Ad singulos
libros, etminuLissimos quosque tractaLus, censuram el judicium nostrum adhibuiraus
circa aucLorem, enarratis, ex quibus accepimus, Bibliothecis.
Duo Archiepiscopi liiberni plurimum illustrarunt potiora DocLoris opera. Primus,
Mauritius a PorLu Archiepiscopus Tuamensis, in PaLavina universitate celebris per mul-
los annos Professor. Secundus, Ilugo Cavellus Archiepiscopus Armacanus, '
Iliberni
Primas, prius Lovaniensis, mox Romanus Professor, Generalis sui Ordinis Definitor,vir
notse pietatis, et ingenui candoris, quem ego peramanLer suspiciebam. Ille in omnes fer-
me Scoti elucubrationes, slricliores, vel largiores, uti ferebat occasio, notas edidit,
sed
qusestiones dumtaxal in opus Scoti Porphyrianum, et adnotationes in tractatum de

primo
Principio, in Theoremata, et in Metaphysicam nobis licuit habere. Hic libros de Anima
Scholiis, varioque ornatu illuslravit, et supplemenLo perfecit, ulrumque opus Metaphy-
sica3, scriplum Oxoniense, et Parisiense, Quodlibeta, et Collationes sirailibus notis, eL
cura dilucidavit. Nihil horum prsetermittendum duximus, ne tantos viros sua laude
fraudare, aut lectori percipiendse doctrinse subsidia videamur invidere.
Commentarios Oxonienses in Magistrum SentenLiarum, DoctorisopuspoLissimum,etab
asseclismagis receptum, amplissime, sednon integre interpretaLus es' Franciscus Ly-
chetus Brixiensis, olimtoLius Ordinis generalis MinisLer, Thomse Cajetano cosevus :atque
uti ille quatuor partibus Summse Theologicse D. Thomse commentarios
adhibuit, ita hic
conatus est quatuor libros Scoti dilucidare. At commisso sibi Ordinis regimine impedi-
tus, et immatura morte prseventus, magnam partem libri tertii, el quarLum inLegre in-
tacta reliquit. Visum est quse in hos libros, et Quodlibeta scripsit, simul emitlere ne- :
que enim alius quispiam accuratius perpetuos commenLarios ad singula feriie verba
Scoti edidit, neque fidelius ad litterse sensum, ejus menlem percepil.
Ne vero reliquis partibus suse commenLationes deessent, injuncLum est R. P. Fr.
Joanni Poncio Corcagiensi, S. Theologise primario Professori, viro non minus erudilo,
quam omnes, quas in tribus prioribus libris Lychetus non ex-
religioso, ut qusestiones
plicavit, et postremam Lertii partem commentareLur. Id prsesLitiL ingeniose quidem el
prompLe, breviori quam sperabatur, tempore, diffuse saLis,eL juxLa recentiorum Theolo-
gorum melhodum DocLoris stabiliens senLenLias, eL adversariorum refellens objec-
tiones.
Librum quartum docLissime, eL gravissime interprelatus est R. P. Fr. Antonius Hi-
quseus Tuomoniensis, sacrse Theologioe LecLor emeritus, vir specLabilis, virtuLe et doc-
trina maxime commendabilis, aliisque editis operibus noLissimus. Brevius et minori li-
brorum mole id se prsestiturum judicabat, sed immensum hoc Theologise moralis, et
Sacramenlorum pelagus ingresso, non adeo facile licuiL cymbam reducere. Produxisse
opus longius, quam oporteret, fortasse scioli aliqui, vel brevitatis studiosi, judicabunt :
sed varia, diffusa, et conLroversa rerum materia, per quam latissime alii exspatiati sunt
Doctori in plurimis adversantes, totam hanc scripLionem exposLulabanL. Syrtes in terra

Africana esse dicunlur, in quibus homines obruuntur sesLu reciprocanlium arenarum;
illse hic sunL, et scholasticum hunc pulverem qui semel ingressus, cum poLerit, exibit,
non cum volet.
Plura hic circa singulos Tomos, peculiares tractatus, et novam Commentariorum,

sive Reporlatorum Parisiensium editionem^prselibanda essent, nisi opportunius ea dicen-
da furent in limine cujusque. Utomnia correcLa, et emaculato prodirent prselo, diligen-
ter curarunL P. F. Ludovicus Cavalli Gallus Boloniensis, vir doctus, et humanioris litle-
i
lOANNIS DUNS SCOTI

DOCTORIS SUBTILIS, ORDINIS MINORUM
OPEUA O.IIMA.
— iri -
raturfe erudiLiis Frofe.ssor, el P. F. Joanrif.s Tyrellus Hibernus Weslmediensi.H, Theolo-

gus, ex hoc Collegio in i'i munusLugrlununi atnan-Iali, quibus vel hoc grililudinis ali-
quale specimcn, cldiuturiii, molcslirjue laboris memoria delêljalur.
Illu'l in vastissiino conatu nos ritale habuit, qiiod intogrurn non fuerit omn*^ viri
tissimi olucubrationes una liac oditifjne produf^f-ro. Qurc ad rom sporulalivam, .souau-
serlaliones scholaslicas specl;int, hicdamus univorsa. Positiva, .scu Srriptunc .SarnB rom-
mcnlarii adhuc dosiderantur. Ad hanr classom reducunl aliqui Iraclatum dn Perferimne
slatuum^ ita qnod totus in oo vorsolur oxamino: An slaliis Pnrdatorum prr'
iiiscriptum,
fcrendus sit Kogularium? Opusculum hoc ox Anglia amici ope suinmo gaiulio ro<- j...
sod diim l<'go, haTCO, ot judicium suspondo an Scoto sit assorendus, Aliqua ronlin*>l,
qufB inultorum conflent invidiam, prudonlisslmi viri doctrinrc, el raodosliai peniliis
advor.sa. Si aliquando, F)oo propitianto, licuoril secundam hanc clas.sein Scoti operuin in
liicein proferre, tunc inlcgrum de hoc opusculo judicium adjiingam. Quai vero adhuc
desuiit imjus genoris Scoti elucubraliones, in illa clas.so sub hunc ordinem redi-
geiitur.
LecUtra in Geneaim.
Commentnrii in Emngelia.
Commentarii in Epistolas Pauli.
Sermows dc Tcmiiore.
Sermonm de Sanclis.
Tractatus de pcrfectione statuum...
Distributis ita por duas classes univorsis operibus, postremus Tomus dabi'. totius ope-
ris Indicos varios, et tabulas copio.sas. Inlorim, mi lector, placuit in lui gratiam e leno-
bris isllKcc lucem prolrahore. Kruere, et noslri
eruero, el res morluas sopultasque in
conatibus benignus adspira, dum plura tibi paramus nostra, alienaque monuraenta.
QuJE nunc exhibomus terlia abhinc dicol pagella. V.m.e. Koma? ox CoUegio S. Isidori
Ordinis Minorum Fralrum llibcrnorum. Kalcndis Soptfmbris anno M.I^C.XXXVIII.
— IV —
Facultas Reverendissiml Patris Genera is
Frater Joannes Baplista a Campanea tolius Ordinis Minorum Minisler Generalis et ser-
vus, P. Fr. Lucoe Waddingo Leclori emerito, Ordinis PaLri, et S. llomanse, universalis-
que Inquisilionis Censori, Salulem,

Est cur gratulemur Tuae PalernitaLi quod omnia opera Scholastica nostri Magistri Doc-
toris Sublilis, Joannis Scoti, ingenti studio, et assiduo labore coUegerit, et ad noslrum
votum simul cum Professoribus, et viris nostri Collegii Romani S. Isidori, Notis,Sclioliis,
amplissimis Commenlariis illusLrata ad eum slaLum perduxerit, ul in omnium conspec-

tum, et ad conimunem rei Pliilosopliicoe, et Tlieologicae uLiliLaLem possinL prodire. Ut
auLem nosLrum desiderium sil plenum, eL gaudium nosLrum perfeclum, horLamur, ut
quaiiprimum Lypis omnia commiLLal, eL quae Doclor omnibus scripsiL, Tua PaLernitas
omnibus exhibeat. Ul ita faciat, per has nosLras pa enLes litLeras facultatem concedimus,
el ad meriLi cumulum salutaris obedienLiae virtute jubemus, servatis semper Sacro-
sancti TridenLini (]oncilii, AposLolicis, el noslrisconstitutionibus. Romse ad Arani-coeli,

III. Idus Februarii, anno 1638.
Fr. JoANNES Baptista a Campanka,
Minister Generalis.
APPROBATIONES
Nos Almae Facultatis Parisiensis fidem facimus adaraussim exa-
infra signati Doctores
minasse Commentaria et Scholia in opera Scoti, in quibus non nisi sufficientem fide et
laude dignam doctrinam vidimus, in quorum LesLimonium subsignavimus. Lugduni die
decima quinLa Martii 1639.
Fr. StephanisMolin, Carme^^Ya.
Joannis Duns Scoti Doctoris Subtilis, Doctorum insLiLuloris opera quisnon probet
imo ?
ipsa tot annorum centuriis probata, qiiis approbet, ac examinare jam audeat? nam ad
huju» /iri doctrinam velut ad Lydium lapidem recenLiorum Doctorum doctrina proban-
da Quidquid ergo dixit, ratum esto, ejusque dictorum ratio sit Av-Tbs 2q«. Docto-
est.
rum autem virorum CommenLaria eL Scholia in hac editione jussu Reverendissimi Patris
Fratris Joannis Baptistae a Campanea Ordinis nostri merito Primicerii apposita, et quae a
Scoto noslro tou aKornvov dicterium ablatura sint, proelo dignissima, (utpote doctrinse
Scoti consona,) judicamus. Datum Lugduni die vicesima Martii 1639.
Fr, MiGHAEL MiGARD, Docior F'arisiens's, et Guardianus

Conventus S. Bonaventurx.
— V —
INDICULUS OPEULM QU.K SIXGULIS TiJ.MIS
WADDINGI GONTINENTUR
TOMO PRIMOHAHKNTl R '
rirannmali ;a speculaliva Scoli.

In uiiiver-fjni Iô.,Mcan qiiosliones.
Mauiilii a rorlu oxpojitio super qu osiiones Scoli in Purphyiiafn.
TOMO SECUNDO
'»
CommonlTria in o?to libro^ Phyîicorum cim dnotaiionibus Krinci-sci a Piiigjani»
; .\relini.
Qiiaislion in libros de Aniina imperfeclê cum S^holiis, el supplemenlo H:igonis Cavelli.
TOMO TRHTIO
TraciaLns de rerum principio, cuni Scholiis ei nolis Lucae Wad-lin)?i.
Traclatiis de primo principio, cumScholiifl Cavelli.ei a'laotationibuH .V(a:iri(e
Tractatiis Theorematum cum eorumdern Scholiis, el adnolaiionibus.
Collali )iies lri^'inla quinque, cum Scholiis CaTelli.

Gollaliones qualuur n tviier addila). i
Tractaius de cogiiilione Dei. \ Cum Scholiis n )li i Waldingi.

Qiijostionoi Miscellanea;. i
Metoorologicoruin libri qualu >r.
TOMO QIAHTO I
Eipositio in .Melaphysicam, cum Summ.iriis, elnotis Gavolli.

conclusiones .Metaphysicae cum notis ejusdem.
Qucostiones in Metaphyiicam, cum adnolationibu-? Maiirilii, Scholiis, el nolis Carelli.
TOVOQUlNTi), PARTKPUIMA
Libri primi sontontianim dislinclioiios soptom.c im ojmmentil )rii-< Lyohely,supplenoenlo R. P. Fr.
Joaimis I'oncii, Scholiis, ei nolis Cavelli.
PARTr SnCUNDA
RoIiqiia> disiincliones ejusdom libri piimi Sonlonlonliarum, cuin oi:kiom commonlanis, ScboliU,
ot notis.
TOMO SKXTO, PARTE PRIMA
Llbri .'ocundi .Sonliarum disiinclion"» aex, cum ti^dora comn*niirih mppleiiioat ) . .ncIwU»»,
et notis.
PARTE SECUNDA
Reliqii:») dislincliono.^ ojusdom libri iwcundi cumei.sd Mn cominenlariit, «lo.
TOMOSKPTIM"», PARTK PRIMA
Libri teriii Senlenliarum distinclione<t viginU quin<|ue, cura «ladem oomro«nianit, «ic.
PARTK SKCUNDA
Reliquf disiincliones ejii.sdoin IiIti 'iiin .'i^lom oio. ei intogns c wnmeoianit H. P. Pooeii • «li>-
liiuniono M. usquo ad flnoni.

— VI —
TOMO OGTAVO
Libri quarli Sentenliaruradistinctioneg tredecim cum Scholiis, et notis Gavelli, et inlegris com-
menlariis R. P. Fr. Antonii Iliquaei.
TOMO NONO
Ejusdem libri quarli disiinctio 24. cum reliquis usqu® ad 42. inclusive, cum Scholii?, e'c. et com-
mentariis Hiqusei.
TOMO DEGIMO
A distinctione 43. usque ad finem ejusdem libri quarii, cum Scholiis, etc. et commenlariis
Hiqusei.
TOMO UNDEGIMO, PARTE PRIMA

Reportatorum Parisiensium libri tres, cum Scholiis, et Notis Gavelli, et Waddingi.
PARTE SEGUNDA
Eorumdem Reportatorum Parisiensium liber quartus, cum eisdem Scholiis, et notis.
TOMO DUODEGIMO
Quaestiones Quodlibelales, cum commentariis Lycheti, Scholiis, et notis Gavelli.
1
F. JOANNIS
DUNS SCOTI
DOCTORIS SUBTILIS
TRAGTATUS
l)K MODIS SIG.MIICAM)!, Sl\i; (iliAMM \IIi:a
CAPLT l,
PIlOCHMnJM AUCTOKIS
<^«'^'^"^'''^ -'^>^"*' siffnificanct. dipidatur, et
1. Qi-oMAM ^,ui>hm inlelligereet sdre
ronftn(/U m omni scienda, ex co(jni- ncsinoutur
tione principiorinn. iit scribilur priiuo

•/'•.luîu.
IMiysicoruui /e.r/. commcnt. I. uos er- ' . i 3
. siL'ui(i<'.ni<li (luo iiuporlal .i-quivoce. Dici- i»^ *^9^-
... r.
•*
•
. , , ,
tro,
^ volcules iKibere scieulia' Gniiniua- .
. , .. ,. '^l.*^
lureiuiu «le inoiio siguihr.uidi aclivo, el f^Jf '
ti.a. uoliliaiu, circ;. oiiiuu. ejus priiKi- ^.^^^-^.^^ .}f odas siffni/icaud, ari,vus,vsl mo-
pi;.. cuju.siuodi suul .Mo.li si.truilicau.li
,iu.s. .slve proprielas voci^. ab inleileclu si-
per se priiuo oportel iusislcrr. Sed aiite-
^y^ ooncessa, inefliaule qua. vox propriela-
(piaiii corum iu.piiralur uotilia in .spe- Iimii rei .siûiHcal. .l/fWi*< significand, pa»-
ciiili. piaMuilt.Mida suiil (iiiaMJain iu sims, <\si niodus. sivp pnipriolas rei, proul
pmerali, siiie .piihiis pleiiarius ij)soruiu esl p<'r vmvni significala. Kl qui.i si^niifi-
iutcllccliis li;il»cii uou j)ol«'sl. nuoiuiii care, el consi^Miincare ps(, 'quiHiaminodo .^

o Uuui.i el prii.iuiiiesl..pi..iiio<lo M.»dus a^MTe :
el .si^^rnificari. elcou ari. «r.,,.,
q«i<'damiu.Klo (wiii iu.Ieesl. qu.Ki m...lus.
?u"""'^'"" siiruili.audi partialur. .-1 .|»..scril>alur. .s,.- ;
^•••' ^'•'•PnHas vtK-i.s. nu.lianle qua. vox

cuu.luiu esl, a .pi.» .M..dus siKuilicaii.li
,.
ra.li.'aliler
,
,
.
oriatur.
, ... ,.
I.'rliuiu est,
,. .
,
u «
.
uo
s.L'uih.'an<li
...
pr(»pri«'lalem rei
aclivus
aclive
nominaim
si.
. Miîiu vo-
•%%
Modus siirnilicaudi iiiiiiie.liate suiiialur. ,
n», v«'l pi"oprn'las lei. proul \> <<

pM-
Ouartuu. cst. «pi.uu.»«lo M..«lus si-uili-
,ive .siKuiticalur. Mo«Ius signu........ pas-
cau.li. a luii.l.i iiitt'llij.r''iidi. ct a iii.ul.»
sivus nuurup.ilur.
esseiuli, disliu'Mialur.
'^ nuiiiluiu «»st. iu .
Juxla
. ,
({iumI notaniluiii.
. ,
.pio«i cmu iiuel- 4.
M...1US laii.piaiu •"'-
«pi.. si.riiili..aii«li. i.i s.i..
,,,,i,„ „„.,.,„ ,,., siLMuli.-aiidum, ol .-oiiai- T'
.sul.jeclo iii\.iii;it.ir. .S-\t.iui csl. .,.i.. .i..-' : -^«: '
p,i|i,...„„|,„„ i,np..nil.
lciii ordineiii lii.beaut ad iiivic.'iu isli t..r- ,„.,„ i,-iiuhi ; sciti.-.f •
^ .,.. ,„.,. ^,*,.,
niiui, Sitfnum, tHrfio. Pttrs orn/ionis. di. qu;r vo.'alur ... . per qunni ef-
et lcrmtnu.î. firilur si^rnum. vel .Hi^nificans. el sic fbr

GRAMMATICA SPECULATIVA
malUer est Dictio ; et rationem consignifi- Sed si contra lioc objiciatur quia hnec
7.
candi, qxiud vocatur Modis significandi ac- vox significativa, scilicet deitas, habet fe- Objectio .
timis, por quam vox significans, fit consi- mininum genus, quod est modus signifi-
gnum, vol consignificans ; et sic formali- candi*; tamen in re significatasibiproprie- passivus.
ter est pars orationis; ita quod pars est tas non correspondet, quia est proprietas
pars secundum se, per hanc rationem con- patientis, aqua sumiturfemininumgenus.
significandi, seu modum significandi acti- Item privationes, et figmenta sub nullis
vum, tanquam perprincipiumformale, sed proprietatibus cadunt, cum non sint en-
est pars rolata ad aliam per eamdcm ratia, et tamen voces significativfE privatio-
lionem consignificandi activam, tanquam num et figmentorum modos significandi
per principium efficiens inlrinsecum. activos habent, ut caecilas, Chimas?'a, et si-
5. Ex hoc quod rationes consignifi-

patet, milia.
^f nc/fjr^jel^^se candi active, seu modi significandi activi, Dicendum, quod non oportel, quod sem- Sohdio,
matk.am perli- por se, ot primo, ad Grammaticam perti- per modus significandi activus dictionis
Passioi >u,n iiisi nenl, tanquam principia considerata in trahatur a proprietate rei illius dictionis,
peracciens.
Qrammatica. Sed rationes consignificandi cujus est modus significandi, sed potest
passivse, seumodi significandi passivi, ad accipi a proprietate rei alterius dictionis,
Subslanlias
Grammaticam non pertinent, nisi per ac- et rei illius dictionis tribui, et sufficitquod paratas ex
hilibus int(
cidens, quia non sunt principium partis ipsi non repugnet : et quia substantias se- mus.
In Deo no
orationis, nec formale, nec efficiens, cum paratas non intelligimus, nisi ex istis sen- proprietas j
va.
sint rerum proprietates, nisi quantum ad sibilibus, ideo sub proprietatibus sensibi-
illud, quod est formale in eis, cum in hoc lium eis nomina imponimus et nomini- :
etiam forte a modis significandi activis bus eorum modos significandi activos at-
non discrepent. tribuimus. Unde licet in Deo, secundum
veritatem, non sit proprielas passiva, ta-
CAPUT II men imaginamur ipsum tanquam patien-

tem a nostris precibus.
A quo modus significandi radicaliler
Similiter privationes intelligimus, ex 10.
orialur
Privation
suis habitibus, ideo sub proprietatibus ha-
suis hab
CincA secundum notandum, quod cura bituum eis nomina imponimus, et nomini- iiitvlligiui,
g_
omnis modiis si-
iiuiusmodi rationos, sive modi significandi bus eorum modos significandi activos at-
gniprnnai artivus o '
'!' ^ctivi nou sint figmenta, oporlet omnem tribuimus. Similiter in nominibus figmen-
propriemT."
modum significandi activum, ab aliqua torum, sumuntur modi significandi acti-
rei proprietate radicaliter oriri quod

;
sic vi ex proprietatibus partium, ex quibus
patet ;
quia cum intellectus vocem ad si- imaginamur Chimseram componi, quam
gnificandum sub aliquo modo significandi imaginamur ex capite Leoms, cauia Dra-
activo imponit, ad ipsam rei proprietatem conis, et sic de aliis.
aspicit, a qua modum significandi activum Et si instetur ; si modi significandi ac- tl.
Instantia.
originaliter traliit ;
quia intellectus cum tivi, in nominibus privationum, sumuntur
sit virtus passiva, de se indeterminata, ad a modis nomina
essendi habituum, !unc
actum determinatum non vadit, nisi aliun- privationum essendi habitus, et non priva-
de determinetur unde cum imponit vo-
:
tionis designabunt, et hoc posito nomina
cem ad significandum sub determinato privationum per suos modos significandi

modo significandi activo, a determinata activos erunt ' consignificativa falsa. consignn
rei proprielate necessario movetur : ergo Dicendum, quod non verum imo est ;
12.
cuilibet modo significandi activo corres- nomina privationum, per suos modos si- Solulio.
pondet aliqua proprietas rei, seumoduses- gniticandi activos designant circa pri-
sendirei. vationes modos intelligendi privationum

. . .
OIJAMMATKIA SI-KCll.ATIVA
qui sunt noruin niodi essenrli, Juxla quod

CAPLT IV
scienduni, quod licel privaliones non sint
enlia posiliva exlra aniniam, sunl lamen Qnomodo mo«litn si//n>/lran'fi u modo in-
B Docl. 1.
"'•',='•{• enlia posiliva in aniina,* ul palet 1. Mri. ttdligfndi et a modo rssenW
^
'"''"'•''• dixtingiialHr
alionfi in
//?.r/, 9, et secundum animain,
sunt enlia '
"""•
et qiiia eorum intelligi est eorum esse,
(lirca quarlum nolanduin, quo»I moli •
ideo eorum modi inlelliêndi erunt eo-

e-iscntli, et mtMli intcljijrcndi fni.viivi, elfrn.,*_.. .^
ruiii niodi essondi uiide nomina priva- :
*^*^'t"'^
mo'li significantli passivi, siinl idom nialc-
tionum, per suos modos si^nilicandi arli-
rialiler, el reallter ; sed diflcrunl forma-
vos, non eruiit-|' consi^^nificativa falsa.quia
llcnn lilcr : quia modus essendi esl rei proprio-
cum modi inlelligendi privationum redu-
tas ah.solute ; mfxlu.s in'elligendi p;i.ssivui»,
canliir ad modos iiilelligendi hal)itus(nam
est ipsa propriela.s rei, proiil ab intpilcclu
privatio non cognoscitur nisi per habilung
apprehen.sa. Modus signiticandi pa.ssivus
ideo modi esscndi privationum, tandfiu
esl ejusdem rei proprielns prout per vo-
ad modos essendi liahitiis reduciintur.
cein *
consignilicaliir, el sunl cadem ma- * •if»ifc«i»f.
terialiter, et realiler fquia quo dicil mo-

1
lu haM MS.
CAIM T III dus essentli absolulo dicil modus intclli- c«d.Tr
gendi passiviis proul referlur ad inlellcc-

.( qun modus nif/niflrandi immedialc
tum, ct qiUKl dicit modus inlelligpndi pas-
atimnltiv
siviis, dicit mofliis signitican<li pa.Hslviis,
Circa lertiuin notniiduni, quod modi si- proiit rcftM"lur atl vocein.) crgo sunteatlcm
13.
IM *'i/iiifl
gniticandi activi immediiiU^ a modis intel- malcrialiler, .seddifforuntfonnaliler, qiio'!
rt iiiiflli
'uplrr
iigciidi [)assivis sumiiiitur, .luxla quod sic patt4, qiiia qui dicit mtxliim c.-i.sendi,
sciendiiin est, qiiod siciit diiplex est mo- dicilpro|)rielaltMn rei ab.solute sive siibra-
diis signiticandi ; sciiicct activus et pas- tione *

exislenlisr ; sed qui dlcil modum •
ti>.
Ilis viiln
sivus : ita diiplex est modus intelligen- intclligendi pa.ssivum, dicil eamdcm rei
. <!• 87-
tr. nil 4.
di : scilicet aclivus et passivus, .Modtia tini- proprietatem, ut materialo, el ralionem
Ipnlc.
versa/is inlrlliycndi actiim^ csl ratio con- intclligendi, slve concipiemli. itl formnlc :
cipieiidi, qiio mediantc, inlelleetus rei

.sed qiii dicit modumsigniticandl pa.s.sivum
proprielales signilical, concipil, vel appre- dicit camdcm rci proprictalem. iil malc-
hendit : Mndna iinh-in inleUifiniH juis.îi-
riale, el rationcm intcllig»MuIi, sivo con-
t)//.s- est proprielas roi, proiit ab inlelleclu cipitMidi. ut formale ; se<I «pii dicil modtim
ap[)reli(Mis;i. signilicaiuli pa.ssivttm. dicit camdcm dm
14.
Dicatur ergo, quod modi signiMcandi ac- prt)prielatem iil maleriale ; cl dicil r .
iu» yir..-
titiU.t iU-
tivi siiminitiir iiiiiuediale a moflis inUd- iicin consigniticaniii, ut formalc. Kl «ntia
r iiiiidi ni-
inili iirli
ligeiidi [)a.ssivis ;
qiiia modi signiljcaiidi alia sil ratio csscntli, alla inlelligiMuii, alia
aclivi noii sumiiiilur a nitMlis es.scinli : nisi signillc.indi. ilitTcriinl .stHMindtim formales
iit lii modi cs.scndi ah iiilcllcclu api)rchen- ralioncs,
duiitur : moili aiilcm es.scndi, proul ah iii- Nam lUDdiis c-is»Midi tlirit nhsnliilr r—.
prielaleiu hm. el mi)dus inlelli^cnd-

•
lcllcc u .ipprclicnsi, dicuntiir nuvli inlcl-

)oct
.I.
. 1
.'. lipMnli passivi ; tM-go modi siurniMcandi ac- viis dicil |>ropriclalem rci sub m .,
imrinn fnwUijH
in Mi- livi sumunlur a modis e.>;stMidi, mt»dianli- tcIligiMuli : el motlus siiniifl'- >" 'I
Ullilll I.
iiiii' .
,'. hiis iiKiilis iiilcllipMult [)assivis ; ct iilco tlicll proprielalem hm siib
lll. rt
ii'iini. i|, iiiimcdialc luodi sj^nilicandi aclivi a mo- gnitlcaiuli. •'êtl eadem esl pr .
.s rei iil
.
.'i.
.1.
01
.':i.
.1.
dis iiilclllLrtMidi [lassjvis siimunlnr. absoliilc nccipiltir. el suh mo»1n inl- 1,
I. In i.
1 in \.
g<Miill. el sul> im>»lo c.
Ilem scientliiin. i|iii>d miiilus •

H
mt).|us inicl mnivus, et
;
GRAMMATICA SPEGULATIVA
proprietas rei Roi autem proprietas est in
gnificandi activus diffiMninl formaliler, el ;
eo, cujus ost, ut in snl)jocto; formaliter

malprialiler : quia niodus essendi dicit
absolule sive sub raliono autem est in eo subjecto, in quo est modus
proprielalom rei
sed nio- significandi aclivus, quia formaliter a
exislenlirt\ ul dicluni esl supra : ^^^.^.^
rus I!
«*'•
dus inlelligendi aclivus diciL proprielateni modo significandi activo nondiscrepat.Mo-
intellectus, q\w ost ralio intelligendi, sive dus autem significandi activus, cum sit
concipiendi. Modus significandi activus proprietas vocis significativiB, materialiter
dicit proprielatom vocis, qna3 est ratio est in voce significativa, ut insubjecto" :
, ,^g^
consignificandi, sed alia esl proprietas rei in proprielate autem rei, sicut causatum pjl^l^^\
^'<^<=oni
ad extra animam, etaliaintollectus, etalia incausa cfficienti radicali, et remota ei^- ;
vocis; ita alia cst ratioessendi, alia intel- in inlellectu sicut causatum in sua causa
ergo modus efficienti proxima et in constructione, ut

ligondi, alia consignificandi :
;
essendi, ot modus intcUigendi activus dif- causa efficiens in suo effectu proprio.
ferunt in utroque.
Item scicndum, quod modus intelligendi CAPUT VI
activus, et modus intcUigondi passivus
Qualem ordhiem habeanl ai invicem isli
differunl materialiter, et conveniunt for-
lermini, scilicel, Signum Dictio, Pars
maliter. Nam modus intelligendi passivus
orationis, et Terminus
dicit rei proprictatem sub ratione intelli-
gendi passiva : sed modus intelligendi ac-

Est notandum, quod signum, dictio,pars j^
tivus, dicit proprietatem inlelleclus, qua3 oration s el terminus conveniunt, et diffe-
est ratio intelligendi activa sed eademest
:
runt : conveniunt enim in subjecto, et in
ratio intelligendi, per quam intellectus
ineodem subjecto reperiri pos-
objecto; quia
proprietatem lei intelligit active, et per
sunt, sicut signum, et signatum. Ditferunt
quam rei proprietas intelligitur passive; quia dicitur signum
lamen penes rationes ;
ergo proprietates sunt diversoe, et ratio esl per rationom signandi, vel repraesentandi
eadem ergo materialitcr differunt, et sunt
;
aliquid absolute : sed dicitur dictio forma-
formaliter idem.
liter per rationem signandi, voci superad-
5. llem sciendum, quod modus signifi-
dilam, quia dictio est vox significativa, sed
candi activus, et passivus differunt mate- modum
pars orationis formaliter est per
rialiler, et sunt idem formuliter, quia mo-
significandiactivum,dictionisuperadditum,
dus significandi passivus, dicit proprieta-
quia pars orationis est dictio, ut habet
tem rei sub ratione consignificandi passi-
modum significandi activum, Terminus
va; sed modus significandi activus dicit
vero dicit rationem terminandi resolutio-
proprielatem vocis, quae esl ratio consigni-
nes Syllogismi, quia dialecticus resolvit
ficandi activa, sed eadem est ratio, per
Syllogismum in Propositiones, et Propo-
quam vox est significans activc et per ;
sitiones in Subjcctum, et Praedicatum

quam prjprietas rei significatur passive :
secundum Logicum.
quse dicuntur termini
ergo materialiter sunt differentes, sed sunt
Item sciendum est, quod vox inquan-
ideni formaliter.
tum vox, non consideratur a Grammatico
sed inquantum signum, quia Grammatica
CAPUT V est de signis rerum et quia vox est habi-
;
In quo modus significanii, lanquam in

lissimum signum inter alia signa, ideo
snbjecto invenialur mx inquantum signum* priusconsideratur ' al. potii
a Graramatico, quam alia signa rerum.Sed

6. Circa quinlum est notandum, quod mo- quia esse signum accidit voci : ideo Gram-
rfipflis/Jw ',n7''o ^^^ significandi passivus materialiter est maticus considerans vocem, considerateam
At
in re, ut in subjecto : quia materialiter est per accidens.
GUAMMATICA SPKCI I.AIIVA
CAITT VII absoluluni, el rosfjeclivum, M-xlus giyni/l-

can di acriden falis ahsolulus d ici lu r il le, per
l)c rnoilis sifjnilicnndi (iclinis in sprfiuii
({uoiJi unum (ôaslruclibile iiuu habel res-
1. Ilis visis, dicoiKlnm osl dc modis si^ni- (>('clum ad alloriiiii, se<l solum a<i rei pro-
fimrKli activis iii sjx-cjali. Jiixla qiKxI rio-

priol;ileTn, MimIus signi/icandi aecidentali»
landum osl, qiiod modiis si;,'nificandi udi-

rrs/tertirus est, pi-v ((iiem unum coitslruc-
libilo iialx'l rosfx-clum non soluiu ad rei
vus, (jiii csl pr-incipiiim in (ir-arninalica,
dividiLiu" iii moduin sij^nificaiidi essenlia-

pioprioLalom, sed oliam (kt ((U(Mu uiium
conslruclibilc liabel rosfKrluiu ad aUorum,
tHdeâii"'" '^"'' ^*- Jiccidonlalom. Morius sigui/icanii
et h(jc dupliciler, vel lanqiiam ad if)sum
esseuliaiis osl, por (fiiom pars orationis
dependens, vel Imquain nd ( iii> dependeu-
f/eJ^f"'""' lialiot simplicilor osso, vol socnndiim go-
Modus liain* terminans, ' «i
nus, vol sociindum spocioin. xif/ni- MM.
/irundi arcidenlalis eM., qui advonit parti
(Mgo modis omnibiis videamus, el
1)0 his 3.
completum, non dans

primo prout sunl principium ftjniiale par-
post ojus os.so e.sso
simplicitor parti, nec secundum genus.noc

tis oralionis ab.solul;i', secundum queiii
.seciindum speciom. Modus signiticandi

modum f)ertinentad elymologiam : deiii(Je
prout sunt i)rinci()ium inlrin.s(vum cons-
e.s.sentialis subdividitur in inodum si.irnifi-
tructionis unius ()arliscum alia, .secundum
candi essentialem {^'enei-ali.ssimum, subal-
ternum, el specialissimum. Moius sir/ni/i-
quom ()ortinont ad Diasynlholicam. I)eler-
cundi essentialis yeneralissinnts est, qui

minanlos aul m de his proul sunl foniia
ost (lo os.sentia parlis orationis, et cu-

partis, primo vidoamus de modo signin-
candi Nominis, .Sccundo de modo signifl-
o"- Jiislib(;l supposili sub* se coiitenli. Mo-
candi Pronoininis, el sic de cu;leris secun-
dus siyni/icanii essrntiilis specialtssi-
de duin or'din(Mn Dorrali*, , p^ „^_ ^
uius ost, ((11 i osl e.ssentia (|uorumdain
•ctopvUkMar»
supposilorum illius parlis, Modus siyni- UMOt la prlM.
/icauiii fssentiaiis subaiiemus esi, qui osl rAIMT VIII
de essentia suppositorum illius partis,

De uiodo signi/lrandi essmtiaii genera-
noc ;ônoralissimo, nec spociali.ssimo, sed
lissimo Sominis
modio modo .so habons; ol possumus ima-
giiiari in islis modis siyniticandi ossenlia- Modus si^nilicandi o.vs«Milialis ^'Mioralis- 4
libiiscoordinationom siinikMiicoordinalioni simus Nominis, osl inodus .siju'niticandi per
"'**'"'
"T/i^
priodicamonlali. Nam sicut in linea [ii-odi- moiluin onti-J, dotorminata' a|)(»rolnMi.sio- ,.«. "
camontali ost dare gonus gonerali.ssimum, nis. .lu.Kta* ((uod nolandum esl, ((uod licel •
^. ^.
cujus pitodicalio ^^.Mioralissime .se oxlon- utoiY(uo islorum modoriim .sivrnilicandi, sit
nii re8 II- j^' jj,i oiniiia, (Huo suiit illius ctxjrdinatio- forina Nominis ab.solulo sumpti, Liiiumi
nis ; et specialissimnm, cujus pnudicatio com()aran(lo Noiikmi ad alias (virles onilio-
modio inodo sc liabet : sicest in islis inodis nis, modus iMilis habet ralioiKMU niatoria.'.
si^Miiticandi (\ssontialibus. Kst onim daro ((luo ost fac(MVC(Mivenirt»: facil emm Noiiieti
(|uoindam modiim .Lrcnoralissimum, cujus coiiveniro cum Pi-onoiiiino. S41I iiuhIus de*
nalura pMioiali.ssime pai-lici()alur ab om- dotorminala' ap()ivhon8ioiiis liiilM'l ralio-
nibiis sii()()ositis illius (larlis; (»1 modum ncm forni:i', ((itia facit Noiucn ah aliis [Kir*
s()ocialissimum, imiJus naliira s()ivialis- bibus oralionis dilTorro, el ideo oo()ulaiiijo
siino, ot (ârcissimc (lartictfiatur a sn(i- hos moilos signiHcandi ad invitvui. ox
(lositis illiiis ()arlis ; cl qiiomdam sub.il- ulrtM(ut' iinus rt>sullal iiuxlus per viiuu
tornuin, ciijus natura mo(lio modo ()arlici- com()ositioiiis.
iiatur. Kt ut s4Maiiius a ((ua rei propriel.ile iiile 5,
2.
i»iy,ii/i.n»i. Itom modus si.miilicandi aciMdiMilalis di- modus signiticandi sumatur, iiot;induin ettl,
iirciilrnliilii ... ...
loiuius, rt viditurin modum bignilicandt accidenlalem i{uo«l in n>bus inveiiimus quaitdau) pro*
H-CtlVUt,
,
6 (JIJAMM.vriCA SPECIJLATIVA
priolatos coiinmiiiissinias, sive modos es- ideo modus significandi activus per mo-
soiKJi ooininuiiissiinos, scilicel i/i(i(Ii(//i c/i- dum entis, in talibus a proprietate rei
lis, el //io(li///i cssr. Mo(/us c/il/s esl modus significata', oriri non potest.
Moaus enlis.
liabilus, o[ poniianenlis, rei inluerens, ex Dicendum, ut dictum est prius', quod Ô-
•
ai. esse. Iku' (IU0(1 lial)pt esseiitiani*. Modtis essc, cst licet privationes, et negaliones non sint '"''o-
niodus fluxus, et successionis, rci inlijv- entia positiva extra animain posita ; sunt
rens ex lioc (juod liabet tieri. tamen entia positiva secundum animam,ut
Tunc dico, (juod modus significandi ac- patet ex intentione Philosophi 4. Meta.
livus per moduui modus ge-

(>ntis, qui esl text. 9. ubi dicil quod opi/tio/ies cont/'adic-
neralissimus Nominis, traliitur a modo toriorum duo con-

su/it co/itrariae, hoc est,
e.ssendi cnlis, qui est modus habitus, et tradictoria extra animam, sunt duo con-
i;ermanenlis. .Sed modus signiticaiidi acti- tr.n'ia secundum ani am; et quia priva- i
vus per modum esse, qui est modus essen- tiones, et negationes, et figmenta sunt
lialis generalissimus Verbi, trahilur a entia secundum animam : ideo cadunt sub
,
*
,.
conse>)uenui
modo* essendi ipsius
^ esse, qui
^
est modus proprietate entis, qua3 est proprietas habi-
ipsius qui.
fiuxus, et successionis, ut postea patebit. tus, et permanenlis ; a qua proprietale
Ad hanc intenlionem Commentalor 4.
trahitur modus significandi generalissi-
7.
Phi/s. ciip. U. dicit quod duo sunt modi mus.

principales entium, scilicet //lodus e/it/s, et
i/W(/t(s esse, a quibus sumpserunt Gram- CAPUT IX

matici duas partes orationis principales,
De modis sig/iificandi esse/ilialibus subal-
scilicet N'o//ie/i, Sub Nomine
et Ve)-bu//i.
ternis ge/ieralibus Nominis
comprehenditur Pronomen, sub Verbo par-
ticipium. Item modus delerminatse ap- Sub modo essenliali generalissimi Nomi- 1-
prehensionis accipitur a proprielate formae, nis ad modum significandi subalternorum

et qualitalis, qua^ est proprielas deler- descendamus. Sunt autem duo modi signi-
miiiaiitis ;
quoniam forma determinat, et ficandi, qui immediate sub hoc modo con-
distinguit. tinenlur : scilicet modus communis, et
8. 11 os modos significandi expresserunt modus appropriati : qui sunt modi specia-
Grammalici antiqui in definitione Nominis, les respectu generalissimi, et sunt genera-
cum dixerunt No//ie/i sig/ii/ica/'e substa/i- les respectu aliorum modorum, de quibus
iia//i, cu/n qualilate, dantes intelligere per poslea determinabitur.
si(j/iifica/-e substa/ilia//i modum substantitr, Modus significandi per modum commu- ±
Modiissignifici
qui est modus entis sumpLus a proprietate nis, sumitur a proprietate rei, quae est di per mod
. .
ccntmuiiii U7
rei, quye est proprietas habilus, et perma- propnetas divisibilis in plura supposita, sumatur.
nentis, qute primo,et principaliter insubs- vel communicabilis pluribus suppositis, a

lanlia reperitur. Per qualitale//i vero, mo- qua proprietate secundum Logicum, sumi-
pioplicias'. dum qualitatis,qui cst modus* determinalai tur intentio universalis : et hic modus
apprehensionis, sumptus a proprietale for- constiluit Nomen commune, et appellati-
nue, el qualitatis, qui est modus determi- vum, ct hunc modum vocat Donatus» «»- '
^°"'"- <=•
^ Noraine.
nationis. Nomen ergo esl pa/'s o/âlio/iis pellativam qualitatem. Nomen ergo com-
Nomen quvl ?
sig/ii/ica/is /;<?;• '//lodur/i e/itis, vel deler//ii- mune, vel appellativum significat per
naUe app/v/ie/isionis, modum communicabilis pluribus suppo-
Et si dical aliquis ; multa sunt nomina, sitis, ut u/'bs,/lu//ie/i, eLc.
oljeciio.
qua3 privationes significant, ut ni/iil, aeci- Modus significandi per inodum appro-
^
,
3.
Modussiynifict
1
tas, et hujusmodi ; cum ergo omnes priva- priati, sumiLur a proprieLale rei, quse est «^' ?«'" '«^''"'"*'
propnaliundei
tiones, et negationes, nonsintentia,videtur propnetas indivisibilis per plura supposita ""'""'
quod sub proprietate stare non possinl, el a qua eliain sumitur apud Logicuin inten-
r;i! \\r\f\ri(:ASPE(:ri,.\TivA
I. individuuiu. tio * iiulivifliuilioiiis : <'l liic modus facil junguiitiir, dicendo rorjiux auimnluni, ani'
)oii. ciiaius, Nomcri propriiim.ct liurif mo<lum ' Dona- innl rntionnle, cl tatncri noii sigiuficanl f»tT
lus voraf, j)ri)]irinm <jiiulilitlf-m. Ncjmcn modiim iiiha-rcntis altcri secundum eMsc ;
crj^jo propriuiii significat rcm, pcr mo(Jtim ({iiia sigiiiticanl .subslaiiliani, qiUL> secun-
indivisihilis pcr plura supposita, ul sul) diim cs.se alleri non iiilKcrel.
pm mini 'SHc proprictatil)Us individuationis, J-

(}ua' sunt I)ic(>ndum, quorl hu.ju,smodi notiiinasunl
8
lo(.« ilficrriii-
0, v(.i iii ttTii- li[i cl, ninic, \\\ lioinn, Tifjfrts. sub,slanliva, quia signiHcanl sulistanlinm,
e (lcKTiniim-
lU /iic, nuiic, et probatur ; nam idem signiHcal rnlimafe
fl.m.r, (7 Ilif
qiiod homo cl nnimalum quod nnimal, i al cuMian».
: cl
CATM T \,
(•crapytMiliMes.
ciim dicitur (jiiod congruc cum sulistanli- rt qaud ilU Oia"
Dc inwJis sitjitifirnn li siiOn/feruis iiiiiins
visconjungiiiitur,diccn(loa/*/mi/rfl//oM/i/f.
jaoCilo ••! tiiw
• i!ira, «1 «•! la-
gcyurrnlihus ;\i)miiiis rommuuis corjius nuimntum; dicendum qiiodf runnrvM, Uiar*
ibi csl rjitooe a^pakili^
nu eu ptrmntai-
conslructio apjMjsitoria, ct (»sl iiicongina(Je *• profi r sfc- U
4 Dciiidc sub liis modis dcsccndainus ad ciSoUMHB U-
sc, tamcn pcr apposilioncm adnii.ssivn, hoc ctearfaa.
alios modos signiticaiidi sul)allci"nosminus
est ,
pfoplcr spccific.ilioiicin spivifiraii-
gcncrales istis, ct primo sub modo signiti-
dam,
candi pcr modum communis; secundosub
modo signilicandi pcr modum appropriati,
Circa primum notandum, quod modus CAI-I T \I
;
significandi pcr modum cominunis, habcl De moflis sjjccialissimis,fjui continenlur sub

duos modos sul) se, qui sunt minus gcne- moiio i)€r se slantis
ralcs co, scilicct modum pcr sc stantis, et
lun per te moduni adjaccntis. Modus signiticandi pcr ITtcriussub modo per ,sc stanlis,clallcri
I uiiuf sumn- 9.
modum pcr sc stantis sumitur a propiMctalc adjacentis ad modos speciali.ssiinosdesccn-
rei, qu!i3 est propriclas essenlia; dclcrmi- damus,cl primo sub iier se stanlis,el<leindc
natic. .Sicut cnim modus signiticandi gcnc- sub modo adj.icentis. M(jdus signiticandi
ralissimus sumitur a i^roprictale cs.scnlisu pcr modiim pcr se slanlis, conlincl sub .se
ab.solutie : sic modus signiticandi pcr mo- quinquc iiiodos .Ntuninis .siHviali.-isimos, f "B »*•*
(lum pcr se stantis sumitur a propriclale quorum primus cst modus ,signiticandi inT ',.
,
ipsiusesscntiiedeterminaUc : ct hic modus modum gcncralis, sumptus a proprielale ^*"
constituit Nomcn substantivum, Nomcn rci communicabilis pluribus supposilis

crgo subst iiilivum significal pcr modum spccic ditTcrcnlibus ; sicul ctiim a propric-
dctci-miiiati .sccundum csscntiam, t.ilc rci (puc est communicabilis pluribus.
*'•
Modus signilicandi ficr modum adjaccn- ab olule sumilur modiis signiHraiuIi piT
lus ndjarrii- • . .
•
.
niie lumatur. tis sumilur a pi-»)[)i-iclalc rci, (jiKC cst i)ro- modiitii communis absulule, .sic ub eadcin
I^riclas allcri adha-rcnlis scciindum cssc. proprictatc slriclius sumpta, .vilicel a ]«.
.Sicut ciiim modus gcncralissimus Vcrbi priclalccommunicabili pluribus -
sumilur a propriclalc ipsius cs-c absolutc, fcrcnlibiis, sumilur tiiodus geii. i.iu'». \b
• '"^f" <^"i'- ut [lostca iiatciiit,' sic modus adjact-ntis in hac aulcm propriclale, npud l.ogiciim ^'!
icniiii).
nominc sumilur a propriclalc-J- ipsius cs.st», milur .sicunda inlctilNi '.iuilv oi sir
inlKcrcnlis allcri ,sccunduiu c.vsc : ct hic nuHlus constituil Nuiii .aivuni .
modiis constiluit Nomcn adjcctivum, No- lu-raU». ul animnl, cuior. el sic de a.
lucu crgo adjccliviim signiflcat pcnjuxlum gcncribus. NonuMi crgo substanlitum gent' y,,^
iiilia'rcnlis alleri sccundiim cssc, ut Alhus, rafe est, fjuoil Sfi/nifiral per mkWiiim ' ro»M- •t/^^.^
lajiidcus, ctc, munirabili.^ piunbus, huh soinm Hiiment,
£t si inslctur,' iiomina dilTcrcnliarum iii seil sjtciie lii/fcj-entibiis.
do iioniiiii- g(Micrc subslaiitiic.siout cf)rjM}reum,vl nni- ."<»vutidus nuMlus per !«e .slanlis. i>sl ma- •»>•
'"'"'•
inntum, srusihHe, rnliiuuilr, adjecliva «|ui dus sigtiilic.tndi fx r nuxliiin spi
dcm siAil, congrut» cnim subslantivis ad- sumplus a propriclale rei.qiue csi propru'-
.
8 OKAMMATICA SPECIJLATIVA
las communicabilis pliiril)iis noii absolule, terum simpliciter, etabsolute. Et istemodus
sed suluni numero clitTtMTenlibus. est generalior onmibus modis sequentibus,
11. Terlius niodus per se slanlis, esl modus qui dicuntur modi adjacentis alteri, sive
Ttilius.
signiticandi por niodum descendenlis ab dononiinantis alterum, superaddita rationc
altero ; ul al) avo, vel a patre : et hic nio- speciali, ut postea patebit.
dus constituit nomen substantivum patro- Secundus modus adjacentis, est modus 2.
nymicuin, ut Pritimides. Et quia nomen significandi permodum denominanlis alte- ^fJaiT"""' *
'
patronymicum a prui^riis nominibus parum, sub ralione communicabilis pluribus

trum, vel avorum derivatur, ideo merito specie differentibus,et iste modusconstituit
Xomen patrony pafroni/niicum nouien nuncupatur. Nomen nomenadjectivumgenerale significans sub
t/iirum.
ergo patronymicum est, qiiod a propriis ratione communicabilis pluribus specie
nominibus jjatrum, vel avorwn derivatur, differentibus, ut coloralus. Nomen ergo
signiflans per modum descendentis ab al- A Ijectivum generale est, quod significal per
tero, ut a palre, vel ab avo. modum denominantis sub ratione communi-
(}uartus modus per se stantis, est modus cabilis pluribus specie diffcrenlibus.
Quartus.
significandi per modum diminuti ab alio,
Tertius modus adjacentis, est modus si- 3^
sumptus a proprielate diminutionis in re ;
gnificandi per modura denominantis alte- âief
'""'" *^
et hic modus constituit Nomen substanli-

rum, sub ratione communicabilis pluribus
vum dimiimtivum, ut flosculus, lapillus.
solo numero ditlerentibus. EL hic modus
Diminutaum. Nomeu crgo substantivum diminutivum est,
constituit nomen adjectivum speciale, ut
'
ai.primitAi. quod a voce *
primitiva derivatur, signifi-
humanus, albus, niger. Nomen ergo Adjecti-
cans per modum diminuti ab altero.
vum speciale significat per modum denomi-
13. Quintus modus per se slantis, est modus nantis alterum, sub ratione communicabilis
Quintus
significandi per modum coUectionis plu-
pluribus numero differentibus. Nec
solo
rium in uno loco, sumptus a proprietate prohibet aliquid, eadem nomina de diversis
coUectionis in re : et hic modus constituit
speciebus Nominis collocari, propler modos
Nomen substantivum collectivum, ut po- significandidifferentes. Namsi consideren-
pulus, gens, turba. Nomen ergo substanti- tur in his YiOxn.h\\h\x'S.sc\\ice[albus,humanus,
Coiuctivum. vum collectivum est, quod significat per hujusmodi modi significandi
coloratus, et
modum collectionis plurium, secunium denominantis alterum sinipliciter,jratione
'
rum:
''''P''*'"'-
unum locum; speciali non superaddita, sic sunt sUb no-
'
mine adjectivo denominativo. Si autem
CAPUTXII. considerentur secundum quod eis competit
modus denominantis alterum, sub ratione
De modis specialissimis qui continentur sub
communicabilis pluribus, specie, vel nu-
modo adjacenlis
mero differentibus, sic sunt sub nomine
1.
Ueinde sub modo adjacentis alteri ad adjectivo generali, vel speciali.
yigjnii fjuatuor
moai spccKtlissi-
modos specialissimos descendamus qui
'
: Quartus modus adjacentis, est modus si- 4.
^"
mi adjaceniis. coutinet sub so vigonli quatuor modos ; gnificandi per modum denominantis alte- sesZum!\
quorum rum, sub ratione possidentis ipsum, et hic
Prinms est modus significandi per mo- modus constituit nomen adjectivum pos-
ai. in subjecio. dum adjaconlis alleri, ' seu denominantis sessivum, ut aureus, lapideus. Nomen ergo
ipsum simpliciter, et absolute, speciali ra- Adjectivum possessivum est, quod significat
tione non superaddita, et hic modus cons- per modum denominantis alterum, sub ra-
liluit nomen 'adjoctivum denominativum, iione possidentis ipsum. ^
Xomen ndjecti- ut albus, uigcr, croceus. Nomen ergo Ad- Quintus modus adjacentis, est modus si- , ,
^-
vum denominati- Adjecliviim dili
"um. jectivum denominativum signiftcat per mo- gnificandi per modum denominantis alte- nutum.
dum adjacenlis alteri, sive denoininantis al- rum, sub ralione diminuti ab alio ; et hic
. . .
GUAMMATMA SPKCCf.ATIVA
niodus conslitiiit noTmm a(Jj«'clivuni dinii- altfrnin,suh ratione intfrrogfjtionis de i/jto.
nutivuin, ut nov/il/ns, jKirvnlns. Nfiineii tndcciinus niodus adjareiiliM, vsl moduK il.
Ar..
CTÔ Adjcrtivnin ili)ninntiiunii fst,f/nnf/signi- signiticandi ]h-v modum dciioiiuiiaulis alle-
(lcaljxw inodnni drnominnntis (iltenini, snh ruiii, sub ralioiic rcspuiideiili.s *
ad iiiLer-
ratione diniinuti alt nlio. rogalivuin : el hic mo«ius coiisliUiil nomcn

.. ,
i\tctioum
''•
ciil-
, Scxtus niodus ;jdj;ic<'ntis,
•'
(.'st modus si- adjectivum responsivuin.ul tol,talis,tanlus.
uivum. gnidcundi |)or njoduni d('noniin;intis alle- Nomcn (M'gG .idjeclivum renjtonsirum e$l,
L rum, sub nilione collcctionis pluriuin sup- quod signi/icat />er modum dmominantinal-
positoruni socunduni kjcuin : cl liic modus trrnin, snh ratione '
res/ninsiunis de i/ttu. tl
'*"'
(ônslituit noincn adjcctivum collcctivuin, Diiodecimus niodus ;idj;iccnlis,i>.^liii(xius
12.
moduiu ^'^****^
nl gfntilis, nrhnnus, /xtjnihiris.îmww erj;o sigiiitic;indi jH/r *hMiomiiiajili.s alle-
Adjectivnin collrctivnin vst, quod sifjni/icat riiiii indclerminale, el iiidclinilive : el liic
per moduin dcnoiniiuintis altrrnm snh rn- iiiodus constiluil iioincii ;idjccttvuiii inlini-
tione coUertionis jilnriuin su/t/>ositoruin se- tuni, ut quicuinque, qualisLumque. Nouiuii
cnnduin lomni. ergo Adjectivum in/initum esl, qnotl signiji-
,. ,.
/.
,. . Scptiinus niodus ;idjacentis, (;st iiiodus cat /ter inodnin '
denominantis altei um,sub • nfij«rrr,H% «v*.
"^" ratione in/initatis, el indeterminationis.
signillcandi pcr inodum dciioininantis altc- d,
rum,sub rationc dividcntis ipsum in p;ir- Decimus terliiis niodus adj.iceiilis, esl 13.
'^'•^'•^-
les ; ct liic modus constituil iioincn ;idjcc- inodussigniticandi p<'r luodunideiioniiiian-
tivum divisivum, nl oinnis, totns. Nomcn lis altcrum, sub ralioiK* neganlis ipsuui :
eT\ô Adjectivuni diviaivuni est,i/nod signi/irat et hic modiis consliluil noiucn a(ijtrlivuiu
per inodum denoininantis ulteruin, snh ra- iicgaliviim, ul nnllus, neino. Nonicn ergo
lione dividenlis i/isum in jnirtes. Adjectivum negativum est, quott sigm/icat
,.
«• Ocl.ivus modus adj;ic(Milis, est modus si- /ler moduin fienoininantis alterum sub ratio-
^jerlivunx geii'
'•
gnificandi pcr modum dcnomin;nitis allc- ne negantis ijisum.
rum, sub iMlione gciitis, vcl palriiu : ct hic Deciinus (|uartus mo<lus ;idj;»cciiUs, esl U.
modus constituit nomcii ;idjcctivuiii genti- niodus signitic;indi por iiio(iuiii dcnomi-
le, ul Groicus, Italns. Barharus. Noincn ii;iiilis nltcriiiu, sub ralione deiuonslranli.s* •I. 4
tioau.
ergo Adjectivuin i/entilr, rst (/und si{jni/irat ipsuiii : cl liic niodus conslituil noiiien ad-
per moduin drnoinintintisaltrrniii snh ratin- Jcclivuin dcnionslralivum. .Noiiumi ergo
ne grntis, vel jiatriir. Afljectivum firmonstrativum est, quott si-
'.'•
Nonus modus ;idj;iccntis, cst modus signi/irat jier inoduin lienominantis atterum
ierliriim
«11.
pa- ....
gintic;uidi [xm*
,'
luoduin dcnoniiiKinlis
. ,
;iltc- siih riitione demonstrantis t/tsum.

ruin sub rationc civitatis, vcloppidi : ctliic Dccimus (luinlus modus ut^nccnUs. esl ^
^*^^" "
modus conslituit nomcn ;idj(vtivum p;i- niodus sigiiincandi p«'r iiiotlum '
«hMiouii-
alivrt «fetMl.
trium, ut /'adnanns, Huniensis, /'arisirn- iiaiilis ;dlcruin, slaiis sub priiua nolitia,
sis. Nomcii crgo Adjrctivum /latrinin rst, r»»r(M*cndo, el rcileriMido ifisum suh .stvuiula
i/nod derivatur a /iro/iriis nominihus civi- iiolilia : el liic iiiodus cunsliliiil iiomen re-
latnm, vel o/i/ndoruin, sii/ni/icans /irr inn- l;ilivuiu. ul qni, quatis, quaMtns. Nuiiien
duiii drnominantis alternm suh ralione civi- ergo Adjrclivum iftativum esl. qHutl s< , .^
talis, vrl o/)/tidi /lcat /ter nautum dniomiMantis <
10. Dccinuis modiis ;idj;ic('nlis.(\sl

'
modiis si- slans sub prima nulitia, r fo, el 1
trrogntiviim . , . •
gnilic;indi pcr luodum d(Mioiuin:uilis altc- rando ijKium sub secuMda hi<
rum, sub nilionc intcrrog;ilionis dc ipso : I Hrimu.sscxlus nuMlus a«ljacr: mo- 1«.
ol hic modus conslituit nomcii ;idjcctivuiu diis signilicaiidi pi>rmo«lum di >
interrogiilivuin, ut quis, i/ualis, i/uantua. ;illcruiu simpliciler. .sine oxctû 1
Noincn ergo .{djrctivum interrogativum esl, no cl liic modus

:
quod siyni/irnt /ler modum drnominantis vum iHjsiUvuiu. ul«//iw.<.i*#j/*'* . N

10 CUAMMATICA SPECIJLATIVA
Adjeclirum /losilfrifin rs/,f/uo(l aiguifical per nomine verbali discrepare non potost, et
moduin a((J(icculis aHcri, ccl (icuoitiiuaulis ideo sub divisione generali coUocatur.
allcruvi sittiji/icitcr, siuc cj'cessu iti ler- Vigesimus prinms modus adjacentis, est
y.^„,^^J:j,;
mitw. modus significandi per modum denorai-

17. Deciiims scplimus inodus adjacenlis,
'
esl nantis alterura, sub ralione temporis : et
'
Canipariitivuni.
•
ai. u.ijiiccniis luodus siguilicandi por nioduni * dcnonii- hic modus constituit Nomen adjectivum
• teri,
>eu.
ujinfiv, alterum, sub raliono compiranlis temporale ; ut diurnus, nocturnus, atmuus.
ipsum.secundumexcessum citra lerminum Nomen ergo Adjeclivum temporale est, quod

et isle modus constituit nomen adjectivum siguificalper modum denominantisalterum,
comparativum, ut aWior, tiigrior. Nomen sub ratione temporis. Et quia quaedam
ergo .{(Ijcctivutn coinparaticuiti est, quod hujusmodi nomina ab Adverbiis secundum
sigui/icat pcr inoduin adjacetitis alleri, vel vocera derivantur, ut hodierims, craslt-
denoinitiautis alterutn, sub ratione compa- nus, ideo adiêrbialia nuncupantur.

rantis cum excessti citra tertnitmm. Vigesimus secundus modus adjacentis, i^caie
18. Decimus octavus modus adjacentis, est est modus significandi per modura deno-
Superlalivum
modus signiticandi per modum denominan- minanlis alterum, sub ratione loci, et hic
tis alterum,sub ratione comparantis ipsum, raodus constituit Nomen adjectivum locale,
secundum excessum in termino et liic :

ut vicitms, propitiqmcs, jjroximus. Nomen
modus constituit Nomen adjectivum super- ergo A djectivum locale est, quod significat
lativum ; ut albissiitms.^ômeneTgo Adjec- per modum denominatilis alterutn sub ralio-
tivum svperlalivum est, quod sigtiificat per ne loci.
modwn denominantis allerum, sub ratione Vigesimus modus adiacentis, est

tertius "^
23.
Numeiale
cotnpatâutis ipsum, secutidum excessutn in modus significandi per modumdenominan-
termino. tis alterum sub ratione numeri : ethicmo-
lt».
Decimus nonus modus adjacentis, est dus constituit Nomen adjectivum numerale,
.4 d aliquid
modussignificandi per modum denominan- ut utms, duo, binarius, te narius, et simi-
lis alterum, sub ratione referentis ipsum lia. Nomen ergo Adjectivum numerale est,
ad terminum : et liic modus constituit quod sigtiificat per modum denotnmantis al-
Nomen adjectivum ad aliquid secundum terum, sub ratione numeri.
Logicum nuncupatum , ut pater, filius, Vigesimus quartus raodus adjaccntis, est
o^^,„|^*
xqualis, simiiis, et similia, quae relationcm raodus significandi per raodum denominan- .
important in concreto. Nomen ergo Adjec- tis alterura, sub ratione ordinis : et hic mo-
tivum ad aliquid diclum, est quod significat dus contituit Nomen adjectivura ordinale,
per modutn detiotninantis alterum, sub ratio- utprimus, secundiis, tertius. Noraen ergo
ne referentis ipsum ad termitmm. adjectivum ordinale est, quod significalper
20. Vigesimus modus adjacentis est mo- modum denominantis alterum, sub ratione
\erbale.
dus significandi per modum denomina- ordinis. Et sic patent modi significandi
nantis alterum,sub ratione actus in ha- coraraunis per se stantis, et adjacentis, ab
bitum Iransmutati : et liic modus cons- his diversi : *qui taraen suntraagis usitati,
* '''•. ""'.^ 111
^'^T
itatiûi
€
tituit Nomen adjectivura verbale, ut sunt hi primitus recitati. quam lii qiii dii
ti sutit.
amabilis, nmabundus. Nomen ergo Ad-

jeclivum verbale est, quod descQtidit a voce
Verbi, signifiâns per modum denominantis
CAPUT XIII
alterum, suh ratione actus transmutati iu

De modis specialissimis, qui cotitinentur
habitutn. Et notandum, quod Nomen adjec-
sub modo approjjriati
livum participiale, ut amans, ethujusmodi
• ai. umie suh sub voco participii, cumdum modum signi- Consequenter sub raodo appropriati, qui
D.viJÂppr
co°Sur.'"'^" ficandi activum habet :
*
et ideo specifice a ex opposito dividebatur contra modum si-Sol'" ''""""
. . ,
r:UA\|\f ATK A SN-.Crf.ATIVA II
.sigriificmdi comniuiiis, ad modos.s[K;ciali.s- viditur in adjrrlirum, et KuhsUtntii-um. No-

simos, ffiionim men subslanliviim dividilur in nonien tub-
rimu» iniiilui
I. .Hi |.ro(<ri(.- I'rimiis •
f.sl modus pro[)na; dciiomina- stantirum ijrnr.ale, el in iionion ttjp^ciale^
irofiriii.H ni>i(lu8
jgiiiricnndi. lioius, suriiptus a proprit!tal(,' iiidividuatio- jtiitronymirum,cn>lrrtivum,ftdiminutiouin.
nis absolutf.' : et hic inodus coiistituit No- Nomen adjcctiviim dividilur in nomen
Bi.|.ro|.rie|.ro. mcii f propriuin individui, ct .ilj.solule iin- adjectivum drnominatirum fjrnerale, spe-
firiiiiii rfHpfciii ' '
iidi.iividui iiii-
positum, ut Socralos, Pl/ito. Noincn ergo ciale, colirctirum, j>osseMivum, diminu-
Hl.lllK.' illipo.sili
projjfit' pro/irinm pnt, quod ainnillcnl r<m lirum, divisivum, genttlr, jtalrium, intrrro-
suh propricl/itifjtis initiiîduatiunis a/jsolutr. f/ntiium, rrs/xjnsivum, in/lmtum, nt-gati-
,,
Secuiidus modus .'ipf^ropriali, ost moilus vum , f/rinonstrntirum rrlnlnum jMtsitivum
,
,
cunhii modun. si giii (icaudi poi' iiioduiii '

praMioniiiiatioiiis, cotnj/nrntirum, rt su/trrlfitirum, fid aiif/uid
il. duiioniiimn-
•
sumptus ;i propriet de dittVrcnlia', qua' cst diclum, trin/)f)ialr, vrrljfilr, Iftcaie, nume-
facere differn! : et liic modusconslituitNo- rulr, ordinale. Iiern profirium dividilur in
men proprium pru'iiomen, ut .Warrus Tul- nomen proprir prop ium, pra^nomen, co-
anomeii. //,,^. ^lonicn ci";,'0 jtrojjriu/u jirwnomen cst, gnomrn ,
et agiifmien
quod iiHjJosituin fst rri indiriduie, sub ui- El cst .sciendum, qiujd pni*lor nomina. ,
*•
tione differentiir. do quorum modis signiticandi dolonnina- ^-

•*•
,
modus appropriati, est modus si-
Tertius tuin esl, sunt otalia plura noinina usilala,
rtius miiiiut.
gnificandi per modiim cognominis, vel co- qu;r difforontiam .specialoin non 1i;iIk'IiI .se-
, trnalionis, sumplus a
" > i
proi)riet.ite
i i
*
i);iren-
i
cundum modos significandi, discropanles,
il. imrcnlula'.
l;ili, quac est unum nomcn pluribus com- inagis secundum divorsiliitoin vocis, quani
mune; et hic modus Nomcnpro- constituit significati. Idoo sub spocialibus modis si-
prium cognomen, ul omiies do parcntela gniticandi n »ncadunt : .s<»dcompre}»ondun-

RHimini v,.ia-
ritiir, i|uiii VI-
KomuH f •
dicunlur Lomuti : ct dicitur cotur sub modis signilicandi supradiclis, si-
iiaiii.ir (OMVL- rrnomeii, quia pluribus cotjnatis esl iioincn ciit Univftcum, .{nnlogiim, .Tquiviy-um^xyno-
•e iioininc Ro- ° i i j
'' commune. Nomen crgo projirium cotjno- nymum, absoiutum, /Irlum, et Iiis similia,
i riitioii,' ,111. mrn rst, quod imjjositumrst rriindiriduw quorum qu;odam sunl sub nominibus sub-
sufj jtroprirtntr jxirentiili. stantivis, qii.Tdani voro sub noininibus ad-
*•
niiartus modiis apr)roi)ri;ili,
i i
cst modus joctivis comprolionduiitur.
artm molun. "^ «
'"""""• sigiiilicîndi por inodum agnominis, suinp-

tus a I
roprietato eventus : et hic inodus
constituil Nomcn proprimii agnomcn, ut r..VIM T \IV
Scipio .ifricdiius nomiiiatus csl, (iui;i c.\
eveiitu dcvicil .Vfricam. .Nomcn crgo, jiro- I)r iMndi.K accidmtalihus .\omiHt*
jiriuin fif/noinrn rst, i/uod iin/iositum rst rri in commnHi
initiridiiir, siih jtro/irirttitr rrrnlus. l';ilot
orgo, (pii, cl (juot suiil iiiodi signilicandi holcrminalo do nuKlis signiH.-.inli Nu ,
Nominis gcncralissimi, si)ocia- iniiiis, coii.soi|uonler do m»Mlis

cs.scntiîlcs, -
.iiMli
J^'^^
lissimi, cl sul);iltcrni, ot (iu:o, i^t ([uot sunl accidont;ilibus ojus videainus. Juxln quoil
spocios Nominis i)or oosdom modos consli- esl nolandum, iiuinI quniitai, quam a»ii-
lul;c. gii;il ' Donalus pro accidonle Nominis, di- _^

^. Kt not;iiidum, (luod siciil modus gcnora- vidons eam in i/uaiitatem piitpnttm, elttp-
ruio^v.
, .
i\ rminin
gnieri-,it ..;»•-
lissiiuus Nomiiiis, (jui (»st modus ontis, di- jtriiativam, nominal duos nuxIose>- •?!
viditiir iii modoss[)ocialos. (hrscondondo ad .Nominis suballornos; .soilicel niodura coin-

modos spociali.ssimos, sic noinon sim|)licilor inuiiis, ol appropriali. u( fwjlel ex pratlic-
suiiiplum iii su;i priiiia divisione. dividilur lis; i|u;i' dicunlur accidon* Nomini. quia
in nomcii rommunr, ot nomcii /iroprium. suiil pr.oler intolliH*lum ejwt»nUalom Nomi-
Nomon voro rommunr, vol ap/irllaliruiniU- nis >implicilor. el alisolule surapli.

;
:
12 r.nWIMATICA SPKCll.ATIVA
-2, Itom *
coinparalit); (luam '' Donalus di- modussignillcandi remsiib esse primario,vel
.'.ii.Vu.'"'""'"'"''' vidil in livs ^M-atius, nominal Li-t^s
f modos ul cst csscnlia prima. SpQciea derivativa est
" Derivai.va
(lo NoinmV."' siy:nifit'andi constiLutMilcs fiostliriini, coin- modiis significandi remsub essesecundario,
^'''''Rpt-cmiis^sil jifinifiruni, cl sitpcr/iUioinn de tiuibus tlic- vel ut essentia sc.cundaria, unde mons pri-
"'Bni&r''"ui tiini cst : (M (|uia sub liis Iribus modis si- miLiv{X3 specioi est, quia significat rera sub
''"'
itli'vVm''tî'c .iriiilicJHidi liLcom[)aratio rtn'um, ideo f/ra- ossentia priraaria, qu;o est es.sentia abso-
(lus rotii/xirulious nominatur. (H dicitur luLa; sed J/oy</rty<?w derivativae speciei esL,
comparaliont>m accidere Nomini, tiuia hi (juia significaL veiix sub esse secundario,
tres modi sunt extra inlellectura Nominis, sive sub essentia secundaria,qmeesLessen-
ab.solule sumpti. Et sic universaliler omnis Lia coraparaLa. Nam Montanus non signifi-
modus siynificandi partis, qui non est mo- caL montem absoluLe, sed in coraparaLione
dus (\ssentialis <êneralissimus, potest dici ad habitalorera raonLis, et sic in aliis, qua3
accidens Nt)minis absolute. Et licet sit mo- sunL primiLivai, auL derivaLivse speciei.
dus accidentalis partis simpliciler suraptiu,
polerittamen esse essentialis secundumali-
quam ejus speciem. Dicamus ergo do mo- CAPUT XVI
. ., ,. dis pure accidentalibus Nominis,etsuntsex
Aecidentia nomi- i '
De genere accideiUali Nominis
nu sex.
?ecundum Grammalicos; scilicet Species,
Geiius, .Sumerus, Figiira, Persona, elCasus, dicendura esL de Ge-

DicLo de Specie, i.
do liis ergo dicamus, et primo de specie. nere, juxLa quod nolandura esL, quod in
rebus inveniunLur duse proprieLaLes gene-
rales, scilicet proprietas agentis, et pro-
CAPUT XV prieLas paLienLis, quse licel in omnibus
De specie accidenlali nominis rebus ex maLeria, eL forma compositis in-
veniantur : tamen in rebus* separatis ma- '

sensatis.
3. Juxta dicta noLandum esL, quod Species gis prbmpLe, eL disLincLe videnLur inesse :
^r/um.VHr."^"" secundum quod est modus significandi ac- quorum unura esL deterrainaLe generans,eL
cidentalis Nominis, non attenditurex parte alLerum deLerminaLe paLiens ; aliis auLem
• vocis, uL quidam dicunl, iLa quod illud rebus insunL sub quadam indifferenLia, et
nomen sit primitivae speciei, cujus vox indisLincte, sive indeterminate, et hoc an-
esl prirao ad significand ura iraposita tiqui attendentes definierunt Genus, dicen-
Definitur.
et illud derivativae speciei, cujus vox tes : Genus est discretio sexus, hoc est,Genus
est sccundario iraposita, a voce primi- est modus significandi nominis, sumptus a
tiva descendens, ut albus descendit aLhalbe- proprietate activa, vel jjassiva, quse in re-
dine, quia jam modus significandi activus bus' separatis magis promple, et determi- 'sensatis.
a voce traheretur, eL nonaproprieLaLe rei nate invenitur. Ab hujusmodi enim pro-

quod esL conLra posita. prieLaLibus IrahiLur Genus in nominibus,
4. Uicendura esL ergo quod iSêcêssumiLur uL dicLum esL. Unde Genus simpliciLer esL
iw"ur',, modo a pi-opi-ieLaLe rei, quyc esl modus *

exisLen- modus significandi activus, quo mediante,
exxstendi.
jj primarie, vel secundarie. EL voco mo- nomen proprieLaLem agentis, vel paLientis,
dum signiticandi primarie, raoduni exis- vel utrumque significaL. EL secundum di-
Lendi absoluLe; eL modura significandi se- versiLatera harum proprieLaLura diversifi-
cundarie, modum exisLendi comparaLe. caLur genus in Nomine, per Masculinum,
5- Species ergo esl modus significandi acci- Femininum, Neutrum, Commune, eLc.
lle/initur. i i # •
»r
Divisiu pjus. denlalis ôminis, medtanle qiio modum si- Genus masculinum est modus signifi- 2.
i'rimilic(i. ... ,.
giu/tcandi primarmm, vel secundarium si- candi rem sub proprieLateJagenLis, uL vir, ^««"'''««'"'
y/<///crt;, eL dividiLur in speciera jjrimiti- lapis. Genus Femininum esl modus signi-
Fcminimum.
vam, el derivalivam. Species primitiva cst ticandi rem sub proprieLaLe paLienLis, ut
I
. .
OKAMNf \th:a si>i:«:!'i.ativ\ 18
poAra, midior. Gontis Cfmmnne cst, inodus dum, quod numcru» \n rebuji exlra ani-
sii^riifir-iirifli
'^
roin* sub uliviauo proprifl.-ilf mam, .s<'ciinflum lk>otium* ,
/•»/ muililudo
•
iiili propricime
iiiriiis<i.io Hjve cJ(;torTnin;ilo, ut, homo, lin/o. Alitor dici- e.r unitfttihus nggrcgnta, et pr.}fUM. .StfJ
iiiiliir<rrr-niia. cap. i.
Commune. lur, ol niolius, qiiod (Jonus Co//jm"///' ost, duplex osl unilas, qu:L-dam osl indivisn Dmpln mfl
fjiiod nof 'lilTort a .Masculino, iioc Foini- roi onlitas, a qua ons dicilurunum ,id es'.,
Sfiilrum \\[]]().Cf'nus nriftrum csl. moflxs sif/ni/icfinfii indivisuni, al) ista unilato inullolies ile-
rcm suh jtroprietnlc ncutrfi, qu;i> cst iwlc- rala profunditur inultiludo, qici' esl unuin
tcnninatn, ct iwliffcrentcr fifi utrunif/uc, ut do lran.scondoiilibu.s, ul e/i<, el i//<i<m :elquia
lifjnum,animnl. cum ente converlilur hujusinodi inulti-
Qiiidain quod iioulnnn

lainon dicunt, ludo, vocalur numcrus cssenliarum, el se-
,V.».- .
genus sit modus sij;iiiticandi rom sub pri- cunduni istiim nunioruin essenliarum, .spe-
vationo iitriusquo propriolatis; quo posilo, cies rerum iiumer.intur.
vel genus noutruin non orit modiis signi- ,\lia osl unit;is, qw.v esl rei indivisa ron-
ficandi, sod (Igrnoiitum vel a privationo fmiHi frnlm
;
linuilis, a qua continuuin diciiur uiium,
accipictur, quu' nullins esl cinsa : qu:i' id est, indivisum : ol ab isla unilate raul-
aml)0 sunl inconvoniontia ; nisi lunc intol- toliosreiloMta.profundilurmulliludo.qua;
Ii;,Mlur, <[u;o(Jani noiniii;i essc sul) [)riv;i- numeruft* mnlcrifilis vocalur, id esl in-
f
liono ulrius([ue propriotalis iinposita, ot t4ra«r«
dividuoriim .socundiim diflforenliam male-
' niilliiis.
sic ipsa ossot' noutrins gonoris, ol lioc osl rialom (lifToroiitium. Isle eliam numorus .VMMft
boiie possibilo sicut ;ili(|ua sunt vorba, nmtu.
:
dicitur accidenlJilis, quia p<»r hunc nume-
qua; possunt imf)oni. ad signiticariduTn riiin nuinor;intur individua, quw per acci-
privationem goneris, porsoii:o, vol :illorius dens tanlnm difTorunf.
accidontis, quam gonoris, quod tainon
quod
Est .sciondum, in ulnKjiu» numero
imponiliir aliquod nomon sub proprioLito
du:o propriolalosinvoniunlur, .Vi
.scilicel pro- ra/M
A.ijcruva ommi
^"""•'' U''ncris. Kt sic possol osso omnis
priotas indivisibilitatis, qua» esl in re ra-
grnei is.
gonoris, lioc tantum convonit adj(>ctivis,
lione unitatis; ot propriolas divi.sibililnlis,
([Uiu gonus non li;ibont ox propriolalo sujo
qu:o ost iii ro rationo mulliludinis qu.x»
rei subjoct:o, sod ox pro[)riol;»lo hm subs-
;ib unilatis roplicaliono profnndilur :
tintivi noininis. (iidu dicitur :idj(>clivum

ot ox liis [tropriol:ilibus jam diclis suinilur
esse omnis genoris, ({uiî [lotosl :iltril)ui
numerus in nomino, qui modus acri-
osl
subsl;intivo in;isculiiii gonoris, fominini,
donUilis signilicandi noininis. Numerus ntHmitt».
vel noutrius. ut fdi.r.
ergo/»*/ /;j) 'ms- signi/iranii accidenUiiiter
Ilriii illud iioiuon dicitur £/>/>//•/</ gono-
niminis. mciiianle i/no, nomen pt'î.r,'.'ta-
/Cpicrnum
ris, ([iiod li;ibot ni:is(*uliiiuin, ot t'oiiiiiiiiiuiii
tem infiicisihiiil'itis, qu.r ctf i,fs
goiiiis sub niio ;iiticuio (losigii;ituiu. iit hic uniwi, vel pro])rii*la'rin il :< .j>,.,-
pnsscr, vl hivc fiquiln. est propnelai muHiludinis significal, Pl

Ilcm illiid iiomon dicilur /)«///V giMioris, dividilur In singul:irt»m. ol pluralem. Nu- tn»
* Ali<|iin.
(|U()d '
iiull;i c;ius;i cogonlo Poot.Tsub ulro- inorus singniarin e.tt mofius sigm/iriHtii
Dubiumqema. q,„, «rpuoro prol ulorUIlt, (|U:iIld(M[U(' siib rem suh propnclalc iHtiirisf, qux esl pro-
m;isculiii() ([u;in(lo [uo sub fomiiiino.nl hic, prictas uniui, ut animai, knmo. Numerus
rcl h.vc tlics, hir, rct h.rr corlc.r. pturfiiiicsl uuHius iigni/hnn'ii rem stuh pro- rtmrÛ.
prietate dirisi, quv est proprielas tntiiiitn-
dinis, ul hominrs, aHimaiia^ el".
CATt r .Wll
Ih' numcro ncriilciUtili .Sominis
Ibibilo ili' (ioiioro, coii.so([uciil«»r dicon-

Sum»ru$ duiu csl ilc NuiniTo; juxl;i quod notan-
. .
11 GKAMMATICA SPKCIILATIVA
est socundum dislantiam circa idem signi-
ficatum ojusdem dictionis cadens. Figura

CAIMIT WIII
orgo es7 modiis si'j)iilira)idi accidojilalis A'o-
iJcfiniliir.
'
))ii)iis, ))iedianle quo, no))ie)i piôjmelalon '
ximpliccm
De/lf/nra arriff<'ii/(i/i, sru gmmmdlicdli composilionis
simp/icis co)npositi, ve/ decomposili signifi- vel decomposi-
yn))iini!i
lionis
ral. Et secundum lianc triplicem proprie-
talcm rei, variatur figura per triplicem
Diclo flo Niiincro, (licoiKliun osl do Ki-
Fiyuni Dividitur t
sumitiir n pro- iryiy-i quod difforentiam, qu;e est ^^wv^simplex, co)n- \
juxUinuod noliindum est, Fi- ires species
posi/a, el decomposila. Figura si)npiex esl Simplex.
"'"''''
gura, proul osl niodus significandi Nomi-
ut modiis sigaificandi rem, sub prop7'ielale
nis, non accipilur a propriotale vocis,
quod nomen si))ip/icis, ut dives, paiiper. Figura compo-
quidam dicunl, ita illud sit
Composila.
simplicis figunr, cujus vox est simplcx,
sita est jnodus significaiidi composiii, ut
ul dorlKs:; et illud compositir figunt, cu-

prpedives, prxclarus.Deco)nposila est modus Decomposila.
jus vox est composita, ut iiidocliis; illud significa)idi sub proprietate decomposili, id
est, sub proprietale cotteclionis, ul inexpu-
vero decomposita^ cujusvoxest decompo-
quia lioc poslto, gnabiiis.
sila, ut vicjrptiff)ia/jilis,
modi significandi traherentur a voce, et Et hoc est, quod solet dici, quodilla dic- 11.
Earum difje-
tio est simpiicis flgurae, qu.ne est imposita a rentia cau-
non a rei propriotate, quod est contra ct
sa
simplici conceptu ad significandum : et
dicta.
Ô- Sed dicondum ost, (fuod figura sumitur a illa est compositx figurpe qxidd est imposita
Tres rrrum pio-
nrietates. proprielato rei, juxta quod nolandum, quod ad significandum a conceptu composito.
in roi)Us inveniuntur tres proprietates com- Illa autem est fijurae decojnpositae , qua3 est
munos, scilicet proprietas si))iplicis, pro- imposita a pluribus conceptibus ad signi-
prielas co))ipos!li, et proprietas deco))iposili. ficandum, quam ex duobus aggregatis. Li-
Et voco proprietatem deco)))posili proprie- cet hoc verum sit, tamen quia hujusmodi
tatem coUectionis ex pluribus, quam duo- conceptus non sunt ficti, oporte*t correi^pon-
bus. .\.b his tribus proprietatibus rerum dere ipsis proprietates in re : et hae proprie-
sumitur figura, qune est modus significandi tates sunt lur, quae dictae sunt, quas no-
nominis. Ab his eliam proprielatibus impo- men conceptibus memoratis mediantibus,
nitLogicus Iresvoces, ad significandumsci- significat.
... , UcelTe)')ni)ii()Ji, P)'oposilio)ie))iel

^ SylloQis-
a n
lomposUioLo-
jica, a Gram- mu))i licet alitor sumatur simplicilas, com,- CAPUT XIX
naticali di- . n
Versa.
. .
posilio, el
, ,
deco)))posilio m nomme ngurse De casu g)'a))i)nalicaii Nominis
simplicis compositae et decomposilaD, quam
in Termino, Propositione, et Syllogismo. Consequenter de casu dicamus, juxta l.
In Propositione enim, et Syllogismo su- quod nolandum, quod in rebus inveniun- Casus.
mitur compositio secundum distantiam tur qusedam proprietates communes, scili-
circa diversa significata diversarum vocet proprietales principii et proprietas ter-
Proprietales
cum cadens. Sed in nomine compositaj, mini. Item mveniuntur qusedam proprie- rei ex quibus
et decomposit;e figurae, sumitur compo- tates generales m rebus, scilicet, proprie-

sitio secundum distantiam vocum circa tas, ut quid esl aliquid in se, quod est a/le-
idem significatum ejusdem dictionis carum; et proprietas cujus est a/iud; et pro-
êm simp ici-
^^^^^ Similiter in termino sumitur simpli- prietas, ut cui e^l, et cui aWquid datur; et
proutcomiw)- citas* prout opponilur compositioni, se- sic de consimilibus, quae ropr;T)sentanlur
II l composi-
um. cundum distantuim circa diversa signifi- per inflexionem Imjus nominis quod, cu-
cata diver.sarum diclionum cadens ; sed in Jus, el ciii, etc. et a primis proprietatibus
definitione simplicis figurm sumitur sim- oritur casus, qui est modus significandi
plicitas, proutopponiturcompositioni, qua3 Nominis. Sed a secundis proprietatibus su-
.
r.KAMMATICA SPECLI.ATIVA
peradrlilis primi.s onuritur dilTorcnliac Ca- minativus est modus si^^nificandi, ut qwxi
sus, vel (^'isiiuiri. est allerK/n. I»rol>alur etiaiii auclorilale* *
A Ri.
» CnaKs f'gilKr esl modus sif//u'/lcrinfli acci- Fetri Melix., qui vull qu(Ml sp^ries, sive STîîT*'
efiniiur. dc.iitnlis yonii/iis, tnndin/Ui' qun, /lot/if/i pro- modi casuum, sumanlur pones inflexio-
pri('lnle//i i/ri/irii/ii, vel te/'ini/ii consigniH- iHMii hujus nominis quoil, rujux, cui, elc.
cnt, et socuudum liarum propriotalum <li- Si orgo(;enilivus, (^st inodus significandi,
versitalom, cum aliis propriolaliljus supo- Kt riijus cst altc/-u/n, Dalivus esl mrnlus si-
^3^^'^''^' ''3''"^ '" •'<^'' spories parlitur, gnificandi, ul cui entaltrru/n, \el cuiacqui-
Unudiiur in
IX species. scilicct iu .\o//iinn(irK/n, Ofnitiruin, Dnti- ritur, \e\ilalur alti'/um, Nominalivus
eril
vu/n, Accusalivu/n, Vocatiruni, cl Ablati- modus signiMcandi ut fpiol cst allerum. El
vurn. dicitur isle modus significandi .SominaU-
'.\. Noniina/irns cnsns, rst tno/lKs signi/i- vKs, quia sub islo modo, noinin.i rebusim-
'ominativut ... ,. ,, .
cn/ifft i/i rntionr iiri/iripi/, /Un ///'ojir/ctntc

, ,
ponimus : et huic modoproporlirmalur in
rei, ut quod ost alloiuim, sKjjc/'nf/flitn, ut verljo, modus, ut ijisutn esl alteru/n, scili-
dicendo Soc/'ntcs ciirril, vol ainnt. Iste iio- cel principiatum, el causalum a re Norai-
miiialivus Soc/'ntcs sigiiilioat iu i'alione nativi active, vel pa.ssive.
priucipii, respoctu hujus aclus n/nn/'c suh

Grni/iru.f rs/ modKs signi/lca/ifli rem in
proprielate, ut quoilcstnltrru/n, id cst, sub
/'ationc pnnci/ni, rel ler/nini i/idifferenler,''"*'
propi-ielatc^ ut iiuofl cst nlii/uiil in .sc, altc-
j)roji/'ir/a/c, ut cujus esl altorum,
runi artu/n re/'bi sibi mllncrcntis j/rinci- sujterad-
ditn : ut dicendo, Socralis inleresl
pians avtire. Simililor «licoudo, Soc/'alcs ; iste
Genitivus Socratis significal rcin in
a//uitur, Sf)c/'alcs sigiiiMcat sub propriotate ra-
tiono principii, rospectu *
hujus verbi
ut f/uoil cst al/f/uii/ in sc tiltcru/n //ri/iri- inle. .
,^,„
rest, propriolale, /// cujus esl alteru/n, supe-
pians /in.tsivc : utrobique enim stat sub
radclita. Simililer dicendo,
propriotate principii. respoclu vorbi de- //lisereor So-
c/'atis; vel /ilius Sorrntis est, i.sle
peiidoutis, propriolato, ut </uoff csf nltcru/n, (ênilivus
Soc/'alis significat in ralione lormini,hmu
superaddita,
rospoclu hujus verbi mi.tereor, vel
j
Ex hoc patet orror dicoiilium, Nomiua- hiyus
tivum esso niodum de quo ost alterum nominis /llius, propri(»tale, ut cujus esi ai-
tcrum, supor.iddila.|)icitur/7r/i»y/Vf«,qu;,si
enuiitiabile, vol modum, in i\\\o esl alte-
primo a voce Noininalivi gi^nilus, el huic
ox. runi, ut in subjoclo, licct oiiim * ros Nomi-
nativi rospoclu Vorbi, possit subslaro pro-
modo proportionalur, in verlx), raodus ut
i/isK/n cst allcrius.
/ni/inn ut pi"iolali, k/ i/r tjuo, vol propriolati. k/ in
"''•","'', et sic do aliis lamou vox nominalivi
;'.! V"" :
Dalirus ctisus csl mixliis signi/lcaniii rem
0. non sigiiilicnt i-os sub pi-opriolatf. ut i/r
in /'atifnic jtrincij/ii, fW lermini Dativtis.
indifferrH-
quo, \i'\ iii iiKn\ (|iii;i luiic .Nomiuativus trr. /o-ojtriclalc ul cui allorum acquirilur,
non o.s.sot casus ab aliquo distin<'tus. Ilom suj>c/'addda ul dicendo. Socnili acndit
;
:
sl conslruclio Nominalivi cum Verl)o Me- in hnc cunslrucliono. iste Dalivus SiKrtUi
rel modiante p!'a'positiono, de quo, vol in significal |)er modum principii, superad-
quo, lunc [)ra'i)osilio (hvscrviiot Nomina- dilosibi modo, ut ciii a/tfnim acquintur.
tivo, qiiod ost talsum. Similil(M- dic(Mido. /inro Sorrttti, vel .<iiniiis
.\oininiitirKS c/'i/o cst moilus sii/ni/lctimli, Sorrati in hac conslruclioiu»,
: islo liiKivus
K/ ifKod cs/ altcrinn \ ol hoc probalur ra- .Vor/7i/; significal rem in rH>iono U>ni
liono, ct aucloritato. U.iLiono sic lllo pi-oprielalo. cui uitrrMm
:
/// aajutntur, tW
modus c>st inodiis siirnitic.iudi Nominalivi, daiur, su|M>ra(|ilila : el dicihir islo mudiu
p)M- ((utMii Nominalivus ab omnibus aliis signilicandi Dalirus, qiiia i^t iihhIu^
disliiiguilur. sod por modum '// qnod esl th'niit\i, ut cui allerum actfu/ntur, la ua-
a//tvv/m, (»st distinclus ab aliis : orgo No- /'//• : et huic imxlo proporlionaliir in
. .
16 r.KAMMATICA SPECUF.ATIVA
verlx), mofliis iff //isinn ^'.sV, r/no^/ filtrr/ prolatioiiom hujus Advorbii 6, exercilatur,
(fnfur. qiiasi in (^jus modum significandi cadens,
Accunfifivn.^t cdsn.f, scoundiiiu diclaui iu- ot hujus proprius torminus est vocativus;
s.
Accusativus. ncxioueni, ofil wodn.î aignilicaiKli rcni iii ideo iste modus significandi Vocativus no-
rafoiic fcrwiiii, prnpriefaic ut qiioin, aîpc- minatur, qiiia ost proprius terminus voca-
rathlifd : ul dicoudo, aino Dcinii : isle Ac- lionis, sou actus vocandi. Et huic modo si-
cusativus Dcinn siguilicat suh pi'opriotato gniiicandi Vocativi, vel exercitati propor-
lenuinaudi actuni, ot dopond(>utiuni hujus tionatur in Adverhio 6, modus
significandi
•. . *
vocationisv
verhi aino, pi-opriotale, tU qnein, suporad- por modum , , ,
vocanlis, vel exercitantis.

,
exercitationii
dila. El dicilur .[ccnmfivus quasi terminus Ahlatiims casus est modus significandi n.
aclus. Et huic niodo proportionatur in
rcin, in ratione principii, vel termini, in- " *""*
' dependentia^ vorho nio(his *
dopondontis, suli modo ad differenter,proprietate ut quo, superad-
alteruin. Aliquaudo tamc^n Accusativus ca- dita ut dicendo ulorpane, iste ablativus
;
sus est modus significandi rem, sub ra- significat in ratione termini proprietate,
tione principii simpliciter, id est, proprie- ut quo, superaddita ; et huic modo pro-
late speciali non superaddita, scilicet portionatur modus * dependentis sub mo- .
dependenti
quando actus conslruitur intrinsece cum do, utallero. Similiter dicendo a Socrate le- ^"b modo
CJUO.
Infinitivo, vel cuni verbo impersonali, ut gitur, iste ablativus significat in ratione
dicendo me legere, me oporlet : liic signifi- principii, proprietate, rit quo superaddita.
cat Accusativus rom, sub ratione princi- Et dicitur iste modus Ablativus, quia est
pii a nulla proprietate speciali contracta, modus significandi, ut a quo aliquid aufe-
nec conLrahibili, cui proportionaturmodus rimus.
' id est, non verhi simplicitor*. Et liic modus non vide- Et est sciendum quod ratio termini, vel 12.
speciali casui
confornii con- tur sihi accidore, nisi tuuc ponatur quod quo, aliquando sumitur
principii lU non
formatu? nec
conforniabilis.
actus sit modus significandi ?equiv6cus, ad
contracLe, ul dicendo, \ilor pane aliquan-
;
significanduin sul) ratione termini, ut

do contracte Proepositionibus adjectis, ut
quem ; et ad modum suh ratione principii
dicendo, a Socrate legitur in Ecclesia,
simpliciter,
vel in domo,et sic de aliis, et sic modus si-
Et esl sciendum, quod ratio termini, ut gnificandi sibi corre.spondens, et propor-

quem, aliquando sumitur simpliciter, id tionabilis, est contrahendus.
est,non contracte ut dicendo,/e(70 librum
: .
Ex istis patet sufficientia istorum sex 13.
* Cod. MS. et aliquando contracte, ut quando contrahi-
tunc propor- casuiim, per hunc modum ; Omnis casus
tionaliter tur por Pra>positiunem Accusativo deser-
modus
est
si!,'nili-
aut est modus significandi principii tan-
candi corres-
vi(>nt(^m, ut dicendo, Vado ad plateam, tum, vel termini tantum, vel utriusque
pondens Pne- ctirro ad cainpum, et sic modus sihi cor-
positioni ex- indifferenter. Si casus sit niodus signifi- Sufficientii
respondens simpliciter est contrahendus .... divisionis col
trahendus, vel
contrahendus.
*.
candi
, •
m
•
,
ratione principii tantum, modo,
3
lujHur.
10. Vocatirm casus cst modus sigiiificandi ut quod est alterum, superaddito, sic est
Vocativus.
I-
respcclu de- rcm sub ratione lermini -J-
dependentis ac- Nominativus casus. Si tantum in ratione
oendenlice.
lus cxerciti , vel exercitali, uulla differen- termini, nuUa speciali proprietate supe-
lia dictaiinn j-iroprietatum superaddita : raddita, sic est Vocalivus casus. Si autem
'
sehabet in ut dicendo, o Ilenrice
uatioue termi-
iste Vocativus * ha- :
sit modus significandi rem sub ratione
ni taiitum res- bet in se rem in ratione termini, tantum utriusque indifferenter, vel hoc est modo
pectu depon-
dentiie. in ratione depondentis illius actus exer- superaddito ut cujus ; et sic ost Genitivus
citi, vel exercitati. IJnde notanduin est, casus ; vel modo ut cui, et sic est Dativus
Aclus exerci- quod duplex esl actus, scilicet signatus, casus ; vel niodo ut quem, et sic est Accu-
lus, et signa-
lus. et exercilus. Actiis signatus est, qui per sativus casus vel modo« quo,
; et sic est
verbum, vel participium importatur, ut Ablativus casus. Et esl sciendum quod —
lego, legens. Actus exercitus est, qui per sicut species, et differentiae casuum atten-
. . .
(;i{amm\th:a spK<:uLvriv\ r
dunlur penes infloxionem liujus nominis sequonli» haKj ralio a parlp vocLh ri
qiiod, cHjuH, cui, elc. sir. modi in verlwj lur : et sic palel qui, el quol siuil moîi i.i-
proporlioM ibililer casibus, allen'lunlur gnifirandi Nominis, tam e.ssenliales, q'
prMios inncxioneni hujus nominis aller, acciUenlales.

aUer/ifs, nlteri, <'lc.
CAPUT X.\I
C.VIMJT X.\
De mfxlo signiflcnnii essentiatiter
De persona el Declinatioue. generalissimo Pronominis
Gramynaticali
Modus siguilicandi es.senlialis genera-
5.
1. Ilabito du casu, nunc dicendum de pre- lissinnis Pronominis est modu^ signifl-an- Pronomen
rsimu.
sona. Juxla quod notandum est, quod in di })er modum entis, ct '
indet'.'rminale ap- ' hahitu» el
qui€tu
rebus rationabilibus reperitur qu;i'(lam jirehensionis qua vero propriel ile
; a mo-
proprietas casus ; scilicet proprietas lodus significandi per mo-Jum enlis sumi-
qurndi, a qua trahilur persona, qute esl mitur, i)rius diclum esl * nam in h«jc , '
•apra c«p. R.
fiuitur accidens Noniinis ; Eît erg^ persona mo- m(jdo Pronomen a NomiiH' nnn disfinuûi-
dn.s signilirandi Soudnix, mediante quo, lur, ut diclum esl.
iyjiificut. Nomen projtrielntem loquen li *

consigni- Modus vcro inrictcrminala; appn.'hen- 6.
.itoJut nynifi»
flcal ; et secundum diversitit''m lo(jiien- sionis orilur a pr«»prielale, seu modo es-
canJi e/ua *
di, de .se, ad alium, vel de alio variatur .sendi maleri;e primx'. .Materia enim pri- materia «wMi
tur.
vitlilxiy. per.sona pcr triplicem ditTcrenliaiu, scili- m;i in se, exlra indelcrminala esl, rca-
cel primam, secundam, cl lcrtiam. perlu cujuslibet fornKU nalur:ilis, qiut*

)
•imn perso-
Prima pcrsona est modns signifkanli inest de se, ila quod *
nec includil for- n^ in<-|«4i|
rem suh jtropriCate loquendi d" se, ut d^ mam, nec determinalionem fonna*. .\
se. isla ergo proprielat»' maleriae prima*, qu.i* aeiD lomua.
cuudd per- S(;cunda persona est modus sig:i'fl- est proprielas de se indelerminalii, deler-
canii rem si/h proprietale loquendi ad minabilis lamen per formam, sumilur
a/ium, ut ad alium. modiis signilicanili pt>r modum indeler-
riia perto- Tcrtia persona est mndu< significandi minali, qui esl modus signiticandi Co-
rem suh jir >prirlale liiqu>'ndi de atio, ul senli:dis generalissimus Pronominis; i;ou
de a'io. El (juiamodus hKjuendi dc sc, qucxl Pronomen maleriam primam .signifi-
non est sine modo signilicandi de se, id«'() ccl lanluni, sed ex mt)doess<.«nd» n^perlo in
ipse modus dicitur jfcrsona a jier se so- matcria prima. inlelk^clus movci ;r d iMn
nando nominala. si«lcr:indiini :di«iuamessi>nliam
Nolandum (juod Dectinatio, quain Dona- min;it:im, el ad imiônendum sibi v-v, :ti
nal. |>iu-tit
du llOIIIMie. tus sub casu compr«'hcndil. a propriela- sub modo signiticaiidi, piTmoilum
cliuutii).
liiius casuum oiilur. Declinalio ergo esl inin:ili. Kl Iiunc moduui generali.ssimuin
mndus signi/tcandi rem nominis per queni essenliah'mPrunoniinis(ininiina(tcii>xi
tnflectilur. Kl varialur fici- diver.sas ca- .s«»runl, di«'enles, Pronomen >
tm nm*
suuiu propriclalcs. dc (luibus dicluni <'sl. slantiam meram, tr/ suftslanluim $me 410.
El (|uia ad istim innexionem [iropriela- lilal'; «lanles inlelligi per .<
tuiii, se«iuitur iii pluribus inllcxio vo- dum enlis, qui in sn i pnn r
cum ; idco «juidam dix«'runt l>c«dinalio- nqierilur, ul dicluni i*»! ; jtcrnirntm, vel
ncm «vs.se vocis in vocem inn«'xioiicm. sinequalilalr, nuKlum indelerni:
Ouo(l autcm ali«iuod nomcii sil prim c, hensi«itiis.
U.1 sprrics
s«'cund;e, l«'rli;e. quiirlje. v«'I «luinUe l>c- S«'il f«i ol'" ii
7.
clin:itionis. vcl con.s^-quenlis, vi'I incon- IMirlis tlebei ii>,m.' pu»iu\uj., ti uuu yi, ''^ftKmM»
Tviuc 1. i
,
18 ClKAMM.VnCA SPECULATIVA
vus, sicul pars osl quid posilivum; sed oralionis signilicans per modum entis, et in-
approhonsionis csl determinatoL' apprehensionis.

modus in(h>Lermin;iUc
modus privalivus : crgo non polosl esse
modus signilicandi Prononiinis.
quod esl ilaindc- CAPUT XXII
Dicondum, quod illud,
8.
Solvitur tcrminalum, quodoxcludal formam,cl for- De modis significandi essentialibus
m;cdolorminationcm, oslprivalivum; lamen Pronominis, tam suballernis
illud, quod sic esl indolorminalum, quod quam specialissimis
nonexcludit, nec includitformam, nec for-
mse dcterminationem, non ost privativum, Sub hoc auLem generalissimo modo signi- 1.
Modi esseni
Modtis sigtti- ct sic se habet modus significandi Prono- ficandi Pronominisad modos essentiales, et les subalte:
ficanJi privn- specia'
(ivtis, cl posi-
minis, qui esL modusindeterminati de se, subalternos, et spccialissimos descenda- et
sex.
tivu)!.
dcLcrminaljilis tamen. Vel dicendum, quod mus, qui sunt modi relationis, et demons-
per modum istum privativum Grammatici modus primitim,
trationis, et modus deri-
'
positivuni. circumloquuntur modumsignificandi 'par- mtivi, modus substanlialis , vel substantivi,
tium, qui est modus significandi commu- et modus adjectivi.
nis simpliciter. Modus ergo significandi, qui vocatur de- 2.
modus Demonstrm
9. Et si dicatur, quod iste signifi- ynonstratio, sumitur a proprietate rci, quse modus.
Alodiis sigtiifi-
camli conimti candi communis simplicitcr invenitur in est proprietas certitudinis, et prsesenlise,
nis duplex.
hoc nomine ens; \e\ crgo ens esl Pronomcn, seu notitise primse intellectus, et hunc mo-
vcl Pronomcn non eril distinctum a Nomi- dumDonatus " vocat qualitatem finitam ct : a Donat. c.
hoc nomen Pronomine.

ne. Dicendum, quod licet e7is
hic modus constituit Pronomen demonstra-
habeat modum significandi communem, tivum.
respectu significatorum specialium, scili-
Pronomen ergo demonstrativum significat
Demonstra
cel subslan/i<v, vel accidenlis ;
hominis, vel rem sub ratione, vel proprietate prsesentise, mun.
tamen ejus significatum non est Demonstrc
Uonis : seu notitits primse . Semper enim Pronomini vi ad sensh
conunune respectu aliorum transcendcn- sex demonstrationes correspondent prsesen- velintellect
sex modi.
tium, qua3 sunt unum, res, et aliquid, et tiae, sive sit ad sensum, sive ad intellec-
respectu privationum, ct negationum, ut tum, differenter tamen, quia Pronomen de-
7vhil est non cns; ergo non habet modum monsLrativum ad sensum hocquod demons-
significandi communis simpliciter; sed trat, significat, ut ille currit. Sed Pro-
Pronomen habet modum significandi com- nomen demonstrativum ad intellectum,
munis simpliciter, respectu omnium signi- hoc quod demonstrat, non significat, sed
ficatorum specialium, et transcendenlium aliud : dicam de herba demonstrata
ut si
Priscian. lib. privaLionum, et negationum, teste Priscia- in manu mea, hxc herha crescit in horto
13. de prono-
inine. no, qui dicit quod j Pronomen ad omne meo, hic unum demonstratur, et aliud si-
significalum
-f
Pronominis
suppositum pertinet, id cst, ad omne signi- gnificatur hunc modum demonstrandi
: ct
ad onme sig- ficatum se extendit; ergo instantia nulla. habent propria nomina ul si dicam de- :
nifiralum pcr-
linet. Juxta quod est notandum, quod omnis monstralo Joannc, isle fiiil Joannes , liic
10.
secundum animam.
pars orationis, est ens unum dcmonstratur, et aliudin numerosi-
Item sciendumest, quod omnesprivationes gnificalur. Et sic contingit darc diversos
el negationes in se sunt enlia positiva in modos certitudinis, et prsesentiae : et se-
supra c. 2.
anima; ut dictum est prius *. Dicendum cundum hoc crunt diversi modi demons-
est ergo, quod licet modus indeterminati, trationum : cl ex consequenti diversa Pro-
nou sit posiLivus realiLer; esL Lamen positi- noniina adjecLiva *. Contingitenirarem esse * deinonst
vus in anima : et hoc sufficit ad distinctio- prsesentcm, et certam, et maxime certam, tiva.
nom piuiium oraLionis, quic sunt entia se- vel pricsenLcm, cl sic demonstraturperhoc
cunduni animam. Pronomen ergo est pars Pronomen ego, vel non maxime esse cer-
' .
fiHAMMATICA SPKCII.ativa 10
tain, ol pm!.s(Mitom, ol sicdfiiuiii.slralur pcr Ilorn nio lus nitjncrnli.<,ptppr xealanlis ab 0.

liof; Pronoinori iu, el alia similia. oisdcm propriotalihus sumilur, a qmhuaAdjÛnwr
i.
Modii.s sif,Tiifi('nnrli, qiii vocilur rr/a(io, sumohalur in Noinino, .scilicet modus per
siiinitiir a propriolato roi, qiiro ost proprio- se stantis a propriclate o.s.sonli.'i* di^liii" ' '
las ahsontiu^, ot inrortilufliiiis, soii nolitirr ot inodus ni/jncentis a propriel;ile inlia:i«u

t. nit. .s(;ciiii(lfp. (Indo Donaliis '' appollat istum lis alteri .secunduin csse.
inoduin qiinhlntnn Prntifnninis in/lnilnni : Et eslsciondum,quodarjrammallr|.«i po- 7.

^"*"'""""''"
et liic niodiis conslituit Pi'onotnon Hclali- nunlur Iria 1'ronomin i suhslanliva..scilicel
vum. Prnnomcn crgo relnlimm nii/inliml eipi, tn, .Kui, quia liujusrnodi usi sunl Pot*-
rcm snh j> opnetnln nhsmtiir, et ince litinU- to virtulc doin(jnstiMti(jnis, ol relaliuni.s in
nis, sen notiti;r secinrl.T. Sempor cnim pro- sorinono porfecto, .sino adjunclionoalloriu.s
vtrnini noinon rolaliviitn vi rolalionis roprasonlat siihstantivi, aliis autom iisi suiil adjcclivo,
n'/<i\c'( r(*m, ut ost al).sons, ot iiKôrla, sive sit ro.s idoo firammatici oinnia alia Prjiioininaati-
'"•
prcO-ions, sivo ahsons, qiiji' refortur, iil di- joctiva posuorunl.
condo, Socrntes currit; et ille disputnt, hoc .Suh modo si;,'nitican(Ii, qui osl mjjdus de- »
rolalivum ille rofert hoc antecodon.s Socra- rivativi,ad modos spociali.ssimos descen- /v .."
tes stans suh actu primo, seu sub notitia dainus. Continotautem suh .se duosmodos.
prima, roitorando ipsiimsuhactu socundo, Primus ostmodus signiticandi por modum
sivo suh nolilia socunda; et sic notiticat adjacontis allori, suh raliono possidonlis
if)sutii, taiiqiiaiii incortiim, ol ah.sens, fa- ipsuin ot liic modus
: constiluil Pronomon
cions rocordalioiiom do ipso suh actu se- derivativiim posse.ssivum: Pronomnt ergo
ciindo, Uocordatio onim som[)or o4 [irjole- derirntivum possessivum e.sl, qund signifi- l'o$$e$»ivum.
tiaiiii ritorum, ot ah.sontiiim. Uocordatioonim ni- cnl per moditm adjnrentiA af.teri per moilum
hil aliud ost, (juam ('o;îiilio socutida, ul si jiossidrnlis ijisum, ut meus, luus, sum, elc.
ali(|ui(l sit pritiio co.Lûilum, [ôstca ohli- Sociindus modus dorivalivi e«l mo lus si-
lum, ot itcrutn ad mcnioriam rcductiim, gnilicaiidi [««r nioduin adjaconlisallori, suh
uiido dicitiir Ixelnlio, quasi nnle tnliv rei rc- ralioiio ;:ctilis, vol palrite; el hic modus
"" '"'
cordntio. Et sicut contiiiLîl daro divor.sos constituit Pronomon dorivalivum penlilo.
)/i.
j^radiis ah.sontia', .socundiim hoc sunt di- Pronomen crgo deriralirum genlileesl,quod iintile.
vor.-;i modi rolationis, cl ox con.so(jucnli di- signi/lcat jier modum adjacentis alleri, su'j
vor.sa Pronomina rclaliva. (jiiia ad divorsi- ralione gentis, vol palria', ut noslras, rrs-
latom in causa, so(jiiilur divorsitasin clToc- trns.
tii.
Sic er;;o palol, quo modus sipniflcandi
I ^.
uni.
i<ii;/(. c/
Modus
^/<'/'/crt//)'/^s-,
-11
si;;iiilicaiidi. (jui ost
sumiliir alt c.nlciii

primitirus,
pr()|)rio-
P'noralissimus Pwnominis dividiliir In
ino los sp<vialissimos. el sulKiilornos. s;
.'.,*""**" ***
lalc iii Pronominc, a (jiio siiniitiir s|)ocios Pronomon sinipliciler sumpliiin. primnsui
primitirn, rl ileriiHitirii '\\\ Noininc ; siinl divisione dividilur iii Pmnomon d^moHS-
onini iidom modi si^^niilicandi liic. cl ihi :
tralirum, el relalivum prim livum, ti*n-
iiaiii /irimitio in [•ronomino idom osl, (juod vativum, subslanlivum, cl "mi. Iloin
s[)ccics /irimitirn'\\\ Nomino ; ol ilrrirnlio Pronomon ad.j(rlivum derivulivum divi-
iii Pronomiiic idciii osl,(|uods|)«»cics ilerirn- diUir in Proiio:non deriMlivum poase$ti''
tirn in Nomino. .Sod liahoul .so difl*crciitcr, vum. ri Ui deriiîlivum geHlile, cl liiW do
(\\\'\i\ lirimilio. rl ilrrirntio consliluuiil di- nio lis os.s(MiliaIihus pr.>iiominiH dicln siif-
vcrsas spocios in Pronoinino, scijic»»! I'ro ticianl.
iioinon primitirnm, et ilrrirntirum : ."ôd in
Nominc. s[)ccios primit-m, rl ilrrirnlirn
iiiodi simiilicandi accidontalos Noniinis no-

minaiilur
.
20 (IHAMMATICA SPECULATIVA
sicut propriotas roi prajsupponit ipsam
CAPUTXXlll rem, sed Pronomen liabot modum signifi-
candi ; ergo necessario habet significatum.

De moilis si<jin'(kandi accidentalihiis
Ad auctoritatom, quam adducunl, di-
Pronominis
cendum, quod Pronomen sine demonstra-
nuxlis essenlialibus significandi, tione, et relatione, non est cassum, et

1. Diclo (lo
dicendum esl de modis significandi acci- vanum, quia, ul dicitur. 2. Phys. text. 62.
denlalibus. Juxta quod noLandum cst, Illud est cassum, vanum, quod est ordina-
et
Quit
Donat. citat. quod Donalus assignal Pronomini sex tum in aliquem fmem, et illum non attingit num.
Acciiiinlia
Pnmomiinis. accidenlia, i^cilicei Qaalitatem, Genus,Nu- sed Pronomen simpliciter ordinatumestad Prono
nifical
merion, Figuram, Personam, el casum. significandum essentiam indeterminatam ram \
minate
Nolandum, quod Qualitatem quam Do- sub modo indeterminati, et ull,erius ad
Donal. cilat. constructionem et hunc finem sine demons-
Qualilns finila
natus assignat pro accidenle Pronominis, ;
al) accidenti- dividil in qualitatem finitam, el infinitam : tratione, aut relatione potest attingere ;
er-
bus ceriis, et
dcmonstratis. el vocat illos duos modos significandi es- go non est frustra.
sentiales speciales Pronominis, scilicet de- Notandum ergo quod aliquid dupli-
est, I
Non
monslrationem, et relationem, de quibus citer dicitur cassum, et vanum uno mo- ;
cod.
dictum est ; ita quod per Qualilalem finilam do quod nihil significat, alib modo, quia Trai
ber.
dat intelligere demonstrationem, quae rem nihil determinate significat. Pronomen si-
finitam, et certam significat, et reprsesen- gnificat aliquid, licet non aliquid dcter-
tat, scilicet sub accidenlibus realibus, quse minate, et sic attingit finem, et sic non est
oculis conspici possunt. Per qualitatem ve- frustra.
Infinita ab inro infinitam dat iniQWiêve relationem, quse Alii dicunt quod Pronomen significat
certis dicitur
rem incertam, et infinitam repraesentat, conceptum entis determinatum, applicabi- Opii
scilicet sub notitia secundaper recordatio- rum,
lem unicuique enti, tam in anima, quam care
nem, quae esl incerta respectu notitise pri- extra animam, sicut intenliones secundee, lum
appli
inse, ut dictum est. De Genere autem, et ut Genus, Species, Subjectum, Prxdicatum, aliis.
Ntimero, Persona, Figura, et casti in Pro- et quoe significant conceptum determina-

nomine idein intelligalur, quod de ipsis tum applicabilem cuicumque enti quo- :
supra c. 14. dictum est de Nomine *

: nam ista acci- rum moLivum est, quia si Pronomen si-
et seq.
denlia eadem sunt hic, et ibi, et ab iisdem I
gnificaret aliquid indeterminatum, tunc
proprietatibus sumuntur. ejus significatum non esset intelligibile.
Ista opinio similiter non valet, est enim

1
CAPUT XXIV erronea ;
quia si Pronomen significaret Rejici
Dc signiflcatione propria Pronominis

conceptum entis, nunquam prsedicatum
reale posset verificari de Pronomine, et sic
Habito de modis significandi Pronomi- hsec esset falsa, Ego sum homo, quia prse- Conce
Opinio alio-
rum nis, consequenter de ejus significatione vi- dicatum de eo verificatur, quod per sub- dicitu
deamus. Quidam dicunt, quod Pronomen jectum intelligitur, et significatur unde ;
de se et absolule nihil significat, sed tan- sicut hsec est falsa, Conceptus hominis est
tilm habet habilitatem ad significandum, animal, sic haec erit falsa, Ego sicm animal,
et talis habilitas reducitur ad actum per quod est inconveniens.
i
demonstrationem, et relationem, quod per- Ad aliud, quod adductum fuit ad
Priscian lil).
suadont per Priscianum, qui dicit Prono- confirmationem dicti sui, quod si Pro-
men sine demonstratione etrelationecassum nomen significaret aliquid indetermina-
essc, rt vanum. tum, ojus significatum non posset intel-
Jiejicilur. Modi
Ista opinio est erronea, el falsa quia ligi. Dicendum quod sicut videmus in
Modus siifiii- ; ger.
ficandi suppo- modus siguificandi supponil ria
ntt sirjmfica- i i significatum.
o re, quod totum compositum intelligi-
tuin.
.
r;i(AMM.\Tn:A si'K<.rLAriVA 21
lur pcr forin.-irn, el posleu per Aiialo- jaiio formao, ideo conponcndo uDum cum
giaiu ad tbriiiain rognoscilur inulcria, qnm altero, ex utrociuc resullal unus modujs,
esl in polenlia aU lorinaui, ul dicitur pri- per naturam composilionis.
mo Pliysi(rorum loxl. 22. el deinccps ;

sic Nolandum esl, quod modus «ignifif.-.r. l
llO
inU'lieclus poU.-sl prius aliquani esienliam aclivus per moduin csse orilur a proj
inlelligere indelerniinalam, el po.slea con- tate rei, qua.' esl proprielasip.-$ius esse, nc\
lere. hubt'
siderare, el *
considerare es.senliam aliam licet proprietas//M../w.< et successionis, qua
in respectu ad illam. vel aliam indetermi- opponitur proprielati enlis, qua; esl pro-
nalain, tamen per aliquod determinabile :
prictas hahitus, et pennanentis, ul prius
caium cl illud est significatum Pronominis, sci- diclum csl *, *

«upra e. $.
"'"" essentiam de indeicrminalam, de- hm vorljalilor
lioet .se El si dicas, osso cujusliljel
lerminabilcm lamen. Kt sic patelquod F'ro- signilicatur, non lann-n onine cns habel
rens esi nomcii sipiidcat essentiam, liccl indeler- csse successivuin : nam cssc Dci, cl Inlel- ohjiclio.
'"*•
minalam significatum enim Pronominis
:
ligontiarum, non esl in fluxu, elsucce-
non solum se exlendil ad signiticala s{)ecia- ne, et lanu n dicinms, Deus est, cl, Intdli-
lia;sedeliam ad significala transccnden- gcnlia csl. Itcin goncratio, el corruptio, el
tia, privationum, el ncgalionum,

ut patet
illuminatio aeris, non habenl esse in suc-
ex dictis. Quod enim Pronomcn significal
cossiono ; el lamen osso illorum vcrbaliler
in gonerali, illud refert, et dcmonslral in cor-
signilicalur, ul dicendo, gncralio, et
sed Pronomcninspeciali demons-
speciali :
rujttio, ct illuminatio acris sunt, sire fue-
trare, et referre potest, (luoil cst ens, sive runt.
sil in anima, sivx» extra animam; sive
lic-
I)i(X'nduni, (juod licel esse Pei, el Inlel-
Sotvitur.
lum, sive vcrum sive ens in actu siveens successivum succes- S
;
ligontiarum, non sil
in potcnlia ; el sic in uno sunt duo conlra- sioiK^ tciii[)oris, ostfamensuccossivuni suc-
lamen non gntana.
ria, scilicet ens, el non cns ;
ce.ssioiu;a'lornitalis : el licel xlernilas sii
ens refert et dcmonslrat prout est ali- totiisimut, ct j)crfcctajto>iscssi'^, secundum

quod ens secundum aniinam qm.iconlra- :
Hoctium : lamon, qnia inlolligimus ex si-
(iirlorin extra animnm, siinl conlraria secitn- ..I.

lis inferioribus. idco imaginamur ibi sur-
diimanimam, ut palel4. Melapli. tcxt. 9.
cossionom, et durationem a'lornilalis per
divorsa spalia tomporis. 1. ad 3.
.
<>.
(:api't x\v Simililer in genoralione, el corruplionip, Suetmt" <*

licel non sit successio, qua* esl inler leui-
mrm —
Dc moilo sifjni/irantli esscnliali goteralissi- pora : osl tamon ibi su« qua^ esl in- «w/>f ^
mo Verbi ler tompu.s. cl lorminuin loinporis ; quia
impossibilo osl, quod in eo<lom inslanli
!•. Modus significandi gcncrali.ssinuis cs-
alif|iUMl halH'ai c.ss«', el non osse ; 8od in
'y^-iJo!!- s(«nlialis Vcrhi. cst modus signilicandi
loto lomporo pnolorilo fuit uou on-t, noc
"«"•'^'' PP„, p,.,. inoduni ''.s-.sT, el (iistanlis a sub-
o4 darc uUimum insl nis, in ({uo fuil noii
tanlia. Ad ciijus intidlcclumesl notandum,
ens, si'd lM'no osl daro priiuum inslan<t, in
ulcrquc iiiodus. scilicct essf, oi
quod licct
quo est ons, ul pald cx inionliono l*hilo-
forma Verbi absolulc sumpti,
(lislantis, sit
<ophi f. Phijs. t'j-1. 10. rt 11. etchfHC^ps.
lamcncomparandoVerbum ad Parlicipium,
malcria', rcs- Itom itluminaiio ncris, luvl non ail suc-
uthrium inodiis cssc liabcl ratioiicm
»0»'.!'/'/"" Vcrbuiu cum P.ir-
I
siva, proui si. nrex resis-
p(M-lu Vcrbi. ((uia facil
conveniiv, lcnlia nicdli, lanu ;i ui i î >u
licipio convenirc ; sed faccrc
saUi cx n'-iisii»niia lorminoriuu iu;urar.o-
ost proprietas mal(>rijc : moilus aulcm flis
(piia facil rum, scilicol a quo. oi ud quoro. Iluic au-

tiiiitis, li.ibct r.ilioncm formie,
dif- lcm mt»do Vorbi, qui esl nuKius <-- cl
Vcibuin ab oiiiiiibus aliis dislare, cl
sucrcssmnis prnporljoiiaiur ^" -
fcrc. Kt quia alia esl ralio n»aloria\ ol ulia
22 C.UAMMAriCA Sl»E(UiLATIVA
el iii obliquo modus entis, id osl, modus linctET, oriturmodus dislantis in Verbo,
habilus porniantMilis. Ilonun)lan(luni, quod vidotur quod modus distantis in Verljo non
nioilus riislo n fis in Vorlx) sumilural) oa- possit convoniro onnii Vorbo ;
quia dicen-
diMU propriotalo roi, a ([ua uiodus per se do ens est, esse nonconsignificalaliquides-
slaiifis suniilur in Noniino, scilicel a pro- sentialiter distinctum ab omni ente, quia
prielalo essonliio dolorniinalye. quod est essentialiter distinctum ab enle,
El si inslos, si a proprietate essentit« deest non ens.
Objeciio. lenninatiu trahitur in Verbo modus dislan- Dicendum est, quod licet hoc verbum ')•
lis cuni ovgo Participium oamdem i-em esl, non significet aliquid essontialiter ab
;
secundum essenliam ente distinctum attamen in ista proposi-

Vorbi signilicel, quiE ;
est distincta ; ergo Participium modum tione, subjectum accipitur ut materia, et
(liskuilis habel, quod est falsum. pra3dicalum ut forma ;

qua? essentialiter
differunt.
8. Ad hujussolutionemestnotandum, quod
Soliuiur. Vel dicendum est, quod licet non sitda- ^. ^2.
ij^ jjijj^^ pI^ eadem re, possunt reperiri di- ' ^ Signt/ic
versjE proprietates rei, non repugnantes, a re ens proeler hoc, vel illud : etcum om- eniis.
quibus sumi possunt diversi modi signifi- ne quod est, sit Iioc, vel illud, quia ens
candi activi, licet una vox non imponatur est concretum, et significat duo, scilicet
ei, ut stat subomnibus illis proprietati- rem et esse, et illud esse non est ens ; ideo
^^1«, scd quaudoque imponatur una vox, hoc Verbum est significat aliquid essentia-
Varii moi/i
sifjiii/icawii
î^ j<^;^ sub uua propriotato quandoque liter distans ab ente.
^ ;
eamdem for- ^ ^
mam. alia vox, ut stat sub alia propriotate. Ver- Vel aliter, licet in istapropositionc signi- '3.
bi gralia, htec res, albedo, habet diversas ficatum Verbi non differat'essentialiter, et
proprietates, sub quibus possunt ei imponi secundum rem a significato suppositi, dif-
diversce voces. Nam si ^consideretur in ea fert tamen ab eo 'secundum rationem : et
modus entis, qui est modus liabitus, et hoc sufficit ad distantiam, et diversitatem
permanentis sic significatur per vocem Verbi a supposilo,*quae sunt entia secun- qngg ess
; »
nominis absolute. Si autem considere- dum rationem ; Verbum ergo estpars ora- ^^^\ .
tur in ea raodus enlis, et cum hoc modus tionis significans per modum esse disianlis,
essenlise determinalDc ; sic significalur vo- a snbslantia.
ce nominis Substantivi ut albedo. Si autem

consideretur in ea modus enlis, et cum hoc CAPUT XXVI
modus inhserentiae alteri, secundum essen-
De modis significandi essentialibus, subal-
tiam ; sic significatur in voce nominis Ad-
ternis, el specialissimis Verbi
jectivi, ut albus.
Item consideretur in ea modus {

9. si esse, Sub hoc modo essentiali generalissimo l.
modus fluxus, et successionis,

qui est et Verbi, ad modos significandi essentiales
cum hoc modus essenlise distinctoe sic ; si- subalternos, per quamdam divisionem des-
gnificatur verbaliter, ut dealbo. Item si cendamus. Iste ergo modus csse cum dis-
consideretur in ea modus inhserentis se- tantia, vel sumitur generaliter, tanquani
cundum esse ; sic significatur participali- aliquid specificabile per esse speciale, et
ler, uXdealbans. Et sic patet, quod quam- sicmodus esse cum dislanlia constituit
Di/Jcrenlia . ^ . . . .
-n
Verii, ei Par- vis Participium siguincet eamdem rerii, Verbum Subslantivum. Verbum ergo Sub- Verbam,
quam Verbum quce secundum slanlim
/kalido!^"'^"^' significat, tantivum est, quod significat per modum
essenliam est distincta, tamen Participium esse generaliler specificabile, per quodlibel
non significat eam, ut distinctam, sed ut Unde etiam
essc speciale. dicitur subslan-
alteri unitam, et ideo modum distanlis non tivum non est modo per se stantis, sed quia
habet. significat esse generale specificabile ; ideo
Instatiiia. ^^ ^^ instes, a proprietate essentiye dis- potest stare specificativum cujuscumque

.
GHAMMATICA SPKCLLATIVA 2:«
specificanlis ipsurri. Vfj islo iiKjdus essf ciali actioniH, vcl pa.ssionis ; ':v^<} nam-hiL
cuin (lislfinlift, sumilur gcnei-aiiloi' ros[K,'c- iiiodum fssf fjrnfralis : el sic Vorbuni Neu-
lu rei propriii; nominalionis lanluin ; el Iriim orit Vorbum .Subslanlivum, qiujd esl
sic consliluil VcrljUMi Vo<'alivuiii. Verbuin falsum, Dicendum, quod licel V«-'f'i:">
1 .VuA.
er^f) Vocftlivum sif/ni/lcal nominntionem Neulruin non halx?al nKjdum sit.Tr
in fjeuftrfili sjiecilicfihilfm ,
perfjuamcumfjue modo aclionis, vel passionis tuj .;ii,
cuiionem. •
nominalionem propriam in speciali. Vel noii laiiien significal esse generalc, ul
isle luodus esse cum ilislanlin sumilur spe- Substantivuiu : nain VerbumSul>sl;jnlivum
cialiler, prout slat in speciali, pro esse, ac- significal es.se generale non conti-aclum de
tionis, vel et modus
passicmis, sic iste se, sed conlraliibile. Verbuin neulraie si-
conslituit Vêrhum Adjectivum. Verbum er- f/ni/lcat esse contractum dc se,noncontrahi-

ectivum. (To Adjeclivum est, fjuod Actioncm, el jjus- hilc, ut vivo significal esse absolule socuii-
sionem signi/lcat. duin csse vilac ; et .sic de aliis.
'i-, Isle modus, esse .tpccialis, subdividitur Modus si;,'nificandi per modum ?«««</«- 7.
Mixli, scic .... ^****^-
ru. in qualuor modos essentiales specialissi- lantis sub mwlo utriusque, sciiiccl aclio-
mos, scilicet in modum ê//o/j/'.s% in rnodiim nis, et Vcrbum Com-
passionis, constiluil
passionis, in moduiii neutri, el in modum mune. Vorbum crgo Commune est, quod
utriti.sf/ur. Modus significaiidi per iiiodiim sign/lcat jter moflum utriusque, sciliccl
esse dislantis sub inodo actionis tanlum, actionis, et passionis, ul criminor te, el a
buiii acti- constituil Verbum Adjeclivum aclivum. te. Vorbum ergo De/fonens non polesl cssc o^pon^ in
Verldiin ergo Ailjeclirum ariirum rst, ijuod ab Aclivo el Passivo, nisi *"jy/ff«t*om4
distincta spocios
reuucUur md
sif/ni/irat tfintum actionem, ut, amo, docco. por terminalionem vocum, qiiod in»n csl fn-tma gtmt-
w. Modus signilicandi per moduin esse dis- specie difTorre, cum pluros pjirtcs oratio-
tantis per modum passionis lanlum, con-i- nis po.ssint in una \oqo, ot terinin.itiMTir»
rjnMwi. liiuil Verl)um Adjoctivuin passivum. Ver- conveiiire.
bum er;,'o Adjectieum passivum cst, quoil Kt iiotitndum, quod quidam socundum a
signi/lral j)assionem tantu)n, ut, amor, do- hos modos, scilicot nvliunis, el jMAiionis, ,,
'*•
^JjJ ,
ccor. neulri, el Comtnunis, dislinguunt

c gencra
<- in *P^'^*' <' ••
getktra.
'*•
Modus significandi per modum esse sub verbo, quod falsum est : sed pones hos
modo iieutrl, sivcsub privatiorie ulrius(iue modos speciales, species in Verlx) dislin-
constiluit Verbum Ncutrum. Verbuni ergo guuntiir, cum non sit Idcni dicere,VVrfti*wi
\rum. Neuhmn esl, tjuod nev avtionem nrc jnissio- et Aclivi generis
, .ivtivum, ; Piissiruni, el
iirui sii/nf/lvat, ul, iu'vo,slo, elc, Sicut eniin Passivigeneris, etc. ul p »stea palobil. Palrt
'pt'''"- alifjua neutra dicuntur ab.soluta, non* jM-r ergo, (iiiod sicut modus esstmtialis giMiera-
opi'"''- ali(|ucm iiHxhiin siî,'uilicandi, sed f per li.ssimus Verbi, «lividitur in mo los csseii-
I)rivali()in'm transilioiiis ; sic aliciuod Ver- tiales spocialos ; sic Vorbuin absiilulo
bum dicilur Neutrum, non i)or aliîuom suuiptum dividilur in vcrUisfMvialia. Ver-
mo(bim si^niiHcaiidi, sod pcr privatiuiiem buiu orgo ab.sohite sumpliim [prima siii
[jauii.-o.
adiouis. vol passionis,* vel all(»rius. divisiime dividilur in Vorbuni ^ )//•
''•
... Juxtafiuod nolandume.sl. (luod Verbuin
' •
»'«»/1, Vocalivum, ol .idjfytivum. vi-iauin
l/.t sii/nin-
'( \'iroi Noulrum osl ab aliis specilico distinclum, ,\djoclivum subdividitur in v -
' i Aett'
n
iioii por i^rivationem aclioiiis, ol pasMionis, vum, Piissiviim, yentruin, viCumniuHe.
sod por modum si;.îiilicaii(li specialom,qui
esl luodiis siLrnillcandi \x'V modum c.<,\-c, ui
est contractum c.nsv spevifili, non essv aclio-
nis, vol pa.ssionis, sod ''V".'' v'"'<''Vi//ulicujus
altorius diclionis.
^'-
1,1 si dicas, iicii csl contruclum ' .H>"c spe'
24 r.UAMMATICA SPKCILATIVA
compositio, proporlionatur ex parte suppo-
CArLTXXVIl siti modus per sc staniis. Et iste modus

conscquitur Vorljum ratione modi dicti
Ih; modo aigniftcandi accidi-ntali Coinmu-
stantis, quia cum Verbum sit allerum ex-
Quid sil Vei
nissimo Vcrbi bum esse
tremum in orationo, dislans a .supposito,et d\
stans.
inclinetur ad supposiLum, hujusinclinatio-
Coiisoquoiiler do modi.s significandi acci-
I.
videamus. Juxta quod nis principale, et communissimum princi-
donlalilms Vorbi
pium intor caUeros modos accidenlales
nolandum osl, quod Vorbum liabet quem-
Verbi est composiiio. Et dico accidentales, Vide 4. capil
dam moduni signiticandi, qui vocatur nltima.
quia Verbum prius, per modum esse incli-
Composiiio componil/u, de quo antiqui Grammatici
natur ad idom, quod habet modum entis,
mentioiiom cxpresse non fecerunt, quem
\'crl>i.
sed ille modus est essentialis, ut dictum

lamon modum moderni Verbo attribuunt,
est.
moti ex dicto Pliilosoplii 1. Poriliermenias,
Nec obslat, si compositio, quse est modus 4.
•
imporlat. cap. 3. ubi dicit quod hoc Verbum cst,*
quamdam composilioncm, qiiam inhxrentis, simul stet cum modo dislantis

signi/l.ai
el ISLmen
inVerbo; quia iicet eidom insint, el res-
sine extremis non est intellige?'e ;
omni verbo f includi- peclu ejusdem, non tamen eodem modo, et

f inteliigitur. hoc Verbum, est, in
tauquam radix omnium, ideo compo- secundum idem : nam modus distantis
lur,
inest Verbo a proprietate essentias distinclae,
sitio omni Verbo inhseret, per quam Ver-
sed composilio a proprietate inhperentis al-
bum distans a supposito, ad suppositum *
principaliter inclinatur : et hunc modum teri secundum esse. Nec eodem modo, Cod. M> •
Sed insunt i
'
ponunt. quidam* vocant essentialem Verbo, quod quia modus distantis, inest Verbo per se, cundum d
tantiam act
Est (iifferenlia
modus compositio vero per accidens.
acciilenlalis. non est verum, quia non est essen- et secundt
discrepantia
tialis generalissimus, cum Verbo non det Verbi cum
supijosito
esse simpliciter, sed sit pra3ter ejus intel-
CAPUT XXVIII eumdem sl
lectum essenlialem. Nec etiam est essen- tum.
tialisspecialis, cumnonconstituat aliquam De modis accidentalibus specialioribus

speciom Verbi, ut de se patet. Verbi, et in particulari de Qualitale
2. Item Verbum de se significat per modum
distantis : sed Compositio non, quia modus De aliis modis significandi accidentalibus ^ •
modo distantis quasi

esse inliperentis alteri, Verbi, qui sunt, el quot, videamus, et se-
opponitur; ergo Verbum Iiabet Composi- cundum Donatum sunt septem, scilicet, Donat. c
^^ ^"'
tionem per accidens. Ilic autem modus Qualilas, Conjugatio,Genus, Numerus, Fi-
Accidentia
sumitur a proprietale accidentali Verbi, gura, Tempus, Persona, de quibus secun- verbisepiei
qua? est proprietas inhaereniis alteri secundum ordinem vidcamus, et primo de Qua-
dum esse. litate.
3. Compositio ergo est modus significandi Juxta quod notandum est, quod per
Definilur com-
positio. accilentalis Verbi, mediante quo, Verbitm Qualitatem Donatus intelligit,
° ' et dat inlel- ^^ , .,
Donat. cita
consign 'ficat proprielatem inhoerentis secun- ligere duos modos accidentales Verbi, sci- QuaUias V
dum esse, ei quo mediante, Verbum distans \[Q,el modum, el formam; sicnl in Nomine '
a supposilo,primo, eiprincipaliler ad sup- per Qualitateni dat intelligere duos modos

positum inclinatur. Licet enim Verbum,per significandi, scilicet appellatimim, et pro-
alios modos accidentales, ad suppositum prium, et in Pronomine per Qualitaiem, de-
inclinetur, hoc tamen est ex consequenti, monstrationem, et relaiionem,
et specialitor, in quantum supra Composi- Modus aulem, ut est accidens Verbi, su- %
tionem fundantur modi illi ipsam con- mitur a proprietaLe rei Verbi, quoe Qî luri^^prTpr
trahentes; sicut modus numet i,ei personx, proprietas qualificationis, dispositionis, et'"'^''^'-
et sic de aliis. Et huic modo Verbi, qui est inclinaLionis rei Verbi ad suppositionem,
.
filtWfMATICA SPKCILVnVA 25
siîiificiiiis (|uaiilaU'i(i iiKJicii, im^x-rii, qiio posilo, iiKjdus non soliim e.vsclquntitn<<
Iniiur. voli, (liiljii, vel irifinili. Mo'his rrf/o Vrrhi composilionis, qua Verbum defx '.
f^rrttj^m-u»'
nihil nliud fst quajn tnodus sif/ni/ir/i/ifh ac- anl(? se ad suppo.silum,8e<l eliam e.iscl qun
cidmlnlis Verbi : inrdinnle t/no, itro/irifln- litiis (lciK'iidcnli:e Verbi posl se ad obli
trm Verhi prr inodnni indicii, itnjfrii, voli, quuin : s(n1 ulrumque e.sl falsuin. Unde
dubii,vii infinili circn' Verbi dcpcndrntinni di endiim, qucxl modo finilo in Verbu, cor-
te Vcrbi.
ad su/tjjosilu)n consi(/ni/irntnt/i. Kl ex liis respondet in supposilo lalio principii.Sicul
quaiiiicali(;iiiljus, cl disposiliuiiibU'; aiiiiua enim Verbuin fxT modum ow*? exigil in
prius afficilur, (luarido ;i(l ('miiifi iiiduin supp(jsilo modiim enlia per srxtantis; sic
acluin (1(; suhstarilia iiicliiialur. pcr modiun, qui esl nunUUs coin/xjstttonis,
3. Indo est quod 1'otrus llclias diffiiiiciis exigit iii supposito, inodum jter te slanlis,
rii8 H.-lins ] •. ,, /
.....
5t. do Ver- inoduui dixit : Modus i
rst vnrui nnuni incli- in ralione principii, se halieiilis
nalio, varios rjus rff clus denumstrnns ; sed Formn, qua* esl accidens Verbi, idem 6.
iioii, quod modus sit ip.sa iiicliiiatio, .scd est, quod sjiecies in Nomine, el ab eadem
qualitas iiicliiialioiiis, iioii ea, qua aiiiina proprielale sumpla, scilicel a modoessendi
inclinatur ad oiiunliandum aclu.s de subs- primarie, el .secundarie. Fonim ergo esl
taiilia. Sed modus ut est accidons Verbi,osl tnodu.^ signiflcandi accidentalis Verbi, me-
compo- qiialilas compositionis,
lii\i
qua V(^rbuiii incli- diaiitc quo, Verbum nmdum exislendi pri-
ouem. natur ad suppositum. marium, et secundarium si^nifical ; el di-
Quicdam qualitas osl aiiimiT, \\or. est,

\'u\\i\\v '\i\{ov\n:m\ jterfectam, meditativam, p. .
4.
causata ab aniiiia, sicul el cietera Verlii

frequentimm, inchonl vam ,iiminutivam ,tV •
dtftttit«m.
accidenlia, repiivsentiins diversos affeclus,

drsidrrntivam. Per formam j)erfectam de-
dispositiones iniiiuie, id cst, prius bel intelli^'i species primiliva; quia quaj
hoc esl,
exislonles in anima. Et isle modus signili-

sunt perfeclir forina». sunl primiliva' spe-
candi,qui vocatur//?or/j/.s continens Verbum ciei ;

quia significant rem Verbi absolule :
ut lego, sorbeo, volo, el sutn. Sed qua' sunl

ratione comjmsitionis, compositio se^juilur
Verbuui ratione esse dislnnlis : et secuii-
iiiclioaliva» fornuT, .cl sic de caneris sunl
duiii diversitiitciii liiirum qualitatum di-

derivativa^ speciei; qua» non .significanlrem
}di quinque. versiliciitiir modus per quiiKjue dilTeren-
Verbi ab.>oIuto,scd cum quadiim additione,
lias, scilicct por Indicntivuin,//njterntivum, scilicel sub inchoalione. fmiucnlalione, el
Optulivum, Conjunctivum, el In/inilivitm.

sic de CTleris, ul frn^sco, lecturio.jMitrisso,
rminux rr- sorbillo, elc.

Dicitur aulcm ///A'/</7tt)j^s, quia omiiibus
fiuitivus. cominunis, cum omncs modi in ipsum ro-
solviintur : ut dicendo, lctjo, id esl, indico CAIM r \\!\

mc Iri/crr, lcgc, id esl, imjtcro tr lctjere, el
De Conjugalione, et signtficattvn-
sic dc aliis.
accidentali Verbi
8. Nolandum .secuiidum quosdam, (|uod
modo finilo in Verbo, corresiH)ndel casus rileriuavldcndum cst uc i.onjt.
I.
sim[ilicilcr in suf»|)(Hilo : «luie esl ralio Ksl aulein Co>; '

.» modus v
'
principii, vcl lcnuini ^'»iicralilcr sumpli, rrin Vrrbi prui,> ,',_

''•• "-rdt"
(piod non est vcruin, quiii cum i*alio prin- pnelates lrmjtf>rum,H,...,' .../mwi, m.-." »iH,
cipii sit tiintuin ii piirle unlc. liiiKiuiim in cl jtrrsonarutn. l ndo habct se •ii. "i f.''fi'
sitpixLsito; cl liilio lcrmini sil liintum a ntllio in Nomilie • iTuin sirnl .'
.n
partc posl, laiKiuam in ol)li(iuo; si modo Nomine esl iiiimIu _ > t-
fiiiito in Verbo.corrcspondcrcl casussimpli- iiis. proul inlleclilur i>or di
citer in supiM)silo. lunc vcl nilio lermiiii I;i!is rasuuin ; .sic C- :>o in \ sl
essel in snpposilo, vel modus delormiiiiircl modus signilicandi rein Vorbi. p^»ul in*
depcndenliiim Vcrbi pusl .se in obliquo : flivlilur |K'r diversas ;

,
>-
. .
2(i (IKAMMAriCA SPECCLATIVA
nmi. iiuiiKTDrinii, inodonnn, ol persoiia- gnificatum Verbi fundatam. Etdicitur ac-

ruiii : s('(l (lilTcruul,, ([uoil (lcclinalio allou- cidentalis ;
quia non est essentialis, gene-
dilur iK'iR's iunoxioueni uuius accidcuUs, ralis, nec specialis, ut diclum osl do com-
qui esl (lasus, posilione.
Ideo DouaLus declinaliunon sub Gasu

(1(>
l 'er/iti . coiuprolioudobal. Conjugatio aulein alten- CAPUT XXX

dilur pouos inlloxionem plurium acciden- De Genere accidentali Verbi
tium : ideo sub nullo proprio, et detenni-
mato polost comproliondi et idoo inter ;
Consequenter de Genere videamus.Cm^^.s 1.
Genus
alia accidonlia Verbi numeratur. Quod au- in Verbo sumitur a proprietate rei Verbi,
Verai
l
tem Conjugatio sit Prima, Secunda, Ter- qu;ieesl proprietas dopendentiae rei Verbi,
tia, vol Quarta, consequens, vel inconse- post se ad obliquum,sub ratione termini
quens, lioc tolum a parte vocis attenditur. non conlracti, sed contractibilis. Genus Definilur.
El ex hoc patet quod sum et volo habent ergo in Verbo esl modus significandi acci-
Conjugalionem, licet non Primam, Se un- dentalis Verbi, mediante quo proprietalem
dam, Tertiam, vel Qtiarlam. dependentia rei Ve7'bi post se ad obliquum,
3.
De significatione accidentali, quam Pris- sub ratione termini, '
significat. Et hoc pa-
*
consignificai
Petr. Hel. ci
Priscian. lib. cianus, ct Uonatus comprehenduntsub ge- tet per Petrum Heliam, qui diffinit Genus tatus.
Donaius cit. nere Verbi, videamus. Juxta quod scien- per significationem a cidentalem, sic di-
Signi/icaiio dum, quod significatio sumitur a proprie- cens ; Genus esl significatio accidentalis cum
accutenialis.
^^^^^ ^^^ Verbi, quoe est proprietas depon- determijiatione in o, vel in or : dans intelli-
denti ad quemlibet obliquum post se, gere per significationem accidentalem, mo-
habentem se in ratione per se standi, Si- dum significalivum Lranseuntis, ut dictum
Definiiur. gnificatio ergo accidentalis, est modus est, id est, dependentise ad quemlibet obli-
significandi accidentalis Ve7'bi, mediante quum post se. Per terminationem in o, vel
quo, Verbum significai proprietatem depen- in or, dat intelligere species generis, qua-
Diffcri a com- dentix a obMquum
l quemlibet post se. Sicut rum diversitas maxime atLenditur penes
posiuone.
enim compositio est modus significandi, vocis Lerminationem, secundum Gramma-
mediante quo, Verbum primo, et principa- ticos, ut paLebit.
liter dependet ad quodlibet suppositum Notandum quod haec definitio Generis,
Qualis illa de-
ante se ; ita significatio est modus signifi- non est formalis, sed matorialis.6?<?;«<s enim finitio
candi, mediante quo, Verbum primo, et non est formaliter significatio, quia unus
principaliler dependet ad quemlibet obli- modus non est alius, sed Genus esj, quasi
quum post se, qualitas significationis determinans, sive
Petrnt'Helias
^^ hoc patot por Petrum Ileliam, qui per specificans significatioiiem. Sicut enim se
supra citatus. significationem accidentalem vult inlelli- habet modus Verbi ad compositionem, sic
• i-espectu de- grere modum transeuntis,* id est, modum se habetGenus ad significationem. Sed mo- Modus cornpe
pendente. îlionem, Gei
dependontis ad quemlibet obliquum post dus Verbi non est formaliter compositio,\e\ nus sequilur
significalio-
se. Et huic modo significandi, proportiona- inclinatio sed qualitas compositionis, vel nem.
:
tur modu-; entis per se stantis a parte post inclinationis, ut dictum est. Sic Genus non
in obliquo. Nam sicut Verbum per compo- est formaliter significaVo, sed *
qualitas *quasi signifi-
cans,vel signi-
sitionem exigit modum entis per se stanlis significationis ipsam contrahens, et dispo- ficationem
in quolibet supposito a parte ante; sic Ver- nens.
bum per significationem accidentalem exi- Item sicut modus consequitur Verbum
îimoOiWTCi entis per sestantis in quolibet compositionis sic Genus consequitur Ver-
,
obliquo. Vocatur autem modus signifi-

iste bum ratione significationis. Et vocatur iste
rnldSte!^'"^''
^^^^° •
^^^''^' ^^^^ mediante, Verbum repre- modus Genus d.generando dic-
significandi,
sentat proprietatem, immediate supra situm, quia vox unius generis generatur a
r.llAMMATICA .SPECim-IVA ^
voce alUiriiis gcncris : iil vox Fassiva jr<!- feioeo,vivo : il;i quud rospiciendo '! "'nnia
noiala a voce Acliva. verbji iiculri >êneri.s, (|uu'ilain -
Ull moj -
,
^*"***
.
i- Ouod aulcHi aliquod Vcrbum sil *
f^cne- actioneiii lanlitm, iil ctirro ; quutlaiii jkw-
• Acliviiin vr,'l
Pahsiviiiii, ris Aclivi, vt'i Passivi, V(d nculri, ol sic de sionem Uintuiii, ul /erveij : quatlaiii neu-
faccidit. cjfteris ; lioc niaxiino a f)arU; vocis •{- alU-n- trum, ut sto, vivo.
Doiiat. caj). (lo diliir. VA h(jc eliain [)alPl por Donaluin.qui Ncrbum Dejtonenti» r/enerix eg(, qiujd »uh
"^"'
'
lali niodo doflinil (icniis .\clivuni, diccns terminalione iHfcis in r, wm jmlesi muUiri ,n O*pon€tu
quod GfiiUK Actirum rst f/uixi tfr/luit in o, ct o, et ctmsif/w/lcal actionem fiejMj»ila paxsio-
potest acciiiern v, auftcr o, ft fucrre ex se nc: ut luctor,lof/uor,sequor,veref)r, /itcror,
Passivuui. Klfjuia Vorhuni pcr vo<'is U^nni- lirtor, fruor, el ulia mull i ejus geiieris.Vel
naliononi, non nia^îs deUM-niinal sibi aclio- pa.ssionem(le[x)silaaclione : quoruiii solum
ncra, quam passionein : idco duhiuni c.sl, duo inveniuntur, jMtlior scilicel, el luixcor,
quaro Vcrbuinsuh UM-minalione vocis in o, ct non dilTerunl a pnediclis gcneribus, nisi

mayis dcljct e^ô A(Uivi generis,quam Pas- pcncs v(x'is lerminalioncm.
sivi, el sic de cJCleris, Verbum Cffmmunis f/eneris esl, quod suh 9.
,Commun4.
li. Lnde diccndum est, qiio l cum ;,'cims terminatuine vocis in r, non jjotest mutan
Verbi, .sil ratio significaiidi (lc[)cndciilijnn in o, et cousigni/lcal aclionem, et jmssifmem
rei Vcrlji post .sc ad obli(|uum, sub rationc simul : (|uorumnovem iiiveniuiilur,scilicel
lerinini, ut dictum cst ; ct cum hiijusmodi criminor, amplector, oscuior, inhrjtrelor,
depcndcntia sit Jili(|u;ui(io Jictionc conjunc- moro ,
veneror, lart/ior, ea^jierior, iiortor,
li, ut auu) te ; et jdi(iujindo passiuiuM-on- et alia nonnulla(h>]M>nenlia,qu:e;ipu(l Auc-
junclu, ut auior a te ; ali(jujuido tam Jiclio- tores elium inveniunlur in [^ji.ssiva sijL,'nifi-
i
ne, qujim [âssionc coiijuncta, ut criminur, calione, ut comitor, elc. El nolandum^quod
auiplrrlor: Jiliquando nculro, ut spiro,oivo; sicul modo linilo Verbi, correspondel ralio
ali(]uaiido Jictione conjuncta, deposila [)a.s- principii in sup[)Osilo : sic generi in Vcrbo
sionc, aut c convcr.«<o, ut hiquor, irascor, corres[)ondel ralio lerinini in obliquo.
indf csl, ([uod ([uoddjiin (icnus cst Acli l!x diclis concludo, quod Verbum pnrler lo.
vum, ([uoddjim l*assivum : et sic de ca-te- numerum, et persoiiam, habel lol nio<los
ris. Sed o[)ortcl [^rictcr hoc ad vocis U'rmi- siguiticandi respeclivos, quibus def)t»ndel
nationcm atlcndcrc,si vclimus genera Vcr- [Kjsl ad obti(iuum, (luol halK>l, (|uibus
se
burum scrvaie. dependel anle se ad sup[)osituin,.s(HMiiulum
^ .
^»-
Diccndum ersô quod illud ViThuni esl similitudinein sc h ibcnles.(ûod paU>l.quia
\ctivitm. ,
Actiruui, scu artivi f/ciu' is, quud sub tr >ni- sicut Verbum jkt moilum f.>\«r mo-
nîiuiril
natioue vocis iu o, iiolrst uiut/iri in r, rt frc- dum entis in sup[>osilo : sic per euuulom
qucutius actiourtu siifnilirut, u( auu), trijo. nu)duin c.s.sc exi^îi mo<luinr;i/i.sinobIi(iuo.
]Li ^WcWxw frcqucntius [)ro|)lcr ista vcrbji, El .Nicut Verbum jmt cunq- cin exigil
tiinco, licro, uwtuo, cl hujusmodi, (iu;c sub modum jierse sUintis \n mi >
; sic per
voce Activji niodum [Kissionis .vignilicjuil, signiticalioncmjiccidcnUiK J>.i A.îlmodum
^-
Vcrbuin Passiri qrncris cst, qutu/ suh trr- j)cr se sttMli» in obliquo.
n .
uunutinnr vocis in v, jtolcst iiiutari in o, ct llem sicut Verbum |M'r nuxlum ditkmH» li-
frcqu -ntius pa.îsioneui sii/ni/icat, iit amor, exigil nioduni jter se stanlis pt- - •-^^Mo;
ic(/nr. VA dico frcqurntius [)ro[)ler liceor, el ilji [M»r euindcin "•'"'"•' •
.uiu
hujusmo li, ((u;c sub voco l'a.Hsiva acUoncm enlis in nMufi!.. p«»r m«-
signilicjiiil. dum < .
''»''< /'"'*
Verbum Seulri gcnrris cst, quml sulj lcr- .sf slanlis iii nilione ;
*
Vcuirum. uiinatione vocis in o, non ihiIcsI iiiulari in r sic por nioiluin <, .lU * f«mmumi$.
cl sul) imU/fcrcntia, vcl inilcterminulionr, entis jter se stnHtis, in ralione i m

actioncm,vcl juissioncm sif/nt/ical; ul curn), obliquo. hem sicul Vfrbiini per mu«loi
:
2ft ("lUAMMATICA SPECIII.ATIVA
-1- roalibus mo- proporlionalcs 7 casllnis inocio Verbi supe- buondi supposiLo, .secundum variam aLLri-
ratldilos, i'xigiL in supposilo raliononi prin- bulionem.

cipii, alilor, ol alilor conjunclani, el ox Pcrsona auLom \'erbi disLinguiLur V^"'^ pg,.sQâ t,i-
conso(iuonli aliud el aliud supposiluni; sic triplicom differentiam, scilicet Primam, plex.
oLianiVorbuni por niodos proporLionalcs Secundam, et Tertiam, Unde illud Verbum

casibus ^ônori Verbi superaddiLos Verbuni dicimus esse primse personse attribuLum
exigiL in obliquo raLionom Lorniini, aliLer quod ost applicabile supposito, prout stat
eL alilor conjuncLam : eL ex lonsequonli sub proprietate loquendi de se, et sic de
alium, el alium obliquum. aliis. Et ex hoc sequitur, quod illud Ver-
!-• Nolandum ei-go, quod sicuL inLer modos bum est nuUius personse, quod supposito
significandi Verbi, quibus dependeL anLe se sub certo modo loquendi non est applicabi-
ad supposiLum, modus dependendi ad No- le. Et eodem modo dicendum est de Nu-
/Iâ"!niiiiidivum videLur osse principalis. Unde mero, et Figura, etc.
sirucifo
siiiva. consirucLio inLransiLiva Verbi cum Nomi-
nalivo, a parLe anLe, maxime videtur esse
CAPUT XXXI I.
V""*'- intransiliva, quie potior esl aliis : et * quia
sola perfecta sit inter alios modos Lranse- De Tempore Verbi
uhdi, et dopendendi : et a parLe posL, ad
Ultimo de Tempore dicendum est, Juxta 3.
obliquum modus dependendi, eL transeun- *'"''"*'
quod est sciendum, quod sicut in re extra,
di ad Aclivum, videLur esse principalis.
tempus consequitur ipsum modum esse, si-
•
inu-ansitiva. Unde Qt consLrucLio *
Iransitiva Verbi, el
cut mensura mensuratum sic modus tem- ;
ParLicipiicum AcLivomaxime videtur csjO poris secundum esse rationis, consequitur

transitiva quaj maxime est evidens inter
:
inodum esse, qui est modus fluxus, et suc-
alias construcLiones Lransitivas. EL hoc at-
cessionis.
lendentes Grammatici, posuerunt qusedam
Tempus ergo, ut est accidens Verbi, est .^-
verba transitiva dicLum modum transeuntis 7nodus significandi accidenlalis Verbi, quo
habentia, ut amo, lego. Quaedam autem
mediante, Verbum citra rem, modum tem-
absoluLa, id esL, hujusmodi dependentia, et
poris consignificat. Et secundum diversita- '
transiLione privaLa, ut slo, curro, vivo,

tem hujusmodi, vel proprietaLis, Tempus
ambulo, sedeo, spiro, et hujusmodi.
per Lres differenLias distinguitur, scilicet ^
'
Tperprsesens,pr,vteritum,etfuiurum.'YempusPrcEsens.
CAPUT XXXI. praesens est modus significandi rem Verbi,

prout cadit sub differentiam prsesentis lem-
De persona, Numero, et Figura Verbi por^s. Tempus prseterilum est modus signi- Prceieritum.
ficandi rem Verbi, prout cadit sub differen-
l^
De persona, Numero,ei Figura, in Verbo tiam prseterili temjoor/s.Teaipus futumm est /.ûturum.
'
dicendum est sicut inNomine. Nam ab eis- modus significandi rem Verbi, prout cadit
dem proprietatibus sumunLur uLrobique, sub differentiam fituri temporis.
licet differenler,quia Numerus,el Persona Et si instetur, Deus est ; Deus intelligit '6.
Verbum mu- insunL Verbo, non ex proprieLate tamen

sua3 rei esse, et intelliqere Dei non cadit sub
tuat perso- loquendo, sed ex proprietate rei sup- aliquam differentiam Lemporis
per se
^ ergo non
7iam, et nu- r
' ;
,
!
»jer«»i a sw2> posiLi, quod patel de Persoâ. Nam jPerso- semper Verbum modum, eL difterenLiam
na esl modus significandi, qiio mediante, Lemporis requiriL. RespondeLur quod licet
I
V erbum proprietalem loquendi consignificat non cadant sub ali-
esse et intelligere Dei,
• «.,.. e<, ,.„/ non inhaerealem '

de se : sed ut res Verbi quamdifferentiam temporis, tamen cadunt
\'croi. sub aliquam differentiam aeternitatis, se-
applicabilis esl rei suppositi subsistentis per
se secundum proprietates loquendi. Unde cundumnostramapprehensionem,ut dictum
Persona inesL Verbo, ex apLiLuJine aLLri- est sunerius
^
*.
. o-
supra cap.2o.
:
(;UAMMATI(:\ SIM-ClLVnVA y»
6. Notan'liini,quofl tnnpua non osl acciflpns per mo^luTn excludentis. possunl ''••
-— ni-
Non e»t ncci- ,. .r i
•
d/;nx respecu- resp<'ctiviim Vorhi, riim socunaum ipsum

i
nare omne illud.quod haJxU se pti .... ..im

'^"'"-
non deponflf»at.int(? se ad suppf)situni : ncc exclusibilis.
postsead ol)liquum. I*otest tamen rrspoctu Se<l mwJum excluNibilis non lialjent «o-
3-
Adverhiorum temporalium dici arcidens lum Verba, vel Participia.sed eliam Nomi-
respectivum ;
quia incongrue dicilur, for- na, et aliaj partes oralionis halx>nt ipHuni :
tnsse Soerafrs ciirrit rra.s-,vel ftalo disputal idoo isia .Vdverbia, per huju-smoîi mo<lum
heri. Et sic patent modi signifirandi Vcrbi e.s.sontialom specialem, hal)enl eliam alia a
essentiales, et accidcntales declarativi, qiii Vorl)0, et a Parlicipio delerminare : u( di-
sunt, et quot sunt, et a quihus proprieliJti- cendo l/omn Inntuinmndn legit. Simililer di-
bus oriunlur. cendo; tunclemjôris, hoc Adverbium, tnnc
propter mwlum significandi accidentalem,
qiii est modus ut atterius, conslruilur cum
CAPUr XXXIII
Oonilivo habenle sc per mo lum, ut cujiu,
et sic de aliis.
f)o inodo sif/ui/lranffi genrralissimo
Advcrbii
CAPLT XXXIV
1. Modus sii,'nificandi essontialis generalis-
Adverhium.
simus Adverbii.est modus significandi per De mf>dis signi/i andi essentutUbu»
modiim adjacentia alleri, per modum mv, subftlt''rnis .idverbii.
significans ipsum simpliciU'r, id est, et ab-

solulo delerininins. El. quia Participium Sub modo es.sentiali gt^noralissimo Ad-
signilicat per niodum essc, sicut Vei-bum, vcrbii diio modi o,ss<.'nliale.s sukillernicon-
idco .\dverbium dctcrminat Participiuuj, tincntur. <^)uorum primus est niodus signi-
•
Partici|.ium. sicul Vcrftum : licet *
Advcrbium dii-alur ficandi por modum dclerminanlis Vcrbum,
ivisciaii. lih. Adjeclivum Vcrbi, .secundum Priscianum. vol Participium ralione siLviiH. .i(i. .NTun-
• natiim
esi
Ho-
omnos
est idco,
spccics cjus
quia .\dverbium .sccundum
•
dctorminal Verbum
diis modiis, est
(liim detenninanlis Verbum, vel

modus sign. peruio-
Iârlici-
/,. J
(Iclerminarc.
sed non Participium : qiiia Advorbia deler- piiim ralionc modi significandi. El ho:i
minanlia Verba genora composilionis, cl duos modos Donalus apfMdlnl signi/icaliO' Dbaai. «
gencra sui modi, qui ost qualilas composi- ncm Adverbii. Nam sicul per quaUttilnn in
*
tionis, Participia dclorminare non possunt, Nomino, dat inlcUigcrc modumcummuuis,

cum Participium compositionem.el modum ot appn)priali : p(»r quatitatcm \i\ PrDUO-
Vorbi iinii liaboat. Et sumilur isto modus niiiio, (lcrnonstralionem, el relaiionem: por
detorminanlis a propriclalc tcrminaiilis in qualitatcm in VerlM), modum. el formam
rc. .sic p«!r signifi<'alionem in .\dverbio, dal in-
2. Advcrbium crgo osl jmrs oralionis, si- lelligere duos modos essenliali^ sulxdler-
De/inilur.
gnifhfin.^ pcr tnoduin adjaccntis allrri,f/unft nos* medialov
jMT moiluin es.so si;/ni/ical, ipsum o.sse af)- Et notandum c.si, quoii duplex csl >
solulc ffctrrmiiifins. /lcatin, una vox n-fcrlur ad f esM\ ci ^

t\\u\
Qunmoito ni- Kl nolaiidum, (|uo<l .Vdvcrltium dc suo p<'r qiiam vox fonnaliler fil -• ;' ms —
....
'
i/ni/ivtit. ,. ... ...

modo sigiiiticandi (vsseiitiali gciicialissimo, diclum t»sl : el hor esl --
••l
tanrum dclcrminal (»a, qw.v p(M' niodum parli. Nam qurrlil»el pa; - <••
esse signilical : lici't (\c ali(|uo modo es.s(>n- gal in .sc iria, .scili.Nf ' . »11 . .. ..|.
liali. spcciali, cl accidonlali. p().ssil alin i\o- ncm. ol mndum _ \ i i>s| si-
lerminarc.ul palol do Advorbiisoxclusivis, gnificalio. qua^ idcm esl. quo*| ni^vlK ni-
quJP sunt tanlummndn, sftinmmfxfn, ol ?iu- gnificnndi : el h.iv osl alin in V
ju.smodi : <\\v>v prof)lcr mo lum signiti(\'(ndi nli.i in P.irlicipin, tM alia in lt

; .
30 GUAMMATICA SPECULATIVA
qtii modi significandi siinl. Quis aulem q//di/tum\ vol por modum rospondontis
modm^ sil sifftii/icdfio in Parlicipio, ol In- monsuram, ot sic sunt isla Adverbia ?«?<^
terjcclione, poslea p;ilcl)il. i//m, parum, modicum, minimitm, minime,
Moi/us siîii/i- Signipcalio in Adverbio, ul tliclum est., semel, bis, fer, qi/ater.
ciiikH Ailvcr-
'
... ,.
bii. eal mot/us sif/Ni/iC(/nai; guo med/anle, Ad- Et nolandum, quodDonatus appellatAd- 10.
, . . . ,. . , , .
Donat. c. de
verbinm rep)'Xsentalspecialemmodumdeler- verbium quantitatis discretae, Adverbmm Adverlno.
minandi Verbum, vel Parlicipium, aiU ra- nu77ie?i, non quod delerminet Verbuni, vel
fione sif/ni/icafi, aut ralione modi signifi- Parlicipium ratione m/meri; cuiii elia.m cur îiqua di-
candi. rntlo signi//calio non est modus ac- possit determinare aliquod Vorbum, quod ^*?"'"'' ''ûtne-
cidenlalis Adverbio, sed essentialis .specia- nullius est numeri, ut dicendo legere se-
livS, nisi pro lanlo dicatur accidontalis mel, vel amare bis, ter, q//ater. Sod idoo
quia est exlra ralionem Advorbii absolute, dicitur delerminare Verbum ratione nu-
ut prius dictum est de qualitate Pronomi- meri; quia delerminat rem Vorbi ratione
nis in Pronomine. monsurjB discretse, cujus species est nu-
merus ; vel ideo, quia reprsesentat rem
Verbi esse iteralam et sic sunt ista Ad-
CAPIJT XXXV :
verbia, bis, ter, quater ; vel reprsesentat

rem Verbi esse iteratione privatam, ut se-
De modis essentialibus specialissimis Ad-
mel. Ex unitate enim multoties iterata nu-
verbii ex parte reisignif/catas, et ex parte
merus causatur; propterea a Donato /l^- Donat. citat.
modi signi/icandi
verbium m/meri nuncupatur.
Sub duobus modis subalternis Ad-

liis
Adverbium (7?<a^?-to/?s signiticat por mo- 11
7. Qualitatis
verbii, ad modos ossentiales specialissi-
dum determinanlis rem Verbi, vel Parli-
mos descendamus. Primus est modus si- cipii ratione qualitatis ; et hoc dupliciter,
gnificandi, per modum determinantis Ver-

vel per modum requirentis rom Verbi, ut
biim, vel Participium rationo rei signifi-

qualiter, quomodo ; vel per modum res-
pondentis ad qualitatem, ut docte, pj-uden-
catse : et dividitur in quatuor species es-
ter.
sentiales, quatuor species Adverbiorum
conslituenles,qua3 sunt Adverbia loci,qua- Adver))ium vocandi est quod Verbum 12.
Voca?idi.
litatis, quanlitalis, vocandi. ratione actus exercitandi determinat, prout
8. Advorbium loci, est quod determinat ad ipsum *

resolvitur substantia vocativi * redditur sub-
dverbia loci stantia v^rbi.
rem Verbi ralione loci. Et hoc duplicilor, vocata ut, Henrice lege.
vel per modum roquirentis locum, vel res- Secundus modus significandi per modum ,jo
pondontis ad locum. Si per modum roqui- determinantis rem Vorbi, vel Participii Determinare
,. T j-
, !• modum a •
signi-
renlis, lioc est quadrupliciter : vel est in rationo modorum signmcandi, dividitur /Zcantî.
quo, ol sic ost ul)i ; vel a quo, ot sic est in tres modos, scilicot in modum signifi-
unde; vel ad quem, et sic esl quo; vel per candi per modum determinantis Verbum,
Tres species.
quem, et sic est qua. Si per modum res- vel ParLicipium ratione Compositionis ; et
pondontis ad locum, sic sunl ista Adver- in modum significandi per modum deter-
bia, hic, ibi, illic, inde, intus et hujus- minaiitis Vorbum ratione Temporis : et
modi. in modum significandi per modum deter-
() Adverbium qvantitatis significatper mo- nantis Verbum ratione Qi/alifatis sive mo-
[umui.i/is.
dum doterminantis rem Verbi, vel Parti- di : qui dicuntur f/tdicativum, Optativi/m,
cipii ratione mcnsurae continua^ vel di- Imperativum, etc.
I
I screl;^\ El sub hac specie comprehendun- Modus significandi per modum deter- 14.
tur Advorbia separandi, ut se.orsi/m, re- minanlis Verbum ratione compositionis, est posu^nis^""^'
trorsum, ct hujusmodi. El hoc vol per mo- modus significandi por modum detormi-
dum requirenlis mensuram, ut quoties. nantis inliLorentiam Verbi : et subdividitur
. ,,
OlfAMMATICA SI»Ki:i LATIVA fll
mo<li. in quatiionlcciju inofJos spocjalis.simos; rofjaitiHim sij,niiii«-at per m(yJum •lcu-rim- inifrrooîi-
qualuordJTJin spccios Aflvorhiorurn cons- riantis Verbiim, sub raliorio leiri
•'"•
liluonlos, (jua; siinl. A<lvorlHa////''/vo.'y'///'//, modum inquironlis lempii.s, ui i/uannj :
diibilnndi, nHlnnantli, iwijanili, nioili/ir/in- Adverbium lomfioris rr^ponJdtium HJgni- nffpomtitmm.

di, dnnonstiawJi, ordinis, Hiinililiciinis, flcal per modum dolorminanlis in». .'•••
eiynliin, pvohihonili, difjinvli, conf/rrgfindi liam Vorbi rationo tcinporis, submi> ,
rrsiihnfli, exclulmdi. Advorbia interro- pondontis, ul nanr, mtper, h<fdie.

8i'r'»jandi
fjandi (loUjrniinanl inli.i'renli;iin Vorbi, sub VA notandum, quod niilla spocios .\dver- IT.
rationo rfviuironlis causani, ul cnr, finfirr, bii (Jeterminat Verbum sub ralioiio mo*Ji
bilniidi. iiujusniodi. Adverbia ilidjitandi dolor- signilicandi ofwenliali.sgonerali.Hsimi ipsius
ol
iniuanl, inh:oronl.iani Vorbi, .snb r.tliouc Vorbi : s<*(l siib ralionc mo<Jorum .specia-
dubilalionis, ut forsan, forsitan, qU\ Ad- lium, vel accidenl.ilium, ul visum esl.
Hnndiidi voriiia af/irmandi dol(U"niin.'uil inli;oron- VA iiot;iri(lum qiiod I)«>iiatus po.suil qua*- 18.
DoMt. eiU*
tiani Vorbi ratione anirmationis, voIas.scn- dam .\dverbia s[)ociali;i pcrsonalia ; qu.T ^„1
sus : ul rtiam, corte, et hujusniodi. A*!- tîmen adverbia non sunl, nec Vcrbum ra-
jandi. veriiia nofjfindi dotorminant inlucronliam tione r^crsona; detcrminanl : quia eliam
Verbi, sub ralione negalionis : nt hfind p(jssunt adjungi Vorbis, qua^ sunl nuUius
'andi. non, neijne. Advorbiay?/;Y//K// sub istisduo- personir, ut dicondo : leyHur mecum, amn-
dificnndi. bus niodis conlinonlur. Adverbiuni moli- lurtecum. rn(lo(li«;ondum, quodsocundum
/irandi dolerininat inluoronli.ain Verbi, sub Prisciarium, suul Pr-ouomina cum Pr.cpo- Pri«eiaQ. hb.
ralione nocossilatis, contingonlia', [)0.ssibi- siliono per .Vpostropham prulat;i : cl Iran-
lit.ilis, vol impossibililalis, ot .sic inlolligi- sitivecum Vcr-bis a p;irtc po-il conslri!'*"
lur suo modo do aliis, Nam Adverbia ha- Sic cti im patot, qiioJ sicul modus sig.....
bonl foro idom pro signilicalo :ot [>ro modo candi o.s.sorili;ilis goncralissimus .Vdvcrbii
signilicandi, sicul hoc Advorbiiim firte, dividitur iri modos suballonios ad modos
de suo siynificato spociali importal oven- spcci;ilissimos dosccndcndo : sic pari modo
tum : olsignillc.tt [xt luodum ovontus; et Advorbium siin[)liciter sumptum.dividilur
idoo cojjnilo signilicato speciali, cognosci- in .Vdvorbia s[K'cialia.
lur ot modu.s signiticandi : ([uia non dis- Dividitur autom
Advcrbium, primo in „ .
*••
cro[);inl nisi [)onos ralionom, sicut ;d).solii- .\dvorbium dotorminans Vcrbum ralione ni»
turu et comp;ir';itivuru. sigiiilicali, et in .Vdvcrbium ralionc mo«ii
l.i. Modus si<.,'uilic;indi [hm- ruodum dotorMui- siguilicandi ; Advcrbium dolcrmin.ins Vcr-
etiTiiiiniinl
llitn/iiii .
n;intis vorbuiu, r;itiono ;/jrW/, (\\u vslf/na- burii lationo signiticali. sulxiividilur in
lilas iuclin;ili()nis, subdividitur iu diios .\dvorbiuru loci, quanltatis, qunlilali», H
n' s/irrics. modos s[)oci;ilissirnos, du;is spocies Adver- rocan li.
bioriim < oiislituoulo.s; (ju;o sunt .Vdvorbi;» Ilfiii Advorbium dclonninans Vorbiim 31
'taildi. ii/)tfindi, ol horttindi. Advorbi;i hortandi ratiouo modi sii:iiiti<*andi. sulMiividilur in
dotoi-min;uit inli;i'i'onli;ini Verbi, sub r;i- .\dvorbium dotormiiians Vcrliuin raliuno
lioiio o.\horl;itionis o.\priruorid;o,ul^/</, ai/r. com/tosH;onis, rationc modi, cl nilioiio /*»m-
aiidi. Advorbium o/)tandi dotonnin;it irih;or'on- l>tiris.
ti;iiu Vorbi, siib r.itiono voli, vol dosidorii, Ilciii .Vdvorbium dolcriuiuau.H Vcrbum -t.
ut iitinani. r-atiouc -
itmnin sulMlivi<iilur iu .\d«
^
Modus si,Li:uilic;iudi |)or luodiim liolcnui- vorbiuuu/i.'-'/ v ' ' •
'
flrrininiiiit
dxiir u;iiilis \'orl)um, siib rMlionolomjioiiH, sub ///. ncf/andi, m
dividitur iii diios rnodos s[)ori.il»'S, diias ihMts, rifiitu.*, /.,.,,— .,-.,. .
.si)(>ri('s .\(lvoilii(>ium conslitiiciilos, srili ijandi, dcmOHslniH /, rrsuleH ...
cot, .\dvorbiuiu t('ui[>(»ris inlerntgalirnm Ilcm A<ivcrl>iuiii «Iclcrmiiians Vort>um r»
ot rr.ytonsirum. Advorbium tompuris intrr liono mrv/isulM|ivi(lilur in .V<lvcrl>ium ^ •

32 GUAMMATICA SPKCIJLATIVA
tdndi Q\ ojitfindiAWm AdvcM-hiiun (lcCr- cifice,quodost inconveniens. Sed pro {'Anio Ratio ejus.
ininaus Verbum raliouo lemporiî, sulxli- dicitur Participiumcapere partem Nominis

viciilur in A(lvprl)ium irquirena loinpiis \ ct et Verbi quia habetquosdam modos signi-
:
Advorbium rrspondens /nnpns, de quibus ficandi accidentales modis accidentalibus

omnibus dicluin esl. Nominis, et Verbi consimiles, ut statim
»± |)e Comparalionc, spfcic, et fiffn^yi- dicen- apparebit.
(hini esl hic, sicnil in Nomine. Et sic pa-
l(Mit modi si^nificandi essentiales et acci-
CAPUT XXXVII
denlales Advei'l)ii, qui sunt, et quot sunt,
el a quibus proprielatibus sumuntur.
De modis signifcandi essentialibus subalter-
nis et specialissimis Participii
CAPUT XXXVI
Sub modo essentiali generalissimo Parli-
Ejua (lit
De modo significanii cssenliali generalis- cipii ad modos subalternos descendamus. suballerna
simo Parlicipii Dividitur autem modus esse indistanlis, in
modos subalternos. Primus modus est
tres
1. Modus significandi essentialis generalis- modus significandi per modum esse gene- '
' gcneralis
cmlênu^cnm simus Parllcipii, estmodus significandi per raliter respectu cujuslibet esse spccialis. Et
Verbo. modum csse indislanlis a substantia. Circa hic modus constituit Participium substan- Substantii
quod iiolandum, quod modus esse in Par- tivum, ut e7is, existens. Secundus est mo-
ticipio, et in Verbo, ab eadem rei proprie- dus significandi per modura esse generalis,
tate oritur, qiise est proprietas fluxiis, et respectu nominationis proprix tantum. Et
successionis ; et in hoc modo Participium hic modus constituit participium vocati-
Vocativum,
a ^'erbo non discrepat. vum; ninominans, vo(7«?i.s. Tertius, estmo-
^- Modus autem iniistantis a sublantia, seu dus significandi per modum esse specialis
modus unili subtantitB, sumitur ab eadem actionis, velpassionis. Et hic modus cons-
rei proprietate in Participio, a qua sumi- tituit Participium Adjectivum. Adjectivur
tur modus adjacenlis in Nomine : et com- Et subdividitur iste modus esse specia- 5.
Divisio ad
positio in Verbo : et hsec es! proprietas lis actionis, vel passionis in quatuor mo- tivi in q
inhaTentis alteri secundum esse. Et non dos essentiales specialissimos. Primus est tuor modoi
est inconveniens ab eadem rei proprietate modus significandi per modum actionis
modos significandi diversos, non opposi- tantum; cthic modusconstituitParticipium
los, oriri cum modi significandioppositi,
: ab activo descendens, uUegens,amans. Se- Activum.
in eadem voce possint fundari. Etper hunc cundus modus est modus significandi per
Ejus differen- modum a Verbo
significandi, Participium mod\im passionis tantum; et hic modus Passivum.
lia a Vcrbo. . „ . . .
disUnguitur, et per ipsum Participium in constituit Participium a Verbo passivo

suum suppositum in constructione, et in descendens, ut amatus, lectus. Tertius est
situ collocatur. modus significandi per modum neutrius Neulrum.
:
.7.
Definilur. Parlicipium eTgo,estpars oratioms,signi- et hujusmodi modus conslituitParticipium

ficans per modum esse indistantis a subs- a verbo neiitro descendens, ut stans, cur-
tanlia, sv-e uniti cum suhstantia quod idem rens. Quartus est modus significandi per
cs/.Et dicilurpar^«'cipmm,quasi partemô- modum utriusqne simul : et modus
hic
minis, et partem Verbi capiens, non partem constituit Participium a Verbo communi
essenlialem, id est, modum essentialem descendens, ut criminans, crimlnatus, et
utriusque. Et quidam dicunt quod Partici- hujusmodi.
pium significatper modum cnlis, et permo- Et sic patet, quod sicut modus essentia- 6.
dumcs,sv,qu()df;ilsumest:quia tuncPartici- lis generalissimus Participii dividitur in

pium non essetab utroque distinctumspe- niodos suballcrnos, ad specialissimos des-
r;i{\\i\i AiiCA si'i:<:i i.\ii\ A 33
coiirlcndo sir flijiin P.-jrlicipiuni, siinplici- proprielale
:
leriiiini, vol principii, a qua
Ut sinnplirn, flividilur in parlicipiuin .</</> oritur ca.su.s : non enim Uili depertdeiilia
stnntivum, et (fljnctivitm , et vocntivnm. Ad- conslruclio enuncialur, el termiiialur ;
jcctiviiTn sulxlivitur in nclivum, pnssivum, nec etiam stat p<*r sc, sub propnelale
umtinnu, ot commune. loquondi, aqua orilur porsona sed :
ros subjecti per se sub islis propriola-

CAIMT XXWIIl libus consistil. Unde dicia accidenlia in-
sunl eis por altribulioneni sui ad suhjec-

De modis sif/niflcnndi n ciilent/tUhus
lum, ot ifloo eliam huJusmodia«Ijerliva re-
Pnrticipii
qiiirunl dicla accidonlia in subjoclis. non
por inodfjs significandi proporlionales, sed
1 ronsoquonlor do modis significandi acci-
similos : scilicet, similo genns, similein
[,-,„.^,,/,.„. (lonl.alibiis Parlicipii vidoamiis. .siint aii-
'''"'"'
tom sccundum Donaliim, sox accidontia
nume um, similom cnsum, sitnilom jter*o-
lot. c. (le 1'arlicipii, scilicet, sif/niflcntio, r/enus, tem-

nnm, roquirunl, ul p(jsto,i palebit. Kt »ic
'
icifio. ..... . .
palont modi signiticandi Parlicip.. lia-
/jus, nHmerus^flgurtt, cnsus. Signincalio in
Ie.-<, el accidenlalos, qiii sunt, ol quol sunl;
Parlicipio, sociindum rframmalicos idom
osl, qiiod goniis in V(M"bo, olaboadom pro- et a quibus propriolatibus oriunlur.
1)0 significato Parlicipii hoc inlelligen- .
f)riotalo sumilur. rioniis aulom in Vorho,
ut dicluin est, est morlus si^nificandi por duin ost, qiiod inlolligilur de significalo
moluin cujuslibol lorininiconci*oti accidenlis, qu(xl
(lopondonlia^ Vori)i ad obliiiuum
po.sl so, iii raliono tormini : et liocidom ost
quidam f)onunt aggregatum ex ulnxiue,
sif/ni/icfitio
scilicot ox accidonlo, ol subjcCo. El qui-
iii Parlici[)i().
2. K.\ hoc .so(iuilur (piod (luomcumfiuo mo-

dam poniint illud solumesso accidens, suh ^'"ror.
diim si,i;iiificandi Vorbum o.\i.L,'il post .se in

modo dopondonlis ad ipsum sul»jccluni.
()lili(|uo, raliono ônoris, oumdoin oxi^'il

Alii poiiuiit aggrogatum formalilor es.sc :
Parlicipium posl .so in oblifjuo, raliono si-

lamen por rationom accidcnlis. Eliiuia om-
gnificationis ot liic inodiis ost modiis
nes istie positioiios habontfortodoftMi.son.^s;
; si-
ideo do signific.ito Parlicipii dispulanlibus
gnificandi iii rationo lermiiii ab.soluto, ol
rcliiKiiiaiitur.
noii contracti, tainon contrahilur : ul dic-
rn r. ^"). Iiimestdc Vorbo *. Qiiod aiilom alifiuod

Parlicipium sil signifi alionis acliva*, vol
CAPUT \\.\l.\
I)assiv;o, ol sic do .•iliis, hoc loliim di» parti»

Dc moJo signi/icnndi Conjunrtionis tnm
vocis altonditur.
esscntinli f/encni'issimn, quatn suMler-
H. ' \h* f/vnfrr, numrrn, /It/itrfi, cwiu, rt pr^rso-
no specialissimo
, i/ui uni- >ifi, siciit iii Noinino dicluin osl, inloUigi-
"'" *"''
hic ot do lrni/>oic oodoin modo
\ii
tiir : inlolli- Moilus significandi essenlialis (loiijiinc-
Com
gitur hic, sicul dicluin ost do Vorbo. .Scd lionis gonoiMlissimus e.sl iiKxiits siipiiti- MWb. ..,
tainoniiotaiiduin,(|uod Nomina .\djocliva,ot candi por niodum conjwnt/ent-K •.'»'-) rr/rp.
*••• 'J^
Pronomina, (iiia* sunt Adjocliva, ot Parlici- mn. Kl sumiliir i^lo m«»dus .s i n
pia .\ilJocliva liabonl cnsus, numerum, fjf- propri«»lalo (*oiijunpMilis, ol uniontis iii re-
iius, etpersonns, nonox parlosiKo roi, per.'0 bus '
oxlr.i. Conjnneiin erwn^ m/ pttn nm. .
^^,^„,
lixiuoiido; S(vl (>\ parloroi subjoct;!*. Nain silionis, ftrr mnflum «
gnificaliiin islornm nonslal porso, sul)pro- mn sii/'n'/icnns.

priotato ;igondi,vol |)ationdi.a (luaorilurpc- Sub mo lo <
r.4>n- <k
/ iiiis ; noc slat por so, sub propriolato uniiis, Juiiiiioiiis. ad nHMJiis '
Miltalii*nio<i. per dl- *
I
vol pluriiim. a (jiia siimiliir numerus, ciim visionom do<^ Mviiiilitr auiein
accidonlia iiumoronlur .id numoralionoin isti* mo liiH r > tittn 'f. in i>»«
subjoctorum: noc oliain slal por so. sub moduni coiyuu^fjiU.H »liu» exlr» ut m, J"^**^'
'roMio I .
i
34 (lUAMMVnCA SPPXULATIVA
Et hic modus constiluit Conjunctiones ra-
et in moduiu conjuugeulis duooxlrcma per
appol- tionales et bone ralionalcs dicuntur, quia
ordiiirni. VA. lios (luos modos Doualus
:
Donat. ra])
consequentis, conjun;
se tenent ad partem
* *
pol^-s/frfrs. El, haliol so siniililor pofrslas mafiis
®
Uone^''"''"'"'' hd 1 1 1- ''•'» CU)USt
in Ad- cujus ratio dependet ab antecedente, uL di-
in Conjunclione, sicul sif/ni/lcnlio
Nam sicul signilkalio in Advorbio, cendo : Terra intcrponitur inter solem, et
vcrliio.
consislil iu spociali niodo dolorminandi : lunnm ergo luna eclipsatur.

;
sic po/eslr/s in Conjunclionc», consisLil in Etest notandum, quod qujrdam Conjunc- lo.
Kxnletivct
tionos dicuntur explelivn', qua3 secun-
specialimodo conjung-ondi. El isliusmodi
moduseslmodusconjungondi /)^r vim, cl dum veritatem non sunt Conjunctiones,
quia non conjungunt, sed tantum con-
per onfinem. Ex lioc palet qnod pnteslas in
Conjunctione non est modus significandi juncta ornant, et in sermone non su-
accidentalis, nisi pro tanto, quia est extra munLur propter necessitatem, sed propter
rationemCcmjunctionis simpliciter, et ab- ornaLum. Si autem eas Conjunctiones exple-
solute sumptir, ut dictum est de signitica- tivas volumus includere in speciebus Con-
lione in Adverbio. juncLionis, hoc modo sufficientiam harum
Modus significandi per modum conjnn- specierumsumamus :Omnis Conjunctio aul Raiio exi
7.
duo extremaper vim, est modiis si- conjungit duo extrema, auL duo extrema sionis.
,,fs!''"^'^'"°'
geiilis
' unientis. '
nniendi duo exlrema, qux in- conjuncta ornat. Si conjungiL, hoc est du-
gnificandi,
dependentiam non habenl, ut duo pliciter, d^nl per vim, anl jwr ordinem. Si
ter se
Substantiva, vel duo Adjectiva, vel duas
p)er vim, hoc esL dupliciter, aut conjungit
ordinem non habentes. aliquid inter se disLinguendo respectu ter-

orationes, inter se
Dividiiurin E^ dividitur iu duos modos essentiales spe- tii : et sic sunL Conjunctiones disjunctivse ;
cialissimos. Quorum pnmus est modus si- si per ordinem, hoc estdupliciter, aut Con-
juncLio se LeneL ex parte antecedentis, et
gnificandi per moduin conjungentis duo ex-
respectu alicujus tertii. Et sic sunt causales autmagisadconsequens,
trema inter se, et ;
Copuiativa. modus constituit Conjunctiones copula- et sic sunt raiionales.

islc
11.
tivas. Secundus modus est modus significan- Si auLem ConjuncLio exLrema non con-
jungi!, sed conjuncta adornat, sictuncsunt
di, per modumconjungentis duoextrema in-
*
disjungeniis. tefse,* distinguendo en respectu tertii. \Llhic ConinnQXionQ?,expleliv3e; quia extra plenum
Disjunctiva. modus constituit Conjuncliones disjuncti- sensum orationis sunl positoe. Et sic paLeL,
dequibusBoeliusdicit,quod Co»;;mwc^/o quod sicuL modus significandi essenLialis
Boet.lib.de di- v«.s,
visiouibus.
(lisjunctim senlit hoc, qtiod ea qux conjun- generalissimus dividiLur in duos modos
simu/ esse non permittit. speciales, ad specialissimos descendendo

git, ;
sic dividiLurConjuncLio simpliciter sumpta

g Item modus significandi per modum
Modus con- coniungentis duo extrema secundum orii-
in conjuncLionem conjungenLem per vim,
2.
jnnqit ner or- '
, . .• i .
et conjunctionem conjungentem per ordi-
dinem. nem, osl modus unientis duo exlroma por
nem. ConinmXô per vim conjungens divi-
ordineminclinataetdividiturinduosmodos
ditur in conjuncLionem co^wto^/mm, et dis-
essentialesspecialisoiimos : quorum primus
junctivam. Item Conjunctio conjungens per
est modus significandi per modum conjun-
ordinem, dividiLurin conjuncLionem cawsa-
gentisduo extrema secundum ordinem ex
modus cons- lem et rationalem.
parte anle, se tenentia. Et hic
Conjunciio tituit Coujunctiones causales, quse se te-
causaiis. CAPUT XL
^^^^^ ^^ parte antecedentis, quod ost causa
consoqucntis, dicendo sic : Socrates cur-
De modis significandi accidentalibus
rit, ergo movetur.
Conjunctionis
9. Secundus, esl modus sigmficandi per mo-
duin conjviigcnlis duo cxti-ema, secundum ConsequenLor de modis significandi acci- !•
. . .
,
Modi ac<
ordinem, ex pnrle consequentis sc haljentia. denLalibus Conjunctionis videamus : qui tales trn
CKAMMATICA SPKCri.ATIVA
.sunl Iros, scilicol spcrics, /l{/ura, el orrUt. e.st modus significan'!! per nitj<luin m/ quo,
\ \)e specie, nt llf/urfi iri (lonjimctifino idoin ct)nlraliibilis ul a f/uo^ et in quo, et »ine quo,
sicut in Nomino (licfindiim est, ab oisdein ol liiijusmofli : Lilisauleinco.irrUili(jcasua-
oniin [)ropriol;ilihiis siinmnlur iilrobiquo. lis fil ptM- Pni'posiliones Accu.<{alivo casui,
0/y/o in (lonjunciiono siimilur ab ordino in vol .Vblativo deservienlos,
robus ab oxlra. Inde Pneposiiio invenla esl, ul primo s.
-•
Esl onini onlf) in (loiijimcliono modus si- moliim cisualom conlrahal, el coarclel :el
gnificaiKli aclivus, quo modianto, (lonjunc- deinde casiialem atl aclum mJucal, Per
lio ordinein o.xlroiuorum ronsi<^nifi(rat, ra- hoc enim quo«l Pneposiliocasuale coarclil,
liono cujus ordinis aulconjunclio pnoponi- et conlraliil, Pr.iposilio ca.suale ad acliim
lur lanlum, aiil postponilur, aul iiidifforon- reducit, el .sufficienter di.sfxmil, ut cum
lorpi-ioponilur.ol posl[)onituroxlromis con- actu conslruatur, el sumalur,
junclis. Et sic palontmodi sij,'nificandi ('on- sumitur actns pro conslruclibili de-
llic 7.
junctioriis qiii s-iinl, el quot suiit, el undo pcndonliad casualo.nonenim d«^p<'ndcns ad

(jriantur. c;isuale, mo<li;inlo Pnep<jHili(ino, si^mper
est actus, licot ut froquonler. Ksl ergo /'ra*- pf/imUu»
"^»*»'»*»"'*-
CAIMIT XLI positio pars orntioms, sii/ni/lcniix j)er mo-
hum tuljaeenlis niteri cfixunli, i/)snm con-
De ijKxlo sif/n/icfnu/i ('ssentifiti gene-
Irn/iens, et ad ticlum reitucens, elc.
raliss inio Prseposilio n is
W. Modus signiticandi os-;ontiaIis generalis-

CAPCT Xl.li
*duT%us simns Pnopositionis, ost inodus significan-
^rt//.v si- (ji T,(.|.
inodum a'ljtirentis fi/teri cnsufili De mof/is signi/lrnntli tam subtt/lernis.
ipsum contralions, et adactum relorquens. f/nmn s/)ecialissimis Pra'/)Ositionis
Et iste modus Prippositionis sumitura pru-
[)riotate dotonninationis, et coarctationis in aulom m(xlo generalissimo Pm»-
•Sub h(x' 1
robus. posilionis, ad modos suliallornosperquam-

4^!!^
i. El est notandum, qiiotl Pneposilio non d;im tlivisitmom descendamus. Divitlilur •<• *»^-
(^sl invonla pi'oplor veriia volioiuentis tran- autom iste moilus gtmorali.ssimus Pnv-
silionis, utfiuidam diciinl; hoc onim iion posilionis in tit»s modt)s sukilli»rnas, quo-
vidotur (;rammatic('(liclum,cum(Jrainma- rum priinus osl mo lus significandi per
Iicu8 v(»locom, vol lardam Iransilionomnon modiMii conlr;ihenti>, el ri»lorquenlis .iccH-
coiisidorol. liciii (ju;o(lam vcrba Pra^posi- sittirinn l;inlum. S(»cundus modus esl mo-
lioiios oxiguiil, (|u;t> limon null:im li;iboiil tlus signilicîndi ptM* nuHlum conlrahenlis,
liviiisitionom, noc volocom, noc t;ird;im, ul ol rotoniuonlis .{/Uativum lanlum. Terlius
dicondo. smn in f/onin, n;iiu iiicongriU' di- modus, ot luodiis signiti(MiKii (vr ino<lum
citiir, snm i>i t/i>nin. Ilom dicondo tinnn/na conlr.ilionlis. cit n-loniuontis .\tû<nr>iii,H,
e.r tniro : illiid iiomoii tnntn/ns, (»xigil et .\fi'<itiiinn, scilicot iilrumi[Uf' i; :i-
Pnoposilioiiom, non l;imt'n ulbim Iransi- lor.
tioiiom liabot, ut pat(«t de so. Et hos ln»s uKHlostssiîilialossukilloriKW, 2.

«"^
r». Uudi» dicondum (vsl, ((uod Pnopo.silio in- vocat Doii itus c/»-«K/wi Pr.rpt^fh-mi* F.l ha- J^-
iiiii.
(!<lllli|Ui'
ui.
noii vi'iil;i
,
ost liii;ililor
qiiodcuiiKjiK», sod ijikod

11.. proplor
r<\.
*
c;isu;ilo,
Accus;ilivus, ol
non Im>I so similitor casiis in
sii/nt/lcatio iii .\dverbio. el
Pr.t iil
n-
\l)l;itivus, N;iin, si<'uti dicliim osl «b» No- juucliono, Nam sicu' \ r-
rn r, ii». miiK». •[• (|U()d .\ccus;itivus (»sl mudussigni- bio, consislil in iiiotlo >|M>r<ialt dfleriuiii.in-
.
tic.iudi. '^/ 7'//'//<. coiitiMliibilis por iiiodum di. el /Kttfsla^t iii in spivinli
iil ni/ i/iieni . in i/nt-in, /tm/ie i/ufint, e( Jn.rltt nitM|'i tMi^jiiii>.;i>iidi : :-n* »»11«.« in Pm'|K»*i-
7//C///, ol sic do ;iliis. .simililer Abhilivus lioiio C !l-

.
36 r.u.vMM.viiCA spE(:ii..vrivA
di, o\ rolorqiuMidi. El hoc Iripliciler varia- orationis distincLa. Alio modo prie.poniLur Vis ej I
composUo
uldiclum (>sl; c>L ox lioc palel quod parLibus oraLionis per compositionem ;
et
lur,
casuaimivsi accidens Pr.rpoîLioiiis, nisi tunc non m-uiet per so dictio, nec pars ora-
spcunduni quod dicLuni enldc sigiv/irnffone tionis : sed cadit in vim dictionis, cumqua
componitur tunc Pra)positio non re-
in Adverbio, oL do /nUcslale in Conjunc- : et
trahit, nec rotorquet, sed complet, aul mu-

liono.
modus significandi, scili- tat, aut minuit.
3. itom, priuuis
nioaum conLrahenLis Arcicsaliviim, auLem dupliciLer componi-
Pra3posiLio
dfs7/",nycat coL, por
'I^.Prcrposiiio- tur cum partibus. Uno modo separabiliter,
^jj^.iîim,. i,i trigiuLa modos
specialissimos,
ita quod proeter compositionem potest dic-
IriginLa species specialissimas PrseposiLio-
tionibus adjungi, et a '
dictionibus separa- compoS,
nisconsLiLuenLes,qua}sunLrt;w/, ante, eLc. ne.
subf proprio monstrare. Alio modo
quie diversos lialDonL modos canLrahendi
ri,et ^"'prffipos
"'^-
casuale; liceL in his non inveniatiir plura-
inseparabiliter, et sic non meretur dici
sed quod sunLspecies, Prasposilio, nisi valde improprie, propter

liLas individuorum :
loL sunL individua. quamdam similitudinem, quam habet cum

4- Socundus modus significandi, sciliceL Prsepositione jn compositione. Nam sicut
Secunclus mo- complet,aut
, . , ,
conLrahentis ab^.atamm LanLum, suD-
, . . i^
Pruopositio in compositione
dus. modus
dividiLur in quindecim species specialissi- mutat, aut minuit ; sic etiam istse : ut
consLituenles quoe distraho, reprobo, regredior, et Imjus-

mas PraeposiLionis :
sunt a, ai^, absque, etc. De quibus idem est modi.

^-
dicendum sicut prius. Et ultimo est notandum, quod Proepo-
per siliones in compositione,nonsuntverse Prae-
fi. Tortius modus significandi, scilicet
^Jertxus mo- utrumque casuale, positiones,quia per seniliil significanL,cum -
jj^yj^^^î coutrahentis ,
subdividitur in quatuor modos specialis- non sint per se dictiones, nec etiam per se
simos, quatuor species Prjepositionis cons-

modum significandi habent ; sed adduntur
liLuenLes, quiB sunL, in, sub, svper,et subter.

aliis dictionibus tanquam syllabicae adjec-
Et sic paLeL, quod sicut modus significandi tiones : ut met, pte, et hujusmodi. Quare
essentialisgeneralissimus Prsepositionis di- autem habiludo, vel circurastantia causa-
viditur in modos subalternos, ad specialis- rum* attribuitur Prsepositioni, lioc magis • adjunga
simos descendendo : sic Prsepositio simpli- fortasse ex significatione constructibilium
ciler sumpta,dividitur in Prsepositiones de- extremorum elicitur. Nam Praepositio extra
servientes Accusativo tantum, et in Proepo- compositionem, si per seproferaLur, nulla
sitiones deservientes Ablativo tantum :et in circumslimLia causarum per eam exprimi-
Pnupositiones deservientes utrique. Lur, nec de vi vocis, nec de vi significati,
6. nec de vialLerius modi significandi : eL sic

Item PriEposiLiones deservienLes/lcmsrt^?'-
vo LanLum, dividunLur InLriginLa species, paLcnL modi significandi Praepositionis, qui
sunL, eL quoLsunL, et a quibus proprietati
EL ProeposiLiones deservienLes Ablativo idiH-
lum in quindecim species : et Praepositiones bus sumantur. i
de.servienle-^ utrique, in quatuor species,

de quibus omnibus visum est. CAPUT XLIII.
"•
Notandum, quod cum Prsepositio dicatur De modo significandi sssentiali generalis-
a piâeponendo, quod secundum Granmiati-
cos dicitur praeponi partibus orationis du-
simo Inlei^jectionis k
pliciLer.Uno modo per appositionem\ cum Modus significandi essenlialis generalis- 'O-.
Intcrjecli
Pr.tpositio servat sibi vim divisionis ot : simus Interjectionis, est modus significan-
manot Pnvpositio per ojus modum signifi- di permodumdeterminantis aIterum,quod
candi essentialem generalissimum. Et h.TC est Verbum,vel Participium, affectiones * * cum aff*
•
XT „ nis repK
Nam cum amma
.
.
est vera Pruepositio, et ab aliis partibus animi reprsesentans. ai- tatione.
rillAM.MATICA SI'K<:rLATIVA 37
C\('iinr niolii floloris, gaudii, inclus, ot hu- vorhium, ol jn/lrslas ad Coiiju:

jusmofli : ]\(h: [K!r liilpijfclifnifs oxprinii- cajtus ad I'ni'fH»siliononi.
liir. l/rifif; Inlfrjeclio flctf^rinin.il Vcrimni, Sirut onim sifjni/irati/t iii Advorbio con- it.
K vcl pjirticipium non simplicilcr, sccl in sislit in sfx-ciali mod'» dotomiiirindi ; el

"
cfimpJinitionr' .'id .•inim.iiii, fjus ;iffcctum f/tilfstas in Conjunctioni' in sp('<i;ili inoio
(.'.xprimcns. conjun;ôn'li; elc//$»/.<inI'ra.'[><i-iilionoinHpe-
II. I /ilrfjcctio orô fsf ])iii s omlinnis sif/)ii/l- liali inodo contrahondi : sic itigni/lrat>o
litur
iruns
quoi
prr wO'lum (Irtrrminfinlis
rst \'rrbum, vel Pfirlirijiium, fiffrrtns,

filtrrum, lnlorjocti(»nis
dotorminandi, sfiocialfin moluni

c(»nsislil iii s[)ccinli modo
in aiii-
vrl motits ftnimip rrpr.Tsrntans.VA hor\o\\iH m;i repr.sonLin^. Et hocconsistilin qualuor
''•/•
'jrrlioiir.
''" Doiialus si^jrnillcarc,
" '
cum dixiL, iruod
'
fntrr- modis, ul visum osl. El ideo siijni/lalio
Jrrtio rsl pars o?'ationis sif/ni/icfins mru- non ost ;iccidcns Inlorjoclionis ; nisi sicul
tis ftffrclum,vocr incognitfi : id csl, con- visum ost do aliis.
fopluii; monlis sub voco non dflilicrata, Sufilcionlia isUirum .spociorum sic po- H.
^l a
sod (luasi abruplf prolala. lost accipi : Cum intorjoclio (lolerminat ..i
Vorbum, et cxprimil motus, el aflreclio-
CAPUT XLIV. nos in anima ; polesl erô aniim moveri

cira convenicntia, vel circa noii convenien-
I)r mo tis sif/ni/icftiifli sjjrciatissimis, ct
vel circa inodio inodo sc
ti;i, hatx^nlia. Si
dc suf/irirntiti Divisionis /nlcrjcclumis'
circa convonicntia, sic sunl Interjocliones
'-'
Sn\) hoc mfxlo essonliali gonoralissimo hetitiie ; si circa non convcriionlia, hoc esl
Inlorjorlionis, ad modo.-} spociali.ssimo^

duplicilor ; vol c;idunl sub loniniLs prj;-
sons, ol sic sunl IntoijtTtitmo- ' '<
vel
mo
'
divisio. ({(vscondamus, Dividiliir aulom illo lus ;
sub futurum, ol sic sunl lnlorj( uu.io me-

iii fjuatuor modos spoci;ilos.
- ;
Inorjoc-
lus, quia de pnesenli dolomiis, ol de fulu-
y.i Primus (>sl niodus siirnificjindi
ro timomus si aulom aniina afficilur cir-
por moduin dflormiiuintis allorum,
;
lionis,
anima ca modia modo so halMMilia, sic sunt liilor-

molum di)loris, vol lrisliti;v iii ro-
jf c ionos aflmiralionis.
pnoscnlans. El isto modus consliluil Inlor-
t
jfclionf m doloris, itt hru. Not;uidum ergo esl, quo.l Inlorjtvlioaos, ig,
Sfciindus modus, (>sl modus siuniilicandi

ol ali;v parlos indoclinabilos non lol mo-
dos si;j:nilicandi halionl, quol [Kirlt^s decli-
pcr modum dflfrmin;inlis ;illfrum, mo-
n;ibilos, quia sij^^niticatuiu partium indc-
'fniis.
lum <^r;mdii Vfl l:i'liti;o in anima ropr.r.son-
clin:ibilium [i:iucissubîslit propriol;ilibiis,
lans. Kt istf modu-; t onsliliiit lnlfrjt»ctio-
hujusinndi.
sed signiliciitio [):irliuin tltvlinabilium
i\ou\ /irtitiw, ul ccfM', fl
.^'•, Tfrtiiis modus, osl modus si''nilic;ind)
multis : idiM [laucioivs sunl mudi siirnili-
t;andi, |>:irlibus intltrlin:ibilibu >in

prr modum dftonnin;inlis ;iIt(»rum,molun)
rfpr.osonL-ms.
doclin:ibilibus. El sic [vUont mo«ii signiri-
;idniiralionis in ;inim;i El
tMiidi Inlorjoclioni.s, qui sunt. elquolHiinl,
liic modus oonsliluit Intorjoctionom ad/ni-
hujus;nodi. el unde orianlur. Kt h;oc do motiis sigiii-
ratiiuiis : itt l*itp;r. ol
llc:indi essenlialibus ct acc '
to
^5>- nuarlus modus, osl modus siirnitic;indi
\eiitis.
[);irlium oralionis, proul flti i:.umv<h^-;.mi
pcr modum dot<M*min;inlis ;illfriim, mo-
s[)ootant, dicl;) sufiioianl.
lum tcrroris, vfl lUftuin rcpnfônt ins. Kl
islo modus conslituit Inlorjtvlionos >/»c/i/5
ut ilrrh, fit, ol similia. Kt hos (|ualuor mo-

dos spoci;ilissimos ossontijilos Inlorjoctio-
,t. riini. nis I)on;itus suli .s'/7/i///cf///o;if comprfhfu-

dil : fl halifl oodfm motlo so siifni/irutio
ad Inlorjoctionom. sicut siijni/katio :ul Ad-
.
38 niJAMMATlCA S1>E(:LILATIVA
dici \x\\ ,8ocrates percutit Platonem hicprop- :
CAPIJT. XI.V. ter diversas dependentias Verbi ad suppo-

situmante se, et ad obliquum postse, non
Di' frihus pasfiionibiis octo partiinn ora-
polest esse una constructio, ut de se pa-
lionis in generali
tet.
ocLo par-
Principium formale construcLionis, esL 4.
llabilo do iiiodis siguificandi Principi
Trcs passiotws unioconstructibilium, hocenim est forma formale.
oralionis.
lium oralionis, sub ralione, qua sunt prin-
rei, per quod res habet esse sed construc-
cipium forniale parlium sermonis, secun-
:
tio haljet esse per constructibilium unio-

dmn quem modum perLinenl ad Etymolo-
giam ,consequenter de ipsis dicamus prout nem ; ergo constructibiliumunioest forma
intrinsecumcons- constructionis.
suntprincipium efficiens
Iructionis, etaliarumpassionumsermonis :
Principium efficiens constructionis esl 5.
Principi
secundum quemmodum pertinent ad Dia- duplex, sjilicet exlrinsecum, et intrinse- efficiens ii
plex.
syntlieticam ; et hoc niliil aliud est, quam cum. Intrinsecum, sunt modi significandi /ntrinsecu)
Construclio. applicare eos ad conslrucLionem, congrui- respecLivi, ralione quorum, vel unum cons-
Congruilas. tructibile est ad alLerum dependens, vel
talem, et perfectionem, osLendendo qui
Perfectio.
modisigniticandi, quarum constructionum, alterius dependentiam terminans ; a qui-
congruitatum, perfectionum, sunt princi- bus modis significandi respectivis, abstra-

pia.De his ergo tribus passionibus deter- huntur duo modi significandi generales,
minemus. sciliceL modus dependendi in uno cons-

LrucLihili, oL modus dependentiam termi-
Primo earum principia in generali vi-
Principia
deamus. Sunt autem qualuor principia es-
nans in altero constructibili.
constructionis
quatuor. Et hi modi significandi dicuntur efficere
sentialia construendi sormonem congrue,
et perfecte, scilicel, maleriale, forniale,ef- constructionem pro LanLo ;
quiapraeparant,
Materiale
fiQiens, et finale. Principium materiale eL disponunt construclibilia, ad actualem
construendi, sunt constructibilia quia si- unionem, quse fit per intellectum : licet
;
cut se habel subjecLum ad accidens, sic !:.e

qusedam magis remoLe, eL qua^dam magis
habent constructibilia ad constructionem :
propinque, ut paLe])it insequcnLibus. Etdi-
sed subjectum est materia accidentis, nam cunLur modi significandi principium in-
Extrinsecw
accidens non habet materiam ex qua, sed Irinsecum, quasi inLer consLrucLibilia ma-
in qiia ; ergo constructibilia sunt materia nentes. Sed prineipium efficiens extrinse-
constructionis. Et unius constructionis non cum, est inlelleclus, qui construcLibilia per
sunt plura, vel pauciora duobus ;
quia, ut modos significandi disposiLa, eL prseparata
patebit, constructio causatur ex dependen- actu unit in constructione, et sermone.

lia uniusconstructibilisadalterum; seduna ConsLructibiliaenim qualiLercumque sum-
dependentia non est nisi duorum, scilicet me disponanlur ad unionem, per suos mo-
dependentis, et determinantis ; ergo unius dos significandi ;
nunqaam Lamen unum
constructionis non sunL nisi duo consLruc- conslrucLibile acLu se aUeri uniL : sed lioc
tibilia principalia, scilicet dependens, et fit per intellectum, ut dictum est. Et dici-
terminans. tur intellectus principium extrlnsecum,

3. Et ex hoc palet error dicentium hanc quasi extra constructibilia manens.
constructioncm esse unam : Ilomo albus Principium finale, ei;t expressio mentis
Principiun>
currit hene. Nam hic sunt diversffi depen- conceptus compositi. Quia, utdiciturS. Me- nale.
dentise qua Adjectivum dependet
: una, taph. tex. 21, Finisest, gratia cujusaliquid
ad SubsLanLivum aiia, qua Verbum de-
: fit ; sed consLrucLio partium oraLionis, fit
• Jelermina" pondet adsuppositum LerLii, qua deler- :

*
gralia expressionis mentis conceptuscompo-
tio.
minans dependeL ad determinabile ergo ; siLi : ergo expressio menLis concepLus com-
non erithic una constructio. Simililer cum poiiLi, est finis constructionis. Unde Philo-
. r
«.UAMMATICA .Sl*tCl LAIIVA 39
soplius I, Pcrilierinoiiias c;ip. 1. flirit,f(iiod causas conslruciionis, inni per ly eoH%-

Ea quip sunt in rore, id esl, voces signiH- Iructi/titium, tangilur rausa nialeriuiis :
calivaj in pnjlalione, qualossunl oralioncs per ly nnio, caus;i fonnalis : per ly ex mo-
(jrannnatica', sunt iint.r jjnssionum rarum, dis siijni/lrandi causn/a, langilur caiiHa cf-
f/uv sutit i/i anima; scilicot signaconcep- ticicns inlrinscc;! : jmt ly «ibintrU^^tu can-
lus incntis, vel aninia'. Siginnn aulcni ost sala, ciiu.sa eflicicns exlrinspca : per ly od
linalil«;r proplor si^MnHcaluin : ergo cons- rj/frimendum mnttis concfj/tum , I.-m •/•"
Iruciio, vcl oratio in (Iraniinalica, est fl- cau.sa tin ilis : ergo diclii detinilio e^;
naliter propler expriincnduin incntis con- ciens.

cepluni.
f CAPITXI.VI!
CAMJ r XLVI.
fh- construclione ut suis iHirtibns via
I)r iinlura mnstructionii iu sr, via Drfl- divisionis
nitionis
Vi.sii iMtura con.structionis in se via deti-
'
1- Conscqucnler videainus dc istis Irilms nitionis, conse(iuentcr
'
ejus
"*
naturani viilea- .
airi'iiiuf'.
e coitstru- ., ... .
,
ie in sjie- passionibus in spccudi : ct priniode rons- nius in suis parlil)us via divisionis socun-
'
trurtionr, secundo dc ronnruilalr, cl tcr- duni oinnes (inunin;ilicos. Prinia divisio
lio (\{) f)rrfrcti(mr,(\\\\i\ con<lruclio cst po- constructionis, esl ltu;c : Coiislruclionuni
lior con<,'ruitalc, ct coiigruilas prior pcr- ali;i tr.insitiv.i, :ili:i intr;insiliva. El isli di- Tnnuiiirm.
/ittiaiuiiit^
fcclione, ul palchit. visio esl sufticiiMis, ({ui;! :id lias du:is difTe-
Ad cognosccndun» naturain conslruclio- rcnlias rcducunlur oinncs con.slruclionuiu
nis in se, cl in siiis p:irlil)us suhjcclivis, sptH'ies. Nain relr.insiliva, el reci[>ro«"a ad

notanduni cst, (juod conslructio est (juod- tr:insitiv:iin reducunlur, ul i>oslea p:ilebil.
dani incotnplcxuni univocuin ; sccuniluni .\d inlcllccluni nicinbroruin liujiis divi-
iiis iii>. ii.- autcMi Moeliuin, inoinplcxuin univocuui sionis cst nol;induin, ({uod in geiiere esl
iitioinh.
|,.,ijyl^ dupliccin cognilioncin, scilicel per dare priinuin, quod esl in« Irum, el iiien-
dcfinilioncin, qua le.^ cogno.scitur secun- sura;ilioriiin, utscribilur 10. .Mcliph. Com.
dtiin sui csse ; el pcr divisionein, qua res 7. Kst ergo in gcnere conslruclibiliuiii dan? ^^,
imt ,
cognoscilur sccunduin sui [)os.sc. Ad dcli- I)riniuin conslruclibilc : el si esl daro pri-
nilioncincrgo conslructionis, etad cjus di- niuin, eli;iin cril daresecuiidum ; «luia pri-
visionciu procedainiis. Dclinitiir er^'o cons- niuin. ct sccundum siinl difTen'uli;v onli-
%itii> con- Iructio sif. Construitio rsl construrtihilium nis. Kl illud cst iu oiiini con.slrui-lioiie,
Uiunis. , ... 1 • ,v' , ,,
unio, r.r moiiis sii/ni/irani/i, rt intrlircluf
.
con>lruclibile priinum, quod ftosl se do-
causata,atl ejftrimrmlum mrntis ronrrptum [MMidcl ad obli(|Uum. Illiid verosivuiiduin, K.goniime,
com/iositum /inalilrr ai/inrrnla. «luod anlc se dc[HMjdelad >u[)[K>siUim. Illud
-. Ad ciijusintcllecliiincstnol induin, (juod esl eliam seouiidum, «luod «le|MMiilel ad de-
dclinilio dat causain innole.sccndi : el co- leriuinabile. El ralio liorum esl ; quia il-
gnosci'ndi rcni, nl lial)i'tur (i. 'ropicoruiu lud, «[uol iM>sl st» dc[HMiiU'l ad obli«iuum,
cap. I. .Scd res cognoscitiir jMr suas cau- depcMidel ad i[)sum, ul a«l lenninum. cl
s;is, cx (luil)its li;il)ct essc : crgo per suas uUitimm : «[uod aulem anlesi» d» .id
</iiiitio ex •
i^ 1 •.
c;iu.s;is
1 I
n;tl<cldenniri.
I I »s
hx nocscquitur.îuod 1
sup[>osilum, !» u4 ail prin-
i.v/i7.
'
;di(iuid sunicicnlius cognoscitur. cuin pi r ci[)ium, ol ud piiauiui

suas causas oinnes cogno.scitur. (luain IH'i)dot ad suum d'
([uîiido cogtKj.scilur pcr (pi;i.s(lain cjtis cau- ad aliquid prius.sc..: . au.im.

.s;t-i t;inluin, ut p.ilct ex intcnlionc IMiiloso- el dis[>«)silio roi, ed [k)-.i' i ."i
I)lii (i. Mclaph. lext. I. el dcinoeps. .Sed IUmu n«)latidum. quod cuin
riHiuir.d «lu"
•""'•'.
pr;i'dict;i dclinilio ;iggregal in so oujuos Iruclio
'lO (lUAMMATlCA SPECIILATIVA
lcl uiiinn osso (lopoiulens, ol, alloniin do- ad suppositum, quod est primuni cons-
tla. pondoiiliain lonninans; quod sic pr()l)alur : tructibile. Item dicendo, Socrates If^gitbe.ne,
quia illa duo conslruclibilia, ox quibus iit hoc adverbium bvne, quod esL secundum
(•onslruclio, aut ainbo dopondont, aut am- constructi])i]o in ista conslructione, dep(m-
bo dopondonliam torminant ;
aut luium det ad verbum, quod esL primuin cons-
dopendel, ot altorum dopondontiam lor- Iructibile. Si autem constructibile depen-
minat : sod non possunt ambo dependere, det ad secundum, secundo non dependtmte
quia dopendons accipitur ut quid in polen- ad primum, sed ad aliud a primo diver-
tentia : sed ox duobus entibus in potentia, sum, sic est transitiva.
•teriiuni. non tit aliquid *

unum, ut dicitur 7. Me- Constructio ergo transiliva, est in quapri- ^-
lapli. loxt. Com, 56 ; ergo ex duobus demum modos signifi-

conslructibile, per suos
pendenlibus non fit constructio. Item si candi, depenlet aisecundum, secundo per
ambo dependcront, mutuo dependerent. ejus dependentiam a primo recedente, si de-
Sed qme muluo dependent, sunt siinul na- psndens fuerit. Etdico, si dependens fuerit, Duplexmo.
'^^**' "^"^'
tura et talia non sunt secundum prius,
: quia in hac constructione quandoque cons-
et posterius ordinata. Dictum est enim trucLibile dependenLiam non habet, sed so-
quod constructibilium est ordo secundum lum primi construcLibilis dependenliam
prius, et posLorius ; ergo, etc. terminaL : uL sicdicendo, perculio Socra-
6.
Ilem conslructibilia non po3sunt ambo tem. Quandoque auLein secundum cons-
Ex lermina-
tione depen- terminare, quia termmans, ut est termi- tructibile dependentiam habet, uL sic di-
deniis.
nans, est ens m actu : sed ex duobus enti- cendo, video legentem librum, hoc Parlici-
bus in actu, non fit tertium ; ergo non pos- pium legentem, in isLa consLrucLione cum
sunt ambo terminare. Relinquitur ergo, hoc, quod dependenLiam verbi terminat
quod construcLibiliumunum sltdependens, ante se, quod est primum consLrucLilDile in
allerum vero dependentiam terminans. hac oratione, oLiam dependeL ad obli-
Simiiiiudo. Nam sicut ex maleria, et forma, quorum quum posL se, quod esL diversum a cons-
unum est in actu, alLerum vero in poten- LrucLibili primo.
tia, fit per se compositum in natura ; sic Ex isLis patet,
^
quod construcLio reci- „ ^- .
' ^ neciproca
ex ralione dependendi, el terminandi fit proca, et relransitiva, sub transitiva con- Transitiva:
per se constructio in sermone : illud au- Linentur. Nam construclio reciproca tran-
tem conslructibile est dependens, quod ra- siliva est, ut dicendo, Socrates diligit se ;
tione actus modi significandi tantum petit, quia hoc consLructibile primum dependet
vel exigit ; illud vero constructibile est ad secundum, secundo non dependente ad
terminans, quod ralione alicujus modi priinum, sed ad aliud, si dependet. ILem
significandi tantum dat, vel concedit, etc. reLransiLiva esL ex duobus transitivis com-
'>'
Resumo ergo quod diclum est, quod in posita, ul dicendo, Soc7-ates rogat me,ut
omni constriictione est primum construc- diligam eum, ideo sub transiliva contine-
tibile, et secundum. Aut ergo secundum tur.
dependet ad primum, aul primum depen- Et sciendum, quod islae duos differentias, iq.
det adsecundum, secundo per sui depen- transitivum et intransitivum, sumunLur in
dentiam a primo recedente. Si secundum constructionibus metaphorice, idest, per
dependet ad primum, sic est constructio quamdam similiLudinem Lransitus realis.
intransitiva. ConsLniclio ergo intransilim Nam aliquis dicitur realiter transire,
est constructio, in qiia secundum conslruc' quando transit de uno loco ad alium a pri-
tibilo^persuosmoios significandi dependet , modiversum. Cum autem quis procedit ad
aJ primum ut dicendo, Socrates currit,
:
aliquem terminum primum, et in isto ma-
hoc verbum currit, quod est construcLibile net, inde non divertens, tunc dicitur non
secundum, in liac constructione, dependet transire. Sic in constructione intransitiva,
,
niLWIMATICA SPECrLATlVA II
qui.i (lof)oii(lonli;i uiiius, id fsl, posUTioris suas siMviw, Dividilur aulf^ni

conslruclibilis, v.idil ad prirnuui, indr^ non intransitiva, in coaslrurtionem miran iHtfmMiutm
"^"r ''
Iransicns, idco inl.i'.insiliva dicilur, ul, Sn- vnm nctuum, el ronslruclioiieni inlransiti-
Oi/jn-eniia crali-s rnrrit : iii conslruclionc vcro li-ansi- vnm /icrsonnrum. ('.onslrucljo iiilr i
'ra»sUiice. tiva, d('p(Mid('nli.'i poslcnoris non vadil ad nctuum, esl in qun construclihilf depfnii»''!*, aftuum^ ^'^
prinuim, sed Iransil ad aliud divcrsuiu a l>cr modum nrtus siyniflcat, ul d ^
priino, idco Iransitiva nicrilo nuncupa- crntfls currit. (lonslruclio inlraii.sii.va /xr- ^^,^
ptrtwtm'
lur. snnarum ent, in qua constructihde dr/)rn- '''"•
II. Nolanduiu ullorius, (jiujd in consl.ruc- dciis, siijnificnt /)cr modum subntanlir, »W
liono inlr.insiliv.a [)Oslcrius conslrucliliilc, qniimmloliljri alilcr, ul diceinio, Socralr*
dcpcndcns ;id primum, ali(|uo niodo nili- albns rurril bene. liulc sub his uUeriiis
lur idcnlidcari cum co. In conslruclione doscendamus.

aulcm lr;uisiliv.'i, [loslcrius conslruclibilc Juxta quod iiolaiidum esl, qiuxi rum j^
non dcficiidcl ;id jtrimuiu, .scd iicr su;iin constructio intnn-iitivn artuum, sil rons-
dcpcndonli;im ;i piimo recodcns, ;ili(|uo tructio supposili cum apposilo, el intmnsi-
modo nililur diversificari ab co. Kl indo tivn /lersonarum sitdelennin;ibilis cunide-
esl (|Uod ;inli(jui (tr;immalici (linlcs dcllni- terminatione ; ideo secunduin diversiUilem
lioncs (•oiHlruclionis Iransilivti', cl intnm- suppositorum, et divei*sil;ilein *
dolermi temiMD-
siliv.v, d;ibant eas p(!r i({cin,cl (livcrsion, iiaiitium : divorsiticalur construclio in- *«•»•
dicontos, Construclionrni intransitirtiin esse tr;insitiv;i actuuni, et i)ersonaruui.

ill/nn, in qnn con^ttrnctibHin pcrtincnt ail
Juxta quod notanduni, ol priinum de
iileni, crl Innquiun ad idcm ciilcntnr pcrti- conslructione intransiliva acluuni, quod in
ncrc. omni conslruclione perfo«'l;i i*i<«iuirunlur
\-l- (Amslruclionom ;mlom trnnsiticnni csse duo extroma, socundum situm disi uilin,
illnni, in qnn constrnctibilin iicrtinrnt iul
scilicet su/jpnsilum, el npposilum. El cuiii
diversn, vel ciifcntnr ficrtincrc ml diversa. ;ipi)osituiu signiticel per niiHlum dislanli -1 tj, mt
Illiid auloin dobcl intolliy:i modo, quo a supposito secunduni silum ; ideo suppo- *'**'
dictuiu ost ; i[nh\ pro t;iiito constructibilia silo *addi non potesl sine niedio. Tale au-
' * amn.
in coiistruclioiic inlr;insiliv;i dicuntur \)vv-
toni mediuin osl ips;i coniposilio, uldiclum
lincrc ;id idcm ; (|ui;i postorius conslrucli- ost de vorlx) et ideo composiliu
•f , iii liu- ^ •Dfvnie. ».
bilo,i)ci- moduiu si^nillcandi, do-
siiiim
jusmodi dopcndcnlia. inaxiine esl Verbo
pendcns ad primum, ;ili(iuo modo nitilur nocoss.'iri;i. Ex ipio palel «luod oinne Ver-
idciitilic;iri cum oo. Vni tanto oliaiu cons- buin ro<iuiril supposiluni, sive sil pers*>-
lruclibili;i in conslructiono tiMUsiliva di- nalo, sive iiniK'rson;de : sive Hiiilum. sive
cunlur portinoro;id (livors;i ;(|ui;i p(jslorius
iiiliniluin. Non lainen idoni, s«tl aliud el
coustruclibilc, pcr suam dopondoiiti;im a ;iliud, s^NMindum (luod ri> ''•> ••mmi
B primo coiislruclibili rocodons, aliquo uiodo modo V<'rbi fucril aliler el a;.. . i.
P nititur divorsillcîri cum oo, vol ab oo. Kt

niodo sijkrniticandi *
casui pn>porli i. •
«Mapoiiiio^.
sic pjitot, (piid ost constructio trnnsitim, el .Hirfinu mt quod
Itosumo ergo, qiiod j
intrnnsitiva, ot (iu;ire sic nomiiwilur. conslrurllo

cuni inli
I conslrucliosupposili cuiii a\ .
CAPIT XI.VIII nilulsupiK>nnl, nlsi casu'». vH

suin : ideo soinindiiin «1 i«ai
l)c Dirisionc (.onslrnclionis uitianiilnM
supponenlis, divoi • in-
pcr actns, vt pcmonns, ct siwcinlilcr
Ininsiliva ncluum. .\ul er|W N iH
dc intrnnsilivu nrtuum
casus supponil. iildicendo. ^ CHrnt.
1 \is() dc conslrucliono Irausiliva, cl in- nuKJenilivus r.isus supponil. ul •
transiliva, consccjuonler doscondaniius ad .^ < iHletrsl ; aiil IÛviis c«.<Uji si

42 (IIIAMMATICA SPECniATIVA
iiil., iiL (lictMiilo, Socidli ariidi/ ; iml Accu- Pi-incipia cougruitatis constructionis in- 7.
transitivie, in (lua Dativus supponit ut

saLivus supi)uuiL, uL dicpudo, Socralcm le- :
ijctr oporfel ; auL AblaLivus c.isus suppouiL, (licendo, Socrati accidit, accipiendo princi-
uL diceudo, n Socrale lc{/ihir. VocaLivus pia reuiota et communia, sunt eadem,

auLem suppouere uori poLesL, cum sibi ra- qua.' in pnediclis : sed propria et' specialia • specialissi
'"^-
Lio priucipii repugueL, ut visuui esl supra principia, sunt duo modi conformes, scili-
- i\iYv& c. 19. tie Nomiue-j-. cet modus ul alteri, ex parte dependentis :
et modus ut cui, ex parte terminantis.

Principia autem congruitatis, construc- 8.
CAPUT XLIX.
tionis inti-ansitivoe, in qua Accusativus
De principiis congniilalis conslrticlionis
casus supponit, ut dicendo, me legei'e,SO'
inlransitivse acluum.
cratem oportet scribere ; sumendo principia
remota, sunt eadem,qua3 in pruedictis. Sed

5, Principia congruiLaLis circa singulas par-
principia propria specialissima sunt duo
jam diclas assignare possumus. NoLan-
'p?mdpiacon- tes
ergo primo, quod congruiLaLis prin-
modi conformes. Nam in apposito depen-
ijvuitatissex.
dum
consLrucLionis Verbi personalis cum denti,est modus Verbi simpliciter sumptus,
cipia
supposiLoNominaLivi casus, sunL sex modi
id est, modo speciali, casui conformi, non
contractus, nec contrahibilis et in suppo-
signiticandi in apposiLo dependenli, quibus
:
sito est ratio principii actus simpliciter

conformantur sex insupposito LerminanLi ;
modus * esse, cui in et non contracta, nec contrahibilis.

• fieri. nam in apposiLo esl
^*
correspondeL modus eniis. Se- Principia congruitatis constructionis in-
supposiLo
apposiLo esL composiLio, cui in transitivse, in qua Ablativus supponit, ut
cundo in
supposilo correspondeL modus per se slaii- dicendo, A Socrate legiiur, remota sunt
est modus Verbi, cui eadem, quoe in pra^dictis. Sed principia
tis. Terlio in apposito
insupposito correspondeL raLio principii. propria, sunt duo modl conformes, scilicet,
modus ut ab aliquo, in apposito, et modus,

EL lii modi signiticandi sunL utrobique
principium remolum, et commune hujus ut a Cj[uo, in supposilo.
congruiLaLis. QuarLo in apposiLo dependen- Et nota, quodomnes istae constructiones
ti esL modus, scilicet, ut ipsum esl alterum Verbi impersonalis a parte ante, cum obli-
cui correspondet in supposito ut quod est al- quis, fiunt per modos proportionabiles, et
tenim. Quinto est convenientia numeri in non per modos* convenientes. Non enim *
consimiles.
utroque. Sexto convenientia personee in requiritur in istis constructionibus conve-
utroque. Et isLa sunL principia specialia, el nientia numeri, et personoe. Unde sub quo-
approbaLa. cumque riumero, pra?dicta Verba possunt
6. Principia autem congruitatis f intransi- respicere sua supposita, ut me dicendo,
suppositi Genitivi casus cum apposito, oportet, vos oporlet. Item sub quacumque !
mb^^^întrlTnJil tivi
''^''^-
ut dicendo, st« w?<eres/, loquendo de prin- persona,\\i dicendo, opoi-let me, oportet ie, ;j
cipiis remotis, et conimuuibus, sunteadem, oportet illum, el eodem modo intelligatur j
quse erant in pra^dicta constructione, sci- in aliis : et per hoc dicuntur impersonalia,
licet ex parte Vcrbi dependenlis ante se quasi numero et persona privata.
modus esse, et compositio, et modus Verbi, Et sciendum,quod licet tam verba perso- 10.
quibus conformatur in supposito lermi- nalia, quani impersonalia construantur

manti modus cntis, et modus^:)^?' se stantis, cum obliquis, hoc tamen est differenter ;
et ralio principii simpliciter sumpta. Prin- quia verba personalia conslruuntur cum
cipia autem propria, vel propinqui!, sunt obliquis transitive a parte postsolum :* sed .
inipersonal
Verba impersonalia construuntur tam ^*'''*;' "t™
duo modi conformes, scilicet, ex parte de- ^
a
modo trausit
i\''
pendentis, modus ul aiierius ; ex parte parte ante intransitive, quam a parte ve, et iutra:
sitive.
lerminantis, modus ut cujus. post.
(illAMMATICA SPKCri-ATIVA 4J
1'er.sfjiia, .SoU principia pru|>ri.i muiiI duo

moli c<jnfurmes, .scilicel, fnudiut drninni-
<;api T K. nanlis siniplii itt'r, ox parle «iop»
I ol niu<Ius di'notninnhHix nimplicitrr ex
I)(i Cons/ri/ctiouf; inlransilirn pcrsonnrmn parU; tormiiuinlis.
in sjjeciali, rt iirincipiis conffrnitnlis Si auloni isla (ielormin.»u«> (lt'rhni»J>iln»
ipsiits sil Adjcclivum n-lnlirum, .sic e.*l conciruc-
1.
Iiilrunsitiuii lio relalivi cum anlecodcnlo. Principia con-
L Diclo (le con.slrurliono inlrnnsiliva ac- gruitatis hujus c«jnclruclionis communia,

*(let.'rniinn- ttuim qiioiuodo (livorsillcaliir, sccimdinii sunl eaticm, qmo in pr;i'diclis. Se<J [irupria
'^ v^Tsila Ifin siipposi toniTn, con.seqiifntcr sunt duo modi contbriiios, ^MMJicel, ex par-
IreiMiiratin"
3mi<liini ili-
vidondinnostdoconslruclionc inlransiliva* lo it lativi de[>eii(lenli.s, modu.s .signiHcandi
rilililalcill|
niiiiintio- por.sonaruni dolorniinali, cum dolormina- per modum referentis : ex parloanltveden-
tiono : (fiioinodo varialiir, .sou divorsilica- tis, iiKjdus significaiidi per mudum rtferi-
tur secunduin diversilatom dolorminalio- hUis.
niim. Si autem isla dolcnninalio declinabilis

}eclinitiii ad . i
•
i
niioiicm. quod notamlum, ((iiod (juidtiuid
.Iiixla sil .V(lj(Ttivum inlerroi/alirum ,sic esl cons-
invonitur in sormono porlocto, vol est sup- tructio inlerro^'alivi ciim suo re puiisivo.
posiliim, vol apposiliim, vol ali(|uid ab Principia hujus cungruilalis cominunia,
ulroque diversum, tamon ad ali^piod illo- sunl eadem, qusein pnodiclis, sed princi-
rum ordinalum, vel ostdelorminatioalicu- pia propria sunt duo modi confunncs. Ex
miiiuit. ,\^^^ liorum trium : ol hu.-c omnia invoniun- parte inlerrogalivi dopendenlis, niorlus
tur in orationo qiuo suhsoîuitiir : Sinnfiio signiticandi por modum efrli/icabiii.K sub
doctvinn Tullii Hlwtoris '
instruil suhlililer rationo intorroganlis : ox parle auloin
-Iriiclio
leriiiiii.iiio- arlem lihetoricnni. responsivi modus signiticandi per modum
inabiii.'*^*"' Cmn orgo -|- dotorminabilis cum dotor- eerli/icanlis sub raliono respoiisibilis.
minationo divorsillcalur socunduiu diver- Si aulem dotorminalio sil Adje<'livum

sitalom d(;lerminationuin, aiil orgo deler- dislribulivum, sic csl conslruclio signi dis-
minalio addilur sui)posilo, vol apposito, tributivi, cum termino communi : ul di-
KletiTiiiiiia ab
vol dilToronli ulro(|iio. ."î dolorminalio condo, omnis homo, niillus asiniis. Vr
!i8.
addatui siipposilo, hoc ost duplicilor : vol f)ia congruilalis commiinia, suiit oait< uj,
liiLT, (Iel(»rminalio ost doclinabilis, v<'I *

(Iu;o in i^r.odictis. .Sod principia pivpria
indeclinabilis. siinl diio modi signi(i(*andi cont'orp"- V.x
Si doclinabilis, hoc ost (luadruplicitcr, parlo signi dislribulivi, iikmIus si., i:i-
quia vol ista dotorminatiodeclinabilis, est di pormoduni distribucntis. Kx rvirlo ler-

Adjeclivum (lenoininntiriiin ; vd (\st Ad mini communis, modus .>>. per i
jectivum refntirinir. vol Adjocliviim ////'•/- modiim distribuihitis. Ksl aulem n«»lnn-
rof/atirum vci Adjoclivum (lislnbulirum. diim, (|U(kI in liujusmo<li c«>n.slruci .>,
Si .Vdjocliviim deno nimitirum, sic isla conformiUis omiiiun •ruin i-
cstconstriiclio :Soerate< alltus,e(fuiis albus, lium, (fuie suiil principiuni cunimuiH* con-
quiu si)(>cillcam dilToronliam nnii h.diel : gruilatis. non st»mj)er nt|mrilur. srtl ut
sod sub una spocio conslructionis conlino- fjHHHUMlliUS.
tur. 1'rincipia cdmmunia islius conslrucljo- 8i autem ista di>tonii
nis, ox parlo Adjoclivi d(>pon(lonlis, sunl IH>silo, sit in>l
modiis dclirminantia, ot uwiXnnadjaceniis. (lualuor nuKli^: qui.t au4 <
K\ parl(> subj(v-ti lorminanlis sunt mudus atil Adverbium, nut I ttul I
dcterminahiliix, ol modus per se sUintis, ol jivlio. .Si csl i;-
convonionlia in «lonoro. Numoro, (lusu, ol (luia aul coiuuaîi sup{Ki.Miuia %

4i r.KAMNr.VTICA SPKCrr.ATIVA
per r/)ii, vcl \)0v ordliwm. Si p(>r iu)ii, lioc lirii/ls, ot rrtorrjurn/is a parte Pr.Tpositlo-
est (lupliciUM-. aiiL ('()njmi.i;-il duo exlroina nis, et modus con/rahibilis et retorcfiibilis
inlcr sc rcspcclu l(M'lii : uL Sorrales,elPlfi- ex pa]'te casualis.
fo ciirriDil ; auL (lisjuniiiL ea rospecLu torlii: Item propi'ia j)rincipia congruitatis hu-
ul Sori-ali'^, rr/ P/if/o riirrl/. Si auLom jus construclionis, Tantum Socrates legit,
Conjuuctio conjuuiîL supposiluni apposilo sunt duo modi conformes, scilicet modus
per oi-ilhirm, lioc est tlupliciter : auL (-on- rxcluden/is ex parle Adverbii /an/um, et
junctio se tenet cum anLecedontc, autcum modus exclusibilis, ex parte supposiL, sci-
consequente. Exempluin do utroquo, ut licoL, Sucra/es.

dicendo, ai Imno esl \er<jo (niimal rM.î. au- ILom Propria principia congruitatis hu-
tem determinatio indoclinabilis addita jus consLrucLionis, heu mor/uus est, sunt
supposito, sit Prjvpositio, sic esl ista : A duo niodi conformes, scilicel modus de/er-
Sorra/r /rgi/ur. Siautom detonninatio in- 7ninan/is sub affecLu doloris, et modus de-
declinaljilis addila supposiLo, siL tanLum /crininabHis, qui est sibi proporLionabilis ;
AdverbiunVj sic est ista : Tan/mn SocrateS et ita intelligaLur in aliis InLerjecLionibus
Irgi/. Si autem isla doLorminatio indeclina- Ifc/l/ix, \el admira/ionis, suo modo.
bilis addiLa supposilo, sit InLorjecLio, sic
Si autem determinaLio addatur apposito, 10.
8. est ista lleu mor/incs es/.

:
hocest duplicitor; quia deLerminatio aut
Et sciondum quod Adverbium in osL, esi declinabilis, vol indeclinabilis : si
quantum Advcrbium, non addiLurei, quod primo modo, sic esL isLa, sum albus, vocor
est per se supposilum proprio, sod inqilan- Adrianus. EL principia hujus congruiLaLis,
tum est Adverbium talo; scilicet, Adver- sive hujus consLructionis communia, sunt
bium exclusivum. Et dico, quod Adver- eadem, quis, in proedictis. Sed principia
bium non additur ei, quod est proprie sup- propria, sunt duo modi conformes, scilicet
positum ;
quia dicendo, cur, ere veloci/e?' ex parLe apposiLi, modus significandi per
est bonum, in ista oratione, infinitivus non modum esse, seu vocaLionis specialis in ra-
supponit per se, sed graLia Nominis. ILem Lione specificantis. Ex parLe terminanLis
Participium per accidens est supposiLum, modus significandi per modum deLormi-
cum onnie ParLicipium sit adjecLivum. nanlis illud, quod per modum esse, velvo-
Idem intelligitur de Interjectione, dicen- caLionis specialis, in raLione specificantis
do, heu mor/Hus est, et liujusmodi. Princi- significat.
piaautem harum construcLionum congrui- Si auLem ista dcLerminaLio siL pars inde- 11,
tatis generalia, sunt duo modi conformes, clinabilis, hoc est tripliciter : aut est Ad-
scilicet modus determinanLis, et modus verbium, vel conjunctio, vel InLerjecLio. Si
determinabilis. Principia auLem magis esLAdverbium,hoc est dupliciter, quia vel
specialia tongruilatis conslructionis, in Adverbium addilur Verbo, raLione dispo-
qua Conjunctio additur supposiLo, sunt ex silionis rei significatoe, aut ratione modo-
parte Conjunctionis, modus conjungen/is :
rum significondi : etutrobique suntmultte
et ex parte extremorum, modus conjungi- consLrucLiones iêcundum multas determi-
bilis. Sed principia secundum unamquam- naliones adverbiales de quibus omnibus
que speciem appropriata, sunt modi signi- diclum est capitulo de Adverbio*. supra c. 35.
ficandi, quibus una species Conjunctionis Principia autem congruitatis omnium
aipra c. 30. specificsc ab alia distinguitur ;
qui palent harum consLructionum generalia, sunt duo
capitulo de Conjunetiono *
unicuique sub- modi significandi conformes,sciIicet modus
u. • tiliter intuenti.
determinantis ex parte , Adverbii,et modus
Ilem propria principia islius construclio- de/erminabilis, ex parte appositi. Sed prin-
nis A Socra/e /egi/ur, sunt duo modi signi-
:
cipia propria, sunt duo modi significandi,
ticandi conformes, scilicet modus con/ra- quibus unaquieque species Adverbii ab alia
OHAMMAIK.A M'lJA KATIVA I'
di.sliiijriiiliir, qtiff pMlorit uriiriiifiiu» lior di- rum. floaslruclio Iraasitiva acluum, e»i in TrmmtUirm
ligfiilor iiispirMonli. qun ron^truriihHr drprndfns, per mfntnm ptnommrmm.
13. Si ;mt,o:n (l«'l.('rniin.'ilio inrlfvliiiahilis ad- nrlun si /ni/lrat, ul (rgo lihnim. Coii-structio
dila apposilo, siL InUTJcclio, lioc osl qiia- transiliva prrsonarum esl, in qua conflrue-
(lnif)li(;il('r; quia aiil illa iiilcrjcclio ItIi- tihilr lirppnilens jter mrtdum ituhitnnlio' «i-
ti(im oxpriiiiil, aut, iliUorp^m, aut nrtmirn- ffui/lrnt, ut dicondo, /Uius Sfjcratis.
tionnn, aiit inrtum. 1'riiicipia aulcm c )n-
(Ifjuslniclio transiliva ariuum, (lividitur
gruilalisliaruinconslruclioiiutncoiuinunia, Aetuum ttu»
in conslruclioncm trarisitivarn artux signa- jUes moduM.
sunt (;adcin, (juju iii pivcdictis. Scd propria ti ; ol in construclionom Iraiisilivam aclus
principia siiiit diio iuodi si<,'nilicandi, rxrrciti. (loiistructio Iransitiva arius cxer-
quibiis uiia(iua?fjue specics Inlorjoclionis cili non diviflilur in spocios, s»*d (antuin in
dislingiiitur ah alia. individua, ul, oTftnna. Principia congrui-
' '14. Si autciii dclcriniiiatii) iiidccliiiat)ilis talis liujus conslruclionis cornmunia, sunl
addita apposilo sit (lonjiinclio, hoc conlin- diio inofli' ox parlo dof)endonlis, per quo- •
KaMnlial-*
gil oodciii inodo, sicut cuin «loiijiinclio ruiu uiiuiu oxigit modum prr sr xtanti» • ilâillca n
;
olrobiqQi» (•
additur siqiposito. Sunt ciiim tot spocios, ot {)or altcruin oxigil ralionom trrmini ah-
ct codciu iiKjdo .so liahonl(\s, congruo, vol sofuii.>ôi\ principia propri sunl duo inodi
i
1
-•-
conslructivc. conformos, scili(Vt ukkIus signilicandi per
aulem
Si dctorininatio addaliir ad illud, modiim rxritnntis, seu vocantis a parle
quod csl divcrsuin ah utro({uc, scilicot, .\dvorhii, 6: ol rnodus signilicandi per mo-
supposilo, ot a[>p()silo, laincn ordiiialmu duiii r rritnti cx [xirle -j- vocativi. f TorantM.
ad su[)posituiu; liiiic oodcin inodo tcrc di- Itom constructio lran<iitiva nrtu 3.
signali,
vcrsiticiitur (,'1 otiaiu lot s[)ccios constriic- rnvnrilim
:
dividilur .socundum divorsilalom roiis- iHf rifmmli.
lioiiuin, ([uot sunl, cuin dclcrininalio ad- truclihilis liM-minanti>i. ({uod in huju.smodi
ditiir ad su[)[)osituiii. ol codoiu iiiodo con- coustructioiio ost quadruplicilor : vol quia
gruo. csl luMiitivi c isus, ut di ondo, miscrrorSO'
i;;. Si aulcm dotoriniiialio addatur ad illud, crntis ; vol D.itivi. ul fnreo Sncrali, vel Vmrii modi.
(liiod csl dilTcrciis ah utro(jiio, .scilicct,
AcfMisativi, ut prrcutin Socralcm ; vol .\b-
su[)[)()sito; tamciiordinatuin ad apîositum. lativi. ul utor togn. Principia coiigruilalis
divorsificalur ul [^riorcs : ot itorum lol
coiumunia haruiuconstructionum.sunl (n^
sunt spocios constructionis, ot oodcm luodo modi cx {)arto dop«Mi(lonli.s ol (n»s ox pnr- :
construcla', ul uiiicui({uc [)atcrc [ôtcsl di- to tcrminanli-^. .Nam ex parlo doptMidoiilis,

ligciil.cr iuluenti. Kt sic p.itont omnoscous- modusosi ^'{.w; (Mii corrosi)ondo(in ohliquo
Inictioncs intransitivio, qua* suiil, ct ({uot {lost se modus*?/i//v. .Socuiidoox parlodop€»n-
suiit [)riiici[)ia coiigruilatis i[)sarum, tam d(Mitis,(»slsignilicatio accidonlalis, qui esil
commuiiia, ({iiaiu propria. modus siLniilicandi lir/tfnit-nti.t nd querolio
bot ohli(|uum [>osl so : cui corrosp«)iid«>( in
CAPIT l.l ohli({uo modus signiticandi (ler moduin
l)i' siircirbus cnnstructionis tninsitiv.T^prir-
prr sc slnntis. Nnm sicut har os( incoiigrua,
srrlim actuum, rt principiis conijmita-

nllius rnrrit, pari modo Imvosl in i.i,
prrrulionfhui.".
tis ipsiua
*
'rcrtio ox {Kirto d(»()eiuleiilis. es( m«Klus * commmmis.
I. Viso dc constnicliono intninsitirn vin grnrris, qul es( tjunsi ((ii ililas - .i-
Vonslruilio ,. . . . .
, . .•
iinxiiini. divisioius, consc({uciilcr do construcliorio (ionls nccidonlnlis : rui ct^rr U-i in
trnnsitvn via divisiouis diliijoiitor vidoa- ohliquom«Mlu idi (ii»r iiiitaiiiui (i>r-
7'iiiiisiiiva inus. Dividilur auloiii conslruc io trnnsi mini ahsolulc m>>î>> cuutormi «^nsuum c«>ii-
'I II II III, .
tiva.Mi
. ...
couslruclioiKMu transiliv.im 'ir/uff//i. traliihilis. Priiicipia pMprin nn>
ol conslrucliouom Iransilivam ix^rsona liujus c«)nslrucli«tnis, miserror iv-,ni/is
46 r.KAMNfATlCA SPECIJF.ATIVA
sunt (liu) nuxli contbrnu-s, sciliccl niodus lerius ; oL modus entis terminantis, sub
tlopiMulontis sul) nuxlo ulaMeriuii ex parle moi\c) ul cnjus . Et ita intelligatur in aliis
depeiulentis, eL modus Lermini ittcujns, ex tribus casibus, in ordine suo,

parle lerniinanlis. Juxta quod notandum, quod constructio 7.
Priiu-ipia vero propria hujusconsLrucLio- quiXi est Adjectivi cum Accusativo, non est* *Congrua, sei
*'^"* '°^ ^'^*
nis, /fii^fio Sncrali, sunl similiLer duo modi incongrua : sed figurativa. Accusativus
modus dependentis sub
conFormes, scilic(H enim solum construitur C(3ngrue cum ver-
modo utdUeri eL modus lerminanLis sub mo-
: bis ignificantibus actum quia Accusati- ;
do ut cui. Principia propria congruiLaLis vus est terminus actus signati. Unde de
hujus consLruclioiiis percu iio Socratem snni congruitale hujus constructionis non est
duo modi modus de-
confornies, scilicet, inquirendum, tamen propter Synecdochen
I
pendenlis vel LranseunLis, sub modo ut al- congrue admittitur in sermone.
lerum, eL modus terminantis sub modo Et sic patet sufficientia specierum cons- «s.
ut quem. Si autem ille modus ut quem, slt truclionis, et principiorumcongruilatisea-
Prooposilione contractus, tuncsimilitermo- rumdem. Patet etiam quomodo construc-
dus transeuntis sul) modo ul alterum, pro- tio simpliciter sumpta dividitur in cons-
porlionabililer estcontrahendus. Principia tructionem Iransitivam, et intransitivam.
autem propria congruitatis hujus construc- Constructio intransitiva dividitur in cons-
tionis, iiior toga, sunt similiter duo modi tructionem intransitivamactuum, et per-
conformes, scilicet modus transeuntis, et sonarum. Constructio intransitiva actuum
dependentis sul) modo ut ab altero. Et mo- dividitur in quinque species, secundum
dus terminantis sub modo nl a quo, pro- numeruni quinque suppositorum specie
portionalibiter est contrahendus. differentium, quia aut Nominativus suppo-
nit, aut Genitivus, aut Dativus, aut Accu-
sativus, aut Ablativus.
CAPIIT LII
Item constructio intransitiva persona- 9.
De Coustruclione tramitiva jiersonarnm, rum, quse est determinabilis cum determi-

et principiis cougrnitatis ipsins natione, dividitursecundum diversitatem* •
terminan-
^'^™-
determinationum, quoe multipliciter va-
Ilem constructio transitiva personarum, riantur, ut visum est.
Transiliva
personarum. dividitur in quatuor species secundum Item constructio transitiva dividitur 10.
quadruplicem diversitatem construcLibilis in constructionem Lransitivam actuum, et

terminanlis ;
quia vel est Genitivi casus, personarum. (ônslructio transitivaactuum
ut dicendo, filins Socratis ; vel Dativi, ut dividitur in transitivam actus exerciti, et
similis Socrati ; vel Accusativi, ut Petrus acLus signati. ConsLructio actus exerciti,
albus percntit pedem; vel Ablativi; ut celer non dividitur nisi secundum individua.
pedibus, id est, velox. Principia congrui- (ônslructio transiliva actus signati, divi-
latis communia harum constructioiium, ditur in quatuor speciesspecialissimasse-
sunt modus entis, sub modo transeunlis ex cundum diversitatem quatuor obliquorum
parle dopendentis et modus entis sub mo-
: spccie differentium.
do per se slnntis in obliquo. Nam sicut Et notandum, quod sicuti constructio di- \\.
'
percudo
hciec est incongrua, '
misereor alhi : sic viditiir pcr se, in transitivam, et intransi-
al-
'lUm. hsec, capp)a albi. Et similiter, sicut hsece.st tivam : sic per accidens dividil-ir, in cons-
congrua, misereor So^ralis sic : IicTpc est con- trucLionem secundum sen-sum, el secun-
grua, capjia Socralis. Principia propria dum intellectum, qu;)e divisio ideo dicitur
hujus congruitatis, ftlixs Socralis, sunL per aceidens, quia non dividit construc- coustrnch
duo modi signiiicandi conformes, sci- tiouem secundum se et al)soluLe sed in *^'
'
;
' 'T
souite.
^-^
licet modus dependenlis, sub modo nl al- comparatione adf animam apprehensivam. f poieuiian
aninice.
.
fHt.WIMATICA Sl-F.ri |.\Trv\ 47
Kl dirilur rnnslrnrtio, xminiluin srnnuiit, Dnendiim est ergo, quod con{»Tuila.s, d

qiiando. * 'I>ua amhn roustruclifjilia sunl vocn lenus, incongruilas, caus;inlur ex coufonnilalo
L exprrssa ralionr rnjus vocis, sn ronfrrt sm- vel disconfoniiiLale mo<Jorum - !i,
sni antliliis. ('.uiif^VvnrWo srcunilum intellrr- quM' por .se sunl (ie consideralioair tiram-
liDH rsl,nuaiiili) altvruin ronslrnrlihHr iion malici. Tamon prrjpriolas, vel improprie-
rsl voralilrr rxjirrssuin : smJ rst in inlrUrr- tas .senmjiiis caus;ilur ex convonienlia, vel
In, iil Iri/o, cl liiiJiisiiKHJi, ol liu.'C (io coiis- ropugnanlia .signilicalorum spe<'ialiura.
trurli(jnil)us Uicla sufliciaul. Indo h.'i'c est congrua, etpropha, rapita ni»
(jra : ellia-c esl impropria, cappa catego-
rica ; lamon utraquo istarum osl congrua.
C.MTT l.lll
Socundo nolandum quocj * congniilas ro-
*
euin eoo*-
l)r roniirnitalr srrinonis srrnivluui sr, rf in unitjnem Ci)nstruclibilium, trucUo
({uiril di'l)ilam
reqai-
et ciim liujusmodi unio non cau.setur per nit.
Cominnni
quosdam modos signiticandi ; irjeo ad con- tam umiomrm
So<{uiliir(l«'('()ii.i^ruilal.o,({ua' e.slsocunda gruil ilom requintur confonnilas omnium
[)assi(j .sormoiiis, do ({ua licol lacluiii sil iii
modorum signiticandi construrtibiliuro, ad
speciali, circa ({uanilil)(*t spociomconslruc- nliqiiam speciem constructionis ro<(ui.sito-
gouorn. tionis, (le ejus tamon nalura soorsiiu iii

*
ruiii : ila ({iiod constructibile dep«.'ndens,
speciali vidoaiuus. sit tonninalum per constructibile lenni-

.lu.xta ({uod |)i-im() nutandum, ({uod sicut nans, ({uantiim ad omnos modo^t signifi-
conslructio roquiril constructihilium uuio- cjindi, .secundum quos (lo[MMuiot quantura

nem absolulo, sic congruitas ro({uiritcons- ad islam construclionom. Et dico, 7i/rt;i/**//i
tru(;lil)ilium iinionom, non ({uamcum({uo, ad isl'im constructionem ; quia si hal>ealde-
sed (lol)ilam. VA Ikim; dohita unio f)ol('slcon- poiidi:ini ad divor.sas conslruclion<»s, non
lingoro duplicilor uno modo ox convon- ro({uinlur quod omnes dependontia» sinl
nionlia signilicalorum spocialium. ol [)or som[)or aciu lormin;il:r, sed sufticit quod
op|)osilum unio indohila, o.\ ro[)U.t:iiaiilia
socundiim un;im constructionom liTminen-
i[)sorum. .\lio modo [)otost conlingore o.\ tur,uldicoiido,/<?<;o///>r/o;*,ha'coslc'tngrua,
tt»intitns «?'
«'ontormilaio modorum signilicandi, cl [)or licot non addalur lin/iVi/.vei aliquid aliud
ra"''""''"'
op[)osituni indohila o.k iii lohila modorum quod lorminol dependenliam hujiis, quod
sigiiilicandi discropanlia. vsl librnm, socundiim ({uam do[)endet a
* ' |>rin*
quod ([uidam, [);irto (K)St.
1. Iiido ost, iion dislingucn-
les intor signilicalorum s[)ocialium con- Torlio not;in liim est, ({ikmI cura confor-
C*imfarmUm$
voniontiam, vol ro[)ugnanliaiii. ol modo- mit:is miMlorum signiticandi sil principiura mMdomm
rum sigiiiricandi conformitalom. vol dis- conslriiclionis, et congruilatis. dislinguen-
enmitnttft^
cro()anUaiu ; di.Korunl omiiom conslruc- dum esl do confonnitali', ({uia duplox osl
tionom o.sse congruam, vol incongruam, iii

conformiliis, scilicet propttrWoni*. el Mimi- Attm frftfor-
|t. iMi. <'. I ti'
(|U.i csl signilicalorum s|)ocialiuiu con lilw/inis, ol i(uandiM|ue ulra(|ue ad coos-
venioiilia, vol ro^mgn.inlia. Sod Imc non truclioiioiii itiiuirilur : (|ua!idoi|uo aulera
valol. ((iiia coiigruilas ost [lassio *

()orso- sufticit pro|>orlionis tanluin, qn le
HM-moms per
n.-o iii (irammatica considorala. ('ndo pa- aulom sufticil similitudinis conturmtUis
tot, ((uod congruilas sit do considoraliouo lanlum.

(ir.imm.ilici ()or .so. Sod convenionlia, vol Kl ut sciamus qu;inilo uir.iquo cno' r
ro()agn:intia signiticatoriim spocialium. :i mil:is oxigiilur. aulalli ra Uiiit : i y»« I'.
I il I.. «
(li-.imm:ilico ()or s(> non considonilur. srd dum,<(u«M|quandtM(tt '"; j- ii- t*l. tl ttsfflitt
m;i.Lris w l.ogico : orgo coiigi-uil;«s. vrl iii- deiiH, li.ilK'l;iliquiiBim. ^ *...., non
coiiLri'uil;is iii sfnnoiii' :ili liis nnii cau^^;» ex (»n»prielalil»us »\iv rtM [>i'f -•. !*'»l
lur. ex pro(>r.i»l.ilil»us hm conîlr - Irr

.
•18 GUAMMATICA SPECIJLATIVA

iiiinaiili.s ; (>l luno iiilor illos modos si- (licitur congrua secundum setisum, non Ad sensum d
expret
Lriiilicandi oxiLrilni- siniilihulo, ol non pro- quia sensus ejus congruitatem percipiat ;
^^'"''
* depemleiis. porlio : ila quod ronslriictihilo *

ler- sed quia vocem utriusque constructibilis
ininans do])ol Iiaboro niodos si.unificandi aiiditus apprehendit, cum vox sil pnjprium
de objectum audilus. Congruilas vero secun- Ail inlelle(
-!-(,.
f tiTiniiiantis. conslniclihilis f dopendonli.s, ul palel
lummon
conslniclione Adjoclivi cuin Subslanlivo : dum intellectum, estquando ambo cons- pressa
ol in constnictione suppositi Nominalivi tructibilia, sccundum vocem non sunl ex-

casus, cuni Vorbo personali. Nam Adjocti- pressa ; sed altorum ipsorum est ab intel-
vinn liabot iam gonus, quam numerum, lectu apprehensum ; sicut contingit inver-
*
* siilijpcti. quam porsonam ox proprietatibiis rei bis prim;r et secundjv personse, in quibus
f sii|)ra c. 17
subjocl : ul diclum est supra f. intelligitur supposilum. Et sic patel quid
ot |S.
Tnde ex parfe *
substantivi. non requi- sit congruitas, et unde causetur.Et hsec de
substauli.c.
rit modos proportional)iles, sed similes. congruitate dicta sufficiant.
Similiter Verbum personale liabet nume-

rum, ei personam, ex proprietatibus rei CAPUT LIV
supposiljiD : ideo hos modos requirit in
De Perfectione Sermonis
supposito, non proportionabiles, sed sinii-
les. Siaulem constructibile dependens lia- Sequitur de perfeclione, qure est tertia i.
Perfectio pa»
bel aliquos modos significandi ex proprie-
et ultima passio sermonis. Juxta quod no- sio sermonii
tatibus suae rei per se, et non ex proprieta-
tandum, quod cum Grammatica sit scien-
libus rei constructibilis terminantis, tunc
tia organica, oportet quod illud, quod in
exigilur in illis modis significandi, pro- Grammatica est principaliter considera-
portio, ot non similitudo. Et quia Ad-
tum, sit organicum hoc autem est cons-
;
jectivum liabet modum adjacentis proprie

tructio, de qua dictum est. Et quia omne
et de proprietatibus suse rei : ideo per hu-
organicum est ad aliquem finem ordina- Finis cot^
sublantivo. jusmodi modum adjacentis requirit in *
tum est igitur constructionis aliquis

tructionis
fi- plex.
dU
;
subjecto modum per se slantis, qui est sibi nis necessarius. Talis autem finis est du-
proportionabilis, et sic de aliis intelliga-
plex, ^zilicei propinciuus etremotus.
,
tur.
Finis propiiiquus, est expressio mentis
Propinquu
8. Quarto notandum est. quod si; ut con- conceptus compositi, secundum distantiam. finis.
gruitas constructionis ingenerali,causatur Et dico, secundum distantiam, qma.concep-
ex conformitate modorum significandi ; ut tus mentis composilus est aliquando se-
patet ex dictis, inspiciendo singulas spe- Construcli
cundum indistanliam, ut componendo ho- secundum dis
cies generaliter dictorum : sic congruitas minem cum albo sine copula; ut dicendo, taniiam, el m
Co7if/ri(ilas distaniiam.
specialis exi- specialis constructionum specialium cau- Homo$ a'bus. Alioquin conceptus mentis
git conforrni-
tatem in spe- satur ex alia, el alia conformitate aliorum, est compositus secundum distantiam, ut
cie.
et aliorum modorum significandi, ut pa- componendo hominem cum albo : median-
tet ex prredictis, inspiciendo singulas spe- te copula, dicendo, homo est albus. Circa
cies constructionis. Congruftas niliil aliud quam compositionem consislit veritas, et
Definitur
quam parlium sermonis debitaunio, ex
est,
falsitaSjUt dicitur 1. Perihermenias cap. 1.
modorum significandi conformitate ad ali- Et quia intellectus super compositionem
quam speciem conslructionis reqnisitorum primam non quiescit, cum sit incompleta,
derelicla.
sed de prima procedit ad secundam; ideo
9. rilimo notandum
Conslruclio
est, quod sicut duplex constructio non est ad exprimenduni pri-
'hiplex. est constructio, scilicet secundum sensum mum conceptum compositum , sed ad
el sccundum intellectum sic et Congrui- ; exprimendum secundum conceplum com-
tas soruwlum sensum est, quando ambo con- positum, socunduni distantiam finaliter or-
FinisrernotUi
slructibilia sunt voce tenus expressa. Et dinata. Finis autem remotus conslructionis et quietalim
intellectus.
.
(illAMMArii.A M'i:<,I.LATIVA |U
eat f/onfirnre pprfpchim xeyxnfim in animo nimn inodoruin siLfiiifirnrKJi, laiiuMinull.irn
anfliforis,f.i'cousli'Uctihiliumf/r//itu unione. lialx-ns cin-a se (i<'p**rifipnliani, non lernit-

Sccundo est nolandurn, quod sicut cons- nal;iin, *
non relralionlrni ipnam ab cJilh '
'V?" *?[**
tructio siinpiirilor acfiuirilur ox construc- fi'"*. <'sl p<'rf<'<'la priinoinodo: quia niliil
i.rmiini.-. libilium •
unione absolute; el congruilas sibi dolicit oorum.qua' ad ••ji
construclionis ex construplibilium uniono quirunlur. .S<>cun<lo mo<io oli.iiu • / ,^.

r«v7,V) *c- (lol)ita : sir porfectio acquiritur ox lons- la, (}uia (lobile poU*sl siium lifiom. ;
i ro,'>V- tniclibilium unione dobita, nfm quorum- quP"» ordinalur (qui est oxpriinr-ro
cumfiuo; so<l suppositi cum .ipposito.dum- concoptum compositum .sccun.lum .
m<jdo nuUa d(>p<'n<lonti;i doroIinqu;ilur cir- liam, ut dictum osl) perliiifjôro. Terlio ino- f ôdo ptr-
ca ips.im non lorminal.i, rolrahons oam ab 'ô fl'-'"» (^l f)orfocUi ; quia ptilesl facere
ojus fino, qui ost concoptiim montis com- sibi simile, id osl, perf(?<-luni .sfiisum in
posilum oxprimoro, el perioctum sensum animo auditoris ^roncnire.

111' in •
animo auditoris fônorare. Kx his palot, quo*l siîium perfeclionis
«^ ,J,
f. Ex his patot, quod Iria roquirunlur a<l conslructionis esl, «renerare porfeclum .sen- â.
"Zmeui' porfectionem sornKjnis. i'nmum est suppo- sum in ;inimo audiloris, ila quod omnis il-
osnnm ri silnm, ot ;ipposilum ;

quia cum construclio la constructio eril pcrfecUi, qu:o perferUim
''"'"•
[MTfocta, .Ml ad oxprimi'iidum montis con- sensum animo audiloris ^'enerabil. .Se«l
iii
coplum composilum, .socuiKJum distantiam l»n'<' porfoclio .seiisus in animo audiloris
rmalitor ordinala ; oportcl, (juod .sicul ost non est punctualis, .sod liabet ^'raduin pi»r-
ilistanlia intorconcoptusmontiscompositos, focli(mis .socundum m.igis. ol miiius : ol
sic oti;im sil disUmlia in construclibilium secundum hoc construclio diciiur mairis,
uiiioiK'. SiH\ li:i'c dislanlia .solum ost intor el ininus perfocUi. Nam ea inauns perf(H'Ui
sup|)osilum, ct .ippositum, ox hoc qucjd so- est. qu:e ina,i:is qiiiolat animum audiloris ;
lum Vorbum ost appijsilum, quoil por mo- el qu:i3 miniis quielal, minus perfeda eril.
dumdistantis so Iwibel. .'socuikIo ro(iuiritur Kx his dlclis etiam palel. qu(xl hav osl **
('"""'"»
niui
ommum modorum sifjmticjiiKli cont()rmil;is. iinporfecUi si Sf)cratf's curril, quia isUi con- impfrferim.
\}vn\d ;iil <'()ii^'riiiljitom roiiuirobalur.Tcrlio junclio, si, huic conslructioni addila, So-
i('(|uiritur ox p;irlo construclionis, (iikkI cratfs currit, facit in ea iiovam dopenden-
tiieniuim
i,„||;, dcpcndciitia sil non torminata, mnv liam.id ali<iui<l extra se. ul :»d aliiiuid coii-
rotrjihiit ipsam Jib ojus flno : qui ost monlis seiiuens ; (luod si non oxprimalur, stMnfier
conceptiim comi)ositum oxi)rimoro, et per- imporfocUi manobit, ul dicendo, mr Ifyrrt,
fc<liim .sonsum iii Jiiiimn Jiuditoris geiie- luoc esl imp«»rfocla ; (juia uninium audito-
Jaro. risnon (luiolal ; et .si qua' sunlsimib>s.fv»r-
Terlio ost nolJindum, (luod conslruclio feclio orgo niliil aliud esl, quam
li;iboiis in .si» li:oc triji nicmbra, (iu;i' dicla .sorinonis, lorlia, el ullima, ex debita coiw-
*
|]'"J)'.'''|.^:
siinl, |)crl(<l;i ost .socundiim lr<'s niodos truclibilium uiiione •lorelicUi, cum sufB-
""• pcrfoclos (luos assimiJil 1'hilo.sopliiis .'». Mo- cionlia oxprimendi menlis conceplumcora-
l:ipli. Ic.\l. iiiiii. -Jl. N;iiii uno modo:ili<iui<l positum s(>ciin<lum distanliam : ot ^MHTaii-
est porfcctum, ciii niliil dotvst eorum, (iu:i' di *
porftrlam .sentenliam iii animo nudilo- ' J^^ -'«v'™
rcfiiiirunliir ;id ojus sfiociom. Socundo moris.
(lo, ;ili(iiiid ost pcrfoctiim, <-um polcsl dv niiarto esl iiotanduin. quo»l duplex eal »•
bito siium liiiom. propU'r (|ii('m ordin:ilur. porftrlio coiistrucUoiiis. S(*ilice(
pciliiif^cro. Tcrlio iiiodo :ili(|iiid esl iK'rfoc- grnsuni ct sivunduiii inleif^lMin. j« »^

liini.ciini piitcsl sibi siiiiili' iii spivio goiio- tccunduni .tfniiim, rsl tHin itiiitto cohMiucu ,^^
(i.
ritrc. bilifi conslriiclioHix suhI itKr t^ •
^rpm-
nsir\iiiin ConslnK-lio ciifu JiJibciis siippo-iiliiiii, ol Sft : ul ffjo ifffo. VvrU**'l\o *^. • •". inlri Ah* Mvna-
rtii
oiio.
pri-
;ippo>iluni, socundiim contornuUilom om-
,
ifvluin, cil,
^
ium ....
C0HslrHi^t4tMita srcHmdtim tum.
. •'•"* fmteUtt
Tuuio 1, 3
.
50 CllAMMATKwV SPECULATIVA
vocem non c.rprimuntur, scd altcrum ab in- Perfectio requirit constructihilium unio- H.
tellertu apprehcndiiur, ul diceiido, lcgo. nem, non quorumcumque, sed solum sup-
Naiu hoc vcrhuui lcgo, dal iulelligere sup- cum apposito, ex conformitale om-
positi
posilum quod esl ly cijo, suh coutbruulale nium modorum significandi causalam,cum
ouuiiuiu modorum siguificandi requisilo- sufficientia exprimendi mentis conceptum
*
• oum luiiia i-uni ad hauc spcciem couslrucliouis. EL compositum secundum distantiam, et ge-
retiuirilur. , .
,, , ,. •. i i i-
tauuMi hicuulladercluiquilurdepeudenlia, nerandi perfectum sensum in animo audi-
ex parle conslrucliouis toLius, vel partium toris. Et sic patet, quod perfectio super
ejus,non lerminala, qua3 relrahat eam ah congruitatem addit propria principia, etsi-
ejus fine, qui est, mentis conceptum com- militer congruiLas super consLrucLionem,
positum secundum dislantiam exprimere, eL ideo perfecLio praisupponiL congruiLaLem,
vel perfectum sensum in animo auditoris eL congruilas consLrucLionem.
generare : et ita intelligatur in aliis.
ConsLrucLio ergo, estpassio sermonispri-
10. Quinlo, et ultimo est notandum, quod il-
ma, congruitas sccunda, perfeclio lertia, et
nis!c'm'/ruiia' quod hahet se per additionem ad alle-
'^1'^
tis, pcrfrciio-
ultima. EL uLhabeamus dislincLum modum
rmn, poslerius csL eo ideo ex dictis patet,:
inLerrogandi de ipsis passionibusGramma-

di/}'eren(i(i. quod cougruitas est posterior constructione,
ticse, sciendum est, quod de differentiis
et perfectio poslerior congruitate.Nam cons-
construcLionum, quae sunt transitivum, et
tructio non requirit aliquid aliud nisi ah-
inlransitivum, possumus quserere per hoc
solute constructihilium unionem, ex mo-
inLerrogaLivum quaef Sed de isLis differen- inierroi
dorum significandi conformitate causalam,
Liis, quae sunL congruum, et incongruum, "^*
f'^"'
ut dicendo, vir est albus, ita bene est cons-
possumus quserere per hoc interrogativum price, ei
Iructio, sicut ista, vir est bonus ;
quia utro-
qualis? Sed de istis differentiis, quse sunt
bique est conformiLas modorum significan-
perfectum, et imperfectum,possumus quse-
di. Sed congruilas requiril consLructibilium
rere per hoc interrogaLivum quanta ? Unde
unionem,non quamcumque, sed debitam,ex
versus :
conformitate modorum significandi illius

constructionis tantum, ad illam speciem Qiae ? trans ; intrans, qualis ? con, incon :
cousLrucLionis requisiLorum quanta? per ; imper.
FINIS LIBUI DE MODIS SIGNIFICANDI

:
F. JOANNIS
DUNS SCOTI
DOCTORIS SUBTILIS
OHDINIS MINOHUM
Sll'KI{ IMVKUSVLIA POItrinilll (iUESTIONES
ACITISSIM i;
\ >^v scieutia este.xpropriis, sicut el deinons-

QU.ESTIO IM{I.MA
tratio, per Aristotelem 1. INjsler. To.xl.
Ulram Loyicn sil scienlia"? ;>. Logica est ex cuminunibus : ergonon
est .srionlia.
I). A«tJii8tinii8 in lihello d« principiix Logica\ cap.
1. D. Tlioina8 4. Melaph. tecl. 4. Theniist. I. Putt. -\d oppositum, scicutia est elTeclu.s
cap. 24. A;ninoniii3 /;i Proloyo I 'rivil ca m. .Kgi- t
iliuB 1. f*ott. (juiTiil 1. Tarlaret. quitst. I.

demonstrationis : in Logica auteui uiul-
/'ro(vm. .Joan. Anglicus, rt Hrasavolus tuper ta demonstrative concluiiuutur : ergo,
hanc quccit. Villalpna. quwst. 2*j. Proccm. SotuK,
\ ct Tolet. q. 2. Protftn. Fônseca 2. .Metaph. cap. 3 etc. Item, h.Tcestper se vera, Loijicus
^qwest. 1. trct. Coniinbrir. q. 4. Proeein. Faber
'.'.
cst scicns ; ergo lojîca csl scienlia :
Tkeorcm. \. Ilurfado diîif, 2. I.oy.sect. i. Me.
rincro dispul. proam. ^. 3. Hodngues q. 1. quia a cuncretis, ubi est priLHliciiUo per
Proccm. art. i. Aversa q. 1 *4Ct. 5.
se^ teuet consequentia ad abstracla.
Circu Logicalia diligenter inlendens, Dicendum, quod Logica esl scientia
ut veritate.s, quae in eis suiit dubi», cla- qua' enim in ea docentur, deiuonslra- ^*^''»*
rius elucescant, niovendo dubia, priino tive concluduiitiir, sicut iualiisscieutiis;

supru Libruin Porphyrii, (iua'ro,utruni ergo sciuntur : (piia Demonstrafio est
Lofîca sitscientia ? \i(letur quod iion. sf/flof/ismus fncirns .scire. 1. Posterior.
Modiis sciendi ni»n e.«,t scienlia,lo.i;ica e.^^t
Tcx. .j. Sunt etiam in Lotrica omuia re-
inodus sciendi ; erpo, elc. jMajor patet quisita ad deiuoustrationt>iii, u( subjoc-
a siinili, quia modus videndi non est vi- tiiin.et pa.<*slo demouslrabilisde subjVr-
sus. Trobo ininorein par Arislolelein '2.
to, per mcdiiim, ipiod est deliuitio. In-
Metaph. (lont. L">. Ah.snriiuni est simul telliircndum esl lameu, qiiod L<>irica
qwrrere scicnfinm, c.t mortum scirniii, diiplicifer consideratur. l'iio iuihIo iii-
*••*•
ubi Conninenlator exponif mndum sricn- qiianfiim esl dorcns : et sic e\ nereina-
di, id est, Lo<iicnm. riis. cl'propriis principiis, •
'it ad
Itein, (». .Mctaph. T«'.\t. cuiu. 1. dis- neccssiirias canclusi<»n«»'«. oi sic esi
lin^Miit .Vrisloteles sci«'nlias in Mathe- scieufia. .Mio inodo iuqiiantiiin Mlimur
inaticain, NaliiraltMii. •( l>iviiiani, sive en. applicaiido i>aiii ad illa. in quihus
Metaphysicani, siili qiiitnirn iiiilla coiiti esl iisiis :
' f «'x pi >. iie«|
iirtiir Logica. Itcin, illud (piod prucedit e.x commiiuiiiu.s. ncc .'«ic eitt ^cicuiia.si-
e.x coinmunibus, non est scientia : quia ciit patct iu ua(ur.dil»u'<. ubi .\i »
;
52 SUPEll l'NIVEHSALIA POKIMIVKII
adducilraliones Logicas, qua> procedunl cadere interscientiam, et modum scien-
ex niodioconiniuni, el non faciunt scire, di ; sed inter qua^rere scientiam, et quae-
proprie loquendo. rere modum sciendi : nam hocquasrere,

3. Ad jM"inunii dicitur, quod modus est illud qua^rere, propter concomitan-
Ad nrgumenta. sciendi non est scientia specialis, potest tiam ; sicut quasrerealiquid, cst quaerc-
tanien esse communis. Conlra hoc, si re illud quod est sibi necessario con-
hfBC est vera, aiiquo modo, Modus junctum, licet unum non sit reliquum.
sciendi est scientia, cum sit prajdicatio Ad secundum dico, quod distinguit
in abstracto ; ergo erit per se primo ibi scicntias reales, cujusmodi non
modo : consequens est falsum ; ergo et est Logica, sed est etiam scientia ratio-
antecedens. Gonsequent.ia patet, quia nalis.
omnispr£edicatio inabslracto est essen- Ad tertium patet, quod Logica per
tialiter vera. Sed falsitas consequentis propria principia ostendit passiones, li-
patet, quia in intellectu subjecti, non cet ejus usus sitcirca commmunia, etc.
includitur prtedicatum. Item modus
sciendi est poslerior scire ergo posterior :
EXPOSITIO (1)
quam scientia : quia scire posterius est,
quam scientia. De Primo. Qusestioe^^t dubitabilis propo-

sitio, quse aliud quaerit, et aliud supponit
Ideo dicitur aliter, quod minor est ^ '
^ ^ ' J^
Quid et qut
4.
7. Metaph. ad finem. Supponit enim Logi- piex qua-stio
Logicu ,>on est falsa, formaliter loquendo. Ad ejus pro-
cam esse, sed quoerit an sit scientia, vel
teiendi. bationeiii dici potest, quod illaexpositio
modus sciendi, ut voluerunt nonnuUi.
debet intelligi materialiter, et ita hasc
Quseslio est duplex, scilicet generalis, ut
praedicatio, Modus sciendiest scientia,
omnis propositio cum nota interrogandi
est vera, quia Logica docet modum scien- specialis, ut propositio necessaria dubita-
di pro tanto, quia est de Syllogismo, bilis : et sic sunt tantum quatuor in genere,
vel de argumento per quod tantum ha- qua3 ponuntur 2. Posteriorum, videlicet,
betur scientia. Si est, quid est, quia est, et propter quid
Aliter dici polest, ad primam propo- est , de quibus aliqua tangam qusestione
sitionem,quod si exponatur modiis scien- tertia.
di per Logicam, copulatio non debet Utrum est nota qusestionis problemati-
(I) Anle syiSim exposiiioTiem Qumtionum Docloris Subtilis in quinque Unix)ersalia Porphyrii,R. P. F.
Maurilius Hibernicus, Archiepiscopus Tuamensis ex Ordine Minorum assumptus, hoc tradit prowmium :
« Quia intentio praesentis lucubrationis est, Doctoris Subtilis difficilium qusestionum in Log-icam Aristo-
telis, et aliorum ambiguitales enodare, obscuritates declarare, atque ipsius litleram per modum exposi-
tionis, de verbo ad verbum, brevi quodani compendio examinare ideo illa octo capitula, seu pneam- :
bula, quic recitat Averroes in Procjemio suo in Physicam, duxi non omittenda, qnaj videlicet intentio,
libri utilitas, ordo, divisio, proportio, via doctrin;e, nomeu libri, et nomen auctoris.
Inlentio namque hujus operis, et auctons est indagari veritatem, et in hac scientia, et in coeteris aliis,
ut postea clarius dicetur. Finis autem intrinsecus ejus est cognitio sui subjecti, et reducibihum ad ipsum,
patet 2. Metaphysicce, capite illo : Quoniam auteni simpliciter ens, juxta principium. Extrinsecus vero,
et immediatus, per applicationem subjecti ad alias scientias, discernere verum a falso. Medialus quoque,
ut Moi-ali poslhac habita, sequatur ultimata felicitas. Voluit igitur Doctor iste ultra commune ingenium
hominum, veritales logicales investigare, ut patet intuenti processum ejus.
UlilHas Logicte, et maxime harum qu estionum est, ut nisi ipsis habitis, et bene discussis, nemo arti-
ficialiler nec Logicam, nec alias scienlias adipisci valeat. Nain, ut verum fatear, promplitudo in iis
quajstionibus, reddit quemcumque ita habilem, ul fere absque labore, omnem speculativam possit con-
sequi.
Ordo vero hujusoperis, ad c.etera istius viri et aliorura, debet esse, ut statim post Grammaticam positi-
.
coc, vel gonoralius niju.slibct : t-l iiabel lo- bel.Vel sic I^jgica eslscienlia rai: Ji-
cuui in oppo.sili.s,ul habcl l'liilo.sophus, no- recliva at-luuni ralioni.s. Velsic, bef-unduiu
t.inter 10. Mct.ipli. te.xt. coniin. 17. lifthnnc lioetiuni «ie disciplina .Scliolarium : h>giea
prima, nd j/urtem af/lnnnUvam /jrimi f »t rutiodisceniendi verum a fafso. ]Ll silia
dubii ibidem diapnluti in texlu. niulUi, qua" se<|uuntur pulchra ibideni. El

"^-
Loyica cst<luplcx, .scilicct natura'is, (jua- .secunduni .Viiguslinuni. Logica est ars ar-
)tni,ipfx.
j.j^^ fj,j,,.,jj,„j p(^,l^^j^Laj5 i„[,.||,.(^l^,j^ qnj, ,,.^,j. lium, ei scientia scienliarum, qua aperta
raliter as.scntit vero, et di.ssenlit lal.so : et omnfS aliiv uperiuntur: et qua claus;i om-
sic proccdit dc notitia noli ad igiioti nones alia- clauduntur. cum qua,qua'lilx,*l, el
litiam. Alia est nrli/iciafis, qiuu est qui- sine r/ua, uulla. Mulli alii diversinuxle
dam liabiliis inli llcctualis, cominunilcr deliiiiuMl ip.sam.cujus necessit;ilem, el uli-
acquisitusperinvcntionem, veldoctriiiam : litalcm laiigil Philosophus, r.ommenlalor,
quo judic.imiis dc rcctitudine ciijuslibct et alii in plcri>que locis.
ratiocinatioiiis. Vcl cst illa, qua- data cst (lommunis aiitcm interprclalio nominiH ^^r" imda
dtetm.
w d,irn,,- F"'!" ••ortas rcgulas .\rtis Logica;, (luam sic esl ijuod Ao/y/ca dicilur a Ae-jof, (piod esl
'•
dcfiniunl aliîui : K>1 (jua' a phantasiis, Kenno, quasi sermocinalis .scienlia, el liccl
(|uu' videntur, et nonsunl, nos liberal,|er- sermo accidat sibi, (]uia lanien di^putilio
roro.uiamnal, falsitatcs ostcndit.ct inomni Logic.ili.^ apli.s.->ime halx-t Ih-ri per sermo-
operc contcmpl.itionis, lumcn rectumprx'- nem, idco .\iil(jnomaslice dicilur sermoci-
vani t.'t nwciilativnni, t't jiorva l(.gnali.i ineiiii a{ipriinatur :

••! si ininie«liat'' .1 jiuero, tauio meiiuj. iic«t
ail pleniini, nibi a i^rovectis, ('(ini|ir('henili niininie [M>»t>e cent-eatur.
Dividitur autem hoc opus, secunduni divisionem Ix)giru>, ({u:o hahel dividi (ut vul^fo dicilnr) tn vrt«
reni et novain, ut inlVa, ({Uii^slione 3. taiiLretur. Verumtamen apud paucos re|teriuutur quxi-Alioom huju
in novn I.ogica, pr;i'ter(]uam in lihris Klcnchoruin.
/'ropor/io ejus ad alias scientias, generaliter loquendo. Innquam inttrumenli, vel modi prjtcst aisi^^nari
eciendi, materialiter intelIi^'endo,ad illud ciijus est. Si vero sp'cinliler comparelur ad s|«culalivas ralio-
nales, ut coiivcniunt iii alKpio coinmuni, dic, ut dicit Comnientator iihi cuprn. (|U(hI est parlis ad totam.
1/(1 vcro doi-trin.i' e&t corti8«iina, noii inodo, (iiiin omni gcnere denionstraiidi {lotest uti. sed '(uiaomac*
alioH (leiiionstrare docet, loquorde I..ogica iii communi.

SomcH lihri fst fhtfila, vel QuiVKtiinirs lo(/icah's, de ([uostatiin mniris.
I uM ,1
yomcn Auctons bpintuali re^'eneratione,('at Joannes, cujub nuineu. et omen non deaeniit. Dicilur vero
«. DuHS cognomento, vel potius a loco generationis bic dictus, pntriu Scotus, sed, ul reor,
de Majori Artium ;
.l/dj-iwiiM Oxonii, et TheoIoj,Mii« Parisiis di;,'nitnte l>ictor, Ordinis Sornphici Min<>riim reii.:ion«> (-i<yi« liiuitibm» :
/,'('' '•'
adiliilixse (»1 in({uit Divus Amhro.îiis) alii/uitl, decif/tiiiie c»/.SupervnruiH «•utr-
• '
.
lem facihiib lutiliir jiivare. rosseiii prolocto pr.i'ro|;ativa>> illn.o, (|uas cum |k.>i
Aristotcli, loco pncnllegato, buic hoinini sanisflime, et mnjorn npplicare: bvd facla sat viruiu comuicadaot.
Si)!(«nt pr:i'mitti (iiiicdnni viM-ha iii principio liiijiis o[M'ris, ipi i- aii - ' '
rclert, .vd noloca pr.cterirc, el .Mint isla : t'ir(<i loijicnlia ililnjcntrr 1
sunl iluhite, clariu» elucencant, movendo iluhia, primo $upra librum Porphtfrti.
(!iim dicit, firca loyicalia, o^tcnilil uuiversalilatcni ojicris, et dctermin .
iil
iliiiijcHtcr, nniii dilij,'enlia cujuolihct ii|)eriit iihtiibiUis |ierinolliliir, ut «/« ,....,/, ..„ nl
l!oetin.H, Sciiuitnr intcHilcnt. InlcHiUrc csl in aliud toiidere, sive a se, •ivc al> alm h<>«- >» r
et conveiiit lihero arhitrio, iit includit inlellectum, ct voIuulal«*iii.

Diini nddit ul verilates, 1/11,1' in cis »unt itubiiv, <»l. 11(111 flneni f
liirile vcrilntihiiH inconiplexdnim, in ordincml int<'lleiluiii : ««t •l.'
tionem hnbcs nh ipso Mutnphysictit sute. l)ul>iir, non

(*>. sihi, s««l aliis : quia qui dul>il«l. i^norsrt «td^
"
tur,I. MelnphyH. .Wor(»i(/o dulnii Incslrnim 0'»'|"'' A jr#
volcnlifiusopciw prctium hcnc dulnlare: /lOilerwr cnu.. »/»
,
vrrt' fi(iwi(/ut' »10« c»< iijHorantit ri/iru/uHi, »lc Soquilur. tunr .ae f
pcrfcotionis, doctrinip (ameu primus eid.
Sod llt I.crtor ordillOIII (ill ((Uo non lll<xlo lliiiiniiiM 'iin i.
lionit* coiiisi^lit, iSf. M.'lnpli. lcxL C(itiiiii<'iiL 5if.) uiiiioriu<
tilulum (]uii>»liouis cujiislihot dcclnrnl>o, quirstionis divisionem, «*t raltont^m ordiai> . Ja

liltcrnni cxponnni, i't tcrtiodul>ia nliînn iiiov.-l o, • >. iil 'ic nuinero t«rMriu omuium i«;;«clia-
sitno, cliam seciiiiduiii PliildMiphos, (u' I.Cu<li, i<', -' halK-turi coalentas. diviB» TriutUtti jutiho
frelus, rcm prtncipalciu aggrcdiar. •
54 SrTER IINIVERSALIA rORPIIYRII
iialis, non (Irnoininalioneobjectiva, sedpo- Videtur qnod non. Ubi nota quod triplex
lius instruinoiilali. est videre, scilicet Elenchum, Topicum, et
Logica V(M'o artiticialis potcst ciividi in Posterioristicum. Primum includit nega-
doc(Mit('ni cl utontcm, ut statim dicetur; tionem, quia illud quod sic videtur, non
(locens vero quotics sumitur quantum ad est. In proposito sic sumitur, vel saltom ., , .,
partos subjectivas, et alias sui, et subjecti topice, non autem posterioristice. Sequitur, '»''"'••
ipsius, patobit qua^stione tertia. modus sciendi non est scientia, et probat a
Scientia potest sumi quadrupliciter, ut simili, quia modus videndi non est visus,
accipitur a Linconiensi, super primum Ubi advertendum quod 7nodus accipitur

Posteriorum : sod in proposito fit sermo uno modo pro naturali dispositione cujus-
de ipsa, ut definitur dupliciter primo Pos- libet rei. Secundo ut est rei detenninatio
teriorum, ab Aristotele : qu?e sic describi accidentalis, ut in Modalibus accipitur.
potest (ut primo Reportationum, qu;ostione Tertio pro dispositione syllogistica. Quarto
1. in principio .;olutionis, habetur ab isto pro accidentali modo ipsius verbi. Quinto
Sc.'entia quid
Doctoro, et in tertio 24. distinct.) Scientia pro consignificato partis orationis, qui
est conclusionis necessarise, per causam, modus signiftcandi appellatur. In proposi-
vel principia, et per demonstratwnem ap- to sumitur primo, vel secundo modo, licet
plicata, certn, et evidens notilia. universaliter quomodocumque capiatur,

In qua descripcione quatuor conditiones modus non sit id cujus est modus, modus
EJus conditio
nes. tanguntur, videlicet necessitas objecti, evi- namque videndi est, clare, vel obscure,
dentia, certitudo, applicatio syllogistica. vel pudice (et sic de aliis) videre. Gum
Prima excludithabitum contingentium, ut igitur dicitur modus sciendi, contrahilur
puta artem, secundum aliquos, et pruden- determinatio per determinabile.
tiam. Secunda excludit fidem. Tertia vero Sequitur minor, Logica est modus
opinionem. Quarta habitum principiorum. quod probatur per Aristotelem et
sciendi,
Vel posses assignare septem condiLiones Gommentatorem 2. Metaphysic. text. com-
scientioe, ut ponit Franciscus in Gonflatu, ment. 8. Pro ipsius radicali declaratione,
in prologo, qusestione 14. quas omitto gra- notandum, quod Aristoteles ibid. in 2.
tia brevitatis. text. comment. 15. postquam pra^misit fa-
Haec quiEstio, sicul alioe communiter, di- cilitatem et difficultatem, quoe accidunt
viditur in tres partes principales. In prima circa considerationem veritatis, et quod ad
arguit : ad utramque partem quaesiti. Et Metaphysicum spectat inquisitio veritatis,
primo comnmniter pro parte lalsa in se- : ostendit modum acquirendi veritatem :
cunda solvit quaestionem in tertia res- : prsemittens primo virtutem consuetudinis,

pondet ad argumenta principalia. dicens, quod, ut consuevimus, ita digna-
Ordo hujus quajstionis ad sequeiltes, pa- mur dici, text. comment. 14. deinde addu-
tet : quia prius est scire Logicam esse cit quinque modos, quos diversi observant
scientiam, quam scientiam communem, in acquisitione scientiae.
vel propriam, et quam assignare ejus sub- Primus est, quia aliqui nihil recipiunt,
jectum. Ilas vero tres qurestiones circa nisi dicatur eis Mathematice, '
et hoc vel Qumque
^ .
modi
Logicam in communi, non abs re proemisit propter consuetudinem in Mathematicis, discendi.
Doctor, doctrinam Aristotelis 1. Physico- vel fortitudinem imaginationis. Secundus,

rum, text. comment. 4. Et alibi ssepe se- quia aliqui nihil recipiunt, nisi per exem-
cutus, ex universalioribus ad minus uni- pla sensibilia : et hoc vel propter consue-
versalia procedens, deinde descendit ad tudinem, vel propter debilitatem intellec-
specialia, ut postea dicetur. tus. Tertius, quia aliqui nihil recipiunt,
De secundo. Arguit tripliciter quod Lo- nisi per auctoritatem Poetarum, vel alio-
0.
\idere tripiex. gica nou est scientia : dicit igitur primo. rum : et hoc vel propter consuetudinem,
Of.ESTIO I 56
vel defectuTn judirii inlelleclu.s. Quarlus, aul speculativa : sorl Logira non esl Dnc-
quia aliqui per corlitudinem, ct diligenlein tica, nec speculaliva; ergo, el- ir
inqui.silionoin, volunt omnia dici : el hoc patel ex illa communi divisione, licel ali-
vel propter consueludinein, vel sublilila- qui fK>nant lerliam, ut infra, arliculo 3.
tem inlellectus. Quintus, quia aliqui niliil laniâin. Minor pro parle prolxibilur ibi-
per certiludinem inquirunl, el vocat Aris- dein. .S<,'d pro secunda, probat eani Uoclor
toteles hunc moduni tristabilem : et hoc in liltora, quia nec est Physicj, nec Malhe-
eis conlin^Mt, vel propler impotontiain matica, nec Metaphysici
complectcndi, vel micrologiam, id est par- Tertium arîmentum pnncipale esl,
vorum ratiocinationcin, .secundum ipsos quia scientia procodit rx propriis, Logira

inopportunam : ct exomplifirat de illibera- autem ex coinmunibus ; ergo, elc. Major
libus computantibus parva inconviviis. Ex patet, quia demonsiralio osl ex propriis I.
quibus infort rhilo.sophus regulam et ino- Posteriorum, toxl. commcnl.5. el 22. Cum
dum convcniontom acquirendi vorilatem, igitur sciontia sit effectus denionslralioni^,
vel scientiam, dicens 1'ropter qnod opor : et demonslralio sit ex propriis principiiit;
tet erudiri, quomodo singula $u>U reci- igitur el scientia. Minor vero palel, quia
pienda : et absurduin esl sii/tul quscrere illa de quibus c>sl Logica, sunt comiuunia
scietitiam, et modum scieudi : est autem omnibus aliis, ut poslea dicelur.
neutrum fucile accipere.\}h\ CommenUiiov Advorte quod licel texlus Logic« coin-
exponit expresse per modum scienii Logi- muniter dividatur per capitula, cl non per
cam debere intolligi, quia est via in alias cominonta : ul tamcn facilius in libris im-
scientias : ideo debet acquiri, non simul pressis invenianlur loca, nolavi semper
cum aliis scientiis, sed prius. Et oxompU- commenla : quare Lector non sjne causa
ficat de docente viam cum addiscit eam : atlendal, et delractores casligcl.
vel de medente cum addiscit medicinaiu : i'rimum argumeiitum ad uppo.siium,
sicutquidamfocit.quiaccossitadiogrolum, palet, cl magis in solutione qux^slionis. ( riui.-rflii«i
*****
el volens propinare medocinam, inspoxil Secundum argumcnlum fundalur super ^^J^^
poslea libruin, el mortuus est jcgrotus. Si- illa regula, A concretis ait abstracta tenet
militor orrabit in acquisitione aliarum consequentia, ubi in oncreiis est prartici-
scientiarum, qui ignural Logicam, vel lio per se. nuu' esl famosn apud Si*olum.
etiam tuiic simul cum aliis oam quieril. Vide quavstionoin 13. QutKilibeli. el quaj
Secundum arguinenlum principalo fun- ibi nolavi. Quain proposilionem infra cap.
I.
.,,„. dalur suporilladivisiono trimeinbri specu- de (a^nore qusestione 3. n. rfnri.iho : sod

tlfX
b'Uiva5 0. Motaphy.sic. lext. commenl. 2. pro nunc inlelligatur in »-
qu.T potest reduci ad bimembrom, per hoc lalibus, el abslraclis non ultJ?Tvilis : de
quod ost soparabile a malcria sonsibili, vol ({uibus plciiius in loropi F.t quiii
non; osse mobilo, vel non. Scienlia onim aliqui prolorviondo, : illud a I
omnis spoculativa rcalis, aut est dein.sepa- tum, quod Logicu* est Mcien*,
scilicet pro-
rabililius, ol mobilibus, cl sic est Physica ; batur sic. Primu ex conimuni u.su A
aut do insoparabilibus, el innnobilibus. et rum secumlo p«^r r;i
: quia i. l
sicest Malhcmalica; auldosof)arabilibus,el dcmonstralivo

immobilibus, et sic esl Molaphysica. qua- cus ost hujustuiiiji : ri.:tt, oic. .Mi^nr palel.
rum ulterior prose<"ulio non hic, scd alibi. Minor pro'alur in soluiione qunMlionb, el
I
Dicerel tamon advorsarius, pom^ns Logi- intra d-
cam cssc» praclicam. ul .Vuroolus. el alii lloin. ; JK r
plurcs, quod argumonlum Hoctoris com- lectum
miltit con.scqucns.Kormoturcrgoargumen- dinc. aui < ..... . ,
lum sic : Ouniis scit ntia aul esl practioa, '»'""" 'ioluni li fldel : i^ «.
I
: ;
.
56 SUPEU rNIVERSAIJA PORPIIVRII
per sapionliam, aul per inlellccluTn, aul inter Demonstrativam et Dialecticam, et
prudenliani, aul arleni, aul scicnliam : non comparans Logicam, et Sophisticam ad ra-
priniis qualuor modis, ut patet; igitur lionem scientifc, et volunt aliqui sequaces
quinlo modo. Si vero cum formidine ;

igi- hujus exponentes Commentatorem ubi su-
lur erit opinio, et per consequens erit non pra, quod Logica utens sit modus sciendi,
modus sciendi, sed potius opinandi, quod docens vero scientia.
est contrJ» te; si ulterius proterviatur, pro- Sed posset probabiliter dici, quod ista
14.
cede consequenter. non est intentio Doctoris, si bene adverta-
Consequenter respondet ad quaestionem tur. Vult ergo Doctor ponere differentiam
1.^
Logica e,t scicn- aftirmative, dicens quod Logica est scienlia, inter Dialecticam, et Demonstrativam Lo-
quam conclusionem probat dupliciter. gicam, nec conclusio illa generalis potest
Primo, quia sicul veritates Metaphysicales, reprehendi, cum dixit, quod Logica est
vel GeometriciB ostenduntur demonstra- scientia absolute : procedit enim demons-
Sicut enim de trator ex propriis, et Dialecticus ex com-

tive, ila veritates Logicales.
enle in communi, vel de substantia, seu munibus : ideo Syllogismus Demonstrati-
quantitate, et sic de aliis,ostenditur passio

vus generat scientiam, et Dialecticus opi-
aliqua demonstralive; ita de Syllogismo in nionem, et adducit Doctor probationem

hujus distinctionis, quantum ad secundam
connnuni, vol do aliqua ejus parte subjec-
ostenditur passio in Lo-
parlem, ex Aristotele, in Naturalibus, ubi
tiva, vel inlegrali
gica, eliam demonstrative. Sed quia forte vocat rationes Logicas, rationes communes
hoc enim facit Aristoteles in plerisque locis,
aliquis diceret quod requisitaad demons-
trationem non habentur in Logica, ideo ut puta 4. Physicorum text. comm. 87. et6.
secundo adjungit quod cum demonstratio Physicorum text. com. 1 et 8. Physic. text.
sit Syllogismus faciens scire 1. Post. text. com. 70. et 76. et 1. Coeli text. com. 70. et
ad domonstrationem autem requi- alibi sa^pe. Et super primum Physicorum,

Ad demonstraiio- com. 5.
ncin tria requi
runtur tria, scilicet subjectum, passio, et com. 35. dicit Commentator, quod Logica
runtur.
medium I. Post. text. comm. 22. quod est usitatur dupliciter. Uno modo secundum
definitio subjecti in habentibus definitio- quod est ens instrumentum dividens verum
nem, vel passio prior respectu alterius, et a falso et iste modus est proprius. Alio
:
hoc in demonstratione quid ; vel effectus, modo secundum quod illa, quse sunt de-
sive signum in demonstratione quia, clarata in Logica, accipiuntur pro Maximis
omnia illa reperiuntur in Logica, ut patet in destruendo, aut construendo aliquid. Et
discurrendo; de his in quoestione 3. se- ista consideratio cum usitatur in artibus

quenti clarius dicam. particularibus, non est propria : in arte
Deindecumdicit, I nielligendum est, etc. vero universali, scilicet in prima Philoso-
Ad majorem declarationem dictorum, et phia, est propria : et eamdem sententiam
ut omnis cavillatio toUatur, et ne in sequi- habel 7. Metaph. com. 2. Quaere eum,
vocis videatur laborare,distinguit Logicam et alios exponentes illud 4 . Metaph
in docenlem et utenlem. Ilanc distinctionem Circa item laboiânt, etc. Quaere etiam
videtur Gommentator tangere 2. Metaph. Boetium, in secunda edilione super Por-
com. 15. ad finem, dicens quod ars Logicse phyrium, in Prooemio, ubi expresse habet
qusedam est universalis omnibus scientiis quod Logica est scientia, et pars Philoso-
etqusedam propria unicuique scientise, et phise, et cum hoc instrumentum, supellex,
homo non potest esse instructus in quali- vel modus sciendi aliarum, et declarat
bel arte, nisi sciendo universalia, et pro- oplime. Nota tamen, pro majori decla-
pria de eis. Similem etiam distinctionem ratione dictorum , ea quae tangam in
habet iste Doctor super primum Elencho- tertio articulo de Dialectica, et Demons-
rum quaest. I. et 2. ponens differentiam trativa.
.
Or.RSTIO I 57
r,. r.oiisoquenlfr rospoiKlcl ad argiunenla «lens. iotiucndo de pnediraliorv' formali
Aii l.iiijicn mV
ientlil. rl illil- principali.i : cl ad priinmn p(jnil n^spon- Ul [f.ltcl.
U tcicidi
sioiiom aliornm, ul puln .K^'i(iii. vfl fKjlius I
lUino h(M>lor (Njnil resfioM.HionfMn pro-
eorum, qui conccdunl I.ojîcam o.sse scien- priain. primo nfj^îindo minori'm principu-
tiam, ct modum .sciondi, dicens, Diriiur U'111 : «'l hoc funnaliter loquerido, seil iiia-
quod modus sciendi, etc. uhi ridverteiKium leri.iliter [N^to.sl conc4^1i : el sic procedil
quod communiter Doctor in responsionil)us oxfMKsiliu (loiiimenlatoris. .Secundo poMei
propriis ulilur lii.s verbis : Dico, vel potesl dici ad arîrumcntum, quod major fsl faln
dtc/, vol rfi'cen'/»<m; in responsionibus vero maltii.ilitor, ut JjaJjenl quidam iibri, et
aliorum hoc verbo dicilur. Vult ergo hajc licol aliqui volinl quod non sil litlera iJoc-
responsio qu(jd Ikoc priudicalio .sil vera : toris, t;imon .salis conconlal dicli.s ejus.
Modus sciendi est scientia, formaliter lo- Nam si vorum ost ({ulhI Iîgira esl nicxltu
quendo. Contra quam responsionem arguit sciendi. matoraliler, vorumo.^tîuod «tcien-
Doctor dupliciter. 1'rimo per quanidam tia ost modu.s .sciendi, cum !.o»:ica sil scien-
Ma.xiinam, apud ipsum, vidolicot quod tia, et uitra.soîuitur. <? /70 i/io(/tt»«ri>«f/i>j/
Omnis vera pr.-edicatio in abstniclo est per scinUia, fH-r c(jnvorsionom sininlii-uin. Ter-
se primo mo lo, quia essentialiter vera; tiodicit num. .">.
(luod .sip.\|. •.oiiiiueu-
sed modus .sciendi esl abslractum, et scien- tatoiis vaUt, copula, id esl, ly et, in illaauc-
tia eliam. Quod modus sit abstractum pa- loritate, Absurdum est, elc. dfU'l caderein-
let, quia sibi correspondel concreluiu, ul U^T qmrrere scirnliam, et qiuerere modum
nKjdale, vel moditicatuiu : voritasi autom siendi. Et ratio esl, quia frusira fil per
hujus reguke, et limitatio, patobil in lerlio plura. (iimd polest Heri por paiicioni. rnde
articulo. yuod aulom nulla pradicalio iion pnolortur rariuonidos cu'leris antiîuorum
sil in primo modo, o.stondit.^/fa in intd- in positiono principiorum, primo Physitx)-
lectu suhjecti, olc. ll:o(; probatio palet o.\ rum, toxt. com. 41. Ciim ifitur unico^Ma»-
delinitiono primi modidicondi per so, (iu;i^ n-re possit Logica ((pia' esl vere scienlia.
habelur 1. quod vidoli-
l*ost. toxt. coin. U. ut lciict D(Mi(»r: ol modus .s4Mendi, fjer lo
cet illa pnedicantur in primo modo, (iua>- siiltoni) at(iuiri. |)ro (iiiaiito if>s;i IjOfsU^n esl
cumque ponunlur in r.itione, dicente quod foriualitor, ot essonlialitor .scifiilia : ol raa-
quii cst subjecti. ttMi.ililor, altiuo accid«Mitalilor m«N|ii<$
Secunda ralio, (lu.im adciucil Doclor sciondi. ut diclum »'st; ideo licel unnm
Hi.
coiilra illain ros[)onsionom, i»ioc(;dil o.\ nonsiL.torm.ililtM'roli(iuum. fruslra nihilo-
ordine scientia*, sciro, el modi .sciondi. minus diversis (lu.-estionibus simiil qu:e-
Scientia enim o.st aclus priinus, scin' runtur. Kx( mplum doqiuorenlo .'virniliMn,
vero esL aclus setuindus : .sod modus et albodiiuMii ojii.s. .Sed advort»' (|ii.vt n,i
sciem/i osl .•iccidons if)sius .<</''• ;

pt»iit> tor in hoc noii comnuMidal o\fN.~ ni
ex(Mni>lum ox dictis ojus I. Eloncli. qua-st. .Vverrois. nw illa fiiil inlenlin ipsiii.i Aver*
i.">. di' rsie, intelliqere ct signt/irarc, olmo- rois. ut fH>stea t;ingolur. Vull ijnlur Doclor
dis oorum corresfiondonltM'. (lum ( iiiin bivviter illam aKiunlilatom reforno. piuii.T
quid(|ui(l ost postorius postoriore, sil f>os- vorilalo suii' solutionis ad >imulUiti*in
terius prioic. uL habol in Thooromalibus, qua non aulfMiia
seîuitur (luod modus sciendi sil fôstcrior sitoruni, cum in \
scienlia, quia posterior esl ifi.ô scire, ol malitor. iiec nNililei . el id<
.s-cire scionlia, ul fâtot. Ibi advorloiidum ^'''•' '4 IIOll tttlllUi
quod non arguit Doctor ox ratione posto- |)luribu.s ij ^miu^. j)n>plor cau.«im
riorilalis, ab.solulo UM|uond(). ul infra lan- jaiu assigii.n.ini
gam; alitor non valorolargumontum. l'ro i^)ui noUoI n^curn^n^ ad l.<if?irani prt>-
cedil oliam lioc argumenlum. ol fir.oco priam oi cimimunom •'oiijuncUim unini n.

58 SIJPER UNIVERSAMA POHPllYRII
scientiae, ut dictum esl supra de mente tus est duplex, scilicet intrinseca, et for-
Conimeiilaloris, possel aliler exponere, et malis : alia est extrinseca, et materialis.
forte magis ad menlom ipsius : nam ante Voco uniLatem intrinsecam, et formalem
alias debet haberi, sed quterendo alias, cujuslibet, illam qu^ consequitur ens, in-
concomilanler quaîtur, licel non addis- quanlum ens, reductive loquendo. Sicut
cendo, sed dividendo, et modificando. Po- enim unum, vel unilas est passio entis, ita
test igilur copula poni inter ipsa conve- hic, hujus. Materialem vero unitatem ap-
nienter, lanquam inter diversa : sed non pello, qua^ maxime reperitur in accidenti-
inter ipsorum quierere simul sine absur- bus, illam quam participant ratione mate-
ditate; sed bene seorsum, quoad Logicam, rise. Et cum materia scientise sit duplex,
tenendo ipsam esse in se scientiam, quod videlicet in qua, et circaquam, vel de qua,
Ibrte non poneret Commentator. Sed adhuc ideo unitas materialis scientise potest poni Unitas maleria'
lisduplex.
quffirendo ipsammet Logicam scientifice, duplex, scilicet subjectiva, el objecliva. Ob-
qua^ritur simul Logica modificative, ut ali- jectiva vero duplex, scilicet specifica, etge-
cui videretur, quod tamen non assero, nerica. Et generica adhuc duplex, scilicet
quia respectu aliarum potest poni quo et propinqua, et remota. Voco unitatem spe-
quod ; sed respectu sui ipsius est tan- cificam objectivam scienlise, quce sumitur
tum quod, nisi recurrendo ad Logicam na- ab objecto complexo, vel incomplexo, for-
luralem. maliter in se, et per se, considerato. Gene-

Argumentum ergo principale varie po- ricam vero propinquam appello, quae res-
test solvi ad rem, et ad formam, ut patet picit objectum complexum, vel incomple-
practicanti. Elige expositionem quae magis xum virtualiter actualiter consideratum,

gustabit, bene masticando, et applica ad yel contentum. Genericam autem remotam
propositum, ea, quae infra, solvendo pri- dico, quse concernit objectum complexum,
mum principale qusestione tertia, habet vel incomplexum, permissive, vel potentia-
Doctor, et quae ibi notabo de Syllogismo. liter apprehensum. Ethic snmo specificum,
Sed illa expositio jam dicla satis patet : et et genericum, non ex modo entitatis objec-
juxta hoc patet ad instantiam de subjecLo, tivae, sed ex modo considerandi. Nam de
et passione, de quibus diversse qua^stiones objecto in se singulari, vel saltem specifico,
quseruntur i. Posteriorum : ibi enim est polest esse scienLia generica : et de objecto
sermo de rationibus formalibus qusesito- generalissimo specifico, ut nunc probabili-
rum, hic loquitur de reali investigatione ter suppono.
existentiae , et concomitantia accidenLali, Ex his respondetur ad difficullatem.
19.
licet necessaria solutio secundi argumenti Primo quod Logica est una scienlia
dico,
satis clara est, et magis infra clarescet. Sol- unitaLe inLrinseca, eL numero, ut est habi-
vendo tertium principale recurrit ad illam tus unius conclusionis; etspecie, utalbedo
distinctionem de Logica docente, et utente, respectu liujus et illius : el forte genere,
et hsec tantum de secundo. ut color. Secundo dico, quod est scientia
De Tertio principali, circa dicta Docto- una, uniLale exLrinseca, eL maLeriali sub-
IS.
ris in hac qua^sLione, occurrunL qusedam jecliva, numero tantum, in unico intellec-
difficultates. Et primo circa solutionem tu : et specie in pluribus, etforle generein
qusestionis : deinde circa argumenta, et so- aliis. TerLio dico, quod esL una specie,
Logiea est una
lutiones eorum. TenetnamqueDoctorquod uniLaLe maLeriali objecLiva, uL respicit Syl- triplictter.
Logica est scientia; utrum autem sit una, logismum in se, genere propinquo, ut res-
vel qualiter, non determinat. Prima ergo picit alia per rationem Syllogismi; et gene-
difficulLas est, de unitate Logicee. Circa re remoto, ut respicit alia per rationes
hanc difficultatem diversimode opinati eorum. Et hoc dico supponendo Syllogis-
vniiat habitus
duplex.
suut. Scd brcviter dico, quod unitas habi- mum esse subjectum Logicse, ut quaestione
QV.VST]0 I
60
tertia sequenti ostendetur. Pioiixior sermo enlis, sive a nobis, sive a nnlura caujiali.
praediclorum in aliis. licet amor .sapienliaB, vel amor fabularum
NoUi ulterius, quo<J pnuter uniliitem posset app<'liari, ut i. .Melaph. in prologo,
illam, quam a.ssignavi ex p.irte objecti, el de Phiiosopho inquit Arisloteles, lunc po-
suljjecti, pos.sel poni unitiis ljai)itus ex lest dividi in sermocinalem, vel raliuna-
parle actus generativi ipsius : sed de hoc lem, et realem : licel Flalo, ( ul dicit Au-
esset videnduni, an actussitcau.sahubilus, ^stinus 8. de civit. cap. 4. ) dividat ipsam
virtule propria, an virtule objecti : et si in (ôntemplalivam, Activam. et Ualiona-
sic, a quo principalius sumi dfbet unitas lem. Lnde pos.s*»t arjjrumentum .sumi ad
habitus, et an pracise habcbit unilatem ponendum lx)gicam essi» tcrtiam a sp^^cula-
aggregalionis px parte actus : alias quia tivn, et practira:duoUim«'n prima roemhra
Iranscrndit proposituni, quiere lertiani dis- continenlur sub reali 1'hilosophin: ideo di-
tincliononi priiui, ad finem, et decimam visio bimembris placet. .Serm(jcinniis vero,
scptimam <«jusd('m : el in tertio. in malo- qujT trivium npp«'llatur,diviriiiur in (Iram-

de malicam, Khcloricnm, Logicam.
^* ml.
ria virtutibus : et in qua'stione (lol- et (ônsi-
lationum, et alibi, et alios bene ponde- derant enim principaliter modos .signiti-
rando. candi, el moflos inlelligcndi et colores.

Secunda difticultas est, utrutn Logica qui sunt respeclus rationis. Sed dicuntur
20.
sit scientia rcalisl sermocinales proptercau.sam superius assi-
iitia dicilur / Ad quod breviter respondeo. quod scicn- gnatam. Dicunturetiamorgnnicii", vel modi
i$ duplieiler.
tiam appcUari rcalcm. polest intelligi sciendi, ad sensum tactum : et .sic patel
dupliciter, aut dcnouiinatione intrinsecn, ad dubium. Ilterior divisio habituum
aut denominatione extrin.seca. Voco fte- alibi, et Logicie infra quo^slione tertia.
noininattonem intrinsfcam, qua; appcllal (^)uarla difticultas est, An Logica fil prac-
ZL
formani denominato inexistentem. Extrin- tica, vel speculativat
secam vero dico illani, qua* appellat for- Dicunt quidam (ut (3iraldus (.Klonis po-
niam alleria denominatoinexislentem. Ex nit, in prologo suo in libros Etiiicorum.

quibus ad propositum dico, quod Loijica quiustione terlia )
qumi nec est praclica.
est srientia realis, denominatione intrin- nec speculaliva ; dicit enim quod aliquis
sera, cum sit vera res pi-ima' inlcnlionis, habilus est pt^rticiens inlclleclum, ut spe-
rci)oniI)ilis in pra*dicanicnlo Qualilalis. culativus est, ut Metnphysi(\i. Alius ul
Secundo dico, (piod (»st scicntia rati nialis, praclicus ejt, ut moralis 1'hilo.sophia. .\lius
vel rationis, denominationerxtnnscca, non ul factivu-s est, ut .Mechnnica'. .\lius vero
niodo subjcctiva. quia sic omnis scientia ul inlellwtus est. indilTer^nlt»r se halxMW
est ralionis; sed objectiva. .\dverte tamcn, ad omnes alios habilu.<<. et hic esl Ix)g. .t
(}uo(l absoluti! (licilur .scicnlia rationis, (^ûidanj vero alii, (ul Aureolus. el itckam.
quia scicnlia imporUil habiludineni ad (juaslione peimllimn prologi .'senlenlia-
objccluni. licet in veritate sil hubilus rca- rum) volunt quo<l Logica sil praclica. quia
lis. Tangc igilur dilTcrcntiam intcr habi- dividilur in docenlem el ulentem, elesldi-
tuni, et scienliam. .Scd (lualiter scientia rectivn alinrum .scienliarum. elc. Sedquid>
reulis polest e.sse de enle rationis, et plura quidsit de islis opinionibu-i, el cunsimi-
alia, (jujL' faciunt diflicultalem circa Logi- libus. se<iuendo lamen viaiu Ducloris Sub-
(\nn, videbilur infra (j[ua'stione 3. se- Ulis (qui. in primoS(>ti! itltooe
qu(>nli. de rractica. et Praxi. in:cri pru iaooQV»>
Tcrlia difticullns est, Cui parti fhiloso- nienti Logicnm ess«» prnciicnin tbidom :
n.
phiir supponilurl elinm.suslineiuiodivisionem :!' '" ^tinoMm
'oio/iAid di- 1'olcst dici. (]Uod capicndo l'hilo.st)phianj 5ii'ienlia' in praclicam. el spiH , ,.»m. ha-
fnr in tfrnio-
Irm il rrii- pro apprchcnsionc verilntis cuju.scuuKjue bet pro inconvcnieiUi poncre lerliam ) dico
.
60 Sl^PER (INFVERSALIA POUPIIYRd
qiiod Lofiica e.f/ speculatim ,

quia nuUa syllogizandi, ot arguendi voluntas vult
I.oijiiii i'^t srifii
tia sjiicutativd
scMMiliaest praclicji, ((ua' uon esL dirpctiva syllogizaro, et arguoro, et imperatpotontia^
praxis proprio dicta' ni(>(lialo, \o\ iinmo- inferiori organica^ : igitur Logica liabet
diat(^ i-ationeui practicte scientijo. Considera ut
Pro cujus ulloriori doclarationo adver- scis. Alia argumenta aliorum pro illa parte
23.
1'rauismulliplej- tenduni, uthal)et Eustatliius i. Etliic. com- faciliter solvunturox dictis. Sequitur ergo
mont. I. ({uod pra.xis potost sumi quadru- quodLogicaestspecuIativa, si divisio illa
plicitor. Ihio niodo pro operatione cujusli- Aritotelis sitper immediata, sive dividatur
bet potentia\ Alio modo pro operatione perdifferentias essentiales scienti.ne, sive per
agentis per cognitionem tantum. Tertio passiones, ut numerus per par et impar,
modo pro oporatione existente in nostra nam nullus est tertius. Sed sicut scientia
potestato. i)uarto modo pro operatione dividitur in realem, et rationalem, itaspe-
elicita conformitor dictamini rationis, et culativa. De speculativa reali loquiturAris-
electioni voluntatis : ad quam communi- loleles 6. Metaphysica^, et stricte sumpta,

ter concurrunt quatuor. Primo intellectus et acquisibili via sensus. Logica vero est
ostensivus tinis ipsi voluntati. Secundo vo- speculativa rationis. Ad hoc est sentenlia
litio tinis, et consilium de liis, quae sunt ad Commentatoris 7. Metaph. comment. 2.
finem. Tertio scntentia dictativa. Quarto Sed occurrit tuiic dubium, cum realis
electio. Et praxim illo modo sumptamdes- scientia dividatur in practicam, et specu-
cribit Commontator ubi supra, quod est lativam, quare rationis scientia non sic di-
operatio secundum electionem. Et Uoctor viditur ?
Subtilis ubi prius, quod est actus alterius Potest dici, quod non inconvenit unum
potentitK quam inlellectus. Exquosequitur dividentium scientise realis, reperiri in
quod nullus aclus inlellectus etiam a vo- scienlia rationis, et alterum non : sicutens
luntato imperatus, est vere praxis natura- reale dividitur in substantiam, et accidens
liler posterior intellectione. Ex quo se- licet omne ens rationis sit accidens tantum,
Praxis qiiid.
quitur quod solum actus elicitus, vel im- et nuUum substantia.
peratus a voluntate, est vere praxis, natus Circa illud dictum Doctoris in primo ar- 25.
elici conformitor intellectui recto, ut sit gumento, post oppositum, et in solutione
reclus. Ex quo sequitur quod actus elicitus principalis, quod in Logica multa demons-
est primo, et per se praxis. Sequitur etiam tralive concluduntur, et cum demonstratio
quod praxis est actus, qui potest recte, et sit Syllogismus faciensscire,sequiturquod
non recte elici. Actum elicitum voluntatis Logica sit scientia. Occurrit dubium, et est
voco velle et noUe imperatum vero alte-
; quintum principale, cum praemissre sunt
rius polentice, sive cognitivse, vSive non : causa conclusionis, et nullus respectus,nec
Aetus elirilus et
iinperalrs.
licet semper praesupponat actum imperan- realis, nec rationis, sit de gonere activo-
lem, qui esl elicitus, vel tertius si posset rum, quomodo igitur secundae intentiones
assignari. Dixi vero supra mediate, et im- possunt in genere causye efiicientis esse
7ne(//a<e,propterquasdamscientiaspracticas causa conclusionis ? Item, ex fundamentis
Dubium.
quaj comnmniter dividuntur in Theoricam, hujus Doctoris, ponitur distinctio, saltem
el practicam : licet in veritate sint simpli- ex natura rei, inter illud quod est medium
citer practicai. in demonstratione, et illud, quod conclu-
Cum ergo Logica non sit directiva praxis, ditur, vel de quo aliquid concluditur : sed
24.
Logie csl spe-
i
nec mediale, nec immediate, relinquitur in secundis intentionibus non est distinctio
nilntiva,uonprac-
tica.
quod non est practica. Et non obstat quod ex natura rei, sed praecise rationis : ergo
sit directiva aliarum scientiarum, cum in- ibi non potest assignari demonstratio. Sed
lellectus in tali directione non extra se illa, de quibus est per se consideratio Lo-
tendat. El si objicias quod cognito modo gici, sunt secundae intentiones. Multa alia
gr'.t.s'rio i 61
larigaiii iii (jiwsUoik' U!i-li;i s«*<|iH'iili. ;wl nio^lo non inconvenit ips<'u( allribni »%aii-
hoc proposiliim conferonli.i. dis intcntionibuH. Nam licol s; vel
'«/•».
20.
F'i-0 soliilioiie liujus (lubii pr.i:iniltoqii;i;- (fenu.s non lialjoanl cs.s/*, mi:\u<\ ofx
-• "/•
(laiu (licâ. coUaliva inlolUfrlu.H, ipsi.s tamcii posilis in •'/<
I'riimnu, quod considcralio lofî(;alisiion eH.se, ronvcnil diHliiirtiu ex iialura rei, el
esl pr.uciso de .secundis inlcnlionihus quid- formalis, ct roalis, et o.<«onlinlis : capiendo

dit:iliv(j suiuptis ({uia sic perlincnl ad
, rrm pro re rationiH, sicut Doclor .Siiblilis
Mcl.a[)liysicum. ca[)it /-«m in divepsis locin. .\litor non vi-

.Secundum, (|Uod consideralio logicalis dco (fuomodo f)o.s.senl dofiniri, nec a<l invi-
non cst pnucise de primis intentionibus, cem refotri, inic unum [x)iii accidon.s, vel
quia sic es.st^l realis. f)a.ssio;ilterius. .Nisi forle dicasqiiml omniM
'rcrlium,(iuodcon«;ider.itioli)gic;ilise.>>tdc distinctiu iii if)His, lialM>t rcduci ad funda-
s(H',iindis intenlioniljus su[)poiiil)iIil)Us pro mciiUi : et si Ikm' sil veruiii oriîiialiler,ta-
primis, (!t lioc concretivc sumplis : ut id(?o mcii form:ililer iiitor .s«' pos.suiit ronifwrari,
omncs dcfinitiones, el demoiHlralioncs lo- ut li;ibeiit enliUiles lales ({u;iles, ol cons*'-
gic;ilcs vcrilicantur in primis : uikIc rccle ({uciiler idenliUUein. ot dislinrtioncin. llaN*
auctorilJis vu1j,mL;i li;ilx't ([uod Logicji csl Unnen ({Uic dico orunl ali({tiihus mird: vide
jicn de qui'
de sccundis intentionibusa[)[)licatis [irimis. Utmcn notaiUcr istiiin ((ii:ostiono siTunda

El si dic;is, ([\un\ considc.rat tunc ens per (jiio(ililM'lic;i, ;i(l tinein. otalibi plcrumiiue.
accid(;ns. .Non se([uitur, sicut nec de Natu- .Sextum diclum e.st, ({iumI lojîca potesl
ut conjuncta ma- ^'^**'"
rali considcrante oiiiiii;i accipi iit liabilus inlellcctualis, in anima
leriiu .sen.sibili. Non cnim fiotest rclalio subjoclive oxisten.s. hat)ons iiniUttos suf)e.
considorari, nisi in ultim;ita abslractione, riiis ;issi^n;ilas. .Vlio niodo instrum(>ntali-
vel iii .\It't;if)liysica concrclione, ut fiertinct ter. iit tnidilur in libris lo^Mcalibiis.
ad Mct;i[)liysicum, iiisi iii ordine ad fiinda- Scplimum diclum ost. quod aclio qu;iv
mentum, et lerminum : el simililcr deuio- dam osl cum tninsmiitaliono. el qu:e<|am

do inl(;llijL,'endi resf)eclu illiiis, cujus e.^t sino transmul;itionc.
iiiodus. (lonsideratio vcro Logici de secun- Ex his dictis p;ilot .solntio ad dubiuin. n
dis intenlionibus cst ul rcspcctus sunl, et Sivo eiiim suiu;ilur lo^'ica pro Ii:ibilu qiio-
ul UKJdi inlclli^'cndi, de ([iio infr;i c;if). de dam jjcnorico, sive pm ({uodani a^^reirilO
(icncrc difl'us(* crit scrmo. ex omnibus libris lopicalibiis. fvitol qiiorl
(Jii;irlum diclum csl. ([uod ill;i f)ro[)osilio in Lo^'ic;i iiiulUi dcinoiisiniiivo ostonittiii-
communis.videlicet, l*i\i'unssii' sutil rausa liir, ut [luUi do Syltojîsino.el fwrtiJMv ..mis
omitiUi itrirmii
diriiiiliir rnii
conclusiunis, non debcl inlcUigi |)rof)ric. subjcctivis. ot iiUe^raiibus, ol re . . i-
riini lusiiinii
comf)ar;indo incomf)lex;i |»ra'niis.sarum ;id t»us ad ifwiiin : ut fKilel disiuirrondo per
incom[)lc.\;i coiicliisionis ; (jui;i sic idcm omne.i libros l.o,i;i(Vi>. Illa ntiteni qn.i* sic
e.s.sel c;iusa sui i[)sius : .sed com[);ir;indo demonslranlur f^r.itiicaliono Hi^nnki in ;«•
com|)ic.\a ad com[)lcxum, vel vcritales ;i(l ciindis inUMitioiiiluis. verihcanliir in pri-
verit;itciu, sic conccditur pra'mi.s.s«»s e.s.sc iiiis : el ibi [wtl(*st a&sii:;iari (lo pm*»
ciius;is. iioii [)ro[)ric ctTcctivas. (|ui;i luiic mi.<vs;irum, ol cuncliisiuniH. suo nMMlo, ulin
distincti()es.sel(?.s.senlialis ; uec proprie pi"0- priiuis inlentioiiibus : e( ihi licet non inve-
ductiviis. ({ui;i liinc dislinctio realis. ca- iiialur principiiiin nrtivnin nciione (rin»*
piendo scm[)cr coiu[)lex;i siguiliciilive. se«l iiitilativ;i. pol(>sl iiihilonnir 'io
lantum clicitiv;is ; el tunc [K)nilur ( ul ar- siiio Iransmii' .cr e\ {urU»
gutiim luil ) dislinclio ex n;ilurarci. iiilolhH'tus..iiilc\ p.iiu' 'U|wirli«-
(|uimI liccl dislinc liU'r. ;iul rtHMirnMido .nl m; • ;n

(..uinlum dictuiu csl.
lio ex nalur;i rei, cl formalis. |)n)prie rc|M'- qii;i's(ioiio lertin lnn^>(iir. .h.ki^ . -.iî i«»<
rianlur iii |)rimis inleulionibus, suo lamen raiido.

62 SUPEH UNIVERSALIA POUPHYRII
Ex his patel ad inslantias inductas. Sunt Cum enim dicit quod demonstratio proce-
eniin pnKmissue causa conclusionis in co- dit ex prio7ibus notioribus, etc. exercetur
gnoscendo.licel non in essendo : et ita sub- in Metaphysica, sic : Omne unum est ve-
jectum quodcumque liabel principia,quan- rum omne ens est unum

: ; ergo etc. Item,
tumcumquesimplex, el sic secundum ali- Omne animal rationale est risibile : omnis
quos, subjectum est causa suae passionis. homo animal rationale ergo, etc. Item
est ;
Sed quidquid sit de hoc, praedicta tamen in Logica, Omnis oratio, in qua quibusdam
habet iste in prologo primi, quaestione ter- positis, etc. concludit in aliqua trium figu-
tia, et super libros Elenchorum, quaest. 4. rarum : Syllogismus est hujusmodi ;

ergo
et alibi. Aliud quod tangitur ibi de his, concludit in aliqua trium figurarum. Vel
quse requiruntur ad demonstrationem, sci- sic : Omnis argumentatio constans ex pro-
licet subjectum, passio, et medium, quali- positioni''US, ubi vere salvatur dici de
tcr in secundis intenlionibus invenianlur, omni, et dici de nullo, est vere illativa :
tangetur quaestione prsedicta. sed Syllogismus est hujusmodi ; ergo, etc.
Sexta difficultas est, circa illam distinc- In hac demonstratione est principium,
29.
tionem, quam ponit Doctor de Logica, Do- subjectum, et passio, et sic de aliis. Ex
cente , el Utente, quid intelligit his nomi- doctrina igitur tradita in demonstrativa
nibus, an eamdem, an diversam Logicam ? scientia scit demonstrator demonstrare, et
Pro cujus declaratione advertendum, di- syllogizare, etc.

missis multis modis dicendi, et prolixiori- Sed dices, videtur ergo quod Logica non
30.
bus circa hanc materiam,quod per Logicam sit scientia, generaliter capiendo ipsam.
Logica docent et
Docente)n intelligit DocLor illam partem Dicendum quod Logica in communi est
utens quid. demonslrare ex propriis
Logicoe, quae docet scientia, et quaelibet pars Logicae est scien-
principiis proprias conclusiones, quae Ira- tia, cum procedat ex principiis propriis ad
ditur maxime in libris Posteriorum, qua conclusiones proprias, et ita Dialectica est
Sophislica qito-
aggeneratur vera scientia. Per Logicam Scientia, et Sophistica, de qua minus vide- modo icientia.
vero utentem intelligit illam partem Logi- tur, est scientia,ut habet Doctor Subtilis I.
cae, quae tradilur in libris Topicorum, quae Elenchorum quaestionc tertia : ita enim
procedit ex principiiscommunibus ad pro- probabilitas de Syllogismo Dialectico, et
prias conclusiones, in omni scientia ; et se- apparentia de Sophistico, et necessitas
cundum alios, illam partem, quae traditur Ulalionis de Syllogismo simpliciter sump-
in libris Elenchorum. Unde per hoc me- to, demonstranlur per propria principia,
dium, Contraria habent fieri circa idem, sicut procedere ex necessariis de Syllogis-
quod locum Dialecticum differentiam Ma- mo demonstrativo. A
*
ximae dicimus, et Maximam sibi corres- Si objicias, quare ergo potius Demons-
pondentem, tam Philosophus naturalis, trativa dicitur docens, et scientia, quam
quam Metaphysicus, quam etiam Logicus, Dialectica, et Sophistica, cum in illis aeque
ostendunt conclusionem sibi propriam. Sed doceatur probabiliter, vel deceptorie syl-
praeter talia media,quaelibet scientia habet logizare, sicut hic demonstrative ? Dicen-
media propria ad conclusiones proprias, ex dum, quod pro quanto sic docent, et scien-
quibus vera scientia generatur. Ideo Doc- tiam per consequens generant, sunt De-
tor Subtilis, quaestione tertia primi Elen- monslrativam exercentes, et non Dialecti-
chorum, dicit quod scientia traditur per cam, nec Sophisticam.
demonstrationem, usus vero in probabili- Sed tunc videtur, quod Demonstrativa
busconsistit. Docet igitur demonstrator in potest dici utens, sicut Dialectica. Dicen-
Onomodo qund . .
continetur inprx- libns Posteriorum in praedicatione signala, dum, quod non sequilur, quia pro tanto
dicalione sigiiala .
exerceiur in xer- quod lu propnis tcrmiuis in qualibet

* scien- dicitur Dialectica utens (ubi semper intel-
/•'/1
ct'a.
tia, imo in ipsamet Logica exercetur. ligo per activam passivam, ponitur enim
:
OrVESTlO I
»
quod pro qiio, sicut cum dicilur qtio<l arii- liUilc solvendi PaiTiIogiginos peccanlM in
ina gaudel, V(;l Irislalurj pro quaiilo eis- materia, el forma ; alque docilitate defi-
dem mcdiis formalibus, qua- pcjnuntur iri nicrjdi, dividendi, el demonslraiidi.
Dialectica, iii i)r*obl«'matibus scibilibus, ad Oiiirilo, sivûitur ejus nwe^tsilaii, el de-
utrvimqiie pait<'m contradictionis pro<-e- IccUibiliUis, aU|ue Ijonilas.
dentibus, utuntur alii artitices, ut pula .Sexto .Hef|uilur,contra aIi<js,quod eadem,

Naluivilis, vel Mctaphysicus, sed eis<iem ebi non omnis, I^gica esl docens, el ulenjf,
mediis, quibus ulilur d«;monstr-ator, non licel nori eo<Jem raodo : Narn Dialeclica esl
utitur aliquis alius, quia semper in omni utens quoad me<Jia coinmunia, .^ est do-
scientia pr'ocedimus ex prnjpriis ad propria cens(}uoa(l pnjpria.
demonstrative. Septimo ex his omnibus palel,distiiictio-
31
Ex his igitur, qu:e dicti» sunt, breviter nem I)<x;toris es.se sufficienlem.
recolligendo, patel conlra ((uosdam, quod ouamvis pnu<liclus m<Klus dicendi sit
DemonsliMtiva non dividitur in uterjtem et .salis subtilis, lamen polfsi probahiliter

docentem, sicut Dialectica. fnde sanctus sustincri, propler dicU Ducloris.quod qiue-
Tliomas, super quartum Melapliys. lext. lil)ct pars I^gicie potesl .sic dividi, ut alii 4Im
comment. 5. qui o[)time imaginatur iiunc volunt : Ix)gica enim ulens polesl duplici- ffSuT.
modum dicendi in tine dicit : FA sic appa- ter accipi. llno modo pro liabitu .srienlifico
rel quod qunvlam partes LooicLC habent in Ix)gico, acquisito per dcmonstrali' [uo
ipsn acinntiam, et florlrinam, et usum, si- ulimur in singulis .scientiis ; dm-c n-lo,
cut Didlectica t''ntnlirn, et Sophistica ;

detinicndo, etc. .Vlio modo pro habitu ac-
qu.rdam nufem doctrinnm, rt non usum, quisilo ex frequenli argumenlalione, sive
sicut Dcmonstrativn. (^)ua'ie eum ibi el(?- dubia, sive certa, elc. Prirno mo<lo pulesl
ganter : gavisus enim eram, dum inveni Logicam docentem. et uU>nlem. esse
dici,
illum in hac phanlasia, (post(}uam sic scri- eamdcm stvundo modo non, ul iiuidam.
:
pser-am) concordanlem, (ûia Palribus fst el pr-obabiIiU'r, ponunt. ( nde i.sle Doctor
deferendum, 2. Cadi. .super libros Elenihorum,qu;est. I. inquit,
Secundo patel (juod Logica utens non quod quanlum ad Doctrinam.
licet lx)gica.
pra'cessit docentem, contra mullos alios : sit ex communibus, diversus tamen esl
nam, ut dicturn esl supra, IvOgica artilrcia- usus Doctrina», qua« traditur in Dialectica,
lis dividitur in docentem et utentem ; ideo el Demonstraliva. Nam Dialectira ost ex
prius fuil artificialiter inventa, quam u.sa : communibus,et insingulis .scientiis ad pro-
tamen verum est qu(jd Logica nalurâlis prias conclusiones arguit ex communibus
prd;ce.ssit artilicialcm, et non solum ut in- ostendit enirn quod amor. et oilium, sint in
clinatio quiedarn est, sed exercitium, et eodcm susceplibili, f>er Imx- medium : Con-
consuetudo ejus.el sicforte accipiunl aliqui Iraria nntn $unl(leri circaiirm. Illa tamen
Logicam utentem, qucxl impi'oprie dicitur. pars Logii*ie, qji:i' csl demonstmliva in sin-
32. Tertio patet (}uod in omni .scienlia potesl gulis .scienliis, arguit per proprium rae-
repcriri Dialeclica.et .Sophistica.tU Demons- dium, ctc. qu:i're ibi valde uolanU»r. Vid»*-
Iraliva, [^ra-dicalione excrriti», licct in sola lur igitur velle. qmxl ulmque pnrs L^gicap
b)gica r"cpcriantur pnedicationo signala. eslulcns.licet forlenon diwns. .Miuseliam
l^)uarlo,scquitur universalitas Dialcclicu' esl usus quoad demonslmttonem medio-
et Logica» in communi, atque ulilitas, ut ruin communium. Aliu.t quoad dirpcU-

piitct de fme Dialecticiv Iriplici. .scilicel vitalem. l'ndo l^gicam dici ulriilom.intpl-
exercilationc, obvialione, et disciplina : cl ligo vel pt*r appluM(jon«>m dcnominativam
utililale liOgicaM}uadruplici, scilicel faci- iii(en(ioiium. vet miMiorum communium.

litalv discernendi vcrum a falso; el pi-omp pn)blcma(icc, vel }vr viam r»»giilanim di-
tiludine ai'gucndi. ct iTspondendi; el habi rtvdviUids, el Aibi, et aliis.

i
64 SUPEK UNIVERSALIA POUIMIYRII
Possel eliain, alio inodo cxponoudo, om- ista est falsa,' Modus
formaliter loqnendo,
^ ,,
Qunmndn ,
hne ,
si
nis alia scienlia, pra'U'r l.ogicani, appel- sciendiest scicntia, materialiter autem est
'
"/:^".
«I
"""/"«'''«.
cst sciciilin
lai-i Logica nlens. Viderolnr oliani alicni, vera. Pro cuins declaratione videndum est i'r-i-dicatin fo,-
''
mntis ct matciir
qnod Logica nlens essoL vonoi- scientia, qui esL prtKdicatio formalis, et quid mate- lihi^^-
cnni pi-opLcr ipsani siL docens, .Sedhocpro- rialis. Aliqui sic notificant ipsas : formalis j
lixins hic perLracLare non expediL : videan- prxdicatio est illa, quae significat idem
tnr alii,qni hoc diffnse dixerunL.Comparari esse,pro quo supponiL subjecLuin,eL pro quo
(tunmndo I.ogicn
s,t vn.viîv, «,/ breviler potesL Logica ad snbjecLnm pro- supponil pnedicaLurn. Materialis auLem,
xuhjectum.et pas-
.unneicomparaa. prium, ct proprias passionos snas, et sic sive causalis esl illa, quifi signiticaL illud,
esL vera scienLia, el ex propriis procedens. pro quo supponit praedicatum, sequi ad
Alio modo poLest comparari ad snbjecta, et illud, pro quo supponit subjectum.
passiones aliarnm scientiarum, et sic est Sed licet isLa sinL bene dicLa, poLesL ali-
scientia virLnaliLer, liceL aliquibns videa- ler dici, quod generaliLer omnis praedica- !
tur quod eLiam formaliLer, eL aliiie lanLum lio direcLa, in qua verificaLur praedicalum
maLerialiLer, sedprimummagissapiL ad- :

de subjecLo iii recLo, uL Logica est ab Aris-
minisLrat enim aliis insLrnmenLum de- lotele tradita, sive sit primi mpdi, sive se-
monsLralionis, per quod aggeneralur scien- cundi, sive quarti, est formalis. Dico au-
tia. Terlio modo comparari potest ad prin- tem,ut Logica est ab Aristotete tradila, ad
cipia et conclusiones aliarnm scientiarnm, differentiam praidicationis identica?, de
et sic est tanlnm opinio, qnia ex commu- qua non LradiL ipse Logicam. Non nego
nibus, et probabilibns procedil, ex qnibus eLiam prsedicationem aliquam materialem
opinio Lantum generaLur. Hsec omnia proesse in primo modo, uL habeL Linconiensis
babiliLer, eL quod magis placebiL eligatur. I. Posteriorum, cap. de Per se. Materialis
Prima Lamen exposiLio saLis cnrrit, ideo vero poLest dici omnis praedicatio indi-
proprie distingnendo utenLem conLra do- recLa, vel LanLum in obliquo verificabilis.
cenLem, Dialeclica esL uLens, eL non scien- Voco autem communiter prxdicationcm ' „ ,. .. ^.
Procdtcatio dtrei
tia, et sic inlelligo DocLorem hic. d/rcctam, in qua praedicatur superius de '"• «' «"rf'>«(
SepLima difficultas est, circa primum suo inferiori, vel passio de subjecto ; vel
35.
argumentnm anle oppositnm, et primo accidens de subjecLo, vel modus de quiddi- ^
circa majorem, in_qua dicitur, quod mo- Late ; vel Differentia de Genere. Indirec-
dus scienii nonest scientia, et solutionem tam vero e converso.
ejus, utrum illa propositio sil vera aliquo Gum igitur ista praedicatio, /1/oc?i<s sciendi
37.
modo ? RespondeLur enim in liLtera, quod est scientia, non possit verificari in recto,
est scientia communis, non autem specia- sequitur quod non est formalis, nec habet
lis. Sed illa responsio improbatur, et in se aliquo dicLorum modorum prsedicaLionis
sequenti quaestione magis apparebit quali- formalis, sed poLius e conLra, quia pnt^dica-
ter Logica sit scientia communis, et spe- tum est actus primus ,et subjectum deter-
cialis. Alii vero distinguunt de modo minatio accidentalis actus secundi ipsius.
sciendi objectivo, et direcLivo : el utrum- Estergo materialiLer vera ad hunc intellec-
que subdividunL in universalem, eL parLi- lum De modo
: sciendi est scientia, id esL, de
cularem eL applicando concedunt, tam
: Syllogismo, vel ArgumenLaLione, qui sunt
Logicam docentem, quam utentem, esse modus sciendi, pro substrato saltem, ubi
modum sciendi directivum, primam uni- melius dicitur modus sciendi, eslSyllogis-
versalem, secundam particularem. Sed
et ticus, quam Syllogismus, propLer praedi-
ista non videntur de mente Doctoris, qui cationem absLracli de absLracLo, quia ibi
simpliciter tenet istam prsedicationem esse possel oriri eadem difficulLas, qua? inLer
falsam, formaliter loquendo. scienLiam, eL modum sciendi.
^ Ideo tenendo cum Doctore, dico quod Sed forLe concedereLur hanc esse per se
OIVESTIn l or>
priiiKj modu, SyUnijisinun est moilnx essentia : i'aternitai ilivinn ^mI etteiuia ;
ncienrii. 1 Iterius adverUMi<linn, qu<xl ruiii 8unl veni', iion foniialil<T. w»! i-:
(licil. Uoclor, ((uod illn, Modus scieiuii est QuodlilK't enim furnialiler inHiiiluni, idcn-
srirnlia, iioH cst vera ;ili(|uo iiuxlo, inl«'l- liticiil sibi quidqitid e.Hl Mibi roii: \\v.
Uîl pr.vliralione formati, ista quod sic Tninscendcnlia voro, aul pmplcr iiitinila-
riou cst scicntia, neccomuiuriis, necspecia- tem rHMinissivam, aul, til alii volunl. pp'p
lis, s('(i magis stricle lofjuciido de fopmali tcr ambititm Hu;i' conimunilalis ( iied v
pnrdicatioiic. OujcM-atur istc 7. Mclapli. niiiin ina^Ms plarel ) vcriticanlitr dc oniiu
Quicst. 4. sinpularissirnc. bus. |st;i' l;micn [inediralioin^s, Palernilat

Ortava ditticullas cst, circa illani propf)- (iirina rst fllialio : vc| cOHceptut, niffe ra-
hntrnclio Iri-
]>i"- sitionciu Doctoris fainosain, (luol nmnis tio formafis entitatit ettroncrptu.n, vcl ra-
pr!i"liratio vcrn in abslracto,esl pcr sr pri- tio forma'is unitatis, \*;l human-t itii, cl
mo mo'io el rssenliUitrr vrra. libi advci- sic de aliis; non sunl vera?, nec furinali-
tciiduiu, quod triplc.v cst ahstractio, .scili- ler, riec idcnlice, Prima noii, qiiia «il in
cet a subjecto, a fuiidaincnlo, et a suppo- non quanlis formaliler. Secunda venj iion,
silo, licet noii oniiics in oinuibus, dc (fui- qui;i cst in îbstraclis .secundo inliMilionali-
l)us iiiagis iiifra (piavst. :{. dc (iencrc. lcr f;ictis. Tcrtio diro, qiKKl nulla pratJi-
Secundo intelligcnduni, fiuod pnudica- calio Uilis esl vera, nec forinaiiU*r, ntt'
tio ahslracti de ahstracto, polesl e.s.se vcl idcnticc iii ultimate abstrarlis limilaLi.H,
iii rcclo, vcl in oldi(pio. Kxcmpluni priiiii. saltcrn in ivcU). Licel eniin liaH: .sil vera in
ul Alhrdorst rolnr. E.Kcinpluin .secundi. ut prinio moiUi.llumanitat rsl rs inimafHate :
llnmo rst ex animaHtatr. li:cc. tamen est fals;« Human'tas est anima
Tertio notaiidum csl, (juod talis pra-di- ///f/,s; liccl multi tencanl oppositum. Ua-
catio polest essc in tcrniinis liinilatis, vcl tio aulcm f;ilsit;itis liujus as^' ' 'ur in-
transcendcntilius, vel forinalilcr inlinilis, fr;i, loco pr.i';illci;ato. Srio ijuujm' qiUHl
sivc ipsis coinpossihilibus. [)liira pr:i'dictorum Iran.srcndunl n»*u"»
Quarlo advcrtcndumcsl, (|U()d talis pra-- tiiim, scd provectis sunt ulilia. cl ad r.id.
dicatio poLcsl e.s.sc aut in ultiinatc abslrac- c;ilcin (lccl;ir;itioiiem |>.».t"iii«. i <>:ifi.i
li ', aul in non ullim itis. Pono cnim non igitur c;i introduxi.
. ».
modo tria ^ciicra abslraclionum, imo iii I*o>.sct ultcrius difticullari cirra ill.iHi
(piolii)('t ^'radii plurcs, ut magis in pr.e- sc<Mtn(l:iiii nitioncin lHx'toris, iibi dicil.
dicta ((ua>stioiic liabct tanî. (juod modwi scen'ii est itosterior tcirt, et
lllinio subiiilclli.i,'ciiduiu cst, (juod abs- scin', quam .«o>/i/*Vi. VtTunu^loiiiniquu»!

Iractio liabct licri ali(|uaiido pcr iiomina acire posterius esl Si'ientia. .sirul i'> iiir* iu' :•
priiiia' intcntionis, ali(|uando [)c'r nomina cl univcr.s;ilitcr arlus stvundits arlu pn-
s(>cund;i> iiil*'iitionis. mo, se<l vidctur «|Uod iikxIus s«Mcndi ruin
3^'- llis li;ibilis diccnduiu ;id diflicull;ib'ni. ( iit videlur ) ca[)iatur pro SyllojfiHino. vel
frmilirnliitnfi i i
• •
i
tacfi </' <i6 • (]U()(1 iion oiunis ver;i pr;i'(lic:itio in ;ibs .\ri;umcnl:ilione. noii sil \
,,
' Iractis, sallcm ullim;itis, lur iii tnuisccii prior csl ip.s;i s<Mcnlia, qu;i' e-'.t
sive inter sc, sive de causalus ex Sylloirisml'», el .Vnr'

Idciilibus, limit;»lis.
ncc forin;dilcr iiilinilis, sivc inler si', sive nibus. Dironduiu itno in«Mto. «{uo i
(lc noii forin;ditcr ((u;uilis; cst pcr .sc i)ri!Uo siiuplirilcr nuMliis sir s»;
' '
•"•
modo, inu) iiull:i l:ilis, .s;illcin iii reclo. (:imcn ut iiidu il iMlionent <i. .. > •
.Scciiiiilo diccndum, ([uod oiunis hilis jum'- non est in''(>nv.':iicn< •••'' '••(•
(lic;ilio cst vcr:i |)cr idcn(il;ilcin. duiunuHlo rius. siriil lircl lionioM ,. .
noii li:it :ibslr;)c|ii) |)cr iioinin;! srcuiubc iii- l;imcn riim dlcjlur a'hu% hnmn habol «»
d Ml ••«-
tcnlioiiis. |sl;i' cnim ()i;cdic;ilioucs, tnitis Ul [HVsltTlUs. V»»I
esl riililas : Honitm diviiio est Dntas, eW pra letigi, (iuu<l inoilu^
Toma I.
66 SUPEU rNlVEUSALlA rOUPIIYRlI
pro fonnali, vcl pro connolnlo, sou siibs- Adoppositum arguitur per Boclium.
Iralo. Primo niodo esl poslerior. Secundo Logica est de secundis intenlionibus
modo polesl esse prior. El lenel argumen- applicatis primis illa3 autem sunt com- :
lum Docloris de posleriorilato accidentali, muncs, qua3 sunt applicabiles omnibus

et non nalunt^, vel consequentii^ ut supra primis.
dixi. Alia est enim posterioritas essentialis
Dicendum, quod scienlia dicitur com-
coordinationis : alia essentialis entitativiB
munis a subjeclo. Potest igitur intelligi 2.
dependentiiB, vel ordinis. I)e prima non
communis vel quia subjeclum
;
ejus est J^;''^!;^,./^.
loquitur liic, sed de secunda. "'^'^
prasdicabile de subjectis aliarum scien-
41. Decima difficultas est, circa illam expo-
cum quod tiarum vel quia ejus subjectum cadit
sitionem Commentatoris, dicit ;
ArisioteiesprrV^^Y modiim scieivl' Intelligit Aristoteles inusum omnium aliarum scientiarum.

Tmîclmlntem- Lt>gip'H"> »« videlicol sit ad mentem Pliilo- Primo modo non est communis Logica
«''•
sophi ? per se, nisi forte per accidens. Si autem
quod licet satis authentica,
Potest dici, subjeclum ejus sit applicabile omnibus
et communiter accepta sit, littera tamen aliis scientiis, secundo modo Logica est
Aristotelis aliter declarari posset. Postquam communis quia omnes scienti;i3 utun-
;
enim, ut supra tetigi, Aristoleles posuitdi-

tur Syllogismo, et aliis, de quibus est
versos modos diversorum, in acquirendo
Logica.
veritatem, ponit illam propositionem, Ab-
unum EXPOSITK)
surdum est, etc. Deinde reprobans
illorum auctorum dicit : Acribologia (i. e. De primo, Quid Logica, et quid Scieiitia, „
cerHtudo) vero Mathematica non in omni- et quoties sumautur, quoestione apparuit commu»c ».
""^'
''
bwi est expetenia. Vult ergo, quod non in praêunte.
omni scientia secundum

procedendum est Commune \Qvo \\cei posêt sumi toties,
certitudinem Mathematicam, sed secundum quoties universale, aut videlicet in cau-

matori;ie subjectiTc exigentiam, ut dicit i. sando, ut Deus ; aul in cognoscendo, utin-
Ethicorum, cap. 2. Oportet igitur in omni tellectus ; aut in repnesentando, utspecies
scientia uti modo convenienti sibi, aut vi- intelligibilis ; aut in distribuenio, utsigna
delicet certitudine ; aut testimonio ; aut universalia ; aut in prxdican lo, ut homo,
persuasione. Sed dices quod Logica docet animal : tamen in proposito auditur com-
hsec omnia. Hoc posset negari. Dicit igitur wzM;ie, ut distinguitur cmtra speciale, ut
consequenter aut tenendo, aut contradi- in solutione taiigam.
cendo Commentatori.Caetera hujus qunestio- Divisio est communis. Ordo patet : prius
nis satis patent ex his, et in sequentibus enim videndum eral an Logica es.set scien-
patebunt. tia, quam an communis, an specialis.
De secunuo. Major primi argumenti pa- ,
tet ex hoc, quod entilas, et unitas, et per commi

QU^STIO II «'''<^""*
consequens communiLas scientioe, sumun-
Utnnn Logica sit scienlia communis? tur ex parte subjecti, tanquam causie ip-
sius. Scientia3 namque communes, (ut in-
Doclor
qucvst.
i, Post.
\.
q. 43. et 1. Elenchor. q. \. Tart.
Prcjcm. in ftne. .loau. Angli. et Bras. quit Avicenna in Metaphysica sua ) secun- 4
super hanc qua.'slionem. Faveutinus Theor. 5. dum quod sunt qu:edam universa-
noliti;i3
cap. 1. Rodng. in cxposilione hujus texlus.
les, differunt per subjecla, dequibus sunt:
Quod non videtur. Quia cornmunitas et propterea in definitionem scienliae sem-
sclenlia? estacomniunilate subjecli:Sub- per cadere debet pro differentia subslan-
jectuni aulem Logica? (listiucluni est a tiaii, subjecLum de quo : iicet illaj scien-
subjeclisaliarum scientiarum ;erg'0,etc. tia?, inquantum sunl forinae qu'jedam, de-
.
QI'/E.STI'> II
loniuenles irilfllocluni, exislenles derebus dialc Si sibj^jctum ejus $il

:
eisdeni, ;ipu<l (iiver.ws lioniines difTeranl omiiibus aliia gcittnti'», sicul pr

indiviUualiler fXTsuljjecla, inf|uibussunl, cunda ralio, quam lillenim
sicut esl aninia, runi non sinl ni.si indivi- qui malc ) clau.sulir
( el
du;i! qux'd;ini torm;r', cornparalioneeoruni, S^cundo molo, elc. Ubi adv' ibi
qwdi intornianlur ab eis : licel sinl univer- potesl esse sermo dc subjeclo ;
sales, comparalione eorum, a qiiibus al>s- nis Logicap, cuju.smo<li esl ii.
tnicUL' sunl. Minor vero palel per illud .'{.

cunda. Nam Doctor nondum
de Anini;i lcxl. commenl. .'{8. Secalur scien- subjeclum I>ogica',idoo loquilur
tia quemadtiioduin el ns. si subjeclum ejus, elc. Eiis enim ;
Argumentum posl opi)ositum sati.s com- aliquod ( vel intenlio al!':

mune esl, ut l;i('lum est supra, ex illa auc- applicabile subjeclo cuj.i-i.w i >
loritat(J Hoetii, el m;igi.i in qiuestione se- Aut si voluoris referrf "' ;"-•" ^
qiicnti, declarando eîmdcm ;iU(Uoritatem, mum in .se, etiam SvL _
et ill;im 1. Met:if)li. C/rcn ideni, etc. Hes- plicari subjeclis aliarum >
pondet Doctor, distinguendo de commu- batur eriim aliqua fja.vsio sv!!

nitate scienti:u, sumpt;i a fiîrte .subjecti, quolilx*t subjeclo, el ita sv
unu/i 1/(1.1 ,/^. quod (lupliciter polest communis
dici :
applicabilis cuililxH subj
aut cornmiinitate priedic;ilionis aut com catione materiali. vel formali,
;
ul f>
munit;ite, vel usii applicationis. Sed ista considcranli Doctorera diccFilem : .v
di.stinclio f)r;i'suf)f)()nitaliamdistiiictionem, mnrio Logica est coinmun'1, quia

(iu;im stalim a(l(l;im. ah.T, etc. Vult erjL,'o, quod LogiiM sil coiu- ' —— «
Dicit iîtur ;if)f)lican(lo, quod L(j^'ica munis, communitalc usus, non aulein Per-
f aliis .scien'iis iioii est communis prinio scic;!' priedicationis.
modo, quia subjoctum ejus non pr;edica- !)k Tf.rtio, circa dicUi, prima di:
lur de siibjectis ali;iruin scienliar-um, et esl, quolies dicitur aliqua scienlia commu
liDc siipponendo Syllogismum e.s.se subjoc- nis.
tinii L();,'ic:e : vel ali(fuam ;ili;im secundam I{esfx)nd('0 quod duf)licil»>r, . .
intcrilioricm. qu;e liccl ;ipplicctur, nori t;i- nilate inlrinseca aul oxtrinsriM.r; /*-
*
mcn es.s(Mili;iliter prM'dic;itur de aliis. Ist;e illa est communls, quali.i!' r« '! 1
eriim sunt tals.e. f.:iisest Si/f/'^gismus : iVw- sulijectivas: el sicLoy:ica •
menis cst Si/f/of/ismus, etc. licet forte in cundo mudo i 1 la csi comm i
obliquo non iie;,Mrctur t;ilis pr;edicatio nisi tum csl pnudicabile de -
forte pcr accidens. ubi ;ili(fui cxponunt, el ^cienliarum : el sic Mcta[
satis subtilitcr, lioc dcbero referri ad in- muiiis. .\ul cujus subjctun.
compl('x;i, c\ (fiiibus liabet tleri Syllogis- bile omnibus aliis scii
mus, vel ;i(l ali(fu;i icducibilia ad if)sum, esl communis. .Vut lcrtio. .:.
ut put:», licet noii concedalur quod eiis sil ralio esl do omnibus. de <,
Syllogismus, conce !i t:imcri potesl. quod tia' coiisiderant : el sic I.i .
ens est pnedicalum, vcl sul»jectuiii, vel in- nis. ut ni;iLris qua'slio;i
complexum. vcl m:ijor exlivmilas, vel mi- .\ul cuju> lum «•
nor, vel medium, vel subjcclum, vcl prai- rum .><cieiUi.u um : el .sic ciiam iA>i;u'.i «'>;
dic;ilum. ctc. Sc(l si volueris illud nMerro scienlia communis.

S«vund:i diftlcilUas <-' «~»..-.t:i..- i:*.>.
iion ;i(l l;ili;i. sed ad ûbjcclum in se, po-
lest sic exponi (juo l videlicel subj^^clum s<vundum mcmbrtP"
Lo;,'ic:e i'st f)r.i'dicabile fHM* accidens do ris a priin < N i:n •
I subjcctis ;ili;irum scicnli;irum. id esl ap- CS.SI» app

plicabilo eis, et ideoadjuiixit Docloriuime- in usum ali.irum ->
L
68 SITEK UNIVERSALIA PORPHYRII
Fxne appiicnhihf I)uHMRliun,(iuod poi' cudiwe in usum alici- loquendo. EstergoLogicacommunis scien- L„,,ica ah
aliis srientiis, et
tia, ab alio l-imen scientia, et ab alio com-
, • . 1
1 • •
i v
nnine i/, e(inim riuii scti'iil I (iiwon iiiLclliyil DocLor accipi l%jcom'n-mi
u.tum ili/ffriiiil . .... ... ,. 1 •
intc-
/•
miuiis commu-
siciit ars fabrilis est ars
111 aliis sciciiLiis, LaiKjiiaiii iiieum ail :
rcMuluiu cuuclusiouos iu ois : cL por essc nis, ab alio autem ars, et ab alio commu- J
apfiicabiê aliis, iuLclIiyîL esso douoiui- nis. (lommunis namqiie esL, quantum ad
naLivum accid(>uLaIo iuLouLiouale respecLu insLrumenta, qufB aliis artibus adminis-

aliarum, eo modo, quo iuLeuLioues sccuu- trat : sed ars est, pro quanto talibus, et
da> praHlicauLur, el aLLrihuuuLur ab iuLel- talibus principiis, et regulis dirigitur, et
lecLu primis iuteulionibus. Et cum dicit operaLur. Vel dic aliter, disLinguendo de
DocLor, quod oiuues aliie scieuLio) utuuLur Logica uLenLe, ut supra, qua3stione prima,
Syllogismo, et aliis, de quibus est Logica ; dubio sexto, versus tinem, tetigi. Polesl
nomine Sylioyismi intelligo non quem- dici quod ista propositio, Logica ulens esL
cuuique, sed Dialeclicum, non formali- scientia comniunis, est vera in sensu divi-
ter, sed pro subsLraLo, et maxime quau so, falsa autem in sensu composito. Consi-
tum ad medium. Loci enim Dialectici, dera altius. Multa alia possenl hic tangi
sive Differentia^ Maximae, sunt communes de perfecLione, et prioritate scientia^ com-
omni scientiii3. Secus est de Syllogis- munis, et specialis, sed alterius negolii
mo simpliciter suinpto, ut est subjec- est.
tum Logicoe : quia sic est secunda intentio,
qua nulla alia ulitur, licel his, quibus uLi-
Usus ergo, ut dixi

QU/ESTIO III
tur, applicari pjssit.
prius, circa probabilia est applicatio ve-

:
An SyUogismus sit objectum Logicce ?

ro circa omnia intentionalia . Aliquando
lamen unum pro alio ponitur. Adde ad D. Thoni. 4. Met. lccl. 4. el in Opusc. 42. cap. 2. cl
Opusc. 56 anlc medium, et 10. qucest. 6. art. 1
hoc ea, qute supra quaestione prima no-
el 3. ct 1. Post. lect 20, Albertus Maj,ni. i7i Pro-
tavi, de Demonstrativa, et Dialectica et usu log. Prccdicain. Avicen. 1. Metapk.cap. 2 Averro.
in Epilo. prcedicam, cap. ullimo. «t 4. Met cap.
utriusque,
2. Jaadunus 4. Metaph. qucesl. 4. Aureol. in
Terlia difficultas est, quia videtur repu- Prol. .Scnl. q. de subjecto Thcoloyia', arl. 5.
8.
Ockam. q. 2, Log. .Toannes a Magistris q. 3.
gnantia in diclis Doctoris hic, et qufestione
Prooem. Gajet. cap. deGenere. Soi.ns q.o. Procem.
pnceunle, ibi enim dicit, distinguendo Tartar. q. 3. Proa;m. JosLwnes Ang, et Eras. in
hanc qua^st. Flandr. 4. Metuph. q. 5 art. 2.
Logicam in docentem, eL utentem, quod
Suai'ez. 1. Tom. Metaph. ditput. 1. scct. 4. el
Logica utens non est scientia ; hic vero Tom. disput. 54. in primo. Vasrjuez 1. p. disp.
2.
4. cap. 1. Fonseca 2. Metaph. cap. 3. qua'st. i.
dicit quod Logica esL scienLia communis,
sect. ^. Tolet q. 5. ProoBm. Gouimbr. ihidcm.
ut ea, de quibus consideral, cadunt in Htirtado disp. 1. Prowm. Faventinus Theor. 6.
usum aliarum scienLiarum : sed sic est Lo- Meriuero disp, unica proann. qucest. 4, Rodrig.
q. 3. arl. l.Fuenteg. o.diff. 1.
gica utens ; igitur Logica utens est scientia
communis, et ultra sequitur, quod si scien- Quod non videtur. Quia omnis scien ,
tia comnmnis, quod scientia a determina-

tia est per Syllogismum si ergo de ; Argumenti
tione non diminuente, ad determinabile, r ,, . • • • 1 •
-t I
porte negat
Syllogismo sit scientia, hoc erit per byl-
vel a parte in modo ad totum.
logismum, quod falsum est. Tum quia
Dicendum breviter, ut supra tactum
Lngiea utrns nt Syllogismus, de quo qua^ritur scientia,
uiens non e.st est, quod Logica utens, ut utens, non esL
scientij.
scientia, sed ut docens. Diciturenimutens,
est ignotus.Syllogismus autem per quem
quantum ad media communia, qme minis- habetur scientia, ost notus : ergo idem
trat aliis seientiis ; sed est docens, ut per eritnotum et ignotum, sed per ignotum
propria media docet illa, et passiones de nihilscitur.Tum quia quasro deSyllogis-
suo subjecto. Ideo, ut dicLum esL, Dialec- mo,pcr quem habeturscientia,autde illo
tica esL docens, eL est utens diversimode est scientia, aut non ; si non, pari ratio-
:
rio III i^
ne iiec de Syllujîsciio iii (•oiiiiiuini, «|uiu quiu por .\ri-*lololcm i .\L
(jiiotJ scilur (le communi, scilur <le quu- circu idcm laborunt .^lrtjqihv-ji-imjDia-
libel {ijiliculijri ; si sic, ergo |)er ijliiini leclious el S(>|»iiislu. .\b is au-
Syllofî.siiiuin, et sic t-'rit inoctnUm', in bMii lidjoriit circu h'ns ; iîtiir. iûarlo
inliiiitiiiii in Syllog-isinis, in\ iKilx-niliini niodo ponitur Orulio, quia ile ip.4a, el
scienliuin, qurjd est inconveniens ; (juiu ojus piirtibus deloriiiinulur in vote-
tiinc nihil scirctiir : in/iniluin rnini csl ri, ot iiova Log-icu.cuin sitgenus enun-
/7/io/w//<, por Arislotelein 1. 1'osterio- ciati(jnis : ct j)onitur eliiiin in ilefini-
riiin : igitur ideiii erit notuin, et igno- ti(jne .Sy||n«îsnii priino rrioruni. «ûinlo
r luin. ponitur Arfûmentiitio, (juia de ejua
Iteni, niliil est subjertum tntiiis, et sjiociobus el ojus parlibu.s csl lola Ijo-
OftmU lk*t»ri,
piirtis ; SylNjgisinus :iiitein est siibjcc- gica. Sexlo nnjdo ponilur^.Syllogisinus
tuin piirtis Logicie, scilici.-t libri I*rio- (jiiia oiniiia iilia, (juie in Logica coDsi-
riim ; ergo. deranliir, j)n)j)lt.'r ij)sum consideran-
Iteiii, Syllogisnius iiiiiiqiiiiin fuit in liir.
sensu : erpo nec iii int^dlectu. Conse- .Vd \idendum iiuteiii (JU.t istainini 3.
quentia piitel per Aristoteleni iii de Sen- jjositionum sit verior, notanduin quixi ^ <ww.*^
su et Scnsato. trcssunt coiulitiones pra'cij»uie subjec-
.\d oj)posituin : rassiones Sylhjgisini li iii si ionlia. Priinu vKlelicol qu(jd sil
iii Logica prinripalitcr de eo deinons- nutuiii (/uid 05/, et f/uia cst^ nain Xvax
trantiir, et de aliis j)ioptcr ij»siini : duo, ut inquit .Vrisloteles 1. rosler.
ergo, elc. roxt. 2. oporlet pra^supponerc de omni
2
Dicitur, (juod sultjecluiu Logicje est subjcrto domonstrati(jnis. Sccuiulu csl,
f«o/-i.iioHM. conceptus forinatus ah iiclu ralionis ; (juodperejus7//o(/Y//it/e*7,denion8lren-
quia illc coinmnnis est oinnibus in L(j- tiir in scieiitiu passionos illius subjec-
pica consideratis ; n;»ni cuin acius nili de eo. Tertiu cst, quod ad ipsuni alia
fiofiis sit hi}>le.r, Printus scilicet in- Diiinia in.sciontiudeterminata reducan-
divisibiliuni intellijzentia ; Secuni/us, lur, ct propter ij)sum CMUsiilorenlur :
c()iiij)ositio, vei divisio istorum siiii- iiliter t>nim ub ejus unitule non esset
j)liciuni, seii indivisibiliuni ; Tcrfius iiiiitiis scientiio.
i'st discursus forniatus a ikjIo ad Igiio- L)u;e primio condili<>iiL.^ dcsiiut tribus 4.
liim. l)c conccplii formato ii priiiKJ ac- jii imis positionibus, qiiia nullius ooruin
lii lalionis, est liber Pr:cdicamento- siibjectoruin sccunduni rulionein gone-
tiim, (jui c^t dc incomj)Ii'Xo. I)e coii- nilom, ut {Hjnuntur subjocla, lial>etur
ccj>lii forniiito a sccundoactu, cst liber dormitio in Losîcu, nec pr;eniil(ilur,
Pcrilicriiicnias, (jtii est dc lCniinciiilio- ut princij>ium scicntiio, nec p.issioali-

ne. De conceplii fDrniiito j>er terlium quu dc cis deinonslrulur in giuiemli
aclum, est tota iiDVii L(\ixica, (jUie esl ergu ijuodlibct illoruin cst nimis com*
lio Syllogisnio, etde ejus j)iirtibus sul>- mune subjeclum. Ktiain non diT
joctivis. ist.c tres [>osi(ionesinler se. quo<l luJiu-
l festum esl de
Aliter i)oiiitur, (juodcslde Socuiuiis prinui, et s
intontionibus apj)licalls j)rimis, sicul terliu auteni {^robutur : qu.u uul lU*
dicil Doetius, (juia ilbe sunl coinniunes reale est subjcctum liujUK .«>
omnibus in Lngicii detorminiilis. ior- ens rulioius. Si priino nt
tio modo ponilur i'Jns esso subjoolum ; scientia esl reali» ;

quoii IjUuiu iaI. s.
,
70 SIJPEU UMVEIJSALIA PORIMYRH
senindo modo, aut ergo tantum de etiam probo, quia vel est aequivocum
ente rationis, idest, consitlerato ab in- et tunc manifestum est quod ab ejus
tellectu ; aut de enle rationis, id est, unitate non est unitas scientire, nec I
causalo a ratione. Si primo modo,sic .scientia una, cum tunc non sit unum
adhuc potcritesse realis : nam nihil est scibile, nec unum intelligibile ; vel est
sul)jectum alicujus scicntije, nisi ut analogum ad contenta sub ea et tunc :
consideratum a ratione ;
quianonnisi ut scientia non erit una ab ipso, sed ab
est universale ; ergo oporlet dare, quod unitate principalis, ad quod omnia alia
sit de ente causato a ratione, quod est attribuunlur, et illud est Syllogismus :
idem cum aliis duabus. sicut unitas Metaphysicaeest ab unitate
5. Ad rationem quidem pro prima posi- subtantia3, ad quam omnia alia entia
Adraconesaiia- [[qj^q patct argumenlum non valere attribuuntur,
;
ruin opimonum. ' ' •^
quia arguitur ab insufficienti divisione, Dicendum ergo, quod subjeclum pri- 7.

Conclusio.
et facit fallaciam Consequentis. Patet, mum et proprium Logicce est Syllo-
quia dosunt ali<i3 duic conditiones sub- gismus habet enim primam conditio-
;
jecti. Ad -'
:^t iritatem Boetii dico, quod nem, quia statim post determinationem
Logica est de illis : sed illa non sunt de ejus partibus in veteri Logica, in
primum subjectum, sed sunt commu- primo Priorum cap 1. pra^mittit ejus
niora subjecto ; 'sicut dicimus, quod definitionem. Et secundam habet, quia

omnis scientia est de ente, quia nulla in eodem multas passiones de ipso os-
estde non ente. tendit Aristoteles per illam definitio-
Adrationem positionis tertige dico, nem, ut modum, et figuram in illis de

6.
quod laborant circa idern, non quod inesse \ et in modalibus, ut habere tres
idem sit subjectum ; sed quia in Logica terminos in illo capitulo : Quoniam
consideratur illud, per quod circa om- igitur in illis figuris, per hoc quod
nia convenit laborare : nam circa est ex necessitate, accidere conclusio-
multa laboratur in scientia, non tamen sionem, elc. Et tertiam similiter ha-
propter hoc quodlibet illorum est bet, propter ipsum enim.in veteri Lo-
principale subjectum illius scientige. gica determinatur de ejus partibus
Quarto, scilicet Orationi, deficit se- integralibus , scilicet de Incomplexo,
cunda conditio, et tertia. Et quod ac- Enunciatione , et de partibus subjec-
cipitur, quod convenit Syllogismo, dico iivis in libro Topicorum , Priorum
quod non convenit nisi aBquivoce ei, fôsteriorum , et de aliis speciebus
et enunciationi : et a^quivocum non est Argumentationis ;
quia illa reducun-
subjectumin scientia, quia non potest tur ad ipsum, sicut imperfectum, ad
definiri ; sumitur enim in definitionc perfectum st de Syllogismo sophis-
Syllogismi pro argumentatione. stico, ut de privatione ejus, quia ejus-
Quinto, scilicetArgumentationi, deest dem est cognoscere habitum et pri-
primum, non enim ab Aristotele us- vationem : sic ergo penes ejus divi-
quam definitur Argumentatio in com- sionem, et attributa illi, patet divisio
muni ; nec ponitur ejus definitio, ut Logicse.
principium scientiae , licet Boetius eam Ad primum argumentum concedo, 8.
definiat in Topicis suis. Secundum quod scientia est de Syllogismo per '^j^Jl""^""'""
etiam deest sibi,ut manifestum est se- Syllogismum aliquem particularem. Ad
cundum rationem generalem. Tertium prinium contra hoc dico, quod Syllogis-
;
Ql.FSfU) III
inus iste per quem habelur sciL;nlia, riiulta requirit «leterniinuM, prupici ejus
iiotu.s esl quoad verilaltTii prieniissa- ooîiitioneiii : lunc eniui iJe illiti multiii
rurn : quia sunt [)ropositioiies iiiiniedia- (»j)ortet in illa scieiitia considerare, et

ta( illalivfr' conrlusioiiis, et quantuni ail cum lioc de ipso subjfctu : ergo uliqua
iiliilioneni conclusioiiis ex pnemissis pars scientia) erit «1»^ illo subjeclo, §e-
quia illatio est per se manifesta ; cum ciindum se j>r<)prie, qiioil esl suhjec-
Syllof/ismus pcrfeclus sit, r/iii nul- tiim totius : ita est tiic, ut patet de oclo
iius iuditjct ad lior ut ft/)j)firc'ai ncccs- libris 1'hysicoruni respectu totius scien-
sarius.\. rriorum, cap.l. iil est.ad hoc, tia> naturalis.
ut maiiifestum sil Conclusionfin .sequi .\d tertiuni dico, qiiMd illu propo.si- 10.
ex Tra^missis. Sed iste .Syllogismus, tio.Aristotelis A'</</7 est in intcltcctu^ Adltrtk
per (piem liabelur scienlia, est ignolus, i/uin prius fuerit in sensu^ vera esl de
quoad passionem ilUim, qua; dcmons- to quod est primum intelligibile. nuo«l
traturde Syllogismo in communi, se- estscilicet «///()'/ i/uiit est rei materia-
ciindum quam ipse Sylio.îsmus in com- lis ; non autem deomnibusper se intel-
imini est ifrnotus, non cnim (]u<'eritur liLMbilibus, quia nmlta per se intelligun-
copnilio de Syllogismo in communi, tiir, nonqiiia speciem faciunt, in scn-
nisi quo;id passionem ; ct ita non su ; sed per rellexionem intellectus ;
Im / «.1 til ftr

est idein notum, ct ignotum secun- (;t ita est de Syllogismo : in plus imim
dum idom. est pcr se, quam primo, utdicilur I.
.\d aliud contra lioc, dico, qu^xl Posteriorum, t^^^xt. -. I.so.sceles enim
mtin esl ite
1) pi r
scicnlia o.st de Syllogismo, per quem per sehabet Ires angulos, .sed non pri-
estscienlia. Et cum qua,'rilur per qucin mo.
Syllogismum? dico, qutjil perseipsum; \\\ speciali circa librum ror|)hyrii, II.
(juia iiKpuinlum per ipsum ostendilur qua^rendum est de rniversuli. Et quia

txlrr iwmlm.
passio alicpia ile (•(•mmimi Syll(~>gis- omnem qua^stionem praM-edit, quid di-
mo, ostendiliir de seipso, iiKjuaiilum cilur per nomen, ideo notundum, qu "d
est Syllogismus, nec aliter est scientia 1,'niversale, sicutcetera concrela. tripli-
dc parliciilari. ciler sumitur. nuandoque enim sumi-

9. .Vd sociindum principale argumeii- tiir pro subjecto. idest. pro re prin i
ftcuniiuin.Syl
i/llO'lllJ-
tuin, dico, (piod Syllogi.smus (luoad intentionis. cui applicatur intei
iHin
ct
li-
lo-
proprielates formaliter ipsum conse- univorsalis ; et lioc modo univer-
r.
ini n'>n (picntes, est subjeclum libri rriorum ; esl priinum objcctum intelleclus.<Juan-
rilicari
''111 lon- cst aulem subjectum tulius Logicie, dotjue sumitur pro forma.
miii III .w-i>ii-
(luoadomnes passiones in se,vel in suis prore secundo) intentionis. causalu nb

partibus inlcgralibus, et subjectivis, vel intellectu. el applicabili rcbus pr;
reducibilibus ad ii^suni : nec oporlet intentionis ; et sic loquitur I
subjectum pr;edicari de omnibus in proprie de Iniversuli. 1Vr(i<> n.
scienlia consideratis; sed esse id. prop- pro aggregalo ex si..,
ter quod alia consiilerantur, ut patct de mu ; et illud est ens r^r a
subjeclo nnturalis . scienti;r, quod esl agprepal diversas n . ex •.
corpusmobile : ibi agitur de motu et non (il unum porw: et sic n^^n «**t
naliira, (lu.T non sunt corpus m«'bile. de consid. ii-^ nllrniti^ ar'.
Vcl potcst dici (piod major cst fnlsa quia ffe ente pcr a - iii//(i
in scieiiliis (juaiido subjcclum b.tiiis m/' /<//<?. pvr Ari^^tolelpm «»o\t ^ \\
I
7-2 SrPKIl IINIVEIISALIA PORPilYHII
phys. quia nec (lifMnibile.Taiituin igilur luiii quiddilatimnn non inclusum virtuali-
de celero liel sernio de Universali secun- ter in aliquo prioriad illam scientiamper-
tinente, primo notuni, secundum rationem
do niodo sunipto, non autem de aliis, etc.
formalem propriam, et absolutam, virlua-
liter, primo continens uoliliam omnium ve-
EXPOSITK)
rilatum, adxquatum illi scientiie, cujus est
12. 1)E Primo, subjectum solelsumi mullipli-
snbjectum.
Suhjecium muiii' eiter, ul palet per hos versus.
flec. In qua descripLione ponuntur sex con-
Objectum verna, posilum sub, cui, guod inhccrel,
ditiones subjecli in scientia, ut habet iste
Quod prius esl copula proprii logicaliter infra :
Quod simul ars, el habel, bis sunl subjecia quaterna. inprimo IleporLalionum, qu;estione pri-
In proposito capitur ultimo modo, pro ma. Sed ex dictis ejus ibidem, melius col-
quod speculaLur intelligi poLest ratio subjecti materialis, et for-

illo vidolicet, circa
lectus in scienlia, quod verius objeclum, malis, et condiLiones ulriusque, sub his
quam siibjectum dici debet, licet, ut aliis verbis : Cujus passiones, et proprietales
videtur, id quod totale est, ut conclusio considerantur ,

principiis subjicitur pri-
scita, objeclum, et propinquum dicatur ;

mo occurrentis , alia per ejus rationem
id vero, quod partiale, ut extremum con- inlellectiii occurrunt de quo considerata
clusionis, proprie subjecLum dicitur, et reliqua prsedicantur, significativum, deter-
remoLum. Aliud est enim quod scitur, minativum, et specificativum ejus exislil.
quia conclusio ; aliud quo, vel per quod Voco scienLiie subjecLum maLeriale pri- suhjectumpn,
quia medium ; aliud de quo,quiacon- mum, eL illam, sub qua omnia cognoscibi- ll'tfonis ^logL
clusionis subjectum ; aliud quod de alio, lia de subjecLo infra ambitum scienLise
quia praedicaLum conclusionis. Ideo aliud conLinentur, et principiis subjicitur : alia
cst dicere scibile esL, eL aliud subjectum, ul deipso, et nonecontraquoerunLur : ab in-
qua3sLione tertia prologi SenLentiarum lia- LellecLu perfecLe cousideranLe sciLur, et
bet iste. Scibi'e enim esL conclusio, subjrc- secundum quam illa est deipso, et quieli-
tum vero exLremum conclusionis. Solet bet alia per parLicipaLionem, et imiLaLio-
etiam disLingui in maLeriale, et formale. nem iilius, digniLaLemque sorLiLur, ap-
Item in primo-intentionale, et secundo- pello rationem formalem sujeclivam.

intentionale. Ilem potest dividi in subjec- Voco subjecLum prtiedicaLionis Logica3,
tum proedicationis, attribuLionis, et prin- ens raLionis,vel iuLenLionem secundam. AL-

cipalitatis. Sed de necessiLaLe subjecti non Lributionis Syllogismum, sed principali-
est, ut prfedicetur de omnibus in scientia ter Syllogismum demonstrativum, liceL
consideratis, prsedicalione dicenLc lioc esL alii aliLer assignenL. Exemplum in MeLa-
hoc. Nec illud, quod est principalis pars physica, praedicaLionis ens ; aLLribuLionis
subjectiva subjecti in scientia, assignatur substanLiam, sed principaliter genus sub-

communiter subjecLum ejus, nec illud, sLanLiarum separaLarum, subjecLum poni-
quod esl formalis ralio subjecLiva, dicitur mus. Sed leneo probabiliLer, quod idem est
subjecLum, sed poLius ratio subjecliva; nec subjecLum in scientia, duobus ultimis mo-
intentio secunda applicabilis subsLraLo dis, cui aliquando conveniL, liceL non ne-
scibili (qufE subjeclum diciLur) poniLur cessarioin quantura subjecLum primum.
subjectum ; nec conclusio scibilis ponitur Vide hunc qusestione primasexti MeLaphy-
subjectum. sicse. Quid Logica, pateL quaestione prima.
13. Patet igitur quod in proposito capitur .^^^(fo.^/swMS Graece, ut quibusdam pla- ^^
"" subjectum remoLum primo intentionale, ceL, dispuLaLionem significat Latine : et
butwuirûi^d.
vel secundo intentionale (dummodo pro syilogizare, dispuLare, vel probare. Vel
substrato) maleriale, el atLribuLionis, quod Syllogismus collecLivum posseL dici. Sed
sic describi solet : Kst quod habet concep- Pliilosophus definiL eum per Koyu, quod et
. :
Or.F.STIn III Ti
argiiinenlalionom, el (^ralionem, et curaiu cei .syilugismits pr(M*c«lal ex falsiri, uLomt'

et pone omncm coiiiplexionem siîificat valis laiiienaliisroiKlitionitius reiiui«itis ad
dum desuiil cnim noiiiina Cir.iris, dicunl Syllojîsmum, drlwlrliri Sylj. ,.
^6ya, ct errare nequciint. Dividitur aulem Nam Syllogismus s<' lialiol an iiuginimni
Syllogismus in simpliciter talem, et con- Dialfcticuin, et iHMiionslnilivum, sicul cir-
iit'i> Syllogh-
el i. in-
in \ .
tracte. Scd prius in primo-inlcnlionalcm, culiis a«l cinMiluin li;îeum, el a-m-uui,

tioiiit.
el secundo- inlcnlionalciii dividi delxH. (lirculus vero nullam nuiteriam .nihi deler-
.Secundo-iiilcnlionalis vcro iii illa duo. Vo- minat: unde iiKiuacumqite refierialur, sive
co enim j/rii/in-inlenlioiifiletii Syllofjismum forti, sive debili, dummodo forma ciiruli
in voce, vel in scriplo, vcl in mcnle, ex salvctur, circulu.s dicitur. Ita dc .Syllogis*
trilms proposilioiiihus formatum. S'r/<n'/o- mo dicciKium esl, el quai scquuntur alia.s
inlcnlioudlem vcro appcllo rcsficclum ra- divisione.s, el acceplion»?s SyllogiHUii, 1, el

tionis liabilus pra>mis.saru;ii ad conclusio- 2. friorum hafwnt perlraciari, el aliqua in-
nem, vcl sigiii comj)lexi di.scursivi ad suum fra, in .secundo articulo, et lerlio.
significatuin. Vel .secundiimalios, est quaB- Divisio qua\slionis communis esl, nisi
dani rclalio ralionis, (jua cx muUis con- quod secunda pars sul>dividi polrsl, ul sla-
nexif-, ali({uid aliud cognoscilur infcrri. Fil lim dicam. )rdo vero palel. Posiquam enim
(
dicilur siinplicilcr talis ab.solulc sumptus, visum esl, (jiKjd Logica est scientia, elcoin-
qiii I. Priorum sic (lcHnilur. munis, elspecialis, diversimode lo«juendo:
Sylliigiim>n
ifuid
Ksl Dralin, inqnn, ijiiihusihnn poKilis, ne- congruum eral consequenter qua-rere de
cessf rsl /iliiii/ arriderr' co qnoil /wi'c sunt. subjeclo ejus. Et tanlum de primo princi-
lilud ((uod comniunilcr addilur el conrcs- pali.
sis, noii csl ncccssarium ad rem, licel forle Db Secl.nuu ad partcin negalivam argui-
IS.
ad li niiiicin, vel ad Dialcclicum, polius, lur tribus rationibus. Prima aliquanluluni
(piam ad Posleriorislicum spectal.doiilralii- la'di(»sa esl in forma ; ideo fonnetur sic
lur aulcm illa iiilenlio Sylloijismnx pcnes Omnis .scienlia est per Syllogisnium : se<l
divcrsas malcrias, (luihus .ipplicalur. sicut de Syllogismo «'Sl scienlia ; igilur .soienlia
comiiuuiilcr.sccund:c iiitcnliones vari.inlur dc Syllogismo cst per Syhogismum. Dis-
penes fuiidamciilum. Dicimus eniiii Syllo- cursus bonus. quia in tertio prinKr : sed
gismorum .ilium Tojiimrn, scu Dialecti- conscqucnsesl falsuin.igiiuraliquapnemis-
cum, .iliuiM Deinonslratirum, aliiim v«*ri) .saruni : iioii major. igilur minor. Major
F.lenrhmn a[)par('iitcm, scu Sojdiislicum. cnim pat»'l fier illtid primi IVjslerionini,
Ou;c divisio cst accidcnlis in subjccla. Ma- lexl. commenl. 5. Scire r</ effertus liemoHS-
leria eiiim prob.ibilis, vel nece.s.saria. vcl trationis, Drmonstnttto veru > mns
falsa, id esl, i^roposilioncs tah^. t\\\\v di- fariens scire; ibidem. Minor veroi-î |ii>i, .
cunlur malcri;i propiiKiua Syllogismi, acci- lis Syllogismum cs.se subjcoltim U)gira', do
duiit ipsi Syllogismo, sicut cl c coiilni : subjccto namque scientia hnltetur, el esl
sicut Ii;ibcl Doclor islc supcr I. Klcnclio- .scictilia. Falsilas attlem
ritm, (iu;csl. J. Son esl, iiKiuil, de rnliitue balur dupliciter, quia daia ...r.iaif
Sylliujismi qiiod iiroreilnt r.r veris, ncque aul cril processus in intinilum, a I ...,
er neres.<(nriis, neijue c.r jirolxihttibus :

j.pil notum. el ignotun), cl per «'•"
quin necrssitaa, sru jtriuritas, et t*€rilas, nolum, el iion noium tm.vI i«8i ...U
et probnbitilas, sunt proprietates ijisiu^ pnmi pnncipil, I . nrnKi .1 M

rei. d(>Syllogisuio habolur s. , aul iirilur
ti. Cuiii igilur Syllogismus. socundiim por so. aul per alitim. si |ior aliufn. qunru
.suum roriirilcsi.LTiiiricalum,, sil ens ratio- deilloalio. nul dc Ipso esl s. aul
nis ; illic propricLilcs non erunl .Syllogis- non : si non, Igilur nec de Sy! > io
iiii, in (luanlum Syllngismus esl. liKle li- communi. quia si illuni alium oioe
71 SrPEU liNIVKRSALlA IH)KPiIYiUI
Syllogismum parliculaiTin. (lonscquerilia scientiai, cLc. ubi supra, q. 2. EL supor il-
palel, quia oadom csl scicnlia liominis, eL lud prirai PosLor. LoxL. corament. 43.
liujus quod onim scilur priujO,

hominis :
Scientia habet genus, subjectum, partes,
ol per se de communi, sciLur per se, licel rt passiones, et principia habens. Sicut
non primo do parliculai-i ipsius, uLliabelur igiLur Lola scienLia ad parLera scienLiye,
1. Posleriorum, LexL. commenL. 10. Si voro iLa subjecLura LoLius se videtur habere ad
deLur, quod de illo alio esl scicnLia, quii:ro subjocta partiura scionLicC. Minor vero
ul prius, auL por se, auL per alium, cL ila comrauniLer poniLurab oranibus.
processus ininfiniLum./;?/?;i//?<maulem )ion TerLia raLio clara esL ; eL aucLoriLas,quae
potesl pertransiri. 2. MeLapliys. texL. coni- allogaLur ox libro de Sensu, eLsensaLo, est
raenL. 13. ILem, 1. PosLer. LexL. commenl. forraaliLer isLa : Nec o.iiim, inquit, intelli-
6. 34.35. eL36. eL 2. de GeneraLione, Lexl. git intellcctusqicoe exterius non cuin sensu.
commenL. 36. Et est ignotum, ibidem 2. Similis auctoritas in principio 1. Posterio-
MeLapliys. eL 1. Physic. lexL. commenL. ;55. rum, oL alibi s;ope. Arguraenlum post op-
Et aufert naluram boni, et nemo conatur posiLum Langit implicite Lres condiLiones
ad ipsum. 2. MeLaph. lexL. commeiil. 8. subjecLi, quas infra poniL DocLor. (lum
quod esl conLra raLionem scibilis, el scien- enini dicit, quod passiones Syllogismi in
Lice 1. MeLaphys. Omnes homines, elc. Logica principaliLer de eo demonsLranLur,

56. Secundum principale probaLur, sciliceL osLendit quod Syllogismus habet passio-
({xxod tuncidem esset notum, et ignotum, nes, et guodquidesl Lanquamraedium, per
quoe parLicula ponilur communiLer in fine quod de ipso deraonsLrantur. Et quod pos-
toLius argumenli, sed debel applicari im- Lea addit, et de aliis propter ?psum, deno-
mediaLe anLe illud secundum, Lum, quia tat attribuLionera oraniura aliorura ad Syl-
illud, de quo quaeriLur scienLia, esL igno- logismura.

tum, anLequam de ipso habeatur scienlia : In secunda parte quoestionis Lria faciL. is.
igiLur qua^rens scienLiam de Syllogisnu, Primo, recilat sex opinionrs de subjecLo

anLequam aut per inventionera, auL per Logicoe. Secundo, reprobat quinque prio-
docLrinara, sciaLproprieLaLes ipsius,de ipso res, et rationes earura solvit. Tertio, susti-
deraonsLrative ; liabet ipsum tanquam net ultimara, ipsara declarando, el pro-

ignotum. Et cura, ut prius, oranis scientia bando. Prima opinio ponit conceptum for-
habeatur per Syllogisraura, sequitur quod raatiim ab actu rationis esse subjectura
scientia de Syllogismo habeatur per Syllo- Logicoe. Ubi advertendura, quod conceptus
gisraum : aut igitur per se ipsura, et tunc potesl sumi quadrupliciter. Uno modo pro
idera erit notum, et ignoLum. Erit enim actu concipiendi, vel specie intelligibili,
notura, si pcripsuni acquiritur scientia, ut habelur 1. Perihermenias in principio,
quia per ignoLura nihil sciLur, sed seraper quod Voces sunt notoe passionum, vel con- coweptus û
''^'''^' *"""
esseL peLiLio principii. Si vero per aliura, ceptuum anim-je. Secundo modo propoLen- tw\
uL puLa parlicularem Syllogismura, tunc liaconcipienLeimproprie. TerLio modo pro
eliam sequitur idem ;
quiasicut scito cora- quiddiLaLe concepta, ut estsub co7icipi, aul
muni, scilur quodlibet parLicuIare, posiLa moLive, aut terminative.Unde referL dicere
constanLia subjecLi : ita per oppositura objecLum sub concipi, et cum concipi, uL
ignolo comrauni, ignoratur eL particulare habet Bonetus 1. Metaphysicae.
et hoc quantum ad notitiara quidditati- Quarto modo pro respectu rationis cau- conceptus quid.
vam, et passionalem ipsius. Ilactenus pri- sato, vel derelicLo in objecLo cogniLo. Sed
mura principale. DocLor nosLer, in TheoremaLibus suis, sic
17. Secunda ratio principalis patet. Major describit conceptum : Conceptum, inquit,
enira illa, quara assurait, fundaLur super voco, qui actum iniellectus terminat, hic
illud LerLii de Aniraa : Secantur enim objectum dicitur, vel intelligible , vel in-
.
o(m:sti<» III
teUeclum, vel intcUcclio. Primum cmnmu- .sui an lormmo.s. LuUe l. riiuruui iii priii-
nisstmum est quia ad omnci />o(cnlias ; cipio, definilur lerminus quoti cmI in */"
se:unlum ommunc ad objcclum intcllec- renolvilur jjra'j,osili</. Kl tiumilur in i>j-
tus , in })ot",ntia. vcl in actu ; terlium gica, per simililudinem a<l (ieomelriam,
propr.ufn ; quarto utuutur ,1 rahcn, ut .1 vi- in qua l<*rininus, t;i<yiW>r//»«/e dicilur : ul
centui, et Averroes. Sicut autem irilrnlio hahct iJoclor in I. qiwsl. Antepridica-
xquivoce dicitur de objccto, iiotcntia, tt <lc mentorum. Sicul enim re>ujlulio (iramiiia-
actu, ila et conceplu.s.lja-c ille. In proposito lici ad Iiltei*arn,linquatn ad ininiiiium,
est
igilur sumilur qu;irl > niodo, ut (Jicil I)oc- el ad oralionem composilio, laiiquani ad
I tor infra, improljanJo has opiniones. hicil maximum : ita Ix)gici ad lorininum, ul ad
onim primam, el sccundam non «litTerro, minimum, el ad Syliogisinum, (anquam
el arguilur implicile pro illa opinione sic : ad maximum. El liene addilur inleUiijen-
IUud eslsubjoclum Logica*, quodomnihus tia, ad dilTerenliam memoria*, el inlellec-
in Lo;,'ica con^îderalis, est commune : scd tus : nam inteUigentia dicil inielleclum
conceplus !brmalus ah aclu ralionis eslhu- suh actu. App<'Ilatur enim tnteUigentia,
jusmodi : igilur, elc. Vel Enlhymematice, quoad prinmm actum inens, quoad se- ;
.sic (ol magis ad inlenlionem Doctoris) cunduni ; ot ratio, quoad lertium, ifwe in-
Conceptus lormalus ah actu ralionis. "st telleclus. l'ra.'tor cogniti(jnein simplicium.
conimunis ouuiihus in hogica considera- est n(^cessarius secundus actus. videlicel
lis : igilur esl suhjeclum ejus. Assunip- compositio, et divisio, in quo verilas, el
lum prohat discurren(h) per actus ralio- falsitas consislunl, primo Perihermenias.
nis. Ralio enim esl virlus animu* inlellec- in principio. £t ultra secundumesl adhuc
lualis, faciens currere causam in cau.sa- neces.sarius terlius, pcr quem aul scientia,
lum, ut aliquihus placet : sed in proposilo aut opinio, aut certe deceptio aggene-
rationetn, cl inteU rtutti pro eodom capio. ratur.
IJnde Augustinus de Spiritu et Anima, in- Applicando dicit opinionem, quod de 9X
quit quod Jialio est itnltni aspeclus, <juo conceplu fortnatit a primo aclu, elc. l'bi
per sc ipsutn vcrutti itiluetur. El hujus- inlolligilur ordo, el originalio, el non cau-
modi esl intclloclus, ul palel. Cujus ac- .salitas. Vult onimdicere, quo<i inienli<
'
lUltl
tfClU i
lu.s esl tripIo.K, .scilicet indivisihilium in- secundu', de quihus esl lilxjr Pratiicamen-
tolligcntia, composilio, ot divisio, ot dis- turuni, ut puta gencralissimum, sulktlUr-
cursus a nolo ad ignotum. .Sfd .\rislotelos nvm sjKcialissimum, dijferentia, el gi ;.
3. do .Vnima, text. commont. 21. ponil t;in- raliter incitmplexum, ftuidanlur incom;
tum, (luos piimos, licet ex secundo possit xis, qua; primo actu inlelligunlur. el lu
tcrlius inrorri. Tortius vero polost suhdi- de aliis duohus actihus intellige. .Non quod
vidi in di.scursum doceptivum, opinati- pt*r illos primos aclus cau.scnlur. .ned p«'r
vum, ct sciontilicum. se<iuenles collativus. licel possinl poni
I'.t.
I)e variolalo acluum intdlcclus, ol an modi intelligtMidi in primis aclibu.^. ul
formalitor, .sou ohjcclivo, an c«'rla ohjoc- (Iu:i'slionihus se<]uenlibu.s (anp>(ur. Vel
tiono distinguantur, Iiahetvidorialias, ((uia forlo loquilur ilu Doclor f^ mtvfo. atin :n-
transcendil proposilum. Non oporlct onniia fra, (luieslione prima Ai.
hic ad plcnuni porlractare, communitcr rum, videtur p<)n<»rt» I. i d»» m»»li'».in-
dicta sui)[)()nanlur. ler rem. <•( v«K*em : quotl
Vide ea, qua' alias sup< r fornialitiUej» debet, notavi c»- ra, el .lujjer pri-
notavi, hic, ct alihi. (lum autcm dicilur mum IVrihermcniaii. ol ahhi. Muiii <niim
inJivis biliutn inteUigcntia, advcrlondum, ibi palpitanl. el varie hKiuunlur de in(en-
-
((uod lcnnini iniomplcxi ap[M llanlur in lionibus .s^vundi»*. el !
Logica indivisibili'1, (juia rosolulio I.ogici omnia in .s(<\]ucn(ibu.riracubo. hi (|uiKi

7() sijPEu i;nivkrsaija POUIMIYIIII
ibi addilur do nom oyiai, el suIjjocU) ip- vol in concroto. VocanL enini primam
'
in- ^pinio phi t/
mx, el alion
sius, inlellig-cnda esl illa noiHlus niela- Lenlionom in abslracLo concepLum esseiiLia- «'e sec»<i(/..v
leiit Onibiis.
,
pliorice, quia ul loluni dicilur novum, res- lem rei, quo videliceL inlelligiL intellocLus
pecLu parliuni, ila scionlia do Lolo, ros- ossenLiam rei absoluLe : sed ipsam concre-
pecLu scienliif parliuni, nova appellari po- LivesumpLam dicuuLobjecLum sub concipi.
LesL, quod de Syllogisnio, ot suis parLibus Secundam auLem inLenLionem absLracLive
inLogralibus propinquis, do quibus in li- dicLam, appellanl conceptum accidentalem
1)10 rerihermenias, oL remoLis in libro roi,quo vidolicet intelligit intellectus ali-
pnrdicamenlorum, contbrmiLer inLelligon- quid superadditum essentiae rei, ut esse
dum esL. Vel forle illa novitas proprie pos- in pluribus, vol csse in uno solo, et sic de
sel inLelligi penes invenLionom, eL AucLo- aliis. Concretive vero sumptam appellant
res, ul aliquibusvideLur.DivisionemauLom socundam intentionem objectuin sub sic

Logiciio sLaLim Langam. Secunda opinio co7icipi. llunc moduin dicendi reprobat
poniL inLenLiones secundas esse subjecLum Franciscus xMayronis in Conflatu super pri-
Logictie, ul vulL UoeLius, el arguiLex com- mum sentontiarum, dislinct. 23. qusest. 1
nmniLaLe earum conlcnLis in Logica. Et posset tangi ex dictis hujus DocLoris

21. Sod quia hic fiL sermo de secundis in- ibidem, eL in 4. disLincL. 1. qua^sL. 2. eL in
LenLionibus, principaliter in his quaesLio- isLa Logica ScTepe, uL infra tangam. Alii ve-
ne videamur Lransgredi. Pro dero, uL Franciscus, in loco prijedicto, volunt

nibus,
claraLione eorum, quno sequunLur iu prinuim intentionem nec actum intellcc-
sequentibus, convenit videre intentionum

tus, nec speciem inlelligibilem, nec quid-
secundarum orLum, originem, causaliLa- diLatem in esse cognito, nec quidditatem
Lem, eL onLiLaLem : uL reciLaL enim Com- in esse intelligibili, debere dici. Similiter
menLaLor LerLio de Anima, comm. 4. secundam intentionem negant esse secun-

Maximus sermo dtbet esse in principio darium conceptum, seu accidentalem, vel
secundum PlaLonem, quia socundum Aris- objectuni sub sic concipi, el (quod magis
LoLelem primo (ôcli lexl. comment. 33. absurdum esL) nec respecLus raLionis, sed
minimus error in priiicipio, fU maxinms apLiLudines quasdam, ex natura rei conve-
in fine» nientes ipsis quidditatibus.
Notandum igitur primo, quod inteniiu Alii vero altius volantes,sequentes ves-
23.
potest sunii tolies, quotios conceptus, ul tigia Doctoris Subtilis, assignant ordinem, opinio (lUoiv.
supra, pro specie videlicel, vel actu sensus, et modum producendi, seu causandi se-
vel inlellectus, pro potentia, pro objecto cundas intentiones, hoc modo.
cognito, vel respeclu rationis, vel compa- Nam in primo signo ponunL objecLum
ratione passiva : et sicut solet distingui reale, sive quidditatem materialem.
conceptus in conceptum essentialem, et ac- In secundo intellectum agentem.
cldentalem, primarium, oL secundarium, In LerLio operationem ejus abstractivam.
elc. ita et intentio. In quarto opus ejus operaLum, scilicel
Secundo adverLendum, quod de secun- quidditatem abstractam, vel speciem in-
22.
dis intentionibus diversi diversimode opi- telligibilem.
nantur. (ûidam enim, uL sanctus Thoinas, In quinto moLionem activam ipsius spe-
et sequacos, voluerunt dicere, quod se- ciei intelligibilis, respectu intellecLus pos-
cunda InLenLio esL secundaria rei objectalis sibilis, ut passivi.
consideratio, vel conceptus secundarius : In sexto, ipsum intellectum possibilem
sicuL prima intentio, secundum ipsos, est cum sua motione passiva.
rei conceptus primarius. Et alii subtilius In septimo, primum actum intellectus,
indagantes, volunt lam primam, quam qui dicitur productivus, de genere Rela-
secundam, posse considerari in absLracLo, Lionis.
oi^-r.vrin III 77
lii oct.ivo, sf('uii<lmM .•icliiTn irilcllprlus, Pr-j-liMca «Jubmrn esl, an 'i-
pnj'lucliim (MT piirir.wu, (jui csl aclus iri- lionos [Kxssint caiis-iri [XTacmiu . .s.
lolligoiidi, niiii siia (lirlioijc pfissiva, vl osl Ilorii, ox quo illuin p*^
... (^
(Jo gciior'(i Oii.-ilil.-ili-,, pcr (fii*iii njhil i««alo quaro omisorunl pr- •
u?
pro'Ju<'ilur. sonsitiva extoriori, • iri .ri. ,-
Iii iiorio, fuii(J;ilioii('iri ojiis in inlolloclu sariu (.saltom pro hoc slalu) pr.t . , ar
[Kjssibili, fKT aliiiiii acLuiii, do gorier"e Ac- cugnitioni in'.elleclivu.>. Meo omilleiidu lol
liouis. laboros ((iii faslidiiim [xjlius, el obiceui,
Iri dociiiio acluiii ci»iui)ai*alivuiu, sou col- arl littor-.im l)uclui'is inlelligondam, ju-
lalivuiu coinf)aiMriloin duas, vol plur'os in- vonibus inducunl.
torilioncs f)rimas ad irivii^cin. Ultimoid quu*l oxp<Hiiiiii.s, pnjjuvenum r.
Iii unil(?ciino firoduclioncin intonlioiiis introluctiurio, vidclur, liuc iiiuclu do^Îara-
socunda', consurgonloTn o,\ conipar-aliono bu : primu quaHdani distincliun<>s pra'po-
pr';p(licta. nondu, .seiMindo ex hi.s dicla (|u:t'dam infe-

In diio locirno ipsain .socundam inlontio- roridu, iri quibiis supradicli mu<ii diceiidi,
nom causaUiin, cum sua (.'auâlitato, et pr-o- in quantum .salvari possuiil, cullucalx).
ductidiic f)assiva. Prima orgo dislirictiu sil isla.
Iii torli(j(J(»(;imo ojus rocopti«i:iciii iii ol)- Irilcntio est duplox, prima viiiuinfi, ct /w» i«i. n
jocto, sivo in (juiddilalo |)rius cognila. .so(Minda, ot utniriuc [K)IosI siimi pn» for-
In (]uarlodociTiio, aliiim actuiii rolloxuiii, m:ili, vol pru curinolalu, s«ni sutislralu. Vo-
quo if)sa inl(M)tio sic c.iiisala inlolligilur, cu furnialitor, ot d(? virlulc sermunii,
ot est siiiif)Iox, ot noii compai-alivus, (juia, ipsam inl(>ntio!iom tain primam, iiuam stv
ul vult Honctus, alio actu pr-oducilnr ol cundani, id quo [Kjtorilia iiileiidon.s inlen-
alio inlolli^'itur socunda intonlio. dit, ut li:ibet iste in 2. dislincl. 3H. Sicul
-• '"•
Ex his inforunl. (fuaindam dofinitionom eriirn formalitiM' albcdine ali<iuid dicilur
.socund:o inlonlionis, pr-olixani iiirnis, qu;o albuin, ita inlenli(mo inlciitlens in aliud
in forma brovi, ol absqiio nu«;is, osl lalis :
londil. Kt Ikk" ukkIo forlo capil prim.i opi-
Int"nUo serundfi rsf rrlalii) ralionia, fnn- iiio, su[K'rius recilala, ipsûn inleutiuiiom.
dnld in nliquit iwtmno nr/ns intefi- I*ru connotato vero, alquesubstralo, [X)len-
grnili roflntiri, iiiqu/tnlK ni rot/nito, jilnra tia tcridons, ot ubjivlum, in qiiol l<>ndil,
ol)jfrla ni innireni ronfrrcntitt, lnrminnln atqiic s[Kvics, qua ipsum n^pni-siMilalur.

ad nfiitl extr>'tnuin rjwi em ac/M<, cnnsntn [K)t('St dici iiitontio. hicitur (iuip[K>i'/i/^/i/»r}
jter iirhiiii iutelii/eniii serun /ariniti, re- ab //1 el tenilo, tendi^ . cui up[H)nilur FMiy-
flr.riini, roltntiiotin, jtriitiilits fiioto ijtso sico /•'•mm*').Verumlam(Mi ci>mmiini(er Ix)-
intetlrrlii , nh nli<juibus /nnjirietntil/Wi, gici nori capiunl inlciilioncm ilb» ukmIo.

ronêqitentibus nnlnrnliler tnlii nbjrcta Irido ivf<'rl dicon» tnleittiunem primam,
voitijuiratn. v(l grruniam ; el r^m pniwj*, vel secn"^ '-
.Si>d licol [)r.i'(lictus niodiis dicciidi sil, i///<*/i//(;)iM,al'|uo/'*rr/)«Mi ANyMt, vel »>
salis a|)[)aroiis, et sublilis, plur.i laiinMi intenliu enim <>st [K)(ciit:ri n-^ttis viÎ !
addil, ot i)lura omillil, si cuncla cunsidc- lus, u( supra dixi. !;•
rcnlur. .Non oportot eiiim (ul vidoo) ad gnitiim, vel ali(|uid in ipoo : lerminus vr-
cau.sandum .secundas inlontiones, o|M>i"i(ioro hujus. v«*l illiusi rei. Miwniiuu a- m:e. iiadtr
cuiidum comniuiiiunMu upinioiuMii, nuii di- [)i>IIu lormiiios, coiitra .•
viditur iii agiMiUMii, cl pos>ibil(Mii, cau.sol, lcrniiiiUMi iu luc, vi m : ;>
V(d [K).ssil causiiiv se» uiidas intiMitiones, el l»t. •ciiim pr.ivi.si» lenttti^H, \xhx'm. ihmi
ulioM r'espc?ctus rationis. quamcumi|ue. ?«e<l qua* chI dictio; d non
78 SUI»KU J'N1VHI{SALIA P>)inMIYUlI
oinnem U\\om, sed dum esl pars oralionis : el inferioris, qua3 comparatio passiva est
de qno alias. relatio rationis, ex parte extremorum, se-
Prima ergo inlenlio (ul in summa dica- cunduin eoruni diver^:as proprietates di-
26.
Prima inlcntio lur, v{ ulnosLratesaculissimi Inlenlionalye, versimode nominata. Exemplifica eodem
quid.
communiler de menle Docloris Sublilis modo de homine, et Socrate ; de homine,
ipsam capiunl) Est objeclum cognilwn, vel eLaIbo;de homine, eL raLionali ; termini
cognoscibHe, actu reclo, vel reflexo., ve\ for- vero significantes hujusmodi relationes ra-
maliler, têl ipquivalenler, quod dico prop- tionis, swnigenus, species, differentia,pro- Termini seain
. . „ , intent.onis.
modum
. . . .
,
ler secundas inlenliones, ad inlen- prium Acciiens, superms, inferms, prxdi-

lioiHim primarum, acLu simplici cognitas, calum, subjectum, indimduum, complexum,
super quas aclu collativo appreliensas, con- propositio, Syllogismus, et sic de aliis. Alii
veniL fundare alias secundas inlenLiones, vero conanLur ad tantam abstractionem se
ut infra dicetur; (enninus vero p}'im^ in- ducere, ut dicant tam primam, quam se-
Ejut lermimis
lenlionis est, qui Imjusmodi objecta primo- cundam intentionem esse respectus ratio-
intentionalia, proprie sumpta significat, nis : sed quia illa via est multum intricata,
ut hoino, animal, Socrales, risibile, ralio- loquamur uL plures, et maxime fundati
nabile, album, et sic de aliis. Doctores. Ex his patet primo, quid bene,
Secunda vero inlenlio est relationominis, eL quid sinisLre habenL praidictae opinio-
Secunda intentio
pertinens ad extremum actus inlellecLus nes.
qu-d.
componentis, vel dividentis, vel saltem Secundo sequitur, quod requiritur ali- 28.
conferentis unum ad alLerum. Nam inLen- qua proprietas ex parLe rei, a qua origi-
^f^l^^Jl^^^fon^M
*'''^""'^''* "''*"'
tio secunda secundum omnes causaLur, vel naliter movetur intellectus ad causandum nes quomcao.
derelinquitur in objeclo cognito, per actum huju.smoii secundas intentiones, et hoc vel
intellectus negocianLis,circa rem primge inin objecto immediate cognito, etcomparato,
tentionis, qui non potest causare circa vel saltem mediate.
objecLum, nisi tantum relationem rationis, Tertio sequitur, quod in omni illo, quod
ut habet Doctor iste distinclione 23. primi. poLesL concipi ab inLelleclu, actu simplici,
Et distinctione 1. secundi qusest. 1. arti- potesL fundari aliqua secunda inLenLio, sive
culo 2. dicit quod intentiones secundLX? pro- siL ens reale, sive raLionis, sive positivum,
ducuntur per intellecLum, eL non habent sive non.
esse in memoria prius quam in intelligen- Quarto patet, quare prima intentio (ut
tia. Sed Aureolus, et alii plures (et non abs hic loquimur de ipsa) potest esse ens abso-
re certe) volunt ipsas non causari proprie, luLum, formaliLer loquendo, licet secunda
vel effici, vel produci, sed potius derelin- intentio sit semper respectus.
qui ex comparatione objeclorum cognito- Quinto sequilur error dicentium, termi-
rum. Est namque secunda intenLio Lan- num secundte intentionis significare ter-
quam ens in primo considerato, et tale, ut minum, qui non est res, quia entia ratio-
in summa dicatur, non est nisi relatio ra- nis eo modo, quo entia, et res sunt.
tionis quia nihil habet praecise esse in con- Sexto sequILur quod primeitas et secun-
siderato, ut considerato, nisi comparatio, deitas possunL compeLereinLentionibusproe-
qua consideraLum comparaLur ad aliud, per diclis, auL raLione substrati, vel connolati,
acLum consideranLis, ut vulL isLe in 4. dis- auL etiam raLione formalis significati.
tinct. 1. quaest 2. Quoere Avicennam I. Me- SepLimo sequiLur quod secundse inten-
Exemplo declara-
lur. taphysic. Exemplum in promptuest, intel- tiones possunt dici es.-e in intellectu objec-
lecLus enim hominem,eL animal,
intelligens tive, vel subjecLive, vel utroque modo, ut
diversis acLibus comparat sic cogniLa ad infr.i clarius dicam.
invicem, secundum raLionem magis com- Octavo pateL, quod in secunclis intentio- Proccssusin in
tiitum potest €'.
munis, et minus communis, vel superioris. nibus potest fieri processus in infinitum, '» - Mentio,
bus.
Qr.ESTH) 111
s;iUoTn sfcunflum nunioruni, f|ui;i inU-lIpc- sil ratio refloxionis in p<jlr'i!
lus niillics polrst rofleclcrc siip«'r se el ac- vide in Fr.mcisco MayroniH i. a.

lus suos, cl object.i cognita, el lolies nego- Connalus primi, qurcsl. 2. el alibi : licel
ti;iri (;onip;iralive. in doclrina hujus porinlur comrnuniler ira-
I Nono patel quoi lni,'ica considcnilio matcrialilas, ralio ojus "
j.
qniv. est dc secundis inlcntionibus, non osl nam. .\n aiilom aclus roh.ii vu.> .^n u:iiiu.s,
de ipsis al);tr;ilive, sed concrelive suniplis vcl plurcs, forle infra iMTlrarial/ilur, Hax
quia ut siuil rcsporlus in objfcti^J ('ojjriiilis brovitor siib roinp<'ndio inlerp<inii, de se-
sulijective, ut infra vidcbitur. curnlis inlenlionibus in goncnli, propter
omni, trruiida l)t>(Mmo ct ultimo p;itot qiio oinnis in- faciliorom
I
intcIli;,MMiliam dicj-inhjrum :
>*. lentio s('cund;i ost ens rationis, et non e spocialius aulftn de ipd.n in .s^HjuenlibuM
contra. IHrum autcm nilionis por es.sen- [wrlractalK). (Jiuorc rjuilolinuni <)rkam sa-
ti;im tanlum, vel eliam ralionis per parli- tis «'opiose in F.oglca sua. Ad lia?c el Nomi-
cip;itioncm non hic, sed alibi perscrut:in- nales, suo modo. Vide f)ckam in Logicali-
dum est. bus suis, ct QiujdlilKio serundo, qiues-
2:). Alia distinctin essel liic pondoranda, dc ti(mo 12. et QuodIib<'lo quarlo, qu;isi. io.
ij.mrto^ Homr-
j,ojni,,ii„is primrc impo itionis, ot .socun«i;e Ouodlibelo r,. qu:esl. 2>. el alibi, el alios,
"'"""• Nomcn cnim;>mn7'//n/)'>.s/Vio-
imposilionis. quoriim doliramenla non sunl digna ul
nis esl nomen roi rcalis, vel rationis, e.x- hic colliganlur, s;ilva scm^xT meliori sen-
tondcndo rcvi ad omnc attributnm roi, sci- t"ntia. .Sed cxpcdite, singuiarissime
el
licet nei,Mlionos, privalioncs, non enlia.clc. vide huncsupor I. Metaphysicor. qu.Tsl. 2.
Noincn aulcm primic imjjosilionis divi- in solutiono, con«iusi«)ne .socun-la, in quo-
dilur in nomcn prinue inlonlionis, cl sc- dam n«)til)ili, ol dubiis soquonlibus, el
cund;L' logic;ilis : cl dico Lofjicahs, «|ui;i alibi s;epc. .\d litleram Docloris modo.
nomina sccund;c impositionis sunl inten- Terlia opinio po.iit"/w subjeclum Ijogi- 31.
lionos secund;e Gramnjalicilcs, rjuin niodi cae, aucloritalo .\risloleIis 4. Mcla[)hysic.

significandi, de quibus infni magis. K.\om- text. coin. 5. ubi inquiKôinmenlalor quod
plum primi, ul /^'j//jo ; soL-undi, ul species; goiius scibile Plulo.-;ophi:i\ I.o.:,'i(M\ et So-
torlii, ut n inieii, (/•nus, iimnerKS, olc. phislicii», osl unum : .sod IMiilosophia consj-
NomiiKi l;inicn socundaruni iiitcntio:ium deiMl de eo consideratione deinonsirala-
possont ap[)(dlari (luixhminio lo nomin;i tiva, I.ogica autom considoralioiio proba-
socundio imposilionis. ul p;ilct. bili. .*v)phislica vero dividilur ab eis per
Tcrli I distinctio possol introduci de aclii inlenlionc:u inl(Mit;im in vila. Sophista
inl(dlcctus simplici, cl complcxo, ol itorum onim inlendil .se videri Phiiojophurn, ul
simplici, .scu c()iii[)lcxo :ib.soluto, ot colli- ac(]uiral gloriam. aul aiiquid gr.iliarum
tivo. VA iidliuc si!ui)lici reclo, (sub qiio humanarum ; Pliiltxsophus aule:u lintum
forlc conlincliir, ul subdivisio iiniiiodiale intcndit sciiv veruiu. DifTcrunl igitur in
pr.ecodcns. Vidc .">. Mclapliysic. quiivsl, 2. 1110 lo sciendi rhilusophus, ol Logicus : el
ot ;ilibi in doctrin;i liujus) ol sim[)Iici rt»- lii duo a S«)phisla vilJi' |)rx)li.rn»si.
flcxo, liccl rcflcxus [iro collalivo. in do'- Qiuirla «)[)inio ponil orttliiMm e!«se sub-
jivtuiu l.ogic;e, quod pp'' "• ''im qui *•

triiiJi liiijus, [)lcruni<[uc [)on;ilur, «[uod jô- •
toU intclli^M [XT mo(luiii ('o:ic()mi(auli;i', i|)sa cousi«loralur iii lota '"'i
iiou formalilcr, prior .SylloL'isin I sifut
:m (^tuariiiu divisionum inombra ali;i de Quinla ««i

runTn ur. o\
cl;ir;ibiiiitur, (>t do.so salis [i:il«Mit. \u elia!M f|:iTnc'i*is VMwHi. 1
liujusjiiodi subilivi ionos [lussiul r«vlo [loiii
iii :i«iibus «'ouqilcxis, considcr;i. Ilcni, an couiiuuuita(i'ad ii|u;i'
idciu aclus sil rccliis ««l rcflexus. el quji* nis.

80 SlPEIl CNIVEUSALIA POUPIIYKII
Soxta, vl ulliina, quaiii soquiUir DocLor, tertia probat optime, distinguendo ens in
ponil SyUof/ismum subjocUun Log-ica^. Pro ens reale, et raLionis : ot ulLra ens raLionis
cujus doclaraliono U'ia facil. Prinio condi- in ens consideratum, et causatum, vel de-
lioncs subjocU aUribuLionis pnrmiLlil. Se- relictum. Utraque divisio est {cquivoci in
cundo oas a primis quinquo posiLionibus trquivocata, licet aliqui tenoantoppositum. ^'^'/''
fj^''/*"'^,
roniovot. Torlio ipsi SyUogismo ipsas con- Esse enim in intellectu contingit objective, '•'' .«•/'""W
veniro osLondit. Socundum ibi, du;p pnm.v. et subjective. Exemplum secundi, ut spe-
Tertiuni ibi, habcl onim. DiciL igiLur primo cies, actus, et habitus. Primum conUngit
quod Iros sunL conditionos subjecLi in scien- dupliciter, aut utprimo consideratum, aut
Lia, licoL primo ReporlaUonum, qutBst. 1. ut aliquid in ipsoderelictum. Primo modo
sex ponaL, ul supra notavi, qua^ lamen im- adhucdupliciter, aut scilicet habitualiler
plicite conlinentur in liis tribus. consideratum, auL acLualiter : eL neutro

2V« eondtiouen Prima esL, quod de ipso siL noLum quii modo est ponendum subjectum Logicae,
"'"'*""
um^f.' (,^1^ Qi q,iia esl, qune sunL prascogniLiones quia omnis scientia realis, est de tali ente.
subjecU I. Posterior. LexL. comnienL. 2. Restat ergo quod ens rationis derelictum,
eL quJDsLione 2. Poster. lexl. comment. 1. vel causatum, sit ponendum subjectum
quorurn ulterior declaratio in 3. articulo. Logicse : et sic coincidit cum aliis duabus
Secunda conditio est, quod per suum posiUonibus, ut patet.
qjiod quidest demonstrentur passiones de Ad rationes illarum Irium opinionuni 33.
ipso, ut patet per Philosophum ibideni. Ex consequenter respondet, num. 5. Dicit igi-
quo sequitur primo, quod loquitur DocLor tur quod prima pro prima procedit ab
insufficienU, et commitUt fallaciam Conse-
de quid rei, el non nominis. Secundo, quod
quid eH subjecti, et non passionis, est me-
quentis, quod communiler accidit ar-
diurn in demonstratione poLissima, de quo guendo affirmative ab una condiUone, vel
statim.
ab una causa verilaUs, habentishujusmodi
Tertia condiUo est, attribuLio omnium plures ad ipsum. Exemplum, ad idendita- Ouomodo cont
gat faUacia d
aliorum ad ipsum, et consideraLio propLer lem realem requiruntur tres conditiones. seguentis.
ipsum, lioc pateL 4. MeLaph. comra. l.et in- Prima est, impossibiUtas separationis a
fra aperte, Exemplum de anima, in libro causa intrinseca. Secunda, negatio origi-
deAnima, habet enim ^^^ôd quid est, quia nis unius ab altero sic eorumdem, Tertia,
definitionem, et quia esl, quia passionem negatio separaLionis, et existentise, in rea-

inhjierentem, vel inhaerentiam passionum, liter disUnctis. Modo non sequitur unum
vel saltem non repugnantiam horum. Se- istorum (demonstrando aliqua duo) non
cundo de ipsa demonsU\TnLur passionesper originaliter ab altero : ergo sunt eadem
hujusmodi quodquidest.Tevlioommtx ibi- realiter. Sed coIIecLive ex omnibus illis
dem considerata habent aLLribuLionem ad tribus condilionibus, sequitur identitas ta-
ipsam. lis. Idem, arguendo ex una exponentium

3*. Deinde removoL praedicLas condiliones affirmative, ad expositam, contingit, ut
a quinque primis positionibus, et primo non sequitur, Homo currit, ergo tantum
Iribus prioribus, sallem duas primas mi- homo curril.
nime convenire, osiendit inducLive, eL ob Sic in proposito, cum praedictfB tres con-
nimiam eorum communiLaLem. Non solum diUones requirantur ad subjectum in scien-

enim Logicus, sed etiam Grammaticus, et tia, licet alicui conveniat una illarum, non
llhetor considerant secundas intentiones, sequitur ipsum esse subjectum, nisi eidem
el enlia rationis, ul supra noLavi. EL quod convoniant omnes simu!, oL potc:U reduci
nugatorie ponunLur, ut diversye opiniones, ad primum modum illius fallaciae, quia
oslendil ex idenlitate eorum inler se, quod ibi arguitur a positione consequenLis, vel
manifestum esl de duabus primis, et de poLius ad secundum, quia ab insufticienti
QU/ESTIn III
81
enumnraliono, vol iriducUorio, uldicitDoc- Logicrpesls<»cunfJumdivisionpr' ^••"'»«^sini

tor : ubi molius dicorelur //j'/Mc//o//equam in partes subjc?clivas vei ir. h. ul
divisione, ut plures libri habent, licot ulro- palot in appli^-atione lertite coji ..s. El
qu(; modo po.s.sit staro, vel sine ulnx}ue, ut quia facit menlionem de veleri I/>«ijica. el
alii liabeiit. parlibus .Syllogi.smi, npplicaiido primam
Ad rationes aliarum duarumopjnionum, conditionem, duxi F.ogicie division^m hic
salis clara ost responsio. \ quarta positio- morito intorsorendam.
ne removol duns ultimas conditiones. Sofl Partium igitur .Syllogismi qu:edaTn sunl ^ *f*r*-
quare non priiuam etiam (cum sccundum inlograles, quaedam subjectiva?. 1'arles in
ipsum orntio sit jcquivocum, cujus non est tegrales, qu.x» matoria Syllogismi appellan-
quii) statim tanjâm. tur, dividiinlur in propinquas, el remotas.
Ad rationem illius vi.r, no«ât assump- De partibus remolis.hoc eslde incomple.xis,
tum, quantum ad dotinitionoin Syllojîsmi, ost primus liber veleris Ix)gic,'e, scilicel li-
quia il)i ponitur oratio pro arfûmoiilatio- bor Pr.Tdicamontorum, cui adminiculatur
no, vel agiijrogato ex pluril)us orationibus. lihcr Porphyrii. Do partibus vero propin-
OraUo onim socundum aliam ralionem quis ipsius .Syllogisini, ciijusmodi sunl
convonit discursivre, ot simplici oralioni : enunlialiones, esl secundus lil)er velcris
ideo a?quivoce. Ubi nota consequontiam, Logicac, scilicel Perihermonias .Vrislotelis.
quam formal Doclor, dicens, .Tjuivormn Liber voro divi.sionum IJoetii dcservit aliis
non est subjeclum in scientia, quia non parlibus Logicae.
potest ilefimri, de qua dofinilione debet in- Nova autem Logica dividilur in resolu- --
lelligi, ulstalim tanjâm. Q)uint;e posilioni lori.im, et in invenlivam. Kesoluloria ilc- /»»;•.• m
ostendit nullam illarum triuin conditionum rum alia .Syllogi.smi in proposiliones, et'**'
conveniro. Kx romotiono priin.T conditio- harum in lerminos; quT Iraditur in libris
nis, patel quod loquitur de l.ogica, ut pno- Prioruin, qui esl de .Syllogismosimpliciler
ciso ost tradita ab Arislotolo, ot non ab sumf^to, sive non conlracto, de quo eliam
aliis. (prius onim crat artilicialilor Iradila) est tota Logica : licel aliler, el aliler, vel
quain Hootius dofinil ;irgumontalioncin, ut licet uniformilor, ut slalim dicelur. Alia
patet. 1'alot otiam quod capiL ^wr/prodoli- quo<]uo est resoluloria effeolus in causam,
nilionc proprio di(Ha, ut irifra magis. Tbi el conlr.i, quT Iradilur in libris Poslerio-
adv(^rlo, cumdicit I)0!'tor, Secun Iwn etiarn rum. Invontiva aut<'m alia esl veri loci,
deest sihi, ul manifeslumest, secunium ra- qu:i' tradilur in libris Topicorum: alia ap-
tinnem generalem, quod illa ratiogonoralis pir(ntis,qu:e tnidilur in libri.s Elenchoruui.

potost osso talis : .VrgumoiiLatio non habct SubdivisioiKM horuiu suis in hvis tnneon-
qi(i> / qniil esl ; orgo por suum quo<l quiil ost tur. oualisautem divisio sil S> ii
nihil doinonstiatur do ipsa. .\ntoco(lons pa- Topicuin. el Elenchum. dioilur slnlim. H

tet ox reinoliono prima' condilionis. lionse- quomodo debel inlelligi quod incom|
qucntia voro manifosta. Kx romotione ter- ct enuiiti;ilio sinl purlcs inlegniles Syllo-
tifie condilionis. palot (»xprosso (luod inton- gismi.
dit Doclor ponoro Syllogismum subjoclum (lonsequonler applicando secundam con- jy
altributionis. ot non pr.odicationis, ubi ditionem sulije<'li .stMbilis. dicil quod i«
advortoqiiod pnosupponil non univtx-alio- eodrm, scilicel primo Priorum. mnHas pttS'
ncin ojus. aiones oslcniil Arisloietea de > ^roo,
Inf''rt Igitur conclusionom rrsponsivnm ul nuHlum. el Hgunim. iii illis Ue tm e*$e

;ii| (]u;vsli()iiom, doiiidi' pr;i'dictas condilio- el de molo, id i»j»l. de S> iiuilo
nosostonditconvonireSyllogismo :et primo ex pr.rmissis dei» rsie. et >. el
primam, ox primoPriorum.toxl. commenl. .^«•quitur, el hib*rr Ire* lertmnos m u;

1. Ubi adverlendum. quod divisio lolius pile (el esl 28. I. Pnorum.) Qmoiumm tgi
Tora. I.
82 SUPEK UNIVERSALIA POHPHYRII
tur in h/s (Iguria, el quod sequitur uon sequentiam, et consequens. Cum probatur
est de lexlu Arislolelis ibidem : sed esllit- falsitas Primo quia tunc
consequenlis,
lera Uocloris cum dicit, per hoc qiiodesi idem notum,et ignotum: dicit Doctor quod
ex necesfntal^ accipere coiiclusionem, hoc non inconvenit quod idem, secundum di-
est dictu, quod per illain particulam defi- versa, sit notum, et ignotum: nec infertur
nitionis Syllogisiiii deinonslrantur pas- contradictio nisi per ignorantiam Elenchi.

,
^^^^^f^^^fX
siones pnedictae de ipso, tanquam per me- Verum est enim quod Syllogismus in co:n- *« *"«"' "'''«
dium : quam litteram multi forte pertran- muni est ignotus, quantum ad passionem
seuntsiccopede. Verumtamenaliqui volunt de ipso demonstrabilem antequam demons-
quod modus, et figura sunt principia for- tretur (apud primo addiscentem dico) et
malia Syllogismi. Dicunt enim quod Syllo- similiter quantum ad hoc etiam Syllogis-
gismus habel principia in triplici differen- mus in particulari, per quem demonstra-
lia qu?edam videlicet materialia, ut ter-
: tur, vel per cujus fundamentum est igno-
minos, et propositiones : qusedamtormalia, tus imo magis

, quia passiones primo
,
ut modus, et figura; et quoedam regulativa conveniunt communibus,et secundario par-

ut dici cle omni, et dici de nullo. Passiones ticularibus. Sed ille nihilominus Syllogis-
aulem ipsius appellant conslare ex tribus mus particularis est notus quoad duo, sci-
terminis, constare exduabus propositioni- licet veritatem prsemissarum,etevidentiam

bus, concludere universaliter , concludere illationis, cum sit Syllogismus perfectus
particulariter, concluiere affirmative, vel I. Priorum cap. 1.
negative. Partesvero subjectivas ejus di- Ad aliam probalionem, negat processum

40.
cuntesseSyllogismum factum in Barbara, in infinitum, quia de SylIogismo,perquem
et aliis modis. Sed sufficit ad propositum acquiritur scientia, non est alia scientia,
quod habeataliquas passiones,sive
Doctoris prseter scientiam communis, quia eadem
tanquam passiones, et non refert an sint passio, quse per se primo convenit commu-
enumerata, vel non. ni, per se (licet non primo) convenit parti-
33 Vel dicendum quod potius credendum culari : non est igitur inconveniens quod
i?a/io /•o;ma/i-5 est Doctori, formale enim in Syllogismo idem sit quo, et quod sciatur, eadem etiam
est iUatio, vel evidentia illationis, vel me- scientia, sicut lux in corpore luminoso, est
lius Syllogismus secundo-intentionalis, de quo et qnod videtur eadem visione. Sedpro-
quo hic, non habel principia formalia, feclo licet hsec responsio sit optima,non
cum sit forma simplex, nisi ut supponat esset tamen inconveniens dare illum pro-
personaliter, Applicatio tertise conditionis cessum in infinitum, maxime in actibus
satis patet ex prsedictis, et quod aliqui hic ratiocinationis : sicut enim alia demons-
ponderant,quod scilicet aliud est ponendum tratione demonstratur risibilitas de ho-
subjectum Logicae, ut est complete tradila, mine, alia de Socrate, alia de Platone,
aliud ut incomplele, scilicet ab Aristolele licet non alio medio, ita posset dici in pro-
tantum. Secundo modo est Syllogismus. posito, juxta illud 1. Postcr. text. com-
Primo modo argumentatio nihilvalet, quia ment. 29. Augentur deinonstrationes, non
argumentatio nuUo modo potest esse sub- per media, sed in post assumenio, et in
jectum, ut patet ex dictis, et quia falsu n latus.
supponitur.Completa enimnotilia logicalis Ad secundum principale dupliciter res-
41.
habetur ab Arislotele, et hoc implicite, vel pondet. Prirao distinguendo de proprieta-
^ ,^^ .^
smi
explicite, ut patet consideranti. tibus Syllogismi. Nam qusedam sunt pro- ''' «"""'''
39. Demum ad argumenta principalia res- prielales formaliteripsum consequentes ;
pondel. qucEdain potentialiLer vel sic, quaedam :
Ad primum, cum dicitur quod omnis proprielates continentur virtualiter actua-

scientia est per SylIogismum,concedit con- liter in Syllogismo quaedam virtualiter
;
. i
QU.^STIO III
S3
potfiritialilcr. Quoad priinain, sil sermo de qui vellel aliler resporKJere ad r -
ipso iii libri.s 1'riorum. Quoad aliasiii tota tum, dicere p^jvsol, quod non ....*..
-.4.
Logica. Consideralio eiiitn de Syllogismo idcm esse subjwtum adiEûalUM. '..rii.s
I in librisPriorum est prxMiise de ipso, non sfienlitE.el atlributioni.s lotius. K »tii
contraclo ad inatoriam deterininalam, sod desubstantia in MeUiphysica, cl . aa,

absolule suinpto.et de suis p.irlibussubjec- in libro do Aniina, el pan'is naluralibus.
livis, siiiipliciter ipsius nomiiie noiiiinatis, .\'l ultimum glossal illam vulîftm nro- 43.
ot do proprictJitibus sibi priino convenien- positionom .VrisUjlelis, in libro d li iiHm
i el
libus, et per ralioiKMU illius suis parlibus Sensalo. yihit eat in inttlhctu, elc. Sed
subjectivis.ln lota vero I.oj,'ica ponilursub- texlus hal>etsic SonenimiiUelligit inteUec-
jectumallribuliQnis, in qua non modo de luaqu.v exteriui non cum fteniu. El dicil
proprictalibus ipsius, imo suarurn par- quod vcrum esl de primo intcllij;,nbili, sci-
lium dcteriniiialur, ut supra diclum est, licet molivo, pro sUilu islo, quod esl quiddi-
el sic idem, divcr.îmode consideratum, las rei materialis.vel .sensibilis. .\ihil
enim
potesl poni siibjectum lotius, ct parlis. primo naluraliter movel intcllcclum nos-
Kxcinplum dccorporc inobili non tc pcrlur- lrum,proslalui>;to,nisicujusspcciesreripia-
bcL, ({uia cousueludo .Scotica estde malcriis turinsensu:quiaquand'x;umqueinlclleclus
cxlraordinariis loqui sccundumcominuiiio- inlelli;;,'it, phanlasia phantasialur, juxla ii-
rcm opiiii(mein, ct inaximc in excmpliti- lud3. dc .Viiima.tcxl. comment. :tt)..V<r/ua-
cando, juxta doclrinam Peripateticain. I. '/am sinc phantasmatc intelligit anima. el

Priorum text. commenl. 10. Ilxempln pnni- text. commcnt. 39. fnteHigentetn necesse
mus non ijuod itn .fit, etc. cl 2. Topico- est phanlasmata speculari. .\clu vero re-
rum cap. 2. Loqucwlnm iât xt plures, flexo, et .secundario multa por se intelli-
aapicnlum vero ut pauciorea. .Vo/< enim, guiilur, qu.Tiion cadunl sub .sensum, sai-
inquit istc, in nuolibclo qu;i\st. 1. juxta temfonnalitcr, ul spccies, aclus, habilus,
principium, oinnin nportet in duhiuin rect sub>tanli;i forte. Ila in proposiU) de Syl-
vornre, uhi suppoaitis dirtis communihus, logismo, et aliis secundis intenlionibus esl
jirnpositum jiotest i/erlnrnri.U\vun rc^rulam dicendum. .\ddidit in (inc ad confirmalio-
iiota vald(! in his({UiKstionibus ubique. nem dictorum quod in plus est p^r sf,
•i2. Sccunda responsio esl.ncgando inajorem, quam ;)nmo, ut I. PosUriorum. lcxl.com-
rlum jtlri-
liJi'Olr»t rt,- quia non inconvenit ({uod idcm sit subjec- mcnl. 2. ci scqucntibus, halxUur. omne
miil tot U.1
!» ttparlis, lum lolius, cl parlis, quaiido csl Uilc. ad enim quod inest alicui. primo. (non ul ca-
modi)
quod plura allributioiicm habciil, dc qui- pitur.5. Phy.sicorum lexl. commenl. i. el
bus iii divcrsis illius scicnti;c p;irlibus, .scqucntibus, ul .scilicel dislinuuilur conlr*
oporlct considcnirc : dc ipso vcro. ad quod .sccundam partcm. sod ul donotal ralio-
attril)uuiilur in dcterminala cjusdem.scicn- n(Mn pnrcisnm) convonil oi por so, ol non e
ti;i! |)arU'. convenit dcU'rminaro : et tunc contra. Excmplum do risibilitale. SiKmte
sicut subj(HMa ad subjcclum, sic .scienti.i? ol homine v»d fsnscele tnangutn, H haber»
ad scionti;im. Hoc idciu li;il)cl iiifra ({u;rst. tres. Iih«o .\risl()loIc< »>'>n în.> ntumo de-
l.scu in ProuMuio in libruiii Pcrihcrmciiias, tinions univcr.s;iIom ;
1. Piwlorio-
et maximc dc subjirlo composiU). cujus- rnin. ubi prius. dicii quiMi : /,**/. quod rom'
iiiodi esl Syllogismus. Kxcmplilical de li- rrnil nmni j>er se,et senin^Jum '/«#«>•/ /»»m»h.
bris Physicorum. rcspcclu l'hilos()phi;e na- id osl primo.Qu.v Iri.i habtml .*» s. ;:ij
turalis, qui pcculiarilcr, ct non absrclilK^r magis communc. ol minus cv >:-
Physicorum, vclauditus Physicus nomina milo halM>(ur 2. IMiyMcorura lexl.- iL
tur, liccl tota 1'hilo.sophia ii;itur.ilis 1'hysi- 3. dctlniondo natunim. quod \ .. Est
ca, vel auditus 1'liy.sicus dicatur, ul halnH prinnpiuin uiotHs, et (/Mie/ii ejHS, 1« ô
Commciilalor in I'ro<PTnio 1'hvsicorum. St'd est primo i^r .«»•.'•1 Hon secunltim accitens.
84 SrPEll UNIVERSAUA POKPIIYnil
ul)i pr.Tponilur magis commune minus nente. Tertio quod est vera, ut \y per dicit
eommuni, ul pn!ot,spoculanli. circumstantiam caus:i3 instrumentalis, vel
,, Est el alia responsio salis probabilis,con- quasi efficientis, ut tactum fuit aliqualiter
Nihii cst in cedendo absolule illam auolorilalem, y/7i/l qucTst. 1. Ex his ad argumenta.
pS'''f".Mit''''in psf in inlelfrcluêlc. quia omne quod inlel- Ad primum dico, ut supra, quoest. 1. 46.
sensu, Pr^mus inva
'•^^"""«'•ijgiîrpro slat.u isto, caditsub sensum aliquod primus inveniens Logicam habuit
quo modo,aul in se; nut in suo simili ; aut pnx^cise Logicam naturalem, vel, ut alii s"f<"« ''«*«'<
in effectu ; aut in forma ; aut in mnteria ; dicunt, usualem, antequam invenisset mo-
sive subjeclo, vel fundamenlo ; aut in suo dum syllogiznndi, et Syllogismum artifi-
remisso : et itn intentiones secunda) cadunt cialem proecessit naturalis, vel usualis,
sub sensum, aliquo modo, aut in funda- Habito vero syllogizandi modo, consequen- %
mento primo, aut remolo ila quod gene- : ter artificialem Logicam adinvenit. Aliter
raliter eo modo,quo intelleclio fundamenti posset dici, quod quia Logica est doctrina-
reducitur ad sensum, ila et intentionum, lis scientia, non soium aliis, sed sibi ipsi
sive fundentur in se ipsis, sive in aliis est modus sciendi. Docendo ergo in omni
quibuscumque fundamentis. materia demonstrare, docet similiter et in

De Tertio. Dubitari polest, primo de ve- materia propria, sicut de Syllogismo, per
•iO.
ritate illius propositionis, in primo argu- quem, et de quo,habetur scientia, dicit hic
menlo, ante opposilum, num. 1. quod vi- Doctor, et forte hoc rectius est, quam ad
delicet omnia scientmestper Syllog/smum. naturalem Logicam recurrere. Est igitur
Videtur enim quod sit falsa. Primo, quia et sibi, et aliis, modus sciendi. Applica
primus inveniens Logicam invenit scien- quoest. 1. si placuerit, bene ponderando
tiam sed non per Syllogismum ergo,etc.
: ; ubiqueomnia,vel dic ad lioc argumentum,
Major patet. Minor vero probatur, quia Lo- hic,etquaestione prsecedente, ut notabililer
gica docet formare Syllogismum, ut patet. habet Philosophus9.Metaph.text.comment.
Item, SyllogismuSjUt de ipsofit hic sermo, 14.Solvendo quamdam objectionem Sophis-
est secunda intentio, sive relatio rationis, ticam de addiscente artem, et actu ejus,
per quam nuUa scientia acquiriLur. Item, quaere ibi,quia singularis doctrina in prac-
per omnem speciem argumentationis acqui- ticis, et speculativis notanda.
rilur scientia : ergo non solum per Syllo- Ad secundum palet quod illa propositio
gismum. Consequentia patet. Antecedens est materialiter vera : Per S yllogismum
probatur, quia plures scientise utunlur aliis habHur scienlia, ut ly Syllogismus suppo-
speciebus argumentationis, et nunquam, nit pro substrato.
aut raro Syllogismo, ut patet de moralibus Ad tertium dicendum quod omnes aliae
scientiis. species argumentationis reducuntur ad

Respondeo primo proemittendo multipli- Syllogismum, sicut imperfecta ad perfec-
cem acceplionem scientiae,ut supra, qujEst. tum, aliter per ipsas non acquiritur scien-
1. Secundo distinguo de Syllogismo, ut tia proprie dicta.
prius, articulo primo hujus quoestionis. Secundo dubitatur circa aliam proposi-
47.
Tertio \y pei^ potest sumi ut dicit circums- tionem in eodem argumento,qua dicit Doc- An deiw
tantiam causae formalis, ut proprie solet tor, quod m Syllogismis esse processum m tum in syi
'"
sumi secundum istum, in Theorematibus infinitum est inconveniens, et probat, quia
suis; aut circumstanliam causae efficientis, tunc nihil sciretur.
vel instrumentalis. Ex his dic primo quod Dicendum breviter, quod processum in
illa propositio est vera, de scientia proprie infinitum esse in Syllogismis potest intel-
dicLn, et naturaliler acquisita. Secundo ligi dupliciter, aut videlicet per multipli-
quod est vera de Syllogismo secundo in- cationem medii, aut minoris extremitatis.
tenlionaliter sumpto, personaliter suppo- Primo modo esL inconveniens,imo impos-
OIJ.KSTHJ III 86
sibile proceden- in irilliiilum in ipsis, se- intenliones, ideo aliler eas reale ,
cunduin Arisloleiorn, primo Posteriorum, ad .solum Mclaphysicum, aiiler ens rt . .
ubi supr.i, in soluLioiif argumcnli princi- nis ad F^gicum. Vel polesl diri quo<l ali-
palis : secundo vcro modo non. Nam pro- ler a Ix)gico, aliler a Mci
cessum in innnitum numoris, flûris, acti- ratur qitol f/unl esl, ei uinUi-i -
. ul
bus roflexis, ct eliam in intentionibus infra dicam.
secundis, non ne;âmus. Illa aulem proba- Ouartodubitari po.isel circa illam au iJ.
tio proc«'dil primo modo, procedendo in ritatem I. .Melîph. quam in 3. t>
inlinitum. inlroducit, ct circa .solulionem ejo» u. 6,
48. Tertio dubilatur, utrum ali(}ua iilaruin Ctrva ilem videlicel luborant Melaphysi-
quinquc primaruin opinionum sitsustenta- cus, etc.
bilis. Dicendura breviler, ul supra, quod vera

Dicendum quod tres prima' sunt su.sten- esl, .sed diversimode, qui;i Melaphysicus
f labiles,loquendode subjecl(j pra.'dicationis. considerat entia realia per se, I^gicus vrr..
vero, quarla minime, quia nec per accidens el o contra de entibus
tyuinta
possunt duo poni subjectum, ncc pne-
illa
et
nis.
:
Est enim, (ul inquit isle, super

r;i
ph-
.
dicationis, nec attributionis : se.\ta quujue mum Elenchorum, qu.Tsl. \.)ens 'iuplf-x,
opinio lcnelur de subjccto attributionis. natunL*, et rationis. Ens aulem naiur.T. in-
Sed quare tunc non ponilur subslanlia quantum lale est, cujus evso non d'
subjectum Mctapliysica', et non ens, cl ;ib anima. Sed ens ralioms dicilur de qui-
quare potius in scienlia rcali transccndenti, busdam inlentionibus, quas adinvenil ralio
cujusmodi est Metafjbysica, ponitur ens in ipsis rebus : cujusmodi auui i/enuSfSpe-
reale subjcctum, quam iii Iranscendenti cies, lie/inilio, elc. Ens aulem diclum se-
ralionali, cuju.smodi cst Logica, ens ratio- cundo modo, a-fjuiparalur secundumquitl-
nis ? dilatcm enti dicto priori modo. Non enini
Posseldici,quod subjcctum Mdaphysicaj est aliquod ens iialura', quin ix«sil cadere
allribulionis, possct convcnienler.assij^nari sub entc r:itionis,et quin super ipsum ;
-
subslantia, scd quia .Mclapliysici est consi- sit fundari inlentio aliciua seounda, ul <
dcrarc passiones tran.scciuicntcs entium, ciei, genfris, iwlividui, vel .sallem cat>
ideosubjcclum illaruin.ut pula cns.merilo vel causati, vel Iransrenientis. fjuia •
dicilur Mclapbysice subjectum. Kt ut con- Lo,u'ica est de secundis inlenlionibus.ai'^ ..
vincanlur adver.sarii, poncntes enlis :cqui- c:ibilibus omnibus entibus realibus.de qu:-
vocationcm, aut Analo^riam, de hnc vidr bus per se esl Metaphysica : i>V\y l.c, •
hunc, in primo sua^ Mclaf)h. qua'sl. I. ubi polcsUlici,el simililersuo mwlc^

vidctur lenere substanliam esse subjoctum laboniic circa idem, cum .Mt;
Mctaphysica^ sed longe diversa esl consideralio earum.

Ad aliud polest dici, quod M«'laphysicus (^Kiinlo dubilatur circa illas ires cot. i:
rnZJTsiZ considcral (|uodlibel in quanlum cns, ut liones subjccli, ({uas ;i
,'
^"'
(/^'j;/Vf ([uidditas, et ita entia rationis, ut .sa'pe in lurcnim primo aul hic dimmulus.nulai .
.
his (}u:esti()nibus, ct Mcl;i[)hysica' h;ibct su[)erl1uus, quia 1. \i*
istc : ul dctur igitur diversilas in nomine I . ;issi;jnal (i. cond i, rrtiui.
subjccti. <'l in transcendenti;i, qui;> hic ac- ({uod sil scieiii
cidcnt;ilis ;ipplic;ili()nis, ibi vcro principio- ({Uod sil .iu<.'u.;. .;:;i. i
rum, ct e.sêntialitcr insinirulis cujusliliel de ipso ("uuîai raia iii sr. • ' •
.si'icnli:c inclu.sorum, non ponilur hic eius (^Miarta, (|uod sil primuut ,
"•• 'ui s»-!""*'

ralionis. ut ibi re;dc. subjcclum. Vcl alilcr iii! iii illa
quiancdum i.o^'icus. .sed eliani (ir;imm;iti- |Kj. . v-vO .«»uf>i> .lurn
cus, el Uhelorifus. consiilcranl secund;»-' li.r S.vl.n .,

,
80 SUPER UNIVERSALIA PORPIIYRII
considerenlur, ul supra collogi, in doscrip- Pro soluUone hujus dubii, prajmitten- 15.
tionibus subjecli malerialis, et lonnalis. dum primo quod quidest, et quia est pos- «Stn^coL^;!
'"""'"''•
Uem, contra primam conditionem specia- sunt considerari dupliciler, vel ut qua!s-
liler arguitur. Aut enim intelligit de tiones, ut 2. Poster. text. comment. 1. vel i
qnid nomi is, ani do quid rei

II si primo : ut pra?cognitiones I. Posterior. text. com-
modo, non enti posset convenire, quia non ment. 2. Ut enim qicia est capitur ut ip-
entia habent quid nominis. Posset etiam sum est subjecti, vel dignitatis, est prae-
convenire, intentioni secundue in coni- cognitio : ut vero conclusionis, vel pas-
muni, et enli rationis, et conceptui lor- sionis, est quoestio. SimiUler quid est sub-
malo ab actu rationis, a quibus negat ip- jecti absolute considerati, est qusestio,
sam. Si secundo modo, cum quid rei, hoc sed ^'W^t/es^ subjecU in ordine ad passio-
est definitio, non conveniat nisi soli spe- nem, est praecognitio. Non est enim incon-
ciei 7. Melapli. text. comment. 13, seque- veniens idem successive esse certum, et
retur quod nec Deus, nec ens, nec plura dubium : ideo iUa duo, scilicet quid est,
alia, quae assignant subjecta scientiarum, et quia est primo possunt esse quaestio-
possent poni subjecla, Item, contra secun- nes, et cum fuerint determinatae, fiunt,
dam conditionem,si per quod quil est sub- praecognitiones. Secus de propter quid est.
jecti, necessario demonstrari debent pas- Quia licet post demonstrationem, vel
siones ejus de ipso, sequitur quod cum quaestionis terminationem, sit cognitio,
nuUa passio entis, sic posset de ente os- non tamen praecognilio. Reducitur autem
tendi , nec de aliquo inferiori ad ens si est ad qui a est el propter quid est ad
quod ens non erit subjectum Metapliysi- quid est.
cse, et ita de Deo in Tlieologia. Item Unde ad ulteriorem notitiam istorum

hoc esl contra communem doctrinam hu- terminorum, qui juvenibus extranei vi-
jus, et sequacium, qui vuU quod passio dentur, notandum, quod omnis quaestio
posterior per priorem, tanquam per me- aut est de incomplexo, aut de complexo.
dium, possit ostendi : non ergo necessa- Si primo modo, aut de ipsius entitate,
rio per quod quid est subjecti. Item, hoc et sic est si est : aut de ipsius quiddita-
videtur contra Aristotelem 2, Posterior. te, et sic est quod quid esl : si secundo
text. comment. 8. Ubi dicit, quod me- modo, aut de inhserentia passionis, et sic
dium demonstrationis est ralio primi est quia est : aut de causa iUius inhaeren-
termini, id est, majoris extremitatis, ut tiae, et sic est propter quid est. Exem-
communiter exponitur : sed hoc est, pas- plum, haec conclusio, Luna est eclipsabi-
sio, et non subjeclum, ergo, etc. Item, lis, antequam demonstretur, potest esse
contra tertiam conditionem arguitur sic :
dubitabilis, et quantum ad se totam, et
Perfectiora non debent reduci ad imper- quantum ad incomplexa ipsius, Potest
fectiora, nec attributionem habent ad enim quoeri, an EcUpsis sit in rerum na-
ipsa : sed in Logica plura sunt perfectiora tura, quoad quaestionem si est habito au- :
SyUogismo simpKciter sumpto, conside- tem quod sic, potest quaeri quid est. Est
rala ; ergo, etc. Major videtur manifesta, aulem Edipsis, carentia luminis,in aliquo
et patet ex dictis hujus, quaest. 3. Pro- recepHvo, ex interposilione corporis opaci,
logi. Minorem probo, sive loquendo de impedientis luminosum causare lumen, in
fundamentis intentionum quae a Logico hujiis corpore receptivo luminis. Quo
considerantur, sive de ipsis intentioni- habito, potest quaeri an haec propositio
bus. Nam SyUogismus demonstrativus sit vera, Luna est eclipsabilis quantum ad
esl perfecUor, quam Syllogismus simpU- quaesUonem quia est, Cognito autem expe-
citer sumptus, tum ratione fundamenti, rimentaUter quod sic, potest quaeri
lum quia subjectiva ; ergo, etc. propter quid, habito autem quod hoc est
QL/KSTio 111 87
propler iiilcrpositionfm terrx* inter So- duclio in .scienliis, polesl eiii<e vel ad oa,
lemet Lunain, elces.sal oninis quuxslio dc quaj sunt prior.i simpliciler, vel qui>ad nw
pruidicta conclusione. noslrum moduni cogno-aMidi. l bi
sive La-
id noinin I " Secumlo advertendum, quod fjuiJ esl, men danlur gradus, quia de nuniero ta-
'i r>'i quM.
Uim ul quaistio, quam ut pr;Dco;,iiitio po- lium, aliquid dicitur primuui allribuLio-
test accipi, aut pro qiii'l nominis, aut pro ne, aliquid .secundum, aiiquidlerlium, elc.
gui l rci. (ûid nominis e.s7 oraliD exjilicam Seplimo advertendum, quod qufl reiex-
rationem vocis in xuum sir/niflralum, vel pressum per deflnitionem.non eslomnium,
quanstio de tali oratione. Quil von) mesi seii proprie e^t .soiiui< .sulislanlix>, el non
oratio explicans ipsam rem, vel quaistio cujuscunuiue, .sed pntci.se .speciei. rrimum
de Qu d rci est tantum entium, quii/
illa. hal>et iste Doctf)r, in 4. distincl. I.qu:esl.
nominisesl lamentium, quamnonentium. 2. ubi dicitquo<l definitio proprie dicl;i,
r Ulterius advorlendum, quod in haben- est entis positivi, per .se, unius, rvali.s,
tibus qui'1 rei, idem est quif nominis, et compositi, realiter, vei conceplibiliter uni-
rei, quia ratio, quam significal nomen esl versalis, et soiius taii.s. Sccundum lial*'t
definilioi. .Motapli. text.comment. 28. cuni Arisloleies 7. .McUiph. text. commenl. 12.
> quo stat quiaeju dem sint plura qniit nomi- et 15. et alibi ibidem sa.'pe. Tertium ctiam
nis, et unuin rei. Secusin non haljentibus, patet f>er ipsum in eodein 7. lexl. com-
ut Doclor Sublilis habct in 4. quiest. 2. dis- moiit. Vi. sed nihiiominus quid lale, e.^t
tinct. 1. Ullerius sciendum, quod quid rei aliorum entium, et maxime prxdicabi-
potest suini dupliciter ; aut prodetinitione, lium el rcaiium pnedicîmenlabilium, el
1d rei dupltx.
aul pro conceplu quidditativo. rationis,ut patet ubi.prius, ex.\ristolele, el
moiitlrdliudU'
Sciendum qunrlo quod demonstralio esl Doclore Sublili,
dupie.K, scilicQl quil \e\ propler quid ct Uctavo notandum, quod non inconvenil
quiu. Prinia adhuc duple.x, generali^, quie de subjectu.scienti;u praisupponere^M/yw/,
sit per quaincumquc causam, sive intrin- îve noininis, ut communiler dicitur. sive
secam, sive exlrinsecam, dummodo sit etiain rei, el cum hoc in illa scientia in-
propinqua ;
propria, q\iiv propterquit, et vestigare et venari qui l ejusdem. Pncsup-
polissima appell;itur ; et fil per causas in- poiiit cnim scicnlia omnis et 7«// ,
Irin.socas tanluin. Secunda etiam duplex, et quii rei, idcst, conceplum quii ij..ivi-
una ab clTectu ad causam, alia a causa rc- vuin sui subjocti, .sed quid rei, id csl, de-
mota ad effcclum. finilioncm quiddil;itivam venalur, ut palcl
Quinto nolanduin, quod subjcctum cuin iil)ro de .\nima, el in I/^gica, ubi earum
juslibct scicntia\ proslalu islo, naluralitcr subjecla dcfiniuntur, el maxime de sub-
inventieassignaturaliquid commune, quia jc«-lo altributionis est hoc verum. Noc ex

cognitio nostra inlcllcctiva cst univcrsa- hoc .sc<]uitur ali(iuam scicntiam probarea
lium, ct primo talium. Idco dicit Aristo- priori suum subjecluni ess(\ quiaaliud est
leles 1 Poslcr. text. coni. 11. ([uoil sulijec- cntilalem rei dcclarare dclhuUve; aliud
lum scicntiic habcl partcs, principia, cl ipsum e.sse per causam prubare. .Nara &i ad
passioncs. Dixi pru statu islo, ct nalurali- es.se detinili o^lendenduu, aociix»rclur pro
ler invcnla?, ad dilTcrcntiaiu nolitia; bca- mcdio yu'>/ ^mm/m/ iivsius, .ur ma-
lorum, el Thcologia*, alqucU<lci, qua^sunt nifeste principium. Vide <
dc singularibus potius j)rimo. tiam hujus, su|)er librum 1.

(kJ.
Scxto .sciciidum, (|uod aiia sunt priora qua\sl. 3. solvendo primum - . aa
quoad nostrum modum cognosccndi ; alia proposilum. Ex his palet soliju. .1 n..».
Dicoergo cum l)o*'lorp quo«l i!'- '-^»

vcro quoad n.ituram. 1. 1'hysicorum. tcxl.
commcnt. 2. ct7. McLiph. lcxt. commenl. conditiones de sumocto alUribuUoin^ >< .«e
10. el alibi .s;cpc. Idro allribulio, vcl re- a.Siiignanlur.

88 SUPER nNIVEU.SALIA PORPIIYRII
Ad primiim arfûmonlum
" in oppositum, tas in oppositum 1. Poster. text. comment.
Ad argumentn. ' ' '
dico quod nec hic diminuUu nec alibi su- 25. Ubi dicit quod ratio uUimi termini est
perfluus esl Doclor. Illud onim quod ex- medium demonstrationis. Sed ibi posset
plicilo primo Rcporlalionum dixit, liic im- distingui de ordine natura^, vel syllogis-
plicito assignavit : noc iioc est inconveniens, tico. enim Logicus
Aliter et aliter Meta-
quia secundum matoriti? exigontiam, aliter physicus accipit quod qiiid est. Ideo Doctor
cl aliter in diversis locis loquuntur Docto- hic proprie logice loquendo interpretatur
res. Exemplum, in iiac quncstione assignat verba Aristotelis : in Metaphysica autem,
Doctor iste tres actus intelleclus, sed alii vel Theologia aliter, ut patet in Prologo
explicando tertium illorum, ponunt alios primi, qusest. 3. et super primum Meta-
tres, quia sub discursu a noto ad ignotum physicse ;impugnando opinionem de

ideo
invenitur triplex discursus,ut patet supra, argumentatione, hic dicit quod nusquam
articulo 2. Vel dici potest quod hic imita- ab Aristotele definitur, ubi patet expresse
tur fundamenta Aristotelis praecise, ubi quod per quid est intelligit definitionem.
vero ingeniose et resolvit, et addit plura. Vel dicendum quod conditio est generali-
quod communiter ex- ter vera, sic videlicet quod eo modo, quo
Ad secundum dico
ponitur de quid nominis, sed salvo meliori
subjectum habet quod quid est, suuni quod
judicio, potest dici quod habet veritatem quid estôiesiponi medium demonstr.tio-
etiam de quid rei. Et cum probatur quod nis, si definitionem, definitio ; si conceptum
<??ao?re?:non convenit nisi soli speciei, po- quiddidativum, conceptus quiddilativus.
test dici uno modo quod hoc est verum Et quod ibi tangitur de passionibus entis,
propriissime loquendo, sed hoc quoad pro- dic ut prius, excepta prima passione, quae
positum de Syllogismo non nocet, quia per conceptum quidditativum ostendi po-
Species specialissima, ut infra test.

forte est
tangam. Sed quia argumentum est com- Verumtamen propter carentiam nomi-
mune ad omnes scientias, et subjecta ipsa- num, conceptus talis, et habentis ipsum,
rum, dico aliter, quod aequivocatur de ne videamur pelere principium, utimur
quid rei, ut in ultimo notabili patet. Acci- aliis, pro raedio, et non conceptu quiddita-
pioenim in proposito quid rei pro conceplu tivo. Elige viam quam volueris, et dic con-
quidditativo, et tale quid praecognoscitur de sequenter.
subjecto cujuslibet scientise, sive commu- Ad quartum patet ex 6.notabili.Estenim

57.
nis, sive specialis, et hoc extendendo rem inteliigenda illa attributio secundum
ut extenditur ens. Vide notanter ad ha^c, cognitionem, et non secundum entitatera.
ea, quDe dicit in qusestionibus quarla et Et si arguas quod unuraquodque sicut se
quinta Antepmedicamentorum, solvendo habetad esse, itaadcognitionem.2. Metaph.
decimum principale illius quartse, et in text. comment. 4. dicendum quod verum
solutione principali quintse. est in se, et in intellectu cognoscente entia
Ad tertium, quod tangit bonam difficul- proportionaliter suis entitatibus, cujus-
56.
tatem, potest dici quod loquitur Doctor ap- modi non est intellectus viatoris.VeJ posset
propriate de subjecto attributionis scien- aliter ad argumentum principale dici,
tise naturaliter inventoe, quod comrauniter quod minor est falsa quoad per se conside-
habet veram definitionem : secus est de rata in Logica, quod dico propter funda-
subjecto prsedicationis, et scientise super- raenta, quse per accidens considerantur. Et
naturalis, et in hoc salvatur difficultas de ad probationera potest distingui de perfec-

enle, et Deo. Loquitur etiam de demons- tione positiva, et perraissiva, ut communi-
tratione propler quid potissima, et in hoc niter distinguitur. Sed ibi esset specialis
salvatur conlroversia ibi introducta,etauc- difficultas, an intentiones secundse dicant

toritas Aristotelis. Est enim alia auctori- aliquam perfectionem, cum dicere perfec-
QU.ESTIo III 99
liunem nogotur a rclalionibus realibu.s, ut luali: non lamon d ili,
volunl aliqui : .sod <le lioc infra. imo sic niagi.s asu!n:i.ii.ir cau-wi: uiiuus
.Sexlo duhitatur circa oonchHioncin n-.s- principali, eliam acliune ;' pnnci
Sylliiyifrnu.\ pon.sivam hujus qujfslionis, qua tiTiclur palis.ul haljolisleexpn-sJ-MMH >. •u"»uncL I.
uhjfilum /.o-
quod Syllogismus esl suhjeetum I.ogiGL', qurLvsf. [MMiullimn.
arûilur primoquod non ; omnis scienlia Ilein secun lo principaliler arguilur sic : r.i
hal)Ol onlilalom, (?l nohililatom ab ohjecto, Subj^.Ttum scientiu' contin^t primo virlua-
sed I.ogica non hahet enlitatom, noc nobi- lilT oinnes verilales illius S' ,ul ler-
lilatom a Syllofîsmo ; orgo, etc, Major eal tia quaesliono prologi Senlenliarum bai> :
Arislotolis 1. rle .\nima lext. rom. I. ot :{.

isle : sed .Syllogismus non ronlinel sic ve-
do Anima toxt. com. 38 ol 6. Melaph. loxt.
ritales logica.s: ergo, elc. Majtr esl nota
com. 2. Minor prohatur, quia si sic, aut apud .Scolislas, el probalur ibidem. Vlinor
causalitate intrin.sec:i,aut oxtrinsoca. Non vero prol)atur, quia .sic conlinere convenit
priino modo,ut palol; nec secundo modo, suhjorlo ralione cau.salitatis effecliv», sed
proho, quia noc ut liriis.quia ex "2. Physico- ut probalum esl, lalis cau.salilas non con-
rum text. com. 2.'3. linis non solum est ul- vonit Sylloi,'ismo. Item lorlio, .scienlia esl
limum, sed est oplimum eorum, qure sunl de nece.ss;irii.s, ol impo.s.sibilibus aliter se
ad (iiiom: ons aulem raliouis, cujusmodi liabore, ut patet I. Posler. texl. conim. 5el
ost Syllogismus, (ut liic lo(iuimur do ipsoj l.j.el G. Elhicorum cap. 'i et 7 .Melaph.loxl.
non est nohilius, .sou perfoctius ente reali :
com. 53. Sed Syllogisraus non wl hujus-
Logica vero est ons roale, ut supra dictum modi; ergo, etc. Minor probalur ex diclis
est; ergo. Nec esl efficiens respeclu LogiciC, hujus, 30. distinotione l. quia inlenlione.s
quod prohalur, (juia si sic, aut univocum, .socundx' non habenl osse, nisi dum aclu
aul ajquivocum; non primum, ulmanifes- intollectus negotiatur, sunl igilur conlin-
tum est : nec secundum, quia talc est no- gontia, sicut et actus inlelligendi.
hilius elToctu. Itom quarto, de subjecto scienlia; pra-
Sed di(;es,ut ali(iui hic respond(Mit, quod supponitur7M»7cs/:sed quii est non conve-
00. vorume4de a>quivo(!0 totali. cuju modi nit Syllogi.smo, saltem rei, seu detinilio.ul
est objoclum cum polonlia, maxime .socun- hahol i.ste, in 1. distinct. I. qua?sl. 2.
dum doctriiiam .Srolicam, non aulom de Itom ({uinlo, subjoctum scienlia* eA cau-
parliali, cujusmodi ost ohjectum, vel suIj- sa p;i.ssionu'ii suarum, etiam eflfecliva, ul
jectum lanlum.(l(mtra. ox principiishujus h;ihet isle, in pleri.sque locis, ila quod po-
(}uandocum(iuo concurrunt duajcausju par- sito suhjeclo insurgil talis passio, vel cau-
ti;ilos, ad oumdom olToclum. somper .sajut .s;itur : sod .Syllogismu.s, (sicul nec aliqui
nalunim imporfoctioris; (juod dopondot ex alia inlenlio secunda) non habet .n!:a-.
plurihiH, iion potostosse condilionis porfe- causidilalem rosp«vtu suarum |
clioris quocumquo illorum, ul quavsl. II. cum oliam a relalionibus rt>alibus, «j
Quodliholica articulo I. habot isto. Kxom- sunl majoris enlilalis, negelur omuis cau
plum do pi"i'missis rospoclu conclusionis: salilas.Nec insurgunt ad po-iilioncm ip
do Deo, et homiiio, in g(»neralione hominis; Syllogi.smi, (juia lunc non ossenl i:.
et de solo el vormo, in goneralione vormis. nos s(H'unda', quovl (•sl incon 1'lura
Sed ohjoclum .salloiu iii proposito ost igno- alia modia po.ss^mlhic iulroiuci.-uii hisaolu-
bilius potontia, igitur si os-et cau.sii :vi\m- lis, dalur faculliis solvendi omni.i alia.l\»-
vo;'a partialis Logica', .sequerotur quod Lo- .sunl eliam applioari har molivaad prin. •
gica (\s.set ens nitionis, quod esl fnlsum. qu«i'siioiu'in. proUando I i non ciso
Korte dicos (fuod cau.sa [)rincipalis lotjui- .scientiam.
voca. cujusmodi (\st iniolloclus in [)ro|H)- Pro solulionp hiû.s dubii. sunl qu.u- «.
sito, a.ssimilat sibi olToclum.licol hoc hab(âl dam pr.omiltonda, ex quibu.i ejiui soluUo ^
vuritatem doassimilalioneeffecliva, vel vir- iufonUur.
.
90 SUPEK UNIVERSALIA POllPIIYRH

Primo adverlendum quod aliquid
esl, rere cum intellectu, adcausandum actum,
4
cognoscilur quadrupliciler,videlicel mlm- vel habitum.
tive, abstractive, arguitive, el deduciive. Quarto etiam illos respeclus, el ad se

i
Primo modo cognoscilur existens, uLpra3- invicem, et ad fundamenta potest intellec-
sens in se ipso, vel in eniinenler continen- tus comparare, et ita ipsis alios modos in-
te, et non in repnrsentativo formali ejus,ut telligendi, vel alias secundas intentiones
dictum est supra. Secundo modo e conlra (quod idem est) applicare, et ita in infini-
in represenlativo videlicet et non in se, Ter- tum procedendo forte posset concedi, ut
tio modo sit discursus ab intuitive noto, supra notavi. Intelligo maxime hoc de in-
vel etiam abstractive ab aliud intuitive, tellectu primitus has intentiones fabrican-
vel abstraclive notum. Quarlo modo e te, sicut de modis significandi Grammati-
contra. calibus est dicendum. Convenit enim or-
Secundo notandum, quod eorum qufe dine doctrinae prius addiscere hujusmodi
cognoscuntur quaedam se habent molive, modos, quam fundamenta eorum, ut sal-
quoedam terminative, qusedam utroque tem fundamenta sub ipsis cognoscimus, ut
modo, quoedam etiam forte neutro modo quaestionibus sequentibus tangetur,
ad intellectum nostrum. Quinto continentise Virtualis, quam ob-

63.
Tertio sciendum, quod objectum intel- jecto cujuslibetscientise communiter scho-
lectus aliud est primarium,aliud secunda- la Scotistarum attribuit, descriptionem
rium, aliud actu recto, aliud actu reflexo singularem, quam Scotus in originali
cognoscibile. proprio Oxoniensi scripsit, praemitto, quae

Loglcus quomodo Quarto inlelligendum, ut supra tactum talis est : Virliialis continentia est quidam
considerat 2. in-
Virlualis co
respeclus disquiparantix, mtrinsecus al- nentia quid.
tentiones est, quod consideratio Logici, de secundis
intentionibus, est in ordine ad fundamenta, veniens, fundamentalis, et transcendens,

et ideo concretive sumptis. Nolitiaergo se- per quani causa sequivoca potest producere
cundarum intentionum originaliter est ex elfeclum producibilem, de non essesuisim-
proprielatibus repertis in fundamentis, a pliciterad esse sui simpliciier.
quibus originaliter habent esse, et hoc oc- Unde advertendum quod continentia Continentia
tiplex.
casionaliter, et motive, licet effective ab alia est potentialis, seu permissiva Physi-
intelleclu habeant esse,imaginor enim hunc ca, ut materiee respectu formarum ; Me-
processum. taphysica, ut superioris respectu inferio-
Ordo secundarum Primo namque intellectus (prsesupposita rum ; et generis respectu differentiarum.
intentionum
cognitione intuitiva sensus, et operatione Alia actualis, seu formalis, sicut e contra.
intellectus agentis, quam aliqui volunt Alia virtualis, sicut causse extrinsecse res-
extendi ad actum, el habitum inclusive, pectu effectus. Alia eminentialis, sicut in es-
aliqui vero in causatione speciei intelligi- sentiis ordinatis, et maxime in essentia di-
bilis termini, quod ad prcesens omittatur) vina,respectuomniumaliarum. Alia uniti-
intelligit objectum reale, ut puta homi- va,qu8e requirit identitatem simul etdistinc-
nem, vel animal, vel aliquid tale. tionem, qusere in quarto, dist. 46. q. 3., et
Secundo plura sic cognita sub diversis maxime reperitur in divinis, et in creatu-
habitudinibus ad invicem comparat. ris suo modo, ut patet in potentiis animae
Tertio illam comparationem ex parte inter se, et ad animam comparatis. Conti-
objectorum diversimode nominatam intel- nentur igitur virtualiter conclusiones in
ligit, et hoc aut tantum terminative, ut praemissis, et qua
praemissa mediata, si
communiler ponitur ; aut motive, si res- sit, in immediata, praedicatum vero imme-
pectibus rationis aliqua activitas conceda- diate in ipsius subjecto formaliter, si est
lur. Motive enim se habere respectu actus, primi modi, vel virtualiter, si secundi.
vel habitus, est ut causa partialis concur- Igilur a primo ad ultimum omnes verita-
Ql.ESTK) III 91
les habilus continonlur virlualiler in ip- inu-uUunjs, pono cauHam pariialfin : el
sius, subj(;clo priiiio, lanquani in radice quia hujusniodi fsl ulliniaU* tTks p!'-
omnis cognoscibilllalis. Nec iioc di'bel in- ideo habiluni causalum c«jngrue poniuiu^
lelligi de conlinentia polenliali, vcl per- ens reale. Ab objeclo enim molivo, vel
missiva virtu ili, quia talis nullo niodo esl qno, et non terminalivo, vel quod, liabel
ponenda, nisi niulluin rcniole ex(jonendo : suam enlitatem, Unde prima qua^sliofi"
nec etiam est distingucndum reclede sub- quarli, <*gregie inquil Ductor, quod ob^- •
jeclo continentiaj virtualis adiequationis, lum, respectu noliliae, haliol lriphc»'m

pracdicationis, seu principaiitalis, in scien- C(jndilionem, .scilicel cau&ire, mensurare,
lia, licel aliqui ita fingant. Idcni enini esl el terminarc. Duae primrc non conveniunl
suljjeclum in scientia omnibus his modis, intenlionibus, nec artifi<'ialibus, sed lan-
nisi quod ei accidil, quod sil pra-dic^biie lum lerlia, nisi recurrendo ad fundamen-
de omnibus, quia tanluiii in Mela[)iiysica ta, el natur.ilia.
contingit lioc tenere. Ca-tera Topice quii' Alio mixio, posset lolalis causaUlas ha-
dicta sunt. bitus logicalis [wni ex parte inleMeclu.s.
Ex liis ad dubium resptmdelurcum D-k- Nam iicet in ai-tu recto oi)jectum sil causa
lore. partialis, et hoc primarium,in aclu lamen
Ad primum argumpnlum dico uno mo- reflexo possel tolalis activitas attribui po-
04.
do, quod iila causalitas scientiiu ex parte tentitc : videatur iste 3. dislincl, primi,
oi)j(Jcti, si qua est in proposilo, est extrin- qmest. 7. contra Godefridum, el alios. Vcl
seca, mediate tamen, qiiia immediale cau- dic lerlio, quod iicet in aclu recto, inlen-
satur ex aclibus tre(iuenlalis, vel uno in- tiones non possenl iiaben^ causalitiilem,
tenso. Et cum qmeritur, aul linis, aul effi- el simililer alia; reiationes, el furle quan-
ci(!nlis, ulrumque concedi. El cum
potesl titates, in actu tamen retlexo non incouve-
proijatur (juod non quanlum ad finem : nit. Elige viam quam volueris, prima res-
nlio quoTiodo
dico quod iicet scienlia dici possil noi)ilior ponsioesl securior. Possel eliam probali-
tior ubjecto.
oijjeclo seorsum sumplo, non lamen ol)jec- lerdici, quod intentiones secun(i;c con- mtmlw •
toscito, elsic ponitur tinis ejus, ul iiaijcl lincnlur sub oljji^clo molivo inleUtH^lus,
iste in Proiogo, quavst. 3. soivendo argu- eo quod continenlur quocjuo modo virlua-
mcnla principalia prim:i' lateralis, etaiii)i. litcr in quiddilate .ênsibili. juxla declara-
Albedoenim, vel aliud tale, eliam reale, tionem iiujus, in (Juodiiliolo, qun»l. 11.
nonest finisscienli;e sed ail)edo sic, vei

:
ubi dicit quod inleiligil nomine eju& in so,
sic cognila il;i iii

: proposito de Syllogis- vel in suo infcriori, sensibile, vel inclu-
mo, (!um .secundooslendilur quod non est suin virluaiiter.seu essenlialilorin quiddi-
causa etTccliva, iioc potesl negari. (luni tato sensii)ili ; lia^c pondera bt»ne ubiquo.
qmeritur, aut ieijuivoca, ctc, dico quod Vide infni, (luû-il. 3. AnlepraHlicamcnlo-
u,Miuivi),-a, runi, soivendo lerlium principalo, ad pro-
Et cum prolj;itur (|uod non, ex iH'rfeclio- |)osilum ali([ua bono pt»ndi'rando. I\)ssel
ne caus;u t;ilis, salis compctcnler ivspon- eli:im sustineri quod Syli<> • •

•!s conlinot
sum est prius, (juod vidclicet vcrum esl virluaiiter omnos vehlali . .. ,. alt*^ 'T '
do causa tohili. Et cum ultr.i prob;itur lidcs veriliUo- sunl poxf>...iii^. vel
quod tunc Logic;i es.sel ens nitionis. dico milales in inlelloi'lu < vo, vel firjim
quod in)C non sequitur, quia non e.>t nssi- plcxo. qu;r pro'>abililor p.»nunlur
miiabilis in cntit;ite cnti rationis : si au- tu9 nilionis. ol G. Motnph. ol alibi in doc-
tem e.ssel, et cum hoc ons rationis poncrt»- trina hujus liabel videri.
tur altcra c;ius;i p;irli;ilis, pnx-cdorol ar- I )i(Ttcullas auloMi esl.de fundamenl)» lali-
gumentum dc mcnte |)tK'toris. Sod in pro- umconfonnit.ilum, el verilalum.ullangtinl

posilo non inlenlionom, sed fundamenlum alia argumonla hic. (k>nlinonUa eUam vir-
92 SlJPEIl UNIVEKSALIA POUPIIYRII
tualis, de qua loquimur, esl ohjeclalis, el ibidem,quod scientiaest necessariorum,sci-

Mela[)hysica, el non realis Physica : quare liceL dictorum de contingontibus, vel ne-
non clicil nisi sinipliceni emanalioneni in cessariis objectis, et hoc sapiL.
incomplexis, et illalionem intentionalem Ad quartum dico, quod Syllogismus
in complexis, de quibus infra allius, Deo habet guid nominis, et quid rei, eo modo,
duce.dicemus quia paulatim inlroducendi

;
quo est res, sciliceL concepLum quiddiLaLi-
sunt juniores scholastici. Possent verba vum, et definitionem expressam per genus
Doctoris quaestione ultima Prologi, ad fiet differentiam. EL cum probaLur ex Doc-
nem, hic ponderari de univocatione objec-

tore, in quarLo, quod definitio non conve-
ti, respectu habitus, diminuta saltem. Et nit entibus rationis, verum est definitio
similiter quomodo objectum est mensura proprffssime sumpta, de qua dictum est,
scientiir, qua3 videntur inlelligi debere de dubio praecedenLi. Intentiones Lamen se-
objecto terminalivo, ut videLur. Sed Lu dic cundse definiunLur, uL Logicus definiL, ex

consequenter bene masticando, quia ad Genere videliceL, eL DifferenLia uL Doctor
alia festino pro nunc. ibidem expresse dicit. Sic etiam propriis-
Ad secundum de continentia virLuali, îme loquendo,solius subsLanLise estdefini-
66.
patel ex prsedictis. Eo enim modo, quo Lio. Eo enim modo, quo dantur gradus in
Syllogismoconvenitcausalitas,eodemmodo entibus, dantur et in definitionibus.
el continentia virtualis. Si autem totalis" Vel posseL dici (liceL forLe non iLa ad
activitas ponatur ex parte polentise, regu- menLem DocLoris) quod definiLiones secun-
la Docloris habet veritateminscienliisrea- darum inLenLionum sunt definitiones entis
libus, quarum subjecLa habent aclivitatem realis originaliter, et occasionaliter, et
partialem ; et proporlLonaliter conLinen- fundamentaliter, licet non formaliLer, et
tiam virLualem. PosseL etiam ponderari, immediale, et hoc sufficiL.
quod soli scientise habenti evidenLiam ex Ad quintum dicendum, quod eo modo,

67.
objecto conveniL illa continentia virLualis, quo aliquid habeL principia essendi, ipsum
ut paLet qusesL. 3. Prologi. ConLinenLia consequunlur suse proprietates, si ex natu-
enim virLualis, proprie loquendo, conve- ra rei, ex naLura rei ; si operaLione intel-
niL subjecLo scienLise habenLis uniLaLem lectus, operatione intellecLus : modo Syl-
specificam, cujusmodi non esL Logica in logismus liabeL fundamenLum tanquam

communi, neque Syilogismu-'. principium originale occasionativum es-
Ad tertium dicendum, quod inLenLiones sendi, et inLellectum completive effecti-

Secundx mtentio-
"tde"Intur^'''"' sccundae, sicuL eL enLia realia, possunLcon- vum sui esse, et ita passiones ipsius eodem
siderari vel secundumesse quiddiLaLivum, modohabentesse.Ex principiis enim sub-
sive essenLialiLer, vel secundum esse ac- jecLi oritur passio.Et quod Langitur ibi de
tualis existentiae. Primo modo sunL neces- subjecto, quod est causa passionis,habetdif-
saria, et impossibilia aliter se habere. Se- ficullaLem specialem, de quo infra, cap. de
cundo modo ?unL conLingenLia, et sic in- Proprio, aliqua dicam. Posset etiam pro-
t3lligitur DocLor, ubi allegaLur supra ;
babiliter dici, quod posito ente rationis in
quia loquitur de relationibus rationis, ut esse, per opus collativum intellecLus im-
h-ibent esse in fundamenlis comparaLis, mediaLe ipsum consequitur aptitudo Lalis,
quod est esseexistenLioe in ipsis. Vel dic vel talis, quse eliam est intentio secunda
aliLer reccurrendo adfundamenta. fundamentaliLer, et identice, et eLiam for-
Posset etiara dici -ex praedictis hujus, in maliLer, licet non immediate causaLa actu
Prologo, qusest. 4. quod de contingenli esL collaLivo inLellecLus. Sed hic plura essent
scientia. Et idem ibidem, quoesL. 3. ubi ponderanda, quae alLiori indagini omiLLo.
diciL quod necessiLas objecLi non esL condi- Posset etiam ponderari illud argumentum,
tio scientiiE. Sed ad Philosophum, patet quod fit communiLer, videlicet quod nul-
on^STio III
93
la scionlia formnt. vnl fnlirical suuin sub- accidon.s, se<J divisio .SyllofiriHml in illa,
jectum, s('(\ F.ogica tormal, vd »Iocol for- esl accidenlis insubjocla ; ergo non toUus
marc SyllogismuTn. Dic quorl vorilalom in partes. Aliud qucl dicil ibi de libri«
habel in sciontia reali, secus esl de scien- F'riorum, quofj ibi de parle subjerliva
lia rationis. Vcl dir qiiod Syllogismus lot,Msmi sit senno, vidolur falsuni, quia
usualis, vel naluralilprarqiiisilus, pnrcos- lunc idem es.sel par.s subjeeliva sui ip- .
sit arlificialom. Vel recurren<lum est ad cuin ibi de Syllogi.mno in communi tracUt-
fundamonla, sed prima via esl securior, lur, ut hic Doclor conceriil infra, .«lulvendo
ut pnU'1. Vcl dic ul prius ad quarlnm ra- .secunrlum prinîpale.
tionem est dictum, qiiia sapil. (^jntra U-rtium, Syl' :u:i .>jpm.si;i-us
Possel oliam objici ox diclis Docioris, in est a'quo rospo<'tus |-,.M.>as. applicalU5
materia do subjeclo Tliooloiriu', ubi probal matori.L' iipparonli, sicul 'ropicu.s. vel do-
ens in cominuni esse subjcctuiii Mclaphy- monstralivus materia: proporlionabili. 'T'-'"
sicae, et primo Motaphysica3 idem liahcl, non cst tanlum privalio veri .Syllogi^.i..
ergo eoflom modo dicolur dc Logici, res- Ilem, de privatione alicujus non osl dis-
peclu entis rationis in communi. Kcspon- tincta .scientia, a scienlia illius cujus esl
sionem quiere. privalio : sed de Syllogismo .sophislico

Septimo posset diibilari circa divisio- est distincla pars L irico?, ui pula libri
nem Logicu, quam supra assignîvi secuii- Elon<-horum. etiam p<Tipsum. primoElen-
dum divisioncm subjccli. Kt broviter di- choruin, qunest. :l
cendum utsupra.qiucsl. 1. d(> unitalcscicn- Diconrlum cum Doclore, qurj<J reclc lo-
tiae, dictum est. Eo nainquc modo, quo quitur.
scicntia habet unilatciu ab objeclo, habct Ad primum dico, quod licel principa-
etiam cl seclioncni arl siibjocti divisii)nem. lis inlentio Lrigi*'» sit rle Syllogis no seoun-
Octavo rlubilatur circa rlicla Doctoris, dr)- intcntion:iliter sumpto, non lamen
t«.
in applicando tortiam conditionom subjcc- pravsciiidendr). a fundamenlo, imo ronsi-
li, ubi rlicil num. 7. quori imoinpffxuin, dcrat (h^ ip-;ius fundamonlo. Licel igilur
etenvncialiosunt pnrtcs inleijrales Syllo- SylloLri.smiis fundamonlalilor sumplus non
gismi. Syllogismus vero dialocticus, «'t rio- habeat partcs inlogniles, malerialiler la-
monstraliviis.partos subjccliv;o ; Elcnchus men acr-optus nr»n carel ipsis.
autcin privatio cjus. (loiitra [>rimum, for- Vol alitcr dicen<lum, quod .sicul isla»
ma aimpiex partibiis intr-gralibus carot :

pnvrlicaliones, Gmus pr.-eiicatur de ape-
sed Syllogismus (»si Imjusmorli ; ergr), etc. cie, vel Oratio conatituHur ex momime rt
Major ost nola, quia rjpposiliim pr;orlicati verfio, habonl exercori in fundamenlis. ut
infort r)pposituin subjccli. Miiior prob;iliir, itifra magis : ila isla, S tus ronili-
qui;i, ut hic .'ompcr loqiiimur rlc Syllogis- tuitur ex incom;itexo, et en< >ne, ha-
mo, est rospccliis rationis. hom. spccios Ih'1 oxerccri in fundamonlis : ita
dislincta non ost [);irs ;illciius : «'Uun-Ma- litor<iuod iiUenlio b)cici esl de i>
lio. vcl incoinpioxuiii. cl Syllr^gismussunt coplibus anim v pro fund

hujiismodi ; i'rgo. otc. (lonlr;! .sccunrlum. cuncla ipsis attribuendo. i>i.>
est oxpn's.sa scnlcntia liujus 1. Eloncliorum el similos supro. p;ili»nler suui u!.' m
qujcsl. I. ubi viill qiiod divisio .Syllogismi ipsius, ut infra. (!np. do •: ^- ei ui-
•'=
in 'ropicuiu, ol ncco.s.s;irium, clc. osl divi- DifTorrnlia, oxpnos.s*' hnbot. l - nd
sio ;icci(l('nlis in subjccla. ul supra. arli- ud. piloi quoil pr.i'-'""-»"!' '''>Mm. Vr.
ciilo primo hiijus quavslir^nis. rccilavi. iil iii simili de nii .
••» 'n
'runc sic : alia os! rlivisio lollus in p!irl<"S riiiiimunitor •li<*:!':r
subjoctivas ; :ilia accidontis in subjrvla. rialiler. vel foi r. »»t sii
r;itr'l. (iiiia una est per .se, alia voro per |Mksito. licct non sit omninnKla >
94 SUPER UNIVEUSALIA PORPIIYRII
Ad secundum dico, quod noflor el hic, scientia, est fundamentalis, aut in voce,
Seeundo dubio fit
latis.
et primo Elenchorum, oplinie dicil, nec aut in scripto, aut in mente. Syllogismus
conlroversia ulla esl, nisi in voce, si qua vero de quo quseritur scientia est respec-
sil.Hicenimdicil quod Syllogismus Dia- tus rationis, ut saepe dictum est : videtur
leclicus, elc. sunl parles subjecliviE, quod ergo quod responsio non est ad propositum,
verum esl, capiendo illa pro formali. Pri- et similiter nec argumentum, quia facili-
nio voro Elenchorum quod esl divi-

dicil., ter evadi posset, dicendo quod procedit de
sio accidenlis in subjecta, quod verum est, Syllogismo fundamentaliter sumpto et
accipiendo illa pro subslrato. Aliud enim non formaliler. ^^que enim, ut vide-
est considerare materiam, aliud intentio- tur, posset ostendi per idem medium,
nem materitD applicatam. Per idem ad quod de homine non est scientia, quia
aliud, quod Syllogismus applicatus tali, sicul homo est quoddam incomplexum,
vel tali materlae, de quo fit sermo in li- de quo habelur scientia per Syllogis-
bris Priorum, est pars subjectiva Syllo- mum, ita Syllogismus secundo - intcn-
gismi in communi, quia ille prsescendit tionaliter sumpLus, respectu Syllogismi
ab omni materia. Vel posset dici pars im- primo-intentionaliter dicli.
proprie, prout idem sub minori extensione, Item, contra secundum, videtur quod de
et conlinentia, potest dici pars respectu sui particulari possit esse scientia dislincta a
ipsius sub majori, et hoc modo loquitur communis, sicut ipsum est aliud a
scientia
infra, in solutione secundi principalis. Vel communi. Ad ista faciliter respondetur ex
dic quod ibi determinat et de toto, et de
prgedictis.
partibus subjectivis ejus, ideo verum di-
Ad primum dico, quod quamvis princi-
cit, licet aliud tacuit. palis intentio sit de Syllogismo secundo-
Ad lertium du- Ad terlium potest dici, quod Syllogis-
intentionaliter dicLo, hoc lamen est ut sup-
bium responde-
^^^^g Elenchus potest considerari formali- ponit pro fundamento, et ita intelligitur
Primo modo conce-
ter, vel malerialiter.
universalitas, et particularitas per respec-
dendo ipsum esse intentionem secundam tum ad fundamenta, el prsedicationem
positivam. Alio modo materialiter, et hoc exercitam.
vel ut cadit in usum sophisticse, et decep- Ad aliud, Lranscendit enim negotium,
torise argumentationis. Alio modo ut tra- sed breviter pro nunc dicendum, quod non
ditur per delerminata principia. Primo est alia scientia de particulari, nec dicit
modo ultimse distinctionis, procedit ex aliam entitatem formalem, saltem a suo
falsis, nec de ipso est scientia : secundo communi, licet addat aliquam entitatem
modo sic. Vult ergo Doclor primo Elencho- materialem.
rum, quod de Syllogismo sophislico se- Decimo circa solutionem secundi prin-
71.
cundo-intentionaliter, et fundamentaliter cipalis, num. 9. posset dubitari, an vide-
secundo modo sit scienLia. Hic vero vult licet totius et partis possil idem esse sub-
quod ille primo-intentionaliter, ut proce- jectum. Et breviter dico, quod non incon-
dit ex falsis, et secundo-inLentionaliler, venit sub diversis rationibus, vel saltem se-
ut supponit pro tali, sit privaLio veri Syl- cundum rationes subordinatas, vel secun-
logismi. De hoc magis primo Elenchorum. dun eamdem rationem completiorem ta-;
Nono dubitatur circa solutionem primi men, et minus compleLam, dubitare circa
70.
principalis, ubi dicit DocLqr, num. 8. quod solutionem ultimi argumenti magis per-
de Syllogismo in communi, per Syllogis- tinet ad Philosophiam naturalem, quam ad
mum parLicuIarem habeLur scienlia, et Logicam. IgiLur perLranseo ad prcTsens, ne
quod non est scienLia de parLiculari, nisi praeLer utilitatem juvenum prolixus vi-
per se ipsum scito communi. Contra pri- dear.
mum, Syllogismus, pcr quem aquiritur Ultimo potest breviter dubitari circa so-
QlVESTIo 111 •J5
lulionom quarUo opinionis, quarc cum isle; ^«•«luiiur in lil'.pra (lisliiiclio Iriraem-
oralio corivoniata;quivoce enuncialioni, et bris hujus nomini.s i'nioersalf, sicul ca;l«-
Syllogisrno p<'r le, fX)lius ab ea roinovelur rorumconrrelorum accidenUiliuin.el p^jlesl
secunda, vol toi-lia conditio, quain prima, reduci in biineinbrem sic; Omnc concre-
cum axjuivoci non sit (lelinitio. Polfsl luin accidonl;ilo aut suraitur pro aj^gre-
dici, quod illa (lcMriilio, qiuL» ponitur I. fr-.ao, et connolalo, aul .seorsura, el lune
Pcrilifrnionias de ip.sa, convenil ei pro nno vel pro si^nificalo, vel pro connotalo. I.sll
significato, id ost, pro cnunciationf, nt vi- enirn lermini pro sijnflr Uo, pro /ortnnli.
dotiir. V(d />/'0 eo quo l sijniftcat. .seii pro formn,
Sod ronlrn, quia lunr rion e^sct genus siinl. Synonirna, sicut o.x altera parte pro
onuricialionis, quod comrnuniliT non trne- subslrnto, pro connolaio, v»d pro eo quod
lur. Idco diccnduin, quod vcl illa est des- (leaomiml. Sicut ergo alhum polest su'ni
criplio norninis, vel si vera definitio, lunc pro ilia (|ualitate, quain a'befjo ^'••^v.'..
ciipit liic a'quivocalionein cxtcnsive pro vel pro subjccto ejus, vel pro a. ) i*x
analogia. Vcl diccnduin polius, sustinendo utroque. Concrelum nainque cl abslrac- c

f
priinam responsioncmad inslantiatii conlra lurn (ex prinripiis liujus, ubique, et pnu- • 4
ill.iin, quod oratio, qutc est genus enun- cipuo infra, iii .Viil('prd.'dicamenlis) idem
ciationis, esl pcr se una, et continel sub se signiticanl : sed dilTcrunt in inodi signiti-
neduin indicativam, sed irapcrativam, el candi, ut rnagis infra difctur. Nara Ikk
alias hujusmodi, et .sic ncgaturron>e(|ucn- pcr inodum j>er se enlis, illud vero per
tia illa ; Oratio autcin, qua^ est argumcn- moduin alteri iuhrmnti^, el iioc vei sub-
lalio, non est pcr se una nisi unitale ordi- jcctivc, vel suppositive signitical. Vel ma-
nis, vel integrilatis, socundum aliquos. gis ad proposilum ponatur e.xemplura in
Prcmissis
gicam in
trii)iis queslioiiibus
cominuni, dirigit scnnoncm
cir*ca Lo-
in
concrolo primo-in'enlionali respeclivo. Si-
milc narn(|iic signitical illam rel
' — -n
I.sagogas Porphyrianas. Kt aiit(*quam tcx- a'quiparanlia', quain simililu to .sig...w... ;
tum dubitativc tangal, movct scx, aul no- connotal vcro subjectuin, ut horaincin, vel
vem (omnibus compiilatis) circa ipsurn asinurn : ct quia requiriturneccssario fun-
Univcrsale in cominuni, qua-stioncs. Et dariientum ad es.se respecUvi, connotal
quia intcntio sua est constilucre Univcr- eliarn ipsum, ut pula all>edinera, vei caio-
sale subjcctum hujus libri, de subjecto rein, vel aliquid higusinodi. In quofunda-
voro iiifluilciido inlrcrcntiaiu pa.ssionis, incnto cliain |>ossel lieri dislinclio secun-
qualiior possuiit qua-ri, viddicct si cst, dum remotius, et rainus reraolum.

quid esl, quin est, et propfer qui'l ist, idco I'otcsi igitur. .secunduin var x
n.
v.ddc onliniilo {^ro infoinnatioiic iNnlicali Pnedicainentoruin. taie concreluni i :>i,
juvenum, h;ec qualuor pcrlracla», prius- aut pro formali tantuin ; aut pro subslralo
qiiam ipsum sulijccluiiie.sseas.scrat. (Juan- lanturn ; au'. pro aggregalo. Cxerapluin
tuin igitiir ad (iii.cslioncin 7/</'/ 1*«/ dicil, primi, ul Mbum per se primo inoio ett
n sperifffi qunrewfinn cst ifc l'nif'ersa'i, o/o -a/Mm. Kxcrnplum .s<vundi. ul, l/ftiim
et 'juia omncm quv^ttionrm pnecclil i/tiiii CMrn/. Exemplura terlii, ul .1 ^' " ' ens
ilicitur prr nomen, etc. l'bi advcrtciidum pcr acciiens : ita in proponito. t ii.^^/^«/«
ut supra tactiim cst. quod 'ûiil c>t duplcx, p<»tesl sumi pro respiH^tu ralioniH, -••:'>•:»,
scilicct rci, ct noiniiiis, cl licel qujeslio vcl dcrelicto. aclu ".liv.. •. <,
si cst prM'ce l.it qii:eslioiicra quiil rei .se- moti ex nliqua proj ... c,
cundum ordincin, qucm tcnct .Vrislolelcs vel conroM"!'' '''I 'i'is ex par:.' rri quam
sccuiido Poslci'ioriiin : (|ua»siio l;iincn quii primo ^ ^ ul un . vol
noininis pr.cccdit (Hniics, ut hic. ct (|uarlo intcntio univorjtaHs.
SiMitcnliarum, distinct. I. (luavsl. 2. l«alM't .Secundo niotlo polesl accipi pro -

: .
96 SUPRK rNIVEUSALFA POHPIIYIUI
tralo, ut lioinino, vel animali, el sic de est, ideo est, quia unum numero est
aliis. Vel pro fundamenLo in Lali subsLrato, Universale non est unum numero, quia
et lioc vol propinquo, vel reinoto. Voco pra3dicaturdepIuribusunivoce,ergo,etc.
fundamonLum renioLum universaliLatis in-
Item, per Aristotelem in Praedica-
determinaLionem privaLivam, vel negaLi-
mentis, 1. Desubstantia. Omne quod
vam, seu communicabilitaLem absolute
est aliud a prima substantia, aut
sumplam.
diciiur de prima substanfia, est in
Fundamfinium Fuudamentuni vero propinquum, dico
proximum. ct re- illa : sed Universale est aliud a prima
mntiim Cniversa. indeLemiinaLionem conLrariam, vel com-
qunii.
iitalis
substantia, et nondicitur de prima subs-
municabilitaLem comparaLive cognilam,
TerLio modo poLest sumi pro aggregalo tantia, nec est in illa, ergo, etc. Proba-
ex utroque. ProLestaLur ergo DocLor se lo- tio minoris, Soloi secundce substatitice
cuturuni deinceps de Universali primo dicuntur de primis, utpatetper Aris-
modo, quia sic est do consideraLione Lo- totelem, Universale autem cum sit acci-
gici : eL hoc intellige uL plurimum, quia dens, non est se.cunda substantia, nec
aliquando loquilur de Universali pro subs- estin primis, quia tunc prima substan-
trato.Secundo modo perLinet ad conside- tia esset universalis, sicut illud, in quo
rationem artificis realis, ut puLa MeLaphy-
est albedo, est album.
sici, vel Physici.TerLio modononesl de con-
Item, si Universale est ens, aut est a
sideraLione alicujus arLificis per se, cum
natura, aut abintellectu ; non a natura,
sit ens per accidens, ut sexto MeLaph. lexl.
quia tunc esset singulare, et terminus
comm. 6. o' 7. habeLur,
transmutationis : ergo ab intellectu so-
74. Circa praedicta posset dubitarl uLrum
concretum, el abstracLum idem significent. lo, ergo est figmentum, et ita non ens.
Sed non oporLeL hic immorari, quia infra Ad oppositum, Universale definitur
loco suo dispuLabilur. ILem uLruin siynifl- ab Aristotele primo Perihermenins :
care, eL coniiolare idem dicant. Ibidem sed non entis non est definitio. Item
eLiam haboL perLracLari. Uem, uLrum de per Boetium, Secundce intentiones ap-
ente per accidens sit scientia. Non hic, sed plicantur primis ; nonens autem non
6. Metaphysicse, ILem, qualiLer universale applicatur enti.
pro subsLraLo perLineL ad consideraLionem Dicendum, quod Universale est ens, 2,
Logici supra dicLum esL. SequiLur de quaes- quia sub ratione non entis, nihil intel-
Conclusio
tione Siest.
ligitur ;
quia intelligibile movet intel-
QU^STIO IV
lectum. Cum enim intellectus sit virtus
passiva (per Aristotelem 3. de Anima
Utrum Universale sit ens cont. 5. et inde sa3pe.) nonoperatur, nisi
Arist. lib. de Interpr. cap. 5. primo Poat. cap. 2, moveatur ab objecto nonens non po- ;
et 3o. lext. 88 7. Metaph. text. 10. et 7. Metaph.

te.xt. .';i. et 57. D. Thom. lih. de Entc et Es- test movere aliquid ut objectum quia ;
sentia. cap. h. el in duobiis Opusculis de hac

materia. Miraudulaiuis in expositione rrcedi- movere est entis inactu ; ergo nihil in-
camentorum. Valles Controver. 9. ad Tirones. sub ratione non entis
Albertus Parvus nuasl- 9. Log. Frauc. de Mai-
telligitur : quid-
ronis 7. 7. Quodlihetal. Okam cap. 4. suce Log. quid autem intelligitur, intelligitur sub
lextualis. et in 1 d,''!. q.l . et9i. .Joan. Anglicus
et Bras. super hanc qua'sl. Conimbr. l/l>. 5. ratione Universalis : ergo illa ratio non
Melaph. cap. 28. q. 1. sect. 2. Complut. disp.
3. dc esscnti'1 Universalis. q. 1. Rodrigues 17. est omnino non ens.
1. Univers. art. 7. Aversa qucest. 8. sect. 1.
Unrlndo disp. 5. 5. Melaph. sect. 10. Doctor in Ad primuni argumentum dico, quod Ad orqumenta.
2. (/. 3. q. \. l- sed contra, ctl. Melaph. q. 18.
Boetius intelligit de illo, quod est pras-
1. Quod non videtur, per Boetium De ter operationem intellectus, cujusmodi
plrtr^^ll^gaiUa. uiiitate, ct UHO, dicentem ; Omne quod non est Universale,
t
yUyBSTIU IV »7
Ad sociJnHuiii dicilur .similiter, quod Liicoergo, (juod c(Teclive e»t ab int«?I- r.MTMi* •#««.
Arisloleies sic iiilellfxil. leclu, sed malcrialiler, sive ori. ...
Conlra lioc, (\u'u\ prol»ut conclusio- ler, sive occasionalit»T, csl a proprie-
nem illam per hoc, (pjia secundne sub- tate in re, figmenluin voro iiiinime,
tanlia; dicunlur de primis, accidenlia etc.
sunt in j)rimis, secund.naulom suhslan-

tia;, ut ihi Nxpiitur d»' ijisis, non sunt F\'fv»siTlo
pra-tcr inh-IIcctus oporationfm ; ergo
non laiiluiii iiilrlli^-il i\r hjs. (pia.> sunt QcoAD rRiutM ('niversale dicilur ab /
pra-trr op^-rationcm inlt;IIeclus, .sed vfrsus, sirul el Unirersitas, el (littorl s«>- '^'^
per opcralio- ruiKluni aliquos, n pr.v l cabift, (\uia •'.
eliam dc liis, quaj sunt

riilur per esse in. Pndicaliilo vcro per
ncm i[itt!ll(!Clus. 1'rohatio minoris, (juia
(liri de, de quo infra. El licol Vmcer
dividil, in principio capituli, Suhstan-
possil sumi Iripliciler, ut pilel cx [
tiani in primam et .socundam : si erfro

tis, tamen aliler capi solet, pro sui>.->Lraio
illa divisio valeal, sequitur quod mem- salleni. Nam aliud esl in cni ' , ul
bra, ut ihi inlelligil, opponuntur; sed Deus : nliud in ognoscento, ul in ii- ':
quod est sccunda sul)stanlia praêrope- aliiid //1 repr:psentanto,\\\. spfvit-s ii»;. ,..
rationem inlelleclus, nonopponitur pri- gibilis ; aliud in <lislr huen^to, ul sigiia uni-
ma^siihslanlia', sedest idem ; crgo non versalia prv tirantlo, ol hor vol
; aliud in
intellig-il de .secunda suhslantia, quoad connnuiftrr, ul omne qiiod enunrialur de
illud, quod cst ens pneler operalionem aliquo in pn^posilionc quacumquc vel ;
inlellectus.
jiroprie, el lune vel transrendens, ul ons
limilalum. vel nnte rem natura,rt tempore,
Ideo dicilur quod rniversale dicitur
ul esl iii iiilelleciu prim;e caus:o: nalura
de primis. Ad illud, quod est contra
/antinn, ul jam eiis ; vol //* re, ul sub con-
hoc, (juia sohe secund;e suhstantia? di-
dilioiiihus iiulividualibus; post rem, ut in
cuntur de primis ; dico, iiuod secundic
esse coguilo. I>e liac ultima distinri
suhslanlia!. ut ihi lotpiilur, sunt accl-
inagis iiifra quivsliono oclava, do Iri;
dentia, non (piidem realia, de (piihus
arroplione sigiiifirali lonnini rommti
ponilaliud memhriim. scilicet in asse :
piM pro
Iii proposilo esl iii
'
lo, ol :
scd inlenlionalia, quihus p>'r se coni- inali, ul lameii appluMi'ii.>. ul pr

pctil dicide: (niversaleautemest quid liim esl. ((iio<I sir descrihilur I. r.i.;i i
coinmunius ad secundam suhslanliam romm. 5. r»-" -•''- ••'' - '

;
inenias lexl. Ca iMWMlt fa*4.
quia .secunda suhslnnlia dicitur Iniver- esl aplum de pturibnip

sale apjdicalum ad arhpiid in genere Poster. lexl. mmm. ulli::.. / . <^
suhstantia'. unum in mutlis, et unum pr.rt-
Il«Mn Tosler. loxl. rf>mm. y>. ^

Ad lerlium dico, quod L'iiiversale esl I.
cxprc.sso. do quibus (l h oril

ah inlellectu. Et (Mim diiMlur, ergo esl
mo amplior liifra,qu.i*sl. 6,
ligmontum ; dicu (piod nun sequitur.
Ordo qua'sti.M»is p ilol ox p
(piia ligmenlo nihil correspondel in re
sioejus csl rommu:
exlra ; riiivcrsali aiihMii alicpiid extra
Qro\n SECCNDUM arguil iribu!* ra'
correspoiid<'l , a (pio movelur intelloc-
nd parlom ingallvain. rriiiin mlio ii
tus, ad causandiim lahMii inlentionrm. onginom ox Ikx^lio. in lil
Es/ enitn, siMUiidiim l^^clium. Species liio, liccl.soiiclus Thniiui". •:
tcnuis siniilili((lt) singularium: et Ge- arlirulo 6, diral illum -
nus maqis tenuis suarum spccierum. Hd.f i. do quo non oporu*; mc u;

Tom. 1.
;
98 SUPER UNIVEHSALIA PORPHYRII

salloiu aiictorilas famosa est, el coinmuni- Quod sequitur in littera quod motus, 8.
Movere qt
ter acccpLalur. ljl)i advcrlcndum, quod in- vel potius movore, est actus entis in actu, sensu est ncli
lenlio Roelii, vel illius aucloris ibidem,esl habetur 3. de Anima text. comm. 27. Motus entis in actu
ostendere quod omnia appeluul unilalem. namque potest comparari ad movens, vel
Uicil enim ibidem quod quia Crealor nalu- ad mobile. Primo modo intelligit Doctor
THi vere unus est, ideo rcbus quas condidit hic, et Aristoteles ibidem. Secundo modo
lioc in munerc dedit, ut et unaqutKque lia- intelligit Doctor in secundo Sententiarum
beat esse, et una esse. Enumerat igitur in distinct. 18. Et Aristoteles 2. Physic.
ibidem multos modos Unitatis, de quibus text. comm. 3. Vel si volueris totum intel-
infra capitulo de Specie.qufest. 2. forte ligere ex parte mobilis, de actu est distin-
erit sermo.Verba autem qutc recitat Doclor, guendum. Videlicet primo, vel essentiali,
non aperte habentur ibidem, licet implicile et secundo, vel accidentali : et verba Doc-
possint conjici ex dictis Hoetii. I)e veritate toris intelligi debent primo, non secundo
autemillius propositionis in se infra tan- modo.Primumetsecundumprincipaleunica
gam. Secunda ratio fiindatur in dictis solutione solvit, sed licet possit objici con-
Aristotelis in PrtEdicamentis cap. de Subs- tra solutionem, ut refertur ad utrumque
tantia. Tertia ratiosumitur ex distinctione ( ul statim ostendam) arguit pra^cise con-
entis in id quod natura est, et in id quod tra eam ut applicatur.
sola ratione rationanle fabricatur. Dujb Ad secundum principaIe,ostendendoquod
rationes ad oppositum ex dupliciauctorita- secundae substantiae non sunt praeter opus
te procedentes satis patent. intellectus, imo quod sunt secundae in-
Consequenter conclusionemaffirmativam tentiones, aliter non opponerentur primis,
Vniversale esi tenet in quaeslionc ista, cujus ratio fun- et per consequens divisio Aristotelis non
ens.
datur in objecto, et ratione objectiva inesset conveniens, cum oranis divisio debeat
tellectus creati, saltem viatorum. Intentio- dari peropposita.
nes enim Logicales sunt modi intelligendi, Ad formam ergo argumenti, negatur
sicut Grammaticales significandi, ut dictum minor pro secunda parte, et similiter mi-
est supra, el magis infra, et in Tractatu nor probationis. Est enim vera, licet indi-
de modis significandi, Deo subveniente, et recta praedicatio, Universale est substantia

vitacomite. Esl igitur Universale, dequo secunda.
hic loquitur, modus intelligendi in tantum, Ad tertium, concedit Universale non esse
quod etiam ipsum singulare intelligitur, ens naturse, sed ex hoc nonsequitur ipsum
non sub modo singularis, sed Universalis, esse figmenLum ,
quia huic correspondet
ut habet iste, 2. distinct. primi, quaest. 3. proprietas ex natura rei, illi vero minime.
solvendo secundam rationem opinionis, hoc Unde vult quod Universale est effective ab
idem in Theorematibus suis, ubi inquit intellectu, occasionaliter autem, et origi-
quod Universale per se, et prius intelli- naliter a proprietate reali, pro quo adducit
gitur quod tamen verum est de Universa-
;
auctoritatem Boetii in Gommento.
li pro substrato. Idem septimo Metaphy- Quoad Tertium, circa hanc quaestionem
y.
sicae, et primo habet. Modus autem intel- occurrunt nonnullae difficultates, primo
ligendi ensnonpoLesL esse non ens, igitur dubitalur circa veritatem illius propositio-
Universale non est non ens, ergo ens per nis Boetii ante oppositum, num. 1. videli-
locum ab oppositis. Tangit ibidem de mo- cet,Omne quod est, ideo est, quia unum
lione intellecLus ab intelligibili, quod numero est. Quam etiam habet Avicenna 3.
habet expresse Commentator tertio de Ani- Metaph. cap. 1. et 7. Metaph. cap. 1. Vide-
ma comm. 4. Aucloritas vero Aristotelis, turenim quibusdam quod oppositum est
quam adducit, est in 3. de Anima text. dicendum, scilicet, onme quod unum est
comm. 5. 14. 17. 18. 27. elalibi saepe. ideo est unum quia est.
oi:.K.siio IV 99
Ilem, noctiusibidem oiiumeral plura.qua; monslratio/>ro/>/e/-<7i//'/. tit if.n loquar. Con*

suiit, noii unum numero sunl, quia
tainon cedores enim .Hcholasli* i, Hsl ventm,
a.ssignal ab aliis dislinctum modum uniUitis errjo uriuni, quare non similiter, vel polius
Imnn qiiofl <>Rt Pro solutioii'..' liujus pnemittondum esl pnodiclara 1 Vel possel dici aliler, quod
leo <!8l '{iiia
nuMi niimiTo, primo, quod aliquid ( ut communilor dici- cura dicit IJoetius ideo esl, el non rctidil
tpUcatur.
tur) polost dici unuin num<'ro, aut quia causiim pnccisam, nec a priori, «ed condi-
cum aliis ponil in numerum, aut ut distin- tionera concomilanlom, quia unitas nume-
guitur <'()ntra unuin specie, gonere, ol ralis csl con^litio concomilans omne per so
propor.ione, quod ulterius distingui solet exislens. Vide Uimen pro ulleriori drcla-
in unum dofiiiitiono, proprio, et accidento. rationc. hujus, oa qua; dicil isle in I, dis-
Socundo notanduin, quod principium linct. 15. qux*st. 3. sf)lvendo .^
'
:ra
unitatis numeralis aliud ost inlrinsecum, principale. Vel pote-ldiciquwi auciur.us

aliud o.\trinso(mm. Intrinsocum, propriotas est veri l(X|uondo do uno numero prirao
individualis; o.Klrin.secum, subjoctum, vol modo, quod salis prol)abileesl, ul p.'ilol ex
aliud liujusmodi. inlonlione ojus. Por hoic ad objecla. Prima
VM quando quod esac pracdical
Tortio .sciondum, iiislanlia Foxal potest negari ex prxdictis.
rcrilical "2. et
. ailjncens. quando(iue .secundum, quandoque torlium Ad socundum dico, quod licet sinl plurcs
a(Jjacons. Tunc enim pra'dicat secundum, modi unitatis, ibidora numorali, unilas
quando nihil additur rei, verbi spocificati- nihilominus specificatn p<T exislenliam ac-
vuin. Tortium vero quando sic ab.sque spe- lualom, et persoitatem terlii raodi, in uno-
cificativo quociiiiKiuo extrin.soco, pnedicat qiioquo, concomitanler sallein, esl nurae-
quod in ipso osl, hoc autom ost cns parti- ralis. .<ed, iil supra dixi, illa addilio de
cipalilor sumptum, quod idem sonat cum unitate numorali non hat)etur oxprosse in
existontia actuali. Boolio. Ideo dic quod Doclor vulgariler
Hogulariler orgo lonolur quod quando- allfgat, quod non inconvenil plerumque in
cuin(}ue hoc vorl)um csl prx'dicat secun- his Logicalibu.s, ul supra h;il)es, Sed eligo
dum .'irljacons, dicit exislenliam aclualem polius modum dicendi priorom. ul calura-
de sul)j(!clo. Unde licol concodatur quod nia omnis abigatur.
tosar est liomo, non tamon quod Cavsar .•ôcun<io po.ssot dubilari. ul sini;ula lan-
I est, do qiio infrn, in qu;oslionibus libri gam, circa minorom primi argumonli, ubi
Porihormonias. dicil I)0''lor, l'niversale non es' •
m
Ex his lonondo cum Hoolio dico, quod numero, qvin jvseHcatur ile / i;
propositio sua osl vora, Tnaximo loijuondo ulrum illa cons«vjuenlia loneal. hoc pnedl-
do unitalonumorali, a principio inlrinsoco. caliir <l" pluribus, orgo non esl ununi in
I qu.T, ul probabiIit<M* lonoo. pravodit in numoro, Dico brevitorquod valel logioe
quocumquo (natura dico) oxistontiam ac- loquendo, et pnodicalione univ<vT 'snivoce
tualom. maximo in individuis, (|uiaoxis- sumpta, .sotl lhooh)irico, el :k»
tentia est mcdus, ot propriolas individualis a^quivora, el univora, non univoresumpUi,

est de raliono intrinsoca ipsius individui. hal)ol inslanliam. Kxemplum primi. ul
licet por comp.irationom ad naluram alilor o.<wonlia divina do lribu5 ;
:s,
sit dicendum. quie sunt in l>oo. Kxempium svcundi,
Sod pro altiori doclarationo. ot casliga- ul .'NTcralos, de hoc el illo Socnile. Exem-
10.
liono istorum, adverle diligonlor ea qun» plum tortii , ul Sorrales nuno albus, •(
habof isle in 2. dislincl. ."^. qu:rsl. I. in so- stalim niger. do allx» el nigrx).
luliono qu.Tstionis. Valol orgo h:rc ron- Torlio rirra secundum r" ^». II.
soqiUMilia, hnrfnl.ergn hnrest uniim, nodum ;{. ot u' lom conlra {

>
por locinn oxlrin.socum. imo pc^r inlrin nem ai ipîiin. el ullim.iiu vol
sccum. ila vidolicel quod passel osse do ejus. insurgit difTlculUis, utruiu < iMii.>a*
100 SUPEll INIVEHSALIA PORPIIYRII
le, ul liic sumilur, sil secunda subslanlia, non solvitur, quia licet aliquod Universale
vel c conlra. El quod non, palel argumen- sit ens, ul puta illud quod est substantia
lum in lexlu quod sic liabel uUima solu- secunda, hocnon arguit, omne Universale
Subsinniia tio. Pro solulione hujus sciendum, quod esse ens, nec U'niversalc in communi, de
muHxpiex.
subslanlia lam prima,quam secunda,polest quo qua^ritur hic.
accipi vcl pro formali, vel pro subslrato. Potest dici quod omnia Universalia re-
Prinio modo sunl intonliones secundse. ducuntur ad genus, et speciem, et ita ad

Nam prima subslanlia idem sic accepta substantias secundas. Pono enim probabi-
importat quod singulare, vel individuum liLer substantiam primam, et secundam in
de pra^dicamenlo subslantise Secunda .

omni genere, licet antonomastice Philoso-
aulem idem quod genus, vel species, quse phus posuerit eas in Prsedicamento Sub-
1
constat esse secundas intentiones. Et hoc stantioe tantum, de quo alias. Vel aliter,
modo accipit Doctor hic primam et secun- quod inquantum ostenditur de inferiori
dam substantiam. Et infra, capile de Sub- entitas, in hoc habetur parliculariter sal-
stanlia, ubi inquil quod divisio substantiae tem de superiori, et hoc sufficit Doctori,
in primam et secundam, est subjecti in etmaxime contra aliam responsionem

accidentia : quod intelligo non ut substan- quam inpugnat.
tia in substanlias, sed ut per primeitatem, Vel terlio dicendum, quod Universale in
elsecundeitalem, quae subslantice accidunt, substantiis est substantia secunda, et sic
dividitur secundo modo,ut scilicetaccipiun- dicitur de. In accidentibus vero est pro-
tur pro bubstrato, sic idem denotant quod prium, vel accidens, et sic est in prirais,
Socrates, et homo, vel animal. Sicut ergo nec sequitur in eisdem terminis a prasdi-
ha^c concedilur, Universale esl genus vel catione signata ad exercitam, quod prima
species, ila ista, Universale est substanlia substantia est Universale, ut infra dicetur
secunda, primo modo sumpta, e contrario copiosius.
^ Licet enim albedo in communi , . ,
Licet stngula
.
vero esl prDcdicatio per se, nisi quis dicat sit in hac albedine, et albedo in communi reinc/Mc?a<na
contrahens,
., jr
Umversale,
, ,1-j
vel Acciden^,non tamen
1 luram commu
quod est determinatio ut sit ,iem, 7ion ta
quod ha?c albedo namque arguendo est figu- '"^'* ^*' ^"'
album respectuhominis, vel econlra, : sic
versale.
forte verius est, nisi quia non ponitur ex ra dictionis, et fallacia Accidentis. Simili-
parte ejusdem extremi, ut infra cupile de ter licet albedo sit Universale, et albedo
Specie dicetur, et alibi. Nam tam prima, sit in Socrate, non ideo Socrates est Uni-
quam secunda substanlia, polest sumi versale : quia si attributum alicujus extra-
transcendenler, vel limilale. Ad hoc pon- neatur ejus per se supposito, muUo for-
dera ea quae habet in 1. distinct. 26. et in tius, ut videtur, ejus per accidens supposi-
Quodlibeto,qua3st. 3. de substanliaprima, to, et hoc in quantum est talis. Sunt enim

et secunda, et ita Universale respectu se- hujusmodi accidentia in primis secundum
cundse subslantitie poLest esse determina- esse materiale, sed formantur intentionibus
tio, et determinabile, diversimode loquen- secundum esse cognitum, ut infra dicetur,
do. Et in hoc exponi potest DocLor, ubi Adhuc posset fieri vis de Syllogismo, et
dicit quod Universale esL quid communius enunciatione, et sic de aliis eodem modo
ad secundam substantiam, quod secundiB et arguendo. Dic quod omnia reducuntur ad
subslanLiae sunl accidentia non realia, sed propositum. Vel aliter uL prius.
inlenlionalia. Non est enim inconveniens Quarto circa eamdem objectionem, num.
ubi dicit DocLor quod subslantia prima, 13
quod ens reale contrahat ens rationis, et 2.
e conlra, sicutsubJecLum suum accidens, et secundanon opponuntur, ut sunt prseler
et e contra, ut infra, cap. de Specie. qujTBs- opus intellecLus, sed ut sunt secundae in-
tione secunda. tentiones : sic occurriL dubium, quare ma-

^2_
Sed videtur adhuc quod argumenLum gis opponunLur sic, quam sic.
OIVFSTK) IV 101
Potcst breviler dici qnod siciil paurni- conlra. Siillpm capir-iitJo ulruinqiu>u/7'/i /,
Uis ot filiatio, qum sinit rclalioncs opposila.*, \cl,ut ino /tu. Ha?c laimTi i-sl vera,.Vufti/aji-
ut sallem cornparanlur ad iiJcin, «-t serun- lii xecun/a />rx licalur fie /trima, vi f..rle
duin ifJcin.fundantur in iiKiividuisejusdfin e conlra, quia sic stir- :ril pro fuiiUa*
specioi, ut puta in Socrate, ct Piatone, vel inentis, ul infra de uhi- .. • lur.
14
in eodcin individuo respcctu divcrsoruin, (Juinlo, circa cnmdcm .sijluliunem* polesl •
»mmk, t,
llrlnlinnet np-
ut palct; ita resp»'ctus ralionis, ut in pro- dulMtari, utii inquil l)«»c(or, quixl sulr^' •'>-
piisitir piissunt
fumlari iii i:o* posito suhstantia priina, et sccunda, pos- ti:c .s<'cund.i' sunt accidciilj.i nnn r-
di-in realiter,
quDinodo. sunt fundari in his, quoi siinl eadcin rca- quiltus convenil esse in, schJ in
iiler, licet non secunduin idcm. Sicut igi- quihus convonil dici de. ViiJetur enim
tur pater et filius, pro formali sunt rcla- quod litrumquo silminus veriini. 1'rimum,
tive opposita, cl non pro substrato. ita liic quia omni .iccidenli cunveuit ciMe in, el
Sunl ergo rcspeclusoppositi, et non funda- maxime lencndo,(ut isle infra li'i)el)iii
mcnta, ^L'(\ henc proprictales in fundamen- tioncs .s<*cundas lial)cn; esso suhjeclivuiu,
lis.
el non modo ohjcclivum, ut aliis placcl.
.Scd corilra pra'dicla inslatur, qua r;iliu- Sccundum etiam, qiiia accideiilia r«Mlia
ne suhstanlia securida cst intenlio sc- piicdicantur dc suis infcriorihus. elsu!
cunda,ca(h'm ct prima. ut etiam Doctor lis, ut pah't in novem generihus acciiit-u-
e.Kprcssc lcnet hic, el infra, cap. dc .\c- liuni.
cidenU;, (|ua;st. 2. expre.sse prohari po- Diccndum, quod I)oc!or lixiuitur de in
Quowt0Jo $4-
tcst : .'>cd hoc est falsum, quod pio- tcnlionihus, p«'i-s<jnaliler, sive pru .Huljslra
hatur, quia Aristoteles dcnniens suhs- lis supponcnlihu.s, et ul molui, non i»; m 1.1...-
tanliam primam, quia ^"

dcliiiit ipsam, ul of.po- de quo "*"
quitl, infra, el sic verura esl ;
nitur .sccundjc. sc(l illa dclinitio non ali(iuihus sccundis inlentionihiLs conv. ..i
polcst compctcrt? intcntioni ci'go, elc. Mi- dici de, el non esse
;
/w, ul sunl .s .'
norcin proho, i^riino i)iinci[)alil('r, cl ma- suhslanlia* ; aliquihits autem esso in, el non
ximc suhslan», ct non c.s.se m, nec dici tlc, dici de, ul patct infra cap, de 1'roprio, .\li-
non possunt competcrc intcnlioni secunda*, quihiis vero ulrunKiue, el aliquibus neu-
ut patct induclive per singulas parliculas; trum. Licet igilur secuinhe sulis'anli;e fur-
crgo, clc. malilcr sumpla', el ut gui I IiabiMit esse in,
Itcm opposiliini iioii csl in opposi- non tamen pro sul>slralo, ni.si ul superius
to, ncc dcslruitur ad <Icstructionciu ipsius, est in inferiorihus. quod non csl ad pr>.p>
sed suhstanlia' secunda' siint in priniis, et situiu : el sic patet ad primum,
deslruuiilur ( i)cr .\risloU'lcin c;ip, «lc Suh- Ad .secundum dico. quud quamvis a
st;mlia) destruclis priiuis; ergo. clc. d«'nti;i nâlia «lic.inlur de suis in
.\(I primum coiiccdo prim;nu suhsian- ut gcncra, vcl ^*

. non Inmen ui .i
li:ini cssc scciiiKhim inlciilidiiciu. sicut denlia.(^)uamvi>.naui diiânlurdesi;*

sccuiuhim, ct conccdo ill;im dctinitioncm prius Innien lialtent .> •
•••••n ti» .
sihi conv«'nirc : .scd qu;ilitcr,(jui;i longior«'m hlco por c>\f in pu.sMu:,. li nb i
Iiiiclalum cxpo-;lul;il. locosuo h;ih«'l vi(h»ri. qua» n«)n siiiil f>i. <••' ' ./• I
iiu/islnnlia se- .Vd sccundum c«)nccdo. quiKl opposilum ergodicil Moclor. .;
cuitila ilicittti
tle primn i/un-
ul sic, non cst in opposih>. accipiendo op- IciiIm)!i ili*». (iuih'i-< r^-
tnoilo. positioncm prcprii». nppDsilum ;int«Mn dici 1. */(».«i'
dc opposilo, non l;im«'n til «)pposiluin, in mcnlis. in :
pra'dic;iti()ncsignal;i, non «'sl iii«*onveniens, iiuiit, Nani liiv. .V
Non sunl cniin rclativc opposila, nisi n'S|)oc- fie prim ». csi pi»r «e, u( isla. y
lii cjusdcm,(*t s««cundum i«lciu: liiccergoesl h >mo, qiiud [Hi qui
'als;i, Su/Ktdiitia jtrimn r</ secunla, el diounl h >ii|K'r
102 SUPRU UNIVEUSALIA POUPilYUII
ce consideranlos. Dicil autem quod non sunt minate, determinate tamen. Vel dic, ut cap.
accidentia realia, de quibus ponit Aristo- de Dilferentia, in simili habet, plura con-
teles aliud meinbrum, scilicet esse in, id siderando.
est, pro quibus. Ex quosequitur generali- Sexto circa solutionem principalem,* in
16.
ter, quod magis convcnit omnibus secun- qua tenet Doctor Universale esse ens, per * numV^.
dis intentionibus dici de, quam esse m, hoc, quod est ratio, vel modus intelligendi
licet ulrumque sibi conveniat, ut patet al- omne intelligibile, et in qutestione sequen-
tius intuenti. I)e hocmagis infra, cap. de ti idem de intelligibilitate ipsius habet,
Proprio, qu;est. 2. et cap. de Accidente, et et in secundo Sententiarum dist. 1. qiiiBSt.
infra cap.de genere,quode.9se est rerum, et 5. omnibus secundis in-

universaliter de
c?/^?"intentionum. Applicanturenim inten- tentionibus hoc dicit imo quod fortius

:
tiones fundamentis, non proesse materiali, est, quod sunt modi intelligendi primas
velquiddilativo, sed rognito.Et intentioni- intentiones in primo actu, occurrit diffi-
bus attribuimus illa qujcfundamentiscon- cultas non modica. Nam ex prcehabitis,
veniunt, ut infra ad longum dicam. Non qusest. 3. intentiones secundue causantur,

negat igitur Doctor universaliter ab om- vel derelinquuntur actu collativo, qui
nibus intenlionibus esse in, et maxime ut pra3supponit actum simplicem, seu abso-
quid sumptis, sed vuU quod aliquibuscon- lutum extrema comparata, et prseco-
circa
venit appropriate dici de, aliquibus esse gnita. Tunc sic nihil est modus, nec ratio
in, omnibus autem dici de, et maxime Uni- intelligendi antequam sit, sed Universale ut^êÛniver'
ante cognitionem quidditatum realium, ««'««•
versalibus, quia ralio Universalis est praedi-
cari. Omnibuseliam convenit esse in, linon habet esse, ergo in illo priori non est
cet verius hoc conveniat accidentibus ratio,neque modus intelligendi falsa est :
realibus, ut patet. Tenendo vero, ut aliis ergo illa propositio, quod videlicet quid-
pIacet,inlentiones]iaberepr9ecise esse obje- quid intelligitur, intelligitur sub ratione
ctivum simpliciter,vera suntdicta Doctoris. Universalis. Major est liujus, in simiii, dist.
Ulterius liic investigari possetcircadicta 2. Secundi, qusest. 10. Minor vero nota est.
15.
ir de prima frairis Joannis FoxaUan liaec sit vera, Subs- Hsec ratio facit mihi singularem difficul-
osta}itia non
)rcedicetur lantia prima est substantia senm^la.Et hsec, tatem. Preeterea quod ibi tangitur de mo-
€VCit6 S6CU7l~
Substantia prima estVniversate. tione intellectus ab intelligibili, videtur
, aut Uni-
rsale.
j^jp^ breviter, quod non sunt de rigore falsum, tum quia omne quod movetur, ha-
sermonis, et proprie loquendo concedendse. bet materiam. 2. Metaph. text. comm. 12.
Prima non, quia substantia secunda est tum, quia corpus non agit in spiritum ;
Universale, non quodcumque, sed appli- tum quia pra^stantius est agens passo, se-
cabile fundamentis primo-intentionalibus cundum Aristolelem, et Averroem. 3. de
Metaphysicalibus, generis Substantise, cu- Anima, text. comm. 29.
jusmodi non est substantia prima, nec Proeterea circa illa alia, quse tanguntur
realiter,nec conceptibiliter considerata. Se- in eadem solutione, videlicet quod intelle-
cunda etiam non, quia (ut infra, qusest. de ctus est virtus passiva, et per consequens
sufficientia Universalium habetur) indivi- non operatur, nisi moveatur ab objecto, et
duum licet sit species intentionis, non ta- quod non ens non potest movere ut obje-
men Universalis. Similiter dicatur de ctum, et quod movere est entis in actu, li-
substanlia secunda. cet transcendant negotium, quia ad libros

Ulterius etiam posset dubitari de illo de Anima, et ad Philosophiam realem ma-
Universali quod conceditur esse substantia gis spectant, breviter tamen contra pri-
secunda, quale sit, an scilicet genus, vel mum est, quod intellectus agens est omnia
species, an indifferens, et ita sextum. facere. 3. de Anima, text. comm. 18. et
Potest dici quod est indifferens indeter- quod a nuUo movetur.
(J[]JEH'1'U) IV 1U3
Conlra socundum est, qiiofl non entia in- gnilicandi, .sunt prinripia disccrnendi di-
lelligunlur. (ônlra teitiuni (\\uA inatfria ctiones sijjrnificalivas ad iiivicetii, el iiUelli-
prima, et plura alia potentialia intelligun- gendi dislincle if)s.is.
tur a nobi.s. .Sirniliter ex liis ad pruposiliini dico, Sotutio arfu-

l'ro .solutionc priedictoruni i)ra.'niillen- qiiod loiuitur iJuclur
...
liir de nuKlu
metui tmmrm,
intelli- mmjii. is
17.
Coynitio c<>n (liun est prinio, quod duplex est coj^nilio, gcndi dislincle, el logice, pnfsupfMiiieiile
'usu. el flts-
conCusa .S(;ilicet et distincta. Co/i/usatn ap- invcnlioncni, sive fabricalionem .^««•uu-
incla, quip.
pello ,
qua aliquid cogno.scinius, ut per daruni nilentiununi. llaJM-l enini Logicus
deliniluni expriniitur. Disiinctain vcro islas intentioiies lanquan» principia, el
(jua ut {)er delinitioncni dcclaratur. prius nola, et eliam quililM*t aliusarliticia-
Secundo, scienduni (juod idem intelli- liter inlclligcns. Intelligil igilur liuini-
dem inlellii/i- gihile apud diversos diversimoiie cognos- nem sub modo Iniversalis, vel subjecli,
ilevarie con-
idcratur. citur. Exempluni, /loino a[)U(l M('lai)liysi- vel superioris, el sic de aliis. El licel in-
cuni ul quidditas, vei ens ; apud 1'liysicum telligat singulare, non tainen .sub ralione
utcompositum ex matcria, et forma, vel ejus propria. Vcl pos.sel dici, quod luqui-
mobilc, vcl iniju.smodi apud («eomctram, ; tur Inc de I niversidi aptitudinaliler. vel
vcl .\strol(jgum, ul sulijicitui' [)assioni- in potentia propinqua, vel de specie in-
bus eorum ; ita apud Logicum ul species, telligibili, qu:e apud ipsuiii dici polest
vel dcliiiituin, vd subjectum, et hujus- I nivei's.ile : sed lioc es.sel conlra prtilesla-
modi. Lnde in lcrtio, dislincl. 2. quiest. 1. tioncm ipsius l)<K*toris, qui deincep-; pro-
in solulione principali, dicil iste, quod misit .sc diclurum liic de I niversiili .secuii-
quidditas realis, vel quarumque ul talis, do-intentionalilcr dicto : .sed hoc parum
neduin cst indilTcrens de se ad e.s.se uni- est, quia protcslatus est ut in pluribus,
versale. et singularc ; .sed et ipsa habens sed non .semper se sic hxûlurum. Hn^vi-
esse in intclleclu, non liabct primo ex se ter ergo dici polest, quud proposilio I)oc-
univer.salitalcm. Liccl enim intelligatur toris est vera de cugnitione vialoruui na-
sub universalilate ul sub modo intclligendi turali, et lugicali, vel gcneralius, qua-
ip.saiu, taiuen universalitas non est parscon- cunKiue artiticiali ; cl liu«* l(x|ueiido de
ceptus ejus priini, quia non conceptus Mela- actu, non quantuincunKiue primo, nec in
physici.scd Logici. Logicuscniiu cunsideral (Iuocuiikiuc intclligente. Sed qui lenerel

secundas intcntioncs af^plicatas primis se- inlcntiuncs .sccundas esseaptitudines rt»a-
cundum .\viccniiani. Prima ergo intclleclio les, fa(:ile evaderel.

19.
rcl intcnlio esl i/niius nnlKnc, id non coin- l'cr ho<' ad argumentuin cuncetlo, qiiotl (û«mW<> c
teUif/iliiralif/ui.f nioilu!<,neifuc 'jui e.tt cjus in niliil est ratio intelligcndi. quaiidononesl.
j!jj|^2r*»»»«»^
intcllcctu nciiiii' i/iii cst cjns f.rtra inlcHcc- Kt cuin dicitur (HkmI iiiU>iiliom>s S(vund;t> «»m/ ro^ywnt».
tnin,licit illius intcllecti nioilm inleilii/cnifi pncsupponunt cogiiitioiK>in exlnMnoruni, ntm r^limm.
sit unicrrsalitas^seil non mo'lus inlellccti cel vcrum est in primu inveiilore. Vel si con-
intcflerlns. llicc illc. Nota valdc luec vt>rba, lcii(l;is i[>s;is fabricari :i iiuu«'unique priino,
cl pro argiiiiiciilo, cl pro st)lutionc ipsius, rccurrcndum esl ad cugniliu:uMn <'«»nfu-
iil ca inlroduco. s:ini, el dislinct;iiii. (>t iiiul(i|>lic(>iii nuMluni

'1'crlio advciMcnduiii. (|Uod ca ((u:capud cugiius<'(>ii<li ab e<Hl(>in i<lem. Alilor puet-
nos suiit principi;» opcr:ilioiiis. iipud pri- .s<>l dici prolMibilitcr. <|uud l<M|uilur Hecuu-
mos invcnlorcs (>raiit fiiiis. ct operatum. dum illaiii upiiiiontMii. qiia' allribuil ac-
Exeni[)lum in Mechanicis, .serra. vel incus. tivitatem oiuiu>ni inlelhvtui aKenli. ul vi-
est priiuum ([uo o[)cratur i.sle op^^rarius. detur lo(iui <iiui>s(ione .MH|uen(i. quixl riii*
licel H priino invcntorc aliis inslrum»>nlis ver.s;ile <>sl linis (>jus : e( (uiic facililer di-
form;il)atur, it;i ;i[)U(l (;i;iiiim;ilicuin to <'<?n>lur ad nuilivuin. S(>tl qiiia hoc iion vi-
men, vcl Verbum, ct sic de aliis mu<lis.si- detur con.sunum diclis higus alibi. e( loa*
101 SIIPER IJNIVEUSALIA PORPnVUll
xime quia conferre unum ad aliud, vide- riLum. Lapis enim no7i est in anima^ sed
tur ipsius intellecLus possibilis ; ideo di- species, vel itnuQO ejus, ;J. de Anima text.
cendum uL prius. PosseL cnim dici, quod comment. 38. Vide opLimam declaratio-
sicuL DocLor appellaL (Jniversale acLu, eL nem illius aucLoriLaLis in primo hujus,
objecLum acLu inLelligibile ipsam quiddiLa- disLincLione Lerlia, qua!sLione sepLima, sol-
lem habitualiler cogniLam, cL in poLcnlia vcndo raLiones primte opinionis. Ibidem

propinqua, ut i{. distincl. l. quicsL. 0. ha- eLiam qua3sL. 8. paLeL quod inLellecLus non
beL, ita appcllat Universale Logicum mo- moveLur ab objecLo, nisi uL supra noLavi,
dum iuLelligendi omne inLcIligibile, cLiam imo posL moLionem ipsius inLellectus.
in primo acLu, pro quanLo esL in poLenLia Ad LerLium dico quod loquiLur de intel-
propinqua ad esse, et applicari. Vel dic lecLu possibili, etquoad primam ejus ope-
aliter, ut supra, vcl uL alii imaginanlur, raLionem. Quod addiLur de non cntibus, et
quo 1 simul lempore siL impressio passio- entibus in poLenlia, dico quod inLelligunLur
num lalium,cL cognilio objecLi, sed hoc esl LerminaLive, nonauLem moLive. Sed adhuc
saLis dubium ; ideo pondcra bene modum, posset objici conlra illam proposiLionem,
cL vide ea,qua3 diciL in 2. disLincL.l. quycst. Quidquid intelligitur, intelligitur sub ra- Quidquid'
L arl. 2. de cogniLione, eL producLione se- tione Universalis, pula tunc sequereLur '^/l-^''"'''^/^
cundarum inLenlionum. Quod auLem diciL processus in infiniLum, quia ipsum Uni- versaiis inti
DocLor, quod relatio rationis esL modus versale intelligitur, ergo sub ratione Uni-
objecLi in primo acLu inLellectus,poLest dici, versalis, auL sui, auL alLerius. Non sui, ut
quod est Amphibologia, vel quod poniLur videtur, ergo alLerius. EL de illo alio quae-
gradus pro gradu. Nihil enim aliud vult, ram eodem modo. Item, tunc quod intel-
quod intcntiones secundoe sunt modi ligercLur, cL modus inLelligendi repugna-
Secundce in- idsi
inlelligendi primarum, et primse primo renL, quia singulare inLelligiLur, ergo sub
modi"7nieai-
gendi prima- inleIIigunLur,eL sccunda? secundario,eL ideo modo Universalis, per Le, eL sic repugnan-
primo sunL quo, el secundario quod. Pos- tia inter quo cL quod. PoLesL dici ad pri-
seL cLiam dici, quod ibi poniL posilivumj mum, quod proposiLio est vera quoad pri-
vel superlaLivum pro comparaLivo, vel No- mum actum, non autem quoad actus re-
men pro Adverbio, uL solet ssepe poni. flexos. Vel aliter et melius quod non in-
Vide sextam distincLionem primi, in si- conveniL Universale, el coeLeras secundas

mili. PosscL hic applicari illud quod su- inLenLiones inLelligi sub modo Universalis.
pra, quseslione Lertia, articulo tertio, du- EL cum quoeris, auL sui, auL alLerius, dici
bio secundo, ad finem, notavi ex nono Me- poLesL quod sui secundum rem, sed alLe-
taphysicoe texL. comm. 14. pondera bene rius secundum raLionem, cL hoc co mcdo
cogiLando ubique. quo ponimus in inlenLionibus idenLiLalem,
20. Ad secundum argumentum, quoad pri- vel disLincLionem realem. Vel si conceda-
moveiur ^Va-
^'^^^^'^ moLivum dico, quod Philosophus lo- tur quod alterius, nuUum inconveniens
bei materiam quitur de moLu Physico, proprie est, quia in intentionibus non inconvenit
cL i
dicLo,
fjuoniodo tn- . ^ j.
teiiifjitur. non auLem MeLaphysico, vel animaLico, et concedere processum ininfinitum, utprius
spirituali, aLque transumpLive dicLo, qui dixi.
est in proposiLo. OlDJecLmn enim movere Ad aliud dico, quod quoi quidei modus
inlellecLum quid sit, dicLum esL supra. modo opponuntur, cL non modus quid, vel
quod nihil aliud est, quam concurrere par- e contra, uL infra diceLur, eL supra cLiam
LialiLer ad acLum, vel habitum causan- noLavi.
dum. Per idem ad secundum, cL LerLium, Septimo dubitari posset circa soluLionem 21.
Agens enim LoLale esL praesLantius, et cor- duorum argumenLorum principalium*, ul num. 2.
pus modo corporali non agit, sed bene applicatur ad primum auctoritas, an vide-
spirituali, et sine transmutatione, in spi- licet propositio Boetii, sit vera tanLum in
; ; .
Or^STIn V 1U&
his qu;i' liabeiil esse, secliis.i oporalione uihus, suo iiiodo, cmI diccnduin. El si
collaliva inlelleclus. Et dico brevilcr, quod ohjicialur dcsecundis inlenlionibus.funda-
I ma.xinio, et principaliler in iliis liabel ve- lis in aliis, de CJenere enim dicilur ^;
rilateni : tiim quia e.Kistentia perscitali-t cies, el de hoc genere individuum ; dicen-
lerlii modi illispncciseconvenit, licet non dum quod ullimale reducunlurad proprie-
omriilius; tuni quia sunt do perfeclione, el talom realem, ol lioc sufflcil, ul infra ma-
coniplemcnlo universi, do quo loquiUir gis.
ibidom, ul supra. Ultiino dubilalur, ulrum inu-niiones ZL
Sed qui voluerit objicere conlra solutio- socunda» fianl efTeclive ab inlelleclu,u( «licil
nem, ul esl ad primum, el dofondore I>octor.

I ipsam, ut est ad secundum.considorol ova- Polest dici quod loquilur exlerwive, oo .1
sionom, el inslanliarn, alLiori onim indagini modo. quo relaliones reales. inlrinsecus
fiant
plura omitlo. ;tdvonionlos, dicuntur eflici, qi;n' t.im»n
tm tj'
non h:il>onl ali;im passivam cau- ,i
OcUivo circa solulionem tortii [)riii(ipa-
causalitate fundamenli, el lennini. Vel
* iiuin. 4. lis', ubi dicilur quod rniver.sali aliquid
tonendo inlentionesesse respoclusexlrinse-
corrospondel in ro, fi;j^menlo voro niliil.
cus advenienles, suo modo, polesl dici
(](j:jlra. partos figmcnli sunt in i-e, licet to-
([uod sicul res[)ectus tales reales cau.san-
tuni non. Dico quod licot parles corres-
lur, ot efliciunlur, eliam ;di(iuando pcr
pondoanl parlibus, loti vero niliil, imo
inotiim, ot alia cau.s;dilalo, a causalilalc
parlinm incompossibililas, ideo figmen-
fundamenli, el lermini : ila in proposilo.
Inlenlio- luin, cl impossibilo dicitur. Ipsis vero in-
nei '2. sup- iloc modo magis loquitur Doclor ubique,
po)iuul ali
lcnlionibus corresp^mdet compo.ssibilitas,
(/uam pvo- et occasionaliva |)r'0[)riotas, el applicationis licet .\ureoius, el alii, aliler opinenlur.
priclalcm Elige viain qiiam volueris. Sed de hoc infra
aparle rei. veritas, ideo ontia possibilia sunt.
forle eril proIi.\ior .senno.
Nono circa illam pr-opositionom IJoelii,
Species est teniiis similitutlo, etc. Et si-
milis sentontia habclura I'liilo.so()ho, cap. «^L.lv-illU V.
de Substantia, pi*opriotale .{. ad linoiii, l)i-

Itnini i fiirersait' sii per se
cens, iiuinii, gmus f>tus coinpfertilur, olc.
in/t't/iififiiii'
Diibilatur (|ualilcr esl ad proposiliim. Dico
qiiod pro lanto osl ad rom, ([uia propriolas Fratic. .Mairuiuit, 1/1 I. j. U. ./. I iijrtciua in t.
'/i.»/> :>. (/. ;{. Jo.in. Ati/Iicti* fl brjMTuiiuju-
corr'ospondons in quidditalo spociMca pri- per /lanc quaett. iJoclor Itb. 7. .Uttaph. f . 15.
ino-inlcrilionali.ipsi spccioi sccurnlo-inten- num.M.in - •• t mtV4r$.mrt.
1 . Vule eiln'
tionali, ot minus absli-acla, ot a pauciori-
bus qu;im prnpriol;is quidditalis |;onoricii». OU(.)d n"ii, j'fr .Vualuicicm uc :?cusu I.
.irfmmtn'
Isfud igiliir ma^Ms lonuo qiiod in plura et Sonsih. .Vi7*i7<?s/ i« iuMiecfu, ifuin tmi^fpmr-
p;utitiir, cst sfiocios priino-inlonliona- tt ity^/«
cr.LTi) fmnii in seusu
;i//*/.s : rnivcrsale
lis lonui.s simililudo, id osl, conccplus autoni nunquani fuit in simisu, ergo,
vel forina doclaraliva singubirium, ct (ie-
elc.
nus m;igis lonuis spcciorum. Vide hunc 5.
Itoni, oinnis virtus passixa |'
Mola[)liysic. cap. dc Uolalione, el alibi. el
{xmit suuniol>jVrtuui iii actu, anlti •
\\. disliiicl. I. ;i(l hoi'. V«I si volucris intel-

oporationcm, quia uli
liL'erc do ipsis sccundis Inlonlionibus, ap-
plica iii oi*(liiio ;i(l fuiid;«mcnlapn»[>()rlioiui-
suiim acliim. |>or quom j">ltal o|Hijri
bili;i. (".oiiimuriic;ibililas oi*go, el indifTe-

l;'ni\or.saleau(om non p; .:(urab
lonlia r*calis o.K iwiliiiM r-oi, licoi m;ijor. e( inlollodu. sod caus.durab tv. |>vr Com-
minor, corrospondcl i[)sis inlcidionibus monlatoi'em I. de Animu. cap. 8. ergo,
(loncris. (>t Spccici, ol itii d»» nliis inlcnlin- elc.
100 SUPEll UNIVEKSALIA PUKPllYKil
Ad oppositum. Quidquid definilur ordine quirl est, et si est, ad ipsum quia

est per se objectum inteilectus ; Iniver- est. Quolies sumatur Universale, et quali-
saie defmilur ajj Aristolele 1. Perilier- ter in proposito capiatur, et quid sit, patet
menias, cap. 5. ergointelligitur. prius. Dicit autem per se ad differentiam

2. Dicendum, quod Universaleest per se eorum,qu3e per accidensintelligibilia sunt,
ônclusio
ut entia peraccidens, el negationes, et pri-
intelligibile : quod patet sic, primum
vationes, etc. de quibus non ponitur per
objcctum intellectus, scilicet cjuud quid
se aliqua scientia. Et inLelligilur de per-
est, intelligitur sub ratione Universalis ;
seilate secundi modi, et non tertii. Intelli-
illa vero ratio non est idem essenliali-
gibilitas vero est passio enlis simpliciter,
ier cum Wlo (/uod (juid est, sed modus communis Deo, et crealurae, conse-
id esl,
ejus accidentalis : ergo intellectus po- quens omne ens, secundum gradum sua^
test cognosceredifierentiam inter suum entitalis, qua mediante unaquseque entitas
objectum primum. et illum modum : est manifestativa sui ipsius, eL est intelli-
quia potestdistinguere interomnia^quas gibilitas prsecedens inlellectionem. Unde
non sunt essentialiter eadem ; sed om- Doctor iste in Theoremalibus, propositione
nis virlus cognoscens per se differen- prima, Intellectionem inlelligibile natura
tiaminter aliqua duo, cognoscit utrum- prsecelit. Quod quoniam passio
probat,
que extremum sub propria ratione, per praesupponit agens, et omnis actio circa
aliquid est, et illud circa quod estintellec-
Aristotelem 2. de Anima. Text. com.
tio est alterum quapropler primum intel-
146. Per hoc enim probat sensum com- ;
ligibile intellectionecausari estimpossibile,

munem esse, igitur intellectus potest
comparando intellectionem, et intelligibile
cognosceremodum, sive rationem Uni-
ad eumdeai intellectum. Per se igitur in-
versalis per se, et sub propria ratione ;
telligibile audiatur, aut primum intelligi-
hoc enim modo retlectendo cognoscit bile, aut aliquid per se inclusum in ipso,
intellectus se, et sui operationem, et aut modus intelligendi ipsius; dummodo
modum operandi, et caetera, quas sibi possit auL movere, aul per se terminare
'
insunt. actum intellectus. Multaad propositum su-

3. Ad primum dictum est supra, quia pra qusest. 3. et in sequentibus articulis
intelligitur de primo subjecto, quod est tangentur. Divisio quaestionis commu-
qiiod quid est, rei materialis. Vel nis.
ali-
ter, quod intelligitursecundum naturam QuoAD sEcuNDUM, arguit duabus rationi- 5.
sensitivam, scilicet de sensibilibus

bus ad partem negalivam. Prima prius
; cu-
Wabita est quaesL. 3.* Secunda procedit ex •
num. iO.
jusmodinon est Universale.
ordine objecti ad poLentiam, quod praesup-
%fsibius ^^^ secundum dicitur, quod intellec-
poniLur in actu : quod non debet intelligi
^^^ possibilis est virtus passiva, et illa
liva^âgens de acLuali existenlia ipsius, sed potius in-
non. prassupponit suum objectum ; sed intel- tentionali, et repraesenLativo. Et quod ad-
tellectus agens non praesupponit, quia diturquod videlicet potentia capit suum
non est virtus passiva. Universale etiam actum ab objecto, per quem potest operari, Intelleeiut
1,. ,,..,.,. quomodo
non est objectum ejus, sed quod quia , s
poLest mLelligi
• , . .
de specie mLelligibili, qua capu ac-

es/,in phantasmatibus,et Universale est ^
liabiLa inLelligimus cum volumus. Vel dej"c"o"
finis ejus, etc. actu primo inLelligendi, non totaliter, sed
parLialiler, quo habito, intellecLus per se
EXPOSITIO
poLest in actus sequentes, et habitus. Quod
Quinla quaeslio pertinet ad qusestionem addit ex Commentalore liabetur prirao de
^
quia esÛnde quoad primum patet ordo ex Anima, comm. 8. An loquatur de intellectu
QIJ^STlf ) V 107
agenlc, vel possibili .'i diver.-sis (liversa <li- ad:Lfjuatum inlellerlu.s : liujusnio<ii eslens
curilur. reale, ex principiis liiiju.Hl>octuri^; huI
Ad opposiluni, unica r.iliojio o-iUMulit af- lum cniiii Metapliysic.f, oljjecluni inleliix-
flnii.ilivaiu, ar^'uendo ex d^jlinibililale in tus, ct f )riiialilas, sunt aqualis aiii' tl
lolliiîbililaloni, vel ex ilc/lniri inlelligi, el li;il)et 4. McUiph. .'m.mI .subjecluni Mim'j
hoc pcr .so,

sicai esl ens reale; ergo et obji-riinn iiii* i
Kospondcndcj ad qu«'eslioneni, nuni. 2.

lectus. Tum secundo, (el &4I probulio pri-
ni.x' consefiuenlia) de quo non pra-Uicalur
tonet partcni alliriualivain ex hoc, quod
firinio iiiodo subj<rlum passionis, nec se-
prinuini (jhjccluni, qiiod ;if)pcllat /jind 1^1111!
cundo modoipsa p;issi<). S'il en.H reale non
(?.?/, inlclli^Mlur sub ralionc rniver.siilis, cui
t;ilis ni(;diis non e.st s;iUcni esscnti;ililer

pra'dicalur per .«e priino mudo de I niver-
sali, WH^ univer.s;iliter de aliqua alia .ne-
idcn»,liccl acci(lcnl;ililer sil.(^)uare inlcllec-
cunda intentione, igilurncc inlelligibilila!»
tus polcsl disliiiguere intcr il[;i, etpercon-
secundo modo. Tuiu lerlio, (juod cunvcnii
sequcns uliuiuque pcr .se cognoscere, ex
per se subjecto, convenit \>ev accidcn.s .1
2. de Aiiinia, text. coiuni. 1 J.'). et in se-

denti illius : sed iiit«dligibililas persecon-
quenlibus, alqiie pra'cedcnlibus. Nain sic
vcnil ipsi c/wo// (fuii ent, cujus accidcnlulem
Arislotc.cs arguit .sensuni coininuneni esse
aliuiii a parlicularibus, cl addil quod ille
^"'^''""> PO'"^ 'P'^"'" ''«iver.sale. ergo non
per se conv(Miil ip.si Iniver.sali. Majorp;ilel
niodus cognoscendi est reHexivus, non so-
a simili de liomine, allx?diiie, el molu; al-
luni niodi inlclligcndi objecli prinii. .scd
bedinc, siniilit;ite, oi visibililale. Miuor
el ficlus, et polcntia', et alioruin qu;e insunt
aulem est nota, el discursus l>onus. .\lia
eidein.
argumenla gratia brcvitalis omitlo.
Ad priinuni arguinciiliini rospondet ut
Dicendum secunduin Aristolelein 2. .Me-
supr;i, ct ;iddit ;iliuiu niodiiin diccndi, non
lapli. texl. comm. -I. quod unumquodque
longe divcrsum.
sicul sc liabel ad enlilatem, ila aU veriia-
Ad sccundiim dicit, (juod licel inlellec- teni, et intelligiuilitatem. ."si ponerclur igi-
lus possibilis sil virliis jKi.ssiv;!. wm t;imen tur ens univocum enti reali, et enli raiio-
iiilellcctus ag(Mi .. rnivcrs.ile vcro e.st ob- iiis, ita eliam intelligibilitas. Sed ille mo-
jectum inlellcclus |,ossibilis, scd csl iion dus dicendi non (^sl dc iiKMile Scoli, licei
objccluin, .sed linis inlcllcclus agcnlis, cuin (^)uodlilKHo qiuesl. 3. vidcalur euin ian-
jus objoctum cst qiiol quiil cst iii plianlas- gere : si iamen Ixmic inleiligaiur, lioc iion
m;ilibus, (jii;i' soluiio esl s;itis aiiibigua, ul intendit, ui paiet in primo, distini. 29. c(
iiifra. .'scd cst conforinis dictis liujus. in iii liis logicalibus s:epe, ei iiiaxinie logice
TlicoreiiKilibus, (•tiiiclusionc lcrti;i : sod kKiuendo. quamvis in 2.'>. tl^slincl. 1. Ile-
;inil)iguc ibi lo(|uilur, ul p;itct sublililer porlaiionum, et in 2*J. ejusdem. nou a-sM-
consider;inli. Mcm cli;mi pottst sejui ex riMido lanieii, ponal enli ivali. el eiili ra-
dictis cjus, iii [iriiuo, dist. H. (jiKesl. G. et tioiiis ;ili«iui(l communc univocum. ul
in sccuiulo, dislincl. 3. (|ua'st. 1. el
(Juanlilatem, iiumero, ei quanlila'' ••':
alilii.
luue; el principium, princiri • •-
ncoAi) ir.uniM, circ;i solutionem prin- et nolionali. rndo fortc
cip;il(Mn dubiliilur. Vidclur eniin (fuod C(«s opinali sunl li ..
rniversale iion sil [êr.si» inlelligibilc : tum nein ponendani. ldi»o lenendo un.
quia inlelligibilitas est p;i.ssio eiilis ivalis, neni enlis ad iUa. p*>-.*'i uno iiu> ; .
ergo non convenit l niver.sali .sccundo-in- aliquod unuin e<so lum 0; .1
tenlioiKililer suiuplo. C.on.seîuenlia patel. inielUH:lus, ul langil (licoi noa asscrUve)

AntecediMis pi-obîlur, <|ui;i iiilelligibilila.H islo in 2. dislmot. M. ad rtnem. quod forie
convenil pnecisc illi (luod esi objerlum pn)l>abilil»*r leiwri pueBOl, el iii boc dia-
;
108 SUPER UNIVEKSALIA POKPIIYRII
lingueretur potenlia non organica ab orga- masiam dicitur passio prima. Vol aliler
nicis, ut ibidein (llcit. quod est formaliter unius, et reductive al-
Sed suslinendo comuuinem modum di- terius. Similiter ad secundum, concedo
i».
cendi, et de univocalione, et ado^qualione quod passio entis realis non prjBdicatur de
objectiva entis realis, comnmnis Deo, et ente rationis, sed sua propria.
creaturic polest breviler dici, quod sicut
;
Ad lertium dico, quod habet veritatem 10.
entia ralionis habent esse pra^dicabile, et
in limitatis,non aulem in transcendentibus.
de consideratione Metaphysici, scilicet re-
Vel melius, concedo quod intelligibilitas,
ductivead entia realia, non lamen nego in-
quoe per se convenit fundamento, per acci-
ter ipsa transcendenlia aliqua; ita habent
densconvenitintentionifundat;iMnipso:sed
intelligibilitatem totaliter molive, reduc-
hoc non obstat quin sua propria per se sibi
tive, licet terminative; ut enlitatem, ita
conveniat, uL paLeL in exemplo tuo. Licet
intolligibilitatem formaliter habent. Ens
enim moveri ad motum hominis, per acci-
ergo reale est objectum intellectus princi-
dens conveniat albo, si tamen separaretur ab
paliter, et antonomastice, in quo eliam
homine, moveri per se sibi convenire pos-
dantur gradus, comparando subslantiam
set. Vide supra quajst. 3. plura ad faci-
ad accidens, et substantias inter se. IIoc
liorem declarationem dicLorum,etconsidera
lamen non obstante, intentiones secundse
altius (si vales) in omnibus. PosseL enim
eo modo, quo et esse, et definiri ; ita intel-
ponderari qualiLer differenLioe ulLimse, et
ligi, et sciri sortiuntur. Ad hoc vide Philo-
aliae, de quibus non prsedicatur ens quid-
sophum 4. Metaph. in principio, et hunc,et
ditative, sinL inLelligibilia. Et sustinendo
alios Doctores, et specialiter infra qusest.
quod per se, oporLel dicere consequenter
4. AnLeprffidicamcntorum, ad finem. Ad
intelligibilitatem esse passionem enLis
idem etiam facit quod in distinct. 26. et32.
LranscendenLis ad quidditaLive,etnon quid-
primi, et 5. qusest. Quodlibetica, et alibi
ditative ens, ut pateL supra, vel aliLer spe-
sfEpe, habet de eo quia est esse de se for-
;
culari. Qucere hunc in MeLaphysica sua, et
maliter tale, et ab alio originative, sive
in TheoremaLibus.
fundamentaliter. Vide etiam distinct. 43.
Secundo, dubiLari posset circa illam pro-
primi. Dici ergo resolute potest, quod (ut
*^'
posiLionem, qua plerumque in his qu;iesLio-
habet Doctor 3. distinct. primi, qusest. 3.)
nibus uLiLur DocLor, videlicet quod quod
ens quod est objectum adsequatum intel-
quid est est objecLum primum inLellectus.
lectus, habet duplicem primitaLem,respectu
omnium inLelligibilium sub disjuncLione, Dico breviter, uL LacLum esL prius, quod
scilicet vel univoce, univocationis, vel vir- inLelligit de objecto motivo intellecLus crea-
tualiter. Secundo modo continentur sub eo ti, viaLoris ; non auLem de objecLo termina-
intentiones secundae, ut patet speculanti,et tivo ut pateL.
hoc effective, recurrendo ad intellecLum Pro cujus uUeriori declaraLione, noLa,

et radicaliter, recurrendo ad fundamenta. quod objeclum intellecLus aliud est termi-
Et hoc facit mihi fidem stabilem in hac nativum, et sic est ens in sua maxima com-
difticultate, imo posset probabiliLer dici, munitaLe, eL analogia ; aliud moLivum, et
quodconLinentur sic sub quidditale reisen- hoc vel naLurale, vel voluntarium, seu su-
sibilis, ut isLe Doctor exponitillam esseob- pernaturale. Primo modo adhuc est duplex
jectum intellectus 3, distincL.l.et 2. quoest. quia vel ex natura poLentioe, vel pro isto
14. QuodlibeL, ut supra qu8est.3.notavi et sLaLu. Primo modo est ens finitum absolu-
alibi, Per hocad primum argumentum pa- tum, vel si respectivum, ad finitum tamen
tet; intelligibilitas enim sequivoce analo- terminum. Secundo modo est quidditas rei
gice, sicut ens, convenit uLrique, scilicot sensibilis, et hoc vel formaliter in se, vel
enli reali, et enti rationis : sed per Antono- in suo inferiori, vel virtualiter : motivum
QU/KSTH) V 100
autem .siipornaliirale esl Deus ullerior omnem aclivilalem inlelleclui a(ên(i. El

prosoculio isloruui non liic, sed alibi. licol problcmalice in Ouodlilioloquarsl. 15.
'{'crlio, (lubiluUir circa illam proposilio- [MTlran.seal hanc maleriam, majris (ainen
nem, (\\uv, esl lan(|uani principium Scoli- de mente sua allribuilur activilas inlelloc
cum, scilicol (fuod (tmnif potcntiu ponens tui possibili, quam nop-tur. Ipsum aulem
diffcrcnliam inter aliqua duOy cotjno^cil in materia reali in bis logicalibus loqui
ntrumquc ejtrcmnm, suh propria ralionc. secundum viam conimunem dixi prius.
Videlur onim fal.sa, lum ((uia nos ponimus Vel dicendum aliter, quod vull intellec-
ditToronliam inlor singularo,ol I nivorsalo :
tum possibilom esse passivum uno modo,
sed singularo non coLrnosciniussul) propri;i el aclivum alio ukxJo. Est enim passivus
r.iliono, ox fundamonlo liujus : lum, quia ul recipii, et aclivus ut operatur, el dicil.
Doum a croalura ; ilom, non onsab onle ;

Et ideo appropri.ilo, vol per quamdam spe-
ilom, ri,L,'monla a voris onlibus dislingui- cialilatom loquilur, ui ponal difTerenliam

mus, quorum altorum sub propria ralione <'j»s ab intollectii agenio. Et quia inleUi-
non inl(>IIij,'imus. gore esl quoddam pati.el islius intelligere,
Dicondiimqiiod aliqiiid inlolli;.'i sub pro- idoo, etc.
pria raliono, polosl duplicitor considorari; Quinto dubilalur, quia videtur vollc ibi-
U.
Uno modo ({uod ipsum sil molivum, ot lcr- dom Doclor, qund inlolh^^tus possibilis
minalivuiu actus inlcllocliis, ol (juod sua pr.Tsupponat rnivorsale tanquam ubjec-
ralio (luiddilaliva sil ipsius inlolloclui.nos- lum. (îrca quod laborantquidam bic mul-
Iro manifoslativa. .\lio niodo (juod sit illud lum (ut supra (luiest. '.i. teligi) assignantei
ad quod lcrminalur actiis inlolloclus, el ordincm, el modum producendi I uiversale
non .soliim p.irs concopli, vol moilus ojus ;

et alias socundas intcntiones.
ipsius lamon ralio quiddit.itiva dislincta.el Dico probabilitor, et salvo meliori judi-
pnccisa, non sil ralio inlolligondi, noc in cio, quod idom intelloctus intidligit. el in-
proprio ropr.osonl.ilivo movot inlolloclum, lollccla coinp.iral. (!um ergo intellii:ere
sod vol in concoplu communi, vol in con- convonial lanlum inltdloctui possibili, se-
coplu aggr(>galo, vol a priori, vel a poslo- (jiiitur oliam quod conferroconvenit eidera,
riori. Primo modo propositio Doctoris non el por con.s(»quens causart^ socundas inten-
csl vora, sod .socundo modo. El tunc ad tiones : ot tunc dico, quod intellectus poj-
primum dc singulari patol. Intolligitur sibilis lialx?l st» primo etTwlive respectu
onim lcriuin.itivo, ut quod. Dcum oliam in ip.sarum. ol idoo nou prcesupponil oaa :
concoplibus communibus sibi,ot croaturis ;

ip.sis autcm .idiuvontis, habel se reivptive
non onlia oli.im intolligimus terminativo, respcctu intellcctionis ipsarum, el ita prje-
ncgativo .saltcm. Idom in proposito iW Ini- supptmil l nivorsalo ut objoclum, e( pras-
ver.sali olaliisintontionibus socundisest di- cedit ut (Mu.s;i. (ûi vellel nxnirrore ad pri-
condum.Sunlonim<7frosocundarium,?tacci- mum invontorem intentionum (u( supra)

dciil.do, rospoclu inlolloctionis IK).ssot alitcr im.iginari, so<l i.slo niodus di-
aliorum, ct
otiam sui ipsius, condi ost satis .socuru.s, ul video.

.sod U' n i)rimarium. noc
--
iMotivum : sunt tamon qwhf torminalivum lltimo. ciim dicil Doclor. quoii Tn:
proprijc cognitionis, el lioc suflicil ad in- salo non esl obje<'lum iutelioctus -
lontionom Doctoris. sod quoti quiil est in phanlasmatibi. n
nuarlo, circa solutioiicm socundi argu- aulom ( nivors;ilo os( linis ejus. .. tn
inciili,* ubi dicit lK)clor (|uod intt''lirtus |)osst'l. Diccndum probabihlor a'>*|ue «r-
pos.îl)ilis est c/r/M.s" pas.siva. dubil.itur an gumcntis, qutni Cnivcnyile ncc rrilr n«c
hocassorlivo v«dit. loiricalo in ac(u. ost objeclum in ns
|)i(*cndum uno modo, ({uod UMiuitur .sc- agcn(is (u( 3. dis(. '•» t\xi!vsl. I. haliel i»le)
cundum viam oommuncm uttribucnU-m sod beiie l nivors;do in pi>(onUa. o( lioc in

110 SnPHU [JNIVERSALIA POKPIIYRII
prinio aclu.vel reclo,eL loquendodoobjecl) versale : igitur non estaliud abeo, quod
molivo, quod speciem cum condilionibus Proprium ponitur : quod est inconve-
malerialibu-;, el individualibus, gignil, niens, quia Proprium non indicat es-
primo in polenLia exleriori, et consequen- projwium, per
sentiam ejus, cujus est
ter in phantasia, circa quam operatur in-
yVristotelem 1. Topicorum, cap. 4.
lellectus agens, aliquid omiLtendo, eL ali-
Item,si habeat aliquam passionem ;
quid absLraliendo (uL in Tlieorematibus,

illa inerit etomni, et soli, et semper :
proposiLione Lertia, habet iste) et tunc facit

ergo erit Proprium, quod ost inconve-
universalitalem, sciliceL realem, et reprse-
niens; quia tunc illa passio continebitur
senLativam in rebus. Causatnamque spe-
Universale in sub Proprio, quod est species Universa-
ciem intelligibilem, qutie est
lis, eterit convertibiliscum ipso Univer-
repra3sentando, et de Universali in potentia
remota, mediante illa specie, faciL Univer- sali, quod est inconveniens, ergo, etc.
sale in poLenLia propinqua, et tunc U^niver- Item, accidens non est subjectum
sale reale in acLu, et eliam Logicum est accidentis, per Aristotelem 1. Metaph.
finis ejus, ut inquit egregie Doctor. Non cont. 14, Sed Universale est accidens,
dixit enim effcctus ejus, sed /ims, id est, ad ergo, etc.
quod LerminaLur operaLio sua exclusive, ul
Item, omnis possio qux est minus ens
in simili habeL 12. dislinctione quarLi,
ente rationis, estnonens.
qua^st. 3. de acLione accidenLi-;, eL termino
Ad oppositum est Porphyrius qui assi-
duplici ejus, in princlpio soluiionis. Sed
gnat aliquasconvenientias omnium quin-
non obslat objectio Foxal, dato quod hic
que Universalium. Unde manifestum
loqueretur DocLor de Universali reali, quia
liceL, ut in pluribus, vel principaliLer, pro- est, quod conveniunt in aliqua proprie-
testatusestsedetermin':iturumdeUniversali tate, si igitur illa insit eis univoce, hoc

secundo intenlionali, non Lamen semper. erit per rationem communem, quae est
Sed poLesL verificari, uL dixi, de Universali in eis, et illius communis erit primo
Logico : esL enini Lerminus exclusiviis ope- passio, quia si passio univoca sit, et ejus
ralionis inlellecLus agentis, et effectus pos- subjectum primum est univocum, per
sibilis, aLque modus inLelligendi in acLu Aristotelem 2. Posteriorum, cont. 22. et
recto. Objectum vero in actu reflexo. Etsic
circiter, igiturtalispassioest ipsius Uni-
terminatur sententia profundissima hujus
versans primo.
qureslionis, ubi recurrendum esL in pluri-
Dicendum, quod sic ;
quia definitio
bus ad ea, quse supra q. 3. et 4. notavi. Conclusio
definiens sufficienter indicat essentiam
definiti, igitur cuicumque inest aliquid
QU^STIO VI.
convertibiliter, pr^ter ea quae ponuntur
Utrwn Univsrsnle habeat aliqvas in ejus definitione, illud habet tale sibi
proprielates inhasrens pro passione,et sic inest aliquid
Tartaret. q prccamb. Joannes Angli.
'^. Universali, quia si definitio ipsius Uni-
Brasa. <>/;
snper hanc q. Joannes a Magistris q. Univers. ;"i.

versalis vera sit, quas est proedicabile
Complul. disp. 4. de passion Univers. Ruvius
q. 2. Univers. Merinero disp. 2. q. 1. et 2. Ro- de pluribus, quas ponitur 1. Periher.
(Irigues in expos. huJKS qua.'sl. et arl. sequenli.
Aversa q. 8. secl. 14. et lo. Doctor q. 15. g. di- cap. 5. tunc convertibile praeter essen-
cendum ergo ad qucestionem et in 2. d 3. q. \. ^. tiam Universalis, erit iliud, quod ponit
sed conlra.
1 . Poster. cont. 55. scilicet esse unum
1.
^^^''^ ^*^^^ videtur ;
quia proprium cjus in multis, et de multis. Et e converso
.Argumcn-
iapropar- nou potest esse siugulare, quia tuncnon si illud sit definitio bona, et vera, istud
le negati-
va. converterelurcum ipso igitur est Uni- :
erit Proprium, etita alterutrum per de-
On.fiSTFovi 111
finitionpm Universalis (le Cniversali de- quaeslionein prop/''r ifuid eat. Quoa'! pri-
monstriilive potest concludi et ita sciri. muui, p;ilel onlo quarMiionis, el divisio csl
.Arj primurn argumonluin dico. datn comummn. ^jnUl silUnioertalf, el quolies
A, A accipialur, pnU-l priu.s. l*roprietas, ul ad

quod passio ipsius (,'niversali.s sit PropHt
pMposiium spfHTUil, capilur pro [tnssione i«»vid.
est (Jniversale, non quod silessentialit»'r
communiler sumpla, qu:i' esl enlila.s qux-
idem suo subjecto, sed quod Cniversale
cumque dealiquodemonslrabilis.qu
appliciitur sihi, ut modiis ejiis, et eril
non .solum acrjrlonlia inhriToniia ai;cm
priedicatio dcnominativa, diccndo \ csl
sunt pissi(Mi«*s, se<l eliam defi': '
•^••s ma-
(Jniversale. Gontra, subjcctum non prac- lerialfs, qu;i.' p«T formale> dr: ranlur,
dicatur denominiilivc de accidente, nec ul 2. Posleriorum. Vocalur eliam propria
ilicilurmoduscjus, ergo nec fniversale paxsio, id esl, ad.ifiuala. vel verius Ini-
dicitur modus suin passionis. l)ico, quod versale .secun<lum quod ipsum, el primo
Lniversaie polest siimi /// f/nid. vcl u( subjeclo huo conveniens, ul I. Po.sler. Quo-
modus, ratioconcludit piiuio modo. ties aulem sumilur proprium, palebil in-
I'er idem ad secundum dico, quod est

fra, c;ip. de Proprio, el pr.i-ler hoc .sumilur
priino-inlenlioualiler. el .secund..-inlenUo-
Propriumdcnominative,sed non conti-
"•'^'^^•'•' «^ ^'*^"'"*« '"«'»»• "^ ^'"''' ^'^» "*
nelur Proprin. Po.ssibile cst enim, et
maximc
siil,
in
.
,
inlcnlionibus,
,. ,
II
iiJKiiiid con-
. m'-»'/u.v,
.. .
'
ul slalim dicelur. Proprium aulera
,
l nivcr.salis Loiîci, si qiuj<l esl, eril inlen-
vcrti cuni Oenere, el ilenominari a '
.*^pe-
'
,. i, i- .
lio secunda, aliler exccderel subjeclum
i ,
cie.
suum.
.\d lcrliiini dico, (piod accidens non
QroAD .SEcrshLM, quatuor ralionibus pars
esl subj<.'ctuiii primuiii, «[uod est subsis- 8.
neîiliva probalur. Prima ralio inlendil
lens, et supposiliuis, ac ultiiuate lcriiii-
osleiidere, (|ii(kI Inivcr.sale haberel ali-
si
nans dependentiain ejus, nain tale cst

(luam prupricliilem, quod lunc aul singu-
.sola subslantia : potest taiiien accideiis I;irccs.scl pii.ssio Iniver.sîlis, aul idem essel
esse proximuin, et immediatum subjec- pa.ssio sui ipsiiis.Primum ••sl inconveniens,
tum accidcntis : quiaest ratio suscepli- proplcr non coiiverlibililalcm, qua* requi-
livii, ))er (lUiim aliud iiicst substiintiii', rilur iiiler subjirlum, cl p;i.s.sionein ; imo
iil supcrlicics est siibjcclum albedinis. opposilum csscl pa.si>io opposili. Secundum
Hoc niodo est in iiccidcntibus siibjcclum
aulcm esl iiiconvcniens. propler diversila-
lciM in cssfMilia p.'i.ssionis. cl .subjecU, ul
rcspccfu siiic propriiv pii.ssionis.
oslen<lil cx 1'liilo.sopho I. Topicorum. cap.
ti.
.\d (piiirliiin ariûmcntiim dico quod
MhHi ijra- I.
iut iu ette /ne.s.sc m//o///.s', suiit miilli trradus, si-
raliiinit. Secuiida ralio inferl ho<' inconvonien*.
cut in /'.<?,«?/• iinlurip quia inodus intei-
;
quod videlicel pasila hypolht^si aliquulcoa-
lifrcndi (.»sl in iino i^riidu, et in alio ens lincrelur sub .Spocie, el couverU»relur cum
intcllij,Mbilc, cl iiiodus intcIli{,'.Midi cst (;eneiv. quod esl abûnlum. El quoJ hoc
niiniis eiis, cnte intelliîbili. rnde con- SiHiualur |Kilet. quia Pntpriuiu ^
cedo ;
quod iliiKhiuod est ininus ens en- universalis. Propnum aulem i .ur
.r.
te ralionis iii ullimo ^radu, cst nonens, de omiii pn)pria ivisssion*
-
U-
cuiusniodi iion est rroprium. (piod con- la. erp) piteilicarelurd" -
.. r«a-
vertitur cum Cnivcrsidi. li si qua sil, qua? pa.v . r '*ura
I niversali. ul palel.
K\(H)SITlo Tcrlia ralio fun«lalur in t .
. 4.
lllBC sexla (luicslio [HTliiicl cx(dicilc ;id Melaph. lexi. cumm. II. ubi dicil quod
qiufslioucm quii est. iinplicilt' vcro ad accidens accidenU non aCiidiL, nisi quia
112 SUPEU IJNIVKKSAI.IA POUPIIYUII
ambo eiclom accidunl. Universale auLem vitor declarans, dicit quod quando aliquid
non est illud quod intoIIigitiir,e.st quii quando
esl accidens, uL paloL, eL propriuni ejus ;
esl substanLia, uL pateL ;

ergo, eLc. voro ratio, sub qua aliquid intelligiLur,
ratio procedit ad hoc inconve- lunc modus.

(ûarla
niens, quod sciliceL proprium Lniversalis SicuL ergo Universale habet enLiLaLem,ila
10.
nihil, quod paLoL, quia minus ens mi- quiddiLalem, et, uL dicLum esL prius, isLao
essoL
nimo euLe esLnihil :

llniversaleaulem,cum inLentiones dicuntur moli intelligendi, et
sitcns raLionis,estminimum ens,proprium maxime Universale, ut quoestionibus dua-
vero ejus, si quod esL, esL minus ens ipso,

bus praceuntibus. Non solum autem sunt
sicuL univorsaliLer in aliis, quia posLerius, modi intolligendi primarum intentionum,

eL dopondens, ot inhasrens, oL accidens imo etiam et secundarum, et aliquando
ejus. idem sui ipsius, sicul de modis significandi
Ad oppo uLum arguit aucloritate Porphy- dicimus. Nam utNomen,veI Declinatio, vel
g
rii, quam confirmatauctoriLaLe Philosophi
Numerus, est modus hujus vocis significa-
1. PosLer. Loxt. comm. 22. et alibi
ibidem. tiva3 Mauricius ita quodlibet sui ipsius, ut
Consequentor conclusionem responsivam Nomen, nominis ot Declinatio, declinatio-

;
affirmative diciL, quam ostendit hac rationis et Numerus, numeri

;
el unum, alle- ;
ne : Omne
habens deiinitionem indicantera rius ; ut patot. Sed possel assignari dissi-
sufficienter essonLiam ejus, et prseter hoc militudo hinc inde, quse parum referl. Ut
aliud convertibile, atque per eamdem defi- ergo homo intelligitur sub modo Universa-
nitionem de ipso domonstrabilem, habet lis, ita Species,etGenus,et Proprium ipsius
propriotalom, vel passionem, ut puta tale Universalis, quod vocetur A. Et ipsummet
convortibile : sed Universale est hujusmo- Universale, quod est aliorum modus, est
di ; ergo, etc. Major est noLa. Minorem os- eliam sui ipsius modus,el respectu ejusdem
tendit auctoritate Philosophi 1. Periherme- po'est idem esse quid, et modus, ut clare
nias loxt. comm. 5. et 1. Posteriorum, habet isle, infra, in Postpraedicamentis,
text. comm. 25. et 2. Poslor. text.comm.ult. solvendo ultimum argumentum prim?e

Utrobique onim assignatur ratio Universa- quaestionis, vel secundse numerando lale-
lis, quarum una potest poni dofinitio, ot rales.
altera passio. Sed hujus ullerior investiga- Quando igitur unumquodque accipitur ut
Regula
tio articulo soquonti. intelligibilo, utobjecLum,utdeterminabile, cognoscen-
Ad primum principale, concedit passio- utgeneraliterprincipale, tunc diciturîa'/. ^J^^-J^'^^ 5J{
nem Universalis esse Universale, nlmohcs, Quando vero ut modus intelligendi, ut de- modum.
non ut quid. Et ne hos terminos transgre- terminatio, ut accidens objecti, et uL acces-

diamur (quia singulares, et in his qusestio- sorium, vel minus principale, sumitur ut
nibus pluries replicati, ot juvenibus obs- modus. Possunt poni plura exempla grossa
curitatem ingorunt) notandum quod Uni- quae omitto lectori. Quseratur isle in Quod-
versale, vel quodlibet aliud accipi, ut quid, libeto, q. 3. et Franciscus Mayronis in primo
Modus, el , . . . ,
quid di/fe- ost ipsum considorare in sua propria quid- Conflat. disiinct. 29. quoest. 1. ad fin. Pul-
'"""'
ditate, et essentia. Quidditas namquo, e»?- chre igitur dicit DocLor quod Universale
senlia, nalura, q\, suhslanlia, ut communi- prciedicatur donominalive de suo proprio,
ter apud Formalistas idem dicunt, sed non non obstante quod sit ejus subjectum, ut
convertibiliter. Quod enim est substantia, r.uiisumplum. Ex quo habes quod aliquid
est natura ; et quod nalura, essentia cl ; est proprium alicujus, et subjecLum ejus-
quod cssontia, quidditas sed non conver-
; dem, el quod subjeclum esl accidens per
titur. Unumquodque enim in suo genero accidens sua? passionis, licet non ut subjee-
esi quid, 1. Topicorum, cap. 7. hoc habet tum, et plura alia mira, sed hujusmodi
iste qusest. sequenti. Ubihos terminos bre- stuporem aufert privilegium secundarum
Ot-'KSTI(J VI 113
inUmlioiium : muUis onim iinmuiiiUUilju.s csl beno difficullas, ui infra

g.iudero pcrhibciilur. UalioiK.-m uulem liu- videlur quoi aliud sil de ;ji
jus assigiial isle in Quo JliboUj, qiia-sL «>. reilibus quoad Ikjc ; el aliud de a!:c:JuJi-
arliniilo 1. iii fine. .Simile liabflur iii dolrr tibus raliouis, ul infra qurDsl. 3. Aiilepnc-
minabili, el dflcrmiMaiiU'. Subjcclumfuim dicamcrilorum hal)el iiolabililer, solven-
poiiiliir quaiidoffue «Jclcrmiiialio sui arci- do .secundum principale. 1'o.s.sel eliam di^-
(Jciilis, ul liomo rcspeclu allvdiiiis, doquo lingui de accidenle, per se, el per arci-
iiirra, qua-sl. 2. deSpeci(;. dens, de quo infra. Posset e».iam do ab-
11
Quod il)i lanpriliir, cum dicit Dorlor A solulo, el respeclivo accidento Heri vl«, el
est Uniwrmle, non rjuo l ait eascntinliter siniiliter de accidenle reali, el rationiH.
irlcm 8110 Rnhjeclo, \joUisi'\i\[(}\\'v^\ de sub- Ad quarlum dicit, quo^l esl latiludoen-
jeclo illius Ioculi(jnis, .scilicct A, vel o con- titatis in relationibus, vel enlibii.s ralio-
Ira de ipso Univer.sali, quod esl subjec- nis, suomodo, sicul in entibus realibus.
lum pa.ssionis, Et quomodocumquo inlolli- genere Sutwliinliaj ponilur
.Sicut igitur in
galur, subaudiatur ibi essenlialiter, ul materia priina in ultimo gradu, quod vo-
idem esl, quod de etscntiu, ut communi- niin est loquendo de rebus, licot aliler sil
ter liic kxjuitur Doctor. Vol dic (juud opi- de realibus, el in aliis generibus sua ul-
iiioiiem lamo.sam scquilur .sompor, ubi lima, suo mf)do: vide in simili 8. dislincl.
occurrit coiisidoralio Mclaphj'sicalis, sed primi, qua\sl. ultima, parte .secunda, in
primum iiiagis placot. Vult igitur Doclor .solutiorio principali : ita in enlibus ratio-
(luoad primum argumonlum, et roplicam nis poiiitur latitudo uniformis. Proprium

ejus, quod I nivor.saie ut 'juid, iioii pnedi- aiilom Iniver.salis conlinetur infra illam
catur (lo sua passioiie, nisi por accideiis, latiludinom ; ideo est ens. Siraile liabel
vol materialiler sod ut mo lus bene pra;- siiporr). Motaphysic.T, qu.Tst dc.livisione
;
dicatur lormalitor. l'or idom solvit socun- Logica Unius.
dum priiici[)alo, ({iiod propriiim ul quiit De Tehtio. F*rimo dubitatur circa consc- n.
noii {inodicatur de A, sod beiio ut modus, quontiam priini argumenli, videlicel quod
sicut do risibili. Licet igilur sit iiiconve- si proprium rniversalis non eslsingulare,
iiioiis aliquid conliiieri es.seiitialitor, ot orgo uiiivor.sale. ('.(mtra, pn^prium en*!'^
quiddilative sub Spocio, et converli ul pula unum, veriim, bonttm, non •
>'
cum (ionero ; contiiieri tamon modali- siiigiilare, nec universile. igilur illa c .
ler, vcl donominative sic, el converli sic, .soquentia non valol. Priiua pars anlece-
noii inconvenit. dentis patel. Secunda probalur, quia sicul
12. rortium priiicipalo solvil, do subjoclo ons non est univor.sale. ila nec ejus pro-
Suhjectum distinguoiis : iiaiii aliud csl propiiKjiium, priiim. ouod autoin ens non sil uuiver-
pri)liini/ii-
v(>l iiumodiatum ; aliiid romotum, et salo, videbilur inlra.
u»i, el rc-
moluni. mc<lialuMi. \.l f)ossuiit assigiiari [)lura in- Dicoiidum uno mmlo, quod loquitur de
tormodia, qiiia (laiilur extrema mullum [iroprio logic4? loquendo. el j
i
rcmola, ct iiiaximi» iii pro[)osito. Iii subs- liler : ens aulem olsi hnboal proprium.oon
taiilia ciiim riiiidatur immo(lialo (juanti- lamon pr.etlicamenlale. seil lmi*x»ndens
las ; iii (juaiitilalc qualitas : iii qualilato Uiiiver.<ale «luoqne el rjus ^
rolatio : iii rolaliono roali rolatio rationis ; canlur ditmlaxal limitalis, el \*
et ita do aliis. Non lamon sic intolligo. moiiialibus. .\bslmhil namquo en

quo(l non f>()ssil in substantia fundari in- a cau.s.iô. e'. in '
», ila .ib
I....
lonlio, nisi modianlo «luanlilnle. el sic li, el singulari. ^-1 i. "i
d«^ aliis. .sod «juod iiil(>nlio subjrclala in ons «>sl iiH|uivo(Mtiii. .
-.^
posteriori. habol ullimale. qucKul e.s.se, re- infra magis. ide«> neg.ilur i;
solvi usquc ad :>ubstanliam. .Sodde hoc prupnum ul Logicu.^ loquiUtr. Vel U»rUo.
Tomo 1. •
114 SIJPER UNIVERSALIA PORPHYRII
siisUneiHlo univocationem enlis, polesl Species esl Species, ubi a parte subjecti
dislingui de universali, transcendenli, el sumuntur ut qicid ; a parte vero pruedicati,
limi lalo ; in gonero, cl cxlra genus. Uno ut modus, subjectum et praedicatum distin-
modo assuinplum osl lalsum, alio modo guuntur sola ratione, et non quidditative,
verum. Vol dislingue de proprio primo- nec essentialiter, eo modo quo tales distinc-
inlenlionalilor, ol secundo-inlenl.ionali- tiones in secundis intentionibus inveniun-
ler dicto, ul infra cap. de Proprio, q. 1. tur. Et tunc ad argumentum dico, quod m
et applica ad passiones enlis. Aliud quod noa inconvenit extrema contradictionis,
tangitur in eodem argumento, an proquorum neutrum est reale, verificari de
prium sit idem illi cujus est, vel possil eodem quidditative, diversa tamen ratio-
esse, perlinet ad Metaphysicum, et Ibrle ne : quia sicut dislinctio ex natura rei tol-
infra in qufcstionibus capitis de Proprio lit contradictionem realem, ita distinctio

tangetur. rationis rationalem. Ad alia argumen-
Secundo, circa solutionem illius primi ta, quae probant identitatem, patet ex dic-
14.
argumenti, et circa secundum principale, tis, et altiore iiidagine.
potest dubitari, utrum Universale, vel ^S.
Tertio dubitatur, circa veritatem illius
Proprium sumptum ut quid et sumptum
propositionis in tertio argumento et so-
ut modiis , sit idem simpliciter, vel aliud
num.
lutionem ejus *
, videlicet quod accidens * 5.
sic, et sic acceptum ? Videtur quod aliud,
non est subjectum accidentis, videtur
aliter de eodem, respectu ejusdem, veri-
enim quod sit falsa, tum quia accidens in
ficarentur extrema coutradictionis, ut
Eucharistia non sunt subjective in subs-
puta moc^^^s, nonmodti<^, quid, non quid,
tantia, secundum fidem ; sed ibi unum
et sic de aliis. Quod autem sit idem vide-
accidens est subjectum alterius, etiam
tur,quia aliter processus in infinitum,quia
ultimatum, ut puta quantitas, qualitatis ;
si Univorsale ut ^nodus, esset aliud ab Uni-

et qualitas, relationis et sic de aliis ; :
versali ut quid, quod denominal, adhuc commu-

tum, quia accidentia respectiva
ille modus in suo genere est quid, igitur
niter insunt absolutis accidentibus, ut si-
sibi potest applicari Universale, ut modus,
militudo qualitati, et sequalitas quanti-
et de illo arguam ut prius ; ergo, etc.
tati : tum, quia species accidentium, si-
Item, hoc videlur ex litlera Doctoris,
cut et substantiae, habent proprias passio-
ubi dicit, quod non est inconveniens ali-
nes, de ipsis demonstrabiles, aliter Mathe-
quid converti cum Genere, et denominari
maticse perirent.
a Specie, sed Proprium, ut quid, est spe-
cies Universalis, et denominative sumi- Dico primo, quod textus Aristotelis cor-
rupte allegatur hic, et hoc forte fecitDoc- EuchaUs-
tur ut 7nodus,ergo ut quid, et ut modus est
idem. tor, vulgarem allegalionem sequendo. '•^^^^ ^^^;
Dicendum quod istae intentiones possunt Gorrigit autem in 4. Sententiarum illam neant se-
parata.
comparari inter se, vel ad se invicem, vel allegationem distinct. 12. quoest. 2. ut su-
ad alia, ut puta aliud est dicere, Gemts esl pra articulo primo, notavi textum.
Species, et Species est Species. Primo modo Secundo dico, quod illa propositio com-
clarum quod illud idem, etiam in nu-
est muniter glossatur, ut eam glossat Doctor
mero, quod est in se quid, est respectu alin littera, distinguendo de subjecto ulti-
terius modiis, ut patet in accidentibus rea- mato, vel propinquo : et secundum hoc ad
libus. HcTC enim albedo in se considerata instantias faciliter respondetur. Prima
est quid, et respectu lapidis est modus. Se- enim transcendit Logicum, et Philoso-
cundo modo est major difticultas, ubi bre- phum, ut talis. Sed quia veritas non con-
vil.er, salvo meliori judicio, dico, quod tradicit veritati, et vera Philosophia inni-
cum dicitur, Universale est Universale, vel titur primoe veritati, et revelatis ab ea,
QL'.f:STIO VI 115
ideo dico, quod licol accidentia in Eucha- non subsUire. Item. nihil lermiiial dc-
li
risliri siiil separata securidurn aclurii a pendenliam eju.sdem ralionis illi qua do-
substarilia, riori tarneii securiduni aptilu- pendol, 8e<l omne acciden.i dependel ad
dinnm, et ideo semper Substanlia esl ulli- subjeclurn, ergo nulium acciden.s polesl
malum subjecluiii. subjeclivain dop<.'ndentiam alleniw lernii-
Ad secuiiduiii dico, quod ullimatum nare.
quod 17.
subjocluiii rcspofluum esl iilud, est Ad primurn dico, quo«l ullimale subsa-
propiriqiiuiM absolutoinuii, saltom ulti- re osl proprium subsiinliae, el lale non
moruiii. convenii accidenli. Vel alilcr, el redil \u
Ad lerlium por idem. idem, prima jjonsoquenli i potesl neg:iri,
Terlio, potest dici ad illain aucloritalem, quia arguitur a rcmolione univoci ad re-
quod iiitolligilurinaccidentibusdisparalis, molionern avjuivoci.
id osl, non habontibus ordiiiorn quoad in- Ad .secundum dico, quo«l major esl vera
Aa»;r/r, de quibus e.\emplili<-al Aristolohss de dependonlia omniino la ejusdom ratio-
ibidoni, ul albuiii, el .Musicuin. IX» Acci- nis. qujo non esl in proposito. Sicul enim
denlibus vero liabontibus ordinom inhir- alia indopendontia requirilur in ullimo
rentiio, ut qualitas, el quantitiis, vel res- tonninante, el nlia in propinquo, ili de-
pectivurn, ol absoluluin, iion est vora. pendonlia ad h(jc, el ad illud, esl alia, el
1(). Quarto, ol ultiiiio polesl dici, quod il- alia. Kxemplum de dependenlia omnis
lud dictuin Aristololis est illalum tan- croaturjc ad Iteum, ut ad cau.sam efficien-
quam inconveniens, non aflirmatum lan- tem, cum quo slat dependenlia unius ad
quain vonim. .\r'guit enim ibidem contra aliarn ut ad cau.sarn talorn. .Mulla alia dis-
neg:inlos priinuin principium, e.\ secunda cutienda hic relinquo Molaphysico.
via principali, .scilicet ex nominis pr.Tdi- Sed adhuc pos.sel ol)jici, quod rospon-
catlono. .\r-guit onim sic : Si conlradiclo- sio Doctoris non salisfacil, quia non esl
ria sint simul vera, ergo omnis pra-dica- ordo iii iiih.i-renlia accidenlis inlenlio-
lio est por accidens, et per consoquens ne- nalis. siciil esl in accidenlibus nNiIibus,
cesse osl pivodicalionom in intinilum ire, ul palet. Ideo p >.sset dici, quod Doclor sol-
sed in inlinitis rron ost oi'do, quia 2. Mela- vit argumontum ex communi modo di-
phys. texl. coinrnonl. 10. iibi non ost ali- cendi, licel. proprie loquendo. auclorilas
quod prirnimi, non cst aliquod habilum, non sit ad pi*oposilum de secundis in-
igilur nuUuin accidons habobit ordinom tonlionibus.
ad aliud accidons, et por con.soquens non dicendum, subsliuiuju n
V(»I >•
magis accidot hoc accidens illi, quatn e noMi esso oplimam, quo eliam iti 1 jniuc-
convor\so. ot huic modo exponondi conso- renlin inlonlionum esl ullimnta resoluUo
nat liltor-a. Non onim ail, quod accidons ad substantiam. ut noU-ivi prius.
non accidit accidonti. nisi quia ambo ler- (ûarlo dubililur. cinM quarMi!!i .ir»»u. 18.
lio, .sod dicil quod accidons accidenti non nuMitum, ol solulionom eju."*
'
.
.r
anm. ft.
accidol, nisi qitia (>lc. p(>r (luod innuil se enim quod illn proposiiio. Omnis pastio
illam propo-iilionoMi non a.ssororo tanqiinm est miniis rnx, elc. osl fnM. (um pmplor
veram. sed ex prioribus inforro tanquain unutn. el ens. quv si ji eamdem
inconvoniens. Sod adhuc objicitur : Sicul naluram I. Moiipli loxt conim. .i.
substanti.T convonit subslaro, ita acciden- Tum, quin gonomlilor omnit passio, ul
ti iiih;oi(M(\ orgo sicut subslanti;o rvpu- nunc suppono. osl ondom i>" >•
gn;tt iiili;oi-oro, ila .^ccichMili sul)slaiv : sevl joclo, ol por '

' non rai
cummiine cat oinni suh.îtaîliv i/i subjrcto llom. conlra illud. i|uu i dioilur lu -
non essv, cap. dc Subst;inli;i in Pra^lica- tiono illius argumonli. quo I <'( in
mentis. orgo conuuuno erit omni acciden- cnlo mlionis sunt mulli gmdu.>. dr -
116 SnPEU INIVEUSALIA POHPIIYRII
tur. Miiioris porfoclionis videnlur esso ritatcm aut originis, aut naturE, aut con-
enlia rationis, quani rnlia rcalia : sed ha- sequentitB. Gradus enim alius est essentia-
bere quanLil,al,em virUilis removelur ab rum, alius formarum, alius perfectionum

entibus realibus, salleni respeclivis, ergo unitive contentarum, ut habet alibi iste.
mullo niagis ab enlibus ralionis. Majori- Ad aliud de maleria prima, patet quia 19.
las vero, vel minorilas entitaliva, in pro- licet sit minimum in genere substantiae,
posito habel intelligi, ut videlur, prop- non tamen in latitudine entium, imo,
ter quantilalem virtutis. formaliter loquendo, est majoris entitatis,
Item, omnia entia ralionis sunt minoris quam omnia novem Genera accidentium,
entitalis, quam materia prima, sed prima in quibus, et inter quae, datur ordo entita-
materiaest ita minimae enlitatis, quod est tis. Licet igitur entia rationis, per compa-
prope nihil, igitur entia rationls om- rationem ad alia, sint fere nihil, inter se
nia, aut erunt nihil, aut fere tale. nihilominus habent ordinem : ubi tamen
Dicendum sustinendo Doctorem, quod secundum proprietates substratorum at-
aliquid esse magis ens, potest intelligi tenditur majoritas, et minoritas in eis, si-
dupliciter, aut quia ^perfectius in entita- cut et entitas. De graduali vero latiludine
te ; aut quia prius, prioritate originis, entium ulterius investigare, est allioris
vel natura3. vSecundo, adverlendum quod speculationis.
potest esse ordo eorum, quse sunt unius Contra etiam illa verba Doctoris in fine, 20.
generis, ad illa quse sunt alterius, vel arguunt aliqui sic ; Capio ens rationis in
horura, el illorum seorsum. 'rerlio prse- ullimo gradu, quaero aut est intelligibile,
mitlendum quod subjectum, et passio pos- aut non, si sic, ergo ipso datur minus,cum
sunt considerari, aut secundum rationes passio (cujusmodi est intelligibilitas) sit
suas quidditativas aut secundum reali-

;
minus ens suo subjecto ; si non, ergo non
lates subjecLivas. Ex his ad instantias. est ens. Ad hoc faciliLer respondelur. Uno
Ad primum dico uno modo, quod lo- modo, negando suppositum, scilicet quod
quitur Doctor logice de passione, eL sub- detur ens ralionis in ultimo gradu, quia
jecto, ut supra dixi : et ita excludilur ens, in ipsis est processus in infinitum, ut dic-
tum quia transcendens, tum quia oequivo- tum est ssepe.
cum. Aliter potest dici, quod inlelligit de Vel aliler, quod si detur, tale non erit
entitate formali, et quidditativa, et quan- intelligibile, nisi per accidens, quia est ita
tum ad majoritatem prioritatis et ; sic ens quo, quod non qmd : sed primus modus
e4 magis, licet abslrahat a quanto, et non dicendi satis securus est. Item, posset ali-
quanto. ler argui conLra illam solutionem Docloris,
Ad secundum data hypoLhesi, staL majo- quia absolute debet illa concedi : Minus
ritas formalilalum, aut quantitativa, aut ens enle rationis est non ens, sicut forte
alia. ista : Minus rationali^ homins est non ho-

Ad tertium, licel Franciscus Mayronis mo ;
quia comparativus gradus confundit
leneat illam minorem, non tamen est de confuse, el disLribuLive, suum casua-
mente Docloris Subtilis, ul patet expresse, le, nisi impediatur. IntellecLus igitur
et in primo Anglico, et in primo Reporta- est, quod illud quod est minus ens isto
tionum, distinct. 26. Non habeo ergo pro ente raLionis, et isto, et sic de singulis,
inconvenienti, quod entia ralionis dicant est non ens, quod est verum eliam per te.
sicut entitatem,lta, suo modo, entitativam Videtur igitur ex ignorantia hujus distri-
perfectionem. Et sicut forle in relationi- butionis procedere in solutione, imo ista
bus realibus essel recursus ad fundamen- est falsa ; Passio esl minus ens ente ratio-
ta, ita hic, el multo magis. Vcl dic, quod nis, quia sic esset minor seipsa.
intelligit Doctor hic per majoritalem, prio- PosseL dici, quod praesupponit hanc dis- 21
OU.fiSTK) VI 117
/^rtMio *n- irihulioneni, lanquam nolam, et concedo rum ralionuTn mI vera dofinilio. el qu»
«/.» >io;w.«; '•'•''"'. quod pa.s.sio (vsl nunus on.s cnle pa.ssto I niver.>aliH * Kl viuelur primo quod
eus raiio.
rj,|iQf,is ; et (juod uiinus en.s ente ratio- neulm illaruni «il iptiiuii (lefinilio, lum
nis esl iion cns. Et ' lun dicis, quod quia danlur f)er u-speflu-s aptiludiiiales :
pas.sio e.s.sot minus ons .seip.sa, ncgo con.se- tutii (fuia si ({ua>lilN'l indifrorculcr p<jlest
quenliaTn, pr.Tsupponil enim falsum, .scili- o.H.s(? d4>tinilio, vol fiassio, ut v«delur .scqui
rei quod passio enlis ralionis sil ens ratio- ox dictis iNxloris, lunr noii eril difT. •
nis, quod n(?;ô, proprie l(X[ucndo ct Ikjc, : int«>r {);i.ssioiioin, ol dotinitionein, qii -i . -.i
nejândo univocalioncm cnlis lalis. Vel conlra IMiilosoplium, pritno, oi se.\lo Topi-
(laLo, quod sil univocuin, adliuc ne<ratur : corum.doMnitio oniin indicat e^scnliam de-
quia sicut in enlibus rcalibus, ita in cnti- finili ; pa.ssio vero esl exlra es.s«'iiiiam sub-
bus rationis iniaginor, suo modo. Ihec au- jocti. It(>m, tuiic {X).s.scl dari demo(i.Hlrai.»
lcm esl fal.sa, Htsibihtax esl /lomo, sed esl circularis, conlra .\rislutelem 1. Poîter
aliquid hominis, ita quod universaliler text. comm. 0.
pa.ssiones non sunl res alia; a suis suhjec- Dicondum hreviler, quod illa ralio, qua;
lis, sed quiedam rcalitales, vel formalila- ponitur primo P(>riIionnonias, esl {)oliu.H
lcs suhj(ictorum. Sic similit(?r in entihus [)ononda d(>fiiiiIio, quam ilta, qua> ponilur
rationis esl verum, quod pa.ssio entis ra- I. cl J. Postoriorum. Tum quia Porphy-
tionis esl aliquid entis talis, non lamen ritis, iii dofinitioiio omiiium quinque Ini-
aliud ens ah eo, et ideo non sequilur : pas- vor.salium, ulitur illa. vel sibi a>quiva-
sio entis rationis est niinus ente rationis, Icnli. Tum ({ui:i foriualior, alia vero ma-
erjgô cst minus scip.sa. Kl h;cc dcclaratio gis Iial)(>t ration(>in ()<)d(>rioris, el materia-
vidctur ad mcnlcm Docloris Suhtihs in lil- lis d(»finitionis. Vorunilamon forle neulrj
tcra, uhi dicil ((uoil in ciil(; ralionis sunt ilhiriim ralioiiiim ost proprie, sivo slriole,
mulli gradus, quorum ((uodlihet cst ens, dcfinitio, ox gonor«> vid(>Iicol el difTeren-
licct non propric loqucndo, ul jam di.\i :
li;i.ol piiocipue socundum ptmenles pnnli-
scd (juia non sunt niliil, idco sunt cns. Vc- c ihile. ol cs-.sv in mnltia, es.se (wssionos fni-
rius autom dicilur. ({uod sunt ali({uid cn- vor.s;ilis : circuiuhMMilive ad minus vom-
tis. Licot Ikoc imaginatio salis prohahilis ruin i;itioiium {lossuntosso. Sed susi .
<
sit, ol suhlilis, p()s.sct l.inicn alitor dici, illaiii {)rimaiii e.sse detinilionem. po esl
quod l)o-tor iii lillcra illaiii dislrihutio- dici ({uod (^r.odicabile esl genus. quud con-
ncm c.Kpriiuil, '•iiiii ilicil, in e/it •
ratitnis Iraliilur (M'r plura, el unum, qiuv sunl se-
snnt f/r(i'iifs, rb'. vl non ignoravit iiKsaiu. cuiiiLo inlontiones, ut infm cap. de Diflfe-
Kt luuc h;cc proposilio non h;ihclur i\\> ip- rontia. ({luesl. ;'>. osse autem iii mulliscon-
so, |);issio videlicot ontis r.ilioiiis csi lui- so({uilur pra>dicari do i(isis. luiHfuam
nus (Mis cnlc ndionis, nisi rcforcndo ad pas.Niu, vol d(>finiliu malorialis. Coiiveiul
illud idcm in numcro, cujus csl. sicul ctiini lnivor.s;ili s^ruiidum ess»' malenale
priiis dixit, quoil {);issio ost minusons. tion cjus. ut infra. ((u:usl. 8. vel 9. Sive ergo
;ihs()lulo, s(>d siio suhjccto. Kligoqiiol m:i- {)()ii;ilur (Ki-;sio, sive d(>thiitio v '
di*.
gis >;i[)il. .\dvortc t;itu(«n. ({iiod ihi ost (H)t(>st doinonslrari di> l niv«>r><iu. >ic :
ci)mi);ir;itio ;il)usiv;i, Omne ens minus enle ()tiiii(> qiiod pr.iHlicnlur do pluribti.i cail
nitinnis, qui;i ;ilt(>r l(>rniiiioiiitu nou () ir- uiiutti iii niiillis. el do muilis : ( iiivemle
li(*i[);it illud, in ((uo fit couq^îratio. ;ilil(>r esl liujusniiMJi : ergo, elr, Triplox nam-
iioii (>.s.scl nihil. Plur.i :ili;i loctori oiiiitto. que os,sc rniv(>rs:ilis t,i:i'_'ilur in lllls ver-
VidoH. dislinct. primi. ({luoslione ultinia, bis. ,M-iliccl ovs4> ; ile. cum dicUur
iii .soluliono, similc. unum in mullis \ f**M* quidilil.-ilivuiii.el o.t-
(Juiiih), circ;i solutionom {)rinci()ah>m .s(Mili;ilo. cuiii dicilur mkmim »/*• iHuilts ;
({u;oslionis, uuiii. '2. duhil;ilur. ((u:e illa- e.sse iiiiolltgibile, vel comtKir.iluiii. cuin
.
llft SUPER UNIVEKSALIA PORPHYRII
dicilur prcpler mvlta. EL quamvis isla ve-
ritlcanlur principalilerde IJniversali pro QU/ESTIO VII

subslralo, non ne^ânlur lamen ab Univer- An Vnwersale sit subjectum istius libri
sali formaliter sumpLo, uL infra, qua^stione Porphyrii
sequenti.ELsi objicias,quod prius habet esse
quam dicatur de illis negatur, D. Thom. do objeclo lib. Univers. Okam
qucESt. 9.
in mullis, ;
Parvus ^'i/ce.s^. 2. Log.

qua'sl. 2. proceni. Albert.
ut Universale in actu est, licet, ut Univer- Tart. qucesl. 2. Prcvdical. Brasavol Joannes .
sale in potentia, forte sit verum. Prius ergo, Angli. et Rodrigues supcr hanc q. Joannes a
Magistris 5-. 5. Z,0(7/c<e. Anlonius Aiidreas ^. 1
quantuni ad rationem quidditativam, est Proidicab. Ruvius qucest. 8. Univers. Sotus
illud quod secundum esse quidditaLivum, qucesl. 4. Univers. Tolet. q. [.
quam quod conveniL secundum esse indi-
visibile. Vide singularissime istum super Viso quod Universale habet conditio- i.
7. MeLaph. qutesl. de Singulari, et Uni- ne.s requisitas ad subjectum scientias,
versali. Ex his ad objecLa. quia videlicet est ens, et diffinibile, et

22. Ad primum dico, quod per verba, vel passiones habens de eo demonstrabiles :
alios Lerminos apLiLudinem importantes, quseritur nunc, An ipsum Universale

circumloquimur differentias, vel genera
sit ipsius libri Porphyrii subjectum ?
plerumque, uL paLeLindefiniLionehominis. Quod non videtur quia aut .Univer- Argumen-

:
ta pro par-
Vel sicut disLinguitur de rationali, iLa dis- sale estmquantum est mtentio, aut m- te negati-
Lingue de praedicabili. Vel dici poLest, ^^*'
quantum est applicabile rei non primo ;
quod sunL descripLiones convertibiles cir-

modo ;
quia sic intentio habet a Meta-
cumloquenles veras definitiones.
physico considerari. Probo, quia Meta-
Ad secundum dico uno modo, quod
physicus considerat quodlibet inquan-
DocLor non specificaL quse illarum siL de-
finitio, sed diciL quod si una accipiatur tum ens igitur et intentionem inquan-
;
pro definiLione, reliquum eriL passio. Vel tum estens; igituretintentionem inquan-
aliLer, quod non inconveniL idem esse de- tum estintentio quia idem est intentio,
;
finiLio, eL passio, ut sumitur j9«ss?b in pro- inquantum intentio, et inquantum ens :
posito, ut supra, articulo primo, dicLum sicut idem est homo inquantum homo,
esl. Circumloquimur enim passionem per et homo inquantum ens. Nec secundo
definiLionem, eL e conLra. EL lioc confirma- modo quia sic est illud totum, ens ;per
;
Lur per Philosophum 2. Topicorum, ubi accidens, de quo nonest scientia.

dicil quod definitio el proprium nulli aliud Item, omnis scientia realis est de Uni-
est.
versali, quia singularium nonestscien-
Ad aliud dico, quod Aristotoles habet
tia, cum igitur ha^c sit scientia rationa-
pro inconvenienti circulariter demonstrare
lis, non erit de Universali. Item, hic
in eodem genere causae, et demonslratio-
determinatur de istis quinque sub pro-
nis, non autem in alio, eL alio, uL esL in
quomodo pria ratione, dividendo, et defmiendo
proposiLo. Posset etiam dubitari,
passio hic sequiLur, vel emanat, eL quo- quodlibet per propria sibi, nullam fa-
modo causatur ab objecto, sed haec sunt ciendo mentionem de Universali secun-
supra tacta, quaest. 3. dum se, nec quoad ejus quod quid est,
nec quoad passiones, ergo haec quin-

que eruntsubjectum, etnon Universale.
Ad oppositum Hasc scienlia est una : : «j.
ergo habet unum subjectum ; ergo haec

quinque non sunt subjectum, nisi se-
cundum quod conveniunt in uno com-

Qi:JES'T\n VI 119
muni, quoderit prinium suhjcrlum, et Iius(|u:im Species, vel rliflTereulia ; pr»-

illud esl Uiiiversule. dicatur enim dc plurihuH ; ergo.
Ad opposilum. Universaie pncdicatur j
secundum nomen, secundum
QUyESTio vm et ralio-
nem igilur univoce. Consequentia pa-
t ;
Utrum Univemale sil Univoctim ad qiinque tet per Arisl(itelem in principio PraMli-
PrcedicdhiUit.
camentorum. .Antecedens est manifes-
D. Thorn. I. Cnntra Gentet cap, 32. et Oputc. 52. lum (juia quodlihel istoruin est aplum
;
fjuwttioni/mii Univem. f/uaest. i. HfwliuM et

in natum dici de plurihus, per quod ilefi-
Ammon. tuper cnp. ile (ienere. Canleru.s in An-
teprwilicam. cap. 4. Joan. Anj,'l.. Bra». el Ko- nitur Universale 1. Perilier. cap. 5.
dr ii;n(i>^ Super hanc i/uccsl Soln» 7MO?.t<. l. Cni-
.
vert. et cnp. dedinrre. 'J. unicn. Tnl.-l i/uaesl.

Ad istam (|ua'8tionem dicilur, qufxl <>p,„,o^^
i. Inivert. Suariui> I. 'Jom Alctnph. ditp. •>.
Universaleesl analogum ad lia^c quin-
pnvdicab. cap.l .o.el ;[,'",;„.'*"i
tecl. 8 .lavL-llu» tract. \. dc
que, per prius enim dicitur de Genere, ^*^*^**
<;. UuviuB 7. l.Univers. num. 75. Fuente 7. «J.
di/f. ti. arl. I. Complnl. dixp. i. </. lltima.
per poslerius vero de aliis, ul palel pcr
Sanchez. lib. '2. 7. M. Merinoro ditp. i. 7. 2.
terliam rationcm ad primam partem.

Juxta hoc quaM-ilur dc uiiilale islorum
1. ¥A .secundum hoc re.spondetur ad aliam
quiiiquc, in hoc quod est Universale. qua^stionem, videlicet, quod Universale
An videlicet iniversale sit univoLum non est hic suhjcclum, sed quin^pio Uni-
ad hdpc (juinfjue ? Quod noii prohn. Quia tamcn
\rijumen- versalia, el scientia e.sl una profh
aprojtar-
,,,,,,,,. univocum mullis, se hahrl ad ilki
ler unitalem primi, ad quo«l omnia alia
"*•
suh ratione alirujus Iniversalis : scd altrihuunlur. tjuod esl Genus.
Kniversalc non comparatur ad ha'c quin- Conlra hoc. In omni L'enereesl aliqua 3.
ergo, clc. .. Htfutatkir.
que, suh ratione Universalis :
,,
species, qua^ perleclius parlicipal nalu-

. • .
rrohalic» minoris, ({uia non suh ratione rain generis, quam alia ideo dicil .\a-
;
alicujus isloi-um (piiiujuc : fjiiia niillum luralis (piod inijenere ialenl wijuivoca-
b istorum convenit aliis, sed quodlihet est tiones, 7. riiy.si. conle.x. 31. sed Logi-
distinclum ah aliis ; si ergo suh rati(jne
cus gcmis
j)onit univ(x-um, propler
alterius, erit se.xlum Universale. unitatem rationis, igitur logicc loquendo
Dicitur. quod comparatur ad ha'c Universale potcrit esse genus istoruiu
quiiupic, suh ralione Generis, quia pra.'-
(|uinquc. licet Genus aliquo modo sit
dicatur de islis in tjuid, et hax inler se perfcclius aliis.
dilVcrunt specie. Ilciii, (|Uoad solutionem alterius quflM-
Goiitra liDC, si I iiiversale esl Genus lionis, noii dicilur convenienler, ut vi-
ad har quinîuc.crgo (piodlihet islorum delur, quia in principio 7. .Metapli. cont.
est spccies ; ergogcnusest spccies, qund o. ex lioc (piod suhslanlia est primuin
esl ralswm. (piia spccics opposita n«»n ens, concludit Arisloleles, (ûapntpter
pncdicatur Ac alia cum hoc verho est, soiuni, et niajiine, et f»umum desubS'
scd G(!nus, ctSp(H'iea siint spcciesdisjia- tantia sjtecuiandum est. K.x quo occipi-
rata' suh Univcrsali, si Universale ponatur, ({U(xl ad dclerminandiim de mullis
tur (lcnus istorum (piiiKpie. dictis, per atlrihutiouem ad nliquoil prt-
Ilciii. tienus nonprivdicatur de sj)e- mum, suflicit determinare dc illo pri-
cichus sccitnditin niatjis. et tninus, per mo ; .sivundum Iuk* igitur sufllcervt

Porphyrium, caj)ilc dc dilTcrcnti.i. Uni- Porphyrio tleterminuro de ilencre lan-
vcrsalc pra'dicatur .'«ccundum magis et tum. Itcm. ratio sic ponentiiim iiou ron-
minus de islis, (luiaGcnus csl universa- cludil, (piia numerus est mullitudo ex
.
120 SUPEU UNIVEHSAUA PORIMIYIIII
uiiilalibus aggrcgata, lamcn non dicitur Aliter dicitur, quod lales propositio-
2. Inlentio
analogice de binario, cl trinario, licel nes, Genus est specias., possunt esse veras potest ac-
cipi dupli-
Irinarius sitcx pluribus unitutibus, sed denominativa praedicatione. Qucelibet citer.
simpliciler univoce. enim istarum intentionum potest accipi

Conclusio Propler iioc, et propter rationem suut quid, vel uimodus ; quandoenim est
pra positam ad oppositum quiBstionis, illud, quod intelligitur, tunc est quid \
dicendum quod Universale univoce pra3- quandoautem est ratio, sub qua aliquid
dicaturde omnibus istis quinque. intelligitur, tunc accipitur ut modus, ut 41
Ad primuni argumentum dico, quod Genus esi species. Secundae igitur in-
Ad .prin
1
cipale. intentio Generis sibi applicatur, respec- tentiones non opponuntur, nisi ut utra-
tu istorum quinque. Cum autem dici- que accipitur ut quid, vel utraque ut i
tur, quodlibot istorum est distinctum modus. Hic autem, Genus est species,
abaliis, verum est, ideo non prgedican- vera est, ut genus accipitur ut quid ;
tur dese invicem praedicatione essentia- quia in comparatione ad Universale,quod

li, et exercita ; nec aliquid de uno isto- est genus suum, species vero ut modus ;
rum sub ralione alterius, sed praedica- quia sub tali modo intelligitur Genus
tione signata ;
quia ratio Generis est respectu Universalis. Sed si inferatur,
extranea Universali, quando unitur isti ergo prsedicatur oppositum de opposito :
per hoc verbum est, sicut et animali, fit fallacia figurae dictionis, commutan-
quando dicitur, animal estgenus. do modum, in quid, vel e converso :
Ad objec- Ad primum argumentum contra hoc verbi gratia, Plurale est singulare, haec
tiojies.
concedo, quod quodHbet istorum est estvera, ut plurale accipitur ut quid, et
Species, nec est inconveniens species singulare ut modus, quia quod signi-
ejusdem generis in accidentibus, de se ficatur per singulare, est modus ejus,
invicem denominative praedicari. quod significatur per plurale ; nec sic
Gontra. Inconveniens est in speciebus est oppositio.

ejusdem generis : nam sicut haec est Dicitur tamen, quod etiam singulare
falsa, albedoest nigredo, ita haec, al- dicit quid ;
quia accipitur pro suo
bum est nigrum. Dico, quod non est ve- significato respectu subjecti ;
plurale
rum universaliter, licet forte in absolu- dicit modum, quia accipitur pro suo
tis ita sit, non tamen in relativis : nam modo respectu praedicati : nam pro re
idem est pater etfilius, qua ratione enim significata non inest sibi pra3dicatum,et
sequitur, pater hujus, ergo pater ;
pari si utroque modo sumatur, non est diffe-
ratione sequitur, filius hujus, ergo filius. rentia ad propositum.
Sicut igitur antecedentia stant simul, Ad aliud dico, quod Genus non est Ad secun-
etiam consequentia similiter. Etre- dum prin-
sic magis Universale ;
quia magis dicit inci.
lativa talia possunt dici de eodem, et de tentionem formae ejus, cui adjungitur ;
se invicem : non tamen relative opposita, sed est quodammodo majus Universale,
cj[uia non sunt opposita, nisi respectu quia extenditur ad plura, quemadmo-
ejusdem. £unt autem relativa secundum dum quaternarius est major numerus
communem rationem suam : pater enim binario, non magis, siculetiam unaspe-
primo referturad filium, non pater hu- cies specialissima non dicitur magis spe-
jus, ad filium hujus : ita in proposito, cies, licet plura sub se habeat contenta.
Genus est species, sed non respectu Ad primam qusestionem dicendum, Responde-
lur quoBS-
ejusdem. quod Universale est hujus scientioi sub- lioni 7.
110 VIII 121
jec/itm. Cuiu oniin tivs Hinl |>rin(ii»alo8 Curn uuteni *»bjicitur conlru priiuuiii g,
condiliones subjorli, Universale priiiiani nieiiiljruin, dici |i<jte»l, qu«.Ml .Metupliyiii-

^Jjl*'^^
hcibet : suppcjiiitur enim liic i/uii/ /'.\7,et eus oniiie ens reule cunHider<it. non ens '''^'' !*•"
inicral
qit/a es/, (anquaiii nutiiiii : ncc enini rationis, cuju.-tinorii est Universalc.ul lilc
esset possibile uliquain specicni ejus sci- i(jquitur, vcl si concedalur quo<l consi-
ri, ij^^nuto de ipso fjuides/, et ijuifi ea/ : d«>rut int«iitioneiii inquunluiii ens, non
liic yuteiii ejus species deliniuntiir. nec lanien .se«|uitur. quod intentioneiii in-
oporluil liic(leliiiiti"n«'ni Kniver.sulis po- quaiituin intcntio, quia non sunt ideni,
ni, (iiiaiii supp(jnit Auctor suflicieiiter (juod universaliter accidit, quundo Ut-
assij^niatani fuis.se ub Aristotele i. rt-ri- iiiinu.> scquens reduplicalionein. non si-
lier. vel I. Tosler. unde ratione l niver- ^'iiilicat ub.solute c.s.scnliam, .sicut iionest
salis. .scilicet jnaidii.ari de jduril/us, idciii iii(»bil«' in quuntuni ni«ibile, et nio-
utiliir in (lclinitione isloruin quin(]ue bile in (juantuin ens. Per lioc putel ad
Iniversaliuni. o.xemjiliini de iioiiiine, «juiu non est si-
Mabet etiani serundani conditionoin iiiilc.
subjccti, qiiia si ([iia j)assio univoca islis Quod oiijicilur contra iilud membrum
quiiKjuc, (ic liis o.slcndilur.pcr latioiieiii de ente per accidens, dico, «|uo<l non
Universalis, illa jier lioc osleiiditur de est ens j)».*r uccidcns sicul ugjfrcjsûlum,
Univer.suli, lunquaiii de proprio, el pri- quia res non cadit in intcllectu illius to-
nio subjecto ; et si de uno aliîua passio lius. ul j)ars, sed ut terminans respec-
liic denionstratur, jêr rutionein Lniver- tiiiii. IIoc niodo intclligiiur uccidens in
salis, (jua; est jjriedicati de jj/urihus, (lepondentiu ud subslantiam, nec tumen

etiani lioc oslenditurde Universuli : quia ut ensjêraccidens .\d secundum, quod
niediiini deinonstrationis .Tquatur j>as- .scicntia rcalis est de Universuli primo
sioni, alitcr cssct coniinuiic. ct fallacia iiKjdo, quud est res, sed Uoîca est de
Con.sequenlis, sed lioc lit liic, ul j>alct :
I niversali sccundoinodo, (juodesl iuteii-
quia dilVen-e ab indi\ iduo dcinonstrutur lio. Ad tertiuin palet per dicla in solulio-
de Gcnere, j)cr liaiic |>articulani. j)t\vdi- iic qua'stionis. etc.
rari de piuri/Uts, cl itn supjônitur dc

aliis po.ssc ostcndi. i:.\i'.>.sri'io
Tcrlia conditio niaiiilesla esl. quia Viso ( i ) quod Universale halN'1 condilioiUM 9.
quudlibet isloruni cst ejus sjjecics, (11111 rcqiiisilas ad sul>joeluin, vidflioel(/Mj /cv/,
ij)siiiii dividaliir a rorjiliyrio in iiiec flt quia esl, dl p;(
(juiiitiue. i'osita ciiini Cencris delinitione dc (luibiis supra. qu.i >i. .i. uu; .»,i\ir,c
ad cjtis dcclarationciii. jxinil (livisionein ({uod (oiiuiiunil(>r iibri habtuU Htc. ifuta
videlicol esl **m, <•/ <if/••;''-. • '-'• ''
cujus iiiiiiiii iiiciiibrmii rs[ /iriudiearidv '
j)/iirHnts, j)cr(|ii()(l iiilcllij.ril Universale,

/inibdis jxjvs*»! jMini m i
ad .S4>fundain Inuiu
quod snbdividit in lia>c <|ui!i(|uc.
denlium : !io«* t itu 'ti
Ad nnju- .\(1 j)riiiiuin ur;4funiciiluiii dico. (piod

dellii
tiirtila
qinvAlionis
lia'c divisio non est |)er oj)|»osita. (juia
iiun V ooiilr:i, el buc dt*:
intciitio .secundiini (juod inlcntio. esl up- i/uiJ tfi. Nuiio (luaTilur. Amt-H. •
tH
j>lical)ilis rci. uiide concedo utrunKjue suhjrclMHi libri Por/ih
nienibruiii. cuni sinl idcni. Dc PniMo. i]uid l'mt< \ quid sn
(I) M uirititiB o\|>niiit siniiil <iuaMtioa«c •

<-
122 SUPEU UNIVERSALIA PORPIIYRH
tum, prius diclum est, et quoties suraan- aliud denominative, et hoc aut denomina-
tur. tione a priori aut denominatione a poste-
Lfber liic ponilur pro contentis in eo, riori. Item, univocum aliud univocans ;
scilicet pro liabitu scientiali, instrumenta- aliud univocatum. Item aliud pro substra-
liter per librum importato. to ; aliud pro formali. Item, univocationis
Porphyrium vero constat auctorem, et qualuor solent assignari gradus. De his

causam effcientem, licet non principalem omnibus infra forte erit sermo, et alibi ubi
hujus libri fuisse, ut communiter tenetur. occurrent. Breviter in proposito intelligo
Ordo qua3stionis patet : divisio ejus univocum Logicum univoce dictum pro
communis. substrato, et univocans infra ultimum, et
De Secundo, parlem negalivam arguit primum univocationis gradum.

Quod additur in titulo qusestionis pri- H.
•qua;st.7. tribus rationibus*. Prima procedit per lo-
""™" ^'
ut intentio, mod, ad hsec qiiinque, patet quod ly haec est
cum a divisionc Universalis,
vel ut rei applicabile, quae ut videlicet pronomen demonstrativum adintellectum,
potest reduci ad istam. Universale potesl vel sensum. Primo modo sumitur hic.
considerari, aut inquantum in se quiddi- Quinarius vero est species numeri imparis,
tas, vel ens, vel abstractum ;

aut inquan- cujus proprietates considerare spectat ad
tum alteri inhserens, vel concretum, vel Arithmeticum.

Nec nec sic, estsubjectum, Ordo qusestionis, licet videatur prse-
in alio ens. sic,
ergo nullo modo. Membra probantur satis posterus, salvatur tamen ex prioritate so-
clare in littera, et magis infra patebunt. lutionis. Divisio fere communis. Arguit
Secunda ratio procedit ex distinctione ob- unica ratione negativa, et ratio clara est,
rationis. Tertia nisi quia major est ambigua, de qua in

jectiva ^cientiae realis, et
ratio procedit exnegationeconditionissub- terlio articulo. Eamdem propositionem ha-
jectivalis principalis, videlicet considera- bet infra, qua^stione quarta Antepraedica-
tionis, et delerminationis. Ad oppositum mentorum, post oppositum, ratione tertia;
et videtur regula famosa in his Logicali-

unica ralione arguit, quse procedit ex uni-
tate scientiae, extrinseca saltem.
bus,
•10. Aliam quGCstionem*, ortum habentem ex Adjungit evasionemimmediate, quamin-

• quiest.8.
argumento post oppositum, de univocatio- fra tenet, quod saepe solet facere, ut indu-
ne Universalis respectu islorum quinque, cat replicas aliorum, vel proprias, contra
movet, quam lateralem appellare possu- quam arguit dupliciter in primo argumen-
mus, et consimiles plerumque in omni fa- to. Cum dicit quod species opposita non
cultate, in qua scribit, movet iste ;
et hoc, prsedicatur de alia cum hoc verbo es<,habet
vel quia connexionem habent in solutioni- intelligi utdisparataesunt, id est, separatae
bus, vel gratia brevitatis ; vel quia dum vel distinctae, non tamen formaliter oppo-
unum, licet minus principale, vel com- sitse, nisi large sumpta contrarietate. Sunt
mune interdum discutit, alterum menti autem species substantiae disparatse, tamin
occurrit, et tales laterales hic sub eodem concreto, quam in abstracto ; accidentium
numero cum principalibus computo, licet vero in abstracto tantum. Dicit etiam cum
possem ponere in numerum, ut commu- hoc verbo esl, ad differentiam verborum
niter numerantur, sed in aliis hoc non accidentalium, actum signatum importan-
servabo. tium, ut Genus prxdicatur, vel dicitur, vel
Quid univocum, patet ex principio Prae- referiur ad speciem, Alia ratio est ex Por-
dicamentorum. Solet apud Scotistasunivo- phyrio,capitede Differentia, ubi dicit quod
cum accipi tripliciter, videlicet Metaphy- neque Genus secundum magis minus
et
prsedicatur de eo cujus est Genus, neque

Lnivocum ^^^^' Pl^ysice, et Logice,
quid e Uem, univocum aliud univoce dictum Generis differentiae, secundura quas divi-
;
quotup
Or/ESTiu VIII m
diliir. Prf)l);irirlo minorPTn, dicil quod fle- dus perfpclionalis. Secundus ubi .<mnl Iria
nus o.st uriivcrsalius, quam .Sporics, quia priora,demplo quarlo. Terliua ubi remo-
pra-'<lio.itur de pluribus, ly plurihm del>el vontur duo ultima.Quartu.s el minimujiubi
accipi coruparativo, ot non positive. lanlum primum repf»rilur. E.xomplurn pri-
12. Con.soquenter solvil secundain qurcstio- mi, ul .Specios speciali.ssima esl univoca,
qiiKit.s. iiein* prirno, quia ex ojus solutiono dopen- E.KompIum .se<un<Ii, ul fionus aliquo*! su-
»• 3. et i. ,
. „ '
. . .
, ,
'
det solutio priinae.Pnusenim vidondumost ball«.'rnum, ol generalissimum eliam, pula

rnivorsale esse univocum, quam subjec- .inimal, vol subslantia ol hoc in .Specios im-
lum alicujus scienti.T ipsum a.ssi«,'naro,cum modiatas divisum.K.xompIum lerlii, ul uu-

deirquivocis nonsitsciontia.Et primoponit rnorus, vel figura. Exeinplum quarli.trans-
opinionom aliorum,et maxime Alborlorum condentia, puta 0113 elc. .Equivocalionem
tenontium analojjiarn I nivorsalis ad lucc ergo Physicarn, vol ul oppunilur univoca-
quinquo.Imaginanlur enini analogi.im lan- lioni stricli.ssime dicl;o, latere ingeneribus
quam modium inter univocationorn, ct dicil Naturalis, Idoo.\ureolus ait quod alia
acquivocationern,et male. Analogia namque occulta, ut Generis; alia manifesla, ul Spe-
conjungitur nunc .Tquivocationi, nunc urii- cioi speciali.ssirnu' esl univocalio. f.ura hoc
vocal.oni, quia potest osse in sola voce, el lamon slat quixl logice loquondo, rienu.s sil
tunc est in rcquivocis, et maxime a consi- vere univocum. Et hic applical Doclor ad
lio. Polesl etiam csso in concoptu ; el lunc proposilum de Iriiversali, quod esl genus
slat cum univocaliono.Inlor univocalionern ad lia?c quinquo. El cum dicil in fine argu-
voro, ol fi;quivocationem nuUum cadil me- menti, liccl Gennt sit aliquo vuxio perpectius
dium, aliler intor conliadicloria modiurn, rt/iV,?, oplirno dixit l)o<tor aliquo rnodo. el
ut patot ex rationibus earum in An- non absolule. Narn hal)endo ro.sp«vlum ad
topraidirainontis. Quoties aulom sumitur subslrala, Specios, vel ditTorenliaosiet per-
Analogin, irifr-a,qu;cst. 1. Antopra-dicanion- foctius. Sod habcndorcspoclum ad hoc.quod
lorum, habot istc ogrogio, el super libr-os est de plur-ibus prajdicari,vidolurquodam-
Elonrhorurn quicsl, 1.'). optime logice ad modo id perfoclius talo quod exlonsiui
pi"oposilurn habol. pnrdicalur : cl hoc loquendo do perfecUono
13. Consoquontor r-ospondonl ad primam porrni.ssiva,ot non pasitiva,de qua forlesla-
UhiBupia qu;rs'ionom* pononlos quinquo rnivor\salia tiin, in tortio arliculo.
subjeclurn hujus libr-i, ot non l nivoi'.saIo, r.onsoqucnlor conlra .solulif)nem secun-
u.
quia sicut noc punnn :cquivocuni, ita noc d:o qiucstionis arguil, ex inlentione Phi-
;iria!ogum c.ssosul)joctum ;»Iicujus sciontia) losophi 7. .\Iol;»phys.lexl. commenl. -l.elS.
opiii;iiilur, ot in hoc concedunt ;ir-gumonta Itatioiiem aulein, (cui iiuiilunlurad poneD-
pi'incip;ilia illius qua^stionis. dum analogiain, el ad negundum univoca*

Ad arguinontum v(>r'() posl opposilum tionoin l nivers;ilis ad lui-c quinque. quam
rospoudoiil, quod unitas .^ciontia' non su- dicilDoctor e.sse lorliain.ad pnmain por-
inilur a subjoclo adioqualo, sed a parto tein,.scilicol nogali vaiu .«ieininda* qua>sUunis,
principali ojus, quain in proposito gonus <iua' liimtMi esl.secunda r»'plioa. conlra evi-
csso ji.s.sorunl. sionoiu ralionis unica>,.stHl pro quanlo) facil
.\rguit Doclor contra liunc moduin diad princip:ile. p^.)losl dici lerUa. '•'• •
'i=*il
condi,ot primo conlra solutionoinsocundio ;irguons.quod Jionus «Nl ni !.;, m ;^^
qua'siionis, ox inlontione Aristololis 10. (lui;» [»ni'ilicalurdo plui.. . . .ul

MotTph. toxt. corn. r>. 0. ot 7, Physicorum. pnodixi) tollil Do«'lor pcr 1 . . sum-
text. coininonl. .'U. IJbi advortonduiu,(iuod pUiiu ox detiniliono nunieri. quam ponil
Quatmr qu;iluor a.ssignanlur gradus univocationis. Philosophus 10. MrLiph. U>xl. comra. A.ei
gradun
riii..f<wi(. rniuus ol maxiinus ost, quando esl idenli- l^xUius i. AnllimoUca». cap. 3.
i)Wur. '
'''*''^ rationis, modi (vssondi, ordinis, cl gra- r.ouso(]ucnU}r U>tM;( condustvc univoct-
,
124 SUPEK UNIVERSALIA PORPHYUII
lionem llniversalis ad lurc (luinquc, eL in Oinnia enim in figura, et mystice con-

lioc solvit sccundam qua^slioneni. Deinde tingunt illis praMlicationibus; ideo merito
respondendo ad prinium argumenluni pri- signatx, quod melius dicitur, quam signi-
mx qujvslionis, lenel responsioneni j)rius ficalae, quia magis indifferenter ad acti-
dalam supra, quod videlicel inlenlio Gene- vum, et passivum, (quod tamen parum
ris, id est, Genus pro ibrmali (ut modus ta- refert) dicuntur, de qua pra^dicatione ma-
men) applicatur Universali respeclu isto- gis infra cap. de Genere, quoest. 1. habe-
rum quinque, quia (ut dictum est prius) tur, et ubique in his logicalibus pra^sup-
non modo primarum intentionum, imo poniLur noLiLia ejus. iiene eLiam addit
etiam sibi invicem sunt modi intelligendi Doctor ibi ly essentiali, quia licet ha3C sit
secundce inlenliones. Dicit igitur applica- vera, Genus esl Species, non lamen prsedi-
tur, ut denotetur pra^dicatio modalis, et caLione essenLiali, sed denominaLiva acci-
denominativa, ut distinguitur contra quid- dentali.
ditativam. Et addit quod propLer definitio- Sed ad probandum illud secundum dic- 16.
nem, et disparationem istorum inter se, tum (ubi dicit quod nec aliquid de uno is-
nullum eorum pra-dicatur essentialiter, et torum, sub ratione alLerius, praedifatione
in actu exercito de alio, sed bene in actu exercita, et essentiali prsedicatur, in quo
signato. Nec ctiam sic, aliquid aliud de magis dubitari posset) adducit probatio-
uno eorum, sub ratione alterius, praedica- nem satis obscuram multis, dicens*, quod * qusest. 8.
num. 4.
ratio Generis extraneatur Universali
tur.
15. Ubi breviter pro nunc sciendum, quod quando unitur istis per hoc verbum esl, si-
Acius sig-
^(;i^^g sionalus,
c/ j
vel significaLus,
o vel praedi- cut et animali, cum dicitur, Ilomo est ani-
nalus ut
fit. catio signata, vel significata (potest enim mal. Ubi advertendum, quod secundum
utroque modo dici, sed melius sonat signa- diversas accepLiones significaLi termini
tus, vel signata, ubi activum debet intel- communis, vel singularis, etiam termino
ligi per passivum) fit mediantibus verbis, tali attribuuntur diversa pra^dicata, et ali-
vel aliis terminis verbalibus secundo-inqua sibi uno modo conveniunt, et alio
tentionalibus, u t puta ^r^cîcan, dici, sub- modo eadem disconveniunt. Significatum

jici, signari, excludi, excipi, definiri, etc. auLem hujus Lermini homo (uLqusesL. se-
Acius ex- prcedicatio exercita fit maxime medianti- quenLi habeLur)poLest accipi tripliciter, vi-
bus verbis substantivis, vel sibi oequiva- delicet secundum esse materiale, vel sup-
lentibus. Dicitur enim prasdicatio signala, positabile, vel Physicum secundum esse ;
quasi significativa, vel figurativa, vel im- quidditativum, vel pra^dicabile, vel Meta-
plicite, sive obscure, importans in commu- physicum ; vel secundum esse intelligi-
nibus conceptionibus praedicationem exer- bile, vel actu universale, vel comparatum,
cilam. Kxercila vero, quia adexercitium,et vel Logicum. Primo modo conveniunt sibi
operationem, vel practicam, ut ita loquar, accidentia communia, et Physica. Secundo
deducit id quod theorice, eL mystice, et modo praedicaLa 'quiddiLaLiva. TerLio modo
confuse, el indiflerenter prius dictum est, inLentiones secundse. Eodem modo inLelli-
nam cum dicitur, Genus praelicalur de gendum est de animali, et aliis fundamen-
Specie ; vel, Definilio, convertilur cum defi- tis. Et non modo istud habet verificari,
nito; vel, Subjectum infert prwdicatimi; licet tamen principalius in primis intentio-
.non liabetur aliqua determinata notitia,sed nibus, sed etiam in secundis, quia, suo
adhuc expectatur exercitium hujus locu- modo, possunt habere illud triplex esse. In
tionis, et verificatio in fundamentis, ut duabus igitur primis acceptionibus proprie

dicendo, Homo est animal, vel, Atiimal ra- fit actus exercitus, et extraneus est actus
tionale esl, ergo homo ; vel, Ilomo est, ergo signatus. Variatur tamen actus exercitus
animal ; et sic de aliis. ibi, quantum ad esse existentise, et essen-
QL/KSTK) VIII 125
linr*, raulo irilelligrnflo illorum «lisliriclio- datam, respondel. Dicii igilur uno modo
nem. Iii UTli i voro proprie Hl aclus sij^na- quoad primam, quo'! non esl inconveniPivi
lus, el exlrariealur exercilus. .Spocies ejusdem (ieneris at^cidenlales.de se

17. El si qua'ras, qualiler hahel disceriii illa invicom pr.i^dicari. denorainalive tsallem,
triplcx acccpUo IfTmiiii ; dicendum quod el ali(|uid de uno .suh ralione alleriiui eo-
secundum ('xi;,'oiili.im prredicali, juxla dorn inodo. .Sed ubjicil, quia lior non esl
illam regulam Hoelii do Tririilalo (licel e veruni, eliani in accidenlihus : ol -

li-
conlra ponal oam, ul pah'1 ihi, sed hoc pa- ficat de albedine.oi nigredine. I)ic:i a.i uoc
rum referl) Tnlin sunl suhjfrta, qunlia Doclor, qu(xl licet forl*' instanlia habeal
permittunt pr.nlirnta. !d esl, socuiidum hKMim in. ahsoIulisacci«lenlihus, non lamen
exigeiiliam pivorjicali varialur acceplio, el in rolativis. Idom habel infra qun-slione
supposilio suhjocli. Ueforl <Tgo dicere, sexta .Vntepnodicamenlorura, solvendo .>«-
Homo rsl animaf, el fliccro, Anima/ pr.Ti/i- cun'Ium principale. El beno dixit forte,
r.atur ilr hominr; ([uia varialur suppositio, proptor pr-edicarnenlum (,)uanlilalis. cujus
el acceplio, licol non sigriificalio. una Spocies denominat aliain, ul infra cap.
S(?curido modo sihi convenit ralio (lene- de (Juanlilate tangil. Proptcr eliain atiquaji
ris propric. 1'iiino modo oxtraneatur ei, qualilates (disparalas .sallem) quo) de se
proplor descensum ;id parlicuiaria.quoruin invicom pr.udicarilur, ul .\//jitm esl JViai-
nuilum ost Cionus. cum, ot sic de aliis : sed ibi possel forle
18. Vull ergo hreviler Doclor, quod ralio ge- negari pnedicalio denomiiialiva. qua? pro- p^^,y,.
neris (ut est intenlio s(»cunda, ol modus prio osl. quando quod nalum esl -uhjici, ''« ^*"»-
inlolligendi cujuslihet communicahilis plu- suh icilur, el qu(Ki nalura est pni-dican. q^m.
rihus speciohus, ol por consoquens (Iniver- pnrdicatur; et, ut brevitor dicalur, quae
salis rospectu islorum quinquo) sit extra- est accidorilis do subjeclo, non aulem acci-
nea rniversali, cum dicitur, Gmux est (h^ntis de accidenle, non haUTile magis
Unirrrsnlr ; vol, Sprnrxrxt Ifninrrxalr. Quia rationom suhjecti. qu iin accidoiilis. Quod
in lalihus pr.odicalionihus supf)onil Uni- dico proptoro.i ([u.-rli-aclala sunlqu:i'Uione
vrrsnlr poi'.S()nalil(T, sicul nnimn/, cum di- pr-vcodcnti. Docl.iral aulem quo<l hoc esl
citur, Homo rst nnimn/. Dum aulom sihi vorum iii accidontibus n^sptH-Uvis, quia
convonit i-atio (lonoris, ut iiKjdus. suppoiiil lia'c csl V(Ta. Patrr ext (llnix : quod pro-
simplicitor, sicul ot nnimal, cum dicitur, hal; ([ui.i non magis rcntfjTial cora-
Annnn/ ral Grnuji ; vol, .\nimnl pra^flirntur muuo communi, «|uaiii |>;ir •• parlicu-
de hominr. rnivorsaliter enim intontionos lari. Sed hic p;ilor, el hic Hlius. dicunlur
aecunda' altrihuunlur primis suppositioni- do oodom, ol p«T con.s«H|ueiLS do se invi-

bus simplicilor, id est, pro sigiiiticato adiv- cem ; ut doinoiislralo .s«K*r.ile. vorum esl
quato, ot ahsolulo sumf)to, ut lial)ol lamon diciTo quod osl paler hujin. pula r.iroro-
OS.SO cognilum, quod esl esse «liminutum. nis; el filius hujus. pula 1 >. .s«h| ad
In suppositiono namqiio simplici i<lom paln'in hujus. SMjuilur palor. siciil lolum
sui)[)oiiit lorminus ([uod sigriilicat, ol lioc in modo ad parlem, el nd lilium hiOu.4.
formalitor, ol iioii matorialilor. contra filius. Sicul ergo nn' d.
iiio[)tias ([uorumdam. de islis sup[)Ositioni- scilicel paler liiijus, ci lum^ uuju.-i, rwi-
Imis l.ogicam dostruoutium. contra ([uos in peclu divorsorum do eo"li'm. oi i:i evMtom.
traclatu por .so forto orit sormo. De his non fundamonlaliler. sc '
* •• •
, el
otiam infra magis. iihi locus pi'oprio con- consi^quonlin. pula palt i
•
•' »•". -^n-
sidorationis occuri*el. ol in lorlio arliculo. gil (lifTonMiliam inler relaU\-a '•' •^•'•live
ullorius circ.i ista .ilitûa lang;im. opposiln. pn»pl«T jn^' TiVfrini .uv
l".t. Doiudo ail duas roplicas coiiira res[ioii ncm InciUiu. ne qu; :x*x»li
sionem hic, ii <u[)ra in podo i{u.'csttuui8 pra'dican'iilur de oihlom. N ..aa

126 SUPEK UNIVEKSALIA PURIMIYKII
Di/feren- relaliva, Til sic sunt, relalive

opposila : cd Imodicoquod/j^Mmêpoteste semodus sui-
oporlcl prjTlor quod coniparenlur ad

lioc, ipsius,ut/)^j/m/jaest pluralis numeri,etsin-
reiaHva
et rciaii- idem, el secundum idem. Kelalive enim gulare, singularis, ut sm^wtereestsingula-
reô/3/jo-
QppQgj^,^ includunl duo, scilicel relalionem ris numeri. Sicu t iVome/i est modus signi-
el opposilionem. Inquanlum relaliva, sunt ficandi nedum aliarum partium orationis
diversa inquanlum habenl opposilionem,

;
formaliter, vel materialitersignificatarum,
habent comparari ad idem, et secundum imo suiipsius, ut Nomen est nomon, si-
idem, quod forte non est generale omnibus cut Verbiim est nomen. Advertendum ta-
oppositis,de quo magis infra, in Postprae- men, quod isti modi significandi sunt in
dicamentis, et alibi. Tangit uUerius de re- intellectu effective, et in voce significativa
lativis primo, et non prirao incidentaliter, subjective, et in rebus sigiiificatis funda-
et applicat. mentaliter, et originaliter : quia sunt res-
20. Aliter respondet 'ad argumentum, re- pectus rationis, ut intentiones Logicales.
nnl!!^'^^''^currendoad illam distinctionem de qiiid, Ideo cum dicitur quod singulare est modus
Ii
liill O
•
et modus, describendo utrumque, ut supra ejus, quod significalur per plurale, debet
inlelligi quod est modus illius vocis plu-
tetigi, et applicat. Generaliter ergo tenet,
intentiones de se invicem prse- rale, significative tamen capiendo ipsam

quod istfe :
dicantur denominalive, capiendo unum ul ideo dicitur modus significati, quia raodus
non sequi-
modus vocis significantis subjective dico, licet
quid, et alterum ut ; et
tur oppositio aliqua quia non opponuntur

;
fundamentaliter absolute verum sit.
nisi dum uniformiter accipiuntur, et sic Sed Doclor quod aliquibus videtur
dicit,
non pr.vlicantur de se invicem formaliter, oppositum hujus quod dicitur in exemplo,

el per se saltem. Pondera taraen optimam videlicet quod cum dicitur Plurale est
instantiam hic, ut habet infra cap. de Qua- singidare, sumitur plurale ut raodus, et
litate, quaest, ultiraa, ante oppooitum, et singulare ut quid : quia significatura plu-
cap. de Oppositione, ubi hasc resolvuntur ralis non est singulare ut modus, sed po-
egregie, ut patet. Et exemplificatin modis tius plurale. Sed quia disputatio ulterior
significandi GrammaLicalibus, ut, Plmâle hujus non est ad propositura, sed potius
est singulare : quod exeraplum est diffici- speclat ad Grainraaticum speculativum,
lius aliquibus ipso principali. Ubi notan- ideo dicit Doctor, quod non refert sive sic,
dura, quod numerus est quidam modus sive sic dicatur, quia utroque modo habe-
significandi, attributus parti orationis, ad tur intentura, videlicet quod duarum Spe-
designandum rem suara, per raodum uni- cierura dividentium aliquod Genus, una
tatis actualis, vel pluralitatis talis. Ut huic denorainat aliam ut modus, sicut palet in
dictioni homo, singularis ; huic vero dic- his duabus speciebus numeri secundo-in-
tioni homines, pluralis numerus applica- tentionaliter accepti, sed aliquantulura de
tur. hoc in tertio articulo, et magis in tractatu
21. Sicut igitur haec dictio ho7no declinatur modoruni significandi, quem intendo, vita
in nuraero singulari, et plurali, ita ha3c comite, adjungere huic expositioni, sine I
dictio plurale : ut hic et hsec pluralis, et quorum cognitione, quasi impossibile est
hoc plurale ; vel, hoc plurale absolute, huin doctrina hujus Doctoris proficere.
jus pluralis. Plurale igitur est singulare, Demum solvit secundam replicam prin- ^^
id est, singularis nuraeri, ut modu sicut cipalera *
per distinctionem horum termi- •
Ao?no, materialitercapiendoutrumque.IIlud
:
norum magis, et majus, el satis clara est.

qusest. 8.
'^"™' ^-
I
enim quod significatur per singulare, id Deindo primam quoesLionem solviL, tenendo
est ille modu significandi, videlicetunitas conclusionem affirmativam, quam probat.
I
actualis, est modus ejus quod significaLur applicando tres conditiones subjecti, de
per plurale, id est, pluralitatis actualis. quibus supra quoest. 3. ad propositum, vi-
OU^.STIn VIII 1*7
delicel quod h.ibet 7»/?'/ ext, ol qufa est, el tiles, quia aliud esl intenlio inquanlum
quod per suum qnvl exl deiiioiislninlur tnquanlum ens
inlentio, cl aliud inlenlio :
(irnplicite s;j!tcm) in hoc libro p.is.siones ip- quia primo modo consideralur in wncer-
sius de ipso. nenlia ad subjerlum secundo mcxio ab^ :
Lnivfirtn- IJbi nola in applicatione .secunda; condi- Iraclive, el ab.soIule. ut .Hallem respecUvis
le ent tuh-
jectum at- tionis .subjecti, quod vidctur delcnninare convenil aljsoluLi consideralio, de quo sla-
triliutionit
se Doctor, ubi prius qua-stione pnecedenli lim. ide<j per mo<ium regulx dicil, quod
hujut libri
problcmatire proressil, videliret quod illa Ikk' univers;«Iiler accidil, clc. el ideo ex-
ratio, qu;e ponitur 1. Peribcnnenias, .sit emplum de homine non esl ad pn>p<>siium,
propna ratio dcfinitiva ipsius Iniversalis, quia hnmn significal absoiule essonliam,
Item ibidem cum dicil I)o<-tor quod medium cum sij^nificel subslanliam, qua* non con-
demonstrationis x*qualur pas.sioni, aliler cernit subje<"tum, nec fundainpnlum : se-
consequens, id e.st, f:illacia Con.sequentis, cus esl de mobili, el Iniversali.

ubi libri communiter, el male, habenl Ad aliud conlra .serun'lum membrum, S(.
communius. Exemplum hujus, nam si negal assumptiim. ,\liud enim esl eiui ab-
quis vellet demonstrare risibilitatein de .solutum, vel ad .se ; aliud est ad aiiud ;
homine, per .subslantiam animalam .sensi- aliud ens perse, aliud ens per a<*ci<len.H : ul
bilem, committerel fallariain (lonsequentis, homo, palcr ; lapis, iapis aibu.s. Intenlio
sic arguendo, /lotno rsl subaUinlin animnla ergo, ut applicabile rei, non indical ens
srnsihilis, ergo risihiUs, esl poîlio Con.se- per arri<lcns, .se I ens ad aliu'l. <le quo l>ene
quentis, ut patet : vel si vellet quis pro- potesl es.se scicnlia, aiiler <ie nulio acri-
bare ;iliquid non es.se .sensibile, per hoc dente scienli;i, cum omne acridens dical
quod non est;inim;il nitionale, commilterel ordinem, el depeiulentiam ad sul>slanliam,
Conseqiiens a destrudione Anlecedenlis. licet divci-simo^lc l;imen. Dicil crgo oplime
Kequirilur ergo ad;equatio passionis, el Doctor, quodcum dicilur inlenlio ul appli-
medii deinonstrationis, Idem tangit infra rabile rei, non dicitur lolum p**r arcidens,
qu.-bst. 2. .\ntepraMlicamenlorum, ad linein, rnjus una pars est intenlio. el alin res. Sed
etqu.Tst. 1. cap. de Kelatione, et alibi sivpe, denotatur r^jncernenlia nplitudinalis. vel
Ilabet etiam terliam conditionem, ut p:itel, respertus eliam ;irtualis ipsius inlenlionis
reducendo .Sprciem ad rienus. Esl erôsub- ad fund:imenlum. etlerminun. C^dil ergo
jcclum attribulionis hujus libri Iniversale res ibi, ut terminans illam depemlonliam.
I fonnalilcr dictuin. Idem dicil expres.se quapsl. 2. quarli .^ôn-
2:3. Ad priinum primse qu;rstionis dicil *, tenliarum, arlirulo I. el licel intenlio sil
• qillfsl. '<
num. s. quod divisio illa non esl conveniens, qua stibjcctive in illa re, ahwlrahenlium laroen
dividitur rniversalo in intentionem, el in non esl mendacium.
applicabile rei, quia membra (•oincidunt, .*yvundum prinripale solvU pt^r dlstlne-
cum nominis intentio sil applicabilis rei. tionem l'nivers;ilis. supr.i habilam. El
Inconveni(>ntt'r (Miiin corpus animaluin di- cum dicil ibi l.ogra, inUdligiMidum esl
videretur pcr :iiiimal, et hominem. Tenel parlialiler. pro srienlia hujus lihri. vel si
ergo quod ulro<]ue modo (?st subjeclum. universaliler, inlelliu^^Miilnin cst de Ini-
Ad arijiimentuin conlra primum mem- vcrs;ili ut mntio, non ul »/!.
•il.icl.n.'.). brum, uno modo respondet per distinc- * Terlium argumenlum *»lvii ex ht«. •: •
lionem entis, re:ilis cl nitioiiis. .Mio mcxlo dirla sunl in rorporequ 1
conc(^(lendo qnod M(»taphysicus consideral .serun lam. el lerliam co:
oliain (Miti:i ralionis, vel inlcnlioncs sccun- I»K Tkiitio, rirra priinum ar^ '.um
».
das. iiKiuaiilmii habcnt ralionem enlis, id primir qu.vslioni.<« '. et smluUonem oju^
e.st, qiiidditatis. Non lam<Mi ex ho<- s(Mpiilur posnel dubitnri. Vidolur enim quoil aliud
quod ronsi(l(M'ct inl(Mitioncs, iiKiuantuin sil intonlu» inquanlum inU«nUo. atiud in« 1
128 SUPRR UNIVEllSALIA POUPIIYRII
lenlio inquaiilum applicabilo rei, îve ly Pro solutione hujus dubii, sciendum est 26.
inquaniMin teneatur proprie reductivo, si- primo quod aliqua sunl de consideratione
ve specificalive, et maxime si reduplica- Metaphysica) per se, et primo aliqua ;
tive, ut hic vidotur accipi : quia applicabi- per se non primo ; aliqua reductive ; ali-
ad rera primre intentionis, non est de qua per accidens. Per se et primo, ut ens,
litas
ralione formali ipsius socundae intenlionis. et passiones entis. Per se non primo, ut
Unumquodque autem est formaliter ipsum. partes subjectivse cntis. Reductive et per
I«j:itur videtur quod Melaphysicus consi- accidens, ut n:)n entia, privationes, nega-
deret intentionom inquantum intentio, tiones, secundse intenliones.
quia considerat non soluni absoluta, sed Secundo advertendum, quod considera-
respectiva, et secundum unumquodque re aliquid inquanlum ens, est considerare
suam ralionem formalem licet plerumque :

ipsum sub prsecisissima ratione entitatis
in proprietatibus communibus. Cum igi- Iranscendentis. Considerare vero ipsum iu-
tur intentio sit formaliter ad aliud, consi- quantum tale, non

est considerare illud
doratur a Metaphysico, ut oiis ad aliud, ot solum sub ratione entis, sed proprii quod
ita sequitur quod si intentionem, inquan- quid est, quod plerumque plura addit ad
tum ens ; et intentionem inquantum inten- ipsamentitatem.
tio ; cum nihil possitquiddilative conside- Tertio notandum, quod aliquid esse ap-
rari, absque illo quodincluditur in ratione plicabile alteri, potest intelligi aptitudina-
sua quidditativa, hujus inrospoctivis est de- liter, vel actualiter, et hoc vel in ratione
pendentia ad terminum maxime. Por idem terraini, vel fundaraenti, vel subjecti.
posset probari quod idem sit mobile in Quarto considerandum quod depen- est,
quanlum mobile, et mobile inquantum dentia, vel habitudo ad terminum in rela-
ens. Item, contra illud quod dicit in tivis formaliler, est de ratione formali de-
principio responsionis, videliceL quod in- pendentis. Ideo Aristoteles cap. de Ad ali-
tentio inquantum intentio, est applicabilis quid , definiens relationera, inquit quod
rei. Abstractum, ul tale, non esl applica- ipsius esse scilicet quidditativum et for-
bile rei, sed hujusmodi ost intentio inquan- male, rst ad allud se habere.
tum intentio ; ergo, etc. Assumptum pa- Quinto prsemittondura est, quod ens per
tet infra cap. de Proprio, qurest. 2. solven- accidens solet ( ex fundamentis hujus Doc-
do tertium principale, ubi dicit quod pro- toris) distingui in Metaphysicura, et Logi-
prietas (supposito quod sit secunda inten- cum. Primo raodo includit conceptus di-
tio) significatur sub modo opposito ei, cui versorum Generum, ex quibus non fit
convenit actu accidere, scilicet sub modo unum per se. Secundo raodo suraitur in
abstractionis, igitur, etc. Item, quod in- Elenchis pro extraneo, quando videlicet
tentio, ul applicabile rei, sit ens per acci- aliqua, quanturacuraque eadera, non di-
dens, probo : Omne coraplexura includens cunt eunidem conceptum forraalem, vel
plures conceptus, ex quibus non fit per se quorura unura non includit forraaliter al-
unus conceptus, est ens, vel totum por ac- terum, vel arabo saltem non includuntur
cidens hujusmodi est hoc totum
: orgo, ; in conceptu tertio.
etc. Item, quod non sit idera homo, in- Ex his ad objocla respondeo. Adprimum 27.
quantura homo, et homo inquantum ens, dico quod applicabilitas talis si importat
videtur : quia homo, inquantum liomo, in- respectum ad terminum, est de ratione for-
cludit ens, et substantiam, et alia genera, mali ipsius intentionis, si ad subjectum

et differentias, usque ad uUimam : sed incura sit aptitudinalis, non esL allud, irao
quantum ens non includit illa, quia prius idom sibi.
est ens, quam substantia, ot sic de aliis ; Ad secundum dico, quod quforit illara
ergo, etc. difficultatera nodosara de consideratione

:
QIJ^STK) vm 139
Mclaphysiri, viflolinot ari iri Cniversali, ari mola saltom, el slc con.sidfral cam Iôgi-
cerlo iri parlirulari, consiricivil qui'l- cus. VA por hoc palel ad ronfirmalionem,
dilal.es. Sed hrovitor ad piôpo-iilurn dico, et facil oplime ad proposilum, el vcrita-
quod non soquitur de forrna : Motaphysi- tem hujus responsionis, rum dicil Doclor
cuscf)nsidoratirilorilif)riom, inquantum ons, ibi, cui conrenit artu : non dicil apliludine
igitur inquanturn inlonlif);ioni ffuia prirna et potenlia, se<l actu.
consifioralioabstrahil a sorun ia. Datooliarn Afl aliud dico, qiuKl si res ponilur ibi
quod consifierarot intontionoin, inquanlum lanquam lerminus, ul dicil fKx-lor, non
tale ens, pula ens ad aliufl, non soqui- arci'Iil, imo noces.H;irio, el fonnaliter de-
t lurquofl ut applirabile roi, scilicet sub- ponflontia Lilis convcnil inlenlioni : si au-
jeolf) tali, vel lali, quia sic consifioral oam tein tanquam subjoclurn, adhuc rum ly
Lf^gicus, per passiones eniin alia-<et alias rt/)/)//Va/j///« diral inh.Trontiam apliludina-
coininunilor considoratoruin fliffort Lo;,'i- iem, et si ibi est por acridens l»jîcum.
cus a Motaphysico. Intontio aulom, inquan- non tarnori Mclaphysirum, quod noîDoc-
lurn intontio, incluflit aut formalilor, aut tor in propjsito acciderc. Hrevilor onim
coiifornilanter, vel identifê, iiiam applioa- aliud esl a^grogatum ; aliud lolum per
bililatem, et lioc coiifrelive dosi<,'nala, ul niodum inforinabilis,el informanlis aliud ;
lioîfus oam oonsidoral. por inodum lerminabilis, ol terminanlis.

Ad liocr vifie oplirno oa qu.x* dicit iste su- Ad lioc nota oa qua? tanijit infra, in Anle-
per primuni Elenchorum, qiuTsl. I. ad fi- pr.Tdicainonlis, qiiavsl. 8.
noin. Kt curn flicitur quf)d rospoclusad ler- .\d ullinium, quod langîl l)onam diffi-
ininum sil do ratione forrnali intonlionis, cuilatcm, dic<)uno modo, quod non a.-.seril
data voritalo hujus, non oporlol Mola[)hy- Doclor in solulione, hoininom inquantum
sicum considoraro inlontionem, cum illo ens, et inquantum tale, e.s.se omnino idera,
respectu iii parliculai-i, sofi in Univor-sali .sed dicit quod ibi minus npparet diversi-
tantuin, ul puta quf)d est ens ad aliud. Vel tas, propter enlilatem absolulam. quam
si contondas fjuod Molaphysicus conside- siîiiticathomo, in qua non includilur res-
rat hoc in particulari, potost dici (juod hoc poclus ad aliu'i e.xtrin.secum. Idivi minus
est f)or acciflons. I.OLricus vero lioc pcr sc apparot divorsilas hic, quam ibi.
considoral, ot in lioc ditToiunl. Vcl alilcr. Vcl alihM', (juod lioino iiKiuanluni homu,
quofl Loîcuscorisi(l(Tat applicalionom sub- includit jêr.so, el formalitcr (Mititalom, el
jectivam, ot f)r-a'dicatioiioin actualoin, Mc- idoo cst idem fornialiler, ol per se enli,
lapliysicus vcro, objeclivam tanlumabstra- h;cc est i;;itur per se : Homo fst ens. Inlen-
heiidn, ut iii aliis. lio vero, inquantum talis. ul includil ap-

Sed qucmodo luiic Loîca osl .scientia? pli(\al)ilitalcm ad subsinilum, forlo non enl
Uospondoo (juoinodo l'hilo.sof)liia naturalis pcr .se. el fonnalilcr cns : quia de ron-
sciontia, ct (juomodo dilTort a Mclapliysica c(>f>tu non formalilor uno. nihil formnliler.
in considcralionc rcruni naturaliuin, si- et por .so. pnnlicnri f>olosl. Non f' ox
cut il»i .salvas apparcnlia, ila liic inodi- hoi s(»quitur. quod sil ens per i«.
Uii-c. l!.\ liis f)o!cst dici ad aiLrumcntum. Mctaphysico lo<iuendo, ul '''vi i

.: ni
quod liurel (i(> mobili iiujuantuni lalo. ins ;inliasulleri(m's.(iu:i* li •

nno-
-•s. ,\d aliud dico, (juod Doctor liic j>er /;i- posilum. IHde aliud osi direrr \ui m
tentionem iiilolli^'il rcm sccunda* inloulio- cum re, el inlenli(mem appli' n rel
nis concrolivo suni[)tain, (luaiii iiOîciconi- el nMii sul) intonlioiH». ^hin^re in aimili
munilcr intenlion-ni appollanl, licot im- lionolum 1. Molafthysic.T, ul supra doUyI.
profiric, ut siipi-a dixi, (juavsl. M.Vel nlitor. .Sirundo princi[Kilili'r pojael dubilari,
dato (juod (vssol absoluluni. adliuc osl ap- circa sivundum princ ^r* . 7.
«•I . I.
plicabilis aplitudinalitor, el in fX)lcnli.« re- quod oninls srienlia e»l de I niver»
Tom* I
130 SUPER UNIVEUSAUA PORPIIYRII
quia singulariinu uon esl scientia. Inslan- Generis ; vel secundum ralionem differen-
per se liarum, quibus abundant a Genere. Primo

lia de Theologia, el de singularibus
pra?dicabilil)us, sed quia lioc est altioris modo omnes sunt cOcTequaevae, et ejusdem
ne"-otii, dico breviter quod proposilio illa perfectionis. Genus enim cum sit propor-
de scientia naturaliler, pro stalu tionabile materiae, non suscipit magis, et
esl vera
isto acquisita, respeclu objecti per se, et minus, nec aliqua secundum rationem
^jus, et sic loquitur Doctor. Secundo modo
nrimo eius
Tertio dubitari possel, circa illam pro- Species sunt sicut numeri, ut habetur 8.
positionem majorem in primo argumento Metaphys. text. comm. 10 ;

quia differen-
qu£est. 8. secund» quiestionis Omne univocum mul-

'
tise sunt sicut formoe, inter quas datur pri-
°"'"' ^"
tis etc. Videtur enim falsa,
tamen tenendo ma, et secundum enlitatem, et
ultima,
univocalionem enlis, quod negat iste alibi perfectionem. Et illo modo solvuntur ins-
tantioe. Genus igitur ut Genus, non dicitur
4
esse Universale, tum quia Deus de tribus
supposilis divinis univoce praedicatur. secundum magis, et minus sed bene Ge- :
Dicendum breviter, quod propositio est nus, ut contractum per tile, vel tale deter-
vera de univoco univoce dicto, et logice minans. Ideo latent sequivocationes in Ge-
sumplo, quod proecise est limitatum, et neribus.
prsedicabile. Vclquod loquitur de Univer- Quinto posset dubitari, circa illam pro 31.
sali,tam in Genere, quamextraGenus. Ens posilionem in prima ratione, contra opi * qusest. 1
num. 3.
igitur potest dici Universale transcendens, nionem *
ubi dicit licel Genus sit quodam
vel extra Genus, licet non in Genere, de moio perfectius.
quo infra. Quod tangitur de Deo respectu Sed dic breviter, ut supra tetigi, in ex-
Personarum divinarum, posset negari as- positione, quod loquitur de extensiva, vel
sumptuai, loquendo de prsedicatione uni- permissiva perfectione, nonautempositiva,
voca, univoce sumpta, et perseica, de quo vel intensiva.
Vel dic (dato quod assumptum esset

alias. Sexto posset dubitari, circa illam propo-
Metaph. quod ad determinan-
An Deus verum) quod non est ad propositum, quia sitionem 7.
sit uniro-
limitatum, etc. Bene eliam dicit Doc- dum de analogo sufficit determinare de
cum tribus '
Personis. {.or, Omne univocum multis, ad differentiam primo analogatorum.

univocationis singularis. Personse enim di- Dico breviter (quiaalteriusnegotii) quod
vinse non sunt plures, vel multa, nisi cum loquitur Antonomastice, ut habetCommen-
determinatione diminuente, ut iste dicil in tator ibidem, quia substantiaest primaom-
primo, distinct. 24. nium quidditatum, ad quam multiplicem

Quarto dubitatur, circa illam propositio- dependentiam habent omnia alia. Ideo ipsa
33,
nem, in secunda ratione, contra evasionem, cognita, faciliter alia cognoscuntur : non
videlicetquod Genus non prcedicatur de excludit tamen ex hoc alia a consideratione
Speciebus, secundum magis, et minus. Vi- Metaphysici, ut patet ibidem, tex'. comm.
detur enim hoc esse falsum, ut patet in 14. Sed secus forte est de aliis analogatis,
numeris, et figuris, et in proposito de licetaliqualiter potest verificari in omni-
Universali, et universaliter in omni Ge- bus, sed de his alias.
nere, 10. Metaph. comm. 5. et

text. 6. et Septimo, quod ibi tangitur de numero, 32.
aliqualiter idem ibidem text. comm. 2. 3. et definilione ipsius, posset habere specia-
el 4. In omni Genere est unum primum, lem difficultatem.
quod etiam infra, contra opinionem Docto- Sed breviter dic quod estensper se,for-
ris asserit,et patet ex aliis gradibus univo- maliter capiendo ipsum, et quod unitates
cationis supra. sunt ipsius materialia, suam vero forma-
Dico breviter, quod Species Generis pos- lem unitatem ut coetera entia, habet. Li-
sunt comparari, vel secundum rationem cet autem Doctor dicat ipsum univoce prae-
QU.USTlO VI n m
dicari de sui.sSpociebus, et por consofiuens isloruin do alio pncdicalione exercila, et
non analogico, ul oxcludil univocalionern : essonliali pnedicalMr, polosiargui sic : Ver
non lamon ex lioc inlondil in nunioris no- le enini major unilas eril isLarura inlenlio»
garo onlifioni, ol analogiain univ(x;alionom nnm, quam fun'laiii«'nlorum,ul su a-
concoinilanlom, imo maximo in numoris jain iliclum esl : sed funda menlum 'i-ne-
reporitiir. Dividitur onim por par, ot im- ris, ot ."Npocioi, sic sunl unum, vel idem,
par ;
porfoctnm, ol imporfoclum ; el sic do quod allorum de all^ro prj> lu-alionc cxer-
aliis, inlor quos ost ordo, ut palet, rtrum cila, el o-sonliali, pni'dicalur, ul I/omo e$t
tamon iilo ordo dical simpiicitor pcrfo- aniuial, orgo similiter, vel poLius C*euu8
clionom, dubiuin hahol, proptor procossum de Spocio. Spe<:ies igilur <jenu.s essenliali-
in iiifinilum, do quo ad Molaphysicum tor oril. quod immo-
Itom, conlra aliud
spoctat portractare. Quxto singnlari.ssimo diate so<]uitur,nec aliquiddo uno Isloruni,
istum, supor 1. Motaph. qu:ost. 2. ol 1. sub rationo allorius, arguilur sic : l'niver-
Ueportalionum dislinctione 25. ot alibi, et salo voro pnodicalur do quinque pno-
islis
alios. dic:aione e.xorcila : nam Genus el Univer-

33. Oclavo circa .solutionom socund.X' qums- salo, ot Specios simililer, el sic de aliis.
ibi hii[)ra lionis* dubitatur. Vidotur onim quod Tni- Sod omnoquod prodicalur, pnedicalursub
im. 2.
vorsalo nonsilunivocum ad hiocquinque : rationo alicujus universalis, ox principiis
lum quia iiullum univocum conlrahilur arl hujus, igitur, elc, Lllerius ex hoc.soquilur
univocala por aquivoca s( d nivorsalo, : l qiiod r;ilio Tionoris non esl oxlranea Tni-
vol ralio ojus, conlrahilur per toquivoca, vorsali. cum pr.idicatur do islis iier hoc
puta por in quid, ot inqtiale, ad h:o*qnin- vorbuin est : quia non sub raliono allerius
quo; ergo, otc. Major videlur m;niifosla. IJnivorsalis pnodicatur de islis, ul palel
Minor osl istius infr;i, cap. do I)ifforonti;i, inductive : essonlialilor aulem, el non ox-
ubi lonot quod in quid, ost :rquivo um ad tninoo, do ipsis dicilur, ergo modus sub
rienus, ot Spociom. Kodom modo vel ma- quo dicitur non esl sibi sic exlraivus.
gis, in qunlr ad qiudo os<enti;do, el acci- Por idoin potesl argui, quol ratio giMioris
dent;iIo, erit joquivocum ; tnm quia sicul non osl oxtranea aniraali cum dicilur, //o-
Animali, homini, r:ilioii;di, risibili, ol al- tno est aniinal.
bedini. niliil osl communo univocum, lo- Ad primum dico, quod isUT inlonlionea 3S.
gico lo(|uondo, ut islo (!oncodil .s.Tpo in his po.ssunt comparari vel inler st», ol hor, vel
Logic;ilibus, ila vidotiir quod noc istis ul abslrahunt ;i concernontia subslralo-

quinquo inlonlionibus illis applic;d)ilibus, rum; vol cuiii illa C(mcornontia; vol qiue-
cum sicut oiitil;is, ita ot unitas socund;iriim lil)et ill:irum seorsum p<»l»»si .
r.iri ;
intontioniim, :iccipi:itnr ;i piimis..\lias ins- vol torlio ad sua sup<»riora, in quibus con-
tanti:is considorabis.(ini;i curopniriso daro voniiint. Si primo iiuxlo, el in priiiio mom-
occ;isionom juvonibus invoslig:mdi subti- bro, sic sunl iiicomiH>ssihili»s. sicul qun^li-
Iit;ilos, in his qiuostionibus l;ilil;mtos. lH>t alia dispinili. In s«viindo voro mom-
Ad primmn, tonondo cum Dodoro su;im br» primi iikmIi conco<lo rtmipossiliilil».
-
conclusionom, [);iti'bil infni, c;i|). do Miflo lom illorum. sicul fun '
non
rrnti;». qmost. :'>.
lamon in oodotn 'J'
• ;..* ... .;. < ti
Ad .socundum dico, qiiod m;ijor [lob^st isio pnHicaliono • «»1 illa • i,
psso univoc;ilio in inlonlionibus, quam in licol illis scilicrl

•
•> nns p.
fundimontis, do quo infni, cnp. do rionoro, quo nKMlus pi .

i.
ot nlibi plonius. dum lamon divorsas ;irooplM>?io-«
3i. Nono circa solutionom primi argumonti liir iikmIo. qunnlum nb iii:
ibi 811 prn socuii(l;i- (|ii;oslioiiis *

dubihilur. Primo briim. non (>ihI major unilaH. imo mltior
iin. K.
enim contn illiid iiuod dicil, quod nullum III <-nli(muiii, •|uain n>nim. qiiio eo mulo
132 SUPEU UNIVEHSAUA POKPHYUII
quo, conceditur pr.Tdicalio unius do ;d- ejusdem Generis possunt de se invicem

lero, conceditur in cis unilas, vel identi- pra3dicari inaccidentibus,quam in substan-
tas, ut supponunt pro fundamcntis. Secun- tiis.
do vero ct lertio modo principali, concedo Dico breviter, quod ratio hujus, est mi-
majorcm univocalionem in eis, eL unila- nor convenientia Specierum substantiae,
lem, et sic inlolligit Doclor. Magis enim in quam accidentis : nec enim inter se quiddi
se, et in aliquo communi habent unitatem, tative, nec in tertio conveniunt, et hoc lo-
vel univocationem ista, quam omnia fun- quendo de Speciebus non subalternatis.
damcnta, quibusapplicantur. Nonsequitur Species autem accidentis conveniunt in ter-
igitur quantum ad formam argumenti, tio, ideo concretive (per accidens tamen)
Ilomo esl animal, ergo Species est Genus : una de alia prsedicatur, licet forte formali-
sicut non sequitur, Homo amat.ergonumen ter denominaliva sitin SpeciebusQuantita-

esi verbum ;
quia denotatur proedicatio es- tis, de hoc tamen erit sermo. Sic tamen
senlialis, vel modalis, quarum nuUa est in convenire, et de se invicem prsedicari, ar-
proposito. Consideranlur enim inesse quid- guiL poLius imperfecLionem, quam perfec-
ditativo,ut sic, de se invicem prsedicantur, tionem in accidentibus.

et cum sint disparata, affirmativa falsa, Undecimo dubitatur, utrum hoc sit ve-
nisi alterum ut modus subaudialur. Forte rum in omnibus accidentibus ? Respondeo,
tamen ista prsedicatio, Genus est species, ut accidentium qusedam sunt absoluta (for-
supponunt pro substratis, posset concedi, maliter salteni) qusedam respectiva. Abso-
et essel vera in sensu quo sit, id est, illud lutorum autem qusedam contraria, qusedam
quod est Genus et Species ut animal res- : disparata tantum. Dico igitur, quod tam in
pectu diversorum, in sensu tamen, quem accidentibus absoluLis, quam respectivis
facit, secus. Species eliam absolute dicta (disparaLissaltem,potest verificari illa pro-
accipilur pro specialisuma. positio, licet forte non in omnibus. In con-

36. Sed dice^, quare ista, conceditur, Al- trariis autemabsolutis, dummodo sit extre-
bum esl dulce, cum pmecise sit ibi veritas, ma contrarieLas, non erit vera, ut arguit
ratione idenlitatis subjecti. Patel responsio Doctor in littera. In respectivis vero
ex prjiediclis. Vel dic, quod aliter permit- est vera, licet non in omnibus decem Ge-
litur ille modus prsedicandi in primis in- nerum.
tentionibus, aliter in secundis : tum prop- Sed dubitatur, quare potius in respe-
ter consuetudinem modi inhserendi. ctivis, quam in absolutis est vera. Dico
Ad secundum dico, quod illa propositio, quod propter formalem repugnantiam in

Omne quod prsedicatur, elc. vera est prse- absolutis, quse non est in respectivis, ut
dicatione signata, ut iste habet infra. Vel iste habet distinct. 10. quarti, et distinct.
si generalius, intelligendum esL in potentia 2. secundi.
propinqua, uL supra, qusesL. de entiLaLe Duodecimo dubitatur, utrum prsedicatio 38.
Universalis,dicLum esL, in illa proposilione, unius accidentis de alio propter convenien-

Quidquid intelligitur, etc. Extraneatur tiam eorum in tertio debeat dici denomina-
igitur ratio Generis ipsi Universali, sicut tiva.
et aliis fundamenLis, quibus applicalur ut Respondeo, quod prsedicatio denomina- Prcedic

tiva est triplex, propria, quse est concreLi lio den
modus inLelligendi, quando prsedicaLur minativ
praedicatione exercila, eL hoc propter ra- accidentalis de suo subjecto; communis, triplex.
lionem in secundo articulo assignatam. quse estconcreti cujuslibet, autdesubjecto,

llabenl enim se, in aliis diversis accep- aut de supposito, seu contractivo quocum-
tionibus, tanquam duo termini, uL infra qne communissima cujnsliholprasdicalide
;
dicit. quolibet subjecto. Similem distinctionem

Decimo dubitalur, quare magis species habet iste infra cap. de AccidenLe, qusest.
37.
QL/ESTK) VIII 133
2. Alii (lislirif^nunl pnR<licali<)n<'nnlonomi- lcllccius mal(> aHMignalur, ul dirlum e»l in

nalivnni, in (hTiominaliv.ini a posUTiori, sccundo arlicul(j, NonaUribuilureiiiroHiD-
aut a priori, sivo priiis sil (i(;conceplu po.s- gulariUiH rchus HigniticalLH p(>rplunlc ab-
leriorum, sivo uoii : cl ila csl ili-ruin Iri- solulc, sed ul per voccm sin ii, vel
plcx. KxcTnplum primi, ul hnino enl albus. singularis numcri, inifjorlanlur. >tialiler.
Excmplum s(,'cuiKli, nl Italionnle esl suhs- quo<l falsum supp >nil. IMurale enim, ul
tanlia, vd animal. Kxcmplum lcrlii, ul modiis si^niiticandi csl, n«jn signitic il plu-
hoino esl anlinal. .S(?d alia distinclio ma«;is r(;s res : .sed vox, cui adjungilur ulmKlus,
(»sl liic ad proposilum, licct ulraqiic l>ona. ul ly fiomines, vel lapides, clc. Verum la-
Itom, accidcntium (juicdain lialHMil ordi- mcii cst quiMl ditTcrl diccre plura, vel plu-
n(!m subjcctivalcni, nl (jiianliias, (jualiUis, ralilas; ct dicere plurale, \e\ plurali% nu-
rdalio; qua-dam, ul .Spccicscju.sdtjm genc- merus, ut in Traclatu dc nKnJis significan-

ris, vel diversorum ali^juando. Dico crgo, di lial)ct pcrtractari : fiicil ad hoc mihi fi-
I quod pra'dicalio unius accidentis de alio, dcm modus excmptiticandi, e<xlfm exem-
propter .solam convenicnliamcorum in lcr- plo liiijus Diclori:, in primo di.slincl. 2.
tio, non (isl proprie dcnominativa : comnm- qiuesl 2. palcl ibi,.soIvendoargumenla opi-
nitcr lamcn, vel saltcin communi.ssimc, nionum. Infra ctiam cap. de DitTcrcnlia,
sic : ct ita intcllcxit Doclor. quuist. penultima, idem liabcl.
Pos.sel ultcrius dubitari, circa illa quae Ihvimo.scxlo pos-scl dubilari, ulrum uni- x
tan;,'il de relativis, et relalivc opposilis, ct vcisilitcr vcrum sit, qiiod qua'lih'l inlen-
rolativis primo, ct lum primo : scd n.squc lio polcU sumi ut quid, vel ul modus.
ad ca[)Ut de Kclationc, el (\o Opposilinne VA vidclur (iiiod nnn, quia licel aliquid
omilto. sit quo, et qund, r(»s[)i'clu divcr.sorum, ali-
Dccimo quarlo dubilalur, (luomodo dif- (luid tamcn csl//uo'/ ita, (iiuxl noii7Uo; ali-
qu.pKl. s. tVrl .secunda rcsponsio dc quiil, el motlus', quid quo ita, (luod liou quod.
tiini. 5'
ab illa prima de denominativa prx'dica- Itcm, sicul in movcnlibus, el mutis, esl
tione. rcpcrire inovens, cl moluiu; movenselnon
Polest dici, quod iii prima comparanlur molum ; ct moluiu non niovcns 7. el 8.
intcnlioncs ad inviccm, proplcr convenien- Pliysicorum, ila vidcl.ir iii modis inlelli-
tiam carum iii Inlio. Iii srcuiida vero ut gcndi.
una cst accidcns, vd modus formalitcr de- .Sed dico brcvilcr, quo*l s«»cus »^l in raa-
nominans aliam. Vcl dici potcslalilcr, quod peclibus ralionis, .s»>cus in rebus. In hia
non (litTcrunt, nisi in vcrbis tanlum. .Nam enim contingil pn)cedert* iu intlnilum, in
intcntio, (iu:i* pricdicatur de alia, ul mo- illis veni non. (^hiunluiucunquo namque
dus, dcnominalivc sibi convcnil. ."Mvunda sil aliiiuid quo, vel miniiiueenlilali'*, inlel-
igilur rcs[)onsi(), csl dcclaraliva [irinuc, in lecliis adliuc pole-il i|vsum comp.ir.m» aJ
lcrminis sf)ccialibus. aliud, vcl aliud ad ipsum. cl i(a halx'bi(
:t;t.
Dccimo (jninlo dubilatur, quis illorum rilioncm quod.
duorum modorum diccndi, in illocxcmplo Dc4-imo .se[)limo (lubKalur. u(rum illa n.
dc [)lurali, et sin^ûlari, sil convcnicnlior. |iro[)osilio sii laiilum vera in .secundis in-
Dico, Mdvomcliorijudicio.îuod primus, tcnlionibus.
lum ([uia (/«/(/ iion [na-diialiir dc moilo. Dico (luud iion, li'**'l mtxiiiic halx'a( ve-
{)id[)iic loqucndo. S«'d c conlra, liim (luia rilatcm iii illis. \ > rLiaiu nMlia, e4
modus signilicandi. rcspcctu illiiis cujus qu;edam subUaiiUa'. j»-"*-!!!!! <umi ul *i*iid,
csl modus. non csl quiil : sin;.:iilan» aulcm vcl Ul modus, u( al licogni»*
ul modiis si^Miiticandi allribiiilur ipsi plu- cend; cygiiuui. vel mannridin : in m* U*
rali. ct non c contra, crgo noii sumiliir iil mcii es( quid intel. . iUMn (liadpma
yf«(/ rcîHvtucjus: lumquin ralioilliusin- est mulus c.»i>'uuicendi repMn, e( hal>i(Ui
I
l;li SUPER UNIVERSALIA PORPIIYRII
cum cliorda fralrem Minorem. Signa sensi- Item, majus de ipsa forma, magis vero de
bilia sacramcnlorum, graliam inhacrenlem, participanlibus formam dicitur. Ultimoma-

vel su])sislenlem. In quibus omnibus veri- jus praesupponitur magis, et non e contra.
ficantur ill;r descripliones notabiles Docto- Ex his ad argumentura quod non

patet si-
ris. Quando videlicet sunt quod intelligi- gnificant idem penitus. Aliud enim est lo-
mus, sunt qidd quando vero qno alia

:
co- qui de Conjugatis, aliud de Casibus, quia
gnoscimus, sunt modus. Sed quare in re- ibi unum ab alio, hic ambo a tertio oriun-
bus idem non est modus suiipsius, in intur. Et quod ibi arguitur, forte posset con-
lentionibus vero sic, ut Species est species, cedi ad iônum intellectum, quod illud
quodgenericeprsedicaturmagispraedicatur.
non tamen album album, nisi per se, vel
identice; responsionem qusere ex jam ha-
Vel melius, quod locus a Casibus tenet sal-
bilis.
tem cumly magis in suscipientibusintentio-
42. Decimo octavo dubilatur, circa solutionem, et remissionem, cujusmodi non sunt
nem ultimi argumenti secundse qusestio- intentiones, ut supra tactum est, nisi forte
nis : tum quia videtur contradictio in dic- ratione fundamenti. Dictumautem inest
tis Doctoris, cum dicit quod Genus non est quarta differentia, quodubicumqueestma-
magis, licet sit magis Universale, et hoc, gis, ibi est majus, et non e contra, ut patet
quu\ magis dicit intentionem formae, quse de quantitate..Va;Msetiammolis; wia^?sve-

pertinet ad perfectionem gradualem rerum, ro virtutis quantitatem concernit.
supra tamen dixit in prima ratione contra Circa solutionem primse qusestionis, ni- 44.
opinionem, quod Genus est quodammodo hil pro nunc, gratia brevitatis, dico, prae-
perfectius aliis : licm quia magis, et majus ter ea, quse dicta sunt supra, qusest. 3. de
idom videntur significare, et valet argu- illis tribus conditionibus subjecti, et alia
mentum ab uno ad aliud per locum a Ca- quse in qusestionibus de Universali, supra
sibus. Sicut sequitur 7?<s/Mm es/ bonum;
: dicta sunt : sedscrupulum
propter
ergo quodjustc fil benefit\ ita hic, Genusest synteresis occurrit ibi unicum verbum,non
majus Universale, evgo quod genelice,pT3d' pertranseundum, cum dicit Doctor quod
dicatur, magis prsedicatur. non esset possibile aliquam speciera Uni-
Ad primum, dictum est prius quod non versalis scire, ignoto de ipso quid est. Gon-
intelligit perfectionem positivam, vel intra, prius cognoscitur Species, quam Ge-
tensivam, sed extensivam. Gontra primum, nus; et Individuum, quara Species, secun-
analogum est perfectius. Dico quod verum dum alios. Dico breviter quod licet hoc sit
est, quando est analogia concernens entita- verum de cognitione confusa, non tamen
tcm, vel perfectionem, cujusmodi non est scientifica, et distincta : ideo dixit optime
in proposito. Sed qualiter Genus prsedica- Doctor, scire, et non absolute cognoscere.
tur de pluribus comparative, quam Spe-
cies, loquendo de intentionibus, infra, ca- QU^STIO IX
pitulo de Genere-, dicetur.
./^' Ad secundum dico, quod majus, el ma- In quo est Universale ut in subjecto ?
.
Aicijui et
magiscon- gis conveniunt dupliciter, sed differunt Utrum in re, vel in intellectu ?
V6TliVlTlt bL
difierunt. quadrupliciler. Gonveniuntenim,quiautro- Antonius. Andr. q. 1. Univers. g. Quantum ad
bique comparalio, et comparatio non quse- quartum. Joan. Angl. et Bras. super hanc qucest.
Merinero in recapitulaiione textus cap. de Ge-
cumque, sed disquiparantise. Differunt au- nere Rodrigues 7. 5. Unioers. art. 1.
tem, quia majus dicit comparationem duo-
rum prsecise; magis vero in ordine ad ter-
Quseritur de Universali, cum sit acci-
i.
lium. Majus etiam est Nomen, ideo quid- dens, uthic loquimur, inquo est, ut in
ditatem, vel formam significat; magis ve- subjecto : utrum inre, vel in intellectu.
ro Adverbium, ideo modum formse dicit. Quod non in re, probo ; Omne accidens,
QUyf.STIO. X KT XI lib
quod ost in re, est propriuin, vel corn-
niune ; si propriuni, inest individuis, li-

QU.K.STIU X.
cet non prinio (quiu propriuni per sc pri-
.[)i /ifpr sit rcrn. flomoest Univer«ale.
mo inest speciei, per se cnim prtesuppo-
nii de omfii.) Si conunune, inest jirinio
\>. Thomai de Ente el Hn-nlia cap. 4. e( 7- Har-
tado fjisp. .'{. lie /'rjniicabilib. tect. :? ' '
'
'' — '
individuis ; si ergo esset accidt-ns in re, diifml. de patnun. l nivevt. '/u<r<

4.
trarl. de l'r>rdtcal. lecun intenl. fHnn
inesset prinio in individuis ; scd lioc est
Atigli. et braa tuper hanc ifuittl. Mc ... .j
falsuni ; quia tunc individuurn esset I ni- dttp. 4. f. I. $«et. i. RodriguM q. 5. l nto^rt.
arl. 2. \''.dt ciUndo* (fiuttt. I>>.
versale, ergo.
Iteni, Inlcllecius est virtus passivn, JuxtalKM* quaTitur de verilale iMlius
1.
per Aristoteleni 3. de .Aniina. Contcxt.o. propositioni.«J, Ilomo est fniversale, cl .irgum*n-
etinde. cap. 2. ergo non agit extra init- cunsimilium, ubi praMlicatur intentio de p4/i«
tendo, sicutestde sensu per Aristotelem re. Quod sint falsaj, probo. Subjectuin
1 . Top. cum ergo causet Lniversale, non signilicat vcrain naturain ; ergo pro illa
extra rnitlet illud ;ergo non e.st in sub- supponil : j)ra'dicatum non priLulical ve-
jecto alicpjo extra ipsuni. rum naluram, quia non signilicat eam ;
Item, I'Jx inteilectu, et inielli(jibiii, igitur jjiiedicatur non vera nalura. do

fit verius unum, (/uam ex mntcria et vera nalura : ei'go oppositum de op\>0'
forma, per Cornnient. de.Vnima.Cap. .'j. sito.
5. sed forma non est extra materiain,nec Ilein, si liomoesl Species, et Speciea
e converso ; igilur nec inlelligibile extra est intentio : ergu liomo est intenlio;
int»;lloclum ; ergo ncc modus intelligibi- conclusio est fidsa, ergo et aliqua prse-
lisextra intellectum ; igitui" nec Lniver- mi.ssarum ; sed non ininor, ergo ma-
sale. jor.
Ad opposiluni : Materia et cfficicns Itcm, omnis j>r;i'dicatio vera in abs-

noncointi(iunt,[)cv Aristotelem 1. IMiys. tracto, est vera per sc priino nio<io: h;i»c
Context. 10. inlelleclus est causa efli- non est vera per se itriin'^ in<xlo, llomo
ciens Lniversalis, crgo non est materia, cst s/)ccieSf et priUtiicatuin, el subjec-
ergonec subjectum ;
quia accidenlia non lum sunt abstracta : crgo proposilio faisa.
liabent aliam materiam, nisi in t/ua,*\nx .Vd oppositum :De quocumquo praNli- ^
dicitursubjeclum eoruni. catur delinitio, et delinitum : stvi lioino
Itein per Commentatorem super i»ri- pneilicatur de piuriltusdifierontibusnu-

inum de .Vnima. Cap. S. Intelicctus facit mero : ergo iionio cjil .species, crp* *"ni-
universalitatcm in rchus ; ergo illa esl vers;ile.
in re, non in intellectu, etc.
Item accidens cstin illo, ut in subjec- QU.t^ni" \i

lo, quoddenominat; rniversalcdcnomi-
nal rtMn.non inlellfctnm, iiritur, i'tf.
[n hivc sit /)cr sc .\\<M\v^ c**! universalis.
Quotl sic videtur. »'.ui enim per m |
ine.sl dininilio.per.-MMncsl etdintnilum :

i^JJTJJl
.sed lionu» i<: tur iH»r ae »le plunbii!* »*«/lHr«#-
dilTer»Milil'Us mimon»: ergo honu» |)er8e
esl 8|)ecit»«.
. :
1.% SUPER UNIVERSALIA PORIMIYRII
Ileni, quod est per sc inlellig-ibile, est potest tamen aliquam attribuere, quae
per se Universale : iionio cst per se in- dicit habitudinem rei ad intellectum,
tclligibile : ergo, etc. Minor palct, quia pnesertim si accipiatur a proprietate
per suum quod quid esl, quod est idem illius rei : sicut attribuit modos signifi-
sibi. llem, Universale convenit liomini, candi dictioni significativa^, qui sunt in
secundum quod abstraliitur ab omni ac- voce, ut in subjecto, effective tamen ab
cidente ergo non convenit ei, ut acci-
;
intellectu.
dens. Antecedens est verum,quia liomo Ad tertium dico, quod illud dictum
ut conjungitur accidentibus, est singu- Commentatoris non potestinteIIigi,quod

lare, fiat unum compositum ex illis : quia
Ad oppositum : Per se pr^supponit tunc intellectus esset compositus ex quid-
dici deoiiDii ; ergo si liomo est per se ditatibus omnium rerum sensibilium :
Universale,omnis homo erit Universale. sed intelligendum est, quod intellectus

Gonsequens est falsum, ergo et Antece- in actu verius recipit praedicationem
dcns. unius cum intelligibili in actu, quam
liesponsio Aa rrimam qua3stionem dicendum, materia cum forma quia intellectus in:
ad qucest.
9.
quod Universale est in re,ut in subjecto, aclu est intelligibile in actu : quia per
quia illam denominat, non intellectum ;
speciem intelligibilem in actu, potest
sed in intellectu est veluli in efiiciente, seipsum intelligerereflectendo: materia
et ut cognitum in cognoscente. autem non est forma per hoc quod poni-
Triplex Sciendum tamen, quod significatum tur cum forma.
acceptio
termini termini communis, significantis veram Ad secundam quaestionem dicendum, 4.
communis Responsio
signifi- naturam, tripliciter potest considerari. quod est vera eo modo, quo nunc dic- ad qucest.
cantis ve-
10.
ram nalu- Uno quidem modo secundum esse in tum est accidens inesse rei ;
quia defi-
ra m
suppositis, quod dicitur esse materiale nitio intentionis inest rei, isto modo.
ejus, et hoc modo insunt sibi accidentia Contra hoc, Species inest homini, secun-
communia. Secundo modo consideratur dum quod homo diciturdepluribus, etc.
absolute secundum esse quidditativum, sed non dicitur de illis, nisi secundum
et sic insunt ei praedicata essentialia. quod est in illis, et hoc est secundum
Intellectui
quomodo Tertio modo ut per formam intelligibi- esse materiale ; ergo primo modo pro-
efficit
lem, ab intellectu apprehenditur, quod positio est vera.
Universa-
lc. est esse cognitum, et sic insunt ei inten- Ad hoc dico, quod Species inest homi-
liones. Intellectus enim considerans nani, secundum quod homo prjedicatur de
turam hominis unam in multis, et de individuis, loquendo de prasdicatione
multis, ab aliqua proprietate reperta in sir/^^zflf^^ :nondepra3dicatione exercita,\6.
natura sic considerata, movetur ad cau- est, non secundum quod est idem sup-
sandum intentionem, et illam causatam positis,quod est primum membrumdis-
attribuit illi natur^, cujus est proprietas tinctionis.
et a qua accipitur. Ad primum argumentum dico, quod 5.
3. Ad primum argumentum dico, quod vera natura potest sumi tripliciter, non Admenta
argu-
Ad argu-
menta qucest. 10.
procedit de accidente reali, quod inest tamen propositio distinguenda est, quia
qucesl. 9.
secundum esse materiaie. Ad
natura3, diversitas suppositionis stat cum unitate
secundum dico, quod non attribuit ali- subjecti et significati. Sed est magis
quam proprietatem rei, per ejus trans- multiplicitas figura^ dictionis, si qua sit.
mutationem, quia non est virtus factiva Est igitur propositio simpliciter vera,
;
Ol'FSTIn \I \n
quia socuiiduin quo<l suhjfM-tuiii .suppo- cau.sa talis accidenlis.In quocumque igi-
nit veriun niituium : ul luuion coiupara- tiir esset illa natura, illi ines.set accidens
tur ad inl<illecluin,incst»;i talciicfidcns: qiiod f;ilsum e.sl.
inullij)licilas cnini liguriu diclionis non .\d primuin argunienluin negutur 7.
est vcra niullijdicilas, sed lantuiii piian- miiior. C.ontra, si uon pro^dicatur per me»i*,
taslica,unde iiic nondistiiiûilur Soria- se, prajdic;itur j>er accidens : igitur hx*c
/ese.s/ Aomo, sed esset falsa, si accipe- est per accicJens, Uomo esl animat,
relur hoinu, ut accij>itiir liic Ilomn fst etiain ista responsio esl ronlra cominu-
species. neni inoduni loquendi.
Ad .secunduin dico, quod liaN' est f;il-
Ideo dico, quod ly per se, in minori
sa, Sppries esl inlenlin, sicut li;»'<-,
potest delenninare iniixrcntiain hujus
Alhum csl ro/or ((uiii speries denoinina- pitedicati, pnediralur de pluribut\
tive iniporlat idiiid, (piani intentio in
vel inhairens, scilicet, pricdicaluin. I*ri-
abstracto. Contra, tunc li;i'c est vera, ino inodo est falsa, et sequitur conclu-
Species esl inlcnlionfile^ el ila .seiiuilur, sio falsa. Secundo vero nioUo est vera,
enjo homo esl intentionale. Dici potest non tamen infert tunc conse(|uens sic.
quod iiic est fallaciii Accidentis ;
quia Simile j>;itet \\\c:Arcidensestper$ein-
species respectu iiuininis accipitur ut hivrens, si delerminat inhaTentiam, ve-
7;<o</</.s,respectu veroinlentionis ut (luid r;i est : si inhaTens, fabsa.
quiii (piodlibet in suo genere est (luiil.
Ad secundum jêr idein, minor esl
Ad tertiuin dico, cpiod non est il)i pr;e- vcra, ////;t'r6edelerminat inlnerentijin :
dicatioin iihstnicto, quia speries estcon- et sic major est falsa.

cretuin, et denoniiimtivf; pra'dicatur de
Ad lerlium dico, (ju^xl fniversale
re. ab oinni
inest homini, iit ;ibstrahitur
n. diccuduin,
Solutio
.\(I liTli;iiii qii;i'sti(»neiii accidcnte reali, (jutxi seijuilur ipsumse-
(fuiestio- (piod tales non sunt per .se : quod piitet cundum es.sc materiale : non autein ab
tiis li.'.
de priino iiKjdo, pricdiciilur ('uiiii iii pri- accidente intenlionali, quare, etc.
nio niodo delinitio, vel pars delinitionis
de delinito. Iiiijiossibile cst auteiii ;di-
quiiiii reni .secundii' intentidiiis, dcliuire

KXPosiTli»
rein j^riiuie intcntionis : (|ui;i limc ilhi
re.s secundiim siuim es.scntiam ji;irlim

Orlavo (I) prinnpidiUT quirril, ni
e.sset ;i iiiitur;i,ct partiin iib intcllcclu, et
quo e.sl rniv(»rsah\ ul iii suhjtvlo, cura
ita a divcrsisnon ordinatis : (juare non
sil arcidcns. pnfsuppoiMMnlo eli.im .irri-
esset uiiuiii cs.sciitiiililer ; crj^n» imj>ossi-
dcns O.S.SO in suhj«vio ,
juxla illud 7.
bilo est ;iliqu;im inlcntionein per se pri-
Mcliiph. lexl. coinin. *i. .{nîtteni ral «jm
ino [Uiedicari de re. Nec secundo mod(»
in rv» qwut fnli!t, el nlihi sa^p»». idom MN»-
(juiii iinii causaturintcntiocx perse j»rin-
lur:(»l (piia oinnc aocidcns suhjctHiw « \
cijiiis sujtjecti. Nec quiirlo iii(»do ; ijuia toiis .tiit osl in nnima aul os( in rolni'*- v
resnonestc;iusa eflicicns intcnlionis.scii Ira .ininKnii. idoo 5p»virtml .sr ad illa duo
intellcctiis. .Ncc univcr.sjilitcr :ili(|uo nlio ot slrirlius quin in nnima imnl plur» pi>-
modo ; ([iii.i tunc'ess«>t nutura sulliciens U'nli:i*. pmner oasonliam ojiw. Ucci aulctn
(I) MmiriUus oxponit •imiil qiiiMlinnM 0. (i^. II apud Scodtia.

;
:
138 SUPER UNIVERSALIA POHPIIYUII

respeclus rationis possint caiisari operatio- conformitatis, et similitudinis actus com-
ne cujuslibet potentioe collativfc, intentio- plexi ad objectum complexum.
nes tamen secunda3, dequibus loquitur lo- Propositio sumitur hic pro denominato.
gicus, fiunt oporalione intellectus maxime, Quid homo, quid Universale, quid res,
ideo specificat se ad inlellectum ad ditYeren- quid intentio, prius dictum est, et infra
tiam aliarumpotentiarum. Vel potest ex de homine magis.

poni intclleclus per essentiam, vel per par- Ordo hujus ad prsecedentem patet, quia
ticipationem,ut supra de ratione dixi. prius accidens inest, quam Universale prae-
dicetur de aliquo. Ideo quaestio de inhse-
De Primo. quid sit Universale, et quoties
rentia proecedit quaestionem de veritate in-
dicilur, supra habitum est. Accidens qua-
hserentis inhaerentiae.
liter hic, accipitur, vide infra, cap. de
Tertia quaestio estdeperseitate talis prae-
Accidente, quoest. 1. in divisione acciden-
dicationis. Quid sit per se, et quoties acci-
tis valde notabili.
pitur, patet primo Posteriorum text. com-
Subjeclum hic intelligitur pro subjecto ment. 9. et infra, in secundo articulo ma-
inhsesionis, vel informationis, vel pro ma-
gis. Breviter (secundum quod habet iste 1.
teria in quaRes hic araplissime sumi debet, Reportationum distinct. 26. qusest. 2.) illa
ut dicitur de omni illo, quod nonestnihil est per se, quando in subjecto includitur
vel ut dicitur a reor, et non modo a ratus. causa praedicari. IUa vero per accidens,
Intentiones enim secundse sunt applicabi- quando in subjecto non includitur causa
les (ut dictum est prius) omnibus, quse
preedicati, ut patet inductive.
possunt ab intellectu apprehendi. Vel for- Ordo hujus patet ad praecedentes. Prius
te polius loquitur Doctor, ut infra dicam, enim convenit de veritate, quam de persei-
de rebus hic, qua3 habent esse in esse sub- tate propositionis disputare,cum omnis per
jectivo, et non intelleclivo, vel objectivo
se vera, non e contra,et communiora ordine
sed primum magis placet, quia tenet Uni- doctrinse sunt priora. Divisio harum dua-
versale esse in re, sed non nisi ut in esse corum communis.
gnito. Inlendil igitur nomine rei, omne plu- De Secundo. Triplici ratione arguit ad ^^
ribus communicabile, sive sit reale, sive primam qusestionem*, quod Universale non 'qusest. 9.
rationis, sive positivum, sive negativum, Prima infert hoc

""™*
sit in re subjective. ratio '
dummodopluribus possitcommunicari (ut inconveniens quod Universale, si esset in

infra, in Anteprsedicamentis, qusest. ulti- re, extra intellectum, inesset individuis, et
ma habet) excluso solo intellectu; et qua- tunc individuum esset Universale, quia in
liter illa exclusio habet intelligi, in tertio quocumque est albedo, est album ubi ; tan-
articulo forte tangam. git illam differentiam accidentium commu-
Ordo conveniens est, quia prius determi- nium, et per se, quia hsec primo insunt in-
nandum erat de Universali secundum esse dividuis, illa vero speciebus. Sed secunda-
quidditativum, et scientificum, et objec- rio haec illis, et illa istis, quam ponit Por-
tivum, quam secundum esse subjectivum. phyrius in communitatibus. Ibi etiam tan-
Divisio vero communis. gitauctoritatem Aristotelis 1. Posteriorum
10. Alias duas quaestiones laterales introdu- text. comment. 8. 9. et 11. quod videlicet'
cit. Prima est de veritate prsedicationis, in per se prsesupponit de omni. 1
qua intentio secunda prsedicatur de prima, Secunda ratio procedit ex fundamentis
ut dicendo, Homo est Universale. Ubi ad- Aristotelis 3. de Anima, ubi supra, qusest.
vertendum, quod veritas hic intelligi de- 1. deUniversali, et 4. Topicorum cap. 2. et
bet pro veritate complexa, quae habet esse potest confirmari ex 2.de Anima text.comm.
in intellectu formaliter, licet mediate actu 51. et sequentibus, et maxime text.comm.
complexo, et objective, quae est habitudo 59. et 74.
QIJ/ESTK). IX. X KT Xr 180
Tortia ratio procerlit ex au- loritalr» Avfr- ter. ct alihi. IVrlia ex ahiMlrarlione subjec-
roi.s .supor tertiurn (\a Ariiina, romnifnt. 5, ti, in lali pm'dicalione, ab omnibuii pratli-
licot rion fornialitfr in ('i.sfl«'m vJTbis, sod catis accidenlîlihus, quod ergo tic sibi
in .similil)us,.saltem uhi comparat unioufm convenit, neces.se est ul pcr se ei conve-
intentionis intollocta) in actu cum intel- niat.
lectu mat«?riali ad unionem matoriip cum A'! oppfisitum, unica ralione arguit, qus
forma. Ibi advcrto trescou.sequentias, qux» fundamcntis Arislotelis
proce<lit ex I. Pw-
patent ox supradictis. lcr. tcxl. comincnl. 8. 9. et II.
Ad opposilum,triplici ratione ar;ûit,fiua-
Dcinde ad priinam qux^stionem respon-
rum prima procedit ox illa auctorit;ite vul- 13.
dct,uhi tenel (-(mclusive quod fniversale
gata, qtia- imponitur Aristolcili 2 I'hysico-
est in re suhjective : quod prol>al resumen-
rum, .sed non hahetur exprc.s.si» in textu
do tcrtiam rationem posl oppoîîlum. In in-
tamen elici potest text.comm. 70. uhi vult
tcllcclu (amcn esl, ut in efticienle, sicul
I quod trescau.sa-, scilicet forrua, eftlciens,et
univer.salitcr omnis efTectu.s dicilur e*» in
flni.s, coincidunl, aul in idem numcro, ul
sua cau.sa, et ctiam ut cognitum in cognos-
forma et tinis, aut in idem specie, ul forrna
ccntc, sicut lapis dicitur ess<» in anima.vel
et efHcicns. Ex (juo elicitur quod quarla
alia ohjccta cognila, vel in se, vel in suis
causa, .scilicet matcria.non coincidit, nec in
rcpnu.scnlativis.
idem specie.nec in idem numcro. Ihi etiarn
Uoctor adducit aliam propositionem com- I*ro m;jjori tamendeclar.uiuiH-hujuscon-

muncm dc matcria accidcntium.iiua* hahe- dusionis, et proplcr .solutionem argumen-
tur originalitcr 8. Mctaph. text. comrnent. toruiii, ut eliarn cavilhaiones, et impuj,^»a-
12. Secunda ratio fundalur in auctoritate tiones plures excludantur, adducil unara
Commciitatoris I. de Anima, commcnt 8. distinctioncm, sivc regulam valde in bis
Tertia ratio proccdit cx denominatione logicalihus neccssiinam. Valct cerle.ni fal-
intrin.seca , scilicet accidentis , et palor, aureuin lalcntum. Impriiin' igitur ip-
tet. sam synterc.si, tcrque quaterque resume,

(ônscqucnter ad nc^âlivam [)rim;e late- qux' talis est : Signiflratuin tfnnint cvnnnH-
1-'.
•qiKcst. 10 ralis ', arûit triplici ratioiic. (luarum pri- nis,siijni/icanlis tyram naluram, tripiicUer
nuiii. 1.
ma ostcndil ihi cssc pnedi«'ationem oppositi potest cunsidcrari. Dixit nolanler Jiy/ii//fa-
do opposito, (iu;c univcrs;ililcr cst f;il.s;i : tuni termini communis, et non lcnninus
uhi tangitur distinctio de ente natunc, el connnunis, conlra TerminisLa.s, Iniversalia
ento ralionis, vd sccundum intcllcclum. vcl communia n>alia ncganti>s,e( aitserenlm
Secunda ratio infcrl homiucm posil;» hyiKi- (crminum communcm signiticartâda^quale
Ihesi sccundim iulcnlionem, (lua; [k)-
e.-ise omnia sua singularia, et lêstialiler certe.
lest con(irru;iri piM- ilhim rcgulam Anlcpr.i'- Nam quo<l uimm non .signiticAl, lubil si-
dicamenlalcm, QikhuIo altfiuin de aliero, gnitical, s,iltcm univoce, I. M.l.Tpb. lexl.
etc. el per locum ;i Spccie ad (Jenus cons- commcnt. lU. (^)uomudo ergo magis univo-
truclivc. Tcili;! r;ilio innitilur illi rogulu; cum homo, ({uam canis. .Seti de boc conlra
supra, iiuasl. 1. luihila", cl iiifiM, qua.-sl. :{. istos alias ent .senno. Ilcm. ex Itoc quod
de (Jenerc. ilicit.s*i«//ii//crt/M/M, el !}••; '•—••;•" ••'i -'-»m-
.\d opposilum unica r;ilionc ;irguil, [wr (ra iv.siicm. (|U(Mi su; a(
locum :i dclinilioiu» conslructivc. l>er.NonaIis, (*oiivcnil i
, . ^1-
I)cmuin;id :iftirmativam secundu; lale- gmticato maleriali. qiio«i poininl aliud

•
au.v.si.ii, nilis *, ;ir{j:uil Iriplicitcr. rrima ralio pro- formali, idio sub<lil > < trntm ma-
JlUIU. 1.
cedit pcr locum :i dcliniliono conslructivc. /xnii/i.îuuil cliam fi>rU> ..
•^Milm Ter*
Secundii c\ inlclltgil)ilil.-i(c, ([niv |M>r .se minisias. lUMii.aii uiuurum
l nivcr.s;ili convenil, "i. de Anima cl 1. Pos- signiiicantium iton eniin, e( quB uoo habeot
;
140 SUPEU IJNIVEIISALIA I>()KPIlVmi
esse maleriale, licol possiiil liabere esse secundura exigentiara praedicati : nam talia
quidditalivura, vel sallem cognilum,de quo subjecta, id est, taliter accipiunlur, et sup-
magis in terlio articulo. ponunt, qualia pennithmt pra^dicata,ut in-

14. Ullerius advertendum, quod primum quit Hoetius 1. de Trinilate, liceteconverso
esse, vel prima acceptio talis significati,po- videatur dicere, sed nihil refert ad propo-
test dici esse Physicum, secundum Meta- Exemplum, cum dicitur
situm, ul patet.
physicum, et terlium Logicum.Esse nain- Uomocurril, accipitur secundum esse ma-
que materiale est individuale esse, quod teriale, quia tale accidens non convenit sibi
appellatur materiale similitudinarie, quia ut abstrahit a conditionibus materialibus.
sic ens est in ultima subjicibilitate, et sus- Cum autera dicitur, Homo est animal, vel
ceptivum omnium pra^dicalorum realium, raiionalis, vel ens, vel risibilis, accipitur
supposito personaliter convenientium, ut secundum essequidditativum, et essentiale,
puta cum hic et nu)%c, el coeleris circums -

quia sive actu existat, sive non, talis praj-
tantiis individuantibus,ut materia omnium dicatio est vera. Cura vero dicitur, Homo
formarum, et sic insunt ei, ut inquit Doc- esl Species, vel Universale, vel prsedicalum
tor, accidentia communia, scilicet primo,eL vel subjeclum, et sic de aliis, tunc accipi-
etiam propria, sed non primo. Verumtamen tur secundura esse cognitura, et corapara-
scientifica Physici consideratio abstrahit suo tura, quia illi respectus rationis non attri-
modo. Esse quidditativum est esse abstrac- buuntur sibi,nisi dura actu est universale,
tum ab hic et nunc, et prsedicabile, et inge- vel comparatura, vel cognitura esse habet,
nerabile, et incorruptibile, et seternum. quod esse potest vocari recte esse rationis,
Concernit tamen sua supposita,de quibus et habens illud esse potest vocari ens ratio-
quidditative praedicatur, el hoc ut etiam nis, vel ratio, ut singularissirae habet iste,
praedicamenlaliter considerantur, et sic quaest. 3. Quodlibeti, articulo 2. et alibi,ul
convenit sibi supposilio personalis determi- notavi ibi, quod declarat plura dicta Auc-
nata, indeterminate tamen, nisi natura ad- torura de. talibus. Ubi adverte, quod licet
juncti aliud expostulet. Primo vero modo exeraplificavi per propositiones, intelligo
communiter supponit determinate, et de- tamen in duobus primis membris corapo-
terminateplerumque,scd interdum indeter- sitionem ex natura rei, et prsecedentem
minate secundum exigentiara additi, vel oinnem actum intellectus, quae in tertio
praedicati. Esse vero intelligibile, vel cora- membro non potest esse, et ita variantur
paratura, vel cognilum, (licet comparatura quoad esse cognitura,veI quoad esse cogni-
aliquid addat) est quando per formam intum praecise, et non prcEcise. In terlio enim
telligibilem, id est, speciem, vel reprsesen- membro requiritur praecise esse cognitura
tativum, apprehenditur ab intellectu tale in duobus aliis reale esse, vel actu quoad
significatura, et sic supponit sirapliciter, id primum, vel possibile quoad secundura,ut
est, pro ipsa natura absolute sumpta, non infra magis.
habendo respectum nec ad contenta, nec ad VulL ergo Doctor, quod intentiones se-
continentia, et sic intentiones logicales in- cundse, puta Universale, etiam subjecLive
sunl prirais, et etiara sibi ipsis ad raodura sunL in rebus, eL non in inLellectu, Hoc ta-
primarura, ut supra de Universali, et infra men debet intelligi non secundum quam-
magis dicetur. Et tangit qualiter movetur cumque acceptionem rei, £ed prsecise in
intellectus ad causandum secundas inten- iUa tertia acceptione. Et hoc idem habet
tiones, ut supra dixi : et exemplificat in expresse dist. 35. Primi, et alibi ssepe, sic
modis significandi. Nam aliud est eorum ad qusestionem.
subjectum, et aliud efficiens. Ad primum argumentum respondet, *
i6.
**
15,
•
Et nota breviter quod suraraaria cognitio quod procedit de accidente reali,quod con- ^^^^3
hujus diversae acceptionis, potest haberi venit scilicet rebus secundum esse mate-
QU^STH». I\, \,ET \I Hl
riale, vol quiflflil;itivuin : iifm auU-m fle ler dicil, inteU/Ttus in nctu etiam, quia U-
irilorilionibus, rjuia .suljjecla eaiMiin supfHj- cet isla sU vera, Matrria esi in pitentia ad
nunl siin[)liciler,aljslrahenfl() ah omni con- fnrmam. ; vol, Forma est in potentia inate-
cernenlia ad sup[)<)siUj, cl subjecla. Hoc riw, vel Mnteria haltft furmam tn /*olent a,
idern lialx^t infr-a cap. de Accidenle, quo^sl. el sic de aliis, non l-imen i.sla, materia est
1. optirne. forma, sicul isla, Intrliertus est inte'iectus,
A'l .secunrlurn dicit, quod inlclleclus non vel intellijihile i/i actu, elc.
attrihuil ;iliquidexlr-a .se p<»r li-ansTnulatio- Deinde ad prirnam qu.Tslioncin lali*ra
nein reahMii, quia iion esl virtus facliva, lein,* dicit [larlcin afTinnalivam, el hocac- '<r«jMi-ll.
sed IxMie acliva : res[)ectuin lainen i-ationis cipiendo suhjecla Liliurn pru[>uiiliou'.uii, in "*"' *
(qui est hahiludo rei ad intcdlectuin, vel illa lcrlia acceptionc pni-dicla. .Se<J .stiliin
unius co^niti ad aliud, uhi .seinpcT coruio- ohjicit, infen^ndo quod p<jliu-i .s«*cundum
latur hihiludo ad intelleclmn,)poteslaltri- e.sse maleriale inlelligeriflo suhjccta, lalcs
buerv. Exeinplificat de rnodis signiticandi. sunt vei-a;. l{es[)ondet recurremlo
ad pra-
Vel pos.set aliter dici, quod non agitextra dicationem exercitain, el signalam. Nara
mitlendo, quia ohjecluin coy;nituni, cui prima convenil fundarnentis inlenlionum,
k attrihuit intentionem, noii esl exlra i[)suin,

ut magis in t<'rlio arliculo.
.secundum duas primas accepliones..<M'cunda
vero secundum terliam.
Ad terliuin valde siiifrulariter, primoex- Ad prirnum principale responfJet. quod 18.
cludendo iiilellectuni falsuin aui'lorilatis licct vera nalura possit suiui Iripliciier, ul
Commenlaloris, glo.s.sat ipsam, sive illa jam in .sf^lutionc priime qiueslionis dictum
fueril inlentio ('oniinenlatoris, sive non, est.propjsitio tame:i non esl distingucnda,
sallem ul [X)test .salvari illa,dehuil e.s.se inin qua non vera natura pnudicatur (Je vera
teiilio sua. naliira, .sed simpliciter concedenda ; el Uoc
17.
Inlellectut Vult hreviler dicere, quod intidlectus.el in illa acceptione. iii qua non \erjk natura.
et intelli-
i/ibile ftitnt
intelligihile (iuiit verius unum, qu.iin ma- (id esl.entii ralionis vel inten(iont*s .sorun-
veriu* u- teria et forma, quia riuniiuam niateria est d;e) nata est conveiiin» vera' nalunr.id e*t,
num,i/uam
materia et forrna, nec (? contra el hoc iritelligcudiiin: eiili iMlune : et hoc est in illa lertia accop-
formaquo-
est de rnaleria prima, et forina speciJica, tioiic pi-edicta. Chi notahililer dicit. quo)!
modo.
vel ([uacuiiKjue. Ali(|uid eiiiin res[)eclu diversitas supposilioiiis slal cum unilate
unius potesl dici forriia, et respeclu alte- suhjecti, vel signitic;ili : el hoc esl verum
rius,mat<'ria,vel qiiasi maleria,et e contra. .secundum vari:itionem pniHiKâti. ut ilic-
ut patet in forruis ordinatis, iii iiahcntihus tum esl prius. In islis enim (ribus pmpo-
plurcs formas : palet etiam iri gencrc, et sitioiiibus.// );wo esl alhu.t ,homo est animal,
difTcrcntia. Inlcllcctus auteiii til intclligi- et hnmo ex' x/teries, isle leniunus homo f,
teKr.
hilc, ([iiia iiitellcctus noii niodo alia, .scd idem signitlcal. siip[)ositioiic lamen alia.el
seipsum [jotest inl"lligere, :{. de Aiiima. ali;i. Dicit igitur quixl ibi esl inuUiptict(.u
texl. comment. 8. licet noii ante inlelligc»- flguia* diclioiii.H. .ni qua .sil, i|uani phaulis-
re aliorum, ihidcm, lcxl. commeril.r>. (lum ticam miilliplicitaliMn apptMlat. K( poiiil
ergo irUclligil se i[)suni, tuiic ideni numc- exiMnpIiim de liac proposilioiie, Socrates
ro o.st intclligens, el iiilellccliim. Kil ii:itur est homo, qti:e Iice( .sit mulUplex, INNI U-
verius uiiuin. ([iiia cx inatcria, et forma, men cs( distinguenda.
fit tt^rtiuni, iion tanieii unuin est alteruin :

Ad .stvundum dicil, qmvl illa e.il fjUa.
ideo miniis unum. quam iiitclhrtus, vi Sperie.K esl /«/»•«/1«. qui.T pr.edi •
'(ur atw
iiitclligihilc : ct lioc cuin inlclligil .s«'ip- Iracdim supiTiu.H ile concn'lo iofenori, ul
suiii. Chi advcrtenduin, (i|Uo 1 eliam non Mhum est coior, quam dicil eis« Ctljiani.
omisil Doclor) ([uod ille aclus, ([uo inlel- .S|:i(iui nbjicil, quia . d miiiUH hnv, Spectes
leclus intelligil .se. osl reflexus. El noUiii- est intentionale, (ubi runcr«*lum HUponuA
142 SITEU UNIVEUSALIA POiaMIYKlI
de concrelo inferiori prfedicalur) esl vera, Hoc tamen minus recte dicit, quia per se
ut isla, Album esl coloraltim. Si ergo vere prsesupponit f/^' om«*, licet posset susten-
honio esl species, vere esl inlenlionale ;

tari.
quod scilicct est falsum. Dicit Doctor con- Tertius modus, ul communiter dicitur, 20
sequenliam non valere, propter accidens. non est modus prsedicandi, sed polius es-
Mutatur enim medium respectu extremo- sendi : et sic omne illud est per se, quod
rum, quia rcspectu unius est quid ex pri- non est in alio, ut Deus, et substantioe pri-
nio Topicorum, cap, 7, respectu alterius ut mse. Reducitur autem hicmodus ad agere,
modus. Est etiam figura dictionis. et operari.
Ad tertium negat assumptum, pro se- Quarlus modus est, quando effectus for-
cunda parte minoris. malis prsedicatur de aliquo, mediante sua

19. Ad secundam qusestionem lateralem, te- causa formali, vel quando actus egrediens
modi" ^di- net conclusionem negativam, discurrendo a causa formali, dicilur de effectu formali,
IT^^lxplu P^^'
omnes modos dicendi per se. Ubi ad- mediante causa formali. Vel quando effec-
cantur. yertendum, quod quatuor sunt modi di- tus per se dicitur de suo immediato prin-
cendi per se, 1. Poster. ubi prius; ubi dicit cipio productivo. Exemplum primi, ut IIo-
Linconiensis, quod propositio per se est mo esl albedine albus, Exemplum secundi,
illa, cujus quiddilas unius extremi egre- ut Album albedine disgregat. Exemplum
ditur a quidditite alterius. Quandocumque tertii, u.i Intellectus inteUigit, voluntas vult.
igitur quidditassubjecti egreditur a quid- Vel, secundum Linconiensem, quartus mo-
ditate pnL>dicati, talis praedicatio est in dus est, quando subjectum est causa quare
primo modo dicendi per se. praedicatum sibi inest, et habet tres gradus
Habet autem primus modus, ut commu- secundum ipsum. Primus, quando subjec-
niter dicitur, quatuor gradus. tum est causa immediata quod praedicatum
Primus quando per se superius in qtiid inesl sibi, et alii ut Animal rationale est
:
prsedicabile, praedicatur de suo per se in- risibile. Secundus, quando subjectum in-
feriori, sive tale superius sit transcendens, cludit essenlialiter causam pra^dicati ut ;
sive Genus, sive Species. Ilomo est risibilis. Tertius, quando actus
Secundus gradus, quando praedicatum alicujus causse formalis praedicalur de ef-
intrinsecum, dlcens quale, prsedicatur de feciu illius causa3 .\i\.,Calefacienscalefacit.
illo, cujus est intrinsecum consLitutivum, Sed alius modus assignandi magis sapit.
sive sitdifferentia, sive modus in rinsecus, Differuntautem isti modi, quia duo primi
secundum aliquos. sunt modi dicendi, siveprsedicandi, tertius
Tertius gradus, quando lota ratio in- vero essendi, ef quartus causandi.
trinseca prsedicatur de suo constituto. Dicit igitur Doctor, quod propositio ista, 21.
Quarlus, quando idem praedicatur de se de qua quseritur, non primo modo,

ipso, sed de hoc ultimo varia
Linconiensis tamen, ubi supra, aliter assig-
est opinio. quia
^
est in
^3.
intentio secunda non est pars deiini- ']^"' ^*' V*
7nodo
tionis, nec tota definitio rei primse inten- perse.
s.pec'iesT
nat illosgradus. tionis. Ubi tangit implicite tres gradus : de

Secundus modus dicendi per se est, quarto vero patet, quia non sunt simplici-
quando quidditas prsedicati egreditur a ter idem, et quod non sit definitio, nec pars
quidditale subjecti, et habet duos gradus. ejus, ostendit, quia tunc talis res partim
Primus, quando passio adaequata praedica- esset ab mlellectu, pro quanlo dependeret
tur de suo subjecto adsequato. Secundus, essentialiter ab intentione secunda, quae
quando passio adsequata superiori prsedi- habet esse ab intellectu ; et partim a na-
catur de inferiori. Sed Linconiensis assi- tura, quia ens reale, vel res prima3 mlen-
gnat tertium gradum, quando videlicet tionis, et ita a diversis non ordinatis. Licet
passio inferioris de superiori praedicatur. enim ab his (ruse habent ordinem in cau-
OUytsrro. IX, X ET XI us
sando, quarilumrumquo inlpr se divepsa, lalis respoasio esl conlra communem mo-
aliquid possil produci, vel ronslilui, secu.s dum dicendi.
lamen in non habcnlibus onlinem, ul sunl Ideo aliler re.spondel dicerifi, quod ly 92.
res priinae inl<*nlionis, el secunda», ex qui- per s^ poU*sl deliTminare inha^rentiam, vel In fcf i ii *
bus nihil por se unum, licel lK*no per acci- inh:prms, qui termiiu sunl speciale*. Ideo r«oti« ej-
^'*'***'**''
dens potesl cunslilui. Quofl autem non sit intelligendumqufKl prpl<*r essenlialia pro-
in securido TTiodo, oslendil et palfl. Quod posilionis, qua* sunl maleria.el forma •
eliam riori iri quarlo inodo, oslendit : et vi- (matoriam aulem prop<i-iitionis app»'au
dotur hxiui .soruriduiii I.inronionsom, vel subjoclum, et pnr<lir.ilum, el hjquor hlc
secundum aliiim moduni ;issign.iiidi quar- deproposilioiM-primo-intenlionalilersump-
tum Tuodurn. HoTnovol a pi-oposito t<'rtiam la et simililer de sul)jt?clo, el pre<Iicalo;
partom disjunclivio pr;odicl;o. .Sod an quar- form;im vero copulam, licel pr;edicalum
I lus modus sit modus inhaTondi, dubiuin rospectu subjocli sil forma, mixime in
est, ilo (1110 forto infra, et primo Poslorio- pnodicationo formalij addunlur alia acci-
rum, .socunduTu divers;is opinionos, habet donlalia, vol detoniiinationes qua-<lam, ul
vidcri. Kl ;i(ldil, no omilt;il tortium luo- \\ per $f, pe^ arcidtnis, formaliler, in pri-
duin, quod noc univors;ilitor ;ili(iuo ;iIio mo inodo, \cl 8'cundo mofJo, materialHer,
modo, quia tunc res e.s.sot suftirions cau.sa et .sic de aliis. Et hujusmodi delenninalio-
Uilis pro^dicati, vel accidentis,quod falsuTU nes aliquando determinanl inh.-erenliam,
esl : quia fit ;ib iiitolloctu. Et si ;i.ssump- qu;R esl respeclus fundatus in copula, con-
tum e.ssot verum, tunc cum ill;i n;itui-a, ut junjônle pnedicatum cum subjeclo, .sal-
homo, otiam soclusa openiliono intolloctus, tom immodialo. Sicul simililudo in forma
sit in suis individuis socunduTU o.s.so Tuate- roTUTnuni utriquo siiiiilium, ul cum dici-
rialo, illa inlontio sibi ino.sset, et oti;im [nr, /loinn j>er se rsl animaf, ly p^r se po-
individuis, socuridum tale os.se. .Sicul i;,'i- test detormin;ire inh:er»Mitiam ; el esl sen-
tur h.Tc os' vora, /lomo esl alhus, vol risi- sus. inh;vronli;i animalis respe<*lu homini.t,
bilis, vel ridel, et por conscquens .ScuTatos, qu;o fundatur in hoc verlxi esf exprimenle
\ vel IM;ilo ; ila .soqu(T(»lur do SpivMo, ({ui;i uiiuin in alio. vel includere aliud. esl
acci(lonli;i, qu.T ex natur;i roi, .soclusa of)o- inh;on'nli.< por.seica, el non per arcidens.
raliono inlollortus, insunl cominunibus, Vel forle verius est ipjam inhaTiMilJam
et etiam insunl suis inf(M-ioribus. fundari in ipso pnedicalo. el torminari ad
\ 22. Ad priTiium ;irgum(Milum illius qu;oslio- subjortum, ut infni. quavsl. |:i. I. IVriher-
•qurost. 11. nis, •
iio^Mt niinorem ruiii dirilur, liomo moriias h;ilK't isle. Esl enim hahiludo pne-
I)r;odir;itur por .so de pluribiis, olc. .Scd dicali ;id sul)joctum, el polesl diviili in ae-
stalini i-oplir;il, si uon por so, iîlur por liuibMu, polenli:d(Mn. .siMi aptiludinalem, iil
iicridons ; ot infort, igitur li:or, llomo r$l Iial»et vidori 7. Mol;iphysic:v hujus, el Vi.
anfmal,Oi>l p(M" ;uTid(Mis . vol, ul li;ibont disl. I. Sunt i>rilur in pro|KHiiioiu' si.
;ilii libri, li:oc, Soc/v///\s rst fiomo, el e.sl luiii. ot praHliralum. qua» i*omponunlur *»-
rnajîs ;i(l pioposilum, lirel utniquo littora cul UMleria, el fonna : el esl co"
po.ssit .stare. Viill dirore Doctor, si homo qiue ost ipsum verbiim qiitxi s«» le:i« i ma-
I pi;odiratur [)( r ;irrid(Mis. el non {ht sc, ximo a parle pniMli.-ati. vel ut lolum. vel
do pluribus. igilur mul;indo srilirot pno- ut pars, vol ul sp«vifir;iUo eju« : el pnrler
diratioiKMu sigri;il;iiii in ox(M-riiam. Iiar ist;i sunl habiludiiu»s forle v'"*^ • "-'Mn
erit p(M- accidons, .s'or»v//r.<{ c.s7 /tr)mo ; vol una esl inh:i'nMilia laljv ., ro
sir. ut .salvolur nlia lilloni. qua ralione delermlnal inhaTtMiH, idi^l, ipsum prwdi*
homo [MM* ;ircid(Mis pnodir:iturd(> [)Iiiribus, calum, vel re«peclum In prrdi^-tfo. -tt t».
pari nilioiio »1 ;inimal. II:oc i^Mliir osl |ht m«M» p<Tsi>naIiler supponil. Inl; :n
accidens.//(»//io M/ fiui/;irt/,otadjuii^MlquiMl inha^nMiUa inhaTtH, sicul HinUle ..i.

144 SUPEll rNIVERSALIA POKPHYUH
dine est shnilo. Procdicatum nutom, pro alio ; ens veroper se est subslantia, in alio
quanto pni^supponil subjeclum, vel ul for- autem accidens ; esset sensus, quod acci-
ma materiam, merito inhairens nuncupa- dens esset substantia, quod est impossibilo.
tur, licet non semper accidens ejus cen- Aliquando autem inluerens tantum, ut in
seatur. Et de lioc membro est exemplum proposito quiEstionis. Alicjuando neutrum,
in litlera, cum dicilur, Ilomo esl per se ut cum dicitur, Uomo albus esl animal cur-
species, vq\ hnmo per se prxdicalur de pln- rens, et universaliter ubi de ente per acci-
ribus. Sed cum dicil Doctor, Accidens esl dens uno, aliquid dicitur, vel ipsum de
per se e;js, propoitum enim Doctoris est aliquo, vel aliquid de et maxime quando
de uno membrodistinctionis, et exemplum ponitur a parte pra^dicati. Et sicut dixi de
de opposito, quod convenienter potest fieri, ly per se, ita modo de aliis
intellige suo
quia unum oppositorum facilius cognosci- determinationibus. Secundum principale
tur, reliquo intellecto. solvit recurrendo ad eamdem distinctionem.
24. Intentio igitur secunda, cujusmodi est Tertium vero recurrendo ad illam dis-
species, vel prasdicari de plurihus, non tinclionem significati termini communis,

inhiBret per se, sed per accidens rei primfr et duplicem abstractionem hominis, res-
intentionis. Ideo illa inhoerentia non est pectu duplicium accidentium sibi conve-
perseica, sed denominativa accidentalis. nientium.
Cum tamen unumquodque non per acci- De Te h tio ,
posset primo dubitari, 26.
dens unum sit quid in suo genere, et ip- circa titulum qusestionis *
, tum quia vide- *quaest. 9.
sum per se sit ipsum, et quaestio quserens tur quod Universale non sit accidens, quia
quare ipsum sit ipsum, est nuUa, 7. Me- tunc non esset genus ad alia quatuor. Tum
taph. text. comment. 59. ideo species est qula illa divisio non videlur conveniens,
per se species, et prsedicari de pluribus cum dicit utrum in re, vel in intellectu,
per se est tale, ct album per se album, et quia membra coincidunt. Intellectus enim
sic de aliis. Quare licet haec praidicatio non est res, ut patet.
sit per se, Ilomo est Species, vel Homo prx- Ad prinmm quod est accidens ut
dico,
dicalur de pluribus, ideo inha^rentia non modus, vel mclius quod accidens est sequi-
est perseica , ut tamen ly per se cadit su- vocum, ut infra qusest. de Accidente. Sus-
per ipsum prsedicatum, quod inhserens di- tinendo primam responsionem posset dici,
cilur, in se tunc est vera propositio, et est quod sicut inordine ad sua inferiora ejus-
sensus, homo est species, quse species est dem denominationis, Universali convenit
per se species. Et potest distingui in tali- modus speciei, et alterius denominationis
bus secundum compositionem, et divisio- modus generis ita in ordine ad subjec-
;
nem, quia est multiplicitas potentialis in tum convenit sibi modus accidentis, ut est
eis, utpatel infra, cap. de Accidente, qua^st. quintum Universale. Nam sic potest dici
ullima. Inhserentia igitur est per accidens, prsedicatum in quale accidentale non con-
I
et inha^rens per se. vertibile, sicut album. El si objiciatur quod
25. Notandum ulterius, ad majorem hujus tunc inesset primo individuis, sicut albe-
passus declarationem, quod aliquando per do, et tunc individuum esset Universale :
se (et ita contingit in aliis determinationi- posset diciquod illud famose dictum de
bus) determinat tam inhserentiam, quam in accidente communi, debet intelligi de fun-
hserens, vel saltem determinare potest, ul damento accidentis, quod habet e.sse ex I
hic, Homo per se est animal. Aliquando innatura rei : nam sic oritur ex principiis
hserentiam tantum, ut in exemplo Doctoris, individui. Secus esl de fundamento ejus,
Accidens est per se ens. Quia si ly per se de- fabricato ab intellectu : ibi enim sufficit
terminaretinhaerentiam, etinhserens : tum salvari quod essentiale est in accidente, et-
cum ens dividitur in ens per se, et in ens in si non quod ac accidentale. Et si instetur
;
QV.VSVVK IX, A ETXI If.
dc esse mnlerinli ('nivorsalis, ul supra din- supra quaest. 4.el. .*>. aliau.nliffrfir» • «n-.t
luin est, dislingue d(! accidente cominuni, scd quod ibi lingitur .
plura addondo. di, et subjecto eorum, videbilur in

Ad secundum dico, quod nccipit j-em tu suo.
non simpliciler, sed contracte ut convenit Tertio dubitari po^sel, circa tcrliarn ar- ».
pni;cise his, qnin non siint inlelloctus, vel gumentiim, el solutionom o u.h, ulrum
generalius qii.e non sunt ipsa anima, sofl glo^sa illa rKx!tf)ris, qualiter ex
extra saltcin qiiiddiLitive, licet non subjec- el intolligibili, fit veriu-s unum, el sil ad
tive, vcl oijj(;(!tiV('. montera Commentalori"*, El dico tr
Si oljjicialiir, quod inlellectus pnudica- quod licol j»on vidoatur loqui, ibi m i
lur de pluribus, siciil aliie qiiid<lit;ites, ubi supra, sciiicet commonlo quinlo ad
igilur <?st univcrsalis. Polest dici quod hoc propoîtiim, .sed ibi illa-j ineplas l*al-
Doclor hic loquilur de intellectu hoc, vel butionlosquo imaginatione?, qua< nec ip-
illo, per niodum potcnliiu, ot non f>er mo- se, ncc alius do inenlc sua cxprimere va-
duiii (iiiiddiLilis considoralo. Intollectiis letdnconlinualionointelleclus agenf; "• ;
oniiii polost considorari subjoclive, vel matoriali intruduci», ul lamen a:
objoclive, sicul aIi.'o ros : ot ila potost ti- bonum intolloctum halxjre po«il si:
tulus qua^stionis intolligi gonoralilor no- sime eum Doclor glo.ssil. Esl ergo
mino fei, de qiiocumqiK! dc pluribus pnc- auroa supor loxtii plumlx»o. Ibi oliam p«is-
dicabili , et noinino inlelleflm de potonlia, .sot inveniro conlr.idiclionem in diclis

ut considorativa osl, ot noii iit quiddiUis Avorroisot in 1. Physic. coinm.17. delerlia
objorliva. Vel possot nogari assumptuin, enlit-ite, qiiam negat ipse, el Sculuî po-
iit alias liabot tracLiri. nil.
Secundo po.ssot diibilari, circa primiim Qiiarlo dubitalur ulrum arguinenla

argumontiiin, ot soliitionom ojus, qiiaro post oppositum, sufiicienloroUonlanl pro-
accidonlia commiinia individuis. propria positum Docloris, videlicel qu«xl in rt
vorospeciobus primo insiint, (»1 quare non suhjficlive est ffniversale. Dico breviler,
ila do accidontibiis intonlionalibus :vqiio quod licol porsuadoanl ad hominom. non
vorificatur, sicul do roalibus ; sod lioc iiiTa limon siinpliciter concludunl, irno pri-
cap. do Proprio ot .\ccidonto habol e.xami- mum corum solvit Doclor in siuiili infra,
nari. Hrcvitor pro nunc dicondum, (luod cap. doProprio, quasl. 'A. vel I. - •"•>
?'iin
accidciilia coinmunia soqiiiintur princi[)ia alium ordinom, ubi dislioguit ' ' >
individiii, iil pula matJ'riam, vel qualila- ol ofticionle.
tes aclivas, vel pa.ssivas, ut infra cap. de ^ indum vero polesl s«>lvi ct dsclis
Proprio. qiucst. ."{. vol 1. sccundum :iliiim ejus 7. Molaph. do rniversali lo.
ordinciii. .Vccidcntia voro por .se sofiuiinlur Facil enim inlollo<'lus de I n po-
I)rincipia spccioi. vol spocilicam forinam, lenlia remol'i, I nivers;ilo in i
ot lioc (luaiiliim ad priiiimn. .Vccidenlia pinqiia. ol illud e.sl rnivorsale rvn\i*. el

oliamroalia convoniiint subjcctis suls.sup- hKIuitur. .sivundum aliquo?!, de tu
poncnlibiis pcr.sonalilcr, inlonlionalia vero agento.
siippononlibus simplicilcr. Illa voro vcrili Torllum ;i! liim ot
caiiliir di' individuis mc(liale. vol Iminc- posuUdi^lin^Mti
dialc. Ii:o,' minimo : oi hoc (luoad socun- ca.ol oxlrins«va. Ti
diiin. ra. si»il sic forlo povsci
(Jiianluiii ;id .socundiim argiimcnimn. ol cundo mixlo m n

soliilionom cjiis [)ci'lraiHoo, (luia (liflicul nor e!W«U von. «rr
lalcs, qu;o ibi (wcurriinl. :nl I'hilo.s()phmn minorem do dc '
nalunilcm. et porspoclivuin porlinonl, el luno argiiuicnlut.. • w« . * • '
T.xi* I. la
146 SUPEK TNIVI-RS AUIA PORPllYRII
tem facililcr probnri minor sic, sed omillo primas, et hoc vuU Roetius, nec contradi-
cit sibiipsi Doctor. Vult enim 7, MeLaph.

gratia brevit.alis.
30. Quiiilo (lubilatur. chr.a solutionem prin- quod Universale habet esse objectivum in
'
videUir enim intellecLu. Vel si conlendas quod intendit
•qurest.ll. cip;ilem hujus qurcslionis ,
"""' ^ didis hujus Doclorir?, el de esse subjectivo, adhuc polesL salvari

conlradicLio Iiic in
in 7, Melaph.Ibi enim LeneL Universale esse conLroversia, quia inLendit in MeLaphysica
in inLellecLu, eL non in re, eL non prcecise quod Universale Logicum non eii in reex-
tanquam in efficienLe, sed subjecLive. ILem, Lra, rem consideraL Metaphysicus, vide-
uL
videiur quod sicuL esse cognitum conveniL licet secundum esse quiddiLaLivum, vel
lapidi per denominaLionem extrinsecam,
a uL rem consideraL Physicus,videlicel secun-
cogniLicme videliceL qutp est in anima, eL dum esse maleriale. Non t.amen ex hoc se-
non in lapide formaliLer, iLa esse univer- quiLur quod nonsiL in re, ut rem conside-
sale convenit homini, vel animali. rat Logicus, videlicet secundum esse co-
Respondeo, hic esL Iriplex modus dicendi; gnitum. Ideo dixit quod Universale esL in
quibusdam enim videLur quod inLenLiones intellectu, scilliceL mediaLe, quia in re
secundse, eL univer.-âliLer enlia ralionis, quae habet esse in intellecLu immediaLe si-
non habent esse subjecLivumin aliquo, nec cut albedo, quae immediate inhseret quan-
videliceLin intellecLu, nec in re exLra in- litaLi, dicitur esse in substanLia, licet me-
lellecLum, eL hoc forte propter minimam diate. Vide eum super 5. Metaph. qmEst.l.
eorum entitaLem, el faciladproposiLumip- de Relatione, conclusione Lertia, ad finem,

sorum hocmoLivum, licet quodammodo al- ubi expresse hsec glossa habeLur. Ilic vero
tioris negoLii. Secundum veriLaLem enim diciLquod est in re, sciliceL immediaLe,
Theologicam in Deo nullum accidens cadit uL Lamen habcL esse in inLellecLu, ideo il-
subjective, sed de Deo dicunLur aliqua en- lam disLincLionem de significaLo Lermini
tia rationis, uL puLa Dominus, creator, communis non ab re adjungiL.
conservaLor, individuum, lerminus, incom- Nec motiva primae viae movenL. Cum 32.
plexum, subjecLum, proedicatum ,

etc. primo quod propLer eorum mini-
diciLur
Imo intellecLus divinus comparaL etse, eL mam enLitaLemhabenL tantum esse objec-
suam essenLiam ad alia, eL iLa videLur, cau- Livum, facit ad opposiLum. Accidens enim
sare respecLus raLionis, liceL non novos. In ideo esse subjecLivum cxquiriL, quia per
quo ergo erunl subjective ? Si in Deo, igi- scesse nequiL, liceL aliud concurrat,quan-
tur accidcns in Deo si in intellectu Divi-

; Lo aulem minoris cntiLatis, tanto magis
no, idem, quia Deus. Nec valet dicere quod egcL subsisLente sustenLificanLe, minusque
transirent in idenLiLatem cum essentia Di- per se staro valet, igitur si minimse cnLi-
vina, quia ens rationis transire in identita- tatis maxime subjecLum requirit. PaLeL
lem cum enLe reali, videlur impossibile, consequenLia per regulam 5. Topicorum :
ut habcL isLe 5. MeLaph. el quaesl. 3. Quo- Si simpliciler ad simpliciter, magis ad ma-

dlibcLica, oL alibi ssepe. auLem
VideLur gis, maxime ad maxime. HujuseLiam con-
aliis quod in inLellecLu habent esse non firmaLio esLquod accidentia respectiva non
modo objeclivum, sed etiam subjecLivum. modo subjecLa, sed fundamenLa exposLu-
Aliis quoque videLur quod in rebus com- lant. Quod Langit de respectibus raLionis
paraLis, ut tamen habenL esse cogniLum, Deo convenienLibus, posset uno modo dici,
vel volitum. quod non esL neccssarium ponere hujus-
31. Sed tenendo cum DocLorc, placet mihi modi respeclus in Deo, ad creaLuram, sal-
conclusio sua enim plerumque in
: vult Lemquia poLesLLerminare relaLionem crea-
his qutrsLionibus quod Logicus consideraL turse ad ipsum absque quocumque respec-
inLentiones secundas, uL concernunt con- tu in ipso, uL 30. disl. Primi habet iste,
crelionem ad\subjecium, et fundamenlum et alibi^saepe. Vel dicit potest secundo.

: ,
Or.-KSTlo. |\, \ Kixi 117
quod sunt in Dfo, ut habet esse objecti- quia consideratur ul imliriduum cir-
vum in intellootu fre.ito, (ûofl non in cumstantiiuiatura, ul videliret hlr, el
convonit. Vel dicquod non est in-
tertio, niinc, el cum lalihii^; rt l;ililmji arri-
converiiens ponere hujusmodi resfiectus in dentibus, el ul g» is, el corrup-
Deo, ut eliam habet esse cognitum, vel vo- libilis, non moio ul quo .so<l u» <7»"v/ •
«I-
liluHi iii inlellcctu, vel volunLitesuipsius. cut Mngistri Joannis fllius l . f,
P^t qiiod dicilur de accidentibus, haUU in- etc.
telligi dearcidenlibus realibus, perficien- nal)el etiam .secundum eiê, videlirci

tibus suiini subjectum, atque suf)f»rve- quidditativum, non quod .sil pnedicaium,
nienlibus post ejus es.se coniplelum qiiod nec primo halien.H rationem qii: vam,
non convonit l>eo. Tales vero respccliis ra- .sed iit individuum signatum >!• 'o
lionis non sunl liujusrnodi. Noii majîs re- tantum, vel certe ul individuum wigum,
pu^Miat Deo, ut video, (juod sibi allribuan- de quo pnedicantur per ae, el n< io
tur .sccunduin e.sse cognitiim modi inlelli- sua siiperi(jra, et de quo vere •
;i-
gendi bo^'icales, vel saltem transccndcnles, lia, licci non primodithunc .sequu,! i.cfl
quam modi signilicandi Grammaticales, aliis aliter vidc;itur, ut sic per.se esl in
quos niilius sibi convenire iiegat. Vide gcnere, et ingenerabile, el incorruplibilc,
hiinc in 2. dist. 1. qua sl. 5. et '{'>. disl. I. ut quidditates specitica\
et alibi .siepe, expre.sse ad hoc. IlalK't etiam tertium esse, quia uon 80-
,'{:{. S(»d vid(!lur r'epugiiaiilia in dictis Docto- lum quidditalibus communibu.s, verum ip-
ris, qiiia supra, qua-sl. 1. dixit quod esse sissingularibus et rnodo* intelligendi.etsi-
in convciiil accidenlilms realibus, el dici gnilicandi, liiêt aliter inttdleclu.s nllribual,
</îiilcntiuiialibiis. Ad hoc ibi dixit .salis diiMinlur enirn suppnsila, jH'i'son.v, simju-
dilTusc, ct inlra, cap. de Accidente, qua»<t. laria. individun, jtarticitl/iria, subsUtntia,
ultima, f)alebil. Ad hoc facitexpre.sse^juijd etc. Dixit lamen Doctor signi/icalum t^r-
habet islc iii I. dist. li. ({inrst. 1. in solii- mini cominunis, lum quia in t^dibus ma-
lione principali. dc iiilKcrcniia accidcntali gis palet illa Iriplex receptio,lum quia in
accideiilium respcctivorum, ct (|ua;-;t. I. proposito loquiliir de Iniversali. quod non
ejusdem distinctionis. .Scd considcra ins- convenit nisi communibus, lum ui Tenni-
tantias altiiis. .\lii diiomodi dicendi pussunt nistiiruin novilales cxcluderel. (ûare au-
concordari ut prius. Stnil cniin simiil quod tem dicit vei'am naturam.letigi supni. Non
inteiitioncs sccunda' sinl in inlcllcctu, ct solum enim hoc in islis haU'l v»- '•"••
quod siiit iii rc exlra, inlclligendo isti» ut sed eliam in omnibus. in quilMi.s c
pncdixi. llalxMil eiiim e.sse subicclivum, lio n»perilur. ul tactum e>l prius de I ni
diminuluin taiiicii, (|uia iii habiMilibiis csse vei-sali. Tamen verum esl quM in »':»'
objeclivum, idco diciiiitur habcrc esse ob- renlibus expressius patel. I
jectivum, cuiii accidens non sil majorisen- regulam istamadduci aliqua ex diclis hu-
litatis suo subjccto, cl in ho •

salvabis con- jus, in (^)u(HllibcU), quavsl. 3, el 4.
ti"oversias, plura addcndo. distiiigucndode rclinquantur .s;igaci lcclori.
es.sc objectivo. ei subJcMMivo. ut nosli. Seplimo dubilntur juxli •
Sexlo dubilari pHs.set, Juxla illam regu- laiu. (|uia non vidolur congrue l««|ut. cuin
lam Docloris dc signillcali lei-mini com dicit • nssignando priinum nuHium «n##i-
II.
ii.miiiiis Iriplici es.se *. iilrum signili«*ato dttm r<S'' in •«. t.
liTmini discreli parliciilaris possil conve- veiiil pr

nirc hiijiisniodi Iriplcx es.se ? Dico bi*evi- Dii*i>(|u«Ki ucci
tcr. qiiod sic. alio lamcn. ct alio luodu. sup|Misil(». vel la it
Ilabcl nam(|iic primuiii esse, non t]U(Kl sil h^Muali.vel g»Mi« i lu i> ii iialur.t
iii suis iiiferioribus, iiiiia iiulln hal)el ; .sed supftusilHiH vero re|)erialur in nalur.t >«..-.
;;
148 SUPEK UNIVERSALIA PORPllYKII

tiva, vel saltem vivente ; individuum quo- Universalis de homine, Vel po.sset dici,
que, vel singulare ,

quod ti-iplicilcr acci- quod loquiLur DocLor infra *
, de rebus se- •quaest.l
num. 4.
pi polest, uL supra, reperilur in ornni ge- cundum esse quiddiLaLivum,vel maleriale,
Tiere, imo exlra genus, salteni Mctaphysi- hic vero f secundum esse cogniLum, in f quaest.l
num. 4.
ce : Doclores nihilominus uLunUir indilTe- quo forLe non accidit 'eis Lalis pra^dicaLio.
renler his lerniinis, ct maxime supposito, Prima tamen responsio magis sapiL.
et individuo, vel siugulari. Loquilur igitur Ad secundum nego illud quod inferLur. 37.
Doctor ut plures,licet senliat ut pauciores, Nam homo in esse cognito absLrahal

licel
juxta docLrinam2. Topicorum. Exemplum asupposiLis, maxime cum sibi applicaLur

su'jslantia, natura, essentia, quiddiLas, vel intenlio secunda, in re taraen est idenLiLas,
formalitas, accipiuntur plerumque indiffe- quia Abstrahenlium non est mendacium : et
renLer, licet, proprie loquendo, habeant se non esL absLiâcLio divisiva, sed praecisiva.
ut magis, eL minus commune. Ita liic. Pro tanto Lamen est non identitasquia non
Qu?erein5. disL primi, quoesL. 1. ad haec. supponit pro eis, nec prsedicatum, quod
Quid auLem ?i\ipersona vide 23.dist.primi. sibi sic conveniL, verificalur de aliquo,
Supposi- Qiii^ '^'<î'^' suppositum paLel 9.quaesL. Quod- nec pro aliquo supposiLorum : secus in pri-
lum quid. ]\\^qW_ cnim ^jer seens, habens ultima-
fjst ma accepLione. Vel posset dici, quod non
tam acluolilatem, non ordinabilem ad ulest identitas totalis, licet parLialis ; vel
teriorem per ss actum, nec est alteri ratio quod est identiLas MeLaphysica, vel Physi-
essendi formalis. Quid eLiam sit indivi- ca, non auLem Logica vel quod non esL
;
duum pateL ex Porphyrio cap. de Specie, et identilas in esse secundum quid, sed bene
alibi sffipe liabelur. Vel posset aliter des- in essesimpliciter. Gonsideratur enim in
cribi suppositum, quod est ens completum prsedicatione exercita horao, vel aliud cora-
non constituens cum alio aliquod unum, rriune, maxime respectuprsedicatorûm ac-
I
nec alteri inhasrens, nec ab alio sustenta- cidentiura realiuin, non ut aliud, nec abs-
tum . Quae descriplio poLest colligi ex 9. tractura a suis suppositis, sed pro uno, vel
I
et 19. quipstione QuodlibeLi, et alibi ssepe. oranibus. In prsedicatione vero signata, ut
36. Octavo dubitatur circa solulionem pri- coramune, et absLracLura, et ex natuiâ rei
mse quoestionis lateralis, cum solvendoob- distinctura. In secunda etiain acceplione

jectionem iramediate factam contra solu- forte sirailiter est dicendura.
qiKTSt .U Lionem, dicit DoctKr *
quod Species inest Nono dubitatur, cir'ca solutionera prirai 38.
•num. 4.
homini, ut prsedicatur de individuis,loquen- arguraenti ejusdera qusestionis. *
Videtur 'qusest.i
num. 5.
do de prsedicatione significata ,
non exer- enira prinio quod non solvaL formaliter ip-
cita . Contra, talis pryedicatio acciditrebus sumarguinenLura.ltera,Lllapropositio,vide-
per ipsum infra cap. de Genere, quoesL. 1. liceL quod Diversitas suppositionis stat com-
f qusest.l4. f
ILcm, cum glossando se, diciL * , id est, munitate sigmficaii,non videturvera, tura
•^""^"
^w ^*^^secundum quod est idem suppositis. Vi- quia tunc terminus supponens maLerialiLer,
num. 4. deLur igitur quod homo secundum esse co- personaliler, et simpliciLer, idem significa-
•
gnitum, non sit idem suppositis, quod maxime secundura
1'
ret, quod est falsum,

videtur falsuni : quia sicuL cum ideniitaLe ponentes significatum materiale,et formale
signaLi sLaL diversitas accepiionis, vel sup- etiam secundum ponentes Lerminum com-
I
positionis, ita eL idenlitas signati cumquo- munem significare sua singularia, sallem
cumque non variatur, propter variaLionem secundario. Aliud ergo significalum in sup-
acceptionis cjus. posiLione raaLeriali, quia raaleriale, eL per-
Ad primum dico, quod sLanL siraul ac- sonali, quia tbrmale secundariura saltem
cidenLalitas pra^dicationis signatse hominis et simplici, qiiia secundura alios raateriale,
de suis inferioribus, et veritas proposiLio- vel secundura alio.s, et melius, primarium
iiis eimnciaritis intcniionem speciei, vel formale. Item, videtur quod termifius in
QUyflSTIO. IX. X ET XI 140
illa Iriplici acceplione prsfdicta, (ad quam .\d primum dico, quci 1.
9,
reroniiilur vorija Docloris,; liic uon signili- so, implicito Lameii n-; ; ad
cet idem, quia quod csl sinipliciler tale, et fonnam argumenli, noiîi.iu . .., n-
quo<l eUst cundum qiiid tale,non sunt i<lcm: tiam, quia ost fallacia tigunc u.- nv.iu-i,
sirut //07/10, vll/ouio niorlttus ; lloiwrm, el proplor varialionem voni' naluru' ui majo-
l/oinerus in ojjinione : imo arguen<lo in ri, el minori : et huc foimindo argumeii-
talibus, tit fallacia a secundum guiU ad lum syllogi.slice, sic : yuaii(i<jrumque pne-
simplicilor : et vidotur secundus modus dicalur iion vera iialura de vera nalura,
yEquivocalionis, ul liabotur I.Elcncliorum. pruidicatio esl fal.sa, quia opposili de oppo-
Sed homo .secundum esse maleriale, est sito : .sod dicendo //omo rst UniocrAale,pn£'
simplicitor homo; secundum esse vero co- dicatur non vera rialura, elc,
gnitum, vcl intolli^îhilo.est.secundum t/uid Sed alii dislinguunt hic de vera, el non
homo, ergo non manot idontiliis signilirati, vora iiatura, aut scilicel fonnaliler, aul
sicut noc suppositionis. materialitor loquendo. Sed Iwbc di.sUn(*lio
Dodom modo pos.sel argui dc secunda ac- parum valot hic, tum quia manife.<>luni esl
ccptioiie, ot tortia. .Major est nota. Minor quod loquitur D(jclor de suhslralis illorum
vero patot .secundum istum in multis locis, extremorum tum otiam, quia forte illa
;
qui tonet quod o.sse aclualis existentiaB cu- distinctio non est vera; lum oliain, quia
juslihet, est simplicitor, ot perfectissimum capiond > illa formaliter, adhiic pnedicalio
es.se ojus ; saltem inquantum Uilo,Iicet non unius de altoro, .saltein signala, polesl sus-
ahsolulo, ol hoc maximr in ordinead intol- liiiori. Illud igilur quod esl /lo/i vera na-
loclum pfrfoctiorom onlilalo cognili. Ilem, lura, id ost, inlenlio .secunda, qux' iion e-il
rospondons ad multi[)lex non prtofali dis- ens natuno, potest pnodicari de illo, quod
linctiono, de facili roducitur ad motas.Mul- esl vera ntilnra, id est, de re prima; inlen-
tiplox nauKniodislinclioparitconfusionom. tionis, vel de prima inlcntione, ul coiuinu-
Vidotur igitur minus recte loqui Doctor, nitor Io({ui!uur : et lioc non secuiidum
cum concodit pro[)osilionem, in qua pni'di- qiiamcumque accoptionem.setl pravise se-
catur socunda intontio dt! h(jmine, es.se cundiim esse cognilum, et quando sic prae-
nuiltiplicom; ip.sam tamon dicit non essc dicatur. iiou oporlet distiiiguere pr >-
distiiiguondam. nem, quia t;ilia sunt suhjecla, elc. Ideo di-

Ilriii, (juoil tigura dictionis non includat xit ogrogio D^M-lor, quod si qua el inuUi-
tantUMi |)hantaslicam nniltiiÎicitaltMu, ut plicitis. Luilum figune dicUonis. Poleîl
videtur volle Doctor, arguilur sic, quod eniin tonori, qiiod nulla e-il inuUii>liciLis,
vero im[)0(lit formam Syllogislic.im, voram (luia iuulli[)licilas ligurje diclionis nun-
operatur multi[)licilaloiu : .sod ligura dic- quam (.peratur. iiisi addalur minor. vel
lionis est hujusmodi.orgo, olc. .Major palcl. conso(iuons ad majorem, vel aiil' '
s.
-
quia si noii ossot vera multipliciLis, mo- Dicondo igitur ahsolule, //onv>
dium iii voritato possot uniri oxlromis. Mi- sal", vel tpfcifs, nulla trsl n ,
norein [^roho, ([uia onmos loci in dicliono, |)roprie : .stnlsi add.ilur. Socrttles rst h,>m.,
el oxlra, [)cccant..oo quol sunt immodili- eruo, elc. lunc esl tigura di-li )nis.
cali. Ilcm, Aristotoles 1. Klonchorum, ca[). Ad formam Lime:i ar .'a Doclori^.

•1. dicit, quod .Kquivtwalio, Ampljihi^logia, .soleo aliler respondere. sicul ad illud ox ,'».
ot similis liguratio, poccanl .secundum ilu- IMiysicorum, lext. coiiimenU «.quo pr
plox : sed uhi du[)licit:ts, ihi nmltiplicilis. tur maleria iioii e.<iso em : Qnod r
Ilom, omnos loci in dicliono liunl ox hoc, esl, eU\ Di enim de •
({uod oisdom nominihus, etoralionihus.nou r:i. Aul sumilur pro illo, quod nuUu inodo
idom signiticamus : sed tigura dii*Lionis esl 0.4 aliquid positivuin, mv realo, n »•
locus in dictiono, orgo. otc. nis. AuL pro iilo, quod ikîi oM o;j> :i.»i .r.i»,
i:,i) SUPEH i,'nivi:ksalia poinMivKii
seu prseter opus inlellectus, sed piwcise dicere,lerminum aliquid supponere, el ip-
habet esse per opus collalivum inlellectus, sum pro aliquo we\ aliquibus, supponere.
,
vel habet esse diminutum. Eodem modo Quarto dico, quod illa dislinctio multo-
distingui polest, per oppositum, de vera rum, de signiticatione materiali,et formali
natura primo modo sunt opposita contra-
:
terminorum, salvo meliori judicio, videtur
dicloria, et unum non pnedicatur nec
qui- milii luiUa. Voces enim ita sunt signa,
dilalive, nec denominative vere de

alio. quod non significata, sallem vocum, Licet
Secundo modo, licet unum non possit pne- etiam supponant pro se quod est ma-
ipsis,
dicari dealioquidditalive,denomina!ive
ta- terialiter supponere, quam tamen supposi-
men sic et : ila est in proposito.Potest poni tionem aliqui (et inepte) ad suppositionem
exemplum de substantia, et accidente, simplicem extendunt, non tamen se ipsas
etiam reali, et applicari ut scis. significant. Et argumentum.

his patet ad
40. Pro secundo argumento solvendo, dico Non enim dixit Doctor quod in omni sup-
quod voces significativse rerum, positione terminus idem significaret; ideo
primo
posilivorum sallem (ut habet videri super quod tangitur de suppositione materiali,
librum Perihermenias) non sunt primo re- potest solvi; et ponendo significatum
lioc
pxistentium, quia existentia ac- materiale; sed negando dic consequenter.

rum, II t
tualis accidit significatis, ut sic ;

nec re- Loquitur etiam de significato primario, et
rum, ut in esse cognito, quia etiam cogni- non secundario.

lio accidit eis ; sed sunt rerum, ut indiffe- Ad aliud patet quod iste terminus homo 42.
rentcr se habenlium ad ialia esse. significat quidditatem indifferentem ad

Equinitas enim est tantum ipsa.Nec obs- esse cognitum, et existentise actualis. Et
tat quod voces dicantur nolte passioimm in quod tangitur de secundum quid, et sim-
anima 1. Perihermenias, quia hoc denotat pliciter, ct de fallacia 8equivocationis,patet

ordinem si'niorum in significando. Vox quod iste terminus Mwo non habetilla di-
enim, licet significet rem mediante con- versa esse, tanquam diversa sigmficata,
ceptu, et per consequens ut cognitam per- sed adveniunt ipsius significato. Ideo inter
missive, non tamen re-

vel specificative, se corporata causant fallacias secundum
ductive, nec tamen ipsum conceptum vere exigentiam verbi, vel prsedicati : nullo
significat, nisi eo modo, quo prima pars enim homine existente, ista est vera, Jlomo
medii illummata illuminat secundam. est animal, licet ista sit falsa, Ilomo est,de
Secundo quod bestialis, et fatua est
dico, quo tamen altius super libros Periherme-
illa imaginatio quorumdam,dicentium ter-
nias habet pertractari. Arguendo igitur a
minos comnmnes significare primo, et significato termini indifferenter sumpto,ad

ada^quate sua singularia imo posito :
determinatam ipsius acceptionem, vel ab
quod nuUum singulare haberent, idem si- una acceptione ad aliam, accidit illa mul-
gnificarent : destruunt enim tales et scien- tiplicitas, vel fallacia,qu8e non est ex parte
tiam, et definitionem, et demonstrationem, ipsius significati in se.
et univocationem, ut alias dicetur. Potest Ad aliud dicitur communiter,et maxime Multip

cilas va
t-mien quodammodo dici, quod significant de mente hujus 1. Elenchor. qusest. 19,
sumitur
sua inferiora secundario, primario autem quod muliiplex aliud actuale, et hoc vel in
ipsas quidditates communes. voce tantum, ut a^quivocatio ; vel in ora-
41. Tertio dico, quod licet significare et sup- tione, ut Amphibologia ; aliud potentiale,
ponere, differant, loquendo de suppositione et hoc iterum vel in voce, ut accentus ;
personali, non tamen loquendo de suppo- vel in oratione, ut compositio, vel divisio ;
sitione simplici : quia sic terminus suppo- aliud phantasticum, ut figura dictionis.
nit quod significat, ut infra, m Anteproedi- Ilespondens igitur ad multiplex actuale,
camenlis, quaast. 8. habel iste. Ideo refert vei potentiale, non praefata distinctione.
QUvt.STIO. I\, \ KT \l 151
r.iU) mlrirguitur, socus iii mullipliri phaii- hxjuondo de praL-dicalione fomiali, ul lo-
Uistino. quitur Doclor hic. quia forle pr-
A'l ;ili;i ;ir;,'Uinoiila qua* prijhanl ti^'uniin idontica ossct cuncodendum :soddo lali pr«
I diclionis irirludere veMin TnullipliriuUem, dicationo noii Iradidil \t. im,
el non solum plianl;islic;im. fiuiMl torU* ve- ut disl. 8. primi, habol i.su-. llaU-i eii;ini
rum ost, iion hic, scd super priinum F!Ien- Inlis pnedicalio locurn in his qujp «unl for-
chorum. .Miqui onim voluprunl quod dicil m;diU'r, vel permissive infiniUi, cii
taiilum ;if)f);ir('ntem. iil .\h'.\;indor Tom- di non est inlonlio .secund.i. dalo qu^ri >a
menUitor, cuju-< auctoriUis ost in litU»ra Iransccndens. Ihibel eliam locurn dum alis-
hic, qu;im rocitat hic primo Pônchorum tractiim do ahslr.iclo, vel concreluni de
qu;L'st.:i;'). ot :{0. numorando sinpulas : alii concroto verificalur, quod c .nlingil in pro-
vero quod incliidil vonim. Doctor auloin posiU). ut patol.
nosler ihi modi;im vi;im lcnet, quifre ibi .\d illam ralionom de relalivo inferiori
eum, v;il(lo suhlilom. el supcri(jri f)alot quod procedil accipiondo
Dcciino duhiUitur, circa solutionom .se- illa uniformilcr, sciiicet concrelivc, quod
'qii.x-st. 11. cundi ;irj,'umonti ojusdoin qujostioiiis *
uhi non conliri;ît hic.
auiii. 5.
nog;it l)ocU)r li;inc prii'dicationem, Spccies Indccimo dubitalur, circa solulionem U.
est intcntii). Videtur enim quihiisdam quod r.oplicjo iminodialo scquenlis. ubi iKjclor
liic non loquilur se<Mindum opinionom pro- concodil isUim. Species est inlenlionafe. el
pri;iin. n;im commuiiiU'r if^.so et omnes Lo- lamon nogat i^lnmJ/omoeslinUnlionaie. Vi-
^'ici appoUant hic quinquc intontione.s .se- doiur onim k-no scqui. si liomoesl sp»'cle<,
cunda.s : et hene soquitur. Sjiorie^ esl inqu (I sil inlonlionale, sicut soquilur.//o#no
lentio secundn, ergo intenti') : qui;i ;oqu;ili- csifilhus, if/itur co{or:Uu$. El genoralilcr
lor osl ;ihsfr;ictuiii utpohiqu(\ ol qiiia non do (luocumquo prscdicalur concrotum in-
arpuitur ciim d('U'rniiii;itione diminuoido. forius, ot siiperius.
noc distr;ihonU',quod Uimon possot no^Mri. Polosl dici uno modo, quod Doclor non
I Item, :id quod rotortur rohilivum infcrius nog;it hanc pnrclicationcm, ffomo est intem
por se primo.ot rohitivum siifiorius per sc, lional", sed nogat conscquonliam de forraa
licol non primo : igiUir .so(|uiliir, Speci's v;ilorc, proptcr accidens. .\IiU»r enini ar-
est generts sfiecies, iflitur species esl inlfn- guilur liic,//'>»wo est species, iijitur infenlio-
tin f/eneris : sicul sequilur, (tuplum esl <li- nal", el hic, ffomo est s/eciei, speriea est
miilii iluplum, ii/ilur esl multiplej' dimidii. inti-ntionnte, ergo, eU?. sicul in alio exem-
niuiTi' huiic in primo, dist. *jr>. in ''i- plo, do liomino aIlK),el colorato. Vol aliu»r
niili. fK>,s.sct dici. quod illa pnodicalit», ftomo est
Sed sustinondo hanc rosponsionom esse inlenlionafe, pos-iot simpliciler nognrl, non
di' monlc Docloris, (ut satis reor) p )U'sl di- soluiu propU>r caii.sam dicUim. se«l quia
ci, (juod sivo sutii;iliir inlonlio pro aclu h(K' pra'(licalum inlenlionate vcl :ui.
» concif)i('n(li, vol pro rospoclu ralionis, ut vocum, vel si in uno si-nsu suma.ur,auhur
sufini dicluni osl, do inullif)lici accc|)lione os! concn»lum, mulliim abstrnclum a con
inlonlionis, hic fiolcst nop-iri. Sjierifs est coriion'ia pn>pinqua ad siiJ -
inlenlii), ol cli;ini hic, Spe ies csl inlcniio cnu.sjitur a proprielnte r«M iii.>.
sccunilii, ol hoc slriclc. ot firofirio loiricc lo- jihstnihiiur a sl'' ..»;.';i.iri< •

ot .. -
(]ucnd(). ul l()(|uiliir Uictor hic, qui;i noii in concrolis ncr . 'hini ,
ul i)luios, scd ut f)auri(jrcs liic .scnlit. (iru- nim. Nam lico: coh ,
. i
tia t;imo!i hrcvil;itis, ol vulpnritor, siccom- nlbiis, vel coloralii'?. n«n l.TTMfn n
munilor liHfuiiiiiir, ciiiii fMtlius iHlcnliimale, qiinlis. Vel llcel cc:
vel rcs sccuwi;r inlcnlionis, vcl rcs/nTlus rti- |Nitor, iu>n Uiiiien qiicNl n
linnis, diccic dohonMuu.s. K Ikk' iiUoIligo silioiiis, vel rolulivum .'
;
152 SLPEIl IJNIVEKSAI.IA POHPHYKII
verius esl hoc in respcctivis, quain iii ab- sam, OnDiis conseqnnntia enthymemalice te-
solulis; (>l. in respecl.ivis ralionis, quam we/, eLc, sed tu consequenLor slude.
realibus. Unde fraler Adara in 1. dislincl. Uuodecimo dubiLaLur circa solutionem 4^5.
8. inquiL quod aliqua sunL pra3dicala, qujE secundJB quoesLionis laLeralis *. VideLur .^„3531 ^,
'
non sunL nalain Ibrma sua regulari,nisi de enim quod praedicaLio inLenlionis secun- ^^^- ^-
illis,de quibus immediale dicunlur.Exom- d;r de fundamenLo sit in secundo modo

plum acci(l(>ns dicilur de albo, et non dici- dicendi per se, juxta illam descriptionem
Lur de SocraLe, qui esl albus : quia acci- secundi modi supra LacLam, ex Linco-
dens non esl natum convenire, nisi illis, niensi. iLem, videtur quod intentiones se-
quibus primo, el immediate convenit. Et cundoe possint detinire primas, quia acci-
applical ad proposilum de pryedicalis, quae denLia magnam parLem conferunt ad
dicunLur de Deo communicaLionem per cognoscendum gwoc^ gm'^? es^, 1. de Anima,
idiomalum, eL quiE non. Nam diciLur quod lexl. commenL. 11. llem, quod e contra,
Ueus esL passus,sed non quod sil creatura, quia omne accidens liabeL definiri persub-
vel coniposiLum, vel dislinctus a Ueo, sed jectum; et relativum per fundamentum;
oon dicit propter quid. elmateriatum per materiam erit igitur :
45. Sed nosset objici de quanto, etaliis. Res- ad minus prsedicatio fundamenti de se-
ponsionemqua^re. Prima responsio videlur cundis intent onibus per se primo modo,
sufticiens ad menlem Uocloris. Si volueris saltem in obliquo, secundum doctrinam
sequi secundam, considera plura alte, et Linconiensis. Uem, videLur quod male di-
vi armaLa Le defende. MulLa enim quae uni- cat quod intentio, et res sunt diversa non
formem liabent verilatem ex parte rei, vel ordinata, quia substantia ornnium prior, et
significati, difformiler se liabent, quantum accidens liabet ordinem ad substantiam.
ad concedi, vel negari : ut liabet iste, in Item, videlur quod res sit causa efficiens
tertio, dist. 1. qusesL. 2. ad finem, ubi di- intentionis, quia est causa ejus, et non in
cit quod ha3C conceditur, Nalura est as- alio genere, ut patel discurrendo. Item,
sumplaad unitatem personse ; non tamen quod dicitur in fine solutionis, de persei-
lioec, Natura est assuynpta ad unilatem na- tate tertii modi illative, scilicet In quo-
lurae, posito quod terminus primus illius cuwQue igitur, etc. videtur falsum. Dato
unionis essetnalura, ubipraecise est varie- enim quod Socrates per se traliat navem,
tas modi consiruendi, et loquendi. Simile et sit sufiiciens causa tractus, non tamen
8. disLinct. quarti, et 5. distinct. Primi. ILa sequiLur quod ubicumque sil LrahaL na-
in proposiLo : denoLatur enim exusu loquen- vem. Ad ista respondeo.
di, quod lia3c, Ilomo est intentionale, signi- Ad primum dico, quod illa descriptio 47.
ticat vel formuliter, vel identice, ipsum intelligitur, quando praedicatum ex natura
e se respectum rationis. Et ad hoc potest rei egreditur ex principiis quidditativis
applicari illa regula Uoctoris, in Quodli- subjecti, quod non contingil in propo-
beto, quaest. G. articulo 2. dicentis, quod sito.
Nihil dicitur vere competere alicui secun- Ad secundum dico, quod illa auctoritas
dum A, si A sit ratio transcendens : et hoc inLelligitur de accidentibus realibus,quo-
sive iâtio formalis, sive fundamentalis : ei nim cognitio praecedit cognitionem sub-
hoc, inquit ipse, verum est logice loquen- jecti,non de intentionalibus, quorum co-
do : ita igitur est dicendum hic, quod haec gnitio sequitur. Intelligitur etiam maxi-
denominatio est nimis transcendens, ideo, me de accidentibus propriis, et itanon est
etc. Unde si consideratur ista consequen- ad proposilum.
tia, Uomo est species, igitur intentionale Ad quod definiantur per
tertium, dato
posset consequenter probari consequentia fundamenta, non tamen sequitur perseitas
facta in littera, per illam regulam famo- praedicationis, quia in quidditative defini-
01 /KSTIO. IX, X. HT XI 158
tionibu.s, et non in addilalive, liaJjcl .itten- sil inconveniens.quia s.r umius pnôsmo
di per.->ciLas lali.s. Vel, ut inlra videbilur, ess« t per se, cl ila i^l.i f/umo esl astnus,
pos.set ne^'ari accidens intenlionaie defi- quia a.sinus e.^t per .se a.înus, quod coinri-
niri per subjecluni.Quod Lingiturde piitdi- dit cuin illa demenlia quorumdam diceu-
catione niateria' in obliquo, dicoquod eLsi lium haijc es.se in pnmomo<io, di.slingueo-
veruni sit de materia exifua, non lanien de tium de formaliler, et reduclive persci-
materia in qua. Si qua-ratur de isla pi-au- Uile primi modi.
dicatione, Intcntio esl ab inleUtctu, vel IU.*m, videlur qu(jd hax sil vcra, Acct-
proplor cognilioneni rund.inienti, possel dens e$t perseens, ul eliam ly per te de-
forto concedi quod e.s.set per se. terminat inha'rens, el hoc ponendo xqui-
Ad quartum dico, quod licet ibi po.^sit vocaUijiiem entis,' ul commun Ut hic pouil
refêriri ordo quodaniniodo in e.ssendo, non Doclor : quia lunc en.s accipilur pro ip-
Liinon in cau.sando, vel intrinsece consii- .somet accidento, el accidens esl per se ac-
tuendo aiiquod tortiuin. cidens.
Ad (luinlum dico, quod non esl proprio Ad piimum dico, quod quamvisillarea-
causa intentionis efliciens dicendo, nisi ponsio possit sustinori,quia Uimen :-
dicnliirquod causa occasionativa, vel sine Ira communem mudum dicendi, ucc lu
qua non, hajjet reduci ad cau.sam efticien- subtiliU,*r investigat illaiu disiinctionem;
lem. Polius igilur roducilur ad causam idoo Doclor poslponil eam. Arguit aulem
niateriaiem, qui.i maloria in qua, ot quo- contra ip.sam, ex cummuniler apfjarenlibus
dainmodo ex qua, ut [)alot consideranti. ot topice. El forlo argumenlum lenel, ul
.\(1 ullimum, patot supra, articulo 2. prajdi(.'atio signaUi supponil pro exercila.
Et breviter dico hlc, quod licet non teneat Et licetnon tenoat consoquonlia illa de
illa i-ropositio Doctoris in libere agenti- forma, ut infra palebil, tenel Uimeu de
bus, tenet Uimon in nece.ssario, vol natu- maloria.
raliter agonlibus, cujus modi essel funda- Ad ;iliud lu-go consequenliam, quia nec
menlum respoctu intentionis,si haberot ac- priedicatio, nec propositio dicilur per se,
liviUilem porsciLitis torlii modi. nisi ut ly per se delerininal inha>rt>nliam.
48.
Decimo tertio dubiUilur, circa solutio- Dicilur Uimon vera aliquando sic; ali-
nem primi argumonli illius qmostionis. (luando ut dotonninat inha'rens: aliquan-
Vido.ur enim quod prima responsio, ibi (lo utKXiuo modo, ut supra noUivi. Vull
dala, sit convenions, quia sicutspocios per igitur Doclor subtililer inve-.lig.ire veri-
accidens, et non per se, pra;dicatur de lio- tatem, et falsiUiteiu illius pnLdicalic .
'
mino, ita delinilio spocioi, non per se, .sed llomo prselicatur de
jter $e .
per accidens, sil)i convonit : bonoigitur ne- lloino per sc est Sf>- - tc. N- •
., muu qucKi
g;it minorom arginnonli. Nam sicut liomo infortur do prauh. .......»• primi in'' -
per ;. •cidons est albu^, iUi iht accidons esl cundum illos k-ill>u(ii>nU>s, e.sl
coloratum disgregaiivum visus. Nec ob- qui;i quando«umque diritur r.r,
joctio, sou roplica soqueiii valet. Posset primi modi, deiioUilur p

oniinconcedi prima consequenlia ejus, et tia\ qua' ibi non hnlN^lur. de quo n
negari secund;i, qui;i arguil a nog;ilione forU? eril sormo. Nulabilis igihir. ^l v.t ;•
por.sriUitis in pr;i'(lic;ili()no signaUi. ad ne- singularisosl illadisltiiclio I'
galionom porsoiLitis in pra-dicjiliono oxor- elinm in materin nUiori. ul in .
ciLi : ot licot v;iloivl ox inl»>ntionibus pro- et M«>taphysica, reiMUit.
portionalibus ad fund;imenla, non Uimcn .Vd uUiiuum dioo, quod clsi itta poail
ox fund;imonlis ad fund;imonLi. conceili, Acciiirns esl ptr te •. <
. ul ly
Uom, vidotur (luod illa dislinctio de de- /)«r se deUTminal i:
lormin;itiono inlKorentia», vol inha-rpntis isiaÂccidrns tst }>er se t^Mji.quia »l.tUin cum
îciiViV per se cns, inlelligitur subslantia, Itcm, Ens est Universale, et non est
propler raiiiosam divisionem enlis, in ens genus pcr Aristotelem 3. Metaph. cont.
per se, el in ens in alio, et ouquivocalio- 10. pra?dicatur enim per de Differentia,
nem, logice loquendo. Refert ergo dicere, nec est Species; quia tunc habebitGenus
Accidens esl ens, e[ per se ens : quia in
supra se, nec est aliquod aliorum trium
prima accipilur ens pro significato, quod
Universalium ;
quia illa praedicantur
est accidens : et in secunda, prosubstantia,
in quale, ens vero pra^dicatur in quid
elmaximoex usu loquendi, de quo su-
de omnibus, utpatet per Aristotelem 8
per libros Elenchorum, q. 16. et infra
habent videri,
Metapli.tex.com. ultim.
cap.de Accidente,adhuc ista
et alibi.
Ad oppositum est Porphyrius.
Dicendum, quod sunttantum quinque
Conclusio. '
Universalia, sed illud diversimode po- Primus

QU-ESTIO XII m odus col
nitur, uno quidem modo accipitur eorum ligendi 5.
tantum sufficientia sic Universale vel signifi- Univena-

Utrum Universalia sint ;
lia.
cat substantiam,vel accidens; si substan-

quinque ?
tiam, vel totum, vel partem ; sipartem,
D. Thom. m
SummaLog. cap. 1 ec i contra Gen- vel materialem, et sic estGenus ; vel for-
cap. 32. Boetiusm Porphyr. cap. deGenere.
tes,
Averroes ibidem,et in Epitame Log. cap. 1 Albert. .
malem, et sic est Differentia ; vel totam
Mag. Tracl. 2. in Prcedicab. Tarta. qucesl, 3. Species
substantiam, et sic est Species.
Prooem %. 2. Seiendum, Joan. Angli et Bras su-
. . .
per hanc cjueesl. AlbertusParvus qucesl. kuprocemii enim dicittotum esse individuorum. Si
1
Conimbr. in Pricfat. Porphyr. qucsst.l. art. 1.
Compi. disp. 4. de Passion. Univers qucest 6.
accidens vel convertibile, et sic est pro-
Ruviusy. 9. Univers. Merinero disp. 4. quoest. 3.
prium, vel non convertibile, et sic est
¥xie\\\e% quoest .^]. difj . 7. ar^. I.Rodriguez qucesl.
6 Univers. art. l. Aver&a qucest.S. secU IG. quintum Universale, scilicet Accidens.
Cum ergo non sit possibile significari
Quod non videtur. Quia prcedicari aliquiddicibile de pluribus, nisi aliquo
At^gumen-
lapro par- est Universali proprium : quot igitur istorum modorum, non erunt nisi hêc
te negali-
va. sunt prsedicata, tot Universalia. Sed 1.
quinque Universalia.
Topic. cap. 3. non ponuntur, nisi qua- Contra hunc modum, Universalia cum
Rejicitur.
{
tuor prgedicata : igitur, etc. Per idem sint intentiones secundae, accidunt re-
ostenditur, quod sint tantum tria, quia bus primge intentionis ; sed nihil per se
ibi non ponuntur Species et Differentia ;
distinguitur secundum illud, cui acci- i
igitur ista non suntUniversalia. Etquod dit ; ergo nec intentiones distinguuntur
sintsex, probatur, quia ibi ponitur deper se penes res; sed Logicus per se con-
fmitio : igitur pniBter ha^c c|uinque illud siderat intentiones ergo hsec divisio
;
est sextum Universale. non est Logicalis.

Item, Quot modis diciiur unum op- Item omnia Universalia inveniuntur
positorum, tot modis et reliquum, per in genere accidentis ; ergo male distin-
Aristotelem. 1. Topic. cap. 12. Univer- guuntur per signilicare substantiam,
sale, etsingulare sunt opposita, et sin- vel accidens.
gularia sunt infmita, ergo et Universa- Ideo datur aliter eorum sufficientia pe-
2. Modus.
lia. nes ordinari. Dicitur enim, quod quia
Item, Individuum estUniversale, quia hic liber immediate ordinatur adlibrum
prsedicatur depluribus, et nullum isto- Prsedicamentorum, ubi determinatur de
rum quinque est, utpatetinductive, igi- oixlinabili in genere, ideo hic loquitur
tur, etc. de Universalibus secundum quod in ge-
or.KSTIo XII 135
nere «unt onlinabilia, et datur sic ;<>- eoruni .sufficuMilia acnpilur penen |W*«-
ruin .sunicientia : (Jnlo enini pote.st esso dicari sic : ^*ra'dit:an ••nini diviiiiiur
eoruni fjUie.sunlineo«Jem gênfMvintrrse; in prapdicari, in fjuid, »'l in qualt, tan-
vel eoruni qiia; sunl iii uno g-enere, ad illa quani in per se difr*^rentia.H : quia iali
quar) .sunt in alio gcnere. In »'<Ml(in g-e- sunt[»rin)i niodi prapdirandi. *^Va?</icari
nere potestes.se onlo (iireftussccuinluni /;/ quid, est priedicare essentiam 8ul>-
fiuh, et siipra ; et sic sunt duo Iniversa- perniodum essenliae, id eal, per
jecti,
lia, scilicet Genus, et Species : vel indi- inodum subsistentis, et non denominan-
rectus, et siceslDifTerenti;i. (ju;e cst intis : et lioc contingil rlupliciler ; vel
dirccte supni Speciern, et sub Genere. quod pra'dicel lolanie.s.senliani .subjecli,
Accidentiiiiii aiiteni ad substantiaiii esl et sic esl Species. Si enim aliquid esset
ordo convertibiliuin, vel non converlibi- cssentia individui, pi*a>ler ess«ntiam

I iii
liuni, et sicsunt alia duo Cniversalia. Speciei, duo indi* idua o.s:*entialiler dif-
Contra hunc nioduiii ariruitur : ijuia ferrent ; et perdilTerenlias acceptas ab

Hejicilur.
aiiqua secundiiiii qiiod siint ordinabilia illo quod plus est in Ikic. et in illo, pos-
in G( nere, secunduiiis;//7, ftsnpra siint set Species formalitcr dividi. et mdivi-

praidicabilia.etsiibjicibilia.Scdhic deler- duuin difliniri, qiiod esl inconveuiens.
minatiir de istis inquantuni sunt pne- Si ve»-o p;irleni essenlia?, sic esl Genus.
dicabilia tantiini : ergo iinii iii(|ii;iiiliim Sienimtotam ipsiim Genus specici es-
suntordiiKibilia ; (juiii ut sic non siiiit senliaiii diceret. suflicerel ad.detinien-

taiituni pra3(lic;ibili;i, sed etiam sunt sub- dumSpeciem,et hifferentia superlluerel.
jicibilia. Patet inajor : (pii;i iinunKiuod- Pr(Pdicari in (/unie, esl pra>dicari

Prmdiemri
que difliiiitur liic per p;'(/'tiirrtrt, vel ei
per iiioilum dcnoniinantis, qu(>d conlin- iit f«M/tf
impueitrr
du
aequivalens. gil duj^licitcr : vel quo«l jinedicet sub-
Item,si per hocbene (lalur (liversitas jccli f.sseiitiani, per molum denomi-
inter hiiiic libruiii,et libruni Topicorum :
nantis ; et tunc pnedicalur tn quaie
tucc Diflerentia inagis ibi esset enuiiie- suhstnniitile, sive esstmtiatt', el sic esl
randii. (juain hic, cum matris h:d)oat ra- Diflfrentia. /s.s/ enim /ti/fcrrnttn sub-
tionem pr:i'dic;ii)ilis, (ju;iiii ordiiKibilis. sldntiie i/ualittis, per Aristotelem 5.

Item, Individuum est per se ordina- .Mitli.)jili.;vel quod pnedicct ;tc<idcns per
bile in genere ; ergo licet non i'ra>dice- modum dcnominiintis. et tunc pntHiica-
liir |)roprie, taiiien esset ponendiim liic tur 1« t/unte wcidentnte ; vel ergo
se.xtum IJniversale, (jui;i persic dicentr^s pr;i'<licat accidens convertibilo, egre-
hic i;on agitiir dc islis, imiuanluiii siint ti'''«is a principiis subjecli.el sic esl pra-
pr;udic;d.ilia, .scd iiKjiiiuilum ordiiiabi- priiini ; vel accidens cmmnune, olsice«l
\ li;i. ultimum 1'niversale ; nam de tali ac-

lliiii, siciil accidcntia ordinem li;ibent cidento se e.\|Hmit Pr>rpliyrius intelli-
;i(l siibjccliiiii eorum, (juod cst subst;in- gere, ubi (lonildiv in ad dei:laran-
li;i, vcl ;iliijU()d ;iccidens, it;i subjcctiim dum dctinitionem (ieneris. cum iiDtur
;id ;icciden.s ; ergo e.\ parte subjccti ac- pnedican de plunhus, n«»n c d,
Moihis Iht- cij)i j)ossunt (luo :dia I niv«M's;ilia |)enes nisi uliquo isl(»rum quin(|uo ni .:u.
tloris (()/-
liijcndi ejus ordinalionem dujilicem :id:icci(lcns, (jui |H'r 80 dividunt prjtdn-tiri «/« ;*/«•
i'MSf liin-
tum iiuin- sicut est ;i j)art(» accidentis. n^ji.v. quo*I esl rat. .*.
qui' Ini-
Tropter istiis trcs nitiones omitlcndus s<v|uitur (]uoil Univorsalo divuiilur in
vi>r*aliii.
cst islemodus: et diconduin aliter,4UoU \\MC quiuquo taiilum.

156 SUPEU UNIVERSALIA PORPIIYUII
HaBC divisio videtur esse conveniens ;

scilicet pra3dicatur de quo praedicatur
quiadividit ralionem Generis per diffe- essentialiler, nonconvertibiliter. Et ideo
rentias per sc. Et ex lioc etiam non tan- ex 4. Topic. iiabenlur considerationes,
tum patet sufficientia Universalium, sed inlerimendi, vel construendi problema

etiam ordo, et ratio ordinis quem tenet de Specio, sicut de Genere. Vel quidem
Porpiiyriusin determinando de istis. species non est prasdicatum propositio-
Gontra liunc modum objicitur ;

quia nis Dialecticae, quia illa non est com-
si liicdelerminatur de istis quinque, se- muniter singularis ; excluditenim Aris-
cundum quod sunt pr?edicabilia, et ita toteles l.Topic.cap. 9. abintenlione dia-
loquitur Aristoteles 1. Topic.de eis : tunc lecticaillaquaesuntmanifestasensui.Non

videtur, quod non possit soivi ccntro- oportet autem omne problema, nec om-
versialiic, et ibi ; sed lioc patebit res- nem positionem considerare ; sed quan-
pondendo ad argumenta. do dubitabit aliquis ratione indigentium

Ad primum argumentum dico, quod non pcena, vel sensu. Minimum autem
Ad argu-
trenta. Aristotelesin 1. Topic,diversificat prae- commune est Species, et ideo magis sub-
dicata peneslioc, quodest pra^dicare es- jicitur in propositione Dialectica, quam
sentiam, vel non ; convertibiliter, vel prifidicetur.
non ; et sicnoncontingit esse, nisi illa Ad secundum dico, quod iste est sen-
quatuor quae ponit ibi ; liic autem, li- sus illius propositionis : Quot sunt si-
cet considej'etur de Universalibus, pe- gnificata unius oppositi, totetalteriuSj

nes proedicari non tamen quoad illa
: si secundum omnem significationemal-
quaeibi ;
quia istorum quinque, tantum terum sibi opponatur, non quot suppo-
unum prsedicatur convertibiliter, tria sita ideo non est ad propositum.
:
prasdicant essentiam, non convertibili- Ad tertiumdico, quod individuumest

ter ; sed penes pr«dicari in quid, vel Species respectu intentionis, et quomo-
w^waê, ut priusdictum est. Non podo intentio disparata praedicatur de al-
nit ergo ibi Differentiam ;

quia illa, ut tera, dictumest superius, qucest. 8.
ibi dicitur, reducitur ad Genus : praedi- Ad quartum dicendum quod ens est
dicat enim essentiam subjecti, non con- gequivocum, ideo non praedicatur, id
vertibiliter. Unde 4. Topic. ubi docetur est, prius alio dicitur, quia quod est
construere, et interimere Genus , doce- prius alio, est univocum, ideo nec est
tur etiam hocde Differentia. Aliqua est Universale.

etiam Differentia ultima, et specifica, Gontra, accipiatur ens ingenere sub-
quae convertiturcum Specie, et prasdi- tantiae, est univocum ergo univer-
:
caturde ea conversim, qua3 reducenda sale, et nullum istorum quinque, ut ar-

est ad defmitionem : et forte propter ta- gutum est prius.
lem diversitatem differentiarum nonpo- Dicitur quod adhuc in genere substan-
suit Differentiam cum aliquo uno prse- tiae, est agquivocum ad tria. Impos-
dicato. sibilc estenim aliquodunivocum praedi-
Diffmitionem hic non ponit, quia non cari per se primo modo de speciebus, et
habet aliquem unum modum praedican- differentiis, vel de differentia una, et
di in quid, vel in quale. Speciem ibi alia opposita, nisi differentia superior,
non ponit, vel quia reducitur ad defmi- de differentiis inferioribus oppositis
tionem; cum defmitio sit proprium Spe- prasdicaretur univoce, et tunc respectu
cieii; vel potius ad Genus: quia Species ejus, differentiae specierum essent spe-
OL'.+:sTU) XII 157
cies in rect;i linea, et per conseqtiens Aristololc 1. Toplcorum cnp. !0 Tor*ti ra-
dirrorentifn, respectu specienirn quurum lio est Ci)iilni eaindem exp 'tn
sunl (li(T»;reritioe, cs.sent gên^Ta, quodest ralio esl oliam conlra eaindcm e.x
ideo ens in est ex fundamenlis .Vrisloielis 3. Mt-iiph.

impossibiio ; substanli.i
lext. commenl. 10. el 1. Mebph. cl lU. el
aequivocuni, ut dicitur de speciebus in
8, expressius lexl, commenl. ullimi, de
geriere, et difTerentiis, ex una parte, et
qiia eril sormo prolix or .stalim.
de diflerentiis opposita e.\ alia parle t-l
.\d oppositum. nrjjuil aurtorilale Por-
ideo concedit Avicenna quud Iria sunt
phyrii tantum quinque p ul patel
prirna entia in quolibet (jener-e, non ta-
ex prorossu suo, cum quo a» il ora-
meri tot Pr';ndicani('rjla, quia dua» coor- nes Logici, Doinle conclusiuau;:! aflir-
dinatiorics I)ifl"(;r'eritiarurn in omni Ge- mativ:im ponit, .sod rirca modum ponendi
nere, r-educunlur ad coordinationem sutlicieiitiam rnivcrsalium, trcs modoi di-
Specierum. cendi recitat.

Primus esl perie; si;îfieare subslan- ij.
E.\I'U.S1T1U tiam, el accidens, qiii sntls clnru.4 esl. Con-

Ira hunc modiim diipliri medio arguil.
10. Dk Piumo. Quid Universalf, quid nume- Prima r.ilio osleridit quod lalin divisio non
rus, qind tanturn, (juid quinarius, satis pa- esl per .se, nec priinn, .Secundn quod esl
tel : licel de numproeiquinarionmXU pos- insuftlciens, vel non peroppouh.
seril dici, qua' .Xrilliiuclico r-elinquonda Secundus modus dicendi esl. penes co-
suril. \.\ t/intutn iii pi-oposilo dcbel exporii ordiiiationcm pra'«llcnmentalom cju^^dem
raliorie pluivdilalis, et rion alietalis, quia Generis, ot aliorum nd nlia. (ionlra hunc
addilur ler-Tniiio riunienili. Priuia exfX)- modum arjûit quinque ralion bus, tres
nens esl Quinquc sunt ('nirrrsalia, Secun- tamen ullimas ponderal, ul palel in lit-
da, et non plura quinfpte. tera cum dicit, Priy.ter istas Ires r>r
Divisio (•oiiirnunis, riisi qiiod in secunda etc. Prim:i ralio ostenditquod ex Iuk- m • io
parle Iria tacil, srcimdiuii qiiod tres modos sf^quitur, (}iiod potius p«>ncs pr:r*Ucari de-
dicciKJi addiicil. Primos duos impugiiat, lx*ivl siifliciciilia oorum assiirnari. Seounda
lerlium leiicl. ratio idom coiitirmal. Tertia <>>fc>.,l t ,t.i.».|
()r*d() vero salis patet, prius onim dc en- tiinc difrer-enlia f)olius ab Ari
tilalc. iiilclli;,'il)ililale, scibililato, cl uni- poni irit'*r prtvdicala. quam a t
,
tale, at(|iic modo es-;eridi. el prirdicandi itiler rniversalia, quia non dir*»**!'» '^rdlna-
ipsiiis lnivei*salis, lialjeiidus or;il scrmo, tur, formaliler lainon, et qui . .»pnp-
qiuim dc ipsius in partes subj«vtivas di- dicnlur. Quarln niliooslondil quod indivi-
visioric, suniciciilia, numoroiiuc, ut [)alct duum luric csêl Tniv .

quo"! per se
cuilibct spcculaiiti. in goU' re ortlinabile. ei hoc ul al
11. I>K SKcr.srxt, ar^niil partcm nc.uMlivnm ab htc el wi//ir, ul dirliim o-il pnus : ei
qu.idruplici ralionc. Prim.i ratio oslcndil maxime vorum osl Itiquoiido do intentio»
priiiio coiilr;! priiiKim cxporioiilom. qiUHl nibus. Quinla nilio ! tunc «a-
noii siiiliiiiiii(pi(\ hiiM (pii:i lanliim qu'i senl soplom l'nivors;»u.i.
tiior, tuiii qiii;i l;iiitiim Iria, ox t'uii(l;imcii Torlius molus, quom *• jwjuU ij,
lis Arislolclis I. Topicoriim, c:ip. 'J. ubi .su fi;im oorum p«'r - i. sic :
qualuor prrvdicnln, srilicel Genus, n^/tni- (Juui ciiuio rmvors.ile ;

io plu-
tioncm, 1'roprium, cl Acddens, nssi^fnnl. ril>us. qun* est rntio I i-....^ m coin>
Socii;i(io coiilra scciiiid;im oxpononloin. os- munl. s|c' • >M,»... anlmnl ent »iii>«.tii»iia
teii lit (}uo 1 siirit pluri quiiKpio. S«H'und:i animaLT \ul i rtnr m.
ralio osl conlra sjvundam ox|M)nenlein, ex lur in qnid, nul in qvale - io.
158 SUPKH UNIVEKSALIA PORPIIVRII
aut prrrdical, partem essenlKX? sui subjecli, nale, et irrationale, quac accipiuntur ab
el maxime individui, aut tolum : si primo aliis rebus, vel realitatibus, a re, vel reali-
modo, sic esl genus ; si secundo modo, sic tate correspondente animali, et tunc non
est species. Si autem pryedicatur in qnale, e set status ad specialissima, contra Plato-
aut in quale substantiale, vel essentiale, et nem. De individuis esset scientia, et de-
sic est Differenlia ; aul in quale acciden- monstratio, et plura alia, contra principia
tale, et lioc dupliciter, aut scilicet conver- Philosophia^, et veritatem, sequerentur.
libiliter, et sic est Proprium ; aut non con- Quod autem genus non dicat totam quid- 15.
vertibiliter, et est Accidens per accidens, ditatem, saltem ex primaria institutione,
vel commune. vel significatione, ostendit, et idem infra

Quid autem sit prxdicari in quid, de- magis cap. de Genere, qusest. 3. et penul-
clarat Doctor notanter, dicens, quod est tima, ubi ista omnia tractantur proiixius.
prxdicare esseniiam per modum essentiae, Quid autem sit prccdicari ia quale, os- Prcedicari
id est, per modum subsistentis, et non de- tendit dicens, quod est prgedica?'e essentiam ^ûid.
nominantis. Sicul enim, Physice loquendo, subjecli vel supposiii, per modum denomi-
materia est tanq am basis, fundamentum 7iantis. Ubi distingiiit de denominatione
et receptaculum formarum, ita, Metaphy- essentiali, et accidentali : utrumque tamen
sice, vel Logice, Genus habet se tanquam formalis. Quod autem Differentia possit
fundamentum differenliarum, et recepta- prsedicari in quale, et quod sit qualitas,pa-
culum earum.etprincipium radicale quid- tet 5, Metaphysic. textus comm. 19.
ditativum Speciei et sicut totum physicum

: Prsedicari vero in quale accidentale sub-
est quoddam perfectum ex partibus, ita dividit ut prius, secundum quod duplex
Species, vel quiddilas specifica Metaphy- est accidens, proprium videlicet, et com-
sice. Et sicut forma substantialis est tan- mune : et adducit pro secundo testimo-
quam perfectio essentialis, el intrinseca nium Porphyrii cap. de Genere, ubi dicit,
ipsius compositi, ita differenlia speciei. /U accident 'a commiDiiter, et non propria
U. Vull igitur Doctor ,
quod 'prsedica- alicui, de quibus in locis suis videbitur.
ri in quid, sicut definitum,convenit prin- Exempla prsedictorum patent in his prae-
cipio maleriali, ut puta Generi, quod prae- dicationibus, Socrales est animal, Socrates
dicat essentiam per modum subsistentis,et est homo, Socrates est rationalis, Socrates
proprie parlem, appropriale tamen per est risihilis, Socratcs est albus. Vel potius
modum totiu^.Importat enim partem quid- exemplifica, accipiendo speciem pro sub-
ditalis, sed quia concretive, el in reclo jecto, pra3'erquam in secundo.
prsedicatur, ideo ex conseqaenli totim Concludit consequenter hanc divisionem \
quidditatem dat intelligere. Species vero esse sufficientem, et convenientem, el per
praedicat totam quidditatem individuorum, se : quia Generis in Species, per differen-
ut etiam primus modus dicendi asserit, tias essentiales. Et qualiter ordo determi-
quod probat Doclor, quia aliter in essentia nationis Porphyrii correspondet huic suffi-
individui aliquid prseter speciem, et in cientise, adjungit. Deinde objicit contra
specie inclusa,con'ineretur; et qua ratione dicta, sed remittit se ad solutionem primi
in unius, pari ratione et in alterius, et ita argumenti, ubi talis objectio evacuatur.
distinguerentur ab invicem essentialiter Dicit igitur ad primum principale quod IG
per talia : et sic possent definiri individua, aliter,* et penes alia, assignat Aristoteles
et species ut genera dividi. Verbi gratia, si numerum pnedicatorum, primo Topico-
in Socrate, et iu Platone, pra^ter naturam rum,et Porphyrius hic numerum Universa-
humanam includerentur A, et /?, igitur lium. Diversifical namque Aristoteles prae-
nalura Immana contraherelur ad unum per dicala penes has duas combinationes, qua-
yl,et.ad aliud per 2?: sicut animal per ratio- rum una non est subdivisio alterius, vide-
o( ivSTH» \ii 150
liret perios prfrdirarn essentiain, vel non ; .Seoiinda ratio, vel serunduH m<»«Îun «li-
convfrtiliililor, vfl non : ct supplo iilloram ccndi, est, quia Species non eHt y.
ul scis. Duo onim de numoro qualuor pra;- lum, .sed Inntiim siibjerlum inpr
dicalorum convortibililrT pr.rdicanliir, sci- F)iaIccti(M : qiiia Spcrir-s pst rommums tan
liccl f/e/hiitio, i'l projtriKm : alia duo non tuin singuinribu.H, el h(»c loquendo de *'> •
convcrtibiiitor. Ilcm, duo prj'dicant ('s.sen- cic sp4vialissiinn. Propfwitio vero I)i i
liam, scilicel ///•//««, et (Ji'/inilio : alia duo non est .singulnris, snltem cominuua»T.
noij, vidfliccl /)ro;//v//m, ct nrridena. Pro- qiiod probat auctoritalc Aristotelis l. Topi-
prium enim licct >it idcm css«Milialiti*r sub- corum, cnp. 9. Ibi dirit .sic : .Von oportrt
jcclo, non lamcn pra-dical csscnliam, quia autnn nmue problemn, nec nmnem jiositu>-
non cst dv cssjMitia, ncc tormalilcr ipsa nrm consulfrdre : sfd tfunnfio duhilabit ali-
cssenlia subjccti : Ikcc aulcm quinquc quis ratinnis indig*'ntium, el non jxenx
divcrsilicantur pcncs pr;cdicari in quid, cl sensusve, \nm qui duhilant ulrnm njtorteat
in qiitile absolutc, non iiabcndo n'sp«'ctum Deos rereri, et jmrentes honontre, vel non,
ad csscntiam, ncc convcrtibiliLitcin : et ita jjpn,r inditjent. Qui vero ulrum sil nis
palct ad primam partcm argumcnli. aibtt, vel non, est sensns. Srque enim qwi-
Dcinde oslcndil (luarc DiflVrcntia poni- rum jirnjnnqun est demnnslralin, neque
tur hic. ct ibi non expresse. Vocat enim vero quorum vnld ' longe. .\nm ha^ ijuidem
Arislotclcs ibi aliqua annexa pnwlicato- nim /inb'Vit dubilntinnem, illa vero magi.t.
ruiu, ui DilTcrcntia, el Species rcspcclu quoniam .êcun !um exercilativnm. Wrvc ibi.
(icncris. PLadcm crgo doctrina construcre, Similcm sentcntinm ibidcm, cap. 8. babet
ct dcstrucrc (icuus, cl DilTcrcnliam, docct rhilo>.ophus. Proplcr erijo iniuimnm com-
.\ristotcles I. Topicoruiu. .Vssij^nat aliain muniUlcm .Spcciei, videlur poliu.s in pro-
rationcm, (luare tbrt(» DilTcrculiam non po- posilionc Dialcclica del)ere subjici, quam
suil Aristotclcs pra'dic;iluin pcr .se unum, pncdicari.
quia dui)lcx csl DilTcrcnlia, ultima viddi- .Vd sccundiim principale respondct no- 18.
cct, cl iulcrmc(lia. ut infra palcbil. Ucdu- l;ibilitcr, glos.sanio illain proptxsilio?- »» ' Jicitmr
citur cr^'() ulliina ad dclinilioncm, cl intcr- laiiKj.sam, Qunt mo'lis dicilur unum '"•
mcdia ad Gcnus. l'>rum, elc. qiUMl .scilicol del»»l ; ...

flft
17. (Juanlum ad aliam parlcm argumcnti.dc quo;id rcspoiidcnliain signiticnlorum, nun
d"linilion(\ d(»elaral quarc liic non ponitur suppositorum. IIoo esl diclu, si unum op-
dcliuilio, ul rnivcr.salc : (juia vidclicelnon [)osilorum csl a><|uivocuin, el si_ ; aut
h;ibrl uuum modum pricdicandi horun^dc iliio. ;iut lri;i , etc. si^niticaln. ullerum ai-
quibus hic agilur : licct bcne illorum, de gnilicabit lol. ul ikiIcI tle aculu, el obluso :
quibus ibi. (Juia cnim includil (lcnus, cl s;ino, cl :rgro : el liot* si .sivuiidum nmnein
DiiTcreutiam, idco rationc unius convenit siifuiticalioncin opponuntur. .secus si ;,
sibi pricdicari in quiil cl nilioin» allcrius lamcn quo«l .si unum •

Noii oporlct
in (/nttie : idco rcm;uicl ijuttie tjuiil : non rum pra-dicatur dc mullis inferiur>
crj.j() I nivcrs;ilc. (Ju;irc ;nilcm spccics uou l:in(iuam tU' supptisili.s el univuct»; quo-i
pouilur ibi intcr pr;c<licata. assiû;il tlu;is Hltcriim de tot dicatur, u( pati»t de rr
ivilioiics, vcl diios modos diccndi. Prim;i, nali, el irralionali ; .sano etiam, el a»grvi,iu
una ;icc»»plionc sumpti.s albo »•• • •-» «i

(iui;i csl anncxum dctinilionis. imo umnia ; ;
pi';cdic;ita sunl ;iiiu('x;i dctiuilionis, ul ibi sic de nliis, ul infni carv d» ! '^,
dicfum esl qu.Ysl.iiIlim "> ' 'i'' ^

Ii;il)cl Ari lolclcs : vc|. ul priiis ' •
(cl li;ibcl .Vri lolclcs cxprcs.s4' ibidciu) h;i- salcaliud in
bcl rcdiici ;id Ocu.h, (iui:i conviuiiunl in aliudinnn

inolis pnc.licaiidi, dc (luibus ibi. cl con- gui (Ic ^ • forle .
.»
Hniuil hoc ex I. Topicorum. sigiii >cm oppduaulur. de quo tu: .>

160 SUPEH rNlVEKSALIA PORPIIYIUI
Ad terlium dicit. quod licel Individuum cies, et essent genera respectu aliarum
sit Species intenlionis secund;c, non tamen inferiorum, et ita processus in infinitum,
universalis. Et quod illa sit pra^dicatio et multa inconvenientia sequerentur.
modalis, Individuum esl Species, et quali- Breviter igitur vult haec responsio, quod
ter possibilis ul, modus, dictum est prius, ens non est Universale, quia sequivocum
quoest. 8. el alibi, Sumitur cnim indivi- sive sumatur indifferenter ad omnia ge-
duum ul quid commune, respectu hujus nera, sive prouno significatorum, quiaens
individui, et illius; et Species ut modus. praedicatur de differentiis, et speciebus, li-
19. Ad quarlum, negat ens esse Universale cet lequivoce : in uno tamen sensu forte
EnS,ltl Sic, , . rr •
1
curnonU quui oiquivocum : omne autem Universale adhuc univocum, et in alio, et alio, ad illa
nxversaie.
^jîyocum est. enim non est
In scquivocis et illa, ut statim tangam. Et confirmat hoc
praedicatio, neque contradiclio, neque con- auctoritate Avicennae, et patet littera. Tex-
sequentia, neque superioritas, saltem res- tus tamen communiterdi^correctus, etobs-
pectu sequivocorum. Sed replicat statim : curus, quem statim amplius declarabo in
Capiaiur ens pro uno signiftcalorum, ut tertio articulo.
puta pro substantia tantum : tunc videtur De tertio. Primo circa primum argu- 20.
esse Univcrsale, et nullum istorum quinque mentum, et solutionem ejus, licet possent
ut prius, ergo sextum. Kespondet, et vide- moveri plura dubia, sub uno tamen omnia
tur responsio aliena,quod adliuc est sequi- tangam, ne lectorem tsedio afficiam. Primo
vocum, secundum quod in Pryedicamento videtur quod illa propositio sit falsa, vide-
Substantiae sunt tres coordinationes, una licet quod praedicari sit proprium Univer-
videlicel Specierum in recla linea ; et duoe sali tum propter transcendentia, tum
:
Differentiarum coUateralium. Non videtur propter illimitata, tum propter singularia.

possibile aliquid univoce pniedicari de Item, ibi posset quaeri, quid sit praedica-
Speciebus, et Differentiis, nisi contraliere- tum, ut de eo loquitur Aristoteles in Topi-
tur ad illa, per aliquam unam difftTen- cis. Item, videtur quod illa propositio vul-
tiam, quse univoce picedicaretur de illis :
gat), scilicet Differentia ultima convertitur
sicut non prsedicatur animal de asino, el cum Specie, sil lalsa, quia a parte ad to-
homine, univoco, nisi quia contrahitur per tum, (loquendo de parte essentiali, vel
se ad liominem, per rationale, et ad asi- quidditativa,) non tenet consequentia, sed
num per irrationale. Et quia ratio anima- teneret, si converteretur. Differentia au-
lis, (ut puta substantia animata sensibilis) tem pars estSpeciei.
convenit utrique univoce, ita dico desubs- Item, videtur quod male reducitTopicus
tantia, respeclu omnium Specierum subs- Speciem ad Genus, cum e contra deberet
tantiae corporese, in quibus univoce inclu- fieri, propter perfectionem Speciei. Imper-
ditur hsec Differentia, videlicet corporeum, fectum autem ad perfectum, et non e con-
quoe subdividitur per alias Differentias tra habet reduci. Idem potest argui de dif-
constitutivas specierum inferiorum. Si sic, ferentia, et Genere propter eamdem cau-

inquam, prsedicaretur Substantia de cor- sam.
poreo, et incorporeo, et de aliis Differentiis Item, videtur quod Species possit esse 21.
inferioribus, oporteret quod contraheretur praedicatum propositionis dialecticae, ut pa-

ad illa per alias Differentias : et sic diffe- tet ex definitione praedicati propositionis
rentiaj esset Differentia, et Differentia divi- dialecticae, et problematis 1. Topic. Est
deretur, el contraheretur per Differentias enim prsedicatum dialeciicum, quol aptum
alias, et ilaDifferentise,qu?eerantcollatera- natum est prscdicari dc aliquo, in proposi-
les in recta linea, essent species, et sic diffe- tione dialectica, tormif.abiliper artem dia-
rentiae specierum essent species disparata^ lecticam, non reducibile, ad aliquid prius
et dislinctae, vel opposita^ contra suas spe- eo, secundum easdem considerationes. Ubi
OU.€STI<)\II 161
tnnpriintur trns conditionos. friinn quo'l sit do quo possunt ossocontr.-irirp rallon«».DIf-
ri.iliim pra-dirari, por quofl exclu'iunlur forunt aulorn pro[Ki.siiio <! a. et pro-
individua. Socunda quofl possit esse con- bloma : quia proposilio <;
.soquons cons(?quonti.T dialocticrc, p«T lo- solurn unarn partom conlradjil. ul,
curn dialocticurn pi-obabilo. Tortia quod putfuttif, aniinal grrssibil.' bip-s, sU defl-
non sit roduciljilo ad aliquod prius, por nitio hominis ? Problcma ver r ; iTil
quod o.xcludunlur aiuioxa [(r-odicatoruru, utr-arnquo partom contradiclionis ; ui pu-
d(! (juibus ihi. l'ro//osilio ,/ialrrlica esl in- tasnn, anirnal KroHsibilo bipes, sit d^flnitio
lerro<ialio prohahilis, aul omnihus, aul phi- hnninis, vel non ? Sunl lamon xqualia nu-
f rihus, aul mpi"nlihus ; et his vel omnihus, mero, quia orunis propositio fil proMema.
vel jj/urihus, vrl marime notis non ex- et e contni transsumplo mo<lo in'ernjgan-
Iranea I. Topicoruru cap. H, Prohlema i/ia- di. h;cc l. Topicorum.cap. .'J.
leclirum esl speculalio proceilens ad electio- Positio, ( do quaetiam IXxrlor facil men- Potitio
I nem, iêl /ugum, vel ail vrritntem, et scien- tionom in iitUTa) ut hic accipilur. esl opi-
tiam, aul ail i/jsum, aut a/minirulans, aut nio oxtranoa alicuju^ notrjrum s^rundum
^mhlema- alii/ui'l iiHiiil /lujusmo /i. <-;i[). codorn. I"l)i Philosoplii irii : ut qu(xi non conlingil con-
a tripli
ia. taii^'it Pliilosoplius Iros divisiones pr'ol)lo- Iradicere, vel addiscere, sicul dicet>at .\n-
inahiin. Prirua quod f|u;odaru suul, dc rjui- tisthones omnia movenlur, si-
; aul (juixl
bus noulro inodo opin;»niur; ol (iu;iMlarn cut dicebal Horaclilus aut quod omnia ;
do quibus pIur*os, id csl, vuI>,Mres conlni- siiit unum ons, sicutdic«'balM»dis.sus. Con-
ri;uilur s;ipionlil)Us, et s;ipioiitos pluribus; tra quos nori dob«>mus disputare, ul etian;
ot qu;i'(laui, do quibus .sapiontos <;ontr';i- priiiio do Physico auditu. toxt. commenl.
ri;iMlur s.ipicntibus, d pluros pluribus. 9. h;ibolur. Vol, positio est proposilio, do
Exoinpluiu priini, ut utrum muw/us sit qua ndioiioin h;ibonius conlrariam opinio-
a-lernus, vrl nonl \nl, utrum astra sint nibus ut quod non omno quod osl f;iclum
:
par/V/, jW /?;?/w;'/fl? Exoinpluin socundi.ut, vel ;i'tornuin, ut dicunl Sophislip. Omnii

ulrum Diulectia sit melior suloria artef autom positio ost pi\>bloma, .sod non e con-
Exompluin utrum quxlihct stella
tortii, ul, tra. Ihec 1. Topicoruin cap. 9. .Miler ta-
flxa, visihitis n nohis, sil mnjor lota terra? mon dofitiitur 1. Postor. loxl. «'nmtncnl 9.
Exonipluiu qu;irti, ul, uirum qui ii/ilas Ex doscriplionibus, inquam. ; lis,
Generis sll i/islincla formalit''r, e.r natura quas. pro notili;i horuin torminorum. ju-
rei, a qui^/i/itatr Differenti.r, vei a Sp-cie? vonibus insolilorum, ad ploimm inlro-
Exemi>luiu (]uinti,ut. ///;•«;/» rt/-5/W('/>//'/a duxi, vidolur quod Spe<'ii>s p^^-i^sjt poni
sit me/ior arle suloriaf pnrdicalum dialeclicum. «rontM l)ocU>-
•"''"'•
Socunda divisio osl, quod probloinatum
qu;cd;ini sunl pro[)l('r oU^cliouciu, ot t'u- .\d ista. suslinendocuncta dicla l»i>i*lnri«.
p;uii, ul iilium ro/u/jtas sil r/igen'/a, vel respondeo. .Vd primumdico, quoil/)r*>/<f»i-
nonf qu;i*d;iiu [)r()|)lt'r scii-c lauluiu. ul n, sicut pnrilintbilr vel / po-
ulrum )nuni/i(s sil .flernus, vel non^ (Jniv- lest dupliciler considerari. t m-
(I;nu voluiuus U(»ii proplor so, sod proplcr muiiilor.ul scillcet i^sl una .s<vu;i 1 1 ;au.»n«
;iliud scirc, scilicct ut [)cr ill;i ;ili;i cognos- Liocommums omni illi, quo«l ' •
cainus. lum pnrdic.in, vcl omni exlr

Tcrli;» divisio cs| (juo 1 |ir.'blcin;»luin tionis, |K'''i''' <>«»»i copul '") ^
iiciilroruiu <|ua'd lu li;d)cul rationos pro- lan\ siV' . r-ilr
l):ibilos :id uli';iiui|uc [);irt(MU : (|u;od;iiu do veunivocum.si

quibus nou h;iboiuus r;itioin's, proplcr eo- dons : el sic i>sl iii plus, «|u.im I
ruiu (liriicult:ilcin. ul, ulrum mundus sil p<«r coiis«>i|ucns non osil pi
wtcrnus .'
Problcmu voio noutrum a{)|)ollat modo c.tpilur spivialiler, ol pr
^tk-rfi
l.
Tuu. 1. li
162 SUPEK IJiMVEIlSALIA PORPIIYRII
licet pro secunda iiiLenlione, fundata su- Aristoteles ut experLus esL, non quod ita
per iiatura limilata, naLa pricdicari de sit in re, si differenLia ulLima cognoscere-
pluribus univoce, vel salLem quse m se est tur, ideo 7. Melaph. texL. comm. 35. dicit
univocum ;
proprium Ilniversa-
eL sic esL quod partes rationis sunl priores, aut om-
lis. El liceL vocaliler sonet acLum praedi-
nes aut quxdam. Ubi nota iy ^w«daw prop-
candi, debet Lamen intelligi, ut dicit ap- ler differenLiam uUimam.

titudinem : eL sic loquiLur Doctor. Vel ali- Ad quartum dico, quod illa reductio
ter, poLest distmgui de Universali tantum non esL ratione perfecLionis enLitalivae, sed
limitato, vel de Universali indifferenti ad modi proedicandi, qui primo convenit Ge-
transcendens, et limiLaLum, uL scis. PosseL neri, ut patet. Per idem ad aliud de diffe-
etiam distingui de proprio, quod et dici, rentia.
in proposito non accipitur quarto modo. Ad ultiraum dico, quod Doctor non a ;-
Posset etiam ponderari differentia inter serit Speciem non esse praedicatum, sed
diciei prsedicari Nam praedicari esl proprie tangit hoc, tanquam unum modum di-
passio dici, ut Doctor,quaestione pra3senti,in cendi. Vel aliter, sustinendo iUummodum
fine, habet ; et convenit, sLricte loquendo, dicendi, potest dici, quod definitio praedi-
hisquse continenLur in coordinalione prse- cati non sibi convenit, quantum ad ulti-
dicamenLali, quibus, et non aliis, appli- mam partem ejus est enim annexum Ge-
:
catur intentio universalis, uL hic accipitur. neris, ut dictum est prius. Quidam ta-
Quomodo Lunc Proprium, vel accidens prse- men tenent, super primum Topicorum,
dicanLur, considera, Tene viam, quam vo- tam Speciem, quam differentiam esse prse-
lueris, prima est secura, semper prsemit- dicatum, sed tene cum Doctore. Vel dicen-
tendo distmctionem de praedicari primo- dum,quod licet sit praedicaLum, non ta-
intentionaliter, et secundo-intenLionali- men distinctum modum praedicandi a Ge-

ter sumpto. nere habens, ut loquilur ibi Aristoteles :
24. Ad secundum palet ex dictis. Ad ter- ideo ne superfluus videretur, posuit tan-
tium dico, quod alia est convertibilitas tum quatuor, hic autem ponitur distinc-
definitioniscum definito alia propriae ;

tum, quia alium modum praedicandi ha-
passionis cum subjecto alia ultimae Dif- ;

bet, ut infra dicetur. Vide ad hoc, et ad so-
ferenLise cum Specie. Prima enim est ex lulionem quartiargumentihujus quaestio-

compleLa identitate LoLali, eL formali. Se- nis, distinct. 8 primi, qucest. 2. in fine so-
cunda ex idenliLaLe reali, eL necessaria in- lutionis, optime expositionem hujus, de

hserentia. TerLia vero ex ulLimaLa acLua- quatuor praedicatis.
liLate, et specifica forma. Non enim dicit Secundo dubitatur,circa illud dictum Doc- 25.
totam rei essentiam comprehensive, sed loris, in solutione secundi principalis *, Si * qasest.l2
bene ultimate, et completive. Esl namque secundum omnem significationem alterum num 8.
ultima differentia ultimoe formae, vel rea- alteri opponatur. Quia videtur quod om-
litatis, qua posita, necessario poniLur ha- nia opposita, secundum omnem significatio-
bens ipsam, eL hoc aliis requisiLis praesup- nemopponantur.Dico breviter,quod non in-
posiLis correspondens. Est igitur converLi- convenit aliqua, secundumaliqua significa-
biliLas ulLimi acLus compleLive danLis esse ta, opponi, licet non secundum alia. Exem-
respectu illius cujus est. El si objiciatur, plum patet 5. Metaph. ubi ponit signifi-
quod quselibet pars definitionis est in cata unius, et multitudinis, quae non op-
plus quam quod de-
definitum : dico ponuntur secundum omnia, ut patet ibi-
bet intelligi de partibus communiter de- dem. Vel si diceres quod ista non sunl op-
finientibus, cujusmodi non est differentia posita aequivoca, ut infra videbiLur. Pone
uUima quia ejus nolitiam minime habe-
,
exemplum in aliis, ut forte in aculo, eL
mus, nisi clrcumlocuLive. LoquiLur igitur obtuso, contingil, vel etiam in proposito,
de Iniversali, et sinûl.iri : cofLsidera \je- liva rontra Doctorem. Dicil igilur. nwA
ne. Adhuc etiara infpa cap. de DifTorfntia, ens esl CniverHile, el hor vn\*^\ Ty»r
quir-st. ullima, de rationali, et irrationa- a deflnitione : s*»d nullum
li. Palet exemplurn. I)e enle etiam roa- ergo .sexlum. Consequ^ntia patft cum ni t
li, el rationis posset exemplifirari. jore. Minor*»m proUil induclive, primo

26.
Tertio duliiUitur, circa solutionom fer- quo^l non esl Oerius, de quo inagis
Jtiili)'idu-
tii argumcnti: vidntur enim quo<l Indivi- allcimndo .\risiol»'lem, ubi supn.
um i/un- l
1'tpriv- duum non [)Ossit dici Spf»cios, nec ul qnid vertnndiira, quod .\r
iri po-
tesL ut ipe nec ut mofffts. Quod non ut qtnd, pMol. illam qun'slion*»m, ulruiu i»niu;i \n
eiet .
Quod non ut modnx, probo quia Indivi- ; sinl priin.i gorjfrum, id esl, Genera :.'••
duum scoundum Porphyrium |)r.idicatur neralissima, aut ultima ' "

do ln-
de uno solo ; s;iltom univ^K-e. .Kquivorura divirluis, id esl, species spt'. >-\
aut^^^m non est .Species, ut patol. El si dicas probando quod non sunl c
qu"d Inlclligitur illa descriplio Porphyrii genera. dirit quwl non prim , - l
pro fundaraonto, vol denominalo, non au- alia communiora eis, ut pul i .. .. i uniim
leni pro significato : i-ontra, socundum sunt prima prinripia. Ens aui-m .f nnnfn
d(K;trinam hujus, delinitiones Logicales non sunt Ot^nora, quia tunc <i
intolligiintur princip;iliter ex intonlioni- rum es.senl nihil, quod e<l ini i|p.
l)us, et pro intontionibus. Item. si indivi- Hanc autem consequentiam probat. quia
dum esl Species, ergo IJniversale, sicut pa- impossibile est species priedicari '
let de homine. Consoquens est falsum, quia quidditative, ut ibi loquilur) de sui.'* Dif-
pnndir.itur opposiluin de opposito. ferentiis, nec (lenus sine suis ^ us.
Potest dici, quod licot ibi definialur in- Differenlias autfin cujuslibet Gfneris ne-
tenlio individui, tnmen supponit prout cesse est esse ens, et unum : ex quo habe-
fund .menlo. quo;I lantum do uno .solo proB- tur quod ens pne licatur de I »
dicalur. Inlelloctus tamon abhor in«lividuo nerum per se,utdicit Docl(jr»:i nui-Ta. >.• i
et illo, abstrahil inlenlionem Indiviflui in fort»' hoc non sequitur, si adverlTtur. .Vri,'u-
communi, cui applicnlur intentio Speciei, menti onimAristolelis in illolorlio p -
ul modiis. El si objicias. quod ab ho<' So- quo paralogizant, ut hab»4 iste in j. . ..,
crale, et ab illo, non abstrahitur aliquod distind. 3. qua»st. \\ adproposilura o"' '••->
univocum : dico, quod polesl es.se major Tenet tmion isle, \A>m .-k n...r *• j ; . ..
uniUis in intenlionibus, quam in rebus, ut cari de aliquibus il . et si non de

infr.i magis. Vel possel dici, quod des- omnibus. Keferl namque ad hoc atiHsu-
criplio illa Porphyrii est inlolligonda de manlur ab ;ilia re. vel ab alii rr ^
.ui
individuo signato, non autrm deindividuo illa a qua sumilur rionus, de quo infni.
vago, hoc Uimen hal)et infra cip. do Subs- Ubi oliam haljotur. qii«>l <hmiu«« n>;i pra?-
tanlia(|u:i'st. 1. amplius investigari. dicalur per s«» de d :n A. Ta-
Adaliud quod Hniversnlc ul mo-
dico, pi«*oruni.
dus, et Individuum uf quid, non oppoinuj- Ens ergo non esl (; e«l Spe-
tur : si^cus proportionaliter acci[)iendo cies :quialun' non supr»-timm, nini supra
ulrumque, qnofi quid enim. quid, vel mo- Sp"ci»»m <tonus v^-
dus, modo ; et non modus, quid ; vel e rum est '! ^
contra adversatur. cie pr-v 1
Qii.irto dubil.Mtur, el (\si principaN' \\\ rentia, ii-
illa p*"'-
'
hac qurstiono, circa .solulioiKMu (iii.irli ar-
ui>i Biipra gumonti *

: sed ut singula diIig<Milius vido oMi \.. .«•:i
dcantur. rccitalio prinio arLrurmMUum. ImImIIS quH in'"''i-oni '-.i
deinde soluliuiieui, el ullimuadducam mo- .Vd hor arguii •

164 SUPER UNIVEUSALIA POHPIIYRII i
ponsio saLis clara esl, usqiie ad resporisio- scilicet Specierum subalternarum, essent
nem replica}, qiuc sic inripit, Dicilur quod Genera,ut sensibile respectu animalis,esset
adhuc xquivocum ad Iria. Impossibile
est Genus, non animalis, sed rationalis, et ir-
est enim aliquod unioocum jirxdicari per rationalis, quse in illo casu essent species
se primo modo de Speciebus el differentiis ejus. Esset ergo sensibile Genus sut)alter-
quinque, sed bene denonialive, denoniina- ternum disparatum contra animal. Vel dic
tione a priori, el necessario, vel de Diffe- tertio,quod differentiae, scilicel superiores,
renlia una, et alia opposila, nisi Differen- essent Genera respectu Specierum, id est,
tia superior de Differenliis inferioribus Differentiarum inferiorum, quarum sunt

oppositis prxdicaretur univoce, quod sci- differentiae, scilicet superiores. Vel dic
licet est inconveniens propter oa quae se- quarto, ut exponit Foxal. Duo tamen pri-
quuntur, videlicet quia tunc respeclu mi intellectus mihi satisfaciunt. II ic au-

ejus, scilicet Differenli;ie superioris, Diffe- tem dicit Doctor esse impossibilia. Nam
rentise specierum, id est, Differentise infe- ipse ostendit 7. Metaph. differentiam infe-
riores, essent Species in recta linea. riorem non includere formaliter, nec per
Nam si animal prsedicaretur univoce, et se superiorem, Lum quia tunc processus in
per se de rationali, et irrationali, sicut de infinitum in Differentiis Lum quia tunc Cur
; diffe-
rcnlia in-
homine, et asino ;
qua ergo ratione sensi- Differentia esseL Species, ut hic infertur, ferior non
includit
bile per se dieitur de liomine, pari ratione et tunc plura Genera prima quam decem ;
s uperiri-
et de rationali. Et tunc rationale essetSpe- tum quia esset in definitione nugatio. Qua- rem.
cies constitula exanimali, et A, vel saltem re ibi et quarLo Sententiarum, habet idem,
ex sensibili el yl. sicut liomo ex animali, distincLione 11. et infra tangetur aliquali-
et rationali, et hoc in linea recta, scilicet ter. autem MeLaphysicse ostendit,

TerLio
aliarum Specierum, vel ad modum illius quod Genus non prsedicatur per se de dif-
recta. Lineam enim Specierum quarum- ferenlia. Quare alia originalia sic habent :
cumque rectam appellamus. Vides ergo Impossibile est enim aliquod univocum
quod illa liltera, scilicet, Et tunc respectu prsedicari per se primo modo de Specie-
ejus, etc. potest habere duplicem intellec- bus el Differentiis, vel de Differentia una
tum, secundum quod ly ejus potest refer- et alia opposita, per Differentiam superio-
ri ad Genus constitutum, licet non ut Ge- rem, quse de Differentiis inferioribus op-
nus, per Differentiam superiorem, vel ad positis prsedicatur univoce quia tunc res-
ipsam Differentiam superiorem, quod ma- pectu Specierum, respectu quaruni sunt
gis videlur, et sequitur, Et per consequens Differentise, essent Species, quod est im-
Differentise respectu Specierum. Ubi ali- possibile, etc. Et expone ut prius. Vides
qui volunl loco Specierum debere scribi quam obscura, et ambigua sil haec littera,
I
Differentiarum (sed littera potest inlelligi prudens lector, ideoprolixitati parce. Gon-
ut jacet) Differcntise essent Genera, vel ut cludit ergo sequivocationem entis, etiam
I
aliis placet essent Species, quod magis ca- pro uno signifieaLorum, scilicet Substanlia
pit, licet utraque littera salvetur, tantum, et patet littera satis.
Vult dicere Doctor, quod si ex hypothesi Qui autem vellet postponere tantam dif-
29.
pracdicaretur differenlia superior univoce, ficultatem, et hanc responsionem ambi-
et per se, do inferiori, ut sensibile de ra- guam, qua3 videtur esse aliena, possetbre-
tionali, vel animal mediante sensibili, se- vitcr ad illam replicam respondere, sic :
cundum alium intellecLum ; tunc ratio- Gum enim dicilnr ,accipiatur ens in Genere
nale respectu hominis, cujus est Differen- univocum, transeaL, ergo
substantise ibi est
tia constitutiva, esset Species, scilicet dis- Universale, concedo sed nullum istorum
:
parata in recta linea, sicut asinus, vel leo. quinque, nego, quia ens in Genere Subs-
Vel secundum aliam litleram, differentise, tanliae, est idem quod Subslanlia. Sicul igi-
OUyESTlo XII 166
tur SubsUintia estOeniLs.itaeterwsicsunip- Ilem. quomfKJo valobit illa famoiRi dirl-

luui. Scd fiuia iJoclor (cuni non ol*jicial sio pniMlicationis, in afquivocani.univocam
c(jiilra ill.iiu resjionsionem) viiielur eum et denominalivam ?
sustinere; neo obstal quod incipil a di ilur iumh, cum ralio IJiiversali.s.Hcilirel/»;».
cuni sil uiiiiiia :
ideo melius cstsalvareip- dicnri de plurihua, convenial eiUi. qu;ir<»
satu, ul iiitra taciam, imo simpliciter est non dennilum 1
nutlior : el isla, qiiam nunc notavi, palilur lti>m, qualilc^r valel illa :u(*nlja re-
inslanlias, Lo^îco l(K|uendo. plica;, est unitsfutn, igitur l ii< ilr;sin-
•T^'- Nunc circa lioc ar^'umenliiiii, et .solutiw- Qxdare, igitur non univncum T
nom ejus occurrunt diriiiullates. Vidulur Item, vidclur quod l'niverwile in com-
oiiiin quod ens non pra-dicclur per .se de muni fM)ssil applicari, ut iiKKiu.H, alirui,
Difforoutii : (juia luiic l)itT(?renlia,' non es- dato quod suorum suppo.silorum nullum
sent siiuplicit(;r simplices, noc iirimo di- illi convenial : et it;i noii .se<|uilur posilo
vorsiL', imo Dilferontiai esset Difforon- quod ens sil rnivcrs.ilo,qu(icI essel ali(]u«xl
tia.
islorum quin<iuo : sicul oniin fund:imen-
Ilem, ali^jui Formalisla? lenent (jns esse luin ad fundamonla.ita videlur doiiomiiia-
Gonus, ot mo(l(js intrin.secos Differontias tivum ad denominitiva.
ejus, ul Honotus. Ilcm. ilbi ultiina ivspunsio videlur mi-
Item, (luomodo valot illa con.sequonlia, rabilis, imo ali^fui volunt quod iion sii de
(Iiia probal ens non (^ssc Speciein ? 'renent monlo Doctoris, ideo dicil, dicilur, el non
eniiu ploritjuo Doctores essentiam divinam (lico. Ens enim sumplum in Kfnere.vel pro
vel Deum, e.sse Speciem, non lamen alicu- gonoiêSubUanlia^ osl idom (luod ip.sa Sub-
Jus Genoris. tanti;i. Quomodo ergo concetlilur commu-
Ifom, niulli ponuiit Spociem piadicaLim niter. (|uod sub^tanli;i univoca sil, si ens
laiiluin : iino vidclurde iiionto liujus.infra. pro ipsa acceplum esl ioquivocum
qui toiiol risibilo osso Siiocicm : sod tiimon llom, qu;iro iM)lius Subslinlia (icnus uc-
susLinondo fundameiila ipsius. ut comiiiu- nor;dissimum,qu;im ens sic dictuin * Vide-
iiitor Scolisla) tonoiil, non ost alicujus (iolur crgo li;i'c rcî)onsio conlra omneni ra-
iioris Spocies, (ûia lunc proprii proprium lionoin.
iii iiiliiiiluin ; lunc oliain os.sot por se in Iloin, ar<,'umonto lertio anliMipposiium,
Pra;dicamonlo, lunc cliam forto distingue- qmrsl. :{. do (Jonero, infra. vidolur isle,
rolur rc.ilitor a subjocto. alIe;,'ando .Vrislololcin. vcllo qiio»! diffo-
Item, vidotur (juod sicul cns abslrahit a ivnlia sup(»rior includalur p«»r se in infe-
(Jualilalc, ot Substantia, sic a pr:i'dicari in riori.
nuiil, ct iii (/iialr. M.ilc igilur dicil, (ûod Itom, quonitNli) valonl illa*
pra'(lic;ilur in ^/<jV/ do (luolibol. do illis DilTeronliis su|H>riortbu4, ol tnfo-

Itom, islud est falsuin, socundum istum rioribus •*
alibi, iibioxcipil pluru, dcîuibus non prc- Itom. (|uomodo tri:i prim;i onlia in onini
dicatur in <juiif ipsum ons. (Jeiiore ?
Itcm, vidctur oxpros.sa conlr.idiclio in .\d isla re or. Ad p Sl.
diclis Imjus. liic, ot (lu.irto .Mcl.ipliysica',et dico, (puMl I.
/'•«1 tf%
iii I. ScMilciiti.irum, dislincl. :(. i>t H. el ali- omnilius Diil
bi .s;i'pc. ubi lciiol univocalionom onlis, ons iH»r se p:
Doo. cl cro;ilur;i\ subsljinliio, ol arcidonli. diclis .\ri- •
Ilom, vidc'ur (|uo(l illii e.vposilio hujus luriioiic: . .
vorbi /inritirnlKr, sil diminul;i. el alia rt*s. lalis pr

Ilom. (IuoiikhIo ()miii> prius univo(*um. lunc mm eril DifTonmi
cum divisum sit prius dividontibus r btiiie uicmUis inlrin.'«cu4. rl boc (>
.
160 fÛPER 1'NIVEK.SALIA POIiPIIYIUI
uiiivocalionem entis. Tenendoautem jrqui- Ad aliud, licet infra, in Anteprffidica- 32.
vocationem, potei-ii esse jnu^dicatio ejus- mentis, qua3st. 4. prolixe habetdiscutiilla

deni do so tbi-lc. Iloc auLoni allius investi- difficultassatisgTavis,pro nunc tamenbre-
gareperlinet ad MeLaphysicum,l)ilTorenlia3 viler dico, quod loquitur Doctor liic de
enim ultima> tanlum sunt simpliciter sim- aequivocatione, slricte, et logice loquendo,
plices. etnon modo physice, ut aliquibus videtur,
nns qui Ad aliud dico, quod proprie accipiendo quia sic eliam omnia Genera a^quivoca
notest (lici ^ ^,
Genus. Genus,
. ^
et Ditterentiam,
, ,
nec ens est Genus, sunt. Sicut ergo univocum est duplex, li-
nec modi intrinseci Differentia^, sed forte mitatum videlicet, et transcendens, ita per
metapliorice, ubi tamen pius est dissimili- oppositum et sequivocum. VocoauLem uni- Univocum
limitalum.
tudinis, quam similitudinis. Vel potest vocum limitatum, conceptum praBdicabi- quid.
disLingui de Genere, videliceL limilato, et lem de multis, secundum habitudinem i

transcendenti ; vel de Genere in Genere, et alicujus quinque Universalium, a Por-
Genere extra Genus. Vide Imnc in distin- phyrio assignatorum. Hoc quoque modo
ctione octava primi Anglici,et Reportatio- ens non est univocum, saltem non univoce
num, ubi disputat an Deus sit in Genere. praedicatur. Ideo dicil Porphyrius quod si
1
Nam ibi liabes quali ter ens possit, vel non quis oninia enlia vocet,sequivoce nuncupabit.
Univocum
possit dici Genus, et pondera verba Philo- Transcendens autem, seu Metaphysicum transcen-
univocum dico, conceptum ea natura rei, dens quid.
sophi 4. Topicorum ibidem.
Ad tertium dico,quod Doctor accipit hic natum prsedicari de omnibus, vel multis
complete, et proprie Speciem, quse non Generibus generalissimis vel de uno ge- ;
modo est praedicata, sed etiam subjecta. In neralissimo, vel reponibili in ipso, et de
I
divinis autem dicitur esse Species MeLaphy- aliquo,quod non continetur in Genere. Non
sico. An autem deLur Species subjecLa dis- obsLante igilur univocatione Metaphysicali
tincla contra pryedicatam, vel e contra,infra ipsius entis, Universale minime dicetur,
cap. de Specie, videbilur. Quod tangitur quia praicise conceptibus limitatis conve-
ibi de risibilitate, etiam infra, cap. dePro- nit, et reponibilibus in Prsedicamento,
prio, liabeL locum. Item, Universale includit imperfectiones
Ad quartum dico,quod prsedicari in qu d quasdam, videlicet divisibilitatem, el de-
et in qiiale, sicut qind,el quale,el quantum terminabilitatem , eL potentialitatem , et
vel Substantia, Quantitas, et Qualitas,sunt plurificabilitatem, uL habet iste in Repor-

transcendentia : et sic pra^dicari in quid tatis, distinct. 19. quaest. 5. et alibi ssepe,
convenit enti, et praedicari in qitale, passio- et alii ;

quse, uL aliquibus videtur, non
nibus entis. possunL convenire quod quiddita-
enti, eo
dXmd dico, quod illud est Universale

•'^^ tive includitur in Deo. Sed profecto ista non
Ens dc
quibus accommodatum. Prsedicatur enim ens in impediunt quia si bene videatur, omnia
:
prcedica-
lur in quid de quolibot, scilicet qucd est quiddi- ista enLi conveniunt,licet non naturse divi-
^'^' '
tas non simpliciter simplex, et in hoc ex- nse in t-e, velenti infinito, ut 5. distinct.
cluduntur passiones modi intrin- entis, et Primi, habet iste. Sed potissima ratio,quod
seci, et Differentiae ulLimte. An auLem ex- ens non est Universale, ut puta Genus, vel
cludatur Deus, alias erit sermo sed pro : Species, ad quse omnia alia reducuntur
nunc tene breviter quod non. An vero con- (ut supra dixi) est, quia non est divisibile
ceptus Dei sit simpliciter simplex, dubium nec contrahibile per realitates, nec consti-
esl, de quo alias. Aliter posset dici, et sin- lutum ex ipso, et suo contractivo, est com-
gulariter ad argumentum,quod illa Univer- positum, uL praecise tale, nec compositione
salis est universaliter vera,accipiendo quod- rerum, nec compositione realitatum. Vide
libet ut quid, licot non ut modum. Qusere hunc 1. Reportationum, distinct. 25.quaest.
hunc 4.Metaph.qusest.l. et considera bene. 2. et alibi.

.
Of'.*:sTio XII I«7
a-]. Et si (lir;j|ur, qiKHl quidiini seqiincps voca, Hicul opposiiio relalivacomniuhi(i*r.

Scoli poiMuil ens esso univocurii, nori nK-do Ad aliud dico qumj ralio L'niv<>naliH, sa-
Mel;if)liysiro, sod eliairi logice, el expressf» no inU'llr?cla, noii convonil enli. Illiid nam-
vid(!iilui'dic<M-e ipsuni esse L)niversjile;dic<j quo esl pra?(licabile <Jo pluribua, ut esl m-
quod non lepeiio lioc de nienlo Scoli, licel lio 1'niversaliM, quod esl pluritirabile per
in quajslionibiis libri dc Anirna, qua- sibi roalilales diversas in illa plura. Vol dir ut
.illribuunlur, aliqualiler re[M'rialur, ul in- prius dislinguondo de Universali, et siml-
fr-Ji, (iua'sl. I. .\nU'f)i*a'dicanK'nlorinn, lan- \\[t'V »Ip pnri/icari lir fflurihtis
gain. Sod ul ipsis salisraciaiii, dico, qiiod .\d aliud dico,qu(xJ univoc.iiio coinpioia,
accipiunl inuKuin ainpli,> univoculioncin ut c.iin doMnit .\risii)ioles, convenit U-rmi-
logi(;arn, (M rnivcrsaU», pro unilale vidoli- nis, ol naturisconirnunibus, ol »'u' |iN|uilur
col conccplibilis, sub aliqua inlcnliono se- Doctor.Torminus auloni sintf ularis n>iipeclu
cunda, sivosil limilala, sive Iransdendcns. pluriuin osl u(juivfM'us,lirol n-sp^sMu unian
AccipiunL cliarn Iniversalo pr-o coininuni, univ(jcus, .so<J wm proprie, quia iion habel
vcl Iranscciidonli, vcl e.xlra gonus. llic vero pi'opriarii ralionoin quiddilalivaiii : sed de
loquilur- D^jcloi- iiiiilando l'oif)hyriuin, cu- ho<^ alibi.
jus considcralio de rnlversali est, ul af)f)li- Ad aliud dico, qiKMl n<v accidenlia r««-
cabile osl liis, (}ua.' Arislololos, in libi"o lia, n«s; ralionis inh.onnU, vel caus.-inlur,
Pijrdicanionioruni , considcral . Narn ox vol fundanlur. nisi in siiis tnferiorihuM.
PiOdMnio suo hunc librurii, ul inlroduclio- Maxirno oiiini sufXTiora abslrahunl a con-
riurii in .\risloLolis (laLogorias ordinavil : corncnlia subjocli, ut prius dicluiii esi.
iila aulorn lantuiii suril lirnilaUi, et noii ld«H), .socundo ropicorum, dicil ArisUileles
Iranscondcnlia. (ûl vcllot dicore quod qu(Ml (fuid^fuid doiioriiinalur a (tcnore, de-
Doclor- lo(|uitur hic doa'(fuivocationo ontis, noiuinatur :ib ali(|ua siiaruin Sp«vioniin.
sccundurn viaiii coinrnuncin, socunduin Sicul orgo snbslantia' .sisniiKlif so halient

(fiiarii conniiunitcr hMfuiliir in his qiuoslio- ad gonorari.vol corrumpi, vol .subjici acci-
nibus, ubi ali(fua Mclaphysicalia,vol roalia, dentibus, saltorn coinmunibus : ita arci-
occurrunl : habcrct alilcr dicore : sed ut donlia cornrnuriia,id osl, univorsjilia.rujui*-
inlVa, iri AiiUif^r-jodicarnontis tangam,crodo modi esl rniversale, ad informare, vel
quod hxfuilur sirnplicilor secunduni pro- inhfLMoro : ne^ igilur siiuiliUidinem, ul
f)riarn opinionoin inproposilo. Nonoslergo infortur.
contradiclio in dictis Doctoris hic, ol in Ad aliud.quod coloris difticilius videlur
Molaf)liysica, vol 'rhooU)gia, (juia divorsi- sustinondo illain responsionem <»s»o tle
rnodc lo(fuiliir dt! univocalione. monlo IhK^loris, advorUMKliim prinio. quod

M. .\d aliud dico, (fiioil accif)il Doclor liic univocurii e.sse. el univooo i iri (ul
pr:rdicari f)i'of)ric, ut os suporioris do in- supra uli(|uantuliiin loligi) difTorunl.H hoc
toriori, iiilor (fii.c csl piioritas consiHfucn halwl islo iiifra, in .\iiloprt 'la,
lia' et natura', (fiUMl a(|uivocis non convo- quafsl. :{. el I. Senlonliarum diNt«iK-(. A. ei
uil. noc forlc Ir.insccndonlibus 8. Ad univocf eiiiin /' lihlur

Ad aliud dico (fiUMl noii oriinc (iivisuin iinilns vori-<,ol r.ilinnis, r!
ost priin (iit l(Mfuilur D(M'lor liic do f»riori- liniMilin quiddiUiliva pr' .
• i I .11 '.
' ';(i^
Uilc) suis dividcnlibus. Si^{\ f)i-:oci.so. duin ojus in subjivlo. .\d m»*. -
dicit uriurn coriccf)lMrii. cl tortt* non oiiino cotnm sufflciuni <luo prim • N.'.» V
talo. iniltondum, .sisMindum

.\d aliiid dico, (fuod nuiKfu.un osl pra*- inabibuH. ol aurU»nMn do »
dicalio in a'(fiiivocis vora. nisi accipion- lioni' -1. qufMl prima roruin i
do f)ra*dic.ilurii f^ro urio signiticatirurn ipsum esso. DilTerl aulrm «•?, •
lanluin. Dicilur Uiiuoii pr.odicalio !i»quiest. Nam ipsum o,h*c itoiuluui ost. At vcro J^J
168 SUPEK UNIVEHSAMA FOIUMIYIUI
qiiod est, accepta essendi Ibnna, esl alque quia illi quod est per se tale, et illi,quod
consislil. ]*rinuim ergo in unoquoque est esl per accidens lale, niliil est univocum,
sua enlilas, cui adveniunt CcEtera, sive sit saltem nomine tali, ut habet iste distinct.
in Genere, sive sit extra genus.Nihil eniin 29. Primi, et infra, in Pra^dicamentis.
subterfugit rationeni entis, sive sit quiddi- Et si objicias, quod estGenus igitur uni-
tas, sive pars quiddilatis, sive Substantia, vocum ; dico, quod est Genus, per se Spe-
sive accidens. cierum, per accidens vero Differcntiarum.
Tortio pncniitlenduni, quod Substautia Vel dici potest, quod SubsLantia illo modo
potest sumi dupliciter, ut infra, cap. de est univocum, respectu omniujn quae sunt
Substanlia. qua3st. 4.; uno modo utens per illius generis, vei coordinalionis ; non ta-
se, et sic est generalissimum. Alio modo men univoce prtedicatur; et sic loquitur
ut dicitur de principiis entis per se. Pa- Doctor liic. Accipil namque aequivocum, ut
tet lia3C distinctio 2. de Anima, lext. opponilur univoco univoce dicto, quod
comni. "2. prsecise Logicus appellat univocum ; non
Subslan- Quarto notandum, quod Substantia, ut auLem opponilur univoco lantum.
lin ut ilc
suis infc- est generalissimum, prsedicatur per se Et cum quseris, quare igitur magis con-
rioribus.el
di/}erenliis
tantummodo de liis, qua^ sunt in recta li- ceditur Substantia esse Genus, quam ens ?
prcedica- nea : de his vero quse sunl collateralia, Dico quod propterea, quia Differentite non
tur.
priedicatur per accidens, licet necessario. sunt proprie SubsLanLia, sed poLius subs-
Rationale namque ideo est Substantia (ac- lanLia3, sunL tamen vere enLia. Ens igiLur
cipiendo rationale pro formali) quia est absque disLincLione non potesL dici Genus,
idem ei, quod est substantia, ut puta lio- etsic inteiligendo responsionem, defendi-
mhii, et ita de aliis. Vide hunc, cap. de tur opLime DocLor. Ulterior vero inquisitio
Substantia, qu;est. 3. Verior est igitur pra3- horum infra, et in Metaphysica. Ad aliud
dicatio SubsLantia^, et cujuslibeL Pra^dica- dicam infra, ubi allegatur. Ad aliud, paLet
menti, de suis Differentiis in obliquo, ex dicLis.
priedicatione dicente, lioc est hujus, quam Ad ullimum dico, quod illa Iria entia
hoe est hoc. sunlipsa quiddiLas generalissimi, et quid-
36. Ex his ad argumentum dico, quod cp- ditafes, et realiLaLes, seu formaliLaLes dua-
time dicit Doctor, quod ens in Genere Sub- rum primarum differenLiarum, uL salLem
stantise esl sequivocum, id esL, uLindifferen- in ipsis includunLur.
ter se habet ad illa, quye sunt in recta li- EL si quaeras, quare nonseque prsedican-
nea, et collateralia. Ubi accipit Genus pro Lur quiddiLates primarum differenLiarum,
coordinatione pnEdicabili. Divisio enim et conLrahunLur ad DifferenLias inferiores ;
entis per totum, et pai tem, esL divisio sicut quidditas Generis ad Species, et de
a^quivoci in uequivocata, ethoc logice, quia Speciebus?
sic transcendit omnia Genera. Ens autem Respondeo, quia ha3c pars, et ex conse-
ut dicitur de his, quai sunt in recta linea, quenti, toLum harum, illae vero nec par-
est totum ; ut vero de coUateralibus, pars. tes,nec totum illarum.Quareigitur non tot
Alia ergo, et alia ratio cum unitate vocis. prima entia, quot differentise? respondeo,
Et cum dicitur quod tunc, cum sit idem illa prioritasinLelligiLur divisive, et consti-
ipsi Substanlise, sequitur aequivocatio in tutive, non auLem prsedicaLive.

Substantia Substantia, quod nuUus ponit; dico, quod Quinto dubiLaLur, circa solutionem prin- 37.
quomodo
lequivocum Substantia ut prius,est etiam sequivocum : cipalem quiBstionis ". VideLur enim primo *qusest.l2.
num. 3.
el hoc utest indifferens adomnia illa, qua3 quod prima ratio, contraprimum modum
sunLin coordinationepraedicabili. Si autem dicendi, non procedat quia licet Meta- :
accipiaturutestGenusGeneralissimum,po- physicus per se considereL relaLiones rea-

tesl dici, quod adhuc est sequivocum : les, distinguit Lamen 5. MeLaph. texl.
• ''r%
C>i;/E.STIu XII 160
rfymm. 20. modos rolalivonjui fH*n«'s fun- li<'.ii. si arcipianlur primo-intentiona-

damonl;i. iiUT,adhuc vidolur faUum, tum quia pani
llem, quomodo accipil C*?/»»/* cum dirii nou pnfdicalur ia i-eclo de lalo, 4. Topi-
quod onmia Uriiver.s.-tlia inveniunlur in corum. Tum quia pra?l<*r iialunm Mpeci-
Generc accidenlis? qjiomodo eliam acci- ticam Individuum iiioludil aliam realila-
dens ? el (fuomodo exse in f Videlur eliam lem posilivam, formaliU'r disiinrtim a
(odem modo quod divisio vocis signjlica- Specie, ul liaU»! i.sle 7. .Melaph. cl in 2.
live per sif/ni/ica)e subslanliaui , vel acci- S<Milonliarum dislinct. '.i. Videlur itrilur
dens, nulla esset. quiddilas sp^vifira csm' polentialis.partiali.H,
Ilem, videlur quod ipse mo<lus iion ac- el conlrahiliili.s. Kalio orf^n sua de divi-
cipil Subslantiam,uldislinûilurcoiilra alia .siono Speciei, et detinitione individui, vi-
(Jenera, aliler niiiil valerel. detur roncludere verum : aliter ab ipso
Ilem, qualiter vaiel const»qu«'ntia pri- solvenda esl alibi.
m;e ralionis contra secundum modum di- Item, ulrum respeclu ejusdem dicil Ge-
cendi 1 nus e.ss(» pai lem. et Sfx»ciein lotum ?
Item, quomodo adesse el ahesse, et etiam Item, r}ui»modo difTerenlia, cum sil in-
inesse onini, et soli elc. a-quivalet jirae- tenlio, piTedicalur in ûa/^ es.sentiale po-
dicari ? tius, quam alia rluo.
Item, quomodo Inrlividuum per se in lUin. quomodo proprium e^reditur a
Genere, cum relinquendum sit ab arle? principiis subjecti, rum rau.selur aclu col-
Item, quomodo suhjectum ordinalur ad lativo inU'lIectus.
accidens ? Ilem, vidrlur quod omnia ista quinque 39.
Item, quomodo f)nedicari in t/uid, rl in sint uniim Iniversale, quiaomniaacciden.H
quale, sunt primi modi prtedicandi, cum tbrmaliU'r.
divisio [)i'ima eiilis non sit f)er quid, et IU'm, virlftur quod sinl plura quinque.
qualc t quia pnerlicari in quid, ul esl inrliffen^ns
IU'm (el polest ponderari) quomodo pra*- ad (lenus, el ."spe<'it'm ; videtur ronsrituere
dicari in quid, cum sil iiUentio secuiula, el unam Sfxviem r-ommunem ad (ienus, el
[)i'r con.sequens rcspcclus rationis, l«'ne Speciem. Ko<Iem m«Mio f)ot(>Mt arjfui de
describitui? Virlelicet «juorl est pvaidicnre jtrwdicari in qunlc, ut est indifrenMis ad
ess 'nliaui j)er inodum cssentiu'? alia Iria, et ue prsedirari iu quaie accnien-
2n, llr'm, quare dirtereiitia ur)ii pradicat sic tair ul «'st inrlilTemis ad alia rjuo, et sic
essenliam, r-uiu sit de es.scnlia sicuKlenus, oclo. Kt qurtd lioc .si>quatur pn>lx\i|uia aut
vel nobilirtii iiiorlo, et rjiirjd arlrlilur t'X[)o- luec «livisir» rlalur in SfMvii^s s|N.iMali.'«si-
uin. :].
îlive*, idest,j>cr modum cjistcnlis, ct non mas, aul iii Sf>erit's suU-ilternas : si stvun-
denominantis : rjualiler hor- sil Vfrum de.se- do modo, habeo iiiUMitum : si priiiio moilr^.
cuiirla inleiitione, rjua' noii t»xislit, nisi iii er>;o >reiius>;enenilis,simumr' "rnuin
aliu.vel prjuci.see.sseobjeclivum j)arlicipat? taiilum numero dilTerunl. .siiuililfr artpii-
IU'iu, cum omiiis .secunda inientio sit lur tlt' .SfMTic sfwrialissini.i. t*t sub '
.
accideiis, tjuomr)rlo non |)ia'dic;ilur [)r'iuio- el de hilTciviilia uldiiia. cl ii t
- ^.i
rlum rlfnoiiiinantis ? miliUM- du arrirleiile •> '
Itr'ui, cum (ieiius. t'l .SjHrics sinl a-rjue rabili; etde proprio .Sji. . .
r(\s|)t;r-tus niliouis sicul ali:i lri;i.t|u;irt' ha'c et .sulKiIlerna'. Iiiu> dc n

|)()lius in quid [)r:i>rlir';inlur, rju;im ;di;i ? et lr;iii.sreiideiiliu:::
Ilem. rjuoiuodr) (ienus |)arleiii, .Speries Item, cum

vero lt)tum (»sse individui |)ra'rlical, arci- S[x>rie ; quan» fiolius • i (inu« modua
pieiulr) (Jeiius, el S[)eciem secundoinleii- pnrdicandi .Sfxvici. i|uaiu d< li.
liunaiiter. Ilem. secuiidum liojic si.:;i< ;• ;, .un. vt-

.
170 SUPER UNIVEUSALIA PORPHYRII
detur quod prius debuil. Porpliyrius de- Melaphoram, quia dividit ens contra subs-
terminare de Specie, quam de (ienere ; et tantiam, qmi! est Genus. Quod ibi langitur
prius de Ditferentia, quam de Genere, vel de vocibus significativis, patet in traclatu
si atlenditur penes prioritatem partium ad de modis significandi, prima responsio
totum, quare ergo non prius de Differen- placet.
tia, quam de Specie habuit sermonem? Ad tertium, concedo illum modum non
Plura alia, qua> occurrunt, relinquo lec- valere, ut arguit Doctor, sive accipiat sub-
tori. stantiam pro essentia, sive non.

40. Tenendo cum Doctore, respondeo ad Ad aliud dico, quod pro tanto valet, 41.
Divisio in- j Logici esi
, .
leniionum ista. Ad primum dico, quod illa divisio

, i •
1 1
•
quia Logicus non considerat ordinem eo- Iribuere

pritsupponit aliam, per diffe- rum, qua' sunt in linea prsedicamentali, rebus se-
mc/iT/'"' Aristotelis cundas in-
rentias essentiales, quam circumloquitur nisi pro quanlo altribuit eis, ut sic, inten- tenliones.
Aristoteles per illam. Et si fuissent no- tiones secundas, puta prsedicari, subjici,
mina imposita, et cognita, aliter divisis- Differenliam, Gefius, Speciem, elc. Secun-
set. Ilic autem nomina imposita sunt et dum ergo ea quse per se considerat, de-
cognita, ut patet. Procedit ergo argumen- bet sulficientiam, vel divisionem assi-
tum Doctoris de divisione per se, et pri- gnare, maxinie cum intentiones dividit, ut
ma, quam Logicus (cujus est proprie, et liic, etc.
stricle dividere) debet altendere, secus de Ad aliud dicetur infra, cap. de Proprio,
Philosopho reali. Vel posset negari simili- et Accidente. Ipse etiam Doctor ibi optime
tudo, eo quod illa divisio est transcenden- declarat.
tis per transcendentia, hic autem quseritur Ad aliud dictum est prius, distinguendo
de divisione Generis in Species, quae per de Individuo.

differentias essentiales debet dari. Ad aliud dico, quod nedum ordo dicit
Ad secundum dico, quod Genus ibi po- respectum unius ordinatorum, imo utrius-
test sumi, proprie pro denominato, et ac- que, ita igitur prioris ad posterius, sicut e
cidens, ut se habenl indifferenter ad no- contra, sed bene differenter, ut patet dis-
vem Genera, vel pro uno significatorum, currenti. Ita in proposito applica secundum
ita quod sit sensus, quod omnia Universa- diversam prioritatem, ct posterioritatem
lia puta Genus, Species, etc. inveniuntur substantise, vel generalius subjecti, et
in aliquo novem Praedicamentorum imo accidentis.
in quolibet. Nam in omni praedicamento Ad aliud posset negari forte quod prima
sunl Genera, Species et Differentias, et divisio entis non sit in quid et quale, acci-
propria passio; Accidens etiam per accipiendo, quid pro quidditate, et quale pro
Omnia dens, licet non respectu rerum illius Ge- modo. Vel potest dici aliter, quod in pro-
Universa-
lia inve neris. Sunt igitur illae quinque intentiones posito prsedicari in quid, et quale, accipiun-
niuntur in applicabiles rebus Prsedicamenti acciden- tur limitate, et non transcendenter, et ita
(renere ac- ^^
cidentis. talis, ut puta Qualitatis, vel quantitatis, non est simile de ente.
etc. Sicut respectus fundamenlo, vel acci- Pro alio argumento etpluribussequenti-
dens suo subjecto : et sic patet qualiter bus solvendis, nota primo, quod omnis
accipilur ibi esse in. Vel si volueris acci- descriptio Logicalis, per prsedicationem si-
pere Universalia pro denominatis, tunc gnatam data, habet verificari per prsedica-
accipe esse in, ut convenit toti respectu tionem exercitam in fundamentis, ut infra
partium, et econtra. palebit, et supra aliqualiter tactum est.
Posset aliter dici quod Genus accidentis Exemplum, cum dicitur, Genus est quod
ibi sumitur pro accidenti, ut est commune prsedicalur de pluribus, etc. verificatur
ad novem Genera : quod tamen non pro- sic, Homo est animal,Asinus est animal, et
prie, nec ut Genus esl, sed per quamdam sic de aliis. Supponunt enim praedicata, et
(u .i:.vno \ii 171
suhjont'1 proposilionum secuntlo-inUMilio- Ad aliud dico, quorl insecundi« inlentio- u.

ft
naliuni, ul oasronsider.il I.ogicus pr<j fun- nibu.H ixile^l alU'ndi duplex pnL-dmiUo.
danionlis, niuUindo acluni signaluiii, in exercila, videlicel, vel signata : el exercila
exorcilurn. .Socundo scionduin, quo<l cum adhuc est duph-x, aul videiicel de propriu
inlenliones socunda; <n'iginaliler, ot occa- Hupp<jsilo, aul (ie Kubjeclo, el ioquor coo-
sionalilor a proprioLile rei dopendeanl, ol crelive, el de prtfdicatione vera.

hoc goncralilor lem accipiondo, condilio- Prinio m<xJo commujiiler e»l prsdic;
nes, nio<los, alqiio proprielales reruni, pro e.ssenlialis, el vanatur hecundum quid, ei
,^ ^^ .
'^^•''" ''
quibus supponunl, ploruinqu»; ipsis allri- quale, .socundum oxij/onliam fundamfcnU>-
l)iiinius. l;ri<l<; infra, cap. d<! l)ilT<'i-enlia rum : el ita l(X|uilur IXiclor bic. Aliquando
qujiisl. f). dicil, islo, (juod I)irioi"<'nlia, se- tamen esl accidontalis, el hoc quia Uil»*^
cundo - inlenlionalilor suinpta, Iransurni- pnedicationes veri(i«-anlur in fundameiji;-.,

tur a DifTeronlia priinu-intonlionaliler dic- mutando actum. Pra^dicalio vero exercila
ta. Ex his patet quan; prmUcari in qiiiil est primo modo est e.>.ênlialis in inlen-
I prajdicare o.ssentiam per modum e.s.sentia', tionibus suo modo, ul in rebuit : sed
quia vel hoc verum csl, mutando praulica- prtLdicalio exercila secundo mudo esl
liononi signatani in oxercitam, vel utsup- accidenlali.s, el ita procedil argumen-
t poiiil \A-o lundamentis, vel ul sil)i attribui- tum. (:omparan<lo enim intenlionesad fun-
tur niodus, vel proprietas sui fun<hiiiionti. damonta, ut sunt m^KJi inloiligondieorum,
43. Ad aliud dico, quod non omne quod est accidenUiliter pitodicanturdeeis.el commu-
de e.s.sentia, mo<lum ossen-
pra^dicalur por niter in actu exeix*iU). Vel breviler dicen-
sentia», sed requirilur ultra hoc, quod sil dum, quod inlentionos possunt comp.iran
ut niateria, vol ut totuni. Nain sicul (l'hy- inler se, vel ad fundamonla. 1'rimo modo
.sice loqucndo, ul pi-ius ta<'tum est) maloria reperitur inler eas pnedicalio quiddilaliva,
est tanqu;ini basis, et t'un(hiniontum radi- vel ul concernunl fundamenla, vel ul abs-
cale lotius, forma vero, eLsi p<'rfoctior, non trahunt. .Secundo m(xio tantum accidenUi-
lamoii primum exislons,nec fundainonlum; lilor pra.'dicanlur, el sic sunl acci '
» iU» iiiolafiliysico Oenus .se habet ul matoria, .Sod de mulliplici accoplionehujus i. ......11-
A'on omne cl UitTorontia ut forma. lil vero acci|)iun- arcidcns infra, cap. de Accidonle, videbilur.
qwiil r»l
Ur e»sen • lur .secundo-intonlionalitor, eis suf)ponon- (^)uod onim e.Nt accidens unius, t»sl quid al-
liii prwdi-
cali prw- tibus f
ro fundanienlis, atlribuil intellec- torius. Kecurreiidum ost otiam ul prius .id
dirnlur lus nioduin |)ra*dicandi, ox pi*oprietaU's fundamoulorum.
i^ropriohile
fier mif
tluin rs- lun(K'inionlorum, ot non solum hoc veruni Ad aliud fîilel ex diclis.aul rationesup-
leiiliir.
ost in pra'dicamonto substantia', .st?d oliam positionis, aut attrit)ulionis. ul prius.
esl cujuslibolaccidonlis, otoliam insecun- Ad aliud di(*o, quod (Jenus. el Sp^vios.

dis intonlionibus, inler so i)i-a'<licamonla- accipiuntur ibi ul supponunt pro funda-
liler considoratis. (lonlra, si DitToronlia esl menti.s : vel si inlonlionnliter.dic ul priuA,
de (fuidditaU», igitur pra'dicatur in iiuid, ex socundo noUibili supru

vel per modum (juiddilalis, ol non in qua- Ad aliud quantum ad lilud. quud UiJi{fi( 4s.
le , vol por modum alilor (juod pni'di<'a

;
de pnedicationo parti.H de IaAo, inalebil lu-
lur, et modu ; ojus sunl incom|H)ssibilia. fra qu. 3. de (lonoro. (Ûiantum voix» ad
-
Uosponsioiiom (luaTo infra, cap. de DifTo- aliud de onlilalo imiividui. diru Ir •
ivnlia, qua'sl. «i. a<l tinom, el in Thoore- qu(Hl inlenlio lH.)cloris wl quo»l .>
matibu : hujus.ulti dicit quod o.ssontialo in primo-inU»nii"' '''" t-tn.i.f.. .t
plus so habol. (|uaiii dictum in i/ui<l. IVr lum e.sse in»i ,
foniialia .fui I tft.itivn ut fnniîn

praMlicla p dot ad illud, (juod lanijilurcon i
/1-
Ira oxposiliouom illam doscriplionis />;•.?•- linctiono • rt t-
dicari in quid. Nulluuii enim 1

, ,
172 SUPER IINIVEKSALJA PORPHYHII
includitur in individuo, nisi Species, et in- pter alias nonnullas rationes. Similiter di-
clusa in Specie. Nec dividitur Species per cendum est depraedicari in quale, ut est in-
differentias lorniales, nec divisione scien- differens ad essentiale, et accidentale : el
liiica, quia descendentibus a generalissi- similiterde praedicari in qiiale accidenlale
mis, etc. DividiLur tamen divisione niate- ut comuiune ad ultima duo, sed tunc essent
concedo quod per realitates po.siti-
riali, et nonnulte difficultates. Videtur enim quod
vas, quai sunl de ralione individuorum, Genus non possit dividi, nec ratio Generis,
non tanien proprie quidditativa; quia ta- per differcntias a^quivocas. Sed de hoc in-
leni rationera non habent, prseter rationem fra, ubi prius, cap. de Differentia. Esset
Speciei. DifTerentia namque individualis etiam Specialis difficultas de prsedicari in

materia dicitur, ut habet iste, in pluribus quale accidenlale, quia ponitur indefiniLio-
locis, licel aliquo modo habeat rationem ne proprii, ut infra. yEquivocum autem
fornipe. Katio igitur Docloris optima est, non definiL. Sed de hoc ibi dicetur.
ad probandum Speciem totam quidditatem Breviter pro nunc dico, quod accipitur 47.
individuorum praedicare. Sed de hoc ma- pro uno significato, ut paLet ex addito. Si-
gis in MeLaphysica, qusest. 13. septimi li- militer alia pars probabiliter potest sus-
bri subtilissime pro, et contra. Ideo no- tineri, et cum ostendiLur oppositum de Ge-
tanter dicit iste, in quarto, distinct. 1. nere generalissimo, et subalLerno, et ita
qu*st. 2. arlic. 1. quod Individui non est de aliis. Potest dici quod a^qualis differen-
definitio : quia si sic, tunc in ipsa ponere- tia, formaliter loquendo, est inter illa :
tur aliquid, quod non pertinet ad quodquid quia omnis differentia numeralis, ut talis,
erat esse. Ad intentiones etiam Speciei, et est sequalis. Differentia autem accidentis
Individui, potest applicare responsionem per materiam, cui applicatur, est numera-
ut supra. lis, quia materialis, et non formalis, igitur
Ad quod non, sed respectu
aliud dico, non specifica, ut infra, cap. de Genere, et
diversorum, quia Genus est pars Speciei :
alibi sa3pe, et in 2. distincL. 3. qusest. 4. Et
Species vero totum individuorum, licet ul- hoc inLelligo quantum ad differentiam dis-
timate in Individuo reperialur realitas cor- tinctorum, eL non distinguentium. Et si
respondens Generi. Distingue ergo secun- objicereLur, quiaplus distinguuntur Genus

dum mediate, et immediate. generalissimum, et subalLernum, quam
46. Ad aliud, patet ut prius, el similiter ad unum generalissimum ab alio, et loquor
sequens : verificantur enim tales proposi- semper de secundis intentionibus. Sed haec
tiones, ratione suppositionis, vel allributio- distinguunLur numero, ergo illa Specie.
nis, et ita universaliter in omnibus propo- PotesL negari assumptum pro majori, nisi
siLionibus localibus, est dicendum. ratione distinguentium. Exemplum, albe-
Ad aliud sequivocatur de accidenLe, uL do in homine, et asino, solum numeraliter
infra cap. de AccidenLe. vel recurrendum variatur, sicutalbedo in SocraLe et PlaLone.
esl ad illam distinctionem de quid, et mo- Major tamen disLinctio hominis, et asini,
dus. quam Socratis, et Platonis, sed dubium est

Ad aliud, quod tangit pulchram difficul- adhuc an generalissimum, et subaUernum
tatem, nego pluralitatem illam. Ad proba- sinL rationes, vel differentise formales, di-
tionem, potest probabiliter sustineri utra- videntes Genus in communi, vel tantum
que Dato enim quod hsec divisio sit in
via. materiales, uL masculus, et femina res-
Species subalternas, non sequitur quod in- pectu liominis. De hoc infra, cap. deGene-
fertur, quia praedicari in qaid est oequivo- re : sed specialiter pro prima via facit
cum, ut infr.i, cap. de Differentia, qu. 5. quod infra, in AnLepraedicamentis, tenet
iEquivocumveronulIamconstituitSpeciem quod generalissimum secundo-intentiona-
quia nec definit, sicut nec definitur; et pro- liter est subjecLum libri Prsedicamentorum
gL.iisTH) xiii 173
cl pcr ('onsrqucns eril Specie.s.quia sul>j<r- liliam ulriusquo. 1'orphyriuii aulem in

lum 'li;niorisLrationis,el f)crconsef|uons(ie- communitalibus mutal ordinem. quia priuit
fiiiil>iI(!,olc. (lic consequenLer Ix^ne ponde- com^Kiral (iciius ad dinren>ntiam. quam ad
rando. Speciem, proplercau.Ham diclam; cum jim
48. A<1 aliu'l (lico, quod lioc est rationf? lola- in prirno Iniclatu quiddilalivc cugnila suut.
Cur tpe-
'ieiprtrili lis quiflditilis, quain diril Spocics, qu.i? in- S(h1 dt> ordine istirum non eU maximum
caliir in
juiil ile in
rludit laiiquarn parlos fionus, ol DifToren- periculurn con.scionti:i'. I(ocolli.'e ex diclintiam l>nivorH.iIiurn,
tiaiii : *
'
•
ea
iion in
juulc. nom, ol lioc inconii)loxo. Dclinilio voro ad socundas inlcnlioned, ul sci;» uj;iX in-
qiiasi quoddam complcxum (vsl, ideo nul- dolis lector.
lum uiium moduin pnodicaiidi dicil. Et si
quioras, (|uaro potius in f/m'fl, quaiu in

Eleniin pahia /'rinciptum ett uniutcujiuque
ffrnrrationi^ qwmadmfjiiuin et palrr, rte.
quale pnodicalur Spocios; potost di<'i,(iu(jd
Cap. -J.
prx'dicalur 7M/V/tutalo iiicludons utruiiKiue,
vel quod doiiomiiiatio pleruiuque fit ab QU/ESTIU .\lll
igiiol)ili(jri.
Vei possotdici, quod licotSppcios inclu- An /ofnta stt f/fwrationis prinripium

dal f]ui<f, ct qufil", pnodicatur Umioii iii
quid, el non iii quali', quia respoctu intiivi- Ayerroet luper cap. deUeHert. Ok«m 0>-
mmhri. ibiilrm. Joaii. An(;., Bra«. r< H'>.irijo-«
duorum liabot so, ut materialo, el contra- tuprr hanr qwrit.
liibilo por dilTerontias individuah^s : id(iO
pnedicat ossontiam [)or luodum ossontiiu, Quod noiiutielur. «.ûiapulor esl prui- i.
clc. Hdoit i^Mlui' ad moduiii pnedicandi, cipiuiii per se : locus vero per accideD» :
considcraio (juiddilalom roi in so, vel in qnia non movet.

comparationo ad subjoctuin, el sicut isla Ileni, si sic : JLritur el tcmpu.9 eril
vera suiit do fuiidamoiitis, ila liabos diccre generalionis principiiiin, qiiia esl men-
conso(iuoiitor do iiitciitioiiibus. Sod qui te-
siini oxlrinseca, sicut ioru.s.
iiorotdoliiiilioiiom dicorolfrtiam ontitaloin,
.\(lo()p..siiiini esl Porpliyrius.
sicut dcliiiilum, adlmc haborol solvoro ul-
.\(1 (luiuslionom dicendum, »û(vi pro- t.
terioros inslaiitias circa dolinitionom, quare ^**^""*
posilio est vera, si attendalur sintijitudo
non liaborot aliqiiom uiium modum pr;odi-
quoad genus caus;\>, quia utruniqueeit
caiidi, siciit dolinitum, doquo alias.
in genero causa* eflicienlis, sic inlel-
Ad ullimum, patobil in s^vjuonlibus ra-
tio ordinis istoruiiKiuinrfuo. Sod pro nunc ligit forphyrius, ideo ilicit principium
dico, (|uod ordo alloiidiliir iii islis ratione quod a propriolule convejul iti.
modi prtedicandi, scd f)ra'suppoiiontis nio- Falsa estauteni siniililudo. si n)t<
dum e.ssondi. 1'rius orgo de (Jonor»». quam tur (|Uoad oninom mmlum caus.<r. num
doSpocio,(}uia,ul iiiatori t ojusest, ol majus paler est per 5»<» efliriens, l«x'u» vero tan- i.o«««
•nu
pravlicabilo : prius autom do DilYcronlia, ttiin per accidens. scilicet co:idjuvan««
proptor oasdcm causas, quam d(» Spocicdo-
ad generalionem. ot coi m. I)iflfe- . J/Û
lorminaro dobuil, soil mut:ivil ordiiiom.
rentia inoiubrorum islius ^
{)ro|)tor simililudiiioiii modi pnodican-

palel 2. riiysic cont.31. el 5. M<t.«ph.
di (loiicris, ct Sp(»cici, ot proplor cor-
conl. 3.
rcbilioiKMii, raliono cujus unum per
.\(largumenta. .\d primum patet. Ad
alloruni dcHniltilo ost, ol co>jnoscibilo
tempuH non «•
au- .Hocunduni dico, (juod j
sccuiidum ijjsum in lillcra. DilToronlia
palcbil. dicit rosfKH'lum ad se coadjuval ad g- in. nec sal-

toin, ut inlra
Geausj, ol Spocioiu : idoo pni'sup|M>nil no- \hI geaeruluni. s« d m i^-is e«l

174 SVVVAi INIVERSALIA POHPHYKII
ut ostenditur 4. aggregata ex utroque, et hoc vel includen-

corruptionis per se,
do qualitates activas, et passivas, et coeles-
Physic. cont.l 17
tem influentiam, ut eum accipit Doctor, et
Porphyrius in propo-îto. Vel illis exclusis

EXPOSITIO ^^pc^ divt^
dividitur etiam mulLis divisionibus, ut
sw.
Poslquam expedivit se Doctor circa dif- puta in naturalem, et violentam; in perse,
4.
cultates communes toti Logiciê, quoad tres et per accidens; in qui, et quo; incommu-
primas qusestiones, et omnibus quinque nem, et propriam; in adsequatam, vel non;
in circumscriptivam, definitivam, et per
Universalibus, et ipsi Universali in cora-
muni quoad aliasnovem, nunc descendil naturalem et sic de aliis, quorum prose-
ad principale, tangendo difficultates spe- culio, et declaratio, perlinet ad Philoso- \

phiam naturalem, et Theologiam. Quid sit
ciales, circa quodlibel quinque Universa-
lium, inchoando a Genere. Et quia assi- generatio patet 5. Physicorum text. comm.
gnando tres significationes Generis dicit 4. et sequentibus. Quid principiumTpa.iel5.
Porpliyrius, in secunda significatione, quod Metaphysic. in principio, et quoties acci-
locus, vel patria est principium generatio- piuntur, ibidem habes. Quid vero pater
nis, quemadmodum et pater, ideo Doctor satis notum est cuique.
breviter, et faciliter movet unam quaestio- Quemadmodum quoque est ratio simili-
nem, quae potius dubium litterale, quam tudinis. Plures alii sunt modi accipiendi
qusestio ordinaria dici debet circa verita- locum, qui non sunt ad propositum hic.
tem hujus propositionis, et numerando Ordo patet. Divisio communis est.
eam interqusestiones, est decima principa- De Seciindo, arguit negativam duabus 6.
lis.
rationibus. Prima procedit ex dissimilitu-
De Primo, locus est lUtimum corporis con- dine principii per se, et per accidens, de
tinentis immobile primum 4. Physicorum, quibus 2. Physicorum, et 5. MeL^jphysicae.
text. comm. 41. otintelligitur de loco ma- Secunda ^proceditasimili destructive. Ubi Menmra
multiplex.
terialiter sumpto. adverLendum,quod mensura alia inLrinseca,
Ubi advertendum, quod locus potestacci- aliaextrinsecaret loquor modo demensura
Varia /o- ^ .. . ,
ciacceptio. pi, vel pro corpore

, ^
locante, ut aer est io- quantitativa continuorum. Intrinseca vero
cus aquse, vel pro surperficie ultima illius secundum unam dimensionem, ut linea;
corporis, ut hic definitur, vel pro respectu secundum duas, ut superficies; secundum
extrinsecus adveniente, per motum acqui- tres, ut corpus. Extrinseca vero alia pro-
sibili, qui «ft?'activum est. Nam ubi, ut est pria, alia communis. Vel sic, alia perma-
generalissimum, est commune ad ubi acti- nentium, alia successivorum. Prima, ut
vum, et passivum, licet Auctor sex Princi- locus; secunda, ut tempus; de quibus in-
piorum tantum icbi passivum describat, fra, cap. de Quantitate, et alibi plenius. Ad
qiiod nomen generis famose retinet. Et hoc oppositum est auctoritas.
plerumque accidit, quando Speciebus de- Deindo conclusionem responsivam indif-
sunt propria nomina, etpotest sic describi, ferentem, secundum unam distinctionem
Ubi acii- locus,\di e&iVihi. diQ\.\yMm.,estcircumscriptio, ponit. Distinctio est ista, quod illa proposi-
vum qutd. tio similitudinaria, de qua quaeritur, po-
..g^^gg^ activa, corporis conlineiitis, cir-
cumscriptionem , scilicet passivam, corpo- test dupliciter considerari, aut ut similitu-
ris contenti efficiens. Vel illa definilio do refertur ad genus causae ; aut ut refer-
quarti Physicorum de ipso loco, pro formatur ad modum causandi. Primo modo pars i
li ma-
est intelligenda per praedicationem affirmativa est vera, secundo modo nega-
terialem fundamenti, de respectu, ut com- tiva. Notanter ibi dicit, quod appropriate
muniter respectus definiuntur. efficiens dicitur principium, quia proprie
5. Potest etiam ulterius locus accipi pro quaelibet causa est principium. 5. Meta-
» .
QU /KSTIO XI II 175
physicu'. qmxl locus perlinenl ad ge-

Et [)K TsBTto. Circa solution«m qusstio-
nus causic efticienli.s, ad quod perlimil pa- nis dubiLitur. Vi(lelur enim quofl male
ter, respectu generationis, ostendit : quia diât (ieniu ransie, quia lunc Deuj». vel ali-
con.servan; genitum, est quo^Jdani eflicerf», quid diflum de I)eo, t»«el in Genere. Item.
Loriii ije-
locus autcni con.servat locatuni. Item.coad- quwl esl per se tale. el per acadea*», n :.
'n./(<'/ juvat ad generationem rei primordialem, possel esse Spwics ejus^Jem «ieuerii, cum
ntem. Jsta patent experimcntaliler. .Nam videmus de ipsis dicalur rrquivocc* (ale : ned paler
communiter res mrlius conservari in loco el I0CU.H Hunl hujusmudi, igilur, elc. Item,
gonerationis, quam alibi : licel oppositum quo<l paler non Rit cau.sa tllii. vel geniU,
contingat per accidcns, ul palet de chole- videlur, quia reiatio cauitae, e( cau«ali, ar-
ricis genitis in locis calidis et siccis, qui guil distinctionem non modo realem, sed
diulius, el melius con.servantur in locis in esse el natura, ut tertia dislinclione
humidis, et ita de aliis. primi, qurest. 7, et 25. secundi habel i"'-
Videmus eliam quod locus coadjuval au Pater autem non di.slinguilur nalura a tilio
gencralionem, quia multa in quibusdam quia patcr est, qui de sui su' '
'a pro-
climalibus, et regionibus generantur, qua? du.xit sibi similcm in natura m •:!!•.
minim»' in aliis po.ssunl generari. Imo si vel saltem .sen.siliva. P.itemitas v. ... .^. : t
in illas deferantur, penitus corrumpunlur, biludo pifxlucenlis naturaliter similis p.-u
ul palct dc omnibus vcnenosis animalibus, ducto in natiira lali. Et per op|iu3itum fl-
qua' nullo modo in Scolia majori, qux' Hi- lius. et tiliatio de.scribi p^^sunl.
bernia communitw nominatur, vivere pos- Kem, quod locus nullo modo .sil causa
sunl, sed illico, dum terram illam allin- efticicns, arguitur, quia .sic aul locus pro
gunl, moriuntur. Falel etiam de Iconibus, formali. aul pro .subslrato, aul pro aggre-
qui etsi in aliis climalibus generantur.non gato. Non primo mo<lo, quia respeclus nul-
tamcn ila perfecli, ut in secundo, et terlio. lam activitalcm hal>et, neilum realem, sed
Simililer de fructibus, el herbis patet, ut nec spiritualem, vel intellectualem. secun-
quilibcl cxpcrilur. (Juod autcm locus et dum aliquos. Nec secundo modo, quia sic
palcr, alio et alio modo causant, ostendit. est quanlilas.qux sive poiulur absolutum.
quia islc p<'r se, et ille per accidens, ul sivc respectivum. non esl d-
prius, in argumcnlo ante opposilum : sed vorum, ut infra cap. de Quanu.ai!', ui ji;d;
pcr se, et pcr accidens gcncrarc, cst alio sa^pe sccundiim islum, et communiler .so-
el alio modo generarc, vel efticere. Patet cundum omnes. Si vero pro .-•-•-'
2. Pljysicorum. text. coinm. 3:{. cl 5. Meta- idem .scquitur, quia si nulla p.i.
phys. t«'xl. comm. 3. et alibi Sc'i'p<». activa, iKi' lotum. Ibi etiam non \ ..
Denide solvil argumenta. Primuin cx tcrtia cnlitas communi(i>r. Iicm. a.

jam dictis, conccdciido dissimililudincm principium magjs convenit e: .
qiKiafl modiim. Ad secundum ncgal simi- aliis causis, cuui quo(ies causa. (odes p: .:t
litiidinrm, qiiia lcmpus nec coadjiival ad cipiiim .'> Mfi.iph. (ex(. romm. 1. Kom.
gcncr.ilioncm, ihh' cnnscrval genitum : .s(»d vidclur quotl paler nou si( pa
geniti.quia sine ipso gi'ni(um p -^- pro
poliiis csl c;iu.s.i corruplionis, ut jâtcl •
1. Physirorum, lcx. coinm. 1 17. Tbi dici( duci a causa superion, y '.
enim po
IMiilosophus. (jikmI temims Uibfforil, et se- les( prima c lusa cum secun.ia. per ae po-
iirsritnt omma suh t^^m/mrc, nhtivi scuntur lesl. Pos-Het e(iain con(ni aliam partetn de
prnpter lem/ms. Sed iinntlnfiril, nrqw HO- 0«' iliLile c.T«v(iViUU.H U>-1 argut ;
viim ftirtitm rst, iirifite hmnm. Cnrrii/>lioni$ seu oiiiuto pro nunc.
' ' .. i.
'"'"/ '•""" rnii.id /x-r sr tempus rsl \uinerus Sust
^li:iltU4> If'
'. n^- rnim mntiis rsl, molus nutein distinr focit ibi
itionis.
tjnod csl, elc. quooinnecouuuutiv V '•-.» • .••^<-w^-)>* ii...>t.
176 SUPER UiMVEKSALIA POUPllYRII
Ad aliiul, quod causa per se, et per acci- argumento quod locus est causa per acci-
*
num.
deiis, Hoii dicuiilur specios caussR efficien- dens, quia non movet. Videtur igitur quod
lis sod modi, quinlo Melaphysicoe, eL se- omnis per se causa in causando movet :
cundo Physicoruni, ubi supra, igitur Deus est causa per motum. Simili-
Ad aliud, quod caiisa 'u\ proposito sumi- ter argui poLest de intellectu, respecLu in-
tur ut se extendil ad producens. Vocat au- tellectionis, et sic de aliis. Item, accipien-
tem iste in aliquibus locis,et similiter alii, do locum ut prius, videtur quod moveat,
illud quod est generans, vel producens, cum virtutem activam, per Pliysicum con-
vel originans, vel puUuIans, causans etiam tactum, respecLu locati, habeat : patet in
effective, ut infra, cap. de Proprio, forte pluribus experimentis.
dicetur. Vel dic, quod Doctor, ubi supra Dico breviter ad priraum, quod loquitur
allegatur, loquitur de distinctione in na- Doctor de agente Physico corporali, agen-
tura secunduni numeruni, non speciem.
te per molum, unde non sequitur instan-
Ad aliud, quod locus pro substrato non tia de intellectu, nec de Deo. Vel, liceL
immediato, sed pro corpore locante, inclu- Deus non immediaLe agaL per moLum, me-
dent.e inflaentiam coelestem,et tales quali-
diate tamen sic,
tates, el complexiones, est causa efficiens.
Ad aliud, forte Doctor non negaret lo-
Et si quoeras, qua ratione influentise cse-
cum, sic sumptum, agere per moLum, sed
lestis uims locus est convenientior ad ali-
illam parLiculam addidiL propLer definitio-
quorum generationem, quam alius, ut dic-
nem loci 4. Physicorum, ubi prius in qua
tum est supra, cum lota terra sit ut punc- ponitur immobilitas. Vel aliter, quod si
tus respeclu coeli, et sil minoris quantita-
movet non ita principaliLer, el per se prop-
tis (ut Astrologi volunt) fere quoliljet cor-
Ler geniLum, sicuL paLer.
pore caelesti ; dico, quod liic oportet recur-
secundum
Tertio, posset dubilari circa 11,
rere ad diversitatem aspectuum, et figuras
argumentum, et solutionem ejus,quomodo
constellationum, et dispositionem recepti-
tempus esL causa corruptionis, et quare
bilitatis, quod non oportet hic declarare,
non similiLer generaLionis, quare neque
quia transcendit propositum.
didiciL, neque novum facLum in Lempore,
10. Ad aliud, non dicit DocLor quod magis
neque bonum, Sed quia plura hic tangen-
convenit principium uni, quam alii, pro-
da essent, quae Logico, et maxime juveni-
prie loquendo, sed bene appropriate, Causa
bus extranea sunt, ideo in Philosophia
enim, elemenluin,Qiprincipium, sunt Sy-
videanLur,eL ad mere Logica accedamus.
nonyma, ut habet Commentator 1. Physic.
comm. 1. Appropriate tamen causa con-
venit ipsi fini elemenlum vero materise,
; Tripliciler cum Genus dicalur : de leriio apud
et formae ; eiprincipium efficienti. Sed cau- Philosnphos sermo est quod eliam describen-
.sam hujus profundius investigare pertinet les a^signaverunf, dicent.es Genus esse, quod
ad Philosophiam realem. de pluribus diflFerpntibus specie in eo quod

quid sit prsedicatur, eic. Cap. eodem.
Ad ultimum, quod non inconvenit ali-
quid esse per se causam extrinsecam ali-
cujus, sine quo ipsum possitesse, secus de

QU-^STIO XIV
intrinsecis est dicendum. Vel, quod natu-
raliter loquendo, intelligi debet illa per-
seitas, vel quod respective, uL milium ma-
Quid sit definitum in defmitione
gnum. Vel quod in per se causis, sicut in Generis
dependenlia causali, ab eis datur simplici-
ter, el secundum quid Lale, uL paLeL. D. Thom. de Enlc el Esscniia cap 4. et 7. Mclaph.
Lect. 1. Cajet, ihidem. Aurax. lib. 3. Metaph.
Secundo dubiLatur, quare diciL in primo qua'st 3. arl. 2. Joan. Ang. et Bras super hanc
;
on/ESTiM XIV 177
qwvtt. S')tiis cap. de genere. Sinchez lih. 3. scihile ; aul erjfo illud estre«;<»l sic a
qufPtt^. Tolftt q}i'e*t. 1. de flenere. .Tav«Ilu* in
Lof/ira Tract. cap. 2. Cfjm|>liit. ditp.
'». f/wett. .">. primo consideratoilicerelur I./ijîcu» ar-
.Morii»<;ro dinp
',1. f'nica de (Irnern '/wrsl. l. lin-
tife.x realis : aut intentio, qu«>I est pro-
driffue/. f/wPit i» de tienn-f url 1- Masiiu rap.
de (ienere tecl. 1. 9. 3. positum.
.\il «jurpstionem dlcitur, «ju<k1 re« sub
I.
Circa hanc dcfinilioiiciii, Gnnits est intcntione definilur, r|uia sic rcs a Lo-
4ri/umen
% jirinci qund prcpjlicfthir de plurihus, otc. gico consideratur. Kt sic palet ad argu-
alia.
Qnn'riliir priiiio, ({iiid liir «leHnialiir. mcnta pro utraque parle.
aii intenlio, aii n;s? Qiio«J non intenlio Contra hoc. quod hlcdennitur.univoce
vidcliir ; (jijia iiit«Mitio ciiin sit accidens, conv«'nit rehus omnium ^'enerum, ut
iioii j)ra} licatiir in (juid quod
«lore; aniinnli, lolmi, IhjurfB, etc. quia se-
aiitriii hic delinitur, pnedicatur inquid cundiiin idt-iii nDinen, ct dclinitioiiem
de re. eamdem : sed iinjtnssihile est ali(|uaiu
Itein.intenlio non pnr-diciitiir m7J^/'/, rtMiiqualemcumque suh intenti«ine con-

iiisi «1«; ha«" intentione, et illa, 'jiia' tan- v«'nire univo«;e rehusomnium Generuin:
tiim dilTerunt inaterialiter,et numerali- ergo. Prohatio minoris : res cnim non
ter ; DilTerentia autein .spocilica est for- potest cominuniori nomine signilicuri,
nialis; «juod aut«'in hlc delinitiir, pr.T'di- qiiani jêr hoc nom<Mi etis : si erô res
«',atiir ile jdurihu.s ilinereiilihii.s .Specie aliijua suh inttMitione, omnibus esset
in ({iiid . Assuinjdiini palet, cjuia inten- univoca, ens suh inlentionc Generis pos-
tio Gciwris iii aniiii;ili, rl rolore, iion set esse univocum illis : el ita lantiim
dinVruiil, iiisi jêr illu«l. nii apjjlicatur uniiin esset Genus rerum omnium.
intenti«) accidentalit«'r. Dicitur, «ju«)d res illa qu;i» hlc delini-
Iteni, si iiic dclinialur inleiilio (iene- tur, iiDii est univoca : sed tantum habet
ris.pari rationi' intentio .Speciei postea propnrtionis unitatem : mijilus tainen
ergo cuin isla' intfntiones sint disj)a- suh qu«) delinitur est univocus diveraiB
ratiu, et «lisparaluin non j^nedicatur «ie Generihus.
disparalo, seijuitur (jiiod Genus non Contra, si rcssub intentione definitur.
priodicatur de Specie, ut liic locjuitur tunc resjXM' accidensiletinilur : quia per
Porphyrius, cujus opposiluin «licit ri>r- hoc, i|uod intentio sibi accidit : sed
pliyr. cap. de Specie. omne per accidens reducitur ad aliquod
Ileni, Porj)hyriu8 exponrndo diflini- |)«'r .se, a quo iliud dicilur per uc - '
ns :
tioiK'111. cxeinplilicat di» aniinali, ct ho- cum ergo res non lialical niî au mic-n-
niiiit' ; i'rfro de illis inli.Midil dflinitionein tion«' ijuod hic deliniatur. sei]uitur quod
darc, aliler cxiMnpluin non e.s.set ad i>ro- intcnlio (>er se hlc delinitur.
j)i)situin. Itcm.si re.s per uccidens dednitur.quia
2. .Vd ojipositiiin : l.ni^ncii^ tanUiin «lebet iit suh intcntione, qu:e sibi .iccidit, ergo
ilcliniro quod j)<'r sc consi^lcrat : illiid non «ielinitur ; qiiia dclinito «xtnvenit
esl intenlit»; i^rilur, etc. .Major j)atet, delinitio j)er -
(jiiia ijiiiihjiiiil diMinitur ah aliquo, cog- I)iceii«lum iîiur.qu<.)u ic^ uuiiu luuiio
noscitur ah co, secunduin suuin (/und detinitur, propter rutione« fact.ts : Dec ;
(fifid cs/, i'l ila i»i'r s<'. Pnihalii) niin«>- iL' •• -' ''iiiii, quia illiid cHtens i»er acci-
ris : Quoil jirinio considcraliir a l.ojiCico, ilens, cuju>^ iion cst dolinitio. por Ariito-
est aliijuid coininune. hahcns unuin intc|i'm (». .Mct.iph. lext. oimi \. '.\. et6. ol
trllcctiiiii. (jiiia ens jicr accidtMis non est 7. Mctaph. text. coiu. II. 13. iO. elil.
T 111. 1. it
; ;;
%
178 SUPEU 1'NIVKUSALIA POUIMIYRII
nec rcs sul) intiilioiio; quia illud, vel ris sequitur negatio inferioris; ergo
erit aggregalum, vel rcs, vel intentio sinon est animal, non
homo. Ubi est
sed intentio sola definitur. Tantum enim exercetur, quod prius per se signatum I
illud dcfinitur, cui per se primo inest de- fuit, per hoc quod dico sequitur et ita ;
fmitio ; et iilud est sola intcntio, quia hic pro intentionibus superioris, et in-
quii3 ponuntur in definitione sunt inten- ferioris, ponuntur fundamenta, sciiicet
tionalia, scilicet praidicari de pluribus, homo, et animal.

etc. quod est impossibile per se primo Contra hoc Animal
;
quia sequitur, 5.
convenire, nisi intentioni. Scicndum ta- prcedicatur de homine, ergo homo est
Inlentio men, quod intcntio potcst significari in animal; tamen fit in eisdem terminis.
et \
dupliciter
potest sig- concreto, vel in abstracto. Primo modo Dico,quod Gonsequens potest esse ve-
nificari.
significatur per hoc nomen, genus, et rum, sed non propter Antecedens; quia
proprie secundum quod intcntio : quia manifestum est, quod Gonsequens est per
secundum hoc est applicabilis rei; et se, et Antecedens per accidens ; verius
ideo secundum quod significatur per hoc autem suam veritatem non habet a mi-
nomen genus, defmitur hic, ut scilicet nus vero unde non valet consequentia.
:
est intentio : tamen forte, ut quid est, Vel potest dici, quod non sunt iidem
habet defmiri a Metaphysico. termini Antecedentis, et Gonsequentis :
Propter argumenta sciendum est,quod quia in Antecedente sumuntur,ut signi-

Prcedicari
est inlen- prcedicari cum sit intentio, est intentio- ficata informantur intentionibus, qui-
tionumper
se, rei per num per se, rei vero per accidens ; esse bus convenit prsedicari per se in con-
accidens, sequente pro significatis absolute, qui-
esse reipcr vero est rei per se.
se.
Aliud sciendum, quod esse in rebus bus ut sic, extraneantur istae inten-
prima3 intentionis, illud exercet, quod tiones ; et ita non sunt iidem termini
prcedicari signat in secundis intentioni- quia tanta diversitas sufficit ad failaciam
bus. Ex quibus sequitur, quod nomina accidentis : igitur et ad diversificandum
concreta secundae intentionis respectu terminum, quia terminus variatus in
hujus, quod est prcedicari supponant fallacia accidentis, est duo termini.
pro suis fundamentis, sive suppositis, Adl. argumentum dico, quod inten- 6.
Ad argi
respectu esse. Ex quo sequitur, quod a tio non est q\iid rei ;
prgedicatur tamen menta.
proidicari signato ad prcedicari exer- in quid de re, ita quod in quid sit ter-
citum, sive ad esse, non tenet conse- minatio inhaerentis, non inhaerentise
quentia per se, in eisdem terminis; sed quia prcedicari in quid, est accidens,
a prcedicari per se, in intentionibus ad quia intentio ; sicut et defmitum.
esse in fundamentis bene tenet conse- Ad secundum patet per idem, quia
quentia sic Genus proedicatur deSpe-
: h£ec intentio, Genus, non est quid, nisi
cie; ergo homo est animal: hic enim tantum numero differentium ;
praedica-
exercetur in prima, quod signatur in setur tamen de differentibus Specie.
Differen- cunda. Differentia intcr actum signatum Ad tertium per idem, quia Genus
tia inter
signatum el exercitumpatetin multis,pernonenim pr£edicatur de Specie, licet intentiones
et exerci-
exercetur negatio : per 7iego vero signa- sint disparatse, non tamen unum est al- I
tum.
tur : per tantum similiter exercetur ex- terum.
clusio : per excludo signatur, et ita de Ad quartum dico, quod illud, quod
proeter,, et excipi, et aliis. Ideo sic est signatur per defmitionem in intentioni-
argucndum Ad negationem superio-
: bus, exercetur in rebus ; ct ideo in illis
01 .KSTIO \|V 17^
exemplificyt, tanr(ii;im in m;inif«,'stio- C^»mj» diriiur a jîjnio, gi><iiiH,vel a^^not

liliiis ; non quiu de eis (lo/initionem de- qiuKl esl nnluni, el pilesl accipl quiiique
(lerit. m'xlis, ul palel per hos versus :
VniiêmaUgenut, gnius eit d ' • gexut,

EXPnSITIo
Prnprieta%/ue rci, totfAfM, f/enic r/" •
mino-
Quanrit circa df.-nnitionoin Tieneris, in [rum.
tertia acceplione a Porpliyrio assi;^nrita, Primo mo<lo accipilur quod hlc, adhuc
antoquarn do bonifalo, vel sufficientia ip- polosl disiin;ûi, ul supra habilum esl de
sius dispulol, quid principalitor per ipsam rnivers.di, aQl vididirr-l pm fMrmali, aut
declaralur : an vidolicot iiilenlio Generis pro suhslralo.aul pr» a^^gn-gali). Dividiltir
conci-etivo dosignatii, an certe subslralurn eliam a Porphyrio in lillera.
ejus el huc non .siiie causa quieril. Mulli Unu, dividilur
:
in Physicum, el Logi-
eniin isla lojîcalia nimis gi'os.se, et reali- curn, sed do Logico abstjlule sumpl>, esl
ter accipiunt, it i quod e.x suis scriptis mi- pnrsens inlentio.
nimain dilTorentiarn inter Physicam «•(jnsi- I)iil»ium l;inuMi esl, an dofinilio Porphy- 9.
der-atiunom, et Ixjgicam vidobis. .Vlii vero rii hic, el Arislolelis, I. Topicorum, cap.
alteruin oxtremum non niirius viliosiim eli- 4. (*t 5. MoLiph. lex. comm. î. del)eal in-
gentes, nd voces, et nornina omiiia logica- lelli<,M de ipso Gonere pro formali, an cep-
lia, ot quod boslialius osl, physicalia Irans- te pro subslrnto. I>o jjenore pro agu'
feiuiit. (lontra quos qunrlo Molaphysicê, non ost dubiuin, qiiia ipsius non esi atu-
piinio Klonchorum, ol, in principio Physi- nitio.nec sciontia.cnm sil ons por accjden.s.
coruin, et alibi .smpe, .\risloteIes, et Corn- 6. Molaphys. Quid sit pr.-piUcari ,!e phtri-
montalor ex(damanl. Tacoo hujus viri, el bns, palet prius : quid 'iif/erentibujt Spe-
aliorurn sapionlurn gr-aves invectivns in ci>, et <« </m/V/, patobit infra. Quid re«,quid
ipsos. Voluit i^'ilur virluose, el subtiliter i»/''/»//y, prius notum est.
modiuin invesli^^nre I)(X'lor iKJSter. Ideo dubium pne-
Oi*do patel,quia prius eral
consider*aliones logicales noqiie principa- cedens ciira secund:iin Generis acceplio-
liler ipsis r-ebus, (jiiia lunc reales, neque nem docLimndum, qu;im dubia orla circa
ipsis vocibiis, qiiia tunc vocales ; .sed ipsis ipsius tertinm signiticationem.
socundis intonlioiiibus convenire ostendit, Ilein, prius osl detenninandum quid
ideo rationales verne dicuiilur, denomina- deMnilur, ([u im de sufticienlia deliniliom-s
lione objoctiva. dispulnndum. (Juare nulem prius de Ge-
Dk Puimo. Oiiid sit (/e/hulio patot I. noro. (lunm de alii^; delerminalur, dictum
Topicoruin, cap. 1. ubi diciliir, quod /cr- esl supi*a. Kl nolal Itooliu- ilariler io
ininua cst orntio (jui / rst esse si;/ni/lr(jnx. commenlo secund;e ediliuiiiA, ;n Porphy-
Soplimo eliani Melapliysica», el oclavc», et rium, cnp. de Gem^re. in principio. I»
0. Topiconiin de coiidilionibus, ol r'e<juisi- communis, nisi quod secunda par» •'U Mt-
lis, el parlibiis ipsius habolur. Iltotius vidilur, ut pnlebit stnlim.
otiarn in libro Dflinilionum qiueinlur. Dk Se«:im>o, arguit qu ''»-nnT">'i r.ifi.Mie,
10.
Polost aiitein sumi pro substi-alo, ol qu(Kl hic non delinilur in' Kt
pro fonnnli. Pr*imo modo suinilur in pi"o- .»«Mnper inlellige do -
posilo. Primn rnlio pr«H*e<iil a deslrucljono «.
(^)uotios nufom dicilur, tactiim est suprn, pnrlicula* dotlnitumis ab ini-
(|u;rsl. .'{.
;di(iunliler. Dicitur ;iutem (/i//l- nlllo enim el qu.iMiN'1 pars ojus d«
iiilio ;i (/-s, ol /Inid, //nis, ubi Iniiisil .< in f, detlnito. Slcul igilur i
um ad pitv
(jiiod ost divorsi^ rnodis linire. dolermina- posilum. timad op
ita n. Mi-
ro, ostendore, quid, vel (|unle, vel (|u;in- nor Limcn nrgumonli ponel nogan, lioct
^
tum, sit ;ili(iui(l. Doctoraliler resi m-
180 SUPEK TINIVEIiSALIA PORPIIYIUI
cedil a deslructione penultimcT particulir, a Logico, quia lunc esset artifex realis : ip-
ubi tangit tre.s propositiones famosas apud sum tamen ut sub intentione Generis, con-
ipsum.Primaquod intentio non pra;dicatur, sideratur abeo, et ita definitur, sicut Ma-
nisi de liac, el illa, qwv. tanlum materiali- thematicus considerat aes, vel aurum ut
ter distinguuntur. Ubi intentio personali- sphoericum, vel Iriangulare, et sic de aliis.
ter debet accipi, ut puta pro intentione Et sic faciliter solvuntur argumenta, quia
Generis, vel Speciei, et non sinipliciter po- principalia faciunt pro hac conclusione.
nendo univocationem ejus, ut statim dicam. Argumentum autem post oppositum solvi-
Similem liabet sententiam s;rpe in his tur, negando quod solum intcntionem per
quiBstionibus, et in Quodlibeto, qusest. 6. se considerat Logicus, sed etiam rem sub
articulo 1. in fine, licet in I. distinct. 23. intentione.
in oppositum videatur aliter dicero, sed Contra hunc modum dicendi arguit Doc-
non de mente propria, ut patet. tor, ex univoca convenientia quod illius,
Secunda propositio, sed implicitc habe- hic definitur, rebus omnium generum. Et
tur liic quod differentia materialis est tan- bene dixit, convenit, et non praidicatur, ut
infra bene dixit rebus indefinite, et non
tum numeralis, quam infra tangit, et ma-
xime in antoprijedicamentis, quoest. 3, et universaliter; bcne etiam Generum, ad
in secundo suo. differentiam transcendentium, et illimita-
Tertia, quod differentia specifica est torum. Sicut enim animal de prsedicamen-
formalis, et e contra, secus de differentia to Substantise est Genus, ita color de prae-
formarum. Idemhabet in secundo, distinct dicamento Qualitatis, et figura de prsedi-
3. quJBst. 4. et alibi ssepe. Tertia ratio de- camento Quantitalis, et relatio suppositio-
ducit ad hoc inconveniens, quod stante nis, de praedicamento Relationis, et sic de

hypothesi, Genus non prcedicatur vere de aliis. decem prsedicamentis,
Patet etiam de
Specie, quod est contra omnes. Quarta ra- quorum quodlibet est Genus. Idem habet
lio procedit ex verificatione, et exemplifi- infra, quaest. 3. Antepraedicamentorum in
catione Porphyrii in textu. solutione. Talis autem convenientia non
11.
Ad oppositum arguit unica ratione satis potest convenire alicui rei sub intentione,
demonstrante propositum, quae procedit quod probat satis bene, et patuit supra,
ex per se int-^ntione, et per seobjecto, et quod ens non est Genus.
ex consequenti ex per se proportionabiliter Ad hoc argumentum respondetur, et il-
definitionibus Logici, et satis patet. lam responsionem sequitur, velsaltem non

Deinde solvendo quaestionem, duo facit. improbat Doctor infra, quaestionesequenti,
Primo, recitat opinionem, quam sequuntar et saepe alibi, distinguendo de unitate

multi Realistarum, et illam improbat. Se- univocationis, et proportionis, quarum se-
cundo, propriam opinionem conclusive cunda sufficit in proposito. Voco autem Unil'
ponit, et declarat. Vult igitur prima via unitatem univocationis, unitatem vocis, et voca
et ij:
quod licet res primse intentionis, quae est rationis, sic unius ; unitatem vero propor- tioni
fundamentum Generis (ubi communiter tionis appello, unitatem conformitatis, vel

accipimus fundamentum pro subjecto, siin similiter se habendo, non unius, sed
cut etiam in relationibus realibus, sed plurium, et communiter realiter diverso-
oportet imaginari tunc duo in ipso, videli- rum, el hoc secundum proportionem Arith-
cet quod, et quo, sicut inSocrate, cum di- meticam, vel Geomelricam, licet Meta-
cimus, quodest similis Platoni ;
quo scili- phorice loquendo seu metaphysice,et entita-
cet ut albedine, et quod ut ipse Socrates tive. ut 5. quoesl. Quodlibeti, articulo 1.
albus ;
ita animal est, quod est genus, sed habet. Sicut enim se habet animal ad
quo est genus est communicabilitas talis) hominem, el asinum ; ita color ad albedi-
non definiatur, nec consideretur absolute ncm, el nigredinem ; et figura ad quadra-
I
OIM-STIn \IV 181
lurn, ol. Iri.iriguluin; el sic de aliis. lios Iruri». riiino mtKJo, quaiiluin ad propasi-
igitur un.i uiiilale proporlionis sul.ost inlum, si^piitlralur per ho<' nomen^V/iu*, cu-
l<Miliorii (ierioris iii rommuiii. Dciiido non jus ahstractum esl i/i/^»/!/!/* ijenTix, cl non
(iirrclo conlr.i haiic ev.isioiioin, s(?(i coiilra .v^/*mi/»/j«, ul aliqui ponunl. NulliuH cniro
opiriionem iri se, .ilio modio arguil I)o<-tor, istorum quinque rniversalium abslrar-
irdorondo quod Lo;,Mcus iiori por .sc, sod por tum uno nomine polesl exprimi, ul in-
accidons, liiric rom dofinii-ol : .sicut subs- fra cap. de Difrerenlia. elF^roprio, haljel
l;inliii j)or accidons vidotur; (luia iil suh isle. Accidons aulem onine, sive reale, si-
colore ;
sod omiic por accidons talo, rodu- ve raliunis, coin-relivc sumpluni i-«l appli-
citur .1(1 f)or so U'ile. '2. Pliysic. le.Kt. comm. cahilo subjtcto, pnpdicalive .saltcm, elcon-
0(). ot .ilihi sjofio; cuin igitur ros non defl- nol;it, sive consij^nilicat ifMum, cl non in
ni.ilui- .1 Logico, nisi ul suh inlonliono, er- abslracto, licel sic insil : non tamen per
ô inlontio maj,'is, ol [)or se, Ex quo ul- modum inhaMenlis, se<l p<T modum pcr se
torius ai'<ûit (|u<)<l ros non dofinilur fuii- stanlis, el absolule essenlia?, 'a'.
<l;mionlalil<'i-, lo<(uendo ox liypolhosi, cuiii Cum igilur Logica sit de secundis inlenlio-
iiiii)Ii<-ot <loliiiitionom non convenire per .se iiibus, non (luomodocumque, sed applica-
dofiiiilo, iit su[)r;i visum esl. tis i^riniis, igitur Logicus dofinil inlenlio-
(lonso^jiionlor ponitopinionoiu propi-i;im, noiii Genoris. Kl sic do aliis in concrelo, el
ul)i sic [iroce<lil : priino concIusi(»neni no- non in abstracso, ul .scilicel connoLil. con-
i;;iliv;im pi;oinillit,<|ua> triplox esse potost, cornit, etsu[)[)onil pro fundamonlo. Veriti-
I*rini;i quo<l ros ;il)soluto hMjuondo, iion do- c;itur igitur omnis dofinilio h)gicalis in
liiiilur liic. .Socund;i, quod nec agfxrogatum fundameiitis, licet in alia, ol alia pncdica-
ox 10, ot intonlioiio. Torti;!, quod nec res liono : iioii timen ox hoc scfiuilur. quod
sul) iiitonliono. Prim;i p;ilot, (iuia;«lilor ar- fuiid;imontum sil id, qiiod detinilur, scd
lifex i"o;ilis. Socund;im prol);itox 0. Mol;ipIi. socund;irium \}ro i/un. Intentio(iuo(|uo abs-
loxt. coiimi. I. b. (). et 7. Mel;iph, lext. el <iuidililativo, pnrscin<lendo a
tiMclive,
c.oiiiin. II. l;!. et 'JO. atquo21. 'rorliam os- coiicornontia subjocti, el fundamonti. ha-
londila sufficionti divisiono. C.oiKdusio er- bot forte defiuiri a Molaphysico, ul supra
gogonoiMlis iiog;itiv;i, vidolicot /r."? ntiUo diclum est. hloo not;inter dixil Doclor, et
miulo d"/lnilur, .s;illoiii iit r/Korl, o\ priiKti- /irn/n'if xfcun lum t/uini inlrnlio, ad diffe-
[) ililor, licol forlo [^ro qno, o\ concomit;iu- r(iili:im ojus, ul esl ens, ut supra dicluni
loi- : [);ilol. .Socundo, conclusioiiom ;iffirm;i- ost, <|uoil dilTort intonlio inquantum ons.
tivaiii :idjuiii,'il, <|u;im [irobat ox [)or.seilate
,.i i,„,u;,nlum iuteulio.
convoiiionli;o liujiis (UMinilionis (<lo qu:i I Ilorius pro solutione ;ir}?umentorum.el 16.
<Iu;orilur) i[)si .soli inlonlioni, <iu;o osl iio- ultoriori dochiratione diclorum, adducil
c(»s.s;iri;i condilio dotinibilis, vol doruiili <luo n()t;ibilia ', ox quibus duo corollaria •
•I
porso; dolinilio (»niin ox secundis inton- infort.
'
tionibus coiislilul;i, noii convonit [ht se, Primum n'>labilo, (IU<hI //r.r//(rrfr/r
iiisi socun<l:o inloiilioni; <|Uod liocsil hujiis- se .socuud;irum intentionum, qt:-
UKjdi, [>:ilobil ox ((u;oslinnil)Us so<[uonli- cuuda iiilontio, el dicil actum >

t*** rttwtm
bus. C.MC vei\> riTUm. Kt ptisset add; ;m.
.Sod [iro iii;iJori ilocl;ir;iliono liujus coii- qUO«l Videllcet «/|/*l". i' '«^' n-r r.W'»! ,T-
clusionis, dislin^Miit de iiiloiilioiio, noii ;>/'i//ii, est vocum. L
([uo;i(I (>Jus ess(Mili;im, sod (luoiid mo(h)sin- cliam inlcntionum. ut infra in V
lolliLT^Midi, ol sii;iiiHcaiKli ipsius, diceiw camciilis. Kxcmplum. ^'•••^ /''
(juod i)()tosl siLrnilic;»ri coiicnMivo, vcl aks- S/H'rie, vcl. SftnuVt /*/ ««r itf tniltri-
Iraclivo. Kx ([uo siMiuilur .socutidum ip- (/iio. nvtc dicilur : non lamen, -^
«/
sum idonlilas signillcali coiicivti, e' abs- O^hus; vol e conlra : nec, / nm c I
182 SUPEU UNIVERSALIA POUPIIYUII 4
Species, vel e conlra, saUem ut qidd. Ilomo jectum in actu signato, est primum in ac-
aulem cfil animal, vel, Socrales csl /lomo, tu exercito, et e contra, de quo infra tan-
coiigruenlius, quam animal prsedicalur de getur. 1
homine, vel liomo de Socrale, uL inlra Consequenter incidenlaliter ponit diffe- 18.
slalim. rentiam actus signati, et exerciti, in mul-

Secundum noLabile esL, quod per lioc tis. Nam praeter communem modum exer-
verbum 5ioy?, es, fui, exerceLur in rebu> cendi actum signatum, qui tactus est su-
primse inLenLionis, vel sibi conlormibus, pra ; et modo hic, videlicet per hoc verbum
quoad hoc acLus signaLus imporLaLus, per est, vel aliud substantivum, sunt alii ter-
hoc verbuni prsedicari, vel subjici, vel dici mini speciales, sive modi, vel determina-
in secundis, uL dictum esL supra. tiones, actum exercitum importantes : et
17. Primum corollarium, quod concreLa se- enumerat tres, videlicet prseter, tantum, ei
Inlentio-
nes suppo- cundo-inLentionalia supponunt pro funda- non. Isti enim termini, negatio, essclusio, Actus si
nalus qu
maxime quando copulanLur
iîenLis, per exceplio, et verba sibicorrespondentia, per- modo Ira
Tundamen-
''•'>'•
hoc verbum prsedicari; eL non solum res- tinent ad actum signatum ideo apte per sit in e
:
ercitum.
pectu hujus verbi est hoc verum, sed se adjunguntur ipsis secundis intentioni-
eliam respectu aliorum. Facit tamenspecia- bus. Dicit ergo, quod per non exercetur
lem menlionem de hoc verbo prsedicari negatio, qua3 per nego signatur : et ita de
Doctor, quia est adpropositumdefinitionis, tantum, et excludo ; de prseter, et excipio.
de qua quasritur. Exemplum cum dicitur, Et ponit exemplum de duobus primis, id
album currit, denotatur quod homo vel est de non, et nego, vel negatio : qualiter
aliud animaljCurrit. Ista cum &\q,\\mv ,Genus videlicet valet argumenlum, ab uno ad
prsedicalur de Specie, denotatur quod ho- aliud, cum term*inis primo-intentionali-
mo est animal, vel aliud hujusmodi. Ilic bus, et secundointentionalibus proportio-

est tamen dissimilitudo, propter diversita- nalibus utrique. Unde argumentum istud
tem actus. valet, Ad negationem superiOiHs sequitur
Secundum corollarium, et sequitur ex negatio inferiovis; igitur si non est animal,
primo quod a prsedicari signaio ad exer- non est liomo. Ubi mutatur actus signalus
citum, in eisdem terminis, noK tenet argu- in exercitum, et intentiones in fundamen-
mentum per se, sed bene in aliis, ut puta ta, pro quibus supponunt. Omnes enim ter-
ab intentionibus ad fundamenta, et maxi- mini antecedentis sunt intentiones secun-

me dum in intentionibus fit praedicatioper dir, ut patet, et omnes termini consequen-
se, Genus prsedicatur de Specie; ergo
ut, tis sunt primse intentiones. Ponitur ergo
A proedi- homo est animal. Prima enim esl significa- homo, et animal loco superioris, et inferio-
sUnaiaad ''^'^'^ secundse. Quod ergo dictum est in ris, formaliter acceptorum. Et ponitur non
exerciiam prima figurative, indeterminate, et confu- est, loco negatio, et sequitur cum nota illa-
quando sit
conseûen- se, et sub velamme quodam; practicatur, tionis. Tamen non exemplificat Doctor de
*"
et oxprimitur distincte, per secundam. aliis, sed exempla plura possunt imagina-
Praidicalio enim signata non est proprie ri. Uno modo sic, Quod co/wenit praecise,
proedicatio, ut dictum est prius : sed. tan- vel exclusive, antecedentiy convenit, etcon-
'tum signum prsedicationis. Hoc patet, quia sequenti, igitur si tanlum homo currit,
primum ponitur a parte subjecli, et sub- tantum animalcurrit. Vel sic, Quod con-
jeetum a parte prsedicati, secundum ordi- venit prsecise uni oppositorum, removetur
nem loquendi in actu signato ; ut, Genus ab altero ; igitur si tantum album currit,
priBdicatur de Siecie, vel,Animal prxdi- nihil quod est nigriim currit. De ultimo
catur de homine, licet prima sit per se, et sic : Quidquid excipitur ab aliquo attribu-
secunda per accidens, de quo in sequenti- to, continetur sub subjeclo attributi; igitur
bus. Nisi dicas, quod illud quod est sub- si omnis homo, prseler Socratem, currit,
OlI.CSTIn \IV l-vl
Socrates fisl hnmo, et sir de aliis. Ilabes iil si sic argualur, f)e f/uorumque pra^lica-
plur.i cxcnipl.i in rogulis consequciiliarurn. tur animul , Uluft e»l nnimal trd : ile homi-
applicabilia ad proposiluni. Kx onuiiljus nf pnrdicatur animal ; igitur homo ett ani-
istis palel veriUis illoruni nolabilium, el tnal.
corollariorum, Ex his «iuabus respoiisiuuibu.s tialjcs

10. Sedobjicil maxime contra .secun<luni co- duas propositiones nolabiles. Priina ex
rollarium. quofl etiam in eisdcm ter- \tr\mn, (\no(\ Verius veritatem non habet a
minis valet coMsefiucntia ab actu signato fninus rero. S«vunda ex s^cuiida, quud
ad exercilum, et lillcra satis patet. Tenninus mriatus in fatlacia Accidentit
Uespondel duplicitrr, [)rimo negando '•it ilun trrniini.
primam conse(juenliam, sallcm de forma. .\d primuni principale dicit, quod aliud 8).
Nam si induceretur ad Syllogismum, con esl o.sse qttid rei.aliud prwdicari in quid de ««/2!^"'
clusio necessaria infcrrelur ex contingenti re, el \\iK ut ly in quid deliTiiiiiiat iiiha;-
f)r;emissa, et /y^r .<f/' ex jier accidens, (\\\oi\ rens, non inhxM-entiain. Ooncedil igilur
est contra .Vristolelcm, primo IMiorum. el (ifiius [^rccdicari in quid de rt». ul ly 1«
prlmo Posleriorum, formalilcr .sallem ar qui'l determinal if)suni (ienus in se, quia
guendo. MalrrialiU-r enim sequilur neces- unum((uod(]iie iii suo Oenerc est quid^ si-
sarium ad (juodlibet, et unum ad quodli- cul supra, iii simili dicluin esl, de per te.
bet, et [)er sc ad quodlibel. Kxcm[)lum (li- Ouare licet h;ec pnedicatio sit dcnominalU
cel non sit omnino similc) Socratcsesl risi- va accidentiilis, .\nimat est (iemt* : pniHli-
bilis: iffiiur liniho csl risihilis, non .secjui- catuin Lamen dicitur, iii quid ad sensum
fur pr()[)ler quil, sed potius e conlra. datum prius.
.\lio modo rcspondcl, negando mino- .\d .secundum dicil [)cr iti«ni, t,enus, m-
rem, imo quod est fallacia (loinequentis quit, esf r/uid d>f/''rentium nutnero tantum,
in argumcnlo, V(d in con.s(»rjucntia illa pri- ut pu!a hujus (lcneris. ct illius.pr.7y/ica-
ina, proplcr varialioncm me(Iii. .\nimal tur tam^^n in </uil de differentitjus S/iecie :
enim et homo sub inlenlionibus secundis el lux* pro substralo, et forle etiaiii pr») for-
extrancantur sibii[)sis absolutc sumptis. m;ili Jiccipiendo dilTcrentia Spei'ie, suiiien-
f*r;rdirari namque cum sit .sccunda intendo ly in quit ut prius : sed de hoc iii lerlio
lio, accidil animali, cliain pro esse inlelli- articulo, et infra (Iu;imI. 17.
gibili. Mco cnini pnedicalur, (juia gcnus, .\(I t(Mtium j)atet per disliiictionein h.ibi-
vcl su[)crius, vel coininunc, vcl pncdicabi- tim iiilT sicluiu sigiialum, el exercitum,
l(\ (|uil)iis [)(•!• sc convenit [^ruMlicari. et ;ili;i, (juê t;icUi suiit in corpore (|u:iMlio-
Siiiil igilur alii lcrmini aiitecc^lcntis, cl nis. Licet enim h:iv sil falsi. Genus ett
coiisi (|iicntis, s.altcm (|iiaiituiri ad sii[)[)()si Sp ries, vel e coiilra. accipiendo ulruiiique
lioiiciii, liccl iion ({uoad signiticatiohem, ut 7»(*'/,h;i'c liiiKMiesl veniff«*itM.s i-
(ju;e ;ilicl;is sutlicit :i(I talbiciam .\cci(lcntis. /(/;• de S/terie.

Vc! mclius, in sccund;» res[)oiisione vull Ad ({uarlum dicil, (|uu talbicia lum ({uia iu illis veriticatur •ti ;i:t.uo. el
.\cci(lcntis, exein|)larit(M' :i(l(lucil. Iii li;ic j)ro illis .secundario s:illiMii (iatur aU|ue
nutfMU cons(>(]iicnti;i non cst foriii;ililiM' f;il- pro cis intenlio gtMic*^'- ••' ' finilur. nup-
laci;i talis, (]ui;i non citm[):iranlur hic acci- |H)nil. rum (|uin tii •' fhii:,.ni
dcMis, (»t subjcclinu ;id ;ilt(iU()d lcrlium al- I>er qu.T ignolior.i o;
Iribiitiim, si(Mit conviMiit in tall:ici:i tali, nit dtvl.iran*. Tum elinui, quia fn
ul hic /Inmo est Sperie^ : Socratesest homo, /Mmimus, »)« m/ ita $il. ox primo I
ert/o Stirrates rsl S/ieries. El si mluc;ilur tcxt. coiiim. 10. IH» ijviH tamen pi :»-
iii Svllo'Msmum, adhuc nou essi«t fallacia, l«Miti.»nibus non dnlur ista «i , ncc
181 81JPER nNlVEHSALIA PORPIIVHII
absolule sumplis, nec aggregativo nec ut Genus generalissimum, et subal-

Item,
sub inlentionibus secundis, ex praeliabitis. ternum, magis differunt, (juam unum ge-
I)e Tehtio, pi'imo dubitatur, ciica pri- neralissimum ab alio, loquendo de inten-
21
mum principale, et solutionem ejus, tum tionibus secundis, et similiter potest ar-
quia minor argumenti, quam non negat gui de Specie specialissima, et subalterna,
Doctor, vidctur neg nda, ut supra notavi. et forte subjecta, et prsedicata ; et eodem
Tum quia illa distinctio de iti quid, ut de- modo de Differentia, Proprio, et Accidente.
terminat inlu^rens, vel inliaerentiam, et Sed hoc generalissimum, etilluddifferunt

eodem modo illa de pn- se supra, videlur numero ; igitur generalissinium, et subal-
minus conveniens, quia sic Proprium, et ternum plus quam numero. Differentia
Accidens, et Differentia, possent prsedicari vero major numerali ad minus est speci-
in quid, cum unumquodque in suo Ge- fica, sicut de unitate minori numerali in
nere sit quid, licet respectu alterius sit simili habet iste.
quale. Et si dicatur, quod differunt generalis- 25.
Ad hoc dico breviter, quod licet minor simum et subalternum, tantum penes ma-
illa posset negari, ut prius dixi, accipien- terias, quibus applicantur, et ita acciden-
do ly in quid, ut determinat inlia^rentiam, taliter, sicut masculus, et femina, in spe-

non tamen utdeterminat inliserens, etqua- cie humana : et eodem modo de omnibus
liter illa distinctio valeat, et intelligenda aliis est dicendum.
sit, dictum est in simili supra, quoest. 9, Gontra, quia eadem ratione Genus, et
10, 11. num. 23. Species, solum numero distinguerentur,
Ad illud quod additur de aliis Universa- imo potius in his unum erit, quia eidem
libus, potest dici, ut supra,qu8est. 12. no- fundamento applicari possunt, saltem res-
tavi, quod potius Genus, vel Species prse- pectu diversorum; generalissimum autem
dicantur in quid, quam alia, tum propter et subalternum minime.
proprietates fundamentales ; tuni propter Item, secundum istum, in his quaestio-
suppositionem personalem; tum propter nibus per totum, definitiones, etdivisiones

reductionem aliorum ad ista duo. Et cum logicales ubicumque possunt verificari, de
dicitur, quod unumquodque est quid, etc. secundis intentionibus semper intelligen-
verum est metapliysice, sed non logice. doe sunt. Gum igitur Genus a Porphyrio
Vel aliter, verum est, ut tamen modum dividatur in generalissimum, et subalter-
Speciei, vel Generis, induit. Vel tertio, ve- num, et uLrumque definiatur, utpatetcap.
rum est proprie, non tamen appropriate. de Specie, sequiturquod lalesdefinitiones,

Vel quarto, et coincidit cum secundo, ve- et divisiones dantur per differentias forma-
rum est de his qua3 per se in Genere aliquo les, et secundo-intentionales, et non per
reponibilia sunt, ciijusmodi sunt tantum materiales.
Genera, et Species. Item tertio, quia eodem modo poterit
Secundo dubitatur circasecundumprin- divisio Univerdalis in hsec quinque dici
cipale, et solutionem ejus. Videtur enim materialis : et sicut prius dictumestdeGe-

quod male dicit intentionem non prsedi- nere, et Specie, in prima replica, ita po-
cari, nisi de hac, et illa, qme tantum nu- test argui de Differentia, et Specie, et si-
mero differunt, et hoc sive accipiat inten- militer de Specie, et Proprio. Et sic de
tionem in communi, sive ut implicite inaliis. Sed tunc quomodo coordinatio prse-
telUgitur de intentione Generis. In inten- dicamentalis in secundis intentionibus ? et
tionibusnamque~secundis"ponimus coor- quomodo scientia de ipsis quomodo de-

?
dinationem, et Genera, et Species suo mo- monstratio ? quomodo definitio? quomodo

do, sicut in primiSjUt in Anteprsedicamen- ordo?
lis, qua^st. ultima, habet iste. Pro solutione huju> dubii, licet (ut su- 24.|
ol/KSTI'» \IV 185
pr.i qu;<>.sl. 12.leligi) utra((iit> p.irs prolKibi- iri .suurii propriuni individuuni, quain in
lilor suliuori [jo.ssil, Liineu ul clarius aliquaiii cju.s Sp».Tieni ; sihI lalo indivi-
ulraquo via suslinealur, riolaiKium priino duuni forlo [x)lf^l Ijono dici do pluribui,
quo<l iu oinnilius arcidenlihiis, sive reali- ul pula, Ikjc eas, sicul oris: b<xr animal,
bU'!, sivo inlonlion.ilihus, [)oU?sl allondi sicul animal : el ila lioc gonu.H, Hicut ge-
liilJeren- (iinv^ronlia duplcx, srilircl ni.ilorialis, ol niis : el sic possol dici, quod duplox ewel
tia duples
iii ticciilen- torin.ilis, ul (,',\pross<! lialj«'l isle in [iriino, pra;dicalio cujusliliol communiii, prirna
tiljus.
disLinct. 2. (juiosl. o. solvondo arguinonUi scilicol el socunda : sicul duplox suppo-
(j[)inionuiii, ci in lcrli.i (lisliiiclione <?jus- silum, scilicol oju.sdom, vol alloriu.H deno-
(luni, cl .'ilil)i. 1'riina (iit [HiPci.su lalis) <*sl minalioniij. Prima do .solum numerodifT»?-
nuincr.ilis e.\ [)arle disliiKrloruin, liccl cx rcnlibus, .s«H*unda vero de Specie differen-
parte (lislingucntiuin [)0.ssil es.se sp«'(itica, lihus, el aliquaiKlo de .solum numero (.'•
vel gcncrica. Secunda vero esl s[)<'ci(ica Iil)us dicerolur. Se<l Im-c respoasio quieril
ad iiiinus, nisi exleiidalur ad lia'cc<'i- inajores difficullalos [)«'rsolvore. Ideo le-
Uilcs. nc.inlur res[)onsiones prj-cid«'nlos, vel di-
.SecuiKlo advcrLenduiii, quod su[)[)osilii calur conÔfiu^^nler. (Jui vollol lonore aliam
sunl in du[)lici dilTercntia : qiurd.iin <'jus- viaiii, solval nioliva. Prirna vi.i niagis mihi
(l(!in (lcnoniinaLionis cum suo coiiiinuni ;
sa[)il. Ouid aulom dicondum sil do Specie
quiedani aUcrius. Exeinpluiu uL liomo rcs- respe<*lu spocialissiiiijD, el suUilU-nw ;
peclu aniinalis, <'l lioc aniinal : < oininuni- el de Diffcivnlia. ol Tnjprio, el Accidenlo,
Ler t.iinen supposiLum «'jusdem deiiomi- suo niodo, in suis locis porlracUindum
nalionis pricdic.itur de supposilo allerius eril.
denoiniiiationis, staiite ideiitilate concre- T<'rlio circa solulionom qua\slionis. po-

tionis. lest dubit.iri. ot hrovilalis, omnia
gratia
TerLlo .scieiidum, ut .sa-pe supra dictuin sub uno dubio p«'rstringam. Videlur onim
e>l, quod aliLer Logicus, etaliter mclapliy- quod iiiale dlcal contr.i primam viam ar-
sicus, li.is socuikI.is intcnti<jnes consido- guondo. qiiod illuc quod liicdotinilur con-
laL : <|uia liic uL .qj^jlic.ibilcs r<'bus pri- v<'iiil univoc»' robus omnium Clonorum,
iiKc inU>nLionissunL, ille vero utabstraliunt luiii (|uia doiiuminalivo. ol accidonlililer
ab illis. convonit; tuin qui.i mulUe n^s goruTum
Kx liis ad dubium [)oL<^st dici, sustinen- noii sunt (Joriord. Ilom. ons sub iiUonlione
do ip uin (i<'nus [îicdicari [dus (|uani (!<' l niviM-siilis, vel comniunis, aul li
.soluin nuin<'ro (lilTerentibus, quod lo([ui- dciilis, convonil uriiv«x-o nd)us (.kui.iuu
Lur DocLor dc iMlTerciilia niateriali acci- G<'norum, igilur pn»posilio illa osl f.d-.i
dentiuiii, ct non torniali, insecuLus forto ImfHismbih fst aliquam rem, olc. Iii ;...
in lioc viam coimnuneiii, (jua' .U'cidcnlia, circa id«'m lalx>ranl hiaUvlicus, MoLiphy-
Specics, subjccla, dicit nuincro distingui. sicus, ol SophisUi. I. MoUipli. U»x! •
Vcl aliler, quod K)<|uilur logice, ol iioniiu»- monl. '). M«'lapliy.sicus ven> dotinii
laphysicc d«» i[)sis intcnlionibus. Vol aliut r<'s [)rima> iidonlionis osl ; endem eti.im
lcr. [)osscl .s.ilvari (licluiu l>octoris. iiitol- dotinilioiio. «fua Purphyrius, ul palct 5.
ligcndo illud <lo sup[><)silis allorius <lono- MoUi|)li. U*xl. commonl. 33. igilur ol Ijogi-
Geufris ininationis. Pncdicaliir ciiiin (;«'iiusd«' lioc ciis. Mato igilurdicit. qu<Ml rt*snulIonKMJo
prifiiinilio
de solo nu- (litTcrcnlc S[)<'<'i<', ol Û' illo, «jua' Uintuin <lotiiiilur, sod inlonlio. Iu>m, po(ttH!>nl [
tncro liiffe-
rrnlif>us, nunicro ditTcrunt. iil iiiliM [»alobil. Vol doniri illir pr (hnmr per o
ifuiitnndo
verificO'
ultinio [jossol dici, «[U0'l l<K|uitur confor- ttfns rrhnutnr a'i '
/trrtr^ d tir; .:
tur. iniLcr diclis siiis alibi, ubi dicil <|Uotl /lo roMtmi/ «/^•//miA» /-*=#•.»
uiiuinquod(|Uc (lonus, vol g<Mi«'ralius, prt) nuiic. Uom. qiuxl «I.
unuiu(iuo(l([uo communi', prius <h»scondil quod im/cn/io vidolicel tlefiHuur pcr sc rû^
186 SUPER UNIVEUSALIA PORPHYHII
ul est concrelum, videLur ialsum ox 7. Mc- lionis, contra secundum corollarium, ubi
lapli. texl. comni. 2. Ilem, cum concreluin, negat conseqtlenLiam, quia Consequens ost
et ablractum idem signiticent, per le infra minus verum, quam Antecedens, videLur
quoest. de denominalivis, si abslraclum si-
dubitandum, quia tunc consequentia in
gnitical^?<?'rf, sequilur quod et concretum : qua necessarium infertur ex impossibili,
quod inlenlio ut quid vel contingenti, deberet negari.
male igitur dicit,
est, liabel deliniri a Metapliysico, ut tamen Item, videtur quod male dicat in secun-
da responsione, quod terminus variatus in
concretive sumpta a Logico.
non possunt de- fallacia AccidenLis, esL duo termini, cum
-'7. iLem, abstracla. ut sic,
proprie definitur, fallacia AccidenLis sit fallacia extra dicLio-

finiri, quia omne quod
nem. MullipliciLas enim AccidenLis poLest
supponii personaliter quod abstractis non
stare cum unitate termini. Unde supra,
convenit. Ilem, illud primum notabile
vi-
quia liaec esL vera, Animal qusest. 9, 10, 11. dicLum est quod diversitas
detur falsum :
Ge- supposiLionis sLaL cum uniLale subjecti, et

per se prwdicatur de homine : et hsec,
Universale et lisec, Genus est Ge- significati : causa enim apparentiae in falla-
nus est :
omni enim Genere est quid, el cia Accidentis, secundum istum 1. Elench.
nus. In
praedicatio essentialis, per quaest. 46. est identitas apparens alicujus
essenlia, et
consequens : et hoc, mediante hoc verbo quod sit aliquid unum pro
diversiLatis, ita
medio comparatum ad extrema,'^secundum
est.
primum coroUarium videLur diversas naluras in ipso exisLenLes. Ipsa
Item, illud
repugnare solulioni qusesLionis, eL simi- tamen diversitas est causa non existentiae.
liter secundum notabile. Nam si nomina Et ibidem, quaest. 44. dicit quod Accidens
secundo-intenlionalia concretive accepLa, ut sumiLur in fallaci;i AccidenLis, est cum

respecLu hujus \erhi prsedicari, supponunt raLio alicujus non fit eadem totaliter cum
habeL ratione alterius, prout ad tertium compa-
pro fundamenlis, et talis prsedicaLio
exerceri in primis, videtiir ergo quod
de- rantur. Ex his pateL quod terminus non
finitio Generis habeL verificari,
eL exerceri variatur in fallacia AccidenLis, sed ratio
res ergo sub intenLione defini- formalis significati.

in rebus :
tur, ut prima via tenet. Item, posset specialiter argui, quod su- i
ILem,ex secundo corollario videLur se- perius non accidit suo inferiori : dimitLo
qui, quod praedicatio signata in secundis tamen pro nunc, quia de hoc est ibi spe-
intentionibus sit per se, ut puta ista, Genus cialis quaesLio.
prsedicalur de Specie, et tunc disparatum SusLinendo igiLur Doctorem nostrum, "29.

4
per se de disparato prsedicaLur. respondeo ad Ad primum,
ista. nego as- Dalur uni-
vocum de-
ILem, ista prsedicatio, Genus prsedicatur sumpLum. Ad primam probaLionem dico, nominati-
vum.
de Universali, non exerceLur in rebus, sed quod stant simul aliquid dici denomina-
in ipsismeL secundis intentionibus, dicen- tive de aliis, et cum hoc esse praedicatum
do, Universale est Genus. univocum illis, ut infra, in Antepraedica-
Ilem, circa illam litteram, in qua nota- mentis dicetur. Et sic inLelligit DocLor
tur differentia aclus signaLi, eL exerciti, convenienLiam univocam in proposito, non
mulLa essenL tangenda. Sed breviter dubi- uL univoce dicLum, sed uL univocum prae-
num. 4, lari potest, quare illa Adverbia % non, tan- dicaLum.

tum, eiprseter, denotant actum exercitum Ad aliam dico, quod ly rebus supponit
magis, quam verba sibi correspondentia, determinate, et non distributive, ut ima-
cum Adverbia, adjeclivaverborum sinL, el ginaris.
minoris, per consequens, enLiLatis. Ad secundum poLest dici, quod ens est
28, Ilem, circa soIuLionem primam objectio- univocum metaphysice, non logice, ut su-
nis, quae ponitur in fine solutionis quses- pra tactum est. Vel poLest negari antece-
l
t
QL.KsTlo \l\ Ii»7
dens; ut prius liabiUiinesl, solveiido illaiu el non pro signiHrato Uintum : bic veru io-
dillicullalein d«' enlc, qua-sl. !,>. lenlio (ieiicri'4 per .se detinilur in conrrTlo,
Ad lerliuiu dieLMiduiu uuo niodo, quod pro signiticalo Uinlum, licel verifirelur io
licet laljoreul circa idfui, diversimod»' la- couuotalo. l)t' hoc aniplius f|uii-sl. .sequcn-
ineu haljeul IMiilosoplius, et (ioiuuieuLitor li.
ibideiu. Nou incouveuit igilur ((uo alio. tlcal fjuul, .sed diversiinode, quia hoc cum JK^^^r
*"
Vel potest aliler dici, ueiâudo uiiuoreni, casu, illud vero absoluU*. Klha'«- livcrsiLi.H
quia .VI(;taphysicus uou soluiii entia realia, sufticit ad dislingucnduni dctinittoneui lo- Ufruiur.
sed eliain ratiouis, cl uegaliories, et uon gicahMii a meUq^hysicali. U^mic* ergo dicil
enlia rousidcral, ul palet 1. MeLaphy- !)(K:tor qiujd ul tptiJ ett, haljel definiri,
sicJL". Mctaphysico, quia omiiis quiddilas, el
30. Sed tuiic esl duhiuiii, lii-of^lcr dicl.um luaximc accidenUilis aljslracUve fh^vi.T.-iia
Doctoris supra, quod alitcr .Mclaphysicus, a proprieUUe, dicil qiiid : coiirni. . ro

aliler vero Loj,mcus coiisidcral, quia hic iu luoduui aUerius. Kl quia U»gicus conside* (
coucrelo,ille vero in abstracto,quod tamcn ral secuiidas iiiUMilioncs, ul Kunl iiuxli in-
in proposilo falsum csl, quia ulcique iu U'llig(Midi primarum ; ideo ronvenienler

concreto dclluil. in concreto eliain propinquo definil cas.
Quomodo Uici polfst quod Mctai)liysicus, ma.xime .\(i aliud pos-set negari assumplum se-
cllTetTo- »n 5.Melaphysica?,accipitut plurimum enim o l vera

des- cuiiduiii ali(|uos : ha*c »e-
gicut, res UTiniuorum coiumu- cuiidum ipsos, lluinanitas est aniinalil4t
ppiniiunes vul-rarcs
"
contiue- '
tani. nium, de quibus ibi dclcrmiiial, iiuuc ex sicut isla, Homoeal animal. El iKwsel con-
Logica, uunc ex aliis faculUitibus, ut con- tirmaii hoc ex dictis hujus, disl. 3. .secun-
.sequcnter investiget quidditates liles abs- di, qua\st. 1. in dcclaralione illius dicli
traclive, el iU esl iu proposito. AviceniKT, quod videlicel Equinilas ett

.^^^
Vel susliueiido primaiii responsioiicm, tnntum i/isa. Vel aliUT po sel dic», quod '
disliii{^'ue de abstractioue : licct eniiu Me-

rcruiu
abstractum eliam ultimatum
"•'*
|h>U'sI drtini- ^^^ ^
laphysicus coiisiderel quidditales ri ex obliquis, vel pi"aHlic;ilioue uialeriali,
absolutc, IKJU Uuiicii iu ullimata abstractio- licct uoii cx reclis ; vel pnrdiralion»» for-
ne logicali, quia sic forlc de ipsis iiihil mali, ut illa capiuntur protHxlem. Exem-
posscl pnedicari. Considcral crgo ab4rac- pluiu, lia-c enim esl primi modi : lluinami'
tive, id est, absolule, el abstractiou» pi:e- tas '•.</ ex animalitate, et rationaiitaJe, si-
cisiva, licet iu vocc sil couceriicutiu, ct iu cut luec, llomo est aHimal. (.^Hia^ri' super
re iuh:ereiilia : de hoc alias altius. I. Pasterior. Vel lerlio, eldariusad men-
Vel breviter dicendum, quod .Vristole t(Mu hujus dicendum. <\\\M detiniUo infla-
h's ibi dctcrmiiial de Genere, prout esl physicalis lirelsil al . non Uimen ul-
quoddam tolum iiicidtMitaliler, ct poiiit liuiate talis. i)e hiK* magis iiifni. quBsi.
iiiulli|)lic(Mii acceptioiKMu ejus, ul de aliis !«>.
tcrmiuis ibi facit. Licel iîtur rccilct ac- Ad aliud pjiU«l solutio ex dlcU* Itoctori». ^
Ooncodo enim haiir esae vemm. n<t/ ^«•«'
ceptioiuMU (>jus logicahMU, non Uiiiumi ul ;
priiîlicatuiule homine, el h»*' p»*r . 1 in Jtfttmr 44

sic, ipsuni consid^MMt : sed secuiiduiu rca-
les ejus acc»>pti()n(»s, ul patcl. Vrl dic qu(Kl pro quauto illo signaUi •
10,
|)lura iu McLiphysica non meUiphysice. sod llomo ''st animal. hici '
phy.Nice, vel logice dcU^rmiuaiilur, ul ha ri per acridens, ronven

so (ionus, v«'l suin^riuH. .. ..
bel isle I. (iu:c>l. Mclaphysica». i
MeUiphysica» dicen- Cum dirilur rons«H|ui>nU'r »4.. -. ...ec «l

^ .j, .\d (luartum de 7.
K-^t^^-nus
dum. (|uod ibi loîuilur Philosophus dc pcr s<\ Cenns e*' l'n rtrsttU.
elcoiinoUUosimul est GeHtis. '' Hic . quo«l ruml.i»^ i\-

concrcto {^ro siguitlcaU).
188 SUPER UNIVERSALIA PORPHYRll
sideral sccundas inlenlionos uL applicahi- esse de ratione subjecti, vel e conlra, si
les primis ; ideo coniparalio secundarum pracdicatio sit per se, saltem in primo, vel
intenlionum apud Logicunisecunduinprae- secundo modo^non autem in praedicatione
dicalioneni, elsubjeclionem, debel altendi signata, ubi extrema supponunt profunda-
per se in illo actu, qui est exercendus in mentis. Vel aliter posset dici, quodexdic-
fundamentis, pro quibussupponunt. Ideo tis Doctoris non sequitur illudquod infer-
dicta Doctoris debent intelligi proprie Lo- tur. Nondicit enimDoctor quod pra^dica-
gice, licet Metapliysice, ut procedit argu- tio signata in secundis intentionibus, sit
mentum, in secundis intentionibus possit per se : sed dicit quod a praedicari per se
esse prsedicatioexercita, suo modo, sicut in intenfionibus, adesse in fundamentis, elc.
in primis : et tunc induunt modum pri- hoc est quod ipsum proedicari convenit per
marum intentionum, quia eis ut sic consi- se intentionibus, esse vero rebus, ut dictum
deralis, sunt applicabiles, aut seipsse, aut est supra.
aliae secundie intentiones, ut modi : et ita Ad aliud dico, ut jam tactum es.t supra, 34.
tales exercila3 praesupponunt signatas in se quod ipsaemet secundse intentiones induunt

velaliis, Logice consideratis. niodum fundamentorum, quoniamipsse de
Vel posset breviter dici, ut prius, ad aliis modificative prsedicantur : et ita est
aliam parlem argumenti, qiiod licet hsec, in proposito argumenti. Et similiter hsec,
Geniis est Universale, sit prsedicatio per se, Jndividuum prsedicatur de pluribiis, qua^
acciditnihilominus extremisquod compa- non potest exerceri in rebus primse inten-
rentur inter se, per hoc verbum est. tionis, saltem consequentia formali : quod
33. Ad aliud, nego quod infertur. Dico enim dico propter Essentiam divinam, Socrates
Res quo- ^ ,
quod Doctor, m
, .
, .• •
enimnom prsedicatur de pluribus,nisi8equi-

,
modo ivc solutione qusestionis, opti-

defimatur
^^ ^-^^ ^^^ ^^^ absolute,aut subintentio- voce ut dictum est, qusestione nona. Ideo
ne, hic non deliniri. Non primomodo,quia potest sic exerceri, hoc Individuum est in-
tunc esset definitiorealis, etnonlogicalis ;

dividuum etsic de: aliis. Sed dicesquod is-
non secundo modo, quia tale est ens per ta sunt contra Doclorem, qui dicit quod
accidens, cujus non esl definitio. Nihilomi- non lenet consequentia talis in eisdem ter-
nus tamenilla definilio in actu signato, in minis. Dicendum, ut dicit Doctor solvendo
secundis intentionibus assignata, verifica- objectionom illam, in solutione qusestio-
tur in primis in aclu exercito : et ita datur nis ad finem, quod tales consequentise non
pro primis, quantum ad verificationem, li- sunt per se,et formales, et de talibus intel-
cetsitperse primo intenlionis secundse, et ligit Doctor corollarium suum. Vel aliter,
pro ipsa detur primario in ac!u tali. Nec negari potest quod sint in eisdem termi-
mirum est hoc, in definitionibus Logicis nis, saltem quantum ad identitatem accep-
maxime, quod scilicet aliorum sint, el tionis, et suppositionis, licet sit identitas
pro aliis dentur : quia considerantur defi- materialis.
nibilia hujus a Logico, ut egregie inquit Possenl ponderari verba Docloris, infra
Doctor, concretive, et in supposilione per- in cap. de Subslantia,q. 2. solvendo quar-

sonali, el ut modi applicabiles rebus, et tum principale, ubi dicit quod al hoc se-
non ut quid, vel abstractive, ut supra de- qui illud infertur hoc esse illud, sed hoc ibi
claratum est : et ita, si bene advertis, nul- habet exponi, el controversia, si qua est,
la repugnan':ia est in dictis Doctoris. tolli.
Ad aliud polest concedi quod infertur Sed breviter dici polest, quod illud dic- Ab 'adu
tanquam inconveniens. Etcumdicis quod tum Doctoris, scilicet Ab actu signalo, ^f'
êxel^cUum
disparatum praedicatur per se, eic. dico in intentionibus lenet ad actum exercHum 9"«"foV""
let illalio.
quod illudessetinconveniens inpraedicaiio- in fundamentis, est verum ubi intentiones
ne exercila, in qua denotalur prsedicatum sunt allerius denominationis, non autem
: .
gL/KSTIU XIV 180
ul)i sunt. ejusdoTn. Tlmlo leno», Gnim p «- Ad hoc oplimo notiea r\n^ ^\rA\. singu-
dicalur de Specif, if/itur homo fst nnimnl laris.sinn*.supor prirnum I ."Uin, q -
iioii ila sfquilur, fJenus pnrdicalur (Je hoc solvendo secuiiduni .1 iluiii princi-
flenere, iîtur siniililcr in fuiifiamenlis, pale, Vidc eliam in Ari
cujus ulU.Tioreni investigalioii«ni forle quaisl. 9. ad finem, ubi langil .»».
alias nolaljimus, consequenliam, cl solulionern noi

3;;.
Ad aliud dico, quod illa ,\dverKia iion ^jus.
sufficiuiil ad aclum ('xercilum, verba ta- Ad aliud polosl diri brevilcr pro nunr, TermiHut
r«ria/ur
inen cis corrospondeiilia surticiunl ad ac- quoî terminum variari convonil,vel quf»ad duptteilfr.
luin sigiialum : el. ila ar^niinoiiUim quo- malerialo ejus, vel qitoad forraale : el hoc
daiiiUKKio esl ad opposilum. nuia igilur vol quantum ad significalum primarium,
por lioc vorbum rst, qiiod dicil aclura po- vel secuiidariuin, vel quantuiii ad modum
silivujii, iioii polcsl e.Korceri lotim illud signiticîndi, .seu accepiiorioin. Nuiic vero
quod iinporlalur pcr verbum includcns licet lerrnini sint idem in pr '""<!'" raale-
K»t t/uan
ncgalionom, vol oxclusionem, olc. vel per rialilor accopti, non lim.ii f ^-
<7»n.T
ilo jiriipn-
titioncm nomina vorbalia liujus, ideo oporlel adde- in .\ntecodentc pro .s:. '!«: nr
sii/nalam
exenet. re Adverbia lali im vorborum huic vorbo ot quasi sub raodis si;,' dUlist
est, ad oxprimcndum, sou exorceiidura lo- inConsrquenle aulem pro secundariis, el

lum quod .significalura ost. Ideo di-
illud modis respeclivis accipiuntur. Varialur
lio mdfm!-
cil Doclor, quod per non exercelur negatio igitur acceplio, licel non principalis signi- Imrimm At'
elc, quia illud ([uod obscuro imporlabalur ficalio ol h(jc sufficil ad fallaciarn Accl-
:
flcimt.
per verbum dicons aclum signalum, jam donlis. I.-i aliis quoque fallaciis sccus esU
expresso poiiitur, el foriiialitor, licot de De hoc inagis super qurrsliones Elencho
so sine vcrbo non sutliciat ad acluni exor- rum. nuiKl autom langitur in fine de acci-
ciluin. Et cum dicis quod suiil ailjectiva dero sup«^rioris infcriori, dicelur infra, el
vorborum.concodo ; igilur minoris onlita- supor libros Elenchorum ra.igis. .Vd hoc
lis, potesl concodi ; igilur non diclum ac- nola oa (juae halxU infra, quajsl. 5. Anle-
tum oxercilum, concedo : sed addunlur pnvdicamontorum '
lo. UlUmum
vorbis principaliter dicoiitibus lalcm. Vol princip.*ilc iii simib, >iai;uiarissime.
alit('r,quo(i licot minoris entilatis, non

lainon cxpro.ssionis illius, quod quodain \iMl igitur neqiii' anperftunm^ neûe mimtu
cuntinet (iniens dicla tlesenplio, «te. lJi|».
quasi siib volamino imporlalur por verba
codeui.
corrcspondentia ot hoc non inconvo-
silii
nit, sicut
:
por accidentia,(iuio sunt minoris

nr.KSTIO W
oiililalis, ip.sa subjocta |x.»rliciuntur, ot \u '/''finitin firiwris sit rimvt'nimt«*r
dariiis cogiio.scuiitur i'os materiales. llle- • tfitit
rior spcculalio hujus habot vidori in trac- "

. riiom
latu do Modis signillcandi, idoo pit) nunc ifu.rtl 1
tl /i6.i .eap.'
dilToratur.
;;o.
Ail aliud diconduiii, (luod hoclor Uit\m- t ,
tfymal. i. i
liir do con.sc(juonlia formali; in<ilanli.i' ve- tfwril 1
ro halKMil locuin in conscquonlia muloria- iiiiitii.
li. \'cl alilcr, (|uo(i universiililor in urani

consociucutia, iutorens di-bet ossc niagis J.
.\ » "I WA , »4 4* •• I*
talo, vcl .sallcii) iion luiiius, (]uam illalum :
et ita in vcritalo, ol talsil;ile, ol cuntinon- Huoil n<>n Miletur: quia omne arci-
tia, ot im(x).ssibili(ato, el sic leiicnl illn* dons iliflinitur per suluitanliuiu : ^ '
'
con.s(H|ucnli;o luatcrialos, ut [lalol. tantiit omin f

190 SUPEU rNlVEHSALlA PORPIIYKII
defmitionc, cognifione, et le7npore,per dem parte orationis, non e converso ;
Arislotelem 7. Metapli. cont. i.sed nihil quia inferius tunc est specificans supe-
ponitur liic ad subslanliam pertinens : rius.
ergo, etc. Gontra, Aristot. 6. Topicor. cap. 1,
Item, Concretum non diffinitur 7. Loco 16. ubi docet interimere definitio-
Metaph. oont. 2. ergo, etc. probatio An- nes propter nugationem, dicit sic : liur-
tecedcntis, per Arislotelem 6. Metaph. sus s( Universali dicto addatur et
cont. 20. et 21. In dictis secundum ac- particulare, supple nugatio est, ut si
cidens, non est idem, quod quid est, clementiam diminutionem expedien-
cu7n illo cujus est. Et exemplificat, ut tium et justorum, namjustum expe-
musicum, et atbum ; sed quoBCumque diens quippiamest, quare justum con-
vere definiuntur, habent quod quid est, tinetur in expediente, sicut inferius in
idem sibi, ergo, etc. suo superiori, abundans ergo justum,
Item probatur ratione, quod enim de- id est, superfluum est in definitione,
finitur estinGenere; sed concretum non prius habito expediente.

est in genere, per Aristotelem 3. Topi- Item, dicitur 7. Metaph. cap. de Uni-
cor. cap. 1. ubi dicit quod Magis est tate definitionis, text. com. 43. quod nu-
eligendum quod est in Genere, quam gatio est in praeponendo differentiam
quodnon, ut justitiajusto. superiorem inferiori, ut animal habens
Item, definitio tantum est Speciei, Ge- pedes, bipes; quod ibi probatur dupli-
nus non est Species : ergo. citer,uno modo ex per se modo cognos-
Item, hicnon ponuntur Genus, et Dif- cendi nugationem, quod est ponendo
ferentia, quas ad veram definitionem rationes pro nominibus,nihil enim aliud
requiruntur per Aristotelem 6. Topicor. dixer&t,quam animal habens pSdes duos
cap. 2. pedes habens.
Item, per Aristotelem 6. Topicor. ibi- idem ibi,sic, ex trans-
Aliter probatur
dem. idem 7. Metaph. text. com. \3.De- positione terminorum, Palam autem
finitio datur innotescendi causa, ideo erit si quis transponat tales defmitio-
dari debet per priora et notiora ; Spe- nes, dicens, animal bipes,pedes habens,
ciesnon est tale, quia est posterius Ge- dicto enim bipes^ superfuum est di-
nere, vel simul natura ; et ita non prius cere pedes habens, prius ergo fuit nuga-
vel notius. tio. Haec duo media, scilicet de ratione
Item, nugatio est dicere pluribus dif- ponenda pro nomine, et transpositione
ferentibus. Probo, quia differentia in se terminorum, si valent [si pro gwm) hic,
includit mullitudinem, veluti Species et ubique improbaiit prsedictam respon-
suum Genus, quod patet, per Aristote- sionem.
lem 5. Metaph. tcxt. non habente com. Ad oppositum est Porphyrius et Aris-
etlO. Metaph. text. com. 10. 12. et 17. toteles sic definiens Genus 1. Topicor.
ergo, et Differentia concretive dicit cap. 4.
multa ; ergo esl nugatio dicendo muliis Dicitur ad quffistionem, quod est des- 3.
differentibus et , si ly pluribus ponitur criptio, non vera definitio,quod innuitur Boeiu^^ et

pro multis, vel ^"!»'on?«
si comparative, adhuc in littera. cum dicitur, ^
quod etiam des- ponttur,
'
et
idem significat. cribentes. Sed sic facile est evadere pene rejicUur.
Dicitur ad hoc quod nugatio est, in in omnibus definitionibus, nec illud ex
prajponendo inferius superiori, ex ea- littera prodest, quia in littera est assi-
QIM-STIO XV l»l
gnnverunl, id «jsI, (lefmioruril. It»'rn.intihus frenere inquantuin taliu,nihil pra»-
feriiis ciipil. de Sperie contex. 2H rlirit ; dicatur per «e. Dlviditur etiam in pr«-
.Xecessa es/ tn ufmnunifue rrifiunihus t/irnri in fjuiii, el in ffuale. ul in pri-
utriusf/w uli. Hntio auterii fjunrn si^ni- mos inodos prapdicandi, el (»er has diflTe-
ficiit nonieii, ost (lefinitii). \ . .Mt-lapli. rentias divisivas manifeslum esl, quod
Il<'rn, li;ec ratio convortitur cuin den- contrahitur Universale ad Genus ; fil
nito, iil probat I'orphyrius, et non pra'- enirn r-atioconverlihilis, erpro, elc.
dicatur, ut accidms de ipso, »|uia f|ua' .•Vil {)rinuirn arj(unienlunidicitur,quod 5

Hetpotuio
ponuiitiir in ea, sunt eju.sdeni Generis illud esl verum de accidenlihus copula- A\
tis. id est, qua* sihi detcrininanl sub-
*"-'^'
cuni dt;finito,quiy inteiiliones : quodiiiiet
ject;i, qu.T vo<'antur copulala 7. Met.iph.
auteni fjustiein Generis, (|uotl pi'iedica-
tur per .se de alio ejusdern Geiieris. est
cont. 17. et l'.>. intentiones aulem sihi
superius ad ipsuin ; ({uia nec iiiferius,

non tletcrinin;int
quia univoce applicanlur omnihus.

rcm alicujus Generis,
4
nec dispaiatuin : eri.'') Iimc rafio est deli-
nitio. Gontni : .<< pnssiosit univttro et itub- R^Mhtr.
Itern ptT Aristolelein 7. Metapli. con- jfittum. per .Aristotelem 2. Posleriorum

text. '.\\). ergo si ()a.ssio, scilicet inlen-
tex. 1 1. (1 i;i. ratio qu.T est ex prjudica-
tio.sit niultisGcnerihus univ(x;a, el sub-
tis per se, in t(ii<»niin tlefinitionein non
cadit |)er se siihjcctiiiii, jectuni ejus : etiain si actus sit univocus
si sit converlihi-
lis ciiin
et potcntia ; ({ui:i (lotcntia perseonlina-
siihjt^cto, est tlefinilit»: lia'c est
liujiisiiindi, (piiii in tlefinitioiifin niillius

tur ad actuin : suhj»?clum est in fwten-
deliiiitivi cailit diffiiiitiiin.

tia ad accidens, sicul materia ad for-
IliMn pi\iNlicatiir per se, et convertibi- mam ;

quia accidens non hab«^l aliam
ftnpfm$i»
niateri;iin, nisi in i/un. Dici potesl.quotl
liter, et non ut propriiiin ; (piia tunc tnfa
ha^c ratit) posset deliniri ; neijuc iit ilil-
propositio Aristotelis vera est dc passio-
ne reali, ({u;i3 egreditur ex principiis
ferfiifia iiltiiiia. tuiic eniin illi opt^rlcret
addere Geiuis ; .st^l atldfndo Universale, suhjecti, de qua loquilur ibi. «|ua; eal
(jiiod est Genus deliiiiti. iii liac ilclini- de suhjecto demonstrahilis, cujusmotli
tioiie erit mi^Mtio : ergo h;ec est veni non cst intcntio quiu elTective esl ab :
intellcctu. Ter hoc idem ad aliud : quia

tlelinitio.
illud veruin est de polentia per se ordi-
i. |)ic«'iiduiii erô ad qu;rstion(»m, quod
Srnlenlia .
i- •»• i i •
• !•« nata a«l aclum : cujiismodi potenlia non
Doitons- est vera (lelinitio, (juod sic osteiitlifiir :
est in suhjecto intenlionis ad ip«wm quia :

U;itio Univcrsalis est /irreiiirnri lif />lu-
illa nonest rei sccundum naturam, «e<l
rihns.pi^v .\risfofcl»Mii I . Pcriherni»Mii;«s;
iit consideratiir a ralione.
curn cr«ô in dcfinifione Generis ()oii;itiir
(k>nlra si nulla in hac re, el illa. e«l

pnriiimri lie /Unrihns, ponitur G«mius :
unit:is, ct h:i»c intentio esl illis univoca.

ejiis : ()osf«M i>onitur iH/frren/ihus s/)erir
\
erg.) a null.), quml esl in hac if. el illo,
et in i/uiil : iju:csiiiit ()cr .sc dilTercntia)
C.encris. Prohalio. ((iiia jêr se dividunt acci{>itur inlenliu : ergo e«t ngmc
ninlur .{Uo.I ali.|ua unilas in re su,... o
suptMius, scilicct /nivfiirnri tir />lnri-
hus: . rgo siiiil {)er se consfiliiliv:.' infc- shIkvI unilas pro|H»rli.mi», a .|ua luo
rioris, ;itl t{iio.l si riiis per illa ap()ro- vetur inlelh^clus, hanc inlcnUonem um-
vocam huic, «'l illi allrihuen* «ic n
priafur. hivi.liliir cniin pcrse /nuvdirnri
:
,/,. /,//// /7>//.s in .f,/rvrvntil)us .s/t^wie, el so lialH.l color ad all>edin.Mii.Aicul uu.......
iii//'frrnfihus numrnt, (juia de dilTer.'n- ad hoiuinem.

. :
192 SUPEK riNIVEUSALIA PimPlIYRII
Contra : iinitas univocationis niajor cipiunt per se praedicationem ipsorum

estunitate proportionis,ergo Iubc abilla tamen concreta inter se sunt in Gencre
non suniilur. per se ;
quia inter se, se habent sicut
Majoriini- \)\(^\ potest, auoci
* '
occasionallter potcst superius, et inferius, quod sufficit ad
tat occa-
sionaiiier acclpi major unilas a niinori, non tota- hoc, utdefmiantur.
xumitur a ... ... , . .
Sed simpliciter loquendo non sunt in

uude unitasinre tantum est occa-
,
viiiiorixmi- litcr ;
^"^^'
sio unitatis in intcntione, inquantum Gencre, nisi per reductionem, quia non
intellectus movetur ab ipsa ;
potest ta- sunt in aliquo Prtedicamento, nisi quia
men intellectus motus majorem causare coordinatio concretorum reducitur ad
unitatem in intentione. coordinationem abstractorum
~
6-
Aliter potest concecli, quod habet sub- Ad tertium principale dico, quod Ge- Adaiia
jectum univocum, quia licet nulla ea- nus est Species Universalis, ut dictum ta.
dem rcs sit in diversis Generibus,potest est supra quaest. 8.
tamon esse eadem secundum quod con- Ad quartum patet per praedicta in so-
sideratur a ratione,etsic tantum estsub- lutione : quia defmitio Universalis poni-
jectuni intentionis. tur pro Genere, et cum illa differentia
Aliier dici potest ad primum argu- per se differentibus Specie.

mentum principale, quod verum est de Ad quintum dico, quod absolutum po-
accidentibus qu;c habent suum esse a test cognosci in se per essentialia, et
subjecto : quia non propter aliud, ali- notiora ; et ideo in ejus defmitione, alia
quid dirfinitur per substantiam,nisi quia poni non debent. Illud autem quod per
est per illam : sic enim est alicujus rei se, secundum quod est, dependet ad
quod qiiid est, et defmitio, sicut illud aliud, sine illo cognosci non potest ; si-
est ens ; intentio autem non est per cut dicitur in Praedicamento de Relati-
suum subjectum, sed ab intellectu. vis ; et ideo ponitur correlativum, non
Ad secundum principale dico, quod ut notius ; sed quia sine eo defmitum
concretum potest diffiniri : cum autem cognosci non potest.
ostenditur quod non, per Aristotelem Ad sextum dico, quod differentibus
7. Metaph., dico quod ibi vocat dicta Specie, est expositio : et non ponitur ibi
peraccidens, quae in se diversas aggre- ut partes diversas, ut (WcmdiO de pluri-

gant naturas ; ut homo albus, quia in bus, id est, de differentibus Specie.
illis exemplificat in principio capituli,
secundum accidens,ut albus
ibi in dictis
EXPOSITIO
homo ideo omnia posterius dicta, sic
;
sunt intelligenda. Unde musicum sup- De Pri.mo. Quid sit defmitio, et quid Ge- 8.
ponit pro tali, ut pro homine musico, nus, et quoties sumuntur, et qualiter in
proposito, satis patet qupestione preeceden-

musicum enim non habet duplexsigni-
ti. Condiliones vero definitionis palenl 6.
ficare.
Topicorum, et 7. MeLaphysicse, et aliquali-
Ad aliud de Topicis, dici potest, quod
ter perLracLabuntur in sequentibus articu-
justum non est in Genere virtutis, ideo
lis. communis, nisi quod secunda
Divisio
non facithabentembonum,sicut justitia,
pars subdividitur. Ordo patet, quia post-
est tamen in Genere prasdicabili.
quam visum esL quid definiLur, meriLo se-
Generaiis-
^*^^ ahter, quod gencralissima acci- quiLurexaminaLio definiLionis. Ad sequen-
sima accidenlium sunt abstracta, et in illis per se
aeniium ^ Les eliam paLeL ordo, ut statim dicetur.
sunt abs- non suut nisi abstracia, id est, qua3 re- De Secunuo. Sex rationilDus arguit pro
tracta. ' ^
gi/tiSTrj XV VM
parlc ncfâlivn. Prima sumifur ex Ari.s- sicul si dicep'lur colomUi alha, vol anxma-
toteh^ 1. Mctaph. text. comm. i. St^cuivl:. li/i hominea. El addil noLinler Doctor si |y
eliam ihiflfm text. comm. 2. d prohatio plurihus ponilur pnj muliiM, vel «i compa-
assumpti prima por auctoritatom hab<'tur rativo, adhuc id^m ih
I :» «Je-
ibidr-m text. comm<Mit.'20 el 21. Socundo Hnitionn rn»neris {xmW. ForphyrJu.5 pluri-
probat idem as.sumpluni ratioiu*, et
illiul frujt (lifferentihu.% *pecie,ei expo^filores com-
adducit Piiilosophum 3. Topirorum, cap. muniter exp<jnunl \y pluribtts pw muHU,
1. Kt vidclur quod FMiilosophus Uxjuitur sicul plfrumquf jwlel comparalivus expo-
I
ibi de Genero prredicamonlaii, ot non de ni per Positivam el e conlra.Vel dalo quod
g(!nore moris, ut patot per exempla, qu.T ibi ttMien?tur comparalive, non vililur nu-
ponit do /lominr, aîno, et colore. Et idco gatio, cum Comparalivus gradu.s, et posi-
sccunda .solulio Docloris at! hoc arf,'umon- tivusidem signincenl licel sub diversis :
tum magis sapit. Tortia ralio funda'ur 7. nwiis significandi, ul patel in Iractalu Mo-
.Motaph. loxt. comm. 13. ot in lioolio, libro dorum signiticandi, ot in prop«)sito allen-
Divisionum, et6. Topicorum. QuarLa ratio dilurnugatio, non ralione mo<ii .Hignifi-
est clara. (Juinta ratio fuiidatur 6. Topico- caudi, aulem quod ly
s«'d siKnillcali. Palot
rum, c. 2. ot4. Soxta ratio procodit per mu//</m non habel alium comparalivum,
viam nugalionis invcntic in hac dofiiiitio- quain ly plures. Non enim reguiariler pos-
ne. Allogalur Philo-iophus 5. MoliiphysiciE, suiit soiufMir formari, ul pal.l cu:Iil»-f
et ost in illa parte posl toxtuiu (lommenti Grammatico.
decimiquinti, cui non correspondct com- .\dducit DocUir satis apparenlem evasio- 10
montum, noc texlus Arabic. biom otiam nom ad hoc argumontum,excomniuni sen-
10. MoLiph. toxt. comm. 10. 12. et 17. ot lentiaGrammaticorum. qui slaluunl con-
aiibi ibidom. gruitatem, et perf<rlionom orationis,in qua
9.
Ubi advorte, quod unum ot multa oppo- inagis communepnocedilminus commune
tuum rt nuiitnr : et idoo quotics accipilur unum, ex eadomparleoralionis : el Iioc per quam-
Ultit O/)'
inimtur. et aliud. riirun auloiii quotios sumilur,pa- dam (iguram,quam appellanlrt;)/)^>ii7jon^m.
Appoaibe
tet ibidom, ot larigotur infra cap. do Spc- .Nain minus comniune

tunc speciflcal, el (trmmmm-
tie. fHtv.
cie. Idoo multitwlo toties accipitui', vol dotorminat magis commune, quod ora- iUi
multnm. Partes aul(Mn unius quajdam sunt tio. qua; alias genorarel confusum concep-
primariu), ut idonliUis quicdam socundi- ; tuin, tunc causal distinctum, ul Animat
riir, ut simililudo, othujusinodi. Similitor rurril, oi.inunal homo curril. *• -
'
- •
'ra
ost do mnllitudine. Partcs (Miim ejus pri- fiorot nug;itio,quialunc idoin 1 ir
mari;e sunl diveraitns, el differentia, so- manifosUv .Vam non possum ;. . .. .;ii-
cuiidariio opposiln. Dicit ergo Doctor.quo<i nom, quin dicain nclu nninnl so ! Im^ho p
iiuilliludoabstraclive sumpla dividitur ad contra, ut pjU*»l.
inodum rJenoris inSpecies.in dilToi*entiam, Contra lianc evaslonem arguilexdupliri

ol divorsilalfvn. Differentvi igilur concn^- aucloritate : et licel quidain hic dic inl ex-
tivcsumpla, scilicot in plurali nuinoro pononle^ Doclorem, qu«Hl non inlendil io

do.scondons ai) lioc singulari differens, in- prima harum ralionum, ; rw-
cludit inulla, sicut alha coloratn \\\ plurali IKHisionem, se<i < mI
immoro. Quia sicut abslractum adal)slrac in pni'ponondoini"«'nus ;n
tum, iUi concrotum ad concrotuiu i]uanlum p:irlo oral i Iuk' îdwur uuiui es
ad inclusionom, o( pra3di(;alionem, el su- lillora, ul |»r. \^
poriorilatoiu ossontialtMii, maxiine ubi s;il- o-sl iiiinu*» Ih»i .;u. i u;a lo-
I vatur unifonnis ooruiu univo<!atio. Vido- irlos Iuk* iion niuwUil ibi, :- n.
lurorgo^piod in doliiiilioiio (JtMioris sil Tum quin '' ' -. qiil lat- »1.
nugatio, cum dicilur mulli.^ <{iffereHtibus, rtun ila ni....... -um iion cu;
1 umo 1 ti
(
194 SUPEK DNIVEUSAMA PORPHYHII
dendum, quod bona definitio debet esse
lilor probaro. Nulliis euiin dubitat tunc
convertibiliscum definito, et adaequate ex-
esse nugationem. Doctor igitur inultum
primens totam essentiam ejus, et distin-
breviter induxit textum Pliilosophi, el ideo
ille bonus pater, qui non vidit ipsum
in guens ipsum ab omni non ipso.
fonte, deceplus est. Littera igitur Philoso- Secundo notandum, quod aliquid esse
phi 6. Topicor. cap. 3. est ista, Rursum si convertibile cum aliquo, potest esse vel es-
particulare, ut si sentialiter, vel accidentaliter. Primo modo

Unwersali dicto addidit et
clemenliam diminutionem expedientium, ct est definitio, saltem adsequate, licet diffe-
juslorum. Nam
justum expedieyis quid, rentia ultima ponatur hujusmodi, sed hoc
est inadsequate, et gratia materise. Secundo
quare continetur in expediente, ahundans
ergo justum. Nam qui dixit Universale,ad- modo est propria passio, vel descriptio.
didit et parliculare. Et si medicinam,dis- Nota quod cum dicit Doctor quod

tertio,
ciplinam sanandorum animali et homini; quodlibet ejusdem generis, quod prsedica-
aut legem imaginem eorum quse naturali- tur per se, etc. intelligit de praedicatione
ier sunt bona et justa ; nam justum bonum primi modi, vel de his quse per se, et non
quid; quare frequenter idem dicit. Hsecibi. reductive sunt in eodem Genere cum Spe-
Vides igitur quod Doctor adducithunctex- cie. Vel loquitur secundum communem
tum directe contra responsionem, Littera modumdicendi,quemsequiturinhisqua3S-
igitur, ut communiter habetur, est sup- tionibus de propria passione, quod videli-
plenda et castiganda. cet est in alio genere, a suo subjecto.

Quartoarguil ex dictis Philosophi 7. Me- 12.
Aliam auctoritatem adducit ex 7.Metaphy-
taph. text. comm. ii et i3. Textus ibi ex-
sic. texl. comm. 43. cujus duplicem pro-
pressus est isteIn qua igitur non inerit
bationem ex eodem loco adducit, et ibi
:
ratione ipsum dicente ipsum, hsec ratio

universalem doctrinam de nugatione co-
ejus quo>d quid erat esse s ngidaris. Et no-
gnoscenda assignat, videlicet per transpo-
sitionem terminorum, et per assignalionem lanter diclt , in quorum defmitionem, non
cadit subjectum, ut excludat prsedicata se-
rationum, loco nominum.
11- Ad oppositum arguit, auctoritate Por- cundi modi, quse non constituunt detinitio-
phyrii hic, et Aristotelis 1. Topic. 4. cap. nem, sed descriptionem. Cum dicit in fine,
qtcia in defmitione nullius, etc. ibi est varia

duo facit. Primo assignat
In secunda parte
littera in diversis originalibus. Bene enim
quemdam modum dicendiaIiquorum,quem
impugnat rationibus fortissimis,deinde po- poneretur nullius deflnitivi, vel defmienlis,
propriam solutionem. Est igitur modus vel nullius defmiti, supplendo ly partis sic
nit
dicendi quorumdam,quod non est vera dein nullius partis defmiti deflnitionem cadit
finitio, sed descriptio. Hoc autem inter de- defmitum. Et intellige hoc tanquam pars
finitionem, et descriptionem, assignalur quidditativa : sed bene ponitur tanquam
communiter ut differentia, quod hsec per additum, quia specieo est pars definitionis
intrinseca, illa vero per extrinseca quiddi- Generis,etGenus cadit indefinitionem ejus.
tative datur. Et confirmant dictum suum Vel dic quod loquitur de partibus per se
ex littera Porphyrii. Doctor quasi subri- intrinsecis definitionis Generis, et sic abso-
dendo, primo dicit quod sic faciliter pote- lute erit verum.
rit evadi omnis inquisitio de definitione Quinlo tangit iterum perseitatem et con-
alicujus, et solvi dictum Porphyrii ex se vertibilitatem hujus rationis, et excludit
ipso.Secundo arguit ex dicto Porphyrii,ap- instantias de Proprio, et differentia ultima
plicando sententiam aliam famosam Philo- quse per se, et convertibiliter prsedicatur,
sophi 4. Metaph. text. eomm.2S. Tertio tan- et satis clara sunt quse dicit. Ubi notabili-
DefinHio gii convertibilitatem et perseitatem hujus ter tangit quod differentia ultimanon dicit
debcl ccn- . . , ^ . ^., . .
verii cvm rationis respectu Generis. Ubi primo atten- adsequateessentiam speciei.excluso genere.
definHo.
gj KSTIO XV m
Abjorla orgo illa opiriiono, ponil inodum cujiLsmo<li non sunl istT wun^T
(licondi propriuin.U-ncndoparteni .'iffirma- ne.s. qui; nullam rem sibi (1.-.:
livam, do'lararj'lo quid hlc loco generis, cum univoroomnibuHappli.-ontur.u

cl quid loro difforonlijn ponilur. larlum osl. El nolanlor dini ub= •"
13.
id loco
I!bi advortendum, quod quamvis supra, l>ii antur, propler ea quH; supri
eri.ipn- qu.f). assignavit du.is rationos rniversalis, Se<i conlra hor ullimum, de n
m »it
defini- maîs tamen imitatiir illam 1. Periliormo- plicaliono, arguit dupliciler. Primo ex
4Cient-
iiias, lanqii.im propriam ojus, quam illam uniformit;ile [wissioniM.elsubjerli.quanlum
primi, ol secundi Posteriorum ; qiiia l'or- ad univoce prajdicari, vel applicarl, ex 2.
pliyrius utilur loco Unfvernalis iii dcfini- i'osler. Idom ctiam habelur I. Poslcr. lexl.
tiono cujuslibot istorum quinquo, illa qun^ comm. .V.).
magis vidotur esse quiddilativa ojus. llu- Secundo arguif ex uniformilalo arlun cl «q, is.
jusinodi (!st prsp limri <le p/uribus. Divi- polontia?, qufjad idom. "•"• *
ditui- aulom pr.nlicari dc plurthus [ler i{ospond(!l quod isla halxMil ventalom de
(pii t ot qualr : ol iitrumquo liorum por passione roali ot aclu simililer, alque po-
(iifffrens Sprcir., et numern. l*or has ergo lcnli I sibi corr(?sp(jndonle ox nalura rei.
duas diffor(Mitias, circumloquondo unam, Intcnlio voro osl ofro^-live ab inleilcclu, ol
\'\iU)\'u'(^. (liffercnlibuii Specir, ol in fj>'i'/, ot non esl in rei>us primro intontionis polen-
p(M- rationom rniversalis loco ejus, dellnit lia per se ordinata ad hujus modi inlenlio-
ipsuin rioiius. El notantor ibi dicil Doclor, nes, .sedtanlum per arcidons. Suslinet igi-
qiiod lie differrntihua Generr, inquantum turqiiod non inconvenil inlenlionemgene-
talia, nih>l per sr pnnliculur; beno eniiii ris univoco applicari rebu.s omnium giMie-
por acci lons hoc conlingit. El loquitur ruiii. licot nulla ros prima; inlonlionis sil
Doctor do prsB ticari proprio logico, et le- eis univoca, el hoc semper (ul Ijclum esl
iiondo ii^quivocalionom docem Prjedi-
oiilis supra) suslinondojequivocationem enli.s in
cainonlis. Sod posilo adliuc quod de ipsis his logicalibus.
pi-jT licatur univoce, et por .se, non l imon Sod contra hoc insUil, infcrendo quod si- 18.
inquanlum difTorontia gonore, sed inquan- cul onlitas socundarum intenlionum accl-
tum parlos subjoctivo) : et hoc maxiine le- pitur ab ontilite primarum, ot prosuppo-
nondo ly hiquantum proprio reduplicative. iiit illam, aliter essol nciitiuui, iU) unitas,
rionoralissimum eiiim de intormodiis in vol univocalio in his pr nit unila-
linoa prjcdicamonfali per se dictum, non tom, vol univocationom in ui;>.
dicitur de cis inquantum Genera inforio- Uosiôn lot (ut tactum esl in
rum : sed inquantiim spocios ipsius suiit. pnocodonti) (|uod sufflcil unitas ; .i^
Condudit igiliir coiivortil)ililaloin, ot suffi- nis ox [virlo rorum.aqua movctui .m .m^c-

cioiitiam liii.jus ralionis. lus ad attribucndum unam intcn'' '
et
(loiis(^quontor .solvondo [)riiiniiii argu- univ(M*am onmiltn^ iMis. Non r. , lur
montiiin [)i-inci[)alo addii<-it i)i-imo iiiiuin igilur unilas uii hinc indo.
iiio lum di<-oiidi,co!ilra quom.roplicas non- Itoplicat subtililcr contrn. atil t Innt' ma-
nullas [>er ordinom i)roso(|uondo, rospon- jor unilas sumerelur ox n. :m
sionos indiicil, ol ipsum sustinel, mulliim palol.quia illi quatuor vxvmW \
siibliliUM-evadondo. Doindo assignal alium ta[)hysi.\T assignaii, h.. pcrortlinom

nioduiM dic(Midi facilionMii, ad i|)sum [)riii- el.sccundum maju.s, e( minus, vidclicol
i-i[)aIo ai-gumonlum. Dicit igitur, (ul cliam nunuTnlis. > .1. ol propor^
iiifra, ca[). di» Proprio. ol «[uavsl. <lr Dcno- lionis. (!uni igitur unil.iH t
no-
iiiinalivis hab«<l) «juod <li«'lnm ArisU)lclis p<'rialur t • tu
iiilolligi dobol do ac«-i(hMitibus«-o|)ulnlis,do s;i1Umii ni liiitut» pi 'Utr t|Ui«Kl sil
([uil)us7. Mol.ipli U»xl. «'omm. 17 ol lU. inijur unitalopn>|wiri.> o (M miniroa

10() SUPER IJNIVERSALIA PORPIIYRII
carum,et evasionum et responsio consis-
omnium. Rospondet oplime quod mnjorom ;
breviter in hoc, quod dictum Aristote-

unitalcm suini a minori convenit vel cau-
tit
seu lis intelligitur de accidentibus realibus,

saliter, et complete, aut occasionaliter,
originalitcr, et incomplete. Primo modo quorumesse dependet a substantia,etquoad

cum ef- inhfErere, et quoad cffici non autem de :
concedit quod essct inconveniens,

suam causam intentionibus, quoe praecise fiunt ab intel-
Majoruni- fectus non possit excedere
las prove- modo non est inconve- lcctu.
totalem. Secundo
mt cx mi- -^
nori, quo- nicns, et sic est
.,
m proposiLo. Nam sicutm- ,T •
t
Adsecundum principale negat antece-
"" etiam ab dens, Ad primam ergo probationem,glossat
tellectus causat intentionem, ita
ipso effcctive habet suam unitatem. Alio optime Philosophum,quod nomine albi,vel
modo rcspondet ad illam replicam, quse musici, intelligit aggregatum ex subjecto,
concludit quod tunc intentio esset figmen- et accidente : nam sic potest accipi omne I
tum, et unitas ejus, et fere coincidit cum concretum accidentale in tertia sui accep-
Concretum au- Concrei

prima responsione,ut patet ultimate ipsam tione, ut dictum est supra.
ut defi
resolvendo. tem formaliter sumptum potest vere defi- lur.
Eadem etiam responsio potest applicari niri, et sic accipitur in proposito, non au-
16.
ad illas duas primas replicas de passione, tem pro aggregato ;

quia sic ipsius non est
etsubjecto, et de potentia et actu. Dicit definitio, nec demonstratio.

enim Doctor quod res primae intentionis Ad aliam probationem dicit uno modo,
potest consid^rari uno modo in se, et abso- quod loquitur Aristotelcs ibi de genere
modo ut consideratur a ratione.
lutc. Alio moris, non de genere Logico, vel Prsedica-
Primo modo concedit quod nulla res est mentali. Justitia enim est quoddam genus
univoca rebusomnium Generum, sed bene moris, vel potius virtus in communi,cujus
secundo modo. Hoec videtur esse intenlio una species cst ipsa justitia. Et cum virtus
Doctoris, et resolutio responsionis. Vult in communi (ex 2. Ethicorum) sit habitus
diccre breviter quod licet res diversorum qui habentem bonum, et opus ejus
facit
generum, in quibus fundatur inlenlio ge- reddit bonum,ideo nihil per se est in genere
neris, non sit unum in re, nec conveniunt moris, nisi id, quo habens estbonum. Jus-
in aliquo sic uno, tamen ut intellectus in tum vero non est quo, sed guod, ut caetera
eis considerat illam proprietatem, a qua concreta ideo non est per se in genere
:
movetur, ut attribuat eis intentionem ge- moris. Sed quia (ut tetigi supra) videtur
neris, et invenit illam in omnibus unifor- ibi loqui Philosophus de Genere praedica-
miter, videlicet communicabilitatem plu- bili, ideo alio modo,et bene respondet Doc-
ribusspeciebus,etc8eterahujusmodi ; tunc tor, et breviter consistit in hoc. Aliquid
considerat omnia ipsa, quantumcumque esse in genere potest dupliciter intelligi,
inter se diversa, ut unum fundamentum aut per se, et simpliciter ; aut reductive.
Abslf
hujus intentionis in communi, ita quod Primo modo sunt tantum abstracta in ge- cor
et
nullum ipsorum scorsum accipit ut adae- nere, et maxime accidentium Secundo , ta qu(
do in
quatumfundamentum ejus. Illa igiturquae modo sunt contracta in genere, scilicet ac- dicam
Divena in
re possunt in re sunt plura, possunt in intellectu accidcntis. Cum hoc tamen stat quod in ipsis
concipi ut „ , i i . i i
unum. cipi ut unum. Exemplum de subjecto adse- reperiatur superius, et inferius, et contrac-
quato numeri quaternarii.Exemplum etiam tiva : et sic genus,et differentia suo modo,
de corpore humano, et ejus membris in licet non alia ab abstractis et per conse-
ordine ad animam intellectivam, et inter quens definitio, et demonstratio de ipsis,
se : sed de hoc forte in sequentibus al- suo modo, ut de abstractis : sed de hoc
tiu3. magis infra.
llUimo respondet aliter ad argumentum Ad tertium principale recurrit ad ea

priucipale, umissa tanta prolixitate repli- quae dixit supra, qusest, 8. vel potius 6.
ylJ/liSTK) XV l*>7
>$clutum Ad quarlum palet solulio iri corpjre qu;n esl oralio cxplirilc dcclarnns r-
refpecli-
m varie quicstioni.s. unam diction«'m im^K-' ••••• < '
u
finiun- A(l quirihiin, (liffcrfiitiaiii poiiit nolabi- connotalivorum, el ; .j^. ..g-
lem iiitor (lcfiiiitioricm absoluli, el respoc- niticanl unum in rf<*lo. el aliud in obli-
tivi. 1'rima ciiim datur per priora, et no- quo : sicul alhum, calidtim n-if.=r fili'u.i,
tiora communitcr. Sed sccunda datur et et Iiujusmodi : uhl ri
por prioi-a, cl per ea quiu sunt simul na- ronlia.s hanim d' :ium, ul pn»"t ibi.
lura, proplcr liabiludinem dcfiniti es.scn- Genus igilur cum non sil nec su: i,
lialcm ad iiujusmodi ; cthocc.^t qu(jd solct nec res aliqua exlra animam, nec nomen
dici, distinguendo de defiiiitiom? qiiiddiLi- ahsolutum, sed connotalivum, vcl rehli-
tiva, et qui(!taliva : scd dc Iioc magis sln- vum, sequitur ([uod non definilur proprie
tim, ct alihi pcrtractahitur. Pos.sct etiam dcfinili(jne dicenle quid rei ; ha»c igilur
aliter dici ad illud aii,'umenlum, nc^ândo ralio aul eril d«*scripli(), vol sallem dcfini-
speciem poni in hac dcfinili(jnc, licet pona- tio quid nominis Lnnlum.
tur in alia, quam ponit 1'orphyrius. Tnde Ad hoc breviler res[>ondeo, supf)oncndo, H.
refurt dicer-c, diffnren^ sjêcie, cl speriem ea qu:c dicta sunl supra, quresl. 3. quod
ahsolute. Solutio lameii Doctoris sustineri h.Tc nitio non csl prrcise quid nominis
dehet. dcfiiiitio, scd etiam quid rei ; el hoc ar-ci-
Ad sextuiii hrcvitcr so expodicndo, dicit piciido /v>m, ut tertia quresl. Qu'"''-'i,

Doctor quod ihi non csl nugalio : qiiia ihi :irticulo 1. accipil iste, pro omni j >,
non [lonuiitur ly pluribus, ct ly </ifferenti- qiiod non esl simplicitcr nihil. Nam in I
bus, tanquam particulie diverstr,sod unum oiiini gcncre est quid et ros, illo mo«Io. Ij-
ponilur laiKjuam expositio altcrius, ut sit cct orgo .\ntonomastice subsliinli.T; sil de-
sensus : i/e pluribus, id cst, de diftcrenti- finitio, .sicul ol quid ; Inmenaliorum eliam
bus spocie. Scd an sufficicntcr cva(hit h;ec esl, suo m(jdo, ul Philosophus 7. Mehphy- /mttnlic-
net "L km-
responsio difficuU.ilcm arjgûmciiti, cl an sic.T uhi supra proleslalur, el ncdum re- brnt 4et-
sic sit nocossario fugicndum, slalim [)or- rum extra anim.im, sed etiam in anima n iIion««
ifuid rtt
Iractaho. suo modo, qua? t.imon ul definiunlur, su-
10 l)E TEUTio, circa dicUa in solutiono (jiucs- muiitiir pcr modum n»rum prima? inlen-
lionis, ct primo circa primiim inodurr. tionis : ot hirc est exprcssii senlenlia bu-
diccndi, (juod vidolicct Ikoc ralio Generis jus, in 1. distincl. I. qua?st. 2. el in '2. dis-
sil descri[)tio,ct iion proprio dofinitio,vide- tincl. 1. quiesl. 5. Kl ad diclum (Vknm

tur esse prohahilitor dictum : tum qiiia I)alct, (|ui;i suis falsis lin '
= in*
(ut tactum ost supra, qiucst. H. ex fuinla- nitilur, ([uia non [)onil aliûu M.-aic, nisi
mcnlis hujus, ct otiam lMiih)so[)hi 7. .Me- singuhiria.

••*••-
taph. loxt. comm. 12. ct 1.').) (h'finitio cst .\d aliud diclum >»ienpllcilcr ne-
soliussuhstanli;r, vcl sallom ivriim [)rim;o gandum esl qiiod <': .. > non sil nisl
inlcntionis, iino (ut liahct Ockam (Juod- pra*cisc nbsolulorum : ru .

s rnlm f'in-
Iil)cto ([uinto, qiucst. 20.) dcfinitio cst roi (himcntis adluTivl, ul p;ilel in o
sin,i;ul:ii-is cxtia :iniinam. Tiim (juia (se- lcncalur sonlcnlia Docloris llrrv i-
cundum i[)sum ihidcm, (iiucst. 11). ) dcH- Ira illum primum m<Miiiin .. cl ar»
nilio oxprimons quid

h)ny:i com[H)sila
rci, (juiu est
ex gcncro pro[)rio, el
oralio
dif-
gumcnln
Scd cin*.»
cjus •
lerliam t
ua.
. ubi t\
1
forontiis cssonlijilihus, signific;intihus [wr- dicit, (juimI h.' f, clc. pod-
tos c.ssciiti:ilcs dclinili, cst t:ii)luin noiui- sel objlcl coiilm r Ibl
nuiu :il)solul()riim sigiiilicantiuiu com|)0- vellc (juo«l a. :<•
sila cx m:itcria, ct forma, sicut lioino, leo, modl (Hl I

ni
etc.Dolinilio voro ox|)riinons quid noininis giMieris cui» t*», inju-. cî. v"i va.iu pune»
;
198 SUPEIl UNIVERSALIA PORPIIYRII
relhanc esse descripUonom, dicerel ea, ex versale, essel nuf/atio, posset objici conlra,
quibus lil, esse intenliones, quia passio quia mulli per ly quod, in definitione
intentionis non potest esse nisi intentio, ut generis, tanquam

intelligunt Universale,
patet. genus. Reliquum quod sequitur ponunt

Item, cum dicit quod omne quod prsedi- pro differentia. Potest dici per interemp-
catur per se dc aliquo, est suporius ad tionem expositionis, imo potius intelligi-
ipsum, etc. videtur falsum, propter proedi- tur fundamentum per ly guod, ut alii
cationem passionis per se,et pncdicationem altius exponunt. Vel suslinendo expositio-
ejusdem de seipso, qua? ponitur communi- nem illorum dic consequenter.Potest enim
ter in primo modo. dici probabiliter, quod perhoc toLum qtiod
Dico, quod vel loquitur Doctor famose. prxdicatur, circumloquitur ipsum prsedi-
ut supra soepo notavi. Vel quod inlelligit cabile, ita quod sit sensus, Genus est prse-
de his, qua? sunt ejusdem generis per se, dicabile de pluribus, etc.
23.
et non solum reductive. Et sic patet ad Secundo principaliter circa solutionem
primum argumentum de passione. propriam Doctoris ad qusestionem, occur-
Ad aliud dico, quod intelligit de prasdi- runt qusedam instantise. Primo quare Por-
cationc^ proprie sumpLa logicali, et primi phyrius utiLur raLione Universalis pro
modi : et sic nec passio, nec idem de se Universali in definitionibus istorura quin-
pra^dicatur. InLelligiL etiam de prsedica- que, cum non ita fiat in aliis definitioni-
tione alterius a subjecto,ut paLet in littera, bus, ut patet communiter. Item, videtur
et ejusdem generis, scilicet per se, et ne- declaratio Doctoris in hac solutione, et so-
dum reductive. Quoties autem accipitur lutio ultimi argumenti repugnare. Nam
praedicari de, vel dici, patebit infra cap. videtur hic velle quod differentibus specie,
de Accidente, el tactum esL supra. Quali- et in quid ponuntur hic tanquam differen-
ter etiam proprium habeL raLionem com- Lise divisivse hujus, quod est prsedicari de
munis, et prajdicabilis, et qualiLer non, eL pluribus, uL patet expresse in littera, et
respectu quorum,infra cap. de Proprio,ha- consliLuLiva^ ipsius generis. In soluLione
bet videri prolixius. vero ulLimi argumenLi principalis dicit,
Uilerius, cum dicit Doclor in ultimo quod differenlibus specie ponitur ut expo-
22.
argumento conLra opinionem, quod hsec sitio hujus quod est prsedicaride pluribus.
ratio prsedicatur convertibiliter, et non ut Uem, videtur esse nugatio in definitione,
proprium, quia tunc tota ha3C ratio posseb quia prseponiLur inferius superiori, ex ea-
definiri^ posset objici : quia exhoc videtur dem parte orationis, videlicet differeniibus
quod propriuoa est definibile, quod
inferre specie ipsi in quid, et hoc probalur, quia
tamen non est concedendum, secundum supra, quseslione de sufficientia Universa-

¥ lium, et hic in littera dicit quod in quid et
Scotistas : quia nihil est per se definibile,
quod non est per se species alicujus gene- quale sunL primi modi, vel differentige
ris : sed proprium non est hujusmodi proedicabilis, quorum quodlibet subdivi-
ergo, etc. Dicendum vel quod famose lo- ditur in differentlbus specie et numero.
quiLur, velextendendorfe/?»27!"o??m addes- Item, sicut differens specie, per se prsedi-
cripLionem,vel definiLionem quid nominis: catur de hoc differente specie, et illo, ut
s d sic forle loquendo non esset inconve- infra dicetur, ita differens genere de hoc,
niens quod infertur. Recurre ad ea quse et de illo; ergo male dicit Doctor in littera,
dicunlur 1. et 2. Poster. demedio demons- quod de differentibus genere in quantum

trationis, an scilicet sil definitio subjecti,. talia, nihil per se praedicatur.
an certe passionis : el applica ad proposi- Ad primum, patet solutio ex sufficientia 24.
tum. Quod ulLerius dicit,scilicet quod 7ion DocLoris, supra, dequinque Universalibus,
est ultima differentia, quia addendo Uni- ut de eis loquiLur Porpliyrius, et ex his
Ql/itSTJo XV IW
quiii dicla sunl qua-slione prircc<i«'nlf. in niodiale poneretur. Dico igilur quod IsU
raliono cnim pra^dicabilis ol ai)[)lir.i|jilis non se halx-nlsuJxjrdinalo os^cntialiler dl-
luriflamcnlis, considcrat Loiîcushas inlrn- vidiMites. Sed unum ind. /t ootest
lionos, ideo loco Ijnivnsalis ponil j.r.rdica- poni, ul
I sulxiivisio alleriu.s. I':
bilc (ie plnrihits. Vel si placuoril exponore enim inmiediale el correlaliv<» rr^^picil
dofinilionos islas in piU'dicalionemaleriali, suhjicihilo, et illud esl differei. le,
ul laclum esl supra, ila quod sensus liujus vol numoro. Deinde convenil «-i tali.H. vel
dolinilionis, (ienua est (piod jtnpilicalur, tilis m(xlus pnL'dicandi, quia lalia .Hunt
elc. sil islo : (i<'nus est lJniv(!rsalo funda- pr.rdicata.elc. El (iuod dicil Doclor iw quid
t
lurn in illo, vol applicahilo illi.rpiod pni'- ol (lualr eH.se prinuis niodos prxHlicandi,
di(;atur do pluribus, (nc. Sed Ikoc o.\[)osi- concodo : sed ex h(M: non sefjuilur quod
tio li(;ot l)ona sil,n(jn tamen ita ad montom prius convoni:inl pra'dicabili, quam re*-
I)()(;loris. Vol alilor quod etiam in dotini- poclus ad .suhjicihile : imo pra;ponunlur
tionihus roalihiis hoc idom convonit, uhi pi:i'(lifâhilo. ol.suhjicihile ipsi.s UKjdis, el
por gonus primum. et alias de.scondondo sic p;it('t quod argumenlum osl ad oppoeii*
dantur dolinitionos, ut si dicatur qu(xl tum : quia ibi pra^ponilur sup^Tius, vel
llomo esl suhstanlia aniinata sensihilis ra- principalius, sallom minus principali.Hre-
tionalis, ihi ponitur ralio animalis loco viter orgo .secundum compîralioneni pra-*-
ipsius. Vol tertio quod hoc focit Porphy- dicahilis du|)licem, videlicol ad subjicl-
rius ut evit;ii*ot nuLiationom. Nam si dica- hilo, ot ad inodum pr.edicandi, dalur isla
lur-, (lonus osl l'niversale,oporlerol addore duplox divisii), el adaMfuale una evacual
prvnedicahilo, vol dicihile, etc. Hroviter :ili;im. In:! l.uiion simplicilcr prior, licel
enim proprie l(jgic(! doliniendo, sic dol)erel usilate po.s.sint indiflfeionler divi(iere. Vel
doliniri : (!enus ost UniversaleA.sed(|uie- dic hrovilor, quod in ralione tniversalis
lalive, el explicativo dolinitur, ut Porphy- includunlur duo, scilicol pra^dicahilila.i,
rius, ol hono, ot sic de aliis. Ad aliud ot [)luialit;is,et dilTerentia' (livisiva\I'riiui
dico, quod nulla ost repugnanlia in dictis, sunt //1 quid, et in quale, el secundi </i/7i?-
si hono oxaiiiinontur : sive (Miim ponatur rcntilius specie, ol numero : el sic iwn «l
di/fercntihus spccie oxpositivo, sivo noii, suhor-(liii;itio es.st'nti;ilis.
procodil docl.iiMtio Docloris. Ad :iliu(l, f)olest nogjiri (|uotl difTerent Vj .
.\d aliud nog.itur niigalio; ot cum dici.s goncro pru'dic;itur. etc. (juia.'). Metaphy.si-
tuijrnus, diffcrrntia dicuntur aln/uid
((uod inforius [)r;o[)()nitur, elc, ; dicj (juod (':e idem tf/i/in,
iufiTtus
tptiritfi- alitor considoianlur inforius, et su[)orius, ol quia difTorvns genere maxiiue allribui^
I »1 > 1(1 e -
mlur. iii linea rocla, ol alitor in liiioa collator.ih. lolur goncr.ilissimis, qua* non .sunl dilTe-
1'riiuo laodo [u-r modum includenlis por r*cnlia,sed prinio diversa,idet> licel dicalur
se, et iuclusi. Socundo modo [mm* riiodum congruo dicersa yenere, non Liiuen diffc
dividontis, «>t divisi, vol [«itius suhdi- rentia, el lioc proprie logice Iwiuendo, ul
vidorilis, cl .suhdivisi; vol or-diiiah' divi- supi"i s;o[H' nol;ivi.
donlium alicujus lorlii. Priiiio modo essol Kl si dicalur, quo<l rtonun et Spociot
nu^Mtio, iioii aiilcm .socundo modo. .Sod (licunlur correlalive, orp» oimIciii nuido,
quia .idliuc [lo.vsol ohjici cuntr.i lahMii mo- (lilTortMis gonoro, el diflforcn» spivio. |n«i«»h|
dum dolini(Midi, potosl alilor dici, (juod li- rici;.iri con-eîuciilii, (|uia diflfi
•
col ordino .scri[)lunv, ol loquendi, seu Ku- el numero, sunl diff» .i. d
|)horii;o, [)r';o|ion;itur unum ;illori, stMilon- iioii pr.vdicnbilis, iiim \r\\\ <"'nui
L ti;iliUM' t;im(Mi.
intolligi e coiilr;i. S,»d couli-a hoc

ot constructive,
o."»l
dehcl
quixi
vort). ul
si
pMius,
ohiicialur dc giMieribus
csl lanlUMi ;
>
'
!t».
».
Kl
ul
dicil Doctor, iliffrrcntihus specie ihi addi annna!i «'l /»/»im/*i. olc, iTm^ u.^îin! diel
oxpo.dtive, «luod non convoniivl nisi iiu- diflforcnlia g^Micrc den »:; dlf-
200 SnPEH UNIVEUSALIA PORPHYRII
ferens gencre, ul esl intenlio, eis applica- taph. text. comm. 4. ei sequcntibiis, ut pa-
tiir, argiunenlum stabit ut prius.

et ila tPt,et ha3c est sententia hujus,infra,quaest.
Posset dici,utsupra, quod generalissimum de JDenominalivis, et in quarto ubi prius,
et subalternum sunl differenliie matcria- et super septimum Metaphysicse. Pro illa
les generis. Vel ponderari possunl verba tamen solutione videtur facere intentio
Doctoris, ubi dicit inquantum taHa,el hoc Philosophi et Aristotelis 7. Melaph. text.
maxime ut actus signatus potest verificari comm. 41. Sed pro nunc breviter dico
in fundamentis, et in hoc cessat omnis quod non solum accidens copulatum, sed
instantia. Plura alia hic omilto lectori,gra- universaliter omne accidens, maxime rea-
tia brevitatis, et infra qua3st. 14. amplius le, habet definiri definitione quietativa
ista perlractabunlur. Dato enim quod dif- per substantiam, vel aliquid ei sequi-
ferens genere prsedicetur de hoc, et de valens : et hoc mediate, vel imme-

illo, non tamen ut differentia genere sunt diate, Responsio igitur Doctoris famo-
ul viodus, licet bene ut qiiid : et sic intel- sa est, ut patet per ly dicitur. In illis
ligit Doctor, ut infra dicetur. enim accidentibus est manifestius verum

Posset ulterius ad principale argui, et dictum Philosophi. Secunda ergo responsio
similiter contra definitionem speciei, et infra post omnes replicas est melior, quam
aliorum upplicari sic : omnis bona defini- statim pertractabo. Duse primae replicae,
tio convenit cuilibet per se conlento sub cum solutionibus earum, satis clarae sunt,
definito : sed hoec non est hujusmodi,ergo, licet ibi possent tangi plura de potentia,
etc. Patet consequenlia cum majore. Minor et actu, et emanatione passionum a subjec-
probatur quia hoc genus cum sit indivi- to, de quibus alias. Sed circa alias repli-
duum, non proedicatur de pluribus, etc. cas, et solutiones earum, possent instantiae
Ad hoc potest dici, negando minorem. nonnullse applicari. Illa responsio de uni-
Ad probationem dico,quod in actu signaLo tate proportionis, saepe in his logicalibus
non inconvenit individuum prsedicari de habelur.

pluribus secus est de actu exercito. Vel Sed contra aliam sequentem, et etiam
m
:
posset negari major, loquendo de defini- illam, ubi dicit Doctor quod major unitas
tionibus in actu signato assignatis,quia sic esl in intentionibus,quam in fundamentis,
definita supponunt simpliciter : sed consi- licet haec ab illa accipiatur ; arguitur sic
dera altius. ex fundamentis hujus in quarto distinct.
Zl. Tertio principaliter posset dubitari, 10. et in secundo, distinct. 2. et in Quod-

circa primum argumentum principale, et libeto, qusest. 10. Cum unitate prioris po-
solutionem ejus, licet consideratio ejus test stare pluralitas poslerioris, et non e
» magis ad Metaphysicum, quam ad Logi- contra : sed fundamenta intentionum sunt

cum pertineat. Veritas enim illius dicti priora, ut patet, ergo ipsis plurificatis
Philosophi examinatur 7. Metaphysicse, et proportionaliter plurificantur intentiones,
in quarto Sententiarum, distinct. 12. ab imo ipsis non plurificatis, adhuc possent
isto, et ideo recurre ad ea quae ibi habet. plurificari intentiones juxta dictam propo-
Quantum autem ad primam solutionem sitionera.
illius argumenti, non videlur recte dictum Ad hoc respondeo sustinendo illas solu-
quod tantum accidentia copulata definian- tiones famosas,quas etiam octava distinctio-
lur per substantiam, nisi teneretur illa ne primi qusest. 2. et 13. distincl. tertii,
opinio, quse vult omne acciden^ esse copu- qusest. 1. tangit in simili, quod posterius
latum, ita quod licet uni insit per accidens plurificari potest intelligi dupliciter aut
i vel contingenter, alteri tamen necessario, numeraliter, aut specifice. Primo modo
vel per se, de quo infra magis. Philoso- concedo regulam Doctoris ubique. Secundo
phus enim universaliter loquitur 7. Me- modo non tenet. Non oportet enira quod
.
cr^STio XV 901
locus lapirlis, ol hominis sinl alUTJus spe- IMloriug, circa Siilulionem prinii priiici-
cioi, licot sint ulii nuTncralitor : el sic ve- palis poUiii duhilari, quia videlur essc re-
rum ost quod alia, ot alia intontio, esl in pu/,aianlia in diclU I) hicel7. Me-
alio, ot alio fundamonlo, licol non allorius taphysicaj, el in quarlo dislmcl.
12.qucst
rationis. In eodom otiam fundamonto, sal- 1. namque velle bic quod caun
Vidclur
lom romoto, possunt osse pluros intonlio- hujus, quod eal acadensde/tnin per $ub»-
nes, otiam altorius rationis. Vol aliter lanttam, osl quia sub^^tanlia oKt caua effi-
possot dici, quod diclum illud l)ocl(jris ciens ipsiu-s, el nedum maleria in qua, cu-
tonol ossontialitcr ex nalura roi ordinatis, jus oppjjsilum dicil, ubi «upra : quia
ut de aclu ol potonlia jam dixit in lillera : aliler polius ponerelur iJeus iu dofiniUone
sed prima rosponsiu suflicil. Vido noLmter cujuslilx^t croali, quam st:' *
'ia cum ad
oum in prima distinctiono tortii, quiest. 2. Deum sil dopendentia ess. niidiis «implici-
solvendo argumonta opinionis. ler : accidentis autom ad »u' '
-
'iam io
(îrca aliam responsionom Doctoris *
ad rationo oniriontis, e.sl d»'- .w.i essen-
rum. 0.
illani roplicam do unitato fundamenli, uhi lialis .secundum quid, el ; o abswduli.
dicil, Aliler concedi polest fjuod hobet sub- Ilom, omnis forma habel deHniri per il-
jerlwn univoruin, otc. posset dubilari pri- lud cujus ost ut sus4:oplivi, ul hab<'t I>ori,jr
mo, an differat a prima do unilalc propor- in loco pneallogato, etiam aiuma i:
lionis, et si non, vidotur suportluitas ; vel tiva, ut palet secundo de .\nima. Cura ergo
si sic, quomodo potesl verificari ? intonliones halx-anl esse subj(>clive in re-
Dico brevitor, quod potest sustineri pro- bus, ut supra dictum esl, el non in intel-
babililcr quod ditToral a prima, quia in lectu : el sicul in aliis rebus, ila el in
prima ostendil pra^cise unitatem propor- subslantiis, ut prius, qusesl. 3. de Lniver-
tionis esse in fundamentis : in socunda suli dixil, quare orgo in definilione aecim-
vero unitatom univocalionis. Hoc autom darum intt>ntionum n<»n ponerelur sufa^
veriticari potostsic(ut in tortio dislinct.liJ. lanlia, nuUa videlur ratio.
qux'sl. 1. habot isto) quia rocipionlia for- .\d h'.c, licel multa prop.»Nilum Iran-i- 31.
mam ojusdem rationis, possunt duplicilcr cendontia dici possenl. lamen pro nunc
considorari. Tno modo ut lalia, vol tiilia dico, vol quod loquitur famose ; vel aliler
ontia. Alio modo ut rocipiontia. 1'rimo quod in accidentibus realibus c«»ncomilan-
moio, bono possunt o.sso altorius rationis: lur se, el effici ex principiis subjecli, vel
.sed non secundo. Exompluin. sicut aIl>odo formalibus, vel malerialilus ; vl recipi io
ost ejusdom ralionis in lapido, ot ligno, otHiem, ut aclus ejus > :::i i>sso raile.
ita isla ut com[)aranlur ad alU'dinom, non Intontiones vert» licel rtx-.. rquodam-
sunt allorius ralionis, imo accidit eis mod(», non lamon secundum esse realo,
OS.SO allorius ralionis, ul rocipiunt for- sed tantumcognilum, ulsipra diclum esl.
mam ojusdom ralionis. Ila dico in propo- Diclum ergo Docloris veruuursl hic,el nao
siU». quod animal, et color, licel sinl alle- ropugnal alibi dictis, ac«- n>alia de-
rius rationis, tamon ul sub intontiono finiunt ir p(>r substantiam. quia babeoi
generis considorantur, possunl dici ejusesse per ipsiun, el in ; susteaUflcan-
dom rationis, et iUi habore unilalem unilis, susceptivi. el licet boc ul-
vocationis, ;equivalonlor .s;dtom ; sicul ex timum non sil miiu p; lis : e( tic
alia parto forma accidonUdis, ex dislinc- eliam forma^ s
.'
^ « l antma iatol-
liono subjocliva ut lali, nunquam esl alle- locliva. vlr douniu;iiur [wr matenam. In-
riusralionis, ul qua^stiono pnrcedenle dic-
.
!• ';:aienl mngiseaae per

lum ost quod dislinclio matorialis qu:e esl sUfî.iîii <|>4.iiii 1« r rcs Bltoruni
accidiMilis por sui>jocla, osl numoralis l;uirum. M Ki 1

1 n ' '''nidanlur In '"^'* *»--'
lum. mquanlum
202 SlJPEIl UNIVEHSALIA PORPIIYin
sic veruni esl qiiod U lum es?e suum ha- Item, extrema relationis sunt priora re-
bent lormaliler ab inlelleclu.Non tamen latione, ergo relatio potest definiri per
nego iundamenta debere poni in definitio- priora, et notiora, sicut et absoluta, non
nibus accidentium intentionalium,eomodo obstante quod definiantur per extrema,
quo liabent esse per ipsa, vel in ipsis, definitione data per additamentum.
ut palet in hac definitione, Genus esl Ad ista dico, quod solutio Doctoris est
quod, etc. ubi per ly quod potest intel- singularis, el subtilis, et irrefragabilis.
ligi fundamentum Generis, ut quidam Unde advertendum, quod definitio alia
probabiliter exponunt hic. quidditativa, alia quietativa, ut in septimo

^2. Posset etiam dici, ut dicit Doctor in Melaphysicse, et duodecima distinctione
quarto, ubi prius qusest. 2. quod non om- quarti habet iste, quae licet aliquando coin-
ne accidens immediate definitur per subs- cidant, non tamen semper. In substantiis
tantiam, ut prius dixi, et infra, qusest. 3. enim coincidunt, in accidentibus vero licet
Antepraedicamentorum, notabiliter decla- secundum inferat primum, non tamen e
rat, ubi ponit differentiam inter accidentia contra, quia praeter essentialia adduntur
realia, et intentionalia, in comparatione alia, ut subjectum, vel fundamentum, vel
ad subjecta, Qui autem vellet pertractare terminus.

verba Doctoris ubi prius, in quarto et in Ulterius sciendum quod secus est de
MeLaphysica, forte posset negare quod ac- relatione, et secus de relativo, et in defi-
cidentia non detiniuntur per substantiam, niendo, et in cognoscendo. Relatio enim

eo quod efficiens eorum est : sed de hoc est quo, et relativum quod. Unde in defi-
alibi magis. Per hoc patet ad formam argu- nitione relalionis debent poni terminus, et
mentorum. fundamentum, cum sit habitudo unius ad
Posset eliam dici, quod loquitur hic de aliud : in definitione vero relativi debet
definitione Logica, ibi vero de definitione poni correlativum, ut ad quod dicitur.
Metaphysica, ut ibi liabel : et hsec de ar- Extrema etiam relationis possunt dupli-
gumento primo principali, et solutione citer considerari. Uno modo absolute, ut
ejus, dicta probaliter sint. Csetera argu- talia, vel talia entia. Alio modo sub rela-
menta cum suis solutionibus usque ad tionibus oppositis, vel disparatis. Primo
penultimum argumentum satis patent. II- modo sunt priora, et notiora, saltem quoad
lud quod tangitur in secundo prmcipali naturam :secundomodo non.
de dictis secundum accidens, et identitate Ex his ad primum dico, quod accldentia, 34.
qnod quid esl, cum eo cujus esl, habet etiam absoluta, definiuntur per addita-
videri prolixius seplimo Metaphysicse, et mentum, nec oppositum habet Doclor. Un-
in tertio distinct. 22. el alibi ssepe. Sed de dicit quod absolutum polest cognosci
breviter dico,quod unumquodque est idem in se per essentialia el notiora.\5h\ tangit
cum suo quod quid est, eo modo quo habet duo, non enim omne prius definito, et no-
quod quid est. Aliud quod ibi tangitur de tius, est ei essentiale intrinsecum, licet
concretis, et abstractis, infra quaestione bene e contra communiter. Licet igitur in

penultima, et ultima Anteprsedicamento- definitione quantitatis, vel qualitatis, po-
rum, videbitur altius. natur substantia, definitur nihilominus

33. Circa solutionem quinti principalis, '
per prius, et notius. Vel aliter posset dici,
num.^"^^ dubitari posset, quia videtur velle abso- quod accipit Doctor absolutum pro subs-
luta omnia sufficienter posse definiri per tantia tantum, et omnia accidentia sub alio
essentialia, ex quo sequi videtur quod in membro. Et si dicatur, ut jam notavi, quod
definilione quantitatum, et qualitatum non accidentia absoluta definiuntur per subs-
est ponenda substantia, contra Philoso- tantiam, etc. dico quod nullum accidens
I phum, et praedeterminata. est simpliciter absolutum, licet aliquod
i
«jr.ESTIO XV
sil fornKililor lalo. El ullcMius diro, quo<i nilur supt'riuH inferiori, ex eadem narf*'
subsUinlia potrsl (iupliriter coii.siderari. oralionis, ul Animai homo currit.
Uno moflo ahsoIuU', iit subslanlia, alio Ilom. Phiiosophu» 2. physir. texl comm.
modo ut subjoctuin. Prinio niodo osl prior, 3. in definitione nalunu videlur pnepooero
sncundo modo non. Non ponilur aul»'m in sujK-rius inferiori, cum <licil primo per m
dofinitiono accidoniium. nisi ut subjcc- et non scctinduvi accidms. XJhi e conlrario
lum : ot por consequons non ut prius. d»'lj<'nl conslrui. Simililer 1. Paiter. in
Ha)c rosponsio ost probaljiiis, sod prima definitione pa.ssionis Univorsaiis, rum dicil
coinniunior. dc omni per se et secundum quod ipsum.
Ad aliud. roiwodo quod i
rolatio dofinilur Ilom, 7. .Molaph. lcxl. comm. 43. d(jcel
por priora, ol noliora, vol saltom polosl Philosophus ox intenlione dupliciler defi-
sic dofiiiiri ; rolativum voro ultra illa in- niie. rno modo per goimsprimum, el om-
cludit in dofiniliono (|uioUiliva ojus, suuin nos difTercnlias, usquo ad ullimam. Alio
correlativum, ([uod ost siinul nalura : el modo per |,'enus proximum, el diflferen-
de taii lcKjuilur Dtjcloi" in lillora, compa- tiam specificam : se<l palel quod nrimo
rando Genus ad Speoiom, ut patot : ha3c modo dcfiniendo pneixmitur di; .a
solulio facil mihi fidem, licel posset dici, suporior inforiori, ex eadem parle oralio-
ul aliqui voluiil, utrumqiio por priora, ^nis. ut hic, /Mmo w/ suhslantia corporea
el notiora definiri ; (luia terminus unius miimnta senKthilis rationatis. Aul igilur
esl fundamontum allerius. Ponuntur iiilii- Ph.losoplms inconvenienler do^êl arlem
lomiiius ipsa corrolaliva aliquando in do- dollnicndi. aul non eril nugatio pncpo-
fiiiitioiiibus, circumloquendo ab.solula. nondo ditTorenliam suporiorem inferiori,
Pos.sel oliam dici, quod extroma relatio- et sic slabil solulio iila.
nuni, ut sub rolali(jnibus considorantur, Itcm, si nu«?alio viliarel dofinilionem.se-

non sunt priora. noc noliora. ut prius. ot qufrotur.contraScolistas.quwlensnoneaael
itii laiu do rolalivis, quam do rolalionibus, univocum. Probo conswjuenliam, quia da-
potosl vorificari solulio Doctoris. .S( d infra to opp(j>ilo consoquenlis, cum em :
'•: !
magis cap. do Uolatioiio, ot alibi ha;c al- tur in con(!cplu (lonoris per se. et .Ni.u.n^cr
lius portractari liabont. in concoptu differentia*, idem, ul pula ciw.
35. Ultimociiraargumonlum ullimum prin- bis ex oadom parle oiMlionit dicerelur. Iâ
cipal-^ el solutionom ojus dubilari possol. lot i)onoiid() rationcs norniuum nro nr.minl-
Vidclur {»riino (|U()d dilTcrontia non sitSp<^- bus.
cies multiludiiiis : lum ({uia mullitudo Iloni, Doclor isle, super .S4>plimum Mci.i
non est (îonus, cuiu sit Iranscondcns ; tum physica;, el in quarlo. distinct. II. qu • :
qiiia luiiltiludo (ip[)onitur unitali, 5. .Mu- A. ItMiotquod dilTon>ntiu suporjor non [
tapliysicio. (!um igitur M/</n/< sit a'([uivo- dicatur per so do inferiori, c^jus op|i»".i
cum, cl mulliludo similitor orit, ul palol tuiu, oporlerel |X)non\ si hoi' ai uim
1. 'ropicorum, ol por consoquons non esl concludorel. Videlur ergo fugt»rt', iK*uiine
genus. (Juod autom unitm sil lequivocum |)t»rsc<iuciite, el tn»pidan» limore, ubi nun
infr.i cai). do DilToronlia, el cap. de Siêcie, erat limor.
vidotur dicero isto, ol quinlo. el docimo ltom,conUM > 'lui; . argi;:
Mol.i[)liysic;o. cdiumunilor do m(»nle .\risli, ubi dicil lKx'lor,qi. •' .
lolelis ponitur. Ilcm. videtur ((uod illa so- c»'" ponilur ihi r\'-
lulio. (lua» impugnat »r ox 0. Topicorum, iJ.ilomitia por »* .
el 7. M«>la[)Iiysica\ sit bono assignaln : ali- por so cnstihiliva .;..
tor figiira (irammalicalis quain .ipi>osilio- si» d- '«o^l
wm api)ollant, iion .salvai-ol iii oralione eie esl hii^
congrua nou osso nugatioiiem. ubi pneiô- vel niliuiiis ip.MUH. q

204 SUPEIl nNIVEIlSALIA PORPHYRII
pluribiis, el Generis qiiod esl Species Uiii- forma tantummodo completus actus
est
versalis ; ergo elc. Palol consequenlia specificus, et formalis, etuna non includil
cum majori. Minor vero esL Docloris, in so- formaliter alteram.De quo in Theoremati-
lulione hujus qua!slionis, el supra, quaesl. bus hujus, etdist. 4. et 7. Metaph. copio-
de numero IJniversaliuni, el infra cap. de sius sermo habetur.

Differenlia, el quseslione decima quarla Ulterius est considerandum quod Genus,
38.
sequenle.
et Species sumuntur aliquando proprie,
llem, ut prius leligi, videtur esse repu- aliquando metaphorice. Primo modo tan-
gnantia hujus s)luLionis ad solutionem tum reperiuntur in rebus limitatis, et
qua3stionis,etad ea qua?.tangit infra,qusesL. univocis ; secundo modo in transcendenti-
14. ubiex inLenlione tenet hanc particulam Lus, et aliis indifferenter. Unde solet dici,
esse convenienter assignatam in definitione

Homo in genere, et homo in Specie, et mille
Generis, quod superfluum videretur, nisi hominum species, etc.

ponerelur utpars, et nedum exposiLio alte- Ultimo notandum, quod unum categore-
rius parLis definitionis. matice sumptum, Jicet sequivoce dicatur
Pro solutione istorum,notaprimo quodnw- de membris duarum divisionum, assigna-

37
Nugatio gatio est unius, et ejusdem, in eadem parte tarum 5. Metaph. cap. de uno ipsum ta- ;
*'"'
oralionis inulilis repetitio. Ubi notanter di- men acceptum seorsum in utraque divi-
citur, ineadem parle, et inutilis, propter sione, dicitur non oequivoce, sed potius
praedicationem ejusdem de se, et repetitio- univoce, vel analogice de membris illius
nem ejusdem gratia ornatus, et majoris. divisionis : et sic indivisione Logica, quae
Secundo noLa, quod refert dicere supe- est in zcnum nicmero,Specie, genere, eipro-
rius, et inferius, et magis eiminus commu- joor/fowe, dicitur univoce, analogice tamen;
ne : nam semper includit

inferius ut tale quia de uno numero principalius, et tan-
superius per se, non tamen est ita de minus quamsimpliciter uno, de aliis autem mi-
communi, respeclu magis communis, ut nus principaliter, tanquam secundura
et
patet de homine, et albo. quidtali. Et similiterpotest dici de mul-
Tertio advertendum, secundum quos- titudine, ut infra, c. de Specie, et differen-
dam, quod aliter in arte definiLiva Logicse, liaetsuperS. Metaph. habet iste. Ex his
vel Metaphysicse, liabet evitari omnimo- ad argumenta respondetur.
do nugatio sermone vulgari, vel

;
aliter in Ad primum, patet quod ibi accipitur ge-
communi, vel Grammaticali, sed hoc non nus metaphysice, vel forte proprie acci-
multum approbo, licetsit probabiliter dic- piendo multitudinem rationis. Et cum di-
tum. cis quod est transcendens, nego, nisi per
Quarlo intelligendum quod quia diffe- applicationem accidentalem, sicut alia in-
rentioe ultimse rerum sunl communiter no- tentionalia.
bis ignotae, ideo utimur pluribus circum- Ad aliam de sequivocatione uniics, patet
locutivis earum in definitionibus, licot, se- ex ultimonotabili.

cundum alios, ponantur plures differen- Ad aliud de figura Gfammaticali dico
tise, propter pluralitatem formarum, vel uno modo ut prius in tertio notabili dic-
potius formalitatum, seu realitatum ejus- tum est, quod non est simile. Vel aliter,
dem definibilis, in quibus Lamen defini- ex secundo notabili, melius, quod licet fi-
Lionibus semper differenLise priores se Le- gura Grammaticalis evadat nugationem,

nenL ex parte potentialis, et generis, et ul- addendo minus commune magis communi,
tima est tota substantia rei completive, linon tamen inferius superiori, et sic proce-
cetnon comprehensive. Sicut in habenti- dil argumenLum.
busplures formas, formse priores se tenent Ad aliud de 2. Physicor. et 1. Poster. pa- 39.
ex parte susceptivi, et materialis, et ultima tet ex quarto notabili. Ibi enim prseponun-
QIJ/KSTIO XV «6
tur magi.s communi^ minusroinmunihus, igilur Philov)phus (ul prius nolavi.el Doc-
et se tonont ox pnrti? pol<Mitialis, sou j[,'ono- lor p<^)sl ip-ium) qufHl difToren'!'» ^•"v?rlor
ris, otullimumquod ponilur, ost dilTeren- pnEposita, .so Ir-noti-x p.Trf<* r,
^^ el
tia complotiva, rircumloquilur Tienus p: a om-
AfJ aliud do 7. Motaph. palot idom. Non nibus aliis, usquo ad ullimnm. a qiu «t
enim nogat Philosophus dilTtronliam addi complelive, el formalilpr ^ ^tn defl-
difftTontiai usque ad ultimam in doduitio- nili. langilurde i
El quofl ibi le
nii)us, imo sic docot doliiiire sed inten- : .superloris de inferiori, langeiur qtucsUo-
ditquod tota subst/jnlia rei actualiter, et ne soqu«'nti : sed pro nunc dioo, quwl in-
compiftive ab ultima diffcnMilia, el non fprior est divisiva .superiori.s, el non reci-
ab aliqua pnocedonto. Sed onmis talis se pit pnrdicationem ejus.

tenet ex prirto polenlialis,alil»'r soquorotur Et si objirias, qu'Ki divisum pni? licalar *i.
nugalio, ct hoc maximo ponoiidf) rjifrcren- de dividontibus ; «lico quod verum csl in
tiam inffriorom ronliiioro superiorom por recta linoa, qun» verius dicunlur tn qua
so, ut quidain volunt, do quo stiitim, et fit divisio, quam per qua?, vel quibus.
qunLvsliono .sequfnli magis. Posset eliam hic ponderari (ul prius dixi)
Ad aliud ncgo consoqiienliain. A<i pro- (litTerentia inter esse *M/'^'''W*. cl rommu-
balionem flico, quod hoo argumonlum sol- jiiifs. Pos.sel eliam langi diflTerenlia inler
vit iste torlia dislinctiono primi. qujost. ;}.

dilTcrentias cssonliales, el accidenlales, ut
cujus sonlenlia consislil in hac proposilio- langil Philosophus ibi iem. Forlo enim ve-
no : Quando duorum infTJofum alteruin quod flxio pcdis esl pedali-

rius dicerclur
aliud donoininal, lcrtium communo par- tas,quam quod rationalitasesl sensibililas.

licularilor in uno soipsum, in alio absque de quo l;imcn magis alias dicctur : quia
nugalione qualilical, et hoc maxime habot polius ad Mclaphysicum, quam ad Logirum
locum, loquondo de differentiis sumptis pcrtinet ultcrior spe<*ulalio pmpdiciorum.
ab aliotato rorum, por comparationom ad Ad quod nolanler dicit Doc-
aliud dico,
Genora : quia loiiuondo de difforonliis ac- tor. quod non ponunlur lanquam partfit
ceptis abullimis realiUilibus, non procedil diversae, eo modo, quo Genus et diffcrcn-
argumenlum, <um de illis non prredicetur tia in dctinilione : quia (ul plcl ex diclis)
ens quiddilalivp. Dico ergo brevitcr, quod ponunlur circumloculoria proximi genc-
ens non bis dicitur ex eadom parlo oralio- ris : el ideo unum e«<l sp.- '
s, el cx-
nis, 00 moijo : sed.seinol quiddiUitivo, et .se- p^mens reliquum. Nihiloiiuuus ipsa inler
mel denominativo, et sic idcm bis dici non se comparata sunl diversa, sirut magis
inconvonit. commune. minus com'"' el
liccl in
50. Ad aliud, quod laiigil bonam dif!irulla- comparationend ullimam .... .!»!>*" ae
tom ad homincm, dict) uiio niodo, qu(»dlo- habeanl ul unum, el ideo nr«c r .-r-
quilur hic, .sccundum communcm exposi- sia, nec rcpugnanlia aliq ^ r>or-
s.'cpcprius nolavi loris, .sc<l .slngulririssima i * \. ^y-\-

lioncm lillciic, ul : loco
voroproprio, alilcr dclermiiiat : vcl alilcr lis, cl Mct.ip!. is. Per idcm palel ad
diccnduiii, quod slant simul dilTfrenliam ullimum argumonlum.

infcrionMii non includcrc p<'r se sup<Tio- piK.rt .11 in j
.lerdlcl.qii.xinor- ti,
rcm, ct cum hoc nugalioncm csso in pre- lornolcndo inlran» illa» di; i-
poncndo dilTcrcntiain supcriorcm inferiori ph^ . exp 'hi auc-

induclas. -
vll In
in dcfhiilionc, cl hoc p<»rmodum aclus vl lorilales
brcvi S«^l priitia
form.T; (luia niil essel(Mdenj inferiori, aul illa i
non.Sisic.cril nugalio;si non,crgocjusdem s.iiis |>l>vi. PuutUir orgo f '

mj
cruiil plurcs aclus, (luod osl falsum : ol siM-tif. por m«»dum vi cir-
osl arguuKMilum Philosophi ibidem, Vull cuuiloculioniM cum iy ; >, clcx p*i^
206 SUPER HNIVEHSALIA POUIMIYKH
te materialis, et in quid, iit (liftVrentia Homo est animal, et consimiles ? Quod
completiva actus.et fornia. non videtur Quia pars non proedicatur
;
Sed ex hac solulione oriunlur duo du- de toto : per Aristotelem 4. Topicor.
bia.Primo quomodo inquid,CMm. sit oequi-
cap. 2. ideo dicit eospeccare, qui par-
vocum, ut infra cap. de Uifforentia liabet
tem dicunt esse Genus : sed Genus est
iste, possit esse differentia completiva in
pars Speciei, per Aristotelem 5. Metaph.
definilione Generis. Secundoquare Univer-
capit. de toLo text. com. 30. et 33. Et
sale non Genus proximum respectu
esset
probatur, quod enim est pars definitio-
istorum quinque, cum tamen ex dictis su-
pra, videantur esse Species specialissimse
nis, estpars definiti : sed Genus estpars
respectu ipsius. Ad hoc infra, cap. de Dif- definitionis : ergo est pars definiti.
ferentia qua^sL 5. dicetur. Sec pro nunc Item Materia non pra^dicatur de illo,
dico breviter, quod in quid hic ponilur cujus est materia : sed Genus est niate-
pro uno significatorum tantum : et esl ria Speciei : ergo, etc. Major patet, quia
univocum, sicut forte rationale ponitur in maleria est per se in potentia acl illud,
definitione hominis, ut infra, cap. de Dif- cujus est : compositum autem est inac-
ferentia, quaest. ultima, habetur. Et simili-
tu. Minoi' probatur per Porphyrium in
ter ad aliud potest probabiliLer dici, quod
hoc capitulo dicentem Genus esseprin- :
Universale non est Genus proximum ad

cipium Specierum, et dicit, quod con-
hsec quinque, licel communiler ponaLur
venit cum secunda significatione non :
esse, quia non sunt nomina imposita inter-

est autem principium formale, quia non
mediis.Vel aliter,quod Differenlibu s Specie
ponitur ut specificativum, et expositivum distinguit Speciem ab aliis 7. Metaph.
respectu plujnbus, ut Differentise ultimae text. com. 49. forma autem distinguit
Universalis, et additur w^MiV^ uL comple- Speciem ab aliis : necefficiens,quia non

tiva generis, ita quod una respicit subjici- facit Speciem esse in actu : nec finis,
bile, et alia modum prsedicandi. Plura alia quia propter ipsum non est species,cum
subtilia hic pertractanda relinquo lecLori, sit imperfectius spccie ; ergo est princi-
et altiori indagini.
pium materiale.
Idem patetper Porphyrium capit. de
Animal cum sit Genus, de homine, equo, et bove Diffcrentia, ubi probat definitionem se-
prcedicatur. Cap. eodein.
cundam Differenti^ per hoc, quod Diffe-
QU^STIO XVI rentia habeat similitudinem formge, Ge-

nusvero materias.
Utrum hcec sit vera, Homo est animal, Ad hocsecundum dicitur quodGenus
et consimites non est materia,sed forma,quia per Aris-
totelem 7. Metaphysic. context. 35. om-
D. Ttiom. de Ente et Essentia cap. 3. Cajet. ibi-
dem. Joan. Ang. et Brasavol. super hanc qucest. nes partes definitionis sunt sicut formfse.
Gomplut. disp. 4. quoest. 4. g. primo. Hurtado Et cum dicitur,forraa distinguit, verum
disp. 3- Log. sect. 3. Ruvius de modo praedi-
candi. Concr.et A bs tr. Merinero disp. 4. Univers. est de foi'ma ultimata et completiva :
qucest. 1. Fuente qucest. 6. di/f. S. art. 1. Ro-

driguez. quosst. 4. de Genere. Art. 1.
Genus autem non est hujusmodi for-
ma.
t. Girca hanc particulam, Genus prcedi- Ad secundum dictum Porphyrii dici-
lapropar- catiir (ie Specie, quaeritur, An Genus tur, quod ipse non dicit Genus essema-
ra."^^"''
pr^^dicetur de Specie, loquendo de prag- teriam, sed simile materice, quia est in-
dicatione exercita in fundamentis ista- determinatum.
rum intentionum. Utrum haec sit vera, Contra,Forma non prsedicatur de com-
;
Qli^STU) \VI jtrj
poslto, sirnt nec rnaleria : qiii.i repu- Aliter dicilur. quml licet rnaforia, vel 4.
AIU«r
^'n;it cfMoposito rntione niatLTia.',ratio- pars rcalis non pr^'di< elur do tolo ; ma-
no cnjnH osl in potentin. teria tamcn.velpui-s rationis potejsl pne-
Dirilnr quod (liiplcx ost fi)rni;j, qun'- dicari, cujusniodi est Genus.
tliini cniin <'st :ilteia j)iirs roinposifi Contra, 7. .Mctapli. conle.xl. .33. dicit
alia veroconscquens coinposiluin.rriniu •Arisloteles: sirut ralio ad ifm^ »ir par-
ut ;iniina, et liaec non pri»'(Jir;iliir de ies rniinnis nd pnrles rei, erjfu poriuu-
coiTiposito : .secuii(l;i iit linnninitas qua) tatiin, sicut partes rei ad lem, sic partes
resultal e.x (•onipositioiic rn;iteria; niin rationis ad rationeni ; scd partes iî per
forina; liujusniodi forina est gcnus, et se non pticdicanlur de toto : erô ncc
lia;c pra'diciilur de cornposito. partes rationis.
(lontrii, l'()rrna secunda non pra^dica- Dicitur .scruiidum Hoetium lib. l»ivi-
tur de coniposito, iiisi in concrcto; jui-c sio. quod Genus in delinitione est nars,
est ciiiiii fii!s;i. /loKK) csi luinianitna; iii pr;edicando vero toluni.
sic ;iuleni, scilicet iii concrclo iiKitcria Coiitra : Secundum quod cadil Genui
potest pricdicari i\v coinposilo: crgo priin dclinitionem Speciei, pra'dicalur per
iiiii respoiisio iioii vidcl. iicf^ândoGcnus sc, j)riinomodo,de Specie; quia primus
essc iniilcriaiii, cl conccdcndo ipsiini iiujdus est, quando parsdelinitionis, vel
esse foriiiain,a(l salviindiini ijisuni pi';u- detinitio piiedicutur de dcTinito : ergo
diciiri dcSpecie. secundiim eiimdem rationem se habet,
Ideo dicituriditer ad utruinque argu- ut delinit, et ul pnedicatur.
mcntuin princij)ale, (juod pars, vel rna- Itcin. aut sic sumpturn est univocum,
teria in iibstracto, non praxlicatur (.le vcl ;c(juivocum : si icquivocuin. ergo
tolo, iii concrcto tiiinen jiotcst, et sic per non est Genus, ner defmiens : si univo-
Genus signiliciitur. cum, ergo idern signiticat utrobi<]ue,
r.Miitrii, Oiniic concrctiini cst dciionii- et ita, vcl utrôbiijuc erit pars, vel nus-
nativiiiii ; si iîlur Gcniis pricdiciitur iii qu;im.
concreto de iSpecie, praHlicidiilnr dc ca Tcrlio ad intciitum principale, sequi-
denoininiitivc. lYobatio priinie proposi- lur : llomo cst auimal, ergo humani-
ticnis : nenoniiniitivadicunturqua\'um- ins est nnimaiitas, Conset|uens fulsuin,
quc ab aiiijuo solo ciisii dillcrcntia, lia- ergo L't .Vntecedens. Trobulio conse-
bent dcnoininationcni : liiijiisinodi sunt quenti:i\ quando enim est pnpdicAtio
oiiinia concrcta,rcsj>cctu abstractoruin. pcr se in .Antecedenle, lunc tenel a con-
Gonsequcns est fidsiini, (juia Gcnus uiii- cretis ad ubstracla : quia si sit per sc,
voco praMliciiturde Sjiccicbus non ergo : tunc est veritus in concretis, ralioDe
denoniinativ(» ; (jiiiii sunt disjârali inoili essonliiP signilicatie : el non ralione il-
praMliciindi. Siniilitcr ideni oalenditiir lius. (piod concernitur : «|uia in ;*r*r i«»
in piincijtio S(TUiidi 'loiîcoriim c;ij). ;{. j>rimo modo jniediratum j^nislical es«en-
Itcm, omiic concnHum sijrniliciil for- tiam subjecli; sed ip-iaess^^ntia «bstrarta
miiiii, iit iiiliiiM'(4 subjccto : soA nufin ab eo, quo«l concemitur . signinc.ilur
snhs/nnlin rst in snhjfr/n, ji^^r Arislo- proprie p«'r abslnicluiu : eigo vem e«l
*
tcl(Mii iii PncditMincntis in (Mjîtiilo de in abstr.t
Subst;iiiti;i, Projirictatc j>rima , igitur llom ji.ilt ( 111 c\«>n)j>Io. iicei cniiu non
niliil si^nilicans subslantium esl concre- sequidur. Musinim est album, ergo
tum. musira est aHtedo : quin AnlecctlMit
;
20'-^
SUPER UNIVRRSALIA PORPHYRII
non est per se; bene tamen sequitur, nibus, ergo propositio falsa. Consequen-
Album per se coloratum primo mo-
est tia patet, quia non propter aliud est haec
do ergo albedo est color ; quia ex mo-
: falsa, Albedo est alba,
do significandi terminorum, idem poni- Item, sicut affirmatio animalis sequi-
tur in Consequente, quod per se expri- tur ad affirmationem asini, sic negatio
mitur in Antecedente. Probatio falsitatis ad negationem ; sed sequitur, Ilomo est
Consequentis ;
quia si humanitas est asinus; ergo homo
animal; quia est
animalitas, pari ratione humanitas est oppositum Consequentis non stat cum
rationalitas : nam aeque per se praedica- Antecedente ergo sequitur, Homo non
:
tur rationale de homine, sicut et ani- est asinus; ergo ho?no non est animal.
mal ; et sic ex illis duobus sequitur in Antecedens est verum ergo et Conse- ;
tertia figura, ergo per se rationalitas quens. Probatio prima? per Aristotelem
est animalitas, quae falsa est : igitur 1. Posteriorum text. 30. Si affirmatio
major ;
quia ex majori sequitur minor ;
est causa affirmationis ; ergo negatio
quia si minor est falsa, sequitur quod est causa negationis.
major, quia similis ratio est de utraque, Item, probatur ratione; quia sicut
Quod illa conclusio sit falsa, probo : affirmatio asini ad suamnegationem,ita
Omnis enim praedicatio vera in abstracto suam negationem;
affirmatio animalis ad
est per se primo modo, sed h«c non est ergo permulatim, sicut primum ad ter-
per se, Rationalitas est animalitas : tium, et secundum ad quartum. Iste
quia Genus non prgedicatur per se de modus arguendi patet esse bonus per
Differentia, per Aristotelem 6. Topico- Aristotelem 2. Priorum cap. 3. in illo
rum, cap. 8. et 3. Metaphysic. cont. 10. capitulo; Quando autem convertuntur

ergo, etc. Probatio majoris, quia Aris- extremitates : ubi ponit duas regulas
toteles 7. Metaph. cont. 43. volens osten- manifeste modum hunc arguendi conti-
dere Differentiam superiorem esse de in- nentes : hocetiam modo arguendi utitur
tellectu inferioris, ostendit ex hoc, quod 1. Perihermenias, circa finem, ad de-
fixio pedis est pcdalitas qufedam ;
quia terminandamillam qua3stionem, Utrum
scilicet est vera prasdicatio superioris autem contraria, etc.
Differentiae, de inferiori Differentia in Item, autpraedicatur de homine ani-

abstracto : sed quod est de intellectu mal, quod idem homini, aut quod
est
alterius, praedicatur per seprimo modo est aliud ab eo si idem, igitur idem
:
de illo. praedicatur de seipso : si aliud, igitur il-
Idem ostenditur ratione, quia abstra- lud aliud non poterit praedicari de ho-
cta significant essentiam secundum se : mine.
igitur si unum vere de altero dicatur, Item, si homo est animal, tunc tota
cum hoc verbo est, hsec essentia est illa natura animalis est in homine; aliter
et ita prasdicatum prasdicatur essentiali- enim non esset animal, nisi secundum
ter de subjecto, quare per se, primo quid, sed totum est, extra quod nihil
modo. est, per Aristotelem 3. Physi. context.
Item quarto ad principaIe,potest argui 63, ergoextra hominem nihilest naturas
per media communia : quiaubi Species animalis; ergo asinus non est animal.
subjicitur, et Genus prsedicatur, propo- Item, si homo est animal, et animal
sitio est falsa ;
quia subjectum, et prse- est Genus ; ergo homo est Genus.
dicatum accipiuntur sub oppositis ralio- Dicilur hic, quod est fallacia Acci-
QL.ESTlo XVI
denU.s, propter vjirialionorn medii, quiu tenet virlute alirujus medii n li.
I
iil pnBfiicatur de liomine, accipilur se- perquod rednci potest i:
cundiim e.sse in supposilis, vol quidilita- illud modiumin pi
tivurn : ut vero ei convenit intentio, ac- ent nn i /nn l ;crgo illud est i n.
cipitur secundum csse, quod liabet, ut quia omnis cons<?quentia bim^
comparalur ad inltdiectum quaR quidem ; quod medium sit
saria. Kt : m
faciunt extraneitatem in tcrmino. adconsequentiam, patel per .\i
Gontra, Omne quod pr.Tdicatur, praj- 1. Priorum,te.\t. 2S. elP. a.

(iicalur sub ralione alicujus Universa- 6. ubi dicit.quod Exunn nihil /•.
lis : erj.,'0 liic, Ilnmocfit finitnnl, si pro- scilicet sufficienter, nisi aliud I-
prie pra.'dicalur, pnedicatur sub ratioiie litratur.

V
alicujus I niversalis, non allerius, quaiii Dicendum ad qu.Tstionem, quod pr.f -
(ieiieris ; ergo illa pra'dicatio non esl dicatio superioris deinforioriuniver.sall

sibi e.vtranea secundiim quoil accipilur torestbona. >'tf
. t.
Iiic, Iln/nn pst nnininl. .Vdprimum orgiimentum .lum,

De Sj)erii' argiiilur specialifer, qiiia nota, quod Genus sumitur ab aliquoma- i
incorruptibile non pnedicatiir de cor- teriali in Specie, et illud primo impor- i"??'*^*^"
ruplibili, Individuum est Cnrriiptibile, tat de suo intellectu determiualo : non I
Species est incorruptibilis per .\ristote- tamen permodum parlisillud significal,
Icm 7. Metapli. text. com. 35. et 53. sed per modum totius; et ideo tolum ex
AdopposilumeslPorpliyr. cap. deSj)e- con.sequ»Miti importat. t!t ila DilTerentia
cie, ubi dicit quod Umnia superiorn cle primo signilicat aliquid formalein Spc- I
infcriorihusprceilicanttiryeX lilc post de- cie, a quoaccipilur. sed tolumex couse-
liiiilioiirm datam e.xemplificat, ut ani- quenti, (jiiia illud formale imjx>rlal per
nint cie homine; ergo cie atii/uo homi- niodiim totius. enim utrumqiie idem
.Si
nc. prinio iniportaret, non j)Ossel vitari nu-

Item, per Arislotelem in pra^dicamen- gatio in drlinilionibus, quia positis dc-
lis : Sccuncinj sufistnntia' prceclicnntur fiiiilionibus pro nominibus, quo<l esset
cieprimis, quod j)robat ; quia enimani- (k' inlellectu utriusque, illud idem bis
nial praMlicatur de homine : eiyo de ali- diceretur; si etiam alterum sigDinoJitum
quo liominc. suuiii liaberet per modum jvirtis, pnt\li-
Item, primus niodus dicendi per so catio ejus de toto c**»'» fd*!. propler
est, quando definitio, vel pars definitio- modum repugnuntem.
nis pra'di(atur dc definito : ergo liicc Dici igilur potest ud prirnnni .f ..f
,^,^, j^
est per .se primo modo. Ilomo cst nni- secundum nrgumentum, '>•
inat , ergii necessario : ijîlur vera.Con- vel j)arsintelUvtu pcr mo^.-.. n

sequeiitia' palenl per Aristotelem I.Dus j)ra*dic»tur de lolo vere : ii
teriorimi text. 1). et 15. et circiter, cl men j>er mmluni lolius, j>ole».. \
/•.»rf êr
|)rinnim Ant(?cedcns similiter. \f
dicari. ut Avicen. 5. ' ''
¥ Iliiii sequitur. I/nmo cun'i/,ergonni- flcat de munuato, '^'
mnl rurrit, ut dicilur iii PraMlicam<Mitis. versn significunl prkii. j
\r\\t.
aiite(piani ponat j^roprietalesSubstanlia». etcapul; utrumqne t;t:
significul lolum,
•
Kl |)rnbalur ratione: quia opjiositum ti ' i
C'.onse(|uenlis non alal i um \nt<'cedeiilr, : nifical i^nrlem i"

. m' il
I
8cd omnis consequenlia «'nlliymematicu inaniia/um exptniitur pî n-i /1 » i/iif
Tom. I.
U
;
210 SUPER UNIVEKSALIA POKPllYRll
niim. ubi haboia non est de sig'uiliealo Contra responsionem quas concedit,
7)t(inu<iti,iî\\ (lc uiodo significandi per quod materia in concreto praedicatur,
nioduni tolius : non enini est partis lia- arguitur aliter. Nam sicut animal si-
bere nianuni, sed lolius; et ita expone- gnificat materiam hominis in concreto
tur aninial, liabens sensuni : ralionale, sic iignum materiam arcae inconcreto;
habens intcllecluni. ergo sicut ha^c Qîid\^d.,Arca est lignum

II. Quia vero responsiones prius dict^ non obstante concretione illa sic et hasc, ;
Ad objec-
liones con- possunt reduci ad istam praiter primam; Homo est animal. Prima propositio pa-
tra solu-
tiones su- idco rcspondendum est etiam ad ea, qua) tet; nam sicut animal est concretum
pra alla-
lignum
las. objiciuntur contra illas. respectu animalitatis., ita res-
Et quia secunda responsio concedit pectu ligneitatis.
Genus significare partem materialem, Ad hoc dicendum, quod animal est 13.
per modum concreti, in quo conveniunt concretum ad suppositum respectu ho-

istae dua3,secundum quod prior valet, mlnis, quia homo est suppositum ejus;
ideo dicendum ad argumenta contra non sic lignum respectu arcae, quia
secundam responsionem. licct sit concretum respectu lignei-
Ad 1.
jeciionem.
ob-
Ad primum, cum dicitur, Omne con- tatis, et icleo de hoc ligno praedice-
Concre- cretum estdenominativum distinguen- ; tur; non tamen respectu arcse, quia
tum du~
plex. dum est, quod sicut est duplex abstrac- arca ratione formas, quam principa-
tum, (unum scilicet, quod abstrahit a liter significat, est artificiale; forma
subjecto : aliud vero quod abstrahit a autem artificialis se habetad naturalem,
forma ut est in supposito) ita duplex est sicut accidens ad subjectum ; et nihil
concretum per oppositum, unum vide- quantumcumquc concretum, est concre-

licet quod concernit subjectum, quod tum respectu sui accidentis. Unde non
est alterius naturae a forma significata, est simile hic, et ibi ;
quia hic significa-
aliud quodconcernit suppositum. De pri- tur materia in concreto, quod est concre-
mo veraest dicta propositio, de secundo tum matcriati, ibi non.

verofalsa. Ad aliud argumcntum contra tertiam
12.
Per idem ad secundum argumentum responsionem supra dictam, dico quod
dico, quod concretum primo modo sig- similitudo Aristotelis intelligenda cst,
nat formam, ut est in subjecto, ettaleest quoad determinate importare, non
lantum in accidentibus, sicut album quoad praidicare. Sicut enim tota ra-
respectu albedinis. tio exprimit totum defmitum, sic pars

Secundo vero modo, ut est in supposi- rationis, tantum partem rei ; sed non
tis, et sic est in substantiis ; ut homo sicut tota ratio praedicatur de tota re,
respectu humanilatis. sic etiam pars rationis, de parte rei.
Ad probationem, cum dicitur, Omne Haec enim est falsa, Anima est rationa-
concretum habet defmitionemdenomina- le., prout rationalee^\. hominis differen-
tivi; dicendum,quodconcretum substantia. Si ergo fiat permutatio, quoad dis-
tiale non habet illam defmitionem, quia tincte iniportare, sic concedoconclusio-
non differt solo casu, id est, sola incli- nem, ncc quoad aliud valet similitudo.
natione formfB ad subjcctum respectu Quarta responsio Boctii, sic intelli- Responsio
Boetii de-
abstracti, sicut sumitur ibi casus, sed genda est, Genus utrobique pars est, et claratvr.
differt sola inclinatione formaa ad suppo- totum, id est, partem distincte impor-
situm. tat per modum totius, appropriate ta-
0»'.ESTI<» XVI ?ll
men pnvAuy.iiur iil folimi. \(\ csl, lia- «unlcipca idom «ijrnificatum. ut Aih*'tio
bens inodiiin totiiis, et appropriiite <le- estalha\ non quan(Jo suntcirca clivenw,
fiiiit ,
qiiiu .sifrnili<:il part»'m . N';im ut Ihnno estaihus; quia ibi non sunt
(lefinitio Hebet priiiripia dofiniti rlis- oppositi.
tineto e.xprimere. srd (listin«'te non St;cundi modi, extranei .sunt s: i-
e.xprimit rienus, nisi partem ; idco tis, ut iiniiintur per lioc verbum #»j»/.
appropriate loqiiondo d«dinil, iit pars; I'.-^-;'' onim est rei per .se. i.sta» autem in-
ulrobiqiie tamen in se est lotum, et pars, tontiones non insunt rcbus pcr ne, nai
ul ostendilur per duo arfjîiinenta, facta ut comparanlur ad inteilcrliim, ideo
contra illain responsionem. isti modi non sunt iiniti per se, nec sunl
Ad terliiim jiriiicipale, neâtur conse- principia formalia, sub <|uibus signifi-
qiH'iiljii. \d probationem dicitiir, quod cata formalia uniuntiir; ideo eoruni re-
tantum Ifnct iii concrelis dictis a pugnantia non cau.sat falsitatem.
concrelione ad subjeclum, in aliis vero ;\(l (piintiim nopitiir similitudo, quia 15.
IlOll. implicat fallaciam Con.scquentis ad des-

Ad (jiiartiim ]>rincipale, dico quod triictionem .Antccedontis.
ml i (liiid;iiii .siiiil iiKxli. ([iii proprie dicun- .\d primam probationem dicendiim,
liir modi siij^nilicaiidi. qiii conveniunt qiiod Aristoleles intelle.xitin causis pra»-
dictioiii e.\ impositione : et illi simt a cisis, sicut e.\cmpliticat,.sj hahere pui-
signincalo inseparabiles, (juia signilica- wnnem esf rausa respirancii, et non
tum, iil sifîiilicaliir tali dictione, non hahfrr pulmonem, est causa nun res-
potest iiitelligi sub opposito talis inodi pirandi; sed aflirmatio Speciei. non cst
significandi, sine repu},niantia ; sicut pnecise cau.sa inferendi aninnationom

homo, secundum quoil singulare, non Cicneris.
potest inlellii,^! siib inodo plurali, sine Ad aliud dicendum, quod prima si
repuirniintia. Alii verosuiit modi niatris militiido tenet quoad opponi quoad hoc ;
propriodicti modi inlelligendi, •iiiia lan- eiô solum tenet consequenlia in per-
tum insiint siL,milicato, secundiim qiiod mutando,sed in permulando conciuditur
8ub aliquo certo modo concipitiir, qui e.sse similitudo, quoad antecedcre, et
quidem siint separabiles; quia si;,Miifi- con.sequi.
calnm, nl sipnilicatiir siib lali dictio- .•\d .soxtum dicendum, qu<xl animal
nc. polesl inlellij;i siib opposito la- praHlicalur de bomine, quoiJ est indinfe-
lismodisine repiijfnanlia. sicut se lia- rens ad idem homini, et aii aiiuil nb ho-
bent isla' intentiones ad illa, (juibus ap- mine, veriricatur tamen pro aninuih.
plicantiir. 1'olest enim homo intelligi qu(^d est idem homini.
siib opposilo biijus inlenlionis, SpecicSf Conlra, si animni pravlicalur «1e ho-
sine rcpuj;nantia,ut isie fiomo. minc, ut est indilTerons ad miilla : eryro
Vv'\i\u modi, ({ui sunt inscparabiles a (luodlibot illorum de illo pr.iHlicari po>
sif^nilicalo, ul si^niilicalur [êr talem dic- tesl.
tioncm. non reliniiuunl i|)sum respeclii Dico. quod ' " •'qucnli.i non v '
*
ciiiiisciinKpic pneilicati : et licelnonsint qiiia illn indiu' i

• uiia est pt^r mo^mui
illa, (piM" imiiintur. siint tamen lorma- disjunclionis : arl aliquiil aiit '
lia principia. .scii ratiDiies, siilt (piibus Immis disjimclivo ad inulla. n<>u >< juiuir
simiilicala imiimlur. \(\oo talcs modi aliipKKl illonim, (|uia pro quivuni(|ue
repugnantes. caiisaiit f.dsilatem, (juando l>olorit verilicari. aic in propo«itu.
212 SUPEU UNIVEUSALIA POUPIiYUII
16. Atl sepnmum clicendum, quod dofini- movens molu voluntario, secundum Plato-
tio totius sic est intelligenda, cujus ni- nicos, cujus divisiones mulliplices palent
liilest exlra, id est, cui nihil deest re- plerumquein Philosophia. Ilomo autem est
quisitum ad ipsum ; sic naturae anima- animal rationale,el addunt aliqui mortale
ut infra cap. de Differentia, quaestione fi-
lis, nihil deest in liomine de natura ani-
malis, non tumen est prascise illa natura
nali, patet. Vel sic, Homo est anlmil man-
suetum a natura, gressibile, bipes, a Deo
in liomine.
formalum de limo terrse, ordinatum ad
Ad oclavum dicitur, ut prius, quod
beatitudinem aeternam, etc. Praslicatio ve-
est fallacia Accidentis.
ro quid, et quoties sumitur, supra dictum
Ad argumentum contra hoc : Omne est, el in sequentibus magis dicam,
quod pra^dicatur, prEcdicatursubratione Ordo salis patet. Prius enim disputavit
alicujus Universalis ; verum est de j^^rce- de definitione in communi, nunc vera par-
dicari signalo, non autem exercito; ticulas cunctas definitionis prosequitur, et
quia alicui inquantum praedicat prcedi- verificationem ipsius definitionis, et par-
catione exercita, quê fit per esse, ex- tium ejus in fundamentis notificat. Divisio
traneatur ratio Universalis. communis est.

Ad nonum dicitur dupliciter, uno qui- Dh secundo, novem rationibus partem
demmodo, quodperse suppositum com- negativam arguit. Prima sumitur ex 4. To-
pic. cap. 11. et 7. Metapliysicse, ex ratione
munis,tantum includit naturam sui com-
partis, et totius, quantum ad majorem :
munis, tamen signatam, et nullum acci-

et ex 5. Metaph. text. comm. 30. et 31.
dens ; ideo nec est corruptibile per se,
quantum ad minorem.
sicutnec commune; sed utrumque se-
Et nota, quod semper in hac qusestione
cundum quid, scilicet pe;accidens.
DoctorGenus et Dilferen-
(ut palet) accipit
Aliterdicitur, quod Species, ut est in tiam et Speciem pro substratis. Secunda ra-
individuis, est corruptibilis ; secundum tio sumitur, comparando materiam ad ma-
se vero est incorruptibilis, ex hoc, quod teriatum. Sicut enim pars non praedicatur
semper continuatur per successionem de toto, ex prima ratione, ita nec materia
in diversisindividuis. de materiato, ex secunda : et hoc propter
repugnantiam actus eL potentise. Quod au-
EXPOSITIO. Lem Genus sit materia,probat ex Porphyrio
17. Quserit an prsedicalio Generisde Specie, cap. de Genere, ubi dicit ipsum esse prin-
in fundimentis, in aclu exercitj, sit ve- cipium Specierum, in quo convenit cura
ra, ul isla, Hoyno est animal, et Imjusmo- secunda significaLione Generis, quae esL esse
di; et est qusestio satis solemniset univer- principium generationis. Gum autemjorm-
salis et utilis valde in docLrina hujus, cu- cipium toties sumatur quoLies causa, 5.
jus molivum sumitur ex definitione ge- MeLaph. text.comm. 1. et inductive patet
neris, ul patet, elex declaratione Porphy- quod Genus non est principium, nec for-
rii,exemplificando illam particulam Diffe- male, nec efficiens, nec finale, sequitur
rentibus Specie in fundamentis. Animal, quod erit materiale. Idem ostendiL ex Por-
inquit, cum silgeniis, de homine, equo, el pliyrio,cap. de Differentia, probando se-
bove, prsedicatur, quae differunt a se invi- cundam definitionem Differentiae, quse est
cem Specie, non numero solum. prsedicari de pluribus differentibus Specie,
De Primo, quid genus, quid Species, quid etc. et idem habet Philosophus 7. MeLaph.
anma^, atque /wmo, satis notum est. Ani- text. com. 43. et 8. Metaph. text. comm. 6
mal enim esl substantia animata sensibilis, et 9. et libro Divisionum Boetii. .j
secundum Peripaleticos sed subslantia se : Etantequam formet tertium principale, ||
Oli/ESTI(J XVI
a.ssignat quasdam evasiories atl Imn; duo inam lotius. licel rH)n '5*; ' i
principalia, ft surit qualiKjr, quariirii lrx»s igitiir quwl Genus esl i
ullirii.is sustiriel infra, solverido qujpslio- partis : el Idis bene i>olc-i* •

i
nerii, et argurnenlaojus. 1'riiuani vero n?s- licot di.stinclio sil bona, .

,
puit, el r'oplicas fonlra«'aiu njnrludero os- est falsa, nec adhuc evadildi. . ,:-
loridit. Sccurida incipit ibi : ideo di ilur. gumenti.

TtMtia ibi : llikTdicifnr. (Jurirla ibi : f/i i- Igitur sccundo i^plical, oslendens quod 11.
Itirse undiim Hoi-tium,vlc. Et primoadduo fuga illa nulla esl : quia sicul ;
respcmdel, negando minoreni. Nee.sefiuilur abstracto non pnudicalur de lolo, ita ;
ex dicto 1'orphyrii, cîp. de Genere : quia fi»rma. etiarn lotius; ulpaleldchun

non maleri.ili', se<l formale prinripiumest respoclu Socratis. El sicul. per •
Genus, ex 7. MeUipli. lext. CDmment. •io. forma liilis prEdiraliir in concn?lL» tie l.a-
VA idem potesl rolligi 5. .Metapli. texl.com- beiite ipsain, ila et maleria. Licel enim
ment. 2. ct 2. Physic. lexl. commenl. 28. h:ec sit falsa, //omo esl rn
Etcum probatur, (juod non estprincipium est vera, //omo esl lorporeiis.^nny. u i MrUi-
formale, quia non distinguit, foi-ma vei-o physice lofiuendo, licet btTc sil fal.sa, //o-
distinguit?. Mclapli. toxt. commenl. 49. tno cst animnlilas, hnec Limen esl vcra.
non sequitur-, qiii,-i non quodcumque for- //omo rst animal, non olisLinlc quwl sil
m.ilc? prini-ipium dislinguit, .sed Lintum materialo hominis. ImpugnnLi igiUir illa,
ullimiim, «'l romplclivum : quod esl salis id e<l, rcîKjnsione, el fuga. ad •ôfiinduin
consonum dictis Iiujus, in rn;iteria do plu- principalo assignil aliam r :n :
ralitite form.inim, et alibi. Deindc oxpo- elest secunda principalis ad utrumqiic ar-
nildiclum Porpliyrii, ca[). de Diflcrenlia, gumenttim principale, qiiam rcsponsinnem
(fuod est veriim secundum simililudincm, irifra suslinol, el replicas contra ipsam
non leqii.iliL.ilcm, vel identitalom. Sicut .solvil, distinguendo dc pnrdicalionc malc-
eiiim m.iteria dc se osl iiid(?lcrminala, cl rirc, vcl partis dc eo cujus .sunl. v
polcntialis, el pcrf( ctibilis pcr formas, ila vel iri concroto, vcl in aljslraclo. Pnnio
(icnus rospeclu dilTcrcnti iriim. modo concedit ipsas po-wc praedicari vero :
Kl licct Iitr solulioncs siril .ipparonles secundo modo rion.

cl suslonl.ibilcs, quia t.imori in proposito C.onlra argiiit duplicitcr. i'nmo, quia
noii s;ilisfaciunl argumcnto, idoo roplicat tiinc dciiominative, et mm univ -
ne-
contr.i cas, (luia adiiuc m.inct difticiiILis dicaretur (Jcnus (leSp(»cic, contr.i i m om>-
argumcnti, cum cliam forma rioii pnedice- phum 2. Topic. cap. 3. cl dcrtii'''"- • <e-
tur do toto, sicul iioc malcri i. Nam sicul ciiiida An!«""'»''i.- i'n.rif-t|i. a itn
i-alionc forma; ropugnat priodicatio male- probal oa '! \\ \h i-
ria> loli, il.'i nilioiic maloriju pnedicalio iiioiil;ili.
formio. Sicul onim liacc cst falsa, //omuest î iindo. arguit et modo s i
corpus orijai icum, ita el liroc, //omoest concrcli, qui c^' • per i «l-
aniinn inteltcctivn. .Vd hanc n^plicam res- lcri i: lis, el informanlis. cl conoer-
Iiontlol, distingucndo de forma. (ul in tcr- nontis : quod nulli sul ox

tio dislincl. 2. ot in (Juodlibclo, ((ua*sl. 2. I'nvdic;inu'iilis .
ot supcr quintiim Mct.iphysica},el alibi ha- t;ite priina. .Vnr
bel) totius vidclicot, ol parlis ; vel tolaii.et lia. cuncrctum t
parli;ili. Koriiia tolius, vol ttialis, vcl quao Torlio pri; I
ost toliim, osl ipsa (luiddiLis, forma vero eadomduo.i

parlis, vcl p;irtialis, ha'c qua» (\sl pars. esl gueiidu d
(iu;e cum m;ilcria constituit. vol com|H»nit riM. aul i
u ita JmpieM.
lcrliam onlitat(Mn, vol qiiiddilatom, vci lur- lis, qiui? «-i t *i,> -»».., \ I \ • B
:
214 SUPEK UNIVERSALIA rORPIIYUII

nalis, qua3 esl Metaphysica, el realilatum, tione identitatis essentialisextremorum, et
seu tbrmalilatura.vel formalium rationum. per consequens ratione essentiarum signifi-
Loquendo igitur de prima, procedunt ar- catarum, et nonratione connotatorum, ne-
gumenta, sed non de secunda, cujus ulte- que modorum significandi, siveconcernen-
rioreni discussionom tangam statim, in tiae. Verius autem, et absolutius (ut ita lo-
tertio articulo. Contra quam responsionem quar) significantur essentiae per abstracta,
arguit ex 7. Metapli. text. comment. 33. et quam per concreta : quia humanilas, seu
format argumentum, commutando propor- equinitas est tanium ipsa, secundum Avi-
tionem : de quo modo arguendi statim ma- cennam. Ergo in abstractis talis praedica-
gis dicetur, et littera salis est clara. tio erit vera. Secunda probatio est exem-
23. Quarto principaliter respondet ad pri- plaris, et patet littera. Ubi adverte, cum
•
iibisupra mum principale *
ex dictis Boetii, libro dicit Doctor, quia ex modo significandi ter-
num. .
Divisionum, ubi dicit quod Genus in divi- minorum idem poniturin consequente, etc.
sione est totum, el in defmilione pars. Sed Quod per tales modos intelligitconcretum,
Doctor loco divisionis ponit prsedicari, et abstractum, quae idem significant, licet
quod potest bene stare etiam secundum vario modo, Quamvis enim a concretis dis-
Boetium ibidem. Quia in hoc dislinguilur paratis non teneat hujusmodiconsequentia
divisio Generis ab aliis divisionibus, quod ad abstracta, quia tunc toUitur causa ve-
ipsum divisum praedicatur de dividenti- ritatis propositionis, quae est convenientia
bus, quia est totum universale, ut dividi- eorum tertio; tenet tamen a concretis in
tur, et ut prsedicatur. Contra quam respon- essentialiter subordinatis ad abstracta, sal-
sioncm arguit dupliciter, ostendendo ge- tem non ultimata quia nedum ratione con-
:
nus esse utrobique partem, vel ulrobique notatorum, sed etiam principaliler ratione
totum, licet tamen appropriate uno modo formaliter significatorum, unum de alio
dicatur pars, et alio modo totum, (ut infra prsedicatur. 25.
statim) proprie vero utrobique significat Deinde probat falsitatem consequentis
partem materialem Speciei, ut prius principalis, inferendo in tertia figura hoc
dictum est, aliter esset sequivocum, et per inconveniens, ergo rationalitas est animali-
consequens non Genus, nec definiens. Os- litas, quod si non, haberetur pro inconve-
tendit igitur quod distinctio illa non valet, nienti, vel falso. Probat falsitatem ejus,
nisi exponatur bene, ut ipse infra exponit assumendo pro materia illam propositio-
quia ut definit, prsedicatur; et ut praedica- nem famosam, quam supra, quoest. 1.
tur,definit : licet definire et prsedicari sint conlra primam responsionem ad primum
diversi actus rationis, ut infra tangam. principale, assumit, videlicet quod omnis
2'j^ Remanent igitur illa duo prima argu- prsedicatio vera in abstracto est per se primo
menta insoluta, non obstantibus his res- modo essentialiter vera, et pro minori dic-
ponsionibus. Tertium argumentum prin- tumPhilosophi 6. Topic. cap. 8. et 3. Me-
cipale procedit a concretis ad abstracta, si- taph.text. comment. 10. IUam vero propo-
cut supra, qusest. L Post oppositum arguit sitionem famosam majoris probat, primo
•ibid.n.5. sic
*
: llomo est animal, ergo humanilas est auctoritate Philosophi 7. Metaph. text. com-
animalitas. Et primo probat consequentiam ment. 43. volentis ostendere differentiam
valere, dupliciter; deinde oslendit falsita- superiorem esse de intellectu inferioris.
lem consequentis. Prima probatio conse- Dicitur secundum quod exponitur com-
quentiae patet ex illa regula : Quando in muniter textus ille, ut qusestione praece-
concretis est prsedicatio per se, etc. cujus denti tactum est, dicit quod fixio pedis
rationem assignat notanter, quia in primo est pedalitas qusedam, innuens per hoc
modo prsedicatum prasdicat essentiam sub- quod talis proedicatio in abstracto non esset
jecti, et veritas talis prsedicationis est ra- vera, nisi per se, et essentialiter praedica-
QC/KS rin \V| .^|-
(iim infs.spt subjnclo. Serundo prohnlpam- Probal aulom n.<Mumptiim. r t

quofl
flom m.'ijf)rom ex moflo si^rnifirnndi abs- sicut affinnnlio ad afflrn a, ila ne-
Irnrli, qiii ost niule, ot ptiro, ot pnncise ai- gJilioad nogationom. rlupliciier. primo
ex
gnifiraro essontiam, ut infra, rap. rlo Do- I. Poslor. lext. rommenl. .'W .•
serundo per
nominalivis, liabot maL,Ms portraotari, ot ar^rumontum a commutiila prtjp.»rlionc, xo-
arlioulo :{. hujiis riuavslionis. Si criô vero cundum arlorn I»hiIos4,phi 2, rri(iruin,
abslractum do abslrarlo prfTflioalur, sofjui- loxl. cornm. 21. el 1. Perihor rap.
tur uniim ossontiuiilor, ot pnnriso, ot por ^ ratiorio ocUiva, ol ullirna.
.se, esse altorum qiiia, (ul prius dictiim l'ro .solulione illius qur
:
,, utrum
esl) non rationo ronuotalionis, sed signiti- propositiom affirmativre prMj, ,,,i,o de
ino-
cato es-iontia^ voriflcatur. do onunciandi conlrriri'i -..-i -'
prupiMi- .
20,
Quarlum principalo, ot soquontia procc- lio affirmativa de pi ,ano ron-
dunl por media commuuia, d(»qiiibusfocit trariolur, et primam p,'irlom lon«f '•'•,m
niontionomsupra,qu;osl. I.qiiaMion faciunt prob;it ocUj ralionibus. .S<;d pro
_ a- i:. ..
sciro, .sed opinari, ot sunt mrdia Dialoclica lia illiiis auctorilalis 2. Prionim. scion-
af)plicabilia ad ()lur;i. ut patol : ot siiuile diim quol Philo<(;phu.sibidoni _ .,1 sex
argumoutum focit siipra, qiKTst.8. quaest. rogiilas, qiias (quia singularos
sunt) roci-
I. laterali, de vera, et non vera natura, el labo. Prima est isUn :
iufra, qii.Tst. 2. doSpecio, ot quaest. 5. de Si filicujus Si/Ungism i cxtrem

ilatetcon ver-
DilToreutia tangit idom medium, et fiiuda- tuntur inter sc, n"crs<e est ine
tium coHtrrli
tur super ropugnantia, vel oi^posilione cum utrafue exlrrmitale. Socunda regula.
Gonoris et Spocioi : ita quod sicut ista osl .Vi sint quatuor trrmini, quorum
duo con-
f;\\ni\,S})ficu's rsf Gfnu:^, ita houio sub modo vrrtanfur intei' sc, sicut gmitum, rt cor-
vel rationo Spocioi, non rocipit pnodiralio- ru/,fif,ilc, el alii duo etiam converteHtur
nem animalis. sub modo gonoris accopti. intcr se, sicut ingmilum, et iHOjrru/dibile
;
Nam si mo li iulor so ropugnant, eliam tunc si /trimus cmtradicit terti,}, sicut ge-
quiddilatos sub ipsis iutor so ropugnabunt, nitum ct ingmitum, sic riiam secuniuM
ut sicut ista est falsa, Mbitm csl nigrum, contradicit quarto, sicut corruptibHe
et in-
ita est isla, llo^no albus est fionio nigcr. Si- corru/itibile. 'VvvXiix regula.
mi\ iU^r iii\i\, Tns /Inifum rst inflnitum, osl Si sint quatuor termini, quorum
dmo
falsa, sicut isUi, Finitum cstin/inilum. To- />rimi nd inricem contradiCiint, sicut
g ni-
nil exompliiiu iii lillora dc courrclo.olabs- lum ingendum ; et duo secHndi, sicut
rt
tr.irlo, iil p.ilcl. corruptibife et incorru/ttif.ile, etiam cnHtnt-

Qiiinlo priiicipalilor arguil modio com- dicunt; tunc si jtrimus coHFertatur ctim
muni. sumplo a siiuili iii ;ilfiriii;ilivis cl terlio, secunlus coHi^>t^tur cuin qiuirlo.
riogativis, ab inforiori ad suporius, oodnu Quarla rogula,
ordiuo arguoudo. Ibi dobos n^^tîn^ (lund <« aliquotl pr.rilicalum
/ tn,- tiHt-
iion obstaut(> falsit;itt» autorcdcutis, couse- rr Kali>i de ''
et de
qiioutia polest csse boua, l*udo islii ost falsi unum nunitiu .su
sa, /fmno cst nsinus, i^ta l;imou admis.sa, 'II' tur un ' •
,•
vol pr.osuppouUi por possii)ilo, vol impos- catum ctin* ri tr (111 ttnu mo sui^c\'m. îu.u-
sibilo, scîuiliir, rrgo liomo csf nnimnf. Kl Ui n^gula,
argumoutuiii iiu igiu;itur valoro iii uogali- Si duo pi.i^fi.ti.t nnKticantur ymnTK-
vis, lirot l;uuou ibi ;inlor(Ml(»us sil vorum, litf- dr nr , , ri Htrumqme i//o-
ot cousoquous f;ilsum. riijus opiHisiliiiu nim ;. :jt„r evm Imii
fuil iii afliniualivis. Et proI>:il cousoquon- > . lUHC alterum ; •ttm
liaiu iii ;ifliriu;ilivi-i. por illaiii rogiibim fa- 'iir de atio

nujsuui Quiintlo o/>/'osilum consci/urnti*,vlc.
,
Sexla rogula.
216 SUPER UNIVEUSALIA PORPIIYRII
Si sint diio p?'xdica{a opposila, qxornm tra hominem, et tunc nec bos, nec asinus,
unum sit eligcndum, ut A, aliud sit fugicn- et sic de aliis, erit animal. Probat illud il-
dum ut B, et ex alia parte sint duo opposi- latum ex 3. Physic. text. comment. 03. et
ta sicut C, et D,quorum G est fugiendum, idem habetur 5. Melaph. text. comment.
cl D eligendum, tunc si Kjunclum cum C, 21. et 33. et 10. Metaph. comm.
text. 13.
sit magis eligendiim, quam B junttum cum de toto, et perfecto, quorum ratio est
D, sequitur qmd A sit magis eligendum, esse tale, extra quod nihil est.
quam B. Octavo principaliter arguit, inferendo 30.
Prsedictas regulas ibidem probat Philo- hoc inconveniens, videlicet hominem esse
sophus, et in probalione ultimge adducit Genus si homo esset animal, et sic de aliis,
duas maximas morales. Ad propositum Et potest probari discursus per illam regu-
vero Doctoris hic faciunt duae prsedictarum lam Anteprsedicamentalem : Quando alte-
regularum, videlicet secunda, et tertia, ut rum de altero prsedicatur, etc, et per con-
patet. sequentiam a primo adultimum. Cuiargu-
29. Sexlo principaliter arguit etiam medio mento immediate respondet (et bene) ut ap-
communi, sumplo ex eodem, et diverso, ponat replicam; et solutio patet ex his
innuens implicile quod ad veritatem pro- quae dicta sunt supra ssepe. Est enim fal-
positionis affirmativae, requiritur identi- lacia Accidentis et figurae dictionis, ut pa-
tas prsedicati cum subjecto, ut alibi ssepe tet.
liabet, specialiter super sextum Metaphysi- Contra hoc arguit, ostendendo quod non
cse, qusest. 3. et palet ex quarto Metaphysi- variatur medium, nec extraneatur animal
cse, et alibi ssepe apud Aristotelem. Si ergo homini sub hoc attributo quod est Genus :
animal vere prsedicatur, oportet quod sit imo sic, et non aliter, potest de ipso prse-
idem homini, aliter prsedicalio affirmati- dicari, quia quidquid prsedicatur, prse-
va talis esset falsa. Sed si est idem, jam dicatur sub ratione alicujus Universalis,
non pra^dicatur, quia prsedicari est prse ut prius ssepo tactum est, et specialiter
alio dici, ut supra qusest. 9. habet, etiam qusestionibus 8. et 12. Si ergo animal ve-
alibi. Ideo enim communiter modus
tertius re prsedicatur de homine, necessario sub
dicendi per se 1. Poster. non ponitur mo- ratione alicujus Universalis praedicatur,
dus prsedicandi, sed tantum essendi, quia non alterius, quam Generis, ut patet in-
prsedicatum non est prius, nec aliud a sub- ducendo.
jecto. Unde licet modo detur verior propo- Nono, et ultimo principaliter arguit de
sitio illa, in qua enunciatur idem de se, Specie comparata ad individua : quia si-
non tamen est proprie praedicatio.

Quare cut argutum quod fundamentum Ge-
est
cum animal (quod proedicatur de homine neris in actu exercito non potest praedicari
necessario) sit idem, vel diversum res- de fundamento Speciei, ita eodem modo
pectu hominis, ex 10. non
Metaphysicse, potest dubitari de Specie, et Individuo in
vere (logice loquendo, nec etiam metaphy- fundamentis : et per eadem omnia media
sice) praedicatur de homine. probari potest, quod fundamentum Speciei
Septimo principaliter arguit, inferendo non potest vere dici de fundamento Indi-
hoc inconveniens, videlicet quod tota na- vidui. Sed addit Doctor hoc argumentum
tura animalis esset in homine, si vere prae- speciale ultra alia ad hoc, ideo dicit, de
dicaretur de homine : et sic de aliis funda- specie arguitur specialiter, etc. et estetiam
mentis est intelligendum. Et probat hoc medium commune, (ut patet) ex oppo.sitione
non esset simpliciter ani-
sequi, quia alias corruptibilis, et incorruptibilis procedens.
mal, sed tantum secundum quid, quo con- Species enim secundum Aristotelem 1.
cesso,infert aliud inconveniens.-quod vide- Poster. et alibi saepo sunt perpetuse, et

licet tunc nihil naturse animalis esset ex- seternae, et ubique et semper, et sunt par-
QLifiSTIO XVI ai7
U'S univcTsi. Individua voro, ex 7. Mfla- in pnjposilo, sed ubicuinaup nrpdl/^tur

ph. commenl. o3, sunl corruplibilia,
lexl. superius do inferiori iii : el
qiiia non est palam abeunlibus a scii.su in actu exorcil«j. Venim o»l aulein quod.
ulruin .siiil, vel non el ideode ipsis non : prcjprie logice loqueitdo. nihil t^î supe*
e.sl scienlia, .secunduin ip-ûni ubii|ue.Oua- rius. nisi ^.iius, vel forie
10 diccndo, Socralea est ftomo, e.-it talsa alilor o.s.sel dicenduin im ••€. ul ali-
pricdicatio, sirut dicendo//omo es/ unimnl, bi haljel doclarari.
imo iiiagis falsa, iilpalct. F*ro duorum priraorum argu-

solulione
Ad oppositum arguit *
duabus auctorita- ment/)rum, pnemitlil quoddam itoLabile *, '
iM-»-lo.
nuiii. '.'. Libusclduabus rationibus.Prima auctorJLis valde necr'v.Harium, ubiquo mixlum Me-
est Porphyrii,cap.do Spccieelcap. deriene- lapliysica, l/)gica, el Grammalic» specu-
roêxfmplificando in fundanientisdodofini- laliv.ne subliiitalofquod eliam infra, qusnl.

tionoGeneris. Sccunda auftorilasost Philo- I*.>. ol -.>«), elin Anl' ' '
••sl.
.sophi, cap. doSubsUnitia, et paloiit. Prima 7. et I. HeporUitionum, li.H.n-i.*». qiuu^. 4.

ralio sumitur ex commonl.
1. Poster. loxt. etinl. Angliro di.slinol. 3. qusBsl. 3. el
9. el 15. ubi habotur quo<l primus modus distincl. 8. quaest. 2. et in 2. di.Hltnct. .3.
dicoiidi pcr se ost, quando pncdicaluin ost qux-st. 6. et alibi pertraclal. el -"^-^
do quidditate subjocti, de quo, otaliis mo- quaesl. 12. aliquanluli.m leliiri) v;. ... .;
dis.diclumest supra.qua^st. i),lo 1 l.otDoc- quod Genus et Differenlia acoipiuntur a

tor facit tres consequontias. Prima est quod diversis rebus, vel realitalibus in nalura
animal por se prirdicetur de homine. .Se- specitica, quarum una est materialis, vel
cunda, quod neces.sario. Tortia, quodvero, potontialis, vel conlraliibili.«», .seu deter-
ot palont I. Poslor. inquit. I)e prima cla- minabilis ; et alia formalis, vel actuali<i.
rum cst, de .secunda cliam patet quia diu- vol ronlrahons, seu delcrminans, •;
nis prajdicalio pcrseica est nece.ssario, li- primo signiticant ex primaria. el for:
cet non c contra ot maxime de primo mo- significaliono, per modum latiien totiU'*.
do. I)e lortia ctiam palot, quia vol nulla et non partis, ubi duo dicla coll
pra'dicatio est necessaria, nisi vera. So- Primum. quod Tfonus sumilura lali !;. -
34.
cunda ratio sumiturox roducliono Kiithy- leriali. el illud primo si *. vel im-
^"-
mcma'is in Syllogismum, de quo I. et 2. porUit dc suo intolloclu a«
Priorum habot vidori, ol 1. Postor. Cura simililor dicendum ost de I)iuL'n.uua, iuo
orgo ista Enlhymeinatica consiMjuonlia sit rnodo.
.s«vundum diclum o 'v-' '•" «"!->•>••-'
b)iia, llomocurrit, ergo animal ctirril, p4 r • »
Philosophum, cap. do Substantia, in Pnc- quam DilTorontia. .»;
dicaiiHMilis, Mifjuem cni n huminem dicis partialo por modum l
Grammatirum esse,igiluret animal et homi- Primum pn»l»at. quia nlilor In

ncm Crammaticum dicis simtlilcr autem : (•sscl iiug;ilio, si idem ;
el in aliis. lla'c Philo.sofihus ibi, el tenet ront primo : cuin oinnls bona il
piT hanc subintolloctam, llomo est animal, la duo requiral, 6. Tupic. ©17. el 8. M
hcBc ergo oril vora, ot nocossaria. Et assi- ph. ol alibi sa'pe. ol priuio D
gnat rogularilor hanc proposilionem : el in libn» I
(hnnis consequentia Knthymi-matica, otc. Sccuiidum I'

>
quam otiam infra, supT librum Porihor- utrius<]Uo de .*ij*no. •

. cum par»
monias, qua-st. 7. rt in Antopra>dicamon- sumpla ptT niixlum i '

^"
tis. quavst. '.). ot iii I. Sonl<'nti;irum. di.sl. do lotu Spocies aulcm

; u»;u:u
'
- -'; u.riu^^luc,
Vol <!' ' -
2, (jua»sl, 2. ponit.
..-. w ''.
('.onsiNjuonUT rt'spouih>l ad qua'stioiu«in.
|i
33.
non .solum i.iii.

r \' b %» •< »•« i.i..ai tllu<; <|...'J
tenendo parlom Mfllnnativam. .1 I
218 SUPER UNIVRRSAMA PORPIIYRII
dixit qua>stioi)e pr.Tcedenli, de nugalione ciL secundum quod prior valct, quia illa
cognoscenda, el in prolialione secundi, re- secunda responsio posset bene, et male ap-
repugnantiam totius, et partis : quare plicari ad propositum, de quo infra magis.
unum non praedicatur convenienler de Ad primam igitur replicam respondet,
altero, nec aliquid sub modo unius, de distinguendo de concreto, secundum quod
alio sub modo alterius, ut prius dicLum suum oppositum quod est abstractum, po-
est, in simili, et statim amplius dicam. tost distingui juxta doctrinam Philosophi
35. Ex duo principalia ar-
his respondet ad I. Topicorum. AbstracLum namque aliud Abilrac-
Partem tum muUi-
prcedicari gumenta, quod partem, vel materiam prse- est a supposito, id est ab inferiori, aliud plex.
^^^''^^'^ de toto, potest inLelligi dupliciter, a subjeclo. Et posset addi tertium, vi-
pUcUer^^'
videlicet vel per modum parlis, vel per delicet a fundamento, ut 5. distinct. pri-
modum toLius. Primo modo concedit ma- mi, qusest. I. Exemplum

habet. primi,
I
jorem utriusque. Secundo modonegat. Mi- ut humanitas. Exemplum secundi, ut al-
nor vero utriusque est vera secundomodo, bedo. Ubi tamen advertendum quod ubi-
et falsa primo modo. Et fundat se in cumque reperitur abstraclio a subjecto
diclis Avicennae 6. Metaphysicse, de main terminis communibus, reperitur abs-
nuato et capilato, quae concreLive dicuntur tractio a supposito, licetnonecontra. Nam
amanu, eL capite. Ideo idem significant sicut humanitas abstrahitur a Socrate,
quod illa, per modum tamen totius, quia ita albedo ab hoc albo, quamvis adhuc ma-
concretive ; eL illa per modum parlis, quia neat concretio alterius denominationis, ut
abstractive. Unde licet ista sit falsa, So- postea dicetur. I
crates esl caput , i^sîd^ ' VATCiQii est vera, So- Similiter concretio est duplex. Alia ad 37.
Concreiio
crates est capiiatus, et similiLer isLaest fal- supposita ejusdem naturse, velquidditatis; multiplex.
sa, caput currit. ExponiLur enim majiua- alia ad suppositum, vel subjectum alte-
tum per habens manum, ubi aliud signi- rius naturae ; et posset addi tertia ad fun-
ficaLur, aliud connoLatur. Significatur damentum, ut patet ubi supra, in primo.
namque pars illa integralis, quam caput Exemplum primi, ut homo. Exem-
significat : et connoIaLur totum habens, plum secundi, album vel albus. Ubi
ut
proptcr modum significandi concreti. Hoc etiam intelligendum, quod ubi inve-
idem habet expresse 4. dist. primi, quaesl. nitur in lerminis communibus concreLio
1. ad finem. Similiter dicendumestinpro- ad subjecLum, inveniLur similiLer ad sup-
posiLo, de parLe essenLiali, vel quiddita- positum, licet non e conLra. Quia sicut
tiva. Unde animal exponiLur per habens homo concernit hunc, et illum, ita album
sensum ; rationale per habens inlelleclum. hoc, et illud. Opponuntur igitur membra
Ubi aliud significatur, aliud connoLalur : utriusque divisionis, cum praecisione ac-
significantur enim primo partiales realita- cepta, saltem unum alteri. Et breviter,
tes,sed connotantur toLa proptermodos si- prima reperitur in substantiis, et acciden-
gnificandi concretorum. Habere enim ca- iibus per modum substantiarum acceptis ;
put, vel sensum, etc. non est partis, sed et secunda tanLum in accidentibus inve-
lotius.Primo igitur important partes, sed nitur. Et applicando ad propositum, dicit
ex consequenti toLum cujus uUerior in- :
quod concretum secundo modo accepLum,
vestigatio statim, articulo 3. est annec- est denominatum, Et antequam respondeat
tenda. ad probationem illius assumpti, ex Ante-
36. Deinde sustinendo tres ultimas evasio- pra3dicamentis, per definitionem Denomi-
nes superius assignatas, ad duo prima ar- nativorum, solvit secundam replicam de
gumenta, posLponendo primam, quia satis significatione forma^ in concreto : juxta
probabiliter impugnata est, respondet ad praedictam distinctionem. Consequenter
replicas factas contra illas. Et noLanLer di- exponit singularissime definitionem De-
:
oi .KSTIo \VI 210
rioniiu.-ilivrinitii, qiiaiiluiii :i(l illuin parti- rrjmp.irando ligiium ad arrnro, nia-

(•uIjiiii, Diffcrcntin soln cusu : qiiu<l eliani leria arca?,non tamen coriciflum «juh, al
infra cap. dn Diiforoiilia, qiix'sl. 0. langit, diclum o^t, riequo ad nubjeclum, ricque ad
el iii .secuiKJo, di.sl. 12. quafsl. 1. ubi coii- HuppoHilum. N(jn ad im. quiar
cludil quod ileMiiilio Dciioiiiiiialivorum, mune est omni substanlue in .s i
proprie logic(» lofiuendo, convenil concre- esse; ncque ad Mupp«)situm.rurn fii»[»iTac-

lis accidenlalibu.s, el non suhlanlialibus : ridens non sil suppositum enlis per se.
quia ibi Casus accipi debel pro (•adonlia, r.onsi^qucnlcr si ;.
vel inclinalione foiiiui' ad subjrcluin, el sioncmsupniad iliaauupni. o

non pro inclinalione ad supposiluni [^ro- etmaleria realielralionis.ek. p 1
priuin, vel proj^riai nalura', quia sic uni- repluam, ex 7. Mctaphysica-, . i-
vocuni {!st, ol non denoniinalivuin, maxiine do singularissime Philo>ophum qi. . .ia
si leneanlur illa esse opposita, in ratione similitudo lenct,quoad dislinrtr nnf/f)rtare,

Praidicamonti, de (|uo iiifra iiiagis. L'li nonquoad jiroj orlionaiiier prardican : ve\
eniin inlendo brevitate.inquantum r<'ssul>- subjici, hoc est dirlu, quod sirut tola ra-
jccla palielur, quia ju,\ta senlcnliam Phi- tio distincte importat lotam reni. velquid-
losophi, 8. Physicorum. peccalum est ali- diiatcm cujus est, ita pars partem. ul dio-
quid o.slendi per longiora, (juod inest per lum est in praccdiMilibus : non t;imon ita
niinora. Quare cuin in lertio articuhj in- verc pnrdic.ilur pars de parte, sicul to:a
lendam circa isla, noimulla dubia per- de lola. Unde dicit quod haer esi falsa,
Iractare, hic succiiicle litteram discurro. Anima esl ralionale, vo! ralionalis. ul ra-
rw Deinde objicit *
conlra solutionfin illam tionale esl DifTcrentia hominis, quo<l prop-
'j^JJIJ^'"'^^'""
secundi principalis, probando quod ma- terea dicit, quia ralionale (ul hal)et Kran-
tleria non
do
potcst pncdicari,
materiato, quia sicut animal
etiam in con- ciscus de MayroniK super Porphyrium,
creto, esl cap. de difTereiilia) potcsl diipliriter ac-
materia hominis, et concrelum resp(!ctu cipi. (no iikkIo ut dicil aplitudinem ratio-
»el animalitatis, ita lignum

(ôncrelum respectu ligneilatis
esl falsa, Arca rst
est maleria aroie,
lignum, ul pate!, igitur

: sed ha;c
cinandi. .\Iio imMio, ut
m.ilem, iK>r modum
nuido furlc h:ec est vera, Aniinaesl ratia-
tîmen
dicil pîrtem
tulius. Primo
for-
el h;i'c. ll(nno rst nniinnl. Kespoiidet nola- nali.t, sed lum secundo modo do qttr. ma-
bililer. nogando simililudincm. quia arca gis iiilra. Dicil ergo. quod llln r .»-
esl res artiticialis, aggregala jM-r accidens liu proporlionis tenet quoad d; im-
p ex forma artis el re naturali matoriali, cui portare, vel exprimero, vel dare intolli-
accidil forma lalis. bicet igitur accidens gere, seu sigiii(ican> : noii quoad unifur-
in concrelo concernal subjectum, non la- miter pnedicari ; ciûs ulterior relio luh
men e contra. Ideo lujnum non cst concre- l>el infra videri.
*
tum, ncc ad subjcctum. ncc ad suppttsilum Deinde expoiiit valdo ruil.inter liootmni 40.
respeclu arca' s(>d reî)cclu hujus signi, vel ex ciijus Hontonlia fuitquarlan^spun.ûo mi
illius. Animal aiitcin esl concretum ad sup- piu addtirla. utrumquo :*'
ad u
posilum respcctu finminis, (juarc {\v ip.so ve- principalo. dicens quod Genus tmaimfne
*'
rc prrcdicalur.l'ndcdicil,(|Uod nihit eslron- rst par.<i, '1 1'ilum : id c-il. in '
'^,
cretmn qudnlumrumquc sit concrrtum res- cl pra'tluMndo. ho-: rn ••:•; ;«
peclusuia riilentis, scd potiuseconlra. Ne- imjHjrlal '••"'•" •

•- " «,
f
gat cigo brcvilcr simililuiliiiciiMiuia A/c, id cl MC esl j'.i. •H
esl, comp.irando animal ad Iiomincm,Ji«y'ii- turmaliler. ."v i-
flcatur malrria, id csl, malcrialc luuninis, tlr:uidi ot ox >
in ronrreto, ut animal, quodest concretum Verumtamcu •>' */*•
materiati, id esl, hominis, ibi non, id e.^H HhiI, esi /Mtr$ .* ul ul ;

i
;
220 SUPER UNIVERSALIA PORI>iIYi{II
in se tamen propric loqucndo est lottnn iitro- intelligendi, et alius essendi, quorum va-
bique, e/ j9a;'s,licet diversiinode, ul diclum rietates, et descripLiones notavi super 3.
esl. quaest.Anteprsedicamentorum, infra.

Ubi advertendum, quod aliquid conve- Modi autem significandi pertinent ad 42.
nit pluribus proprie. Sed uni coruni ap- considerationem Grammatici, quia sunt ac-
propriatur, et non alteri, vel eidem com- cidentia orationis congruae, et partium
parato ad plura appropriatur aliquid res- eju^,ut pura octo parLium orationis : et
pectu unius, quod non respeclu alterius. sunt intentiones secundse, causatoe acLu
Unde illud dieilur convenire alicui pro- collativo, diversimode comparantis voces
prie, quod ex se, vel ab intrinseco sequitur significativas, et inter se, et ad significata,
ipsum. Appropriate vero dicitur aliquid ex proprieLatibus quibusdam ex parte re-

alicui convenire, quod ab intrinseco, vel rum originaliter et occasionaliter, uL su-
usu loquendi, seu voluntarie sibi attribui- pra, de secundis inLenLionibus generali-
tur. Exemplum posset poni de attributis ter est dictum. SunL auLem subjecLive in
divinis, quce proprie, et seque conveniunt vocibus significaLivis, uL supra, q. 8. in-
omnibus personis, sed appropriate aliqua quiL Doctor; vel in significatis, utper vo-
dicuntur de Filio, aliqua de aliis personis, ces significantur, ut hic tangit; quorum alii
ut patet de Potentia, et Sapientia, et Cle- sunt essentiales, alii accidentales, de qui-

mentia, et hujusmodi. Simiiiter in creatu- bus maxime verificatur h3ec responsio
ris Imperator est proprie Dominus om- Doctoris. Modi vero intelligendi perti-
nium, appropriate tamen Alemanorum, vel nent ad considerationem Logici, ut su-

Romanorum. Dominium etiam cuilibel Do- pra q. 4. et 5. dixit quod Universale (et
mino proprie debelur, sed apud Italos Ve- similiter intelligendum est de aliis in- .
netis appropriatur et sic de aliis. tentionibus logicalibus) est modus in-

41. Argumenta qu8e fecit contra illam quar- telligendi objecti intellecLus, ut ibi pro-
tam responsionem, non solvit aliter, quam lixe pertracLavi. Dicit igitur Doctor, quod
ex dicta declaratione : quiaprocedunt con- modi tales significandi sunt inseparabiles
tra illam distinctionem de Genere proprie, a significato, ut per vocem, vel potius (ut
et non appropriate intellecLam, ideo ad ea recte inquit DocLor) per dicLionem signifi-
patet ex dicLis. GonsequenLer solvit ter- caLur, eL ideo non potest sub oppositis il-
tium principale breviter, recurrendo ad lorum intelligi absque incongruitate, et
illam distinctionem de concreto, et abs- falsitate, et imperfecLione orationis. Et

tracLo diiplici, superius datam. Dicit enim ponit exemplum de numero singulari, et
quod tenet in concretis accidentalibus, et plurali.
non substantialibus, et abstractis propor- Unde notandum, quod numerus in re- 43.
tionaliter sumpLis sed de hoc infra magis

: bus alius est essentialis, sive essentiarum,
perquiram. cujus principium est unitas transcendens

•
ubi supra Ad quartum principale, respondet *
per quae est indivisa rei entiLas ; alius est acci-
num. 14.
quamdam dislinctionem valde noLabilem, denLalis, sive individuorum, cujus princi-
de modis significandi videlicet, et inLelli- pium est unitas, quse esL indivisa conli-
gendi, quse prsesupponit diffusam cogni- nuiLas : eL in utroque numero reperitur
tionem de modis significandi, quorum proprietas indivisibilitatis, ratione uniLa-
ignorantia multum impedit a speculatione tis; el proprietas divisibilitatis, ratione
perfecta Logicali, et Metapliysicali, et ma- profusse multitudinis. Quia secundum
xime in docLrina hujus Docloris. De qui- Boetium numerus esl mulliludo ex unita-
bus in traclatu per se intendo ad longura tibus profusa, quod debet intelligi de nu-
perlractare. Advertendum igitur pro nunc, mero in rebus, a quibus proprietatibus ac-
quod modorum alius est significandi, alius cipitur numerus, qui est modus signifi-
. '
OI/fi^TIO XVI «I
candi accidonlali.s Nominis. Sumerux i^fi- dc Iriplici arc©plinne l«»rmfnf mmTnTinl»,
tur esl inodiis signilican'ii aclivus Nnmi- dicluiii e^l. PosMunl igilur «v
nis, quo inediaule Nuriien proprieUileni in- cundarum inlcnlionum L* •!•
(livisibililalis, (juai esl uiiius; vel proprie- nunc sub illis, nunc sub oppoMilis !!•
li;^'i
laleiu (iivisiijilil.ilis qua3 esl niulliludinis, larum, vel sub nutlis qiiia qualia sunt :
consignilic.it : el dividilur in siiigulan-in, prxdicila, lalia judicanlur .subjerla. Unde

et pluraloni.A'Mmen/» s///;7?//a//« est modus Aomo potesl iiilfllijî sub inlPnlionc »p©-
sig^nilicandi rem sub proprietato indivisi- ciei, cum dicilur. homo p <tr de So-
bililatis, qua) cst proprieUis unius. ut crate, ct sub iiilcnlionc irHiividui. ut cum
animal, homo. diritur^ hic homo nuhjicihtr homini. Vel
Numeruspluralis est inodiissignilicandi sub nulla intcnlionculcunidiritur, homo
rem sub propriolale divisibililalis, qu;o curril, el addil conscqucnlcr quia lalcs
est propriolas iiiullitiidinis, ut anini d a, modi intclligondi r- iilur fundamcn-

hnmines. Et sicut exemplilicat do numcro, lis cum uniuntur \a'i n- - vcrbum «/, \*el
diclum e •'>"^'-'
ita posscl do r/enerc, persnnn, rasu, ol c;o- in actu exerrilo, ul l q.
teris (jxoinplilicaro. Ad qiKjdcumque igiliir 8, qu<Kl ralio gcncris cxlrancatui ili,
pra^dicaliun coinparolur homo, sompor osl cum diritur, hnmo e.it animal < t.- riifu*
singuLiris iiumori, nominilivi c.isus, tcr- rationom oslcndil diccns, .tes
tia3 personce, elc.Quare absqiie ropiignan- lantuin applicanlur fun! .<, ul ba-
tia inbdloctus non potost inl(dligi sub op- Ixnit csso cognitum, quofl esl e**e .secun-
posilo illius inodi. Quaro si dic itur, homo dum ({uid : idco non pcr se ex mlura
currunt, est ropugiijuilia inlolloclus, etpor roi rebus insunt, setl pcr accidciis, ut pa-
consoquens incongruiliis, el iiiiporfeclio, ot tol.
f;ilsitas forle. El addit ullra, quo*! lalex mo4i inl^tli-
4i. Kt addil nolmlor, qiiod licet hujusmo li gendi non sunt p*'r se uniti, .scilicet ad
modi signilicandi nonsinl illa, qua) uniuii- unionom fundamcnlorum, vel per se, id
tur, qiii;i dicliones uniuntur in oratione, esl, ex natura rei, licel bene per ac'-
vel coiiroplus, .seu signilicatii, sunt lamcn noc sunl formalia principia. sub t;
priiiripia f()rni;ili;i, vol ralioiies formalos, signifir;ila formalia uniunlur : el idtv • ou-
sul) (jiiilms sigiiilicata uiiiiiiiliir, iiiodian- cludil (luod ropiignanli.i ctirum. non rau-
-''lonis, in ((" ^>'>>.».-
tibiis dirlionibus sigiiific.ilivis, quia sc- sal falsil;ilom pi
cuiidum oxigoiili;im modorum sigiiiti(';uidi monlum unius |

.. .. .dur do fu
p;irliiiMi oniLionis, uiiiuiilur, olcoiislruun- allcrius. Ha'«" igilur. ffr.mn r^t n .:
tur ad iiiviroiii, ul liabcl vidori iii matcria vora non obslanlo : ^ et
(\c roiislruclioiK?. Qiuindo igilur ost ro- SiHvioi.
pugn;inlia illoritm iiiodoruiii, osl f;ilsilas, Kx (|ua ro le valdo 46.
ol maxiiiK* ({uaiido suiit circa idom nuine- triplcx diflfcivnlia II,
ro, oli;iiii (iiuin lo rirc;i divor.sa, ut p(»sloa cl modorum in' li. I*r:
pdobil. ll;oc igitur est falsa, Albclo est [);irabililas horuni.ei s> ;:n.
.Si>ruiida csl qut>«l i>ti «tutU

albit, ul loligil ;irgiimoiilum, quia iiiodus ;
mali unionis, et illi non.

sig!iirir;iiidi, qui ost conrrolum. ol iiio lus 1
idom ro; a-
sigiiiliraiidi. (lui ost îbstrartum.circa
> I
llOiU.s .U lU
ropiigiuiiit, licol non .soiupor circa divoi*sa,
-
(.. -r:
ul homo csl athus.
:
4r;. Moli ;mtoiu iiitidligcndi non suiii uim- blc\ lii-l
paribilos ;i sigiiiHr ilo.fjuia non simplirilcr, (c • •

... .
.sod soruiiilini dolormin;ilam ojus ;icro|)- su... i;n iu . I

opfiosilis ru(. .. vcl
tioiicinsibironvoniiiut,ul 3upr.i,q.'.M0,l I.
222 S[iPEn TTNIVERSALIA PORPIlYnH
praedicaLi Lalis, disLinguendiim osL de nio- trahiLur ex naLura specifica, vel poLius
dis ul supra, videliceL separabilibus, vel DiCferenLia specifica. Supponit enim de-
causanLibus falsiLaLeni, vel non.Primomo- LerminaLe, indeLerminate tamen. ConLra
do procedit, secundo modo non : et sic esL quam soIuLionem objicit quod Lunc quod-
in proposiLo. Vel posseL breviLer negari libet illorum ad quod animal esL indif-
assumpLum, videliceL quod subjecLum, eL ferensprsedicarelurde homine, quiaquan-
prsedicaLum, in proposiLo accipiuntur sub do indifferens ad plura prsedicatur de ali-
oppositis rationibus ,vel modis, quia ac- quo,eLiam quodlibet illorumprsedicari po-
cipiuntursecundum essequiddiLativum,et terit. Hsec igiLur erit vera, Ilomo esl asi-
non comparaLum quare exLraneantur eis

: niis, etc.
intentiones, et hoc explicat Doctor impli- Respondet notanter, ut infra q. 3. de

cite in solutione illa, eL sic pateL soluLio DilTercnLia, in simili habet, quod indiffe- Tndi/feren-
t^<^dupiex.
valde singularis, de qua magis infra. renLia ad plura est duplex. Una per modum
*7- Ad quintum principale negat similitu- disjunctionis ;
alia per modum copulatio-
dinem, quia committit fallaciam Conse- nis. Vel sic, una acLualis ; alia potentia-
quentis a destructione Antecedentis, ab lis. Dicit igitur quod argumentum non
inferiori ad superius, eodem ordine affir- procedit de inditferentia disjunctionis, vel
mative, et negative arguendo. Immutatur potentiali : sed bene alio modo. Non enim
enim antecedens in consequens, et infe- sequitur, homo currit, igitiir Socrates cur-
rius in superius, ut supra dixi. Nam infe- rit : imo est fallacia Consequentis. Se-
rius negatum efficitur superius, res- quitur tamen, omnis homo currit, ergo So-
pectu superioris negati. Et ad primam crates currit, saltem cum constantia sub-
probationem ex primo Posteriorum, dicit jecLi, IIoc eliam palet de disjuncLiva, ex
quod LeneL in causis prsecisis, sicuL habere qua formaliLer non sequiLur aliqua partium
pulmonem, etc. Modo esse asinum non determinate.
est prsecise causa essendi animal, quia Adseptimumrespondet,concedendototam 49.
etiam esse hominem est hujus causa. Nam naturam, vel quidditatem animalis esse
genus includitur perse inqualibeLspecie : in homine, ut in simili de natura speci-
quare non esseasinum, noninfert nonesse fica, habet in secundo, dist. 3. q. 6. in so-
animal, ut patet. lutione, solvendo objectionem. Et cum os-

Ad aliud dicit, (sicut in simili supra, tenditur quod non ex definitione totius, I
solvendo replicam contra tertiam respon- exponendo opLime illam descripLionem
sionem ad duo principalia, dicLum est) quoad sufficientiam, et complemenLum, et
quod illa commulata proportio tenet quoad non quoad prsecisam continentiam. Hoc est
uniformitatem oppositionis, non autem dictu, quod quidditas animalis ita tota
quoad uniformitatem consecutionis : et salvaLur in homine, quod eliam in aliis
sic similitudo prima in comparando affir- gpeciebus conLineLur, vei salLem sibi non
maLiones asini, eL animalis, ad suas nega- repugnat conLineri. Qualiler autem hoc
tiones seorsum tenel. Non enim ita antece- sit possibile, et non arguat illimitationem
dit 7ion asi7ius,di.d non animal,sicu.iasinus ejus, alias patebit.
ad animal. Et sumitur hic antecedere, et Ad octavum, recurrit ad solutionem su-
consequi, proprie, non extensive, ut patet. perius, in pede quoestionis datam. Et ad
48. Ad sextum uiciL, quod animal uL diffe- replicam contra hoc diciL quod iUa famosa
rens, scilicet habens illam minorem unita- proposiLio, Omne quod praedicatur, etc. est
tem unitate speciei, ut sumitur scilicel, a vera deprccdicaLione signata,etnon exerci-
realitate indifferenLise polentiali prsedica- la : quia intentiones extraneantur funda-
tur. Verificatur tanien ut est idem, quia mentis, ut de se proedicantur in actu
per modum totius et delerminatur, et con- exercilo, ut ssepe dictum est.
« :
Qi'^.sriu \vi 223
Ad uUlrnum respon^lot (liiplicil^r. Uno Ad Uxc facililer reMpondclur. leneiMio

inodo negando niinoren» qiioad priniarn conclusionem Docloris. Ad priuium >!
parleni ejus. Ubi nolanler dicil /w .v<7 «//>- quod i<xiuilur IXiclor hic de hk . />rw«/i <j-
posilnm annmuni.t, propler individuuin inf«'riori prr) suhslraU), el non pro

''
,'""
circuiiislaiilion.iluiii, vel .siinul lotuin, vel ut tu accipis. .Si aulein ac' lur :ur- '^/""'7-
proplor dol«!rininalionc.s accidciiUiIfs con- maliter. verum csl quo<i iu jliu signalo »#r«.
lraclivas,qu:« non coiistiluunl por se sup- unuin dicitur de alio. Hsec eiiini esl vera,
posiluin, Kiihomo albus, (^lc. Et hoc idein Supci iu.t pr.nlicalnr lU: inferiori.<\ua:cxcT'
haljcl inri-a c. do .Sui)sUHiLia, q. 2. et super celur in fundamenlis. In aclu eliani exer-
iibruin I*eriiiorincnias, q. G in .solutione ciUj, accipiendo unum ul yu/V/, cl aiterum
opliino; ct in secundo, dist. '.i. q. 3. et ut ynodus, uTuim dicilur vere de alio, ul
alibi .sicpe. Non esL igiLur individiium por pateL.
se magis corruptibilo, qiuim species, quia Ad aliud dico, quod loquilur ibi Dorlor 51.
cuquc aljsLraliil ab /ac el nunc, cl huju.s- de partibus quanliUitivis, vele.s.s4>nliaiibus
modi, sicut spocies. AliLer rospondel nc- Physicis subsUintiK.non aulem subjerlivU
gaiido socuiidani paiioiii ininoris, quia si- quJE .solum sunt inferiora. Nam nihil prr>-
cut individuuin csL corruplibile, ita ol prie esl superius, vel inforius, logice lo-
species, ut habct e.sse matoriale : salvatur quondo, quod non esl in rcrla linea, vel
Uiinen senipor pcr succe.ssionem indivi- saltoni per se in pnrdicamenlo, M«xlo jiar-
duoruin, sicuL eleinonta corrumpuntur Ips lales, de qutbus ibi Itjquitur, .>unl lan-
secuiiduni suas partes, non Uiinen .secun- tuni roductivo in prxdicamenlo.ul ibidcm
duin so toLa. Ulraque responsio bona, sed diciL. Pos.->ot aliUT dici, dislii; - :
-
!o du
priiiia altior. substanlia .Vnalogica, el Pncili . ''li,
Dk Tkhtio. LicoL materia hujus quacstio- ut ibidom DocUir distinguil. Prii. :o
iiis sit potius MoLaplfysicalis, quain I..ogi- pncdicaturde partibus, et principiis suiw-
calis, quia tainen famosa, el universalis Uiiiti:o, secundo modo non. V«'l terlio dici
ost, ct pluros difiiculLaLos continol, instabo poU'sl, quod licet non pnedicetur de eisin
circa singula dicta Docloris, in ipsa sive abstracto, ct in recto ;
proidicalur lamen
arguondo, sive ro.spondendo; cL inchoabo a in concrelo, et in obliquo.
solutiono principali quacstionis. Dubilatur Ad aliud , negn quod humanilas ait
igitiir priino, An prx licntio superioris de inferius, el animalilas superius, proprie

inferiori univermliler ail vera? ut conclu- logice loqucndo ;
quia lales in' i
dit Doctor, et vidolur quod non, ({iiia hx'c iion ;ittribuuntur fundamentis, nisi ina)n-
est fal.sa, inferius est superius, quia pi"u- creto sumptis, vid sdtom non in ullima
dicatur opposiLimi de opposito. abslractione. Unde Ujvc csl falsa, .UMo
ILom, infra, c. de .SubsUuitia, (|un\sliono est arcittena, ul accid-
'
unum do nu-
ulLima.dicit quod subsUiidia non pranlica- mero l nivei-salium. Li miuiUUt hax edl
Lur por se, nec vorc do parlibussubsUinti:o: falsa. humanitas est st>tcies, ci\jus rilio
sod partos subslantiio suiiL iiiforius ad ullorior infra dicelur.

subsUiiiti;im, ul p.dct, igitur. .\liis autom vid"'"f fuod ba9f sit vor.i, ii..i_ ^^^
IL(Mii, Ikoc ost fals:i, /mmdniltis est ani' llumanilas rst an is, do q«o»iauu'-,. ,
in litlor.i.ct tamen ibi mnirls po.tsi-t eliam di''i.fTuod Iirt'l pr.ixli- f- " -
ni(ililas,n[ p;iloL liic
pnodicatur siiporius do inferiori. ratiom' formnli in rc. sil M*a. nm» pmt,n*.
«>'
Itcm, vidotur (piod malo dicil, quod lamon materinli. ol in
uiiivois.iliLor pra«ilic;iliir suporius do in- col, humaHiltf^ est, vol «r ««•
foriori voro, (iui:i tiiiic li;oc ossol veni, //o- malilnlf*. do quo linlnU > >-
mo esl omne animal, vol Omius ftom" cst lerior.
omnc animal. Ad uIlimumdlco,q«iKi liocUtr mm acci-

224 SVIER [INIVERSALIA PORPIIYRII
pit ibi universaliter, id esl, cuin sjnno Itom, videretur quod praidicatio Generis
universali, scd pro comnniniler, vel ubi- de Differentia, vel e contra esset per se, si-
que, vel in oninibus lerminis, ita quod cut utriusque de Specie, utrumque im- si
non solum de homine, et de animali, sed portaret speciem, quod tamen negat is'e,
universaliter in aliis est vera, etc. et Philosophus 3. Metaphysic. text. comm.
52. Dubitatur secundo circa dicta Doctoris, U.

num. 10, duorumpri-
in illo notabili*,pro solutione Item, hffic est per se primo modo, Iloyno
morum principalium adducto. Primo cum est ex anima, vel ha3C, Ilomo est ex ani-
dicit, quod Genus sumilur ab aHquo mate- malitate, ubi sumitur pars per modum
riali in specfe, videtur quod non, quia partis, igiturpars per modum partis acce-
substantise immateriales,secundum ipsum, pta, potest praedicari de toto.
praster primam, sunt in genere, sed in ta- Item, si modus prsedicati repugnans
libus non potest sumi genusab aliquo ma- modo subjecti impediret veritatem praedi-
teriali, cum non liabeant materiam ergo, ; cationis, sequeretur quod nulium accidens
etc. vere diceretur de substantia, et similiter
Item, accidenlia non habent materiam, nulla secunda intentio de prima, et sic de
nisi in qua sunt, 8. Metaphysicse : sed ac- aliis ; male igitur dicit illam prsedicatio-
cideniia .per se habent genera, el differen- nem esse falsam propLer modum repugnan-
tias, ergo, etc. tem.
i
Item, quod se indifferenter, et potentia- Ad ista respondetur, sed pro solutione 54.
liter, habet ad plura, non habet aliquem primi nota ea quae infra, qu.2. Anteprsedi-
intelleclum determinatum : sed Genus est camentorum artic. 3. dub. l.singularissime
hujusmodi, ut patet infra s8Bpe,et maxime adduxi : sed pro nunc brevitati inlendens,
solvendo sextum principale hujus quses- ad formam argumenti respondeo, negando
tionis, igitur maledirîtquod Genus impor- minorem. Unde non quodGe- dixit Doctor 1
tat illud maleriale de suo inlellectu deter- nus sumitur a materia, sed ab aliquo ma- Genus «u
minato. teriali, id est, habente se in ordine ad îiquo m

<«''*'«^«-
Item, si significat partem, et non per illud, a quo sumitur differentia proportio-
modum parlis, sed per modum tolius, ut nabiliter materiae respectu formse. Et cum
dicit Doctor, sequitur quod significalum dicis quod substantise immateriales non
et modus significandi repugnant : hoc au- habent materiam,concedoproprie loquendo,
tem est inconveniens, cum modi signifi- licet aliqui ponanl in materiam, ut ha-
eis
candi sumantur a proprietatibus significa- bet videri in 2. Sententiarum sed hoc non
:
torum, ut dictum est. obstante, in ipsis reperitur aliqua realitas

53. Item, si primo significat partem, et ex potenlialis, et aliqua actualis, ut in locis
consequenti totum, quod erit
sequitur prneallegatis in 2. articulo habet iste, et
aequivocum, et per consequens non genus, Philosophus 12. Melaph. text. comm. 19.
igifur male dicit quod ex consequenti im- et sequentibus. Et Boetius inquit, quod
portat totum.Consimiliter fere in omnibus Aristoteles relictis exlremis egit de medio,
posset argui contra aliud dictum de diffe- id est, de substantia composita, quod non
rentia. solum est -verum de substantiis materiali-
Item, videtur quod non vitatur nugatio bus, sed etiam immaterialibus, quse sunt
in definitione, quia idem bis dicitur, cum compositse composilione ralionis, seu me-
per se utrumque ex consequenti importet ; taphysicali, licel non reali.
totam speciem, vel totum suppositum, igi- Ad aliud, de accidentibus, per idem. speciei
tur sicut ad vitandum nugationem, dicis Philosophus onim duodecimo Metaphysicse f„"?ud»7
ea primo diversa significare, ita oportet ubi prius, ponit diversitalem principiorum reaiitaie
quod ex consequenli non importent idem. secundum diversitatem principiatorum in lem etco
trahenle.
Or/ESTio XVI nri
omnipr.n;licani(>n'o. Nulla onirn sp-^rjos in iwxw, v*:^\ jiarlem jtTT tnoflum tntiut. Onifl
uiiivorsf) esl ila simplox, quiii iiichwlalaul autom sit illud lolurn, an
(liversilaloni roruin, aul roalilaluni.aqun- .salo, vol p.-irliculare, .sl;ilifn nnLH-< p-
riiiii una siiiuilur ralio ônoris, el ab alia .\d aliud. piitol ex dictiH ;
qi. .il
lalio (lilToronlia^ Sod forlo possol suslinori Poclor ipsum sijîifi«-ar»» duo, ««I iinum
accidonlia roinpDni cx inaloria el fornia.ul tanlum, ndiquum non
7. Mclapliysica; nolanlor lial.ol islo, \X si arjfuil a*<iuivo<*alionpm, aliler omnia con-
iiiducorolur dictuni IMiilosoplii 7. Mdapli. crola accidontiuni osienl • <1
t(;xl. connii. Ii5. et 5. .Mdapli. loxt. ccjinin. ost manifestc falsuni.
2. ot y. 1'iiysic. loxt. conun. .'^5. quo(J sci- Ad aliiid, potost diri (ul qu '
pnc-
liccl, Qun-Uhpl jiarn (lellnilionis rat fnrmn, codenti diclum (>sl) qutKl quanto idoni iu-
(lic iit lirdjol istc 7. .Motipli. qu. 5(». quod rluditur, vel imporlalur per "
duo,
vcruin est non sihi invicom, sod in ordine quorum uiium denominat alliTum, ipsum
ad tnluin, qiKjad pravjicari formalilor. in uno dcnominit n ut in alio, vel
Ad aliud, nogo niajdroni ; quia indolor- .ilitor. quod non est imûio, nec sequilur
ininatio non ost in gonoro r.ili^mo signifi- ox idontilate connolati, .sed lanlum prinri-
c;ili, sed r.iliono ino'li si/j^nidcandi, vol palitor s },'nificati, ul hlc, mu*icu* aVmt
coiinotationis. Si^rnificat oniin dotorininate citrrit, non osl nujfnlio, licel utrumque
unain quiddilalcin dclcnninalain, sicut concrolnm c/,nnnfni iflcm Inftim tjt «ûbfnc-
specios : rospoctu lainon quiddilatis signi- lum.

licalai per dinoronliain, illa ost potonlialis Ad aliiid dico, qucKl negalur pnpdicalio
el dolorininabilis. ul p.ili>t in siniili, dc gonoris do difTerenlia, a-ripiendo ulrum-
significalione priina' maleria?. que pro formali siîificato : no>ratur ergo
Ad .-iliud, palol in siinili, infra qiuost. cons(»quontia.
Iicnullima dc DitTcrcnlia. Est onim rcpu- .\(1 aliud, assumplum
licel forte illud
gnantia inodi ."id inoduin ; ol tûid :u\ quiti. sit diibium, lamen admiUondo ipsum.dim
Non lamon dico (jiiod quilibel ukxIus con- quod liic lixiuilur Doclor de pm ne
vonit ciiilibol quid indifforonlor. El cum form;ili, ol in reclo ; el non nialoriali. vel
dicilur (luod inodi sif^nilicandi accipiunlur in cbliqiio, ut patc!. I>in) eliain quod ani-
a propriot.ilibus, clc. dico (luod in e.idem malilas iion est (Jenus. ner htimanilvs Spe-
ro possunl ro[)criri pluros pr(»priotitos, ra- cies proprio ItHiiieiido, hic auleni e-<l.semio
liono (|uanim plurillc.inlur, et v;iriaiilur de fundamenlis Generis el .Speciei, ut p«-
modi si^'nific;in(li. Modo licot ipsuin fJcnus lol.

-"'^
7r>Mi« jo si;,Miificcl «luiddilatcm, qu;o in vorit;ilc o-<t Ad ullimum dico. qiio»! non qn*^
'''''' l''liva spocici, ut t;imcn consi- v;«ricl;is. vid mo-' - w.:..m,i:

'arr'''vnr- P'"'"* •I"
v»/, ./ lo- (|,.i.;ii iiiirllccliis ill;im. uiiam iii mullis. eli '" ve.
ut pMidl. vel ...:. .
mud". cl (lo mullis, (licit ips;im (vssc toiiim uni- rilatom pnii» > »ii if <rli
vorsalc : ot sic nomiiioconcrcli imporbilur. principalis n

Sicul igiturdocodcm.respoclu divcrsorum, rum qui suiil princini.i f-
(licunlur tolum i>t [Kirs, ila oidom dictioni li(»nis ad idom con.
convoniuiil si!4:nilic;iro p;irlcm primo. et ex ideni sit lotum ol pnrs
c()iiso(|ucnti iiuport:iro toluiu ; ((ui;i priiiio inconvenlens. Vel nliler. quod IKjctor In
ut p;irs (juiddilaliv;! osl. sccundario vero lellijfil illam n u ex nr
c\ niodo si;:iiilic:iiidi. iil loluin univ«M's:i|«> liiim inlor se in
cst, si,Lriiilic;ilur : ut ;ilbiim primo siîiiH- indudil I et mrpiw, idcQ •
ronrrriîii, ,.;,| (iu;i|iiaU«m, (»x consjNiiKMili iniporl;il nnim.T r

uuum vi'/-
,
' '
tnfica «'/ subjiictuiii, iil infiM li;dM^t p^Ttracliiri : c
notat.
Miidc uoii dicil Moctor, qiKKl signitiiMl lo- pno li< .ui!ur ii«"
Tom. I.
220 SnPKR nNlVEUSALIA POKPilYRII
slaniia, quii comiol.iul luluui, ul (lielum fal.sum, quia materia pertinet ad quol quid
esl. esl rei materialis,ut 8. Melapli. text.comm.
57. TerLio dubilalur, circa duo principalia 9. videtur dicere Philo.soplms et 7. Meta-
argumenla, el solulione> eorum per ordi- physicoe, ot in tertio Sentenliarum,dist'nct.
nem; videtur primo quod illud diclum ex 22. habet isle.
4. Topicor. videlicel quo:l ilU peccanl qui Uem,nonvidetur verumquod sola forma
dicunl Genus esse partem, repugnal delcr- ultimata disLinguat, quia omnis forma ul
minalioni Docloris, ciim hic ponat exprcsse lalis distinguit.
Genus parlem proprie.

esse Item, unum oppositorum non est simile
Item, pars ellotum ad idem secundum alteri, materia el forma sunl opposita, igi-
idem, de eodem dicta, inferunl contra-

el tur si Genus est forma, uL dicis, non erit
dictoria si igitur Genus est totum respectu

: simile malerise.
Speciei,non erit pars respectu ejus et e con- ILem, non videtur bene dictum quod Ge-
tra. Cum igitur 4. Topicor. dicit quod non nus sit forma totius, vel forma re.jultans,
est pars, sed totum,et 5. Metaphysicae dicit ut dicit illa prima responsio, solvendo re-
quod esL pars, igilur esL repugnanLia, imo plicam primam, cum ipsum sit pars cons-
contradictio in dictis Philosophi. titutiva speciei.
Item, hsecesL vera, Ilomo est cx carnihus ILem, quod diciLur in lerLia responsione
et ossibus, 7. Metaph. et hasc, Ilomo est ler- de parLibus rei,eLraLionis,videLur dubium,

rc7ii(s, vel corporeus, in quibus maLeria quare isLse prsedicanLur poLius, quam illae.
prsedicalur de to'.o : assumptum igitur ar- Item, posseL dubiLari de significaLione 59.
gumenti secundi principalis esl falsum. concreti,et abstracti,au videlicet significent
Item, probatio minoris secundi principa- idem vel non^praeter exempla de manuato,
lis, in illa deductione de principio, videtur et capilato, et aniinali, et ratiojiali, etc.
peccare, tum quia principmm est in plus, Item, videLur illa disLincLio de concreLo,
quam caiisa 5.' MeLaphysic. Lexl. comm. 1. et abstracLo diminuLa ;
quia in primo, dis-
Lum quia quoelibeL pars definiLionis esL for- LincL. 5. qu. 1. poniL Lriplex concreLum, et
ma,uL allegaLur consequenLer in liLLera, ex triplex abslractum.
7.MeLaph.eriL igiLurgenus principium for- Item, videtur repugnantia in dictis Doc-
male. EL quodadduciLur inopposiLum,quia toris hic, et in secundo, distinct. 12. qu.l.
sciliceL non disLinguitur, videtur falsum, ubi quod definitio denominativorum
dicit,
quia nedum per differentias, sed per gene- convenit non solum concretis accidenLali-
ra disLinguuntur aliquse species ab aliis : bus,sed etiam substantialibus^qusesL. eLiam
non solum enim rationale, sed etiam ani- 3. 4. eL 5. QuodlibeLi, eL 8. disLinct. Primi,
mal, distinguit hominem a lapide. qu. 2 eL infra in AnLeprsedicamenLis, qu.3.
58. Item, videtur quod illa probatio de prin- ad finem, et 7.dist.3.qu.l.dicit quod deno-
cipio finali, non currit, quia actus primus minatio non solum fit inprsedicationeacci-
est perfectior acLu secundo, sicut substan- dentali, sed etiam univoca, et prsedicatis
tia accidente, sed acLus primus ordinaLur proportionaliter sumptis.

finaliter ad actum secundum, uL habet iste Item,communis expositio omnium acci-
in 2. distinct. Primi, qu. 1. Omnis entis, piL casum in definilione denominativoram
inquit, in actu primo perfeclio ultima con- pro terminatione vocis.
sistit in aclu secundo, quo eonjungilur op- Item si omne concreLum concernit vel
/mo;igiturnon sequitur, Genus est imper- suppositum, vel subjectum, igitur nuUa
fectius specie, igitur non est principium substanLia prima erit concretum.
finale ejus. ILem,membra illius divisionis coincidunt,
llem, videLur illud dicLum Pliilosophi, 7. quia idem concreLum concernit et subjec-
el 5. Metaph. de parlibus definiLionis, esse tum et supposita, ut album.
QrVFSTiO.WI ^n
Ilerii, quaro poMus concodilur isln, Arca Ad aliufl, possfl ncffari
sumilur, (\nfA
rsl Ugiifa, ul. h.ibcl riiiloôphus 7. Mclaph. principium cxccUcre c.iaHam quia
srilicci :
lcxl. comiu. 2o, qii.uu \s\.ii,Arca enl lignum Philo^jphus .j. McUiph. loxl. cumm. I. vi-
cuiii non [iropicr infonu.ilioncm prima sil dclur (liccro quod lolic.H .Humilur /rrimri.
vciM, scd profilcr m.ilcrialcm hahiliulincm ;yi«m,qu lics caina.\c\ conccssoaMumpto,
ul, iii .{. dislincl. 7. qiiavsl. I. hahel islo, ol diccndum quo^J loquilur famofc. ut pro
(lislirict. 22 causa accipilur.
Itcrii, si arlificialia nihil realo dicunl ul- Ad aliud diro, quod parlos ds d-
tr-a .siia rnalcrialia, ul quibusdain vidotur, quiddilaliva-, ol MolaphyHicalM, po;sunl
qiiarc iioii iccipci-ont vcro pr"t)dicationcm comparari, vol inlcr .se, vel ad dcflnilum.
suoriiiii iiialcrialium . Primomolo, una esl ul milcrii, alia ut
It(Mn, ha;c concodilur, Alhum est homo, forma ; socundo inodo, qu:i'Iilicl esl ul
el non ista, Mhum csf humanilaa, et non forma, id formalc pra}dicalum,ol for-
esl,
proptcr aliud, iiisi (}uia homo est conci"e- male conslilulivum inlrin.socum doti:
tiim, et fiiimfniilaf ahstractum.f.ilsa igilur Quod addilur ihi do dislinclione, dico 61.
ost illa pi-opositio, acWicpi, nihit esi concre- quod siciil e.sso rei hat)elur romplolc, el
lum res])i'clu sui acci lcntis. ol ultimato, a forma, ili ti vcriULs, el
Uoiii, uiiuiu(|uo(h(ue proptor quod, ol distinclio,suo limon modo, concedondo
illud m.agis : ciim iîtur homo sit rationa- gonus, vcl maloriam darc ol osse, el uni-
lis prupler aiiiiuaiii, aniina oril magis.Igi- tatom, ot distinctionem. Loquilur igilur
tur iualo nogat istam, Anima est ralionalis. Doctor anlonomaslico. Vol alilor fx>lc:il
Kt iii 2. disl. 1. ([. <). r-ation;ilit;itom. vol dici, quod licol gonus disiingual .suas
inlcllcctu.alitatom dicit convoiiii*e aninifo, species a spociobus all«>riu.s gonoris in .suo
el Augtdo. I'luiM .-ilia oinilto cirra h;oc .ir- giMdu, iion taim^n inlor .so, sed difrcronlia
guiiK^nla, el solutiono.s eoruiu. bi-evitalis utr-oqiio modo dislinguil.
causa. Ad aliiid i\o actu prirao, el socundo.elr.
Ad ista expedito iTspondelur. .\d pri- dico quod/7/i/A- alius (»sl <î/o, alius grtitui
iiiuiu dico, ({uod I'hilo<ophus loquilur ibi cujus. Item, alius qui allingilur por ope-
dc parto intcgnili, vel essontiali, el non de rationom. alius ijui osl causa flnalis. Fiuii
p;irt(Miui(Mitaliva, per luodum totius ac- cnim rjui esl causa tinalis, vol graUa cu-
cepla, ut hic hxiuilur Doctor, ot sic iwn jus, esl ullimum, cl oplinuim, 2. P!;-
est ropug!ianli;i loxl. comin. 23. ol G. Molnph. Aviceiuw, el

quod "
Ad ;iliud dico, totuiii ot p;irs. di- Oommonl;ilor, 5. Motaph. romin.
vorsiinodo acco[)t;i, noii iiitoruiit coritiMdic- h;il>el. Fiiiis auloin quo, vcl qui a
tionoiu : nuuc ;iutciu <;onus ivst lotum uui- ali<iuando p(»r o[x'rntionom, non. v '«rn
vors;il(>, ot [);irs ([uildil;iliv;i, uoii ;iutom nus iiitu osl thiis, ;iH.iii., irt ,r,,.., .
sul)i(vtiv;i. rospcctu .S[)ocici. Vol sic. [);irs I»ri>|tri<', r«'s|X'<iii II
[)or iiioduiu [);irlis, ot lolum [)or ruodum socundo n»spoctu

totius n>pugiiarit, iiou ;nil('iii [)ars [mt g.iiur ex 2. disl. I. ptvcsrl
iikmIuiii Idlius suiii|)t;i ro|)Ugn;it loti : csl oo ((iiod nddidil |w^l<ir il>i >\\\
oiiiiu [);ii's sigriilic;ilivo, et lolum connolalur oplimo, quia

tivo. C.onci-eluiu (hMii(|uo ;id su[)posila fil sil nohilior, vel porfivtior iciu p
totuiii iiiiivor\s;ilo, sicul coiuM-otum ad sub- Iriii : forin >M •J*
jocl;i Idlum iii niodo. lior cxtnnsivc, el ol' Ci sn
.\d ;iliu(l. |)alotox diclis : hviuilur (Miim lur 1'
Doctor. ot Philosophus, do pnodicalit».'' Ad*ii

'
fonu;ili. cl (luiddihiliva, non matorinli.vol I
denomiu;itivii. lor uiiiuiu ca;. »|u.î juuuigi «ifUn

228 SnPEU [JNIVEUSALIA PORPIIYRII
noraaslice, vel simpliciter,ela quocumque. licet concretum substantiale cadat, non ta-
Forle enim homo non disLinguilur in men eodem modo. Vide 12. dist. quarti,
formis communibus, ab aliis speciebus qusest. 3. solvendo secundum principalead

animalis. propositum declarandum.
62. Ad aliud.patet quod Doctor non sequitur Ad aliud dico.quod in concretis singula-
illam responsionem, ut patet ex replica ribus substantiarum non est cadentia, nisi
sequente. Sed dato quod procedat, posset solius vocis. Nisi dicatur quod nedum con-
dici, quod se liabet per modum Lotius, ut cernit superius suum inferius, sed etiam e
dictum est. Est etiam genus, saltem subal- contra, et similiter subjectum suum acci-
ternum, totum et pars respectu diverso- dens, sicut e contra.
rum, ut prius, sicut est species unius, et Ad aliud, potest dici, quod membra de-
genus alterius. bent intelligi cum prsecisione, saltem in
Ad aliud dico, quod ideo prsedicantur terminis communibus. Vel aliter,quod non
partes rationis, quia per modum totius su- sequitur, conveniunt eidem, ergo non op-
muntur et abstractive,et universaliter par- :
posita : quia respectu diversorum eidem
tes autem rei per modum rei et determi-

conveniunL, ut patet.
nate, et singulariter, et in actuali existen- Ad aliud, patet responsio, quia hic, Arca 64
tia : quia praescindunl, et abslrahunt quaest %?2Mm,accipiturpars per modum partis:
tuor causae Melaphysice a se ipsis Physice hic vero, Arca est ligma, accipitur per mo-
consideralis, ut in Theorematibus, et 1. dum totius, ut de capitalo dictum est.
et 5. Metaph. et 8. dist. Primi Reportatio- Ad aliud, nego quod assumitur : sed
num habet iste. dico quod forma arlis esL aliquid reale po-
Ad aliud,patet infra, quêst. 8. Antepra3- sitivum, ut 2. Phys. et infra in sex Princi-

dicamenlorum, et ibi copiose pertractavi piis, habeL perLractari.
mentem Docloris. Ad aliud, patet infra, q. 8. Anteprsedi-
Ad aliud dico, quod distinctio bimcm- camentorum, declarando illud dictum Phi-
bris de absLracLo eL concrelo, sufficit ad losophi, 1. V o^&ieviovum, Albiim
lignum; est
proposiLum DocLoris hic. Vel dici potest non enim propLer concretionem hominis
quod sub uno membro,videlicet a subjecto, ad album, est haec vera, Album est ho- H(vc
posil
vel ad subjectum, implicite intelligiLur mo, sed propler ipsius concrelionem ad bumi
abstracLio, vel concreLio in ordine ad fun- aliud, cui accidit album,ut ad hunc homi- mo,
modc
damenlum, cum communiLer pro uno po- nem. Humanitas auLem neutro modo con-
nitur alterum. cerniL, ideo proposiLio illa, Humanitas est
63. Ad aliud dico, quod hic proprie logice alba, vel e conLra, est simpliciter falsa. Est
loquitur de denominaLivis, eL definilione, ergo vera prsedicatio per accidens, vel ma-
atque prsedicaLione eorum. Alibi vero ubi terialis, reducibilis ad denominativam per
quottatur, exLensive loquiLur, ut patet ibi conversionem simplicem.
expresse. Ad aliud, patet infra, capiLe de quanti-
Ad aliud dico, quod in hoc iste Subtilis tate, qusest. 2. solvendo secundum princi-
merito nomen sortitus est, quia alios cunc- pale. et super librum Perihermenias ,
tos antecedit. Igitur nil mirum si grossi quaest. 1. Tenet enim regula Philosophi
grosse, et subtilis subtiliLer exponaL. Non tantum in causis efficientibus. Quod ibi
solum enim ex cadenLia vocis Lerminaliter, tangitur de intellectualitate, problema est,

sed ex significato ipsius, et modo signifi- ut patel ibidem, et negativa potius est te-
candi, casus ibi debet interpreLari,uL magis nenda.

infra, loco suo patet. Cadit enim forma ac- Quarto dubitatur, circa tertium princi-
cidentalis ad substantiam, quia persestare pale, et ejus soluLionem. Primo qualiter
non poLest, eL sic significatur concrelive.Et ilia propositio famosa,videlicet, A concretis
;
QlJ/KSTiO \V|
ad nhatractn tcnnt nrgnincutnin, lialx?! ve- nis al> aliK), romanet ejujt conrretio ad
rilaloin, r-t illa aiia : ()nuu'sj>ru;>/irntio rcra hanc, ol ilinm. Vido in quarto, ubi xupra
in ahstriicto est per scprimo inodo ; cl qua- nolanler ad hn^, et uiii ibi noliivi.
liler proijalioiios ulrius(|ue currunt, et fJlterius nolandum, quo<J «icul nmila

quare potius a ronrrctis accidontaiiitus ad rausa loUili naturali, et praTisa «
aljslracla tonot cons(«quontia, quaiii a sul)s- ponilur el e(Tortu.s, ita remoia renvivolur.
t.iiilialiljus, Vîdolur onini diroro :{. Mota- «iausii autem veriUitis pr< ;
iiM esl ha-
pliysicju opposiluni, vidolicct quod tonet bitudo, vel i(|ontila.s exlremorum. qu;i
consofiuenlia in concrotis, ot ajjslractisspe- non haljenl, 8i sunt dislincLi conceptibili-

cialiijus, vel ad .suppusita, et non ad subter, nisi infra ultimatam alwlrar
jfcia. Cnde ista tonot, llic homo csl homo, cipianlur, el hoc inlolligo in crealun.-^.quia
if/itur h:ec hnmnnitns cst humanilas. Non proptor inflnilalem unius, vel ulr
lainen isli, //omo est alfjus, igilur humani- extremorum, concedilur '
' > ui;i- /
las esl allmlo. Ha'C ibi. inale absliacli de alio in uiviiu.s. uude ibi i'^'a >
?'-
Ad i.sta rospondeo (licet potius ad .Mola- p Tiitiir duplex pr- ! ••'•o vera, in sul»- (•
pliysicuni pertineant radicaiitor, quani ad l.iiitivis maxime, v. .. ... .1 formalis, et p^r
Lo^Mcuin) priino ali({ua pr:omitlondo. Ad- idontiUilom. in creaturisnulem nullap< ::

-
irfutio verlenduni orgo priino (iuodaljslractio alia tur vora por identitatem, qua» uon .sil : :
-
ultimatam malilor vera, ul 8. disl. Primi. q. 3. ad

\onûi- ^^^ ultiinala, alia non. Voco
înu^"' abstrnctionrm, (jua quiddilas concifjitur linom babot islc
absquc Iial)iludine ad quodcuinquo, quod Sed po.-set diflicullari, an etiam in ulli- ^.
esl. oxlra propriaiu rationoin ejiis, ut in- mateabstraclis in divinis delur vera prr-
^ quit Aviconna T). Motapli. Equinitns cst dicatio, non obstante intinitate, dequo non
^B tnntum i/jsn. ciiro inodo. Quando igitur accipiuntur
^ Non
[)olli), qiia
uiliiiiatani
ab
voro ai)slracliononi
ali(iuo pnoscinditur, iion ta-
:ip- quidditales in abslraclo, tunc pncscindilur
ralio formaiis unius ab alia. quarc simili-
iiion ab oiiiiii, do qiio polest intolli^'i dic- ter f.ilsa est piUMlicatio, nisi hai>c p:
fc
^k luiu Inijus iitfra, (luaNtione ponultiina de simo sit iil.i. Kx his ad proposituin tlico,
r rienore. (piod illa proposilio, n - '•«^
I'roquoclarius inloUigondo. iiola quod ira'dicatio />rr se, elc. vor.i «.•->: uuiumoilo
,„ alilor in subslanliis, alitor in accidonlibus non argualur ad ultinia' ' •• t in

gf.
itaniiit
;il)solutis, ot alilor in accidenlibus rosptn:-
'
sul)stanliis ol in acciden ii"i-, - I
ik» m
er 1«
iilenii - livis, llt ulliniala abslraclio, ul 5. dislinct. subslanliis fll unica nbslraclio, hoc esl. ii
i'rimi, (jiiasl. i. liabol isto, ol sui)ra.qu;i*.s- supposilo. idoo dicil Hoclor, ct K rio ii;: -\
liono i. ali(iiialilor dictiim ost. In subslan- tonol regula in concr<>lis.ol
liis, inquam, til unica, id ost, iinius ratio- donlibus : quia ndhuc fa- - \
subjocto riMiianet concn-lio »•! «>

nis, quia a suf^positis. iu accidonliiius
absolulis (iunl diio, vidolicol a supiio>ilis iii subslantiis aulem in
(oxlensivo loquondo, iiuia nomino supposi- mala abslmctlo. > "ra. fa
toruiu inloriora intolli{,'unlur) el « subjoc- liono humanilitis nb \ vel t

•<
I
tis. In iilra(|iio voro possunl poni gra- a .Socnilo, nMu.uul • ' ad hanc hu-
dus. In accidonlibus rospoctivis Hunl Iros, luanitnbMU. «{uia I. vera, Hjtc Airmtf-
videlicet a supposilis. fiindamontis, otsub- nitas rst hMtnai
joclis. Kl in ai)slraclionibus accidonlium \\' . qiUKi
lalis osl ordo. (iiiod facla al)slractiono a p>>.>iUi, nhti n iil. .N
posloriori, ot magis oxtriusoco , nMuanel |)olo.s( tlori ita uuiauiia '
concrolio ad prius. voi inlimius, vol ma^'is l..
Mi rajKijk. iKi t« i:ik«i,n V» ii.t > > i»»i'-

inlrinsocum : ul facla altslracliono all)edi- (|U;it .
230 SUPER IJNIVERSAIJA I'()RPI1YRII
que constiluilur singularc illius quiddita- nec per consequcns verilaiis proposilionis.
lis. Abslractio igilur a supposilo tit ab lia- Dico ergo non obstanle quod prajdictae con-
benle quidditulem, et non ab hac solum. ditiones conveniant ipsi quidditati praeci-
Dicitur ergo in substantiis esse unica sissime acceptae, non tamen ut sic h:;bet
abstractio, quia ab haljente, id est, a sup- habitudinem ad superius, vel inferius al-
posilo. In accidenle aulem plures, quia a terius denominationis,in ratione praedicati,

subjeclo remotiori, et propinquiori, et a vel subjecti : et lioc dixit Doctor ibi ex-
supposito, exlensive loquendo, et maxime presse exponendo Avicennam, quod videli-
alterius denominationis, ut Coloreilas abs- cet non est una, nec plures,nec universale,
trahitur ab albedine, licet non ab hac nec particulare, ad intellectum quem ibi
coloreilate forte ; simililer albedo ab hoc assignat Doctor, et haec intelligo, esse vera
albo, licet non ab hac albedine. Tenet in praedicatione formali, et in recto : quia
ergo h;rc consequenlia, Album esl per se secundum aliquos haec est vera in primo
primo modo coloralum, igitur albedo esl modo, Ilumanitas est ex animalitate, etc. et
color : et hoc gralia materise potius, quam est sententia Linconiensis 1. Poster. cap.
consequentia formali : hsec autem non te- de Per se. sed si quaeratur an de ultimate
net, Ilomo per se primo modo est animal, abstracto possit aliquid vere praedicari, vel
igilur Jmmanitas est animaUtas. QwmWcQi ipsum de aliquo.
animalitas concernat hanc animalitalem,ut Pro solutione hujus, etsecundiprincipa- 70.
suum singulare, non tamen humanilatem, liter quaesiti in hoc dubio, an scilicet om-
quia non estsingulareejus,nec suppositum nis vera praedicatio in abstraclo, etc. dico
proprie sed homo animalis suppositum
: quod aliqua possunt praedicari dupliciter.
dici potest. Uno modo formaliter, alio modo per iden-
Sed contra, humanitas est habens ani- titatem. Prima praedicatio potest esse tam Abstra<
deabsln
malitatem, quia constituitur ex animali- in substantivis, quam in adjectivis : sed toultimc
tate et rationalilate ; igitur dici potest, secunda tantum in substantivis, eo quod guomoa
vera pr
quod licet humanitas resultet ex constitu- nomina adjectiva significant per modum dtcalio.
tione, non tamen constituitur,sed est forma inliaerentis, et informantis : quare de quo-
totius :nec est habens proprie, sed habetur cumque vere dicuntur, formaliter dicun-
quia est tantum ipsa. tur, in creaturis : tamen non ponitur com-
09. Contra, in 3. dist. 2. q. 1. exponendo muniter haec distinctio, ut supra notavi.
iilud dictum Avicennae, Equinitas est tan- Ideo Aristoteles non tradidit logicalem no-
tum ipsa, dicit Doctor quod quidditati sic titiam de praedicatione identica. Loquendo
abstractae conveniunt isla, videlicet esse ergo de praedicatione identica, dico quod
quod quid est per se objectum intellectus, sic, ut patet in divinis. Haec enim est vera,
per se esse considerabile a Metaphysico, Essentia divina est bonitas, vel paternitas,
per definitionem exprimi, et propositiones etc. Loquendo autem de praedicatione for-
veras de primo modo, esse per rationem mali,ponit Doctor (5. distinct. Primi,quaest.
ipsius verificabiles. Dico quod refert pro. 1.) hanc maximam -.Quando subjectum est
positiones primi modi esse verificabiles ultimate abstractum, et prsedicatum non
ratione quidditatis, et esse verificabiles de potest ex ratione sua prsedicari, nisi forma-
ipsa : non sufficitenim identitas extremo- liter, propositio non potest esse vera, nisi sil
rum ad verificationem propositionum ; sed in primo modo . A qna. regula solent fieri
requirilur non repugnantia modorum.Nam plures exceptiones, videlicet quodnon tenet

licet animal et rationale sint idem, eo quod in negativis praedicatis, nec in respectibus
eidem tertio, et ideo unum de alio praedi- rationis, necquando subjectum nihil ad-
catur : lamen abstractione eorum ab
facta dit supra praedicatum, vel e contra, nec
illo, amplius non manet ratio identitatis : in privativis, nec in respectibus funda-
231
inonlalihus, noc in nio^lis iiitrinse<is, noc abstracla, ulrisfjue propoi

in non flislinclis form.ililcr a suhjeclo, nec rendo : ul,//o//io exl albus, errfo A' ;f
in h.ihenlibus so pcr inoduni habilus, nec w/ albedo, el palol quod ibi non .r
in oporiUioiiibus iinmanonlibus lonninali- .serunduni rogulani quia in e
ve, nec inabslraclis a subjeclo, vol suppo- non est prjndicalio per «e. QuofJ ibi Iwbct
sito, cl non a singnlari : pro quorum ullo- do honiine,el humaniU)lc,et bxec.el ill.-i.pa-
riori dccl.iraliono, vidoalur Franciscus de tet quod coniparal al m ad i-
Mayronis in primo Connalu, fli>l. .'>.

re, ol non ad uiii, ul diruui csl.
qu.'r'.sl. I. Vull orgo Docior jbi, qu(xlqunndo in con-
Scd jiidicio 11100 salis limitaroltir rcgula cfolis ostpradic.ilio porse el adhuc unum
Docloris in bis paucis, vidolicolquod lonol in abaraclo ost pnpdicibilede alloro, le-
ubiqiio do ullimalis abslnclis simplicilor, noi .•irj,'uriionluni, ol h< c sivo in sulMlan-
el pnodicalis larUiim tonii.ililor dicibilibus tiis sivc in accidonlibus, ul diclum '-'
et formalilor dislinclis, atque de supposilis et iUi nidla osl ropugnanlia, si bene i.,
primo verifnabilibus. Ipsum l.inion de se ligatur Iiocior.

ipso pr;rdic;iri iii priiiKj modo non ncgo, Ex his patol Xoniinalitim nrrr.r. a'ii
et do suo siiigulari. Ihoc eigo potost conce- aique conredunl prajdi-

di voni, IhiinanHna esl cns, sed an enlilas? de concreto, el abslnicti de abslraclo. Di- «'
lllr.iquc pars probabiliter suslineri possct. cun' enim hanc es.so veram. Ilumnnila* e*l
Ex his palol quililor illa propositio, ^>m/i/,v «/»/;/i«///a.s, sicul hanc. Ilomo est an
vera praiilicatio inab^lraclo eat per se etc non considoranio.s quod in prima pnrdi-
habel vorilalom, ol qualilor nori. Si intclli- calur j)ars, per rnodurn parlis .
. de
g.ilur iii ullimalo abslraclis, palol o.x dic- toto, vel de forma lotius ; in secunda vero
tis. Si in modio modo absliaclis, aliqiumdo pars [lormodum totius, ul supra 8a*pe.
est vora, ali(|u;indo tal.sa. Et ;ul [^robiilio- Et si ullorius quioralur curioso, quare
nos cjus p.ilct, ot spoci;ilitor ad illud do 7. polius romanol concrelio in a bu»
.Mol;ipli. dictum osl (|u;i'sli()no pi^ccodonto. ad supposila, lacla pr-irna a: " •
ab
Non (Miiiu iiilondil ibi Philosofihus dilTo- ei.sdoui, rieduni a subjet:'.is, ui puta lacla
ron'i;im su[)orioi'om osso dc inl^dlcclu iiifo- absliaclioiio albeiliiiis ab all*), <' • '
ris a
rioris, noc por .so pr;odic;iri do i[)s:i, sed colorato ; quorum qutxllibe' •
-m
por so dividi [)or i[)s;im, iil ibi t;!clum <*st, suppoiit;i, vol singularia, r.
•
ol su[)or 7. Mot;i[)li. h ibol islo.ol in I. dist. concretio coluris ud albe<liriom : <7ii.nrn In
11. (iiucsl. 3. articulo 2. parlo socuiidii.sol- sub.stantiis, ul vidolicel tada ;i
voiido oninos oîinioncs, ot cuiii dicihir in huruanit«itis ab liomine. vpI Sooralp.

prob;itioiii' [)iim;i' [)ro[)osilionis, quod si hot* homine ; el animaltl;ilis ab a
esl vorilas iii c(jncrotis, hoc est i'<rione es- vel hoc uiiiiiiali vei homino, iion r
sonlia3 sigiiiticala', palot ox dictis. Uno concrelio animatitalis ad

modo quod ncduiu nilionc o.s.s(>nliu} sigrii- siciil nd hanc
fic;it£e, sod modi sigiiitic:indi [)i'o[)t)silio ha- Polesl ad boc diri [>
'
li.
74.
bel voril;itom. ou;n-o oiiiiu luec conccdtlur, cet rntioiialiilis rnlio huju.<« ^td, quud h<v
llonii) csl albus, ol hivc, tlomo cst albeilo, esl subslnntia, el illud •
iiogalur, iiisi ox divorsilal»^ modorum '

ro-uilvfii lo dco, quol cutu
Alio riiodo [)otost dici, (juod voril.is o.st ens a' '
r;itiono ossonti:c siguilic;il;o, ubi udhuc rc- rons lur:

'
iiKiuol ullorior concrotioêt ubi non. non.El lor, ci . "•i. .
•'•'
cuiii dicis Doclorom alilor MMisi.vsc supt»r3. cis". • •"' m' '
Mcl;i[)Ii. [):ilel ox diclis. ibi onirii couqKiral [)•
concrolum accicient;il''. ft siihircttitn :u\ iu:

232 SUPEK UNIVEUSALIA PORPIIYUII
do : quare uiio modo sigiiificalur in condi ignificandi dictioni poLius, quam voci,
creto, alio modo in abslraclo, el facla pri- vel termino, vcl parti orationis ?
ma, et unica abslractione, non remanet in Item, si intentiones logicales, de quibus

substantiis aliqua alia, maxime ad sup- per se consideraL Logicus, sunt modi in-
posita aUerius deiiominationis. Accidentia telligendi, ut dicit Doctor,ergo Logica erit
vero, per opposiLum, sunt entia dependen- modus sciendi, et non scienLia. PaLeL con-
tia, el inhaerentia ;
quare possunt signifi- sequenLia, quia sicul subjecLum ad sub-
cari diversimode, et ut inhserent, et ut jectum, ita habitus ad habitum, eL e con-
concernunt sua inferiora, et pra^cisissime tra. Consequens est conlra determinatio-
accepla, et secundumquodinferiora signi- nem DocLoris supra, qusest. 1.
ficantur, sive secundum esse inhaesivum, Item, videtur quod modi significandi
sive secundum esse essentiale, superiora relinquunt ipsum significatum, vel dictio-
uniformiter significanlur : quare facta abs- nem significativam respectu alicujus prse-
tractione prima in accidentibus a concre- dicati,quia hic Aomo esL dissyllabum,Aowo
tione ad subjecLa, et singularia, remanet non est masculini generis, sicul hic, ho77io
secunda ad supposita,Yel singulariatantum, eslalbus. SimiliLer hic homo est species,
et adhuc restal ulterior, inqua proecise si- videLur esse communis generis, hic vero,
gnificantur essentise eorum. Exemplum, ho7no est albus , masculini Generis.
ut album, albedo, albedineitas, vel quiddi- ILem, modi significandi possunl uniri 76.
tas albedinis, et simili de colore. Univer- affirmaLive, et negative, vera et falsa

saliter ergo sicut essentise rerum se ha- enunciatione, sicut modi intelligendi, sal-
bent quoad modum essendi, ita se habent tem per accidens : et videtur etiam quod
quoad modum inlelligendi, et significandi per se, ut hic, Nominativus est casus, ca-
ul habet videri alibi. Plura alia subtilia sus eat numerus, vel 77iodus significaiidi,
possent hic perLraclari, quae relinquanLur vel casus 7ion est pe7'sona, etc.
Metaphysico. lloec pauca hic adduxi, quia ILem, quare dicit, quod sunt formalia
novi hanc difficuUatem esse universalem principia, sub quibus significata uniuntur
Logico, et Metaphysico : eL si aliqua prse- potius, quam maLerialia, vel eliecLiva ?
dictorum excedant ingenia juvenum, sunt imo, secundum aliquos, sunL effecLiva.
nihilominus hic, et ubique, necessaria in ILem, videturquod repugnantia modo-

docLrina hujus Doctoris. rum significandi non causat falsitatem, sed
7-^ QuinLo principaliLer dubitatur, circa tanLum incongruiLaLem oraLionis, ut hic,
num 6
qiiarLum priiicipale *, et soluLionem ejus. homo aluum cwril, vel, homines cu7Tit, et
Primo videLur, quod inconvenienter ap- sic de aliis.Videntur enim ista habere se per
pellat illud medium, medium commune, ordinem communiLaLis majoris,et minoris,
quia Genus et Species non sunt communia congruum, perfecLum; verum, vel falsum;
omnibus, nec tale medium ad omnia po- ut paLet in definitione famosa propositio-
test applicari, ut patet. nis.
Ilem, videtur quod liaec sit vera Albedo ILem videLur supponere falsum, tum
esl alba, quia propositio affirmaLiva est quia concreLum, eL absLracLum, vocat mo-
vera, in qua prajdicatum est idem subjec- dos significandi : et tamen secunda dis-
to, talis est ista. tinctione Primi, parte secunda, quaest. 1.
Item, videtur quod modi significandi modos logicales

in soluLione, vocat illa :
sint separabiles a significaLo : nam homo, tum etiam,quia /iowmem vocatabstractum,

et homines, idem significant. Idem ergo quod tamen videtur falsum ex dicLis, quia
significatum nunc est singularis, nunc in substantiis est unica abstractio. Alia
pluralis numeri, ut patet, plura ibi possunt adduci, sed nolo tanLam
Item, quare dicit, quod conveniunl mo- prolixitatem incurrere.
Or.KsTH) XVI m
Afl ista rospondrlur; w\ prirnuin palcl Ad aliud dico qu«xl ista «c habent per Plmn M
supra, arliculo 2, vocal «*nini Doi-lor illud onlinorn, vidolicfl rar, signum, vpI dictto, kmkent prr
uwdium co7nTnu}U', (ô rjiiod procedil [mt /)ar« orfl//oniji, el /^rr/n/ii/i; ul alibl dlce- trrmtmp ti-
locum ab opposilis, qui esl locus «iialocli- lur. Vox cH maUTiale remolum.
eniin
cu.s coinmunis, applicabilis in onini male- Deindc addilursi^- » cum imponilur
ria, nec roquirilur r|uod p^cnus el spe<'ie.s ad Kignificanduin. lerLni <•
sinl coniinunia omnibiis, sod .sufficil quod cum ponilurin delerminala j*arieoi.
super liis fundari possil opposilio, ul su- Quartoliloxlremunu'nuncialionis,cllmu:vo-
por aliis. caturproprio /<?rmi/iM.t,ul palel I.Priorum.
Ad aliud, palol prius quod non taiilum .Notanlor orgo dicil Doclor, quod modi si-
idonlitas oxlroinoniiii, scfl non ropii«,'nan- gnillcandiconveniunl diclloni, ad diffepen-

lia niodoruni roqiiirihir. Ksl naniqiio im- liain vocis ahsolule accep'»' " "; lamen ex
possijjilo (iiiod oadom foriiia accidcnlajis hoc vnlt, qiKKl non con. porti. el
irifoniicl .soipsaiii accidonlalilfr, cl hoc lormino, ol voci eliam, ut est dictio. Primo
intolligilur liic, cum diciliir, Mhedo ext tamon convoniun' diclioni, el ronsliiuuul
alha : eslonim qun, ol non quod, ul pilcl, ipsam in osse parlis, ul alias dicelur.
Sod posset adhuc diihitari ox diclis hujiis, .\d aliu(l pa'ol supra, qiuPHl. I. 4. el 5.
3. qiuost. Ouodlihoti, ot I. dislinct. 2. licel enim intentiones sinl modi inlelligen-
qu;ost. 5. ol 7. Molai)h. qiiiLSt. I. ol \1. di in aclu reclo, sunl nihilominus per »e

distin(;t. 1. qiinist. I. (luia vi(h'tiir concode- in'oIligil)iIia, ul ^M0</ aclu reflexo, el sic
ro istas : Infuvrentia inhwret, Acriilena ac- do ipsis polesl esse scienlia, el demonslra-
cidit, ei similitudo est similis^ ol sic do tio suo modo.
talibus. Dic consoquontor ,
ut ibi nolavi : Ad aliud, (.secundum ponenlos sigmli- :^.
et ita liic, el do DitTorentia adhuc aliqua- calum dictionis duplox. scilicel ff
liter taiigam, ot alibi. ubi opporluno oc- el materialo) patel responsio, v
curront : ot pon(ior*a oa qu:o habot isle quod /lowo, vidolicot aliud, et aliud >:^ ;.
duabus -•:•-' ••: -

supor qiiinlum librum Motapliysi<a3, qux'sl. ticat in illis proj !
I. coinlusiono 5. ot fircitor. ad ha'c, hic, si pon;itur t;inlum unica -._..> .- ..«.", - ...
ot alibi. col formalis, oliam palel pesponsio. quia

78. Ad aliud. paiot ox littora Doctoris. Non Doclor loquilur de dicf ..'i«^ el modis si-
dicit onim absoluto i\\uA non possil signi- gnificandi ipsius, s:_ live accepla.
licatuin int(dligi siib opposito talis inodi; Idoo dicit quod sunl i isepara'jiles a sigiti-
.sod (juod ut signilicatur tali dicliono, non /lcafo, iit signifiralur prr taitiH dicti-^n^m.
potost iiitidligi sub opposito talis modi. nec retimjuunt ipsum. elc. Sed l
rbi doiiotatur quod modi signilicandi ac- pos.s«»t dicit, quod Ini', llomo at li
tivi sunl in voco, vol dictiono significaliva Imm, non e.<l proprie diclio. 9e<! vox : i
imii.odiato,ulsui)ra,qu:ost.!>.I<>,I l.(lixit..*ôd torialis, s;iUem non lial»et i
iModiato possunt C(mvoniro i>ignilii*alo,qiiia plelam diclionis. ul p;del supn. Hr. >
a proi^riotato ipsius ox p;irto roi accipiiin- rosponsio .salis oâdil d:
Modi vor"o sigiiilicandi passivi, clarum additur Ibi do homiHt, vi */«vif, pi

tur.
(>st, (luod iri ipsis signi(lc;itis n»p<Tiunlur. ((uod mxsculinum genus

I.icol (>rgu o:idom i-o-; signilicotur por Ao- dimillil, lav oliaju fu .iu, luvl .u,-
minem, ot hnwiues^ isl;o taiiion ilictiones quando !um r ndiaU

varia* sunt, ot idoo vario mcKio consignill- accipialur nuiic in uno, nunc m aiio, ve|
carit. rt igitiir siib hac dictione hnnio ac- in uln>c|uo ûorr^ : linM c- -
r» »•
dammiHlo »'
cipitur, V(d appi'i»hondilur signiHcaluni, ' ' " '*^
h*
MMupcr osl singularis numori : ol slc in- ulrumqiM*. \« i M » n *»*•«• ^
telligit Doctor. dic cûkieiiueuler.

234 SUPEIl UNIVEKSALIA POUPllYUIl
Ad allud dico, quod modi lales po.ssunL mode tamen ;

quod patet, quia uterque de
accipi modaliler, vcl malerialiler, vel sub eis pertractat, quod non inconvenit, sicut
aliis verbis,«/ qmd, vel ut modus. Loqui- in pluribus aliis coniingere polest. Consi- - ^
lur aulem Doclor de eis modaliter, vel ul dorat enim GrammaLicus concreLum, uLha- aijter con-
modns el nt quo, et noii ut qno accepLis, ul bcL se per modum adjaccnLis alteri ; Logi- a Gram-
palet. cus vero in ratione pra^dicabilis, vel sub- Zr^^lîo-
80. Ad aliud dicilur, et probabiliLer, quod jicibilis, ut pale!. ff»co-
Honhâr- causa3 constructionis partium orationis,

Ad aliud dico, quod homo potesl dici 82.
tium qua- sunt quatuor, videlicet materialis, et esL abstracLum media abslracLione, quia sibi
tuorcausce
ipsa pars orationis ; formalis, et est debUa correspondet concretum, ut humanus, vel
unio conslructabilium f.dinvicem; effi- humanalus, etc. cL cum dicis quod in sub-
ciens, et est duplex, intrinseca, et est mo- slanLiis esL unica absLracLio, concedo, a fnmbsian-
dus significandi ; exLrinseca, et esL inLel- supposito, ut dictum est : sed prfaeler illam tUsunde.
lecLus ; finalis etiam causa duplex esL, in- potesL poni absLracLio in eis a concreLis,
trinseca videliceL, eL esL oratio congrua, et dicLis per modum materialis habitudinis,
perfecta ; extrinseca, et est expressio men- vel possidcnLis, vel possessoris ; liceL non
tis concepLuum. SunL igiLur modi signifi- in ratione informanLis, cum nulli accidant.
candi, inquit DocLor, principia fornialia, Tales ergo denominaliones communiter di-
id esL, raiiones formales, propLer quas sic, cuntur cxtrinseca? : quare non est proprie
et sic uniunLur parLes oralionis ; iLa quod concreLio ad subjeclum, uL infra, cap. de
unio est forma propinqua, et modi remoLa: DenominaLivis, videbiLur.
quare dicunLur efficiens inLrinsecum, eo Sed adhuc possel objici contra dicLa :
modo, quo Philosophus 2. Physicorum di- nam hsec conceditur eLiam apud istum,
ciL,quod forma, et efficiens, coincidunt : Inhserentia inhaeret, ut 12. distinct. 4.
de quo in tractatu suo dicetur. quffist. 3. el 1. disLincL. 2. quaesL. 5. et ali-
81. Ad aliud, quod tangit bonam difficulta- bi, uL 3. qurtsL. Quodlibeti, et haec simili-
tem, licet posset probabililer dici, quod tcr, Simililudo est similis, et sic de aliis. simiiitudo
^^*' ^'""'.'^'
omnis oralio incongrua essel falsa, liceL PoLesL dici, '
quod
^ in talibus concretum
quomodo
non e contra, eo quod veriLas esL adsequatio Iranscendens dicitur de abstractis limita- vera pro-
positio.
rei ad inLellecLum, et in eo quod res est, tis, vel
,
quod secus est m
.
respecLivis, secus
. .
vel non est, etc. Cum igitur modi signifi- in absolulis. Vel quod falsae sunL de vir-
candi accipiantur a proprietale reperta ex tute scrmonis, et formaliter : quaere alibi
parLe rei, si opposiLi modi proprietalibus altius.
rerum attribuantur vocibus significativis, Reliqua argumenLa cum solutionibus

in hoc videtur oratio esse falsa, licet, in- suis, saLis clara sunt ; ideo omitLo insLare
quam, hoc sit probabile, quia tamen alia conLra ipsa. Sed quod Langitur in 5. prin-
pars posset susLentari, breviLer ad propo- cipali, et soluiione ejus, de commutaLa
situm pro nunc respondetur, quod non di- proporlione, qusere diffuse in primo hujus,
cit Doctor tales modos causare falsilatem disL. 36. ad finem, eL in 4. disL. 43. qusesL.
orationis semper, sed quando sunt circa 3. et infra in Antepraedicamenîs, qusest.
idem, ut pateL in liLtera,quod nonconLingil 10. aliqualiter, et super 2. Priorum, el 1.
in illis inslanliis, ut patet consideranti. Perihcrmenias, ubi supra. Regulari'er

Ad aliud potest dici uno modo, quod lo- enim non tenet talis argumentaLio, compa-
quitur exemplificative de concreto, et abs- rando extrcma ad inferius, eL superius
tracLo. Vel aliter, quod in primo loquitur uniformiLer, arguendo affirmaLivc, cL ne-
extensive de modis logicalibus. Vel terlio, gative : sed benc difformiter ; ideo debet
et quod isti modi pertinent
forle verius, dici, sicuL primum ad LcrLium, iLa quarLum
ad Grammalicum, et Logicum, diver.ii- ad secundum, et non e contra : qua^re Eu-
.
5r;
clicJfiii, iii 5. proposilioiic |.,. .

l»i. el guenduin «jciiu.s u |iro{»n>>. •{u<m1 iimh
alibi.
contingit; ergo rruslra poiiilur ; ergo,
83. Oii(;'l l.tri^'ilur iii srxlo [)riiicip;ili, el etc. .Minor patet, «juia aliqua . ir.-
sopUiiio, el .solulioiiiljiiH ciiruiii, de pnrdi-
tennediu lial>iiit propria, ut numerus,
catioiie rornniuiiis, el voriMcalione pnrdi-
fifjuni, trittnijuiuif, elc. aul crgu ittla
cali, el ronlinenlia lolali praMlicali in sul)-
propria |>rudicaiitur <le dilTireutibu»
jeclo, possciil hahcre (lif(i'*ulLiU?s niela-
spccie ; el sic soquiturpro{>osituiii ; quia
physicalO'!, do unilalo illa niinori. quani
Uaic {)urticula lunc conveiiiret rroprio,
ponil. isle ox nalura roi, ol unilali' nuino-
rali; osset oniin dinicilo Noniinalihus aut non ; et tunc non erunt propriu, quia
el
aliis, do via c(;mniuiii solvero illa ar^jru-
propriuni convertiturcuni eo, cujus e«l
nionla : [)ro quoruni declaraliono (jun-rc I. I^ropriinn.
el 7. Mclaph. o! iii 2. disl. .'i. p.ir. I. dilTu- Item, si convenienter ponilur, tunc
se. Quod ullinio lan^^Mlur de ccjrruplihili- pnrdirnri de pluritnts difjerenttbus
lalo individuoruiii. ol spocioruin, vol in- Sperie pcr se inest delinito et si lior, ;
corrui)tihilitalo. lialiol vidori supor lihro.s ergo dirrerentia S{)ecie, perse suhjiciun-
Poslerioruni, ^l alihi.el inaxinio in priino, tiir Generi. sod hoc esl falsuni ergo el ;
de sincoris vorilalihus, disl. :$. quaMl. 1.

priiiiuiii .\ntecedens. Prima <
Circa illain proposiliononi, in socuiifla ra-

tia {Kitet ex ralione prinii nuxli per m.
liono, pos! opposiluni. Omniî contfqurnlia
frohatio secundie per siiiiile in aliis re-
Enlhi/inrtnalira, olc. [to.s.sol duhilari, .sed
Inlivis, duptuni onim {)er se refertur ad
infra, in Anloîriodicainonlis, (jI su|)er li-
diniitttum; crgo diniidium per se re-
bros Porihoriiionias forle langain aliqua,
fertur ad duptum.
circa oain. Et ha-c pio iiunc sufficianl de
hac quasliono clari.ssiina. Idoiii ostenditur ratione; quia niliil
dicilur per se relu(i\um, nisi ad suuin

per se correlativum. Si enini ad corivla-
Animnl ciitn sit Genus, de hnminr, rfjuo cl hove liviini {)er accidens, cum illa conlingant
prfF'licntur, t/u<i' diffrrunt n xr iuvicem Spe- es.so inulla, idem per se diceretur ad
riV, nni numero iolum. Cnp. co<l niulla,quud est inconveniens. Tum prop-
ter aucforilatem o. .Mela{»li. c«>nt. *>. in
QU.KSTK» WII IVauIicum. c. de Holat. ubi .Vi i
illud liahet {>i-oinconvenienli iii I

o
rfn/m ililTorcntihii.s S|»c«!Je rnnrrnirH'
i\r Holutione. Tuni etiuni ex rtti^-no re-
tcr pond/ur iti (/e/inilinnr (irnrris
lativi ; ijuia ejus esse, eat li c ad
Viilf' ciliilos quii »t. I.i.
aliud : ergo liabiludo est •
iitKi iv-
lativi : ud diven>u uutoni ojil aiia. et ali.n
Quod non vidcliir; (|uia |>(>iii(iir ad habitutlo; ergo (|u«mI iht ^ê esl ml
Arijuiiitn-
la jiro pnr- dislin^îicndiiiii (icniis a Spocie, cjuod iion est ununi c^ I tim eii.tin
ce nrijali-
Vil.
non conljngil. (juia sctjuilur. '////c/v';»/i- e.x pn>prietale rvlalivorinn : «itiia *.;!it
bnsSf)rrie:rvi!;>\(ti/J'rrrntihus nittnero, siinul natiira. e.\ lihm 1".
{>cr .'\iislotclcni ."».

Mclapli. caj). \\r uno rum, cup. de Ad nlufuid. Si rnini \ nor
coiilcx \1. scd iti//'rrrntiltus nuinert} 80 dicatur ud C el It. .
n -n .
ponihir iii (lcrmilionc S{)ociei : .Anloce- tonte, iion erit \. ct \\
dcns aiilciii ii"ii dislinL'uilur u conso- tum tsl f*\ «• Minnf

quonlc. eril. el : .
Uoni, isl.i j>arli(Mil:i |touilur ad lislin- ci(>:ilis .
i
icnti?* : qui.i , pcr M
236 SUI>ER UNIVEIISALIA 1'OUPIIYKII
subjiciuntur Generi, sunt tantunfi intcn- pluribus numero differentibus. Ratio

tiones : subjici enim cuni sit intenUo- assumpti est, quia Proprium solum, est
nale, sicut et prcedicari^ tantuni com- alicujus, inquantum est aptum natum
petit intenlionibus per se, sed illa3 inten- esse subjectum demonstrationis ; et hoc
tiones tantum differunt per materiam, solum inquantum est Species quia
est, ;
cui appiicantur : igitur tantum numero, solum inquantum est Species definitur,
et non Specic ;
quia Differentia specifica cum de subjecto oporteatpraesupponere,
est differentia formalis : universaliter quid est, et quia est. per Aristotelem
autem differentia accidentium per sub- primo Posteriorum, inquantum autem
jectum, est tantum materialis. definitur,habet Gcnus et differentiam,et
Ad oppositum est Porphyrius. ita est Species.
2. Ad qufestionem dicendum, quod con- Ad tertium dicitur, quod sic intelligi-
Doctoris. venienter poniturut difierentia,quia per tur illud, de differentibus Specie, id

illam particulam, Universale descendit est de Speciebus differentibus, quae ta-
in ipsum definitum, tanquam Genus per men non differunt Specie, ut ostendit
differentiam. Est enim ratio Universalis ratio.
proedicari de pluribus, quae per se di- Aliter negatur consequentia secunda; 3.
viditur in pluribus Specie, einumero, quia ad aliud per se comparatur in An-

et illud ponitur, quia definitum est re- tecedente, et in Consequente.
lativum per se. Goncessa tamen consequentia prima,
Ad argu- Ad ^primum arerumentum
menla. '^ ^
dicitur,quod potest concedi ultimum consequens,cum
Genus inquantum Genus, non pimlica- hoc, quod illa quê per se subjiciuntur
tur de pluribus numero differentibus, Generi tantum differant numero, quia
nisi per accidens, sicut idem secundum differentia Specie non differunt Specie,
extraneam rationem, potest esse Genus, sed numero tantum accipiendo ; diffe-
et Species. rentia Specie in subjecto,pro suppositis
Objeciio. Gontra, inquantum aliquid prsedica- hujus, quod est differens Specie ;
quae
tur de pluribus Specie differentibus, sunt differentia Specie ; quia commune,
praedicatur de numero differentibus : in plurali prsedicatur desuppositismul-
ergo nonextranee. Antecedens patet, tis simul ; et tunc differentia Specie
quia ad differre 5pec?e,sequitur differre accipitur, ut dicit quid, respectu suppo-
numero, et consequens prasdicatur de sitorum ; sed illa non sunt differentia
antecedente cum reduplicatione. Specie prout differentia Specie dicit
Ideo dici potest, quod definitio Spe- modum : sicut Genus est, ut Genus di-
ciei, debet intelligi cum pra3cisione, sci- cit quid, non ut dicit modum, sed est
licet differentibus tantum numero, et Species ; sicut differentia, non est diffe-
sic non sequitur ad differre Specie,dif- rentia, sed Species ; sicut multa genera,
ferre numero. id est multa supposita Generis, non sunt
Vel potest quod Species praedica-
dici, multa genera, id est, multa, quibus ap-
tur immediate de differentibus numero, plicatur Genus, et modus : nec est op-
Genus vero non : quia mediante Specie. positio modi ad quid, nec e contra.
Ad secundum dico, quod Proprium
nullius est, inquantum est Genus, sed EXPOSITIO
inquantum est Species : et ita converti- De Primo. Quid differentibus (quia reli-
4.
tur cum eo, inquantum prsedicatur de qua clara sunt) paLebit infra, cap. de Dif-
:
QU^STIo XVII 7rr
feronU.i, et nliqii.iliter supr.n, qu;rst. 2. possel convenienler esse rolro quia

,
vel :{. hujus r.ipitis, t.'icluui cst. Est enim iila vidotur essc rirca priin -
:o,
ftiffcrens coucrelive dictuni a differenlia, el Imdc circa .st'<'uudaru, v«l •ii« \\ik.
el hoc vel priiiio-iMt<'utioririliter, vel .s**- il)i.Ordo enim qiufstionum parum rv(t-rl
cundo- iulcnliori.ilitor diria, ut iufra, qualilcr d>ilur, dummo<Jo vtTiUri,
quiusl. .j. d«' I)iff<.'r<'nli.'i, DilTeroulia aufcui et iulellc. m.^ ipîr ;i
specios niultitudinis o:i\, ul supra diciuiu mrigis ouirn circa k-.\mjua, 'Ji lia
ost, ot. iKiUtlur 5, et 10. Mot;ipliys. DilTorou- curaturordo.iiccl ubique 8it pon-itraiiuua.
tia autoiii ost iutor differens, ot /tirersum, Divisio '"""(lunis esl.
DifTerona
el Divpr- ut 5. Motapliys. lo.xt. coniuiout. I. lial)Ot Dk - 1)0. Tribius raliontbuk arguit
uin (lis-
Unijuun- IMiilo.soplms. Et 10. Molaph. tcxl. coiimioui. nogativam, el sunl -înirulan-H rationf^. el
tur.
II. ot .soquoutiljus habot isto, ot Philo.so- .solutionos singular; Prima ri
phiis. Diverm oniin sunl, qua* non sunl formari dofjet : iiia parlicuia iu' .
-n-
aliquid idoiu onlia,nec nu!u«'ro,noc sp<?cie, ler ponitur in dcfiuiliono, quic non distin-
nec gonero, noc proportione Differenlia guit dofinitum ab eo. a quo, ut pcr ipaam
vero sunl, qiurcuinqiio iu aliquo conve- distiuguatur, assi^'ualur : sed luec enl bu-
niiint, ot in aliquo diffonint : «'t lalis lolios ju.smodi ; ergo, elc. Palel di.Hcursuii cum
sumilur, quoties ulem, vol unum. Et Por- niajori. Minor voro proiKitur. quia non dis-
phyrius dividil ipsum iii commiino, pro- tinguit rienus a Specie, sed ad iioc aHsigna-
prium, ot majjîs proprium.ut infra, qiia'st. la esl a l'orpliyrio, ut patel in di'.
1. do Difforoulia, p.ilohil. Proprio oniiii lo- quam ponil in iitlera. ad ' " '
im Uo-
qiiondo illa dicuulur Difforrntin, quiu sjm'- UuiUoiioui rionoris, ergo. .Maûr liujua pa-
cio, vol «,'onore, distinguiintur. llic autein rasyllogisini prolKilur, quia iiia parlicula,
speci.iliter est .soruio i\Q dilTorento spocio. qiKc .sequitur Ikmiu con.soq- t
ad parti-
Ordo convonions ost, quia prius detormi- culam posilaru in detinili^M.. ....eriuii. uon
navil dc defiiiiliouo, ot dofinito .'ib.solute, el dislinuMiit illud cujus est. ab aiio : .sed
docl.ir.itiono exemplari in fuuilamontis, S(H|uilur, Differunt »i>ecie, erg^ nhrinfrn,

nunc autoiu do particulis positis iu doliiii- ul .'). Molaphubi supra lialj«'l l'h. , . -
.
lioiio : el licol partos prioros sint tolo or- orgo otc. !'bi nolaulor «iicii nocfor auod
diiu! uaUino, ordino lamou coguilionis po- Antecdenx nnn dislinguit a €* »/«•,
Ips' esso contra, qiioad nos, ut pat<*t [iri- ul differens .sjtrcif iii proptisilo e*!
nio IMiysicoruui, ol alibi .sirpo apud Philo- dens, el difJeiTnx niimero co ;is. Et
sophum, ct islum. Sod utroîuo luodo pole- inlolligitur hl«* .\nleco<lens proprie, pro oo
rat flori iuvosUgalio, ut patet in proce.ssu quofl esl inferius, vel quasi tale. AnlfH^ts
I*liilo.so[)lii plorum(|M<', (|ui v«*n.'uido ali- dens onim .s»»mp»»r in bona
quaiu doliniliouom, [)rius [)artos, doinde dolH»l i>s.se magis tale, vol saltcm tiuu ini-
tolum assiijrnal. .\d majorom iuMluroxpro.s- nus (!ons(>«]uonte.
sioiiom, ol doclar.iUouoiu, [)r;rlor duas [)ri- .S«*cundo, quasi uniu»ruiit. r mu . , ! >
tanlum lcrminos, nrguii -

luas (luuvstioiios do doniiitiouo. ot dctiuilo,
hic invoslii^.it do paitibus dollnilionis. El nus ad Pr '
•' — '
quia .iliciuis absolut»' coiicodorcl has [).irlos ul prius
uou os>o coiivouiculor j>osiIas, ut doliuili- diim nd

vas, iiisi [)rius oslcudcrclur ips;uu csho vo- se«l elia: In
ram dcrmilioucm ; idoo conj;ruo |)riino us- lillera P

tiMidil dcrmitionom i|).sam c.s,sc vorain de- osl Ul
liiiilioucm, ot cujus dolluili. t»l ronsoquon- A\> •niiu ei
lcr |);irliculas ciiuclas pix^scquilur. nnio d« ul
taiiicu hujiis «iux'ilionls ud soquoutoiu, pulel in •

238 SUPEU rNlVEUSALIA P01{i'IlYKII
privdicalur ('uiii *eo oujus esl couverLibili- muLua consequenLia, vcl roferibilitas. Et
ter : ergo de differeutiljus specie plcruui- uIterius,quando aliquid sequitur ad aliud,
que : iuio de dilYereulibus geuere, po- eodem uLrique addito non diminuente,
nendo univocatiouem enlis, ut patel. sequitur ad idem, ergo sequitur, Genus
Tertio, arguil deducendo quasi a primo privdicalur de differentilms specie per se,
ad ultimum : et simile liabet infra, cap. ergo differentia specie per se subjiciunlur
de Accidenle, q. 2. et sunt duoe consequen- Generi, sicut sequitur similiter, Genus
tae per ordinem : et debet consequens prvedicatur de Specie, ergo Species siibji-
prioris sumi pro antecedente posterioris. citur Generi.
Prima consequentia est, hsec particula con- Et incidentaliter ostendit quod aliquid
venienter ponitur, ergo per se convenit de- non refertur per se, nisi ad suum per se
finito. Se:unda, et si hoc, id est, ha^c par- correlativum, ut appareat qualiter per so,
ticula per se convenit definilo, ergo diffe- et non per accidens, subjici refertur ad
rentia specie per se subjiciuntiir generi. pnvdicari et e contra, quia aliter, inquit,
:
Hoc consequens est falsum, et sequitur ex idem posset referri ad plura per se, cum
primo antecedente, ergo primum antece- eidem possinL correspondere plura corre-
dens esL falsum, quod est Lilulus qusesiti : laLiva per accidens, secundum quod eidem
nam falsum non sequitur, nisi ex falso. subjecLo possunt plura accidere, quse per
8. Probat consequenter utramque conse- se referuntur.IIoc auteni est inconveniens,
queuLiam. Probatio primse est ex 1. PosLer. inquit, propter tria. Primo, quia est contra
cap. de Per se. Probatio secundse conse- Philosophum 5. Metaphys. text. comm. 20.
quentiae est ex natura correlativorum, ma- Intellectus, inquit, non est ad intelligentem,
xime ubi est mutua relatio. Et declarat et inlelligibile.
exemplariter in proporLionibus majoris, et Secundo, quia tunc unius essent plures

minoris insequalitaLis, de quibus infra. essentiae, quod ostendit notanter ex ratione
Ulterius, ratione probatidem ex ratione relationis, vel relativorum, quam approbat

per se correlativorum. Unde adverLendum Philosophus, cap. de Ad aliquid, in Praedi-
quod relativorum alia sunt per se, alia per camentis, dicens, quod Relalivi esse , scili-
accidens, ut 5. MeLaph. tex. comm. 20. cet essentiale,etquidditativum,es/ adaliud

Exemplum primi, ut
habet Philosophus.
pater, filivs. Exemplum se undi, ut homo
se habere.
cum
Si ergo esset per se ad plura,
habitudo varietur, et distinguatur, et i
dicitur similis, vel duplus, eo quod talia specificetur a lermino, non esset una habi-
Rilativa sibi accidunt. Relativorum etiam per se, tudo, nec per consequens una relatio, nec
per se ei ^y^.^ g^j^^ secundum speciem, id est, se- essentia relativi talis.
^
per acct-
dens. cundum propriam raLionem ;
alia secun- Tertio, idem ostendit ex proprietate illa
dum secundum rationem sui
genus, id est, famosa relativorum, cap. de Ad aliquid,
communis. Exemplum primi, ut duplum quae est, esse simul nalura, et inferL ex
ad dimidium dicitur. Exemplum secundi, hoc,quod si idem referlur per se ad plura,
ut duplum ad submultiplex dicitur, eo quod tunc simul posset esse, et non esse,
quod muUiplex quod est genus suum, quod implicat contradictionem manifes-
per se primo dicitur ad submidtiplex. Vel tam et declarat in litteris, gralia brevita-
:
Metaphysica ad scibile, eo quod scienLia, tis. Verbi gratia, ponatur quod A referatur
quae esl suum. genus, refertur ad scibile. per se ad B, et G diversa, et distincta cor-
Dicit ergo quod nihil dicitur per se relati- relativa ipsius A per se, tunc B existente
vum, nisi ad suum per se correkitivum. erit A, oL e conLra : cL similiter G exisLente,
Et debet suppleri sic ratio : sed prsedicari erit A, et e contra : sed non est necesse ex
per se refertur ad subjici, ergo et e con- correlatione B, et G ad ipsum B, ipsa inter
tra, cum in per se correlativis mutuis sil se esse correlativa, ergo unum eorum po-
:
Oi'/E<no XVII 719
tost osso sino altcro : qiio posilo Hiiniil eri spcri«»s. Accidil aulcin |^'rH?rJ 1(111x1 sil
A ad positiorifin iinitis illonim, cl non cril spccics, «ive lixiiiarnur iri fun .«i. ti-
ad flofiriilioiiciii allerius. Similo argumen- ve in .sccundii int« -,u.h, ul vidclar.
tum facit inlra, cap. do Spccic, rjiurst. 1. cl Sed conlra hf>c arfûil, o.>i»Tid' ,1 pcr
cap. do Kclalionc, fjii,x'st. ullinia, cl 'j. Me- sc, iriquantuin ficnus, >
quia
tapli. caj). dc Hclalionc, ct fjualiter- procodil .s<«quilurrf)n-KHjuoiria n
" -
ar^miK-nluni, palot ibi, et s'atini nia^Ms. spccr^difffrre numem

10. l)cind(,' suljjiin;îl falsilaloni illius .socun- calur ant«Tcdcrw, el c> ns; niaximc
dio consoquenliiu principalis, vidolicolquod ubi cst conscqucnlia n<
difToronlia spocio per so suhjiciunlur ;,'«'ne- lis, Imo funi rcdupli' .- -ur
ri, quia (ul supra, qu;o4. I I. dixil) inton- lale con.Hcqucris de lali an;' e : ul se-
lio {ônoris pi"L'dicalur lanturn do liac, ot (\ynUir, Sorratei homo, ergo esl aitimal.e.nl
illa, fjuu' dilTci-unl solurn nunicro quia igitnr Sncratfs inquantum homoeslanimai,
I)ciics luiidaiiKMila , (luibiis aj)f)lican- Ila hic, pnpdicalur do difreivntibu.H speeie,
lur. DitTcr-oiilia vcro inalorialis, u' lalis, ergo de difTcrcnlibus nurnero, ergo in-
esl nuinoralis ; dilTorenlia vor'o spocilica, quantum pra'dicalur de difTcrcnlibiu spe-
fornialis. cie,pnedicalur dc difrercnlibus numeru :
Argumonluin igitur in forma broviler quare riec oxlranee, iiec ac r.
consislil in lioc : (•mnis pars delinitionis Kospondel ergo I)oclordupli« iiei- adarpi-
convcnionlor posila, convenit jêr se dofnii- mciilum.priino quod defiri '
^ quan*
to : sod lia'c non csl liujusmodi, or*go, olc. luin ad illain parliculain dt/, << ;iu-
.\Iajor i^tlot i. 1'ostor. .Minor vor*o pi-obalur. mfro, d('l)cl inlolligi cuin pr :ti
qiiia dalo opp(jsilo, .sofjuorvlur quod diffo- quoJ do lantuin nuinerudifToit iii .i> i»ru,-
rcnlia s|)ocio j)or .so subjicor-ontur goiieri. dicalur, ol sic non .sequilur ad difirrenU-
(lonscfjuons osl falsum, quia j^riodicatur bus specif, imo opjxisilum cfn^ iMiiifur,
taiitum dc hoc gonero, ol illo, qu:i' difToninl ut si aliquid pr*a»dicatur de ui
soliim numoro. (lonsoquontia probalur cx sjjocio, orgo non pnulicalur de tarilum
nalura correlalivorum pcr se, cl miiluo nuinoro difTorentibus.
referibilium, cujusmodi siinl auhjiri^ et Vel aliler, quo<i pra'dicari de difTerenU-
jirivdicitri. Kt probalur oxomplo, cl ralio- bus numoro convenil dupliciler. liio inudo
nc, ul [lalcl in liltcra, ol pi'osofjuorc iil ininio<Iiate, alio iiiodo ino<lialo. Primo mo>
prius nolavi. do convenil Secundo Speoiei. ri i;
n. .\(l o|)posiluin addiicil Porpiiyrium, ol el sic noulru iiiudu, quo cniivcnil >peciel
siinililcr 1'liilosoplius, in Tojîcis, el 5. .Mo- pnedic;iri de difTercnlibus nuiiiert>. «lequi*
tapli. dcliiiil. .Vd (jua^slionoin broviler ros- lur a«l differentihus .</im>. ul pnlel.
"
|)nndct, ol iônoiiilo coiiidusionoin aflirma- Ad socunduni n '

* • •- !J.
livam : ol a.ssignat diias causas. (juaro lia'c priuin pnodic.iri du u ;e,
I):irticula ponitiir. Prim:i, ut dilTcronlia di- scd laiilum iiumeni: qtf i
visiv;i sii|)ori()ris,ut t;icluin osl (j. |."».el 12. quod Pro/inum nulliui r-.!
•'
.Sccunda, fjiii;» in ill;i p;irticula o\j>riinilur lud e.tt genu.^, fte'1 IohIw" «/le-
S[)ccics, (ju;r csl corrcbilivuin (ionoris. dea : qiu»d «!• "

» •' '"
(|U()(I liic doliiiilur : qu;ir*o iioco.s.s;irio IkiImI priun» Mon r
poni iii (\jiis dciiniliono coinj)lol;i. iii' • > • 'Mim

.\d primiim princi|);ilo priino i"osi>ondol iii doni«': v^ P"*
()|)iniono ^dioruin , vidolicol (juod n«>n pntpriuiii
IMM' sp, .sod |)cr ;icci(l«MH corivonil i: oniiio pr

ri pr:i'(li(;iri do dinoi'onlibas iiuiiion>, ni<Mlo do
(jiiia non iiKjuanluiugunus. .sotl iniiuanluin subjiflo pr 1
/ etl H yxM
240 SUPEU UNIVRUSALIA POUPIIYUII
esl, 1, Pojler. liabere aulem quid cst soli tionem illius determinationis per se in an-
Speciei convenit 7. Metapli. text. conini. 13. tecedente, et consequente : quia in antece-
et 6. Topic. el lib. Divisionuni Boolii; ergo denle delerminaLur hoc quodest jor^ri^can
a primo ad ultimum, soli Speciei convenit et in consequente hoc quod est subjici.
habere proprium. Species autem pra^dica- Tertio respondet, et melius, et subtilius,
tur de solo numero difforentibus, igilur et et complete, dicens quod data consequen-
Proprium, cum convertantur. Ut arguatur tia prima, potest concedi secunda, el con-
sic resolute, De quo non prsedicatur unum sequens ultimum, et hoc cum tali modifi-
converl.ibilium, nec alterum : Species et catione, quod videlicet illa, quse subjici-
Proprium sunt -convertibilia, et Species untur Generi tantum differunt numero.

non prsedicaLur de differentibus Specie, Quod declarat singularissime, quia diffe-
ergo nec Proprium. Discursus bonus cum rentiaspecie, inquit, non differunt specie,
majori, et secunda parle minoris. Prima sed numero tantum, accipiendo differentia
autem probatur. Cuicumque convenit Pro- specie insubjecto, scilicet praedictse propo-
prium per se primo, potest esse subjectum sitionis, joro suppositis hujus, quod est dif-
demonstrationis, sed sola Spccies potest ferre, vel differens specie.
esse subjectum demonslrationis, ergo. Pa- Pro cujus declaraLione sciendum, quod
tet consequentia cum majore nam omne :
sicut Genus, vel Species sunL inLentiones,
liabens Proprium proprie logice loquendo, quarum supposiLa, vel singularia sunt hoc
poLest liabere medium, per quod demons- genus, hsec species, iLa differenLia est inten-
trari possit de ipso, cum propositio illa sit tio, non solum accipiendo ipsam, ut est
mediata, inquantum prasdicatur proprium unum de quinque Universalibus, quia ta-
de suo subjecto, ex 1. Posterior. Ideo con- lis applicatur ei quod est principium diffe-
venit in secundo modo subjecto, et habet renLia3 in fundamentis, quse est Species
causam suse inhserentise in subjeclo. Minor multitudinis, 5. Metaph. sed etiam acci-
vero probatur, quiade subjecto demonstra- piendo Differentiam, ut est intentio ap-
tionis prsesupponitur quid esl, sed soli plicabilis ipsi differentioe primo-intentiona-
Speciei convenit habere quid esl, ergo. Ma- li. Verbi gratia, homo et asinus differunt
jor est Philosophi I. posterior. et minor est in re, ex natura rei, differenLia reali, a
ejusdem 7. Metaph. ubi prius. qua concretive dicitur differens vel differ-
Ad tertium principale respondet tripli- re. Principium autem quo formale illius
U.
citer. Primo, exponendo illam particulam differentiae est rationale, vel irrationale.
dif ferentihus specie, numero id est, de InLellectus igitur attribuit intentionem il-
Speciebus differentibus , utpote genus lam secundam, quam appellatc??"/7ere?if/«m
applicatum animali, prsedicatur de hac ipsi rationali, et sic est unum de quinque
specie applicata homini,et illaspecie appli- Universalibus, de qua infra diffuse, loco
cata significato, et sic de aliis : quae spe- suo. Et non solum hoc, sed ille differentiae
cies differentes non differunt specie, sicut primo-intentionali attribuit aliam inten-
homo et asinus, sed tantum numero, quia tionem, a qua concretive dicitur differre,
sunt individua speciei : et tanlum differunt vel differens. Et quia talis differentia pri-
per materias, quibus applicantur, ut dic- mo-intentionalis alia est numeralis, et alia
tum est. Et sic concedit quod illa, de qui- specifica; alia generica, alia proportionis,
bus prcedicatur genus, differunt solum nu- secundum exigenLiam principiorum for-
mero, ut ostendit ratio, quanLum adproba- malium differendi in re,ex naLurarei,ideo
tionem falsitatis secundse consequentiae illa intentio sic partitur, videliceL in diffe-
principalis. illius tertii principalis. rentiam numeralem, specificam, etc. et si-
Secundo respondet, negando secundam militer differens concretive dictum ab ea,

consequentiam principalem, propter varia- et haec est intentio hujus expresse infra,
(^l.iiSTin XVI t 311
quavsl. 5, 60. Dirrerfrilia. Ocnus igitur sc- M(^k1.ii ergo . spe-

riinflo-inlonlionalilorarroplum, non «oliiTn cie nerundo-i' t'.T, non Ml </i//5?-
pniHJiraliir do sporio pnodirallono nifjnatn, reM xpecie, vel differre npâr, «.^^1 numero
sed otiam rlo difTorontihus sporie, hor ost, tanlum, quod doclaral ex- 'ndo do
flo lior, diff<'ren'o sperio, ol illo, qurR sunl <;< More, ol I)i oit fr»*
supposila liujus r(»mrnnnis diffrrnm xprcie, nusut quid, uon ul rnrxius; nud CJtl spcci««
iibi siipponil diffnrenn soruiido-inlonliona- ut moduK, ut Rupra diclum esl, quia cui-
l(! pro difTcronlo primo intontionali. Et ibi ciunqu^ri' 'Hutmo/fM, babet
nori ost slatus quousr(iio porveniatur ad sub sf pliui .>, IX',' ijiuij.H pmxliratur etiam
fiir)d.'inion'uin sporioi. pr;odira'i' reiUi. MoJo (•«•um Inbel
i:; IMiiraiis i,L,'ilur nuinonis hujus quod ost taiitum h»>. .
..iud gonu;» -•' - ul dic-
((i/fnrnfs specir, osl (liffrrentin specie, .sicut inm o.st supra. Similiter I». iia, ul esl
homincs hujus quod esl hovio, et anitnalia unum de qulnrnir' 1'nlver.M-'»''''"'' »>ofi esl
Inijus qiiod osl animnl. .Sirut orgo hiec ost difToroiilia ui . qui-i >
ap.
vora, hic homo, rt hic hnmo sttnt hominrs ; pllratur difTorontia ut ,|-
{•I .siniiiilor haRo, Aoc animnl, et hoc animil, vum Generi*, et cntj.jiiMitivum •i,
sunl nnimalia; ila h;cr, hoc d'fferens spe- quod non convenll !• iii infni dl-
cic, et hnc, stint diffcrcnlia specie. El sic cotur; ost tamon dit: h ui mo>
h;ir e.st vcra, difjrrentia spccie sunl r/j/.»f, quia sub lali m<xlo in» ir lu or-
(lif/crcntiu syje<Ji>. Cujus ralionom ad- dino ad suum genus, qufKl est T:; '.».
dit dicons, quod commtine in plurali pr.r- .Si nililor multa gonera, id esl, mulUi «up-
dicntur dc suppositis multis simid, supposita gorioris, ul hfx*. el lior >n
ple sicul in singulari de supposilo uno sunl miilla gi-^nera ul molus, sod ul ^M-d.
simul, sed do pliiribus soorsum, vol divi- Similitor mulla difToronlia I stint
sini, slvo su(;cossive. Doindo adjungil quod difToroiitia spocic, ul modfts ({U.a cuiruro-
lunr differcntia spccie, accipilur ul diril qiio applicalur dilTfrens ^
quid rospeclu siippo.îtorum. IJbi advorlen- in ordine ad aliud, < ' -

ib
dum, quod (sirul supia, qiirwst. H. el alibi illo, coiivonions in « nl
taclum ost) quidibol istarum intonlionum cuin 00. Modo difTor
polost accipi vcl ut qwd, vel ul modus, ol spocio, sunt lanluin ;. , . :ii-
sicul spocios, vel gonus, il:i dilTorens spe- tniini^ liritionlis mo<!tiTTi sr.p'! : fri •
f i>sl
cio, vol dilTorons numoro, vol gonoi-o. Si- ./

,, . ->. Etl,
cMl (M'go Socralos ot IMalo dilTfruiit nu- rontibus spocio, s;illon
mero ul modus,{\m\\ illcosl niodus inlolli- sunt lamen iiilor se i nu*
goiidi applicatus illi difToronlia' in ro illo- moro, ul modux.
nim siiigularium «^jusdem specioi, Ita hoc, El quia aliquls objlcerel conlm 17.
(lifTorons spocie, ot hoc, difTorunt numoro, cendo opposilum i

;| de
V(d sunl dilToi-onlia iiumoro ul wo^/m-». quia cuni vel .«!;
iion solum aliis, acd sibiipsis iiiloiiliones tia, vol di:

'
socuiida} suiil modi intollig iidi : ot sicul cle iii li
homo, el asiiius sunt spocies ut modv$, el eat •11
Himililor difTorunl spocio ut sic, ila (lonus t V»»

f
ol spoci(»s suiil spccifs ul mndus, ol diffe- c.p. df tn
runl spoclo ut tnodus, noii ut (po'd, quia Iliio

•
»•
suiit iiilonlionos disparal:o. ir';i ;i
I*;. Dicit orgo iiol;iiilor (piod <liffrvn'in .<;<**- li-i'.'
vie sumitur ut 7»</ / rcspcctusii|'. imi, 1

-r
et soiup(»r oxtonsivo uccipiunlur siii II. Ot (1
Toiu. I.
^12 SUPEll UNIVEIISALIA rORPIIYRII
ad probalionem falsitalisuUimi consequen- nabile scilicet differens : et isla slat senten-
tis concedo, quod illa qu;x3 per se subji- tia Doctoris ubique vera. Sunt namque tam
ciunlur Generi, differunl numero, ul mo- minimce entitatis isti respectus, et per con-
dus sunl Lamen difforenlia specie, nlqutd.

:
sequens cognoscibilitatis remotac, ut vix
Sed qui vellel ibi recurrere ad fundamenla, nomina reperiantur eis, et maxime eorum
possel dicere quod sermo isle habel, verifi- ditTerentiis, nisi connotativa, et circumlo-
cari in primis inlenlionibus, vel in funda- cutiva, ut alibi notavi. Et ideo habitudines
mentis, et inlentiones supponunt pro fun- etcasus eorum ad extrinseca, et ad magis

damentis : Doctor tamen Subtilis vult om- talia suntnobis magis nota, ut 15. dist. 4.
nia verificare in inlenlionibus per se, et qu. 3. et ubi ibi nolavi, habet iste. Per
primo, ideo sequere ipsum, el non erra- illam ergo particulam differenlibiis specie,
bis. et generis differentia, et ipsius correlati-
18. De Tertio. Dubilaturprimocircatitulum vum implicite, expliciteque circuralocuti-
qusesiti, et solutionem quoestionis simul, ve, et aperte exprimuntur. Necobstatquod

quia videtur repugnare dictis supra. Dixit m obliquo ponitur species, imo sic ex-
enim qutiest. 15. ad finem, quod differenli- pedit, nec fuit ibi aggregatum per acci-
hus specie ponitur in definitione Generis, dens. Nec obstat per oppositum differenti-
ut expositio, et non ut particula dislincta bus numero, quia ibi idem potesl dici vel
ab aliis : hic vero sustinetquod bene poni- quod implicite in uno, explicite in alio no-
tur tanquam particula distincta, utpatet in minatur, ut in aliis contingit.
declaratione Doctoris, quia ponitur ut dif- Secundo circaprimum principale, et so- 20.
ferentia divisiva, et constitutiva. Et confir- lutiones,potest dubitari. Videtur enim quod

matur,quiahsecqua3stio,etquiTestiosequens, illa consequentia non valet, scilicet diffe-
tangunt illas duas particulas, videlicet runt specie, ergo numero : quia sive pona-
prsedicari de pluribus, el differeniibus tur differens univoce dici de istis, sive de
specie, quod non contingerel, nisi poneren- uno simpliciler, et de alio secundumquid,
tur ut distinctse partes : aut ergo determi- non videtur valere hujusmodi consequen-
natio Doctoris supra nuUa est, aut suppo- tia, imo oppositum sequitur, scilicetquod
situm, et solutio hujus qusestionis nuUa. non valet simpliciter. Itera sive accipian-
Item, videtur quod male dicat, quod ideo tur antecedens, et consequens secundo-
ponitur illa particula differenlibus specie, intentionaliter, sive prirao-intentionaliter,
in hac definilione quia definitum est rela- videtur quod antecedens distinguat a con-
tivum, cum tamen ex determinatis diffe- sequente. Patel in secundis intentionibus.
rens specie sit alia intenlio, quara species. Palct etiam in fundamentis, quia sunt di-
Species autem, et non differens specie, esl versae propositiones, et conceptus, et ali-
correlativura Generis. quando nullam connsxionem in re habent

19. Ad priraura, tactura est supra, qutest. ut hic, Homo est asinus, ergo Deiis es/,et sic
15. ad finera satis abunde. Dico ergobrevi- de aliis. Male igitur dicit quod antecedens
ter pro nunc, quod sive ponatur expositive, non distinguit a consequente. Item vide-
sive ut distincta particula, potest conve- tur quod illa prima responsio, quara im-
nienter qua^ri de convenientia ejus. Notavi pugnat, sit bona cum differens specie et
aulera supra, quod diversiraode dividitur numero sint disparatse intentiones. Cum
praedicabile per in qicid, et quale, et per igitur genus definiatur per unum, non er-
differentibus specie, et numero, el in com- go convenit sibi alterum : vel si sic, saltem
paratione ad diversa. non per se, inquantura genus. Item, sicut
Ad aliud dico, quod in hoc tolo differenti- Species extraneatur Generi, et universa-
6ms speae includunturduo. Unum utdeter- liter inferius superiori, ita videtur quod
minans, scilicet species ; aliud ut delermi- illud, per quod constituitur species, vel
0'' KSTI«) Wlf 21.1
defiriilur, tauqii.im por (lifToronli.iin, ox- foruii.s ab-MduHs conlr-' ol limitatis,

Iranoflur ^'onf-ri hujusmodi osl hoc quod ul dixi.
;
Sed an un a,
o.st (liffcrcntiljm yinmero, ul p.nlol. vol disllnf^lio
21
. »unl
Itom rontraillam proposilionom, vidpli- varii mf>Ji di" w u, ae
cot quod consoquons diciturdeanlocodr-nf^' ^d alind diro, quod l^j-iur acrip;i an- ri.
cum roduplirationo, ar^ûilur : h.'i'c c.iixj I. >
1
is ff .'.'. 'ûons ibi proprie, el sirir-
quontia ost vor.i, llomo cxirril, ergo Dnt.^ te fun I
..i-r, pn> hi« qu" -'•
'tafjput
e.<f/,quia no'essarium soquituradquodlih)ol. ut infludonaot in«'lusura ; f« r, vcl
Sed talo consoquons non prtcdicatur do fundamendalilor vel quod iii .t
;
<a-
tali anlocodonto, ut palot, noc cuiu rodu- poriori cl <}ic patel quod lotus
:
p: .us
plicationo, nec sine rodupli<-atione. Item, argunionti non esl ad propiMilum.
conlra duas responsionos posset oh-
ali.is .Vd aliud, patel quod licol por differenti-
jici. Primo, quia non vidonlur conveniro ^"5 «/x-c/fl doflnialur Genus. illud laiopn.
Gonori, ot Spccioi, socundo-inlontionaliler ut diclum osl, inforl diffrrentihus num^
accoptis, quia sic Genus pra-dicatur prrc- do ;
'.ile. Elad hoc valel illa rCîla
ciso do difTcrontibus numero, et immodiale Ant({)ra nramonlalis, Quando alterum de
sicul Spocios Ilom, Spccios pnrdicalur do allero, ulc. I»os.scl etiam aliter '
.ri
suballema, ol specialissima, qu:o difTorunt ex dictis Docloris hic co quod di:;«r«.iilia
spocie : quod prob.ilur, quia plus dilTerl specio sunt difforenlia numero, iUeo quod
specialissima a sub.illerua, quam una spe- pnrdicalur do uno, et do alio.
cialissima ab altora : sod una ab alia dif- AdaliiKi, licel forlo in fundninonlis .,„
fort numoro, or;ro a subaIlorua.s/>ec/>, cuui quando extranoelur iiifcrius suporiorl, ra-
diffoionlia uiajor numorali ad minus sil lione alicujus altribuli uni, vel alleri : in
spocifica. inlentionibus tamon noi» oporte'.. Vel adhuc
Ad ista ro.spondclur, suslinondo cuncta admi.sso toto ar>;umonto, nihil male sequi-
dicta Doctoris. Arl priiuuin dico, quod ali- t>ii' : Quia falsum pra^supponil in fino ni-
tor est sontiondum do spoclobus oppositis, lionis, scilicet quo i.
riis formis ; ol aliler de modis unitalis, Sed oportct addoro vel p , vel imm*^
vel mulliludinis, S(>u pluralilatis, qujc se dialo, ut patet in lillera. Vcl brev i-
halTont lranscond(Hiler, et pcr addilionem cut ad definilum .scquilur um. iia
el prjps\ipp()si*ionoin.l)icoer^'o,quod possot ad dcfiniens, <! "

s cl hoc
»
:
poTii utruuiquo, srilicot vol qiuxl univoce, Ii'or cvadero ai.
vol quod ut ancunilum quifl, olc. ot hoc ac- nionli supra, quod -,
. m
npUmdnserundnm quhl pro oo qiuxl csl sp«H'i(>bu.s, vcl niodi.s i. >j^m u.Lruai. mi*u3
niiiiua priiicip;ililor velcoiuplete, sivcpcr- in al— '•!''». Tnde r-.'..-
.î liljt:-' •.[
fcclo lalo : licct priiuuiu sit magis d(i in- dua- ,

ct ..1
lontiono Pocloris, ut palot infra, qiur.Hl .5. el lamcn un!;!
dc Dilforoulia, Kt cum inf('r.s, orgo unum lcr do «/ •r e!
non soquilur ad allorum ego pcr viam ;

ilii'<ndum, el i:
lilcr acccpis, «•
pnrsuppositionis, non fonualis pncdica-
s(H(uilur. Qnalernarius, lis, vcl
lionis. Exouiplum :
unus lua^Ms.
ergo lernariua : iioii (luod formalilcr
slt alius, sod quod lualorialia unius inclu- Ad aliud, polcl ex
duiit maloriilia allorius, cl por cons»H|u<'ns

munlur
via pnosuppositionis, hoc os.sc inforl illud (1
cs.su. Simililcr diccndum (\sl in proposilo.
hoc auloui uon convcnil commumlcr in Ati aliud. vuiciur quod iUx rt«ponsio- ik
244 SUPER l NIVEUSALIA POUPIIYIIII
ncs maxime liabcnl, vcrificari iii funda- nihilper se pro^dicatur : quod tamen ma-
mcnlis, sed niliilomiiiiis possunl per se xime verum est in fundamentis, et logice
vcrilicari in inlenlionibus. El cum dicis, loquendo. Licet enim differens genere prse-
quod Gcnus sccundo-inlcnlionalilcr prsedicetur de hoc, et illo, aliud lamen non sic
dicaUirde differenlibus numero, proecise, convenienterprsedicatur do eis. Et quod
ct, immcdialc. Ad hoc nolavi supra, qusest. adducitur de Generalissimo, licet posset
!•?. cl 11. plura : [oLesl enim probabililer probabiliter sustineri, hic lamen definitur
iilraque via suslineri, scilicet vel quod Genus, indifferenter se habens ad subal-
Genus ge- Genus gcneralissimum, ct, suballernum, ternum, et Generalissimum : ideo illud
"m/Van sinl divcrssB species, quod maxime appa- quod est commune utrique, debuit poni
iwsHt dici j.p^ gx hoc, guod definiuntur, et proprie-
tpecies. ^ ' 'II ad
in definitiono. Vel simpliciter potest sus-
tates varias habent, el facit efficaciter quod nullum genus, sive generalis-
tineri,
hoc, sententia Doctoris, infra, in Antepra3- simum, sive infimum, de differentibus ge-
dicamentis, qui tenet proedicamentum, vel nere, ut talia sunt, prsedicatur.
generalissimum (quod idem est) esso su))- Gum ulterius arguitur dehoc genere, et
jectum libri Prasdicamenloram, quod non illo, dico quoJ refert dicere differentia ge-
posset csse, nisi esset ad minus species, et ncre, el genera differentia, ut statim di-
definibile, et subjectum per se primum cam in simili. Concedo ergo, quod Genus
passionum, et demonslrationum ;
quse proedicatur de hoc, et illo, et nego quod
minime conveniunl slngulari ; vel quod illa sunt differentia genere, nec ut quid,
tantum differentia accidentali, et mate- nec ut modus. Differentia genere proprie
riali distinguuntur. Si prima via teneatur, subalternis, sed diversa generalissimis
patetfalsilas assumpti. Si autem teneretur fundamenlis applicantur.
secunda via, adhuc distinguendum est de Ad aliud de Specie specialissima, et su-
proedicatione, exercita videlicet,vel signata. balterna, polest dici eodem modo, sicut de
Primo modoconceditur, Secundo modo ne- genere dictum est :si teneretur quod dis-
gatur ;
quia pnudicalur de differentibus tinguantur specie, potest dici quod loqui-
specie, et numero sic. tur Doctor hic antonomastice de specialis-
2o. Contra, per te, differentia specie, de qui- sima, quse nuUo modo est genus. Aliud
bus pra3dicatur Genus, non differunt spe- etiam est loqui de prsedicatione exercita,
cie, sed numero tantum. Dico, quod accipi et aliud de signata. Ponit etiam definitio-
debet differentibus specie in definilione Ge- nem communem utrique, et ideo difforen-
neris, ut quid, non ut modus, saltem in in- tibus numero. Species etiam omnis ut spe-
tentioaibus verificando. Contra differenli- cies, tantum de numero differentibus prse-
bus numero indefinilione Speciei potest ac- dicatur, ut in 2. principali, et responsio-
cipi utroque modo, ergo similiter in defi- ne ejus tangil Doctor, et statim pertrac-
nitione Generis. Item, tunc posset Genus tabo.
definiri per diffcrentibus generc, sicutper Si vero alia via sustineatur, dico quod
differcntibus specic, et maxime Generalis- accipiendo formaliter specialissimam et
simum. Praedicatur etiam Geims de lioc subalternam, nam magis dislinguuntur,
genere, et ilio, quaj sunt differentia ge- quam duse specialissimse inter se : sed fun-
nere, saltem ut quid. dam.entaliter, vel njaterialiter procedit ar-
Ad primum, nego consequentiam ;
quia gumentum. Illse enini denoniinationes con-
non potest esse minor differentia modalis veniunt eis a fundamentis. Quod si volue-
numerali, sccus cst dc specifica. ris videre profundequomodo una distinc-
Ad aliud, patel supra, qusest. l-'). in so- tio, vel differenlia, sit major alia, vel in-
lutione, ubi dicit Doctor nolabiliter, quod tensive, velextensive ; et si intensive, aut
de differentibus genere, inquantum talia, ratione extremorum, aut ratione ipsius
Or.KSTIn XVII 24o
Mifferenliro in so ; vido hiinc in Ouodlibclo » » '

r~» '1 i..i
^l pro-
qii.TSt. 2. ad finem singuIaris;iino. priiim .e ra-
27. Torlio diibilalur, circa secunduia prin- lionc .
cipalo, et solulionem ojus. Videlur onim venicl igilur lol. quol il
iliudar^ûmonluni tangoro bonam difficul- go non solum numcro di.
lalem, quia numorus in communi, prtoter po:. .Lurnull-i.

passiones spccierum,* polfvsl haboro aliqua"» Suslincndo I> 1 rcft-
passionos, ut palft in .\ritlunotica, licol porisj.) ojus polcsl dcilamri. tno niodo in
communitcr passlonos ojus assignonlur sccundis intcnlionibus, cl sic claniin etl
disjunct.'!} : sod hoc ifleo est, quia non esl quod prL'(li.calur «ic Bulutn numero Uiffc-
nomon impositum ipsi unic.T, ut vidotur r itibus, sicul
isto 1, el 1. Mct4'i[)h. sentiro. Ilom, clarum ill.im soundam vi.i;ij s :jiru. .ViiJ m.j-û la
fundamonlis, quia argumc::' • •
hoc
osl do fi^'ura, et clarius do Iriangulo, cu-
'
jus supposita, vol species sunt pluros, ol magis. Pu:c>l oli .m dici, i.. . or
ipsius primoassignanlur p.issioncs ; lales nolanlor, quo<l unumqn - f »1
igilur passionos, cum convorlantur cum prium, ut sic, induil :..
suis sui)joclis, pr.nedicantur do difforonli- ita do solum numcr) •!

.J'.l
bus specio ; alitor non ossonl pas-iionos, ul prscdicabile, el si sub ae c. .. vcl ge- rfun tp0'
ctfi.
palel. Ilospon-iio if,'itur Doctoris videlur ncra, vcl spccics, hoc esl sibi ozlrancum,
mirabilis ad iliud ar.ijumontum, cum di- ul csl subjcclum pMprii : cl sic palel ad
citquod proprium soli spocioi convenil. ot omnos insliin ias. Prius enim ( inquil isle
quod lantum do numoro difforonlibus in l.dis:incl.8.qua'sl.2.) uRu:: /jcdi-

praidicalur, Conlra. Spccios subaltorna ha- citur do suo individuo, quam dividalur in
bol proprium, ul patct do animali, ol pnc- aliu inferiora allcrius dci. is, si
dicatur do difieronlibus spo.vo, orgo ol qua lalia h:>bcl : el in il -lil
ojus proprium. Item gonrralissima hnbont modum s; ol pncdicalur Uu .>>'.. im

'
propria, ut palel ox proccssu riiilosophi, numoro di.iiriutibii m.

in Pracdicamontis, ubi assi^^nat propriota- sivogc norali.s-simum. LiuL-;p.-j m -• .raiis-
les substanliiP.ot aliorum. Kt ut nolinler cendculi tcnul F:- • ••

-tu do .Mayronis in
halxjl isto supra, qu;«-il. H. et infra, qu.Tsl. 1. Conflatu, in 1; ^ •, qua^st. 11. quud
2. Antopnodicainonlorum. Quando aliriua habct nuHlum Spccici poliu*. quam c:,:,o.
ris.
passio convenit pluribus subjoctis non pri-
mis, nocosso ost quo I por rationem .ilicu-
Dico ergo tcmndo hanc viam. qtir^l nti|.
jus communis convoniat eis. lum i)r.cd.cloruin habt»l pr

inquantiim induii modum cum
28. Ilom.ons habel passionos, ut Philoso-
dicis, Proprium \\ U
phus I. .Molaphysic. oxpresse oslendit, ol
lcr, conc» l illui li-
isto posl euju. non vidolur valrro
llem,
calur
illu deduclio Tocltiris, qua probal solius
sumpluiii iir, hoc f^ »ut>
specioi oss(5 pr()[)rium, (|uia non modo
motlo fl i r*-
spocici, sod aliorum comiuunium sunl dtv •,
monslraliono.^. Nec habore yjn»/ est.clqu.a lio S[HHn'i, el pi"
loli speciei convonil, imocuicumquo po.si- Ira, quod

tivo, sivo trau.sccndonli, sivo limilalo. Plu- vcnil cl iu:
la alia po.s.sent hic adduci : po.s.sel rnim r^l itif< ri.»r ad .
Porphyrii, ol l'hi- vciiil ' ••• '

pondoiari illa (lofinilio
lo.sophi do Pruprio (|ua' non uilolIiKilur ô
lum i\o proprio spccici, ul patol. 11 ni.
jluriins pi r 5C ;«
cum diflVronlia pr.rdic(.lur do ;
»i
216 SUPER UNIVERSALIA PORPIIYRn
riori, convenil cuilibct inferiori, non ra- quod solius specialissimoe speciei est, ut
tione SLii, vel superaddili, sed ralione in- patet.
dividui lalis inolusi. Si ergo Isosceles ha- Quarto dubitatur, circa lertium princi- 32.
bet tres, hoc est inquantuin est hic trian- pale, et solutionem ejus. Videtur prinio
gulus, et non inquantuni Isosceles, el hsec quod illa prima consequentia non valeat,
est intentio, et fuga valde singularis Doc- hsec scilicet particula convenienter ponilur
toris. Et quod additur de denionstratione, in definitione. ergo per se convenit defuiilo^
et qiiid est, etc. dicendum est eodem quia subjectum ponitur in definitioneacci-
modo. dentis, et tamen non per se, sed per acci-
Aliud quod sequitur de definitione pro- dens, prsedicatur de ipso. Similiter unum
prie, faciliter solvitur, quia intelligitur de relativum in definitione alterius, et vide-
proprio speciei. tur quod sic est in proposilo, ut patet in
Ad aliud de definitione Differentioe, pa- solutione qusestionis, ad finem.

enim dici, quod
tebit infra loco suo. Posset Item, illa secunda consequentia si vale-
non quamcumque formam, sed tantum ret, ut probatur ex ratione relativorum,

speaificam sequitur proprium, et ita ne- sequeretur quod in omnibus relativis esset
gatur similitudo. mutua consequentia, et habitudo, quod
31. Ex his poLest paterequaliler Porphyrius falsum est, ut patet in relativis tertii
hic definit Speciem communem subalternae modi.

et specialissimse : quia Species omnis, ut iLem, illa propositio nihil dicitur per se
species, lantum de numero differentibus relativum, etc. videtur falsa, quia scientia
prsedicatur, et sic species subalLerna sicut refertur ad scibile, et creatura ad Deum
specialissima. Sed licet hic modus dicendi per se, et tamen non e contra per se, ut
sit mihi probabilis, et subtilis, quia tamen videtur.
multis, non alte valentibus speculari, vi- Item, illud quod incidentaliter probat,
deretur mirabilis, poLest aliter dici, quod videlicet idem non referri per se ad plura,
loquitur Doctor hic proprie logice, et de videtur falsum secundum ipsuminfra,cap.
Specie lan- snhjecio demonstrationis, et quid est, et de Specie : et in Prsedicamentis, cap. de
ciaiissnna; Specie specialissima, quse maxime, et ve- Relalione : et 5. Metaph. et in Quodlibeto,

rissime est Species, cujus principia se- qusest. 13. et alibi, nec raLiones cogunt, ut
*"/e »as-
siones. quunlur passiones, et forte non ita princi- patet ibi.
pia communium, nisi ut habent esse in Item, cum dicit quod intentiones tantum 33.
specialissimis, et lunc patet quid dicendum differunt materialiler, et per consequens

est ad objectiones. numeraliter, videtur falsum, cum in inten-
quod proprium, ut est
Posset eliam dici, tionibus sit ordo, el genera, et species,
unum de quinque Universalibus, non ap- suo modo, et quid, ut infra, in Praedica-
plicatur passionibus transcendentibus, sed mentis, et alibi habet.
alio modo, ut de Universali dictum est bU- Item, Differentia specifica aliquando est
pra, Loquitur orgo proprie logice, et ap- per materiam, ut homo a lapide per ani-
propriate de proprie specialissime in hoc mal differt specie, vel etiam ab Angelo,
loco. Tene viam quam volueris, et dic con- ponendo rationale ejusdem rationis in eis,
sequenter. Posset etiam dici aliter ad ar- ergo falsa est illa propositio quod Diffe-
gumentum, quod Porpliyrius non solum rentia specifica est semper formalis.
distinguit Proprium a Genere per hoc, Item, videtur illa propositio, videlicet
qnod esi p)^3edica7î de differentibus specie quod Differentia accidentiumper subjectum
et numero,sed per in quid, et in quals. Dis- sitnumeralis tantum, esse satis dubia in
tinguitur autem utroque modo a Proprio multis.
appropriate, et antonomastlce supposito, ILem,videtur quod priraa responsio ad
OI^.KSTIO Wlf *>I7
illud argumenliim, ol U-rUa cuiiicjdam, ul if rmiiius, adhuc per ne ety. H

ergo uria, vel alia, csl su[KTflua. non in
'
Iteiu, supra, qu.-usl. 8. <-oncf.H.sil Grnus Ad aiiu I

j.
;-
iu ruiiiu-
esso majus ( nivcr.salo, riuaiu specioni, livis niuiuiM, ot iiL palet in
col non inagis; ergo pia^dicatur do pluri- ex( niplo, vel c ... . ..;.
bus, quam spocies : sed hoc rx)ns<(jucns Ad aliiid di.M ri'r «^ ihi drt»-r-
est falsum, dala vcrilato illius teitiflu res- minat ii. >
ponsionis in litlora, quia ulniiiiquo pra:- .\d alitid dico, quod loquilur Dorior de
dicatur de lantuin numoro (li(Torontibus, per s", et pritno referri, el sic p: il
accipiondo diffcrens numero ut modus, cum argumonta, non auLem de j)er *e nnm pri-
por lo DitTcrontia specie de, quihus diritur mo, ut in l<H*is pi f»i. Vel ali-
Genus, non dilTorant .spocio, sed nuinoro ter, quod ar;^'uil ~
lijc ad I.
tantuin ut modus. nein, el ex cuiiimuniler >
34. Confiiinalur, sicut fundanientum ad Ad aliud, laclum «^l supni hic.el quiesl.
fundarnontum. ila intontio ad intontionom: 12. el 14. quid dicendum sil. I r
sed fundamontum Gonoris pravlicatur de enim do illa dislinriiono nnlns nul...ri, si-
plurihiis, (|uain nunuTo ditTorcntihus. ol cut etiam rolalioncs nales '
fnndainontum .spocioi, non ergo siinililor .Si autom voluoris lcno: , u.c
in intcnlionihus suo inodo erit. qutxl simpliciler ohI w. ...u mu.t dic-
Kom, vidolnr quod ditTorontia spocie, de tum.
quihus priL-dicatur Gonus, sint aliquando Ad aliud, diclam esl t\n:vi\ t.ir» .-o-
ditT(»roiilia specie ut modus : vorhi gratia, dcnlo aliqujililor, qualilcr r )•
accipio (liffor(?ns spocio in lapido, ot diffe- nis sunl ul forina'. .Sed 1 . . ^
rens sp(rie in duo in hoini-

homine, ;ilia licet homo f)or animal dislingualur a la-
ne, et asino. Priina duo magis ditTerunl, pido, ullimato laiuon, el complele. el for-
qu.im alia, quia non solum spocie spocia- nuililer, p<'r rationale. Quud addilur de
lissima, sod oliain suh.iltorna, ut patel, .\ngeh), palehit infra, qua-sl. uUima de
ergo (liflorunt plus (ju;nn numcro. DifTon^nlia.
Iloin, vidolur qiujd Iiioc sit vora, Cenus .\d aliud dico, quml omnes 1 p
eslCenus, ut Gonus a parto pra^diciiti dicit conlra illam pro lCIII fMCililiT pO!»-
modiiin, pro[)lcr iiist;inti;iin [irins laclaiii suiit ov;idi, de quiiius uon curo mo ! ..
de gonoralissimo ot snhaltcnio. .\d aliud dico, qu. d prima n-sixtn-MO in

Iloni, qiniro polius (Jonus ot S[)0('ios iiun iujc, ut prohahilur, I tia ter*
soluni mod;ililor convcniunt fundamoiiLis lia, ({uia in prima
priino-intonlioiialihus, .scd oti;nii sihi i[)sis. hi!c, el differenA d
([u:iin I)iltoroiiti;i, vol rro|)riuin : (luaio .< io e coulra : el i.« I.' 'II
ergo dicit quod DitTorciitia non csl DitTo- iii. ti>. cum oliam in '
rentia ut modus, cum lainon concodal .spe- I it . n( infrti, .
ciom 0S.S0 s[ioci(>in iii modus : ad istn hrc- •2. l
viter ros[)oiidotur. «-u't)U.s dii.
Ad prinium dico, ([uod Io(iuiturdo [)ar- s|HH'ie. *hI uuiik

3;;.
te ([uidditalivo, et iion i)or ;id(lilaiiionliim liono *ijîirt/<j Mtl cIkhm .: 1«
doliniontc. ut i);itot ox solulione qiuosllo- i

'ie, ut csl
nis. i:t luin dicilur ([uod [)onilur ul corro- livuiu hujus. qMo.1 .
hiLivuni, vorum ost ([uaiilum ad hanc do- fru*. l hi 11. tl
tcriniii;itioiiom sprrie, non t;imon quan ill •!•
luni ;id lioc (|U(jd esl dificrms, quia sic >uiu, >
esl DilTorenlia. Vel dato quod poueivlur lu-. •

m SUPEU UNIVERSALIA PORPIIYRII
bus differenlibus, ol differonlibus specie, Differentia, et contineri sub Genere, et ha-
et ulriquc applicalur differens numero ut bere sub se plura individua, qu;i3 omnia
modus, ubi non solum explicantur suppo- non solum fundamentis intentionis, sed
sila Goneris, sed pluralilas, ot modus plu- etiam ipsimet intenlioni, in suo Genere,
ralitatis oorum, ot non solum Generi in conveniunt : oL similiLer poLest dici de Ge-
commune, sed huic Generi singulari ap- nere. Ex his, et aliis dictis supra, coUige
plicato animali lioc convenit, et hoc ost plura singularia documenta in his inten-
intelligendum tantum in actu signato : tionibus.
verificatur autem in fundamentis in actu
exe7'cito.
Qui autem vellet dicere, quod tertia res-

Genus autem non de ima Specie sola proedt-
ponsio est exemplificativa, et declarativa
catur, sed de pturibus, etc. Cap. eodem.
prima?, posset evadere argumentum, sed
prima responsio magis sapit.
Genus est Ad aliud, patet prius. Dico enim quod in QU/ESTIO XVIII
^versaie^
fundamentis est majus Univcrsale Genus
quam spe- quam Spccios. Similiter in intentionibus,
An Getius necessario requirat muUas
quia prsedicatur de differentibus specie,
Species
etnumero Species autem de differentibas

:
Aristot. Top. cap. 3. et 3. Metaph. text. 10. D.
4.
numero tantum et ita habet plura suppo-

: Thom. Post. lect. 12. et in 1. d. 19. q. 4. art.
1.
2. Alexander lib. Naluralium qq. cap.\[. Albcr-

sita, non tamen in aclu exercilo^ imo pau- tus tracl. 4. Prcedicab. cap. 6. Joan. Ang. et
ciora. Bras. super hanc quwst. Sotus q. de Specie ad
2. Tolet. q. de Specie ad 3. Lovaniea. q. 18. Uni-
Ad confirmationem, posset negari simi- vers. pjarte 4. Fonseca 5. Metaph. c. 28. q. 15.
litudo, quia major unitas in inlentionibus, Sanchez lib. Merinero c. de Genere,disp.
3 q. 11.
ujiica, dub. 2. Ruvius cap. de Specie q.3 Rodri-
ut patet supra. Sed data similitudine, pa- guez de Genere q. 6. art. i. Hurtado disp.5. de
tet solutio ex dictis. Specie sect. 4. Gompl. disp. 6 de Specie qucest,
2, Aversa q, 10 Log. sect. 4.
37, Ad aliud, patet ex dictis, quia quantura-
cumque fundamenta sint diversa, non in-
convenit intenliones esse ejusdem rationis,
Quod sic videtur ;
quia illud ponitur
Argujn
quia Differentia materialis inquantum la-
in ejus definitione, ergo est de essentia tapro p
te affirt
lis, etc. ejus. tiva.
Ad aliud, patet prius, secundum duos Item cap. de Specie dicitur, Genere
modos dicendi, quos notavi. uno, Speciebus autem pluribus, quod
Ad aliud, quod tangit pulchrum moti- probatur, semper enim in plures Spe-
vum, dico (ut supra qusest. 12. teLigi) quod cies fit divisio Generis, quod potest pro-
omnia Universalia reducuntur ad duo pri- bari ;
quia Genus de sua ratione dividi-
ma, scilicet Genus el Specieni, non ita ad tur per Differentias oppositas, utraque
alia reduci possunt et ideo non ita Diffe-
:
autem adveniens Generi Speciem consti-
rentia potest modaliler proedicari de se,
tuit.
Differen- sicut Specios. Modus igitur Differentioe est
Ex hoc concludit Boetius in Lib. Di- i
quis. divisivum, et conslitulivum, et ex conse-
visionum, quod sub uno Genere minus
quenli prsedicabile in quale de constitulo :
duabus speciebus esse non possunt.

sed hoc tantum convenit fundamenlis hu-
jus inLentionis, etnon ipsi intentioni, imo
Item4. Topicorum cap. 1. si Species I
vocalur Differentia donominatione extrin- prasdicatur de asqualibus cum Genere,
seca, et l-mtum a proprietale fundamenti interimitur quod ponitur pro Genere.
. .
et similiter dicendum est de proprio. Mo- Item in alia consideratione dicit :
moiius. dus vero speciei consLitui ex Genere et Quoniam omnis Generis plures sunt
C>(;.i:sT lu XVIII
SpecieSj ct infru cap. 4. (.'l 12. Si des- Ouine.s auctoritatcs jn' •'''•"
trucln Spccie destruitur el Gcnus,tnale aptitudinc.non'- "
assif/natur (ienus ; ct infiii, Upurtet auteni uptiludt> ^ .. .. 4plitu*

I.
enitn de paucioribus Speciein, tjuam est inclinatio alicujus -
Genus piredicari. Ad lioc eliam sunt alitûid, vel magis non n 4. .^.. ... .a. l'o-
rnulta) alia; auctorilates, 7. Mflupli. et tentia autcnreslordo ad actuni. Polest

in liliris Logicalibus, noclii.et Porphy- igitur potentiaesse sine aplitudiDe, ut
rii ciip. 12. possibile est grave e8.se sursuni, non la-
A(l opposituni, Sicut sc liubet Specics men aptum ibi esse, quia repugoat
est
ad Individuum, sic Gcnus ad Speciem ; ei secundum sc. ICt aptiludo esi sine po-
sed Specics non requirit multa indivi- tentia, ut caxus esl aptus nalu.4 ad
dua, ergo nec Gcnus multas Sperics. vidcndum nihil etiim dicilur priva-
;
iMinorpatct de sole, plucnice, ct consi- luin,nisi cuinest aptum naium ha-

milibus SpecicbOls. bere habitum, sccundum .\ri>* ' '
m in
Dicitur, quod non est simile, quia dc roslpniHlicamenlis cap. Uo •
p^ jsiUji
ralione Generis est dividi per differun- cont. 27. ot.j. .Metaph. cap. de rrivalio-
lias oppositas, qua3 cum Genere consti- ne. Non est autem pos«(ibile caecum vi-
luuntad minus duas Specics : non sic dere, quia a privatione ad habitwn n^n
aulcmSpccies descendit in individua. est naturaiis regressus. Sic nulli Lni-
C.ontra, a^quc esscntiale est cuiquam, versali, quiinlum esl ex sua forma,repu-
'
quod in cjus definitione lequaliter poni- gnat dici de nmltis ; ha^c tamen aplil'
tur; sed di/}'erentibus nutnero iuquali- impediri potesl, ut quia non sunt muiu,
ter ponitur in definilione Speciei, sicut de quihus dicatur.
dijferentihus Specie in definilionc Ge- Gontra,hic modus uictiMi non \i.ltlur
I /•u
neris. essc ad opposilum, quia pnxvdil de in- '^JuHhm^.
Primus Ad qu;ustioncm dicilur, quod Genus tentionibus, ac si supponeretur inqi:
modut rft-
pondendi. sive sumalnr pro inttintione, sivt» pro tione intentionem Speciei un:im €>-•,
illocui apj>licatur intentio, non requirit quie referlur ad Genus -

"
'T, el
multus Species aclu, vcl potentia. iûnd dnbilaretur an intentio <

>sit. qn^l
oslenililur de iulenlione Generis, (juia non qu;iM'itur; quia Genus .
illa roferlur ;id inlentioncm Sp»>ciei , referlur atl Spcciem, non liituc, wl il-
una eryfo e.xislente Specie,erit el Genus : him : unde accidil sibi bi ; ri ad

qnia rehdiva sunl simul nalniM. mulla. Ne<- qua-ritur, an n;ilura «
SimililtM- ostendilnr de funthimenlo sit, si nalura Speciei e»'
inlenlionis, (piia illnd est (piid miileriale mult;i, quibus a;
in Sptrie ; impossibile est autem ali- ciei, sed taulum unuin. r( ii. au
qnid esse sino sud miilcriali.erô impos- illi n.itu t .\. a ir. intoii-
sibile cst S|)eciem esse, nisi Genus sit tio Gcnoris, cui •
illomodo; tamen sicut Univei^sale re- naturis, ut U, G. I
quiril mnlhi aptiluilin;dil.'r : (|uia defl- .Sp«vit'i :
ulluv pcr (tplutn natutn ptivdirari de .V. Kl sic lii
pturihus : sic ad rationem Generis, re- niiMiibrum ;
quiritur quod dicatiir aptitudinaiitor llem. non vidi'lur
dc pluribus Spcrie di/}'erentitius. bi
8. Vev hoc ad argumenla in oppositum.

250 SUPER UNIVERSALIA PORniYRII
diversas Species apprehcndi possint ficit ad esse Speciei alicujus, posse con-
sed si sic possunt concipi, ergo plures cipi ab intellectu ; sed quod in ejus in-
Species generis sunt in actu ;
quia iste tcllectu sit Genus, respectu cujus dici
est actus natura^, inquantum dicitur dcbet Spccies, quod non est verum de
Species, quod actu concipiatur ab intel- illis multis, ad quaêstaptitudo Generis,
lectu per Speciem intelligibilem ;
quia ut praBdicatur de illis ; tamen si sic Ge-
secundum hoc sibi attribuitur intentio nus sit aptum dici de illis, quod ali-
Speciei. quando dicebatur, et illa concipiuntur

Item, si aliquid est aptum natum dici ab intellectu, per eamdem speciem, per
de pluribus differentibus Specie, ergo quam tunc, et cum essent, nunc sunt
plura differentia Specie, sunt apta reci- multae Species actu ;
qui actus requiri-
pere prgedicationem illius : igitur si tur ad Speciem in actu, quia tunc in eo-
illa aptitudo sufficitad Genus : consimi- rum intellectu cadit Genus, sicut et
lis aptitudo participandi, sufficit ex parte quando erant.

Speciei : igitur si aliquid sit Genus actu Ad tertium negatur prima consequen- 6.
propter talem aptitudinem, illa multa tia : quia forma solis nata est esse in
qujB participant ipsum aptitudinaliter, alia materia, quam in qua est, quantum
erunt actu Species : omne Genus
ergo est de se, nec tamen est aliqua materia
multas habet actu Species. Assumptum alia, nata recipere talem formam ;
quia
patet, quia eequale esse sufficit utrique si talis argumentatio teneret inaptitudi-
correlativo, cum sint simul natura. ne, semper esset aptitudo in utroque
5 Potest igitur dici ad qu«stionem,quod extremorum, et ita potentia ;

quia apti-
^^^ rationem Generis requiritur, quod tudo in uno extremo, non impeditur a
Docioris
multas habeat actu Species, non quae potentia, nisi propterdefectum aptitudi-
existant actu, vel potentia, sed quodtan- nis inalioextremo.

tumactuconcipiantur per Speciem intel- Nota, quod simpliciter teneri potest; 3. Modi
. dicendi.
ligibilem ab individuis acceptam quan- quod Genus non est aptum natum dici
doque existentibus, et quod actu habeant de multis, nisi qu« concipiuntur ab in-
aptitudinem participandi Genus,quia ta- tellectu: in quorum intellectu est Genus,
lis actualitas est illorum inquantum di- et hujusmodi sunt Species actu, sive
cuntur Species Generis. existant, sive possint existere, vel non;
Ad argu- Ad argumentum in oppositum, dici- etsic sequitur, quod Genus sempermul-

meuia.
^^^, ^^^^1 simillter Species requirit multa tas habet Species actu.
individua aptitudinaliter.
Sustinendo primam positionem, dici EXPOSITIO
potcst ad primum argumentum contra
De Primo. Quid Genus satis patet ex di- 7.
illam, quod si huic naturae tantum ap-
clis, et quoties sumitur, Necessario est riummu
plicaturintentio Speciei,quod illi naturae,
adverbium modale, et sumitur toties, quo- '•H''-'^-^-
quaeestin Iiac natura, adhucapplicatur

ties necessarium. Necessarium autem ut pa-
intentio Generis, ut prius ;
quia adhuc
tetS. Melaph.text.comment.G.accipitur qua-
cum concipitur, minus habet de intel-
tuor modis. Primo modo, sine quo non
lectu, quam illud, quod est Species, et contingit aliquid e se tantum a causali, ut
desccndit in illud per Differentiam ; et respirare, et cibus respeclu animalis.
ita est responsio ad propositum. Secundo modo, sine quo non contin-
Ad secundum dicitur, quod non suf- git aut esse, aut fieri aliquid bonum, vel
Of TNTin Wllf '»'!
oxpolloro rnnlum ; ul biboro phaifua.um «•s-%» iiiia Gonoris, quo '
ul, non laborol quis ; vol navigaro in deflnili'
i1'3ginaui, ul pocuniarn recipiat. Terlio tiludo .s
modo, vim lacions, sive conlra appoUlum lel con"*L-<{ i'ui. t
n.iluraiom, sivo ralionalom : ct lalo osl nob e.sl rx pr ....... tj

•'
Irislo et incropahile palioriti. Quarto modo, ost forphyrl! "' '.,
quofi non coiilingil alilor se lialjcre. Et quam forli ., ...'j-
modus esl absolulus. Alii vero afl ali-

i.slo Ui.Torlia :i . 1 To-
quofl bonum fonsoquonium, vel malum picorum, cap, 1. cul addil al. ^ ;n
ovilandum, vol afl agons oxlrinsocum vio- il)idom, rap: 12. el romiUitscad plura lo-
l('nl.um. In propo.sito accipilur lioc quarlo ca Philosophl T). MoLaph. el 7. el ad Boo-
modo maximc. tium, ol Porphyrium.
8. Quid niu/lu/n vcl mulliltido palet 5. Mc- Ad opposilum arguil * pcr locum a sriml- 10
aaa. t
tapli. tcxt. commeut. \'2. ot quolies accipi- li, et patol liltora : sod [>
tur. Tolics cnim quotio.s uiium, oxrfplo lis, quam in inlenlionibu.^ pr Ad-
quiiilo niodo unilalis, scilicot unitale indi- jungil immodialo n- i-
visibililalis. Sunl oriim unum QlmtiHn pa.s- montum illud, :i.
siones entis di.sjuncho. Hic voro maxiiue Karo onim tcncl ;i: i (hj suut^
accipitur ul pertinot ad pra;dicamonlum quia non, nisi sil ^'rutiss.in-nn. El replical
Quaiilitatis polius, quam ut est passio on- immodiate conlra solut: •' cl tola lille-
tis, licot ulroquo modo po.ssit accipi. lie- ra tacilisest. Doindo n ^

- . .1 ad quns«
quiri hic accipilur pro exigi. Quid sprcica, tionom, ubi qualuor farit. Prirno ponll
et quotios snTnilur. infr.n Inco snn, pato- unum moduin diccn.li r.fn-Trincru, ol cla-
bit. rum, ot proKibilom. ^ > i'npugnal

( )rdo ad pro^codontom pos.sot o.sso rolro- illum, oo quod non allo, ot .-;. p in-
gradiis, ut qua-st. praôunte nolavi, eo vestigal voritatem, ol inlcHorlum qufrîU,

quod pra-ccdit iii dofiuiliono Oeneris ly noc vidolur e.sse ad pr I.
plurihus ly iHffrrenlibus sjiccie. Sod quia Tortio ponit alium nKKluin dicondl subll-
(ut supra est s;ope laclum) unum ost ul liorom, kricndo oppasilum primi modi.
exposilio allerius, capiuntiir pro oodcm, Quarto el ullimo, quia pri: «
et id( lur dua» quaslionos dc oadem par- cominunis cst, cl pi :n
ticula sunt mot;u,licct voialilor sinl varix-. addondo ad oa qua* .». el «ol-
Sed sivo siiit diversa; particula', sive non, vi argumonla.(ii :ii-
ordo parinn nocot, dumriioilo in'oIIignlur dum ibi : mntrfi m

intoiitio Dodoris : sunt eniiu subliles h.i3 ibi : /" '
'
oB«-
'
(lu:r quavslionos, ot .salis obscura^ quan- tinf
tnm :.d ali(iua dicla iii ois.

1'. np,^ n
nivisio voro communis, oxcoj)lo quod cuiido-iiil'
socuuda pars siibdividilur, ul sl;ilim no- nalilor ac.
tabo. aclu, vel i
!)k si:ct:Nno, argiiit piirlom artlrmaliv:im doulrnquo. rriiiio quod i»oti «v
auctorilalibus pluribus. Primo Porpliyril loii '>»r, quin «li» ar .ir
ponoutis illam particubim in dcniiitiono coi ;lO
Ciouoris, pt polosl sic formari ralio : lllud corndalivorum.

lu^cossario ro^juirit (ioinis, quod osl do os- quum. ncc r
mulUludo ..',;. .i';i :IO ai

sonlla ojus, soil '.
I
.| .
<
hujusmodi. Krgo. Paiol consoquenlin cuin unum

majoro. Minorom voro probo : lliud o>l do
252 SUPER IINIVERSALIA PORPIIYRII
pater refGrliir ad filium, uno ideo posilo etiam ad argumentum posl oppositum, ut
ponilur reliquuni. Licel auleni ejusdem infra slatim. Et quia aliquis posset objice-
palris sinl plures filii, lioc tamen accidit, re contra dicta, eo quod potentia, et apti-
ul referuntur.Nam non ad hunc, vel illum, tudo sunt idem : nam si aliquid est apLum
sed ad filium refertur. Similiterdicendum natum ad aliquid, est etiam, ut videtur,
est in proposito : sed quod non sit simili- in potentia ad idem et e contra, ideo
liler hinc inde omnino, posset ostendi, de notanter valde ponit differenliam in-
quo Secundo hoc idem ostendit de
infra. ter ista, notificando ea, dicens *
quod ' num,
fundamentis utriusque, quiaposito mate- aptiludo est inclinatio alicujus in ali- diijeri
riato, et composito, vel constituto, poni- quid secunhum se, vel potius non repu- P°'*'*'
tur materia, vel pars,vel constituens : mo- gnantia, ut patetin homine ad ridendum,
do Genus est materiale, vel pars constitu- et in superficie ad albedinem. Potentia au-
tiva potentialis speciei, ut patet saepe su- tem dicit ordinem ad actuni. De primo,
pra, et infra magis quaest. 20. Ergo de ne- scilicet aptitudine. patet optime in tertio,
cessitale ponitur, posita etiam unica Spe- distinct. 1. et in Quodlibeto, qusest. 19. et
cie et salvatur in illa, sicut de Specie res- alibi, et specialiter distinct. 12. 4. qusest.
pectu Individui dictum est. 1. et distinct. 18. Primi et 7.Metaph.qusest.
„ .'2- . Si tamen, inquit, loquamur de apliLudi- I9etalibi, et specialiter distinct. 12. 4.

ritapiuu- ne, sic requiritur ad rationem Generis plu- qusest 1. eL distinct 18. Primi et 7. Metaph.
ralitas specierum : et hoc probatur sic, quaest. 12 et ut ibi notavi. De polentia vero
quia quod per se convenit superiori, con- in 2. disLinct. 1. quaest. 3. et sequenlibus
venit per se cuilibet ejus inferiori : sed et distinct. 4. et 12 . et in 2. et 4.
praedicari de pluribus, saltem apLitudina- ibi ssepe, et maxime copiose 9. Melaph.

liter, et esse unum in mulLis , et de multis per totum in qusestione hujus.
ponitur in definitione Universalis, ut pa- Quod autem ista non sint idem, nec sem- 14
tet supra, qusest. 6. et alibi ssepe, ergo per simul, ostendit per separabilitatem
per se convenit Generi, quod est species eorum ab invicem,quia alicubi reperitur
Universalis. Verba enim etParticipia posita polentia sine aptitudine, et e contra. Ex-
in definitionibus, ad minus debent verifi- emplum primi, in gravirespectu ubi sur-
cari secundum aptitudinem, ut communi- sum. Exemplum secundi, ut in caeco res-
ter dicilur, sed satis inepte. Consistit igi- pectu visus. In primo est potenLia sine ap-
tur hsec solutio in hac distinclione : genus titudine : enim ad esse deorsum.
inclinatur
requirere nncltas species potest intelligi In secundo aptitudo sine potentia. Quod
dupliciter. Uno modo in actu, vel in posit aptitudo ostendit per Philosophum, in
lentia : alio modo in ?iptitudine. Primo Postprsedicamentis, et 5. Melaphysic. text.
modo loquendo, sit liaec prima conclusio : comment. 27. Quod non sit potentia osten-
Genus sive secundo-intentionaliter, sive dit per Philosophum, in Postpraedicamen-
primo - inlentionaliler acceptum, non re- tis. Et applicat hsec ad propositum de Ge-
quirit multas species, quse probatur ut nere, et universaliter de quolibet Univer-
prius inducendo. Secundo modo loquendo, sali. Deinde arguit *
contra hanc posi- .
^^^
sit hsec secunda conclusio : Genus utroque tionem, tribus rationibus. Primo oslen-
modo sumptum requirit multas species, et dendo quod non est ad proposilum quae-
probalurut prius. Patet ergo quod haec sili. Secundo et tertio ostendendo falsi-
positio habet duo membra secundum hanc tatem ejus. Prima ergo ratio potest sic
distinctionem, de quibus facit Doctor men- Ibrmari : Illa positio non estadpropositum
tionem in sequentibus. quse nec solvit, nec intelligit quaesitum
13_ Addit consequenter exhis, quid dicen- hsec est hujusmodi, ergo. Patet consequen-
dum ad argumenta anle oppositum, et tia cum majore. Minorem vero declarat
01'^J^TIO XVIII
l)0';lor JM lillnr.j : r;l prirno quoid priinam cl ponalurriuol nja >it ji u^ f-

nor .a uu.-
parUMn prinii niombri poîlionis, sciliccl V(«r.-u>, nisi "' » '!ji?iJo, ci>|i>r igitur
(1(? inl/'nlionil)US (ioncris/?l .SptTici.dicftn."» inrludilur i: . ul pari "•! » '»'
Proccdil, iiiquil, lia-c po.silio, ac si dubita- liva ptii^' '^•: 1 nn tn
rolur si una inlcnlio Specici csl : ubi c«l sicul I,
conslruf^lio iiilransiliv.i, qu;n csscnli.diUT dini, ol proi-: i f*x Tnr> rel,
rcfcrlur ad G(?nus, quod dicil prof)U'r rc- por opuH inlpllivlus n< •a-
laliva pcr nccid(»ns, el por so non priino, lio Oenerl.s poi.scl a; ;
cl dubiUircUir aii inU^nlio Goneris sil. non irtbonli alin.s nalurjs

Quod non vidolur, lioc osl, non videlur sicul si lnbf?ronl pluro'», in inclu-
hoc es.so dubium, noc qufoîtum conve- dorelur quiddila'.ivc, cl
nionlor ul dubiuni. Cujus ralionom adjun- ulpole all»odincm, ii m.
git imiiiodi.ito, quta Genuxrefertur ad Spe- nem, cl sic de aliis : li l IXiC-
c/W«, scilicol in communi, non /lanc, vel lor, cst in!elloclus r el IK»
illam, scilicol nisi cx c()n.soquonli, el qua- rit de in? '

'bus .«^
;a-
si por iiccidoiis, exl(!nsive l(X}uondo, sic- mentis .s.uiMi:n, ncc <!
ul siipra, qurtsl. K. dixil do palro cl filio. el aptiludiijo, ul palel. i,. . .1
Acciilil, inquil, sibi sic referri ai plura. invcsligavil Doclor logice ];
Doiiide quond .secundam pnrtom primi lum, quia, nl p'f''' ^\rf'\\
num, mombri positionis, dicil olirim • quod mm calis, quia de : ..
est ad proposiluni, quia nec quxritur an plicalis primis,el non lanluni

natura Generis sH, ai natura Speciei esl, nec lanlum de primis. Hacc igilur lllt'-i
scilicot quia nemo de hoc dubilnt. Doclaral poss'.'t dividi in Ircs parlcs. Primo ik'- i
ergo quid qufcril qurcslio dlccns ; Sed sci- dil quid non qurrrilur. > l
licet quirrltur, .</ /jo/i .9//</ multa, .scilicol quaîtur, El lcrlio infcrl conclusive con-
fundrimonta primo - inlenlionalia, quibus Ira primam posilionem, quod principali-
applicetur intcntio Specici, scd tantum ter iircndil,sciliccl ipsam non esse ad pro-
unum, scilicct li. gratia brovil.itis utitur po.situm, ncc inlolligore
litloris. i4/j /7/j/?a////vc, scilicet qusB inclu- cunda ibi, Sed »i non. IVrUa iL»t,£'<j»c
dilur in li. (qua' vorius dicerolur quiddi- inteHerta.

tas, vel conccjilus, vol roalilas, quam na- Prima pars adhuc »n duas. n.
lur.n, loquitur Innen Doctor oxtonsive, quod duos r
'
' " • 171-
qui.i Miinus provoclis) ulpoto ipsi .\ ap- mo do ir

'
p(i<clur intentio Gcncris, cui, scilicel A, ap- mcnlis :

....;.>' ii -
plicarctur, scilicet intontioGonoris, simul- V(dui r;»...- ... ^r i"'"'»""»

//s' naturis, ut, //, C, I), apjdicarctur inlcn- hrcc I i " •"• J" • f ' -T rn n •
tio spcciei, in casu, ol hoc rcspcr/>/ :'ffins cnim . In
nalur.v, scilicct A. Kt sic, inquil fa hanc qti
qu.rstionc, ncutrum incmbrum > lis g.im

est ad propositum. Illa mombra posilionis, Os
sunl mombra illius distinclionis suiôrius quo:i . ium l:
assignatr, do poU-ntia, vol actu, cl aplilu- el cliam conlra

diiic. iit p;ilol iii illis duabus conclu.sioni- scqiuuili. Vull onini
bus. l*o>sont oti;im Iktc mcmbra nTorri illlus sccundi i
ad iiUcnlionos, cl fiin laujonla, aUum pt
IG. Kt(|ui;ih;oc lil.ora ropuUitur obkMira,

iU'riim roplico ip-*am in aliis lcrininls. sic. aj
.\ccipialur, vorbi gralia, culor cl all)odo 5«« */> c .-i, i'i i^r >. j;u-- iu< u- li-i.vaui i-ajc
254 SUPER UNIVERSALIA PORPIIYRn
cognitum aplualo, vel liabiluale sallem. tali aptitudine, et species actu erunt spe-
EL notanler dicil species, quii non inluili- cies, ex consimili aptitudine : ergo sequi-
ve, sed abstraclive cognoscuntur. Notan- tur oppositum primi membri ex secundo,
iev eliam dicli diversasspecies, quia talia ut prius. Concesso enim quod Genus habet
plura sunt disparata, vel opposita, et re- plures aptitudine, sequitur quod et actu
prsesenl:Uivum unius non est alterius. species plures habebit. Declarat assumptum
18. Ubi eliam est advertendun, quod sicut seu consequentiam primim, ut prius no-
a liqui esl relatum, sic quoerit lerminum tavi, ex sequali modo essendi relativo-
simul, si actu, actu ; si aptitudine, aptitu- rum.
dine : et licel terminus relati aptitudinali- Consequenter ponit alium modum dicen- 20.
ler non necessario sit actu, quoad exis'en- diad quoestionem, tenendo oppositum pri- ô""*^"
tiam in re, si tamen unum est actu cogni- mi membri primoe positionis, scilicet quod 9^^ritmi
_ .
tas spcci
tum, et alterum : et sic debet intelligi illa requirit Genus, et ratio ejus, multas spe- actu.
proprietas relativorum universiliter, quod cies actu, et hoc intelligendo non de actu
scilicet sunt simul natura, id est naturali existentiae realis in re ex natura rci, sed de
intelligentia, et ideo videtur propositio as- acLu concipiendi, ila quod sint actu in esse
sumpla verissima. cognito, perspeciemintelligibilem, ab indi-
Addit consequenterminorem, quod si sic viduis acceplam quandoque existentibus.
possunt concipi, ergo contra primum mem- Quod ideo dicit, quia species intelligibilis
brum erunt plures actu, et ita secundum causatur ab intellectu agente, et phantas-
membrum infert oppositum primi. Probat mate, ut 3. disLincL. 1. qusest. 6. liabet
consequentiam optime,ex hisquse tacta sunt isLe, et alibi sospe. Phanlasma autem est
supra qaaesl. 9, 10, i 1 ,et alibi, quod intentio- species sensibilis, singuIaris,ostendens ob-
nes applicantur fundamentis,ut habent esse jectum sub conditionibus materialibus, et
cognitum, et non ut habent esse maleriale, cum hic et nunc : quae conditiones conve-
vel quidditativum, etc. Ille ergo est acLus niunt singularibus, ut patet. Corruptis au-
specierum, logice loquendo, scilicet esse tem singularibus, et phanLasmaLibus,manet
actu apprehensibiles ab intellecLu per spe- species intelligibilis indelebilis in inlellec-
cies,elhocdixitDoctorsupra,qu3est.9,10,ll. tu, ut 45. distinct. 4. habet iste, et 3. dis-
in illa regula de significato termini commu- tinct. 1. et super libros de Anima. Et ad-
nis, et ejus triplici accepLione, declarando dit aliud, quod requiritur ad species Ge-
terLium membrum disLincLionis. Tertio neris, videlicet quod actu habeant aptitu-
modo, ut per formam inLelligibilem ab dinem participandi Genus, sicut infra, cap.
inLellectu apprehenditur, quod est esse code Proprio, dicit quod risibilitas inest actu
gnitum, et sic insunt ei intentiones. homini, vel ridere aptitudinaliter actu
19. Tertio arguit etiam conlra secundum inest ; et adjungit quod talis est actualitas
nxembrum positionis, inferendo oppositum specierum, inquantum dicuntur species
primi.El simile assumptiim, vel argumen- Generis, scilicet in esse cognito, et in ha-
tum qusestione prsecedente, ratione tertia, bendo aptitudinem participandi Genus.
ante oppositum, habel : el infra, super pri- Ex qua solutione respondet ad argumen- 21.
mumlib. Perihermenias, qusest. 6. Si, intum post oppositunijquia videtur esse con-
quit, aliquid est aptum dici de pluribus, tra hunc modum dicendi, dicens, quod
etc. ergo plura falia sunt apta recipere eodem modo dicendum est de Specie res-
proedicationem illius, igitur si illa aptitu- pectu individuorum, et quoad actum, et
do ex parte Generis, consimilis ap-
sufficit aptitudinem. Argumenta vero ante opposi-
titudo sufficiet ex parle Speciei, quia tum sunt pi'0 hac positione, ut patet, ideo
sequale esse sufficit corrolalivis, ut vide- currunL. El quia haec proposiLio non mul-
lur : quare si genus est actu genus, ex tum diifert a prima posiLione, si bene in-
QtJ.-ESTIO XVMI
lelli^.iJnr, nt illa prima communis esl, oi nim, .vilirol illud >«•
de
proljai>ilis, ul dixi priu.s, idoo .suslirierfio illis muliiM, ad f/ux Kl
ipsain, el concordarjiJo quodamrnodo hanc p/ r de il lu-
cum ip.sa, respoiidft ad ar;,'utnonla jam dinalilcr. Tamen >
facli conlra iliam valde suhtilitcr : et salis rf/ci, elc. rbi Do^lor Ui.
obscure. qui.silas ad hoc ul V »il apccKâ Ge*

l Dicit ergo '
: Smlinnndo primam potilio- noris actu. Primo q
A4
nem, elr. l,'lji respo;i<l(.'t ad arûineiitum do dicebatur arlu dr i.iu.ei iiu:ic '»*•
priinum, quoad illam parlem, in quaponit dici de eodem. S ' - '

JMiMT.
inlelleclum V('ruin qua^stiunis, dicens quod ab inlelleclu, et ..»
in tali casu Ikuc natura csset species, et bilem. ul.supra, ol ;, . ..- ..,, ^- .
j. ...>.,
illa alia in ipsa inclusa es.set Genus, ul cum essiH cunfîpifb 'f f iiii-.^r. n i-iî 3^
priu.s, id est, sicut fuis.set si habuisspl sub el 6. primi libri
sc plures naluras specilioas : el as.signat Tertio polesl addi qu lu

ratiouein brevem, ct sublilom, quia adUuc, sit Oonus, ul prius.si.inquit. îr
inquit, cum (onapilur, minus liahcl de aptum dici, tunc crunl plu JU.
infcllerlu. et nodum apliludino, vol r
Ubi advertendum, quod sicut supr.i, Ad tertium n"_' a *

i pn- U.
OMi. «^
qufcsl. 1. ot infra, qutrst. 7. .\Mleprjpdica- m im, et dat inslanliam de aolis forma. el
menlorum, habol Doctnr, Gcnun eal tcnuix tonot quod lalis ai > non lonol
sitnilHndn singularium, ul inquit lioetius, CUTU nptitudino, quia tuiic ubi e^tset aplitu-
id ost.parvic enlitalis. el actualitiilis aclua- do, scmp r ossoi pol'Miiia, quud l
litor, qiiia materiale ct polcnliale : et .sicut falsum supra ostendil. Quod aulom hoc
uniimquo(l(|uo .se liabet ad essc, et actum, .sequalur, ostcn lit per unam proposiiionom
a quo maxime est csse, ita ad intolligibili- notabilom, qurc clara est. In Hne vero lo-
talciii : quarc inquil Doclor quod cum con- lius qutTstionis ponit unum no' ' '^
êl
cipilur ininus Ivtbel dc intdlcclu scilicot , po.sscl a.ssignari ul quin' '•"•- ''
.j .. ^»lu-
\ objeclivo, non fijrmalitor, nec subjoclivo,et tioni.s) in quo vidolur IV 'ii'" «i..
leiius quo lioc inlolligitur de fundauicntofienoris.hoc cund;i proposiliono, et mnlm •
\0'ln in-
tuililur in esl diclu,Oenus liabol se, in una eliamspo- licel aliqualilor ad ar^
pe.ie. cie, ut potonlialo, el contrahibile, et aclua- .sustmendo prnn.Tm. P'\c\\ 1 f^T^JT* V 'H- 0*mma mi
4tttwr
le, el per con.soquons minus habons dc on- pliriler lener
tilalc, et actuali, alfiue es.sentiali intoUigi- aptum natum diridemu
<« mmiha
bilitalc, quam spocics cujus csl. Kt sic sus- conditi(mibus obsorvalis. Imm r«Y«i.
nt.
tinendo primam positionoifi, quod noc actu concipiatitur ab int •d I» e(h
scilicct quoad c.xigonliam, nec potonlia ad ntm intfllt^tu <
\ e« per
sic esso, rc(iuirit Oonus plures spocies, sed consoquons l;ilia frunl u. ul lo-
laiitum apliludine, id esl, n(m ropugiianlia qiiilur Loglrus «i U, 1 ul »«

ad csse actu.Palot solutio ad tilulumiiu:i*> exiîlant, -
1
tionis c.xposilum, ut tu ex[K)nis ipsum. El qunn» coi: 1 ucnus st :np:r nabet
ila osl, inquil Doclor, responsio ad propo- multai sjH- '" a

situm. De ir.MTio. El a n.
I Ad .secundum dicit, quod uon suf/lcit ad Docloris in 2. an »-
'j:r
esse Spccici, id esl ad hoc qu(jd sil >••-! " u scrupul'"" 1.
alicujus (lonoris, /j-i.sv-j^ conripi ab ..I,
tu : sed rcquirilKr illra hof, qund in ehit 1«. t.
intcUentu includutur Gcnus, rcsj>olu <
debH dici spcc>es : quof, inquil, nun esl >;•

256 SUPER UxNIVEUSAUA POUPJIYRH
qiiia qiiceslionibu.s praecedenabiis declara- judicio meo, quod ille primus molus di-
Ixun esl quod prwdicari dephiribiis eslraVio cendi sufficienter impugnatur a Doctore, et
Universalis,ergo perse includilur in intel- ideo secundus modus magis mihi sapit, et
leclu cujuslibel speciei ipsius, el per con- verior est, logice loquendo tamen susti- :
sequens Generis. Siuiililer differentibus nendo primum, ad primum istorum dico,

spcce (ul diclum esl quncsLione prfleeunle) quod intelligitur illud aptitudinaliter, ul
est convenienter, tanquam particula quid- dicitDoctor,etcommunisexpositioomniura:
dilaliva, posita in dcfinitione Generis, ergo est enim Universale, et praedicabile idem ;
de necessitite species plures requiruntur et prsedicabile est idquodaptumnatum est
et differentia specie. Similiter posset argui praedicari. Et sirailiter dicendura est de dif-
de Genen^ et Specie in f undaraentis tum ex ferentibus specie, quod requiruntur aptl-

illis auctoritatibus anle oppositum, tum tudinaliter.
quia si intentio Generis requirit plures Vel si contendas qaod intelligantur ista
intentiones specierum, el fundamentum actu, et non solum aptitudine, pos.set dici
fundamenta, cum illae intenliones habeant quod verura est de facto loquendo : sed
esse in diversis fundamentis specificis sub- taraen in aliquo casii, ut quaestio ista sup-
jective. ponit, po.sseL aliter esse. Similiter potesl
26. Item, supra dictum est, quod definitio dici ad illud quod tangitur de fundamen-
Universalis, et Generis est quidditativa, et tis.
essentialis,ergonon datur per aptitudinem. Ad aliud, posset dici uno modo, quod
Patet consequentia, quia nulla aptitudo est entis aptitudinalis definitio,per aptitudinem
de essentia illius cujus est, ut patet ple- congrue potest assignari. Ilujusmodi est
rumque in doclrina istius, el maxime 2. praedicabile, vel Universale. Aliter posset

quDKSt. Quodlibeti, et6. quaest. primse dis- dici, posito quod Universale corapletura,et
tinct. 2. Male ergo dicit quod definitur per acLu, (de qu-j est hic serrao) sit ens acLu,et
apium nalum prxdicari, etc. quod praedicabile sit tanquam passio ejus,
Item, videtur quod aptitudo, et potentia, ut supra, quaest. 6. dictum e.st : tunc vel
inconvenienter distinguantur, ut Doctor circumlocutive datur hic definitio per ap-
distinguit : nam aptitudo dicit ordinem ad titudinem, vel est descriptio per subjecti
actum, et potentia inclinationem ad illud, passionem.
respectu cujus est. Potentia etiam absoluta Et per hoc solvitur illud quod sequitur
non est ordo, cum ordo sit respectus. de aptitudine. Et si adhuc contendas quod
Item, videtur quod grave positum sur- est relativum actuale, ergo requirit termi-
sum,per potentiam divinam.sit aptum esse num actu. Dico quod verum est loquendo
sursum, aliter esset violenter sic sursum, de actu cognito, ut dicit secunda positio,
quod non contingit,cum omnia sint in ponon autem in actualiexistentia,ut loquitur
tentia obedienliali respectuDei,et per con- ista.
sequens liabent inclinationem secundum Ad aliud dico, quod forraaliter potentia

imperium ejus. non est inclinatio, vel non repugnantia, li-
Item, talpa dicitur cseca,et tamen nonest cet aliquando se concoraitentur,necaptitu-

nala habere visum, ergo illa propositio est do forraaliter est ordo, licet concoraitentur
falsa, Nihil dicilur priualum, etc. se : enim secundum veritatem est
nullibi
Item, per potentiam divinam potest cae- aptitudo, ubi non est potentia in ordine ad
cus etiam natus videre,ergo illa propositio aliquod agens in universo : aliter apLiLudo
esl falsa, A privatione ad habiium, etc. esseL oLiosa, contra Commentatorem 2. Me-
Item, a lenebra ad lumen est possibiiis tapli. in principio.Quod tangitur de poten-
Iransitus, et sic de aliis multis. tia absoluta, dico quod hic loquitur de
27. Ad ista respondeo, primo prsemittendo, potentia respectiva, ut patet.
Ol.M-^STIO XVIK K7
Ad aliufl dioo hrovilcr.qufxl iri l.ilirasu, Ilpm, nihii -
:i
gravo ossot sursuru viojculor, ul violoulia rollalivum ; svi i:i nut pn <r. •
n
oppouilur aptilu'lini nalurali, non tainon inlollii,'ibiIom polo^l approh*»n'li, . r.i .lia
ut opporutur apliluflini oljodiontiali, liro'. pr()p"Silio osl f:ilsa, quo«l .\riui natur.r, im-
aliquihus vidcatur quorl noc naluralitor. ipuintum dicilur speciet, nt quod aciu ^*^m
noc vifjlontor, sod taulurn noutralilcr sit cipiatur, elc,

sursuni : ot hoc habot oxprosso islo qurcsl. Ilem, vldclur quo'! ill.i tertia ralio pra-
1. Tortii, cl qua'st.l9. Quodlihoti, quod vi- supponal falsum. '
Oonus p*4o nr\-x
dolicot cum actu supornalurali slat aplitu- fJonus, proplcr .solam apliludinem ad \
do naturalis ad oppositum. dioandum, -imo roquirilur quod baboal

Ad aliud dico, quod loquitur Doctor hic ad minus unam speriem actu. et ita non
proprio do privationo, qu.u osl carontia in eril similodo illis spociebus, qua? tantum
apto nalo hahero hahitrun, ot quando, et In apLT sunl roriporo pnrdicalionom ejas, et
quoruinquo loro fuoril, ol secunduru quod sic argumonlum non proce<Iil,
ol ad quod, ut .'), Molaphys. loxt.commont. ItorTi,vidoturquod illa pr '
l/^
27, ol 9, Molipiiysic, loxt, commont. .3, ha- oaxe xnfflrit ulriq^tr rorrritti>^>,ii*>h ml .
hotur, Modo lalpa non ost hujusinodi, Vol ut patol in rolalivis lerlil moÎi.el plur
quod talpaost nala liahero visuui
alitor .se- aliis, in quihus alitor hal)el o*so, el aiio
cuiiduru gonus propinquurn, scilirol in- modo ununi corrolativum, ol aliler aliud.
quanlumanimal. Ilcin, vidolur rosponsio dala ad .socun- 31,
Ad aliiul do louohra, olo. patobil infr"i, dum istorum Irium inoludore .iliqua du
in Postpr-.odicamontis in una qurostiono, hia. Primo ciun dicit *
quo«l non suf/ictt ai *
a««. i.
vorilas illius propositionis, do qua priva- esni' sprrin^ elc. arguitur cnira sic : In-
qua non. Vide ihi
liono intolIi;,Mtur, el do (pianturu aliquid pni*dicalur in rnliono irr»-
triplicom dislinctionom do prlvaliono. Kt noris^ dc aliquibus in raliono

cum dicilur quo por potontiaiu divinam 1 p«'r hoc douolalur quod in inloUociu eorum
polesl cjccus, olc. dixi jan» quod nullibi sit, ol iucludatur lale Genus, ergo malo
cst aplitudo, ubi non ost potontia al)Soluto dicit Doclor, quod non rst verum de dtis
loquondo ; modo IMiilosophus loquitur ihi mullis, etc.
naluralitor, utcxpcrtus o.st, ol iu ordinoad Item, quaro dicit qu(xl aliqnnndodic^ba-
agens naturalo, sicut alihi in siuiilihus lo- tur, do piwlorito, el /^r eamdem spciefn.
*
quitur, Ilom.vidolurquod inconvr a«i
Socuudo diihititur, circa aliqua dicta iu illain primam cons<H]uontiam lerLiv r.
illis Iribus ralionihus contr-a priiuaru pro- nis.quia simili ar. >e:!»l qu i^
positiouotu. ot ,solutionibus oaruiu, susti- liono [ir' ' i'«*. 1.1 [T.:
nondo priinam positionoiu. Kt ([uia prima qu;osi. (.. .N. i tnstaiUia «»< •
ratio ost .satis oxpro^sa, ot doclaral.i [irius, ad [)ro[>osilum, lum ""' > ' ...
circ.i socuii lain rationoiu ' insl.iho, Vidolur fonu:t solis iiot' ••^' ;;. .
tuni
oiiiiu qiiod illiid priiiiuiu .'issumptuiii sil dato (luod sic 1 "ir. 'i-
t'.ilsuMi,((ui I n.ilura.vol (luiddit.isanimalis, ria non sil a[)la n .
soclusa oiuni opor.itiono inlolloclus, ut ha- ria prima sii unica omnium. iH iii ;
<
h(»' ill.iiu unilatom luinorom uuit;»'o .spoci- ad omnos, ol maxiino

fici. oslcomtuunic.ibilis, ol pnvdicabilisdo hujus, in pleri.>««iuo l«K'is, ol p
plurihus. (|uaiituiu (Mt ox p:irle sul, dalo stHûndo, distincl. 1 1.
(|uod iiitolloclus uiliil o[H»ro!ur cinM ips;im Iloiii,
urr circa s[Mvics o,jus. iuio d i'o quo'l liido inuinK|U'
iiiill:i [)oh'uli;i cogiio.scal ipsjuu, noc sp<vies iuv [ini illd mi li«*" I
'
ojus. 11 mve puMium Mir

IV
Tora, I.
258 SUPEll UNIVERSALIA POKPIIYKII
sura, est aplum esse in centro, ita in cen- jus generis non esse actu in re, aliquando
tro est aptitudo ad recipiendam ipsum, et taraen fuerunt, et per consequens species
possct niliilominus poni sic rursum, quod intelligibiles, aliquando ab individuis ea-
nunquam posset esse in ccmtro, potentia rum acceptae, remanent. Quare et specie
saltem agentis naturalis, de qua videtur inesse cognito actu, vel habitu. Si tamen
loqui ipse. poneretur aliquam speciem alicujus gene-
Ad ista respondeo. Ad primum dico,quod ris de novo secundura se Lotam posse pro-
Naufra c-
nerica 7ion sicut Universale aliud est in potentia, aliud duci, tunc solutio non procederet. Dicit
est nisi po- ...
tentia re- m
. .
actu, et si m . •• i i
potentia, noc est vel pro-
i
e{\d,-mpereamdemspeciem,qvji\di si per aliam,
"' pmqua, vel remota ; ita prajdicabile. Dico viderelur esse alterius objecti, ut palet, et
ucr*a/e
igitur quod loquitur hic logice, et de Uni- tangitur infra, super libros Perihermenias.
versali in actu, vel prasdicabili, vel saltem Sed tamen non est simpliciter irapossibile
in polentia propinqua. Nihil enim sic est quod sit alietas speciei, et identitas ob-
aptum, nisi cognitum, et cogniLis extremis, jecti.
vel terminis suaj aptitudinis, et tunc sequi- Ad aliud, patet quod bene negat, de for-
tur actus praedicandi. Prius enim cognos- ma, consequentiara illara valere, ut ostendi
cuntur extrema cognitione absoluta, quam per insLantiam. Et cum dicis quod sic ar-
comparativa, ut diclum est scepe supra. guit qua3slione prsecedente, dico quod non,
Concedo crgo quod assumitur in argumen- quia ibi de facto, hic vero de aptitudine.
to de quidditale generis in illo priori, lo-
Cum instatur contra instantiam de sole :
quendo de aptitudine reraota, non propin- Ad priraum negatur assumptura secundura

qua. verilatem, quia forma solis est materialis,
Ad aliud, tactum est supra, qusest. 4. et sicut aliorum corporum coelestium.
sequenti.Sed breviter pro nunc dico, quod Ad aliud, poLest dici uno modo, quod lo-
hic accipituriS/êcêm actu, pro fundamento quitur de maLeria secunda, vel dato quod
propinquo speciei, vel non quocumque de prima, forte locutus est secundum cora-
modo appreliensam, sed appreliensam, et raunem opinionem, quae ponit alietatem
comparatam. maLerise superioris, et inferioris.
Ad aliud, patet ex dictis quomodo pro-
Ad aliud, probabiliter sustinetur illud
cedit argumentum Doctoris.
dictum de potentia, et apLiLudine, eL pro-
Ad quod tangitur de relativis, non
illud, positio sequens, et ad instantiam de gravi
dicit Doctor, quod seraper habent unifor- diceretur, quod ibi est potentia, quia nul-
miter esse, sed quod sufficit sequale esse. lum violentum perpetuum naturaliter. Si
Loquitur etiam de relativis mutuis, ut pa- enim visus esset natus esse in cseco, sicut
tet.
e contra : quare non poLenLia, sed quidquid
Ad aliud, palet ex secundo arliculo. Non siL de ulLeriori invesLigaLione hujus, etdic-
enim inlelligiLur illud de prxdtcari actu, torum probabiliter tamen, et famose lo-
;
sed aptitudine, licet in rei veritate solutio- quendo, Doctor solvit argumenta illa opLi-
nes illse non sint muILum curandse. Addit ma, uL dareL viara tenendi primara propo-
enim Doctor ulLra hoc, quod esl p^â^dicari sitionem. Secunda tamen propositio mihi
vel aptiliidine, vel actu : alias conditiones, magis Sed in
sapiL. rei veriLaLe supplendo,
ut sint actu species, et infra osLendil quod uL facit Doctor, parura, vel nihil differunt.
argumenLum peccat secundura Conse- Caelera clara sunt, nisi quis raoveretur,
quens. eo quod dicit Doctor in secunda proposi-
33. Ad aliud dico, quod ideo dicit aliquando tione quod Species inlelligibilis accipitur
*, '
dicebatur, quia prsesupponit omnes species ab individuo, et quod aplitudo habeatur ac-
possibiles in universo aliquando fuisse, et tu, ubi videreLur esse opposiLio in adjecLo.
ideo si ponatur aliquara, vel aliquas alicu- Sed lia3c faciliter solvuntur. Priinum, quia
Of.ESTIO XIX tm
quofl Gst causa rau.sac, ost causa caasali : do, pcr ArMritelcm 7. Mt-taph. cont.
socl in(Jivifluurn osl causa phanlasrnatis, el 4li. el non sicut DifTerenliu; quia lunc
hoc causa speciei, orgo vol sallem inrJivi-
pcr se ipsurii deik-endcrct supcriuN in
duurn es! qnod, iicel non quo, vel in indi-
hano inferiorem DilTerentiaiii : erjô pr».
viduo inclutliliir, cl illud fjitod, esl ratio
agondi,
dicatur superior de inferiori in ffuid.
ol condilio a«,'f'ntis : ol ideo non
dicil Doctor quod individuurn causat, sod Item, prmitur od separandum Genus
quod ab iiulividuis accipiuntur, ah Accidonte, quod non rontinj?it quia

quod osl :
¥ rocto dictuni. Acridons pncdiratur i*/i 7M1V/; quia in

liiiiludo
Ad aliud dico, quod apliludo poloslcorn- oinni Gonero e«t reporire quid^ per
•do
paiviri vpI ad inos.so fundainonlo, vol ad Aristotolem 1. Topicorum. cap. 74.
tor-miuum. Pr-imo moflu, non aptiludine, Adoppositum esl Porphvrius. Dicen- ^ -.
sod actu Socundo rnodo, proprie ost
iiiost.
dum, quod convemrnter ponitur, qxii^ l>oeimru.
apliludo.otaplitudinotorminumhatet, et praidirari dividitur in pnedicari in
non noco.ssario aclu, ut irrfra, cap. do Pro
quid, tunquam per primos
et in (luale,
prio hahot. Ibi for-te prolixius hrec Iracla
praMlicandi modos; igilur fxr illa dcs-
bo, ol hajc omriia probabililor dicta sint.
cendit Uiiiversale in speci«'s, Genus au-
tem non pra;dicatur xnquale, igiturin
quid.
lii eo qnnî quid dividil Conns a Diffrrenlia, liitoIli^'onduin quud pja;dican in
t't cotnmunitcr acci lentifjus. Gap. eofl. 'luidy est proidicari ossenliam per mo-
dum esscntia?, hoc convenit Generi;
quia Genus arcipilura parte materiali,
b QU.lvSTKJ XI.X
et ideo pncilicat es.«;entiam per modum
IJtrum hfp.c parlirula in (}uid, convc- substantis, quia esl modusessentijp. IVr
nienter pouatur in dc/initiune (ie- opposilum autem DilTerentia acclpllura

» parle formaii, et ideo pncdicat essen-
neris
tiam per modum informantis, et quali-
ViiJo citntos qua'it. ili.
ficanlis, et idtoiiw/urt/t'. G.Topic.cap.8
.V<4«.
Nota quod Quaiitas ({ua' est IV.e«iica- ' DtArwu
I
Quod non vidotur, quiaillud prajdica- ontiim, pranlicatur in «luate alwÎute. JHgiîH
•
n
•"
I •' jmi'- liir in (piid^ perquod convcniontor res- Sed dilTcrentia substantialis |>: ûr
ni'ijitii
lôndolur.nl inlerroâtionom factam per in t/uafc quid. Kx hoc enim qu.xl im- *
ipiid, ul pal»;t e.\ probatione Forj)lryiii : porlat formam. pra'dicatur WMiunU*, sed
talc non osl Grnus hlc dfniiilum : quia ox \\oc quotl i- im,
siv(! qu.vialui' do re, sivc do inlontione praMlicatur in tjutd, idco 1
Spocici, non convoniontor respondotur dicitur pra-dicari in tjuaU' >n4ui. tn-lo

pcr (lenuM. ul denolal intontionom, ct patet DifTorentia pranticandi inler Quali-
lamon Gonus sicsuinpliim dofinitur hlc, lalem et DiflTeixMitiam, qu» -
iif (liclum esl |irius. pra'iiicandi sumitur a diversu

"
Ilom, h.a^cparticula poniliir ad distin- rs.sondi qualitalis, ct d »ul>s-
IÛfMidiiin G(Mius a DilTfrontia, per Por- tanlialis, ut patet.
piiMiuin, sc.l lioc non pi)tosl : Igitur Coiilra siilutionom ;
fruslra poniliir. lyobalur minor. hiffe- dicari m '/int/, e«t p:
renlia eniin superior prwdiailur do |>er moduiii

Ih/Jerentia inferiori^per sepriinomo' «lit\dio in 'luiti. iimnu c^ iti/ns. itoiu.
260 SIJPEU UNIVERSALIA PORPnVRII
si praHlicari in quid, est pnrdicarc es- ergo habet propriam Differentiam supe-
senliam per modum essentia^, et illud riorem in se, ut Genus, et aliam Diffe-
non estunivocum rebus divcrsorum Ge- rentiam superaddilam, cl ita illa Diffe-
nerum ;
quianec essentia : igitur ha3C rentia pari ratione erit Species, respectu
non convenit rebus

particula, in quid, superioris Differentia3, et ista habebit
diversorum Generum; ergo ncc Genus aIiamDifferentiam,etillaaIiaDifferentia,
hic defmitum est univocum omnibus non potest esse in alio Genere, quia tunc
illis Gcneribus. non substantia esset prius substantia,
Soiuiio. Dico quod prfedicari in quid, est prae- ergo sic procedendo, infmitae erunt
dicare essentiam subjecti, per modum Differentiae in Genere substantiae, et ita
essentias, et quod lapis^ vel aliud dispa- nihil erit cognoscibile ;

quia non erit
ratum non prêdicatessentiam hominis, devenire in primam illarum Differen-
per modum essentiae, quianon prasdica- tiarum.

tur de homine ;nam illo modo tantum Ad hoc igitur dicendum sicut dictum
superius, et commune prasdicatur de est, quod tota coordinatio Differentia-
contentis sub illo, et de illis est mani- rum reducitur ad coordinationem Spe-
festum. cierum.
Ad secundum potest concedi, quod Ad tertium principale dico, quod ni-
prasdicari in quid, est pra^dicare essen- hil praedicatur in quid de illo, respectu
tiam per modum essentiae, et hoc est cujus est accidens, sed respectu cu-
univocum, licet essentia non sit univo- jus est Genus, ut color non prasdica-
ca; quia sufficit essentiam similiter se tur de Substantia in quid,SQ6. dealbedi-

habere hic, etibi, ad prasdicari univoce, ne respectu cujus est Genus.
quia prtedicari dicit habitudinem.
4. Ad primum argumentum quod dico, EXPOSITIO
menia. duplcx est qua^stio de Specie sumpta pro
De Primo, quid sit in quid, innotuil su-
intentione, scilicet quid est, et quid
pra quaest. 12. et alibi,et in solutione hujus
prcedicalur, est propria qua^stio in in-
qusestionis palet.Nedumenim essedequid-
tentionibus, et sic convenienter respon-
ditate, vel de essenlia dicit in quid. Unde
detur per Genus, ut hic defmitur. Ut
ail in Theorematibus, definitione 6. Essen-
quasrenti quid proidicaiur de Specie, tiale in plus se habel quam in quid, et infra,
bene respondetur Genus. Si autem fiat cap. de Differenlia, qusesL. 6. dieit quod
quaestio cum esse, ista est propria fun- Ad prxdicari in quid, no?i sufficit quod
damentis, et sic prcedicatione exercita prsedicet quid. Quid vero quidditas,vel quod
pra3dicatur fundamentum Generis, de quid, ut quod quid erat esse, habet videri
fundamento Speciei in quid. in Metaphysica, et alibi saepe.

Ordo qusestionis Imjus patet, et divisio
Ad secundum dicitur, quod Differen-
ejus communis est, excepto quod in secun-
tia non preedicatur in quid de aliquo,
da parte potest fieri aliqualis subdivisio,
respectu cujus est Differentia, sed res-
ut patebit. .
pectu cujus est Genus,sed superior Dif-

De Segundo, arguit tribus rationibus
ferentia cstGenus respeclu inferioris.
partem negativam.
Contra, quia si sic, ergo in omni Ge- Prima satis clara est, procedit enim ex
nere sunt tria generalissima, scilicet arguraenlo Porphyrii iniitlera, ad opposi-
Specicrum, et Duarum Differenliarum. tum tamen oslendentis Genus pra^dicari in
Item si Differentia inferior sit Species, quid, eo quod convenienter respondelur
0!J/ESTIU XI\ »\
por ipsuin, ad iiUorrogalionoin farUini por de re.s(iOinl»H ad qiin.si ulii duo f.
f/uid do Sp(!ci(;. Cum cr^^r) ful qua;sL 11. Priino .solulionein qi. ij», coi.
o.slcrisurri c.st) (ionu.s ul Iiir (lcliiiilur, sil ncin aftirnialivain ..eido-
iriloiitio, ot lalo iioii di(îtur iii f/uid do re, claral. .Secundo objir.i cu:i::u ;.. ui. ol -
'
ut p.itol, iicc de intonliono .Sp(;ciei, cum vil. Priina pars poU-sl divj.jj in dua*. iTi-
sint disparalJD Spocics IJnivor.salis, quare ino coijclu.sioneiu qua5»ilj affi- • -
iiullo inodo (ioiius pr.Tdicatur in quid : si nii, el breviler probal. .<-•'
oiiirn quaoratur yj//</ e.s7 /to;/Jo* non ro.-.pun- bilia pro inajori declai
• (lotui- quod cst Goiius. Si ctiain qua;ratur. I)icitergopriin(;,quoJ co/nywiiWi^»/-;
f/uid esl Spccies? nvr lepttiidotur pcrtionus. Cujus ralioiK?in subjun-il. tH sunr . .
.Socuiida ralio piocodit o.\ inadafpia- ,Jixii, (o qu«Hj ralio l .
tione, vol polius oo qu(jd fru.slratur llnc, ran (/«• /)/t<ri7;i/*,qua)dividilur peri/i yaji.
pnjplor quciii poiiitur, ul supra, qiia-sl. el //i yi//j/<., lanquain priinos morJoH prxdi-
17 iii simili arguUiin ost. Et formctur ar- candi. Cuin igilur Oenus sil specie» l
gumontuin similitcr. sicut ibi nolavi ra- vcrsalis, nocos.se osl ul aliquo duonim
tiouc 1. anle op[)()silum. Iu probaiido mi durum pnodicandi pncdicelur, quia d. •
iiorcm adduril Pliilo.soplium 7. Mctapli. rontiai divisiva.' (ienorum, .sunl conslituU-

texl. comm. i'.i. ul supra, qua-st. I"». et Kl. va^Speciorum. Manifcslumaulemc^l.qi !
rccilatum csl dc pra;dicaliono diffcr-cnlia) (lcnus non pncdicalur xnqHale, er

supcrioris dc interiori. locum ab immcdiale !
El quia aliquis dicorct quod pra'dicalur lur in quid. Elquia ali«jui> uuuiuri.i, iji.
iii qualo, ct non in quid, sicut pricdicatur (loiius non pnodicarctur in qunle, el q:
do Spccic cujus cst coiislituliva, hoc cxclu- DilTcrentia pra^dicatur in 7</a/c, ol noit ...
(l(Mido dicil, quod non jnxdicalnr ut diffe- quid.

renlia, sciliccl sicut do .Spccio prajilicalur, Ponil primum iioiabile dnMnr.ifivura in-
sod utsuporius do inforiori, in rccta linca : torum tcnninorum, el sitrr: >!ii'i eo-
et assi^nial ralioiicm diccns, t/uia tunc su- ruin, quid videlicel .sil p: .
,ri in qm i,
perius /ter se ipsum descrnderel in inferius, ot quid in quale, el lola lillera palel ex hi«
hoc est dictu, quod sicut dilTorciitia uon qua» dicla sunl supra, quavsl. 12.cl .srquen
contraliitur ad illud, cujus esl dilTorentia, libus. Et ne o.x hoc qucHJ dicil I).
scd potius coutrahit, ct dctcrminat (jcijus, pntHlicari in quaie, crotleret aliquts Diffe-
el alia supcriora, ita si dilTcrcntia suiKTior renliam e.s.se qualilalem. de :
de infcriori dicerctur, ut dilTcrcntia ; non (Ûialitati.s, cujus modus p: '
dctermiiiarctur, noc coiilriihorctur ad ip- pnudicîri iii ^tm/^r, secundum quotl di\
sam por ali(iuod coulractivum, cujus opjH)- modi pra>dicandi, el <j 'iios e( res(
situm i)i"csupp()iiit Doctor e.s.se vcruui, li- sioiies proiHirlionales .
'
-
Jecem
cot iioii probct. rra'(.licaincnlis : ideo . i ui luiu no-
Vult crf^'o infcrro (luod cum ut sui)crius labile, diccits qu(Hl g .« ut ett ttmtm
dc.scciidat iii ipsam. ct pcr c()n.sc(|uciis iK«r Itrxdicatnenluin prj-dwalnr >" •>' «'• ••^.»-
aIi(iuo(l dctormiiialivuiii. vcl coutraclivum lute, .scilicel abstjiic :j'i ii: i :
pradicatur iii quid de ip.sa, sicul in linea conlr.ihonlt», vel di

rccta Spccicrum, cl Cicucrum CDiivcnil suo tia suOstantmlis. id c>l. *
modo. Tcrtia ratio procodit simili funda- calur in qualf quid, ul esl in
mciito sul) aliis tcnuiuis. ut patol. .Vdducil liule. ul ltalM>lur tt. Tv
IMiilosopliiim I. ropicoriim, cap. 7. el e.sl îuod dtvlanil :
propositio notabilis, el .s;cpo pondcratur in ulis iinporUl t
his qiueslionibus. ul supra !.a

S«l
-
Ad oppositum adducit l'(>rpliyrium, dciu- ac/iM, suiil iiia ira
262 SUPER UNIVEKSALIA PORPHYIUI
re pracdicalur in quale. Undo 5. Molaph. Ad hsec argumonta respondet, negando \\,
tcxl. comm. 10. habolui', quod primus mo- consequentiam [)rimi, quia priedicari in
dus Qualitatis est differontia substantiae. quid, vel in quale dividunt prsedicationem
Et quia non quamcumque formam, nec possibilem, et veram, ubi videlicet est ha-
quocumque modo, sed formam quidditali- bitudo pracdicati ad subjectum, qualis est
vam, et essenlialem importat, et ex conse- abstracti, inquit Doctor, id est, superioris,
quenti per modum totius, ideo prsedicatur vel communis, vel si loquatur de abstrac-
in giiid. Quare inquit ralione toliiis, id est, tione proprie, intelligi debet de abstrac-
formoe, et quidditatis, praedicatur in quale tione non ultimata : accipit enim abstrac-
qicid, id est, in quale quidditative. tum pro Universali* ut ssepe alibi habet.
Unde concludit ex hoc differentiam inler Adaliud, dicitconformiter dictis supra, Ad un
modum praedicandi Qualitatis, et Differen- qusest. 14. et 15. et infra, in Anteprsedica- ^^/"^'|
tise, quse differentia sumitur ex diversitate mentis, qusest. 4. quod

^ sufficit videlicet «*^/"Acti
^ ' nilas ]
modorum essendi, ut prius ssepe, de quo unitas proportionis in fundamentis ad uni- 'poriioi
magis infra, cap. de Differentia, quaest. 6. tatem univocationis, in intentionibus. Prse-

habet videri. dicari ergo in quid univocum est in omni
•10. Deinde objicit contra dicla dupliciter, et genere, licet nulla essenlia univocasit, sed
maxime contra illud primum noLabile. bene unitatem proportionis habent essentise
Primo inferendo ex illa descriptione Prsedicamentorum, scilicet in similiter se
praedicari in quid, hoc inconveniens, vide- habendo, ut patet, quod sufficit, inquit
licet quod hsec, Jlotno est lapis, est prsedi- Doctor, quia prsedicari dicit habitudinem
catio in qicid, et hoc manifeste falsum est : praedicati ad subjectum. Ubi ergo est uni-
quia esset per consequens vera, cum omne formis Jiabitudo, ibi uniformis modus prse-
prsedicatum in qicid, vel in quale, essen- dicandi; et ita prsedicari in quid secundo-
tiale, de aliquo vere inesl sibi. Quod autem intentionaliter univocum erit. Deinde res-
illud consequens sequatur, patet ;
quia la- pondet ad argumenta principalia.
pis non prsedicatur de homine per modum Ad primum dicit quod sicut Species du- 12.
qualitatis, nec informantis : quare per mo- pliciter accipitur, primo - intentionaliter, sp^cic
dum subsistentis, vel essentise, quod est scilicet et secundo - intentionaliter , ita
^"/'''^'
prsedicari in quid per te. duplex potest esse qusestio de Specie,

Secundo arguit, inferendo illud incon- videlicet quid est, et qicid praedicaticr de
veniens, videlicet Genus hic definitum non ipsa. Et licet utraque qusestio posset fieri
convenire univoce rebus omnium generum, de ipsa utroque modo accepta, lamen pro-
vel esse univocum eis, cujus oppositum prie loquendo prima in fundamentis,
dictum est supra., quaest. 14. Quod autem et secunda in intentionibus fieri debet.
hoc sequatur, potest sic argui : Cujus pars Ad formam igitur argumenti dicendum,
essentialis, et per se definitio non est uni- si quseralur de Specie, ut quseri debet, sci-
vocum omnibus generibus, nec ipsum delicet quid prsedicatur de ea ? Gonvenienter
finitum : sed hsec pars definitionis Generis respondetur per Genus ut hic definitur ; et
est hujusmodi, ergo. Patet consequentia sic concessa majori, negatur minor, et se-
cum majore. Minor vero patet,quia essen- cunda pars probationis ejus. Sicut ergo
tia non est univoca illis, ut dictum est convenienter quseritur, quid est homo ?
ssepe supra, el infra magis : quare nec et respondetur per animal, ita convenienter
praedicari in quid, si illa descriptio, quam queeritur quid praedicatur de specie ? et res-
tu assignas, est conveniens, scilicet prsedi- pondetur per Genus, et talis qusestio, et
care essentiam per modum esseniise, et po- responsio habent exerceri in fundamentis,
test hoc argumentum formari eodem mo- sicut incomplexa unius pro incomplexis al-
do, sicut prsecedens. terius supponunt taliter unita.
M3
iX Afl ^nciinfluTn prinripalo, dirii quod rlif- tom talis proc<»«nwln inflnilum non dpbeal
IVfroiitia polost acripi vel flifforontia, vel
iit
admilti oslondil : quia ad r -^
ut gonus. I'riiMO niodo non pnofjicalur in cici roquirilur cognilio omn.um d.iUf^^n'
quifl, sod hono socurifio Tno<lo. .S-d contrn "
tiarum cjiis, si erg(»}«unl ir non po-
hanc ro.sponsionem argiiil duplicitor. loriinl pertraasiri, ox I. I uu< norum. cl
Primo, quia tunc se<iuorotur qiiod in alibisaipo, noc por '"'• -••'<•' ^. >-.:..
-,ii.
omni gonere essent tria nenoralissima, qiia in gonorc suL ..im

.scilicet speciorum in recta linoa et difTo- oril, quia cujus cognilio >[ , .. . i ab
rentiarum oppositariim, qiiiasicut in linoa ignoto, el ip.sum ijniolum oril. Infinilum
recta est pnodicatio quiddilaliva superioris voro ignotum cst I. 1'hysic. cl 2. yeUipby-
de inforiori, ila in collalcraliljus por te, sica^.
ergo sicul ihi flalur supromum, ita in col- Ad hrpc duo rospondol unica ro.tpon- I&.
latoralibus, suo modo. sione : sed videtur spocialilcr esso ad pri-

Secundo arguit processum in infinitum Tnum istorum, d remillil «e ad dicla .hu-
in differenliis e.ssenlialibus ex illa re-;pon- pra, qu.csl. 12. ad tinom, quod acilicel non
sione, quia si difforonlia suporior esl Ge- soquitur inconvoniona iilarura in priroo
nus, el inforior Spccies, ot omne gonus dos- argumonto, quia coordinalionos " '
-i.
condit in suas Spociesperdifferonlias, ergo liarum, otc. .Sod secundum argumc;uum

aliqua differenlia orll conlracliva illius qux>rit aliam evacualionom, ul slalim (an-
suporioris,el constiluliva inforioris : el tunc gam.

do illa conlrartiva quMTatur an sit Species Ad lertiiim princip ilo, rcspondot unifor-
p respcctu superioris difforentia^ vol non ;
milor ul ad .sccundum, vidolicel quoJ
si non, pari raliono dicon iiim cral de pri- accidons polcst comparari, vel ad subjoi-lum '"^L^^jt"
ma, quam tu ponis speciom ; si sic, cum vel ad suppositum, ul supra .sa;p<« diclum ntpp^tU»^
omnis spocies habeat geniis el differen- est. PriTuo Tuodo non pra^dicatur in quid,
tiam, ergo illius diffcrcntia' orit alia dif- et sic loquitur Porphyrius in Iillcrn. So-
ferentia conslilutiva, el de illa (lua^ratur cundo modo bone prxdicalur in quid, non
sicut prius, cl sic processiis in infinilum ut accidens, sed ut (Jenus, vel Spocics. El-
in ditTerontiis e.ssenlialibus. dcm enim fundamonto comparalo ad di«

li vcrsa, divorsa* intcntionos applicari pos-
Kl quia forte ali(iuis diceret qiiod si il-
lius differcnli;c, difforcntia^ crit alia d:f- sunt, sccundiim divorsilalom propriolalum
forcnlia, non lamcn do gonerc Subslanliac, ex parle roi. Color namquo, vel coloratura
sed dc alio goncre : hoc oxcludcndo dicit, rospectu albi, ol nigrl, esl gynw* ; r»pec-
quod non potost es.so in alio gonoro. Cujus tii .s;iporis, diffcronlia. «lUom •
r
ralloiiom assignal, qiiia (liffcrciilia ost dicla : rosjKTtu corporis.

priorspocio : modo subslanlia cst piimiim poclu qualilatis. sp^rios ; el
omnium 7. Mctapli. /rxl. comm 1. non DKTninio.circa dicla in.-- ;'i»- 14.
orit orgo diffcrcnlia substanti.-o non slionis, possont j''!'»-» tri», 1 |
'
subslanlia : cliam cx non subslan - (fuia ox supt ' '!.
tiis non lit subslaiilia 1. IMiysicorum rari, Idco l i^ mo •

\. r
text. romm. 2(5. ol 27. Spccies autom cx pritnn hikmI gi*nu9 in ^v/»/*». #»| n«>n In «fwM
diffcrcnlia (•oiistiliiilur. Et sicut spocialitcr |. uir. cum sil ;i u
infcrt Doclor, lioc inconvenicns in goncre intonlio:.
subslantiir, ita in aliis : eodcm modo pos- Ilom. iIIJt> ; «« do im îd. H

set dici, ot do proctssii in inliniliim, cl i/i quatr, non \
quod diffcrcntia scmpor osl cjusdcm gc- nibus, do quibuH por ae bjo «M i:
ncris : sod in subslantiis manifcsliuscsl, liO.
ol forto vcrius, ut infra magis. Quod au- ttciD, non vidotur qualilM tltiuluU} ln
264 SUPEH rNIVERSALIA PORPIIYRII
qiiale prcTedicari, quia etiam alia omiiia quod sicut forma, et actus accipiuntur du-
Pniidicamenla accidenlium sic prasdican- pliciter, scilicet limitate, et trdnscenden-
Lur, uLpaleL cum non in quid dicanLur de ter, similiter etqualitas : et ita praedicari
;
subjecLo. in quale. Et similiter potest distingui de

ILem, videLur inconvenienler dicLum, actu primo, et secundo, et qualitate sic,
quod Differenlia pra^dicatur in quale quid, vel sic dicta : et ita proportionaliter de prae-
quia Lunc non esset Universale. PaLeL con- dicari in quale. Antonomastice igitur, et
sequentia ex dictis supra, qufEst. 12. ubi proprie loquitur Doctor hic, ut prias.
ideo definitionem secundum declarationom Ad aliud, patet ex secundo articulo : 18.
Dorloris non ponit Porphyrius liic, quia non enim inlendit Doctor quod Ditferentia
non pniedicatur aliquo uno modo praedi- habet duos modos praedicandi discretos,
candi, sed in quale quid. Similiter ergo vel distinctos, sicut definitio ; sed per
diceturde Differentia, si sic pra^dicatur. quale quid intendit quale essentiale.
Ilem. sicut pnedicatio alia vera, alia Ad aliud dico, quod sicut falsum est ni- Proposi
falsa ; et simililer propositio, ita videtur hil formaliter, ita praidicatio falsa, etpro- ;,"^'/o,"«
'''^'-
quod modus praedicandiconveniatutrique: positio, ut talis, includens repugnantiam,
sicut ergo praedicari in quid et in quale et incompossibilitatem, est nihil, licet dica-
sunt primi modi praedicandi in pra^dica- catur propositio, vel praedicatio materiali-
tione vera, ita et in pra^dicatione falsa, ter, vel secundum quid. Modi igitur prae-
ergo cum lapis de homine non praedicetur dicandi positivi conveniunt praedijatio-
in quale, priiedicatur ergo in quid, licet ni positivae, id est, compossibili, proprie
falso. Solutio igitur prima3 objectionis in loqucndo : sed nihilominus concedo quod
solutione qua^stionis, non procedit. in prcedicatione falsa, aliquando denota-
17. Ad ha3c respondetur. Ad duo prima patet tur praedicatum esse de quidditalesubjecti,
dicatur in copiose supra, quaest. 12. articulo 6. Genus aliquando denominans ipsum; quia tamen
^Vîter^'
enim praedicatur in quid dupliciter, scilicet non est ita ex parte modi essentiali, nec
in actu signalo de Specie, ut supponunt etiam ex parte modi praedicandi proprie
pro fundamentis, in actu exerciLo de hoc erit. Dico igitur quod si lapis prasdicare-
genere, et illo. Pra^dicatur etiam in quale, tur de homine, in quid praedicaretur, ergo
tam in actu signalo, quam exercito de fun- ex opposito oppositum. Et posset etiam
damento. Quomodo etiam illse nolilicatio- concedi, quod sicut falso praedicatur, itain
nes verificantur in intentionibus, et quare, quid falso praedicatur : et hoc intendit
vide ibidem. Doctor in littera, ut patet speculanti.
Ad aliud dico, quod verius Qualitas Secundo dubitatur, argumenta
circa 19.
quam alia in quale prsedicatur, licet exten- principalia, et solutiones eorum. Videtur
sive loquendo alia priKdicentur in quale. enim quod de Specie possent plures quaes-
Sunt enim propriae quasstiones, et respon- tiones formari illis duabus, videlicet cui
sioncs diversorum generum : sed sicut subjicilur, et de quo prsedicatur, et sic de
quid reperitur in omni genere, ita et quale aliis.
extensive, licet proprie quid ipsi substan- Item, ad quaestionem factam per esse de
tantioi, et quale Qualitati attribuantur. Vel Specie, convenienter respondetur per Uni-
aliter dici potest, quod Doctor non excludit versale, ut patet.
alia Praedicamenta ab hoc, quod est prsedi- Item, ad quaestionem factam per praedi-
cari iu quale, sed intendit ostendere quod cari de homine, convenienter respondetur
Differentia non est qualitas pra^dicamenta- per animal, ergo non solum in inlentioni-
lis ex hoc, quod praedicatur in quale. Aliud bus, cum prsedicari, et in fundamentis,
enim est aliquid esse quale, et aliud ipsum cum esse sit conveniens quaestio, et respon-
in quale prmdicari. Breviter ergo dico. sio.
QC/ESTln XIX M6
Ilom, urmm di.sparalum iion pra'<licalur homo, i(a fl har, Ih.mo jr.r ''ir (fe Im-
flo alio : sod Gcnu.s el .Sfwcie.s siuil liuju.s- pnj^: Diro qucxl mcuh « • •< in
luodi, (?rgo non convenieuUT resjM>udelur iulinlioiiil.n, Tri.ixime ''••)*•*•
ad quajsliouem faclamd(? Specie p<'r/>7-ap/i- quia .sic a^ , lur ul int r.r.j fun-
cari, aniniialive por Grnus. danienlis, el non pro <. vel
Ilem, videlur maiiifesta repuguanlia in siguidcali.s. Conlra, ha.-c csl et
diclis liujus 7. .Melapliysicai, el I. .SMilen- f>cr »c,Gt'n.ts pru:dicalur de Sfjecie, dico
liarum, dislincl. ll.quaisl. .'{. el hic, sol- quod si hoc esl verum, int' .rdcaclu
vcndo .secunduui prinripale, ubi videlur s gnato, ct non exercito. (ûod non &il es-
suslinere differenliam sui)eriorem esse ge- .scnliale in. aclu exereHo in fundauienlU,
nus, respoclu infi rioris. (Juod enim esl ge- [)Olcst dici cssenlialc logire in i .d-
nus alicujus, pra;dicatur per se de illo, ul bus, in aclu signatti, ul palct.
patet :sed diffeienlia superinr non pmidi- Ad aliud polc:it dici, ul notavi supra,
calur de inferiori diffeientia per se, ul ex qux>st. I'>. el I j. qucKi loquitur Duclor hic
intenlioue liabel in locis pniMllegalis, ergo secundum famosam exf aliorum,
uon esl gouus ejus : rcsponsit) ergo uulla qui lenenl de raenlr l'imL>^.'i»;.i ibi câe,
Itom, vidotur ((uod insufHcienler solvat I)ifT(!renliam suptMiitreui pr* ' •
tri pcr se
objeclionos, vel replicas contra illam ros- de infrriori, el includi in i: •"-=. In
ponsionem, el ma.xime secuudam, (piia locis vero allogalis loquilui - •i-
penitus videtur concludero. nionem propriam.

Itoiu, quare in illa secunda roplica spe- Ad aliud, [X)lcst coiicedi quod infertur,
ciflcat genus SuLslantiie potiu.s, quam alia ot proplcr hoc ille niodus dicendi non e*l
g(Miera, el quomodo procedit illa consc- imilandu.s. Sed adliuc .suslinendo iptsum,
quenlia. Non sub.stanlia essel prior, cum potest dici ad argunienlum, quod nun se-
non sompor differontia sil prior, ut patot (luilur i)roce.s.sus in intluilum in difleren-
do ultiiua difioronlia. tiis, quia diccrelur quod status esset in se-
20. Ad ista. Ad i^rimum dico, quod ad pro- cunda : quia illa est .simplicilcr snnplex.
posilum companindo Spociom ad (Wmius, Kt nogalur quud eadeiii raliono standum
sufficienler hKjuitur Doclor. Po.s.sont etiam esset iii priiua.
alia; omnes rediu'i ad ist.im, ut palet. Ad aliud dic(), quod vel ideo >' lor
Ad aliud dico, quod extranoum osi a l(Kjui(ur de Substantia. quia .nl
considoralione I.ogici do istis coiisidoiaro uoiuiua differentiaruui iliius i
ea in esse os.s(MiliaIi, vel quiddilativo, ut ti, nominibus differcnttarum ....
dictum est prius. Lo(iuilur oliam pruprio ideo (lUixl Sub.slantia nun per U'! a-
(le mv, el prmlicari, ul palel in liltera. tum detinitur, .sociis dc .nliis. Kt « .ia
Licet ergo e.<s^ suo modo coiiveiiiat inlen- forto in aliis g<
tionibus, non laiuon proprio ut rebus. Vel proceswsus in inlini(u:n, in ( dif-
alit(M , (luod lunc a'(iuivaleiil fuuilamenlis, fercnliis, sicut in gvnere ^ .

Noo
vol robus, (luia nnn u I mot/i, sed \\{ quid est enim inounveniens, imo nocane io
accipiuutur. Tor idoiii p.itet ad aliud de aliis Pnedicamontis non Si. pra»*
prwdicari in fundaiuonlis, quod exlraiifum C( deix* sptrit^s illorum .m. Ll quod

cst, ut palot siipra, quiosl. II. ol aUbi (augitur de differtMitia uliima. diru ifuod
sa^pe. IiMIuitur (le differtMr «,
21. Ad aliud dico, quod vorum cs( quixl as- cujusmuili non sunl iiiUtu.t\ ro uiudo quo
sumilur in actu cxrrinto, el accipieiidu dici( IMiil. dcfl-
utruuuiuo ut </(/<(/; sccus est deaclus/- nil

-j
ijiialo,
Contra. Sicut luii' c.sl lal.s;», Lap.s rst ait.i.'io:i4;j uiuiua luûauium pji^ c«l
266 SUPER UNIVERSALTA PORPIIYRII
prior Specie. El si conlra hoc dicalur, quod

convertitur, tactum est supra, qua3st.42. Elenim principmm quiddam est hujusmodi
quomodo intelligi debet. Non enim com- Geniis earum quce siib ipso sunt Specierum.
prehensive, sed completive dictum est.
23. Sed adhuc posset dubitari, circa solutio- QUyESTIO XX

nem ultimi principalis, quare potius con-
ceditur accidens respectu diversorum esse Utrum Genus sit principium
genus, et accidens, quam differentiam. Et Specierum
quod differentia posset secundum verita-
D. Thoni. Opusc. 48. Tract. 1. cap. 4. et in 1. d. 25.
tem dici genus, et Species, videtur de
qucest. 1. art. 1. Paulus Venetus cap. de Specie.
mente hujus I. Reportationum, distinct. Sanchez lib. 3. quivst. 6. Joan. Ang. e<Brasavol.
super hanc qucest. Rodriguez ibidem. Merinero
25. quaest. 2. ubi dicit quod omne Univer-
cap. de Genere quccst. 4. Suarez Tom. 1. Melaph.
sale reducitur ad Genus, vcl Speciem, quo- disp. 5. qucest. 5. Conimbr. mi Prwfalione Por-
pro- phyrii, quwst. 3. art. l.Complut. disp. 5. quoest.
niam illud quod est Differentia, vel
5. Ruvius cap. de Genere qucest. 5.
prium respectu alicujus, respectu suorum
inferiorum est Genus, vel Species. Dif-
Quod non videtur, quia idem non est ^,
ferentia ergo superior respectu inferioris
clarum quod principium, et principiatum quia âmTpm
alterius denominalionis, est ;
non est Species, saltem specialissima, ergo principium, et principiatum distinguun- '^ negat\
Genus. tur. Sed Genus est idem Speciei : ergo

Ad hoc respondeo, quod bene de acci- non potest esse principium Speciei Ma- :
dente primo - intentionaliter, et secundo- jor patet. Probatio minoris est duplex,
intentionaliter conccdi potest absque re- prima est h^c; quia Genus secundum
pugnantia, quoddicit Doctor, quia in omni Philosoph. 7. Metaph. cont. 43. nihil
genere e?,iquid. Sed licet de differentia se-
aliud est proiter res eas, quce sunt Ge-
cundo-intentionaliter posset concedi quod
neris Species.
sitgenus ad intermediam, et ultimam, ut
Item, Genus praedicatur de Specie per
infra magis, non tamen de differentia pri-
se, haec enim est per se : Homo est ani-
mo - intentionaliter accepta. Et ratio est
mal; sed quod prgedicatur per se de
multiplex, quam tangit Doctor 7. Metaph:
aliquo, non est distinctum ab illo; er-
et 4. Sententiarum, ubi prius. Et quod
adducitur de primo Reportationum, potest go est idem sibi.
dici quod se habet per modum Generis, vel Item, Genus est totum respectu Spe-
potius Speciei, prsedicare non subjecte, et ciei, ergo non est principium ejus. Con-
respectu suorum inferiorum ejusdem de- sequentia probatur ;
quia principium est
nominationis, Vel sustinendo alium mo- simplicius principiato; sed totum est
dum dicendi, ul prius, conceditur quod compositius eocujus est; et Antecedens
uniformiter hoc dicitur de utroque, sed
patet, per Auctorem in littera, cap. de
alius modus dicendi est magis ad menlem
Specie, ubi dicit, Genus est totum res-
Doctoris. Elige tamen quod volueris, et
pectu Specierum.
dic consequenter.
Ad oppositum est Auctor in littera, in ^.
comparando tertiam significationem Ge-

neris ad primam, ubi dicit, quod sicut
Genus tertio modo dictum, est princi-
pium Specierum, Genus primo mo-

sic
do dictum, est principium multitudi-
nis.
OF.f:*^Tin y\ 907
Conr.lutio \(\ fiiinsfioncrn (lircndiim, qiif.d sir, ti», el idtto apuil ralionom, •
Oocloris.
siJinondo 0'cniis pro nuturu, in qini fun- 0»*neri9, el dilTcrrnli.-PAiint
cliiliir ipsa inlonlio, ctnon proiMtfiitione, l''.t prnpler ralionos, chI - rn. 4.
qijod (Jeclaralur sic Genus est essfiilia-

: quod est dilT^^rentia inlcr partp.s r.i
le pi-incipiuin cognoscendi .Speciem ; er- et partoM secunduni rein

go est essenliaio prinripiuiii .Speciei, utrumque signilicel p.irtes 10110.«»,
Consequenlia probcilui-; quia delinilio t;imen sccundiim ralionem, -
faciens scire definiluni, exprimil es.sm- |)arte.s totius, per modum lotiu» : pdi
lialia principia delinili, quod ecjt Speciei autein necundum rem, >
soluin, proprie loquendo, qiiia iiiliil pi'o- per modum partis. Verbi ^ralia,
prie definilur, nisi Species. .Vntecedens hominis, puta animal, e.sl pars •
patot per IMiilos. G. Topir. cur.diim rationem. Nam a sua prima

Sed scienduin, quod esseiiliale princi- impo.îlione imponitur nd .•"
Etsentinle
pi inapi- piuni Speciei e.sl duplex. Quoddarn se- partom horninls, puta hntpenx auimnm
XtniSjirci-
ei ilujilex. cunduni rom, quod est p.^xrs i*ei in e.\is- sensittvam ; quia tomcn cam
tenliu ; cujusinodi sunt materia, el for- per modum totius, et non pcr modum
rna : uliud sccunduni ratinn<Mn, quod parlis; ideo verc pric<licatur «le homine.
iinporlat eaindein r*em, sub modo indc- Scd non est sic de parte sccundum rem ;
terininalo, quum Spccies iinporlal mudo quia .i\s, quod est pars materialis -
deleriiiinulo, ct lioc, si illud noinen im- signilicat partcm per modum parlis et
ponatur ud sigiiilicanduin illuin ratio- idcode statua non potost p iri.
nom, prout suinilur vel a matcria,vel a Fer hoc ad rationes dicendum, quod U rmti^
forina. Nunc aulem lienus,puta/oi/ma/, non est inconveniens idem esae totuiii,
non esl principiuin .Spociei, pula Iwmi- et pjirtem diversimode. Ideo dicit Boe-
nis^ priino rnodo, scili(M3t secundum tius, liffrn Dirisionum, quod •ienua in
esse ;
quia si sic, tunc iinn vere pnpdi- praHlicatione ost t<»tum. in tiilTnulioiHJ
cai-elur de ea, ergo cst principium Spe- vero esl pars.

ciei, socundo niodo : et idoo si hnmo
doboal doliniri(ciiiii dfliiiiresit actus r*a-
EXPDSITIO
lionis) iii oju.s dcliuiliiMio dobol poni ani- Quajril ulliniale cir< iilurodo C»e-
in<il tnmiuaiii principiuni tSpeciei socun- nere, propler vitIm Porphyrii companinli»
diiin ralioncin, et ;cque raiiondtf. Kl siguittcaliun ad invicero,
sicul in ro, nuliirii malei-i;c o.xlranoalur gonus ail principium fEt 1.
nalura' formic, ita (|uod neulrum osl di- l»^»^'^ allt'"di hajc t de <
«*i
SjM «u», in fii i
cibilo de altoro, ita upud ratiunem. in

lillera hic, I
tolloclus (leneris extranoulur intelloctui

sil verilicari ex c
iMnoronlia', oadom ros iniporlolur
licot
do.
ulrum<iut\ Idcm onim signilicnt animal
Dk PRIIIO, (|U.
qimd honio, pnolor determinationom
us. /• i, ci ijuuucjs au-
ullima' foriiiii', ol hoc signilicat por mo- \l. comro.
milur, u '
1.
dum 7///V/, ot per so diitlum, et iileo se-

el alihi ui 'V aaiigiuiri
cundum IVtrpli} liiim pranlicutur in t^tiiU. prinoipium m ooqU*
lialionali' aulom idom signilicat cum nu.iin : cl h . a n3>
determiualionc ultinuc lonnjo, seil ta- lun», vi'l n !
mcn pcr moduin (/ualis, el diMionunan pus i

268 SUPER TINIVERSALIA PORPIIYRII
dum moUim naluralem, vel volunLarium. cognoscit exLrema, ut 2. de Anima text.
Secundum quantilatem etiam discretam, comm. 146. habetur, hsec auLem quaestio
utpole secundum ordinem posset assigna- habet pro fundamento hujusmodi compa-
ri principium, ut 12. Metaph. palet, et hoc tionem, utpatet.
vel naturalem, vel voluntarium. Secun- I)e Secundo, arguit ad partem negativam 7
dum eliam quidditatem potest assignari duabus rationibus ; et utraque ducit ad

principium, et hoc vel quoad cognilionem, impossibile, et contradictionem. Prima sic
sive intelleclivam, sive sensitivam ; vel formatur :Genus non est principium sui-
quoad enlilatem, vel quantum ad subsisten- ipsius, ergo non est principium Speciei. Vel
di consequentiam, vel quantum ad natu- sic syllogislice ; Nihil est principium sui-
ram, vel causalitatem, vel quantum ad po- ipsius : sed si Genus esset principium Spe-
tentiam, el actum. Posset etiam alio modo ciei, esset principium suiipsius, ergo, etc.
distingui de principio, sicut de ordine so- AssumpLum pro majori patet, ex oppositio-
let fieri. enim sumitur 07'do, toties
Quoties ne principii et principiati : quia opposita
prhis ei pnncipium. Ordo autem alius per- relativa inferunL contradictoria. Minor ve-
fectionis, alius generalionis, alius naturae, ropateL dupliciter, primoex idenlitate Ge-
alius dur tionis, et alius originis : et simi- neris, et Speciei, per Philosophum 7. Meta-
ter de principio intelligendum est. Sed phys. texL. comm. 43. genus nihil esl etc.
ulteriorem declarationem dicLorum dimitto Quidquid auLem esL principium unius eo-
lectori sagaci, quia hic pertractare alienum rum quae sunt simpliciter, idemest prin-
et pertsesum foret. cipium alterius, ut paLet. Secundo paLet
6. Quoties eliamcausa,iolies et principium minor ex perseica prsedicatione Generis
accipitur, ut supra, quaest. 13. tetigi, licet de Specie, 1. Posteriorum. In prsedicatione
proprie principium conveniat causis mo- enim tali, eL maxime primi modi, praedi-
ventibus, et agentibus ut Averroes, comm. catum esL idem subjecto, etiam formaliter,
1. primi de Physico audituexpomt Aristo- salLem Lerminative, et supra, quaest. 16.
telem. Sed an recte, habet videri alias : tactum est idem.

hoc enim nomen causa appropriatur fini, Secunda raLio procedit ex oppositione to-
eiprincipium efficienti, et elementum, ma- tius, et partis : vel principii, et patet. Quod
teriali et formali. Sed communiter causa autem genus sit toLum, allegaL Porphy-
et principium ut synonyma habentur, et rium in litLera, et est cap. de Specie, et
maxime in proposiLo.Licetprma^jmw- pro- idem habet Boetius, libro Divisionum, ut
prie secundse significaLioni generis conve- supra, qusest. 16. visum esL. Sequeretur
niat : communiter tamen tertiae, sed an enim hsec conLradiciio, quod Genus esset
etiam proprie, per modum videlicet effi- composiLius, et simplicius Speciei, si esset
cientis, statim magis. Quid Species, etquo- principium Speciei.
ties accipitur, qucestione sequente habet Ad opposiLum adduciL *
Porphyrium in 8.
videri. comparantem tertiam significaLio- num.

liLtera,
2.
Divisio qusestionis communis, nisi quod nem Generis ad secundam sed commni- :
secunda pars aliqualiter subdividi poster in originalibus habetur jt>nw?«wi,et uLra-
set. que liLLera poLest salvari. Nam illa quoe est
Ordo vero patet, quia prius eraL deter- prima ordine scripturse,est secunda ordine
minandum de Genere, ut hic sumitur, in causalitatis, et intentionis, et e contra. Pri-
illa videlicet tertia significatione, quam ma enim significatio est muILitudo, vel
ponit Porphyrius definitive, et declaralive, collectio descendentium ab uno primo :
quam de comparatione ipsius ad alia. Om- secunda vero est principium talis mul-
nis enim potentia cognoscens convenien- titudinis, et paLet quod via causalitalis
tiam, vel difterentiam aliquorum, prius eL inlentionis, isLud est primum. Potest er-
yL'.E.STH) XX
go lillora corrifî si halx-lur primnm, vi-l quorum unum, w?ilir#»t CTPntw. MrmlMir a
inlolligi sinc corrcclione adsciisutii dalum. p.'irlemaU»riali, aliud
p:irtcmateriali, t, a
Sic, inquil, goiiuslerlio niodo dirlum esl parlo formali, ul supra laclum •
principiuni spocioruin, sirul genus secun- qua>-*l. |U. Pl ulrumque importat .
do inodo, vel primo niodo, elr. Idem quofJ "

alio modo. ^
Doinde rospondol ad «luirslionom, ubi Species determinale, ipsa vero et maxim»

duo facil. Primo conrlusionom alMnrjali- Cenus indelerminalc. Dicil igilur, quod
vam ponil, ol probat. .Scrundo pro docla- Genus non esl principium " >
raliono illius prohationis quaMlym nola- modo, quia tunc non pnr> ur «le
bilia adjun^nl. .Secunda ibi : ned xrien- sicut matoria pnrdicaliir 'U- l«>l'» : «ed «e-
dum., olc. ciindo modo ol idoo pnpdica'ur. Q-
[•• Dirit orgopriiuo7J/orf.<j/c:oliioc kKjuondo nocosse est quod lales parle^ ponanlur ::i
de fuiidninontis Oenoris, et Spocioi. Q\iO([ doflniliono, cum d^flmtio lil ratio qttom ti-
idoo notantor dicit, quia loquondo do in- gnifVat nnmen, 4. .Metaph. lexl comm. 28.
tontioiiihus, sunl simul natura, ol dispara- et lalos parles sini partes ralioni.s, 7. Sle-
tac spocios Univorsalis, el .sic unum non taph //•r/ romm, 3.3.
est de cssenlia altorius. Et arguit ad hoc El addit noiabilitcr, qiiofl sicut materit II
sic : Gmus est esaenliah pnncipium mgnos- elforma, quae sunt parles sccundum rem
cendi specientm, igitur, olc. hrec conso- et rei, Imo
exlranoantur sibi invicem,
quonlia possot probari ex2. Motiph.comm. sunt primo diversa, saltom subjerlive ad
4. Umimquodque sicut sf habet, etc. std unuin inlollectum, et ideo unum non pr»-
Doctor probat oam alio modo, quia dfflni- dicatur do alio, ita conceplus Generis ex-
tio faciens scire dffinitum e.Tprimit essenlia- tranoalur conceptul di(T»'renlirp formaliler.
lin principia de/Initi, ut palot I. Topicorum licet sinl aliquando idem realiler : quare
cap. l.Talisautom dofinilio datur por ge. unum non pranlicatur de alio, licel p-
nu-? ol dilTorentiam 0. Topic. cap. 1. dofini- diconlur de eodem lertio el i«l> tn
tum lale ost sola Spocios, proprio loquendo, importont, diversimo<Io tamen.quia unum.
imo oliam sola spocialissima, ut patot 7. scilicct (lonus pcr mi>lum quid, et
Motaph. loxt com. l.T. ot 17. ot (i. Topic. e.ssonlirr : el aliud, scilicol difrerenlia. p^r
et in libro divisionum, ol di'finilionum mo<lum qualis, ct inf ^rmanlis, vel doti >
lioolii. minanlis.ut priuss«»pe,et specialiter'-fn:r »
Doindo pro majori dodarationo dictorum pravoilonto. rnu:n eliam, scilirr!
adducit 'duo no'abilia singularissima, et indetorminale, quia pnplor

Motaphysicalia, valdo utilia ubiciuo, et.su- nein ullimac form.r, impi^rt.il idem: *»d »1-
pra, qufost. H>. fuorunt tacta fon\ ot infra lerum, videlicel DirTerenli.'». cnm i\
qu;rst. 7. .VntopraHlicamontorum. ol in nationo lalis fonrni». elex

primo, dislincl. :t. el 8. ol in nuo<llil)olo, mali rationali. et homine: el palel
quirst. 2. arliculo 2. ad fiiifm, similia lan- Vuli bnnilor qinxl .sirul in n» e\'- .•-ur
guntur. Secundum nitlaliilo incipit ibi, et maleria formn\ ila apud

propter raliones, otc. ceptus Generis conceptui l» ••x-
10. Dic orgo primo quod sicul Sp«^cles polesl tmnealur

dupiiciler eonsidorari, .scilicot in esse exis- Consrqu«'ii'.ir i>>nii "
ai.ud
toiilia', cl Physico, ot in o.sso quiddilnlivo, lotidons '
"^ . ^ ^ .. t
ot Motapliysico, sic simililor ol parlos ol Ol
compositio ejus. Piimo intMlo maloria el el II i;.! i i i >• I
hoc mnximi» vorum SU"' -M'"- O.f

forma sunl partos, ot
•
osl lo juondo in gcnore Subslanlir'' 'i''x> sl.;...
reai. Si'cundo modo goinis ••• di!.'.. — i li'm. 1 i. e( m

270 SUPER UNIVEllSALIA PORPIIYRII
abslraclionom. Sed differunlquoadnioduin cendi speciem, ergo est principium essen-

signilicandl, el praedicandi : quia parles liale Speciei, quia accidcntia sunt principia
ralionis significanL parles per moduTU lo- cognoscendi subsLantiam, et subjectum
tius, sed parles secundum rem, si<?nificani suum accidens, cum dofinitur per ipsum,
partes per moduui partium, vel partis. Ubi et lamen non sunt principia essentialia il-
debet inlelligi nomine parKs significantis lorum, ut patel.
conceptus, vol voces, vel termini inipositi Item, videtur quod de intentiono Generis
partibus. Verbi gratia, corpus organicum, posset dici idem, rospectu intentionis spe-
et anima intellectiva ; aninial et ralionale, ciei, quod de fundamentis lonetur. Nam

et hujusuiodi. Ideo propter talem modum Genus definitur per spociem, ut patet in
significandi pra^dicantur partes secundum littera Porphyrii, ergo ot e contra. Quare
rationem de toto tali, et non praedicantur Genus eritprincipiumcognoscendi speciem,

partes secundum rem, sallem praedicatione igitur et essendi, si valet argumentum
formali. Ponit exemplum de animali, et tuum.
sere in comparatione ad hominem, et sLa- Item, Logicalis determinatio, et intontio,
tuam ;
quorum unum significat per mo- est primo de intentionibus : cum orgo hic
dum totius, quia concretive concretione loquatur de Genere in tertia significatione,
ad suppositum. Unde animal esl habens ut portinet ad Logicum, verificabitur pri-
sensum, secundum Avicennam : aliud ve- mo, et per se, hsec propositio in intentioni-
ro ut ses, significat partem essentialem, bus.

vel integralem : et ideo modum partis,
per Item, si Genus osL principium speciei, lo.
licet p )ssit alio modo accipi per modum hoc erit uL maLoriale : sod materia non est
totius, ut si dicatur ««ea 7. MeLaph. Qua- principium cognoscendi, cum ipsa cognos-
re non prsedicatur, ul sic, de toLo, quiahaec catur in analogia ad formam, 1. Physicse,
estfalsa, Statua est ses. text. comment. 09. ergo, etc,
13.
Exhisdictis solvitargumenta principalia Item, scire est effectus demonstrationis,
brevibus, et maxime primum, dicens quod inqua passio de subjecto concluditur, ita
Genus potest diversimode dici totum, et quod illud quod scitur esLconclusioillata :
pars, ut pateL per BoeLium, libro Divisio- definitio autem non est domonsLratio, nec
num, et hoc proprie, et approprietaLe, ut definitum conclusio illata, malo ergo dicit,
dictum est prius, qusest. 16. solvendo ar- quod definitio facit scire definitum.
gumenta principalia ibidem. Genus enim Item, posset dubitari, circa illud primum
in definitione est pars, in divisione vero, notabile,quare Genus, et Differenlia dicun-
vel prsedicaLione, toLum. Et sicut dictum tur partes rationis, fundamonLaliLor ipsa
est de toto, et parLe, iLa de principiaLo, et accipiendo,cum sinL ros primoe intentionis;
principio dicendum est. Genus enim in de- oL qualiLor sumitur ibi ratio, etquare ma-
finiendo est principium, in prsedicando Leria, et forma non praedicantur sicut Ge-
vero principiatum, saltem ex modo signi- nus,ot Differentia : et videtur quod contra-
ficandi, et identitate reali, et formali etiam dicat ibi, ot in sequentibus. Dicit onim
secundum aliquos. Nec sequitur contradic- primo, quod illud quod importatur deLor-
tio, eo quod est de eodem ad idem, secun- minate per Speciem, indelerminate impor-
dum idem et eodem modo, et specie, etc. tatur por Genus, et Differontiam : cum ta-
ut habetur 1. Elench. de Elencho. men infra dicat, quod Differentia cum de-
u. De Tertio, circa dicta in solutione istius terminatione ultimoe formoe importat illud,
quaestionis, licet fuerint pro majori parte ergo detorminate.
tacta prius, aliqua brevibus tangam. Vide- Item, qutiecumque uni, et eidem sunt ea-
tur primo quod illa prima consequentia dem, inler se sunt eadem, Physicorum, et
non valeat, Genus est principium cognos- Priorum primis : sed Genus et Differentia
OUiCSTIO XX 271
sunt hujiismodi, ergo malo dicil, quod lincliono 12. 2. qiifl^lione I. cxponil lnU».
exlranoalur ununi alleri, sicul maUTia Sic etiam forma rogncMeilur per OfM>nt .
form.-L*. Siinililer possel argui do maleria, nom. Qui auloin vollol pr»r!«r»' fJouu-i tû^
el form.i proplor idonlilaloni eorum cidem prin^îpium ori;,nnntivum, ol qu /vlo
lorlio, ut composito. Circ.i alia qu£e se: efTwlivura specierum ^quia sic Ipnorfi m-
quuntur in liltora, iion oporlot irnmorari, militudo, qiiam ponil Pnrphyriuii inlerter
fiuia supra, quaistiono !<l. salis diclum est liam el -
n Ocneris)
circa illa. haljorol .lui. r ix^-w. - '
IG. Ad isla rospondolur. Ad prirnum dico, probal>ilia videnlur, in dmuu «juiuj

quod hxjuilur Doclordoprincipioossenliali mililudo, in aliis vero non.
cognoscendi, ul ip.so nolaiitor oxprimit in .\d aliud «luTl itllii.l •I.'. •if.il «/-ir-a» «kvl<^r> H.
litlcra : cujusmodi sunt illa, qua' sunl dc sivo, pro da, „.. .
intrinscca ralionc dofiniti. Et pcr hoc patct tione etiam incomploxa, Vel '
ad inslanliam dc accidcntibus, rcspoctu proprie inlelligil virlualiler, el r
suljstantia3.ete conlra : quia non inlrinseco el accipil finoi srUur pro de quo. F'
ot osscntialilcr ; sed exlrinsece, ot per enim ost demon.slralioposilione 1
achiil.-unenluin notificant. Vcl .si conlcnda- Posleriorum.

lur do quocuinquo dofiniente, possct dici, Ad alia, palolrliiTuse supra.qunaUone I»l.
quod accidenlia nolificanl a posloriori. Lo- Et quod langilur de conlr rip, notavi,
quitur aulcm Doctor dc iiotificanto a priori, articulo secundo, quod lofjuuur linlum de
ct tunc conccdoretur, quod infertur desul)- Genore. Vel si de Differenlia, non taroen
jocto rcspeclu ac«idontis. Prima tainon res- ulliina, de qua loquitur illa, ul patel in
ponsio fortior. exomplo de rationali, quo«l ponil l> " -
Ad aliud, patet quod illa dcfinilio, ol no- tiam ultirn.im, ut infra, quoxstiono lin.iu <ie
tificatio Specici pcr Gonus, esl pcr addita- DilToronlia, haU>lur.

mcntum, ct extrinscco, .\d aliud, c»)nced() idonlilaU^m n^-it»Mn î
Ad aliud, palct in simili iiifra,qu.Tslione extranoilatcm formalem. Cnnirn m

2.AntopriL'(licainciilorum.riuracnimroalia formalilor lorlio. Nego, .v
in l.ogica pcrliact.iMlur, licot noii ox pri- nam dato assuraplo difficiliter f»vid»^r"lur.
niiiria inlonlionc. (ômmunitor ciiim qutO? Uogula tamon Phil »sophi i:.
diciiiitur iW inloiilionibus, possunt vcrifi- absquo modificatione. Similiter dimidum

c.iri in fiiiidamonlis : sed non sonipcr o esl de ra ileria, et forma. .Nevn) enira id .
coiilra. Otii t.imen vollot lonoro hanc pro- lilalom roalom, vol forraalem wrura. ci :i
posilionom esso veram in iiiloiitionibus, ut posilo. Sed e conlra concodo ulranjfi
supponunt pro fundaiiionlis, facililor tene-

rrl : sod soritonlia Doctoris est magis imi-
\ tn tifi I • it ii,*
landa, ut [âtrt bono spoculanli.

< i <ptod
Ad jiliiid pos.sol dici; quol (ionus est
17.
quH sil, / Cip 3.
principiuin fonuale, licct non ultimatum,
ul lactum csl supra, qiuosliono 1«'». el ideo
nL.KSriO .\\l
dicitur pn)[)ortionale maleria', non vcn»
nialoria. Vol dalo quod voroiuatorialo.nogo An htrr lif/initto >/ ;. ^ •.:.••» .«.t
quod inatiTia noii sit priiicipiuni nolifican- qua» '

itur do
I |
di. ot cogiiosi-ciidi illud cujus «'sl, ul 7,

dilToroiilibu.s in
Molaphysicji!, ol •'{. S<^ntontiarum, disliuc-
titlhl
lionoj'2. Iiabot i-<to. El <iuod addilur ex 1.
Physi •. irilclligondum esl n poslonori, ol

(juoad moduiu cognitionis nostni', ul dis-
272 SUPEU UNIVERSALIA PORPIIYRII
vol. super hanc. qucest. Conimbr. cap. de Specie tur relative, quod est contra Aristotelem
qucest. I. art. 2. Complut. disp. 6. quoest.\.
Merinero cap. 3.de Specie disput. \. qua>.it.i. Ro- 5. Met.
driguez qua^st. 1. de Spccie art. 4. Fonseca
Item ad principale, per hanc defi-
5. Metaph. cap. 28. quwst. 12. sect. 3. Ilur-
tado disp. 5. Log. sect 2. Ruvius cap. de Spc-
.
nitionem non separatur Species a defmi-
c?e. Aversa quccsl. 11. Loq. sect. I. et qua^st. 13.
sect. \. Yide receniiovvs de corislitutione Speciei,
'tione.
et dislinctione Generis et Di/fcrenlice.
Item Species non est prasdicatum per
Aristotelem I. Topicor context. 20.Ergo
,
*• Girca caput de Spccie, quseritur an male definitur per praedicari.
Argumrn- '^
ta pro par- \]xc (lefinitlo Specici, scilicet, Species Ad oppositum est Porphyrius. Consi- 2.
va. "
est, qnoe proedicatur de pluribus nume- militer posset hic argui pro, et contra,
ro differentibus, in eo quod quid, sit et objici sicut supra, ubi quaesitum est
convenienter data. Quod non videtur per de defmitione Generis.
Dicendum, quod conve- Conciusio
Porphyr. qui dicit, quod Genus, et ^ '
definitio eius •'
Doctoris.
Species sunt duo correlativa, et prop- niens est, sicut supra dictum est de de-
ter hoc necesse est in utrorumque ra- fmitioneGeneris.
tionibus utrisque uti. Hic autem nihil Ad primum argumentum dicitur, Ad pri-
^
mu7n prin-
ponitur, per quod habeaturcorrelativum, quod Species dicitur correlative ad Ge- dpaie.
scilicetGenus, ergo male definitur. nus, et ideo necesse est aliquam defini-
Item, haec defmitio convenit Generi, tionem ejus dari, in qua ponatur Genus,
ut patet, quia sequitur, differentibus et etiam ista, Species est quai ponitur
Specie, ergo differentibus numero, ut sub assignato Genere. Aliam autem
supra. comparationem habet Species ad Indivi-
Item, non sunt multê definitiones dua, non secundum quam est Genus,
ejusdem, per Aristotelem 6. Topicorum, quia sic negat Porphyrius cap. de Spe-
sicut nec multge essentiae; quia si sic, cie, extrema habere duas habitudines,
non esset defmibile : cum ergo sed secundum quam est Species : et
Species convenienter definiatur sic ideo necesse est ipsam habere aliain
Quce ponitur sub assignaio Geiiere; defmitionem in comparatione ad Indivi-

non convenienter definitur liac defini- dua.
tione. Ad secundum dictumest supra,q. 17. Ad secun-
Item per hanc definitionem, poni sub Ad tertium dicitur, quod unius abso- thlmâiias
^^"
Genere, habetur, quod per se est sub- luti, cujus est defmitio, indicans ejus
jicibilis : ergo non est per se praedica- esse in se, non sunt multse definitiones.
biiis : igitur altera defmitio falsa, quia Species autem per se refertur ad duo.
opposita non insunt eidemper se. Contra, saltem non habebit tunc nisi
Dicitur quod relative opposita possunt duas defmitiones ;
quia sicut tantum ha-
inesse eidem, sed non respectu ejusdem bet unam in comparatione ad Indivi-
quia sic sunt opposita : sed prasdicabile duum, sic tantum unam in comparatio-
respectu Individuorum, est subjicibile ne ad Genus. Dat tamen Porphyrius
respectu Generis. duas in comparatione ad Genus, dicit
Gontra, si definiaturconvenienter per enim Hoec quidem assignatio, scilicet
Genus, quia ad ipsum refertur, ergo per prTdicari de pluribus, eic. Speciei spe-
se refertur ad Genus.lllud refertur etiam solum species est.

cialissimce est, quai
ad Individua, per quas definitur in hac Alice vero erunt specierum non specia-
secunda definitione : ergo idem bis dici- lissimarum ergo ad minus sunt duae
:
Of/T^TIO XXI •7!!
alia; prater istnm. IIoc concoditur, ct cut innuit in litloni.ihi : \on r%t ti 1/
(licitur, qiiod spccios potest lialjcre com- intelti'rtus fui intfltiijentem, ft in '
parationem duplicem ad Genus : unam, gif/ite ; et tunc non '
ut ordinatur sul) ipso ; aliam vero iit Vel oportet dicerr, t|u.>ti ».i»-m noa re-
Genus enunciatur de specie in f»roposi- fertur primo ad diverJMi, p«T se Uim«*n
tione. Primo mododatur h:ec defmitio : potest : quia primoad unum, per suam
Spf^cics rst f/iiG' suh nssif/nnto pnnitur rationem : per se vero ad aliud. secun-
Genfre. Seeundo modo ha>c : Sp<'cics diim ralionem sul Oeneris. Relativura
est^ (le r/yrt Oenvs, rf in en r/urnt (/uift enim s»'cundum Genii 11
est pnerlicntnr. per .se, quia includit in sua i ll-
Contra. Liher Pnedicamentorum im- lud per qiiod refertur. P liile est
mediatiiis ordiiiatur ad Lihrum Pcriher- enim ahsolutum in '
1-
inenias, qiiam iste, sed in Pra^dicamen- liter includere relativum : sic
tis iion determinatur de incomple.xis, secundum siiam propriam rationem di-

inqiianluni uniiin eniincialur de alio; citur ad Genus; secundum aiitem r
'
qiiia tiinc in Lih. Pfrihermcn. suprr- nem sui Generis scilicel Uiii^ , tli-
fliieret determinare deNomine.et Verho, citur relative ad illa de quiburt j

i-
qiue sig-nificant incomplexa siih illis tur, quia rtiri tte, convenit sibi inipiua-
rationihus : ergo miilto minus definitur lum cst Universale, v. g. iluf^tum

hlc Species, ut de ea enunciatur rienus. secundum sc refertur ad rtimiiiium\ sed
IIoc potest concedi, et dici, qiiod tan- seciindum suiim Genus ad suftm>' r:
fum ponil unam dclinilioiUMii in compa- non est tamen omnino siinile, (|uiu ibi
ratione ad Genus, el tiinc ha^c ratio, sci- correlativum Generis contincl correlali-
\\ve[,f/Ufnpo)tifur suf> Genei'e, e.xponitur vum Speciei, hlc non. Ideo prima
per seijuens, et pro scilicfit rie r/un, etc. definifio esl Speciei propria secundum
Qiiod \\\iW\\\ iXv^Wwv afiie rrunf nnn spe- se, (piiadatur per ejus primum correla-
ciatissimnrum, scilicel ali;e notilicatio- tivum, .secundadafur per posterius, quia
nes, non diflinitioncs: qiiia secun<liim magis est ad propositum ; est enim
quamdam diversilatcm tantuni, secun- propria Speciei inquantum esl L'ii
(liim (jiiid notilicant speciem ; consimilis salc.
enimdiversilas poterit invcniri compa- Ad quintum potest > i.quodtleft-
rando speciem ad individua, secundiim nitio non est distinctum i niver«ale a Spe-
qiiam comparationcm tanfiim ponitur cie,84»cundum qu^nl hic de Cniveraalibu»

una definitio. agifur. Vel aliter, quod non ir
.Ad qir.utum dictiim est supra. in f/uift tanlum, sed in quui, el in
non ha '^
Ad argiimenfum contra hoc potcst t/unfe: quia
dici, (piod species non tantiim secundiim inodum pni*.! , sed duos. aicut ue-
diversa sihi accideiitia rcfertur ad Ge- nuset IiilTerenlia, ex

Individua tunc per neu- \i \(um dicluin esl qua*al. 12. io
luis, el ; (iiiia jf,
Irum (lelinircliir, sicul nec homo, licet solulion*» primi orgumenli.

sihi accidat duplum ,* sc.l essenlialiter, Ad \ im qt;
nd duo i>er «e. el h e«l in •*

pcr se comparatur ad ulrumque.
i
cl Kt liir
(|ii(>(l (licilur (idcm in>n refiMiur his,

inlellexil Aristotelcs (piod nccidcns nnn j.lotn non I td pn-
t*
refertur ad suhjecfum. et tcrminum, siillud til olicui primo, <
Toin. 1.
274 SUPER UNIVEIISAUA POIJPIIYIIII
quod competit ei per speciem suam ;

diiim non potest esse, nisi existente
illud autem competit sibi per se, quod submultiplici. Sed idem non potestrefer-
competit sibi per causam in se : undc ri ad quascumque diversa, quia si ad u-
illa dicuntur relativa primo, qua) sunt num primo,et ad aliud per se non primo,
hujusmodi secundum aliquid intellec- tunc primum posset esse tale, quod non
tum essentialiter inclusum in eis, sicut posset esse sine per se correlativo quam
ratione sui generis. Sicut medicina dici- e contrario sine primo, et correlativo
tur relative ratione scientiae, quae est Primo, quia si posset esse sine per se
ejus Genusquae iteratur in ea. correlativo, sequeretur quod unum ex-
idem non Probatio primi, quia si sit, tunc illa tremum simul esset, et non esset quia :
polcsl pri- , . /. , •
,
mo referri rclatio quas cst ratio referendi

, .
unum ad existente dimidio, necessario est du-

duo extrema, primo, esset du£e relatio- plum., cujus est per se et primo correla-
nes essentialiter ;
quia ad duo, non est tivum ; sed destructo submuttiplici ,
primo eadem habitudo, sed relatio se- quod est per se correlativum dupli, et
cundum se, est habitudo. Tunc etiam non primum destruitur duplum, : ergo
idem haberet duas defmitiones quia per ; si dimidimn posset esse, non existente
utrumque relativum geque primo defmi- submultiplici, simul esset duplum ad
retur : consequens est falsum ;
quia tunc esse dimidii, et destrueretur ad des-
posset cognosci per unam, et non cog- tructionem per se correlativi : potest
nosci per aliam. tamen esse e contrario extremum sub-
Item, tunc idem posset simul esse, et multiptex sine dimidio ; cujus causa
non esse : accipio enim duo correlativa, est quia esse correlativum per se, tan-
scilicet A et B ; et C referatur ad utrum- tum ponit esse Generis, et non ponit
que, si G referatur ad A aeque primo,et aliquid posterius Genere : omne enim
etiam ad B, igitur cum A possit esse superius abstrahit ab inferiori ; potest
sine B, sequitur quod G relatum ad ergo esse submultiplex sine dimidio.
ambo scilicet ad A et B, simul esset, et Sed arguitur in oppositum, scilicet,
8.
non esset,quia esset existente A, et des- quod idem referatur ad duo per se, quia Prima oi
jectio.
tructo B, non esset. idem continens dicitur ad multa conten-
7, Probatio secundi, scilicet quod possi- ta sicut unus numerus continet multos
;
tesh^fcrri bilc cst idcm rcfcrri ad diversa,non pri- numeros.Similiteruna potentia activa re-
"'^
^piura.
^"^ probatur sic, quia refertur primo,et fertur per se ad agere, et ad pati, vel ad
per se ad primum correlativum, et po- polentiam passivam : similiter idem pa-
test referri per se, et non primo ad ter dicitur ad multos filios per se.
correlativum sui Generis : verbi gratia Item, ad quidquid dependet Genus, Secunda
muUiplex, et submultiplex referuntur ; et Species ; igitur Species refertur ad
et duplwn et dimidium referuntur correlativum Generis, et etiam ad pro-
sed duplmn primo et per se refertur ad prium correlativum, et ad utrumque
dimidium, per se autem et non primo per se.
ad submultiplex, quod est correlativum Item, Species per se refertur ad Ge- Tertia.
sui non primum dupli, sed
generis, et nus, secundum Porphyrium, et per se
primum multiplicis : multiplex enim ad Individua Species enim prcedicantur
:
estGenus dupii ; et sub multiplex est per se de Individuis, et ponuntur in de-

Genus dimidii ; submultiplex potest fmitione ejus , igitur dependet ad ea, et
esse, non existente dimidio ; sed dimi- non ponuntur ibi ut Genus, nec ut sub
orr.ESTio XXI 975
jectum ; orgo tanlurn ut correlativum, et objectum. .\d aliud quod ad quid re-
vel correhitiva speciei. fertur Genu», el Specic«; verum «l pcr
A'l pri-
DicencJum est a«J fjufcstionem, ut hu- Bc, etnon primo. (IdAliJt.
latii
fClionei/t
oft-
pra. Ad primum dico, cjuod non refer-
tiir ibi unum ad diversa primo, sed RXPO.SITI(J
continens in communi ad rontenlum in I)K PniMo. .Salis noU sunl lcrinini liu/;s il.
communi, et (jiiot Species hat>et conti- qii:r,siionis, niniquia nvpt* supra, hunc ler-
nens sujj se, tot habelcontentum. Simi- minuTn i^pfrirs, omisi, el reroi.Hi ad hune
litnr riiro de patre. p]t cum diritur.quod loouTn. Esf. enim nrvjuivorus jsle tnrminu^
idem numerus potest continere multos sprcirM, ul priipi ppp Porphyrlum in lillcra,
numoros;dico quo<l intolligendum est qui ponil signiflr.iilnnMC ...i.; Iii.rs. Sod alii
plures ejus pf»niml s.„ :ie<. IHriiur

de per se extrcmo relationis ; non enim
namqun xpecien a ipecio, tpecis, quod est
oportot quod una relatio sit in tot .sub-
considorare, el non babetur in usu, aed
jectis, vcl fundamontis, aut extremis,
ejus romposiia. Primo cnim acclpilur, ul
sicutalia relalio ;
quia patornitas est in
nolal Porphyriu.s, pn) form^, vel pulrhri*
uno subjocto, et filiationes in multis li-
ludine, unde xpecie.t Priami*, olc. Secundo ••!.
liis, lamen quot liliationos sunt in di- proul relalive dicituradricnu.s,uteslunum
vorsis liliis, tot sunt patornitatos in uno do quinqiie Univcrsalitms. ot sic In propo-
palre, vel quod est pater. Continons silo arripilur. Trrlio, pro fructibus, legu-
erg-o licct sit uniin» matorialitor, ot sub- minibus, vel rondimenlis ar->matiri.s.Quar-
jeclivo in comparaliono ad pliira con- lo, pro simililudine rci senslbilia, vel in-
tenta primo et per se, est tamcn plura telliu'il)ili;<. Cnde 3. do .\nima, lcxl. romra.
conlinontia formalitor ; ({uia propriis 3R. I.npis non rst in nnima, s-^d speriet la-
et distinclis relationibus conlinontia?

pidis. Quinlo, pro malerio, ul cum dicilur.
hti pnnni sunt ejus irm speciei. Scxto, pro
refertur contincnsad illa pluracontonla.
arcidcnto, sou modo siLTiifVnndi partis
Simililcr dicendum est do patro dictoad
oratirmis, dato ipsi ad !urn rcm
plun.vs lilios.
suam sub esse primario, .»,
10 .\(l ;iliii(l (lico, quod polcntia activa
(i nrciiii qu;c dirunlur primitiva et derivaliva «p«-
im. referlur primo ad potfiitiam passivam, cies, quod de.<rribitur sic a qui'
irKpianliiin liujiisinodi. srd por se, el
Sp<xies est originalis disj^tiUo dicUomi».
non |»rimario ; inquantiim pot.«nlia, so- j^^j. g,,^,,^ /Upnmilivi, etderioatiri disert-
Iiiin roforliir ad (itjfn' : ot ndaliviim tio. l>i< ({ua plura in titulo de roodJa
piiiiiiiiii,scilioet polenlia passiva.nonpo- sijLTnitirandi habontur : undc versua :
test osso sine por se correlalivo, non pri-

FM grnrris specirs,si>eciri tieieHJr,$ptc»«$ftM
nio scilioet siiK? aolu potontia* activjr.
;
Vrniit (ijiolAeca, iy)ciim spectes habetwPm^
dieriiain Ad aliiidduo, (luod Spocios primo ro- Designal similr m-tlerienttftie rei.
fertur ad (jonus, et ail iiwliviilua por so;

lla!)Ct anfiMM uf ni:aut ^-nlunt Snecle* t?
nnrlo (loniis. (|uotl osl jtrinium corrolati-
lo-rira sini .TOl
viini. iioii polost esse sine Individuis, rj.
i! i iirali : •;
(pi.r siinl ptM- se corrolaliviim. .\uctori- lurpittt-

ludo. vol aclus « <(a
tas in conlrarimn palet, r|uia si inloll«'C- diijiMl.i i.sl« «l nalura -
liis diciliir ad inltdllLrfntom ol ad inl«d- nMiiot.i jx-' 1-
liKibile, idoni bis dlciliir. id osl, }im|u«' ifl
priiin). vol alitcr, liinc omn" »cci«l«Mis individuorum. ct i
^ rsl leHHis $»• • $rmfmimri»im

Iiabol duo corrolaliva, scilicol.subjocluni
276 SUPER UNIVEKSALIA POUPIIYUII
Accipitur eliam primo-inlenlionaliler, et quia unius entis est una essentia, quod
secundo-inlenlionalilor. Primo modo est maxime verum cst de uno per se, cujus-
nalura communis pluribu.s, numero diffe- modi est species. Quod aulem species ha-
rentibus, communicabilis, et de ipsis quid- lieat alias definitiones, patet in littera Por-
ditativeprtBdicabilis. Secundo est respectus phyrii, et Doctor hic copiose.

rationis, fundalus in natura tali : et deilla Quarta ratio procedit per viam opposi-
esl principalis inlenlio Logici. De funda- tionis, et patet. Formabis aulem argu-
mento vero ejus ex consequenti, et secun- menta copiosius, quia Doctor breviter ar-
dario. Intellectus enim considerans naturam guit.
aliquam unam, unitate minori, unitate Ad hanc quaeslionem respondet, et bene, 14.
numerali, in uno, vel pluribus individuis, quod respectiva non sunt opposita, nisi ad
comparat ipsam ad illa, de quibus dicibilis idem, el secundum idem et sic in propo-
:
est, et ad genus propinquum : quse compa- sito non accipiuntur. Sed contra hoc arguit
ratio passio est respectus rationis, qua inferendo ex hoc, quod species bis dicere-
species nominatur, et in respectu ad genus tur ad aliquid, contra Aristotelem 5. Meta-
et individua diversimode, ut infra dice- physicae, text. comment. 20. qui habet hoc
tur. pro inconvenienti.

Ordo patet ex determinatione Porphyrii, Quinta ratio procedit per non adaequatio-
et liis quse dicta sunt supra, quaest. 12. Di- nem, vel convertibilitatem definitionis, et
visio vero communis est. definiti.
13. De Secundo. Arguit ad partem negati- Sexta ratio procedit contra hanc particu-
vam sex rationibus, quarum prima sumitur lam definitionis specialiter, scilicet esse
ex auctoritate famosa Porphyrii,de defini- prsedicabile de pluribus ,

quia species non
tione correlativorum, et satis clara est. est praedicatum, per Aristotelem 1. Topico-
Secunda ratio procedit per non adsequatio- rum, ubi enumerat praedicata quatuor,
nera, et convertibilitatem definitionis cum inter quae non ponit speciem, ut palet. Et
definito, et supra, quoest. 17. tacta est. licet argumentum per locum ab auctoritate
Tertia, procedit ex aucLoritate 6. Topico- negative minus valeat, quia tanien ex in-
rum, cap. 4. Et potest confirmari ex 5 tentione ibi sufficientiam praedicatorum
Metaphysicse, text. comment. 19. el 3. Me- ostendit, ideo argumentum procedit.
taphysicse Avicennoe, quia unumquodque Ad oppositum adducit Porphyrium *, et * pum.
est semel ipsum,ul sex sunl semel sex, et addit quod ad utramque partem hujus
decem decem. Cum alioe ergo ponanlur de- quoeslionis possent adduci argumenta, eva-
non valent, aut
finitiones Speciei, aut illas cuationes, ut supra de Genere habetur, et
ista, aut saltem aliqua supcrflua sed qua : similiter circa particulas hujus definilionis
ratione concederetur alias non valere, et per ordinem.
similiter de ista : quia uniformiter argui- Ad quaestionem breviter respondet, te- 15.
tur auctoris insufficientia. Simile argu- nendo partem affirmativam. Ad cujus de-
mentum facit infra, cap. de Differentia, clarationem remittit se ad ea quae dicta
quaest. 5. ante oppositum, et solvit notan- sunt prius, de definitione Generis. Tota
ter. El quod ibi dicitur, quia si sic non enira declaratio ibi posita valet hic, nisi
esset definibile, etc. intelligo sic, si ejus- quod numero sunt

in quid, et differentibus
demsunt multae definitiones,ejusdem erunt in hac definitione, tanquam differentiae

multae essentiae et si sic, non erit unum,
: constilutivae, el contractivoe, et sub alia
sed multiplex. Multiplex autem non est ratione ipsum in quid, el differentibus spe-
definibile, ut patet. Prima consequentia cie, ponuntur in definitione Generis. Prae-
patet, quia definitio est ratio indicans quod dicari enim de pluribus est ratio Univer-
quid erat esse. Secunda consequentia patet salis, et est communis utrique definitioni :
QI^^STIO XXI 277
Diffcrenlihux niimero, ei in r/uid, varianl nunc Sf». <• ,-. nuac '• •
i/-' •:' Noii ergo
Spooiom a (U-iu;rc. Et sicul (iiclum esl do comp;ir;iiur .njKH-ie-i acr diffon j... -M
dicendum. Siiigulu3 eliam qua-stiones ibi hyi>oslalica.s, r*» .|h Mnhi».!
po.sita) ; videlicot quid definitur, an res.an rura, v[r..
inlontio, el de exomplo posito in funda- Ad .secundum principale, reiiulUl m «d 17-
monlis,de pra:;dicatione Generis, de Sfiecie, dicta prius, qu^&Hl. 17.

el de differentihKS sprcir, el de pluralitate .'ViJ torlium distinguil de uno dfiflnito,
specierum rcquisilarum neces.<Jario ad ra- aul videlicel alMuluU^, aul r .0
lion(;m (icnoris, ot cle in quid, el de princi- modo argumcnlum, sed non ae-
pnjcedil
pio, ot principiatis ;
possenl proportionali- cundo m(xlo. Modo Specieji relalivum «4,
ler hic irioveri, et oadom fero e.s.sol deter- ut palet, el idco cum ad duo r r,
minatio : quare Doclor omi.sit ista, lan- duas doflniliones habere convenienM-r po-
quam sufficienler discussa ingenio.so lec- test. Sed contra hoc replical, quia Porphy-
tori. rius ponit trt^ definiliones speciei : unam

16. Deinde ro.spondel ad argumonta prinri- speciali.ssimaj, ali n ': s cummuncH ulri-
palia. que, scilicel sp«H i..ii-w-.iiiijB. el suballem»,
Ad primuin dicit, quod licet in hac dofi- ut palet ox lillera sua : ubi dicit in plu«
nitiono non ponalur Oenus, in alia tamen rali alixvero, etc. 1'luralis vcro numorus
ponilur,in qua e.Kprimilur h;»biludo Spociei ad ininus pro duobus supp<mil, quiaaDqui-
^ valet singulari geminalo, ul qujBsiione ae*
ad Genus, quain ponit l'orphyrius prius in
liltera, quam istam. Tnde dicit, quod Spe- quonti patebit : hoc autcm vidolur incoa-
cies habol duplicom coinparationem, uimui voniens, si lantum duas !. s ba*
ad gonus,cui subjicitur, et secundum ill;im lx;t, quia sicut .suaicienlor exprimitur, ha-
!
deflnitur por ficMius, ut por suum per se biludo ejus ad individua, pcr unam ded-
correlativum ; aliam comparalioneiu hal)ot nilioiiom ; ita et ad Oenus per aliam : su«
ad individua, socundum (|uain dofinilur perllua est ergo tcrtia, elqua raliunc una,
per ip.sa, tanquam etiam per correlativum i:a et alia, ut prius argutumosl.
por sp, licet non primum, ut infra st;i- Ad hoc respondel uno modo, dicens quod '^-
tim. Specics etiam ud ipsum Gonus habel du<>

St!d quia conlra hoc ali(iuis pos.sol obji- [iliccm comp;iralionom, unun in raliuM
I.
cere, cx dictis 1'orpliyrii in litlera, cap. de ordinabilis in lin">a Pa- ..
diam
Spocie, ubi vult (juod oxlroma, scilicot ô- in rationo subjioibili.s in . ei
norali.ssimum, ot spocialissimum, li;ilKMJt socundum has duas •! •

'
\-
uni('am habiludiiiom, scilicol illud ad info- iiilionos Spociei. in ^ ....
voro ad superiora, nus, ut n.nfot i:i l:l'rra .*w*^l

"
riora taiilum, istud
intormoilia aulom ad utrumquo, idoo dicit p^tii
Doclor non socundum qiiam ost gonus, .sed pria. sed aliorumo.\, . .»>•
socundum (juam osl spocios lioc ostdiclu, :

tantor conira ipsim. sicul in > ipr».
quod Spocios spocialissima, do quu (»st hic qu^L^sl. l^. kaU'l. i)rdo eidm hujus Ubli,
.sormo.moilo mul;il habiludincm^noc nomon .soilic«'l I'. .. aJ l ihnram-
nlas, osl iiuHit.iluji, q
Spocioi cx comparalionoojus ad individua,
et Ocnus, quia ulrobiîue esl sp(H'ies : cl ila Pr.i rum,
licot siiit socundum voritalom dua^ compa- livus, ol i:
rationes, suiil laiiKMi in lioc Linquam una ;>er locum a lUigon ^ to
Species vcro subaltoriia, ul comparatur ad libro 1':
diversa, sorLilur diversa nouuiia. quia «UOl UwU» «i

278 SUPER UNIVEKSALIA POUPHYHIl
Species, el sic de aliis, ut unum de alio in illam responsionem respondet, concedendo
proposilione enunciatur, ergo multo mi- quod non per diversa sibi accidentia refer-
nus in hoc libro, Illa ergo secunda com- tur Species ad Genus, et ad individua, id
paralio Genus non perLinet ad
Speciei ad est, non per accidens, sed per se refer-
hunc librum, ergo nec secundum illam tur ad uLrumque : cujus rationem adjun-
dcfinitur convenienler in hoc libro. Quod git dicens, Quia lunc, inquit per neutrum
autem in libro Prsedicamentorum non de- definiretur : quia definitio datur per es-
terminelur de incomplexis sub illa ratione, sentialia et accidentalia. Exemplificat de
ostendit :quia tunc superflue in libro Peri- homine, cui accidit duplum, est enim unus
hermenias Philosophus determinasset de homo duplse magnitudinis, vel quidditatis
Nomine et Verbo sub illa ratione, si jam ad alium hominem, vel aliud quantum :
in libro Praedicamentorum delermina- ex hoc accidit homini, eL ideo non defini-

tum, uL sic, de ipsis fuisset. tur homo per tale accidens. Similiter in
19. Ideo alio modo respondet ad illam re- proposito est dicendum quod habiLudo ad
plicam, contra soluLionem tertii principa- Genus, et individua, per se, et essentiali-
lis, tenendo tantum esse duas definitiones ter convenitSpeciei: etideoperse,et essen-
Speciei : iinam videlicet in comparatione tialiterdefiniturperuLrumque.Et cumpro-
ad individua, et aliam in comparatione ad batur ex5. Metaphysic8e,quodnon, exponit
Genus ; el Lunc una illarum, quse ponun- notabiliter Philosophum, dicens quod in-
tur in comparatione ad Genus, non tellexit accidens non referri ut ad subjec-
esL distincLa definiLio ab alia, sed exposi- tum, et terminum per se, uL patet per ex-
tiva ejus, ut supra in simili, de differen- emplum suum ibi, cum dicit : Non esl au-
iibus specie, in definitione Generis dixit, tem inlellectus, id est, actus inlelligendi
sic videlicet exponendo: Species est quse po- qui est accidens, ad intelligentem, ut sub-
nitur sub assignato genere, et de qua Genus jectum et intelligibile, uL oppositum sup-
in eo quod quid est, prasdicatur ; non poni- ple per se respective dictum, et sic, inquit
tur ibi et copulative, sed expositive pro DocLor, non esL contra dicta, quianoncom-
id est, etc. Et quod dicit Porphyrius, Alise paralur Species hic ad Genus, vel indi-
erunt, etc. non inlelligit alietatem essen- vidua, uL accidens ad subjecLum, vel op-
tialium definiLionum, sed quarumdam no- positum, uL patet.
tificalionum, quia illa diversitas est tan- Alio modo exponit Philosophum, ul 5. 21,
tum secundum quid, et non simpliciler. MeLaph. et infra, cap. de Rel .tione, quses-
Vel essentialis, imo non videtur esse di- tione finali, exponit ipsum, dicens, quod
versitas, nisiin voce tantum. Ex eo enim idem referri per se ad plura, potest intelli-
quod per se supponiLur Generi, in eo os- gi dupliciter, scilicet, vel per se primo, vel
lendiLur necessario Genus esse per se in per se non primo. Primo modo loquftur
quid prsedicabile de ipsa. Unde, inquiL Philosophus, et non secundo modo, et sic
Doctor, in alia comparatione, scilicet procedunt argumenla, quse facLa fuerunt

Speciei ad individua, consimilis diver- supra, qusest. \1. Illud dMiQmperseprimo
sitas reperitur, nam Individuum per se refertur, quod secundum ralionem pro-
subjicitur Speciei, et Species in eo quod priam formalem specificam refertur. Illud
quid est praedicatur de Individuo : et ta- vero per se non prnmo, quod per rationem
men non propLer hoc ponuntur duse defi- sui generis referLur. Quod autem per se,
nitiones Speciei in ordine ad individua, osLendiL, quia universaliLer, quando ratio
sed una tantum. referendinon accidit relato, sed per se, et
iO. Ad quartum principale, remittit se ad essentialiter convenit sibi, tale non per
responsionem datam immediate in pede accidens refertur. Modo Genus includitur
qusestionis ad ipsum. Ad replicam conLra per se in concepLu Speciei, ergo quod sibi
Oi;.€55TIO X\f 07»
converiit raliono Oeneris non pcr accidons, plins, i;i fhmihum <^l tpecie« tutfmuUi-
sed pcr se convenit ei : si crgo geniis ali- plici* : ide<j ciHilinelur oorrolativurn spe-
cujus sp<'ciei per se refertur do aliquid c'\(*\, .scilicet duj)li, qmxl esl dimtd ib
et specios per so refertur ad idem <\\\(A «•orrelalivo (Ifneris, .srilirel m> \t,
ostendit dicens, quia imposaibilf eslahôiH- qurxl esl »ub muitipl/-j-. H •• r.. ^ .. ..tj,
tum in sua rahonc formali inrlw/ere rela- vel individuum vpI »u^. . 1 eil
tivum, contra Nominales, somnianlf-s re- correl livuin». , id esl, Inl-
.
lationem non distingui a fundamento, Li- versalis, non conlinel .sub «e Oenu», quod
cet enim aliquando rel.itio sil eadom rea- osl correlalivum .Specic-i, quia lam fJenu»,
liler fundamerito absoluto, non lamen for- quam .Spe<'ie.-<, «unl species Univ<'rcilis, ei
maliler potesl esse, ul I. dislincl.2. quiest. neulrum e.sl specie^ individui co :a
5. copio.se habet iste. passiva.

22« ,\ppIi('ando ad propositum quod dioit, I>ein le applicando ad pr m argu-
Specios per se primo refcrtur ad Oenus : menti priiu-ipalis, dicil quiid iiu« defini-
per se autem nf)n primo ad individua, liones .'speriei assignanUir ex hac !<ecunda
quia ralione sui rjeneri.»;, quod cst Univer- per .se ejus habitudine, prlma ex per ne, eC
sale, cujus per .se, et primum cnrrelali- priiua, secunda ex per se, non prima: unde
vum esl individuum, vd sirigulare. lialio noUmter Porphyrius tenuitor iinem ronve-
enim Universalis osl r/j'et t/<?, vel proidica- nienlJMu dcfiiiicndi : el dicil quo«l se-
ri de, qurc includilur per se in qualibel cunda quae datur per poslerius. id enl, per
ejus spccie, ergo in intellectuspeciei : mo- individua, est magis ad prop«>sii!m fiir.
do Spccies non de aliis, qunrn individuis quia esl ipsius Speciei propria, inj ;a
estdicibilis, ncc pra^dicalione sigmita nec esl Universale : hic aulcni mnxime fil
exercita cl maxime spccialissima. Per se sermo de Spocie, sub ralione Universalis

ergo rcfcrtur in rationc pra^dicabilis ad vcl priedirabilis, ul palel supra. quiesl.
individua, in rationc subjicibilis. Et po- \i. el alibi : igitur se«'unda dcKnilio Spe-
nitcxemplum neomelricum de duplo el ciei esl famosior hic, quam prima. licel
dimidio, et submultiplici. [)rirna sil esscntialior, el prior slm-

Ubi advcrlcndum, quod muUfplrx cst quia potius subjccU, quam pr . ra-
genus quoddam proportionis maJDris inae- tioneiu halêt : idtM)jul)el PIat*
relalivum cjus, cstctiam gcnus proporlio- picis.
nis minoris inicqualitatis. Sub priino con- Ad quiiilum pnnr:piu« n^ du-

tincnlur plures spccics, imo (inita' in pliciter. Primo conr»>i|#»ndo '
-n.
iMliiiilum, ut ilnplumjri plum (inadmplum nec esl inronvtmiciH : quia nf
etc. Simililcr sub .sccundo ciinlincntur sp<»- tinrla rniversali*» Speoies el a,
tioncm hujus Prjcpositionis suh in compo- quia pm'ilicarl In v'.

:vr:;!t
sitionc, ut suhduptum, subtriplum, ctc. .se<l detinilioni nullus u;
Duplum igilur dicitur rclativo ad dimi- candi correspondci. sirul ntv p.t
dium, sicut patcr ad (ilium. .secundum prcdiralur enlm in quid, ol in ,
pro[)riain latinnem : ct pra"t«'r hoc refer- ha- du;i" ri' ucs fuerunl l<
lur ad snlunultipiiw, qui>d csl correlall- qua*«l. Vi.

vum suigcnoris, scilirel mulliplicis. Ad uUimtim priuripole r
Kt addit Doctor dissimililiuiinem hic, el qure dicla sunl supn. qtui^st. U. I
ibi, quia ibi, inquil, ronrlatitûm (icnrris n.-«l;i cnim in illa >ni
continet corrriativum Sprciei . hie non ; \\oc prinripi.i •
cst dictu. sicul dupfum csl spccioi mnlli- I>K Tr.Riio, <iuu «upru, t
280 SIIPER UNIVERSALIA PORPIIYRII
et alibi, fere omnes diflicullates hic Irac- specialissima/ um , etc. Male ergo exponit
landae, sunt determinataj, ideo breviter assignaliones per noLificationes.
me expediendo circa solutiones arguiuen- Mevn proidicabile et subjicibile sunl oppo-
torum, aliqua motiva tangam, et solvam. sitae inlentiones, ergo diversihcant simpli-
Videtur enim quod Genus et Species non citer, etnon solum secundum quid, illas
sint per se primo relativa, ut saepe Doctor duas definitiones Speciei in ordine ad Ge-
dicit hic : quia omnia relativa vel sunt dis- nus.
quiparantiae, vel aequiparantiae : Genus et Item, illa expositio in Philosophum 5.
Species non sunt relativa aiquiparantiae, Metaph. de intelleclu respectu intelligen-

ut patet : nec disquiparantiae, quia talia tis, et intelligibilis non videtur bona, quia
non sunt species ejusdem Generis propin- nedum ab objecto, sed etiam a potentia
qui, ut patet discurrendo. Genus autem dependet actus intelligendi, secundum is-
et Species suntspecies specialissimse ipsius tum maxime. Similiter omne accidens de-
Universalis, ut communiter ponitur. finitur per subjectum, ergo per se refertur
Item, non videtur quod Species possit ad ipsum, et praeter hoc ad terminum, si
per se referri ad Individua, quia tunc dic- habet terminum alium a subjecto.
tum Porphyrii de extremis arboris prse- Item, si individuum, vel singulare est
dicabilis non sLaret, nec Species esset ex- per se correlativum Universalis, qua ratio-
tremum, sed individuum. ne ergo definilur Species per individua,
Ilem Philosophus 2. de Anima, ponit pari ratione castera Universalia definiren-
duas definitiones animae, quse est ens ab- tur, quod minime videtur verum. Respon-
solutum, et similiter de pluribus aliis, pa- sio igitur neuLra ad Philosophum 5, Me-
tet in doctrina ejus, et aliorura. Male ergo taph. bene currit.
dicitur in solutione tertii principalis, quod Item,omnia quinque Universalia conti- 27.
unius absoluti non est nisi una definitio. nentur sub subjicibili, in ordine ad Univer-
Item, sicut esse absoluti est formaliler sale, quod est genus eorum ergo sicut :
ad se, ita relativum ad aliud, igitur si re- diminutum continetur sub submulliplici,
fertur per se ad plura, et per consequens ita genus sub subjicibili, quod est correla-
habebit plures definitiones, ut concedis : tivum Universalis, vel praedicabilis, quod

habebit eliam plures essenlias, et ita non idem est male ergo dicit, quod non est
:
erit unum, ut patet : male ergo conce- omnino simile quoad ad hoc, in proporLio-
dis relativum habere plures definitiones, nibus, et intenLionibus.
et per se habitudines ad diversos termi- ILem, illud quod est simul natura cum
nos, et cum hoc ipsum esse unum. priori, est prius quolibet illo posLeriori :
26. Item supra, quaest. 12. improbatis modis sed correlaLivum Universalis esL simul na-
dicendi aliorum, iste ponit numerum Uni- tura cum Universali, et Species esl poste-
versalium et snfficieniiam penespraedicari, rior Universali, ergo erit posterior correla-
quare in hoc libro consideratur de incom- tivo primo Universalis : male ergo dicit
plexis, ut unum de alio enunciatur, ergo quod secunda definitio Speciei datur per
male impugnat illam primam responsio- posLerius,
nem ad replicam contra solutionem tertii Item, sicut ergo definitio includit Genus
principalis. et differentiam tanquam partes suas, ita et
Item, supra, qua^st. 15. contra primam species : ergo qua ratione definitio non ha-
opinionem in solutione quaestionis, addu- beL unum modum prsedicandi, ita nec Spe-
cit Porphyrium, ubi dicit assignauerunt cies, et ex opposiLo opposiLum.
id est, definierunt, ut exponit Doctor, ergo Item, conLra soluLionem principalera
eodem modo debet exponi hic cum dicit, quaesLionis, posset objici sic : Definitiocon-
aîa? t;ero, scilicet assignationes erunl non veniens Speciei in ratione Universalis, vel
gi.^^.sTio XXI 961
praudicabilis, debcl convfnire omnibii!^, sil unadcfinitio Tr--''-'

quibus convenit .Spccies, ul sic : .s<,'ii iion si.-iii |.,<|Uiinr 1
1,
niodo specialissima, sed et subalteina • t r,Ii
vel l:
specics sic : bu^c auleiu delinilio soluni 1 . (TTI.vf
spccialissiniae convenit, er^ô est diniinuta. 1 liiiilur, ul qii

Major patet in siniili de detiniliono rJcric- quia inquanlum actuj», vrl pr; a. ul
ris, et aliorurn siniililer. IMtii-aaiia passent palft.
adduci, sed liis .solutis palebiint alia. Ad aliud, quod tangit pii .1-
12«. Ad isl.i rospondetur. Ad prinium, dico taloin, di<'o qnod nun varialur '
e-
Genus «'l
, ,
ipr.ift uno modo, quod denus et .species siint relativi, nisi ccforalur per nc priiiiu ad di-
^^''iva disquiparantiije, et sunt in pra-dica- versa, quia cx hoc qiiud reforlur perfle
w/d'v
«•>'"'"» rnonlo Kelationis reducLive, ut infra, cap. priino ad unum, in iij
ii/'
de Uelationo, et oppositione, dicetur

^ : cl •
ad aliud fon .«r
ita uiium i-ediicilur ad relativum suppu i- cunlra. Sicut ohuu •.

.o
lionis, et alterum ad lolativum supposilio- absoliilis convonil ex <; ri-
nis, et .sic reduclive sunl in divorsis gone- tiarum ultimarum, ita ii» i
mK,
ribus, licet rormaliter sunl cjii.sdom geno- ot cuiu hoc, cx divcrsitatr '--r
ris immodiali, tanquain .spocialissimx^.Alio se tonninorum. I)<» ho* "
modo potest dici, quod non sunt spocies fra, cap. de Uolatione, q
spccialis iiiKE, ut supra dicLuin osl, qu;i!sl. Ad aliud, potosl dici, quoU l'x|uilur 'fu-
12.ot M. ot alibi, el hoc loquendodo.Spocie pra, quaisl. 12. do p/a?</<crfri ap -r
al)solulo,nl prima dofinitionc hic dolinitur. 01 ut cst lufxlus ipsius incomplexi, in «
Majur oliam osl uniUis in inlciiLiunibus, scorsum, el in polontia remol.i, sive pn>-
quam in roalibus, iiL .sa^po supra diclum pinqua : hic vero loquitur de faclo, ei in
est. lireviter ergo sive toneatiir quud Go- composiliouu acluali : ita brcviler quod
nus et Spocios ut quiU, et formalitor, sint pruidicari, vel pra.'dicare, et le
species speciali.s.sim;e, .sive suballoriKe ;

subjicibili considuratur, vci in pnaiu aclu
rcductivo tainon ot furmalitor, sunl divor- intelloctus, vcl iu si^cundu. rrimo aiudo
.sorum g(!norum siibalLernurum. (.ûi oliam coiLsideralur hic, el in libru I' :i-
vellot tenoro quod cssont ojii.sdom gonoris loruin ; secundu mudu in libro i'i.
infinii ulru<jue mudo, non vidotur osso ali-

quod incunvenions, ma.xiiiio in .secundis
iiias.
Ad aliud d.' ", j

:'^? " v '•-•*? — »••
intontionibus, qiiidfiuid .sit de primis. rius oxplicito aisign:
29. .\d aliud, dicLum osl in seciindu articu- inoro, scd lanlum in f
lu, quumudo inl('llijL,'it Purpliyrius Spociom quod Ictqtiitnr in T'
non haboro duas hribitiidinos, Pt quomoilo <lu!n (V
non. Vidoliir oliam loqui dc Spocio priino- 1 1 qu»»'l
^k intonLionalitor ina.ximo, Io({uilur oliam oo nadonc : vil ,
^P modo qiio 1'lato posuit quiolom, .scilicot in arguil IKxrlor ad

divisiono i]ui(ldilaliva,ct scionlilica : scous Ad uliud, \>
« uua
P esl do divisiono hypuslalica, cl maloriali. i.i.-cl cniiu iiiul
IMimo luodo C(mc(Mlo qufxl .spocios esl ox- lamon inforlur cx .ii:.i i^^t
tromiim, scvundo inodu iiuii. la? : quiKl .
ibioluti Vd aliud, palot c.\ litlora Docloris : nun de II
j"*^
JJ,1
difit oiiim absoliilo quod uuius absoliili nom, »1
itioncs non siiit pliiros dolliiiliones, soU sic, quud Adai
qiuvUbei carnm sil indicans rjus essr in $e, pru
hoc esl diclu, quod licoL ojusdom ul>soIuli
282 SUPER UNIVERSALIA POUPllYUII
in ratione mensurabilis ad mensuram ;

et dividuo, in ratione pra^dicabilis : licet alio
non praecise effectus ad causam, nec sus- modo posset dici poslerior, ut ostendil ra-
lentabilis, vel inhoercntis ad sustentificans, tio. Si autem tenetur individuum non esse
vel ad illud cui inhaTet : et hacc est inlen- correlativum per se Universalis, palet faci- Species ut
,
prior in-
tio sua, et expositio, ut patet in Quodlibe- liter ad argumentum, dividuo.
to, quoest. 13. art. 2. ad finem. Ad aliud, dictum est supra, qua3st. 12. et 33.
Universa- Ad aliud, potest dici uno modo, quod pro nunc breviter nego similitudinem,quia
correlativum Universalis, ut est praedica- Species dicit tertiam entitatem, distinctam
^Hvum'
quod.
^îQ^ ggt^ ipsum subjicibile, et non praecise a partibus, per se unam, cujus est unus
singulare, vel individuum : et secundum modus per se praidicandi ; secus est de de-
diversitatem subjicibilis diversificanlur definitione. Sed si teneretur similiter de defi-
finitiones specierum ejus, ul patet. Vel nitione,difficile esset evadere argumentum.

aliter, quod individuum esset ejus
dato Quare autem potius in quid, quam in qua-
correlativum, non tamen ita ponitur in de- le praedicatur, diclum est ibi.
finitione aliorum, sicut in definitione Spe- Ad ultimum, quod hic loquitur de Spe-
ciei, propter ea quse dicta sunt supra, cie proprie, et appropriate, quse tantum est
qua3st. 17. solvendo primum principale. Species; et nullo modo Genus; quia species
Ad aliud dico, quod licet Species, vel subalterna in ratione prsedicabilis, non est
Genus contineantur sub subjicibili ut mo- Species, sed Genus. Similiter omnis spe-
dus, non tamen ut quid sed sub prsedica- ; cies, ut species, prsedicatur de solum
bili : el sic palet optime solutio Docloris numero differentibus, ut supra, qu. 17.dic-
subtilissima. Si autem teneretur quod In- tum est. Hic ergo definitur Species prsedi-
dividuum esset correlativum Universalis, cata species vero subjecta definitur alia
:
, ^ ...T^ ... -i o Specieiper • •
clara est solutio. definitione. Per se igitur convemt Speciei «c con^êni/
32. Hic posset ponderari multum differentia prsedicari, et per se subjici, et utrumque ^^'libficil
inter speciem subjectam, et pra3dicatam,et convenit specialissimse, et subalternse. Si-
an sit idem formaliter, vel alise, et qua3 sit militer habere sub se differentia numero
essentialior habitudo Generis, an ad Spe- convenit per se utrique. Habere autem
ciem, an certe ad individua ; et an subjici- differentia Specie accidit Speciei,ut species
bile et prsedicabile sint de essentia Speciei est ; dantur ergo definitiones per se con-
vel passiones ejus, ubi plura subtilia addat venientia, et non per accidens lalia. Non
ingeniosus lector : sunt enim valde sub- ita est de Genere respectu generalissimi, et
tilia, el ardua si bene examinentur. subalterni.

Ad aliud, poLest dici uno modo, quod
accipit hic prius, elposterius, ut suppo-
Participalione enim Speciei plures homines
nunt pro fundamentis, et similiter speciem
sunt unus horno. Cap. eod.
et individua. Vel ibi ly posterius habet res-
pectuum ordinem denotare, comparando
QU^STIO XXII
videlicet per se correlativum ad per se pri-
mum tale : et sic liltera habet dependen-
Utrum ista sit vera, plures homines
tiam ex prsecedentibus. Vel aliter quod si-
sunt unus homo
cut prioritas originis stat cum simultate
naturse, el correlativorum, ita in proposito Boetius de Unttate et Cno cap. t. Joannes Angl.
Brasavolus, el Rodriguez svper hanc qucest.
proporlionaliter est dicendum. Prssdicari
enim est prse alio dici, ut supra ssepe dic-
tum est. Prius igitur et poslerius sunt si- Quod sit vera videtur ;
quia sequitur, \.
mul natura, vel naturali intellectione, ut participatione Speciei plures hommQS tapropar-
patet. Species autem dicitur esse prior insunt unus homo, ergo, plures, etc. An- uva.'^
QL'.i:STIO XXII 383
tecedens est verum, pfr lorpliyriurn ; Ail qufpslionem direnrium quod wnt/j
ergo et Consefjuens. Probalio consi.-quen- polr-st acripi cat. .ê, ei
tian. Quin niliil (liniiiiiiilur ab alio, nisi nificat rlifTcrentiani cntiH, H tic de eo
ponylur ex parte ejusdfin extrcmi : s..| l«»«|iiitur Aristolejcs 5. ct \. M
pmiicipalinne s/yecjei ponilur in Ante- text. 8. et idem cont(>xt. U. cl tunc di-
cedente a partesubjccti.et unus uow : er- viditur ub Aristoteie ibidcm 5. Y
go unus non diminuitur in Anleccdente. physica» in multo» niodos, ultimoautem Immm
mUtpUr.
Itcm, quando uliquid se habct ad in c. rle Vnn poniintur qualuor niodi,
aliqua simpliriler, et .sccundurn quid, si ad quos omncs pnrcrdentes reducunlur.
addatui- sibi ali((iiid determinans sccun- unum numero, unum Sfjerie,
scilic«'t
duni quid, stat laiilum pro illo,sedi//?MS unum gmrrc, et unum proportione.
se liabet ad umnn numero, simpliciter, Si unum r nm iw? h:il>et
et ad ununi spccie, secunduni quid : .Tquivocc ad h.TC quatuor, lunc sumpto
ergo cum .sibi addatur in proposilo no- j/;io8ic, adliuc distingiicnda esl propo-
men specici, scilicct ho/noj tantum sta- sitio penes a^quivocationem unius rale-
bit hic prounilate Speciei, et sic est vera gorematici, et pro tribii.s .scnsibu.n esl
propositio : ergo simpliciter esl vera. vera; sed pro quarto esl falsa, scilicel
Item seciindum Aristotelem 5. Meta- pio uno numiMO.
physicai universaliter secuiidiim quod Si autcm, sicut fortc verius est.r/;ium
alicjua habenl in alicpio indivisionom,sic se habet ad hrcc quatuor, ut ad simplici-
sunt uniim ; plures homincs in hominc ter, ct seciindum quid, quod videlur ex
habenl indivisionem ; quia forma ho- dictis .Aristotclis ;i..Mclaphysica? conlext.
minis univoce incst eis, crgo sunl unus 2. ubi dicitur, quod .l(/M/iMm numero,
homo. sequilur unum Specie, et ulterius Ge-
Ucin,uterque istorum cstunushomo, nore, ct proportionc,et non c conferso,
ergo plures hominos sunt unus homo. (luasi sit minor ratio unitatis uno in
Anteccdens est verum ,
quia ulcniue Sjt*''-ic, quam numero ; el (icncn\quam
istorum est singularis. Trubalio conse- Specio : tunc dicendum esl, qii^vl |»rnpo-
(jucntia!, ijuia opposilum conscquenti.s, sitio cst falsa, ut unum est r

scilicet fantuin unus /lonio, <s( itnus ticum ; quia cum hic nihil sibi r
}iotnOy non stat cum .Anlccedente, sci- contruhcns nd unitatcm secundum (]i;i I.
licet ufcn/ue isforum (\st unus honio, stat tantuin pro uno numero, quod est
quia ibi altribuilur,w/<w.s-/jo/>}o,subjccto, unuin simpliiMtir.
ad miiuis produobus. Alitcr stimitur unum, ut est >
Ad oppositiim, si plurcs homincssunt crorcmaticum ; et sic dicil nv^lum i
uniis homo : ergo pcr c<»nver8ioncm so- lij/iiidi ti-rminum. pr*> «u

(piilur, iinus homo csl plurcs h«»mincs, mmato, ind(Mermin ct homo
consecpicns cst falsum ; quiu sua con- slc sumptus pro smp- n^^n in»»iil
tradicluria <'st vera, scilici-t nulfus honio siibjccto. Ideo sic ;
csi jtlurcs /ioniines. nihil cnim esl in sii :•
Ilcm, in subj(3cto, et pra»diculo a(xipi- pi'ssol unus homo •1
tur idem sub opposilis modis, qui non pro diversis : quia n^n
sunt .separabilcs n signilicato, sccun- fundit; q»itt ttin<' ...
dum (juod signilicatur por i-^t.^s dirtio- s nsti cin. ^

>, (fuo ei <htO iuni
nc3, idco proposilio fulsu. ^ ûod fuI.Hum c:»t , m illo oaim

sensu est hfec vera, Duo, et duo sunt uterque distribuitprosuppositisdivisim,

quatuor, ex quibus sequitur, quod qua- non excluditur aliquod suppositum hic,
tuor sunt duo, quod est inipossibile ;
tantum unus homo, sub illa ratione,
ergo altera prjcmissarum in sensu com- quia pro eis distribuit uterque.
»
posito, in quo inferunt illam conclusio-
nem. EXPOSITIO
^- Ad primum ars-umentum, nego con-
Ad argu- ^
.
mcnia. sequeutiam. Ad probationem dico, quod Circa quoddam dictum exemplificativum t
dcterminatio inlelligenda est de Porphyrii, cap. de Specie, ubi incidenter

illa
prajdicato sic : plures liomines sunt ponit numerum Pra^dicamenlorum, el ordi-
nalorum in Prajdicamenlo, et consequenter

unus homo pariicipatione Speciei, id
infert duo correlaliva, quorum secundum
est, in participando iSpeciem.
est quod descendendo a generalissimis ad
Ad secundum dico, quod determina-
specialissima,oportet ire per mullitudinem,
bile non contrahit determinationem, sed
et divisionem : sed e contra ascendendo
e converso, maxime non ad secundum oportet ire per compositionem : cujus cau-
quid ; unde hic, Homo mortuus, non sam subdit, quiaOmne commune esl collec-
stat secundum quid licet
moriuus , ,
tivum mullorum, ei magis commune estma-
aliquando contrahat ipsum ad supposi- gis colleciivum, ut Genus quam Species. Et
ta, nam hic, homo albus, stat album ideo inquit, plures homines parliculares
tanturn pro albo in homine. sunl unus homo participatione speciei, et
Ad tertium dico, quod non valet con- quae sequuntur ibidem. Quaerit Doctor de
veriLate hujus propositionis, Plures homi-
sequentia, sunt indivisa in homine, sive
forma hominis:ergo suntunus homo, nes sunt unus homo : nihil aliud addendo,
in
sed absolule ipsam proponendo,sicut infra,
yel homo indivisus quia in Anteceden-
;
cap. de Differenlia,qu2erit de veritaLe illius,

te significatur homo, ut habens ratio-
Socrales senex, etc. et similiter infra, In
nem determinationis respectu unius,sed
Prsedicamentis, et alibi. Ubi advertendum
in consequente, ut determinabile.
quod hujusmodi qusestiones valde difficul-
Ad quartum dico,negando consequenler pertractat, ut supra patel in illa quses-
tiam. lione de praedicatione Generis de Specie,in
Ad probationemdico, quod illud quod fundamenLis, ut homo est animat, etc.
ponitur loco consequentis, si sit unum, De primo. Quid sit pluraliias, tactum est
^
ut hic, Iste,et iste sunt unus homo : est supra, cap. de Genere, el habet videri su-
vera in sensu divisionis, licet composi- per5. et 10. Metapliysicae. Sive enimsuma-
tionis non enim habet pro opposito,
: tur comparalive, sive posiLive, dicit multi-
tanium unus homo, sed hanc, nonplu- tudinem, et ideo toties habet sumi, quoties
res, quiB bene stat cum Antecedente ;

multitudo. Quoties autem accipitur multi-
ludo, patet ex multiplicitate uniialis 5. Me-
quia hic negatur prasdicatum apluribus
tapliysicee. Hic enim sumitur positive, et
sumptis per modum plurium, quod ibi
pro multitudine numerali, ut patet. Multi-
afiirmatur de pluribus sumptis per mo- j^fîiniudo
iudo emm est quod est divisibile polestaie in v«''^-
dum unius ;
quia ibi divisim, huic, et
non continua; Yel,esi aggregatio unitalum:
illi (est enim uterque signum divisi- ethoc materialiter loquendo de unilaLe, et
vum) hic conjunctum in ambobus. non formaliter, quia sic sunt contraria, ut
Velpotest concedi, quod stant simul, patet 10. Melaphysic. Quid homines, et ho-
tantum unus homo est unus honio, et mo notum est : quserantur enim multae no-
uterque est unus homo; quia enim titicationes hominis in libris, et auctorit-
OU.ESTfO XXII Vli
tibtis dpfinitionum: supra otiam.qurrsl. p;. rpntia indfvidnalii, f^' — '•
tiiotum ost. nifTorunt autcm in nvKJis rf>, qiionim ntio. i'l '
una.
sipnifirandi tantum, ol non insij^ninfaio.ut In mvtm n^wrf m\
patet, do qiio infra, quJBsl. do d«'finitione
/l^quivocorum, ot alilii sjrpo. dnm p' nnn, >[ .
Quid autom unus, ol quotics dicatur, l)onl ad invirem. ut aliud ad aliud, ul si-
patel in liltera hic aliqualiter, el .5. el 10, cut so habel ^

^ ad aorem, «ic tran-
Molaphysica», copioê, et supra, qurrsl. i. quillitisad mare, vol sicut 9c habotanimal

letigi aliquanlulum. Sod brevibus pro ad homin*>m, nlc color ad al
J jum nunc nolabo. fhmm cnim est qitod /•<?/ iwH- IJnum aut/nn por a • e%l. vel quan-
visum a sc, el din^^nm a quocnmqw aiio. do unum accidons c uir ad subjec-
Quae no^âlionos pnr^supponunt positiva ,
luni, ut r •el quando
ideo est doscriplio circumloculiva.vol acci- unum ad aliud, ul
donlalis. llnilas etiam (socundum IVjolitim, musicuru juMum ; vii quando arrjdem
.1
de rnilato et Uno) est qtia unaqurê rrs comparatur ad su' * '
. i
*
I .
una est, el es' descriptio abofToctu formali. ul musicum ad i.on^ i.i .
Tangat hic do modis un>tatis,t'\ Boolio ibi- contra; vel quando complox,.... ..
•«5
dem.loctor, quia qua^ soquunlur ox Aristo- comparatur ad aliud, ul rur:^.'!i 19
tele accopi. Dicituroliam unitns principium ad Coriscum mTisifum.

vumeri, vel pars ejus, ot est doscriptio por Lnilas, vel i •t alio mo<lo di-
passionom, et convenit omni luiitali.distin- vidi, ad mentem hujus DiKîori^, in pleii<- muitt,»Ug.
guondo tiunon do numoro. quiddilativo vi« quo Ux-is : sic quo«l \ i alia est ralio-
dolicel, ol quantitalivo, ut aiunt. nis, scilicot ratiocinantis, ut enlia tertil
Unum aliud per .se, aliud per accidons. modi perseitalis; alia ex natura rei, ubi
Primo modo dividilur in realo, el h)gicale. excluditur vorificalio conlra 's de sie
f lex.
Koalo dividitur in unum continuitato, et eisdom, socluso actu collativo uil'
hoc conlingit vol proprio, pro eo cujus alia tormalis, ut .se halK^l tr r
motiis est unus vel improprio, pro conli-

;
omno sufK>rius ad inforiora ; alia »•
guo : ot ulrumquo contirjgil o.s.se vol sccun- tis, ubi osl vera nM!
duiu linoam roctam. vol rofioxam : quo- puo ropcritur in div;ni> ; %

rum primum ost magis talo. .Socundo in ol non difTorl a tortia, ul c
utroquo mombro in uniim spocio, vol sub- tur, nisi .soliim in div-'-- .,
joclo ; ot hoc vol immodialo, ut omnia vina ol hoc vol per coir
in forma vini ; vol ullimalo, u' omnia tentiii\ vel prr . >li
fluida in forma aqiKo. in unum g«'noro, ut p.irfTiiinli';, per ro

'>'
hominos, (Hjiii, canos : et potosl dividi uf ';<< : nlin
gonus : convonit, ot diffort ab imnuvlialo ili qui : vel I
prjocodonti. In uniim dolinitiono, vol sp<«cidonlis ; alia ptT se. ul in c«'
tica. ul Socratos, ol rialo; vel penorica. li- w», vel M per n
cel sub inodo spociei, ul omnossup<'rficics. alia onlinis; ultima

.sod prinuuu est magis talo , ul pnlot. In El llcet hnv d I
pnmei redud wi
unum indivisibililato. id osl, qu<Kl indivi- priorem n
sibili inlolligontia inlolligitiir. ul ma!erin alin, in verbi:* sallfm. iMttn« «tlia* «1
prima, fonna prima. ons. ol alia simplici- '
tcr simplicia : ol ad Iuk* pos.sunl ivduci oiunl |':
prfTcodontia, iil palcl.
9.
Unum voro logiralo dividilur in ur
'iik!i if.iii !'• "••" '•»•.»'•**
numero, ulcjuoruiu maleria, id esl, <li j
' "•*''A' ''
286 SUPEU TJNIVE1{SALIA PORPHYRII
sumplo, ut patet, de quo Infra magis dice- Notandum etiam ulterius, quod deter- Delermt
nalio mul
tur. Adverte etiam quod umim posset divi- minatio alia contrahens, alia diminuens, liplex.
di in parles subjectivas, sicut et ens, si es- alia distrahens : licet aliqui duo ultima
sent nomina imposita, ut unum insubstan- mcmbra capiant pro eodera, et unum ple-
tia dicatur identitas in quantitate, a^quali- rumque ponatur pro alio proprie tamen :
tas, etc. loquendo, possunt poni tanquam diversa.

Ordo hujus quaestionis patet : divisio Determinatio contrahens, seu restringens,
vero communis est. est, quae facit terminum teneri pro paucio-
H. De Secundo. Ad partem affirmativam ribus, quam si per se, sine illa poneretur,
arguit qualuor rationibus, et repulantur ut album, nigmm, et hujusmodi : et talis
valde difficiles, cum suis solutionibus : et determinatio non tollit rationem illius, cui
tota haec quaestio inter cseteras hujus ope- additur, nec diminuit inlKL^sionem, licet
ris, ideo caute, et diligenter legantur. Pri- quodammodo communitatem, vel supposi-
ma ratio procedit per locum a parte in mo- tionem.
do ad suum totum; vel ab inferiori ad Determinatio vero diminuens est, quse 13.
suum superius, secundum alios Logicos. non tollit rationem illius, cui additur, sed
Est enim regula universalis, quod arguen- bene partim perimit, nedum communita-
do a determinabili cum determinatione non tis, indeterminationis, vel indifferentioe,
diminuente, nec distrahente, ad ipsum de- seu suppositionis, sed etiam debitse inhae-
termijiahile prxcise sumplum, valet argu- sionis : ut album secundiim dentes, etc.
mentum et est alia regula antiqua, quod

:
Determinatio autem dislrahens (quae
omne se habens per modum appositionis res- etiam et privans, et amplians dicitur) est,
peciu alterius, inferius est eo. Quod etiam quae tollit, seu destruit totalem rationem
debet intelligi de appositione non dimi- illius, cui additur. Quae dicitur dislrahens,
nuente, nec distrahente, et si est appositio quasi ad diversum trahens, quia trahit ter-
accidentalis, debet inlelligi inferius pro minum ad aliam significationem a suo pro-
minus communi, et ita est pars in modo, prio significato ; ut mortumn, pictum, et
ut homo albus, respectu hominis, vel album imaginalum, cognitum, secundum aliquos :
homo, respectu albi : sic ergo arguitur hic, sed alii volunt quod sint potius diminuen-
Participntione speciei plures homines, etc. tes, vel indifferentes, quia nec ponunt, nec
ergo plures homines, etc. Ostendit verita- tollunt rationem sui determinabilis, saltem
tem antecedentis ex littera Porphyrii. Con- duo prima sunt distralientes, ut patet.
sequentiam aulem probat, tollendo instan- Tertio sciendum, quod generaliter om- 14.
tiam, seu tacitam evacuationem. Diceret nis determinatio debet poni cum suo de-
enim aliquis, quod ibi arguitur cum deler- terminabili ex parte ejusdem extremi, sci-
minatione diminuente, quia ly speciei di- licet subjecti, vel praedicati, in proposi-
minuitunilalem in antecedente, et sumitur tione. Verbi gratia, refert dicere, hoyno al-
absolute in consequente. bus currit, et dicere, homo est currens al-

^2 Ubi advertendum primo, quod unitas hum, ut patet ; hoc enim est generale in
Unilas nu- , . . , , ^ , r i
mtralis. numeralis (ut habetur 5. Metaphysic. cap. omnibus modificationibus, et realibus, et
de uno text. comm. 12.) est maxima unitas intentionibus, ut infra saepe habet iste. Di-
praecipue de nuniero illarum quatuor, id cit ergo Doctor, toUendo illam cavillatio-
est, specificae, generic8e,et proportionis,ideo nem, quod cum ly unus in antecedente is-
non e contra quia inferens
infert illas, et ;
to, participatione speciei plures, etc. poni-
debetesse magis tale, quam illatum. Non tur in praedicato, et ly speciei in subjecto,
sequitur ergo, sunt unum specie, ergo nu- quod ly unus non diminuitur a ly speciei
mero : quia ly specie diminuit quodammo- et ideo stat pro unitate numerali utrobi-
do, ita quod est quasi secundum quid tale. que, in antecedente videlicet, et conse-
gi.KSTIi) XXII vn
quorilo. Illnm aulom proposillonem, qiiam eju.vJcm similis Cum ergo Aomfn^ ly tit
nolat Doclor, scilicot, ,Vi7i/7 tliminuU ab ali- pluralis numeri, el ly unus homo -i.
quo, elc. Iialx?l ipso in :{. .Sonlenliarum, ris,prflifalur oppoHiium d« oppotiU), rel
dislinct. II. quansl. 2. et 3. nolanler, el saltem idem uno orum de mh m
alihi s;tpe. m\\ enim aliie<lo oon eai iii>
allero. Sicul
Socunda ralio principalis oslcndil oppo- gredo, nec album nigrum, iu nec bomo
silum illius, quod prima dedurit, liccl albus, homo quare similiUT
niger : in pro-
ulraquc arguat univcrsalitalom prop^jsilio- posito : ideo diîum c»i supra, qu id hsc
nis. Prima lamon proccdil dc unitate nu- esl falsa, Alhfîo e*t aiba, propler repu-
mcrali, ct sccurida dc unitatc spocilica. El gnantiam modorum Uilium inseparabi-
a.ssumit rcgulam notabilom pro majori. lium : sccus do modis .scparabilibiui. ut
Minor vero vidctur os.sc vora r,. Motaphys. paiot ibi. Videlur ergo proposilio omnino
cap. dc iino, ut st.itim dicctur. VorI)i <,'ra- Sod hoc argumonlum vidoiur coo-
falsn.
tia, pro illa majori,/r«.s- est commune subs- cludore uniformilor de unilale spe**'"'^''^
tanliic, et accidonli : accidcns aulom csl sicut numorali, do quo sialim fnrtn.
ens .sccundum quid rcspcctu subsLinticc, (lonsequenlQr i lel ad 1«.
'
aam. t.
ut i. ot I. Molapliysic. patct. Idoo cum di- ubi sic prooedil. Primo unam m
citur ens in alio, stal ^»;».? pro accidente, ul pr.omiltit. Secundo membra .is
patct. Similiter dicendum est in proposito prosoquitur, declaral, el ad proposilum

dc uno. applicat : prius Uimen primum mombrum
15. Tcrtia ratio proccdit pcr locum a dcfini- doclarat fundamentis .Vrislolcli.s.el ad pro-
tionc, vcl doscriptiono iinius, supcrius Uic- positum applicat, quam .secunilura mem-
ta3 e.x .'». romm. II. r.s.sv
Mctaphysic. toxl. briim exprimat. LecU)r vero alium ordi-
videlicct inflivisnm a se, ctc. Korma aulom ncm lcnore potost Ml enim quod uitum,
hominis, id cst, humanitas, ost communis vol unus polius, ut loquitur Doclor*, poirat * n«ai. t.
omnibus hominibus, ita quod habct indivi- accipi vcl cato«ôremalice, vel - -...
sionom specifiram, saltom in ip.sa, idoo,otc. matico. Iloc .se<-undum membru:u

ritimo .'irguil Lo^mcc, vel potius Sophislico fra ibi : .ititfr sumitur unu.t, elc. u
magis. Ibi liind.it quod
sc in illa tamosa, dislinctionem habel infra, rap. de > ...^ ..;»-
scm[)or csl conscquonlia bona, quando op- lia, qu;ost. I.do6Wu-s-, et 'il. distincl. 1.
posilum consequonlis non slat cum antoco- ot alibi do Tolus, ul 1 1. dislincl. 4. quasU
dcnlo, ct assumit distributivum duorum 1. simililor in 3. dislinct. 0. do Sr>(-tmmo'
in antocodontc. ot cxclusionom aflirmati- do. Primo mo<lo signitlcnt dif; ./i
v;im pro of^posilo consoquontis, ut patot in cntis, inquil I)ocl«»r. Tbi adv«»rti^ qu«»»| t>x.
littcni : nolo oiiim in his doincops ultra lensive loquitur de !»{
diniciiioni loc;i prolixiiis vidori.quia ex s;ofx? voc;il :iclum, el put \\
pnomi.ssis ropulo aporui.s.se ami)lo vi;im differrntias enlis. Opponilur enlm hoc mo-
lectori. (lo unum mulliludini, vel esl pr. :i
Ad oi)[)Ositum,arguit duabus ralionibiis. ojus, ul taclum esl .supra.
Prima nilio procedil jht convorsionem Parision.ses qui<lom in hoc loco <uper 17.
.sini[)licom. t t s;ilis [)atot. Socunda ralio Purphyrium, volunl quo«l Mmus, calegor»-
proccdit ox op[)osilioiio, sou ro|)Ugu;iiilia matico sumpliH.
pnvdicati et subjocti. cujus fiiiubimonlum quo«l s;iiis U'ii«' i:i ifgtt
cst Uictiim sii[)ra. ([luosl. I(i. et infra, pro .se .XriHtololom 4. • * . T|.
qiKost. r,. do l)ilToroiiti;i, hal)«'lur similo. doalur in -1. loxJ. rt»mm. 3. rt
Sul>J(>clum onim suiuitur sub m<'do plura- ibi '"»"' '"" *••' •"•". \\\ a\ ra;
lis, ot pr:odic;iluiu sub iiiodo siiigularis Ih. i

, .
ir :
*'d .n oopic
numori.qui ro|>ugii;intinlor.so, ot ri sfMvtii isi.-. .su|»it 1. M« i. ubl

singularis doclrina ad proposiluin. In 5. igitur concludit quod sic accipiendo unum,

vero MoLaph. toxl. comm. 8. o.t inde, habe- nihil aliud addendo in proposilione, ipsa
tur copiose quod dici'. Qualuor vero modi, e^t falsa, et hasc est tertia conclusio solu-
de quibus loquitur in littera, assigmntur Lionis.
ioid. text. comm. 12. ut supra notavi. Nam Et quia aliquis forte diceroL, quod ly ^^
illa est divisio logica unius. Deinde intro- unus a parte proedicati non accipiLur pro
ducit problematicam unam conditionalcm uno supposito, sed pro pluribus, hoc ex-
de hoc primo membro, sub dubio : quasi cludit, dicens, Nihil enirn est in suhjecto,
omittendo qualiler Kuum categorematice etc. Et si dicatur quod copulatio subintel-
sumptum dicatur de illis quatuor modis, lecla a parte subjecli hoc faceret : plurale
vel acceptionibus, seu tmis : an scilicet enim sequipollet singulari geminato; unde
aequivoce, an certe ut de sirapliciter, et se- hic, Plures homines, subinlelligitur iste
cundum quid talibus, Si primo modo, cum homo, et isie homo, eLc. DiciL DocLor quod
respondendum sit ad muUiplex, semper copulatio non confundit, et maxime prsedi-.
prsemissa definitione, concludit quod pro- catum : quod probat per instantiam, quia
positio ista Plures homines; etc. est vera alias ista esset vera in sensu composilo,
tribus modis, scilicet pro unitate specifica, Quatuor sunt duo, sic deducendo, duo et
generica, et proportionis, et quarto modo duo sunt duo, si praedicatum confundere-

est falsa, scilicet pro unitale numerali, el tur haec esset vera ultra, Duo et duo sunt
haec est prima conclusio solulionis. quatuor. Hsec etiam est vera, ut subjectum
1 Si autem teneatur alia via,quam magis sumitur in sensu composito, sequeretur
mine» par- laudat Doctor, et 5. Metaphysicse maxime igitur quod quatuor essenL duo, quod est
^^'^!^^'tr lenel; et ex diclis Aristotelis ibid. text. falsum, ergo alLera prsemissarum : non
sunt unus comm. 12. inferentis ex una unitate, ut- minor, uL paLeL, ergo major : igitur copu-
homo,quo- j-.
modo. poLe majori minorem ostendiL,
i
concludit latio non habet vim confundendi. Ulterior
quod propositio est simpliciter falsa ;
quia prosecutio dicLorum statim, in tertio ar-
quod dicitur de aliquibus, ut de simplici- ticulo, eL alias, ubi occurret opportunitas
ter, et secundum quid Lalibus, dum abso- dicendi,
lute ponitur, sumitur pro simpliciter tali, Demum solvit *

argumenta principalia. .
-^- ,
ut primo Elenchorum famose habetur : Ad primum, negat consequentiam : eL ex-
Omne analogum, etc. unus igitur accipitur ponit Porpliyrium notanter, Ubi adverten- «
hic tantum pro uno numero, et quia sic dum, quod alius est ordo plerumque scrip-
impossibile est plures esse unum, quia turee, vel vocalis expressionis, et alius
tunc contradictio manifesta, quare propo- constructionis, et sentenLise inLelleclualis :
sitio falsa, et conLradicLionem implicans : unde partici patione speciei licet ponatur a
et hsec est secunda conclusio solutionis. parte subjecti ordine scriptura^, debet ni-
Deinde pertractat secundum membrum hilominus construi, et intelligi a parte prse-
principale distinctionis, scilicet si unus dicati : et sic salvatur illa regula noLabi-
syncategorematice sumatur : et primo de- lis, in argumenLo de determinatione, et
clarat intellectum unius sic sumpti, dicens, determinabili, respecLu identitatis extre-
guod dicit modum intelligendi Lerminum, mi.

pro supposiLo determinato, indeLerminate Ad secundum, dicit valde signanter,
tamen : sicut signa particularia, et illud quod determinabile, etsi conlrahat deter-
appellant Grammatici nomen partitivum, minationem aliquando ad supposita, ex-
ut uniis florum, et subdit quod homo in tensive loquendo de suppositis, non tamen
hac propositione, Plures homines, etc. a contrahit naturaliter, nec ordinate ipsam,
parte prsedicali non inest subjecto talis sed potius e conira, el ma.rime non al se-
proposilionis. IUo modo, scilicet veraciter, cundum quil. Et prvnil exempla utriusque
QU. r^Tlo Wlf >0
mfmbri in llllora. I'bi applir.iri polosl jlla rons^ ums <»sl priinn, 'loquohabct
dislincllo .siipra
a.ssife^nnla arliriilo pnn- vjflpri siipor librr^s iVrilKTinoniaji. dc unl-
Ofitrrmi
tio cnn-
.srTiti (If Tniiiliplifi deUrminaliono. l'mlo Uile vidoliool, el voriUiU» pn>f. <. c{
l/iit de- (.sicul aliasflicliim
•viiiiahi-
ost, nalur.ililor loqiion- similili-r supor hbroH KN^n^-Iionim. Nam
nou con do, o(. proprio posloriora sunl dolennina- propfxilio multiplox : una, noc viTa,
l.
lionos priorum, ot non ila oconvorso, sirul nor fal.s;i, irK|unnlum Uli.s. Idoo piilrhre
riomina adjocliva nomiinim siihslaiilivo- diiMliir j»'' «'7 ///ii//;i, ul r<.- i-
rum ; ot ^'ciioralilor .iccidcntia subsUuilia- pliMral in lillora, Ibi Limcu uni at cpil
rum. S<u\ alifiuando convonit contra dc- proposiiionom vornm simpllriu^r. whI ad-
tcrminari, ut inquit Doctor, maximc ad huc dislinpicndam, hanr .srilirol, /i/<r H i,u «t i»it
"""*
siipposita. Quaro cum dicitiir /<o;/io n/bus, islf sinit UHUS homo, qua» ••'• "sl in sensu "**'
dotcrminalur hnmo por albcdinom ad sup- divisioni.s.
posita, ol conlra, licot non ila proprie. El simililor illn pro qtia ponitur, £L
.Sed iil intclliiîlur dolorminatio, vol ve- rel, /7//;r« A/)//jfVi«, ct hor inlol :
rius loquondo, contraclio, dobol conlrahi- U^ram, ut communilor hab»lur imp

bilo pr.T'poni, ot contrahons ;iddi ; .sed sive ol ul fralor Joannes Koksal dorlaral eam
sic, sivo sic, slal .sontontia Docloris voris- proIi.\o. Licol proforlo cum originnlibus
sima, qiiia ad intolloctum, ol non ad voca- antiquis rx)ncordando, ubi rommuniler ba-
Iciii ordinom, ost rospicicndiim. bclursir: Verum exl i;j sen»u romjtrtttUonit,
(liun i;;itur diciliir //////.s /io;;io, non fli- hcef non dirisionix, olr, poU?4l oxponi Iioc
miniiilur voritas ox additiono sui dotormi- nvxJo, si slt unum, id esl, una pr t
nahilis naluralis, scd potius .salvalur, si- catogorica, dc qua uniUilc hxjuilur 1/0« ujr
cut inodus intrinsociis non diminuit, noc hic. .Nciuilur, unum, vcl una csl ul f;irii
dostriiil (inifMilalom, noc o conlra.ut in si- scn.sum compositum : el sir loquilur l)o«'lor
mili liahol Doclor l.K<'porlalionuiu,<Iistinct. de oa, in lola hac quapsliono. Namcuraron*

4'}. quiost. 2. hono tamon conli-ahitur ad rlusit hanc csse ful.s;im iu solulione qua^-
standiim pro unitalo, (pia' ost in homino. tionis, Plurfs homin^s, clr, ho«* in'»"ir»ii
Simililorcum dicitiir homn mor/ints, non ut uiia r;ilegorirn osl, el non ul hy| i.
diminuitiu" mov/iiim, .sed conlr.-ihilur. Aii ul palol. Quaro lillora antiqun pi>losl Ir-
aiiloin diminuatur homo, vol dislrahalur, iiori, ol salvai'i, ol exposiiio dirti viri o
duhiumost, ut statiin l;in<j;am. li , ol iibi halxUur ly fvm, ponalurly i""r.
.\d l(M'lium, no<,';it oplimo consoquonliam vol unutn, vol Iv ii/ii/;;i ad hunr inU
proplcr v;iri;ilioiioni liominis in ;inlocodonlo lum, non refonMido nd unilntom propuoi-
ot con-;o(iucnl(«, in ivitiono dolcrminalionis, lionis in so, socilica. vcl n;ituralis : vorum osl ipûm rons^-quons 0!<ae unum,
iii consoquonlo vcro numonilis, vol hy- ul sumilur iii sonsu rompi> ol non
posl;ilic;i. .Vssiiniplum igitur ox 5. Moln- divisionis. Et nd hnnr r A
pliysicjoost conccdcnduni : .scd in inforon- quml .soq\iilur, ubi diril IKkI.t, quoî luoc
do, osl accidons, vol llgur;i dictionis, vol non opponilur oi tanlum MHMi Komo, rtc
(lousiviiions, ul p;ilol praclicanli. scd ;iO'i /'/M;-r.i h.
•
otr. uhi n'--"~^
Ad qu;irtum, no}.,Mt simililor conscfiucn- tum ost qu«Ml <: iiurin »rnû
li;im : ol ;i(l cjiis prob;ilionom iv>iH»ndcl sionis, non opiH... .. .urol h?»- " ' '^Mf*»
duplicilor. PriiiKi nojuMudo opposilum ron- homin^s. Nnm hnv nojjal .rt\ a
sc(iucnlis convonionlor as<i.t;iiari. quin uon pluribu-i <;Mfnniis rv-mi 'Uiv
/an/inn uniis homo, v\r. sot\ nnn i>/iirrs hn- turalia

niinrn^vU'. ost opposiium cousoqiicnlis. Kl silio. sod >
hoc(ut nohiulcr dicil Doclor) 00 modo quo com;<>^.l" .

i ur, ut patrt »•;
Tom. I.
*•
290 SUPER DNIVEKSAI.IA POUPIIYUII
enim proprie est passio categoricse, et non ocrurrunt : primo circa dicta in solutione
hypothelicjp. Simililer unitas recte est in quaestionis. Et licet circa illam divisionem
categoricis, et non in hypollieticis, licet unius in categorematicum, et syncatego-
extensive ulrumque conveniat eis: excuset rematicum, possent plura notari, omitto
igitur suiipsius, el non Docloris inadver- tamen illa lectori, recurrenti ad parva Lo-
fentiam, hoc in loco, et ubique. gicalia, et alibi, ut expedit. Videtur primo
^^-
Dicit igiturDoctor, quod recte assignan- quod illa distinctio, seu conditionalis de-
' *
do oppositum consequentis, non opponilur claratio primi membri unius , videlicet

antecedGnli quare consequentia prima non
: categorematice sumpti, aequivoce scilicet,
fuit bona. Et assignat causam in littera, vel utsecundum quid, et simpliciter ac-
ubi plura possent tangi de natura hujus cepti, nuUa sit. Primo quod non possit ac-
Uterque distributivi \derque : sed videantur parva cipi aequivoce, quia in sequivocis non est
istorumest ,. . ,. . .„ ,.
unus ho- Logicalia, et modi signincandi statim au- : consequentia : sed sequitur, sunt unura
wjoc/o.^"'''
^®''^ ^^^^^^ aliqua adjungam ad haec. Ubi numero, vel specie, ergo unum.
etiam adverte ad parenthesim in liltera Item, aequivocata non inferunt se invi-
cum enim uterque sfgnum divisi-
dicit {est cem, cum sint conceptibiliter diversa, in-
vum,) vult breviter dicere, quod hic uter- quantum talia : sed sequitur, sunt unum
qite istorum est unus homo, attribuitur numero, ergo specie : et sic ultra proce-
pnrdicalum pluribus,non permodum plu- dendo, ergo, etc.
rium, id est, non coUective, sed seorsum Item, quod dicitur de aliquibus, tan-
et divisive sumptorum hic vero 7ion plu- ; quam de simpliciter, et secundum quid,
res homines, ele. negatur prsedicatum a talibus, sequivoce se habet ad illa : nam
pluribus per modum plurium, id est, si- ille est secundus modus sequivocationis,
mul, et coUective sumptorum : quare stant utpatet 1. Elenchorum : quare non differt
simul, tanquam non repugnantia, et hsec secunda pars conditionalis a prima.
sit prima responsio. Item, si sic diceretur, esset fallacia a se- 27.
25. Alia responsio ad probationem conse- cundum quid, ad simpliciter, vel e contra,
quentise, est ibi : Vcl potest concedi, etc. in argumentis Aristotelis 5. Metaph. quem
Admisso videlicet quod hcEc, tantum unus Doctor in littera introducit. Non sequitur
homo, et esset oppositum consequentis, enim, Est homo vivus, ergo mortuus, vel
quod polest concedi saltem implicite, et pictus sicut nec e conlra.
sequivalenter, ratione alterius exponentis, ILem, videtur conLradicere sibiipsi 1.
adhuc negatur quod repugnet antecedenti Elenchorum, qusest. 16. et hic : nam ibi
quod dechirat recurrendo ad naturam dis- vult quod terminus analogus per se posi-
tributionis hujus, et exclusionis illius : ex- lus, aeque importat sua significata, etquod
cluditur enim non proedicatum a pluribus, habet reduci ad primum modum sequivo-
sed preedicatum sic acceptum, a quolibet caLionis ; hic vero videLur dicere opposi-
non sic sumpLo. Exclusio enim non semper tum expresse.

excludit aliud secundum essentiam, sed ILem, quomodo syncategoremaLa essent
secundum esse et syncategoremata dispo- modi inLelligendi categorematicum ?

nunt subjecLa in ordine ad proedicala : Item, videtur quod ibi sit repugnantia,
sed an categorematice, vel cerLe syncaLe- supponere scilicet determinaLe, indelcrmi-
goromaLice accipiaLur unus liic, dubium nale Lamen.
est, dc quo amplius statim : lisec omnia Item, cum solius accidentis sit inesse, et
probabililerj^êt succincte dicla sint. Lec- homo non sit accidens, quare ergo dicil ho-
tor discretus eligat fortiora, et addat, ut minem iuesse, vel non inesse.
expedit, ubique ingeniose. Item, comparativus gradus habet vim
26. De Tertio. Circa dicLa aliqua motiva confundendi terminum sequentem : plures
or.^sTio wii 291
aulem osl romparativus, qti.iro malo flirii majori eliirjdaliono hujuH r
qnod niliil est in suhjccto illius pr<»fKisilio- alihi pluricft. Ihi oliani Io({uitur de Ana-
nis plurea homincn, otc. virtule oujus ly l<»i;i a?quiv<K-o, hlc vort> cje .\n:ilogo uiii*
umifi possit confurifJi. voco.
^•i. Ad ista rfsponîctur. Ad primuin.flictum Ad aliud dirondum. quod s am
est prius quod Doctor magis scquitur so- mala sunt (lisp«>siii(i[i
t-.«tuaf
cundain parl<'m coiidilionalis, quain pri- ahinlollfclu \\< nU.alH ; t-l MinnUUT ^
main, ol ila argumenta conlra priiuam pos- dicendum do vuliuu.s ad
''
Hciil admilti : sed suslinondo illamparlem, Possunl orgi) dici m<xli quiitm iuu-.i.;,'..:!-
polcst dici ad prinnnn, quod con.sefinenlia di. ct ar-livi, el paisivi. .«mo ra-Kiu
noM valet, nisi pnelacta distinctione, et aliler intclli^ninlur caloK«»remala cun. .j.
sumpto uno in uno .sensu : et sic non esl sis, ol alilor .sino ipsin. Undo in morlis In-
consequenlia proprie, scd qua-dain illalio telli;,'.'ndi danlur plurr^ trn Itiv ul prius
ul in siniili infra, (|u. 4. Antepra'dic;imen- in simili do inlentioiul . . li.i , «(
torum liabet. dictum. .'sod an sinl inlcnlioncs sorundie.
Ad aliud, dici poleslquod secus eslcom- vel non. duhium *»sl, cum convoni.inl l*»r-
parare a-quivocala inlcr se, secusad ter-

f,'(i>iii'0- minis .si^jnificalivis, nodum in lorlia a
a d a- II
d com- tiuin, cui conveniunt. Priino modo proce- tiono, .se<l in prirna.el socunda : do diver-
'
»e
,t.
dit argumcntum : iiam iioii .sequilur, Est sitate aulera oorum. cl propr! .-«, el
unitas numeralis, erg.) specitica. Concre- ulleriori invosligationo. quajralur apud
tive tainen sequitur aliud ad alterum, ra- auclore.s, cl maximo Parisienses, el O.xo-
tione concomilanliie nece.s.sariie : sicut forte niensos. Iliccuncta portraclare nimis pro-
ad suhstantiain .sequilur accidens, in or- lixum viderelur.
dlrie ad lertium. Possel etiain fieri vis de .\d aliud dico. quod ly mû«, vol aliquis, Jl.
;equivocatis ejusdem, vel allerius denomi- et hujusmodi, additum tormino communl,

nalioriis, et de a*quivocatis a casu, vel a facitipsum supponere delorr- t' v iti
consilio. Plura alia considorabil lecloracu- quod non confuse:ido» ad v- '

'n
tus. talem propositi(Uiomsufflcil vor

Ad aliud dico(sicul alias notavi) qu(Hi .se- dicati de uno supposilorum. !> . r
•uiiihini
<(t siimi-
runflnni (/nid Inê, polesl accipi dupliciter. ergo ad slindum pro supposito suu ol i.
dupli-
'
r.
l iio molo, ul a(*ci[)ilur in fallacia tali, 1. sed quia non magis pr«) hoc uno, quam pro
Klciicliorum (juod cuiu addilo, scilicel dis- illo, ideo indelerminale, ita qun»i ly i%/*-
modo, pro minus
Ir.ihente, accipitur. .\lio /<?/-m/Ma/<* haU^t rcferri ad in .»
priiicipalilcr tali vcrc tamenel formaliter

: suppositorum, el ly d-t^-rminate htl venti-
tali. Kx(Mnplum priiiii, ut homomorhius. cationem, cl accoptionom .suppctsilalero :
Kxcmpliiin .s(»cundi. ul accidons respcctu proquorum prolixiori der Inmlionc quaTO

suhslaiili.c. Aigiimcnluiu igilur [)i-oc(>dil aucloros, ul no<U, In mn' de sup-
primo iiio lo : Doclor aiilcm lo(|uitur hic p)siiionihus torminorura, el iiU-
secundo niodo. Per idem dic(»ndiim est ad hi, in doclrina liujus. el ?• *
argumcnlum .se(|ucns : h;ec rcs[)onsio esl cap. do .*>u' '

" '
l
ncccss;iri;i ploniiU([ue in doclrina hujus, iifilur coulrit.» u». ti'-> i
ct miixiiiK» in his I,ogic:ilihus, ut [vilct iu- tis Docloris, ni hm»» r* -

fr.i. (iu;e>l. .'>. cap de Diffcrciili;i. Adaliud, p;ilol ex .•,
.\<l ;iliud dico, ([Uod ItMiuitur 1. Klen- lormini inesfi'. dn nn..
choriim. de virlut(» scrmonis slricle, el fra. qurTNl. '}. .
([uaiiluiu c>t cx vi vocis signilicanlis, hic Ad ullimum

vcro lo([uilur famose. et quoad utenles : arclpilur romi . *tl ;
([iiare non cunradicil. Vidoalur ihi pru lum e^l pnu.s. Vcl i4 adhuc <*,
292 SUPER UNIVERSALIA POIIPHYRII
solutioni ubi concedil hominem esse
non dislribuit quGmcumque lerminum se-
tertii,
determinationem unius, eliam ad secun-

quenlem, sed lanlum formam, in qua fit
comparatio, vel terminum comparatio-
dum quid.
Item, videtur illud tertium principale,ex
nis.
Dubilatur, circa quoedam fundamento 5. Metaphysicae concludere
32. De si-.cuNno.
argumentorum, et quod ratio unitatis consistit in sola nega-
dicta in solulionibus
ipsis argumentis. Primo videtur
quod illa tione, quod non concedunt sequaces hujus,
imo nec ipsemet, ut patet 4. Metaph.
propositio in primo argumento, scilicet
nihil diminuit ab aliquo, nisi ponatur quaest. 2.
Item, circa quartum principale, et solu-

non sit vera, ut patet hic, .Ethiops est alhus
secundum dentes, imo videtur quod non tionem ejus, licet satis dictum sit, plnra
diminuit illud, quod ponitur a parte ejus- tamen dubitari possent. Primo, an requi-
dem extremi, juxla sentenliam hujus, dis- rantursemperduoappellata ad hocsignum
tinctione 36. primi, in solutione principali, uterque.
solvendo primam o])jcctionem. ubi dicit Et videtur quod non, quia non habet ma-
quod distractum respectu distrahentis non jorem vim distribuendi, quam omnis sed .
est distractum, sed respectu tertii, ad

quod omnis non requirit plura appellata, seu
comparatur sub ratione distrahentis. Simi- supposita, ut multi volunt.
lem sententiam habetprimo Reportationum Uem, videtur quod non stant simul, non
distinctione 3. quaestione 5. articulo 2. sol- -plures, vel tantum unus, et ulerque.
vendo objectionem, dicens quod unum- Uem, qualiter stant simul distributio, et
quodque, quod secundum quid est aUquid divisim verificatio ?
simpliciter est illud secundum quid.Primo Item, quomodo plura possunt sumi per
etiam Elenchorum, qusestione 51. tangit modum unius, absque repugnanUa ?
idem fere. Ad ista respondetur, sustinendo Docto- 34.
Item, quare poLius negatio, vel distribu- rem, qui loquitur aliter in Elenchis, et in
tio a parte subjecti distribuit prsedicatum, sentenUis, ut videtur : sed omnia concor-
quam determinatio diminuens, vel distra- dari faciliterpossunt. Considerandum enim

hens ? est quod aliter loquendum est de partibus
Item, contra illam proposilionem, in so- unitis, et de ipsis seorsum acceptis, et ali-
lutione secundi principalis, determinahile ter de aliquo in se, et ad tertium compara-

non contrahit determinationem ad secun- tivum in ratione prsedicati, vel subjecti :
dum quid : est instantia ad hominem, in homo enim et wor/t«<m repugnant inter se,
tertio, distinct. 11 qusest. 1. solvendo ter- ut patet ex raUonibus eorura : sed ipsis
tium principale, ubi dicit, quod cum dici- unitis in ratione determinabilis, et deter-
tur, Christus est homo crealus, ly crealus minantis comparanUsad terUum, utpote
et
distrahitur ibi per ly homo : el tamen est ad hominem, dicendo, homo mortuus est
determinabile ejus. homo, est oppositum in adjecto ex 2. Peri-
33. Item,quare potius ad supposila,quamad hermenias, cap. 2. sed nihilominus homo

secundum quid. concedil determinabile mortuus homomortuus simpliciter, vel
est
contrahere determinationem ? homo secundum quid simpliciter, ut vult

Item, videtur quod repugnant ista, ali- Doctor. Sunt ergo tria consideranda,scilicet
quid videlicet esse contractivum alicujus determinabile,etdeterminaliodiminuens,et
et non determinativum ejus, seu determi- tertium Modo cum dicitur, Mlhiops est
nationem. alhns secundum dentes, licet ibi albedo sit
Ilem, quare dicit, aliquando contrahitad simpliciter albedo, et non destruitur in se,
supposita ? diminuiUir tamen in ordine ad tertium. Et

Item, solutio secundi videtur repugnare quod nota est convenire subjecto suo, vel
QllESTU) XXII 293
secundum sototuTn.velsocuruhimm.ijorfm Theorcmalibua Uujiw. Scd ad f-^ ti
parloin ojus. diro, quo<l hli! ir: ''" "tur «. • »
Irit(;lli^'il orgo Doclor.quod delerminalio, m.-ih-riale, nori for: \el hi ••
diniinuons aliqnod delorniiriabilo, vol inse maUMu conlraclionem, ila hiio t;
vel sallom in ordine ad tcrlium, deliCl minalionem. riacenl lanlum \>ti <•.•.
esso o.K parte ejusdom e.xtremi cum ipso, resfKjiLsiones.
vel sallom ibi inlolligi : et sic loquilur.ubi Ad aliud prjlesl dici, quod hoc dicil ppr>-
allogaliir in Sonlentiis. pler delormin ilionen ronvenienU>4 dir
Ad aliud, licol possot dici quod quia hoc xat uni d<lerminabili. ul si dicalur, homo
est hoc, ol illud esl ilticl, potest tamon dici ralwnnlis, vol huju.smwJi.
quod hoc idoo esl, quia vis nogalionis, vel Ad aliud paU.>l e.x lillera, ubi dicil Dor-
dislribulionis nogalivo cadit, ludum sup«.'r tor, quo<l hal)el ralionom delcmiit.
CKlromum, sod oliain supcr copulam, ct non qufHl proprie sil dotiTminalio.
por consofiuons supor pia-dicalum, cum Aliud esl eliam forle acripr-ro homiHem
ros vorbi so lonoat a parlo prx'dicati, aliaj in obliquo, ol aliud in reclo ad propoeiilum
voro dolorminaliones lanluin cailunl supor ut palel s[KH!ulanli.
o.xtroina, quia sunt absolulo modilicalionos Ad aliud, palol quo<l unila.s ncrrssario
vel dis[)Osilioiu's, ot non rospcclivo. im[K>rlat negationem, vel pro furmali. vel
Ad aliud, quod facil bonani difticullaloiu saltem pro connolato, licct non pra"ci.se
arl lioiuiiiom, ox 3. Sontonliarum, polest illam dical.Veraesl ergi^ proposilio a>-;Tirn-
dici uno modo, quod illa verba [X)nit in pla, per locum a concomilanlilm.s -
quadaiii rosponsioiii' Topica, ot iion assor- tiam, vel ex nccessario coasoquenli .
tive, idoo ponil ali.am rosponsionoin molio- ruiu.

roni ad argiimonliim. Vol alilor quod hiymo Ad aliud dico, quod esl magna alleri-atio
nonost ibi dolormiiiabilo,sod dolorininalio, de hoc quod a.ssumilur, an Si*iliccl ommis

ul. p.alrl o.\ litlora so(iuonli, ubi addit Doc- ro<Iuirat plura a[)pollala aclu. ul palcl pra-
lor, ul (licatiir crealus humo. Por (luoiu or- cticantiauctores de nalura dislribulionum.
dinom (lal inlolligoro quod crert/«A' est do- Sed brovilor polest proKibililer dici, quod
lormiiiabilo primo loco positiim, ul prius ro<iuiril plura siipp<isiia, saltein in
nolavi : ot ila illa vorba non ropugnanl liic objoctivo, et .si non in acluali cxistenlia, ut
dictis, imo (•oiilirinanl, ul [)alol. in simili supra, cap do Gcnerc.dicturo «4.

VA si dicatur, ({iiod homo cst subslanti- SimiliU'r dicalur de ly ulerque . Pocviel
-
viiin, vol subslanti.i, ot c/-m/</s adjoctivum otiam dici qiKKl oxpn^Hsius ' -
-;l
vol accidoiis, dic (ut |)rius notavi) qiiod duo. quam«)//i/ii5 Iria, vol |>i.ii.., .^. .j . -1
socus ost qiioad ulonlos, socus do rigore imi)<>rlal doiuonslratioiiem duorum. aallcm
sormonis ot ox nalura roi. Iloc ma.\inio ha- ad inlollcclum.
bot colorom in i)io[)osilo. Nam nalura hu- Ad aliud dico, quod bene atant <:rnut. ut
ni:in.'i ii;iliol niodiiiii accidontis in (Ihrislo, s;itis dcclaral I)o«'lor in lilU^ra. •
ul islo, ot alii 'flicilo','"! iiorlrari.iiil iii eo- picndo HOHjUures. ul !mpra dt
doin lortio. IKjiii huic fttuirs I, », eUr.
Ad aliiid, palol ox n.ilui':i dolorminabilis Ad aliud. (mUoI ex nnlura I.
([ui;i iioii |)oU'sl conforro allcri, quod do se bulionis. el i

c»t
iion li;ibol. (Juod orgo sibi convenil conforl. .1 ad i.
(Juia orgo (lolorminativuin ens sf)ecillcal id
(luod sibi .iddiliir. ol qui;i simpliciler, el o|M)rU>l quiKi |
non diiuinulum, idoo non diminuil. pro quibus »-

Ad aliud, [)otost dici, (luo 1 coutrahrre si S<kt n
prioscindil a UcU'rminarc, ul paU'l in lapiJcm, lo:^ ».>ws«.u
'204 SrPEU IINIVKH.SALIA rOUPIlVU!l
portat lapidem, ot lifcc vora, Neuter isto- non est divisio generis in species. Genus
rum porlat lapidem. enim aequeproprie diciturde speciebus.
Adverlendumeliam, quod a propositione
Nec totius in partes integrales ;
quia
in qua ponitur uterqiie ad propositionom, totum non pra^dicatur de partibus tali-
in qua ponitur isti, loco ulerque, subjectis
bus, scd divisum hic pra^dicatur de di-
pro eisdem sumptis, valet argumentum, et
videntibus. Nec vocis in significationes;
e contra : et li0(' si isti tenetur divisive, se-
quia tunc haec vox, differentia, primo
cus si collective. Et Iioc est quod tetigit
Doclor, in solutione quarti principalis, di-

importat illa tria, et non sequeretur ad
cens, illud quod ponilur loco comequentis, dividentia, nec esset defmibile ;
quia
si sit unum, et plura alia quirrantur ad sequivocinon est definitio. 6. Topic. cap.
haec, in parvis, et magnis Logicalibus. 2. Nec esfc aliqua divisio per accidens.
Ad ultimum patet in multi?, ut de parti- Patet, quia in omni membro divisionis
bus in toto, sive sint essentiales, sive inte- intelligitur per se divisum, quod nun-
grales : et boc sive sit compositio realis, quam accidit in divisione per acci-
sive rationis. Nec modus quid, nec e contra dens.
sed quid, quid modus modo repugnant,
; et
Item, hgec divisio non est per opposi-
utsupra dictum est soepe. Opposita enim
ta. Tum ,
quia est trimembris : ergo
possunt per modum compossibilium,etnon
aliquod membrorum alteri non opponi-
opposita aliquando per modum incompossi-
tur ;
quia tantum unum uni opponitur.
bilium, et sic de aliis. Similiter substantia
permodum accidentis, et absolutum per Tum ,
quia ad unummembrum sequitur
modum respectivi. Addat diligens lector, aliud, sequitur enim differunt magis
his prsemissis existentibus incitativis, sub- proprie : ergo differuAt communiter. 1
tiliora, et altiora, ut expedire videbit, ju- accidente aliquo; sequitur etiam, diffe-
dicio boni viri. runt proprie, ergo communiter,et etiam
sequitur, differunt magis proprie ; ergo
proprie.
hifferenlia vero communite'- proprie, et magis Consimilis dubitatio est de divisione,
proprie dicitur. Cap. 4.
qu^ ponitur ad declarandum defmitio-
nem Eoruni qum prcedi-
Generis, ibi ;
QUÊSTIO XXIII
cantur, etc. quia quod prsedicatur de
pluribus, prgedicatur proprie, quod de
Utrum prima divisio Differentice sit
conveniens uno solo, communiter unum etiam ;
membrum videtur sequi ad aliud, et

Alhertus Iract. o. cap. 1. Okam l. part. Log. cap.
universaliter de divisionibus,per pro-
23' Cajet. cap. de Differeniia. Joannes Angl. et
Bras. super hanc qua>st. Conimbr. in cap. de pric, el communiter datis.
Difjerenl. qwfst. 1. Complut. disp. 7. de Di/Je-
renlia qucest. 1. Sotus q. 23. Ruvius cap. de Dif- Ad oppositum est Porphyrius.
fercnt. qucesl. 2 Merinero cap. 4. de Di/ferent. Dicendum, quod tales divisiones sunt
disput 1. (lucpst. \. RodrigufiS (/ua^s^. 1. de Diffe- Conclusio
rentia art. 1. Didacus a Jesu disput. 8. qucest. 4. bonae, quia sunt vocis in significationes,
Faber. disput. 4. dub. 2. Aversa qucest. 12 Log.
sect. 4.
non vocis aequivocae, penes primum
modum aequivocationis ;
quia sic Eequi-
Ji
Girca capitulum de Differentia, quae- voca primo important multa, sed penes
fapropar-^^^^^ primo : A71 hcec divisio prima secundum modum ;

quia vox sic aequi-
te
va
negati- diffe7-entio3,iid\icei in differentiam com- voca significat unum proprie, et ex im-
muniter, proprie, et mngis proprie, sit positione ; aliud vero transumptive,et ex
conveniens? Quod non videtur ;
quia usu, sicut dicit Aristoteles 1. Elencho-
Or.KSTio xxiii 395
rurn, c;jp, 'i.Her.unfhts modus asl ex eo, in primo .irt^merilo brevibuH !»"-••- *"\\.
<iu()(l so/i/i si/mits sic (Jicfre. \:\\ • <i'!\ nniiixiu.s df-if.ii r-t • ., e,
\d iiriju
A(l j»riiiiiiiii urgiirneriluiii, p;il»;t quod iiibu.H, i>(.s . iiurapud
leiita.
non sequitur iu\ dividenlia, nf»quc (Jefi-
IkM-lium in libru \>. tm, el ubi ibi
allc^^-.ilcopiosc.
nitui- ut .Tjquivocuin, sed sumplu in uno
sensu univocu est, el potest di-finiri, el
ordohujiiMqu' ->
ad pnr< m
\uU^l ex pro<'H.Hu Porphyrii, el hiJi quie
esse pi-incipium consequentia!.
lacUi siinl Hupra qua;-i(. \'£. Ad »•, :n
Ad secunduin dico.quod ineridjru sunt
vero paU'l ip.siu.H ordo manifesU*. iiivisio
oppositu.
aulein cointiiuni.H esl.
Ad priinuin contru lioc dicendurn, I>K \ .il duabu.H ri
quod iiubet reduci ud divisionern bi- [»ro paru- .i. Priina
'
.:-
;
ineinbrem, sic : I)i/ferenliaritm (/ufv- licienli dcdu' iiuiiespi^cicrumujMiiuu

dam magis jtropria : (/uaidani non removcnd<j ab h.ic, dc qua qu i rilur, iti .1. -
magis propria : et ullra, non maais gu.ilur sic : llla divisio !""i •-' '"" '•msb
propria, (jucedam jirojn-ie, (juiedam sub nullit s[>e»,'i«'rum di ,er
commitnitcr : Cii 9,10, universaliter om- el l;inio e Uvî;^'nalarum cadil : .se»l htc esl
hujusinoili, ergo, clc. Supponil oniin I)oc-
non bimomhris reducitur ad
nis divisio />i'i li
lor, rum itoolio, omfu^m eane

divi.Hioncm
'
bimcinbrom. .Miu autein membra posita

aul [)er se lalem, aul per a ^ : si .
sunt meinbra subdivisionis ; et ponun-

priino inodo, h(x: contiiigil Iripliciler, aul
lur propter l)r"ovitutem, loco divi.si inco,
scilicel Generis in .Specios, el gencnililer
e.\ lioc, quod divisum est unum m(Mn-
suporioris in infcrior.i, licel Ik)cliu.H diri-
brum principulis divisit^nis.
sionein Speciei in individua, videalurredu*
Ad secuiidum contru lioc dico, (juod
cere ad divisionem lolius in parles : sed
menibra debeiitintelligi sub pnucisione, hoc [)(>losl .salvari oldeclarari diversiint>de;
et sic nuliuin se<|uilur ud uliud. Sic aul lolius in [)arles, aul vocis in ." i-
etiuin in divisione .sequenli. et (pnidarn lione.s. Si vero .secundo modo, boc c;.am
difl'erenti;i fueil alterutuin , (juaMlum (-(»nlingit triplicilcr, quia aul esl subjecU
aliud qu;e ineinbra non sunt opposita, in iiccidcnlia, aul c contra : aul accidenUs
;
nisi suinutur alteralum tunlum. in accidenlia,quando [)lura insuii' "1 !-!n
lcrlio, quorum mcnibrurum 
Cii-ca (Mpiluliuii dc DilTcnMitiu, quaeril K.UMu|>liim primi ul animalium aliud

ciira priinam divisionoin I)ilTci-(Milijr, (|ii:i' rali(»nalp, aliud irralionnh» : vcl «ic, aliud
est in coiiiiimncin, [)i'()pri;iin et ni.> iiomo, &liu<l iisinus ; s u( dumua

propriain, ;ni scilicel sil convenienler a .. idiud tocium, aliud |' is
gniil;i. aliui lalrabilis, aliu.s U*llua miniia : quar-

l)i: ruiMo. ,\dverlcndiini qiio I PorpliV- (i, u( hoiiiiiium qui<Iam albi, 1 nl*
riiis assi^'n;il duas, vel li'cs divisioncs Dif- gri : quin(i, alUiruin alia h< alia
lcrcntinj, licel aliie p(W.sciil dici subdivisio- mui uin alia «lt«, alia
ncs priniji' divisionis : qiiare dicil Doclor ruUM. n ln*
prim;im divisioiKMU. Qiiid Diffvrenliti, cl duclive. rnm

(|uoli(^s, p;ilcl in lillera IN»rpliyrii. VA hii' in ciw, quia i .3
lillcni Docloris, el so(juciilil)Us qu;i .:a
bus, copio.sc. niviaio vero, qiur ol pau.

..^
el sectio sul»;uidilur. quoties accipilur Im-, -."•» . . t
296 «ÎIPER UNIVEUSAUA POUPIIYRII
quid. Secundo quod iion loLius in parLes,co quia membra coincidunt, et ad invicem se-
quod praHlicatur de dividentibus, non sic quuntur. Prsedicari cnlm esl;5ra? aliod'Ci,
lotum integrale, vel essenliale, de quo lo- quare quod prsedicatur de pluribus, pro-
quilur : nam tolum Universale pertinet ad prie praedicatur^quod de uno solo commu-
primum membrum.Tertio, quod non vocis iiiter, velimproprie, ut patet : et simili-
in significationes, propter tres causas. Pii- ter, inquit, ubicumque datur divisio per
mo, quia non tieque importat illa tria, ut proprie, et conmmniler.
diclum est. Secundo, quia est principium Ad oppositum adducil Porpliyrium in

consequenLia3, quoe non est in a>quivocis, litlera, quem sequuniur Averroes, et Boe-
Terlio, quia definiljilis est, quod non con- tiu?, et Albertus, et ca^tbri expositores.
venil a^quivoco. 6. Topicorum, cap. 2. Doinde respondet brevibus, ot clare ad
Deinde ostendit, quod non est divisio per qua3situm, dicens, quod est bona divisio.
accidens,quoad aliquod trium membrorum et a.quivociin aequivocata, non

tamen pe-
unica probatione, quia ipsa intelligitur per nes primum modum,sed penessecundum :
se in omni membro divisionis, quod non de quibus modis habetur primo Elencho-
convenit diviso per accidens : nam nec ac- rum. Est enim primus modus, cum sequi-
cidens in subjecto, nec e contra; nec unum vocum est a casu ; secundus, cum a consi-
accidens contingenter concurrens in eodem lio : tertius, cum terminus simplex unum,
tertio cum alio includiLur per se. compositus duo denotat. Exemplum primi
6. Secunda ratio principalis procedit per ut canis, vel equus ; secundi, ut risus, vel
Divisionis sanum tertii, ut immortale. Et adducit
conditio- viam remotionis conditionis bonas divisio- ;
ne$.
nis ab ista. Solet enim communiter dici, dictum Aristotelis,!. Elench. cap. 2 deillo
quod ad bonam divisionem tres conditio- secundo modo a^quivocationis, non qui
nes requiruntur. Prima quod membra di- propter analogiam, sed propter transump-
videntia non coincidant inter se. Secunda tionem distinguitur a primo, utipse habet
quod membra dividentia disjunetive sump- super 1. Elenchorum, qusest. 15. Vult er-
ta, convertuntur cum diviso. Tertia quod go dicere, quod hoc nomen differentia pro-
membra dividentia debent esse positiva, prie significat illam, quse facit aliud, vel
saltem in divisione Generis in Species. quse est per se vel quae est magis proprie
Modo prima divisionis conditio non conve- dicta. TransumpLive autem, etquadamme-
nit huic divisioni, quod ostendit Doctor taphora significat illam, quoe facit solum
dupliciter. Primo quia trimembris, quare alLeraLum, vel quoe est per accidens, vel
unum membrum non opponiLur alicui, ali- quae est communis, seu propria.
ler plura uni opponerentur, contra Pliilo- Consequenter respondet ad primum

sophum 10. Metaph. text. comm. 17. et 1. principale implicite negando quod non sit
Perihermenias, cap. 5. Secundo, quiaunum divisio sequivoci in aequivocata. Et ad pri-
membrum sequitur ad aliud, quod non mam probationem non respondet, eo quod
convenit in oppositis. Quod autem sequa- ostendit quod non sit sequivoci quoad pri-
tur deducit, et littera satis patet. Forme- mum modum, quod concessum est. Ad se-
turautem argumentum sic illa divisio ;
cundam autem respondet, et ad tertiam,
non est bona, cui non conveniunt conditio- quod non sequitur, nec definitur, nisi in
nes bonae divisionis : haec est hujusmodi, uno sensu et sic non est a^quivocum, sed
:
quare, etc. Minor autem deducatur ut univocum. Cum enim dicitur, est differen-
prius. Formare sic argumenta, omitto ple- tia magis proprie dicta, ergo differentia.
rumque sagacilectori. Addit quod simili- Non valet, nisi prsefacta distinctione, et
ter potest argui ad probandum divisionem sumpta differentia illo sensu, ut patet. Si-
assignatam de prsedican vel prsedicabili, milem sententiam habes infra, quasst. 4.
cap. de Genere, esse inconvenientem : et Antepra3dicamentorum, Adverte ibi, cum

or.i:sTH) xxiii w
dicit Doclor, et essn princljiium consn/iuen- bu$, habet irislanliam.qtila in omni gvtie-
ti:i', qiiod pr^lest intolligi vel de inf(;n'ijlo, restalordo, el a:ialo'_'' ' • '
ipra, el
V(;l dc ill.jlo iiidifferenter, ul patel speou- in primo, di.slincl. 3, , ... , .
-' wn-
lanli : sed jnagishic intcllijî delxjl de il- lcntia 1'hil'iHopbi 8. ol lo M .. el
lalo. Nam conscquens etsi non letnpore, la- quu^l ibi dicilur, /o/ii//i . i j.rjg
men natura prius esl antccedente, el ila dican dc jHirltbus, contra pr.i .r in
esl prlncipium consefiuentiju. ubliquo cl concrelive. frima etiam pr l<a-
'J- Ad secunduni, negal assumptum. F.t ad tio ad osleriilcndum qiiofi iion sil v..< .s in
priniam probaliurjcm ostendit qualiter rc- significatione^ ur in< •<. quia
ducitur ad bimemhrem : sicut eliam Por- linlum procorlii de primo modu ffiquivoea-
phyrius in litlera facil. Kl e.vcusal .Vucto- tionis. .\lia etiam pi quse OAlendit
rem nolabiliter dicens, quod posuit illa quod non sil divisio pur accid«'n.<i, videlur
duo membra, .scilicet differcnliam commu- a.ssumere falsum, leneiidu sequivocaliooeni
nem ct pr<ti)riam, loco divisi, id est, hujus divisi, ul patol.
Dii'i$io
est (juod est^/'/7'';v'/i//Vz. Non mauîs propriam, Item, vidotur illa pro[>w. . > ^> .mpta tn
II.
'iris
quia est secundum m(;mbrum principale socunda ratione principali, '.tntum
prim;e divisionis, et hoc fecit gratia bre- unum uni oi>ponitur, esso i.ii^.i iii-|ii« ;i lo
vitatis, ct ita «joneralitcr omnis divisio, dc conlrariis, ol relalivis opposilis : nam

vel est bimenjl)ris formalit^r. vcl reduc- album opponilur nigro, ol fl 'V > f.ir.
live. Item, non vidotur quod ; . x alicu-

Ad alia probalionem dicit, quodmcml^ra jus divisionis soquantur ad invicem : dis-
cum priL'cisionesumpla, mjn infcrunlsc in- parata enim, vol n^pugnanlia sunl.
vicem : nam non si^quilur, dilTerunt dilTe- Itcm, cumdicil iiisfjlulione primi argu-
renlia proprie sumpta tantiim, erjro dif- mcnti *, quod difierentia sumpta in imo ' bmi- t.
ferunt diffcrentia communilcr dicla . sensu potest esse principium cons- r,
Similitcr do aliis est intelligcndum. esl inslanlia infra, qurpsi. I, Anl« i
Eodcin modo, inquil, est dicendum de mcntoriim, solvendo lerlium pr •»,
membris altcrius divisionis, cum scili- ubi dicit quod (alis illalio non est ronafr>
cet dividitur diffcrcntia in facienlcm alle- (Iiicntia, sed illalio c . ex se : et 1.
ralum, cl iii facientcm ;iliud: pro quibus Elcnchorum, qu;csl. t>. .^ -u
omnibus vidcatur Hoctius in (lomnjcnto principale dicil idom. .\am <;u /mx*. tuqutt,
hic, ct c;elcri cxposi'ores. Similcm scntcn- quod c ' < ntia sit bona, oportet quol
tiam habcl infra. c;ip. do Qu;ilit;ite, compa- C()n.<rquriii iirlualiler tnr' ' •
>r m «mIm»»
raiido spci-ies oualilalis inler so, ct (fuan- dente, et nnn $ub pnipri»i . . r -
lum ail op[)osilioncm, ct consccutionem lti'in, vi(iolur q!:« * i!!n > hujus
mcmbrorum, ct spccicrum, d alibi plc- ilivisionis ad bini' ' ' -v ta
runuiuc. >«ilui -no .sixnindi pr: la.
10. I)i: TKjnio. Liccl prc licla .satis clara eo quoduna coiul :i
sint, p;iuc;i tamcn t;ingam, pro majori de- ost, quod mombra sint ;
>, ul «upn
claralione. IM'imo circa primum princii»a- dictuin osl. .\Ua adUat rur -. ut
le, vidclur iiuod ista divisio possil poni rxptnliiv N r. .\d isia l fB»*
Gencris in Specios, eo quod m:ijor osl uni- iwndclur.
t:isiij iiilc:itionibus. quam in robus, ut su- Ad primum. quod »i>li« 11
s:upo, h;uc ori^) inlonlio n^tiuirilur iiii

pra (liclum ost
'
gcnus ad has lri»s lionibus sil u

dif/eirnlift polcrit poni
fuiidamonlonun cap. dc iii J .
spociales. licot ox parlo

mci!l> •" " •
n »11 r(>pcrialur I;inla unilas. (Juod ollam

laitS pr\'L.' l*"j ll^'>l »»l'm »»»t tf-immwm UI.-^MM-
uddiiur, Genus scilicol dicimqMde spfcie- '•
29S SUPEll UNIVEU8AIJA I'()RI>I1YKII
guit Socratem a Platone, sicut fxiliouale lio- Ad ultimum, dico quod illa conditio in-
miiicm ab asiiio. Unde pryedicari in quale telligitur de divisione Generis in species,

convenit SBquivoce Differentiae, et duobus vel generaliter quod intelligitur conditio
ultimis rniversalibus. Est ergo haec vox non circumloculive. Circumlo-

formaliter,
differenlia ;rquivoce signiiicativa harum quimur enim positivaplerumque perquas-

Irium intentionum, et ei nulla una primo damnegationes, ut patel in divisione ani-
correspondet, in ratione signilicati. Contra, malis per rationale, et irrationale ; et in
tunc videtur quod Universale, vel prse- divisione enlis, per in alio, et non in alio,
dicabile, non erit univocum ad quinque etc. Si quis etiam objiceret contra divisio-
Universalia, contra ea qune determinala nem, quia commune nonponitinnumerum
sunt supra, in materia in univocatione cum suis inferioribus, patet de quo com-
Universalis in communi. Circa hoc stude, muni hocinlelligi debet.
forte infra, qusest. 5, prolixius tangetur.
13. Ad aliud, tactum est supra, quaBstione
6w5 ^'^quode univocatione Universalis et infra,qua3st.

ôdotnce- DilJerl eniin Socratcs a Plalone alterilale, et
^ Antepraedicamentorum patel, et alibi ipse a se sene, veljum puero, vel jam viro-
saepe. Est enim insequalitas specierum Cap. eod.
quoad differentias, sequalitas vero in con-
ceptu generico. Contra, sensitivum a quo QU^STIO XXIV _
sumitur animalitas, in homine estnobilius
quam in asino, ergo animal nobilius in An }icec sit vera, Socrates senex differt
hoc, et illo, et per consequens non seque a seipso puero
praedicatur. Responsionem qusere.
Commeatator super cap. de differ. Joannes Angl.
Ad aliud, quod loquitur Doctor de prae-
et Brasavol. super hanc quccst. Rodrigues in re-
dicatione formali essentiali, et in recto, capiiulatione texlus hujus quoist. Vide citatos
quwsl. antecedenti.
Ad aliud, concedo quod infertur, ut pa-
tet ex solutione quaestionis.

Quajritur circa primum raembrum di- i.
Ad aliud, etiam concedo quod illud non
visionis differentiae, an sit hasc vera, tapropar-
sufficienter procedit nisi prsefacla distinc- *'
Socrates senex differt a seipso puero. â.^^^^
lione.
Ad aliud, dico quod intelligitur de per

Quod non videtur quia relatio requirit ;
se,etprimo oppositis, ut alias prolixius duo extrema in actu quia si sit, suum ;
patebit. subjectum est ; et si hoc, ejus correlati-
14. Ad aliud dico quod non sequuntur ge- vum est, quia relativa sunt simul na-
nerali ter ad in vicem per locum in trinsecum tura. Sed Socrates senex, et Socrates
vel per viam essentialisinclusionis, sed per puer, non sunt simul natura in actu
necessariam concomitantiam in tertio, ut ergo differentia(qua3estrelatio qusedam)
qusestione praeeunte tactumest. Exemplum non est inter illa, ut extrema, cujus op-
sequitur, Lst supet-ftcies, ergo linea,\e\ su-
positum notat illa propositio.
perficiatum, ergo liueatum,qu.od tamen non
Item, si Socrates senex differat a
arguit unum includi formaliter in altero,
seipso puero, ergo non est idem sibi
sed concomitari necessario, et sic de aliis.
puero, ergo non est idem sibi
Ad aliud dico, quod loquitur extensive
de consequentia, et non proprie, ut loqui- Prima consequentia patet, quia idem, et
turDoctor, ubi allegatur in Anteprsedica- differens opponuntur, ergo ad unum se-
mentis, el hoc intelligo, nisi fieret consequitur negatio alterius. Probatio secun-
quentia respectu alterius inclusi, vel in- dae consequentia3,negatio in antecedente
cludentis virlualiter. negat identitatem universaliter ; ergo
OIKSTIO WIV •J!«
Hequilur negalio idenlitatis eju.stjeiii a se, proprle, e8lpro|;..,,i,w i.i.-u, ul pjtci ex

sicut a sujjeriori, ad inf«:rius negando, ralione istoruni dirfertnttaruni
et hoc tanluni Hignilicatconsequpns. Ad primuin argunienluin p«>ic.tt tuci, a^ptu.
Iteni se(juitur,SocrateH sr^nox {Jiflerl a qiiod omjrlel exlreina relutionis ewe in "*.'
se puero ergo Socrates senex, et So- aclu,quoad nitioncm
:
referen«li. el non
crates puer differunt, ergo Socrates se- quoad exi.stentiain : quia prius. el po«-
nex, et Socrates puor sunt multa : et ul- non simul existant. laiiien
torius, licel
tra,ergo Socrates etSccrates sunt niulta. simul sunt sccuntlum ralionem. qua re-
Consefjuons est falsum : ergo et primuni ferunlur : nuiii (juando prius est sub
Antecedens. Probaliu prima3con.sei|ucn- rationo priori.s, posliTius esl subralione
tia} : sic enini .sequilur in omnibus re- poslcrioris, licet tunr non exislanl
lalivis a3quiparantia3. Sequitur enim,So- .Aliter potest dici , quoj S/H.ruus
crates est similis IMaloni, ergo Socrates puer, nonest perse exlromuni liujus re-
el IMato sunt similes. Kl ratio esl Ikuc, lalionis, sed Socrates puer diffcrcns;
{|uia relativum SRquiparantiaB, {|ualiter quia per se extrema relationis iequipa-
denominat utrumf|Uf^ extremum. Troba- ranticT, nominantur eotlem noininc illius
tio secundcii, IJi/Jcrcrcntia cst spocirs relationis, illud autem extremumest |>er
multitudinis, per Arislolelem 5. et 10. se simul cum Socrate sene differente;
Metapli. context. 10. 1-2. et 17..êquitur: quia pro oodem tcmpore ost hor diffe-
ergo differunt : ergo sunt muila; sicut rcns ab illo, et illud ab islo.
sequitur, oUnnn csf, errjo coloratum. Ad .secunduni dico, quod Ii.tc conse- '*•< ^*< um-
l/liM
Probatio terlia3 conso(iuentiic, quia ab quentia non valel, Son est idem stbi
inferiuri ad suum superius tenet affir- puero : ergo non est idem sibi; quia in
mandi),((uc'madmodum adeterminationo prima, n-gatur idenlitas respeclu ler-
non diminuente st'(|uitur ad determina- niini accidcntalis : in sccunda vero. res-
bile; sic arguilur ibi, ergo con.se<pii'ntia pectu substanlialis, iiui importutur per
bona. sibif quod est relativum reciprooum. el
Ad oppositum esl Pori^liyrius. in hoc nt fullacia Consc<|uentis. quia ad
Item, arguilur ratione sic. Circa ens divcrsilalem accidonlalom. non sequitur
immediate opponuntur if/em, el(tiucr- divorsita.s substantialis.sed ec >.
suniy per Aristotclcm 1'). Mclajili. Aul Sotl si ly sibi. in consoquenlo ivlcral
crgo Socrates senox, ct Socratcs pucr .\nlecodenscnm delerminalione, scilicel
sunlidcm. vel divcrsum. NDn idciii (juia hoc tolum, Sncrates . lunc palel
tiiiic iijcc aflirmaliva, Socratcs sencx est consc(|U(>ntiam non v.dfrc ;
quia in An-
Socralcs pucr, essct vei'a : .sed hoc esl te(!edonle. elCoii iilo. r i di-
fal.sum ; e.sl crgo divcisum. cl h c su- vcrsoruin termitiorum t
milur iti/fcrcns, ut esl communc ail ncgalur identitus. I ti-
omne tliversuiii. initur inprut : m .\t. ii
onriuiio. Ad (|uaJslioiiem diccnilum, tpiodpro- te iicg.ilur idontitas uni' . fal-
liosilio tlisliiigucnda est , sccundum sum esl; tk^d tunlum rojipcctu iimu« tor>
a'(iuivocationcm ; «|uia sunij»lt> ili/ferrc mini. S<Hratiis.

iii commuiii, eat vera propositio: quiu Ad lcrlium dico. qutHl Dcgalur priina ^ ^^
islo modo, (iuodcuiiii|uc accidens imjX) . Misoqucnlia. propter ncgaUont i-
dil (Miinimodiim idcnlilatcui. .Kccipien II in «' ul putot in al la
do lamon (ii/fcrcntia prt)prie,vcl m.( ^

-
ost \ '7 (i6 vmHt
300 SrPER INIVERSALIA PORPnVRII
homine, sicut Socrates non est idem nunc puer, nunc vir, vel senex, differt ali-
onuii tiomini ; licGC lamen est falsa, So- quid tali differentia, An scilicet haec pro-
crates et omnis homo difjerunt, sicut positio, Socrates senex differt a se ipsopue-
ro, sit vera,
haec, Socrates et omnis liomo non sunt
De Primo, non oportel laborare, quia hi
idem.
termini saLis noti sunt. Socrates enim (ut
Ad probationem dicitur, quod tenet
aiuntjfuit Primus Philo5ophorum,a quo So-
in relativis aequiparantiag, ubi non in-
cratici dicti sunt. Unde ob sui primilalem,
cluditur negatio, ut de simili patet, sic
el famositatem, communiler auclores ejus
non est de differentia. nomine utuntur. Quid puer et
senex, quid
Contra hoc. Negatio inclusa in differt differenlia, sa lis cla rum es t. Pueritia enim et
non tollit talem consequentiam, nisi senectus sunt de numero septem, vel octo
propter hoc, quod terminus praecedens vel pauciorum Eetatum, ut Medici, et Phi-
ipsum, et subsequens, diversam habent losophi, atque Theologi varie loquuntur.
suppositionem, unde tenet , observata Quserantur auctores, ut lecLor voluerit.
eadem suppositione, talis consequentia, Ordo qusestionis palet. Divisio communis

etiam cum differt. Sed in singularibus est.
pra^ponere, vel postponere

De Secundo arguit tribus rationibus ad
non refert
parlem negalivam. Prima sumitur ex na-
negationem, per Aristoteiem 2. Peri-
lu.ra relationis, et relativorum. Relalio
hermenias, cap. 1 ergo in illis, cum dif-
enim est ens duplici dependentia depen-
fert, bene tenet talis consequentia.
dens ;
quareimpossibile est eam esse sine
Ideo potest concedi illud ultimum
extremis, cum sit dependentia unius ad
Consequens, scilicet Socrates senex.et cap. de Relatione, habet
aliud, ut infra,
puer, sunt multa, sed non sequitur, isle. Et eo modo quo est relatio, quaerit ex-
ergo Socrates et Socrates sunt multa ; trema, si actu, actu ; si potenlia, vel apli-
quia illa determinatio in Antecedente tidine, similiter. Cum igitur di;ferentia
respectu talis praedicati, diminuit a So- dicat relationem actualem, quaerit extrema
crate absolute. Ideo non sequitur, ut actu. Unde com.amniter dicitur quod om-
secundum nis alietas, et differentia, quaerit existen-
superius ad inferius, sed ut
tiam extremorum. Ideo licet dicatur Chi-
quid, ad simpliciter. Similiter in iilo
mseram non eamdem homini, non ta-
esse
conjuncto sumitur Socrates secundum
secundum rationem ali-
men distinguiyel differreab homine. Modo
accidens, quia
idem Socrates non est actu simul senex et
cujus, quod secundum rationem talis
puer, ut palet quare non recte, nec vere
:
prsedicati est sibi extraneum absolute

dicitur quod differt a seipso puero.
sumpto, et in dictis secundum accidens,
locum ab op-
Secunda ratio procedit per
sive praedicatis, sive subjectis, non tenet
positis, et infert a primo ad ultimum, non
a conjunctis ad divisa, per Aristotelem identitatem Socratis sibiipsi, quod impli-
in 2. Perihermenias text. 2. cat loquendo de omni modo identitatis. Et
ostendit se procedere a destructione conse-
EXPOSITIO
quentis ad destructionem antecedentis.
Quaerit, exempium Porphyrii

circa in Tertiaratioprocedita primo ad ultimum,
littera, declarando primum membrum di- per tres consequentias inferendo, eumdem
visionis praediclie, scilicet differentiam Socratem esse multa : quod implicat. In
communiler acceptam, qui dicit quod ne- probatione primae consequentiae, assumit
dum ab alio, sed etiam a seipso, inquan- unam propositionem nolabilem,de relativis
lum nunc motum, nunc quiescens, vel aequiparantiee. Vide .22 distinct. I. et alibi
QL.EnTIO xviv »1
tsepe idem. In probalione «' 't, ad-iu- n .
cil dicta Ari»»lolelis 5. el 1' physicae. li-
Videalur in 5. texlu non ha.. •ornmen- C'
lura el in 10. texl comm. 10. 12. 17. et ali- ti
bi. Terliara con.sfqii*»ri':nTr. nr^That per re- Cu '^••fKlo quod "t

gulas communes L . u supra tr»rTin «
sappenolavi. a -TttS
Ad opposilum arstiil primo a i

• jri.ale ; r»
deinde ralione, per locum ab opp' -ii.s: cu- .«r pr*ri«

jus fundamenlum sumil ex 10. Metaph. e
lexl.com. 12. Deinden s, el fertns. quM e* Ij
facililer ad qu.Tsilum, t ^f- pera . t©|

firmalivam : prxmissa lar: rie de quii>ui lUa
differenlirp, de qua.<T ».
Nam tantum proposili * iila eal vera, ac- Ex lUooeopUiseeTadi poAotilM

'"
cipiendo<///7'(f/r/i(/am pro *! 'ia com- ar_ 1, quod '
'yjoderatur ia
muniter aco^pta, ut exlend.L >•-• ad quod- d
cumque accidens per accidens : et sic se- Pr.ai i^->t-
neclus et pueritia sunt differenlia?. Secus br>- '
est si accipialur differenlia propria, vel e«
ma^s propria : nam sic proposiiio esl fil- dL . 'înoniiii.
sa. Et ratio hujus esl, quia, nuUum acci- dTim nntaf DQD
dens per se rei variatur, manenle re, inio niliter de :a-
tale est cooevum rei, el idem sibi : .^b cu- lellectu el ^'^h ***
jus opposilo non potesl intelligi illul cu- tamen ut mr

jus est absque impliiâti^^n*». «>pp<>situm ipsout moto ^di5
esl de accidente per ^>
im igitur realiler a seipeto. i.
tur ab alia re, sed a seipso, in diversia .Vd se«- >,

temporibus, lali differenlia aliquid potest quentiam. propter «i •nvqoms, «i i ig ufa»
recle differe. Ista esl ratio, quam Doclor Di
tacuit. Sequerelur enim quod si aliquid mulalur.

differret a se talibus di is, tunc si- lacia
.-'
>u»^..
mul esset ipsum, el non ip-ûm :qu'xi ma- n

nenli non n non est idem. ne* rei
V.' -» -.•# ,
essenlia variaiur, mnnente re ip<«a. Si
••• >'!K«i"'
t; riter .solvil notibililerar 1
la [i; ia. Ad '
citer. lr::uo ad m
es.sc actu, aul in r *
r;' - '•:li. Lv '
•«« T*^
p..-.r ; .... .. ;..,..:••'" "
!'•
frn. cap. 'I"
(ju;irlum p. ..
n*l;iUv''rum «i
>
t« »•
csso simul natiir:)
se»! cssi^ pntprium n'I
r t«(M> i»i «u;
ferunlur, boc esU. ess.
• cocHrj, «t piuci.
jectivum. Idoo
303 SIJ1>EU INIVEUSAMA POUIMIYUII
Ad tertium principale, secundinn unam contra Aristotelem 2. Perihermenlas, cap.

viam respondet., negando primara conse- 2. Uaro enim valetargumenlura a conjunc-
quentiam, recurrendo ad naturam hujus tis ad divisa, sicut e contra.

verbi differl : nam includil negationem, De Tertio, circa dicta aliqua occurrunt y.i.
ratione cujus mobilitat immobililatum ca- dubia. Prirao circa solutionem quaeslionis* num. 2.
pax sequens, et immobililal mobilitatuni videturquod propositio illa non sit distin-
et assignat instantiam in aliis terminis. guenda, quia vel sumitur ibi differre Sihso-
Ad probationem vero illius consequentiae, luLe, et indifferenter ad illa tria membra,
respondet bene, quod tenet in relativis aut determinate contracLe. Si primo modo,
cequiparantia3 positivis, non negativis. cum sit analogura, debet surai pro famo-
II. Objicit consequenter notanter conlra siori significato, et sic propositio est sim-
hunc modum dicendi, ostendendo quod pliciter neganda. Sisecundomodo, quod vi-
quamvis liabeat locum in terminis commu- detur verius juxta illam propositionem su-
nibus, non tamen in terminis discretis, vel pra, cap. de Specie, quaest. 2. Quandoscili-
singularibus, aliter enim supponit termi- cet aliquid se habet ad aliqua simpliciler,
nus coramunis, dum proeponitur; et aliter et secundura quid, si addatur sibi aliquid
dum posLponitur officiali, ut cum dicitur :
deterrainans ad secundum quid, stat tan-
ab homine lu differs, et tu differs ab homi- tum pro illo : sed hic additur senectus, vel
ne. Prima vera, secunda falsa. Similiter in p2/(?n7mipsidifferentiae,quaedeterminant'ad
proposito, liaec, Socrates differt ab homine, secundum quid differre : quare stabit dif-
est falsa : sed haec, Socrates differtabomni ferentia hic ex vi sermonis, pro differentia
homiii ', est vera, quia ibi ly differt immo- corarauniteraccepta, non igitur distinguen-
bilitat mobilitatum : lioec autem, Socrates da est propositio.
etomnis homo differunt, est falsa, quia ibi,
Item, contra priraam solutionera ad pri-
sicut et in prima, mobilitatur homo, et mura principale, videtur quod siraultas re-
tunc vel Socrates non esset horao, vel dif- quisita ad relativa, nedum quoad actum
ferret a seipso, quorura utruraque est fal- re"erendi, sed quoad exislentiara, debet in-
sura. Sed in terminis singularibus non ha- telligi : alias distinctio relationis in actua-
betur haec diversitas suppositionis, quia si
lem, et aptitudinalera, nulla esset. Quod
sic discretus, discrete seraper habetur. probatur, nam quoad esse objectivura, et
12.
Insingularibu.^, inquii, non refert pro- inlellectuale, siraul sunt risibile, et risus :
poyiere, et 2. Perihermenias, cap. 1. Sequi- et ita quoad actum referendi. Quare si ta-
tur igitur gratia materiae, Socrat^s senex lis duntaxat actus requiritur ad extrema
differt a seipso puero, ergo Socrates senex, relationis actualis, una erif actualis, sicut
el Socrates puer dif/'e7mnt .Concedilm- igitur alia, distinctio igitur nulla. Assuraptum
prima consequentia, et siraililer secunda, probatur, nam irapossibile est inlelligere
quara appellat ultimam, licet non simplici- aplitudinem, vel aptum natum, inquantum
ter, respective taraen, quia in ordine ad tale, nisi inlelligalur terminus, seu illud
priraara. Ponitur enira aliquando superla- ad quod esl apLitudo, licet non necessario
tivus pro coraparalivo, et e contra. Univer- simul sint actu.
saliter enim verum estquod eo modo quo Posset etiam dubitari ibi, qualiter illud
aliqua differunt sic sunt muUa, si ratione, quod non est acLu in re, vel cura alio, pos-
ratione;sire,re;siaccidentaIiter,accidentali- sit esse actu in intellecLu, vel simul in alio
ter,etc.NegatergoDoctortertiamconscquen- sic acLu. Sed hoc infra, cap. de UelaLione,
tiametassignatduasrationesnegationis.Pri- quuesL. 3. habel prolixius videri.
ma,quiaest fallaciaasecundumquid ad sim- secundam solutionem ejus-
Item, conlra
pliciter. Secunda, quia arguitur aconjunc- dem argunienti, arguitur. Uniusperse re-
tis ad divisa, in dictis secundum accidens, laLicnis est ununi per se extremum nam :
(^M.KSTIO XXIV *»3
rcbilio li.il)C't «'iililalcin, unil.-ilcrn, cl per- conlraciviim ••jus. ci nwxim»^ utn ;m

p;
seit.iloni, .'«!) fxlmnis : sod (lilTerpnli.T esl fimflam«'nla, el plur»»« Irrniini annum'-
una relalio, el per se, er^'o ipsius erunl lur. Cum enim diritur, .v •'-•
i^,,^^
cxtrema realia. Nfodo ln)c totum, Sorralc» ulrumque esse fuu'!
pole.sl '" "'
senex diferens, ve! Snrrnlex piier diffe- ulnimque terrirntis. yuan' <
^
rena, non cst huju.smodi, patet enim quod guerodedi: .1, ul dicil
i fkjrior <^,)u.t-
esl aj,'gre;;alum per accidens ; ergo, elc. ralur Hingularis do^triMa hujui '^'ir^r I.
i5. Circa soliiliones secunrli, el tcrlii prin- Elenchorum, qun tw pr
cipalium, pos.sent pliira tangi, el de natura ad hoc dictum nocloris «upra rnp
officialiiiin diversorum. et diversimo'le cie, qu.esl. 2. sl esl venim, - de
mobililanlium, elsiippositionihus termino- immediate adjuncla via di-^rursivi pror#^*-
rum, sed omillo liic tanlam prolixilatem. siis tantum, et mn ox virlule w
Vide.-intur alibi copio.se, Sed videretur .ili- sed arpiilive addtirit illam propop* 1
cui, qiiod illiid copulalum, Sncralex senrr ibi.

el SotTalfs /)ner, non facial singul.uem, .\d aliud, quod tantrit boaim dlfflculla- 1:
conti"! e;i qii:e luibet Doctor, in objeotione
tem, habet videri pn»Iixe Infra, cap. de
conlni prim.im viam. solvendo terliiim relatione. el sup<^r quintum M •
principale. et sup*T Sententi.n.<», el alibi : .sea f.

llem, videliir quod srnerlu, el pnerilia breviter pote^t dicj. quod in hoc di::,.ru:ii
non .sinl delerminaliones diminucMites, cum quja }ktc, aplitudo. el illud, actun, vel ac-
sinlaccidentia n<'iliiralia hominis, cum qui- '" Rtimiim
lua'i^ relatlo. El fore non qiwril re' •
dimmfi»
bus vere salv;itiir nalura hiimana. rrima aptitudinis lerminum. Vel si sir. non
erj(o ;issi;rn;»la, pro ne;^;itione
r;itio terti.x»
relalum. sed aplitudine, vel nullo m .
con.scqiientivT lertii principalis, nulla esl,

Pnrscindit enim terminus ejus ah arlu et
Item, videlur (juod argiiendo a conjunc- potentia, ut dicil Francisrus in I. Connalu,
lis ad divis;i, in lerminis accidenlalibus, dist. 30. qu.Tsl flnnli. I*bl pluni sinîN-
vîlclar^ûmcntum. N;iin seqniliir, Sorratcx ria ad proposilura notari possunt. I:
esl h >tnn a/bus, ergo Sncrales rsl homo :

etiam non mutuo forte refrrlur. nec per m
et sic i\\' ;iliis : imo iii siibslantialibus esl relativum risibilis, sthI p.»iius ri«ivum
non v;ilel, (jiiia noii >e(iiiilnr, llitm) est vel quidditas ciijus esl passio. Ilato ipitur
animal, rrgn hmnoeal. V\m'i\ Au\q\tc-a\\ivc quo<i iiitelleclus inlfllisril simul
pos.sent adduci, .sed isti ;id pnesens sufTi- et risiim, non lamen ut artunlia en
ci;iiit, quihus soliilis, ;ili;i tacilius solven- ;ictu niutuo, el per sr ndala : !to^'U< «1;
liir. differente el differenle. Ile

ir>.
.\d isla nvspoiidcliir. .\d i)rinium dii-tum aptitudinalis nunquam tU .ir
esl prius de nienle liu.jus, I. Klenchorum, maliH ; .sed b«^nc formalem e\

qiuest. I<). qiiod ill;i pmpositio, 0/;i)i^^/;irt- Ikx* ponitur differn» a fu" '
Ingam, etc. non esl vera de virtiit»» .sermo- tera tnmen inlein 'ifiir. el ..
nis, et sic d;indo primum meiiibrum, nihit InhaTcl, vel in»^ '« u»
s(<(|iiilur; (iiiod a'ldilur qiioad secuniliim pn»prio, qu.Tsl. I. I
membniiu. scilicel ((iiod conliahiliir, im)s- dal hlc rurio-ûs Uvtor ^

sel dici conroriuiter dictis liiijiis, I, Klcn- rienen». Inrium osl de
choruni, qiueit. *.). rl |m. ((iio l icrminus tiniiibusejus. et nir
a'(iuivocus iioii poteslconlnihi proprie. nt»c .\d aliud. dicoqumi U»
p«M' iiiedi;il(» adJuuclMm. «»t multo minusper quid per se, el f
TiTininut iinnicdiate adjunclum, 'icut est in pn»po- el quid p -. ?û •
rthttiiniit
nou ptt e-
silo. 'riMininiis «Miim. vd fuiid:im(Mitum n'- er>;o quod d m*4*
t* »/«'
jus con- lalionis. iion iiilelli^'itur pi*i»prie laiiiiuaiii maliler, el piT ^<* uua. ducrauvs
trdrtivui!.
304 SUPER UNIVEIISALIA PollPllYRII
et senex mnlerlalitor. Concedo ergo quod plus, quam Specics, ct non e converso,
uniusper se relalionis sil unum per se ex- per Arislotclcni in Pra^dicom. cap. de
1
Iremum formaliLer, plura lanien maLoria- Sul)stantia, ubi (hcii. Animal plus com-
liLer. Ad plura cLiam per se referri poLest pi(.ctilur, quam homo, ergo, etc.
idem, licol non primo. Vide ubi supra
j^^^^^ ^j ^j^^ ^^,^^^^ ^ ^^^^ gp^^j^g
quoLLavi DocLorem, et Franciscum, eL 1.
liabet differentiam, non a nulio, quiaex
dist. 4. PosseL eLiam quod addiLio fun-
dici,
niiiilo nihil fit : non a se, quia niliil fa-
damenti, vel termini, respecLivo, non ar-
cit se esse in actu. Si igitur liabeat,ergo
guit aggregativumperaccidens, uL supra,
habet hoc a genere sed hoc est incon-
in maleria de Universali in communi, Lac- ;
negaretur quod affertur p:r

veniens propter duo. Primum ost, quia
lum est : et ita
tunc non abundaret in hoc a Genere
se unitas extremi in proposito, propter ad-
ditionem istorum ipsi differenti. cum utrumque habeat illud. Secundo,
19. Ad aliud potest dici, quod si singulare quia haberet tunc Genus in se contra-
Sinqula- . , •
gemmatum Lermmo communi, qua enim ralione una Species ha-

. ,
ris iermi- a^quivaleret ria :
IwdTa'- lioc verum erit tantum respectu diversorum bet unam differentiam a Genere ; pari
quivaiet id est, ubi geminmLur di-
sinffularium,
° ^ ratione, alia Species habebit aliam diffe-
communi
geminatus yersa singularia, et non ubi idem sibiipsi,
rentiam sibi oppositam ; ergoutramque
sicut accidiL in proposiLo. habet, ergo opposita simul.
Ad aliud dicLum esL supra, qusesL. 2. de Dicitur hic,sicut Porphyrius in littera 2.
Specie, in simili. LiceL enim pueritia non Species ha-

respondere videtur, quod Species habet bet diffe-
disLraliaL, vel diminuat a ratione Socratis rentiam a
differentiam a Genere, et ita Genus ha- genere.
absoluLe, diminuit tamen in ordine ad ter-
bet iilam differentiam in potentia tan-
tium, scilicet multitudinem, sicut notanter
tum, Species autem actu. Nec sequitur
dicit Doctor in littera, respectu ialis prsedi-
cali, etc. ita quod arguere a muUiludine tunc primum inconveniens : quia illud
tali, scilicet accidentali, ad multitudinem abundare debet intelligi, quoad actu

essentialem, csL arguere a secundum quid habere.
ad simpIiciLer, uL patet. Ad secundum dicilur, quod non est
Ad aliud, vide infra, super 1. Periher- inconveniens opposita simul inesse ei-
menias, quaest. 7. opLime, eL super 2. Peri- dem in potentia.

hermenias, ubi allegaLur. In aliquibus Gontra primurn. A nullo potest ali-
proedicatis accidentalibus sequiLur, in aliis haberi, quam ipsum illud
quid verius
non, uL paLeL per regulas Pliilosophi ibi-
in se habeat : igitur a Genere non potest
dem. Qusere exposiLores, eL maxime AnLo-
Species habere verius differentiam il-
nium Andreoe post hunc, uL nosLi.
lam, quam Genus habeat illam ; sed
Differentia est, qua abundat Species a Ge- Species habet illam actu, Genus tanlum
nere. Cap. eod. in potentia : ergo Species illam a Gene-
re non habet.
QU.^STIO XXV
Gontra secundum. Omnis potentia est
An prima definitio Differentice, scili- reducibilis ad actum : igitur si opposita
cet, qua Species abundat a Genere, sit inpotentia insunt Generi, poterunt ines-
convenienter data se actu, quod est impossibile.
JoannesAngl. Brasavol. et Rodrigues super hanc Item contra utrumque simul. III ud
i. qwrst. Vidc citandos q. 27. quod tantum inest alicui in poientia,non
Ad arrju-
menta pro Quod uou videtur, quia quod abundat praxlicatur vere de illo cum hoc verbo,
^gativa.^^^' ab alio, est in plus illo. Genus est in est; quia, esse, denotat actualem unio-
orVESTIn X\v 3U3
cxtremorum; sod
\\i'A\\ ha^c rst \. i. V»;! iiliter, o
;
ar
Aniinnl csl nUionalr ; .r^''o pr:»Hhcu- hlr. ordo ail uclurn : %\'
tuin noii luiitum iiio.st .subjecto iu po- Metiiphy.s. < '.

2. et in 1 po*
t<'Iili;i.
tfiitia flicilur hlr, itulft^Tni
A(J oppo.sitinn cst Porf)iiyriua. pcr opposilum, acUis propri^ lU'
Dicendum, rpiod Specie.s jdjuiidal a nat a'itjd, cl lunc
7o)tcluiio.
Geiwrt.' iii diffi r<'nli;i ; 'piin dcfinitio ex- p»'nli:i<» in p
primit lolum pcr sc inleilectum dcliniti; ct jsto modo non int^lli^fitur |
quiu aliler non conveniietprimo dcfini- illa, (\m(\ Oinnin p

lo, sed definilio constut ex Gencre, el c$t ari actum.
DilTeivnliu ;
ergo Diffcrenlia cst uliquid Ter hoc ad aliud, r
de per se intellectu J^peciei, et non de hicc est vera, Aninmi >,

iiileliectu Generi.s; (|uiu sisic, Genusper nam sua conlrail >
cat i
sepru3dicuretur de differontiu, vel e con- non esl vcra univi

verso : (|uorum ulruimpic est fulsum, el inconveniens, aliquid pi
nugutio essetiii deMnitione; quiaponcndo co, quod esl in potenlia ad ip.HUin,
rationrm Gcneris, ct Diffrreidiie loco indelcrminate 8e habel ad ipHuni , el
k nominiim,
Specics ahundat Differenlia a Genere.
idiMu l»is diceretur : ergo iioc particulariter, non uni^
flt/ nrgu- Ad primum dico, quod esse in pfus, EXPo.sirin

ne)da.
/iMc 1/1 i'sl diipliciter, .scilicet sc^rundiim cnnli- Dcfinilio illa, et pr
-' .,'slilu
'er. nenliam actuulem, vel poleiitialem, sive telligi maximi^ ha!>ol do !>
secundum indiffercnliam, et islo sc- inlentionalitcr accep'a, >
cuiido modo, Genus cst in phis, ul oiniiia possunl intelligi in sc-
vult aiictoritus adducta, Specics vero alio lionibus. u'. tn.
modo cl ideo sic abundat a Gencre.

:
Ouanlum al 1'uimum
. ,• • , I- t ri siml c\ dictis. ni ;
Ad secundum dico, sicut dictuin cst;

, , .
(Miia sicul coinposilum iiuturale habet

form:.m iii polentiu u materiu, inquan- -
ralionc:.. membMrmt,
luin iiiuteriu est in potciitiu per sc ad lioneni coruin .•»'•1' '-
formam, el ideo quando matcriaest, cst ^î^, priu?' f^t 1
ctiam forma composili iii jiotenliu : for- dum. !>!"
ninm uutcm liubet compositum in actu |i;,

1»;. . :»o, arjrtitf
arjrtiif rrimo d r.i-
nbap-nle, quod uctii iinlucit formam in lionihiis arj p.TH«»m
muleriam : sic Species in polenlia liabet pnne lil rx i
Diff('ivnti;im a Gcnetv, quodcst propr»r- srillrcl i|
miiiori V i.in I'!

tionale m;iteri;i\
h:ilMtur
Ad prinuim conlra lioc, concedo.quod
UTli.M
Sp(}cies non habenl DiflVivnliam in uctu
in'
u Genere, ipiia ncc Genus illain habet
Sl
ai lu.
nt-m
Ad sccunilum potcst vlici, quod non fi'n'ii i
•
est inconvcnicns oppo.silu in aclu in«'ssc m' - •
eidcm (ienrrc, licct sil inconvcnicns dc

eoili'm ininwro. lll
'rum . I .
800 SliPKll UiNIVEllSALlA 1'OliPllYUIl
langil Aucoi- in lillora, el lÔLUius iu Com- quantum constitutiva Speciei est, et non
menlo ogregio, qutu ubiquo vi(lel)is. Aile- inquantum divisiva Oeneris.
^
gat in prinio meinbro illud principiuui fa- Conseguenter solvit argumonta principa- ^ ^-
iuosum Philosopliorum, quotl liabolur l. lia. Ad primum respondet, distinguendode tia muiti-
plex.
Physicorum, texl. comm. 34. el 1. Elen- continentia.Est enim conlinentia multiplex,
chorum, cap. 2. et alibi s:ope, quoJ 'amen ut alias notavi, quia alia formalia, seu ac-
etsi materialiler, vel effective verum sit, tualis, ut totum Physicum, vel Metaphysi-
ordinaliler tamen falsum, et natura, et du- cum, continet suas partes ; alia potentialis,
rationo, ut recte Theologi sentiunt,. Pro se- seu permissiva, ut materia Physica, vel
cundo mombro est propositio famosa, quse Metaphysica, continel formas, vol propor-
est Augus'ini 1. de Trinitate, cap. 1. et tionalia formis ; alia virtiialis, ut causa ef-
Philosophi 2. de Anima, texl. comm. 47. ficiens continet effectum, et maxime aequi-
6. Adducit immediate evasiones, imo bo- voca ; alia eminentialis, ut Dous continet
nas solutiones ad illa duo, quae inferuntur, omnia alia entia ; alia unitiva, ut patet in
sustinendo tertium membrum inductionis :

identice plura continentibus. Secundum
et in hoc solvit secundum principale. ergo diversos modos continendi, Genus est
Objicit consequenter contra has evasio-

in plus Specie, et e contra : et unum est
duabus primis ra- conLinens aUerum,eL e contra : eL sicexpo-

nes tribus ralionibus ;
nit ArisLotelem, et Porphyrium diversi-

lionibus divisim, et seorsum, et tertia con-
junctim. Assumit in prima ratione propo-
mode intelligendo abundare.
sitionem nolabilem, quse potest elici 2. Ad secundum principale, recurrit ad so-
Elencliorum, scilicet, Nihil dat quod non lutionem prius datam supra, quam decla-
habel, vel quod dese non habet, etc. In se- rat pulchre, Physico, comparando formam
cunda assumit aliam famo>am, quse poLest naturalem compositi ad materiam, et ad
haberi 9. Metaph. text. comm. 8. ot 2. Me- effieiens, a quibus diversimode in compo-
taph. coram. 1. et 8. Physic. el 1. Cceli, et silo haboLur : ot sic duae evasiones daLae
alibi saepo, maximo in doctrina hujus. In supra ad argumenLum, bene procedunt.
tertia rationo tangit dictum Philosophi 1. Habet enim compositum formam a male-
Perihermenias, cap. de Ve^^bo. Ad opposi- ria, eo modo quo materia illam habet, quia
tum allegat Porphyrium. tantum in poLentia. Nam in quocumque est
aliud, liabens esL, et tale habitum, ut in

7. Deinde respondet ad quResitum, tenendo
parLem affirmativam, jquam paucis optime illo haboLur : liabeL autem actu formam ab
efficienLe effecLive et posset addi quod ex
declarat, oo quod definitio indicat essen- :
se, vel a forma ipsa formaliter. Et sic tri-

tiam, oL intollectum ada^quatum essentia-
quod Topic. cap. 4. pliciter, vel quadrupliciter forma est in
lem definiti : patet 1.
ubi definitur definitio, quod scilicet, est composito poLentialiLer a materia ; effective
actualiter ab ofncienLe formaliter actuali-

Differen- oralio quid est esse significans. Constat au- ;
^^^ ^^ genero, et Differentia : ut 6. Topi- ter ab ipsa forma ;

virtualiter, vel occasio-
^êistniit
Speciei. cor. ot 7. Motaphys. et alibi plerumque pa- naliter, vel causalitor a fine. Ea tamonquae
tet. Sequitur ergo quod Differentia inclu- dieit Doctor firma sunt, ot sufficientia. Est
ditur in intoUectu essendali Speciei non :

igitur fallacia ConsequenLis in argumenLo,
sic autem est de intellectu Genoris. Quod penes secundum modum, quia arguit ab
probat dupliciLor, quoc omnia tacLa sunt insufficienLi, ut patet.
copiose supra, quajst. 3. et 6. de Genere, et Ultimo respondoL ad illas tres roplicas.
infra, qusest. 7. Antepraedicamentorum, el Ad primam, concedit assumptum. Et quod

alibi, in doctrina hujus saepe, ut ibi notavi. intertur sic giossando quod non habet Dif-
Hoc eliam tangit 2. quoest. soquente, ubi ferenliam actu a Genere, bene tamen po-
vult quod ista]definitio est Differentise in- teiitia.
VI .i.vnu .\.\\ 307
A<1 hccunduni rosponiJc.' diipliciler. Pri- oa qiur dicun(ur In iiululiuric <|iLTi!k»n"i.

mo concedcMKlo opposiUi inessc cifNîn j,'e- ol in lolo pnjce.Hsu o u*, non j
noro, sicul rationalo, ol irralionalo, insunl cari ad j»oruiii|ns i Cum igilur

aclu liomini, ol asino, qua; sunl oailom go- Porphyrius loiric*- »|«Hriir' 'l. el pnr
ncro, ol sic »!<• niii.s. Socus psl do lodcm C(m.soquoaH -
©x ir ui,
Sprcie, vol sall.om nwwero. Iloducore anlem videlur quod isla d rion wl boiw.
ad aclum polonlialilalcm ditToronliarinn in Ilem, vidolur qu«W iMud f itn
Oonoro, osl consliluort! Spocios, sicul de l)<M-toris, in .«Mduliono •( . ei anni-
Mialoria, ol Jorniis opposiiis, osl dicendum, menlorum, «(uol m-
'
i>,
Alia rosponsio.qiiod aviuivocnlur d<! polon- vel indoUTminale, ciJiiuut;; :n,

lia : el est satis hona rosponsio. Uno n.odo Speci»'» voro aciu, sH fahum. a-
sumilur ul dicit ordinom ad aclum, ol sic quudquo osl aciu jtf.;. .•••
esl ditTeronlia onlis 9. .Melai)li. tfxt. cumm. dilToronlia, .saUom ;......,

2. et indn. .Vlio modo pro indolerminalo, ol bile esi Genus f'<^>^ trui .rn
sic suniitur in propo.silo. Matoria onim ol sit actu : quia n.

proportionabilo ei esl poU^ntialo, cl de se non polosl e.«o idem : ^ .
indoterniinatuMi actus voro dotormina- noris rospedu dirToronti^ruin non

:
osl f»
tum, et dolorminativum 7. Melapli. te.rl. lenlialis, vcl [Krmijwiva, sed poliiis acliu-
comm. 10. Primo modo proccdil argumenlis, vel uniliva.
lum. Ilom, .si inlolligiiur dofinilio de Difle-
10. Per hoc re.^pondot ad torlium dislin- ronlia .socun lo-inlenlionaliior .suropla,
guondo de pm.'dicalion(-' difforenliai de go- qu(miodo orit in inlolloclu > cum
nore, aut scilicot universali, aut parlicula- sinl dispanila,ol qu(miodu por ipsam abuu-
ri : (jiiod polosl inlelligi du[)liciler. Lno dabit a (ionero? el quurnodo lur iii
mo lo, rocurrendo ad illas Ims a roptiones uno aclu, in alio in potonlia? el .mc Uo alii4,
lormini oinmuiiis, et tunc universaliler qiiJK ibi dicuntur.
pnodicarl inlelligitur illud, quod in lerlia P0S.S0I otiam dubilari de his qua' iau^'ii,
12.
accepliono sibi convenit, lioc esl, in suppo- quanlum ad pm^dicalionom (rt'n«*ri'» do
sitiono simplici, ol pro nalura sic indCor- DilTerentia, ol e conlra. Videlure •
..mI
minatc suinp a. P.irliciilarilfr voro, quo I Difreronlia pcr so pr.odicolur d» -

in prima, vel .s(Y'unda accepliono, quia sci- quia quid(iuid proplor «('p.! i.mi ,
lico', pro supposilis vorilic;ilur. .\lio modo [)Olesl do :iliquo, |kt .so rir < i
salis Immio inlelligilur, tJnir^rsaliter, id .sod hilToronliu osl huji.

ost, in proposilione univor.sali : parlirula- neris, ol ho' luiuivi !o \n f
r/7o;'aulom, id est, in proposiliono parli- orgo, clc. Palcl coi, rj.
culari, vel indelinita. (Inde luoc osl vora, Minorom aulom prol)o ox
.iu imnl esl ratinunU\ vel AHnu xi nnimal disl. primi. qii.Tsl. 2. iu f^-
rst rntiunalc : s(mI h;rc est f;dsa, Omnenni- cil qu(Hl quidquid pr
mal cst ratioiinle. Slal orgo (lonoris poton- (onvenit alicui do quolitM>(. q
ti;ililas, vel ind<'lermin;»lio, cum lali pr;u- sivo sibi superiori, tlve
(lic;ilione. ll:oc lacla sunl supra, cap. do domonstrnri prv>p(or quid. per iUuU rui
Gonero, qiuosl. \\. solvondo sexlum princi- primo ronvoni(. d
p;ile, iibi de (Iu[)Iici indolernunaiono dic- s<» I DifTcr
lum esl. Plura liortim d«rlaralivu nlibl se •
qu;or;n»'ur. jK*! sr 01 î" ' 1'". i
salis rla- sam. igilur r- • • '

H ]){: 'rKHTio ([iKiiiivis [ii.iiiii t.i
lameu hnigaMi, m;«ji'rl p> iif.iii"i«r q..

nisinl, ali(|u;i |)n) .
declaratioMO oorum. Primo vidolur qu'"l I» I.

308 SUPHH 1'NIVEUSALIA PORPUYUII
13 Quod tangilur in soluUone secundi prin- Ad secundum, quod langit puldiram l-"l.
cipalis, de eontinenlia formarum in niate- difficultatom, potest dici uno modo, quod yeaiismvi
''/''^^-
ria, posset dubitari, prolixe pertractando identitas realis aliquorum est duplex. Una
inchoationes formarum, et rationes semi- ratione unius, vel utriusque extremorum,
nales, et diversas potentias materise, quae se identificantium. Alia, ratione convenien-
pertinent ad Physicum, et Melapliysicum. tifB, De prima pro-

vel identitatis in terlio.
Videatur iste 7. Metapli.el 2. Sententiarum, cedit argumentum, sed non de secunda,

dist. 12. et 18. et alibi,2. Physic.et alibi sae- qualis est in proposito. Fundamentum hu-
pe, et maxime Antonius Andreaj in qmest. jus solutionis potest colligi ab isto 8. disl.
3. principiorum, et modrrni Scotistse, el Primi. Aliter polest dici, quod actualitas,
super primum Physicorum ; in quajstio- et potentialitas, de quibus loquitur Doctor

nibus etiam 9. Metiphysicoe videalur iste in littera, debent quoad inclusio-
intelligi
pro multiplici acceptionepotew^VBpraeclare. nem formalem, et formalem identitatem :
Item, videtur quod hsec, Aîimal est ra- non quoad inclusionem realem, seu idenli-
tionale, sit vera universaliler, sic dicendo, tatem talem. Qui vero non ponerent dis-
Animal est omne rationale. tinctionem aliquam praeter opus intellec-
Item, ex hoc quod Socrates est indeter- tus, inter Genus et differentiam, difficulter
minate se habens ad sedere, et ambulare, possent evadere argumentum.

non sequitur, Socrales sedet, igitur solutio Brevitcr ergo dico, quod Genus conlinet l^*-
illa uliimi argumenli minus recte proce- actualiter potentialiter, id est, indetermi-
dit, alia inquirat ingeniosus lector. natedifferentias, quas Species determinate
14. Ad ista per ordinem. Ad primum, dico conlinet. An autem possit sustineri, Genus
quod licet (ut dictum est) principalius, vel continere formaliter Differentias, dubium 1
"
expressius inlelligantur dicta in hac qua3s- est. Et potest dici quod non, ut indetermi-
tione, et definitione, de fundamrntis, pos- natum est, sed bene ut contractum, et esse
totius communic:ms. Plura ardua Metaphy-
"
sunt nihilominus in a?tu signato verifi-
cari in secundis intentionibus, sicut in si- sicalia possent hic adduci, sed liaec suffi-
mili infra, qua^stione secunda sequenti, ad ciunt junioribus.

finem, derlarat Doctor illam definitionem Ad aliud, patet ex prima solutione, qua-
quarlam Differentise qua scilicel differunt

:
liter omnia illa in actu signalo dicuntur de
a se sinjula. Cum ergo dicitur, Differenlia Differentia, ut estsecunda intentio.
est qua abundat, et hlc supponunt intentio- Ad aliud, quantum ad prsedicationem

nes Differentiae, Speciei, et Generis, pro Generis de Differentia, videatur iste 3. Me-
fundamentis, sicut supra, de Genere, et taphysicoe. Sed quanlum ad prsedicationem
Specie, sa^pe dictum est. Quod igilur in Differentise de Genere, dico quod duplex
actu signato dicitur de intentionibus con- est demonstratio, sicut duplex medium,
cretive sumptis, in actu exercito verifica- universale scilicet, et particulaie. Dictum
tur in funda nentis. Est igitur Differerdia, Doctoris 2. distinct. Primi, ubi quottatur,
ut est intentio, qua non ut forma infor- intelligi debet (ut est adductuui ad propo-
mante, nec intrinsece constituente, sed situm) de demonstratione parliculari, et
qua ul intentione applicabili ei, quod esL tuno superius supponit, et verificatur pro
principium formale inlrinsecum actualiler, inferiori. Ut si argueretursic : Omnis homo
formaliter inclusum in Specie, ut suppo- est rationalis, aliquod animal est homo, er-
nit pro fundamento, abundal Species a Ge- go, etc. Si vero acciperetur animal ut com-
nere supponente eodem modo. Est ergo de- mune est, vel ut indifferens, praedicatio
finitio Logica, quia de intentione, et inten- Differentioe de ipso erit per accidens, sicut
lionibus, ut tamen pro fundamentis suppo- et propriae passionis hominis. Vide hunc,
nentibus, ut patet. quasst. 1. Prologi Sententiarum, solvendo
OlVKSTIii XXVI »10
objoctionoTii qiiaiiiil.im ex Hoiirico «lo (ian- Ail primuin, r '

nifTer l
davo. ti.r- non et»l iJiflci 1.1111 j, i
Possol aliU.T dici, quotl diclum I)04"t .riM

l>iHV-rentia liabet ratiooein imici
doljct iiil(;lligi dc oo qiio<J por se priino
sed polesl lial>ere Uifrerentiani.r» . u
iiHJst por modum p.issionis, iioii deojit. Vci
aliler quod Doctorin oiijjiiiali suo corre-
cujiis ipsa esl Specien : »icul \u>c. quA
e-»l priPfticttri in ffunle, p* '
xit illa vorjja .s//i<;.<f«/>/'non, elc. ul palol

lituilur iMfrerentia in sua ."ri-etic, jiicut
iritufeiiti opus ojus quod casLigJiviiuus.
/'roftnxi- Ad aiiud dico, qiiod univ('rs.ililas et par-
Uomo jier ration r'
tiunit uni-
veiialiltu ticulariLis propositioiiis debet atteiidi ma- Contra, lunc biii-.iuulu lopcciu aii-
et inirtirii-
xime ex parto subjecti, et non pnedicati, cujus nun esl Dirrerenlia; quoiJ esl fal-
lnrilui un
dr. attrn
dittir.
qui.'i syncatogorrmala a parle subjecti dis- siiiii, quia neces.Hario cst Iiirferentia, d
poiiunl iii ordiiu! ad pnedicatum, non au- pei* se ; crgo respectus ad qui^Mlcunique
tiMu o ('ontra, ut iiifr.i, cap. de Subslaiilia, n<m poleril illud loilere. O :
'
: : 1
qu;»;st. 1. habet Doclor. Alilor otiam ; olesl iJilfcrentia ut r/Miti in sc, uou cal ini-
dici.quod hiec ost falsa,.! nimal esl omne ra- feroiilia ut modus, tauien neC4't»ariu
lioifilc, .si pouatur ratioiialil:is coiiveuire esl Diflereiitiji, ut viiiV/; sic s|)ecio8 c»l
inlcUigentiis. Sed lia^c esl iiistanlia spocia- iinxius ejus.
lis; prima .solutio sapit.
Ad uliud concedo quod Differenlia ett
Ad aliud, iion currit simililudo, quia in-
Species.
detorminalio, vel indif.erontia Socratis ad
illa accideiilia, esl coiiliugens, ol subjec- EXP.iSrri»)
tiva. (jeiioris aulom rospoclu diiferontia- I)b Piu.Mo. Teriiiini clari nunl. SeJ viJ.'
rum esl noccssaria. ot iii>eparabilis, ul pa- lur quod ordo huju-
q lis ad pri''-»»-
tet speculanli. dentoin »st pneposicrus, quia prius •
videndum an possit detiniri, quam di.ipu-

molo. Cip. er\.
tandum de ipsius dednitionibus. Setl de
D-finiant aiileni et h(y.
oi-dine parum reforl. Sulvari lamea potesl
lioc niodo, quia delinilio, de qua in quas-
QU.ESTK) .WVI
tione pr ' i'e, maxime
An Uijfrrcnlia possil lic/inin de Diffoiviiuj luiid
qua non eit pri::

Jo.iiiues Aiigl. Mras. ct RtHlrijfiei supnr />anc si de secundi-i i... ..<
. • 1.4 '
'4 1.
tjwrst. ViJe citandiiM qwvttionc tcijurnti.
cari, ut doclara' !'>
(Juuil iKiii vidflur; quia Diflcreiitia) dum illam r; .'ti (Tii.im
iion esl Difforenlia, sic onim esset pro- priiii'ip;iIitor !r
codoro in inliniluiii : uiiinc autoiu «|u<>il cipalis con^
dotiiiilur, lialiel Iiifforonliaiii. Kciii.soia ul lialK't
imn osl bilts : quaro

Spocies dolinitiir : I )ilTi'roiiti;i
dicari /e ; « (Ml
.Spucies.
quaî toi.i. du qua <
Ad (ij)[)osiluin osl l'ur|>liyriua.

tur 1».
iUili). .\tl (ju.ostidnoiii diconduin, (|Uod Dif-

ad illata pi «tl
foroiilia polosl (kliniri. quia luibel «ic-
!»(*iltcol 1' f
nus, scilicel I nivor.Hule, quod por »li-

s.ilvalur
quam por so Difforentiaiii desconilit in Di Sk
ipsaiii, ul |)alobi' in î>!iiHiMi<-' .lurpsticv bus ad ;
nis aoqU(.'iilis. m.' Huil.

m SUPEll HNIVEUSALIA rOiiniVKII
domonlis Philosoplii, quanluin ad mnjores,

Ubi adverlendum, quod benc formando
Differentia
,.„.
ut
.
unum
habet diiterentiam constitutivam ejus,ut- do kabet
...
Universalium, non pi/}eren-
tift IJUOIIIO-
primam ralionem, illud quod ponilur pro pote hoc quod est in qualc essenliale, in- ^/„„1^'^""
majore debet poni minor, et e contra. quantum Differentia sumitur sub modo
Ad oppositum adducit Porpliyrium. Bre- differentiae, id est, suiipsius ut modi, ita
vibus verbis respondet ad quoesitum, te- scilicet quod sicut ista est vera, In quale
nendo partem affirmativam. Illud enim po- essenliale est Differentia ut modvs, ita essel
lest recte definiri, quod habet Genus et vera ista, Differentia ut teriiiim Universale,
differentiam, el si est respectivum, habet est Differentia : sed tantummodo habet il-
fundamentum, terminum sed Differen-

et : lam differentiam, quse est divisiva supe-
lia est Imjusmodi, ut hic loquimur de ea, rioris, et ipsius constitutiva, inquantum
quare, elc. Minor patet ex dictis stepe su- habet modum speciei : itaquod nihil aliud
pra, et maxime qusestione de numero vult dicere Doctor ibi, nisi quod differen-
Universalium, et de definitionibus Generis tia potest accipi vel ut quid, vel ut rnodus.
et Specici. Universale enim, vel prcedicari Primo modo ipsius est Differentia, ut ta-
de phmbiis, (quse est ratio ejus) contralii- men induit modum speciei, secundo modo
tur per quid, et qnale : et ulterius ipsum non. Nam Ditferentia ut hic sumitur, non
quale per quale essentiale, et accidentale : induit modum differenlije, sed bene Spe-
et iterum quale essentiale specificatur per ciei, vel Generis. Non ergo inlendit DocLor
diffe.entibus specie, elmimero. Differentia asserere quod Differentia respectu alicujus
ergo cum sitspecies Universalis, liabet Ge- possit habere modum differenLise,sed potius
nus, habet etiam differenlias, ut quale es- negat, et sic tota soIuLio poLest inlelligi de
senliale, ibi stando, si definiatur ipsa in secundis intentionibus, aliter non bene es-
communi. Si vero ipsa ut intermedia est, sel ad propositum argumenti, quia argu-
additur differentibus specie ; si iterum mentum nedum de prirais, sed etiam de
ipsa uiM\[\m2,,2,di<\iiViV differentibiis numero secundis intelligi potest.
ipsi quali essentiali. Doclor vero remillit Posset etiam intelligi solutio de Diffe- 7.
se ad quaeslionem sequentem, quia ibi hsec rentia, utest primo-inLenlionale, eo quod

omnia clarius pertractantur. habet modum Speciei. Proedicatur enim
5. Deinde respondet ad argumenla. Ad pri- de pluribus differentibus numero, in eo
mum, distinguendo de Differenlia, vel ut quod quid : uL paLeL de raLionali. Vel de
Differentia cst, vel ut species. Primo modo differenLibus specie, si esL intermedia.
procGdit argumentum, secundo modo non. Quare cura omnis species liabeaL definiLio-
Et licet frater Joannes Foxal dicat hic quod ncm, differenLia3 erit definitio. IIoc maxime
li3cc tota solutio non possit verificari de posset teneri, si veraesset illa opinio, quae
Differcntia, nec ut est prima3 intenlionis, ponit differenLiam superibrem prsedica-
nec ut secundae, sed prima pars de prima, ri per se de inferiori. Sed secundum v^ri-
et secunda de secunda, quia solum Diffe- tatem hoc non est verum, Nam licel ratio-
rentia ut est primse intentionis, habet ra- nale respectu hominis, vel animalis, ha-
tionem differenlise respectu alicujus : et beat rationem, vel modum Differentise,
solum Differentia ut est secundse intentio- non taraen habet veram rationem speciei,
nis, habet rationem, vel modum Speciei ;
nisi similitudinarie : eo modo quo aliqui di-
tamen probabiliter dico, quod toLa solutio cunt ens esse speciem.Etuna ratio hujusest,
potest verificari de Differentia,ut est se- quia pars Speciei non est species, ut habet
cundo-inientionale, ct forte eliam toLa de iste, in 2. distincL. I. qusest. G. et hoc lo-
Differentia, ut est primo - intenlionale, li- quendo de parte, quse sic est pars, quod
cet minus proprie. non totum. Alia ratio est, quia nihil pro-
Inlelligo crgo verba Docloris sic, quod prie esL Species, quod non est per se in Ge-
0' iSTH) xxvr III
noro : Difiureiili.i est IjujusriKxli, quart*, biUilur, quf?» <- iii j 1
etc. El propler hcx; aliqui (listiiiguunl de cutn ; n.in r

spo.io prx'(Jic;jla, el tlo spfcie subjtcla. Si e^
i'.\-îi Dinoroiitia orit species, erit lanlum co .r Hub ipsa : faUa er-o
piaidicala ot iion proprio subjrcta : scd pi io.
quarjlinu vulet illa disliiictio laclum esl Iloin, lunc w ir quo<J ; ,
aliqualiler supia, ot aiias lialx't videri. pi
Veriiis igilur soliilio vcrificatur do Diffe- lialc \ I. cuni

loiilia secuiido-iulcrilioiialilt r, quam de eam, et sii p.'irs eji; ' priori 1«
ipsa primo-inloiilioiialilcr accppla. 7»/«/tfoslDi;
Ohjicit iiolabiliter conlra solulionom, cl seipsam, quod >
a<suinil uiiain propositioiiein f.imo-iam in llem, quare Dji, non intluil xnth
doclriiia ipsius, (juod videlicot comparalio dum Dif
aliijujus ad quodcumque, non variat ra- (Joims «Jrinr;-., iiuxiu. ur
liouom propriaiu ejus, vol .sallom noii dos- a Ditforcnlia. ut e^l .
.!•
IruiL ipsain. (Jinno oiiim por .ê lale, ad dilYorendi, vel ul » .•o-
quodcunique coiuparatur .si mjjor esl Lile. lionis, sicut qu.T'-'
Lt polost confirinari o.k 1. 1'liysic. texl. Iterii. (Mirii di . .

UL
coniiiiont. 20. el indo, Qmd vere esl, olc. liler .. rio:i (l'''in;..tiir n
(Juanalur iste, in (Juodliholo, qua«sl. 3. proprio .s
in-
arliiulo 2. et in primo, dislincl. 2. pjrlc 2. tonlionalib^r fabricelur ab irr
qiuost. I. solvcndo priiicipale, et alibi sx- a proprietale fundameni.. .ur

po. .Malo orgo dicitur quod DitYorcnlia quod illa eoUem modo non poisii detiniri.
comp.iraUi ad suain difloronliam iion liabct Item, videlur quod illa prop»Ksiiio Omne
r.itionom Dilforonlia', cum ipsa silpcrso quo'i esl per $e taie, elc. ail iiam 4.
ip.sa, vol DitYoronlia. el 7. Mot q)hysica; Philosophus viUclur vello
Ad lioc respondol, dicon.s, quod DitYorcn- quod accidens in ordinoad su , im sil
tia ul tjuid, non varialur cx coniparutione non cns, et Uimen in se csl vorv •
ui*
ojus ad qiiodcunique, et maxime ad suam liter de U'rra, ct ipsius quanlit.ile iu «.•, el
diffiri-nliain : .sod lioc iion obsUiiUo, iion in ordino ad coluiii. o' alits.
liabcl inodiini difYoronlite, hoc cst, non in- ilom, cum dtcil quuuj' tC'
diiil.so uLmoduin compaiMlum ad suamdif cess^mo UifTeronlia, vtdcliti u. viv
foroiitiain, .sod iiiduit spocioin ul modum- cuiu cuntiiigoulvr cau.svtur ab iiiUii.îa

Est orgo Ditforoiilia con:par.ila ad quod- et in O.S.-W' coii ; •> tur.
cuinquo, .sed non liabcl inodum DilYi ron- Ad 1.M 1 1\ , air. Ad primum confur* II.
liic in ordino ad ati({uid, et hoc sibi, licel milcr dic'.; : surin. rni.-f^st. iJ ,Ir nmnrirt
aliis sil inodus. Kstonim ita quid, quod uon 1 1.
?/ior/w.v sibiip.si, aliis vero //ior/((.t esl, ot non diiplitMtrr. V.*! •
7///f/, ôrnpor larui II 7'/«/. nomii. vol i
Ad .socuiidiiin principalo r< !, ul nis. Primu miKlo iioii (u<
sflDpo siipiM, (iiiod DitYorontia osl spocies. livum c«>ii(itiori
ot hoc ul woduSf non iiL qni'/. C.ullibot oniin nub ii
l nivorsali applicalur sptvio-; ut mo./M.-», non lioutbus, qiiia
sic do alii<. aunl intxli m

Dk Tkutii). (,}ula in quriMlione ti V
.ttt.
iiaboiit isUi vidrri copiosc, pauca laiu nn

pro niinc. 1'rimo circu isUim pr:» «u;
noiii, //1 quulo cssoHtiaio cst Uiffcix.u w, uu- loi t^ aii.. k '.'j; aw tiu iU.t .i.^k a.t. ciûaU'
:^1} SITKU rNIVKUSAMA PvMUMlVlvn
bol inlelligibilis. Sod bi>eviler ct probabi- iste exponil 1. el 4. S^mlenliarum. El quo.l
liter dico, quod in illo priori (h quale non langiUir de quanlilale torne, simililer non
e^l Difforonlia formalilor, êd tanUim fun- simprioiler, soJ improprie, et ro^poctive
damenlaliler : mo-
nisi forle nifferentia ut debel intelligi : licet ibi po;iset esse inslan-
dus praxvilorel differtniliam ut qui^d, quod tia. quia non arguiUir de eo quod e>l per
non videlur probabilo,maxime si sint idem se lale. Est ergo acoidens vore ens el in se,
inre. el inordine ad sub^lanliam, licol ilUid ve-
1*
Ad aliud dico, quod ralio illius esl tiicla rum ons sil diminule ens, respeclu ilUus
supra, et habelur 1. Roporlationum, dis- quod esl subst;mlia.
lincl, 05. quivst. 2. eo quod omnia Univer- Ad uUim im potest dici, quod inloUigi-
salia,reducuntur ad duo prima,scilicel Ge- tur in se:isu composito, eo moio quo intel-
nus et Speciem, quod non solum verum ligitur iUa proposiUo l. Perihormenias
esl in fundamenlis, sed in ipsis inlentioni- Omne qtto '
estquaHdo «/, etc. AUud ester-
bus. Et hoc ideoquod omne Universale ha- go dicere differenUam esse necessario, et
bei ar.qua supposita, aut solum numero, aUud ip$am necessario esse ip.âm. Qui vel-
aut specie differvnli;>, quare induit modum leleliamibi recurrere adessequiddiUiUvum
Goneri^. vel Speciei, non iLi est principium el ad esse existenliie ipsius Diffemiliae,
diferendi fonnaliler. vel exprincipiis sub- forle posset. Sed de hoc non curo modo :
jecti egredilur. vel adesl et abest per Irans- supra in simiU teligi ista, et aUas si occur-
mutalionem Physicam : ergo non induit rent. nunc fe^tino ad aUa.
modum Differentia?, nec proprii, nec Acci-
denlis. Licel igitur aliis, el primo-intentio-
nalibus. et secmido-inienlionalibus, sint I ifeiênlia «/, qu:v d^^pûribus diffier^nlibus
modi illa tria rniversalia uUima. non ta- S,J*:cie im eo qu^ qtiale sit pr.vMMlur.CAp.
men sibiipsis. Secus esl de duobus primis. eoi.
Dubium tamen e^t de Accidente, an sibi et

aliis possit applicari, ul modus de quo QU.-ESTIO XX\ II
in-
fra, cap. de Accidente.
Au h*c definilio sit conv^niens, Diffe-
Et quod addilur in argumenlo ex qiia^s-
i'enlUi privdicaittr depluribtts diffe-
tione sequenê, de illa transumptione, ve-
rum rentibus Specie in eo quod quale
est quoad nomen, non aulem quoad
omnem proprietatem.
Okam
.\.Tfrr<K?s t« cd;>. d* Diffierentia. l. pari.Log.
Ad aliud tactum est sa?pe supra, qualiter cap. S3. fl im tjposUiome cmp. <f« Difermtim. Al-
beriu» ifarvm q. uHica 4* Diftremtim. Tairt. 6.
cs: alio modo unilas, et convenientia, el
de Diferentia. q. l. Coajmb. q.t.d^ Differ. art.
r io in in: ' :bus,et alio modo in rebus. 1. JoAnnes Angl. et Bn&. super ktmc (ftuett.
H«rU;:o -îs-p. 6. 10$. se^t. l.Merinero, Soto, To-
r "'
'
"~
...... iraiiscendens >"':''-> -in-
!ri-*. K -. Fusntes. RuTius, Lorauiaases.
:^r, e: sn"'''Vr sene:....- .uium, F. .^s:,.-*. . ....!.. -aadus, et alu oommuiuter ci^.
e- rro^riv.ni. et : . um : sed non ila
i; D,JsreKtia.
. .^ ergo quod proprielas ex

- rte rei sil incilalivum intellectus
Quod non vidotur ;
quia deiiuitum ex- i.
ad fe-
bricandum cedit deilaitioaem ; prêdicalur enim de- im i
'
»»
lalia, non tamen uniformitas
hinc inde nisi rara. Similiter potesl dici de fiuitumde ulUma Diifereutia, et comple- t»,*'''*
modis sigiiificandi, suo modo, et vocibus tiva Speciei, et noa deduilio quia Ula ;
is, et proprietatibus oorre.^pon- Difterentia tantum iuest Speciei specia-

-unt ergo ista modum Speciei lissim^, et ejus suppositis.
. iiC'n ita fundamen:a. Item. de&iitio excedit denuitum. Pro-
t4w
! dico. quod dic4um Philosophi batur quia sensibile pnedicatur de plu-
inlc„.-3..ar impi>3prie, el iransumpave ul ribus differentibus Specie iii eo quod
T10 X
ii»a esl dvp? «• V /TlT «i> t m n 1 ti Tf I rr
d : est »bstr»«.. .
r.-.r.. •-« * -*- *««
»;» „
$ibiie est autem aliqudm serandam .«- ^9

tcnti'>neTn io abrtncio pnKlieari de re «.'• -.*• '• Oifl-. ij
priiTi^ inteiitiooi^ Pr<Mntio assampti; DiHerenlic ; cp. rwitii cr^n#»«»t

quia </'//' reiw, «>.v..^r dOKNniitttiTe a respectu fniTex . . j^âtn
difff}''uJt/i, deiiomiiMtiTvm Mlem tan- prinsdictumest; j... ^...versak per
tum diifert ab abalFKtoa&lo ca^ : ergo DifTninliai sibi addiiM 'T^m ' > a^
elr. Antecedent patet per PorphTrium. ccndit;quja illje v^ - *- >-
Nam ubi vult expooene; mefnl-r'* •*

-naio- Tersale, *t -^ rr.
nis DifTeraitijp, expooit sic . . .jfert *"• '•iL . ...V.-, ....
eiUm SocnUes tentx a $e pmero, ei «uperioran^

^rmsimilUer in aUis. Ta» interioram. f..
. .^, ..iis
Item. boc qnod est prttdiewi, est ra-

uo relativi, ut patet de iDivemli : dif- definitia bifU ^- ^
ferentia aatem non est r^ti%imi, qnia noo Diff-rrr^tue ulbois^ ^ ' ^ ^'^^ 'st
reUtio non refertur : esset enim prooe- iT!: *-.f ";ri) ^'»1-!, w ^r^ ^m
dere in infinitum, diffefvotia aulem eat

reUlio ; quis secunilum ipsam rdertur
•'11 ' rr: 1
differeasaddiff'- estenim nÎatio - tum, sicest ^ ... .
11
.»_-
cquipuântije, um^- enim di/lerens, et qujDd;'^' ;
- .1. . j <
aliqua dKJierentia dirTert a difleftente
ergo difienentia non refertur.
Hocetiam palet inductive; quia «d Contra, i' '
nuliam rem prim:? intentionis relerlur, de6nitur~ -
\ ; • . r.;
quia non est aimul natura cum aliqua,
nec ad aliquam iieicuDdam intentiooem
quJa non ad tie: m. Tei
IndiTidmun ; quu «lu^na;' '*

.iM^m ba- uui^.. .i;x.~ u..a.
bet correjativum, ut patet ex pr* in dt/gtu\-Û>' IrfJltVU .
oec ad Proprium, vv .ty^ t»t quje duo cons.

manifc^tum. ei -lU
Item, K.*Hih : ;.;i:*. .;..
ab aiiis, per su^ ««u, i
nentia autem non au uiu

et pr^xiiCatam
posilis Ui •
santfil-
alias deiiii. •' »>.. Je
i»U ai
lenl. vel o^*n
imm ef4 mui lem

6. Top. cap. 4.
A . ^tpositum est Porp. tum ur /^M
>*0
iiicendum ad
311 SIJPER UNIVEIISALIA rOIUMIVRlI
specie, et numero, sicut ununi asquivo- positum essetaiquivocum, cum sibi om-
ce convenit uni spccie, et uni numero, nimode opponatur; sedsignificat simpli-
ut patet 5. Metapiiysica? cnp. de Uno, citer unum numero, et pro aliis non 4
cont. 8. etinde. Sed tunc videtur ,
quod uccipitur nisi per determinationem dis-
definitio Ifniversalis, in qua ponitur trahenlem, sicut nec homo pro .homine
prcedicari dc pluribus, absolute et non morluo.Necestinconveniens unum, licet
pro aliquo significato, nihil valeat ; vel non sit a)quivocum ad h£ec, distingui
si sic, tunc poterit Differentiadefiniri in in hffic, ut patet 5. Metaph. cont. 27. et
eo communi per prcedicari de pluribus 1. Top. quia sic multa alia nomina dis-
in quale, intelligendo quale, pro quali tinguuntur ibi non in asquivocata, sed
essentiali. ni simpliciter et secundum quid, ut pa-
3. Sed contra, tunc Genus, et Species tet ibi de privatione.
erunt nnum Universale sicutet Differen- Ad primum argumentum patet. ,
tia, cujus unius Universalis dcfinitio Ad secundum dico, quod differentia /^^- \-
prini i.
esset prcedicari de pluribus in quid. potest esse nomen primce intentionis, paie.
Dici potest,quod Genus, et Species non velsecundie.Primomodo est nomen abs-
tantum differunt perhoc, quod estprce- tractum, et significat relationem, et est
dicari de pluribus numero et specie Speciesmultitudinis, ut muitum est dif-

differentibus, sed in quid, convenit eis ferentia entis. Secundo modo est con-
Genuspva'
dicat par-
a^quivoce, quia Genus prasdicat partem cretum sicut et alia nomina intentionum,
tem esscn- cssentice, Species vero totum. Non sic de quibus hic agitur, et transumit a
tia?,species
tolui/i. autem cjuale substanliale convenit differentia, ut est nomen prirnce inten-
OBquivoce Differentias ultima^, et inter- tionis : significat autem intentionem ap-
media3, quia utraque dicit partem for- plicabilem ei, quod est principium for-
malem : definilio igitur ista est tantum male Differentias, ut est res prima3 in-
Differenti» intermedias, et non ultimje. tentionis.
Di/feren- Differentia3 autem in communi est Cum ostenditur quod sit abstractum,
tia incom-
muni defi- sufficiens AefimWo prcedicari de pluri- potest dici, quod differre, tantum dici-
nHur.
bus in qucde essentiale, qua) convenit tur denominativert differentia,\ii est no-
utrique Differentige : prcedicari autem men primte intentionis ; et quod dicit
in quid, univocenon convenit Generi et Porphyrius quod Socrates senex dif-
Speciei; ideo illa sunt duo Universalia, fert a se puero, non est quia differen-
Differentia vero unum. tia, ut est intentio, sit in uno extremo,
Plura cst Pro definitione autem Universalis, et et denominet ipsum sic ; Socrates dif-
nnivocum,
ad plura Differentia? sic in comniuni, oportet di- fert, sed sic est illud ad propositum, si
specie, et
numero. cere plura esse univocum ad plura Socrates senex, differt a se puero : ergo
specie, et ad plura a nmnero et sim- :
differentia est inter extrema, ut diffe-
pliciter inesse, idest, vere utrique plu- rentia, est nomen prima3 intentionis :
ralitati convenire, licet unum insit uni ergo in altero extremo est aliquod prin-
numero et Speciei, sicut simplicitcr et cipium, quod dicitur differentia, ut dif-
sccundum quid sicut non liomo est
; ferentia est intentio ; illud est jmeritia;
univocum ad mortuum, et non mor- crgo pueritia est differentia communis :
tuum, licet homo conveniat simpliciter, et sic est intelligendum de extremis

et secundum quid iilis, nec unum est aliorum membrorum.
£equivocum ad ilia, quia tunc suum op- Ad tertium potestdici, quod differen- Ad z.
C>'m:.sti') xwii ji-,
iia, ut ost res priina' iiit^-ntiMnis, psl r.'- diviiterc : cuin r —• -'
,tiro «.•»••• rli-
liilio, el sic non lef.rliir; ut auleni esl vi»u, ct lcnnino«li,,^,-...ia. — .
in
sccund.i intenlio, ivf.rtur.et non est rc- qua divisum (livi.litur, miiw-i .u .|ua»
lulio. fluni iiutern per in<luctionem ossunt suh codem (lencre.
tendilur, quod nou nf.rlur, potest dici, Ouarta non mnltum valet. ui q-c tu-
quod socundum ndionnn sui gencris cit in litl»Ta cum -'
: el •
'ilur, lunc
refertur iid iliud, dc quo dicitur, quod cnntraliitur mogls ad (iiuoiculiiim cons-
vocyri polest subje</inn, quia pr;eilica- titutlvam.
tum refertur ad sui)jecluni, ncc ad In- Ad quartiiin jj.ilcst dici, qu<j.l /'«//>- «•
dividuuin, nec ad Speciem, ul ad pri- /v';i/«Vi ut esl nomen s^cund.-c intc!:'

mum correlcitivum ; quia sccundum nis, sic est a>quivocum : u: .
Aristolelem i. Top. c;ip. 9. oportet .signillcat inlenlionfm

Specicin dici iid illnd, tid qiiod Geniis quod cst prinripium dni. .ul.»l
'''''^"'"
relatio rralis', sicul rntunuUe dicitur
Dicil auleni in spcciali, (|u.-.d DilT.-ren- dirTerentia, etsicesl Univ.- '
.ir. Alio
tia, secuiiduni quod divisiva, dicitur ad modo significat relalionom i.tli..ni!<. cu-
Genus, non quod O.-nus sit primum jus «jpecies sunt. iliff»'n'iUia ; •>
ejuscorrelativum, quia primo est Spe- et differrntin sporir, a quibus di.-ilur

ciei, sed rationc divisi : ita quod primo denominative r/i/y>v -• el r/.
dicilur ad divi.suni : .sccuiulum autein ;Yn.s /jj/mero, el sic cst ulistruclum : »i-
quod est con.stiluliva, dicilur ad .Spe- cut quando est nomen prima» inle:
cicm, non inqu;intuiii Spccics, sed inni.-^. IIoc videlur probabile. quia d>
quantuin conslituta jx-r dilTercntiam. rrnssprcicy csl univocc in omni l' :i re:
rcrhocpatet ad quinliiin, qiiia non erjô est denominativum inlen'

sunt nuilt.x' deTMnliones Uifleivntia^ se- Similitfr I)ilTt'ientia dHlnila si i
cunduni .se, sed prima est ejus, secun- difforunt a sc sintjula, r- :

m
duin quod est conslitutiva Speciei, esl onmi pencrc, quia lantum di\ r
Qunu mmfiua: Di/fercnda est,fjun ahitn- por materiam acciil.^ntalem • et
dat Species a Oencrc, idest, qua' cuin differens concretive diclum. quoil po-
Gencre consliluit Speciem, ita quod ibi niliir in ejus dftini' ^ n csl epim
ponilur specics, ut currelalivum I)iflc- dclinitio, necdescn nisi
icnli;!' in»|ii;inluM\ Species est consti- converlatur cnni ;o, vcl
lula, rl I>ilTerenlia conslituliva; abun- erpj aliquo mo.lo esl

dtil a Cienere, ponilur pro constituero, tractum, rl nomen
et propii;i rtdionc conslilurndi ; (piia a (juo p..s.Hit
ni>n ut (lenus constituit Speciein. ulesl inlention.dr.

Secun.hi (lcliiiilio, esl I)ilTerenti;e in- Tu nc ad n; :ilum . I
lerniedi;e, iiKiiuintum e.st Universale; I)iiT.'iviili.t «Iiir.-rl ah ;•!
sed si suin;iliirj,ên.'ralius, di'inj)t<i lioc, derinitione. el .^; f
(piod esl (/iff'rentibus specie, esl pro- idt»m per - 'nn. •»! pr I»
priii I)ilTereiili;e, iiupninluni hic de illa .1
aKitur. .Mi;e du;e d. liniliones sunl I)if- G.»nlni. vidolur quol I . Ul
fereiili;e, inqininlum divisiva csl. Prima esl I .

lumquia
dalur ;» divisione aclivo, in qua ponilur e**! qu;»
rulio (lilTiM'.Mili:e divislv.T. scilic.-t nata I

31G SUPER UNIVERSALIA PORPHYRII
bum, iJlud csl albedo. Tum cliam, quia significandi. et in doctrina hujus, hic et
si sit concretum, et denominativum : a alibi ScTepe. Ordo quajstionis patetex dictis,
qu8estionepraeeunle,ethoc in comparatione
quo abstracto dicetur denominative? vi-
ad qua3stionem pra;cedentem,ad sequentem
detur quod a nullo.
vero simililer patel, ut supradedefinitione
Ad primum dico, quod definilio sic
generis,et partibus definitionis,di.sputalum
intelligi debet ; Differeniia est qua, non
est. Divisio communis fere.
ut forma informante, ut est de albedine,
De Secundo, arguit quinque rationibus 'J-
sed qua, ut intentione applicabili ad prin- ad partem negativam. Dua3 primse proce-
cipium, diflerentia Specie singula dif- dunt ex ada^qualionc, et inconvertibilitale
ferunta se. Differentia specie,quia Diffe- definitionis, et definiti, et e contra. Nam ^//'JJf^
rentia denominative dicitur de Differen- communiler assignanlur tres conditiones conditi
1XCS.
tia, ut est relatio rationis. bonoe definilionis. Prima quod sit converti-
Ad aliud dico, quod ejus abstractum bilis cum definito, sic quod conveniat cui-
non significatur uno nomine, sicut nec libet ejus supposito,et soli definilo.Secunda
abstractum Generis, Speciei, et Acci- quod explicet adoequate essentiam,et quid-

omnia constat ditatem definiti, niliil diminutum, neque
dentis, vel 1'roprii, quas
superfluum continendo. Tertia quod faciat
esse concreta ; sed posset exprimi per
differre ipsum a quocumque, de quo non
circumlocutionem sic ; inteniio diffe-
verificatur, vel non ipso, de quibus qusera- .
renticB ;non prtedicatur de ra-

et illud
tur in Topicis, et in lib. Definitionum Boe-
tionali. Juxta dicta potest dici, quod igitur primoe
tii, et alibi. Ex remotione
multum cum omnibus speciebus suis, harum arguil duabus primis rationibus.
et ita unum per oppositum, possunt Licet enim ad inferendum bonitatem defi-
asquivoce esse res, vel intentiones : pri- nitionis,non sufficeret una,vel alia istarum,
mo modo, loquitur de eis Metaphysicus, sed omnes simul quoeruntur, aliter esset
secundo Logicus, et sic faciliter salva- consequens in inferendun*, tamen in suffi-
tur eorum univocatio in omni genere : cientiam ejus sufficit remotio unius, vel
tamen in quid potest esse asquivocum alterius, quia facilius est destruere, quam
construere et bonum esl ex causa integra,
ad plura specie et numero
:
salvatur :
malum autem ex privaiione cujuscumque

etiam quomodo pluribus non sit «qui-
conditionis requisHse.
vocum in defmitione Universalis.
Prima ratio clara est, nam proesupponit io.
differentiam hic definitam, esse unum de

EXPOSITIO
quinque Universalibus, et esse communem
Quseritur de secunda defmitione Differen- ad differentiam intermedlam, et ultimam.
tise, licet sit prima, via inlentionis hic, ut Definitio autem ista non est ita communis,
notavi prius, et haec quasstio est valde sub- sed tantum convenit intermedia^, vel gene-
tilis, et plura ambigua includens, et diffi- ricae, ut patet.
cilis, quare lento gressudiscutiatur, etnon Secunda ratio etiam clara e3t,qu3e tamen
volatu asinino, sed aquilino. ponit differentiam (ut prima facie apparet)
De PaiMo. Satis noti sunt termini ex dic- esse abstractum, et per consequens non
tis. Quoties sumitur inquale, et qiiale, dic- applicabilem subjecto, vel fundamento pri-
tum esl supra,etdicetur magis infra,qu8es- mo-intentionali, quia prsecise in concreto
tione praesenti, et sequente, et alibi. Videa- applicantur intentiones fundamentis, ut
tur Philosophus, et expositores 5. Metaph. supra tactum est sa^pius. Quod autem sit
text. comment. 19. et in Prsedicamenlis, abstractum. oslendit eo quod sibi corres-
cap. de qualitate, et in tractatu do modis pondet concretum, ut diiierens : quod con-

OI.KSTH) WVII J!I7
fimi.il cx loxlu. Ubi aflveilo fjuotl cuiu Ui- iiiU-; Hum '
-^ eeuuJu
cil iri (Irio, et ronsi ilitfr in nliis, qiiod por if iK, cuin smi lu:.4 n;r •l
alia, iiilollijît alia «iuo nioinijr.i. Iioc imI, Iiiii'i-mi<iji . ".'larum - • •
c
dinor-orili.im propri.im, (•Ima^îs propriarn : ad rom * . ul » ,
ul scilir.ol hoiiio fior r-isihilc ab asino, p*>r flfl

J'
•
,11 f if I. I' .
A. I TH 1
^. •.>««
ruflihilo (lilTor'l «iilforonLia propria, ol per I. . .... ''nrilni,
ralionalo ab irr.ilionali (lilTerl diTorenlia igilurnoulrum o; In-

majîs prof)ri:i. dividuum vf»rf) n:
Terlia ralio polesl rofliici afl n-molionom nf»n Di!; rium aulom ol A*î.
Fecunda; coinlitioiiis bonm delinilionis,quia dons non vidfntur aliquam 1. n
scilicetii.-ucdoliiiitiononoxprimitossonliam hal)ore a»! I u, lunr quia liabenl
defiiiili convoriioiitor, eo quf)d doliriilurn alia rorrelaliva, lum quia po
non est relativum : hrrc aiilom flofinilio osl lura.
relalivi, qiiare, etc. Polest er^'o for-inari ar Quarla ralio p: per r • ifn
gumorilum sic : quandocunique iri dofiiii- lorliaj ron lilionis l*i>iiib -! •i i»m?-
lione non relalivi punilur relalivum, ul supponil quo«l Diff^r^nt ae-il ^
e.ssen'iale in fioliriilif)n ', dofinilio esl vilio- el iliffi-rens, vol <liffert, ejus <•
sa : sed iri hac deliniliono ponilur taliler concrelum aulem non pole««l v<»n' -I
rolativum, orgo, elc. Mirif)roiii oslonflil in de suo abslrac'©, ul supra. q. .1 '
principio ai"guinorili, ul)i flicit quod '/ic< (/'• doclaralum osl, quia sunl opi" iii.^vll
esl ralio, vol do raLio:i(.' rol.itivi. Nam '/i'i insoparahiles, olc. Cum orjfo non po*«H
de, iit fJiclum est suf)ra, qiuost. 1. convoriit roflo dici qiiorl dirfrr- nlia diTrrl per suam
acciderilibus intontiorialibus, utpoto pno- dotiiiilifjncm ab aliis, non polosl rw>r mn«fe-
dicatis, qiui' roforunturad subjocta. Inipli- qiions donniri. flnde hoc arirMr'. i non
cilo oiiim iii hoc qiiod ost diri <lr, iricludi- .soluin oslondil lianc doli •?>. He qu»
lur pr;L'dicalum, vol pnodicabilo, et sub- qurrrilur, non osseconvi
joctum, vel subjicibile, qniv siinl rolaliva : vpra.ililorconcludil,elifTonMiliam i."
el poiiiiur hic loco yorioris, quaio ul pars haboro dofuiilionem. (>uinla. el ul ••
essontialis dollnitionis. lio polosl reduci conlra > >•
{)\m\ aiitom DilToronlia non sit nlalivuin noin bona> detinilioni.H, eo quod non .>
oslonililur. Primo r-aliorio o.ste:isiva.ooqu()d qualo hardotinilio dicil
esl quo ( t rioii f/uo'/,hoc osl,(^st rolalio, ergo quod p ilol : quia
nori est rolalivuin. Palot consoqiionlia.quia aliro, (}uai< assigiiai 1"» 1». Al.
si rolalio o.s.sot r'olativum, lunc r*ofrrr'elur Pliiloôphum <V Tofiic. ci u.jt.fiur, ra
ad aliufi, aut orgo seip.sa, aiil .ilia : non ci supra, c;ip. de ."^- " •• t •
soipsa. quia in omriibus cilra primum dif- hal»olur, «»1 il»i derlar . n.
ftiunt quo et qiod, .sonlonlia lioolii.Si alia, Ad of"-' '''im * ;i P.'rphTriuin, .
qu;i'r"o do illa ut prius, vel orgo in inflni- deindo :

',.r 1.1 im t'bi doo
tuin pnKossus, vol ndalio non rofi'r'ur, ol facii. Pr
por conscquens roLitivuin non oril.ol prop ducil. S
tor hoc cominuiiilor dicitur, ffuod rolalio ril, el sulvil.
non fundalur iii rol iliono. lUfrrrnl a, elr. l!
('.oiisequoiitfr oslondil itlom inluclive. facil. Priino q
Nam si dilTorontia roforlur.aut orgoad mii millil. N

priiua'inlonli()nis,;iul.secund;o; non prima? ni'<, inli^nium
qui;i liiiif rolaliva iioa OHônl simul nalura Dicil orjro, q
qiiod (\st conliM Pliilosophuni, in Pnoflica- s.-
moutis, cap. yV- Kolaliono. IUh onim prim« goutui*, aoa uiuuii, c; cuouiiuuxa
318 SIIPEU llMlViiKSALIA I'01{IMIYK1
suballeriuc;siculcorporeum,velaniniaLum, pro differentibus specie et nuinero coiisti-
vel serisibile iii Geriere Subslaiitia;, el simi- tuantur duo Universalia, scilicct Genus et
liler in aliis. Alia est Differenlia uUima, Species, sirailiter si hsec definitio non sit
qu;u scilicet esl divisiva ullimi Generis, el Differentiae in corarauni, sed intermedisc,
constiluliva Speciei specialissimae : ut ra- erit alia definitio DiffereiiLi;e ultimte, quse
/io/m/c, vel secundum alios, mortalc, res- conveniunL in hoc quod est in quale essen-
pectu liominis. Vel Iioc totum ralionale tiale, et differunt prsecise per differcns
mortale. lla^c distinctio satis patet de mente specie, et numero. Ipsum ergo inquale con-
Pliilosophi, et Porphyrii, ut supra, q. de tractum per illa, conslituet cum illis lias
nuiiiero Universalium, tetigi. Ponit ergo, duas species, IiabenLes distinctas definitio-
juxta membra hujus distinctionis, duas nes : quare sex Universalia. Ubi adverte
conclusiones, vel tres, salLem implicite. cura dicit in littera, quse diio consimiliter
Prima,quod liajc definilio secunda est Diffe- se habent, etc, quod illud debet referri ad
rentise interraedia^, universaliter sumptoe :
differens specie, et dijjerens numero. Vel
ita quod cuilibet tali conveniL, et respectu ergo sex Universalia, vel hsec definitio erit
ejus habet diclas conditiones bonse deiini- Differentise in comrauni,etnoninlermedise.
tionis, et declarat quid ibi loco Generis est, Secunda objectio est quasi confirmativa
et quid loco Differentiae, sicut tetigi quoes- prsecedentis, et exclusiva cavillaLionis.
tione praecedente, et in simili supra, cap. Diceret enira aliquisquod Differentia in-
de Genere, et Specie, copiose. terraedia, et ultiraa, non erunt duo Univer-
15. Secunda conclusio est, quod hoec defini- salia, quia conveniunL univoce in ipso Uni-
tio non convenit Differentiaj ultimae : ex versali in corarauni, cujus erit una defini-
qua sequitur terlia, quod scilicet non est tio communis utrique, ex hoc Logice oL in
deiinitio Differentiae universaliter sumptoe, ratione prsedicabilis, propter illas quas as-
ut scilicet esl communis ad intermediam, signat Porphyrius in ratione divisivi, et
et ultimam, quse est tertiura Universale. Et constituLivi, et distincLivi, in littera, ut in-
datquamdaracongruentiamhujus in simili fra tangetur. Ilic scilicel prxdicari deplu-
de Specie, quod scilicct sicut Povphyrius ribus inquale, scilicetessentiale,nihilaliud
assignat unam dcfinitionem Speciei, quae addendo. ArguiL igiLur quod lalis definitio
praecise specialissimae convenit, aliam vero non valereL, quiadatur per sequivocum,ut-
vel alias, quoe conveniunt tam specialissi- poLe per ly pluribus, quod osLendit per re-
mse, quam subalternse, de quibus supra, gulam Philosophi, in Topicis : quia oppo-
cap. de Specie, habes,ita assignit unamde- situm ejus, scilicet unum, est sequivocum,
linilionem Differentioe, quos tanlum inler- ergo et ipsum : quia si unum oppositoriim
medioe convenit, vel si Differentise in com- est raultiplex, et reliquura. 1. Topic. alle-
muni, non tamen univer.>aliter alias vero ; gat Philosophum pro assurapto. 5, Metaph.
assignat, quoe conveniuntcuicumqueDiffe- text. comm. 8. eL inde, eL raaxirae Lext.
rentise, et ita ipsi communi primo, et uni- cora. 12. et supra, c. de Specie, q. 2.
versaliter, ut patel discurrendo. perLracLaLum /Equivocum vero non

est.
16. Deinde objicil contra isla valde notanter. prsefacLa disLinctione, sicut non definilur,
Priraa objeclio ducit ad hoc inconveniens, ita nec definit. Concludit ergo quod sirapii-
quod scilicet si prsedicla essent vera, da- citer Differentia ultiraa,et intermedia erunt
rentur plus quam quinque Universalia, duoUniversalia.
quod ostendil ex simili raodo se habendi Consequenter ibi, sed tunc videtur, instat 18.
ipsius modi prsedicandi in quid, ad dlffe- ut conclusionera principalera defendat, el

rens specie, et differens 7iumero, et ipsius per instantiara tollit secundamobjectionem
modi prsedicandi in quale, quare cum per dicens, quod si procederet illud argumen-
divisionem,et contractionem 'v^%\vihinqaid, tum, tunc definitio Universalis primo Peri-
>TH) WVII .119
lionMciii.is a.ssi^nial.a, iion v.iltM-fl, <iuia d.i- iM-iuit: nn : /*ro

lur p(T/>/«///Z/</.s, iiiliil a<l(|i'inlo, ncr, ip.uin »" ' , Cll!. ti'
' •
coril.ralH'ii'lo, scu (lisiiiij,'iu'ii«lo,quo(l lamcn siiii i; l ill ; iiu UL- 'ii-uii.uuat;
non csl (lircndmn, ul .supr.i (lcrlaravil, q. v«T-t.'ili4, li ... ., .w ly plunbui wio \vtv
6. ol, coininunis scliola (lcfcndil. Si aulcin,
Inquit, concc(Iil, «lctlnilioncin l'nivci-s:ilis sini; . . i .... - , fy>M

valerc.in qu:i ponilur ly ///'//•//.*(/.'» al».s«jliilc, sil uwiuivocum .'id unum num/fro, t/y '.
a simili liabcs con^êdcrc, ct vcrius dcHni- elc non hmon shnpliriler dicilur
lioncm. DilTcrcntiJDin communi iion vili irl seU S(?cunduin quid dc i/no .specie, .
per ly plnnfjm, maximc cuin ihi conlralii- nere, el simpliriUT de uno num^^ro, m.-m
lur per ly /// //?////<*. .Scd forlillcando ol»j«»c- suppa, q. 2. de .Specie, in »• •
via le-
tiones adliuc rcplicil infcrcndo lioc incon- nuil. E.xcin -^ ol suo oppO'
venicns, .sciliccl ((uod Gcnus el .Spccics sito, «luod c.sl /i^/i Ao/»o, nim A-o/iw de lio-
po.ssunlconsimililcr poiiiunuml nivcrsalc, minc vepo dicilur r.el dc
Nam sicullufugis inconvcnicns illatum, picto, vei morluo, luiu quld : mo-io
scilicel quod esscnl scx I nivcr.salia, eo «o/i A/>wio oU vero uii . a«l moplu
quod convcniunl, illa duo,!)ifrcrcnliasciIifcl ct non mortuum, cl .Min{i;;t iicr "
inlcrincdia, et ullima, iii ipsa univcrsali ulro/iuc, licct falsi dii-alur !
Differcntia cujus eril iina dcnnilio, cl uni- iul«'llij,'cndo iion itiorl--
voca, ila dicam quod Specics, ct Gcnus -Si aulcm iniplli - .»iii
conveniunt iii lioc communi, quod csl/)/'j?. modi, vcrc . .
dicubile de pluribus in qui'l, appcllclur A, sitas enunciationiHnou tollil .

i
quod scilicel sil infra Univcrsalc, cl supr.i pncdicati : vcre tamcn, el .simj>;
Gcnuscl Spucicm, et dcllnialur tili dcliiii- tur de morluo, sivo liominc. sive alio.l.
lione univoca ulri«iuc, el tunc erunt tan- dit aulem rati^mcm, quar? unum mn ...
tuiii qualuor rnivcr.salia. tur ;uquivocc, n'currenJo al nîrulm
Dcinde ibi cum dicil, rf/c/ poteal : rcs- Topicam, cl concludil quoJ •
pondcl siinul ad haiic rcplicam et ad pri- sicut prius, sciliccl sim;
main objcclioncin, oslendcndo sin^Mlaris- t'"'n quid : ul liomo do vivo, elmorlU".p- r
simc similitudincm noii currcrc, compa- detcrminationem disirahcnlcm in qu-d ci

rando diffiTenliani ullimam, el inlcnne- sinipliciter.
diam, cx una paile ad Gcnus ct Spc«'iem Tollil autom iiisdnlum : i\.
cx alia : quia iicduin pcr (fi/frreutibu.<< aliquis diccrcl qu ilit«T m»m//i ^;.
.f;/'C»(', et /i'(//j(?/-o, dilTcrunt illa, s(»din ip.so in illa I. Top. c. 5. ol 5. M.
//j 7»//// : qiiia ;c«|uivocc cis convcnil, uiii supra.si non e.sl nec u'v •
pcr modumparlis pro[)ric,licct appmiTiato cum ad ip«i, diccns

"•
pcr inoduni totius : allcri pcr moduin l«j- convcnicns, quii h . I . ifl « « «i «
tius, ct propric, ct appro[>rialc, ul supr.i, noininibus nmltir Ul patiif
q. do numcro Univcr.salium liabcl. Non sic maximo.i. >

l! ttv
ex ali.i [i.irlo cst iciiuivo atio ijisius in Ulop inlor alia dc rr

quale e.<senl!aU\ qiiia ulraquc DifrtTcnlia londiim (no lorlor
pr.cdicat parlcni form.ilcm, licct tamcn pop losDphus ibi lom, l
modum lolius, ('onvc:iiunl crp) iii iiiia do- Uiph. Loxl. comm.
liiiilionc DifftM*cnti;c in communi, illa duo; p.
Tion sic isla convcnimil in aliqiio iiifrarni- quim 1111
vcr.salc : ([u.irc concludit, ul prius, (|uod Uoiiis, qr

DinVrcnlia crit uiiutn rnivcp.salc, Gcnus qualiiop •
vcro cl Sp««cics duo, liaU-l ati-iuuJ

320 SUPER UNIVEUSALIA PORPllVlllI
ipsum non siLnatum liabere illu(],ul, planla Genere dictum est) Logicus definit sccun-
(licilur privari oculis : el isle modus csl das intentiones in concreto , nedum ad
impropriis^înius. supposita, sed etiam ad subjecta, vcl fun-
Secundus esl, si non IiakU illud quod damentajiam sic sunt applicabih^s primis :
aplum est liabere, aut ipsum, aul suum bene tamen est abstractum, uL est species
Genus : ut aliler homo dicitur privari visu, multitudinis, el primoe intenlionis, a quo
aliter tidpa, et esl minus proprius. dicuntur concre ive differens et diffe-
Terlius est, si non liabet quod natum esl rens, et significat relalionem, inquit Doc-
habcrc, el qu:mdo, et in quocumque loco tor.
fuerit, et secundum quod, et ad quod, et Declarat autem quid sit Bifferenlia se-
ut quanlum ut catulus
: post 9. diem, et cundo-intentionalit(3r accepta, ul hic est
sic de aliis, el est propriissimus. sermo de ipsa, dicens quod hoc nomen
22. Quartus, per vim ablatio ejus,quod quis Differentia transumitur a Differenlia, ut
natus esl habere secundum impeLum natu- esl nomen prim.c intentionis, quod potest
ralem, ut voluntarium : exemplum ubique intelligi vel quoad originationem in-
clarum est. Ex parle vero negationis,modi tenlionis , ut quibusdam placet : et
privalionis sunt quinque. Primus per ap- tunc Differentia primoe intentionalis su-
poaitionem hujus pra^positionis m, inprin- mitur ibi non pro relatione, vel specie
cipio compositionis apud Latinos, velhujus mullitudinis, sed pro fundamento, vel ter-
particulae a apud Graecos : ut insBqmle. mino ejus, quod est principium formale
Secundus ut invisibile, pro eo quod nuUo differendi, de quo consequenter loquitur
modo est tale, vel pro eo quodest tale, sed DocLor. Vel potesL inLelligi illa Lransump-
turpiler, et sic de aliis : sed hic videtur tioquoad similitudinem vocis,et satis bene,
coincidere cum primo modo. Ter ius pro quidquid dicat Foksal, sicut hoc nomen
eo quod parum haLet oppositi positivi, ut species logice transumitur a specie, ul si-
rtTvpoi/, quod La ine idem est quod non gnificat siraililudinem realem ut supra, q.
4. declaratum esL, qualiLer species eslshni-

igneum, sed hic continetur sub secundo.
Quartus quod non facile, vel non bene est liludo lenuis individuorum, secundum Boe-
tale ut insecabilo dicitur quod non facile
;
tium. Similiter hoc nomen proprium, et
aut non bene secatur. Quintus quod om- hoc nomen Genus transumitur.
2S
nino non habet oppositum : et hoc modo quod hoc nomen Diffcren-
Intelligo ergo
monoculus non dicitur caecus, sed qui tia, ut signifieat secundam inlenLionem ap-
nullo modo habet visum. Ad propositum plicabilem ei, quod est principium forniale
autem Doctoris hic sufficiunt primi modi, Differentiae, uL DifferenLia est res primse
scilicel ex parte aptitudinis assignati, licel intentionis, {ubi noLanLer dixiL res, et non
etiam alii modi possint applicari bene. nomen, quia res, non nomina fundanLur, et
23. Consequenler respondet ad argumenta sunt relationes) LransumiLur a DifferenLia,

principalia. Ad primum, remittit se ad id est, ab hoc nomine Differentia primo-
dictum in solutione qusestionis.Ad formam inLenLionaliLer accepLo, eoquod sicuL illud

argumenti, negandum est assumplum, et significaL relaLionem fundaLam in muUilu-
declaratio ejus, quia praesupponit falsum, dine, vel speciem, seu modum muUiLudi-
scilicet differentiam in communi hac defi- nis, isLa isLud significaL inLenLionem appli-
nitione definiri. cabilem ei, quod esl principium mulLiLu-
Ad secundum prsemittit distinctionem dinis, utpoLe raLionali : cL suppo:iit pro eo,
Differentise notabilem, et breviter negat inLanLum quod ex hoc quod talis intenLio
Differentiam, ut hic est sermo de ea, esse alicui applicatur, sequilur necessario dis-
abstractum, sicut nec aliquid aliorum LincLio, cL differenLia essenlialis ejus ab
Universalium, eo quod (ut supra, cap. de alio cL ita muUiLudo : sicuL lioc nomen
0' VESTln xxvii
•.I
ristis trurisuinilur norilionorn prali

ri»l
; et licel ule4 alislrarium prini.i II:
cursHS ad niolum v«'lo'('iu ar|iKi-, rl e.sl noii r»'fer;ilur, ul proeiil.i
u.Ad
ae/îuivoraliopcnes secinKluin ino<Jurn.Tan- argurncn'.um induclivum,
gil ei-go Doctor in solutione isla, Iriplicern
niuin niernbrum '
difrerenliani : unam proprie suinpt;irn, el ••riim ad illa Iria, .. w;-..-i ijiii..aua:a ruia-
forinalitcr, qux» e.sl specie.s, vel rmxius lione sc<!uiidum gpnu5, ul .supra, cap. d0
niuIlituiJinis, el prini.-L' inlentionis; aliain Spocic, q, I. diclum csl in siinili. Vcral U-
transuinplive, qu.-e est .secundai intenlio- m«'ii I)«>clur suhjfrinm lale c.rp.t ifv f..
(^
nis tertiain funfiamenlalern, seu origina-
:
illud cjl commune ad iii .-i
lem respectti ulriusque, sed diversimode :
singularc, \tI inferiua : cl unr. !
ut rationale, vel huju.smodi. Kl potest poni
quod.unujiiesuliji.-ibilc. El allcgal I
fundamenlum ulriusfiue, vel srillem remo- pliuiii 1. Topic. c. 9. Uefer urctiamad Gc-
luin prim.T, ct propiriquiuu .seruii-hi", se- niis. Et ne aliquis inslant quo unum uni I
cundum laraeu diversas ejus a cepliones, primo opponilur ; spccie:» aulMn prirno op-
ut supra in generali dictuin esl, de triljus ponitur r.encri, cl c con'ra, derlanil se.di
accef)lioiiil)US significativis termini coin- ceris quod rion inquantum Gcnui eil, acl
munis.Kl licet Doctor apficllet ipsuni prin- inqu.intuin divisum.el Difrerenlia ''
cipiuni formale Difrerenlia', po.sset etiam .Siniililer referlur ad sptriem non priiuo.ul
appell.'iri priiicii)iuin materiale, alio res- species csl, sc<l inquanlurn n. '
,
pcr
peclu, proquaulo fiiiidnn. '1111111) .|e quo «lifrerenliam, ubi stMnper .supponuii. .:
'
slaliiii inagis, tiones pro fundainenli.s. Simile infra. . .ij..
2f.. Deiudo ab prob.itionem assuinpti re.spon- de Proprio, qiKTsl, I. habcl, cl alibi, .-iap»\
det, quod tanluin a Diffcrenlla, ut est IK'inde anteqiiam solvat quartum prin-
noincn prima' iiitciilionis, con relivo dici- cipale, solvit quinlum, quia rjus s. !::•: rt"-
tur r///7'c/7'/i.s, el ad diclim Porpliyrii res- drpeiidi'' e.\ dictis. Non csl cnini i .
/tmut
poiidet siiigulari.ssime ipsum exponendo, nien< eju.sdem rospcciivi ad divcrsa n-ia',!.
dicons, (luod cuni dicilu!-, Sucrat -s senex pltires esse definitioncs, ul supra, cap. »!
differt, iion esl intelligenduni i\\vAiUffert, .SiHvie, «I. I. dictum csl. DifTen^nlia aulrm
vel lUlfcrens, ibi piiudicatum, sit concre- est liiijusmodi, ut palel c.x pra :
liim Dirrereiiliu', ul csl .secund.i iutenlio, claral ergo [mt ortlinem (luriluor .!
«<v/ s/V, iuquit, c.«f/ /7//^/ dictuiii, vel exem- nes Differenlia', quas iHMiil I
plum, (id proiioailum cjus, (|ui;i illa exlrc- Prima, iu(iuil, esl ejus iHquantum •
m.i, .scilicel Socrat"s scnt\r,vl Socnitespuer^ lira, ul supra, q. 3. hnjus cap. n<
fund.iiil ex nalur.i rei ditTcrentiam, ut e.sl lillcra csl salis clara. Seatnda, id
rclatio rcalis : a (iiia sic dciiominatur, et dequa in liac (iu;csli.)in' qn.iTilur,
in ip.-iis extrciuis totalibus suiit ali(iua prin- ft' ren li iP intrrmetiia', iii t\
•
cipia forni.ilia difr^Tcndi, ul pucritia, ct D(x''or, intfu tHtum et t'Hi >
.sciicctus, (iiiibiH inlelbvtus applicat lianc qiKMl illa csl ejus, ul cnl \
inlcntioiiciu Diffrrcntia, iit est coinmuiiis, per con-s<H]uens ul referlur

cujus nonu'n Ir.iiisiimilur a DilTerenlia relatione st-cundum «Jrri:-
rcali, ut prius not.ivi. Simililcr est de ex- pialur p'ti«'r.»liu.H, ul
Ircmis l)iffcrcnti;c proprijc, el magii pro- tlono qi. li'», h«* »1,
priiu intclligcndum. Vull eiiiin quod .sem- differenlibus j;
perconcoiiiitanlur .se pncdiclic irc.s DilTc- 1« quatt», »cili«vl •
rculi;c. Di(T*'rt nti;t' 111 c.nimuni.

\.l lcrliiui nMponde', rccurrcndo nd rnivcmilc. dc u<
eaiudcm (listiii.'lioncni Dirrt'ivnti:i'.n('>;.'mdo dc illocs' pnn

dilTcrcnti;uu non referri, ut liic accipilur. l;inqunm dc ad lo
Tora. t.
322 SIIPER UNIVEUSALIA PORPIIYIIII
29. Alioe ducc, scilicel Lcrlia, qucc esl Diffe Ullimo, respondel
^
ad formam argumenli
° 31
Concrclv
renlia esl illud, quoiesl nalum dividereea concedendo consequenliam cum majori suD abi
*'''^"^'<^
qitiB sunt sub codem gcncre ; el quarla,quse negando minorem, el probationem ejus. quomoa
LiceL enim concreLum opponalur suo pro- opponai
est,Differentia est qua dif/ermit a se sin-
gula, dantur de ipsa, inquantum divisiva prio absLraclo, non Lamen concreLum con-
esl. In quarum prima langiLur divisio ac- creLo disparaLo, vel absLracLo, salLem non
tiva ; in secunda passiva. Sed sicut Porpliy- ulLimaLo, ut supra, q. 3. de Genere, dixit.
rius et exposiLores ejus in liLLera dicunL, SupponiLur ergo falsum in argumenLo, sci-
consimiliLer diciL DocLor, quod illa quarta liceL differenLiam hic deflniLam esse abs-
sic absoluLe sumpLa parum valeL, eL cum IracLum hujus concreLi differens specie. Ex
corrJgiLur per addiLionem isLam, scilicet et hac soluLione habes quadruplicem diffe-
conducit ad esse, el est pars essentialis esse renliam, Lres sciliceL prius enumeraLas, eL
rei, tunc conLraliiLur magls ad raLionem quarlam nunc addiLam, quae esL species
consLiLuendi, quam dividendi,hoc est dicLu mulliLudinis ralionis, vel modus ejus, vel
quod lunc illa definiLio erii DifferenLise, salLem in ea fundaLur immediaLe. Insat
inquanLum consLiLuLiva esL,eL sic duse erunl conlraisla, osLendendo quod differentia est
ejus, inquanLum consliLuLiva, eL ima in- abstractum, et hoc ut esl terlium Univer-
quanLum divisiva, eL quarLa inquanLum sale : et est conLra soluLionem prseceden-

Universale, vel proedicabile. tem, el conLra soluLionem secundi princi-
30. Ad quarLum principale respondeL ponen- palis. Quod probaL dupliciLer. Primo ex
do sequivocaLionem DifferenLioe secundo- quarLa definiLione differenLise, quiaponiLur
InLenLionaliLer accepLae. Nam uno modo lanquam quo, eL non Lanquam quod. Esse
accipiLur prouL jam in soluLionibus pr8e:e- auLem quo est proprieLas absLracli esse :
denLibus declaraviL, ut hic esL sermo de ea, vero quod concreti, quod ostendit in exem-
scilicet ut esL lerLium Universale. Alio plo de albedine et albo. Secundo, quia si
modo uL supra, cap. de Genere LacLum esL, est concreLum, habel absLracum, quoerit
ergo quid,vel quale, innuens quod nullum
Dlff-eren- declarando illam particulam differentibus
tta concre- „„^.,-, delur.
live et ab-
specic, posilam in definiLione Generis :
stractive primo modo esL concreLum, secundo modo Ad primum respondeL, *
declarando Ow
num.
absLracLum, cujus concreLum esL differens, singularissime illam quarLam definiLio- Intenl,
nes dt
eL habeL sub se duas species, sciliceL diffe- nem, quse declaraLio ubique ponderanda niunl
rentiam specie,e\, differentiam numero ,qm- esL (sicuL supra tetigi ssepius) quia &efi-perfun>
bus correspondent sua concreLa^sciliceLc///"- nitiones inLentionum danLur per funda-

ferens specie eidifferens n^fmero. Etadjungit menLa, pro quibus supponunt, et possunt
congruiLaLem, eLprobabiliLaLemhujus dis- bene intelligi praedicaLione maLeriali esse
tinciionis, eL soluLionis ;
quia tam defini- verse, quamvis, ob maximam subLiliLaLem
lum hic, quam definienLia, reperiunLur DocLor reducit eas supra ad proedicaLiones
univoce in omni genere. eo modo quo de •formales. Unde cum diciLur, Genus est
Genere supra,cap. de Genere,dixiL,et decla- quoil prsedicatur de pluribus, eLc. poLest
ravi ibi.Nulla autem res primae inlenLionis inLelligi in proedicaLione maLeriali sic : Ge-
sic reperiLur,ergo hoecparLicula.sciliceltZv"- nus esL inLenLio applicabilis, vel applicaLa
/erai/j^^ws s;9ec/e, positaindefinitione Diffe- ei quod prcedicatur depluribu^, :

sallem
rentise, cum sit applicabilis rebus omnium quidquid sit de Genere, et Specie, et de
Genere, licetnonomnibus,eri!; intenlionale, DifferenLia per modum pnudicabilis defi-
et per consequens ejus absLracLum.ELaddit niLa, ipsaLameninraLionedivisivi, vel cons-
unam proposiLionem notabilemdeconverLi- Lilutivi definiLa, supponiL necessarlo pro
biliLaLe definiLionis,vel descripLionis; eLde- fundamenLo.

finili, seudescripLi:et concludit IntenLum. Dicit igiLur quod Differenlia est qua. 33.
or- rsTio wvii
nonulforma inform.-inlo, siciil alt>e<lo «•sl, cuiidum hor pcrlincnl ad .

^
qiia aliquiiJ f!.sl album formaliter infor- I/)gici, vel Mola; •
cuO'
maris ipsuin, el lioc esl diclum prius, quod Hidorala, et '
uiti-
scili(X)l (liffrronlia non induil motlmn dif- vo^.atio ^rwn i-i 'jinm 'j: icr •, '.[î.i,.. di''al,
foronliic, sod bono .Sp«.'c:oi, sed qin ul inquo<l univ<5ce rc' -• •
'ur in o:u:ii (ieiicro
lonliono applicabili principio «lifforonlia', inquanlum into: ''•^l non •
tri-
ut ralioiiali, vcl liujusmoli, tlifforenlia tumrcs. Ilx: mix... 'îr{>, ^q

spocio, ut qno socundo-inlonlionaliler ac- qua'.sli«jni.s ol quarli li'
ccplo, diffnntnl n ae !<ingn'a spocic. In qua lor in originatib;H ; •«

declaratione tangit triplicem diftorenliam, pfttest exie xquiovrum, el ra
scilicol duplicem secundo-inlonlionalom, corrupla.oijiidiciomcopawll ri
etunam primo-inlontionalfm fund.imonla- .sic : In ijuid tamen potest esxe rqîr trum,
lem, vel sccundo inlontionalem por mo- olc. quasi dical, quod in qu'd :e
dum prim.^c so hahont«Mn. Non .solum onim cf)nvonil fJoneri, el -^
iil priui dic-
istic d«'(inili(jnes Diffcrentiic poisunt vori- lum esl, in corporc qu;i . ct loco U-
ficari iu fundamonlis primo-intonlionali- lorum posuil piura xpecit, vlnnmero ; Iioe
bus, vcrum eli.im in .secundo-intontionali- est diclu, quocJ elsi pluraUtas dicaturuni-
bus, ut supra de rionere ot Specie in .si- voce de illiJ, elsimililcr in q'tn*e, non U-
mili diclum «)st. (Ju:irtam voro lacuit hic, moii /« /7»/»//, quod iiilclligo via «I \\
so(lanibi sit, utscilicet est relalio roalis, non prajdicalionis , differcnliaj acti;)ij;iiur
dubium «»sl, do qiio fortoin lcrlioarticulo. pro sp.^cicbus p«»r e.is consliluli<.
Ad aliiid dicil (siculsupra tactum osl, cl Si volucris alio modo cxpouorc, con.. Jl.
infr.i. cip. de 1'roprio, qiucsl. 1. solvondo di^ra ip.sc. Possol liller.i iiii.!l!:'l alMuIuU)
socuiidum principalo, h.ibct) quod non po- sic : potrst tamen esse :p<jni . elc. aci-
lcst abstracliim diff«'rcnli;c cxprimi uno licclaliquid polcsl poni ay]uivocum a<J illa
nominc, sicut ncc aliorum 1'niver.salium, pr.) substralis suppononlibui, licel illiid
forto proplor ponuriam torminorum, vcl non sil pluralil-is. .\d«lil eliam ali«id »lic«
iP(juivocalionom, scd lantum circumloni- lum in soliilionc. quomxlo vi '
i-
livesic, .scilicol /n/<?/j^/o (liff-reatiip, similit/is iii dofinilione CnivcrTWilijsii t; .tn
lilor do aliis dicendum csl : talcautom non clc. T.inla prolixilalo Juxla lillcmru u«us
pncdicatur dc r.itionali ,
qtii.i cst ab- sum, quia difticilisc:»!, cl no vidcar mita
slractum a subjocto. Undo supr.i di.xil (ut aiunl) itertransiens fa rinam. Locior au-
quod Ikcc esl fal.sa, homo est intentio, imo lcm ingcniosus ab! vol dilalel, ul
h;cc cli.im xprries cst inlentin. Ibi notantcr cxpotlicril. Novl eium tumu.H p- t,
dicil ratiunafi ct non rdtionîlHaa, ul infra proquibus laboro, cx rhari' " ' >•
cap. dc Accidonto in simili liabol, ct supra lixitalom, v«d ni;'- fo^- .»,
oliam lclij;i. Quia sicut iiilonlioiuvs concro- imo dul)ilo oxr "•
tiv«' «'onsidorantiira Lojîco, ita ol funda- nim«|Uo allcra. I;
m«'nta, sallom in .ilitiua coucroliono. m.>l:i' a .stMisibus

rilimo p«;r modum corollarii cpiloÛivi lor pcrlraclari, • <
du-
colliy:il principali.i qu;v'ilam diclii in .solu- biio gnissa c.ipila 1 u
lionc cl «jiKcslionis ct arlicul«»rum. Pri- limon patiens rsl.
mum dictum osl doinulto cl M/io«]uod ik);- l)KTKnTio,oc»*urrunt

'
sunt accipi, v«'l primo-iulonlionalilcr, vol ca dicla I>onori«i In
sccundo iul«'uliou;ilil«M'. ldo«) ."». Molaphy- mo oinM M»Iii
sicjc, cap. i\o Uno, riiil«>sophus pouit tluas |)oclor(|u ti
divisioii«'s nnins ; uii;im ro;iltMn, nli;im Lo- iHt'rmr Ht, mon

gicam. Siniililor i>olt\st «lici do mnlto cl «'• nits pr ir dr boc. ol itlo. qiue Un-
324 SUPEIl UNIVERSALIA PORPIIYUII
tum numero difforunt, ut supra quaest. 1. ris, vel potentialis, seu contruhibilis utro-
de Genere, teligit, simililer videtur dicen- bique.

dum de Differenlia, non enim coinraunior Prseterea, videtur quod ratio, quam assi-
Genere ; igitur divisio differentiJt! in inter- gnatpro ista fequivocatione, nuUa sit, cum
mediam et ultimam, est tanlum in indivi- dicit quod Genus prxdicat partem, elc.
dua,sicut tactum est ibi, de divisione Ge- Quia si sic, sequeretur ubique quod nihil
nerls ingeueralissimum, et subaliernum : esset univocum parti et toti, quod videtur
et Speciei in specialissimam, et suballer- falsum, tam de partibus subjectivis, quam
nam. Individui vero, inquantum talis, non etiamde essentialibus, et inlegralibus at-
est definitio, neque demonstratio, neque que quidditativis. Posset insuper ibi *
pon-
scientia, 7. Metaph. et cap. de Specie in derari qualiter Gmm prxdicat imrtem et
Porphyrio, et alibi ssepe. Male ergo dicit Species totum formaliter accepta. Nam su-
hanc esse bonam definitionem, et cum hoc pra, qua?st. 3. de Genere, dixit, ex inten-
ipsam esse differentiae intermedise, ot non tione Boetii, quod Genus inpraelicando esl
ultim8e,nec ipsius Differentise incommuni. totum, licet in defmiendo sitpars. Similiter

Possetconsequenter ibi dubitari, sicut su- quomododifferenlia, cum sit relatio ratio-
pra de definilione Generis, innuendo nuga- nis, prsedicat partem formalem Individui
tionem, cum diciluv de pluribus differenli- vel Speciei ?
bus. Item, posset congrue dubitari, quare

Item non videtur salvabile, unam diffe- non definivit Porphyrius differentiam in
rentiam alicujus Generis divisivam, esse communi, ut est tertium Universale, de
univocam, et alteram oppositam sequivo- quo in hoc cap. intendit, ut dicit hic Doc-
cam : cum igitur inqnid, et in quale sint tor, cum tamen Genus in communi defi-
differentise ipsius prcedicahilis de pluribus non genus subalternnm, nec gene-

niat, et
ut supra soepe,et hlc dicit, ergo in quid non ralissimum primo ?

erit sequivocum, et in quale univocum. Item, quare potius differentiam inler-
Probatio assumpti, tum per regulam To- mediam, quam ultimam definit, maxime
picam, Si unum oppontorum muUiplex, el cum Speciem specialissimam in ratione
allerum eril muUiplex : tum quia Diffe- prsedicabilis definiat, etnon subalternam?
rentia est divisiva Generis, et constitutiva Item, aut Porphyrius enumerat species
Speciei. Sed univocum, cujusmodi est Ge- specialissimas Universalis, aut tantum su-
nus, non dividitur per sequivocum, simi- ballernas, aut utrasque. Si specialissimas
litercequivocum non conslituit intrinsece, erunt plura quinque, patet, quia differen-
et essentialiter univocum. Sicut enim non tia ultima, et intermedia, sunt duoe spe-
definitur, ita nec definit, et per consequens cies specialissimse Differenlioe in communi,
nonconslituit. Posset confirmari idem, ex uthic videturhaberi ; similiter de genere
identitate Generis, et differentioe : unde generalissimo et subalterno respectu Ge-
sequitur unum esse multipleXi si alterum neris in communi et de specie specialis-
esset tale. sima et subalterna respectu Speciei, et de
38. Item non videtur major convenientia Pro- proprio hujus, et illius, respectu Proprii
prii et Accidentis, in quali accidentali, et de accidente separabili, et inseparabili
quam Generis et Speciei in ipso in quid : respectu Accidentis, est dicendum. Erunt
sed illud illis est univocum, ut videtur igitur decem Universalia. Si subalternas
Doctor velle, in cap. de Proprio, et Acci- primas, erunt tantum duo, videlicet unum
dente, ubi ponitmultiplicem acceptionem dictum de pluribus in qiiid, el altorum in
Accidentis, el in definitione Proprii poni- quale, vel saltem erunttantum tria, vel ad
tur locogeneris expresse, et Accidentis im- plus quaLuor, ponendo oequivocationem ip-
plicite, vel saltem se tenet ex parte gene- sius in quidel ipsixx^ in qmle in communi :
Ot.-E.STIO XXVII 996
Gonus videlicet, el Spccics, Differenlia. et Httl ha^c prir—*-
'
Prx'dical)i/(' in quale accid.nUile diclum, a quibaHsi .o., i,.n.-,u..u>. ..nj •
nisi forle /in;,'as illud esso a-quivocuni. non duliiUinius.

lleni, videlur iniplicare, cum dicil unum Ad iK:i i..'itiir siisiinrn !.. ^^ inr-.p rv>r- 4S.
dici sinjpliciter.el .sccun<luni quid, non la- lorem v«
nien aquivoce, cum taiuon secundus mo- nabor n :. .
dus a'quivocalioni.s 1. Elenchoruni axsi;,'na- Ad primum, aJioH illam di

tus sit illc.
problem.ilicc lc.igi, q
llem quoniodo nonossel fallacia a secun- ni (icnus, ol siroililcr >
dum quid ad simplicitcr, vel salU-m e con- rcnlia, clc. modum Cit-ncrui rf.spi-clu
babcro
lv:iU\c,snnl unum numcroêrgi unumapccie, suorum inferiorum, vol modum
conlra ArisloUdem .">. Mctaph. qui sic do- 8peciali.s.sima!, ol prima via vjil.-lur m
cet recta ar<,ni('r('. quxsi U-ncalur, f
.secura,
Itom, sicut unilas numoralis el simpli- argumcntum, i
ciler unitas, ct alijD .'ecundum quid, ila mcdiam cssoinji.iauuui, uii*uu;um

pluralilas proporlionis eU simplicitcr, cl lem. .Scdsialia via t< '
' " '
maxinie pluralitas, ul docot Philo.sophus evaderc argumcntum. ., ^-liii.ui».
ibidcm, in 5. Quare infert alias, et non e retur do .Spocie sptvialissinrt "• •'
contra : sicul c.\ alia partc pcr opposilum re gcncralis.simo, quorum i!
deunitaU! : igitur sicut 1///J/WJ dicitur sim- signal rorphyrius, nisi quis .
pliciter, oL.socundum quid, ila eodem mo- UilcsdelinitiunosinUdligunlurin

do pluralilas; doclaratio ergo Doclorisnul- /61, uLvoriliconturinfundamenlis in aclu ex-
la est. ercilo ct sicindividua dcfiniri nou iiMrouve-
quod e.st simplicitcr lale, el ei
Itoni, ci nil, sccus cssel do aclu exercilo, claic ex-
quod secundum quid, nihil datur commu- poncaUur rhilosophus, ubi a r.
ne univocum, c.v intcnti(jno huju;, infra, Sed vidclur difticullas spccialts adhuc U.
cap. dc Kolationo, cL 1. Scnlcntiarum,disl. de gcncrali.ssimo, quod iVxÛir, in qua^s-
21). lirgo unum non est univocum ad unum tium^ .\nU»j)ra* licameulorum, a.s.sigualsub-
numero, ct specio, etc. igilur aquivocum, jeclum libri l*ra*dicamonlorura. cl 1m>c
vel dalur modium, quoJ vidolur coalra sccundo-inl :-

Numplum . cura
islum, ct.scquacoscommunitei subj(vlum .^
(îrca illud o.xoinplum dc uun itijininr <•.</ ct //«»«, li j
posset dul)itari, .sod non curo immor.iri. .Mi- st? primo dc ips.-. .ju . i. i.
;
rum ost oliam quod (ienus, vcl Spocios ad- cari do individuo. Si-' 'l'"
dita uniUiti, dicatur dctorminatio dislra- (juod dennilionc-i ^, ,

i;
hens, sicut morluum homini,cuiu Uimon isin aclu sign(i'u
ta cons(Viuontia non vah.-al, fiomu vivus,cr- |)or s<' primo d< T «*«>• M-
(ju humo morluus : hajc autom valct, sunl tialibus sui^ i!i ,
unum numcro, ergn unum spccie, vcl ge- m i,L'is ^ Ival onim i<
;l
ncre ol'*. n ,
.laclii'
UcMi, poLcsL dubiUiri circa Uilcs divisio- l.i
claliorum lohs hujus. IIU' a

ncs, un'us scilicoL clj>rivationis,
sic divisorum, ad quam spiciom divisio- lurt'
iiiiui a llooLio a.ssignaUirum halx'nl rtHluci. U cap. de

J lU U. lA^
Non vidotur quod ad aliam, quam ad aj- rc3 suli ,
quivociiu a'(iuivocaUi, vol univoci in uni- tii'
vocaUi, vcl si ud null.im. igilur lkx?lius di- A4 ^ -^*-* t.il «.V 44.
.1., ,
»« it^ .;>
• «
langi. |.;iU'l
,
i '-*
minutuscsL. riura alia po.s.sonl ibi «
323 SUPER UNIVEIISALIA POIIPIIYRII
qujEsUone dc hos mola, et quccsl. 2. po- alterum irquivocum, ul patet in divisione

nuntur enim non ut parles distinctsc, sed entisinsubslantiam ct accidens. Vel unum
ut specificatum, et specificabile : et ita univocum,reliquum vero(ut hic ponitDoc-
unum est expositio allerius, Dantur enim tor)dictum simpliciter, et secundum quid.
istsedefinitiones communiter, ut docetPhi- Iloec tetigi aliqualiter supra, quyestione
losophus 7. Metaph. perGenus primum, et quarta Antepraedicamentorum.

omnes differentias, usque ad ultimam. Sed licet ista sint probabiliter dicta, ha-
Ad aliud, sustinendo ipsum in quid esse bet nihilominus dictum Bocloris specia-
proprie cequivocum, potcst dici uno modo, lemdifficultatem, dedivisione Gencris in
quodsuumoppositum esletiamoequivocum, species per differentias, cum differentia di-
cujus modi est ipsum in quale in communi vidat, constituat, et definiat, quse non pos-
ixdinquale essentiale el accidentale. Nam sunt convenire sequivoco, ut tetigit argu-
illud sibi primo opponilur, et non in qua- mentum.Rcsolute ergo tenendo hanc viam,
1« esscntiale, utpatet. Vel aliter, quod non dicaturquod Differentia ut differentia est,
Unumop-
positorum inconvcnit
polcst esse
unioocum vocum, ct
unum
oppositorum esse sequi-
^^
altcrum univocum, quando non
non
^ .
ficari per vocem aequivocam, et univocam.

...
est sequivocum, sed bene polest signi-
'^^
wqZiiT- sunt opposita socundum omnem significa- Unde ejusdem significati possunt esse vo-
c"'''-
lionem, etsic[estintelligendusPliilosophus ces significativae plures ordinatte, quarum
in Topicis, et est intentio Doctoris hic, et una remotius,altera propinquius ipsum si-
infra, quoestione ultima de Differentia, gnificat.
sustinendo rationale esse oequivocum, et Ad aliud, potest sustineri major conve- 40.
irralionale miiNOCMm. . In quid auLem et nientia illorumduorum in quali acciden-
communi, sive essentiale
in quale, sive in tali, quam isLorum in ipso in quid, quia ibi
non sunt opposita secundum omnem sinon est illa multiplicitas partis et totius,
gaificationem, quia omne praedicalum in sicut hic. Aliter forte posset poni ibi aequi-
quale videtur dicere tantum partem for- vocatio, suo modo, et quod additur de de-
malem, vel essentialem, vel accidentalem, finitionibus proprii, et accidentis, potest
licet forte per modum totius, et ita videtur dici quod ponitur tantum circumlocutive,
quod opponatur modo proedicandim quid vel quod ibi contrahitur perimmediaLe ad-
ipsius Generis, etnon ipsius Speciei. junclum, eo modo quo sequivocum polest
Et quod quod diffe-
ibi additur, scilicet contrahi, de quo forLe magis infra, suo in
renfa alveniens generi constituit specem, loco.
hoc potest concedi, sed in illo priori non Ad aliud, quod hic loquitur de parle es-
praefacta distinctione, non est proprie dif- sentiali, vel quidditativa, et toLo uniformi,
ferentia. Unde differentia polest significari LicetigiLur parLibus, et toti Universali, sit
mediateper vocemaequivocam,et immedia- aliquando aliquid univocum, partibus ta-
teper univocam non dicitur recte,adveni-

: men es.enLialibus, et toti taliraro. Unde
tur Generi,nisi mediate in illopriori,vel re- infra, cap. de substantia, dicit quod analo-
mole. Et cum diciLurquod a?gia"uocM??i non gice praedicatur Subslantia de parLibus
est divisivum univoci, potest concedi pro- substantise, et de ipsa substantia, imo
prie, quia sicutnec constituit proprieinillo SubsLanLia, quoe est Generalissimum, non
priori, ita necdividit, nisi reraote. Vel ali- praedicatur de illis formaliter, et proprie
ter quod illud posset negari. Nam utrumque in recto saltem : quia tantum reductive sunt
dividentium aliquando poLesL poni ae- in genere. OpLi e igilur assignat Doctor
quivocum eL iLa aequivocum aequivocans raLionem illius aequivocaLionis, et hoc logi-

per aequivocantia potest dividi, ut patet ce loquendo, quia sicut materia et forma
infra, cap. de Accidente, quoestione l.Potest sic sunt primo diversa, ita Genus et Diffe-
etiamunum dividentium esseunivocum,et rentia, maxime fundamentaliter accepta.

f»r' K^no vvvif :m
Gonus igiLiir Ijahons modum maU ria', ali- l'ri'ptu<iuo .s.dlcm, r«.d>u<<, el non aliî. S«d
IGV in f/uid dicitur, ft .'diter Sp<'cios halK-ns hoc halicl instanliam proplcr •! '
r»em
modurn tolius. Vel alitor, quo<l nun stHjui- ('•
. ul lantît argumcnlum. iTiuiaer-
tur .senipcr ex alielalo rationis modi praj- gu :i'jmlioplacel,
dicandi, nullura e.s;e univocum parli el to- Ad aliud • ^
li ; sed prima re^ponsio placet, logice lo- id(>onon dtni; •i.n' . »
quendo, el inlelligendo d(« parlibus essendi(Tercnti:e ulti'' • ...........>.. .1
lialibus el tolo lali. ignoLe, idco I' ,/hu.H 2. 1' u . -i.
47. Qui vellcl aliter imaginari liir, pos.sel lcxt. comm. 17. dicil quod qtuelib't part
probaljiliter a prini-ipio dicere, (juod Uoc- ((''Hnitimii dU i lUui, qwjin d^/littium,eo t
lor loquitur Iilc cxlonsive de requivo atio- quo<J Differenliajcommunilcr accrpia; in

ne, cum dicit in quil es.se iuquiv(jcum,quia dennili(mibu.s sunt communc:*: quarc in-
sciliccl non esl striclissime univocum : la- l(!nlionem applicabilom fu:. . o ik>'.o
men vero esl univocum, lioc esl, infra lali- defmivit. £1 si iiLslelur ex i'hiiowpbo 7.
ludinem graduum univocationis conlinotur .MoLiphy.sica;, qui doccl dctlniro cx uilima
sicul alias .s:Dpe doclaravi mon'em ejus , et difrei-cntia, dico, quod esl ullima circutn-
sic faciliteromnia salvarenlur, qu:e adduc- locutive comraunitcr, etex pluribus \
ta sunt tanquam inconvenientia. Esl igitur la, el co:nmunilor per accidentia, saU' :n
univocum analogum, quanla an:il(igia non propria. El quamvis aliquando dicerclur
reporitur in rjuu'i essentiali, ct idco respec- nola, raro tamen re<[)eotu allerius. Vel po-
live loqucndo, illud esl univocum, el islud tosl dici (juo 1 itnplicito detinilur dofinila
a^quivocum, non auLem simplicitor loqtien- dilTerentia intermcdia, quia iiihil aliud
do : ol lunc pos.set consLiluLio spociorum addi oportel, nisi differentibus numero. Ne
subalLernarum ordinalesub rnivcruilides- videalur ergo .superHuus, laiiiif illam, el
ccndcndo sic imaginari, i!a quod in qnid quo-1 addilur de Spccie spc .:ua, po-
adveniens Univorsali, conUiluilun im Spe- lesl dici quoJ illara detinivil, elpropler di-
ciem subalLernam, simililor cliVi (jiia'e ox ver.sit5toui prcdicabililalis cjui* inquiJ, el
alia parlo et itcrum in quate esieutiale

; ut oitendal dinferonliamspcciei a GciK?re io
unam, ct /n «2"«'^ acci lenlale aliam. llx*c rationcprsBdicabilis. Nam oainii spociesi,
omnia probabiliLcr dicLasinl. ut spccies cst, pnvdicatur de tanlum nu-
4S. .\daliud, quo.I addiLur supra, qualiLcr mero dilTercnlibus, sicul infra, in situili
scilicol ista formaliter accepta, po^sunt di- de proprio dicit : si igilur praxli»
cero partcm, et LoLum, ol qualilatem essen- catur de difforcntibus spivu», hoc al ul

induit mo lum Gcneris, (
-••
Lialom, elc. pateL supra, (luaxsliono dc nu-
moro rniver.salium, cL cap. do Generc, el cici : quare nihil sino ra;.o.io .\.u-;jr cl
alibi, ubi isla LcLigi. TransfcrunLur enim Dot^tor nos cr loquuutur.
sicul nomina, ila oL proprieLatcs funda- .\d aliud, palcl cx '

' "^
monLorum ad inLonLioncs. Kl quoU dicilur bilur illa via, ': •
do illis in artu signulo, vorillcalur in fun- de lantum nui..<
quo '--' '?

djimontis in actu rj:ercilo. l'lura alia circa ci I
• '-l
ista declaranda qurcrc. ),..• ,..t via,
Ad aliud, polost diciquod dc!lnivit aliis 1

•«
dolinitionibus I)ifrcrcnli:uu in Ci)mmuni, ot «rquot

cLiam Iiac dclinilione, licctnon pra-ciso,
ad:cquato ({uia stando in una iârtchujus S4» l ullimH: u •
;
dollnilionis, suflicionler dolinitur, ul dioil ,

ra in »; Lvi n
Doctor in lillera.Possol cLi;im dici. quo.l Kl l •
i-
dellnit intenlicno.^, (jux" sunl up; lej, ct il) podienl poui p;

328 SUPEll UNIVERSALIA PORPHYRII
ad minus ocLo, quia lamcii conveniunl in Sicut in moralibus, bonum est cx causa
eodem nomine communi, ulpole gcnera in integra, malum vero ex defectu quocumque
genere, el sic de aliis, posuil pra^cise quin- S3orsum : itaomnis pluralitasdiciLur sim-
que gencrales inlenliones. El si qua^ras, pliciler pluraliLas, non iLa omnisunilas est
quare non posuil lanLum duo, susLinondo simplicitcr talis : quare magis paLetAnalo-
illam coordinaLionem, quam prius nolavi, gia, et ordo hic, quam ibi. Iloec vidctur in-
poLesl dici (sicuL in simili supra LoLigi) quod tentio hujus, in 2. disLincl. 1. qui-i-sL. 6.
hocideo congrue feciL, quia mulLumremo- solvendo unum principale: Quxcumque,

ta sunL ab applicaLione, cL pioedicaLione, de vnqviii, differenlia sufficitad distinguendum,
fundamcnLis. Cum igiLur Logicus considc- sel non sic de identitate. Quaere ibi optime.
reL inlcnLioncs, eL enumereL, eL dofiniaL, uL Etad Philosophum dico, quodquamvis ta-
applicabilcs ( saUcm de propinquo) funda- les corisequenLioe valcanL forte potius in

menLis, eL in propriis concrelis, non duo ordine ad opposiLa respiciendo, quam ad
l'niversalia, sicuL nec decemdixiL. raLionem formalem PluraliLaLis, non lamen
Jji- Ula Lamen via de aBquivocaiicne, habel tanta analogia est. TeneL etiam ille modus
magnam probabiliLaLem : qua Lamen non arguendi ex concomiLanLia, eL generaliLate
posiLa, sic evadiLur argumenLum. ELsiquis inferentis, respecLu illaLi. Breviter ergo di-
velleL enumerare illa communia cum illis co, quod communiLcr cum omni univoca-
speciebus, non recLe senLirel, quia superlo- Lione dantur gradus, plus Lamen in uno,
ra non ponunL in numerum cuminferiori- quam in alio, ut pateL : vide 5. MeLapliysi-

bus.Exemplum liujus paLeL in aliis nam : ca? qusesL. deicno opLime adhsec. Plura hic
enumerando species figurae, dicimus Lrian- MeLaphysicalia addanlur. Posset eLiam ibi
gulum esse unam ejus speciem, non obs- dubiLari, cum diciLDocLor quod unum op-
lanLe quod conLineaL sub se alias specialis- poniLur omnimodse pluralitati, cum tamen
simas. 5. MeLaphysicae videalur esse unus modus
Ad aliud, quod langit bonam difficulla- uniLaLis, cui nonopponitur mulLiLudo : sed
Lem, poLesL dici unomodo,(sicut suprg,cap. hoc habeL videri ibi noLanLer, famose saltem
de Specie.quaesL. 2. noLavi) quod secundum unum diciL.
quidesl aiquivocum,eL shmlilev simplicHer, Ad secundum hanc viam,

aliud, concedo
uL habeLis'e in 4. dislincLione IL quoss- quod est univocum, Analogum Lamen; sed
lione 3. solvendo Ilenrici moLiva, eL quod an Analogia dcLur uL medium, maximaal-
DocLor hic nccipil secundum guiJ pro posLe- tercalio est : videaLur isle super 1. Elench.
riori naLuraliLer, vel pro minus principali- qusesL. 15. nolanLer, et alibi plerumque ad
Ler Lali, sicut accidens diciLur ens secun- haec.
cium quid. Sed posseL fieri vis de rigore Ad aliud, potesL dici quod accipil deler-
sermonis, quando dicilur secundum quid rainationem disLrahenlem exLensive ibi.
Lale, eL quando Lale'secundum quid, de quo Exempla vero ponimus non ut ita sit, ut su-
non curo modo. Non excludiLergo DocLor pra s^pe noLavi.
univccaLionem unius propLer ha^c, sed de- Ad uUiraura, pateL ex diclis. Nam Lenen-
noLaL analogiam cum univocaLione.NegaLur do viam isLam, reduceLur illa divisio ad
igiLurquod ille siL secundus modus a^qui- divisionem Generis in species. EL quod di-
vocaLionis. Per idem paleL ad aliud se- cit DocLor, quod non esL divisio univoci, lo-
quons. qulLur anLonomastice de univoco, scilicel
t^2. Ad aliud, quod est saLis pulchrum mo- propriissirae accepLo : hsec saLis probabilia
tivum, poLesL dici, quodfacilius estdeslru- sunL, eL saLis consona docLrinoe hujus ple-
ere, quam consLruere, ex 7. Topic. quare ruraque. Sed nihilominus possel alia via
plurescondiLiones requirunLur ad idenLita- hic probabiliLer susLineri, scilicet quod lo-
teminferendum, quam ad distincLionera. quiLur DocLor de secundumquH et simpli-

Qr.t>Ti«>\xvn m
c/7<?rhic proprio. N.iin sua cxernpla, cl de- videtur quo<J illud dirtum, in «oluUone »•
claratio, miillurn prantenflunlad \atc : sed cundi princi[ialis, Hciliiol qu'-! d^ f^r^ntia
sic dirondo difjicilius solvunlur argiirncn- esl relatio, et »prcies mul j\.
la, Scdad prinuun polesldici, quo<J arcipil Kuin, cl implicaus conl: :i, ul Ti-
.Tvjuivocum propriissirno, cujusino<Ji csl dctur : quia quod vsi .sficcies aliviluU, ett
priinus mocJus aiquivocalionis.quand^j sci- alisolulum : differonlia ftil mulUlu*
licol vox Juquo prirno plura iinporlal, cl diniH, multitu lo aulr>m esl ab»iluluin. orgo
proprio, olnon Iransumplivr elc. Patcl con.scquenUa cum majori, el pri-
:it. Ad aliud, quod illau co:is<'(picm.;i' teiicnl ma pant minoris csl lula. S*'- i vero
proplor porioralom roncornilaritiam illoruin prol)0, narn multiludo •
m-
inodorumotnonproplorformalomcontinon- litas voH) a lolo gonore p-jaimraiMoiumin.
tiam.utdictumosl prius:socusesldo//jo/7J/o Oonfirmalur ralio, ruim 5. >f ' -'
lexl.
ot t;/uo, respoctu Iiominis. Licol forlo in ali- comm. 2<). ponunlurn-l '• •
-
modi
quo .sonsu hicc consoquenlia vah?rel, //o//jo fundari super unum vl .^ , unum
vii)us,crgo mortuus. Vel e contra, do quo ot multa sunt absnliij.i.
vido notantor infra, supor 1 . Poriliermo Item vidotur <

.cere .sibi in soluUo*
nias,qu;csliono 7. El si quis ohjiccret, quod ne .s<'cundi principalis, el quarU, quia in
«Tquivocumnon dofinitur, ?///////* autein in prirna dicil quod dif^êr.e dicilur lanturo
communi sic, per Iiocqnod cst es«e inlivi- concretivc a differenlia, ut esl nomon pri-
tolrtt rtte
lemrlplio, sum, elc. polest dici, quod non est proprio rn;o inti>iilionis ; in alia aul^^rn ponil quod
10« defini-
w. dofinilio, sed nominis declaratio vol do.s- dicilur concretivc a di;ferenlia, ul est no-
criptio, qure non repugnat ;equivocis. men .sccundx' intenUonis.
Ad aliud patot prius. Itcm, posset dubitari clrcn lllud diclum
Ad aliud, quod potost dar*i medium ros- in lortio principali, cl .solulione ejus, quod
pective loquendo, juxla illam rogularn scilicct relatio non refrrlur, cum lamen
comniunom .Scoticam, ^//«/j^/o, scilicol,.<}j//j/ oinno ons omni enli sit idera, vel
'
:m
(luo exlrema, inler r/u:e sunt me lin, qunntn 10. Metaph. lcxl. comm. 12. Similii.r pro-
mngis nlinuid receUit ab uno, Innlo nrreclit portinwiliias est similitud) proportionum,
ad n't-rum, imo a-^sumit nomen altorius, .socun luin Euclitlem, inqu*''^ •' • '
ple-
ut palet 5. Physic. do mcdiis contrariorum. rum(]ue commemoral. cl o-
(Jua'r..tur isle,qua'st. frnali pi'ologi .^ênten- noin fundari in rolaiinno , ...ur

liaruni, et qua-st. K. (^)uodlil)oti. .S«>cundus iHvossario ipâm «! rri •
n.Tm
oi'go modus [V(iuivocationis potost i*espoc- in quo ost albed»». i[>sum esl album.
tivo poni modium intor univocum, et a^qui- Ilom, licel idem i>o*sil n^f-Tri nd plum
vocum primi inodi : licot simplicitor cim- per se, ut supra, cap. de S; 1
tineatur sub ambitu lalilndinis ajquivoco- hal)et el hic ol infra. cap. de l: .<*. rt
rum. alibi .«orpe. per ae tamen pr >«-
Ad aliud patot ox dictis. slbile : et sic exponll PV; • .; i \\ctd
Ad ullimnm, patet (luo 1 i-educi potoslad .SCilicot I//IM//I M'J 1 Igi-

'
lur ••!!•
divisioiiom :rquivoci in aHjuivocala, in ali-
(|uo gradu saltom. Kligatur viaiiujc inagis vum ui!:.
'\'
placut ril, duuimodo possint cunrla cc ,

- sum, an 'TH
(luonlor bone .salvari : .»ôd prima via vido ad u(rami>> -îi,
lur i'alcaci' r, et ad montoni hujus .'». Mola- u( dicit.

|ii"n m.n!.' tit v;'?rtur. n
physica».
Socuiulo, ciira qua'dam dicta in arK'U-
fW.
monlis princip;ilibus,ol.solutionibu>< «'orum
brovibu^^ ;i[i(iu;i motivn nrcnrr;inl. Primo. .id dh'
ejusdem rcspccLivi, in ordine lamen ad Important igitur muUitudo et unitas rela-
ideni, non nisi una, ut supra, quaest. 1. de tiones tales, sicut rationes necessario fun-
Specie, notantcr declaravit. dandi eas, lamen pra^ci.se dicunt ipsas,sicut

57. Itc]n,circa dicta in solutione quarti prin- unwn importat negationem, non lamen
cipalis, posset dubitari de fundaniento dif- priccise ipsam. Vel posset distinguidewuf^-
ferentise, ut est relatio realis, et ut rclatio titudine pro formali, et pro substrato : et ;
rationis, et an semper concomitentur se, similiter de unilale. Prinio modo possent

quare etiam illa realis non sufficeret, et dici relationes, secundo modo absoluta, vel
per consequens alia est superflua,vel e con- transcendentia indifferentia. Et quod addi-
Mulliludo
tra. tur, multitudinem scilicet esse speciem an sit spe-
Item, communis doctrina est, quod abs- quantilatis, hoc potest ncgari, quia tnulti- îluiu^.'^^'
tractum et concrelum conveniunt in prin- tudo est transcendens, et in* plus quam
cipio vocis, et differunt in fine : hoc autem num erus accidenldiYis, qui est species quan-
non potest salvari in proposito, cum dici- tiLatis : nisi cxLendaLur mulLum ipsa quan-
tur, quod intcntio differentix est ejus abs- titas, pro quibus vide ipsum 4. Metaphys.
tractum. et in 1. Senlentiarum, cL alibi, et super 4.
Item, ex illa disLinctione de differentia, Physicorum. Quomodo autem unitas se ha-

videtur sequi quod concretum praedicetur beat in ratione fundandi relaLiones primi
de suo proprio abstracLo, quia sicut Diffe- modi, cL &h'm\\ievmultitudo,(i\iddvei\\Q\iQ&-

rentia, ut est tcrtium Universale, differtab libelo, qua3st. G. sed melius in 1. dist. 19.
aliis Speeie, differenlia ipsa, ut esL relatio et 31. et super 5. Metaph. Ulse namque
rationis, ita ipsamet differt specie ab aliis, qusestiones Metaphysicales valde declarant
vel genere, vel numero, et sic concretum omnia difficilia in his quaesLionibus, et e
denominat proprium abstractum, quod est contra plerumque.

inconveniens, ut patet supra, qusestione 3. Ad aliud, poLesL dici quod illa exclusiva 59.
DifFerre
de Genere. esL accommodaLa, ila quod inLendit Doctor quomodo
unum eimultum sinL in- differre
" dici concretivc a differentia, ut est concretum
Item, qualiter ji '
di/ferenttce
tenLiones,cum sinL de pra^dicamenLo Quan- primse intcntionis, sic scilicet prsecisequod

non a differentia ut est tertium Universale
liLatis, qua3 esL ens reale. Oppositum etiam
Metapb. quanlum ad non lamen simpliciter proecisc. Vel aliter,

videtur dicere 5.
mullum. Philosophus cliam 5. Metaph.perquod propter difficultatem illius argumenti

tractat de modis unius et multi, logice
evadendam, tenet illa exclusio. Difficultas
sumptorum : videtur igiturquod Metaphy- tamen alterius argumenti cogit opposi-
sicus consideret illa ut inteutiones, et non tum.
solum Logicus. Plura alia addat, si polerit, Ad aliud, poLesL dici quod famose loqui-
1
ingeniosus lector. tur hic, alibi auLem ex inLcntione ostendit
Ad ista respondetur. Ad primum, qui quod relatio fundaLur in reIaLione,maxime
58.
vellet tenere illam viam satis apparentem, alLerius donominationis. Videatur tamen
quam sequitur Franciscus de Mayronis,sci' singularissime ad propositum, in 2. dis-
licet quod quantitas a tolo genere sit rcs- tinct. 1. qua3st. 5. et in Quodlibeto, qua^st.
pectivum, faciliter solvereLur argumenLuni 3. et in 4. disLinct. 12. quêst. 1. supra

negando multitudinem, et similiter quanti- etiam, qusest. 3. de Genere, tetigi plura ad
tatem esse absolutum : sed tenendo aliam proposiLum.Non oporLebatigitur hic aggre-
viam, quam imitatur Doclor, potest dici di illam difficultatem,quia diffcrentia rea-
quod dijferentia et diversitas sint modi lis est non quod. Et si quoeratur de
quo, et
quidam accidentales multitudinis, et non ipsa comparata ad alia entia, an differat ab
proprie species. Similiter dicendum est de eis, vel non posset dici uno modo, quod
;
identilate, et similitudine vesTêclu. unitatis. esL relatio fundamentalis,et sic non differt.
XXVII '.:l
Vel .'ililcr, qiKxl non proprin diff«'rl,s<-(l bc- u( paU'l, Mcut iicc muiuiuuu i.:.
ne osl priino divorsa, d<' quo IihIk-I videri accopUi.

in Kornialilaliljus. Oun>ro.siii^'ularis.sinM'5, \(i aliud, palol in''rT ?- ' - ^^ .:rj3.
M(!lapli. qu;i'st. 1. conclusioncM». d»' Itola- livis, cl cap. de '

. — . ..;alc
liono, el ubi ibi nolavi, ol qu:i' nd li.rr f»on- donomiiuilivurum . n tit fV! m.
derando. lalur copifro. IJrovUi-r . i
60- .\d aliud, qu(jd quieril bonani diniculUi- diclum : ii ubi . recle po-
lcni, poss(.'l probabililor dici, divorsi.s con- losl forinnri ab ai >, ubi non, noo
sidoralionibus,quod Genus cssol jKjr so pri- Exoinpluin de simhoso dicU) a virMe, e(e
inum uno niodo, cl alio modo spocies. Ad aliud, quod illiid illalum non e«l in
PrioriUilo enini nalura* prius c<jniparalur convenions forle, qujndo ;um .««umi
ad divisuni, quani ad consliluluni ; sed lur ul modua, el in i

. el Irans
priorilalo porfeclionis, ol inlonlionis, ocon cendonlibus. Exo:nplum, accident
Ira : el quia a fine unuinquodque esl juslc inh.Trentia inhxret, de quo telif^ supra.
denominandum, polosl probabililer dici, qu:i'st. .'<. de Genoro. Vel postel concedi
quod rospeclus ejus ad conslilulum csi cs- procossus ille in i
''
-n, in rtMpccUbas
sonliaMor, el prior simplicilor. Vd pos,sel rationis, ul supra aiciuiu * • * -•--.
dici, quod por se primo roforturad ulrum- molius ropugnaiiliam, qu ..i m .•
quo, proplor duas rolalionos, quas fundat, dis illis oppo.<ilis. Vel si .. .
— iM
scilicol dividonlis, ol consliLuontis :adquod sicut in robus, quoii diff»?"
Uimon piinciiâlius dic ul priiis. Ll cum pro|)rio, .sod esl divorsa, .r
dicilurquod non refortur por .so primo ad ril. Vido ubi supra uotavi supor 5. \.
plura, vorum cst rolalione ejusdom ralio- ad propositum pro, el contra. Plur
nis.E.\cmi)lum : .Socratcs csl pator.etcst si- combinationos, el denoui
milis, iiujuanlum palcr,por .s(? primorefer- sont adduci, ct mulliplicalio in i .<
tur ad niium inquanlum similis per

; se, istis qua3 omnia rolinquo loclori. Si qu.Tra-
por .so primo ad simile oodom modo : ditur ({uare polius a diflferenlia, ul n>
ccnduin in proposilo. rationis dicalur conc vlivo, quam a «!
Ad aliiid, paU't cx litlora Poctoris, quia ronlia, ul lorlium nivorsalo : di
divisio, ct similitcrconslitutio, cst duplox, ul supra notavi, iii ex le. Si
una acliva, alia pa.ssiva. Secundum hoc tur oliam. an lalis d

assignantur divor.sio dofinilioiuvs sic, vel osl ab-ilraclum, si(
sic. Vol alilor dicatur, qiiod una ost oxpo- conduin (|uod mw wi ,
sitio altoriu-;, ul supri cap. do .Sj)ooio, in (iust, ul do Iiidividuo'; -
siniili, qiuost. 1. dixil. povsot |)oni rol.ilio i
01. Ad aliud dico, (juod finulaiiuaLum uulo- hoc Uiiuon non lollil *j —
rontiii' roalis ost roale, ct .socundum o.<se qui l.
rcalo. Kundamonlum voro dilToronli.x' ra- Ad aliud. p;iUt "» Mrtnnh qnx>t dr Fh
>'
tionis ost ons ralionis, vol roalo, socundum visiono ujniti I
e.s.so Uiinon diminutum, vol raliouis. rntlo ralionis, et :
cum dicitur, Aomo ct aainumttY/Vnint, ibi quanlilas.
est dilTorontia roalis. Scd cum addilur di/- Ad uUimum. quoÎ mulia «i - m
fcrtuili spccic, osl difron'nlia ralionis. SoU \;
an cuin hoc roalis ? Potest dici quod sic, I.MuMca non i o( m

socundum divorsas Uimon nccoplioiu* si- nomtna luu.
gniHcalorum. IJbicuniquo orgo fundalur rum osi. Add it.oi
licol iion in 01 i>( vid«*i'ii<ar.

realis, im)U'sI fundari ol ralionis,
cuntra. Nih: igilur una.noc alia suporflua.
lia, nam omnia ex quibus /ii unum per

se, allerum est ut potenlia, alterum ut
RisibUc cnim et mortalc dc homine, prcfdica- actiis, per Aristotelem 8. Melaph. cont.
tum in eo quod qualc est homo dicilur, sed
0. 9. et 15. Differentia autem non liabet
non in eo quod quid esl. Cap. eod.
modum maleria?; quia non est indeter-
minata, nec in potentia, qua3 propria
QU/ESTIO XXVIII
sunt materia3 : ergo hajjet modum for-
An Diffcrenlia prcedicehir in quale

miG ; forma vero, et qualitas, et actus
idem sunt : ergo habent modum qualis
Joannes Angl. Bras. et Rodrigiies, super hanc respectu Speciei, et iioc est pra^dicari in
quwslionem. Viilo citatoa quccst. antecedenti.
quale
^"'
\. Quod non videtur, quia quid dici- Intelligendum tamen, sicut est actus A^J^^
tapro par- tur a quidditaic, Differentia prasdicat duplex, primus, qui facit ens simpli-
tenegativa
^y^\f]^^[\^îQ^ gjus^ cujus est, alitcr non citer in aclu : et secundus, qui prêsup-
poneretur in definitione ejus; igitur pra3- ponit ens in actu, et tantum facit ens in
dicatur in quid. actutali : sic est forma duplex, et qua-
Item, si preedicatur in gwa/e ; igitur litas duplex, et ita a qualitate duplici /ôrma c/u-
est qualitas : consequensest falsum,quia duplex est modus qualis. Differentia su-
accidens est posterius substantia, Diffe- mitur a primo actu, scilicet a forma
rentia est prior Specie. specifica, qua? est qualitas essentialis,
Item, si praidicatur in quale, prasdi- et ideo prjedicatur in quale essentiale,
catur denominative. Consequens est non accidentale, sicut alia duo Univer-
falsum, quia quod pra^dicatur dcnomi- salia sequentia.
native,.pr£edicat aliam essentiam a suh- Ad primum argumentum dico, quod 3,
jecto. ad praidicari in quid, non sufficit quod ;^g,j^"''^"'
Item, prasdicatio denominativa dis- praedicet gwiV/ ; sed quodpraedicetgwic/,

tinguitur contra prajdicationem univo- per modum quid : Differentia autem
cam, per Aristotelem in Pra^dicamen- prsedicat essentiam per modum infor-
tis, Differentia autem pra^dicatur uni- mantis, non per modum subsistentis.
voce, sicut Species, .etGenera, per Aris- Ad secundum dico, quod est quali-
totelem in Prffidicamentis, cap . de Sub- tas, secundum quod dicitur 5. Metaph.

stantia,in secunda proprietate; ergo non cont. 10. sed non ut qualitas est unum
denominative. generalissimum, sed sequivoce, ut for-

Ad oppositum est Porphyrius. ma,qualitas et acius sunt eadem trans-
2. . Dicendum, quod Differentia prsedica- cendentia.
"
lur in quale, quod ostendit Auctor du- Ad tertium dico, quod consequentia
pliciter. Primo, quia ad qucestionem non valet ;
quia opportet addere in An-
factam per quale, convenienter respon- tecedente, quod prgedicat aliam naturam
detur per differentiam. Secundo, quia et illud est falsum, et sine illo non se-
sicut est in composito reali, ita propor- quitur Gonsequens. Vel aliter, quod ac-
tionabiliter est in composito rationis : cepto quali accidentali in Antecedente,
in composito autem reali, est aliquid valet consequentia, sed sic non ponitur
habens rationem materiae, et aliquid ra- Antecedens verum : nam denominati-
tionem formte, igitur in composito ra- vum differt a principali solo cosu, idest,
tionis, crunt ahqua istis proportionabi- cadentia ad subjectum : et illud tantum
QU/ESTIO XWIII
conveiiil Iiis, rju.n pr.'p<lic;iiilur in i/uaie unum iii' .H

accidmlulc ;
qui;i (\iuh\ prio»lic;itur iii Cv<>c qualiUiU'm, quia »/i qtiaif t%i x\
/yw/7/e cssentialo, non liub«-'l ip.suni pn mdiq!: ra
subjccto, ut acciden» dicitur es.scin sub- S;icla!u [H-r qnale ip
jcclo. 1>CT qualH"' -v
Cnulra $0- ribu.« corr [[.

Conlra re.spon.sionom ail priniuin ur-
lulioiirm
candi, re ll u. cx
itil jivi guniontuni, si pruHlicet f/uid ct non prr ,
nium. modis inUu.^. n u.il csscuui un^.uvia ba-

nioduni (/uifl : i},'itur illud quod pr.r-di-
boiilcs.
cat, et niodus .suh qiio [»r.Tdirul .'ûnt
Prol»alio f.nT^^fifi-; in ilk> .f'»ii'n..ri(0(n(
Itmponde oppositu. Dico quod oppo.situ liubfnt
lur. sponalis, ; .lii in . .:i«Un-
fici-i cii-c;! idriii, idfo ijni'l iit. its,
li.Tj, qmc prior osl .s{.- n nrioril.ile
et (junlc wi inodu.s, non opprtnuntiir; nalura*. sive sil ullima, «ivo i.
sed res rei, cl niodus modo, ut ;>/»/- ul [«irs lolo : prioritatc «»' «.
ralc signifiratuin , et singulnre iil ({ucnlire, bxiucndo de inl- U-
niodus, noii opponunlur ; siint enim sitas vero esl p^jslcrior «i> !>-
mul in liac dictionc, pluraky etc. slanli.T, el simililcr forte specic ', !•
lis.
Sed si voluorin prol<are p

EXPO.SITIO
lalom coasequonlis, arguilur .s.c.«. ->
4. Quieril do illa pnrtirul;i,srilirci m ijna/'-, siiiil impormixlii, forma' ;i, ui po-

posil;i in dofiiiiliono Diffrrcnliir. Kl licd losl colligi .'>. Physicorum ••; ,. Mclapb. cr-
possil codom modo dubilari de .iliis parli- go res uniu> gcncris nou esl ilr - 'ia a|-
bus dcdnilioiiis, ul siipra, c.ip. <lc Goncro, lcrius. DilTorcnlia aulcm csl .. •:•.;«
dispulavit, ulpole do dilTercnlibus spccio, specici cujuscsl, in «>-•.•.;

".•niTc .
»n
el an iii fundamcnlis vcrc sil pra'dic;»lio csl dolcrrainalo <)c. m. r _ ^.
DilTcrcnliac de .spccic, an rcquiial mullas linclum abaliis.

spcries, et an sil principiiim .spocicrum, Tcrlia ralio in^ôrl aliud :
({m;c omiii:i omisil, qui;i sali.s solvunlur DilTcrenliam scilicol pr . .i
proporlioii;il)ililr'r c.\ diclis supra, ca[>. dc live, ul dislinguilur conlra pr^ uni-
fioncro. .*spocialilcr igiliir dc modo pnudi- voce, quod oUemlil essto faUum d r.
CJindi DilTci-cnlirr ({u^cril, ii;im iii illisom- (bi adverlo qutKl illud t
:i>
nibus convcnil cuni Ooiicro, in lioc vero lum.

dilTcrl. Kl (luamvis a siniili supra, an nr[- Il»m, pr.vlicatio >'
. noD
licel in qud convonicnlcr [lonaliir in dcll- cst,it-;;um la
nilione ncncris, cl qurcsl. de numoro liii prolKilio faUii .li
vcrsalium, el qu.-rsl. ;{. do ricnorc, olcli;im prii >•
in ill;i : An genus sil principium s|Hi-:ci. rcm 1:1111;
salis .solvi possil ({UJi^sliij isla, iiiliiloiniiiu^ r '
nd m.njorcm cxprossioncm, cl dcdaralio- PoljMN I II, iu li '^ r*-
..11 .r..
noin scorsum voluil cam dispulai*e. I' - I .
.* lO
Dk PniMo.Tcrminisalisiioli sunl cx prrc •inrt
ccdcnlibus. Ord'> vt'» r>>i<'i <h' <• U\\ >
communis osl.
Di: .Si:(U'Nno.Tril)u-« rallonitMi«'ir!rtiil ad 1 pro

parloin ncgalivam. Primapr"
prol;ilionc liiijus vocnbuli in quvt. Korinon- ;n>l<* «i quoad «
lur ;irgumcnla ivsolulo. Socunda in :l. C( »r>-u:t l*i'n v:( fomulllPr tOl
334 SUPER UNIVERSALIA IN)RI>IIYRI1
viiiualiler. Et simililer omnia possunt in- Ad tertium respondet dupIiciter.Primo, 9.
lelligi de intenlionibus in aclu signato, li- negando consequentiam, propter fallaciam

cel expressius loqualur de fundamentis, et yEquivocationis,ot Consequentis:nam argui-
actu exsrcUo : sed lu cuncta caule mensu- tur ex insufficienti, vel ex indeterminato
rabis. Allegatur Pliilosophus 8. Melapli. et ad determinatum : et etiam ex a^quivoco
est lext. comment. 6. 9. et 15. idem liabet adunum a^quivocatorum sed unum isto- :
7. Metaph. ad finem, et alibi saepe. Ibi rum sufficit ad vitiandum argumenlum.

etiam tangit convenientiam horum termi- Potest enim esse difficultas specialis ibi de
norum, qualilalis videlicet, actus, et formc3 compossibilitatehorum locorum, de quo

notanter. Videeum 5, Metaph. et in Theo- non curo modo. Alio modo respondet, con-
rematibus, et 19. dislinct. 1. quaest. 1. et 1, cedendo consequentiam, et negando ante-
dist. 2. qusest. 5 et in 4. dislinct. G. qusest. cedcns, eo modo quo recte est antecedens
10. Ad majorem confirmaLionem, Aristole- et propositio una. Pro cujus declaratione
les eliam, quem ubique imitatur, ulitur pertractat proprie logice definitionem de-
his terminis, tanquam synonymis plerum- nominativorum, ut distinguuntur ab uni-

que. Dislinguit consequenter de actu du- vocis, sicuL supra, quaestione 3. de Genere,
plici, et similiter qualilate, et forma, ut habet, et ibi ad plenum letigi totum. Ubi
supra,cap. de Genere,quaest. penultima,ha- finaliter tangitur multiplicitas subjecti, et
bet, et infra cap. de Substantia, qusest. 3. accidentis, et in quale, quae omnia patent.
et est intentio Pliilosophi expresse in plu- Ultimo, redit super solutionem primi 10.
ribus locis. Quseratur 2. et 3. de Anima, 5. principalis, replicando opLime, quia viden-
et 8. Physic. et alibi saepe, huic enim divi- tur repugnantia concedi in illa solutione,
sioni actus correspondet divisio potentise hoc est, quod aliquid dicat cfiid, et non
in essenlialem, et accidentalem : licet in per modum quid, sed qualis : quia modus
Theorematibus videatur dicere, quod in praedicati videtur repugnare subjecto, si-
ordine ad actum secundum praecise intelli- cut quid, et quale repugnant, sed propter
gatur : hoc tamen speciale est. Consequen- solutionem Doctoris, poLest faciliter ibi
ler solvitargumenta principalia. dici, quod licet modus praedicati repugnet

Ad primum, inquit, aliud est prsedicare subjecto, sicquod non possit esse modus
quid, et aliud pra^dicari in quid. Hoc est ejus,prsedicatum tamen non repugnat sibi,
dictu, aliud eslessede quidditate rei, et ut cum dicitur, lapisestalbus, praedicaLum
ita pra^dicare tamen quiddilatem, et etiam non repugnat subjecto, sed bene modus
imporLare nedum particulariter, sed tota- ejus. Si tamen praedicatum prsedicaretur
liter, ex consequenti, et ratione modi si- sub modo repugnanti praedicalo, bene va-
gnificandi ; et aliud est habere modum quid, leret argumentum. Doctor tamen aliLer res-
vel essentice, hoc est subsistentis, et non pondcL, (licens, quod repugnanlia, vel op-
denominanlis respectu ejus. Priinum con- positio, habent fieri circa idem : et est sen-
venit Differentioe, secundum Generi, ut su- tentia Philosophi in Elenchis, et 10. Meta-
pra scepe dictum est. Realitatibus enim physicae, et alibi saepe. Res vero eL modus,
ejusdem rei possunt convenire diversi mo- non sunt idem, id est, ejusdcm generis,
di, et essendi, et prsedicandi. Modus nam- vel raticnis, inter quae intelligitur esse
que rei formalis estipsa.llocidem habetpul- oppositio; igiLur non opponuntur; licet igi-
chre in Theorematibus, ubi inquit qucd es- tur quid opponatur quid, et quale, quali,
sentiale est in plus quam in quid dictum. tamen in quid non opponitur quali, nec m
Ad secundum,respondeL peraequivocatio- quale, quid ; sed in quid, in quali. Res, in- „ .
nem qualitatis. 5. MetaphysicEC Lext. com- quit, rci, et modus modo, opponuntur. Et opponUur
ment. 19. ut supra, quaest. de numero Uni- exemplificat de plurali, ut quid, et singu- contra,sed
versalium dixit. lari ut modus, ut supra habetur.
ô^"e] ^res
rei.
Qi;.i:sT|r) XXVIII
11. TEHTio.Quia
I)i; l»a)c oninia sali.s abundo 8. rrtjo^-l aunftior rnti-:r ul coDJtî^^^r^^^-ftir
suporius, el .'ililn oxaniinavi, idco pauca a '

.
.
il a .V tit
orcurruril. Posscl cnim prinio dubilari, consideranlur a Physirf» «••

jt.i r
qu.ililor ralionos Aurloris in lillera, pro- scu con.slilulio ox rci el
baril, DilTcronliani, ul esl lorlium Univer- DiflTorenlia», in csso pnrciso, el lo,
salo, pnTMJicari in riunlp : lum quia sivo polo^l dlci compouiio raUnnis, cl hoc ri-
qufrralur do re, sive do inlenlione, qualis liorinabilis. Liccl in unilate in resitcor-
sil, non convonionlor rospnndelur por dif- rc-Hpondonlia in csncroili, hoc lamcn •cd-
foronliani sic sumplam ; ul si qujcralur dil, quia in ew ob ct quiddilatiro
qualis sil liomo, non convenionlcr dicilur talia r •nl Mci > nio-
quod esl dilTorenlia, Siniililor si qua^ralur do quaiii*» i pars 1 . r-«
-
qu.dis sit spccics, non recle rcspondclur fonna, id osl, \
dinoronlia, fx?rlu definili, r . > .1'. uiMiii ii-iL^.-fv
Ilcm, quarc appollal coinposilioncm ox rationom polrnl.... Fl^ ..' " 1 » '. T '
.. r '
1 1
^
gciicro cl diflcrculia, primo-inlonlionalitcr Polosl eliam dici s ra- II
luaximo, composilum rationis, cum ox n»- tiocinanlis, id esl, f.i . rn, co

lura roi uniaulur in liomino, ot sic de aliis, quod inlolloclus facil illam o: M. !«cu
Possol licri allcrcalio circa illud dictum ox comploxionom longam. H. Moi/iph. ct boc
K. Mclaphysirip, sed nolo immorari mo('o, via divisionis, ve! compo jmu for-
llem, circa ill.im doclarationem dofini- malitor, seu virlualltcr sallom. Polest ad-
lionis denominalivorum po>sel duhitari : Imc slriclius dici compoiilio r ratio-
qui.i 12. dislinctione 2, qiKrsllono I. vull, cinantis, ul in aclu sigiialo ex tnt> '->us
suporius vol iârlcm cssonli.ilcm dcnomi- conddor.ilur, vel ex conceplionibu.s pnmo-

n.ilivo pnndicari. intontionalibus sub socundis.
Ilem, vidclur quod ncdum re.s rci, ,sed Ad aliud ox diclis in solutionc, rt «upra,
modus rci, opp malur quia non .solum
; qiKTsl. 3. de Genere, palel : nam ' "
riU-
ojjponilur allxMlo nigrcdini, scd cliam dis- tur stricfe logice de pr ' "
-ni-
grcgalivitas visus, qiuc osl mo lu-» albodi- nativa, <iua; dicilur a pvi-ji.uii, .jmi wtx»
nis, oppoiiilur iiigrcdiui : simililor calidi- extensivo, sicul 3. disl. 1. cl infra, in .\n-
lopra'dicamonti<, hab«'t, q»!- ..''i« < '>nc-

las opponilur a(|iKC. '
Ilcm, cui unum oppositorum por se con- dicalio, m-Txiino forro.TH-; • .fk-
vcnil, rcliquum noc pcr se, noc por acci- miiKitiva.
(lcns, coiivonil oidcm : sod DilToionlia de A«l aliud. poiosi dici quod loquitur Hoc*
li.ic, ol illa, pr.O(|icalur por so in quit, igi- lorhlcdeopi. .-• formnli. iil distingui-
lur pr.odicari in qwU'' n m osl proprius lurconlra virdialom.lts vcro (Jduc-

modus c.ju-?. .\d isla lacililcr lospondclur. la» pro<*olunt devirtuali.
Ad primum, palol supra, cap. de <l Alilor <Iico, qiKKl acctu cst dc inodiftcx* II.
rc, ((iKrst. (>. solvcndo primum principab», tonsivo siimptiH. qtii \ inodi
sicul dui)lc.v ost 7'/»(/ tlo Sp<'cie in ordino re.six'clivo, r«'S \ qui !«
;i(l Ccnus, ita diccndum o-t in propo.silo in ex nalura rci < im

ordinc ad DilTcrontiain, ut j)alet. sunt, • ' do iii' iui
Ad .iliud, lcl i:i prius sn^pe, ot nunc prari.v iiunlt sunt, « .0-
'••
brovibus iu soluliono (luajstionis. Con"^; •»x
ralaouima Mcliphysico possunl appcllan

ratiDnra, vol cnlin iftli mi.t, in comi "
lioiic ad considcrala a Physlco. slcul s i

•
^'•'
habct iste, ol in Thcoromallbus, el I. lil<T
laj^h.ol 1. Sonlonliarum, in Uoporlal'*» filtin

336 SUPEll nNIVEKSALIA PORIMIYUII
Ad ullimuin dico, quod Differenlia, ul guunturperaclus,etaciusperobjecta'.

Differenlia, non pnedicalur in quid, licct objectum autem actus inlelligendi eo-
bene ut Species, vel Genus : sed somper, rum, et nostri, idem est, scilicet quod
ut differentia est, pra^licatur in qnale : et
quid est, rei muteriulis, saltem idem
sic concedo assumptum. Vel aliter, quod genere ergo potenlia naturalis uni-
:
relaliva non dicunlur opposita, nisi ad

voca.
idem, et secundum idem comparata. In
Item, si ralionale sit ultima hominis
quid autem et quale sunt respectiva, quare
Differenlia : ergo irrationale erit Diffe-
non opponunlur, nisi ad idem comparen-
rentia ullima constitutiva alterius Speciei
tur, modo vero differentia comparatur ad
diversa in argumento, utpo'e ad sua in-
tantum,quiaDifferentia3 divisivce additae
feriora, et ad fundamentum, cui applica- Generi similiter Species constituunt.

lur : ot sic potest de liis in quid, de illo Ad oppositum animalrationale non :
vero in gemêpra^dicari, Caetera altius con- prasdicatur inquidAQ differentibus Spe-

siderabit lector. cie ergo non est genus. Antecedens pa-
;
tet quia Intelligentias, cum non sint

;
substantice animatce, sensibiles, non

Assignant et hoc modo, Differentia esf, qua erunt animalia, per locum a defmitione,
diffcrunt a se singula, namque secundum q[ praster nos, iila3 sunt tantum rationa-
genus mn differunl. Sumus enim animalia les : ergo animal rationale, non habet
nos et irra lonalia, sed addilum ralionale
Differentias divisivas.
disjunxit nos ab illis. Ralionales sumus nos
et Pii, sed morlale appositum nobis disjun- Item moriale non constituit Speciem.
xit nos ab illis. Probatio, Differentia sumitur a forma,
unde inest Speciei ratione formte, mor-
QUyESTIO XXIX tale tantum sumitur a materia ;
quia
materia est principium, quo res po-
An mortale sit Differentia animalis test esse, etnon esse, per Aristotelem 7.
rationalis divisiva, et hominis cons- Metaph. cont. 22. et hoc inteiligitur tan-
titutiva tum de materiis individualibus, qua3 non
pertinent ad Speciei cssentiam.
Joanaes Angl. Bras. Super hanc qucest. Ro-
ct
drigiies in recapitulatione texlus hvjus quwst. Item, Differentia primo inest Speciei,
postea vero Individuis, quia performam
x^ Quod sic videtur per Porphyrium hic, Speciei, mortale vero e converso, quia
fJpZpZ'- et "^ cap.
de Specie. per Aristotelem 1. ^c-
Metaph. cap. 1.
te negaii-
jtem, raiionalc non est ullima ho- tus, et generationes omnes, per se
va.
minis Differentia ; ergo prgeter illam sunt circa singularia : ut Gallias sa-
oportet addere aliam, illa autem non natur per se : homo vero per accidens :
est nisi ??2or/a(?e.Probatio Antecedentis, mortale dicit aptitudinem ad transmu-

ultima Differentia convertitur cum defi- tationem : aptitudo autem ad aliquid,est
nito, sed rationate non convertitur cum ejus per se, cujus est terminus aptitu-
homine, quia inest Intelligentiis, ut hic dinis.
dicit Porphyrius et Aristoteles 1. Ethic. Item, Differentia est prior Specie, vel
Dicitur quod aquivoce inest illis et siraul, sed mortale posterius homine
nobis. secundum naturam quia prius natura ;
Gontra, per Aristotelem 2. de Anima, est homo, quam sit aptus ad dissolu-
c. 3. cont. 33. et 37. Potentice distin- tionem.

0|f.>KSTlO \\l\ 337
Ilerii ultiiii:i dinVTftnti;i couvfrlitur M,*ut |»on»'n«l;i .inirnalia njt:
cum (lofinito : morlnh- uon convertitur (luiii verani ration»-m uninialix ; hh: air
ciirn liorniuo. t'Mn loquitur Porpliyriuii, quia lo<{uitur
Itoui, DiIT(jr-entia conducit ud c.shc, minus pr . i|ui non i
et cst piirs i'oi per Porpliyriiiui mnrifiie ,

multuin niiiuta .1 - : u.
nou oonducit ad esse lioiuiuis. Ad rationeni dii.o, quo<l ratiotmle e%{
n. Ad (puostionem dicoudum, proplrr i'quivr)cun» nolii», et Inl»
nclusio
istds r-uliouos, quod animrtl rniionale s.'r; cniiii intollitruut pcrHj
non est Geuus, ncc mortnic DitToroutia uos nutorn por acqui.-tita.s. idoo non okimK
divi.siva ojiis, vr! coiislitutiva liomiuis. .smsibu.s ad sciontias. nos vero indi
Ad F*orpliyrium dicitiir, qiiod lo^piitur nius. per Aristotolmi 1. Posteriorum.
secundum opiuionom IMiitonis, (|ui dicit in prinripio qui.i omni.s noHlra n..
lulollif,nûtiiis aniiiiiilia es.sc riiliou;diii. tio ortiim li.'il)«>t a sensu. I" . k-i»
Doiiiiil ciiim r/////)ir//, quod cst sultsinn- iut«'lliLruiit (•••mplexa sine disoursu, ni^
tia se inovvns ino/ii rohtnlnrio ; et vero cuni di.scursu, ut dicitur3. de Ani-
Ikoc ratio competit Iiitolligcutii ma, context. U. omne iwslrum in'
Conlra Ikk, rorpliyrius nou loquitur iifjcrc cst cum continuo tcmjtore.
Iiic do .'iniiniili socundiim linuc delini- Clontni ; (piia lunc eoilem ukhIo irra-
tioiiom, sed .secundiim liiinc, subslanliti tionaic essct a»(|uivocum, qiiia 71/0/ mo-
animnta sensihilis, qiiia ponendo co- dis dicitur unum opfn^sitorum, to( ei
ordinatioucm eorum, (pi;o suut in ge rciifjuum, perAristotelem I.Topjc.
nere Subslauliio, dividit corjnis anitna- 12. ergo lia»c esl vera uno modo, /;i/W-
luin in insensihile, ot sensibih', et suh ligcntia est irrationaits., quod vjtletur
corporo aninuito colloc;it animai, pcr inconvcnicns.
Ikjc inuuons Gonus descondoro in li;inc Item, aMjuivoca sunt, quonim solum
Spocioiii, jMM' ;iltoriiui DilTfronliiiruiii iioinen commune esl ; ergo si ra
(livisiviirum ; sic autoiii collocat .\risto- sit ioqiiivocum illis. el nobi.s. 8«Hiuitur
tolos aniinal, ot similitcr doliuit por il- (juod tantuin sit commune socundum
Iiiil (lonus, et illas DilToroutias; ergo n<.)incn, scd nos sumus int .•«<>•
Io(piilur secuudiiiii opiuiouoiu .\ris- cundum roiu ; crgo ipsii» tantum secun-
tololis. duiii nomon.
Dotost igitur concedi, (piod n(»n lo- Ad primum istorumdici potesl, q
(piilurde auiiiiiili .socuudum opiiii.inoni u«»ncst inconvenions lianc mulli;
IMiiloiiis, (pii;i socuudiiiii ilhiiii nitio- tcm c(»no»Mlrrc .secunilum ;i'ipii\
noiii iion loquilur, (puuii pnsuil IM;ilo nciu.Int''lliijcnfinest irrnti .\
i\c ;iuiui;di ; sod l(3(piilur socuudum opi- ost in uno sensu.Vel alitor.';
nionoiu vul.L;i : uiliil oiiim coinmunitor pliciter vcra, quiu 1/7.
coiicipitur, nisi por ali(pi.iiu speciom opponitur rntiomiti, ul es»! I
iui;igiu;iliviiiii. ot ido(» C(»iiiiuuuitor ima- animalis. non aulcm ut «*«( I
uiuiitio ciroii iiisonsibilia docipit. Idco constitucns S|vviom %\\
diciliir .'{. riiysi((.r. coutc.xl. 7.'i. (|Uod |K>nM', .'*icul ronv#»nil I
fnliiinn csi crciicrc iinai/inaiitmi. Kl luncli.oc.// !»»-
idoo \ ulLrus so(juous iuwigiualionom. nin>> lal.t.i, el h.vr./AM est -.
coucijiil (lo lutolligcutiis, (juasi idom omnino^cra.

quud dc substaiiliis corporeis, ol ita es- Conlru, pnvjlum mlnl pp^p: tur
Tom. I.
338 SUPER UNIVEIISALIA IH)UP11YIUI
nisi hoc qiiod est aptiim natum liabere quod dictum Aristotelis verum est, sed
habitum ; bos non est aplus essc ratio- non dicit pra3cise potentiasdistingui per
nalis ; ergo non est irralionalis. Potest objecta, sed possunt distingui per
dici, quod in compositione, irrationa- diversos modos operandi, aliter non es-
lis, habet accipi negative, non pri- set sensus communis distincta potentia,
vative,. a sensibus particularibus, quod est con-
Contra, tunc non est Differentia ani- tra Aristotelem 2. de Anima, cont. 14.
malisdivisiva, quia excedit animal, nec et circiter. Distinguitur enim a sensi-
pra}dicatur dc ea per se Differentia su- bus particularibus, propter diversum

perior, scilicet sensibile, quia non est operandi modum, circa idem objectum ;
de intellectu ejus, si tantum importet quia quod per se cognoscitur ab aliquo

negationcm rationalis. sensu particulari, per se cognoscitur a
utrumque quod hic est
Dici potest ad sensucommuni.
tantum negatio in genere, non extra ge- Ad aliud principale potest dici, quod 7.
nus, utest Differentia animalis. Vel ponon oportet, quod si una Differentia cum
test concedi,proptersecundum istorum, Genere constituit Speciem specialissi-
quod non estDifferentia proprie loquen- mam, quod alia similiter, licet utraque
do, quia Differentia quaÎibet accipitur constituat Speciem. ViVid.e aniniat irra-
a forma, et ideo diversarum Specierum tionale (si irrationale sit Differentia
diversjB sunt Differentiie propriê. vera) potest esse genusintermedium, et

6. Aliter potest dici ad primamobjectio- animal rationale^ defmitio completa
nem, quod privative oppositum actui, vel hominis, et hoc maxime est verum,
alicui significanti actum., privatactumet quando est oppositio imperfecti ad
relinquit aptitudinem ; sed privative op- perfectum. In quolibet enim Gencre,
positum alicui significanti aptitudinem, uno perfecto existente, sunt multa im-
privat actum, et aptitudinem ; et si quid perfecta, per recessum ab illo, secun-
tantum secundum ge-
relinquit, hoc est dum diversum gradum, ut patet in co-
nus rationale autem tantum significat

; loribus ; rationale autem est perfectissi-
aptitudinem, et irrationale hoc privat, mum in genere animalis.
esttamen irrationale aptum habere ra-
tionem secundum genus, quia inquan- EXPOSITIO
tum animal sibi non repugnat, sicut nec
talpas videre. Circa quartam definitionem Differenlise, 8.
Ad aliud de ratione aequivocorum, Qua differunt ase singula, cui cor-

qiise est
rigendo adjungitur, quod condudt ai esse,

d\co ({wod. mquivocwn inutroque sensu,
et estpars essentialis esse rei, quserit circa
est univocura significans aliquid, etnon
exempla Porphyrii, primam parlem decla-
tantum vox, tamen nihil est commune
rantis, ulDi dicil quod per Genus non dif-
significatis, nisi tantum vox sed in ;
ferl species a spscie, sed differentia dividit,

hoc sensu accipitur vox, cum uno signi-
hominemah
ut alias inquit, non separat ir-
ficato in isto, et cum alio significato in
rationalibus aninialibus ,S3d ralionale; ilem
alio, sic rationale secundum vocem, et raiionate non separat liominem a Diis, sed
significationem perfectius inest illis, morlalc; videtur ergo velle quod animat
quam nobis. rationale sit genus intermedium, divisum
Ad illud, quod primo objectum est per mortale; el inimortale quGerit, inquam,
;
contra illam responsionem, potest dici, Doctor, an mortale sit differentia divisiva
(^l .liSl lo .\.\i.\ xn
ariiinalis r.iUonalis, elconsliUUivahoinlnis. mon hiifn-* li*mpt,
Ubi eliam iinplicile quMTilur, an animnt II.
ratiouale sil^'enus, ul palel. recurreiKlo ad aii
I)K PniMO. Salis noli sunl termini. J/or- illos Hnpiunl

'
lale enini videlur dicerc apliludinorn ad cliaiTi (\uf)(\
mnri, etsiniililer rationaf.e ad ratiorinan', sica •.
licel non ul apUUidines snnt, .seil pro pi'in- logica, .sicul tlla
cipiis inlriiisccis aplilu<Unum doliont poni nere, qn '
'
dincrcnlia', ul habet {'ranciscu.s hic ; el lir,-
iMfra, supor 1. Porilieriuias, qu.-rst. 7. ha- gi. .,.., .
hol isle nolahiloni dollnitionom dc mortuo culanli. i. >......
et vino. liatiouale cWam neduni videlur im- lanyit . Ordo qua ,...,.,.
porlaro, vel pro sigiiilicato, vel pro conno- patenl.

talo naturam intolleclualom, vel inlellec- Dk Skcundo. Ad parlom r.f I*
tualilalein,sed (ut diclum esl) apUtudinom arguil primo auclorilnte

vel polonUalit;iloin ad raliocinari, vel <iui- loi'a, deinde duabus ra'
currcre ;
quare non proprie convenil Deo, prima oslendil rai
nec Inlolligenliis, iil (luidam voluiil. Im- differonliam, oo quod non co;
porlaiil ctiam parloin primo, ex consequcn- homine, quod olias declnravi. q
ti loluin, ulsupra siepius haholur. scilicol inlelligi dobel <:
/iV/ftMiamque unomodosolot dici >•/'.« ra- mam converli cura .specie, cl

•
fri-
tiocinatira : el sic videlur roi-phyriusacci- subsUmliam dicere. Inlolligilur rimu Ju
pero hic, cum dicil sumus enim rationales ullimata, cl complela coosliluli i
"
nos oi hii. Aliomodopolesl dici fonnacons- do pra'cisa onlilalo, oxcl- ai;a, •
liluons homiiiein, sou modus cogno^cendi xime in via hujus : osl eni:n
homiiiis, ul dislintûilur ah Intolligentiis, sia. Vel p<issol dici qucxl c
uldocuil Doctor in lillera, solvendo argu- dum rationo formalis • I
mcntiim primum prinoipale, rnde .\ugus- etiamconnolali.AjiHumpl.....>

linus, in libro dc Dirterontia spiritus et ritatePorphyrii in litlora hic, el i....
aiiimiv, inquil : In patrin scnsus mutiil)itur phi 1. Elhicoruin : qunr.-» r.nn If? r-t n':M
in ima;/inat'onen, imayinalitt in rationem, eum. Videtur igiturr/i
poteiitia in intellcctnm, intclhrtns in intcl- /.'o/ia/i' ul converlnlur loium cf;
ligentiam, inlrlliijentia in D'-i"ii. Tertio, Ad haiic raUoiiom

accipiliir pro doliniUone, seu (juidditate, cualiAn«>?n, qu:«m i
vol tbrm.ili raUonalo. Videalur Phibso- II. el fvi\m\
phus 4. 7. et 8. NhMaph. el rorinalizantes Diis el nobis. Conlra qunra

ad proposilum copioso. Non curo multum do Anima, lexl. c
iii his do(daralioniI)Us adducore nnliquos, nr;:umentu
quia salis e.\ yeipso Scolus e\p(3nitur. Di- fieri pt>r op{)ii>ilum a
milto iii arbitrio lectoris se oxtondoro, ul sclli.
volnorit. lesl .
Non duliilocuncta aUiusex MhôIo ix)hs*> lam

dici, quod ox (luibuscumiiuo anliquis, quin Oi
addidit altissime invc^nlis. ViuU^ non ratio-

110 luajori^ acuniinis, sed duinlaxal :m<io-
rilalis, ot iuoptiludinis rocipion ium vori-

•'' ""•
litom. ul habol IMiihxophuH-,». N'-
plius anliiiui leslandi sunl, al.', j
340 SUPEIl UNIVERSALIA PORPllYHIl
idem cst objectum intcllectus An- tumperse, igitur nec differentia. Assump-
inquil,
quod appcllat qitod quid
gelici,et liumani,
tum deducit cx I. Metaph. in Proocmio, el
ex alia propositione notabili quod scilicet
reimalonalisM^^'^^ inquit, idem genere.
diversitalem specifi- aptitudo pcr seest ejus cui convenil actus,
IIoc dicit vel propler
numcralem pcr conscquens rcpcr- et videtur quod velit subintelligere, pri-
cam, et
quia mo, aliter non esset ad propositum.
tam in talibusquidditalibus, vel forte
non scmper cadcm numero, vel specic,
in- Quarta ratio procedit ex prioritate dif- 15 I
_
Consliiul
«H a nobis. Concludil fercntia% ad illud cujus est constitutiva, vum
telliguntur ab illis, pri
objcctum naturalc est vel saltem simultate quod forte dicit prop- cedil con
igitur quod sicut :
liluturn.
ultimam, intermediam, sed prius de-
idcm, ita polentia naturalis quod
ideo spe- ter et
cifical, quia potesl esse

diversitas circa ob- claravi quomodo sunt priores ambae, saltem
jectum supernalurale, et modum natura hoc autem non convenit morlali,

cognitio- :
•nisejus, et circa lumenglorioe

quod se te- inquit. Quinta ratio procedit ex proprietate
ut naturalis, ultimoe differentise prius declarala, quae

nct ex parte polentia?, non
dicit j-ôtentia nonconvenil ut patet quia aliis
sed ut elevatse, ut putet. Vel
wor/rt^?", :
naluralis, propter dive-sitatem

in princi- ab homine convenit. Ullima ratio procedit
modo cognoscendi, ut ex definitione quartae differenti;B bene in-
pio cognoscendi, ct
argumenti infra. tellecta et correcta destructive. Morlale
patet in solutione hujus
Secunda ratio potestfundarisuper
regulam enim polius ad non esse, quam ad esse
Topicam Quolies, scilicet, dicilurumnn

:
op- conducit.
posilorum.^l iufert lioc inconveniens, duas Dcinde respondendo ad quoestionem,

tantummodo species specialissi- paucis concluditex his rationibus partem
videlicet
negativam,ubipossunLformaliter poni dua3
mas essesub animali, quod multum obviat
vel Ircs conclusiones, quoad duas, vel tres
perfectioni universi.
arguit sex rationibus satis partes quaesiti. Consequenter respondet ad
u. Ad oppositum
Moriale
pffi.aclbus in quibus fundat solutionem argumenta principalia.
maieria, qucestionis. Prinia ralio ostendita?iimfl^r«-
Ad Porphyrium exponendum, ponit pri-
Z'."
^''''"
tionale non essegenus
perlocum a defini- mo responsionem aliorum, quod scilicet
Secundara- imitatus est in hoc Platonem nam ratio
tione ad definilumdestructive.
;
sequentes, ostendunt quod mortali animalis ab ipso posita convenit Inlelligen-

tio ct
tiis, quse est quod movent se motu volun-
non convenit ratio differentise.
quod etiam per opinionem hu-
Prima,eo quod sumitur a materia, etnon
tario, facit
albrma jus, in 2. ubi tenet Angelum scipsum con-

a forma. Differentia vero accipitur
saepe supra tinue movere. Definit etiam Augustinus 8.
vel a realitate formali, utpatet
(imitando tameninhocPIatonicos, et
eteslintentioPorphyrii, et Philosophi ex- Civit.
presse. Pro minori allegat

Philosophum 7. maxime Apuleium Mandarensem) Deemo-
comm. 22. et inde. Idem 1. nes, dicens quod swit genere ammalia,
Metaph. lcxt.
Physicorum, et I. dcGcneratione, et alibi mente rationalia, animo passiva, corpore
plcrumque. Exponit autem Philosophum aerea, duratione asterna. Ibi etiam dividit
animal ralion,ale in Deos, Daemones, et ho-
de qua materia debet intelligi dictum
ejus
illa ex dictis mines. Doctor vero non negando hanc esse
et potest confirmari cxpositio
Metaph. Tertia opinionem Platonicorum sed oslendendo
ejus, in 3. dislinct. 22. et7.
quod Porphyrius non est imitatiis in hoc
ratio proceditex differentia convenientiae
praedicatorum per se ad prccdicala per Platonicos, inUat, eo quod non imilatur
accidens, ut Inbetur in communilatibus

illam definitionem PIatonis,seJ potius Aris-
utpalelin processu ejus, cap. de
Porphyrii ; cum igitur iu hoc morlale con- totelis,
veniat cum praidicatis per accidens, quod Specie, a3,>ignanJo coordinationem prcedi-
primo inest individuis, non crit pni^dica- camentalem^

OfM:>TfO \V!V .111
10. Dcfondil fTgo Porpiiyniiiii .iiio lu.-.i,., ii I'<-JII<1<' lel a«l 'fmn
«atis Ijoih', dicciidoqtiod lo<juilur !
ir m lextu
srcundum opinionein vulgi .S4queiili> i
ginalitjiioni, qua-non clcvaluroxlra s« :
n
bilia, noc eloval.fl i<leodecipilur el de« ., .
I
coninmnilercirca ins4'n.sil>ili,i, Ibi noUinler .«
dicil quod communitcr mhil nrcipit, elc.
quia licel .speciali influentia, vel nolilia per . >«, id •
Fidei, nori laiuen nalur;ili niodo cognos- cunduin u; i, ul halel vidcrt

condi vialori.s, de qua intellij,'il Doclor. No- di.slincl. 3. tT%\r%'<\. 10 e( hoc in n
lanlcreliam dicilquod cnmmnniter dfcipit eal de > ilumc- I.
quia aliquaiido coincidil cuiu verilale, El ulibideclanil. unde poviunl : in

r« iiuor- adducit 1'iiilo.sopliuni :$. riiy.siconini, lexl. '
nc si im, el c
coinm. l'i. Ima<,'inalur igilur vulgus quo<l liva : umne enira corevum .i i
t"»!-
njauiur. sublanliie incorpora-sinlanimalia quiedam sibi innatum.
sicul corporeai.sensiliviL'. Indeinolevil con- No^veroacqim
sueludo in lege novlra, ul manuducerenlur dian' i, ul o.-iic:i lii cx 1. v
vulgares in noliliam Angelorum. depinge- el id.il 'tr in libro de ^
re eos corporeo.^, clalalos, el pnccinclos in deqiio 1..*.^ i .ideri in priino ii .
mysleriumagililalis, nunc nudos, nuncar- 3. quiesl. G. el in Ueporlalis, «l, -....,- •.
m.ilos, ad divcr.sacredita dcclaranda. Simi- deni, el super ! f'^''- '" Xiiin • iiii'-i VT.
litor Trinitatem persoiiarum, ul 1'alremad ria« sunl opion

W modum anliqui diorum, sedenlisi:i llirono, bus, an scilicel
Filium in modiim junioris, cl .^pirilum ancerleinleUi- ••xilli.sna
sanclum aliis divcrsis modis. Tndo Paulus dilales abslractc : s-Tlio?n h«w*
inquit Kom. I. rap. <iun(l Invisibilia Dei quod per spcci pro-
perea QUic f>icta siint inteHecla con^piciiin- codimus ad in .lum.
lur. Inquibusomnibus vableopus esl sale Secunda ralio est, qui.i ip > fmtt!
di.scrolionis, ne figura in prololypum, cl inlelligunt. nos aulern cum «!
fruilio in usum, vel econtra mutelur. Idco riolan'erdicit

Hoolius in libro de IIcbdonMdibus iwlcdi- tioncm inci trum noii
cit, quod Communium anim.T cnn(i'itti't- cursu.-*, Iii*el bene onlo, el in i
num aHa' sunt communes omniûs, alia' in i; i non i: is. Alieg.ti Phtlo-
tnnlum sapieut bus ut incorporalia non esse s >phuui :i. de Aninui, .Msi h.^bctur
in loro. siu.s inlibro <lc M'
Assignal aulem causam quare ila loqui- Vull.
lur Purpbyrius, diccns, quod Io<]uilur mi-
nus proveclis, lioc osl, junioribus, el ru<li-
bus, ul palcl cx PrtMcmio sm», el h\u\\< li-
bclli nomine. Appcllalur cuim I in
(lalegorias Arislolelis, cum quo lal
senlonlia Pliilosopbi, in Pro<rmio Physico-

runi de cognilionoconfu>a pnrccdenlc dis-
linclam, el (juod pu^ri primo appellanl uni- UMO Itiitn
ncs homiiKvs palrcs, el po.sl»'U di.s^vrnunt. ct hoc i<lem n :
Plura alia liic ptjs.^cnt adduci scd nolo ul- <iu;i*sl. 1. p

Ira idfjuod neccsseost mo oxi ,
dlcal do i
leclor. r .r.
342 SnPER UNIVERSALIA PORPIIYRIF
19. Conlra liaiic a^quivocalioneni adducil con- sicut lijcc, Intelligentia est irrationalis. Et
sequenter duas replicas. Prima procedil ex addit quod haxpropositio,Z?os est irratio-
regula Topica sa^pe allegala de commuUi- nalis, est omnino vera, hoc est, non dis-
plicilate opposilorum : cum ergo raliomle tinguenda, sed simpliciter concedenda.

et irrationale sinl opposila, si unum mul- Contra quodobjicit et possetetiamapplicari
liplex, et reliquum; ex quo infert quod contra illud jam concessum, scilicet quod
hoc concesso, lia^c esset vera in uno sensu, Intelligentia est irrationalis, et argumen-
Intdligcn- Inlelligenlia est irrationalis, quod videlur tum procedit ex natura privativi, vel pri-
Tionaiis'.''^'
prii^â facio absurdum. Simile argumen- vationis, nam est negatio in apto nato et
tum habet infra quaDst. 5. Anleprsjedimen- in genere et non absoluta velextra Genus :
torum, contra a^quivocationem entis : nam quare non conceditur proprie, Lapis
liaec
ipsa posita, inquit, sequeretur, quod haec est C!jecus,licel sit non videns,igitur ista, Bos
esset vera in uno sensu, Substantia est non est irralionalis, erit falsa, cum irrationale
ens, quia non est Quantitas, neque Quali- dicatprivationem ralionalis ut videtur.
tas, igitur non ens, ut opponitur illis, si Ad hoc respondet dupliciter. Primo, ne- 21.
ens non dicit conceptum communiorem gando assumptum, scilicet irrationale es- ilân^^pr^
illis. Et talis nioJus arguendi patet ex 6. se nomen privativum, sed videtur nega- .^'«^«o^jcw
^ ° tmporlet.
Topic. cap. 13. Secunda replica procedit tio prascise. Unde ly in, inquit, positum in
ex deliiutione Lequivocorum, sophistice ta- compositione, scilicet hujus vocis, vel dic-
men inferendo, iit palebit. tionis, irrationale (nam ibi mutatur gratia
Ad prinmm istorum respondet duplici- Euphonioe n in r) debet accipi negative, ut
ter. Primo, concedendo quod infertur, si- videlicet idem significat quod 7ion, et non
cut in simili infra, ubi jam quoltavi, conce- privative, et sic potest dici de bove, quia
dit substantia^n ec:se non ens in unosensu, est non non sit aptusratio-
rationalis, licet
sicut vox acuta potest dici obtusa, non ut cinari, sicut lapis est non videns. Et ante-
opponitur oblusitas acutiei vocis, sed ut quam ponat secundum modum ad idemar-
opponitur acutieimagnitudinis, vel liquo- gumentum, objicit contra istum niodum
ris, el similiter in aliis multiplicibus po- dicendi, inferendo quod tunc non esset dif-
test concedi, et magis hic si irrationale diferentia divisiva animalis, si idem diceret
catsolam negationem ralionalis. quod non rationale et probat consequen-
20. Alia responsio est, concedendo illam tiam dupliciter. Primo, quiaexcederelani-
propositionem, non pra^facta dislinctione, mal, quod non convenit differentise divisi-
namsim.pliciter, inquit, est vera, vel se- vsp, ut patet, sed potius divisum excedit
cundum alios debet dici simpliciter dividentia, seorsum saltem.
esse falsa. Sed prima littera placet, Quod autem excedat patet, quia de quo-
ut statim declarabo. Vult ergo quod //•- cumque alio ente a rationali dici potesl,
rationale non sit multiplex, sicut su- cum de quolibet dicilur alterum con-
pra in simili siepe dictum est, et hoc tradictoriorum, et sic non solum ani-
quia non opponitur rationali secun- mali convenit. Secundo, quia si sohim ne-
dum omnem significationem, sed tantum gationemimportat, et positivum nonest de
secundumunam, ut scilicet est differentia inlellectu negationis, igitur sensibile, qua^
animalis, non autem ut est differentia subest differentia superior, non erit de intel-
stantise incorporeae eo ^videlicet modo, quo lectu irrationalis : hoc autem repugnat
convenit Intelligentiis. Exquo infert quod communiter dictis, ut supra scepe tactum
hsec est simpliciter falsa, Ilomo est irratio- est, id est, differentiam inferiorem inclu-
nalis. Secus esset dicendum secundumpri- dere per se superiorem, ut videtur elici
mam responsionem, nam posita a^quivo- ex 7. Metaph. text. comm. 43.
Q,dX\oYiQirrationalis esset vera in uno sensu, Ad hanc objectionem respondet duplici- 22.I
CMJ/KSTK) XXIX fH.1
l( r. 1'rimo iiog.-mdo consoqtioriliam : cl ad Ol li"ii '•>'UU'''

ulraiiH|iU! coiisr (ju«'iiliain rfsfôinlendo rando, nola ni-î 1"
quod iicyalio 11 la iiou csl «'Xlra gfnus, sfd quos siipra, quri-^' ' ' .f. ».
in g(,'iic're, ot lalis polest csso (JifTcreiilia, .\pplicaiido ad pr , .,,... j-

el iioii dicilur do aliis ab aiiiiiialiljus. Sed lionale <\\*'\l lanftim a, el irra-
licot lioc evadal aliqualilor priiiiain prol>a- tionnle prlva ^ nihil crgo
lioncm coii.soquoiiliii',11011 lameii secundam .secundum spcciem r»- hpU bene
quia sivo sit iiofjMlio iii goucre, Hive exlra, socundum ^nii.s r nein, rel
iioii iiicludil iii suo inlolloclu posilivum, non rcpugnanliam : el sic dirilur de :
idco alilor lospondot diceiis, quod polosl nam inquanliim animal est. non : il
coiicodi proplor secuiidum islorum, id osl, sibi nitiooinari, Kiculex* lipe.

proplor socundam [)iol)alionom consequon- Prinia orpi privalio in hoc di 'ura
rtillonn- tiio, quod irra/iona/e non osl difrorcidia, ct socunda, prima dimillit
(jiiod *n
(tn <l'/Jf
ntia ujii- lioc propric loqucndo, lioc esl, formalitcr, oliam .socundum ~ m
llllS .
licol forte circumloculivo : vol non cst socundiim vci nui; i,
dilTcronlia consliluons aiiiiuam delormina- maximo .Mcuunjin ^nus.

tam spccicm animalis. Elassignal ralioiicm .\d forniam ijîlur ar- •'• ' :r,
ox ori;:iiio ditTorcnlia' a foiina, cum igilur dislinjL,'uciido majorom, < .
divoisarinn spccicriim animalissiiil divcr- rcm. Niliil ciiim dicilur ;

I
sie foriiiM', iiaboliunl divor.s;is ditfcronlias non osl vermn eslau

nalum,otc. .m
positivas. In tinc lillorco benc essel <////'e- spociem, aut .sallom seoundum genua, vel
renliw jirojiriir, omillondo coi>ulatioiiem, ad minus gononili.ssinie Ioquen«lo •»»ûn-
vel sic, (liffercntiivpl propria, scilicot pro- diim li-anscondons. Uos vero eUl n^ i-
piiu! pa.ssionos, nam diversilalom dilTeron- dum specicm. .s.illom seoundu: .<, esl
liaiiun con.soquilur divorsilas pa.ssionum, iialum hal)cre rati^jnom. hoc esl animal esl
ut. patol. naluin habore ralioiiem,elsalvalurinbove,
Con.sequonlor ibi, Ali(i'r pitfesl dici, otc. ul pal«'i.

23.
Poiiit .secundum inoduin diccndi ad illam Doindo solvil secundam

objcctioiiom supra ilti, Cuntrn, jirivntnm priiicipalem suf^ra ibi, / mnt
nihil jirdprie ilicilur, olc. suslinondo irra- etc. dicens quod ! i,
Mii
tionafe accipi privalivo dislinguondo coiisc- iiKluaiilum lalia, niiui .-«u ic:
(luonlor do privali(jne scilicot privanle vox, ips;i lamcii .scKrsu* " ;.

,
actuin, et privanl(»apliludinom,ot similom p-^^«* univooa haU'nUa uin.
dislinclioncin lial.ct iiifra. iii Postprajdica- tur vox a-quivoca pm m--' ; ..in
moiilis, qii. .',. ct dicil (piod prima privalio dicil rom, el ooik.-'"'" pro
alio allorius. Noi; In
privat acluni,ot otiam aliquando polciiliam !
it spcclu agcntis naturalis salli m, ot liabi- lcllipnlia> sinl
liini ul ca'cilas : aliîuando laiilum actuin, dutn \ncrm, H non .* imo

ul lcnchra ; .sed dimillil, vcl rolinquil. Iiim r»'m. M «**X p
ul piilol. ir
aptiludinom, non.solum socundum liiis. (
iiKluil,
.solius vixis slal plu;
.spccicm, (luando osl propria..'H'cunda vero,
iicc actum, ncc ai)tiludiiicm, noc liabilum. copluum, ouju-s (•:
Qnod 'um.
iicc i)olcnliam dimillil vol rclinquil.
Kx hac ! roi
iion apliludinoni, dc qua magis viderelur,
palol quia alias non ossot privalio aplllu- n-<iuivuoa
;
diiiis, ot hoc iiiaximo .secundum sp*vicm.

(.imen liaU'l
quid. inquil UU; >ca-

vol pMius projjiiKiuuin : ol si
rclin<iuit, hoc esl secundum gcnus lunlum bk(.

314 SUPEll UNIVERSALIA POUrilYRU
Consequenler his objeclionibus, el solii- ulilitatem faciunt, aliqua circa dicta brevi-
lionibus expedilis, redit ad solvenduni bus dubia tangam, inchoando ab argumen-

illam replicam, in secundo argumenlo tis post oppositum, in quibus stabilitur
principali supra, conlra responsionem ibi veritasquoesiti. Primo circa prinmm argu-
. dalam, et jam suslenlalam, alque declara- mentum posset dubitari, an Intelligenlix
lam de a^quivocalione ralionalis diis el no- sint animalia, et posset probari quod sic,
bis, ibi videlicet, Conlra per Aristolelem2. nam compositum ex materia et forma
de Anima, etc. et exponit notabiliter ip- intellectuali videlur esse animal, sed An-
sum, et ostendit quod argumentum non gelus,vel Intelligentia est hujusmodi,ergo,
procedit, quia non valet, nisi in causis Minor est nedum Paganorum, sed etiam
. proecisis,iIIe modus arguendi. Potentiarum multorum Theologorum, super 2. Senten-
objecti non emm distinctio alia est ab intrinseco, alia tiarum, dist. 3. Major vero potest persua-
dentiiatem ab extrinseco : et illa adhuc duplex, alia deri, quia si in forma ignobiliori contine-
objectalis, alia modalis, id est, ob diversi- tur aliquid virtualiter, multo magis in
nm"^'"^
tatem modi agendi,stat igitur identitas ob- forma nobiliori ; sed sensitivum, a quo
jectalis cum diversitate modi agendi unde : anima humana
dicitur animaljContinetur in
non sequitur identitas potentiarum ex iden- ergo eodem modo,veI multo magis in forma
titate objectorum tantum, nara, (ut notavi Angelica. Quanto etiam forma materialis
prius) facilius est destruere, quam cons- est nobilior, tanto magis requirit plura
truere : et ubi plures requiruntur conditio- organa ad operationes suas exercendas,

nes ad inferendum identitatem, sufficit quod arguit materiale animalis.
defectus unius ad inferendum distinctio- Item,quoad secundum argumentum,non 28j
nem. videtur quod mortale insit ratione materia^

23 Exemplificat notabiliter de sensu com- quia opposita habent fieri circa idem sed :
muni, et particularibus, et objectis eorum, vita, vel vivum, inest ratione forma^, ergo
el allegat Philosophum 2. de Anima. text. et mors, vel mortale,
comm. 45. et circiter. Pro quibus decla- Ilem,res habet esse principaliter perfor-
randis, vide istum 3. distinct. 1. quaest. 3. mam, ergo habet non esse principaliter
et in Quodlibeto, quaest 13. et super libros propter non esse formoe, et fundamen-
ita
de Anima, et alios ut nosti;est igitur falla- tum argumenti ex 7. Melaphysicas non cur-
cia Consequentis in argumento. rit.
Ultimo, solvit ultimum principale, ne- Item, illa expositio de materiis indivi-
gando differentias oppositas esse ejusdem dualibus non videtur valere, quia quod
communitatis, ideo una potest esse specifi- convenit pluribus ejusdem rationis, conve-
ca specialissima, altera vero specifica su- nit eis ratione alicujus communis, cui pri-
balterna, sic,inquit, est in propo3ito,et hoc mo convenire debet, quare cum materiae
ponendo irralionale esse differentiam ve- individuales plures sinl, et ejusdem ratio-
ram jam propter dicta. Et additpro confir- nis, igitur esse, quo res habet esse, vel non
matione horum, unam notabilem proposi- esse, vel corruptibilitas, seu mortale, non
lionem, quae potest fundari in dictis Pliilo- convenit primo materioe individuali, sed
sophi 8. Metaph. text. comm. 8 et 10. Metaph. potius ipsi materiseincommuni.
text. com. 2. et inde littera tota satis clara Item, quoad tertium argumentum, vide-
est. tur primo dubia ilia propositio Aristotelis
27.
De Tertio, etsi pertracture hujus quaes- 1, Metaph. maxime in doctrina hujus Doc-
tionis difficultates, magis pertineat ad Me- toris,utpatet 1. Metaph, et alibi soepe, nam
taphysicum, et Theologum, atque Physi- tenet actus, vel operationes primo esse circa
cum,quam ad Logicum,ne tamen prseterire Universalia,vel communia,
videar, pertaesus ea quse ad communem Item, cum dicil quod aptitiido ad aliquid 29.
OI.KSTIO XXIX
ent ftjus per ge, etc. iioii vidolur Immio iiilol- KH[MTiorfin iht ne pwii-^-Tri it • 1 r '••r ii i
ri.
Ji^Mbilo, n.im si sic, .si^-tiuoroturquo 1 ri .. cujus MTii rx i-
lilas oss:l per .se, ol priuio liomiiiis singu- .M«'Li()li, el 1.

laris cuiu lcrmiiius rjus, cujusmodi esl U' :m, ari t'>ri<'ri<luin «il irr».
riflere, sit prinio singul.iris, ut viriolur. veraii» difl m, vH
Ilom circa solMlioiiom principalom, ol r-a Kcin.non m\um privalivuin •••
qua) sr;r|uunlur, ubi IrMiero virJolur quo I s<<l cliain acliiale, n*linqutt :a
ratiunale sil (lifiorrMilia ulliina homiiiis, jwrun-iuiii ^cnu.H, orgo illa d. ' pri-
possel rlubilari.oo qurxi ullim:i' ili(T«'ronlia; vali iion \>
rorum sunL nobis ignolu*, cujus opposilum llem, \ tmol vera, 31
tunc evonirol. /Mjtis ent n r '.

cum
Itom, qiioad solulionom priraa; raliu.ii-> ralioiiali iii ro: {xji, . t-t .
II'
principalis, vidclur repiign.inlia in diclis lili-r soquorplur quo-l li irrJ*

hujusjiic el alibi : naiu in 2. .Scnlenliaruni tiinmli.t, ol ,1/'' ' •
TX>-
di.st. 1. quiost. 0. impugnal ill im vi.nu. ncndo uiiivrM- :.. . a-

(lufc cst .\lox'indri, ol Th()m;c, ot aliorum litor privalio cuju> ir f\o
anliquorum, ((un; nogal in .\ngclis di.scur- alio, quaiitumcumquo n

sum, cl in IM-nIogo .Scnlonti.irum, qu. 3. llom, circa illud Uicluin I iii Po-
ostendit (juod Ucati discurrunl. tentiop f/istinijUHittnr per aclu*, f{e. fwiiavnl
Itom, si intolligoro por species innatas, plura langi nd alliora pcrl. i nolo
ct por acquisilas.argiiereldifTercntiam spo- nKKio immorari. .\n oliain idoni sil objec*
cidcam, vel genericam sic inlclligonlium, lum .sonsus communis, el parlicularis, bo-
ot ;i'quiv(Kalionoin raliocinativ;c, .scquoro- iiuin rlubiiim o<sol.
tur (juod (liiristus non rvsset homo univoco Itoiii, coiitra funrlamoiituin ->
lis
nobiscum, ([uod o.U conlra lidcm. Palcl ulliini principalis.polosi arguiad in
con.sr^qucnlia, riuia sicut .\ngolis fuorunt iiam in 2. dist. 1. quio-il. 0. in a: lo
concroatic spccics omnium rtrnm, ila (Ihri- post opposituni, tlicit quod quaniu iurma
sto, ut liabct videri in :{. disl. 1 1.
cn-ata e.st nobilior, linlo di^' -• -m
Ilom, in .sr>cundo, nbi supra, vidclur .sus- pluros gradus i.obililalis : et t x .ll
3(1.
tinoro ([uod intcllcclualilas ul lalissil cjus- coinparaiido ch'mcnt.i ad inivi •

u
d(»m r.i'ionisspr'cilico in .\ngclo el anima, inanimati ad aniiit:ila ; et ;
ii ani-
licct essonli.T corum non sint ejusdcmspc- inaliu : el in .ia ad . vel
ci(M : .scd (ul prius dixi) non vidclur aliud inloUoctualia : inanir«>s|uMMiu I«io<i
inlrdligoro pcr ralinnfilr, (ju.im inlclUH:- forma liumana, vel : »r
tualc. forma irrationuli, vol brutali: e

Ilcin, sivc irraliona'o dicat lu^galionem .soriuilur oppositum vel rppo-
in goncro, sivc privalioncm. noii vidclur gniiilia inanifc<>Ui in d

possosuslincri illa i)ropositio,tanquaiu vora lortor alia Hi volii
/nlclfif/entia esl irrationatis, cum iioncon- Ad isla per ordinciu. .\d pr iiU
r.t^:ii
tiiKvitur sub gcnoro aiiiinalis. (Joiius iiiim iiuagtnilio dc iiiatcria \:
quasi cominunc habiltii ct privationi csl pl -va esl, I.
illud, cui convonil aptiludo ad ulruuKiuo, ilam volunli \

1
/- ^tfcf .
ul singulari.ssimc habot dist. 2H. Primi, V-
(jiKosl. I . iii solutionc. \ umr

Itcin, pos.S(>t dubilari <iiuu illarum dua
.4
rum viarum dc ly*/<, incomposilionp irr<i- I 'lliiii 1'it-., -.1
..III.. .1 1 r I I.t IM 1 f I .
I
liinifilis sit convcnicnlior.
Ilcni. vidcluribi supponoro diflfcronlian» i... -i
31G SIJPER UNIVERSALIA PORPHYRII
tenere in ipsis non esse maLeriam, Physice 7. MeLaph. Mesaphysici cLiam, specialiLer
loquendo, liceL bene proporLionabile maLo- isLc in 7. MeLaph. eLmelius in 2. dist. 15.
Tivc, ut genus, osLendiL eniin sufficienLer in et 19. et in tcrtio, dist. 16. et in 4. dist.
QuodlibeLo, qucesL. quod impossibile esL 9. 44.
Angelum informare maleriam lioc lamen : Ad aliud dico, quod eo modo quo conve-
non demonsLrarcL forLe ipsum in sc non nit corruptibililas ratione materiae, conve-
componi ex maLeria ; auL igiLursimpliciLer nit ratione ipsius communi primo, et hoc
negandum esL in inlelligcnLiis esse maLe- poLentia remota : sed ratione ipsius in par-
riam, auLsi concedereLur,non lamen sequi- ticulari potentia propinqua. Qua^ratur no-
Lur quod sinL animalia, sicuL opLime Bona- tabililer iste in LerLio, dist. 22. et 7. Meta-
ventura 8. disL. Secundi oslendiL. Animal physicoe.
enim dicitur habens sensum,el cum diciLur Ad aliud, quod Langitur de verilaLe illius 34
quod anima sensitiva conLinelur virLualiLer, propo3iLionis McLaphysictc, liccL expona- sunuinû^
1.
lariuni,
negaLur quia frusLra ponereLur in eis : lur (ei
^
satis bene)^ de acLibus Lranseunlibus
;
quoinodo.
secus esL de homine ; ncc indigcnL organis, dcbere inLelligi, cL non de immanenLibus,
quibus exercerenL opera diversa viLalia. el objecLivc, ei non subjecLive unlvcrsali- :
QuasraLur isLe 8. disL.Secundi eL alii. lcr tamen potet dici, quod vera est sic, vi-
Exemplum dc poncnLibus cselum compo- delicet, Acliones sunt singularium, et ob-
ni ex maLeria, cL anima inLellecLiva. De jective, ct subjective, maxime transeunles;
conLinentia animse sensitivse in inlellccliva cL hoc vel pr8esupposiLorum,veI peracLioncs

estbene dubium, an scilicet est ponenda consLiLuLorum, vel lanquamulLimaledeno-
prsecise in homine virtualitcr, vel sequiva- minatorum. Ubi etiam adverlendum, quod
lenter, an certe formaliLcr : scd quidquid alia est ratio agendi, vel tcrminandi, etalia
sit, non sequiLur illaLum, sicuL non sequi- condilioagenlis, vel LerminanLis. QuseraLur
Lur econLra forma sciliceL perfectior con-
: isLesupcrl. McLaphysicoe, cL alibi ssepe.
lineLur in aliquo virtualiLer, ergo imper- Nam famose perLracLathancproposiLionem,

fecLior. Excmplum de forma corporcilaLis, cL snepenumero.
eL dcvcgcLaLiva, scu sensiLiva in homine, Ad aliud, paLct ex dicLis per illam dis-
-'
respeclu inlellecLivse. LincLionem de poLenLia propinqua, cL re-
Ad aliud, posseL ficri longus processus moLa : a simili applicando ad apLiLudinem ji
33. '"!
Corrupti- de causis morLaliLaLis, vel corrupLibiliLatis Lalcm, vel Lalem. PosseL cLiamncgarisimi-
bilitatis T. „ „j
.
liLudo, quia in uno accipiLur acLio Lcrmina-

causce va- rcrum una esL enim
:
gcncralis, eo quod •:
"^" ideo tendunt tive, vel objecLive esse alicujus: in alio ve-
:'
omnia originaliler ex nihilo,
in nihil. Spccialis vero alia activa, alia pas- ro subjecLive. PosseL cLiam dici, quod pro-
siva. Prima duplcx, alia extrinseca, alia posiLio esL vera, uL accipiLur a DocLore, sed
intrinseca. Passiva etiam alia objccLiva, non concIudiL inLcnLum : concedo enim
alia subjecLiva. PoLcsL igilur probabiliLcr quodcui conveniL terminus apLiLudinis, ei
dici, quod mortalitas nedum ratione mate- per se conveniL apLiLudo, sed non dicil per
rise, sed etiam formse, cL principalius conse primo. PosscL ulterius concedi, quod ri-
'-
veniL homini, ct non solum ratione formse dere est primo hominis, licet hoc ridere hu-
sed etiam efficientis positive vel negativc : jus, alia etiam ratio agendi, alia conditio
et gencralitcr quot sunt causse dandi essc, agentis, uL prius. Vide singularissime in-
tot non esse, suo modo. Famose tamen at- fra, in PrsedicamenLis, cap. de SubsLanLia,
IribuiLur maLerise, propLcr annexam priva- quoesL. 2.
tionem, quoe machinatur ad maleficium 1 Ad aliud posset dici uno modo, quod 35.
„. .. Bifferen
.
Physic. text. com. 80. et sic arguit DocLor circumlocuLive salLem polest DitiercnLia na uitima
hic. QuoeranLur ExposiLores, cL QuoesLionis- ulLima cognosci, liceL forLe non in se dis-
^2v"'po
expo
l3D super 1. Physic. cL 1. de GeneraLione, et tincLc, cLformaliLcr: eL sic intelligiL Doc- test
ni.
oi i:sTio XXIX SI7
lor. Alilor qiiod verum osl naUiralilcr, >«-<l lran-'"pri.frfifi. V'cl .i''''-'' 'in.-t ~— r.
concurrenU; fide secuscsl. Vi(le4.'J. di.st. 1. in'- 'I pro ;
• loquo alibi alliu.s hal>el p<M*s<TUl;iri. concomitnnlo .
Ad aliud potest dici uno niodo c.k docu- inlrinst«a forraali, sicut |)uaitur i ;i.
nionlo gonorali supra assi;,'ualo, quod in tia.

inaloriis roalibus loquilur in liis qii >
Ad aliud, qucxl lm?c |
lionilnis .socundum conimunes Auclorum tia fst irratfOnaiiM, polcjd y.
opinionos, el ila inlolligil hic dc discursu modo, Hi ly in lenerelur ul ctl iM>galio

Intolligenliaruiu. Vel aliler quo I polesl exlra gcniut modo ut caI ncgalio in
: nlio
vorilicari rospoclive loqiiondo, sicul dicere- genere, vel privatio non in gcnrre pnopin-
lur lirmamonlum non movori molu pro- quo, .setj r ut pula in si: i. Pro
pno rospoclu primi mohilis. Vel magis ad quo (le«-Iar.i:iau, tm
—m
[)r(jpositum, lirmaiuonluin dicereiur move- in Primo dist. 2»^ qui.1i. i. .-wmuoxuj, el
ri proprio, ol primuiu mohilo non moveri 5. .Metaph. cap. de Priv.T-
sod polius miilari, proplor volocilalem mo- Ad aliud dico, quo«J u..., .. ..a indifllB-
j
lus:veIquod lerra niilliusoslquanlilalis rcs renlcr loneri.quia coin- ''"

pot<.'sl '
com-
.
,
pccluca'li,sichic,.\ngolussidiscurril,di.scu- munilcr m-gatio in gcnere, et o, ut
;
Utiiirnii. rilin lomporoimporcoplihili.volin inslanti, hahet in primo, uhi supra. Ad aliud, quod
.soii cum inslanti lomporis : quia non roqui- lixiuilur famo c, ut supra. cap. de (icnere
rilur i)riorilas el po.sloriorilJis duralionis notavi. .Vdaliud, potost dici.quod non ni«i
ad discursum, sed sufflcit ordo nalura> : circuml cutive. .\d aliud, quod licel coo*
noslrum aultnn inlelligere est cum conli- venianl in rciinquondo aplitudinems«pun-
I nuo, ol lomporo porcoplihili phriimque. dum rionus difT»Tunl tamen in r^ n-

Polesl igitur dici.quod in comparalione ad do, et non relinquendosecundum speciem,
nos non di.scurrunt, .sccus cst simpliciler quia illud aliquando relinquil.lioc vero
ioquendo : et sic salvalur Poclor uhiquo. nunquam.

Nam alihi vull oslendore quod non ropu- Ad aiiud, potcst conccdi lolum. ul palel
gnal eis dicurrorc simplicilor loquondo. e.K doctriiia hujus, in priino, ubisupra : 6(
:!i'.. Kl si dicorolur.quod liinc Dous discurro- lioc cxtcnsivc lotiuondo : apliu^ laniefi
„„" rcl, quia ordo nalura'[»olosl a.ssignari inco- accipiunlur nomina privativa. ..... . ...^
,''n/i't
isciirnus.
rrnitioni^Doi; dicomlum quod addicursum donolanlia, quam actum in '
.c.
roqniruntur Iria. I*riinuin cognoscoro ho<* i.ogicc lamen illa oM-um .

»0
[)orli()c. .Socundum coginiscoro hocposl h(K\ procedil.ut patet. (li, , «i.
Torlium quodlorminusdi.scursus sit ohj(V- Polenliii'. etc. videatur isle 1. \

. el3. /*9t^%t>if
liiin iininudialo cognoscihile, et alio aclu. dist. I. cl 2. el alihi «cp»». «wi f»«»'#'^l br»-
(^>uiil(iui(i do duohus primis, terlium

sil viter dici, quod alitcr po.
.sallomnon roporilur indivinis. Vidonotan- lentix» peractuH.et alitoracltit
u.
lor I ). ([. lJuodlilH.'li C alihi plurics is- nam prima est e.xtrinseca el a
linn. secunda vera o\[ :i:
Ad aliud, qiiod esl oplimum motivum pro quilnis vide hunc, r

coiilra viam cominunom, concodo qnod il- 13. optiim-
liid non osl sutnciens modium iu^gandi Ad aliud. \td«\ilur VI
siin[)liciler disciirsuiu, noc ponondi diver- .silores-i. de animn. • .a
silalom specilicam, sed hone respoclire lo opl ^ »,
>•
([uon lo, ut dicluiu e.st.
Ad aliud, quod hKiuilur Doclor wi \noii<j
hlomatico, olsi asscrondo. Alia ciiim via ma

sociirior ost, ni>i loqiU'ndo de oonvciiicntia (||SI«ii%*ii* iii|"^".«»»î»""^ -«!••' <i^j*» -•• •« ^- «^*
348 SUPER DNIVEUSALIA POKPlIYKll
ris, el subordinaLis, non inconvenit, imo unica de Proprio. Joan. a Magistris q. 9. Log.
Joan. Angl. et I3ras. super hanc. q Cajet. So-
iiecesse esl ponere idenlilaLeniobjocli, liceL
tus, Toletn.s, Merinero, Riivio cap. de 1'roprio
iion pnt^cise, eL adiiiquaLe. Conimb. cap. de Proprio arl. 3. Gompiut. disp.
8. de Proprio qua>st. i. Rodrigues q. 1. de Pro-
Ad uILimum, quod Langit bonum moli- prio art 1. Aversa q. 10. de Proprio sect. 2.
vum, elsi posseL quod argumenLa in
dici
pede ([useslionis sunL Topica, el non asser- Quod non videtur ;

quia oppositum 1.
tiva, eL exDicis aliorum communiLcr ac- non prêdicatur do opposito, Proprium, Argumen-
ta propar
eLmaxime in proposiLo nam
copla, : illud ct commune opponuntur crgo hasc est te ncgati- :
va.
argumenLum, de quo fiL sermoin 2. liabeL
falsa,Proprium est commune, sed
Tliomas in2. conLra Genliles, c. 92. eL 94.
commune, et Universaie idem sunt :
eL in 2. SenLentiarum. PoLesL eLiam coUigi

ergo.
ex Bonaventura, el aliis anLiquis, eL facit
•
Item, nulla intentio secunda prtcdi-
apparenLer pro via ThomiT,ponenLis quem-
calur vero in abstracto de re primas in-
libeL Angelum esse speciem, uL patet, et
tentionis, litcc est vera, Risibilitas est
ita parum curareLur ad inLenLionem Doc-
loris. Nihilominus potest dici, quod loqui- proprietas : ergo Proprium non est se-
tur ibi de contentis subeodem genere re- cunda intentio. Item per Aristotelem in
moto, hic vero de contentis sub eodem in- 4. Top. cap. 9. si Genus est ad aliquid,
fimo, ut patet per exempla sua hic, et inde et Species,Universale est ad aliquid Pro- ;
loquitur enimibi de gradibus entiumsubs- prium vero non : ergo, etc. Prima pars
tantialium,qu8e sunt de perfectione univer- minoris patet ;
quia Universale cum sit
si hic vero de speciebus animalis proeci-
:
essentialiter prasdicabile, dicitur ad
se, et sic e.st ad mentem Philosophi, 10. et
illud, dequo prjedicatur, sive ad subji-
8. Metaph. ut allegatur prius,cujus ullerio-
cibile. Secunda probatur; quia Proprium
rem speculationemrelinquo lectori sagaci,
non refertur ad illud cujus est Proprium;
Posset etiam pertractari propter verbaDoc-
fine qusestionis de gradibus
nam nullum accidens refertur ad suum
toris hic in
perfeclionalibus specierum, etqualilerpri-
subjectum, quia tunc omne accidens
ma species excedit alias, et qualiter acce- esset relativum. Similiter illud, cujus
dunt, etrecedunLeLanposiLive,velprivative est Proprium, prius naturaliter est Pro-
eL anformaliLer,vel virLualiLer, seu eminen- prio, relativum autem simul est natura
ler. Sed alius eriL locus, quianonsunLlogi- cum correlativo, nec ad aliquam aliam
cseconsiderationis,necpluranuncdictorum, refertur intentionem, ut patet inductive,
nisi ut satisfaciamus, et nobis ipsis, et cu- sicutargutum est supra, de Differenlia.
riose investigantibus, et sic Dei gratia esL Item, Proprium manet, non existente in-
finis differentise de DifferenLia, pacis quo- tellectu, quia non existente intellectu,
que AucLori sit semper laus, el gloria.
adhuc , sicut prius, habere tres inest
omni triangulo, et soli, et semper.
Ad oppositum est Porphyrius et Aris-
Propriwn vero quadrifariam dividunl, etc.
toteles 1. Topic. cap. 3. ponens Proprium
Gap. 5.
esse prgedicalum; ergo Universale.
QU.ESTIO XXX Ad qu^stionem dicendum, quod Pro-
Conclusio.
prium est Universale ;
quia prgedicatur
Uirum Proprium sit Universale
de pluribus ; est enimsecundum Aristo-
D. Thom. Opusc. 48. cap. 7. Averroes cap. de telem 1. Top. praedicatum conversim,
Proprio. Albert. Mag. tract. 6. de Froprio cap.
1. el Iract. 7. cap. 1. Okam l.p. Log. cap.2^,
idest, convertitur cum illo, cujus est
el in expos. cap. de propr. Alberlus Parvus q. proprium ; illud autem est Universale,
or.fiSTio XXX VI9
I quiii polcst essc demonstrationissubj^r- lu-ui, •»{ ul e«l uvuii:u
tiiui,quia orunc I'ro[»rium pot«'!>lilcmous- tioni.s csl concreluiii, quia cai cju» ab-
tijjri (Je eo, cujiiscsl 1'roprium, pcnJeli- slrarlurn
''
nitionem : rnivcrsaliiim autcm esl de- Afl primum»Jico,qu«j«l c.hI falUou ,\c-
iiionstrdlio, p«'rAristotelem I . Poslerior. cid»*ntis,quia cxtranec in- "
'ia
erf,'o si ipsuni subjectum ftriDdicalur de reaiia, ct intentionalia ipsi .^
pluribiis : ct siiuni converlibiie pnfdi- Ad stTundum dico, quo<|. •.:-
r.itiir (lc pluribiis, quod est 1'roprium. tum non signilicalur uno nonnncs kioul
Proprium Intelligrndum tanien, quod /'roprium nec in aliis quatuor, scd por
lf>/UIVO-
u-
cuin. est.Tquivocum ; ((uia potest esse nomen tionem sic cxpriinilur, intcnUo rruprii.
primsc intenlionis, et sicopfionilur rom- Ad lertium prinrip.d •
diri potest, 4.
Ad.2.
muni,poteslenim aliquiddici I'ro|)rium quod si Tienus sil ud aliquid, oportet
Individiii, siculetSpcciei, et sic est con- SpeciiMii .
laliquidpt^r I non
I cretiim, el a jiroprietale dictum. primo, sed tundum
s^ ênu.s, »„: Pro-
Alio modo Propriutn esl nomcn sc- priiim sccundum suu-: .| est
cundju intentionis, si.irnilic:in.s intcnlio- Univcrsale, dicilur a.l .iiiqui<l, sîli-
nein secundaiii, scilicct pncdicatum con- cet nd illud dc quo dicitur, u( ad sub-
vcrlibile non pr.Tdicans csscnliain, iil jt'ctum,(piia pra?dicalum diciturad sul>-
(lclinitiir 1. Top. cap. i. et sicest Sf)ccies jectiim.
r'nivcrsalis; (|uia IJniversale d.^sccndil Alilcr j>'»l«sl »iic», tpi»Ml 8 :m
tin ipsiim pcr (litlcrontijis per sedivisivas

ejus, acWiciil pnrdiairi cotivcrlihiliier
propriam rationcm rcfcrlur
Sf)ecicm, non inquantuiii >
pnmo ad
iii quale acritffiiffile. inqiianliim liabens Propriuni.

:t. Ad jiriniiini argunKMilum dici f)otcsl. (Uim dicitur quodnon. quia tis
lum priii- ^\î'>'\ rriipriiiiii (ijijHniiliir (•••niniiiiii, iit non rcfcrlur ad subjeclum, dico, quoil
'''" ' esl res prinuc inlcntionis, jmn autcm ul subjcctum rroprii, ul esl ii non '
.
cst secunda intcntio. \,\ .ililcr, quod est Species, sed res aliqua priiiia' inlen-
siint rolativii, ct iimim rclativiini dicitiir tionis, ut risiltile, sicul de l tli
de alio,noii laiiicn ojjjxisiluni dco[)j)osi- supra dicluiii cst, tamen illud '-111 iippli-
^
to ; (jiiia iion siinl opposila. nisi rcsficc- catiir inlcnlio Proprii. p«)lc<'»«• in eo
tii «'jiisdcm. cui applicjitur intc: i. ut riiifrr-
rroprium jiiilcm rcspectu ."<pecici, le m liomine.
comniiinc cst rcspcctii Individuoriim sub Ad s.rundaiii pi 1 cum dici-
Speci(? contcntoriim ; (jiiia dc illis dicitur. Proftrio f^rius est illud. cujus e^t
tiir. ul dc j)Iuiibiis, non t\c .Sf)ccic, cujus Proprium, dico. <|U(»*I su :i-
est rropriiim. duni se est priiis. se«l noo :n
irf Ad jiliud jijilcl; (jiiia /'/•(>; )nV/(i,s' csl hjibciis l'i..i.rium.
abslraclimi 1'roprii, ut est nomen f)ri- liilivuiii Proprii, m 1«
lua» intcnlionis. non sccundjc. Proftriiim.
Conlr;i, lisibilccst Propricljis. risibil. \ rluin
est l'r()f)riiim : crpi rr<>j»riiim c.-^t Tro . idit alii. ut 1!
jiricljis; pricniissjc siinl \cr:i' : crjfo con- lo.
cliisio : sc<l rcs |ii'im:t* intcnlionis .si<
iion f>rjc(licalurde r«» sccunda» inlcnlio- cui iiul 1-
nis in ubslraclo, sicul ncc c convci lcclu

350 SUFEK IJNIVEUSALIA POUPIIYIII
species Universalis, ul hic loquimur de

Universali.
EXPOSITIO
Ad oppositum adducit Porphyrium, et Proprium
est Univer'
Poslquam expedivit se circa capilulum Pliilosophum 1. Topicorum.c. 3.et4. Dein- salc.
de Differenlia, qua-rit circa capitulum de de respondot ad qua^situm tenendo partem
Proprio, inchoaudo a communioribus, an affirmativam, quam probat per locuma de-
Propy^mm sitUniversale. Prius enim est in- finitione Universalis constructive, et alle-
vestigandum an sit Universale, quam de gat Philosophum in Topicis lib. 1. c. 4. Be-
aliis conditionibus ejus, et caeteris diclis ne enim valet argumentum, Est prsedica-
Auctoris, circa ipsum. Et potest pertracta- tvm, ergo Universale, licet non e contra :
ri quaestio tam in fundamentis, quam in quamvis sit instantia de definitione, ut pa-

intentionibus, sed principalius in intentio- tet supra, q. de sufficientia Universalium,
nibus, ut palet. Et qualiter proedicatur de pluribus decla-
DEVKxuo.Qm&proprium, et quoties ac- rat, quia de his de quibussuum subjectum
cipitur, palet communiter hic in textu, et cum quo convertitur : et potest sermo iste
glossa est in dictis Docloris hujus , in verificari in actu signato in intentionibus,
processu , atque in tralactu Modorum et exerceri in fundamentis, sicut de aliis
significandi. Dicitur enim proprium , a dicLum est.
prope, ideo mihi est proprium quod est Quod autem suum subjectum praidica- 7.
meum, et non tuum. Vide istum 15. tur de pluribus, o^tendit, quia illud est
dist. 4. et alibi. Unde advertendum, quod subjectum demonstrationis, in quo passio
sicut dictum est de differentia tripliciter demonstratur de subjecto : tale autem est
accepta, quod potest accipi aquivoce tam commune,vel Universale,ut patet 1. Poste-
in primis, quam in secundis intentionibus, riorum text. comm 14. idem habetur 7. Meta-
.
ita similiter dicendum est de proprio qua- ph. text. com. 53. et alibi s8epe,quod igitur
drupliciter accepto,in hoccapitulo. Intentio pra^dicatur convertibiliter de Universali est
vero Auctoris et Doctoris est de ipso 4. Universale, quare Proprium Universale.
modo prout videlicet estintentioapplicabi- Propter argumonta tamen distinguitde Pro-
lisei,quod egreditur ex principiis speciei prjo, primo-intentionaliter et secundo-in-
et inest in actu signalo convertibiliter, ut tentionaliter sumplo. Primum ?i proprieta-
verificaturin diClu exercito ut consequenter te Secundum vero non
concretive dicitur.
dicetur, nam alii modi ipsius Propriiredu- habet abstractum,uno nomine nominatum,
cunturad accidens, saltem ut modus. ut infra dicit, et primo modo, inquit, Pro-
Ordoquseslionis ad prsecedentem, et se- prium polest esse individui, sicut speciei :
quentem palet, Divisio communis est. sicut in civilibus, mutata lege naturse,
De secundo, arguit quatuor rationibus haec domus est propria Petri, haec vero
partemnegativam. Prima procedit per lo- Joannis. Unde proprietarii dicuntur tales
cum ab oppositis, et patet. Secunda proce- sicut usuarii Minores, ab usu simplici re-
dit ex modo prasdicandisecundaruminten- rum, secluso dominio. in quo sequuntur
lionum de primis, et prsesupponil Iiic esse legem naturse, et Evangelicaiu perfectio-
sermonem de Proprio, et Universali secun- nem. Similiter illo mododicitur risibilitas
do-intentionaliter sumptis. Terliaprocedit hominis proprietas, a qua forte transumpti-
ut prius, de Differentia q. 3. argumenta- vedicitur Propriivm, utestintentio,utprius
tum esi et allegat pro fundamento Philo-
:
de Differentia dictum est. Sic tamen homo
sophum4. Topic. cap. 9. specialiter autem et risibilitas, non in esse comparato, sed
tangit qualiter non refertur ad illud cujus reali, considerantur, de quo statim magis
est, propter duo. Quarta ratio ostenditquod dicetur.
est ens reale, et per consequens non est Consequenter respondet ad argumenta
gr.i^sTio \xx 351
prinripalia. A(J prinmin (liiplicllor. Prirno fleil f|ii<rl -

x
quod arginnonltim (Mjminillil fallariam eniin [»rof.
vltlquivocalionis, quia proce(Jil de proprio liUT- '"!
primo-inlonlionali, hic veroesl sernio do S[([.. ,
sccundo-inlfnlionali, quale esl pommune, noii v.ii l fX pi. t
licel dicalur Iransiimplivo Proprium. Se- ptifTili.H ii. ijam . «J
cundo snsUnf^ndo argumenlum nonconclu- nlibi hoc acridil. Inferliir i^H*ir h^rtr eaie
dero do Proprio priino-inlonlionali, oliam voram, Pm/»rium e$l pi » «mc /
rociirritad compossibililalom rolalivonim vcris nil nisi verum. Quaro pr

do eodom : rosporln tamon diversorum, erit abslranliim primoini' :* . dc. quU * M k Mm ^^.
sicut supra taclum est do palro ot filio, el si sir. non pr- fiir vcre dc .0
Genore ct .Spocio. Polosl igilur Propriuin socun'lo-ir. iili, r ! pro-

comparari vol ad spociom.vel adindividua, prium, ul in ai it
cl lioc maxime loquondo do fiindamonlo, onim socunda? inicni :a
vcl subjeclo Imjus rolalivi jiroprium. Pri- conrrclivc,ila cl prim.i Uc .1.
mo modo ost proprium : .serundo modo rnivorsaliier namquc >;' l-
communc. candi quo arcidens p: i. de

^VDID'! 11)11
Liido advorlondiim, qiiod siriit supra de subje<*lo el subjoclum «1 sb
riiiliiili'!'
itml rnii Difforonlia dictum osl, qiiod srilicot osi iri- quo non, non. Inde .n. V t f * .< ra
deruri.
plc.\, ulpolc prinripium formalu dilTorondi llomo est albttn Ii.t r conlra : liccl in alie-
sirut ralionalo, cl rolatio realis, ct lertia Inlc modi pr.i :. ili ; el sicul h:r* fT!-s-a,
qiuo est rolalivum rationis ol torlium I ni- //»/m/j/ii/ /s'''s/////>^, ila cl c conlra la
vor.sale : ila liic imaginandum osl dc Pro- inslanlia esl inquisiliva, siculsupra de dif-
prio. Uno mndo ost passio rcalis cmanans forontia in simili, liabel.
ox [)rinripiis siibjorli, iil /•/.siy;/7(?, sivo sil \d primum dicil.quod osl d
absoluliim, sive rospoclivnm. .*MVundo possct cliam rediici nd figurnm
modo ost rolalivum roalo a projirirtale dic- sicntsupra sop»* hnl)Cl,ul pilcl lo
lum, siciil rommiine hmIo rommnnilato. homincm ad animal in aclu xtgHnto, el

Torlio modo ost intonlio applirala illi fiin- exercito. .'îmililcr romp.iraiuI«> '
n
(l.imonto sic ogrodioiili, ((uod diriliir prcn- ad .spc<Mom el Socralcm. ('ui ;r
(lic.iliim ronvorlibilo in (inalo arridonlalo, quod risibiteo^l p
ot perron.so((uonsnon iiigrodionsesscnliam dum ossc qii '

'
.u:n, \ii ii:
snbjocii, clsi siib ojus opposilo ncquil in- d«nn vcro adoiun iti minori, ri-
tclligi. .\n aulom U;vc ro-;ponsio po sit ap- proprium: acoipilur «?••"•!
plirari ad proprium, ut osl intonlio, haU'! luin, cl lln vnp''"-
ronsoqiioiilor invcslig.iri. •'' ?""' ''' '^^'"
.$l sorimdum, palot solulio : nain pr;o-

siipponil falsum, srilirol proj>rift(tlrm o><' \d stvundiiin. rl.ira «•
abslrarliim jiroprii, ut hir arripilur. S<il priiiH.
contra lior iiisl.it dupliciltr.Primooslcnsivo .\d lcrlium

jiixl;i illud priiiripium famosum (porquod lor Primo
lonol ibrma .Syllogismi : Qu:rcumquf srili I iUi
cot uui et('itl'^m .funt ei(icm,oli$ Pliilo<ophi : im a-
et Prionim, aliiuo Klonrhorum primis ;
Topic. ol (. Molaph. cl nivuil In lcrlla t\
^Mira ol poUvsl ro^Mtbiri [K'\' dirid' iuHMi. ui

patol. (lomnmniUM' cnim |).«'tor non
val riLforom logicum in ar^ruondo, scd .su:- aniuiu e-'i . II uicii 4 iv 1 .1 1 ••{^«-.viu, inJO
352 SUPER UNIVEUSALIA PORPIIYUIl
inquanlum specios, quia sic lialjol Gonus spociem liabere Proprium, cl esso quodam-
pro ejus correlaLivo,sed inquanlum habens modo subjectum ojus, quia supponit pro
Proprium, sicul differentia rcferlur ad ip- subjecto sulDJecti illius, et est subjective in
sam ul conslitulam. eo.Dato igiturquod rion referatur Proprium

H. Et quia probaliones videnlur conlra hoc, ad risibile, refertur tamen ad Speciem ut
respondet per ordinem et videtur breviter
: habentem ipsum. Ubi noldinler dicii risibile
dicere ad primam, quod aliud est dicere et non risibilitas, propLer causam prius
habeiis Propriiim, et dicere suhjectum Pro- assignatam : quia scilicet applicari debent
prii, et declarat juxta dicta supra de Uni- intentiones fundamentis, eo modo quo sunt
versali communi, in quo subjective cst

in pra^dicabilia proporLionaliter eis, vel natu-
Proprium,dicensquod non in specie secun- ris earum, et non aliter.
do-intentionaliter sumpta, nec etiam pri- Ad aliam proljationem respondet subtili- Proprii
suhjeclum
mo-intentionaliter, nisi multum remote : ter, et videtur facere mixtum sermonem dupliciter
considera-
et ex hoc possunt alia loca declarari, utpote (ut alibi solet) ex primis et secundis inten- iur.
illud supra de Substantiis primis, etsecun- tionibus : nam cum dicit Proprio prius est
dis ; et illud infra de albedine, vel albo illud, etc. Iiabet maxime verificari in fun-
Socrate, et accidenle. Unde non sequitur, damentis, vel si inintentionibus, ut tamen
Socrates est albus, album est accidens, ergo supponunt pro illis. Subjectum igitur Pro-
Socrates accidens : sicut non sequitur, So- prii potest dupliciler considerari. Uno modo
crates esthomo,homoest subslantia secunda, secundum se alio modo ut habens Pro-
,
ergo Socrates.Sic hic, Risibile est Proprium^ prium sicut de Genere respectu Differen-
;
homo est risibile ergo, etc. Nam in omni-

;
tise posset distingui, vel secundum se, vel
bus talibus variatur medium et acceptio ut diviso considcrato. Ubi applicabis ver-
ejus. Licet igitur in suppositione personali baDoctoris in actu signato in intentionibus
quod Species est subjectum
Species possit salvari ad fundamenta in actu exercito subtiliter.
srbjZ£i Proprii. accipiendo uLrumque, ut

suppo- Vult enim dicere, quod quamvis subjec- 13.
Species
Proprii. n^nt pro fundamentis,non tamen accipiendo tum primo-intentionaliter acceptum, ut guomodo
prior et
ipsa,ut5Mt6/, et pro significatis; benetamen homo verbi gratia, sit prior risibili, natura
simul na-
verum est, quod Species ut quid, non abji- saltem, ut tamen induit modum speciei, et tura Pro-
jjrio.
ciens tamen modum speciei, est subjectum per consequens subjecti passionis et haben-
Proprii, ut modus, id est,illius quod deno- tis passionem : ct similiter risibile induil
minative dicitur proprium, quia nedum modum Proprii, et Iiabiti a suo subjecto,
fundamenta, sed intcntiones habent passio- non cstprior ipso risibili,sedsimulnatura,

nes,quibus applicatur Proprium ut modus, quia quando hoc est habens illud et illud
ut supra dictum est. Similiter ipsummet habitum ab isto et sicappellat subjectum
:
proprium est subjectum Proprii,et sic sub- ipsam Speciem supponentem personaliter,
jectum denominat suum accidens.Nam isLa ul prius, vel fundamentum sub Specie res-
quinque Universalia, sunL quinque genera- pectu fundamenLi sub proprio. Qui vellet
les modi inLeIIigendi,appIicabiles omnibus, illa verba applicare ad Proprium, ut rela-
aliquo illorum quinque modorum prsedi- tivum primo-intentionale, faciliter diceret
candi prsedicabilium, sive sint res, sive in- sed tota difficultas est de ipso, ut est inten-
tentiones. Ubi lector plura addere valebil, tio, ct sic est ad propositum solutionis, et
quia alias haec Lacta sunt, et ex dictis nota. argumenti.

12. Ut igitur Species supponit pro fundamen- Ad quartum respondet, quod oLsi funda-
to, (nam plerumque acci-
vel subjecto suo mentum Proprii, ut csL quarLum Univer-
pimus fundamentum eL subjecLum pro eo- sale, sit in re aliquando ex natura rei, non
demhic) est habens Proprium,ut Proprium tamen ipsa intentio. EL ostendit quod illa
supponit pro subjecto, et sic potest salvari definitio, scilicet accidere omni, et soli, et
oijjjsTfn \xx 358
semper, (doqua in qu.Tslionf>sfquonlft) for- «m/i/ inimoilialp p-jHi ly am ui^ in dHlni'
nialiUTCl in '.wln sir/nnl') am-pl-T, notj v<'- u«:il!
rifi('.'irolur do aliquo, pnrtcr opus inlfl! i.
lus, ul palobil in quinsliono soquonlo. I).ti., I ••;ii, ii. K-UlO

onim quofl in ro ossol unio ossonli.ilis n> prini'ipali, > • ' ••L 'JU>i .1 U t»
ruu), olconnnunitas quiodarn radicalis.non refertur a ' ,.,... - ./ ......

ir
lamon pra-dicalio aclualis, ncc rnivorsalc vora, In n n
in aclu quia inlellfclus esl qui facil Uilia. omnc .1
Quod igilur assuniilur de Iriangulo, non lum, (j

.
>•
procodil. plcr hahiludinem ejut .nd hu .. ul

,
Dii TiiiiTio. Occurrunl (ju.Tdam dubia halx'l infra, qu:i*:il. .1. b . . *•{ quxst.
14. I».
circa dicla. Primo circa solulionom quaes- dc Denominalivi.H, el «uper 7. • el

lionis. VidcLur enim quod illa solulio non in I. Senlonliarum. disl, 12. d ' ;*.
sil ad proposilum, qiiia lanlum vorificalur elesl intonlio I'h: 7 Me-
de Pruprio primo-inlonlionalilor acccplo : laph. et aiihi .sa;j)e, supra otiam !o
nam ul esl socunda iiilonlio, de nullo de- <Jonoro,qua'.sl. "2. portra

nKjnslnilur, ul i)alol; noc csl pncdicaluni tulum. Niv pi ..s
convorliltilo ro.^poclu alicujus, iuio .iccidon- currunl, nam quo i ûUMur ,u . tMJd
lale ol .soparabilo, quia modi inlollijôndi csl inconvciiions. Et quod langiiar m »o-
separaliilos suiit, ul supra (juasl. :j. do Gc- cun la do .>imullalo ndativurii-- 4
noro, dixi. univorsalilor neccs.surium, '!• •
Ilom, r.ilio Univor.salis por .se convonil livis lortii modi, liccl alilei
cuilihol ojus Spocioi,non igilur sormo cs.scl pf)niloalnr .n I ill.Tii rrrnrp.
liic do Proprio, ul csl spoci(»s lnivcr.s<'ili.s, ut lalo.

non ralione suhjocli, .soil ralionc ipsius in Itom, vidclur quoti ii.
se formalilor esscl pnodicahile dc plurihus: suhjeclum Proprii non • , .
aul i{,Mlur (locl.-iralio non osi ad proposilum ha?c csl vcra inseeundisinl Pnh
.
vol ad inlolIi«,'on(l;i in fuudamonlis. I'os.sel priitm inest Speciei, ol non aiiler quam ut
igilur diflicullari, an .solius l.'nivcrsalis sit suhjccto, ul vidolur.
domouslralio. Item, posscl difticullari. an |>
llom, videtur quod Proprium, utcslpri- primo-intentionaliter iul su!
nKiMnloiilionis, non oppniiiiur communi, cic simililiT acccpUi.sicul il
(jui.i o[)posita dohonl o.sse ojusdom gonoris. sint roalitor idoui, ut multi \\-
Kcs igitur rci, cl iiilonlio intonlioiii oppo- llom, qu

niliir, ut palot supra in simili, qiuost. -1. cumquc no:i .
(lum (Tô comuiune sit sccundo-intoiilio- csl lilo : fum iTo" •^
n.ilo, ot Proi^rium primo-iiilontionalo, nun sil piius pmprio. •

l4
op[)Oiioiitur, quod osl coiitra illam dislinc- crit ctiam priui I ...
lionom iii .soluliono ([ii:i'stionis, ot prima mari ex diclis hu''!- t '
f)rimi [)riiici[)alis. "i. uhi dicit quo I
11). Ilcm, sicut do ratioiK» Pn>prii ost conve- prrco lil natur i
-
iiiro uni soli .SiMvici, ila ot omiiihus con- aclu catt-^ti
lcnlis suh ip.sa : (lu.iro non .solum oril l»ro- qu.Ts» dh» Priml.
vo! In «*•'
[»rium S[)ocioi, sp 1 cliam individuorum.
('oiilirmalur, quia vidolui itialior
comparalio cjus ad individua.ut esl spi«.
liiivcrsalis, si capialur .sccundo lutcntio- Ii
iialiUr, (luam .•id Spocicm, idco jMjnilur ly dalur
Tom. I
354 SUPER UNIVERSALIA PORPnYIUl
noremunltale numcrali, el 1. alque 7. Me- pra. Breviter dico quod in sciontiis huma- Demons
laph. el alibi siDpe langil idem : male igi- nitus acquisitis, pro statu via3, solius llni-
^fi^s (mi
tur (licit in ullima solutione,quod niliil est versalisest demonstratio per propriumme- versalis.
commune, non existenle intellectu. dium, imo generaliter in nulla scientia,
Ad hoec respondetur. Ad primum (ut singularis, inquantum talis, est demons-

17.
tetigi in oxponendo litleram,et soepe supra) tralio : etsi enim de essentia divina Theo-
accipiuntur intentiones in actu logus aliquid demonstrat, hoc est inquan-
quod ibi
signato, et declarantur in aclu exercito, et

tum est natura, vcl quidditas, et non in-
fundamentis, tanquam in clarioribus, et quantum singularis, pro quibus tamen al-
ultimate consideratis. tius videatur iste, super 7. Metaph. qusest.

13. et alibi.
Ad aliud per idem. Vel aliter quod talia
Ad aliud dico,quod commune est duplex, Corfimunt
sunt prcTedicata,qualia permittunt subjecta, ^^'
primo-inlentionale videlicet, et secundo- ^^
ut habet Boetius de Trinitate. Supposita
intentionalc.Primo modo opponitur pro-
igitur Speciei per se,perseitale primi modi,
prio primo-intentionali, et non secundo
sunt supposita Proprii perseitate secundi
modo, maxime si tale sit proprium speciei.
modi, sive loquendo in actu signalo in in-
et ita argumentum non est contra Docto-
tentionibus, sive exercito in fundamenlis.
primo modo, Spe- rem.
Unde sicut ista est per se
praedicalur de Differenlibus numeiô,
Ad aliud potest responderi ex definitione
cies
Proprium accidit omni, est in se- Universalis passionis primo Posteriorum,

ita ista,
et pro- ubi dicitur quod inesl omni, et per se, el
cundo modo, ut probabiliter teneo,
secundum quod ipsum : el videtur cequiva-
portionaliter dicatur in fundamentis.
lere definitioni Porphyj^-ii hic, et e contra.
18. Dico igitur,quod Proprium,ut Proprium,
non habet alia supposita,quam Specieisup-
Loquendo ergo tam in inlentionibus, quam
in fundamentis, illa tria sunt per ordinem,
positaproportionaliter capiendo utrumque,
et intel- ita quod posterius est essentialius poste-
licet bene, ut species,habeal alia :
inlenlionibus supposila riori, sicut in definitione naturse 2. Physic.

ligo in secundis
non de quibus in actu exercito po- dicitur quod est principium motus, et sta-
Speciei,
tus ejus in quo eH primo per se, et non se-
test dici, sed de quibus tantum actu signa-
non hanc et illam speciem, sed

cundum tamen non tenetur
accidens. Ubi
to : hoc est,
numero. Et cum di- uniformis ordo loquendi, etsi ad intellec-

hoc, et illud differens
persecon- tum,et ordinem construendi sit similitudo,
citur, quod definitio Universalis
venit Proprio, hoc habet solvi in simili, Habitudo igitur proprii ad habens ipsum, 20.
infra de definitione accidentis. Unde dico essentialior, et specialior est, et secundum

quod praedicari acciden- speciem ad ipsum refertur, ut optime dicit
breviter pro nunc,
convenit proprio per Doctor in littera. Licet igitur habitudine
taliter convertibiliter
se essentialiter, et simililerquodpraedicari
secundum Genus essentialius respiciat ea,
per se in secundo modo convenit ei per se de quibus secundario dicitur, non tamen
in primo modo. Refert igitur multum in habitudine secundum Speciem.
lalibus locutionibus respicere ad perseita- Nec obstat quod ly omni ponatur primo
lem inhperentiae, et inhaerentis : et simili- loco, quia hoc arguit potius oppositum, si-
ter dicendum est de ly essentialiter. Decla- cut in exemplis priiedictis patet. Priores
ratio igitur Docloris optima est, et salvari enim differentioe in defiaitionibus sunt mi-
polest recte intelligenti. IIa3c responsio eva- nus essentiales, id est, essentiam definiti
dit multas ambiguitates hic,et subtilis est, adoequate exprimentes, quam ultim-je, vel
quare eam ponderabit, et alte investigabit posteriores : et ita ly soli, et semper, speci-
lector sollicitus. ficant ly omni, sicut per se, et secundum
19' Ad aliud de demonstratione, tetigi su- quoi ipsum in illa. Arisloteles ergo recle
of rsTIO \xx 366
dicit, quod cst nommiinc.ol Lmversale res- .\'i aiiiid pntel cx rliclii, qtiol ibi 'actat
pcclu in'lividunium, proprium .JuUTn r-- iitjnattts vcriflcalur in •
: Ulc enim.
pcctu spocioi. Et si dicalur, qu(j<l r* ^
prium pr '
r de ^ '
in^
ad qu(^<lcumqiic, non lollit csscnti.u<,- . ai ino«li la ;t ';u ugmaU»
quodcumqu»! igitur comparabitur eril I'-;: wi pruuis - - ~tioiiabili(cr.
vcr.salc. (ônccdo quod .scmpcr csl Uni. ;
'.j ' l''m in"--" .ir. infn q. 2.
salc.ct rcspcclus ad Spcrifin Imr non lf»llit, dc .\ . ., iiio, opi..... Supp" •
''.ri-
sed ad lioc aliud addil. lur spfcios in lali locutionft pro ....y^.lo
21. Vcl dic, ul prius, rccurrcndo ad suppo- subjccli ipîtLH proprii Tit nritm dlTft
sila Spccici, qu.'u .sccuiKJario sunt proprii, Ad aliud diro. qi. ^
u
ct ita polcst dici quod Proprium est pro- his irro«*> dc I , ei «ub-
[)iium Spccici in ordine ad rationcm inh:c- jccio, quo.id t
.wn realm, rt lieo
rcnti.c, vel incssondi : nam ralio Spocici, potius lencl disilnrii(»nom rcalcm corum,
el non Individui cst acUcquaUt ralio l;ili.s quam idcntilalem, iil palcL Punito luopn
con.sccutionis. Sed polest dici commune, quod .sinl idcm realilcr io f <,
vel Inivcrsalo ix).spcclu cjus, inquanlum tunc non proprie diccrelur pn»prium m-
in(duditur, ct p.irticul.iritcr, cl supponit hicrere, licct Ijeno ineiiao ; ncc rcripi, flctl
pro pluriljus. Non cnim pravlicalur risibilo extcnsive potesl dici ewe in, slcul •
is
dc SocralC! cl ri.ilonc, iiKiu.intum liiles, sed anima' diriiiii! in essf' i|
inquantiim hoiniMcs, ct .simililcr in sccun- laiiicn sunt rc.iiatT idem, ut iu. uui. 2.
dis inlcnlionihus doclarat, suo modo. habot iale,
.\d aliud dico, quod clsi accidcns omno .\d aliiid dico, quo«l aliud csl Inqul de
habcal ordincin, scu nd.ilioiicm dcpciKh-n- subjecto absolute sumpto. cl aliud .sub n*-
li:p, .scu inh:crcnli;c, sallcm ;iptituilin:dis, pccln haU^ntis acccpto. Primo m«>do oooc»<
ad suum siibjcctum, non lamcn proplcr do quod cst prius, sccundo mot|o non, ul
lioc c.sso c.sscnti:ilc cjiis cst ad aliud sc ha- dicit IX)clor : cl hoc redupl l^ncmio
bcrc : ct it:i n(m cst formalilcr ad aliud, ct ly inqnantum ; sccus si | , scu
(Ut taii. (formalitcr scilicct, ct non materia- spi^cilicalivo lenerelur, dc quo h.ibcl vidcri
lilcr, seu secundum dici. ndato) loquitiir infrn, qtirpsl. 2. de A <«, aolvcndo
hoclor in lillcra. Modo rmprium cum sit princijKilia. £l cum allcgalur iNirtor in 2.
formalitcr rcspcctivum lalionis, non .soluin et I. dicoqiiixJ accipil ibi ab^ . cau-
habct rcfcrri ad subjcctiim, scd ad forma- ytB, ct non fundamentum sub
lc csscnli:dc rcbitivuin, :iut .secundum go- dtiplicalivc. I in allr: U
nus, aut sccundum .spccicm, aut ulru<iuo alittd csl loriui la Utibii
modo : ct sic proccdii prima prol)alio ar- rtim pr n morlorum. ci ai;ua uo rvui-
gumcnli bcnc. livis tiTu; m nli.
12.
Sccunda polcsl s:ilis bcnc cva<ii. ul la Ad uliimum d-- T--' '-^•'•••r Mc de
liltcra p.itcl; licct cntm homo sit prius nmuni, wu i '' 10!
spc(M(\ ut csl inlcntio, nun laincn homo in " in p<>!cnll:i •
>"•*•
cssc companilo, ct sptvicm habcns, ul acri

dcns, non tauKn sunt formalitcr rcliliva. '1. •**
. .
,
Ilbi allcndc (ptod aliiiM est mixlus halxMidi rmn •! *, 9i
corndiilivorum, ct alius forin!i! a aiibjcolo. jsus a tcriL
ct ita spccics csl h:ilxMis proprium, ul cor-

i(»l;itivum :illcritm halj«»t. non lamcn ul
subjcctiim form;iin iiih:crcnlcm, !ii>i (Mimo-
lativc, scd slc risibilo. vcl hujusmo<li. pn)-
prium IialK'l,cl ila casle inl(dligo Doclorem.
356 SUPEll UNIVEUSALIA PUKPliYKII
Sciendum est autem, quod accidens Acciden»

cequivo-
aoquivoce est nomen prima3 intentionis, cum.
Et quod soli acddil cl omni el sonper, q\(ein- etsecundae. Primo enimmodo significat
admodum homini esse risibile. clc. Cap. eod. naturam extraanimam, .secundum quod
Aristoteles 5. Metaph. cont. 13. et inde,
OUyESTIO
v XXXI dividit ens in substantiam, et accidens.
Secundo modo adhuc est aequivocum,
Uirwn definitio Proprii quarto modo
uno enim modo, idem est quod praedica-
[scilicet qiiod accidit onmi, soli, et
tumnon essentiale, et sic est idem quod
semper) sit convenienter data
essem,secundumquod,e.ssem,distingui-
Joannos Angl. Bras. <?< Rodrigiies, snper hanc turcontra, dici de : in principioPra^di-
quxslionem. Vide citatos qucest. antecedenti.
camentorum, quia quod dicitur de, est
Quod non videtur quia non ponitur praedicatum essentiale, quod estm non
;
^
Argumen- o-enus Proprii , quod est Universale,
jj^j
est essentiale. Alio modo est intentio
ta pro par- ^ ^
negati-
_
quaedam sumpta a proprietate inre, sub
te nec ratio cjus loco sui.
quo et ejus opposito, intelligi potest il-
Item, ista ratio competit Differentiae
quia lud cujus est accidenssine repugnantia.
ultimte, et completiva) Speciei ;
illa
convertitiir cum defmilo, per Aristote- De accidente primo modo non loquitur
Logicus, nisi per accidens. Secundo mo-
lem 7.Metaph. cont. 43. ergo, etc.
do, ponitur in defmitione Proprii. Ter-
Item, proprietas sic convenienter de-
fmitur; non ergo Proprium, nisiper ac-
tio modo, est unum Universale distinc-
I
cidens.
tum contra alia quatuor.
Item, Accidens est distincta Species a

Ad primum argumentum patet. Per
Ad argu-
accidit enim intelligitur praedicari per menla.
Proprio; ergo inconvenienter ponitur in
omni, de pluribus sub Specie contentis,
ejus defmitione.
ergo illa enim particula, inhocquod est una.^
Item, datur per copulationem ;
per Aristotelem 6. To- ex qua habetur convertibilitas ejus cum

est increpanda,
Specie, dicit universalitatem ejus ad
pic. Item dcfmitum cum sit inlentio,
univocum in omni genere, omnia, quibus inest Species, cujus est

potest esse
Proprium.
sed accidens non est univocum; quia
tunc tantum essent duo generalissima, Ad secundum patet, quod Differentiis
non accidit, quia prasdicant essentiam,

substantia scilicet, et accidens.
Ad oppositum est Porphyrius. licet non per modum essentiae.
2. Ad quasstionem dicendum, quod ista Ad tertium dico, quod proprietas, ut

Conciusio.
(jgfuîtio est convenienter data ;
quia per est nomen primae- intentionis, non sic
primam particulam, scilicet accidit, ha- convenienter defmitur, sunt enim quas
betur ratio praedicati, et modus praedi- defmiuntur secundum intellectum ; ergo
candi, scilicet in quale accidentale, per ibisumuntur intentiones, quae non de-
omni et soliet semper, habeturconver- fmiunt rem primas intentionis; quia
tibiliter, et per has differentias descen- sunt naturaliter posteriores ea. Si vero
dit Universale in Proprium, ut palet in sit nomen secund» intentionis, signifi-
divisioneUniversalis.Estetiamh£ecratio cans idem quod intentio proprii, ilia
eadem illi, quae ponitur ab Aristotele 1. nonconvenienter defmitur sic, quia illa
Top. cap. h. Proprium-est prcedicatum significatur, sub modo opposito ei, quo
non prcedicans essentia convertibiliter sibi convenit accidere omni.
mi
Qr;.€STio \xxi
A(l fiii;ii liJiii pali.'l : quia proredit de <«"* maf" -.1.
accidenle tfrlio niodo diclo. tivuni <
Ad quinlun» dico, quod per onmiu illa

rorr< , .
copulata, oittjii, ei soli, ei srmpcr^ do- Ponunlur *»tiam illn

maliro imr>!!fiio
bet intelligi umim circuinlonjtuin, «ci-
:
naliilia, V*»l r.
licel convcriihi/iter, et non e«t inconvc-
naluram, vi>l i
niens ponere copiilationem, ad cirrum-

Uiijpus. Unde 1. 1'.
loquendum aliqiiid in delinilione.

plm.s quod
Ad sextum patrt, quia prorodit de qu^. sunl un.v.
accidcnle priino niodi). poris :i supi iUi. V/ua; ut
mo<k'iaM ai'U'iil, uia »it' primia, q
EXPosrri»
sc^cundis inlcnlionibuji [
Quacrit dc dcfiniliiMu! i'rupni iju.irt-j iiio- loqiiondo,
do, dc qiio esl inlenlio liir, el .spccilical I)k .>EClM>«i, arÛii Â I .jii"jUiL»u^ pari''iu
qM.irluin iiioilum, eo rjuod Porphyriu.s d(»s- nr-galivam.

ciibil fiuodamniodo ipsum aliis Iribus mo- Prirna ralio proro«Ill per M»t.>'i^Mi t-.f. i.
dis siimi)luin, .sicul de DilTcreiilia siio mo- d«'flnilionis i|'>-.lrti'liv«', uny\

do liabetur supia. Nam Pruprium .secuiido- Genus ol dii. im. ^. i
inlcnliDiialiler sumpluin, iilis Iribus mo<lis P<?r rnlioneni GcneriH 1
diclis, poLcst dici accidens. .sallein ul mo- "'"• ponilur nec giMiu* I
dus, sed an sic de Proprio ipiarlo modo, *'j"''. i\nxe.ilpm

palebit intra, et specifir-at ipsam definilio- utilur Porpliyrius in d«
iicm iii lillcra, r|uac, ut dixi quiesliono rum, ul palel supra.
pnecuiilc.polesl reduci ad illam Priini Pas- .*ûnda i per r
leriorum, ul pal«'l si)cc!il;mli, allorius condilionis [ha^ d

Di; PuiMi). .Salis noli .suiil lcrmini ex prius notavl, qula '
diclis prius, quid videlicet tlr/lniti'>, el a doflnito. qui»i nuu

quolies accipitur. Quid oliam proprium sophum 7. M '
•
'
'
(jitartn inn/lf), palcl, .sivr» accipialur primo- mon drvl.ir.i .
iiiLciitionaliter , sive sccundo-inleiitiona- Torlia '•• •
Iilcr, el umgiH quastiono sorjuonlo si proprii
elucescel. VA iii hac qii:i'sliono, quid arci- lcr, Ul vi Irftir
(lerc, ot rjuoLics sumilur, palel in solulione cunrlo iir
huju-i rpueslionis, et infia, cap. do Acci- nllio .
dciiLc, (iu;csL. 1. cl 2. ol qu;L'slione soquon- ronlra, i..
Lc. IIl;e ali;i' p;irLicul:c o//i;ji ot »oli ol sem- latom mxlorut:

]»er, .satis nolii; sunl. Per primiim donola- vidotur :
Liir adjoqiiaLio oxtensiva conliiioiili;o, vol ergy i
pra'dicalionis, alriuc gonoralis habiludo. dical, qu

Pcr socundum siMM'lHcatio ralionis inos- cl e conlM.
sondi, i'L piuvi.sa, alquo spt^cialis habiluilo, lo ;
ct ad;o«pi;iLio (ul ita hKjuar) iir '. l*or esl \> ui
tcrtium arhoquatio oxli-nsiva dur.i:iuni.s, ol e>'
ox r)miiil>us simul, ut dicit IKK'l«)r. ronvor-

lil)iliL;is. Dcnolalur onim ins4>j)i»ral>ililns l;ii., ,
•
Proprii, :ilquc ojus convorlibilitas rtvsjHH-lu ' "'
sui subjJvLi pcr illa tria. ••' 'i'"' s«'«'mi lum

nitionis hujus, dari scilicel por copulalio- cap. de Genere, quscst. 4. tetigi. Et remit-
nem conlra doclrinam Philosoplii 6, Topi- tit se ad divisionem, et subdivisionem Uni-
cor. cap. 13. versalis in textu, cap. de Genere,vel poLius
Sexla ralio oslendit excessuni definili pnedicabilis, et supra ssepe habetur : et
respecLu definientium, quod non convenit addit quod hoec definitio coincidiL cum de-
in bona definitione, sed e contra potius, finitione Philosophi 1. Topic. c. 4. et nimi-
quia quoelibet pars definilionis est in plus, rum, quia omnia fere quoe dicit Porphy-
etc, 2. Poster. text. com. 17. et maxime hoc rius, accepit hinc inde ex dictis Aristolelis.
verum est de parte prima, qute ponitur lo- Propter argumenta tamen solvenda, ad-
co Generis, et universaliter nuUam excedit ducit pulchram distincLionem de accidenLe,
definitum. Cum igitur Proprium, sicut et qusc clarius, seu diffusius, habeLur infra,
aliae intentiones, reperiatur univoce in om- cap. de Accidente, quoesl. 1. et potest re-
nibus novem Generibus, accidens vero non, duci ad bimembrem sic : Accidens aliud
quia tunc tantum essent duo generalissima, intenLionale, aliud reale. Primum duplex,
inquit, videlicet Substantia, et Accidens : eLc. uL patet in littera. Allegat Philoso-
incongrue ergo ponilur accidens in defini- phum 5. Metaphysicse, pro accidente reali,
tione Proprii, quia si pro uno significato- text. com. 13. et inde, impliciLe salLem, el
rum, tunc projjrium excedit, si ut commu- langit illa intenLionalia consequenLer, scili-
nis omnibus, illa est communitas solius ceL esse in, eL dici de : de quibus supra,
vocis : aequivocum autem, inquantum tale, qusesL. 4. eL infra, qusest. 2. de Accidente,
non definit. et cap. de Substantia. DiciL igiLur quod Ac-
Ad oppositum adducit Porphyrium in cidens, quod dislinguiLur conLra subsLan-
littera. Liam, pertinet ad consideraLionem MeLa-
Deinde respondet ad qusesitum, tenendo physici, eL non Logici, nisi per accidens.
partem affirmativam, quam exprimendo, Secundo modo poniLur in definiLione Pro-
declarandoque, dicit quod per ly accidit in prii, tanquam Genus, vei Differenlia gene-
hac definitione primo loco positum, impli- rica communis duobus ultimis Universali-
cite habetur ratio prsedicati, et modus bus, seu univoce, seu analogice. Sed tertio
prsedicandi. Nam logice loquendo,ut infra, modo est quintum Universale.Et hsec mul-
de Accidente, patet. Hsec verba tiplicitas, et cogniLio ejus, evadiL plures
quaest. 2.
imporlant difficulLaLes in his qusesLionibus, uL paLeL.
inesse, vel adessc, vel accidere,
rationem prcedicati, non prsecise, sed con- ConsequenLer respondeL ad argumenta
tracte, ita quod Proprium
sequivalet dicere, principalia.
accidit, et dicere, Proprium est prxdicalum Ad primum, per interempLionem as-
in quale accideniale. Nam quod pra^dicatur sumpLi : eL doclaraL qualiLer ibi impliciLe,
inquid, nonaccidit; similiter quod prse- eL sequivalenLer ,

poniLur genus Proprii
dicatur in quale essenliale, non accidit : eo vel raLio generis loco ipsius, eL LoLumprius
ergo quod dicitur accidit, habetur quod in dixi. Ubi adverLe inliLLeraad unam paren-
quale accilentale dicitur. Per alia vero tria Lhcsin ibi ( /rt Acc îôd est una, elc.) us-
quse sequuntur, scilicet omni, et soli, et que ibi, exclusive {dici icniversalitatem
semper, habetur convertibilitas, vel con- eLc.)
vertibile : el ita intellectus definitionis est, Ad secundum, similiLer inlerimendo

quod Proprium prsedicatur de pluribus in assumpLum, liceL enim differenLia ullima
quale accidenlale converlibiliter : et posset convertatur cum definito, et hoc intelli-
addi differenlibus specie, vel numero, ut gendo saue, ut prius ssepius notavi, non
prius de Differentia dictum est, nisi forte tamen prsedicatur accidentaliter quare :
quod solius Speciei specialissimae intelli- hsec definitio non convenit ei compleLe, sed
gitur esse definitio, el proprium, ut supra, tantum partialiter. Ubi tangit modum pra.-
) X.XXI
dicnndi «lifforonliaD, ut supra sapo halx;- aliriua paucU

lamcti Itngain. H primo
tiir. circa solulionrm qu t
i|
Ad LtrLiuin, ('o<loTn modo ncgando as- qucl pcr ly ar idtt, c-
sumpluin. Ibi, dislinguondo dc propric '

iii curaponalur pro . {«r
lalo, dicil (juod noulro modo dcfinilur hac oii. I gc-
dcfiniliono. Nam oa quac ponunlur in ha'" r ûiuciTci «>oiJ ua.crculiA lo
dofiriiti(jno, sunt ontia ratioriis, .sou inton-
tionos socundio, ut dicit Doclor, Uinlum dt- Itom.conlra d;-*:—!" •-•"» fUam de ic-
ftiiiunl secumlum intfllccfutn, lioc cst, cns ci(l(*nlO îi" !!>.!. r .•ti-r'>>nfO
ralionis, vel fabricatum por intolloctum, quantum.i , lura m- ... .. .. ^. . . il
ol non ons roal(\quia dcfinionliapnm-dunl quod esl idom quod etse in, elc. rt^Hur
naturalitor dcniiilum : intonlionos autom controversia stipra, qun-sl. 4. in ^ :i«
Rcquunlur naluralitor res primrc intontio- secundi princiftnlii, ubi dicii quod e$$t i»
nis. convenil a •bu.i r , c/ici tera
9. Dalo cliam por casum, quod propriotas de convenil accidcnliliu.s v* lOleDlio-
Abntrac-
tuiii rion est abstraclum, utosl sormo dc oa, non do- nalibiis : quan- fxxf in
non c Pro-
rei'lo di-
citnr an- finilur
convcniontor liac dofinilionc, quia prio, ul hic esl scrmo do eo. Ti' •
:i-
ciilere. dorari qaalilersub

Logicusdofinit iiilontionos, ul actu appli- •
,
. ma-
cabilos robus, scd abstracla, ul lalia, non ximc inscparabilis, poxMl in lUud
sic possunlapplicari : quaro non roctc po- cujus cst, sine •
ia: qu.a tuoc
tost dici, quod proprictasaccidit, quia abs- iguis sub frigidilau-, t-i îo dc aliin, quod
tiahit ab accidoro, licot forto in polontiaac- vidolur inconvenicns. foss' '
'
-n ponde-
cidit, vel idonlico, non tamcn formalitor, rariqualitorpcr accidcns cj..-. *. i-al L4>gi-
sicut album accidil, non taraon albodo pro- cus accidens rcahv • "m '•^"•vi sil fonda-
prio, logico loquondo. rnivorsalitcr cnim menlum per se « . ...a ab ip».
dofinitiones in actu signato dohMil dari de Item, accidenli .1 ad cugnoaceo- 11
socundis intonlionibus, oo Tuodo quo in ac- dum quod quid est primo«!(* .\nima, quara
lu excrcito possunt vorificari in fundamen- non .solum iK-r priom. s !i p^r po*-
lls, ut prius nolavi, cl infra magis pcrlrac- tcriora dari polosl d . con-
tabitur. Inlolligit orgoDoclor ibi por mo- Ira primam prlein lertii prin-
duin opposilum ci, cui convonit accidoro cipalis.
actu, mcKlum significandi obslracli, qui op- Il''in cum d' sil ii j e»>
ponilur modo concrcli, ut palot. Rcntia-' • rei, eadera aulem • . . i •(•
Adqiiarlum, iiiquit, cxdisllnctionc p 'ur iHT C( II, el ii,
dicla accidonlis, quomodo acci[)itur accutil I , uir eadcjn d «i
m hac doliniliono : ncgatur igilur assump- ol conlra i m>-

lum. lulioni.s. I
•'J,
~
.\d (luinlum, quod licct incouvi-nion.s .sil : •*•
dofiniro pcr copulalionom, donotando dis- uu;u i'H, ei
non la-
tinctas partosdcfinilionis copulari, i:il'-ntio : Mbi
mon circumloculivo, ubi difrercnliis non vi lclur v.
osl n imon dolorminaluin imposilum, ut -

V
supra nolnvi •
'îc V\l in pnniosito. ul do-
clar.il, I: •tr hlr conredere quod la

Ad ullimum, palcl c.x aviuiviK-alionc nc- qu t* n«v«ivil. propfM**
cidonlis : nam procodil do ipso prlmo mo ) rmpni ul fil
do acccplo, ul palct.
1)k Ti:uriu.I.icol pnodicla .s;ilis clara lu quinU) argumr. Mar Itt-

10.
3G0 SUPER UNIVERSALIA PORPIIYRII
ferre tanquam inconveniens illudquod est in, sicut omne accidens habet esse in.
necessarium plerumque, disparalum scili- Ad aliud, patebit insequentibus, et ma- 13-
cet detiniri per aliud, ut palcl de Genere et xime quaist. 2. de Accidente.

Specie, et sic dealiis. Ad aliud, noLavi supra, et infra inqusest.
Ilem, posset dubitari, quare proliibetur AntepraDdicamenlorum, potest accipi ibi
definire per copulationem, cum tamen deper accidens scilicet secundario, vel
finitio detur aliquando per distincta reali- 2)er accilens, scilicet per aliud, vel ratione
ler, inter quoe licet ponere copulatio- alterius, vel per acciden^, ut opponitur
nem. perseitaLi primi modi, quia habitudo res-
Item, videtur quod illud illatum in ul- peclus adfundamentum convenit ei in se-
timo principali, scilicet si accidens esset cundo modo, ad terminum vero in primo
univocum, quod tunc essent tantum duo modo etita tale fundamentum per acci-
:
generalissima, non sequatur. Nam antecedens consideratur a considerante respec-

dens a multis ponitur, et consequens mitum. Potest etiam tale fundamentum consi-
nime. derari vel in esse reali, vel inesse cogniLo
42.
Ad ista respondetur. Ad primum, quod el sic diversimode diceretur considerari a
juxta sententiam Philosoplii 7. Metaph. Logico,
text. comm. 13. idemnomen potest plura Ad aliud, tactumesL prius: et breviter
importare, ut exemplificat de hoc nomine dico, quodloquitur de formaliter et quid-
Ilion vel liias. Ila dico hic, quod hoc diLalive definienLibus. Modo licet acciden-
nomen, vel diclio, accidit, non solum im- tia rei conferant ad investigandum quod
portat Differentiam, sed eliam Genus, ut quid est, non tamen ad formaliter definien-
notavi, et cum dicis quod tunc sufficeret dura, sed poLius e conLra.
ponere differenliam, in definitione, nega- Ad aliud, dixi supra, quaest. 1. et 3. de t4.
tur. Unde refcrt dicere, Proprium accidit Genere. Aliud est enim Logice, aliud Me-
et dicere, Proprfum in quale vel Proprium taphysice definire inLentiones : eadem
convertibiliter . Cujus causa ost, quia ver- etiam essentia diversimode significaLur, et
bum quodcumque, et maxirae secundo-in- et ita diversiniode potest definiri. Defi-
tentionale, videtur in se continere rationem niuntur a Logico inteniiones ut modi intel-
prsedicati, quod non contingit in aliis ter- ligendi sunt, et ita in concreto, et ex con-
minis. cretis : a Metaphysico autem ut rjuid. Ad
nolavi satis supra, confirmationera, tacLum esl supra, ubi al-
Ad aliud, qusest. 4.
hoc dubium sicut enim ex parte funda-

:
legaLur. EL breviLer poLesL dici, quod Doc-
mentorum aliquando dicunturessentialiter Lor capiL inLenLionemibi, non pro absLrac-
et in ciuid, et in cjuale essentiale, aliquando to, sed famose loquendo, eo modo quo di-
vero accidentaliter,et in quale accidentale, citur, quod Genus est inLenLio. Vel aliLer,
itaproportionabililer attribuuntur isla in- quod inLenLio eLiam in absLracto est appli-
tenlionibus, ut sirpe nolavi. Potestergopo- cabilis, sed si actu, ut notanLer diciL Doc-
ni sequivocatio hujus quod est esse in vel torin littera : sicut dicitur quod albedo est
polest dici quod convenit accidentibus rea- applicabilis lapidi,etsic de aliis.
libusinessecognitoconsideratis «^titain actu Ad aliud dico, quod non concelit illud,

si-7?ifl/oatlribuitursecundis intentionibus in sed ponendo quod sic, argumen-
inquirit an
actu exercito primis vel secundis ad mo- mentura cogaL, sicut ponendo vacuum, in-
dum primarum sumptis. Non negavit ergo quirituran in eo esset motus.
universaliler ab intentionibus esse /^jsupra Ad aliud dico, quod illud est inconve-
quucst. 4 sed specialiLer ab istis, de quibus niens, ut in proposiLo ponitur, scilicet tan-
loquilur, et hoc in ordine ad fundamen- quara Genus, vel pars essentialis definitio-
ta : licet alio respectu poisent dici esse nis, et ita instantia de Genere, et Specie
) XXXI 361
non proredil, quia per afidilainpntnm nnuTn cl infra.qui-.i 1 .!.. i. . ; t..,.?.. t «<tiam
(l«'fiMilnr fjor roliqmiin. quia «i I'r _ .,.; pro.
Adaliud, licol IMiilosopliu.s, ubi allfga- prium.T «nmmt «rc tjrin-
liir, loqu.-ilur de conjuru-liono disjuncliva, cip tH, el mix «h
ul patot in oxomplls suis do bono, el enlo siinililfr illud pn>prium h.i: •
«c
ila qiiod inlonlio csl sua, quo<J non iK-ne sic procc!tHu-« in iu » in n :o-
dalur dofinitio, quic sub di.sjunrtione rc- monstralioni^, quod •
con-
forlurad divorsa.utsi dofiniaturlxmuin p<'r Ira Ar m I. io .m, el alibi
lioc quod o.sl osso doloclahilo visui, vol au- .sa-pe.
dilui aul ons, por lioc((uofl osl agoro, aul Ad primum istorum, n.
;
leligi prim Jiver-
pati : quia tunc, inquil, conlinf,'on'l bonutn s-.s mod-., .j; •.M li in hi« divisionihtM, el
es.se non bonum ol on-s non ons, elc. tiinon SUiMJi". .
IS ri ':«. |1r>Us« UOO
sustinondo dicluin Pliiloôplii univcrsaliler, mcnlo icnt-n uni '
•
duo
ut alloâtur, non.solum rosfM>clu conjunclio- rnivorsalia, rl . Ui» .
tunc
nis disjuiictivfo sod otiam copulalivo fiob-st Uanlum quatuor rnivor 4 00-
flici, quod ralio illius est eo quod una pars gari, quia TKiTnr rn=; I' '"na-
dofinilionis ost inodificaliva.delerniinaliva, lur, vcl si 1«
ot qualificativa altorius. Indesicut non bc- vol .saltcm sulrtl

. . ;
no dicorotur, quod Socratos oss<'l liomo, et li.-isimis, propriis nominihus, el non tan-
albus.scd tantum liomo albus : ita necquod lum gonerice nuncupala^. Si vom l.
liomo csl animal,ot ratioinlo : non obstanto lur iTquivocalio, vel ..

.m
otiam quod ralionale in casu distinguore- csl conso [ucnlcr, qi. n-
tur realitorabaniinali si accipanturadiver- lum xquivocum, scd ut esl ; com-

sisformisroalitordislinctis. Volalilor, quo<I munc, romole signi: i pro
ratio illius ost, utdonolelur quod dffinilio priam Proprii, el A( -i H iU conlra-
dicil concoptiim simplicem ot oxprimit os- hitur i)er imme.! '
lO
sonliam unam, quod porlinetad primuiu
ol mon ;:
••
Ic c«.i;i. p..r ^
I :
aclum inlolloctus, ot quod proposilio in vcl di;.. .. i.w.i couuii.M. , div'
(jua onuncialur de dolinilo, sit profoUtio ciales secundum ali.im viam :

•• le-
una, ot por.seica. Plura addat ingoniosus nol CX parlc ci^nrr: ;. vcl n
lector. prius di.xi in
16. Ad ulliinum dico.quod illud lênosoquo- Ad nliti ! îKîr.n ti. sfH^nn !t ,
1".
rotur Logico loffucndo, ul liic loquitur nc < hn

Doclor, licet non Melapbysico, do quoliabcl Propriuni htl»»Tf»r>r
vidori infra, quiost. J. Anlopni'dican'cnlo- di:;
niin : otslc siilvari polostconlrovorsia :sed ac< ;r n su
adliuc conlra dicla quis objicon» jwssot, lalo ul mo lus, ut de I
men quia non vidotur accidons sccundo- S«'d forlc illn pr
intonlionalilor suiii()lum, sou i/i quale nr- Iirolquo<l on v«l
cidrnlalt', osso luiivocum, sivo communo, do.:
1'roprio ot Accidonti : quia lunc ponon-n- tui' ir
tur tanluni iiualuor 1'niversalia. Nam si- rh

culDiflorenlia in communi ponilur l nivor- nuti • iu '
salo, cui .scilicol convonil pr.odicari in </ua!^ quoil illu.; j

......
rsxriilialr, ita taleaccidons. Si auleiu '!•••- fi."tMii n.ii' .

|*4t i^>-
(juotl a'(]uivoco convenil Proprio, el A

doiiti, tunc iion doliniol, noc eril loco li' « rM-
noris, ciijus (ipp(Kiinin vidolur. in lili< ;r pmpriutn at
362 SUPER UNIVEUSALIA POUPHYRII
^-w^c/, species tamen ut modus liabeat pro- subjccto, per quod defmitur; quia ha3C
prium, non inquanlum proprium sed in eslratiosecundi modi per se, quando in
quanlum specie.s,caste loquendo, Proprium rationc prasdicati ponitur subjectum
tamen ul modus non liabet proprium, nec
ergo illud accidens de illo subjeclo po-
in fundamenlis, nec in intentionibus.
test demonstrari; quia sic sunt omnes
conclusioncs demonstrationisper se; er-
go estProprium rcspectu subjecti.
illud
Item, sumpto aliquoaccidente, qugero

Nametsi non rideal semper, tamen risibilis
de illo, aut inest huic subjeclo per se,
homo dicilur, non quod jamrideal, sed quod
aptus natus sit ad ridendum ; hoc aulem ei et erit Proprium ; aut non, sed per acci-
semper naluralc est. dens, per hoc quod inest alii ; aut igitur
illi inest per se, et sic est Proprium ; vel
si semper per accidens, procedetur in
QU^STIO XXXII
infmitum in subjectis. Item, ad princi-
Utrum Proprium pale, Proprium definitur per accidit',

sit distinctum
ergo non differunt essentialiter.
Universale ab Accidenti
Item, accidens dividitur per separa-
Vide cWsiios qucest. 30.

bile, et inseparabile. Proprium videlur
esse accidens inseparabile. Ad opposi-
1. Quod non videtur; quia Proprium tum est Porphyrius, et Aristoteles 1.
substantia, vel accidens non Top. cap. 3. ponens Proprium, et Acci-

fapropar- ^^1 est ;
te negaii- omnis substantia dens duo distincta praedicata.

gubstantia quia
^ est
va.
essentialiter eadem alii, vel essentia- Ad qucestionemdicendum,quod sunt 2.
liter diversa Proprium non est subs-

; distincta Universalia ;
quia accidentium ^Â^^Sden
tantia essentialiter diversa a Specie, quasdam sunt ab intrinseco, et hoc
^^âamabZ
vel qua- (rtjiseco
quia tunc impossibiliter pra^dicaretur ratione materise, ut quantitas
^
;
^-
quceaamai
litatum activarum, sicut qualitates sen- extrinseco
de Specie; nec essentialitereadem, quia
tunc poneretur in defmitione Speciei, sibiles posteriores : quasdam ab extrin-
cum defmitio totam exprimat essentiam seco, et hoc dupliciter,velmanentamoto

definili ; non autem ponitur, quia potest illo extrinseco, ut nigredo ab £estu, vel
demonstrari de Specie per ejus defmitio- non manent, ut calor, vel figura aqu£e,
nem. qu£e sibi derelicta redibit ad propriam na-

Item, omne quod est in composito, turam nuUum istorum est Proprium
:
;
prajter materiam, et formam, est ejus quia nullum istorum convertitur. Est
accidens; quia ha3C sola substantiam enim defectus in aliqua trium particula-
rei constituunt, Proprium est in compo- rum requisitarum ad convertibilitatem,

sito praeter ha3C ; ergo, etc. vel in omnibus.
omne resultans ex compositione
Item, Est praster hasc, accidens, quod inest
formae cum materia, est accidens. Pro- Speciei ratione formo3, ita quod for-
prium esthujusmodi ; ergo, etc. ma Speciei est ejus per se, et imme-
Item, e converso ,
quod omne acci- diata causa : posita aulem causa
dens sit Proprium, probatur. Omne acci- necessaria, et prascisa, et immediata,
dens defmitur per subjectum per Aristo- ponitur et effectus, et amota amovetur :
telem?. Metaph. cont. 4. 17. et 19. ergo ideo omni habenti formam Speciei, inest
enunciatur per se, secundo modo de illo tale accidens, et semper et non habenti :
0' -KSTIO XXXII 3«3
foniiam Speciei, non inest talo; orgo inl*'nlioni« non denominonl rwiii lecun-
cst .siinpliritcr conv«Mlil)ile cum Spccie, d.v inlenli«jnis.
et f)otest \H'v (lefiiiilioneni «le ea deinons- Ad hoc dicitur, quod n" ''"- • i «.«I
tr.jii. l'roprium ifritur, ul lilc «umitur, nonien prim»; in». '»:
est intenlio applicabiliH tantuinac«Tid»'n- cuni ad novein (i ...... ... i. .. -..im.

tihus uKiiiiis, sed Accidf-nH, ut cst quin- Omne proprium *•"' "••'iens, tantum
tuin Univcrsale, applicalur tantum atiis pot^sl accipi pro a. . .. ..;. uniuH g*>"--
prius enuiiwralis, quaMlicuntur acci<l«-n- ris, et nullum iMorurn univcnuiliv'..
tia commuiiia, vel (juia communiler in- Prnprium, cum lit
inesl Proprio; quia
sunt suhjecto et aliis; vel commuiiil»T, univocum ad Pn^prium in h*'''' •"•«^r*»,
idest, indincrent«'rinsuiit, et non insunt, e( in illo, pro oinnihtis distni'<....ji , et
sive sic, sive sic, non sunt convertiWilia. Arridens stal tantum
acridentc pro
Sic igitur patet dilTcrentia istarum in- unius peneris; sig^niHcatur ^-" "<"} ,
tentionum per se, ex defini(ionil»us ca- onine 1'roprium cuju.srum<;"- ..-. .--.i
rum; quia Proprium esl praMlicatum, acci«len9, uccipiendo r//' j.ro uno
non essentiale conversim. Kt ideo sub si^^nificalo lamen ha-c -v ,.ni, Omne
—
: .
ejus opposito non polest inlelli^M illud, l*rnprium in hoc (jmere esl ac'
cujus est, sine rcpugnantia, quiaiiilcUi- accipiendo prjrdicatum pro uno
pceretur immediata per se causa, et ne- calo, et est hipc pra*dicalio r- *
cessaria sub oppositosui efleclus primi, ad denominativa, sicut uni»M-<oi i
sed Acciclens esl quod adest ct abest^ qu.Tudo suhjectum pra»dicatur de acci-
vel quod contintjil eidcm inesse, dente ; quia Prnprium, ul est intentio.
et non incsse ut dicitur 1. Topic. c. esl acciih^ns intenlionale applicabile ei.
dcAccidcnte, id est, sub quo, et ejus quod pra^dicalur de ipso pro aliquo in-
opposito, potest inlelligi illud. cujus feriori, sicul alhum est animat, si al-
est, siiic ivpu;4"nantia,qu«td dicit Porphy- bum insit nlicui animali.
rius «lc .Vccidente ins«^parabili, de quo Vel polesl dici, quo<l r

mimis videtur quomodo abest , vel ininativa, univoca el a*quj\«xa aun.uul
adest, quia subjectum polest intellifî prajdicationem secuntlum »•" - >
subopposito, (licciis : polcst cnim cor- 8ul)jicitur. quod nalum c»i . < l
vus intclliiji (dhus, ct .h'(/iiops nitcns quod natum est

pr:i'dii-atur )
candorc. cujusmoili pr 'i«» non eal, ' ^y-
3.
A(I |)riinuiii ar^Mimcntum ilKitur. roncretum 8ui>juiiur resipeclu tui »ui^-
Ail pri
quoil prnccdit de accidcnlt', ut e.st res jccii, elc.
\m jivin
tale.
priin;c intcnlionis, similiter secundum, Conlra, h«K' .\cci«uns .uciiur i:
'
ct lerliiiin. n:i!>', ct r- '
(li)nlia : tiincomne Propriuin oslacoi- tur iio (> > iiiM quiit
l<
deiis i.sti) nii)do; ([uia cum nulluin I'ro> |>er bo.
prium sit substaiitia, vidulurquod omne Potesld

sit accidcns; quod nDii vidflur v«'rum;
qiiiii accidiMis |>rima' inl«'n(ii)ni8, vel est dcns, ulcl quin'
concivlum. vcl abstrai-tum. Si nb.slrac- let in stdu'
tuni, nnn pra'dicalur vere tle secun- n^s ;
da intcnlionc; quia nec per M primo p '*. »»
modo. Si coucrolum, couIim, rcs prima? ni», el huc, sumpio i

301 SIJPER UNIVERSALIA PORPllYRII
ter, uldictum estin ultirr>a responsione. quod illud accidens non possit reperiri
Est auiem universaliter vera, sumendo nisi in illotali subjecto. Plus autem re-
accidens pro accidenle inlentionali, sci- quiriturad pra^dicationem per se, sive
licet pro accidente, quod est idcm quod ad Proprium, scilicet quod egrediatur
pra3dicatum non praxlicans essentiam ;
ex per se principiis subjecti, et de tali
sed universaliter falsa est haec, Pro- subjecto intelligitur ratio secundi modi
prium esi accidens, ut hic est sermo de dicendi per se.
Accidente, quod est quintum Universale. Ad quintum dico quod accidens quod- 6.
Ad qu.
Adquar- Ad quarlum dicitur, quod accidens libet inest alicui per se, idest, sine me- «um.
determmans sibi subjectum, defmitur dio, et ad illud subjectum est status,
per subjectum, quod accidens vocatur. sed non quodlibet inest per se, ita quod
7. Metaph. context. 17. et 19. accidens egrediatur ex per se principiis illius
copulatum, ut smiwm respectu nasi, non subjecti, sicaccipitur per se in secundo
quodlibetautem accidens est tale, ut al- modo, sicut album,si inest homini per
bum, vel alia accidentia communia. accidens, inest superficici per se, idest
5. Contra, in 7. Metaph. cont. 4. probat immediate, sed non ut per se dicit cau-
Aristoteles quod substantia pra3cedit sam.
omne accidens, defmitione, necesse est Ad sextum patet, quod accidens, ut^^cfsexd
enim in uniuscujusque ralione,substan- ponitur in definitione Proprii, signifi-
ticerationem esse, quod non videturin- cat idem quod prasdicans non essen-
teUigi tanlum de copulatis; quia tunc tiam.
non ostenderet ordinem substantiaj se- Ad ultimum dico, quod accidens m-Ad^sep
mum.
cundum se, ad accidens secundum se, separabile habet rationem generalem ac-
quod tamen ibi intendit, ut patet ex eo, cidentis, scilicet adesse, etabesse, etc.
quod concludit postca, quod sufticit quia subejus opposito potest subjectum
determinare de sola substantia, ad intelligi sine repugnantia intellectus, ut
determinandum de ente, ut dividitur in dicitur in littera de corvo et yEthiope,
X. Prsedicamenta. cont. 5. sed sub opposito Proprii non potest. Ideo
Item, uniuscujusque sicut est quod Proprium non est accidens inseparabile.
quid est, sic est defmitio ; ergo si ali-
quod accidens habet defmitionem ab- EXPOSITIO

solutam sine subjecto, habet quodquid
est absolutum igitur est ens absolutum
; ;
Ilic sequor ordinem originalium antiquo-
ergo est substautia, quod est inconve- rum, elnon jam hactenusimpressorum.Ex
solutione namque hujus qusestionis patet
niens.
solulio illius, qua quasritur de illa par-
Ideo dicendum, quod omne accidens
ticula definitionis Proprii, scilicet semper,
reale, defmitur per subjectum; quia est
ut patet ex remissione Doctoris ibi, inprin-
ens per illud, non tamen quodlibet pras-
cipio solulionis, cumdicit ut patetex pns-
dicatur secundo modo per se de illo sub-
dictis, ubi remittit se ad dicta in hacquaes-
jecto, eo quod subjectum ponitur in
lione.
ejus defmitione, sicut in defmitione simi De primo, lermini sunt noli, et maxime
ponitur nasus, non tamen ha3C est per loquitur de intentionibus, et hoc ut quid
se, nasus est simus, quia nec vera uni- sumptis. Ordo patet : nam ex dictis in so-
versaliter, sed sufficit ad hoc, quod sub- lutione pra^cedentis qusestionis oritur haec
jectum ponatur in defmitione accidentiS; quoestio, ubi Doctor posuit illam divisio-
0' .ESTIO X.XXII m
nPTii acciflrrilis : ol lcnel qii-Kl .rcilprw po- chI formriljlpr <!••
siluTn in (JffiriitioMO Proprii, non c?sl quin- ess/» p.. % pUNt-

tum j:niv(;rsrilo : quia Uiriipn mulla viflcn- i«J»'iii ««sî |»riUi t'l [*
lur facoro ad opposilum.non immorllo oxa-

riiinar-o voluit (lislincUoricm liaruiii jnlon- «r
lioriuiii, cl a quihus propriolalibus ox par-
lorcioriînaiitur,olli(r'l ox Moilrin:» Pliilo- -;..
sophi 2. (Io.\iiima pononsdifToroniiam inlor lor .. ., . .. ..,

j
aliqua duo doboal prius co;,m')s<'oro ulrum- naliler rl.miTn r. n

quo.ol DoiHor non adliuc dolorminavoril do ul no-t
accidenle, niliiloinirius prtCsup[K)nil noli- dis inlonli<
liam ejus hilKTi ex loxlu, el aliquanlulum Serundn ratio p
ex pr.TCCcdenlibus, eloxplicaliil jam in s«>- nom. s<\|;rpt (H)ririi ; ini in compofi»
luliono Iiujus qiiioslionis optimo. .\d solo. ri)l oliam vitloiur j. -•• d#» satMh
quoritom vero qujLvslionom (ul dixi) palel tanliis, ni«l exlond.ilur .id arri-
ordo. Divisio communisosl. donli.i ol simililor rnalorn
8. I)e seci^noo, .s(»plom ralioriibuârguil ad islo supor M
l)Ot 7.
partom riojL,'alivam : oL licol prin-ipali.s iu- Torlla ralio pr> .n»' Vnh
tonlio sit do irilonlioriibus, sorrno laiuon prii, el po'. '
ox 1. i
Docloris oxlonditur plorurnquo ad funda- comm. K. VL ii;i- iro--. -

Oite:t:iU!ii o:u-
ruonla, ol arîiondo, ot docl irando, ul so- no pri»priume-iso acii-if ii>.
lot, etmirum, quia sicut intonlio ad inton- Quarla mlio o conlra (>-='•" '=• -> - - •-{.
lionorn, ila tundamonlum ad finid.iniou- doris ci o proprium, el .i ;i-
tmn. lurn ox Pliilosupho?. Moinph. loxl. comm.

Priina ralio procodit p(?r viam divisionis 4. 17. ol 10. ol ex I.Postor. lext. fnm-n f».
sufficionlis enlis, rornovondo uriuiu mom- Tu voro fonnabis aru'umonta r t(
briim, ot iriforcndo roliîuuin impIicile.Os- scis.
lenditonimquod 1'ropriiim nonsit substan- Quinla nlio ido«i oMondil p<»r viarn d#-
lia, (fuia lunc vol e.wot do e.wnlia .'<pociei, duolionls in innnittim, el p« -i
.scili(!(>t dogoneresubslanli.o.quod non con- ox 2. Pliysic. lexl. comm. «6. omm» cnim
tirigit. quia luiic ponorotur in ojus di^Mni- por accit|on.s lale. rpducltur a<I p«r m* la*
liono, ot ila iri domonstrationo Ovsel [KUilio, lo.
cuin por doMiiilionoiu Spociei d(»monslrare- .Sexla ratio ro lu<'il a«l p-
lur passio, quia idfin ossot ni(xlium,pl illa- muin Ti '
lum, causa elo!T(^ctus.Necpotosl poni sub-i prium sii ;i
tantia essontialitor divor.sii u subjocto, (luia dfliiiitiono i

..n t i.
tuuf falsa (\ssot pr;o(Iic;i!i()ojusdosubjo<do, vol s;illeiu a parlu .«mbj.- 1...» .. >(•« li it V Ml'
siciit li:oc ost f;ils;i, //omo ''sliapis, vel (i.«- ver.vale.
««"c.Idom autom ot (livoi*sum sunt immodia- rilitii;» '••»i.> nn.-otii ox dirifioi» aeei*
toopposita circi vn^, el ita cum ly <?»«<• t/»-!- donlis. > mrtn*>n)rum cidtl
mrtT
le m;i\iruo circa substantiam. Pt)s,sot otiain Proprium. ul -
alio modo probari (IU(mI non sil sul)slantia, Ad •»!'
ol hoc gcncralitcr loîuoiido, sivodo funda- |(»;iif>!iH'M ri r l». 1..
monlis, sivo do inlonlionibus. |)e funda- r 11. W

mcntis sic, quia tiinc solius sul).Hl;inll« Oi- ir :l.
sol pi'opriuiu: consoîuons eU fAlsuin, »o- l'n) ct. '' n 1-^.
cuinlmu voritalom. licol aliqui ml d -m <tt
ipsuin.('.on.s<H]uonlia jirolMliir, quia «|uod S'i '

360 SUPEIl UNIVEKSALIA POIIPIIYRII
duas inlenliones. El solel similis dictinctio plum est de gyrationibusfactis in aqua ex

(quantum adprimam partemscilicetdeacci- lapide, vel remo, vol hujusmodi projectis
dcntibuscommunibus)poni in Anleprsedica- velapplicatis. Et addit propositionem ne-
mentis, assignando sufficientiam Pnrdica- gativam, dicens quod nullum talium sit
mentorum. Videanlur Expositores, et isle proprium, quia non estconvertibiIita.s,nam

infra, qua^stione ultima quinto Anteprredi- tres parlicuhc supra positse in definitione
camentorum, et 5. Metaph. quoest. 5. et in- Proprii, scilicet omni, soli, el semper, non
de. Qux^dam, inquit, de numero acciden- verificatur de talibus respectu alicujus
tium eveniunt subjectis ab intrinseco, et determinati subjecti, ut patet ; aut saltem
hoc vel ratione materiae, utquantitas, quse aliqua earum, ut inquit. Quare, inquit, csl
tantum convenit rebus materialibus : licet praeter hcec accidens, quod inesl speciei ra-
instantia sit de ccelo, sed in veritale nulla lione formse specificse, tanquam per se cau-
est, quia ibi est materio, et notanter di- sse immediat;^, et necessarise. Ubi notanter
cil ratione malenae, et nonipsi materioe, dicit, quod inesl Sp.jciei, scilicet primo, et
quia subjectum accidentis, maxime absolu- hoc ratione formse, speciei sciUce', et non
ti, de quo tantum hic Ioquitur,est ens, vel Individui inquantum talis.
suhstantia in actu formaIi,ut 3. dist. Primi Ubi nota quod addidit de causalitateejus 12.
habet, qunest. 7. et 3. dist. 2. quoest. 4. necessaria,pr3ecisa, etimmediata : nam per

quod intelligo comparando substantias in- lias particulas excluduntur instantise de
ter se, et etiam via ultimatse reductionis, causa contingenti, et partiali, et remota,
ut supra, qusest. 6, nolavi. Qu^dam ratio- vel universali, pro quibus vide Philoso-
nequalitatum activarum, quse possuntponi phum I. Poster. text. comra. 30. et 9.
quatuor primse qualitates, vel saltem duse Metaph. text. comm. 10. et inde, et
illorum, scilicet caliditas et frigiditas :

istum ibidem notanter, Similem proposi-
qualia sunt, inquit, qualitates sensibiles tionem adducit ssepe. Vide I. qusest. prolo-
posteriores, sicut sunt calores, sapores, et gi Sententiarum in principio solutionis in
odores. Quseratur Philosophus copiose in opinione Philosophorum, et 2. dist. Primi,
lib. de Generatione. Tale§ enim consequun- parte secunda, qusest. 4. contra opinionem
tur primas qualitales, ut patet. Nam nigre- in principio, et 3. dist. L qussst. 7. contra
do communiter sequitur caliditatem, albe- 1. opinionem, et alibi soepius. Omni igitur
do frigiditatem, et sic de aliis suo modo : habenti formam Speciei inest taleaccidens,
quorum ulterior perscrutatio pertinet ad et iion habenli non inest, quare convertitur,
naturalem Philosophum, et Medicum, qua- et per definitionem demonstratur, prirao
litas vero tam prima, quam secunda, est de Specie, deinde de contentis : secus est de
sensibilis, ideo notanter (\\x\i semibiles pos- aliis accidentibus prius enumeratis. Brevi-
teriores. ter igitur dictinctio in forma est talis : Ac-
11, Qusedam autem eveniunt ab extrinseco ;
cidentium qusedam eveniunt ab intrinseco,
et hoc dupliciter, vel diu manentia, quse qusedam ab extrinseco. Primo mododupli-
habent se ad modum habitus; vel cito desi- citer, vel ratione fonme specificae, et sic
nentia, quse sunt ut dispositiones. Primse sunt proprise passiones; vel non, et hoc
manent amoto eorum effectivo, secundse contingit dupliciter, quia vel ratione mate-
tantum durant,quandiu durat virtus agen- riee, et sic est quantitas; vel ratione quali-
tis impellentis, vel imprimentis pra3sentis, tatuin activarum, et sic sunt qualitates se-
et exemplificat satis clare, forte primo mo- cundse. Si insunt ab extrinseco, hoc contin-
do est nigredo iEthiophum. Sed dubium est, git dupliciter, quia vel amotis causis effec-
an etiam sit ab intrinseca coraplexione, sal- tivis eorum, permanent in subjectis, ut

lem de Indis,et Singaris, et Lombardis, et adustio solis; vel non permanent, ut gyra-
llispanis, et sic de similibus patet. Exem- tio aquse ex projectione lapidis. Et omnia
01 /f:srno XXXII »7
t;ili;i (licunlur an-icJi-iiU.j rominuma, vel Uone c.( ei I
.*
pcr arcidons. P(M' opposilum p.nsioriM «li- eonim a i ;. j ill Topiri<» lib. l. r.ip
funtur acridonlia propria, ot |MTSf. Appli- 4. ' • " .rpli
cando pncdida ad inlculiones.doclaral no- A.. ,,
tabilitor quid sit IMoprium, el qui Arri- !

pl.
dcns, socundo-intonlionalilor acr. ('.•'
r r»»?n-»nl.'f .id arenTnmita li.
Dicit orgo quod l'roprium (ul liic esl el XV

p %
scnno do oo) esl intonlio .-ipplicabilis lan- principdia ar . a«l
lum accidontibus ultimis, sciiicet in lill<Ta nY|uivocalionom n .(, de qua qtifl»*

enimnrralis, qiuu scilicol eveniunl ab in- liono pra*eunto haljotur. el infra, qiunl. I.
trinseco, ratione form.t sfwciflan. Inlclloc- do Ac<-idonlo. Kl quia lalis mponiio(si va-
lus enim molus occasionaiilcrcx propriota- lel) vidolur co i eaiw* aod-
te rcporta in talibiis accidontibus, compa- 'lcn s ul infcrlur in . » illis, cum
rat ca ad sua subjccta, et c,\ parte objo<'to- non sil iiia, id' • •;' r ,;i
rum comparalio pa.ssio ost rospoclm ratio- fcn^ndo h.jo i i
nisinois subjcctive dondictus, cui atlri- [•roprium ossr i
buitur transumptive hoc nomen pro/)//»/;/!, ens c^nlra sub>i i.u, >
sicul prius do aliis supra nol;ivi. lil inde convonions deducii, <{..,.. ,,
eslquod modus pncdicamli, dcnominandi, noc in concrclo,ros primjc iii
et essondi, talis inlcnlionis, liabot reiluci dicaiiir (!,• .•.Mindn. Non pri
ad proprictatos fund.imenlorum ullimale, luni tor. '^t n^^r so^

cl radicalitcr. Accidcns vcro, ut est quin- giilam s.-epius r< ;i supra : Ommu,
lum Universalo, proportionalitor declaran- .scilicel IV ra pnriiratin in abitraelo rai prr
do, applicatur aliis accidenlibus enumera- srpriino tnoio. r.lnrum aulom osl quol re«
tis supra ab intriuseco, sivo ab exlrinsoco priin.T iiilonlionis non esl dein
eveniant. IJbi singiilarissimo declarat mali .socund.T, noc o conlra : non «
*•
qiiarc lalia accidcntia apjicllanlur commu- cundo nvMlo, quia slcul pr i p*r
nia, dicons, vol quia inditToifnlor insunl, *<• non convorlunlur in pcr $e, lU nec uni*
el hoc vel indifTcrenlia communitalis fH»r vorsalilor fonnalin in formnlnin, i: »•
rcmolionem pra^cisju inhicsionis, vcl forto minaliva in denomin :
indifT(;rcnlia conlradiclionis, hoc c-sl dictu,

vclquod cxc(>dunl in harciido, quia non iiMuur pr.ni 1 u««0
tanlum uiii dctorminato subjcclo .spccitico ar^'umoiiluin û; . mI«I.
insunl, ut patet dc albcdinc, qu:i' nuiic ho- Primo. sup' -

'' lCfl»
miiii, iiunc asinoconvcnil, vcl(|uia insuiit, donlis al V Qt

ct non insunt indilTorciilfr. Naiu licel ho- priusii K .. itle
mositalbus, polcsl lamcn csnc non albus, ol qu.x»s|. 4. A n luiM

vcl saltcm inlolligi lalis. ampliuH vidorl. .*^ fiiod
hjssct lamen aliler dici accidons coniin irqiilviiciH thû tmi p

munc, aul scili(!ol communilale causnlila- nisi pt.rfal;i •!
lis, quia causalur a pluribus; aul conunu- ('iim iirilur 't

11
iiililo pra'dicali()iiis; «ul communilalo in- t
hii'sionis, quia scilicol loti subjcclo, el cui- do '
libcl parli ipsius [)o!cst iin^sso. Klpcroppo- dlcll qmnl rum T;
situmdicituraccidciis proprium Irii iini
sod t(»nc dicla Scoli. lioncludil iijilur diilc-

rculi.iin. .scu dislinclionem lionnn duoruni
•»«•!
rnivcr.salium,(iuod esl priuciiKilc in quavs lU.'- I lUI i<'il' i»i
3G8 SUPER UNMVEUSALIA PORPIIYIIII
ro habet acoipi pro uno siy'nificaloruni prne- sive loquendo, dividatur pra^dicatio ni for- Prcedtca-
., ., . tio forma
cise, ulpole pro Quanlilale, vel Qualilale, malem, et matenalem, sola nihilommus //« soia
vel liujusmodi : igitur propositio illa sic formalis, pi-oprie loquendo, est vere pne- ^'^J^^l^"
universaliler sumpta, est falsa, quia deno- dicatio, et maxime logice quod dicoprop- '»<>•
:
taretur quod accidens unius generis proeter pra^dicaliones identice identicas, quae
dicaretur de proprio cujuscumquegeneris, nec proprie formales, nec proprie mate-

quod non videlur possibile, alias proprioe riales appellandae sunt.
omnium generum essent in uno

passiones Deinde replical contra dicta, quia vide- 17.
novem Generum accidentium; sed si limi- tur quod hoee sit formalis, et perseica, Pro-
tetur ila, quod sit Universale accommoda- prium est accidens, cum accidens divida-
lum; sic scilicet, nmne proprium in hoc tur in reale, et intenlionale, quod videtur
genere esf accidens, dicit quod est vera, li- esse commune istis quinque Universalibus.
cet non e contra, scilicet quod omne quod Ad quod respondet, quod accidens, ut est
est in hoc genere est proprium. Et declarat quinlum Universale (de quo est sermo in
uno modo qualis prcedicatio est, dicens hac quaesLione) non praedicalur de Proprio
quod est denominativa, reductive salLem, furmaliter, sed an materialiter, posset esse
licet non formaliter, siculcommunitercon- dubium, de quo infra. Accidens etiam pri-
tingit, quando subjeclum praedicatur de mo-intcntionale non praedicatur de Proprio
accidenle est enim praedicatio indirecta,
: secundo-intentionali, insi ad intellecLum
seu materialis. Et posset diciquodibi prse- prius assignatum in illa responsione. Ta-
dicatur accidens de accidente accidentis, men haec est vera, Omne Proprium est ac-
vel alio modo, quod prsedicatur subjectum cidens, etc. quam vocat ultimam responsio-
de accidenle accidenlis subjecti subjecti, nem, quod verum est comparando ad prae-
diversimode declarando ly accidens, et ly ceden em immediate. Vel si intelligit gene-

subjectum, et exponit se consequenter in raliter, transmutetur littera. Vel dic, quod
liltera, ut satis patet. illa particula, scilicet, Vel potesl dici quod
16. Alio modo respondet sic in simili infra, praedicatio denominatim univoca, etc. est
quEest. 5. Antepra?dicamentorum, solvendo secunda pars illius responsionis ultimse, de

ultimum priijcipale, habet quod non opor- qua loquitur. Accipiendo tamen alio modo
tet concedere illam pra^dicationem esse de- accidens, (ul in solutione quaeslionis prae-
nominativam, nec univocam, etc. quia ta- cedentis habetur, etinfra, quaest. 1. de Ac-
lis divisio habet locum in proedicatione se- ciclente) illa praedicatio est vera, etiam
cundum se, hoc est, formali, et directa, universaliter, sic scilicet, Omne Proprium
quas scilicet proprie est proedicatio, non est accidens, id est, praedicatum non essen-
autem sic m materiali, seu indirecta, quae tiale, falsa autem universaliter, accipiendo
polius esldicenda subjectalio,quam praedi- Accidens pro quinto Universali, ut in hac

catio. Nam hujusmodi reductio admit-
si quaestione est sermo de ipso, et hoc verum
leretur, sequeretur quod pnedicationes per est praecipue in praedicatione formali : imo
se converlerentur, contra Aristotelem : et ut sic falsa est etiam particulariter, ut pa-
quod hsec esset per se primo modo, Ilomo tet, et negativa contradictoria universaliter
non immediale reducendo,
esl asinus, licet vera.
quodest absurdum, licet aliquibus non vi- Adquartum principale respondet primo, i8.
deatur inconveniens, qui communiter om- secundum opinionem communem, ut su-

nia inconvenientia pro convenientibus po- pra, quaest. 2. de Genere tactum est, dis-
nunt. Praedicatum enim habet rationem tinguendo de accidenLe, copulaLo scilicet,
formoe respectu subjecti, ethoc vel formie vel indifferenter, seu absoluLe sumpLo.
essentialis, vel accidentalis : subjectum Contra quam soluLionem insLaL dupliciLer.
vero ralionem materiae, et ideo licet, exten- Primo ex dictis Philosophi 7. Metaph. text.
QU.ESTIO xxxir yn
coiiiMi. 1. (.1 ."j.
u|,i iiinuilunivorsal'' •n- omnL- i'i incssc' a 41
n(; .'lociflens fJcfiniri dchcMO per i), fl in :
liam, (Je quo infra, quai.sl. 8. AiiU-; . .1- rL'gul;i '' -' '
ul tlc
iiionloruni, otalihi piorumfjuo palolKf.T.-r-
nia [>• •r-
tio iiiforl ex illa rosp<msiono a^ ..-|
tiilTTl r .::;:., vnm •n
alia pnotor copulala onso subsUinlias, (juia vol
1.
cssontias absolutas indopondentos lialx?iilia, ad illud quo'1 addidl ex 2 Vj-

quod csl i!iipo.s.sibilo. Essc cnim cujus<|uo dealur otposilio sln<ni!
accidonlis ost inesso, et omne accidons osl M« iC.
ons in alio, ct sic dc aliis plurihus funda- I)e liis eniserroo p: o-
mentis Aristotclis, ot iiujus ubiquo.ul infra no finali Hupor V i.
ninrris palobil. Ad .se.xlum p: ,

r
.•
••X
Ulliino ponit soliilionoin prupriani, ut diclijj : XYiuivorjiur ciiiiu de ul
supi-a, cap. (lo Gcncro, qu;ost. 2. ot infra, palel.
quacst. (lc Denominalivis liabot.coiicedcndo Ad ultimu:
tlt «<-
univorsalilcr omno accidcns dotiniri por sin: ilpiujum:
•*
subslaiiliam, vol subjoctum : et lioc vorum sop, , ita noc

est loquondo do accidenlo reali.quod intol- dividunl acciden-^ •
ligciidum cst implicito, vel explicile, et sale, et ra io

lo(|uondo do doniiilioiio (omiilola reali, ot ulriquo. rrnin ttt:
Arcidt^ns hujusmodi, Noc .scquitur quod infortur

mnttrcale
quali ,i nnn <•
^nc
.
iie/initur conscquciilcr in aryumciilo prmcipali de ropugnantia inl- iin po

'fiio'
prajdicaliono secundi modi, arguitur ciiim subjoctum .sub uln SCCU9
toUo.
;,}j iiisuffici(>nti : oporlot crgo addore sic, esl de proprio, ul supra, in sol luss*
siibjirtnm ponilnr in (lcflnilionc prxdicali, lionis, lotigil : dc quo majsris iofra, qusc4.
ct eyrc Ulur ex princijnis esscntialibus ejus 2. de Accidente erilsu lo : negal
jtecessario, ut in illa dislinclionc de multi- igilurrropriumesseac» :t»,
plici cons(>culiono accidontis in corporo nam alilor co ai.
(Iiuostioiiis laclum osl, noii est sic de simi- Dk Tkrtio. Lictfl dicia lu tuc i{ le
t;ilo rcsi)cclu nasi.noc do albodiiio respectu satis ex pr :»-
margariUo, vcl hujusmodi. s'i<'ludini %'
Hc(iuiritur tiimon solilaria inlursio, ut CUliani. I'l ;;u'j < !•
(lcfinialur accidcns por subjcclum, non ta- lomtju'-'' '•'^
mon (\sl ncccssaria, ct univorsalis : (juare tio dc ;i !•
clsi ali(|uam, non lamcn omntm pmprii seco, el ab e\.. n

coiiditionom habot accidons, proplor ipsius iiiii.T liiliil .TLît iii v-
pcr subjcctum dcfiiiitionom. Dicil igitur V

iioLintcr Doctor, quod Ikoc non ost por .sc,
nasus est sinius, quia nec nccessaria, nec 4 tt-

r>r,r,iira-
universalis. Per se enim inforl de omni, vi va itubjocii, ergo ab J
de omnis pnodicalio por .so esl ncce.ssaria.quod in m alia
^neUiH-r vcrum cst l(i<(ii(>ndo dc porsoilale primi,el pluni. «rg') m ab \Sf
sccundi modorum, patol igitur ad nrgu-

mciilum. 1; •n
!'.>•
Ad (luinliun princi|»alo rospondot n«'i •:
tor, dislin,v:uoiido i\\.^ p r sc, ul .scilicol d»
rit imuu^lialiouom, vol c«us;iliiutom n<'
sariam (\sscnti;ilom. Primo modo concoua 1.-4 iiViri" ••'' »v« •»••'' *•*«"•»'•»• ll«l«l i-»4« .
Tom. 1.
370 SUPEll UNIVEUSALIA PORPIIYUII
quia coclum ponilur quanlum, et sine ma- famosam distinctionem esse congruam, di-
teria, secundum AristoLelem. et Commen- co quod posset ibi ly ab intnnseco, intel-
tatorem, non ergo ratione materitc semper ligi uno modo quasi a-.primseva rei cons-
inestquantitfis. titutione, et entitate, et per oppositum ab

Item, quare non declaravit, penes quid extrinseco quod advenit rei de novo post Accidenti
quomodo
insunt qualitatos activir, cum sintacciden- ejus esse completum duratione. Alio modo eveniunl
rei ab in
tia, sicut ali;T3 qualitalcs posteriores ? potest intelligi in ordine ad efficientiam Irinseco,
Item, 1. Physicorum, text. comm. 80, di- intrinsecam, et extrinsecam : et hoc magis
cit quod materia cum forma
Philosoplius sonant verba. Et cum dicis quod nihil effi-
sunt causa omnium accidentium, non igi- cit in se, nec movet se, dico quod hoc fal-
tur qualitates activ;x3, seu prima3, ut dicis, sum est in doctrina hujus, ut patet 3. dist.
erunt causa aliarum. Per idem potest im- Primi, qusest. 7. et dist. 3. Secundi, quoest.
pugnari quod sequitur de forma Speciei. 10. et25. dist. ejusdem, et 4. Metaph. qmBS-
21. Item, videtur quod illa causalitas arguat tione penultima, et alibi. Idem enim in ra-
distinctionem realem passionis a subjecto ;
tione quod potest esse movens et motum,
qualitates elementorum videntur
etiam licet non in ratione quo. Dico nihilominus
esse proprise passiones illo modo, cum con- quod, absolute loquendo, omne accidens
sequantur formam Speciei,ut patet. aliud a Proprio potest dici evenire ab ex-
Item, quare quartum, et quintum Uni- trinseco, licet respective loquendo hoc ab
versale, non vocatur accidens, cum funda- intrinseco, et illud ab extrinseco evenire
mentum utriusque dicatur accidens .^ dicatur, de quo in sequentibus. Similiter
Item, quomodo sub opposito accidenlis, illa aliapropositio, omne accidens cosevum
maxime inseparabilis, possit sine repu- etc. falsa est in doctrina hujus, imo subs-
gnantia intellectus intelligi subjectum po- tantia genita est causa effectiva, seu pro-
tius, quam subjectum passionis sub ejus ductiva suorum accidentium, vel saltem
opposito ? potest esse aliquorum talium. Sed ibi pos-
Item, intentio proj^nww est accidens per set dubitari, an per motum, an certe per
accidens respectu sui fundamenti, et potest mutationem, an per simplicem emanatio-
sub ejus opposito intelligi, ut videtur, si- nem, de quo alias.
cut supra, de Modis intelligendi, genera- Ad aliud posset dici secundum unam 23.
liter dictum est capite de Genere ;

quare viam, quod quantitas est concreata mate-
igitur non vocatur accidens, et quomodo rise, sive indeterminata, sive sit delermi-
ei convenit definitioposita hic a Porphyrio, nata : et ideo congrue dicitur advenire
et a Philosopho in Topicis ? composito, ratione materiae, non sic ratio-
Item, posset dubitari quid intelligit per ne formse. Similiter omnis materia est
formam Speciei, aut scilicet formam Phy- divisibilis, et entitative, et quantitative,non
sicam, aut differentiam ab sumptam,

illa sicomnis forma. Similiter etiam, ut com- Quantiti
quomod
aut tertiam entitalem, etconsequenter om- muniter ponitur, forma advenit materise dicilur a-
venire
nia membra impugnare. quantae, licet non aggregatum informet, compoiil'
Item, videntur insufficienter loqui de quod maxime verum est in habentibus plu-
accidentibus, quia de respecLivis nullam res formas : nam omnes, prseter primam,
mentionem fecit, nec penes quid insunt os- praesupponunt quantitatem.Similiter etiam
tendit. Similiter quid dicendum erit de est de proprio materios, et quantitatis, et
qualitatibus primae Speciei,et hujusmodi, quoad potentialitatem, et non activitatem

Plura alia ponderari hic possent, sed his Physicam, et quoad esse basim, et recepta-
exclusis datur modus evadendi omnia culum aliorum, et sic de aliis pluribus,
alia, quse habent considerari a Philosopho reali.
22 Ad primum isLorum, sustinendo illam Quod additur consequenter de coelo, est
OL/ESTIO XXXII 371
falsiiin, ut patel in dcK-lrina islius, in 2. Ad aliud, palol ex di«'»!H xupra *f p#» in

Scnteiiliannn, disl. 11. t-t alibi «Kpo. S«i «imili de fJenere, ^
el I). a.
qui vellol tonoro viam Arislotolis, p<>ssol Omnia mtnqu^, ul infiuil Paulus. i« fiyptra
dicere quod verha Docluris hic haI)ont in- conlingffhnnt Hli». Ex m
[
t^'Iligi doarcidonlil)us gonorabiliuin,ol cor- fundamonlorum, seu su um raptunt

ruplibiliuin. Vel disliuguondum cst de ma- intenliones, ol d» :i-
t(!ria pro principio inlrinscco ; vel pro sub- diliones communilrr.

jeclo. .\d aliud, poH!<iel dari qn :rn
Ad aliud potost dici, quod idoo do illis trium, el .Hp«». ' duo prinu . i-
inoiilionciu non foril, quia socundum opi- pugnalionoM < ..;,v .juenier ! * n-
nionom inullorum, sunt propria* passiones tiam onim forma?, seu v"^ i-
elomenloruin, de quo irifra, quirstiono fi- dualis dicilur fornia s{^ ,. .si
nali super 1'orpliyrium orit sormo. Susti- otiam Physir.i- c..Fi^r'.7iiiM,?ir f ,pm ^ ,.y-
nendo autom quod sint accidcntia pcr ac- sicam, ot M»'i .. Non
cidons, dicelur ibi poncs quod insunt com- tamen inconvenil quod ,
,
..•!i
,
posito. convenianl ratione gi-ncn.s, «iH riii pnmo

Ad aliud de primoPliysicorum potostdi- conveniunt habel so, ut i-
ri, quod in causis dalur ordo mo<liationis, quodque in sua propria :

di
ol immodialionis. Potosl oliain dislingui do considoralum, hal)el se ut .Hpocios, vol ul
7'/o ol qnod, et rospoclu causalionis, et forma spocifica.
passivaj inlia\sionis. IVr idom ad aliud, Ad quod loculus csl do ma-
aliud, patet
quod sccpiitur do forma sixTici, et hoc si nifestioribus, cl de his qxiai ab omnibus
intoUigalur do forma parli^, de quo infra con<v<Iunlur, tanquam di a
ma;;is. subjoclis. U».«spoclus onim . mul- !.•
Ad aliud lacjum »'sl prius, ot qua.sliono tis csso alia onlia a .subjoclia . >au :nl
soquont(! adhuc habot vidori, qualitor in- potius disposilionos, vel modi rer <>-
lolli;^Mlur proprium catisari : scd an dis- lularum, quam res lalos, ul 3. «| le
linguatur ix'alilor a subjocto, problcma osl, (Juodlibeti, et alibi habel islo. n . ....U-
ct an ojusdcui, vol allerius goncris cum nondo opposilum, alibi ponuntur m .||
subjocto. do (piibus alias. Dicalur ergo bre- con.socuti()num lalium, n^sfKîu >.
vilor i)ro uunc, (juod passio emanat, .seu rum. FuiKlantur enim rommui. i-
obullit a subjecto, vcl ab ojus principiis, ol donlibus abs.>Iull'«. ot ineis, suo n. -h-
iu lioc inlolli;,Mlur (juodammodo causari. sunt n»p»'riri . el pn<wi«»n«*«. mxI

(^»uodadililurdo(iualilalibuselcmonlorum, in onlino ad sul tin, ul -r
palobit infra, qua-stione llnali supiT Por- omnia sunt a. ,i. o( hoc .
!o
phyrium. respeclibus actualibus. (Ju.on»

Ad aliud dico, quod licol noniine gcno- dicamentis do »\. 'ia Pr«
rico possit ulrum<iuo dici accidons, ' vol rum, ol 5. Molap' \«
pnodicationo maloriali, non lamen nomino voru lo«'Ulu.s oitl iK.^-u*r Uic, ui a
spocillco, ol capiouilo accidons pro (luinlo situm sufficiolwl, u(
rniversali : ot nou obslat (luod fundaiuon- nom fu '

.r
tum ulrius(iuo dicalur accidons, (luia osl

o.xlonsiva loculio.
Ad aliuil. palobil infra. (lua-sl. 2. do Ac

cidonlo. Sod j^ro nuuc dicalur. qutwl cnu.s;i
divorsilalis ost aliolas conMvulionis, ol r.i- tin. I
tionis iuhiorondi liujus, ol illius : ol idoo pu»| !
unuui per so, altoruui por accidcns iiio:il. il

372 SUPEU UNIVERSALIA PORPIIYRII
propria^ passiones, qiiia illa cst necessilas denLis novem Generibus, videlur dubium ;
consoquonlis, uL palel, neo conscquunLur nam si ens est univocum subsLantise eL ac-
formani spccioi in so. De respecLibus vero cidcnLi, videlur quod poLius accidens sit
idenlicis, dubium osL qualiLer praedicanLur, univocum novem Generibus : primum po-
de quibus alibi, quia LranscendiL proposi- niL isLe, eL sequaces ubique,
tum. ILera, videLur quod ista sit vera Omne

Quod ulLimo addiLur doqualiLaLibus pri- proprium est accidens, accipiendo accidens
mve speciei, paLeL ex dicLis, eL infra magis, etiam pro uno significatorum, ut puLa pro
imporLanL enim respecLus, uL paLcL. Videa- genere QualiLaLis, et hoc susLinendo illam
Lur isLe 13. quaesL. QuodlibeLi , et alibi opinionem, quae ponil omnes proprias pas-
plorumquo. ConsequunLur eLiam forLe Lalia siones in sccunda specie QualiLalis, qua3
formam individui, cL non speciei. TacuiL etiam poLosL elici ex dicLis DocLoris bic eL
cLiam qualiLaLes secundo) speciei, vel quia alibi, in his logicalibus.
immanifesUc, vel quia passioncs propriae, ILem, videtur quod veliL Doctor per se
uL mullis placeL, dequibus omnibus in se- inferius in aliquo gencre esse proprium,
quenLibus eriL prolixior sermo, Deo duce. quod non videtur verum, quia tunc proprii
27. Secundo, circa argumenLa principalia, eL proprium esset ininfinitum similiter pro- :
soluLiones eorum, aliqua paucis tangam. prium disLingucreLur realiLer ab eo cujus

Primo, cum diciLur in argumenLo primo esL proprium quia sive ponaLur esse pro-
:
principali, quod proprium non est essen- prium spcciei ejusdem generis, sive aUe-
tialiter eadem substantia spe iei : \ideinr rius, cum omnes lales sint disLinclge essen-
enim opposiLum luijus esse verum.ut com- lialiLcr, habebiLur inlenLum : similiLcr ac-
muniler LenenL ScoLisLoc, el hoc loquendo cidens et proprium dicercnlur de eodcm,

de proprio speciei ingcnere Substanliae, nam de tali inferiori diceretur intentio
nec scquiLur quod inferLur de dcfiniLione. Accidentis, sicut de suo superiori, et simi-
Item, cum dicit in tertio principali quod IHer intcntio Proprii per le, quod est con-
Omne resultans ex compositione, etc. vide- tra Doctorera infra, quaestione finali super
tur esse contra ipsum, et sequaces, qui po- Porpkyriura.
nunt tertiam entitatem resullanLem, quse Item, si sua declaratio valet, sequeretur
non est accidens, ut paLet. quod contingcret descendere sub praedicato
Item, non vidcLur formaliLer respondere Universalis affirraative supponenLe confuse
ad Lria principalia argumenLa. SimiliLer LanLum, quod est conLra ipsum ubique.Gon-
nec replica sequens vidcLur ad proposiLum, sequenLiam declaro, quia diciL quod hsec
quia divisio enLis in subsLanLium cL acci- esL vera, Omne proprium in hoc gsnere est
dens, intelligitur de ente reali, cujusmodi accidens, ul accidens supponit pro aliquo
non est Proprium. suo inferiori, sicuL exemplificaL consequen-

Item, videlur quod illa propositio, Nul- Ler de animali.
lum propriiim est substanlia, sit falsa,quia Quod tangit consequenter in ulLima res-
sicuL in pra^dicaLione maLeriali isLa esL vera, ponsione, de praedicaLione denorainaLiva,
proprium est «cc«ue«s,uLDocLorconsequen- videLur esse conLra multos, qui ponunt
Ler decIaraL, iLa el ista, proprium est subs- prcedicationem denominaLivara a priori. Et
tantia, et hoc sustinendo, id quod commu- quod addiLur de prasdicatione aequivoca,
niter Lenent ScoLisLae, videliceL quod pro- non videLur congruum, quia in sequivocis
prium subsLantia3 siL rcducLive in genere non esL praedicaLio, cum prxdicari siL
subslanLia?, cL iLa quoquomodo possit dici proe alio dici, et non solum voce signifi-
subsLanLia, uL videLur. cari.
28. Item, quod LangiL consequenLer in prima ILem, videLur quod ista prsedicatio sit
soluLione replicae, de sequivocaLione acci- vera, salLem uL raodus, proprium est acci-
QU/ESTIOXXXir 37H
dens, .sicut ot illa, proprium est sjirrien, ft sit inultum officax, Doclor nihilonunus ad-
hoc cipicriflo .ircidous, ul est rjuirilurn Irii- misil ips,am, ul vi(Jerolur qiialiler aliquo
vorsalo, cujus opposiluiu dicit iJoctor iri m(jdo possol .salvari praDdicalio accidenlts
firio, (Jt in pr'iricipio solutioriis roplica» se- roalis do 1'roprio; ul oliimo^lendorel divi-
quoritis. (iirca (|uail.urn priricipalo, el .s(j1u- sionem onlis in suh.slantiam, el accidons
tionern ojus, non oport(;t irninor-ari liic.^juia i'oalo, evacuaro lolum en.s, et rcale, el ra-
supra, (|ujr t. 2. do Genere teligi plura tionis quoquoiiKjdo.
circa hmc, ot irifra, quiost. Anleproodica- Ad aliud, patot ox diclis, quia famose 31
menlorurn, ot alibi sa'po habet idom, sod ponit propr-ium gonere accidcnlis , vel
proptor illud diclurn in soluliono, cum di- quod non m rccto polesl dici Sulxslanlia,
cit, sed sufflcit nd hnc qundsubjcctum ponn- similitor eliam noc Quanlita.s, ncc Qua-
turin de/initione, etc. po.s.setdubitari, quid litas, el sic de aliis. Et si inferalur quod
sit subjocluin, por quod dofinitur rdhodo. nec accidens : polest nog.iri, sicul ralionale
ot nignnlo, ct hujusmodi. Vidotur ctiain dicitur en.s, non lamon suljstanlia, sallem
miruin quod dicit ad finein totius qufcstio- I*r;odicamonlalis, esl cniin accidcns non
nis, scilicelquod Proprium non est acci- Iranscendcns.
dens inspparahilc, cum lamon sit accidons .\d aliud de .Tquivocalioneaccidentis pa-
reale pr;odicationo maloriali ; ot accidens tohit infra, q. 4 Antopr;edicamcnlorum.Lo-
inl(»nlionaIo, pr;cdicatione formali ; aut quilur cnim Doclor hic proprie logice, el
igilur scparahilo, aut insepar.ihilo : non it;i tonct aviuivocationem enli.s, sicul supra
primum, ut patot; igitur socundum. .s;ope tactum est. Et simililor diccndum esl
30. .\d primum istorum quod po!cst (lici,vol de accidcntc, sed de hoc eril amplior scnno
loquilur Doclor famoso, ut communitor in uhi prius, et supra, qurcsl. 9. aliqualiler
his logicalihus, do Piôprio, suslinondo vi- porlractavi.rosset eliam nomon inagis com-
dolicot omno.'; proprias passlone.^ de Gencro munc es.se univocum et minus comrnune
accidcnlis; vol quod capit hic eiêntialiter aMiuivocum, in casu, et ideo non lcnel ar-
I
idem proprio, pro essc de essontia, sicul gumonluin a minori.
I alihi sjcpe l»ah»t : ct sic scquitur quod in- Ad aiiu 1, quod tingit honuin molivum,
ferl de definilione spocici. Nec Scotisliv illi polest conccdiquod inferlur, lenendo illam
imilantur inulluin menlom ejus.quidicunt hyiMjlhosim, imo ex diclis in hacsolulione,
[lassionom csso cs.sonlialitcr eamdein suh- vidctur quod Doclor voluerit propriumesse
jocto. Vol socundo, qiKjd pi-oprium suhs- ojusdom goneris cum subjeclo, maxine in
tantiio non csl suhstantia.iiropric loquondo, accidonlibus, ot ctiam in subsLmliisfurle,
sed suhslantiiu polius. sod non ila cxprcsso : cl hinc pulcsl accipi
Ad aliud polcst dici, quud loquilur do fundamcnlum honum pro diclis Scutisla-
rcsultationo por indduin aclus socundi, id rum ad monlcin cjus.
cst, post compositionom. Nam formain csso Ad aliud, suslinondo quod communilor
in inaloria ost compoîliim osso (juoad ac- tonolur de monlo IKH'li>ris, dico quod intel-
lum [)rimum. Vcl forlo liKiuilur f.imo>t», ligit liic pi»r inferius non dircrlc, cl funna-
iion pononilo torliam onlilalom
nsponsio magis placot.
: so(l prim:i lilor lalo, sctl lanluin :•
'
— !o, el rtnluc-
livo. sicut dilToron'ia} li... >.. "•'^risdi-
,\d aliud, facilocssot rospondoro ad for- cunlur infcrius nd ipsum. Su •
ôro
iu.is aigumonlorum. I'o.s.sot onim dici.quod aliam viam oporlcr, ! fiTr,^ .
,.r.
illa Iria argiimonta pi'occdunl do pi'oprio forlo .socund i sp- .

c-
primo-intonlion;ililor accoplo. sicul ol de cios aliîm. pn>prio I. >. «lod ;
accidonlo lili, sod qu;ostio cst dc inlcntio- quidam. Vol sl poncnMur in o«Hiom p^nore
nibus principalitor. cum suhjcclii.<<uo.umno jmnojp.mûr
Ad aliud dico, quod liccl ill» roplica non pi-m-o.ssus in inlinilum : uaui ^
>.wlin
371 SUPEH UNIVERSALIA PORPIIYRII
sooundo, vol ossol ila quo, qnod non quod : tamen vera, noc falsa, sed distinguenda est
illa, in qua prtBdicatur fcquivocum.
sod via (oniinunis Scolislnrum de rospccti-
luis apliludinalilms facilior esl,ol magisad Ad aliud potest dici, quod loquitur Doc-
monlom l~)ocloris. Quod ibi langiUir de dis- tor de praedicatione identica, seu quid-
liic
ditaliva, et non modali Accidentis de Pro-

lincliono reali passionis asubjecLo declara- p^^^,..^
prio, et intelligit quod sunt distincta Uni- guomodc
bilur in sequcnlibus, cl alibi ssepe notavi.
vcrsalia ut quid sumpta quia quid, quid accidens.
(Juod ctiamadditurde Proprio et Accidcnte
: ;
modus modo, opponuntur sed an

applicandis cidem fundamento, patet ex et , ;
Proprium possit dici Accidens, etiam ut

diclisquod non scquitur sccundum illam
viam, quam toneo, et infra magis ad lioc modus, posset dubitari, de quo forte in se-
rospondebilur, qmcslione illa. quentibus magis,eo tamen modo quo Genus
vel Species, posset dici accidens ita Pro-
3:{. aliud de descensu illo (quod est satis
Ad ;
prium sive pra^dicatione modali sive quid-

notabile) posset concedi secundum aliquos
descensus copulatus, licet non copulativus. ditativa secundum diversam acceptionem
melius, quod in illa implica- accidentis.
Vel aliter, et
tione in hoc genere, subintelligitur ly quod Ad aliud de subjecto albedinis, et hujus- 35.
esl,\ia. quod sit sensus : Omnequod cstpro- modi, dico quod subjectum adsequatum
prium in lioc gencre est accidens, et ita ly ejus cui prEecise convenit, est forte innomi-
proprium confunditur, non autem ly acci- natum,sicut communiter subjecta odorum,

dens. Possel etiam dici, quod Doctor non saporum, et colorum. Consequuntur enim
curavit de hac micrologia in his sermoni- hujusmodi accidentia determinatam com-

bus speculativis, ubi transcendit puerilia, plexionem,et mistionem qualitatum activa-
et sophistica. Eligatur responsio quse pla- rum, quse in pluribus materialibus entibus
cuerit magis, sed secunda magis sapit ad alterius rationis salvatur secundum gra-
menlemejus,scilicet,vel quod Ijproprium, dus. Est enim corpus sic, vel sic, mistum,
vel \y genere confundilur. Exemplura pri- et forte propter tantam communitatem
mi, ut omne quod in hoc genere est pro- islorum distinxil Philosophus ipsa ab acci-
prium,illud est accideis : etsic erunt duse dentibus copulatis, quse videlicet in qui-
propositiones. Exemplum secundi, Omne busdam naturis determinatis reperiuntur.
proprium quod est in hoc genere illud est Nihilominus tamen, absolute loquendo, re-
accidens,?.e& primum placet, et neutro modo ducuntur definiliones completse quietativae
confunditur ly accidens.^^V igitur una pro- ipsorum, aut implicite, aut explicite ad
positio explicite, et dua3 implicile. Posset subjecta, sicut in simili imaginamur de de-
etiam distingui secundum compositionem, finitione materialium, per materias, quse

et divisionem, etc. ut voluerit solers lec- tamen raro explicite ponuntur.
tor. Ad ultimum dico,quod Doctor negat Pro-
34. Ad aliud, patet quod loquitur Doctor hic prium esse accidens inseparabile prsedica-
de praedicatione proprie denominaliva lo- tione formali : el forte etiam posset negari
gicc, quse est formalis,eta posteriori saltem loquendo de prsedicatione materiali : quia
secundum esse,licet a priori secundum dici, fundaraentum accidentale cui applicatur,
vel inesse, de quo alias. Nec illi muUum non est formaliter accidens separabile, vel
logice loquuntur, qui denominativam a inseparabile, licet sit aliquid talis,accidens
priori ponunt. Quod additur de prsedica- etiam intentionale,quod praedicatur forma-

tione sequivoca, patet quod loquitur exten- liler de Proprio et Accidente, et de aliis
sivc, ut Philosophus in Antepra3dicamentis. Universalibus, sive praecise idem sit sive

Polest enim dici proedicalio, sicut et pro- aliud, non est positiveseparabile, vel inse-
positio, multiplex. In omni namque propo- parabile, sed tantum perraissive, et prses-
sitione est, suo modo, proedicatio non ; cindit ab utroque. Proprium vero nec posi-
OU/ESTIO X\Xlf( 375
livo, nec pormissivc osl illufl : sicut aiiimal et irnrnedialam alicujus poni, nisi pona-
pcrmissive osl irratioiialo, hoino voro mitur effectus, el ideo quia scmper inesl
nime. Forlo tamon hjcc est vora, ut modus suhjccto sua forma quia non
; esl id,
prnprium Cfil nccidfns scparahile, sicul
quod esl, nisi per illarn, ideo somporîhi
enim sic concedilur esso .nccidens, ila con-
inerit j)roprium.
codilur osse sop.irahilo, vel insoparahile.
Ad primurn argumenturn dico, quod 3.
li 1.
risibile nciupvr incst aclu, licet ridere prmc
non scmpcr insit ; quia ridere est coin-
mune accidens horninis,nec inest homini
\ QU^STIO WMI! tantuin aplitudinaliter; quia illa aptilu-
do non est inhiurentiarisihilis adactuin,
Utrum Prnprimn necossnrio
scd est e.x parte ipsius proprii in se, ncc
sempcr insit
est inconveniens, ridore apliludinali-
Vidflcitalos qucvsl. 30.

tcr scmper inosse actu homini.
Ad secundum dico,quodilla propositio Ad t.
1. Quod non vidolur; quia risibile non est intclligenila per se, quia suhstantias
Anjumen-
tajiropar- semper inest lioiuini, non cnim homo inquantum cst, e.x sua ratione, non sihi
le neijati
va. sempor ridol. ropugnant tempore praicedere ornne acci-
Dicitur quud risibile sompcr inest .so- dens, cum suhstanlia secundurn se non
cundum aptitudinem, sed non sompcf dependeat ah aliquo acciilente, est ta-
sccunduin aclum. mon por accidens falsa; quia sempor
Conlra, semper inosl homini artu accidens quando suhstanlia est
est,
causa efficions liujus proprii , .scilicet quia consequitur immediate esse subs-
rni-[iia liominis ; i^nlur ct iste elToctus tantia?, nec est inconvoniens propositio-
somj)or ost in aclu. nein pcrse verarn, es.se impossibilem per
Ilcm, ad [irincipale, suhstanlia pra)- acciilens, sicut dicilur «;. riiysic. cont.
ccdit omno accidens lompore; ergotem- Kt.quod omni motu contingit accipere
pore est, quando nullum sihi inest acci- inotum velociorcm, quoil verurn est res-
dens, ut de accidente Arislotelos ibi lo- piciondo ad motum secundumejusralio-
quitur, sod illo modo proprium est ac- nein g.MiTalem, sicul ibi loquilur Aris-
cidons; ergosuhstantia est sine proprio. toleles de motu, sed in ^. ojusdem
Item, (•mnis polonlia passiva ost in conloxt. 7G. et circiter. Idom 2. Cu?l.
potontia contradicti..nis, pcr Aristolo- contox. :i;{. dicitur. quoil omnis motus
lom 0. Mota|)h. contfxl. 17. suhjoctum est doterminatiu velocilatis, et tardilalis,
cst in polonlia passiva ad proprium ; quod vorum esl coinparanilo moluin atl
quia matoria ojus in qua : ergo polest detorminata moventia, et inubilia.secuu-
esso sub proprio, ol ojus opposito; orgo ilum quam ralionem loquitur ibi .-Vris-
non est necessarium quod proprium toteles de .Mutu. Simililer L 1'hysic.cap.

semper insit. de Vucuo, cunto.xt. 5i. sup^ômtur in
Ad oppositum ost Porphyrius. illa demon.stratione per impossibiio. ^ît
Ad qunvstionom dicondiim. qiiod Pro- onim spalium vacuum, quod quoouuique

'l/JKI.
ifK/n prium sompor inost, ut patotox pranlic- c«)rporo roploatur, contingit accipore
ijrfiiilur
r priiin- tis; qiiia Propriiim ogrodiliir o\ priiioi- spalium replelum coriHire sul^tiliori,
fuli-
jtiis s(ihj«M'li, ct maximo a forma : non (|u»xi vorum est secundum nitionem ge-
csl autem possibilc causain neccssariam neralem corporis, inquanluui rcplcas
m SUPER [JNIVRIISAUA PORPIIYUII
lofum, cujus opposilumcstmanifestum, est «im(7waw, dequohabeL videri in Gram-

rcspiciemlodetcrminatasnaturusnatura- maLicis, eL Logicalibus, et aliquantulum
super4. Physicorum, eL posseL exLendi ad
lium.
a3vum, el a^LerniLaLem,
4.
Atl tertium dicilur, quod omne quod
Ad'3.
Necessitas in proposiLo accipiLur pro ne-
esl tantum in potentia passiva ad ali-
cessiLale simpliciLer, quia sic conclusio
quid, cst in potentia conlradictionis ad
demonsLraLionis poLissimie, in qua inha3-
illud. Subjeclum autcm respectu proprii
renLia passionis de su))jecLo osLendiLur, est
non est solum in potentia passiva, sed
necessaria.
in potentia effectiva, quia effective est
Ordo hujus quseslionis ad prsecedenLem
proprium a subjecto. palet, quia illa incidenLaliLer surgiL ex
Contra; materia, et efficiens non coin- sccunda qusesLione de Proprio, ideo prius
cidunt, per Aristotelem 2. Pliysic. con- eraL examinanda, liceL in aliquibus origi-
text. 70. igitur non cst subjectum res- nalibus hsec ponaLur ante ipsam, sed non
pectu proprii, materia, et efficiens. recle quia in hac fit remissio ad ipsam, uL
Dicitur, quod verum est dictum Aris- infra paLebiL. Divisio communis est.
toteli-5 de materia ex qua,et efficiente per De Secundo, arguiL tribus rationibus 6.
transmutationem non de materia in pro partenegaLiva. Prima procediL ex nega-

;
tione perpetuse convenienLioe, seu inhoesio-

qua, ot efficiente sine transmutatione,
nis risibilis homini, eL hoc inferendo ex
cujusmodi materia, et efficiens est sub-
negaLione Lali ipsius acLus ridendi.Ad quam
jectum respectu passionis.
immediaLe respondeL, dislinguendo de in-
Gontra, omne efficiens est in actu
haesione risibilis, auL videlicel secundum
respectu cujus est efficiens,omnis mate-
apLiLudinem, auL secundum actum. ConLra
ria est in potentia, sed idem non est in
quam nolabiliLer insLaL, non corroborando
potentia et actu respectu ejusdem. argumenLum [prlncipale, sed ostendendo
Potest dici, quod idem potest esse in disLincLionem, eL ipsius applicaLionem esse
potentia, et in actu, ratione diversorum, nuUam, quia videliceL ad acLualem posiLio-
scilicet materia?, et forma), et non sunt nem causse necessaria^ immediaLse, eL suffi-
opposita, nisi accipiantur secundum cienLis, sequiLur posiLio acLualis effecLus :
idem, et respectu ejusdem. Aliter dici- forma auLem specifica hominis esL hujus-
tur, quod potentia ante actum opponitur modi respecLu risibilis, quare.acLu semper
actui, non qua3 est cum actu, et ista

ineril risibile homini,eL nedum apLiLudine,
uL dicis : hoec replica solviL argumenLum
potentia sola est in subjecto respectu
principale, ut pateL infra.
passionis.
Secunda raLio procediL ex priorlLaLe sub-
sLanLise respecLu accidenLis universaliLer,
EXPOSITIO
uL habeLur 7. MeLaphysicse, text. comra. 4.
Ikec qusestio videtur principaliler perLi- et inde : quod non solum verum est de
nere ad Proprium primo-intentionaliLer prioritaLe naLurae, uL videLur expresse ex
accepLum, licet possil eLiam ad secundam LexLu Philosophi, sed eLiam duraLionis, et
InLenLionem applicari. sub accidenLe sic sumpLo includiLur Pro-
De Primo, lerminihujusquaesLionis sunt prium, uL paLeL peraliasparLiculas ibi tac-
saLis noli ex praecedenLibus, quid videlicel tas, sciliceL definitione, eL cognitione, uL pa-
proprium, quid defmiUo. teL.
Semper esL disLribuLivum Lemporale, af- Secunda ratio procediL ex poLenLialiLaLe

firmaLivum universale, el est adverbium passiva subjecLi respecLu Proprii, quoe vo-
lemporis, cujus conLrarium disLribuLivum calur conLradicLionis quia poLesL indiffe-
OIM-STIO X.WIII 377
rcnler esso sub ipso, ol ojus opposilo, sirut inesse homini, lanquam subjeclo, iui quod
inatfria ox qua respoflu forina', suo mo'lo e sel aptituflo ad aclii inlKiTor*; honiini.
(el est senlenlia 1'liilo ophi 0. Mclaph. toxl. A'o/j fsf, iiiquil, ilhi nplitudo in inh:erentia
coin. 17) ila matoria in qua respcctu acci- risif/ili.t ad arlt(rn,sefi ex partf proprii in
dcnlis univor alitor suinpti. .\fl opposilum s<?, hoc est, quotl illa aptitU'lo esl compa-
a(l(liu'il Porphyrii aucloritalcin in liltcra, rando risibilo ad ridere.slaiido in ipso pro-
ot idcin haljot Phiiosophus in Topicis. prio iii so, el ejus lormino ad quem esl ha-
Dcindo paucis respondct ad qua^stioncm, bitudo es.sonlialis ejus, ul vidolur : non
lenondo partoin affirmalivain. ol romittil aulem e.st comparando risibilo ad actum,
se ad dicla inqiKcsliono pripcedonto.lndc inha-rondo homini.qui osl extra proprium,
patet ordo quaislionis, ul poiiimus eas, et non .solum quoad denominationom, sed
transMiulalio ipsariirn, ul alii cas ordina- e.s.sontiam el habitudinom essenlialein :
ruiit. Dictiim ost cnim in solulionc qu:i's- sicut habiludo respoctus ad fundamentum
lioiiis prajcodoiilis, iii illa dislinctiono acci- non ost do o.s.sontia cjus. Inqiiantum ij^Mtur
denlis qnoad multiplox r/uo iiiluTsionis risibilc dicil aptitudinom, noii inlcHigiiur
ojus, qiiod pioprium primo-iiitciiiionalilcr in orlinc inhcrrendi subjecto.sed inordine
sutiiptum acripilur a forina .Spocici.ot incsl ad actiim ridcndi, qui aptiludinaliter ple-
subjccloralioiic lalisform:c,laiiquamcausa' rumquc incst subjoclo, et ila actus aplilu- l/l' 1.' ai.lim
iiiimcdiatic,ctquia talis formascmpcr incst, dino, el apliludo actu inest : idoo subdit
ct est cau.sa nccc.ss:iria naluiMlis immcdiala quod non esl inconvsniens rilere aptHudi-
•l
ol praicisa liujus pa.ssionis, necosscestsem- iialiter semper inesse actu homini quia \
por ip.sam passionem ine.s.se. Et notantcr idcm cst riderc apliludinalilor ines.se, el
dicit Doclor quo 1 ogrcditur a principiis risibilc ines.se : idco nolantcr dixit Doclor
subjccti, ut st:itim nolabo, ol appollat for- quod inlcUiLrilur illa aplitudo ex parte
main cau.sam ojus, cl ipsum proprium vo- ipsius proprii in se, ha^c solulio esl singu-
cal elTcclum. Ex scmpilcrnitate igiliir l:iris, ct nolabilis circa quam in tcrlio arli-
inexislcntiic spcciHc:c f()rin;r, arguit scm- culo ali(iua tangain.
pitcriiit:itcm inh.Tsionis pnssionis : cl sic Ad sccundum principale rcspondcl salis 9.
palot solutio qu:cslionis. prol)al>ililcr, cxponendo Philosophum,in7.

ronscquontcr rcspondot ad priiicipalia. Mclai)li. dc prioritalc subslantia», elc. di-
Ad priiiiumfconformitcr rcplic:c facla^con- ccns quod dicluin illud cst vcrum por se,
tra (;v;isioiicm adiluclam ad princip;»lc ar- fiilsuiu aulcin pcr accidcns. Priori onira
gumciitiim) dicit notanlcr quod risibilo iialura, in({uaiilum lalc, non ropugnal
scmpcr incsl aclu, licct in sc sit aptitudo. priorilas duralionis, ul in 2. disl. Primi.et
sicut singularo ui quidosi rniversalo ut alibi .sjcpe haU^t isle : sed aliquando ex
modus, vcl conlra : sicut cnim ;»lbcdo, causa oxlrin.soca, vel ex habitudine necos-
vol ((uanlitas, s;illcm in Kuch;iristia, qu;r saria postorioris, vol ex consoculione ne-
osl in se aetus, vcl cns aclualc,incst tanlum (•iss;iri;i, vol ex posillone alteriu.s, el sicdo
apliludinc, it;i aplitudo iiuvsl actu : sccus, aliis contingit qiiod illud quod est prius
inquit, csl dc ridere, cum sit accidons pcr nalura non possil osso prius duraliono, boo
acciilens hoininis, idoo polcsl nunc incsso tamcn oi accidit, inquaiitum prius est, et
m;iximc cum sit sopar;ibilo accid(»ns. El ox nalura sua. iit patot. IHvIaralaulora cx
Itisihil,'
in',-^t"snn-
"''''"' ^'.^'nantcr, risibilo non incst homiiii diclis IMiilosophi hnnc solulionom, el poasi-
j>n- itciu i.iniuiii ;ipliludiualitcr sicut ridcrc ; .scd bilitalom ojus nol:ibilitor 0. Physic. lexl.
hiiinini.
:ictu scmpcr. VA quia aliquis pos.sot dicoro comm. I;"». ubi «'.ommonlalor un t
quod (\stapti(udo,idcoaptiludiualilcr incsl. n^spondol huic n »ni. el 8. riiy<iic.
dicit Docior. lioc cxcludcndo, quod non in- toxl. cj»mm. 70. c; cirvUcr : cl fcrc idcmS.
lolligiiiir illa aplitudo risibilis, quoad Ctrli, toxl. comm. 53. el indo. IVr se enim
m SIirER IJNIVERSALIA PORPIIYRII
loiiueiido (le moUi, iion dolerminatur ad Ad hoc respondetdupliciter. Primo quod 11.
cerlam veloeilalem, cl lardilalem, sed in est fallacia ignorantioe Elenchi, ut patet
ordine ad delerminala mobilia, et moven- discurrendo per conditiones Elenchi,primo

tia. Ccelum namque.secundum Pliilosoplios Elenchorum assignalas cnim ad : oportet
non posset velocius moveri, tum ex parle conlradictioncm inferendam recte, quod
moloris, tum cx parte mobilis forte,saltem opposita dicanturdeeodem simul,et secun-
de mobilibus, el corruptibilibus, hoc habet dum idem, et respectu ejusdem, et ad idem

apparentiam videmus enim aliqua mobi-
:
in respectivis. Est enim Elenchus Syllogis- Elenchi
fallacia
lia, et nimio impctu velocitatis motus, sta- mus contradictionis unius, et ejusdem non quce. ,
tim dissolvi. Secundo hoc idem declaratur nominis tantum, nec etiam rei tantum, sed
ex 4. Physic. lext. comm. 72. de spatio et rei et nominis ; non synonymi, sed ejus-
corpore replcnte, forte cnim non potest dem, ex his quse data sunt de necessitate
reperiri in natura corpus replens iocum, accidere, non connumerato eo quod erat in
subtilius ipso igne. Ex partc tamcn corpo- principio, ad idem secundum idem, simi-
ris et loci,non est repugnantia in infinilum liter et eodem tempore. Est igitur subjec-
ubi Commcntator salis nolanter scribit ad tum efficiens respectu passionisetmatcria,
hoc propositum, qucere ibi. et ita secundum diversa est in actu, et in

10. Ad lertium principalc, distinguitdeesse potentia, quia secundum rationem cfficiens
in potentia passiva, aut cum prsecisione, est in actu secundum rationem materia
:
aut sine. Primo modo proceditmajor, et sic est in potentia. Licet igitur sit idem quod,
minor est falsa : quia subjectum et est effi- liabet tamcn divcrsa quo, et hoc sufficit ad
ciens, et est subjeclum respectu proprii. vitandum contradictionem. Aliter respon-
Primo modo non est potentia contradictio- det, distingucndo de potcntia, nam alia est
nis ad ipsum, sed tantum sccundo modo, abjiciens actum, alia slans cum actu.Prima
ut patet. Sed contra hanc solutionem ins- dicitur antc actum,ct potest dici respcctiva
lat, ex 2. Physic. text. comm. 70. implicile actualis ; secunda est cum actu, et potest
lamen de non coincidentia malerioe et effi- dici absolula,ut saltem respectiva aptitudi-
cienlis. Ad quod respondct notabiliter,dis- nalis, de quibus habet videri super 1. et 3.
tinguendo tam de matcria, quam de effi- Physicorum, et maxime in qusestionibus 9.
Maieria et cicntc. Matcria enim alia ex qua, alia in Metaph. hujus et infra in Postprsedicamen-
efficiens
7ion coin
qua, quodestsubjcctum. Similiterefficiens lis notabiliter. Dicit igitur ad propositum,
cidunl cum
aliud transmutatione, aliud sine. quod in subjecto respectu passionis est
quomodo.
Exemplum primi, ut calefaciens. Exem- potentia, sccundo modo, non primo modo,
plum sccundi, ut intellectus intcUigens, et ideo non sequitur illatum.
forte etDeus creans, et sic de aliis. Dicit De Tertio, potest primo dubitari de effi- 12.
ergo quod aucloritas Aristotclis vulgata cicntia subjecti respectu proprii,ut tangitur
intelligi d*cbet de matcria, et efficiente priin solutione qusestionis, et ultimi principa-
mo modo sumptis. Scd instat contra hanc lis, et etiam qusestionc prsecedente, et alibi
solutionem adhuc, quia videtur implicare ssepe in his Logicalibus, et rcliqua doctrina
contradictioncm, idem videlicet csse in aclu hujus Docloris. Videtur enim quod hocnon
et in potentia simul rcspcctu ejusdem.Effi- possit stare cum identitate reali ipsius ad
ciens enim, inquantura tale, est in actu, subjectum, ut 3. dist. 1. quaest. 7. et 25.
materia vero, inquantum talis, cst in po- dist. 2. habet iste, videlicet quod rclatio
tentia, etiam materia inqua : si igitur sub- causoe ct cffectus requirunt diversitatcm,
jectum respectu passionis cst efficiens, et nedum suppositalem, sed essentialem, et
materia ;
quomodocumque capiatur erit per consequens realem. Unde licet in divi-
simul in aclu et in potentia, respectu taraen nis ad intra conccdatur productio, non ta-
ejusdem. men causatio : scd Scolistoe communiter
QC.E.STIO XXXIII rtTO
tencnl iflonlitatern roalem passioni.sad.sub- ibi roalitcr osl idom, hic voro realiler cau-
jeclum, tum quia oarjom gonoralionoêno- sata, ol por consoquon.s roalilor dislincla,
ranlur,otoa(lemporruplionororrumpunlur, ul videtur. Simililor, inhis l^>gicalil>u.s vi-

tum proptor corum insoparabilitalom rea- dotur vollc quod sinl in divorsi.s Prawli-
lem, ctiam por f|uamcumfjue polontiam ;
camonlis, ol pcr consoquons dislincla roa-
tum proptor necossitalom conrlusioni.s litor, suslinondo dislinctionom Ldom esae
(lomonslralionis, et sic de aliis,quajhal)ont intor Priodicamenla, ul 5. Molapliysicae ha-

: m
vidori alibi : ijL,Mlur vel dicta Doctoris sibi bol ip.so. Scotisloj nihilorainus lononl iden- r
1 ub'
contradicurit, vol aliquod horum fiuida- tilatom roalom passionis ad subjeclum, el
y^,^
monlorum esl falsutn. vidolur inlenlio ejus in 2. Scnlonliarum,
Ilem, quaro polius a forma, quam a ma- dist. 17. oxpro.s.so, ubi dlcit quo<l polonliae
teria spocici o<^rodilur Proprium ? morlali- animcc so habont ad animam, ul p<i.ssionos
tas onim vidolur convenire liomini raliono ad subjectum, passio vero, inquilipso,cbul-
materia', sicul risiljilitas rationc formiE, lit, sou ogrodilur, a subjocto, ol ila osl
13, Ilem, vidctur quod illa proposilio, iVo/i idem roalilor oi, sicut ibi intondil ad pro-
esl posaihilf causfiin neccssarifim, el imme- positumostondoreox hocidontilalom polen-
(lialamalicujus poni, nisi ponatur offectiis tiarum animfo cum osscnlia, ol inler .se.
(quam oliam qu;osliono pnoounlc habol) Difficullcr invonios oxprcssius hoc indoc-
sit falsa, sallom do pot<'nlia absoluta Doi, Irinaojus, sod potius uppasilum, nisi bene
et maxime in doctrina hujus, ul palet in2. oxponalur.
dist. 12. ol iii 1. disl. 12. ubi habot quod Tndo advorlondum, quqd isla se haticnl t5.
omne absolutum prius, rcahtcr distiwtum por ordinom, a so invicem akslra*'.ondo, vi-
ab absoluto posteriori, potest scparari, et dclicol dici ,naici .germinari , generari, pro-
separatim conserrari. Palct etiam de tri- duci,originari, pu'lu/are,sieuemanare, aul
bus pueris in camino ignis, nam ijjnis est etmUire quod dici esl infimum, ol pul-
ila
causi necossaria, ol immodiala caloris, vel lulare supromum. Solol cliam distinî do
sallom calor calcfactionis, sou caloris in pa.ssione oxlrin.soca, ol intrinseca. Exom-
calofaclibili, et sic dc aliis. plum primi ul accidonlia insoparabilia, ol
Ilom, po.s.sot pondorari,qualilor htuc pro- sic lcmpus p(»nitur passio molus.
forto
posilio sil ab julorno \cr:i,Hnmo csl risibilis Dicuntur autom oxtrin.soca, non quir.
cu:n tamcn non fucril ofticionlia lalis, noc ovonianl ab inlrin.soco, sicul qua?slionc
ejirtiunu
principia roalia, ox quibusoj^rodorolur illa pr:ocodonle tactum osl : ncc sic exlrin-
passio. Simililor ncc quantilas, ncc ros- seca, quia non do ossenlia spociei. quia
pecliva sunt de ('lencro activorum : quo- sic onuiis passio po>si'l dici exlrinso-
modo igilur ibi orunl propria ? simililor ca, .sod sic oxtrinsoca, quia roalilor rau<?n!a
quomodo in sccundis intonlionibus, cum inaliolaloroalisnaluncporse ox
sola fabricaliono inlollcclus haboanl liori. ab.soluto, licot non porsesubsislonlis.Exom-
IMiira alia possonl ibi nolari,.scd rclinquan- plum.s(vun(li siculmiA//i//i.$.qu.Tnon dicil
tur .solorli loclori. aliam romali.solulam.sounaluram, nec rea-
^^
Ad isla, licol nvjuireronl longum pro- lom propriooffiH'lumros|H?olu subjocU: t
ccssum, brovilor tamon pro nunc nie al> oliam principium inlrin.socum ali >
sulvam : ubi primo nolrindum, ({uotl dv cmanat a principiis s . ul e»l pn>-

i(UMililato passionis ad subjoclum, in dic- prium Spocioispociali.s.snu;e, vel
tis hujus vidolur ambijûitas, nam inqujtvs- ballcrna\ el hoc forle oliquanda r.tUtinu
tiono I, Primi, Motaphysicir, ot (lu. ;i. Pro- matori.T, ul mortale, \ ' ' '
lo;»i Sonlonlianim, vidolur \v\W quod ali- l''s in homino ; vol ui.i , i.
ler in divinis, ol alilor in croaluris, pro- plina'>ile, nsibife. vero •
priotas se habol ad suum subjcclum, quia ab esscnUa, volqu. ..iius cig v--»
380 SUPER IJNIVERSAUA PORPIIYRII
proprium, sicut sunl propria Iranscenden- quncslione, et qua3st. 3. Prologi, ubi ponit
lia, et simililer in divinis, differenliam inter passiones in crealuris,

16. Nunc ad argumenla per ordinem, dico et proprietates in divinis. Notanter igitur
quod Doclor intelligi debet ubique de ef- dicit Doctor liic quod proprium
in litlera,
ficientia exlensive sumpta, lioc est, acci- egreditur ex principiis subjecti, quod con-
piendo magisabslractum implicile in mi- firmant jam dicta etquod loquitur liic de
:
nus abstracto explicite, id est, quod passio efficientia extensive, et do proprio propriis-
egreditur, ebullil, emanat, seu pullulat sime sumpto, quod est Speciei specialis-
ex principiis, vel essentia subjecli. Unde sima3, vel saltem subalternae, ut supra no-
ignorantia abstractionum mullos errare fa- tavi. Stat igitur identilas realis cum ema-
cit, cujusmodi sunt obtusa capita, semper natione, licet non' cum propria extrinseca
in valle nubilosa malerialium, sensibilium causalitate, et sic nulla controversia in dic-
et imaginabilium submersa, non valentia tis Aquilse,
ad lucida montana quidditatum, et concep- Ad aliud dico, quod quselibet "pars defi- 18.
luum mere intelligibilium, transcendere. nilionis est ut formi 7. Metaph. text. com.
Quare recte Augustinus, inquit quod pau- 35. Dato igitur quod conveniat aliquod
conim esl ad sinceras veritates atlingere et proprium rationematerialis speciei, potest
non nisi purae animx ad eas perveniunt, ut nihilominus dici quod inest etiam ei ratione
egregie 3. dist. 1. quoest. 4. iste exponit; forma?. Vel dic quod hic sumitur forma
hac puritate purissimus certe erat Scotus pro quidditative specifica, ut qusestione
noster, et sequaces plures, imo ut verum prsecedente tactum est. Sed quod ibi tangi-
fatear, neminemvidi limpidum speculati- iwv &q morlali, dictum est supra copiose
vum nisi dumtaxat Siôtistam : habeant quoest. finali de Differentia. Potius videtur
patientiam velint nolint detractores, quia quam
sed hsec hacte-
inesseut proprium individui, spe-
I
coaclus veritate loquor, ciei, sed ibi hoc notavi. Unde advertenduni
nus. (et facit multum ad propositum)quod licet
Loquilur igitur Doctor hic de passione Philosophus, et expositores, et etiam iste
intrinseca et emanatione simpliciter neces- Doctor, et alii Auctores, assignent plura
saria, et non de passione extrinseca, et ef- pro passionibus, qu;» nunc videntur quan-
ficientia proprie dicta, sive fiat cum trans- titates, nunc qualitates, nunc relationes,
mutatione Physica, sive non. Undequod eliamactuales, ut patet in Geometria, qua-

aliqui imaginantur hic, salvando Scotum, re nimirum videtur ponere subjecta dis-
videlicet quod subjectumestcausaefficiens tincta realiter a talibus, et causare effec-
sine transmutalione, sicut ctiam in solu- tive ipsa, sicut et cyetera accidentia, nihi-
tione ullimi principalis hic tangitur, nihil lominus tamen secundum veritatem, pro-
valet ad salvandum pruedicta : quia sive prium intrinsecum (de quo est hic sermo)
Proprium
fiat per transmutationem talem, sive non, est tantum respectus aptitudinalis, conse- intriiixe-
cum est
dummodo sit proprie efficientia, arguit quens naturam speciei, in secundo vel in respeclus
semper distinctionem rcalem, ut patet in tertio saltem signo naturse, cujus nulla apliludi-
nalis.
creatione, et in productione actus intelli- causa effectiva, nec efficientia, potest assi-
gendi. Nihil enim seipsum gignit, nec ef- gnari, nisi illa dumtaxat, quse est speciei
ficit. Qui vellet etiamdicere quod loquitur vel subjecti ejus, sive in re, sive in intel-
Doctor hic famose, sicut communiler in his lectu ponatur : ideo vere dicitur tale ebul-
Logicalibus, posset probabiliter sustentare, lire ex principiis intrinsecis, vel ex essen-
sed prima responsio melior est. Tetigi au- tia, seu quidditate subjecti. Unde si risibi-
tem in quibusdam notulis super qusestio- litas ponatur qualitas, et dicatur quod est
nes hujus in Metaphysicam, qusest. 1, qua- passio hominis, hoc debet intelligi quan-
liter potest glojsari Doctor in illa prima tum ad aptitudinem, non quantum ad ab-
QIVESTIO XNXIII 381
soluUiin in risilnli iinporlalum ; fle aliis vcro loquimur de simplici eraanalione, el

eodfiiii inofJo dicalur. sic illa .sunl sufMcientia principia,
10. Uiide nolaiilcr dicil Doctor, quod osl po- Et qiiod ullimo additur de secundis in-
lcnlia non abjiciens aclum, ideo in(]eomo- lcnli(jnibus, supra, qiwsl, 6, teligi hoc,
Iria hahcrc trcs ponilur passio Irianguli, Potesl ergo dici, quod sicul inlelleclus dat
(quia conjungitur .semper aclus apliludini) eis cntital<'s effcctive, ita dal aplitudines
et h:ec est coinmunis doctrina Scotistarum convenicnles, el sicul suo modo habenl
cui adhajreo, quia inveni cxpresse in ipso principia intrinseca, ila cl emanalione-n
6. Mclypli. qu.-est, 1 solvendo terlium passionum,
principale ha*c verha, quod vidclicct Con- Secundodubilatur, circa solulionera pri- *\.
clnsiones (lemonstrationis inteUgrndir sunt mi principalis.cum dicit Doclor quod risi-

dc aptilH'line, et nnn dc actuali existentia, bile scmpcr incst actu. C.onlra quofl non
hoc lcne.Vocatur tamen proprium cffcctus, habet ralionem entis in actu, non videlur
sicut loquitur Doctor liic e.xtensive,ul dixi, po.sse inha'rereactu,sed risibilis esl hujus-
cum tamen coeffcctus (ielx^ret dici, vel ali- modi, crgo, ctc. Major palel, quia aclu in-
quid ip-iius cffcclus, I jji tamcn advcrle h:er(Mc pncsupponit actu esse. Minor
quod licct proprieeffeclusdicatur in com- habelur ex diclis hujus in Quodlit^l",
paralionc ad cflicicns, est taiuen nomen qu;c l 2. articulo primo, conlra Thoma n,
commune ad causalilatcm quamcum(]ue, ubi dicit quod apttudo non habet rationem
sivc inlrinsecam, sive extrinsccam. Ila inentis in actu, eo quod posset
ad termi- esse
telli;,'C hunc locum, et alia plura. uum non cxistentcm ; quod aulem ncces-
20. Ad quod loquitur
aliud, patel cx dictis, sario cxigit aliquid non exislens, ipsum
hic decausa necessaria simpliciter immc- est non existens in actu quia relalio non
diala, et priccisa, ct hoc lo(juendo dc cau.sa cst majoris cntilatis lermino, ul 8. dis-
cxtensivc, ut dictum est, et de effcctu lali. tinct. I. qu.Tstione finali,ct 13, qua^sl,
Instanliiu vero adducta^ cx fundamcntis Quodlibeti, cl in simili 28, disl, 1. qua?sl.
Doctoris procedunt de cau.sa neccssaria sc- 3. habet ipse.
cundum quid, et ncm pnccisa ci, propric Hem cum prius nalura sit ens in se quam
cffectivc cau.sanle effcclum, proprio ct rca- inlKvi*cat, videtur quod in illo priori habel
Iltcrdisinctum cl absulutum : (luare nihil aplitudincm ad inhierere, maxime cum in-
concludunt conlra dicla. An aulem calidi- lucrenlia aplitudiiialis sil passio ciguslibel
tas sit proprium ignis et an possil separari accidenlis, ul 7. .Mclaphysica*. el 12. disl.-l.
a calore, infra habet videri. habet iste : male crgo dicil Doclor, quoJ ap-
tiludit i.nn cii inhiv-ntn risibiUs Oii OC'
Ad aliud dico, quod haec fuit vera ab lu-
terno in mente divina, homo osl risibilis tmn.

et quale esse habuil subjeclum et princi- llcm risibilifasdicilur apliludo bominis,
pia cjus, tale haJMut risibile. Sicul autem ct nonaplitudo ipsius riden\ igilur in or-
es.so cognitum, et secundum quid tanlum dine ad subjectum illa aplitudo, el non ex
et possibilo habuerunl illa, it;» et istud. parlo ipsius pn^prii in .se, ul dicil IVv-tor
(Juod addilur de quanlitalo el rc.specti- Ad priinum dico, quod Doclor
vis, licel aliqui vclinl quod lintum subs- simc, cl singularissime n»spondel ad argu-
taiitiarum suiit passiones, et posscl colora- mcntum. Kl cum dicis quoil apUtwio nom
ri (luixjuomodoex diclis hujus tJ. Mctaph. haM rationem entis in actti, ipse iVtclor
qua^.sl. 1. tamen l(Miondi) «liam viam. *m\v quavsl. |:i. QuodliMi. solvon lo nrgumen-
verioresl, dico quod licct illa non sint do lum principale. r. l ad hoo, diceos '
genero activorum pioprie Physioc.sunl la- quod rolnlio qureiiu.mlum cstex parte fun-
meii Mel iphysicc. Similiter argumentum damcnli.esscl aclualis, el proplor nonenli-
proccdil de cnicicnlia proprio dicla, hic talcm lcrmini esl polGnUalis, ipsa denoini-
38-3 SUPEIl UNIVEIISALIA PORPIIYKII
nat frcqucnler fundamcnlum, vcl subjcc- prie in respectibus aptiludinalibus, seu in
tum, quasi aclualilcr inesset : etexemplifi- propriis passionibus, dicitur linhserere, vel
cat de ijiclinatioue animac scparatac ad cor- accidere, ut 1. dist. 2. et 8. dist. 1. potesl
pus; cldcactuali extensione scientiscpracli- colligi de mente hujus sed bene convenire,
cae ad praxim ; ct de mensuratione albcdi- vel inesse, ut loquitur caste Doctor, quia
nisrespectucolorum, etsic de aliis. Dico accidentalitas, receptibililas, Giinhierentia
crgo quod in ordine ad fundamcntum risi- arguunt distinclionem realem proprie lo-
ninibiie bilc csl ciis actu, et sic actu inh;i3ret, ut di- quendo derigoresermonis: propter tamen
nptiiudo, cil Doctor. Imo potest dici, quantum est penuriam nominum utitur Doctor hocter-
et aciu ens
^^ p-^^Yle fundamenli,quod iiomo semper ri- mino inhoerentia Dalo igitur quod in risi-
dcat actu, ut patel in exemplis jam lactis. bilitatc in illo priori naturae, in quo quo-
Et si dicatur quod respectus essenlialius modo praecedit inesse subjecto, includatur
dcpendet a termino, quam a fundamento, aptitudoad inhxM-endum, illa tamen non
ergo principalius denominabitur talis, vel est aptitudo, quam formaliter imporlatno-
lalis, a termino : hoc potest concedi ideo men risibilis, sed est ad ridere, et non ad
vocatur istcrespectus aptitudinalis in ordi- actu inha^rere, vel inesse.
ne ad terminum principaliter : et quia non Vel posset negari quod in illo priori in- 25.
termino sed fundamento inhoeret vel potius sit sibi talis habitudo, quia, ut sic, est tan-
inest, dicitur respcctus fundamenlalis; et tum ipsa, nec prius est, quam insit funda-
aclualiter inhcercns. mento, cum sit fundamentalis, et sic nega-
23. Dico igitur quod eo modo quo est actu retur fundari aptitudo in aptitudine, ut
ens,actu inhaeret velinesl, si sic non repu- fingit frater Joannes Foksal hic. Et cum di-
gnat modus inhoerendi rei entitati. Exem- citur quod inhserentia aplitudinalis sitpas-
plum de polenlia materix, quae ei actu in- sio, etc. potest dici quod verum est in his
hacret,el ista respeclu cjus polest dici actus, (l^^^ sunt vere accidentia, et per conse-
licet in ordine ad formamsit potentia. Un- quens realiter distinctaa subjecto. Qui vo-
de sicut dictum est saepe supra, de quid et luerit tenere aliam viam, dicat consequen-
modus, ita potest hic imaginari, scilicet ter.
quod aliquid sit aptiludo, ut quid; etaclus Ad aliud, concedo quoddicitur aptitudo
seu ens aclu, ut modus. Similiter potest hominis, non tamen in ordine ad inhaerere,
applicarihic illadistinctio de actuformali, seu inesse, sed in ordine ad ntêre : est
etentitativo, et de potentia duplici corres- enim aptitudo acLu fundamenti, sed poten-
pondente. Breviter ergo dico, quod cum tia termini plerumque, et ideo notanter
dicitur risibile actu inest, ibi actualitas po- valde dixit Doctor, quod est ridere aptitu-
test es.se determinatio inhaorentis, vel in- dinaliter,ui denotctur actus inhaerentiae, et
haerentiae. Primo modo non est vera, nisi aptitudo termini. Est enim ibi actus enti-
exlensive accipiendo aclum, sicut dictum tativus formalis, et virtualis, et potentia
estde potentia, ut loquitur notanter in si- objectiva formalis, et subjectiva.
mili Doctor in Quodlibeto, quaest. 16. art. Tertlo dubitatur, circa solutionem se- 26.
2. de natura. Secundo modo est vera, et sic cundi principalis, quia licet, ut dictum est,
loquitur Doctor hic, quia videlicet inesse illa solutio sit apparens multum, et infra
risibilis est actualis, licet ipsum in se for- etiam, quoest. 2. de Accidente idem recitat,
raahter sit aptitudo. tamen quia 7. Metaph. quaest. 2. alitersen-
24. Ad aliud dico, quod in respectivis non tit, videtur quod vel hic, vel ibi,minus
scparatur inlucrentia aptitudinalis ab ac- bene enim
pVoprie^ dicat. Ibi recitat tres modos di-
r«S: ^"^'^^'
r.5«6;.c<o^tpatet,u])i
'''''^ '^P'"'"^"^
prius ni
P^^^^^ "^
argucndo allegatur
absolutis, cendi aliorum, exponentium illam priori-
tatem substantiae tempore, respectu acci-
Doclor. Ibi advcrtendum, quod non pro- dentis, quorum tertius est iste, quem hic
QU.I-STIO XXXIV 383
ponil, ct ipsuin ibi salis subtililor iinpu-
gnat, ot ullimo, ponit opinionfm propriam.

Possot etiam dutjitari rirra illa oxenipla ox
QLvESTlO WXrv
I'liilosopho, in naluralihus, addurUi, scd
quia sunt altorius consideralionis, omitto f/ri'. Accidens sit de numero
ea pro nunc.
Lniversalium
27, Ad lioc potcst dici breviter, sicut supra
Hiv.po quod ad pra^sentoni spocula-
nolavi, Vido citatot qu(r$t. IZ. et citando* qute$t. Mtqu^nli.
lionom, ubi tantum per accidons conside-

ranlur ista roalia, sufdciobat Doclori re<'i-
Quod non videtur : quia quod cst in !.
tare aliquam viamprobaliilom expcjnontium singulari, est singulare, nain recepluni

t* ..-j..,
Arislotolem, ot int<*r omnes aliorum illa est in recipienle por nio<lum recipienlis: cd.
vidotur officax cxpositio, igitur satis erat sed accidons esl in singulari, ut hal>etur
illam roritare. In MoL-ipliysica vero, ubi 5. Mctaph. cap. d.' Kodem : ergo ac-
fuit locus proprius dotorminandi veritalem cidens comniune est singulare, el illud
roalem, allius invcstigavit Doclor cxposi- accidens est illud, de quo hlc agitur, ul
tionom dicti Arislolclis, et ita nulla absur-
patot por Porpliyr. cap. de Genere in
dilas esl in dirtis ojus. .Sed si quis vellet
divisiono, quani ponit ad notificandum
simplicitor tonere hnm expositionom in
dennitionem Goneris,dicentem, ei acci-
Arislolelo, non crit diilicile declararo,
dcntia communia, sed non propria
oliam ad montum Docloris, argumcnta
alirui.
qu.c facit ibidcm, contra ipsum, quod in-
dagini alliori rolinqualur, multa cnim sub- Itoni, Ens, 5. Mctaph . dividilur in
tili loclori omiltonda sunl. substantiam, et accidens. Isla divisio si
28. (lirca .solulionom torlii principalis, non valot, est per opposita, scd res primje
oportct immorari, quia omnia qua* ibi tan- intcntionis, noii opponitur rei secundai
gi possent, ox pr.ocodentibussolvi possunl, inlentionis; ergo cum substantia, quod
videlicot quomodo osl ibi polontia, exlen- est altcruni nicmbrum divisionis, sit res
sivc loqucndo, ol non anlc actum, imo priiiur intonllonis, occidens non erit res
omnis polontia passiva polcst nogari, nisi secund;v intonlionis igilur nec
: <
in ordino ad lonninum apliludinis : lo(]ui- fnivcrsalis.
tur tanion Doctor famoso dc l'n)prio, ut
Iloni, nulla res secunda? intentionls
prius nolavi : simililor patot quomodo ost
prandicatur per se de re prima» iiitontio-
causa oHicicns ojus. Kt (juomoilo debct in-
nis,scd h:rc esl pra»diculio persc. Qua-
lelligi ibi ('flicicns sinc Iransmutationc», ct
litds es/ acridcns ; ergo, etc I
'
sic do aliis, (jua* gralia brovitalis [Kxslpono,

minoris, lucc est per so, Qtia/itas est
ad alliora acoidentium monlana volando.
Ha (lua- dicla sunl por lolum do 1'roprio ^'"^'"^ J'^'*'^ \'^^ .\ristotelem 3.el i. Mo-
piimo-intolloclualilor sumpto applicabis tapli. sed expivssius 8. contoxt. ull. > d
inaclu .<f/<;;u//oad Proprium Ugicum. F.si cns non liabel allum intolhvlum. lusi
onim I niversalo, et r(H'to doilnilur. el dis- 8ul)stanti;o, ot accidonli> ::n
lingiiilnr ab .\ccidonto, cl .semp<»r inest. substantiu non | liir p«^r ^^ <\^
Kx panpero usiuirin liar dicta sint do /';**)- Qunlilato, el ens pr.

prin. Oni propriotarius esl, plura, sl volll, qiiod aocid''ns pnodiraiiir por •.
addal. Ilom, nulla > rni\

vore inost singulari. ut pnlol induc(iv<>.
Ikoc enlin «\st fulsa. /Av animat est fi
ntUy hic homo est spîcs ; sod hav o^t

384 SIIPER UNIVERSALIA PORPIIYRII
vera, II(vc (dbodo est accidcns quia de- pcr se, nec convertibiliter : sic praeter
finilio Accidonlis, scilicet cpiod adesf, pra?dictos modos pracdicandi in quid, et

vclabesf, ctc. dicitur deliac all)edine; in quale essoitiale, et accidentale con-
ergoAccidens hic definitum^non estspe- vertibititer,esi alius modus prasdicandi
cies Universalis. in quaie accidentalenonconvertibif.iter
Ad opposituin est Porphyr. et Aristo- sumptus a modo essendi in rc, et tale
teles 1. Topicorum ponens Accidons praedicatum dicitur accidens, ut hic su-
quartum praniicatum. mitur, in quod descendit Universaleper
2. Ad qua^slionem dicendum, quod Ac- istum modum prgedicandi, sicut in alia
Conclusio .
, ,
Accidens cidcns cst dc numoro quinque Universa- Universalia per aliosmodosprasdicandi.

muiiipu- Iium, ul liic sumitur. Sed mtelligen- Ad primum argumentum, dico ad mi- 3.
"''^'^'
dum, quod hoc nomen accidens sumilur argu- Ad
norem, quod haec intentio, accidens, est^g,, la.
mullipliciter,unomodoestnomen primaB in sulDJecto communi, ut in albo, vel in
intentionis,et sic est a^quivocum ad duo, aliquo consimili, cui applicatur, sicut
ut dicitur 5. Metapli. in fine, cont. ult. species in hoc communi subjecto homo,
quia uno modo dicitur idem quod con- et similiter dictum Aristotelis S.Metaph.
iingens n paucioribus. AViomodo est
i est de illo, cui applicatur hasc intentio
idem, quod adveniens entiin actu post accidens ; quia illud primo inest singu-
cjus esse hocmodo loqui-
completum, et lari ;
quia non consequitur principia
tur Metaphysicus dividens Ens in siibs- Speciei secundum se.
taniiam, et accidens, et illud accidens Gontra, si illud cui applicatur hasc in-
sic sumptum,est Eequivocum ad 9. Prae- tentio, sit in singulari primo; ergo est
dicamenta. Alio modo nomen secun-
est singulare, ergo et hêc intentio, quae est
dae intentionis et sic uno modo significat in illo, est singularis, et sequitur idem
idem quod exiraneuni ;
prout sumitur quod prius. Dico, quod cui applicatur
in Elenchis, in fallacia Accidentis. Alio h£ec intentio, ut aibum., secundum esse
modo significat idem quod secunda in- materiale est in singulari primo, sed sic
tentio, scilicetquodlibet quodcausatur a non est subjectum intentionis : sed se-
sola consideratione intellectus, et isto cundum quod consideratur ab intellec-
modo omnia quinque Universalia sunt tu, sic est ei extraneum esse in singu-
accidentia. Alio modo significat idem lari : unde in argumento est fallacia
quod preedicatum non essentiale, et Accidentis.
sic distinguitur contra pra3dicatum es- Ad secundum, et tertium patet; quia
sentiale, et est commune duobus ultimis procedunt ut accidens est res primae
Universalibus, et sic ponitur in defini- intentionis, nam sumendo accidens sic
tione Proprii. Alio modo dicitur idom pro uno novem significatorum, hsec est
quod praedicatum non essentiale, nec per se, Qualitas est accidens ; sumendo
per se, nec convertibile : et sic est quin- autem pro intentione, est tantum vera
tum Universale. Et patet quod sic sump- denominative, sicut hsec, Homo estSpe-
tum prasdicatur de pluribus , et habet cies, nec inest isto modo accidens uni-
modum preedicandi distinctum ab aliis : versaliter qualitati, quia non singulari-
sic enim praeter materiam, et formam, bus, nec cuilibet Speciei ;
quia aliqua
c{uae sunt essentia rei; et accidentia egre- Species qualitatis, estcuiapplicaturhaec
dientia ex illis principiis per se,est repe- miQiiWo proprium ut risibile.
,
rire aliqua consequentia essentiam, non Ad quartum dicitur, quod hasc est
CM'KSTI() XWIV :m
fiilsii : //n'c alhr/io csf accit/cus, iil liic cl Pliiloioplms.j, .M»-tq»li. le.xl. iwn linben-
suiuitur acritims, 80*1 esl v^-rn, ul ly le commontum, .s^-ijuilurquo^J silsingularo

accificiis fst res priiiiM' iiiN-ntionis. .\«1 ol pcr con.seriuens non univeriale.
probytioiifiii «lico, quod Porphyrius per Socun'la ralio procodil ex divisiono enlis
hsi'c vcrl)a, at/fsi, et afjcsi : «iiruiiilo-

5, Moi;q)li, io,xl. com. Vi. in .suljslanliam ol
accidens, quri" divisio, si esl bona, dalur

quitur pnnliciiluiii acci<l«,'iit;il«'. iioii per
iion coiivcrtibile, tlicclur
por opposlla : cum orgo uiium mombrum
se, v«'l iit iii-
ulpolo stibslantia, sil primo inlonlionale,
frii, ct illuil iioii (*()iiipflit liuic iilbcdini
rcli«iuuni ctiam orit Uilo, alilor non oppo-
qui.i /ucc (ilhcio uoii cst priP(lic;iluni,
ncrenlur ul supra, qua^s", 4. in simili di-
sod alhiim.
xildo subslantia prima, el sccunda, el per
cons«^quons non orit universalo, quia omne
KXPoSirio
lJniver.siileesl.secun«lo-intenlionaIe, ul pa-
l)i; 1'iiiMO. Oiiid nrcif/eiis, vl quolio.s ac- tet .s;i'pe prius,
cipitur, patebil infra, in solulioiio liujtis Tertiii ratio procedit ox pradicatione per 6.
qua'st,i()iiis, cl quicsliono scfpicnlo : sed sc acci«lonUs do primo-inlentionalibus acci-
coiifonnitcr drclis liujiis 7. Mclapli. qu.Tsl, dcntibus, quod non contingorot,si accidciw
1. cl 12. disl. J, qu.csl. I. Acrif/ens accipi- esset univorsalo.ot p^r consequen» ^r "unfJo-
tur uiio inodo pro conccplu, qucin forina- inlcnlionnlc. Pro majore quoq.ic accipil il-
liter signiHcal ulpolc pro ip-;a accidcnlali- lud quod supra, q. 10-11. porlracUivil, de
tate,el sic csl synonyinurn cum inii.vreiUia. pr.Tdicaliono .scilicel .sccundio inlenllonis ;
llndo ncridere dicilur quasi evenire. Qua;- por .se do prinia, Minor voro procedil, vcl
rc modos signilicandi ul scis. Alio modo ex rcgula 2, quod omne
Topic, sciliccl dc-
accidrns accipilur pro subslrato, seu deno- nnminatuin a superiori denominalur ab in
ininalo Imjusconcrcli accideiis, formalitcr frriori . vcl polius ex rcquivocalionc entis.

acccpli, ct tiinc polcsl dividi in rcale, el /Equiv«)ciim cnim p«mit immc«lialo su.i
ralionis ;c(|uivocc: et ulruinquc mcmbrum signiMcaUi, ila quod iiullum alium inlol-
subdividi polcsl mulliplicilcr, ut infra lan- lcclum importat : quaro cum Ii.tc sil por
gil, (l(^ quo in Topicis o. Mcliipliysicre, et so ol in «luid : (Jualitas eslcn^ 3. -1, 8. cl
iii logicalibus, el cli;im in n;iluralibus ple- 10, McLipliysicx, igilur oril pcr so sub.s-
runuiue sccunduincjus divcr.sas signitica- lanlia, vol accidens, cum eas slgnificcl
tioncs pcrlraclalur, iimnedialo illa : non primuin. orgo socun-
(Juid iiunirrus, cl quid Inivrrsnlr, patel dmii, igitur a«Tid(>ns osl priino inUmlio
fcrc supra. Ordo liujus quicslionis ad pnc- nalc. ol ila non univor,<ile. ul palol prius.
ccdciiles, cl scqucnlcs, salis [kiIcI, si«'ul in (^Juarta ralio pnKodll ox applicabiliUnto
simili supr;i, «}u;csl. 1, i\t^ Proprio n(»(;ivi. rniv«'isalis, ol sp<ricrum cjus fiin*iamcn-
Divisio communis cst, in«'iilis primo-inlonlionalibus, quia
non
l>E Secunoo. Arguil priino pro parlc nc- singularibus,so«lcommunibusfun«lamcnlis
g;iliv;i qu;iluor nilionibus, «jmiriim prima aiiplicanlur. A«'oldcns voroapplicalur fun-
proco«lil ex fun«l;nn«'iil() (iommciiU-iloris :i. «lamcnlo singulari, ul hlc n/Wo rxl nc-f
(U? Aniiii;i, «onnn. .">, cl HcM-lii 5, de (!on.so- denx, qiuHl pmkil pcr locum a dofinil
lali«)nc. /irrrphiin vi«l«'lic(»l est in reripienle ol palcl liUera, scd in qiio difrcral hoc ar-
prr modum rrcii>i'ntis. Kl similo lial)ol jn gumcnlMm a prim) principall, vidcturdu-
*•, disl, .{, qu;csl. (). d«< unilale numcrali, biiim. dc quo furtc slalim.
cl «|uid«lil:ilc coinmuni. (!um igilura(MM- Ad oppiwilum adducii IN)rphyrium. oi
dcns cominunc. «I«» (juo liic osl .scrino. sil .\risi()Udom I.Topic«)nim. Didmicndq
in singiibiri : im«) primo osl in singiilari. ll«)nom n'spondcl. UMiondo parlcm ;t
ul liabcl lV)rpliyrius in (!ommuiiilalibus. malivam.sptviflcaiulo Uinicn dc Acciilcnu». '*"""
Tuni. I.
:{«() SrPEU UNIVKUSAMA POI{I>IIYUII
Pro cujiis (loclaralioiio pnTlor jam prius lanquam genus propinquum forte, ut su-
(licla tlo inuUi[»lici accoplione rtrc^'/r??7/s, pra, cap. de Differcntia, qusest. 5. notavi.
(ii linuniil noLabililor do Accidenlo, primo- Ultimo significat idem quod prsedicatum
inlonlionalilor vidcUcol, et secundo-inton- ncc per se, nec essentiale, nec convertibile,
lionali!er dicto, el illa est divisio n^quivoci et sic est ad propositum hic quintum Uni-
in avjuivocata, ot utrunifiuo niombruni di- versale,quod declarat sicut prius de aliis
cil adluic osso a3quivocum. Pro prinio repor hoc quod liabet conditiones requisitas
citat diclum Pliilosoplii 5. Metapli. in fine ad rationem Universalis, Primo, quia prae-
(ubi connnunitor libri habont 8. ÛMaphy- dicatur de pluribus,ut actus signalus yeri-
sicie in fine, ct male) ot 6. Metaphysicae, ficaturin exei^cilo in fundamentis, sequilur
texl. comm. G, et inde idem habetur : uno enim, Accideyis x^rssdicatur de pluribus, er-
modo idom quod c:)nlingens in paucio-
est go Socrale?, esl albus : lapis est albus, li-
ribus, do quo 2. Physicorum, et alibi s.Tpe gnum est albiim, et sic de aliis.
habetur. Casus videlicet, vel fortuna, quJB Et quod sit dislinctum Universale osten- 9.
Univcrsa-
dicunlur accidentia, quia causse per accidit, pcr distinctum modum prsedicandi iiuminlcn-
lioncs quo-
dens. ejus, ultra rationem Universalis, tanquam modo ap-
Aliomodo, quod advenit realiter rei in per differentiam, vel differenUas plures, plicanlur
fundamcn-
actu, post ejus esse completum; el utrum- circumloquentes unam ultimam, quod est lis.
que dicitur primo-int(^ntlonale, quia habent in quale accidentale non convertibile, seu
esse,secUisa coUationecujuscumque poten- commune, de quo magis quaesUone sequen-
tise comparantis. Et addil quod accidens, te erit sermo. Quod declarat notanter, re-
illo secundo modo sumptum, dividit ons currendo ad proprietatem fundamenU, un-
ex opposito substanti». Quale ens sic com- de oritur inlenUo AccidenUs. Sicut enim
munitor sumplum est ffiquivocum ad de- intenUo Generis a materiali inmateriaspe-
cem Genera vel secundum aliam lilleram, cifica ; et Differenlia3 a formali, et Speciei
accidens sic sumptum esl aequivocum ad a lotali, seu tertia cntitate ; et Proprii ab
novem Gonora. Utraque littera potcst bene accidentibus cgTcdientibus a principiis in-
stare. Ibi onim, ut palet, enumerat Doctor trinsecis, seu forma specifica originaliler
quinque ;Tpquivocantia per ordinem. Pri- habent esse, et occasionaliter, licet effec-
mum ons, sccundum accidens,tertiumacci- live compleUve ab intellectu, ita intentio

dens reale,quartum accidens reale per infor- AccidenUs ab accidentibus evenienUbus,
mationem, quintum accidens inlenUonale, aut ralione materiae, aut qualitalum acti-
dequo staUm magis, varum, aut ab extrinseco, ut supra dictum
Prosequitur autem aliud membrum est, originaliler habetur, et sic est corres-
principale, sciUcet accidens intenlionale, pondentia vera requisita hic, sicut in aliis.
quod, inquit, cst sequivocum, quia uno Unde sequitur modi prsedicandi
alietas in
modo significal idem quod extraneum, ut inlenlionibus, ab alietate modi cssendi in
in fallacia Accidentis in Elenchis sumitur. rebus. In quibus verbis teUgit Doctor
Aliomodosignificatomne quod fit peropus paucis ea, quse copiose saepe prius no-
coIlaUvum inteUectus, seu voIunlaUs, et tavi.
sic omnes secundai intenUones, imo omnia Consequenter respondet ad argumenta 10.
entia ralionis dicuntur accidenlia, et ita principalia. Ad primum negando mino-

quinque Univcrsalia dicunlur accidcntia, rem, loquendo de Accidente, ut hic sumi-
etiam quidditative forle. tur secundo-intenUonaliter ; sed sic tantum
Alio modo sumitur, ul disLinguitur con- communi applicatur, ut albo. Ubi notanter
tra pricdicatum essenUale, sicuL supra, dicit albo, ct non albedini, ut infra, quses-
qufcsl. 2. de Proprio, tactum est : et sic tione finali magis explicabit. Applicalur
esl commune Proprio et Accidenli tantum, eniiu inlenUo quuelibet horura quinque
Or.KSTlO XWIV :«7
funfJanifiilo sub illo inodo signilioandi, supra, qu.Tst, 3. de Proprio, luctum esl,
sccundum quorn fundaincnlum esl praedi- quia aliqua talis esl propriuni. £t exem-
cabilo in aclu exercilo, juxla nalurain, el pliticat specialiler in qualilatibus. Licel
exigenliam illius Inivcrsalis : quare cum cnim qualitas, vel [iotius qwile, ul suppo-
albodo non praudifoliir de subjeclo, sed al- nit pro allx; et nigro, sit accidenM, non la-
bum, accidcns non albedini, sod albo ap- mon ut supponil pro risibili, quia risibile
plicalur. 1'undamonlum lamon accidonlis ost proprium homini.s, ct non accidens
esl in sin;ûlari, el do illo loquilur Philo- communo, ut palol : haec ergo e-U vera,
soplius in 5. Mclapljysica;, ol Porphyrius Qunliln^, vel fpiale est accidens , non tanien
cap. do Gonere, imo primo osl in sin;:fulari huic, O/nnis qualitas est acciJens, nec luec,
ut ibidom, ol in (ioinmunilalibus habel 0/nnis species qualUalis eU accvl^ns : esl
Porphyrius, el por opposiluni csl de acci- orgo a^quivocalio in illis argumentis.
donlibus propriis. .\d quartum, nogal minorem, .scd quia
Conlra hanc solulionom inslat, quia quod otiain ibi osl iL-quivocatio, pos.sel di.slingui
est in eo quod est in sin^julari, videtur minor.

esse in sinûlari : sod inlonlio accidonlis Ad probalionoTn por bjcum a definilione,
est in albo subjoctivo, ol album por to ost oxposuil nolabililor I*oiphyriuin, ut qu:i?s-
in singulari, orj,'0 ol inlonlio lalis.ot ila re- lionc soquonlo, magis explicabilur. Niliil
manot diftieullas argunifnli principalis. onim est accidons, ut hic loquimur, nisi
Hcspondot nolantor, rccurrondo ad ea quod o-it do pluribus actu exercito siniul

quae supra, qu. 9 10-11. do Iriplic acccp- pnodicabilo : hujusniodi non esl haec albe-
liono significali lormini communis di- do, nec hoc album, quare non est acciden-»
xit, et qu. II. de fallacia Accidrnlis in sccundo-inlonlionalo. Plura hic addat lec-
siinili, diccns quod fundamontum osl in tor, quia fcslino cum Hcrculois strucluris
singulari secundum osse matorialo ejus, cl fabricis Fcrrdricnsibus. Kx pnudiclis nara-
sic exlranoatiir intonlioni, ot e conlra : so- qiio quiostionibus, ot declarali(jnibus ea-
cundum autem es.so cognilum compaia- rum, lioiuo indolis habet faciloin adiluiu
lum, inest ei intcnlio : quare ost accidons ad h;oc, ot sc<juontia plerumquo, quaro
in nri^nuxcnU), Afhtfm fs( in sinf/u/ari, nc- parco brcvitali.
cifena iifsl albo, ergo in singi/lnri. Pos.sot 1)e Ti:nTio, primo circa solulionomquws- I?.
etiam dici,quod albuni '\n majoro ot mi- tionis occurrunt ali(|ua moliva : vidolur
norc cst duo tormini, el ila variatur ine- enim (luod accidcns non silponendum Ini-
dium, ut palet. vorsalo, (juia nt»n hal)0t ralionom pr.Tdica-
II. .\(I .siTundum, ot lorlium rospondol uni- bilis, cuin tanlum por accidons priHiicolur
ca soluliono, (juod procodunl de nccidonlc ojus fundamcnlum I. Posloriorum. el alibi
priino-inlonlioiialil(>r sumi)(o in ullima s:oi)o. I'r;rdicari aulem por acoidons csl
acco[)tii)no ojus, ot ila non dividil accidons (juasi .socundum quitl prtcdicari, non ergo
ul hic accii)ilur ons contra subslnnliam, accidiMis orit pr.odicabilo por .st^ : nam ->'
(jiioad socuiidum argumonlum, nec piuvli- cul dopondons a conlingonli non esl ni.
catur por so do aliîuo novoin (jenorum, sarium, ul !J9. disl. I. haN'l {v(p iui nec
sod accidons primo-intoniionalo pro uno dopondons a por acc; _
: <w». So-
signillcalorum, (juoad lcrlium argumcii- quoi-olur olinm (luod inlonlio A< s
luni. (loncodit Imiikmi (|uod donominalivo po-iscl applicori .suhjerto respeclu i-
pr;cdicaluraccidcns sumpluiu hio dc (juo- lis. sicul o conlrn, (piin ihi esl pr.i <>
libcl novom (ionorum, licel non universa* I)or nccidona, sicul hlc, ul pnlel I. V
lilcr. ul jain dicluin esl, (|uia non do om- riorum, ubi iH^nunliir It !iis pr *
nibus suis infoiMoribus, ul|)(ilo non do sin* calionis per n . qiiorum secundiw
gularibus. noc dequalilK'l cliam sjhmmo. ul e.sl pr.Tdicalio ^tuhjocli do .i o ; h.iT
38'^ SIIPRU UNIVl-USALIA POUPIIYUII
mcckUmis, pectu essentialis, et accidcntalis, quam i7i

orgo, Album oal Hgninn o^l -V^^y ,
videlur qunle accidenUUe rcspoctu convertibilis, el

igilur ligmuu osL accidens, (iiuxl
nalum non convcrLibilis.
absurduni. Accidens rliani non osl
Do quarto membro
lij.
singularibus. ,
dubitatur primo,
innsso subjoclo, nisi in suis
primo habont ralio- quia accidens rcspectu hujus, cL illius, est
Primo orgo sin.ujularia
pncdicaLum esscnliale, sicut Species, et
n(>m accldcndi, sou inluorcndi. A proprie-
Gcnus, igitur Accidens est prardicatum es-
laloaulom inlKVsionis accidonlalis in fun-
senLialo. Secundo, quia quarLus modus
damonlis, movolur intoUocLus ad fabrican-
orgo principalius perseiLaLis est accidentis de subjecto, ut
dum inlenlionom, cui
principalius inest pateL, ergo Accidens est priL-dicaluni per
inest talis proprietas, oi
posset esse, se. Similitor ratio Generis per se convenit
intenlio accid(Mitis, quod non
speciei, sed Accidens est Species Universa-
si esset univorsalis, quaro, elc.
cujus ratio est /»;'a?cîc«ri c?e pluribus,
non videtur quod accidens quuerat
lis,
13. iLom,
subjoctorum, nec actu, ncc ergo pra3dicai-i de pluribus per se conve-
pluralitatom
nit AccidenLi. TerLio, videLur quod plura
aplitudinc, sicuL Gonus, Difforontia, Spe-
aptitudo, et po- accidentia possent poni convertibilia res-
cies, seu Proprium, quia
ter- pectu subjecLorum, uL corrumpi forLe rcs-
tenlialilas inlia>,sionis ojus sufficicnter
unico suljjeclo. pecLu composiLi, ct Lransmutari substanLia-
minatur in
liLer materiai, et quantitas materiae, et sic
llursus, circa illam divisionem multipli-
Primo de aliis ; an etiam ordinate, an superflue
cem accidentis possent plura tangi.
trquivoca dividi- ponat illa Lria, esseniiale sciliceL, per se, et
qualiler ti^quivocum in
converlibile, posset dubitari. Circa illam
lur;el similiter sequivocum in nnivocum
declarationem, in fundamentis eLiam, pos-
. et aHiuivocum. De illis duobus primis
senL plura ponderari videLur enim suppo-
membris accidenlis primo-intcntionalis non
:
nere quod tanLum in subsLanLiis reperiun-

oportet hic perlractare, quia perLinenl ad
tur Genera, Species, et Differentiaj, et si-
scienlias reales. Videatur iste pro primo,
miliLer Proprium, et Accidens similiLer,
in G. Mctaphysicae, quaest. 2. et in 5. Meta-
:
quod a maLeria Genus, a forma DifferenLia

physic.T, et 7. el infra in Pra?dicamcnLis,
pro socundo. SimiliLer quod accipianLur, quae falsa sunt, quia reperiun-
el alibi s;cpe
langiLur de a^quivocatione entis decem tur inomnibus speciebus maLerialium, eL

ibi
novem Generi- immaterialium, et universaliter decem Ge-
Gcneribu^, seu accideutis
ambiguum in docLrina ejus, nerum.
bus, videtur
Sustinendo tamen dicLa omnia Doctoris, 16.
uL paLeL.
14. OuanLum ad primum membrum se( undi ad ista per ordinem respondeLur. Ad pri-
principalis, sciliceL accipiendoaccidens pro mum dico, quod sicuL in enLibus, cL en-
exLraneo, non oporLeL hic immorari, quia tium connexione, datur ordo, ita in modo
super libroi Elenchorum, quaest. 43. et se- pra^dicandi. Entium autem alia principa-
quenLibus habcL copiose videri. De secundo lia, et esscnLialiter inclusa, et hoc in omni
membro pcjssel duliilari, an scilicet secun- genere, licet principalissime in genere
da inlenlio in communi, qufe diciLur Acci- Substantia; : quare eodcm modo praedica-
dens, siL praidicalam essenLiale, vel acci- tionum erunt aliae principale-!, et persei-
dentalo respectu omnium aliarum, et an cse; alia3 minus principales, et per acci-
Accidens, ulest quintum Iniversale, possit dens : et concedo quod, re.-;pecLive loquen-
ei ut modus applicari. De tertio membro

do, secundse sinL secundum quid respectu
posset dubitari, qualilcr tunc non essent primarum, sicut accidens respectu subs-
Proposilio
plura, quam quinque Universalia. Simili- tantia; est tanquam non cns simpliciter, ta- dicitur
ler, quaro poLius m quid respectu Generis, men in suo ordine, et genere, sunt tales. pcr acci-
dens Iri-
ct Spcciei sil ajquivocum, et in qiiale res- Advertcndura taraen, quod propositio dici- pliciter.
OU/ESTIU XXXIV 389
lur pcr at:adi;ns IrijtUrilrr. 1'rimo qii.iiulo (\\X(A haeo est f)er acciderw, Album esl li-
allcrmu cxlroinorum csl ;icfi«Iciis inhiL'- fjnum, quia signiticalur qucxl illud cui ac-
reiis alii, quod conlin^Ml Iripliciler, vel cidit album, esl lignum, quo<l «xrioriilur
qutuido accideus dr suhjecto, vel e conlra ; notanler infra, qua.'8l. 8. Anlepra . ii-
vei quaiido acci<h*ns dc accidi.-ule, acciden- lorum. A[iplicalur igitur inleulio Accidcii-
taiiler tamen pra-dicalur. Secundo modo tis, et cujusIilH?l l.nivcrsalis fundamenlo,
dicilur proposilio per accidens, ut «lislin- ([uando quod iialuiu est pra.'dicari, pra.'di-
guilur coiilra proposili(»nem pi*imo veram, calur : \\oc c-sl, in pra^dicalione foniiali, cl
ul liic, fwscfles Irrs luihcl. Tcrtio modo, non malcriali, quae non esl proprie prafdi-
quando priedicalum csl extrancum intcl- catio, uLsupr.i not;«vi,
lcclui suhjccli, ut Anininl esl /lomo, ct uni- VA quod ullra t;ingitur de inesse acciden-
versalitcr (|uando intcrius dc superiori di- tis subjccto, primo dico quod proce<Jil se-
cilur. Isli lamcn duo ullimi modi non sunl cundum es.se maleriale aecidenlis. Inlenlio
ad proposilum liic, ul patel cx Mvjuivoca- vcro applicaiurei secunduin esse compara-
lionc accidenlis hic assignat.i. tum, .scu inlelligibile.aul [)olius cognilum,
17 Msl ergo accidcns [)r;cdicabilc [)cr .sc [kt cl in sup[)ositione simplici, sicul de funda-
accidens, scu accidcnt;ilc, ut \y pcr se de- mcnlo S[)eciei et Oeneris, suo mo<Io, inlel- f„i,„i,
lermiiKit inlia'rcnli;im, licet non inhuMvns, litrcndum esl. Nam licel habeanl verius
sicul accidens est [)cr .seens,ut su[)r;i,qua'st. c>>e rcale in suis singularibus, non lainen ^^^^.
'J-I(»-il. diclum esl, ct qua^sliune sequento inlelleclus altribuil eis inlentiones pro lali
magis app;ircl)il. Probali^j ibi lacU» oslendil e.s.so, ut patel.A proprielale igitur abslracla
quod non cst priedicabile per .se, ut ly per niovetur intelleclus, et subjecto abslraclo
sc dclcrmin;il inli:i'rens, el non aliter. Fo.s- applicalur inlentio.
set cli;iiu dici quo I sicut cst m;ijur unitas Ad aliud dico, sicul dicluin esl supra, \o.
in intcnlionibus, (iu;im iii rcbus, ila luajor c;ip. de fJenerc, proportionaliter lociucndo,
perscitas. quod fundamenlum accidenlis habel plura
(Jiiod con.scqucntcr tangilur ibi de appli- infcriora, el simililer ipsuni accidcns, cl
catione inlenlionis accidcnlis subjcclo, pos- sicul communc ad commune, ila parlicu-
set probabililer illud concedi, cx lunda- lare ad particulare. Non dico parliculan»
mentis hiijus, spccialilcr in '.l. disl. 7. singulare ex parlc fundamcnli, licel benc
qiKcsl. I. ubi dicil ([uod non cst de ralione ex [)ar:e inlenlionis. Verbi cau.sa, album
hiijus .sccundiL' inlciilioiiis acciilens a[)[)li- habel jilura inferiora, cui applicalur inlcn-
cari [)ra'cise inlenlioni [)rinuc, (|u;e a .Me- lio accidenlis, eliam lur '
" ;
: hoc
ta[)hysico dicilur accidcns, sicul nec de igitur accidens est piiedi ,ii'ii<- uc i.'iuribus
ralion(? (Icncris, .scu .^^peciei ap[)licari dun- in ncixx siynatj, sicul hoc •' '^ vcl \xsxx
tax;il l"uiid;imcnlis tU^ gcnerc .Subsl;inli:c,ct s[)ecies, el habel exorceri i;. ..... laiuenlis,
excm[)litic:il, ul argumcnlum langil, de muUita sup|)ositione fundamcnti. Licel igi-
ista, Mbuni cs/ lifjnunr, lamcn dc faclo, iu- lur lcrminelur suflicienlcr habiludo cujus-
quil Doclor, non ;i[)[ilicalur inlcntio acci- libet accidenlis singularis, ad unum sub-
dcntis ;illeri fuiulamcnlo, (juaiii accidenli jeclum .sccunduni i^ssi» reale: non t-s» la.
Mcl;i[)hysic(). Tunc ad aivuiucnlum, nego men ila de accidenlecomm .
quod infcrlur. to, supponenle pro pluribus . -.a,
JH. .\il [)rol);ilionciu de gradibus [ira^dica- rundamcnlum igilur Accidenlis, quia est
lionis [)cr Jiccidcns, dico, qiiod Philo-ophus genus, vel s[)e»*it»s, '\k\vm de ii> lc, d
ncci[)il ibi i>r:riiicari exlcnsivc, ul se ex- per s«» re(]uiril pluni, de quibua pcr se
lcndit ad direcle, el indiivcle iuoedicari : pra'di(Mlur. el in 7ni</. SiiuiliUT Propnuiu
( t diio ullimi gradus habcnt rcduci ad jiri- ci A ruiil plum, quia ilU ca*
mum. Undc I. Toslcr. lcxl. com. 35. tlicil dem liccl alio iiioJo I ap-
;;i)0
SUPEU UNIVEUSALIA POUIMIYUII
quain exercilo. cui applicatur, possiL dici accidens ut mo-
plica lam in aolu siffnnlo,
dus, sicut et cJKlera Ilniversalia. Similiter
2). roLesl orgo coucedi, quod Accidens non
illa plura sunt singularia ut modus, ct non
prinio, el por sc, inquauLum Accidens, re-
eL per accidens, nisi, ut prius dicLum esL, compa-

({uiriL illa plura, sed secundario,
renLur.
accidens : ideo recLe diciLur priedicari de
Si- PosseL forLe adhuc ibi reperiri pluraliLas 22.
pluribus accidenlaliLer, ul esL inLcuLio.
suppositorum aUerius denominationis, res-
mililer comparando fundamenLum acciden-
pecLu ipsius inLenLionis, videlicet differen-
lisad suhjeclum ejus, vel subjecLa poLius,
Lia specie, numero, sicul respecLu Ge-
vel
quia talia sunL plura, vel ejusdcm, vel al-
neris, vel Speciei, suo modo, quod tamen
terius raLionis : quare accidens in acLu
igiLur considerabis bene, quia non assero, sed
exercilo prfcdicaLur de pluribus. Est
Multipirx
piuraliLas mulliplex. Primo subjecLo-
j j
potius oppositum, nisi muUum per acci-
seu remoLorum, quibus dens, ut jam leligi, et hoc inquanlum est

i/i flfc»</c*i- PU-n primorum,
"*"*' accidens.
lamen accidiLquod sinL ejusdem raLionis,
inquauLum de eis pra^dicaLur accidens, ut Quod ibi consequenter additur de illis
album de SocraLe, eL PlaLone, seu de liomi- divisionibus accidentis, alias notavi, et ma-
ne, cL ligno. DifferunL enim
qusecumque xime qu. 4. Antepraedicamentorum, quod
subjecla ad invicem uniformiLer, inquan- non est inconveniens sequivocum in aequi-
Lum accidenLis cjusdem raLionis subjecta, voca immediate dividi, non quod ibi stet
ct e contra : quia differentia malerialis esl divisio, sed ut denoLetur ordo vocum in
numeralis, inquanLum lalis. Secundo esL significando eadem significata : supra

pluralilas fundamenLorum, seu subjecLo- etiam, cap. de DifferenLia, hoc idem tetigi.
rum propinquorum intentionis accidentis, Similiter dicatur de divisione sequivoci in
uLpote albi, etnigri, quibus etiam accidit, univocum, et sequivocum. EsL enim laUs
ut sic, quod convenianL in aliquo commu- divisio cequivoci in aequivocata, licet non
ni, ut in colore, vel in quali, quia, uL sic, immediate, aut ex parte utriusque extre-
poLius Speciei, quam AccidenLis inLentio mi, aut aUerius : quod intelligo loquendo
eis attribuitur. de immediatione signi, non significati. Ibi
21 Esl etiam pluralitas suppositorum cujus- etiam posset fieri vis de iUa divisione acci-
libel talis fundamenti, cum siL commune, denlis, quam ponil 7. MeLaph. qu. 1. et 12.
respecLu quorum poLest dupliciter conside- dist. 4. qu. 1. in formale, et pro denomi-
rari tale commune, vel ut prsecise inclu- nato, ut supra notavi, quaUter convenit,
sum in eis in se quidditative, et sic ei at- vel discordat ab isLa, et an inhaerentia sit
Iribuitur intentio Generis, vel Speciei res- ffiquivocum accidenti reali, et rationis ; et
pectu ipsorum, vel ut inclusum in eis ac- plura aUa, quoe habent videri alibi.
cidenlalitcr in subjectis inclusis : et sic ei Ad molivum de aequivocaUone entis et
applicatur intentio Accidentis respecLu ip- accidentis dixi supra, qusest. 12. et qusest.
sorum, semper salvando alietatem accep- 4. Anteprasdicamentorum, et aUbi ssepe.

Lionis significaLi Lermini,eL varieLaLem sup- Ad aliud de prsedicatione secundae in- 23.
posiLionis, ut nosti. Et prseter lisec quarlo, lenlionis, potest dici, quod est prsedica-
pluralitas suppositorum ipsius Accidentis, tum essentiale ut modus, respectu suorum
ut est intenlio : nam pra3dicatur de lioc, el per se inferiorum, et quod est accidens ut
de illo, qure sunt differentia solum nume- modus, respeclu subjecti cui accidentaliLer
ro, vel forle specie,sicut prius de aliis Uni- aLtribuitur. Nec inconvenit inferius, uL
versalibus letigi, respectu quorum etsi sit quid, dici de superiori ut modus, et iLa in-
accidens ul quid, et e contra, esl tamen ferius conlinere superius, eL e conLra, di-
species, vel genus ut modus, et non acci- versimode loquendo, uL supra, qusesLione
dens, licel forle in ordine ad subjeclum, 6. copiose noLavi, el alibi.
01 .KSTIO XWIV :i91
A(l alia flo plnralilat(.' Iiiivorsaliuiij, el itl palol. (..Miidquid igiltir dicanl Alphara-
de :n(itiivoralioiir; ipsiiis //* f/itid, el ipsius hius, All>erlus, ol Tliomas, Iwcc sentciilia
in (ju/ile, ol do uiiivocalioiie //* quule arci- divi Linc(jniensis placol.
denlalc, dicliim esl supra, qua.*sl. 5. de Dif- Ad terlium,jani in prinripio primi duliii
ferorilia,ad ploiiiun, ol qu:ost. IJ. aliquaii- leligi, qu(xi ralio rniversalis per se con-
tuluin.sod pro nuiicaddo lia^c pauca, (ûod vonil Accidonli, el ila pradicari d^ pluri- Aci.jrn:
'^'"**''
scilicol sicut subslanliaj el accidonli iion bufi, >ed non ihi slando, quia pcr lioc non
ponilur ali(|uid proprio logico uiiivocuiii, liabelur ralio accidenlis, scd addemJo in
ila nec fptali accidenUili, et rsfienliali : ip- quale accidenfalr, non convertibile : el ila
suni lainon qnale acci lentnlc polosl poni totum illud convenil oi per so, ul dolonni-
univocuni proi^rio ol .Vccidonli, proptor oo- nat inliaM-enliam. Sed si ox hoc inferalur,
rum inajorom convonionliam, ot innomine erô non pra}dicalur p<?r accidens, vel in
ol in concoplu, quod contrahitur conse- qualoaccidont;de; non sequilur, ul palel,
quonler per dilToronlias ultorioros, videli- do qiio amplius inqua^sl. .sequonle perlrac-
cel cnnverti/jile, et non converlihile. Nec esl lahitur.
siniilo rlo in quid, (jui;i liic non reperitur Alaliud, polest ncgîri convorlihililas ss.
ratio partis et totius, sicut il)i. Vel si volue- cujuscuniquo accidoiitis, respeclu cujus-
ris ponoro a^quivocationom ojus, dic ul ibi cuiiKiuo suhjocli ; noc exompla illa hoc os-
consoquonlor notavi. Eligo quod molius vi- tondunl, nisi capianlur in apliludine, el
dehilur, ot dic consoquenler. Do iiumero etiim non orant accidentia, ut hic loqui-
vero rniver.salium liahes prohahilia,qua' mur, de lioc infra magis.
ihidem assignavi s:ilis in;.'oiiioso. Ouod ullimo tangilur de illis Iribus, sci-
Ad alii qua* lanî^ûnlur de q.iarlo mcni- licol essenliali, per se, et converlibili, polest
hro, dico ad priin iin, quod non coinpara- dici quod niliil suporfluum ponil Doctor.
tur accidens in proposito ad illani plurali- Esscnliale onim, exlonsivoloquendo, polcsl
lalom, ul di.xi prius, quia nxspocl i talium poni csse iii i>lus, quam /rrstf, el/êr***,
iion accidons, .sod spocios dicilur. quam convcrtibili^. Vol potosl sufticienler
Ad socundum Û" i>orsoitalo quarli modi, ad proposilum dici, quo l lionxi essentiate
quod salis duhium ost de illo niodo, socun- proptor pra-dicata primi modi; convtrtibile
duni qiiod Aucloros varie Iraclant do illis autoin proptor pitodicala secundi motli; el
Quot siiit
inodis 1. rosterioruin. Sod hrovilor pi-o //<?;• s<? proptcr utrunKiuo : sod de hoc pa-
iiioili iii-
/iirrendi nuiic dico cuin l.inconiensi I. ro^lc- rum rofert, quomoducumqueoxponalurju-
jicr te.
rioruin (juod tanluiu suiil duo modi in- dicio hoiii viri, cum nun sil arliculus Ki-
lia-rondi por so, .'ciliccL primus el se- dei. Vuluil breviler Ductor oston<iort>, qucni
cundus, lorlius autini ost modus S(jlil;i- pra'lor Genns, Differentiam, Speciem,et
rie es.sondi, ol cpiarlus ost modus caus;in- Propriuin, i\n}v sunl pra'dicala essenlialia,
di : ot sic oplimo dixit Doclor, (|uo 1 acci- quantum ad Iria prima; et pi^rso, quanlum
deiis communo iion por so inesl, licel per ad umiiia; el convorlihilia, quanlum ail
so forlo causolur,vel liah(»al por se caus;im, quarlum;est daro quinlum praNlicalura.
do ((110 noii rof(>rl inodo. Iii ({uarlo onini quud esl .lccit/'iii.
modo forlo aliud ost suhjoclum proposiliu- .\d ulliinum de iila diclamlione, dico
nis, sou loculionis, et nliud accidontis, ul (luod Duclur lo(|uiluriii manifosiiuribus, el
liahot vidori. I. 1'ostoriorum. Dato otiain quumu<tu inlelligi, el exponi univorsaliler
quod (piarlus inodusossol inodus iniiaTon- dolM»al, dixi copioso supni, q lo l*i.
di, ut aliis vidotur, niliil ad proposiluni, cap. de (lo i-pius, elia Aiai a-
quia lo(iuilur liic do porsoitato siinpliciior miMUis, ol aiiiji plori;
necossario inli;oroiitis, cujiismo li osl lan- .Stvundo. cin'a :i <ii<. ta iu :uiuU<i-

ak
lum i)oi*soitis primi ol socundi modorum. ne argumenloruiit k» « ui runlaliqua muUva.
:m SnPEll IINIVKUSALIA POIUMIYUII
I'i'iiii(). quare dixil Doclor in solulione pri- do est accidens, nego,nisi capiatur accidens
iiii piincipiilis, (iccnfcns incsac albo poUus, primo-inlentionalitcr, ct tunc est priedica-
quinn alheit.ni, cuni lanien li;vc sit vcra, tio pcr se, et non accidentalis.
Albeilo csl accitlcns, accidcns aulcni csl in eo, Ad aliud dico, quod Doctornon dixit ex-
ul iii suhjcdo quod dcnoniinal, uL supra, presse qualitatem csse accidens, nisi pri-
quirsl.i) 10-11. diclum csl.toLcradicta inil- mo-intentionale . Verba autem sequentia

la solulionc, lacLa sunljamsupra.Secundo, intelligenda sunt mulando abslractum in
vidcLur quod nialc dixiLinsoluLionesecun- concrctum, qucc cum idem significcnt, li-
di, cL LerLii principaliuni, quod qualHas sit cet tamen vario modo, non curavit mutare
accidens, uL hic esL sernio dc accidenLe, verba in ordine ad significatum, quia idcm
quia qualiLas esl absLracLum a subjecLo, cst, subintellcxit nihilominus variationcm
debuit igiLur dicere (/zi'?/^?, sicuL prius di- vocis, ct modi.

xiL albiim, ei non albedo. Ad aliud, alias saepe notavi, et maxime 28.
Item, quomodo sumendo accidcns pro q. 4. Anteprasdicamentorum, illam ambi-

iino novcm Procdicamcntorum liaec erit per guitatem. Potest enim dici, quod est praedi- Oualitas
^°*^'"
se, Qualitas est accidens, cum tunc nihil calio per se ejusdem de se, uno modo. Vel ^^^
aliud dicatur, quam quod qualiLas es' qua- subtilius, quod licet accidens in proposito, proposiUo
litas et tunc est prsedicatio cjusdcm dcse, ct qualitas eamdem rem non tamen
dicant,
qute proprie non videLur prsedicaLio, quia eumdem concepLum adoequatum, seueam-
non prx alio dici. dem rcalitaLem, auL formaliLaLem ejusdcm
ILem, vidcLur quod inconvcnicnLer dicaL, rei, sicut ens, substanlia, corpus vivicm,
aliquam speciem qualUalis non csse acci- animal, ct homo, eamdem rem dicunt, non
dens, sed proprium, uL cxempIificaL de tamcn earadem formalitaLem, siverealiLa-
risibili.Tum, quia lunc proprii csset lem quare unum de alio poLest pra^dicari,
:
prijprium, cum cujuslibet spccici sit et essecommunius, etiam in eodem generc.

demonsLratio; lum, quia tunc distinguc- Qua3re hunc 4. Metaphysicse, et alibi, et
retur proprium realitcr a suo subjecto, pondera bene totum cxaminando.

."îve ejusdcm , sive alterius praedica- Ad aliud potest dici, quod loquilur Doc-
menti sit, et maxime quando csset alte- tor hic famose, cx communiler concessis a
rius gcneris , cum Generalissima sint Doctoribus, quantumad realem materiam.
impermixta, et rcaliter distincLa, quan- Vel ut prius notavi, quod risibilc, praeter
Lum ad absoluLa, uL communiLer poniLur. aplitudinem quam importat, potcst vel si-
Est etiam illud dictum contra communem gnificarc, vel connotarc qualitatem secun-
scholam Scotistarum, ut patet. Alia plura dse speciei. Primo tamen modo est pro-
possent ibi addi, quoc omitto pro nunc. prium hominis,

Ad ista brcvitcr rcspondeo. Ad primum Vel sustinendo quod esset simplicilcr, et
20
(sicut prius, articulo secundo, exponcndo pra3cise qualitas, posset negari quod infer-
litteram, tetigi) quod intentiones secundoe, lur, quia potcntioe naturales sunt ita pro-
et maxime isla quinquc Universalia, appli- priaquod non species, neque subjecta alio-
cantur subjeclis, sou fundamentis, sub illis rum propriorum. Velforte stalus ponendus
modis signlficandi, sub quibus sunt pryedi- cst in secundo, ut in simili soepe habet. Vel
cabilia actu exerdto, secundum exigenliam sustinendo dicta Burlei, quod solum subs-
talis intenLionis : q\. quia accidcnLia non tantiarum sunt propria simpliciter, aliorum
sunt nata pra^dicari de subjectis, facta pri- vero non nisi sccundum quid, ut polest eli-
ma abslracLionc, qua3 esL a subjecLo, ut est ci cx dictis hujus 0. Mctaph. quoest. 1. Sola
albcdo, quare recLc dixiL UocLor album cs- enim substantia est subjectum supportans,
se accidens, ut hic loquimur de accidente, seu principalis sustentationis, aliavero tan-
et non albpdinom. Et cum dicis, quod albe- quam media qmfdam inter primum et ulti-
or.KSTln X\XV .T03
nia : srMlpriiiii iiiodi flicfiidi iiingis |iI;ic<*mI; iniitabilis. .îinililer li(jcpatet induclive;
el sunl fjolius conformes (luclrinx' hnjiis, (|iiia si /tonio cst Spccies, nece.ssarlo e»t
el fund.iinontis SiL'p<; prius sufiposilis, in .Species, et aninifil neces.sario est<jeiius:
his (ju;i!stionibus, quare leclor alliMuial.
ergo Iia;c iutentio dccidens, si iiiest ali-
Ouod lan;,'ilur dc dislinctiono l*ra;dica-
cui subjeclo, inest ei necessario, el ita
menloruin facilius solverflur ex diclis hu-
non adesl, el al>est.
jus, sed vide copios(? siipcr r>, Melapliysi-
Item, conlra secundam particulaiit ali-
ca3 ipsuin, cl alios, nt scis.
quod accidens conununenccessarioinest
ut qiiantitas honiini,et nigredo corvo, et
alb(,'do cygiKJ ; ergo non possunt non in-
Accidens cst, qitod ndrst, ct nhrxt, prtvtcr fub-

es.se subj«.'cto,pr;elcr ejiis corruptionein.
jccli coryiijilioiicm, clc. Quod accidens ut liic siimitur, dicu-
tur de istis, pab't pcr Porj)liyriiim, qui
QU^STIo \\\V dividit accidens in accidens srparabiiet

ct accidens inseparaljii'. Siiniliter ra-
Ulrum /ucc ilc/itiilio sil rojirrnirits, lione ; quia oinnf^pra-dicatum non e.ssen-
Accidcns est, quod adcst, vel abest, lialc, vel est proprium, vel accideiis, ut
pra3ler sul»jecli corruptioiieni bic suiiiilur quando dicitur, lloino est
;
(/iianfiis, i/uiinfuin cst pr;udicatum non

D. Tliomas de xpiritunlil/us crealuris, arl. ult. ad
7,et Oputc. 48. crt/). 8. Cajet cnp. de accidenti. es.sentiale, et non proprium ; ergo acci-
.K^'i(lius I. Post. te.it. IS. Okam 1. partc Lig.
den.s.
cjp. 'Si. et in l.og. textual. cap. de accidenle.
Sudis, Tolet. I.ovan. (]oinpl. (ôitiinhr. cap. de Itcm , corruj)lio non adest pnftcr
Afcidiiili. Joan. Aii;,'l. Urasavol. supcr liaiic
(/lufstionem. Tarl. rap. de Accidenli qutrst. 1. subjecti corruplionein ; (|uia opponilur
AHkmIiis Parviis i/uiv.sl. unica de .\i ciilenti. Jo&n. sibi.
a .Maj,'ibtri.s </\tirsl. I'). J'nriiiiat'ilium. .\ntoniuH
Andrcas cap. de accidenli. Ilnvius ibidem qucett. Itcin, accidcns abcsl : crgo non est;
W. .Merinero cap. (>. ile Acriilenti, disp. unicu
i/ua^nt. I. Tnrrfjon cn/). dcAr. i/mrst- I. Ilurlado
(|uia non inaiict scparatum a subjeclo,et
dis/iut. ti. I.or/iciv seclioiie (J. .Vvorsa i/iuvst. \\. si accidens iion cst, subj«.'ctiim nou esl ;
Loi/. scct. '». Kodriifuei: 7U(r«/. 'l.de Accid. art.
:i. i't l.
(piia sunl corrclaliva. rrobatur, omnis
Specics Ipsius Lniversalis est relativum:
I
Ouod non videlur, 1'iiino jêneraliler, crgo accidens, ct non vidclur ad uliud
/''''"""" uia daliir per copuialionein
lu /irn /iiir- • *
: siinilitcr,' dici. iiisi ad
cujusest accidens, el
illu-l,
tenf/irma- q„i;, ,if,n ^^.yt i|,i (lenus, ct Diricrcntia. illud esl subjectum; ergo, ctc.Simililer
'
//1'//.
itiMii , conlra priinain parliciilain si dcliniliosil coiiveniens relalivis : ergo

ntlest, rf (thrsf, ({uia adcsse et ubcsso est in ea ponitiir coiTelall\um : niliil vide-
rci exlr.i aniiiiain, ({uia ades.se cst,cujus lur liic posilum pro cunvlalivo, nisi
cst essc ; .scd liicdcbet intciitii» dcliniri subjcctum : crgo iilud eiit correiutivum
ijîliir, etc. Siniililcr lucc inlcntio arci- dclinili.
(/rns potcst unlvoce coinpclcrc rcbus di- .\d ••pposilum csl Porpliyrius el Aris-
versoruiii pMici iini : .scd Ista, (u/essc, et lotelcs I. Topicorum, |>«)nens consinii-
(ifirs.-^r nmi, ipiia ijiiibus cssv noil esl lcm dclinitioncm, .\ri\iiens es/. t/mtd
univiMMiii. ncc (u/rssc : sed esse non est contint/H cidcm inesse^ ct non inessr.
univiMMini divcrsis Pnedicaincnlis. (pia' csscnlirdib'r \ id»Mur cadem isli.
Ilciii. inlcnlio, cui incst, ncccssario .Vd quii iiduiii, «]iK>«l ilc!l-
incsl, ipii.i iion incst alicui,nisi iitconsi- nilio. si congrue intelliirulur. .H;ilis con-
deralur al» iiilcllcclu. scd sic cst iinper- \cnicnter esl ussivnala. I bi scieuiluiu
-m SliPEK IINIVEKSALIA POUIMIVKI
est, quod (((/csf ol ahcsl, sivc i)iessc',\cl (Hiudlibct ; cummunissime, ut omne

nnii inesse. qu;r ponil Ai'islolelcsin sua praMlicatum de subjecto, patet ex defini-
(lciinilionc, sunl aMiuivoca [mmx inlenlionc A)'istoleIis 1. Topicor, ct divisione
lionis. vl sccuuihe inlcnlionis. Ut sunt cjus in principio Pra3dicamcntorum, et
noniina prinia^ intcntionis, dicitur 7. communi modo loquendi.
Mctapli. conte.xt. "-2. cl inde Accidenlis Consimiliter tripliciter dicitur prcedi-

Proedicari
esse esl inesse, et lioc de accidcnte cari de ; proprie, pro his quie sunt de,lriplici-
ter suini-
rcali, de quo loquilur ibi ; sic etiain su- supcriora in eodem genere communi- ;
lur.
milur(/(tee, eiahesseS. Pliyslc. cont. ter, pro omni eo, quod est commune ;
G2. el inde, ubi dicitur, quod Impossi- communissime, pi'0 omni eo, quod spe-
bile esl icleni siniiil aclesse eideni sub- cificat rem hujus verbi est, in proposi-
jeclo, el abesse ab eodeni. Alio niodo, tione. Primo modo, sumitur in princi-
incsse, vel adesse est nomen secund^T) pio Prittdicamentorum. Secundo modo,
intentionis, el signilicat pricdicationem in definitione Universalis, in lib. Peri-
eorum, qua^ suntextra cssentiam sub- hormenias. Tertio modo, in divisione
jecti, vcl alterius generis a subjecto, Porphyrii, divisione secunda, quam

pnedicaride, dicit propriam prae- ponit post definitionem Generis, et in
sicut
dicalionem essentialem eorum qua3 sunt definitione Sumendo igitur
Individui.
in eodem genere cum subjecto

scd ;
adesse, \Q\inesse ^vimo modo, per il-
.adhuc inesse secundo modo, sumitur lud intelligitur genus accidentis, cum
inessesu- dupliciter. Propric, et sic non inest,nisi una differentia, scilicet pra^dicatum non
milur du- ^ .
piicUer. accidenlibus comnmnibus, vei

,
commu- cssentialc, vel genus intermedium inter
Universale,et accidens sic intelligitur in

niter, et sic inest singularibus acciden-
modogenerali sumitur esse definitione proprii per : accidit, resi-
tibus, etisto
in , in divisione quadrimembri, quam duum, hoc est, abesse , etc. ponitur
ponit Aristoteles in principio Pr^dica- loco differentiae, et correlativi ipsius de-
mentorum, et adhuc communius su- finiti. Similiter in definitione Aristotelis
mendo inesse, dicimus communiter in contingit inesse, et non inesse, id est
omni propositione, pra3dicatum inesse non necessario inest subjecto.

subjecto, vel non incsse, sicut generali- Sed tunc est dubium, qualiter de ac-
ter dicimus in omni propositione esse cidentibus inseparabilibus dicitur acci-
prcedicalum, et siibj eclum,qmliscum- dens, et multis aliis, ut quanto, et
que fuerit pra^dicatio. hujusmodi, qua3 necessario insunt : non

Prima distinctio videtur probabilis, tamen sunt propria. Potest dici,quod il-
inconveniens enim est Logicum defmire lud est verum de illis, sicut de aliis per
et dividere per res prima3 intentionis, se loquendo, sicut enimper se substan-
prnesertim quando definitum estsecunda tia pra3cedit accidens tempore, sic acci-
intenlio : vel dividere, si aliquamembra dens commune quodcumque, cum non

divisionis sint res secunda3 intentionis : habeat per se causam in subjecto, non
sed illius divisionis quadrimembris ma- inest necessario, vel per sc, quantum
nifestum est duo membra, scilicet dici est ex parte subjecti.
de, et non dici de, esse intentiones se- Contrasic, proprium abest; quia sub-
cundas. Secunda distinctio de, scilicet stantia pra3cedit illud accidens, sicut et
inesse , scilicet proprie , ut accidens accidens commune, ut Aristoteles intel-
comniune ; communiter , ut accidens ligit de accidente 7. Metaph. Si vero
QIJ.KSTIn \\\V :m
(Jicas per se, quuntuin esl ex (nirle acci- dicatur idein de sa : ergo est vera nim
rlciilis, falsiim esl. AliqiKMJ fiiiiii acri- iiiodo necessilalis.
dens ('(iiiiiiiiiiie, licel non lialteatcaiisaiii •Vd ((riiiium ist<»rum dicitiir, (\u(k\ non 5.
per se in subjeclo, taiiifii ImIh-I causain .scqiiitiir : per se ades!, et abest ; ergo
necessariaiii, iil /juftntiias, el ila sil»i per se ficlest : sed esl falluciu a secun-
n'pu},'naf, (pianluni est ex se, iion in»'sse duni qiiid, a<l sirnpliciter, sicul non le-
subji.'(li», iii (|ii() li;ibi't lalfincaiisain nc- iift : Contingens neressaritt est contin-
cessariani. gens; ergn rontingens ncccssario est.
Meo exponitiir illiiil alio niod"» sic. C<»ntra, a (^'enere |)Osilo sub dilTeren-
Ahcsi socunduiii intfllecluni, praHcr tia, tencH ad genus simplicilcr, ulsequl-
snbjccli corruptionein id esl, (lestruc- tur : Aniniai raiionaie ; ergo animat,
tioncm essentialis intelleclus subjecti scd istud totiim abesf, etc. esl I<»codif-
Conlra sic, I*n>j)riuiiiabest,quiaSpecies, ferentia\ rcspeclu liujus adest : ergo
cuiii sit prior natura proprio, coniplete conseqiicntia bona.
potest intclligi sine proprio.Dicitur,((u<Kl Potest igitur dici, ((ikmI consequenlia
accidens abest.«ecun(Juiii inlellectuinper esl aliqiio iiiodo bona : sed Anlecedens.
positionem sui oppositi, (ira-ter subjecti etConsequensest distinguendum secun-
corruptionem : non sic pntprium , id dum compositionem et divisionem ,
;
eat, accidens est pra;dicatum non essen- <(uia per se potest dctcrminureinliiKren-
tialc subjecto, sub cujiis o()pi)sito,potest tiam. et sic est utraque vera ; vel inlue-
subjcclum intcIliL,M conqilfte. sine repu- rens, et sic utra<(ue falsa. Kt isto inodo
gnaiilia inlellectiium : non sic pn)- noii (»onitur per se in d<'rmiti<.inc acci-
priiiiii abest, et lioc brevius ex()riiiiilur denfis, lioc est dictu, qu<)d illud pnrdi-
sic : accidens inest non ()er .se, vcl n<»n cafiim, /nfest, clc. ()er se incst liuic sul>-
convcrlibililer , inlelligendo incst, ut jcclo acrif/ens, sed i<l»'in ()r:edicalum,

priiis dictum esf : ct iste est inlcllectus scilic<'l aifesi, d»'fermiiiatuiii per se non
dclinilionis I*oipliyr. ct .\rislofclis,et sic inest subjecto.
intt'lli}^n'ndo ulraciue csl cortvenicns. Ad secundum <licitur simdiler, quoii

Confra illiid, si liaic definilio sit conve- tam miiK.r , qit.im conclusio esl vero
nienffr datii ; vv>j:n iiicsf dcrmilo ()er se : ut neresse delerminat inli;i'renliam, uli-
erj<o accidens ()er se adest, el abest. ter non.

erj^'o ()er .se adcsl, •f si lioc, ergo n<»n -Vd (irimum argumcntum |)rincipale 6.
()olest abe.ssc. Sei'iin<la consequcnlia pa- ()atef. ((ualif<'r ibi ().>iiifiir (lenus, el IHf- .lli/I^'*'
tet, i(uia a c<>(»iilali\a fciict ad alfcram feniilia.ct <(ualiler ()cr lotum copulatuiu
parl< 111. cst aliud ciicumlocutiim.
C()nsiniilit«>r ()i»l<'st argiii, ((ii<>(l<>nine Ad .secundiim ()atet. qualiler suiiii-
nccidcns abest (>er lioc me<liuiii, onuio tiir ibi, at/est, ul esl nomen secunda» in-
acritlens per se adest, el ahest, et sic tcnfionis.
non adcst. Ad aliud (>riiKM()alepntet,quoii quod-
Ilcm, oinne accidens nccessario incsl, libct accid<'ns. <(uo«i non esl propriuin,
quia incsse est de e.ssenlia acci<lcnlis,.se(l adesl, el ai>esl secumium intelUvlum,ila
omne a<'cid<'ns necessario esl accitlens ;
(juoti subjectum potesl intelligi subejus
ergo oiniK' accidcns iifcssario inesl. O()()08il0.
Minor ()al<'l. <(uia lia>c esl nece.ssaria, A<l aliud de currupli»»ne dicilur, quotl
Omne arriiiensesf acvidens ; <iuia piu'- adesl praler Ci>rruplionein iliius sub-
fJOa SIIPEI{ 1'NIVEKSALIA roUI>IIYI{ll
jecli ; »|uiii «'sl iii eo, quod iii:iiu'l iii est achiMiuatio ivi ad inloliecluiii,sed non
traiisiiiiilalioiic. ut in subjocto, v\ illud esl ila in rc.
non curruiiiiiilur. Ad primuin istoium dicitur ,

quod
C.ontra, si sit in illo, ut iii subjecto, subjectum est relalivum per accidens,
lunc est corrui)lio illius suljjecti ; igilur (piia aliud dicilur ad ipsum : et de illis
non adest i^rietcr corrui)tionem subjcc- non inteliigilur dicluni Aristotelis, sed
li, tantum de relativis per se, quia scibile
Dicitur quod si adest materia, lunc potest cognosci, non cognita scientia,
cst rorniiile accidens ejus, sed non opor- cum sit naturaliter prius ea. Si dicere-
tet quod sit corruptio ejus, quia ejus ditur pra^ter subjecti corruptionem, id est,
citur corruptio, quod denominalur ab ejus cui talis intentio inest, iliud non va-
ea, et illud non est ejus subjectuin : et let : quia illud est res prima3 intentionis,
universaliterita est in accidentibus sub- et ita inconvenienter in defmitione ali-
jectum non denoininantibus, sed alia a cujus secundag intentionis poneretur.

subjectis. Sicut locus est corporis locan- Ad aliud dicitur, quod prima propo- 8.
tis, ut accidcns, sed non est locus cor- silio vera est dehabitu principiorum.qui
poris locantis, sed est locus corporis lo- dicitur intellectus : qui distinguitur con-
cali : passio vero locantis, ut dicitur 4. tra scientiam, qua3 est proprie Iiabitus
Physic. contcxt. 28. et inde ; sic actio conclusionum demonstrationis. Ulterius
est patientis, ut subjecti , sed non est potest dici, quod intellectus intelligens
aclio patientis, quianondenominat sub- subjectum esse sub opposito talis acci-
jeclumsuuni, sed aliud. dentis inseparabilis, est falsus ; sed non

Aliter dicilur ad primum, quod adesf inlellcctus intelligens subjectum sub op-
prcefer subjecti corruptioneni , id est, posito talis accidentis, qui est simplex,
subjectum potest inteiligi sub eo, et cjus non componens, vel dividens ;
quia tan-
opposito sinedestructione sui intellcctus, tum circa composilionem, et divisionem
vel sine repugnaiitia intellectuum. est veritas, vel falsitas.
Ad ultimuni dicitur, quod si accidens Tertio modo dicitur, quod subjectum

abest sicut liic suinitur , non sequitur non vere potest intelligi sub oppositoac-
ipsum non csse : quia illud sic intelligi- cidentis inseparabilis , tamen vere po-
tur, quod subjectuiu potest intelligi sub test sic intelligi sine regugnantia intel-
opposito accidentis, unde ex hoc non se. lectus ;
quia si sic intelligatur, nonest
quilur (piod non sit. repugnantia intellectuum.
Contra, per Aristotelem in libro Pra3- Ad quoddam argumcntum superius
dicamentorum cap. de Pelatione, Unum factum, scilicet inlentio, cui inest neces-
correlativorum non polest definite sciri sario inest; dico, quod illud concludit,
sine allero, subjectum et accidens sunt quod accidensnecessario inest, ut neces-
correlativa, ut dicitur supra opponendo: sar /o determinat inhasrentiam, non in-
igilur subjectum non potest complete ha^rens.
inteiligisineaccidenle igiturnonpotest
:
EXPOSITIO
intelligi sub opposito accidcntis. ^^ • •
, . De t.
Primo. t. .
.
Patent termini ex saepe
.
prms 9.
tem, mtellectus solum verorum est,
îctis, videlicet quid accidens, quid defini-
sed non est verum subjectum esse sub ^,-,^ ^t quoties sumantur. Intellectus vero
accidente, et ejus opposito ergo non est
; definilionis in solulione.qua3stionis pertrac-
mlelligibile. Minor palet; quia veritas tabitur. QucE, etquot sint conditiones bo-
OU.i:>Tln WKV .m
nsD (lefinilionis, priiis nolavi. el C. Topiro- illa acceplione, in qua ei applicalur inlon-
rum 2, Poslerioniin 7. .Mct.ipliysica;, el li- lio, scilicel in es.se objoclivo, el cogiiito.
bro (Jo I)r'finil,i(>ne Ik)Clii, «?l .'ilibi ph-rnm- Nam sic dicimus species e.sse a^lernas.iHdo
que palol, Onlo qua\slionis convenion.s, si- eis osso scienliam.ol ipsas e.s.sc neccsse esse
cut, priiis (lo aliis l.nivor.salihus pioceden- el liiijusmodi. .Modo (luod inrsl alicui se-
(lo (lirlum osl. (liim onim sin«,'nlari.s, in- cundum es.se cjus immulabile el nccessa-
quanlum laiis, non .sil dofiiiilio, priu.s oral rium, videtur ci n*»cc.ssario incsse, sicul
vidondiim, an Aocidons sil rnivorsale, qu(xl inesl contingenli, inqiianlum Uile, vi-
quam inv(.'sti;,'andum do ipsiiis delliiili(me. dolur osso conlingens cl conl'ngonU'r ines-
Divisio communis osl, nisi quod si'cunda so. Probali<lem in<luclive, malo igitur di-
pars subdividi polosl, ul stalim palobil in ciliir qiKJd accidons, ut cst intenllo, a^lesl
proccssu. el abosi. Uursus arguit conlra secundam
10. I)k Skccndo. .\rguit pluribiis rationibus parlicubim, .scilicot prxler suhjecti corritp-
pro parlc negaliva. Primo modiis Topicis, tionem, inducondo in accidenlibuscommu-
sou commuiiibus,qua> idi'oc(jmmunia sunl nibus insoparabilibus, tamen qua) conlinen-
quia po.ssuiil non solum ad ist.im dotinilio- lur sub .Vccidonte hic dofinilo. (^)uo<i si ne-
nom impugnaiid.im, sod ad plun\s aliasap- g;iro ur,prob;il primo, testo Porphyrio hic.
plicari, ut supra palol : quonim primum .Sccund(j ralioiie,el salis claro. Conlraoam-
esl, quia dalur por copulalionom, conlra dom pirlom arguil cx ip-Hamol corruplio-
Pliilo.soplmm <». Topicorum.cap. i;{. Sccun- ne, qiiia sic adossel pr.rler .selpsam, quod
dum, quia non dalur porgonus ol dilToren- implicat.
liam, contra Fliilo.soplmm ('».
Topicorum, Amplius arguil specialilor contra illam
cap. i. ot c.ip. H. M('t;ipli. doindo arûitpor particulam, nbeit; et polcsl .sic fonnari ra-
modia propria. Primoconlr.i prim.am parli- tio; III:i particul:i iiiconvonientor ponilur
cu!am, scilicol a'/rsl, el ahcsl, qiiia compo- in dcfinitiono accidonlis, et universaliter
lunl ista rebiis o.xtr.i. oIikju inlonlioni.qiuT cujuslibcl dofinili, qu.T doslruil naturam,
hic dobol dofiuiri. Kl oliam qui i lali.n non ct quiddilale:ii ojus:sod abcst est hujusmo-
sunl univoca, quibus inlontio accidonlis di ri\speclu accidontis, ergo, elc. (lonse-
osl uiiivoca, (jiKjd ost contr.a ralionom par- (luciilia palol cum majori. Minorom docla-
lium dofinilioiiis, (lui.i siciil lu^c dotiiiilur, ral in littora, quia si abost, sofiuilur quod
il.i noc dotiiiil a^quivocum pro substrato. noii est, (luia accidonlis (?ss«» esl inosse. 7.
(Ju.olibolonim pars dotiiiilioiiisost in plus, .Mctaph. loxt. comm. 2. Kx quouUerius in»
iiuam dctiiiiliitii. J. Poslcriorum. ol idoo forl doslruclioiiomsubj«vii,quia etiam non
inconvonil dofiiiilum pr;odic.-iri do aliiiuo esl.si accidens non est :quodpri>bal ex nalu-
univoce, d(» quo non pra'dicolur dcfinions. rali simullalo rolalivorum, cap. dea/a/i-
Docbirat .iiitom assiim[>liiiii, oo (iuimI acci- 7i/*7.Etsiquis nogarol ipsa osse com*laliva,
doiis univoce convonit irbus divors »rum oslondit ox rationc gonerali omnium Ini-
(lenorum, licot iionomnium.olomnibus, ul vorsalium,utsuprado(iuolilM»t dixit in locis
prius diclum osl : (iu;o t:mioii vorb;i lia- suis. .Vccidons voro non vidoturaliud corre-
iM-nl oxpoiii, el suslinori sicul supra. dc bilivum halKTo.nisi subi«vlum:quan», elc.
Oonoro, noLivi, el alibi : .scd abos.so, ol Pulct igi(urquo<l illa p;irli'*ula ri6^.</ non
ado.sse, non convoniuul sic robus divor.so- sidum dostruit ipsum acci<lons, sod eliam
rum (Joiioruiu, (luia ipsum esse osl aîiui- subjtvlum ojus, i|uod potosl e«e omno eiis
vociim, siciil cl /'/».«, ul sa'f>«' loliîl prius. maximo limilatum : inc i-
11, Dciii lo;irK'uit coulra oamdompîrliciibim. liir. cum (anta mala ()|M>n>(ur in i. i.
o.\ iiocossil;iic inli;rsioiiis inlonlionis ci « ui Sicut formavl ho<- ar. i, i(.i j.mal
applicalur. (fuod probat. Primo ex immu lcctor in aliis. quanil' (i<>ii .mui( in forma
labililalo. soii iicccs>it;itc t'uudamoiili, in rc.solula, qucMi omitto ipuus solerUa*, quia
308 SIJPKU rNIVEUSALIA POHIMIYIUI
riam acceptioncm istorum lerminorum ex

jam exlra funium el fiinum naviî,'amus.
usu loquendi Auctorum,ut omnis ambigui-
Ad opposilum adducit rorphyrium, et
Topioorum, cap. consimi- las lollatur, subdividit utrumque, scilicet
Arisloleloni 1. 1.
lanlum esl ditYeren- inesse, vel esse in, et dici de, dicens quod
liler dolinicnlom. l'lji
Doctorquod esl es- capiuntur Iripliciter, proprie videlicet, et

lia in verbis, ideo dicil
eamdem essentia- communiter, atque communissime. Inesse
senlialis idenlilalis,quia
liter essentiam declaral eisdem essenliali-

enim proprie convenit accidentibus coni-
bus.
munibus, ut albo, nigro, sicut dictum est
13. Conscquenter respondet ad quoesitum. qusestione praeeunte, communiter vero
procedit, primo conclusionem inconvenit accidentibus etiam singularibus,
Ubi sic
proponit ut in secunda divisione Antepra?dicamen-

tentam, affirmativam videlicet, ;
condilionaliter tamen, sciMcel si bene inlel-

tali habet Arisloleles, quse est quadrimem-
ligahir, et declaratur ipsa definitio, quod bris.Communissime autem accipitur secun-

beneest assignata. Secundo, pro declaratio- dum usum loquendi, quo in onmi proposi-
ne ipsius adducit duas, vel tres distinctio- tione, sive perse, sive per accidens, sive
nes.Tertio applicat ad propositum membra universali, sive singulari, sive in praedica-
quae expediunt . Ubi duas, vel tres notabi- tione directa, sive indirecta fuerit, praedi-
les expositiones ipsius definitionis proponit catum dicitur inesse subjecto ; et hoc mo-
et aliorum, et ipsius : et ultimo complete do Icquendi ususest Doctor supra, quaest.

describit, seu definit ipsum Accidens. 2. cap. de Specie, in solutione qusestionis
Quarto, et ultimo contra dicta objicit du- ad finem.
pliciter, et solvit singularissime. Et quia forte aliquis diceret, quod istae 15.
Prima igitur distinctio est horum termi- distinctiones positsede ipso inesse non sunt
noruui, scilicet adesse, ut loquitur Por- convenientes, Doctor consequenter probat
phyrius, vel inesse, ut loquitur Pliiloso- eas ex fundamenlis Arislolelis, et Aucto-
phus, quod scilicet sumi possunt nunc rum, et ratione efficaci tenere,etprocedere,
primo-intentionaliter, nunc secundo-inten- imo necessario assignari. Primo primam
tionaliter ; et dicitquod hoc convenitsequi- quaeestin primam ei secundumintentiones
voce, sicuL universaliter in aliis patet. et hoc fundamento tacto supra, qua^sl. 4. et
Qualiter autem, etquando, el ubi sumun- cap. de genere est alibi iu definitionibus
tur primo modo, deciaratde mente Aristo- superius pertractatis : dicit ergo quod defi-
telis,ut ostendat se non voluntarie nec pro- nitionessecundarum intentionum, et divi-
pria imaginatione loqui, et allegat ipsum siones a Logico assignatse, non debent
primo7. Metapiiysicse, text. comm. 2. et assumere primas, eo quod non opponi-
alibi et secundo S.Physic.text. comm.62. et tur res primse intenlionis rei secundae,
inde et potest idem expresse haberi, 4. Me- nec est de essentia ejus, nec e contra :
laphysicae ad longum, de primo principio, quare cum divisio debeat dari per op-
et veritate ejus. posita, et definitio per essentialia, patet no-
Secundummembrum principale declarat tabiIiter,etdemonstrative intentio Doctoris,
^siTn,' êt
^^ supra,qu8est.4.tetigit,scilicet<?ss(? in dis- quantum ad assumptum, cumigilur aliqua
dici de, tinguitur contra dicide.iiVi quod wer se
quid im-
ines- membra illius divisionis quadrimembris
portent. se, vel adcsse, seu esse m secundo-intentio- prasdictse, ul dici de et non dici de, sint se-
naliter accepta significatur prsedicatum non cunda3 inlentiones, quia sunl actus signa-
pra^^dicans essentiam, nec in quid, nec in ti, '&\c\iX prsedicari et suhjici, ut sjpra dic-
quale. Per dici vero de secundo-intentiona- lum est ssfipius: igitur alia membra ejus-
liler sumptum denominatur praedicatum dem, scilicet inesse seu esse in, et non esse
essentiale, el hoc accipiendo proprie illos in, erunt secundse intentiones : et sic patet
lerminos. Unde propter famosam et va- secundum membrum illius prima? divisio-
OU/ESTln \\\V :I99
ni.s. Piinium voro inoniljruiu cjus probavil lur qunplnm prj-dicanlur de pturibus, qux-
jam supra ex fuuflamonli.s Arislolelis. dam de uno solo. .Nam prajlicari douno 80-
Iti. I)f'in'Jopn)bal scrunflan» divisionom, qua; lo esl communissimo, lujc esl exleiisive
esl subdivisio secundi moinl>ri prinripalis multum capore prxdicari, cum sil pro-
prim;n (livisionis, .scilirolipsiu.s iuesae so- pr!e, et eliam communilor pncdicari prx
cundi)-inlenlionalilor accopli , rocilando abo dici, sicut oliam capilur in dofinilio-
ad majorom oxpro.ssionom, ilorum illalria nolndividui a Porphyrio, cap. de Specie,
menibra ipsius, riuorum prinium palol ox et cap, de (Jenoro, ubi dicitur quod de uno
1. Topicorum, ubi supra. Sccundum ex il- solo pnodicalur. Lirel igilur Doclor primo
la socunda divisione .\nlopra'dicamonli ponat dislinrtionem, el mombra ojus, el
praedicta.Torlium fx communi usu loffuon- posloa fortificel ex diclis Phiiosophi, el
di, el sic palol socunda dislinclioauclorila- i'orpliyrii, placel lamon, gnilia brovilalis,
\ le, ol primo auctoritalo ot raliono. Dein- diclo modo doclararo, cl arlmiscere lille-
de prosoqiiiturdistinclionom oppositi ip>ius ram. Sic igilur patenl Ires di.slincliones ad

Dif. de sn ineaae scilicot dici de dicens quod similitor propositum noces-sariae, el applicabiies, el
niiliir Iri-
plicitcr. accipitiir triplicilor.et rocto, jiixta rogulam hic, ot alibi,
Topicam,scilicot quoties difitur nnum oppo- Doinde ibi, sumendo igitur adesse, elc. 18.
aitorum olc.primo modo proprie, ut in illa

applical ad pioposilum diclas dislincliones
divisione secunda Antopnodicamentali acci- elmaximosocundam. oxponondo divcrsi-

pilur.Secundo modo communiler,ut in dofi- modo definitionom .\,rridentis,dicons, quod
nitione Universalis, I .I*oriliermonias accipi- sumalur primo modo non dol)ol iuleiiigi
.':i
tur, ciim dicitiir quodr///re;-.<?«/c ext quod de priino modo prim.T dislinclionis, scili-
prsndicatiir df pluribu!i,(\\\o^\Q\{Q\\i\'\[.\\Tn(m cet . primo-inlontionalitor , sed secundae
solum ad pr;rdicalionoin superiorom in distinclionis, quai esl de inesse se-
oodom genero, quia sic non convcnirot cundo - intenlionaliler sumpto , lunc in-
Proprio el Accidenli, sed eliam ad prrrdica- quil. habolur .Lrcnus .\ccidonlis definili
lionom ciijii.srumqiio communis, duminodo hir cum una dilTcrenlia, scilicel remola,
homo csl a'-

fornialilor prxMlirctiir, iilhir, vol univcr>ali, vol .sallom gonus inlorrae-
bus homoest risibdis. Tn-iio modo rommii-
: diuni romnmnc ad Proprium et .\rcidons
nissimo, ot sic oxtcndilur ad omnc pncdi- srilirct prcodiratUin in qualo arcidenlale,

calum sive osscntialo, sivo accidcntalo, si- quod .srilirel est modium intor rniversale.
vo cominiine, sivo singularo, sivoeliamdi- ot illa duo, quod etiam ponitur in (icfini-
recto, vol indircrlo. prjoilirctur, tiono l'roprii, cum dicilur quod<i<r/(/i/ om-
Idoo dicil Dortor, (luod sir accipilur pro /»i>/5o/*, ul prius quaeslione pra^cedenle
17
omni 00 qiiod sperifical rcm hujus vorbi est, cl quaBsl. •*>. do Proprio dixil, ol ibi nolavi
sicul infra, siipcr libros IVrihormonias io- instanlias circa hor, el supra, quaest. 12. el
quitur plorumqiic. Pr.cdicalum onim ox- similitcr quai^sl. 5. de DifTeronlia copiose

pro.s.so posiluin nllra vorbumprinri|»alodi- leligi, Ucliquum, Inquil l>orlor, s«nlicel
ritur spccitiraro rom vcrbi, (luia r(\s Vorbl ahesse pr.Tler subjrcii corruptionem, lonel
absoliilo ponilur, sicul liioc, homo est, spo- locum uUimic. seu spocific» difTcnniti»
riurilirn
hiiii ffwri-
ciliraliir ciiin dicilur rt'6»/.<, vcl ni;/rr, vcl alquo corrolalivi, Cum enim definilum, si-
/irnl rrm
vrr/ii.ijiii)- lurrcns ot hiijusmodi. Hcs ipsius verl)i esl, cul ol r;i'lora rniversalia, sit relalivum,
lunilti .
hocostc«s' nominalilcr, .seu parliripalilor idoo ponilur sunm corndalivum, quod eai
suiiipliiin. do quo h;ibct vidcri, Deo duce, subjcrtum in dofinili : ol simili»
siipcr illis (iu;csronibus Porihcrmcnias. (or (Uvlaral p.iiiris dt ,1 loio.K ii) dulam al)
Kt sir arrjpilur. inqiiil \h rlor, dirtdc rap. .\rislotp!o in Topiris. ila quo primn I ox|io-
do (loncrc. iii dcrlaralionc divisiva dofini- posllio lilc halH>ltirde ulmquo dofi'- ' »»•.
lionis, riim dirilur. I.orum ifU;r praîticmt i.tIIs srilicet quod ^fci//ri< *•«/ i r.» -»»
400 SIPKK CMVEKSALIA rOHPIIVHII
accidcuUil-', non nccoianrio inhivrcns sub- ncndo dictum Philosophi 7. Metaphysicac

jeclo. subjectum est prius lempore proprio per
10. Sod coiilra h.iiic oxposilionom inslal nota- se,Iicctnonperaccidens. Secundo vero mo-
bililor el caindem instanliain IiabelBoetins do intelligendo ly perse dicit quod sic fal-
liic in coinniento nlrinsque edilionis in Por- sum nullum accidens commune neces-
est
phyriuin.Nam Accidons quod hic detinitur, sario inesse subjecto, eo quod plura talia,
dividilnr a Porphyrio in accidens separa- ut illa dequibus argutum est, habent cau-
bile, ot accidens inseparabile et videlur sam in subjccto necessariam saltem, licet
es.se divisio generis in species, vcl saltem non perse, ut quantitas materiam; etqua-
univoci in univocata. Similiter qitantum di- litates sensibiles posleriores, ipsas quali-
citur accidons. Tbi notanter dicit quanlmn t-itcs primas, Ubi notanter tangit Doctor
el non quantitas, sicut qunt^stione pr?ece- differentiam intcrcausam necessariam, et
denlc, de albo, et albedine dictum est : ac- causam per se, Non enim omne nccessa-
cidons vero inseparabile, sicut nigredo tE- rium est per se, ut patet, de quo statim
lliiopum, et hujusmodi : et siinililer quan- magis.
tilas rcspectu rerum materialium necessa- Ilepugnat igitur t:ilibus accidentibus non 21.
rio inest, licet nonsitproprium, igitur non inesse subjecto, quantum est ex parle ip-
soluin accidonti proprio, scu per se, sed sorum, licetnon repugnet subjecto per se,
eliam accidenti communi convenit neces- secus est forte loquendo deper accidens ne-
sario subjecto ine;ssc, quare cum illa defi- cessario, quia sic etiam repugnat subjecto
nitio sit communis omni accidenti commu- esse sine illis. Vult breviter Doctor in hac
ni, non bcne exponitur per hoc, quod est solutionequod nullum accidens commune
esse prccdicatum in quale accidentaIe,.non sive separabile, sive inseparabile fuerit,
necessario inlueren^. sive habeat causam necessariam in subjec-
ao. Ad hoc respondet, dicens quod illud est to, sive contingentem, sive sit ab extrinse-
verum de illis, sicut de aliis pcr se lo- secOjinestnecessario subjecto per seloquen-
quendo, liocest dictu, quoi accidentia indo, ut pcrseitis se tenet a parte subjecli,
separabilia, et quantitas, non necessario imo quod sic abest, quia subjectum est
insunl subjecto, sicut nec alia qua; sunt prius tempore ipso /)er se. VI autem per-.
communia soparabilia, et lioc vere loquen- seilas se tenet a parte accidentis, secus
do, quod declirat in exemplo Philosophi est, ad istum videlicet intellectum, quod
7. Metaph. lexl. comm, 4.et inde, quodsu- psr se corapetit accidenti cuicumque non
pra, qua3stione finali do Proprio pertrac- necessario inesse subjecto, vel abesse. Et
tavit, sicut hic loquendo secundum illam videtur quod similiter dicendum esset de
viam, ut ibi notavi. Distinguit tamen dely proprio, respectu sui subjecti ; et ita ista
per se cum dicitur quod talia accidentia expositio non distinguit Accidens a proprio,
non necessario per se insunt subjecto, quia nec definitionem liujus a definitione illius
illa perseitas potest attendi vol nog.dio et hoc loquendo in communi, ut se oxten-
ejus, vel a parte subjecti, vel a parte accidit accideiis; et ipsius definitio,ad acciden-
dentis. Primo modo, inquit, intelligo in tia inseparabilia.

proposito, cum nullum accidens commu- Igitur Doctor adducit aliam expositio- 'ii.
nehabcat per se causam in subjecto, quod nem definilionis Proprii,ex qua solvitur du- AccUlens
abesse po-
non necessario pcr se inest subjecto, et lioc bium propositum (et est expositio Boetii in tesl inlel-
lir/i dupli-
quanlum estox parte subjecti,primo,quod Commento utriusqueodifionis,et forte prop- cilcr.
plus cst, addit quod sic potest proprium terhocdicit Doctor in terlia pcrsona dicitur)
abesse, quia etiam, ut supra, quaestione quae talis est, quod vidiQ\\Q.Qi accidem abes-
ullima de proprio, dictum est, secundum se potest intelligi duplicUer, aut scilicet
illam viamdepers? et per accidens, expo- secundum esse, seu esse re^le in re extra :
<Ji:/ESTIO XXXV 101
aulsoourrltuii int«;llf'<-,liim scu consuloratio- solum alwtraclione pri-*'>''^ • ; boc osl.con-

neni. Mult i o.iiin qu'c iii ro suiil roiijuncla sidorando ho", non '
rando niud
el iiis(;i):»rabili,i,afni'l iiilolloctUTu seorsuni potost inlellijî subjoi-tum pra-tor a-
considorantur, aut sopiraiilur. Undo 2. vcl non inlelligendo acci^lons ; sed eliam
IMiy.sic. toxl. CDmment, 18. rocte dicil. I'lii- abUractiono divisiva, ul ini - i lo cor-
loioplms quol ahilraheiUinm non esl m^n- vum, non M)Ium non intelligendo ipsum
dacium. Kt IJootius hic : fil sxpe ut fju.e nii^Tedinom, sed oliam intelliixendo ipmm
actu disjunffi non valmnt, inente et cog ta- non nij^rum, vel albuin et ila subopposilo
lione s'y?'i/vn/?<r.Abesligituraccidon-} coin- sui accidentis iôte.sl inlcllii<i .subjeclum.
inune secuinJuin intvllectum, ct lioc prai- Non sic autom fiolest intcliiî subjeclum 24.
ter subjecti corruplionem, id e.-it, deslruc- Proprii sub oppo.silo oju.s, nam licel ibi
lionem es.sentialis intellectus subjecli. L'bi possit fieri abstraotio pnncisiva, non lamen
notaiilor dicit easentiilis inteHectus ad dif- divisiva noc (ut ita dicarn) oppoiiliva, abs-
feroiitiim accidenlalis : sicut cnim perti- quo n^pugnanlia intollectuum. L'nde Boe-
net ad esse subjecti ipsum accidens, ila et tius ubi prius Age igitur, quoninm
:
nd inlelloclum : quaro sicut advenit post .Kthiopi color niger aufcrri non potfst,ani-
ejusesse complclum inesso, ita el ipsius mo eum, et cojnitione separe nus : erit
intolloclio iiitolleclioiii vol [)olius,ut loqui- ig'tur color albm .Kthiopi. Num iicirco
tur Doclor, inlollectus inlollectui ossontia- spccics consumptx sunt f mmime. It i etiam
li qui tanlum e.x essentialibui subjocli ha- corcus, si ah c) colorjm nigrum imajina-
botur. IJiide '/(/o/ YMt / ^s/ rei dicitur ejus lione separemus, pcrman^t tamen avts, nec
e.jsentialis inloUoctionis, seu inlellectus interiil species. Krgo quo diclum est I
oxprossivuin..NuIlum aulcm accidens perti- ades.sc, et abesse non re, sed animo intelli
uol iid quod Quil est subjocli, ol si f)lura gendumosl. El addilnotmter differenliam
ad ipsum vcMandum conforaiil 1. d(;Anima inlcr accidentalia, el subslantialia, dicens :
lexl.comm. II. Indc Bootius addit inCom- A'ioquin et subslantial a, qu:e omnino ne-
monlo, sed si animi raHone disjuniln' sunt parari non possunt, STpe animo, et cogila-
fjuaiitat^js a suhjectis, non ea perimunt, sed tionedisjungimus. Vi si ab homine raliona-
in sua suhstanlia p"rmincnl fitqu-i perdu- lilatom auferamus, quam licel aclu sopa-
tant, accidontes esse intclliguntur. :'
i\'ire non possimus, tamen si animi im i
ii. Adhuc nori videlur ista oxpoîtio .sali>fd- natione disjurjvrimus, slaliin porit hominis
coro, noc dislini,'uoro .\ccidoiH a proprio, spori(>s. quod idom in accidentibus non til
(juia simililor diiMin I'r()prium alH\sso se- sublato enim accidonli cogilalione, species
cuiilum inlelloctum.cum non sil do ossen- manot. In liUdlo voro de !;
' '
'Tndibus
li.ili inlollectu sui subjocli, Ii(u?t bone e langit mulla do tali akstra .. .. inlel-
coiitra por additimoiitum, sicut etiam de loctus, (»1 io <u'>-' )ii'i ''if>'i-: ••! in .n.'iMdi>n
aliis accidontibus forleeU verum, ulsuf)ra talil)us.
nolavi. IJnumquodqueenim sicul so habct CoUigil igitur Doclor complelam descrip-

ad cise, ila et ad veram evsentialomcoj^nitionem, el exposilionein ullimaLim d.ti-
lioiiom,2. Metaph. toxt. comm. 1. (ium nilionis pranlicta^ .\rrid*»nlis ex pmMni*-tjs
iîlur .Sf)(»rios sit prior Proprio quoadesse. dicens, quod rs/ pr tm non rsaeM
orit oliain (fuoad lalom coifiiilionom, ol sic in suhjcrlo, suh cujus <
palot (fiiod Propriiim non dilTort ab .\cci- Utm intrttigi -'
donlP, s«^cundum illamoxp)silionem. i/( m;;i. Kl iia patol qualiu»r <: •
Ad lioc rospondet Ducior suslinendo .\i'oidonlis complol-i d .il ab r

islam oxpositionom, [ônons di(Toronliam alii.H rnivenyillbus Ipsum. el .s; "r a
iiilcr I'iof)rium ot Accidens, (|uoad sopiirari Proprio, cum quo ' "
tnrron\onire.
secundum iiUoIIoctum, dicon.s quod non No:) sir, inquit, Prvtpnum, duppleesl |»raB-
Tom. 1.
m SrPEll UNIVKRSALIA roUPIIYUil
sub.jec- locum ab opposiLis. Impossibile onim vide-

clicalum, sub cujus opposilo polpst
tur duo opposita verificari simul de eodem
lum inlPllipi. ol ila abosl accidcns eo modo
quo non polost abesse proprium. Quod et maximc sic quod includerentur in ejus
ratione quiddiLativa,quiaetiam posset faci-

brevibus verbis exprimit, dicens, quod
accidens inest non per .se, non conver-
vel liter ipsum esse nibil. Similiter
ostendi
libiliier : supple socus est de proprio,et hoc ostendit eodem modo, deducendo usque ad
inquil. inlellisendo ino^l, vel inesse, ul ultimam consequentiam,mulando accidens

prius diclum est, scilicet primo modo se- ipsius in consequens, quod impossibile sit
supra positcc, hoc est, accidens per se adesse,quia si per se abest,

cnndx distinctionis
accipiendo ipsum secundo-inlentionaliter, ergo non potesL per se adesse, ut prius,
ut convenit accidenlibus communibus tan- ex natura opposiLorum arguendo. Gui enim

lum. Et concludit quod ista est vera expo- conveniL per se unum opposiLorum, reli-
sitio, et similiter verus intellectus defini- quum nec per se, nec per accidens convenit
tionis Accidenlis, tam a Porpliyrio, quam eidem, ut habet isLe, qusesLione de pracLica
a Philosopho assignaLre, et quod sic expo- et Praxi, in Prologo, in solutione qusestio-
nendo ipsam, est convenienter assignaLa, nis ad finem.
quod est principale propositum in hac Doctor igitur arguit brevibus enthyme- 28.
qusestione. Conclusio igitur principalis, maLice, ut solet, tu vero declara, utnotavi,
qufc prius posita est sub conditione, jam et si volueris syllogisticeformaliter argue-
habetur absolute vera. re non solum curtato Syllogismo, uL dixiL,
26. Consequenter ad majorem intelligentiam facile erit, el ibi videntur esse quatuor
dictorum, et terminorum posiLorum in de- consequentise principales, quarum tertiara
finiLione accidenLis, objiciL dupliciter sin- accipit DocLor pro secunda, sed tu posses
gularissime. Conclusum enim est quod haec loco secundse scribere tertiam,vel dic quod
definitio est bona, scilicet Accidensest guod tantum sunt tres principales, quidquid di-
adest, etc. Contra, omnis bona definitio per cat Foxal : et illa quse videtur prima, esL
se competit definito, ex 1. Posteriorum, et tanquam quoddam proesuppositum, et non

6. Topicorum, et ex scepe dictis. Prius est hic illatum, seu argumentative adductum,
enim primi modi dicendi per se, vel quarti igitur primum accidens incipit ibi : hsec
secundum alios, proedicatio definitionis de definitio per se competit definito,postquam
definito. Sed per te liaec definiLio esL bona ; jam probasli ipsam esse bene datam,ex quo
ergo, etc. sequiLur igilur pro-syllogizando infert primum consequens dicens, ergo ac-
enthymemalice, definitio accidenlis per se cidens per se adest, etc.
inest accidenLi, igitur accidens per se Secunda objectio est satis clara, in qua
adesl et abest prseter subjecti corruptio- osLendiL, contra dicta superius, omne acci-
nem. dens necessario inesse subjecto,unumquod-

'27.
Ullra iterum pro-syllogizando, sequitur que enim necessario est ipsum, cum prse-
Accidensper se adest, et abest, elc.ergo per dicaturinprimomodo de seipso,quarecum
seadest : quam consequentiam probat Doc- modo necessitaLis omne enim per se primo
:
tor per regulam unam ConsequenLiarum, modo est necessarium,licet none contra,er-
scilicet : Quod a tota copidativa ad alteram go accidens necessario est accidens,et ultra
ejiis parlem lenel anjumentum, seu conse- accidens necessario est accidens, ergo ne-
quentia ; et poLesl reduci ad locum a LoLo cessario inesL. PaLel consequentia per locum
inlegrali ad ejus partem, nisi fortequod a definilo ad per se definiens : qu3elibeL
est consequentia formaliis, eL non solum enim pars definitionis per se praeJicatur
dialecLica, de quo IiabeL videri alibi. EL de definito, eL consequentia formali sequi-
ultra .sequitur,/ê7'se adesL ergo non potest tur ad ipsum. Tenet etiam per locum a
perseabesse. Ilaec consequenLia patet per parte subjectiva ad LoLum universale, cum
QC-ESTJU XXXV 4U.)
qii;i,'IiU;l purs (lefinilionis sil iii plus quam dislinguilur conlra cn.H in alio, el ila cssel
dffinituin 2. Postori^jrmn. suljslantia. Simililerin prrjpfjsilo. Accid^'v

29. . Ad primum isloruni rcspondcl uno modo pcr se adcsl, ct alMvsl, vcrum csl, ul /x*.
(qua; responsio vidctur csso aliorum, ut dctiTminal inhacrcnliam, quia lam • ''i
patft cx modo loqucndi) ncgando illam dcfiiiitio, quatn qujclibt-l pcrsc pars » , .
secundam tonscqucnliam, vcl tcrliam, inest por .sc dctinito, el sic .scquitur, ergo
sccundum aliam supputationcm el ratio- :
pcr se adesl, eliain ul ly per se detcrmiiiif
ncm assJLfnat, eo quod peccal a sccundum inlwriniiam, ut autcm delermirunl inliac-
quid a siuiplicitcr, cl exemplifical de coii- rens, utrumque est falsurn, quia es.sel sen-
liiigenti, conipaiato ad scipsum cum motlo sus, quod accidens esl pradicalum in quale
ncce-sitatis, ct adesse. Ex primo enim noii accidenLalc, quod pra?dicalum esl pcr se
scrjuitur secundum, sine fallacia dicla, ul pr.Tdicatum, ut distinguitur/)er»ff conlra
patcl, sicul liabct in simili .{9. disl. I*rimi, per accvlcns, quod falsum edl, quia lunc
cl alibi sjcpe, cxponcndo illud dictum Plii- non disliiigucretur a proprio, de quibu-s
losoplii 1. Ferilicrmcnias, ad fincin : Onue quavslionc prj.v('dcntc plura notavi.
quod esl qunndo est wccssc cst cssc,sed quia Scnsus igitur divisus est verus, et com- 31.
isla rcsponsiniinii vid(.'tur multum consoiia positus falsus, ul exponit Foxil : quia
ncc ad proposilum csl illud cxcmplum do scnsus divisus est dividcndo, seu di.sjun-
contingcnli, idco objiiîl conlra cain, pro- gcndo ly pcr se a pncdicalo in anlecedcnle
baiidn illam con.scqucnliain iicgatam,alitcr el consef|ucnlc, et conjungcndo ipsum in-
quaiii prius probavil. .1 f/enere in quid ha^rcntitc: .scnsus vero composilus e conlra.
/.osito sub differentid tcncl, scilicet con.sc- i^cd an rectc hoc dicalur statim, in lerlio
(iucntia, (id gcnus simplicitcr sm\\i>\.\\m, cl articulo habet vidcri. Doclor enim non de-
cst locus a parle iii modo ad tolumin inodo claravit se circa hoc, et sic patet qualiler
vclci similisretcxcmpiilicat de dcfinitione terlia consequentia non procedit, ul infra
hoiiiiiiis, ct patct littcra : .scd ita arguitur magis declarabilur.
Iiic. Nain istud totuiii, scilWcl nbcst pra^ler Ad sccundam objcctioncm rc.^pondel si-
suhjecti corruplionon, vsl loco dilTercntiic mililcr dislinguendo do delerminatione ly
nccessario,
I rcspcctu liujus (juod est ddcst, vcl in^st, ul aut sciliccl inha*rcntiam, aul
supcrius di clarando dcliiiilioncm palcl. inhrcrcns determinat. rrimomodo procedil
Idco alitcr rcspomlct ad primam objcc- argumcnlum quanlum ad minorem el con-
Arridens
oi/o lioiiem, quod illa con.sc(iucntia sccunda esl clu-ioncm, el cliam quantum ad majorern.
ibf.st'prr ^'^"'' ali(iiio modo, lioc est, in aliquo.sensu licct hoc tacucril. Inessc cnim, seu adesse.
e.
licctnnn iiinmni. .Vccidcnsautcmct consc- cl abe.sse, et similiter accidens. cnnveniunl
(jucns cst dislingucndum .'ccunduin copu- huic subjeclo accidins, cum moJo ncce&<i-
lalioiicin ot divisioncm, co (iimd ly pir sc tatis, sicut cum pcr se, non lamcn alia per
potcst dctcrminai'e iiilKcrriiliam, vel iiiliiu- ncccssfirio dclcnninata in so, ita quod lam
icns, ul supra, quiest. {J-Hi-I I. prolixc in inhaM-cntia, quam inha<reiLs sic pcr se cl
simili tactum csl. Primo modo.inquil.lam ni'Cc.s.sario dctcrminetur, ul prius dixit sol-
accidcns,(ju:im con.sciiucns habct vcritatcm. vcndo primain objcctioncm.

Sccundo iiindo ulrumqucc.>lf.ilsum,ut hicc Cllimo rc.spondcl ad arirttmrnia prirKi-
31
accidens csl per sc ens, ost vera, si ly ptr palia. Ad illa conjinuiiia, i. ibi non
sc dctcrmiiiat iiili:i'rcnliam. 'I'unc cnim esl [Kmi genus cl dii: im, ut palcl cx dic-
scnsus (lund hoc pr.Kdicaluin em inosl per lis, et quod illa copulalio ()onitur ciiruin-
.sc, taniiiiain suiicrius infcriori hulc sub- loculivc. ul .supr.i qua» l. a. do Proprio,
jcclo accidcns.Si vcrodclcnuiiial inh;crcns, diclum csl.
esl fal.sa, (|uia tunc ossol .simisus, quod ac- Ad aliud, palct qiuvl .T(|uivoca(ur do
cidciis cs.sel cns, quod cns c4 |vr .so ens,ul alc.<sc, quia hic accipitur vsecuiidu-iuten-
il)l SIIPEII IINIVEIISALIA POIUMIYIUI
fionalitcr, ul patol ox dictis in solutiono, el minative, compositum vero e contra, et sic
repcrilurunivoô, ul)i roperitur et acci- patet solutio.

sic
dons. Alio modo respondet ad illud argumeiv- 34.
A(i aliud, quod esl primum conlra se- tum de corruptione, quod scilicet adest
cundam parliculam, (nam terlium princi- subjecto, seu determinationis, seu infor-
palo omisit ad quod in fine qucTslionis res- mationis ; vel omittendo, illam distinctio-
pondol), dicit juxla illam expositionom nem, quia videturambigua, ut patebit sta-
socundam supra, qucc sumitur ex Boetio, tim ; ade.st subjecto, absolute loquendo,
quod lalia omnia adsunt, et secundum praeter corruptionem ipsius, quoad intel-
intellectum absunt, licet non secundum lectum essentialem ejus, licet non quoad
rem, vel esse reale, secus est de Proprio,ut esse reale, vel Physicum ejus, sicut dictum
ibi dictum est. est prius de accidentibus inseparabilibus.

Ad aliud de corruptione, dicit uno modo Potest enim intelligi subjectum corruptio-
adest prsetercorruptionem illius sub- nis sub ea, et cjus opposito sine destruc-
quod
jecti cujus dicitur esse corruptio : nam tione sui intellectus, sine repugnantia in-
subjectum tam gonerationis, quam corrup- tellectuum. Utraque responsio satis evadit
tionis, cst materia prima, ut patet 1. Phy- argumentum.

sicorum, et alibi scope, etspecialiter 1. de Ad ultimum principale, negat primam
Generationo. ]\Iateria aulem manet incor- consequentiam, expdnendo terminos in pro-
ruptibilis et ingenerabilis ibidem. Sed re- posito, ut prius.
plicat conlra hoc, quia videtur quod sit Sed objicit contra hoc dupliciler. Primo 35.
corruptio illius subjecti in quo diciluresse ex dependentia definilivse cognoscibilitatis

vel cui dicitur inesse : quare ut prius non correlativorum, cujusmodi sunt subjectum
adest pnieter subjecti corruptionem, quiasi et accidens, ut etiam in illo argumento ul-
sic, adesset praeter seipsum. timo principali tetigi : et allegat Philoso-
33. Ad lioc dicit notanter, quod subjectum phum in Proedicamentis, et habetur cap.
iccidenlis accidentis aliud
est informationis, et aliud de Relatione, parte secunda, ubi secundum
duplex. denominationis, quod declarat in pluribus opinionem propriam de relativis procedit :
exemplis. Primum est de loco locante et quare non poterit subjeclum complete intel-
locato. Nam locus dicitur passio, et acci- Hgi sine accidente, ergo multo minus sub
dons locantis 4. Physic. text. comm. 41. et opposito ejus, ul dicis plerumque in solu-
alibi, et hoc ut subjecti informationis. De- tione qusestionis, et argumentorum.
nominalionis vero ejus subjectum est loca- Secundo objicit ex fundamento Philoso-
tum, quia locus dicitur locati locus,et loca- phi 3. Anima, text. com. 51. et 6. Ethico-
tum denominatur a loco. Aliud exemplum rum, quia scilicet intellectus esl verorum
ponit de actione agento, et patiente : nam solummodo : sed non est verum subjectum
subjectum dcnominationis actionis est esse sub accidente, et ejus opposito, et ma-
agens; subjectum vero informationisestpa- xime loquendo de accidentil3us inseparabi-
tiens.Similiter ad propositum, corruptionis libu^, et universaliter etiam de omnibus in
subjectum denominationis est compositum, sensu composito,igiturnon est intelligibile.
quia illud dicitur corrumpi, ct generari 7. Minorem declarat ex quadam notificatione
Mctaph. text. comm. 27. et 32. et alibi. veritatis de qua habet videri in Proedica-
Informationis vero subjectum est maleria : mentis,cap.de Substantia,et in Postproedica-
licet igiturcorruplio non adsit propter cor- mentis, et 1. Perihermenias, et 6. Metaphy-
ruplionem compositi, adest tamen propler cae, quod scilicet veritas est adaequalio rei
corruptionem matoria\ et hoc est quod ad intellcctum : modo non est ita in re, ut
t-olot dici, quod scilicet materia genoratur, jam dictum est, quod subjectum sit sub
el corrumpitur subjective non autem ter- opposito talis accidentis, et sub ipso, igilur
OiJ.-Esno x\xv 405
intelloclus non sino falsilate, el repiij^nan- Antonoinaslice dicilur intelkvlus : el hoc

tia int<'llectuum, lioc in'elli;îl. fort<? propt<'r natunilem adhxusionem inlel-
Subjeclum
A'i prinium i.storum re.spondft, quo;l lectus, respcclu lalium, el miximam pro-
non est re- dictum Ari.slot<*lis inteliigitur tlo relativi< pinquitaU-'m in ratione actus secundi, de
lalivurn
ppf ne rcs- per se, cuju-iniodi non e-it suhjectum re.s- quo halj<'t ibi videri.
'iiacci-
pectu accidentis, sed est relativurn per ac- Secunda respon.sio distlnguit do inlclloclu
•Ui.
cidens, quia non dicitur relativum, nisi simplici videlicel, vel composilo, scu divi-
rotiono allerius, quod dicitur ad ipsum. Et dent/'. Un le refcrl diccre, Inlelleclus inlel-
oxemplilicat de scibill, et scientia : pulesl ligilcorvum esienlbum el dicere, inlellec- ;
enim scihile cogno.sci,non cognita scicntia, lus inleUigit corvum album prima csl faUa :
cnm sil prius, et indepondens, licet non e et sccunda polest csse elsi non vora, non
contra. Deinde excludit fal.sam expo.-;itio- tamen f;dsa ot hoc ideo, quia circa com-
:
nem, seu glo.ssam, qua; forteliic adduccre- positionem ot divisionom intelleclu.s e.sl
l tur, scilicot quod in illa particula p/w/er vorita;, vel falsit;»» ul paL"l 1. Pcrihermc-
snbjeti corrujjlionem intelligorctur ibi f)er ni:is. cap. 1. et 3. do .\nima. l?xl, comm.
ly subjecti, fundamenlum, .seu sui)jectum 22. hacc rcsponsio potosl continnari per
primo-intentionale, cui applicatur lnrc in- illud communc de abstractione praccLsiva,
tontio accidens, dicit Doctor singularis.sime el divisiva, ul t<'ictum csl supra, licel no:i
quod hoc non congrue diceretur, co quod sit omnino similo. Applicari cliam possunl
ul s;epo diotum csl, Logicus habot dcfinire hicc dicUi I)oct/^)risin 2. disl. I. qucesl. 3. de
el dividoro per secundo-inlenlionalia pcr inlolligibiliblc conlradi •toriorum, cl alibi
se, ot primo, ct maxime si definilum sit sxpo.
intonlio, vol divisum sou aliquod dividen- Tcrtia re.sp<jnsioesl,quod licelsubjeclum ».
tiuin. Modo in prop^silo dolinilur i:itontio non vere possit inlclligi sub opposito acci-
secunda accidont s.sive ipsum accideni, ut donlis, maximo inseparabilis, non lamen
est socund;n iril-jntionis : quri'e oninia do- esl ropugnantia intellcctuum, si sic inlelli-
finionliaoruntsocundiu intMJtionos,ot ila ly gatur,ut t;ictum cst supra, ox dictis Boelii.
suhjrctuni in illa particula pra.Her subjecli Et ha;c rosponsio potest vorificari, aul de
corrujitionem. Hiec esl singularis doctrina aclu simplici, aut coinploxo, ut [kiIoL.
m'illuinpoadcranda ubiquo in his Logicali- lltinio rospondot ad argumontum ii'r-
busot i'o.ldit.solulionemquuL'>tionis,otc;i'to- tium principalo, quod omisit loco suo sol-

ra dicta quodammodo difficiliora, ct niaxi- voro, recuirondo ad illam dislinclionom do
mo illamsolutionem objoctionis immodiale dotorminalione inhaMenlis. vol inhx«renlia*
pnncodontcm de coriclativis, do quibus por ly necessario ibi asmmptum : sed an
omnibu^ raptim tangain in terlio arliculo. suflicienler evacuel arguinonlum, ol an
TanLi cniin prolixitale usus suin in hac veruin dicat univor.silitor hav so!u'io. elsi
dcclaralione loxtu<, pra)lor .solitu:n,ob ma- alilor poisil argumonliim soh
ximam littoriu ob.scuriUilom, el .sonlonlia- infra, arliculo 3. Pro littera orgo 1
rum copiositatcm, ot inalorix' ubique ne- aliqualilor dcclaranda, lurc dicla sinL
co.ssari:im olucidationom. Di; Tkhtio, paucis disourriMulo circa :
:t>
:r7. Ad ;diain objoctionem ro-;pon<lol triplici l;i in soluliono qi: ;ua moUva
InleUeclut
ett v«ro-
lor. Priin» rosponsio oxponit illud asuimp- occurrunl. Primo supjxisiUi :
rutn i/ni)-
moilo.
tum, scilicotquod i;j(f//tfC/M.s
de intolleclu non pro polonlia intoUocliva,

vst verorum, prinuv distinclionis ipsius aJ^su? el aV
in priiiM iiit
....
quia sic polost intolligorc falsji, ot contra- do-inlonli(iiMii.i, ci >4um;u'i ii
dictori;» el ligmonUi forle : .scd accipitur linciinis i|».sius ad'Uf

pro habilu pri;iiorum principiuruin, ul nalil-r iiilollivli, in illa li... iu- .mi.i. ;
lo(juilur PhiloNOphus 0. Elhicorum, qni o' l ticri ambiguilas, an IoUcji pos&il acc.î»
406 SITKU UNIVKUSALIA PORIMIYUII
abease secundo-iiilenlionalitor sunipUnn. habet reduci, an scilicet ad Accidens, utest
Iloni,vidt'lurquodilla proposilio scilicel quintum Universale, vel ad aliud. Si ad
incmvenicuse^( Lo'jic.um dcfinirr, seu di- Accidens, erit contra dicta in quoestione
perrcs prim;rinten(i07iis, sii lalsa : pnrcedento .si ad aliud, quid est illud ?
vidcre, ;
lum, quia onniis resj)oclus habol doliniri Simililer etiam de illo inesse cujuscumque
per fundamonlum : sed inlonliones secundoe prajdicali quaeri posset.
sunl respeolivie, ul patet ex sxpe diclis, Item, videtur quod illa applicatio, etpri-
ergo. Modo resprimae inlentionissunlfun- ma expositio definitionis, cum dicit quod

damenta secundarum, ergo necessario lia- Accidenf non wicessario inest siibjiCto, sit
bent definiri per illa. El confirmatur, quia falsa, arguit consoquenter Doctor de acci-
Logica est de secundis intenlionibus appli- dentibus inseparabilibus, et qualitatibus
calis primis, et sic Logicus habet conside- elementorum, et quanlitate in materialibus
rare secundas, ul Logica est de ipsis, elper quia non necessario, igitur contingenter,
si
consequens definire. Tum, ex ratione ge- ergo possunt non inesse. Ponatur igitur
nerali accidentis, nam omne accidens habet inesse, et ita erit ignis non calidus, et cor-
definiri per subjectum : sed ex diclis supra vus non niger, et homo non quantus, et
quaest. 0-10-11. secundtc intentiones sunt hujusmodi quoe sunt absurda.
subjective in rebus primse intentionis, ergo Item, illa expositio sequens de per se, et
habent definiri per ipsas. per accidens, sicut exemplificatur ex 7.
40. Similiter videlur quod alia pars divisio- Metaphysica? potest impugnari, sicutsupra
nis sit falsa, tam quia repugnat immediale quoeslione finali de Proprio, tactum est,
dictis, nam tu dividis inesse seu adesse in et maxime cum applicatur idem ad pro-
primo-intentionale, et secundo-intentiona- prium.
le, et in proposilo Logicus ; ergo, etc. lum Item,videturquodsicut ex parte subjecti
quia major oppositio videtur inter primas per se non necessario insunt accidenlia, ita
intenliones, et secundasquam inter has,vel etiam, ut videtur, et ex parte accidentium,

illas seorsum, ergo ratio quam assignasti cum per te non habeant causam per se in
huic dicto, non valet : tum, quia divisio subjecto : videtur igitur quod tantum per
aequivoci in aequivocata est Logicalis, et accidens eis repugnat non inesse, licet in
convcniens : sed hujusmodi sunt plures, ot aliquibus illud per accidens sit necessa-
in primas et secundas intenliones, quare, rium.
/.=)_
elc. Item, an prima expositio, non addita illa
Item, quare potius inesse, vel esse in secunda, possit sustentari, et quare dicit
possit dividi in primo-inlentionale, ct se- essentialis intelleclus subjecli in illa secun-
cundo-inlenlionale, quam dici de, maxime da expositione, potius quam inlellectionis.
cum vocum, ut videtur qua3 sunt
dici sit Itera, videtur quod male dicit Boetius, et
res prima3 intentionis, et sic non procedit Doctor ibi, quod subjeclum potest complete
probatio illius primLie divisionis de inesse, intelligi suh opposito accidenlis, tum quia
seu adesse, dato quod ipsa in se sit appa- tunc nuUum accidens deberet definiri per
rens. subjectum, contra ea quoe ssepe dixit Doc-
quod illecommunisraodus
Item, videtur tor supra, et infra, quaest. de Denominati-
loquendi de inesse omnis procdicati in qua- vis ;
quod probo sic,quia definitio est certa
cumque propositione, non est conveniens, et determinata, et essentialis rei cognitio :
cum hic album esi lignum,non proedicatum sed si subjectum posset esse sub opposito
subjecto, sed subjectum insit praedicato, ut accidentis, per ipsura definiti, non deter-
patet. minate, nec essentialiter haberetur notitia
4j_
Posset etiam dubitari de illo inesse acci- talis accidenlis per ipsum, imo falso, et
dentis singularis, cuni sit intenlio,adquid a^quivoce plerumque.
Or.KSTHJ \.\.\v |(»7
Tuni f{ui;j simiiiter «licetur df proprio, a.ssignalus sit .scilsus composilus,el divisui
«•(jiitni t<! : el videtur unifuriniler sequi ex in ilia .soiulione propria iMwloris.quia pro-
dicti.s l{t)elii, quia .suhjectuin e.st priiis pro- ptwitio in .sensu diviso ex[Kjnenda, ljalx?l
prio wcunduin esse, niaxinie cunisitcausa reduci ad duas calegoricas, ex doclrina

ejns, nec includit ipsuni in suo inleliectu istius Doctori.s, in 1. disl. 39. el alibi plo-
e.ssentiali, sicul nec alia accidentia : (}uare ruinqno, quod non poto>l in proposil^recle
orgo non po.ssil sine repuynantia intejlec- refKjriri, nisi ut ly per$e delemiinal inlia*-
tuin inlclligi sui>jecluni sub opposito pro- rens : el sic accidens adesl et abesl, el lale
prii, sicul sub opposilo aiioruni, maximc a7«?-{/, el aftMf esl por sc lale, el siinililer
inseparabiliuni. in conscquenle imaginaiidum e.<l : eril igi-

4:!. Si dicalur (juod non est simile, quia pro- tur sensus divisus, dum delerminal per se
prium lialjel causam per .se, alia vero non, inha.'rens;elcompositus durn inh;erenliam,
ut dicit IJoclor in iitlera.Contra.sicut forina sic hacc propositio esl neces.saria, AccideM
in materiaiibus esl per se de intrin.seca adcf^l el abest, elc. cujus oppo.silum dicil
ratione rei nialerialis, ila ct maleria, sin- Frater Joannes Koxal hlc.
gulari.s, singularis et universali-^, univer- Item, videtur quod non evadalur ex so-
saiis ; ut tenet etiain islo 7. Metaph. et 3. lulione Doctoris diflicuitas illius ullimx'
Senlenliarum.dist. 22.0iiarecuni proprium consefiuentia;,scilicet ergo nun per sea^^sl,
sequatur formam, simililer sicut (|uantitas qiiia duo opposita non per se conveniunl
maleriam,elejus quanlilas liabebit cau.sam eidem, maxime dum per se delerminanl
pcr se, sicul proprium. Simililer po.ssel inliajrentiam, quia tunc denolarenlur e.sse
urgui de quaiilalibus elementonim, qurc de e.ssenlia ejus vel passioncs, si esset por-
vidcMilur se^jui formam, qu:e tamen ponun- seitas secundi inodi.
lur accidcntia communia, ul quaistiono se- Item unuinquodque esl per se i/isum,
quente liabol videri. Nuiia igitur illarum ergo aclest est j)er sc a lest, el simililer de
exposilionum vid(Hur .sufliciens. abest,qnnro videlur quo"l iil;e proposiliones
Ilem, cum hic delinialur accidens .secun- erunl verac, vel ly per se determinat inhaj-
do-intentionale , inconvenienler dicilur rens in utraque : luec cnim est vera, /iomo
quod liabel cau.sam necessariam ali(ju()d est per se animal rationaie per se : el ba;c
talc iii subjecto, sive subjectum ponatur simiiiter, iiumo est per se animai per se ;
secundo-inlenlionaie, ut infra tenet l)(ji"tor, quare non oodcin iiKxIodiceretur in propo-

sive primo-intentionaie . Non j^rimo modo silo r
(juia uiiuiM relalivorum non iialjet causam Item, quare m sululione secunda
sui in relKiuo, cum sint opposita, et simui tionis dixil quod l;»m minor quam cuaLiu
naliira ; non secundo modo, (juia toUiliter sio esl vera, ul ly necessano, elc.Ll ilanon
ellective est ab inlollectu, ut priiis .s;ej)0 dixit de majori, cum tamen ponalur in
dictum est. majori sicul in iliis.
Ilem, aii j)o.ssil sustenlari iila prima ivs- Aliasi voluenl addal leclor hir his eium
jjonsio j)rinKi' oljjeclionis, ul)i dicitur (juod soiulis facilior eril lransilu.s .> . curru
esl fallacia a secunduiuquid ad simj)liciler seinpor cutn Forrarionsibus nurniis do al-
iii illa secunda consnjuentia princij)ali. liora.
4(.
1'osset eliam dubil;iri, (juomodo opjtusi- Ad primum igilur dico, quod polost prv)- M.
luin csset dilTerenlia contracliva sui oi)j)o- b;»bilitor su.slinori abesse lolios acoipi, sci-
sili, id est, ahessv i*esjM'clu ipsius (k/cmc, licol proprio, communilor, el cumiiuiii;^
sicut iniiuit Doctor in j)rincipio ajiplicalio- simo. juxla rogulum Tojticam, cl IK><
nis, in .soluliono, e( in rej)licu contra ilium sufiicienlor lioc docuil implicile, expri-
I^rimum resjH)iisioiiein objoclionis ? mcndo do adetse.\'vi alilor polol lei.' ;
Ilom, videtiir (luoJ iion coiivenionlor pani uogjlivu. quia ul 1'

408 snPEU (JNIVKRSALIA PURTMIVKII
circiniiloculivo quaere liunc super 6. MelapliysiciB, quaest.
pars Difforenli;o, salloin
et alios. Forte ouim solius Metapliysici
ponilur in proposilo ipsuni abc^se, ul palet 1.
Logici, quan-
in littora. Licotigitur absoluto sumplum
e.st perfecle dofinire, vel si
tamen in
posset tolies accipi, non tum ad ratiocinationem Topicam, etalio-
forte
proposito, sod reslringilur tanlum ad pri- rum in particulari, ex conceptibus confuse
mum modum, vel est spccilicativum illius cognitis procedentium. Tu examinabis
primi modi poLius, et lioc loqucndo secun- multa liic addendo, ut expedit.Quaere liunc
do-intontionaliter de ipso. 2. disLinct. 1. qmEst.2. et 3. dist. 2. quaest.
Ad aliud polosl dici uno modo, quod 1. et alibi plorumque, ad lia3C. Per liaec
loquitur Doclor de delinitione daLa per in- palet ad omnia ilia, qua? adducunliir con-
Irinseca essentialia, et de divisione univoci tra primam partem illius proposilio-
in univocala, non auLcm de definiLione per nis.
additamontum data, et de divisione sequi- Gum arguitur consequenter, contra se- 48.
voci in {Equivocala. Vel aliter, quantum cundam partem, patet ad primum ex dic-
ad illud de definitione, potcst dici probalis, quod loquitur de divisione Generis, et
bililer, quod quia Logicus dofinit intcnlio- Speciei ; vel univoci in univocsla, cujus-
nes concretive, et in actu signato, sic ponit modi non est ista divisio posita liic de
tam subjectum, quam fundamontum inde- inesse. Vel aliter, quod Doctor hic est mis-
finitionibus ipsarum, ut supponunt pro tus, quia declarativus dicLorum in Logica,

fundamonLis primo-inLenLionalibus, etsub- ideo adducit multa non Logice prsecise in-
jeotis. Ita in proposiLo ponitur sulyectum, telligenda. Vel tertio, quod divisiones
ut esl intentio in definitione accidentis, ut cequivocorum progcedunt omnem scientifi-
utrumque supponit pro rebus pioportiona- cam considerationem de aliquo, ideo prae-
liter in actu exercilo. mitluntur ipsis definitionibus, et per con-

Vel tertio, el forLe verius, quod in lioc sequens tcti scientiK, et lioc confirmat
differt definilio Logica a Metaphysic^, quod primam responsionem. Ut igitur logice de-
Logica datur prcecipue per essentialia, sci- terminetur hic de ipso inesse, prsemittit
licet per gonus et differontiam, oL corre- DocLor significaLiones illius vocis, non ut
lativum aliquando, quod forte accidit ei prsecise Logicus, nisi ulens, vel applicans,
inquanlum est logica : non ponit igiturLo- poLius forte ad Granimaticum quam ad
gicus expresse subjectum, vcl fundamen- Logicum pertiiient hujusmodi divisiones.
lum in (lefiniLione,nisi Lanlum connoLaLive, Qua?re lib. Divisionum, et L Elenchorum,
hoc est, ratione modorum significandi, et et alibi,
verificationis proedicationis signatse in ex- Quod additur de majore oppositione pri- 49.
ercitam. Metaphysicus autem qui definit mae intenlionis ad secundam, etc. dico
^f '^4'^^"!
in actu exercito, et cujus est omnes habi- quod aliud est aliqua minus convenire, ''âre dijfe-
ludmes rerum necessarias exprmioro, de- seu magis distmgui, aut diversificari ; et ^
finit expresse per fundamontum, ct sub- aliud ipsa magis repugnare, ut 7.distinct.
jectum : quod forte non solum de rebus L ot 1. qusest. 3. Sentontiarum, et alibi
primae intentionis, sed secundae MoLaphy- ssepe habet iste. Licet igitur minus conve-
sice consideraLis, potost verificari : clige nianL prima et secundaintentio, quam una
quod volueris, et dic consequenter. prima cum alia, vel secunda cum secun-
Ullima responsio videtur de mente Doc- da ; major tamen repugnantia est illarum
loris sa^pe supra, ubi declaravit quare in inter se, quam primoe adsecundam. Exem-
definitionibusGeneris, et aliorum non po- plum de albedine comparata ad superfi-
nitur substantia, sed prima responsio satis ciem, et nigredinem. Secunda oppositio
secura csl, et secunda etiam probabilis, ut maxime rcquiritur in divisionibus, de qui-
dixi, ad quorum majorem declarationem bus est sermo hic, imo prima non est
Ql .ESTIO WXV 400
proprie opposilio, sed irTnoti disparalio pra*diraliories suiil formnles, el deiiomiiia-

ali(|uoruin. livaj re<Ju«'live, ut superius dirium esl. Cuin
(ûod ullimoarguilurdo divisionea-qui- quxTilur de illo iin'.sse afcidenlis singula-
voci, jam dictum est s ili-j ; licel eiiim Lo- ris, itcujuscumque pra,'dicali, dico quod
gicus do<!eal sic dividere, nor lamen esl, rcduci polesl ad accidens, ul eil commune
ut sic, Lojîca proprie : vel pra?cedil Logi- ad omiiein .secundam inlenlionem : quia
cam, vel de ilia non e.st liic sermo, I)e liis essenlialiler de illo pravJicatur, vel saltem
notavi aliqua supra, quasl.-l. oua^ralur ibi vere : non aulem ad Accidens, ul e.sl quin-
et alibi. tum Iniver.sale, nec xxiquid, nec ul modus,
Ad aliud dadici dfi polest dici, quo l li- proprii' loqucndo, licel posscl quoquomo-
cet, exlensive Uxjuendo, possel accipi pri- do hal)ero modum lalis accidentis, si ea
mo-inlenlionaliUT el secundo-intentiona- quibus applicaturconsiderentur, ul unum,
liler, vel in aclu exorciln, el signnlo, sicut secundum proportionem.
inessr, lamen potius secundo-intenlionali- Ad aliud, quod langil bonam difflculta-
Aecidentta
ter accipilur, maxime in logicalibus quam tein de accidenlibus, de quibus specia-
illis
i^fepora-
inesse, vol ndnsse : qiiia ex vi vocis esse et liler dubitalur. Plura po^sent hic ponde-
inrssr rvin-i sunt in re,quam in inlenlioni- rari, et qua^slione jequente circa idem 171 f •; n I
Dici qu >modo.
<li'
bus ; diri vero sicut pr.rtlicnri, suhjici, af- habet dubitari : polest lainon pro nunc bre-
tn<ii/is iin-
fiortat itc- flrmnri, maxime iriiportanl ex vi vocis ac- vit«'r dici uno mo<Io, quod illa non neces-
cundam in-
IfHtioncm, tnrn si;,Mialiim, el intentiones .secundas. ut sitis inluerendi, ul habel veriticari in
quani es&c
III.
supra cap.de Genere, qua^sl. I. dictum rebus, debet intelligi .secundum inteilec-
esl, et alibi p^cruinque. Kt cuni addiliir tuni, ut infra exponil se, in secunda expo-
quod (//>•/ esl vocis, diio quod Iiic accipi- silione. Vel aliler suslinendo ip.sain ex
tur dii pro prsrdicari, seu enunciari, et parle rei, et in re, possetdici quod duplex
pio diri inciitali, non vocali, nisi accipia- esl necessitas, scilicet simpliciter, el.secun- .\0C4UiUtS
dupltx.
tur vox, non in voce, ut iiifra, super libros dum quid, vel sub alii? verbis neces^sitas
Perihermeiiias, qua'-;t. I. liabet Doctor, et constxiuenlis, et necessitas con.sequenliip,
ibi copio.so nolavi ista. I*atot iîlurquod vel necessitas absolute, el quoad bene osse
non est similede adrssr, sive iness", el de vcl nece.ssilas Phvsica, et nec.ssitas Mela-
dici dr. VA sic habetur suflicicntia proiia- physica. (Mnnibus his modis procedil ar-
tionis Docloris, quoad primam divisionem, gumcntum primo modo, non aulemsccun-
seu dislinclioneiii. do modo. (,)ua'rc notanter islum, in 2. -:
.'jl. Ad aliud, de illo comiuuiii inodo hxjuen- 1. qua'st. 4. el 5. et in 4, disl. 12. el Kraii
di, ili'. dico quod iii Iiac pro[)osilione, M- ciscum de Mayronis in 4. disl. pra^licla,
huin r<t l guitm, f)oleU poiii dupl«'x iness(» et Varronem, el alio; ubi nosli.
.scilii-et i^riinu; iiiti'iili"nis, seu n»alis, el Korle eiiim, de potentia absoluta l)ei, '.1
sccuiiil!" iiileiilionis, .seu lo-ricalis ; arjfu- accidens polesl mijfrare de subjeclo in an

iniiiliim [)rocedil de primo, non de secun- subjcclum, et ide:n nccidcns absiilulnm
do. Dictuin vero Doctoris piwedil do se- lM)vsi>i informaiv divcrsa ^ . U, cl h
cuiido, dicensqiiod secundum accipilur a |M)s.sel e.ssi> nun (|uantus, el ignis non <
piimo, (loncedo occasion.ilitcr, scu origi- dus, elsic dealiis, quia in omnibiis lalibus
nalitcr, sicul univcr.s;ililcr nuxli intelli- (•sl dislinclio realis. cl ordo esi *. cl
j,'ciidi a modis es.scndi : sed polesl inlellec- nlxsolula diversa. « '^ nlia pri
tus Iraiisiiiul.ireet ordincin cl m<xIum..Suf- alia pt)slerioris tcrminalivc, r
licil ciiini .1(1 cvilanduin meiidacium. ol causiililalis simplicilcr, quaro i(n(ure.iu-

rcpujîianliaiii. converlibililas, el riHlucl- .«wito priori iion poswl non c«u-H.iri piwle-
Crr-ui ij'
bilitas illius inrsae ad formale, ub) esl cor- rius ? h: itur cnim nliqui qiiwl
respondcnlia ad inessr reale, ideo XxxXf^ vus etijiu» maiiens rtÛler corvus pojiM.';
,jl(, SlirEU IINIVKUSALIA POUIMIYUII
ova cjus ungvrcMilur san- sionem, polosL leneri illa diversilas, recur-
esse albus, ul si
guine anseris, el ôlverenlur a gallina in rendo ad dislincLionem realem in his, et
loco Irigiilo, generarenlur corvi albi ;

si idonliLaLem opposilam in illis : el similiter
hoc polesl natura, (juare simpIiciLer dici- ad IdenLiLaLeni causalitaLis,el diversiLaLem,

lur hoc inseparabilo ? DebeL igiLur iuLel- ut capitulo de Proprio tetigi copiose. Ea-
ligi inseparabile, quia non de facili polest dem enim principia suntproprii, et speciei
per iiaturam separari, secus est de acci- licet diversimode, eL ordinequodam naln- fad^mmnt
denle separabili. Ouoire AlberLum hic, et ra3 tantum, et non alia causaliLate causan- prtnapm.
alibi, sed crede non credenLi si vis. Ilcfic tur, eL non sunL disLincLa realiLer : secus j
lamen sunl difficilia muUum, ct maxinie est de accidente, eLiam inseparabili, res-
de homine non quanlo, et igne non calido, pecLu sui subjecLi : quare opLiine dictum
ut etiam Doclor langit 12. et 13. dist. 4. est, quod hoc non necessario, illud vero e
Posset igitur aliLer dici, susLinendoillam conLra inest. SusLinendo ergo primam ex-
;.i.
primam exposiLionem, quod sicuL dupli- posiLionem quoad esse reale, sic poLesL ad
cia sunt principia rei, scilicet individua, moLiva probabiliLer dici. Possel eliam lo-
vel maLerialia ; eL spccifica, seu formalia ;

gice ponderari argumenLum illud, cum
ila aliquaconsequunlur rem, vel necessa- diclLur quod illa non necessario insunt,
rio ei insunt, nunc raLione horum, nunc concedo : ergo conlingenLer ;
concedo, ab-
illorum. SicuL igitur, comparalive loquen- soluLe loquendo ; ergo possunL non inesse,
do, species sunl necessarioe, et individua concedo. Ponatur igitur inesse ;
hoc poLest
contingenLia, ita et illa quae conveniunt negari, uL noLanter in simili habeL, dis-
ralione principiorum individui, dicuntur tincl. 39. Primi. Gonsidera ibi plura pro, et
conlingenler, simpliciter, seu comparative contra, et elige quod magis sapit.
loquendo, convenire, respectu illorum quse Ad aliud de illa expositione &q per se, et
conveniunt ralione principiorum speciei, per accidens, dic uL supra, cap. de Proprio,
sive formye speciiicu^ : et ila intelligit Uoc- qusestione finali exposui.
lor quod proprium necessario inest, acci- Ad aliud, potesL dici quod ly per se ibi ^g.
dens autem commune, eLiam quod diciLur poLesL determinare inhoerenLiam. vel inhse-
mseparabile, non necessario inest. rens. Primo modo loquiLur DocLor, secundo
Sed adhuc remanet difticulLas, quia si modoprocediL argumenLum. Vel dic, (sicut
loquamur de speciobus creaLis, quoad esse in simili habeL infra, in PosLpraedicamentis
exisLenlii.e, sunL simpliciLer conLingenles qu03sL. 3. et in 1. dist. 2. parLe secunda,

secundum veriLaLcm, quidquid dicanL Phi- quaest. 1. solvendo primum principale)
losophi. U7iwersalia, inquit ArisLoteles, quod poLest intelligi ibi vel perseitas ne-
sunl ubique, et semper, primo PosLeriorum, gaLionis, velnegaLio perseitatis. Primo mo-
quod tamen aliqui cxponunL negaLive, do loquiLur DocLor, secundo modo procedit
de quo non curo modo. Si vero fiat sermo argumentum. ExponaL lector.
de speciebus in essequidditativOjSeuobjec- Ad aliud, dixi in prseccdenLibus quali-

livo, similiter individua sunL a^Lerna, et ter illa prima exposiLio poLesL susLenLari,
necessaria, quoad iUud esse, suo modo, si- sed non sine causa DocLor, cL BoeLiusaddi-
cuL species : et sunt ideata, et principalius. derunt secundam. Ideo secundam magis
VideaLur iste 35. el 30. dist. 1. et 3. dist. imitandam censeo.
2. Videtur igitur quod illa differentia po- Ad illud quod quoeritur de verbo illo es-
sila inLer ca quie conveniunl speciebus, et sentialis intellectus, elc. posset dici quod
inter ea qua3 conveniunt individuis secun- indifferenLer potuil dici in/e/êctos, vel in-
dum principia proporLionabilia, non eva- fdêc/jo ; vel quod noLanLerdixitirtê^/ec/ws
dal difticulLalem argumonLi. ut denoLelur per modum actus primi, seu
JJ5.
Sanius igitur, secundum aliam respon- obiecLi, et non aclus secundi, quii est cnim
OU/KSTU) XXXV 411
cujusfMimquo esl ojus iule IIitIus essentia- qurf quia majiis ad McUiphyiticuin, quam
lis, i)o;i aclus, quo inl(?lligilur : sed ralio ad \.tys\r\\m, perlinciif f.r.vii.-^ !,:,• r«.r.
qua (oiiiplcliva ohjfclalis, Ualioigilur in- Iran-
lclligfiKli ox p.irlo objccli vocalur inlel- Mrcviler orgo dico, quod impovsibilo esl
leclus cssentialis, el vorbuni aliquaudo, el subjcclum inlelligi sub opposilo apUludi-
notilia doclaraliva, sive aclu, s-ivc habilu, nis, quai eadein realilor esl oi, liccl possil
approhendalur. inlclligi sub opposilo accidenlali'} aclus. El
57. Ad aliud de defiiiiliono Accidonlis por cuin arguilur ullcrius conlra causain .i> i-
subjoclum, quod adducilur (ontra illain gnalam a Doclore, in hoc poiset dici uno
secundriin expositionoin, dixi supra qu:osl. modo, quod Doclor non posuil hic nrjleriam
3. de Proprio, aliqua ex quibus solvi po- portineread quiddilalem.quia hic hiquilur
lest. Licet eniin sino rcpu^Mianlia inlolloc- scciindum principia communiler concesaa.
luum, possit subjccluin inlolligi sub oppo- Vol «lalo quod sic, sicut hoc non obslanle
sito talis accidcnlis, non lamen in rc poni- lcnci quiddilalcm e.sse gonenibilem.et cor-
lur sine ipso. Idco dclerininale habelur ruplihiiem rationo maloriai, ib el conlin-
notilia ipsius pcr addilamcnlum ex lali gonler ei inesse, ea qujr conscquuntur ra-
subjcclo. Vot dic, quod dclinilionos maxi- tiono maleriie, potesl sustinero. Vel aliler,
me inlclliguntur secundum aptiludincm, quod non ralione matcria»[quiddilaliv;L',sed
el spocialilcr pcr addilamonlum (lal;i'. Vel polius individualis inosl quantilas.
quod cx liypothcsi, ut in pluribus, danlur. Vel forle sublilius, quod non ab inlrin- ..0.
Quan'. '. i<
Vol quod accidens non polesl inosse alteri, scco ratione matcria?, se<l ab exlrin eco UIIUIHO l '
quain loquendo dc subjeclo nu4t ra-

illi, primo incstquantilas materialium ; hoc e^l, quod lione ma
inha)sionis ojus : licet e contra sit, ut jain agcms extrinsecum non
nisi esiOt inaleria, terUr.
dictuii! est, exponcndo \y per se, aliler ex producerct in talibus quanlilalem. Inosl
parlc hujus, ol illius. autcm inlrinscco, et ab inlrinsccis imme-
Ad aliiid, patct ex diclis quod non est diatc pullullativoproprium, ralione formaj
siniile dc Proprio, ct .\ccidcnle, cliain in- specilica^ quare noneU simile. Iloc l
soparabili : sicul enim in primo signo na- De his etiam quiTslione.sequonlohabell»oc-

tura? subjcclum non potost incssc ipsuiii, amplius cxponctur. Quod addi-
lor, el ibi
ila nec in sccundo, vcl in lerlio sallem si- tur de qualil.ilibus clcmonlorum, qi:
^'no, iion polest non cssc sub luoprio, cnm liono scqucnlo haljot Doclor quid ibi le-
cxeisdcin principiis rcsultd subjoolum in iicndum sil, sod ox pncdiclis eliam p '
primo, cl passio in .sccundo, vol tortio : Dalo cniiu quod habcanl ineA.<e ralione lur-
sccus esl do accidonlibus. 1'lrum aulcm in nuc : ofTcctivo limcn, vol ab inlr i
vol
Sii/ijeilitm
an inlfltii/i primo signo po.ssit intclligi sub opposilo ab oxlrinseco sunl. cl realiliT diî \
piittsit mb
opjhisHo proprii. Polcsl dici quod non, saltem pri- ila non repugnal clemenla sub c;
prxjirii.
valivo, vol posilivo, nec eliain contradicto- horum int' lli-M. ul vidclur.de qu<, . .;;a
rio, pro()rio loqucMido : quia tunc. vel sal- magis. 1 limquuJ ariu^ snS cal di-
lom pro lunc, esi lantuiu ipsuni, vel si res- late, cl lerra simililcr p^- . r! in
Iringas contradictoria ad idcm inslans na- l( lligi : scd dc aliis duobusnon ita
tura*, ct nd quodcuiiKiuo qtiod lamcn du- : quuad essc : .<ed difrtcuUis i
bium csl. f|uia ad Iransilum inlcr conlra- (juoad oppo-il;i oo:ilr.i
dicloria scciuilur muLilio, qux> non rcpori- ad Phy-iicum si>cclinl, qi;
lur pr:<'cise in signis naluru}. quentc nliiiuulilcr ;.
rossclndhuc socundum ali(iiios,quod

dici Ad uliud, diclum ««( Kupra, in siiuili tiO.
m.
pnssio inost in primo signo. licol non pro sa'pc.quotl scrmuni^ lx)gici sunlmv
illo : scd in proposilo maximo esl senno guralim : nliud enim souanl; claliud
dc opposilo posilivo, ol ordine duralionis, inlclligcro danl : concctlo enim quiKl luc
4lii SIII>KU IINIVEUSALIA POHPllVUn
accipiunliir accidens el xubjecliun sociindo- ly per se dotfirminal, inhacren.s, et ideo non

inlenlionaliler, el ut supponunl pro funda- ab re Doctoralitor respondet etsustinendo :
menlis. ideo in actu signalo veruni est illam re.^ponsionem, posset dici ad repli-
quod accidens inseparabile liabet, vel sup- cam consequenter, quod secus cst de defi-
ponil in subjeclo causani necessariam, si- nitionibus non datis per talia, se invicem
cul proprium in suo,causam per se,etexer- distrahentia, seu diminuenlia , et de datis

centur uniformiter proporlionabilitrr in per hujusmodi. Ideo exemplum deanimali
primis. Exemplum, liliussupponitcausam ration,li non procedit. Sed licetaliqualiter
ipsius productivam, vel principium pro- sic possit imaginari, videtur tamen diffi-
duclivum in patre, quod non intelligitur cile sustineri Differentiam, respectu Gene-
decorrelativis formaliter. nisi supponenti- ris esse dcterminationem distractivam, et
bus pro sub.stratis. Qui vellet tamen altius c contra, ut declarat, et quomodo talia es-
onmia verificare in intentionibus per se, sent de ratione tertii. Ideo recurrendum
sicul supra in definitione Generis insimili, est ad soluLionem Doctoris, ex cujus igno-
forte posset, quod omitto sagaci leclori. rantia, illa responsio procedit inepte.
61. Ad aliud, licet possit ( recurrcndo ad Ad aliud dico,quod licet in vocevideatur

quamdam subtilitatem) forte sustineri illa oppDsitio liorum, scilicet adesl, et abest,
responsio, realiter tamen non faciliter sus- non tamen in re ut patet ex declaratione
linetur^ et efficaciter Doctor arguit conlra Doctoris.
eam. Habet cnim iste super librosEIenclio- Ad aliud, concedo argumentum, quia,
rum, quaest. 51. el in 1. Anglico, distinct. judicio meo, melius assignatur sicille sen-
26. et 1. Ueportationum, dist. 3. qusest. 5. sus compositus et divisus, quam ut imagi-
quod unumquodque quod secundum quid natur Foxal.
est aliquid, simpliciter est illud secundum Ad aliud, patet ex dictis, quia non sunt ,^3
quid : sicut homo mortuus simpliciter, est proprie oppo.îta, si bene intelligantur.Vel
homo secundum quid ; et similiter quod dic quod ponuntur circumlocutive, nec
generalur generatione accidentali simplici- sunt opposita, nisi intelligantur simul
ter, est ens secundum quid, et non simpli- inesse : sed prior responsio satis placet, li-
citer ; licet igitur liomo mortuus sit sim- cet hocquod dico de circumlocutione, ha-
pliciterhomomortuus; velsecundumquid, beat maximam cfficaciam in his omnibus
non tamen sequitur quod simpliciter sit definitionibus logicalibus, et realibus, ple-
homo, sed est fallacia a Kccundum quid ad rumque. Vide notanter Commentatorem 8.
simpliciter. Similiter in proposilo, Accide..s Metaph. com. 5. et alibi, et alias.
per se est quod adesl el abest, crgo per se Ad aliud, tetigi supra in simili, quae^t.
abest, est fallacia talis, ut dicitilla respon- 9-10-11. copiose ad hcCc.Licetenim unum-
sio, quia ratio hujus quod est abesse, abso- quodque sit pcr se ipsum, ubi tamen est
lute loquendo, diminuitur, vcl distrahilur aequivocatio, vel analogai vocis, non recte
per hoc quod est «(êsf, nam abesse entis cum deterrainatione convenientefamosiori
inhscrentis non esl per se, vel simpliciter significato ponitur. Exemplum, accidens
abesse, sicut nec est per se ens. esl per se ens, non tamen cst per se ens per
C2. Similiter etiam de alia consequentia, se, licetsit per se accidens. Similitcr cum
per se adesi et abost, ergj per se adest, quia adesse, et abesse sint analoga, licct vcrum sit
etiam por ly abest diminuitur hoc quod est quod accidens per se adest, et per se abest,
adest, quia adesse absolule potest convcnire non tamen per se adest per se, vel abest
et his qua3 possunt abesse, et quoe non : et per se : quare rcsponsio Doctoris est op-
simpliciter adesse est rcspectu illorum tima. Non sequitur igilur, unumquodque
quoe non possunt abesse, etsecundumquid est per se ipsum per se ergo est per se
aliorum. Ila3c lamen responsio procedit ut unumquodque aliud pcr se, quod etiam de
OI/E^Tlo XWV 413
ipso pr.Tflicalur. Forlo oli.im isla estfalsa. cun«lointonlionaliler acropla sunl relaliva
Acci'iniis est per se nccvlenn per se, licot pcT accidens. eo quwl non muluo referun-
.sil ipsum prr so. Per hivc piilel afloxfmpla lur tum quia ox hoc soquorelur quod m-
:
illa do anitnali, c[r.. qiiod non csl sirnile, laliva lortii modi es.senl por acciden^.qutxi
quia lalia non snnl mnllipli<*ia. lamen vidolur conlra Philosophum 5. Me-
Ad nllimum potosl diri, quo I implirile laph. loxl. commonl. 20. ubi relativa per
dixilidem de majori, ot hor si inlollij,Mlur .so dividil in lre.sm(xlo», in quorum Limen
por mnjorrm prima proposilio in ar^Mimen- torlio n'»n e.slmulua habi'udo pcraccidens :
lo, quia esl idom simplirilor quod conclu- enim relaliva vocal Pliilo.s(jphu.s ibidem ro-
sio : sofj moliiH ost dicoro quod major sit laliva secundiim gonus, el alwtracLi rola-
illa, fncsse cst de esêntin ncciflrntiff, ubi livorum ot subjocta quibus accidunl, ulai-
non ponilur ly necssnrin, ul palol. t)um cui accidil similo. Tiim oliam, quia
(H. Sccundo principalitor, circ.i ali(|ua dicla sicul gonus ot spocios pni formali sunl si-
in solulionibus ar^Mimonlorum principa- mul nalura, ol pcr sc relaliva, quare non

lium, (ccurrunl qufodam motiva : otprinio simililor ; ccidons ol subjecltim pro for-
circa illud argumontum do corrupliono, ol mali? Licot in fundamontis aliterconlingal,
solutionom ojus ; qualilor procodat, ol sicul oliam prius el poslerius^ el sic de aliis
prinvi .solutio, ot socund.i simililor : priva- inlonlionibus, sunl simul nalura, ol pcr se
tio enim ot habilus iKihonl fiori circa idom: rol;iliv;i.
.sod m:iloria non vidolur in animalis sub- Itom, illa oxpositio quam excludil, vi-
66.
joclum viljp, ergo noc morlis, seu corrup- delur probabilis, quia in fundamonlis po-
tionis. tost veii.icari hrcc dellnitio sicul alite lo-
Ilom, accidons est in illo ul in subjcclo, gicalos : mulli otiam sic oxponunt ipsam.
quod d(Hiominal, ul siipra, qua-sl. !M0- 1 . Similitor i[)sum acciden? inlontionale (de
Iiabol, orgo illa di<linctio do subjocto infor- quo est liic sormo) applicatur subjoclo pri-
m.alionis, ol donominalionis, non pi*oce- mo-inlontionali, ul albo : el pole.>t abesse
dil. ab albo pnolor albi corruptionom, quia

Quod langilur ibi in doclaralionedoloco, modi inlolligonfli sunl soparabiles, u( su-
vid(>tiir e.s.se falsum, quia locus ost forma- pra, qu.Tst. .i. do Cionon^ diclum osl.
lilor in locanlo, ut vidolur, cum siln^spoc- Ilom, vidolur quod illa socunda re^pon-
tus ejus ad locans. .Siniililor quod tangilur sio socund:o objeclionis non procodal. quia
do actione, vidolur osso conlra ipsum in non solum in aclu comploxo inlolloclus,
pluribu! loci-;, qui lonot quod aclio esl in sod oli;im in aclu incomploxo, esl vorilas,
agonlo subjoclivo. vol falsilas. alilor inlolloclus pt»ssol InloIIi-
Ilom, vidotur (juod .-(MMUida rosponsio goir C.hinuoram. ol alia impo sibilia.
non Viilol (juia In trnnsmutnlinn" snbslnn- Siiiiililor, cum intoIUvlus approhondil
tinfinrfs nmitll nnmen et rie/lnitionem, I. corviim albiim, vidolur approhondon» op-

IMiysicoruni, com. (S'\. Kt in lib. de Subs- posiliim In ;idjo«'U). el ila repugnanlia in-
linli.i orbis, c.-ip. I. Krgo ros non polosl lollocluum. .simllilor oliam appnMiondons
iiil(>lligi sub corrupliono sino doslruciiono corN'um sub all»oilino. appndnMulil ipsum
sui inlolloclus o.^srniialis, sou dolinilionis, osso album. igiliir dislincliu nulla. Siniili-
quod idoin osl. lor intolliuMMis corvuin album. inHlif^l

0.;. llom. circa oa qua» langil in soluliono corviim iioii nigriim, ol slr «^pnral uniim
ullimi [)rincipalis, otobj( clicnum sr<nuMi- ab alio, ol slc aUslraclio «? ' ix.
liuni. plura po.^.«onl pondorari, iitn] brovi- Ilom, U'rlia n

bus luo absolvjini. Vidolur onim miruju quiaquod voroi
ropiign.nnlla inU w. i.r.i n
qiiod dicil in .soluliono prim:r objiclionis, -
(jund scilicrt accldons ol sul»joclum so ligl Ido. cum alilor Inloll... ;. .; ;.. quam
4M SUPEll (iNlVEIlSALIA rOllPIIYUII
sil, tall.Utir, ulliabrL Augu.slinus8 '.. Qua)s- est quod talcs transmulationes, cum sint
habitudines quycdam, dcnorainent aliud a

lionuni, q. 32.
•suo subjeclo, quia a lcrminis quo, vel qui-
Ilom, nou vidolur suffloionler soluliim
bus, principaliler habcnt denominalionem:
illud arguuienluni principalo, clo necossi-
lato inlursionis inlonlioiuiui universaliler, ct terminos quod, vel quic, rcspiciunt primo,
quia falsuni adunllil, noc ad proposilum et denominant, cum producLiones, et cor-

ruptioncs talium sint ubi sempor aliquid
sunicienlor applical, ul videlur. Alia plura
:
possenl liic addi, quie relinquo alliori in- radicale pracsupponiLur, et uUimo relin-
gonio ubique. quitur, cujusmodi est materia : sunL etiam

m. Ad isia respondelur. Ad primum varie IransiLus quidam, ideo a terminis ad quos
I
E.xposilores, clQuoeslionisUTehic imaginan- capiunt donominationem, 5. Physicorum,
tur. Quidam dicunl quod mors et corrup- verum
et hoc, ut dixi, est de formalibus,
lio non sunl accidentia posiliva, de quibus ConjungunLur enim in talibus plures res-
loquilur Porpliyrius, sed privationes quae- pectus, et intrinsecus, cL exLrinsecus adve-
dam. Alii quod illa particula prxter sub- nienles. Qu;rralur iste in 2. dist. 1. qusest.
jecli corrKplionem, debet addi ad ly abest, 4. ad fincm et in qusest. 5. Metaph, cap. de

et non ly adcst. Alii quod abesl et adest se- Relatione.
cundo-intenlionaliter dicta possunt dici Cum dicis ullra, quod accidens est in 70.
de morte, el corruplione, non tamen pri- illo, verum est, si siL denominaLio inLrin-
mo-inlenlionaliler, sine subjecti corrup- seca : secus est de denominatione cxtrin-
tione. quod verum esL de deno-
seca. Vel aliter,
Sed omnibus his postpositis, placet res- minaLionesubjecLiva, non terminativa, Doc-
ponsio Doctoris et prima, et secunda. Sed Lor igiLur per subjecLum dcnominaLionis
secunda est simpliciter melio;', et verior. ipsius corrupLionis intelligit Lerminum

Et cum arguitur de vita, etc . dico quod si- ejus. Vel dic expedile et resolule et ad Generaiio
cut rcs naluralis, vel artificialis etiam, po- mentem Doctoris, quod generatio in crea- ws rfuo m-
test considerari vel quoLid fieri, vel quoad turis duo imporlaL, sciliceL mutationem, P'^^^^'-
csse, ila el principia ejus sic et sic possunt seu transmuLaLionem, cL productionem,
variari, ut habet Philosoplius 1. Physico- Primo modo materia esL ejus subjecLum ;
rum, ubi privationem ponitprincipiumper secundo modo Lotum, vel composiLum per
se transmulalionis, licet per accidens sit se, oL primo, est ejus terminus ; etsimiliter
principium rei naturalis. Similiter in ha- estintelligendum de corruptione. Ubi ta-
bentibus unicam formam, vel plures, va- men intelligendum, quod tam generaLio,
rianlur principia mediata, oL immediata quam corrupLio secundo modo accepLa, ac-
Iransmutationis, et esse. cipilur acLive, eL passive : passive enim
00. Dico igitur quod materia,salt9m secunda, acccpLa esL formaliLer in composito, et de-
SufijecluD)
vilii' elcnr- est subjectum vitoe, utestacLusprimus. Sed nominat ipsum : et ideo secunda solutio
iûptionls
f/uod.
totum est subjectum denominationis ac- Doctoris cst simpliciter melior hic. Tamen
tus secundi ipsius viUc : nam hominem, et propLor illam multiplicitatem, et famosita-
non corpus organicum, dicimus vivere : et tem loqucndi qua isLoc transmutationes ca-
sic universaliter generatio et corruptio ha- piuntur primo modo, iUa prima responsio I
bent pro subjecto in qiio, seu suscepLivo DocLoris apparens est.
ipsam maLeriam, et hoc vult Commentator Quod addiLur conLra exempUim de loco, Locus
Melaphysicse expresse. Materia, inquit, "<'
7. dico quod locus lam pro maLerinli, hocest, %ctive
defer l fonnam. Elnon obstat dictum Phi- pro superficic uUima corporis locanlis, 'er^^înah-
losophi de Generatione, ubi habct quod

1. quam pro formali, hoc csL, pro ubi acLivo,
gencraUo est Iransmulalio totius in tolum : est in locante, sicuL dicil DocLor : termina-
quia intolligitur terminative, etnilmirum auLem
Live esL in locaLo, et ubi passivum
Qi;.i:.vrio w.w 115
e.st iii ipso : ol hoc sati.s declar;ji»l dicla non oportel lamen quod uniforinilcr «inl
lX)clori.s iri prinia ro.Sf)onsioiie, quoU scili- tales. Veruin namque esl in secundis in-
cel corruplio UMwninalive cjI in lolo , cl lenlionibus quod (ioneri per se su :r
hoc loquiMnlo (le corrupUonc! acliva : siini- Spccie.s, el pcrse includitur in .Specie, el
lilor localio aclioin iocalo terniinalivc, .scd Spocic.<» pcr so includil Genus : nil mirum
localio pa.s.sio lormaliler suhjeclivo, quae esl igilur quod mutua habiludo inler
sll
.sunl i/î aclivuui el passivuni. ista, .scd nihiloininus po.ssotdiri, quol Ge-
i\. .Siinilitcr ud aliud, quod additur de ac- nus est prius Specio ad alium inlelleclum.
lione, polest dici quod fanio.se l(K{uilur hic. sed non sio compnratur accidcns ad sub-
Vel quod vorum est de actiono act », qua; Jcclum: quarc verc dicilup, slando in in-
rocipitur in pa.sso. Vidoaturistc in 4. dis- tentionibus, (|uod accidon-? est poslorius
linct. i;{. el in (ûodlibel), qufesl. 23 et 1. subjccto, ct es.scntialitor dependens, sub-
qutEsl. 4. IJo exoniplis non esl niultum cu- jeclumvero iiidepen'Iens et priu^ essen-
ranflum. liililer : ita quod prius et posteriu^ fun-
Ad aliud de Commontatore, vifie infra, dantur iininediale inacridento, et subjcc-
supor libros IVrihernioni.is, qua;st. 3. et 7. to, .secundo inlontionaliter acccplis. Licel
ubi Doclor .solvit optime illud. Intoll(?olus igilur;jr/M.s e/ pnstfirius quoquomodo sinl
eniin ossenlialis pra.\scendit ab cxistentia sinml natura, vol pcr se raulua relaliva,
actuali, et hic ot nunc. llla auteni auctori- nonsic oporletde subjecto, ct accidente, ut
las intolligitur do tran.smutatione Physici» supponunt profun<lamentis, el ul qufxûo-
et ami.ssione nominis, et dednilionis, in es- mo<lo pr.i>scindunt ab eis. Scquilur igilur,
se existentia;, et roili, utpatel ibi : hic ve- Accilens, erf/o sufjjectum : nju lim *n o con-
ro lo<|uilur logice, ol melaphysice Uoctor, tr.i, ut patot inaliis relalivis lcrlii modi.
ct lUwlius eliam, do intoll(3ctu ciicntiali, Undo gonus el species forlo pcrlinenl ad
el delinitiono, et nomine. primum modum, et similiterpr/iM el pos-
Ad aliud sustinondo jingula dicti lo-- terius : ;ucidons aulem cl subjeclum ad
Suhjectuvi
et (irciilent toris, licot alio modo possot objcclio illa tertiuin. Subtilissime igilur pauci.s vcrbis
an tint rc-
Ifitiva pcr solvi, etiain ex diclis prius, dico quodDoc- rcspondot Doctor, ox qua r.-sponsione po-
accident.
lor hic exlcnsive capit rolaliva por accidoiis, torit Icclor plura inferre. Primo quol mo-
pro noii muluis, quorum licel unum pcr di rohitivorum po.ssunl applicari,suo modo,
sc sit relalivuin, reliquum tiimon noii per ad inlentioiios, sicul ad res.
se, sed per accidons. Vel nullo modo est Seil ibi p sset dubilari, an scilicel prw- 73.
relativum.et sic Deus, elcro.itura posscnt ciso ad relationos de pncdicamenlo Hela-

dici rolativa per accidens, ct sic palet ad tionis dirccle, vol reduclive saltem. scili-
priinam instanliam. (loncedo enim, ad il- cet intrin.socus advenienles, an univorsali-
lum intoll(»ctum, rolaliva tortii modi o -'•
tor ad omnes nspectusiôvsiuiappliciri illi
por accidens, do (juo habol videri notiinlor trcs niodi, do quo haljct videri 5. .Molaphy-
in <(u;ustionibus hujus, supor 5. VleLi- sic;i*. .Stvundo quod un.i ndalio fundalur
physicx*, cl alibi sa^pe, in doclrina ip- in :ilia in intenlionibus immoili.ilo. Torliu
sius. quod respivlivu quavumque nun uiutua ttmptttiwm
Ad ;driin inst\ntiam,qua« difllcilior esl. po^suntdici per;iccidoiuinda(iv:i, qui.n si*
pot(»st negari siniililutlo. quia in hac defl- cut ab unoexlriMnorum dicunlur relaU\*a
tiono, ut dictuiu est, capiunlur (ormini so- ei| '
ilia, ili ' ' .) non ,>| •<> Kir^^j
cundo-intontionalos, ut supponunl |)rofun t
danionlis, ut vorilicantur in eis. linde alia M .1 M |i l .11 l
cslhabiludo s()Ocioiad gonus. alia accidon terius sutil
lis ad subjectum, ot o citnlra. Licel eniiu (i>, qu;»'c r.

omnes.secun<la' iiilenlione- î'' '"qHxlua, n«.n t (• m qi.
i\{\ SVVVM IINIVKUSALIA PORPHYini
rolaliva; ralione tamen uniusoxl.n-.noriim si potentia, potentia ;

per se mutuo refe-
vel inlellectus comp:irantis sic dicla. Quin- runtur : si verodifformiter, non : et sic lo-
lo posset inferri, quod subjectum in defmi- quitur Doctor, et solulio praecedens proce-
tione Accidenlis non ponitur ut per se cor- dit. Secusestenim dicere absolute subjec-
relativum, sed prajcipue ut terminans lia- tum, et dicere subjectalum, vel natum
biludinem ejus, et ila polius habens ralio- subjici, et subjectum. Posset etiamabsolu-
nem absoluli quam relalivi, etsi e sentia- te negari, omnem respeclum rationis pro-
liter sil respectus, nec obstal dictum Doc- ductum ab intolleclu, esse per se mutuo
loris supra, in solutione qutcstionis, quia referibilem : quia ex proprielatibus rerum
noniine corrclativi intelligit torminum ha- motus intellecLus, producit entitates inten-
biludinis tilis qualis. tionum proportionabiles rebus quare ali- ;
7». Et si objiciatur contra dicti, quod sub- qusesunt intentionesmutuo referibiles, ali-
jectum, ul hiv' sumilur, per te esl intentio, qua3 non. Girca quod slude, et adde plura,
et per consequcns respectus, ergo per se quia res mullum subtilis est, licet non
ad aliquod relativum retertur : non ad pro pane lucrando, ut aiunt grossa capita.
aliud, quam ad accidens, ergo solutio nul- Ex saepe tamen dictis poteris cuncta pe-
la. netrare. Quod additur ulterius, de illa fal-
Item, Doclor iste videtur velle 5. Meta- sa expositione, quam excludit Doctor, di-
physicse quod in relativis tertii modi, si co quod licet definitio verificelur in fun-
unitbrmiter sumantur,esl mulua habitudo, damentis in actu emrcito, primo tamen
hocest,siactu,actu ; si potentia,potenlia;ut vera est in intentionibus in actu signalo,
patet de scientia, et scilo. licet etiamveriticetur subjectum in subjec-
Sihjecium Ad primum polest dici, quod intellectus to subjecti, non tamen in subjecto acciden-
ni drscri/)-
tionc Arci- causat, vel derelinquil intenlionem sub- tis,et sic intelligit Doctor. Aliter igitur
7u/rf »v/!r- jecti in lapide cognilo, ad album compara- exponentes quam exposuit Doclor, videant
'"''•
to. Etcum dicis qaod est per se respectus, Joannem in calce Apocalypsis.
vel respectivum : concedo quoad suam en- Sed quaredefinitiones secundarum inten- 76.
titatem talem qualem. Et cum ultra dici- tionum verificantur in fundamentis, et non
fur, ergo per se refertur ; hnc po3set forle ita contingit in aliis? nam definilio homi-
negari, quia poLius moium absoluU, nis in nuUo, homine verificatur. Vi-
nisi in
quam relalivi habet. Vel forte posset dici, detur igitur vel quod non est differentia es-
quod per se refertur inquantum sub- sentialis harum ab illis vel quod praedi- ;
jectum, vel subjicibile, ad pr8edicatum,vel centur essentialiter,et perse, de eis,qu8e ta-
prsedicabile. Vel forte per se refertur ad men supra negata sunt. Dixi ad hsec supra,
subjectum, vel fundamentum, in quo fun- quoest. 9-10-11. plura. Sed breviter dicatur
datur, ut ad lapidem, sicut universaliler pro nunc, quod raliohujus est, quia inten-
omne accidens ad subjeclum : el tunc sub- tiones sunt modi intelligendi fundamenta :
jecti erit subjectum, et subjectum erit ac- quare nihil mirum est, quod illa quas uno
cidens e contra, et subjectum per se roTer- modo dicuntur de istis, alio modo verifi-
tur ad accidens, et e conlra : ut si fiinde- centur in illis : cumnon definiantur a Lo-
lur intentio subjecti in superficie respec- gico ut essentia3 quoedam in se abstractse
tu albi, el sic dealiis, et similiter accidens sunt, sed ut supponunt pro fundamentis,et
ad subjectum, el non e conlra, ut in pro- concernuntea : secus esL de definitione ho-
posito, et communiter, et multa alia, ad minis, velasini.Exemplum de modis signi-
qua3 altendat lector. ficandi Grammaticalibus, oL dofmitionibus
7:3_
Vcl aliter, (et estsolutio secundse objec- eorum, quce verificantur in fundamentis,
tionis,) quod si capiantur subjeclum et ac- \x\., Nomen est pars oralionis, etc. verifi-
cidens uniformiter, scilicet si actu, actu ;
catur de lapide, et ligno.
or.^STIO wxv 117
Qnoil .'irldituidc iiit^nlioneaccidenUsap- potesl dici ins*'parabile duplieilcr, srilicel

plicala albo, licet forte illud sit veruin, ta- vel nej^live, vel privalive, Priino niodu ly
inen non primo definilur accidens p«'r i[>- i/j dicil ncgalionem cujuscumque sep.an-
sum, sed per se correlalivum, el primuin bililatis, sive f;icilis, sive difn<-ili.H. Secun-
quod e.sl siibjectum in communi secundo- do rnodo privattantum facililalom separa-
inlcnlioiialiler sumplum sicul paler p(?r
: bilis. 1'rimomododiciturprobabiliterquod
(iliiiui in communi, non hunc, vel illiim, nullum acci(Jens commune esl inseparabi-
et mulloiniiius p»'r Socratem cl IMalonem le, .sofl bene.secundo mcxJo. {'ude licel lile
delinilur. accidciis non possil separari a subjeclo,ma-
Adalia qun- adducta sunt conlra solu- nenlibusprincipiiscomplexionanlibus.quaB

tiones secundjL' objectionis, de multiplici sunt [)rincipia illiusaccidenlisin tali sub-
acceplione verilalis, etqiialiler consislitin jccto, [)olosl lamen .separari, si lalia prin-
rc,el in intellectu, et de veritale complexa cipia transtnulantur. Exemplum laclum

et incomplexa, habet isle mirabili subest supra, de ovis corvorum ; el esl exem-
lililalc scalurizalumO.Melapli. q. '.i. videa- plum Alberli. Similiter cxemplilicari pole.sl
lur ibi. Scd brevitcr ad proposiliiin pro dc .Klhiopt^ nianenlc in rcgionibus frigidis
nunc dico,quod illa seciinda responsio I)oc- qui etticilur albus, saltcin in [H»sleris.
loris esl apparens. ex communi modo Vel,ulaliis videlur, acci(Jens aliquod 79.
\'eritnli lo«|urndi,el exponendi Ar;sloU'lem.Veritali esl simpliciter insep irabile per naluram a
incitni-
plexa' ii/nO' enim incomplexa', (qu;e esl siuiilitudo, vel subjeclo, ul calor ab igno, wc. proplcr Ikx*
ritntiit,
coniplrxa'
conformilas acliis incomplexi inlellrctus ; dicla Porphyrii iin[)e liuntur, quia aliquod
veri) falsi- ad op[)osituin simplex, seu incomplexum.j accidcns illi siiuile in specie esl separabile.
(as uppnn i-
lur. non op{)onilur falsitas, .sed ignorantia, ve- Sed nihilominus videtur Porphyrius velle,
rilali vero complex:e opponiliir et ignorau- quod licet accidens non [w.ssit scparari re,
lia, el falsilas, privative vidclicel, et con- polesl lamen intellectu, ut Itoelius ex[K)nil,
Irarie : el lioc optimenotavil Doctor, cum el prius copio.sc dictum est. .S'd lerlio nio-
dixit quod inlellectus dividens accidens do dici poleU, quod cum dicilur accidens
inseparabile a subj«'cto, est falsus, non au- inseparabile, potcsl dupliciter inlelligi, vel
tem intelleclussimplex apprehondens sub- .secundum[K)tentiam scilicel, vel stvundum
jectuin, eliam sub opposilo lalis acciden- aplitudinem. Si primo m^^do, hoo contingil
lis : sed forlc non ni'garet ibi de facto e.sse adhuo du[)licilcr, vel scilicel secuundm
ignorantiam. Simililer verila.s, et faLsitas polenli:im naliinilem, vel su[x»rnaturalem.
nun(|uain csl objcclive, nisi inlellectu Primo modo plura sunt accideuti i insepa-
compoiiciite, V('l complexo, licet fornialiter rabilia. el hoc rem inentibus subjeclis. Se-
el subjcclive sil veritas in incomploxo. cuiido iiiodo nullum esl accidcns i''-""-i-
:-i. (^)uo(l addilur de cognitione impossibi- bile loquendo deab.sululis nniliUT .. ...o-
lium, conccdo quod inli'lliguntur, inlel- lis, licel .secus sil di» res[XTlivis :»n'itij li-
leclii lamcii nones.s(Miti('nle, dummodonon nalibus.el actualibus inlrins4N>us a . .)•
latcant. (!um ulleriusarguilur de opposito libus, [K)silis tamen exlnMuis. Si vero liwe-
in ad jccto, cl po.s.set conlirmari '». .Mclaph. [tarabilecapiatur aplitudinalilor, sic pro-

cap. (1(» Kalso, cpiod .scilicel (vsl ratioali(|ua babiliter dici [wlesl. (|UO<l nullimi osl in-
in se falsa. (ju;i' lanlum simplici intellec- sopanibilo , imo omiK» > lo, elsi
lioiic apprchcndiliir, ul hnmo irralfnnahs, non acluso[>arolur. Vide hunc : rcx-

el ita possel dici hic, ciiiu inlclligilur cor- f)onentiMn .Vuguslinum iwi. disl. I. qunMl.
viis albus. vcl corviis non niger. Pro hujus
Acciitmliii solutionc, pnetcr j;im dicla do
comnuiuia
act'i(|pnll- F.x his hn»vilor nd nri?umonhim tllco,
»UHt insts- bus sei);ir;ibilibus,el inso|):ir;ibilibus,:i(|vor- quod liic non est i tum in nd-
parahilia,
qyomodo. lendiim s('cundum(|uosd;im. (|iiod accidons joclo. ol hlc, sim[»lu-iU'r U* rvuH
Tora. 1.
tis Sl'PEU UNIVERSALIA POKPHYKIl
scilicot allms. vcl non nigcr. El ad illud efficaciam ad propoîtum, utexdictis pa-
qiiod adduciliir rx 5. Motaphysic.T dico, tet, solvendo illas objecliones ad finem so--
lutionis qufcstionis licet posset negari
(juod loquiiur do concoplu in(dud(Mil.oduo, :
(juoruni unuindoslruil raliononi formaloni illud assumptum, ut supra, qu. 8. de Ge-

sou inloII(H'luni osscMUialoni allorius, ul nere, dicfum esl quod scilicet modi inlel-
:
palol in oxomplo illo do liomine irralionali, ligendi sunl separabiles, etc. Argumentum
ul)i lamon iion osl falsil.as proprio, nisi vir- etiam procedit de fundamento immediate
lualilor, souliabilualilor forlo, sod polius applicabilis, non de correlativo accidentis,
ignoranlia, ut dicluinest. Modo albedo non de quo intolligitur definitio, ut prius dic-
dostruil inlolloctum essenlialom corvi, situm est : hoc est, de subjecto in quo, non
cul noc ni^rodo construit. de quo, proprie loquendo Logice, ut scis.
Ad aliud, ncgalur assumptum, nisi forte Aliud enim est comparare accidens ad al-
in liabitu, vel in polentia, seu quoquomodo bum, et ad subjectum fundatum in lapide.

virtualitor. Possunt enim incomplexa ap- Licetautem necessario insit in ordine ad
prohondi non formando complexa ;
et proe- secundum, non tamen ad primum, ut pa-
mis^rc, non inferondo conclusionem, ut patet.
let 1. Posleriorum. Similiter ad aliud, nego De primo etiam dicitur modo accidentis 8-!.
ibi e.^se separationem divisivamcomplexio- realis, quia in praedicatione exercita, de

nalem, nisi ul prius, sed si esset, posset secundo prsed ica tione si^naâ. Licet etiam
st.are sine repugnantia intellectuum, ut di- in primis exercila verificetur ex signala
cit Porphyrius, et ultima responsio Docto- quodammodo, non tamen in secundis, ut
rU, qu?e optima ad propositum est : de ap- palet. Posset tamen fieri vis de intentioni-
titudine enim ot potentiali, et facto, non bus, ul scientifice considerantur, quia sic
inconvenit corvum intelligi,et e.sse album : videntur esse necessaria^ et impossibiles
quare, etc. Solutio lamen illa secunda Doc- alitcr se habere, et ut sic videntur inesse
toris procedit de facto communiter, et de fundamentis, quia aliter considerari com-
i.
potentia naturrr. plete non possunt, cum sint essentialiter
81. Ad aliud, nego assumptum : aliud enim respectiva^, et sic illud assumptum vide-
Fahum es-
e^t es e falsum, et aliud impossibile, ut retur habere aliqualem apparentiam : sed
se, el im-
Inlenlio
possibile patet l. Coeli. Aliud etiam esse impossibi- de hoc supra sufficienter pertractavi. An nes quo-
esse diffe-
runl. le, et aliud includere incompossibilia, et etiam fundamenta in esse cognito sint im- modo ne-
cessaricc.
ita non esse conceptibile sine repugnantia mutabilia, vide istum 3. dist. 1. qusest. 4.
intellectuum. Sunt etiam multi modi falsi et 8. dist. ejusdem, quaest. finali.ct in ma-
possibilis, ot incompossibilis, de quibus teria de Ideis, et 8. Quodlibeti. Dato etiam
alias. Vide notanter infra, super 1. Peri- quod essent, non sequeretur quod fundala
hermenias, qua3sl. 9. non longe a fine, et in eis essenl necessaria, vel necessario in-
ubi supra notavi, articulo secundo. Vide sint, nisi forte necessitate consequentiae
optime in 2. dist. G. qua^st. 1. solvendo ra- dunUaxat, comparatis scilicet exlremis,
tiones opinionis, et 45. dist. \. Reporiatio- quae tamen comparatio contingenter fit ab
num. intellecto creato.
Ad illam propositionem Augustini, pa- Ibi tamen posset non ab re ponderari, 83.
Inteniio
tet : nam licet fallatur, non tamen est re- an intentiones sint respectus intrinsecus,
nes an sin
pugnantia intellectuum. Sed si volueris an certe extrinsecus advenientes. Dicuntur relaUonei
intrinsecu
proposilionem in se bene inlelligere, vide namque comparationes passivse in doctrina advenieii-
hunc in ''.
dist. 14. qusest. 1. et in 4. dist. hujus, et sic videntur essc passiones : sed
les.
50. quivst. finali. hoc non obstat, quia etiam productio pas-
Ad uUimum quod Doctor sufficien-
dico, sio est rcspectus intrinsecus adveniens, sed
lor solvii argumcntum, ul videtur habere supra de his tetigi, et infra adhuc supcr
Oii;€:.sTio wxvi 119
PrEDdicamfiitii liabot vidori. Pro nunc dico sa huji/.s talitris. Siiniliter ista proposi-
quod iit pluriinuin suiit rospectuS intrin- ticqiiaiii intendit ilii p«'rillain lilteraiii.
secus advenionle.-*, sed an alifju.i' siiit cx- iioii liabel veritatciii, nisi in univoci.s.
Irinsecu^ lales, considera : niaxiine rjiiaiKlo
Itciii, iu.x in corpore liiminoso, et rne-
ab extrinseco insunt conlingonter causanle.
dio, est univocuin, quia ulrique csl ac-
Neccssilfis eliam el conliiigrnlia suiil modi
tiis liicidi, in({uantum luciduin, .se«J iii
enlis realis, licel aliquaiilor ad alia Irans-
corporc liiinin<.>so est propriuin, iii me-
f(;ranlur : socus tamen esl de iiece.ssii,,iie
dio accidens : igilur,etc. I'riniuin patel,
incomploxorum, et comploxorum. quia
piiiiio modo niliil siinplicilor necossariiim,
(piia .sequiliir iiiiiiicdiate formam cor-
iiisi Dcns : socundo uiojIo plura alia, de poris luniiiiosi : uiido ad (Jiversilatom
quo alias : Ikoc pro nunc per accidens dc foriiia? consoqiiiliir (livcrsitas lucis, ul
accidenle per ac<-idens diclii raplim suffi- patct in corporilius cadcstihiis. .Minor
ciant. patet ;
quia adest et al)est, pra;ler, elc.
Ad opposiluin, l*ro])riuni, et .\ccidens

sunt dua' intentiones opposilju : opposila
QU.LSTIO \.\.\\ I non possunl oidoni iiiesse.
.•Vd i|ua?stioneiii dicitur, (piod qua* sunt

Ulnun Vropriuin ct Acriifens possiitf opposita respectu ejustieni, non insunl
(la
dici de alir/uo eodent eidcin. Ideo idcm non est proprium el
accidens. respectu ejii.sdoni. (piia sic

D. Tliom. 1. par. qwvst. 97. art. et~l. art. 1. 1
et iji. arl. '3. Cajet. Solus, ct Tolel. cap. de siinl oj)posita ; non est lamen inconve-
Proprio. Javellub truct. -t. 1'rcviticab. cap. .'j.
nions resp^^ctu diversorum ; sicut idem
Joaii. Aiigl. <7 Hra»avol..vi//)<T /la/ic t/u-rsl .Ulanr.
disput. 3. $ect. 4. Didacus a Jobu ûrc.st. 2. Fon- habot ralionem goneris, et speciei res-
eocaf). Afetaph. rap. 28. Rodrijfuez 91/rt'»/. 4. d«
I'roprio, art. 1 Vldo Di>cl<triMn in 1. //. '.'i.i/uifst.
.
peclu divoisorum.
7. el d.\3. et in 2. d. 1. (/.i.el d. 2. t/uwst. 1. (ôntra, si respectu alicujus ost pro-
el d. IG. et 2o. ct in 3. d. 2. qwrst. 2. t-t in '».
d. \3. i/ii^st. l. e'. 'J. Melaph. f/wrsl. li. la priiini. resj)ectu illius non est accidens ;
nejieitur.
quibus locis docet Propnuin fsso idem realiter
ciim 8ul)ji'cli), el |)i'r C')ii8<»i|U -n.s noii p )88'* liabijre
(juia lunc illi ine.ssel per so, et nun per
ralioncm Acci<lt3uti8, et d<>ni>miunti a 8.>cunda se, necest uccidensaltori. l'robutur,quia
intentione accidontis //rdicabilis. Kt idcm ('x-
pres.siu» in 2. d. 3. i/wrtt. ii. (i. et 7. et </.tj. '/.
si sic , ergo primo non infuil converli-
2. et d. :ii;. rt ^t. lU in 3. d. 1:5. et 17. et in •'».
non
bililor : erfjfo fuit proprium res|>cclu
>/. i:{. q. i.etd. \3. qwrst. 2. et d. Vd. qutrst.
10. et i/i Quodl. qwvst. 17. In quibii» iocis vult {•rinii.
qiiod inciinatioix^s r<>ru!n sint (>ait<'in nâlitcr
ruin ipiis rebii!). Sod pastio est inclinatioel ni>.
Ideo dicendum. (]Uo<l impossihiic csl
titinlo (luiudam. islas duas intonlionos propriuni, el rtc- t^tlor!»*
lidens, eidem rci prima' intcntioniH np-

1. Quod sic vidolur, do oimiiiiiis |>ropriis plicari respoclu ojusdom,vel tliver>«»rum,
rguwfn-
qiialilatilxis (doinontiiruiii qiiia i|ii;oli- (piin quod alicui ost proprium, non
pro ))nr- ;
illi
affirnia- l)ol islaniiii ciiiisoquilin' foniiaiii ojn- cst accidons, iut alicui alii, quia coDver-
iiiciiii : iLiitiir i'st propriiiin rospoclii litiir ciim 00, cujusest proprium. et ita
oiiMiiiMitiiniiii : (*t iiccideiitiasiiiit iii iiiix- alii n«T inest.
tis, iil innnircsliiin ost : noc pnt.>si ilicj .\d primiim ar;;iiinonlum dici |m(cs(,
ipiod jpqiiivoco siinl iii liis. el in illis ; (juod niilla «|iiali(as acliva, .««ive imssiva, . .
^
i|iii.i lia>c, rl ill.i siint ciKiiparaJiilia .so- esl proprium alicui elemonl'\ ul hlo «li- •*«»i«.
ciiiidiiiii l.iloiii qiialitati'111. iit |iatct pcr cimus pnq)rium uccidens, \h^v m* c
Arislolciciii 1. Mclapli. iil>i (lioiliir. putu (|uons formam Sp«vici, qiiia alteratiii iii
iijnis caiidis!>hnus, est eniin atiis crt»/- illis «pialitatibus pnvoedil ^- lo-
130 SUPEIl UNIVEKSALIA PnUPilYKll
n.Mii, rt (•(.rrnplionoui fnrnin' snbslan- ncc accidens : ergo proprlum. Similiter
lialis, nl nianireslnni csl. co qnod ngons rt^Mo" respecln liominis, nonest genus,
in elenicnlnni snas induril (|ualilates, nec species, nec differentia, nec pro-
adliuc nianfnli* IV»rnia snlislanliali (dc,- prium ; crgo occidens. Ncc est dicere,
nionli oori-nnipcndi, qnia illa nianet in quotl non sunt Universalia, quia pra^di-
tola transnuitalione : ergo ilia potest cautur de pluribus ; crgo ista^ intentio-
mancrc snh oi>posilo, sivecontrario qna- nes possunt applicari ali(iuibus primae
lilalis, (jua^ ponitnr sibi propria ;
sed intentionis, ut signiiicanturin abstracto,
lioo estconlra ralionom proprii. cujus oppositum dictum est.

\V1 potest dici, qnod licet seniper Ad primum potest dici, cjuod si con-
inessent hnjusmodi accidentia clemen- cretum sit gequivocum ratione formae si-
tis, et non tamen conse-

nocessario, gnificatae, el abstractum erit : tamen si
(lunntur formam Speciei, sed magis ma- concreta dicantur ab eadem forma, per
teriam ; ([uia snnt principia actionis, diversam haljitndinem formas ab subjec-
ot passionis, (|na3 non sunt primo Spe- tum : non sequitur illud abstractum esse
rioi, sed individui. pcr Aristotelem 1. aequivocum, sicut sanum dicitur multi-
Mctaph. (M idco respectu elementorum pliciter, scilicet effectivum, conserva-
possnnt dici accidentia inseparabilia : tivum, vel significativum sanitatis : ex
cnm quo tamen stat, quod eadem specie diversa habitudine ejusdem formae ad
sint accidentia inseparabilia respectu diversa subjecta, et inmeu. sanitas uni-
elenientorum (sicut nigrum respectu vocum est.
corvi, a quo non separatur) et separabi- Ad illud quod objicitur, quia idem si-
lia respectu alterius, a quo separantur. gnificant concretum, etc. verum est
Ad secundum potcst dici, quod si lux eamdem formam : tamen abstractum

univoce sit in corpore luminoso, et absolute ; concretum, ut inhseret sub-
medio, et sit aliqua qualitas eadem spe- jecto.
cie,non tarnen eumdem modum essendi Ad secundum dicitur, quod risibili-
habet utrobique, concretum autem sitas respectu hominisnonest Universale;

gnificat formam, secundum quod est in quia nec risibilitas respectu ejus praedi-
subjecto, et ideo nullum concretum dic- catur de pluribus.
tum a luce, univoce inest huic, et illi Sed si arguatur absolute de ipsa, cst
quia nec corpus luminosum dicitur ?7/w- Genus, vel Species etc. Dico, quod est
minatum, sed medium vero non

tucens, Species respectu hujus risibilitatis,
lucens, sed illiiminatum. Nunc autem et illius ;

quia respectu istarum prai-
istae intentiones proprium, et accidens, dicatur de pluribus : sic ex alia parte de
non sunt applicabiles rebus primae inten- albedine, cujus signum est, quod Por-
tionis.nisi ut significatur, ut in concreto, phyr. in omnibus modis proprii, et toto
ideo nihil est univocum hic et ibi : cui capitulo de Accidente tantum exemplifi- 7.
attribuuntur istae intentiones;;ro/)rzw;??, cat de concretis. Deeri

hoc in
et accidens. Et Aristoteles similiter in i. Topico- tiqui
Codd.
Gontra hoc, concretum, et abstractum rum, quod patot per rationem, quia si- bet tn:
uims C
idem significant; ergo si abstraclum est gnificatum in Libstractode nullo dicitur, MS. ve
tus L
univocum, et concretum. nisi de quo prêdicatur essentialiter, et blioth..
ciance,
Item, risibilitas respectu hominis non ejus de quo proedicatur essentialiternon alion
cst genus, videt
nec Species, nec differentia, est proprium, nec accidens ; igitur nul-
additi
oi'/i:sTio xxwi îi
luin ;i|j.slr;irliiiii |»raj(liculur de ;jli<|uo,
ut propriuni, vcl :i(;ci<lfn.s. (Jintr;! nitio- KXl»()SlTIn

nt.in posilionis. qnod est propiiuin A,
nrcidit,
Ih: I*ai.M<), quid 1'ropriiim, cl quid .Irci-
niilli nisi cui accidit .V : ijjrilur
ifrns, et quolies acriplunlur, pulel ex sa-pt*
s;iMrin ;ilicui csl uccidens; v(^rhi yiMti;!,
<liclis; hic jntsslfjilitas ullendilur el de coii-
hahcri' Ires^ ;iccjdit illi cui el Iriîn^ru-
Kiuo.d absolulc eliam accipiendo isladuu,
lus ; et con(irni;)Uir, pcr Aristolelciii ."».
ul siifira oslciidilur, c.ss»' dislincla r'niver-

Topicoriini illo c;ipitulo, (Jnoitinin fiu-
sali;i.
fein iflriii cl iliccrsuin : ul;i ponit <ju:i-
Dici lii(; iiiU>lli;,Mtur per pra'dirari,cnun-
tuor <lirii<-ul;il('s : <'ircu prinuini vult <li-
ciari, applicari
.seu in aclu exerciio, vel
cere, <|ii<m| dillicilc est poncre illud ess«; vlinm sif/ii/ito. Cum de a/i^«o eodem,
dicil
pro|)riuin, <(uo<l ine.^t uni subje<-lt> ni<;- re.slriiigii se, qui;i clurum csl quod nliqua
di;inte ;di<); <|iiiii si ulrius(]ue illoruni siiiil piopri:i, quu' non possunl puiii acci-
sul»j(^cti)riini pitniiliir pnipriiiin. vi<l<'tiir <leiili;i ;iiioruiii, ul risiMliius, el hujus-

ulii ines.se, ut ivliîiio sultj<.'clo. Cl<»nlr;i
iiiudi. .Scd de ali(juibus dubium ess«'l
aliis
resp<tnsion<'m ad priinain mtioncm, pr<j-

de qualil;ilibus clcmenlurum, sccundum
haliir il»i <luplicit<'r. <[u;dit;ites activas
qiioil luiigil in oppuncndu, ideu dicil in
purli<ul;iri ifr afiiûo. Hic eliam accipil a/i-
noiiesse i)ropri;is resjxjctu eleinenloriini:
i/i(o iKîi pn) subjeclu primu-inlcnliunali.
contr;» priiii;ini ])urleiii e.\ piiL'<lictis :
cl isli <luo i)rimuinlcnliunaliler ;

qiiiu
Quoties aut<'iii (li<-ilur, pnvfer ea, fjiui'
clarum e.sl (jiiod sic dicunlur de eodem,
uafuralih-r insmif. iif iijni ratiduin, iilpole <!<' liumine album el risibile : setl
elc. ;iccipil isla .sccundu-inlentionalilcr, el sub-
ll<'ni -. d<' .\nini;i <';i]). ilr fii'hi, ;ir-
j<'i'lum pru pru.ximo fund;imenlo i>er se, el
j.:iiit .\risloleles t;inj.,'fiiliii in ui|u;i. v<'l iiiiiiicdialo upplicabilis, ulpuleull)u, vel ri-
uere siint liiiiiiiil;i : iLîtur iiiter e;i est sibili, ;ui .s<-ilicct dv ullx> posscl dici qu(K|
:i<(iiii vcl ;i<'r : i|ii:i' i'<»ntr:i ii">ii v;il»'nl, si sil ;ic<i<leiis. pra'<li<-atione denominalivu. cl
prius iiKliicentiir <]ii;ditut<>s <(ii:iiii r<>riii:i' I)i'u])rium e;i<lcm pr.edi^-aliune, el ho«* n*!}-
isloriiiii. peclu ejus<lem, vcl i-especlu diversurum.

l*u.s.scl eli;nn inlelliiri ttln/iin einiem, .scili-
lli'ni. ;iiiii;i iii;inens ;i<(ii;i : ii>>n pot^^^t
liuniiilitul^ni
ccl subjeclu, vel lundamcnlu, in pra'di»*a-
;iniill<'r<' : <(ui:i est <(ii:ilitus
liune siffiuita, sUindoin inlenlionibus sup-
iiiinus essenti;ilis ; er«;o niulto nnigisnec
ponenlibus pn) rebus, ul sul)jctlum esl »/«
rri^M<lil:it»'iii : <'l it;i df :iliis.
7)/«, vel curiebilivum, cl ihhJuiu 1« qno, el
Ili'iii s<'<-iinil;i ]>rol>;ilio, vi<l<'lur <'sl<'n-
luni' ly eottem |H)IcsI inl"llijLri, vcl de iilcn
di'r('. <iuo<l niill:i sint (>riiici]>i.i, (iii;»' <li-
lil;ilc iiumerali.vd sjMvitica.vcl Ip! !•<-»'
(.Miitur ]>rin<'i]>i;i up'n<li. \»'l ])ulienili. de <juibus in sc<iu«'ii!iliiis m.Tîh , >
1111'id vi<l»'liir lulsiiiu iii iiiultis, cujus- in j>arliculari.

iiiixli siiiil risif>Hr, ifisripfinaltile, et Hrdu qiuesliunis jniIcI, quia iK)s|i|uam df
risHiifr resi)e<*tii coloris : (!<• <iuo di<Mt liisduubus. laiujuam disiinclis ( niver
.\ristotc|('s J. (fr .[niiiia, in principio bus, delerminavil, cun^Tuum emi lii^
<;i|.iliili /h- r isu : (\uoi\ per .so .secuntlo lare de romiM>s.sibiliUile, vel iU'
iiii>il«) ])r;e<li<;iliir risifafr t\r colorihus :

lilalc eurum, rfsjMvUi eju.îtiem fu:. : 1
menli.
siniililcr <li' auilifafi vvs\)rrU\ soni, rlr |
iUvi.sio cummuiiiM,
quod iiiai ^
1
jvirs sulMJividilur nli(|unliler secuudum

quud duos mudos duvndi ibi punil.
J22 SUPER UNIVEUSALIA PORPIIYRII
duabus ralionibus Secunda raLio procediL ex comparatione 12.
10. Dk Skcundo, arguil,
affinualiva. Prinia sumiUir com- lucis ad corpus Iuminosum,el ad medium :
pro i)arle
olenuMilorum ad ipsa,eL nam respectu primi est i^roprium, quia se-
parando (jualililos
scquitur formam ejus. Quod ostendit ex di-
ad niixla. Priniomodo sunl propria,
versitaLe lucis in corporibus supercoelesLi-
oundo inodo acoidonlia communia. Quod
bus, uLpoLe sole, eL stellis, cL hujusmodi,
sinL propria rospecLu ipsorum olemenLo-
rum, osLondiL ex dicLis prius, qutesl. 3. de quod conLingiL ox diversiLaLe formarum

Proprio, eL quavsL. 1. de Accidenle, in illis ipsorum non enim maLcriam eorum, si
:
divisionibus de Accidenle, ubi liabeLur quam IiabenL, consequiLur lux, cum sit de
se chaos, ut diciLur respecLu vero secun-
quod accidens consequens rem raLione for- :
mx specifica> siL proprium hujusmodi :

di esl accidens, ut patet ex definitione ac-
respecLu elemenlo- cidentis. Et similiLer, ut prius ostendit
sunL Lales qualiLaLes
rum, ut paleL, quia non raLione maLeriac quod est ejusdem rationis uLrobique, quia
eis cum sinl acLivic omnes,
insunl, liceL habet identitatem nominis, et rationis.Nam
anLonomasLice dux dicanLur acLivoe,el alioe utrinque, vel utrobique est actus lucidi,
duse passivae. Quod auLem rcspecLu alio- inquantum talo, qualem rationem assignat
rum sinl accidenLia, paLeL ex definiLione Philosophus 2. de Anima, text. com. 69. et
EL quia forLe aliquis dicereL alibi.

accidenLis.
quod non sunL ejusdem raLionis in his, cL Cum dicitur in littera, Primum palel,m-
in illis, sed cequivoce conveniunL eis ;
hoc lellige pro prima parle minoris : eL infra,
excludiL noLanLer, ex comparaLione ele- ubi communiLer habeLur in originalibus,

menLorum, cL mixLorum secundum Lales Minor patet, debet poni, secunda pars mi-
qualiLaLes, uL habeLur 2. Melaph. LexL.com. noris patet, etc. Vel formetur argumentum
4. /(/nis, inquit, est calidissimus : esl autem aliter, ponendo illam litteram, lux in cor-
hic aliis caicsa caloris. Quam liLLeram ad- pore luminoso, etc. usque ibi, Ssd in cor-
duciL Philosophus ibi, ul oslendat prima pore luminoso, tanquam prsesupposi-
etc.
principia Cosc verissima, quia videliceL tum et formando consequenter majorem,

:
sunL causa univoca veriLatis aliis. Unum- et minorem sic lux in corpore luminoso,
:
quodque auLem esL maxime lale, quod esL etc. Sed in medio, etc. et sic primum erit
causa univoca aliis, uL sinL talia. major, et liLLera originalis, ubi dicil, Mi-
VulL ergo quod veriLas convenial uni- nor patet, bene stabit : elige quod volueris.
^
voce principiis, eL princip'iaLis, licet cause- Ad oppositum arguit ex opposilione ha- 13.
Lur ab his in illis.maxime pro in-

EL faciL rum intentionum, ut supra ex definitioni-
lentione hujus contra Thomam, et alios,ne- bus ipsarum patet. Sed eodem medio pos-
gantes aliquid esse commune Deo et crea- set ostendi quod idem non posset esse spe-
turse, substantiee el accidenLi, eLc. Nisi igi- cies et genus, vel species etproprium,quod
tur intenderel Philosophus quod caliditas forte etiam verum esset, ut statim dicam.
conveniret univoce igni, seu caliditati Sed in argumento oporteret, ut videtur,
ignis, et calidiLaLi mislorum, illa proposi- addere respectu ejusdem, et maxime in res-
tio nihil esseL ad inlenLum suum ibi, de pectivis, quod forte subintelligit, ut infra
causa eL causaLo univocis applicando ad ve- dicam : argumenta tamen regulariter ad
riLalem, uL paLeL. SimiliLer superlaLivus in- partes qua^stionis sunL Topica, quare hic
cludiL comparalivum, si igiLur ignis cali- non esL immorandum : in corpore namque
dissimus, ergo calidior : sed comparaLio quoesLionis ponunLur raliones efficaces pro
(maxime Physica) habeL fieri in univoco, conclusione assertiva communiter, et spe-
eLiam specifico, uL paLeL 7. Physicorum, cialiter in doctrina hujus.
texL. com. 24. el inde habeLur, eL alibi Deinde respondet ad quaesitum. Ubi duo 14
saepe; ergo, elc. facil. Primo modum quemdam dicendi

gl .KSTIO WXVI 113
aliijriim iccilal, f?l iinpii^dal brfvibns. Sc»- Iripidis iiori (.•sl proprium, quia i<leiii " •"
(mukIu o[)iiii(»ii('rii propriaiii fjoiiil, (.'l paiu;is [iolest ciMi proprium divcrs^^rum sj . ,
(lcclar.il.. Piiiiius iiioilu.s (Ji(!('M<li osl, susli- primu, nec .sccundo, nisi .sil primocornniu-
iiondo parlcin ariiriuativain iiua-sili. Ljus nis ulriqiic. Nec [)Olest cs.sc ac« idcn^ <om-
luoliva suiil aiik' opposiluiu (|uu^slionis, cl iiiiiiic lapidis, quia lunc non fuisscl pru-
respoinlel ad luolivuiu posl (j{)i)osilum, sci- priuin liominis, quod probaturex cunver-
licct opposilii corivcnirc cid(Mii, vcl (iici dc tibilitatc [iroprii, cum eo cujus esl. Conve-
eodorn, potcst iulclligi ivspcclu cju.sdcni, iiit cnim omiii, et soli, el .S(>mper : qu(xl
vel rcs[)cclu divei-soruin. 1'riiuo niodo csl non conlirigcr-el, si allcri qualitercumque
inj[)0ssibilc quia ini[)lical c(juliadiclioucin. iii i(lcniil.itc rnlionis conveniret.
.S<!CUiido iiiodo esl liciK? [)0.ssibilc, ct ina- Ex convcrtibilitatc igilur proprii, cuiu 15.
xinie iu rcs[)cctivis : imo sic uoii sunt co cujus est,satis lialM>lur quo<l cidem fun-
opposita, .sed laiitum suul rcs[)cctu cjus- damciito, iiec resiêctu ejusdcm, nec rc.s-
dcrn, ut supra .<{C[)c dictuiu vslJ*/ilcr ciiim [icctii divcrsorum, p<j.ssunt applicari hax
cl /ilius nou suiil op[)osiUi [)ropric, uisi duo, dc quibus quarilur. Lt sicut grulia
respcclu cjusdcm d(? eodcm dicaiilur : ita cxcmpli formavi ar>(unicntuin dc risibili,
in pro[)osito I'ro[)iium cl .\ccidciis dc eo- ita tciict dc quocunKiue alio. Lt pnlcst coii-
dcm, rcs[)cclu divcr.-ioruin, possuiit dici.ul firmari lucc r;ilio, cl solutio stxiuens IXxrlo-
[lalet in c.xemplis adductis iii argumenlis ris, cx illa dcliiiilioiie lerlia accidenlis,
priiici[)alibu-! : iiou aulcin de codem, res- qujim poiiil 1'orpliyrius cap. de .\ccidcnle.
p(»ctu cju.sdem, (luia luiic sequcrelur con- [)cr remolioiicm videlicel omnium aliorum
Iradiclio, sicut ex aliis o[)posilis de eodcm ab accidenle. Quod scilicel non est Deu-i,
dictis. El cxcmplitical de (ienere et Spccie, nec Sf)ccies, iiecr DifTereiitia, nec proprium.
diclis de codcm, i*( sf)cclu (livcr.-;or im, ut- clc qiiod iion solum iiilclligitur de secuii-
pote sui)criorum rl iiitcrioruin, iil jt.ilcl dis iiitcnlioiiibus, sed ctiam vcriticatur in
per 1'orphyriuiu c;i[). dc Spccie : ([u.irc ar- [)riniis. (Juiibiuid taiiien .sit dc Ikjc, nitio
gumeiitum [)ost o[)[)Osiluiu iiLsulllciculcr Docloris facit fidcm. (loiidudil conM*qucii-

procedil, ul iiolavi [irius. lUcc solulio vid(>- tcr Doclor [>artcm ncg.itivam (iua;siti. cum «
lur liabciT boiiaiii a[)[)ai'cutiaiu cx dictis rationc jam dicla, itcrum cxf^licando ip-
l'liilo.so[)lii, cl liujus, iii [ilcrisîuc locis. .saiii.
13.
Ad int"crciiduiii iiain((ue coiitradiclio- Ucs[)ondcl conse<iuenter ad argumenta p^
iiem, ([uaudo [):;cdicaLum cst rcs[)cctivum, [iriiicipalia. .\d primum duplicitcr. l'rimo, ir'*««<
oportct (juod t)i)posil.i dicaiitur dc covlciu ncgando ;is>uinptum de qualita':' ' • nmt 'm'-
.sccuiiduiii idcin.ct ad idcm :(iiuc [larlicula mciitorum, ih) (|uo<l imiKy-isibilecjl >ui.;j<.c-
^^SutrJm
noii addiliir iu absolutis. Vide liuiic iu i. tuni Cvse sinc [^roprio, vel sul) opposilo "*'•'*•
disl. 10. (iiiasl. I. ct alibi s;c[)c. Kt 1'liili) [ti-oprii, vel cliam inlelligi sub cji; ->•
si)[)liuiii I. Klcncliorum dcHiiiciilciu Klcii- silo, ul prius dictum cst : t'"' '> > <
cliuiii. Scd Doctor uiiica r.itioiic (qu;c .siitis ncduiii iiil»'lligi sinc n t.tp
(Iciiii)ii4ral) inqiuj^Mial liaiic viam, cl liix' luum [K)ssunt suboj»,

«
cx dcliiiilioiie l'ro[)rii, ct iiiodo iiicssciidi marum, sed realilcr esso sul
i[)sius. el simililcr .\ccidciitis, oslcndciis earum, ul palet in lran.smuta!.
(luod iicc rcsiicclu cju.sdciu, ncc divci^so- menlorum ad invicem : iiam cuiu t-
ruiii, [)o.ssiiil dici dc co li'iu. Acci|)ialur tur igiiis ex ;iqua. prius alteratur .^qua ail
Pvoprium
^
tt iKciilens vcrbi causa risihilt' \u ordinc ad lioiiiiiicm, calidilalem (removeiiilo sii .

non pot-
ttiul ilici claruiii c>t (|uod rcs|)cclu liomiiiis iion csl frigidilalcm, ;idliuc 11, .1
de codcm
accidciis.cum sit cjus [)ro|)riuiu : lioc eliam aqu;i',in(|uam inductlurab li
tu conccdis. (!om|>arclur idcm rixibtttf ad calidil.is, »|ua» e»l «; > »ua' i
auiid, ul[)olc ad la[)id(Mii, clarum csl qucnl IirinKi*. cujusnuHit e>l tiigiditas) qu.«m g«>
IJI SUPKH rMVEHSALIA POI{I'llYi{|
norolur ignis, cum goiioralio si! lenniiius ot singularis sit, instat dupliciter, et satis
alloralionis, socunduni I'hilosoi)huni, el nolanter. Primo ex idonlitate concreti, et
Conunonlalorom in pluribus locis. Ex hoc abstracti, quoad significatum, maxime in
igilur maniloslo apparot, quod IVigidilas doctrina hujus, ut infra,dicta qusestionede
non proprium ipsius aqua), el simililer

sit denominativis,adplenum habetur : mirum
dicondmn osl de aliis. Vide infra, qu8est4. igitur est ponere abslractum univocum, et
Anlepra^dicamentornm copiose ad ha3c. concretum non, sed multiplex,ut arguatur
is. Alia responsio procedit similiter negando sic : illa non signiticant prsecise idem,
idemassumptum, ex alia tamen ralione.eo quorum unum est univocum, et alterum
quod videlicet non consequuntur ibrmam multiplex,seu multivocum : sed per te lux
elemonli, sed potius materiam. Licet igitur in abstracto est univocum, in concrelo vero
liabeant causam quodammodo necessariam multivocum, seu oequivocum ; ergo con-

in subjccto, non tamen causam per se, ut cretum et abstractum non idem penitus
supra dixit : et ila sunt accidentia insepa- significabunt : consequens est contra te,
rabilia, non tamen propria. Et quod mate- ergo et antecedens. Videtur igilur mani-
riam consequantur declarat, quia videlicet festa contradictio in dictis Doctoris hic, ot
sunt principia actionis, et passionis, qure alibi.
primo insunt individuo,etconsequenter,vel Secundo arguit contra aliud dictum in 21.
por accidens speciei, ut communiter alle- solutione, scilicet quod intentiones tantum
gatur ex primo Metaphysica^ in Prooemio. applicantur furidamentis in concreto,induc-
Concludit igilur quod hujusmodi qualitales tive ostendendo oppositum, de risibililate,
possunt poni accidenlia separabilia res- et albedine respectu hominis : nam primum
peclu elementatorum, el inseparabilia res- esL proprium respectu ipsius, et secundum
peclu elemenlorum, ut patet de nigro res- accidens. Et si aliquis diceret quod taliain
pectu corvi et lapidis : nec tamen horum, abstracto accepta non sunl Universalia,
neque illorum sunt propria. Duplici ergo excludit Doctor hoc, dicens quod convenit
ratione falsum est assumptum. eis ratio Universalis, scilicet prxdicari de
• 10. Ad secundum principale, admisso quod pluribiis. Nam risibiliLas et albedo sunt
porehuni- lux in abstraclo sit ejusdem rationis in cor- Lermini communes, habentes significata
noso, et in
^^^ luminoso, ot modio, non tamen habet communia, de pluribus univoce dicibilia :
meaio non ^
habet euin- eumdom modum essendi hinc inde: quare arguatur ergo sic, Omne univocum multis
dum essen- nuUum concretum dictum ab ipsa est uni- se habet ad illa sub raLione alicujus Uni-
'''
vocum hinc inde. Quae concrela licet idem versalis : sed risibilitas est hujusmodi, et
significent quod lux ipsa, tamen connotant siiniliter albedo, ergo, etc, Sed non sunt
varios raodos essendi ipsius in subjeclo, alia Universalia praeter haec quinque, ut
Nam concretum formam non ab-
significat prius, quaest. 12, ostensum est, igitur com-
solute ex modo significandi, sed secundum parando haec duo ad hominen:, habebunt
quod est in subjecto, ut supra cap. de Ge- ra'ionem alicujus horum quinque, non
nere, el alibi, taclum est. El infra in Ante- alterius quam quoad primum et
Proprii ;
pnTdicamentis, quaest. 8. habet videri, et Accidentis, quoad secundum isla autem ;
statim, in 3. arliculo clarius. Quare cum sunl abstracLa, ut paLet ; igilur abslractis
22.
ini.entiones applicentur concretis, ut supra conveniunt intentiones, quod esl contra jEquivoca'
tio coicre-
dictum est sacpius,et maxime hsec quinque te.
torum in
Universalia, haec duo nuUi eidem concreto Ad ista respondet Doctor singularissime. ralione
connotali,
applicantur : et ita argumentum nihil con- Ad primum in forma sic, quod scilicet an inferat
cequivoca-
cludit. Declarat per exempla varietatem aequivocatio poLest intelligi in concreto, vel
tionem in
illorum concretorum, et patet littera. muUivocaLio, seu mulLipliciLas, dupliciter, ratione si'
gnificati
t!M.
^Pfl conlra hanc solutionem, licet bona. secundum quod duo imporlat, scilicet vel formalis.
yC.ESTIu XXXVI l.»5
ratioiK,' foriiialis sigiiitic.ili, vel raliont* sorum oppositi [lossinl convenire ei'-— -t
coiiiioUili, cx (JiversilaU! i()sius niofli si;nii- an inlenlio «ieneris el Sfxriei ; vel i. .. . .,
licali provcnieiis. Si pritno inorlo esl iniil- el l'roprii ; scu.Si)eriei, el Proprii. H simi-
liplicilas, beiie serjuiliir <|uo(l etiani in liler de uliis,possinl convenireeideineliam
abslracto sil : siinililer et e contra, si uiii- resf>eclu diversorum, 1'ossel eliam pr>ii .
V(;caiio, univo(!atio,el e contra,ah abstraclo rari qualemopposilionem iialxMil Proprium

ad concretum inferendo. Si vero secundo et Accidens.
mtjdo convenil inullipli('it;is, non .seriuilur Item,c(mlra conclusionem quu;slionis,se-

(ûod in abstracto sit siiniliter : nec ex uni- ciindiimqiujdeam lenel Doclor, possel ob-
vocalione abstracli reiuovetur liuju-inKjdi jici sic : Ijuicumqiie accidil subjeclum ali-
mulliplicitas. Kt exemplili<;al de anno, seu cujusproprii.acciditeielillud proprium :
sanalivo, quod multi[)!icil('r dicitur.secun- scd homiiii accidil alljedo, vel album.
dum (|uod liabel diversam liabiludinem ad crgo disffregJilivum visus, quod esl pa.îsio
diversa coniiotala, .seu ponatur unum (.'011- albi : (jiiare ip.si di.sgregJilivo visus polesl
crelum, soii plura. Kespicil enim sanum, a[)plicari inlentio I*roprii re.sp<M'tu albi ; el
et id quod esl formaliler lale,ut animal iiilciilio .\ccidentis resfKM-lu liominis,el sic
el id (fuod sigiiiMcat sanilatem, ut urinam, dc aliis propriis passionibus accideniium
vel liujusnKjdi ; el id (|uod esl conservali- potest .irgui.
vum saiiilalis, vel saiii, ut diielam vel vas, .Similitcr arguitur iii secundis inlenlio- :».
pro (pianlo conlenlivum eflcclivi .sanitatis, iiibus : accipio propriiim rniversalis, vel
el id quod estcfteclivum .sanilalis, ul me- fleneris, vcl allcrius secundif inlenlionis,
diciiiam. quod comparando illud ad suum
et palet
23. Quare sanuni niullijtlej', ul liabet Pliilo- proprium subjcclum, ei convenil inlenlio
phus 1. et 7. Mclaphysicaj ; sed ad unum. proprii ul luotlus, sicul et aliis propriis :
hoc est. aiialoguin, sanitis vero uiiivocum comj).iraiido vero ipsuni ad fundamenlum
est. Similiter dicendum esl in proposilo de primo-inlentioiiale, vel secundo-intenlio-
luce, ct ejusconcrclis. Iloc idem habet isle iKdc,ei apj)licaiur inlentio .\ccidenlis,sicul
iii I. diclinclioiic 11. (pia.'slioiic 1. Cum et suo siibjcclo. (lui eiii:n accidil genu-t,
igilur dicis, (juod idem sigiiilic.ini, vcrum eidem accidil proj^rium generi^, lU prius.
est, .sed \m\ codeni modo, (juia ;ib.>lraclum ergo, elc.
absol.ileconcretum inordinead subjeclum : Ilem, vi(h'lur in.ijor compovsibiliias I»ro-
et quia lalis ordo, .scu modus c.s.scndi iii prii,el Accidenlis eidein rundamenloquam
sub.jccto esl mullii)lcx, ideo concrelum (Jeneris el .\ccidenlis ; .sctl (ienus el Acd-
niulliplex esl. dens conveniunl eidem fundamenlu res-
Ad .secundum dicil^ quod risibililas in I)eclu diversorum, ul colori. sicul supra,
.so, el quoad sua iiifcriora jiroprio, et simi- c.-ij). de (ieneiv, (|u:est. G. concessum esl,
liter albcdo, sil Inivcrsale, ulj)ole sjMH-ies :

ergo, elc.
iii ordinc lamcn .ad hominem nculrum esl Si^d suslinendo Ikx^loivm.qui nihildimi-
I iiivcrsalc.scd lanlUMi iii conriclo icsjicclu iiulc dixit. ad Iki-c res|X)ndetur. Ad •-•
hominis. 1'riiiiuiu est jiroj^rium, scilicct mum dico, quo<l non vidi-lur pP''"'
risibilc, cl .sccuiidum accidens, scilioet iiec suslcnlai)ilis illa r»'Sfv-t:i-;in ni .{
albiim, iit suj)ra\liclumesl. Kl confirmat |)(M>tor, IHH* simililudo dt - «»
hoc cx [iroccssu l'()r[)hyrii caj». de rrojjri»». proccdil, eteliam furle fallil, n. .»
et /Vccidciilc. cl littcr.i |)atcl. Sfxviem exlonsive. pro sulKillenia.v^l im*

24. Dk 'rF.inio. C.ircn dict;i iii solulionc hujus lum subj«via qun* nun «»sl pn>prie ^
quavstlonis occurrunl aliijua dubia. IM-imo. ul hic f)oni(ur up[>«isi(um. seu ((tiin
an illa |)rima rcspMMisio jid (juavslionem pr»'dical)ilc conlr.i (iemis. de quo inftti
I)o.ssil suslincri.cl an •«liain itsjx-cIu divor- magis dicam.

m 81II'KU liNIVKUSALIA POUIMIVUII
Ad aliiui (lico, quoil Jioii proprie opposi- propria infcriora ejusd(?m generis : sed
ta, iil opposila (licuulur de eodeni ordine, inlxMitio accidentis applicatur ei ralione
nec respeclu ejusdeiu, nec respecUi diver- inliajrenti;c,et concernentiic naturae alien{i3
sorum, quod palel 1. de conlradicloriis, et alterius generis. quod Pro-

Et si dicatur
quia non sunl, proprie contradicLoria, si priuni respectu unius est species suorum
comparenlur ad diversa, in respeclivis, inferiorum velaliquando genus breviter, :
Onposiia dico : in al)solulis vero nec respeclu ejus- licet aliqui distinguant de Specie subjecta,
7wii(/icun- dem, nec respectu diversorum dicunturde el pracdicata, dico nihilominus quod non
detii
'^*' *°
eodem. Similiter conlraria non dicunturde proprie, sed quodammodo similitudinarie
eodem,elsecundum idem,etsimiliteretiam dicitur species, vel genus pro quanto, suo
nec respectu ejusdem, nec respeclu diver- modo, dicitur de suis inferioribus, sicut et
sorum, et hoc ut formaliter talia sunt ;
alia sed tamen illa non sunt proprie infe-
:
quod dico propterverba Pliilosophi 5. Phy- riora, nec illud superius, sed aliqua, vel
sicorum, comparantis extrema ad media aliquid inferiorum et superiorum. Simili-
inter se comparata, et e contra. Similiter ter dico de Differentia et Specie, atque Ge-
eliam nec privative opposita, inquantum nere.
proprie talia : quod addo propter verba Et si adducatur Doctor in 1. Ueportatio- 28.
Aristotelis 2. de Anima, comparantis im- num, distinctione 25. qusestione 2. ubi

perfecte tale ad privalionem talis. Simili- dicitquod omne vel reducitur ad Genus,
ter idem patet de relative oppositis, quia vel ad Speciem dico quod circumstantia
;
non sunt opposita respectudiversorum con- scripturarum illuminat sententiam.

siderata, ut supra patetsiBpius.Nam refert Addit enim Doctor,quoniam,inquit, illud
dicere relaliva, el relalive opposila : sed quod est proprium, vel differentia respectu
famosa locutio veriticatur propter identita- speciei,respectu suorum inferiorum se ha-
tem, et diversitatera substrati propinqui :
bel ut Genus, vel ut Species. Nota ly ul,
nam eadem qua3 sunt relativa, tiuntconse- quia similitudinarie loquitur,ut dixi. Vere
quenter opposila,ideo ad diversilatem sub- etiam reducuntur ad Speciem Differentia
stralorum absolutorum,dicuntur hsec rela- et Proprium, tanquam aliquid ejus, et re-
live opposita. ducitur accidens ad Genus, vel Speciem :
27. Ad aliud dico probabiliter, quod nulte quia essentialior habitudo est ad sua infe-
duai harum intentionum proprie, ul dispa- riora, quam ad aliena ; et prius est unum-
ratae sunt, attribuuntur eidem fundamento quodque in se quid, quam alterius modus,
vel subjecto, et hoc secundum idem. De quare est reductio posterioris ad prius.
Genere et Specie patet ex dictis, quia Spe- Ad aliud potest dici, quod illa oppositio
cies specialissima,de qua maxime intendit potest poni non solum disparatio commu-
Porphyrius, non convenit illi, cui convenit niter dicta,sedoppositarum differentiarum
intentio Generis, ut patet ex rationibus declarativa, ut patet ex definitionibus ip-
eorum, et supra satis habetur. Simililer sarum superius pertractatis : esse enim
de Genere et Differentia et Genere ; et Pro- contrarietas (etsi non forte propriissime
prio et Specie ; et Differentia et Specie ; et sumpla,ut patet) sufficit tamen ad inferen-
Proprio et Accidente ; et similiter de Gene- dum contradictionem.
re et Accidente ; et Specie et Accidente, de Ad aliud (quod est directecontraconclu- ^9.
quibus magis videtur ex verbis Doctoris, sionem principalem ad qusestionem, et tan-
quod conveniunt eidem, quod verum est, git bonam difticultatem) potest dici quod
loquendo de eodem quod, non tamen de aliudest principaliteretimmediate accide-
eodem quo nam colori applicatur intentio
:
re subjecto, et ila dici accidens et aliud
;
generis,ratione communicabilitatis quiddi- mediate, et concomitanter. Vel sub aliis

lalivae, et contrahibilitatis talis, ad sua verbis, absoluta inhairentia, vel per mo-
Oif.E<no wwi 177
durn swjuohi'. .Vrgunioiiluin pr<^)cedil >o- lran.scon<lenli, .s<'d eliam in gonorf propin-
ciindo nujdo, et siniilitor sc<|ucns do iuli-n- quo <'onvcniunt. In se<'undis lamon minor
lionilius : conflusio vero intolli;.'ilnr i)rinio repugnantia, el major n)in{)os.sibiti(as, li-
nioilo. Non ost autoni inronvi-nions iiliciuid col minor convoniontia sil, cum lanlum in
(sse por .so talo, ol por accidons alind, licel conceptu transcendcnti convenianl. L'nde
alias ossol oppositun», ot lioc si sil poracci- ex ullimis difforonliis sumitur, siculel cn-
dens illud : sicut liabilus idoni potest o.vsc tilas, ila ctcompossibilitas, vel incompos-
per se speculativus, ol per ac<'idi'ns practi- sibililas [jor se.vel per acciden*aliquorum.
cus. Qu;o non [jroprie sunl opposita, qnia Forlo tamen [xj.ssel concodi uniformis in-
per so, por se, et p«'r accidens.por accii]ons co:npos>ibilitts omnium ul <7«i'/considem-
opponuntur. SiiMil <lo 7///V/, vl tnorlo, \n si- loruni, licot non ul inodus. Kxomplum de
niili,supra dictuni ost. ll:oc solulio ostsatis albo el nigro ; el all)0 el dulci. II i dicalur
apparons, ol polost colligi ali^jualilor ox ilo (Jencro ol .\cci<lonte ; el de Accidonte el
dictis 1'liilosoplii .'>. Topi<'oruni <•. 11. Troprio : qiiia duo prima non dislinguun-
:v). Alitor tainon dioo (|uo<l nrc mediato.nec lur per difforontias immo<lialo opposilas
imniodiato illiKl <|u<)d osl [)iopriuin uni.ost circa i<lom gonus propinquum, sicul duo
accidons, autilli, aut allori : aliud osl ultima. Ad Iktc tamon addal ingeniosus
cnim 0S.S0 ac<;idons, ot aliu<l aliqni<l acci- loclor plura, nl ox[)odil.
denlis ; sicut aliud ossc subslanliam, ot Sccundo, circa primum principalc, ol.so- 3i.
aliud aliquid subslanlia', sicul in simili Intionem ejus, aliqua occurrunt. Primo an
dixi jam sui)ra de inforiorihus Proprii, ol caliditas sil ojusdom rationis in clemenlo,
Difforonliie. I)isgro<:alivum igilur visus el mixto, et an illa probatio cx 2. Melaphy-
non est accidons ligni, noc proprio pars for- sicai hoj sufticiditer oslcn<lil.
malil<'r a<'ci<l<'nlis, .sod aliqui<l i[)sius. VA Itom, videlur quod qualitas clcmenli, sil
similit<>r <li<'alur ad aliud d<Miil<Milionil)Us. proprium ojus, vol sibi inlimius, quain
Simile ti-ligi supra qua?st. G. a<l tinom. Pro- proprium, cujus opposilum tenel in ulra-
prium otiani non dicitur esse ali<Mijus pro- que solutiono ad primum princijvilc : la-
priuni, nisi in so, el iii ordino ail su 1 iiifo- mon aucloritate Totri llispani, qui dicil
riora, <'onsi<l<'ralutn : <'l ila pot(\st n<'gari cap. do (»p[)osilione, quod calidilas non
(lisf^rrff/itivutn e.s.sc propriuni albi, ul ad li- a<'cidit igiii. .sod esl ei consubstanliale
gnum <'om[)aralur, imo sic oi oxtranoa- ol [)crtinct ad i|)sius dotinilionem, sicut
tur.et ila argum<'iilum commillit fallaciain punctus ad dotinilii*iiom linon\ et unilis
Accid<'nlis. Noc obslal <|ui)d lignuiii dicilur ad dotinilioncm numeri : ol adilil ibi quod
disgri'g.ilivum, <|uia lioc inlolligilur i)or ac- mo<Ius mc;i'/i f/i ipiiuscaliditati.s in igne
ci<l<'ns, i'l romolo.slcul quo<l lilK>r lioniinis [)crlinota<l mo tum essf/riiin [xirliH defini-
sil risibilis, id osl, illius <jui osl ri.sibilis : tionis in dotinilo, (|ui esl quarlus mivlus
lignuin osl illud accidonlalilor. <[U(>d in .so csseuili, in l. 1'hysicorum texl. commcnl.
per se disgiogativum esl. 2:{. tnde addil ibi, qiioii caliditas nun osi
'M Ad ulliinuiu, |):ilot ox diclis i{iio<l gonus iii igno. ut in subjivlo, setl in mnlcria
Ifii iitajiii
diversittii ol acci<lon^ non <'onvoniuiil oidom socun- ignis. In igno ven) osl u( .sub- .0 in
ilii ijuiin-
duni i<Ioiii. Simililor iiogo a.ssuin|)lum pro co, cujus c-ilsub^lanlialo, Uim eliam, quia
dnqiir ini-
Mor repiiij' majoii : ilatoonim <|uod inajor sil convc- accidons qtiod conso<|uilur subjtvium ra-
unntia.
nionlia pi-o|)rii ot accidonlis, non lainon lioiio fornuc ipsius.osl ejus proprium. el
major comiôssibilitiis, sou miiior ropu- supra dixit lkK*(or do proprio, ct cap. dc
gnanlia, ul |)rius in simili dicluni osl. .\ccidon(o : .sml qiialilasolomonli o>( hiijus-
Kxoni[)luin <1<' alboot iiign) ; ot allM)otsu- mcMli : nani (alia noii iiisunl tna-
lôrfuii'. Iii [)riiiiis iiiajor convonionlia. toriu>. .sod landiin (iiian(i(as. quiA m nir.
quianoduiii iii gonuro romolo, s«»u conci»plu noii oss4>n( ac(ivtv. sicu( iioc ma(eria. ncc
1J8 SIIPKR UNIVHKSALIA I>0IU'IIYI{I
per sc sensibile ot sic do aliis. simo esse : sed Lale esse non videLur esse
eliara ,
maLeria3 ignis, qualiLercumque sumaLur

33. U"m, illiul quod dicil iu 1. solulione,
maLeria.
quod soilicoL allcralio pmccedil, generalio-
lum Ad ista brevlLer respondeo. Ad primum
nemin (>lemenlis, videUir lalsum ;
35.
dico cum DocLore, quod esL ejusdem ratio-

quia lorma> elemenlorum generanlur suc-
eLmulliSco- nis hinc inde, quod posset multipliciLer
cessive, seoundum Averroem,
Melapli. copiose proloari, quod Lamen pro nunc omitto. Dif-
tislac sequunlur Iioc, el 8.
tum quia tunc ignis ferentia namque materialis, inquantum la-

dispulatDoclor idem :
posset esse frigidus, sicut lis, esl numeralis, uL prius ssepe dictum
manens ignis
Videalur isle 2. dislincL. 1. parte 2.
calida, et deductio solutionis hoc vi-
esL.
aqua
ubi osLendiL geniLa propagaLione, et ge-
detur osLendere : sed islud esl impossibile,
ul eLiam habeL isLe nila putrefacUone, aliquando esse ejusdem
maxime naLuraliLer;
Doclor in 1. distinct. 12. nam semper ali- raUonis. Nam ibi noLabiliLer osLendit qua-
quemgradumcaliditatis sibi deLerminat, liter cognosci possit aliqua esse ejusdem

rationis, et per quae media. SimiliLer dico
sine quo impossibile videtur ipsum fore,
quod probatio illa ex 2. Metaphysicse op-
nec sub frigidiLaLe poLesLesse, uL experien-
enim Lanquam risu dignum time concludit, licel aliqui obstinati non as-
Lia doceL. IIoc
sentiant, quibus proLervia esL pro doctrina,
muUi repulanL, sciliceL ignem fore frigi-
et obstinaUo pro virtute, et superbia pro
dum.
responsione, sanctiLate sat tamen in sui confusionem
Uem,cum diciLin secunda
:
34.
quod elemenLorum consequun-

qualilaLes
est in modum simiarum ascendere. Sed de
qua univocationeprocedit illa probatio pa-
Lur ipsa, raUone malerise vel ipsam ma- ;
infra, qupesL. 4. Anle prsedicamenLo-

leriam, consequunLur,eL non formam; non
tet
rum, saltem quacumque univo-

videLur verisimile, uL paLet ex dicUs. Nam
et alibi,
quae esL catione potest poni caliditas esse univoca

si loquaLur de maLeria Physica,
his et
prima, clarum esL quod illam non conse-
illis.
quunLur ul cui insunL, quia secundum is- Ad nego qualiLatem elemenU esse
aliud, 36.
tum (3. disLinct. 1. quaesl. 7. el idem Lan- proprium, vel inUmius proprio. Ad PeLrum ,,^"0^'^^!
siantialis
git 3. disUnct. 2. quaesL. 4. eL 12. disUncL Ilispanum eL alios aucLores hujus opinio-
4.) subjecLum accidenLis, maxime absoluU, uno modo responderi per inLe-
nis, poLesL
esLens acLu, sciliceL formali, eL non solum rem.pLionem, uL communiLer in illo loco
enULativo. Si vero ibi fiaL sermo de maLe- negaLur. Vel quia poLesL probabiliLer de-
ria individuali, utquibusdam placet, sive clarari, dicatur quod per consuhstanliale
illa ponatur materia prima, sive maleria intelligit non intrinsecum substantise ele- 1
signata quantitate, sive hyecceitas, adhuc menU, sed quod consequitur naluraliter
non videtur verum quod qualitates ele- subsLantiam ejus, eL hoc necessiLaLe natu-
mentorum consequuntur illam, imo pri- ra3, licet non simpliciter forte, et per par-
mo videntur convenire naturae elementi, tem definitionis intelligit parLem quoad
nec illa haecceitas est principium acUvum nos, eL a posLeriori, peraddiLamentum de-
Physice loquendo, sicut prius de materia finienLem, sicuL l. de Anima dixiL Philoso-
Physica dictum est. Similiter illa proba- phus, accidentia conferre ad quod quid est
Uo ex 1. Metaphysicaj non procedit, maxi- extendendo etiamad accidenlia connatura-

me secundum istum, qui tenet naturam lia in esse perfecto, et naturse, et realis
esse principium actionis primo, et non sin- existentise, et inseparabilia, et nedum pro-
gulariter inquanLum Lale, liceLsingulariLis prie propria. Et exempla qua? adducunlur

sil conditio agenUs. InferiuseUam in PosL- currunt de definiUone per extrinseca, et
proedicamenUs, qmesL. 4. dicil quod cali- sic faciunt pro hac solutione : sed claudi-
dilas consequitur ignem in suo perfecLis- cant quoad similitudinem notificaUonis,
I
Ol.KSTIn \X\VI 129
per addilamonluin nnnc por prius, nunc tlo nola (ul supni oiiam noLivi) qmj<J acei-
per poslfrius, fiend.T', ul p;iU'l .s[M'cul:inli. rlnix convenire ralionr/orniiTfpoleni iulel-
Vido notanlor ad proposilum h. Mciafdi. liî duplicilor, vol sciliccl por simplirem
loxl, comm. 5. ol specialih-r in commcnlo emanalionom a principiis inlrinse«'is quid-
ibidem por lolum, of, maximo ad Hnom diUilivi.s, elnon alia offi«'ionlia oxlrin-scca,
commoiili, ubi.sin^'ulari.ssimo isla lial)on- quam subjecli prfxliicliva, el Uile accideas
liir. dixi OS.SO res[xH'lum fundamonlalem, el
37. quod addilurdee.ssccalidiialis in ma-

Et proprium illi cujus esl, el idom realiler
teria ignis, lanquam in subjoclo, (jiiod vi- ei, vel por rralom ofHrientiam, el eliam a
detur quudammorio conforme diclis Doc- subjocti. produclione, el lux; vel abipsomel
loris hic in .socunda .solutiono ad priminn subjorio, vol a cau.sa exlrin.st»ca ejus for-
principalo, facit bono pro liac doclaraliono malit<'r, .s<«mp<'r tam«>n ab ipso subjeclo
iii l'('trum Hispaiium. Nam si calidilalom a'quiva'onl»'r, quia formam qua produce-
posiii-i.sot e.sse proprio substmlialo iirni, rol siifliciontor in .so, et priu^ nalura ha-
non dixis.set i[).sam csso in malcria iit in bol, licel forte ab oxtrinsi-co pricvenialur ;
subjofto, cumcommuno sit omiii subslan- ol lalo accidons pono roalilor di.slinclum
tia^ in subjocto non esso, ox Pnodicamoniis a subjooto, otul plurimum absolutum, cu-
cap. de Substaiitia : illtid aulom fiotost ex- jusmodi in proposjlo dico rsso qualil.Ttom
poni sic, vidolicot ((iiod nialoria ignis ost elomonli.
indifforons ad formam i.i,'iiis ot a([iuo, ot Pos.sot etiam distingui do forma, vel sci- ...•'®-
non si(^ ignis, idoo mnloria ignis ost indif- licot in osse roali Phy.sico, el individuali ;
ferens ad calidit ilom ot frigidilalom ol rcs- vel in os.so qiiiddilativo specitico .Metapliy-
peclu ojus sunl accidonlia oliam .soparabi- sicali : ot sic polosl exnoni Doclor. ubi su- 9***"**-''
rnliom
lia, ot complelo rationom accidontis habon- pra dixil proprium conscqui formam speci- mahnr.
lia, scilicet ado.sso, ot aljo.sso, olc. Non sic ficam : ot hic dicil qiialitatos elemonlorum
calidilas rospoclii ignispoloslponiaccidons, con.soqui maloriam, hoc esl, elemenln in
licot sil simplicilor accidons ojus insopara- csse Physico individuali, quod essc esl ma-
bilo. Kl illiid polc^st inlolligi de matoria torialo rospoctu osso Motaphysici.otquiddi-
pro opposilo corrum[)ondo accopla, sicul lalivi : vol qiiod consequiintur formam ut
dicimus quod li;zmiiii ost maloria igiiis, in matoria. non timen formam ut formam,
vol af|iuo, vol liiijusmodi, qiio modo loqui- licet rationo fornijo insint. .Si aulom ali-
tur Coiiiiii('iilalor,ol .\rislolol('s do maloria. quis fingoivl (jikhI sinl propria in gradu
in plori.squo locis, ot islo hoctor in 2. disl. dotorminalo, ot hoc vol inlcnsi.ssimo. vel
1. parto 2. .solvondo motiva Avorrois ; vol romis.so, accidontia aulem infra, vol supra
do maloria inoxistonto, sivo c.r t/na.qmv illum gradum, facilitorimpuLTi.in n.i>;îinl,
vocaliir olomontum ol princi[»iiim, .'». Mc- qiiia gradits n m variant r.> la».
ta[)li. ot 1. 1'liysic. ol :ilil)i .s;i'[)o. Primuiii ol idii) argumonliim iKvloris in solulione

horiim .satis .sapil ad [»id[H»siiiim, (juia ao convincil. Simililor mm vidonlur forma»
ci[»ion(lo m.-itoriam socundo m(»do, n(»n ro elomonloritm fK)ss4^ slaro cum aliis gradi-
cipit calidilaUMii. iiisi roinolo mulliim. bus. (ptia noii mancl subjivlum sine suu
nec rocto [jos.sot dici subjectiim ojus, iil ar- proprio : Itoc aulem fulsum csl, quia m«-
gutiiiii (\s|. nent in lol:i latiludino, ul pnlol.
.is. Ad ali.im probationom, oîortol dicoro Ad aliud, susliiundo diclunt |)oclori»,

(jiialilalcs olomontorum convoniro eis ra- nogo assnMi|>tiiiM
tioiio siianim fonii.iriiiii, aiit lotiuscom[)o- Ad primam p: Uoc- ..Y*'_ ..
siti ot noii .soluiM iil caitsii» formalis, sod lor sih-uihIuih i» pntvt"
poliiis iil (•filciontis, .sallom a'(|uivaloiilor f : it ^»»»!
Kl cMin dicis.orgo ossont pro[)ria, ni^go. lin- Vi l .-û^nii' iii" iii.un j-v>>«ji '!»< Miu" • .uiv- .^-
130 SliPEK INIVEUSAMA POIUMIYKII
ralio piwcodil nalura, liccl nonduraliono, ut patet. Sed hoc maxime intelligo verum
sed prima rosponsiu eflicacior. Infra eliam de elementis puris, de ipsis vero non puris
in PoslpraMlicamcnlis q. i. Doclor ponit forte secus est, licet ibi experientia defi-
eumdem modum dicendi. Korle lamen ista ciat, dequibusestPhysici considerare. Suf-
vera sunt de elcmentis non puris, nec in ficitenim Doctori hicad propositum suum,
suis sphncris, scd in liis infcrioribus, quae quod de aliquibus elementis, et suis qua-
sunt elcmcnta, non sensibililer mixta,
licet litatibus, sit verum quod sub oppositis pos-
et ila potest sustincri ignem frigelicri et sunt intelligi, et esse,Ucet de aliis sit dif-
aquam calefieri, et sicde aliis. Sustinendo ficultas non lamen quia sunt ipsorum
:
ctiam clemcnta per motuni gcnerari, et propria, ut patet dato cnim quod nunquam
:
corrumpi, adliuc praecedere potcst altera- corvus possit effici albus, non propter hoc
lio, etiam duralione, gencrationem, scilicet nigredo est ipsius proprium.
tota totam, etpars parlem ; itu quod prius Ad aliud patet ex jam dictis, exponendo 42.
duratione disponilur,- et allcratur pars Petrum Hispanum. Loquitur enim Doctor

propinquior agenti ,
quam introducatur hic in materia Physica famose, et Topice,
forma in illam, etsic de aliis per ordinem. ut ssepe dixi : vel exponatur ut prius de
41. Ad aliam probalionem, dictum est su- materia et Physica, et individuali, et de
possit^ hi- P^'*^)
qîo^ \gn\^ sine repugnantia intellec- consequi formam Metaphysice, et Physice,
teiiigi sub
oppostto ^ sub opposito
iimni ^potesl intcUigi ^^ calidita- et per efficientiam realem, vel simplicem
calHiiiatis. lis, sed an esse per aliquam potentiam du- emanationem, seu pullulationem. Acciden-
bium est de : potentia absoluta Dei non vi- tia enim comraunia consequuntur princi-
deo conlradictionera, secus de ordinata, et pia individui, et non Speciei, inquantura

de potentia naturae, cum Deus resquascon- talia. Et non obstat quod tale accidens con-
didil sic administret, u( proprios motus veniat omnibus individuis illius Speciei,
agere sinat, ut habst Augus tinus 7. Civ. quia etiam habet causam necessariam in
cap. 30. quolibet, non tamen per se, et ideo non se-
Ad hjfic tamen quseratur Aristoteles 3. quitur quod per naturam communis. Si
Coeli, et in Problematibus suis . Boetius taraen per se sccundo conveniret oranibus
enim in libro de disciplina Scholastica cap. individuis, consequens esset quod per se
3. in historia filii inconstantise, narrat nu- prirao conveniretalicui comrauni, ut supra
merum quaestionum difficilium protracta- qujEst. 8. et alibi saepe tactura est. Non in-
rum in semicirculo Cratonis, et hanc ponit telligit enim Doctor per maleriara hseccei-
sextam superioris Zodiaci latitudinis ejus- zantera, sed potius simul totum, quod est
dcm semicirculi, videlicet cum unum ele- maleriatum Physice, et Metaphysice.
menlorum contrariam, ut aqua accidenta- Exponit etiam, etad propositum adducit ^^
lem accipiat qualita'.em, ut caliditatem :
Philosoplmm 1. Melaphysicae, ut famose
quare non ignis accidentalem accipiat fri- exponitur, operatio etiara, et transrautatio
giditatem, et non solvit ipsam, sicul nec Physice est naturae singularis prirao, et
alias quaesliones ibi recitatas. Dicunt tamen ita ad propositura hic optima est illa expo-
aliqui, quod esl propter maximam activi- sitio. Et quod Doctor infra in Postpraedica-
tatem ignis in transmutando alia, et non e mentis dicit, aliter respondendo dicit, nam
contra. ibi tres responsiones adducit, quse proba-
Sed probabiliter posset dici, quod hoc biles sunt. Inlelligit tamen Doctor ibi per
est propler raritatem materiae ignis, in esse pei^fectissimum ignis, esse nonfractum
comparatione ad alia : cst enim in mille- nec transmutatumejus, sub gradu videli-
cupla proportione raritatis ad tcrram, et cet perfecto caloris : et sicadhuc potest di-
centucupla ad aquam, quare frigiditas non ci habere esse materiale, respectu esse
potest recipi in tara subtili,et rara materia.
quidditativi, et specifici cjus. Haec omnia
0i'.+:sTi() xxwi 131
prol>;iljiliM noii asscrciKlo, scd altioia inj^- .\d primum ij.Mlurdico, quod Doclor c.i. <6.
Mia«>xcil;iii<Io. Utraqiic ijritiir >oiiilio primi pit hirifJum pro subslralo, id esl, pnj :
prinfipalis probabilis, siihtilis, al«|Uo sus- phano, ul palet ex F*hikwr)i)lio, ubi alb.;.
lonlabilis csl. lur ibi, cl non pro fgrmali, el dic qu(* I lu-
44.
Tcrlio riira seriiiKliuii [)ririripalp, el so- cidum proprie coiiveriil coffKiri luiniu
lutioncin cjus, aliqua dubia possuiil a<l<Iu- el non meflio : uof Doclor dicil oppo.siluni,
ci. Prinio vi<Iclur illu<I qiuxl (Ii<'ilur in ar- exlcnsive l imeii loqueiido, polesl medium
gunicnto, srilirct quod /'<./ ?'// roriton' ht- dici lucidum, cl sic dicli I)oclori.H non .sibi
iniiionn, rlmrdin, e.sf arlun luridi, in»/fifin- rcpuj,'nanl.
(u/ii talr, rcpii^^narc (li<-lis in .solulione ar- .\d aliiul polcsl dici, quo I loquilur Doc-
giiniciili, iibi (liciliir qiiod nvHum conrvc- lor hic f;imose, forlo
.sccundum illam opi-
luiii flirluiii n hire iurst iiiiivoce, elr. qui;i nioncm,qu:e ponil lucem fliicre per molum:
lurifhiin est concrctuin convenicns univoco vcl mcliiis, quod iion loiîuilur a.s.serlive,
utri(iiic por lc. sed condilionalilcr, .scilicel gralia di.npu-

Ilciii, lux non csl iu iikmIio, simI tiinluni landi admittcndo. Ideo dicil, /toiext dtmri flici
Imiicn, (jiKjd sccuiKliiin vcrit;ilcin, ct is- flHol ai hix, et ubi Iv «i duhilil. rndc
"" '", "
pOTt lUHH-
tiitii i:{. (lisl. 2. e.-l spccics liici><, crL'o tal- brcvitcr ne^Mndum esl .secundiini verila- »0»«. *'
suin (licluin in illo ;issuinpto, ct procedit tem. Iiiccm essc eju.sdem ralionis inmedio
in soliilionc. Possct cliam dubitari circa el in cor[)ore lumino;o, el negindum esl
ill;iin (livcrsit:il('m lucis iii suporcadcsti- eliam ipsam, vel concretum aclualilcr dic-
biis. cl iiiidc provcniat, cl aii siul plura tumab ipsa, esse proprium in corpore lu-
luminovi r;i(lic;ilitcr, vcl laiiliim unuin. mino.so. El cum

quod convenilei dicilur
Similitcr qu:tlcs siiiit illi varii modi essen- iMtionc forina) dicondum per omnia .sicul
:
di lucis in divcrsis subjcclis, cl aii migrcl in simili jam diclum est de qiialilalibus
dc siibjccto in subjccliim. clcmciilorum. Inde Franciscus de .Mayro-

ii Posset etiain dubitari dc ipsa lucc iu se, iiis l;{. dist. i. dicil quod lux vocalur in
:iii scilicct sil subsl;iiili;i, vel accidcns; el foiite, hoc est, in corporo hnninoso, el lu-
similil<'r<lc lumiiic. nii:iro cli:im inlcnlio- iiicn iii moilio, splendor in incHiio lermi-
nes non ;i[)[)Iicanliir ;il)straclis, siciil coii ii;ito, cl fiilôr iii cor[X)i-c splendido : quT
crclis, iiiio oppo-iitiim concedit infcrius, iion soluni synoiiymi s^înl, sed diversa
([iii:i :dbc(liiiciii simililcri^l risibilil:ilcin signiticanlia primo, Ium* idein hal)t»l iste in
c.sse spcviem. (^>u:irc ('li;iiu [lolius S^Mvies, 2. disl. i;j. ubi vult quo<l lumcn csl inlcn
vcl <Jcniis [)()s«iint ;i[)[)licari abslraclis, lio, vel s[)ecies liicis in mcdio, vel in 1
qiuiiii Proprium, el .Vccidcns. Simililcr se- [•liaiio, h(x' esl, in corporo iMiispimiii- ,
([iicrcliir proc(».ssus iii iiitinilum iii s[H»cle- quod esl uclu Inle, qiiando hal)el liinien :
biis, si risil)ililas(»s.s('l S[)ccics : f[ui.i cujus- ()0leiitia vero Uile.quando iion haUU lumin
libct s[)('ci(M cst pr()[)rium, erp» risibilita- sicul in simlli de coloro, Pl corpon^ lc;
lis, (>t (\(* illo ([ii:i>r:itur in intinitum. iiali), esl diccndiim.
I{c[)ii.!jrniil cli;iiu .s:c|)(> diclisex fuud:imcn- Ksl er^ lux in corpore luci<lo. lunicn 47.
'•""'''
lis doclrina' liujiis. ou:irc ctiain non miil iii dia|)li;iiio, laixiuam sp^rics lucls. Color f"
li[)licil''r :il)slr:iclum |)ro[)orlion;ibililcr aulem oA in corpon» terminato. qiio«l «wi eu.
concnMis in illis cxciu|)lis d(» s/7wo, el in exlmnilas [M^rspicui. (^>ua'n^ *i. do .Vni
[)r()|)osilo dc fure. \\U\ [»lur;i :i(ld;il lcclor. D.ilo etiani «itUMi lumen si( ^ cl quo
([ui;i di-sidero prii'vcnirc :i'(|uin(M'tiuiu au- res[Mvlu lucls, csl Uimcn ni
liimn:ilc, [)riiisi|u;nn bi^cviori* slrln.Lr;ilur (iir. (^>U(mI con(in>:ii c(iam in

luoiM ti-oiiilitlii;c hi\ brum:e ad Iiuju.H iii lorum. u( ibidem lial)o( IKx'(or, pI t
Pciilicrm('iii:is subtilissim:is allcivationo.s mon(n(or supor librum desonsu ol si>;i v;iio.
cluci(l:in<|;is. CJip.
132 SHPKR UNIVKnSAMA POr.PIIVUH
Umlo qiialilis de lcrlla specio Qu ililalis, b:ibilo tamon est quod plura alia a sole
dividilur iu qualitaleui cl iu iuloulionem sunt in se formaliter luminosa, sicut forte

qualilalis, lumou orgo est inlonlio lucis, el omnes stellae fixa^ : de erraticis non est ila
rcquirilur laui iuoiuilo, quaui iu modio.ad certum, licet probabilc etiam sit et de illis,
vidcnduui illiimiuala, ol colorala.Et multi- proeterquam dc luna, de quibus modo no-

plicitor socundum radium rectum,seu perlo prolixius pertractare. Qua)re Doctorem
pcudicularom, el fractum, atque refloxum, ubi supra, et alios Theologos, et super
de quibus liabct videri, ubi supra, et ori- Genesim, etPhilosophos, et Aslrologos, at-
ginalilcr in Porspectiva Allacen, et Fratris que Perspectivos.
Joannis Pochoam Arcliiopiscopi Cantuaricn- Ad aliud dico, quod illi varii modi sunt, 49.
sis oxccllentissimi Tlioologi, et Metaphysi- esse pcr modum fontalis plonitudinis et

ci, in sua Porspcctiva communi, et in ti- intimoe emanalionis,Metaphorice loquendo,
tulo de Lumiuaribus. Vide 14. 15. et 16. cum dicitur corpus lucidum, vel potius
conclusiones prima3 partis Perspectivoe ip- luminosum et adhuc per : modum princi-
sius ad propositum. pii activi communicativum sui, ut potest,
Lumen Esl etiam lumeu aliud primarium, et et susceptivum capax esl, per modumin-
(Itiplex.
aliud secundarium, privatio luminis pri- super in alio recepti, cum dicitur illumi-
marii est umbra, sed utriusque tenebra : natum in se, vol in suo repraesenlativo ;
secundarium autom ost cum umbra, de per modum et fluxus, et fieri ;

per modum
quibus omnibus quaere copiose ubi supra, actionis, et passionis. Unde Grammaticus
quia hic tantum pro notitia terminorum diversos modos significandi attribuit his
introduxi h;rc pauca. Posset etiam salvari vocibus Incens, Inmiaosum, illnminatum^
illud dictum Doctoris alitor, sic videlicet, utpote modum actionis, et passionis ; et
quod lux estin corpore luminoso.elmedio, fieri et fluxus : licet forte non successivi,
scilicet vel in se, vel in suo reprsesentati- proprie loquondo.
vo : sod hoc non sufficienter salvaret idon- Sed an multiplicatio lucis fiat successive,
tilalem rationis, et univocationem ejus et.per motum, dubium est : videtur potius
formalitcr utrobique ; dicatur igitur ut Aristoteles 2. de Anima, tenere partem
prius. negativam, sed multi affirmativam susti-
48.
Ad aliud, pertinot potius ad Astrologum nent,de quo alias videbitur.
ct Philosophum realem hoc, quam ad Logi- Est ergo breviter lux in corpore lumi- 50
cum pertractare. Qutieratur Philosophus in noso, qualitas sensibilis, in medio vero
Iil:)ris de Coelo, et alibi, sed breviter pro species qualitatis, talis est ut lumen. Ali-
nunc dico, quod sicut in his inferioribus ter igitur denominatur hoc et illud, et alio
divcrsitatem formae corruptibilis sequitur concreto, atque alio, a diversis abstractis

diversitas qualitatis, aut primue, aut se- originato : et si idem esset abstraclum in
cundse, ita iu superccelestibus, quse non se, et univocum, concretum esset multi-
rccipiunt perogrinas impressiones, sequi- plex. Dato etiam quod eodem nomine pos-
tur suo modo suasformas diversitas lucis. sel nominari, ut patet in exemplo de sano,
Unde aliqua magis, et minus diaphana et hoc propter varium modum essendi for-
sunt, el aliqua ex se, aliqua aliunde ha- mae talis in subjectis diversis : et ita esset
bent lucem, vel lumen. Aliquibus lamen sequivocatio in concreto, et univocatio in
videtur quod a sole radicaliter omnia ac- abstracto : sive ergo ponatur lux in se in
cipiunt lumen, de igni vero in sua sphsera abstracto esse ejusdem rationis in corpore
an habeat lucem, aliqui varie sentiunt, et luminoso, et modio, ot formaliter utrique
de impressionibus meteoricis, an lucidse, inesse, sive non, sallem quoad propositum
an illuminatse sint, habet videri in libro Doctoris sufricit, nullum concretum unum
Meteororum, et 3. Coeli, et alibi saepe. Pro- univocum dictum a luce convenit ulrique
QUiCSTIO XXXVI m
cui concrel') allribuorerilur islSR duje in- dicluin est cap. de Genere) duplex esl abs-
tenlionos, scilicet Proprium, et Accidens : Iractio, et simiiiter duplex concrelio, SiiU-
sed illa supposita de univocalione lucisel cet ad suppositii aliena, et propria : el facla
de inhffirentia ipsius utriquc, et quod .sit abslractione a primis, remanct concrelio ad
proprium, vel in se, vel in suo conrreto alia, juxla illani proposilionemnolabilem :
luininoso corpori, falsa sunl, ut patr-t : Qufinlo aiif/uii e^( pn- se tale conjunctum
quarn arûinentum nullum est, cum jxjstcriori, etiam separatum ab illo
,
5'- Ad aliud dico, quod non mi^jrrat noc lu.x, polest essetale.
I.itx non
mii/rai e noc aliud accidcMs, do subjecto in subjor- Album igitur conccmit cl sua, el aliena
fuhjecium. t'^^ • sed suum effoclum, seu siimliludi- supposita, alljcdo vero non aliena, sed ian- AUvm
^'
nem in modio ordinale, et in qualibel tum sua :quarc non solum albo, sed cliam "^'^]"'
•'*
parle ipsius aliam, et aliain gignit, sive albediniappIicaturcon^^rueinlenlioSpecici.
^J^"*
p- inslantanee, sive in lempore. Verumlamcn, Sed quaiido fioret ulterior ab.slraclio, ul
ut rccitat riiilosophus, Secundo de Anima, dicendo quidditas allx?dinis,vel altx>deitas,
aliqui imaginati sunt lumcn esse quoddam seu ralio formalis albedinis, non dicerelur
corpus, dcfluens acorpore lucido, quod f)er ampliusspccics, quia non posset veriHcari
minuLis partes dcfluit, ct movetur locali- in actu exercito deflnitio spociei, ut patcl. '
tcr ad visum, el lunc rcprajscntat visui Sed hajc inlentio accidens, et simililer />ro-
corpus lucidum. IIoc aulom salis cfficaci- prium applicatur fundamtmto, ut concer-
tor impugnnt riiilosophus ibi, ct Doctor, nil pricrise supposila alia, quaro ha^c eU
ubi supra, indiiclive ostcndit quod lumcn vorajiisibilc est propriiim : Album est ac-
non cst substaiitia, nec complcta, ncc in- cidcns, non sic hax*, liisibiiitas est pro-
completa. prium : Albcdo est accidens, conceditur.
Ex liis igilur palot ad aliud, quod sci- Simililer dicendum est de intenlione
licetnec lux,nec lumen, sitcorpus,velsub- Gcneris , sicul de inlentiono Speciei.
stanlia, sod sunt accidcntia dc torlia spccie Quod addilur consequcnter de risibihta-
QualiUilis : quod an voruiii sit, iu lumino le, dico, quod secundum veritatem non
gloriai clarius apparcbit. Argumenta vcro cst Specics, nisi similitudinaria aliquali-
ad opposilum solvunlurab isto, ct abaliis, ler, sicut prius notavi. Fortc loquitur I)oc-
ubi siipra, insccundo. tor famase hic do Proprio, ut saepe notavi,
Adaliud, quod Logicam langit difficul- su.slincndo {juod sit pcr se in genere, el
talom, dico rcgularitor tenondum, quod ita s[)ecics, sed de his cap. de Proprio salis
intontioncs socunda' appllcanlur primis eo abunde dixi : qua^re ibi.
modo, quo dofinitioiios in actu sifjnato Ad ultimum suslinondo umv^ m

datiu do secundis, possunt in vxixxexcrcUo abslracU, vi in pro[)osilo, et in cxrm^'iu de A6»trmc-
t»tm *«>«
vorificari do illis : modo dcfinitiones Pro- saiio, quiMl rationabilitor non commultipli-
prii ct Accidcntis non possunt vorificari in calur abstraclum concn^to, quia non in si- c
fundamonlis, in abstraclo suiiiplis in aclu gnificato in quo conveniunl. srd in in>>?.i
exercito : vcrbi causa, Proprium cst quol significandi : hoc est, incoi. . , .
convenit omiii, ct soli, et semp<^r : iion so- convenit concrclo, ct non alwtracto, csi Ula
quitur orgo quod homo primo, et pcr .so. mulli[)licitiis, sivo in idenlilale vot'is signi-
et omnis homo cst risibilitas, sed ([uod esl flcctur, sivo in diversilalo, olhoc notanlcr
risibilis. Simililor accidens est, adcst, etc. dixit IKxMor in quantum ad
littera. t'ndo
crgo homo est allM^do, non seciuitur. .sod significatum Ium: nomon «iNMm csl univo-
beno quod albus accidonlalitor. Kt cum cum, sicut hoc nomon «aiti/dincm o.s.sc s[MH'iom, et versis, ad qusv liaUHhabiti cl quas

simililor risibilitiitcm, dico quod (siout conccrnil in concruto, o:il muiupucilas vel
Toro. I ti
434 SUPER IINIVERSALIA PORPHYRII
Pliilosoplms tractum a quo plura concreta sumuntur in
analogioc, vcl requivocalionis.
quod dicunlur ad unum, et non casu argumenti, licet sit falsum, ut dicLum
cnim dicil,
concreta est prius et sic si concedatur tibi quod uni
proprie a^quivoco. Unde si plura
:
imporLant illorumapplicetur intentio Proprii, non il-

possunl reperiri. quno expre.sse
Ii,sed alteri, applicatur intentio Accidentis
hujusmodi diversas habitudines, et varios
propLer varietatem connotati,quiaprimum
modos essendi formoe in diversis subjectis,
pluracon- connotant ipsum luminosum, secundum
lunc erit unicum abslractum, et
dcliciunt,eritunum vero medium.
creta. Ubi vero nomina
unum abstrac- Sed adhuc non videtur satisfacere hsec 56.
concretum in vore, sicut et
uni- solutio, quia istse intentiones non vocibus,
tum. Scd multiplicitas in concreto, et
ut dictum est, primo modo sed significatis vocum imponuntur, ut su-
las in abstracto,
de concretis multis diclis pra ssepenumero dictum est. In hoc enim
est in proposito,
secundo differunt modi intelligendi a modis signifi-
a luce, ex hypothesi Doctoris :
candi, quod hi rebus, in esse tamen cogni-

modo in exemplo de sano, licet Doctor in
distinctione23. qusestione 1. fingat plu- to ; et illi vocibusattribuuntur: cum ergo
4.
et instantia contra per te in proposito sit idem significatum,
ra concreta sanitatis,
illo loco, quam pauci Scotistse quanLumcumque varietur connotatum, se-
Doctorem in
con- quitur quod eidem fundamento attribuun-
sciunt evadere, ex identitate videlicet
argui- Lur illse duse inLentiones, cujus oppositum
creti,el abstracti, procedens, ut hic
ex isto loco.
conaLur Doclor sustinere in qusestione.
lur, solvitur
Scoti, nun- Nec valet dicere quod respectu diverso-
Undequi respuuntlogicalia
55.
acuti in doc-
rum, ut prius patet. Hoc argumentum sa-
quam crunt universales, et
tis tangit, nec potest faciliter evadi, nisi
experto crede, si vis. Doctor
Irina ipsius,
dicatur quod significatum potest duplici-
tamen 1. Elenchorum qui3est. 16, notanter
reducitur ad ter considerari. Unomodo seorsum a con-
dicit, quod ista multiplicitas
notato, et sic significatur per abstracLum.
univocationem, ethoc propter unitatem si-
Alio modo includendo connoLatum, saltem
Ubi enim unitas conceptus, ibi
gnificati.
in ratione termini habitudinis. Primo mo-
sempcr univocatio, simpliciler loquendo,
Anteprsedicamentali in do verum est quod est idem significatum ;
ut 1. qusestione
habet iste. Uhi, inquit, dicitur
secundo modo potest dici aliud, et aliud,
principio
ibi est tinivocatio, secundum sicut idem homo ut albus, est alius a se,
conceptus,
etiam realiter, ut Musicus. Sed hoc non
quid tamen potest csse mulliplicilas Sed
si
.
placuerit, dic faciliter, uL prius noLavi ad

aliler videturDoctor sentire in4. distinc-
quoestione 1. pertractando illud argumentum, negando illa supposiLa falsa,
tione 12.
sano, ubi videtur velle quod nec Doclor concediL ipsa, nisi ut videatur
exemplum de
est simpliciter a^quivocum, et non solum quod consequenter sequatur, ipsis admis-
sis, ideo implicite defendiL alium modum
r analogiim. Idem etiam pertractat 9. Meta-

physicae, quoestione 3. et Frater Guillel-
solvendi argumentum, et
quse dixit in solutione primi principalis.

maxime ex his
mus Ocham Qiiodlibelo 2. qusestione 4.
pertractat idem. Breviter igitur, quidquid Si tamen volueris solutionem illam prose-
dicatur de modo illius muUiplicitatis, aut qui, dic consequenter adinstantias omnes,
scilicet sit analogioe, aut sequivocationis, ut notavi, et ad alia, quse hic adduci altio-
aut reducibilis ad univocationem, quse om- ribus acuminibus possunt : facile enim est
nia forte prob ibiliter possunt dici diver- : (ut aiunt) addere inventis.
simode exponendo, ad propositum Docto- Hsec pauca, secundum ingenioli mei im-
ris hic sufficit quod stat unitas et vocis, et becillitatem,ad communem utilitatem doc- Epilogui
significati ipsius abslracti, cum pluralita- trinam DocLoris Subtilis amplecti volentium
te concretorum. El sic lux erit nomen abs- chariLatis zelo, et in Seraphicse Religionis,
QU^^STIO XXXVI 4y»
cujus indignum me roputo suppo.silum, quo aliqua ox parte rcprehendendo.vcniam

anlonomaslico, et merilo quidcm DuCTonis daljit bcnigna charifas/nioi omnia sufferl;
declaratlonem, ut minus proveclis lutius nihil horum ccrte absque ralionabili causa
iter dispon.ilur, et latranlibus inlegrilas accidit. Ad f aiica lamen aspicitnlcs de fa-
Scoticai doclrina) ostondalur, diixi rommu- cili judicanl, Minus quoque .sane dicta ma-
nicare, rudi stylo porusus, ot familiari in- jorum correctioni s^mpcr submillo. El si
terpretalione, no rei sublilitatc, el obscu- quid ulilitatis, acuminis, alque singularis
ritale verborum pcrlaesi, reddanlur hujus soiorlia?, piis auribus occurret, ullra liltc-
ccvi laborum desidosdiscipuli.Ouam ardua, ram Scoti, Summo Doclori, el doclrinae hu-
quarn difficilia, quamquo utilia sunl.et un- jus, cujus a cunaljulis (ulinani fldelis)
dique necessaria, sine quibus (ut vcrum alumnus extili, altribuantur. Ingcniosus
falear) nomo apicem scholasticae contcmpla- vero, cl Catholicusleclor addal, et omillal,
lionis nancisci valobil, documenla Iradila ut cxpcdire vidcbit, ctultimo reducal in
in iiis qucestionibus, res ipsa demonslrat. obôquium CiimsTi, qui esl Universalis
Quaro si plorumque vacillavi prolixus, condilor, Gencralis rcdomplor, Divinible
brcvisquo videbar ; metas quoque Logicae Spocies, notione DifTcrens, cui Proprium
considorationis ogressus, loca altiurum est pictas, el .\ccidcns humanitas, cui el
facullatum hujus, vel aliorum allogando, termino qitod unionis, ol pcr circumincos-
antiquos Doclorcs (quorumnon sumdignus sioncm inclusis, omnis sit honor, clgloria,
verl}a rccitiire) mlnus rile honorando, atin .(tlvum aivorum. Amen.
F. .lOANXIS
k DUNS SCOTI
DOCTORIS SUBTILIS
IN LIHULM riLEDICAMLMORLM (]l.ESTIONLS
pars esl de voce significaliva, el ita ista

pars ejus, qux» est prima, esl do voce si-
Qi;/ESTI() PHIMA gnificanle conceptum simplicem : sicul li-
bor Pcrihormenias est de voce significanle

Ulrum Prxdicamentorum sit de decem
libcr conccplum composilum.
Vocibus, decem prima Genera rerum sig- Ad oppositum patol per Boolium dicen-
niflcanlibus tem, quod Logica csl de .secundis intentio-
nibus applicalis primis : ergo de vocibus
Aug. cap. Calegor. Averroe», Avicenna, Alexan-
3.
der, Simpliciu», brjetius, Cajet. (ôminbr. (ôin-
non cst aliqua ojus pars.
plut. Huvius, et conimuniter recentiinea hnc loco. Ilem illud, de quo hic agitur, ost per se
Fonwica 5. Melaph. cap. 7- qua-tt. 1. tect. G. ad
3- Joann. An^'. Hrasavol. el Kodr guez tuper pars subjecli considerali in libro Periher-
hanc (/uiPtt. Aversa. qu.rtt. Wt. /-".7. tect. 1. monias, ot illud est pars ejus, quod consi-
Albertu» i;i principio hujut tibri, Marota qutvtt.
d» objeclo lib. l'radicain doratur in libro Priorum, quod ost Syllo-
gismus ; sed illud omncs suas proprias
1. QooD sic, qiiia hoc liicil nooliii.s in Proce- passiones haljetsibi inha^renlos (ut mani-
men-
par-
'
mio priiiKU iiddilionis super Pnfdicanionla. fcslum esl) nulla voce oxistonte, noc possi-
e a/firma- bile e.sse igitur simililor onunciatio habol
iva.
Ilon), liic dolorminalur do univoco,a'qui- :
voco, et dejiominalivo, qua3 lanluni sunl suas ; crgo ulrumquc illorum ost nalurali-
difToronliaj voci.s significanlis ;
quia inilla tcr prius voce significativa. El quod hic
ros, nullus otiam conooplus osl ajquivocus, considcralur esl naluralitor prius ulroque
quia ubi cst idem concoptus, ibi ost univo- islorum, sicut p;irs inlogralis lolo : orgo
calio. quod hic primo considoralur, naluraliter
Iloin, hav omnia deliniuntur por dicitn- est prius quacuiiiquo voco significativa :
tur. crgo non est hic subjoclum vox significa-

Ilcni, iii priina divisiono dirilur, eorum tiva : ergo, olc.
qu,T dicunlur. Simililor inforius dicilur, llom, nulla propriolas vocis significalivio
singulum incitnjdexorum, aul sii/ni/lcat hic oslondilur do oa, nec in aljqua parle
substantitim,c[c. Scd dicibilo incomplo.xutn Logica» ; orgo, olc.

significaro ostpmprium vocissignificanlis; Ad ista duo poli»st dici, quiHf eue es Iri'
orgo illud osl subjocluni.ol it.'i maxime do- bus tt^rminis t»st passio Syllogisnii : ul osi
cem Voces, docom gonera rorum signili- in voco, sicul vfrum,i^l faisum signifleart,
canlos;quia lanlum liic do illis agitur. osl passio Knuncialionis, cl sic de caDleria
Itoin, vel Logica osl .sciontia roalis, vol sor- pa.ssionibus hujusmodi.
mocinalis ; non roalis, manifostum osl ; Contra. aut Syllogi.smu* In tnonlo. eat
orgo sormocinalis : igitur (jua>lil>ol ojus Syllogismus, ol onuiicialiu in moule wl
438 SIJPER PR^DICAMENTA
oiiunriaLio, aiiL iiun. Si sic, crgo liabont Ad aliudde incomplexo, dico, quodillud
passionein Syllogisnii, el enuncialionis, conveniL concepLui simplici ;
voci vero si-
absque quod proferanLur.Si non crgo

lioc, : gnificaLivaeex consequenli : si ergo sub-
liabens dcmonsLraLionem in mente, non ha- jecLum hic siL incomplexum, magis sLal,
bel demonslralionem, nisi proferal, cL iLa quod sit conceptus, quam vox.
non estsciens nisi proferat, quod manifeste Ad aliud de significat, dico, quod sicut
estfalsum. adillud non sequitur, subjectum hujus li-
3. Ad qufcstionem quod iste li-

dici potest, bri esse litleram, ut nec vult Boetius ; lit-
Docloris'.^ ber non est de decem Vocibus, utde primo lera Lamen inLer quaLuor, quae numeran-
subjecto, nec aliqua pars LogiciB est de turin principio Perihermenias, est tantum
vocc quia omnes passiones Syllogismi, et
;
signum, non signaLum, ILa nec sequilur
et
omnes parLes cjus, possunt sibi inesse se- subjectum hic esse Vocem, ex lioc medio
cundum esso quod liabent in mente, etiam significat ;
quia illud est nimis commune
si non proferanLur, uL inducLive paleL, sed medium, passio enim significat rem tan-
est de aliquo priore, quod respectu vocis tum tamen bene stat subjectum hic
: esse
significaliva) tantum habet rationem signi- conceptum.
ficali. Ad aliud dico, quod Logica non est scien-
Ad argu- Ad auctoritatem Boetii dici potest, quod tia realis, nec sermocinalis :quia nec ser-
menla.
intellexit passivam per activam, sic, de de- monem, nec sermonispassionesconsiderat,
cem Vocibus, decem Genera rerum signifi- necsuum subjecLumsub ratione sermonis:
cantibus, id est, de decem Generibus, per imo quod ista divisio sit insufficiens, sic
decem Voces significatis, et quomodo illud ostendiLur: Medium inLer rem, et sermo-
sit verum, in solutione sequentis qusestionem, vel vocem, est conceptus ; ergo sicut
nis dicetur. estaliqua scientia per se de rebus, aliqua
Ad secundum quod univo-
potest dici, per se de vocibus significativis, ut Gram-
cum, et denominativum, primo sunt diffe- matica, RheLorica, qu3e considerant passio-
rentise pra^dicati, quod secundum se inest nes vocis, scilicet in quantum vocis, scili-
conceptui, non primo voci significanli. De cet congruimi, et ornatum ita potest ali-
:
wquivoco auLem determinat propter oppo- qua scientia esse per se de conceptu, et
sitionem eju5 ad univocum, vel quia sequi- hsec est Logica unde per se habet dici
; Logica
scienlia
vocum sequivocatum est proprius concep- scientia rationalis, non tantum quia tradi- rationalii
tus, licet non sequivocum Eequivocans, vel tur per rationem, sicut quselibet aliascien-
quia est conceptus inquantum significatur. tia, sed cum hoc, quod est de concepti-
Ad tertium dico,quod ibi ponit dicuntur, bus formatis ab acturationis.
ut ostendat se non assignare veras defini- Si ab aliquo dicatur Logicam esse scien-
tiones istorum eequivocorum, etc. quse est tiam sermocinalem, ut videturexinterpre-
per Genus, et Differentiam, sed tantum per tatione nominis, intelligendum est, quod
rationem exprimentem, quid dicitur per multum convenit cum sermone propter
nomen. duo. Prirno, quia conceptus est immedia-
Ad aliud dico, quod in secunda divisio- tum significatum per vocem, de quo con-
ne dicit Aristoteles, eorum guso sunl ; si- ceptu est Logica. Secundo, quia passio-
cut igitur ex illa non sequitur subjectum nes conceptus insunt voci significativoe,
hujus libri esse aliquid reale, cui per se sicut incomplexum, et complexum, signi-
convenit esse, sic nec hic sequitur subjec- ficare verum, vel falsum, ut signo per na-
tum esse Vocem, cui per se convenit dici, turam significati.
ideo dicit dicuntur , id est, concipiuntur : Ad aliud quod tangitur respondendo ad
el sunt in secunda divisione sumitur pro argumenta in contrarium facta de tribus
eodem,sciIicel sunt secundum rationem. ierminis; et significare verum, vel falsum.
0U.€STfO FI m
polest dici, quod terminvs, vel esl idem gjcam esse de concopiibu.-». tl ideo pol» si
quod vox sigiiinn;insconof'ptiimsiriiplicem, dici, quo*! non oporlcl propler unius r« '
et tunc noii estSyllogismuscx trilnis termi- livi cognitionem, .'dt/Tum cognosci, qn i.:
nis, nisi prolalus.Vcl vorius, tcrmlnux hv^- lum ad omnia, quae suntinse, scd lanluin
nificat idom, i\\H)<\ conccptui !iimj)tfix,(\\x\}\ quantum ad illa qua* insunl ci, Inqurm-,
transumitur a (joornetria ad Logicam, ad lum refcrtur ad aliud hoc autcm mo !o :
sif^nificandum indivisibile in proposilioni- non esl inconveniens rem rojnôsci in L'

quod potest esse in mente et tunc
Inis, : ca inquanlum e.nl significalum per coh' ;
omnis Syllogismus prolatus, et non prola- lum.

tus, esl extribus tcrminis. Similiter signi- Ad secundum dici polesl, quo^l licel in
I flcarc verum vcl falsum, convenit enun- genere vocis.non silaliquisordoinlervocos

cialioni, sed non ut esl vox significans con- signiflcativas: lameninquanlum significanl
coplum, scd ut concoplus significat rem. conceplus,inter illasest ordo, sicut omnis
Itom liic, in Commento superprinripium propositio in genere proposilionum.csl sin-
Vocet tig-
ni/icaliva; liujus,dicit Itoetius, quod vocessignificali- gularis, tamen aliqua osl singularis, ali-
duplieiter
vu' uno modo considorantur, ut imponun- qua univcrsalis, ratione conceptus signili-
conside-
rantur. lur ad significandum. S<'cundo modo.ut eis cati, etc.
significanlibus insunt proprietatos causa-

U-O ab intellectu.Primomodo consideranlur
in Louîca. Secundo modo in CJrammatica. QU.-ESTIO II
Secundum lioc igilur, primum .subjectum

Utrum isteliber sit de dccem Prxdicamentis
Logicic esset ponendum vox si^nifirativa,
ut de subjecto
et sic suhjoclum primum liuju-; libri est
vox signilicans conceplum siiuplicem, et Vitle ciLatns fiuintiunf aii(''i'.
maximo dccem Voce.s, decem rcrum gcno-

ra significantes ;
quia ad illa.s omnes aliae Qiiod non videtur ; quia Scire, est rem 1.
Argvmtn-
roducuntur. Contra lioc : cognito uno corre- per cauâm cognoscerc, per Arlstolclem !.
tapropmr-
latioorum diffinile, necesse est cognnscere Posl. Sic ergo omne scibile habel causam, U ntfmli'
altenim, pcr Arislotclcm in Pnudicamcn- sed ista decem non halx»nl causam, •
lis, do Uelaliono crgo si Logicus con-

cap. : de eis non <^st scicnlia. ProlKilio minorti>
siderat vocem inquanlum est significaliva quia causa naluraliler prius esl illo.cu-
rei, oporlcl cum dclinile cogno.scere rcm, jus est causa : si>d istis nihil naluraliler
((uod nun vidctur convcnicns. esl prius cum sinl prima.
Itcm, omiiis vox significaliva, in genero Ilem unius scienlioD esl unum jsiiM-x-ûra
vocis sigiiificanlis , cst singularis : orgo istJi <lcccm non ?;unt unum s :tti.
iiullius atl aliam esl onlo : crgo non ma- quia ncc unum ilc^cum*
gis ali:r voces significativa» ad i.slxis reilu- tia sit una, non crit de islis deccni, u( dc
cunlur, qiiain ist;o ad alias. subjccto.
Ad prinunn islorum polesl dici. quod Iiem, de i.slisesl scicnlia rcalis ; non er-
vox non estprimo signum rei, sed con- go Iîgica. Conscqucnlin palcl pcr Arislo-
ceptus, qucm oportet Logicum considcrare, lclcm 3. de Anima. conL 38. Scienlijp «e-
non ut priinum subjeclum, sed proptcr co- cantur, ut res ; sci\ \ <>sl divcrs.i ab
gnitionom primi subic<-li. omni scicnlia nvili ; ei >
Coiilra conceptus est ultcrius signuin rei subjcolo cujuslilicl

igilur adhuc .scquitur, quod oporUU rom vorsuin. Pn>b,»lio :» ,
. luiu miu
cognosci. d<» istis dclcrininal M' u.ji;i> -î.uis. ut palcl
Istud argumcnlum non esl lanlum oon- 6. Meliiph. conl. \i. ct iniic. cl 7. M«>' " ' •
Ira Hoeliuiii, .scd tliam conlra diconlo-i Xm- sica;, coiil, 1. ol inUe; luui quia isu
410 SUPEIl PK/EDICAMENTA
ros prima^ inlenlionis. Probo, quia inipos- est ad quod attribuantur. Quomodo igitur
sibilo esLaliquid secundoc inlonlionis pra3- sunt unum subjeclum ? Oportet dicore,
dicari per se, dc re prima) inLentionis : sed quod major esl unitas eorum in aliqua
isLa docem Gonora goneralissima pra^dican- proprietate, ab intellectu causata, quam
lur per se do rebus prima3 InLenLionis (osL inquantum sunL entia et ita : cum haec
enini hfcc vera per se : Ilomo esl subslanlia); scientia non sit una, unitate analogiae,
ergo isLa sunt res primae inlenLionis ;

ergo oportet assignare aliquod inlentionale,
omnis scienlia de islis est scienLia realis. quod sil isLis commune, et primum sub-
Ad opposiLum esL ArisLoteles deLermi- jecLum quia de solo Lali per se considerat q
; a
nans hic dedeccm generalissimis. InLiLula- Logicus illud auteni a quibusdam ponitur iêrti.
:
tur similiLor Liber PrcedicamenLorum. ens incomplexicm dicibile ordinabile in ge-
2. Ad quaestionem dicitur, quod Praedica- nere, omnibus concessis prius narratis in
^nunlT'
'^'^^^^^ dupliciLer possunt considerari. Uno positione.
dupiiciier modo iuquanLum sunt enLia. Alio modo Contra hoc ultimum, poLest argui sic : 3.
conside- ^•^*'^*^"'*
rantur. inquanLum consideranLur a raLione, sive Ens non convenit univoce omni enti exLra
inquantum aliqua proprieLas ab inLellectu animam ergo mullo magis, non
; est uni-
causala eis aLLribuiLur. vocum enti extra animam, etenti a consi-

Primo modo de eis consideral MeLaphy- deratione intellectus causato,quia illa plus
sicuSjSubjectum enim ejus est Ens inquan- differunt ; ergo vel hic accipitur ens, pro
tum ens. ente extra animam, vel pro ente rationis :
Secundo modo hic de eis consideratur : si primomodo, sequunturduoinconvenien-
ostenduntur enim de eis passiones sibi tia, scilicet quod subjectum,quod ponitur,
inhajrentes, inquantum sunL generalissi- non sit univocum decem Prsedicamentis, m

ma, ut de Substantia, univoce prsedicari, quae hic considerantur : cujus oppositum I
et non esse in subjecto, et videri hoc aliquid sustinere intendit. Secundum, quod sub-
significare. jectum hic sit ens per accidens quia com- ;
SimiliLer de aliis Generibus deLermina- positum ex re primse intentionis, et re se-

tur secundum talem rationem, quia in- cunda3, quae non faciunt unum per se. De
quantum talia, in suasdividunLur species, ente autem per accidens non est scientia,
ef illse ulterius in alias, et nihil est super per Aristotelem 6. Metaph. cap. 4. Si vero
ea,quod descendit in illa per divisionem ;
pro ente rationis, sequitur quod est nuga-
patetenim istis inquantum sunL generalis- tio, quia alia addita includunt ens sic
sima, inesse has passiones, scilicel dividi sumptum, et ita est nugatio.
in Species, el mullas habere Sfecies subal- Item, aut dicibile intelligiLur pro signifi-
ternas, et non habere genus sicpraveniens ; cabili per sermonem, etosLensum est in so-
quare Lales proprieLates deterrainantur hic: lutione quaestionis praecedentis illud acci-
si vero de aliquibus aliis, quse in istis ge- dere subjecto hujus libri ; aut dicibile su-
neralissimis insunt, inquantum sunt entia mitur pro praedicabili, et tunc addendo,
realia, hicdeterminatur hoc non est princi- incomplexum fit nugatio, et iterum fit
,
pale ad propositum, sed ad majorem ma- nugatio addendo ordinabile in genere. Pro-
nifestationem islorum quantum ad prsedi- batioprimi, quia propositio non praedi-
calaintenLionalia. catur, nec aliquod complexum, inquan-
Sed cum isLa decem non sint unum sub- tum complexum.Probatio secundi,praedica-
jectum unius scientiae realis, scilicet Meta- bile includit ordinabile in genere, vel e
inquantum est in isLis unum
physicse, nisi converso ,
quia ex hoc quod aliquid est
primum: ad quod omnia alia attribuuntur, praedicabile, ut hic Aristoleles loquitur,
ut habetur quarto Melaphysicse, sed in- ordinatur ad aliud secundum sub, vel
quantum a ralione considerantur, nullum supra.
I
OU.ÊSTIU li 141
Ad hoc ultimum dicitur, quod Individua Itom, subjeclum hlc non convenil omni
in genore sunt ordinabilia,non lamon pra- conceptui formalo a primo aclu mlioniî :
dicabilia : et generalis.sima dirunlur prae- sicul subjectum libri Perihcnnenias con-

dicabilia,non Uimon in genere ordinabilia, vonitomni conccptui formalo a secundo
ideo neutrum i.storum reliquum includil. actu rationis, quod videlur inconvenicns,
't. Contra,lunc ens ordinabile,Q[c. nonconvo- quia similitor videtur isle liber esse de
nit generalissimi.s, do quibus tamen maxi- conceptu simplici incomplexo, sicul ille de
me hic agitur ; ergo illud non est sub- complexo,
jectum. Item, cum generalissimum vel pnDdica-
Si vero ponitur pro subjecto, tantum ens motitumsub univor.sali continealur, sequi-
incomplexum, vel tiuilum ensdicibile, vel tur hanc scienti.im libro Porphyrii .subal-
tantuin ens in gencre ordinabile. (lontra, ternari ;
quia siculsubjoclum ad subjec-
quodlibot istorum est prima rationum factum, ita scientia ad soienliam, sed illud
tarum contra priorcm positionom, et con- vidotur inconvoniens.
I tra primam positionem simul, et contra Ad primum illorumdico quod non esl
omnes isL-is tros quia quidquid istorum
;
inconvonions tanlum por accidens a
illa
ponritursubjcctum.illud excedit omnia de- Logico considerari, qurc Motaphysicus per

cera Praedicamenta, quod videtur inconve- se considerat.
niens. Ad sccundum inquantum
dico, quod
Si otiam ponatur tantum prxdicabile, il- aliquod intenlionalc univocumhicdelormi-
lud idem esl quod Universale : orgo idom natur do Substanlia et Quanlitale, inquan-
est subjectum hujus libri, ct Porphyrii, lum habcnl rationem goncralissimorum ;
quod est inconveniens, el excedit decein intanlum illud oslondilur de Pra?dicamcn-

PrajilicamenLT. to, sive gonoralissimo primo, ul dividi in
I Scnlentia Idoo dici potost, quo 1 hic consideratur Species, non habere genus superveniens, et
Doctorit.
de decem Praedicamontis, inquantum ali- univoce proedtcari, quod oslcndilur de
quid a rationo causalum eis tribuilur.quia Sul)slantia,ot supponiturcognitumde aliis;
aliter non possunt a I.ogico considorari, et in lioconim quod aliquid univi»ce oslondi-
illo modo non habenl Uintum unitatomana- lur do miillis subjectis non primi.s, in hoc
I logi.T, sod oliam univocationis : et illud Oitondilur primo do subjeclo.
univocum istis, illo modo, est aliquod in- Ad lcrlium quodsicul Enun-
polosl dici,
lentional(\ quod osthic primum subjoctum cialiocstprimum subjcclum libri Porihor-
et illud polest nominari prxdi amenlum mcnias, qu.u non dicitur forraali pniHlica-
y(}\ generalissitnum (juia omnos pro[)rio-; lionc de onmi conccplu forniato a socundo
tales, qua3 por .sc de istis doterminanlur aclu rationi.s, sod alia rcducunlur ad ipsum
hic, dotcrminantur do eis, inquantum ha- ut oratio imperativa ; sic omnis conocplua
bcnl rationem genorali.ssimi, vel piTcdica- simplox, roducilur ad aliquod Prtixlica-
menti. mtnlorum.
Conlra, lunc dotorminarotur hlc do Sub- Ad ({uartum polosl dici, qUiKi liccl sub-
stinitia,Qii.inliL'ito,olc. tmtum pcr accitlcns jt^clum sub subjtvlo, non lamcn luee
.«ît
quia UiMtiiinmodo socundum quod aliîuid s<Montia sumit sua principia vx illn, e( idoo
inost ois por accidons. .scilicot .socundum alltrum doesi, quol nîuirilur ad subal-
aliquod intiMitionalo ; quia nullum lalopo- tornationom scionliarum.
tosl cis inosso por so. Ad prinuim nrgumonluui prin {rviln
Itom.Mulla passio csl hic ostonsa do Pra»- dico, qu(xl liccl istorum in ae non ^
wrM4«.
dicamoiilo, vel gonoralissimo, .vccundum ali(iua, Uiinon n^spivlu sunruui po&iiionum
suam rationom ; orgo illud non csl subjcc- habenl cau.tim, pnivipuc n»sp«»olu p;\»io>
lum. iium intontionalium, qua^ iuMuit eii in-
[IJ SUPER PU^DIGAMENTA
(luiinlum a ratione consideranlur. Et cum lum Prsedicamenlum in'entionale est istis

dicilur, istis nihil esL naturaliter prius : univocum. Probatio majoris, tum quiauni-
verum est in se, tamen ratione inlifcrentioe vocum distinguitur hic contra denomina-
passionis intenlionalis, potest naluralitcr tivum, sicuL contra aequivocum, tum quia
eis aliquid esse prius. inferius dicit Aristoteles cap. de substan-
Ad secundum patet,quod primum sub- tia, juxta principium, quod guaedam prx-
jectum hic est aliquid univocum istis de- dicantur secundum nomen, et non secun-
cem, ut Pra3dicamentum. dum iUius nominis rationem,^\xidi concreta,
Ad tertium patet ;
quia quoe Metaphysi- sive denominativa, exemplificando de albo.
cus per se considerat, liic per accidens con- Ad oppositum, aliquod intentionale di- 2.
sideratur; quia hic per se consideratur citur de istis deceni secundum idem no-
aliquid inlcntionale applicabile eis, quoB men, et secundum camdem rationem ;
Melaphysicus per se considerat. ergo univoce. Consequentia patet per defi-

nitionem univocorum. Probatio Anteceden-
tis, quia substantia est genus, Quantitas
est genus.
QUyESTIO III
Item, Substantia prsedicatur de pluribus
Utnim aliquid sit univocum decem specie differentibus in quid, et Quantitas
Prsedicamentis similiter ;
quare genus de istis secundum
nomen, et definitionem prsedicatur. Ita po-
test argui de multis intentionibus inhseren- \
, Joan. Ang.
Brasavol. et Rodriguez super hanc
gua-st. Joan. a Mag. quwst. 1. Prcedic. Tarlar. tibus illis, et sub eis contentis, ut Species
quwsl. prceamb. Jacobus Marota qucesl. de sub.
homini, et albedini.
ProBdicameut. concl.X.Dociov qucsst. prcecedenti.
Vide citatos qucest. 1. Item, sola diversitas in materia acciden-
tali, non diversificat illud cujus est, Spe-
1. Videtur quod non, quia si sic, tunc illud cie ;
quia differentia specifica est diffe-
Arqumen- •
commumus -i
. •
, , i- i i
tapropar- Gsset prius, et istis, et ita hsec renlia formalis ; sed intentio applicata
t^c negaii-
j^qj^ cssent generalissima et prima Genera, rei unius generis, et alterius, tantum
va.
quod est contra Boetium hic in Gomment. habet differentiam penes materiam per
et super Porphyr. accidens : ergo non differt Specie ex hoc,
Item, si aliquid esset eis univocum, cum quod inest istis ; ergo nec tollitur propter
sint diversa inter se, essent aliquid idem quod non tollit uni-
illud univocatio, quia
entia; ergo dilTerentia. Gonsequentia patet tatem secundum Speciem, non tollit uni-
per definitionem diffcrentium 5. Metaph. vocationem. Prima propositio patet quia ;
positam.Gonsequens est falsum ;

quia Prse- circulus aureus, et circulus sereus, non
dicamenta sunt secundum se diversa, non differunt Specie. Et ratione patet quia ta-
;
inter se differentia ;
quia tunc essent spe- lis differentia, cum eo cui additur, non fa-
cies. cit nisi ens per accidens, quod non est na-
Item, intentio causatur a re : igitur uni- tum esse species generis.Minor patet; quia
tas intentionis ab unitate rei ; sed nulla nulla intentio inest rei primse intentionis
res univoce convenit istis : ergo nec aliqua per se, ut ostensum est prius, sed sola di-
intentio. Prima propositio patet.Quod enim versitas hic, et ibi, est penes res primse in-
est inlellectu, et non a re, est figmentum : tentionis ergo tantum penes materiam ac-
:
cujusraodi non est aliqua intentio. cidentalem.

nullum univocum est denominati-
Item,
Ad qusestionem dicendum, quod aliquid 3,
vum.sed Prsedicamentum intentionale, tan- Concluslo.
intentionale univocum, potest applicari re-
tum denominative dicitur de istis decem bus omnium generum quia diversitas in;
quajsunL rcs primse intentionis ergonul-

:
rebus primse inlentionis inter se, non im-
Or.ESTK) IV 443
pcdit ipsjis ah inlellerlu posse coricipi, [kt rcspondnn-; llli mo!o. sctl i»on ii.i vor»-.
euiiKlcrn modum conripicndi : inlcnliones cul . i ab iii •: ti)
aulcni omnes eisallribuunlur, inrjuanlum ab illo cxlrinseco. .Simililcr . »-
ab intelleclu concipiunlur, et ideo inl^n- sidcrans rcm, per illam unam i.po-
tiones cacdein Specic possunt(liv('r.sis r(?bus tcsl millics rcflccti?re se supra suarao;
atlribui. lioncm, considcrando, el qu.xdibcl cori-sid©-
Ad argu .\d priniuni argunu^nlum dici polcsl, ratio cst aliquid, nihil lialicns cxtriasccum
mtnla.
quod sunt prima, ct communissima rcrum sibi corrcspondcn.s, nisi lanlum primum
Gcnera, non intcntionum. objectum pro <
ic.qumtum illudmo-
"
Ad sccnndum similitfT dico,quod non vct primo inlcU» t lum ad cou-Ji
suntdiffercnlia, quia iHmsuntaliquid idcm .sed dc lioc diclum esl in Iibruni rurpnynj.
cntia, id est, aliqua rcs, Vel alitcr ad .\d qunrlum dico, quol aliud est dicere,
AltHipr !
ulrurnquc, qu(jd licet sint communissima, aliquid univorc pncflicari de muliis, e •
ct priina, polcst tamcn aliquid idcni incsô univocum prtcdicatum de multis; dcnomi /
e
omnibus illis denominativc, quod non de- nalivum enim primo modo cst univ(jcura, co
VOCUM.
bet dici prius, vel communius illis, nisi secundo vero modo non, ul ostcndil ralio.
esscntialitcr de cis dicerctur. Uride conccdcnda osl conclusio, scilicet
Sic ad sccundum,quod non sunt essentia- auod nulluin pncdicatum de rebus prims
liler aliquid idem, ifloo non scquilur ipsa intcntionis, scd aliquod intentionale univo-
es.se difforcntia : hoc quodammodo appa- cum in se praedicatur de istis, licel non
ret, ubi ininus vidctur.scilicct in accidcnti- univoce ; sed de hoc magis postea dicetur.
bus rcalibus ;
quia album, unum signifi-
cans, dicitur de supcrficie, et de homine,

qua) .sunt duorum gcncrum, scd non esl QU.ESTID IV
omnino siinilc; accidens cnim rcalc, lan-
tum habet aliquid uniim pro proximo sub- Utrum Ens sit decem Pt\vd>ainentis
jeclo, ila quod nulli alii idest, nisi pcr na- univocum
turam cjus undc aliud taiilum ost cjus
:
subjcclum pcr accidcns, mcdianle priino D Thom. 8. Metaph. ttct. 3. «( M. i/tUiph. t*et.
3, <M. parla quaitl. 13. art. 5. tt d« PoUnlM
subjccto, .scd accidcns inlcnlion.ilc, potest qwrtt. 7. arl. 7. el de Veri' " II. 2. art. II.
cequo primo incssc rcbm oinnium ircnc- el 1. eonlra (ienttt cap. •t. trmft, 49
Aniitoi/ia, cap. 4. li. tt < . . 2.
rum, cl nulli pcr aliud. cap. :1. Jo."»n. Anpl iC
Ad tcrliuin dico, quod rcs non cst loUi f/uatl, Ferr. i. co «•

4. 1' -
.-•a .ûXH J.
causa intcntionis, sed tantum occasio, in- eii. \ 1. Troab«U
quantum scilicctmovct intcllcctum, utactu quml. i. Okam f. t. ûml, 4.
Ra>la l. r 1
;' ( .... 1 p,.
considcrcl, 1 1 intcllcclus cst principalis rentintin l/i :».
.'#
caus ideo minor unitas 2. '
i : suflicit in ro,
dts, . -
quam sit unitas intcntionis ; quia suflicit e!c. quast. ?. #>( 3. R.
in'cll(!cluin ab aliîuo cxtrinscco movcri,

ad causandum niulla pcr considcrationcm, dnp. 'J. i.oj. IKirtnr i»i 1 (/. ,'
i, tt 3.
d. H. qutrtl. ' •' '' ' <-liII 1
quibus iu>nc(»rres[)ondcnt aliqua inrcsim- • •
'
Samnta 1
plicitcr : sicut in cxislcndo allKnlo .sccun- lib ,.
dum quid csl p(>r .sc stans, molus .s«vun-
dum (|ui(l habct moduiii habitus, ulriquo Vidclur quod «;ir. n-T mr li.i I.oirirnlin.
atlribuit intcllcclus modum, .scilicct Iia- Kt \\oc sic. In

bitus, ct ptT so stnnlis simplicilcr. sicul /lo, per Ar w In F.Ionrh. <<>«l h
tii
homini, »>l ulruiixiuc csl simplicilcr no- conlradlcli "ttle^ est en ites
mcn ; .scd lamcn ulrohiiiuc cU aliquid cor- nou cst ens ; c univo
111 SUPEU PUyEDICAMENTA
Ilem, nuUum
aequivocum ostdetormina- secundum Aristolelem 7. Physic,
Item,
bileper aliquod addilum adaliquod a>qui- Omnis comparalio est secundum aliquod
vocalorum, quia quodlibet illorum aclu im- univocum; sed secundum ensest compara-
portal; sedens, peraliquid addilum cst de- tio ergo, etc. Probatio minoris, tum quia
:
terminabile ad unum Praedicamentum, ut dicimus, quod accidens est minus ens, et

cum dicitur, ens absolutum, vel ens per se, posterius ens substantia, tum quia dicitur
ens contraliitur ad substanliam : ergo non 2. Metapli. cont. 24. et inde, unumquodque
est sequivocum. sicul se habet ad esse, sic se habel ad veri-
Item, sequitur, /lomo est suhstanlia ; ergo tatem, et ibidem cont. 4. probantur princi-
homo esl ens q\xvA antecedens non potest pia sempiternorum esse verissima, sive
;
esse verum, sine consequente, sed in aequi- maxime vera ex quo sequitur, quod sint
;
vocis non est consequentia ; ergo, etc. maxime entia ergo secundum ens est com-
:
Item, si ens est sequivocum : ergo aliquo paratio.
modo lisec est vera, Substantia est non ens, Item, unius scientise unum est subjec-
et sequitur, ergo substantia non est aliquid; tum univocum sed ; ens inquantum ens, est
quia aliquid, non est communius ente, et Metaphysicae subjectum, sicut determinat
sequitur, ergo substantia est nihil : ergo Aristoteles 4. illius : ergo est univocum.
hoc consequens aliquo modo est verum, Probatio majoris, tum quia de subjecto
quod videtur inconveniens ;
quia tunc non fiunt demonsLrationes. In demonstrationi-
peccaret ratio Parmenidis in i. Physic. con- bus autem oportet esse aliquid commune
text. 26. et 27. in hoc quod accipit istam, univocum, per Aristotelem 1. Poster. con-
non ens est nihil, quod videtur esse contra text. 26. et parum inferius. In demonstra-
Aristotelem. tionibus non accidit aequivocatio, tum quia
\iQm, prsedicariin quid, est ratio una de subjecto oportet praecognoscere ante de-
conveniens enti, ut dicitur de omnibus is- monstrationem quid est : sequivocum non
tis; ergo illud, quod dicitur de istis, est heibet 5?«"i es/; quia nec definitionem.
univocum, quia ratio sub qua aliquid di- Item, in 2. Metaph. cont. 4. arguitur
citur, non est magis una eo quod dicilur. principia sempilernorum esse verissima,
\lem,possibileesl univocum, tum quia quia sunt causa effeclus univoci, el veri-
habet contradictionem, tum quia est conse- tatis in aliis ; tunc sic,veritas univoce inest
quens ad necesse, quorum ulrumque patet causis omnibus, et causatis ; ergo entitas
secundo Perihermenias ; sed 2ôssibile non per Arislotelem ibidem ; nam unumquod-
videtur communius ente, sed minus com- que sicut se habet ad esse, sic ad verilatem ;
mune, cum e)is dividatur per actum, et po- sed omnia, vel sunt causce, vel causata
tentiam : ergo multo magis ens est univo- ergo omnibus est ens univocum. Item 4.
cum. Melaph. conLext. 8. et 9. ponitur istud esse
ILem, omnis divisio incipit ab uno : sed primum principium, scilicet, Non contin-
ens dividitur in hsec decem, 5. Metaph. it idem smul esse, et non esse, et certissi-
cont. 14. ergo est aliquid unum in istis. mum omnium principiorum sed si ens ;
Item, omnis multitudo debet reduci ad esset sequivocum, e;iam hoc principium
unitaLem, per AucLorem de causis ; sed essel dubium, propter multiplicitatem ter-
substantia et accidens sunt multa, quia di- minorum : ergo aliquid aliud certius eo,
versa, ut patet per Aristotelem 10. Metaph. cujus termini non essent muUiplices ; hoc
contex. 12. dicentem, quod owne ens sitffi- est inconveniens ; ergo ens non est sequi-
cienter dividitur in idem, vel diversum : vocum.
ergo isla multitudo reducitur ad aliquod Item,unius polentise cognitivse est unum
unum, sed illud nihil videtur, nisi ens ;
objectum primum in genere; sed ens, in-
ergo, eLc. quantum ens, est objectum primum intel-
or.ESTio IV 115
lectus pcr Aviconnam, igiluresl univcxûm, Motaph. cont. 10. quia ens esl de infrllnriu
Major palet inductione, ot rationo ; quia cujuslibct, et Ocnus non «1 de i. lu
potcnlia cogniliva nata est perfici per sc, DilTorontiiE ; ergo. clc. Simililer si hiEC
per formani sui per so objecli ; sed unius docom haboront aliquod univocum prafdi-
p(jtentia3, non sunt por sc diversx' fornifB calum in quid de eis, per illud non dislin-
genere per s^ perfectiva; : crgo eidem po- guorcntur, ul manifoslum esl ; igilur per
tentia3 cognitiva^, non corrcspondonl di- ali<iuid supcraddilum unumquodque dif-
versa gencra pro objccto. fcrt ab alio : quifJquid sil illud, sequilur
itein, Avic, 2. Motaph. dicit, quod etifs, ha;c osso dilTcronlia, ol non .secundum se
nec dicit substanliam, nec accidcns, sed divorsa ; quia sunl aliquid idem cnlia,
qui dicit scquivocuni, dicil jdlerum signi- quod ost conlra .\rislolcIcm 1, Mctaph. cap
ficatorum ;
quia aRquivocuin nulium inlel- 5. H, ot 10. Mclaph. idcm babclur cap. 1, el
lectum conslituil, nisi ailorius significalo- indo.
rum : igitur cns non esl a^quivocum. Sequitur ctiam hrrc Specios cssc ; quia
Item ens imponitur ab nna ratione, ulab omiic compositum secundum ralionem, ex
actu essendi : crgo signifirat ununi. aliquo communi dicto de se in quid^ cl ex
2. Ad opposilum osl Por[)hyrius cap. de aliquo formali superaddito, ost proprie de-
Spccio, diccns, si qws omnia entia vocet, finibilo por illa : definitio aulcm proprie
xquivoce nuncupabit. solius Spociei esl, pcr Arisli>loIem O.Topic.
Ilem Aristotcles in principio PnKdicam. cap. I. ol inde.
Singulum incnmplexorum, aut sir/niflcat Ilcm, si sil comraunc istis, cum ha;c dif-
substantiam, aut quantita(c7n, etc. sed si forant, ol non pcr <7/w, qua;ro de addilo io
ens significaret aiiquod commune istis, hoc, et islud aut esl ens, aul non ens ; si
nullum islorumsigniiicarct; quia quodsig- ens, igilur ons ost dc ojus inlclloctu : ergo
nifical suporius, non significal infcriussub addondo illud cnti, erit nugalio : et ens, el
propria ralionc : crgo non cssot ons incom- illud sunt do inlcUoclu cujuslibct Pnedi-
ploxum,quod ost inconvonicns ; orgo elc. camonli ; ergo in intolleclu simplici cujus-
Ilcni, si ens sit univocum istis.luncessot libct Pravlicamonti est nugalio ; crgo in
genus istorum,ot ita lia^c non erunt doccm inlcllcctu cujuslil)et esl nugalio ; quia in
fieneru prima, sed essot unum gonoralissi- intollectu cujuslibel includilur aliquod
mum primuin. Probalio primir consoqucn- PnEdicamcnlorum, eliam in omni defioi-
tia3, Omno univocum diclum dc multis, tionc eril nugatio,scmperrcsolvendo,usquo
dicilur do illis, sub rationc alicujus uni- ad (lonus gencralissimum ponondo rnliooes
versalis,alitcr illa quiiKiuc univcrsalia non pro nominibus, quont;>r.7v//c«/"i de muitis convenienli 7. Mot;iph. conlcxl. 43.
sod e7i8, si essot univocum, non possot dici II.xk: prolKilio est ilis, ad probaa*
sub rationo Spocici specialissim.Ti ; quia dum omnom delermin i facienlem
hiL'C non sunt singularia ; noc sub rationo uniim f)or.se, cumdolormiiuuiii.esseexlni
Diffcronliir; quia nuUum corum distin^'uil. iiil«'ll«H'lum dolrrmiii ' ' •
ivorsode
Difforoiilia aulcm ost, (jua dilTcrunl a so doloriuinatione non :.t .
.,.,a ossea>
siiigula ; noc Proprii, ikh! Accidentis; quia lialitor, esl Iich' mn «i^ m.i .uiu. Siillud
ons praMlicatur in qui<l, por .\risl. -1. Mc- addilum in ({ Pncdicaoienlu suprt
laph. Idem 3. Molaph. 8 ol 10. ubi supra, r/ii, sil non ens : socjuunlur duo inronvc-
hosc duo non igitur si sit univocum, crit
:
nionlia. Primum esl. quo<i
gonus mspoctu illonnn, el ex hoc con.sc- ilicamonlum sil noii ens triuu.i..-. ol iUh
quoiilo, non tanlum .so(iuilui- inconvonions timnin inforioro erunl por so non ei
supposituin, acilicol quod illa non .sunl «luia do oiuni ;

i prxMi«\-ilur l
Gonera prima, sod ct cst contra Arisl. 3. islorum.

44() SUPER PR^DICAMENTA
Aliud esl, qiiocl in intelleclu cujuslibet secundo modo sequivocationis, ubi etiam
Pracdicamonli sit repugnantia, ct ila de estquodammodo ordo in significando; quia
intelleclu cujuslibct, ut prius dcductum nunquam vox transferûr ad significandum
esl.
aliquid, nisi supponatur ipsam impositam
4. Iteni, Arisloteles 8. Molapli. contoxt. ult. esse ad significandum aliquid proprie ; et
dicit,quod sicut substantisc separaliie sunt hoc secundum significat solum propterali-
slatim id quod sunt, id est,non per formam quam similitudinem ejus, ad illud cui
aliquam advenientem materia^ sic ens est ; primo imponitur.

stalim aliquod procdicamentorum; ergonon Voces analogicoe primo modo videntur 5.
per differenliam additam igitur non cst :

esse apud Logicum simpliciter univocae ;
commune. quia GenuSjSecundum Logicum,est simpli-

Item, si ens sit univocum istis, hic erit citer univocum, licet ratio, quam primo
nugatio, Subslantia qiiauta, homo albus, et significat, diversis Speciebus secundum

universaliter addendo accidens subjeclo ordinem conveniat. In omni enim genere
quia aliquid idem includiLur per se in esl unum primum., quod esl mensura om-
intellectu utriusque ergo faciendo resolu-: nium posteriorum, per Arist 10. Metaph.
tionem, ponendo rationes pro nominibus, cont. 2. et inde. Forte tamen non est omni-
aliquid idem bis diceretur, et ita eritnu- no simile de vocibus sic analogicis, et de
gatio. Genere respectu Specierum, quia licet ge-
Similiter in omni definitione eritnugatio neris species, inter se habeant ordinem se-
propter idem, quia in utriusque definienlis cundum perfectius, et imperfectius in es-
intellectu includilur idem. sendo , lamen in participando ratio-
Primacon Propter lioc dicendum est, quod ens non nem Generis, non habent ordinem quia ;
clusioDoc-
toris est univocum decem Prredicamentis. Sed aeque primo omnes participant natu-
quomodo se habeat ad hsec, dubium est, turam Generis. Nam asqueimmediateprae-
ulrum prsedicatur cequivoce, vel analo- dicatur Genus de primis speciebus condi-
gice. videntibus ipsum, et tunc nulla est diffe-
j
Analogia Ponitur autem analogia in voce triplici- rentia in primitate,inter istas prsedicationes,
triplex.
ter, vel quia significat unam rationem pri- Albedo est color, Nigredo esl color, licet
mo, quae existendo diversimode convenit comparando albedinem, et nigredinem in-
Cuobus, vel pluribus, quae dicunturanalo- ter se, albedo sit perfectior. Sed in vocibus
gata sicut hoc nomen caicsa, ethoc nomen
: quae ponuntur analogice primo modo, est
principium, et multa alia nomina, quae ordo inter parlicipantia, in participando

distinguuntur in 5. Metaph. significant illud : sicut non est seque primo fmis,
unam rationem primo, tamen illa est in di- causa, et materia, nec forte seque primo
versis secundum ordinem. contrarietas , et contradictio, oppositio.
Alio modo ponitur analogia in vocibus ;
Secundus modus analogise supradictus,
quia unum significatur per prius, per vo- videtur impossibilis ;
quia conlingit igno-
cem,etreliquum per posterius,cujuscau:ia rare simpliciter prius, quando nomen im-
ponitur ;
quia significare sequitur intelli- ponitur posteriori ;
quia posterius simpli-
gere ;
quod igitur per prius intelligitur citer potest esse nobis prius, et ita prius
alio, si significetur per eamdem vocem, intelligi, et prius significari.
per quam et illud aliud, per prius signifi- Si ergo secundo, vox ista imponatur
cjbitur. priori simpliciter, manifestum cst, quod
Tertio modo ;
quia vox uni imponitur non significabitur per posLerius; illud cui
proprie, et propter aliquam similitudinem primo imponitur quia illud semel signi-
;
ad illud, cui primo imponitur, transfertur ficavit primo, igitur semper. Vox enim
vox ad significandum aliud, sicut est in postquam imposita est, non mutatur in
Or.ESTIO FV N7
significanfio illud, rui iniponilur : igilur nem ad Substanliam, fl >
.
mh
ordo rcTum non concludit ordinem in si- significarctur por h'"* nom'»n'»»*, nl allri-
gnilicatione vocurn, hutum subsLinliJp lur
Hatio posita ad hoc, non vidclur valero ; sub propria ntiono; quia ratio .lUribuliesl
quia significare non scquilur intelligero, propria ratio accidentis : igitur iler
nece.ssaria consequontia, sicul cfTectus ne- CHt ensaiquivocum Sul c, el Acciden-
cessario causam rcquirit : quia aliquod ti ; quia utrumque sigiiilj<al sub propria
potcsl intclligi priusalio,tcmporc,ctnalura ratione.
nec tamcn tunc significari non enim ne- : Proptcr hoi iidum qiiod hoc i ui' i 7.
C0S.S0 ost, ut intclligcns voccm imponalci ens, simplicjtereslajquivocum pnmo nvn j conttutio.
quod inlelligil; scd adhuc est ad placilum a^quivocaliouis, a<l hsnc dccom (Jenera pri-
ut imponat, vel non : scd ista propositio, ma, pnpcipun nrnnter hoc iilii'niim ; quia
siyniflcarii sequitur /«/c///«7(?rc',intolligcnda certumest .s;. lam si. j sub pro-
est.ut illud sirie quo non, quia non potest pria rationc, ct accidcnî alio modo ; quia
aliquid sigiiificari, nisi prius inlclligatur, si sub ratioiic propria otur accideas
sed nec .scquitur neccssario, nec quoad per hoc nomon cw, hocessclsibi proprium
consiMiilem ordinem in iiitelligcndo, ct sub rationc, qua attribuilur subsl nli»,vel
significaMdo. sub aliqua alia consimili, illa Oil propria
Sed quomfKlo debcal vox poni analogica ralio accidcnlis : adhuc sequitur utrurnque
apud Logicuni, tcrtius modus vidctur pro- signifirarc .sub propria ralione.
balissimus ; quia aliter non vidotur diffc- Intcliigtmdum tamen est, quod vox quie ^<pux
rcntia intcr primum inodum a^qiiivocatio- apud Mim simpliciler npquivoca esl, /
[.()^'u
nis, et sccundum. Nam si, vel utrobiquo quia .<cilicct a'quc primo irnportat ">ulla
^^^;;^^ ;
vox significaict plura .'rquc prirno, vd si apud autcm Mclaph. vcl Ni' m. qui <»;'"«' •*'*• '
.M/)Ayri-
m sccundo modo sigMificaict fanlum illud, non considcrant vocem in sigii.ii. udo. ^ -n, v#/
. .
.ura/m
cui convcnil propric, tunc illc modus non ca quaj significanlur secundum id, q..
vidclur cs.sc .Tquivocationis : quia illa vox sunt.cst analoga,proptor illud quod ea(iu;r
essct simpliciter univoca ;
qiiia l;nilinii significat, licct inquantum significanlur,
unum significans. non habcanl ordinem. tamcii inqunntum

Sed qualilcrcumqucsitdc modo p^mcndi cxistunt, liabenl ordincm inlor so. Ideornj
analogiam, nullus islorum modorum vidc- a Mctaph. in 1. MoLiph, loxt. com. 2. el 7.
tur convcnirccnli.rcspcctu dcccm Pi-a>ilica- toxt. com. 11. ct l.'>. p mitur im ad
mcntoruin. Quod non primus, pi-obant om- Sub-ilanliam ot .\cciden-»; qui Im-oI ha»c
nos rationcs ad opposilum. Simililcrnon qua* signific.inlur, in osscndo habent ordi-

vidclur ista halicro ordincm in parlicipan- neni, sod apud !/igicum osl r
do rns ;
quia dc quolibct iMtrdicalur in a^quivocum ;
quia inquanluni
quid, ct pcr .sc primo modo, ct immcdiatc. por voccm, afjuo primo s"
'
Sccundus modus non cst possibilis apud .\d primum dt- 8.
Logicum. Tcrlius modus non csl ad pimpo- CO, quod circ;i (.-ii > iiun t-î i' . ni-
silum ; quia hoc nomim rns, non vidcliir si f.icla dislinclion»\ vc! suj'. • • ( r ; r 1 » «TNl
Iransfcrri a SiibsUintia ad .\cridcns, pn)ptor accipi in aninn 1 I i '

1 . li T I. > r k t i
-
1 1 » t- . »
f^>-
aliquam similitudincm .\ccidcnlis ad Sub- dem : cl hoo m»

slaiiliam. cum dc ulr(M]uo pi*a^dicclur in vocis mii.n lunc sumunMi; nt 11
7»//^/. pcr ,\risl. 1. Mctiiph. ct iUi i\o nculro quia : i pro uno -
improprio. Similitcr accidcnln priussunt \,| v<fv.!indum dlc«>. quwi lAntum e^ Hw

iii .scnsu, quam substanlia : igilur el iii V; . non <• i-* p<^r
intcll(M'(u ; igilur povsibilc osl cis imiioni quod addilum, nisi ^'«luivovMim
nomcn sigiiilicans ipsa, non pcr habiludi- irahi, Laiucn |)or

448 SUPER PIL^DICAMENTA
fieri ; vel esse conlractio, quoad utcnles, ut Ad septimum dico, quod divisio incipit
nomina
referant intelleclum ad idem; sicut sic ab uno, quali modo unius est divisio :
propria contrahuntur per cognomina su- divisio autem entis in decem Genera, est
peraddita, quoad usum loquentium, non divisio unius non generis, sed vocis in si-
quoad significationem vocis in se. gnificationes,et ideo incipit sic ab uno, sci-
Ad tertium nego omnem consequentiam licet, una voce.

ab ente, ad aliquid, et econverso,nisi prius Ad octavum quod non omnis mul-
dico, 10.
facta distinctione, et sumpto ente pro illo litudo reducitur adunum, quod nihil sit
significato, et tunc non est proprie conse- illius multitudinis : sicut multitudo pri-
quentia, Siibslanlia, igitur ens, sed illatio mse causse et causatorum, non reducitur
ejusdem ex se. ad aliquod unum, extra illam multitudi-
Ad probationem consequentia) dico,quod nem ;
quia sic sequeretur aliquid esse
Anlecedens, quod est simplex, potest esse prius primo : sed tota illa multitudo redu-
verum, sine consequenle multiplici, nisi citur ad unum, quod est aliquid illius
consequens sumatur in uno sensu quia ;
multitudinis, cui alia attribuuntur, ut ad
ipsum, ul multiplex, nec est verum, nec primam causam. Ita in proposito, multitu-
falsum, sed distinguendum. do Subsfantiae, et Accidentis, reducitur ad
Ad quartum dico, quod hsec est multi- unitatem substantise, non autem alicujus,
pleXySubstanlia est nihil, sicut haec, Subs- quod sit extra hanc multitudinem.
tantia est non ens, et est vera in aliquo Ad aliud de 7. Phys. dico, quod Aristo-
sensu ;
quia Subslantia est nulla Qualitas, teles intelligit ibi de comparatione, quae
vel non Qualitas, quia aliquid, cujus nega- est secundum aliquam naturam participa-
tionem importat nihil, non videtur esse tam ab utroque extremo, secundum magis
communius quam ens, cum exponatur ali- et minus quia magis, etminusnonfaciunt
;
quid, id est^ aliqua res, etres non est com- sequivocationem : sed talis comparatio non
munius ente. estsecundum ens, sed comparatio quae est
Adquintum palet; quia pra^dicari in quid secundum ordinem aliquorum adinvicem.
de Substantia, et de Quanlilate, inest enti Est enim Accidens minus ens Substantia,
sumpto asquivoce : nec sequitur, prsedica- scilicet in essendo habet ordinem ad Subs-
tum ita esse idem.sicutmodusprsedicandi, tantiam, et haec comparatio non requirit
ut saepe dictum est ;
quia ad unitatem univocationem.
speciei modi praedicandi, sufficit unitas Ad aliud argumentum de subjecto Meta-
proportionis in liis, quibus inest talis mo- physicse dico, quod ad unitatem scientise
dus. sufficit unitas analogise in subjecto, ut de-
Ad sexlum dico, quod ??oss«6i7e aequivoce terminatur 4. Metaph. scilicet, quod omnia
est nomen primse intentionis, sive imposi- quibus convenit subjectum scientise, ha-
Primo modo, significat
tionis, et secundse. beant per se, attributionem ad unum pri-
potentiam, vel ordinem ad actum, et divi- mum in essendo, et cognoscendo.
dit ens, et est aequivocum, sicut actus in Cum ostenditur subjectum esse necessa-
11.
diversis generibus. rio univocum, dico, quod omnes illse auc-
Secundo modo, significat modura com- toritates, et probationes, procedunt de sub-
positionis,et isto modo non estoequivocum, jecto demonstrationis. Quando autem sub-
et non est minus commune ente, quod di- jectum scientise est analogum, de illo se-
viditur in decem Pra)dicamenta, et est uni- cundum non fiunt demonstrationes, sed
se
vocum, sicut ca^tera intentionalia. IIoc mode prlmo, ad quod omnia alia all ibuuntur i
do procedunt probaliones de consequentia, quia ad determinandum de multis analo-

et contradiclione, haec distinctio pluries gatis determinare de
sufficit primo, ad
poteît haberi 5. Metaph. cap. de Potentia. quod omnia alia attribuuntur, ut dicitur
OJ.-E^TIO IV 410
in principio 7. Motnpli. Ncc osl inconvo- non inlellijfitur do priorilnlo lomporis.spd

niens de subjecto scienlia; socunduui so, nalunp, scilicol quod cognilio ejus(*sl por-
nullarn passionern oslendi, quruido esl fecli.ssima.
.'jnaloguin, si larnen passiones oslendan- $\ auclorilatern Aviconn.T* polesl con^ô- 13.
lur de prirno, quod alia altribuunlur.

arl di vera sic, quwJ accipil ens pro uno si-
Ad aliiid dico, quod .\rist. innuit in r-a- gnificalo, quoU e.sl primum, scilicel sub-
Uonc' veynim esse univocum, in prinfipiis sL'inlia, Voldicilur forlo, quod duplex est
.sempiternorum, et ipsis sempiternis : et ratio, a qua hoc nomon mhstnntia, irnponi-
conrodo quod venim quod conse-
('liam, tur, scilicet,ossondi,olsul*slandi:<?/»«auleiii,
quitur entitatem rei in se, sit univofum imponitur ab aclu essendi : sod aclus os-
((innibus substantiis : rt ens c^ô univo- scndi vidctur ratio sirnplicior, quam actus
cum illis ; scd e.x jioc non sequilur, ens sub-itandi, et ideo e/M primooccurril inlel-
esse univocumdecemGcneribus qui.! om- : Icclui quoad rationom a qua est nominis
nos subslantia; sunl in uno (jenere. iiiif^Hisitio : quia simplicissirna ; sod quoad
;Vd illud autciii, quod accipitur iiiar;,'u- iM'iiliam signiticaUim subsliintia\nW\\'$:^\'
iiicnto, quod omnia sunt causrp, vel causa- liir, qiiando ens prirno inl<'Iligitur. lioc
la, cl illis, e/is est univocum cr^ô omni- ; palct in aliis nominibus synonimis : quia
bus. Dico, qiiod cnusa el Cfiifsittnn nnfrer- illa, cssontiam eaiiKJom signilicaril, Uimcn
sfife el jtnrtirulnrf cl muila^hujusmodi dil- imponunlur a divorsa ralione, sicut lapit
fcrcnlia; non tantum consc(juuntur ens .sect pelrn, ol quando inlolligitur essonlia si-
cundum ralionem ejus comiiiunr;rn, .scd in gni(icata pcr unum.inU-lIigilur ossentia si-
parliculai'i ct ineodcmGcncrc, vel incadcm giiilicaUi pcraliud ; quia eadem csl : scd
Specie ; sicul in j,'eneratione univoca, cau- non oportcl ea coinU'lIigi quanturn ad ra-
sa, et causatum sunt cjusiicm spccici. Cn- lioncs, a quibus ost impoîtio no iiinum.
de ad formam ar-ûinonli dico, quod dici- Ad aliud dico,quod dicens ens, non dicil
tur dc causa, cl causalo, estiuiivocum, vo- subslaiiliam.ncc accidons : sic illudcslve-
rum cst, ({uando suntcjusdcin gciicris, non rum, si (aiilum inlolligilur, qtinnlumad
aulcm dc omni causa cl caus:ito , rini.i oim rationosa(|uibus riomina im[)onurilur. non
est de SubsLiutia, ot Accidcnlc. auU'm quoad csscnlias signidcalas.
.\d aliud dico, quod Principifi Cf}f/nosci- Ad aliiid dico quo illa ralio, a qua im- I
tnns inquantnm t"rinin()s cofjnoscimitfi, ul poiiilur ens, non (»sl una, sod a^quivoca in di-
dicitur 1. 1'oslcr. el idco illud f^rincipium vei*sis, sicut et ons.

polcsl cssc notissiiiuun, ciijus vcriUas osl C.ontra, ralio ontis non enl cadein rntioni
notissima cojrnilis torminis : uudc ccrlilu- substanlia» por prius dicUi, ncquo ralionl
(iiiii priiicipii non rcpu^^nal mullipliciUis a qua imponitur nornon acciiJonlis : sed
lcrminonim : iicc osl alitiuid ccrtius lia- simplicior ulraîuc ; igilur cum In utnique
bciis t(M-minos non iiiul(ipIi(*(M : (luia aliiid includatur, utraquc halM>t illam oiim illo
non csl il.i manifcsluin, co;;nilis tcriiii- addito ; ergo illud ost communo utriquc.
nis. I»ici potoslquod ralio csscn^ll, csl sim-
Ad aliiid conccdi polcsl major, (iui;i pn plicior rntiono subslnndi : el aH]uivr<ro
inuin objcctum inlcllcclus polcsl unjco ac- sumpUi cst simphcior nif iccidcntll, el
tit iiilclli.Lrcndi iiilclli;.M, (luod nou cuii- ila aHiuivoce s'! • t. cui. »..:•. unl, cl al-
a*quivoco nul- ol ila pol av]uiViHnim '"•'^
tins,'it d(> a'iiuiv()co, (luia in tori :
>
li-
Iiiscouccptusost idcm, S(»dsola vox..\<l mi- cot noutri sil o:;i: ) idom s«m| si ;»
iionMndicoiiuod primum objcolumintcllcc- utnvTir' ; i|uia iiou ost univoro ^
lus(\stsiibslantia:(|uiauldicilArisl.inpnn- .us u'ro-7U'\
cipio 7 .Mclaph. loxt. com. I. Subslinlia cs/ (lonlra r. . n ndii;

priinnm (nnnium entimn cufjnilionc, (|uod lunt aiiU'iK>iiullimum, de ol
Tom , I.
450 SUPER PlLîDICAMENTA
inlclleclus, argiiilur sic : Niliil cogiiosci- Item plurale nihil aliud cst, quam sin-
lurabaliqui virtuli% nisi quo 1 parlicipat gulare geminatum, per Priscianum : igi-
ralionem primi objecli illius virtutis ; si tur a?(/ia'yocanon est aliud, quam cequivO'
primum objoctumin- cum et sequivocum sed totum copulatum

igilur Subslanlia sit ;
lellcclus, cum accidens non sit sabstanlia, non cst unum definibile; ; ergo nec illud
nonperse intolligerelur, quod esl mani- in plurali numero. Patet, quia totum copu-
festefalsum ;
quia Accidens estperse son- lalum non est unum ;
quia copulatio vult
igilur intelligibile. Major patot pDniinter diversa, sic potest argui genera-
sibile,
quia nihil per se vidctur, nisi coloralum, liter, nullam definitionem, datam de ali-
vel lux nihil per seauditur, nisi sonus

: ;
quo in plurali, esse convenientem.
el sic do ca:>-teris.
Itemhicnon ponuntur genus et diffe-
Solutio. Potest dici, quod non oportot omne per renlia ergo nonest definilio. Consequen-
;
se cognoscibile abaliqua virtute,suscipere tia patet per Arist. a. Topic. cap. 4. et Boe-
prajdicationom primi objecti illius virtutis tium lib. Divisionum.

in recto sed sufficit quod habeat per se
:
Item contraparticulas singulas arguilur.
habiludinem, inquant im cognoscitur, ad Primo sic, si cequivoca dicuntur, igitur
primum objectum illius virtutis. Sensibi- sunt voces ;

quia vocis cst dici per se ;
lia enira communia, per Arislotelem 2. de nomina ergo non sunt,quo-

sed voces sunt :
Anima, text. com. 63. ct inde, sunt per se rum sunt nomina ergo prima particula, ;
sensibilia ab omnibus, vel pluribus sensi- et secunda, scilicet quorum, etc. repugnant.
bus, nec tamen proprium objectum alicu- Itera, si solum nomen est comraune ; er-
jus sensus prsedicatur de eis in recto, quia go nihil aliud hoc sequitur ex intellectu
numerus,el figura non est color, vel sonus. exclusionis ergo superfluit postea addere
;
Sed ideo per se sentiunlur, quia liabent ei ratio subslantixcst diversa.
per se habitudinem, ct attributionem, in- Item, sequivoca non definiuntur ; ergo

quantum cognoscunlur, ad propria sensi- non liabent rationem substantise, id est de-
bilia : quia faciunl diversitatem in modo finitionem essentialem : igitur nec est eo-
senliendi, et immutandi sensus a sensibi- rum substantise ratio eadem nec diversa,
li proprio ; sic accidentia inquantum co- quia nuUa ; et hoc secundum illud nomen,
gnoscuntur ab intellectu, liabent per se at- secundum quod sunt sequivoca, cujus ta-
tributionem ad substantiam, licet non sint men oppositum ponitur in definitione.
substantioe, ideoslatquodperse intelligan- Uem contra exeraplum, si animal sequi-
tur. voce conveniat horaini picto et horaini
vero ;
pari ralione nomen quodlibet erit
sequivocum verse natura3,et ejus similitu-

A<'2Uivoca dicunlar quorum solum nomen
dini, ct ita omnis propositio distinguen-
commune est, secimclum vero illud nomen
da et nulla vera simpliciter. Similiter hic
ratio SubstanticB divsrsa, ut animal, homo,
et quod pinyitur inprcjeiicamentis. Gap. 1.
videtar esse fallacia secundum quid, ad
simpliciter, Homo piclus, ergo homo, ct
QU.^STIO V non aequivocationis.

Item, homo, utde eo dicitur intentio spe-
Ulrum defmitio aequivDcorum sfi bjna
ciei, et ut dicitur de supposito, solum ha-
Conimbr. Complut. Hurtado, Ruvius, Toletus, Soto bet nomen commune, et non est sequivo-
et oranes recentioi-es in Antepfaedicamenta.
cum ; igitur, etc. Probatio primse proposi-
^
Quod non vidotur, primo ex parle defi- tionis, ponendo dofinitionem pro noraine,
Arnutnen- 1^[[[ f„ii.j q^[ concrctum, et illudnon lia- aliter est falsa quia animalrationale non
;
tnpropnr-
te negati- bet definilionem, quia nec genus, per Aris- est species, sed definitio ;
Species autera cl
lotelem in 3. Topic. cap. igitur, etc. definitio sunt oppositse intentiones ;
ergo,
Or.ESTK) V 451
ctc.Pnjbalio sccuntl^c pmposilionis, si cs- lur ad quorum ul s

ipsum 'oruni
;
set X'(iuivocutii, lunc luc, hom^t rst Spccic.s, sotum nomen communeesl ul signuni, el per
Socratci cst hoino ; vrtjo, olc. non csscl lal- .sc(iuens,scilicel ratio substantix esl divrrsa,
lacia fi^'ur:c dirlionis.ncc .\cciclcnlis, (juo- ponitur dificrcntia :cqii )rum. tl non
t ruin ulruniquc cst falsuin. Conscqucnlia suinitur ibi ratio pro dtun.i.onccx gcncre
palcl.quia ubicsl actualis niultipli<;ilas, ibi et differcntia ; quia priina gt^-ncra, quaj
ralionc iilius ojusdcin non cst pliantîstica non baiicnt raliuncm lîkm, sunl a^quivoca
niultif)licitiis, sic ciiini idcni vurc .signilica- inliocnoniino ens ; scd ratio substantisB,
rcL niulUi, ct tanluni apparcntcr, qu(jci cst id csl, cs.scnlialis intclleclus esl diversus,
diccrc incoinpo.ssii)ilia. Siinilitcr in fallacia el quiaicqtiivocala in uno nominc, possunl
Accid(3nlis, tcrniinus variatus cst unus sc- iii alio univocnri, cl ibi halxro ralionem
cun(lunisi;^nilicalionem ;quialocicxtiadic- eamdcm : idco adjnngilur .'«/•cti/K/wm itlud
lionoinnonpcccantcontra coiitradiclioncni nom^vi.id csl,essenlialis inlcilcclusa^quivo*
clalilcr non cssclaccidcns locusaptissimus catorumcst diversus inquanlumdc eis dU
ad dccipicnduin, intcr locos Supliisticos e.\- cilur ;cquivocans, liccl in alio univocanle
tia diclioncm ; crgo non sunt incodein pa- sitcsscntialis intcllcclus eorum idcm.
ralo;5'ism(j, rationc cjusdciii, a^quivocatio cl Si autcm dicalur, quod diruntur ponilur
ligura dictionis, ncc ccquivocalio el fallacia pro conci/jiuntur, idcsl, sunl conccplus, el
Accidcntis, etc. Sed in pncdiclo paralojiîs- quod concci)ltis sil de esscntia a^(juivocalo-
nio ralione incdii cst ligura dictionis, clfal- riim ;
potcsl dici, quod csl vera dcHnilio,
lacia A(xidcnlis : igilur iion cst !C(|uivoca- ct pcr illim primain parliculam '
'"/•,
tio. f)oiiiltir gcnus ;

pcr reliquas,. coriuiauvuni
Ad 0{)i)0situin cst .^ristol.clcs. dcliniti, cl dilYcrentia.
Ad quaestioncm dicTiidum, quod isla noti- .\d primum argumcntttm dico, quod x
Utio
licatiosatis convciiicnter datur dc .Kquivo- concrctum li;ib(t nciius, ct Diffcrenliam. >*''«'7«'*
... memta.
cis icquivocatis. Ubi intclligcndum cst, rcspcclu quorum esl quid, liccl respeclu
quod icquivocatiodicta activc, dicit liabi- siibstanlia», sil dcnominalivum, cl concre-
tudiiicin unius in ralionc signi ad niulli luiii ; (iui;i in omiii gencre, esl ivpenre
in ralione signilicatorum, cl passive o con- quil, pcr .\ristotclcm, cl sic per illa sui
verso, cl ila icquivocum includit dupliccm gcncris polcsl dc^tlniri.
rclalioncm cl activc suinptum, ct passivc : Vcl potcst dici,quod csl nolillcalio; el

vora scilicct liabiludincm ad ;c(iuivocans, quac conccplus qui inlclligilur |' ntur^
rclatio csl supposilionis; el habiludinom non csl de csscnlla a^quivocnli, scd subjec-
UijL-
ad aliud rcquivocatuin, qiiaj rclatio cst luin cjus.
a'(iuiparantia' ; non cniin dicitur cwtcatcsi- Ad stHMindum dici poli*sl, qutKl omnin
rfMA'a'(iuiV(Jcalum ad <•///» /5, nisi pcr rcspoc- rclaliva :cqtiip;iiMnlia', co: dcfl-
tuin ad animal latrabile, qmc duo sunt nittnlur in plurali, ul plci in .>. .Mctapli.
!C(iuivocat:i. Ihccduplc.x rclatiopalct rcsol- ubi mulln liujusmo<li ndaliva (Icflniunlur,

vcndo noiiKMi nujuicocum ; id est, ixh\\\q vo- cl oiiinia in plurnli ; quin sic coruni '
'
caiis rationc priiiia' parlis, dicilur ;id aliud lcclus, csl niagis Hnitus, iiHiunntum u wi-
quod cst a'(iuo cum co ; raliono sccundic «linnl utruiiDiuc cxlrt»:niiin. «^" ' •• 'm
dicilur \n\vocans : proptcrcrgo rclalioncni dicil Priscianus dc plurnli. Iii n
n3quiparanti:c, datur nolilicatio in pluruli, csl, (iu(>;id nnluram .' -i-;'!-:!
c!ctcra liujusinodi rclativa dcllniunlur in quo;id uinl;ilcin forr

5. Mctaph. tcxt. non li;ibcnle c »111. sinntia, .\d l(»rlium coi. lum c*l quo«l n(»n
(lissimit a, conlraria, ctc. sil vciM di*linilio.
Troplcr rclationcm aliam, poiiilur corn> Vcl iH)lcsl dici, qucKl in •
lalivuin ddinili, in liubitudinc, ({ua dici- (lcnlis conorcli, prirno dcbcl i

452 SITPER PR.EDICAMENTA
nomcn vot, sic esl in pro- sub illis quia nuUa est ratiohominis una,
hun, iil liic, est ;
posilo.
secundum quam vere praedicatur de eo
quod dofinilio dalur Species, et secundum quam ipse pra^dica-
A(l qiiarUini dico,
do ajquivocalis, oL non scquilur, illa dicuntur de Socrate.
liir, igilur sunt voces, conceptus onim dici- Gontra hoc, omne pr.^dicatum esl univo-
tur por voconi, unde si duo, per diversas cum, vel 3cquivocum, vel denominativum;
vocos, oxpriniant oumdeni conceplum, di- sed homo, non prsedicatur de intentione, et
cemus quod idom dicunt. Vel exponatur supposito univoce, nec aequivoce per se :
dicnntiir, idest, concipiuntur. igiLur denominaLive, quod falsum est ;
Ad quintum potest dici, quod ex hoc, so- quia prsedicaLur in quid de supposiLo.
Ad hoc dici polesL, quod quodcumque
lum, nomen commune est, non sequitur :
quia, proedicaLum de aliquo uno, esL respecLu

igitur ralio substantiae est diversa ;
soquitur, non esse rationem substan- ejus univocum, vel sequivocum, vel deno-
etsi
commuriom, non tamen diversam ra- minaLivum;sed non quodcumque prsedica-

tife
tionem substantioe.
tum de mulLis, esL respeclu multorum,ali-
Vel aliter, licot soqueretur, potest dici, quo istorum trium modorum se habens.
ad Sed respectu unius, uno modo, et respectu
quod solum refertur ad aequivocans :
secundum rela- alterius alio modo, ut coloratum prsedica-

quod definitum refertur,
et sequens, scilicet tur de corpore, et albo, non uno modo, scd
lionem suppositionis,
de albo univoce, et in quid, et de corpore
ratio substantise est diversa, refertur ad
non pertineL ad
denominative : sic quodlibet nomen prse-
a^quivocata in se, et ita
dicatur de supposiLo univoce, de inLenLio-
idom.
ne vero, nuUo dicLorum modorum, quia
Alitor dicendum magis ad propositum,
esl prsedicatio per accidens, vel salLem re-
quod sequivocata habent rationem diver-
duciLur ad proedicaLionem denominativam.
sam, secundum nomen ?equivocans, idest,
inquanLum sequivocantur in illo : sed

sequivocantia, non habent aliam raLionem.
Univoca vero dicuntur, quorum nomen com-
Ad sexLum diciLur, quod hsec intentio
mune est : ct secundum illud nomen eadcm
sequivoca, ut sumitur pro sequivocatis.uni-
substanfice ratio, etc. Cap. 1.
voca esl : eL iLa definiri potest, liceL illa
quibus inesL hsec inLenLio, non sunl univo-

QU^STIO VI
ca, nec definibilia, sicut hsec intenlio gene-
ralissimum, esl definibilis, oL definiLur a Ulnim Definitio Univocorum sil bona.
Porphyrio, licet subsLanLia, vel aliud cui
inesL hsec inLenLio, non definiaLur. Vide citatos qucest. 4.
Ad sepLimum poLesl dici, quod non in-

LelligiL, hoc nomen animal, esse sequivo-
VideLur quod non, qI potesL argui per
Ari
cum, ad hominem verum, eL picLum, sed tria prima argumenta, prseceden- tap
facla ad
te
tem qusesLionem, cL consimiliLer solvunLur, va.
i
si esseL, manifesLum esseL ibi, quod solum

nomcn esset commune, cL nulla raLio, sicuL sicuL ibi sunL soluLa.
communiLer de exemplis non mulLum cu- Ilem, album prsedicaLur de homine, et
raL, nisi quod sinL vera, uL sunL ad propo- de equo, secundum eamdem rationem, ali-
siLum, hoc esL, quod ars sua, siL vera in ter enim esset sequivocum, et tamen non
eis. esL univocum prsedicaLum, respecLu isLo-
Ad ulLimum poLesL dici, quod Lerminus rum, quia est denominativum. Simililer
non esL sequivocus ad divorsas accepLioncs, arguitur de omni prsedicato denominalivo,
quia non significaL, nec coasignificaL illas, eL maxime de inLenLionibus ,
quia hoc
neque esL simpliciLer univocus, uL sumiLur prsedicaLum, genus,(i\cA\MV secundum eam-
OLVESTK) Vf 153
dem ralionern deSubsLirilin, (.'t '^)u.'iiiliL'ile, Iiaix-nl eanidern raliononi subslanliaj. Am-
ot tanien non est univocuni. rjuia c.sl dcno- tolel«?s Lirnen niagis videlur inl<dligerc do
niinativuni : el univocurn, el dcnorninali- univiicntis, dicil enim, ut u/iimal, homo.at-
vurn sunt opposili niodi pr-a;di;'andi, sicut quc bos commnni enim nominf utraqiie
:
nnivocuru, et lequivocunr. anitmlia nnncapnnlHr, quod tuanifeslum

Itern.ornnia aquivoca Irahent idem no- esldici de univocalis, ol sulxJil dc ralione
rnen, .scilicet iioc rroinen, xnnivoca, elearrr- eadcrn, ni qnis assignel utnuxfjue rationem,
(l( nr ralionern srri).slanti:e, idest, e.s.senlia- 'jni l ulruin(/ue .<// in eo, fpioil sunt anima-
lcni, secundurn illud norrren. sciiicet ra- iia, eamdem aH.ii/naOit ulriusf/ue rationf^m,
lionerrr :eqiiiv(jc(jrurrr : igilirr si dicUr deli- qu(j(l sirnililer' njanifesle referlur ad uni-
nilio ess(!t corrvenierrs, orrrnia tJe(|uivoca es- voc;iL'i.
s(Mil univoca, (juod ralsurn est ;

quia oppo- Ad prinium argurnenlum dicilur, quocl 3.
sitiirn pnedicatur de opposit(;. nulliirn derrornrnilivum hal>et rationem nenta.''*''

Iteirr, (juoruni suljsLirrli;i, id esl, ratio subsLirrtix', respectu illius, respcclu cujus
cs.serrliali.s, est eadeni, ipsa sunt eadern cs- est denomin;itivurrr,licet in suo gcnere poi-
sentialiler : .sed urrivoca univocala, habent sit li;tbere ralionem subslanlioi, el ideo
(•iirndfin rvili(jnern subsUintiie univucantis ,
nulliiiu denomiiKilivum pncdicalur secun-
er'go orrrni;i univoca, e.s.sent cadcm essen- durn earrrdem r-aliont'rn.
li;ililer, (jiKJd falsuni est, qui:i sic Iroino, (l(jrrlr'a Iroc, denonrirrativunr non recipil
el asiirus, e.s.serrt idein e.s.senti;iliter. m;igis, ct minus, nisi respcctu subjecli,
Ad opposituin esl Aristoleles. respectu cujus cst denominalivum ; sed
Diceirdunr, quoi est notificalio conve- Aristotelcs in 3. Top. contc.xl. 9.ad conclu-
iiieiis, et potesl coiivenienler inlelligi dc dcndurn accidens de aliquo .secundum ma-
urrivoc;ilis aic, Univocn sunl, qtiDrum rion gis, tt iriirrus, docel considcrare dcHnitio-
ut signilicalorurir, esl nomcn univoc;iiilis ne:n accidentis, quod magis suscipiat pro-
coinmunc, i\\n\\ illud noirren, nnrr sigriili- pouli, ide.il, accidentis iMlionem, ul <r/6/<M,
c;il aliquod univocîlorurn, scd (jiiuruni, ut quod ost colorvitunr, rn;igis disgrcgativum
conteiit'»rum sub univocarilc, est noincn visus : er-go denominativum resjêclu il-
univocaritis co:ninunc, et ralit suhslunli.c lius, respectu cujus cst denominativuiu,

urrivoc;iloiUMi rn lcm secundum il/u l noli;ibet rationem substanti.-p. 1'robalio pri-
mcn univocans ; et tiinc riirllurn nonren m:e propositionis. I'orphyrius cap. de Dif-
uirivocurn uriivocans esl denoniin;ilivum ferentia, dicit,A,*55<r autetn uiiicui ûe.unum,
rcspcclu cjusdcin, (jui;! denoriiirr;itivi ralio, et idein est, neque suscipiens intentionem,
non csl r':rlio substanti;ilis (icrioniirr;it(>runi. ne/ne remissiowm, hoc osl.esscntia ci\jU3-
Siinililer jioltst Inlclligi dc univ()c;inli- libct, consistit in indivisibili, illam enim
bus, [iriino sic : U nivocantia sunt, qujrum propositionem adducil ; ad probandutn,
nomcn, ut jjartis tolius, commune est urii- difrercntiam non suscipere inagis, cl nii-
vo(';ilis, cf rntio substanfi.r univocjinlis C(t- nus. rcsj)octu cujus esl per se difTerenlia
dctn uriivoc;ilis sccunilum illud nomen. .Non ergo denominalivum, in suo genere, in-
aulcin poluil dclinilio aNjuivocorurrr inlcl- quantum est quiil in se, ex suu gi'iHTt», el
ligi de aMjuivoiMiilibus : (ini:i illorum noii sua dilTerenlia, non recipil nr^ •• ci mi-
ost norrrcrr, curn niliil sit :equivocans, riisi nus : igilur lanlum in cuiui-..; :ie ad
sol;i vox. SiniiliU'r iron liabent ;iliqu:im dc- subjivlum, quod denominal
finitionciii ; ergo rrec diver's;irrr, nco «»am- rolesl dici aiiler ad prtinuin argumen- 4.
dem, sed rKMilrurn illorum irnpcdit lr:inc lum, quud honw, ol et/uus, non sunl univo*
detinitionciii iiilclligi dc urrivo<\rnlibus, cala sub allK), nec qunvumque .ilia, .Hub
quia el isiorum est nomen, el eliam ratio ;

aliquo pmHiioato denoininalivu; qui.i uni-
quia noii soluirr iiurnen uirivocul, el isla voca sunl, quorum esl noincQ communo, el
1.-) I
SCPER PU.EDICAMENTA
ralio subslanliaT univocanlis eadom, qiiae

ralio est cliam eis sul)st;mli;ic ratio, licet
noa propria : ralio autom albi, vol cujus- Ut animal, h.o)no, atquo hos. Communi enim
non ost ratio substantiir
nomine ulraquo animalia mmcicpantur,
quo dononiinativi,
el cH subsfanlice ratio eadem, etc. Gap.eod.
(l(>nominativorum. Sed quia ratio sic est
donominativo, quod priicdicalur secundum

QUyESTIO VII
idom nomon, et eamdom rationem substan-
ti;r! donominantis. Ideo dicendum, quod
Utrum Genus sit Univocum Speciebus.
definitio do univocantibus sic debet intelli-
gi, cl ralio subslanlix eadem, quse ratio est Vide cifatos qucest. 8. Universalium, et q. 4. hujus.
quod non est verum
essentialis univocatis ;
de denominalivo. Nam secundum Aristote- Quod non videtur : quia per Aristotelem l
lem inferius, cap. de Substantia, album 7. Physicorum, cont. 24. secundum univo- iaf,r,
'"
prxdi atur de corpore , ralionem vero albi cum, potest fieri comparatio : sed secun- 'f
va.
prwdicari de iUo, impossibile esl, quod est dum Genus non fit comparatio, secundum
intelligendum iti, quod illa ratio, sit ratio ipsum ibidem, text. com. 31. ergo, etc.
corporLs. Item, si Genus esset univocum, tanta es-
Ad secunJum argumentum, potest dici set unitas Generis, quanta 'Speciei ; conse-
Uno modo, concedendo conclu-
dupliciter. quens est falsum, per Aristotelem 5. Me-
sionem, quod omnia sequivoca sunt uni- taph. de Uno, text. com. 12. qui dicit,quod
voca, quia aequivoca ut quid, sunt univoca unum specie infert unumgemine, et non e
ut modus, nec praidicatur oppositum de converso : igitur antecedens falsum. Proba-
opposito, nisi forte ut in respoctivis. Vel tio consequentioe, Species non est unum in
alit.T dicilur, quod nou sequitur,aequivoca existendo, sed tot quot supposita : quia non
habent hoc nomen coramune, sequivocum, existit nisi in suppositis, sed tantum est
ct rationem substanlialem hujus eamdem : unum secundum definitionem, et unum

igitur habent idom nomen, et eamdem ra- objectum intellectus : sed utramque unita-
tiomnn ; sed est fallacia, a secundum quid, tem habet Genus, dato, quod sit univocum;
ad simpliciter; quia habere hanc rationem igitur, etc.
eamdem, est simpliciter habere diversam quod est univocum in muUi^, non
Item,
ralionem, et secundum quid eamdem : siest secundum se diversum in illis sed :
cul convenire in differentia, est convenire Genus est secundum se diversum in diver-
secundum quid, et differre simpliciter. sis Speciebus, et non secundum accidens,
Ad tertium dico, quod quorum est rado per Aristotelem 5. Metaph. cap. 10. Diversa
substantioepropria,et completa eadem,ip3a aulem specie secundum se sunt genera. igi-
sunt cadem, sed univocatorum non est ratur, etc. Major patet ;
quia tunc secundum
tio eadem propria, licet ratio univocantis idem esset Genus unum,et multum in Spe-
sit eadem eis, quia illa nulli univocato est ciebus.
propria. Item Genus prsedicatum de quacumque
Specie, prsedicat illud totum, quod illa
Species : igitur sicut nulla Species est uni-

voca diversis Speciebus, ita nec Genus. Et
confirmatur per Aristotelem 7. Metaph.
text. com. 43. Genus nihil est prseter Spe-
cies, aut si est, est ut materia ;
igitur non
prcedicat aliud ab illis.
Ad oppositum est Aristoteles.
Item, aliler non poneretur Genus in defi-

Oii/LSTrn VI r ioi>
iiilione alifMijiis Spccici, sicnl nec a»qiiivo- apud inlelleclum, secundum quan» dicitur
cuni, poniliir in «lcfinilione a^quivoct^runi, de mullis apud Naluralem vero non esl
:
cum dical Arisloleios (}. Top, cap. 1. ol 7. omne tale, sed tantum quod esl unum se-
.Mclapli. 101)1,. V.l.in oi/iui ilf/lnilioni' ponen- cundum ullimam formam completivam,
diiin oil (Jrnua. unde dicitur 7. Pljysic(jrum. In Gentre
Ilom, in {joquivocis non esl prius,ncc po.s- mulUi' latent xqui vocutiones ,
quod tamen
terius, (juia .sola.vox esl coninuinis : sed non concedil. Inde si dicatur se-
I.('gicus
fJenus prius esl Spocinbus : igiliir, elc. cundum omno univocum fieri comparalio-
uiulusiu A<1 qiwrslioncni (liccnduni, quorl (lcnus ncm, intelligendum cSl t.-intum (Je univoco
csl prfK'Jicalum univocuni Specichu.s : quia .scciuidum Naturalcm, quod esl tantum
pra^fiicalur .sccundum ideni noinen, cl sc- Specicsspocialissima : non de omni univo-
cundum eamdem ralionem do ipsis, quaj co,(juoad r.ogicuu),quomo'lo (ienus c^l uni-
P ralio sive dennilio, esl ralio sub.slantia5 vocuin.
illis Specicbus, licel non propria : quia Ail sccundum dico, quod majur est uni-
f- Genus pra^dicatur de illis in fûid, per Por- tas in re,a qua sumilur univocatio .Speciei,
ûhiitm. pliyrium. Sed cum omni univoco corres- quam a qua (Jeneris quia ibi esl unilas
;
jjondeal in re aliqua unit«as, alitor subslan- forma^ complctiva?, hic bnlum alicujus
licE, et accidenli, essel aliquid univocum, malcrialis, el incompleli. Inde ad formam
k dubium esl, quid sit illud unum in re, a dico, quod duabus Speciei unitalibus ibi
olutio. (juo sumilur univocatio (Jeneris, el po- enumcratis, esl Gcnus unum, sod tertia
lcsl dici.(juod onwiia unius (Icncris aliquam omiltilur, in qiia .Spccie.^ excedil Genus.
inter se convcnienliam liabcnl in subst;m- .\d tcrtium dico, quod ibi est a?quivGca- SecuMJum
lia, qiiam non liabenl cum alii.i aliorum tio ;
quia liecundum st', polest sumi enecli- pin-itmu-
"*'"*''•
Gencrum, quod cogn(j.scitur ex identilalo utsumitur per se in ter-
vo, sivesoIiUirie,
opcralionis, vcl passionis in singularibus : tio modo, sive excludendo aliam causam ;
illud cst in Specicbus impcrfcclum cl po- el omnibus his moJis major esl vera, el
tenliale, quia divcrsaj Species, liabenl di- minorfal.sa. Alio modo sumilur, secundttm
versas formas pcrfectivas : aliquid igitur so, pr,)ul.'). Moliph. ul scilicel opponilur
matcriale in onmibus Spcciobiis, sivc sit secun lum accilens, quod aggrcg;U in se
maleria, sive forma incomplcl;i existcns diversas es.sentias, ut honi^t aihin : ct lunc
iii omiiibus hujus Generis , ct non allc- cns socundum se, esl quodlibet habens
rius, qiiod esl principium alicujus opera- unam e.s.scntiam: islo modoeslmajor falsa,
tionis connnunis, vcl passionis in ois, esl et minor vcra, et sic intelligil ArisloleU»s
illud uuum in vo, quod cum inlellcclus r>. Molaph. quia Gonus e.st divisum pordif-
consideral, non ul in lioc considerat ipsum forentias, qua) DilTerontia^ non accidunl
sccundum se csscntialiler e.<se in dilTcrcn- sibi, quia hifTcrcntioD non faciunl unum
libus specie, ol ei allribuil intcnlionem gc- socundum accidens cum Genere.sed unum
neris, cl qu.into (lenus communius, lanlo ossontialiter.
cjus iu ri? minor csl unitas.cl ila nomcii; -
Ad quartum palt l, diceudo quod prima
/ic//,s-,dc suo primo iutclU^*tu imporlal ali- pi-oposilio, .scilicel ' -'
7miw,
quid, quod esl malcrialo in Spccicbus : la sic iiil(»Iligcn«Ia cA. > i.i <. ukiv» ;iaio, por
mcn p(T modum totius.uldiclumosl j^rius. modum lolius, quo<i s»
'•' •
»* •
•:ii-
1. Ad j)rinuim dico, quod non stûndum vocum : cl tamon in .**;. .i

'^
,,'/•'"' omuc univucum lil comparalio, srd socun- iliversillcalur ; ol ita mnfnr .
dum spocicm alomam lanlum, idosl. . noris in so, quam ^. ara

ciali.ssimam. ut ibidicilur. Vcl alilcrquod diflTorunl pi»r di(Toimtia!n.quia null.i difTo-
univocum ajuid I.ogicum, dicilur ouujo renlia osl in inlollootu .. <. 9<xi e coo-
illud, (juod por unam ralionom dcvcnil vcrso oil do i>pociobus.
m SUPEU PK/EDICAMENTA
cretus supponit subjectum : ergo. Major
patet, quia terminus supponens, ex hoc,
Denoininalim ivwo dicuntav qnnKwnque a') quod supponit, non habet novum signifi-
aliqao sol') dif/ei-onlia casii, secundmn no- calum. Probatio minoris per Aristotelem 1.
iiicn hahiuil aiKicllalionem: ut a Graniwa- Po.slerior, text 35. lucc est per accidens,
a fortiladine forlis.
tira (h-ai»nialicas, el albuni est lignum, quia significat, quod
('ap. eod. illud cui accidit albui7i, est lignum, igitur
illud cui accidit album, ut subjectum, ibi
OUÊS'i;i() VI 11
supponitur per album.
Item, idem significat nomen, et definitio
Ulram Dcaominaiimim idem îgnificet qnod
4. Melaph. conlext 28. liatio, qua)n sig)iif-
abstractam
cat nome)i, est definilio ; sed definitio con-
(lA^^.qini-si .\.arlic.2.el S.Metaph.êc^ creti, liabet in se subjectum, et accidens

D.Thom. in 1. ;
1. Simpliciiis et Aminoniiis ii\ Anlepr(i'(licnmen- igitur nomen hoc significat. Minor patet
tis. Cajet. cap. dc Hcnerc.
.MheiAns ract. V. c.ap.
•i. Masiiis ibidem accl. 1. (/i((i'sL 3. Didacus a Jesu per Aristotelem in 7. Metaph. context 4. et
tlixp. (>. g. 1. Joan. Angl. et Eras. super hanc
iiiKftitionem. Marola in e.rposilione Prdulicam. inde, dicendum, quod Accidens definitur
lcst. 3. Doctor in 2. disp. 12. q. 1. n. 18.
per substantiam.
lLem,dictio exclusiva excludit quodlibet,
1. Ouaerilur circa definitionem Denoininali-
quod est extrapsr se significatum termini,
\0Y\im,utrum dijferantsolo casu scilicetso-
sed talis dictio exclusiva, addita termino
la cadenlia ad subjectum a principalibus a
concreto, non excludil subjecLum igitur,
quibus liabent denominationem, an etiam
;
etc. Probatio minoris si dico, Tcmtum al-

differant in significato,ei lioc est quoerere,
;
quod bum currit, non excludit corpus currere

utru)n deno)ni)iativu)n ids)n
;
sig)iificet,
quia includitur in eo. ProbaLio, sequitur,
abstraclum, scilicet formam tantum, vel
quod significet sub-
Ta)itw7i albu77i currit, igitur album currit,
aliud ul subjcctum.Et
et ultra ; igitur corpus currit, igilur a pri-
jectum, videtur ;
quia significare est intel-
lectum constituere, per Aristotelem l.Peri-

mo ad ultimum, ergo corpus curril : et ita
corpus non excluditur.

lierm. cap. de Verbo, ubi dicit, et sig)iifi-
cant aliquid,constituil eni)n mlellectuni ciui
Item, hoc videtur per auctoritatem Com-
dicil, sed nomen concretum prolatum, con- mentatoris super 1. Pliysicorum context.
stituit inlellectum subjecti ; ergo illud sig- 25. ubi diciL,quod No)7\e7i concretimisigîi-
nificat.Probatio minoris, constituitintellec- fcat formain, et subjectU77i, et 12. Metaph.
tum accidentis, et illud impos.-;ibileest in- context. 34. dicit Commentator,quod signi-
telligere sine subjecto : tum quia impossi- ficat ambo.

bile est, ipsum esse sine subjecto,et{//«/wi- Item, AristoLeles in 7. Metaph. context.
quodfjuesicut se habetad esse, sic adverita- 28. dicit,quod in dicLis secundum acci-
/e/«,idest,ad cognitionem veram 2. Metapli. dens, non est idem quod quid esl, cum illo
context. 4. Inm qma Substanlia est pi iniu)7i cujus esl, propLer duplex significare, ut
oinniu)7i cognitio)ie, per Aristotelem 7. Me- 77iusicum, et albmn : igitur hujusmodi si-
taph. context. 4. ergo niliil significatur gnificanL duo.
sine illa. Per lioc etiam probatur, quod Ad oppositum est Arisloteles hic, dicens,
subjectura primo significatur ;

quia illud quod Denomi7iaiiva diffonmt solo casu a
primo intelligitur prolata voce ; quia acci- pri7icipalibus, ergo non significato sed ;
dens non potest sine illo intelligi, et illud abstracLa non significant subjectum, quia
esl prius cognitione accidente, per Aristo- tunc non essent in aliquo genere ;
ergo
telem 7. Melapli. conlext. 4. nec denominativa.
Ilem terminus idem supponit, quod si- Item, inferius cap. de SubsLantia, dicit,
gnifiâl ; scd tcrminus accidenlalis con- quod albu)7i, solam qualitatem significat.
QlJitSTIO VIII 457
Itom, Commonlalor 5. Metnph. ronl. 1. iiiU-lligero,elcomposiloex«M.sunumnomen

dicil Ari.slolelom vollc, quod laiilum sij,'ni- imponoro, sicul loli hijil/jria? TrojanaL' Imjc
ficol formam. El rali(j huju.s ost ;

quia ali- ni)mon Ilia», illud nom<n non .si;^»ilical
ter ossol nu;,Mtio. addondo accidens cum ulrumquo suh propria raliono, ri •
•
»n-
subjoclo, quod vidotur inconvonirns, 0)U- crclum «•tjiuM-rnons aliud a suo s._i......ilii
si^quonlia palol quia punondo ralionom ;

nullum auom nomon polosl ulrumquo si-
concrrti joco nominis, idom suhjcctum b;s gnificarc sub propria r.iliono.nisi sil .âtii-
dicorotur. vij<um. Incrjnvi nions aulom osl ron

Itom, si concretum significot suljjoctuin; omno nomon concretum esse xquivocum,
ijilur Ikpc, Mbiim esl lifjnuni, os.sot .socun- quia p<Tin't linis .scrmonis ;
quia vix poi-
diiru sc ;
quia subjoctuni quoad suum si- sot ali(iuis dolerminalumconcoplumexpri-
gnilicaluni, natum e.ssot pcr so supponere, mero. Idoo dicondum, quod nomoD con-
cl i)r;L'dicatum esset de esse subjecti ; concretum non signitical pioprie subjeclum,
so(iuons lamon ojt falsum por .Vristololom s d t;intum formam.
i. rosl. cont, lio. Dicorotur forto, quod non osscl ;rquivo-
ittiifuttrufi*
Item, si alhum significot subjoctum, et '''H"!, quia non signilicat ulrunnjuo sub
accidons, sicut hunio filhus, i^'ilur o.sset propiia ralione, formam inquanlum
sed
secundum accidons, quijd vidolur esse informantom, cl subjoctum inquanlum in-
conlra Aristololem o. Motaph. conto.xl. II, fonnabil".
quia dividil ibi fns .sccundum se in docoin (lontia, (juod n(jn significal aliquid sub Il*fuiat»n'
(ionora. I^ropri.i rationo, non signilic.il illud : sicul
Itom, si concrctum si>;nilicarot subjoc- ille, qui noii inlolligit aliquid sub propria
linn, lunc non dofiniiotur por additamon- raliono ojus, non inUlIigit illud : orgo
tuiu.tôn.soqucntia palct.quia tunc quid(iuid es.sct di("cre simpliciter non significiiro
ponorolur in ejus dofinitiono, os.sot do ra- subjoctum.
tionc o.s.sonliali ojus: consequonsestcontra Ilcm, propria ralio subjccli osl ralio in-
Aristotolom 7. .Motaph, cont. 16. et circi- formabilis : igilur nomcn sighificans illud
tor. sub ratione informabilis. significal illud
Itoin, impossibile cst in robus diver.-!o-

sub propria rationo, ot ita duo opposila di-
ruin Gonoruui gcneraIi.ssimorum, o.s.se ali-

cerontur in illo scrmone.
(luam rationcin substanti;c communom :

Vcrumtamon proptor argumonla, inlelli- Xota.
igitur nomon significuns talia duo, non gondum. quod licel accideiis non sil sine
polesl esse univocum : soil subjoclum, ct sujjjocto.ost lamon in so «iua}d ini CHsonlia,
accidons, sunt divor.sorum (lenorum; eri:o distinctii ab o.ssontia subjivli.licol nonadco

si concrotum utruinquo significarel e.s.so porfccta, nam \h.'V Ari-' '
i I. Top. oap.
siinplicilor auquivocuiu, quod non vidolur 7. //j umni tjenercy est v'< c tve quid. Siini-
•'• dislin •• -^
convcnions (]ui.-i lunc nuUa proposilio

;
lilcr nisi esôl c t
'
<t
simplicilcr os.sot vora, in qua ponilur con- o.s.sot per se in a..-^ ... .ioro a s... j. .
crotum niilla oliam in eise.ssot conlradic-

:
manifcslo falsum o.sl : quamIiU'l
7«.
tio ; nulla consc(juontia : passio otiam non es<onliam conlingil sub raliono | .
po.s.sct domonslrari do suo subjcclo, cuiu inlolligorc.ololiam signilicaro.ol l.ilinuKlo
sit concrcluin : ol in )lcmuNslt\itiont' non inlolligcndi corrospondol nuHliis sijniifl-
t'sl filiquiti :vf]uivurum, por .Vrislololom I, candi aUstraclus, Alio modo cf
I*o-!lcrior. lUoc omnia vidcnlur inc(»nve- inlolligt^rt* isiam osstMiliam.inquantum in>
niontia, el contra .\risli)t«dom, el quarlum formal subjtvlum, el huic inotio iiitelli-
gendicornvspoudolnnHlu^ licon*
spccialilcr I. Post. lo.\l. 'Jti.
Ail <nKoslioncm dicondum. qu »il si con- crolus : sicul igilur «si !li-
lingal subjoctum, ot accidons unico aclu gilnr sub ulroûo mwio » sic
458 SIIPRR Pn/EDICAMENTA
iiliMH signilifaLur por nomen concrctuni, et idem habetur per Aristotelem in princ. 1.
abslracluni, sed sub diverso mndo signiti- Physic, cont. 5, quod definitum prius co-
candi : sed propler islum modum signifi- gnoscitur dcfinientibus, sic in proposito,
candi forlo dicitur subjeclum cointelligi, poLest accidens cognoscieacognitione,quid
nori lanquam intraneum illi inLoIlectui

per dicitur per nomen, non cognito subjecto,et
sed lanquam ad quod depcndet intel- ista cogniLio confusa sufficit, ut significe-
se,
lectus accidcntis, sub tali modo intclli- tur, Ilocmodo dicendo,posset salvari,quod
gendi, nomen abstractum significat subjectum,
-i. Ad prinuim argumentum principale dico etiam eo modo, quo concreLum, de quo est
».^'«<a.'^"" quod sicut aliquid constituit inlellectum dubium, Videlur tamen propter probatio-
alicujus.sic illud significat : nomen autem nes minoris supra positas, quod nomen
concrelum non principaliter consLituit in- abstractum det intelligere subjectum, sed
tellectum subjccti, sed tanlumexlioc,quod non similiter, quia concretum in recto,
illud, cujus primo intellectum consLiLuit, abstractum in obliquo, sicut subjectum

sub tali modo intelligendi, ad subjectum diversimode ponitur in definitione unius,
depondet, et ita signilicat ipsuni : hoc est, eL alLerius, et tunc non est modus signifi-
ex tali modo significandi dat intelligere, candi concreLus principium inLclligendi
quod non est significare,ut nunc loquimur subjectum, sicut supra dictum est ; sed
de significatione, qucie est reprDescntatio ipsum quod significatur, propter depen-

alicujus ex imposilione. dentiam ejus ad subjectum.
Ad piobationem minoris, cum dicitur, Si objiciaLur conLra hoc ;
quia absLrac-
Impossibile est accidens intelligi sine sub- tum significat formam sub propria ratione
jecto ; dico impossibile esse inlelligi acci- igiLur non inquanLum dependeL ad subjec-
dens esse sine subjecto, ita quod ly sine Lum ; ergo non dal intelligere subjecLum.
subjecto dicat modum intcllccLi. Alio modo I.ici potest, quod propria ratio formoe acci-
potesl accipi,ut dicat modum actus inlelli- donLalis est esse subjecLi ; et ita stant si-
gendi, sub hoc sensu,impossibiIe est inLel- mul.quod significetur sub propria ratione,
ligereaccidens sine subjecto, idest.sinehoc et sub modo, uL est subjecti. Hoc videtur
quod subjectum intelligatur, et tunc con- probabilius, quam dicere quod modus si-
cedendo illud, potest responderi secundum gnificandi concretus sit principium intel-
proedicta, nisi subjectum intelligatur, non ligendi subjectum,quia aliter indefinitione

ut per se intra intelleclum accidentis, sed accidentis abstracli non oporLetponeresub-
ut illud, ad quod dependel intcllectum, et jectuni, quod est contra Aristotelem 7. Me-
sic significatur. taph. contex. 4. ubi dicit, quod subslanlia
Alio modo poLest dici, quod accidens non esl primum omnitim definilione, quia in
potesL intelligi sine subjecLo, idest, com.- definitione omnium ponitur, et non e con-
plete cognosci, quia ex ei^dem est aliquid, verso.

et cognoscitur tamen potest cognosci, et
:
Et cum quod subjectum primo
objiciLur, Aliquid
primo in-
intelligi, quod dicitur per nomcn, non significatur quia illud primo intelligitur telligi per
cognito subjecto, sicut Species non cognos- per vocem. Dici potest,quod aliquid primo vocem, du-
pliciter in-
citur quid est simplicitcr non cogniLo
, intcUigi per vocem est dupliciter : autsine lelligitur.
Genere : lanien cognoscitur quid dicitur quo non, aut primo ex intenlione imponen-
per nomen, sine cognitione Generis, ut tis. Primo modo potest subjectum primo
exemplificat Themistius supra lib. Poster. inLelligi : quasi sine quo non intelligitur
qyxodi si dicalur puero, adduc eguum, non accidens. Secundo modo non intelligitur
adducil bovem, sed equum, et ita cognoscit, subjectum primo, sicut primo intelligitur
quid dicitur per nomen, sed quid est per per hanc vocem, homo, animal, tanquam
Genus, et Differenliam, non cognoscit. Et sine quo non intelligitur homo, sed non
nr. ESTH) virr l',0
prirno, quo;ul inlonlionom impononlis, vel sermonis : sic rum album rc»spcclu Ulb
prof.Tonlis. Alitor pol sl diri ul supra, pnEdicali/iflr/ittm.nonsil naliirn sunponere
quod non oportet suhjVclum inlolli;^! ad nf.si pro subjoclo, dicilur ,iumsi-
i
iiiU'li(rclum acfidontis.fiuld scilicot dicitur gnifirari oi inesso.

per nomon.licet oporlcal.quoad comploLim Ad tcrtium dicitur, quod esl duplex do-
cognilionom accidontis. finitio, una simplicitor, qurc esl 1.
Ad socundum princip.do, concodo quod (iuofl /jiii/l esl filmpUriler, ul subslintirc :
torminus illud suppfmil, quod signifiral : cl isLa dofinitio Innlum hal)el ncnu3, el
sod non sompor pro co supponit quod si- DifTorqnliamquajsunl intra per se inlellec-
gnificat, .sod Umtum Kupponit significalum tum Spocioi, el de illa esl m ijfif vera. el
pro significato, quando os' suppo.-;itio sim- probatio ojus dc 1. Nfcl.iph. Alia esl dcfini-
plox, sicut in suppo.siliono porsonali, coni- lio por adlitamentum. ubi scilicol aliqui-!
muno supponll pro supposilis, ot non sup- additur prajler esscnlialia dofinili, el (
'
positum ; quia non significat supposilum. osl arcidonrium. Quia enim accidonlia i. .:,
Ad minorom diro, quod torminus concro- cogno.scunliir complctc, sinc siiJ.'^,»,. î
lus supponit pro sulij(>clo, sod non sulijoc- dofinitio dalur causa complclrn ( _
tuin. haben(KT, idoo non dofiniunlur sine sub-
Ad probationom dico, quod linpc ost pfr jocto, sod quia lalis dofinilio augrcgal in
acci(]on^, Affjum eU iignu)n,mn qmn alhiim so aliquid, non do os.sonlia df^liniti, il.' »
supponat subjoctum ;
quia illud ost natum plus significat. quam nomori dofinili : el
supponoro, ot tunc si illud supponorof, do tali non ost mnjor vcra, nec cjus proba-
cssot pncdicatio por so, quia supponorol lio.
(luod natum osl supponoro, sod ost por ac- Ad quarlum dico, qjod niajor esl falsa,
ciderH ;
quia significntum all»i, qiiod osl quando quod cxrludilur. comparalurad
jiccidons, non ostnalum supponoro por sc, roale prrcdicatum lunc onim non exclu- ;
el rospoclu talis prccdicati,sodsupponitpro dilur nisi divcrsum ab eo, rcspcclu pnrdi-

00 cui acnidil. cali quia syncatogoromala disponunl sub-
;
Conlra hoc vidolur, quod cuni di<-ilur, joclum in comparaliono ad piu«dioalum

;
alfjinn oal liqnnm, iu hon signlficalur.quod rospoctu autom prtedicali realis, nnn esl
cui accidit album, quod nnn
o.st ligiium, subjcctum divorsum ab accidcnlo concrelo,
ess( l vorum. nisi illufl, cui accidit album, ideo non excludilur. Indo diriiur commu-
essol illud quod supponitur. el non tantum nitor, quod exclusio non .sempi^r ot fndii
pro quo non onim pofost vero dici hanc.
; aliud .socundum eswnttam, .se<I .w.n
//omocj/r/'//. significaro SocraliMu currore, esso, quod maximc esl verum, resptvlu
licot lumio supponat pro S(^cralo. rcalis prTodicali.
Ad hoc dicilur, quod hiTc piOposilio. Ad auflaritalo? (!om:ii. ,i;.
Mfjnm cst (ifjnum, significat lignum ine.s.'Te gendum o.»;i quod .< /r, e.xi ;.
albo, non tamon pro .so, scd pro eo cui ac- milur pro daro inUMIigrn\quia
cidil, ot ita dobct inli^lligi aurloritas Aris- coiilr.irius sibi I. N!
lolclis. Significat onim quod cui accidil .Vd auclorilalcm Xi lur

album, est lignum. noii limon quo.I sup- do hominr alh >, ol
ponit, .sed pro (|uo ; sicut commuiiitor di- prop,KSuit dubil. i ui j
citiir.quaiido subjoctum non esl natuiii pro luli, illa cnim .miui i.ntin -
i acci-
alio .suppoiioro rospcctu pmMlicali, quam den.<«, R«vund'"> • '
pro hoc, dicimus, quod praMliratum signi- Con*'" '

•• ..
ficaturhuic iiios.so.ut Iiii' /jomorM/Ti'.(iuod idoni oi. qu.Î
cM»'/c/r, sigiiilicatur iiiosso supposilo, lirel co.. . vel .

.^ ,.,
hoc non haboatur ox primn sigiiilicallono quo dic-ilur nfbum. ul do h.>mine, do oo

icn SUPEIl PKÛICAMENTA
dicelur intorprelalio ojus, scilicel albedo, Ad oppositum est Aristotcles. 2.
et concornens, quod non videtur verum. Ad quaestionem dicondum, quod rcgula nlo^êjus
ilic polesL dici, quod illa non est interpre- cst vora, quando illa tria sumuntur in eo- «^pofîno.
latio albi, quia album lanLum signilicat dem gonore essonLialiLerordinaLa,quidquid
formam sub uno modo signilicandi scd hoc pnedicaLur cssonLialiLer, sicuL liic sumiLur
lotum, aWedo ul cuncernens, significat for- pj^xdicari, de praedicato essentialiter, prae-
mam sub duobus modis oppositis quia ;

dicatur de subjeclo : cum hoc etiam intel-
albedo signilicat formam sub uno modo, et ligcnda est regula, quando praedicatum
ut conceniens dicit alium oppositum mo- inLermodium non variaLur in comparatione
dum. ad praedicatum de ipso, et ad subjectum,

Si auLem quaeralur,quoe est inlerprelatio do quo prsedicatur.
hujus nominis, albiDn, non est possibile Por primam conditionem solvunLur duo
dari, nisi per aliquod nomon : posset for- prima argumcnla, quia album, ct genera-
ma lamen significari sul) uno modo sigiii- lissimiwi, non praedicanlur de animali, et
ficandi, quod non osl possibiIe,forLe addiLo substantia essenLialiter.Similiter secundum

hoc modo, ul concernens, eLc. fallit penes variationem praedicati intcr-
medii, quia sic arguendo ut il3i,est fallacia
Accidentis.
Quando alferum de allero prcedicalur, ut de Ad tertium diciLur, quod regula debet Argumen-
.,,,.., torum so-
suhj^clo : qîcBciincqite de eo quod prcedica- inLelligi
,.
ae prxdicari signalo
. . ,
m
. .
mtentio-
, ,.
lutio.
tur, dicuntur : omnia h(xc, et de suhjecto nibus, in fundamentis vero de prsedicari

dicuntur, elc. Cap. 3 exercito. ArguiLur auLem in intentionibus i
cum esse, por quod exercetur praedicatio,
QU/ESTIO IX ideo non tenel consequentia.
ConLra hoc,secundum omnes condiLiones 3,

Utrum hsec rcgula sil vera, Quondo alterum isLas, liaec consequenLia, animal est subs- ^û^fjâ' I
de altero prcedicatur, etc.
tanlia : homo est subslantia,
igilur esset expositw.
bona, quia hic sumuntur tria essentialiter
Conimb. Compl. Merinero, Ruviiie, Fuente, Rodri-
guez, et coinmuniter recentiores, cap. de regu-
ordinata in eodem genere, nec variatur
lis Prcedicamentorum praedicatum intermedium, eL arguitur in
primis intentionibus deproedicariexercito;
1. Quod sil falsa videtur ;
quia animal est sed ista consequenLia non valet : igitur
taprlncf- pi^^L^dicalum de liomine, album de ani- et onmes praedicLae conditiones non salvant
paiui. gpipy
jj^rîi .
album de homine secundum :
veriLaLem regulae. Probatio minoris, quia
istam ergo raLionem Lenorot hasc conse- sequiLur, asinus esl subslanlia ; ergo ani-
quentia, animal est album ; ergo homo est mal est substantia, cL non sequitur igitur
albus ; ct tamen videLur esse fallacia Con- homo est substanlia quia illa, Homo esi
;
sequenLis : similiLer anLecedens potest esse subsiantia^ est anLecedons non convertibile
verum, sine consequente. isti, Animal est subslantia : igitur e con-
iLem per hanc rogulam sequereturjS^wis- verso arguendo, est fallacia Consequentis,
tanlia est generalissimum, igitur animal a positione consequentis, et a propositione
esl gLneralissimum. IialDcnte plures causas veritatis ad unam
ILem, si quid priiedicaLur de prsedicalo, illarum.
pracdicaLur de subjecto : sed pricdicatum ILem nulla consequentia tenet, nisi in
prgedicatur de praedicaLo, quia prsedicalura virtute Syllogismi ; sed si haec reducatur
est praedicalum ; igitur praedicatum prae- in Syllogismum, cum homo, et substantia,
dicalur de subjecto ;
igitur subjectum est faciant conclusionem, erunt extrema, et
praedicatum. animal medium. Facto igitur antecedente
oi'.i=:sTi<> i\ 101
priori pro mrijoro, erit .Syllogi.sriius in pri- dici, quod non sequilur formaliler, nniinat
ma figura, halien.s inajoroin partifulareni, est subslantin, igitur hfmo e$t snbstantia ;
qufR non vaU't in quiiiusrumqiie lerminis, sicul nec .sequilur, suhstantia est afba :
quia forina argiiciifli iii omnibus cst ea- igilur animnl ;

quia ex .siyTjificatione ser-
dein : igitur noc consoquenlia prius va- inonis, utrobiquc anloceden^ eodem modo
luil. so liabel ad Consoquens.
Itom forma arj?uenfJi oadom est in ossen- Sed ad qurcstionem nunc esl dicendum, 5.
lialibus prandiralis, et non essentialibus, quod regula esl vera ; quia per dalur ^^firl*.
.se
quia consoquonti:i Ifnot ox .sijjrnificatione (io secundis intentionibu.s : sicul Logicus

proposilionum, si(Mil et .Syllogismus : per dobet loqui, el sum«'rido praîlirnri pro
hnnc aulcm, Aniinal estsubatantia, iion si- prio, quod est prtr alio diri, l;inc tanlum,
gnifiralur mnjor idonlil.is exlromorum, et non plus siirnififatur per reiûlam, quod
qiiam por hanc, ,l/i///i/'/^ e.s7 rt//^<o/» ; i;i,'ilur esl prius priore est prius posleriorc, vel
ox sii,'ni(lcalione sermfniis, non plus sigiii- quod est superius superiore esl superius
ficatur pnEdicalum unum C5.so idem homi- inferi(jre : cujus verilas nulli dubia e>l,
ni, quam aliud et ita convenienler ponilurul rcgula: quia

Si (iicatur, quofl esse osl unio oxtremo- ejus vcrilas omnibiis est noLi.
runi, ol i'k'() l ilom unioncm dicil, qualis Si autem dicalur. quod.Vristoleles exem-
dcborelur oxtromis, ot ila major idonlitas plifical de rebus primx in'.entionis, quo-
significatur hic, auimal esl sub>tantia,quam modo igilur arguendum osl in illis, secun-
hic,animal eal alhum. (liim hanc regulam? I)ico,quod Ar ^
IIoc non videlur e.sse vorum, quia lunc sic oxomplificat, ulhomo, de quodam ho-
omnis propositio dc incsso simplicitcr, si- niino pniMlicalur: nnimal vero de hominc:
gnificaret .sc esse lalein, ol oinnis proposi- crgo ot do quodam homine. ubi sig:iifica-
lio dc ino.s.s§, ut nunc, significarot se osso tur, anfma! os.sentialiler prrdicari de ho-
de incsso, ul nunc. Et ila oxponendo, o.sset mine. Si aulem debeat exerceri isla pnr-
nugatio, ut hic, homo, ut nunc, est alhus, dicatio, cum hoc vorbo est, oportel a*! ar-
et hic essel repugnanlia inloIlocluum,/jo/Mo guonduin secundum rt^gulam, niolificarc
simpliciler esf a'hus, rel neressario, quod coMiposilionem per aliqui(|,quod nolel pnc-
nun videlur probahilo.Simililer hic o.s.sot nu- dicatum pncdicari de subjeclo,sicul hicsu-
gatio, honto necessario est animai,\e\ sem- niilur /Tav/iVflr/, el lunc sic esl arg;. ..
per csl animal, ot hic es.set n^pugnantia indum homo per se
: primo modo esl animnt,
tellectuuiii, /iomo,ut nunc, est animal,e\. si qui lam hmno jter se primo i/i«xA* r</ h>tmo,
hoc.igilur opposilum unum diminuorctal- vel essentialiter ; igilur quidam hnmo jter se
lerum, et ila in Iiac consequonlia, homo, ut est animal.Si uulem aLsoluto argualur. Ah-
nunc, est animal ; igitur hnmo esl animal, mal est sul)stantia, igitur A"//io.nihil ex •
e.s.s(4 fall icia s^vundum qiiid, ad siinplici- milurin antiH-edenleîuod nominel ibi \)r-
l(«r; hic simililcr, animal neccssario est al- liilem liujus n'irul;e ; quia pt>T oi»^ '
bum,i;jitur anma! est atbum.el ila ad illam U\ non sigujlicalur pnrdicaluin

de neccssario, non sr^querelur illa dc iiies- idesl. cssesubjivlo prius.vcl
so, in omnibiis termiiiis. oiiod cons(V|iuM»- Si aulcin diciitur, quo«i .\t
lia noi^\:\W:\l,anin)ahiecessarto est albu n, absoliiU» (•(miposilioinMn. dic! .. . . .. . ;^.i-
igituranimal est a//>M//».palol per .Vrisl'>te- dam enim homo et homo esl, el fin -n .•/ -./
loin 2 rcriher.cap.^.quia (luamio csl oppo- dico. quod intelllgit pT <»> :
silio iu aljrclo.no;! lon<>l a c(i!i''mciis:id di- pre^sit priiis in •<»-Miti
visa: similiter sl valc! .crg" [uens non rcndo, animal •>
ponit inlollrclum op[)Osiluin Anlecodonli. .HC(]uens csl iiil> 1 stvunduin pr

Pniplor Iros rationes princip;iU\s p<»lesl ccdcns.
m SUPEK PiJ.EDICAMKNTA
ne, et 5. Mctaphysic. similitcr text. com.
A(l aryu- Ad (luo argiinieiil;» coiilra respousioncin,
vwnld. 20.
palcl.
quod rcspcclu subjccli Item, diiplum, et dimidium sunt Quanti-
Acl lcrlium dico,
pcr llchitiva.Similitcrproprium
privdicaluni esl pncdicalum, lantum prae- lales se, et
dlcalionc signnla ; scd prx^dicalum, res- est Qualitati simile vcl dissimile dici ; et
peclu pra^licali.esl i^rirdicalum, pncdica- secundum Quantitatem a^quale, et ina3-
ergo hasc sunt in Gencribus,

lione cxercHa liuilum regula aulem cst :
quale : illis
inlelligonda fttraquc pra^dicatione unifor- et sunt per se rclativa, per Aristotelem cap.
mitcr sumpta. de Qualitale, et cap. de Uclatione.

Si arguatur, hacc tcnet, Animal prxdica- Consimiliter arguilur de multis aliis re-
tur de homine, ubi esl prLedicatio signata, lativis.
et quidam homo per se est homo, ubi

est Item, motus videtur esse ingenere Quan-
I)ra>dicatio exercita ; crgo quidam homoper tilalis, et in genere Actionis, vel Passionis.
se est animal. Primum probatur per Aristolelem 5. Me-

L)ico,quod hvec, Animal prxdicatur de ho- laph. text. c. 18. cap de Quanto, Tempus
mine, est pcr accidens : non tamen animal esl quantitas per motum ; igitur motus
pniedicalur secundum accidens, el est vera magis, et tempus est per se species quanti-
pro pra^dicalione exercita,ilii utrobique est talis, quia est quinta species quantitalis
veritas, sumendo uniformiter proedicatio continuae, per Aristolelem, igitur magis
nem exercitam. moLus est species quantitatis. Probatio se-
cundi; quia omne vere praedicatum in abs-

tracto de aliquo, estidem essentialiter illi:
hsec est vera, Passio estmotus, et Actio est

Biversorum generum, et non sabaUernalini
motus igitur, etc. Probalio minoris, hsec
posilorum diversce sunt species et di/feren- ;
rentia, utanimalis elsciinlix, etc. Gap. 4. per se est vera, Patiens movetur ; ergo pas-
sio esL moLus.
QU/ESTIO X Ilem per AristoLelem 5. Physic. loxt.
com. 4. et inde. Motus accipit speciem a

Ulrum hxc reqida sil vera, Divcrsorum quem
termino ad : igitur similitcr et ge-
generum, etc.
sed per se terminus motus est in
nus ; tri-
bus Generibus, per Aristolelem ibidem

Aristot. hic, ell. Melaph. Topic.cap.i3.
43. e< 1.
Averroes et Aiiimonius hic, Ruvius in cap. 3. de text. com. 9. et inde, scilicet Quantitate,
regulis qucesl. 1. Goiiimb. explanat. ejusdem cap.
Quaiitate, et Ubi : igitur moLus est per se
Valera lib.i. dist. 5. arlic. 1. qua^st. i. Rodri-
gues in Antopra'd. Scoli quoest. 10 art. i. Gur- in illis tribus Generibus.
sus Garmelilanus dub. 2. in cap. de Regulis, et
Si dicatur, quod motus sequivoce est in
communiter expositores.
illis tribus generibus. Contra, motus dici-
1.
Quod sic videLur : corfms esL in genere tur de alLeraLione, et augmentatione, et
Arrjumen- SubsLantiae, per Porphyrium, cL in genere loci mulatione, secundum idem nomen, et
ta pro par-
tc affirmu- Quantitas per Aristotelem cap. de QuanLi- eamdem rationem essentialem, sciliceL ac-
tiva.
tale. tus entis in potentia inquantum in polentia;
Item fignra est in genere Quantitatis, quse est ratio ejus per Aristotelem 3. Phy-
quia Geometer, qui per se tantum consi- sicorum cont. 6. igitur univoce.
derat quantitates, per se considerat figu- Ad oppositum est AristoLeles.
ram, el figura est in genere QualiLaLis, per Item, quae differunt in priore, differunt
ArisLotelem cap. de QualitaLe. in posLeriore ;
igitur quse differunt genere,
Ilem scientia per se esL in genere Quali- differunt in quoiibet posleriore : et nihil
tatis ;
quia est in prima specie ; et est per idem est in Generibus diversis generalis-
se rclativum, per ipsum, cap. de Relatio- sirais.
Qr/EsTh> \ 463
Ad qu.xMlionom dicilur, quod i'Jem dici- Ad secundum dico, quod b<>c nomcn. /?-
lur mullipliciler.ul di' ilur i. Top. conl. 5. gura, e.st uno modo ^^ :i
genero, specio, et numero : el idein nu- lcrminalxim lini-iH, el aic ual la gcut-rv)
mero Iripliriter, accidLMile, proprio, el de- Quanlilati.s. Alio raodo si * i
finilione : et in 5. MeUipIi. texl, non ha- clau.sioncm lincarum, sive l' :,
bo[jl(; com. dicitur, quod vlem sccunduin sc el .sic csl in quarla .sixî ic Quauuui uude ;
l/ninii mul- dicilur lol niodi.s, quot modis unuui secun-

qualil.-ite{ quarloi s[)eciei, dicuiilur quali-
lif>lii itrr
f/iritiir. (Jum sr, .scil. numoro, .specio, gt;nore, ol talci circa Quantilalem.
proportiono ; et ifJem proporliune, ct iilem Ad aliud dicitiir, quod relaticincs sunl
numero, quo ad duo.s modos, scilicet iJem pcr RC in gonere llelationii : rclaliva vero
accidente, elproprio, potost csse in diver- possunl 6.SSC res aliorum £r-n"r:i:n. nn\-\
sis Generibus, quia animal, el cohr, sunl illa sunl relaliva, in quii
idem proportiono, quia liujusmodi idonli- tio, et illa sunl res aliorura gonerura. I'er
las, c.st in similiter se habere : .sicut enim hoc dicilur ad orania illa, quod liccl sinl
color so habet ad albedin(?m, ita animal so relaliva : tamen non sunl in gonere Hela-
habet ad homincm. Simililcr Socrat<JS et lionis, sed in aliis Generibu-s,
alhus, idem sunt accidcnte ; Socralcs, et Contra, concrelura, el abstractum.signi-
disciplina perceplibile, vel risibile, sunt ficant iilcm e.vsealialili: ir sunl in
idom proprio : el sic (.'adem manifeslum eodem gonere ergj si rtdaliou-.-.s sunl pcr
est, quod sunl in divcrsis gcncribus. Idem se in genore Uolalionis, el relaliva orunl
specie, vol fjrnere nullo modo cst in divor- Con.soquon'ia palot ; quia cadera esl Cison-
sis Generibus genoralissimis; vel quibus- l'a ojiisdem gcncris, cura ens socundura se
cumquo non suballornis, ul Spccie.s, vel dividalur in dccem gcnera. llem si rcla-
Uirferenlia, nisi forte idcm fjoicrc supr- liva non e.s.sonl in gcncre Helationis, nihil
riore, in diversis Goneribus inferioribus. detorminalura in cap.do Adaliquid in 1'ra;-
Quod aul(Mn idem specie, \c\genere infe- dicamenlis, convcnirol alicui in illo ge-
riorc non sit in diversis Goneribus supc- nere, el ita ad doterminandum de illu ge-
rioribus non suballornis, ul Spocics, vol ncre, cs.scnt omnia im[)crlinonlia, qu.x' dc-
DilToronlia, viilolur manifoslum ; quia ad torminanlur ibi.quod videlur inconvcnicni.
cs.seiitiam .Spocioi porlinot Gcnus; orgo si Prima consoquontia palol, nec cnira prima
idem specie; vol (jcnere inferiore, esscl in dofinitio .\d aliquid, ncc secunda, quaui
diversis Genoribus suporioribu^ illa arabo AristoloIe.s approlwl, nec aliqua proprieUis
Gencra cs.sonl do ojus cssoiilia; igilurillud quam ponit, convcnircl rtdalionibiLH, sed
non cssot idcm cs.s('nliaIilor, qui;» duo Ge- tanlum rolalivis, quaj per bypolho.sira non
nera n(m suballorna divor.sam (\s.sonliam sunl in gonoro Uolali^:: .
prjrdicanl. hloo iM>losl dic', quo»i per 80 ridaliva

Similitor I)i(Toronli;i, (Miiu (Miioro, i.icit sunt in gonero IJ \
unum c.ssonli;dit'T, sod cum divor.îs Go- uliorum sunl in ai.;.^ (• >
ncribus non suballornis, nihil idom facil (licotur p')sl : el ila nihil r
cssontialitor; igitur, olc. osl ptM* .so ndnlivuui, '•
Ailpriinum argumonlum dicil Albcrtu.s, noris ; 5riV«/<rt crgoa.^

Afl iin/u- quod r )r;H(.f, ut dicit naturam nptam ad i/Ti'fii>riM,lii ni !i itii?n!ri in.!iti< it .n I "^
tnentii.
n^cipiondum Ires dimensionos, csl in go- 1;
ncre SubstanliiP ; ul nominal ipsas tres di-
monsionos, osl in gonon» Quanlitalis. Pri-
mum palot, «luia natura incorponM dicilur 80 n >.
subslanlin, cui ropuguat rocipore dimon- Ad aliud i.el <
sioiios. tiium, sunl per se iu .

4CA SUPER nj.EniCAMENTA
Quanlilalis: n(\' lioc dicil Arlslololos, licol jyr se. Subjoclum aulem, et, accidens, si
illud cui inosl duplum pcr so, ul duo, sit sint unum numero, lioc cst per accidens,
per se quantitas ;
quia nonoportotaccidens ot non per se, et ila de illis non inlelligit
esse in eodem gonere, vel specie, cum suo istam consequentiam tonere.
subjoclo. Simililer do xqmli, et ina?qua'i, Ad aliud dicitur,quod regula, Si opposi- 6.
simili, ot dissimili diccndum, quod sunt (um, elc. tenet de contrariis in seipsis, de
rolativa per se, sod In genere Quantitatis, contradictoriis e conlrario, ut dicilur se-
vel Qualilatis sunl, non ut specics, sed ut cundo Top. Unde non csl argucndum co-
propria, ut patot por Aristotolcm inullima dem ordine affirmative, el negative, sine
proprietate Quantitatis, ct Qualilalis.Possi- fallacia Consequenlis : sed est argucndum
bilc autem cstde mullis, esse in uno gc- ex opposito prsedicati, ad oppositum sub-
nerc, ut species; in alio, ut propria ;
quia jecti.Arguitur aulemsic, Non homoeslnon
risibile est in gcncrc SubsLantiyc, ut pro- qualitas; ergo homo est qualitas, quse con-
prium ; in Qualitalc, ul species. sequentia non valet.
5. Ad Arislotelis auctorilatcm dico, quod Contra, arguo e contrario sic, Non homo
dicit, cap. de Qualitate, Si conlingit idem cst non qualitas ;
ergo qualitas est homo,
esse relativiim, ct qicalc, nihil prohibel hoc et si hoec est vera, igitur et hsec, Ilomo est
sic idem annumerari in diversis Gcneribus, qualilas, per conversionem.Similiter trans-
quod non est iicm essentialiter. ponendo pnemissas igitur non qualitns :
Ad aliud de motu dicctur postea. esl non homo, et uUerius igitur homo est ;
Contra positioncmper Aristolelcm 5. Me- qualitas, e contrario igitur, eLc.
taph. c Milcxt. 12. Unum numero, infert Ideo dicitur aliter, quod homo et homo,
unum specie accidcns, et subjectum,
: sunl non opponuntur, uL sunt termini infiniti,
unum numero, pcr responsionem, et sunL et fmiti sed ut non homo est terminus ne-
;
in diversis geueribus, igitur idem specie gaLivus, et isto modo conclusio non sequi-
potest csse in diversis generibus. tur in Syllogismo expositorio.
Ilem, arguitur per Syllogismum exposi- Contra, ut est terminus infinitus, dequo- 7.
torium in tcrlia figura, scilicet, iste asinus libet dicitur hojuo, vel 7ion homo, et de
est non Qualitas, iste asinus est non homo: nullo eodem ambo ; ergo sibi ut sic, con-
ergo non homo est sumendo
non qualitas, tradicunt.
in prasmissis utrumque extremum, ut esL Item, negatio infiniLans, cL ncgans tcr-
terminus infinitus : ct sic concludcndo.Scd minum, non differunL quoad significatum,

si oppositum de opjwsito, et p^ropositum de quia utrol)ique negatur significatum ter-
proposito, per Aristotelcm 2. Top. cap. 12. mini finiLi.
ergo homo est qualitas in absLracLo, denul- Aliter dicitur, quod in paralogismo ex-
lo pra^dicaLur, nisi quod cst ejusdemgene- positorio, est fallacia Accidentis, quia me-
ris ; igitur homo esL in genere QualiLatis, dium variatur, quia primo sumitur, iste
et est subsLanlia ; igitur, etc. lloec raLio po- asinus, quantum ad differentiam compleli-
test fieri communiter ad osLcndendum o;n- vam, per quam esL in specic, qua distin-
Dcm affirmativam esse veram. guiLur ab homine. In alia isle asinus est
Ad primum isLorum potest dici,quod non qualilas, sumitur secundum formam

AristoLelcs context. 7. prius distinguit mo- subsLantise, in qua convenit cum homine,
dos unius per accidens, et postea unumper et distinguitur ab omni quod est alterius
se dislinxit in illos modos,scilicet «u?nero, generis.
et specie, etc. et cum subdit context. 8. et Contra, consimiliLer poLest alibi argui,
inde, unum numero inferlur unum specie, ubi non polest defectus assignari lalis,
intelligit tantum de uno numero, ut prius ergo nec est hic per se. Consequens patet
illud posuit, scilicet, ut est modus unius per ArisLoLelem 2. Elenchorum, cap. 2.
01 i:sTi() XI VtT,
Omniiiin oralioniim, qnoi sunl propter peciivum, in on.s per se, cl in cns in allo :
idetn, eadem solutio est. Aiile<'<'(Jeiis palel ."'I lanlum osi. !inuin gonerali-îrnnni ons
quia si ar;û.'ilur sic, Allicdo e.sl non itoino. abs(dutum, vel ons pcr se. vf Ja;
Albcdo c.sl non asinu.s ; igilur non a.sinu.s igiiur lantum est unum i
imcnlum,
cst non homo ; igilur liomo ost a.sinus, Ali- quod esl »ccidon.s, igilur, otc.
tcr potc.st (lici concessa conclusiono Syllo- Ncgalur consctjuonlia, quia en^ per se.
gismi exposilorii, quod non sequilur ultc esl univocum omnibus, dequibus dicitur,
rius, igilur liomo osl qualitas ; ncc otiam, et ita fX)tosl c.s.se unum genu.s : ens perac-
igilur quaiiLis liomo. Quod autem dicitur cidcns, vel in alio nou osl univocuni aliis
in 2. Top. c. 2. in conlradictoriis lenet o quibus convonil.
conver.so : manifeste dicilur dc con.sciiuen- Conlra, siunum o] >tm diciiur mul-
lia, non dc priodicatione. tifdiciler, cl rcliquuui, ptr Arislolelcm I.
Item, ista regula, Si o/ipoxitum cle oppo- Top. cap. 12. ot vorillcatur illud io omni
silo, elc. tanlum intelligeiida osl. inontra- genere opf/osilonim ; si igiUir ciis in.sub-
riis : vol si in contradictoriis, inlelligatur jccto sil u?quivocum ad novem, non ens iu
(lo pnedicatitmo e contrario, hoc lotum ve- subjecto orit juquivocimi ad lil. el ita
riim est, si in Anlecedonle ost pncdicatio orunt 18. gcnoralissima.

pcr so, vel ad minus univcrsalitcr, si sint Ilcm, dato quod accidons sil aequivocuni
lormini communos; ]io(! dico, pro conver- novem Gonoribus, soqui.ur qutnl non plus
sionc univorsalis aflirmativic per contra- convoniant accidontia in'erse, quam unum
posilionem nunc aulom quajcuiuquc con-
: oorum cum substantia ;
quia utrobique eil
clusio sil illata pcr Syllogismum cxposito- tanlum convenicntia in aliqua voce sequi-
rium, nc<nio condudilur osso vera pc^r se, voca : igitur non eril convcnienlior divisio
ncqiic univorsalilcr, el ideo nullo modoso- enlis in subst<inliam, el acoidens, quam in
qiiitur opposilum prredicari do opposito, (>ns qiiando, el in ens non quandu : quia
ncquc in soipso, ncquo in conlrario, olc. iilrobiquo unum dividons esl unum geno-
ralissimum, et roliquum dividoiis, ax]ui-
vocum ad alia novom (Jencra.
Ei>nm, <,u(U sccunilum uullain cumptexionem Soquitur otiam, qu(xl non sil <iifn.;<*ns
dicunlur : siinjulum aul suhstantiam sifjni- divisio ontis in substaniiam. el u is;
fical, aut fpimtilalem, aut fpialilalcm, aut (juia acciJens cum siticquivocum.sumilur
ad alif/uidf aut m/»i, nut quando, aut silum pro aliquo signiticato. et ita fiet diviiio,
es!(c, aul hnbcre, aut facere, aut pati, ctc.
taiitum in duo genorali.ssima.
r,;ip. fod.
Il(>ma(I priMciplo. ^Morf p-*r $up'rabuH'
QU /KSTIO XI danliam dicitur,uni soli ct» por PriS'

cianum. hujusmodi esl goncralisîmum ;
Vtrum sint tantum dccrm gencralissima igitur tanliim unum ost gonoralissimum.
Ilom, f». Topic. loxl. I.'>. lyinnis a
AuKi^l. '"'>• !'*• <'iil'''j- 1>. ThoinnB ;;. M^t.
I).
Avic^-nnn
/
" ad MHum, tiuoU tst
lcct.l. et'A y/iy». lect. .». 7. .'/ '.
IXiclor i/J -i. distimt. \\\. Plotiimt li'>. i. En- prius I Ila
iinudd t). cap. HW. Scali.i;or cjrercit. (Ji. Okam •'i"!iM- '!. .iiiia, .; .:u;:ii \r.ni%
quodtih. fS. q. 2i. Mayron hir, pat»u 8. Fon-
«•<n. .Mtt, c. 9. r.iiriniH
''
.
' " :llis; ^cd gi»noraii^-.iiii;> im.im esl pnu.s :
dic. qiiirat. 2, arl» :t. II>i.

crgo noc sunl mulUi.
1? Uuvitia (/. 4. iM <"«!/». \, de jwifitic. HtHlr -.
Iiom '•' .1 1 iiii tit 1 1 !ii ti !! ••-- »'l.v

q. uiiic. 1« Piivdir. .Scoti
1
ttrt. l\. Cir»'ii (Inr- •
inflil. di.ifi, II. quiitt, ult duh. i. M.Mn.or. /i<*. i;t..r . id

ili$l>. unic. q. I .\vi'rsa qwvnt, 10. l.eg. jcc/. II.
in
tjiiod iionvidolur: Knsdividilur in suli- ( V,>ua-

1(1-
slanliam cl accidcns, in ali"oIulum ct r- - iiis. quia «, vorc pr
Toiii I .
V
466 SUPEK PK.EDICAMENTA
omni quod osl por se in generc Qualitatis : ferioris; crgo aliquid supromum, illud non
Oualilas non voro prrpdi.alur de albo\ igi- conlinctur in aliquo istorum decem quia ;
tur album por so esl in alio genere genera- nullum istorum de illo prsedicatur : ergo
lissimo. est distinctum generalissimum non entium,
convenit arguere de concrelo cujus-
Ila et ita plura Genera, quam decem.
cumquc gonoris accidentis igitur sunt 18. ;
Ilem, figmenta concipiuntur ab intel-
gonora accidenlium. lectu, et in eis est suporius, et inferius
Ilem, qnale pr.iedicatur de albo, quc-Ero ergo supremum ergo ;

aliquod goneralissi-
sub ratione cujus IJniversalis, non Pro- mum.

prii, quia non convertilur non Accidentis, ;
Item de omnibus istis, scilicet intentio-
quia non adest, et abest, elc. non Differen- nibus non entibus figmentis, sic potest ar-
tia);quianon distinguit album ab aliis, gui : Intellectus componens facit composi-

non Spocioi spocialissimoe, quia prasdica- tiones de eis, quarum veritatem, vel falsi-
lur de difforontibus specie ; igitur sub ra- tatem judicat, ut patet : igitur et intellec-
non habet supraveniens

tione Generis, et tus simplex ea concipit : igitur sub aliqua
genus;igitur qnale est generalissimum, ralione concipiendi, non singularis ; igitur
et non idem quod Qualilas quia nec ha- ;

universaiis, igitur generis, vel speciei,
bct easdem Spccies, quia nec prsedicatur etc. Igitur est in eis generalissimum. Con-
de eisdem ; igitur est aliud generalissi- sequentia autem supposila in omnibus his
mum. Quod etiam qiiale sit genus, patet rationibus, scilicet quod si est superius in
per Aristotelem 4. Topicorum cap 6. do- eis, et supremum ;
patet per Aristotelem
centem considerare Genus in abstractis,per 4. Metaph. cont. 17. et 18. Verius est, quod
hoc, quod concretum est in concreto, vel es^jormo «erojoropm^?^^^ ; et 5.. ejusdem
non est. cont. 16. Prius est, quod est principio pro-
Similiter, sicut albedo ad album, ita co- pinquius, et ratione ;
quia aliter non esset
lor ad coloratum : ergo permutando, sicut status ascendendo, sed processus in infini-
color ad albedinem,ita coloratum ad allum.
bura ; sed color, vel qualitas, est genus al- Item arguitur similitier de privationi-
bedinis ; ergo quale est genus albi. Quod bus.
eliam qiiale sit aliud genus a Qualitato, Diceretur ad hoc, quod concreta, inten- Solutio (
prcedicla
patet, quia intenliones altribuuntur rei non tiones,non entia, figmenta, privationes, et
absolute, sed ut consideratur ab intellectu; quaevis hujusmoJi sunt in genere, per re-
scd album sub alio modo concipitur ab in- ductionem ad abstracta, et primae in*entio-
tellectu, quam albedo,licetsiteademessen- nis entia, quorum sunt figmenta, et priva-
tia ; igitur potest esse aliud, habens intentiones, quia cum communiora intelligan-
tionem aliam ab albedine. tur prius,minus communibus, oportet ge-
Ilem, intentiones sunt per se intelligi- neralissima esse primo intelligibilia hsec :
biles, quia dofinibiles, eteis inmanifestum autem non sunt intelligibilia, nisi per at-
est esse aliquid superius, et inferius; igi- tributionem ad illa, ad quse dicta sunt ha-
tur aliquid supromum : illud non habet bere habitudinem, ideo non possunt poni
superveniens genus aliquod istorum, quia generalissima, sed ponuntur inGenere per
ens secundura se dividitur in hcec x. in 5. reductionem.Similiter ponitur de potentia,
Metaph. cont. 4. est igitur ens in aniraa : quod est in Genere per reductionem ad ac-
igitur est unura generalissimura intentio- tum, cujus dicitur potentia,
nura prfEter hoec omnia. Contra hoc, in oranibus^ istis, est por^ se
Item, contingit intelligere non ens, quia pniedicatio superioris de inferiori ergo
etsignificare,per Aristotelem S.Posteriorum sub ratione alicujus Universalis quia prae-
;
cont. 7. et in eis est ratio superioris, et in- dicari proprie, est propriura Universalis,
OU.ESTIO XI 407
non alUTiu.s quani Genorls. Arjfualur dc tentionibus. non cstdubium. quin jflnlpor
sinûlis, sicul supra argulum est do conse intolligi:.
crolis : igitur si noii sit procedcre in infl- Po.s«cl re.sponderi 8i)ccialilerdenon< s.
nituin in eis, erit aliquod gonus non lia- privali(jne, ol polenlia, quod liccl sit p:-r-
bcns supravoniens gonus, igilur gonoralis- dicatio in quil in ei.H.ol non U-

supcrioris,
simuin ;
quia sic definilur goneralissimuui men ralio Generis, et Spociei quia nullum ;
a Porpliyrio ; illud nulli istorum docem pncdic^tur de pluribus difforenlibus spe-

esl idom ;
quia non hahct easdem Spccics ; cie, vel numero; quia non enliura, vcl pri-
quia nec de oisdem prtcdicatur pcr se vationum, vcl polonliarum secun Ium.suam
priinomodo; igilur est aliud gcneralissi- ralionom nulla ost di '
•, sed l;inlu:n
imim ab islis docem. Etiam por r.rionem in habitudine ad eoruiu n.
nuUius islorum docom prtiidic.ilur de suis Cuntra, tunc aliquid pi.' •!< •liir proprio
in 7«<V/ ; ergo por nullum islorum dccom de aliquo : imo in rjuid, el sub raliono
li.iljot nilioiiom goneris, sod cum loque nillius Uiiivor.salis, qaod non vi !«'iir rnm
primo dicatur quodlibet de suisSpeciobus, prxd icari dc jfluribus, »il voiw* luin
sicut riliquod istorum dcccm do suis, se- Univorsali. Item haec esl vera, Civcitas non
quitur, (iikkI crunl leque primo (Jonera, eslsurdilas^prvocii^ ratione signiQcalorum;
et non por roductiunom ad aliquod istorum ergo privationes distinguunlur.licotearum
docom. distinctiosit ab alio, hoc non pi-ohibel eas
Simililer, quod inlorqu.Tlibct pi"aMuime- essc spccies : sic enim specios qua? sunl in
rala sit Gonus, ot Spocies, ostonditur per gonore Subslanlia», difTcrunl per foruiani,
duo argumonta pia>fala dc concreto. Etiam quai forraic non sunt ips;c sptcies.
por lioc, quod do quolibot istorum (•oiilin- \lm\, commune mullisi, nunquani ex so
git quairero quidy cl respondore pcr ali- dislinguilur in illis, igitur privalio non
quod univocum, quod est in plua illo, cu- (lislin;.ruilur in cicciialo el surdilale, nisi
ju^ qiKorilur quhl : omne praHiicatum uiii- por aliqua addita, quaj cum privalione
vocum in (juiii, quod ost in plus subj(^clo cunstiluuiit isla in sua r.ilione ; ergo in
esl gonus, pcr .\ristoUm 1. Top. cip. 1."^. illis adililis abundant ha^c a genore : hapc
()\uk\ otiam in rosponsionc dirilur, quod igilur a Idila, sunt dilTcrontia), licotnonila
ofKirlot gf^Micralissimiim osse prinio inlflji- coiuplota" in os.sendo,sicut dilTorenlio; Stib-
gibile, maiiifosl(,' falsumo-.t : nisi inlolliga- stantiic ; ergo istaj sunl duaj species di(T» -
lur rospictu illorum, (luorum est genora- ronles.

lissimum. Oiuinlilas onim non cst primum Ad omnia objecla, doislis quinque, con- vvttftoit<i
inlclligibilo simplicitor, sed in suo gonoro: crctix, inientionibussccuniis, prii*'tiqnibus
ila poiiilur intciilio primum intolligibile uon enlihus, vi polfntiis, posset rospondcri,
respoclu inlcntioiium speci.ilium ; ot non quod licot Iktc possint intolligi sub aliqia
ens, rospoclu iioii oiitium particularium, rationo intelligendi, el p: :
i inler .s«\
et privalio, rcspcctu privalionum particu- sub rationc nlicujus Ini . o( stalum

larium; (luia si cuntradictio non enlis, vel osse ad aliquod uiii\ ium. quod
oppositum privalionis, prius oivurral in- inqiinnlum allribuilur vi uû ;; enl
loUoclui, parlicul.iri cnlc, ct particul-iri divcisumabil! ' '
i
lial)ilu. .so(iuilur (luod non ons, ol privatio esso docom '-'•

...• . i. 1 1. u . ., i
pnointcllig.iiilur suis parlicularibus ; (|uia

ons primo ducit in cognliioMcm iion onlis .M . .lur iii I
I
et habilus, priiuo in cognilioncm privulio- el ilii nullum . t*s| I
nis, iinii priiiio hiijus non cnliM, rl IiiiJuh m\ dislin'*tum nb

privationis. Sic eliam pulosl urgui do po- (lonlrn, luiic vidctiir ihukI l^^giruH con-
QUttit^,
lonlia rosiMTtu aclus. IH» concitHis, cl in- sid«M'ans |K'r .sc ii el num«^runi
m srPRll PH/EDICAMENTA
genpralissimoruni.tantuiii sub liac ratione, convcniens divisio esset cnlis inA,el quan-
scilicet qua cis lia:c inlonlio, generalissi- do, sicut in subslantiam, et accidens ;
quia
mum, possit applicari, deberetdicere plura utrobique «quivosi in aequivocum, et uni-
esse generalissima, quam decem, quia vocum.

plura islis sunl intelligibilia, quibus in Ad tertiumconlraillud dico, quoda^qui-
quantum intelligunlur, potest intenlio at- vocum, acLu imporlat omnia sua signilica-
Iribui : licet Metaphysicus considerans ens ta,et ideo actu ponit accidens omnianovem
inquantum ens, diceret ca tantum esse de- Genera, cum dividitur ensin substantiam,
cem, cujus oppositum videlur ArisLoleles et accidens. Cum dicitur a^quivocum non
dicere liic in litLera, dicens singulum si- accipitur simul, nisipro uno significato,
gnificare substantiam, vel qualitaLem, elc. verum esL ab eodem inlelligente sed non :
non tamen singulum ens significare sub- minus ipsum secundum se omnia sua si-
slantiam, elc. gnificaLa simul ponil, eL eo modo sumitur,
~ non auLem ut intelligiLur ab uno.
Ad oppositum esL ArisLoLeles.
4. Ad qufEstionem dicendum, quod tantum Ad secundum quod Super
principale dicitur,
Conclusio. superlativum tanLum uni convenit, in uno J^^^^"^^
g^j^^ decem generalissima rerum, quorum
distinctio non sumiLur penes aliquid lo- genere, et ita tantum unum '{est generalis- '«''•
gicum lanLum, sed penes ipsas essentias. simum in uno genere sed non simpliciLer;
Ipsa enim intenLio, generalissimum, est tantum unum. Vel aliter, quod superlati-
tantum variata"numero in istis,unde quoad vum dupliciter dicitur, et cxponiLur. Uno
id, quod est difficultatis, qusesLio est ma- modo positive, per excessum omnium alio-
gis Mctapliysica, quam Logica, ideo suffi- rum alio modo privative, per non exce-
:
cienter Iiic sciLur, quia ita esl ;

quamvis di ab aliquo alio. Primo modo nullum est
forte Metaphysicus debeat, vel possit scire generalissimuui simpliciter, sed LanLum in ^
propler quid. aliquo genere, id est, generalius omnibus I
Ad arqu- ^'^ prinium argumentum dico ut supra. aliis in suo genere. Secundo modo, quodli- ^
menta, Ad primum contra hoc dico, quod ens bet illorum est generalissimum, quia nul-
per se, et non ens per se, vel e)is in siib- lum eo generalius, cL illa proposiLio, quod
jecto, el non ens in subjeclo, sunt contra- per superabundantiam dicitur, etc. vera
dicLoria, ei ideo cum negatio non neget so- esL, uL superlaLivum exponiLur positive :
lam vocem, sed significaLum, et non potest nonut exponiturprivative,quia multa pos-
univoco actu quodlibet significaLum ne- sunL esse prima, iLa quod quodlibel illo-
gare, erit sequivocum, sicut affirmatio : rum nihil estprius.

sed non ens in subjecto non est idem, quod Ad tertium dictum est prius. Vel potest c.
subsLantia, namwow e;is, estnonensinsub- dici, quod multitudo Prsedicamentorum

jeclo ; neque no?i ensper se est accidens, reducitur ad unum, quod est prima causa,
quia non ens, est non ens per se ; sed ens quoe prior est eis, non prsedicatione, sed
nonper idem est quod accidens
se, : et ens cnliLaLe, et causalitate : cL itapoLestaliquid
non in alio, idem quod substanLia; et pri- esse priuseis.
mum non conLradicit enti per se, nec se- Ad aliud de concretis dico, quod essen-
cundum enti in subjecto tia significata per album, est in genere Qua-
{5» Ad aliud potest dici, quod accidenlia liLaLis ; sed illa sub hoc modo inLelligendi,
conveniunt in aliquo intenLionali ut ; csL esse vel significandi non esL per se qualiLas, vel
atlribuLum subsLanLiae, vel posLerius sub- in genere QualiLatis, sed per reducLionem,
stantia, in quo non conveniL accidens cum quiascilicetesL idem essenLialiLer albedini,
su1)stantia. Vel poLest concedi, si esset quod est per se in illo genere. EsL auLem
unum nomcn a^quivoce significans sub- in aliquo generalissimo per se, scilicet in
stantiam,eL alia generalissima, ut A, aique quali, sed non in alio. Quale enim a quali-
()}• INTIO \ll l»V)
tate hnluin diffcjrL in niDdo .sjgnjlji!;in'U, lciiLiones atlribuunlur ca->c'imaD, ul niicui-

qiiri! (lifferontia, licel prohilxâl pi-a-dicalio- gitur : dico, qmxl se<:undum modum inlei-
nein uniu.s dc alU^ro, non Linicn suflicil ad ligendi abslracli, vel concreli, non varii-
dislingu<-ndnni gencra ; vel ad fuciendutn lurse<:undum Genus, v.-l Sr-.ir-rn li . i
aliquid esso in diversis goneribus, lioc, non sii illiid cli-.
Ad aliud concedo, f/uale, «'.sse generalis-

siinuin, proplerprobalioiies illas, sed non
aliud quain Qualilas. (luin dicilur, liabet Subslantia aulem est^ qure proprie priiict-
alias Species,dic(). quod falsuni esl. Cum palitcr el mcuime dicitur^ qwe netpie de sut>-
dicilur, ijncdicalur per se de aliis : dico, jecto dicitur, neque in subjeclo est, ul aliquis
homo, oel aliquis efiuus, elc, Cap. ilo SubaUn-
quod falsum csl, quia spccies per sc unius,
tin.
elaUerius.differunl lanlum in modosigniti-
candi.
QU.ESTIO .\II
C.onlra, qualceal gencralissiinum.el qua-
litas csl generali.ssimum, el liscc non sunl Iftrum, aliquis homo, sii prrma
idein gcneralissiinum ; igilur aliud. Con- Substantia.
sequenlia palel, quia circa ens, idem,eldi-
versum, includunl conlradiclionem, per Doctor qwrtt. 2. de .^ptcie et quirtt. 13. i» Prtv-
dicam. Ca j<«l. 1 p^^rM flru'/'!*. :>)Sanrh»^/i6
. tif '.i
Arislolelcm 10. Melapli. conlexl. 12. Se- t}'Cci(f. Curiiiis Cotunilir. m

explical. cap. > </«
tutislanl. ft ^wrtt. 2. in idcmcap. art n. Rurios
cunda pars Anlecedcnlis palet : quia si cap. d« tpeete ffutrtl. ~. Ilurt. dttput.Vt.lAtg. tecl.
0. nodngucz hic in explical texl. D>clor f\ w^.
csscnt idem generalissimum, tunc unum art. 1. Av«r. qucett. 16. tect. 2.
prccdicarclurde allero : sic, qnalitas esl
qualis, ct unum dcspeciebus allerius. Quod sic vidctur, auclorilale .\ristol' 1. , i.
Dici polest, quod sunl idem goneralissi- qui sic exempliticut de prima Subslanlia, iJ^,!''\ |C
mum. Cum ostenditur quod non quia ; ul aliquis homo, aliquis equus, elinferius,
J'."''^'
•i .:
unuin nonpncdic.itur de allero, dici po- nbi inlcndil quodlibct aliud u primis, dici
test, quod aliquid c:>t idemalii,etnonprai- dc primis.vel osso in ois.arguil s\c,.Animal
dicilur dc illo, proplcr diversuin modum praHlicatur dc hominc, itjilur de aliquo Ao-
signilicandi, quicdiversitas, licelprohibeal minc per aliquem hominem, intclli.
pnudicalionein unius de altero, non tamen priinam subslantiam.
sufticitad distinguendum generalissimum, Itein, non csl sccunda suksuiiua. el
vol species diversas. Similiter piopler islum inter illum, et primum non osl mcilium ;
modum significandi, non pnudicalur unum igilur cst prinia snbslanlia. Probalio pri-
dc spciieljus altcrius; nec lamen de aliis mu.' propositionis, -î •--•l .socunda sulitit 't!-
sppcicbus praMlicalur hoc, el illyd. Secun- lia, non essel nisi --, s ; sed hi.< csl lal-
dum hoc ncgandu esl liiec, Albelo est Sjte- sum, qui hicc csl vora, .Vm//im homn est
riesqufilis,qm-d el !ix'c, Mbeilo cst qualis, ci Sfecies, igilur aua conlradicloria f ".
i
concedenduni esl, (|uod albiim iion esl al- Ilcm. si aliquis homo. non msel priina
bclo, .sed non esl concedcndum.quod sunl subslanlia pcsset i
^ri de mullis. ol ila
sp(>cies allerius generis, necalia: specios ;

Uocc vidcretur esso vera : Omnis hotno, esl
quia plus rc(iuireretur ad concedendum ali/uis homo, quin non {Kkssol ossc commu-
lalcm divei*sita(em, quam ad ini{>cdiendum nis ad alia. quam ad sii
muluain pncdicalionem de so invicem. sed illa nun csl vora. PruUiitu, luiii quu
Cum probalur superius ea esso diversa piiL>dicalum univontalis
(lenera, quia non pncdicanlur de oi.sdem, funditur lanlumt '
polesl negari, quiu eu3dem sunl S|H'cies ad confi: n ahiiiu>. uv

ulriusque ; sed hocnonesl illud. lur polcoi v< ..iundi por .si» .. ...v.»,
Ad aliain probalionem, cum diciiur ii;- Aliquis hjmo, iiun i>olosi( ro pcr se,
17(1 SUPER PR^DICAMENTA
sic dicendo, Omnis aliqnuhomo, tmn quia fata di jtincLione, et tunc universalis non
omne proDdicatum iiniversalis affirmativce, sibi contradicet, sed parliculari affirmati-
potest esse subjcclum parlicularis conver- voe, in hoc sensu, singularisnegativasuffi-

lentis illam universalem, lale non est hoc, cienler contradiceret ;
quia in eis est affir-
quod est aliquis homo. Si dicalur, lianc, matio, et negatio ejusdem de eodem, et
Omnis homo,^bi aliquis /w;;«o,convertendam quod particularis proposilio non sit sim-
esse in hanc, Aliquis homo est homo. pliciter syllogizabilis, et absolute, vel non
2. Contraist:TC, differunt/>mnj5 Aomoe.s/ ho- nisi sicut singularis : et quod nullus Syl-
mo, el Omnis homo est aHquis homo ;

ergo logismus absolute valeat ;
quia nullus con-
earum convcrsae differunl. versus absoluto valet, quia in omni Syllo-
Ad opposilum, aliquis homo prcedicalur gismo, vel in suo conversivo, est aliqua
de pluribus ; ergo non est prima substan- propositio particularis, quse absolute non
tia. Anlecodens palel, quia iste homo est est syIlogizabilis,et quod particularis, et in-
aliquis homo, et iste homo est aliquis ho- definita non convertuntur ;
quia una ut in-
mo. definitahabct singulares, pro causis veri-
Item sequitur, is(e homo currit : ergo ali- tatis, quas habet particularis, pro sensi-
quis homo currit et non e converso ergo :

bus mulliplicatis, et quod sequivocatio non
aliquis homo est prius, el ita communius :
sit in dictione ;
quia nec homo multiplex
ergo non est prima substantia. in se est, nec aliquis : quia aliquis, nec in
1 tem, hasc est vera, Omnis homo, est aliquis se est mulliplex, ut manifestum est, nec ut
alii additur. Probatio.quia additio alicujus
/iomo, tum quia suaconlradictoria cst im-
possibilis, Aliquis homo non est aliquisho-
non confert sibi novum significatum.
mo tum quia qua^libet singularis est

;
Quia ista videntur magis inconvenien- 4.
Conc
vera ; igitur a/Z^/tas /iowo, prcedicaturde tiaconlra Aristotelem in tota Logica, et uocH
omni homine : igilur non est prima sub- contra communem naturam Syllogismi,
slanlia. et contradictionis, quam exponere unam

Primaopi- Dicitur ad qusestionem, quod aliquis ho- auctoritatem Aristotelis. Videtur ergo po-
"'" tius dicendum, quod aliquis homo, non est
mo est prima substantla, nec dicitur de
multis, nisi aequivoce. prima substantia, id est, non significat
Ad secundum dicitur, quod conse- tantum unum suppositum hominis, sicut

quentia non valet, nisi distincto conse- isle homo propter inconvenientia prsedicta.
quente. Sed propter auctorilatGra Ari3tolelis,intel-

Ad tertium dicitur, quod illa universa- ligendum, quod homo de se indifferens est
lis est falsa, et sua contradictoria vera, su- ad multas acceptiones, scilicet pro voce,
mendo,altqiiis homo, in proedicato, pro pri- pro inlenlione, pro suppositis, Signa ergo,
ma subslantia, ut scilicet homo affirmatur ul ornnis, (2/zg2«s,sibiadditaindifferentiam
de homine, quia aliquis homo non est ali- ad inlentiones, et ad vocem toUunt, et de-
quis homo : ut Socrates non est Plato, In- terminant ipsum ad acceptionem tantum
ductio non valet, sed est figura dictionis, pro suppositis ; sed adhuc in illa acceptione
procedendo a pluribus determinatis, ad est indifferens ad quodcumque suppositum

unum.et ita commutatur quale quid in hoc igitur Aristoleles volens primam substan- Pi
aliquiJ. tiam exprimere, utdistinguitur conlra se- por

Contra istud ex hoc sequitur, quod ad cundam, videlicet, ut ei inest intentio se-
^f^^^
3.
Refutaiur. univcrsalem non sequitur particularis nisi cundsB subsLanlioe, et tamen quodammodo
prsefata distinctione, et quod ad singula- in generali : dixit, ulaliqiiis homo, id est,
rem non sequitur particularis, nisi praefata quodlibet quod est iste homo.
dislinctione, ctiam quod particularis pro- Alio modo potestdici,quod per aliquis ho- 2 A^
po3itin,non habet contra dictoriam,nisi prse- mo ponitur prima substan'ia determinala,

Oi'.TNTro \!i ni
indelcrminulc tameri, el per hunc honii- igilur Uile composilum polesl habcre ii«,-li-
ncm, delerminala, el delcrminale, el lunc nilioncm in fjuid.
excmplificavil Arisloleles de prima subs- llcm, ati(/uis dicil lanlummodo moUum

lanlia dclerminaL'i, licel indelerminale, ul inlclligondi hominem pro suppo.siii--i, el
de hac, vel illa. lanlum in ilia acceplionc /Mino dicit quid
Modut. Sed forle aliqu s homo, iion significat suppusilorum ; igilur ali'/uis non prohibcl
primam subslanLiam detcrminalam, neque humincm prxulicari in fjuid tn illi.s, imo
dolerminalo, ne<: indelcrminale, licct pro magis confcrt ad hoc.

illa suppunal, quando esl subjeclum parli- Pro responsione istorum oporlet inlelU- *"»•
cularis proposilionis. Quod non sigmlicet, gerc, quod omne syncategfjrematicum inrrn:i:."<
"
palet per verilalem huju.-;, Oiiinis homo est pra^dicato, est pars pncdicali, cujusproba-
aliquishomo, primaenim substantia detcr- lio esl per impossibile : aliler ex veris se-
mmala, sive dclerminato, sive in<ielcr- qucrelur falsum, .sic, A"m//u5 Aomo «< &m-
miniile sumpla, non pncdicalur vere de nis homo :iste hoino est hrjmo:&'\^\jgn\xm'\ii
onmi hominc : ita ct Aomo, quandocstsub- majori non essct pars prxdicati, possel
jeclum inilofinile, supponil primam sub- inferri in conclusione, Ergo iste homo non
stantiam delerminalam indeterminale: non esl homo, quia ad habcndam identitatem
tamen illam signifnat, idco posterior mo- majoris e.xtremilatis, n(»n oporlerel ipsum
dus dicendi videlur convenientior. sumi in majori, etconclu.sionc, cum codem
;;.
Ad primum argumcnlum palet quia ; signo, si illud non esset pars pncdicali, si-
dunju- ^riiîotcles nomin.il primam subsl;inliam modo sccun-
tnta' '
cut manifeslum cst insecundo
quodammodoin communi, per commune diu figura' ;quia major cxlrcmilas non su-
sumplum pro aoceplione pro supposilis. milur cumeodem signo in conclusione, et
Ad aliud dico, quod aliquis houto estons majorc, ol ita ox veris scquerctur fal<um.
per accidens, compo-iilum cx re prima3 in- liem, ostenditur ostenlive magis proptcr
tionis, ct secundic : et ncc est prima subs- quid, quia syncalcgorcniaticum nunquam
tanlia, necsccundas.cd mediumaccidonlalo habcl respoctum ad pracedens, aliter ne-
ct lalc modium invonilur
illa inlor g;itiosubscquenscomposiUonem,ptxssel prc-
Iinter ;
SpGci( m specialissimam, et individiium : positioncm faccre negalivam.sicut etncga-

ul homoa/bus, licelnon medium os.sentiale. lio pneccdens ; igitur syncatcgorcmaticum
Conlra, aliquis homo, pracdiciitur dc plu- additum non dclcrminal ipsum
pitcdicato,
ribus diffcronlibusnumero in^fa/, sccun- in comiwiralionc ad subjcctum, 01 ila non
dum pra^dicta ; igilur est Spccics. inquanlum extremum quia inquanlum ;
llem, ons per accidcns est compositum csl exlremum. n'spicilaliudcxlrenu»m,sod

ox rebus diversorum Goncrum, hujusmodi omno syncatogoromalicum dclonninal
non est fl/t^MJS Ao./jo, quia modus inlclli- oxtrcmum. inquanlum csl oxlr' •"""
gondi homincm nun cst res alicujus genc- jgiiur nullum addilum lcrminoini .-i .. .
ris. lo.cst syncalcgorematicum, sod pars cxtre-

Ad primum polcsl dici, (juod aliquis honii. quia inquanluint^l cxlnMnum.respicil
;/io, dc nullo prajdicatur in 7fn(/,quia cn'^ aliiid exlrcmum. Taiiu-n ab^>lutura inlcl-
por accidcns non habol quid. am, tcrminum cui addilur doTrnnnal,
(lontra hoc, lunc pari raliimo pncdicalio cl it;i csl.Hyncatcgoremalicura r ,
i par-
luTC n(m osl inquid, Aliquis homo est ani- tis pj-ajilicali. sod non rospoolu pn»Mi;caU,
mal. Ilom I. lib. Klcnch. cap. 1. dicil Ari.s- quia ipsum C3l alia pars pmdi>'nU : »d
tololos: /:adrm est dr/lnitio protHisUionis et syn ;im a Idllum i non
unius solius proi>ositionis, et rei,et untusso' esl pars subjocii.qui .»1 illud, cul
lius rci\ ista lamon una sola res csl compt)si- additur In corapamliono .*il pr.'
lumex ro prinui: inlcntionis, el secundaj ; U.' v;si;. pa-'. ad r»Uonem, i^. >
.c ai-
17.? SLIPKU PU.EOUIAMENTA
c-ondo, Atiqiiis homo estauima/, ealaliquis, imaiediate additum. Per hoc, dico ad aliam
t:iiiluin syncalPt,mreinalicum, el /iomo lan- probationem ;
quia illa universalis conver-
luni subjecUun : ol idco polosl proposilio litur in hanc, Aliquod ens, aliquis homo,cst
esse por se, sed non ost ila, uhi aliquis homo.
homo prajdicalur. Substanlia est, qux proprieprincipaliler,
Adaliud dico,quod unus,vlsoius possunt etc.
esse categoreniali('a,vel syncalogoremalica. Nota,quoddivisio Substantioeinprimam, Nota.

Primo modo inlelligit Arisloteles in 1. et secundam, non cst divisio generalissimi
Elonchorum quia eadem est defmitio rei,

;
in Species, sed subjecti in accidenlia ;
quia
et unius solius rei, id est, roi in se indlvi- substantia secundum quod intelligitur
sae, et abaliis divisoe, quia illud estresper (secundum quam considerationem pertinet
suamessenliam, non autem intelligit, ut ad Logicum) dividitur in intentiones sibi
unus, el solus, sunt syncalegorematica. accidentes.
Ad tertium, concedo quod aliqnis, dicit
modum hominem pro suppo-

intelligondi
sitiSjtamen sub lali modo intelligendi, non

AUa vero omnia aut de subjeclis dicuntur
polest homo prrcdicari, nisi ille modus sit principalibus substantiis aut in subjectis
;
pars pracdicati, propter ralionem supradic- eis sunt. IIoc outem manifestum est ex his,
tam,et illud lotumnonpraBdicatur in quid. qum per singiila proponentur ut animal \
Quod si possel homo prsedicari sub tali mode homine prcedicatur ; ergo et de alijico
do,lantummanonlemodo, possot pr.Tdicari hornine proedicatur. Nam si de nullo ali-
in quid : et quia nihil dicilur Species, ni- quorum hominum, nec omnino de ho-
siinquantum aptum natum est praedicari, mine prmdicaretur. Rursus colorin corpore
esl ergo in aliquo corpore. Nam sinon in
'
ho7no sub islo modo, non polest esse Spe-

aliquo singulorum, nec omnino in corpore,
cies.
etc. Cap. eodem.
Ad aliud superius.quod fuit contra res-
ponsionem.
Ad secundum,cum dicitur, ens per acci-
QU^STIO XIII
dens est composilum ex rebus diversorum

generum, illud potest negari quia quid- An hse consequenlise Aristotclis ieneant for"
;
quidnon est essentialiteridem cum aliquo, maliler, Animal pra^dicatur de homino,

sive sit res alterius generis, sive non, com- ergo de aliquo homine, etc.
positum cum illo aliquo facit ens per acci-

dens. Albert. Mag. trat. 2 cap. 4. Gursus Gonimbr. ex-
plan. cap. 5. de substanlia. Tartar. in hoc cap.
Ad tertium principalo, concedo hanc dub.\. ariic. 2. Rodriguez in explicatione text.
voram, Omnis homo,eU aliquis homo,

esse
cum ostonditur prinio quod non quia ;
Quod non videtur quia nec ;
alibi te-
i.
praedicatum non esl confundibile per so, nent. Species priBdicatur de homine : ergo Argumen-
nogo, nam in conlradictoria prcediclye uni- de aliquo homine, ubi est eadem forma arte negati-
^'^
versalis, eritidemprjicdicatum, quod ot in guendi.
ista, el confusum, confuse, et distributive, Item videtur esse fallacia Consequentis
nec aliter oportet conf undibile per accidons, a superiori non distributo, ad inferius, et
esseper se confundibile. Vol aliter potest ita positio consequentis, quse consequentia
concodi, quod inquantum pnrdicatur ali- non valet.
quis ôwo, intelligitur spocificare rom hu- Ilem, terminus de se est indifferens ad
jus verbi esL ila quod prsedicatum esl hoc omnem suppositionem : igitur si arguatur
lolum ens aliquis homo:c[ illud polest con- ab ipso sumpto absolule, ad ipsum sub una
fui-idi por.signum univcrsale afnrmalivum suppositione tantum, arguitur ab indiffe-
OI^KSTK) XIII m
renli.'!, ad dol<,'rmiii:iturn, ol ila til lullacia de.sccndt ndo ad i.><luui i.om;item.ut>i csl pri-
Consfqiifnlis, sic ost in proposilo. rna sul»stanlia deierminala, el dplonnl-

Ilcrii, oafjeni ralioiie, qua illa ronsoquon- naie ; qiiia sequilur, .ninn •' ' -
fto-
lin lenol, vidolur isla lonero, Animnl prx- me ; if/itur is!o, f>ci\ .\r!-* • .• lo,
(licalur fle omni /tomin*' ; if/ilur nli,uol infert de prima sulwtan;... . ila, in-
animal, sed non valet isla ; igitur nec illa. drlcrminale tamen, sicul ponilur per hoc,
Probatio niajoriî, ulrubiquo lil similis des- quod aliqui.s liomo, quia sic suniituroppo-
census, nisi quod liic in subjeclo, ibi in silum Con.scquenlis.
pra?dicalo, qua5 divorsilas nom impcdil, .Sed de alia ronsequenlia, Cotor esl in
cum omnis universalis possil converli, cnrpore; igiturin ff//<7wo,e8lmajîsdublum,

sumplis lcrmiiiis uniformiler. Probatio quia non lenel per rcffulam supradiclara.
minoris ;
quia Anlecedens esl verum, cl Dicitur,quod tenotdeaccidenlibu.scommu-
(lonsequons falsum. nibus perlocum a majori quia illa prius ;
Item, pari ralione sequerelur, animal esl insunt primis .substanliis, quam sccundi.s,
omn'S homo : ergo aliquo'1 animal,q\\o(\ non licet c converso conlin;^t de proprio. ronlra
est verum, quia Anleredens verum , el hoc, tunc non probai universaliler omnia
(lon-êquens falsum ;
qiiia sua conlradiclo- alia a primisdici de primis, aut esscin eU,
ria vera. Quod .\iitecedens sil verum, pa- quia non suiit arcidenlia propria.
lol; quia aniwnl es( hotno, inr/i/anlumhomo; Potest dici, quod .sccunda conscqucnlia 3.
"^
if/ilur omnis /lomo. .Xnlccedens islius pa- lenetdeomni accidenle rcali ; quia nul- Jjo.
lct; quia /l///ma/;3er nafuram hominum est lum talc incstcommuni, nisi mcdianlcsup-
homo : if/ilur inrjuanlum homo. (lonsequen- posilo aliquo ; igilur si communi incsl,
P' tia palol per Arislolelem lexl. 35. I. Prio- inesl supposito, indetcrminale tamcn.else-
rum c.ap. de Ueduplicalione. cundum hoc inlelligen lum. quod secunda
Itcm, destruclis primis, animal piwdi- con.sequcntia non lcnel, desccndendo ad pri*
catur i\r homine, el non de aliquo, lio- mam sub.slantiam dctcrraina'am, el dcler-
luine, quia nullus esl ; iLcilm^^ônsequcntia minafe ; .sed cst fallacia Conscquentis, nec
nonvalel. Et Iioc eliam se<]uiliir, aliam con- sic descendit Arisloleles, quianec sic su-
clusionem .\rislolelis es.se falsam. scilicet milur oppositum Consequcnlis, sed des-
(leslruclis primis,eic, quia eis non exislcn- cendit ad determinatam, indeterminalc la-
libus po.ssunt secund;i3 subslanti;c pnedi- men.

cari do se invi<<'m per so : igiliir et mane- AdhuL- nivc jnuuuU • n";i videlur suffl-
rc quia secundam subslaiiliam e.sse, cst

; ciens,quia proprium inestconr - '
von
os.sc prajdicalum esscntialo iii gcMrr» >î!l>s- inquantum iiiestsupp«>siiis,qu ^ ;nn
lanlia». proprium, incst priiiio rommuni p( se-
Ad oppo.situm csl .\ristotclcs, cl probat cundiim hoc comuuuic, est v im

ulraTnqueconsiN|iienliam infcrcn lo ex op- suppositis ;
quia sumendo « .«ro
posiio (loii.scquentis oppositum .\nlecedcn- uHHlio, ul de eo dicilur propriuni primn.

tis. el in minorc.ul i«sl in sup;
i.) Dicendum, quod lucc consequcntia cst Aci-idcnli.s, sic,//omo pri>no alrisibitis, iste
Jûiiclu- j)ona, a/j/mrt/ pr.Ttiiratur de homine: ergo est hotno : ergo iste '
ile aliquo, sumcmlo pr.rdicari ut hlc sumil lur non omne a 'U-
Arislolelea, scilicet superioris do inferiori ni inquanlum osl iu st:
iii ^'( .lere ; decurril enimsuper hanc rcgu- llco dicilur. quixi ulr.tiuc
*
l.im, Quando nUerum de nltero privdit^lur. lcnct lanlutum«Klo, •'. nt
elc. (iiun valct haiic, (J/Ôf/r.t/ prius pr habcl

••
in grnere,est prius posterinre. Inlclliu, i sccut'.
•'"
dum ctinm, quod hav consiv]UPnlia lciiel ain, .^1 II. I • '»
471 SIIPER PH/EDICAMENTA
ve pro mulliSy nisi alitui illorum indcter' Ideopjolest dicit aliter, quod ha3c tertia
minate sumpto insit. Sod lamcn prima con- conclusio logice sumpLa,scilicet de ipsis in-
sequenlia videlur lenere absolule, sine lali tentionibus, est manifesLa, sic : Secunda
spccilicatione supposilionis, quia significa- subslanlia dicilur relaLive ad primam, si-
lum superioris, prius cst inferiori ; igitur cut dictum ad illud de quo dicitur : igitur
quidquiJcst prius illosignificato, est prius si prima non est, secunda non est ;
quia
supposito, secundum hoc tenet prima
ct lielativa sunt simul natura, per Aristotelem
consequenlia. Potest dici, quod in suppo- inferius cap. de Kelatione. Ilem accidens
sitione simplici sumitur significatum pro relative dicitur ad subjectum, loquendo de
significato, et non quidquid est prius signi- intenLionibus, et intentio subjecti, vel fun-
ficato superioris illo modo, est prius infe- datur in prima subsLanLia, vel secunda ;
riore, quia superioris significatum illo si in prima ergo desLrucLa prima, non est
modo, non est prius infcriore sed est ei ex- subjectum illius accidentis ; sinonestsub-
Iraneum, utpalet conjundendo prsemissas, jeclum, igitur nec accidens,per hanc regu-
ubi in majori stat lerminus simpliciter, et \dim,Relativa sunt simul natura : Si intenLio
in minori dicitur de suppositis. subjecLi fundeLur in secunda subsLanLia,

Ex istis consequenliis probalis exopposi- arguaLur sic, DesLructa prima substantia,
tis infert ArisloLeles Alia igilur omnia aut secunda non esL, per locum a Relativis, et
de subjectis principalibus substantiis dicun- si secunda non est, subjectivum talis acci-
lur,aut sunt in eis. Quae conclusio ila intel- dentisnon est : et si hoc, igiLur tale acci-
ligenda est, sicut sequitur ex antecedente dens non esL, per locum a Relativis.
probato, et hoc est sic, Omnia alia quse di- Dicitur, quod intentio subjecLi respectu S.
cuntur de secundis substantiis, velsunt in accidentis, poLesL fundari in alio accidente,

eis, ut habent accepLionem personalem, di- quod nec est secunda substanLia, nec pri-
cunlur de primis, vel sunL eis. ma. Contra, illud accidens habet subjec-
Ex hac secunda conclusione infert Aris- tum,aut accidens, aul subsLantiam : si sub-
toteles tertiam, Deslruclis igitur primis, sLanLiam, arguatur uL prius : si accidens
impossibile est aliquod aliorum remanere. illud habeL subjectum, vel procedeLur in
Qu33 sic exponitur, quoad illud esse inilniLum in accidentibus, quorum quodli-
quod alia habent in primis, quamvis pos- l3eL siLsubjecLumalLerius, quod habet Aris-
sint remanere, quoad aliud esse, ut quiddi- toteles pro inconvenienti i. Melaph. con-
tativum, vel esse intelligible. texL. 12. eLinde ; aut stabit ab substantiam
Contra hanc expositionem, Secunda subs- secundam, vel primam, et de omnibus ar-
tantia, inquantura hic fit sermo de ea, op- guatur a primo ad ulLimum.
poniLur primse, quia dividunt substantiam NoLandumauLem, quod hsec proposiLio,
per oppositum, et per accidens, inesL uLri- Deslructis primis, etc. non ponit primas
que illorum : nullum autem oppositum posse desLrui, quia AblaLivus absoluLus,
habet esse in suo opposito igitur nullum
; per Priscianum 2. ConsLrucLionum, exponi-
esse habet secunda subsLanLia in prima ;
tur per si, quia, vel dum. PoLesL igiLur isLe
secundum igitur islam expositionem abso- esse sensus, si destruantur primse substan-
lute dicetur destructis primis, nuUum Lia3, deslruunLur alise, vel quia, vel dum,
aliorum desLrui. IIoc confirmaLur per hoc, eL quaelibeL exponens esL vera, quia positio
quod Arisloleles loquens de secunda subs- alicujusin comparatione ad aliud, non re-
lantia, el accidentibus, dicit omnia alia a quirit ipsum poni absolute sed est falla- :
primis, sed hoec inquantum habentesse in cia a secundum quid, ad simpliciLer. Prse-
prima, non suntalia igitur non loquitur
; dicta eLiam conclusio, scilicet Destruclis
de illis inquanLum habent esse in prima X^rimis, etc. potesL intelligi de ipsis, quse
Substantia. subsunt intentionibus, quia secunda sub-
QVMSTU) XIII 175
.slanlia, noii haijct aliiul cs.so, qiiam aliqua lenninante lalcm rc.<pocluin, ad inferiu^ .
priina sub.slaiiliii. .Siinililcr cssc arcidcnli.s quia quiilquid csl priu.s homine, esl prius
csl a suljcclo. Si a priiiia subslaiilia, illa isl/), cujus rausa esl ;
quia supcrius, in-
iion cxistcnlc, accidcns non cst; si a sc- quanlum t^Tminans Uilom rcspeclum, ha-
cunda, illa non cst, si [irima non sil ; i;,M- bel virlulcm univcrsalitcr sumpli. Quod
tur si prima Substantia noii sit, nulla sub- enira prlufj esl superiore, dicilur de eo
staiilia cst, ncquc ullum accidcns. universalilcr, et a superiori dislribulo,
c. IIujc ctiam tcrtia conclusio fortc gcnera- liceldcscendcre ad inferius.
lius vera cst, quam priiiia, vd secunda, Ad lcrlium dico, quod icrminus, in una
licet non inquaniumcx eis infcrtur. propositione non hal>'t nisi unam supposi-
A'l arfju- Ad priinum argumciitum dico, quod tiimcm;quia una propositio, esl signum
titenta.
Species non pi\Tdicatiir de homine, ut hic unius intellcctus cornposili ; el div-
sumiliir pra-dicari ;
quia non esl superius suppositioncs tcrmini, sunl diversaj ratiu
eo gcnore. (ôntra, htec est vcra, //omo eal nc.s intdligcndi tcrminum, rcspcclu ler-
4S7>ec/(,'5, igitur specics vcre piujdicatur dc lii, el omnes divcr.sa; suppositiones, in

hoininc. suo gcncre sunt opposila; : cum igilur im-
I(e n, si Species est iii homino, arguctur possibile sit idcm, in eo<Icm inlelleclu
quod .socuiida con.scqucntia non valcl quia ;
composilo, rcspectu lerlii, inlelligi sub di-
n(m scquitur if/ilur est in aliquo homiuc.

: vcrsis, vcloppositisrationibus inlclligcndi,
Ad primuin dico, quod vcrbum es/, po- impossibile cjI idcm, in una proposilione
lost iiotarc qualcmcumque unioncm extre- habcre diversas supposiliones : inditTerens
morum, et non oportet, quod .scmpcr nolct est igitur tcrminus ad diversas suppasilio-
prcDdicatum esse superius sub.cclo : .sed nes, liccl non in una proposiliono. Loqui-
ad cxercenduin ilIud,quod signalur, liic mur aulem de c(m.sequcntia, ul .Vnlcccdcns
oporlcl addcro ad compositioncin liujus esl propo.silio una, el.sic nono.sl major in-
vcrbi <?5/, aliqiiam dotcrmiiiationcm, ul cs- dilTcrentia in Antccedcnle, quara in ili-:
senlialitcr, vcl aliquid hujusmodi. .Sccun- qucntc.

da ratio, conlra rcsponsionem, probut illud Ad quartum argumcntum, ui e^t co:.i:.i
quod cst in liomiiic, non sccuiidum accop- primam coiiscqucnliam, p<.>lesl dici,q:: l
tionom pcr.sonalcm, .scd simplicom, non non esl similis ralio dcsccntlcndi;quia df-.-
os.se iii aliquo homiiic, qiiod bi'iic c>t con- cciulendo sub subjcclo, arguilur perh?n<*
ccdoiidum. l'i)tcsl cliam dici ad ralioijom rcgulam, Qind pr^cMcalur de su/xtk; i,
priiicipalom,quod Spccics si dicalur de prxdicalur de inferiori, qua; ne«'t s^nri.i cA,
hominc, non lamcn ul homo habct acccp- ut hic sumitur prxdicari. L>i >
tioiiem pcrsonalem : ot nculra con.sequcn- autem sub pncdicalo, nriruilur per !.
tia valct, nisi sic .sumcndo communo. rcgulam, De quo pr,i '•JHU, «I
Ad socundum argumciilum principale, iitferius, qu.-c facil fallaciam Coiuuhiuc;
ut cst contiM ulramquo con.soquontiam, po- Nolandum, quod licet ha^c possel con- ,Voi«.
lost dici gcncralitcr, quod non esl fallacia codi vera, Omnis h ino est aiiquo:{ <:
('.on.soquciitis ;
qula non arguilur nd pri- non Uuncn inquanlum aliquoti
m:iin subslaiitiam dotcrminatam, ct dcti r- prima subslanlia. Prima enim i
minatc, .sed indctcrminalo, et illo modo lcrminata.sive dcl>Tmlnalc sive

•
ost .Tquecommunc cum lermino communi. nalc sumpli, non dicilur de >
•
sum.ilo pcr.soiialitcr. .Stul inquaiitum ost S«Hi lunc videlur illn ralr- j.i,. ^ » •! 4*
"
>i; ) Tr
pr.mam conscqucnliam, conlra se<'Uiidam 1 1
•
•• 1 1
contra polcst dici
spcciaIilcr,(iuod cum hujusmiHli /»ntt5,vol guendo .sic, In om
suj)crius, otc. dicant rcspcctus ad posle- lur In omui ^
rius, cl iufcrius, licct argucrc a supcrioro aluiuis cni >r «

.17() Si;PKI{ l'I{/EI)ICAMENTA
tiaiii, csL Anloc-edens veruiii, cLCoiisoquens qua primasubslantia, nec est in ea, igitur
esl fnlsuni : eL tamon illa consequonlia vi- aliquid nec dicilur deprima suhstanlia, nec
(leLur lonorc, per eanidoni rogulam, per est in ea : ibi est fallacia figurse diclionis,
(luain (>t consoquenLia ArisLoLelis. commuLando g^waê in $?«'(i, debelonim sic
Dico, quod non, per eaindem rogulam ;

inferri, igitur aliquid sub aliquo modo ac-
quia socundaconsequenLia ArisLoLelis Lenet cip/endi,nec de primis diciiur, nec estin
per lianc rogulam, Quod inest alicui stanti primis, et hoc est concedendum, Lanquam
disjnnctive pro multis, inest alicui illorum necessarium, quia omnis homo nec dicitur
indeterminatc ; sed terminus sLans confuse de, nec esL in.
tauLum, non sLaL pro mulLis disjuncLive. Cum diciLur in quarLo argumenLo prin-
Ex lioc sequiLur, consequentiam tanlum cipali, quod non est diversitas hic, et ibi,
lenore a communi habente suppositionem nisi quia hic fit descensus ex parte sub-
personalom, et non quamcumque, sod de- jecti, ibi ex parte prsedicati. Dico, quod il-
terminatam ; et illam dico, quando tcrmi- lum descensum concomitatur diversitas
nus sLaL pro aliquo delerminato, indoler- supposiLionum, quse prohibeL consequen-
minaLe Lamen, sicut subjectum indefinitis, fiam, quia non tenet, nisi termino uno mo-
vel particularis. do supponente.
ConLra hoc, non sequitur, Animal prse-
si Cum dicitur, quod universalis converti-
dicatur dfi omni homine ergo aliquod ani- ; tur, sine figura dictionis, verum est, quod
mal ergo animal quod prxdicaiur de onini
: variatio suppositionura circa unum termi-
homine non esl aliquod animal. Elsihoc num, non estrespectu reliqui termini sup-
non dicitur de prima substantia, nec est ponentis eodem modo, eL nisi esset, non
in illa, ut manifestum est igitur aliquod : essel figura diclionis.
nec dicitur de prima substantia, nec est in Ad aliud dico, quodnon similiter seque-
ea, quod est contra AristoLelem. Sequilur retur ulrobique, quia propositio ista, Ani-
igitur inconvoniens contra Aristolelem, mal omnis homo, a nullo ponitur vera,
est
nisi descensus teneat sub termino stante ut animal habet suppositionem determina-
confuse tantum. Eodem modo poLest argui tam, et aliter non tenet illa consequentia.
de ista,/;i omni corpore est color : ergo ali- Vel aliter, quia omnishomo, non prsedica-
quis color. tur, ut hic sumitur prsedicari, licet propo-
Ad hoc dico, quod in prima consequen- sitio ponatur vera : non enim est vera pri-
tia est fallacia Consequentis ;
quia ad hoc mo modo per se.
sequi illud, infertur hoc esse iilud, et non Ad ultimum dico, quod loquendo de in- 10.
e converso,multaenim de se invicem vere tenlionibus destructis primis, nullae sunt

dicuntur, per hoc verbum, est, quorum secundae substantise, quia uno relativo
nullum infert aliud. Arguendo igilur eo- deslrucLo, deslruitur et reliquum : nec est
dem ordine negative, est fallacia Conse- etiam aliquod prsedicatum in genere sub-
quentis, a destructione Antecedenlis. stantise, nec isto modo sunt primae substan-
Ulterius, cum dicitur, &i non est aliquod tiae magis corruptibiles quam secundae.
animal, non dicilur de prima substantia, Similiter est de rebus, quae subsunt, in-
ista consequentia non valet ;
quia aliquid quantum eis attribuuntur tales intentiones.
inquantum est secunda substantia, dicitur Sed si loquamur de esse rerum, forte potest
de prima, ut hic sumitur dici de, et secun- concedi hominem esse animal, licet non
dumhoc est exLraneum alicid animali, un- hunc, vel illum sed hoc non secundum
;
de in isLa consequentia innuitur fallacia quod horno habet suppositionem persona-

Accidentis. lem determinatam illam enim non habet, :
Ulterius, cum dicitur, si animal, ut di- nisi cum sint ejus aliqua suppposita. Sed
cilur de omni homine, non dicilur de ali- quia cujuslibet communis, sive existentis.
QiM-srn» .\i\ 177
sivo non exislonlis, est .suppositum acci- subslanlia, pos.sel ei ;

et lamen soli
pere per addiliorjcni Pronominis demon.s- substanliac.
traiivi, sic ; sicul ipsum est communo : Ilem, noc csl prima sul i, quia di-
propteroa melius dicenduin, quod sive cilur do 8ul)jf»rlo ; nec secunda, quia nec
aliquis liomo non sit, .semper sc-
sil, sivo Spocies, nec Gcnus in genere ."•^
quitur, animal prxdiratur d'- /lomine : hinc .sola sunl sorundaj .subsLanlia;, pc-r
igilur dc aiiquo, ot quod propler idern, Ari.slolelem, cap. do .Subslantia.

Con.sequens est vorum, propter qucxl et Itom, habet conlrarium, quia habet ali-
Antccedens, scilicot propler in.separabilem quid a sc maxime dislaas in oodem gfncro,
unionem extremorum, licet neulrum exi.s- et lalis distantia por Ari.slolelem 10. M*
tat. laph.cont. 13. esl conlrarielas, subsla:.;.^^

Conlra conclusionom lerliam Mrguilur autem nihil est contr.T-iirn r^rr \ri>;fo'p-
sic. Dostructo posloriori, non oporlot prius lem inforius.
destrui : sed secunda subslantia est prior Item, por Arislotelcm 5. Mclaph. lexl.
prima ;
quia.soquilur ad primam, et e con- com. 19. Primus modus qualilalis. esl dif-
verso, ot Inlo ost prius, por Aristolelom forentia subslanlice, qualilas autcm nonest
c.ip. d(' Priori in poslpr.Tdicamonlis, el .5. .Subsliintia. .Si dicalur, quod .Krislolcles in-
Mola[)li. loxl. 10. ergo doslrucla prima telligit, quod liabct modum pni :i in
subslanlia, non oportet socundam deslrui. quale, hoc non vidotur verum, quia M- -
Dici poloslquod loquondo d« inlonlionibus, physicus a Ix)gico quod Me- difTort in hoc,
sunt simul nalura ;

quia corrolaliva, lo- laphysicus considerat ens inquanlum ens,
quondo de rcbus, licel /lomo forto sit prius l/)gi('us inquanlum considcratur a r '
•
isto hominc, non lamon aliquo Iiomino ;

quoJcrgohabct.solum nvKlum pra- *.' .ui-ii
quia .socunda substanlin, nori habot aliud in ^«a^-.quamvis a Logicopo.'5sct aliquomo-
e.sse, quam osse alicujus primac subslan- do dici qualiUis, non lamcn a Molaphysico,
lia3. nisi sit cssonlialiler qunlilas.
Ad oppositum, non subslantia non csl
prior subsliinlia, quia subsliinlia esl pri- ta propar
CoinmHHC csl nuicm omni suh$tanlur in siib- mum cns Difrcronlia csl naturaliter prior 10 affirma
:
titm.
jccto n-m csse.Princijjalis nannjue substan •
Specic, qunc est subslanlia. Item, non sub-
tia non dc subjecto dicitur ncque in sub^ : slantia inlorompla. non inlerimilur sub-
jecto est, etc. Xon est autcm pro/rium siib' slantia, scd dilTorcnlia inlorempla. inleri-
stantice hoc. Namque diffcrentia corum esf milur species, qure esl subslnnlia ; ergo.
qu(c in suiijecto non sunt : t>ipci enim, et Ilom, DilTeronlia osl pars dofi: spe-
f/ressihile dc su/ijccto qnidcm honiine dici- indical aliquidcss<»ulia' oju^,
cici, igilur
tur, in subjccto autem nulto cst. Cap. cod.
perlinel ad e.vsonliam subslan-
nihil aulom
tiai. nisi subslanlia.
QU.K.STH) .\1V
un
Ilcm, si esset accidens, facerel ^%
por accidons cum gonen^ : ol • \

Vtrum diffcrentia de gcncre suhstanti.v
generi facial spe^'- •
'^;tM-
sit aubstantid.
cios ingcnore sul
r^hlis cidcns, ot ila null
IIi8|). Irart '.\. /.ng.ol \'.'i ir. Cm -
</*'»;i.l'\)n!ii'cn lih.^./nxtit rnp. H. C . lunilir Ad quajslionom nîl»^^! dicj . q«<*1 dffff*- ^.\)m.'t^$tm
i/i *rit/iin. rnp. .'I. «/»t Sntmtanlia, l{'tlt\,;y\ct in
r.rpliriitinnd toxlui t)oct. in /iih- i/iurstionti. rt^nlia in genei
quia esl Idcni pcr se ei. <; i por j»
1.
Quod n(m viiloliir.por lilloram In' • ;«iuia suKslanlia, non lanien osl ."^
AriJUiiirll- non inosl soli subslanlia\ .scd dilToronli.T, ilivitluuM» in giMiopo

lapro piir-
le tifi/nti- prima propriolas ; sod si dilToronlia osscl subslanlia ; vorior csl tamcn lali.i pr"
va.
478 SUPEU PK/EDICAMENTA
calio, nalionfilc csl subslantm, quam isla,
Quanlum csl subslanlia, quamvis ulraque

hon vos vero conlurbcnt substantiarum parlex,
nccessaria, cl ulraque per accidcns. Pri-
(juce ita sunt in toto quosi in sulijeclo sint
per accidens, non ideo, quia
:
nia enini e t
nc forlc cocjamur e.as non esse subslanlias
aliquid esl subslanlia,cui accidit ralionalc;
confUeri, ctc. Cap. eod.
scd cui per se incsl rationale, sed
secunda
csl per accidcns, quia aliquid est subslan- I

cui accidil quanlum. QU.^STIO XV
tia,
•^-
Ad primum argumenlum dico, quod in-
An parles substantix sunt substantise
mcnta. tclUgil, non quod lioc sit propnum subh-
tantitB, id esl, ei quod directe esl in genere Vide Auctores citatos qwcslione sequenli.
Substanliffi, ut Species, vel Genus, sed
etiam Diffcrenlioe, quae non estsic subslan- Quod non videtur ;
quia Substanlia, ut 1.
Argume7i-
tia. Secundum, idem oslcndit. est generalissimum, est per se ens : nuUa ta pro par-
te negati'
Ad tcrtium dico,'quod contrarietas uno pars substanLise, est per se ens, dum est
va.
modo diciturcommuniter pro maxima dis- pars substantiae ;

quia tunc esset hoc ali-
tanlia, el lioc modo privative opposila, di-

quid, et una subsLantia esset ex mulLis hoc
cunlur contraria, ut in 1. Physicorum con- aliquid, quod non videtur verum.

tex.24. dicunturprincipia, scilicet forma, Item, si qusecunique pars substantise, sit
et privatio, conlraria lioc modo conlra-

:
subsLanLia, sit A illa subsLanLia, eL argui-
rietas estin omni genere, inler differenlias Lur sic, si A sit substantia, descendendo
gcneris, de qua dicitur 10. Mctaph. contex. divisive a generalissimo, oportet conce-
13. et 24. quod omnis differentia secundum

dere, quod vel sit illa substantia, cujus
speciem, contrarietas est. Alio modosumi- est pars, vel species distincla contra il-
tur, ut est maxima distanlia formarum lam : quod conLineaLur in aliqua spe-
vel
mutuo circa idem se expellentiuni, et sic cie distincta ab illa quia omne quod est ;
sumilur hic, et 8. Phys. et ubi esL istacon- in genere, est in aliqua spscie ejus, per
motus proprie dicLus.
trarielas, ibi est Arist. 2. Topic. cap. 10. non est illa, cujus
Ad quarLum dico, quod ArisLoLcles, ut est pars, quia illade ea non prsedicatur ;
pluribus in 5. McLnph. conL. 63. 5. Pliysic. non aliqua alia species, nec in alia specie,
conlexL. 7. 9. et 48. dividit voces in signifii- quia tunc differret a suo toto specifice, et
modos diversos accipiendi,

cationes, et in iLa per difierentiam essentialem, et etiam
quod ad minus facitdeQualitaLe, non enira ab omni alia parte ; sed hoc non est possi-
eam dividit, uL est generalissimum, in bile, tunc quia omnis pars haberet formam
species, ponens differentiam esse primam specificam ;
quia omnis differentia sumi-
speciem ejus. Sed dividit hancvocem quatur a tali forma, eL iLa nulla pars esset pars
litas, in significaLa, el unum significaLum totius, necconslitueret ejus essentiam, nec
ejus esL differenlia substantiae ;
quia sicut unum essentialiter cum tumalia parte ;
forma sequivocatur ad substantialem, quce quia omnis pars per propriam formam
tribuit esse simpliciLer, iLa aclus ad actum esset ens in actu, eL ex duobus in actu non
primum, el aclum secundum : el ita qua- fit vere unum, per ArisL. 7. Melaph. cont.
litas ad qualiLatem esEentialem, cL acci- 49. et ila nuUum toLum esset vere unum.
dentalem a^quivocatur, et differentia subs- Item, quaelibeL pars subsLantise est subs-
tantise est qualiLas essentialis, nuUo modo tantia, et nulla pars hominis est homo : se-
modo Qualitas, ut est generalissimum. quitur, igitur nullus homo esL subsLantia.
Conclusio est falsa : et non minor, igitur
major. Forma arguendi patet per Arist. 4.
Physic. cont. 93. quia tali forma arguendi

QII.esTK) XV 179
"
ulitur conlra ponontc.s tcmpus essc circu- cl Lslo modo <" '
»-.i:
:m,el ut dl-
lationem, sic, Quaclibot par.s lcmporis csl cilur de prin ' •
islo mo-
lcmpus, non qua'libct pars circulationis
el do partps suIj subslan-
est circulalio crj[?o tempus non est circu-
; lia. Similiter in ^ rc, ul eai
latio : UMfle si lorma arguendi ibi valel, et gcneralissimum, sunl non ul speciej, sed
hic. Ilcm dc materia dicilur 7. Mctaphys. p<T rcduclionem in per se principia specie-
cont. 8. quod non cl quid, necquale, etc. ruiu : et de illis quse sunt in genere pcr
igiturnon s ibsbnlia. reductioncm non oportel Geous in abslrac-
Ilcm, forma non est substanlia : quia csl to vcre prccdicari.
Arffumen-
a prn piir- in subjccto, et quia adcsl et abcst pnr-ter .\d argumenla pnccedenlls quxslionis, 4
t nffirma- Ad argv-
iva. subjccti corruptionom, ul in Iransmutatio- ut hic, valont. Ad primum, non subslanlia menta
pr-rcedrm'
nc substimtiali patct. Ad oppo-iilum pnl",{ non esl prior .subsbntia, dico, quod siin- tu qvrs-
ar^ûi por trcs rationcs faclas ad opp.)si- lolligalur yionsubstantia,\(l esl, illud, do /i«niJpro
partt af~
tum prx^ccdcnlis qu'cslioni=?. quo non prapdicalur per se gcncni' im firmativa,
•fuatenus
Ilcm, divisum pnrdicnlur dc dividcnli- in gcnero subsLintite, falsa csl piM^^jMiio, •I-
bus ipsum ; scd 2. dc .\nima cont. 2. Si(fjf:- .sed vera sic, non subilantia, id e.U, nullo
.c
tnnlia divulitur in formam, et mnteriam, mo lo ncque ul subsLinlia esl

substantia, nem..
<»/ cow/)a?/7MW, igilurquodlibcl istorumest gcneralissimum. ncquc diciliir dn princi.

subsLintia. piis substantiie.
Itcm 7. Mctaphys. conl. 7. dicit Arist. Ad probalionem, cum dicilur, subslan-
qiiod forma est magis ens, quam matcria, lia esl primum ens, dico, quod hoc esl vo-
ct idco est magis ens, quam composilum : rura comparando generalissimum subslan-
in qun con.scqucnlia innuilur matnriam liac ad alia genera, id est, enlium per se
esso magis ens, quam composilum : tunc in gcnere, csl substanlia primum ens, non
arguo sic, Subslanlia esl maxime ens ; si Innen est verum de substantia principiata
igilur illud, quod minimc est ens, ut com- simpliciter ;
quia principia talis subslan-
positum, est subslanlia, ut patcl, mullo tia} sunl priora illa, ut dicilur7. Melaph.
magis matnria, c! forma. qufP sunt magis cont. 7. quod forma, ct malcria sunl magis
ciitia composito, eriinl substanliic enlia composilo ; fortc Lamen poteslconcedi
Itcm, hic litlcra videtur Arist. innucrc, absolulc, quod subslanlia esl priraum per-
quod partcs suhstantia? sint substantiir, fectionc, licot non via generalionis.
alitcr non oporlcrct prohibcrc illud quasi Ad secundum, non subsLmtia inlcremp-
inconvcnicns, nesequerolur cx dicla pro- ta, non inlorimitur substan':n M-^r) quod
prictato. si mijorintidligitur, «on s 'Sl, .
Ad qurrslioncin polest dici, quod dupli- co intoreinpto, quod non sil subiLinlia per
ces sunl partes, scilicet es.senliales, ut ma- sc in genero subslantia?, n m inlerimilur
tcria, ct forma, qua? scilicel e.ssentiam substantia : fil>:i est ;
quia principiis sub-
subslantiir conslituunt : alirr part<»s quaii- slanli;c, quoD non .sunl sic •
inte-
tiLiliv;r, qunc non suntsubslanliie, inquan- remptis, subslinlii intorimilur : vera la-
tuin substantia csl, sc.i iiiquanlum cst mcn polost cssc sic, qiio I nullo molo c;tt
quanta, et cxlmsa : scd tam do his, quain substantia, ii ut dl-

dc illis potcst (lici, quod non sunt subslan- citur do priiii';i)
tiie pcr se, id esl, quod goncralissimuin Ad lerlium ik-; i i.-n, uiuu y .id
Subslantijc non pnrdicatur de ois por .so, c.ssonliam substintia», ni-î su')ii.ii.i, si
ncc voro in abslracto, propler priinam ra- iî,.n! 'if.ir '

'
quod pcr seod in gcnere
lionoiu ot .sccundam piius posilasad illim su\ i est il; ( m .f!n vr>ri. et
parlcm qu.-cUiDuis. Vorutntainem substan- illo modi) piri su n-
tia esl a^quivocum, ul dicilur cns p'.»r sc. tia.

'iHl» snrEH pi{/i:i)I(;amenta
Ati 1. '^<^ ''liî^ ^^^ ^^ Aiiima, dico, qiiod ill;i

-• una proprietas ejus, scilicet substantioe,
r>-'>
iliviîo substanlitE, non esl divisio Goneris dicitur una magis substantia alia, ut Spe-
''"mativa''
/"'./"« in species,quia lunc mulcria habcret dif- cies magis substantia genere, quia pluri-
ferenliam dislmguenlcm ipsani a torma, et bus substat sicut dicitur Genus esse uni-
:
essel cns actu de se, distinclum a forma, versalius Specio quia de pluribus pra^di-
;
quod non verum.sed

ost est illa divisio catur, licet universale sequaliter praedice-
icquivoci in ?oquivocala, secundum Logi- tur de Genere, etde Specie, ut de specie-

cum, vcl analogi in analogata, secundum bus ejus. Multa est circa hanc proprie-
Naturalem et sic proedicationem substan-
: tatem difficultas : quse Physico relinqua-
liti) do dividenti])us concedo ;
sed hoc tur.
non est, ut substanlia est generalissi- De sexta proprietate substantiae,qu3e est, Nota.
mum. cum sit una, et eadem numero, est suscep-

Ad aliud dico, quod forma, et materia tiva contrariorum, secundum sui mutatio- 1
sunt magisentia composito, entitate prin- nem, haec est propria substantiae, el con-
cipii, et ita suntsubstantiae, non tamen ut verLitur cum substantia, quia nuUa subs-
substanlise species, tantia ex ratione substantiae, prohibetur
Ad auctoritatem Arist. dico, quod Arist. suscipere contraria, liceL aliqua ex sua
non dicit, nec innuit ex litteTa hic, parles propria forma determinetur ad unum con-
substanlise esse substantias, sed dicit, quod trarium. Similiter intelligendum esL, sub-
propter primam proprietatem substantise, stantia suscipit contraria, non sibi, sed alia
non oporlet eas concedere non esse subs- quae sunt inter se contraria, alioquin hsec
tantias, quia nec partes substantiae sunt in proprieLas repugnaret quartae proprie-
subjecto, id esl, in aliquo actu complelo tati.
existenles, ut formse, licet sint intoto,quia

alius est modus esiondi in toto, et alius in
subjecto, QuanUlalis autem aliud quiclem est conli-
fi. Tunc ad duo argumenta ad aliam partem num,aliud discretum, eic.CaTî.de Quanlitate.
']fmaVr-' queeslionis, quae probant formam non

esse
gu7nc)ita substantiam per hoc, quod est in subjeclo
^
QU^STIO XVI
proparte
ncfjjiiva. dicondum est, qaod materia appropriate
An Quanlitas sit genus
est tantum illud, quod esl in potentia ad
suscipiendam formam, non habens ex se Vide citandos cjun^slioric sequenli.
actum aliquem complelum, cui forma tri-
buit esse simpliciter, ut est in substantiis, Quod non videtur ;

quia nullum Genus j_
subjectum dicitur, quod licet sil in poten- prsGdicatur denominalive de Specie, sed ^rgumen
tapropar
tia ad formam, tamen est in actu comple- haec est vera, Linea esi quanta, et sic de te negan
to, et ideo forma adveniens tribuit ei tan- aliis, quse ponuntur de genere Quantila-
tum esse secundum quii ; forma igitur tis ; igitur nuUum istorum est ejus spe-
substanliae, licet sit in materia, non La- cies, igiturnullam speciem haboL, igitur
men est in subjeclo. Per idem patel ad non est genus. Probatio majoris, nullum
aliud, quia non adest prseter subjecti, etc, prsedicatum univocum est denominativum,
quia nullumestejus subjectum, sed omne Genus, respectu Speciei, est prse-
6, De quinla proprietaLe substantise scien- dicatum univocum, per AristoL. prius ;
Nola.
dum, quod generalissimum substantise non ergo, etc. Probatio hujus majoris, quis ra-
dicitur dc aliquo magis, et de aliquo mitio prsedicati univoci, est ratio subjccLi :
nus, neque aliqua substanlia, secundum quod manifeste est verum de Genere res-
suam essentiam suscipit magis, et minus : pectu Speeiei : sed nullius denominativi
lamen quoad actum sul)standi, qui est ralio est raiio subjecLi,uL dicitur in cap.
QU/ESTIO XVII 481
(lo Substarilia, quia alhum praidicalur tle .scd aliqua .sfjocies Quanlilili.s, pr.. ir
corpore ; rationeui voro aibi impossibile de alia denominalivc, ul linea est nume-
est priCfJicari. rala ; igilur, elc.
2.
lleTD, Quanlil.is non habel sp('cios, quia Ilcm, pa.ssio.el subjecium non sunl in eo-
de conlinu I, ct discrela non prxMJicalur dem gcnci*e,ut species lum quia pa -p-
ajqualiter, et genus aj(|ualit<!r pr.rdicalur dicatur dcnominative de subjeclo i^. ur

de sporiebus. Probalio assuni[)ti, quia et geiius pa.ssionis : .seu genus "••* •'i non
quanlitas conlniua esl naturaliter prior sua pncdicatur denominalive de su.j •j : er-
division(! : quia inquanluni continuuni est go n(m est idem genus subjecli, ei n:i<>:o-
divisibile, est natur;ililer prius sua divinis, Prima consequenlia palci ab rl
sione : igilur et continuura esl prius nu- ad superius : luin qui i lunc pa.ssio de sub-
mero, quia numerus est posterior divisio- jeclo n(m praedicarflur, ul p;ilet ex prsece-
ne continui, cum cau.satur ex illa, pcr denli argumciito, quod o.stendil, nullam
Arisl.:{. Physic.cont. 08. Ad opposi'um est specicm cujuscumque generis posse pr»-
Aristoteles. dicari de alia, sed bmgiludo (^t pa.ssio li-
nea3, quaj est in gencro Quanlil;«lis, el l(jn-
giludoest in genere Quanlilalis ; ergo go-

QUi^STK) XVII nus Quaiilitalis non est unum.
Ad opposilum esl Arislol' !
Vtruyn Qunntitaa sit gcnus unum dicendum, quui quanl.-

.Vd qiiaislioncm 2.
las esl gcnus ; (juia prajdicalur de pluri- adZirim'

Arisl. 5. Mctaptt. text. IH. Alberlus MaKn- tract. 8.
cap. 1. D. Thoin. ojmicul. 5'J. ct I. ditt. V). q. bus differcnlibus spccie, in quid, ul de 9?" 7»«*«-
tiontm.
1. art. \. ad \. et I. jj. </. 10. art. 'J. I)<)cl. i. d.
Quantitiite continua et discreta ; quia qux-
10. 1/. 1. art. '1. ct :i. Mcttijiti. q. Auton. An-
'.I.
dreas (jutrxt. 10. N phu.s (/ix/) 'J. Uandav. ifUtrtt. sito quid de ulrcxjue eorum, convcnicnor
<j. Venelu» 12. Atctapli. Durand. I. ditt. 3-1. q. I.
respoiidetur, f^«(Z/i/iVa5, el esl gc;. j-
Kerrar. conlra Gentex cnji. S7. Cajet. hic te.tt.
4.
1. t:a;)r. 2. d. \i. </. 1. Sonciu. .Mctu/tli. q. :J1. :'..

mum: quia non habct genus suporveniens
Javell. q. 20. Ocka.n in Loij. cap. de Quanlitate.
nihil enim de eo praidicatur in 7Mi(/,nisi ens,
Flandria W. Metaidi. qwrnl. 1 i. art. ;>. Ci)niinb.
incap. de (Juanl. q. 1. et Cofn/tut. IG. q. L'. Ro- quod nuu csl genus quia nec univocum.ol ;
(lri(,'. art. 1. in lianc </. Doct. Huvius hic q. u.

esl unuiu gcnus quia .sccundum unamra-
;
Aversa quivtt. 1«. tecl. .Meriner. hic q. 1. .'t.
lionem dicilur de omnibus suis speciebu.s.

1. Quod non videtur : rjuia pcr .\risl. 1. Sed quoe sit illa una ralio, duplex csi Duhium.
'propar- Postcrioriim,
et 10. Metaphys. cont. H2. ct modus poiu^ndi, uno moil) ponilur ralio
neijaii- indo. //j omni (jcnerf uno est unum p/ imum mcnsurio. Tum. (|uia probal hic .\rislole*
et minimum, quod est inetrum, ct men.su- lcs oralioncm es.so speciem Quantilalis, pnr
ra aliorum ; sed in Quantilalo non est lioc, quod cslmcnsura. Tum. qu;a .s<'cun-
unum primum et minimum, .sed duo, .sci- dum diversilalcm hujus r n-

licct unilas, el punclus ; igilur Quanlilas lur species Quanlilalis,
esl duo genera. Ilem, cujuscutM(|ue gene- liiiiia qu:cilam cst iiilri..-
ris, omnes spccics suiil (ipposila*, quia vcl (|ua>dam cxtriuscca.lnlr"'-

primas dilTcrcnlias includunl. vcl dilTcren- cuiidum unun dimcn
lias opposilas dividcMilesaliiid gcnus iiilcr' sic ost lineti\ vcl duns, .
«:
mcdium, si sub ali(}uo eodcm genere in- vel Iroi*, ol sic esl c u< i . \ . ( du-
termedio conlineaiilur, el includens unum plc.K, pri»pria, el <»$ vol t
oppositum. \m\ pnedicatur dc alio molu- cl sic lemiius ; cl diciiur tnrUS met) sura
dcnlc altcrum, co modo, (|uo dilTercnlia» pn)pri;i. quia unus lanlum csi uuiuh mon-
divisivai gencris debont cssr oppasilir: igi- surali. /rvn/j((S communis : quia •
n'
lur iiulla spcci(\s luiius gcncris, de qua- mullitrum m<*nsura(orum. non nuii*m cu
cuuHiuc specic illius generis pntHlicalur : juslibel temp' uum lcinpu-^ c( pn>-
T.'m I. 1!
m SliPFn riLEDICAMENTA
pria inonsurn.Manifcslum cst cliam

nume- Contra huncsecundum modum, Quanti«
orationcm esse mcnsuras. tas continua ostin potentia divisa discreta

rum, vl ;
actu, quoe sunt aclu, et potcntia aliquid,

3. Conlra istud, ralio Gcneris sequaliter
invcnilur in omnibus Spcciebus, non
sic non sunt [«qualiter illud; ergo dimsibililas
ralio mcnûrae in continvo et discrelo ; ,
non sequaliter convenit conllnuo, et discre-
to. Assumptum patet, quia partes numeri
quia ?<//Mnaxime proprie proprium est es-
sit prin- actu suntdivisae ab invicem, continuinon.
se mcnsuram, ct cum illud per se
cipium numeri, ab illo primo derivatur Item cujus est potenlia per se,ejus estactus;
mcnsunr ad numcrum, ctde nume- si igitur quantilas continiia sit per se divi-
ralio
potest esse per se divisa igitur
road continuum, ut manifeste liabelur 10. sibilis," :
Melaph. cap. 2. cont. 2. et3. et inde. Si di- continua polest esse per sc non continua,
catur, quod discreturnesi prius coniinuo in quod non videtur dandum. Item, Aristo-
sc, non comparando ad suum

genus, hoc teles probat orationem quanlitatem esse,
conccditproposilum quia neulrum par-
;
quia est mensura ; igitur illa est ratio es-
rationem generis per alterum, sed sentialis quanlilatis.

licipal
continuum non habet rationem mensuran- Ad primum polest dici, quod quantitas
di, nisi a discreto, ut docetur ubi supra : discrela eîundi, etindivisa, id est, dum
ergo ratio mensura? non est ratio Quanti- manet in sua specie, undecumque sit ejus
talis, ut esl genus. unitas, quamvis materialia, quse subsunt

nesponsw men-
Idco dicitur aliter, quod licet per se illi formoe, sunt divisa, v. g. quinarius in
Docioris. sua specie manens,est formaliter indivisus,
^^^j,^ conveniat quantitati, non tamen est
illa ratio cssentialis quantitatis, secundum
quia divisio ejus perimit form im quinarii
quam ei attribuitur ratiogeneris ; sed ratio quia divisione facta in^ternarium , et bina-
divisibililatis, et hoc de illa divisione, qua3 rium, non amplius manet quinarius, licet
esl in partes ejusdem rationis, quod osten- materialia, ut unitates, sint sic divisa : un-
ditur tripliciter. Primo in 5. Metaph. con- de negandum est quod sumitur de discre-
text. 18. ubi definitur quantum, secundum to.
quod potest habere definitionem, saltem Ad secundum dici potest, quod actus hu-
e.Kprimentem, quid dicilurper nomem, ibi jusmodi potentia?, conlinuum esl divisibile,
sic notificatur, Quanlum cst, quod est divi- non est iste, continuum est divisum ; sed
sibile in ea, qux insunt, quonim singidum isle,continuiim dividiiur, id est, est in fieri
nalum est csse hoc aliquid, id est, in partes divisionis, etillud potest per se inessecon-
ejusdem rationis ; igitur Quantitatis est per tinuo.
se divi-îbilis in hujusmodi partcs : nam Ad tertium, quod non negatur illnd,
ubi est preedicatio per se primo modo, te- ûod per se est mensura, esse quantita-
nel a concretis ad alDstracta. Secundo osten- tem,sed quod illa ratio non estessentialiter
ditur ;
quia quantitas coniinua, et discrcta Quantitatis, ut est genus, quia non oequali-
non definiuntur hic per mensuram, sed ter inesL speciebus ejus.
per hoc, qiiorum partes copulantur, etc. Ad primum argumentum primae quoes-
igitur de eorum essentia est esse partibile. tionispotest dici, quod de linea absolute
Tcrtio, quia per rationem divisibilitatis non dicitur quantitas denominative, nec
sumuntur species Quantitatis in 5. Metaph. de aliqua sui specie absolule sumpta, sed
coutext. 18. quia divisibile in non continua in abstracto, et in quid : sed denomina-
est numcrus, vel oraiio; in continua secun- tive dicitur de linea in materia, et aliis
dum divisionem unam, linea ; secundum speciebus, el sic sumitur species ejus
duas, superficies ; secundum tre^, corpus ;
ut concreta. Et non est mirum concretum
et sccundum alias difYerentias divisibilita- Gcneris priiedicari de concreto Speciei,
jis possunt sumi tempus, et locus. unde quantumcumque usus loquendi sit di-
Or/KSTK) XV Jl 4«?
cero, linea csl quanta, sivc (liri.sibilig, el ita inoros esso fonnalia in ronliimo, cl ila unl-
de aliis specicbus, hoc .siniplicilcr esl fal- lalcni in punclo.S^'.! secundum Arislo-
nec
sutndc C'is,ul sunl specics.quia lunc es.senl lelem, ne<- .secundum Phlonem haN-lur I.
subjccla qMaiililalis , vel divisibiiilalis : Posler il!a definilio, .sed sic : inilas estsub-
Uilis cnini inodus prjcdicandi convcnil om- st'tntia sine positione : pun' tus autem sub-
nibus accidcntibus rcspoclu subjeclorum. stantia posita, quod manifesle falsum csl,
Alilcr dicitur, quod major esl vcra in oni- .sccundum Arislolelfm conl. 42. .sed venim
ni alio gcnorc a quanlilalc, ct non dc illa sccundum Plalonem ponenlein quanlilales
spccialitcr ; quia quanlitas non tanlum esse difTrrenliai rcrum.
aliis, est principiuin mcnsurie, vel divisio- .\iilcr ad ar;.,'uiiu'nlum polesl dici, quo-i
nis, scd cliaiii sibi, el idco sc dcnoininit, major , .^rilirot in omni genere, non
cl suas specics, quod non esl veruin do ^^^ vera dc omni (lencro gener.'':<^>MO,
aliis. quia vix in aliquo fJ<'nere genei) ;>,
Ad .scrundum dico quod in oinni gcncrc unum primum

povsot aliqiiod ^^ iri .<
polcsl aiifiua specics e.s.se prior alia in e.s- mcnsura omnium alionim, vel in nuUo :
scndo, coiuparando illas inlcr se, .sed nul- scd iut«'Ili^'ilur illa proposilio de goncro
la cst prior alia in participando rationcm nalurali, cl dicilur illud genu* naluralo.
generis : sicut continua quanlilas, nalura- cui respondcl unilas suNceplivi, hoc c»l,
lilcr esl prior discrela, utoslendil ralio, li- qiiod tanlum dicitur de formis lial)enlibut
cct non in suscipicndo pncdicalioncin quan- idein susceptivum primo, el dc huju.smoJi
tilalis, quia neulrispccici incst divisibili- excmplifical .\ristoleles , ubi illam propo-
las pcr allorani. silionom dicil,non tale gcnus est (,uanlil'ts.
fi. Ad priiiiuiu argumcnlum .secun<loe quu3S- Alitcr polest dicil, (luod licel sinl duo
[ \.pnnc .. .
i- .,
,rttpra'- tioius dicilui', quod punclus, ct unilas non

,
prima, el minima in genero Quanlilalis :
'''•"•
siinlduo sim[)liciler prima,quia punctusad tauicn tanlum csl ibi unuin primum el mi-
unilatcm reducilur, ut ad priusse.csl cnim nimum, quod mcnsura aliorum punc-
esl :
puucliis unilas habens posilioncin, ut dici- tns Q\\\\\\ nonesl mcnsura continui, quin
tur I. Posl, tc.\t, 12. cl ila lanluin unit'is liinc aliquotios sumpliis reddcrel conlinu-
esl {)rimum. um, ot e-;sel ontinnum composiliim ex in-
(lonlra, sicul principiuni anli ditcr esl
; sed
sic principialum ad principialiim ; igitur monsura numcri unum aulemapplicalura :
si unitassit malcrialc, vol formale in punc- alicui parli continui, esl mensura conli.
lo, (luorum allcrum oportct, si punctus sit nui, ut dicilur 10. Metaph. ubi .supra, el
unilas positioncm habcns ;cldi.scrcluin crit iiidc; iiuilc tinlum >//M/7i esl mcnsura in
siiuiJilcr, vcl formalc, vd materialo iii lioc gonoro.
continuo, non malerialc, manifcslum esl, Ad .secundum argumentum \
quia continuum non componitur cx discre- quod null.i spccies generis pr. :r
tis; igilur rormalc(|uod ncgal ,\risl()lelcs7. do alia in abslraclo.secundumqu<Hl «noiu-

Mclai)li. cont. :\H. et circilcr, rcprchcndcus dit dilTcrentlas op: " '*
Plaloucm, (|iii ita posuit. l(h'o diccudum. esl hoc in concrelo, .sccu:i.uiiu liuoj
quod siciit in.igiiiluilo non csl multiludo, cies qu:r subjlcllur. sumilur ul esl in
ncquo malcrialitcr, ncquc formaliler sic : loria, ct n<*»n ut esl sp *• * - "•i.
punclus iion csl iiuil;is, ncquo malcnalilcr, Ad lcrlium dico. qu '*'•''
n0(]uo rormalitor : (luia piiiictus csl indivi (/(). ma<jnilU'1o, mfi^titu t > ...
sii)ilit;is magiiiluiliuis, unitis luulliiudinis. voca, ul nolinlqi. . cl rx ,u
Noc cst h;i'c dcnuitio ,\rislolclis./'«Mc/</5 est in quanlilale. Primo m'> !>^ «««nl ^po**{m
unilaa, olc. scd si alicubl dicalurdc punclo, quanlilalis. secundiM: »
hoc eslsocunduiu Plalonom, (lui (XKSuil nu- iiuxlo sunl idem, quoil Imen.
484 SUPEU PU/EDlCAiMENTA
elc, ncc habenl opposila breve,\e\slriclum,

quia linea qiiaiilumcumque brevis, esl lon-
sunt Est aulem discrcla quanlitas ut numerus
giludo illo moilo. Secundo modo non
,
el oraiio. Gap. eodem.

genere Quanlilatis secundum so, sed
in
primo modo, id est ut passiones, quod ma-
QU^STIO XVIII
nifestum est demultiuidine ; cui utest spe-
opponilur «wi/as, ef paucilas, ul est

cies, An oratio sit quantitas
passio : et eidem univoco non sunt.duo
opposiUn, per Arislolelem 1. Topic. cap. Vide Auctores citandos quccst. sequenti.
13.
Videtur quod non, quia non oratio in i.
Adhucpotest argui, quodquantitas non
sit unum genus quia unius generis cst
;
scripto, illa enim est substantia; non m tapropa
mente, quia illa est in non qudnto, et neu- ^^"^^«^'
tanlum una divisio rînia per duas diffe-
quia tantum duae primse species tra mensuratur pei* se ; et Aristoteles ex-
rentias ;
:
sed quantitas dividitur seque primo dupli-

ponit se deneutra harum intelligere ; non
continuum dis- oratio in voce quia illa est per se sensi-
ci divisione, scilicet per et ;
bilis, quia vox; igitur est in tertia specie

cretum, et per constarc ex partibus haben-
qualitatis.
til)us posilionem, et non habentibus, etc.
Probatio majoris per Aristotelem 1. Topic. Ad oppositum est Aristoteles.
cap.l3. Si propositi sunt diversse differen-
tise, ut coloris in voce,et in corpore, ipsum

est aoquivocum, et per Boet. lib. Divisio- QU^STIOXIX
num, omnis divi^îo generis fit per duas
differentias. Probatio minoris, neutra divi- Utrum Oratio sit quantitas discreta
sio esl subdivisio alterius quia tunc am-

5. Metaph. D. Thom. opusc. 42. el
Magn.
;
Albert.
bo membra alterius divisionis, contineren- 4. d. q. unic. art. 3. Aureolus apw(^ Capreol.
'S.
disl. 24. q. 1. concl. 5.Paulus Scriptor 1. diit. 24.

tur sub aliquo membro reliquee divisionis,
q. unica. Okam. ibid. q.2. Greg. Arim.^. 2. art.
quod non verum, ut patet inducendo.
est 2. Marsilius dist. 27. art 1. Lovaniens.m expos.
capitis de Quantitate Javelluf, inEpitome, inlib.
Ad islud potest dici, quod non est du- 5.
.
Met. cap. 8. Soncinas 5. Met. q. A. Sotus q. 2.

plexdivisio prima generis per differentias in 6. de Quantitate. Tolet. idem cap. Ruvius m
potest ibid.q.9. Conimbric. ibid. q. 2. arl. 1. Complut.
formales constituentes species ;
ta-
ibid.quosst. ult. de Quantitate. Avers. q. 18.
men una esse per differenlias formales, scct. 8. Rodrig. hic art. 3.
alia per materiales ;

quoe divisiones non
sunl sub invicem ; sicut corpus in genere Quod non videtur ;
quia breve, et lon- i.
Subslantioe, praiter divisionem ejus for- gum sunt differentiae quantilatis conti-
^^^^J''
malem in animatum, et in inanimatum,ô- nuse, mensuratur secundum has,
oratio te neg
va.
lest dividi in corrupiibile-.ei in incorrupti- per Aristotelemin littera mensuratur enim :
bile, et utroque modo differentise se habent syllaba brevis, et longa ; igitur, etc. Dici-
utexcedentia, elexcessa ; etita in propo- tur, quod syllaba est brevis, et longa, non
sito, primadivisio est formalis, et secun- oratio. Gontra, tunc continuum est per se
da materialis, penes partes quantitatis. Ad pars discreti. Uem,sumatur major sic, om-
probalionem majoris, Boetius, et Aristo- ne per se mensurans, secundum has diffe-
teles intelligunt de divisione formali per rentias, breve, et longum, estcontinuum ;
differentias constitutivas specierum. oratio est hujusmodi, licet non sit longa,
igitur.
Item,si essct quantitas discreta,non vide-
retuT' differre specie a numero; quia in nul-
la differentia specifica. Dicitur,quod quan-
QU ^STIO XX 485
tiUis discreUi, uL in maloria pernianonlp, Ira illas ; sed hrrc duo -" essenlialiU^r
eslnuinorus; quia nuincruscausalurex fli- exlra parles oralionis, r h.Tc ora-
visione conlinui: ut auloin in successiva.osl lio potesl esse ubi si^', I ©sl,
oratio, quia oralionis nulla pars ponnanrt. ulconjungendo voces n^^n , el

(lontra lioc concodit proposituin; quia ibi nullum osl Rigniticaium.
Ad argu-
difforontiasecundumspcciem, esl difforen- Ad primum argumentuni polesl dici. memta.
tia foimalis; hcec si sic tantum difforant, quod lonfjum, el breve jpquivoce conve»
in nullo formali difforunt ; igitur nonspe- niunt continuo, el discrelo, huic SiMlicel
cio. Itcm, falsum dicitur ; quia succossio. continuo proprie, illi Iransumplive omne ;
ct pormanentia sunl difforonlijc poslorio- igitur nieiisurans pcr so secundum hoc

res molu, et quieto ; igitur elente nnlura- propriesumplum, esl rontinuuni : bnjus-
li, inquantuin naturale ; sed quantitns niodi non est oralio, sequivoca cnini esl
quantuni ad tolum gcnus est nnturaliler longitudo syllaba^, et mensurali a iinea.
prius onto naturali, infjuantum nalurnle ; Ad secundum dico, quod oratio essen-
igitur successio, ol pormanenlia sunt mul- tialiter differt a nuincro, el a qu 'ûe
to postoriora toto genoreQuanlilalis ; igi- specie quantilatis, non lantun* . ..:ia
tur non sunl dilTcreiiti;o spociorum in hoc maleriali, sed lormali, el sjh : iila
genere. Ilom, numerus applicalur materia; tainen non est nota, imuvix alicujus Spe-
succcssivae sicul pormanonli : igitur non ciei specialissimaB esl nobis differentia no-
omnis numerus est QuantiLis in materia ta ;
quia si esset, non possel esse verum,
pornianonto. Antecedons patet excmplo, qucd dicitur 2. Post. conlexl. 17. quodQu:p-
ul diciinus^/?/o tempora, duo dies : elratio- libct pars de/initionis debei esseinjjlus,om-
ne ;
quia continuum nliquod esl successi- nes autem aulem non conlinge-
in aequo.Woc
vum; igiturex ejusdivisione causatur nu- rel,si ultima differentia csset noUi: illa enim
merus.llem,tuncnondifferreloralio a tem- oum sumatur a propria forma speciei,

porc ; quod csl numcrus motus, et ila nullo modo est in plus speoie; igilur illud
qu.inlitasdiscrctn inmaloria succcssiva. diclum est vcruin, quia differentia' ullimic

Ad opposituni cst Aristoleles. fcre oinnium dctiniendoruin ignoUe sunl.
UiconduMi primoad primum qua^silum,
Conclutio (}uod oratio est quaiilitas prupter aucturi-
ad qunt- Continua vero ut tinea, superflcies, tt corpu*.
tioiiem lalom Aristotolis ;quiasyUaba mensuratur Amiiliuit autem iroeter hcec temput et locus
irvcfdcn-
tem. prout brevis, vel longa : igitur hujus ost C;ip. code:ii.
mcnsura alia pcr sc, illud est oratio, quai

lit cuin voce prolatii : illa autemdicohabe- QU.ESTIO XX
lodiscrelionem apprupriaUiin urationi per
An .iristoleifs suf/lcientcr enutneret tpecie*
ojus differentiam specilicaiM, quaj dilTe- ()iin iit't,it''<
ronlia nec scripU» est, nec prolala, nec in
monle, niM* a(.'tus proferontis ; (juia illc Anit. !>. M.t. com. tN «t
pltciui in eap dt (^>u
inensuratur leini)ore, noc pnrles discretaj, ^. 1:J. Alb. M«.rn. ;
..
S
scd discrolio non csl conimunis nuniero et
orationi, sod orationi appropriaUi. (
Kttponiio Ad secundum (|u:esitumdiccnduin,(]uod

\*.
' > •JUiVt- cst (luanlilas discrela, (juia parU's ejus ad
Htin
r<iT. nulluni communeni (erniinuni copulantur.
lib.i!. g. n. ront#<» i. ilet. «. li f. ».
Quajlibet oniin syllaba cst ab alia divisa,
nec aclus proferentis, noc signilicalum oas Quod non vidolur, por A >in 6.
I
conlinual, quia lenninus pcr seconlinuans Melaph. conl. 18. rempus wl m pcr Arf^
t*pr9f»^
parles quanlilalis non esl e^senlialilor ex- acculens : sod de nulla specio \
.ur U
4m SIIPER PII/EDICAMENTA
;' lenipus non proprium quodlil)eL movetur naturaliter,

genus por accidons iLîLur
per Arist. 4. Phys. cont. 30. igitur. Proba-
esl species.
per ipsuni ibideni, Lempus est lio majoris, nihil movelur ad aliud, nisi
Iteni,
igiLurmoLus magis propter convenientiam in natura, sed
quaiiLum per nioLum ;
quanlus, unde ArisLoLeles 1. Posler. LexL. quantum, inquantum quantum, cum nullo
lale, el illud convenit innatura sed ex naLura, quae
5. Propler quod nnumquodque :
quam est principium moLus, et quietis quia na-

magis ; igiLiir sunl plures species, ;
turaliler prius illis inest substantiae.

hic enumercnlur.
ILem, lcmpus est numerus per ArisloLe- ILem quanlum, inquantum quantum,
non salvat aliquid naturaliter quia nec I
lem4. Phys. cont. lOl.igiturnonest alia ;
species.
conveniL cum aliquo in naLura : sed locus
Item, locus non enumeratur 5. Metaph. inquanLum locus, salvat locatum,per Aris-
cont. 18. inler species QuanliLatis ;

igitur totelem 4. Pliys.
vel cst insufficiens ibi, vel locus non est ILem, locus per se diciLur ad locatum ;
quantitas. Similiter Commentalor ibi assi- igitur est in genere Relationis.
gnat causam, quare Aristoleles omittit ibi Ad opposiLum est Aristoteles.
locum, dicens, quod locus non est quanti- Item locus est per se mensura : igitur Argumen-
la pro par-
tas secundum opinionem Aristolelis, sed quanliLas. Antecedens patet, consequentia le affirma
tiva.
tantum famose. cLiam per Aristolelem, qui sic arguit de
iLem, locus non videtur alia species a oratione. Item, proprium proprie non in-
superficie ;
quia illud primo ponitur in de- venitur extra illud cujus est. Sed proprie
finitione loci in abstracto, et quando acci- proprium est QuanLitati, ut secundum
dens in abslracLo deliniLur ,
quod primo eam aliquid sequale, vel insequale dica-
ponitur in definilione ejus, est de ejus tur ; hoc autem convenit loco ; igitur est
esscntia. quantitas. Item,locus est per se divisibilis,
Ad oppositum esLAristoleles, etc. igiturest quantitas.
QUyESTIO XXI Biirsus locus conlinuorum est. Cap. eodem.
An locus sit quanlitas QU^STIO XXII

Vide Auctores qumt. prcecedenti.
An locus sit quantilas confmua
Quod non videtur ;
quia omne quod po-
1. Vide Auctores citatos qucest. 20.
Argumen- nitur in defiuitione accidenlis, est subje-
\VZgatZ clum ejus, vel de ejus essentia ;

uUimum Quod non videtur, figalur virga aliqua i
*"*
corporis conlinentis, ponitur in definilione continuain Lerra,ciiius una pars
^ sit in ter- Argwnen.
' «^ pro negalt
loci, et non est de ejus essentia : quia tunc ra, alia pars in aere, tunc arguo, Locus va.
esset eadem species cum superficie : igitur esl ulLiraum corporis conlinenlis, sed ulLi-
ullimum, subjectum
est loci: sed impossi- mum aeris, et uUimum Lerrae, quoe locant
bile est passionem, et subjectum esse spe- hoc localum, non sunl continua, sed tan-
cies ejusdem generis igitur locus non :
tum contigua igitur locus hujus virgse
:
est species QaantitaLis , et ratio confirma- non esl continuu^. Ad oppositum est Aris-
tur per Commen. 5. Met. cont. 18 qui dicit, toteles.
locum esse passionem in ultimo, ut immo-
bilitatem.
Ilem.ad quanlum, inquintum quantum,
nihil movctur naturaliter : sc-d ad locum
on.i:sTio xxm 1h7
inio ad nulluin lerminuin oumdera opor-

lot oas coDilriri.fûrn non f/fi-.rNvit o?KPrnn-
Locum eniiH f/uemdam pnrlicube corpori» obli- linuas
ticiit,rjutr ad qwindam communem termimim Ex hoc sequilur .sidulio prima; qua^slio- S.
copulunlur. ICrtjo loci jiarticulirrjumohlincnt
nis, quia non
sufficionter enumeral.Hpo- ad^^^fucnt.
ainrjuliis corjjriri.f jmrlrs, ad cumdrm trnui-
num coj>ulantur,ad ijiirmcorjtoris jtarticutce. cies Quanlilatis, Siillem quoad hanc spe-*^
Caj). codcin. cieni lo ui.
Ad auclorilales ArisloleIi.s in irn >
Oli/ESTK) XXIII ad omnes quaslionos, rn.quod non <!
loqnilur hlc do Io<?o secun ium pn^priam

An iiiirliciiluc corjiori.f et lorf copitfi-nlur ad opinionom scd socundum opinio.ifra ;
ruinftrni l(^}'viimii)i
poncntiurn locum esse spaliura aquale
Coniinb. i/i explanat.lextus hujus capitis. Mayron,
localo;el secundum illam, o.-»scnl ha.'c
hic jiasgu 22. RoAnij. in CTplicat. lcxlus Doctorii omnia vera do loco. Sed illa opinio im-
i/i huc ijwrstiunr,
probalur ab Aristolele 4. Phys. Ila fro-
Quoil nori vidoUir quia parlicuho cor- quenlerquando lofjuilur do aliqnnn',; non
1. ;
Argniii''»-
poris copulanlur ad suptTticieni : parlicu- cst propriu^ locusdclerniinandi .
m,
apro piir-
lu) loci non, quia locu.s cst suporticies, et do uliturcommuni senlentiaaliurum,
illo
)a
parlicula) superticiei non copuianlur ad usquc alibi, ubi locus esl do illoverilalem
superficicin. determinaro, dummoJo ars po.isil dari, se-
Ilem, locusesL divisus a locato.per Aris- cundum senlcntias aliorum,sicul el secun-

lolelem 1. I'Iiys. tc.\. II. i^Mliir non csl dum vcritatom propriaru, ila esl pone de
ideni torminusconliimans parlesulriusqiic. oninibus exernplis in L )gica ; quia si sic
ron.sofiucnlia pa!et ; quia terrninus ab eo sil vclnon,non cural : sed quod ars sil ve-
cujus cil non est divisus : i^îUir non est ra in islis, si ha3c sint lalia : sicut h!c suf-
idern duorurn divi.sorurn. Ad oppositum ficiontor manifestatur, nuantilale;!! ejsc
cst .Vri.^loleles. genus ;
quia habet sub se multas Spcjiej
Ad secundurn qu;esilurn diceiidum.quod inlcrme lias, ol specialissimas : sivo locus
Heii-onsio
ul i/mr.sl locus non est spocies (Juanlilatis, propler sit ali(iua islarum, sive non.
f)rirnain ralionern ibi, ot propter dicturn Ad priinuin arûmonlurn prirna» quvs- 6.

(lonuncnlaloris supi-a licluni in quaesliono tioni<, polosl dici, quod aliquid o.*se quan- Ad *»ryM-
pra.\*cilenti. lum por accidens, sive por aliud,»'^' •! '.nlj- y

:t. .Sirnililer pio prirna i-alione ad lerliain citer, ctTcclive, vel formaliler. 1 u ^..:ct 0ut*«Hmm'
Hexpontio
ul ijuint. quaislionorn dico, quod locin non est nc- non csl terapus quan as per aliud, id esf,
i
JUJJT
Jji*!^
12.
C(!s«irio conlinuus ; sed niiiil differt ad nihil aliud est, perquod recif>inl pnrdica- <*•'•
unilatem oju-!,suporticies osseconliguala'?, tionem quantitalis : seil p: >irde eo

si idem locetur a diversis corporibus con- perse primo modo. EtTeclive. qi iO-
li^^Mis : vol suporti»'iom unius conlinuam, do polest lerapus dici quanlum i
(luando locaturn localur in uno locanto. quia OiTeclivo suarn o
i. Siniiliterad (luirlarn, qiiod nullo modo quanlilalom, qufc estsu.i» ib
Respoiiiiii)
ttd i/uirs- possunt parles loci copulari a I eumdcMU motu non l
alio, ut a :
tioiuin
pnvicn-
'.orrninurn nurnoro, ad (luoru partos corpo- quod tompus sll
km. ris; quia locus divisus esl a locato. Locus .Vd socunluu <t.> q;lol ,
y
(M»irn eU urnle, et ad quorn localum innvo- Ar vera ul»

•
tur, ol non inovolur cum localo. nec ad UniNu II ni <l |i (l U I » ;
eurudem t(M'miimm spocio ;

quia ille lor- quo I nalum (
miiius corporis osl su[)orllcies, quir non (^

t
1 1 1 1 I I t . I r ,
nri.
esl lerminus loci : nisi locuj cssc t cjrpa^. riM • T.

488 SIIPEK rU^DICAMENTA
rriimiin prolmlur, quia lompus osl quaii- sicut caclcrac formae per se fundatoc in
lilas, moLus non esl quanlitas ;

quia ratio quantitate, sunt per accidens divisibiles
ojus tota polost intoUigi convonire indivi- per naturam quantitatis, et locus forte
sibili, nec univocanlur inquanlo ;

quia il- plus CcTeteris, eo quod est propria passio
lud dicilur do motu por se secundo modo: superficiei, etc.
nullo modo de lemporo, ut tempus estspe-

cies Quanlitatis.
Ad tertium dico,q\iod numenis aliquando Anipliiis quaniilali nihil est conlrarium, etc.
tramsumitur, ut genoraliter sumatur pro Cap. eodem.
mensura :forte propter hocquodratiomen-

QUiESTIO XXIV
sura3 in quantitatibus, primo convenit nu-
mero.el ita ponitur in definitione temporis, An quanlilali sit aliquid contrarium
non autem ul est Quantitas discreta : est
Antonius Andreas cum Doct. hic. Tartai'et. de
penessecundum modum. Alia
sequivccatio
Quaniilatc dub. 3. Fonseca l. 2. Insiil. cap. 11.
concedendasunt de loco, praeter ullimum Conimbr. in cxposit. textus capitis de Quantitate.
Versorins Parisien. in Conment. tract. 3. Logi-
ad quod dicendum, quod lia^c est praidi-
ca^ Pelri Hisp. Rodrig-ues hic art. unico, et in
catio tantum matorialis, locus esl ultimum ;
exposit. text. Doctoris. Merinerus q. 3. disp. 1.
de Quantitate. Aversa quojst. 18. Log. sect. 9.
el formaliter, propositio est falsa, sed for-
maliler locus esl immutabilitas in ultimo, Quod primo per rationes ge-
sic videlur, 1.
secundum Comment.Forte tamen in defini- Argumen

nerales. Aliqua quantilas magis distat ab ta pro pat
lione loci primo ponilur ullimum qula il- ; alia, aliqua minus; igitur aliqua maxime
te affirma
tiva.
lud est notius immobilitate loci. distat ab alia. Sed contrarietas est maxima
8. Ad argumenla in oppositum secundoe distantia in eodem genere, per Aristotelem
Ad argu- .• • i. i
mentaq. qusBstionis, dicendum. 10. Metaph. lext. 13. et 14. igitur aliqua
"'
Ad primum dici potest, quod locus non quantitas alii contrariatur. Prima conse-
est mensura per se, sed per naturam sui quentia ostendetur, prius auctoritatibus,
matorialis, quod est superficies, et se- deinde ratione supra. Item, in hoc genere,
cundum eamdem dimensionem mensurat, el in omni alio, est differentia sccundum
secundum quam et superficies.Et si argua- speciem, et illa est conlrarietas per Aristo-
tur contra hoc, quia aliam rationem men- telem 10. Metaph. ubi supra ; igitur, etc.
sura3 habet a superficie, est enim mensura Ilem,lioc arguitur per rationes proprias;
extrinseca, superficies intrinseca. Dici po- quia per Aristotelem, 5. Phys. lext. 9. et
test, quod intrinsecum, et extrinsecum, Tper 52. Omnis motus est a contrario in contra-
se non variant rationem mensuroe, ideo riuni; vel a medio in medium sed in ge- :
neclocus per sehabet aliam rationemmen- nere Quantitatis est motus proprie dictus,
suraj, a superficie; ideo enim est extrin- per ipsum ibidem igitur ibi sunt contra-
;
seca ,
quia est ultimum corporis continen- ria, vel media inler contraria et si media; :
tis non ullimum contenti,

materialiter, et igitur et contraria.
quod tamen mensuratur a loco. Item, suscipere magis, ei minus, et reci-
Ad secundum dico, quod secundum lo- pere contraria, sunt proprietates converti-
cum formaliter, non dicitur aliquid per se biies, respectu cujuscumque generis ; sed
a^quale alii,sed forle materialiter, secun- Quantitas suscipit magis, et minus ; igitur
dum superficiem continentis, imo magis etiam conlraria. Major patet inductive.Pro-
locus dicitur sequalis locato, secundum batio minoris, magnum, et parvum sunt
Aristotelem 4. Pliys. text. 41. et non illud per se passiones quantitatis, et ejus solius,
secundum quod alia dicuntur cequalia. sed magis, et minus non fiunt, nisi ubi est
Ad tortium dico, quod locus per accidens magnum, et parvum, et non alibi ; igitur
esl divisibilis, per naluram materialis sui, in solo genere Quantitatis. Similiter omne
OIJ/KSTIO XXIV
tolum esl TiiMjus sun parLo; s«*<l qunnlilas disLnl : tamon speci***» inlormo<lia his rnm-
aliffua osl por sc pars allorius quanliLUis : nninis.polost maximo disiarc ab a'' ie
igilur in quanlilale esl per se magis, el inlormolin «ômmuni illis : ul c......,.um
minus. Siniiliter insunl por i>e .Tf/uale, et mnxii. irot socundum formam conli-
inieqtialc : sed inxqualo ost magis, vel mi- nuitalis a discreto, liccl conlinua csscnl In-
nus; igitur, elc. finila, cl discrcla simililor. Potesl igilur
llem, ma(inum, eiparvnm universalitor dici, quo<J dua- prima? ralioncs vcrum con-
sunt quanliLiitos conlrariio. Similiter sur- cludunl, de contrariclale primo modo dicla
aum, ol deorsum ; if,Mlur,olc. Ad opposituni transumplivo ; quia lanlum de isla e.sl
est Aristololes. utraquo auclf)rilas Arislolcli.s int» !a.
Afl quaestifmom est dicondum, quod con- Ad secundum dico, q:iod ad quantilalcra 4.
trarielas sumilur aequivoce, scilicet pro- socundum so non est motus, sed ul subest
'prio, ol transuinplivo. Transumplivo dici- nalurali ol illo modo lial>cl conlrarieUi-
:
lur absolulo inaxima disLiinlia in gonere, tom, ut imperfocla quanlilas, [ n,

et extondilur afl fjpposilioneni privativam, afl quas, et de quibus sunt augnvntiuij, el
sicul in 1. Physicorum context. 21. dicilur, diminutio, islae difTercnli.o non sunt Quan-
prinr ipia esse contraria pro forma, ol pri- titatis secundum .sc, sed quantiLnlis nalu-
vatione. Oppositio onim lioc modo ost cf)n- ralis. Imporfocla cnim dicilur, qu;c non
Irarietas in omni Genorc ; quia omnis divi- esldol)ita spocioi socundum suam fonnam
sio Ooneris, est por dilTerentias opposilas naturalem, perfecla per opposilum. Nam,
lioc modo conlrarias. sed contrarietas pro- de Anima, conl. 41. Om-
ut dicilur in 2.
prie sumpla, ost maxima distanlia forma- nium nalura constanlium est detenninata
rum, quac nata» sunt fiori, ot muluo se ex- ratio magnHudinis, et augmenti, non enim
poller(^ circa idom suscoplivum ; hoc modo aliqua Quantitas impcrfocUi al)Sf>lulo esl in
nogatur a Substanlia, et Ouantilale, et cst gonere Quantitatis : .sed imperfc<Ma tali
lioc inlolligondum in dofinitis, id esl, in enti nalurali, ol sccimdum hoc movclur
speciobus (JuantiUitis, ul dicit Arislololos, aliquid ab imperfocLi quanlitnic, ad per-
non torlo in passionibus. Similitrr intelli- foclam, vel e converso.
gendum csl do (Juantitato socundum se, ('onlra, molus csl ad rem aiiouj i^ _':!•
socundum ess(» n.iluraio.quia forlo illo

nf)n ris, non aulom ad cns per n ' i, jx.t
modu lialjol conlraria, ut dicetur rospun- Arisl. 3. IMiys. loxt. com. 5. i i >.u.t spe-
dondo ad argumont.n. cies motus, quoi ol onlis, addil r.-.,..,,.,^.
Ad primum dicitur, quod in nuantiLnto laior aniuiKiti por molnm ?. I uis

nuUa ost maxima (listaulia, sed sicul divi- sub esse nnlunli. nnn -is
sio continui proi'(»dit in in!inilum,ita otiam so l cns pcr a. im cx

inlinitas in coulinuis, et numeris causatis duobus, quorum unum alleri •
\-z{-
ox divisionoeorum. lur ad Quantitalcm sic, non esl n.
C.onLra Ikjc ost, quod diciL porphyrius .sed ad illud, qm)d per so esl in gwioro
cap. do Sp(Tio, (juod Spocios spociali.ssimaj QuanliLnlis esl molus ; igilur illi esil •U-
sunt liniUu secundum nalur.im, licoi non quid contrarium.
quoail nos.lloc otiam vidoliir por ralionom; l'i '. sl dicl hif, qiiol a.i ;
quia qua'libot spocios ost pars o.s.senlialis molus. ila quod actiuisilum |K>r : ul
univorsi, ot in illis parlibus non vidotur tiTminus. es'
possiiilis intlniLns ; quia ha'c ropugnal or- sod non n .u ui ib
dini, qui osl bonum univorsi. 1'olosl igilur Inli mukIo . : ol.su.- ..... ;„..... .
n-
dici. (juod (piamvis o.s.sonl inOiiila^ spocios, di habet c um. Tunc op^^riol dirore.
in poltMilia Qu.iiilitatis, licot nulla iiiliniLn- quotl non oporU-l illi form.r aux .-t nrr
rum alii coiitrariolur ; quia n« c ninxiino so lorminus molus. o>i<.«'
100 SIIPER IMLI^DICAMENTA
coiilrariimi, so<l laiiluni ci, ul, acquirilur sod est ignorantia Elenchi : ut est duplum
per nioluni. Tunc ad formani dico, quod ad hoc, et non duplum ad illud ; ergo
quanlilas sul) csse nalurali, si inlelligalur duplum, et non duplum igitur nec ; aliqua
ununi coniposiluiu ex liis, esl ens per acci- opposita sequuntur ad tales proemissas.
sumatur
dens, sed ipsa quanliUis non, liceL Ad primum isLorum potest dici, quod 10.
sul) lali modo essondi, quando motus non magiiiludo sumitur oequivoce : ut esL spe-
intolligitur esse pars enlis composili ex cies quanLiLalis, cL uL csl passio. Secundo
duo])us, ot ita ad quantilalem est motus. modo magnum, denominaLive a
diciLur
Ad tertium et quartum argumontum, magniLudine, et sic Arisloteles-negat ma-

dico, quod aliud est suscipcre majus, et gnitudinem esse quantitatem.
minus, ot aliud est suscipere magis, et mi- Ad aliud dico, quod sunt quantitates
nus; quia majus, et mimis, dicuntur se- per se secundo modo, id est, passiones
cundum quantilatcm ; sed magis, et minus non primo per se, ut species.
quantitatis,
dicunt intensioncm, et remissionem in Ad aliud dico, quod nihil dicitur contra-

forma, cui adduntur. Concedendum est rium ejus, cujus est relativum quia con- ;
tunc, quod quantitas suscipit majus, ct traria, et relative opposita, in multis dis-
minus, sed non magis. LinguunLur : magnum autem dicitur rela-

Ad quintum, de magno, cl parvo respon- tive ad parvum; igiLur non est ejuscontra-
det ArisLoteles, quod non sunt quantitates, rium ; ita intelligit Aristoteles.Tamen con-
quia dicuntur in sola Iiabitudine ad aliud, trarium uni potest esse relativura alLeri :
aliter nunquam dicerelur mons parvus, et uL scieniia est relativum ad scibile ; et ei
milium magnum.Similiter respondeL,quod non est contrarium, sed ignorantise, ita in
si sint quanlitates, non sunt contraria, tum aliis.
quia ei quod dicitur in sola liabiLudine ad Ad aliud dico, quod relativa possunt
aliud, nihil est contrarium, liujusuiodi prsedicari de eodem, et de se invicem, sed
sunt magnum, et parvum ; tum quia Lunc non relalive oppo3ita,el ita possunL relaLiva
conlraria dicerentur de eodem, quia ali- absoluLe inferri ex se sumpLis respecLu di-
quod idem esL magnum ad hoc, el parvum versorum igitur magnum, elparvicm pos-
;
ad illud : igiLur est magnum, et parvum. sunt inferri absoIuLe ex se sumptis respectu
ConLra primam responsionem, ab Aris- diversorum, et ex hypoLhesi sunL conLra-
Lotele in 5. Metaph. contexL. 18. poniLur ria ; igiLur conLraria de eodem. Concedo
magnitudo per se species quantitalis et eliam, quod non possunL inferri opposita
concretum non esL in aiio genere ab abs- relative ex se sumpLis respecLu diverso-
Iraclo. ILem, ibidem in quinLo dicunLur rum; sed magnum,eL parvum posse : eL ex
magnum, eL parvum esse quanLilates per hypoLhesi illa sunL contraria ; ergo conLra-
se. ria de eodem.
ConLra secundara responsionem proban- Ad sexLum dico, de sursum, el de deor-
tem magnum, eL parvum non esse conLra- sum, quod vel sumiLur simpliciler siu^sum,
ria, prima probaLio non videLur valere pro circumferenLia cosli, el deorsum, pro
quia UelaLioni aliquid esL contrarium, uL cenLro Lerrae : vel sumiLur generaliter, ut
diciL ArisLoLeles inferius, cap.de RelaLione, quodlibeL dicitur sursum, respecLu infe-
ul virlus vilio ; et scienliae igno7rmtia. Se- Primo modo non sunL conLraria,quia
rioris.
cunda probatio non videtur valere, quia non naLa fieri circa idem nec maxime dis- :
onmia opposita inferunt contradictoria : maxime distent

tanL in natura, licet forte
igitur ad illa, ad quse non sequunLur con- secundum locum. Secundo modo sunt ad
IradicLoria, non sequunLur alia opposita. aliquid : el est utraque responsio de eis,
Sed ad praemissas, in quibus est respectus quse de magno, et parvo.
ad diversa, non sequuntur conLradictoria, Potest tamen dici, quod sive sint contra-
Of.KSTI») X\V VJl
ria, sivc non, niliil ad proposiluin ;

qiiia luni', nihil esl univocuin, scfl qiuptjam re-
si sunt specios, vei dilTitrenlia; loci, non lalioncs .sunl enlia nalursr, ul pal^rnilas,
sunt in genero Quanlitalis, quia nec loûs, cl fHialio, quaj essenl intelleclu non exU-
ul pi-a;clictuni esl. lenlo; quaâm vero sunt enlia ralionis.
Probalur, lum qui i relalio n(in habcl vo-
rius esse, quam subjcctuin, super quod

A<1 aliqnid nero laliti ilininlur : f/u(Pcitinque fundalur, ol mulla; ndali«jncs fundanlur
hoc ipsuin, qnnd xnnt, nlinrum dicnnlitr, rrt supf^r res ralionis, ul rclalio (ioncris a«l
fjuoinodoliljft tilitcr nd nliud. (..-ip. (Jo Ail ali- Sp<'ciom, eli". hujusmodi igilur rclaliones
(|ui(l.
sunt lanlum cnlia ralionis. Tum, quia om-
nis rclalio roquiril duooxlroma; igilur
QU/ESTK) XXV
cujiis roliiionis oxlrema non sunl duo, nUi
An genua Relfilinnis sif ijcniis nnnm sccundiim ralionem, cnl Innluiu ens ralio-
nis, lalis relalio est idcnlilas, )HH*unduin
I). Aii)^. lih.Categ. c. 11. Por\A\. cap. de Speeie. quod dioitur 5. Mol.lexl. non haljenlc com.
Alberliis Mn^f. hic rnp. 2. Hoetiiis, ct Simpliciin
/iic D(jctor in I. dist. .10. qwrft. 1. Ant. AiitJreas
in littora, cap. de Eodem, ubi dictlurquod
ciim Docloro Afc Suar. di$put. 47. Mctaph tcct.
^17. hlc
Murtado dixp. i'.t. Mctaph. tect II. Siinch.
q. Fonsecii .).
3'.».
.
Melaph. rnp. I.i. qi). M.i-
iiilolloctus in illa relnlioue ulilur
duobiis.
uno ul
i\\\% hic ttct. I. quirxt Coiiimbr. in caj>. 0. de

'.'>.
Itcm, ;id principale, Aiaiif/uii sunl, se-
fielat. f/. 2. art. 2. Iloilrif,'iir'8 hic art. 2. in hanc
qwrst. Uort. lluviin in cap. de Ad Aliquid, q. cundum .Vrislotelem hic in lillera, quorum
l.Morineriis in c. 7. Catcij. <j 3.Averaa q li*. .
es.se est ad aliud se habere, islud inesl oni-
I.Ofj. sect. <>.
nibu.s, qure sunl ad aliquid por se primo

Qiiod non vidotur, onti, et non onli, non modo : igitur pcr naluram alicujus univo-
injumcn- ost giMiiis uiiuin coininuuG univocum ; sod ci cis, illud non osl nisi gpneralissimum
sunt rclationos entcs, el aliîuo) non UolatifJiiis igilur genoi*aIissimum Uola-
^j^neJaU- ali<Tu;n
:
"•
entcs ; orgo, ctc. Frobatio sccundac parlis Uonis, h(jc ipsiim quod csl, ad aliud se ha-
miiioris, intcr cns, et non cns, est coiilra- bot : non ad aliquid prius, nec poslerius,
dictio, qu;c est rclalio inodia, qua; vidolur qiiia rolaliva siinl simul nalura ; non ad
non cns : tum, quia iiitcr coiitradirloria ;o(jualo, quia sic csscnl duo gencralisîma.
niliil cst mediuni, ot talis rolalio ost mo- (^)iiod oli:im gcncralissiinum so habol ad
dium intor conlradictoria ; igitiir non ost alitid, patel ex ipso nomino; dicilurenim
aliquid; lum quia illa oppo.îlio polost osso ab .Vrislolelo, hic el 5. Mel. conl. 20. el ali-
iii non oiilo, ut iu sul)j(^clo : scd ;iccidciis bi .s;cpo, a'i aliquvi, cl non potcst conripi
quod ost iii non ento, ut iii suljjcclo, non aii alitjuid non csst^ ad aliud. nisi conlra-
polcst csso cns. Dicilur ad hanc socundam diclorium dicalur i\o conlradiclorio.
probalionoin, (juod lixv opposilio laiitum Ilom ad principalo, ciyuslilx?! unius ge-
est in onto, ut in subjccto, .socundiim quo 1 noris, sunl lanlum dua^ spo«Mi»s prima?. sod
vidclur liabcri e.\ (".omniontaloro G.MoUipli. gonoralissimi Itolalionis non sunl L-inlum
c;ip, ull. du;c prima? spccios; igilur sm
(lonlr;!, rolalivuiu ;Lvjuip;iranli;c ;vqu;ili- llolalitmis non csl unum. V s
lor donomiiial utrumqiio oxlromiim, iii qiiia si sic sinl .\, el \\ roIau\a ; aui ifC.iur
comp;irationo ad aliud, (juod iii mifoslum roforliir A »ibi. cl H sibi. ol lunc auibo
osl in proposilo; quia irquo csl vorum di- siinl rtÎaliva aquiparanliic :
!•.';'•"• ••' •>m-
ccro, non <?/i< ojiponittir rnti, sicul en.^s oji- nia inforiora, ••' i'» r.^!alivuti »>•
jionitur iwn cnti; crô lalis rolalio avjuali- nis, ol supcri' •

runl iit ro
ler polcsl esse in utro<iuo o.\lreiuo, ul in g«>iioraIissiino : aul A referlur ad U. oi
subjcclo. e convorsi), ol .si hoc ; igilur spocio* (>i»rum
Ad priucip;ilo, onti ralionis, cl cnli na- roforunlur ad invicom, quia per Arislolo*
492 SUPER Pl{yEDICAMENTA
lem iii 4. Topicorum, cap, 1. el 0. cap. 20. lis relatio est media inter contradictoria,
et inde. Si genus ad genns, et species ad intelligenda est ratione intentionum : et
speciem, et similiter in secundo, si ad pro- tunc cum concluditur conclusio, fit fallacia
positum sequitur propositiim, ad relative Accidenlis; quia medium sumitur extra-
oppoutuyn anlecedentis, sequitur rclative nee in proemissis, hoc scilicet, quod est
oppositum consequenlis : et non est intelli- medium, esse inter conlradicloria. Istud pa-
gendum, nisi de consequentia superioris let in exemplo : ens, et non ens^ non refe-
ad inferius : si autem A, et B refcrantur runtur per se ad invicem, et inter ista ab-

sibi mutuo ; igitur omnia relativa sunt resolule nihil est medium, sed ista inquan-
laliva suppositionis, et superpositionis ;
lum contradictoria, referuntur, et sic inter
igilur relativa oequiparantia^ erunt in alio illa est conlradictio media, sicut inter si-
Genere generalissimo. Aut tertio, quod A milia est similitudo media, et inter quae-
referlur ad aliud, et non ad B, ut ad C, et cumque relativa est relatio media.
B non ad A, ut ad D,
referlur ad aliud, et Ad aliam probationem concedo, quod illa
et tunc sequitur quod C, et D non sunt relatio potest esse in non ente, ut in sub-
priorcs, nec posteriores, quam A, et B; quia jecto, sicut et in ente non ens lamen, in
:
utrumque est a^que primum cum suo cor- quantum est subjectum illius relationis,
relativo ;
quia sunt simul natura ; igitur est ens rationis, et ita talis relatio potest
erunt quatuor primae species unius gene- esse ens rationis.
ris. Aut quarto A refertur sibi, et B alii, Ad secundum principale, nego majorem,
vel B sibi, et A alii, et utroque modo erunt et concedo, quod relalio dicitur ens ratio-
tres primse species hujus generis ;
quia il- nis, vel quia utrumque extremum, vel al-
lud aliud ad quod refertur A, vel B, est lerumest solummodoensrationis; vel quia
oeque primum cum suo correlativo ; nullo extrema ejus non sunt duo, nisi secundum
igitur istorum quatuor dato, erit hoc genus rationis considerationem, ut est in idenli-
unum. tamen major utriusque rationis
tale. Potest
Ad oppositum est Aristoteles. sic probari Non omni enti est aliquid uni-
:
3. Dicendum, quod gencralissimum in ge- vocum, nec etiam omni enti naturse est ali-
Conclusio.
nere Relationis est unum ;
quia secundum quid univocum igitur multo magis, nec
;
unam rationem dicitur de omnibus suis in- aliquid erit univocum enti, et non enti,
ferioribus, quse ratio est habitudo unius ad sive enti naturse, et cnti rationis quia si
;
aliud, et quia omnes relationes habent illis quse magis videntur convenire, nihil
eumdem modum denominandi substan- est univocum, nec illis quse minus.
tiam, videlicet in comparatione ad aliud : Et adhanc probationem, secundum quod
ut accidentia, quia eodem modo dencmi- esl pro secunda ratione, dicendum, quod
nant substantiam, sunt unius generis. consequentia non valet, nec est ibi locus a
4.
Ad primum argumentum. Ad minorem majori ;
quia non omnia cntia naturae plus
Adargu- (\[qq quod nulla relatio est non cns, cum
tnenla. ' conveniunt in aliquo univoco, quam cns
probatur oppositum de contradictione. Ad naluise, ct ens rationis, nisi forte in pluri-
primam probationem cum dicitur, quod bus diclis de eis sequivocc.
inler contradictoria non est medium, intel- Sed quia de oppositionc, quoe est inter ^
ligendum est de his, quae subsunt inten- ens, ct non ens, est absolute verum diccre, ^'^^'^-
tioni contradictionis, ut de complexis : si- quod cst ens, et non ens, quia aliter esset
cut de quolibet subjecto verum est prsedi- medium inter ens, et non ens, et quia cst
catum affirmari, vel negari, et non est mc- innon ente simpliciter, ut in subjecto,ideo
dium de incomplexis eliam sic alterum
:
non videtur poncnda in genere Relationis,
illorum dicitur de quolibet, et non est mecum ens sccundum se, dividatur in decem
dium sed alia propositio, scilicet quod ta-
; Gcncra generalissima quia etiam licet ali-
;
QU.ESTIO XXV m
quid sit univocum enli nalui-ae, el enli ra- diclionis universaliler «jumpla?. n ""tur
lionis, lioc esL enli, quod esl in niliorif, ul eadem deHnilio, in 1. rosU.TJorun., . .v.. 5.
scientitc, el virluli est aliquid univooum : srilicel, Contntdictio est opposilio, cujut
t'imen enli, quod est ex sola considcralione non est tnedium secun'ium se\ autcm si
ralionis, el enli natune, nihil videtur uni- contradiclio intcr alia cxtn-ma, non sii in
vocum ;
quia tunc haberent oppositionem, genere Uelationis, ila et nulla contradictio:
quia omnia univoce contenla sub aliquo et contrarieU'!» est in genere Uelalioni<t, ut
eodem, ut species, differunt diflfcrentiis manifestum est ; quia est per se habitudo
conlrariis, ct ila non possunt lalia entia ra- vere duorum entium ; igilur oppositio non
lionis applicari cuilibet enti natura, (juod eril univocum conlradiclioni, et conlr.irie-
est falsum, ideo videtur dicendum ad duas tali :quod videtur contra Itoetium in illo
primas raliuncs aliler. cap. infrrius, Qnoties autem snlel opponi
I qui dividil opposilionem in has quatuor
c. Ad primam concedo, quod conlradictio
ilia solu-
ens, est non ens simplici- spccies oppositionis,sicut genus in spocies:
io ad pro- inler ens, el non
batione» ler.scd nonest spfciesingonere Uelalionis. imo .soquilur majus inronv- quod
wimi prin-
ipalis. Ad socundam siniilitfrronccfloniajorein, opposilio inoonvenienter ponaiur iu detini*
diccndo ad minorom, quod nulla relalio tione conlradiclionis inprimo Posteriorum,
ralionis, est species in ^'onere Uolalionis, quia oppositio .sumpla .socundum illam si-
nec idonlilas, nec relaliones liindala.' supor gnificalionom, .secundum quam convenil
inlenliones secundas : neque aliii' consimi- contradiclioni, aut est idem contradictioni,
les. aut superius ea : si idem, fruslra addilur
Objrctio- (iontra isla, Ad aliquid sunt, qnorum hoc illud in definitione, cuJks non est medium
ijmnn csse esl ad aliwt se luibere, ha'c est secundum se; si superius, .scquitur aliud
vera nolificalio relalivorum, secundum inconveniens ; quia opposilio sccundum il-
Arisloleleni hic in lillera isla inest conlra- lum modum accipiendi pcr se delorminala
dictorio, quia hoc ipsuni quod est, esl con- ad conlradictioncm, non habel .sub ao alia
Iradiclorium conlradiclorio : eteidem; quia inferiora a contradictiono, nisi aliasspccies
idein hoc ipsuiu qiiod e.st, est eidem id«'m, opposilionis, sod alite sunt enlcs, el contra-
ol sic de rclativis inlonlionalibus, et consi- diclio non ens : et lunc aliquid eril univo-
milibiis, ul ênus hoc ipsiim quod esl, est cuiii onli, non enti quod noijalum esl
ct :
spocioi fxonus.qiiod do oiiinibus oslcndilur Ad priinum istornm. p«)(cst dici, quod 7.
eorum •"'*•"*•
por hoc, quia in dolinilioiiil>us po- vera nolilicalio Uolalivorum. quam ponil
nenda sunl siia correlaliva, ul iuanifoste Arislolelos, nulli illorum convcnil ; quia
(licil. 1'orphyrius d(? Geiioro el Specie, cap. nullius tv)ruin csse esl nd aliud .se hatiere,
(ie Specie. Quod non oporleret, nisi dcpon- aliud enim esl dilTfnMilia enlis, ol dicilur
derent ad invicem essonlialiter; omnia igi- tantiim in comp lo ad cji<, non GJiini
tiir pnedicla sunl voro rolativa : igilur el dicilur aliquid aliud a non enlc; nunc
foriiKT, secundnin qiias dicunlur lalia.sunt pncdicta, vel eorum correlaliva sunl non
voro rolalionos : (jiiod iiogaluiu osl. Ilcni, entia, simplicilcr loquoiitlo, el ideo nullius
isla in nullo aliogenore vidonlur os.se. nisi illorum esso esl nd niiud .so habere. niai
in genere Uelationis. et inconveniens vide- forCo .sivundum rationom. slrui isia. d sua
lur concodoro ill;i esso in nullo genoro. correlativa .sunl entia. E( si argiintur. coo-
ilfm, si c(»nlratliclio inlor ons, et non tradictori 4 ad aliu '
.-n ni-
ens, non sit in genfre Uelalionis, (juiero de liouem, scilicel ad la-
alia coiilradiclioiio, (|u;i' esl iuler alia ex- t)cr(>, igilur ad aliu
Iroina, ulruiii illa sit in gonere Uol.ilionis : .«uvundum quid, v\
si sic, coiilradiclio non inosl omuibus uni- lur. qu<H| in ' .f^ >
voco. quod esl inconvcnions, cuiu conlra- imc ^-ua corri — aJ nuli;..., ..
101 ^;iJI'i:U PK.EDICAMENTA
loruni habel verain definilioneni cxprinien- KclaLionis noii est ad aliquid, ncc aliquid
teni quid esL res, licel liabeal ralionein ex- quod est in illo gencre per se; sed ipsum
prinienleni quid dicilur per nonien, vcl il- generalissimum esL habiludo unius ad
lud quod inlolleclus concipil de istis, quae aliud, eL iLa omnia, quae sunL in gcncre
ralio liccl sil detinilio eorum sinipliciler, RelaLionis.
non lanien csl deliniLio simpliciLer. Ad illara probationem in contrarium, di-
Ad sccundum quod dico, non esL incon- citur, quod illa definitio non datur de re-
venicns, conccdere illa non csse in aliquo lalione, sed de relativis. Similiter, hoc no-
Gencre generalissimo, uL Spccies si tamcn : men ad aliquid, est concretive dictum a
debeanl poni in genere per reducLionem, relatione, et non relatio, nisi sic iiitelliga-
maxime ponenda sunL in genere Ilelatio- tur, ad aliquid,id est, habiLudo ad aliquid,
nis; quia plus Spcciebus ejus assimilanLur, Per hoc similiter ad quartam rationem
sicul forLe omnia inLenlionalia sunL in ge- principalem, quod primse species relatio-
nere per reducLionem, cL hoc in illo, cujus nis non referuntur ad invicem sibi, nec
speciebus maxime assiniilanLur in modo alii ; sed sunt principia referendi, sicut et
prasdicandi. omnia alia, qua3 sunl in genere Relationis.
Ad tertium concedo, quod oppositio non Conlra isLas duas responsiones, ex his 9.
^^
sit univoca conlradicLioni, cL conLrarieLaLi. scquiLur, quod neuLra definiLio, quam pones/^'^
Cum assumiLur a JjocLio, quod divisio op- niL ArisLoleles, esset eorum, quse sunt in
posiLionis in isLa qiiaLuor esL divisio gene- gencre Relationis, nec etiam aliqua pro-
ris in species, hoc poLesL inlelligi generis, prietas, quam ipse assignat, et ita omnis
id esL, gcneralis, quia divisum secundum determinatio Aristotelis eseet impertinens
aliquem modum prscdicatur de dividente, ad genus relationis. Consequentia priraa
eL ideo per hoc disLinguiLur ha3c divisio a paLcL,inducendo in singulis proprietatibus;
divisione LoLius in partes. Vel sic, quod quas ponit Aristoteles, quarum nulla con-
illud sic inLelligaLur,pro aliquibus dividcn- venit relationibus ; sed relativis.
libus, non pro omnibus, quia contrarieLas, ILera, opposiLura non esL principium sui
cl opposiLio rclaLiva sunL species opposiLio- opposili ;
igiLur forma absolula non esL
nis, sunipLae secundum unam significaLio- principium secundum quod aliquid diciLur
nem, secundura quara esL genus inLcrmc- comparaLum ad aliud : sed relatio cst hu-
dium in genere UelaLionis, licet contradic- jusraodi forma ; igitur non esL absolula in
tio non siL species ejus, uL sic sumiLur. Per sc, igilur esL ad aliud. ILem, concesso eo,
hoc ad illud de libro PosLeriorum, dico, quod dicitur, non viLalur difficullas argu-
quod definitio contradicLionis esL bene as- mentorum principalium ;
quia si genera-
signaLa, eL quod opposiLio secundum illam lissimum in absLraclo sit Relatio, aliquid
significaLionem, secundum quam conveniL secundum eam dicitur relalive ad aliud.
contradicLioni, non esL oranino idera illi, Probatio hujus, tum quia secundum Qua-
sed superius : eL habet aliud inferius, vi- litatem,secundura quod est generalissimum
die\\Q,ei privatimm oppositioncm \
quia Lam dicitur quale, secundum ArisLot. cap. de
illa, quam contradiclio, vel est non enLis, QualiLate, quia sic notificat qualitalem ;
ut subjecti, vel ut Lerraini,quorum uLrura- igitur secundum Relationem, ut est gene-

que oporlereL esse cns, ad quod rela-
lioc, ralissimura, dicuntur aliqua relativa ; tum
lio esse cns. Ex his sequiLur, quod opposi- quia secundum relationes inferiores in ge-
tio in uno sensu surapLa, dicitur de contra- nere Relationis, dicuntur aliqua relativa :
rietalc, et relativa oppositione univoce, el orane autem inhoerens per se prirao cuili-
in alio sensu dicilur univoce de contradic- bet Speciei univoce, inhoeret per naturam
lione, et privativa oppositione. generis, et ita generi primo ; igitur secun-
Ad tertium dicitur,quod generalissimum dura generalissimum dicitur aliquid rela-
C)i:^sTio XXV 195
livc. Ex lioc argiio : aul iclalivum diclum mirjaro tlo relaUvis; f

ini cum cx
socunfJum formam gonoraiissimi, flioilur porum cognilione, sivc acu.iilioiu*, slve
ad aliffuid, socuudiun aliam formam, aiil quoad pruprielales eorum, ixiisil haljori
eamdcru : si o.imdoiu, ij-Mtur relalivum cojTiilio rolalionis : quia si r .1

esê
joqiiiparatitia! : igitur et rolatio illa esl ro- o.l ad aliud se halK?re, pn>i ..jiUler
lalio ;L'qiiipar.inli.'n : igitiir ot omnos iufo- rolatio c>st furmn, secundum quam hoc sic
riorcs rolati<mos. Si dicatur ad aliud so- 80 habol ad aliud. Oon-iimiiilor quoad pro-
cundum aliam fonnam : igitur ot illi alii priotalos si rclaliva dicanlur ad ronver-
corrospondel alia forma, sccuiidiim qiiam lontiam, relalioe-itforrilo, socundumquam
(licitur relalivo ad istud, illa ost seque pri- aliqua dicuntur ad co:iverlcntiam, el sic
ma ciiiu Uolaliono, qiiio ost gouoralissi- do ciclcris proprielalibuH.
miim, quia rolalivum illiid, est aoquo pri- Ad aliam ralionem quod compara-
dico,
mum ciim illo: igitur du;c relationes ge- tio, ol aI)solulio, non sunl oppodb, ni.si
iKTalissim.t) joque priiiuo. circa idoin, el ideo absolulio circa for-
jQ
Similitor manft difficiiltas quarlo; ralio- mam, ot comparatio circa subjoclura infor-
nis; quia si prirnic spocios sinl rolationes, matuin forma, non sunl opposila. Aliler
qiuero an siiit rolalionos .'cûiparantiê, ct polost dici, quod relalio non esl forma
ila omries rolalionos iurcrioros oriiiil talos comparala, ncc absolula, quia cnim esl
Aut A esl principium roforendi
rolatioiies. forma, .socundum quam aliquid dicilur
aliquid diclum secundum ipsum, ad ali- comparatum altori ; idoo noc esl nala dici
«juid donomin itum A, M, et ita orunt .\, absolula. noc comparata ; sicul ncc absolu-
ol M, rolatiouos suppjsilionis, ct suporpo- lio sibi opposila esl absijlula, noc oompa-
sitionis : ;iul A osl priuripium reforondi rata. Si dicalur absolulum, el compara-
donominalum ab co, ad aliquid denominalum esse conlraria immediala circa ens ;
lum ab :ilia forma, ul A, C, el H esl prin- vorum esl circa ens quod e.sl natum ca
cipium reforondi ad aliquid, socundum rociporc, sicul sanum, ol mgrum sunl con-
eamdciu formam, ol tunc crunl tres pri- traria immodiata circa corpus animalis :
m.o sp(?cios ; aul A ojI principium rofo- .sodiioii ciira saiiilalom, vel a?griludinem,
rondi ad ;»liquid dictuiii ab ali i forma, ot nec cnim sanilas, neque n^griludo e^
M similitor, ot tiinc crunt quatuor prinuc acgra, vel saua.
spocios, ot univor.salilcr cuin ornni rcla- Ad ali.-is rationcs dicilur, quod neque 11.
lioni corrospondoat (ôrrolalivum, ol e con- socundum gcncralissimum relalioiiis ali-

vorso, iiull;i diversitas eril in nuiucro quid roferlur : ihh]uc lumcju.spri-
rclalioiiiim, el rolalivorum. mas spcci(»s, sod solu:a:;i.i io sci'undum
Solutionet ^'' pi*iniuiii istoriuii dici polosl, ol con- cjus spocios inforioros. Adsivuu lam prius
ceJi consoquons priiuum, quod illa doliui- posilam conlra hoc, concedilur. quo-i so-
tio non o>l gcncr ilissimi Uolationis, noc cundum onmos rrlaliones infcriorc^. all-
aliciijus spociorum, scd cjusquod deno- qui I rcforlur. Igilur sc.Mindum -.^ :uis.
miii;ilive dicitur ab o;i. Simililor dc pro- olc. conccdilur sooundum ipsum

pri(4atil)us, noc lamoa .s(»quitur ullcrius, ul csl in inforioribus, non in ^ tm
quod (bHcrmiu ilio Arisl. iiullo mo lo sil illud sccuudum Arisl. in I. Topir.
convonicns gGnoraIissi;iio Uolalionis, quia si Spccics sil ad aliquid. el c;enuH eril ad
rclatio iiitor omiii 1 cuti;i, ost dcbilissimum nliquid : igilur si sil \y im
cns, cum sil sola Ii;ibilu'l() duonim, ( l ila rofcrcudi ad aliquld, >
miiiimoosl cogiio^cibilis in .so, noscibilior pliim ; ; li ad ali(|uid. IUmh xj*-
;iiirMii osl socunliuu (jiioil iiiformal ca, sibilia includuulur, q

(iuoriuii oU h;ibiludo : ol ad dolcrmin tn- sil rol.ilio, sivo h ib
duiii do robilionc, corivonions fuit dolor- iuforuuu lo subjcolui», :io;i
10,', SIIPRU IMI./EDICAMENTA
lum habens ad aliud. Ilem piobalio

se sumptum, ost aliquid relatum ad aliud,
secunda non solvitur, quia secuiulum secundum eamdem formara specie, a qua
Species onmesspecialissimas aliquid reler- iniponitur unura nomen, quod de utroque
lur : igilur secundum aliquod univocum extremo relationis talis dicitur, cujus-
illasunl genera infima intermedia sed ;

modi sunt simile, et asquale, et hujusmodi.
secundum onmia illa aliquid refertur : Transumplive dicitur relativum aequipa-
igitur per aliquod univocum eis, quod rantiae omne illud, quod eodem nomino
genus univocum est superius eis, et ita denominat utrumque extreraura, licet illud
semper ascendendp ad generalissimum, nomen non imponaiur ab una forma spe-
tandem oporlel concedere, quod secundum cie, et hoc secundo modo, concedo Rela-
generalissimum aliquid refertur, nec tionem, quae est generalissimum, esse
solummodo secundum quod habet esse in relationem aequiparantiae, et relativum

inferioribus, quia sic nec est aliud a suis aequiparantiae ; enim relativum
dicitur
inferioribus, et per consequens non univo- relativi relativum, sed relatio primo modo
cum illis. sumpta est species hujusmodi generis.

i2. Ad secundam istarum rationum dicere- Contra, quocumque modo generalissi-
tur, quod generalissimum non informat mum sit relatio aequiparantiae, sequitur
substanLiam, nisi in suis inferioribus, relationes omnes inferiores esse illo modo
quia non informat substantiam, nisi in- tales, quod videtur inconveniens, cura pa-
quantum est ens, non est autem ens, nisi tornitas, filiatio, et hujusmodi relationes
in suis inferioribus. Contra hoc, saltem superpositionis, et suppositionis, nullo
potest concipi ab intellectu, relationem modo sint relationes aequiparantiae; quia
informare substantiam, non concipiendo non denominant utruraque extremum ali-
aliquam inferiorem relationem informare quo eodera nomine. Ad hoc dici potest,
substantiam ;
quia potest prius concipi ab quod omnis relatio inferior est aequiparan-
intellcctu, non concipiendo posterius, et tiffi, id est, principiura referendi ad ali-
ita conceduntur opposita, scilicet ipsum quid dictum secundum eamdem formam
informare substantiam, tamennon esse et genere, ubi etiara utrumque extremum,
relativum relatum per ipsum, quod est eodem nomine generis nominatur, licet
impossibile. non quselibet sit principiura referendi ad
13. Ad tertiam igitur rationem principalem
^ aliquid secundura eamdem formara specie:
Ad3prin-
cipaie.
,. ^
dicendum, quod generalissimum
^
ge-
^. .
m
.
nec ubi utrumque nominatur nomine spe-

nere llelationis, est principium referendi ciei. enim pater secundum formam
Uicitur
ad aliud, sed non ad aliud relativum, sui generis relativum relativi, etsi non
sfecundum aliara formam genere. Consi- dicatur secundum propriam formam pa-
militer, relativum dictum a generalissimo tris, quia secundum propriam formam
denominative dicitur relative, sed non ad patris dicitur pater. .
aliquid relatum secundum aliam formam Ad quartam rationem principalem con- 14.
genere. cedo, quod tam A, quam B est principiura
Contra hoc, si relatio sit principium referendi ad aliquid dictura secundura
referendi ad aliquid relatum secundum earadem formam : puta, sit A, hoc quod
eamdem forraam, igitur est relatio aequi- cst relatio aequiparantiae ; B, hoc quod est
parantia3, et relativum denominalum ab relatio superposilionis, et suppositionis
ea relativum aequiparantiie, et ita omnes et relativum denominatum a B. quod est
relationes, et relativa inferiora, erunt relativum superposilionis, et suppositio-
aequiparantiae, quod est inconveniens. nis, dicitur ad relativum suppositionis el
Ad istud dicendura, quod relativum superpositionis : sed non sequitur ex hoc,
suquiparanliae est aequivocum, quia proprie ipsum esse relativum aequiparantiae, nisi
I
OU.ESTIO XXVI 197
l"...-..!
sumonfJu sccundo moflo, sirul diclum cst DoetorU art. 9. C ;r-
A'«jr»a ijuirit. ti) /
prius. de Ad alv/uid, ditj/. 1. /. i. «; coium-
Lovaci hic.
Et hi forle quicralur divisio hujus gcnc-
ris, quod ost H, quoinodo cjus piirn;u spe- Quod non videlur ;
quia illa nulli in i.
'*'''''"*
cies sc liaborit ;
polesl concodi, quod rcfe- genere relalionis convenil : igilurri'^'! '*'"•
ranlur muluo inler se, ut si unum sil rela- venil gcncraliH&imo ndalioni^ !
tivuni sccunduin polenliam aclivatn, cl anteiedcnlis ;

quia si essel i .
reliquurn sccunduin polentiain passivain : ad aliud sc habere, boo essel per aliam
et uUcrius polesl conccdi, quod spccies rclalionom illius ; igitur allcriusesse esset
coruin referantur inlcr sc, ut pater, el ad aliud so haberc pari ralione, et sic in
calefactivuin, quic sunt spccies priini go- infinitum, quarum semper poslerior eiwet
neris ad lilium, ct calefaclibile, qu:c sunl relatio prioris, quod est inconveniens.
species secundi.et proportionaljilitercstdi- Ilcin, illa definitio aut eil formae rela-
ccnduin derelationibuscorrespondentibus. lionis in st?, quod f)er argumenlum pr -
Kx his palent tot, qualiler relationes cedens cst improbatuni ; aul - '
i la
twslio- relationis se haboant ad j,'enus Uelationis : se, quod est falsuin etiam, quia tjuj cvse
et juxta iioc, quoinodo enlia raliunis sunt non ad aliud sc habere, quia ipsum
est
in gcnere, el qnomudo iUud sit inelligen- .secundutn se esl res allerius /•"••-. .»
duin, inler conlradicloria non esse mo- absolulum, aut subjecti v\'' . . :...
dium, ct quomodo opposilio se halx?t ad forina, et tunc esl entis per a . . .:> n".rA
illa quatuor, in qutc dividitur inferius in est inconveniens, quia ojus non e>
hoc libro; et quomodo secundum Uelalio- lio, secundum Aristulclem »i. Mclaph. t''Xl.
nein, ut est gcneralissimuin, aliquid refer- 4. cl inde; nullius igitur esl no j
lur ; et ad qnx refcratur, quod ab eodem illa, quod cst inconveniens.

denominative dicitur; ct quomodo icquivo- Ilcm, gcneralissimumcst pncdicabile de
ce dicuntur aliqua relativa ccquiparanti:u ; qualibet sui specie, sed hoc non ixjlcst
et qualilcr dclerininatio Arist. sit conve- es.se, nisi .secundum qu )d itur in

niens, quae cst de rclalivis, cum sohc rela- singulari :autem no'.iiicatio datur de
illa
tioncs siiil in hoc geiierc, ul specics; cl aliquo, secundum quod in i-
quoinodo hujus Gcneris sunl tantiim duac plurali ; igilur non dc ipsu
priiiKo Spccics, clc.quic palent inspicicnti. Item ha30 nolitlcatio non vidoiur
nire omnibus quai sunt in ;:
nis, mulia onim dicunlur aa uiiua,
Si ergo sufficifntrr coruin fjurr sunt ad ali-
qui<l, drfinilio as%ignala exf, aut nimis dif-

rum e.s.s<' esscnliale non csl a • ! ' ; .->j
(icilc, aut impvssihilc esl solcere : quoniam haboro e.ssenlialitcr. AU opp^' .î... -' '
nuUa substanlia eorum qun' sunt ad nli-

Arisluleles.
quid dicitur. Si autcm non suf/irienter^ Dicitiir ad quavslionem qwA dur

sed sunt ad aliquid, quibua hoc ijisum est sunl ixdaliva, qua*dnm ^
csse ad aliquid, quodammodu se hahere for- alia .secundum dici, Primn ii
tasse aliquid contra istn dicerelur, elc. Oj>. lolelis dalur do r soi-undum
cod. scilicet, Ad aliqniii qujKHmqHe tmmdmm
r
hoc iiisum, quoi sunt^ attorHm d
QUit:srio xwi
vel quoi
An srcunda nntiflratio rclativontm, quam noliHcnlto, qiuim !
poiiit Arislotclcs, sit convcnicnt/^r data Ad aliquid suhI,

csl o ' ' ' • hnhc:.-, »;.t..ir Uo i
Albortus .Mu^Mi. h(c cap. 2. iluviua t/. A. in cap. secuiii.i .: .
rftf /1(/ (i/k/uk/. Coiiiinb. •« crptan. hujus cap

et deindo q. [.art. 3. U(Hlri|;uo* m hanc quitst. Conlra hnnc diHliuclioiioiii, aul diTUio
Tom. I.
498 SLiPEll PK/EDICAMENTA
dalur per opposiln,aul non; si non,non va- mam sui generis : ut si scientia sit per se
lel; si-sic, igilur relativa secundum rf<c«, relativum, impossibile est illud quod est
non sunl relativa, secundum esse, igilur ejus species, secundum illam significatio-
non sunlrelaliva.igitur relaliva male divi- nem, non esse relativum, quia tunc genus,
dunlur in illa. Similiter si sint opposita, et speciesnon essent in eodem genere :
sequitur quod relativa sccundum esse non sed non est primo relativum, quia non
sunt relaliva secundum dici, quod est fal- secundum illud, quod superaddit suo ge-
sum. Si dicalur, quod membra debent in- neri : et ideo diciturad correlativum gene-
telligi cum pnrcisione, sequitur,quod rela- ris,secundum ipsum genus.

tiva secundum dici,^m\i tanlum secundum Dicendum igilur, quod secunda notifi- 2. Conch
sio,
non verius essent relativa,
dici, et ita illa catio Aristotelis est conveniens de relativis
quam nigrum dictum album est album, quia indicat rationem eorum, inquantum
Item, allerum membrum divisionis con- sunl relativa : ut patebit respondendo
vertilur cum diviso, idem enim est homo ad rationes.
absolute, et homo secundum esse. Ad primum dicendum est, conce- ^î
igitur p^,-,
Item, illa nolificatio, quse ponitur rela- dendo, quod illa nolificatio non datur de
livorum secundum tum
dici, nulla est ; relatione, sed de relalivis dictis denomina-
quia illa compelit subslanliis, quae nuUo tive ab ea quare autem illadefiniat, etnon
;
modo sunt ad aliquid, secundum Aristote- relationes, et eorum proprietates ponat.
lem, qui lioc habet pro inconvenienti tum ; dictum est in prsecedenti quaestione.
quia illa secundum illam, disciplina dici- Ad aliam dico, quod illa nolificatio non ^«^ 2.
lur ve\dX\NQd.^disciplinalum, quia ejus: et est relationis absolute, ut significatur in

pari ratione albedo ad alhum, et pari abstracto : neque subjecti absolute, neque
ralione omnia accidentia ad subjectum, tolius aggregali, sed formae, ut informat
quia eorum dicuntur ; ex illa igitur notifi- subjectum, eo modo quo significatur per
catione nullum eorum potest concludi esse nomen concretum dictum a generalissimo
in genere Relationis. relationis quod ly ut, non dicat par-
: ita
3. Dicendum igitur, quod relativa nullo tem ejus, quod significatur, sed modum.
1. Conclu secundum Ad tertiam, dictum est prius, quare-4rf3.
sio.
modo dividuntur in relativa
esse, et relativa secundum dici; quia relativa sequiparanlise definiantur in plu-
sumendo membra prîecise, relativum se- rali convenientius, quam in singulari

cundum dici non est magis relativum,
Entia alia cum hujusmodi sit illud, quod hic defini-
relativa se-
cundum quam homo mortuus est
homo. ForLe tur, sicut patet ex praecedenti quoestione.
dici, alia tamen enlia sic dividuntur, quod quoedam Ad quartam dicendum, quod illa ratio Ad 4.
secundum
esse. sunt relativa secundum esse, ut illa quse convenit omnibus essentialiter, quse sunt
deno.minative dicunlur a relalionibus, in genere Relationis, ut denominative
quoedam sunt relativa secundum dici ut ; dicta a relationibus : si autem sint quae
qua3 sunt in aliis Generibus, et secundum dicantur ad aliud, et non habent lianc
aliquam habiludinem dicuntur ad alia ; rationem, non sunt relativa, nisi secun-
illa tamen, simpliciter loquendo, non sunt dum' quid.
Relativa relativa, Sed vere relativorum quoedam De prima proprietate, et secunda, quse
qucedam
dicuntur dicuntur secundum suam propriam for- s\mi recipeiê contraria, elsuscipere magis,
ad atiud
secundum
mam ad aliud, ut quae sunt primo, el pro- etminus, notandum, quod illse non insunt
propriam prie relativa ; alia sunt vere relativa, et per se relationibus neque forte relativis.
quSdam nou dicuutur secundum propriam formam sed tantummodo ratione eorum, in quibus
secundum „,i „i:_
formam ut sunt relativa secundum genus. per se fundatur relatio, unde quae funda-
sui generis nia enim sunt per se relativa, sed non tur in formis suscipientibus magis, et mi-
primo : el dicuntur ad alia secundum for- nus, vel contrarietatem, recipiunt haec
OU/ESTIO XXVII 499
sicul similitudo secundum aUx?dinom rcci-

pit magis, et minus, ot conlrarium, quia
et albfdo, in qua fundalur simililudo: Videnlur autfm ai ali^^/uid tim-d e»'e naiura,
autom quae est secundum aliqua.quai sunl etc. Cap. codcm.
in quarta Specio Qualilatis, non suscipit
contrariura, ncc minus; quia
magis, ct QU/ESTI(J X.WII
ncc illa susripiunt, in quibus illa simili-
Utrum Relativa iint simul natura
ludu fundalur el hoc, loquondo df? primn
:
propriolatc, do contrarietato proprio dirla. •1-
Tum quia si ilioK duac per se incssenl rcla-

hlc. Versoriai Iract. 3. in Log. Ptiri /Iup. dt
tionibus, posset essc motus in gcnere Ilcla- Htlat. propr. C '
: utM
tionis, quia possct esse acquisitifi partis hujut cap. de \
i.
post parlcm, alicujus form.x' in gcncre

in hanc quxst . .Si«rii>Qrua dt< .1 <|« Httat.
qua-tt. ii. Avtivna quiPst. 19. ««ci.o.
relationis, et talis acquisilio est molus,
sccundum Commcntarios supcr tcrlio Phy- Quod non vidctur; quia .sc-cundum Por- i.
sicorum, tcxt. com. 10. sed Conscqucns phyr. cap. de Specie, Genus referlur ad
;i'/,"7<,V-
est inconveniens, scilicet mnium esse per Speciem, et e converso; sed hacc non sunl " "'S"*"-
se in gencre Uelalionis, quia est conlra simul natura ; quia illud esl priu.s nalura,
Arislolclcm in .'3. Physicorum lum quia
: a quo non converlilur subsislendi conse-
si in forma rclationis essct suscipcre ma- qucntia : hujusmodi est genus; quia a
gis, el ininus, relativum dictum sectm- spccic adgenus tenel conscqucnlia, el non
dum magis, pcr sc rcfcrrclur ad duo, sci- econverso igitur, etc.
:
licct ad aliquid dictum sccundum minus, Consimilitcr potcst argui icre m o;nni-
secundum candcm furmam, ct pra;lcr hoc, bus intcntionibus ad invicem, ul relativis
ad illud ad quod tale rclativum absolutc dc prima subslanlia, el secundade univer-
dici'ur. Vcrbi gratia, similius diccrctur sali, ct particulari.
per se, ad minu.t simile, et pra^ter hoc, ad Item secundum Porphyrium cap. de
illud, ad quod suum posiiivum rcfcrtur, I)i(T(Tenli:i, Socrates senex diflert a te
scilicct simile ; sed con.sequcns vidctur puero; scd diffcrcntia cslquaMam relalio,
inconvenicns, quia contra Aristolelcm 5. igitur Socralos senex, el Socrales puer,
Mctaph. tex. com. 22. qui habcl pro incon- rcfcrunlur ad invicem : scd Iutc non sunl
venienli, quod idcm bis refcratur, id cst, sijnul natura. Ita polcsl argui do omnibus
ad duo. qua* non sunt cadem, sod ordinata ad invi-
<uiciprre Proplcr hoc vidctur diccndum, quod ccm, quoad istas ivlalioncs. f///7Wr«/ia, et
rofilra-
ill;i' proprietatcs pcr accidens insunt rcla- dirersilas.
rium el
'. et tivis, ncc obstat auctoritas Aristotclis in Itcni, scibile, el scientia rfforunlur ad
. <ic-
lit rela- contr.irium. quia nihil vidctur sccundum inviccm, ct non sunl simul nalura. quia
propriain opinioncm dcterminarc de rcla- dcslruclo scibili, doslruilur <, cl
livis anlc illam partcm, ubi inci[)it impro- non c convcrso. Simililor do s
baro primani notilicationcm rclativorum, .</6///. ul arguil .\risloiolos h». .în.i.n.

sed ad miiuis nullum rclalivum dicitur quiadoslruclo sonsibili, doslruitur ••"•mis
propric conlrariumei,c»>jus cst rclativum, animalis. liccf non corpus, ut .n
liccl accid.it aliquid idcm uni csse rtdali- g(M)cn^ Sul I', wl ul in v ».
vum, ct alii contrarium. ut scientia contra- lilalis; <|uia (U»slrurlo cor s,
riatur /r7/jo/"a«//.r, ct ad illam non ivfcr- doslruitur .sonsus ; qui.» s.- i in cor-
lur, scd ail scibiie. poro, ul in .X i( in anima. ul
in principio. vcl oamta : iuKur a primo iid
ullimum. doslruclo *v. ir

500 SUPEIl PRyEDICAMENTA
sensus, sed non e convorso, quia sensus Ad oppositum est Aristoteles.
dcstruclo animali, sed des- Item, omnia relativa dicuntur ad con-

deslruilur, Argumen
Iruclo animali, non oporlct sensibile des- vertentiam, per ipsum in tertia proprie- tapro pai
te affirmi
trui : possunt enim illa manere adhuc, tate, id est, secundum mutuam dependen- tiva
animal, quia sunt nalu- tiam igitur neutrumi est prius altero
ex quibus est ;
raliler priora animali . Isto modo con- quia qua ratione hoc esset prius illo,
arguere de omnibus relativis se- eadem ratione, et e converso, illud prius

lingit
cundum lerlium modum,qui ponitur in 5. isto, cum muluo dependeat, et ita idem,
Metaph. context.20.scilicetquDe referuntur, respectu ejusdem, esset prius, et posle-
ut mensura, et menstirabile, et e converso.

Item, pater dicitur relative ad filium, et
rius, quod est inconveniens.
Ad qusestionem dicendum, quod illa J

Conclusi
pater potest manere destructo filio; igitur relativa, quse mutuo per se referuntur, Docloris.
Relalim
non sunt simul natura. Probatio minoris, ita quod unius esse sit ad aliud se habere, quce simi
natura.
tum quia deslructo isto filio, potest alius et e converso, sunt simul natura, propter
filius manere, ad quem potest pater dici, rationem Aristotelis, quia posito uno poni-
tum quia destructo filio, possibile est nul- tur reliquum, et e converso ; et destructo
lam mutationem fieri circa idem subje- uno destruilur reliquum, et e converso. Si
ctuni palernitatis. Sed impossibile videtur, tamen sint relativa per accidens, vel non Jlelativa
per acci
formam talem prius existentem in subjecto per se relativa mutuo, non oporlet quod dcns qua
postea non esse in subjecto, nisi subjec- sint simul natura. Per accidens relativa
tum mutetur ergo impossibile est pater-

:
sunt, secundum suas formas
qua^ non
nitalcm prius exislentem in isto, postea dicuntur ad invicem, et non mutuo depen-
non esse in isto, propter istam solam des- dent, quorum unum secundum suam pro-
tructionem filii ; igitur deslruclo filio, priam formam dependent ad aliud, et reli-
manebit iste pater, sicut prius. Tum quia quum e converso, secundum suam formam
paler dicitur eo, quod genuit : impossi- non dependent ad ipsum, cujusmodi sunt
bile autem eum, qui genuit, non ge-
est quae referuntur, ut mensura et mensura-
nuisse ;
quia omnis propositio vera de prse- bile, ad invicem. Scientia enim per se dici-
terito est necessaria : igitur impossibile tur ad scibile, sed scibile non ad scien-
est eum, qui aliquando est pater, postea tiam, nisi quia scientia ad ipsum, secun-
non esse patrem, necessario igitur pater dum Aristolelem 5. Metaph. cap. de Ad ali-
manet etiam destructo filio. quid, text. com. 20.
Item prius, inquantum prius, refertur Ad rationes, ad primam dicendum, quod Ad \.prii
ad posterius, inquantum posterius, et intentiones Generis, et Speciei, referuntur
causa inquantum causa refertur ad causa- ad invicem, et sunt simul natura : sed
tum ; sed prius inquanlum prius, non est quod subest intentioni generis, non inquan-
simul natura cum posteriori, neque causa, turaei attribuiturillaintentio, sed inquan-
cum causato : igitur neque omnia relativa tum existit, prius est eo, cui attribuitur
sunt simul natura. intentio speciei : et inter illa, quse subsunt,
secundum genus, sunl per

Item, relativa est consequentia non mutua, sed inter
se relativa quia in eorum per se intellectu

;
intentiones est consequentia mutua; de illis
sunt eorum genera, secundum quoe refe- enim sequitur, si genus est, Species est, et
runlur, et non habent alia correlativa, e converso. Subjecta autem harum inten-
quam correlativa generis; sed correla- tionum sunt relativa per accidens hujus- :
tivum generis est simul natura cum ge- modi relativa non oportet simul esse na-
nerc, quod est prius naturaliter specie : tura.
igitur, et illud corrclativum est prius Ad secundam. Socrales puer, et Socrates Ad1.\
naluraliter specie, igitur, etc. senex, sunt relativa per accidens ;
quia in
QU^STIO XXVIII 501
relalivis inquiparanliir', ulruinqu*; \)or so sic csso, non exislenle alio : unfJe liaec
exlremuin ost aiiquid noininaliiiu «'u<l«'in consequenlia non tenel, Paler esl, hoc esl,
noinino : unde ha!C pcr se oxlroma sunl, oxistil : iyitur (Him est, itcilicet cxisUl :
fli/p-n-ns ol fli/fcrens, ot illa sunt simul licet teneat sumondo <?Me, ul esl proprium
natuia. C.nm onim Sorrates esl puer, est patris, inquantum rof«rlur, el coiLsimile
(JilTorons a Soorate scne ; et Socrales ost essc tilii, et ila intolligondacsl coasoquen-
senex, est dilTerens a Sofralo puero ;
quia tia Aristolelis, qua probat relativa simul
iilrumfiuo osl siniul difTorons ab alio, licet essc nalura.
non utruiiique sitsiniul. Ad quintam dico, quod isla.' inleutioncs,
Ad torliain.iila ratio vorum conciudit de prius, ot poslerius, et causa, el effvclus, re-
rclalivis, qiiaj non dopendcnt ad so mutuo. fcrunlur ad inviccni, ct sunt simulnalura,
Ad quarlam dico, quod licot sola sub- scd non rcs qux* subsislunl.
stanlia palris possit manorc doslructo filio: Conlra hoc, quo<i ost simul cum postc-
non polost manoro. Cmu pro-
taiiKJn palor rioro, inquanlum fKjslorius, est posterius;
batur oppositum, ad primam probationcm si i^'itur prius, inquantum prius, refertur

dico, quod patcr non roforlur ad liunc ad poslerius, inquanlum postcrius, el ila
filium, nisi per accidens : ad lilium aulom ossft simul cum posteriori, prius, inquao-
por so ; el idco dcstructo hoc filio, dum- tum prius, cssct poslcrius ; sed hoc esl in-
inodo manoal alius lilius, potost et palcr convcnicns, ioquendodc inlentionibus.quia
inanoro ;
quia non oporlot rolativum essc pnodicatur oppositum de opp>osito. Ad hoc
simul nalura cum suo corrclativo pcr acci- potost dici, quod inajor proposilio esl vera
dciis. suincndosj/;iM/ coticm modo, quo sumun-
Ad aliam probalioncm dico, quod possi- tur prius, et posterius ; sic non esl in pro-
bilo est formam rcalem inosse subjocto, posito, quia prius, ot posterius, sumunlur
vcl non inosse sino miilaliono subjccti in pro ipsis intcntionibus, et simul sumilur
so, (luia quod incsl subjccto tantum in pro siinultalc quodn;itura'. Vcl aliler,
comparationc ad aliud, polcst illi non prius, ct sumunlur secundum
posterius
incssc, tanlum alloro transmutato. rciii, simul aulom.scfundum rationcm.Sed
Ad tcrliain probationcin, si concedatur tunc vidctur scqui, quod rolalio prioris ei

aliquando patroin non possc non ossc poslorioris sit lanlum sccundum ralionera,
palioin,(oncodondum csl aliîuando liliuin si oxlroma sint tanlumsocundum ralionera.
non posse non csso liliuni; (luia sicul dc Ad scxtam dicendum. quod illa raliOilrfe.
eo, qui gonuit, .scmpor ost vcrum dicorc, concludit verum do corrclalivis gcnorum.
quod gonuil ita : do co quod gonitus ost, ad qu;o dicunlur aliîua alia relalivesccun-
scmpor vcrum cst dicoro, quod i,'oniluscsl, dum gonus, inlor illa enim non esl dopen-
liccl non scnipcr oxislatct por conscHiucns dcntia mutua pcr se.
sempcr manol lilius, sicu' ot palor.

Sed si dicatur, patro cxistonto, ot nullo
Ex hit ergo manifrslum e.il, tj»trH ti cwtt o/i-
exislcntc (lui ost lilius, vcrum ost dicere, quid eorum, t/utr $unt ilt
quod quia esse sciet, el i"-i ' '*...„, ;

p;ilcr cst, ol lilins non csl ;
r
rus r$t .-
, 1 eue,
(luando pnodicat sccundum ;i(lj;icons, pra- (i/i''/iii(/, clc. Cap. luUem.
(licat cssc oxistoro, sccundum Mootium.
Igitur non sunt simul natitra. DWi polost, (û^sTio xwm
quod rolativa sunl simul nalura .socundum
illud (\ssp, qnod ost ois proprium iiuiuan- 1'trum iu de/initione UHtus relatiri n^cmm-
tuin sunt rolaliva ; sod illud non cst osse rium sit jionere suum correialtemm
cxislcro, quia hoc accidil eis inqu;uilum f>
Ari*t.->t.'l«« 7
reforuntur, ct ideo unuui rclativuiu polcst jiU loci. Albvr. f
502 SUPEIl PU/EDICAMENTA
cic.Doctor 1. ii. 30. (juoe.ti. 2. Anton. Andrfvis, in 10. Metapli. text. com. 13. et 24. sed re-
Tariar dc Itelat. lative opposita differunt specie
/''/A'^"'V"?"r n..',;!"^:;"?^^?" ji igitur
o sunt
tcrtus hic, et poslca qua^xl. 3. LiirsuB Laimei.
i ;
j
quwtt. uUima de iieiat. Rodrigiiez hic art. 5. contraria : si una sit vera de contrariis, et
Merinerns ./. Rclat. cap. 7. Aversa de Ilelalione
^^ ^^^^^.^^ oppositis erit vera.
qUiVSt. uUuna. .
Item, idem significat nomen, et definitio
quia omne ponendum per Aristotelem in 4. Metaph. text. 28. sed

1 Quod non videtur ;
nolius, et genus, nomen relativi, non significat suum corre-

flplTpar- in definilione, cst prius,et
negati- lativum quia tunc esset nugatio expri-
to
^^^ differenlia, respectu definiti sed res- : ;
va.
peclu relativi definiti, nullo istorum modo-
mendo unum cum alio, igitur nec in defi-
nitione debet poni reliquum.

rum se habet suum correlativum ergo, ;
Item,aliqua est bona definitio relativi,ubi

etc. Minor patet,quoad duo prima membra,
per argumentum ad oppositum,ad prsece-

non ponitur suum correlativum, ut hsec,
denlem quteslionem. Species est, qux prsedicaiur de pluribus dif-
Item, omnis definitio indicat essentiam fereniibus nwmero,etc.ubi non ponit genus,
dcfiniti sed unumrelalivum non est de
:
ad quod dicitur species relative : igitur non
essentia alterius ;
quia relativi esse est ad semper oportet relativum definiri per suum
aliud se habere; aliud autem dicit diversi- correlativum.
latem essentialem : igitur, etc. Item, omnes rationes factae ad praeceden-
Ilem, in definitione unius oppositi, non tem qusestionem, quse probant unum rela-
debet poni alterum : relativa sunt opposita tivum posse esse sine altero, probant unum
ergo, etc. Probatio majoris : tum quia ad non esse definiendum per alterum : nihil
omnia opposita sequuntur contradictoria,et enim definitur per illud, sine quo potest
in definitione unius contradiclorii, non de- esse.
bet poni alterum : ergo nec in aliis opposi- Ad oppositum Porphyrius in c. de Specie 2.
tis. Consequentia patet, quia ad cujus defi- dicit, quod genus dicitur ad speciem, et e fayfopar
nitionem non perLinet consequens, nec an- converso : ideo necesse est in utro7nimque '? <^ffirma
tiva.
tecedens ; tum quia qua^libet pars definitio- rationibus utrisque uti.
nis potest proedicari de eo de quo et defini- Item Aristoteles hic dicit, quod impossi-
tum pr3edicalur,per Aristotelem in conside- bile est unum relativum definile cognosci,
ralione tertia secundi libri Topicor.cont 2.et nisi cognoscatur alterum ; sed quodlibet
3. ergo si in definilione unius oppositi, incomplexum definile cognoscilur, cum
poneretur alterum, duo opposita prsedica- cognoscatur per suam definitionem ; igitur
rentur de eodem, quod est inconveniens. impossibile est unum relativum cognosci
Minor patet in illo cap. Quolies auiem solei per suam definitionem,nisi cognito altero :
opponi, in Postpraedicam. ubi Aristoteles igitur unum necessario est ponendum in

enumerat unam speciem oppositionis, rela- definitione alterius.
tivam opposilionem : et exemplificat, ut Hoc potest concedi, quia esse essentiale 3.
Conclusio
duplum, dimidium, dans intelligi, quod hoc relativi, est ad aliud se habere : definitio
sequitur in omnibus relativis. Si dicatur, autem indicat esse essentiale definiti ; igi-
majorem esse veram tantum in aliis oppo- tur definilio relativi debet indicare suum
sitis a relativis : contra,contraria et contra- esse se habere ad aliud, quod non potest,
dictoria sunt relative opposita : quia contra- nisi in ea ponatur correlativum ipsius defi-
rium dicitur contrario conlrarium ; igitur niti ; autem verum est.
igitur, elc. Istud
si unum contrarium non definiatur per non tantum de relativis mutuo dependen-
alterum, non omne relativum definietur tibus, sed de quibuscumque, quse essentia-
per suum correlalivum. liter dependent ad alia, quod illa alia po-
Item, omnis differentia secundum spe- nenda sunt in eorum definitione, sed non
ciem est contrarietas, seciindm-n. Aristotelem mutuo se definiunt, nisi qusemutuo ad in-
QC.tSTI») XWIIf 303
vicem per so depori(Jonl, qurxl non esl ve- pnErlicalur, lirel enim r»^ter non sit filius,
lum do rcl.ilivis pnr Lrcidons, neque de osl lamen lilii. Polosl «liaiu m-^pri minor,
rflalivis lorlio modo rolalis, ul monsura.ot quia non omnia relaliva sunl relalivc op-
iiicnsurabilo, noquc dc relalivis secundum posila, sed laiilummodo, si araboopposilo
gonus. modo sumanlur rospirtu ojus/lem.
^ ''••
. Ad primam ralionom, niajor esl vera de .\dquarlam,majoresl vora de definiliuiM*
dofiniliono, qu;o datur taiilummodo por substanlitT, quaj dalur tanlum por esson-
essonlialia, cujusmodi est doHnilio sub- lialia. Contra saltem si relalivum definia-
stanliae, vol ad miiius absoluti, non rospec- tur per correlativum, oportel correlalivum
tivi. Quia cnim respcclivaessenlialitor mu- sallem esse de intellectu relalivi : quia
^
tuo dopondenl, ideomutuo so dofiniunl, li- riiliil dolinitur por aliquo«J, îno quopotesl
cel noutrum sit prius altiTo. complote inlolligi ; .sod consequeas esl fal-
12. Ad secundam, major esl vora lanlutn do sum, quia pari ratione, darotur suum cor-
dolinitiono, qua; dalur sino addilamcnlo, rolalivum quando oxprimeretur
inlolligi,
cujusmodi non ost dofinitio relativi, noque cum co, ot tunc esset nugalio,quia idem
alicujus accidenlis ; lamen in dofinitioni- bis dicerelur. Dicilur, quod relalivum
bus alifiuorum arcidfnlium, laiitum addi- quando o.xprimilur cum suo correlalivo,
liir subjoctum, praclor essenliaiii dofiniti ; non aiiiplius inlolligitur per ipxsura, liccl
iii (k-lliiilionibus rolalivorumeslsubjeclum dolur inlolligi, (juando non exprimitur,

ol corrolativum ; ot hoc quia rolalivum ad quod vidctur .Vrisloteles innuere, ubidicil,
pluia dopendot, quam aliud accidons,quod quod in rolativis non est dnndum idera «•
dicitur absolutc. g>ii/icari\ id est, dari intelligi, per ipsa
Ad lcrliain, poicst nogari major, de rela- relativa relala separata, ot per ipsa unila
livis, et conlrariis transumptive dictis, ct cum suis corrclativis, el per hoc docel vila-
privativc oppositis ; (juia in his omnibus re nugalionom in aliis.
possibilo osl unuiii opposilum dotiniri pcr Conlra, (nuuro de nomine imposilo uni
alloruiii. roIalivo,si dat intolligi aliud correlalivum,
Ad primain probalionom majoris, forma aul hoc est ex impo.sitione, aut a nalura ;
argumoiili noii valot. Tatol iii aliis, ad sivo sic, sive sic, so<iuilur quo<I non sil va-
subst mliam soquilur, non qualitas, ot ad rialio circa ipsum sumptum ol absolulo
delinitionoin lioiiiiiiis iioii portinotnonqua- jiinclumalii corrolativo, quoadallorura islo-
litas : orgo non substantia : non valol, nc- Vum ncc otiam orit variatio ad ipsum offec-
quo illa rogula sumpta, .scilicot, A'i cujus tuin. quin ;oqualiter semper detur correla-
dcflnilionem uon /tcrlinet conscrjucns, nec tivum intclligi.
anlcceiicns, vera est, nisi do consoquontia Itom, corrolalivum non dalur inlolligi
superioris, ot inforioris in codom gonoro, por hanc vooom sui corrolativi, nisi per
qualis consoquontia non ost inlor conlra- hoc, quod rel;ilivum signiilcalur per cam ;
dictorio opposita ol rclativa : (juia nogatio sod circa hanc causam, non csl vahalio,
ox partoconlradicloriurum.nonestsuporius quin hoc n-Ialivumunilbrmiters! 'ur
in gonorc ad altorum rolativum, sicut non sive oxprimatur aliud oum eo, n :
;>a/^'r, non est suporius ad tilium. ergo noc erit variatio, quand huc, quod
<
<i,-fi- Ad aliam probalioiiom polcst dici, (juod aliud relalivum delur inlelligi.
,"* «)mnis pais (lolinilioiiis, co modo quo poni- Ad primum -• •-•"n dicilur. "m -t v..x
*Jo
'
'''A- tur in doliniliono, polosl pnodicari do doli- imposila ad sigt;... aim nnt-.Tn ,.i
'11(1, .fji'. ' ' .
''.(icu- nito, ol ila unuin rolativo oppositum non nullo mcHlo esl signum i
.
•«* •
,',((.***'
ponilur in doliiiiliono sui corrolativi in nalura, luîuo ad placiUun : i rt»la-
rocto, socundum quod oi opponilur, scti in livum. quo«l por ipâm ir. n^n
obliquo. \\i hujus, vel huic : el sic do oo polosl inlolligi bino suo
rm SUPER PU^DICAMENTA
oportel inlellcclo islo corrclalivo, pcr hanc
voccni.correlalivum ejusdeni inlelligi,quod
sit,quando aliud correlativum, per aliam QU^STIO XXIX
voccm cxprimitur, ct ctiam quando non
cxprimitur, sed non quia hocc vox aliquo Ulrum idem possU per se referri ad diversa
modo sit signum unde concedo ex
illius :
D. Thom. S.part. gumt. 15. art. 5. et 3. dist. 8.

parlo vocis significantis, nullam accidere
quwst. i . art. 5. et Quodl. 9. Doctor 5. Metaph.
variationem expresso correlativo, vel non ;
qucest. 7. et 3. d. guwst. unic.8. et Quodl. 11.
Lichetus super locum Doct. in 3. cit. et ibidem
neque ex parle ejus, quod significatur per Tartar. ct super hoc cap. dub. 3. Bassolis 5.
vocem,quoniam semper ad ejus intellectum Mctaph. quccst. \2. Vasq. tom. 4. in 3. par.
qua^st. 91. art. I. Alvar. ibid. disp. 43. Suarez
oportet correlativum intelligi : sed sola va-
disp. 5. Melaph. sect. 8. et disp. 47. sect. 17.
riatio est ex hoc,quod correlativum expres- Fonseca 5. Mclaph. cap. 1. qua'sl. 1. secl. 3.
Molina 1. parte quccst. 1. art 3. Gajet. cum D.
sum, vel non exprossum per propriam Thom. supra. Ferrar. lib. 1. contra Gentes. Son-
vocem, datur intelligi per hoc relativum, cinnas 5. Metaph. qucsst. 32. part. 3. Tolet.
qucpstj^l. hujut prcedicamenli, 'R.vWmshic qucest.
et illa diversitasestvaldeaccidentalis rela-
8. Capreol. 1. d.l. quoesl. 2. Herveus 3. d. 8.
tivis. qucesl. 1. Palud. ibid. qucpst. 2. Sanchez lib. 6.
qucest. 34. Cursus Carmelit. disp. 14. Log. q. 1
Ad secundura patet,quia per hanc vocem
S. 4. Merin. disp. 2. de Ad aliquid q. 3. Ro-
impositam relativo, nullo raodo datur in- dnguez hlc art. 1.
telligi correlativum, sed per ipsum, cui
haec vox imponitur,inleIligitur aliudcori'e- Quod non videtur, quia Aristoteles 5. i.
lativum, quandoque expressum per ipsam Metaph.

^ cap.
t^
de Relatione, cont. 20. habet ^^9umen '
ta propai
vocera,quandoque non expressum. pro inconvenienti, quod idem bis dicatur, '« negati
va.
Contra hoc, quidquid est signum signi, id est, referatur ad duo correlativa.
esl signum signati sed haec vox imposila
:
Item, si aliquod relativum sit A, posset
hic relativo, est signum hujus relativi-, et referri ad duo per se, scilicet ab B. et C.
hoc relativum est signuni correlativi, igi- sequitur quod idem possil simul esse, et
tur hoec vox imposita huic relativo, esL sinon esse, Consequens est falsum : igitur
gnum sui correlativi licet non immedia- antecedens. Probatio consequentise, quia
lum. illa duo correlativa ejus, ut B. et C. non
Ad hoc dicitur, quod major est vera, referuntur sibi invicem ; igitur unura po-
quidquid estsignum signi, est signum si- test esse sine altero, ut B. poterit esse, C.
gnati, ita quod signum intermedium non non existente sed B existente, est A. C.
:
varietur in comparatione ad primum sinon existente non est A. ergo idem, ut A.
gnum,etultimumsignatum,quod non acci- poterit simul esse, et non esse.
dit in proposito, quia extraneum est rela- .
Itera,relativi esse est ad aliud se habere:
tivo inquantum dat intelligere suum cor- sed ad duo non est eadem habitudo : ergo
relativum significari per hanc vocem, et e esse unura unius non est se habere
relativi
converso. ad duo : ergo nullum unura relativura
Ad quintum dicitur, quod ejusdem pos- essentialiter per se refertur ad duo.
sunt esse nuUa per se relativa,et secundum Itera, si sic, ejusdem relativi possent es-
hoc potest esse alia definitio conveniens, se duae definitiones : et ita idera relativum
ubi ponitur unum correlativum, quamvis simul posset esse cognitura, et incognitum,
non ponatur reliquum. quod videtur inconveniens, cum unius in-
coraplexi sit tantum una cognitio.
Ad oppositura, Oranis species relativi di-
citur ad illud, ad quod suum genus, per Argumen
Aristotelem 4. Topicorum cap. I.et2. elteaffirma
prseter hoc, potest habere suum correlati-
QU.^STIO XXIX 506
vuiii, aliud a correlalivo sui generis ; igilur divers;i, non esl eadem babiludo r»-^"" nrf-
roforlur ad duo per se : ad correlalivurn nio, liccl possel cs.sc ad duo inclu . i ae
eriim fêneris, refertur pcr se, quia ad ad ununi primo, ad ndiquurn pcr so, elsi
quodcurnque essenlialiter de|)endet genus, non primo.

el spccios. Ad quartum p;tlot, quia non baljet duas Adi.
Item, Spocies refertur ad Genus, el ad dermitioncs secundum propriam ralionem,
Iiidividua : igilur ad duo, aliter non assi- scd uiiam tnlcm, el aliam .secundum ralio-
gnai-ot I*orphyrius cap. de .Spccie, Ires, vel nein sui generis : el forle non sunl simpli-
duas cjus dolinitiones ; igilur, etc. ciler dicendac dux definiliones ; quia illa.
Item, similius pcr so rofort ad ininus qurn csl ejus sccunduin ralioncm sui gcne-
t »-
simile, pnotor lioc refertur ad illud, ad ris, esl pars definilionis, quai* esl ejus,
quod similo aljsolule rcferlur, igitur ad cundinn propriam ralioncm suam. Juxla
duo. Ila conlin^Ml arguorc de oiiini rola- hoc patcl ad quinlam ralioncm pnecedenlis
tivo, dicto secundum magis,ol minus.quod qun*stionis.
inagis rofortur ad niinus, et c converso, ol primam rationcm

.\d in opposiium con-
Ad I. pro
prfTilor hoc ad illud, ad quod relativum cedendum esl Spcciera relativi, referri ad parU af-
firmttivm.
siiiiplirilcr roforlur. corrolativum sui Generis, nrm nHmo,
sc«i
Ad istud dici quod idom priino

potcst, noquc cliam esl corrclativum « di-
'ônclusio.
fdfm pri-
non roforlur ad duo, idcst, socundum pro- vorsura simpliciler a primo correlalivo
710 non rr- priain suam rationom, quia lunc non csset Spccioi : sed forto in eo includilur, quia
'erlur ad
duo, benc unum e.s.sonlialilor, sicut probat una ralio sccunfiuin .Vristotelem 2. Topicor. cap. 20.
tamin per
1«.
in conlrarium ;
per se lamon polosl aliffiiod et iiidc. In relativis esl conscqucnlia in se
roforri ad duo non omnino divorsa, .sod ipso, ita quod si relativum ex una parle
quoruni unum includit altorum aliqiio .scquatur relativum ad corrolalivum primi,
inodo, sicul probant rationes adopposituin ; .sequilur correlalivum .secundi :ex quo vi-
quia aliquid secundum projiriam forniam dctur .sc(iui, quwl corrclalivurn primum
polost dici ad unum, ol sccundum formain Gcneris, sit supcriusad correlativum .Spe-
sui goncris ad aliud, ad quod non dicitur cici, sicul ctGonus ad Spccicm, quo'! rnani-
primo ;
quia non socundnin cjus propriam feslo diciturin 1. Topicorum cap. -I. cl in-
ralionom, .socnndum qnam distinguilnr al) de 7. (ônsiderationo, do Itolalive opposi-

aliis spcciobus, licol pcr so, quia sccundiim tis.
genus quod ost dc cjus porsc inlolloctu. Ad aliud diccndum, quod Specics primo Adt.
Ad argumonta patol forc. Ad primum rofortur ad Gcnus, .sed per rationem sui
Ad\.princ.
Arislolclos liabot pro inconvcnicnti, (juod Goncris. quod csl Universale. refcrlur ad
aliquid primo roforalur ad duo, sicul ad Individua, sicul omne univcrsalc dioiiur
intolligonlom, et inlolligibilc, sccundum ad illn, dc quibus pnvlicalur ; el ila Don
quod ibi loquitur, vcl forlo ad duo omnino primo ad ulrumquo : el illorum correlali-
divcrsa, cujusmodi sunt aliqua duo. vorum allorum, ul gcnus. includil rorre-
Ad\ Ad aliud dico, quod

C cxislontibus II. cl lativum primum aUcrius, ul ii de,
iliiobus ad ((ua' rofortur .\ pcr so, vel non el ita non poe.sl
cst possibilo unum illoruin ossc, allcro non corrclalivo per si-. tm.
oxistonlo. sicut si unniu includat allorum ; mum correlalivum nd u a pi
vol non so(inilur cjus(»ssc, ad ossc utrius- pcr sc. vcl (ii '"l. vcl ipsurn . . ......
quo ; so.l lantum ail cs.so sui primi corro- vcl aliquid u. l, (lu^xl ad ipHtim de-
lativi, cuin osso cjus nonstal non o.sso alto- pondiU. Tndc nun.711 tti nri-nnm rvn'.rs-! r^.
rius, quod (\slcjns p^r <<» iMrrclntivum siÎ .sc roliquo non '
non priino. sil c cimverso. Primo aulem c ..ro
Ad tcrtium dico, quod ad duo oinnino non oxiMlcnto, reliquo quitd pcr ae, acd
AZ.
500 SUPEU PU^DICAMENTA
non primo esl ojus corrclativiim,cxistcnte, nitione relationis terminum

oportct ad
non oportct primiim cssc, quia posilio por quem est, poni : magis tamen videtur re-
se corrclalivi, ot non primi, non includit lationem, ut flliatio?iem, ponendam esse
positioncm roliqui. in definitione relationis, ut palernitalis,
Ad3. Ad aliud dico, quod similius referlur quam relativum, ut filius : quia filius est
primo ad minus simile, et omne magis, ad simul natura cum patre, et paler est natu-
minus, secundum illam formam, sed per raliter posterius palernilate, sed nuUum
se, et non primo, refertur ad correlativum posterius videtur ponendum in definitione
sui positivi, et correlativorum ejus aUe- prioris.
rum, ut minus simile includit reliquum, Sed ad istud posset dici, quod pater non
ut simile, per Aristotelem 2. Topicorum c. est posterius paternitate, posterioritate op-
29. in tine, Quod secundum magis, vel mi- posita illi simultati, quae est in relativis.
gis inest, ct simpliciler inest. Sicut enim illa relativa simul sunt, et non
5, Contra quoedam supposita in hac quses- sunt, ita pater, et paternitas simul sunt
tione. Videtur enim quod nihil sit per se licet paternitas sit prius patre, quia sim-
primo relativum ad aliud, secundum il- plicius, et formale : et quod est posterius
lud, quod superaddit generi, quia nulla aliquo opposito modo isti prioritati, nihil
diffcrentia in genere Uelalionis, est per se prohibet poni in definitione prioris ; hoc
relalio, sicut nec in aliis generibus prsedi- modo, secundum hoc esset dicendum, quod
catur Genus de aliqua differentia per se; correlativum, sicut /<^ms,convenientius po-
igiturnulla differentia in genere Uelatio- nitur in definitione relationis, ut paterni-
nis, dicitur ad per se relativum : quia re- tatis, quam relatio, uifiliatio ;
quia corre-
lativum per se non dicitur, nisi a relatione lativum immediate significat terminum
'
per se ; igitur nec specialia relativa, per habitudinis.
differentias proprias, quas superaddunt ge- Contra istud, essentia relationis est ab-
neri, et ita non primo, sed omnia secun- soiuta in suo genere : tum quia quodlibet
dum genus. videtur esse absolutum in suo genere, quia
Ad hoc potest dici, concedendo, quod quodlibet in suo genere habet modum quid,
nulla differenlia, per se sit relatio ; tamen et modus quid est modus absoluti tum :
Species constituta per differentiam, est per quia omne ens, aut est absolutum, aut
se relatiOj et ita denominative dictum a comparatum, illae enim videntur esse dif-
specie, potest referri ad aliquid proprie re- ferentise immediate dividentes ens, secun-
lativum primo, licet nullum denominative dum quod descendit in Prsedicamenta de-
dictum a differentia sit tale. cem, sed relatio non est comparata, quia
6. Notandum pro quaestione praecedenti, non refertur igitur ; est absoluta, igitur ad
jro^^luws- ^^°^ ^^^^^ ^" definitione unius per se rela- nihil aliud in suo genere dependet.
tione prcc- tivi, dcbet poni alterum, ita in definitionc Consimiliter arguitur de relativis, quia
relationis, a qua dicitur illud relativum, essentia relativi est a relatione formaliter,
debet poni alia relatio sibi correspon- et ita si relatio sit absoluta, et essentia re-
dens, vel relativum dictum ab alia rela- lativi esset absoluta : ergo non dependet ad
tione, ut in definitione paternitatis debet aliquid in suo genere ; igitur non debet
poni filiatio, vel filius, quia relatio est es- definiri per aliud.
iiabiiudo scntialitcr habitudo ad aliud et impossi-
ad aliud
:
Itera, si relatio dependet ad aliud, ut ad
-,
.
, . ,-,.,,.
non poicst "^^^ ©st conciperc habitudmem sme ter- relativum, illud aliud erit terminus depen-
nîeliiino
^^^^' ^^ ^^^"^ ^^^ ^^ ^"^"^ ^^1^^ Oportct
'
dentise istius, sed terminus est posterius eo
poni in definitione, sine quo definitum non cujus est ; sed hoc est falsum, quia rela-
poLest concipi, quia definitio exprimit com- tiva sunt simul natura, et etiam relationes
pletum intellectum definiti : ergo in defi- a quibus relative dicuntur.
QL.Evno x.w 507
Ad primum i.slorum poU^sl dici, qufxl roni.s, vcra csl do relalivi«i a*qu\' c,
lalivum o.st .ib.solulum in suo gonoro, hoc quando denniunlur in I oo-

esl, in comparatione ad suum gonus, quia rum csso esl ad aliud se halicre ;
.o
suurii genus dicitur de eo ab.solutc, scd onim dt-l^-t indicare os;c deliuili : led
non oporlel quod sit ita alj.soIutum in suo quando dotiniuntur in plurali, non oportel
genero, quod ad nihil aliud in gonoro doin eorum donnilionibus,eorum o va
pendoat. Cum oslonditur, cam rolalionom poni, lunc enim tam subjcctum r^ .1,
osso absolutam, ad prim.im probationcm quam ojusj corrolalivum < • pcr

dicondum, quod quodlibot liabol modum idi-m nomen sumplum in piuran. .Si ar-
.!..•:
quid in suo genoro, hoc osl, gonu.s ojus guaturconlra hoc. igilur aliquid
f-
praedicalur d(? 00 in fjiiid, ot ita absoluto, por idcm .sibi s[)Ocii', non vidotur 1 1' /i 1 •
I sod c.\ hocnon.scquitur ipsum o.s.soomnino nions hocconcodoro.ul per ad-! '
• ilum,
ab.solulum. qiiando ost relatio sccundum u for-
Ad allam probalionom dico, quod abso- mam .spccic, sicutnccest i: is de
lulum, ot comparaluiii, ut dividunt ens, aliis rclativis concedere aiiquid definiri
sunt idom quod ens in subjocto, et ens non per aliud spocie, quod lamcn non osl priiw
iu suhjoclo, el .sic concedendo rolationom dolinilo.
esse comparalum, quia osl ons in subjocto, Vcl dicerct aliquis, quod simile diiTerl a
non tamon comparalum ul rolalivum dici- s/mi7i, cui retertur spocio, quia <
nr
lur comparatum ad torminum, sed osl com- sibi, ol omnis opposilio sibi, csl sccundum
paralum ad tcrminum cum hoc tamon : formam, licet smi/'/<7Mdo in hoc, el in illo
slal, quod in dofiniliono ojus oporteat tor- sit eadom specio. Sed hoc non videlur.
miuum poni, (piia comparalio ad termi- quod forma e.xislente eadom spocie, sinl
num, uon potost concipi sine termino. aliqua diversa secundum illam formam.
9.
aulem manifestum est, quod
1)0 rolalivo
ejus esscnlia non cst absoluta, nisi rcspo-

Qualitalnn autem dico, sc i qiiam
clu sui generis, quia ojus gonus pnodica-
qualcs, ctc. Cap. de (jualilatc.
lur do eo absolulo, et in quid ; siraplicilor
aulem ojus ost ad aliud so ha-

c.s.sonlia
QU.ESTIO XXX
boro. Noc soquilur ojus es.sentiam osso ab-
uod inatt
yriucipio solulam, oliaiu si rolalio o.s.sol absolula ; Ulrum Species Onjl-talia co •er
ôrinati,
on npnr- quia quod iuosl principio formali, non
et inensc
op irloL incsso composilo, cujus illud osl
impnsilo.
An
lorminus, sicut, si forma si simplox, non ci
.,. 1».
soquitur, os.sontiam compositi, quaj esl por IXk-1..
formam, osso simplicom. Vel aliler con- nrt. V
cosso, quod rolalio sit absoluta, ut proba- .M

/. . • • f .k • > <•<•<•' V «t
lur suporius duplicitor, el quod non do-

IhMidoal ad aliud in genoro rolationis, non
V,,TT...,. Tl r\T.%v
soquilur ipsum non osso donniondum por Quod non vidolur. .. • 1 t .
aliud in suo genoro, quia cst comparalio. habcl -•"-"<• . SOll Qua
ad aliud, quorum nfulrum pcr \v rn . :/ MyaK-
ol (Io|)ondontia
(lolinilur sino loruiino, rum ij .

,*
p<l«
Ad aliud dico, quod non oumis lormi- tel. quin •

pCT
nus (lopcnihMilifX', ost poslorius 00 cujus Ari \.
csl, pnocipuo quando ost mulua dop«ûdon- lUvii. c\\ :i-
tia, sicuL osl r(>lalivis por .sf. lum du.i' si S(
10. NoUmdun», (juod solutio illius qua.Mliu unum v»r
)Ut,
508 SUPER PR/EDICAMENTA
in hoccap.RayinB qu(cst. 2. de Qualitate. Go-
primas species : nec videiilur isUT3 species
nimb. hlcqua'st \ . art . o . \l\\v\.OiAo disput 14. .
suballornsc, quia nulla subalterna conline- Mei. sect. 2. Merid. de qualil. qumt. 3. Rodri-
tur. iMajor probalur sic, onniis divisio ge- gues hic art 2. Aversa hic sect. 3.
neris esl per differentias contrarias, per

Ouod
^ non videtur ;
quia aut hsec sunt l.
ArislotekMU in 10. Metaph. text. com. 13. . .

Argumen
sed
duo, aut non et si sic, igitur non sum tapropar
;
et 24. et Roetium in lib. Divisionum ;

"''^/«^»!
lantum quatuor species. Etiam non omnis J^^^
TanLum umummi esl conlrarium, ut pro-
habitus esset dispositio, quod est contra
bat Aristoteles in eodem 10. cont. 14. et
Aristotelem hic, et in 5. Metaphysic. text.
17. el inde : igitur tantum sunt duoB pri-
comm. 25.S i non,igiLur inconvenienterponi-
mae differentia) diversoe cujuslibet generis
tur copulatio inter illa, quia copulatio vult
igitur tantum dua) species constitutiE per
esse inter diversa. Etiam inconvenien-
illas.
ter poneretur eorum differentia, per fa-
Itcm, impossibile cst duas species ejus-
Gililer mobile, et difficulter mobile quam
dem generis prasdicari de eodem, sed ha-
ponit Aristoteles hic in littera, quia illa
hilus, et disposilio, qua) assignantur pro
cum sint opposiLa, non sunt eadem.
prima specie ; et passio, et passibilis
Item, habitus est unumgenus generalis-
qualilas, qua) assignantur pro tertia, prae-
simum ; non species Qualitatis.
igiLur
dicantur de eadem qualitate, ut de calore,
Ilem, quae ponuntur in hac specie, ut
et frigore, et consimilibus, quae AristoLeles
scientia, virtus, et hujusmodi, sunt relati-
enumerat in prima specie, et tertia ; igi-
va, per Aristotelem sup. in cap. de Rela-
tur prima species, et tertia non sunt duse.
tione,etin4. Top. in multis considerationi-
Probatio majoris, omnis differenlia secun-
bus de relalive oppositis ; et si illa sunt ad
dum speciem est conlrarielas, per Aristote-
aliquid, igitur genus eorum, quod est ha-
lem in 10. Metapliysic. context. 13. et 24.
bitus, est Ad aliquid. Gonsequentia patct
et contraria nullo modo prsedicanlur de
per Aristotelem 4. Top. conLext. 9. et inde,
eodem. Minor etiam probatur ratione quia ;
prima consideratione de Relative oppositis,

eadem qualitas secundum essentiam, po-
igitur non est species QualiLaLis.
test inferre passionem sensui, et ita esse
ILem, 5. Metaph. text. comm. 25. dicit
passibilis qualitas, et esse faciliter, et dif-
ArisLoteles quod dispositio est ordinatio
ficulter mobilis a subjeclo, et ita esse liabi-
partium in habente partes, sed ordo par-
tus, vel dispositio.
tium, non est species Qualitatis, igitur nec
Ad oppositum est Aristoteles,ut manifeste
dispositio est species ejus.
patet in litlera.
Ad opposiLum est Aristoteles.
Est autem qualilas eorum quce muUipUciter di-

Aliud vero genus Qualitalis est,secundum quod
cunlur : et una quidem species qualitatis est
pugillatores, vel cursores dicuntur : vel sa-
habilus et dispositio. Cap. eodem.
lubres, vel insalubres. Et simpliciter quce-
cumque secundum naluralem potentiam, vel
QU^STIO XXXI
impotentiam dicuntur. Cap. eod'
An prima species Qualitatis sit habitus et
dispositio QU^STIO XXXII
Boetius, Aver. Ammon. inhoc cap. D. Thom. 1. An secunda species qualitatis sit naturalis
2. qucest. 9- art. 2. Caject. et Gonrad. cum D.
potentia, vel impoientia
Thom supra.Javelluset Sot. m
/toc cap. Vasq. 1.2.
dist. 78. cap. 3.
Salas Iti. qucest. D2.disp. 5. sect.
i. Sanches lib.5. quwst.U. Titelmannus, Vil- hujus cap. Versor.
Sot. quaist. 1. cum. P. H. in
lalpandus, Lovan. in pra:sent. cap. Suarez hunc locum. FonsecaS. Met. c. 14. quoest 2.sect.
tom. 2. Met. disp. 42. scc^ 6. Tolet. Sot. Gantat. 3. Gonimbr./iic qucest. t. Ruvius qucest. 3. Suar.
OU.ESTIO XXXIII 500
dinpul. i.Afetaph. <«rM.Rodrigu<>8 inhanc qmrt- e<iso passiones, qufr rivi frT^,,v.»i'.f oi per-
tionem/Joctor. nrîc. 3 IIiirtn(lo ubi tupra. Av«r m
hic, tect. 3. Cursuii. Carmcl. de Qualit. qwptt. 4.
manonio-!, ess<.' p;i . . , < So-
Merin^T. ditp. de (jual. tecl. 2. cundo sequilur, qu<xl malc .
. : ad
invicem. Oslendilureliam. quod.sinl idcm,
1. Quod non vidclur ; quia polcttlta per sc
Argumcn quia omnis passio csl qualitas, quia se-
taj>ri>}iar . rcfoiiur ad acturn, qua^libot. spocio.s Qiiali-
ta ni;(jaU
cundum eam quales dicimur, per quali-
la.
latis csl, aliqua forina ahsolula, ol patol ad
talis nolificalionem, el inferl [ "111
iniiius do liac spocic, quia duritifft, ol mol-
sensui : igituromnis passio esl ji ilis
lilics, quce hic onumerantur, sunt forincD
qualitas, el e converso. Probalio, quia 5.
absoluta;.
Motaphysic, conl. 26. dicil .\r:
"
s quod
Ilcm, por Arislotclom \. Top. cap. 7. pri-
passio flicitur qttaH' wium quam
ina considorationo dc Privativo oppositis :
atif/uis licitur a/tentn ; j^tu «jmnis [Kisai-
privatio autcin,autnon cstingonoro,aut non
bilis qualilas osl talis, quiasecundum eam
est in oodom .t,'onorc pro.ximo cum potentia
est alloratio por se igilur omnis pa.^tsibi-
;
sod iinpolcniia est privalio polontiic ; crgo lis qii.ililas esi p.issio, et econvor.so.
Mon ost iii codoin gonoro cum potcnlia.
Itoin, probalur quod nulla sil qualilas
Itcm, potentia csl transcondcns, quia cst
passibilis, eo modo quo .Xrislolcles inlelli-
prima difrercnlia cntis : igilur non est spc-
git,dicil cnim.qiialilalom non e.ssc pajksibi-
cies Qualitalis.
lem, qiiia subjoctum aliquod ab ea palia-
Itein, polentia ct impotontia, non sunl su- sod quia
lur, facil passionem in sensu.
baltornrr, manifostuin est, quia neulrum Probo, quod utrumqui? esl falsum : pri-
do neiitro pneilicatur, igilur sunt dunc mum; quia secundum qualitales lerlia^spe-
primrc species, et ila non ainbo in sccunda cioi, est por so alteratio, secundum Aris-
spocio.
lolelem Physicorum cont.2<>. el circiler,
7,
Ad opposituin esl Aristotclos.
igilur ad hoc, quod subjoctum recipial la-
lem qualitalcm, oporlet ipsum allerari ;
Terlia vrro sprcifx Qualilnlis cst passiljilis et ita pati ab agont»? haljonto eamdemqua-
qualila^ :ct patsionet, etc Cap. eodein. lilatom spocio : igiturtalis qualilas inferl
passionom subjocto recipienti ipsum. Quod

QU.1=:STI0 XXXIII secundum sil falsum, probalio : lum quia
omnis passio esl motu.s, et omnis motus csl
.\n tertia speciei QualHntis sit passiu, ct
in t<miporo : lum quia oinnis passio esl
passi-bilis qmlitas
cum abjcvliono conlrarii ; quia omnis
el
D. Thom. 3p. q. 3. art. 2 Sot. 7. I. hujut pra?- mous per .\rislolelem 5. rhysic con-
dicnmend. Torlar. in pririltc. (Jualit. Tertio
,S-
toxt. 9, cl inde ; seti in mulaliono son-
tcicmium. Fonnfc. M'-t. r. \i. 7. '£
.'i. tect. 3.
Huviu8 doQualit. q. 2. dub. l, et 2. Suar ditp. . sus asonsibili non esl abjcclio ouitrnrii,
42. .Metnph. per"). tectiows rontinuai. C<intiiilir.
quia sonsuscslsurnmc ad i>vi-
hlc q.2.sect. art \\. Ilurt.ido ditp. 1». ,»/*-
.
tnph. sect.î. Mxrinerus do Qutilit. *ect. 'S. piondum l irumquo as-

AvTsa hic sec, 4. UoilriifuoB in hnnc arl.
q. 3.
sumptum [).iU': [ut iuv\r.n a m.ijori : quia
Coinplut. hicq. 5.
m(^dium immulalur in nb-
Quod non vidotur ;

quia passm rsi uuuin jociionc conlrarii; qtunl ..• ..dc-
1.
{rgumen- gonoralissimum. tur di.sposilum ad specicm ^, quam
xprnpnv'
r nri/ati- It(Mn, aut Iiccc sunt duo, passio et passi- sensus.
o.
()ilis fjitalitas, aul non ; si sic, igilur non Ad opivisiiumc^ An >.
sunt unica spocios Qualitati.s , ul lorlia ;
si non. soquunlur inconveniontia : pri-
muin (luod Arislololos malo hic iii lillera
assigual eorum ditToronliam, dicens, tllas

510 SUPE1{ PKyEDlCAMENTA
Item secundum Aristotelem 3. Topic.
prius est illud, quod est a natura, eo quod
Quartum vero genus Qualilalis cst forma ; ct non est a natura, idem texl. 2. sed quali-
circa aliquid constans pgura. ctc. Cap cod. tates secundae Speciei sunt a natura, qua-
litates aliarum specierum non ; igitur se-
QUvESTIO XXXIV cunda Species debet esse prima.
Item qualitales elementorum dicuntur
Ulrim forma, ei circa aliquid conslans fi-
primse qualitates, quia eas consequuntur
gura sit quarla spccies Qualitalis
omnes aliae qualitales, et istse sunt tertise
Boetius,Simplic.Aminon. cap.pra'se7iti. Alb. Mag. Speciei igitur tertia Species deberet esse
tract. dc prcedicament Qual. cap. 8.D. Thom.
;
.
7. rhi/s. le<t. V.Ruvius.cap. deQualit. qucest. 5 prima. ]
Sanche^. qua-st. Gi. Suarez cit. qucest. prcered. Item, liabitus, et dispositio praesuppo-
Fousca.S. Mct. cap. Vj. qucest. 2. sect. 3. Ona
hic qucest. 1. ar'.\i. Conimbr. ubi supra qucest. nunt omnes alias qualitates, ut patet in-
prcecedent i.Complnteas. dispul. de Qual. quwst. ductive, prius enim naturaliter est homo
6. Asevsa^de prcvdic. qual. qua^st. 20. sect ^.Ro-
drigues/iic art.G. Meriner. deQual. disp. unic. figuratus, habens qualitates sensibiles, et
et scct. 4.
q. poLentiam naturalem, vel impotentiam,
Quod non videtur ;

quia fo)'ma, secun- quam sciens, vel virluosus : igitur prima
1.
Argumen- (^mii quod palel per definilionera ejus, quse species deberet esse ultima.
iapi-opar-
^
... ... principium
te nei/a« - asslgnalur m
.
prmcipio sex prmcipiorum, ILem, potentia naturalis est

va.
communis esL omni accidenli : igitur non operandi immediate consequens formam
esl species QualiLalis.

subsLanLialem : habiLus aulem mediale ;
Ilein, secundum se ens

forma non est sedquod propinquius est priori, estprius,
sedprincipiumejus; ensautem secundum secundum Aristotelem 3, Top. cap. 2. et
se dividitur in 10. Genera per AristoLelem inde ; igitur polentia prior habitu. IIoc
in5. Metapli. cont. 14. ergo forma, in nul- eliam patet ;

quia potentia naturalis est
lo genere est ut species. immediatumsubjectum liabitus, vel dispo-
Item, figura est quanlitas, quia est su- sitionis, ut potentia intellectiva, scientise,
perficies : igitur non est species Qualita- subjectum prius naturaliter est accidente,
tis. cujus est subjectum.

Item, aut hajc sunl idem, auL non si non Ad oppositum esL AristoLeles.
male ponunLur una species QualiLatis
cum sint duae : et si sic, male copulantur

ad invicem.
QU^STIO XXXVI
Ad oppositum est AristoLeles.
An species Qualitatis sufficienter
enumerentur
QU^STIO XXXV
Boetius, Simplicius, Alexand. hic. D. Thom. 1. 2.
qucest. 49, art. 2. Cajet. ibid. Mayron in Log.
An
•
islse quatuor species convenienter ordi-

passu. 42. Fonseca 5. Met. cap. ii.qucest. 1. sect.
nentur 4. Suar. 2. toni. Met.disput. it.sect. 5. Ruvius/iic
cap: 8. qucBst. 1. Hurtado inMet. de qual. disp.
Vide Auctoi'es q. sequentis. locis ibi citandis 14. secl. 2. Conimb. hic in comment. textus q. \.
art. 2. Mex-inerus Afc q. 3. Aversa^'. 20 Log. sect.
Quod non videtur quia inter omnia ac- 2. Rodriguez art.B.in Prcedic. Qualit. apudSco-
;
1. tum.
Arcjumen- cidentia, quantitas primo inliKret substan-
te^neiali- ^^^'
ig^^^^ il^* qualilatcs, quse immedia- Quod non videtur ;
quia potentia anima3 \.
â- tius consequuntur quantitaLem, sunt prio- videtur esse qualitas ;

quia secundum Argumen lapropai
res naturaliter, cujusmodi sunt qualita- eam anima dicitur qualis, sed illa in nuUa te negat'
va.
les quarlaj speciei : igitur illse debent esse specie alia potest esse, quam in secunda,
prima) naturaliter. et non est in ipsa. Tum quia secundum
gr xsTio XXXVI .'iii
qualiUjlos
quid posso faciliUT
iri secunfla Spccio, dicilur ali- propler lorliam r-'' —m ad pr-
a^'ore, vel difticililor lionom, qua; coiiii........ir si- •
rie-
pali, sed polcnlia .'uiifn.-o non esl ad aôro cies qiialuor, non sunl su!
facililor, vol difficililor pali, sod ad agore nullis duahus earum pole-
jibsolulo. Turnquia impossibileesl aliqunm quidquid esl in una, esl in alia, vel e con-
spociom alicujus ^'onoris, osse subjeclum verso ; ergo si LsUc CHscni spe^l**^. «Mnont
altcrius spocioi illius gonoris ; sod potonlia non suballorna?, el lalesdiver iri
esl siibjcctum habilus ,

qui ost in prima de eodein esl imposaiblle; ile
Spccin : igitur, elc. .Major probatur, lum est pra?dicari do oo<Iem, rjuia •
le esl
quia dicit Aristololos 4. Topic. loxt. 10. et eamdom qpalita' •
radi-
indo, qiiarla (lonsidoraliono, post consido- catam in subjeclo, el ila habiluni, el esô
ralioiiom do Oppositis, quod in eodemsub- priiifipium nalurale facililer '
li, vel
''
joclo nata sunt ficri gcnus, et spccios : sod non facililor,' is
gonus non osl naliim osso in aliqua ojus Et propler i>iiiMinj i.in>in<jin, au ujrt.am
spocio,iit in snbjcclo.por ipsum in II, ('(m- qua?.slionem; .«Jod assiiîial modos ejus,
sidorationo .soquonli, sod natum ost tan- quod patot per lilloram "'"< anlequara
lum dici dc specio ; igitur ncc aliqua spo- h;oc onuineret, dicit onim, " < est eo-
cies gonoris, nala csl fiori in alia cju.sdom rum, qux TnuUiplicitrr r; idosl,
gcncris,ut in subjoclo. Tuin quia dicit Aris- multis modis, el in finc his enumeralis di-
tololcs 13, Con.sidorationo I.Top. Ic.xt. 12. cil, ef /ortasse quidam alii apparent Quati-
ot indo, quod si aliqiiod suporius pra^dica- Intis mO'li, sel qui maxime dicuntur, hi
lur dc subjoclo in quid, ot inforius privdi- suiit.
catur do illo subjocto, pnodicabilur do oo Esl aulom difTerontia inler s/x-ciVm, el mo- 3.
Di/ltrmtim
ul genus; igilur cum goneralissimum prav dum quia species super illud, cujus esl, inier tp4~
etrm, r(
dicolur do qunlibel sua spocio in quid,^\ addit difroronliam ossonlialoin : m>/i/f dif- WKHtmm.
nlifiua spocios ojus dicatur do hac .spocio, forentinmaccidenlnlem, elita ! imoili
dicoliirdo oa, ut gonus ; igilur nulla alia dicant divorsam habitudinem quuuialls ad
osl in hac, ul in subjcclo. siibjcctum, poiit?s hoc, quofi esl essc per-
Itom ira, cl domonlia ol hiijiismodi, sunt mancns, vol non; esso a nalura, vcl non ;
([iinlilalos, quia socundum oasaliquis dici- o.sso.sonsibilo.vol nor-r" •'"•• •••"lianon
lur qualis, ol in iiulla alia spocio sunl nisi variani qualilatom ( .. ......1 om-
in tertin, sod ibi non siuit, quia socundum ncs islju liabiludiru''. vol nltirp^ po-;sunt
(junlilalcs torliio Spocioi polosl fieri allcra- csso in eadem q u o-«on-
tio ; sod secundum islns non, quia isl;u tiain.
.sunl in anima.por.\rislololom in Iillora,.sc(I .\d primum argumonlum In co: n, Ad pn-

nnima non .•dlcraliir, qiiia non est qunnta, mullipHciter, non inlelligilur. idost, rcqui-
pnme «.
ol omnis molus .seciindum (lualilatom pr;i'- voce, .sed muftis modis, et est n M dif- 30.
suppoiiil quanlil;il(^m. foronlia inlor i. qua» f.iciunt mul-

llom, pulchriludo, ol docor vidonturqua- liplicilal«»:n priuio mudo, ol inlor •
lilalos, por rntionom nunlilalis, ot in inilla (iuisunt«i .iil
islarum Spociorum ; igitur sunl pluros. mulli|)Iicu iu'::i
1'robnlio minoris, qiiin ni;igis vidoronlur Ad

os.so in quarla Spocio, ol ibi non sunl. quia A '
. ii.ilom.\! trlura.
suscipiunl m;igis, ot minus. quod nogat su; \ pro

Aristololos do (lualiljililius (luarlx Spociei. n»' .
.\d opposilum osl Arislotolos. mo hi li : rl !j-v
,\(I primamquavslionom polosl dicl, qimd iîi :ii «o-

ifUd'S(,
Aristololos non n.ssignal Spooios (Jualilalis ;

ci;dissimi. el in
'
512 SlTPEIl rU /EDICAMENTA
comparaLionc ad divcrsa : noc isla oxposi- Ideo dicendum est ut prius, quod Dispo-
sitio secundum unum significatum, forle est
tio mulluni exlorquet litteram, quia inler-
ita generale sicutqualitas, secundum aliud
mcdia intolligonda sunt sccundum qure po-
nuntur in prooemio, et epilogo mnWpliciler significatum, sicut primus modus Qualita-
''^ '^^^^ praecise sumptum ipsum cum lia-
modi.
'•
et alii
bitu, constituit primum modum Qualilatis.
\d sccundam qurestionem dicendum,
Adqucest Exemplum est in Porphyrio. Porpliyrius
31. quod habtlH^, uno modo significat aliquid
Jlabilus
iranscendens, socundura quod ab eo dici-
enim dividit differentiam in facere altera-
sumituf
muUiplici- quod distingui- lum, et aliud et tamen dicit omnem dif-
tur haberc denorainative,
• :
ter.
Secundo modo si- ferentiam facere alteratum ; igitur in divi- I
tur inferius in fine libri.
sione oportet intelligerea^êm/Mmprsecise,
^mificat habitudinem raediara inter haben-
rem habitam, quce esl velut actio el in secunda propositione alteratum abso-
rem, et
est de- lute.
media inter agens, et patiens, et sic
cimum gcneralissimum. Alio modo signi- Ad primum argumentum patet, qualiter 6.
idem, quod forma positiva, et sic su- sunt duo, et qualiter non. ^meZtT
ficat
mitur infcrius in oppositione privativa, nul Ad secundum palet sequivocatio habilus. principalu
lo istorum modorum fil hic sermo do ha Ad tertium dico, quod nullum quod est
bilu. Sed quarto modo secundum quod ha in hoc modo, secundum illam significatio-
bitiis significat qualitatem radicatam in nem,secundumquam est essentialiter qua

Dispositio subjecto, et difficuller mobilera. Dispositio litas, est per se in genere Relationis, sive
sumilur
autem aut sumitur absolute; et tunc estsu ut relalio, sive ut denominative dictum a
multiplici-
ter.
perius adhabitumhic,sccundumquod dici relatione ; sed si sic, hoc est secundum
tur, ubi ponitur convenientia inter disposi aliam significationem.
tionem, etliabituminS.Metaph. cap. de Ha Ad quartum, dispositio est sequivocum.
bitu, text. com. 1-5. Aliomodo sumitur cum secundum quod significat idem quod posi
praecisione, et tunc distinguitur contra ha- Ho, quod est generalissimum, etsecundum
bitura. Prirao raodo, posset primus modus quod significal speciem Qualitatis.
poni dispositio, secundo modo suraendo Ad aliamquGestionem (\\co,(i\JiO<l potentia,
7,
oportet siraul ponere habitum, et disposi- vel impotentia non significant aliqua, quae Conciusio.
^ Ad quccst.
tionera. Alio raodo dicitur, quod disposilio essentialiter sunt m genere Qualitatis, , . ,
sed
^
32.
significat qualilatem, quce de sua natura potentia tantum significat modum qualiti-
est faciliter mobilis a subjecto, et habitus tis absoluto, secundum quod est principium
illam, quee secundura suam naturam est operationis; etmpoten</«significatmodura
difficulter mobilis : sed istud est contra qualitatis, secundum quod illa est princi-
Aristotelem, quia tunc nullus habitus es- pium difficulter agendi, vel patiendi facili-
set disposilio. ter. autem quse subsunt, sunt
Qualilates
Aliter dicitur,quod dispositio se habet ad formoe absolutse, et non nominantur nomi-
habitum, sicut imperfectura ad perfectum. nibus nominantibus eass absolute, sed in
Contra, aut ista imperfectio est in cssen comparatione ad operationes, quarura sunt
tia qualitatis, aut in formando subjectum, principia, secundum quod dicit Aristoteles
neutro modo est: non in essenlia, quia inferius, Qualia autem, quod valetudinibus
essentia mensuratur instanti : igitur seque non sunt nomina imposita, quia forte non
perfecta est, sive diu maneat in subjecto, concipiraus illas, nisi per comparationes ad
sive non nec
: in formando subjectum; quia operationes.
sic essentia breviter raanens, est seque per- Ad argumenta, prima ratio est conce-
8.
fecta in subjecto, sicut diu raanens, sicut aendLd., qi\o6. potentia ei impolentia T\on ?,\- Ad argv
nunc ostensura est igitur scque perfecte

; gnificant species Qualitatis, sed modos <i^-
qu^l\,-ii
denominat subjectum. sentiae,per comparationem ad operationera.
I
QL.KSTIO \'\XV[ 513
Ad sfcuiKlmii ])iiU'[, qiiod vnpolnilia gnitur prarise conlra /- m n'"j'ilt-
non e.sl spccies Qualilalis, ill.i «-liani qiia- trtn, el sic inlelligcrida csl illa di
lilas, qua; sul>osl iTnfxUcrilia', iil hlr su- el difforoiilia, qiiam ponil Ar «, ei
milur, fsl, foniia positiva, sicul niolli- tamen fKJssunl poni unus modus, quia lia-
lifs.
Ijenl cerlam rationem goneralem, sicul
Ad lertiuni conccdendnm, quod isli duo prtedictum csl de s^Tundo modo : el abso-
surit a-'quo prinii iiiodi, quoruiii iioulrum Inlo loquendo de ulroque suril converlibi-
sulj ollero coiitiiielur, el iUi do quolibet alio lia quia omnis pa.Hsio esl iiualil.ns.
; cl ila
modo, el ila lo<{uendo pra-cise.possuntcon- socundnm oam dicimur Sed lunc
cediocto primi modi (|ualitalis, sed .socuii- ad dirlum Arislotelis, quau lu dicil, «/•
dum alifiuam unam ratioiiein êneralom flittn non dintmtr quales, hoc m-
pnaxiottein
conveniuiit inler .se illa duo.quie enumeraii- lolligendum cst, vel quia ikjii ab illo de-
lur iii aliquo uno modo, .secuiidum (juem nominativo, quod sumilur i\ jfossibiti r/-"-
noii coiiveniunt cum aliis, quni eiiumeran- litnlr, quod donomiiiat subjwlum per
tur iii alio modo, ut n<tlumli^ polCHtin, vel duin slantis, ul a rubort' causalo per v< :
iinpotenda in hoc(|iiod esl esse iniiatum, et cundiam non dicilur aliquis ruhicumlus ;
csse principium operaiidi, unde illiid pos- quia illnd denominativum nolal permanon-
sel poni secuudus modus generalis. cl, ila liam hnjns forrna; cum subjoclo, pro lem-
in omnibiis aliis modis. poro lamen pro quo inesl iilo rubor, polesl
Ad aliam ralionem palpl, quo 1 potentia dici ruheus, vel rtthens, qua? ni)lanl abso-
jequivoce sumilur, .secundum quodest dif- lule lalom formain, nl esl in subieclo. Vel
feronlia enlis, el secundum quod significal diclum .Vristolelis sic esl inle!
principium faciliter agondi. ((nod non dicimur qualcs a passionibus,
Ad qnarlam qu.TSlionem dicoiidum,(|uod quia ab illis non sumuntur communiter
CoHClittio pn^sio, esl leqnivocum, socnndum quod dis-
ad iiwvit.
donominaliva ; sed si sumerenlur, povvol
33. linguilnr in r>- Motapli. iii mulla signitica- Iiabons pnssionein denominari ab illa, si-
la, .sod hic sumitnr secundnm f[ni)d signi- cnl Iiabens ;<(7s'.s-/ft/7^//i qttnlitatem denomi-
lical qualitalom, secundiim (piam osl allo- iialnr ab illa.
ratio ; et tuiic vei sumilnr ahsolulo, vol .\il aliiid dico, sicul dicil fiT\<' ' '
< Ad.
cnm pra^cisione. Absolule snmplum, est qnod qnalitalos terli:r Sptvioi, non ..
convertihile cum paasihili qitntitntf, vel su- tur passihitex, quia inforunl pas.siones
porins ad ipsum. Pnvcise snmplnm, dis- subjcctis, nulla oiiim forma nala esl a^ :
lingnitnr conlra pa.ssibilom (lualilalom, in suum subjeclum ; .setl dicunlur t*n<s

prout ;>rtSi'/^/7/'.s' (7«'</<7//.s* dicilur illa, a (lua les, (luia aliqim moilo inferunl :
ali(inis donominatur, du nominationo signi- .sonsui.

licaiili' pormaiionliam forina' in sulijecto. (!um arguilnr contra primum mombrum
AI).solnl(« igitur, torlius modus (vsl jtn.-isiu, dico. «lUtKl fiassibids qualtlas indurilur
([WiV dicit comparatioiiouKiualitalisad sub- por allorationem, el ila subjivtum pnlilur
Joctnin, naluin allerari secnndumoam, vol ab aliiiuo alluraiilo. .sovl non a forma. qu.iiii
comparatioiiom (lualilatis ad sonsum, (ini rocipit, .s<h1 abaliquo luiUnile «Miiulom fur-
infoii passiuiiom, ul palobit rospondoiido mam spocio.
ad argnmonta. r.um arguilur conlra socundum m«Mu-
10. Ad primnni igilnr argunionlnm dicon- briim, dico quo<t />ri.'C5/6i/iJ(
v "
\d\.pr\iic.
duni. (inod pnssio a'(iuivoco ost oflVdusnc- (|uamdam p
Passio tionis, socundnm (inod dicit auctor sex sicul dicil \
ifijuivor,'
II t/lfi his l'i'iiici(>ii)rnni, ot socundnm (|n<)d i-sl ({uali sio, MOfîaraiUi iu «, .tuiiii «•>!.
>nt)ii>nis.
tas, .socundnm (inam ost alloratio. Indo.
id 1'.
.\d .socundnm dico, (piod ftnîsio dislin Nulandnin oli.iiii \\\\\\ h<v nn.*\ •nfi ffs
T 111. I.
511 SUPEP. riLEniCAMENTA
qiui- circa aliquid, ct non intra qua^ratiosi ac-

passionom .sonsui, non osl do essenlia :
cidat essentioe qualilatis, non mirum cst

socundiim quod liabelur in 2. de
lilalis,
hoec duo non constituere speciem Qualitatis,
Aninia, cap. de Visfbili, lext. com. GG. in
principio, ubi dicilur, quod essc visibile sed modum.
coloris, sed passio ejus; Ad omnes istas quinquc, sustinendo 13.
non est de essenlia Alia solu
ijvilurpassio, vel passibilis qualilas, qutc quod enumerat species Qualita-
Aristotcles lio ad fj.
qucestioni
denominat qualitalem, inquantum infcrt tis, et non modos tantum, potest dici, quod pnjBceden
istae differentioe, facililer mobile, vel diffi- les.
passionem sensui, non nominat esscntiam,
culter, essc principium operandi, vel non
vel speciem qualilatis, sed modos 'et hoc ;
valot pro solutione primao qucTstionis. inferre passionem sensui, exterius disponere
Ad quintam quirstionem dicenduni, quod subjeclum, sunt differentioe accidcntales ge-

11.
Conclusio neri Qualitatis, quibus tamen Aristoteles
ail
forma uno modo est transcendcns, secun-
</uirsl.
,
sex Prin- utitur pro differentiis essenlialibus quia

•3i. dum quod sumitur in principio ;
Forma, cl
differentioe essentiales sunt ignolae et ita Die/fren
/iguramul- cipiorum : alio modo est cxterior disposi- :
lia; essci
lijilex.
animatre, vel decens lineatio. Simi- illa3 formoe, quse subsunt primo istis dif- tiales qui
tio rei
lilatis i<
nno modo significat superfi- ferentiis,sunt quatuor specics Qualitalis. Et

liler, figura, notce.
ciem inclusam, vel terniinatam lineis: alio iste modus dicendi non multum differt a
modo ipsain terminationem, vel clausio- priori, nisi in hoc, quod sccundum prio-
nem superficiei, hsec duo, secunduni duo rem modum, non oportet concedere istos
prima significata, non pertinent per se ad quatuor modos consequi per se distinctas
genus Qualitatis, sed secundum alia duo, spccies Qualilatis, quin plures possint ines-
et secundum illa sunt subalterna, ita quod se eidem sccundum spcciem. Sed
qualitati
omnis forma est fignra, et non e converso, sccundo modo dicendo, oportet ad minus
vel prsecise loquendo, sunt duo disparata. concedere has diffcrentias, quamvis acci-
12. Quod forma habeat secundam significa- dcntales, essc proprias quatuor distinctis
tionem, patet,per Porph. cap. dc Specie,qui speciebus Qualitatis, quod sicutillarum

ita
dicit, quod Sjjecies uno modo formadiciiicr specierum, una non dicitur do alia, neque
loiiusciiJusqKe, ubi forma significat idem amboe de aliquo eodem, ita et istarum dif-
quod decor, sive exteriorem dispositionem fcrentiarum nuUa dicatur de alia, neque
rei animatse, secundum quod patet per duse de aliquo eodem quia proprium di-
;
cxemplum ejus, scilicet, Species Priami citur universalitcr de eo, cujus cst, ct tan-
prima digna est imperio, et secundum tum.

quod dicitur in 4. Etliic. quod parvi pos- Dicendum hoc secundo modo, sicut prius, 14.
Conctusi
sunt esse formosi, et commensurati, idest, ad quatuor qua^stiones prsecedentes, conce- propria
decenter lineati. dendo has differentias esse accidentales, Doctoris.
Ad argu- Ad prima duo argumcnta, patet per equi- quae hic assignantur : tamen formae quas
menla. conscquuntur, tanquam
quwst. 34.
vocationem illorum duorum,scilicet /"orwfl, istai differentia3
et figura, qufe dictaest prius. x\d tertiuni proprietates earum, sunt essentialiter qua-
dicendum, quod si forma est decens linoa- litates.
tio, et figura clausio, vel terminatio supcr- Sed ad distinguendum has differentias ab
ficiei, tuncabsolute sumpla sunt subalter- invicem, potest dici,quod tam /brma,quam
na, sed cum proecisione sumpta, sunt di- figura cst extcrior dispositio rei tam pas- ;
versa. Si ^miam figiira sit exterior disposi- sio, quam ijassibiiis qualilas est per se im-
liorei inanimatai, sunt omnino diversa ;
mutativa sensus ; tam 2)otenlia naluralis,
convenienter tamen possunt poni unus mo- quara impotenlia, universaliter est naturale
dus Qualitatis, quia supperaddunt essentiai principium agendi, vel patiendi : et istae
qualitatis lianc rationem, unam generalem, tres diffcrcnliaj dicuntur ita dislinctae,
quod est exterius disponere, vel constare quod nulli qualitati cidem insunt.
Of KSTfO \\\VI -.!'.
Priina auloin spori«'.snon vi«lolur.siwni f»er vios, qua- inU*lligiinlur pcr -s
aliffuani (lirfrTonliani po.silivani, dislinc- hic as^ - diffen-nlias, stnl nec iHa»
lain ab his Iribu.s, .sod pf-r privulioneni siinl dit:tiumia' [ .m, nini
cujuslilicl isloruin, ila quod illa qualilas, sunianlur cuin pra: •i.-.iuau, .-510 jml.'!. lola
qua; sil)i inrvsl, nulli isriruin difTcn-nlia- Qui[i'a.s.sic divida'ur, alia csl d *:o
rum suImsI, ({iKn csl rjuasi lanluni qiialilas ; inlorior, alia cxlerior : cxlcrior, n<'ii j-. nuo
quia niilla ditfcrenlia nf)la, qiiain sup"rad- sensibilis, elHic esl flgura, el sic cslQnarla
dil qualilali esl, noque es.senlialis, nec pro- species ; aul priino sen.sibilis cl sic «•»! Ter-
prio accirienlalis rlirta, in prima sfwcie lia sppcien ; si inlcrior disposilio, aiil csl
Qualilalis. IsUe enim differenlijp, farilitfr innatuni phncipium operandi, cl sic Se-
mohilrs a siihjcrlo vel ifif/IcuHer, nr)n sunl cun^ta Sprcien ; aul inlerior dispoiiilio, iion
ila distincl;e ab aliis, quin possint dici de innatum principiumof»er.mdi, el «ic prnna
eadein qiialilate, de qua aliqiia illaruin rlit'- spccics.
ferenliariim dicilur. Sed adhuc qualilali Inhdligendum est .s<'m[)er p<T isla.H «liffe-
existenli in priin:i specie, ist.x diffr-nMitia! renlias accidcnlale^, difT<Tenli:i.s e.ssenlia-
acciiiunt, el per has distiiigiiiiiitur /lahilKs, lesSpocierum. Sic patel «jualiliT una Hpe-
el disposifio projcise sumpta :ib invicem. cies inclurlit differenliam privalivam, res-
Istiid p:i[olh\cxnu\)\o,sricntin,c\ turtus, peclu allerius speciei : cl sic scni|)er una
el sanifns rudicatn \i'\ non rndir.atn insu/j- superior sf)eciesdolx?lsumi «"um pr '
10
y(?r/o, el hujusinorli, nerfiK! sunl exterion^s respectu inferioris.

disposilioiies rei. nerfur* pcr .se .sensibili:i, .Vrlprimani igilur rauum-m ai'en<Ium, |6.
neqiie inn;ita priiirMpi;i r)f)(T;mdi, vel pa- qnoi\ ralor ignis qs[ in Terlia Si)ecie auali- •*.'' **J'**
tiendi ; iierfur.' est ;ili;i diffcrentia fM)sitiva l;ilis, qui;i f)a.s.sir) sensibilis esl ; el noii in
nota. quam isla sufHTJirlrlunl (fualiliili ; er- secunrla, rjuia imn esl lantum innaUim
gr) videntiir l;intiwii e.ssi» rfu;ilitales, ut f)er prinr'ipium ofwrandi, nisi cuui pne«-isii»iio
ilhim pra'cisioiiem distiiigiiînlur ab aliis rlirfeieiiti;irum Tertiaj Sjxjciei, el (Juarla;,
Spr'ci('lms qiun siipr'r;irldiini rlilferentiam sic aulem o>l proprie Secuiuhu .Sptrioi.
noam, el lanien inter ilhis, qu:e siint pri- Ad secuiulam quod /*Miî/,vi'In/rs9r,
dico
m;e Speciei, r:uli(;it;is, el non rarlical,'is csl el universaliter umnia i/ualia diclaa quali-
(\\\'{'vrvu\hi lyor picililcr mohilc,vl (fi//icultrr. latibus rrimx' Speciei, cl secunda», lequi-
(iontra distiiiclioncm Specir^riim argui- voccdicun*.ur ;
quia deeodem polesl altir-
lur sir;. ,\lirfii;i rfii;ilil;is iii ti'ili;i Sf)ccio, esl mari, ut dicilur a qualilalibus rriuuc S|)c-
inn;iliiiii principiuiii of)craiirli,veI f);itiendi, fi<-i ; d ncgari, ul «licilur a qualilnlibus

iil (îlirliLis in igiir', frigirlilas in ;iqua :
Sccundni Specici, cl c convcrô : el ideo
igilur eadcm rfii;ilit;is esl in lcrli;i Specie, a'quivoce sumplum, poU»Hl do codcm
elin.secuwla. aftirmari, cl ncgari : quo; !fs-c
etcti;im ;ib;irtecurrendi rlicitur t;ilis : .sed a ipgfr, .secunrluui /1; tmn.
div(M'sisqii;ilit;itibus noii rlicilur rlciioniina- Ad lerliam dicendum, quod /Itfnra csldo
tiviMrlcm rfu;ilc ; igiliir (fit:ilit:iles stvun- numero .siMisibilium communiuiu, el ijla
(he S|)('cici, el f)rini;»' noii rlifferunt. siii,t n. r s.« s. îNitrt; 1 h.mi i .in. h mi^tuiiI
llcm ligur:i, rfu;c fMiiiilur in (fiiarta Sf)c- 1 • >li-
cie, cst piM" se .sensibilis, .secunrlum .Xri-^t' uil modum inv .•»
U'l(Mn in '2. rlc .\iiima ; igilur infcrt \)n> .onsibili pn>pri«». qn

nem .scnsui. et .sic passibilis (fualit;is : igi- ferl pa -, «»l«f. in lortia Kperio
'"•.''• lur (fu;irla vSi)ecies, el liM-lia iiun differunt. sunl sola > '"
quait- Ad h;ec i)otesl dici, quod differunl Spc- Hoc sccundo 111 ;o c
510 SUPER PI{/EDIGAMENTA
modo salvari ordo Spcciorum, quia Prima sont. ad minus proprioc Primai Speciei
spccies esl comniunissima. Qua^cumque Ad argumenta scxlce quacstionis, quse 19.

,. o Ad ar
non habens aliquam diffe- sunt contra ordmem Specierum. meni
enim qualilas,
?"^''*''
renliam alicujus aliarum spccierum, po-
Ad primum dicendum, quod Species
lesl poni in hac Prima specie. Post
hanc, qualitatis non ordinantur secundum hoc,
Secunda prior esl aliis : quia consequilur quod est immediatius consequi Quantita-
naluram rei, lanquam suam causam et : tem, vel Substanliam ; sed secundum alias
Terlia post hanc, quamvis de ejus ralio- rationes pra^dictas, scilicet secundum ma-
ne non sit inesse a nalura ;
communis jorem communitatem in genere Qualitatis,
tamen disponit subjeclumin profundo, et etsecundumnaturaliterinesse,etdisponere
in superticie. Quarta est ultima, per priva- in suporficie, et profundo, et eorum oppo-
lionem omnium istarum, nec enim cst com- siia : et secundum omnes has conditiones
munior in genere Qualitatis cseteris specie- debetQuarta species esse postrema.
bus, idest, plures species Qualitatis conti- Ad secundum dico, quod illa species,
nens, licet forle pluribus subjectis insit ;

quse est communior in genere Qualitatis,
nec est innatum, quia figura potest variari idest, minus addens super rationem quali-
circa subjectum, nulla facta variatione in tatis absolute, licet non sit a natura.
nalura ; nec est dispositio in profundo, sed debet poni prior species altera, quse non
tantum exterior, ideo rationabiliter ponitur est ita communis.

postrema. Secundum hanc viam dicendum, Ad teriium dico, quod qualitates Tertiae
quod convenienter distinguuntur Species speciei,non sunt tantumqualitaleselemen-

qualitatis, non prima3 forle, quia sunt tan- torum, sedomnes qualitates, quse sunt per
tum sed proximse primis, et hoc in-
dn-ce, se immutative sensus, quarum qusedam
telligendo per islas differentias illas quali- sunt elementorum, et non insunt anatura.
tates, quarum istse sunt propri8e,licet acci- Unde ex prioritate quantitatum elementa-
dentales. rium, vel ex inhaerentia naturali earum

Secundum hoc patet ad secundam ratio- in elementis, non potest concludi generalis
nem primoe quaeslionis. prioriLas omnium qualitatum Tertise spe»

Ad primum videtur dicendum , sicut ciei ad alias, quod oportet medium suffi-
Adargu- dictum est prius. ciens esse, ad concludendum idem esse ra-
menla
quwsl. 30 Ad tertium dicendum est quod nulla tionem communem omnium qualitatum
qualitas eadem, est in una specie, et in Tertite speciei.
alia : nec eliam aliquse differentia3 duarum Ad quartum dico, quod qualitates Pri-
specierum dicuntur de eadem qualitate. mse speciei, licet nonprimo insintsubslnn-

Cum arguitur, quod eadem qualitas potest tiae, sed aliae prsecedant eas, tamen hcec
infsrre passionem sensui, et esse facililer species communior est cseteris, minus su-
mobile, el dilficuller: dico quod facililer mo- peraddens Qualitati, et forte plures species
bile, et difficulter, non sunt differentia? pro- inferiores continens.
pria3Prima3speciei,nec essentiales,necacci- Ad quintum patet per hoc ,

quod li-
dentales, nisi determinenturadqualitales, cet illa qualilas, quoe dicitur iialuralis po-
quae non haljenlaliquamdifferentiam alle- tenlia, immediatius consequatur formam
rius speciei, cujusmodi prius dictse sunt substantialem, quam illa qucedicitur Aa&i-
qualitales Prima3 Speciei esse : possunt au- tus^ non tamen est ita communis, sicut
tem illa3 differenlijc facHiler mobile, vel illa, et ideo non debet poni prior species.
difficulter, inesse alicui qualitati habenti Ad aliam qusestionem potest dici, quod
aliam differcntiam alterius Speciei ; sed non enumerantur hic omnes species Qua-
ex hoc non sequitur, illam qualitatem esse litalis, sicut et Aristoteles dicit in liltera :
prm
in Prima Spccie. nisi illa) differentise es- sed species m'igis famosse, quia nec islge
4
QU.ÊSTIO XXXVI 517
sunt primx' Sfêcie.s, noc forb' (luui divirlunl n(in inesl, qua;sunt qualilales M:i . u-
idom Gonus primo, ol alix'duj; aliud Ge- corum, quia illx> sunl priures molu. el
iius. Susliiiondo lamoii quod sutUfientor magis et minus iion habenl fieri, nisi ubi
eiiurueraiitur.potosl rospoiidori ad raliouos. est motus.
Ad primaiii potost dici, (juod polcntin
aniina; (;sl .Socuuda spocies Qualilatis, lo- liarum veroel tpitsum, el asperum, etlene pu-
taLtmtur qualitatem significare : sed aliena
qu(,'iido do (|ualilale, cui attrijjuitur illa ra-
/j.rc putantur rsie a divisinne quce circaqua-
lio, secuiidum ({\uA (?st principium ope-
titalem esl, clc Cap. eo-J.
raudi.
Ad piimam pioijaliouom iu coiilrarium, Notaiidum, quod rarum,i:i den»um,a»pe- i\
dico, quod nou lanlum polmlia, qiia) ost in rum, el lene, luio qkkIo signiticanl exlen-
secunda specie, est t:intum ad facililer sionem parlium quanlilalivarum, el sic
agondum, sed ot illa, qux» ost ad agondum idciu corpus compro.ssum, el non conipres-
absolulo, dumiiKjdo sit innata. sum, polesl esse rarum, el densuni, ul pa-
.\d aliam rationomdici [lotosl, qu(jd ira, lot do lana, et s[M)ngia. Alio ukxIo signifi-
elc, (lcnwntia, el hujusmodi, sunt in Prima cant e.xtensionom [ârtium matori:e, prout
specio, el omnos qualitalos anima*.
forte rarum dicilur, quod muilum habcl de for-
(ûm videlur quod ista enumoraiitur in ma, parum de maleria

et ; el densum o
lertia specio, dico, ([woiX puanio, el passibi- convorso. Primo modo luec forlesignificanl
lis qiialitas sumpta pra-cisc, ditforiinl pe- [X)siti(jnem, quia dicunt ordinem parlium
nes lias difforontias accidontalos, facilitcr in loto, et in loco : secundo modo, forle si-
mohilc,v\ dif/iciiltcr, i)oncs quas eliain dif gniticant qualilales. El sic p:ilel soluUu
forunl halfittis^ ct dispositio : el idoo qua; conlrovei'sia;,qua; esl de istis inler Arislole-
sunl in I'rima specio, po^sunl numcrari in lem hic, ot in 1. Physicorum, capdeVacuo

Terli:i, quia participant illam diJTeionliam, el .\uclorem se.\ I*rincipiorum, quomodo.
qu£E non esl propria 'IVrtiio ; .'•icut e con- scilicct sunl qualilalcs, et quomodo poei-
ver.so in I'riiua spocie enumoranlur calor, liones.
et frigiis, qua; lamon verc sunt in Torlia

Quutia sunt, qiias secutulum /icec denomiHaiivt
specie, ut per lianc luutuam onunioralio-
dicuntur, vel ipioinodoiibet aliter ab hit, etc.
nom Spcciorum insinuot Aristolelos hasdif-
Cap. eod.
foronlias faciliter inohilc el ilif/icultcr, non
lanluiu iion c.sso es.senlialos, sod noc es.se (jira notiricationom (^ûnlium, videlur,
pro[)rias alteri aliarum Sp(,'ciorum, sod ac quod in notilicatione(^>uaIilatis sitcirculus:
cidonlalitor dislinguore passioncm a jiassi- primo eniiu dicilur, quod QualHas esl te-
<âa.ii'<4-U
biliquatitalc, ot Uisjiosilioncm i\h/iabitu. cun fum fjuam ipialcs dirin.ur, «•.«.«'• vl se-
Ad torliuiu dico, quod d:cur et puic/wi cundo,V///;/'<i diûnluri^ /i-
tttdo, loîuindo de [)ulcliriludinecorporali, cunlur a qualilaltbus. el sic muUio ulruni-

qmu cstconveniens moiiihroruiu disposilio, quo porallerum noliticalur. Sctl forle pri-
sunt iii (^)uarla specio (^)ualilalis. ma notiticalio e.st pernobi.s notius. MH*iinda
(!um arguilur conlra lioc, ([uia([u;ililalos por notius siinplicitor, neulra (.imonnotitl*
OuarUv; s[)ociei n()nsu.sci[)iunl magis, olmi- catio est dotinilio.
nus, cl JKUC suscipiunl ; dico, quodnon ab NoUinduin oliain, qutMl Ari
omnibus ([ualitatibus (Juarla; spcciei, ne- qualia dici denoininalive a qu.i 19,
gat Aristololos susci[)ere magis, el minus, nisi ubi vel non sunt noinin.i : 1 «|ua-
sed a ([uibusdam : sullicil enim h(H; nd lilalibus, ul csl do

pro[)ositum suum, ([uod osl, hanc proprie ; vel ubi noiuia; a
tatom suscijicrc magis, cl minus, non iness» iii>. non suinuntur *i
omni (^)ualitali : illisaulom in(Juarla spccie, iii.ualivu, ut a (•i/'/H/^, ii.tni.t .itx^ ..-> «ifi-
r)is SUPEU PH/EDIC.\MENTA
(huxiis, ubi lauKMi istud (/iialc, ab alia qua- subjcclum plus parlicipat formani, quam
dirocle sumilur. aliud.
litate
in nul- Contra a magis, et minus, potest
Ex quo patcl.quod denominativa lioc,
aliquid mutari,-per Aristotelem 5. Physic.

lo pertincnte ad significatum dobcntdiffor-
suis pi-incipalibus, scd tantummodo sed nuUa mutatio est ab eodem spccie, in
re a
ct in tine vocis. idem spccic : minus non
igitur magis, el
in niodo signiticandi,
sunt in qualitate ojusdem speciei, el non
Infst vern cnnlrnridas sccimduni (luod rjualc
sunt nisi in forma ejusdem speciei quia ;
cod.
cst, clc. C.n\).
non est comparatio nisi secundum aliquam
.luxta primam proprietalcm, qu.T est re- formam eamdem specie, secundum Aristo-
2;i.
cipcro contraria, notandum, quod qualila- lelem in 7. Physicorum cont. 24. et inde ;
tibus mcdiis inter contraria est unum cx- igitur absolute in Qualitate non sunt ma-
Ireiuuin conlrarium, contrarietate tran- gis, et minus.

sumptive dicta, qua; est differentia secun- Item, hoc modo videtur esse conceden-
dum speciem, ct consimiliter contrarietate dum, quod Quantitas suscipit magis, et

proprie dicta, sed diminuta. Tum quia ali- minus, quia secundum esse ejus in sub-
ternon posset esse motus ab extremo in jecto naturali, potest esse perfectum, et
medium, vel e convcrso, cujus oppositum imperfcctum, licet non secundum suam es-
liabetur ab Arislotelo in 5. Physic. text. sentiam eodem modo ponitur de Quali-

: et
com. G. et 9. Tum quia medium aliquid tate ergo ambo consimiliter suscipiunt
:
participat ulriusque extremi, et ita utrique magis, et minus et hsec proprietas negan-
:
extremo contrariatur incomplete, pro eo da est a Quantitate, secundum Aristotelem,

quod habet in se de reliquo : sed nihil est cap. de Quantitate, prius igitur a Quali-
eis contrarium contrarietate completa, et tate.
proprie dicla ;
quia eodem modo contraria- Item, si simpliciler sequitur simpliciter, 23.
tur utrumque extremum medio et non : et mag's sequitur 77iagis, -per Arisioielem 2.
possunt contrariari duo eidem, contrarie- Top. c. 29. sed ad quod album sequitur,
tate completa, et perfecta, secundum quod sit albedine album igitur ad magis album :
dicitur 10 iMotaphysic?e, text. com. 14. sequitur, quod sit magis albedine album :
igitur si forma in subjecto suscipit magis,

Svscipit aiilem qualilas magis, et minus, ctc.
et minus, et in se suscipit magis, et minus.
24. Juxta secundam proprietatem, quse est Item, omne magis, secundum aliquara
Essenlia per se relativum ad minus,se-
suscipere inagis el minus, notandum, quod formam, est
qualitatis
/lon auaci-
essentia qualitatis, quce significatur in abs- cundum eamdem. formam igitur forma :
pit magis
et minus. tracto, non suscipit magis, et minus, se- secundum quam istoe referuntur, est per
cundum quod dicitur in littera, quod;?<s- se relatio : igitur secundum nullam quali-
titia non dicitur magis justitia, nec Gram- tatem dicuntur per se magis, et minus.
matica, magis Grammatica : et hoc, quia Consequentia3 patent, quia relativum non
essentia qualitatis, sicut ct cujuslibet for- dicitur per se, nisi a relatione, et quia
mae, est indivisibilis, per AucLorem sex nulla qualitas est per se relatio.
Principiorum, in principio : et indivisibile Item, albius, et minus album, sunt rela-
non suscipit minus sed deno-
magi.s, et : tiva suppositionis, et superpositionis; quia
minative dicta a quibusdam qualitatibus non sequiparantiae, ut manifestum est : sed
suis suscipiunt magis, et minus unde ali- : relativa superpositionis, et suppositionis
quis dicitur jMS//or, vel grammaticior al- differunt specie, quia sunt opposita ;
ergo
tero : ut dicitur in Iitlera,et ita ipsa forma, nulla qualitas eadem specie suscipitmagis,
informando subjectum suscipit magis, et et minus, nec diversa specie, ut probal pri-
minus, licet non in essentia; quia unum ma ratio; igitur, etc.

or.ESTio xxwi .if>
jt; lt<'iii pnjlxj, quofl si Qu.'jiilas suscipiut danlur; quia iinprobant iiuit pn
magis, ol rniiius aliquo niodo, quod susci- ab.s^jlute, m-d falsum m<xiurn iii .'I i
piat sfounduiii essoiiliani : si eiiirn sus<m- cam, lunc intolligirndum osl, <] . .cul
pial inagis, el ininus, socuri<lum esso ejus siinilitudo est n.'lalio propric. '; ! ila su-
in sul)j*!cto, vol securidum quodcuinquo por ossenliam quaiilalis; ita i. '•l mi-
aliud, sit illud A : aut igitur A est do cjus nus : fundamonlurn auloni mayis, esl cs-
essoiitia, vel non ; si sic, ct A osl ali(iuid .sontia specioi sub perfeci.<j gradu, qui gra-
esseiili;t; ojus; igilur socundum csseiitiaiii dus osl aliqiiid abs^jlutum dc genorc Qua-
suain suscipil niagis, et minus ; si non, ol lilatis, liccl ipsum coiLsofiualur respeclus
A suscipict magis, ol minus, quia alilor magis, ad alium imporfectum, in eadem
iioii possel Qualitas secundum ipsuin sus- spccie, quora coiLscquitur relotio minus.
ciporo mau:is, el minus; aut crgo A susci- ouaiido igitur

^ .idducuntur Ari> el ^<»"<>rf» ,
qualilai
pil iiia^'is, ct miiius secundum cssenliam, Hoclius in conlrarium, qu(xl ju$utia iHjn naetpit
el haljolur piopositum ;
quia [lari ratioiie dicitur magis, et minus alia justitia, sed "mjil^'
primum suscipit inagis, et miiius socun- aliquis dicilur justior altcrfj.inten " iin
dum cssoiitiam, quantum ad luoc,

qiiia 0.4, (iiKjd o.s.sontia spocici in .se conîacrala,
idoni judicium vidotur osso de omni forma abstraliondo a supposilis, non haU-l in sc
accidoiitali : si A susci()ial magis, ot minus magi.s, el niinus ; quia ipsa sic coii.siderala
secundum aliquid aliud a sua ossontia, sil cst iiidifr(M'ciis ad oinnom gradum ; sed ip-
illud H, ot sic procodoiido, vel iiifiiiila' sa iii uno supposilo, c.>.t pcrfeclior .scip«a in
erunt formro accid<'iilalos, fiuarum una aiio supposito, ot ut cst in supp<»silo, .sic
suscipit magis, ct miiius socuiidum aliaiii, deiiominat sulijectum, quia por .st^ supixisi-
vol stahitur ad ali(|uain forniam accidoiila- liiiu ejus non est subjeclum, sed qualilas
lcm, (luio suscipit magis, ol minus secun- iii hoc subjocto : non igitur. yM.H7///V/, abs-
dum ossonliam : i^'ilur [jari ratioiio vide- Iracte iiilelli}.5(Mi<Io, av&juslum, id esl, hsec
liir staiidum iii i>rinio, ({uia idom julicium jKxtiiid, ut doiiominal isluil subjcclum, esl
esl iii omnibus. m;ijor ali;i.
Si coiicedalur proptor lias, qiiod (Jualitas Ad i^rimum argumciitum de motu rea- S.

specioi socuiidum essonliam suscii)it lua^ns, poiidoo, quod intor duo supp)sila ejusdem r,;,„rt7
ol iniiius, quia subjcctum ali(iuod socuii- spccici, potcst essc molus per se, non in-
dum porfoctiorcm graduiii participal eain- (iu;iiilum cjusdcm spociei, stHl inquanluro
doiii essoiitiam spocie, et aliud sulijoctum aliqiio modo opi)osila : ol imr opposiliu in
secimdum iniiius porfoclum gradum. proposilo non ost p«'r relationes tantum;
C.oiitra, aul islc ^'radus, ol illo suiit iii- (luia molus non esl pi>r so ad rv' '
n,
Ir.i ossoiiliam, ;iut iiou ; si sic, vX isto gra- sivundum Aristolclem r». I»Uysi<ui. v-xL
dus ost divorsus ab illo, igilur lia-c ossen- com. 10. scd ost per aliquos gradus alMO-
li;i divorsji ;il) ill;i, pcr ;ili(iuid. quo'! osl lulos in litK*, ot iii illo, i|ui sunl »!• •••
''«re
iiitni («ssoiiliam ; ii;ilur iii;i,L,'is dilTort ;i mi- oualilatis, qui opix)nunlur. i' m
mis spccic. Ila-c ultiiiwi coii.seijuonlia p;itcl. uiius iialH't ralionom iwvÛi fi .tIIc-
tuni (|ui;i (iiuiiis divorsiliis o.s.soiiti;ilis di- rius. NiH' lamon isla relalio m« isa
versilic;it spcciom. luiu (iui;i os.siMilia priiuo molus, sicul ne«* relnlio miHH*, tkni illud
08l .Spoci(M, iion liidividui : ali(Hiuin liidi- qmvl suU^sl, sicul fusrHin r«l oxlr»'mMm
viduum pos.sot li;il)on» dcliiiilioiiom sikhm:i- iiiDtus.non fusrum in(|uniitum
liorom dcliiiilioiio Spcciei ; igilur dilTcron- scd iiii|u;uilum oxlrtMUum n q ir
li;i iii ossoiitia non esl sola dilTort*nli;i nu- tormino .'id ijuom el nun u|> : nisi
m(>ro, sod spoci(». nliqua ralttin'. \\'
S<'x iMlioiiuiu posilarum conlr.i pi-oprio- tio t»st voni. pruul >H>iHiiHtHm
latom, si secuiida, ot lerlia, ol sexla conce- siHûndo inudo per ie , uon \*\ \d
520 SUPEIl PRyEDICAMENTA
quaiium el quinlum do r('Ialionil)us,paleL.

Quarlum eliam argumenlum polesl fieri Siiniiia aulem, et dissiinilia secundum solas
dicuntur rjuulitafes, elc. Cap. eod.
de Lerlia proprieLale QualiLalis eodem mo-
do, sicul unde concodendum esl lan-
liic :
De lertia proprietate Qualitatis, quae est, 31.
lum, quod magis referLur ad minus, lo- quod secundum eam dicitur aliquid simile,
quendo de islis formis, non de illis quoe vel dissimile, notandum, quod simile, et
subsunl ergo formir secundum quas di-
:
dissimile, licet sint propria generi QualiLa-
cunLur magis, el minus, sunt relationes, Lis, sunL tamen uL species in genere Rela-
verum est secundum quas per se primo lionis, hoc est, ut denominative dicta a
modo, non secundo. speciebus relalionis, quia simllituJo est
Simililer ad quinLum, isla; relaLiones per se relatio, et simile per se relativum,
majoritas inlenlionis, el minorilas remis- sic intelligendum est de propriis aliorum
sionis, qua3 sunt propria QualiLaLis, oppo- Generum, qua3 non sunt in ilio genere, ut
nunLur specie ; sed non fundamenta, sicut Species,
simile, et disssimile fundantur in eadem Consimiliter sunt intelligenda secundum
qualitate specie. Confirmatur totum Iioc,
aptitudinem, licct enim aliquid secundum
quia tola perfectio absoluta, in magis albo,
aliquam qualitatem quam habet, non dica-
scilicet quicumque gradus albedinis in ip- tur simile, si nihil aliud quam eamdem
so, potest remanere destructo respectu ma- qualitatem habeat, non eo minus convenit
gis : posilo quod non sit aliud minus, ad hsec proprietas illi qualilati, quia secun-
quod posset dici, sicut tota albedo est in dum illam qualitatem aliquid natum est
subjecto, qu?e prius fuil, licet nuUum di-
dici simile alteri.
catur simile secundum eam, sicut prius di-
cebalur : unde ista proprietas debet intel- Recipit autem facere, etpati contrarietatem,
ligi incsse qualitalisecundum aptitudinem. et magis et minus. Cap. de facere, et pati,
etc.
30. Sed de quinto argumento, numquid al-
Dubium.
biiis est in genere Uelationis? Videtur quod Notandum, quod recipere contraria, et 39,
non, quia tunc albius non significaret idem maqis, el minus, non insunt Actioni, et ^'^'^9' "^
•^
Fassto spi
quod album. Ilem, magis videtur esse mo- Passioni, nisi ratione terminorum ad quos, cificantui
... a termin
dus significandi in albiore. Item, quid ter- cum tam Actio, quam T^ • • •
Passio speciem acci- ad quem.

minaret motum per se in eadem specie, a piat a termino ad quem, secundum quod
minori in magis. habetur in 5. Physic. cont. 4. et inde. Ab
Contra, aliquid esL albius, cum prius eo etiam accipiet contrarietatem, et simili-
non fuit, per solam mutationem in alio :
ter magis, et minus.
ergo dicit relationem tanlum. Item magis Notandum, quod de islis duobus, et de
alhum dicit formaliter relationem, tamen aliis quatuor subsequentibus, breviter per-
fundaLam in hoc ; ergo albius. Iransit Aristoteles, eorum
vel quia Species
Ile.^pondeo, significaL cssentiam sub tali in quas essent dividenda, secundum quod
gradu qualitatis : unde est quasi species sunt Genera, non sunt nolse, nec passiones
albi, quod esL indifferens ad omnem gra- eorum, quoe insunt secundum quod eis
dum relalionis, nec esL de significato, nec considerantur a ratione. De his autera pas-
forte de modo significandi nominis ; si ta- sionibus, quse insunt eis secundum esse
men gradus ponitur de significato, tunc naturale eorum, plenius determinatur in
relatio potest consequi esse de modo signi- libris Naturalibus, et Metaphysic. de Ac-
ficandi : qujjere responsionem ad argu- tione, et Passione in 3. Physic. et in libro
menla. de Generatione de Quando, et Ubi in
: 4.
Physicorum. In hoc enim quod determina-

lur ibi de loco, et tempore ; innotescunt
Qi:.€STI(). XXXVII KT XXWIII 531
propricUjlfts loci, ol lemp(jri.s, (]c 1'osilione, essc, quam suum subje<:lum, m^ oppoKi-
ol llahilu uliquaiilulurn 5. Mrlapliy.sic.conl. tiones fundantur in inlentionibu.s, ul in
8. et inde, et ita detoriniuatio hic liabita de .Hubjecto : igilur non sunl realiu, sed tan-
islis, sutliciens est quanlum ad Logiryiiu, tum intenlionalia. Minor patel induclive.
elc. Ueferunlur enini Species, el Genoii ad in-
vicem, contradicunl yenus, et non ffenus, el
sic de aliis op[)oHilii).
Quotirs (luleiH n/tponi xulft, (iiiemluin ett, etc.
nppositis.
Itein, in .solis accidenlibus intenlionali-
C;.ij). <Jc
bus possibile esl aliquid praxlicari de
QU/ESTK) XXXVIF seipso denominalive, sed Uoc possibile esl
in oppositionibus : igilur, elc. Probalioma-
Aii o/>jJosiliu sit acciUcns realc, vcl joris : Pnodicatio dcnominaliva de aliquo,
intentionale ost prccdicalio accidentis de subjeclo : sed
Boel. Simplic. Philo|>on. Itoi' lnco. l) Thom. opvsc. nulluin accidens, nisi intenlionale, p«>('>'
'SJ. et d. ;). (/. I. (irt. 1. cl trait. di' Inter/irrtat.
esse in ali({uo sui, ut in subjeclo. I*robai..>
Soncm. Joan. Paris. in l'ustprivili-
8. .l/c/. q. 18.
cam. q. 1. Ix)vanien.s»'a liir. Ant. Amlr. hic (/. 1. minoris, omnis divisio e.U inler oppoîita ;
Coninilir. in ca/i. de o/ipos. i/. unir. art. "2. Ja-
vell. lU. .Met. i/. II. Cajet. et Sotu.'» 1« hoc cap. sed ojjposilo dividitur in Cimtrarielatem,
Masnis tbid, Rodrig. in hanc q. iJoctor. art. 'i.
ojjpositionein pricalivam, el hujusinodi :
1.
Arijninen- Quod rcalc vidclur ; (juia Metapliysicac igilur luei- o[)[)onunlur; ergo el oppojilio-
esl lanlum considerare ens reale, et acci- nes opponunlur.
dontia roalia entis : accidonlia enini onlis, Itcin, nihil rcale invenitur in omnibus
ut consideranlur a ralione, pertinont ad gcneralissimis; .sed opp(jsilio, el ejusspe-
consideralioncni Logici : sed Molapliysicus cios invoniunlur in oinni gcnere : igilur,
considorat oppositioncm, utpateto. Mcla- olc. Minor [)atet; quia contradiclio secun-
physic. cap. non habontc conte.xtum, igitur duin oamdcm rationcin invonilur inler ho-
oppositio est passio roalis. minem, ol non hominem; inter album, el
Iloni, opposilio esl :ipocies differonlia;, et non album ; quia socunduin haiic ralionem.
dilToronlia divorsilatis; et divorsitas esl cujus non osl modium .sccundum .so.
passio realis;orgo oppositio, qua gcnus, (ônsimilitor videltir do contrariclale,

non ost verius ons suis s{)ociobu.s. qu:i' iii divcrsis (lencribus reporilur.secun-
lloni, ojjpositio o.sst't non o.\isti'nlc intol- duin hanc rationom, iiia.\ima dislanlia for-
h'clu ; igilur non ost accidens inlonlionalc marum ({u:u iiala' sunt tieri muluo circa
.\ntocodens [lalcl inductivo, o.ssolcniin inu- idciii.
tua actio iiilcr calidum, ot frigidum.ol mo-

tus intor illa, non c.\i.stontc intolNvlu ; igi-
tur ot contrariotas. lliritttr autem olterw -'' i' c/i

Similitcr essotali(iuis pator, ot ali^juis ti- /iltrter, aut ut tui aut u.
..
iiut ut /irivittio rl habittn, aut Mi .tto,

lius, non oxistonto intolloctu, quia gonuis- et tieijat o, tlnp coU.
.sc, ol gcnituiu ossc, non dopondont ab in-
lolloclu : igitur ct iclalivo opposil;i.

Or.ESTJOXWMII
Simililor os.set carcntia habitus in apto
nalo habcro habitum : igilur ct privalivo Utrum dinxio o/ tis iw kjpr ^ftittor,
ojiposila. sciticri, n*lnlivnm oppo :rt-
Similitor el contradiclio ;
quin illa .scqui- riain, conlradiclorinm. pr n. sil
tur ad quamcuiu({uc ()p[)osilioncm : igitur C')Mer«i>«-«
illa [)atcsl cs.se sinc intclleclu, quacunKiue
,
-• alia sic manontc.
''UHO- Ad op[)o-iiluin, accidtMis non habol vcrius l4.xt. lo. Ai-4av. ,* HH. ^. Xdir X AaL Aa4r.
522 SnPEU PH^DICAMENTA
/lic q. 2. Conimbr. i» cap. ih nppo:ti( orlic. 2. .
quo, infort seipsum simpliciter, quia nul-
Ciirsus Cannol. uhi supra. Avei>a q. 22 Log.
sect. I. Rodri^. /;( /kiiic q. Docl . ail. 2
lus terminus distrahit a ratione relativi
siniplicilcr.
1. Vi(l(Miir (jiuxl 11011 ; ((uia oinnis divi.sio Item, contraria dicuntur de eodem : igi-
Arqiiiiieii- , ., „ ,. ,., .,. . .
ta propar- csl por opposila, p(>r Hoctiiim lib. Divisio- tur non sunL opposita. Antecedens patet :
ie neijati-
j^,,^j^ ]j.Tp(, jôn •
io'iUir, olc. Probalio mino- tum quia in medio dicto per participatio-
ris ;
quia lioec divisio est inlor oppositionem est natura utriusquc exlremi, aliter
nes, ol nulla oppositioopponitur. Probatio, non differret a mcdio dicto per abnegatio-
quia si sic, igitur opponitur per aliam op- nem : etiam aliter nonessetmotus ab utro-
positionom, ot pari rationo illa po.sset esse que extremo in medium,sicut medium dic-
divisa contra aliam oppositionem ; et sic tum pcr participationem denominatur ab

erit proccdere in infinitiim in oppositioni- utroque exLromo. Tum, quia scutum cujus
bus ; igitur divisio csL insufficiens, cum medietas cst alba,et medietas nigra,est colo-
non fiat in illas onmes oppositiones. ratum igitur album, vel nigrum, vel me-
:
Ilem, ubi unum vidolur sequi ad aliud, dium. Consequentia patet, per AristoLelem
divisio ost insufficions : sod contradictoria 2. Top. Quidquid est in genere, vel deno-
sequuntur ad omnia alia opposita : igitur, minatur a genere, necessc est esse in ali-
etc. Minor palet ;
quia omnia alia opposita qua specie, vel denominari ab aliqua, non
includunt contradictorie opposita. est medium, ut manifestum est, si album,
Item, relalive opposita dicuntur de oo- pari ratione nigrum igitur contraria di- ;
dem ; igitur non sunt opposita.Antecedens cuntur de eodem.

palet ;
quia sicut arguitur, cap. de Quanti- Ad primam probationem diceretur,quod
tate, hoc csl magnum ad hoc, et hoc eslpat'- natura extremorum imperfecte est in me-
vum ad hoc ; igitur hoc est magnum, et dio, et ideo medium a neutro extremo de-
parvum: igitur si ille modus arguendi va- nominatur. Contra, uLrumque extremum
leat, possunt duo relative opposita inferri esl aliqua forma ; ergo simplex ;
per Auc-
absolute, ex seipsis positisincomparatione torem sex Principiorum, in principio, Sim-
ad diversa, intelligit enim Aristoteles per plex ubi est, secimdum se totum est, ergo si
magnum, Q{ parmim relative opposita, ut utrumque exLremum secundum in aliquid

ibi patet. sui esL in medio, secundum se totum erit
Item, privative opposita dicuntur de eo- in medio.
dem : igitur non sunt opposita. ProbaLio Dicitur ad secundam probationem, quod
antecedentis,quia per AristoLelem in 2.Top. scutum non est coloratum, sed colorata.
in privative oppositis lenet consequentia in ConLra, igiLur esL hoc coloratum, et illud ;
seipso : igitur si ad visum sequitur sen- quia pcr Priscianum, plurale non est, nisi
sus, ad ca3citatem sequitur insensibilitas singtilare geminatum, sed consequens
; est
sed sequitur visus, igitur sensus igi- falsum
:
;
quia tunc esset multiplicatio sub-
tur omnis videns est sentiens, quia in jecti, ct accidcntis.
abstractis tenet consequentia per sead con- Item,conLradicLorie opposila dicunlur de
creta quia sequitur, si surditas est insen- eoiem
;
: igitur non sunt opposita. Probatio
sibilitas, igitur surdus est insensibilis ; antecedenLis quia conLradictorie opposita
;
igitur si idem sit videns, et surdus, idem scquuntur ad quaecumquc alia, sed omnia
erit sensibilis, et insensibilis, et privalive alia, dicuntur de eodem, sicut ostensum
opposita de eodem. IIoc idem patet in alio est : igitur contradictoria,
cxemplo; quia sequitur, iste est similis Item, si oppositio convenienter divida-
huic : igitur est similis, et dissimilis illi tur, igitur est oppositio
:
subjectum divisio-
igiturest dissimilis. Patet consequentia, nis, ct prsetcr hoc, divisio est subjectum
quia relativum positum respectu cujuscum-
oppositionis, quia divisio opponitur alicui,
0' .e-nTH) xwviii
iit iri'livisiorii, vcl collcjclioni ; igilur i(iorn cns, nisl rationis, Per Ikk m\,-\ fyo,»! \\rt*y
rf!spr'ctii ojusdorii esl subjecluni, et anci- conlraria nianeanl, nonex .. lu.
(ieris, qiiod esl irioorivfnicns ; fi'g<», elc, non oiK»rlcl c()nlra(liiti)ria inancrc, .s«'«*un
A'l opposiliirn esl Ar-isloteles, el IV>cliu8 (lum quod siml conlradicloria, quia nega
iii (lonirncnlMrîis super" Aristolclern in litio albi, proulconlrailicil all>o. non eHl in
bris To[)ii'orMiin. Quolies eniin (loceril con- nigro quia ul conlradicil, osl dicihili.s de
sidernre de opfiosilis, docerit inspicer-c l.'in- cnle, ol de non cnlo. Si dicalur, quo<J ad
ttuniAdad lja*c,
prirnarn qu.Tstiorrern polest dici.quod

nigriim sallem sequalur negulio albi,
contradicil allx), ol ila conlradicl/)ria sunl,
ul
3,
j^^"^'"*''' o;v>o.s/7/o ;equiv()ca est, quia in uno .sensu si contrarja siinl; dico, quod non exislcnle
tinnnn suuipl.i, (iicitur requivoco de conlrarietale, intollectu non csl conserjuentia. Simililer
fnrri-ilen-
icin. el op[)osilione relaliva : in alio sensu dici- privatio, licel sil neg:ilio habilus in .sub-
tur uriivoce dc conlradicliorie, et privativa jecto, lamen tanluinmo Jo opponilur Iiabi-
opposilione, I'riino niodo est ens rcale, lui ratione negationis, et illa non esl eiw,
el .Speci(?s iri gcnen- Kelationis : si au- nisi lanlum .sccun'luin rationem.
lem inveniatur in aliis generihus, lioc A'I argumcriti in oppo-ilum..\'l primum 5.
— non cs* ul species, seil ut passio. .Securido dico, quod cnntrarirta.«, el relatitâ opposi- varttnT
W rnodo cst inlentio, quia et alleruni extr-e- //o sumpla iri illo sensu, in quo sunl spe- '''^ '^'^**
r niuirr ejiis est lanturn cns, .sccunduin con- cics oppositionis, non sunl in subj(vlis in-
sideralioiiern i'atioriis. lenliorialibus, licel forlo conti-ariela.s se-
P 4. Ad priinurn argiinienturn dicenduni, cundum alium.sonsum, proul dicilur e«e

Ad I. 7"'>
qnod Melaplivsicus dislinguit rnullamulti- iri propo-iilionibus sccundum Qualilalcra,
» '^
parl'' tir- ' •
ijativa pliciri in quinto, non quiasecundumomncs

'
cl quaiitilatem earumsit inlenlionale, el in
qwrst. 37. .
. .
scnsu ; sunlcntia, vel passio i'(>ahs eritis; .subjecto intenlionali, ut in proposilione :
sed .sccunduru alios, ct alios serisus forlo alia aulcm duo, ul contrndictio, el priva-
ponit, ut e.Kcliidat a proposilo : ita et dc livn nppositio, po.ssunt csse in subjeclis in-
op[)Ositione, cujus una species esl ens rva- lcnlioiialibus.
le, et species relationis ; el alius .sensusad- Ad secuiidum dico, quoJ niajor pole&l Adi.
jurigilur, ut a pi-opoiito forle cxcludilur, neg.iri ; quia ctiam in accidenlibus realibus
.,
Ad aliiid dico, quod op^xjsitio iii uno.sen- coin[)ar*alis, vidclur aliquid pra*dicjri do
^^j
su, prout .scilicel dicitur do c(JiiliMrietatc, scipso denominalive, cujusmoJi sunloppo-
ct oppositionc i-elaliva, cst speciesdiflV-rcn- silioncs.
li;e : non aulem pr'oul dicilur de conlrM- ('onlra, impo^<ibiIc esl in rebu^ aliquid
dictioiic, et privaliva opposilione, (|uia^/j.s', csso iu eadem .sjKvie, ul in su' •" > «>•
ct fion rns corilr'adicuiit, cl lamen nondilTe- pnedicatio denominaliva al j;;.,... ..
rurit, ncc sunl div(M*.>a, (fuia divcrsitas csl subjeclo,Vel potesl dici, quod cuindicitur.
ditTcr'c:itia entis, el dilTcr-ciilia similitcr. op[)«»silioiies op|)onunlur, illud 'rt'>l d« u
A,i [i. .\d tcrtium conccdcridiim, (juoil contr-a- inirial opf>oslliones,non «"Sl o[>; n.»ali<,
^/,/^''"','1'; ri('tas, et rclaliva o[)[)ositii) (>sscnl, intcl- scd intentionalis, el ilii non i leni deiiomi-
tautuin tn- \Qci\\ nou nal se.

e.xislentc, nori autcni i)rivaliva
tta nitiii-
nis. ()p[)osilio, nec contradiclio; (|uia allcrum (loiilrn, contritrieta*, el r^lalira oppaî-
c>cli'cmum in illis o[)()osilioriil)iis, [lula no- Uo dividiinl opptciilionem, ui
galiii. cl |)i'ivati() s(M'uniIurn ([uodcsl e.xlro- sunl sp«»cies opfwsiUt' ; igiUir oj' «m-
muiii rclalionis, (>sl lanluni ens secundum rum osl ali(|ua ri»alis, quia el ulr
ratiouciu ; (|uo I ih* rii<gatioric [)alcl. (]uia extrcmuin ens.
licel illa dicalur de aliiiuo cnle : ut non Ad leriium dico. quol conlr cKajx
liomn dicitur dc (lainn, tamcn .secuiidum pritHilirit opftosiliti, poHSunl uni\.«.v mvt^
i':iiionetn. (|ua conli'adicil lioinini, non esl niri in oinni penon», el siniilitor conlrartt-
524 SUPER PU/EDICAMENTA
tas, el relaliva opposilio forle ul passiones, ciem : sed non oportet dividentia in uno
non ul species. sensu, opponi dividentibus oppositionem
^'-
A(l secundani quoislioneni dicenduni, in alio sensu.
CoHclusio •
-,1
aiiqwrsi. quod divisio opposilionis ni illa qualuor Ad aliud dico, quod divisio oppositionis -ArfjJ.
pnvscntem
^^^ eonveniens, quia opposilio realis, est est in istas intentiones, ut unum membrum
eorum qua) sunt in eodem genere aut igi- ; illorumnon sequitur ad aliud, quia nonse-
lur unum illorum dependet ad aliud, etsic quitur, hxc sunt contraria, igitur suntcon-
posUioiHf. est opposilio relativa ;

aut non, et sic est tradictoria ; sed consequentia est inter illa
oppositio cotitraria. OpposUio habens alte- quse subsunt, ut sequitur, album, et nigrum,
rum extremum non ens, quod dicitur de igitur album, et non album, et in illa non
oppositiono privativa, et contradictoria,aut est divisio, nisi per accidens.
habet extremum non ens, quod nuUum Conira hoc loquendo de intentionibus,
subjeclum sibi determinat, et sic est cou. omnia sunt relative opposita, quia contra-
tradictio ; aut quod determinat sibi aliquod dictorium dicitur contradictorio contradic-
sul)jectum, et sic est privaliva oppositio ; torium, etcontrarium contrariocontrarium,
et sic patet sufficientia. et sic de aliis. Ilespondeo, contradictorium
7. Ad prinmm argumentum potest dici, est relativum per accidens, sicut homo est
cipaie!'"' Quo^ ô'^ omnis divisio est inter opposita, albus : aulem non est relativa
contradiclio
proprie loquendo : quia non divisio gene- oppositio divisio autem sic oppositionis in
;
ris in species, ut in genere Subslantite : et abstracto, vel in concreto sumpto essentia-

ita contraria, et relativa dividunt opposi- liter, non sumitur pro omni illo quod po-
tionem, ut species ; et alia duo, licel in alio test denominare, quia tunc quale non divi-
sensu oppositionum, ut species, et species derelur in denominativa specierum sua-

dividentes non oportet nisi esse contrarias rum, cum illa possint de eodem praedicari,
transumptive, quse contrarietas non est op- et de se mutuo, licet per accidens. q
positio, ut hic loquimur, sed forte intentio Ad aliud dico, quod relativa non sunt Ad 3.
communis omnibus disparatis dividentia : relative opposita, nisi in comparatione ad

autem multiplex, nullo modo proprieopor- idem, et sic non possunt inferri ex seipsis
let opponi, et ita neccontrarietatemcontra- positis in comparatione ad diversos termi-
dictioni. Vel aliter, hoc non valet ad oppo- nos, licet relativa absolule possint inferri.
situm, quia nulla oppositio harum potest Qualiter autem ratio Aristotelis valet de
determinare hi3ec omnia dividenlia,nec ali- magno, et ê parvo, dictumestsupra. Con-
qua seipsam, in comparalione ad aliam, in tra hoc, Aristoteles in principiohujuscapi-
uno sensu dividit in contrarietatem, et re- tuli, ubi dal differentiam inter contraria,
lativam oppositionem in hac divisione,licet et relatine opposita, dicit, quod in relative
omnia dicuntur disparala, et ita contraria oppositis unum secundum se dicitur ad
transumptive. aliud, et non in contrariis : et idem dicit,
8. Intelligendum tamen, quoddivisio oppo- assignando differenliam inter relativam
Noia.
sitionis in hsec absolule, est divisio vocis oppositionem, et contrariam,etduorelativa
in significationes sed oppositio sumpta in
:
sumpta in comparatione ad idem, ut pater
uno sensu, dividitur in contrarietatem, et hujus, el filius hujus, nondicuntur ad invi-
relativam oppositionem, ut genus in specem, sed ipsa absolute sumpta : igitur in-
cies. In alio
sensu sumpta, similiter estge- telligit relative opposita esse relativa abso-
nerale, propterea dividentia ipsamin utro- lute.
que sensu sunt opposita : ut contrarietas, Ad hoc potest dici, quod in relative op- lo.
etrelativa oppositio sunt forte contraria, positis, sunt duo, oppositio, et trlatio su-
;
loquendo de contrarietate transumptive peraddita ratione oppositis, oportet sic op-

sumpta, quse est differentia secundum spe- posita accipi in cornparatione ad idem ;
I
Oi;/ESTIO XXXVIII 535
quia hoc ost goiioralo otiinibus opposilis, causa.s vorilalis, ad unain. Tamenad nega-
sumi in romparalione ad idem, ralioiio dif- lionem habitus inferioris in subjccto pro-
fererilia; sup(;ra'l(lita; opfx>silioni, (ûac esl xini') illius habilus. .s<t|uilur ncgaliu babi-
relalio, oporlet illa, secundum qua; cst lus supcrioris in co<lem subjeclo, quia in
opposilio, refcrri ad iiivicem. illo subjecto rion esl habilussupcrior nalus
Dictum igilur Aristotelis esl iiilolligen- halicri, nisi quia hnbilu.s infcrior. Nec mi-
dum de ipsis formis, iiitcr quas esl opposi- rum cst rcs[)cclu aliruju.*» subjorli privati-
lio, quia ilia; reforuiilur ad inviccm, quia vum habitus inforioris, inforre privalivum
iri hoc difTcruiil forma', hic op[)OsiLc, a for- habitus suporioris, rosf)eclu alteriuit non ;
mis oppositis in aliis gencribus opposilio- quia con.soquoiitia non esl inlcr incomplexa
nis : iii oiniiibus laiiicn oportct opposita scd intcr pro[)ositiones. Tuin quia omnis
refcrri ad idcm : el idco AristolcIcs,quaiido ilbitio pcrlinet ad lertiain op*.>raliunem in-
debuit dislinguero haiic op[)osilioiicm ab tcllcrtus ; sicut igitur socunda operaiio in-
aliis, iion j)osiiit iilaiii coiidilioncm.iiiqua tolloctus, qu;L' esl comfHJsilio, cl diviiiio,
hacc convciiit cuiii aliis, in lalioiio op[)Osi- supponit prim.im, qua* est indivisibilium
lionis in gcncrali, scd illain iii qua h;cr iiitclligontia, ot non esl com[)o.Hilio, nisi in
distinguitur ab aliis. talibus ; ila lortia operalio prox-nipponil

II. Ad aliud potest dici, quod in privativc sccuiidum, ita quod in illa non eril aliqua
A'l 1.
op|)Ositis, iion tcnctcon.sequ(»nlia in .scipso, ilbitio nisi in coinf)osilis, vel divi.sis. Tum
nisi in comparalioiie ad subjeclum proxi- quia omnis consequcnlia esl rodiicibilis in
miim. Vcrbi gratia. si scquatur, homo est syllogismum : nihil autcm esl antccedens,
vidma : ergo homo esl sentiena^wow sequilur vcl coiis<»qucns in syllogismo, iiisi pn)[)osi-
eodcrn ordinc iii privalive op[)ositis, homo lio ; igilur nihil csl cxtremum consequen-
estcipcus, igitur hnmo est insensibilis (|uia tia* nisi t;ile.
;
si sic, cum ullcrius scquilur. igilur homo Ad cxomplum do privalive op^xtsilis, si u.

'^''"*"
est non sensibilis, ab aflirmaliva dc praxli- conccdatur hax; con.soquentia,«r/W/«.<mu/i4
calo privalo, ad afMrinalivam de pra'dicato itlis, igilur est dissimitis, quod videlur
infinilo, [)cr Arislolclcm el Ik)ctium in 2. proptcr lelalionis rationcm in di.s<iimili,
Pcrihcr. ct pcr Aristotdem in 1. rriorum, dicondum est tunc, qiuKl f/i.v.timi/âbsolule
cap. i. el indc, caj). ult. et ultcrius sofjui- suinj)tum noii opjxinilur simili absolule
lur, est non sensibilis, igilur non est sensi- priv;ilivo, sed o[)orlct utrumquo sumi 30-
bitis; j)cr ip os ubi prius,.s(»(iucretur a pri- cundum idem ad idom. ul similis.ol Ui.«i-
mo, ol ullimum, est c.vcus, igitur non est milis oidom. ul in allxnlinc ; cl .sic non
sensibilis, ubi manifcslc csl fallacia (lonô- j)ossunt ista duo dici do eodem. Vel aliler
quenlis. Potcst lamcn diclum Arislolclis in n(>g:in(la osl isla consoquenlia, esl dissuni'
2. Topic, inlclligi dc subjcclo proxiiiio ha- tis itti, igilurest dissimi/is, qui.i .id cvnath
bitus inforioris, ct su;c privalionis.ul fortc, (luons sequilur, igilur nun osl -quod
si scqu;»lur, oru/us est rittens, igiluroculus non s^Mjuilur nd anUvc<lon.s. Tunc ad pn>-
esl sentiens, simililcr scquilur, ocutua esl [)ositionom illam. relalivum rraptvlu cu-
CtTCUs, vol homo ctcus secundum oculum, juscumquo lormini inforl siMpsum absoluU*.
ijilur ocutus, \r\ homn secundum oruium concodnlur qunntum esl cx raliono relaUo-
est insensibi/is. U;ilio dilTcrenli:i' csl, qui;i nis.stMl polesl prohiberi niliune m^galioais,
privatio csl ncgalio habilus in aplo nalo :

quando in ciKlom cor\jungilur iH^gTido cum
;id ii(»g;ilioncm ;iuloiu habilus iiifcrioris rolnlionc : sic esl in rvlalivii privalivit,
ab.solutc, V(>I iii subjcclo rt^moto, non so- cnjusmixli csl dissimilis
quitur iiog;itio habitus su[)orioris nb.solulo. Ad aliud dici polosl. ui
^
vcl iii subj(»clo HMnolo ; .sod cst fallacia •I. Molaphy<»ic. c. de '
oi A^^
('.ons(Miucntis, a pro|H)silioiioh;ib<MilopUm\>« princi|)iililer, quod metbuin '•iii^«jniiur ex
526 SrPRU PU/KDIGA.MENTA
conlrariis ;
qula inodium osl lUiiîs uiiius nequophiralilas in ulroquc, sod unilas in
exlronn, ol niinus allerius, quia niodiuni subjoclo, pluralilas in accidente.
dicluni por parlicipal.iononi, parlicipat Ad aliud dico,quod non est inconveniens
utruniquo oxtronium iniperlbcle, et virtua- duorumaccidentium intentionaliumutrum-

liler, neutrum lamcn simplicitor, ct ideo que esse in utroque, ut in subjecto ;
quia
denominatur a neutro simpliciter. quodlibet intentionale, pKBter hoc,quod est
Ad prinHim in conlrarium dico, sicut ost modus intelligendi alterius, est intelligi-
composiiio essentialis ex materia, et forma, ])ile per se : quando est modus intelligendi
compositio quantitativa, qure est ex parti- liabet rationem accidentis ;
quando est in-
bus integralibus, et compositio secundum telligibile, est quid, el potest intelligi sub
gradus perfeclionis, ita per oppositum est aliquo, modus intelligendi ejus,
quod est
simplicitas, et simplicitate opposita primis cujus tanion prius fuit modus intelligendi
duobus modis compositionis est forma sim- et ita polest respectu ejusdem esse intellec-
plex, sed non onmis forma est simplex, lum, et modus intelligendi : et lisec est
simplicitate tertio modo,. quia in aliqua causa,quareinaccidentibus intentionalibus
eadem forma sunt diversi gradus perfec- potestidem prsedicari de sc denominative,
tionis, et virtutis, qua? composilio non re- quia idem potest esse intelleclum, et mo-
pugnat simplicitati essentise formoe. dus intelligendi,sub extranea rationcsum-
Ad secundam probationem de contrariis, pium et ita sub extraneis rationibus po-
u :
si concedatur scutum liujusmodi essc colo- test significari in concreto, et in abstracto.

ratum, potest dici, quod non sequitur, igi- sic patet, quod lisec divisio tantum est op-
tur osl album, vel nigrum, quia in illa positionis, qua3 est in complexis, quia uno
consideralione quae accipilur, dicit Aristo- modo intendit Aristoteles de oppositione in
teles quod quidciuid denominative dicitur Hijro Periher, ubi distinguit oppositionem
a Genere vel liabet Genus, oportet denomi- in enimciationibus. Patet cujus divisio sit,
native dici a Specie, vel habere Speciom, et quia primo est sequivoci in aequivocata,
per lioc innuit duplicem modum denomi- secundo univoci in utroque sensu in univo-
nandi in accidentibus, unum secundum eata.
habei du- esse, alium secundum inesse, quem dupli- Notandum, quod contrariorum qusedam 16.
(/um deno- ccm modum tetigit m pnncipio secundi ; sunl immediata, quorum alterum necesse
mmandi.
^^^^^ igiiur Gcnus denominat, et aliqua est inesse omni susceptibili ; alia sunt me-
Species denominabit, vel secundum esse, diata, quorum non necesse est alterum
secundum
vel inesse, et ita est vere conce- inosse. Et mcdiatorum, qua^dam habent
dendum, quod scuto inest albedo, vel ni- media per participationem, qu?e media ali-
gredo, vel color medius, sednon sequitur; quid habent utriusque extremi quaedam ;
ergo scutum est album, quia in accidenti- habent tantum media per abnegationem.
bus non tenet ab inesse ad esse, secundum Medialorum etiam, qusedam habent plura
Arislotelem in principio secundi Topico- media qusedam tantnmunum, etqusedam
:
rum. media nominata, qusedam innominata.

15, quod sculum non cst
Aliler potest dici, Pro secunda divisione tamen intelligen-
^'^7. coloratum, quia verum est dicere, quod dum, quod nulla dicuntur contraria me-
nullo colore coloratum ;
quia illius univer- diata proprie, nisi quoe habent medium per
salis qua^libet singularis est vora ;
quia parlicipationem : medium enim per abne-
opposita qua3libct est falsa, nec tamen est gationem, invcnitur in omnibus, praeter-
concodondum quod sit colorata, quia fortc quam in contradictoriis, sod forte in ali-
sicut coloratum dicit unitatem in forma, et quibus contrariis mediatis medium non
in subjecto, ita colorata dicit pluralitatem nominatur, nisi per abnegationem extre-
in ulroque, et neque est unitas in utroquc, morum, ut in bono, et malo, et consimili-
OlM-STIn XXXIX 5*7
bu-^.Tortia; divisionis, (,'l(}iiarl:i: causa assi- runi n<Jii iriosl u iialui*a, ar:'ii ••n'- «;-•, noo
gti.ilur iu 10. MctHpljysic. cap. Qi/oniam nocossariurii e.sl Ikk* iucrssf , li.nec
aulem uni contrtirvttn elc, U'xl.17, cl irKlf,
, ne< '
illii'1 ; igilur neulrurn neceane
qufc osl, quod alicjuaiido rif'g:iliorif!S con- est iu' anib(L> sirigulurr^H sunl vene ;
Irarioruin caduiil supcr aliquid uiiuni do- igilur el universalis, quia illa univonialiji
lcnniiialuni i^jusdein gcnoriscum oxlroinis sufrtcionlnr inducilur per dua.s Hingulares;

ol luiic polx'sl e.s.so unuiii modiurn noinina- igilur oju.s corilm'lictoria esl faLsi; aUentm
lum, sicul nogalio inajoris, vol niinoris necrs.ê rnl ine$se, el(r.
(lolorininalo cadit .supor habons oaindcrn Ilern, inter contniria ininiediaUj, .si qiue
quarililaloin ; ol idoo illorurn osl uiium suril, poto,sl CS.SO inolus, ued mobile dum
niodiuiii nomirialum, ((uod osl ipqualo. esl in molu, .sub neulro li>rniinorum csl,
niiaiidoaulom no^Mtioiiosconlrariorum iion ergo possibiU? subjeclum ejwe sub neu-
ost
cadunl supor aliqiujd iinurn suscoptivum, lr*o conlrariorurn immedialoruni. Probalio
^ luric iion osl unum modium.sod vol om:iiiio .socundjo propositionis, lum [»or .\ri.sl. tt.
romaiict innomiiialum, vol plura mcdia Pliysic. coiil. 7. el 87. .ifobile dum eal in
nomiiiata, quaiido negalio oxlremorum ca- motu, pnrlim c</ in trrmino a qtto, partiin
dil supor [)lur(,'s forinas ojusdom gonori s. in termino ad quem. Tuin quia .ni mobile
ut est in colorilms. es.sot iii lorminoa quo sirnpliciler nfin nio-
veretur ;
quia tunc inciperel inot'. -iel
sirnpliciler in tor-mino a'l quoni, non e«sel

QiKKCumqiir vern contrni iurum sunt talin,ut in niotu-:, qiiia tiiric termiiian>lur niolu.s.
f/uif/us nata sunt fieri, Vft dc quibus prtrdi-
Itom, si po.ssibile essel fiori mulalionem
cantur, neressarium sit allerum enrum inesse,
inlor C(jnti'aria inirnodiala, ut nianifeslum
nihit mfdium rnrum est. C.Jip. i;od.
est, mulolur .*^(» rates de sanilale in legri-
Ql.E.STK) XXXiX ludinorn, cum duralionis sanilali.s in So-

crnte sit aliquis U>rrninus : sit ilte ullimus
Vtritm aliqua sinl runlraria immcdiala lorminus .\, ol priinus iniliulis rvgriludi-
nis U, Jiut igilur U,ol .\ suril uimm inslans,
Arjst. 10. ^telap/i. Ie.rt. I.'j. et deincrps. Ammoii.
m tocum Poflprintic. Mayrou /iir, pastu
liunc ot tunc idoiii in uno inslanli eHst>l sub duo-
52. AutOD. Auilr. hic in e.rpo.<i. tcxt. et t/. $e- \
bus contrariis : aut suril duo iii.slaiilia ;
quente. Fonseca tib.l, Inslit. c. 17.Fa!)«r Theor.
4'.J. ('. \.nil 'l.arij. Uoilrijif. in sumina text. Doct. igitur inlor illa esl tompus modium.inqiiu
infiacq. AviTHa 7 2J. /.07. iioii osl sarius, nec Oiger : igilur illa .sunl
corilr:iria modiata, ol sic de quibu.sdam
Quod non vidi'lur ; (|uia si aliijtia o.ssont
aliis. .\d opiMisiluiii cst Aristoleles.
rgumnii lalia, igilur ooritm tion ('.s.s(»i nio(liuin .se-
d qujostiunem dicondum, qiiod aliqua

« iwijali cuiidum so ;
igitur o.ssont conlradicloria. ^
sunt maxinit' disl;iiiiia in o»vIi-ni i^^tif^rp, Ccmthsa^^
Prol)alio priiiKe conscîuonlijD ; ((uia si 00-
riim o.s.sot modium .socundum so, ossonl quuruni allerum 11« '-p-
modiata. Proliatio socundji! conseîurniiji', tibili : orgu ali^jua siint ountraria imnio-
(luia cotilradicloriJi sic doUniuiilur al) .Vrist. diata. ('.oii.sitiuonlia tenet |ior lucum a dtm*
iii 1. 1'osloriorum loxl. 5. Co/i/m(//f//o <?«/
niliono ; quia (lujostio 9i e$l. iKm .scitur de-
()/)/)').s'///o, ritjits nnn r.st m*'ilinin srcumtum mon.slnilive, nisi per ^mi»/ rs/, pt»r .\rislo-
.s-r ; i^'ilut- (iu:o liJibciil luinc dolinitioiiom, tolom in '.*. Pustor. le.xl. I. el '2. el iiKle.
suiit coiili'adic[ori;i. .\d primuui argumentum dico. quod^î.

Iloni.socundum .Vrislot. in litlcra.coiilra illud »io/ic.</ «W(M' n ac, |ioli>»t
rionitii immcdiJilonim noci^svirio unum inlelligi dupliciler. u>l quoi.1 »il negaUo
"
inosl su.sccptibili ; scd iiulla siuil laliu ;

mu«li .simplicilor : vel iiukIus i».
igiliir. otc. Probalio niinoris, (iui:i (io qui- Primu 111" •*•
buscumiiuo conli*ariis opposilis, ubi allo- tis, secun 10 <- ou « i.'iia i_uiiii«i uvi'-'iu?, el
528 SUPER PR/KDICAMENTA
ponilur iii dofinilione coruni, quia sola dum illum gradum, secundum quem est
conlradicloria uullo uiodo liabent medium; terminus ad quem, lunc finitur motus.
quia secundum se inest ei non habere Ad quartum dico, quod impossibile estyirf4.
medium, omnibus autoui aliis opposilis, accipere ultimum instanssanitatis, seuali-
aliquo modo convenit habore medium. cujus forma3 permanentis in subjecto, in
Ad L Ad secundum, concedo hanc propositio- quo termino illa forma liabeat esse ; sed
nem esse falsam, Secesse est allerum con- ultimus terminus durationis formge praece-
imnoriim immediaioncm inesse suscepli- dentis est primus terminus formae subse-
bili, prout aHcnim est signum parLiculare, quentis, in quo termino est forma subse-
quia particularijs nunquam est vera : nisi quens, non praecedens, ut doLerminatur in
singularis sit vera. 8. Physicorum conL. 64.
3. Pro communi tamen modo ioquendi

intelligondum, quod aUerinn communiter
Privatio vero cl habilits dicilur quidem fieri
circa idem aliquid, etc. Cap. eod.

sumilur pro hoc, vel illo, et illud est dis-
tinguendum secundum compositionem, et

Notandum, quod specialis ralio istorum 4
divisionem, cum sic dicitur, Necesse est

oppositorum non est fieri circa idem quia ;
hoc, vel illud inesse subjeclo, in sensu

hoc convenit aliis oppositis, nec est ratio
compositionis est proposilio vera, el est
eorum fieri idem ordine quodam,
circa
propositio de disjunctopra^dicato, in sensu quia non convenit omnibus privative oppo-
divisionis est falsa : otsic sumitur, quando sitis, nisi intelligatur secundum naturam,
ly allerum, sumitur, ut est signum parti-
scilicet, quod sit aliquod subjectum aptum
culare, primo modo intelligit Aristoleles
natum prius natura haberehabitum, quam
et est communis intellectus, quando dici-
dicatur privari : et ita forte est de contra-
mus, Necesse est allerum contradictoriorum riis, quia in omnibus, subjectum naturali-
esse verum, el hujusmodi : secundum ter prius ordinaLur in exLremum perfec-
lamen, quod proetendit virlus sermonis, est tius, quam imperfecLius : sed ratio genera-
propositio particularis. lis istorum oppositorum est forma, et
Ad 3. Ad tertium dico, quod toto tempore carentia formse in subjecto apLo nato, et
motus est subjectum sub forma priori, et per hoc principaliter disLinguiLur a con-
in ultimo termino molus, sub forma posle- trariis, ubi neutrum exLremum esL sola
riori, et ita semper sub altero, Ad primam carenLia reliqui, sed aliqua forma posi-
probationem dico, quod forma accidentalis tiva.
secundum quam est motus, suscipit magis,
et minus, el secundum illum gradum, Privari vero et habilum habere non est habi-
secundum quem est terminus a quo motus, tus et privalio, etc. Cap. eod
non manet in motu, quia in toto motu
NoLanda est etiam illa consequentia Aris-
remittitur magis, et minus, sed semper
totelis, si privari et privatio idem essent,
essentia termini a quo manet, ideo inlelli-
de eodem prsedicarenLur, quia ex eo sequi-
gendum esl dictum Aristotelis sic, mobile,
tur universaliter denominativum, et abs-
etc. hoc est, Lerminum
quo participat a
tractum non esse idem.
secundum aliquem gradum remissum, et
in tantum conLinue accedit ad terminum Opposita autem et hcec videnlur ase, scilicet
ad quem. Similiter patet ad aliam proba- privari, et habitum Iiabere tanquam privatio
tionem, quia dum subjectumestintermino el /labitus. Cap. eod.
a quo, secundum illum gradum, secun-
Simililer notandum est illud dictura,
dum quem esl terminus a quo, non move-
quod eadem est opposilio in concretis, et
tur, sed forte incipit moveri. Sed quando
abstractis.
subjectum est in termino ad quem, secun-
Ol'/ESTIO XL ,j
csl scmpcr allcrum incsse KUiiceplibilt.

(Juoniom aulrm jtrivilio rt hfihiln» iidn >..
qiiia .sctnpor Mljilf ooriim •
mi
oppoiiunlur, ut ad ii'if/itii/ mftnifrsiuin /•</.
oa .siis<*if)cri'. irr.;ilivf opp
(iap. eod.
csl ncr«'H,se ;illcruni iip^Hs/-, ./ u
NolJiiiduin pio dilToroiilia .so<Miiida, (jiiani pcr suhjcclum iKilum csl »•.* re :
a.ssigii.il Arisloloios inlor priv;ilivo op[x)- crgo privalive opposiUi 'k»*- ^îiil ,. uria
.sila ol rolativo, quod non oinnia rolalivo iiniiicdialn.
opposila dirunlur rociprore s(M:unduin I*ni'lcr ha?c adjiingil unum ir.cmhruiii,

oumdoin niodinn roforondi : sofl soliim oa qufwl in ulriu.squc conlrartis acci<lil ali-
qujc por so uiiiliio rororunliir, uiid»' illa qu.itido unum cxlrcmum incîsc a naliiri.
difTorenlia esl forlo quorum<lain rclalivo- qiiod iion arcidil in privativis.

rum ad privalivo opposila : .sod prior dif-
foreiilia osl univer.salior. Ilort valol [)ro
inlolloclu lerlia) propriolalis rolalivoruin, gl/ESTK) .\L
quu) esl omnia rclalim d/n ai convertrn-

Vtnim poiisihil'- sil aliquorum cmtranorum
liarn, hoc ost muluo ad invirom, qu;o pro-
unum ffff-rwinats inesse a mtura alirm
priclas in .•iliqiiilius rolalivis vora est
.-iubjerffi
secunduni eamdoni ralionom roforondi,
iibi ulrumque o.\lrcmuin osl pcr sc rolali- Ari«t. 2. Topic. cap. 2. Anlon. Andr. in humc
vum ad aliud : in aliis non sic, ubi unum locum Foniwca /i&.
1/. 1. 2. Imtil.c. 17. P '
/mc in tuinma tfxt. XuU I)ocl. i. #/. I2. q.

oxlremuin per se referlurad aliud, ct illud Atictore» cit. q. prfrcetl.
non ad ipsum, nisi pcr acoidons. Vel alilor

polost dici, quanlum ad propositum, quod Quod non vidolur quia ; dicil Arisloleles 1.
licot non omnia relativa dicanlur rcci- in 2. Topic. cap. 2. quod «i alicui subjcclo ntgaliv^.
'"^* '^*
proce, latncn oinnia rolative opi)Osita di- a.s.signalur aliquod pravlicalum inosio, .si
cunlur rociproco ; quia illa ivlaliva ubi conlrarium pr.rdicali non possil incsje.
non ulrumqiio dicilur por sc ad aliud, non iioc |)roposilum inosl : igilur nulli subjc-
siint rolalive op[)osita, quia nonsunl ambo cto incsl uiium coiilrariorum (lclcrminale.
in eodom gonorc .•
scHtilc oniin non ost in iloin, coniraria nala sunl ficri circo
genere rolationis, noc ut rolativum, noc ul idoiii : orgo non iiH»sl nlicui iirium, nisi
rolalio por sc, cl ita do aliis rol.ilivis, ad <|uod nalum osl suscipcro allcruin : igitur
qiuc alia dicuntnr por se, ct non c cotivorso: noutruin dolorminalo ino.si.
etsocundum lioc h;oc difforonlia iiilor rcla Iloin, hoc vidolur spoiialilor in illis, iu
tive opposita, ot piivative cst genoralis. «|iiibus oxomplifical .Vr cnim
noii vidolur dctcrmiiialo calidu.s, ihhjuo
Quoniiim aaleni nrque ttt contraria opponuntur
aqiia frigida; (luia omiiom c
ra, qu(e secundum privationem et habilum
pi;ivc(lil alloralio ; igilur gon» iai.u;u:a ox
dicuntur, rx hii mnnifestuin rst. Cnp. cod.
igno. pr.iTodil aUcrulio ignis, por qu.im
NoUinduin, (juod du[)Iicoin assign;it inducunliir qiialilalos aqu.i* : mn| in U)(.i
Aristot. dilTiM-onli;im intor contraria, ot aUorationo manol forma !«•"--

iui.-i per
[)rivalivc opposila : itii;iin sumptatu a divi- Arislololcm in K. Plivsi.' . ..1 ;•>.!..
siono conlrarioruni lalom : ('.onlr.irioruin in lola Iransmu

nu»dialorum nuiKpiam no< («s.so o.sl alloriim .sub forma priori
inosso su.sco|)lil)ili, .sod [irivalivo o|)[H)siio ignis, cl
iiiin senqior necosso csl alloruiu iii' biiH Iransmui

[)osl([uain .subioctiiin naluin osl oa susci- lilalc<i, quOH !
poro ; oigo [)rivalivo ()|)posit;i nun suiil cuuilum '.j|-
conlraria nicdiata. lmtu(»dialorum iioco.s.se lio.
Tor. I.
530 SUPEU PR.EDICAMENTA
2. Ad opposilum rst Arislololes. quia secundum communcm conccptionem,

Conclusio.
^j qiursLionem diccndiiin, quod possi- illre videntur consequi inseparabiliter for-
bile esl in aliquibus oxlivmis, unum con- mas elementares. Vel aliter potest dici,
trarium inessc a nalura alicui suljjccto quod quailibet qualitas secundum aliqucm
quod ad mnnis patct dc Spcciebus contra- gradum dcterminate inest suo elcmento,
Gencrc, ubi cst propric contrarie- et secundum illum nunquam amittitur in
riis in
las : et qu« constitunntur por dilTcrontias transmutatione, licet secundum perfectis-
proprias contrarias, ct utriquc detcrmi- simum gradum possit amitti, quia secun-
natc incstsua ditYerentia, ita quod non est dum illum gradum non consequitur inse-
possibilc oppositum inesse. Similiter patet parabiliter formam elementi, puta calor
quod aliquod subjectum

in passionibus,
perfectissimus formam ignis. Vel aliter,
sccundum suam naturam est principium quod istee qualitatesconsequuntur formam

per se alicujus passionis liabcntis contra- elementi, puta ignis in suo perfectissimo
riura, cujus passionis contrarium non po- esse, quale esse non habet in transmuta-
test inesse, cum ipsa passio sequatur for- tione, cum tendit ad corruplionem.
mam subjecti.
Amplius, et in conlrariis quidein exislenle
3
Ad primum argumentum dicendum, suscepiibili, possibile est in allerum fieri
Ad argu- quod considcratio Arislotclis intelligcnda
mutalionem, nisi aUeriim naturalitcr insil,
est secundum aptitudmem, non secundum
etc. Cap. Eod.
potentiam, quia si unum conlrarium insit,
reliquum aptum esl inessc, et non tamen Secundam differentiam ponit AristoLeles Nota.
quod possibile sit reliquum inesse. inter contraria, et privative opposita, Inter
oportet
Ad secundum dicendum, quod illa defi- contraria est mutua transmutatio : inter
nitio est vera, secundum gencralem ratio- privative opposita non ;

quia ab habitu po-
nem contrariorum ;
quia quantum est ex test fieri transmutatio in privationem, e
hoc, cui inest unum contrariura, natum converso non.
est ei non oportet,
inesse reliquum, sed
quod sit idem de quibuscumque contra-
riis, comparatis ad quodcumque subjec- QU^STIO XLI
tum, nisi forte loquendo de illo subjeclo
secundum gcnus; quia licet subjectum Utrum a privatione possit fieri regressio in
aliquod secundum suam propriam ratio- habitum
nem determinct sibi contrarium unum, Simplic. et. Ammoniiis hic. Nyphusl. Metaph. q.
lioc non est ex ratione contrariorum, nec 4. D. Th. q. 2. de Malo, et 8. Met. cap. 5. lect.
4. Soncin. 10. Met. q. 10. Ant. Andr. hic q.2.
ratione generis talis subjecti. Forte haec
Mayr. htc, passuhl. Conimbr. hic q. unic. art.
secunda particula additur pro speciebus, 5. Tolet. ibid. Saar. in indic. Met, lib. 8 cap. 5.
Fonseca lib. 2. Imlit. cap. 17. Aversa q. 22.
quse determinant sibi aliquas differcntias
Log. sect. 1.
contrarias determinate, quod licet forte sit
fct a parte Specierum, et Differentiarum, Quod sic videlur ;

quia secundum Aris- 1.
Speciebus per naturam Physicorum cont. 5. et inde, Argumen-

non tamen incst totelem 1.
ta pro par-
Generis. Privatio, et forma sunlduoprincipia trans- le affirma-
tiva.
Ad tertium potest concedi, quod quali- mutationis, ita quod privatio est terminus
tates elementorum non insunt eis a nalu- a quo, et forma terminus ad quem sed a :
ra, neque determinate ;

quia formoe sub- termino aquo, ad terminum ad quem est
stantiales eorum possunt manere sub oppo- transmutatio ; igitur, etc. Ilem, hoc patet
sitis qualitatibus, ut palct in alterationc in exemplo ; tenebra enim opponitur luci
prDccedcntc corruptionem elementorum : privative, alioquin illuminatio medii esset
in illis tamen cxemplificat Arisloteles ;
cum motu, el successionfi, quod improba-
Or/ESTIn M.l 6.il
lur 2. do Aiiinia. Consoquonlia palol ;

quia enim esl manifwtlo falsuin ; quia atiquU
unum conlrarium non aljjicilur, ol rcli- non priuM vidon.s, poli^l css*» foxxi» ; vel
quuni non acquirilur sine luolu, sed a .sic inlolligalur, ni.si prius naluni sit reci-
tenobra ad luccm possihilis esl rogressio, p<'ro habilum : el sic dislinrlio ntilla ;qiiia
manifoslum esl, igilur, elc. sic (jmno subjeclum oniinalur in priva-
Iloin, oinnium conlrarioruru allorum tionc, nu><lianlc habilii. Katio aulem qiinn;
includil privaliv(.' opposilum allorius, por Aristotch.\s inlolligil do prinio monibro s<»-
Arislotolom 10. .Mclaf)liysic. conl. ir». ol cund;c distinctionis, cl non dc - -.1
hoc non obslanlo intcr contraria osl trans- manifcsta cx ipsis verbis di.-jua- uu.-us,
inulatio ; igilur ol inlor privalivo oppo- nu;irc auloiu possil inlelligprf deprimo
sila. moiubro terlia; divisionis, et non de socun-
Ad opposiluni csl .\ristotolos. do. cau.sa e.sl, quia quando habilus. qui c-sl
2. Ad isLud dici potosl, quod liX|Uf'n<lo go- a principio intrins^vo non incs! iiiric in
noralilor do privalivo oppositis, non csl subjccto non inosl principiuin >
tlus res
nilrnfli
impossibilo univcrsalitor a privaliono csse lius h;ibitus : ot cum nalura Iran.smulabi-
qwrsl.
rogrossum ad habiluin ; ((uia sic hxniondo, lis .sompor lond;it in non e.sso, non esl pos-
primlio dicilur osso caronlia fornifP in sibilc illud principium rccup^-rari in .suh-
subjeclo, (juando aplum n.iluiu osl jiaboro, jocto, et itJi ncc habilum illum induci. $i
el a tali privationo possibilc esl es.so re- igitur privatio talis habiius aliquando in-
grossum ad formam : undo illud diclum sil, iiiipossibilc ost posloa habilum illuni
vorum do incsse; sod (luaiido habilus ol a principio

l Arislololis ost
parlicularilor, idoo prima
aliîua
difforonlia,
privaliono
quam o.xtrinseco, ut lux in nu^lio, a corpore lu-
ponil .Vrislolclos intor contraria, ol priva- ininoso ; tunc liccl privatio aliquando in-
tivo opposita, osl gonoralis. Ista .socunda sit. po.ssibilo csl lamen ab illo o.\lrins«vo
ost f)ai'licularis. .\d .salvandum igitur dic- habitum induci.
luni Arisl(jlolis distinguitur privalin tri- A(| argumonta patol, quia .uguinciua
r
plicilor, uno modo sic (Juiodam csl i^riva- priin;i i)ro<'c<Junt dc privalionc uno modo, '
/ .? * kj .
lio, (jua- osl carcntia fornuo, ad (juam non cl arguinonl;» ad oppositum, do privaliono
oidinatur sub.jcclMiu, nisi mcdianto ha- alio modo : (luaro.sicul diclum i*sl, illn
bilu : alia ad ({uani ordiiiatur non modian- dilTcronlia non ost g»Micndis inlcr privalivc
•ivalio t(! habilii. ;\li() luodo sic, qu;odani privalio opposila, cl conlraria. Mulla cnim .sunl nn
prival habituiu socundum ;ichiiu, ol so- posila, ubi unum ost lanlum carcntia
cunduin |)olonliaiu : alia i)riv;il huiluiu rius in apto nato. qu.T non possunt alitcr
actuiii. rcrtio luodo sic, i^rivatio (iu;i'daiu opf)oiii, nisi privative : cl tanien non haUMit
ost, cujus habilus inest ;i principio inn;ilo, h;inc i)iopriclntcni. pula lux.el i
cujusniodi cst c;ocil;is, (jui;i visus ost ;i (iu.'v si cssiMit ronlrarin, n(»n pos.scl allcrum
principio intrin.scco. .Mia osl privalio. cii- o\polli,ct allorum induiM sinomolu ct itJi
jus h;ibilus incst principio e.xtriiiscco, ul noii p<).ss<>l incdium in instanli illiiniiimri.
lcncbra in mcdio. Dc priv;itiono (luocuiu- ciijus oppositum hat)otur in 2. dc AniuM
(luc istorum modoruni, primo dicto dicla, coiil. 70. .'simililcr juslilin, t»t in
inlolligit Aristolelos, secundo modo non. .scicnlin cl ignornnlia :

p a
Vidclur tanien prinia (listinclioos.se minus injuslum lacorc ali(|ii i
coinpclcns, (pii;) nullum subjcctum vido- injustilia non imvi^sshi

lur onlin;iri in privationciu. inc(li;inlc ha- justc, licct inc! • '
bilu. Si inlellig;ilur subjcctuiu onlinari in ih/frr, |i4»l»»s| a. ,

privationcm modi.inlc li;ibitii, sic quod igilur f»
ifcsl :ili inii; I
subjcctuin non osl nalum nripi-rc priva- jiislili.iiii
tioncm. iiisi prius rocipi;il habiliim. hm' Alifcr iH)lcsl dici ad •,
1
532 SUPEIl PU EDICAMENTA
inler conlraria niulua ost motus propric cuntur, alia scilicet a contradictoriis, et
diclus, quia ulrumquc est aliqua natura tunc intclligendum, quod contradictio, de
posiliva, nec potest expoUi, nisi in tem- qua hic loquilur, non tantum sit in incom-
pore : sed a privatione in habitum nun- plexis quamvis hic loquatur principaliter
;
quam motus ratione privationis quia

est ;
de oppositione incomplexorum, quia con-
matcria subjccta privationi, tantum liabet tradictio forte univoce invenitur in propo-
carontiam forma^, ct cum hoc tamen stat, sitionibus, et in lerminis : non sic forte in
quod summe sit disposita adsuscipiendum aliis oppositionibus, quia isla est magis in-
formam, et ila non oportet illam moveri tentionalis, est enira simpliciter intentio-
ad illam ; sed statim pra^senle agente re- nale.
cipere illam sine motu : secundum hoc est Adjungit postea, quod licet subjecto
dicendum, quod hsec differentia est uni- existente, oporteat alterum contrariorum
versalis inter contraria, et privativc oppo- immediatorum esse verum de illo, non ta-
sila. men hoc oportet sulDJecto non existente :
Ad primum argumentum dici potesl, sed in contradicLoriis sive subjectum sit,
Aff arffu-
quod a privatione, quae est principium, in sive non sit, semper alterum est verum
menla.
formam non est motus proprie dictus, de subjecto, et alterum falsum, quia sive
nisi quando privalio conjungitur contra- Socrates sit, sive non, semper hsec est
rio, vera, Socrates languet, vel Socrales non
Ad secundum palet ex illis exemplis, languel.
qualiter non estmotus a privatione in ha-

bitum.
Ad tertium non sequitur non esse mo- QUyESTlO XLII
tum inter conlraria, quia non esset inter Ulrum in negaliva subjeclum stet pro ente^
privative opposita, quia exlremum ignobi- el pro non ente indifferenter
lius contrarietatis non tantum cst privalio
reliqui, sed cum hoc est aliqua forma Vide Auctores citatos qq. 5. 6. 7. lib. 1. Periherm.
qiio Doctor ad hnjus qusestionis solutionem se
positiva, et ideo non potest expelli sine
remittit.
molu.
Quod sic videtur, quia ista, Socrates non
Qvcccumqxic vero tanquam affirmatio ct
languet, non esset vera, Socrate non exis- Argun
negatio, etc, Cap. cod. ta pro
tente, nisi subjcctum staret pro non ente, te ne'j
I
va.
Hic assignat Aristoteles differentiam in- quia aliter sensus esset, Socrates qui est, i
Contradic- ter contradictorie opposita, el omnia alia, non languet, et ejus contradictoria e^t fal-
loria nec
simul ve~ quia in omnibus aliis, non oportet alterum sa, Socrale non exislenle, et sic duo con-
ra, nec
si simul
extremum esse verum, alterum falsum ; tradictoria esscnt simul falsa.
falsa. in his aulem oportet, vel quia nullum alio- Dicetur ad istud quod quando terminus
runi necessario vere inest, et aliud false ;
supponit non habcns plura supposita, sicul
sed in contfadicloriis alterum vere inest, terminus discreUis, possibile est tale sub-
alterum false, et sic loquilur de contra- jectum stare pro non ente, sed hoc non est
dictoriis incomplexis ; vel quia nullum possibilc de termino communi. Contra hoc,
aliorum oppositorum est verum, vel fal- ponatur, nuUum hominem esse, hsec est
sum, quia incomplexum, et contradictoria falsa, omnis homo.languet.
sunt complexa. Secundum istum sensum Ad solutionem hujus qmX!stionis oportet
magis videtur inlelligere ibi Omnino aii' ; pra^scire, quid signiticatur per terminum, Ni
tcm eonimquK sine complexione dicunlKr, et qua3 sunt ejus per se supposita ;
quia ex
nihil verum, neque falsum est, et onmia hoc esset concludendum, pro quibus per
alia qucc dicta sunt, sine complexione di- se supponit terminus in oratione, in omni
rn'.f:sTi() \Lii 533
enim propositione aninnaliva, sive noga- unum ronlrnrium enl, .subjcclum ejas p%1,
liva, suppfniit pro ejus per st; supposilis, si suhjfM-tum ejus (•si {uum
el. idco de hoc furlo Hcl. nicnlio in libro contrarium esl in potcnlia . quia iiluil .sub-
pPi"ili(M inoiiias, uhi illa sunl niagis pro- jcrtum est in p«*lenUa ad allerum conlra-
pria. riuin.
Contrariu/a aiUein exl bono rjuidetn ex neces- /'ulam autem etl quod circa idem, aut tpecie.
silale maluin, elc. Cap. eo!. uut grnere nalura halicnt fieri contrarielalet
etc. Cap. ««od.
3. NuU'indum, qiiod quaUiorponil .Vrislole-
priciuK '^' pi'oprielalcs conlranonim. Pnma est, I'roprioLis tertia csl, qutKl fuihent flei i 5.
"'^"' circa idem Specie, vel Generc. (ûaj nolan-
?,*',!' q'iod.st'//iy>/v bono confrarialur niatum, sed
UVI Jy^l*,^^
malo quandoque malum, quandoque bo- da esl, quia licet alicui speciei repugnel
num. Q)ua3 inlelli;,'enda est, non solum de unum contrarium, ul albedini congregali-
istis tormis bnnuin, et malum ;
quia isla vum tamen illa
; conlraria habonl ficri
sola inlcr sc coiilrarianlur, et nunquam circa idem genere, ul circa colorem, qui
nialiim malo ralione tbrmu) mali, sed dc est in diversis speciebus ;
quia sic lanlum
I liis qux» subsunl, quia aliquando illud eslidem genere, et hoc valet pro co, quod
qiiodest nialum,coiilrarialur ei, quod est prius diclum esl. qualiter dctiailin rnnfm-
Tiialum, sicut ot in propositionihus, ali- riorum .sit intolligenda.
quaiidd illud quod cslfalsum, conlrarialur
ei, quod esl falsiim ;
quia ambo cuntiaria Necesfarium est omma contraria, vtl in eO'
possunl esse simul falsa. dein genere esse.velin contrariis getteribu*

vcl ipsa fjenera esse, e:c. Cap. eod
AinpUus vero contrariurum non necfi-sariuin

Quarla j)roprielas osl, quiMJ conlraria ,.
altfruin rcliquum
l est, si
eod.
cst esse clc. Cap.
vel sunt in eodein yenerr, iv7 in contrariis V»"»'^.'^
generitms,V€i sunt genera aliorum, cl »s-
Socunda osl, uno contrariorum exislenle, tiul cst inlolligondum de gencribus pri-
j
lêcuiiJa ni>n retiquum
ojiorlel esse. L't omnibus mis, sonqnT enim contraria sunl in o»»<lora
•"oprietuii. ...
oxislenlil)Us sanis, .sanilas est, e( non a[»gri- gcnoro primo, nisi sinl furle tra: n-
ludo, vel si forlo absolulo siimplaL» non lia, et tunc lequivoco sunl in «liversis ge-
sint conlraria», nisi in comparalione ad n(M*ibus, ut forle bonum, el maittm, pruul
id(Mn siil))ocliim, iit saniim, et aigrum sunt Iranscendenlia, sunl hujusmoili, prout
circa So(M'alom, ciim impo.ssibilo sit ip.sa automaccipiunlur in moribus, sunl genora
siimil inosso eidem subjoclo, impossibik' morum.
cst iino o.xislcMilo, roli(]uinn es.se, primum Iiilolligendum tamen, quod primo modo.
forlo esl verius;(iuia forlo inlorsesuiit b^mum convorlilur cum enle,
pj-out .scilicet
coiilraria. Probalio, quia o.x .se maxime dis- iiihil dicilur simplicitor mnlum. nec sic
laiil in oo(l«Mn gen«M-o. bonum, et malum conlrariantur sttl Un- :
('.oiitra lianc proprielaliMU iii lib. doiialo, lumnuMlo dicilurlMinum el malum in com-
iJ0ctio.
ol iiimido, lib. 2. loxl. com. IH. hab«'lur, paraliono ad nliud, quia .sciliret ilefioil a
si unum contrariorum est in ntlurd, el re- IH>rfocliono onlilalis alleriiui.
liquum ; igiliir iino oxistoiUo. oportet ivli-
lutiu ([iiuiii osso. .Vd hoc polost dici, (|Uod illa

proposilio non ost vora. dee.sso in aclu lan-
luiii, sod de osso in aclu, vel o.ssu in poloii-
tia, et do conlrariis, qu;o muluo so oxp^d-

luulcirca idom siibjoclum ;
quia lunc si
534 SUPEIl PU.EniCAMENTA
tia eslreducibilis ad syllogismum, sed illa
non. Probalio, quia si ista consequentia,
y'/((/.s- (iiitnii iilli-niin nllero dicitur quadrupli-
lcr. clc. C.ip. (lc i)ri(»i'i. domus est, igitur paries est, reduceretur in
syllogismum, hyec propositio, domus est,
QU.ESTIO XLIII
non posset esse minor ;
quia praedicatum
Ulruiii Arisloleles convenênter assifjnel ejus debet esse pr;Bdicatuni conclusionis ;
modos Prioris
igitur oporteret, quod esset major, sed pa-
Anslot. 5. Mel. Icvl. 16. Ammonius in hiinc locum ries cum sitsubjectum conclusionis directe
J'ostpr<i'il. Antoii. Audr. incap de Priorit.
pertotum. Mayron. hic, jâssu Gl. Aversa supra, est minor extremitas, et domus cum sit
sect. "2.
subjectum majoris, est medius terminus ;
Quod non videlur quia mullo plures oportet igitur, ad reductionem illius con-
;
Ari/umci- assigual in 5. Melapli. cont. 10. pula prius sequentiae, assumere talem minorem, pa-
secundum cognllionem, prius ries est domus, et ita universaliter in aliis
'âitinna- \n loco, prius
""'"'• totis integralibus, et partibus, sed omnis
secundum molum, el plures alios igitur, ;
talis minor est impossibilis ;

quia per Aris-
elc.
quotmodis dicitur imum opposi-

Ilem,
totelem in 4. Topic. cap. 2. nuUo modo pars
torum, tot et reliquum sed simiil opponi- :
de toto praedicatur ; igitur omnis talis con-
lur ei, quodestyjnws, et non linbet quin-

sequentia tenens virtute talis minoris, est
que modos, sed tantum quatuor per Aris- inutilis. Tum quia consequentia alicubi te-
totelem ibidem igitur, etc. ;

nens, ubique tenet :sed totum integrale res-
Item, nihil est prius secundum tempus ;

pectu alicujus pracdicati, non infert par-
igitur primus modus inconvenienter poni- tem, puta rospcctu hujus, quod est majus
tur. Probatio antecedentis, quia prius est, parte, vel componi ex parlibus, vel esse ta-
qiiod est principio pvopinquius pcr Aristo- ,

lis figurse, vel talis ; igitur nunquam in-
telem 5. Metapliys. cont. 16. sed nullum fert.
est principium in tempore, quia est infi- Item, hoc secundo modo dicit Aristoteles
nitum, per Aristot. in 8. Physic. cont. 1. Genus esse prius Specie, et hoc est falsum.
et inde. Probatio, Tum quia in 1. de Anima, Univsr-

Item, secundus modus inconvenienter saleaut nihil est, aut posterius est. Tum
assignatur. Probatio, quia consequentia est quia Genus, et Species sunl correlativa, per
inter propositiones : sed priits, de quo hic Porphyrium, igitur sunt simul natura.
loquitur, est in incomplexis ;
igitur conse- Item, quintus modus videtur male poni,
quens a quo non convertitur consequentia, ubi causa dicitur prior causato, etc. et esse
non debet dici prius aliqiio modo, ille rei prius veritate sermonis, quia causa, et
tamen ponilur secundus modus priorls. causatum referuntur; signum, et signatum

llem,aparte integrali non convertitur referuntur : igiturcausa, et causatum sunt
consequentia ad totum, ut patet in exem- siniul natura, etsimiliter esse rei, quod est
plo Aristotelis, duo siinl, igiliir umim est, signaLum, et veritas sermonis, quod est
et non e converso; ergo pars integralis est signum.

toto secundo niodo Prioris ; sed hoc est fal- Ad oppositum est Aristoteles.
sum, quia secundum Aristolelem 7, Meta- Ad quoestionem dicendum secundum 3.

'^'^"^'"«"
pliysic. cont. 30. in definitione aliquarum Aristoteles5. Metaph. cap. de Priori,in prin-
parlium integralium cadit tolum : sed de- cipio text. com.18. generalis ratioPrioris in
finiens prius est definito, per Aristotelem omnibus modis, est esse propinquius prin-
6. Topic. cap. idem 2. post. cap. 17.
1. cipio : quotcumque igitur modis potest su-
^
Item, videtur quod ad totum integrale mi principium, cujus distinctio patet in
nonsequitur pars, cujus oppositum dicitur principio 5. Mctaph. text. coin. 1. et quot-
in littera, tum quia omnis bona consequen- cumque modis potest aliquid esse propin-
OU;€STI<» XfJII 53r>
quius principio quo(Miiiifiiio iiiodo siiniplo, ris : quia iii praU*rilis reiuuUuH ab U—-
lol «livcrsis iiiodis (iicilur /)r/M.v ; s<'<] hoc ;im;jc osl /iru/*, iii fulum propiiiquius liuic
polosl pluribiis iiiodis a<M'i(lcre quam liic nutic osl priun.
(niiiiiereiilur, ul iii.iiiifesliiiii esl il)i(i(Mu in Ad qu.irluin dico, qurjd aliîuaiido o»l AtH.
(luiiito: igiliir liic iioii poiiiinliir oiiines consequenlia inler proiiosiliones. lanieii ra-
iiiodi frioris, sed qiiaiiluiii sufticit ad pro- lione inconqilexorum : el luncillu<l iiicuui-
Iiosituiii ; sed foite soiiis secuiidus modus, picxumiii()on.sequentc; raliuneciijusiicqui-
(\\\\ i):»,\. mconscqwndo, {i^l liif ad proposi- lur ad Aiile<'edcns, el noii e conversu ; csl
luiii, sccuiiduiii (|iicin modiiiii gciiiis dici- prius illo AnleccNJenle, ralione cuju» Anlc-
liir priiis spccie iii uikjîuoîuo Pnndica- cc(iens infcrl (!uii.se<|uens.
iiicnto, ct fort(.' quintus, (luicsl in vausando Ad quintum pot<'sl dici, quod poleslcon- 3
\ quia siijjstantia est causa omiiiiim accidcn- cedi, quod oiiinis pars inlegralis, .sine qua '^*'^*
tium. Alii tres modi, qui suiit lem/jon', el lolum noii iM)lesl e.s.se, csl prior lolo uecun-
ordine, ct honore, poiiuiitur iion iit princi- do mo(J(t priuris. El cum arguilur, aliqua
paliter intonli, sod ut pcr iil(js iiianifesten- talis pars detinilur [)cr suum lotum;
liir iiiodi principalilcr intcnti. igilur esl pf^slerius lolo. (Ionce<Jo quod
i. .\d primiim ar^niiiKMitum dico, quod in sil poslcrius loto aiio niodo, ul forte
pnn- ~
5. Mcl.qili. disliiii^Miitiir jtrinx iiKiuaiitum qiiinlo, qiii est in causando ; sed non
osl diff(M'cnlia cnlis, liic .mhmi priiicipali- .socundo modo, qui esl i/i conseqnendo, si-
tcr secundum (luod cst passio eorum quae cut ad principum speciale .sequilur conclu-
siinl iii fjjcncrilius Praviicamonlorum, in- sio in terminis generalibus, el non e con-
qii;intum coiisidcranlur a ratione : ol .sic ver.so, ul ad lianc, omnis triamjulus fiabet
sumptum li.'il)ct omiiino divorsos modos. tresnnijulos, .so<iuitur \\Ke flgura habet Ires ,
liidc (iiii priiicipaliliM' inlenduiiliir Iiic.ibi angulns, ubi principiuin osl prius quinlo
omittuiilur, ct c conv(M"so. C.oncc io igiliir modo, id osl, //* causando : sed principia-
(luod iiDii poiiit Iiic oinncs mo ios priori.<,ncc lum esl prius secundo modo, idesl, in con-
lbrt(! ilios ad (iiios omiics suiil rcdiiciliilcs : iT^M^^/K/o, unde .se<Mindus ukkIus non dc-
sufficiiMites taiiicn ad propositum ciiuiiie- bet poiii prius sccundum naluram, m^\ .sc-
rat, ct iiiiosdam alid-! .id illdriiiii iiiaiiifcs- cuiidum ci)ii.se<iucnliam, el (]uinlud nKHJus
taliuiiem. prius sccunduiii n iluram, vol sr-.Mirj.lum
\J J Ad seciindumdico, quod omniiio tot mo- causalilatem, unde vcrsus

dos Ii.-ihet siniul, (luol el jtrius, .sod iion po- Tempore ijumt sequitur prius ortiiMe dic,
iiil Aristololes oiiinos cjus iiiodos, vcl iiuia ct /lonore;
sufticieiitiM' habcri possunt pi-r modosy/rio- Causando ijuorumijuartus modus esl alt^
ris, vcl (luia sufticil sibi poiuM-c illos ino- nus.
(los simnHatis, ([iii siinl ad propositum, Ad aliud pol(>sl dici. quu«l (uluin inlc* ^
qiuc suiit iiitcr qiue esl conscqueiitia mu- grah» osse, inforl [>ar(cin inlcgratcm cswc, '••'*•
tii.i, cum iKMitrumsit causa .iltcrius, el ut Io(|U(MkIo dcilla piirle, sincqua (o(um nun
spocios condividcntcs ox opposilo idem ge- poliNl C.H.HC ; el i(a furlc lolum inferl par-
niis, (iiKirum iilriiiiiqucopponitur secundo tom rcsiHrlu illorum pr:» -
um, i|iuD
modo prioris, (lui cst principaliler ad pro- non |M)vsunl iness(Mo(i, nuM iiu»tiU parU :
positiim, ot adjungit simiil tempore, iit per ut domut esl alba. igilur ,;
lidc rcliiiiii iimolcscaiil, simI n'siH>clu pn '
<f3. .\d aliiid dici p it(»st. sicut dicil .\rislolo- ad divi'rsi(a(em i i'»-. •
lcs .'j. Nictaph. c. dt! Priori, cont. 10, (luod liilis i*unscqucn(in : ul -^'
prius, fi i)ostfrius sumunlur iii lomiH)iv, t>ur lalittus ôu ..siuHn
p(M*C()mp;iralioiKMU ad pr.csiMis nnnc sii;na- aru'it:tttr
tum ; scd c coiivcrso iii pnelcrilis. el fulu- ui ^ .,.'<muiu, i><

r.36
SnPEIl PH.I^niCAMKNTA
tum de qua3 subsunt inlenliones

lud s/ne quo domus non potcsl esse, vd
omnis : el liis ;
enitn referunlur per se, el simul sunt sed

pars inter/raNs domus est,sidomusest;paries
;
paries cst, si domus ea quac subsunt non referuntur nisi forte

cslhujusmodi, ir/ilur
esse de conditio- peraccidens, et ideo illa non sunt siniul,

csl, intelligendo majorem
similiter, etc.
nato pmedicalo, et conclusionem
ubi sumitur pro medio illud unde tenuit
conscquentia enthymematica. Et cum ar-
consequcntia non tenet Motus autem species sunt sex, elc Gap. de motu.
guitur, quod talis
ubiquc, quia totum integrale infert

i);\lol.,
QU/ESTIO XLIV
partem ubique respeclu esse, et respectu
aliorum pra^dicatorum, qua3 non pertinent i
Ulrum Arisloleles convenienter distinguat
ad diversitalem totius, et partis ;
sed non
species molus
oportet ex hoc, quod inferat ipsum respe-
ctu cujuscumque proedicati, sicut si Socra- Arist. 3. Phijs. cap. 5. Ammon. in cap. dc Motu.
tes inferat hominem, non oportel istam con- Mayi". hic passu 63. Anl. Aiidr. m cap. cle Molu
f/.linic.Ruvius et Conimbr. ibid. Rodrif^. super
sequentiam tenere, si Socrales csl indivi- hac. q. Docl. insumma text. Fuenle q. 18. Lorf.
duum, homo est indididuum, quia respectu diff. 2. art. unico.
hujus pra3dicati sunt extranei : et ita est
respectu pra^di- Quod non videlur quia illa in qua dis- I.

de toto integrali, et parte
;
Argume)
ad diversitalem eorum, tinguit, sunt in diversis generibus, ut al- tapropa
cali pertinentis
le negat
teratio in Qualitate, et augtnentatio in
Sed prima probatio non solvitur, non enim va.
Enthymema in Syllo- Quantitate, igitur nihil est eis univocum

reducit prsedictum ;
gismum sed concludit propositionem dif- igilurnon sunt species motus quia omne ;
,
ferentem ab Enlhvmemate tantum in ordi- habens species esl univocum eis.

quandoreducitur in Syllogismum, Item, Aristotelesprobat in 5. Phys. text.
ne, quia
oporlet Antecedens Enthymematis esse com. 8. quod generatio non est motus
pari ratione nec corruptio, ergo, etc.
aliam pra^missam in Syllogismo, et Conse-
Item, AristoLeles ostendit hic istosmotus
quens Enthymematis esse conclusionem in
Syllogismo. esse distinctos ;
quia non fiunt simul circa
Potest igitur dici, quod sic reducitur,c?o- idem : cujus oppositum videtur, quia sem-
mus est, paries est domus, genitive, igitur per cum augmentatione conjungitur alte-
paries esl; quia quando pr^dicatum debet ratio. Nec est vera instantia, quam ponit
concludi de aliquo, perliocquod inest alii, littera de quadrato et gnoraone : multa3
debel in minori notari identitas illorum enim conditiones alterationis non possunt
subjectorum ad invicem ad minus tanta, ibi salvari ;
quia non quaelibet pars aucti
ad illalionem conclusionis. augetur ex tali additione. Similiter talis
quanta sufficit
Identitas autem partis integralis ad to- additio est sola juxtapositio, quam dicit
tum, quod sit ejus, sufficit ad inferendum Aristoteles non esse aUerationem, in 1. de
esse, quod prsedicatur de toto, esse verum Generat. text. com. 34. el inde. Simililer
de parte : et ita de aliis pr.cdicatis, quoe cum omni generatione, vel corruptione con-
non possunt inesse toti integrali, nisi par- jungitur altcratio quia forma substantialis
;
li: nec impeditvariatio medii penes reclum non est immediatum principium agendi
et obliquum, formam Syllogismi, ut patet sed tantum qualitates activse, et passiva^, et
per Aristotelem I. Priorum. secundum illas est alteratio, ad quam con-
Ad aliud dictum est prius capitulo de Re- sequitur transmulatio secundum formam
Ad 7 et S
latione, quarta proprietate. Ad octavum substantialem, cujus formae illse qualitates
dico similiter, variatio est de istis intentio- sunt propriae. Item, omne auctum occupat
nibus causa, et effectus ; signum, et signa- majorem locum quam prius, quia ipsum
OVM:>rU) WAV
osL mnjus.ol lociis csl irqualis l(K'alo; ergo nunquarn laincn surit siiiiul ; hoc •--' •••
oiniio aurliHii inulal locuiM. fuindiMu lorrniraiin ficr .«tf', el hfM-
Iloin, iii ;,'onoi-o Qualilalis osl lanluru a<l o<»rurn dislinclionfin . <!urn nrir
iiniis inolus. I. (lo Oorior'. loxl. com. 2'>1. auginiMilalione<'lalUTaliorM', ;•
Phy.sic. lext. coin. :{0. ul allor-alio ; el in omnis augnienlalio nalurali.H propri*» di^-la,
gonoro l'bi, lanlurn uiius, igilur es.sol lan- priusupponil alleralionoin, ci.
lun» unus in gonorr (Juanlilalis, el lanlum esl aui^nenUilio in Malheinalicis : sed null i
unus in gonero SubsUinlix', igilur non augmonUiliu esl ad U'niiiiium, ad quem «'î
orunt nisi qiiatuor species molus quod

I Uinliini. al!cr-atio, el s;ilis p<jlesl conce<li, ins
(lontiiigil etiam arguore, quodin aliis ge- lantia Ai'isloteli.s non esl ad pm|Kksilum do
noribus a qualuor sit niolus por se .secun- aiigmenUilionc proprie dicla, so<l dc juxla
(Jiim quod vitlolurhabeiM por unurn flicluni positioni>, qua.' aliiiuo ukkIo :<
AristoU>lis iii 3. IMiysic. cont. 5. quod assimilatur, el pru lanlo esl tlUi in.%unu.i
lol sunt species rnotus, quot cnlis, igitiir a'I propositum.
motiis ostin omni goncre. (lurn arguilur de alUi.uiunf, i-. l'
~-'
I A(l oppositum ost ArisU)tolos. tiono, conccsso quo<l omncn gfiieruiiw,.
A'l quu;sti(iiiom (lici potost, (|uo'l tnofu.^ pr.vccdil altcratio, non s^^quilur, litK* •
Concluiio
(socuiulum illaiii rationom, (luio as<igna- jier .se ad eurndom lorminuMi, quia all» ; i-
lur in 3. Physic. conl. (J. qiujd rsl nrlus en- lion cst por se ad (lualil ilem, t/cncrafio nd
I lis in polcntia inquanlnin in jiolfnlia) conxc- rorinam suljstanlialem.

nit oiiiiiibus istis .sex loîuivoce, sicut et r.uin ar'guitur do augmenlalione, el loci
deflnitio, ot ipsa detlnionlia, (lua) sunl aclus muUilionc, concedo, quod auclum majo-
et fioleniin, a'(iuivoce eis conveniunt. Sed r«MU lo4'urn o cupat, quaiu prius; sed la-
magi^ pr*(>prio sumilur inolus in fi. riiysic. rncn non niutat tocuin secundiim lolum,
context. <». 7. ct 9. ot indo, (iiiod molus es{ iindo quia totuiu non lialK?l locuin aliuni,
I a contrario in contrnriuni, et i,i tem- i(h'o non dicilur moveri stvundum locuiii
pore: ot isto modo dislinguilur corilia inii- vcl si concedatur qiiol movealur socun-
tationom siibitaMi, qua» est in insUmti, noc diim locum, loci mulalio, el alleralio per
[lotost sic siimptum convoniontor dividi in se sunt ad diver.so-* lerminos
istos sox modos.sod Uiiitii;ii qiiatuorooriiiii; .\d aliud dico. quol in geneiv (^)uanti(a-
igilur priino modo siimiliir hic, ot esl sic lis esl unus molus gcncri\ sicul in gcnerc
divisio convonions, ut vocis in significalio- Qualilalis, et ingenere Ibi; sed non c4
IICS. nominatusin genero, sed (antum in spoclc-
Ad priinum arguinontum, dico, quod bus proximis, quu' sun( augMHMi(alio, el

Ad ariju-
ninl I.
spccies ibi siimilur noii ut siiiuit I*orphy- diminutio. E( con^îmiliterdicendiimdego-
rius, .scd pro modo, vol signilicaU) siHJcia- noratione e( corruplione.
li, sicul in illa auctoritato .\rislololis in :(. Ad aliud dico, aur.I in ^rÛ trihtK r.rnr
1'hysic. coiil. o. ubi dicil, quod tot sunt ribus, .Scilicet V
apecies mntus, quot et rntis, ons (Miirn non ost proprie molus, u(
habot illas taiiquam spccics proi>ric : .sed mu(alionem subiUitn, sicu( probatur 5. Phy-
(aiKiiiam signiticata. sicorum, con(. 9.
Ad aliud concodo, (luod gfucntioet cor- Cum arguitur In con(r.irium. lol tunl
ruptio non suiit iiiolus, ut .Vrislolclos lo- spocios molus, «luol ol cn(i«,
(juitiu- ibi d(< iiiotu, ut distinguitur contrâ adili(, aqyisili /»t motnm. ol illa propo-
muUitioiicm : suiil lamcn luolus proul lu- .si(io .sic pnr(iculnri(er .ni
(luiliir dc ruotu in :(. Physicorum. ver.^âlis od proposi(um Ari.itulriiJ* ibi. c

Ad aliiid dico, quod licet isli molus finnl (anlum res is(oruin (rium fpc
cirra idcm, vel simul, vcl ordinc qu«Hlam, ncquirunlur p«>r mo(um proprio
538 SUPEH PU/EUIGAMENTA
lloin, juxta hoc arguilur, quod inconve- dici illud habere idem, quod in eo est. Sed
nienler dislinguit hic niotuni, cum molus tamen octo modi haberc hic positi, et octo
sil passio naluralis, et ita impertinens Lo- modi essendi in 4. Pliys. non sunt idem,
gico. nec forteomnes isti reducibilesad iIIos,nec
Ad quod potcst responderi, quod motus e converso.
inquantum ejus principium est maleria, vel Pro hac lamen distinctionc intelligen-
forma sive inquantum egreditur a princi-
; dum, quod sicut qujBcumquc genera acci-
piis corporis naturalis, sicut passio a prin- dentium acquivoce sunt in substantia, ita
cipiis sui subjecti ;
pertinet ad considera- substantia ea habet sequivoce. Duos igitur
lionem Naturalis : sed inquantum est quid modos primos ponit Aristoteles, quibus
transcendens, repertuni in diversis Gene- substantia dicitur habere Qualitatem, et
ribus pcr reduclionem, secundum quam Quanlitatem,alios duos juxta Praedicamen-
est ad res diversorum Generum, sic perti- tum decimum, quod est llabitus, ut habere
net ad considerationem Logici consideran- ea quse circa corpus sunt secundum totum,
tis Generalissima. vel secundum partem per hos quatuor mo-
:
dos prlmorum generum accidentium, et

E<t aiilem simpliciter quidem quies rnotui
ultimi Generis, dans inlelligere modos alios
conlrarium. Cap. eodem.
hahere, sccundum alia genera intermedia,
(;_
Notandum, quod quot sunt species motus,
Quoi spe~ ^Qt
et adjungit alios quatuor modos habere, ut
Qi quietis,
^ '
et sumendo ambo ut diffe-
aes niolus, partem, conlentum possessionem,
: et coha-
tot quieiis. runt in eodem gcnere, opponuntur priva-
bitationem, per quos possunt alii modi
tive : autem motui, privalive oppo-
speciali
priores innotescerc, nec enumerat omnes
nitur quies specialis non illa, quae est in
:
modos habere, sed famosiorcs, et prsecipue

termino ad quem, quia illa est salus, et
dc numero illorum, qui sunt ad propo-
perfectio motus sed quae est in termino a
;
situm.
quo, ut dealbationi privative opponitur
Pro hisomnibus notandum de aequivoca-
quies in nigredine. Motui autem ad unum
terminum contrariatur motus e contrario,
tione habitus,quod habet quatuor primos
sensus, qui dicti sunt prius, et in primo
qui est ad terminum contrarium et quieti ;
sensu sumptus habet hanc totam distinc-

in contrario uno conlrariatur quies in alio
tionem.
conlrario ita quod motus specialis habet
:
Notandum etiam pro modo, quod

tertio
procontrario alium motum, et pro privati-
habitus, ut esl gencralissimum, non habe-
ve opposito quietem. Similiter quies habet
tur, ut dicitur 5. Melaph. quia tunc csset
pro contrario aliam quietem, et pro priva-
proccssus in infinitum,sed est habitudo me-
tive opposito motum.
dia inter habentem, et adjacentia corpori,
Quodsi quis ponat quietem contrariam
quae habcntur pcr illum habitum. Si enim
motui, non esset possibile vitare inconve-
habilus ut est generalissimum haberetur,
niens, scilicet plura contrariari eidem uni-
voco, quod est contra Aristotelem hoc essct per alium habitum, et pari ratio-
1 . Topico-
rum, cap. 12. et circiter, ne, ille haberctur per alium, et sic infinita
et 10. Mctaph.
context. 14, et inde. Non esscnt entia, quod est inconveniens, quia
cst autem incon-
veniens eidem unum contrariari, et
tunc nuUum essct primum ens, cujus op-
aliud
eidem privative opponi. positum probatur in 5. Met,, et aliqualiter
persuadctur in fine 12. Met. sic, Entia non
Ilabere autem multis modis dicilur, Cap.
etc. volunt male disponi, non est autem bonum
de Habere.
pluralitas principaluu7n; unus igitur prin-
„ Notandum, quod quolcumque modis ali- ceps,qm est Deus benedictus in soecula sae-
''"' ^^^^ îî^^r essc in alio, tot modis potest culorum. Amen.
tinfi
EXPLICIUNT QU^STIONES SCOTI SUPEIl PR.EDICAMENTA ARISTOTELIS.

F. .lOAXXIS
DUNS SCOTl
DOCTORIS SUBTILIS
IN mwiw immi PKiuiiKinir.MAs ui kstio\i:s
principio l'r;iUicamenlorum, quia omoes

p;i.ssiones subje<norum in lx)gica eU a?qua-
Pt i'num opnrtrt conxtiluere quid sit Nomen, liler ines.senl, nulla eliam vocc oxislcnlc :
f/ui'/ VrrLiim. rlc. Cip. I.

crgo Enuntintto hir ronvenionter polosl po- /.
'"' '
ni subjerlum, cl ha;c enunlialio in menle,
yUiiiisrio 1
quia illa cau.satur cx .socun<la oporatione
inlellcctus, quia omnia qua3 hic (leU?nni-
Qtiid sit subjectttm libri Pcrihermctiiat nantur, propter ipsam delorminanlur, pula
primo dc parlibus ojus intogrdlibus yomi-
D. Thom. proirm, fiujus, tfct. I. Ro«t. Ammon.
iii
ne, et Verbo: socundo deejus genero, quod
iljid. Occnin, Ant Aiidi*. ibid. Jutn a MagiBt.
g. \. hujus, duh. I. Ix)van. rt Villalpan. i;i csl Oratio. dcinde quid ipsum cst, el de di-
1'rv'iin. hujus. Tolel. ibiil. I)iictor im Proivm. 2.
operis, in tib. Pcriherinrniitt.
visioneejus in suasprimasspecies.elconse-
quenler de ojus proprietalibus, opposilione
Circa .subjerlum hiijiis Libri nobiiduin, .scilicel, ct habiludine, el ca?U^ris huju-mo-
quod Uooliu.s ponil illu<l o.s.se inlerprola- di.Si auUmi isUe proi»riclali»s insunl Knun-
lionom, quotl eliam indifal inbTprelalio tiationi in voco, hoc non osi primo, scil in-
hujus nominis Perihfrmenin^: sed si lalio quanlum est sij^mra ojus Enuntiationis,
iiiler()rclalionis .sit h;i'C vox arliciilaUi, pi-o- quai ost in mcnU\
lala cum ima^înalione signiticandi, lunc Contni lio<', subjoclum doU'l os<so com-
iiilrrprvlntio dicilur do incomplo.xis, el muno omnibus, qua^ detcrminanlur in
(•()inplc.\is, el non e.sl pro[)ri(' subjeclum scienlia : non sicosl Enunlialio, cum blc
liujus l.ibri, cum Libor islo modiuin UmkmI doterminctur do Nominc, ol Vcrbo, do qui-
ordiiunn iiilcr Librum rriudicamon- bus Enuiiliatio non pnedicalur.
loruin, cl Libniin rrioruin, qiiorum llem. auctoriUis Hoclii isl in ^«^'•"•^•im,
alter est de his, qu;e [^crtincnl ;»(! qui dicil hunc Librum «'s^ del;... .^..la-
primam operalionem inUdU-clus. aller liono.
^\r liis, qiKi' ad lertiam. Ist" I.iber or- Ilcm, quod non eM Enutdiatio in mfmtc.
go est de his, (ju;e perlinenl ad mcdiam. prub;itio; quia illiiis nun sunl pa.
Sive aulem ralio pr;e licla sil ralio inler- licol Nomon, ol Vorbum. cum utrumquo
preUitionis, sivo serundum alio.s, alia siô- sil vox, so<l Knu;. iis sunl ilhc partof,
cialior, scilicet vox arliculala prolnta rum do (|ua hic dclorminalur.
imnyinalionc sitjni/lrtimli esse alii/uiti, »v7 Ad primum. si inUdlifritur \o ,
nnn e.tsr, non erit Intcrprctaiio proprium univei 4 io- •^•''
subjiTtum hic.cum nulla parsl,. Ido lius uiiivrrsiilis in suas p.irt(^, U, in
voce, ul de subjccU), sicul diclum c.hI in omni namquo soii-nlia.cuj

540 SIJPER LIH. I. PEUIHEHMENIAS
coinposiluin, ncccssc esL determinare de qiuieri ulrum Nomen significel rem, velspe-
parlibus suhjecli, de quibus lamen subjec- ciem in anima, etintelligitur quaestio non
luin non pnrdicalur : scd si aliquo modo de nominibus impositis ad significandum
sil vera major, debel inlelligi subjeclura sic simililudines, vel species, sed do quocum-
esse, communitcr; quia ejus cognitioprin- que nomine cuicumque imposito, ut
alio
cipaliler qua^ritur in scientia in cognitio- de isto nomine, homo, animal, ethujusmo-
ne omnium aliorum, quantum illa alia de- di, utrum homo significet naturam huma-
terminantur propter cognitionem principa- nam, vel speciem. Dico autem speciem
lis subjecti. intelligibilium similitudinem in tel ligibi- Spmes m-
Ad secundum dico,quod de multis dici- lem, quai est in intellectu ut in subjecto ;
fJfX^gf -^,
lur scientia e<se, quorum non quodlibet sicut species sensibilis est similitudo rei 9^0 unn
est principale subjectum, ut dictum est sensibilis, quoe est m sensu ut in subjecto.
in Porphyrio. Quod speciem significet, videtur hic in lit-
Ad tertium dico, quod sicut Nomen, et tera dicit enim Aristoteles, Ea

: quae sunt
Verbum in voce, sunt partes Enuntiationis in voce, sunt notse, id est, signa
passionum
invoce,sic ipsa inmente sunt partesEnuntia- in anima illae passiones non sunt res,quia
:
lionis in mente qua^ enim percipiunturab

: res non sunt in anima.
intellectu in primaejusoperalione, compo- Item, parum post, dicitur, Passiones ani-
nuntur in secunda : licet nec ha3c, nec illa moe sunt omnibus enedem : quarum prima-
exprimantur, rum hse voces sunt notx, et res etiam sunt
Deinde, cum dicitur, quod tam Noraen, exdem, qudrum et hse passiojies sunt simili-
quam Verbura est vox, vel est verura de tudines. Ilsec litteramanifeste exponitquid
his secundura quod nobis magis innoles- intelligat per passionem, quia similitudi-
cunt, quia sic debuerunt eorum descriptionem ; et eam dicit significari primo per
nes assignari, et per illas patet descriptio vocem, quia est similitudo rei, et res non
eorum, prout sunt in menle ; vel aliud est est similitudo sui ipsius ; ergo, etc.
dicere Nomenesse vocem, et esse in voce, Item, tantum veritas, et falsitas sunt in
quia vox forte potest esse essentialiter non sermone, ut in signo ; ergo enuntiatio pro-
in voce, hoc est non expressum, sicut et lata illud significat, in quo est veritas, et
ipsum expressum, et primo modo ponitur falsitas, illud est compositio intellectus,
in definitione Nominis. ut dicit Aristoleles cito post in littera ; ergo
enuntiatio composita, significat illud quod
est in intellectu composito tantum : ergo et
Sunl erfjo ea, qucB sunt in voce, earim quoe
sunt iii aninia passionum nolce, elc. Cap. partes enuntiationis significant tantum ea,
eodem. quoe sunt in inlellectu simplici, cujusraodi
QU^STIO II
est species.
Ulnim Nornem signiftcet rem, vel speciem Item, manifeste dicit Boetius frequenter
in anima in Co.aimento hoc, quod voces significant
Arist. hic cap. I. el lib. de sensu el sensib. c. 1. (t similitudines, et dicit hanc esse Aristotelis
4. Mel. cap. 7. Averroea fn Prooem. hujus. D.
Thom. 1. p. q. 13. art. \.ttq. 8. dePolent. art. 1. opinionem.
in corpore, hic lect. 2. Boel. in J*ro(em. 2. edit. Item, Priscianus dicit, quod omnis pars
hiijus, Albert. Mag. iract. 2. c. i. Alb. Farvus
q. vnic. Proam. Occam m
Procem. hujus. Anl. orationis significat mentis conceptum, sed
Andr. hicc.i. Joan. Magist. q. 1. hujus
a
dub. 1. Gabr in 1. disl. 22. q. unic. art. 3. FJan- iste conceptus non est res, sed similitudo,
dria 4. Mel. q. 7. art. 4 Bruxellis hic q. 1. art.
ut videtur ergo, etc.
1. Conimb. hic c. \. q. 3. art. i. 2. 3. et 4. Ru-
;
vius ibid. q. unic. Doctor q, 1. 2. operis Pc- tantum illud

Item, significatur, quod
riherm. et in 1. dist. 21, q. 3.
primo intelligitur, hoc non est res ; ergo,
1. Hic praemittit Arisloteles brevem trac- etc. Probatio minoris, Omne intelligibile
tatum de vocibussigniiicalivis, ideo potest est in intellectu, res autera non est hujus-
On.ESTK) II r>ii
inofli, qiiia l.ipis iion c.sl in .'miina, scd spo- Arislololi.s in 3. do Anima, conlext. 38.
cios lapidis, .'{, de Anima.ronlexl. .'W. erj,'o, luip s non esl in nn ma, $'jJ xpîet ( ' -
olc. Probalio majoris, quia e.x .3. (lc Anima, inrludil ronlradirliunom, primo i
conlext. 5. ox inlellorlu, ol inlelligibili fil csso in anima a spocio lapidin, qiuc .-.._
vorius ununi, quam ex maUTia, cl forina ; calur piT hoc nomcn lap dix, per primam
crgo, elc. partem proposilionis, lapin non e%t in ani-
Ilem, niliil inlelligitur nisi perspcciem; ma : pcr »rundam parlera illiid pra*«lica-
ergo nihil significalur per aliquam voccin lum eidcm subjeclo allribucrelur. Tum,
nisi pcr spcciem ; ergospccies magis signi- quia omnis propfjsilio csscl vora, in qua
(icaliir, quia omnc proplcr quod, et illud pifcdicalur-M.ti? .seciindum a«l
magis. Socralex esf, vcl A ntirhrixlns al, qiiia spc-

Ad opposilum infcrius 1. Poslcr. in fine cics cujuscumquc subjcrli, do qua enun-
rapiluli de Verbo, contexl. 0. difil Arislo- ci.imiis esfte, csl. Tum, quia nullos .«jyllo-
tclcs, quod Vcrbum significalaliquid.con.s- gismus CS.SCI pcrfcclus, quia »i p<T lormi-
tiluitcnim inlcllectum, qui dicil, ex quo iium mcdiuin significcturspccies inanima,
sequifur, quod signifi<-are cst alicujus iii- sivc sumatur rcs, sivc -- . non oril
lellectum conslituere : illud crgo significa- illud sumptum sub suppjsuum modii.
tur, cujus inlellectus pcr voc(>m conslitui- Tiim, quia nihil signifieatur, nisi quod in-
tur ; scd prolala vocc, non constituilur iii- lelligilur ; spccies inlelligibilis non inlpl-
lellectus speciei, scd rci, ut patet in quo- ligilur, qiiod ostcndilur. Primo pcr similo,
cunKiuc audiente vocem significalivam. quia spccics visibilisnon videlur.Sccundo,
Ilem, in primo Elcncliorum dicil Arislo- quia csl quo
id, intelligibile inlclligilur.
lelcs, qu(jd pro rcbus utimur noiuinibus, scd in omnibus circa primum difTerunl,
quia iion possumus fcrrc res ad dispulan- giai esl, ci quocluj
ces n"taD, .scd rcruin. Item, ibidem |)aulo eiiiin cum sit virlus pa.ssiva, nihil cognos-
post, (juia res siinl iiifiriit;i', iiomiiiaaulem cil, ni.î sil in aclu pov spcciom sui objocli.
lluita, id(ô iieccssc csl uiiuin iiniMeii, et Ad quaislioncm dicitur, quod spooi»>s in-
iiii.am oralioiiem f)lures res sigiiilicire. lelligibilis iiiimrvliale significalur pcr vo-
Itcm, Aristoteles 1. Mot. cont. 2H. dicil ccm, scd illa duplicilcr cor ur. au;
quod ralio, quam significal nomcn, osl dc- inquinlum csltiuid in .sc acci<lt>us, sci!
linitio : sed definilio indical veram cssen- informamsaiiiiii im; uul in<iuaiiluin
liam rei ; ergo illa e.ssonlia per iioiiumj sciiUil rem. Priino modo, iion ^ uur t*ir.
sigiiirnMtur. nuod aulem spcci(\s nonsigni- p«T voccm proplcr ralionos ad <
licetur patet. Tum. quia lunc omne nomen sed s«»cundo molo.cumcnim om nu
sigiiificaret accidens. quia illa spivics csl inqiianlum signum ^'' <"•'>'.
iii .'iiiima, iit iii subjeclo, siciit sp«HMos visi- ({uilur, (itiotl vox su
bilis in oculo. Tuin. quia omnis proposilio inquanluni viL-rrtm r.i. .,
affirmativ.i csscl falsa, in qu.i subjeiium. rem : sed ol imm

et pnedic.ilum cognoscunlur ab iiilellectu dialo sigiiifical id qui^. iin i>m. in-
pcr divcrsas sfXMies, iit illa, //owj fstani- quanlum osl siginim.
wut, cuin alia sit specics /iom/n^<,p4Tquam ilonlr.i , itulla rntio sulMUinliiilis.sciit fal.s;c, inquibus cliaiii halKWinl tdcmii im

eiiuncialur .'ictiis iv.ilis, deali((uo siibjeclo, sc«l r
cujusiiiodi siiiil. Aomo (•«/•»•»/, olc. cum liav «ccideii> ;•» si ii (iir ikt
iioii iii>înl s|>cciei. Ila>c cliam propttsilio (|uo4||il>e( iiuiiifii, isiis duubiui crtl iiulum
542 SUPER LUl I. rEKIIIEUMENIAS
i
Doineii coinniuno ; ergo el ratio sul)slanliae tas cujuscumque propositionis referenda

csl cliversa : erino onnio nonien cst icquivo- est ad res; quia illae sunt ultimo significa-
cuni. ta% etnon sunt signa aliquorum aliorum.
(ônllrniatur ralio per Arislolelem iu Hoc patet in exemplo hyec propositio, :
priucipio Pnrdicamentorum, ubi exempli- Ilomo est animal, scripta, non diciturfalsa,
licat de luquivocis : ut aitimal, homo, et licet haec \ox,homo,non sit hsec vox animal,
(7?/fjrf;;///^/7//r ; intelligens per lioc, quod et hoc, quia litterae non significant voces,
si aliquod nomen signiticet rem, et simili- ul sunt aliquid in se, sed ut sunt signa
ludinem ejus, esset tuquivocum. aliorum : et ita in omnibus liis semper
Ad istud dicitur, quod tequivocum cum oportet recurrere ad ultimum significa-
diversis actibussignificandi significat multum.
ta : sed vox significat rem et similitudinem Per hoc patet ad omnes probationes de
eodem actu ;
quia eodem actu est aliquid veritate et falsitate compositionum, et quia
signum signi, et signati. Per hoc ad con- veritasnon est indicanda nisi penes ultima
firmationem Aristotelis intelligitur, si di- significata, quse scilicet sunt res.
versis actibus significandi significaretur Si arguatur contra hoc, hic homo esl ani-
utrumque, et diversa impositione. Ha3c mal, prima significata notantur esse eadem,
etiam patent in simili : quia non omnis quia vox ponit in oratione suum primum
dictio scripta est oequivoca, et tamen secun- significatum : ergo notatur hsec species
dum Aristotelem illa significat dictionem esse eadem cum non sunt
illa, et illae
in voce, et cum rem ideo non

hoc : est ea^dem ; ergo propositio pro primo ejus
sequivocatio, quia primum signatum, in- significalo est falsa. Concesso, quod species
quantum est signatum, est signura signati. uniantur inquantum sunt signa rerum, et
4_
Ad rationes principales contra hanc po- quod non sunt eaedem, non sequitur pro-
Aa\.princ. sitionem, conceduntur omnes, quae probant quia circa signum,
posilionem esse falsam ;
rem significari. Ad probationes autem,qu8e inquantum signum, non est nala esse veri-
probant speciem non significari.Ad primam tas, vel falsitas,nisireferendo designatum;
respondetur, quod non est inconveniens ,sed alia, qualisdebeat dici illa compositio,
omne nomen significare accidens ; sed im- magis debet dici vera, quia positio signa-
mediate, vel in mente, non inquantum est torum est vera.
quid in se, sed inquantum est signum rei Contra, hsec species, inquantum simili-
et ita voces aliqua^ significantsubstantiam, tudo rei,non est illa species, inquantuni est
ut ultimum significatum, et illae dicunlur simiIitudorei,et taraennotanturesseeadem
absolute significare subslantiam. Aliquid perhoc verbura est, per texlum. Igitur per
enim potest significare simpliciter, licet omnem affirmativara notantur primo esse
non immediate,utpatet de dictionibusscri- eadem, quse non sunl eadem, et omnis pro-
ptis, aliqua illarum dicitur significare sim- positio, quoad primam compositionem, di-
pliciter substantiam, licel omnia illa im- citur vera, vel falsa esse ; cum illa sit sim-
mediale significent vocem per Aristotelem pliciter compositio, et non est vera, quia
in littera. non est ita, sicut illa corapositio significat;
Ad secundam probationem, intelligen- ergo est falsa.
dum quod verilas, et falsitas non sunt in Quamvis haec ratio sit difficilis ad sol- e.
signo, nisi per signatum : veritas enim si- vendum,non tamen concludit necessarium,
gni est conformitas ejus cum signato, et quia in aliis ubi est eadem forma arguendi
falsitas difformitas compositio ergo spe- non
:
esl difficile, quia in hac oratione scri-
ci(irumad invicem, ut ilte sunt signa re- pta, Uomo est animal, primo uniuntur vo-
rum,non est judicanda vera, vel falsa, nisi ces, quia illae primo significantur, sed non
a signalis, id esl, a rebus. Omnis ergo veri- propter hoc est illa oratio scripta falsa. Vi-
I
dclur orgo flicondiim ad islud, qiiod quari- Ad parl^*m opfxHiinin qiiaîUoniH aliler
.sv.
lumcumquo p(n- idom mulla siîiinceulur, diciiur, quod rcs primu.s. 'ur, Don^,
quorum unum signifiralur, inquanlum osl lamcn s/'cundum qu<>«i exi.-«iii, quia nec
sifj^num allerius, si illud comfKnialur in sic pcr.sc inlojligiiur, »»i s(>rundum (|uod
oralione cum alio, non osl composilio si- pcr .so pf-rcipilur ab inUdiotUu,
'
'
a
gnorum scd signalorum ullimorum, quiju csscnlia roi, <|u;i* signilicnlur \ni a-iiuiuo-
non sunl signa ; cl por oralionom prolaUim nom, qun? esl primurn objeclum inlcllo-
non signilicatur <;omposiUo sp(»cicrum, sod ctus, ut viill auclorilas 4. Mel. conl. 2S.
rorum, sicuL noc per onunlialionom s<.Ti- prius adducla, n^c lamon lioc lolum com-
plam signilicaLur romposilio vocum, sod posiium signiticat, quod osl rcs m iriU-|||.
rorum. gitur, <|iiia illu<l esl cns per m.h, el

Ad probaLioncm (leSyllogismodici polosl, omnia nomina,qu:c signincanl res aiicujui
quod supposita accipionda sunl in Syllo- g<'n«*ris, signifi<-anlens pcr nc, solum eniin
gismo porfocLo sub modio, quoad ullimum ens por se esl in gonero.
signiticalumojus, el sic res ulconsidcralur omnos nuclorilalcs in conlmrium di-
.\d
a raLionc, ost suppositum roi. citur, quod j)or s[)cciom, vel p.'i.ssionem,vel
Ad ullimam prolKitioncm dicilur, qiiod concopliim, vol quo Icumque aliud in aliix
specios intolligitur, li<-ot non primo, sod auctoritatibus significatur n:^, ul inlelligi-
per rotloclionom, oL quia imposilio esL ad lur, ad deiiot indum quod ros, ul exisUl,
placiLum, polest vox imponi ad significan- noii signiticalur.
dum illud immodiate intollocliim per rc- Si autem aliquis dn-al aliquid m.tmto:i-
nexionom,sicut ct illud primo intellcclum. tius pro hac liltora .\rislo(i>li.s,negalur,quia
Ad prohaliones prolianlcs spcciom intid- iii lioc no:i cxponilur Arislolelos.

ligibilom non intolligi. .Vd primam nogatur \d aliud do composilione. el divisionc
similiLudo. Scnsus cnim cuiusil virlus ma- quod comfiosilio esl illa-
inlelloctus, dico,
LoriaIis,nonpoLest se roncclere supra siium ruiu rorum, non lamon ul oxisienliuni,.sed

actuni, ncquo supcr id qiio cognoscit suum ut intclliguntur, el idoo dicilur verilas, el
objoclum ; ot ideo spccios scnsibilis non falsilas, circa compositionemêl divisionoui

sontilur ; .sod inlolloctus, proplor sui im- inlcllcclus. quia illa composilio ah inlel-
matorialJLilcm polosl .so rcncclcro supra loctu causatur, el esl in inlellcctu. ul co-
suum arlum, oJ supra spociom, qua cogno- gnilum in cognoseonle, non aulom ul acci-
scil suum objcctiim, et oliam supra soif)- dons in subjcclo, el ila concedo <io jvirli-
sum, cl ila omnia alia a suo primo objirto bus com[)Osilionis, qiiod sunl in inlolleolu
polost cognoscon? por ixjtloxionom. simplici, nl cognilum esl in cogno8«vn(c.
Ad aliam probationom, couceilo spociem ol in illo mo<Iosuii( rcs in intolliviu, non

aliud cs.so ab illo, qiiod cognoscilur per S[)cci«»s .so|;e.
illam, iil i'st, a primo objoclo, quia illius Ad aliud dico. quod res inUMligdur pr
'
ostspocios,.sedcum hoc slat, ip.sam s|Kviom mo, <'( non -<• . ni«l p«'r n
c.s.se nli<|uotI intclligibilo aliud a primo ob- A<1 illam proi).ii; 'iicin <le inl«ÎUvu;, --i lu-
lclligibili, 'li»*ium osi. qt: ') d(>l>cl in-

jocto.
Ad tcrlium dico.quM j.spcfifs nou i-ogiio lclli;:i su[)or I.ibrum To!
.scitiir p<»r aliams[»ci'icm,(iuia solum illud, Ail aliu l [>ot(*s( negar. Ttf^ntia.
quod primo cognosciiur ab inlclloclu. .sci- niliil intc!I'-'ilur. ni.si pcr
lic(»l primum objoctum intolIoolUH, qu«Ml nihil si, lur. nisi pcr
esl (îtnil qnid rst rci nnlcriali.s.coguoscilur />rr, ulrobi«|uo snmniur < quia
pcr spcciom in inlolloclu.omuin nlia cogni- inlelllgfTiV ol »1- '• i\tn\ or :r
ta pcr rotloxioinMn. cl pcr discur.suu on- nd iiivi
giuiscuntur sino propria s|MV'i«\ ItiA : mmI >

544 SIJPKU I>l PEIUIIEHMKNIAS
gere, sicul illud sino quo non. Q)uod autem actus realis denotatur in essc, quia si no-
osl oaus;i sic pr.TsupposiLi.nonoporlcl qu(xl men significet rcra ut intelligitur : tunc
sil causa sic pricûpponenlis, sed tanlum lale praedicatum attribueretur ei, ut inlel-
pra^supponitur oi, sicut illud cujus cst ligitur, et sic ei non inest ; ergo, etc. Quod
causa, sic spccies pnrsupponitur significa- non insit ei, sic probo, quia ei ul intelligi-
lioni. tur, insunt prasdicata intentionalia, et me-
Concessa auteni propositionc, quod nihil dium comparatum ad prredicata intentio-
signilicatur, nisi per speciem, sive ly per, nalia, et realia sumitur sub extraneis ratio-
sumatur causaliter, sive pr:rsuppositive, nibus, quia sic sumendo medium in Syllo-
non scquitur ulterius, speciem significari gismo, si concludatur aliqua conclusio, fit
quia illa propositio, propler qiiod, etc. fallacia Accidentis. Prima via videtur pro-
intelligitur de causa cfficiente, et univoca secundum
babilior, auctoritates. Secunda
per se, et essenliali, ot totali, cujusmodi secundum rationes.
non est species respectu slgnificationis.
Istarum viarum eligatur, quse videtur

probabilior.
QU^STIO IIl
Pro prima, et contra secundam, est prse-
II.
cipue secunda auctoritas liic in littera, et Utrum facta transmutatione circa rem,
argumenta de veritate, et falsitate proposi-

quse significatur, fiat Iransmulalio in
tionis. Pro secunda, el contra primam prse- significatione vocis
cipue est ista ratio, quia res primo intelli-

Occam in Prooem. hujus. Doctor qucest. 2. sccundi
gitur et tempore, et natura, quam intelli-
opcris Periherm.
gatur species per reflexioaem ;
ergo in illo
priori polest nomen impo-

intellcctus ei Quod enim Boetius
sic videtur, dicit in
nere, quod nomen tantum rem significat lib. divisionum, quod cum res non sit
ergo non cst necesse omne nomen signi- subjecta voci, erit vox non significativa, et
ficare speciem. illa prius fuit significativa, quando fuit
Contra ulrumque, magis tamen contra res ; ergo, etc.
primam, est vis de nominibus impositis ad Item, secundum Commen. 1. Pliys. c.
significandum singularia. Licet enim pos- 6-3. et in lib. de substantia orb. c. 1. in

set salvari secundum viam secundam, transmutatione substantiali res amittit
quia scilicet singularia aliquo modo intel- nomen, et definitionem ; ergo res transmu-
liguntur, licet non primo ; non tamen pos- tata non Iiabel nomen quod prius habuit;
set salvari secundum primam viam, quia ergo nomen, quodsignificavitprius ipsam,
illa nullo modo faciuntspeciem in intellec- non significat ipsam nunc.
tu ; ergo nomina eis imposita nullo modo Item, destructo uno correlativorum,
significant spccies intelligibiles in mente. destruitur aliud, ex libro Prsedicamento-
Consimiliter convenit arguere de nomi- rum, c. de Uelatione; sed signum et sig-
nibus imposilis ad significandum lig- natum sunt correlativa ; ergo destructa re,
menta,quia tam illa, quam singularia,licet quseest signatum, destruilur vox, inquan-
faciant species in virtute imaginativa, non tum est signum rei.
tamen in intellectu, quia tantum natus est Item, quod non intelligitur, non signifi-
recipere speciem sui objecti, quod est quod catur : non ens non intelligitur ergo non
;
quid est rei materialis ; aliorum aulem significatur. Probatio majoris, significaro
non, cum una potentia non sit receptiva, praesupponit intelligere. Probatio minoris,
nisi formarum ejusdem generis. omne intelligibile facit speciem in intel-
Contra secundam viam cst, quod omnis lectu : non ens non facit speciem in intel-
proposilio esset falsa, ubi subjecto aliquis lectu ergo, etc. Probatio minoris, tura,
;
or-.ESTIO III SI5
quin dcstrucla (-.'lusa floslruilur ffrci^lus : qiiam spocicfi maneant in (raaHmuiaUc facU
spccios esl cfTcclus, rcs cst cuusa sf^crici Iransniulalionc in rc. u( cxiHiit, qui:i per
or;,'^ (Jcslrucla rc.dcstruitur spccicjj. Tuui, 0ani«lcin sjx.Tloni cncrnf.^firnM-; r-></'if nm
quia (lcstru(Mo si^Tiato, .lcstruitur sij,'Mum : olcaindcins4-icn(iani ,. .
r(.'s ost signMtuni ; ergo dcstructa ca, spe- exis(i(, c( quando non cxistii ; «{uia pcr
cics (lcslruitur. Aristotelcm 1. 1'oslpr. (ox(. 29. dc Iii.H qua*
Ad oppositUMi cst Arislotclcsin lih. Pra»- frc(iucn(cr sunl, po^suiuus lialjfrc dcmoiiH*
ii>ri>itin- dicanicnloruni, cap. do suhslanlia, diccns, (ra(i(jncm, o(iam quando non »un(. vel
'"//*"""*
(juod cadcni oinnino oralio (iuand(X|uc cst tiiint ; cl pcr rons<xiucnscamdcm iin
vcra, fjuand0'|U0 cst falsa ; igiliir dirtioncs lial)cro, sicu(o(quniidosun(, «icquUurquud

orationis, quM'([iiandofiuccst vcra, ctqiian- rcs iil signi(i«-atur per vorem, non IranJi-
doquc cst falsa, idcin signilicanl : ct taincn n.utanlur qiialirumquc (rnnsmu(a(iono fac-
in rc, qua' signi(i<'alur fx-r ipsas dirlioncs, ta in ro, u( cxistit, c( por
est Iransniulalio, ut palct dc hac oralionc, vox signilican.s, (ransmiUalmur lu M;,'nia-
Socralcs srdet, (|uia quando cst, Iwro cst cando.
»vcra,vcl falsa.ciri-a scdcrccst transinutalio; \i\ primain aui*(orila(cm. lu li((era 4
vvi^ in signifloando ikjii inutalur tacla inu- Hoctii lalis (»sl : Si ituUa r^ »U suhjee- ^f^"**^
tali(jiic in rc. • tj, (jnam siqni/lrat vox, nignificalii^n fsse
Itciii, iiiulti suiit aclus, ul ilorniirc, rur- non dicilnr, uhi sil noii prtcdicat se-
rere, ctt- (jui quand(x(ue sunt, quand(X}uc cundum, sod tcrtium adjarcns, »i nuUt
non suiit; si crgo vox illa siLrnilicans inuta- res sit subjecta quam vox signi/lcal, idesl,
,
retur proplcr inulati(jncin iii istis,vox iiiipo- significata pcr vocom, elc, e( sumitur ibi
sita istis niultotics cs.sct non signiiicativa, res non laiitum pro oxis(cn(il)Us, sod cliam
el itcrum si^rnificativa, el pcr conscqucns pro ro, quri' inlolligitur. yuasi dicerol, si
oporlcrct ipsain inultotios iniponi ad signi- niliil signilicclur pcr vocom, vox non dici-
lii-anduin. lur signiticativa.
Item, nullo currcnlc Ii.tc non cssct falsa, \d st^cundam. intolloctus illius auctori-
aliqui'l curnt ; qmn currere non significn- tatis potcst C.S.SO lalis, in (ransmu
rct idcin quod significat, qu;uid') cursus substantiali roi singularis, in qua ^
est. abjioitur forma substnntialis, res irin
Itcm, maiiifcstum cst cx modo loi|ucndi, traiisinutata nmit(i( nomcn, c( dcliniUoncm

(juia cuindcin intcllcctuni consliluit vox spccici, quia non manc( in specie, in qua
[)rolata in nobis, quando rcs signilicatacst, fuil prius : crgo nomon spccici nmi((il
cl ([uando noii cst, alioquin non diccrcinus siiuin signiflcatum, nou si<qui(ur: quia
hanccsse falsain, Socrutfs est, .*^(XM-atc non liid iionicn individui, si qi- ' '
— il*
cxistcntc; crgo cuiii signi/icure si( inlcllcc- priuiM im(>o-*i(um, aroidil j. , . .4..
lum consiilucrc ; ergo pcr voccm idcin si- ticatum. s(^l (antiim lr.in.Hmu(a(ur a . v
gniticatur. Ilcin, 2. Pasl. tcxt. 7, non entia specicl, in qua foi' ririuH.
coiilingil signillcarc, ct intclligcrc; crgo Ad pritnrin'! t «^l rn.
non cnlitas rcruin non iiifcrt non cnlilatcm quod '

•«>•
signilicali voois. sed llcel res deHiriin(ur u( c .
^ lHccndiiin ad ({lucslioiicm, quod facta mcn n^s u( i: (ur, ncc ul eal

onciiisio.
(i-;insinutalioiic iu ro, socundum ((uod cxis- «lcHiruilur.
lil, 111)11 til Iransiutilatio in signiticationc .Xdnliam.mnjorpriii

vocis, cujiis cau.sa ponitur. «[iiia rc<« nonsi. .\«1 pi icm fi
gnillcalur, iil cxistit.scd u( inlclligilur iht ni( it re. qiiixl t>uiiK» >
ytt» Hn,i
iynifint' sol priu-i iuU'Utg«'lM(ur.
ipsam snccicni iiilclligibilcni : .sivc si(, ;*
«,».</ •«< sivo non sil, cuni (am ivs, ut inlclligitur, fui!iM>t m . sihI p .1 ;uipo»;ucaa
|llf//»7i-
ir. 1 m 1
51G SUPER M15. I. PKrvIllEKMENIAS
polcsl illiul significaro, ;ul quod iinposila
csl, licol a nullo inloIIigaUir.

UUorius polosl dici ad minorem, quod l'A quemadniodum ncc lilierm omniljus emdem,
sic nec ecedem voccs. Quorum autem hce pri-
esL falsa, quia per Arislolelem2. Poslerior.
inlelligere. Ad morum sunt notce, ecfdem omnibus animce
lexl. 7. non enlia conlingil
passumcs sunt : ct quorum hce sim>liludines,
probalionom illius minoris, major esl falsa
rcs ctiam ccedem. Gap. eod.
omnibus aliis, proeler quam de primo ob-
jeclo inlellccLus. UILerius cLiam minor il-

QU^]STIO IV
lius probalionis, si inLolIigiLur sormo fieri
IJlrum differentia quam assignat Aristoteles
de non oxisLenLo, poLosL nogari quia non ;
inte.r UUcras et voces,ct passiones, et res,

exisLens poLesL inlelligi por specicni, non
quam sit conveniens
quam faciL, sed fociL in inLcllecLu,
quia illa species poLesl mancreeademnuiic

D. Thom. hic lecl. 2. Occ&m in Proa;m.hujus Anl. .
quiD prius. Andr. hie c. 5. Joan. de Magist. q. 1. hujus. Go-

nimbr. c. i.hujus, q, 4. arl. 1. 2. et 3. Ruviiis in
CumobjiciLur quod non, quia ccntsa des-
c. 1. hiijus.
tnicla, eLc. Isla probaLio LanLum inLelligen-
da esl de causa rei in esse, cL in fieri : res Quod non siL convenienLer daLa, proba-
1.
auLcm, secundum quod cxislens, LanLum lur,quia si passione3*sunL eaedem apud om- Arffumi
lapro p(
essc causa specici in fieri. nes, cum ducanL in cogniLionem rerum le ncija
va.
Cum secundo diciLur, desLruclo signaLo crgo apud onmes sunL ea^.dcra res cogniLa^
desLrui signum, dico, quod res socundum ergo omnes sunL seque scienLes.
quod exisLil, non csl signaLum per speciem ILcm aliquse sunL res apud aliquos, qua3
inLelligibilem in anima, sed res secundum non sunL ea3dem numero apud alios, nec
quod inLelligiLur, eL isLo modonondesLrui- esedcm specic crgo, elc. ;
lur. ILem, comparaLio apud diversos uLenLcs

6. ConLra soluLionem quresLionis, si vox sinon diversifical aliquid secundum se ergo :
Objectio.
gnificcL idem, rcexisLenLc, cLnonexisLenle; liLLcroe, eL vocesapud quoscumque uLenLes
ergo quod significaLur csL idem. Conse- sunl eoedem naLuraliLcr.
quenLia paLeL, quia omnis acliva vera po- ILem, illud quod esL a naLura, esL idem
LesL LransmuLari in passivam veram : cl ul- apudomnes; sed vox significaLiva esl si-
Lerius prius significabalur res exisLens, gnum naLuralc : ergo idem significaL apud
nunc non exisLens ; ergo exisLens, cl non omnes. ProbaLio minoris, cujuslibeL virLu-
exisLcns sunl idem, quod esL falsum. lis naLuralis esL aliquod insLrumenlum na-
Solulio. Ad illud csl facilis responsio, quod nec turale; sed virtus inLcrpreLaLiva esL virLus
prius significabaLur per vocem res exisLcns, naLuralis liomini, cum homo siL animal so-
nec nunc res non exisLens, sed rcs ul inLcl- ciale, volens alii exprimere quod apud se
ligiLur, cui exLrancum esLexisLere, vel non csL : ergo vox significaLiva, quae esl insLru-
cxisLcre, sccundu-n quod significaLur. menLum illius virLuLis,esL signum naLurale;
ergo naLuraliLer significaL.
Ad opposiLum esl ArisLoteles.
Ad qufcsLionem dicendum, quod diffe-
2.
renLia est conveniens ;

quia passiones, in- Conclus
quanLum sunL inquanLum

signa, cL res,
sunL significala, sunL eoedem apud omnes,

nam eadem passio inanimaapudquoscum-
que concipienLes reprcOsenlaLcamdein rem,
quia eadcm similiLudo in anima seaiper
esL cjusdem repra3>entaLiva, sicut est siini-
Qr- E^TIo V »n
liludo .sonsihili.s in .sonsu lillorcP, ol vocos eadem in .so, npud cujiiv-uriKiu»^ n
in se o:idein,non sunl oa-dem apud omnos. fuoril, oamdem rom .s«j ripr.i-s<-m:ii.
infjuanlinn sunl signa.quia uer oarloin lil- Ad aliud do p' " • ' f .simililor, quia
tora apud omnes ropra?sf>nlal eamdem vo- ros inquanlum ..._ •....urpcrpa.s.->ioncm
cem.sed vol aliaju, vol nullaru ; nocca<l«'m sunt o.Tdom apud omnos.
vox apud onyios si/,'nificat oamdcm passio- ,\d lorlium concedo, quod pt frm litle- *.
nom, sed vol aliam, vol nullam, r.p mancnl in in comfKi:
.se , quoj-
Ex lioc palol, ro.s, ol passionos e.sse signa cumquc ulcnlcs ,sod non manenl signa :
naturaliler, quia apud omnos uniformilor oarumdcm vocum apud omnos, quia non
si^^nificant, ol sigrnficanlur; ot quod cst a .si>;uifi«anl-idom apud omncs,nc<; cliam Cil
natura, ost idorn apud omnos lillora au-:
inconvcnions, cas sic variari apiid divcrso^
ol vox non .sunl signa a nalur.i, fjuia impoiiontcs,cum ti.inl signa cx imposilione,
Item,
non sunl ea^dom apud omrio-;, inquanlum qu.T divcrsa eU apud divc
significant, aul significantur, nec inlondil Ad aliud dico, quo<I vox va
Aristotoloj liic a.ssignaro oorum dilToren- non ost instrumonliim virliilis iiilerpr«.-la-
tiam, nisi inquanlum sunl signa. ot sitiva' in homirio, .s<vl gultur, el pulmo, qua;
gnata, conciirruutad fonnafionom vo-is : sicul si
I Ad primam i-ationom dicilur, quod li- naturalitcr homo vdii fugcro nociva, non
Ad iiryu- cci omuos eodcm iiiodo simplicia conci- sc(iuitur omiic illud cs-sc naluralo inslru-
lentii
piant, non tamon oodom modo componunl, mcnturu, quo fugil nociva, pula voslinicn-
ol dividunt, undo 3, do .\nima, con- la, vcl arma, vol hujusriKMli.scd lanlum na-
lexl. 3r). et 21, dicitur, quod intoUoctus tur.i illa dodil, ul inslrumonla nalunilia.
circa r/nofl quid esl, non docipilur nisi .sc- quihus homo ha.»c possol .sibi pn-pararc.ul
P cundum accidciis, ot lioc ost .socunduiu ip- lu.inus : nam \yoT manus homo \)o{vs{ illa
.so^, iion in ab.solula approhonsiono, sod in por artcrii pncparait?, cl sic pcr ralionom»;
componondo f/KOl quid esl cum alloro. ot inslrumcnta naluralia formandi voccm
(lonlra, .sallom .soquitur, ((uo 1 omnos polcst lioiuo ali(iua inipûicro, quai sunl si-
Iorunt .Tquo sciontos, (|uantum ad apprc- gna ad plai*itum,cl non naluralia, sive con-
honsionom .simplicium, ot ila erunt omnos C(^ptUS.
iTqiicsciontosdofinilivo,quia(loliriitioostvia
tcognoscendi simpliciler; .sod lioc manifo.slo

ost falsuru. miilli oiiim .o'ciutil ali(|ua sim- Nomrn rrgo est voi $i'jHi/i>'atira .t
•
t ptm-
plicia, do ((uilius alii niliil a[)pn>h(Midunl. cHum, tine tnii/mre^ nijus nulta /uirt est «i«
(^Jiiod auloiu adililur do 3, do Anim.i. iion gnificativa srparata. Cap i.
ost ad propositiiiu. cstfMiim islo inlcllcclus
Arisl. ul p.ilrl in U. Mcl.iph. coniy*.'. infiiio. QIT.€STI«1 V

ubi loquiliir il(> cadcm maloria, (|uod vol
inlolloclus oiuniiK» concipit ffKd f/tiiil <•.</, Ulntm IfnniHU.t cimimHmi im/'îfut nrl
vol iiihil ojus, ol ila non dccipilurcirci ip- nigni/lramiMm ifram Natuntm, «
siim, qiiia d(>co|)lio pravsupponit aliîuam f/iia nii/iiMtsiUt rssrHl, ain/na hoh, *l"
cogriitioiicm.ct aliîiicm on(>r*cru, non nu- Mii/»vKre de ej'isle>ilihH9, el Hom >-
lom inlolligil. quod iiilcllcclus concipial libus
omuo f/iioii fjidfl fsf, curii contingat alicu-

Cnnimh. i » r d ••!
f 1
jus fiinni fjiiiil eal niliil coiniiwiv. Idoo \x\'
lol r< spoiisio, s<vuiiduin illud (iuo>I dii-lum
csl in rcsponsioric, (luod pa.ssioiuvs nou V,Mi*xl non vidi>iur ; (|u

I
siiiit oiodcm apud omrios in .so.sihI inqiiau lurins:. ..nunit f"

lum sunl sign.i ivruiii, omnis oniiu |Kis>h) rirsvd Mipi
548 SUPER LIB. 1. PERIIIERMENIAS
rrquivocnnlur in onlo, quod esl supcrius ;

nem cxprimentem illud significatum, cui
orjio in lormino conimuni, qui

significalur imponitur; ergo de quibuscumque dicitur
inforius ad ons. Major palot, quia de qui- simplicitor, dicitur secundum illam defini-
l)Uscumquo dicilur inforius univoco, el su- tionem, quia ad oppositum consequentis,
porius. Minor patot, quia oxistonlia sunt quod dicatur de aliquibus secundum aliam
cntia, alia voro non ontia : vel solumniodo definitionem,quam de aliis, 6um omnis de-
enlia in polonlia. finilio exprimat significatum nominis, quia
llem, pniedicalio univoca ost essenlialis, secundum Aristotelem in 4. Metaph. cont.
alilornon dislinguerelur a denominativa 28, ratio quam significat nomen, est defi-
pnodicationo sed terminus commimis non

; nitio, sequitur illud nomen habere duo si-
prcTdicatur essenlialiter de liis, et de illis : gnificata, quod est oppositumantecedentis;

ergo non univoce. Minor patot, quia pnie- tum quia nullus terminus communis im-
dicatio essentialis verissime fit cum hoc ponitur ad significandum aliquod supposi-
vcrbo est, sed isto modo non prsedicalur de tum, vel aliqua : cequivocatio autem estdi-
suppositis non existenlibus, ut oslendetur versitas significatorum ; ergo propler qua-
post. Itcm, enti, et non onli nihil est imi- lemcumque diversitatem in suppositis,nun-
vocum quod patet per locum a majori,
:
quam erit terminus communis oequivocus ;
quia nec omnibus entibus esL aliquid com- quia nunquam fit variatio in ejus per sesi-
mune univocum ergo,etc. ; gnificato. Siautem de omnibus suppositis

Ad oppositum, lerminus communis dici- dicatur simpliciter, sequitur quod de om-
Arffumen tur de his et de illis, secundum eamdem nibus supposilis dicatur univoce.
ta propar
tcaffirma rationom, et idem nomon, ergo univoce.
tiva.
Anlecedens patet, quia talis terminus com-
munis non habet nisi unam definitionem,
QU^STIO VI
cum sit univocum in se ergo dicitur de :
omnibus, de quibus dicitur secundum Ulrum sint aliqua supposita simpliciter ter-
lam. mini communis significantis veram na-
Item, quod significat prseler omnem dif-
turam prseter existentiam
ferentiam temporis, ad supposita nullius
tomporis dcterminatur : hujusmodi est ler- Vide citatos qucest. 5.
minus couimunis nominalis ergo, ;

etc.
Item, differentiae accidentales significato Quod sic videtur, omne illud pro quo i.
termini non faciunt terminum communem terminus potest simpliciter supponere, et ^'^'n
verificare propositionem, est simpliciter '« (^ffif'
aequivocum, sed esse, fuisse, vel fore: exis-
lere, vel nonexislere : \xi prsesens^yeX ^JrcB- supposilum ejus : hujusmodi sunt alia ab :
terilum, sunt differentiseaccidentalessigni- exisLenlibus, ut patet in his propositioni-
ficato sui tcrmini; ergo, elc. Minor patet, bus, homo homo erit, sumendo fuisse,
fuit,
quia si terminus significaret aggregatum prout dicit actum inchoatum, et termina-

cx exislenlia, et ex ess ", vel fuisse, signifi- tum, sic enim non verificatur illa pro ali-
caret ens pcr accidens^ et ita quod signifi- quo existente, et specialiLer in hac propo-
caretur per ipsum non essct in genere. sitione, scilicet, contingit omnem hominem
Ad islud dicendum, quod terminus com- currere, in qua dicit Aristoteles 2. Peri-
Co7xciu)>io. munis qui non est requivocus ex itnposi- herm. et 1. Prior. et alibi,subjectum stare,
tione ad diversas naturas, sed tantum impro 00 quod contingit esse.
panitur ad significandum unam naturain, Item, parlicipari secundum aptitudinem
de quibuscunique dicitur simpliciter, dici- sufficiL ad rationem communis ergo parti- :
lur et univoce : quod palel, tum quia si est cipare secundum apLitudinem sufficit ad
n S3 uuivocus ; ergo habel unam definitio- rationem suppositi. AnLecedens patct, quia
I
0(M-:STIn VII 19
univorsale osl aptmii ii;ilum pnL-dican do

pliirihus. (lonscquoiilia palel, qiiia non ma-
jor aclualitas nquiriluraci supp<jsilum, ul
Or^.sTio VII
vidolur, in iârlicijjando arlivo, »|ii;im ad
communo passivo : sed alia ah oxislcnli- 1'lnttn /utc sit vera, Cjiîar esl homo, Cbp-
bus suiil apl.1 parlicipaic fonii.im rmnmu- sar eal aitimul, Csesare non existenle
nis ; ergo, elc.

Vid« ciU(o« quirl. 5.
Ilem, iiilor .suppo.silum el communo osl
ordo .socundum suporius, el infcrius : lalis Videtur quoJ sinl ful.N.o : quia quod esl 1.
Aryumun-
onlo non esl in rebus sccundumrjuod oxis- vere cnM, boii polesl vere prcdicari dc non lapr«pmr-
lunt, .sod linlummodo iiKjiianlum compa- entc ; sed (uvsarc non exi.slen(e,adhuc humo t* m*gmti'
ta.
ranlur ad iiilollocluni ; orgo ratio commu- esl verum vm, .sallem iii aliis supposilin;
nis, ot suppositi non dcpcndol ab essc rei, quia alia supposila sunl »impliciter enlia,
scd a considorationo intclloctus : sod illa in quibus simpliciler cni ipsum ens : ergo
potest o.sse oadcm circa res, sivooxistentos, non pradicatur, elc. Consimililer arguilur
sive non oxistonlcs : quia cxlraiieum csl do liomine ot animali.
oi, (piod concipilur al) intollcclii, iiKjuan- Ilem, por .Vrislolelcm 2. J'LTinorm. c. 2.
tum lalo ('.listerp, sivo non c.vislere : orgo quando non esl opposilio in adjeclo in praB-
lam supposiliim, quam communo oodom dicato, nec pracdicalur esse sccundum ac-
modo .sc liahcl ad cxislonliam, cl iion oxis- cidcns, lunc tcnel conscquenlia a coigunc-
lcnti.-iiii. lis ad divisji ; sod Iiic, C.rsir est humo, r*-
.Vd oi»posilum, commuiio osl df jôr .se sar est animal, in hoc casu non esl oppusi-
la '/,r!,']l'tr-
intollcclu cuju.scuiiKjuo sim[)licili'r suppo- tio in adjoclo, noc prxMlicatur esse secun-
t^ nr<iati- xiij ; crgo do (|uoi'umquo illorum pra-di- duni accidon.s, cum pr.rdicelur eae sub-
i>a.
calur, [lor so primo modo i)rjo(li(Miur : .sod stanliiu vero cnlis : qucMl esl es.<t' verijisi-
non do non exislenlibus, ut o.slondotur mum ; orgo sefjuilur, (;r<iir est. Conse-
p)Ost. qiicns falsuin : crgo el Anlecevlens.
Ilom, non siiflicil ad supposilum, qiiod Itcin, in islo casu esl vera, Cvsar est
signilicct pariicularilcr illud (juod sigiiiti- /tomn tnortnus, el .sequilur erô non esl
cat suuiu commuuc iinivor.salitor; (|uia hotnn ; quia quod cuiii dclerniinalione re-
liinc ciim sola vox signitlcct, vox essctsup- pugnaiilo pnedicatur de aliquo, ven^m.*ga-
positum vocis, (juod est manilcslc falsum ;
tur al) eodem. .Xiitocedens pn)balur, lum
orgo oporlet qiiod siifiiiositum sit idcm os- quia liirc e.sl vern, Cvsar fuit honto, pruul
sonlialilcr cum suo'commuiii sod nonons, : ly /nit dicil aclum lcrniinalum ergo : d€»si-
iinii rsl idcm osscntialilcr cum co qiiod esl nil essc homo : ergo cisl homo mortuus.
vora natuiM : orgo, elc. rum. quia r.a'sar noii esl homo viviLs,quia
"
Il(Mn, Imic ossot falsa omiiis univcrsalis iion vivii •
aftirmaliva do i/*mc, in (jua pnodicaliim niorluuni, ci vivum circa li.^miiu m ûni

non incst supi)ositis iion existontibus. (|uia immc»Ii«le >
' "i.
'' ^..i.;i....i:«i: -w.
|/eis donotarctur iiio.ss(> \)ov (tiri ite oinni, Ilciu, in li.ui-iic.'
cum sint supi)osil;i simi)licit(»r cominuni.s nmillil noincn, el *i
dislrilmli : cl |)ia'cipuc iiulla cs-it-i vori de ccl nonnii prius dii^tmi

inrsir, iil nunc, noc eliam possibilis; ({uia su'>""<i' in coin
pni>(licatum cjus non jôssct iiiesse iioii oxis- er^ , :

lum i'
lcnlibus, ct ila nulla univorsHlis do con- Irniisinutal o .si.
lingcnti o.s.sel possibilis; ((uia |H)ncrclur in b.ssepi.
aliam do incs.so impossibilem. Ilem. Hi illA t*3ae{ vera .1'
homo, p.tn eMol n* >

550 SUPEK LIH. 1. PERIHEUMENIAS
do siipposUo conlingcnli diccrolurnicdium definilo : slngularis autem non est dcfini-

nec hominis posito quod nuUus sit,
vere cuni niodo ncccssiUUis ergo ideni dc :
tio, ,
codcni non posscL dici vcre cuni modo con- quia non enlis non esl dcfiniLio,cum cjus
tingcnlitx3 : crgo onniis minor in nniformi non sinL difterenLiaj.
dc conlingenli cum donolcL mcdium dici (lonLra, si non cnLis non est definilio :
de lali supposiLo, conLingcnLcrcsscL impos- ergo de non entibus non sunL demonsLra-
sibilis.
tiones.Conscquentia paLcL, quia de subjecto
llcm, dcslrucLis priinis subsLanLiis, im- demonstrationis oporteL pra^cognosci quid
possibile est aliquod aliorum rcmanere ; csL. Consequens esL conLra ArisLoLelem 1.
quia omnia alia vcl sunt in cis, vcl di- quod de sequenter
posL. LcxL. 11 qui diciL
cunLur de eis ; ergo in islo casu secunda exisLenlibus, quando non sunt, potesL ha-
subslanLia, qutr signilicatur per lioraincm, bere demonsLratio, quod est manifestum,
non dicilur de Cnesare. quia nullo tonitruo exisLenLe, poLest sciri,
Ad opposilum liaec consequentia ;

esL ne- quod LoniLruus est sonus terribilis.
2.
Argumcn- cessaria, Cxsa?' curril : ergo homo currit. ILem, non enLium sunL definiliones, sal-
tapropar- . ^ .
te affirma- Ergo mcdium, cujus virLule

.
tenet, est ne- Lem indicanLes quid dicitur per nomen,

tiva
cessarium : illud esL, CiBsar est homo. Ne- nullo homine existenLe si dcLur Lalis defi- ;
cessitas consequenLiae osLenditur; quia ali- niLio de homine, in illa poneretur animal,
quando scquebalur, eL nunc maneL idem cumsiL pars significaLihominis; ergo adhuc
intcUecLus anLecedentis, cL consequentis, prsedicalur de ipso per se.
qui et lunc : cL ex eorum inLellecLu depen- \{Qm.,^QqM\i\xv Csesar est Caesar; ergoCaesar
dcL consequenlia ; ergo eL nunc sequiLur. est homo. Antecedens esL verum, quia idem
ILem, 4. McLaph. contexL. 10. dicit Aris- prsedicaLur de se : igiLur eL Consequens.
toteles, hoc est hoc, quia hoc significat hoc : ConsequenLia paLet, quia Consequens est de
sed Csesare non exisLentc, esL homo de si- inLellectu AnLecedenLis.
gnificato ejus, cum idem significel homo

Csesare non exislenLe, quod significat exis-
tenle. QU^STIO VIII
DiciLur quod ArisLoLeles inLelligit ibidem
de primo significalo termini, ut infert de
Utrum hoec sit vera, Ilomo est homo, Cge-
sar est Csesar, neutro existente
liomine et animali bipede, non de parte de-
finitionis, vel significati.
Vide citatos quwsL 5.
Contra, tolum significatum infert par-
tem : ergo si sit verum totum enuntiare de VidcLur quod sint falsa3, quia ex eis se- i.
subjecto, et parLem. Si autem lisec consequitur, ergo Csesar est : ergo homo est,
Argumen-
la pro par-
quentia, animal hipes : ergo animal, non quod osteridiLur, quia nec est oppositum in te negati-
va.
tenet homine non existente, ergo non tenet adjecLo, nec prsedicatio secundum acci-
ipso exisLenLe ;
quia eadem diminuLio fiet dens, uL videLur ;
quia prsedicatur esse
uLrobique, cum diminuLio siLraLionesigni- substantise. Consequens est falsum : ergo
ficalorum, quse semper maneL eadem. et Antecedens.
Item, Cassare non exislente, est homo de Ilem, ex isLis sequiLur, ergo Caesar est
per se inlellectu ejus ; ergo prscdicatur de homo, ergo Csesar est animal ;
quia Conse-
eo perse : ergo necessario : igitur,etc. om- quenlia sunl de inLelleclu illorum AnLece-
nes consequentia^ istse patenL ex 1 PosLer. denLium : eL hsec ConsequenLia sunl falsa ;
DiciLur ad hoc,quod proedicaLum esse ergo et AntecedenLia.

de inLellectu subjecLi non concludiL propo- Item,quando affirmativa est vera, opor-
siLionem esse necessariam, sed quando de- LeL esse unionem in re, qualis significaLur
finiLio, vel parj dcfiniLionis prsedicatur de por propositionem ; sedhic, Caesar est Cae-
QU.«.STIO VIII
s(i7-, iiulla esl uiiio iri ri\ cum sufijeclurii, Ilein, iri omni sy! ,o ex
el prsufiicalum iion siril ali((ua; res : ergo, coriclusio e.sl iinpoiiibiiuf, cx 2. Pnoruin :
el'*. 8cd sivc res sil, sive nonsil, liic csi syllo-
Ad

John Duns Scotus &#39;Duns Scoto&#39;, Opera 1 (Latín)

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

John Duns Scotus &#39;Duns Scoto&#39;, Opera 1 (Latín)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Digitized by the Internet Archive

in 2011 with funding from

i)i: Mouis Mi<;^ii iCiMii, .Hi\i: 4;niKMAii< % srfic imii\ i

QLMiSiioNES ^UP»-''" Univcrsalia •

Super lih. I iVrilit>riiionias Aridlulelis

tis CurijK, Ueligionisq le exercitationibus frequenler in diversa raptus, defluentibus an-

^l) Prii>nutt(>ri> lir««at \Vr '(iii)|;i |>ra<ratii)iu>m g0ii«ralfiii .ipprobati<<i)ftqu<<

qusestiones dumtaxal in opus Scoti Porphyrianum, et adnotationes in tractatum de

plicavit, et postremam Lertii partem commentareLur. Id prsesLitiL ingeniose quidem el

Doctori in plurimis adversantes, totam hanc scripLionem exposLulabanL. Syrtes in terra

non cum volet.

Plura hic circa singulos Tomos, peculiares tractatus, et novam Commentariorum,

lOANNIS DUNS SCOTI

raturfe erudiLiis Frofe.ssor, el P. F. Joanrif.s Tyrellus Hibernus Weslmediensi.H, Theolo-

Facultas Reverendissiml Patris Genera is

que Inquisilionis Censori, Salulem,

amplissimis Commenlariis illusLrata ad eum slaLum perduxerit, ul in omnium conspec-

sancti TridenLini (]oncilii, AposLolicis, el noslrisconstitutionibus. Romse ad Arani-coeli,

Scoti consona,) judicamus. Datum Lugduni die vicesima Martii 1639.

Fr, MiGHAEL MiGARD, Docior F'arisiens's, et Guardianus

INDICULUS OPEULM QU.K SIXGULIS TiJ.MIS

rirannmali ;a speculaliva Scoli.

Qiiaislion in libros de Aniina imperfecl^e cum S^holiis, el supplemenlo H:igonis Cavelli.

Tractatiis Theorematum cum eorumdern Scholiis, el adnolaiionibus.

Collali )iies lri^'inla quinque, cum Scholiis CaTelli.

Tractaius de cogiiilione Dei. \ Cum Scholiis n )li i Waldingi.

Metoorologicoruin libri qualu >r.

Eipositio in .Melaphysicam, cum Summ.iriis, elnotis Gavolli.

TOMO SKXTO, PARTE PRIMA

TOMOSKPTIM"», PARTK PRIMA

liiuniono M. usquo ad flnoni.

TOMO UNDEGIMO, PARTE PRIMA

tione principiorinn. iit scribilur priiuo

iutcllccliis li;il»cii uou j)ol«'sl. nuoiuiii care, el consi^Miincare ps(, 'quiHiaminodo .^

^•••' ^'•'•PnHas vtK-i.s. nu.lianle qua. vox

Modus siirnilicaudi iiiiiiie.liate suiiialur. ,

n», v«'l pi"oprn'las lei. proul \> <<

et lcrmtnu.^i. firilur si^rnum. vel .Hi^nificans. el sic fbr

gnum, vol consignificans ; et sic formali- candi*; tamen in re significatasibiproprie- passivus.

5. Ex hoc quod rationes consignifi-

CAPUT II men imaginamur ipsum tanquam patien-

rei proprietate radicaliter oriri quod

cem ad significandum sub determinato privationum per suos modos significandi

sendirei. vationes modos intelligendi privationum

qui sunt noruin niodi essenrli, Juxla quod

ideo eorum modi inlelli^endi erunt eo-

terialiter, et realiler fquia quo dicil mo-

gendi passiviis proul referlur ad inlellcc-

diis signiticandi ; sciiicct activus et pas- tione *

cipieiidi, qiio mediantc, inlelleetus rei

prielaleiu hm. el mi)dus inlelli^cnd-

lcllcc u .ipprclicnsi, dicuntiir nuvli inlcl-

Ilem scientliiin. i|iii>d miiilus •

eo, cujus ost, ut in snl)jocto; formaliter

concipiendi. Modus significandi activus proprietas vocis significativiB, materialiter

ergo modus efficienti proxima et in constructione, ut

gendi passiva : sed modus intelligendi ac-

sitiones in Subjcctum, et Praedicatum

In quo modus significanii, lanquam in

a Graramatico, quam alia signa rerum.Sed

CAITT VII absoluluni, el rosfjeclivum, M-xlus giyni/l-

fimrKli activis iii sjx-cjali. Jiixla qiKxI rio-

landum osl, qiiod modiis si;,'nificandi udi-

dividiLiu" iii moduin sij^nificaiidi essenlia-

John Duns Scotus 'Duns Scoto', Opera 1 (Latín)

John Duns Scotus 'Duns Scoto', Opera 1 (Latín)

quod siyni/irnt /ler modum drnominantis vum iHjsiUvuiu. ul«//iw.<.i#j/'* . N