PHILOSOPHUS

IRRESOLUTUS ,
SIVE
QUÆSTIONES UNIVERSÆ PHILOSO
phiæ Principales
EX
PRÆCIPUIS ANTIQUORUM ;
& Recentiorum
FUNDAMENTIS
PROBLEMATICE
EXPENS Æ .
PARS I. 65 II.
AUTHORE
P. YSONE WALSER . Ord. S. P. BE:
nedicti , ad S. GALLUM Profeſſo ,
Philoſophiæ Profeſſore.Ordinario.
CUM LÍCENTIA SUPERIORUM
Typis Principalis Monafterij S. GALLÍ ;
Anno MD CC XL VIII,
!
11

CELSISSIMO
AC
RÈVEREN DI ss1M O

S. R. I.
PRINCIPI
AG
DOMINO DOMINO
COELESTINO II.
EXEMPTORUM MONA
ſteriorum S. GALLÍ , &
S. JOANNIS in Valle Thurd Ab
bati, Regij Ordinis Virginis Annun
ciatæ Equiți, Patri, ac Mece
báti Gratofffimo & c.

X.
 CELSISSIME
PRINCEPS
REVERENDISSIME

PATER
DOMINE DOMINE
GRATIOSISSIME & c.

Ngens, uni
1

T: verſali Orbis eru

diti judicio , fci
entiarum pretium eſt; gem
mas jure easdem dixero inæ
ſti.
ftimabiles. Pij V. Pontificis
Maximi hoc effatum eſt; ex
tulit aliquando corameo ne
fcio quis magni pretij gem
mas : at Beatifſimus Pater
manu in libros extenſa , En,
inquiebat, in his vera gem
ma. Thefaurum iftum avida
mente quæfiturus, jam penè
biennio , Gratiofiſlimo tuo
indultu , varios., nec paucos
excuſſi receílus ; gemmas le
gere cupiebam ,& Scientias
in ſinu meo recondere. Di
vitem fatis me arbitrabar , ſi
hoc ære abundarem ; feli
cem farîs , fi fcientiæ deliti
js beatum me ſentirem . Non
argutum modò, ſed & æquila
X 3 fi
 fimum videbatur Juliani
Cardinalis reſponfum , qui
in Bibliotheca aflıdụè lecti
tans, cuidam obijcienti, quid
inter mortuos ſolus latitaret,
& ſuaviter viventes fugeret,
repoſuit : imò hi famå vi
vunt, tu verò neque nomine
1
neque re. Ita nimirùm ho .
minis , præcipuè Religiofi ,
vita fine doctrina , & litte
ſis mors eft. at veriffimè hîc
comperi in me adimpletum
illud Regij Prophetæ : defe
cerunt ſcrutantes fcrutinio. .
Scrucabar , ſcientiam fortaf
sè ex puteo , nefcio quo , ex
tracurus ; fed defeci , & dum
fcire quærebam ,nil nifi dubin
bi
tare didici. Certa Pij II.Ponti
ficis vox cuiplurá noffedatum
eummajora fequuntur dubia.
Platina in vit. Hoc ſi alicubi,
planè in Philofophia,vel ma
ximè dubio vacat. Philofo
phum itaque CELSISSIME
PRINCEPS TIBI offero, ſed
irreſolutum , in omnibus pe
nè hæſitantem , dubitantém
que. Er cui alteri hunc filte
rem , niſi TIBI ? à Joveprin
cipium , TIBI primum hunc
mcum , qualemcunque labo
rem debco , cujusgratioſiſſi
ma voluntate Aurifodinam
Philoſophicam ingreſſus
fum . Et quid aliud à me re
quirunt canta , á CLEMEN
X 4 TIS
TÍSSIMA manu TUA inme
effuſa beneficia ? quis non
gratijs gratitudinem repen
dendam judicat ? Alphonſus
Aragonum REX non rarò
ad amicos dixiffe fertur:DEO,
ſé tribus de cauſis potiſſi
mùm finè ceſſatione gratias
agere , quod eum , & ratio
nale animal, & Chriftianum ,
& inter Chriſtianos Regem el
ſe dederit. Liceat mihi bre
vi verbo , fed demiffiſlimo
devoti animi affectu gratias
referre tum ob alia innume
ra TUA in me beneficia ,
cum quòd Philofophum el
fe dederis. In perpetuum
yerò Gratitudinis , Amoris,
&
& ſubmiſliſſimæ Reverentiæ
mex teftimonium exiguum
hoc inunus CLEMENTIS
SIMA TUA Manu ſuſcipe
re Dignare. Ita vovet

REVERENDISSIMÆ CELSI
TUDINIS TUÆ .

Infimus Filius
F, Yld Walſer.

X5
 (带
( 宽
.

INDEX AUTHORUM
Quorum Libris in boc Opere
Ufi fumus:

ALaniPfeiffe r Ord.
que talenta, S. Bened Q. uin
h. e.animaſenſiti va .
Alphonfi Stadlmayr Ord. S. Bened.
Philoſoph. tripartita.
Alphonſi Wenzl Ord. S. Bened. Phi
loſoph. Angelica Thom .
Ambrofij Spinula S. J. Summa qua
dripartita quæft. philofoph.
Andreæ Lao Ord. Præd. Compen
diofæ diſputationes philoſoph.
Andreæ Semery S. J. Triennium
philoſoph ,
Andreæ Waibl S. J. Contraverſ. ex
univerſa philofoph. ſelectæ de mo
dis unionis , & actionis. De mo
dis ubicationis. De continuo. De
Cauſis .
Anſelmi Reichlin Ord. S. Bened.
Philof, enucleata.
Anſelmi Schnell Ord. S. Bened. Cur
ſus philoſoph; abbreviatus.
 X
Antonij Goudin Ord. Præd. Philo
oph. Thom .
AntonijLeGrand InſtitutioPhilofoph .
Carteſianæ ,
Antonij Mayr S. J. Philofoph. peripat.
Antonij Ruvio S. J. Commentarij in
lib . Arift.
Athanafij Kircheri S. J. Mundus ſub
terraneus .

Ejusdem de Phonurgia,
Ejusdem de Arte mag
netica ,
Ejusdem Iter extaticum .
Bartholomæi Maftrij Diſput. philof.
Benedicti Hueber Ord. Ciſtercieni.
Harmonia Theologico - philoſoph.
Benedicti Schmier Ord. S. Bened.
Methaph. Controverſ.
BernardiOberhauſer Biennium phi
lofoph .
Ejusdem Coronis biennij
philofoph.
Bernardi Ungelter Ord. S. Bened,
Difficultates philoſoph.
Bonaventuræ Bara Ord . Min. Scotus
defenſus.
Bur
 强 參觀
Burgundica Philoſophia vetus, & no
va, cujus Author Joan. Bapt Du
Hamel.
Chryſoſtomi Javelli Ord. Præd. Ope
ra Philoſoph
Cæleſtini Sfondrati Cardinal, Ord.
S. Bened. Curſus Philoſ.
Collegij Complutenſis . diſcalceato
rum Fratrum Carm. Diſputat.phi
loſoph.
Collegij Conimbricenſis S. J. Com
mentarij Arift.
Coſmæ Alamannij S. J. Summa phi
loſoph. D. Thomæ.
Colmãe de Lerma Ord. Præd. Cura
ſus philofoph.
De Raconis Totius philoſoph. brevis
tractatio .
Didaci Ortiz Curſus philoſoph .
Dominici Aurnhammer Ord. Præd.
Apparatus philofoph.
Edmundi Purchotij Inſtitutiones phi
lofoph.
Euſebij Amort philofoph.Pollingana.
Euftachij à S. Paulo Summa philo
foph. quadripartita.
Ferdinandi Visler S. J. Concluſiones
phyſicæ .
Ejus
 婆婆 源
Ejusdem Philofoph. Sacro
profana.
Fortunati Zimmerman Ord.S.Bened .
Philofoph. tripartita.
Franciſci Albertini S. J. Corollaria
Theolog. ex princip . philof.
Franciſci de Lanis S. J. Magiſterium
naturæ , & artis. ,
Franciſci deOviedoS.J.Curſus philof.
Franciſci Murcia Selecta philoſoph .
Franciſci Suarez S. J. Diſputationes
metaph.
Franciſci Toleti S. J. Commentaria
philofoph .
Gaſparis Buhon Philoſoph. ad mo
rem Gymnaſiorum finémque ac
comodata.
GaſparisSchottiS.J.TechnicaCurioſa.
Georgij Fræncklin S. J. Declaratio
Phænomenorum Electricorum .
Gervaſij Ord. Min . Curſus philof.
GotthardiViſchlDiſquiſitiones in uni- /
verſam philoſoph.
Henrici Heinlein Ord. S. Bened. The
ſaurus ſapientiæ .
3
Ejusdem Diſputat. philo
foph. de animabus.
Henrici Köfferlin Diſquiſitio phyſico
medica de fpiritibus. Hen
 XOXO
Henrici Niderndorff S. J. Generalis
Geographia &c.
Jacobi Roħault Traité de Phyſique.
jacobi Zabarella Opera philofoph .
Joannis Adami Moraſch Philofoph .
Atomiſtica:
Joannis Alexandri Ruſca Ord. Præd.
Summa Philofoph .
Joannis à S. Thoma Ord. Præd. Cura
ſus philofoph. Thomiſticus.
Joannis Banholzer S.J.Philof.Legalis.
Ejusdem Oculus per quæſt:
1
acroamaticas explicatus.
Ejusdem Philofoph, natu
ralis ad obfequium ortho
doxæ fidei circa grande Eva
chariſtiæ Myſterium ,
Ejusd. Contraverſ, ſelectæ .
Joannis Bapt. du Hamel Opera Philo
fophica
Joannis Bapt. Hofer S. J. Promptua.
rium philoſoph.
Joannis Bapt. Ptolemæj S. J. Philor.
mentis , & ſenſuum .
Joannis de Ulloa S. J. Philoſoph.cum .
prodromo .
Joannis Evang . Rasler S. J. Pallas fa
gata, & togata , ſeu Concordia Price
de
AR 張 (卷 ( 英
J. Generalis determinationis phyficæ cam libertate.
Joannis Joanniż Epifc. Calaguritani Philofopa.
Joannis Jrvini S. J. Prælect . Philoſoph,
e Phyſique. Joannis Morawski S..J. Principia totius Phi.
hilofoph . lofoph.
Joannis Zahn Ord. Præmonſt, Mündi mirabi
Philoſopht. lis Occonomia .
" Joſephi Falck S. J. Mundus Aſpectabilis.
Ord . Præd. Joſephi Sacnz de Aguirre Cardinal. Ord. S.
Bened. Philofoph. rationalis novantiqua.
Præd. Curs
Laurentij Dahan Socij Sorbonici Philofoph. in
utramque partem.
ticus. Ludovici Babenſtuber Ord . S. Bened. Vindiciæ
Prædeterminationis phyſ.recenter impugnatæ.
Tof.Legalis. Ejusdem Philoſoph. Salisburg .
per quæft. Ludovici à Dola Ord. S. Franciſci Capucin.
plicatus. Diſput. Quadripart. de modo conianet
Marcellini Reiſchl Ord. S. Bened. Philoſoph .
oph. natus Peripatetico . Thomiſtica .
im ortho Matthia Heus Differtatio phyf. experimentalis
grande Ev de acre,
iumi Melchioris Cornæi S. J. Curriculum philoſ..
rf. fele &tæ . Menradi Heuchlinger Ord. S. Beacd. Diſputa .
tio philoſoph. de ente.
pera Philo Menradi Steinegger Ord. S. Bendict. Contro.
verſiæ Ariftotclico Thom . ex univerſa Phi.
Promptua. loſoph.
Odilonis Neümam Ord, S. Bened. Partus phi.
lofoph .
S. J. Philol: Oſwaldi Coſcani S. J. Diſputatio philoſophi
de a&ione in diftans.

lofoph.cum.
Petri à S. Joſeph Fulienſis Idea philoſoph .
Petri Fonfecæ S. J. Commentarij in libr. mea
taphyl
1. J. Pallaas fa Petri Hurtado de Mendoza S. J. Difputatio .
ucs in univerſam philofoph.
neordi Pre Pe.
de
 袋 (整 袋
Petri Kirſch S. J. DEUS movens.
Philagrij Le Roy, Philofoph . radic. Elc & ica.
Placidi Renz Ord. S. Bened. Philoſoph . Tho.
miſt.
Raymundi Mailhat Ord. Prædi Summa philo.
foph.
Renati des Cartes Opera Philof.
Roderici de.Arriaga S. J. Curſus philoſoph.
Romani Effinger Ord. S. Bened. Prædicamen .
tum undecimum .
Sebaftiani Izquierdo S. J. Pharus ſcientiarum .
Sigiſmundi Bütner Ord. Eremit. S. Auguſtini
Auguſtinus de vero diſputans.
Sylveftri Mauri S. J. Quæftionum philoſoph .
lib . 4 :
Thoma Comptoni Carleton ŝ. j . Philofoph.
univerſa .
Thomæ Mlodzianowski S. J. Præle &tiones phi
loſoph.
Vercmundi Guf Ord. S. Bened. Quæft. diſpu .
tatæ in Phyſ.
Wolfgangi Schmidt Ord. S. Bened . Inftitutio .
nes Log.
Wolteri Schopen Ord. Min. Conyentual. Di
fputationcs Scholaftica.

PARS I.
4

1
強 级 ( r )( 英
vens.
Tadic. Elc & ica.
Philofoph. Tho
d. Summa philo.
3
PAR S
Lilof.
Curſus philoſophe Queſtiones Principales
ned. Prædicamen .
ex
arus ſcientiarum . LOGICA:
nic S. Auguſtini
S. QUÆSTIO I.
num philofoph.
Ån Logica Docens fit Scientia ?
5. j. Philoſoph.
rclectiones phi SENTENTIA I. Logica habitua
lis Docens in omni materia , neceffa
- Quæſt. diſpu . ria, probabili, & Sophiſtica eft vera
aed . Inftitutio . ſcientia. lta S. Thomas. Scotus 9.
1. præd. Comptonus difp. I. feet . 7.
Conventual. Dit Complutenſes diſp.2. proæm.q. 5. To .
letus: Babenſtuber. “ Renz. Mayr.
Murcia. & Communior Th.Th, &
RR.
FUNDAMENTA.
1. Logica Docens habitualis incli
nát ad actus verè ſcientificos; ergò eſt
ſcientia . Q. pr. Doctrinæ Logicæ , ad
quas inclinat habitus Logicæ , funt 1.
PARSI. de obiccto neceſſario faltem quoad ef
A festo
!

X X
fentiam v. g. De fyllogiſmo , quiex
natura ſua neceffariò requirit tres ter
minos. 2. Dantur per cauſam , &
demonſtrationem . 3. Sunt certæ , &
evidentes , ergò funt actus verè ſci
entifici.
2. Ad ſcientiam non requiritur obje
étum neceſſarium quoad exiſtenti
am , aliàsſola Thcologia eſſet ſcien
tia , quia fola habet objectum abfolu
tè neceſſarium , ſcilicetDEum ; ergo
licèt v. g. fyllogiſmus non neceffariò
actu exiftat, Logica tamen de eo tra
& tans erit fcientia.
3. Logica etiam probabilis , & ſophi
ſtica demonſtrat ex principijs eviden.
tibus proprietates fui obječti, ergo.
4. Si Logica non eſt ſcientia , nul
la dabitur fcientia . feq .prob. ut con
clufiones aliarum fcientiarum fint ſci
entificæ , oportet effe evidens , de
monftrationem parere ſcientiam : at
qui ſi Logica non eſſer ſcientia , id non
effec evidens, quia à Logica non pro
baretur evidenter; ergò. videSuarez .
T. 1. meta. D. 1. ]. s .

RE
 1

袋 须 缴费 33
giſmo, quiex RESPONSA Ai.
quirit tres ter Adı.Syllogiſmum non effe objectum
er cauſam , & fimpliciter neceſſarium ,eô quod de
Sunt certæ , & pendeat effentialiter àprincipio contin
ctus verè ſci ģente, h , e. intellectu fecundùm cer
tas regulas operante. Sicut ergò iftæ
quiritur obje regulæ , & intellectus ſunt principi
ad exiſtenti um contingen's , ita & ipſe fyllogif
ia effet ſcien mus eſt contingens.
Etum abfolu Nec dicas , inquiunt ; fyllo
rgiòo
Eum ;ſſear giſmum habere intrinſecam poſli
n nece bilitatem , & ex ſua eſſentia exigere
en de eo tra certa prædicara. Nam R. da:
habet intrinſecam poſſibilitatem in
lis , & ſophi dependenter à regulis actualibus ,
pijs eviden . intellectu actualiter operante. Con
jećti, ergò . ant. independenter à regulis poffis
cientia , nul bilibus ; & intellectu poffibiliter ope
prob . ut con rante. neg. ant. itaque in ſua eſſentia
arum fint ſci fyllogiſmus in obliquo involvit intelles
videns , de & tum& c .
cientiam : at
Ad 2 : neg: conſ quia licèt non re
ientia , id non quiratur adſcientiam objectum necef
gica non pro fariò exiſtens, requiritur tamen obje:
vide Suarez. & tum neceſſarium quoad eſſentiam
.
independens ex ſua natura à principio
contingente, quodLogica non habet.
gu Ad 3. d. A. objecti neceſſarij fimpli,
A
 4 强 人缘 八强
citer neg. neceſſarij folùm fecundùm
quid , & ex hypotheſi intellectûs ope
rantis . c.a. n. C.
Ad 4. neg. conf. ad prob. d . min .
non eflet evidens evidentiâ, quæ ori
tur ex Demonſtratione verſante circa
objectum ſimpliciter neceffarium . con .
min. evidentià , quæ acquiritur per ex
perientiam etiam de objecto non fim
pliciter neceſſario. neg. m . & conf.
cognitio evidens non eft neceſſario
femper Demonſtrativa, fed poteft effe
evidens ob experientiam .
SENTENTIA II. Logica Docens
non eft fcientia. Ita ex inftituto Wenzl
contr. 2.9. 3.1. 48. Mezger. Gervaſi
us. bic q. 2.1.4. & alij apud Wenzi. I.
cit. & apud Ortiz To.2. tract. 1. conf.
3.6. 1. n. 344. inter quos Albertus
M. Ægidius Romanus , Zabarella 7
& alij KR .
FUNDAMENTA.
1. Objectum Logicæ non eft fim
pliciter neceſſarium ; ergò non eft ſci
entia. 2. pr. ſecundæ intentiones v.g.
forma fyllogiſtica, definitio & c. de.
pendent effentialiter â noſtro intelle
Etu
- 人類 袋 ( ( 袋 5

folùm fecundùm
&u , ita ut poflìnt eſſe, vel non eſſe,
intellectûs ope hoc , vel illo modo , in hac, vel illa fi
gura fieri; ergò non ſunt objecta fim
pliciter neceſſaria, fed contingentia.
ad prob. d. min. Confirm.Major requiritur neceflitas in
dentiâ, quæ ori obiecto ſcientiæ , quàm in obiecto ar.
e verſante circa tis , ùt patet ex Ariftotele 1. 6. moral.
neceſſarium , con. f. 3 . ‫ نع‬4. ſed in objecto artis etiam
cquiritur per ex reperitur neceſſitaseſſentiæ ; ergò ne
bjecto non fim ceflitas eſſentiæ non fufficit ad cbje
3. m . & conf. Etum ſcientiæ , fed etiam requiritur
eft neceſſariò aliqua neceſſitas exiftentiæ , faltem ta
:, fed poteſtelle lis , ut illud objectum non fit à nobis
am . producibile.
Logicao Docens 2. Logica eſt ars; ergò non eſt ſci
inſtitut Wenzl entia. pr. conf. ars eſt excluſiva ſcien
zger. Gervaſi tiæ ; ergò. a. pr. unum membrum di
pud Wenzl.l. vidensexcludit alterum ; fed ars, &
tract. 1. co nf.
rtus
ſcientia ſunt membra dividentia ro
quos Albe tius poreſtativi ſcilicet virtutis intel
is , Zabarella lectualis , ergò.
Confirm . Scientia quieſcit in con
templatione ſui objecti, & ars ordina
NTA. tur ad praxin ; ergò idem habitus non
cæ non eft fim . poteſt eſſe ars,& fcientia; aliàs habebit
ergò non esſt ſci, duplicem finem .
ne
intentioo v.g. 3. Logica habet pro objecto Ens
definiti & c, de per accidens, h . e. Syllogiſmum ex
â noſtro intelle pluribus terminis artefactum . ergò
non eft fcientia, A 3 4. Lo
stu ,
 6 號 ( 帶 環
4. Logica docet facere Demonſtra
tionem ; ergo ipfa non eſt habitus
aquiſitus per demonſtrationem , ergo
nec fcientia. Conf. patet. quia habi
tus antecedens omnem Demonftra
tionem non acquiritur per Demon
ſtrarionem . 1

5. Ens rationis , quod eft objectum

Logicæ , non eft fimpliciter fcibile
quia non eft fimpliciterEns ; ergò & c.
6. Syllogifmus probabilis non eft
objectum neceſſarium .
7. Logica Topica verfatur circa ręs
probabiles, ergò non eſt ſcientia.
RESPONSA Aa. /
Ad 1. D. A, non eſt neceſſarium
quoad exiftentiam , & quoad acci
dentalịa con. ant. quoad effentiam ,
& prædicata intrinfeca , ex fe , &
perpetuò v. g. Syllogiſmo con
venientia. neg. a . & c. Ad prob.Depen
det ab intellectu quoad exiſtentiam con.
quoad elfentian ſubd. Signatam , &
Definitivè fumptam. neg.Exercitam , &
A &tu produétam , con.a.n.c.
Si dicas : Syllogiſmus poſſibilis
dependet ab intellectu poſſibili 2

R. d.
張 o meni 7
Demonſtra R. d. a . quoad exiſtentiam poffibilem
i eſt habitus con . quoad intrinfecam connexionem
ionem , ergo prædicatorum eſſentialium neg.
t . quia habi Ad Confirm . neg. maj. quia hæc
Demonftra 1 non eft differentia inter artem &
per Demon fcientiam , quod ſcientiæ objectum
fit neceffarium , artis verò contin
eft objectum gens , ſed qùod ſcientia de ſuo obje
citer ſcibile , to faciat Demonſtrationes , ars verò
as ; ergò & c. objectum fuum faciat : unde fi ea
ilis non eft dem veritas fit demonſtrabilis , &
factibilis, poteft effe objectum artis ,
cur circa res & ſcientiæ . Caramuel. Metal. n. 64.
fcientia. Ad 2. Adprob. D. Maj.fi fint mem
bra dividentia etiam entitativè, & ma
An , terialiter diverſa con .ſi ſint folùm for
maliter , & ſecundum varias conſide
neceſſarium rationes diverſa. neg . maj. D. m . n . c.
quoad accia Ad Confirm . diºc. li praxis , ad
effentiam , quam ordinatur ars , fit opus fpecu .
, ex fe , & labile , & actualis cognitio fcientifica .
giſmoepceonn neg. ſecùs con. Rat. Addit. Dif.
prob.D habebit duplicem finem entitative, &
iſtentiam con. materialiter diverſum . neg . formali
Signactiatmam, & ter , & ratione diverſum . con.
Exer ,& Ad 3. D. a. Demonſtrabile quoad
.c.
mus poſſibilis ſuas proprietates.con. indemonftrabile
neg .
tu poſſibili 7
Ad
R d.
 8 资 然 愛
Ad 4. D. c. per Demonſtrationem
artificialem . con. naturalem . neg.
Ad § . 1. n. Jupp. Ens rationis effe
ſubjectum Logicæ . 2. n . a. licèt enim
transmitcamus v.g. fyllogifmum non
eſle-ſimpliciter ens, quia tamen habet
proprietates demonſtrabiles , eſt fim .
pliciter ſcibilis,
Ad 6. D. a. neceſſitate materiæ ,
feu quoad materiam con . neceſſitate
formæ , ſeu quoad formatt , neg .
Ad 7. D. q.probabiliter, neg. Scien
tifice, Demonſtrativè , & fecundùm
regulas evidentes. con.a. n. c.
Fundam . Præcip. ſent. 1. Obje.
étum Logicæv. g. Syllogiſmus in ip
ſa natura fundatur , & eft neceſſarius
quoadellentiam , neceſſitas autem quond
exiſtentiam non requiritur ad obje
ctum ſcientiæ .
Fundam . ſent. 2. Objectum Lo
gicæ dejendet à nobis, poteft aliter , &
aliter fe habere, non eft fimpliciter ne
ceffarium , & quoad exiſtentiam : ad
ſcientiam requiritur neceſſitas objecti
quoad ellentiam , quia objectum ſcien
1
tiæ majorem debet habere neceſſita
tem , quàm objectum arţis ; ergò Lo
gica non eft fcientia. QUÆ
Y
 強 ( 卷 )( 继
arionem QUÆSTIO II.
neg
onis effe An Logica utens fit ſcientia ?
.cèt enim
num non SENTENTIA I. Logica utens
hen habet habitualis non eft fcientia , ita Com
munior Th. Th. ùt ajunt Complut.
2 eft fim
bíc d. 2.9.5. inter quos ipſi Complut .
materiæ , Toletus, Rubio,Philippus â Ss. Trinit.
neceſſitare Mailhat. Heinlin , Ortiz tr, 1. conf. 3.
neg
§. 2. Arriaga D. 3. S. 2..
neg.fcien FUNDAMENTA
ecundùm
C.
1. Habitus ſcientificus quà talis non
:: Obje. inclinat ad a &tus , & fyllogiſmos pro
nus in ip babiles, & apparentes , fed neceſſa
us
eceffari rios , & demonſtrativos: fed Logi
tem quoad ca utens Topica , & Sephiſtica incli
ad obje nat & c.; ergò non eft fcientia :
2. Conſtructio fyllogiſmi non eſt
ectum Lo actus ſcientificus ; ergo nec habitus
Eftaliter , & ad eam inclinans eſt ſcientia . a. pr.
npliciterne actus ſcientificus eſt cognitio rei per
tentiam : ad caufam : fed actualis confectio forma
efſitasmobjecti fyllogiſticæ non eft cognitio rei per
jectu ſciena caufam ; ergò.
ere neceſſit 3. Actus ſcientiæ debat effe fpe
tis ; ergo lo culatio alicujus veritatis: ſed ſola con
AS fectio
QUÆ
Y
 IO 澳门 鬱 藥
fectio formæ fyllogifticæ , quà talis
fine reſpectu ad materiam , quæ ad
Logicam non pertinet , non eft fpe
culatio alicujus veritatis ; ergò &c.
RESPONSA Ann
Ad 1. Dicit 1. Murcia bíc q .3.ha
bitum , qui folùm utitur fyllogifmis
probabilibus, non eſſe Logicam,fed
alium habitum , qui vocerur opinio .
2. d . maj. non inclinat ad actus pro
babiles probabiliter eliciendos con.ſci
entificè eliciendos neg. d. m. n. c. Lo
gica topica habitualis utens inclinat
quidem ad fyllogiſmos probabiles
fed tamen fcientificè h. e. iuxta certas ,
& evidenter demonſtratas regulas eli
ciendos ; ergò eft habitus ſcientificus.
3. neg. majficut enim nôffe eviden
ter conficere fyllogiſmos probabiles,
& fallaces eſt ſcientia ; ita etiam habi.
tus ad hujusmodi actus inclinans eſt
ſcientificus, & confequenter actus ex
tali habitu procedentes fùnt pariter
ſcientifici,
Ad 2. neg : 1. ad prob. Dico 1. ad
actum ſcientificum fufficere quòd pro
cedat verè ex habitu ſcientifico , &
per
 este xeito com
per Demonſtratibnem acquiſito ; at
i qui habitus Logicæ , per quem ſcio
conficere fyllogiſmos, acquiritur per
. Demonſtrationem ; ergò ipfa actualis
confectio fyllogiſmi procedit ex ha
bitų ſcientifico , & c . 2. D. maj. eſt
na cognitio in actu ſignato rei per cauſam
mis v. g, fyllogiſmum debere fic con
fed {trui. neg. eft cognitio in actu exerci
nio. to, con, maj. D, m . n. c. quandoçun .
ro que Logicus facit fyllogiſmum , ſem
Scia per in actu exercito fcit eum debere
Lo habere tres terininos : propter hanc
linat ergò cognitionem actualis confectio
les fyllogifmi eſt actus ſcientificus.
Ertas , Ad 3. D. maj. Debet eſſe ſpecula
as eli tio fignata, & explicit« n , maj. exer
ficus. çita , & implicité con. maj. D, m.non
eviden eſt {pęçulatio fignata con, exercita
babiles neg.m. & conf. faciens fyllogiſmum
im habi. in actu exercito fpeculatur, eum de
anans eft bere conſtare tribus terminis. patet
T actus ex ex Dietis.
at pariter SENTENTIA II.Logica utens ha
bitualis eft fcientia ita Cardinal, de
Dico I. ad Aguirrę D. 4.S. 2.Murcia 7. 3. Ba
equòd pro benſtuber. Viſchl, D. 2.9.3. 2. 2. &
alij,
entiſco , FUN
per
 12 con con
FUNDAMENTA,

1. Logica Docens, & utens- non

diſtinguuntur realiter ; ergo ùt Do
cens , ita & utens eft fcientia.
2. Conſtructio fyllogiſmi , quô
probatur Demonſtrationem parere
fcientiam , fyllogifmum verò proba
bilem parere opinionem , fophiſti
cum autem errorem , & fallaciam ,
eſt actus Logicæ utentis , & quidem
ſcientificus , quia ex principijs evi
dentibus ; ergò etiam habitus ad eum
inclinans eft fcientia.
3. Omnis actusſcientificus Logicæ
docentis eft fimul actus utentis , cum
fit actualis conſtructio Demonſtratio
nis ; ergò faltem aliqui actus Logicæ
utentis , fcilicet in materia propria ,
ſunt ſcientifici.
4. Actualis confectio ſophiſmatis ,
& fyllogiſmi probabilis procedit ex
habitu cognoſcitivo regularum evi
dentium per Demonftrationem ac
quiſito ; ergò eſt actus ſcientificus.
Adverte , videri Philoſophos in eo
convenire , ačtus Logicæ utentis in
materia probabili , aut fallaci alienn ,
ſeu
 蒙 (帶 ) 1 13
ſeu aliarum fcientiarum non effe fci
entificos , fi v. g. Concluſio fophi
ftica conſideretur ùt eſt cognitioma
teriæ , feu objecti ex falſo principio,
& ita ſentire videntur ipſe Murcia l.
c. Babenſtuber ; & Viſchl expreſsè lo
cit, n, 14.

RESPONS4 da.
Ad 1. D. c. etiam utens erit ſciens
tia entitativè, & realiter con. forma
liter , & reduplicativè quà utens, neg.
Nec Dicas, eidem habitui non pof
ſe convenire prædicata contradicto
ze ria v . g. ſcientiæ , & non fcientiæ ';
n id enim falfum eft de habitu Virtua
O liter duplici , & in ordine ad diver
cæ fos actus comparato .
ria , Ad 2: D. 7. membr. a . eſt actus Lor'
- gicæutentis, ùt eſt ſpeculativa cogni
natis, tio alicujus veritatis neg. út eft neti
edit ex va conféctio artefacti Logici con. fic
m évi autem non eſt actusſcientificus, quia
ùt fic non eſt Cognitio veritatis per
пет 20s cauſam , ex quo patet ad 2. membr.
entificu.
ant. eſt actus ſcientificus ùr eſt actus
70s in eo
utentis in Logicæ Docentis. con. ùt eſt actus Lo
aci aliena, gica utentis. neg.
Ad 3
feu
 14 曼聯 強
Ad 3. D. c. ſunt actus ſcientifici,
entitativè, & realiter, & ut ſunt actus
Logicæ docentis con. formaliter, &
reduplicativè ùt funt actus Logicæ
utentis. neg. ſic enim non ſunt cog
nitiones rei per cauſam .
Ad 4. Con. a. n. c . quia ut fit actus
ſcientificus debet eſſe actualis cogni.
tio rei per cauſam evidentem , qualis
non eſt aſſenſus concluſionis ſophi
fticæ .
Fundum præcip. fent 1. Ipſa actua
lis confectio ſyllogiſmi quà talis non
eſt ſpeculatio , & cognitio veritatis per
caufam ; ergò habitus ùt inclinans ad
talem aétum non eſt ſcientia , licètres
aliter fit fortaſsè fcientia.
Fundam . fent 2. Logica docens, &
utens non diſtinguuntur realiter ; illa
eft fcientia ; ergo & hæc. item actus
Logicæ utentis procedit ex regulis
evidenter demonftratis; ergò eft ſci
entificus.
QUÆSTIO III.
An Logicafit Practica, velspeculativa?
SENTENTIA I. Logica eſt ſim
pliciter ſpeculativa.ita Th.Th. & Sco
tiſta ,
 8 ) g 0 g 15
tiftæ . Card. de Aguirre. Joannes â
S. Thoma hîc q. 1. a. 4. Scotus q . 4.
prologi l. dico igitur. & 6.met. q . 1. Gou
din hîc a . 4. Babenſtuber. Renz. & alij.
FUNDAMENTA.
1. Actus intellectûs , quos dirigit
Logica , non ſunt praxes; cùm non fint
actus alteriuspotentia , quam intellectûs,
ſed puræ fpeculationes , ergò habi
tus ad eos inclinans eft fpeculativus,
quòd autem praxis debeat eſſe actus
alterius potentia , ab intellectu diſtinctæ ,
probatur exinde , quia Ariſtoteles,S.
Thomas, & Scotus videntur praxin
vocare id , quod vel à potentijs ex
ternis, vel â voluntate producitur;
ergò cùm nomen praxis ſit impofi
ala tum actibus voluntatis , non eſt tribu
tus endum a £tibus intellectûs.
ulis 2. Alexander Ruſca q . 1. 4. 2. ita
ſci eruditè probat hanc ſententiam :
Omnis fcientia ,quæ fcire quærit prop
ter ſcire tanquam finem ultimatum
eft fimpliciter fpeculativa : ſed ſcien
lative ? tia, quæ habet pro ultimato fine vi
eft fim
care ignorantiam , & errores intelle
& Sco
Etûs,ultimatè quærit fcire propter
ci
tilta ,
 16 3
ſcire; ergò eft fimpliciter fpeculativa,
atqui Logica intendit vitare errores
intellectus , cùm ad hoc ponátur , ut
dirigat illius operationes , ne erret in
acquirendis ſcientijs ; ergò &c.
3. habitus metaphyficæ non eſt
practicus, licèt inclinet ad actus in
telleetûs metaphyficos ; ergò nec ha
bitus Logicæ eſtpracticus pariter in
clinans ad actus intellectus:
Nec dicas. Metaphyſica inclinat ad
actus intellectûs ùt merè contemplantes
veritates altiſſimas; econtra Logica in
clinat ad actus intellectûs åt dirigibites
& producibiles juxta regulas Logicas ;
ergò non eft paritas,nam
Contra eſt 1. Logica docens habitua
lis etiam inclinat ad actus fuos mere
contemplativos Doctrinarum Logica
rum , quæ planè funt veritatesfpe
culativæ , Logica utens verd inclinat
quidem ad opus, fed folùm ſpeculabi
le, & intellettuale, non operabile, h . e.
alterius potentiæ .
Contra eft 2. Etiam habitus metà.
phyſicæ effectivè unà cum intellectu
influir in actus fuos , & tamen non
eſt practicus; "ergo etiäm &c. et
4. Lic
 to chose IT
4. Licèt Matheinatica conficiat v.
g . aſtrolabium ; eft tamen Speculati
va ; quia confectio hujus operis ora
dinatur ad cognitionem veritatis ;er
gò etiam licèt Logica conficiat inftru
menta fciendi, v. g. Syllogiſmos, eſt
tamen ſpeculativa; quia hæc omnia
ordinantur ad cognoſcendas ülterio
res veritates.
5. Logicà objectum ſuum tractat
reſolvendo in fua principia ; ergò eſt
ſpeculativa; non practica ; alias pro
cederet compoſitoriè.
ÁÉSPONSÁ Áá.
Ad 1. D. a. non ſunt praxes móa
a
rales dirigibiles in bonum , con artificio
erè ſa h. e. actiones per regulas artis di
ica rigibiles ad verum :neg : ad rat. addi
tam neg. definitionem Scoti , quòd
fpnaet praxis in genere fit operatio alterius po
cli
calabi
tentia ab intellectu ; fed eft operatio reguá
Labilis per pracepta .
h, er
Ad 2. 'Dico Logicam quærere ſci
repropter ſcire, & vitare errores in
meta .
tellect
u tellectůsper media, & a &tus practicos h . e.
men noi regulatos per præcepta ; ideò non eſt ſpe
eulativa, ſed practica.
& c. B Ad 3.
4. Liceo
 !

18 强 (
茶 幾
Ad 3. Et refp. data retorfionem 1. di
co tam docentem , quàm utentem Lo
gicam inclinare ad faciendos fyllogif
mos , h. e. opus oper abile juxta regulas ,
ergó ad opus practicum .
Ad retorfionem 2. neg. parit. quia às
etus metaphyſicæ funt meræ (pecu
culationes , & actus fpeculativi: econ
trà actus Logicæ ſunt praxes, quia di
riguntur per certas regulas.
Ad 4. Neg. parit. quia Mathemati
ca conficit aſtrolabium per accidens, &
4
ex fine ſecundario , non enim principa
liter intendit conficere aſtrolabium ,
ideò non definit effe fpeculativa : at
Logica conficit inſtrumenta fciendi
per fe , & ex fine primario , principaliter
intento ,‫ و‬imòunico , ergò cùm illiactus
ſint regulabiles per præcepta , erunt
praxes , & Logica practica.
/ Ad S. D. 4. tractat refolutoriè ins
ordine ad conficiendos fyllogifmos v. g. con.
ultimard , & fine ulteriori ordine neg .
SENTENTIA II. Logica eft fim
pliciter practica. ita eximius Suarez
T. 2. meta .D. 39. Conimbr. bic q. 4. a .
s. Du Hamel'hîc q.3. concl. 2. Ambroſ.
Spinola q. 1. 2. 3. Semery D. 1.9. s ;
 en concerned 19
a . 3. Fonſeca 2, meta, c . 3. q. 1. Arria
gá D. 3. ſubſect. 2. & alij plures citati
à Calaguritano t. 1. d. 2. 6. 2. præci
puè RR. quibus conſentit Mayr på la
1). 247
FUNDAMENTA
Í . Praxis, ùt benè advertit de Rai
conis in pralud. log. c. 6. eft duplex :
moralis, quæ eft actus voluntatis diri
gibilis ad bonum per præcepta bene
vivendi; & artificiofa, quæ eft actio per
regulasartis dirigibilis v . g. ad ve
ri cognitionem : atqui actus intelle
ctûs funt dirigibiles in verum per re
gulas ; ergò licèt non fint praxes moa
Tales, funt tamen praxes artificioſa ;
conſequenter Logica eos dirigens eft
practica: quòd verò Scotus definiar
praxin , quòd fit operatio alterius po
tentia ab intellectu, aſſerit Maurus I. 1 :
9. 13. hanc particulam gratìs à Scoto ·
additam ; ab alijs Authoribus reijci ;
& praxin definiri; quòd fit operatio
regulabilis per præcepta rationis : atqui de
diximus, etiam actus intellectûs ſunt
regulabiles per præcepta Logica ; er
gò đc
Ba 8. Te
 3 ()發炎
2. Teſte. Ariſtotele 2. metaph. 1. ſci
entiæ fpeculativa finis eft veritas , practica
autem opus : atqui Logica per fe, & ex
fine primario tendit ad opus, fcilicet
confectionem modorum ſciendi, nec
quieſcit in contemplatione ſui obje
&ti ; ergò eſt practica , non ſpecula
tiva.
3. Opus practicum , & operabile eſt
res contingens , accipiens exiftentiam ab
artifice: atqui ſyllogiſmus v . g . con
tingenter , & liberè fit ab intellectu in
formato Logicæ habitu ; ergò &c.
RESPONSA A4.

Ad 1. Non fufficere ad praxin , fi

ſit actus dirigibilis per regulas , ſed
requiri prætereà, utnon fit formalis
fpeculatio veritatis, quod ultimum
1
invenitur in actibus intellectûs , ideò
non funt praxes .
Deinde malunt Th. Th. ſequi Ari
ſtotelis , S. Thomæ , & Scoti , alio
rumque definitionempraxeos , quam
Mauri , & R.R.
Ad 2. D. m. ad opus feculabile con.
operabile neg. m. & conf. deinde ipſa
confectio modorum fciendı ordina
tur
 este conception 21

tur ad cognitionem veri; ergò ulti,

matò quieſcit in ſpeculatione.
Ad 3. neg. maj. quia etiam actus me
taphyſici contingenter accipiunt exiſten
tiam ab intellectu , & tamen non ſunt
opus practicum .
SENTENTIA III. Logica eſtpar
tim ſpeculativa, partim practica. ita
Vaſquez 1.p.d.9.6. 1. Rubio q. s. proam .
Hurtado do 2. ſ . 2. Maurus l. 1.9. 13.
Calaguritanust.1.d.2.6. 2.Card.Ptole
mæus Diff. 6. log. f. 3. in fine. citat Ru
bio l. cit. pro hac opinione Suariumt.
1. met . d. 44. eamque teſte Calaguri
tano multi alij defendunt.
FUNDAMENTA .

1. Logica habet plures actus vere

pra & icos, & plures speculativos ; ergo
habirus Logicæ eſt practicus fimul,&
fpeculativus a. pr.quoad 1. Logicahabet
actus, quidocent, quomodo facienda
fit definitio, diviſio & c., &qui ad hæc
opera ab ipſo Logico factibilia per ſe .
& immediatè dirigunt; ergò habet
actus practicos.pr .a. quoad 2. in Lo .
gica ſunt cognitiones , quæ non diri
gunt per fe ad effectionem alicujus
B. 3 obj
 22 象 ( 整 )( 微
objecti; ergò habet actus ſpeculati
vos. ant. patet v. g. ex pramiffis evidenti
bus neceſſarid ſequi conclufionem evidentem :
fyllogifmum in barbara efle infallibilem , De
monſtrationem gener are ſcientiam .
2. Logica procedit modo compofi
Forio, & ordinatur ad dirigendas ope
rationes mentis , efficiendos Syllo
giſmos: ergò eſt practica, & pariter
procedit modo refolutorio , & ordina
tur in finem ſpeculandi, contempla
tur , demonſtrat paſſiones de ſuoob
jecto , intendit fugare ignorantiam
intellectûs , & fic ordinatur ad ve
fum ; ergò eſt ſpeculativa.
3. Theologia juxta Doctrinam S.
Thomæ 1. p. q. 1. 4. 4. fimul eſt
practica, &fpeculativa; ergò licèt ei
dem fcientiæ particulari non poſſinę
convenire differentiæ oppofitæ ſpecu
lativum , & practicum , poſſunttamen
convenire eidem ſcientiæ univerſali ,
qualis eſt Logica , quæ ordinatur, &
ad finem dirigendi operationes intel
lectûs, & ad finem fpeculandi natu
ram , & paſſiones modifciendi.
4. Actus Logicæ licèt ordinetur
ad cognitionem, & fpeculationem
veri.
 23
veritatis, & ita fit fpeculativus, non
tamen proprerea deſinit eſſe operatio
directa, & regulata per regulas; er
gò v .g confectio fyllogifmi per
hanc fubordinationem non definit effe
actus practicus , fed refpe & u obje&ti ,
quod speculatur , eftſpeculativus , reſpecte
regula, à qua dirigitur , eſt practicus.
Dices : ſic Logica habebit duos fi
nes , ſcilicet confectionem operis , &
cognitionem veritatis , ergo erit du
1
plex habitus, duplicis fpeciei ſcientia.
R. 1. Calaguritanusl. 6. n. 31. Lo
gicam conſtare pluribus habitibus
realiter diſtinctis , quorum unus eſt
ſpeculativus , alterpracticụs. 2. Mau
Tus ait Logicam habere unitatem im
perfe tam , conſiſtentemin quadam con
tinuatione doctrinæ , quatenùs fpe
E culatio ordinatur ad præcepta practi
1 ca. 3. da 4. habebit duos fines ulti
1
matos neg: ſubordinatos con. a. n. c.
poteft ergò dici, vel quòd actus pra
lo
Etici Logicæ v. g. confectio fýllo
giſmi, ordinentur ad fpeculationem ,
to & cognitionem veritatis in quacun
que materia ; vel quòd actus fpecu
r
lativi faltem ordinentur ad confecti
12 BA onem
 24 ca 20
onem modorum fciendi , tanquàm
diſpoſitiones ad perfectam ſcientiam
artificij practici. 4. d . c. erit duplex
habitus, virtualiterduplex con. forma
liter duplex neg. idem ergò habitus
virtualiter multiplex poteſt eſſe pra
Eticus, & fpeculativus reſpectu diver
forum actuum ſubordinatorum , ad
quos inclinat. 5. Afferit Rubio I. cit.
Logicam eſſe ſpeciei eminentioris , quæ
contineat utramque rationem fpecu
lativi, & practici.
Hanc fententiam ex inſtituto refutát
Ortiz Tom . 2. tr. 1. conf. s. l. 2 ,
vide etiam Comptonum d . 10. S. 6.
qui poftquam per duas conclufiones
probâffer in Logica multos effe actus
purè fpecluativos , & multos practi
cos , demùm addit, Logicam fimpli
citer dici poffe practicam , aut latiùs
fpeculativa
Cam .
m , & principaliùs practi
RESPONSA A.
Ad 1. R. Th . Th. n. a. Com ejus prob. 1 .
quia opera Logicæ ſunt actus intel
lectůs , crgò non praxes. R. R. verò
ad prob. 2. afferunt, vel quòd illi actus
non pertineant per fe ad Logicam ,
ſed
 e com corpo 25
fed Metaphyſicam ;vel quòd etiam ju
yent , & ita ordinentur ad confectio
pem operis practici; ergo non ſunt
meræ fpeculationes Logicæ , ex quo
patet ad 2.
Ad 3. neg . conf. do parit. quia juxta
Molinam , Ochamum , Marſilium , &
alios Theologia conftat ex pluribus
habitibus partialibus ſolo numero di.
yerfis ; ergò ſecundùm aliquos habis
žus poteft effe practica , fecundùm
aliquos ſpeculativa. Econtrà Logica
etfi fit fcientia univerſalis , eſt tamen
unus habitus juxta coñuniorem ; er
gò eidem habirui non poflunt conve
nire differentiæ oppolicæ. Vide Cur
sum Theol. S. Galli To. 1. t9, 1. g. 4.
Ad 4. 1. neg. fupp. ad praxin ſuf
ficere , fi fit actus directus per regu
las , niſi ſimul ſit aétus alterius poren
tiæ ab intellectu. 2. ratio practici,
vel ſpeculativi deſumitur ex fine ulti
mo per ſe intento ; ergò illa ſubordina
tio actus regulati ; cùm per le ordine
tur ad cognitionem veri, tollit ratio .
nem practici.
Ad reſp. contra object. ad hoc , ut ali
quis habitus fit verè practicus, requi.
BS ri
 26 de ce screen
ritur , ut ordinetur ad confectionem
operis ultimatò , & ut opus illud non
per le ordinetur ad fpeculationem ,
cùm ergo opus Logicum per fe or
dinetur ad cognitionem veri , Logi
ca non erit practica. Ex his
Fundamentum præcipuum fent 2. eft :
quòd praxis debeateſſe ačtus alterius
potentia , quàm intellectûs ; & quod
Logica ex natura fua ordinetur ad fu
gandam ignorantiam , & errores intel
lectûs.
Fundam . Sent. 2. Praxin effe actum
cujufcunque potentiæ regulabilem per
regulas , & contingenter accipientem
exiſtentiam ab artifice.
Fundam . Sene. 3. Actus Logicæ or
dinantur ad cognitionem veri; ergò ſunt
fpeculativi: ſunt actus regulatiperregulas;
ergò practici,
QUÆST10 IV .
An, do quomodo Logica fit neceſſaria
ad alias ſcientias.
!
SENTENTIA 1. Logica artificialis
eft metapbyficè neceſſaria ad alias ſcien
1
tias in ftatu perfecto , ita ut nec fu
рен
n
CDC 27
n pernaturaliter fineLogica acquiri pof
ſint. Ita Thomiſtæ quidain , inter
quos P. Reiſchl hic d. 1. q. 3. S. 1 .
& Illuftriff. D. Reichlin Pbilos: enucl.
log. proleg. 4. 12.
FUNDAMENTA.
I. Ad perfectam ſciențiam requi
ritur cognitio non folùm conſequentis ,
ſed etiam bonitatis confequentia : atqui
ſine Logica artificiali ne quidem die
vinitùs poteſt cognoſci bonitas con
ſequentiæ ; ergò Logicaeft metaphy
ficè neceſſaria . pr. min. ille cognoſcit
bonitatem conſequentiæ , qui cognof
citillationem eſſe conformem regulis :
fed implicat , ctiam divinitùs, cogno
ſci illationem eſſe regulis conformem ,
nili cognofcanturipfæ regulæ , ùt pa
tet; quæ regulæ ſunt ipfa Logica ;
ergò fine hac non poteft cogolci bo
nitas confequentiæ .
2. Perfecté ſciens debet fcire ſe ſcire;
atqui fineLogica artificiali non poteſt
ſcire fe fcire ; quia non poteſt ſcien
tificè demonftrare conclufionem efle
legitimam ; ergò , &c.
3. Licèt
 28 强 禁 ( 英
3. Licèt ad fcientiam imperfeâam ,
& perturbabilem fufficiat bona illatio in
setu exercito , nec requiratur reflexa cog
nitio bonitatis conſequentiæ , quà quis
ſe reflectat ſuper regulas Logicæ ;
non tamen fufficit ad ſcientiam pera
feitam , & imperturbabilem , quia niſi ſci
at demonſtrativè conclufionem , & il
tationem effe legitimam , ſemper in
tellectus obnoxius eft timori, illatio
nem fortè non eſſe legitimam . Idcir
cò Logica primò per demonftratio
nem naturalem acquiſita non eſt ſci
entia perfecta , & imperturbabilis , donec
perficiatur per Logicam artificialem .
RESPONSA AA.

Ad 1. neg. m. quia folo lumine na

turali, maximè ab ingenio perſpicaci
poteft cognofci propofitionem parti
cularem includi in univerſali, & con- ,
ſequenter conclufionem in præmiflis.
Ad prob. di maj. qui folùm cognoſcit
effe conformem regulis formaliter arti
ficialibus neg. qui eriam cognoſcit effe
conformem regulis virtualiter arrifici.
alibus h. e. principijs naturalibus con,
maj. d. m . n.-€.
Ad 2 .
 袋 ( 茶 ( 袋 29
Ad 2. i. d . maj. Debet fcire in actu
im fignato &c. neg. in actu exercito con . 2 .
. d. rat. addit. non poteftdemonſtrare
demonſtratione artificiali con, naturali
neg
i
Ad 3. neg. a . nimirùm quòd defti
tutus Logicâ artificiali obnoxius ſit
formidini ; hanc enim excludit lus
men naturale, quo cognoſcit conclu
fionem contineri ‫و‬, & ſequi ex prin
cipijs naturalibus
SENTENTIA II. Logicà artifi
cialis eft ad alias ſcientias tam in ftatu
imperfecto quàm perfecto acquiren
das phyficè, & fimpliciter neceſſaria.
Ita Card. de Aguirred.2 .Babenſtuber
hic d . 3.4. 3. Vilchl d . 1.9.4. a. 1. & 2 .
Sotus, de Lerma, Et quoad 2. par
tem confentiunt Complut. 9. 10. 1.2 .
Goudin a. s. Joannes â S. Thoma,
Wenzl. & Th . Th . communiter.
FUNDAMENT A.
i, Scientia in ftatæ perfe&to tunc pof
fidetur, quando quis omnes actus ſci.
entificos etiam difficiles poteft reſolve
re in principia cum materialia conſe
quentis, tum formalia conſequentiæ ,
ita
 30 cox se
ita ut expeditè poflit dare rationem
formałem illationis; fcientiam verò in
ſtatu imperfecto poſlidet, qui folùm
aliquos actus ſcientificos, & faciliores
poteft reſolvere in ſua principia : neu .
trum fieri poteſt naturaliter fineLo .
1
gica artificiali; ergo eft phyficè ne
ceſſaria: pr. mi. effectus formalis non
poteft dari ſine cauſa formali , v. go
album fine albedine , fed reſolvere
quoſcunqueactus ſcientificos in prin
cipia formalia conſequentia eft effectus
formalis Logicæ artificialis , quæ id
docet , ergo.
2. Ad perfectam fcientiam in qua
cunque materia requiritur , ut cog
nofcatur bonitas"conſequentia , & qui
dem infallibiliter ; & ſine ullaformidine :
atqui bonitas confequentiæ infallibi
liter , & fine formidine nonpoteft cog
noſci ſine Logicaartificiali; ergò.mins
pr. cognoſcere bonitatem confequen
tiæ eft cognofcere formam eſle legiti
mam , & regulis conformem :fed im
plicat cognoſcere formam eſſe regu
tis conformem , & non cognoſcere
regulas; ergò &c. atqui regulæ iſtæ
funt Logica artificialis ; ergo. &c.
3. Ut
 袋 (类 X 31
3. Ut quis ſciat ſe ſcite debet poſſa
n Demonſtrare fuam concluſionem effe
n
es
1
legitimanı tam ex partemateria , quàm
forma : fed hæc demonftratio non po
teſt fieri ſine Logica ; ergò. min.prob.
quia ſine Logica nemoimperturbabiliter
- fcit fuam formam demonftrativam ef
ſe legitimam ; & infallibilem ; ergò.
4. Logica eſt inſtrumentum alia
rum ſcientiarum ; ergò fineea acquia
ri non poſſunt:
s. Demonſtratio eſt opus eſſentia
liter artificiale ; ergò fine Logica ar
tificiali fieri non poteft.
RESPONSA A ..

Ad 1. neg. min. Tum . quia ſolo lu

mine naturali poteſt homo aliquid
probare ex primis principijs eviden
tibus, & indemonſtrabilbus,maximè
ſi accedat perſpicacia ingenij ; expes
rientia , & mulrà lectio . Tum quia
ſolo lumine naturali poteftcognoſci;
quòdpropofitioparticularis contine:
atur in univerſali , & conſequenter
quòd illatio fit legitima. ad prob. d .
mim, eft effectus formalis Logicæ ar
tificialis folùm formaliter , & actualitet,

n
.
 32 豫 Certo che (
talis , neg . Logicæ artificialis etiam ide
dicaliter , & babitualiter talis . con, Lo
gica radicaliter artificialis eft lumen
naturæ , in quo fundatur Logica for
malis; conſequenter illa refolutio fieri
poteft etiam ſolo lumine naturæ ;mà
ximè cùm: S. Thomas dicat : effectus
artis aliquando fit à natura fine arte.
Ad 2. d. maj. ut cognoſcatur bo .
niras conſequentiæ in actu ſignato re
flectendo ad regulas Logicæ . neg . in
1

actu exercito per naturale ſcilicet lumen

rationis penetrando præmiſſas ‫ز‬, &
connexionem extremorum cum me
dio . 6. maja do min . n . a quòdautem
non requiratur cognitio reflexa ad
perfectam ſcientiam ; Ratio eft; quia
aliàs daretur proceſſus in intinitum ;
quia de illa ipfa cognitione reflexa
iterùm neceſſaria erit alia cognitio re
flexa , h. e. debebo per aliam refle
xionem cognoſcere meam cognitio
nem reflexam effe demonſtrativam
& c. & fic ulteriùs.
; Ad prob. d. ma. eſſe conformem
regulis formaliter artificialibus , neg.
regulis radicaliter artificialibus , & fo .
lo naturæ lumine cognoſcibilibus.c .
ma.
 婆婆 ( 愛 33 1

4: ma. d . m. n . c. fi autem hæc princi.

Da pia naturalia velis vocare Logicam
artificialem , erit lis de nomine, non re.
Ad 3. 1. d. ma. ut fciat in actu ex
ercito, ſe ſcire neg. ut fciat in actu fig
nato con. 2. n. min. quia folo lumine
naturæ evidenter poſſumus cogno
ſcere ex particulari non inferri univerſale ;
in propofitione univerſali contineri particula
ren ; c. ergò etiam ex his princi
pijs evidentibus poſſum probare con
clufionem eſſe legitimam .
Ad 4. d. a. eſt inſtrumentum in
adequatum ; & partiale con ; adaquatum ,
& totale neg. altera enimpars inſtru
menti totalis eſt intellectus illuſtra
tus lumine naturali : & fic deficien
te una parte effectus fieri poteft ab
altera:
Ad š. neg. ,. quia demonſtratio
eft indifferens ; ut ſit artificialis; fi fiat
ab arte ; & naturalis, ſi fiat à fola na
tura.
SENTENTIA III. Logica artifi
cialis ad alias fcientias in ftatu feu per
fecto , ſeu,imperfecto non phyficè , fed
mor a liter folùm eft neceffaria. Ita R.
R. plures. Oviedo contr. 2. punct. 6
C Du
 34 en x
Du Hamel hic q. 4. Arriaga do 3.log:
S. 4. Semery d. 1. q. 1. Buhon
hic q . 2. C. 3. Mayr p. 1. d . 1. q . 1 .
* g. Amorthic q. 10. Mlodzianowski
tr. 2. d.2. q. s. Comptonus , Maftri
us , & alij.
FUNDAMENT A.

1.Sine logica artificiali poteſt na

turaliter confici demonſtratio ſolo lu
mine intellectûs , licèt difficulter ; er
1 gò fine Logica artificiali poſſunt aliæ
fcientiæ acquiri eciam in ftatu per
fecto. a . pr. Logica artificialis funda
tur in naturali ; imò non videtur ſub
ſtantialiter differre à naturali ; cùm fit
nihil aliud , quam principia naturalia
in certam formam , & regulas di
ſtincta; ergò fi per artificialem , eti
am per naturalem poteft fieri De
monftratio .
2. Bonitas Demonſtrationis poteft
â perſpicaci ingenio fatis examinari
per Logicam naturalem , & lumen
!
intellectůs ; ergò.
3. Habitus naturales dantur folùm
Ad facilius pofle, non ad poffe fimpliciter.
crgò fcientiæ quæ per habitum Lo
gicæ
 婆 CDCeuta runtu
35
r
gicæ artificialis faciliùs acqui ;
line eo poterunt fimptelirciter acquirai ; er
gò non eft fimplici neceſſari Loo ,
gica
4. Per Logicam naturalem poteft
confici Demonftratio in materia fa
cillima; ergò etiam in difficili, fi in
tellectus continuo exercitio acuatur.
5. Si Logica eft neceſſaria phyficè
ad omnes fcientias aut erit neceſſaria
ad ſeipſam , ſibi ipſi inſtrumentum ,
& magiſtra , aut non erit ſcientia .
6. Poteft dari intellectus tam per
ſpicax , ut ſine regulis Logicæ cog .
nofcat connexionem conſequentis cum ante
cedente; ergò habebit perfectam ſcien
tiam.
7. Eft tamen Logica moraliter ne
ceſſaria, quia aliæ fcientiæ non niſi
ſumma cum Difficultate, & rarò fi
ne Logicaacquiri poſſunt. ergò. a. pr.
quia in alijs ſcientijs ſunt objecta ma.
ximè varia, obſcura, multis ſophiſ
matibus obnoxia , quæ difficultates
fin Logica rarò vincuntur.
8. Quia difficillimum eſt in quavis
materia imperturbabiliter ſine Logi
ca judicare de bonitate conſequentia , quod
C 2 tas
 36 ex hoc
tamen requiritur ad perfectam ſcien
tiam ; ergo.
RESPONSA Aa.

Ad 1. 1. neg . a . quia Demonftratio ,

cùm fit opus effentialiter artificiale
dicit eſſentialem refpectum ad regu
las artis Logicæ. 2. d . a. demonſtra
tio formalis , & fcientificx , quæ invol
vit judicium evidens de bonitate conſe
quentia neg .materialis, & non perfectè ſci
entifica ſine judicio conſequentiam eſſe
+
bonam . con. a. n. c. 3. d . a. Demon
ftratio infallibilis ex parte materia con .
ex parte forma fyllogiſticæ neg. eadem
eſt reſp. ad prob.
Ad 2. D. a. poteſt examinari quoad
materiam con. quoad formam ſubd. im
perturbabiliter neg. cum formidine, & pe
riculo erroris con.
Ad 3. D. a. Dantur folùm ad facie
liùs poffe h. e. facilitant ad a &tus quoad
ſubſtantiam , & entitatem vitalem ſpecta
tos con. ad actus quoad modum artifi
cioſum ſpectatos neg: quia modus ar
tificioſus alicujus aſſensûs , quòd ſci
licet fiat cum judico reflexo de bo
nitate conſequentiæ , & imperturba
bili
 强盛 八強 37
liter, eſſentialiter dependet â princi
pio artificiali , ſcilicetâ Logica.
Ad 4. D. a.Materialiter evidens con.
formaliter evidens neg. deinde dici po.
teſt per juge exercitium Logicæ na
turalis demùm acquiri Logicam arti
ficialem formaliter.
Ad 5. D. a . 1. erit neceffaria ad
ſeipſam inadaquatè, ſeu neceffitate par
tis ad partem con. adaquatè feu neceffitate
totius ad totum neg.2.Logica virtualis,ùt
contenta in ſuisprincipijs, erit neceſſa
ria ad Logicam formalem con. Logica
formalis, & actualiter exiſtens ad Logi
cam artificialem formalem ncg. Ad
primam ergò formalem demonftra
7 tionem neceſſaria ſimpliciter eſt Lo
lo gica artificialis prout virtualiter con
e.
tinetur in ſuis principijs ; ad alias ' verò
ùt formaliter exiſtens in ſeipſa . 3. neg.
parit. quia Logica tradit modum fciendi,
ad adeóque eft fcientia ut quo ; & fic non
ta:
indiget alio , per quod fiat ſcientia ;
1.fo ficut albedo non indiget alia albedi
ne , ut alba fiat ; aliæ autem ſcientiae
ar
fci
non docent modum fciendi. Ad ac
bo
quirendam ergò Logicam fufficit lu
ba
men naturale intelleétûs, quô Diſci
C: 3 pu
li
 38 強勢 強
pulus cognoſcit veritatem præmiſſa
rum , ex quibus deducit concluſiones
V. g. de fyllogiſmo ejusque regulis,
1
& quo per reflexionem cognofcit , an
actualis Demonftratio , qua actu tra
dit regulas Demonftrationis , fit con
formis ipſis regulis , vel non,
Ad 6. D. a. connexionem materie
lem con. formalem ita ut cognoſcar bo
nitatem conſequentiæ juxta regulas
Logicæ , neg.
Ad 7, D. a. ab ingenio hebetiori con.
perfpicaciori neg. ergò eft neceſſaria
moraliter ſtrictè neg. moraliter latè con ,
Ad 8. D. 4. accedente perfpicacia in
genij, & diligente ſtudio in materijs alja
rum fcientiarum . neg. ſecùs. con.
Fundam . pracip. Sent. 1. Implicat , ut
quis fine Logica ſciar fefcire;quia impli
cat, ut quis fciatillationem elle regulis cona
! formem , nifi fciat ipfas regulas, ergo.
Fundam Sent. 2. finé Logica nequit
cognofci infallibiliter , & fine formidine
bonitas confequentiæ ; quod tamen
requiritur ad perfectam ſcientiam ,
Fundam . Sent. 3. Connexio confe
quentis cum antecedente poteſt fine
Logica cognofci , quia lumen natu
rale
 com cena 39
S
rale dictat, propofitionem particula
5
rem , qualis eſt conclufio , contineri
n
in Univerſali.
QUÆSTIO V.
An detur Ens rationis mere
Obje &tiyum .

S
SENTENTIA I. Non datur
Ensrationis merè obje& ivum . Ita con
tra Th Th. & communem fententi
am Valleſius q. 10. philoſ. Mirandu
lanus in expos. pradic. majronius quaft.
7. quodlib. Caramuel metalog. lib. 2.
toto. Moraſch meta. fe&t. I. c. 2. Ger
vaſius log. tract. proleg. q. 3. a. s.
Wolfgangus Schmid in Theſibus. inftit.
3. f. 1. 2. ex Stephano Spinula
d . 4. S. 2 , A. 3, P. Morawski in prin
cip. tot, Pbilo, d . 1. q. 2. J. 1. citat
P. Așrubal t . 1 , ad quaft. 4. d. 3. 4.
6. 4. P. Erize 1. p. d. 2. 6. 1. Emi
]
nent , Sfortia lib. i. de incarn, 6. 1. P.
Anton. Perez , Theologum mirabilem
dictum , de ſcient. Dei d. s . c. 3. P.
Martin. Eſparza q. 16, de Deo. Item
alij à Petro de comitibus citati l. 3 .
de ens, tat. 2.d. 4. 1. quos fecutus eft
C4 Emi
 40 # DC * DCS
Eminent. Card. Sfondrati. P. Schopz
pen met. tr. 1. d. 1. q. 1. ait fe hanc
fententiam vidiffe defendi Coloniæ à
P. Alers S. J: eſtgue teſte Morawski
I. cit. hæc fententia frequenter re
cepta his temporibus à RR. & Mo
raich I. cit. /. 2. n. 39. ait , fe in
Peripato Recentiorum , & ab ipſis
Aromiftis , quæ contra ens rationis
proponuntur argumenta diverſa re
periffe , numeralſéque triginta omni
nò & aliquot. Vide præ alijs etiam
Caramuelem l. cit.
FUNDAMENTA .

Fundam . 1. Authoritas S. Thomæ ,

qui 1. p. q. 25. a . 1. dum explicat
illa Archangeli verba ad B. Virgi
nem : non erit impoſſibile apud Deum om
ne verbum , ita loquitur : id quod con
tradictionem implicat Verbum effe non po
teſt , quia nullus intelle &tus poteft illud con
cipere. & 1. cont, gent. c . 84. Qua funt
impoſibilia non cadunt in intellectu . De
nique q. de pot. 2. 3. ad i. id quod eſt
affirm onem , & negationem effe fimul ve
ram , non poteft mente concipi, e per con
ſequens, nec aliquid corum , in quibus hoc in
clu.
3 ( 參 )( 強 41
, P. Schop: çluditur, id eft, ùr explicat Morawski,
ait fe hanc nec objectum implicatorium , in quo
Coloniæ à utique includitur affirmationem , &
Morawski negationem ſimul eſſe veram .
uenter re: 2. Implicat Ens rationis ‫ ;ܪ‬ergò. pr.
R. & Mo a. fi datur ens rationis , erit ali
ait , fe in quid impoſſibile , ùt fupponitur , &
= ab ipfis poſſibile; quod prob . omne cognoſci
s rationis bilé eſt poſſibile ; ſed ens rationis ,
iverſa re eô ipſo quòd habeat juxta Th Th.
ta omni eſſe mere objectivum in intellectu, eft
js etiam cognoſcibile , ergò & poſſibile. prob.
maj. 1. poſſibile eft quod non invol
vit prædicata contradictoria:ſed quod
eſt cognoſcibile non involvit & c.
omæ , ergò & c. 2. major eſt in Deo vir
licat tus agendi , quam in homine virtus
Virgi cognofcendi; ergò quod à nobis eſt
nom cognofèibile, etiam à Deo eft pro
I con
ducibile.
и ро
3. Objectum intellectûs formale eſt
Co
veritas , materiale verò , & terminati.
funt vum eſt id quod participat ratio
De nem veri : ſed ens rationis nec eft ip
ſa veritas nec participat rationem
left
ve veri ; ergo non poteſt eſſe objective
Mo in intellectu. m. prob. veritas eft pro
prieta's entis realis ; ens rationis non
eſt ens reale ; ergo &c. 4. Ens

1
 42 费 警 炎
4. Ens rationis eſt, quod nec di
vinitùs poteft realiter produci , ad
eoque quod implicat tam ſecundùm
fentiam , quàm exiftentiam : fed quod
implicat etiam ex parte esſentia non po
teſt concipi ; ergo nondatur ens ra
tionis , quod habet tantùm effe in con
ceptu , ſeu obječtipum . m . prob. nihil non
poteſt terminare actum intelle&tûs ,
nec ei obijci : fed quod implicar eti
am ex parte eſſentia eſt merum nihil
cùm nec fitquid actuale , nec poſli
1 bile ; ergò & c.
5. Poſſibile , & imposſibile per hoc
differunt , quòd impoſſibile careat
acts etiam esſentia , fit merum nihil, cu
imperceptibile poſſibile verò folùm care
atactu exiftentia, non eſſentia , ſițqnidem
nihil, fed non mérum , fed perceptibile': at
qui ens rationis juxta Aa. eſt impot
ſibile, & quidem ex fua eſſentia; er
gò eft merum nibil , & imperceptibile , feu
inconceptibile; crgò non datur,
6. Ad ens rationis requiritur , ut
non ens concipiatur per modum entis ,
impoſſibile per modum poſſibilis: fed
hoc fieri non poteſt ; ergò, prob. m.
qui enim concipit nox ens per mo
dum
 sexscene 43
Hi dum entis ( putat ſe hoc facere )jam
d. non concipit non ens., ſed ipfum ens ;
m fi concepturus tenebras , concipias
od poſitivam nigredinem , non concipis
0 /
tenebras , fed nigredinem ; ergò.
-a. 7. Si daretur ens rationis , effet
# priùs cogņitione , quia eſfet abjectum ,
D & conſequenter cauſa cognitionis ; 1

5, & pofteriùs cognitione , quia effet ef

Ej fectus 2 & figmentum cognitionis.
ergò idem eſſet prius , & pofterius
reſpectu ejusdem
8. Si conci pis hircocervum , vel
concipis utramquę naturam hirci , &
C
I
cervi fingillatim ? & non facis ens ratio
nis , cùm dențur à parte rei, vel con
cipis ex utraqne natura à Deo factam
eſſe unam , quæ participet utriuſque
proprietates, non fibi oppofitas ,de
Itructa diſtinctione, & pluralitate na
turarum ? & non facis ens rationis 2

u
quia talis natura eſt poſſibilis. Vel
concipis hircum , & cervum natų
ras duas manente duplicirate natura
it rum , ùt unam naturam ? & hoc im
23 plicat ; nec enim pofſum concipere
duo ùt unum , triangulum ut qua
3.
drangulum . Ergo, &c.
po 9. Dum
1
 44 de coco
9. Dum intellectus apprehendit ens
rationis v . g . Hircoceryum , in intel
lectu nihil aliud datur , quàm imago
1
intentionalis hircocervi , ſeu verbum
mentis ; atqui hæc imago eſt ens rea
le , ùt patet; ergò non datur ens ra
tionis merè objective in intellectu ex
iſtens. Si dicas : Dari præter hanc
imaginem in intellectu objectum hu
jus imaginis , fcilicet hircocervum re
præſentatum ; quia omnis imago de
beteſſe alicujus imago , & quidem à
ſe diſtincti; atqui cognitio hircocer
vi eſt vera intentionalis imago, ergò
hircocervi à cognitione diſtincti. At
qui iſte hircocervus non datur extra
intellectum ; ergò in intellectu ; ergo
datur ens rationis merè objectivum .
Contra eſt, fi hircocervus eſt objectum
hujus imaginis intentionalis , vel di
cit ( ùr eſt terminus objectipus ) natu
ras hirci, & cervi jam identificatas ,
vel non identificatas? fi z dum , ergò
non eft ens rationis , fed reale , cùin
à patre rei dentur duæ illæ naturæ .
Si i um , tunc identificabuntur , & u
nientur per inteltectum , ùt patet ,
vel apprehendentem , veljudicantem ;
at
 so you remembe 45
atqui ex hoc non reſultat in intellectu
aliquod objectum impoſſibile ; ergò
nec ens rationis. prob.m.quia in tali actu .
nihil repræfentatur quàm naturæ hir
ci, & cervi,non verò repræſentatur ip
fe aétus uniens illas naturas; quia ille
aétus uniens non eft objectum cogni
tionis ; fed eft ipſe realis actus intel
leetûs componens'extrema; aut fi di
cas repræſentari in imagine intentio
nali hunc actum , non erit ens rationis,
quia eft quid reale à parte rei ; ergò .
Ò 10. Cæfar piétus, quâ talis non eft
to quid diſtinctum à pictura ; ergò eti
ra
am hircocervus apprehenſus quâ
talis non eft quid diſtinctum ab ipſa
go
apprehenſione; ſed ipſa apprehenſio
m. eft ens reale , ergò etiam hircocer
tum
el dia
yus cognitus eſt ens reale , non ra
tionis.
natu
11. Hæ propofitiones contradicto
Catas , riæ hircus et cervus, hircus non eft cervus,
> ergo funt de eodem adæquatè objecto ter
e, cùm - minativo , aliàs non idem , vel non
naturæ . de eodem una negaret , quod altera
ur, & u. affirmat : ſed fecunda propofitio ve
ut patet, ra eſt de objecto terminativo reali ſci
dicantem ; licet dehirco , & cervo realibus ; er
at go
 46 级 )( 蔡 X 強
gd .& prima fingens. ergò propo.
ſitio fingens non attingitquidquam
impoſſibile ex parte objecti termina
tivi; ergò nec facit ens rationis.
12. Ens rationis nihil aliud eft
quàm ens reale , vel entia realia', ùt
fubftrata cognitioni neceſſariò falfæ
componenti diſtincta , vel identifica
ta diſtinguenti ; ergò non eſt merè
objectivum . Et hanc rationem ita
exemplificat profundiflimus P. Mo
rawski d. 1. q. 2. cit . bircocervus nihil
aliud eft , quàm hircus , & cervus
reales, quatenùs ſubſtant alicui judi
cio affirmanti hircum de cervo. Al
ter Deus eft aliqua vagè alteritas rea
lis reperta inter creaturas, quatenùs
per falfam affirmationem applicata
vero Deo. Spiritus ſanctus non procedens
à Filio eft verus Spiritus ſanctus
quatenùs per falſum judicium Græ .
corum dividitur intentionaliter à ve
ra Tertia Perſona Trinitatis proce
dente etiam à Filio Dei.
13 , Objectum intellectus eft folum
verum : atqui Ens rationis , & obje
1

& tum chimericum nihil habet veri

tatis ; ergo etiam nihil cognofcibili
tatis
 瓷 袋 ) 继 47
caus . m. prob. veritas eſt proprietas
entis realis , ſed ens ratiois nihil
haber entis realis , ergo & nihil ve
ritatis .
14. Omne quod habet effe obje
&tivum in intelleétu habet etiam eſſe
ſubjectivum in intellectu ; ergò non da
tur ens rationis merè objectivum . ant.
prob. quia quod habet eſſe objectivum
in intellectu habet effe in cognitione ,
& eft realiter idem cum cognitione ;
ergò ficut ipſa cognitio , ita & obje
etum cognitionis ùt cognitum eft
fubje & ivè in intellectu.
RESPONSA Aa.

us
Ad 1. Opponunt alias auctorita
ata
tes S. Thomæ , ut ex 1. p. q. 16. A.
edens 3. ad 2. ubi ait : Ens rationis eſſe illud ,
ctus quod cùm in re non fit ens, eft tamen coge
Græ
nofcibile obje &tivè, ac fi effet ens. Et 4. me
à ve
taph. lect. 4. Ens rationis dicitur propriè
proce
de illis intentionibus, quas ratio adinvenit in
rebus conſideratis; ficut intentio generis ,fpe
7folum ciei , & fimilium , qua quidem non inveni
& objes untur in rerum natura , fed confiderationem
rationis conſequuntur.
bet veri
Ad 2 .
ofcibilia
mang
 48 en hoe sy eie
Ad 2. m . a. ad prob. 1. n. min.
quæ non probatur. ad prob. 2. d . a.
in Deo eft virtus agendi intenſivè ma
jor. con. extenfivè major. neg. quia
cognitio ſeextendit etiam ad impof
fibilia.
Ad z . n. mi. ficut enim eſt ens fi
& tum , ita participat rationem veri
fiatè , & apparenter. quia cognofcitur
per ſpecies alienas , ad prob. d. maj. veri
tas realis, & per ſpecies proprias cognoſci.
bilis con. veritas apparens , & per pecio
es alienas cognofcibilis. neg.
Dices : Ens rationis non præſup
ponitur ante actum intellectûs ; ergò
non eft verum fimpliciter:
R: d. 4. non præſupponitur formá
liter , ita ut actu præexiſtat. con . fun
damentaliter , ita ut nec fundamentum
entis rationis ; quod eſt ens reale 2
præſupponatur neg. a. & c.
1

in ' Ad 4. n. min. ad prób. d. maj. nihil

non poteſt terminare ùt objectum
motivum , per propriam fui fpeciem
excitans
imiſſam intelle &tum cog
ad
nitionem con . ùt objectum purè termi
nativum , quod per ſpecies alienas plu
rium entium oppofitorum combinatas, ex
 號 (發 (策
ex quibus reſultat, cognofcitur. neg:
Deinde dift. Ens ratonis eft nibil reale.
con , mihil rationis, & objectivè. neg..
Ad 5. Dico , poffibile ; & impoffibile
per hocdifferre , quod poſſibile fit
cognoſcibile per ſpecies proprias , impof:
fibile folùm per alienas:
Ad 6. neg. min. ad prob. neg. e. con
cipit enim utrumque , non ens, & Ens;
quia concipir ens ùt adjun &tum , & ad .
hærens non enti. V. g . nigredinem àt
indentificatam tenebris , quia concipit;
& apprehendit tenebras, ac fi effene
pa nigredo poſitiva .
gö Ad 7. D. a . eſſer priùs formaliter ,
& in fe; neg. ficenim eft pofterius :
NA- fundamentaliter, & in ſuo fundamento,
fun h. e. in ente reali; ex quo fumitur
tum fundamentum fingendi ens rationis.
reales
con . fic autem non eft pofterius. ad
prob. D. a . eſfet objectum motivum. neg .
na.j nimihihil terminativum.'con . patet ex dictis ad 4:
njectum Ad 3. Intellectum conjungere du
fpeciem as naturas , V. g . naturam hirci , &
5 ad cogo cervi, casque concipere ùt unam na
pure term turam , & unum animal, quòd fi
alienas plu mul fit hircus , & cervus ; quale nec
combinatas, à Deo eſt producibile ; non autem
ex D po.
 幾 人參 靈
poſitivè judicat illas naturas eſſe du
& fimul urram ; fed hircum , &
cervum conceptos ſub ratione hirci,
& cervi , non ſub ratione duplicita
tis , apprehendit ùt unum animal
quod â parte rei tamen non eft pofs
fibile.
Ad 9. Refpond. ſolutione datd; ad con
trà oppofitum dico:objectum illius ima
ginis intentionalis effe naturas hirci ,
& cervi ùt identificatas per intelle
etum apprehendentem , vel judican
tem. unde neg . m. ſcilicet non reſul
tare aliquod objectum impoſſibile ;
reſultat enim hircocervus , h. e . unum
animal identificans fibi duas naturas ,
vel reſultat identitas inter hircum , dcer
vum , quam repræſentat actus intel
lectûs. ad prob. d. d. repræſentantur
naturæ hirci , & cervi àt indentificata .
con . ùt diftinéta . neg. admittitur au
tem non repræſentari ipfum actum
unientem ; ſed actus uniens repræſen
tat identitatem inter hircum , & cer
vum , quæ eft ens rationis.
Ad 10. Neg. parit. quia pictura ha
bet aliquod objectum reale , quod re
præſentat; ſcilicet ipſum Cæſarem ;
er
 袋 ( 婚 ) 级 ji
ergò non debet â fe etiam objective
diftingui : econtrà cognitio hircocer
vi non habet ens reale , quod repræ
fentet, ergò deber habere ens ratio
nis , â quo diſtinguatur objectivè , li
cèt non realiter:
Ad 11. D. maj. ſunt de eodem obje
{ to materialiter fumpto. con. formaliter
fumpto. neg. Objectum ergò formale
propofitionis veræ eſt hircus, & cer
vus ùt ſejuncti, quæ fejunctio datur
Â
parte rei : propofitionis falſæ obje
ctum formale, feu expreffum eſt hircus 3
& cervus ùt identificati , quæ iden
titas eſt impoflibilis , & ens rationis.
Ad 12. Dico ex ipfa cognitione
componente reſultare ensrationis, h.
e. identitatem hirci ; & cervi út re
præſentatam in intelleétu .
Ad 13. D. m. hircocervus nii ha
bet entitatis ; & veritatis realis , ä par
te rei. con. apparentis , fi &ta , & in intelle
&# . neg.
Ad 14. Dico : Ens rationis non ef
ſe tale ùt eft idem cum cognitione ,
fed ùr objective diſtinguitur ab ea ; &
út objective diftinétum non eſt ens rea
le, ergò ùt ſic non habet effe verè juba
jedtirum in intellectu. D 2 SEN
 $2 en (X 费 资
SENTENTIA II. Datur ens ra :
tionis merè objectivum . Ita Babenſtu
ber diſp. append.a. 2. Complut. hie D.
2.9. 1. Arriaga d . 6, mets. S. 2. Mlod
zianowski meta. trat. 1. Diſp . s. q . i .
fe &t. 3. n .
diff. 2. imò tefte Aguirre hícfententia
16. concors ferè omnium
duce Ariſtotele , Doctore Angelico ,
& Subtili.
FUNDAMENTA.
1. Cognitio rei impoſſibilis v . g .
hircocervi habet objectum formale
repræſentatum per cognitionem; ſed
non reale , quia hircoceryus nec da
tur , nec dari poteft ; ergò rationis.
1 2. In hoc actu : homo eft Lco , re
præſentatur identitas inter Leonem , &
bominem ; ſed hæcidentitas in cogni
tione expreſſa eft Ens rationis ; ergo
dátur.maj.prob. intellectus per copu
lam eft unit prædicatum cum fubje
Eto ; ergò propoſitio identitatem il
lam exprimit .
3. In hac propofitione : bomo eft
ſpecies, prædicatur aliquid de homi
ne , quod illi convenit:ſed non præ
dicatur aliquod prædicatum reale ;
ergo prædicatur aliquid homini per
r2
 宽 禁 ( 英 53
rationem conveniens; ergò datur Ens
rationis. m . prob. quia prædicatur na
tura ſpecifica per rationem præciſa
ab omni individualitate , quæ nec
datur , nec dari poteft ; ergò. /

4. Negationes, & privationes, v. g.

tenebræ ab intellectu apprehendun .
tur per modum entis poſitivi, v. g .
per modum nigredinis , cùm tamen
â parte rei non lint pales; ergò intel
le&tus dat illis aliquod eſſe apprehen ,
fum , & merè obje & ivum .
5. Inter ſubjectum , & prædicatum
hujuspropoſitionis:homo eft animal, in
tellectus concipit relationem , & ta
men inter ea , cùm fint realiter idem ,
relatio
rationisdari
.
non poteſt;ergò facit ens
6. In actu enuntiativo Ethnici funt
plures Dij, cognofçitur, & repræſen
tatur pluralitas Deorum , quæ eft Ens
impoſſibile ; ergò impoſſibilia pofa
ſunt
nis.
cognoſci, ergò datur Ens ratio
7. In hac enuntiatione : homo, da
equusſunt identificati, identitas hominis,
& equi verè repræſentatur ùt obje
T etum : ergò datur objectum impoſſi
D 3 hile,
 54 袋 Concert
bile, & ens rationis. ant. prob. quia
in omni propofitione prædicatum ve
rè repræfentatur ùt objectum : fed
in dicta propofitione identitas fe te
net ex parte prædicati ; ergò.
8. In hac propoſitione : verus DEus
per fuam eſentiam excludit alterum Deum ,
alter DEus repræſentatur ex parte
prædicati; ergò eft ens rationis.
9. Qui negat ens rationis , vel in
telligit, quod negat,velnon intelli
git ? fi 2dum? imprudenter negat.
1
li 1. ? ergò illud cognoſcit , & ha
bet conceptum ejus ; ergò facit Ens
rationis . Si dicas: re intelligere Ens ra
tionis per diſſen /um , non allenfum , ideò
id â te non formari, fed potiùs illi
negari eſſe.
Contrà eft : quia fecunda mentis ope
ratio , ſeu judicium ctiam diſſentiens
fupponit primam , ſeu fimplicem
terminorum , præcipuè ſubječti ap
prehenſionem , ergò qui negat Ens
rationis , & ait : Ens rationis non datur,
deber illud priùs apprehendere ;ergò
facit Ens rationis.
10. De objecto , quod non datur
non poteft haberi opinio , aut fcien
tia :
 觉C 2 55
tia: fed juxta Aa. Ens rationis non da
tur , ergò de co non poteft dari opi
nio , aut ſcientia illud non dari.
11. Hic actus Arriani: Verbum eft
creatura nonſolùm exprimit , & re
præſentat Verbum , & creaturam,
fed prætereà aliquod objectum ſigni
ficatum per tò Eft , fcilicet identitatem
Chimericam , atqui hæceft Ens ra
tionis , quia impoſſibilis ; ergò . maj.
prab. 1 , juxta Ariſtotelem propofitio
nes contradictoriæ differunt obje.
cto: atqui fi ifta propoſitio. Verbum eft
creatura non exprimit per li Ef iden
titatem Chimericam , nec iſta Verbum
non eft creatura diſtinctionem veram
per tò,non eft, non different objecto.
ergo non erunt contradictoriæ ; hoc
eft falfum ; ergò & illud &c.
Prob. 2. Ideò Arrianus illi propo
fitioni aſſentitur , quia agnoſcit per
copulam eſt,exprimiidentitatem inter
Verbum , & creaturam ; ergò & c.
12. Si ens rationis nihil aljud eſt
quàm entia realia falſæ cognitioni ,
apprehenſioni, aut judicio ſubſtrata ;
fequitur, v . g. alterum DEum dari à
parte rei ; quiaD
omnes partes hujus
4 cog :
 $6 * Clean
cognitionis complexæ , fcilicet ales
ritas realis creata , divinitas vera , &
iple actus uniens has partes, dantur
â parte rei ; ergò & totum illud,
nempe alter D Bus
RESPONSĄ A4.
Ad 1. neg. maj. quia nil aliud repræ
fentat, quàm hircum , & cervum , uc
ſubſtantes cognitioni falsò conjun
genti; quæ omnia tria funt entia re
alia.
Ad 2.neg .maj. folæ entitates homi.
nis , & leonis ùt objecta repræſen
tantur , & ad plurimum identitas ali
qua realis poſſibilis in genere, non
verò identitas hominis, & Leonis. ad proba
1. neg. conf. non enim hoc fequitur ,
ſed quòd copula eft fignificet illum
actum intelleétûs intentionaliter uni
entem . 2. d . c. exprimit identitatem
inirinſecè roceptam in homine , & leo
ne. neg. identitatem realem poſſibi
lem in genere, leoni , & homini ex
trinfecè folùm &
, denominativè appli
1
catan per actum intellectûs. con .
Ad 3. neg , m . & ejus prob. ſpecies
enim eſt prædicatum reale , quia fig
ni
 獵人资源 S7
nificat naturam unam fimilitudine in
multis individuis , quæ datur à parte
rei. ſenſus ergò illius propofitionis
eft: bomo eft terminus fignificans natur 476
unam fimilitudine in pluribus individuis.
Ad 4. d. 4. apprehenduntur per
modum poſitivi conjunctim , h. e. con
jungendð meram illam privationem
cum nigredine,neg. divifim , h. e.pri
mò apprehendit privationem , feu
abfentiam lucis , & deinde feparatim
nigredinem , con. at hîc nullum ens
rationis. Si tamen omninò velis , in
tellectum conjungere nigredinem
cumprivatione, redibit reſponſio da
ta ad 2.
Ad s . 1. Relationem fubjecti ad
prædicatum dari à parte rei. Ea
enim relatio eſt tranſcendentalis , &
quidem inter naturam ſpecificam , &
genericam , quæ utraque à parte rei
datur , prædicatur quippe de homi
ne natura animalis una fimilitudine
in pluribus fpeciebus , non folùm ut
contracta exuniverſalis
parte ſubjecti,ſed etiam
ùr manens ex parte præ
dicati, & ita ſubjectum , & prædica
tum non funt omninò idem. 2. Tra
DS , ſeat
 58 强势 觉
ſeat quòd illa relatio nihil fit reale ;
fed in hac hypotheſi quæro : vel con
cipiuntThomiſtæ relationem illam ut
nihil, do it Enspoſitivum , vel ùt enspoſitivum
tantùm . 1. fieri non poteft, quia im
nihil , & útaliquid . Inul concipi úc

concipiunt relationem rationis , quæ

juxta ipſos eſt nihil, fed formam ali
quam poſitivam ; ergò non faciunt
ens rationis. 3. quòd Th. Th. con
cipiant relationem realem in genere ,
& eam applicent per apprehenfio
nem ſubjecto , & prædicato pariter
realibus , ergò ille conceptusnihil re
præſentat impoſſibile, ergò nec ens
rationis,
Ad 6. Vel Ethnicus pluralitatem
A

Deitati conjungit ? & fic non concipit

Deum , qui effentialiter excludit plur
alitatem vel inge
, concipit pluralitatem :
nere, & eam extrinſecèapplicat Deitati?
& fic concipit pluralitatem : & Dei
tatem realem ; a & us tamen applica
tivus eft falfus, non tamen objectum
propofitionis, ergò nec ens rationis,
Ad 7. Neg. a. ad proba do m. iden
Titas Tealis in genere tenet & c . con. m.
iden
 ඝු 2cuentaය - conses 59
identitas fieta equi , & hominis. neg.
m. etiam hîc identitas realis repræ
fentata ex parte prædicati per falſum
judicium applicatur extrinfecè ha
mini, & equo.
Ad 8. D. 4. repræſentatur alter
Deus , ita ut alteritas , & Deitas intrinfecè
uniantur, neg. ita ut alteritas realis
folùm extrinfecè falſą apprehenſione
applicetur Deitati reali. con.
Ad 9. 1. Neg. conſ. nam juxta Th.
Th. Deus cognoſcit entia rationis 2

& tamen nullum facit; ergò nec nos

intelligentes ens rationis , id effici
mus. 2. Intelligimus quid Thomiſtæ
intelligant nomine entis rationis, fcili.
cet objectum conceptûs rei impofſi
bilis; fed hunc conceptum rei im
poſſibilis dari poſle negamus ; unde
3. do a, qui intelligit ens rationis 2
illud cognofcit cognitione reflexa ſuper
propofitionem adverſariorum 2 &
Speculativa , fcilicet quid Th. Th. in
telligant per ens rationis. con . cog
nitione directa , & practica; h . e. actu
concipiente rem impoſſibilem . neg.:
Dices : juxta Aa. ens rationts eft
impollibile ; fed, qui concipit-aliquid
im .
 60 强 ( * )
impoſſibile, facit ens rationis ; ergò
qui concipit Ens rationis ſpeculative,
eo ipſo facit ens fationis, & il
lud cognoſcit practice,
R. d. m . qui concipit aliquid im
poſſibile per modum poffibilis facit ens
i'ationis in fenteniia Th. Th. con .
qui concipit impoſſibile per modum
impoffibilis, & ùt impoſſibile, neg. m. d.
c. ergò qui concipit ens rationis per
modnm poffibilis, & per affirmationem , fa
cit ens rationis. con . conf. qui id
concipit per modum impoffibilis , »t ima
poffibile , & per negationem & c. neg.
conf. ad inftant. d . c. debet illud ap
prehendere ſpeculativè , quid fcilicet
lignificer ens rationis. con. practicè il
lud efficiendô. neg .
Ad 10. D. maj. non poteft dari
opinio affirmativa , quod derur. con,
opinio negativa, quod non derur, neg .
ma, d. min. n. c. etiam de nihilo
demonſtrari poteſt, non habere enti
tatem realem .
Ad 11. N. maj. ad prob. 1. d. maj. dif
ferunt objeétô terminativo, neg . diverſa
modô tendendi in objectum fcilicet vel
affirmando , vel negando, con.
Ach
1
 e o concei 6
Ad prob. 2. neg. ant. fed ideò affen :
titur, quia per actum intellectûs fig
nificatum per copulam eft , ratio crea
turæ extrinfecè ſolùm applicaturVerbo.
Ad 12. D. feq. fequitur dari à
parte rei alterum Deum materialiter, ogo
disjun &tim , fcilicet alteritatem realem , &
Deum . con. formaliter , & unitim , fi
cut uniuntur extrinfecè per actum in
tellectûs. neg. a. & conſ.
Fundam . pracip. Sent. Í . Nemo po.
teſt repræſentare ſibi five per ap.
prehenfionem fimplicem , live per
judicium impoffibileinftar poſſibilis ( quod
eft enis rationis ) v . g . duas diver
fas naturas per modum unius , ùt
hircocervum , privationem lucis , ſeu
umbram per modum nigredinis po
fitivæ , hæc uniendo per intellectum ,
& qua formaliter diſparata identifi
candó, nam tale ens eft implicatori
um , ſeu impoſſibile, & involvit con
tradictoria,nemo autem contradicto
ria , quà talia concipere , & multò
minùs judicare poteſt non eſſe 'con
tradictoria , niſi deliret ; dico , quâta
lia , nam contradictoria , vel impoſſi
bilia materialiter tantùm , h. e. quæ
funt
 镜 ( 带 激
-funt contradictoria quidem , fed non
fub hac formalitate modò conſide
rantur , utique concipi poſſunt , id
eft ita ; ut unum pro alio , ſed non cum,
& in alio identicè intelle &tui obijciatur,
v. g . nigredo pro umbra & c. Atqui
hæ funt ipecies reales, & poſſibiles ;
& fi non effent reales , tamen non ef
ficerent ens rationis merè objectivum ,
ſed ſubjectivum , cùm fint in intellectu .
Fundam . Sent. 2. poffe intellectum
repræſentare ſibi impoſſibile per modum
poſſibilis , v. g. identitatem diverſa
rum naturarum , leonis , & hominis
. &c. non quidem quà talium forma
liter , & fub ratione duplicitatis , fed ma
terialiter tantùm , quod fufficit ad ens
rationis ; nam etiam hoe à parte rei
non eſt pollibile ; falfum enim eft
leonem effe hominem , hircum effe
cervum &c.
QUÆSTIO VI.
An natura conſtituater à parte rei uni
verfalis per unitatem fimilitudinis ?
SENTENTIA Í. Affirmativa . ita
Eminent . Cardinails Sfondrati cum
Pon
 錢 ( ( 淡 63
708 Poncio d . 4. log. q. 2. G. 3. contra
Ede communem.
sid FUNDAMENT À .
‫ܕܐ‬ 1. Univerſale eft unum aptum in
qui eſſe multis : atquiper unitatem fimi
litudinis in prædicatis effentialibus
natura humana , v. g. eft à parte rei
antè omnem operativnem intellectus
tu una , non numero , fed fimilitudine
in multis ; ergò univerſalis. 1

2. Juxta Aa. ad univerſale ſufficit

fimilitudo, & unitas intentionalis; ergò
S multò magis ſufficier fimilitudo , &
unitas realis.
3. Similitudo v. g . inter Perrum ,
& Paulum datur à parte rei ; ergo
etiam conftituit univerſale à parte rei.
4. Ariſtoteles ait : fimilia ſunt , quo
rum qualitas eft una ; ergò fimilitudinis
unitas eft vera unitas.
5. Similitudo inter Petrum , &
Paulum excluditpluralitatem fibi op
poſitam , fcilicet diſſimilitudinem ; er
go eft vera unitas.

RESPON
 64 婆婆 ( 袋
RESPONSA Aa .
Ad 1. D. m . eſt una unitate fundaa
mentali, impropriâ , ac neceſſariò invol
Dente pluralitatom in ea ratione , in qua
eſt unitas, ſcilicet in ratione naturæ.
con. m . unitate formali; propria, & exa
cludente omnem pluralitatem in ipfo con
ceptu unitatis fimilitudo enim da
tur inter diſtincta ) & in ratione na
turæ. neg. m . & conf. fimilia ſunt
plura , & ided hæc unitas non ſuffi
cit ad univerſale.
Ad 2. Neg. conf. quia in natura ùt
præciſa ab individuis per intellectum
non repræſentantur individualitates ,
nec illa unitas præciſionis involvit
pluralitatem : écontrà natura ùt fi
milis in pluribus neceſſariò dicie
plura:
Ad ž. D. c. conſtituit univerſale
formaliter , & a &tualiter tale. neg. fun
damentaliter , & potentiâ tale , quatenùs
præber intellectui fundamentum ab
Itrahendi ab individuis rationem na
turæ . con. conf:
Ad 4. D. 6. Sufficiens ad univerſa
le formale. neg. inſuficiens &c. con.
Adst
 發 塔 ( 強 65
Ad 5. D. a. Et fimul excludit plu
Talitatem hominum. neg. jecus.con. a. n.
c. talis enim requiritur unitas ad uni
verſale , ut faciat unum hominem ſub
ratione hominis ; vel faltem non re
præſentet pluralitatem pofitivè;quod
planè non facit unitasſimilitudinis , fed
folùm praciſionis. Etiam binarius ho
minum excludit pluralitatem fibi op
pofitam , ſcilicèt ternarium ; quia ta
men non facit unum hominem , ſed
involvit duos homines , ideò non
eft univerſale ; ergò pariter &c.
SENTENTIA II. Negativa. Ita
Communis aliorum Th . Th. & RR.
Nominatim P: Mayr part. 1. D. 3.
9. i , a . 1. 8. 491. & maximè P. Ho
fer Promptuar. part. 1. contr. 10. Vide
etiam Amort, hîc Quaft. §. de univ. N.
i 3 :, 31 :; ‫ ن‬.32
FUNDAMENTA.
1 1. Unitas ad univerſale requiſita
debet excludere omnem pluralitatem ,
etiam numericam ; fed unitas ſimili .
tudinis pluralitatem numericam adeò
non excludit , ut etiam eſſentialiter
cam involvat ; ergò &c. M. prob. ex
E una

7
 66 袋 裝袋
(
unanimi conſenſu Auctorum , qui non
tantùm laborare debuiſſent pro in
venienda hujusmodi unitate COM
poſſibili cum multiplicitate , nifi quæ
fiviffent talem unitatem , quæ in ra
tione unitatis excluderet pluralitatem .
s
2. Unitas ſimilitudini in fe non eft
magis unitas, quàm pluralitas ; ergò
non eft vera uniras. Ant. prob. Natu
tura fit una , & indiviſa per defini
tionem ; ergò ficut definitio eſt indif
ferens, ut fiat , velnon fiat , ita , &
unitas naturæ eſt indifferens, ut fiat
talis , vel non fiat. &c.
3. Si univerſale ſit tale per unita
tem fimilitudinis , fequitur , quòd
pollim de Petro prædicare naturam
Þauli : fed hoc eft abſurdum , ergò.
Prob. maj. quia torum univerſale, h . e.
tota natura debet poſſe prædicari de
quovis individuo ; fed univerſale fi
militudinis involvit , v. g . etiam na
turam Pauli út fimilem naturæ Pe
tri ; ergò:
4. Unitas fimilitudinis eft folùm
fundamentalis , non formalis ; fed hæc
ſolùm habetur per præciſionem in
tellectûs.
s. Unum
 愛 八婆 八強 67
5. Unum fingulare per aliud ſina
gulare non fit univerſale ; ergò nec
per unitatem fimilitudinis.
.
6. Univerſale debet effe proximè ape
tum ad prædicari de multis ; fed tale
non eft; niſi per intellectum ; qui pri
ùs debet naturam apprehendere ùt
multis inexiſtentem ; ergò.
7. Ad univerſale requiritur , ut in
ea ratione , in qua eft unitas; detur
etiam pluralitas , v . g. in ratione ho
minis ; fed hoc non accidit in univer
ſali ſimilitudinis; quia non obſtante
ſimilitudine etiam in ratione naturæ,
femper eſt pluralitas plurium indivi.
duorum .
8. Exercitus non eſt univerfale ,
licèr ſit unus exercitus , & multos in
cludat milites , quia id , quod eſt
unum , nempè exercitus non eft ap:
tus ineſſe ſingulis militibus , aut præs
dicari de fingulis; ergò etiam plures -
naruræ ſingulares, etſi fint una natu
ra fimilitudine , & plures numero
non erunt natura univerſalis , quia
1 id , quod eft unum , nempe plures
naturæ non ſunt , nec poſſunt effe in
fingulis.
E 2 9. Nu

1
 68 en cuanto
9. Numerus binarius non eft uni
verſalis; ergò nec natura ſimilis in
pluribus.
10. Petrus,& Paulus ſic erunt idem
uni tertio fcilicèt naturæ univerſali ‫و‬.
ergò etiam erunt idem inter fe.
11. Genus , ſpecies &c. funt ali.
quid ſecundo Intentionale ; ergò non
dantur à parte rei.
12. Similitudo inter Petrum , &
Paulum eft fingularis, ergò non fa.
cere univerſale.
RESPONSA Aa.

Ad. 1. D.M. Debet excludereplu

ralitatem oppofitam illi unirati, ſcilicèt .
diſſimilitudinem . con. M. etiam non
oppofitam , neg. M. D. etiam m . n. c.
univerſalepotiùsdebet involvere plu
ra non diſſimilia , ſed ſimilia in prædi
catis effentialibus.
Ad 2. D. a. quam pluralitas nume*
rica. con. quàmpluralitas diffimilitudi
!
nis. neg. in ratione fimilitudinis ergò
in fe , & per fe eft vera unitas. Ad
prob. D. a. fit indiviſa per definitio
nem indiviſione præciſivä , & per intellectum
con, indiviſione reali fimilitudinis , &
par
 TheX ( o強 69
parte rei, neg. ' vel : per definitionem
n objectivam . con. formalem . fubd. in intel
ledu. con. â parte rei. neg
1
Ad 3. D. M. naturam Pauli ean.
i
dem numerô. neg. fimilitudine , ut ſenſus
fit : Petrus habet naturam ſimilem na
turæ Pauli.con, ad prob. D. M. totum
univerſale , & totaliter, h. e , tani
quoad connotatum , quàm quoad fignifica
tumprincipale, & in recto. neg. partialiter,
& ſecundùm fignificatum principale tantùm
con. M. D. m . n . c. Natura ergò
Perri ùt una ſimilitudine cum natura
Pauli duo dicit. I. unum in reéto , ſci.
licet fignificatum principalè , h. e, ſe
ipſam . 2. Alterum in obliquo fcilicet na
turam Pauli tanquàm connotatum , &
.
terminum . Quando ergò prædico .
naturam de Petro , prædico totam na
! turam , fed non totaliter , fed fccun .
dùm fignificatum tantùm principale , con
notando naturam Pauli tantùm in obli
quo , ut ſenſus fit: natura Petri eft fimi.
lis natura Pauli; imò dici poteſt etiam
naturam Pauli prædicari de Petro ,
non identitate , fed fimilitudine.
Ad. 4. D.'a. Abfolutè , & reipſa
eft folùm fundamenta
E 3
lis ; neg . com
PA
 70, de Chocolat
parativè ad intellectum , cui præber
fundamentum concipiendi naturam
ùt fimilem . çon, a. n. c.
Ad S. D. a. Non fit univerſale in
ipfa ratione fingularitatis. çon. in ratione
naturaſimilis. neg. Deinde quodvis finz
gulare habetinchoatam ,& imperfectam ap
titudinem , ut per alterum ſingulare
(vel actuale, vel poſſibile ) habens
fimilem aptitudinem in rationę uni
verſaliş poflit confummari , perfici, &
compleri.
Ad 6. 1. Neg. m. quia in defini.
tione nil dicitur de aptitudine proxia
ma ; fufficit ergò remota. 2. d. prob
m. ira , ut illa apprehenſio fit confti.
tutivum proximum in ratione univerſa
lis. neg ita , ut folùm fit conditio fic
ne qua non , ſeu applicatio ipfius uni
verſalis in eſſe jam conftituti ad præc
dicat ionem actualem , con.
Ad 7. Neg. m. quia etiam in no
ftra fententiaetiam in ratione homi
nis habetur unit as fimilitudinis , & plura
litas numerica ; ficutin univerſali præ
çiſionis habetur unitas pracifionis , &
pluraliratis à parte rei , feu numcrica.
Ad 8 .
 NCCen 71
Ad 8. Neg. conf. parit. quia ex
11 ercitus nullô modô eft in fingulis mi
litibus ; at naturæ Petri , & Pauli 2

v. g. ſunt in Joanne ſaltem fimilitudi

ne ; & in omnibus tribus eft natura
} una fimilitudine. Diſparitas ergò eſt 1 .
quia exercitus, diçit, & habet unitatem
ordinis, non fimilitudinis, adeoque non 1

s per modum unius , ſed per modum (

collectionis. 2. quia exercitus eft unum

totum integrale, & ordinale , non forma.
le, ſeu forum poteftativum , continens
fub fe inferiora , eorumque fingulis >

applicabile & c. 3. quia ratio exercitus

non fubfiftit in uno , vel alfero mi
lite , ùt natura univerſalis,
Ad 9. Neg. conf. & .parit. quia non
tota ratio binarij in utraque unitate re
peritur ; fecùs eſt in natura univerſali ,
quæ toța eſt in omnibus individuis,
& de ſingulis prædicatur ; quin hæc
numerica pluralitas repugnet unitati fi
militudinis , cùm in omnibus individu
is fit una fimilitudine.
Ad 10. D. a. Erunt idem uniter
tia incommunicabili , & numerico. neg, a.
2.
comunicabili, & uni per unitatem fimi
litudinis , con , a. d. c. ergò funt
E 4 idem
 72 Cocoon
idem inter fe numeró. neg .fimilitudine.
con . conf.
Ad 11. D. a .Suntaliquid fecundò in
tentionale in reprafentando. con. a. in
eſſendo. neg. a. & conf. quòd natura
fit univerſalis eft primò intentionale ;
quòd fic denominetur , & in intellectu
repræſentetur, eſt ſecundò intentionale.
Ad 12. D. a. Ett fingularis , et quod,
h. e. eft unica fimilitudo . con. a. ut
quò, h . e. ita una , ut ea , quæ funt
ſimilia reddat fingularia. neg. a. &
conf. T
Fundam . pracip. Sentent . I. 1.uni
tas ad univerſale requiſita non debet
excludere pluralitatem numericam ,
fed folùm pluralitatem oppofitam , h .
e. dilimilitudinis ; ergò unitas fimili
tudinis eft fufficiens ; quia fic natura
eſt una realiter , & multiplex nume
rô. 2. Unitas fimilitudinis eſt vera
formalis unitas & c.
Fundam. Sent. 2. 1. Unitas ad uni
verſale requiſita debet excludere plu
ralitatem numericam ; aliàs hæc uni
tas non erit magis unitas , quàm ply
ralitas ; involveret cnim plura &c.
2. Unitas ſimilitudinis non eft forma
lis
 g ( ශ්‍රී ට ශ්‍රි 73
lis unitas' , fed folùm fundamentalis ;
præbens intelleétui fundamentum na
turam concipiendi , ùt unam. ergò
non facit univerſale formale.
2
QUÆSTIO VII .
An Univerſale maneat in actuali
pradicatione ?
SENTENTIA I. Affirmans. fra
Conimbricenſes hic q. 6. a 4. Mau
rus lib. 1. q. 35. Semerij hîc d. 3. q.
8. d. 1. & 2. Cajetanus de ente , &
eſſentia c. 2. Maijr part. 1. d. 3. 9.1.
a. 5.1. 5:30. ubiunâ cum Conimbric.
l. cit. ait , hanc afferionem cíle co
muniorem inter Auctores , licèt eti
am oppofita non deftituatur fuâ au
étoritate. Eandem fententiam defen
dunt Babenſtuber hîc d. 3. 4. 8. ci
tans Goudin , Morſack , Ruedorffer ;
quos ſequuntur alij.
FUNDAMENTA.
1. In hac propofitione : Petrus eft
homo , prædicarum homo ſignificat na
turam' cominunem , quia repræſen
tat naturam fine omni fingularitate ;
E5 er
 74 che
ergo prædicatur dePetro natura uni
verfalis. m. prob. illa enim propofi
tio folùm affirmat Petrum habere hu .
manitatem , feu effe hominem ; non
verò explicitè dicit eſſe bunc , vel
determinatum aliquem hominem ; ergò
repræſentat naturam fine fingulari
tate.
2. Hæcceitas non includitur in ef
fentiali, & objectivo conceptu natu
ræ fpecificæ, ſed eſt huic aliquid acci
dentale , & merè extrinfecum , ergò licèt
ex parte ſubječti in actuali prædicatione
exprimatur hæcceiras ; ex parte pradi
cati tamen natura communis per hæc
ceiratem intrinfecè non contrahitur.
1
3. Anima licèt phyficè uniatur ma
teriæ primæ , proptereà tamen non
fit intrinſecè materia : ergò etiam li
cèt natura ſpecifica in actuali prædi
+ catione Lagicè , & intentionaliter unia
tur hæcceitati, propterea non fit in
trinfecè hæcceitas ! ne amittet fuam
univerſalitatem .
4. Actualis prædicatio eft intentio
nalis unio prædicati cum ſubjecto ;
ergò , cùm omnis unio debeat dari
inter diſtincta, etiam aliud debet ex
pri
 8 ) N ( 85 75
primiper ſubjectum ſcilicèt hæccei
tas , & aliud prædicatum , nimirùm,
natura communis .
5. Univerſale eſt unum aptum pradi.
cari de multis ; ergò quando aétu præ .
dicatur , non amittit ſuam prædica
bilitatem de pluribus , aut univerſa
ļitatem ; quia actus non tollit poten
tiam.
6. Natura in ftatu reali , licèt fit
contracta cụm Petro , ejusque hæc:
ceitate , eft tamen univerſalis , quia 1

ſimilis alijs ; ergò etiam in ftatu isten

tionali licèt per prædicationem unia,
tur Petro , erit tamen univerſalis 2

quia ſenſus illius propoſitionis eſt ;

Petrus eft eus habens fibi identificatam na
turam humanam fimilem alijs.
7. In hac propofitione Paulus eſt
homo fit prædicatio ſuperioris dein
feriori, & non æqualis de æquali , a
liàs propoſitio eſſet identica ; atqui
prædicatum fuperius eſt univerfale ;
ergò &c.
RESPONSA Aa.
Ad 1. Neg. a. Repræſentat enim
naturam ùt intrinfecè contractam per
hæc
 76 獎 ) 举 )( 愛
hæcceitatem ; ergò unà cum hæccei
tate. ant. patet , quia in actuali prædi
catione concipitur eſſentialis indenti.
tas prædicatum inter , & ſubjectum .
crgò. ad prob.dia. non dicit explicitè eſſe
determinatum hominem.con, implicitè.
neg.
Ad 2. D. a. Non includitur in con
ceptu eſſentiali naturæ in communi ſpe
etatæ , con, a. naturæ pradicata , & per
pradicationem individuata . neg. a. natu
: ra, ùt fic, non involvit hæcceitatem ;
at natura , cùm per actualem prædi
cationem individuo alicui unitur , eti
am repræſentatur ùt conjuncta hæc:
ceitati", conſequenter ùt fingularis ,
non univerſalis : ad id quod dicitur
in conſ. reſp. quòd ille, qui concipit
hæcceitatein ex parte fubjeéti, etiam
id faciat ex parte prædicati ; quia af
firmans aliquid debet concipere iden
titatem inter fubjeétum , & prædica
tum ut contactum ad inviduum .
Ad 3. N : 9, conf.e parit. quia unio
animæ cum materia eſt phyfica : unio
autem naturæ , v . g.'cum Petro eft
irgica , & intentionalis , quæ fit per in
telleétum : co ipfo ergò quòd intel
lectus naturam concipiat ùt unitain
 este concen 77
Petro , concipit eam ùt fingulariza
tam , & contractam ; ergò ipſum præ
dicatum intrinſecè repræſentat fin
gularitatem .
Ad 4. Dico , quòd in actuali præ
dicatione ex parte ſubjecti exprima
tur fingularitas , ex parte prædicati
præter fingularitatem etiam ratio na
turæ prædicatæ , & fic adhuc fic di.
ſtinctorum ünio:
Ad s . D. a. Eft aptum prædicari
prædicatione univerſali. neg. pradicatione
ſingulari. con. quande
o nim naturaper
prædicationem actu contrahitur
ad certum individuum , tunc ùt fic
contracta non ampliùs poteft prædi
cari de alijs; ergò nec manet uni
verſalis.
Ad 6. Neg. conf. quia in ftatú in.
tentionali in ipfa propoſitione non ex
primitur illa fimilitudo cum alijs ; er
gò nec prædicatur natura ùt univer.
ſalis : unde negatur propofitionis il
lum efle fenſum : eſt verò iſte : Pe
trus eſt ens habens naturam humanam.
$
Ad 7. D. M. Eft prædicatio fu
perioris reduplicarivè talis. quà fupe
rius eft,neg. Specificativè talis,& non quâ
fuperius eft,fed quàcontractum eſt ad in
 78 强 (张文强
1
ferius. con. M. d. m. & neg. conf.
quia illud prædicatum fuperius præ
dicatur ùt contractum ad ſubjectum ,
ideò non prædicatur ùt univerſale.
Nec tamen eapropofitio eſt identica
quia ex parte prædicati præter ſingu
laritatem fignificatur ratio naturæ .
SENTENTIA II. Negans. Ita P.
Renz. bîc a. 3. fol. 299. & Scotus
citatus à Conimbric, q. 6. 4. 4. & te
ſte P. Renz, communior Th . Th .
FUNDAMENTA .

İ , Natura per actualem prædica

tionem contrahitur cum ſubjecto fin
gulari ; ergò non manet abſtracta ab
inferioribus, nec univerſalis.
2. Idem indiviſibilis actus cognof.
ceret naturam fine fingularitate ex
parte prædicati, & naturam cum ſin
gularitate ex parte ſubjecti ; ergò
idem actus effet clarus , & obfcurus.
3. In hac propofitione : Petrus eft
bomo , li homo repræſentat differenti
am numericam , quia repræſentat na
turam , ùt conjunétam Petro. ergò.
4. Materia 1 . unita formæ non
habet aptitudinem proximam , ut alteri
for
 ex ceeste 79
formæ uniatur ; ergò nec satura uni
3
ta prædicationem alicui ſingulari ha
bet ampliùs aptitudinem proximam ,
ut poffit prædicari de alio fingulari,
ergò non manet univerſalis.
5. Paries etſi ex fua effentia non
includat albedinem , fi tamen actuali
ter ei uniatur albedo , non ampliùs
manet non albus ; ergò etiam natura li
cèt in fuo concepu objectivo non di
cat fingularitatem , fi tamen ei per
actualem prædicationem conjunga
tur fingularitas, non ampliùs mane
bit non fingulars, ergò nec unverſalis.
6. Natura per actualem prædica
tionem dividitur in plura ; ergò non
ampliùs manet una , nec univerſalis ..
7. Prædicata imitantur per ſubje
eta : fed in hac propofitione : Petrus
eft homo , ſubjectum eſt ſingulare ; er
gò & prædicatum .
8. Inter ſubjectum , & prædica
tum propofitionis affirmativæ debet
elle identitas; ſed inter ſubjectum fin
gulare , & prædicatum univerſale
non poteft effe identitas; ergò in hac
propoſitione Petrus eft homo , prædica
tum non eft univerſale.
9. Præ
 80 පදconces
9. Prædicarum diétæ propoſitio
nis, vel ſignificat omnes homines ;
& fic Petrus erit omnis homo , vel , ho
minem univerfalem ; & fic Petrus
erit homo univerſalis : vel 'hominem in
dividuum ; & fic non erit pradicatum
univerſale.
RESPONSÁ Á.
Ad 1. D. ä. Contrahitur extrinfecè;
h . e. prædicatur de ente lingulari con.
intrinfecè, quaſi natura ex parte præ
dicati concipiatur cum aliqua fingu
laritate tanquám ; intrinfeco naturæ con
ftitutivo, neg. a: d. c. Non manet ab
ftracta ex parte fubje& i. con . ex parte præ
'dicati, neg fingularitas enim non in
grediturconceptum objectivum na
ruræ , & fic ex parte prædica i natu
ra manet abſtracta; quia non repræ
ſentar ſingularitat em :
Ad 2. D. á. Idem tam virtualiter,
quàm formaliter indiviſibilis actus;neg.
a . formaliter indiviſibilis ; & virtualiter
multiplex, con. a. d. eodem modo
conf. vel per ordinem ad idem objectum .
neg. per ordinem ad diverſa objecta. con.
Ad 3 .
 錢 參 綴 、 81
Ad 3. Vel neg. a. velD. a. Hos
i mo repræſentat differentiam numeri
cám intrinſecè, & principaliter, neg. extrin
5 fecè tantùm , & minùs principaliter, tr.
neque enim in hac propofitione: Pe
trus eft homo, intendimus affirmare
Petrum effe hunc hominem ; ſed ſolùm ,
eum habere naturam humanam .
Ad 4. N. conf . & parit.Materia in
formata caret diſpoſitionibus neceſſa
rijs ad aliam formam ; ergò non eft
proximè apta : natura univerſalis
etiam cùm actu prædicatur , intrin
ſecè non dicit ſingularitatem ; ergò eſt
proximè apta.
Ad 5. D. . paries &c. non manet
non albus extrinfecè, con. intrinfecè, & in
ſua entitate, neg. a.d. conf. ergò eti
am natura & c . Non manebit non
fingularis extrinfecè, & ex parte fubje&ti:
con. intrinfecè , & exparte pradicati,neg .
conf:
Ad 6. 1. Neg. ant. quia in hac pro
poſitione : Petrus eft homo, tota natu
ra humana prædicatur de Petro ſecun
dùm omniaprædicata eſſentialia. 2;
D. A. Dividitur in plura numerô ex para
F
 82 愛 ( 然 袭
te ſubje &torum , con. in plura fimilitudine,
& ex parte pradicati, neg.
Ad 7. D. M. Limitatione fe tenente
ex parte ſubjecti. con. Limitatione fe tenen .
te ex parte pradicati, neg. Si dicas limi
1 tari ipfam naturam prædicatam , Dift.
intrinſecè. neg. extrinſecè. con.
Ad 8. ' D. M. Deber eſſe identi- ;
tas realis , út fcilicèt prædicatum , &
ſubjectum à parte rei fint idem , ' fal
tem fecundùm id , quod prædicatum ,
dicit in recto , con. formalis, ut prædi
catum , & ſubjectum idem dicant ex
plicitè, neg. M. d. m. n. conf.
Ad 9. Dico 1. Significari omnes
homines non extenfivè, & quoad præ
dicata individualia , fed intenfivè , &
quoad prædicata effentialia, eadem fa
militudine in omnibus, & fic Petrus eſt
omnis homo intenfivè , & fimilitudine.
2. Significari hominem univerſalem
in Concreto , non ipſam uniyerfalitatem
in abſtracto, ſeu ipſum ftatum univerſali
tatis.
Fundom . pracip. Sent. 1. Hoc præ
dicatum : Homo, non repræſentat ſin
gularitatem , fed folam naturam fpe
cificam , quia fingularitas non includi
tur
 1 強 ( )( 强 83
turin conceptu objectivo naturæ fpe:
cificæ , ergò licèt extrinfecè, & ex par
te (ubjecti contrahatur natura commu
nis in actuali prædicatione , non ta
men contrahitur intrinfecè ; h. e. hæc
1
ceitas non fit de conceptu effentiali
naturæ .
Fundam . Sent. 2. In actuali prædica
tione prædicatum repræſentat natu
ram ùt identificatam ſubjecto fingula
1
ri , nain ſubjecta limitant prædicata 3
ergò ùt ſingularem , ergo non manet
univerſalis.
QUÆSTIO Vill
Án Genius metaphyficè acceptum poffit con
fervari in unica ſpecie, aliâ im
poſſibili
4
SENTENTIA I. Negans. Ita D.
Thomas 1. poft lect. 1 2. & Communi
ter Th. Th. Cardl. de Aguirre. P.
Renz. Viſchl. Reishl. Mayrhauſer.
· Oberhauſer. Babenſtuber. Goudin .
hec. p. 1. 9. 3. 4. 5. Wenzl hîc controv.
4. 9. 1. n. 33. do ſeqq. & alij , quos
citant, & fequuntur Calaguritanus
17. 3.4.10.6.3. & Complut. D.6.9.2.
9. 21 , & eft communis inter omnes.
1
F 2 FUN
 84 de concept
FUNDAMENTA .

1. Totum potentiale, quale eſtge

nus , per plures ſpecies contrahibile
non poteft falvari reſpectu unius
fpeciei; ergò nec genus. Ant. prob. ra
tio totius non poteſt ſalvari in unica
parte ; ſed totum potentiale reſpectu
unius ſpeciei, aliâ implicante , habet
folùm unam partem ſuæ potentiali
tatis ; ergò & c.
2. Implicante altera fpecie ; v. g .
animal non eſſet gradus communis
pluribus ; nec fuperior; & latiùs pa
tens, quam prædicatum differentia
le , v. g. rationale ; ergò non effet
genus. Ant. quoad 1. patet , quia im
perceptibile eſt, aliquid effe commu
ne pluribus , fi plura non ſint poffi
bilia. Quoad 2. prob. quia in dato
caſu omne animal eflet rationale , &
omne rationale eſſer animal, ergò ef
ſent convertibilia , æquè latè pate
rent , conſequenter genus non eſſet
aliquid magis commune per ordi
nem ad minus communia .

RE
SED
1
 強勢 強 85
RESPONSA A.

Ad 1. Neg. ant.quia implicante om

ni brutô prædicatum genericum ani
5 mal, verè confervaretur in homine :
hic enim maneret animal. ad prob. D.
M. ratio totius actualis &c. con . Poten .
tialis, ſubd. fi illud totum non fit ex ſe
ſaltem multiplicabile con. fi ex le,
quantùm eft ex parte generis fit mul
tiplicabile , & participabile â pluri
bus ſpeciebus. neg. M. D. m. &
neg. conf. ſufficit ergò alteram fpe
ciem eſſe poſſibilem quantùm eft ex
parte generis &c.
Ad 2. Neg. ant. quia illud animal
in fe effet ita conftitutum , ut exiſten
re , & poflibili altera ſpecie, de illa
prædicari poſſet , ergo ex ſe faltem
eſſet prædicatum ſuperius, & com
munius.
SENTENTIA HI. Affirmans. Ita
quidam à Complutenſibus . D. 6.9.2.
1. 18. & Calaguritano citati,
FUNDAMENTA .
1. Implicante altera fpecie genus,
v. g. animal fervaret oinnia , & ea
F 3 dem
 86 en cox
dem prædicata , ergò maneret im
mutatum , & genus ficut modò.
2. Daretur definitio hominis , in
qua animal eft genus , ergò.
3. Hæc prædicatio homo eft animal,
non eſſet identica , ſed formalis : atqui
prædicatio formalis eſt prædicatio lu
perioris de inferiori ; ergò animal ef
ſet adhuc quid fuperius , ergo genus .
Confirm . animal poſſet poniin prædi
camento ſuper hominem , ergò ùt
ſuperius.
4. Animal poſſet adhuc concipi ùr
quid potentiale determinabile per
".1
rationale ; ergò.
5. Animal ex ſe, & quantum eft ex
parte ſua haberet aptitudinem reci
piendi alteram fpeciem ſi eſſet polli
bilis.
6. Vafculum aliquod vacuum eti
am omni impletivo repugnante , ve
rè tamen effet implebile ; & haberet
potentiam recipiendi liquorem ali
quem ; ergò etiam animal , etiam re
pugnante altera fpecie, habebit ex fe .
potentiam illam recipiendi.
7. Quomodò ergo in dato caſu
1
animal prædicaretur de homine ?
8 Po.
 强 张强
( 87
8. Potentialitas materiæ cceleſtis
conſervatur in unica forma, ergò &
1 potentialitas generis,
RESPONSA A.

Ad 1. D. a. eadem prædicata phyſi

ca, v. g. in animali vivens, & fen
fitivum ,con. metaphyfica, h. e. ratio
nem totius potentialis, & generis ,
neg. ant. D. c . maneret genus phyficè
acceptum , con. Metaphyficè acceptum ,
neg . conf.
-- Ad 2. D. a. Definitio hominis ef
ſentialis, & Logicè bona,neg.non enim
conſtaret genere proximo , quia ani
mal non eſſet genus : deſcriptiva , &
phyficè bona , con
Ad 3. Neg. min. neque enim necef
ſe eſt in prædicatione identica præ
dicatum eſſe quid (uperius, ſed ſufficit
ſi ratione faltem diſtinguatur à ſubje
eto . Itaque etiam prædicatio for
malis poteſt eſſe aqualis de æquali, út
fi dicam : homo eft rationalis.
1 Ad confirm . D. c. ùt fuperius fupe
Fioritate magis extenſa , & latiùs paten
1 te quam homo , ſeu ſuperioritate propriè
dicta,neg. impropriè dicta, quatenùs ef
F4 ſer
 88 # DC මී Xce
fet quid minùs actuale , & potentialius
perficibile adhuc per rationale. con .
Ad 4. D. d. Potencialitate refpiciente
plures differentias perficientes neg: poten
tialitate refpe&tu unius tantùm differentie,
çon .
Ad 5. Neg . ant. Quia animal ùt eit
genus, eſt quid mere potentiale , nec
eft radix multiplicationis, quia ergò
altera ſpecies implicaret , animal non.
eſſet ejuş ſeceptivum , cùm non des
tur potentia ad impoſſibile ; ad plu
rimum eſſet receptivum plurium in
individuorum , non autem fpecie
rum , quia in illa hypotheli haberet
ſolùm aptitudinem , & à Deo eſſet
creatum cum aptitudine ad recipien
dam unicam fpeciem , ſcilicèt ratio
nale .
Ad 6. C. a. M. C. d . parit. Diſpa
ritas eft, quia vaſculum illud cùm fit
aliquid phyficum , & potentia phyſica,
haberet omnia requiſita phyfica ; effet
enim vacuum , reale & c . econtra genus
eit aliquid met apbyficum , totum potens
iale , & potensia metaphyſica , eſſentiali
ter requirens plures differencias, ve
lut partes fuas contractivas ; ergò his
re.
 entre 豫。 89
115
repugnantibus non erit totum poten
tiale ſuperius, nec dabitur genus mere
phyfice acceptum .
Ad 7. Dico prædicaretur de indi
5 viduisper modum differentiæ pecia
fica inadaquata , quæ unà cum ratio
nali conſtitueret unam fpeciem adeo
quatam ,ex conſtantem vivente , velut ge
nere , & animali, ac rationali tanquam
duabus fpecificis differențijs inade
quatis.
Ad 8. Neg.parit. Quia materiaccele
ſtis non eft , nifi unius formæ capax ,
& ad unam tantùm dicit ordinem
ut tenent Philofophi communiùs,ad
eoque habet folùm potentialitatem actu
Arionis , dan informationis , explebilem
per unam formam : econtra genus ex
fua eſſentia eft totum potentiale , &
requiſit plures fpecies faltem poſ.
fibiles & dicit potentialitatem
contrariet atva , esse extenfonis ad plu
res differentias 2 ergo cum re
fpectu ad unam tantùm conſervari
non poteft.
Fundam pracip. Sent. 1. Genus , v gr
animal implicante ſpecie altera exfe
non eft aptum , ui fit in pluribus ,
FS quia
 90 se content content
quia ex fe eft merè. potentiale , nec eft
radix multiplicitatis , feu communicatio
nis , neque datur potentia ad impoſſibile,
plures autem fpecies fupponuntur
impoſſibiles. ergò non eſſer totum po
tentiale, nec genus &c.
Fundam . Sent. 2. Genus , feu ani
mal ex fe faltem eſt aptum , ut fit in
pluribus , & ex ſe eſſet , & manerer
determinabile, & communicabile , etiam
implicantibûs fpeciebûs. ergò.
QUÆSTIO IX.
De Univerſali Angelico ,
fеи
An fpecies pradicabilis at univerſalis ſalvari
polfit in unico individuo ?
SENTENTIA I. Species prædica
bilis, & ùt univerſalis pofitivè , poteft
ſalvari in unico individuo , pluribûs in
dividuis repugnantibûs.ita Thomiſtæ
plurimi. nominatim Joann. a S. Tho
ma q.8 . a. 3. Mailhat d. 2. f. 3. l . 3 .
Viſchl d. 3.9.2.4 . 3.Goudin bîc q.2.4.6 .
Salemitani in harmonia Eroth, 2. Theor .
2. S. 2. n . 206. Complutenſes do 6.
9. 4.
 強勢 又 強 91
9. 4. 1. 39. ubi plures citant , & ex
Gallego , & Sanch. addunt , eſſe om
nium diſcipulorum D. Thomæ , nec
cenſendum effe Thomiſtam ,quioppo :
fitum ſenſerir.
FUNDAMENT A.
1. Natura angelica poteſt concipi
ſine ſingularitate ( eft enim virtuali
ter ab ea diſtincta ) & ùt ſic eſt apta in
eſſe multis individuis ; ergò poſitive
univerſalis. 4. prob. fi non eſſetapta ,
eſſet propter repugnantiam indivi
duorum ;atqui hæc fe tener tantùm
ex parte individuorum , non naturæ ,
ſpecificæ ; ergò hæc ex fe eſt commu
nicabilis pluribus.
2. DEus eft infinitus in fe , licèt
effectus . infinitus repugnet , quia
repugnantia tantùm fe tenet ex
parte effectuum : formaſigilli quan
tum eſt de ſe, eſt apta ineſſe multis ,
& fi non fit actu apta , id non re
dundat in ipſam , fed in defectum
materiæ , auri , ceræ , æris & c. ergò
etiam natura angelica in fe eft com
municabilis pluribus , quòd verò in
actu 2. non pollit communicari plu
ribus , ex defectu individuorum eft.
3. Ideò
i
 concept
3. Idęà genus non falvatur in uni
ca fpecie , quia communicabilitatem
non ex ſe, fed à pluralitate ſpecierum
habet; ergò à contrario , cùm fpeci
es communicabilitatem habeat ex fe ;
quia eſt totum actuale , non ab indi
viduis , non requiritur pluralitas ab
folutè poſſibilis individuorum ,fed fuf
ficit conditionatè poſſibiļis , quibus in
dividuis natura ſpecifica ex ſe ſemper
eſt cominunicabilis.
4. Sola fingularitas impedir actua
lem communicabilitatem naturæ an
gelicæ ; ergò fi hæc concipiatur ùt
præciſa a ſingularitate , eritcommu
nicabilis quantùm eft ex fee
RESPONS4 Aa.
Ad 1. 1. d . c . Eft univerſalis lo
gicè neg. ad univerſalitatem logicam
enim requiritur , ut natura illa reſpi
ciar plura pofitivè, quod fieri hîc non
poteft , cùm individua plura fuppo
nantur implicare : eſt univerfàlis man
terialiter , & metaphyficè, ùs dicit mere
non repugnantiam effendi in multis. con.
2. D. a . Eft apta negativè , & remo
rì, con. pofitivè, ac proxime, h. e. actu
pofi
 豫 然後 ( 93
poſitive concipitur cum ordine ad
2 plura individua impoſſibilia .neg. ant.
2 & conf. 3. d. a. poteft concipi fine
ſingularitate explicitè non concepta. con.
etiam implicitè non concepta: ney: quia
irreceptibilitas angeli in materia eft
radix individuationis ; & implicitè
pertinet ad ipſam naturam fpecifi
cam angeli ; & in ejus conceptu ob
jectivo involvitur ; ergò ipfa ratio
ſpecifica angeli in le continet pofiti
vam repugnantiam ad pluralitatem indi
viduorum ; ergò nec exſe eſt apta mul
tiplicari , necilla repugnantia ſe fo
lùm tenet ex parte individuorum . ex
quo patet ad prob.
Ad 2. Neg. parit. quia figillum ex
ſe eſt aptum ad imprimendam figu
ram ; at natura angeli, nec ex fe qui
dem eft aptamultiplicari, quia in fuo
conceptu objectivo ; & implicito eſ
fentialiter involvit irreceptibilitatem ,
& repugnantiam faltem radicalem plu
rium individuorum , & exigentiam
unius folùm individualitatis: nec dicas
in conceptu formali angeli non im
portari, aut exprimi ipfam fingula
ritatem , fed folùm prædicata ſpecifi
ca ;
 94 Mercedes
ca ; hæc enim vera ſunt de conceptu
explicito , at non implicito.
Ad 3. Neg. ſuppoſ. conf. quòd fcilicèt
ſpecies communicabilitatem habeat
ex fe ; nam natura Angeli ranquam
immaterialis per fe fubfiftens completè ef
fentialiter involvit radicalem repug
nantiam principij individuantis ,h . e.
materiæ quantitate figillatæ ; finc qua
pluralitas individuorum dari non
poteft.
Ad 4. Neg. ant. Quia etiam im
materialitas, & irreceptibilitas naturæ An
gelicæ in materia impedit ejus multi
plicationem , quia omnis individuatio
oritur à materia , velut à principio
individuationis cùm ergò natura
2

Angeli in materia fic effentialiter ir

receptibilis ; etiam erit ex fe immulti
plicabilis.
SENTENTIA II. Natura , cujus
plura individua lolo numero diſtin
eta implicant , non poteft concipi ùr
pofitivè univerſalis. Ita Card. de
Aguirre , D. 20. logic. n. 11. illuſtr.
Anton. Perez. P. Babenstuber d . 2.
4. 3. m. 14. Ortiz, tr. 3. conf. 4. Sua
rez met. dhe si fo 2. Hurrado d. 3. S.
3. P.
>
( 袋 ( 95
3. P. Renz hîc q. 7._4..4 . fol. 342.
& alij plurimi tum R.R. tumTh. Th .
FUNDAMENTA .

1. Natura Angeli nequit concipi ſine

fingularitate ; ergò ùr concepta eft im
multiplicabilis, conſequenter nec uni
verſalis. ant. prob. natura Angeli ne
quit concipi fine irreceptibilita
te , & carentiâ materiæ , cùm irre
ceptibilitas fit de eſſentia formæ ſpi 1

ritualis completæ per ſe fübfiftentis ;

ergò etiam non poteft concipi fine
fingularitate , quæ oritur ex irrecep
tibilitate.
2. plura individua funt impoſſibi
lia ; ergò natura angelica non eſt com 1

municabilis pluribus.
3. Si natura angelica eft univerſa
lis , quia ex ſe ei non repugnat mul
tiplicari, erit folùm univerfàlis remo
tè, & pernon repugnantiam ; non verò po
fitivè, poſitivè plura reſpiciendo. ergo.
4. Termino non exiſtente non da
tur relatio formalis, ergò multò ma
gis implicantibus pluribus individuis
naturaad ea comparari non poteſt.
s. Uni

1
 96 资 ((
s . Vuiverſale debet eſſe commune
pluribus, & fuperius ; ergò ſpecies
reſpectu unius individui non eft uni
verſalis.
6. Angeli natura eſſentialiter careë
materiâ , & in ſe continet radicem -in
dividuationis ; ergò ex ſua natura eſt
immultiplicabilis.
Confirm . Irreceptibilitas in materia
eſt caufa individuationis ; ergò natu
ra angelica eſſentialiter irreceptibilis
eſteffentialiter fingularis .
7. Natura Angeli eft folùm con
ditionate communicabilis pluribus ;
ergò folùm conditionatè univerſalis,
8. Națura Divina non eſt poſitive
univerſalis, licet concipiatur fine fin
gulari
&c. tate,
ergò nee natura angelica
9. Multitudo eft de eſſentia uni
verſalis ; ergò .
A RESPONS A A.
Ad 1. N. a. ad prob. d. 4. nequit con
cipi fine irreceptibilitate , & caren
tiâ materiæ , ùt eft conftitutiva ſpeciei,
& naturæ immaterialis con. wt irre
ceptibilitas eft ratio individuatira fuppofiti,
neg
 袋袋 袋 97
an neg. a. & conf. immaterialitas èrgð
cier in Angelo -duo præſtat. 1. conſtituir
ni ſpeciem , 2. individuat naturam . Li
cèt ergò Angeli eſſentia fpecifica ne
queat concipi finè immaterialitate de
conftituente ſpeciem ; poteft tamen fi
ne ea concipi ùt individuante ; ergò
etiam ſine fingularitate; ſicut ensma
1 teriale nequit concipiſine materia ùt .
conſtitutivo intrinſeco , poteft tamen
finè ea concipi ùt principio indivi
duationis.
7 Ad. 2. 1. d . a . ſunt impoſſibilia
abfolutè. con. conditionatè. neg. a. &
coní.2 . d. c. quantum eſt ex fe.neg .quan
tuin eſt ex parte individuorum con.conſ.
2
Ad, 3. neg. ſeq. quia poſitive reſpi
cit plura conditionatè poſſibilia ; &
quia univerſale poſitivum nil aljud
eft , quàm upum aptum ineffe. multis į
hoc autem nil aljud dicit , quàm nul.
lam habere repugnantiam , quin pof
fit eſſe in pluribus ; ergò per hanc
non repugnantiam ſpecies â parte rei
conftituitur proximè univerſalis me
tapbyficè ; & li actu concipiatur hæc
non repugnantia , etiam Logicè.
G Ad
 98 象袋式 类 袋
Ad 4. 1. reſpondet M. Joannes â S.
Thoma, naturam angelicam actu at
tingere unum individuum pofitivè , &
plura non repugnanter , & hoc fufficere
ad relationem intentionis Logicæ ;
ficut relatio Patris fi filius fit unus ,
unum filium attingit poſitivè, & plu
res non repugnanter , ut fi plures
darentur , eos attingeret. 2. d. c.non
poteſt comparari ad individua condi,
tionatè poffibilia ,neg .ſecùs, con. vel
11
3. doc. aliter : ad individua rationis. neg.
realia . con.

+
Ad s . D.a. communicabilitate , &
ſuperioritate intrinſeca & ex fe.
con . extrinfeca. neg.
Ad 6. D. a. habet in ſe radicem in
dividuationis realiter > & À parte rei.
con. at concepta finè immaterialitate qua
tenùs hæc eft radix individuationis
neg. etſi concipiam in Angelo caren
tiam materiæ ; & irreceptibilitatem
in ea , dit hæc conducit ad rationem
fpiritualitatis , non proptereà con
cipio radicem, & caufam individu
ationis , quia ùt fic non eſt radix in
dividuationis.
Ad
 X X 號 99
ES Ad Confirm . D. m. irreceptibilitas
at præcisè eft conftitutiva ſpeciei eft cauſa
& & c. neg at et individuativa Juppofitiy
ere con. a: n . c. vide Joannem a S. Tho .
ma 4. 8. a. 3. & Goudin bắc: q ... +
fol. 144.
Ad 7. D ... Eft conditionatè commu
TOS nicabilis ex parte fui. neg. ex parte in
701 dividuoum con. a . n. conf. fic DEus
eſt abſolutè infinitus in operando ;
ve! licèt ex parte effectuum repugnet in
! finitas ; quia non repugnat ex parte
DEI.
& Ad 8. Neg, parit. 1. Quia DEO
th ex parte natura repugnat multiplicabi
Jiras, ergò ex parte naturæ non po
En teſt pofitivè concipi ùt ex fe multi
Tai plicabilis:at in Angelo ex parte naturæ
præciſæ à fingularitate non apparet
S: hujusmodi repugnantia,ſedpotius ap
21 titudo ad multiplicationem . 2. natu
20 ta DEI concepta fine ſingularitate
en non poteft concipi ùt contrahibilis
OB per individua , cùm ſit actus purus ,
du excludens omnem potentialitatem ;
benè autem poteft ita concipi natu:
ra Angeli ; ergò hæc, non illa , eſt
univerſalis.
Ad go
 100 Excelente
Ad 9. D. d. intrinfeca , h. e . multi
plicabilitas naturæ ex fe con. extrinſe
ca ex parte individuorum , ſubd. abfo .
lutè poſſibilis ,neg. Conditionatè poſſi
bilis . tr., a. n. com :
Fundam . pracip. Sent. 1. Natura An
1
gelica licèt concipi non poffit fine
immaterialitate prout hæc fpeciem
conſtituit , & eſſentiam angelicam ,
poteft tamen fine ea concipi , prout
conſtituit individuationem ; ergopo
teft concipi fine ſingularitate &
conſequenter ùt communicabilisplu
ribus. item . natura ſpecifica ex ſe eſt
communicabilis , & radıx communi
cabilitatis , faltem conditionatè, fi den
tur individua , aut fint poſſibilia.
Fundam . Sent, 2. Natura Angelica
non poteft concipi fine immateriali
tate ; fed hæc eft ipfa individuatio >
ergo non poteſt concipi finè indivi
duatione. item natura ſpecifica ange
lica ex fe non eſt communicabilis , &
multiplicabilis , quia excludit mate.
riam , à qna habetur individuatio .
1

QUÆ
 # 20 De 108

QUÆSTIO X.
An DEus ponatur in Prædicamento
Subftantiæ ?
SENTENTIA . I. Negans. ita com
munior Th . Th. Sc. Sc . & RR . eam
que tenent S. Thomas 1. p. q. 3. a.
s . Conimbric . in c . s . de ſubft. q. 1.
I 2. 2. Goudin hîc q. 2. a. 2. Rubius
0 c. s . pradic. q. 2. plures citans.Wenzi.
& Babenſtuber. Renz. Viſchl. Salemita
ni in harmonia , & alij mụlti etiam
RR .
FUNDAMENTA.
Io
I. Quod ponitur in prædicamen
to , debet in fe includere genus fub
.

quo ponitur , & differentiam per

quam contrahiturad certam fpeciem ;
ſed in DEO nec datur genus nec dif
ferentia ; ergò. prob. m . 1. quia ge
nus eſt quid potentiale , perfectibile;
atqui in DEO non poteſt concipi ali
quid potentiale ; ergò nec genus. 2 .
Differentia vera non includit genus
in fuo conceptu ; atqui infinitas inclu
dit ſubſtantiam ùt fic, cùm infinitas
includat , & fignificet omnem per.
G 3 fectio
 袋 C * C &
fectionem , qualis eţiam eft ratio fub
{ tantiæ ; ergo infinitas non eft vera
differentia.
2. Repugnat in DEO affirmativè , &
pofitivèconcipi aliquam imperfectio
nem , & potentialitatem atqui fi
DEuspoffer habere compofitionem
metaphyſicam ex genere, & diffe
rentia , poller in ipfo pofitivè concipi
aliquid imperfectum , & potentiale,
fcilicèt genus , ſeu ratio Subſtantiæ
ùt perfečtibilis per infinitatem , ergo.
3. DEus non ponitur directe in
prædicamento ùt genus,cùm hoc fit
quid potentiale , & habens fub fe
plures fpecies , quorum neutrum
DEO convenit : nec ùt Species , cùm
hæc fit compofita ex genere , &dif
ferentia , & refpiciatplura individua,
de quibus prædicatur: nec ùt indivi
duum , Tum quia hoc continetur fub
aliqua fpecie ; & componitur ex ge
nere , differentia , & fingularitate.
Tum quia individuum quà tale fpeciei
nullam fuperaddit ſpecificam perfe.
ctionem ,v.g.Petreitasnullam ſuperad,
dithomini ſpecificam perfectionem in
ratione hominis:atquiDEuscùmetiam
fecun
 滚入 參 八強 103
ub fecundùm gradum individualem infi
niram perfectionem contineat , fu
perádderet infinitam ſpecificam per
.. fectionem ; ergò .
Eio 4. Subſtantia ùt eft fummum ge
Ef nus in prædicamento eft quid finitum ,
cùm excludat pofitivè alia prædica
menta , & earum perfectiones , ergò
DEus eam ùt talem non participat,
nec fub ea continetur.
RESPONSA AA.

11
Ad 1. D. m. Non datur genus in
DEO realiter, con , ex parte noſtri concep
tûs, neg . rad prob. 1. D. m . potentiale ,
1
quod fit tale in ipſo DEo , ion. quod
1i
ſit tale in noſtro ačtu , neg .m . & conf.
ad prob. 2. Dico : differentiam in DEO
effe afeitatem , vel increatum , non verò
li
infinitatení , atqui afeitas, vel ratio ine
aut creati in ſuo conceptu formali non in
volvit rationem fubftantia ùt fic. ergo
go datur in DEO vera differentia .
2.1
Ad 2. D. M.Ita ut illa potentiali
ch tas fit in ipfo DEO realiter. con. ut
rki
non fit in DEO , fed in noſto intel
lectu. neg. M. LD.G m. n. conf.
4 Ad 3 .
tik
 104 ce
Ad 3. DEum poni in prædica.
mento ùt individuum quod ſimul fit
fpecies fubijcibilis , ùt ait Gervafius :
vel ùt individuum non alicujus fpe
çiei infimæ prædicabilis , ſed ùt res
fingularis indiviſibilis in alia indivi
dua; ut vult Hurtado D. 9. de pradic.
f. 4: S. 35.
Ad prob. 1. D. a. fub fpecie inten
tionaliter tali,' con . ſub fpecie realiter,
h. e. à parte rei tali. neg:
Ad prob. 2. neg. m . quiadifferentia
individualis non dicit infinitam per
fectionem explicitè, & in fuo concep
tu formali, conſequenter non fuper
addit novam fpecificam perfectio
nem .
Ad 4. D. a. ergò non continetur.
in prædicamento ſubſtantiæ finita , &
ùt oppofito alijs prædicamentis ,con.
fubftantiæ ùt fię, & ùt abſtrahentis à fi
nitate , vel infinitate , neg.
SENTENTIA II. Affirmans. įra
Nominales. Gregorius , & Gabriel
in 1 , d . 8. 9. 3. Hurtadus d. y . me
ta. l . 4. Oviedo. Arriaga. Averſa.
Major. Robertus Holcoth q. 6. Ger
valius bîc q. 3, aq 2, & alij,
FUN .
 හි CDC
තද IOS
FUNDAMENT A.

1. DEus , & creatura conveniunt

univocè in ratione fubftantiæ ; ergò
DEus continetur fub fubftantia ùt fic.
ant. prob . quia DEus eſt Ens per ſe
exiftens ficut creatura ; ergò.
2. Subſtantia reſpectu hominis, &
formicæ eſt univocą, licèt in illo fit
里F perfectior ; ergò etiam eſt univoca
reſpectu DEI, & creaturæ , licèt in
다. DEO, fit perfectior.
3. Linea infinitæ longitudinis po
neretur in prædicamento , ergò eti
am DEus infinitus.
4. Datur in DEoitdiſtinctio
o ratio
& c o m p of i rationis per
nis , &
genus , & differentiam .
è
5. DEus non èminùs eſetx ſumm un
m m l
us ,Oqua ſummmè fiomp n ; epruggònatfi
DE ùito fu un no re
c t n i s e
diſ t i n
i ra
t i o , ebtiitam ùt fuimtmio
c a
ſimtpiloinis non repugn compoſ
ra .
6. DEus infinitè intelligibilis po
H teft intelligi ab intellectu finito , &
fic continetur fub objecto potentiæ
intellectivæ finițæ ; ergò eţiam DEus
G S in
 106 镜 带宽
(
infinitæ fubftantialitatis poterit con
tineri ſub prædicamento ſubſtantiæ .
7. Suppofitum creatum pertinet
ad prædicamentum ; ergò etiam Şup
pofitum divinum in Chrifto .
RESPONSA A.
Ad 1 . 1. Neg. ant. ad prob. d . 4 .
eſt Ens per fe exiſtens modo creaturis
univoco , & finitum , neg. modo creaturis
analogo , & infinitum , con. a. n. ç. DE
us exiſtit per ſe independenter' ab alio ;
creaturæ verò, dependenter à DEo. 2. d.
a. in ratione ſubſtantiæ pradicamenta
lis, neg. hæc enim eft quid finitum
cùm excludat perfectiones aliorum
prædicamentorum : non pradicamenta
Tis fi daretur , tranf.
Ad 2. Neg. parit. 1. quia in illis
eft finita , in DEO autem infinira . 2.
quia illa major perfectio fubftantiae
in homine fe tener folùm ex parre dif
ferentia , fcilicèt rationalitatis; in ratio
ne enim ſubftantiæ ùt fic formica non
eft imperfectior homine : econtra
DEusetiam ex parte ſubſtantia ùt fic eft
perfectior : & ſubſtantia ùt fic dicit
omne fubftantiale; ergò etiam dicit
1
per
 強 ) 然 ( 强 107

ia perfectionem infinitatis, aſeitatis , quæ

funt quid ſubſtantialę. ex quo infer
AKC tur , homini rationem ſubftantiæ non
convenire , niſi per participationem ,
& quafi imitandô lubftantiam divi
nam; ergò analogice.
Ad 3. Neg. parit. quia eſſet folùm
6 infinita ſecundum quid , non abſolutè fi
cut DEus.
Fm Ad 4. Neg. conf. quia diſtinctio da
tur inter a &tum , & actum , & fundatur
in perfectione , & eminentia DEI: econ
trà compoſitio datur inter actum , ege
potentiam , h. e. inter genus , & dif.
21 ferentiam, quæ non dantur in DEQ.,
TT 2. quia diſtinctio rationis nullam in
DEO importar imperfectionem , neç
per eam DEO attribuitur pofitivè ali
3
quid potentiale , & imperfectum ;
nam per hoc , quòd aliquod attri
butum in DEO v. g. fapientiam pra
fcindendê, non negando, concipiam fine
altero v. g. fine potentia , DEum
01 non concipio ùt imperfectum ; abftra
in þentium enim non eft mendacium : econtra
el compoſitio rationis importaret in ip
id fo DEO imperfectionem ; quia de
ici beret DEus pofitivè concipi ut patienten
 103 張 DCC
tiale quid , & perfectibile ; eo ipſo
quòd deberet in eoconcipi genus me
taphyficum , quod eft totum poten
tiale : ergò ipfi DEQ attribueretur
imperfectio. adde , fi concipiasDEum
ùt potentialem, & perfectibilem 2

non concipies DEum verè , fed ali

ud ens fictum .
Ad 5. Neg . parit. quia diſtinctio
rationis non eſt poſitivá , h . e. negans
poſitivè , & formaliter , quòd unum
attributum non fit realiter alterum ,
fed tantùm præciſiva , h. e, unum at
tributum concipiens non conceptô
alterô , conſequenter non tollit uni
tatem DEI : econtrà compoſitio rati
onis eſt pofitiva DEum poſitivè fecun
dùm rationem fubftantiæ ut potentia
lem ', & perfectibilem concipiens :
cùm ergò repugnet enti fimpliciſſi
mo concipi ùt potentiale , & com
--- ponibile , idcircò etiam repugnat ſim
I
plicitati DEI compoſitio rationis.
Ad 6. Neg. parit. quia DEus in ſe
infinitus intellectui creato vnitur ino
dô finitô ; ergò ùt finitô modô cog
noſcibiliş poteft conțineri ſub obje
eto potentiæ intellectivæ finitæ , quæ
Ver
 袋 N 參 36 e 109
Epi verfatur circa verum finitô modô in
ME telligibile : at limitibus prædicamen,
ti, & fub aliquo genere contineri
et nonpoteft quia ob ſuam in omnibus
Er perfectionibus infinitatem omnem
potentialitatem excludit.
Ad 7. Neg. conf. quia poni in præ
dicamento importat imperfe&tionem ; ideò
enim fuppofitum creatum ponitur
redu & ivè in prædicamento ; quia eft
modus ſubſtantialis , & aliquid incom
11
pletum : Suppofitum autem divinum
non facit ea in Chrifto , quæ imper
0
fectionem important , licèt faciat om
nia , quæ non important imperfectio
I
nem , quæfaceret ſuppofitum crea
tum reſpectu naturæ in Chriſto .
Necdicas. Suppofitum divinum effe
complementum ejus naturæ , quæ po .
niturin prædicamento , ſcilicet natu
ræ humanæ Chriſti; ergò faltem re
1
ductivè ponitur in prædicamento.
nam
R. Dift. d. eſt complementum of
0 fentialiter, & naturaliter ordinatum ad ta .
lem naturam , neg. non eflentialiter , fed
folùm fupernaturaliter perficiens talem
naturain , con. a . n . conf:
 to 袋 茶袋
Fundam . pracip. Sentent. I. Subſtan
1
tia prædicamentalis eft quid finitum
excludit enim pofitivè alia prædica
2

menta ; ergò DEus infinitus fub ea

collocari non poteft: 2. In DEOnon
poteft pofitivè concipi genus , & differ,
entia , potentialitas & c.
Fundam . Sent. 2. Subſtantia prædica
mentalis àt fic abftrahit à finita , & infi
nita , ergò cùm DEO ratio fübftan
tiæ út ficunivocè conveniat , poterit
DEus poni in prædicamento ſubſtan
iæ . 2. Poteft in DEO concipi genus,
& differentia ; nec hoc involvit im
perfectionem in ipfo DEO , ſed ex
parte noſtri intellectus.
QUÆSTIO XI.
An Relatio realiter diftinguatut
à fundamento proximo ? 1
SENTENTIA I.Negans. ita Sua:
réž d . 47. l . 2. Conimbric. hîc q. i .
6. 4. Hurtado d. 15. meta . f. 2. Ar
riaga difp. 12. log. f. 5. Semery do
7. log. q. &. a. 4. Burgundi. Čala
guritanus, & alij plurimi, eſtque ſen
tentia communis inter RR,
FUN .
 භූ 30 tot
දී ce este fii

FUNDAMENTA.

1. nulla eft neceſſitas hujus enti.

tatis relativæ realiter diftinétæ à fun
damento proximo, v . g . albedine ;
eique ſuperadditæ , ergo non debet
aſtrui. prob. ant. fi dealbentur duo pa
rietes , tunc ſi relatio eſt aliquid rea
fiter diſtinctum ab albedine , poterit
DEus hanc entitatem impedire, ne
fequatur ad dealbationemparietum ;
atqui impedita hac entitate, duſo
dò in utroque pariete remaneat al
bedo , illi parietes ſunt verè fimiles ,
& conſequenter unus dicit relatio
nem fimilitudinis ad alterum , ergò
illa entitas fuperaddita eft fuperflua.
min. prob. fimilia ſunt , quæ in eadem
qualitate conveniunt , atqui præcisâ ,
& impeditâ illaentitate,parietescon
venirent in eadem qualitate albedi
nis, ergò eſſent fimiles.
2. Si relatio eft Ens reale ſuper
additum fundamento , ſequitur , quod
ad motum unjus muſcæ volantismu
tetur totus mundus , fed hoc eft ab
ſurdum ; ergò & c. prob. ſeq. quia ad
morum unius muſcæ volantis oriren
tur
 112 袋 茶袋
tur infinitæ novæ relaciones, ſimilitu :
dinis , diffimilitudinis , propinquita
tis , diftantiæ &c. ergò fi iftæ rela
ciones ſunt entia realia diſtincta d funs
damento , & in eo recepta , ſequi,
tur totum univerſum murari , tot,
novîs entitatibûs acquiſitîs.
3. Si relatio eſt entitas realiter di
ftincta à fundamento , dabitur pro
ceſſus in infinitum ; fed iſte non ad
mittitur ; ergò nec entitas illa admit
ii debet. prob. ſeq. maj. duæ relatio
nes Paternitatis ſunt inter fe fimiles,
ergò fundantnovam relationem fi
militudinis : iſta relatio ſimilitudinis ,
fi fit ens realiter diftinctum à relatio
ne Paternitatis , iterum erit fimilis al.
teri , & fic denuò novam fundabit re
lationem uſquein infinitum ; ergò.
4. Paries niger præciſa omni rela:
tione , formaliter eſt diſſimilis parie
ti albo , quia formaliter habet alium
colorem , quàm paries albus ; aliàs il
le non congregaret viſum hộc dic
gregante. crgò relatio diſſimilitudinis
non eſt diſtincta à nigredine parietis
quæ eft fundamentum relationis.
RE
 113
1
ta
.
RESPONSA Aa.

Ad 1. Neg. ' ant, ad prob. reſp. 1.

Maftrius n. 46. neg. maj. pofitis e
nim duobûs fimilibùs nequit impedi
ri modus ille fuperadditus.
Reſp. 2. Thomiſtæ neg. min . vel
dift. ſunt ſimiles fundamentaliter con.
formaliter neg. ficut enim in.
quit P. Renz, hîc a. 8., una albedo
formaliter non facit, niſi unum al
büm , ita duæ albedines formaliter
non faciunt , niſi duo alba. ut ergò
duo illa alba fiant formaliter ſimilia
debet ipſis fuperaddi alia forma re
lativa , h . e. entiras illa relationis
per quam fiant formaliter fimilia. ad
prob. m . d. maj. quæ in una qualitate
conveniunt relative con. quæ in una
qualitate conveniunt folùm abſolutè,
fubd. funt fimilia fundament aliter , con.
] formaliter, neg: maj. d. m. n. c. in
dato caſú unus paries effet talis qua
lis alter abſolutè , quia haberent can
dem formam abfolutam , non tamen
relativè, quia non haberent entitatem
relationis.
" H Ad 2 .
 114 XC60
Ad 2. Reſp. 1. Scotiftæ neg . min.
abſurdum enim id non videtur , nifi
rudibus, & ignaris quæque mira ftu .
pentibus; unde tribunitio ut loquun .
tur, hôc argumentô Senatus Philo .
fophorum moveri non debet.
Refp. 2. Thomiſta neg . ſeq. maj.
quiamultiplicatis terminis folùm ma
terialiter diverſis , non continuò multi
plicantur relationes, quia una relatio
poteft fe extenderemodò ad plures
terminos, modò ad pauciores , fi de
Itruanrur.
Ad 3. Neg. ſeq . ad prob. neg . anti
quia relatio non eſt qualitas; atqui in
ſola qualitate fundatur relatio fimili
tudinis, ergò relatio non poteft fun
dáre aliam fimilitudinem , & fic non
datur proceſſus in infinitum . at hæc
reſponlio non fatisfacit, nam Petrum
$
inter, & Paulum datur utique rela
tio diſtinctionis ; & juxta Th. Th .
hæc relatio eft entitas formaliter di
Itincta à Paulo ; ergò fundat novam
relationem diſtinctionis, & fic in in
finitum .
Ad 4. Neg. ant. ſine entitate enim
relativa nec paries niger eſt formali
ter

1
 婆 交费 X 滨 IIS
ter diſſimilis albo ; nec Petrus eſt foru
maliter pater Pauli, quem genuit .
SENTENTIA . II. Affirmans. Ita
Card . de Aguirre metaph. Diff. 12,
per tot. Joannes a S Thoma q. 17.
Log. 1. ti Complutenf. D. 14. de re
lat , q. 4. Lerma l. 2. log. 9. 22. Or
tiz tr. so conf, 4. . 2. Renz hîc. a.
8. Babenſtüber D. i 'de pradicam . a .
3. 5. 2. Goudin loĝ. p. i.9. 4. a. 2.
Wenzl contr.4. de pradic. q. 3. f. 2.
& alij Thomiſtæ .
FUNDAMENT Á .
i. Relatio eft accidens; ergd diſtin
guitur à fuo ſubjecto ; h. e . funda
mento :
2. Relatio eft accidens ‫ & ;ز‬funda
mentum proximum relationis fæpè
eft fubftantia , ut patet in relationi
bus diverſitatis ſubſtantialis ; atqui
accidens diftinguitur a ſubſtantia ; er
gò etiam relatio à fundamento pro
ximo.
3. Albedo, & relatio ſimilitudinis,
quam dicit paries A. ad parietem B.,
poſſunt realiter feparari; ergò reali
cer diſtinguuntur. ant. prob. deftıucto
Ha parie
 116 強 )( 卷 葱
pariete albo B. ; paries A. maner
albus, & non maner fimilis , ergò
albedo , & relatio fimilitudinis pof
funt realiter feparari.
Nec dicas : diſtinguendum eſſe antec. Al
bedo , & relatio fimilitudinis poſſunt
feparari fecundùm id quod fimilitu
do importat in recto, neg. fecundùm
id quod fimilitudo importat in Obli
1
quo con. a. & d. c. ergò realiter di
ſtinguntur albedo , & relatio fimili
1
tudinis , fecundùm id quod importat
in obliquo, con. fecundùm id quod im
portat in reéto , neg . relatio fimilitudi:
nis in recto dicit ipſam entitatem albe
dinis , & hæc deſtructo pariete B.
manet in pariete A. ; in obliquo verò
dicit albedinem parietis B., & hæc
deſtructo pariete B. perit , aliud er
gò non probatur ; nifi quòd albedo
parietis A. & relátjo ſimilitudinis en
titative accepta diſtinguatur ab albe
dine parietis B.
Contra eſt 1. Deſtructo pariete B.
forma relačivá non ampliùs tribuit
parieri A. effectum fuum formalem
primarium , h, e. non actu refert
parietem A. ad terminum fimilem ,
cùm
 A

强 ) ( 袋 )( 然 117
cùm hic non detur , ergò perit eti
am ipſa forma relativa entitativè , &
in recto. prob. conf. quia impoſſibile eſt
formam inhærere fubjecto , & ta
men ei non tribuere effectum forma
lem ; ſicut impoſſibile eſt albedinem
E
inhærere muro , & tamen murum ,
non aétu reddere album.
Contra eſt 2. Deftructô termino
1
fundamentum non eſt capax effectûs
formalis , qui ſequitur ipſam formæ
T'
præſentiam ; ergò etiam non eft ca
7 pax ipfius formæ ; ergò deſtructo
pariete B. perit ipſa entitas forma
relativæ , in recto importata.
Contra eſt 3. Deſtructo pariete B.
perit aliquid reale in pariete A .; ſed
non ipſa albedo ; ergò entitas relatio
nis in recto , realiter diſtincta ab albe
dine, prob. maj. aliàs fi paries A. ma
net immutatus , erit adhuc actu fi
milis , ùt antea.
Contra eſt 4. relatio, entitativè, & in
recto eſt ipfe a &tualis reſpectus parie 1

tis A. ad parietem B. ; atqui deftru

1
etô pariete B. perit ifte actualis re
1 ſpectus; ergò perit ipſa relatio entie
. tativè , & inrecto.
] H 3 Con .
 118 袋 茶 ( 袋
Contre eſt s. fi effe relațivum , fey
actualis reſpectus eſt idem cum albe
dine , ſequitur quòd poffit aliquid fe
parari feipfo : ſed & c. ergò .prob.feq .
deſtructô enim pariete B. perit ille
actualis reſpectus, & non perit albedo
ergò feparabitur à fe ipfa.
4. Si duobus, parietibus albis ut
4. addas utrinque gradum unum al
bedinis, creſcit albedo , & non cre .
fcit relatio fimilitudinis ; ergo albe
do , & relatio diſtinguntur realiter.
5. Si uni tantùm ex eisdem parie .
tibus æquè albisùt 4. demas gradum
unum , in pariere altero decreſcetfi
militudo , non decreſcet albedo , er :
gò ốc.
RESPONSA Aa.
Ad 1. D. a . Relatio eft accidens rea
be&tu fundamenti remoti, con reſpectu fuse
Lamenti proximi, h . ę.' albedinis ,neg:
2. & eodem modo dift. conf.
Ad 2. D. maj. relatio femper eſt
accidens pbyficum , & entitative, neg. me
taphyficum , h. e. quoad rationem ſu
amformalem non pertinens ad con
ceptum effentialem ejus rei cujus eſt
acci
 象 ) 条 ( 英 119
accidens, con . maj. d. min. accidens
ibes phyficum , & fubftantia diſtinguuntur,
16 con. accidens metaphyficum, &Subſtan
ria & c. neg. min . & conf.
Ad 3. D. ant. I. Albedo , & relatio
ſimilitudinisformaliter ſpectara ſecun
dùm formalem denominationem fi
milis & c. con. entitativè , & realiter
그
fpectata, neg. 2. relatio fecundùm entie
CIS
tatém poteftfeparari ab albedine, neg.
be
fecundùm denominationem ita , ut albe.
dinem non actu denominet fimilem .
con. 3. reſp . Diftin &tions data, dovelo
T16 latâ ab Aa.
In
fi Ad contr. 1. neg, conf. quia licèt
em effe &tus formalis non poffit feparari
à forma abſoluta , eô ipſò enim ,quòd
hæc fit in ſubjecto , habet omnia re
quiſita , ut poflit effectum formalem ,
ſubjecto communicare; poteft tamen
ſeparari à forma relativa , quia hæc
be non dicit folùm effe in , fed etiam ef
ſe ad aliud , confequenter ſi non detur
rel illud aliud , h. e. terminus , licèt fit
HH entitative in ſubjecto , tamen non po.
f teſt fundamentum actu referre ad ali.
COL ud , non defectu fui, ſed termini. ad
el prob. d. a. formam abfolutam &c. con.
CC H 4
 I 20 強強 強
relativam & c. neg. ad parit. dico albe ,
dinem eſſe formam abſolutam non re
Lativam . patet ex dictis.
Ad contr, 2. D. 4. Effectus for
malis fequitur præfentiam forma abſo
luta, con relativa, ſubd. fi adfint om .
nes conditiones requifitæ , çon, fi ņon ad .
fint, neg, hîc autem non adeſt præ
ſentia termini, qui neceſſariò requi
ritur , ut paries A. fit actu fimilis 2
& actu relatus & c. unde neg. conf.
Ad contr. 3. D. maj. Perit aliquid
reale. intrinfecum parieti. neg. extrinſe
rum nimirùm terminus extrinfecècon .
not atus, con. maj. n. m. & conf. ad
prab. d . ä. fi manet immutatus tam
intrinſecè quàm extrinfecè & c . con. fi
folùm intrinfecè &c. neg.
Ad contr. 4. Neg. maj. Relatio e
nim in reéto , & entitativè fpectata eſt
ipfa albedo ùt potens effe fimilis al
teri albedini , fi daretur, ipſe actualis
verò refpectus , feu actuale exercitium
reſpiciendi terminum conſtituit re
lationem ſpectatam tam fecundum re
Etuin , quàm obliquum , & ùt actu conno
tarur terminus , & fundamentum de
nominatur actu relatum.
Ad
 袋 ( 袋 )( 英 121
be Ad contr. s. D. maj. Si eſſet idem
11 çum albedine abfolutè, & entitative ſpe.
ctata, con. fi fit tantùm idem cum al
Of þedine connotative ſpectata , & ùt actu
b connotat terminum, neg; maj. d. m,
n. c. nemo autem dicit, actualem re
fpectum poſſe ſeparari ab albedine
TE ut acu reſpiciente terminum.
Ad 4. D. 4. 1. Creſcit albedo mą.
S; terialiter, & àt eſt pracisè albedo , virtua
1. liter diſtincta à relatione fimilitudinis.
ind con . a. creſcit albedo formaliter , & ùt
ff conftituit ipfam relationem fimilitudinis ,
Of & parietem ſimilem denominat. neg
a. & c. quamdiu non fit major con
. venientia duarum albedinum , tam
! diu non crefcit albedo formaliter , uç
connotans terminum ; quia quamdiu
Ć non magis convenit cụm termino 2

tamdiu non magis connotat termi

num , 2. doia . creſcit albedo ùt qualis
tas eft, con. ùt relatio eft. neg , ut e
nim in ratione relationis , fimilitudi
0 nis crefcat , requiritùr , ut fimilitudo
ple fiat perfectior ; atqui non poteft ma..
HO jor , & perfectior dari ſimilitudo
de quam habeant duæ qualitatęs eorun
dem arithmetice graduum . "!

ad
H5 Ad's
 122 OC XS
Ad s D. a. Non decreſcer albedo
materialiter, & às qualitas eft, con.forma
liter , & às relatio eſt , ſeu ùt connotat
terminum , neg . in dato enim caſu
minùs connotat, ergò ut ſic decreſcit.
Fundam , pracip. Sent. 1. Sine enti
tate ſuperaddita duo, parietes albi
funt vi albedinis verè , & confequen
ter formaliter fimiles , & ad fe invicem
referuntur , ergò relatio conſiſtit in
entitate ſuperaddita.
Fundam . Sent. 2 , Sine entitate rela.
tionisduo parietes albi ſunt vi albe
dinis tantùm duoalba, & nonformaliter
fed folùm fundamentaliterfimiles, & fine
entitate relationis unus paries non re
fertur adalterum , ergò relatio forma:
Iis confiftitin entitate ſuperaddita.
QUÆSTIO XII.
An eadem , da immutata propofitio in ma .
teria contingente poffit tranfire de vera
>
in falſam , & econtra ?
SENTENTIA I. Affirmans ita Su
arez. met. d. 8. f. 2. Carmuel. metálog.
t. 7. d . 3. n. 858.Maurus. lib. 1. 9. 60 .
Semery d. s. g . s. a. 1. Maftrius d .
11.g. 3. 4. 2. Cardinal. de Aguirre
in
 级 ) 继 che 123,
in metaph . d. 2. S. s. n. 59. Sfondrati
4. 2. log. F. 2. n . 4. Paulus Mezger in
ļib. Perih. q. 2. 4. 3. Wenzl. bic q. 2 .
n . 26. Hofer p. 3. promptu. contr. 26.
Schoppen hîc D. 2. q .2. Scotus in te
d . 8. 9. 2. Büttner in Auguſtino q. 3. do
3. De Benedictis I. 3. log. q. 3.6.5. S.
1. Mayr part. 1. d . s.g.2.4.6. n. 894.
& alij. citat etiam Mayr S. Thomam
!! P: 9:14 .k . 1S. ad 3.
FUNDAMENTA.
1. Propofitio de præſenti explicité
fignificans certam temporis differen
ţiam v. g.Petrus, nunc in inftanti A. Cur.
rit , aut iſta Petrus currit , fi ſuppona
tur ſignificare tempus præſens in par
i non poteft
ticulari , & determinatè ,
tranfire de vera in falfam , aut econ
tras fi enim Petrus in inſtanţi A cur
rat, tunc ea propofitio etiam in in
ftanti B. erit vera , fcilicet Petrum
in inſtanti A. cucurriffe , & c. ergò
propofitio fignificans tempus præ
ſens in communi, & abftractive à determi
nato tempore præſente , v. g. Petrus
currit , poreſt tranfire in veram ex fal
t : ſa , & econtrà. prob. comf. quia ideò
1 pri.
 124 ( Xoves
prior propofitio non poteſt tranfire
de vera in falfam , quia alligatur de
terminato tempori fignificando ; ergò
cùm hæc pofterior non ſignificet tem
pus determinatum , fed folùm tem
pus præſens.in confufo h. e. illud quo
pronuntiatur propofitio , five dein
de ſitinſtans A , live B. ſive utrumý; ,
mutato, objecto externo verificatio
nis , poterit tranſire de vera in fal
fam , & econtra.
2. Si Petrus medio quadrante cur
rat , & altero medio quadrante non
currat , tunc hæc propoſito : Petrus
currit , integro quadrante continuata ,
in 1. femiquadrante erit vera , in
2do. falſa : atqui in tali caſu maneret
eadem propofitio immutata ergò >

poteſt tranſire de vera in falſam , m.

prob . Tum . quia ficut in 1. ita & in .
2do quadrante habet idem objectum
Specificativum , h. e. Petruni, curſum , &
unionem curſus cum Petro , & mutatur
ſolum objectum verificativum , h. e. re- .
alis curſus Petri. Tum . quia hæc pro
pofitio in utroque ſemiquadrante de
pendet ab ijsdem fpeciebus impreſſis,
Petrum currentem repræſentantibus ;
ergò. 3. Quod
 愛 ( 發 强 125
3. Quòd Petrus currat vel non
currat , eſt mere
merè per accidens reſpectu 4

propoſitionis ,quia manet idem obje

étum per fe , & explicitè repræſenta
tum per propoſitionem , fcilicet cura
fus Petri in inftanti quo profertur propofitio;
ergò non mutat propoſitionem in
ratione identitatis , fed folùm in ratio,
one veritatis.
4.- Poteft eadem propofitio fcripta,
v. g. hodie cadunt pluvia , tranfire de
vera in falfam , quia li hodie nullum
diem determinatum præ alio , fed
1

3
diem præſentem in communiſignificat ;
ergò etiam propoſitio mentalis ex
។1 cadem ratione.
]
RESPONSA A.

Ad 1. Neg. conf. fi enim hæc pro

1 poſitio : Petrus currit , fignificat tem
7
pus præſens in communi , & nullum in
particulari, ergò dummodò femel Pe
I
trus currat , ſemper erit vera , quia
femper verum erit, Petrum in ali
quo tempore præfenti cucurriſſe. Ad
prob. neg.ant. nam ideò illa propofi
tio determinato tempori alligata ſem
per eft vera , quia femper enun
tait
 1 26 en la casa
tiat objectum ficut eſt â parte reiz
ſcilicet Petrum in illo determinato
tempore currere : ergò etiam pro
pofitio fignificans tempus præſens in
confuso ſemper erit vera ; quia fem
per enunciat rem ficuti eſt ; h. e. Pe
trum in aliquo tempore præſenticur
rere .
Si dicas propoſitionem illam con
tinuacam per accidens, & extrinfecè ap
plicari inftanti B: ſignificando, ſi er
gò Petrus in inſtànti B. non currat ;
1 erit propoſitio falſa.
Contra eft : fic non erit eadem pro:
pofitio , cùm priùs ſignificârit tem
pus præfens in confuſo ùt per accidens
applicatum inftánti A. ; & modo úc
applicatum inftanti B.
1
Ad 2. Neg.m.quia non habet idem
objectum in utroque inſtante , nam
in imo. habet pro objecto curſum
Petri coëxiftentem imó, inftanti, &
fic eſt vera : in 2do. habet pro obje
éto curfum Petri coëxiftentem ado.
inſtanti ; & ideò eft falſa , quia
repræſentat curſum Petri pro eo in
ftanti , in quo non datur.
Nec .
 * X * XX 127
Nec dicas. eam propoſitionem in
edo. inſtante non habere pro obje &to
AN curſum Petri coëxiftentem 2do. in
Si Itanti. nam
Contrà fi habet pro objecto etiam
in ado. inſtante curſum Petri coëxi
ftentem imo. inſtanti ; ergò ſemper
erit vera : fi autem dicas eam habere
pro objecto curſum Petri coëxiſten
tem tempori præſenti in Cominuwi, ite
rùm ſemper erit vera ; quia femper
3 verum eſt Petrum cucurriffe in ali
quo tempore præſenti in confuſo .
Ad prob. i. Neg . i . quià in 2do.
1 inſtante objectum pecificativum eft core
1 fus Petri coexiftens ido. inftanti.
Ad prob. 2. Neg. ant. in 2do. inſtan
te dependet etiam â fpeciebus repræ
ſentantibus inftans 2dum .; & in imo.
inſtante dependebat â fpeciebus re
1 præſentantibus inſtans 1.um.
Ad 3. Neg. ant. Quod fcilicetma
neat idem objectum per fe, & in alta
fignato illius propofitionis; nam in 2.
inſtanti repræſentat curfum Petri coëxi
fentem inftanti, quo profertur propofitio
perquod inftans intellectus intelligit
Qud inſtans actu prafons ſcilicet inſtans
1

128 發 發 發
2dum. ait , fi dicas intelligi tempas;quo
profertur propofitio in communi , pro
politioſemper erit vera dumodò
temel Petrus currat.
Ad 4. Neg. ant. Si enim illa pro
pofitio fcripta hodie cadunt pluvia ſig.
nificat diem hodiernum in communi ,
femper erit vera , dumodò femel ca.
dant pluviæ.
SENTENTIA II. Negans, Ita Car
dinal . Prolemæus diff. 32. log. J. 2. Mi
16. Renz. hîc q. 3. 4. 1. fol. 564.
Babenſtuber hic d . 2, a. 2. 3. 2. Ba
ro in Scoto defenſo apolag. 3. att. 3.
Hurtado d. g. de anima L. 4. Calagu
ritanus log. tract. 6. do 31. cap. 3 .
Arriaga . d . 14. log. S. 2. Schnell tr.
5. q. 1. 4. 2. n. 946. Alphonſus do
is. de anima fect . 6. & alij, commu
niusgue Thomiſtæ , præcipuè Salis
burgenſes:
FUNDAMENT A.

1. Hæc propofitio : Petrus currit ,

vel repuæſentat curſum Petri exiſten
tem primo inſtante : & fic ſemper
erit vera , fi Petrus tunc verè cur
rat. vel repræfentat curſum Petri u
tro
 强 类 ( 129
troque inſtante 1. & 2. & fic femper
PM erit falſa ; ſi Petrus non utroque cur
rat. vel repræſentat curſum Petri in
aliquo inftanti, feu 1. ſeu 2. & fic
P ſemper erit vera, dummodò Petrus
in uno currat. vel repræſentat cur
ſum Petri pro eo inftanti praſenti , quo
profertur propofitio , & hoc dupliciter
fieri poteft : vel enim repræſentat in
CE ftans, quo profertur propofitio , determina
2.1
tum , v. g inſtans A. & fic propo
E6h ſitio ſemper erit vera ; fi Perrus tunc
B: currat. vel repræſentat inſtans, quo
profertur propofitio ; indeterminatum , &
04
tunc propoſitio iterùm ſemper eric
vera , duſodò unico tali inftanti Pe
3
trus currat , ſiye 1. ſive 2. quo pro
fertur propofitio. ergò non poteft
tranfire de vera in falfam .
Si dicas : non repræſentari inſtans
determinatum ; nec indeterminatuin
ſub difiun &tione , fed indeterminatum for
ne difiun &tione , h. e . inſtans præſens
propofitioni coëxiſtens in communi,in
cen
abſtracto, & indifferenter an illud fit pri
mum , vel fecundum ; contrà eſt; nam
pi
2. Propofitio repræſentat curſum
Petri coëxiftentem illi inftanti ; in
?
I quo
CV
 130 de Noche
quo profertur propofitio , ut volunt
Aa. atqui inſtans, in quo profertur
propoſitio , eft determinatum ; ergò
repræſentat curſum Petri coëxiſten
tem inſtanti determinato ; ergò ſem .
per eſt vera , aut ſemper falſa.
3. Mutato objecto mutatur propo
fitio , fed Petro in 1. inſtanti curren
ten in 2. non currente mutatur ob
jectum ; ergò.
4. Hæc propofitio : Petrus currit
1. quadrante ſignificat curſum Petri
coëxiſtentem 1. quadranti; 2.quadran
te ſignificat curſumPetri coëxiſtentem
2. quadranti : ſed curſus Petri coëxi
ftens 1. quadranti non eft idem obje
étum cum curſu coëxiſtente 2. qua
dranti. ergò, cùm mutetur objectum
ſpecificativum propofitionis,mutatur
etiam propoſitio.
5. Si poteft propoſitio tranſire de
vera in falfam ,tuncactus fidei, quem
elicit Petrus aſſentiendô revelationi
divinæ , Paulum nunc mori , poterit ex
vero fieri falſus , fi fcilicet Petrus fi
de illuſtratus pergat dicere : Paulus
nunc moritur .
6. Propofitio mentalis eft unicus
indiviſibilis actus , qui in momento
 the chance 131
oh perficitur ; ergò implicat propoſitio
nem continuari eandem numero per
e plura inſtantia , & fic tranfire de ve
it ra in falfam ; cùm illa duratio pro
la poſitionis nihil aliud fit, quàm con
tinua repetitio prioris propoſitionis ,
& fic non una numerô propoſitio
fed femper alia ; ſimilis tamen .
RESPONSA Aa.
ITS Ad ii & 2. Propofitionem figni
Pa ficare tempus, quo proferturpropo
ſitio , in communi ; & non åt determina
ata tum ; conſequenter licèt à parte rei
bët ſit determinatum , non tamen repræ
fentatur curſus Petri ùt coëxiftens
tempori determinato , fed ùr coëxi
ſtens tempori præſenti in confufo.
Ad 3. D. m. Mutato objecto re
præſentationis ,ſpecificativo, & intentionali
-, & c. con. objecto verificativo , & reali
US
*1
folùm , quod eſt extra intellectum &c.
100 neg . d . m. 1. c;
It Ad 4. N. maj. Quia hæc propo
ush ſitio , nec determinatè fignificat cur
fum Petri pro 1. nec pro 2. quad
rante ; ſed exprimit curſum Petri pro
gio eo tempore in confuſo , quo fit pro
pofi
 132 (
poſitio : objectum ergò per fe fignificaa
tum , & in aétu fignato hujus propoſi
tionis eſt curſus Petri eo tempore,
quo fit propofitio ; quòd verò tem
pus hoc fit 1. vel 2. quadrans , pro
pofitio non attendit, fed eft objectum
merè per accidens, & in actu exercito .
Ad s. Si Petrus intelligat per fu
am propoſitionem Paulum mori1. in
ftanti, quo facta eſt revelatio , pro
poſitio ſemper erit vera : fi verò in
telligat inſtans ſequens, erit quidem
falfa propofitio , ſed nec eadem , nec
actus fidei,
Ad 6. Dico , controverſiam hanc
agitari in hypotheſi, licèt à parte rei
falſa, unam, eandemque cognitionem
durare pofle per plura inſtantia ; ùe
exprefſè docent hanc hypotheſin ne
ceffariò faciendam eſſe. Semery do si
q. S. a. Ia & Hofer p. 3. contr. 26,
Fundam . præcip. Sent: 1. Propofitio
manet eadem , quia primo , & fecun
do inſtanti habet idem objectum , re
præſentat enim utroque inſtanti Pee
truin , Curſum ; & unionem curſus cum Pé
tro , abſtrahendo à tempore determi.
nato , ſed in abſtracto tantùm illud figa
 the DCC 133
wife nificando , &indifferenter primúmne_
pa fit ,an ſecundum inſtans.
DOS
Fundam . Sent. 2. Propofitio non
manet eadem , quia femel repræ
fentát, & conjungit curſum cum pri
Ho
mo , & femel cum ſecundo inſtanti;
neque poteſt repræſentare in communi
abftrahendo ab omni tempore deter
I, ‫ܠܐ‬ minato faltem ſub difiunctione.
pi
C01 QUÆSTIO XIII.
der
lv An inter duas propofitiones contradi&torias
de futuro contingenti unafit determinatè re
an 14 , altere determinatè falſa etiam
ri
! ante decretum DEI ?
28 SENTENTIA I. Affirmans. Ita
j P.P. Societatis JEfu contra Th. Th.
nominatim Suarez opufc. 2. lib. 1. 6 .
2. Arriaga d . 14. log. fe&t. 5. Hurta
do dip. 9. de anima Herice 1. p. d .
fi 6. c. 2. Vaſquez 1. p. d . 65. 666.
CHE Comptonus d. 46. log. DuHamel log.
„ . part. 2. d. 2. q. 2. a . 2. Amort part.
4.q. 2. n. 9. Cornæus hîc q . 2. dub. 7,
À Mayr part. 1. d. s . q. 2. a. s. n . 879.
Semery d. s. q. 3. a. 1. do 9. 4. B
Mlodzianowski log. tr. 3. d . 7. 4.
1 3
 134 so X o X
2. & 3. Ptolemæus diff. 33. log. feat.
i . n. 19. Geryafius p. 2. log. q . 2. a ,
3. & alij. cițat etiam Herice l. cit.
viginti Auctores pro hac ſententia
ex alijs fcholis ùt Alenſem , D. Bona
venturam , Okamum , & ex Thomi,
ſtis Zumel, & Alvarez,
FUNDAMENTA .

1. Quia hæc propofitio Petrus Salo

tabit , vel rem affirmat , ſicut ſe habet
tempore per copulam importato ,
vel non ita affirmat, ergò eſt vel ve
ra , vel falfa etiam ante decretum
DEI actu pofitum , quia fupponimus
affirmare jam ante decretum DEI.
vera quidem eft, fi Petrus fit falratu
rus , falfa fi non fit faltaturus.
2. Una propoſitio determinatè af
firmat , altera determinatè negat faltum
Petri futurum , ergò ficut faltus Pe
tri determinatè erit , vel non erit , ita
etiain una eſt determinatè vera , altera
determinatè falſa .
3. DEus futura contingentia tam
abſoluta , quàm conditionata ante decre
tum videt ; ergò ante decretum ſunt
jam futura, vel abſolutè , vel condi
tio
 隐 婆 、( 強 135
tionatè ; ergò propoſitio affirmans ,
vel negans illam futuritionem eritvel
hi vera
vera ,, vel falſa.
Ant. prob. 1. Quia antequam DEus
Bu decernat , viderutique quid fecutu
The rum fit ex decreto , cùm fit infinitæ
fapientiæ .
Prob.ant. 2. DEus cognofcit merè
poflibilia, & quidem ante decretum a
tu pofitum , ergò etiam cognoſcit fu
tura abſoluta , & conditionata &c.
LU Prob. ant. 3. Quia fi DEus non
els
videt futura conditionata determi
natè , v. g. an Petrus eſſet lapſurus,
mi
ſi in malam ſocietatem veniret , ho
OF mo poſſet DEO multas quæftiones
LIE proponere, ad quas reſpondere non
valeret; quid minùs dignitati, & in
finitæ fcientiæ DEI confonum ?
Prob. ant. 4. Quia res abſolutè , vel
SA
fub conditione futura eft veritas cog
nofcibilis ; non enim poteſt oſtendi
implicantia
tur.
, ergò à DEO cognoſci
Prob. ant. s. Quia Chriſtus ante
decretum DEI de virtutibus , & Pæ
nitentia Tyriorum prædixit : f in Ty
fu
ON
TO , & Sydone facta effent virtutes , qua
I 4 facta
til
 136 强势 )( 愛
facta ſunt in Betblaida , in cinere , decim
licia pænitentiam egiſſent. Ergò jam an
te Decretum vidit; non enim dixit ,
niſi quæ fcivit.
4. Saltus Perri jam ante decretum
DEI eft in fe , & formaliter determi
natè futurus, vel non futurus ; ergå
hæc propoſitio Petrus faltabit , jan
ante decretum DEI eſt determinatè
vera , vel falſa.
Ant. prob . 1. Quia futuritio formas
Lis nil aliud dicit , quàm v. g. nega
tionem faltûs pro nunc , feu ante de
çretum , & actualem exiſtentiam tal
tûs pro tunc , feu pro tempore poſt
decretum acceptô :atqui ante decre.
țum datur negatio faltûs, ut patet ,
& poft decretum faltus actu erit , vel
non erit , ergò jam ante decretum
faltus in fe, & formaliter vel eft fu
turus , vel non futurus,
Prob. 2. Quia res non fit formaliter.
futura per decretum ; ergò jam ante,
decretum eſt formaliter futura. ant.
prob. poſito etiam decreto de exiſten
tia rei in tempore fequenti , fi tamen
per impoſſibile res pro eo tempore
conçipiatur, non exiftere 3 talis res
non
 婆婆 發 137
non eſſet futura, ergò per decretum
ma res non fit formaliter futura , fed
per hoc, quia nunc non eft, poftea
tamen erit.
20 Prob. 3. Qnia res non fit formali,
ter prafens , aut praterita per decre
tum , ergò nec formaliter futura.
Prob . 4. Quia per illud res conſti
tuitur formaliter futura , quod v.g.
in hac propofitione Petrus erit faltans ,
per copulam erit ſignificatur; ſed per
copulam çrit non ſignificatur decre
tum , ſed exiſtentia rei poft decre
tum ; ergò,
of 5. Iftæ propofitiones : Petrus falta .
re bit , & Petrus non faltabit ſunt contra
Le dictoriæ jam ante decretum DEI ;
ergò jam tunc una eſt determinaté
HA vera , altera falſa. ant. prob. contra
dictoria incompoſſibilitas oritur ex
ipſa repugnantia rei , quâ idem non po
/
teft fimul eſſe , & non eſſe, & non ex
Inf Decreto DEI ; aliàs DEus poterit de
46 cernere contradictoria , cùm pofſit
quidquid non implicat in re ipfa; er
101 gò ſiſunt contradictoriæ poft decre- .
Of tum, etiam crunt contradictoriæ an
18 te decretum.
01 Is 6. Ideò
 138 8 ) n (
6. Ideò hæc propoſitio : Petrus ( al
tat , vel ifta : Petrus ſaltavit , eft deter
minatè vera , quia enuntiarobjectum ,
ficut ſe habet, vel habuit ; ergò etiam
iſta Petrus faltabit , erit determinate
vera , vel falfa, quia enuntiat obje
étum ficur fe habebit , vel non.
RESPONSA Aa.
Ad 1. D. a. Ita ut hæc conformi
tas , vel difformitas enunciationiscum
re proveniat ex vi illius figni, & inftan
tis , in quofit propoſitio, five ex vi
diſpoſitionis fačtæ in tali figno , neg .a.
ita ut proveniat ex vi diſpoſitionis
factæ in alio figno ſubſequenti per ordi
nem ad decretum DEI. C. 4. n. 6 .
nam faltus Petri in illo ligno priori
ante decretum DEI ett indifferens, ut
fiat, vel non fiat , cùm nullam fui de
terminatam adhuc caufam habeat ; er
gò eriam propofitio , quæ in illo in
Itanti , ante decretum DEI dicit Pe
trum ſaltaturum , eft adhuc indiffe
rens, ut fit vera , vel falfa.
>

Ad 2. N. c. La ejus fuppof. Quòd

(cilicet faltus Petri ante decretum fit
de
 The Ocean Ocean 139
a la determinatè futurus , vel non futu
ele
rus ; eft enim adhuc indifferens , aliàs
U1
foret neceſſarius, & quia neca fe, nec
abalio in illo priori ad decretum eſt de
terminatus ad fore potiùs , quàm non
X fore. ergò ſicut objectum , ita & ip
ſa propolitio erit indifferens, conle
quenter indeterminatè conformis 2

vel difformis objecto , ergò nec de

terminatè vera , nec falſa .
Ad 3. Neg. ant. Non enim videt
in decretis fuis , cùm hæc fupponantur
nondum poſita ; nec in caufis creatis >

quia effectus in ſuis cauſis ante decre

21 tum DEI non ſunt determinati; ergò
I in ijs non videt illos determinatè fu
turos, fed folùm ùt poſſibilcs; nec in
ſeipſis videt , quia in ſeipſis res ante
decretum non ſunt potiùs futuræ
quàm non futuræ ,
Ad prob. 1. Dico , DEum antequam
decernat , nullum facere decretum
fed effe adhuc indifferentem ad ut
rumque decretum , ergò nec videt
decretum determinatè futurum , nec
res in decreto.
Ad rat. addit am dico , infinitam DEI
fapientiam , & providentiam falvari
per
 140 20 Octobe
per hoc , quòd DEus omnia futura
conditionata prævideat in decretis
obje&tivè conditionatis , & prædetermi
nativis, cum quibus effe &tus infalli
biliter conjunguntur , v. g. in hoc
decreto : fi ponatur hac , velilla condi
tio , volo voluntatem Petri pradeterminare
ad converſionem , quamvis nolim , illam con
ditionem poni , vider DEus converſio
nem Petri conditionatè futuram.
Ad prob. 2. Neg. con , quia poflibi
lia videt in ſua caufa., in potentia ', &
ideis divinis : at futura ante decretum
non poſſunt videri in decreto , cùm
hoc nondum fit ; ergò .
.

Ad prob. 3. Paretex dictis ad prob. 1 .

DEuin ſcilicet videre futura condi
tionata in decretis objectivè conditionatis.
Ad prob. 4. D. a . eft cognoſcibilis
ante decretum , neg. ficut enim ante de
cretum non datur determinata futu
ritio , fic nec eſt cognofcibilis : poft
decretum , con .
Ad prok. s. D. a . prædixit ante de
cretum abſolutum , con . a. ante decre .
tum objective conditionatum , quo DEus
ab æterno decrevit decreto pradeter
1 mi.
 * c et 141
minativo pænitentiam Tyriorum , fi
ret viderent miracula &c. neg. a. & c .
Ad 4. Neg. ant. quia non eft futu :
rus cauſaliter , ùt parei , nec etiam
formaliter , quia hæc futuritio forma
lis ſeparata à caufali non datur , ùt in
frà probabitur. ad prob. ! . neg. maj.
quia futuritio formalis , fi daretur ;
non folùm importarer negationem
faltûs ante decretum , & exiftentiam
56 ſaltûs poft decretum , fed prætered
& ante decretum deberet faltus jam eſ
If ſe determinatus ad fore potiùs, quàm
21 non fore; cùm ergò Petrus ante de
cretum fit omninò indifferens, & in
determinatus ad falcandum , vel non ſal
tandum ; quod videtur innegabile ;
ergò etiam faltus ante decretuin non
dum eft determinatè futurus , ſeu cauſa
liter ‫ز‬, feu formaliter.
Ad prob. 2. Neg. ant. ſicui enim de
cretum tollit indeterminationem objecti
ad fore , vel non fore , ita etiam fa
cit objectum determinatè futurum . ad
prob. dico , eam probare nimiùm ,
& ideò nihil: in hypotheſi enim faeta
res ne quidem caufaliter effet futura ;
quis autem dicat rem non fieri cau
fa
 142 ඝ්‍ර ද ශ්‍රී වීර සුන්ද
faliter futuram per decretum ? ad
mitti ergò poteſt futuritio formalis ,
ſed inſeparabiliter conjuncta cum cau
ſali, & præfupponens decretum po
firum veluti conditionem neceſſariam ad
hoc , ut res ſit determinatè futura po
tiùs, quàm non futura.
Ad prob. 3. D. d. non fit formali
ter præſens per decretum tanquam
per conſtitutivum intrinfecum prafentia ,con .
tanquam per conditionem neceſſariam ad
prafentiam , neg . a. & c.
Ad prob. 4. D. min. non ſignificat
decretum velut conftitutivum formale exi
ftentiærei poft decretum , con. ùt præ
requifitum neceſſarium ad futuritionem
determinatam , neg. m. & conf. ficut
enim copula eritfignificat determina
tionem Petri ad faltum , ita etiam im.
plicitè ſignificat decretum pofitum
de faltu futuro , quia omnis determi
natio ad fore potiùs quàm non fore
promanar à decreto.
Ad 5. Tr. a. n . c. nam vis contra
dictionis non determinat , ut inter
duas propoſitiones contradictorias
una potiùs, quàm altera fit determina
tè vera ; quia ratio contradictionis
aqua
 ce che 143
21 aqualiter in utraque propofitione in
ds venitur ; ergò ex fola vi contradictio .
nis non eſt ratio , cur objectum uni
us potiùs , quàm alterius ſit determi.
natè futurum ; aut una potiùs propoſi
DO tio, quàm altera ſit determinatè vera :licèt
ergò ex contradictorijs de praſenti, e
præterito una ſit determinatè vera ,
altera falfa, non tamen ex contradi
002 Etorijs de futuro ante decretum :
3 Ratio Diſparitatiseſt;quia objectum
contradictoriarum de præſenti , &
a præterito eft determinatum : objectum
21 verò propofitionum de futuro ante
decretum eft adhuc indeterminatum , &
076
20 indifferexs ad fore , vel non fore ; ad
S
determinatam autem veritatem pro
pofitionis requiritur objectum deter
minatum , aliàs propofitio nec ve.
ra crit , nec falla .
TII
Ad 6. Neg. parit. quia objectum
of propoſitionis de præſenti, vel præ
terito eſt determinatum dum fit propo
(11 fitio : at objectum propofitionis de
ZIC
futuro ante decretum , dum fit propofi
TE
tio , nondum eft determinatuin ad fore
INA potiùs, quàm non fore : ergo hæc
propofitio non eſt determinatè vera ,
Dll eft SEN
 144 貌 (參 强
SENTENTIA II. Negans . Tra
Thomiſtæ omnes , ùt ait Goudin ; &
præcipui ex extraneis, & omnes pri
mates Theologi, qui tenent DEum
cognoſcere futura per ſuum decre.
tum. nominatim P. Wenzl. in lib.
Periherm . 9. 3. n. 52. Goudin part, 2 ;
log. q. unic. do 2. f. 1. Babenſtuber
hîc d . 2: a. 2. S. 3. P: Renz bức q:
3. a. s . Viſchl difp . ult. q. 1. d. 3.
Schnell hîc. q. unic. d. 3. Stadlmayr
hic tr. 4. cap. s . concl. 2. Baro in Sco
to defenſo log. apolog. 3. act. s . ubi n .
8. ait , hanc ſententiam effe clariffi
mam Ariſtotelis, & Scoti in i . d. 39.
q. un . Toletus in lib. 1. Periherm . r. 6.
Ariſtotelem explicans, præcipuè n.
De Raconis bîc ſect. 4. q. 1. fol. 306.
denique P. Stadlmayr l. cit. ait , om
nem retrò antiquitatem , univerſam
Thomiſtarum cum S. Thoma , &
Scotiſtarum cum Scoto ſcholam , ip
ſumque Ariſtotelem huic fententiæ
conſentire. Vide etiam Alamánnium
1 , p. ſuņi. Philof. q. 19. 2. §. & Hue
ber Salemitanum in harmon . Theologico
Philof. p. 1. Eroth. 4. Theor. i. ubi
ex mente S. Thonic eandem fen
tentiam tradunt: FUN :
 強 )( 塔 ( 象 145
sil
FUNDAMENTA.
‫ܐܕ‬
Spa 1. Authoritas S. Thomæ 1. De in .
Ez terpret.c. 8. Lect. 13. ubi ait : „ In præ
i teritis , & præfentibus neceffe eft
, quòd altera oppofitarum determi
natè fit vera , & altera falſa in qua
in cunque materia ; ſed in ſingulari
32 bus uro
; quæ ſunt de fut hoc
in, non eft neceſſe ; quòd una fit de
791 i determinatè vera , & altera falſa
j & hoc quidem dicitur quantùm
ad materiam contingentem . »
1
3
2: Hæc propofitio : Petrus curret , eſt
fantùm indeterminatè conformis , vel
1
1
difformis objectó ſuộ ảnte Decretum
-
DEI ; ergò pariter folùm indermina
fè eft vera , vel fálſa ante Decretum.
1
a prób. Tün . propofitio determinate
conformis debet habere objectum
determinatum : atqui ante Decretum
DEI objectum illius propofitionis >
h. e, curſus Petri eft adhuc indetermi
10
natus ; & indifferens ut fiat , vel non
fiat ; ergò & c. Tum . quia fi ante de
cretum jam eſt determinatè confor
mis objecto , objectum non ampliùs
erit indifferens ,fed neceſſarium ; er
K gò
 146 ex ex eo
gò hæc propofitio : Petrus curret , erit
neceſſaria .
Nec dicas : curſum Petri ante Decre
tum jam eſſe determinatè futurum de.
pendenter à decreto ponendo, & â fu
tura determinatione voluntatis Petri ;
ergò nec objectum eft neceſſarium ,
nec propoſitio indeterminatè folùm
conformis objecto. nam
Contrà: ante decretum nec decretum
eſt potiùs ponendum , quàm non po
nendum , nec determinatio voluntatis
Petri potiùs futura quàm non futu
ra ; ergò nec curſus Petri determi
natè futurus potiùs , quàm non fu
turus .
3. Curſus Petri ante decretum
DEI non eft determinatè futurus 2

vel non futurus , ergò nec ifta pro

poſitio Petrus curret determinate ve
ra , vel falſa. a. prob. 1. curſus Petri
ante decretum eſt indifferens ad fo
re , & non fore ; ergò. a. prob. quia
nec ab alio , feu â caufa extrinfeca eft
determinatus ad fore , nec ä fe. ſeu
ab intrinfeco ; quia nulla eft ratio cur
Petri curſus ex le potiùs inclinet ad
fore , quàm non fore. Cur
 0
EXC 然 災 147
Prob. 4. 2. Curſus Petri ante decre
tum DEI nondum eft extractus ex fta
>
tu meræ poſſibilitatis ; ergò nondum
mo
41
eft determinatè futurus, a. prob. non eſt
extraétus å ſe,ùt patet , nec ä decreto
DEI , aut determinatione voluntatis
Petri ; quia ante decretum nec de
cretum poteft fupponi pofitum , nec
determinatio facta .
20
Nec dicas : Extrahi per decretum po
7p nendum & ftatum objectj futurum ;
tar nam
Fut
Contrà eſt, quia ante decretum nec
THE decretum eſtpotiùs ponendum ,quam
non ponendum, nec ftatusobjecti potiùs
T
futurus, quàm non futurus ; ergo & c,
unde
LE
Prob. 4. 3. Actualis curſus Petri li
Pil
ber neceſſariò præſupponit determi
nationem actualem voluntatis Petri ;
ergò etiam curſus Petri determinare
futurus præſupponit determinatio
nem voluntaris Perri determinatè fu
turam : ſed ante decretum DEI de .
lite terminatio voluntatis Petri nondum
A eſt determinatè futura potiùs , quàm
(
non futura , aut non futura potiùs .
quam futura ; " K 2 curſus Pe
UP tri & c . RE ;
 148 强势 英
RESPONSA Aa.
Ad 1. 1. D. text. in materia con
tingente nulla eſt determinatè vera
quoad nos , & relatè ad cognitionem no
ftram , con q. uoad fe , & abfolutè, neg.
2. iuxta S. Thomam præter futurum
Cauſale, datur etiam formale ; ergò eti
am determinata veritas ante decre
tum . ant. prob. ita enim loquitur. q .
12. de veritate a . 10 . ad 7 . » Aliquid
„ poteft dici eſſe futurum , non fo
lùm ex hoc , quòd ita erit : fed
» quia ita eft ordinatum in cauſis ſuis ,
» ut fic fit futurum . ,
Ad 2. neg ant. ad prob. 1. d . Maj. de
bet habere objectum determinatum
pro tempore per copulam importato. con.
pro tempore per copulam non importato, neg .:
maj. & ſuppof. minoris , quod ſcili
cet inſtans ante decretum ſit tempus
per copulam importatum in hacpro
poſitione: Petrus carret. non ergo re
quiritur , curſumPerri jam eſſedeter
minatum pro inftanti antecedente de
cretum , fed fufficit illum eſſe deter
minatum pro inſtanti decretum ſub
ſequente ; atqui poft decretum cur
Jus ,
 後人參與 149
fus Petri determinatè vel erit , vel
non erit , ergò jam ante decretum
hæc propofitio : Petrus curret , eft de
a terminatè vera , vel determinatè falſa.
ad prob. 2. 1. Tetorq. arg. hæc propo.
fitio Petrus currit eſt determinatè con
formis objecto , & tamen liberè cur
rit ; ergo eriam hæc: Petrus carret po
teft efle determinatè conformis obje.
eto fine præjudicio contingentiæ , &
libertatis ; quia ficut veritas determi.
nata propoſitionis de præſenti ſup
ponit' exiſtentiam actualem objecti
3 fic veritas determinata propoſitionis
de futuro ſupponit fururitionem ob
e jeçti: non enim ided Petrus curret ,quia
propoſitio vera eft , & conformis
objeéto , ſed ideò vera eft , & con
formis objecto , quia Petru cheret . un
de 2. d . d. fi fit conformis objecto
determinatione antecedente, & conformita
te independente à libero arbitrio homi
nis , con. fit folùm fit conformis ob
jecto determinatione conſequente , & corum
formitate dependente à libero arbitrio,
neg . a. & c.
Nec dicas : Veritas , & conformitas
propofitionis antecedit curfum petris
K 3 er
 150 XXC
ergò conformitate , & determination
ne antecedente & c .
Nam contrà eft : d . 4. antecedit dus
ratione , con . naturâ , & objectivè , neg ,
quia enim veritas propoſitionis de
pendet ab, objecto , ideò objectum
paturâ , & objectivè prius eſt veritate.
Ad Reſp. In contr. d. . eſt indif
ferens , ut ponatur decretum , vel non
ponatur indifferentia intrinſeca , h . e. na
tura decreti non exigit poni potiùs ,
quàm non poni , con , indifferentia ex
trinſeca , h. e. decretum nec determi
/
natè ponetur , nec determinatè non
ponetur , neg . hæc enim indifferentia
extrinfeca tollitur per determinatam
futuritionem decreti, vel determina
tam non futuritionem decreti, eo
dem penè modô
R, Ad alterum : Determinatio volun
tatis non eſt potiùs futura , quam non
futura caufaliter, con . formaliter, neg. for
maliter enim , & in le vel eſt potiùs
furura ; quàm non futura ; vel potiùs
non futura , quàm futura , quia vel
erit , vel non erit.
Ad 3. D. 4. Non eft futurus , vel
non futurus caufaliter , con. formaliter,
deg.
 張文 然 ( 微 151
tii neg. ad prob. 1. d . a. eſt indifferens
cauſaliter , hoc eſt , nondum habet cau
ſam determinantem ad forepotiùs ,
quàm non fore, con. eſt indifferens
formaliter, h, e, nec erit determinatè ,
E nec non erit. neg. vel d. a. aliter : eſt
indifferens pro nunc, con. pro tunc, neg .
poft decretum enim determinatè erit,
vel non erit. ad prob. dico : pro inſtan
ti priori cauſaliter nec à fe , nec ab alio
effe determinatum ad fore : pro pofte
riori auteni curſus formaliter habet de.
9
terminationem ad fore à feipfo , ef
fe£tivè verò à Decreto DEI ponendo,
ficut res actu exiſtens formaliter exi
21 ftit per ſeipſam , dependenter tamen à
i decreto pofito , velut cauſa.
Nec per hoc dicimus : rem ſibi ipfi
dare effe , fed quòd formaliter fit per
feipfam futura , dependenter tamen
à decreto ponendo.
Ad prob. 2. D. a, non eft extractus
in ftatum futuritionis caufalis, con, in fta
tum futuritionis formalis , neg. in hunc
1 enim extrahitur per ftatum obje&ti , feu
per hoc, quia erit ( ſupponimus enim
,1 brevitatis , & claritatis gratiâ , cur
alt fum Perri in tempore futurum )
Il K4 Dices :
 152 強勢 策
Dices : Saltem futurum merè condi,
tionatum nunquam implendum , non
videtur extrahi è ſtatu poſſibilitatis :3
ergò.
R. n . 4. extrahitur enim per exiſten
tiam rei in tempore per copulam im
portato ſaltem conditionat am ; in illa
enim hypothefi, eaque impletâ reş
vel erit, vel non erit.
Ad prob. 3. Neg. m. ficut enim poft
decretum determinatè eft, vel non eſt,
ita ante decretum formaliter eſt aut
determinatè futurus poft decrerum
aut determinatè non futurus. nam poſt
decretum verum eft Petrum eſſe con
verſum ; ergò ante decretum verum
erat, Petrum eſſe convertendum poft
decretum.
Confirm . Hæc propofitio; Petrus fuit
converſus, ideò vera eft, quia aliquan
do in præfenti tempore verum fuit :
Petrus convertitur; ergò etiam hæc pro
poſitio Perrus convertetur,jam fuit ante
determinatè vera , quia
decrerum
converſio Petri verè fuit futura , &
jam facta eſt. Deinde impoffibile eſt
in tempore non dari neque conver
fionem , neque non converſionem Pe.
tri
--
 魏 然 ( 强 153
od fri ; ergò etiam impoſſibile fuit hanc
na propoſitionem : Petrus convertetur , non
effe neque conformem , neque dif .
formem objecto , neque veram , ne
# que falſam .
Fundam, pracip. Sent. 1. Datur fu
turitio formalis ante decretum DEI ;
& una ex duabus propoſitionibus
determinatè eft vera , vel falfa præ
cisè , quia alterutrum determinate
crit, 'vel non erit : veritas enim ficut
de præțerito , & præfenti, ſic de fu
11 turoper ſuam cujusque rei exiſtenti
am formaliter habetur , non aliunde.
1 Verbo : verum eft, rem fore , quia erit ,
1 non quia decreta eft : & decretum poft
1 ad exiſtentiam rei , non ante ad veri
tatem propoſitionis requiritur,
Fundam , Sent. 2. Non datur futu
ritio formalis ante , & fine caufali ; &
una ex duabus propofitionibus ante
decretum non eft determinatè vera ,
vel falfa , fed indifferens , quia antece
denter ad decretum non poteft fup
poni aliquid fore quia nec à le, nec
ab alio eft determinatum ad fore po ,
1 tiùs , quàm non fore &c, fed deter
minata exiſtentia habetur per , & in
K 5 decres
 154 er det compte
decreto , adeóque verum eft rem fore;
non præcisè , quia erir , fed quia de
creta eſt ; ergò non datur futuritio
formalis fine cauſali; ergò decretum
ante , & ad veritatem requiritur,
QUÆSTIO XIV.
Utrùm pofito affenfu præmiſſarum five evi
dentium , five probabilium , cum cognita
bonitate confequentia intellectus neceffitetut
ad affenfum conclufionis etiam
quoad exercitium ?
SENTENTIA I. Affirmans. Ita
Conimbricenſes in lib. 1. pofter. cap. 1 .
9. 4, 4. 4. Arriaga d . is. log: . 6.
Comptonus d . 47. log. S. 8. Mlod
zianowski bộc tr. 3. 4. 8. 4. 2. dif. 2.
Maurus lib. 1. q. 63. Hurtado d. 7 .
de anima f. 4. 1. 27. Babenſtuber hîc
d . 1. a . 3. & quoad præmiſſas evi
dentes conſentiunt Renz. Wenzl.
Mezger , Viſchl , & comuniter Au
tores.
Intelligenda eſt autem hæc conclu
fio , affenfum conclufionis non poſſe
directè impediri à voluntate ; quoni
am ùt loquuntur Conimbrie. I cit.
indirectè divertendo intelle tum , vel nimi:
um
 號 ( 券 ( 强、 ISS
for ùm affigendô alteri cognicioni , non eſt
iad dubium , quin impedire poflit vo
luntas affenſum concluſionis.

I.
FUNDAMENTA.

1. Potentia neceſſaria poſitis om

nibûs ad agendum requiſitis neceſſa
tiò actu agit : ſed intellectus elt po
tentia neceſſaria , & præſtito aſſenſu
præmiſlis , cognitaque bonitate illa
tionis , pofita funt omnia ad agenda
neceſſaria, ergò intellectus neceſſariò
agit , h . e. elicit affenſum conclufionis.
2. Cui evidens eít identitas inter
hominem , & animal rationale , non
poteſt explicitè affirmare dari homi
nem , quin fimul affirmet dari animal
rationale ; ergò etiam cui evidens eft
connexio inter præmiſſas, & conclu
fionem , is non poteft affirmare præ
miſſas eſſe veras, quin fimul affirmet,
3 conclufionem eſſe pariter veram .
3. Ideò juxta communem dialectie
th corum ſententiam in fyllogiſmo tam
probabili , quàm demonſtrativo af
ſentimur concluſioni , quia quacunque
funt eadem uni tertio , fçilicer medio in
præmillis‫ ܐ ܐ‬funt eadem inter ſe in con
clų .
1
 156 强势 英
clufione ; ergò , fi in fyllogiſmo de
monſtrativoex hoc motivo intelle.
& tus neceſſitatur ad exercitium affen
sûs, etiam neceffitabitur in probabili.
4. Veritati fimpliciter evidenti ne
ceffariò intellectus affentitur abſolute ;
ergò veritati evidenti folùm exsuppo
firione , feu condiționatè neceſſariò af
fentitur.conditionatè : atqui veritas con
cluſionis probabilis eſt evidens con
dicionarè , fi veræ fint præmiſſæ ; er
gò ex fuppofitione, quòd intellectus
afſentiatur præmiſſis , debet etiam af
ſentiri concluſioni probabili, fi per
fiftar in judicio , quòd præmiſſæfint
veræ : ergò licèt intellectus non ne
ceflitetur ad affenfum concluſionis
probabilis , quatenùs fimpliciter propofitio
eft, neceſſitatur tamen ad præben
dum aſſeníum concluſioni ùt ex pra
miſſis conceffis evidenter deducta.
5. Intellectus affirmans præmiffas
etiam probabiles , & cognoſcens bo
nirarem formæ fyllogiſticæ affirmat
dari neceſſitatem , ut conclufio fitve
ra , ergò affirmans præmiffas non
poteft non affentiri conclufioni.
6. Volun
1
 張 条 ( 银 157
d 6. Voluntas efficaciter volens fi.
ce] nem , non poteſt non amare medium
fe unicum ipſi oblatum , fi hoc fit abfo
35 lutè neceſſarium ad finem obtinen
dum , & ùt tale proponatur ; ergò
etiam intellectus affentiens præmillis
non poteft non aſſentiri concluſioni ,
quam videt neceffariò , & evidenter
effe connexam cum præmiſſis.
7. Eodem inſtanti; quo cogñoſci
tur minor fyllogiſmi, etiam cognof
citur conclufio ùt connexa minori ;
ergò fi voluntas imperet aſſenſum
minoris , non poterit directè impe
dire affenfum conclufionis evidenter
connexæ præmiſſis.
8. Implicat eidem veritati aſſenti.
ri ſimul , & non aſſentiri : ſed ſi in
tellectusadmittens præmiſſas , & cog
nofcens bonitatem conſequentiæ non
neceſſitatur ad aflenſum actualem
4 conclufionis , eidem veritati conclu
fionis fimul aſſentietur , & non af
ſentierur ; ergò neceſſitatur &c. prob.
Vio
min . non aſſentietur, ùt aiunt Aa. &
508
afſentietur , quia evidenter cogno
fcit concluſionem contineri virtuali.
De
ter in præmillis; ergò cùm hanc con
nexio
 158 OC X 镜
nexionem , & inclufionem evidenter
cognoſcat, & fimul præmiſſis abſolutè
aſſentiatur , neceffariò etiam debet af:
ſentiri conclufioni ùt veritati eviden
ter inclufæ in veritate præmiſſarum
admiffarum ;
RESPONSA Aa.

Ad i . Neg. min. Adeſſe omnia re

quiſita. non enim ſufficit fola cognitio
confequentiæ , nifi fimul adſit smperi
um voluntatis, intellectui aſſenſum con
1

cluſioni præftandum imperantis. &

pratereà in fyllogiſmo probabili præ
ter evidentiam conſequentia deberer
haberi evidentia conſequentis, quæ cùm
in fyllogiſmo probabilihaberi non
poſlit, intellectus non neceffitatur ad
exercitium affensûs.
Ad 2 . 1. d . a . Quin affirmet per
afſenfum pramiſſarum , & implicitè , con.
per aſſenſum conclufionis , & explicitè,
neg: a. d. eodem modo conf. qui
ergò affirmat præm iſſas eodem
præmiſſas
actu implicitè etiam affirmat con
clufionem , fed non per actum di
Atinctum , & explicitum conclufionis , h. e.
.non
 缴费 ( 继 159
es non per actum ùt illatum , feu potiùs
inferentem .

Ce :
2. Neg. parit. Quia in eo,qui cog
noſcit identitatem inter hominem , &
rationale, jam fupponitur adeſſe im
I perium voluntatis de judicio feren
do , dari hominem , & animal rationale ,
tanquam de uno objecto : econtra in no
ftro cafu nec adeft imperium volun
tatis , etiam cognita bonitate conſe
quentiæ , nec objectum præmiſſarum ,
常 & concluſionis eft omninò unum fed
00 hoc ex illo debet inferri ; ergò.
!
13
Ad 3. D. a. Ita , ut hoc principi
um fit inadaquata ratib aſſensûs, con.
ita , ut fit adæquata ratio, ſubd . aſſensus
1
liberi, con. affensús neceſſarij , neg. in ſyl
logiſmo demonſtrativo intellectus ne
11
cellitatur ad inferendam concluſio
nem tum ab illo principio , tur à præ
miſlis abfolutè evidentibus, quæ etiam
concluſioni communicant evidentiam
abſolut am : at in probabili nec præ
1
miſſæ , nec conclufio eft abſolutè evi
dens, ergò non neceſſitatur &c.
2
Ad 4. D. 6. Ergò veritati eviden
ti evidentiæ confequentis, con. evidentia fo
il
1
lùm conſequentia ,neg. do m . ſubſ. eft
denevi
s
 160 CCS
dens evidentiâ conſequentis, neg. evi:
dentiâ folùm conſequentia , con . m. neg.
conf. nam ad hoc , ut intellectus ab
folutè neceffitetur ad inferendam con
cluſionem ; oportet abeſſe omnem
formidinem , & ſuſpicionem erroris ,
quod nôn contingit, quamdiu con
Clufio non eft evidens evidentiâ con.
ſequcntis participatâ à præmiſſis evi
dentibus :
Ad s. D. &. Áffirmat dari necef.
fitatem abſolutait , ut concluſio fit ve.
ra , neg. ficut enim in præmiſſis pro
babilibus non abfolutè ; ſed cum formi.
dine oppofiti judicat eas eſſe veras , ita
nec affirmat dari abſolutam neceffi
tatem ; ut conclufio fit vera : neceſſita
tem conditionat ain & c. con. fed hoc
ipſô non neceſſitatur aſſerere abſolu
tè concluſionem effe veram .
Ad 6. Neg. conſ. tum. Quia licèt con
clufio obječtipa fit connexa cum præ
miſlis obje&tivis, cui intellectus aſienti
endô præmiſlis jam aſſenlit; cùm il
la , & iftæ potiùs fint identificata, quâm
connexæ ; non tamen concluſio for
malis probabilis eſt neceſſariò connexa
cum pramiflis formalibus probabilibus ;
ergò
 强人 资 ) ( 强 161
ង
ne
ergò , licètadmittat præmiſſas non
tamen neceſſario actu debet afſentiri
concluſioni formali. tum quia conclu
fio non eft medium neceſſarium ad
obtinendas præmiffas , ſeu ad earum
GE
affenſum ; ficut medium illud ſuppo
nitur unicè neceffariúm ad obtinen
基 dum finem , quod idcircò voluntas
non poteſt non amare , quia aliàs non
ampliùs efficaciter vellet finem .
Ad 9. D. d. eodem inftanti, & co 1

dem ačtu ,neg. diverſo ačtu , tr. hic au

pr tem actus poteft impediri à volun.
tatè , li hæc cognita minore , repen
tino caſu , V. g . fulmine de Calo lap
ſo perterrita intellectum ; avertat de
cognitione præmiſſarum .
Ad 8. Neg. min. ad prob. D. m . af
ſeñiietur implicitè ; & eodem actu quo
affentitur præmiſſis ;‫ ز‬con. explicitè , &
og diſtinto actü concluſionis formalis , neg.
012 a . & c.
SENTENTIA II. Negans. ita De
Benedictis l. 4. log. q . 1. c . 5. S. 2 .
Hofer prompt.part . 1. Contr. 18. Mayr,
part. i . d . 6. q. 2. a . s. X. 1007.Ger
vaſius part. 3. log. q . 1. a. S. Amort
prat. 4. log. q. 3. Buhon log. difp. p.
L,
 162 ( * )
3. q. unic. & alij, RR. præſertim
ùt ait Mayr. l. cit. fatis communiter.
FUNDAMENT A.
1. Intellectus pofito aſſenſu præ
miflarum nec necellitatur ad exerci
tiumconcluſionis probabilis dependen
ter ab imperio voluntatis, necindependen
ter ab imperio voluntaris ; h. e. non
neceſſitatur ex eo , quòd fit potentia
neceſſaria , applicatô objectô neceſſa
rið operans; ergò. pr. á . quoad i.vo
luntas neque neceſſariò imperat aſ
ſenſum conclufionis per illum ipſum
a & um , quo imperat affenfum præmiſſaram ,
quia tunc nondum agnoſcit , quæ
conclufio fit inferenda directa , vel
indirecta; neque neceſſariò imperat
aſſenſum conclufionis per actum , do
imperium diftin & um , poft aſſenſum præ
miſſarum elicitum , tum quia volun
tas eft potentia libera , tum quia af
3
ſenſus concluſionis probabilis eſt bo
num defectuoſum ; nec ex omni parte
bonum; ergò ad illud amandum vo
luntas non neceſſitatur. Prob. jams
ant. quoad 2. intellectus ex ſua natura
non affentitur actu neceffariò veritati
fo
 愛 ( 卷 八強 163
mi folùm probabili ; atqui concluſio in fyl
logiſmo probabilicontinet veritatem
folum probabilem , à præmiſſis proba:
bilibus participatam ; ergò.
Nec dicas: Veritas conclufionis pro
babilis eft evidenter connexa cum præ 7

) miſlis admiſſis; ergò intelleétus necef

fitatur &c. nam
R. Con. ant. neg. conf. tur . quià
propter hanc connexionem conclu
da
.1
lio non acquirit majorem certitudinem ,
.
ergò nèc vim tractivam intellectûs, er
gò ficut præmiffæ probabiles non
neceſſitant intellectum ad aſſenſum ,
ita nec concluſio probabilis. Tum quia
1 intellectus non neceſſariò affentitur
veritati, de qua actu formidat, atqui eti
am ſtante aſſenſu præmiffarum , & cog
nita connexions concluſionis cum præ
miſlis, poteft actu formidare de fallitate
concluſionis,ficut poteft formidare de
falfitatepræmiſſarum probabilium ;er
gò & c.
2. Objectum conclufionis proba
bilis non proponitur intelle &tui ùt
evidenter verum evidentiâ confequentis :
ergò non neceſſitat & c.pr. conf. vi
evidentia conſequentia intellectus non
re
 164 強 XX
neceſſitatur ad judicium abſolutum ,
quo judicet , concluſionem abfolutė
efle veram , ſed ad fummum ad.con
ditionatum , ſcilicet concluſionem effe
veram , fi præmiſſæ fint veræ . ergò.
3. Cognitio connexionis objeđiva
concluſionis , & præmiſſarum non
cauſat connexionem formalem ipforum
actuum , ita ut exiſtente aſſenſu præ
miſſarum neceſſariò etiam fubfequa
tur afſenſus concluſionis ; ergò & c.
ant. prob. in ſententia Th. Th. po
teſt una formalitas cognoſci non cog
nitâ alterâ , licèt realiter identificata ;
ergò connexio obječtorum non inferi
connexionem actuum .
4. . Veritas neceſſitans intellectum
ad aſſenſum debet abſolutè eſſe evidens;
ergo conclufio probabilis conditionate
evidens non neceſſitat. a. pr. quia
quamdiu non eft abfolutè evidens,
non excludit formidinem oppofiti, &
concluſio adhuc apprehenditur ut
inevidens; ergò.
5. Conceſsis hîs præmiſsis :quidquid
DEus revelat éft verum: fed DEus revelavit
prafentiam Chrifti in Ss. Euchariftia , fide
lis adhuc indiget imperio volunta
ris , & affectu piæ -credulitatis ad
 强 费 歲 165
actualem aſſenſum hujus concluſio
5 Colu nis : ergò prafentia Chriſtiin Ss. Euchas
riſtia eft vera. Ergò in ſyllogiſmo ine
d videnti intellectus aſſenſu præmiſſis
ano præftito , non neceffitatur ad con
cluſionem ; alias illa concluſio non
erit libera, nec actus fidei meritorius,
DI quia meritumſupponit libertatem .
07 6. Intellectus apprehendens murum
album non neceſſitatur ad judicandum ,
murum effe album ; ergò etiam con
ceſsis præmiſsîs apprehendens con
clufionem non neceſſitatur ad judici
um , concluſionem effe veram.
7. Intellectus per imperium volum
tatis aut cafum repentinum etiam pofito
aſſenſu præmiſſarum poteft diverti à
concluſione ad aliud objectum ; ergò
non neceſſitatur ad exercitium con
cluſionis.
Nec dicas : exercitium concluſionis
poſſe quidem â voluntate impediri
indire& è,& cellante aſſenfu præmiſſarum ;
non tamen dire&tè,& ftanse judicio deve
ritate præmiſſarum , & bonitate illatio
nis. nam
Contra eſt 1. Quia fi intellectus ne.
ceffariò inferret concluſionem , infer-:
L 5 ret
 166 scenes
ret eodem inſtanti , quô affentitut
minori ; ergò fuppofito. aſſenſu mi.
noris , non poteft impediri etiam in ,
1
directe aſſenſus conclufionis ; atqui
hoc nec ipſi Aa. volunt; ergo fi po
geſt indireżè impediri , poterit etiam
directè ; maximè quia
2. Averfio , & impeditio indirecta
peceſſariò involvit dire&tam , quia vo.
Juntas non poteft intellectum alteri
objecto affigere , niſi ſimul impedi
at dire &tè actualem illationem conclus
fionis ; ideò enim affigit eum alteri
objecto , ne debeat allentiri çonclų .
fioni,
RESPONSA As.

Ad 1. Dico intellectum , fuppo

fitiô primo actu voluntatis imperan
tis affenfum præmiſfarum , neceſſita
ri ad exercitium concluſionis indepen
denter ab ulteriori actu voluntatis, adi
prob . 2. D. maj. veritati abſoluta , &
probabili probabilitatetam forma quàm
materia , feu tam conſequentia quam con
fequentis, con. maj. veritati illata ex alia
veritate jam conceſsâ, & probabili
probabilitate ſolùm mæeria ,evidenti ve

1
 -X DE 167
in rò evidentia conſequentia , neg. maj. D.
cod. mod. min . n. c. veritas con
clufionis eft illata , & evidenter connexa
201
cumpræmiſſis concellis ; ergò fi in
tellectus actu perſiſtat in aſſenſu præ
miſſarum , debet etiam affentiri con.
cluſioni, non abfolutè , & àt propofitio
eft, fed ex hypothefi affensûs præmiſ
farum , & ùt propofitio illata eft.
Ad rat. 1. In contr. neg . conf. quia
pis traitira concluſioniş duplex eſt :
objectiva , & materialis quæ ej conve
nit ùt fimplex propoſitio probabilis
3
eft, & formalis ,quæ ej convenit ùr eft
propofitio illata evidenter ex præ
millis concellis. Unde poteſt d. 6.
non acquirit majorem vim tractivam
obje& ivam , con, formalem , neg:
Ad rat. 2. p . maj. non neceſſarið
affentitur abfolutè loquendo , & per fe
con . ex bypotbefi admiſlæ alterius ve
ritatis , quacumpofterior evidenter
connectitur, imò in qua continetur ,
& per accidens neg : maj. d. m . n. c.
770 ſtante ergò formidine de falfitate con
clufionis, tamen neceflitatur ad infe
Dile rendam conclufionem, non abſolute
7TH ſed ex byposbeſi , quòd a &tu cognoſcat
14 CON
 168 Xoco
concluſionem contineri in præmiſs
fis conceſſis.
1
Ad id quod fuperiùs dictum eſt ,
poffe inferri concluſionem directam
vel indirectam ,
R.ent variè Doctores; Hurtado ait:
vel utraque concluſio , directa, & in.
directa, a què proponitur intellectui ,
& tunc, absque imperio voluntatis
intellectus utramque inferet. vel non
a què utraque proponitur intelle
etui inferenda , & tunc eam inte
ret , cujus habet efficaciorem fpeci.
em , quæ utplurimùm ſolet eſſe con,
cluſio dire &ta .
Ad 2. N. conf. ad. prob. neg . ant.
ficut enim abfolutè aſſencitur præmiſ.
fis, licèt ex motivo folùm probabili;
ita etiam abfolutè affentitur concluſio
ni illatæ , licèt aſſenſu ſolùm proba
bili.
Ad 3. Neg . ant. Si enim objecta
fint fibi intimèconnexa , & hanc con
nexionem ego evidenter videam , tunc
non poſſum uni objecto aſſentiri 2

quin aſſentiar etiam alij; ergò objectie

Va connexio infert connexionem acts
um , ad proba de a fi altera formaliças
etiam
 蒙 ( 整 ( 强 169
1 etiam intellectui obijciatur , neg. ſe
cùs , con.hîc autem conceſsîs præmif
sis intellectui neceſſario proponitur
concluſio evidenter inde fequens 7
ergò etiam neceſſariò conceditur.
Ad 4. D. 4. Evidentiâ conſequentia
& faltem , con conſequentis , neg. ad prob .
con. ant. d. conf. ergò debet eſſe ab-'
folutè evidens evidentia conſequentis,
neg . conſequentia, con. conf. defectum
illum , qui pritur ex inevidentia objecti,
fupplet afſenfus præmiſſarum , & illatie
concluſionis.
3 Ad s. Neg. conf. ad prob. d. 4. non
erit libéra ùt mera propofitio , & actusfi
7 dei eft, neg; ant. ùt conclufio illata eſt,
fubd. non eft libera in fua caufa , &
virtualiter, neg. in fe, & formaliter, con,
út actus fitmeritoriųs, ſufficit , quòd
fit liber in ſua cauſa , h. e . in præ
miſfis , quibus liberè quis aſſentitur,
cùm fint inevidentes , etfi fint de
fide.
I Ad 6. Neg. parit. Quia apprehen
fionem murialbi non præcedit judi
1 cium , ex quo inferatur evidenter
3 murum eſſe album ; at apprehenſio
3 nem concluſionis
Lu præcedit judicium ,,
1
is fcili
 170 Clutch
fcilicet aſſenfuspræmiffarum , ex quo
evidenter ſequitur alterum judicium,
concluſionem eſſe veram . maximè,
quod benè notandum , cùm veritas con
cluſionis contineatur fub veritate
> præmiſfarum , velut objectum parti
culare ſub univerſali , etiam in fyllo
giſmo probabili; ergò fi affentiar ob
jecto univerſali , v. omnia bomo eft
animal , & fimul evidenter cognof
cam , quòd hæc conclufio : ergo Petrus
eft animal , contineatur ſub objecto
univerſali , non poſſum non affentiri
concluſioni particulari, propter evi
dentiam principij illius : di& um de
omni &c .
Ad 7. Dico , fuprà explicatum ef
fe ftatum quæftionis ex Conimbri
cenſibus, fcilicet : an intellectus per
fiftens in confideratione pramiſſarumnecef
fitetur ad exercitium conclufionis ?
ergò hæc tela jaciuntur in milites !

non exiſtentes in campo .

Ad rat. 1. in contr. d. a. eodem
inftanti , & eodem actu, neg. diverſo actu,
tr. hic autem actus poteft indirecte
impediri ,non autem direétè h. e. per
politivum imperium voluntatis, ini
tel
 袋 禁 英 171
ç tellectu perfiftente in conſideratione
* præmiſfarum ,& bonitatis conſequen
tiæ , licèt ergò affenfus concluſionis,
# & præmiſfarum fimul fint in eodem
i inſtanti temporis , quando conclufio eft;
* non tamen ſemper conclufio eft ,
quia impediri poteft , ne fiat , fi vo
i luntas intellectum divertat.
Ad rat, 2. neg, impeditiorem in
dire & am includere direct am ; directa
enim fit ftanto conſideratione præ
miffarum , indirecta hanç ipfam con
fiderationem impedit.
Quòd autem voluntas poffit indi.
reétè impedire ; & avertere intelle
ctum ab inferenda concluſione patet
inde : quia voluntas poteſt oculum
materialem impedire ab aetu viſio
nis , claudendô , vel ad aliud obję.
etum avertendo ; ergò etiam oculum
fpiritualem , ad aliud objectum con
fiderandum applicando. At de his
plùs , quàm fatis.
Fundam . pracip. Sent. 1. Intellectus
affentiens præmiſſis , & cognita ba
nitate conſequentia , & quòd conclufio
contineatur in præmiflis , non poteft
allenlum conclufionis ſuſpendere da
PIE
 172 强 NC (
probabilitate faltem conclufionis 7
hoc ipfo , quòd videat concluſionem
contineri , & bonam eſſe confequen.
tiam ; potentia enim neceſaria , qua
lis eft intellectus , & applicata non
poteſt non operari.
Fundam . Sent. 2. Intellectus poreſt
ſuſpendere aſſenſum , quia ſola cog.
nitio bonitatis conſequentia non ſuffi.
cit ad neceſſitandum intellectum 3
ſed requiritur etiam evidentia conſe
quentis ; quamdiu enim confequens
manet probabile, tamdiu de illo for
midare poteft , ficut de ipfis præmiſ
fis probabilibus formidare poteft eti
am Itante earum aſſenſu .
QUÆSTIO Xv.
An a& us fcientia , de opinionis de codem
obje &to fimul ftare poffint in codem
intellectu ?

SENTENTIA I. Affirmans. Ita

Suarez. de fide d. 3. f. 9. Arriagado
6. de anima /. 6. m. 109. Hurtado do
10. de anima s. s . Comptonus de son
f. 2. 3. Amort. p. 4. q . 4. n. 4 .
Du Hamel po 3. log.q.3. Hofer prompt,
po le
 银 )然後 173
or po 1. contr. 19. Mayr p. 1. . 975.
ia Semery hîc d. 7. q. 5. a. 2.Cornæ
aq us,tr. 7. d. 1. q. 2. Gervaſius p. 3.
log .' q. 2. a . 8. & alij plures , præ
fertim R.R. & ex Th . Th . Wenzl.
bîc contr. 2. g. 4. & apud eum Card.
de Aguirre.
FUNDAMENT A.
fu · I. A&us opinionis non præſtatin
1 tellectui effeétum formalem oppoſi
tum effectui fcientiæ ; ergò poſſunt
doi fimul ftare. ant prob. effectus ſcientiæ
eft reddere intellectum certum , & ef
fectus opinionis eft non reddere intel
lectum certum : fed hi effectus non
lunt oppoſiti; ſed iſti : reddere certum ,
& reddere pofitivè non certum ; ergò.
Nec dicas : reddere certum , & non reche
%
dere ſunt contradictoria ; ergò oppo
fita. nam
R. d . a. Sunt contradictoria refpe &ta
ejusdem aétús reddentis &c. con reſpectu
diver forum a & uum , ut ſunt ſcientia , &
opinio. neg. ficut enim reddere al
bum , & non reddere album , non
. * funt contradictoria reſpectu diverſo
* rum accidentium ; aliàs albedo , &
1 dul

1
 174 en sie
dulcedo non poffent effe in eodem
lacte ; ita nec reddere certum , & non red .
dere certum , fünt contradictoria re.
fpectu diverſorum actuum feientiae ,
& opinionis.
Nec dicas 2. Scientia ponit in intelle
Etu certitudinem , & evidentiam ; opi
nio autem incertitudinem ; ergò.
R d . 4. Ponit incertitudinem pofi.
tivama, neg: negativam , h : e: ipfa non
facit intellectum certum con. a. n. C:
Nec dicas 3. Opinio fecum fert for
midinem ; ergò .
R: do á. Formidinem radicalem, con.
formalem , & actualem ,fubd. niſi hæc im
pediatur à præſentia evidentia , multò
fortioris , quam motivum evidens
communicat intellectui, tr. fi impe
diatur &c. neg .
2. Ex noftra fententia non fequi
tur , intellectum de eadem re ſimul
effe certum , & non efle certum ; ergò & c.
prob. 1. i. malè argumentatur , qui
ſic arguit : mel non cft ſapidum per colo
tem, & eft lapidum per ſaporem . ergo non
eft Japidum , &a eft lapidum : ergò etiam
malè arguitur ; intelle & us non eft certus
per opinionem , & eft certus per fcientiamo

a
 缴费 缴 175
; ergo intellectus non eft certus , eft certus.
2. Etia mfi admi ttatur , fcientiam , &
E opinionem adjunctum habere hunc
actum : res certiffimè ita eft , res fortaffè
non ita eft,non tamen fequitur , intel
lectum actu formidare , quia ſenſus
illius aétus folum eft ifte : res vi motivi
evidentis eft certa , licèt vi folius motivi pro
babilis non fit certa ; ubi non includitur
actualis formido . § . Incertitudo , &
formido actualis oritur non ex motivo ;
.1
ied motivi defeäu, ergò , cùm in con
curſu opinionis , & fcientiæ adfit mo
tivum evidens , ideò tunc formido
& incertitudo actualis oriri in intel
lectụ non poteft.
3. Motivum probabilc ob concur
ſum motivi evidentis , cui circa ean
dem veritatem ſubordinatur, non amittit
ſuam probabitatem ; ergò poteſt in
fo
tellectus ex utroque motivo proba
od bili, & evidente ſimul eidem veritati
aſſentiri; conf. prob. quia intellectus eft
potentia univerſalis , potens cognof
cere omne verum ,etiam probabile.
Confirm . Poteft quis duplici vinculo
eidem palo alligari , ferreô , & feri
côi
!
 176 Chi
cô ; ergò etiam duplicimotivo , pro
babili &
, evidente eidem veritati ad
hærere.
RESPONSA A.

Ad 1. Neg. ant. & i.membr.maj.prob.

fcientia enim reddit intellectum po
ſitivè certum ; & evidentem , ita , ut
hic judicet , rem aliter ſe habere non
poffe; & actus opinionis reddit in
tellectum pofitivè incertum ; & cum
formidine actuali partis contrariæ
ita quidem , ut actu judicet , rem ali
ter le habere poffe: atqui hi effectus
ſunt contrarij; ergo & c.
AdR. 1. incontr.neg. ſuppoj. opinio
nem folùm inferre incertitudinem ne
gativam ; ex ratione énim intrinſeca
caufat poſitivam incertitudinem .
Ad R. 2. in conti. patet ex dictis.
Ad R. 3. In contr. Neg. quòd opi
nio folùm fecum ferat formidinem ra
dicalem , & non formalem , Sicut enim
actus ſcientificus habet mortivum
mituevidens, & propterea inintellectu
cauſat evidentiam , & certitudinem
attualem , & formalem ; ita aſſenſus opi
patiyus nititur motivo actu ineviden
tea
 $ ( ජර්ම X $ 157
te , & incerto , ergò etiam cauſat inca
videntiam , incertitudinem ; & for
midinem actualeń , ac formalem , & non
folùm radicalem , feu exigentiam for
midinis actualis.
Ad 2. Neg. ant. ad prob. i . neg. ſupa
pof. per opinionem intellectum lolùm
non reddi certum negativè. eſt ergò
e diſparitas , quia color non reddit
mel poſitivè non ſapidum , ſeu in
lipidum ; econtrà opinio reddit in
tellectum pofitivè incertum , & actu
formidantem . ad prob. 2. neg. ant. ad
prob. d. de ſenſus illius actûs reflexè,&
in actu fignato ; fi intellectus judicet ;
rem eſſe incertam ;‫ & ز‬poffe fe aliter
habere vi motivi probabilis 3 &
non poffe fe aliter habere vi motivi
evidentis ; &c: con. ant. ſenſus illius
actûs abſolutè ; & in actu exercito , ſine
explicita reflexione ad motivum &c:
neg. unt. conf. hic autem actus re
flexus : res vi motivi evidentis eft certa ,
licèt vi ſolius motivi probabilis non fitcer
ta , non eſt opinio; fed certitudo
& ideò poteſt fimul ſtàre cum ſcien
tia. ad prob. z . d. a. non oritur ex mo
tivo evidenti, con. probabili , ſubd:
M qua
 178 强 發 發
quà habetvim aliquam movendi, cor .
qua haber adjunctam fallibilitatem
& defectuofitatem ,neg.a. & conf.
quia quamdiu intelleétus huic motivo
probabili, & fallibili innititur , & ùe
fallibile illud agnoſcit , non poteft non
cauſari in ipſo actualis formido.
Ad 3. Neg. conf. quia aſſenſus ex
motivo evidente , & aſſenſus ex mo
tivo probabili cauſarent effectus for
males privativè oppoſitos , fcilicet
certitudinem , & incertitudinem &c.
ad prob: d. a. potens cognoſcere ve
rum probabile ex motivofolùm probabi
li, con . ſmul, & femel etiam ex motivo
Hvidente. neg.
Ad Confirm . Neg. parit. quia vin
cula illa diverſa non fecum ferunt ef
feétus formales diverſos , utrumque
enim vinctum palo alligat: at duo
motiva diverfa cauſarent effectus di
verfos ,evidentiam , daw firmitatem , & ine
SENTENTIA II. Negans. Ita
P. Renz bîc art. ult. Babenſtuber de
3. 4. 3. Ortiz tr . 6. conf. s. f. 2.
Complut. d . 20. g. 4. s . 1. Viſchl
d . alt. g. 2; 4. alt. Joannes à S. Tho
ma
 con X 179
ma hic q. 26. A. s. & Th. Th .
communiter.
COC
FUNDAMENTA .
&
1. Actus ſcientlæ , & actus opinio . 1

nis ponunt effectus formales priva

tivè oppofitos; ergò non poſſunt & c.
ant. prob. effectus formalisſcientiæ eft
1 firmitas , & opinionis formido, ſed
E1 hæ funt effectus oppofiti; ergo.
13 2. Opinio eſſentialiter involvit fora
midinem actualem ; ergo opinio non
poteſt ſtare cum ſcientia. pr. ant. 1.
De eſſentia opinionis eſt, intellectum
dicere : fortè res aliter fe babet ; ficut de
eſſentia ſcientiæ eſt dicere : res infalli
biliter ita ſe babet : atqui hic actus eſt
formido actualis ; ergò . 2. Opinio
non firmat, non facit intellectum cer
tum , ergo facit incertum , & actu
s1 formidantem . 3. Certitudo actualis
eſt de eflentia fcientiæ ; ergo etiam
formido actualis eſt de eſſentia opi
1 nionis. 4. Opinio eft neceſſariò actu
ef. aliter obſcura; ergò reddit intellectum
actualiter formidolofum . S. Opi
nio ſemper nititur motivo probabili
Ib cognito ùt probabili , & fallibili ; er
M2 go.
 180 to
gò ſemper involvit.actualem formi
dinem. 6. Ad fidem actualem necef
fariò requiritur obfcuritas actualis ,
ergò etiam ad opinionem actualem
formido actualis. 7. Sine formidine
actuali opinio non diſtinguetur à ſci
entia ; ergò.
3. Hærefis , & fides non poſſunt
fimul ftare in intellectu licèt oriantur
à diverſis motivis , ergò nec ſcientia,
& opinio.
4. Lux , & tenebræ in eadem par
te aëris fimul eſſe non poſſunt; ergò
nec fcientia , & opinio &c.
5. Objectum , plenè illuminatum à
ſole, non poteft ampiùs illuminari à
face exigua ; ergò etiam intellectus il
luminatus , & perſuaſus à motivo
evidente , ampliùs illuminari , & mo
veri non poteft à motivo probabili.
RESPONSA A.
Ad 1. 1. D. a. Ponunt in eodem ſubjea
&o mediato tantùm , h. e. in intellectu ,
tr. in eodem ſubje &toimmediato, h. e. in eo
dem actu ,neg. a. & conf. probabile eft,
poſſeevidentiam , & inevidentiam mca
diatè, h. e, mediantibus actibus recipi
in eodem intellectu. Nam motiva in
 晚 ( 蔡 )( 强 181
fluunt evidentiam , & inevidentiam
immediatè in actus, & mediantibus
sk folùm actibus in intellectum , qui non
dicitur evidens , & inevidens ratione
fui , fed ratione actuum. 2. Et meliùs
SI neg . ant. ad prob. d. 2. membr. maj.
formido actualis, neg. formido radica
lis , c. maj. d. m. n . conf.
3

Ad 2. N. a. ad prob. 1. M. a . de
eſſentia enim opinionis folùm eſt ni
ti motivo fallibili , licèt fallibilitas moti
PO vi non advertatur,ergò, fi non ad
vertat intellectus fallibilitatem moti.
vi, non judicat,rem fortè aliter fe habere.
aut fi omninò velis , fallibilitatem
motivi debere neceſſariò adverti , di
co fufficere , fi intellectus pofteà ju.
dicet , rem quantùm eftex partemotivi
TO probabilis, aliter ſe habere poſſe, licèt ob motiu
pum evidens aliter eſſe non poffit. ad prob. 2.
neg. conf. non enim ſequitur : color
mel nonfacit ſapidum , ergè facit inſipidum.
ad prob. 3 , neg . conf. ca parit , diſpari
tas eſt , quia ſcientia cùm fit cogni
n
tio evidens , innititur ipſi infallibilitati
128 motivi, cognitæ ùt tali ; ſcire enim
juxta Ariſtotelem eft , rei cauſam cogo
011 nofcere , & quòd illius caufa fit , & quod
21
M 3 non
 182 鐵 人參 ( 强
non poffit aliter ſe habere; ex quo fequi
tur neceffariò actualis certitudo :
econtra opinio non nititur ipſa falli
bilitate motivi, fed vi fuaſiva, & proba
bilitate ejus ; non enim aſſentimur
propoſitioniprobabili , ùt fallibili,fed
ut probabili. ergò non neceffariò
importat formidinem actualem . quia
ad opinionem plus non requiritur ,
quàm , ut ſit aſſenſus nixus motivo
probabili ; actualis autem formido
'impediripoteitper præſentiam actûs
fcientifici.
Ad prob. 4. D. c . Nifi actualis
! formido impediatur ab alio extrinſeco
fortiori, con. ſi impediatur, neg. impedi
tur autein à certitudine , evidentia
ſcientia concurrentis; nam actualis for.
mido tenet ſe ex parte intelle&tus ; fi ergò
fcientia intellectui communicet evi
dentiam , & firmitatem , impedietur ne
ceffarið actualis formido n
; on tamen
tollirur probabilitas, ſeu potiùs fallibi
litas motivi opinionis, ideò etiam non
tollitur obſcuritas negativa, h. e. son claritas
actûs opinionis , quia hæc oritur ex
debilitate motivi opinionis.
Ad
 强 ( 聯 強 183
Ad prob. 5. Tr. a. n . 6. quia hæc
formido impeditur à fcientia, & ejus
evidentia intellectui communicata, ex
2 quo tamen non fequitur, quòd in
tellectus non poffit fimul eidem ve
ritati aſſentiri ex motivo probabili ,
quia iftud propter motivum evidens
ſuam probabilitatem non amittit , fed
potiùs ab eo confirmatur.
Ad prob. 6. Neg. conf. Quia obſcu
ritas actualis , ſeu negatio , & caten
tia claritatis objecti revelati requiritur
ad fidem ùt conditio eflentialis : econ
tra formido actualis non pertinet ad
eſſentiam opinionis , quæ folùm in
eo conſiſtit, quòd nitatur motivo non
A evidenti , potente ex fe intelleétum
reddere formidolofum, niſi hic effe
E
&tus impediatur à præſentia fcientiæ ,
1

Ad prob. 7. Neg. a. Per hoc enim

diftinguitur à fcientia , quòd opinio
nitatur motivis fallibilibus , & intel
lectum reddat negativè incertum , h . e.
non certum ; fcientia verò nitatur
motivis evidentibus , & intellectum
I
reddat pofitivè certum .
Ad 3. Neg. parit. Tum quia fides , ',
& hærefis funt actus contrarij, quod
M 4 . nnus
 184 强强 强 ”
unus affirmat, alter negat; ergò non
poſſunt fimul ftare : econtrà ſcien
ția , & opinio ſunt actus ſubordinari
quorum uterque idem objectum
vel affirmat, vel negat. Tum . quia fi
des affirmat teſtimonium DEI , cui
innititur , eſſe infallibile; hæreſis au
țem negar eſſe infallibile ; ergò op
ponuntur ex parte objecti formalis: econ
tra opinio non negat motivum fcien
țiæ efle evidens , ergò non opponun.
țur ex parte objecti formalis.
Ad 4. Neg. parit. Tum quia lux, &
tenebræ reciperentur in eodem ſub
jesto immediato, h. e , aëre, at ſcien
tia , & opinio recipiuntur folùm in
codern ſubjecto mediato h. e. intelle
etu , non immediato , h. e. actu . Tum
quia lux , & tenebræ opponun ur
privativè ùt forma , & privatio ; at
ſcientia , & opinio non opponuntur
privarrvè, fed potiùs opinio ſubordina
tur fcientiae ; & opinio nonfecum fert
inevidentiam pofitivam , fed negativam .
ergò .
Ad 5. Tr. ant. n. c. & parit. quia
objectum plenè illuminatum non ef
fet ampliùs receptivum lucis exiguæ,
MS ùt
 “ 强 (张文强 185
dt fupponit adverſarius ; econtra in
tellectus, quia poteft cognoſcere om
ne verum , etiam probabile, eſt poten
ţia multò univerſalior ; ergò poteft
adhuc cognoſcere illud motivum
probabile ; ergò illi aſſentiri, & con
fis fequenter poteſt magis moveri , fi
0: non intenſive , faltem extenfivè, h. e. ex
novo , & alio motivo , licèt folùm
probabili,
Fundam. pracip. Sent. I. Opinio ex
fua eflentia non reddit intellectum
pohtivè incertum , feu actu formidan
21
țem , fed negativè tantùm , h. e. non
certum , quantum eft ex vi motivi
probabilis ; ergò ftare poteft cum
fcientia , feucognitione certa in eo.
dem intellectu .
Fundam . Sent. 2. Opinio ex ſua eſ
fentia reddit intellectum pofitivè incer
tum , & actu formidantem , non nega
tivè , & radicaliter tantùm ; ergò fta
re non poteft fimul cum ſcientia , &
çognitione certa,

MA
M5
 186 邀 參 張

VOU
Merci

PARS II.
Quæſtiones Principales
ex

PHYSICA UNIVERSALI.
QUÆSTIO 1.
An verum fit Syſtema circa Materiam prie
mam ab Epicuro pofitum , do à Pe
tro Gaſſendo emendatum ?
Explanatio brevis pretatti
Syſtematis:
Epicurus Phylofophus Athenien
fis afferuit infinitas , æternas , & in
creatas atomos ab æterno per inane
chaos volitâffe , & tandem caſu in
mundi hujus machinam coaluiſſe : &
has atomos dixit , eſſe materiam pri
mam omnium rerum .
Petrus Gaſſendus Præpofitus Ec
clefiæ Dinienfis in Gallia , & Pari.
fi.

i
 eXXen 187
fijs Regius profeſſor Matheſeos, vir
eruditiffimus circa annum Domini
1645. ſyſtema Epicureum eruditè 2
& catholicè emendare curavit , & ab
erroribus Ethnicorum expurgare.
refertur hoc fyftema Gaffendi fura
le ab Eminent. Card . Ptolemæo dif. 4 .
pbyſ. gener . Mayr part. 2. d . 1. q. 2.
d. 3.Du Hamel pbyſ. gen. tr . '1. 6. 2 .
& Amort in append. de Gotematibus Phi
los. cap. 7. & alijs , ex quibus hæe
accipe :
A
1. Materia prima Epicurea, & pri
mum principium intrinſecum , ex quo
omnia corpora naturalia conſtant
ſunt atomi , ſeu partes minimæ ; forma
4
yerò materialis atomiſtica eſt 1. Spiri
tus quidam , h. e. atomi fpirituoſa , quæ
ſunt quaſi flos ipfius materiæ h . e.
atomorum ; hic ſpiritus atomiſticus per
vadit cæteras partes craffiores corpo-.
- ris naturalis , habentes rationem ma
teriæ . 2. Forma materialis acciden
talis eſt diverſa difpofitio , & conjun
7 etio atomorum . hæc forma duplex
eſt radix , & principium motûs , &
ind quietis ſenſibilis.
 188 婆 八 禁 ( 英
2. Inter iftas atomos in omnibus
corporibus five fluidis , five folidis
dantur innumera minima ſpariola
vacua adeóque vacuum diſſeminatum ;
quod probant ļ . quia aliàs nullum
corpus poſſet moveri de loco in locum
fine penetratione. 2. Quia fine his va.
cuolis corpora non poffent rarefieri,
fcilicet per ingreſſum corpuſculorum , nec
condenſari , fcilicet per conſtrictioner
partium corporis, & extruſionem cor
puſculorum ,
3. Hæc Vácuola ſunt 1. Inſenſibi
lia. 2. mutabilia ob diverſam corpo
rum configurationem . 3. Diverſa
rum figurarum , ficut ipfæ atomi, in
ter quas relinquuntur.4.Inæqualia
in magnitudine. 5. Diſtincta , & di
verlaà poris corporum , quos etiam
Ariſtotelici admittunt: Tum quia pori
replentur aëre , aụt alio corpore ,
non autem vacuola : Tum quia va.
cuola ſunt incomparabiliter minora
ſpatia.
4. Proprietates atomorum funt 12.
fequentes : 1. Moles , feu magnitudo ;
habent enim extenſionem trinam , h.
e . in longum , larum , & profundum .
2, in
 逸 De ce 189
2. inſenſibilitas , ita , ut feorfim exiſten
dites nec per microſcopium videri pof
o fint , ùt materia , & forma peripate
& tica. 3. Soliditas , ſunt enim plenæ , &
impenetrabiles ; quia in iplis atomis
la nulla dantur vacuola. .4 Indivifibilit as,
5 quia ad diviſionem requiruntur va
cua , quæ non habent atomi in ſe ,
licèt ea habeant corpora ex atomis
compoſita. S. Ingenerabilitas , & incor
i ruptibilitas ; licèt enim à DEO in prin
cipio mundi fintcreatæ ; cùm tamen
fint primum ſubjectum , ex quo om
nià corporá componuntur , & ulti
1 mum , in quod omnia refolvuntur ,
1
ideò ſunt ingenerabiles; & incorrup
tibiles. 6. ſunt atomi Gaſſendicæ bo .
mogenea , h . e. feorfim , & fecundùm
ſe ſümptæ ejuſdem fpeciei Phyfica ; li
cèt enim habeant diverſas figuras in
ſeparabiles, & ita differant non mo,
21
do individualiter, fed etiam ſpecie meta
01 phyficâ , h. e. inſenſibili, non tamen ſpecie
phyſica, de ſenſibili. 1 Figura atomorum
ſunt inumerabiles, non tamen infinitæ ,
aliæ ſuntcubicæ ,aliæpyramidales,cylindrican
Spbarica, hamata , uncinata, conicæ , aliæ in
Superficie appera , aliæ laves, aliæ acua
lex
 190 婆婆 ( 梁
leata ,añulata ,aut aliter irregulariter angu
lofæ . Illud hic difficile , atomos v. g .
hamaras eſſe indiviſibiles; at non 'ha
TO
bent vacua , reponunt atomiſtæ , er
gò non ſunt diviſibiles. 8. Sunt gra lic
ves, habent enim ' vim internam , &
energiam innatam ſe agitandi , mo
vendi , proſiliendi ; extricandi &c.
9. Si atomi fint ſeparatæ , continuò
funt inquieta , & propter gravitatem
innaram agitantur. fi fintcompactæ
HE
in unum corpus, retinent niſum , &
conatum ſe movendi , ùt lapis manu
retentus deorsùm nititur. 10. Du WIV

plex atomorum motus eſt ; 1. directus,

quo ex ſe , niſi ab alio occurrente im
SE
pediantur, deſcendunt ad lineam per
pendicularem . 2. Reflexus, quando una
atomus in aliam incurrens 2 g in
hamatam ,uncinatam , &c. reſilit vel Hai
furſum , vel ad latus. ex hoc motu
oritur conjunctio atomorum, & conf.an
tur molecula , ex quibus fiunt corpo
ra naturalia. 11. Motus naturalis ato
morum omnium etiam graviorum
eft aquè velox , quia omnes funt ejul
dem fpeciei phyſicæ . 12. Atomi
funt fubftantiæ completa ; ideò natu
ra
 1
( 蔡 ( 强 191
Tom ralicer poſſunt fe folis exiſtere , &
I ſeparatæ ; nunquam tamen extiterunt
non omninò ſeparatæ , cùm initio à DEO
Silta fuerint creatæ , ùt compactæ ; & de.
DUNK facto, fi feparentur , femper ma
nam nent conjunctæ in moleculas exiguas.
In hoc itaque fyftemate corpus
ndi naturale hæc quatuor involvit 1. Ato
mos compactas quietas . , ùt materi
al am. 2. Variam difpofitionem atomo
rum , ùt formam . 3. Vacua exigua in
ter atomos. 4. atomos , vel moleculas,
IS disjunctas à reliquis, quæ per vacuola
in corporum frequentiilimos motus re
flexos peragunt , qui vocantur fuccuf.
fiones , & palpitationes corporum .
an
SENTENTIA I. Syitema , & hy .
ndi pothefis Epicureo - Gaſſendica vi
detur effe tenenda. Ira Gaflendus
1
Moraſch phil. univ. S. 6. 3. do do $.
TUD
5. . 172. & alij.
ana FUNDAMENTA.

alisi 1. Potuit DEus hunc orbem crea

HOIT re juxta fyftema Gaſſendicum ; ergo
actu fecit. prob. conſ. 1. hoc ſyſtema
Area omninò decet divinam fapientiam . 2.
mga

per hoc fyftema, per atomos, funt

pol
1
 192 ශ්‍රි ( ශ්‍රී පද ශ්‍රි
funt omnia fatis eleganter explicari,i
ùt pofteà opportuniùs probabitur.
3. hoc fyftema eſt ſimpliciſſimum ;
ergò divina fapientia , quæ eligitme my
dia propinquiora , pauciſſima ; &
amplectitur viam breviffimam , eô fu
it ufa. 4. Habemus plures urgentes
conjecturas ; omnia conftare ex ato
mis', & vacuolis Gaſſendicis; ergò.
ant. prob. Tum quia omnia corpora
dividi poſſunt in partes minimas ;
ergò tandem in atomos , ulteriùs actu
indiviſibiles ‫ ;ز‬licèt 'virtualiter diviſibi
les , quia trinè menſurabiles. Tum quià
datur tranſpiratio infenfibilis corpo
rum , quæ nihil aliud videtur eſſe,
quàm ſeparatio molecularum , quæ con 20

fant ex atomis ; â corpore.

2. Atomis Epicurèo- Gaſſendicis
convenit definitio materiæ primæ ;
ergò hæc conſiſtit in congerie ato
morum . ant. prob. materiaprima eft
fubje&tam primum uniuſcujusque , ex quo fit
aliquid ; cùm infit pet le , da non fecundùm
accidens, & fi corrumpitur aliquid, in boc
abibit ultimum . atqui atomi ſunt ſube
jeétum primum corporis naturalis , quia
ſunt fimplices , indiviſibiles 9 & irre
3 X( 後 193
Fer ſe, cor
pla irreſolubiles ulteriùs infunt perintrinſe
Drobi pus enim naturale entitative,
cilin ce conſtituitur per has atomos. In
e eligit has denique atomos reſolvuntur ulti
o
cillima mato , & abeunt omnia. ergò.
mam , 3. Syſtéma Peripateticum graviſ
es urge fimas ; & penè inextricabiles patitur
fare a difficultares , dum aftruit materian
diuis; primam , quæ fit pura potentia , &
mia como formam ſubſtantialem , item generatio
minine nes formarum ; ergò potius videtur
ultuzis admittendum fyftema atomiſticum
crer du utpote longè facilius. ånt. prob. Tum
es. Tai quia materia prima eſt verum ens ,
bilisa & quidem ſuſtantia corporea , & ta
derur men ex fe non effet extenſa in trinam
in , quia dimenſionem , nec haberet magnitu
ce. dinem , figuram , & cæteras corpo
ris
Galin proprietates 2 & qualitates me
iæprinchanicas : atqui eft imperceptibile ali
2007
quid eſſe corporeum , nec tamenha
apr a bere niagnitudinem , figuram &c.
& illud corporeum , in fe manens
l,
son land immutátum , adveniente alio verè in 10

quis,il fe fieri magnum , extenſum , & c. er

ngo Tumm educi
forma . quiaexeftmater
imperceptibile,
ia, in qua ta
ur ,
biles men priùs non erat , nec tamen crea
in N ri.
 194 XX )
ri. Tum quia fæpè non poteft affig .
nari cauſa produ&tiva formarum , V.
g : cùm naſcuntur animalia ex putri,
cùm ex ovo generatur pullus , nulla
gallina præſente. &c. Tum quia ne
mo unquam vidit aut fenfit materi
am primam peripateticam ; ergò fi
cut ex hac cauſa negantur nobis ato
mi , ita pari jure negatur materia
prima. unde Thiermairius l. 1. confil.
6. 3. Materia prima variè difcribitur , à
nemine intelligitur ; ab illa formas materia
les educimus : cduktionens non capimus ;for
mas materiales nedtimus vinculo , quod unio
nem , & modum nominant ; utinam non ef
ſet modus neſciendi.
4. Dantur corpuſcula individua
ſeu atomi ; ergò datur materia prima
Epicureo -Gaſſendica. ant. prob. tum
quia ipſi Peripatetici admittunt mini
ma, ùt vocant , naturalia , & puncta
phyſica adeò parva , ut naturaliter
minora dari nequeant. atqui nec ipfi
Atomiſtæ volunt, atomos eſſe pun
eta mathematica,h . e. omnis extenfio
nis experria , ſed phyſica &c. ergò.
Tum quia datur mixtio ; atqui hæc fie.
ri non poteft, nifi miſcibilia refolvan
tur
 强势 ) ( 强 195
tur in partes minimas; ergò dantur.
Tum quia naturaliter non datur anni
hilatio; ergò cùm corpus aliquod fe
eatur in partes , debet tandem de
veniri ad particulam minimam , quæ
in alias minores ſecari non poflit ,
aliàs dabitur proceſſus in infinitum .
ergò cùm nec poſſit annihilari , nec
etiam ulteriùs dividi, debet neceffariò

1
elle Atomus indiviſibilis.
Nec dicas, corpus eſſe in infinitum
diviſibile ; confequenter non dari ato
mos indiviſibiles . nam
Contra eft 1. Quia nusquam in re
rum natura poteſt oſtendi proceſſus
in infinitum ; ergò nec hîc.
2. Si corpus, v . g . gutta aquæ eſt
in infinitum fećtilis , ſequitur quòd
in tot partes dividi poffit, ut & cum
1 toto oceano queat miſceri, & partes 1

unius guttæ adæquent in numero par

tes integri oceani; ùt enim mare , ita
# & gutta erit diviſibilis in partes in
finitas, & gutta ſit tantæ magnitudi
nis , quantæ oceanus, cùm & hic &
illa conſtet partibûs infinitis; aut ſal
d tem quòd detur infinitum majus al
k terô infinitô
N2 3i Cots
 196 Xe Xenon
3. Corpus Acari adeò eft minu
tum , ut oculorum aciem fine micro
ſcopio eludat , ergò eſt planè incre
dibile, hujus animalculi pedem in in
finitum dividi poffet, ita ut etſi per
totam æternitatem dividatur , partes
omnes nunquam exhauriantur.
4. Si gutta aquæ eſt in infinitum
ſectilis , in tot partes poterit dividi ,
ut ipſum univerſüm eas capere non
poſſit.
s . Si Corpus eſt in infinitum festi
le , fequitur dari in rerum natura in
finitum Categorematicum , ſeu actu .
prob. ſeq. Corpus in illas partes po
teft dividi, ex quibus actu conftat ;
ergò fi poteft dividi in infinitum ,
conftabit actu ex pártibus infinitis.
Dices : partes illæ in quascorpus eſt
ſectile, non actu , & formaliter, fed
folùm poteſtate, & virtualiter in illo
continentur ; ergò non dabitur infi
nirum actu :
R. Neg. ant. Tum . quia una pars
actu non eſt altera ; alias in actuali
diviſione idem ſeparabitur à feipfo ,
ergò actu diſtinguuntur. Tum quia
corpus ſecatur in partes , quæ pri
us
 袋 ( 攀 ( 滚 197
ùs erant in corpore , non in illas
quæ in actuali fectione producuntur.
Tum quia partes illæ fi actu ſepara
rențur, & denuò conjungerentur, ma
ED nerent quod priùs erant;ergò mane
rent diſtinctæ ,, quia unio rerum ,
& disjunctio non mutat res intrinſe
cè , nec prædicata eſſentialia ; ergo
eadem erit entitas gutræ , feu unitæ
1 feu feparatæ .
Inftas : Conjunctio partium cau
1 ſat unitatem , ergò tollit actualem di
{tinctionem partium ,
1 R. D. d. caufat unitatem compoſiti
onis, con. identitatis partium ,neg. ato
mi ergo , ſeu partes ultimæ corpo
ris ſunt indiviſibiles, licèt ipſum cor
pus fit diviſibile in atomos finitas uti
que , non infinitas.
Dantur igitur atomi indiviſibiles.
s. In hoc fyftemate omnia phe.
nomena , proprietates, actiones , &
ſimilia corporis naturalis poſſunt cla
rè, & fatis aptè explicari ; ergò.pr.
a. 1.Generatio nihil aljud eſt, quàm
nova atomorum & molecularum
i conjunctio , quæ vel aljunde acce
dunt, vel feparatîs alijs diverfimo
de combinantur :adeóquenihil de no
 198 强 入 茶 ( 處
vo produçiſur, aut deſtruitur; fed
alia ſolùm fit atomorum textura. 2.
Corruptio nihil aljud eft, quàm atomo
rum notabilis disjunctio . 3. Alteratio
autem eft modica mufatio combina.
tionis atomorum . 4. Caufa verò ef
ficiens, & principium activum hujus
mutationis, & tranſpoſitionis ato
morum ſunt ipfæ atomi; hæ enim li
cèt fint connexæ , ſemper tamen funt
inquiętæ , & nituntur ad motum fibi
naturaliter debitum ; quo demùm
obtento diffolvitur fucceffivè textura
atomorum , & currumpitur corpus
naturale, s.Generatio v.g, ignis ex ligno
ita fe habet:ignis ligno applicatusemit
tit atomos ignças pyramidales , quæ
per poros , & vácuola ligni pene
trant, & atomos fibi fimiles attra
hunt, atomos vero terreas , & aque
as in ligno latentes obruunt, diſpel
lunt, & fic totam ligni compagem
diffolvunt. 6. Generatio rerum veşte
tabilium v . g . arboris ex ſemineita
accidit : femen , corpus fpiritofum
proijcitur in terram ; atomifeminiss
cula
moventur 2 erumpunt , mole
terræ propinquæ impellunt, & ma
lecu
 * Cusco 199
leculis terræ ſibiſimilibus ſeſe conjun
e gunt, ſemen acceſſu harum intumef
cit. Radicesautem agit, quia ex om
ni partę atomos fimiles attrahit, nut.
ritur , creſcit eadem ratione per po.
ros , & vacuola radicis continuò at.
I trahendo humorem terræ . 7. Quia
Atomiſtae nulla admittunt accidentia
abſoluta , ideò juxta hos Calor eft ni
hil aljud , quàm ipfæ atomi fphæri
1. cæ , ſubtiliffimæ rapidiſſimo motu
ebullientes ; hinc motu excitatur ca
lor. Frigus conſiſtit in compreſſione
1 ebulitionis atomorum , maximè py
ramidaliųm , ad motum minùs ap
tarum , Humiditas conſiſtit in mobi
litate atomorum minimarum , quia
ſcilicet hæ poffunt facilè moveri
ex uno vacuolo corporis humidi
in aljud . Siccitus conſiſtit in pau
citate hujusmodi Spatiolorum , Sa
&
arcta conjunctione atomorum .
i por oritur ab atomis leniter , aut
1

difficulter poris linguæ fefe accomo

dantibus. Dulcia conſtant corpuſcu
lis rotundîs, acres fapores tenuibûs,
amara hamatîs , falla angularibus ,
octoëdris , tetraëdris & c . Sonus eft
3 N4 aër
 200 CDC
aër ſubtilior per concuſſionem mini.
marum partium in vortices actus 2

& in partes innumeras diſperſus. &

ùt compendiô rem dicamus, omnes
alterationes accidentales explicantur
1. per ipfas atomos , & vacuola 2. per
diverſam atomorum magnitudinem 3.
Per varias. earum figuras, 4. Per di
verfam atomorum multitudinem . $.
Per gravitatem , & motum aromorun .
6. Per varias configurationes corporum .
6. Elementa non generantur , nec
corrumpuntur , fed folùm deregun
fur , combinantur , & diflipantur; er
gò atomi ſunt materiaprima. 1. pr.
quoad generationem
1. Non generatur
materia elementorum , ùt admittunt
Aa. nec forma, quod prob. illud non
generatur , fed creatur , quod ita à
cauſa producitur, ut ejus priùs nihil
extiterit , ſed fecundùm totam ratio
nem entis accipiet eſſe à caufa ; fed
hæc accidunt in forma ſubſtantiali ele
mentorum ; ergò.
Nec dicas : Eam produci ex nihilo fuia
ſed non ſubječti į educi enim illamex
materia. nam
COM
 sy on you 201
Contrà eft : educi formam ex mate .
qią, eft eam fieri in materia ; at prop
$ tereà , quod fiat in materia non mi
B nùs totum ſuum eſſe accipit ab agen
te. nec enim materia quidquam for:
. mæ de ſuo eſſe tribuit , aut eam in
trinfecè conftituit. ergò ſi forma' ve..
rè de novo producitur , creabitur
& non generabitur.
DA
Ant. prob. 2. Ex pyrite per allifio
1 nem chalybis excutiuntur igniculi ,
1 qui nec à chalybe , utpote frigido ,
nec per motum , cùm hic fit accidens,
ignis fubftantia , produci poſſunt ;
ergò folùm priùs inibi latentes dete
guntur, Phoſphorus ſemper in aqua
1 rerineri debet , & inde extractus ve
ftes, quibus affricatur , accendit. Item
1 Calx viva, affufà aquâ , ebullit : &
plura fimilia , quæ afferunt explicari
non poffe , nili latentes igniculi ad
mittantur. A. prob. jam quoad corruptio.
nem ! . quia corruptio ariſtotelica for
mæ non videtur differre ab annihi
latione , cùm fit totalis deſtructio en
21 tis , in fe perfecti , fcilicet formæ :
atqui annihilatio naturaliter dari non
poteft, z. Non eft credibile , cmun
N $ eto
 202 说 CE
étorium , digitos , flatum , aquam ,
æqualiter effe cauſas ignem deftru
entes , quæ fimul novam formam
producant.
RESPONSA AA.
Ad rum, Neg. conf. Lumen naturæ
nobis à DEO impreſſum dictat comu
niter ,dari qualitates, & accidentia fen
ſibilia , ergò jam ruit fyftema Gaf
fendicum . Ad prob. i. retorq . arg . eti
an ſyſtema peripateticum decet di
vinam fapientiam . Ad 2. neg . ant. ad
3. n. 4. quia tam ordinata cambina.
tio in plantis , & animalibus non
poteſt adſcribi ſoli motui atomorum
tam incerto, Deinde cur DEus ſem
per utatur viâ breviſſimâ ? Ad 4. m .
2.ad prob. 2.d.a. in partes fimplices,neg.
compoſitas ex materia , & forma. con.
ad prob. 2. dico illam tranſpiratio
nem fieri per corpuſcula non fimplicia,
ſed compofita .
Ad 2. Neg . atomos eſſe fubje-.
&tum primum , & ultimum ; poflunt
enim ulteriùs refolvi in materiam
primam ,
Ad 3 ,
 en ( 带 英 203
Ad 3. Dicitur , non minores dif.
ficultates reperiri in ſyſtemate Gaf
ſendico . ad prob . i . dicitur materi.
am ex fe non effe corpoream , complete
faltem , ſed talis fit per formam , &
quantitatem . ad prob. 2. n. a . creatio 1

enim eſt productio rei ex nihilo ab

ſolutè , atqui forma non fit ex nihilo
abſolutè, tam fui, quàm ſubječti; ergò
non creatur. ad prob. 3. varias cauſas
aſſignari a Peripateticis , vel cauſas
univerſales, vel ſemina viventia. ad proba
4. Nemo vidit materiam , fed ex prin
cipijs in fenfuum experientia funda
ţis colligitur ejus exiſtentia.
Ad 4. Tranſmiſſô dari atomos in.
diviſibiles , negatur dari atomos fimm
plices.
Ad 5. Neg . ant. Nec enim poteft
ſufficiens cauſa affignari tam ordina
tæ combinationis atomorum , & ip
farum operationum in brutis & c,
Deinde eſtimperceptibile atomos da.
fi indiviſibiles , & tamen aliquas eſſe
majores alijs , item eas eſſe cuſpida:
tas , pyramidales ,uncinatas , nec ta
men diviſibiles. denique hæc varia ato
14
morum figura nullo fundamento
pro
 204 强 费 ( 英
probatur , ſed merè divinandô afferi
tur. patet id etiam ex ipſorum Ato
miſtarum diſſenſione : nam aliquivo
lunt, atomos ſolâ figurä differre ; alij
afferunt atomos per ipſam fuam ſub
ftantiam , fimplicem tamen , & materia
lem differre,non per folam figuram .
accedit , quod fit incredibile , atomos ,
qui ex ſua natura perpetuum motum
requirunt ; & prætereà indivifibiles
funt , poſſe in maſſam quantam tam
arctè , & inſeparabiliter penè combi
nari. ex his quatuor rationibus faci.
lè refutatur excogitata explicacio
phænomenorum corporis naturalis .
Lłniverſaliter verò refpondetur , pro
bandum priùs effe dari hujusmodi
atomos indiviſibiles fimplices , ante
quam per eas explicentnr phænome
na corporum . quòd autem dentur
accidentia abſoluta , diftincta à ſub
ftantia , fusèprobat Mayr part. 2.
num . 242. & alij.
Ad 6. Negi ant. Tum quia videtur
incredibile in oleo , quod eft naturæ
frigidæ , tot igniculos latere , quot
v . g. integrâ horâ inde producun
tur, rursùs quis credat in pulvere pyrio
la
 C C 205
larere vero's igniculos, nec inde erum
pere ; cur facta contufione non libe.
rantur illo carcere ? Tum quia quan
do ex ligno fit ignis , nil fenfibile
remanet de ligno nec etiam po
fitivè probatur remanerealiquid fal
tem quoad ſe,ergò torum lignum mu
tatur ( exceptâmateriâ ima. ) in ig
nem , ergò lignum verè deftruitur:
Nec dicas: 1. Solo igne poffe illos
igniculos liberari , ut è pulvere py
rio erumpant :
Contrà : Mirum eft , unicam ſcin
tillam exteriùs applicatam majorem
3 habere virtutem , quam mille ſcintil
las in ipſo pulvere contentas.
Nec dicas : 2. Modicum ignem late
re in pulvere pyrio , & oleo , eúm .
que rarefieri ; falli ſenſus noſtros ,
dum magnam arbitrantur eſſe ignis
copiam , ob morûs celeritatem.
2 Contra 1. Etiam modicus ignis in
pulvere non poffet contineri. 2. Ex
oleo perenni effluvio aſcendunt ig
niculi , ergò aut generantur , aut in
oleo multum ignis latet.
Ad prob. 1. Dicitur, formam fieri
dependenter à materia, licèt totum
fus
 206 英文 卷 第
ſüum eſſe accipiat ab agente , & ided
eam non creari , fed
fed generari ; hie
enim eſt conceptus generationis. ad
prob. 2. Dicitur vel latere verè ali
quos igniculos in pyrite , fed non
fimplices ; vel aërem inter pyritem ,
&chalybem permotum rarefactum ,
calefieri vehementer , & in ignem
converti. optimè fortaffè ad hæc
omnia , & fimilia exempla ab Atomi
ſtis objecta reſpondent ij , etiam Pe
ripatetici ; qui defendunt elementa
ì
manere formaliter in mixtis faltem
plerumque; hæc tamen elementa con
Itant exmateria , & forma peripa
teticis ; & fic nil evincunt Atomiſtæ .
Ad prob. part. 2. de corruptione.ad
1. neg. maj. ad annihilationem enim
requiritur, ut nec materia prima re
maneat, & ut vi actionis corruptiva
nil aliud fequatur ; atqui in corrup
tione fubftantiali,‫ & ز‬remanet mate
ria , & ad corruptionem unius forme
fequitur alia ; ergò. corruptio itaque
non eft totalis deſtructio entis comple
ti , fed folùm incompleti, h. e. formæ.
ad 2. M. . Vel dico , has quidem ef
Se,cauſas ignis deftructipas, non tamen
prog
 No X 號 207
productivas novæ formæ , fed illasjam
priùs illic extitiffe , quômodô defen
duntur formæ ſubordinatæ , vel par
ciales; vel ſi mavis , dicas, eam pro
duci ' concurrentibus diſpoſitionibus
à cauſis univerſalibus.
SENTENTIA II. Syſtema Epi
cureo - Gaſſendicum 'non eſt admit
tendum. ita communiter Peripateti.
or
ci , nominatim P. Renz. hîc do i. q. 1 .
OF
a . 3. Babenſtuber hic d. 2. 4. 2. S.
2. fusè, De Ulloa pbyl. fpecul, d . 1. 6.
2. 8.2. Amort. p. 2. §. 1.9.6. Falck
mundo afpect. contempl. 2. 6. 2. & alij.
FUNDAMENTA.

1. Dantur formæ ſubſtantiales, &

accidentia abſoluta , realia , diſtincta a
ſubſtantia , ergò atomi non ſunt par
tes eſſentialiter conſtitutivæ corporis
naturalis, ſeu materia prima. ant. pro
batur maximè ex Ss. Evchariſtiae
Sacramento .
M
2. Caufæ fecundæ poſſunt verè
aliquid producere de novo quoad ip
ſam entitatem , nec folùm atomos di
70개
verfimodè combinare ; ergò dantur
generationes fubftantiales ; conſe
mi
quenv
M
 208 强 發 ( 張
quenter materia , & forma peripateti
cæ . ant. prob. .Combinatio atomorum ,
juxta Modiſtas faltem 9 eft aliquid
reale ; atqui caufæ 2dæ. hanc produ
cunt ex nihilo fui , nec tamen creant ;
licèt totam illam entitatem ex nihilo
producant ; ergò & c. 2. Anima fe
parāta à corpore producit operatio
nes vitales reales , v. g. actus intel.
lectûs ; voluntatis &c. & quidem non
cambinandô atomos , ſed ex nihilo
producendo , dependenter tamen à
lubjecto , ab intellectu , & voluntate ,
nec tamen proptereà verè creat illa
encia realia ; ergò fequitur Tum quod
creatura poſſit verè naturaliter ali
quid producere de novo ; Tum quòd
non omnis productio rei nova quo
ad ipſam entitatem , ſit creatio , fed
quòd detur vera generatio , h . e.
eductio rei ex aliquo ſujecto . 3. Actus
voluntatis , quos homo elicit in vita ,
vel fuerunt animæ humanæ ab ini
tio concreati ? & fic non erunt liberi.
Vel in ipſa vita eos homo accipit ali
ünde abſque eo , quòd verè ab ipſo
efficiantur ? & fic fe habebit mere
pallive , nec quidquam merebitur.
Vel
 袋 ( 夢 ( 張 209
• Vel denique dictos actus ipſe verè
elicit in vita quoad ipſum eſſe reale ?,
$. & fic producer eos ex nihilo ; ergo
ü fi omnis productio rei ex nihilo eft
creatio , eos creabit; quod nemo di
xerit. 4. Vel canis V. g. conſtitui
tur intrinſecè per folas atomos, vel
fimul per atomos , & combinatio
nem atomorum ? fi i.um ; ergò exi
efter canis , antequam generetur canis,
I quia jam exiftunt atomi, fi 2.dum
ergo canis in eſſe phyſico intrinſece
conftituitur per nihil , h. e . per com
binationem , quæ probabiliùsnihil eſt
i diſtinctum ab ipſis atomis.
Ž . Bantur animæ materiales bru
torumi diſtinctæ ab atomis ; ergò ato
1
mi ' non ſunt prima principia omni.
um rerum. ant. prob. operationes bru•
torum j v.
V. g ſenſationes , debent
habere principium ‫ز‬, à quo produ
cantur; atqui atomi hoc principium
eſſe non poffunt; quis enim ſibi per
to fuadeat , corpuſcula , quæ disjuncta
+ audire , videre non poffunt , per
hoc præcisè , quòd fic , & fic, taliter, &
taliter combinentur,ut loquuntur Ato
miſtæ , acquirere virtutem videndi
O au
-,1
 210 强势 强
audiendi , & tam miras quandoque
operationes exercendi ; ergò deber
dari aliud principium vivens , fcilicet
anima materialis &c.
Dices : Viſionem non eſſe actionem ,
fed folùm certam impreſſionem ato
morum in oculos bruti .
R. 1. a. aliàs etiam dormiens leo ,
apertis oculis illam impreſſionem
atomorum recipiens , videret ; imò
æquè auris videret , cùm etiam reci
piat corpuſculorum impreſſionem ,
4. Atomi in ſententia Gaſlendi
ſunt omnes homogeneæ , & ejusdem
rationis, ergò nulla res ab altera dif
feret ſubſtantialiter , fed folùm acci
dentaliter , ratione figuræ atomorum ,
& diverfæ combinationis.
5. Ordinata diſpoſitio partium in
generatione viventium , v. g. tam
mirabilis conſtructio oculi, cerebri,
& tam uniformis in qualibet ſpecie,
non poteſt benè adfcribi foli motui
atomorum ; ergò &c.
6. Nunquam probabuntAtomiſta ,
atomos effe fimplices, variarum figura.
Tum , alias cuſpidatas , alias hamatas,
alias fphæricas & c. ergò meras no
bis obijciunt conjecturas & c. RE
 X ( 211
RESPONSA A.
?

Ad 1. Neg. ant. Nec enim id evin-,

cunt rationes Peripateticorum , ùr in-.
feriùs dicetur.
D.
Ad 2. Neg. ant. ad prob. i.n. a. combi.
COS natio enim atomorum nihil aliud eft,
Tit quàm ipfæ atomi in certum ordinem
1 poſitæ ; ſicut combinatio lapidum in
ædificio nihil aliud eft, quàm ipſi la
pides fecundùm architectonicæ re
TH gulas ordinati. ad prob. 2. d. a. pro
ducit actus vitales , cognitiones , vo
ta
litiones &c: realiter diftin&tas à princi
pið vitali. neg.realiter indiſtinctas. 'cos.
d. n. c. aétiones ergò vitales à parte
rei nihil aliud funt , quàm ipfa prin :
cipia vitalia , & ipfae potentiæ , relatè
ad fud obje & a ſumpiæ, ſeu determi
natæ, & licèt Concilium Tridenti
num fel. 6. c. 4. anathemate percel
1

lat dicentes liberum arbitriumhomi

nis velut inanime.quoddam nihil agere ,mea
réque paſſivè fe habere , non tamen de
cernit , voluntatem agendô produces
7 re ens abſolutum , fimpliciter no
vum ; ſed relinquit indeciſum , anſoa
3 lùm producat modum entis novum
1 0 % qui
 212 领 券 1 張
qui a ſuo principio folùm modaliter,
feu formaliter ex natura rei diſtin
guatur , & fit ens ſolummodò relati
vum , h. e. aliquid ipfius voluntatis.
ex quo patet ad prob.3. vide Moraſch
part. 1. metaph. fe &t. 4. 6. 3. $. 3. H.
94. & 95. Ad prob. 4. Dico , canem
intrinfecè conftitui per atomos combina
tai , ergò non per nihil.
Ad 3.9.a.ad prob. neg. min. quia fæpè
ex combinatione corporum virtus
aliqua , & vis reſultat, quae corpori
bus feorſim fumptis non convenit ;
pater hoc exemplo confectionum me
dicarum , item in alijs mixtis natura
libus , & artificialibus ; ergò idem in
brutis evenire poterit ; maximè, fi
äicatur corpuſcula illa habere jam
ante combinationem vitam in actu
primo.
Ad 4. Reſpondet Moraſch pbyl.
univ . ſ. 2. 6. 3. 2. 3. f. 1. n. 240. fal.
ſum eſſe, omnes aromos eſſe ejuſdem
fpeciei. Deinde etfi non differant fub
A antialiter , differre tamen fpecie, quia
differunt in combinatione atomo
rum ; ſicut quædam vocabula ob di.
verfam litterarum combinationem
in
 强 ( * 茶 Xenon 213
inter fe ſpecie differunt , quamvis
i easdem omninò litteras contineant;
ùt Roma , & amor : Angelus, & Galenus.
Ad 5. Mirabiles illæ ſtructuræ ad.
for { cribi debent motui atomorum ùe
E.; hic ſubeſt Providentia DEI tanquam
• Autoris, & Gubernatoris natura .
19
Ad 6. Etli iſta non probentur evi
denter , apparent tamen ſatis probabi
lia ; dari enim atomos videtur expe
& rientiâ notum ; atomos autem eſle
à fimplices,inde evincitur , quia non pro
batur efficaciter eas componi ex ma
teria , & forma peripateticis ; & quia
l'entia non funt multiplicanda fine ne
i ceſſitate, quòd autem varias habeant
figuras ex eo infertur , quia aliàs illæ
atomi non tam arctè , & aptè fibi
cohærerent , niſi hamîs , uncinîs &c
conglutinarentur.
Fundam , præcip. Sent. 1. In hoc fy
ſtemate res naturales penè omnes fa
cillimè explicari poffunt , ut patet
o per fingula diſcurrenti ; in adverſo
:! autem Peripateticorum fyftemate
difficillimè;præſertim verò , quæ de
30 materia prima, & forma, ejuſque gene
ratione afferuntur , vix credi , & quæ
1 03 con
 214 2 3 4 5 6
contrà obijciuntur , vix , ac ne vix
quidem ſolvi poſſunt,
Fundam . Sent. 2. In fyftemate pe
ripatetico res omnes naturales fatis
commodè hactenùs explicari potuê
re , ſin minùs quoad fenfum , certè
quoad intellectum ; idque etiam in
ordine ad res fidei ſupernaturales
in quibus adverſæ fententiæ Patroni
nimiùm laborant , maximè de acci
dentibus Evchariſticis : imò etiam
res naturales de operationibus vita
libus, de atomisvariarum figurarum ,
nec tamen diviſibilibus, aliáque mul
ta capinon poſſunt , nedum explica
ri ; & ùt poſſint , fundantur omnią
in hypotheſi , ſeu ſyſtemate com
mentitio, & gratis confięto,
QUÆST10 lt.
An ſubfiftat fyftema Cartefij. circa materi
am Primam ?

Explicatio Syftematis Car

tefiani.
Novum ſyſtema, in multis tamen
ab Epicurzo decerptum , confinxit .
Re
 澳门 卷 八强 215
Renatus Carteſius nobilis Gallus Tu
ronenſis , ùt fequitur.
i . Initio mundi DEus creavit core
Si pusextenſum in longum , larum , & pro
Ta fundum , tantæ magnitudinis, quan
tæ nunc eft moles univerfi ; hoc
corpus pofteà divifit in portiones
er maximas, inæquales tamen , figuræ
"o oblongæ , & ovalis. Deinde fingulas
er has partes ſubdiviſit it innumerabi
les partículas minimas , plerafque
STfiguræ quadratæ , & cubicæ .
2. Particulis hiſce quadratis DEus
e duplicem motum velociſſimum indi
lit. 1.us eft, quo quælibet particula
circa ſeipfam , & circa centrum ſuum par
ticulare in rotunditatem movetur .
2dus eſt, quo omnes particulæ per
tinentes ad certam portionem maxi
mam , de qua fuprà, rotantur circa
centrum commune, quod eſt in medio cu .
juslibet portionis ; hasparticulas, du
plici hoc motu fimul circumvolutas
appellat Carteſius Vortices, iſti Vortis
ces, feu hæ aggregatæ particulæ , ùr
fuprà nótavimus, funtinaquales inter
X
fe, & figuræ oblongæ } & ovalis.
A 3. Ex
 216 ( Xenon
3. Ex duplici hoc motu orta ſunt
tria elementa Carteſiana , inprimis
colliſis hoc motu angulis'particula
rum iftarum quadratarum fubtiliili
mus pulvis exilire debuiç nullius non
figuræ capax , nullius tenax ; éftque
hoc primum elementum Carteſianum ,
materia fubtilis dictum , ex quo lol,
ftellæ fixæ , ignis , aliáque corpora
lucida. Deinde globuli quidam ex .
cuſſis hiſce Angulis relicti, quod eſt
elementum ſecundum , minùs fubtile
priori, ex quo æther , Cælum , ac
ftellæ errantes , excepto fole, compo
nuntur. Tertiò funt fragmenta ſeu
particulæ quædam craſſiuſculæ , villo
fæ , ramoſæ , quæ orțum ducunt ex
primi elementiparticulis inter feim
plexis , acideò in moleculas quasdam
ramoſas, & majuſculas, concretis
& quæ conſtituunt tertiumelementum,
ex quo corpora opaca , ùt terra, pla
netæ , metālla , aliáque craffiora.
4. Ex his tribus elementis juxta
Hypotheſin Carteſij omnia corpora
naturalia velut ex materia prima com
ponuntur , prævalet tamen elemen
tum tertium , ſeu materia ramoſa.
For
 ose C * )Cette 217
Forma verò corporis naturalis eſt 1 .
Subftantia athereah . e. particulæ pri
a mi, & fecundi elementi; hæc enim qua
ſi animą corporis eft, eique vim ope.
ratricem , & activitatem tribuit. 2.
Diverſa modificatio corpuſculorum , con
ſiſtens in figura , motu , quiete , litu,
1 &magnitudine &c. unde illud à Car
telianis tritum ;
Mens , menfura , quies , motus , poff
tura , figura ,
Sant çnm maieria cunctarum exordia
YETUM

s. Aſtruit prætereà Carteſius in

ſuo fyftemates. Corpus eſſe quid
quid eft extenſum , & menfurabile in
longum . latum , & profundum . 2 .
Omne illuļ dari, quod clarè conci
pimus ‫ز‬, ergò ficut fuprà cælum Em
pyreum concipimus immenſum ali
quod ſpațium , ita à parte rei dabi- :
tur; sicque mundus non erit finitus
neque tamen infinitus ( hoc enim al
ferere , religioni fibi duxit ) ſed me
dio quodam termino , indefinitw fal.
tem. 3. Negat Carteſius omnia ac
cidentia abfoluta : fed in hoc maxi
O 5. mas
 218 费 (费 缴
mas patitur difficultates ob Myſteri
um Ss . Euchariftiæ .
4. Negat omnes formas ſubſtantiales
præteranimam rationalem ; nec admit
tir in brutis formam fubftantialem vi
ventem ;eadem enim aſſerit eſſe meras
machinas, & automata, qualia ſunt ho
rologia , omnémque eorum virtutem
operandi eſſe à diſpofitione , figura,
motu partium &c.
6. Syſtema Carreſianum differt à
Gaſſendico i . Quia Gaſſendicum non
habet vortices Cartelij. 2. Gaſſendus
atomos non dividit in tria elementa. 3.
Gaſſendus aftruit vacuum diſſeminatum
inter atomos ; Cartefius negat omne
vacuum ; illa enim ſpatiola replet ele.
mentô primô , feu materiâ fubtilî. 4.
Atomi Gafſendicæ funt indivifibiles ,
non verò Catefianæ .
$
SENTENTIA I. Syſtema Carte
fij per modum hypotheſis defendi
poteft. vide Cartelium de principijs phi.
lofoph. part. 3. à num. 19, & præci
puè à num. 43. Purchoț t. 2. p. la
Phyſ. {eit. 2. c. S. prope 24
1

强 兴 贸 FUN
 BX X 219
FUNDAMENTA.
1. Entia non ſunt multiplicanda ſi
ne neceſſitate ; atqui in ſyſtemate pe
eripatetico multiplicantur , dum aftru
untur formæ Subſtantiales , acciden
ria abſoluta, à fubftantia realiter di
ftincta , & quidem fine neceffitate;
non verò multiplicantur in Syſtema
te Carteſiano ; ergd.
2. Illud ùt verum , aut faltem ùe
probabile defendi poteft, quod per
claram ideam percipitur , fed fyſte:
ma Carreſianum ita percipitur, ergò.
3. In ſyſtemate Carteſiano omnia
naturæ phænomeua aptiſſimè expli
cantur ; ergò. unde Carteſius de prin
cip. phil. p.3. m . 43. ita loquitur, 22
» Certè , fi nullis principijs utamur 2
niſi evidentiſfimè perſpectis , fi ni
2, hil , niſi per Mathematicas conſe
o quentias ex ijs deducamus , & in
terim illa , quæ fic ex ipſis dedu.
79 cemus , cum omnibus naturæ phæ
» nomenis accuratè conſentiant,inju
22 riam DEO facere videremur , li
> cauſas rerum hoc pacto à nobis in
9 ventas fallas eſſe ſuſpicaremur
1 tan
 220 e X )
, tanquam ſi nos tam imperfectos
genuiſſet , ut ratione noftra recte
) utendô fallamur. Sed quia Car
teſius plurium cenſuras feſe incurſu
rum meritò timebat , fi figmentum
fuum pro Theſi , & abfoluta verita
te vendereț , ideò num . 44. addit : 22
Verumtamen , ne etiam nimis ar
„ rogantes effe videamur , ſi de tan
tis rebus philofophando , genui
» nam earum veritatem à nobis in
ventam effe affirmemus , malim
hoc in medio relinquere , atque
„ omnia , quæ deinceps fum fcrip
22turus tanquam hypotheſin pro
s ponere. „ Prob. jam ant. I. genera
sio , & corruptio Carteſiana eſt com
binatio , & deſtructio texturæ trium
elementorum Carteſianorum . 2. Ig:
nis eſt portio primi elementi immix
ra tertiò ſine mixtura , faltem nota.
bili elementi fecundi. 3. Aqua , do
der conſtant ex elemento tertio , cu
jus tamen particulæ potiſſimùm fint
reretes , & rotundæ , ideò facilè mo.
biles , ac ab invicem feparabiles. 4.
Ferra conftat particulis tertij elementi,
ramoſioribus , & magisinter ſe imple
xis ,
 還 然後
( 22'1
xis, & ideò etiam folidioribus, &
1: quieſcentibus. 5. Calor conſiſte in
( motu vorticoſo elementi primi , ſe
cum rotantis tertium elementum fibi
i innatans. 6. Frigus confiftit in quiete
* tertij, & primi elementi. 7. Humi
ditas confiftitin motu elementi tertij
non vorticoſo , hic enim eſſet calor,
ſed alio , qui cas particulas alijs faci
lè cedere faciat. 8. Siccitas conſiſtit
in quiete , & firma cohærentia ele
menti tertij.
4. Tot lunt rerum principia , quot
in hoc univerfo rerum difcrimina
obfervantur ; fed tria funt ferè natu
ralium rerum diſcrimina', feu tres
claſſes , in quas corpora nacuralia
omnia tribui poſſunt. 'aliaenim ſunt
Lucida , ùt ftellæ fixæ &c. alia pellucidan
ſeu diaphana , ùt æther , aqua & c. alia
demùm opaca , ùt terra ; ergò proba
biliſſimè ex primo , fecundo , ac ter
tio elementis , quo modo præfati ſu
mus , compoſita.
3 RESPONSA As.
Ad 1. Neg. min . Multiplicari a Pe
ripateticis entia fine neceſſitate ; ſinc
for
 1

222
222 Cena
formis enim ſubſtantialibus nequeunt
explicari generationes ſubſtantiales ;
& line accidentibus abſolutis neque
alterationes , neque Myſterium Ss.
!
Euchariſtiæ explicari catholicè poteft.
Deinde quis magis multiplicat entia ;
quam Carteſius aſſerens: particulas
elle in 'infinitum divifibiles, ſeu indefini
tas , mundum eſſe indefinitum ?
Ad 2. D. maj. Quod percipitur ,
út poſſibile ſolùm , neg. quod percipi:
tur , ùt actu exiftens, con. fi omne illud ,
cujus claram habemus ideam , actu
datur , fequitur omnia poſſibilia jam
non eſſe poſibilia , ſed ačtu exiſtentia:
Ad 3. Neg. ant. Hæ enim expli
cationes phænomenorum naturalium
ùt nituntur meris conjecturis , & fig
mentis , ita & ipfæ ſunt confiétæ
nulláque ſolida ratione fundatæ .
Ad 4. N. maj. Rerum enim difcri
mina non à materia , quæ femper fi:
bi ſimilis éft , fed à formis proveni
unt : hæ autem , cùm fint innumeræ ,
innumera principia aſſignari debe
rent; quia eriam Carteſius fatetur ul
trò , materiam illam primogeniam
( velut maffam farinaceam credo )
fuiffe homogeneam . SEN
 Cox 223
SENTENTIA II. Syftema Car
teſianum neque verum eſt; neque uc
hypotheſis defendi poteft. vide Card.
Ptolemæum diſſert. s. & 8. phyl. geo
ner. ſect. 1. Mayr part, 2. à .n. 292.
Amort. bíc ſect. 1.9. 7. Falck in mund .
TE
afpe &t. contempl. 2. 6. 1. f . 2. & Du
Hamel de confenfu vet. HOV, Pbil. lib.
2. 6. 4.

FUNDAMENTA:

1. Hoc fyftema non falvat Myſte

rium Ss. Euchariſtiæ , dum negat ac
cidentia abſoluta; ergò nequit defen
Ft di ùt Hypotheſis. ant. prob. 1. In Ss.
Euchariſtia deſtructâ fubftantiâ panis
1
remanent fpecies ; fed illæ fpecies
ſuntaccidentia abſoluta ; ergò in Ss.
Euchariſtia ſunt accidentia abſoluta.
min prob. Species remanentes ſunt ali
quid , quod erat in termino à quo ,
ſeu in pane; fed non funt ipfa Sub
ie
ftantia panis , ergò ſunt accidentia
abſoluta. maj. prob. Vocantur enim
fpecies, non qualeſcunque, fed fpecies pa
nis , ſpecies vini ; ergo. 2. Si ſpecies
Euchariſticæ non ſuntaccidentia ab
20
ſoluta , tunc erunt, vel . Species ex
pre
ET
 224 競賽 ( 英
preſlæ , ſeu ipfæ ſenſationes, quas Chri
Itus locò panis in fenfibus hominum
cauſat ; vel 2. Corpufcula ſeparata à
ſubſtantia panis , latencia intra poros
panis. vei 3. Corpuſcula corporis Chri
Iti ita combinata , ut colorem , ſapo
rem & c . panis referanr, nullum ex
his dici poteſt; ergò. non ium . quia
fic non remaneret aliquid ex pane ,
& confequenter nonmaneretaliquod
commune tertium , non adum . Quia illa
corpuſcula non pertinent adpanem ,
& fic denuò nil remaneret ex pane ;
quod fit commune tertium . non 3tiune.
quiafequeretur corpus Chriſtifran
gi, dividi, putreſcere, corruinpi & c.
ficut illæ ſpecies franguntur , divi
duntur &c.
2. In fyſtemate Carteſiano neceſſa
riò involvuntur implicatoria , ergò
nequit defendi ùthypotheſis. ant. prob.
implicat cubos Carteſianos , arctifli.
mè fibi conjunctos, circa proprium
. centrum moveri, & fpatium per dif
fractionem angulorum relictum nul
la materia impleri , nec tamen dari
vacuum : atqui inſyſtemate Cartelij
yacuum eſt impoſſibile , cubi mutuò
 to com 225
atreruntur; & tamen nulla alia mare
ria illa fpatia relicta implet; ergò ſyſte
E ma Carteſianum involvit implicatoria.
Dices :illa fpatiola repleri materiâ
abrasâ , feu elemento primo. R. an
tequam illa abraſio materiæ fuerit
perfecta jam dabatur motus , & con .
. fequenter eriam fpatium aliquod fal
tem exiguum inter cubos ; & tamen
nondum erat repletum materiâ illâ
ſubtili. ergò vel debet admitti vacu
um , aut negari cubos illos quadran,
gulares ', utpotè arctiſſimè conjun
& tos ; potuiffe cirea proprium een
trum moveri:
3. Particulæ primi elementi ; ſeu
inateriæ ſubtilis funt à fe invicem di
ſtinctæ , habéntque figuras varias ;
ergò non poſſunt ita le tangere , ut
nullum vacuum relinquant, aut dicen
duinericomnes elle figuræ quadratæ.
4. Si elementá Carteſiana femper
adhuc moventur , fequitur, globulos,
& particulas ramoſas tandem effe ex
edendas , & in materiam ſubtilem
permutandas, conſequenter quia ex
elemento primo , & materia ſubtili
fat-lux , totus mundus evaderlucidus.
1
P 5. In
 226 e che
5. In ſyſtemate Carteſij omnis mo
tus provenit à materia ſubtili elemen
ti primi; fed hoc videtur abſurdum ;
ergò. m. pr. quia non videtur dicen
dum , corpus naturale, præcipuè ani
matum non poſſe ſe ab intrinfeco
movere. & quis credat animal non
alicer moveri , quàm horologium ?
quis credat tam proportionatos mo
tus brutorum provenire à fola ma
teria ſubtili ?
6. In ſyſtemare Carteſij nullus mo
tus de novo producitur, fed ex uno
corpore in aliud propagatur ; ſed hoc
denuò abfurdum ; ergò. prob. min . mo
tus non diſtinguitur à corporemobili,
ergò idem numerômotus non poteft
ex uno corpore in aliud propagari.
Poſſent equidem plura , nec levis
momenti adduci,quæ hoc ſyſtema fal
fitatis convincerent, fedpiget figmen
tis refutandis diutiùs inhærere .
RESPONSA AA.
1

Ad 1. Reſpondent variè; èquibus

Em . Magnanus ait , fpecies Euchari
ſticas non eſſe phyſica accidentia
ſed contiitere in fpeciebus objectivis
 绝 继 ( 强 227
à Chriſto productis , defectum panis
fupplentibus easdémque ſenſationes,
cauſantibus : nec id novum videri de
1 bet ; nam non femel accidit , in Sacra
mento hoc apparuiſſe carnem , pul
THE
chellum puerum , ùt de S. Ludovico
memoriæ proditum , quod certènon
áccidit ex parte objecti per qualita
505
tes phyſicas, ſed per actionem Chri
ib
ſtı taliter oculos tunc afficientis; fi.
cut eidem actioni , & virtuti divinæ
attribui poteft, & debet vis nutriti
0 va , calefactiva & c . ſpecierum , nam
fpecies folæ fine fubftantia non ha
bent vim nutriendi.
Dices : Has ſpecies non poſſe vo
cari accidentia permanentia , ſeu re
manentia ex pane tranſubſtantiato ,
fed efle accidentia recèns creata.
R. Effe , & vocari accidentia pof
fe, quia verè pani accidit, reflectere
lumen , terminare viſionem , aliáque
præſtare , quæ accidentibus abfolutis
adfcribuntur. Vocari autem acciden
cia remanentia faltem apparenter .
Dices : Concilium Conftantienſe
feff. 8. damnâſſe propofitionem hanc:
22
4
accidentia panis nonmanent ſine ſub
jecto. P 2 R.
 228 级 参演
(
R. D. 4. Damnavit in fenfu Wic MAN

cleffi , con. fecùs , neg: Wiccleffus

docebat panem cum accidentibus
manere à conſecratione , ergò dam
1 natus , quia panem negavit converti ,
ac maneredefendit, non quia acciden
tia fine fubjecto exiſtere negaverit.
Quam reſponſionem ſubminiſtrat
Card.deAlliaco,qui interfuitConcilio .
Refpondet deinde Carteſius, panem
ita per confecrationem quidem con
verti , ut tamen eadem figura, ſitus,
ordo panisremaneat; porrò in figura,
fitu ,ordine,menſura omnes qualitates,
i. e. colorem , faporem &c. confiftere,
defendit cum illo Purchotius p . 1. Pbyss
feit. 5. 6. 1 .
Ad 2. & 3. Reſp. i . Vacuum
deſtitutum omni corpore repugna
re , quia eſſet ſpatium extenſum ‫& ;ܪ‬
non eſſet. eſſet , ut ſuponitur ; non
eſſet; quia eſt nihil, nihili autem non
datur extenſio . neque enim eſt ens ,
cùm non fit creatum à DEO, neque
à ſe. nec eft modus entis , cùm nully
enti inſit. ergò eft nihil.
Refp.2. Partes materiæ ſubtilis om
mis figuræ eſſe capaces ; ergò non eft
4
ne :
 策 八 缘 强 229
neceffe , ut fpatium vacuum aliquod
in motu relinquant , fed illicò con
| fuent , & ne vacuum fiat , quamvis
figuram induent. imò primus motus
etiam fieri potuit fine vacuo , duſo
dò partes pulſæ antrorſum , ſimul eo
temporis articulo fe receperint re
trorſum ad vacua explenda à tergo ,
quale vacuum in aëreaves , & piſces
in aqua motum cieunt. fuccedente
ipſis ſtatim à tergo tantum aut aë
reæ , autaqueæ fubftantiæ , quantum
protruſère antrorſum .
Ad 4. Tranſmutationem utique
fieri elementorum inter ſe , ut patet
quotidie vapores in pluvias , & vi
ciſſim mutari , fed non facilè cantam ,
totius videlicet elementi , integram
fphæram occupantis, eſtáue Provi
dentiæ Divinæ , id impedire,
Ad 5. Reſp. Neg . ant. nam per
machinas mira effici quotidie poſſe,
& potuiſſe olim , nemo non videt i
potuit Architas columbam volantem ,
Albertus caput loquens, Petrus Pau
lus de Pomis muſcam , quæ elephan
tum ex bracteis chalybis decupla
ſuſpen
B i Lums
 230 concerning
fum per aëra circumferret, potuit de
nique Kircherus , ùt in ſua Muſurgią
lib. 9. profitetur , ftatuam conficere
quaslibet voces articulatè pronunti
antem cum motu labiorum , linguæ ,
oculorum , idque non rotarum ope ,
fed artificio pure naturali , & varia
artium reconditarum combinatione.
Quid mirum ergò , ſimilia poffe DE
um , & fi poffit , facere. quippe ,
qui viâ incedit breviſſimâ ; neque
multiplicanda funt miracula fine ne
ceffitate , aftruendo formas fubftan
tiales &c, quas nemo vidit unquam,
Ad 6. Neg. prob. min. Nam ex ſen
tentia Cartelij motus diſtinguitur à
mobili ; ùt fuprà dictum .
Fundamenta harum ſententiarum
non diſcrepant à fundamentis præci
puis Gaſſendi, & Peripateticorum ,
quæ vide quaft. præcedenti,
 強勢 ( 強 231

QUÆSTIO 111.
De Syſtemate Chymicorum circa materiam
primam .
Explicatio Syſtematis.
Variant Chymici , alio nomine
Spagyrici in explicando ſuo ſyſte
mate. nam
Plurimi Chymici principia
corporis naturalis ftatuunt quinque;
1. Ścilicet Mercurium , qui juxta ipſos
eſt liquor ſubtiliſſimus ; volatilis , pe
netrativus, facilè in auras evaneſcens,
non tamen inflammabilis , ùt ſulphur,
nec iñſcipidus , ùt phlegma. 2. Sul
phur, ſeu Subſtantiam pinguem , &
oleoſam , odoratam , & inflamma
bilem , ſulphuri vulgari non multùm
diſfimilem . 3. Sal, h. e. terram fapidam ,
ſolidam , in aquatamen ſolubilem , 4.
Phlegma id eft aquam infipidam , vo
latilis , & fugacis naturæ , non inflam
mabilem . 5. Caput mortuum , ſeu ter.
ram damnatam , h. e. fubftantiam infi
pidam , aridam , fixam
P.
, pulveream ,
4 11

in
 232 染 ( 帶 )( 英
liquores facilè exfugentem , & quæ
per aquam diſſolvi non poflit.
2. Quidam ,ùtD.Mongin, & D.
Caſtaldus Medici Galli quatuor fo
lùm porunt principia Chymica, &
Mercurium ex corum numero exclu
dunt , vel quòd componatur ex fale
& aqua , vel quòd mutabilis fit na
turæ,
3. Multi Tria ſolùm ponunt prin
çipia , ſcilicet fal, ſulphur, & Mer
çurium , quæ vocant activa , excluſo
pblegmate, & capite mortuo , cùm non
finț activa, fed merè paffiva, quæ ideò
appellantur inertia.
4. Non pauci Chymicorum in ri
gore duo ſolùm admittuntprincipia,
unum altivum , alterum paffivum ; acie
dum vocant, & Alkali. Acidum con
fiftit in Spiritibus fulphureis acidis ,
aut oleis , aut ſalibus acidis; Alkali au
tem in falibus fixis , quæ adhuc. la
tent in mixtis , aut per artemjam fue
runt educta.
Ex his principijs Sale , Sulphure ,
Mercurio , phlegmate , & Terra Damnata
Chymici volunt conſtitui omnia cor
pora naturalia. Materia fixa, & craf
ſan
 e CBD 233
E fa , h. e. Terra damnata falibus per
mixta habet locum materia ; Mercu
rius verò aliquo fulphure imbutus ,
tanquam pars fpiritofior fubit locum
< forma :phlegma denique materia hu
mida , & vifcofa eft unio formæ cum
e materia .
SENTENTIA I. Principia cor
poris naturalis ſunt Sal, Sulphur , Mer
curias, phlegma , & caput mortuum .
ita Chymici, apud Du Hamel tib, 3.
& 4. de Conſenſ. vet. e nov. Pbil.
ņ Amort. in append. C. 4. Mayr. p. ?.
0 3. 70. do legg. Falck contempl. 2. c. 1 .
§. 3. & Card. Ptolem. Diff. 6. phyf.
. gener. fect. 4. ſeq. non autem hic
ſingillatim examinamus , an quinque
vel tria folùm fint ſtațuenda princi.
1 pia Chymica.
FUNDAMENTA.

1. Illa ſunt principia intrinfeca cor

porum naturalium , in quæ reſolvun
Eur ; fed perpetuæ Chymicorum ex
perientiæ docent, ea reſolvi in hæc
quinque elementa ; ergò & c. Mina
or prob. i. In reſolutione naturali lignum
igne correptum , fi fit viride exlu.
1
Ps dar
 234 X CE
dat phlegma; mercurius cum fumo
difflatur;ſulphurabit in ignem , ci
neres reſidui conſtant ex fale, & ter,
ra damnata. 2. Idem fieri in diſtil,
lacione herbarum , aut vini , alembi
co impoſiti docent,Mayr cit., n. 75.
Falck cit. S. 3. & alij . 3. Etiam ip
ſum aurum , & vitrum , quæ aliàs
habentur pro irreſolubilibus , poſſe
reſolvi teſtantur Boyle , & Homber
gerus apud Amort. p. 2. f. 1 9.5.
docentes vitrum evaporari in furnis
vitriarijs , & aurum per vitra cau- .
ſtica omninò fuiſſe deſtructum , aut
certè vitrificatum , aut in Cryſtallos
folutum .
RESPONSA A.
Ad. i. & 2. prob.m.Et univerfàliter di
citur,corpora naturalia etſi reſolvan
tur in ele mentaChymica tanquam in
materi am fecundam ,& compofitam exmate
ria,& forma peripateticis,& non ultimò;
non tamen in ea reſolvi ultimò, & velut
1

in materiam primam , & fimplicem .

Ad 3. prob. min. Dicitur 1. juxta
Robertum Boyle in Regia Anglica
nunquam ex auro ſal extractum fuit,
& ſulphur inde extractum non po:
teft
 強 )( 卷 )( 继 235
teſt comburi ; adeóque non eſt verè
fulphur, ergo faltem corpora natu 7

ralía non poſſunt reſolvi in omnia ele.

menţa chymica. 2. Licet aurum, &
vitrum evaporatione pereant, ex eo
tamen non ſequitur ea reſolvi in par
tes diſſimilares , & heterogeneas.
SENTENTIA II. Elementa Chy.
mica non ſunt prima rerum princi
pia. ita Peripatetici contra Chymi
cos. Vide çitAtos Sent, l ,
FUNDAMENTA.

1. Elementa Chymica poſſunt ul

teriùs reſolvi ; ergo non ſunt princi
pia prima. Ant. prob. Sal enim re
ſolvitur in cineres , & humorem te
nuem ; ſulphur in flammam ; Mer
curius in aërem exhalat ; aqua abit in
vaporem ; terra damnata virtute ra
diorum. ſolarium in excellentiori ſpe.
culo cauſtico collectorum folvitur in
fluorem vitreum . ergò .
2. In Materiam primam oportet
reſolvi omnia corpora; atqui non om
nia reſolvuntur in elementa Chymi
ca ; fic namque oſſium cineres neque.
unt reſolvi in ſal , nec aurum in ſul
phur ,
"
 236 X X
phur , mercurium , & fàlem tefte
Boyleo , nec arena ,& filices in fub
phur , nec adamas in quinque prin
cipia chymica. Ergò non funtma
teria prima.
3. Negare non poſſunt Alchymi
ftæ elementa Chymica ex diverfis
mixtis extracta , diverſa effe ; atqui
materia prima debet in omnibus ef
fe eiusdem fpeciei , ergò.
4. Elementa Chymica ſunt corrup
tibilia ; nam fulphur vertitur in flam
mam , ſi accendatur; caput mortuum
ope ſpeculi cauſtici vertitur in vitrum ;
mercurius in ſal , & aquam ; fal in
pulverem infipidum & c. ergò non
funt materia prima, quam oport et
eſſe incorruptibilem ,
5. Materia prima debet effe inge
nerabilis ; atqại elementa Chymica
funt generabilia ; poflunt enim cor
rumpi, & ulteriùs reſolvi ; & aliàs
non dabuntur generationes fubftan
riales ; ergò. 2

RESPONSA Aa.
Ad i. D. a. elementa Chymica
Yii para & c. neg . adhuc imputa, & alias
ma
 8 ( N ) VÀ 23
E materias adhuc fibi commixtas ha .
bentia , con . a. n . c.
Ad 2. D. d. omnia corpora colle,
e divè fumpta, con. fingillatim ſumpta,
neg
5 Ad 3. D. maj. effe diverfa , fi non
fuerit perfe &ta , & ultimata extractio,
con . fecùs , neg .
Ad 4. D. rat .addit. materia pbyfica
& fenfibilis, & immediata debet eile in
corruptibilis, neg. inſenſibili , metaphy,
e fica , & mediàta , feu omninò vltima,
1 tranf. fufficit principia ſenſibilia mix
21
torum quoad nos eſſe fimplicia, & fecun
11 dùm ordinarium naturæ curſum inge
I nerabilia, & incorruptibilia , licèrab
folutè in aliquo cafu extraordinario for
tè poflint ulteriùs reſolvi, corrum.
pi , generari. ex quo patet ad s.
2
Fundam . pracip. fent. 1. Omnia ce
1 folvuntur faltem immediatè in elemen
ta Chymica, ergò hæc funt prima
principia ſenſbilia, & immediata.
Fundam . ſent. 2. Elementa Chymi
ca poſſunt ulteriùs refolvi , generari ,
corrumpi ; ergò non ſunt abfolutè mate
& ria prima
QUÆ
 238 con una cosa
QUÆSTIO IV.
An abſolutè verum fit Syſtema Peripateticum :
five
An detur materia prima Ariftotelica ?
Hoc Syſtema ſatis notum in fcho
lis nulla hîc indiget explicatione .
Unde fit
SENTENTIA I. Datur materia
prima Peripatetica. Ita Th. Th . Sc.
Sc. & RR . ſecuti SS . PP. & S.
Thomam , Scotum &c. adftipulan
tur univerſitates plurimæ Hiſpaniæ ,
Galliæ , Germaniæ , Italiæ , & Autho
res innumeri ; quorum multos hîc
citare ſuperfluum ducimus. vide ta
men Card . de Aguirre diff: 3. phys.
5.1. do ſeg. Mlodzianowskihít tract. 1 .
do 3. q. 2. diff. 1. Semery d. 1. q.
3. a. 1. Maurum lib . 2. q. 2. Con
imbric. in lib. 1. phys. c. 9. q. 1. d. 1 .
Mayr p . 2. n. 101. Amort p. 2. S.
2. ģ 1. Philof. Burgund. phyſ. gen.
tr. 7 , dil . 1.6. 1. & alios.
FUN .
 英文 卷 八強 239
FUNDAMENTA .

1. Dantur generationes fubftantia

les diſtinctæ à creatione , ſeu tranſ
mutationes rerum ; ergò datur ma
teria prima ,, h . e. fubjectum pri
mum hujusmodi tranſmutationum ,
10 quod mutetur, h . e. amiſfà priori for
ze mâ recipiat aliam. ' unt. prob. cauſa
ſecundæ verè operantur , & verè
aliquid producunt; ſed non per cre
ationem , ergò per generationem ,
Min . prob . 1. Quia communis SS.
17
PP. doétrina eſt , nullam creaturam
poffe aliquid creare ſeu parvum , feu
]
magnum ,
Prob. m . 2. Quià commune fert
2
axioma : ex nibilo nihil fit ; atqui crea
tio eſt productio rei ex nihilo fui, &
fubječti ; ergò.
Prob. m . 3. Quia Ens reale , & nihil
infinitè diſtant ; ergò ad producen
li dum aliquid ex nihilo requiritur vir
tus infinita : atqui caufæ creatà non
FH
habent virtutem infinitam ; ergò nec
virtutem creandi.
Prob. m. 4. Quia multò difficilius
i cft aliquid abfolutè producere exhini .
 240 强 concrete
hilo , quàmagere in diſtans; fed natu
raliter creaturæ non convenit actio
in diſtans , ergò nec productio rei ex
nihilo. 27

Prob. m. ș. Quia fi creatura poteft

aliquid producere ex nihilo abfolutè,
non erit ratio , cur ex ligno potiùs ,
quàm ex aqua , aut lapide producat
ignem : quod prob 1. quia in inſtanti ,
quo producitur ignis , nihil omnino
remanet de ligno, utpote in ſenten
tia Aa. totaliter deſtructo; ergò non
erit ratio , cur caufa creata potiùs de
1 terminetur ad producendum ignem ,
fi præcefferit lignum ,quàm li præ
cefferit aqua. quid enim determinat
caufam ad producendum ignem ? lig
num ? at hoc eo tempore , quo fit
ignis, non ampliùs eft. an fortaflè
dices, lignum cauſæ agere incipien
ti , impreſſiffe aliquod determinati
1
vum ad producendum ignem , non
verò illud impreſſiſſe lapidem , auc
aquam ? at quodnam eſtillud deter
minativum ? 2. Quia in fententia Áa:
in ligno nihil eft , quod aut concur
rat ad productionem ignis , aut ex
quo confletur ignis ; ergò non eſt
r2
 發 八 然 强 241
ratio , cur potiùs deftructô ligno ,
quàm deftru &tâ aquâ cauſa agens pro
ducat ignem . in jententia autem Peri
pateticorum ideò potiùs ex ligno fit
ignis , quàm ex aqua, quia deſtructâ
formâ ligni , & aquæ , manet materia
ligni per certa accidentia magis di
fpofita ad formam ignis , quàm ma
· teria aquæ; ficut in fimili faciliùs ge
neratur ignis ex ligno ficco ; quàm
- ex viridi,
Prob . m. 6. Quia conſtat experien
tiâ , cauſas ſecundas nihil poffe pro
ducere , nifi præfuppofitâ aliquâma
teriâ, v. g. nemo hactenus produxit
ignem , niſi ex ligno , ſtupa , aut alia
materia ; ergò non creant , fed fo
1
lùm generant, h. e. commutant rem
unam in aliam , manente aliquo ſub
jecto communi. conf. prob. fi verè
crearent, & producerent ex nihilo ,
tunc in inftanti productionis nihil re
LE maneret de priore entitate , ergo
I poſſent etiam aliquid producere nul
ผน lâ aliâ materiâ præfuppofitâ , quia in
11 utroque caſu juxra Aa. nihil omninò
el
adeft, quo caufa agens adjuvetur in
of productione rei.adeft autem in len .
7 Q
 T

242 袋 / 卷 ( 强
tentia Peripatetica materia prima, quæ
adjuvat agens ſuſtentando ipfius acti
onem , & formam ,quæ producitur , AN

recipiendo. 19
Dices cum Atomiſtis, cauſas ſecun
das non poſſe aliquid de novo pro
ducere ; ergò non dari generationes
ſubſtantiales. 10

R. Neg. ant. 1. Quia ſcriptura plu

rimîs locis tribuit creaturis virtutem
aliquid producendi , fic enim gen. i .
dicitur : germinet terra berbam pirentem .
& luc. 21. videte ficulneam , ait Chriſtus,
& omnes arbores, càm producunt jam ex fe
She

fructum; quæverba ſunt in proprio ſen 4

ſu accipienda. 2. Quia homo circa acti

ones ſuas liberas non merè paffivè fe
habet, ùt expreffè definit Concilium
Tridentinum fel. 6. t. 4. ergò ve
rè illas producit de novo ; nec enim
puto , quempiam dicturum , actus in
tellectûs; entia ſpiritualia, ſolùm com
binari ex atomis. ex quo ulteriùs in
fertur : juxta modò dieta poteft crea
tura verè de novo producere entia
ſpiritualia, h. e. actus vitales; ergò
etiam entia materialia , quæ ſunt im
perfectiora.
2. Quan
 one X( ලීය ව 243
2. Quando ex ligno fit ignis, ma
het aliquid de ligno ; fed non manet
forma; hæc enim deftruitur , nec ac
cidentia , ut patet ad ſenſum ; ergo
manet materia prima , feu ſubjectum
formæ , & accidentium , maj. prob, ſi
9 nihil manet ex ligno , ſequitur lig
num omninò annihilari per ignem ,
& ignem novum verè creari , h. e.
ex nihilo ſubjecti produci ; adeòque
1
connaturale eſle agenti creato aliquid
i annihilare , & creare : fed hoc com
. muniter non admittitur ; ergò.
3. Vel illud ſubjectum , quod amiſ
ſâ formâ priore remanet in genera
tione ſubſtantiali ſub forma pofterio
re , eft primum , vel non eft pri
mum ? ſi eſt primum , ergò datur
materia prima. fi non eft primum ,
ergò debebit tandem deveniri poſle
. ad primum , aliàs daretur proceſſus
in infinitum .
4 In compendio fic proponitur
ratio principalis : creaturæ verè ali
quid de novo producunt ; atqui non
producunt ex nullo fubjeéto , aliàs
erearent : ergò ex aliquo ſubjecto ,
quod dicimus effe materiam primam ,
Q.2 RE
 愛 卷 袋
RESPONSA A.
Ad 1. Neg. ant. ad prob. Reſpon
dent 1. Atomiſtæ d. maj. producunt
aliquid de novo , ſeu educendê ex nihilo,
neg. combinando atomos in varias tex
turas ,con, ad prob. admittunt nihil a
caufa fecunda verè creari ; fed gene
ratio fubftantialis , quam Atomiſtæ
creaturis admitruut, in eorum ſyfte
mate eſt mutatio totius in totum nul
lo ſenſibili remanente , quæ omninò
datur in nova combinatione atomo
rum .
Ad R. 1. In contr. productionem , &
germinationem in ſenſu vero, & proprio
ſignificare detectionem , ſeparatio
nem , & novam combinationem ato
morum ; & fic intelligendam effe
fcripturam .
Ad R. 2. Reſpondet 1. Moraſch ?

actus intellectûs non eſſe realiter di

ſtinctos ab ipſo intellectu, ergò non
poſſunt verè educi ex nihilo fui, 2.
d . a. non habet fe merè paſſivè, fed
producit entia abſoluta , neg. entia mo
dalia, modos , modificaciones , con ,
quando intellectus elicit actum vita
lem ,
 de ( pe care 245
lem , foluſodò aliter fe habet relatê
ad fuum objectum .
R. 2. Ad arg . 1. Gomezius Perey
ra apud Arriagam d . 2. phyl. I. 1. n .
4. n . 6. ad prob. neg. min. falfum enim
effe , nullam creaturam poſſe creare ;
nec facilè , addit Arriaga , hanc folu
2
tionem redargues.
Ad prob . 1. Dicitur , probandum
effe , SS . Patres intellexiffe creatio
nem in ſenſu Peripatetico .
Ad prob. 2. Retorq. arg. ex nihilo nibil fit :
atqui per generationem forma verè
fieret ex nihilo ; ergò generari non +

poteſt.
Ad prob. 3. Neg. ant. Quia ens fi
nitum non infinitè diftat à nihilo ;
quia tantum diftat , quanta eft ipſius
entis perfectio ; ergò, cùm ifta fit fo
lùm tinita, non poterit infinitè difta
re à nihilo. Deinde ad producendam
formam ex nihilo fui non requiritur
virtus infinita , ergò nec ad creatio.
nem &c.
Ad prob. 4. N. maj. Si enim juxta
!
Aa. non eft difficilius producere ali
quid en nibilo fui , quam agere in di
as ftans ,
 246 ( X
ſtans , cur ſit difficilius producere ali
quid ex nihilo ſui , & fubjecti ?
Ad prob. 5. N. 4. & dicitur , cau
fam efficientem determinari ad hunc
potiùs effectum , quàm alium tum à
Jux natura, omne enim generans pro
ducit fibi fimile; tum à circumftantijs ,
tum à diſpoſitionibus in ipfa cauſa agen
te relictis.
Ad prob. 6. N. c. Eô ipfò enim ,
quod nihil rémaneat de priori mate
ria , effectus ille fit fimpliciter ex ni.
hilo , ergò creatur, ad prob. tr. totum ;
neque enim poteft oftendi implican
tia ; & ratio fufficiens, cur creatura
non polliç aliquid abſolutè ex nihilo
producere , ùt probabilius judicat
Arriaga diß. 11. phyſ. 1. s. ſubl. 2 .
n. 90. eft tamen communis inter om
nes ferè Scholaſticos antiquos, & re
centiores, & tenenda fententia , quam
Suarez cum pluribus alijs putat eſſe
de fide , defačtò nullam creaturam ab
alia fuiſle creatam , ut ipfe etiam Ara
riaga l. cit. ſubl. 1. n. 83. tenet.
Ad 2. In generatione ignis mane.
re aliquid ligni , ſcilicer atomos ig .
neas , priùs in ligno reconditas.
Ad 3.
 හූ ද ශ්‍රී O 247
Ad 3. Neg. ſuppol. manere nimirùm
aliud ſubjectum præter atomos indi:
viſibiles ; hæ itaque, cô ipſô quòd
fint ulteriùs indiviſibiles in alias prio
funt materia prima & c.
Ad 4. Atomiſtæ negant maj. Go
mezius verò min .
SENTENTIA II. Non datur ma.
teria prima peripatetica. Ita Atomi
ſtæ , Carteſiani , & elementarij apud
-
Aguirre diff. 3. S. 3. vide Moraſch
phyf. univ. f. 2. c. 3. a. 1. §. 4. nul
.
lam dari materiam primam fenferunt
quidam Phyſici antiqui , quos ſecu
tus eſt Gomezius Pereyra in ſua Ang
toniana Margarita .
1 FUNDAMENTA.
1. Materia prima Peripatetica non
eſt neceſſaria , ergò , cùnı evidenter
A non probetur, altrui non deber, ant.
prob. fi materia prima effet neceffa
ria , eſſer ideò neceffaria , quia aliàs
forma de novo producta , produce
retur ex nihilo fed hæc ratio nulla
eft ; ergò. prob. min. agens creatum
poteſt formam verè producere de
novo ex nihilo fui , eique totum eſſe
N
R 4 tri
 248 獵人整 死
tribuere , ergò etiam poſſeteandem
producere de novo ex nihilo fubje&ti ,
eique totum eſſe tribuere , fi nulla da
rerur materia prima. prob. conf. quia
non videtur difficilius eſſe ,aliquid
producere ex nihilo abfolutè , quàm
tantùm ex nihilo ſubjecti , quia in ur
roque caļu totum eſſe rei produçi.
tur;ergo &c.
2. Omnia corpora naturalia ſunt
ex elementis , & in ea reſolvuntur ;
ergò non eft neceſſaria materia pri
ma peripatetica.
3. In corruptione, & generatio
ne ſubſtantiali poſſunt remanere ac.
cidentia , quæ fint fubjectum hujus
tranſmutationis, ergò non eſt necer
ſaria materia prima. Confirm . in Ss.
Euchariſtia fi fpecies corrumpantur
quantitas eſt ſubjectum tranſmutatio
nis ; ergo etiam in generationibusali
įs accidens aliquod poteft effe fub
jectum tranſmutarionis.
4. Si daretur inateria prima , eſſet
fpiritus , & non eflet ſpiritus : fed
hoc implicat ; ergò & illud. ſeq.
maj, prob. Non eſietſpiritus, ùt ajunt
Aa. cilet ſpiricus, quia haberet pro
pri
 en C e 20 mg 249
prietates fpiritûs,ſcilicet effet inſenſibi
lis, inextenſa quoad fe , quia diſtincta
à quantitate; effet indiviſibilis, quia di
viſibilitas ſupponit extenſionem ; ef
fet penetrabilis cum alio corpore; eſſet
quid a &tuale, quia probabiliùs habe.
ret actum entitativum ,' ergò eſſer
ſpiritus,
s . Falfus eſt conceptus creationis,
& generationis , quem ſtaruunt , &
non probant adverſarij; ergò etiam
fallum eft dari materiain primam ,
quam potiſſimùm 'ex'fallo 'illo con
ceptu probant, Ant. prob. creatio
eft productio rei ex nihilo fimplici
ter nulis præcedentibus dipofitionibus,quæ
rei cujusdam pofitionem exigant, &
generatio eſt productio rei ex nihi
lo ſimpliciter , tam ſui quam ſubjecti,
ita tamen ut pracedant difpofitiones quæ
dam , ab'agente naturali poſitæ ad ta
le ens producendum . ergò "falſum
eft ad genérationem requiri, rem fie
L ri ex aliquo ſubjecto.
RESPONSA Aa.
f
Ad 1. Neg. ant, ad pr. n. min . ad .
prob. do. a. fit ex nihilo dependenter à 2
Qs ſubje.
 250 强 聲 ( 英
Subjeéto , & in fubjecto , con. independen
ter à ſubjecto , ſeu materiâ primâ. neg.
a. & conf. ad prob. neg. ant. quia uti m !

que facilius eft aliquid producere aliô 320

fairem materialiter concurrente, & ad
juvante , quam aliquid producere fi
ne uilius , niſi folius DEI , auxilio .
Ad 2. D. a . fiunt ex elementis ùt m
ex Materia immediata , ſecunda , & non 721
ultima ,con, ut ex materia mediata , prie QUI
ma, & ultima.neg. ipſa enim elemen RE
ta ſupt alterabilia , corruptibilia & :r
confequenter generabilia &c. ergò
non funt materia prima.
Ad 3. Refp. 1. Thomiſtæ :neg . ant.
quia in corruptione totius fit reſolu . 1

tio usque ad materiam primam ,nec

remanent accidentia . Refp. 2. neg . 1

conf. licèt enim non requireretur ma

teria prima, ut fit fubjectum muta
tionis ſubſtantialis ; effet tamen ne
ceffaria , ut totum illud fir unum per
Je , & non tantùm per accidens , ficut
eſſet unum per accidens, fi materia pri
ma effent accidentia. Refp. 3. D. a.
quæ fint ſubjectum tranſmutationis
ût quòd , neg. quæ fint ſubjectum
ut quò , & folùm diſpoſitivè , con. de
acci
n
 级 ) 继 ( 號 251
dentia poſſunt diſponere ad aliam
formam , non autem poſſunt eſſe
materia prima. Refp: 4. neg ant. Quia
fi remanerent accidentia , reciperen
tur in nova forma genita , & fic ea
dem numero tranfirent ex uno ſubje
do in aliud ; quod negatur probabi
liùs. imò ex hoc ipfo infertur; dari
materiam primam, & ſubje&tum com
mune cui accidentia femper inhære
ant. Refp. 5. requiri, ut illud com
munę remanens in corruptione fit
aliquid ſubſtantiale. Refp. 6. neg. ant.
Quia converſio unius ſubſtanțiæ in
aliam , ita ut nihil remaneat præter
accidentia , non eſt ſimplex genera
tio, ſed transfubftantiatio , quæ non fit,
niſi in Ss.' Euchariſtia , ubi deſtru
étâ ſubſtantiâ panis ponitur Corpus
Chriſti ſub accidentibus panis reſiduis,
Ad Confirm . 1 , quando corrum
pintur fpecies Euchariſticæ , creari
à DEO materiam , & ex ea deinde
educiformam novam , v. g. vermi
. um . 2. D. 4. eſt ſubjectum trans
Ś mutationis immediatum & fupernaturale
.
tr. mediætum , feu primum , & natu
tale . neg.
Ad 4.
 252 晚 ( 華 ( 强
.
Ad 4. Neg. maj. non enim eft fpi
ritus , quia dicit intrinſecum refpe
& tum ad quantitatem , & formas ma
teriales , & quia eft potentia pallivaad
ordinata ad conſtituendum corpus , 2
quæ non conveniunt ſpiritui. - 21

Ad s . Neg ant. & ejus prob. concep- "

tus creationis , & generationis, quem
ſtatuunt Peripatetici, patronos ha
bet omnes ferè philofophos, & Ss.
Patres ; ergò fine ſufficienti Argu
mento negari non debet ille concep
tus ; adverſarij autem pro ſuo con
ceptu 'nullum fufficiens argumentum
adducunt. 2. Neg. ant. quia fi gene
ratio eft productio formæ ex nihilo
etiam ſubjecti, fruſtrà diçitur requi
ri certas diſpoſitiones pravias ad formam
generandum ;cùm illæ difpofitiones
in inſtanti generationis non ad
fint, & nullum ſubjectum afficiant,
utpote quod totum refolvitur in ni
hilum .
Fundam . pracip. Sent. 1. Si non da
tur materia prima , h. e. ſubjectum
primum , & ultimum transmutatio
num, tunc cauſæ creatæ aut nihil de
novo producent , quod eft contra expe
rien
 袋 ( 發 ( 淡 253
rientiam fenfuum ; aut omnia creabunt
quod repugnat communi ferè omni
um fententiæ .
Fund . Sent. 2. Materia Prima ſi da
retur , effet Spiritus , non eſſet quanta
&c. at hæc videntur abſurda. 2. Non
dantur generationes Subftantiales, nihil
de novo producitur , ' fed omnia merè
combinantur ex atomis , aut elemen
tis; ergò &c.
QUÆSTIO V.
An dentur forma Subftantiales abſo
luta ?

SENTENTIA I. Affirmans. ite

Peripatetici contra Atomiſtas, Car
teſianos &c. Suarez. Diſp. 15. meta.ſ.
1. latè. Mlodzianowski Tr. 1. Diſp.
4. q. 2. diff. 1. Conimbric, in lib . i .
phys. c . 9.9. 9. a 1. do 2. Seme 1

ry D. 1. q. 2. a . 3. Buhon phyl. ge
neral. Diſp. 1. q. 2. latè. Mayr p.2.d. 1.
9. 6. 4. i. & ſeqq. Goudin p. 1. phys.
d. 1. 9. 1. 2. 3. Complutenſes D. 4.
9. 1. Wenzl lib. 1. phyl contra. 3. 4. 1.
n. 6. Amort hîc f. 2..9. 1. Renz hîc
9. 3. 4. 1. Babenſtuber d. 4. a. 1.
& alij. FUN .
 254 concepten
FUNDAMENTA .

1. Datur in homine præter mate

riam extenſam , h. e. corpus huma-:
num , anima rationalis , quæ eſt for
ma fubftantialis abſoluta , & proprie
dicta ; ergò etiam datur in alijs om
nibus corporibus naturalibus. ant.
prob . i . Animam eſſe formam corporis;
docet fides , inquit Suarez. l. cit. ».
6. eam effe diftinctam à corpore patet
ex feparatione ejus à corpore in
morte . eam eſſe formam fubftantialent
probatur inde , quia poteft natura
liter per fe fubfiftere , & extra cor
pus , ergò non eft accidens , ſed ſub
ftantia. 2. Anima non eft tantùm
ſubſtantia affiftens , quæ extrinfecè
moveat corpus, Tum quia verè cor
pus vivificat ; Tum quia eft principi
um intrinſecum operationum vitali
um ; Tum quia fi anima non verè , &
ſubſtantialiter informat corpus ho
minis , non iple homo inteligeret , vel
let , peccaret , mereretur, fed alia fubftan :
tia ei aſliftens. ergò anima eſt ſub
ftantialis forma verè , & inirinfecè in
formans corpus. Prob, jam conf. 1.
Ideò
 獎 ( 發 了 演 255
Ideò in homine datur forma ſubſtan
tialis , quià niateria prima tanquam
ſubjectum incompletum in genere
ſubſtantiæ , petit compleri peractum
ſubſtantialem ; atqui hoc ipſum ſub
jectum , hæc materia invenitur in
omni corpore naturali generabili , &
corruptibili , ùt probatur ex ipſa ge
neratione , corruptione ; ergo etiam
in omni corpore naturali eit forina
fubftantialis. 2. Perfectiſlima mate
riæ combinatio , & accidentium tem
peratura in homine non fufficit ad con
Itituendum ens fubftantiale cumple
tum ; ergò multò minùs fufficier im
perfectior materiæ combinatio , &
accidentium temperatura in alijs cor .
poribus. 3. In homine ideò datur
forma ſubſtantialis , quia deber dari
rad : x , & fons omnium operationum
ab intrinfeco manantium ; ergò cùm
in alijs corporibus pariterdentur
hujusmodi operationes , etiam in ijs
oportet dari formam ſubſtantialem .
2. Si non dantur forma fubftan
tiales abſolutæ , fequitur i. Contra
experientiam ſenſuum , & contra
communem æftimationem hominum
non
 356 袋 XX vetinte
non dari generatione m fubftantialem , non
dari corruptionem fubftantialem ,
bruta non verè generari, animalia
in morte non verè corrumpi , ſemi
na in agris, arbores in hortis non ve
rè producere fructus &c: 2. Sequi
tur ex fola fideconftare ; dari animam
fpiritualem in homine ; fed hoc eſt
abſurdum ; ergò. prob. ſeq. operatio
quirunt
nes principium
vitales, ſenſaciones &c. non ſub
elic re
ftantiale , diſtinctu'm à combinatione
atomorum , ut volunt Aa: ergò eti
am operationes mentis , intellectio
nes , volitiones non requirunt prin
cipium elicitivum ſpirituale , ſed ſuf
ficiet materialis combinatio atomo
rum , confequenter non dabitur ani
1
ma rationalis. fequitur 3. Angelos
poſſe producere viventia ; prob. ſeq.
Quia juxtà Aa. viventia nihil aliud
ſunt, quàm atomi certô modô com
binatæ ; atqui Angeli ſcientiâ naturali
excellentes poſſunt atomos eo modo
combinare ; ergò.
3. Aqua calefacta remoto agente
extrinfeco reducitur ab intrinſeco ad
priſtinum frigus; ergò datur in for
aqua
 # ද ශ්‍රී ට 257
a forma ſubſtantialis , quæ fit princi
1
um intrinſecum , à quo manet illud
La
frigus. prob. conf. quia materia prima
eft indifferens ex fe ad frigus,& ca
lorem , utpote cui æquè bonus eſt
calor , ac frigus; nec poteſt alligna
1
ri aliud principium illius frigoris ,
præter formam . ergò.
Reſpondent Aa. 1. Apud Suarez cit.
n. 9. in quibusdam partibus aquæ
calefactæ ſemper manere intenſum
frigus, & ab his, remoto agente ex
.
trinſeco , frigefieri alias calefactas.
Contra eſt : 1. Quia ſenſu experi
mur totam aquam eſſe calidam , qua
cunque parte tangatur. 2. Non eft
.
ratio , cur una pars calefiat , & alia
non , cùm omnes fint applicatæ ig
; ni calefacienti. 3. Illæ partes poſſunt
faltem calefieri; & tamen etiam in hoc
caſu aqua reducitur ad priftinum fri
gus;ergò reſponſio allata nulla eft.
1
Refp . 2. Frigus in aliquo gradu, &
.
quoad eſſentiam femper manere in
aqua , & pofteà feipſum reducere in
į priſtinum ſtatum .
Contra eſt. 1. Quia non probatur
candem qualitatem conftare gradi X
R bûs
 258 瓷 茶 ( 袋
bûs realiter diſtinctis ; ergò dici nei
quit gradum refiduum producere
gradum novum. 2. Sæpè calor eſt Con
longè intenfior in aqua , quàm gra
dus frigoris relictus ; ergò hic nequit
expellere calorem , utpote fortiorem .
3. Calor, & frigus in gradibus remillis
poſſunt eſſe fimul in eodem ſubjecto ;
ergò falfum eft, frigus relictum ex
pellere calorem .
Refp. 3. In aqua calefacta dari quá
litatem quamdam , quæ virtualiter
contineat frigus , & quæ fortaſse di
ci poffet potentia frigefačtiva, & ab hac
produci deinde frigus actuale ; non
ergò requiritur forma fubftantialis.
Contra eſt: Hæc ipfa entitas eſſet a
etus primus materiæ , cùm non præ .
ſupponereralium ,eſſet radix proprie
tatum aquæ , non folùm frigoris, fed
etiam humiditatis,denſitatis;ergò eſſer
ipfiſfima forma fubftantialis , &non fo
lùm accidentalis.
4. Corpora naturalia ex ſua natura
fæpè exigunt diverſa accidentia , &&
proprietates ; ergò datur forma ſub
Itantialis , quæ fit radix harum pro
prietatum. conf. patet , quia materia ex
fc
 Y #X 259
fe eft indifferens ad has , vel illas
proprietates
Confirm . Si non datur forma fub:
ftantialis , non erit ratio , cur aquæ
debeatur potiùs frigus , quàm calor ;
cur igni calor ; & non frigus , cur ar
gento tale temperamentum , & auro
aliud &c. quia materia ad hæc omnia
eft indifferens, ùt negari non poteft:
RESPONS À ÁN.
Ad i:-v. Neg. confid parit. Quia
anima rationalis eft ſpiritualis ; creatur
à folo DEO ; non à creaturis ;& ideò
non eft obnoxia ijs difficultatibus
quibus forma ſubſtantialis materialis ;
hæc enim deberet à cauſa zdá ex ni
ħilo educi , eſſet materialis ; & non
eſſet materialis : 2. D. ,. Quæ eft for
ma ſubſtantialis adaquata,neg.inadaqua
ta ; con. præter animam datur in ho
mine forma corporis organici , ùe
admittunt plurimi RR: ſeu forma par.
tiales , & hæc non diſtinguitur à com
binatione materiæ , ſeu atomorum .
Ad prob. conf. 1. D. maj: Quia pê
tii compleri in ratione viventis intellectie
di ; quod poſſit elicere operationes
R 2 via
 260 The DC Coming
vitales ſpirituales , con, maj. quia petit
compleri in ratione entis actualis còmpleti,
( neg. maj. d . m. hæc materia eit in
omni corpore naturali , & petit com
pleri in ratione viventis intelle &tivi, neg.
min. fecùs. c. m . n . c.
Ad prob. 2. Neg. a. Non enim ideò
aſſignatur in homine anima rationalis ,
ut materiam compleat in ratione ſub
ftantia fimpliciter led , ut eam comple
at in ratione fubftantia intelle&tiva.
Ad prob. s . d. a. Ut ſit radix ope
rationum fpiritualium , h. e. intellectio
1
num,& volitionum liberarum,con. ut
fit radix operationum vitalium mate
gialium , ſenſationum , vegetationum .
neg. hæc enim , & alia accidentia
oriuntur ex diverſa modificatione ma
teriæ . cùm ergò in alijs corporibus
non dentur , niſi operationes mate
riales , ſufficitijs pro radice , & prin
cipio forma relativa , h. e. varia mo
dificatio atomorum .
Ad 2. Ad feq. 1. Fallitur vulgus
exiſtimans dari generationem , per
quam res priùs entitativè omninò non
exiftens producátur de novo . ad ſeq.
2. neg. a. ad prob. n. conf. quia opera
ciones fpirituales immateriales , ver
 逸 ) 參 ( 261
fantes circa objecta materialia petunt
principium ſibi proportionatum h . e.
ſpirituale, quale principium eſſenon
poſſunt atomimateriales,ad feq.3. neg. a.
adprob. neg. min. quia DEus ùt Authorna
tura non concurrit cum ijs ad tales
combinationes, cùm hoc non condu
cat ad finem ab eo intentum: ex hac ip
ſa cauſa non poſſunt Angeli curſum
.cæli fiftere , mutare &c.
Ad 3. Refp. 1. Carteſiani : ablato
agente extrinſeco quieſcere corpu
ſcula ætheris , ſeu materiæ fubtilis 2 1

aut ſaltem ſemiſsè moveri, & fic eô

iptô redire in aquapriftinum frigus ;
volunt enim Carteſiani frigus præci
sè conſiſtere in quiere corpuſculo
rum ætheris &c. Refp. 2. Atomiſtæ :
Calorem nihil aliud eſſe, quàm effluvi
um ſubſtantiale ätheris , & atomo
rum rapidiffimè,& confufillimè morarum ,
poros , corporum noftrorum impe
tuosè ingredientium . Frigus verò eſſe
effluvium aëris certa mole , & ratione
i collecti, & quoad fuos poros rectilinei,
non turbate & rapidiflimè, velut acci
dit in calore , moti, & in poros rei
infrigiditatæ conjecti. ablatô ergò
Á 3 agen .
 262 强人 带 ( 蒙
agente extrinfeco ceſſat motus ato
morụm ad calorem requiſitus , & fuc
cedit motus atomorum ad frigus re
quiſitus, moventur autem particule
aëris ab æthere, quo aër ſatis eſt ple
nus . & fic ceffant omnes inſtantiæ
ſuprà adductæ .
Ad 4. D. 6. Datur forma fubftan
tialis , h.'e, eſſentialis abſoluta , neg :
modalis , ſubd. quæ fit radix proprie
tatum , & accidentium ùt quo, con .
radix àt quod, neg. conf. radix pro
prietatum àt quod funt ipfæ atomi in
corporibus materialibus ; radix verò
air quo eft ipſa combinacio , ſeu certa
modificatio atomorum.
Ad confirm . Neg. ant. Aquæ enim
debetur frigus , quia atomi aquæ
hanc, & non aliam habent modifica
tionem atomorum , quæ modificatio eft
ipſiſſima formamodalis atomiſtiça.
SENTENTIA II. Non datur for
ma fubftantialis merè corporea abſo
luta. Ita Atomiſtæ , & Carteſiani con
tra Peripateticos. vide Moraſch phys.
univ. S. 2. . 3 , 4 2. J. 1. qui à n .
201. uſque ad mi 258. fufiflimè, &
magna contentione nititur eliminare
for
 ( X 263
formas abfolutas. vide etiam Purcho
tium inftit. Philof. t. 2. p. 1. phyf. s
2. 6. 3. qui licet in homine admittat
formam ſubſtantialem , fcilicet ani
mam , & in viventibus ſenſitivis , &
vegetativis pro complemento fubftantiali,
& formafaltem parciali aſſignet ſub
tilem quamdam , & actuofam fubftantiam ;
in non viventibus tamen aſſerit for
mam nihil aliud eſſe , quàm certam to
tius corporis, fingularúmque partium diſpo
fitionem five accidentium omnium , aut qua
litatum congeriem . Idem fentiunt quo
ៗ
ad mixta įnanimata Burgundi pbyſ.
gener. tr. 1. diff. 1.6. 2. concl. 2 .
Vide pariter Falck in mund. aspect.
contempl. 2. 6. 3. f. 7. & Le Roy
7
Pbilos. radic. ele&t. 11. 26. f. 3.
FUNDAMENTA
I. Și darentur formæ ſubſtantiales ,
producerentur ex nihilo , & denovo,
ergò crearentur ; fed non datur ne
turaliter creatio ; ergò nec formæ
fubftantiales .
Nec dicas: Formas produci ex nihilo
fui, fed non fubjeéti.
R
nam
A Contra
T!
!

264 the DCC

Contra eft . Etfi forma fieret in
aliquo ſubjeéto , tamen verè fieret ex
nihilo ; ergò verè crearetur. pr. ant..
id verè fit ex nihilo , quod cùm an
teà nullatenùs fuerit , verè produci
tur , & totum ſuum eſſe accipit : at,
qui, etſiamſi forma producatur in
ſubjecto , ſeu in materia , tamen verè
ita producitur , ut priùs nullatenùs
fuerit. ergò verè fit ex nihilo .
Contra eſt 2. Concurſus cauſativus
materialis materiæ primæ non alle.
viat actionem producentis , ergò nec
tollit rationem creati in effectu pro
ducto. pr. a. quia cauſa operans non
obſtante illo concurſu debet totam
entitatem formæ de novo producere .
Contrà eſt 3. Materia non eſt pars
conſtitutiva forma de novo produ
étæ , quia nihil de ſua entitate tribuit
formæ ; ergò etſi forma producatur
dependenter à materia , tanquam à
fubjecto , fiet tamen verè ex nihilo .
Contra eſt 4. Si defactò DEus in
vaſe aliquo produceret materiam , &
formam unà cum accidentibus liquo
ris alicujus , liquor ille verè creare
tur ; ergò etiam licèt forma produ
cere
 强 ( )( 强 265
7 ceretur in materia velut in ſubjecto ,
tamen crearetur .
Contra eſt 5. Licèt anima rationalis
defacto producaturàDEO in corpore
ùt in fubjecto, verè tamen creatur , er
gò etiam licèt alia forma producere
7 tur in materia , yerè tamen crearetur.
2. Si daretur forma fubftantialis
eſſet materialis, ùe dicunt Aa. & non
eſſer materialis , Tum quia forma ex fe
9 non effet extenſa , non eſſet quantita
tiva ; Tum quia eſſer realiter, & adæ
quatè diſtincta a materia , nihil habe,
ret communicatum à materia. Tum
quia effet ens reale exiſtens per ſc ,
& per exiſtentiain propriam , &
actuale '; ergò poilet produci )

& conſérvári in effe independen

• ter à materia , & extra matcri
I ams ergò non eflet materialis. Tum
quia licèt anima rationalis ordincm
2 dicat , imò apperitum ad materiam ,
tamen non eft materialis ; ergò etiain
licèt forma diceret reſpectum ad ma
teriam , tamen non eller materialis ,
quia non haberet ſibi ' materiam in
trinſecè conjunctam , & identifica
tam. Tum quia forma ex fe neceffer
quanta, nec qualis , eſſet privata om
 1
266 强 禁 ( 强sue
ni accidente , eſſeţ penetrabiliscum
alio ente , indiviſibilis , inſenſibilis ;
ergò eſſet ſpiritualis , & non mate
rialis.
1

3. Forma ſubſtanțialis fi daretur

eller ſubſtantialis , ùt ſupponitur, &
non effet , quia eſſet in materia , &
dependeret à materia in fieri, & con
ſervari; ergò eſſet in fubjecto inhæ
fionis , confequenter forma accidens
talis , non ſubſtantialis,
4. Illud eſt forma ſubſtantialis cor
poris inanimati, per quod in tali elle ,
aut fpecie conſtituitur, & ab alijs ef
ſentialiter diftinguitur : atqui corpus
inanimatum in certaſpecie conſtitui
tur , & ab alijs diftinguitur per cer
tam congeriem qualitatum , aut acci
dentium , & difpofitionum materiæ ;
ergò hæc cft forma ſubftantialis & c.
min. prob. poſita certa congerie acci
dentiúm , ponitur tota fpecies , eâ
ſublata tollitur ; ergò. ant. ita exem 1

plificat Purchotius cit. 6. 3. prop. 4 .

i . quamdiu oleofæ , ac pingues lactis
particula unà cum ferofis exquiſite
permiſcentur, ac uniuntur , tamdiu
factis ſpecies integra ſubſiſtit : ar fr
par
 強 (( 整晚 267
partes oleoſæ , & pingues à feroſis
fecernantur, alióque modo , & ordi
ne inter ſe conſocientur , ac difpo
nantur , tunc ſpecies lactis interit, ac
butyrum , çafeus, & ſerum prodire inci
piunt, 2. Vitrum per variam dun
taxat partium texturam , & fitum ,
ex arena, & fale fuſis exoritur ,
RESPONSA Aa.
Ad 1 , D. 4. Ex nihilo ſui. con. ſub
jekti. neg. creatio autem eſt produ.
{ tio reiex nihilo fui , & ſubjekti,
Ad contr. I. Ad prob. d. min. pro
ducitur dependenter à fubjecto materialiter
concurrente, con. independenter a ſub
jecto. neg.
Ad contr. 2. D. 4. Non alleviat
actionem producentis increati, con.
producentis creati, neg. cauſa creata
enim non poteft aliquid producere
extra fubje& tum , poteft tamen in ſub
je to , alleviat ergò ſubjectum ejus
actionem concurſu materiali.
Ad contr. 3. D. 6. Fit ex nihilo ,
h. e . non fit ex materia pelst' ex parte
componente , con. non fit ex materia
pelos ex ſubjecte concurrente pafhvè, neg.
A.
 2685 環 ( 夢 ( 袋
Ad contr. 4. Neg. cons. & parit. quia
liquor ille non informaret fubftantiali
ter vaſculum , nec ab eo dependeret
effentialiter, tanquam a &tus à potentia .
econtra forma materiam primam ſub
ftantialiter informat , & in fieri , &
conſervari depender à materia ùt
actus à potentia , formaà fubjecto ; ergò
non crcatur , fed generatur .
Ad contr. 5. Neg.conſ. d parit. quia
corpus refpeétu animæ eſt mera.con .
ditio , non cauſa materialis , cùm etiam
naturaliter pofſit extra corpus exi
ſtere ; at materia reſpectu formæ ma
terialis,eſt vera cauſa materialis , fine
cujus concurſu forma nec fit natu
raliter , nec conſervatur ,
Ad 2. Neg. ant. Eft enim materia
lis ideò , quia educitur è potentia ma
teriæ , ita , ut nec fieri, nec conſer
vari poſſit, niſi ex , & in materia..
Ad prob. 1. D. a. Non eft quanta
formaliter , & actualiter , con . radicalitet ,
1
& exigitive , neg. petit enim forma ſi 1

bi fuperaddi quantitatem , per quam

aétu extendatur . 2. con. 4. n. 6. non
enim eft materialis , quia quanta ;
ſed quia in fieri , & effe depender à
materia. Ad
 宽 XX - 269
Ad prob. 2. D. a.nihil haberet com
municatum à materia ùt à parte con.
ftituente formam . con. ùt à cauſa ma
teriali. neg . fic enim totam entitatem
ſuam habet à materia.

Ad prob. 3. D. a. eſſet ens actua

le neceſſariò tamen dependens à mate
ria , con, independens , neg.
Ad prob. + . neg. parit. quia reſpe
ctus animæ ad materiam non eſt ta
lis , ut non poflit fieri aut exiſtere
anima etiam naturaliter extra materi
am ; qualis tamen eft formæ materialis.
Ad prob. 5. neg: conſ. quia his omni
bûs non obſtantibûs tamen dependet ne
ceſſariò àmateria ,ergò eft materialis.
Ad 3. D. a. eller in materia ùt in
fubje&to jam ſubſtantialiter completo , ſeu
is ſubje& o inbafionis, neg. ùt in ſubjecto
fubftantialiter non completo , ſeu in ſubje
do informationis , con.
Ad 4. D. m . per certam congeri.'
em conſtituitur in certa ſpecie accie
dentali , con. in certa fpecie eſenti
ali , fubftantiali, neg. min. &
conf. ad prob. D. a. ponitur, & tol
litur fpecies accidentalis, con. fub
ftantialis, ſubd. ponitur &c. formaliter
qua
 270 excelente
quafi congeries accidentium fic ipfà
ſpecies fubftantialis , neg: a. confècu
tivè , vel præfuppofitivè; eoquòd hæc
congeries accidentium fit cum tali
ſpecie ſubſtantiali connexa, aut talem
fòrmam , & fpeciem præfupponat:
con, à: n. c. ex quo patet ad prob. ant.
Fundam . præcip. Sent: i ; Si radix
operationum ſenſitivarum in bruris
adſcribi poteſt mèršê combinationi
materiæ ,& accidentium , in proclivi
eſt ; ut operationes intellectuales ei
dem combinationi adfcribantur in
homine , in quo eft inultò perfectior
1 1
combinatio ܲ‫ & ܪ‬temperaturà atómo
rumi &c. cæterùm non fèquitur for
mas in hac fententia creari; cùm non
fiant abſolutè ex nihilo ; quod tamen
requiritur ad creationem ;, ut nul
lo præſuppoſito ſubjecto fiant ; ne
que fequitur fore immateriales ; cùm
in fieri; & facto eſſe dependeantne
ceffariò à materia.
Fundam . Seni: 2: Formæ iftæ ma:
teriales crearentur, efféntque imma.
teriales ; licèt enim in ; & dependen
ter à materia fiant , & exiſtant'; ta
men non fiunt ex materia ; confe
quer ,
 e no ( 271
quenter ex nihilo ( quod fatis eft ad
creationem & conſequenter etiam
immateriales. cæterùm efto atomi
materiales ſint principium propor
11. tionatum operationum ſenſitivarum ,
& materialium , ùt defendimus , non
poſſunt càmen effe principium pro .
portionatum functionum fpirituali
um. en diſparirarem !
QUÆSTIO VI.
An deturforma fubftantialis vivens in brutis:
I
SENTENTIA I. Affirmans. Ita
Peripatetici omnes. Card. Ptolemæ,
us phys. part. de corp. anim. dif. 4. ſ. 2.
11 Mayr. p. 2. d . 1. q. 6. 4. 1. Philof.
8 Burgundica , fivè Du Hamel tom . to
phyloj. tr. 1. dif. 1. 6. 3. Falck mund .
fpe&t. contempl. 2. 6. 3. J. 2. Le Roy
1 Phil. radić. ele&t. tr. 14. de brutis fe&t. 2.
Bulon Tom . 3. tr. de anima p.2.9.1.
De Ulloa difp. i . de anima cap. 8. fu
ſiſſimè, & more fuo folidiſſimè, qui
H. 166. ait : beftias iftas , quæ fine
ſenſu,fine anima,ſine viſione,fineaudi
tione fintmera authomata , & ficut me .
chanicæ machinæ , juflas effeè exulare
Scho
 !
272 袋 (攀 ( 發
è Scholis Societatis per propoſitio
nem 21. A. R. P. Generalis Tam
w bưrini. vide etiam Ignatium Gaſton
Pardies in opuſc. de anıma beſtiarum .
FUNDAMENT A.

1. Scriptura tribuit brutis ſenſum ,

ùt , cùm ait ſerpentem eſſe callidio
rem cunctis animantibus , dum lau
dat formicæ induſtriam , dum recen
ſer blanditias canis Tobiæ & c. ergò
bruta habent animam ſenſitivam vi
.
ventem .
2. Communis eft hominum per
fuafio , viſis canum ; felium , ele
phantorum actionibus , bruta non
carere ſenſu . ergò. 1

3. In brutis dantur ſenſationes vita

les ; atqui hæ non poſſunt provenire
ùt à principio'à ſola atomorum com
binatione ,aut alia entitate inanimata ,
ergò debet in brutis admitti aliud
principium , nimirum forma ſubſtan
tialis vivens ſeu anima ſenſitiva.
prob. maj. 1. Actus, quos vocamus
ſenſationes , v. g. viſio auditio ,
>

guftatio , &c. fimiles ſunt in homine

& in brutis : fed in homine ſunt ve
ræ

!)
 競 然後 , 273
ræ ſenſationes , & actiones vitales ,
procedentes à principio vivente ;er
gò etiam ſunt tales in brutis. ant.
prob. Tum ex oculari experientia , Tum
1
quia in brutis fimilia funt organa ,
quæ funt ſenſationum inſtrumenta ,
& media , qualia in homine; ergò &
ſenſationes per hæc inſtrumenta eli
citæ funt fimiles: ¿ . In brutis dan
tur eadem · quæ in homine antece
dunt ‫ ;ز‬comitantur ; & fequuntur fen
fationes ; ergò ficut in homine , ita
& in brutis ſunt ſenſationes. 3. Viſio ,
auditio ; &c. in homine imperfectiores
procedunt à principio vivente ; ergò
etiam viſio avium acutior , auditio fub
tilior , appetitus cànum ávidior , ira ve
hementior, amor ardentior , memoria fir
mior , &c. in brutis promanare de
bent à principio vivente:
4. In brutis dantur cognitiones phan
itaftica į ergò etiam omnia ſenſitiva.
prob. ant. i. Brutà fomniant ; atqui
2. ſomnia fiunt ope phantaſiæ ; ergò.
1$ 2. Brutá recordantur beneficiorum ,
11 & injuriarum ,atqui recordatio præ
fupponit cognitionem phantaſticam
direct am ; ergò. 3. Bruta diſcunt per
S in
 274 號 )( 塔 ( 资
inſtitutionemvarias artes, Philome
la canere , canis venári; equus faltare
& c. ergò habent cognitiones ; inſti.
tutio enim magiſtri docentis præſup
ponit cognitionem diſcentis. 4. In
brutis dantur appetitiones , ùt modò
dicemus , ergò & cognitiones.
5. Brutis negari nequeunt appetitio
nes; ergò nec animaſenſitiva. prob.
Ant. 1. In brutis datur amor , fic enim
ovicula matrem ſuam diligens ad eam
accurrit; canis Dominum , quem di
ligit , defendit ; Gallina pro amore
prolium vitam periculo exponit ;
idem refertur de tigride , nec odio
carent , ùt patet in canibus hoftem
perfequentibus. Triftitiam canum pro
dunt lamentabiles eorum clamores
mortes poft occiſos heros. Verbo :
brura noxia vitant , commoda fequ
untur, jucundis oblectantur & c. ergò.
6. Bruta agunt quodammodò prop
ter finem ; ergò ant. prob. ex innume
ris exemplis de felibus, canibuscor
vis &c. fic aranea vix ſe movet, quan
do eft ante confpectum mufcæ , de
flectit ſenſim ad illius dorſum , len
tiſſimè appropinquat, & prædæ jam
vi
 袭 卷入 殘 273
1 vicina velociſſimè in eam infilit. fe
lis inſidians muri non è regione fora
minís, fed quaſi à tergo fecollocat, ne
In
à mure erumpente videatur &c.
dò
7. Contra eos, qui vitam bruto
rum in actu primo ponunt in fubo
io
Atantia quadam fubtiliſſima ignea , aut
Olli
ætherea; aut in ſpiritibus animalibus,ex
BIT
puriori ſanguinis portione expreſſis,
d.
ùt ſpecialiter facit Purchotius p: 3.
phyſ. l. 2. t. 1. prop. i . fi animabru
1
torum conſiſtit in portione ſangui
tí nis defæcata, idem poterit dici de
li
homine, cùm operationes ſenſitivæ
n in ijs lint fimiles.
)
8. Eft incredibile cognitionem , &
fenfationem , actus tam nobiles, pro
ficiſci à fubftantia materiali inanima 1

ta. ergò aut bruta carent cognitione

&c. quod eſt contra experientiam , aut
dabitur in ijs fubftantialis forma vi
vens.
Of 9. Abſurduṁ eſt tam mirabiles
123 brutorum operationes non aliò re
che ducendas niſi in motum fanguinis, &
e fpirituum ; cur enim cervus
is femper moveatur ad quærendum
dictamnum , & non aliam herbam
&c, S2 jo da
 276 excepcion
10. Datur in brutis forma ſubſtan
tialis diſtincta à combinatione Ato
morum ùt fupra probavimus ; at
qui hæc forma eſtipſiſſimaanima ſen
ſitiva , ergò datur in brutis forma
ſubſtantialis vivens. prob. min. quia
entia non debent fine neceſſitate mul
tiplicari, atqui non eſt neceſſitas for
mam materialem brutorum diſtin
quendi à principio vivente &c. ergò.
RESPONSA Aa.
Ad 1. Scriptura brutis tribuit len
ſum quantùm ad effectum , h. e. eodem
modo aguut , & eundem habent ef
fectum ex inſtincto naturali externo ſeu
motu ſpirituum , ac fi haberent in ſe
principium vivens, con. tribuit ejs
fenfum quantùm ad principium quaſi in
fe continerent ſubſtantialemformam
viventem . neg .
Ad 2. Neg. ant. Non pauci enim
Recentiores fecuti Gaſſendum , nec
non veteres Philoſophi cum fcriptu
ra facra animam brutorum in ſpiriti
bus animalibus , ſeu ſubtiliori ſanguinis por
tione conftituunt, ergò hi non ſenti
unt dari in brutis fenſum propriè dia
Etum . Ad 3 .

1
 e lo con 277
17
Ad 3. 4. 5. & 6. Reſp. 1. Dantur
Oo in brutis ſenſaciones , congnitiones
et i appetitiones ftri&tè dicta , h. e, cogni
11. tationes, affectiones mentis, neg. impro
Il priè di& a , h . e. affe tiones animales, ſeu
12
motiones , & impreſſiones, factæ in
1 organis corporeis, & ad cerebrum
or úsque , ope ſpirituum animalium
tranſmiſſæ , con. cùm ergò bruta vie
dent , audiunt, olfaciunt, ipforum or
gana , oculi , aures , nares ab exter
nis objectis commoventur; quæ com
1 motio per organa ope fpirituumin
끄 teriùs ad ipſam animam , h . e, ſubti
lem ſubſtantiam , & quamdem flam
1 mulam vitalem , in cerebro conten
tam perducitur.
R. 2. Carteſiani: bruta moverinon
ab intrinſeco , fed folùm ab extrinfeco ,
11 h. e. à corpuſculis , emiſſis ab obje
etis. Oftendis cani carnem ; corpuſ
in cula è carne prodeuntia oculum ca
nis feriunt, dilatant , tendunt, velli
cant &c.; per has motiones ad cere.
“ brum usque propagatas , panditur
via fpiritibus animalibus, quâ mox
in pedes , muſculos proruere poffint;
ex quo motus ille canis ad fruftum
S 3 car
 278 發 發 發
carnis accurrentis ; idem dicas demo
tu palati , faucium , dentium carnes
mandentium &c.
Ad 7. Neg. ſeq. quia nobis ex pro
pria experientia conſtat , nos cogita:
re, conſequenter oportet in nobis ef
ſe principium harum cogitationum
fcilicet animam fpiritualem , non ve
rò nobis conftat bruta cogitare , imò
ratio probat id effe impoſſibile , quia
cogitatio requirit principium imma
teriale , quale non eſt anima bruto
rum à Peripateticis vulgaribus allig
nata. Deinde , quis credat dari , fub
Atantian materialem , qua non fit materia ,
aut corpus
Ad 8. D. a. cognitionem , h. e.
cogitationem & c. con. cognitionem , h .
e. affe&tionem animalem , quæ nihil aljud
ſit , quam impreſſio facta ab objectis
neg . aljud eft cogitare , aljud moveri
ab aliquo agente externo. Etiam hoz
rologium ejuſque index movetur à
rotis , nec tamen vivit , aut cogitat ;
quod" horologio rotæ , & fpiræ ,
hoc brutis eorumque organis corpu
ſcula ab objectis emiſſa , & c
Ad
 瓷 ( 整 )( 强 279
Ad 9. Neg. ant, licet enim fingulos ,
partium , & organorum motus , aut
impulſusin brutis per fanguinis, &
ſpirituum motum fatis explicare
non ſufficiamus ; poſſumus tamen ge
neraliter , & generalem corporis ani
malis coordinarionem , ad modum
authomatis , aut machinæ horologij
fatis aptè explicare .
Ad 10. Neg. maj. quia non paucæ
difficultates videntur contrarium pro
bare , ùt fuprà vidimus,
SENTENTIA II. Negans. du
plex eft hac in re opinio : Gaſſendus
cum fuis Atomiſtis animam fenfiti
vam brutorum conftituit in fpiritibus
animalibus , feu puriſſima fanguinis defa
Cati portione , quam flammulam vitalem
appellitant, Carteſiani brutis omnem
fenfum negant , omnem motum eo
rum attribuunt legibus à DEOconſti
tutis de motu fanguinis , & fpiritu
um ſubtilium . Verbộ : bruta volunt
. machinas & authomata .
eſſe puras machinas',
1 horum princeps fuit Gomeſius Pere
1다 . yra Medicus Hiſpanus qui Anno
1554. in libro , quem Antonianam Mar
Saritam , Patris , &S
Maţris ſuæ no .
A men
 280 强 ( 華 )( 強
men celebraturus , inſcripſit , eam
propoſuit. Vide citatos ſent. 1. & Pur
chotium p. 3. phyl.1.2.6.1. & le Grand
inftit. philos. p. 4. a. 8.
vu

FUNDAMENT A.
1. Entia non oportet multiplicari
abſque neceſſitate ; atqui hoc fieret
admiſlâ fententiâ Peripateticorum de
forma ſubſtantiali vivente in brutis ;
.
ergò. min. prob. quia operationes
brutorum poſſunt fieri fine prævia
cognitione , ficut motus naturales in
homine , v. g . : circulatio fangui
nis , motus cordis &c. non prære
quirunt cognitionem ; ergò etiam fie
ne anima & c.
Confirin i . Motus ſpontanei, v. :
motus linguæ ad loquendum &c. ab
homine exercentur fine prævia cog
nitione; ergò &c. 2. In capite ſepa
rato à trunco corporis moventur
oculi , labia , & c. nullâ ampliùs præ
fente animâ ; ergò .
2. Actiones , quas putant Peripa.
tetici eſſe veras ſenſationes, in brutis
funt meri motsus locales partium corpo
riş animalis , qui cauſantur à fpiriti
bus ,
 to con 281
1 bus , excitatis per corpuſcula in or
gana intromiſſa. ergò &c.
3. Poſſunt per artem fieri ſtatuæ
animalibus fimillimæ , quæ palpitent
in corde , & in arterijs ob ſpiritus
quoſdam , aut liquores contentos ;
1 item quæ latrarent, fugerent &c. &
quidem ſine anima informante ; ergo
etiam omnia, quæ notamụs in brutis,
fieri poſſunt fine anima &c.
§ 4. Bruta non poſſunt exercere
À fenfationes , & apprehenfiones; ergo
1 non habent animam. pr. a. appre
hendere , & fentire eſt efformare ali
quam imaginem rei ; fed bruta ne
queunt efformare hujusmodi imagi
nes ; ergò. & c. m. prob. Ens corpo
reum nequit in ſe producere imagi
nem , v . g . fi in auro divinitùs pin
gerentur omnes illæ fpecies , quæ pin
guntur in noſtro cerebro , aurum in
le non efformaret imaginem ; arqui
bruta quoad omnia funt entia cor
porea ; ergò &c.
5.Senſatio eft actus fpiritualis; ergò
non poteſt pro principio habere ani
mam materialem.pr. a. ſentire eſt per
cipere,fed perceptio eſt ſpiritualis, er
go & ſenſatio. Ss 6. Cog
 282 袋 ( 聯 強
6. Cognitio , quam vocant Peripa
terici materialem , non videtur differre
à ſpirituali ; cùm utraque cognofcen
tem formaliter ducar in notitiam rei
cognitæ ; ergò cognitio materialis
r
non datu .
7. Si daretur anima in bruto ', effet
principium omnium aperationum
vilianis , auditûs, clamoris, progref
sûs & c. ergò eſſet indiviſibilis , ergò
ſpiritualis.
8. Implicat aliquid eſſe materiale ,
& tamen non eſſe materiam ; fed for
mæ brutorum viventes eſſent materia
les ſubftuntiq , nec tamen eſſent materia ;
ergo &c.
Nec dicas : Motus corporis in mate
ria, & corpore receptus eft materia
lis , & tamen non eſt materia , aut
corpus ; ergò .
R. Neg. parit. Quia motus non eſt
fubftantia. hoc autem eft impercep-.
tibile , fubftantiam materialem , da corpo-.
rcam non effe materiam , & corpus.
9. In brutis non datur ſenſus , &
dolor , ergò nec anima, prob. ant. fi
bruta ſentirent dolores , fæpè pluri
ma, & graviſſima paterentur , & tor
quen•
 袋 ( ) 283
querentur ſine culpa, & ſine ſpe præ
mij , quod ſumma DEI bonitas non
permittit. ergò.
10. Sæpè corpora combinata pol.
lent quadam virtute , quâ non pollent
ſeparata ; ergò etiam licèr atomi non
ſentiant ſeparatæ , poſſunt tamen fen
tire combinatæ , ergò in brutis non
datur forma fubftantialis ab atomo,
rum combinatione diſtincta.
II . Levit. 17. dicitur : anima car
nis in fanguine eft , ubi textus græ
cus 2 & hebraicus : Sanguis illius eft.

ergo anima brutorum conſiſtit in

protectione ſanguinis defæcati.
12. Subtiliſſima illa flammula poteft
præſtare ſufficienter effectus , quos
præftaret anima; ergò.
13. In Ægypto tefte P. Claudio
Sicard apud Stöcklein p. 19. Welt
bott n . 421. in una domo , continen
te oéto furnos , triginta fimul , aut
plura millia pullorum in ovis ope ca
lorisproducuntur : atqui calor non
poteft producere vivens ; ergò illi
pulli non habent in ſeprincipium
vivens. vide 'in hac quæft. præcipuè
Ulloa do 1. de anima 6, 8, fusè. &
Mayr l. cit. RE:
 284 hoc cuenta
RESPONSA Aa.
Ad 1. d. maj. Sine neceſſitate ab
foluta neg. fine neceſſitate hypotetica ,
quæ fundatur in experientia quoti
diana , & rationibus urgentiſſimis tr.
inaj. d. m. n. c. experimur manife
ftè ſenſationes, & operationes mira
biles brutorum , & ex rationibus
graviſſimis probamus eas procedere
à principio vivente; ergò ex bac by
potefi neceſſariò aſſignamus formas
ſubſtantiales viventes in brutis , licèt
manifeſtè non implicet , bruta a DEO
creari , ùt quædam authomata , aut
machinas inanimatas ; adeóque non
1
adfit neceſſitas abſoluta.
Ad prob. Dift. a. Sine prævia cog
nitione fpirituali, con, materiali , hoc eft
imaginatione phantaſtica,
ad parit. dico
neg; ant.
motus naturales in
2

homine , & brutis fieri ſine cognitio

ne ; non tamen fine aliquo influxu
animæ , illos motus cauſantis. nega
mus verò omnes ' inotus brutorum ,
& ſenſationes eſſe hujusmodi motus
naturales ; quia non eodem modo ſem
per fiunt , ſed pro varietate circum
Itantiarum mutantur . Ad
 宽 發觉 285 1

Ad confirm . 1. D. a. 1 . Sine præ

via cognitione spirituali, con, materiali
faltem ,neg . 2. fine cognitione ipſo
rum motuum , con. fine omni cognitione
neg. ad 2. d. 4. moventur motu div.
turno , & tam vario , ùt fit in fenfatio
nibus brutorum . neg. motu brevi pro
veniente ab impulſu , quem anima
adhuc præſens nervis , & fpiritibus
impreſſit. con. a. n . c.
Ad 2. Neg . ant. Poſſunt quidem
abfolutè loquendô motus brutorum
à DEO folo fieri fine princi
pio intrinſeco ; at hoc negamus
motus illos excitari à corpuſculis im
miſlis in organa : illos autem motus
à folo DEO caufari non probatur.
Ad 3. N. conf. Quia illæ ftatuæ
non poſſent elicere actiones , necef
ariò requirentes principium vitále in
trinfecum cognofcitivum , & appetitivum :
cùm ergò in brutis dentur cognitio
nes , appetitiones, & actiones vitales,
quas eliciunt varias pro varietate cir
cumftantiarum , debent planè attri
brui alicui principio viventi.
Ad 4. Neg. ant. ad prob. d . maj. eſt
efformare imaginem ſpiritualem , & ra
tio
 286 级 拳 强
tionalem, neg. materialem , & corpoream ,
h. e. talem , quae ex ſua natura dicic 1

ordinem , & connexionem cum quan .

citate , ita , ut naturaliter ſine quan :

tiate exiſtere non poſſit. con . maj .
i

d. m . n. c. ad prob. d. maj. Ens cor

poreum inanimatum & c. con. Ens
corporeum vivens &c. fubd. imagi
nem fpiritualem independentem à cor
pore, ſeu quantitate, quæ fola pri
inario , & per fe eft corpus. con.ma
terialem , & corpoream dependentem à
quantitate , neg. maj. d . eod. mod.
min . n. c.
Ad 5. Neg. ant. ad prob, d. maj. eſt
percipere ſentiendô, con. percipere in
telligendô ,neg: maj. d. m. perceptio
ſenſitiva eſt ſpiritualis, neg: perceptio
intellektiva, con min. n. c.
Quares : Quomodò ergò differant
cognitio ; ſeu perceptio ſpiritualis , &
materialis, ſeu corporea ?
R. Per hoc principaliter differre,
quia cognitio materialis ex natura ſua
connexion
dicit em cum quantitate ,
ita , ut naturaliter ſine ea effe non
poſſit ; cognitio verò ſpiritualis non
dicit talem connexionem cum quan
ti
 x Norge 287
titate.' addunt alij; cognitionem ma
terialem eſſe tantùm'apprehenſivam ,
dire&tam , & intuitivam ; cognitionem
verò fpiritualem etiam reflexam , ab
ſtractivam , & diſcurſivam . Ulloa ta
men l, cit. n. 198. putat etiam cog
nitiones materiales poſſe eſſe reflexi
vás, eoquòd etiam ipfarum imagina
tionum propriarum poffimushabere
ſpecies ; & interdum in fomnijs dica
mus reflexè per actum materialem :
hoc non eft fomnium . ex quo patet ad 6.
Ad 7. Neg. cons. Sufficit enim ani
mam eſſe continuam , maximè in illo
rum ſententia , qui æſtimant omnes
fenfationes fieri in cerebro .
Ad 8. D. maj. Implicat aliquid ef
ſe materiale , h. e. entitativè conftitu
tum ex materia , & non effe materiam ,
con, materiale , h. e. dependens in fieri ,
do conſervari à materia & non eſte
materiam . neg. &c.
Ad 9. Neg . ant. ad prob. dico. 1 .
Bruta fæpè fine merito fruuntur de
lectationibûs , ergò ille dolor ' com
penſatur. 2. Bruta fæpè jucundîs
fruuntur ex objecto illicitis , nec ta
men puniuntur. 3. Bruta eo fine à
DEO
 288 8 5 6 7 8
DEO ſunt condita , ut homini fervi:
ant ad ſuſtentationem corporis , &
ultimatò ad falutem confequendam ;
ergò neceffariò debent laborare , pa
ti , mactari : oportet inferius cedere
fuperiori, brutum homini.
Ad 10. D. a. Pollent virtute , quæ
ſupponat vitam neg. qua non fupponit vi
tam , con. a. in. c . ficut atomi ante
combinationem non vivunt , ita nec
poſt. aut cur ais į per hanc com
binationem ijs accreſcere virtutem
ratiocinandi ?
Ad II . 1. Retorq . årg. Et homo
caro eſt , ergò , fi ſcripturæ verba
accipias ùt jacent, anima hoininis erit
ſanguis. 2. d. text. fanguis eſt anima
carnis formaliter , neg. cauſaliter ; h . e:
præſentia fanguinis conſervat animam
in corpore , con.
Ad 12. Neg. ant. Quis credat flami
mulam fentire , tam miras operationes
producere, & tam varias &c. ?
Ad 13. Neg. ſuppoſ. Calorem eſſe
productivam cauſam animæ pullo
rum ; hæc enim eſt gallina , quia ſe
men in ovo jam vivit ; moderatus
ergo calor ignis in ſuperiore forni
) ce
 張 ( 带 象 289
ce furni accenfi juvat animam , ut fê
prodat & c.
Fundam . pracip. Sent. 1. Exporientia ,
communis bominum perfuafio , & ratio
docent , dari in brutis veras cognitio
vies, appetitiones , ſenſationes materiales
vit ales , & propriè di&tas, ergò datur in
brutis principium vivens, h. e. for
ma ſubſtantialis vivens .
Fundam . Sent. 2. Non dantur in
brutis veræ cognitiones, ſenſationes vita.
les materiales , & corporea ; Tum quia
éns corporeum , quale eſt anima brůto
rum , non poteſt in ſe producere ve.
ram rei imaginem , Tum quia implicat
aliquid effe materiale, nec tamen eſſe ma
teriam : atqui ferfationes eſſent måte
riàles , nec tamen materia ; ùt fateni
tur Aả. ergò. &c.
QUÆSTIO VII.
5 An materia prima Peripatetica habeat
propriam exiſtentiam ?
SENTENTIA I. Affirmans. Ita
RR. & Sc. Sc. Suarez d, 13. met aph.
$. 3. Ulload. 1. 6. 4.n. 101. Mayr pa
2 d. gis . h 1.
T
2. Arriaga d.
1
 290 强 禁 ( 英
2. phyſ. l . 5. Hurtado do 2. phyf. s.
6. Oviedo contr. 2. pbyf. punct . s . To
letus i . lib. phys. q . 13. De Raconis
in pralud, phyl. 2. 3. membr. 4. Compt.
1 d . 9. Pontius d. 32. q. 4. & alij 10

plurimi. contra Th. Th .

FUNDAMENTA. 6

1. Exiſtentia materiæ eft prior na .

turâ , quàm exiſtentia formæ ; ergò
exiſtentia materiæ diſtinguitur ab
exiftentia formæ . ant. prob. i . Prius.
eſt eſſe , ſeu exiſtere , quàm operari ,
atqui materia prima habet aliquem
influxum , & concurſum in exiſten
tiam formæ ; ergò materia in illo
priori , dum concurrit materialiter
ad productionem exiſtentiæ formæ ,
verè exiftit. atqui in illo priori, quo
materia concurrit ad productionem
exiftentiæ formæ nondum exiftit
forma , aliàs priùs exiſteret , quàm
haberet exiſtentiam ; ergò exiſtentia
materiæ eft prior exiſtentiâ formæ .
2. Caufa eft naturâ faltem prior ef
fectu ; ſedmateria ( utique exiſtens )
eſt cauſa formæ , ergo eſt prior for
mâ. atqui exiſtentia formæ non eft
pri
 este concert 291
prior formâ ; ergo exiſtentia mate
riæ eft prior exiſtentiâ formæ. 3. om
ne agens phyſicum agit in quantum
exiftens; ergò ; ſicut adio materiæ , ſeu
concurſus materialis eſt prior exi
ftentiâ formæ , ita etiam exiſtentia
materiæ eft prior exiſtentiâ formæ.
2. Eſſentia , & exiftentia in creatis
non diſtinguuntur realiter : ſed mate
ria habet propriam effentiam ; ergo
etiam exiſtentiam . prob . maj. 1. Er
ſentia per ſuam entitatem , & non
per aliquid aliud ponitur formaliter
excřà cauſas; ergò per ſuam entita
tem exiſtit, conſequenter eſſentia , &
exiftentià realiter non diſtinguuntur. .

ant, prób. eſſentia per folam ſuam en

titatem formaliter , & adæquatè tollit
negationem fui ; & tranfit de non ef
ſe ad eſſe; & fit ens actu , cùm anteà
fuiffet tantùm ens poſſibile ; ergo
per folam ſuam entitatem ponitur
formaliter extra cauſas. Dixi: formali
ter ; nam cauſaliter ponitur extra cau
fas per caufam efficientem . 2. Eft imper :
ceptibile aliquid efle ens actu per ali
quid realiter à ſe diſtinctum : atqui
eflentia ùt diſtincta ab exiſtentia eft
T 2 ens
 292 袋 ( 夢 【 瓷
1 ens aétu ; ergò non per exiſtentiam di
ſtinctam ipliſuperadditam . ſed per ſu
am entitatem adtu productam :3.Actu
alis productio immediate transfere
rem de non efle actu ad effe actu
& facit rem aétu exiſtentem , fed
actualis productio immediatè termi
natur etiam ad ipſam eſſentiam ; ergò
transfert eflentiam immediatè de non
effe actu ad effe actu , & facit eam
actu exiftentem . 4. Implicat rem
* aćtu produci , & tamen non aquire
re exiſtentiam ; producere enim eft
tribuere exiftentiam ; ergò pariter
implicat effentiam ùt diſtinctam ab
exiſtentiâ actu prodụci, & tamen non
eô ipsô fieri formaliter exiſtentem ,
3. Si materia prima non habet pro
priam exiſtentiam ſequitur materiam
à caufa 2da, produci , & generari ;
atqui hoc implicat in ſententia Peri
pateticorum , qui negant ſubjectum
primum poſle generari; ergo . prob.
Jeg. producere rem eft producere
exiftentiam rei , ſeu rem actu ponere
extra cauſas : atqui caufa 2da. pro
duceret exiſtentiam materiæ quia
producir exiſtentiam formæ , quæ
jux
 SEX DC 293
juxtà Th . Th. eft ipfa exiſtentia ma
teriæ , ergò produceret ipfam ma
teriam .

RESPONSA Aa.
Ad . Neg. ant. Licèr enim ipfa
materia fecundùm realitatem eſſencia fic
naturâ prior, quàm forma, non ţa
men eft prior ſecundùm 'realitatem exi
ftentia. quia in illo priori , quô mate
teria caufat formam , materia folùm
præſupponitur , ùt complebilis per
actumprimum h. e. per ipſam for
mam , cùm ergò exiſtentia fit actus
ſecundus, oporter, ut materia priùs
recipiat actum primum , h. e. for
mam deinde primùm ſecundum ,
h. e. exiſtentiam ; confequenter in illo
priori antequàm recipiat formam 2

materia non intelligitur habere. exi

ftentiam .
Ad prob. D. maj. quam operari in
genere caufa efficientis , & operatione pro
priè di&ta, con . in genere cauſa materialis ,
& operatione impropriè dicta , qualis
eſt recipere, & ſuſtentare aliquid in
caufæ materialis. neg. maj.
d . m . n . c. materia ergò cauſat for
I 3 mam
3
 294 袋 ( )( 愛
mam non efficiendo, aut chandô exiſten
tiam 2 fed folùm recipiendô , & fuften
tando ; & hæc caufalitas materialis non
eft operatio propriè dicta ; idcircò
ſufficit , quod in eodem inftanti reali
& concomitanter cum forma exiſtat.
Ad prob. 2. D. maj
maj.. I. Cauſa effi
ciens &c. con. cauſa materialis fubd .
1
eſt prior quoad realitatem effentia , con.
quoad realitatem exiſtentia, neg; maj. d.
1
m. n . c. patet ex dictis, 2. Eft pri
or prioritate ſemper à quo ,neg. pri
oritate in quo, con . maj. c. m , d. c.
eſt prior prioritate à quo , h , e, ita ,
ut forma accipiat exiſtentiam à ma
teria , neg. prioritate in quo , h. e, ita ..
ut forma recipiatur in materia , con.
Ad prob. 3. D. maj Agens phyſi
cum effe &tivum, con. materiale fubd. agit
in quantum exiftens antecedenter , &
in inftanti natura ante effectum , neg:
concomitanter , & in inftanti reali una
cum effectu . c. n. c.
Ad 2. Neg. maj. ad prob. 1. d. a.
i . Ponitur extra caụſas per ſuam
entitatem vialiter , & initiativè , adeó
que incompletè, con. fimpliciter , & com
pletè, neg ellentia, ùt producitur di
cit
 藥 ( 英 ( 隐 295
cit actualem ordinem ad ultimam fu .
am actualitatem , h. e. exiſtentiam per
formam recipiendam , antequàm er:
gò formam recipiat , in illo priori
naturæ nondum habet exiſtentiam ,
adeóque per folam entitatem non
poniturcompletè , & in facto eſſe ex
tra cauſas, & nihilum , fed folùm in
completè , & in fieri. unde diſt. ant.
2. Ponitur extra caufas per ſuam en
titatem tanquam per aliquid ulteriùs
complebile, & determinabile, con, tan
quam per aliquid ultimò completum , feu
tanquam per terminum ultimò actuan
tem , & determinantem , neg. ad proh.
ant. neg . a. vel dift. tollit negationem
ſui tanquam entis incompleti, & ulte
riùs actualis, con. tanquam entis con
pleti , & ultimò actuati, neg.
Ad prob. 2. D. maj. Aftualitate eſſen .
tia , con. actualitate exiſtentia , neg.
maj. d. m. eſt ens actu actualitate
eſſentia , con exiſtentia, neg. m. & conf.
Ad prob. 3. D.maj. Transfert rem
de non eſſe actu ad eſſe actu per a &tum
exiſtentia , velut terminum formalem
ipfius productionis. con. fine actu exi
jtentiæ ipfi effentiæT fuperaddito . neg.
4 maj.
 296 袋 餐 袋
maj. c, m. d. c. facit eam exiſtentem
per a &tum exiſtentia ipsa actione produ
Etivâ productum , con . fine ałtu exi
Atentia &c. neg . conf.' terminatur
productio ad eſſentiam , fed eô ip
sô quod ad eamterminetur tribuitej
actum exiftentia , per quem formaliter
completè extra omnes cauſas ponitur.
Ad prob. 4. D. m. Implicat rem
produçi adaquarè tam , quoad realitatem
effentia , quam exiftentia & non acquire
ce exiſtentiam , con. a. produci fo
lùm inadaquarè , & quoad realitatem els
ſentia tantùm , & non acquirere exi
ſtentiam, ſubd. in inftanti reali,con. in
inſt anti natura, neg. a. & fub. ead.
dift. conf. n. conf. in illo ergò in
ftanti naturæ , quộ productio effentiæ
præcedit prodụctionem exiftentiæ
eſſentià nondum intelligitur habe
re exiſtentiam , quia caufa effici
ens tunc nondum abfolvit omnem
fuam efficientiam ", adeôque res non
dum eſt adæquatè producta , donec .

deinde progrediatur ad ipfam exiſten

tiam producendam .
Ad 3, Neg. ſeq. ad prob.D. maj, pro
pucere rem eftproducereexiſtentiam
prię
 爱 20 Ocean 297
primam , quâ tranfeat de non efle ad eſſer
con. eſt producere exiftentiam fecun
dam aut pofteriorem , quâ non tranfe
at de non effe ad elle , ſed de uno elle ad
aliud elle, neg. maj, d. m. n. c. ad
yeram enim productionem requiri
tur rem tranſire de non elle actu fim .
pliciter ad effe actu fimpliciter , quod non
fit, dum caufa 2da producit exiſten
tiam materiæ , quia fic folùm mutat
exiſtentias. Neque etiam deftrueta
exiſtentiâ formæ corrumpitur mate
ria quia immediatè aliam exiſtentiam
acquirit.
SENTENTIA II. Negans. Ira Th.
Th. Card . de Aguirre Ď. s. phyf. I.
4. Joannes à S. Thoma q . 3. a, 3.
Goudin 1. p. phyf. D. 1. q. 2. a. 3.
Wenzl l. 1. phyl. contr. 2.9. 2. Com
plutenſes d. 3. 4. 5. P: Renz, hîc g.
2. ä. 4. Salemitani in harmonia Philofo
7 phico - Theolog. hic Eroth. 1. Theor. 3.
f. 2. Ortiz tr. 2. conf. 3. f . 1. Ba
D. 1.9. 3.D.4. 3.
benſtuber i . Guff
a. 3. inf.Quen'chi
3. Vifchl
a .
D. 1. q. 1. Ruſca hîc 9. 2. 2. 2. Wi
fer de prin. & cauf. rer. nat. p. 1. q. 2.
1
F. 4. & alij.
TS FUN ,
 298 殘 )( 然 ( 隐
FUNDAMENTA 1

1. Si materia prima haberet pro

priam exiftentiam tunc totum compo
fitum ſubſtantiale non eſſet unum per ſé,
1
ſed per accidens. at hoc non admittitur in
Peripato; ergò necillud admiti debet.
prob . ſeq . ex duobus entibus in actu *

non fit unum per ſe ſubſtantiale ; fed

fi materia haberet propriam exiſten
tiam eſſet ens in actu ; exiſtentia enim
eft actus; ergo & c.
Confirm . I. Exiſtentia eft ultima actu
litas in linea fubftantiæ ; ergò , fi ma
teria habet propriam exiftentiam , erit
in linea ſubftantia ultimò actuata ; ergò
non ampliùs complebilis , nec po
tentia & c.
Confirm . 2. Materia non eſt acci
dens , fed' ſubſtantia ; ergò ejus exi
ftentia erit ſubftantialis ; ergò, ſi ma
teria habet exiſtentiam propriam , &
quidem fubftantialem , erit in ratione
fubftantia ultimò completa ; quid enim
ei deeſt ?
Dices 1. Exiſtentia materiæ , & for
mæ ſunt actus folùm incompleti, ſicut
ipſa materia , & forma ſunt entia in
completa, ergò ex materia exiſten
te
 # )( # ) හි 299
te , & forma exiſtente poteſt fieri ens
unum per fe completum.
Contra I. Implicat exiſtentia incom
pleta ; ergò. a . pr. illa exiſtentia eſſet
formaliter pofita extra omnes cauſas , ita
ut magis extra cauſas poni non pof
ſet; ergò eſſet completa ; & non eſſer
completa ,ùt fupponitur , & quia in
digeret adhuc aliã exiſtentiâ partiali.
Contr. 2. Illa exiftentia partialis ma
teriæ effet actus , & eſſet potentia ,
quia per modum potentia concurreret
cum exiſtentia formæ ad conſtituen
dum compofitum totale ; atqui im
plicat aliquid eſſe actum , & potenti.
am ; ergo .
Contra 3. Exiſtentia eſt ultimum
rei complementum ; ergò nequit ul
teriùs elle complebilis per aliam exi
ftentiam .
Contra 4. Implicat aliquid elle
actum in genere metaphyfico , & poren
tiam in genere metaphyſico : atqui
fi materia haberet exiſtentiam incom
pletam , hæc exiftentia eſſet actus >

& potentia in genere metaphyſico ;

ergò non habet exiſtentiam incom
pleram, min. prob. eſſer actus in ratio
ne
 300 De
He exiftentia reſpectu eſſenciæ materią ,
quam actuaret; & eſſet potentia eti
am in ratione exiſtentiæ reſpectu exi
ſtentiæ formæ , utpote à qua perfi
ceretur in ratione exiftentiæ : atqui
eſſe actum , & potentiam in ratione
exiftentiæ eft effe actum , & poten
tiam in genere metaphyſico. ergò.
Dices. 2. Exiſtentia materiæ , &
formæ non uniuntur per modum
actûs, & potentiæ , nec materia , &
forma faciunt unumper fe in ratione
exiſtentis , fed in ratione totius fub .
ftantialis phyſici. atquimateria in ge.
nere phyſico , licèr actu exiſtat , eſt
vera potentia , ergò poteft cum actu
phyſico , h . e. forma facere unum
per fe phyſicum
Contra : "Abſurdum eſt tocum phy.
ficum exiſtere per duas exiſtentias
non unitas , fed folùm aggregatas.
ergò materia , & forma etiam debent
facère unum per fe in ratione exi
3
ſtentis.
Dices. 3. Exiftentia materiæ eft com
pleta , & totalis , quia exiſtentia non
diſtinguitur à materia actu producta,
ergò licut materia refpectu fui eft ro
tum
 災 (聯 強 301
tum ens, & completum , ita etiam
exiſtentia materiæ eſt completa. cum
hoc tamen non pugnat , materiam
eſſe incompletam in ratione ſubſtan
tiæ , & totius phyſici ; ergò poterit
tamen 'unâ cum forma facere unum
per ſe in ratione compoſiti ſubſtan
tialis.
Contra : Ex duobus completisin effe
phyfico non poteſt fieri unum per ſe pby.
ficum : atqui materia , & forma effett
duo entia completa in eſſe phyſico
quia effent duo entia individua fi
haberent duas exiſtentiáscompletas ;
ergò non poffent facere unum per
ſe phyſicum .
2. Materia eſt pura potentia ; ergo
ex fe nullum includit actum : exi
ftentia eſt actus ; ergò ex fe non in
cludit exiftentiam .
3. Materia non poteft habere
actum fecundum , & ultimum , antequam
habeatprimum : fed actus primus ma
teriæ eft forma ; & actus fecundus
dimanans à forma tanquam a ſua ra
dice eft exiftentia ; ergò antequàm
formam habeat , non poteft habere
exiſtentiam ; confequenter non haber
exiſtentiam propriam , RE
 302 隐 ) 继 ( 強
RESPONSA Aa.
M
Ad i . Neg. ſegi ad prob. d . maj. ex
duobus entibus in a &tu phyſico , ſeu ſub
ftantialit atiscompleta ; con: in a &tu meta
phyſico, ſeu entitativo, & exiftentia ;neg .
maj. d. m. eſſet ens in actu metaphy
co , h. e. eſſet ens attuale exiſtens , &
quidem in ſuo imperfecto eſſe comple
tum , con , in actu phyfico , h. e. eſſer
fubftantia completa ; & haberet fpecis
em phyſicam ; neg. min. & conf. licer
ergo materia in ratione entis non fir
ultrà actuabilis; eô ipsô quòd fit ex
tracta è nihilo, & .è ftatu poſſibilitatis ;
eſt tamen in genere fubftantia antequàm
recipiat formam , quæ eft actus phy.
ſicus; mera potentia phyſica , conſe
quenter verè adhuc actuabilis per
actum phyficum ; & fic forma & 2.

materia conftituunt unum per fe phy

ficum .
Ad confirm . I. Refp. i. neg. a. Exi
ftentia enim non eſt ultima actualitas
neceſſariò in linea fubftantia ; fed in li
nea entis ; quia etiam accidens ſuâ non
caret exiftentiâ > nec tamen eft fub
ftantia. licèt ergò materia fit ultimò
actua
 e che scenes 303
actuata per exiſtentiam in linea entis ,
eft tamen adhuc actuabilis in linea ſub
ftantia per actum fubftantialem , feu
formam , unde
Reſp. 2. D. a. Eft ultima actualitas
met apbyfica , ſeu entitativa , con. pbyfica ,
& ſubſtantialis , neg. a. de C.
Ad Confirm . 2 . D. 6. Exiftentia
materiæ erit fubftantialis formaliter
& in ratione exiſtentia , neg. exiftentia
enim non convenit materiæ , quâ ſub
ftantia eſt , ſed quâ eft. Ens actu produ
itum : erit fubftantialis realiter ùt iden
tificatur exiftentia cum ipſa materia ,
quæ eft fubftantia ſubd. erit fubftan
cialis complete, neg. incompletè, iterùm
ſubd . erit incompleta in ratione fubftan
tia, & reſpectu totius compofiti, con.
in ratione entis actualis ; ſeu exiſtentiæ ,
& reſpectu fui ipfius , neg. a. & c.
materia ergò in fuo effe imperfecto
eft verè ens completum ; ſed non in
ratione ſubſtantiæ .
Ad contr. 1. D. a. Implicat exiſten
tia incompleta , incompleta in ratione exi
3 Atentia , con. incompleta in ratione fub
ftantia phyſica , ùt exiftentia eft realiter
idem cum materia . neg. eſt ergo
com
 304 the other sources and
completa in genere metaphyfico , & in
completa in genere plysfico . 1

Ad contr, 2. D. maj. Effet actus

& potentia in diverſo genere , con , in
codein genere , neg. effet enim actus
metapbyſicus, & ratione diſtinctus ab effer .
tia materiæ ; & effet potentiâ phyfica ,
ùr eſt realiter idem cum materia
quæ completur per formam , ' ùt
actum phyficum . 4

Ad contr. 3. Neg: ſuppoſ. quòd exi IT

ftentia materiæ compleatur per exi

ftentiam formæ ; hæc enim eſt tan.
tùm conditio , fine qua non exiſtit ma
teria , non verò ulterior actuatio in
hærens exiſtentiæ materiæ.
Ad contr. 4. Refp. i . Materiä exi 1

ſtentia erit actus , & potentia in eo

dem genere metaphyſico refpe& u di 12

vor forum , con. refpectuejuſdem ,neg. 9

Reſp. 2. Et meliùš neg . min. ad prob.

neg . 2. membri maj. exiſtentia enim
materiæ , non perficitur intrinfecè per
exiſtentiam formæ , quaſi exiſtentia
formæ exiſtentiam materiæ formali
ter ponat extra cauſas ; fed eft folùm
conditio , fine qua non exiftit materia
cùm hæcneceffariò dependeatà for
ma
 # OX දී $ 305
ma , adeóque eſt aliquid merè extrin .
ſecum .
Ad contr, D. maj. Per duas exiſteni
tias in concreto fumptas , h: e, per
duas res exiſtentes non unitas ', con. per
dua's exiſtentias in abſtracto ſumptas ,
h. e. per duas formalitates, realiter non
diſtinctas à rebus neg. iſtæ enim for
malitates quà tales , ficut non dantur
a parte rei,ita nec poſſunt realiter
& à parte rei uniri; unio enim realis
fupponit exiſtentiam realem . 3

Ad contr. ult. D. maj. ex duobus

completis in eſſe phyfico ſubſtantiali & c.
con.in eſſe phyfico entitativo &c.neg maj.
d. m . n. c. materia , & forma ſunt
entie in ſe completà ; non tamen fub
Hantia completæ , &c.
Ad 2. D. maj. eſt pura potentia
phyfica, con. metapbyfica,nég. item : nul
lum includit actum phyficum, con . metha ,
phyficum , neg. aliàs non eſſer ens actu
ale productum . Exiſtentia autem fo
lùm eſt actus metapbyficus , realiter in
diftinétus ab eflentia actuali .
Ad 3. D. min. actus primus phyficus
eft forma & c. con . actus primus me
taphyficus , neg. formam enim in mate
U ria
 306 英 卷入 英
ria præcedit exiſtentia ‫و‬, quæ eſtactus NE
metaphyſicus. 3

Fundam . pracip. Sent. 1. Materia po

teſt habere & habet propriam exi
ftentiam . Quòd 1. poffit , & non
repugnet, ratio eft : quia exiſtentia
eft actus primus : Metaphyſicus faltem ,
h. e, conſtituens materiam in ratione
faltem entu completi , quatenùs per
eam è ſtatu nihiliperfectè extrahitur,
licèr nondum conſtituat in ratione
.
fubftantia phyſicæ completæ , & fic
quoad hoc adhuc poteft , & debet
1
compleri per formam tanquam per
actum primum phyficum . fimiliter exi
ftentia eft actualitas ultima quidem ,
fed tantùm in Linea entis , non ſub
ſtantiæ ; ergò quoad hanc adhuc actu
ari poteft per formam , non obſtan
te exiſtentiâ jam inhærente. quòd
aurem 2. habeat actu , ratio eft, quia
materia naturâ prior eft formâ, er
gò priùs exiſtit exiſtentia non formæ ,
ergò fuâ. item materia prima propri
am habet entitatem ; ergò etiam exi
(tentiam , nonenimdiſtinguunturef
ſentia , & exiſtentia , cùm quidlibet
per ſuammet entitatem formaliter
tia
 ENCH X 307
ponatur extra cauſas, atqui exiſten
tia eft per quam res ponitur extra
cauſas.
Fundam . Sent. 2. Materia neque
habet, neque habere poteft propri
am exiftentiam . 1. non habet , quia
materià non eſt prior naturâ quàm
formà quoad exiſtentiam ſed tantùm
quoad eſſentiam ; & ùt complebilis
per formam in ſuo eſſe. item eſſen
tià diſtinguitur ab exiſtentia , quia
non per eſſentiam quodque ſuam , fed
per exiftentiam ponitur extra omnes
cauſas. Quòd autem 2. nec habe
rè poſſit propriam exiſtentiam , ra
tio eft; quia exiſtentia eft actus ulti
mus nontantùm in Linea entis , fed
etiam fubftantiæ ; ergò poſt formam
dabet advenire , aliàs hæc non faci
et ampliùs unum per ſe. Item quia
exiſtentia non poteft effe actus meta
phyſicus , cùm fimul effedeberet eti
am potentia metaphyſica reſpectu
exiftentiæ formæ , quacum uniri de
beret adhuc.

UZ Y
QUÆ
 308 象 ( 八歲
QUÆSTIO VIII.
An Dentar forma Partiales ?
SENTENTIA I. Affirmans. ita
Card. Ptolemæus Diſ. 3. phyſ. gen . So
3. n. 8. Ulloa do 1. phyf. c. S. f . 2.
3. & 4. Mayr p. 4. d. 1. q. 1 , a. s .
Irvinus in contr. Phil. d . 6. contr. 3.
*. 198. Amort phyſ. gen. p. 3. f. 2.g.
8. Gervaſius p. 4. phil. tr. 1. q. 1.d.
5. 6. do 7. Conink de ſacram . q. 26 .
4. 2. Dandinus I. 2. d. 8. p . 3. Ma
ftrius de generat d. s . q. 3. 2. 1. Ubi
minùs religiosè videtur invehi in Ar
riagam , modeftè loquentem , & occa
fione hujus in cæteros Præclariſſi
mos , Doctiſſimosque Patres Socie
tatis JEſu. & phyſ. d. 2. q. 4. a . 2.
ubi n. 81. teftatur hanc effe fententi
am Scoti ac plurium Scotiſtarum
performam corporeitatisformas par
tiales heterogeneas, h. e, in diverfis
partibus diverſas intelligentium . Vi
deatur etiam Bonav. Baro in Scoto doo
fenfo Apol. 6. act. s. ubi ait Scotum
tam feliciter hanc ſententiam fcholis
Commendaffe , ut in omni fæculo
&
 en cuenta 309
& natione Doctores ad fe magno nu
mero traxerit , eamque in fiorentiffi
mis Academijs doceri, & Schoppen
bíc d . 3.9. 2. Mlodzianowski hîc tr. 1 .
d. 4. q. 3. diff. 2. licèt deinde expen
sâ utrâque ſententiâ neget formas
partiales.
FUNDAMENTA.

I. In partibus corporis humani

v . g. carne , oſſe , corde , nervo , ce
rebro & c.experientiâ teſte , & una
nimi medicorum conſenſu diverſæ
inyeniuntur proprietates ; ergò etiam
diverfæ formæ ,h.e. partiales . prob.conſ.
ideò mixta dicimus eſſe ſpecie diver
fa,quia diverſas in ijs proprietates no
tamus , ex quibusinferimus diverſi
tatem formarum ; ergò etiam in eo
dem compofitio ex diverſitate pro
prietarum , quas advertimus in di
verfis ejus partibus , jure infere
mus diverſitatem formarum.
2. Eft innegabile dari in homine
radicem quamdam , quæ exigat ex ſua
natura diverſas in diverſispartibus
proprietates ;aliàs caſu continget quòd
€OF V. g. requirat calorem , cerebrum
U 3 friz 1
 319 con
frigiditatem &c, atqui hæc radix non
eſt materia ima. , nec quantitas , nec quan
1

litas aliqua , nec denique anima ; ergò

alia forma ſubſtantialis , partialis,ab
anima diſtincta. m. prob. non materia
exigit v. g : Calorem , quia ipſa eſt in
differens ad omnes qualitates; nec eſt
ratio , cur in corde potiùs, quàm in
cerebro exigat calorem , cùm utro
bique fit eadem . Non quantitas, Tum
quia de ipſa quantitate quæritur, cur
diverſa in diverſis partibus requira
tur; Tum quia etiam ipſa quantitas eſt
ſubjectumindifferens ad omnes qua
litates. Non qualitas , quia primam
qualitatem nequit alia præcedere ùr
radix primæ ; at calor v. g. eſt pri
ma qualitas &c. ergò. non anima,
Tum quia anima ex fe eſt indifferens,
nec ax ſe exigit calorem , aut frigus ;
aliàs in omnibus partibus etiam in ce
rebro requireret calorem . Tum quia
non eſt ratio cur in hac potiùs quàm
alia parte requirat v. g. duritiem ,
ſoliditatem , frigus & c. Tum quia ani
ma non recipitur niſi inCorpore pri
ùs organizato , ergò fupponit pro
prietates partium . Tum quia anima 1
de
 袋 ( 带入 袋 311
deficientibus diſpoſitionibus neceſſa
rijs deſinit informare corpus ; ergò
etiam non incipit informare corpus,
niſi priùs fuis proprietatibus inſtru
étum ; aliàs ficut primò proprietates
ſecum ferret in materiam , ita etiam
poſſet cas ſemper conſervare, & re- ,
parare.
3. Mortuo homine in materia pri
ma eft aliqua forma ſubſtantialis f: ed
non anima, quæ recedit, nec forma
cadaverica , quæ non datur; ergò for
mæ partiales. min. prob. quoad 2. membr.
nequit aſſignari cauſa productiva for
mæ cadavericæ , ergo non debet a
ſtrui. Ant. prob. formam cadavericam
non producit 1. anima , quia hæc re
cedit ; & aliàs fe ipfam expelleret.
2. non temperamentum animalis , quia
hoc unà cum anima eriam iuxta Th .
Th. perir; nec enim volunt manere
accidentia . 3.Non materia 1a ., quia
hæc non eſt activa. 4. Non inſtru .
menta animam expellentia ; unde
enim gladio aur reſti virtus pro
ducendi fubftantiam ? s. Non An
geli, quia iſti juxta communem non
poſſunt producere ſubſtantiam ,
U 4 6. Non
 312 XC ce
1 6. Non DEus folus ; quia inprima
rerum productione ad hunc recurre
re non oportet , quando fine eo res
aliter explicari valet. 7. Non Cæli ,
quia ſineſufficienti ratione non de
bent tam facilè fieri recurſos ad altra.
4. Si daretur forma cadaverica, vel
in cadavere eſſent eadem numero ac
1 çidentia , quæ in corpore vivo , vel
diverſa ? Neutrum poteft dici; ergò
non datur forma cadaverica. pr. m.
non eadem , Tum quia aliàs accidentia
poffent migrarede ſubjecto. in fubje.
& tum , de una forma in aliam . Tum
quia omnia accidentia dimanant â for
ma propria , ergò adveniente nova
formâ cadavericã , nova erunt acci
deptia. Non diverſa , quia patet evi
denti ſenſuum teſtimoniô , in cada
vere eosdem efle oculos , manus ,
pedes &c. quantitatem , qualitates
& c. ergò.
Nec dicant Th. Th: manere eadem
fpecie accidentia , non cadem nume
Tô ; ſenſus falli &c.
Contra. eft : 1. Superfluum eft, an
riqua accidentia deſtrui, & nova fi
milia produci. 3. Quàm facilè di: 4

ci
 袋 ( 卷 烫 313
citur fenſus falli dum putant adeſſe
eadem numero accidentia , quæ pri
ùs ; tam facilè pariter erroris argu
untur, qui fenſus decipi aſſerunt
ſed non probant: planè tam univer
ſali fenfuum teſtimonio fides dene
1
ganda non videtur. 3. in cadavere
initiô eſt quidam calor ; fed non no
vus , ergò idem numerô, qui priùs.
j pr. m. forma cadaverica ex ſua natų.
ra requirit frigus ; ergò nulla poteft
1 aſſignari ratio , ob quam in cadavere
producatur novus calor.
$ . Oportet in homine dari for
mam , quæ eundem reddat corpo
reum ; fed hæc forma non eſt anima
rationalis ; ergò . pr. m. nemo dat
quod non habet ; atqui anima ratio
nalis , utpotè fpiritus ,non habet effe
corporeum , ergò non poteft dare.
Confirm . Anima non poteft corpus
facere quantum , quia in fe quantą
non eft; ergò , cùm etiam in ſe non
JY fit corporea, non poteſt tribuereef
fe corporis .
Dices. I. Cum Th . Th. animam effe
virtualiter , & eminenter corpus , vel

corpoream; ergo & a R.I.

 314 X CE
R. I. Elle corpus opponitur fpiri
tui , ergò anima non continet virtua
liter fibi oppofitum . 2. Neg. cons.
quia anima non aliter juxtà Aa. quam,
per fuam prafentiam , per communica
tionem fui reddit hominem formali
ter corporeum , ergò deberet efle en
titativè , formaliter corpus , & non fo
lum virtualiter.
Dices. 2. Anima rationalis non eft
formaliter , fed eminenter ſenſitiva 2
& tamen tribuit corpori eſſe forma
le ſenſitivum ; ergò etiam poteft tri
buere eſſe corporis formaliſer &c.
Refp. Neg. conf. dr parit. Quia tri
buere efle formale fenfitivumeft effe
principium operationum fenfitiva
rum , quod animæ non repugnat ; at
tribuere eſſe corporis , eſt tribuere
diverſas formas heterogeneas , offis ,
carnis , pedis &c.; atqui anima ratio
nalis eft unica ſpecie forma ; ergò
per fuam præfentiam non poteft da
re cíle corporis formale.
Confirm. Si anima dat effe corpo
ris , eſſe capitis, eſſe oſſis &c. fequi
tur , quod caput fit pes, os ; &c. prob.
ſeg. quia eadem anima , quæ eſt in
ca
 婆婆 張 315
capite , eft in pede &c. ergò , ſi ani
ma per ſuam præfentiam reddit for
I.
maliter caput , etiam pedem reddet
caput.
6. In SS. Euchariſtia per conſe:
crationem non ponitur anima Chriſti
ex vi verborum fub fpeciebus panis , ut
docet Tridentinum , & tamen poni
țur corpus ex vi verborum ; ergò cor
pus non dicit animam ; ſed nec folam
materiam primam , quia hæc per ſe
non eft corpus ; ergò corpus dicit
materiam primam unà cum formis
partialibus
7. Si quis ex diſcipulis in triduo
mortis Chriſti conſecrâffet , vel po
ſuiſſet illic corpus Chriſti , vel non
poſuiſſer ? poſuiſſer corpus Chrifti ,
ergo iftud in ratione corporis non
conſtituitur per animam , quia hæc
eo tempore fuit ſeparata à corpore.
nec dici poteſt, animam per conſecra
tionem corpori conjungendam fuiſſe;
aliàs Chriftus ante reſurrectionem
ad vitam redijſſet. fi autem non pofuif
ſetcorpus Chriſti ; ergò non conſe
crâſſer", nec potuiſſet conſecrare
quod repugnat S. Thomæ s. p. q.
1 67. 4. 7 . 8. Si
 926 Soje 茶 ( 蒙
8. Si præter animam in Chrifto
non fuerunt formæ partiales , fequi
tur non idem fuifle corpus Chriſti in
ſepulchro , & quod natum fuit ex B.
Virgine , quia non habuiffet eandem
!
formam .
Nec dicas I. Cum Cajetano, & Suarez a
fuiſſe idem corpus fuppofitaliter , & ma
terialiter , licèt non formaliter, feu quo
ad formam .
Contrà Eft ut fit idem corpus
Chriſti non fufficit adeffe idem fup
pofitum ; quia , fi verbum DEI af
ſumpfiffet aliam numerô naturam ,
non fuiffet idem corpus , & tamen
fuiffet eadem fuppofitalitas. ergo.
Ne dicas 2. Corpus conftitui per
materiam cum accidentibus , & hæc
eadem fuiſſe in fepulchro , ergò idem
fuiffe in fepulchro , ergò idem cor
pus.
Contra Eft 1. Corpus Chriſti eſt de
effentia Chriſti ; ergò , fi accidentia
. unà cum materia conftituunt corpus
Chrifti , accidentia erunt de eſſentia
Chriſti. 2. Si accidentia tribuunt eſſe
corporis , ergò non anima tribuit effe
corporis.
9. Si
 袋 ( 夢 袋 317
9. Si animæ Chrifti in morte fue
ceffiffet forma cadaverica , debuiffet
eam Verbum divinum in refurre &tio .
ne iterum dimittere : fed hoc non po
teft dici. ergò &c. m. pr. 1. Verbum ,
quod femel aſſumpſit , nunquam dimifit >

aiunt Theologi. 2. Nequit dici ali

quid fubftantiale fuiſſe à verbo dimiſ
ſum ; atqui forma cadaverica fuiſſet
fubftantiale quid ; ergò. 3. Si forma
cadaverica fuiſſet dimiffa , & corrup
ta ſequitur contra fcripturam að. 3.
Carnem Chriſti vidiffe corruptio
nem .
10. Si non dantür formæ partia
les , B. Virgo non erit Mater Chri
ſti;quia nec materiam primam, nee
formam , h. e. animam generâffet.
11. Si in corporibus Sanctorum
defunctorum fuccedit alia forma
ſubſtantialis '; tunc non erunt ea
dem offa defunctorum , quæ vi
i ventium fuerant ; ergò reliquiæ
2 Sanctorum non erunt colendæ .
RESPONSA Ad .

Ad í . Neg. conf. ad prob. neg. parit.

Quia diverſitas proprietatum , & ac
ci
1.
 318 X X
cidentium in eodem compoſito po:
teft referri in eandem formam , h. e. 4

animam , 'fi enim ſol poteſt eſſe ra

dix diverfarum proprietatum , cur
non & aniina ? at in diverfis com
pofitis non poteft referri in eandem ,
& unam formam :
Ad 2 : Neg. min. Et dico , radicem
illam effe animam .
Ad prob. i. 2. i . Retorq. arg.
dicant partialiſtæ , cur in corde po
tiùs fit forma partialis cordis ; quàm
pedis ? 2. Anima exigit utrumque ,
frigus, & calorem ; cur autem in
corde calorem , & in cerebro frigus ,
primò non eſt neceſſe dicere, fecun
dò , quia cor eſt principium vitæ ;
vita autem conſiſtit in calore ; ergò
anima in corde requirit calorem. fri.
gus autem cerebri amicum eſt ope.
rationibus ſenſitivis , quarum origo
eft cerebrum.
Ad prob. , 3 . Dicunt Th. Th. acci
dentia formam præcedentia in gene
ratione perire ,& alia deinde ex for
ma pullulare , velut proprietas ab
effentia ,
ad

1
 费 ( 费K 319
Ad prob. 4. Con. 1. enthym . neg. ult.
2
rat. ſicut enim anima proprietates ſu
as non producit effe& ivè , fed folùm
I
exigitivè ; ita non ſemper eas poteſt
1
conſervare propter mutuam quali
tatum reactionem ,
Ad 3. Refp. 1. Mlodzianowski in re
17
pentino caſu formam cadavericam pro
duci à folo DEO , tanquam auctore
naturæ , cujus eſt providere , ut res .
in ſuo ſtatu naturali , h . e. matéria
I다 . ſemper cum aliqua forma exiſtat. li
1
autem anima ſenſim per naturalem
ſ '. corruptionem è corpore cedat >

1 tunc formam cadavericam inducen

dam ab agente deſtructivo .
Refp. 2, P. Hofer , formam cadave
ricam produci ab aftris; certum enim
eſſe aſtra influere in hæc inferiora ;
quidni forniam cadavericam produ
cant ?
Ad 4. Dicunt 1. RR. manere in
cadavere eadem numero accidentia,
út conſtat experientiâ fenſuum . ad
prob. 1. Neg. fupp. quòd ſubjectum
accidenţium fit forma; id enim eſſe
ſolam materiam , quæ utique ma
net in cadavere cadem , ad prob . 2.
nep
 320 強 ( 樂 鐵
1
neg. ant. fufficit enim , quòd acciden
tia dimanent ab aliqua forma , qua
!
cunque demùm . vel d. 4. niſi inve
i niat jam fimilia accidentia in materia
tr. k. ſi jam inveniat. reg. ant. quid
enim intereſt formæ , an hæc vel illa
numerô accidentia habeat , modò fint
proportionata formæ.
Dicunt 2. Th. Th. eſſe eadem ſi
militudine accidentia : non numero ; fen
ſus autem , qui falluntur; per ratio
nem effe corrigendos. ad contr. i . &
2. neg. hæc accidentia eſſe ſuperflua,
aut ea non probari. probantur enim
à Th. Th. in illa quaft. an derar refolu
tio ? & c. ad conty. 3. neg. min. ad prob .
in. conf. idcircò enim producitur cà
lor moderatus , ne detur tranſitus ab
uno extremo ad aliud fine medio.
Ad s. Reſp. Comptonus : corporeum
poſle dupliciter intelligi. 1. ùt dicit
ens extenfum , & habens partes extra
partes , & fic homo fit corporeus
per quantitatem . 2. ùt dicit ens habens
in ſe radicem paſſionum , potentiarum , dan
operationum corporearum , feu dependen
tium à materia , & quantitate ; & fic
homo fit corporeus per animam , quæ
in
 OC X 321
informat corpus, & eft ifta radix & c.
cui non officit animam effe fpiritua
lem ; ſi enim poreſt eſſe radix opera
tionum ſenſitivarum , cur non & cor
porearum ? eft ergò anima virtualiter :
corporea. ex quo parèt ad confirm .
Ad Refp. 1. In contr. d . a. Eſſe cor
pus , h. e. quantitative extenfum &c.
con. eſſe corpus , h. e. eſſe radicem
operationum corporearum &c. neg.
Ad Refp . 2. In contr. d. a . Sicut
priùs : reddit corporeum , h. e. ex
tenſum , neg. reddit habentem in ſe prin
cipium operationum &c. con . licèt
ergò anima fit radix potentiarum
& operationum corporearum , non
tainen eſt' formaliter corporea , quia
in ſe non includit aliquid , quod pe
tat habere partes extra partes, quod
tamen requiritur ad formaliter cor
1
1
poreum. Comptanus hîc f. 4. n . 3 .
Ad Refp. ad inftant. ulter. neg . 2:
membr. maj tribuere enim eſſe corpo
ris , eſt eſſe principium operationum
corporearum , quod animæ pariter
non repugnat .
Ad Confirm . 1. neg. fuppof. quòd
3 caput, & pes ſubſtantialiter differant,
X ſeu
322 袋 ( 帶 ( 袋
ſeu quoad formam ; differunt enim
folùm quoad accidentia , quia caput
in fe habet alia accidentia , quàm pes.
2. neg. feq. ad prob. d. d . eadem ani
& cum eadem organizatione acciden
tali, neg. cum diverſa organizatione & c .
con . a . n . C.

Ad 6. Refp. 1. Tb. Tb. d. a. Non

ponitur anima ex vi verborum , ùt
tribuit gradus pita intelle &tiva, con. ùt tri.
buit rationem , & efle corporis, neg.
Refp. 2. RR. cum Arriaga d. 3:
phyf. f. 6. n . 51. corpus , ùt à latinis
tribuitur uni parti hominis , fignifi
care folam materiam primam cum
hac organizatione , & accidentibus
externis ; & inſtitutores hujus vocis
ad nihil aliud attendiffe : & ita ani
mam ſub fpeciebus panis poni folùm
concomitanter.
Ad 7. Variæ ſunt reſponſiones.
1. Verba confecrationis abftrahere à
corpore vivo , vel mortuo > & fo
lùm petere corpus , adeóque, fi quis
in triduo illo confecrâſſet , ponen
dum fuiffe corpus Chriſti mortuum ,
eô fcilicet modo , quô erat in fepul
chro.
Respe
 en contact 323
Refp. 2. Arriaga : in dato caſu po
1 bendum fuiſſe corpus , h. e. materi
+
am primam affect am accidentibus externis ,
& cum organizatione , quam videmus
etiam in cadavere ſupereſſe.
Refp. 3. Mlodzianowski híc tr. I. ',
1
d. 4. q. 3. diff. 2. punct. 1. dici pofte,
1
Apoſtolos in illo triduo non potuif
fe confecrare , idqúe non defe& u Po
teftatis , fed defectu termini ponendi ,
nempe corporis Chriſti animati
cùm tunc non fuerit animarum . ſed
quia , inquit idem , hoc videtur effe
contra S. Thomam 3. p. q. 67. A. 7 .
dici poffet, quòd potuerint confecra
re, potuerintque ponere corpusfine
anima , h. e. materiam cum talibus
accidentibus .
Reſp.4. Perverba confecrationispo
nendam fuiffe etiam ipfam animam . nec
ex hoc fequitur, Chriftum fuiffe hoc
ipſo reſurrecturum , quia anima fuif.
ſet folùm unita corpori ſub ſpecie.
bus, non autem corpori in ſepulchro
jacenti.
3 Ad 8. Rep. t . Th. Th. fuiſſe idem
corpus fuppofitaliter, & materialiter. ad
infant. d. a, fuiſſet eadem fuppofia
X2
 324 XC (
talitas , & eadem materia , neg. & di
verja materia. C. a. n. c. fuiflet ergò
idem corpus faltem incomplete in ſe
pulchro ; anima enim non requiritur
ad eſſe incompletum corporis, ſed comple
tum tantùm . Refp . 2. R. R. neg . ſeq.
corpus enim conſtitui per materiam
organizatam accidentibûs &c.
+ Ad inſtant. 1. d . a. Corpus fecun
dùm id , quod dicit in re&to , h. e.
materiam , eft de eſſentia Chriſti, con.
fecundùm id , quod dicit in obliquo ,
h. e, accidentia & c. neg. a. & d. c .
n. conf.
Ad inftant. 2. D.' illat. ergò non
anima tribuit eſſe corporis completi ,
4

& in rigore phylofophico fumpti , neg.

ſecùs, con. a. n. c.
Ad 9. Neg .min. ad prob. 1. d. a .
Quod aſſumpſit primariò , & principa:
luier in ordine ad finem à fe intentum
&c. con . quod aſſumpfit tantùm fecun
darò , & quaſi per accidens& c. neg. for- ,
mam autem cadaveris aſſumplit ſo
lùm per accidens , & in defectum als
terius ,

Ad
 de Novo mesto 325
Ad prob. 2. D. , maj. Aliquid ſub
ftantiale conſtituens naturam humanam
&c. con, non conftituens & c. neg .
Ad prob. 3. D. ſeq. vidiſſe corrup
tionem , h. e. refolutionem in putredi.
nem , & vermes , neg. corruptionem
h. e. ſubſtantialem immutationem , con .
Ad 10. B. Virginem effe Matrem
Chriſti, quia generatio non femper
eſt productio , undè licèt anima ra
tionalis per generationem non pro
ducatur , generatio tamen intrinſecè
ad animam terminatur , uniendo ſcili.
cet eam materiæ , cujus eſt forma.
Ad 11. D. ſeq. Non erunt eadem
offaformaliter , & in ſenſu phyfico ada
quatè , con materialiter , & quoad acci
dentia , & in aftimatione morali propter
ſenſibilem apparentiam corumdem
accidentium , neg . a. & conſ.
SENTENTIA II. Negans . Ita
Th., Th . & plures ex RR. vide Sua
rez difp. 15. meta. Sa 10:31. 8. & feq.
& n. 29. b ſeg. Card. de Aguirre
difp. 51. ubi fe&t. 3. reijcit fententi
am Scoti. Hurtado difp. 4. phyſ.
Oviedo contr. 3. phys. punito. 2. Semery
Tom . 3. di 1. de anima q. 1. Måurus
X 3 lib.
 326 gà ( đố X 8
lib. 1. q . 26. Mlodzianowski tra 7
d. 4. q. 3. Arriaga difp. 3. phyf. l. 6,
Hofer P. 2. contr. 19. Harmonia Phi.
loſophico - Theolog. Eroth, 1. Theor.
4. & alij.
FUNDAMENT A.

1. Repugnat idem eſſe actum pri

mum 2 & non effe actum primum ;
fed , fi darentur formæ partiales ſub
ftantiales , anima eis fuperveniens.,
eſſet actus primus, & non eſſet; er
gò , &c. prob. min. quia forma ſub
Itantialis definitur: actus primus fubftan ,
Fialis unum per ſe cum materia conftituens ;
ergò eſſet actus primus ; & non ef
ſet , quia jam præcederent formæ
partiales.
2. Materia per formas partiales jamn
eſſet completa, ergò non poffet am
pliùs compleri per animam ; ergò
hæc non eſſet forma fubftantialis.
3. Si anima fuperveniret materiæ
jam informatæ non poffet darę effe
fimpliciter ; ergo non eſſer forma ſub
Itantialis.
4. Ex duobus entibus in actu non
fit unum per fe ; ergo , ſi materia
pri
 票 ( 卷 ( 愛 327
prima ante adventum animæ ratio
nalis eſt actuata per formas partiales,
anima rationalis , & materia non fa
cient unum per fe.
s . Si in homine dantur plures for
mæ , homo non erit unus fèd duplex
fpecie ; forma enim ſpecificat.
6. Formæ partiales ſi darentur , eſ
ſent incompletæ ,quia fubordinata for
mæ viventi; & eſſent completæ , quia
per ſe formaliter tribuerent materiæ
efle completum carnis , olſis , ſangui
nis &c. ſed nequit idem eſſe com
pletum , & incompletum ; ergò..
7. Forma fubftantialis unà cum
materia debet facere ſubſtantiam com
pletam ; atqui formæ partiales hoc
non facerent; ergo non funt fubftan
ciales.
8. Forma ſubſtantialis eft radix
omnium operationum , quæ toti com
pofito naturaliter infunt : atqui for
mæ partiales non funt radix opera
tionum vitalium , ergò non funt fub
ſtantiales.
9, Sola anima eft radix exigitiva
formarum partialium ; ergò hæ for
mæ funt mcra accidentia,
X
& fola ani
4 ma
 328 COCO
ma eſt forma ſubſtantialis. ant. pátet
quia anima exigit corpus Organicum ;
ergò formas partiales.
10. Pro radice omnium proprie
tatum , & accidentium poteft alligna
ri ipfa anima; ergò formæ parciales
funt ſuperfluæ .
11. Datur formacadaverica ; ergo
non dantur formæ partiales. ant.prob.
1. Juxta Ariſtotelem lib. 2. de gener.
animal. c. l . caro mortua tantùm eft
æquivocècaro ; ergò habet aliam for
mam , quàm viva , ſcilicet Cadaveri.
cam .
Prob. 2. Corruptio unius eſt ge
nerațio alterius ; ergò in morte , &
corruptione animalis generatur alia
forma fcilicet cadaverica.
Prob. 3. In carne mortua dantur
alia accidentia quàm in viva , fcilicet
locò calorisfrigus; rubedini ſuccedit
pallor, mollitiei rigor &c. ergò &
alia forma, nimirum cadaverica.
12. Si daritur formæ partiales ,
poterunt naturaliter manere incom
pletæ recedente anim.a; fed &c. ergò.
!
che )
RE
 瓷 赞 ( 晚 329
RESPONSA A4.
Ad 1. Neg. min. ad prob. 1. Neg.
ant. ita quidem definiunt Th. Th.
formam fubftantialem ; ſed alij aliter
cam definiunt. probent ergò priùs
quod forma debeat effentialiter effe
actus primus, & tunc inferant &c. For
ma ergò Subſtantialis à P. Mayr l.
cit. n. 94. & alijs definitur , quòd fit
illa , qua ſaltem in aliquo toto , potente na
turaliter exiftere , eſt prima radix om
nium operationum , qua illi toti con
veniunt. & hæc definitio convenit tum
animæ tum formis partialibus.
Refp.2. ad prob.D.a. Eſtactus primus
in intentione & dignitate,item radix proprie
tatum & operationum &c. con. actus pri
mus executione, & tempore,neg . quantitas
priùs inexiſtit materiæ quam forma
fubftantialis denovo introducta , & ta
men iſta manet actus primus &c. ergò.
Ad 2. D. a. eſſet completa in ra
tione Corporis, con. in ratione viventis ,
neg. a. & fub ead. dift. conf. for
mæ partiales funt. formæ ſubordinata ,
nec materiæ per has informatæ re
pugant ulteriùs compleri in ratione vi
Ventus . XS Ad 3.
 330 览 次 类 人猿
Ad 3. Refp. 1. D. a, non daret ef
ſe ſimpliciter in ratione viventis, neg .in
Tatione carnis , ollis &c. con , Refp. 2.
D. a. non daret eſſe ſimpliciter , ha
c. non eſſet complementum aliquod juba
Atantiale partiale materiæ , neg. non
effet complementum fubftantiale rotale , &
ſolum , con. a. n. c.materia ergò adæ
quarè, & in omni ratione comple
tur per formas partiales , & animam
fimul; ita tamen ut formæ partiales
fubordinentur animæ.
Ad 4. D. a. Ex duobus entibus
in actu ultimo completo , totali,& non ſub
ordinato & c. con. ex duobus entibus ,
quorum unum eſt in actu folùm in .
completo , ſubordinato , & perfe&tibili, neg.
& , d . c. & n . conf.
Ad 5. D. a. Si dentur plures for
mæ abſoluta , con. ſubordinata , neg.
hæ formæ conftituunt unam ſpeciem
adequatam .
Ad 6. Dico , efle incompletas , &
completas,ſed diverfo reſpectu ; in ratio
ne viventis ſunt incompletæ : completa
verò in ratione carnis , offis &c.
Ad 7. D.maj. Forma abſoluta ,con.
fubordinata fubd. debet facere ſubſtan
ti
 袋 带 英 331
tiam completam ſub omni ratione, neg.
fub aliqua ratione , V. g. corporis & c.
con. patet ex dictis.
Ad 8.Refp. 2. Neg. maj. Paulò aliam
definitionem formæ ſubſtantialis
dedimus in refp. ad 7 . Refp. zo
D. maj. Debet effe radix .opera
tionum fibi propriarum , con. alie.
narum , neg . operationes autem vitae '
les non ſunt propriæ formis partia
libus.
Ar 9. Neg. conf. Quæ non pro
batur ; neque ad omnem formam re
quiritur , ut fit radix exigitiva for:
marum partialium .
Ad 10. Neg, ant, Sicut enim for
mæ partiales in cadavere producunt
certa accidentia , ita non videtur ne
gandum , id pariter fieri in corpore
vivo. vide dicta ſent. 1. Fundam . 2.
Ad 11 , Neg. ant, ad prob. 1. Refp.
1. Ptolemæus :neg . conf. quia hæcæqui
3. vocatio in eo conſiſtit, quòd caro viva
dicat tria:animą,formam partialem, &
materiam ; caro mortua autem diciç
ţanţùm duo : materiam , & formam
partialem ; ſicut ergo numerus ter
na
 332 强势 强
narius , & binarius funt æquivoci ,
ita & caro mortua , & viva.
Reíp. 2. D. a. caro mortua eftæqui
voẻ caro 4b /olute & formaliter , qua
fi non habeat formam carnis , neg.
ſecundum quid , & operativè , quatenus
non habet operationes carnis 'viva
co ] .

Ad prob. 2. D. a . corruptio tota

lis , & adaquata , dum corrumpuntur
omnes formæ etiam ſubordinatæ ,
eſt generatio &c. con. corruptio par
tialis, a inadæquata dum una tantùm
forma recedit , aut corrumpitur ſubd .
eſt generatio alterius inchoativè , & di
fpofii rè , & per modum via mediante
putrefaétione ad novam formam
con. Conſummativè, & actualiter , neg.
Ad prob. 3. 1. rector q. arg. in carne
mortua dantur multa accidentia anti
qua , ergo & eadem antiqua forma.
2. Neg. ſuppos, quòd calor , rube
do , & mollities fint proprietates ,
& accidentia quæ caro requirat. Ca
lor enim provenit ab anima, & fpi
ritibus vitalibus rubedo major à
ſanguine, & mollities ab humidira.
te , carni immixta. Sunt ergò hæc
acci
 築 夢 ( 錢 333
accidentia non propria Corpori, ſed
Corpori vipa.
Ad 12. D. ſeq. poterunt manere
?2
incompletæ in ratiove viventis, con, in
ratione corporis. neg.
Fundam , pracip. Sent. I. Ex diver:
fis proprietatibns partium corporis
diverfæ formæ , ceu radices earyın,
( licur in mixtis alijs ) arguuntur in :
eſſe corpori. nec enimanima utpotè
indifferens ad eas , illásque ſuppo
nens , poteft efſeradix earum ; maxi
mè quòd ens fpirituale non poflit
eſſe radix materiæ , ſeu corporeira
tis : & quia etiam recedente anima -
eadem manent accidentia , & pro
prietates. Forma verò cadaverica de
noyo., & quidem in momento ab
aftris producta eft confictitia ; ficut &
definitio formæ ſubſtantialis , quòd
fit' actus primus fubftantialis & c.
Fundam . Sent. 2, ; .Forma ſubſtan
tialis eſt actus primus unum per ſe
cum materia conſtituens ; atqui hæc
rueret &c. Item datur ex Ariftotelis
fententia forma cadaverica in mortuo
corpore. Proprietatum verò diverſa ,
ruin in corpore radix eft unicè ani.
ma
 1

334 象 ( 整 袋
1
ma , ficut fol unus pluribus effectis
bus diverſis par eſt producendis: ac
cidentia autem , quæ remanent , ſunt
eadem vel fimilitudine, ùt Thomiſtæ
dicunt; vel ſunt eadem etiam nume.
rô , fed negatur fuppofitum , ea for
mæ , quæ modò abijt , inhæliffe ,
cùm materia, quæ manet ſemper ,
fit ipſorum ſubjectum , ùt alij defen
dunt.

QUÆSTIO IX .
An detur Ens modale ?
Quia eadem penè eft ratio de om
nibus modis in particulari , idcircò
brevitatis causâ , hîc occaſione modi
unionis , in genere examinabimus , an
dentur, modi ? fit ergò .
SENTENTIA I. Negans. Ita
重
Card. Ptolemæus dill. s. phyfico -me
taph. fe&t. 3. C 4. Babenſtuber h. 1 .
phyf. d. 6. 2. 2. $. 2. Le Roy. Philof.
Tadic.ele &t. tract. 40. f.2. ſubſ. 1. Ger
vaſius p. 1. phyl. tr. 3. q. intermed.
fusè , & folidè . P. Marianus Wifer
de princip . rer. nat. p. 1. q . 7. J. l .
P. Odilo Neumann in Partu philofopho
 號 ( 繁 )( 强 335
9. 18. Hueber in harmonia . Eroth. I.
Theor. s. l. 1. addens eſſe intermo.
1 dernos Thomiſtas communiorem
& probabiliorem . & hanc fententia
am Tefte P. Babenſtuber l. cit. Sa
lisburgenſis Univerſitas uno ore huc
úsquedefendit.
1
FUNDAMENTA .
1. Entia non ſunt multiplicanda fi.
ne neceſſitate : atqui nulla eft necefli
tas modorum à modificato realiter
diftinctorum ; ergònon dantur mo
di. pr. min. quia indifferentia rerum
ad certos effectus, ſtatus, denomina
tiones & c. ob quam RR. finxêre
modos diſtinctos , poteſt ſufficienter
determinari per entia abſoluta , per
connotata extrinfeca; &c. ergò mo
di non ſunt neceſſarij.
2. Inter Ens reale , & nihil non
datur medium ; atqui modus , fi da
retur , nec eſſet nihil , ùt admittunr
Aa. nec tamen effet Ens reale ‫ز‬ ſed
modis entis ; ergo inter ens reale , &
nihil daretur medium . maj. prob.illud
medium inter rem , & non rem , vel ter
minat actionem fui productivam ; &
fie

>
 336 藥 )( 茶 ( 袋
fic verè ferit ens ante omnem opera
tionem intellectûs aétu productum ,
ex nihilo extractum : vel non termi
nat actionem ſui productivam ; & fic
non erit ens actu , fed merum nihil.
ergò & c.
3 : Id , quod ab alio verè , & rea
liter diſtinguitur,‫ ز‬eft verum ens , &
res ſtricte ; atqui modus juxta modi
ſtas verè , & realiter diſtinguitur à
modificato ; ergò eft res ſtrictè , &
1 non aliquid medium inter rem , & non
rem . min. prob. modificatum poteft
realiter feparari à moda , poteſt eſſe
ſine modo , ut fatentur Aa. ergò rea
liter diſtinguitur à modo ; nullumi
enim majus fignum diſtinctionis
quam ſeparabilitas.
4. Implicat ens , quod fit realiter
idem cum altero,& tamen ab eopoflit
realiter feparari : atqui tale effet mo
dus; ergò implicat modus. prob. min .
modus non diſtinguitur realiter à
modificato , ùt volunt RR . fed fo
lùm modaliter , ergò eft realiter idem
cum modificato , & poteft realiter
modificatum feparari à modo , ergò
etiam modus à modificato ,
5. En .
 ක් ද ය වcon 337
5. Entitatula modalis realiter non
eft ipſum modificatum ; ergò poteſt
ab eo realiter ſeparari. ergo non da
tur Entitas alicui ſeparabili inſeparabiliter
adbarens, ſeu modus:
6. Omne ens vel eſt ſübſtantia
vel accidens : neutrum eft modus
ergo non datur. prob. min. 1. non eft
ſubſtantia , quia ſubſtantia eſt ens per
ſe exiſtens, atqui modus eſſentialiter
inhæret in alio, h. e: modificato in
feparabiliter. ergò. 2. Non eſt acci
dens, quia accidens faltem ſuperna
turaliter poteft effe fine ſubjecto
quod de modis non admittunt ad
verſarij.
7. Abſurdum eſt dicere , dari ali
quam entitatem , ab alijs diſtinctam ,
quarn DEus non poffit conſervare ,
aut deftruere fine alia. ergò &c.
8. Nova denominatio realis rei
adveniens non requirit entitatem no
vam in ipſo denominato receptam ;
ergò ruit fundamentum modorum.
ant. prob. ad novam denominationem
fufficit mutari aliquod connotatum ex
trinſecum , v. g. idem paries immu
tato altero pariete ei fit fimilis , vel
Y dif
 338 exception
diffimilis &c. idem locus , fi ibi ftu
deas , muſæum ; ſi ores , oratorium ;
ſi bibas , & comedas , refectorium
vocabitur; ergò.
9. Si ad tollendam , & determi
5
nandam rerum indifferentiam neceſſa
rij funt modi , ſequitur dari modam
modi , & fic proceſſum in infinitum
prob. ſeq. ipſi etiam modi ſunt indif
ferentes, v. g. unio , ut uniatur huic
potiùs formæ , quam alij, aut, V.g .
ubicatio , ut exiſtat in hoc potiùs lo
co , quam alio. ergò.
1 10. De modo unionis inter materiam , o
重

formam . Materia eſt eſſentialiter po

tentia , & fe habet ùt perfectibilis 2.

& forma eſt eſſentialiter actus 2 &

ſe habet , ùt perfe &tiva ; ergò pofita
approximatione mutua ſe ipsis im
mediatè uniuntur ſine unionemodali.
11. Poſitîs omnibûs ad informan
dum requiſitîs fine unione modali
forma ſuam actualem entitatem mate
riæ communicat, eam informando ; er
gò , ốc.
12. Modus unionis fine alia unio
ne poteſt juxta Aa. immediatè uniri
materiæ , & formæ ; ergò & ipfa
materia formæ . 3. Do
 XX 339
13. De modo ubicationis. Si Petrus
præciſô omni modô ubicationis verè
non exiſtit in loco B, nec etiam exi
ftit nullibi ; ergò exiſtit in loco 'A.
aut alio ; ergò illa ubicatio eſt ſuper
flua.
14. De modo durationis. Pofitâ acti
one conſervativâ rei , & tempore ex
trinſeco hi e. motu cceli ſine alio
ſupperaddito res per propriam en
titatem , & exiſtentiam eft" extra ni
hilum , ergò durat ; ergò duratio non
eſt modus:

RESPONSA Ai, .
Ad i. Nog. min . ad prob. neg. min.
Quia non poteſt fieri tranfitus à con.
tradićłorio ad contradictorium , à non
determinato ad determinatum fine ali
qua mutatione facta in ipſo tranſe
unte , fine acquiſitione novæ enti
tatis , aliàs fieret ille tranſitus, & non
fieret ; fieret ùr ſupponitur , non fie
ret , quia ante , & poft tranſitum ef
ſet eadem immutata entitas ; ergo ,
fi ante tranſitum non erat tranſitus ,
nec poft tranſitum erit tranfitus
quia idem mawens idem ſemper facitA idem.
d 2.
 340 X con
Ad 2. D. maj. Inter ens reale aia
- folutum , & modale fimul, & nihil non
datur medium , con. inter ens reale
abſolutum tantùm , & nihil &c. neg.,
1
nam datur ens reale modale , quod ta
men non eſt ſtrictè res, quia non po
teſt feparatim exiſtere à modificato ,
nec divinitùs ; eft tamen verum ens ,
& non folùm entitatala , quæ vox om
ninò non placet P. Ulloa d . 1. c. 6.
§. 6. m. 209. ad prob. dico modum
terminare actionem fui productivam
fed dependenter à modificato , & ideò
eſt ens , fed modale.
A 3. D. maj. Quod diſtinguitur
realitér modaliter &c. neg. quia non
poteft exiſtere ſine modificato : quod
diſtinguitur realiter abſolutè , & Äri&tè
& c. con. modus autem diſtinguitur
à modificato folùm realiter modaliter.
ad prob. d . a, ita , utfecmodus perſeveret in
rerum natura , neg. ùs con.
Ad 4. D. maj. Quod fit realiter
tam abfolutè, quàm modaliter idem &c.
con , quod fitfolùm idem cum altero
realiter abſolutè ', h. e. non realiter
ſtrictè diſtinctum , utpoffit exiſtere
fine alio &c. neg.
Ads:
 強強 強 341
Ad 5. Neg. conſ. Hæc enim eft ef
ſentia modi, ut ſit inſeparabilis à
modificato.
Ad 6. Refp. Modos nec eſſe ſub
ftantias , nec accidentia ùt quod , fed
illi modi , qui ſunt actuales determi
nationes ſubſtantiarum , ſunt ſubſtan
tiæ àt quố : qui verò funt affixi acci
dentibus, funt accidentia ùt quo ; quia
& hi ſunt id , quo accidentia exiſtunt
inalio ut quod , & illi ſunt id , quæ
fubftantiæ per le åt quod exiſtunt.
ex quibus facilè reſp. ad prob.
Ad 7. D. a. Entitatem abfolutam ,
con. mod alem , neg.
Ad 8. Neg. ſeq . Vide di& a ad i .
Ad 9. Neg. ſeq. ad prob. neg . ant.
modi enim ex ſua natura ſunt deter
minati , ut , V. g. fe ipfis uniantur
formæ , quòd autem uniantur huic
potiùs formæ ,quam alteri, provenit
à cauſa uniente, & applicante.
Ad jo. Neg. conf. Licet enim non
uniantur per aliquod corpus diſtin
étum fe habens ai quod , uniuntur ta
men per modum fe habentem et quo ;
quia Decretum DEI de uniendis in
ter ſe materia , & forma indiſpenſa
Y 3 bi
 342 强人继父 强
þiliter importat unionem fuperad
ditam.
Ad 11. Neg. ſuppoli Adeſſe ſcilicet
onmia requiſira , fi abſit unio moda
lis ; ſine hac enim forma eft folùm in
actu primo informativa materiæ non
autem in actu fecundo.
Ad 12. Neg. parit. Quia unio ex
ſua natura eſt formalis unio , non in
digens alia unione ; at materia non
eft formalis unio &c.
Ad 13, Neg. ſuppoſ. poſle à Petro
realiter exiſtenţe' omnem ubicatio
nempræſcirdi ; non enim poteft ef
je , & nullibi eſſe.
Ad 14. Dico , quòd ipfa actio con
ſervativa fecum ferat modum dura
tionis.
SENTENTIA II. Affirmans. Ita
RR. Suarez d. 7.met. f.Ulload. 1.6.6 .
9. 6. Comptonus d. 13. pbyf. l. 2.
Fonſeca lib . s. Metaph. c. 6. q. 6. f.
2. Mlodzianowski tr. i . met. d . 3.9 .
4. Visler de caufis fundam . '8. Semery
Tom . 2. d. 2, q. 10. a. 1. & d. 7. q .
4. a. 1. Arriaga. Oviedo. & Mayr
po 2. d . 1. q. 7. a. 1. n. 591. de unio
ne, & p. 3. do 3. q. 7. do 1. N. 654.
de
 $ ( ලී වන හා 343
de modo ubicationis. ex Thomiſtis quo
ad modum unionis accedunt Recen
tioribus Complutenſes d. 6.q.2. Car
dinal. de Aguirre do 14. phyf. s. 2.
Wenzl I. i . phyſ. Contr. 5. q. 1. S. 1 .
& 2. & alij. Communior tamen Tho
miftarum negat modum unionis , ut
Joannes à S. Thoma phyf. q. 6. A. 3 .
Goudin q. 4. a. 2. Renz q. 5. 4. 2 .
Ortiz tr. 4. conf. 1. f. 2. & alij plu
rimi.
FUNDAMENTA.

1. Non poteft fieri tranſitus à con

tradictorio ad contradictorium fine
mutarione ; ſed quando v . g. mate
ria unitur formæ tranfit à non effe
unitam ad efle unitam , & à contradi
etorio ad contradictorium ; ergò mu
tatur ; h. e . recipit in fe modum 'uni
onis diſtinctum & c .
2. Indifferentia rerum , v . g. ad
unionem , ad exiftendum in hoc , vel
illo loco , ad fedendum , vel ambu
landum , debet tolli per aliquid diſtin
étum ab eo quod eft indifferens, ſed
non per aliquid abfolutum , ergò per
ens modale .
Y4 3. No
 344 演 费
3. Nova denominatio eſt à nova
forma, idem enim manens idem fem
per facit idem : fed quando , v. g .
materia ex non unita fit unita, quan
go Petrus ex non fedente fit fèdens,
& c. oritur nova denominatio ; ergò
â nova forma : ſed non abfolurâ , er
gò modali.
4. Quæ poffunt realiter feparari;
realiçer diſtinguntur : fed unio v. g.
poteſt realiter ſeparari à materia , &
forma; ergò unio realiter diſtinqui
tur à materia , & forma: fed non rea
liter abſolutè , ergò realiter modaliter.
min. prob. in morte hominis manęt
materia prima, manet anima, & non
manet unio materiæ cum anima ; er
gò unio poteft realiter feparari.
5. Modus poteft feparari à modi
ficato; ergò diftinguiturà modificato.
6. Modificatumpotefteffe finemo
do , v. g . Petrus fine ſeſſione ; er
gò ốc .
7. Seſlio accidit Petro , ergò non
oft ipſe Petrus . Item ubicatio in lo
co A. accidit Paulo , ergò non eft ip
fe Paulus & c,
8. No
 號 ( 繁 )( 邀 345
8. Nova actio debet habere no
vum terminum , fed motus localis ad
locum A. eſt nova actio ; ergò debet
habere novum terminum , fcil. mo
dum ubicationis.
9. Generatio fubftantialis debet ha
bere terminum realem ; ſed ſi non de 1

tur unio modalis , non habebit &c.

ergò.
1o. Forma de ſe non eſt unita ma
teriæ , ergò debet uniri permodum
fuperadditum .
11. Etiam præfentibûs materiâ , &
formâ poteft tamen abeſſe unio , er
gò debent uniri per entitatulam & c.
12. Corpus , & anima etſi ſint in
diftantia non tamen continuò funt
unita , quia non eft anima in corpo
re , ficut vinum in dolio , ergò de
bent uniri per modum unionis.
13. Corpus in Vacuo exiſtens non
habet ubi extrinſecum ; quia non haberet
ſuperficiem continentem ; ergò fal
tem haberet ubi intrinfecum , h. e. mo
dum ubicaționis , aliàs eſſet nullibi ; er
gò.
14. Exiſtentia rei , & duratio rei
U diftinguuntur, ergo
YSdatur modus de
 346 策 禁 ( 演
rationis. ant. prob. 1. Priùs eft rem
exiſtere quàm durare ; ergo. 2. Si
duratio & exiſtentia ſunt idem , tunc
hodiè habebo eandem durationem
quam heri , ficut habeo eandem exi
ftentiam quam heri habui.
RESPONSA Aa.

Ad 1. D. maj. fine mutatione intrin

feca, & in recto, h . e. per acceſſum
aut receſſum alicujus intrinfecè ad.
venientis, & diftinctæ entitatis &c.
neg fine mutatione extrinfeca , & in
obliquo faltem , con . maj. çon, etiam
min. d . c. muratur intrinſecè, neg . ex
trinſecè, con. conf. DEus de non cre
ante fit creans fine mutatione intrin
ſeca ; lignum ex inæquali fit æquale
mutató folùm extrinſeco , h. e. alte
1
rô lignô. Modus unionis fine alio
1 intrinſeco ex non uniente fir uniens.
fic materia ex non unira fit unica for
mæ fine mutatione intrinſeca , folùm
per hoc, quia in obliquo connotat for
mam fibi realiter unitam.
Ad 2. D. maj. debet tolli per ali
quid diſtinctum in Obliquo connotatum ,
con. per aliquid diſtinctum modale in
trin ,
 le ( noun 347
trinſecè fuperadditum , neg. maj. d.
m . n . c.
Ad 3. D. maj. à nova forma pby
fica , realiter diftinéta , neg. metaphyficu,
quæ reſulçat ex poſitione , & conno
tationealterius rei in obliquo, con. maj.
çon. m. d. conf.
Ad 4. D. min. unio poteft fepara
ri à materia , & formaſeorſim entitati
vè fumptis, aut Jecundùm id quod dicunt
præciſe in retto , con . min . à materia,
& forma fimul connotativè fumptis
five ſecundum id quod dicunt tam in obli
quo quàm in re&to , neg. m. & ſub ead.
dift. conf. ad prob. min. d. a. manet
materia , & forma ſeorfim , & entita
tivè , con . fimul, & connotativè. neg.
a. & conf.
Ad 5. D A. 1. Poteſt ſeparari à
modificato ſeparatione propriè diéta, &
per ſe; neg. impropriâ , & per accidens
ratione extremorum aut connota
torum quæ ſeparantur , con. a. n . c.
2. Modus poteft feparari fecundùm id
quod dicit in recto , ſeu ſecundùm entitatem
phyficam , neg . ſecundum id quod dicit in
1
obliquo , fecundùm entitatem metaphyſi
cam , ortam ex connotatione & c.con:
a. n . Co Ad 6.
 348 DC
Ad 6. D. 4. Modificarum adaqua
tè fumptum abſolutè, & comparativè ,
fecundum re&tum , & obliquum , neg, ina
daquarè, & folùm abfolutè, & fecundùm .

Tectum acceptum &c. con . n. c.

Ad7. D. a . Accidit Petro ſecundim
id , quod dicit in redo ,neg. ſecundùm id ,
quod dicit in obliqao , con. a. n . C. ea
dem eſt reſponſio ad alterum . adve 1

7
nit ergò Petro folùm novum conno .
tatum extrinfecum , novus locus &c.
Ad 8. D. maj. Nova actio adductie
ya tantùm , neg. nova actioproduttiva,
con . maj. d . m. n. c.
Ad 9. D. maj: Debet habere ter
minum realem de novo productum ne 1

ceffariò , neg. de novo unitum , con

maj. d. m. n . c.
Ad 10. D. A. Non eſt unita cx fe
effectivé , h . e. debet ab alia cauſa 3
v. g. à DEO materiæ uniri. con. non
eſt unita formaliter fubd. pofitis omnibus y

ad uniendum requifitis , quafi adhuc

Doo Seat modô formaliter uniente ,
neg. non pofitis &c. con.
Ad II . D, a. Poteft abeffe unio
wt quos ſeu partes unibiles , neg. unio
quod , ſeu partes unitæ fubd. defe
etu

.
 Cyclone 349
cu alicujus rei intrinſeca , & diſtinctae
1 àpartibus , neg. extrinſeca , ſeu con
ditionum requiſitarum , cón. a. n. c .
Ad 12. Refp. 1. Wadingus: neg. ant .
fi enim forma fit intimè præſensma
teriæ informi, & ultimò diſpoſitæDE
us non poteft impedire , quò minùs
forma materiæ uniatur. Refp. 2. neg :
conf. Quia ad hoc , ut uniatur, aliud
11
nihil requiritur , quàm , utmateria ,
& forma mutuas inter fe exerceant
cauſalicates , h. e . materia formam
fuftentet , dt a &tum fuum , & forma
materiam actuet , utſubjectum ſuum :
defectu , cujus anima Chrifti in utero
B. Virginis intimèpræfens, non fuit " .
unita corpori B. V. manet ergò ad
huc diſtinctio inter formam liften .
tem , & informantem.
Ad 13. D. a. Non habet ubi ex
trinfecum rigorosè ariſtotelicum , & im
mediatum , con . ubi propriè fumptum , li
cèt minùs rigoroſum , & fàltem mediatum
in ordine ad polos mundi , neg; ſi
verò ſupponas etiam polos mundia
DEO deſtrui 2 tunc dico corpus il .
lud fore nullibi , ficut defactd totum
univerſum eft, & tamen nullibi eſt.
Vide
 350 $ CNC
Vide P. Wenzl'lıb. 4. phyf. contr. i;
. 131. & Oviedo pbys, contr.
15. punct. 7. qui cum alijs defendunt
poffe aliquid effe, & tamen nullibi effe
contra Suarezium ,Arriagam d. 14. f. 4.
Ad 14. Neg. ant. ad prob. i . d. A.
Priùs eft rem exiſtere ; quàm durare
ſecundùm id , quod duratio dicit in recto ,
h. e. ipſam entitatem exiſtentem ,neg.
ſecundùm id , quod duratio connotat in ob
liquo , h. e: confervationem rei per
plura inſtantià , con. Ad prob. 2. d. .
habebo eandem durationem quoad rea
& um durationis ; con, quoad obliquum ,
& connot atum ; neg :
Fundam pracip. Sent. i. Inter ens
.
reale ; & nihil rìon datur medium 2
nempe ens minùs ſtrictè tale : item
entia non ſunt multiplicanda fine ne
ceffitate. Novæ aurem denominatio
nes , actiones , mutationes rerum & c .
1

poſſunt explicari ſufficienter per con 4

notata extrinſeca , ſine mutatione in

trinfeca , & fine entitate aliqua de
novo producta.
Fundam . Sent. 2. Novæ denomi
nationes , actiones , mutationes &c.
non poſſunt explicari fine mutatio .
ne

1
 hoc en cuenta 351
ne aliqua intrinſeca , facta in ipfa re
mutata , ſine acquiſitione novæ for
mæ , feu entitatis; eſſer' enim fic im
mutata res ; hinc patet neceflitas
,
multiplicandi entia. Inter ens verò
ſtrictè reale , & nihil datur medium ,
17 .
ſcilicet modus , qui nec eſt nihil, nec
ftriétè realis , quia non poteft, ùt res
feparatim exiſtere:
QUÆSTIO X.
An idem numero effectis poffit à duabus
caufis totalibus , eam adaquatè di
Ain &tis diviſive product ?
SENTENTIA I. Affirmans. Ita
Suarez d. 26. fi s. Scotus in 2. dift.
20. 9. 2. Semerytom . 3. d. s . q .
s . Baro bîc in Scoto defenfo apolog. 6.
act . 2. Gervaſius hic 4. 12. pag. 172 .
Rubio lib. 2. phyl. tr. 7. q. 3. Pontius
d . 11. 9. 3. & tefte Maſtrio d . 8. q.
3. A. 1. omnes Scotiftæ ; & Nomi
nales. Múrcia tamen in pbyf. lib. 2. d.
4. q. 8. Heinlin. & De Raconis tr.
de caufis q. 3. 4. 4. membr. 2. licèt
teneant naturaliter non poffe eundem
numerô effectum divifim à duabus
Cal
 352 Conception
cauſis totalibus procedere, aſſerunt,
ſalrem id fieri pofle ſupernaturaliter
Contra Th. Th.
FUNDAMENTA.
1. Effectus non exigit eſſentialiter
ut ab hac numerô cauſa procedat 2

& non ab alia ; ergò & c. prob.

Ant. ex Suarez d . 26. f. s . n . 19 .
effectus depender à cauſa folùm in
fieri , & illa dependentia poteſt ſe
parari ab effectu jam perfecto e
, rgò
dependentia ab hac caufa eft effectui
accidentalis.
2. Ex duabus cauſis , quarum quæ
libet eft in actu primo ſufficiens pro
ducendi illum effectum , quem fimul
ùt duæ caufæ partiales producunt ,
quævis continet virtutem ex ſe com
pletam hunc numerô effectum pro
ducendi ; ergò poflunt eundem effc
&tum diviſive producere ſe ſolis. ant.
prob. poteft una cum altera produ
cere eundem effectum , ergò quæli
bet continet virtutem producendi ef
fectum ; quomodò enim aliàs modo
produceret &c.
3. Cauſa æquivoca eminenter con
tinet virtutem caufæ inferioris uni
VO
 強 )(杂谈: 353
vocæ ; ergò potuiſſet eundem effe
étum producere , quem defactò pro
duxit.
4. Cauſa creata producto quocun
que effectu poteft alium , & alium
adhuc producere , & confequenter
intra ſuam fpeciem effectus ſyncare
gorematicè infinitos ; ergò poteſt
producere etiam individua alterius
caufæ &c.
5. Ignis A. poteft producere duos
ignes alios ſibi aſſignatos ,ergò etiarn
poreſt producere unum fibi non af
lignarum . prob. conſ. quia æquè dif
ferunt inter fe in ratione individuali
ignis aſſignatus , & non aſſignatus
ficut differunt duo ignes aſſignati ;
ergò, ſi poteſt producere duos ig
nes fibi affignatos , licèt inter ſe di
verſos, etiam poterit producere ef
fectus alterius cauſæ , ſibi non aſſig
natos .

6. Non repugnat eidem numero

effeétui nunc fimul à DEO , & crea
tura producto dependere à folo
DEO , & non dependere à creatura ;
ergò etiam non repugnat igni C.
dependere ab igne A. & dependere
z ab
 354 袋 ( 紫 ) 張
ab igne B. & non ab igne A. in dis
verſo inſtanti, h. e. diviſivè.
7. In illo priori , antequàm pro
duceretur ignis C. nondum erat pro
ductus ab igne A. ergò in illo prio
ri non magis continebatur ſub cauſa
litate ignis A. quàm ignis B.;ergò
in illo priori potuit produci tam ab
igne A. quàm ab igne B.
8. Poffunt eidem rei diverſis tem
poribus convenire prædicata contra
ria accidentalia : ſed dependentia ab igne
A. & dependentia ab igne B. ſunt re
fpectu ignis C. prædicata folùm ac
cidentalia ; ergò &c. min. prob. 1. quia 1

effectui creato hoc folùm eſt eſſentia

le quòd ab aliquo dependeat in fieri ;
quòd verò ab boc , vel ab illo depen
deat , eſt ſolùm accidentale. prob. 2.
dependentia nihil aliud eft , quam con
notatio cauſa producentis ; fed quòd ig
nis C. potiùs connotet ignem A. út
caufam producentem, quam ignem
B. eſt merè quid accidentale ; ergò
&c.
Prob. 3. Per accidens eft , quòd
ignis A. potiùs , quàm ignis B. ap
plicetur ad producendum ignem č .
er
 第八 条 ( 现 355
ergò etiam per accidens eft, quod
ignis C. connotet ignem A. &c. ùt
cauſam productivam .
9. Si eſſet aliqua ratio , cur idem
+
effectus non poſſit produci à duabus
caufis diviſive, eſſet iſta , quia eidem
numero effectui convenirent prædi.
cata contradictoria v. g. ignis C.
productus nunc al igne A. , & pro
1 ducendus ab igne B. dependeret ab
igne A. utpote à quo nunc eft pro.
ductus, &non dependeret ab igne
A., fi producatur folùm ab igne B.;
fed hæc ratio nulla eft; ergo. min.
prob. dependere , & non dependere
ab aliquo in diverſis circumſtantijs non
funt contradictoria ; atqui ignis c.
dependeret ab igne A. & non des
3 penderet ab igne A. folùm in diver
lis circumſtantijs; dependeret enim
in circumftantia , qua eſſet produ
Etus ab igne A , & non depende
ret in circumſtantia , que non eſſer
productus ab igne A. ergò.
Confirm . dependere, & non depen
2
dere, produci & non produci abig
ne A. non convenirent in cafu noftro
igni C. fimul & femel, fed divifim ; er
Z a go
 356 袋 (柴人強
gò reſpectu ignis C. in cafu noftro
non eſſent contradictoria .
10. Ignis B.habet virtutem inchoa
tam ad producendum ignem C.pro
ductum ab igne A .; ergo poteft fal
tem à DEO elevari, compleri, & de
terminari ad producendum ignem
C. ant. prob. habet enim eandem fpe
ciem cum effectu producendo , &
in genere virtutem producendi ig
nem à ſe diſtinctum ; ergò & c.
- RESPONSA Aa.
Ad 1. Neg. ant. quia effectus eſſen
tialiter exigit ab illa caufa produci ,
in qua continetur, cùm ergò in hac
folùm numerô cauſa , ejusque virtu
te productiva contineatur , ab hoc ef
fentialiter requiret produci. ad prob,
d. a. dependet à cauſa determinata
Ø unica , & quidem effentialiter , con.
ant. à cauſa indeterminata, & quacunque,
neg. ant. & con. vel dift. conf. eft acci
dentalis effectui conſiderato fecundùm
fpeciem , con. conſiderato ſecundùm indi
viduationem ,neg. ut enim fit hic numerô
effectus requiritur hoc ſubjectum ,hoc
tempus, hæc actio , hoc agens &c.
Ad 2 *
 en X 357 1

Ad 2. Neg. ant. quia hic numero

effectus à duabus cauſis partialibus
produétus eſſentialiter requirit pro
ducià duabus cauſis partialibus , er
gò una cauſa partialisnon habet vir
] tutem completam hunc numerô effe
ctum producendi. ad prob. d. 6. con
tinet virtutem completam , neg. incom
pletam , & per modum caufa partialis. con.
Ad 3. D. a. cauſa &c. continet
virtutem caufæ inferioris fecundùm
ſpeciem , con. fecundùm numerum ſubd.
cauſa increata , con. creata , neg.
Ad 4. Refp. 1. neg. ant. ſi enim pofa
fet producere effectus ſyncategore
maticè infinitos , haberet virtutem
productivam actu infinitam . Refp. 2.
neg. conf. quia quælibet cauſa indivi
dua habet propriam ſeriem effectu
um categorematicè infinitorum ; er
gò non fequitur, quòd poffit pro
ducere effeétum ex ſerie aliena.
- Ad 5 , Neg. conf. ad prob. neg. conf.
quia effectus non affignati caufæ, ſeu
qui ſunt extra ſeriem effectuum uni
us caufæ non continentur in virtute
illius caufæ , ergò nequeunt ab ea pro
duci. 2 3 Ad 6.
 358 强 ( 费 ( 強
Ad 6. Neg. conj. & parit. quia DE
us eininenter continet creaturam eti
am quoad rationem individualem , &
ſic effectus ille etſi à folo DEO pro
ductus ſuo modo adhuc dependeret
à cauſalitate creaturæ in DEO emi
nenter contenta : econtrà ignis A. non
continetur eminenter in igne B. , &
fic effectus productus ab igne B.non
dependeret ab igne A.
Ad 7. Neg. conſ. licèt enim in illo
priori nondum fuerit productus ab
igne A. , continebatur tamen ſub fo
la cauſalitate ignis A. , quia fuit pole.
fibilis , producibilis à ſolo igne A.
Ad 8. Neg. min. & prob. 1. 2 . ef.
fectus enim eſſentialiter dependet , &
connotat illam cauſam , in qua folùm
continetur ; atqui continetur in fola
illa , à qua nunc producitur ; ergò .
Ad prob. 3. neg. ant. Ad producen.
dum enim hunc numerô ignem C.
non potuit alia cauſa applicari ſed ne
ceffario debuit hæc applicari.
Ad 9. Neg. min, ad prob. d. maj.
fi dependentia illa fit folùm acoiden.
talis , con. fi fit effentialis , neg. maj.
d. m . n. c. ignis C. effentialiter 2
&
 e che ci 359
& neceſſariò dependet ab igne A. er 1

gò , cùm eſſentia rei mutarinonpof

fit , hæc dependentia ei in omni cir
cumftantia deberet conyenire.
I Ad Confirm . Neg. ant. Quia enim
dependentia ab igne A. eſt eſſentia
lis igni C. , deberet ei ſemper con
venire, adeóque fimul &c.
Ad 10. D. a . Habet virtutem in
choatam impropriè dictam , tr. propriè di
dam , h . e. proportionem , quæ non
poſt ſe trahat contradi&tionem neg .
non poteft ergò elevari ad effectum
alterius cauſæ producendum , quia
fequeretur contradictio in effectu
producto, fcilicet dependentia , & non
dependentia ab eadem cauſa.
SENTENTIA II. Negans ; quæ
docet implicare etiam de potentia
DEI abſoluta , ut idem numerô ef.
feétus diviſive procedat à duabus
cauſis totalibus. Ita Th. Th. Joan.
nes à S. Thoma q. 1o . a. s . Goudin
d . 3. 9. 6. h. 2. Ortiz tr. 6. conf. 4.
Renz d. 2. q. 3. d. 6. Babenſtuber
2. phys. d . 7. a. 3. f . 2. Maurus l.
2. q. 23. Complutens. d. 15. q. 4 .
Wenzl. l. 2. phyſ. contr . 2. q. 4.
Z 4 Hue
 360 8 ) )( 5
Hueber in harmonia Erath. 2. Theor. 1 . VE

f. 2. Viſchl d. 2. q. 2. a . 3. Gufi
d. 2.9. 1. & alij. conțra Sc, Sc. &
RR .
FUNDAMENTA
1. Una cauſa non continet in fe ef
1 fectum alterius caufæ ; ergò non po
teft eum producere. ant. prob. 1. una
cauſa non continet virtutem produ W

etivam alterius caufæ ; ergò nec ef

fectum . ant. patet, quia virtutes pro
ductivæ ſuntindividualiter diſtinctæ ,
ergò non in ſe mutuò contentæ, prob.
ant. 2. Una cauſa non continet can
dem numero aétionem alterius cau
fæ ; ergò nec eundem numerô effe
ctum ; quia actio eſt ipſe effectus in
fieri. prob. ant. 3. Ideo agens ſpecie
diverfum non continet effectus alte
rius ſpeciei , quia eft limitatum quo
ad elle ſpecificum ; ergò etiam agens
numero diſtinctum non continet ef
feetus alterius agentis numero di
ſtincti; quia eft limitatum quoad eſſe
individuale.
Confirm . Differentia individualis fa
cit , quòd cauſa fit hæc numero
eam
 镜 ( 带 ( 资 361
eámque limitat in ratione eſſendi ; ergò
etiam eandem limitat in ratione ope
tandi , h. e. facit , quòd hos tantùm
numerô effectus , & non alios pof
fit producere.
2. Sicut non tota natura ſpecifica,
fic nec tota , & omnis virtus produ
ctiva in omnes particulares cauſas
deſcendit ; ergò una cauſa non po
teſt producere effećtus alterius.
3. Si quodvis individuum poteft à
qualibet cauſa ejusdem fpeciei pro
B
duci , nulla erit ratio , cur unum præ
alio producatur. ſed & c.; ergò &c.
4. Si una cauſa poteſt producere
effectus alterius , tunc ſequitur primò
quòd idem effectus poflit bis ſimul
produci ; 'ſecundò , quòd cauſa pollic
individua jam corrupta alterius caufæ
iterùm reproducere. prob. ſeq. utraque.
individuum per primam productio
nem fuit pofitum extra virtutem
productivam folùm prioris caufæ ,
non autem pofterioris ; ergò in iſta
adhuc continetạr , ergò poteft ab ea
reproduci. eadem proportionaliter eft
prob. 1 .
zs Con
 362 ණු ( * OK
Confirm . 1. Una cauſa per actua
lem influxum alterius caufæ in effe
&tum nihil amittit ; ergò retinet vir
tutem productivam & c.
Confirm . 2. Una cauſa ex eo , quòd
producat effectum , non' agit in alte
ram cauſam ; ergò non poteft impe
dire illius virtutem productivam ,
quin etiam fimul exeat in actum .
5. Actus immanens, & vitalis ne
ceffariò procedit ab hoc numero
principio vitali , quia hoc , & non
aliud reddit agens; ergò faltem actus
vitalis nequit & c.
6. Effectus ex fua natura , & ef
ſentialiter dependet ab hac numero
caufa ; quia intrinſeca indigentia ad exi
Atendum ab hac , & non alia cauſa
completur ; ergò neque divinitùs
poteſt dependere ab alia cauſa. prob.
conf. quia DEus non poteſt mutare
naturas, & effentias rerum .
RESPONSA A.

Ad 1. Neg . ant. ad prob . 1. dya.

tandem numero , con. eandem ſpecie , &
fimilem, neg. nego autem requiriean
dem numero virtutem .
Ad
 袋 ( 袋 )( 逸 363
Ad prob. 2. Refp. 1. Neg. suppoſ.
1
quòd detur actio media inter cau.
ſam , & effectum ab his realiter , aut
modaliter diſtincta. ficut ergò a &tio
nihil aliud eſt , quàm fieri termini , &
ficut idem effectus continerur in utrá
que caufe , ita etiam habent eandem
numero actionem .
Refp. 2. Neg.conſ. Probari enim de.
ber requiri eandem numerô actio
nem ad eundem - numerô effectum .
Ad prob. 3. Neg. conf. Hoc namque
argumentum probat nimiùm , ideó
que nihil. fequeretur enim i. Cau
ſam poſſe producere unicum indivi
duum ficut poteft unicum fpecie
effectum producere. 2. Sequeretur ,
caufam nihil aliud poſſe producere ,
nullum aliud individuum , quàm ſe
ipſam . quia ficut differentia ſpecifica
cauſam determinat, ut unum fecum
fpecie effectum producat , ita pariter
vi hujus argumenti , determinabit
differentia individualis cauſam > ut

unum ſecum numero effectum , h. e .

feipfam producere poffit.
Ad Confirm . Neg. conf. Quia ſeque
retur cauſam poſſe unicum numero
ef
 364 袋 1 袋 ( 張
effectum producere, ficut in ratione
eſſendi per individuationem deter
minatur ad unicum numerô indivi !

duum .
Ad 2. Refp. d. a. 1. Non defcen
dit totâ natura extenſive tota , h. e.
non omnes individualitates , con. non
deſcendit tota intenſive, h. e. non to
ta effentia , & quoad omnia prædica
ra eſſentialia, neg. a. & c. 2. dift. ali 21
+

ter , non deſcendit tota quoad numerum

con. quoad ſpeciem , neg. falluin au 다.

tem hic eſt ſuppoſitum , quòd fcili

cet ad eundem numero effectum pro
ducendum requiratur eadem numerô
virtus productiva. hoc Thomiſtis
probandum incumbit. 4

Ad 3. Retorq. arg. Etiam in ſen

tentia Aa. non eft ratio , cur ex fe
1
rie effectuum ſuorum cauſa unum
producat præ alio. ais , caufam à
DEO determinari ? id ipſum nos af
ferimus.
Ad 4. Neg. ſeq. ad prob. neg. ant.
Nam per primam , & unicam pro
1
ductionem res ponitur extra virtu
tem naturalem omnis caufæ efficien
tiş. ratio eſt , quia reproductio , aut
dup
 o pot scene i 365
duplex productio entis eſt naturali
ter impoſſibilis. Cur autem hæc re
produétio naturaliter repugnet , à
priori vix poteft probari, ùt fatetur 1
Suarez d . s. met. , s . fortiſſima ta
men ratio eft communis hominum
perſuaſio , credentium novos fem
per, & alios effectus produci.
Ad Confirm . 1. d. a. Nihil amittit ,
entitativè, & intrinfecè, con. extenſivè ,
& extrinſecè , neg. nequit virtus ejus
ulteriùs extendi ad effectum jam pro
ductum ,
Ad Confirm . 2. do 4. Non agir in
alteram cauſam diređè , & immediatè
deſtruendô pofitivè ejus virtutem acti
vam , con, indirecte , & immediatè ſub
trahendo effectum illius caufalitati
per ipfam actualem productionem .
neg
Ad 5. Refp. 1. Neg. ant. Actus vi
talis requirit aliquod. principium vi
tale à quo procedat;, & ſubjectum ,
in quo recipiatur ; quod autem re
quirat principium , & ſubjectum des
>
terminatum non probatur.
Relp. 2. tr. totam de actu vitali :
ex hoc tamen non infertur idem de
1 alijs
 366 張華 (
alijs effectibus, qui non dicunt intrina
ſecam connexionem cum determinata cauſa.
Ad 6. Neg. ant. vel di d , depen
der &c. diſpenſabiliter, con, indiſpenſae
biliter , ita , ut nec per potentiam obe
diencialem pollit ab alia dependere
neg. ad prob . ant . d. a. completur
ab hac caufà ita , ut potuiſſet com
pleri ab alia , con. fecùs, neg :
Fundam . pracip. Sent. 1. Depen
dentia ab hac numerô caufa eft effe
Etui , etiam individualiter fpectato
accidentalis , quia ſeparari poteft, &
actu ſeparatur ab effectu in facto ef
ſe. Deinde negatur , ad eundem nu
merô effectum requiri eandem nu
merô virtutem ; ſufficit enim eadem
ſpecie. negatur item , requiri eandem
numerô actionem , aut certè nega
tur , actionem effe quid diſtinctum à
caufa, & effectu. Rurfus negatur, cau
fas per individuationem limitari ùt
in eſſe , ſic in operari, nam ſic unum
tantùm individuum quælibet caufa
producere poffet.
Fundam . Sent, 2. Hic numerô effectus
depender eſſentialiter ab hac numerô
virtute , ab hacnumerô actione; a &tio
enim
 X X 367
enim eſt fieri effectûs ; atqui hæc non
6. reperiuntur in alijs caufis : nam hæ
funt limitatæ , & in eſſe , & in ope
rari , certè non illiinitatae. DEus au
tem naturas , & eflentias rerum non
mutat. efto ergòdependentia ab hac
28 , fit effectui accidentalis
cauſa fecun
dùm fpeciem , non tamen eſt acciden
talis effe &tui fecundùm individuum
5 ſpectato.
QUÆSTIO XI.
An idem numero effc&tus pofſit copulative
produci à duabus cauſis totalibus in actu
2do. , ejusdem generis, & ordinis ?
SENTENTIA I. Negans de po
tentia DEI etiam abfoluta. Ita Th .
Th. Joannes à S. Th . 4. 10. A. 5.
Goudin d. 2. q. 6. a. i . Ortiz tr.
6. conf. 3. Complut. do 15. q. 3.
Babenſtuber d . 7. a. 3. 5.1. Renz
bic q. 3. 4. 5. Wenzl lib. 2. pbyl.
contr. 2. q. 3. Aguirre lib. 2. pbylo do
13. f. 3. n. 26. Hueber in harmonia
Erosb . 2. Theor. , 1. l. 1. Mailhat d .
10. S. 2. Philipp. a Ss. Trinit, q. 15 .
A , i. Schnell p. 2. tr, 2. d. 1. q. 2.
 368 e conle sue
4. 2. Piny hic q. 3. Viſchl do 2. q .
2. a. 3. & alij Thomiſtæ ; quibus ac
cedunt Scotiftæ communiterPontius,
Baro' , & ex RR. Cardinal. Ptole
mæus diff. 10. phyf. l; s. n. fo con
tra Nominales , qui docuerunt , na
turaliter fieri poffe , ut unus effectus
fimul à duabus caufis totalibus pro
ducarur ; & contra RR. , qui docent,
licèr hoc naturaliter fieri non poffit ,
poſle tamen fieri ſupernaturaliter.
FUNDAMENTA.

1. Implicat triplici ex capite cun

dem effectum produci à duabus cau
ſis in actu 2. totalibus ; ergò. prob.
ant. primò repugnat ex parte , & ra
tione caufa , quod prob. caufa in actu
2do. totalis eft illa , quæ cauſat effe
ctum fecundùm omne id , fecundùm
quod eft caufabilis , ſeu quæ exhaurit
totam producibilitatem effectûs ; ergò re
pugnat dari duas cauſas in actu 2do.
totales ejusdem effectûs. prob. conſ.
quia , fi utraque cauſa cauſaret effé
&tum , & quidem totaliter , neutra 1

exhauriret totam caufabilitatem effectûs ;

ergò neutra eſſet totalis.
2. Re
 en la Xunta de 369
2. Repugnat ratione'a &tionis. fi idem
effectus poffet produci à duplici cau
fa totali effet una a &tio , & non efler
una , per quam produceretur : at
qui & c. ergò. prob. maj. eſſet una, quia
effet unus effectus, & terminus ; er
gò ficut implicat, ut idem terminus
factus habeat duplex fieri [ cuilibet
e enim fieri reſpondet fuum factum eſ
fet ] ita repugnat, ut habeat duplicem
actionem . non effet una , quia à dupli
ci cauſa totali procederet. ergò.
3. Repugnat ratione effectus. quia im
plicat eundem effectum ab aliqua cau
fa dependere per fe , & non depen
dere per ſe : atqui in dato caſu hoc fie
ret ; ergò. min. prob. dependeret enim
per fe , quia ab ea caufaretur, & to
tum fuum eſſe per verum influxum
ab illa reciperet. Non dependeret per
ſe, quia non indigeret eâ causâ , quia
poffet eſſe, & produci independen
ter ab illa caufa, cô ipsô quòd totum
ſuum eſſe ab altera reciperet. ergò.
Confirm . Quælibet cauſa reſpectu
talis effectus eſſet fufficiens in actu 2do.,
quia quælibet produceret totum ef
fe &tum : & non effet fufficiens in actu
Aa ado,
 370 袋 (费 ) 愛
2do ., quia effectus egeret alterâ causa ,
utpoteà qua verè produceretur , &
dependeret; ergò.
RESPONSA Aa.

Ad 1. Neg. ant. ad prob. neg . ant .

caufam fcilicet totalem eſſe eam, quæ
exhaurit totam caufabilitatem effe
etûs ; cauſa ergò totalis eft, quæ pro ,
ducit totum effectum fine reſpectu ada
aliam caufam &c.
Ad 2. Refp. 1. illi quinegant actio
nem mediam inter cauſam , & effe
tum ; fore unicam actionem , ficut ef
ſer unius effectus in fieri.
Reſp. 2. alij admittentes actionem
mediam ; fore duplicem actionem tota
lem. ad prob. con. ant. neg . conf. quia
non implicat eundem effectúm de
pendere à duplici caufa totali ; licèt
enim effectus non indigeat alia actio
ne , fuppofitô quòd verè per unam
producatur , poteft tamen ab ea eti
am dependere , fi detur , non ob ſu
am indigentiam , fed ob determinationem
DEI volentis effectum produci per
duplicem caufam totalem.
Ad za

?
 đa ( 8 ) 2 371
Ad 3. D. min. dependeret per le
perſeitate & determinatione influentia , h.
c. quælibet cauſa immediatè , & per
ſe influeret eſſe in effeétum ,con . de
penderet per fe perſeitate, & determina i
tione exigentia , h. e. dererminatè exi
geret hanc cauſam , neg. ſic enim ca
lor productus ab igne, depender ab
igne, & tamen determinatè non exi
git ignem , quia poffet etiam produ
ci à fole:
Nec dicas 1. Exhocfequi, effectum
à duplici cauſa torali productum à
nulla determinatè dependere , quod eſt
abfurdum .
R. Neg: ſeq. ab utraque enim de
terminatè dependeret, fed non utrám
que determinatè exigeret.
Nec dicas 2. Dependentia fupponit
indigentiam , ergò ficut idem effe
etus non poteſt indigere duplici cau
ſa totali in actu 2.do , ita nec poteſt:
depèndere à duplici cauſa totali.
Ret Amort : d . conf. non poteft in
digere duplici cauſa totali indigentia
antecedente liberam determinationem DEI.
con. indigentia conſequente & c. neg.
poftquam enim , ait , DEus voluit ef
Aa 2 fe
 372 爱 XX
fectum producere per duplicem cau
ſam totalem , eô ipsô etiam identifi
cat cum effectu intrinſecum refpe
Etum ad duas actiones totales , & ifte
reſpectus poteft vocari duplex indi
gentia.
Nec dicas 3. Quælibet cauſa tribuir
effectui eſſe; ergo duplex caufa tribuit
duplex effe
Ř. Neg. conf. datur idem efle fed
dupliciter.
Ad Confirm . D. d. effectus egeret
alterâ causâ indigentia antecedente liberam
determinationem DEI. neg. indigentis
conſequente &c. con. a. n . c.
SENTENTIA II. Affirmans ſal
temde potentia DEI abſoluta. ita R.
R. Communiter. Suarez d. 26. met .
f. 4. Arriaga d . 7. phys. f. 10. Mayr
p. 2. d. 3. q . 2. a. 7. Amort p. 2. f.
3. 9. 5. Hurtado do 8. f. 10. Ovie
do contr. 7. punct. 7. Comptonus da
18. f. s . Gervaſius hîc a. 11. Bur
gundi Tr. 2. de caufis. do.do 4. 3. &
alij.

FUN .
 (* ) 373
FUNDAMENTA
1. Ea quæ non involvunt apertam
implicantiam , non funt neganda Di.
vinæ potentiæ : atqui duplex actio to
talis reſpectu ejusdem effectûs non
involvit apercam implicantiam ; aliàs
planè non lateret tot viros Doctiſſi
mos ; ergo &c.
2. Idem numerô effectus produ
citur à duabus cauſis diverſi ordinis
ſcilicet DEO , & creatura , licèt utra
que adæquet, & exhauriat cauſabi
litarem effectûs; ergò etiam à cauſis
ejusdem ordinis.
3. Duo ignes eidem ftupæ appli
cati producunt unum ignem ; non ùe
caufæ partiales, ergò ut totales. m .
prob. quia caufa neceffaria agit quan
tum poteft; fed quilibet ignis poteſt
comburere totam ftupam , & totum
ignem producere ; ergò prodcuntut
ùt caufæ totales ,
4. Duo corpora luminoſa mutu
penetrata illuminant easd em partes
objecti illuminati , ergò auquodlibe
corpus luminoſum eſt cauſa totalis
ejusdem luminis .
A2 3 5. Dan .
 374 强盛 八强
5. Dantur duæ caufæ morales to
tales in actu 2. ejusdem effectûs mo
ralis ; ergò etiam duæ caufæ phyfi
cæ &c. ant. prob. 7. duo merita Chri
fti fucrunt caufæ totales totius falutis
humanæ ; quia quodlibet opus fuit
infiniti valoris , ergò non potuit ſo
lùm partialiter influere.
Prob. 2. Plures facerdotes poſſunt
fimul eandem Hoſtiam confecrare
& conficere idem Corpus Chriſti.
prob. 3. eadem ambulatio non rarò
inſtituirur ex duplici fine , ſanitatis )
& delectationis.
Prob. t. Idem debitum duplici ſo
lutione expungi poteft .
6. In fluxus unius caufæ in effectum
eft extrinfecus alteri caufæ ; ergo non
poteíteam impedire quin agat, quan
tum valet.
7. Applicentur eidem materiæ in
diviſibili duo ignes , & quidem æqua
liter ; quiliber ignis totam illam mate.
riam comburet ; ergò quilibet erit
cauſa totalis in actu 2 .
8. Poteft eadem natura humana ter
minari tribus fubfiftentiis divinis, ita
ut quælibet fit totalis , & adæquatus
ter
 號 ( ( 375
terminus naturæ humanæ ; ergò eti
am poteſt idem effectus produci
pluribus cauſis adæquatis.
RESPONSA Aa.
Ad 1. Reſp. Prolemæus L cit.9,
6. falſiſſimum eſſe nihil poſſe dici
impoſſibile , niſi evidenter fit impoſſi
bile : fatis effe vel opinionem prava
lentem , vel evidentiam phyſicam. de
inde Authoribus opponimus Au
thores.
Ad 2. Neg. conf. & parit. Quia
DEus eminenter in fe continet virtu
tem activam cauſæ fecundæ , & fic
cauſabilitas effectûs exhauritur , quaſi
ab una cauſa : econtra ex cauſis ejuf
dem ordinis una non continet emi
nenter alteram , & fic effet propriè
duplex adæquata exhauſtio unius cau
ſabilitatis effectûs.
Ad 3. D. m. Non ùt partiales
ſed totales in actu 1. con . ùt totales in
a &tu 2. neg. ad prob. d. maj. agit quan
tum poteft , niſi impediatur, con. ſi ime
pediatur , neg . licèt uterque ignis ex
fe fit fufficiens ad producendum to
tum ignem , & conſequenter cauſa
Aa 4 to

1
 376 跑 ( 卷 八強
Fotalis in actu 1. hîc & nunc tamen
ob conſortium alterius ignis impedi
tur , ne omnem ſuam virtutem ef
fundat , fed fuum concurſum attem
peret , ita , ut ſolùm partialiter concur
rat cum altero igne.
Ad 4. D. a. Illuminant eafdem par
tes ùt caufa partiales, con, ùt caufa totales,
neg. iſta enim corpora luminoſa unia
ta producunt lucem intenſiorem
quàm producerent ſeorſim fumpta ,
adeóque hic numerô effectus exce
dit virtutem cujuslibet corporis lu
minoſi feorfim applicati ; ergò folùm
ſunt cauſæ partiales.
Ad s. Neg. ant. ad prob. 1. d. a .
Fuerunt caufæ totales totalitate effe&tús,
con totalitate cauſa in actu 2do. neg.
Chriſtus enim , ùt ait Clariſſimus P.
Wenzl hic contr 2. q. 3. quaſi tem
peravit infinitatem fufficientiæ , &
adhibuit quidem quodlibet opus me
ritorium ,ùt cauſam adæquatam ada
gitatione effeäús, h. e. fic , quòd nulla
entitas , aut formalitas inveniatur in
præmio , quæ non cuilibet operime
ritorio refponderet : non tamen , ut
adæquacam adaquatione caufa quoad
effi
 狼人 ( 梁 377
efficaciam in actu 2. , ſed cum de
pendentia unius operis ab alio , to
tam vero collectionem omnium ope
rum ordinavit , ùt cauſam adæqua
tam noftræ redemptionis adæquatio
ne tam cauſæ , quàm effectûs , hæc
ille l. cit.
Ad prob. 2. Refp . 1. Mezger cum
alijs, Sacerdotes eſſe folùm cauſas in
ftrumentales ; non autem repugnare
plures cauſas inſtrumentales reſpectu
> ejusdem effectûs , etiam adæquatas .
Refp. 2. & meliùs : d. a. ùt cauſa
principales, neg, inſtrumentales,ſubd.par
tiales , con. totales fubd. iterùm 2
actu 1. totales. con . in actu 2, neg
ſunt ergò plures Sacerdotes unum in
ftrumentum in aétu 2. adaquatum à DEO
aſſumptum , & Chriſto ſubordina
tum &c.
Ad prob. 3. D. a. Duplici fine to
tali , neg. partiali. con. voluntas enim
fortiùs movetur ab utroque fine >

quàm ab uno tantùm , ergò fignum

eft quemlibet effe caufani folùm
partialem .
Nec dicas. Ambulatio tamen ſeque
retur , etfi unus finis deeffet ; ergo
uterque eſt finis totalis. Reja:
 378 en cuaca
Refp. D, a . Şequeretur ex vi prafex.
tis politionis , neg . ex vi alterius diftin &ta
politionis, con.
Ad prob. 4. Neg . ant. Sive enim
pecuniam der ſucceſſivè, five fimul , &
ſemel , folutum folvi ampliùs non
poteſt ; præciſè per illud ' ſolvit de
bituin , quod illi eſt proportionatum ;
reliqua cenſetur donare , ſi ſciat qua
litatem debiti .
1
Ad 6. D. c. Non poteft impedire
directè, tr. indirecte incapacem reddendo
effectum , ne poſlt recipere influxum
1
utriuſque caule, neg . cogitur ergò
una cauſa attemperare intuxum ſu
um influxuị alterius.
Ad 7. Refp. 1. Negandô in tali caſu
utrumque ignem combuſturum ef
fe materiam illam indiviſibilem ,
Quia ramen ſupponitur uterque ig
nis fimul , & femel applicatus , &
non eſſet ratio , cur unus potiùs ,
quàm alter combureret idcircò
meliùs
Refp. 2. D. o Quiliber erit cauſa
totalis totalitate. effectús, tr. totalitate
cauſa , neg. non enim quilibet exhau
riret totam cauſabilitatem effectûs >
eô
 >

No more 379
cô ipsô , quòd uterque producat ef
fectum , ergò neuter eſſer cauſa to
talis totalitate caufæ .
Videtur tamen difficile , effe &tum
indiviſibilem ab aliqua cauſa totum
produci", quin tamen illa cauſa fit in
actu 2. totalis.
Ad 8. Neg. parit. 1. Quia duæ
perſonalitates habent eandem vim
eminentialem , & infinitam in termi
nando ; ergò poſſunt eandem natu
ram ſimul terminare : econtrà una
cauſa creata ; utpotè limitata , non
cortinet eminenter virtutem activam
alterius caufæ ; ergò non poſſunt ſi
mul influere in eundem effectum to
taliter. 2. Duæ caufæ creatæ totales
eſſent in eadem ratione caufæ tota
les reſpectu ejuſdem omninò effe
etûs, quod repugnat : econtrà tres
fubfiftentiæ non eadem ratione ter
minarent , quia Filius aſſumeret na
turam ad fubfiftendum per Filiatio
nem , Pater per Paternitater. , & Spi.
ritus S. per fpirationem pallivam .
1 Fundam. pracip. Sent. 1. Repuge
nat duplex cauſa totalis reſpectuejuſ.
dem effeétüs , quia cauſa totalis eft ,
quæ

/
 380 婆 禁 ( 英
quæ exhaurit totam caufabilitatem effe&tus ;
ergò non relinquit alteri caufæ ali
quid producendum ; & quia utraque
eſſet. ſufficiens , quia totalis , & non ef
fet ſufficiens , quia effectus adhuc alte
râ egeret.
Fundam . Sent. 2.Non poteſt often
di implicantia duplicis actionis tota
lis , ergò divinæ potentiæ negari non
debet ; cauſa enim totalis eft , quæ 4

producir totum effectum fine reſpectu

ad aliam caufam &c. non quæ fola &c.
QUÆSTIO XII.
An Caufa prima phyſicè præmoveat ,
prædeterminet cauſas ſecundas ad
ſpeciem actús ?
SENTENTIA I. Negans . Ita R.
R. & Sc. Sc. Molina 1. p. q. 14. d.
6. & feqq. de alibi. Suarez d . 22. met .
f. 2. & toto lib. 1. & 3. de auxilijs.
Bellarminus tom. 3. de gratia , da li .
bero arbitrio c. 11. do 12. & alijs lo
cis. Card . Ptolemæus diß. 6. Theol.
natur . f. 4. Leſſius difp. de efficacia gra
tia. Vaſquez. 2. p. di 68.6. 4. & d .
99. c . 3. Conimbric. 2. phys. c. 7. q.
13 .
 袋 然後
( 381
13. 4. 2. Hurtado d. 10. phyl. T. 4.
Oviedo contr . 20. phys. p. 3. Comp
tonus d. 30. pbyſ. 1.1. & 2. Calagur
ritanus phyſ. tr. 2. d. 16. 6. 3. Abu
lenſis tom . s. in met. c. 19. 9. 175.
Fonſeca tom. 3. met. l. 6. 6. 2. q. s.
f. 8. G 10. Burgundi metaph. tr. 3 .
di 2. q. 3. Semery. tom. 3. d. 4. q .
2. De Raconis hîc fect. 3. q. 1. pag.
184. Le Roy pbyloſ. rad. Elect . tr.
16. S.i. 3. Gervaſius hîc q. 4. & alij
mult
FUNDAMENTA.
1. Pramotio Phyfica non eft neceſſaria ;
ergò non datur. aut, prob. 1. non eft ne
ceffaria caufis neceſſarijs , quia caufæ ne
ceſſariæ pofitis omnibus ad agendum
requiſitis non poſſunt non agere ;
ergò ad hoc , ut agant fruſtranea eſt
præmotio. Deinde caufæ neceffariæ
ex ſua natura 2
& certè non fruſtra
ſunt determinatæ ad certam fpeciem
effectûs ; ergò non indigent præmo
tioae phyſica , aliàs nihil prodeſſet
determinatio ad fpeciem aétûs.
Prob. ant 2. Præmotio non eft ne
ceſaria caufis liberis : quia de ratione
call
 382 蜜 ( 茶 ( 袋
caufæ liberæ eft , ut pofſit feipfam
determinare ad agendum , ùt elegan
ter ait S. Thomas 2. do 39. q .
1. a. 1. » ipfa autem potentia vo
27 luntatis quantum in fe eft , indif
22 ferens eſt ad plura , fed quòd de
terminatè exeat in hunc actum
"
vel illum , non eft ab alio deter
2
minate 2 fed ab ipſa voluntate.
Item cauſa libera cognitionis capax
determinatur ab objectis , & per ju
dicium rationis. ergò.
Nec dicas J. Sine præmotione poffe
fieri operationem caufæ 2. Attamen
fine ea operationem nunquamfutu
ram ; ergò præmotio non eft ne
ceſſaria ad polle operari , aliàs ſe te
neret ex parte actûs primi, quod
officit libertati , fed eft neceſſaria ad
actum 2. , ad adu operari.
Contra eſt : repugnat potentiam
operari actu fine præmotione , ùt fa
tentur Aa, aliàs enim actio creaturæ ef
ſet independens à DEO, DEus non ef
fer cauſa ima. &c. ùt inquiunt; er
gò præmotio eft neceſſaria ad ipſum
actum Ium . h. e. ut potentia poffit
in actum exire.
Nec
 7

强 ce 383
Nec dicas 2. Sine præmotione pof
I fe fieri operationem potentia antece
dente, h . e. ira , ut potentiam nun
quam fequatur opus , non verò po
tentia conſequente , quam fequatur ip
fum opus.
Contra eſt : Non poſſum fine equo
Parifios venire nec potentia conſequens
te , nec antecedente , fi equus abfolutè
neceſſarius fit , ut actu eo perveniam ,
ergo etiam , fi præmotio eft abſolutė
neceſſaria , ut aitu operer , non po
tero fine præmotione operari, poten
tia, feu antecedente, ſeu confequente.
2. Pramotio tollit libertatem ; ergò
non eſt admittenda. ant. prob. 1. Vo
luntas præmota ad amorem non eft
expedita , & proximè potens ad odi
um , quia ftante præmotione ad amo
rem nec habet , nec habere poteft
præmotionem ad odium , per quam
reddatur prompta , & expedita ad
odium ; ergò voluntas præmota ad
amorem non eft libera .
Ant. prob. 2. Voluntas per præ-'
motionem ab extrinſeco fine fua li.
bera cooperatione prædeterminatur
ad unum , ergò ùt fic præmota non
eſt
 384 excuse
eſt indifferens ad plura , conſequen
ter nec libera.
Confirm . Præmotio , per quam vo
luntas determinatur ad unum , eft in
impedibilis, irreijcibilis ; ergò tollit in .
differentiam etiam adivam , qua volun .
tas ita operatur , ut tamen poffit non
operari.
Ant. prob. 3. Implicat ſtante præ
motione ad amorem a voluntate elici
actum odij; ergò voluntas præmota
ad ' amorem non eft libera , & ad
utrumlibet. ant. prob, non enim i .
Poteft elici juxta Th. Th . a &tus odij
fine pramotione, quia , ùt aiunt , eller
actus independens à DEO , non cau
ſatus à cauſa prima. Nec 2. Poteſt
ſtante præmotione ad amorem poni
actusodij cum pramotione , quia non poſ.
ſunt fimul confiftere præmotio ad
amorem 2 & præmotío ad odium 2

& quia non poteſt conjungi odium

cum præmotione ad amorem .
Ant. prob. 4. Unum ex prærequi
fitis ad agendum eft præmotio ; at
qui ftante præmotione ad amorem ,
voluntas non habet præmotionem
ad odium , vel omiſlionem amoris ;
er
 1

en C Stone C Serie 385

ergò non poteſt elicere odium , aut
amorem omittere.
Ant. prob. s. Præmotio ad amo
rem facit inimpedibiliter, & irreſiſtibi.
liter , à voluntate elici actum amoris,
ita , ut involyat contradictionem 2

non fieri actum amoris , ad quem vo

luntas eft præmota ; ergò præmotio
infert neceſitatem ; & quidem antece
dentem , quia hæc neceſſitas non oritur
ex fuppofitione ipfius actús amoris , fed ex
pofitione, & inimpedibilitate pramotionis ,
quæ faltem naturâ præcedit ipſum
actum amoris , cùm ſit ejus cauſa ;
ergò inducit neceſſitatem antecedentem .
Ant. prob. 6. Inter præmotionem
ad amorem , & ipſum amorem eft
naturalis, & invincibilis connexio , ita ,
ut præmotio ad amorem fit incon
jungibilis cum odio ; ergò voluntas
præmota ad amorem non eft indif
B ferens ad odium.
Ant. prob. 7. Ad libertatem requi
ritur facultas agendi, & non agendi
in fenfu diviſo : atqui voluntas præmo
1
ta ad amorem non habet facultatem
amandi , & non amandi in fenfu diviſo;
ergo non eſt libera, preb. min. ſtante
Bb præ :
 386 策 帶C 级
præmotione ad amorem non poteft
poni omiſſio amoris ;& ipſa præmo
tio ad amorem eft inamovibilis ; ergo
voluntas præmota ad amorem non
poreſt etiam in fenfu diviſo non amare.
ant. prob. quoad 1. membr. ut ponatur
omiſſio amoris ( non pura ) neceſſa
ria eft præmotio ; ſed ſtante præmo
tione ad amorem non poteft dari
præmotio ad omiſſionem amoris ;
ergò ftante præmotione ad amorem
non poteft poni omiſſio amoris.
Ant. prob. 8. Si voluntas pofita
præmotione ad amorem eft libera
tunc in ejus arbitrio erit præmotioni
vel conſentire > vel non conſentire ,
amare , vel non amare , ita , ut effe
ctus præmotionis dependeat neceſſa
riò à libera , & contingente cle&tione vo
luntatis ; ergò præmotio phyfica 1.
Non plus dicit , quàm præmotio mo.
ralis ; 2. Erit indifferens ad utrum
que , quia conjungibilis cum amore,
& non amore. 3. Actualis amor , feu
determinatio ad fpeciem potiùs eric
adfcribenda voluntati , quàm præ
motioni.
Com
 象 (參 號 387
Confirm . Juxta dicta voluntas feip
ſam determinat ad eligendam , & le
quendam potiùs præmotionem ad
amorem , quam non ſequendam ; er :
non omnis determinatio eft à præ
motione; ergò nulla , quia eadem in
omnibus eft ratio.
Ant. prob. 9. Potentia remotà ;
quam habent beati in cælo non
amandi DEum ; non fufficit ad liber
tatem amoris DEI ; quia illa potentia
impeditur , ne exeat in actum ; ergò
etiam potentia illa non ponendi
actum ; quam juxta Th. Th, in vo
luntare relinquit præmotio, non ſuf
ficit ; ut actus amoris fit liber , quia
illa potentia non amandi impeditur
à præmotione ad amorem .
3. Pramotio facit DEum Authorem peca
Catietiam quoad formalem malitiam ;
ergò non eft admittenda. prob. ant.
1. Formalis malitia peccati eſt indi
ſpenſabiliter connexa cum materiali
peccati in homine rationis compoté ,
rerum circumſtantias cognofcente ;
ergò DEus prædeterminando ad
materiale peccati erit cauſa etiam
3
B b 2 præ
 388 de la resta
prædeterminans ad formalem mali
tiam peccati.
Confirm. Illi , qui præmotus eſt ad
materiale peccati in ea occaſione
qua cognofcit illum actum materia
lem efle prohibitum , nulláque ratio
ne cohoneftari poſſe, nullum omninò
remedium fupereft effugiendi mali
tiam moralem peccati ; ergò autnon
peccat formaliter , aut DEus erit
cauſa peccati quoad eſſe formale, ant .
prob. quid enim facier ? Præmotio
nem impedire non poteſt; dari præ
motionem , & non fequi actum invol
vit contradictionem ; poni actum ma
terialem peccati ſtante cognitione le
DEI prohibentis talem actum 2

& non fequi malitiam formalem im

plicat; ergò quid remedij ei fupereſt ?
prob. ant. 2. DEus fi fuaderet homi
ni materiale peccati eſſet auctor pec
cati formalis ; ergò etiam , & multò
magis erit auctor malitiæ formalis, li
1
prædeterminet ad peccatum .
4. DEus prohibet peccata , mina
tur pænas peccantibus , ergò non
prædeterminar ad peccatum . An non
DEum faciunt injuſtum , & tyran
num
 ( ) 389
num , qui docent DEum voluntatem
hominis indifferentem determinare ,
d & inevitabiliter præmovere , ad pec
2
catum , & tamen æternâ pænâ talem
actum punire?
Nec dicas : DEum concurrere ad
materiale peccati nec tameneſſe cau
fam malitiæ formalis ; ergò etiam
idem dicendum de præmotione .
Contra eſt : ingens inter concurſum
ſimultaneum , & Præmotionem phy
ficam eſt diſparitas ; quia Præmotio
pradeterminat cauſam ſecundam ; at con
curſus determinatur à caufa fecunda ,
ergò non eſt paritas. &c.
RESPONSA A4.

Ad 1. Neg . ant. ad prob. i. neg. ant.

licèt enim caufæ fecundæ neceffariæ
non ſint indifferentes quoadſpeciem actús,
funt tamen indifferentes , & ex fe in
determinatæ quoad exercitium actús , v .
g. ignis ex natura ſua eſt determi
natus, ut , fiagat, calefaciat ; ut tamen
actu operetur , & calefaciat , indiget
ùt caufa fecunda,determinari , & ap
plicari à Prima.
Bb 3 Ad
:2
390 DC C
Ad prob. 2. neg. ant. ad prob. di do
2. cauſa libera debet feipfam deter
minare ſecundarið , & dependenter
à determinatione prævia determinan ,
tis primi con. primariò , & indepen
ter à determinatione prævia determi
nantis primi. neg. a. & c. d. a. 2.
cauſa libera debet feipfam determi
nare cauſaliter , & effectivè,neg. forma.
liter , h. e. per ipfam operationem ,
con. a. n. c. Cauſaliter ergò determis
natur à DEO , formaliter à feipfa.
Ad addit. Refp. d. a . determinatur ab
objectis moraliter tantùm , & ita ut
non tollatur indifferentia caufæ libe
ræ , con. determinatur pbyficè , & ita
ut tollatur actualis indifferentia , &
irrefolutio cauſæ liberæ . neg. a. & c ,
ſtanre enim cognitionc objecti volun
tas poteſt non agere, ut ergo agat
deber adhuc phyficè determinari à
Cauſa ia.
Ad Contr. 1. Neg.conf.quia præmotio
fe tenet tantùmex parte actus fecundi,
non ex parte ipfius potentiæ : licèt
ergò ſine præmotione non habeat po
tentiam ùt actualiter operaniem , habet ta
men potentiam abfolutè , ut poflit exi
re in actum . Ad
 强 )(聯 強 391

da
Ad Contr. 2. neg. conf. quia equus
derer
ad iter requiſitus eſt requiſitum or
dinis inferioris , & creati, ergò ut habe
denter am plenam potentiam perveniendi
minan
Pariſios, oportet equum eſſe in mea
deres poteſtate. & c. econtrà Præmotio eft
iern'
ordinisſuperioris requiſitum ; unde non
dnih
‫יני‬
oportet, ut fit in mca poteſtate , ad
hoc ut habeam potentiam &c.
ION
Ad 2 , Neg. ant. ad prob. 1. neg, ant.
Hatermia & fuppof. quòd fcilicet Præmotio fit
requiſitum , per quod voluntas red
pédros datur potensi per præmotionem enim
a
folùm redditur a &tu operans , non ve.
LELIES rò potens operari.
da
Ad prob. 2. d . 4. prædetermina
tur ad unum per modum liberi , ita ut
‫دنیا م‬
relinquatur voluntati potentia ad op
poſitum juxta exigentiam cauſæ libe
ræ , con . per modum natura , neg. DE
Taman
us moyet creaturas juxta exigentiam
cujusque , liberas liberè , neceffarias
a neceffariò , non folùm movet ad ſubftan .
amaz tiam actûs , fed etiam ad modum actûs;
27 facit , ut caufæ liberæ operentur infal
' libiliter, non ut neceffariò.
Ad confirm . d . d. eſt inimpedibilis
habari originativè fumpta , con. terminative
LLES Bb4 fump
 392 强 费 驗
ſumpta, h. e. ipfe actus ſequens præ
motionem eſt inimpedibilis , neg.po
teſt enim voluntas actum proprium
ſuſpendere , revocare, & interrum
pere pro lubitu.
Nec dicas. Ergò Præmotio non eſt
infallibilis & efficax.
R. Enim neg . illat. licèt enim vo
luntas pollit non agere potentiâ pof
fibilitatis, non tamen non poteſt non
agere potentiâ futuritionis, h . e. poteft
non agere, hæctamen non actio nun
quam fequetur,nunquam eſt futura ; &
ſicpræmotio adhuc manet infallibilis.
Ad prob. 3. d . a. non poteft elici
1 actus odij in ſenſu compofito , h. e. non
poteft coniungi a&tus amoris, & actus
odij, çon. non poteſt elici actus odij
inſenſu diviſo,h . e. non poteſt poni actus
odij ſejun & im fine actu amoris, neg.
Necdicas. Implicat præmotụm ad amo
rem non amare ; ergò non poteft non
amorem conjungere cum præmotio
ne ad amorem .
1 R. d . a. implicat abſolutè , neg. im
plicat ex hypothefi , quòd Præmotionibi
berè conſenſerit ; & actu amet ,
con.
All
 en conce 393
Ad prob. 4. d. maj. unum ex præ
requiſitis ex parte adtús ſecundi, ſeu ip
fius actionis &c. con. ex parte actús
primi, feu ipſius potentiæ , neg. eſt
enim , inquit P. Renz hîc de Præmot.
a. 4. ad object. 7. ipſa applicatio po
tentiæ ad agendum , & fe habet per
modum reductivi de actu primoad
fecundum , facitque , ut caufa fit ulti
mò operans , & profundens actio
nem. "non ergò datur præmotio ad
poſſe agere, ſed ad a &tualiter agere, in
quit P. Wenzl. Contr. 5. q . 2. S. 2.
Ad prob. so do a . facit. infallibiliter
& c . con. facit neceſſariò &c. neg. non
enim præmotio actum amoris infert
neceſſariò , ſed liberè , licèt infallibiliter ;
retinet voluntas potentiam ad non
.
agendum , fed tamen infallibiliter ager.
Dices : Præmotio non eft in pote
ftate voluntatis ; ergò nec actus ,
quem infere præmotio.
A. d . c. Si inferret aétum neceſſa
rid , con. fi folùm infallibiliter , & liberè ,
neg. licèt non fit in poteſtate volun
tatis ipſa acquiſitio pramotionis, eft ta
men in ejus poteftate conſenſus pramo.
tioni dandus, vel negandus.
Bbs Ad
 394 强 Not Com
Ad prob. 6. Babenſtuber hic- . 4.
n. 66. admittit ant. abfolutè ; fic enim
ait : ſenſus verus , & Thomiſticus ſen
sús compofiti, da divifi eft : Petrus in eo
inſt anti , in quo adeft pradeterminatio ad
conſenſum , non habet potentiam conjungen
di diſſenfuṁ cum prædeterminatione ad con
fenfum , habet tamen potentiam eliciendi
difſenfum abſolutè , & prout ſeparatum à
pradeterminatione ad conſenſum . unde
dit. conf. non eſt indifferens abfolu
tè , & in ſenjį diviſo , neg. in fenfu com
pofito , con.
Ad prob. 7. Neg. min. ad prob. d . 1 .
membr. ant. non poteſt poni omiſlio
amoris potentiâ futuritionis , & confe
quente, con, non poteſt poni potentiä
mera poſſibilitatis , & antecedente, neg.
ad prob. d. maj. neceſſaria eſt præ
motio ex parte actús 1. ſeu ad poſle po
ni , neg. ad aétu poni , ſeu ex parte actûs
2. con. ma. & min. & neg. conf.
Ad prob. 8. Neg. i. ſeq. Motio
enim moralis non phyficè determinat
ad unum , & quidem infallibiliter ,cùm
voluntas fæpè illas ſuaſiones non ſe
quatur , hæc tamen præftat promo
tio cauſam liberam phyficè , & infalli
bili
 宽 ( 张 )( 换 395
biliter determinans ad unum. ad feq.
7
3. neg . ant. licèt enimvoluntas præ.
mora ad amorem poſſit eligere odi
um potentiâ antecedente , & poflibilita •
tis, non tamen poteft eligere potentiâ
conſequente , &futuritionis ;& fic præmo
tio ad amorem in actu fecundo nun.
quam conjungitur cum odio. ad leg.
3. d. a. determinatio formalis erit ad
ſcribenda voluntati , con . determi
natio caufalis , neg.:
Ad Confirm . d.a. Determinat ſeip
ſam formaliter, con. Cauſaliter, neg. a .
d. c. ergò non omnis determinatio
eſt à DÈO formaliter, con. caufaliter,
neg. non enim fe creatura determi.
nareț formaliter , niſi priùs per præ
motionem eſſet dererminata caufaliter,
Ad prob . 9. Neg. parit. Quia lumen
gloriæ aufert in bearis indifferentiam
judicij , quia proponit DEum , ùt
ſummum bonum , ideò infert necef
Gitatem antecedentem : econtra præ
motio non aufert indifferentiam ju
dicij, quæ indifferentia eft proxima
radix libertatis ; ergò non tollit li
bertatem .
Ad .
 !
2

396 袋装 袋
Ad 3. Neg. ant. ad prob. i. di a.
Eft indiſpenlabiliter connexa vi illius
caufalitatis , quâ DEus influit in ta
lem actum , neg. eft connexa ex vi ,
1 & influxu , qua voluntas humana , de
ficienter operans , hoc eſt , eo modo ,
eo tempore , quo non deberet , in
fluit in talem ačtum , con. a. & n . c.
malitia ergò formalis peccati non eſt
connexa materiali abfolutè ſpectato ,
ùt actio eft, fed ,ùt procedit à volun
tate hominis modo, defe&tibilê operantis.
cùm itaque DEus non operetur de
fectibiliter , & peccatum formaliter
ſumptum intra fphæram activitatis
DEI non contineatur , idcircò DEus
prædeterminandô ad materiale pecca- .
ti non eô ipsô eft cauſa formalis pec
cati.
Ad Confirm . Neg. ant. Poreſt enim
non ponere actum etiam phyficum
peccati , etſi præſuppofita præmo
tione infallibiliter eum fit poſiturus.
Ad prob. 2. Neg. conf. de parit.
Quia malitia moralis eft in eodem
genere cum influxu morali , & fic in
Huxus moralis attingeret in peccato
om

i
 袋 ( 袋 )( 然 397
omne illud ,quod continetur in linea
morali : econtrà influxus phyſicus
non eft in eodem genere cum mali
tia morali , fed folùm cum entitate
phyſica peccati , ideò influit in ma
teriale peccati , ſed non in formale ,
quia hoc eſt extra fphæram activi
tatis DEI.
Dices : Præmotio phyſica eſt longè
majoris efficaciæ , quàm moralis ; er
gò , fi hæc , etiam illa attinget for
male peccati.
R. d. a . Eft majoris efficaciæ in
tenſiva , h. e. in ſuo genere phyſico ,
manendo in linea entis , con
con.. eft
majoris efficaciæ extenſiva , quaſi poſ
ſit extra lineam entis in lineam moris
extendi . neg.
Ad 4.d.a. Prohibet peccata formali
ter ,vel etiam ipſam entitatem ,utdefe &tu
osè procedentem à voluntate,con. pec
cata merè materialia , & nullo modo
defectuosè à voluntate procedentia ,
neg. idem dicas depunitione pec
catorum , neque DEus eft injuſtus
puniendo peccata formalia , quia fo
lùm præmovet ad materiale peccati,
& quidem ica , ut intactam relinquat
in
 398 cuenta con
in homine potentiam non ponendi
actum .
Ad ultimum d. rat. DEus præde
terminat caufam fecundam conſent a
peè ejus natura , h : e. liberè , & cauſando
ipſam libertaten actûs , con: neceſſariò
& tollendo libertatem ; neg.
SENTENTIA II: Affirmans, Ità
Th. Th . Goudin pi 4. q. 4. 4. 4 .
Wenzl lib. 2. phyfi conir. Si q . 2;
Renz lib. 7. do 8. phil. Q. 3. 4. 3:
Hueber in harmonia Eroth. 2. Theor.si
Babenſtuber hic d . 3. d. 2. Wiſer de
principijs , de caufis rer. nat. p. 2. q. 7. ,
Schnell p. 2. tr. s. d . 2. q: 2. 4. 2:
Viſchl d . 2. q. ult. À. 3. & feq. &
alij plurimi ; & ùt ait Goudin 1. cit.
præcipuæ orbis Academiæ ,
Salmanticenſis ; Lovanienſis , Dua
cenfis & c. quibus acceſſit Univerſi
tas Salisburgenſis. citantur etiam a
Th. Th. Primates Societatis , ùi
Salmeron , Toletus
Toletus , Bellarminus
Pererius, Azorius , Coſmas Alaman
1
nius , Henriquez &c. De Bellarmino
tamen vide P. Joannem Raſsler Soc.
JES. in Palladeſagata ,& Togata part. 4 .
pracipuè 4. 2. ubi num . 127. ait , præ
mo
 e X X 399
motionem Bellarminianam per hoc
differre à præmotione Banneſiana ,
quòd motio DEI Bellarminiana pro
meo lubitu ſit obtinibilis mediante ne
gativa determinatione ; ídque citra om
nem prioritatem mutuam . porrò
per hanc negativam determinatio
nem Bellarminus de grat. & lib. arbit.
lib. 4. 6. 16. intelligit non refiftentiam
voluntatis ; pofito influxu DEI , inquit
loc. cit. fieri non po : eft , ut voluntas non
operetur ; & tamen operatio libera eft , quo
niam influxu DEI non ponitur , niſi priùs
1
volunt as per negativam determinationem ad
illum recipiendum le diſponat. juxta Bel
larminum ergò tefte Gonet in apolog.
Tbomiß. 6.6.n.98. motus , ſeu applica
tio , qua voluntas efficaciter movetur,
& applicatur à DEO , pendet à negatirá
quadam difpofitione , qua homo DEO
non refiftit , fed finir fe ab illo moveri
& applicari : & per hoc humanam
libertatem cum divina motione con
ciliat. vide Raſslerum accuratè hæc
& fimilia tractantem loc. cit.
FUNDAMENTA
Ex quatuor ferè capitibus folent
Th . Th . præmotionem ſuam pro
ba
 400 象 ( 參 強 2

bare, ca ad hæc puncta revocantur.

1. Probant ex auctoritate Ariſtotelis,
& D. Thomæ. 2. Ex indifferentia ,
& potentialitate cauſæ 2dæ . 3. Ex
eo , quod DEus fit cauſa prima ; 4.
quod fit imum. liberum , & imum.
Determinans . igitur
1. Ex authoritate Ariſtotelis ; cum D.
Thoma. caufa fecunda ſive libera , five
neceſſaria , ( nec enim reſtringitur
hoc axioma ad cauſas liberas non
agit , niſi mota à Prima ;ergò motio ,
& applicatio cauſæ Primæ præcedit
actionem caufæ fecundæ , ergò datur
præmotio ; fed non folùm moralis
utpote , quæ in cauſis neceſſarijs lo
cum non habet , ergò Phyſica.
2. Cauſa ſecunda applicatur à Pri
ma ; non per concurſum ; ergò per
præmotionem .
3. Cauſa Prima facit , ut fecunda
faciat; ergò.
4. Si DEus creaturas non præmo,
1
vet phyficè, non poterit dici, quòd
aliquid faciat in creatura, ut hæc actu
aliter operetur ; atqui juxta S. Tho
mam q . 3. de potent. a . 7. ad 7. DEus
in rebus naturalibus facit aliquid , ut actua.
liter
 ( coment 401
liter operentur , ergo &c. maj. prob. Tum
quia concurſus ſimultaneus non eft
ipſa actio creaturæ , ſed volitio DEI
formaliter immanens virtualiter
tranſiens ; ergò nihil facit in agente ,
fed folùm in effectu producto. Tum
quia DEus per concurſum fimulta
neum non facit , utcreatura faciat, fed
1 econtra hæc facit, ut faciat DEus. er
gò.
5. Creaturæ funt inſtrumenta DEI:
fed inſtrumenta debent recipere præ
viè aliquam motionem à cauſa prin
cipali , quâ applicentur , & exci
tentur ad agendum ; ergò etiam crea
turæ 2 &c.
6. Ex indifferentia , & potentialitate
cauſa ſecunda . Cauſa fecunda libera
eſt principium indifferens ad utrum
libet ; ergò debet à Deo præviè de
. terminari per Præmotionem phyſi-,
cam ; nam concurfus fimultaneus non
præcedit ipſam actionem prioritate
cauſalitatis .
7. Ens in potentia non eſt princi
pium agendi ; atqui voluntas fine
历 præmotione eſt ens in potentia ;
ergò , & c.
C6 8. Vo
 402 X * X 袋
8. Voluntas indifferens niſi deter :
minetur ab extrinfeco , non eft ra
tio cur exeat potiùs in hunc actum ,
quàm alium ; ergò.
9. A principio indifferente nequic
eſſe effe &tus determinatus ; ergònec
à voluntate non præmota . ant. prob.
quia actio nequit exire nifi à cauſa
determinata.
10. Voluntas ex fe eft indetermina.
1 ta in ratione agendi , ergò indiget
determinativo.
II . Nihil effective movet feip
ſum ; ergò voluntas debet à DEO
moveri ad agendum .
12. Ex eo quod DEus fit caufa Prima.
omnis cauſa 2da , & creata in rati
one caufæ perfectiſſimè , & eſſentia
liter fubordinatur DEO ùt caufæ Pri.
mæ actuali, & ab illo depender actu
aliter ; atqui fine Præmotione phyſi
ca nequit ſalvari hæc fubordinatio
& dependentia caufæ fecundæ àPrima
ergò datur Præmotio . min. prob. fine
præmotione caufa Prima non exer
cer priùs naturâ caufalitatem , & in
fluxum realem in cauſam fecundam
út actualiter cauſantem & in ratione
cau
 袋 ( 卷 八強 403
21 caufæ actualis conftituta m ; ergò fine
2 præmotione cauſa 2da in ratione cau
3, fæ non ſụbordinatur caufæ Primæ.
Confirm . validè : Creatura per ip
fam actionem ſuam , ab effe &tu &
cauſa agente diſtinctam , determinat
DEumad hunc potiùs quàm alium
concurſum ; ergò ipfa dere rmina
tio , & actio creaturæ eft prior con
curſu ſimultaneo ; ergò in illo priori
actualis determinatio creaturæ non
depender ab actuali , & immediato
influxu DEI : atqui caufa fecunda con
ftituitur in ratione caufæ per ipſam
actionem ſuam ; ergò fine præmoti
one creatura in ratione caufæ non
fubordinatur , nec depender â caufa
Prima.
Nec dicas : Creaturam à DEO aca
cepiſſe potentiam , & virtutem ſe
& concurſum DEi determinandi 2

imò etiam hanc virtutem continuò à

DEo conſervari ; ergò adhuc ſubor.
dinatur DEo in ratione caufæ .
Contra eſt : 1. per conſervationem
I virtutis agendi creatura DEO ſubor
ti
dinatur ,& ab eo depender folùm
Сс 2 in
 404 瓷 ( 茶 ( 袋
in ratione cauſæpotentiâ agentis , non
actu agentis ; ergo.
Contra eft 2. ipfa actio , & deter
minatio creaturæ ,quâ determinat con
curſum fimultaneum , juxta commu
nem contra Durandum deber imme
diarè à DEO ut immediatè in eam in
fluente dependere , aliàs dabitur cre
atura non immediatè participata à
DEO ; fed non immediatè dependet,
& caufatur à DEo per concurſum fi
multaneum > cùm hic fit pofterior
ipfa actione; ergò per Præmotionem
phyficè influentem in ipfam actio
-nem .

13. Caufa Prima, & primum agens

eſt illud , quod nullum aliud agens
formaliter tale , ſeu ùt actu agens præ
ſupponit ; ergò fi creatura determi
net DEum ad agendum , & DEus
non præviè in ipfam determinati
onem influat ; creatura, & non DEus,
crit cauſa Prima , & agens primum .
14. Ex eo quòd D Eus fit Primum deter
ki minans, & primum liberum. DEus eft pri
mum determinans , & primum agens
liberum ; ergò debet antecedenter
&
 強強 強 405
& abfolutè cauſam 2. determinare ,
& liberè præmovere ad agendum .
Prob. cons. 1. Si DEus non præviè
determinat cauſam 2. tunc cauſa ada
primò determinabit concurſum DEI
indifferentem ; ergò cauſa 2da erit
primum determinans.
Prob. cons. 2. Si DEus non deter-,
minat antecedenter caufam 2. tunc
creatura priùs exerceret ſuam liber
tatem , nimirum determinando libe
rè concurſum DEi indifferenten ; er
gò creatura eſſet primum liberum.
Prob.conf. 3. Si DEus determinaret
voluntatem hominis phyficè , volun
tas non maneret libera , fed necef
fariò operaretur , ùt clamant RR .
contra Th. Th. ergò etiam fi DEus
folùm determinaretur à caufa 2da &
non præviè cauſam 2. determinaret,
operaretur
neceffariò oper aretur , & non libe
rè ; ergò non eſſet agens liberum .
15. DEus eſt Primus motor in ge
nere phyſico ; ergò eft Præmotor. 3

prob. conf. quia motiophyſica præce

dit operationem caufæ 2dæ ; ergò eſt
Præmotio .
Сс 3 16. Cre
 406 鐵 (袋 ( 袋
16. Creatura fine præmotione non
eft conſtituta in ratione principij in
actu 2do operativi ; ergò , ut crea
tura actu operetur requiritur præ
motio .
17. DEus movet cauſas ſecundas
conformiter eorum naturæ , liberas
liberè , neceffarias neceſſariò ; ergò
præmotio non tollit libertatem.
18. Præmotio ſe tener ex parte a &tús
fecundi ; ergò non deftruit actum pri
mum , feu potentiam ad utramque
contradictionis partem ,
19. DEus non folùm dat actu ope
rari, fed & liberè operari , cùm fit
Author libertatis ; ergò præmoven
dô non tollit libertatem .
20. Cauſa ada ſeipſam determi
nandô non tollit libertatem ; ergo
eriam DEus prædeterminandô vo
luntatem non tollit libertatem .
21. Præmotio phyſica non tollit
indifferentiam judicij , h . e. non im
pedit , quin objectum proponatur ab
intellectu ùt indifferenter amabile
aut reſpuibile ; ergò non tollit liber:
tatem
RES
 资 )( 帶 ( 袋 407
RESPONSA As.

Ad 1. d. a. 1. Niſi mota pramos

tione phyfica , neg. niſi mota , h. e.cas
ſata, con. hanc Ariſtotelis mentem
fuiſſe , patet ex eo , quòd illo axioma
te probare velit exiſtentiam caufæ
primæ , ut ſenſus fit : omnis caufa fe
Cunda operatur dependenter ab alia , quousque
ad primam aliquam , & immotam , feu in
cauſatam tandem deveniatur, ne detur pro
ceffus in infinitum . d. a. 2. Niſi mota
motione univerſali , & indeterminata ad
hoc , vel illud in particulari, qua vo
luntas inclinatur neceſſario ad bonum
ut fic , con. motione particulari ad unum
determinata ,neg. quòd autem S. Tho.
mas hujusmodi motionem univerſa .
lem ftatuat, patet clarè ex 1.2.9.9.a, 6.
ad 3. quem textum unà cum pluri.
mis alijs invenies apud P. Petrum
Kirſch Soc. Jeſ, in opuſculo , cuiti•
tulus : DEus movens ex mente D. Thoma
abſque pradeterminatione phyſica. f. 3.
pag. 14.
Ad 2. d. a . Applicatur , h.e. per
phyſicam præmotionem phyficè impel
litur ad agendum C, neg. applicatur ,
+ C4 h . e.
 408 强 张 ( 豫
h. e. à divina providentia dirigitur in
fuum finem & c. con.
Ad 3. d. a. Facit phyficè promoven
dô , neg. dandô virtutem operandi , &
concurrendê fimultaneè , con. item facit
per motionem univerfalem ad bonum ut
fic; con. per motionem particula
rem ad bonum particulare ; neg.
Ad 4. Neg. maj. ad prob. 1. refp. i.
Tetorg. arg. idem erim obijci poteſt
illis Th. Th. qui præmotionem non
in qualitate voluntati impreffa , fedin
volitione DEI formaliter immanen
te , & virtualiter tranſeunte confti
tuunt, reſp. 2. d. c. ergò nihil facit
in agente phyficè , h. e. non producit
in agente aliquam entitatem phyſicam
con . nihil facit denominativè, neg. fa
cit enim fuo concurſu , ut creatura
agat , qnæ fine concurſu DEI non
ageret.
Ad prob. 2. neg. ant. Licet enim
creatura influxum & concurfum
DEI ad hoc , vel illud pro arbitrio
determinet , hoc tamen non obftat ,
quin DEus faciat , ut faciat creatura ;
nifi enim DEus concurreret , crea
tura non poſſet operari, & non ope
raretur, Ad 5 .
 殘卷 ( 強 409
Ad s . d. maj. Sunt inſtrumenta
DEI pura ,, artificialia ùr malleus , ſe
curis & c. quæ agunt ùt pura inſtru
menta , & purè inftrumentaliter , neg.
ſunt inſtrument a latiùs dicta , quæ non
folùm ùt inſtrumenta , fed ùt caufæ
naturales agunt , con. maj. dift. eodem
modo min. Ở ne. conf. fic inquit Dola .
nus de modo conjunctionis, & c. P: 4. C.
3. n. 7. ignis dum ab Alchirniſta di
rigitur ad aurum fictitium conflan
dum , nullam præviam motionem
ac realitatem ab artifice recipit , ſed
ritè applicatus ex virtute propria , &
naturali operatur ; ſic DEus utitur
creaturis ut inftrumentis ad fines fibi
notos , non imprimendô aliquid ,
fed omnia fic diſponendò per ſuam
infinitam providentiam , atque diri
-
gendo , quomodò novit conducere ad
finem à fe intentum .
Ad 6. d. 4. Eft principium indif
ferens indifferentiâ paſſivå , ficut mate
ria prima reſpectu formarum , neg.
indifferentiâ attivà , h . e. poteſt hoc ,
vel illud pro ſuo lubitu agere , con.
ant. n. conf.
Сс 5 De.
 410 强人參 象
Deinde : Nunquid voluntas præ
mota ad amoremeft indifferens , &
poteſt elicere amorem , vel odium ,
& tamen poteſt à voluntate elici
amor ſine alio phyſicè determinante
extrinſeco ; ergo etiam fine præmo
tione &c.
Ad 7. d. maj. Ens in potentia pu .
rè paſſiva ; con. in potentia activa &c.
ncg.
Ad 8. d. a. Niſi determinetur ab
extrinfeco moraliter , & objective, h. e.
à bonitate objecti allicientis , con. phy
ficè , & effectivè per præmotionem
phyſicam , neg. quòd autem ftan
te ſuaſione objecti eligat potiùs
hunc actum , quàm alium , exin
de eſt, quia fic voluntati libera potentia
placet.
Ad 9. d. a, à principio indifferen
te manente tali , con. non manente tali
ſed quod per ipfam pofitionem ef
feetûs determinetur. neg. vel : ne
quit eſſe effectus determinatus, jam in
Sua cauſa determinatus , con . determinatus
in fe. neg.
Ad prob. d. a. nifi à cauſa deter
minata qàoad entitatem , con. quoad actu
alems
 este conceptes 411
alem influxum , ſubd . antecedenter ad in
fluxum actualem ,'h . e. debet effe actu
determinata ad hunc potiùs effeétum
quàm alium , antequam influat & 2

quidem ab aliquo extrinſeco, non à ſe,

neg. concomitanter cum influxu actuali ,
h. e. dum actu influit debet influere
in determinatum effectum , con.
Ad 10. d . 4. Eft indeterminata ex
imperfectione,utieft v. g . bilanx , neg.
ex perfectione , & cum poteftate feip
ſam determinandi , con. a. n. c.
Ad 11. nihil effective movet feip
ſum independenter ' à caufa prima ,
con. dependenter , neg. & deinde mo
vetur voluntas etiam ab objectis. ac
cedit , quòd voluntas in illo priori,
dum præmovetur ad amarem , pof
fit non amare , non permoveri ; à quo
ergò movetur ? à ſeipſa ? idipſum
dicimus.
Ad 12. Neg. min. vel dift. nequit
ſalvari hæc fubordinatio fine præmo
tione , h. e . fine aliqua caufalitate, DEI
antecedente ipſum a &tum adum creaturæ ,
con. fine pramotione phyſica Thomiſtica ,
neg. min . & conf. ad prob. neg. ant.
nam actus fecundus caufæ fecundæ
tria includit . I. Các
 412 en )( )(
1. Cauſam ipſam , quæ agit, eiúf
que virtutem operatiyam ,
2. Effectum , qui producitur,
3. Ipſam actionem formalem , quæ
caufam denominat agentem , & effe
étum fientem . atquiin hæc omnia ,
ùt ſunt entia realia DEus immediatè
1 influit , & quidem caufalitate naturâ
priori , ſine præmotione phyſica ; er
gò line præmotione phyſica falvatur
illa ſubordinatio , & dependentia .
min . prob. nam 1. DEus immediatè
influit in ipſam cauſam , ejúſque virtutem ,
eam immediatè producendo , & confer .
vandô , quæ productio utique dicit
prioritatem caufalitatis. 2. Immediate
influit ; & caufaliter in effe &tum , eum
unà cum creatura per concurſum fimulta
neum , h. e. per actionem DEI for
maliter immanentem , & virtualiter
tranſeuntem phyficè producendô.
3. Denique ipſa actio formalis non eſt.
quid realiter diſtinftum à caufa , &
effectu , ergo etiam non indiger in
fluxu diſtincto caufæ Primæ . Et fic
ruit fundamentum , & fuppofitum
Th. Th . '; qui volunt , actionem eſſe ens
à caufa, & effectu diftinétum , quod nos
negamus. SEN
 to set thething 413
SENTENTIAM iftam , quòd altio
non ſit entitas ab agente , & termino
realiter diftin &ta , docent Nominales
omnes, ex Thomiſtis Maſius 3. phyl.
f. 1. c. 3. 9.4. referens pro eadem
fententia Capreolum , Soncin . Fer
rar. Jabellum , & alios. conſentit
· Card. Ptolomæus diß. s. Phyſico -me.
taph. f. 3. & 4. nec non Philoſophia
1
Burgundica in metaph. tr, 2. d. 2.9. 8.
ſolidè ; & Gervaſius p. 1. phyf. quaft.
de modis in communi, & inferiùs tr.
4. q. 2. 2. 12. videtur etiam eſle D.
Thomæ , & Scoti. vide etiam Pur
chotium Ton . s . in Exercitat. Ontolog.
difp, 4. J. 2. q. 3. & Baronemy in Sco
to defenſo Tom . 1. apolog. penult. act. 2.
ubi fortiter iſte poſterior nititur pro
bare , dari actionem mediam .
Probatur breviter : 1. DEus pro
ducit creaturam fine actione media ,
& tamen denominatur agens , & cre
ans ; ergò , ut cauſa fit agens non
opus eft aétionemedia. 2. Juxta Aa.
ipſa actio media producitur verè fine
alia actione, ergo etiam ipſe effectus
poteft à cauſa immediatè produci fi
ne actione media. 3. Licet actio fit
for
 414 ※ 然 ( 邀
formaliter actio , tamen effective pen
derà cauſa;ergò ,fi ipfe effectus indiget
actione media , etiam ipſa actio ef
fective dependens à cauſa indigebit
actione media.
Ad Confirm . ex dictis i . neg. ſup
poſ. actionem eſſe entirátem realiter
diſtinctam à cauſa ; & effectu. 2. neg . ant.
vel dift. determinat DEum priùs per
aliquid reale , à fe pofitum ; ad quod
DEus non concurrat,neg.ita utilla de
terminario creaturæ præcedens con
curſum ſit tantùm aliquá formalitas , tr.
ant . d. conf. neg. conf.vel dift. 2.conſ.
ergò illa determinatio feu formalitas
non dependet formaliter ab influxu
DEI, tranſ.non dependet realiter , &
identicè , neg; res ita explicatur :de
terminatio illa feu operatio , qua cre
atura antecedenter ad concurſum fi
inultaneum fe determinat non eſt
entiras aliqua realiter à voluntate , &
effectų diſtincta , fed eft ipſa entitas
voluntatis, cum concurſu DEi pro
fundens effectum , fic ut ratio cur
hic effectus potiùs fiat quàm alius, ad
fcribatur voluntati tamquam cauſa
particulari.
ita
 de coco 415
Itaque realiter loquendo determi
natio voluntatis , & concurſus DEI
fimul funt in uno inſtanti reali . Dici
. tur tamen determinatio voluntatis
præcedere concurſum eo folùm ſen
ſu , quòd ex ipſa proveniat , cur ejus
potentia , & concurfus DEi produ
cant hunc potiùs effectum quàm ali
um , non verò eo ſenſu, quali volun
tas in illo priori antecedenter ad con
curſum aliquid reale producat', ad
quod DEus immediatè non concur
rat.

Res patet exemplô. v. g. femen la

Etucæ non producit lactucam fine
influxu ſolis ; & tamen hic eft indif
ferens , ut lactucam , vel braſſicam
producat ; ideoque determinarur à
ſemine , quin tamen exinde ſequatur,
quòd illa determinatio lactucæ fic
aliqua actio producta fine concurſu
folis , fed tantùm eft formalitas , qua
productio lactucæ magis quàm braſ
licæ cum hoc influxu folis , potiùs
ſemini adſcribi debeat i quam fo
li , c.
Dices : Si caufa fecunda determi
nat concurſum DEI per formalitatem
aliquam
 416 Schoenen ce
aliquam , ſequitur formalitatem ali
quam eſſe à ſola creatura ; ſed & c. er
go.
R. Con. ſeq. nego autem hoc effe
quid abſurdi; nam etiam formalitas vi
talitatis, meritorij & c.reduplicativè foli cau
fæ creatæ adſcribuntur.
Ad contr . 1. dico creaturam fubor
dinari DEO , & ab illo dependere
in ratione caufæ actu operantis per
conſervationem , & fimul per concurſum
fimultaneum ; niſi enim DEus concur
reret, caufa fecunda nunquam pof
fet operári ; ergò actualis operatio
depender à concurſu ſimultaneo.
Ad contr. 2. Refp. i . d. maj. ipfa
actio adaquatè fumpta, & ùt completa de
bet dependere à DEO , con. actio
inadequatè , & folùm inchoativè fump
ta pro inceptione actionis, & deter
minatione qua fe voluntas determi
nat ad agendum , fubd. debet depen
dere ab influxu proprio, neg. ab influxu
DEI Conſervativo ipfius caufæ , con.
maj. d. m. n. conf.
Refp. 2. Neg. ſuppoſ. actionem illam 1
eſſe entitatem realiter aut modaliter
diſtinctam à caufa, & effectu. nam vo
lun

1
 跑 x 举 cm
( 417
luntas à DEO per motionem univerſa
lem deterininata ad bonum út fic , fe
determinat ad effectum non per ali.
quid diſtinctum , ſed per hoc præci,
sè , quòd fe effe &tui producendo upplicet ; &
quidem liberè, quia bonum illud rion
proponitur cum abſoluta bonitare
fed ùt mixtum malo ; ergò poſſet ſe
non applicare
Nec dicas. Exiſtente cauſa , & exi
ſtente effectu poteft tamen non dari
actio ; ergò agere dicit aliquid plùs ;
h. e. entitatem , diſtinctam .
R. 1. D. a. exiftente effectu in fa ti
ito eſſe , con. exiſtente effectu in fieri;
neg. ſi enim fupponatur effectus in
cipere exiſtere , ſeu actu emanare è
cauſa , non potcft non fimul impor
tari, & intelligi actio.
R. 2. D. c. plùs dicit entitativè , &
in recto, neg. Connotativè, & in obliquo,
con. fic enim agere involvit fimul
of ipſum fluxum , & emanationem ef
o fectûs à caufa,& ipſum influxum cau
fæ in effectum .
Ad - 13 . D. 6. fi creatura determi
net DEum per determinationem rei
liter diftin&tam ab effectu producendo,
Dd con ,
 18 强袭 [ 资
con. fi folùm determinet per formali
tatem aliquam , quæ non ſit entitas
diſtincta , neg. conf.
Nec dicas 1. Creatura priùs ſe ap
plicat ad producendum effectum
quàm DEus;
ergò creatura erit cau..
1
ſa prior DEO.
R. D. ' . applicatione importante
entitatem realem , neg. importante ſo
lùm formalitate , con. a . n. c. dum
enim creatura producit aliquidreale,
etiam in eodem inftanti agit Deus ;
ergò creatura non eft caufa creatura
prior.
Nec dicas 2. Si Deus 2
&
ſimul operantur realiter , tunc neutra
cauſa erit Prima , fed erunt caufæ fi.
multanea , ergò DEus adhuc non erit
caufa Prima.
R. 1. retorg. arg. caufa 2da præmota
ad amorem poteft exercereodium ; er
gò poteft efle caufa Prima.
R. Neg. ſeq. DEus enim eſt cauſaPrima
Tum quia realiter priùs producit ipſam
cauſam adam ejuſque virtutem acti
vam ; Tum quia ipſe operatur inde
pendenter ab omni alio, in quo formali
ter conſiſtit ratio caufæ Primæ ex
mente S. Thomæ in 2. d . 37. q. 2. A.
2.
 袋 ) ( 强 419
2. ubi ait : De ratinne primi principij eft,
S ut poffit agere fine auxilio iuperioris , ad fin
ne influentia ejus. Creatura ergò eſt
caufa fecunda, quia operatur depen
denter tum à concurfu confervativo ,
tum à concurſu ſimultaneo.
Ad 14. Neg. con !, i quia DEus an
tecedenter , & abfolutè determinan
0 dô yoluntatem ad unum tolleret li
bertatem caufæ 2dæ. in agendo ; er
gò non eſſer Primun. fed nieum libe
rum . 2. Quia ad hoc ut DEus fit
Primum determinans 2 & Primum
1
liberum , fufficit quòd DEus antece
denter ante omnem determinationem
caufæ 2dæ . liberè decreverit , & de
terminaverit creaturæ offerre,omnipo
tentiam ſuam , & concurſum ad quoſ
1 cunque actus cauſæ 2dæ. itaque erer .
citium libertatis divina præcedit exerci
tium libertatis noftræ .
Ad prob. 2. d. a . 1. Cauſa 2da de
terminabit concurfum DEI determina ,
tione propriè diéta aliquid reale produ
cendo in caufa prima, aut aliquod jus
in eam exercendô, neg. de:ermin rrioa
ne impropriè dicta ponendo conditionem ,
quâ pofitâ DEus decrevit ex libera
Dd a ſua
 420 强 發 1 張
ſua voluntate concurrere ad actus
caulæ 2dæ. con, an, n. c. 2. d. A,
aliter : determinabit dependenter à Pris
ma determinatione caufæ Primæ , qua
decrevit concurrere &c. con . indepena
denterab hac determinatione &c. neg.
2. & conf.
Ad prob. 2. Nog. Ant. patet ex di
etis ad argum . 1. , 14.
Ad prob. 3. Neg. conf. & parit. di
ſparitas eft : quia fi DEus phyficè de
terminarer voluntatem , hæc determi.
natio voluntari non effet libera , quia
cam non elegiſſet , vel ej ſe ſubmi
fiſſet per volitionem præcedentem.
Econtrà DEus liberè præviè decre
vit , & fe liberè determinavit ad con
currendum ad quoſcunque actus 2

quos creatura elegerit ; ergò &c.

Ad. 15. D. 6. ergò Præmotor mo
tioneuniverſali , ad bonum ut fic , con .
motione particulari , & determinata
ad unum , neg. & hæc motio uni
verſalis eſt motio phyſica , Tum quia
per eam DEus creaturæ imprimitin.
inclinationem in bonum , quæ incli
natio utique eſt quid phyſicum . Tum
quia etiam finis eft vera realis , &
pby
1
 级 资费 ( 421
phyſica cauſa ; ergò licèt hæc motio
fit folùm objectiva , & in ratione fie
nis , eſt tamen phyfica.
Ad 16. neg. ant. nam creatura in
actu įmo proximè operativa conſti
tuitur per fuam virtutem activam 2
per concurſum DEi indifferenter ob
latum , & per cæteras conditiones
requiſitas ad agendum, In actu 2do
verò operans conſtituitur per ipſam
actionem formalem , feu per actua
lem influxum in effectum .
Ad 17. D. a. per Pramotionem pby
ficam determinantem ad unum , neg.
ſecùs con .
Ad 18. tr. ant. neg. conf. quia Præ
motio ad unam partem ligat poten
tiam ne poflit contrarium facere 7

ficut vincula ligant , & impediunt de

ftruuntque potentiam proximam ad
2 ambulandum. Unde dift.conſ, non de
ftruit potentiamremotam , con. poten
tiam proximam , &proximè expeditam
& potentem in actu 2do egredi ad
utrumlibet. neg. conf.
Ad 19. D. d . eſt author libertatis ,
& dat liberè operari per Pramotionem
$
phyficam , neg. hæc enim , cùm inim-.
Dd 3 pedi
 422 con cui con
pedibiliter dererminet ad unum ,re.
pugnat libertati : Eft author liberta
tis , & exercitij libertatis per concurſum
conſervativum & fimultaneum can . a.
1. C.

Ad 20. 1. Neg conf. quia de ratio

ne caufæ liberæ eft , ut non ab ex
trinfico, ied à ſe ipía determinetur ;
cùm ergô DEus fit principiuni ex
trinſecum reípectu caufæ ſecundæ 2
non verò caufa fecunda fibi fit ex
trinſeca ideò DEus prædetermi
nando tolleret libertatem , non ve
rò tollit ipſa caufa fecunda, quia ip
ſa determinatio propria 3 non verò
aliena eft in potestate caufæ fecundæ .
2. d. c. non tollie DEus libertatem
propriam , con. non tollit libertatem
caufa determinata , neg.
Ad 21. Neg. conf. quia ad actum
liberum non fufficit fola indifferentia
judicij, fed requiritur etiam indiffe
rentia voluntatis ; ad quid enim ju
diciuin indifferelis, li voluntas non
porelt tequi quamcunque partem, ſed
unam deterininatè , ?
Futum .precip.Sent.1. Præmotio1,eft
Superflua caufis cùin neceflarijs tum libe
ris .
 强 张文强 423
ris. his, quia hæc eſt ratio diſtinctiva
caufæ liberæ , ut ſeipſam determinare
poſſit ; illis , quia ex natura ſua jam
ſunt determinata ad unum. 2. Tollic
libertatem , quia voluntas præmota ad
unum noneſt indifferens ampliùs ad
utrumlibet ; nec habet omnia requi
ſita ad utrumque : inter alia enim eti
am eft præmotio , quam non haber
ad utrumque. 3. Repugnat fanétita
ti DEI , qui præmovendo ad mare
riale peccati etiam ad formale
peccati , quod connexum eft ma
teriali, præmoveret. authoritas
verò , quam opponunt , aut
dubia eſt , aut nulla. Potentia , quam
dicunt eſſe intactam , eft fterilis , va
cua , ac fruſtranea ; cùm implicet
eam exire in actum . ratio primi li
beri , Caufæ Primæ in DEO falvatur
3 per concurſum conſervativum , fi
multaneum , & quod nulla operatio ,
nullum ens aſſignabile fit in exercitio
libertatis , non dependens à DEO
tum concurrente , qui concurſus eſt
natura, & dignitate prior , tempore
ſimultaneus ; tum moraliter prämo
vente n bonis. demùm voluntas eft
Dd 4 po
 424 e XC (
potentia quidem indifferens, fed in
differentiâ non paſſiva , & imperfe
etionis, quæ ab alio determinari de,
beat ; fed dominativä , & perfectionis 2

quæ ſe ipſam poſſit determinare, &

hanc prærogativam DEO in accep
tis refert.
Fundam . Sent. 2. Præter axiomata
recepra 1. Authoritas S. Thomæ
qui ait DEum facere , ut operentur
creaturæ , ſed concurſus ſimultaneus
non facit , ut creatura operetur ; ſed
potiùs contra creatura facit , ut con
currat DEus, 2. Voluntas eſt prin
cipium indeterminatum , & indiffe
rens ; ergò indiger determinativo.
3. Et maximè quia DEus , ejúſque
concurſus determinaretur à creatura,
ſi non daretur præmotio ,ergo DEus
non eflet Cauſa Prima illius determi
nationis, quæ præveniret DEum , &
DEus illi , non illa DEO (ubordina
retur. Cauſa autem prima abſolutè ,
primum liberum ‫و‬ determinins
abfolutè primum nullum aliud præ
ſupponere debet determinans. inde
præmorio noc eſt ſuperflua , fed ne
cellaria , caulis liberis quidem , ut ſe
ipſas
 ( 425
ipfas determinare poffint ſecunda,
riò 2 & dependenter : neceſſar:js, ut
licèr ſint quoad ſpeciem aetûs jam de
terminatæ , etiam determinentur ad
exercitium actûs , in quo funt adhuc
indifferentes rurfus non tollit libero
tatem , quia determinat ad unum per
modum liberi movendoconformiter
cujuſque naturæ, i. è: liberasliberè ,
neceffarias neceſſariò. neque aliquod
requiſitum deeft ex parte actûs pri
mi, ſeu potentiæ , ratione cujus di
citur poſſe agere , vel non agere ;
præmotio enim fe tenet ex parte
actûs , non potentiæ. ſimiliter mate
riale eſt connexum cum formali , fed
non vi motionis divinæ , fed volun
tatis perverſæ . actio enim fecundùm
materiale , quà à DEO eft , poteft
effe bona , vel mala , & DEus relin .
quit intactam potentiam .

i
Ś

3,

i
Dd3 QUÆ
 426 XX強
QUÆSTIO X111.
An ſubſtantia fit immediatè operativa ,
productiva alterius ſubſtantia , an però
mediantibus accidentibás ?

SENTENTIA I. Subſtantia non

eft immediatè operativa , fed folùm
per accidentia lìbi fuperaddita ; ad
cóque principium formale quo imme
dia?um ,& proximum producens ſub
ftantiam non eit ipſa ſubſtantia ſed
accidentia jola. Ita Th. Th . com
muniter . Cardinalis Aguirre difp. 15.
Complutenſes d. 10. q . 4. Babenſtu
ber d . 4. a. 3. Hueber in Harmonia
Eroth. 2. Tbeor. 2. Renz lib . 2. pbys.
q si a. 4. Goudin d . 2. 9. 4. 4. 3.
Wenzl. contr. 4. q. 2. Joannes à S.
Thoma q. 12. phyf. 4. 2. Ortiz tr.
s. conf. 1. $ . 2. n . 317. Viſchl d. 2.
g. 4. a. 2. & ex Patribus Societatis
JEſu Vaſquez 1. p. d. 195. 6. 7. 8 .
10. Fonſeca s. Metaph. c. 2. q. 6. S.
3. Albertinus Tom . 1. in 2. princip .
philoſ. q. 2. d. 2. Toletus l. 2. pbyl.
6. 3. q. 2. concl. s. Mlodzianowski tr,
1, do s . q. 3. diff. 3. contra Scoti
ſtas
1
1

reconei ( song 427

tas afferentes folam fubftantiam effe
immediatè productivam ſubftantiæ ,
& contra Suarezium cum pluribus
R. R. docentem tam fubftantiam
quàm accidentia eſſe principia im .
mediatè productiva ſubſtantiæ .
FUNDAMENTA .
1. Subſtantia non immediatè re
ſpicit operationem ; ergò non eft im
mediate operativa. ant. prob . ſubſtan
tia immediatè reſpicit exiſtentiam
ergò non iñediatè refpicit operatio
nem . prob .conf. exiſtentia , & opera
tio ſunt actus adæquatè diſtinctí : at
qui non poteſtuna potentia imme
diatè reſpicere ſimul actus adæquate
diſtinctos; ergò fubftantia immediatè
refpiciens exiſtentiam , utpotè à qua
ſpecificatur , & ad quam per defini
tionem immediatè ordinatur ( defini
tur enim Ens per le exiſtens ) non po
teſt immediatè refpicere operatio
nem. min. prob . quia potentiæ ſpeci
ficantur ab actibus adæquatis , quos
refpiciunt immediatè: atqui non po
teſt una potentia habere duplex fpe
cificativum adæquatum ; ergo nec
po
 428 强 )( 聯 強
poteſt immediatè refpicere duos
actus adæquatos.
2. Actus , & potentia debent effe
in eodem genere , ut ; ſi actus fit ac
cidens , etiam potentia ſit accidens ;
fi actus ſit ſubſtantia , etiam poten
tia fit ſubſtantia : ſed actus , ad quem
per ſe primò ordinatur potentia ope
rativa eft accidens ( actio enim non
eft fubftantia ) ergò etiam ipſa po
tentia operativa eſt accidens , & non
ſubſtantia.
3. Quod reſpicit aliquid acciden
tale tanquam fuum fpecificativum ,
eſt accidens, non ſubſtantia : fed po
centia operativa reſpicit aliquid ac
cidentale ùt fpecificativum , fcilicet
actum fuum ; ergo non eſt ſubſtan
ria , ſed accidens.
4. Sæpè producitur fubftantia à
folis accidentibus abfente formâ ſub
ftantiali ; ergò non fubftantiæ , ſed
accidentia funt caufæ productivæ
fubftantiæ. ant. prob. fic enim 1. Sol
producit metalla ſubtùs terram , ubi
ejus forma ſubſtantialis non eſt præ
ſens. 2. Arbor producit aliam ar
bo:
 袋 ( 数 ( 愛 429
borem per accidentia relicta in ſemi
ne , etfi ipſa arbor jam perierit; ergò.
RESPONSA AA.
Ad 1 . 1. Neg. ant. ad prob. d . c.
Ergò non reſpicit operationem pri
mariò , con ſecundario , neg. exiften
tia enim , & operatio funt actus ſub
ordinati , licèt autem prior , h. e. exi
ftentia per fe fpecificet potentiam , feu
ſubſtantiam , non tamen cam ſpeci
ficat actus pofterior, feu operatio. &
nonnè eriam accidens immediatè , àt
fuum ſpecificativum reſpicit exiftentiam in
alio ; & operationem , qua producic
aliud accidens , ùt a &tum ſecundariam ?
Refp. 2. ad prob. conf. neg. maj. Exi
ftentia enim , & operatio funt actus
folùm inadæquati forinæ fubftantia
lis , quæ ſub diverſo reſpectu eſt
ſubſtantia , & potentia operativa.
Subſtantia eft , ùt ordinatur ad exi-.
fitentiam per fe ; potentia operativa eft ,
ùt ordinatur ad operationem .
Ad 2. Refp. 1. Retorg, arg. Etiam
accidentia non funt in eodem genere
cum ſubſtantia ; accidens enim eft in
genere accidentis , ſubſtantia in ge
ne
 430 源 染 八强
nere ſubſtantiæ, ergò etiam acciden
cia non poſſunt efle principium im
mediatum , & proximum fubftantiæ
productivum ; aut eriam ſubſtantia
poterit producere immediatè actum
accidentalem.
1
Refp. 2. Neg. Hoc axioma effe
univerſaliter verum ; aliàs omnipo
tentia divina , quæ utique non eſt ac
cidens, nonpoterit producere acci
dens immediatè.
Ref . 3. d. maj. Actus, & potentia
paſſiva, h. e. forma fubftantialis , &
materia prima , ſunt in eodem gene
re . con. actus , & potentia ačtira ,
h. e. omnes oprationes , & poten
ciæ earum productivæ , neg. maj.
con , m . n. c.

Reſp. 4. d. maj. Actus , & poten

tia metaphyfica , ſeu objectiva ,con. actus,
& potentia phyfica, ſeu productiva, neg.
maj. poſſibilitas rei , ſeu res ùt pof
fibilis , & ùt exiftens ſunt in eodem
genere; ſicut enim accidens aétu exi
Itens eſt in genere accidentis ; fic eti
am ùc poflibile eft in genere acciden
tis. alium fenſum hujus axiomatis
non admittimus.
Ad 3.
 遂 ( 參 ( 愛 431
Ad 3. Neg. fuppof. Quid aétio fit
entitas , & accidens diftinétum à cau
fa , & effectu producto ; hoc enim
videtur falfum effe , ùt defacto effi.
caciter , & probabiliſfimèdefendunt
plures Authores. conſequenter po
tentia operativa, productiva ſubſtan
tiæ non reſpicit immediatè aliquid ac
cidentale.
Refp. 2. Neg. min. Quòd potentia 1

operativa ſpecificetur entitative ab

7 a &tu . aliàs fequeretur toties dari po
$ tentias fpecie · diſtinctas quoties
dantur aétus fpecie diverſi; quod
tamen falfum eft ; nam eadem
potentia poteſt producere. actus
} ſpecie diverſos ; fic eadem volun
tas elicit volitionem , & nolitio
nem : maximè cúm potentia operan
di fit realiter indiſtincta ab ipſa en
titate caufæ .
Ad 4. Neg. ant. Nam Suarez do
18. meta. l. 2. à. n . 39. cum alijs ar..
ferit in defectu caufarum fecundarum
|||
ſubſtantiam produci à DEO ùt Au
thore naturæ : ficut enim DEus per
ſe conſervat ſubſtantias , ira in talibus
circumſtantijs non eſt abſurdum di
cere
12
 432 缴费 缴
cere fubftantias à folo DEOproduci.
Eft Philoſophi Chriſtiani , inquit P.
Ulloa phyſ. ſpecul. d . 1. c . 2. m. 42.
recurrere ad folum DEum , quando
concurrunt hæc tria : 1 , Novus ali
quis effectus. 2. Connexio naturalis
cum illo. 3. Abſentia cauſæ ſecundæ
proportionatæ . fed his non attentis
Ad prob , 1. Dico ; eſſe ſubtùs ter
ram quaſdam venas metallorum in
creatione mundi ab Authore naturæ
i
ita difpofitas , ut ex vicinis terræ par
tibus viſcoſis, operante ſolis calore ſe
augere queant . alij aſſerunt ſubſtan 1
tiam ſolis applicari metallis produ
cendis per effectus intermedios , &
fic adhuc immediatè influere in ſub .
ftantiam metallorum .
Ad prob. 2. Dicitur femen arboris
jam vivere , & eſſe inſtructum vitâ
vegetativâ, & hoc mediante creſcere
deinde ipſam arborem. idem aſſerunt
de alijs feminibus plures Philoſophi
antiqui apud Conimbricenſes in 1. de
generat. & corrupt. c . 4. q. 25. & Re
centiores non pauci. Vide de his ex
perientijs plura apud Mlodzianowski
hic tr. 1 d. s. q. 3. diff. 2o.
SEN
 強 ) Card 433
SENTENTIA II. Subſtantia eft
immediatè operativa, adeóque princi
pium proximum productivum alte
rius fubftantiæ eft fola Subſtantia ;ira
ut accidentia nullo modo influant in
ipfam ſubſtantiam , fed folùm fe ha
, beant per modum diſpoſitionum . ita
Scotiftæ cum fuo Doctore ſubtili in
1. dift. 37. q. unica. & in 4. dift. 12.
9. 3, quos ſequuntur Ochamus, Du
randus, Valleſius , Jandunus, Schop
pen hîc dip . 3. q . 1. Pontius d . g. q.
2. Baro hic apolog. 1. act. 4. & alij
Scotiftæ, quibusadftipulantur Hur
tado d . 9. S. 3. Oviedo contr.9.punct.
4 , Arriaga d. 11. S. 2. Mayr p. z. d .
3. q. 3. a. 8. à n . 1123. & etiam ex
parte Suarez d . 18. met . l. 2. Co
nimbric. l. 2. pbyf. c. 3.9. 18. Com
ptonus d . 25. 5. 4. & plures RR .
quatenùs admittunt fubftantiam pof
ſe immediatè producerc aliam ſub
ftantiam , licèt deinde aſſerant etiam
accidentia immediatè producere ſub
ftantiam , non omittendum quod ad
dit Baro I. cit. n. 1. opinionem $co
ti in hac materia fingulis diebus au
gerinumero , & authoritate fequaci
Ee um
 434 豫 然 ( 强
um ; illam verò D. Thomæ deftitui
etiama ſuis ; ita ex authoribus, inquit ,
etiam Thomiſtis dietim ad nos ali
qui accedunt.
FUNDAMENTA.

1. Operari fequitur ad effe ; ergò fi

forma ſubſtantialis eft immediatum
principium eſlendi, etiam erit imme
diatum principium operandi . ergò
ſubſtantia eft immediatè operativa .
2. Qua eft ratio Scoti, Magni fem
per momenti,ùt ait quidam Recentior , &
nunquam fatis foluta. Ens imper
fectius non poteſt producere per te,
& immediatè ens perfe &tius ; fed ſub
ftantia eft perfectioraccidente ; ergò
non poteſtproduciab accidente, led
debet produci ab alia ſubſtantia. maj.
prob. ens imperfectius non continet
in virtute fua productiva ens perfe
Etius ; ergò cùm nemo det quod non
habet, ens imperfectius non poterit
producere id quod eft perfectius.
Confirm . 1. Forma accidentalis non
poteft denominare ſubjectum ultra
gradum , quem ipfa habet ; v. g.
dulcedo ùt tria nequit faccharum red
dc.
 魏 然 ( 張 435
dere dulce ùt quatuor ; ergò etiam 1

agens imperfectius nequit effundere

ex fe effectum , qui excedat perfe
etionem ipfius agentis.
Confirm . 2. Ex fenfu communiſſimo
omnium , qui nullis partibus addicti
ſunt, judicantium cauſam immediate
productivam alterius debere eſſe aut
majoris, aut æquivalentis , aut ejuf
dem perfectionis cum effectu pro
ducto , adeóque eum continere aut
eminenter, aut virtualiter , aut formaliter.
3. Si ſubſtantiæ non immediate
producunt ſubſtantias fequitur
quòd nullæ dentur productiones ſub
ftantiales univoca ; h. e. quòd ſub
ſtantia non habeat fúi cauſam ünivo
cam : fed hoc eſt falſum , ùt omnes
fatentur ; ergò. prob. feq. quia acci.
dens reſpectu ſubſtantiæ eft quid
æquivocum ; ergò non poteſt ejus
effe caufa univoca ; ergò& c.
Confirm . 1. Generatio Filij à Patre
eft productio fubftantialis univoca ,
ergo cauſa productiva Filij non eft
accidens ; fed ipfa fubftantia patris.
Confirm . 2. Accidens non vivit , er:
gò non poteſt producere vivens
v . g . Filium , Еe 2 Con
2
 436 )( X
Confirm . 3.Vivens non poteſt pro
ducere aliud vivens à fe fpecie di
verſum ; ergo nec accidens , quod
nec vivit , nec eft ejuſdem fpeciei
cum fubftantia poteſt producere ſub
ftantiam toto genere afe diverſam .
4. Accidenspoteft immediate pro
ducere accidens ;ergò etiam fubitan
tia ſubſtantiam . prob. conf. quia æquè
proportionata eft fubftantia ſubftan
tiæ , ac accidens accidenti.
Confirm . Non eft credibile naturam
providiſſe accidenti de virtute acti
va , & non providiſſe de eadem ſub
ftantiæ , longè perfectiori.
5. Accidens non poteſt producere
fubftantiam in virtute propria , ùt faten
eur Aa. nec in virtute ſubſtantia , nec ut ip
Ja virtus fubftantia ; ergo omninò non
poteſt. prob. pars 2. ant. vel enim ad
hoc, ut accidens producat in virtute
fubftantiæ ſubſtantiam , ipfi aliquid
fuperadditur fubftantiale , & fic jam
ſubſtantia erit principium immedia
tum &c. velſuperadditur aliquid accia
dentale , & fic accidens manebit im
proportionatum , & impotens ad
producendam , & continendam ſub
Itantiam ùt anteà. vel denique acci
den
 1

英 张强
( 437
denti ſuperadditur nihil ; ergò pro
ducet ùtipfa virtus fubftantia , &hoc
non , quod prob. 3. part. ant . 1. Cau
ſa , quæ producit effectum immedia
tè ex ſua natura , & ab intrinſeco , eſt
principalis non inſtrumentalis : atqui
ſi accidens produceret ſubſtantiam
immediatè, ùt ipſa virtus ſubſtantiæ ,
produceret eam ex ſua natura , & ab
intrinfeco; ergò eſſer cauſa principa
1
lis ſubſtantiæ , quod tamen negant.
Th. Th. prob. pars. 3. ant. 2. Licèt ac
cidens dicatur effe virtus ſubſtantiæ ,
manet tamen adhuc entitative imper
feétiùs fubftantiâ ; ergò etiam non
dum poteſt producere immediate
fubftantiam . prob. 3. pars. ant. 3. Ideò
calor , v. g. eft virtus inſtrumentalis
ignis in ordine ad producendam ſub
ftantiam ignis , quia ignis nequit pro
ducere ignem , niſi mediante calore:
ergò etiam calor erit virtus folùm
29
initrumentaria ignis in ordine ad ca
lorem producendum , quia pariter
nequit ignis producere calorem , niſi
mediante calore.
6. Vel actio productiva ſubſtantiæ
emanat ab ipſa ſubſtantia 3 vel non
Ee 3 ema
 438 Xenon
emanat ? fi non emanat ? ergò ſubſtan ,
tia nullo modo influit in ſubſtantiam ,
& fic accidens erit adæquatum prin
cipium ,.& cauſa principalis ſubſtan
tiæ . fi emanat ? ergò eadem actio po
teſtprocedere, &produci à duplici
cauſa totali ſcilicer a ſubſtantia , & ab
accidente ; aut dicendum erit , illam
acționem non emanare ab accidente ,
conſequenter ſubftantiam produci à
ſola ſubſtantia ; aut ſubſtantiam , &
accidens influere duplici actione in
ſubſtantiam ; quod dici nequit, Tum
quia daretur contra communem dų .
plex actio totalis reſpectu ejuſdem
effectûs; Tum quia eo ipsô ſubſtantia
immediate produceret ſubſtantiam
1
fi propria , & diſtincta acționę attin
geret effectum .
Nec dicas : 1. Actionem producti
vam emanare immediatè ab acciden,
te , & hộc mediante ab ipſa ſubftantia.
Contra eft, 1. Quia fic eadem en
tiras realis, h . e, actio produceretur
à duplici cauſa totali.
Contra eſt. 2. Si ſubſtantia non im
mediatè influit in ipſam actionem ſu
am , tunc omninò in eam non influit ;
quia
02
 隐 类 ( 缆 439
quia ùt admittunt Th. Th. ſubſtan
tia non exercer in aceidens aliquem
influxum , quô adjuvante accidens ef
fundat aétionem fubftantiæ producti
vam ; quomodò ergò illa actio cauſa
tur propriè phyficè a ſubſtantia , fi
hæc in illam non per fe , & imme
diatè influit ?
Nec dicas 2. Subſtantiam , & acci
dens effe folùm cauſas partiales re
fpe &tu illius actionis.
Contra eſt. 1. Ergò & ſubſtantia , ,
& accidens erunt cauſæ principales
illius actionis ; abſurdum enim vide
tur unam cauſam partialem eſſe prin
cipalem , alteram inſtrumentalem . fi
autem accidens eft caula principalis
ſuæ actionis , ergò etiam erit cauſa
principalis ipfius fubftantiæ per actio
nem productæ .
Contra eſt. a . Si fubftantia eft folum
cauſa partialis ipſius actionis per
quam producitur fubftantia , ergò
etiam erit folùm cauſa partialis ipfius
ſubſtantiæ productæ .
Nec dicas 3. Actionem producti
vam fubftantiæ non efle entiratem
realem diſtinctam à cauſa , & effectu ;
Ee 4 ideò
 440 cuenta con
ideò hæc omnia eſſe in aërem vané
ſparſa.
Contra eſt. 1. Quòd communiùs
Thomiſtæ admittant cum alijs plu
ribus actionem mediam inter effe
ctum , & cauſam .
Contra eſt_ 2. Si actio productiva
non eſt accidens reale;ergo per fe cor
ruit fundamentum Thomiftarum fu
prà in ſent. 1. n . 2. & 3. propoſitum :
quòd actus, dar potentia debeant effe in co
dem genere ; quod potentia operativa ſub
ftantialis non poffit reſpicere aliquid acciden
tale , ùt fuum pecificativum ; ùt conſide
ranti pátebit.
Contra eft 3. Cauſa realis efficiens,
7
& phyfica deber in effectum verè à
ſe produ &tuin exercere aliquem in
fluxum realem ; ſed ſubſtantia eft cau
ſa realis efficiens, & phyſica, & qui
dem principalis alterius fubftantiæ ;
crgò in eam realem 'exercer influxum .
fed etiam fuppoſito actionem non ef
ſe quid diſtinctum &c. fi tamen non
immediatè producat fubftantiam
nullum exercebit influxum realem in
ſubſtantiam ; ergò non erit caufa phy
fica & c. min. fübf. prob. i. eft imper
cep
 en 441
ceptibile aliquid in aliud realiter in
fluere per aliquid à ſe realiter diſtin
& tum ;ergò etiam eft imperceptibile
fubftantiam realiter influere in ſub .
ftantiam per accidens realiter à le
diftinctum . 2. Eſ pariter imper
ceptibile ſubftantiam verè realiter
& quidem fine actione media influe
re in ſubſtantiam , & tamen non im
mediatè influere.
7. Subſtantia producit immediatè
ſuas proprietates , aut ſaltem repa
rat; ergò ficut eſt immediatè opera
tiva accidentium , ita & fubftantiæ .
ant. prob. quando aqua priùs per ig
nem calefaéta ſubtracto igne le redu
cit ad naturale frigus , illa frigiditas
nec 1. Producitur , ſeu reparatur ab
ipſo agente , quod primò produxit
aquam , quia hoc non eft præſens :
nec 2. per ipſam actionem primi pro•
ducentis jam tranſactam , hîc & nunc
adhuc operantem , quia novus effe
etus requirit novam actionem : nec
3. Frigus ſolùm reparatur in aqua
per naturalem reſultantiam .quia accidens
reale requirit cauſam ſui effectivam ,
& phyſicam . nec 4. Producitur per
Ees ip .
 442 英 [ 赞 ( 強
ipfam ſubftantiam aquæ , ùt hæc eft vira
tus relicta ab agente primo , quia fic jam
admittitur ſubſtantiam effe immedia
tè productivam accidentis ,ergò &
ſubſtantiæ , nec denique s. Frigus il
lud producitur à potentia frigefactiva ,
quæ fit connaturalis aquæ , & ab ea
nunquam ſeparerur; quia hæc poten
tia realiter diſtincta ab aqua eſtme
rè conficta , & non probata. Vide
plura de emanatione proprietatum ab
eſſentia fufiùs tractata apud Com
plutenſes d . 10. 9. 7. per plures f. S.
RESPONSA Aa.
Ad 1. d. a. Sequitur ad eſſetanquam
ad primum , de radicale principium operan
di , con tanquam ad virtutem immedia
tam , & principium proximè opera
tivum . neg. a. & cont. poteft etiam
illud axioma fic explicari : operari
fequitur ad eſſe , h, e. fimodus ef
fendi fit materialis aut ſpiritualis
etiam modus operandi erit materia
lis , aur ſpiritualis &c.
Ad 2. Refp. 1. d. m . Subſtantia eſt
perfectior in entitate, con. in attivitate,
neg
Reff:
 DC 443
Refp. 2. d. maj. Non poteſt pro
ducere in virtute propria , con. in virtute
aliena , neg. accidens autem produ
cit fubftantiam in virtute fubftantiæ
non quidem in ſenſue tranſitivo , quafi
ex fubftantia in accidens aliqua vir
tus tranfeat , fed in ſenſu intranfitivo ,
h. e. accidens eſt ipſa virtus inſtru
mentalis ſubſtantiæ , quod potens eſt
producere talem ſubſtantiam non qua
merè accidens eſt, ſed ut eft accidens
ſubordinatum , & conjunétum tali ſuſtantiæ .
Refp. 3. d. maj. aliter. Non poteft
producere per modum caufa principalis ,
& radicalis, con . per modum caufa inftru
mentalis, & formaliis , neg.
Ad prob. d. a. Non continet prin
cipaliter, con , inſtrumentaliter , neg. vel
neg. Suppoſ. quòd effectus producen
dus debeat contineri in principio inftru
mentali proximo, & immediato ; ſuf
ficit enim , quòd contineatur in prina
cipali į quia virtus inſtrumentalis non
1
tribuit effectui fuạm perfectionem1 ,
& fpeciem , ſed ejus, cujus eft virtus.
Illud autem : nemo dat , quod non babet,
locum haber in cauſa principali.

'.
 444 婆 ( 隐
Ad Confirm . 1. Neg. parit. Quia
cauſa formalis non eſt productiva ,
fed folùm communicativa ſui ipfius,
conſequenter non poteſt communi.
care id , quod non continet forma
liter : econtra cauſa efficiens eft pro
ductiva , ergò poteſt 'communicare
efficienter , quod (non conținet for
maliter.
Ad Confirm . 2. Dico , plus valere
debere confenfum eorum, & quidem
plurimorum , qui ex folida ratione
judicant poffe effectum etiam per
fectiorem produci inſtrumentaliter à
cauſa etiam entitative imperfectiori.
Ad 3. Neg. ſeq. Quia ad produ
1
&tionem fubftantialem univocam ſuf
ficit , quòd cauſa principalis fit univo
ca , h. e. fubftantia.
Ad Confirm . i, d. c . Ergò cauſa prin
cipalis & c . con . caufa inftrumentalis &c.
neg .
Ad Confirm . 2. d . 6. Non poteſt
producere vivens in virtute pro
pria , & ùt caufa principalis , con .
in virtute ſubftantia viventis , & ùt
caufa inftrumentalis, neg . deinde nego
animam hominis produci à Patre.
Ad
 con las 445
Ad Confirm . 3. Neg. conf. & parit.
Quia accidens non producit ſubſtan
tiam ùtcauſa principalis,& affimilans fi
bi effectum , fed ùtvirtusſubftantiæ : e
contra vivens produceret aliud vivens
a ſe diverſum , ut cauſa principalis &c.
Ad 4. Neg . conf. ad prob. d . 4.
Æquè proportionata eft &c. inratione
efſendi, con. in ratione operandi neg
ficut accidens non ideò præcisè po
teſt producere aliud accidens , quia
- eft ei fimile , ſed quia ei non repug
>
nat reſpicere operationem acciden '
talem & c. ita fubftantia licèt fimilis
non poteft immediatè aliam produ
cere ', quia nequit immediatè reſpi
cere actionem accidentalem > & ab
ea ſpecificari.
Ad 5. Dicunt Th. Th . accidens
producere ſubftantiam , ùt ipſa vir
ius ſubſtantiæ , adeóque ùt inſtru
mentum conjunctum . ad prob. 1. 3.
partis d. maj. ſi producat ex fua na
tura , h. e. ex virtute propria &c. con.
fi folùm ùt virtus alterius , ei conjun
eta & c. neg. maj. d. m. n . c . demde
ad caufam principalem non fufficit,
fi effectus producatur virtute con
na
 446 微 ( 參 强
naturali , & intrinſeca ; ſed requiritur
eriam , ut cauſa fit æqualis ,aut faltem
majoris perfectionis cum effcctu. -
Ad prob. 2. do 4. Manet imperfe
ctius in entitate , con. in activitate fubd.
in genere cauſa principalis , con, in genere
caufa immediata , neg.
Ad prob . 3. Neg . ant. Nam calor
ideò eft virtus inſtrumentalis non
cauſa principalis & c. quia producit
aliquid feipfo perfectius , ergo non
in virtute propria , ſed in virtute
cauſæ principalis . 1

Ad 6. Rep. 1. Actionem produ

Stivam fubftantiæ emanare à ſubſtan
tia , ùtà cauſa principali , & ab acci
dente ùt operante in virtute ſubſtan
tiæ ad prob. neg. Suppoſ. caufam inftru
mentalem effe toralem ; ſupponit
enim aliam ſcilicet principalem ; er
go eo ipfo non eſt totalis. ex quo
patet ad contr. 7 .
Ad Contr. 2. Nego illat. Licèt enim
fubftantia nullam exerceat caufalita
tem in ipſum accidens , quia tamen
hoc eſt illius virtus conjuncta , ideò
eo mediante effundit ačtionem pro
ductivam ſubſtantiæ .
Ad
 蒙 ( 第 1 張 447
Ad dices 2. Refp. Subſtantiam , &
accidens effe cauſas partiales lạtiori
quadam ſignificatione ; verum eft ,
cauſas partialesſtrictè tales eſſe, quæ
æquè principaliter & ex virtute
propria influunt in effectum ; quod
nonconvenit accidenti reſpectu ſub
ftantiæ ; funt ergò cauſæ partiales ,
hoc eſt ſubordinata , conſtituentes un
am integram cauſam productivam ,
& fic accidens non eft cauſa princi- ,
palis ſuæ actionis , quafi ex virtute
propria effundat illam actionem .
Refp. jam ad arg. 2. Actionem non
eſſe entitatem diſtinctam , ùt jam fu
prà q. 12. diximus.
Ad contr. s . D. maj. Debet exerce
re influxum realem immediatum , neg.
mediatum , con, eodem modo d . min
fub £. neg.conf. ad prob. 1. d. a . im
perceptibile eſt & c. per aliquid di
ſtinctum tanquam per cauſam principalem
con . tanquam per caufam inftrumentalem ,
feu ut per virtutem inſtrumentariam
naturaliter fibi connexam , neg. ad
prob. 2. dico , fi negetur actio me
dia , tunc hoc fenfu fubftantia imme
diatè influit in effectum , h , e.iñediatione
 448 EXC
adtionis non verò immediatione virtutis ,
quaſi non influat per virtutem fibi
ſuperaddiram
Ad 7. Reſponder Eminent. Card.
Aguirre diß .15. n. 41. quando aqua
redit ad naturale frigus , actionem
ſtrictè dictam , productivam frigoris
procedere à DĖo fimul , & ab alijs
caufis fecundis , aquam circumftan
tibus ſcilicet terrâ , & aëre frigidis ;
aquam enim nunquam ex toto amit
tere frigiditatem , cùm hæc fit ejus
proprietas , & nulla eſſentia natura
liter pofſit privari proprietatibûs fuis,
1
niſi per fui deſtructionem : aqua er
gò etiam fervens femper adhuc reti
net aliquem faltem gradum frigoris.
Si itaque ignis amoveatur , frigiditas
illa , priùs valdè remiffa , paulatim
intenditur ab agentibus vicinis terrâ
ſcilicet , & aëre frigidis.
Fundam . pracip. Sent. 1. fæpè pro
ducirur ſubſtantia nullâ aliâ fubftantiâ
productivâ præſente , ùt conſtat in
metallis , in accenſione ligni per ig
nem paulò remotum & c. ergò fig
num eft fubftantiam non produci à
ſubſtantia , fed ab accidentibus, quae
agunt
 强 人缘 八强 449
agunt , ùt virtusfubftantia , conjuncta,
& ſubordinata ; maximè cùm potentia
immediatè operativa immediatè re
ſpiciat operationem , ſuum ſpecifi
cativum : atqui ſubſtantia immediatè
reſpicit exiſtentiam per le , non verò
operationem , ergò nequit eſſe im
mediatè operativa.
Fundam . Sent. 2. non conftat certò
de cauſa productiva ſubſtantiæ ,quan
do nulla videtur fubftantia præſens
effe ; nec damnandi ſunt illi , qui af
ſerunt in defectu caufæ fecundæ ſub
ftantiam à DEO ùt authore naturæ
>
produci , ubi naturalis connexio id
requirit maximè, cùm ſubſtantia ope
rationem reſpiciat ſolùm ſecundariò
ficut ipſum accidens , quod planè ne
quit eſſe principium produétiyum
fubftantiæ , cùm velut ens imperfectius
eam nec formaliter nec virtualiter
contineat ; nemo autem dat , quod non
habet.

FF QUÆ

!
 450 愛 X 9XX
QUÆSTIO XIV .
An poffibilis fit creatura omniam Pere
fe tiſſima ?
SENTENTIA I. Negans. Ita
communior. nominatim Card. De
Aguirre difp. 24. pbyl. f. 1. & 2. Card.
Ptolemæus dil. s . Theol. natur. J. 3.
1 m . 7. Suarez d . 30. metaph. f. 17.
Conimbric. l. 4. phyf. 6. 8. 9. 3. a .
2. Wenzl . l. 3. phys. contr. 2. q. 2..
Complut. d. 18. q. 3. Vaſquez tom .
1 1. in 1. p. diſp. '106. 6. 1. Hurtado
dif . 13. phyf. Oviedo controv. 14.
punct. 7. Compton. do 56. f. 8. Ma
ftrius d . 10.4. 2. Lynceus l. 7. tr,
31 6. 7. Renz. bức q . 3. m . 2. Mayr.
p . 4. d . 1. q. 2. 2. 4. n. 1216. Guf
phys. difp. 3. 9.3.Viſchld. 1.9.2.2. ult.
Semery tom . 2. d. 8.9. 2. Benedictus
Schmier Metaph. p . 2. d . 2. contr. 3.
S. 3. Babenſtuber l. 3. phyſ. d . 2.
4. 2. S. 2. Lalemandet d . 7. part. 4 .
Amort phyſ. gen . p. 3. fe&t. i. q . s.
& alij.

FUN
 级 ( 带 )( 强 451
FUNDAMENT A
I. Perfectiones divinæ funt infini.
tæ , & à creatura ſemper magis , ac
magìs parcicipabiles , & immitabiles ;
ergò nequit exiftere creatura , quæ
ita participet ,& immitetur perfectio:
nes DEI , ut perfe &tiùs participare ,
& imitari non poſſit.
Confirm . Eft de effentia creaturæ ,
ut fit imitativa , & participativa per
fectionum DEI :ergò fuppofito ,
quòd DEI perfectiones fint in infi
nitum imitabiles ; ſequitur neceſſariờ ,
non poſſe dari creaturam , quæ par
ticipalitatem , & imitabilitatem DEI
exhauriat ; ergò eô ipſo non poteft
dari creatura perfectiſfima, hæc enim
DEum perfectè imitaretur &c.
2. Implicat fpecies numeri finiti
omnium maximi, ita , ut major dari
nequeat ; ergo etiam implicat crea
tura finita omnium ſuprema , & per- .
fectiſfima , qua perfectior dari non
poflit. prob. ant. implicat finitum per
additionem unius tantùm gradûs red
di infinitum ; aliàs finitum ab infinito 1

diſtaret infinitè , & nou diitaret infi

Ff2 ni
 452 强势 袭
nitè , quia diftaret per unam folùm
unitatem , quæ diftantia non eft infi
nita , fed minima: ſed ſi poſſibilis eſſet
numerus finitus omnium maximus ,
is per
additionem unius gradus red
deretur infinitus ; ergò etiam impli
cat numerus finitus maximus. min.
prob. quia addita unitate numerus ille
jam anteà maximus inter finitos fu
peraret omnem finitum ; ergò eſſet
infinitus.
3. Creatura ſemper perfectior úf
que in infinitum fyncategorematice ,
non implicat ,ergò à DEOpoteft
produci; ergò à contrariò implicat
creatura , qua non poffit perfectior
proauci. ant. prob. quia omnis crea
tura eſt finitæ perfectionis , infinite
diſtans à perfectione DEI ; ergò fem :
per poteſt magis , ac magis ad DEum
accedere , eúmque imitari.
4. Non eſt poſſibilis creatura om
nium imperfectiſſima ; ergò nec eft
poſſibilis perfectiſſima. ant. prob. nu
merus infinitus non poteſt habere
terminos finitos ; atqui , fi daretur
creatura imperfectiſſima, ſpecies crea
turarum poſſibilium infinitæ habe.
rent
 pe care com 453
rent terminum finitum , ſcilicet crea
turam imperfectiſſimam . ergò.
RESPONSA AA.
Ad 1. d . a. Sunt in infinitum imi
tabiles quantùm eft ex parte DEI , con.
quantùm eſt ex parte creaturarum . neg.
cùm enim creatura non poſſit eſſe in
finita, idcircò tandem ad tantam per
veniet perfectionem , ut & infinitam
non attingat , & finirarum poſſibili
um fit omnium perfectiſſima.
Reſp. 2. Sunt infinitè imitabiles ex
tenſivè , h. e. ab infinitis creaturis , & c.
con, intenſivè , h . e. etiam à perfectif
fima creatura adhuc ulteriùs imitabi.
les, neg. ex quibus patet ad confirm .
Ad 2. Neg. ant. Si enim poteft
dari numerus infinitus , ùt defendit
Arriaga , & fi poteft unum infinitum
eſſemajus alterô , cur non etia m pof
ſit dari numerus finitus omn ium
maximus , quo , fiftendo in numero
finito , non poflit dari major ; licèt
adhuc in linea numeri infiniti eò ma
jor dari poſſit ?
Ad 3.Neg. ant. Quia omnipoten
tia DEI eſt illimitata ,ergò habet po
Ff 3 ten
 454 or con
tentiam producendi creaturam per
fectiflimam , h e. talem , ut perfectior
dari non poflit, conſequenter implicat
creatura in perfectione fyncategore
maticè infinita.
Ad 4. Neg. ant. Poſſibilem enim
effe creaturam imperfectiſſimam 2
patet à paritate numeri ; ficut enim
poſſibilis eſt , imò defacto datur nu
merus , fcilicet binarius , quo minor
dari non poteft , itaetiam poſſibilis
eſt creatura imperfectiſſima , quæ iça
participet perfectiones divinas 2 UC
minùs participare non poffit nec per
hocexhauritur omnipotentia divina.
SENTENTIA II. Affirmans. ita
Durandus in 1. dift. 44. q. 2. Arria
ga dif . 13. phyf. fe &t. 3. Pontius difp.
14, 11. 29. Henricus Gandavenſis
Quodlib. 3.9.3. qui tamen non videtur
abfolutè hanc fententiam tenuiffe
cùm Quodlib. 8. dicat , je nihiliſuper boc
judicare , aut determinare.
FUNDAMENT
I. DEus ficut eſt omniſcius , ita
etiam eſt omnipotens; ergò ficut in
ter omnes fpecies rerum poſſibilium
vi
 a na 455
videt unam omnium perfectiſfimam ,
quæ omnes alias excedat , ita etiam
poreſt eam actu producere. prob. cons
DEus poteſt actu producere , quid
quid eft pollibile ,' & ùt tale a DEO
videtur : atqui creatura illa inter om
nes poſſibiles perfectiſſima ùt poſſi
bilis à DEO cognoſcitur ; ergò po
teft eam actu producere.
2. Extra omnes creaturas poſſibi
les nulla alia eſt poſſibilis : fed intra
3 omnes creaturas poſſibiles , quæ ſunt
inæqualis perfectionis, datur una ,
quæ à nulla alia excedatur , ſeu per
fectiſſima; ergò abſolutè datur pero
2 fectiſſima.
3. Poſlibilis eft creatura omnium
imperfectiſſima ; ergò etiam perfe
etiſſima. 1

4. Defactò unio Hypoftatica in ge

nere unionis tantæ eft perfectionis ,
perfectior unio dari nequeat : Ma
ternitas B. Virgnis eſt ita perfecta
ut , ut perfectior non fit poflibilis ,
ergò datur creatura perteltiſſima.
5. Non datur proceſſus in infini
tum ; ergò tandem deveniendum eft
ad creaturam perfectiſfimam .
FE3 RE
 456 j X X
RESPONS A Aa.
Ad 1. neg. Suppoſ. conf. quòd fcili
cet videat inter poſſibiles rem perfe
Etiſſimam . Sicut enim à parte rei da
ri non poteſt ſpecies , quæ non pof.
fit excedi ab alia fpecie , ita etiam
DEus talem fpeciem perfectiſſimam
videre non poteft , cùm cognofcat
res , ùt funt. accedit , quòd quæcun
que ſpecies viſa à DEO ùt poflibilis,
infinitè difter à DEO , ergò poflet
adhuc aliam fpeciem fupra fe habe
re , & quidem perfectiorem .
Nec dicas i . Si defactò omnes crea
turæ pollibiles producerentur , DEus
inter eas videret unam perfectiſſimam
in ſtatu actualis exiſtentiæ ;‫ ܪ‬ergò eti
am in ftatu poſſibilitatis cognoſcit ,
quæ fit perfectiſſima inter omnes.
Reſp. Enim , hypotheſin hanc eſſe
impoſſibilem , quia creaturæ pofſibi
les ſunt infinitæ fyncategorematicè ,
ergò repugnat eas omnes fimul pro
duci. quid autem mirum , ex uno
impoſſibili ſequi quodlibet ex duo
bus contradictorijs ? Videret ergò in
ter omnes poffibiles creaturas, actu
pro

1
 象 ( 整 袋 457
productas, unam perfectiſſimam , quia
cùm fpecies illæ eſſent iræquales,ne
ceffariò una reliquas excederet : &
non videret, quia quævis ſpecies à DEO
infinitè diftaret , ergò haberet fupra
ſe aliam poſſibilem adhuc perfectio
rem .

Nec dicas 2. DEus poteſt produ

cere creaturam ſummè perfectam ,
quam poteſt producere ; ergò &c.
R. neg. fuppof.quòd DEus pollit pro
EI ducere creaturam perfectiſſimam . nec
illa propoſitio Arriagæ eft verèiden
tica , fed Chymerica , & implicato
ria .
Ad 2. Neg. min, cùm enim creatu
ræ poſſibiles ſint infinitæ ; ideò ſem
per poteft dari perfectior.
Ad 3. Refp. 1. Babenſtuber , neg,
ant. Reſp. 2. neg. conf . quia ficut pole
ſibilis eft totalis receſſus à DEO , feu
omninò nulla participatio perfectio 2

num DEI , ſcilicet ipſum nihilum , ita

poteft dari acceſſus ad DEum mini
27
mus , adeoque creatura imperfectif
ſima, at non poteft dari omnimodus
infi
acceſſus ad DEumFf, quia DEus nitè
5
 458 费 T e
( 费 c 張
nitè diftat à creatura ; ergò implicat orem Deus
creatura perfectiſſima. ergo a parte
Ad 4. D. a. non poteft dari unio crea tura , q2
perfectior terminative ", quæ ad perfe poffit , ita et
Etiorem terminum ordinetur, quàm ram perfectiſ
DEus fit , con. entitative , & in le , Fundam . Ser
neg. fi autem neges unionem hypo nes creaturas
ftaticain effe modum incompletum , nam fit omniui
ceſſar argumentum . Pari modo dift. eo ipfo quòd 1
alt. non eſt poſſibilis perfectior Mas pr oducere ; er
tergitas terminative con . entitative alis creatura pe
neg. relatio enim maternitatis eſt ens
creatum , & finitum ; ergò poteft QUÆ
entirativè dari perfectior.
Ad 5. do a, non datur proceſſus in An poſſibile for inf
SENTE
infinitum categorematicum , h. e. ut tan N
dem perveniatur ad infinitum crea infinitu actTI
m u
tum actu. con. Syncategorematicum , h. multitud
inem , & it
e . ut nunquam perveniatur ad crea ita Card. De A
turam aut infinitam , aut perfectiſſi 3 metap
mam. neg . Td.ho0m.a q. hi.s l.es
Fundament. prasip. Sent. 1. quia Per Mauru
s lib. 2 .
fectiones Divinæ funt in infinitum pradis. quant, di
participabiles à creatura , quæ fem
1
per infinitè diftat à DEO ; ergò cùm 2. conf. 2. videa
ſemper pofſit magis ac magis acce 4. 3. & 4. Babe
dere ad ' DEum , non poterit dari
creatura perfectiſſima , qua perfecti 3. & 4. & alij
orem
 XX 459
orem DEus creare non poflit. ficut
ergò a parte rei non eſt' poſſibilis
creatura , qua perfectior dari non
poſſit , ita etiam DEustalem creatu
ram perfectiſſimam videre nequit.
Fundam . Sent. 2. DEus inter om.
nes creaturas poſſibiles videt , quæ
nam fit omnium perfectiſſima, & eam
eo ipſo quòd fit poffibilis, poteft actu,
producere; ergò poſſibilis eft actu
alis creatura perfectiſſima,
QUÆSTIO XV.
An poſſibile fit infinitum categorematicum ?
SENTENTIA I. Negans omne
infinitum actu quoad magnitudinem
multitudinem , & intenfionem in qualitate.
ita Card. De Aguirre d. ar . Suarez
d . 30. metaph . fešt. 27. Joannes à S.
Thoma q. is. Complut. diſp. 18 .
Maurus lib. 2. q. 30. Albertin. de
pradis. quant. difp. 4. q. 4. Ortiz tr.
7. conf. 2. videatur etiam Wenzl bic
4. 3. do 4. Babenſtuber biç a. 2. f.
S. 4. & alij plurimi.
RI
 460 en cho con
FUNDAMENTA.

I. Contra infinitam magnitudinem . Im

1
plicat ſpatium actu infinitum , & ta
men terminis clauſum ùt patet ex
terminis : fed fi poſſibile effet infini
tum actu fecundùm magnitudinem ,
pollibile etiam eſſet fpatium infini.
tum actu & c. ergò &c. min.pròb.ſi dare
tur circulus infinitus , ejus circumfe f
rentia infinitè diftaret à centro ( quò
enim major eſt-circulus, eò major eſt 1
diftantia inter centrum , & circumfe I
rentiam ) & illa diſtantia clauderetur
duobus terminis poſitivis , fcilicet f
centrô , & -circumferentiâ ; ergò da
retur fpatium actu infinitum , & ta
men terminis clauſum , h . e. finitum
fimul , & infinitum .
2. Duæ lineæ in puncto conjun
étæ , & per modum pyramidis in in
finitum , ùt volunt Aa. fieri poſle
protenſæ , tandem inter fe diftabunt
infinitè ; fi itaque DEus inter duas
illas lineas ducat aliam lineam , ſpati
um illud erit infinitum , & finitum :hoc
eft abſurdum ; ergò & id , unde ſe
qui
 de concerns 461
quitur. maj. prob. erit -enim infinitum
ob infinitam linearum diftantiam , &
finitum , quia clauſum duobûs ter
minîs.
3. Si inter lineas in infinitum py
ramidaliter protenſas in bafi ducatur
linea, ea erit finita , & infinita ; quod
implicat , ergò lineæ illæ non poſſunt
in infinitum protendi. ant. prob. erit in
finita , quia duéta inter lineas infinite
diſtantes. & non erit infinita , quia
lineam ſibi proximam finitam paucis
punctis ſuperat ; finitum verò pau
ca puncta ) additum finito non facit in
finitum .
4. Corpus infinitum non poſſet
moveri ; ergò non poteft dari &c.
ant. prob. non pofler moveri motu
reco, quia tanquam infinitè extenfum
occuparet omne ſpatium ; in quam
ergò partem movebitur ? non motu
ill
circulari , quia corpus illud infinitè
低 protenſum infinite diſtaret ab alio
12
1
corpore, circa quod moveretur , er
gò diftantiam infinitam percurreret
tempore finito.
5. Contra infinitam multitudinem . ſi a ;

DÉO creari poſſunt infiniti lapides

pal
 462 镜 ( 带 ( 英
palmares , & fimul infiniti lapides bi
palmares , poterunt ij duplici ordi
ne , in uno palmares, in altero bipal
mares juxta ſe collocari ; quo facto
ſequeretur lineam lapidum bipalma
rium tantae fore magnitudinis , quan
tæ eft feries lapidum palmarium ;
quia infinita magnitudo lapidum bi
!
palmarium in ſe continet omnem
magnitudinem
6. Si poſſunt à DEO creari infi
niti hoinines actu , poterit quilibet
eorum in unum cumulum conijcere
lapidem , fibi concreatum ; hoc cafu
cumulus lapidum illorum infintio
rum erit finitus , & infinitus: fed hoc
eſt abſurdum &c. ergò. prob. maj.
erit enim ille acervus finitus, quia ex
hauribilis ; fi quilibet ſuum lapidem
reſumat ; & infinitus , quia conſtans ex
lapidibus infinitis , & quia ablatione
finiti non conſumitur infinitum .
7. Si daretur numerus infinitus
v. g. hominum ‫ ;ز‬ille numerus effet
numerus , & non eſſet ; effet ‫ ;ܪ‬ùt fup
ponitur ; & non eſſet, quia talis nu.
merus non eſſet ſub determinata ſpe
cie
 袋 (然後 463
cie numeri; ergo nec ſub genere nu
meri ùr fic ; ergo non eſſet numerus.
8. Implicat unum infinitum eile
2 majus alterô ; atqui , fi darentur in
finiti homines, numerus infinitus ca.
pillorum , & digitorum eſſet major,
quam numerus infinitus hominum ;
ergò &c.
9. Datô numerô infinito , numerus
finitus erit ejus pars ; quisenim ne
get in numero infinito includi centena
rium ? & non erit ejus pars ; quia illud
eft pars,quo fublato tollitur totum ,fed
ſublato centenario , imò quocunque
numero finito ex numero infinito , non
tollitur numerus infinitus , aliàs fini.
tum additum finito faceret infinitum .
ef 10. Contra infinitam intenfionem quali
1 fatis. Talis qualitas infinitè intenſa
non haberet ſubjectum ſibi propor 1

tionatum , cùm implicet fubftantia in

finita ; adeóque nulli ſubjecto poſſet
inhærere ; ergò eſſet accidens , &
non effet accidens.
II . Si daretur gravitas infinitè in
renſa, lapis deorsùm moveretur in in
( tante ; quia velocitas morûs pro
portionatur virtuti motrici.
12. In
464 强 警 強
12. Infiniti Angeli à DEO actu
producti unà cumqualitate , feu vi
motrice , in infinitum intenſa , lapi
dem loco movere poſſent in inſtanti;
atqui hoc repugnat, cùm motus fiat
in tempore.
RESPONSA A4.
C

Ad 1. Reſpondet Arriaga d., 13.

f. 1. n. 4. neg. maj. ubi ait , poſſe
unum infinitum in multitudine , v. g.
aut magnitudine claudi inter duas
unitates, vel duo puncta determina
ta. probatur, inquit, evidenter , quia
inter hominem , & lapidem clauduntur
infinitæ fpecies animalium inæquales
inter fe ( faltem poflibiles ) reſpectu
quarum homo eſt ultimus , quia per
fectiſſimus illarum , & lapis eft pri
mus , quia eft imperfectiſſimus illa
rum . addit rationem à priori , num. 6.
quia effentia infiniti præcisè in eo
conſiſtit: quòd ex uno termino , ſeu
potiùs puncto , aut individuo, ad ali
ud ſucceſſivè perveniri nequeat , eo
quòd infinitè inter fe diftent. Idem
ſentit Compt . d. 46. f. 8. n. 6.
Ad
 英 (藝人 強 465
Ad 2. Refp. 2. Neg. suppos, fcilicet
DEum poſle in fine illarum linearum
ducere lineam tranſverſam ; quia illa
lineæ fine carent , conſequenter DE
us non videt ; ubi deſinant , fed quo
cunque loco aſſignato videt illas in
finities , & infinities ulteriùs proten
di. reſp . 2. non repugnare infinitum
claudi duobus terminis.

Ad 3. Refp. 1. Arriaga cit . S. to

m . 46. quid huic argumento ſit re 1

fpondendum ,nec fibioccurrere, nec

vidiffe in alijs , & malle ſe fateri , ſe
non videre ſolutionem , quàm dare
aliquam , quam nec ipfe , nec ullus
alius intelligat.
Refp. 2. Comptonus d. 46. S. Sa
B. 12. neg. ſeq. ad prob. neg. fuppofa
quòd fcilicet aſſignabilis lic linea
finita cui proxima fit infinita
>

excedens finitam paucis folùm pun

etis. quin imò addit, non videri huu
juſmodi lineam à DEO , quia non
poteft à DEO videri , quod non eſt ;
undequacunque lineâ finitâ aſſigna
tâ , dici nequit determinatè , quot li
neæ interjaceant inter lineam illam fi
nitam , & lineam aliquam infinitam a
Gg con
 1

466 #C
- entre
conſequenter nec dici poterit , quot
punctis linea infinita ſuperet finitam .
Reſp. 3. Retorq. arg . Poſlibiles funt
duæ lineæ pyramidaliter in infinitum P

fyncategorematicè protenfæ , ùt fa
tentur Aa.; & has lineas ùt poſſibiles
DEus actu fimul cognofeit. inter has
ergò lineas DEus cognoſcit poſſibi
lem aliam lineam tranfverfam eodem
modo infinitam ; & quidem actu fi
mul, & femel cognofcit. quibûs po
fitis fic argumentor : ifta linea tranſ
verſa erit infinita ‫ز‬, quia ducta inter
lineas infinitè diſtantes ; & non erit
infinita , quia lineam ſibi proximam
paucis punctis fuperat. ecce fimile
omninò argumentum . quid reſpon
dent Aa. ? idem à nobis expectent.
Retorq. etiam argumen. in negationi
bus infinitis , & in aternitate DEI à
parte ante , & parte pòft. de quibus
vide Comptonum , & Arriagam cit .
Ad 4. Reſp. 1. d. a. Non poſſet
moveri motu locali , tr, motu naturali ,
& phyſico , ſeu motu alterationis , neg .
ant. & conf. effet ergò corpus phy•
ficum , quia mobile motu naturali
feu alterabile.
Ref.
 ci en ce X 467
01 Reſp. 2.. Corpus illud infinitè pro
tenſum versùs orientem , & occiden
tem , poſſe moveriversùs ſeptentrio
nem , & meridiem. quidni enim ?
Reſp. 3. Hurtado cit. f. 2. 1. 23:
corpus illud moveri poffe per par
tes faltem; licèt non totum corpus
fimul, quod fufficit. conſentit etiam
hîc Comptonus cit. ſect. s. n. 4 .
Reſp. 4. Ulloa d . 2. 6. 4. n. 44.
corpus illud , infinitè extenſum , fore ,
ab intrinſeco capax motûs , quia à
DEO poſſet redigi ad fpatium fini
tum , penetrando unas partes cum
alijs , & tunc poffer habere motum .
Ad 5. Negatur ; lineam lapidum
171
bipalmarium fore tantæ magnirudi
nis , quantæ eſſer linea lapidum pal
Meg marium . quia infinitum unum poreſt
E eſſe majus altero , ùt defactò conſtat
in infinitis hominibus poffibilibus à
DEO cognitis , in quibus utique DE
us plures videt digitos , quam fine
ipli homines , & tamen non minùs
homines , quàm digiti ſunt infini
ti. hinc
Infert Arriaga l. 4. n. 37. licet ia
infinito ſintinfiniti binarij hominum,
Gg2 &
>
 468 X X
& infiniti pariter quaternarij , effe
tamen binarios duplo plures , quam
quaternarios.
Ad 6. Neg . maj. & ejus prob. quos
ad 1. membr. rationem additam dit.
erit exhauribilis ab hominibus in
finitis , con. finitis , neg. fi autem ali
qui ex his hominibus infinitis tolle
rent duos lapides , tunc tot alij nil
poterunt ex illo cumulo tollere.
Ad 7. Dicitur ,non fore propriè
numerum ; non enim quævis multitu
do eft aliquis numerus , ut apparet
in multitudine poſſibilium , impoffi
bilium , & negationum , inquit Bu
hon tom. 2. d . 4. q . 4. 6. 3. 4. 1. ad 1 .
quæ omnes numeros finitos conti.
net , neque ipfa numerus eft ; ita eti
am omnes numeri fimul ſunt multi
tudo non numerabilis, nec numerus.
Ad 8. Neg. maj. Vide dicta ad s.
& Arriagam cit. ſ. 1. 4. 2.
Ad 9. Refp. 1. Numerum cente .
narium infinities includi in numero
infinito , & ita eſſe partem numeri
infiniti infinities ſumptum . ſublato au
tem uno centenario non tolli , fed mi
nui infinitum , nec tamen definere ef
fc
 强 然後
( 469
fe infinitum , fed manere idem infi
nitum non adaquarè , fed inadaquatè ,
h. e. imminutum . , unde poteft dift.
illud eftpars eſſentialis , quo ablato
tollitur & c. con , eſt pars integralis ,
&c. neg.
Reſp. 2. Retorq. arg. Validiſſimè :
Petrus poſſibilis erit pars hominum
poſſibilum à DEO cognitorum infi
nitorum , & non erit pars. erit, quia
eft unus ex poſſibilibus , & non erit
pars , quia eo ablato non perit infi
nitudo hominum poſſibilium . Re
fpondeant hîc adverſarij. vide Hur
tado cit . l. 2. . 29 .
Ad 10. Qualitatem poffe divini
tùs conſervari extra omne ſubjectum
ſubſtantiale , ùt patet in Ss. Eucha
riftia.
TE Ad 11. Reſp. Comptonus cit. S.
1 ' s . n. 14. motum à gravitate infinita
productum , fore folùm finitè velo
cem , quia implicat lapidem ſimulef
fe in duobus locis totalibus , quod
fieret in motu locali inſtantaneo . Ar
riaga n. 37. negat etiam à DEO fie
ri poſſe motum localem per ſpatium
diviſibile in inftanti.
Gg3 Ad
 470 费 ( 带 烫
Ad 12. Neg. seq. Quia nulla datue
potentia ad impoſſibile : & fi DEus
non poteſt movere corpus per ſpa.
tium diviſibile in inftanti, quantò mi
nùs Angeli ?
Sunt adhuc aliæ difficultates in hac
quæſtione , quas invenies apud citatos
ſent. 2. & citandos ſent. 2. inter quas
& ifta : ſi DEusproduceret infinitos
homines , & deinde ex illa multitu
dine unum fubtraheret , reſidui eflent
infiniti , quia ablato finito infinitum
non redditur finitum ; & non eſſent
infiniti , quia ille homo ſubtractus ijs
denuò poſſet.addi ; atqui infinito nil
poteft addi. ' ergò.
Refp. 1. Homines illos reſiduos fo .
re infinitos, pauciores tamen , quàm
anteà ; poteſt enim unum infinitum
eſſe majus alterô , conſequenter etiam
infinito poteft aliquid addi.
Reſp. 2. Retorq. arg. omnes homi
nes poſſibiles infiniti etiam fine Ada
mo erunt infiniti , quia ablatio finiti
non tollit infinitum ; & non erunt in
finiti , quia aliàs infinito poffet addi
aliquid , fcilicet Adamus.
SEN :

1
 袋 ( 攀 472
mil SENTENTIA II. Affirmans aba
folutèpoſſibileomne infinitum actu ,
quoad magnitudinem , multitudinem , &
intenfionem . Ita Hurtado difp. 13. fe&t.
2. Arriaga difp. 13. fe&t.4. Comp.
tonus d . 46. f. 4. De Ulloa Philol.
4tMr . d. 2 . 13.3 4. Buhon tom. 2.
d. 4. q. 4. c. 3. & teſte Comptono
ITO l. cit. plurimi ex RR .; ait pariter
Hurtado, hanc ſententiam hac ætate
multos viros doctos jure ſequi, con:
ſentiunt ex parte Conimbric. lib. 3.
phyf. 6. 8. Vaſquez 1. p . d . 26. Ami
cus tr. 18. q. 6. admittentes infini
tum actu fecundùm multitudinem.
Oviedo admittit infinitum in inten
fione qualitatis , & in multitudine
Angelorum, vide eundem coner, 17 .
punčt. s. & Pontium difp. 14. q. 1o
concedentem infinitum magnitudi
nis , non verò intenſionis.
FUNDAMENTA.

1. Creaturæ poſſibiles ſunt infini

tæ ; fed DEus cognofcit omnes om
ninò creaturas pollibiles fimul , ergo
cognoſcit actu , & fimul creaturas
}
infinitas ; ergò in mente divina ob.
Gg 4 je
 472 策 )( 聯 強
jectivè fimul exiftunt creaturæ poſſi
biles infinitæ , ergò datur infinitum
actu faitem in mente divina.
Confirm . A &tus beatifici ſanctorum
futuri per totam æternitatem omnes
actu exiſtunt præfentes in æternitate :
fed illi actus ſuntinfiniti; ergò datur
multitudo actu exiftens infinita , fal
tem in æternitate.
2. DEus poteſt producere omne
illud , quod cognoſcic producibile ,
& poſſibile , ſed DEus cognofcit in
finitas creaturas ùt producibiles , &
poffibiles, ergò &c.
Nec dicas : DEum has creaturas,
'cognofcere ùt ſucceſſive producibiles
& ut faciunt infinitum ſyncategore
maticum , non' categorematicum .
Contra eſt 1. DEus cognoſcit illas
ſimul , ergò ùt fimul producibiles.
DEus in hoc deter
Contra eft 2.
minato inftanti eft æquè potens , ac
toto reliquo tempore , & tota æter
nitate; ergò , ſi ſucceſſivè poteft in.
finitas creaturas poſſibiles produce
re , etiam poterit illas fimul produ
çere , & fic facere infinitum actu,
3. Non
 版 ( 带* 20 473
3. Non eft ulla creatura ex omnibus
10 pollibilibus , quam hoc inſtanti DEus
non poffit producere ; ergò poteft
1 omnes fimul producere, dummodo
23 inter fe non fint metaphyficè oppo
fitæ , ùt notat De Ulloa cit. 6. 3. n . 22.
Confirm . Una creatura non impe..
dit , quô minùs altera fimul cum ea
producatur , & exiftat , ergò DEus
poteftomnes fimulproducere.
4. Infinicum Categorematicum
non involvit apertam contradictio
3 nem ; ergo.
Confirm . Infinitas fecundùm quid
non eft contra effentiam creaturæ ;
fed folùm infinitas abſoluta , exclu
dens omnem dependentiam ; ergò .
5. Dantur infinitæ negaciones , &
privationes rerum poſſibilium ; ergo
etiam daripoſſuntactu infinitæ forma
poſitivæ illis negationibus oppofitæ,
conf. prob. fi enim non repugnat infinita
multitudo negationum , cur repugnet
infinita multitudo entium poſitivo
rum ? in hoc argumento Comptonus
præcipuam ponit vim .
6. Infinita magnitudo nec ex par
te DEI , qui eft infinitæ potentiæ ,
Ggs nec
 474 豫 (cilatduhet
nec ex parte ipſius magnitudinis re
pugnat ; quia magnitudo non exigit
certum terminum ; ergò poteft effe
infinita ..
7. Non videtur DEO neganda
potentia producendi lucem tam in
tenſam , quam producerent infiniti
foles., ſi darentur ; fed hi produces
rent lucem infinitam ; ergò poteſt
DEus producere lucem infinitè in .
tenfam .
RESPONSA A.
Ad 1. R. 1. d. maj. Sunt infinitæ
Gyncategorematicè , con. categorematicè ,
neg, maj. d. min. cognoſcit eas fi
mul ùt infinitas ſyncategorematicè , &
potentiâ, con. ùt infinitas categorema
ricè , & a tu , neg. min. & fub ead.
diſt. conf. neg . conf. exiſtunt ergò
creaturæ poflibiles in mente DEI út
infinitæ Syncategorematicè , non categore
matice.
R. 2. d. min. Cognoſcit ſimul , fr
multatele tenente ex parte cognitionis , con.
fimultate ſe tenente ex parte creaturarum
cognitarum , neg. min. non ergò fi
mai exiſtunt in intellectu divino om :
nes
 號 ( 麥 八強 475
-nes creaturæ poſſibiles ſimultate ipſas
rum creaturarum , ſed ſimultate cognitio
mis tantùm.
R. 3. d. min. Cognoſcit omnes fi
mul collettivè , & per modum unius detero
minata collectionis , neg. quia fic non
poſſunt exiſtere , ergò néc ùt fic à
DEO videri , qui videt res uti ſunt :
cognofcit omnes fimul diſtributivè tan
tùm , h . e. DEus ſimul ita cogno
fcit , ut non cognofcat unam creatu
ram poſt alteram , non tamen ita fi.
mul , quafi fimul eſſent producibiles
2
omines , con.
R. 4. Tranſmiſsô infinito in intel
lectu DEI , non proptereà continuò
admitti debet infinituin actuale ſecun:
dùm exiſtentiam , nam creaturæ actu
ales infinitæ implicant contradictio
nem ; effent enim infinitæ , & non
eſſent infinitæ : econtra creaturæ pof
fibiles funt ipfa Effentia DEI , quæ
ſemper eft una , & infinita.
Ad Confirm . Refp. i . Compluten
fes : licèt actus beatorum præſentes
fint æternitati , nihilominùs funt in ſe
To! ipfis futuri; ergò etiam licèt omnes
exiftant actu in æternitate , in ſe ipfiş
ta :
กร์
 476 XC Schoenen
tamen ſunt folùm ' infiniti in po:
tentia ; quia ejuſinodi actualis præ
ſentia totum id , quod habet de actu ,
emendicat ab æternitate; & ideò non
impeditur propria potentialitas , &
fucceflio.
R. 2. Joannes à S. Thºma a d. min .
illi actus ſunt infiniti , ùt contenti in ali
quo infinito increato , con. ùe pofiti extra
aliquod infinitum increatum , neg
Ad 2. Dicitur breviter DEum
cognofcere creaturas poſſibiles , ùe
producibiles, non ſimul , fed Synca
tegorematicè, & ſucceſſivè ; & hoc
modo poteſt cas producere.
>
Ad Contr. k . Patet ex dictis reſp.2.
ad z .
At contr. 2. d. a. eft æquè potens,
ita , ut hoc inſtantipoſſit facere, quid
quid poteft facere, diftributivè , vel die
vifivè, con, collective , omnia fimul pro
ducendo , neg. nonnè & Petrus hoc
inſtanti poteft ſedere , ambulare , ſta
re & c. num proptereà hæc omnia ſi
mul agere poteſt ?
Ad 3. Neg. cons. Non enim bona
eſt'argumentatio à fenfu diſtributivo
ad collectivum .
Ad
 资 ( 卷入 強 477
Ad Confirm . d. 4. Non impedit
quô minusalterafimul cum eapro
ducatur diftributivè , aut divifire , con.
collettivè &c. neg .
Ad 4. Dicitur , fi non'explicitè , &
formaliter , faltem implicitè , & ex con
fequenti infinitum creatum involvere
contradictionem , quia ex eo ſeque
1 rentur contradictiones fuprà fent. 1.
allatæ .
Ad Confirm . d . 4. Non eſt contra
effentiam creaturæ directè , tranf. i
dire &tè , neg . quia enim omnis crea
tura exigit produci , infinitum au
tem , feu in magnitudine, ſeu in mul
titudine , feu in intenſione produci
non poteſt, ideò eft contra rationem
creaturæ infinitas; creatura enim de
bet effe limitata .
Ad s. Refp , 1. Neg. conf. vel dit.
poſſunt dari formæ ijs oppoſitæ flour
mul , ſemel , h- e. actu infinitæ
neg. ſucceſſive & c. con. imò eo ip
ſo , quòd actu dentur infinitæ nega
tiones rerum pollibilium , & eæ ſem
per dari debeant ob infinitam DEI
potentiam , eo ipſo , inquam , verum
eft ,
 478 號 ( 柴 ( ,
eſt , & ſemper verum erit , non da
ri creaturas actu infinitas.
Reſp. 1. Neg. ant. fcilicet dari , aut
verè exiſtere negationes ; ſunt enim
purum nihil , non entia ; ſicut autem
non ens non habet effe aut exi
ſtere , ita nec haber unitatem , aut
multitudinem , nec eſt unitas aut
multitudo .
Ad 6. Neg. ant. Repugnat ex par
te DEI, quia ejus potentia per infi
nitum actu exhauriretur ; & effet fi
nita : -repugnat ex parteipſius mag .
nitudinis , quia illa magnitudo effet
quantitas determinata , ergò neceſſa
riò limitata , & finita.
Ad 7. Neg. maj. Aliàs fequeretur,
DEum defacto poſle producere hir
cocervum , quia hircocervus , fi da
retur i poffet alium hircocervum
producere.
Fundamen. præcip. Sent. 1. Quia da
ri poffet infinitum v. g. fpatium ,
clauſum tamen terminis, ùt fi circu
lus infinitus daretur ; atqui hoc im
plicat. item deberet neceſſariò admit
ti , infinitum majus infinito , v. g. in
infinitis hominibus, in quibus utique
plu
 479
plures forent digiti , quàm homines.
quod verò dicunt Aa. infiniças dari
creaturas poſſibiles in mente divina ,
item intinitasnegationes & c. reſpon .
detur has nihileſſc , illas verò vel
ſucceſſivè tantum dari , vel effe idem
cum eflentia divina.
Fundam pracip. fent 2. Quia nulla
oftendi poteft aperta implicantia , &
defacto dantur infinitæ creaturæ pof
ſibiles , & negationes &c. Infinitum
vero clauſum terminis non implicat,
ficut & infinitum unum majus altero
non implicat , cùm in ſe faltem
fint infinita , etfi terminis claufa
vel minora alijs infinitis. idquepatet
in infinitis hominibus poflibilibus
quos DEus cognofcit fingulos ģemi
nis oculis, manibus, pedibus inſtru
stos.

U.I.O.G.D.

IN
 强势 强
OW

Ons Unc

INDEX
QUÆSTIONUM .
PARS I.
Quæſtiones Principales
ex
LOGICA.

UÆSTIO I. Ån Logica docensI.

? pag
QUÆSTIO II. An Logicá utens fit
fcientin ? 9.
QUÆSTIO III. An Logica fit Pra
Etica , vel ſpeculativa ? 14.
QUÆSTIO IV. An , ou quomodo
Logicá fit neceſſaria ad alias ſcien
tias ? 26 .
QUÆSTIO V. An detur Ens ratio
nis mere objectivum ? 39 .

QUÆ
 X * X
QUÆSTIO VI. An natura confti.
tuatur à parte rei univerſalis per
unitatemfimilitudinis ? 62.
QUÆSTIO VII. An univerſale ma
neat in a &tualiprædicatione ? 73.
QUÆSTIO VIII. An Genus meta
pbyficè acceptum poffit conſervari in
unica ſpecie , aliâ impoſſibili ? 83.
QUÆSTIO IX . De Univerſali An
gelico, ſeu an ſpecies prædicabilis
ut univerſalisfalvari poffit in unico
individuo ? 90.
QUÆSTIO X. An DEus ponatur is
prædicamento fubftantiæ ? IOI .
QUÆSTIO XI. An relatio realiter
#
diftinguatur à fundamento prezi
1.
mo ? I10.
QUÆSTIO XII. An eadem , Ego im
mutata propofitio in materia con
tingentepoſſittranfire de vera in fal
Sam , & econtra ? I 22.
QUÆSTIO XIII. An inter duas pro
pofitiones contradictorias de futura
contingenti una ſit determinatè ve
ra , altera determinatè falfa etiam
ante decretum DEI ? 133.
QUÆSTIO XIV. Utrùm poſito af
Jenfupræmiffarum five evidentium
X fo
7

X X
five probabilium , & cognita boni
ţate conſequentice intellečtus neceſſi
tetur ad allenfum conclufionis etiam
quoad exercitium ? 154 .
QUÆSTIO XV. An aetus fcientiæ ,
& opinionis de eodem objecto fimul
ftare poffintin eodem intelektu ? 172.
cas

P A R S II.
Quæſtiones Principales
ex

PHYSICA UNIVERSALI.

UÆSTIO I. An verum fit Syfte

ma circa Materiam primam ab
Epicuro pofitum , & à Petro Galendo
emendatum ? 186 .
QUÆSTIO II. An fubfiftat Syſtema
Carteſij circa materiam . Primam ?
214.
QUÆSTIO . III. De Syſtemate Chymi
corum circa materiam primam ? 231.
QUÆSTIO IV. An abſolutè verum
kit Syſtema Peripateticum ? Sive an
dei

1
 缴费 ( 源
detur materia prima Ariſtoteli
ca ? 238.
QUÆSTIO V. An dentur forme 3

Jubſtantiales abſolutæ ? 253

QUÆSTIO VI. An detur forma ſub
ftantialis vivens in brutis ? 271 .
QUÆSTIO VII. An materia prima
peripatetica habeat propiam exiſten
tiam ? 289 .
QUÆSTIO VIII. An dentur formæ
Partiales ? 308 .
QUÆSTIO IX. An detur Ens mo
dale ? 334
QUÆSTIO X. An idem numero ef
feetus poffit à duabus caufis' totali
bus , & adæquatè diftin &tis diviſive
produci ? 351 .
QUÆSTIO XI. An idem numero ef
feetus pofſit copulativeproducià dua
bus caufis totalibus in actu 2.do ejus
demgeneris , & ordinis ? 367.
QUÆSTIO XII, An Cauſa prima
phyſicè præmoveat , & prædeter
minet caufas Jeçundas ad fpeciem
actus ? 380 .
QUÆSTIO XIII. An Şubſtantia ſit
fit immediate operativa, Ege produ
X2 &tis

8
1
 X De
us fubftantiæ , an verd
s accidentibûs ? 426.
XIV. An poſſibilis fit
mnium perfectiſſima 4? 50.
XV. An poffibile fit inza
tegorematicum ? 459 .

RRATA.
Pro
Lege
Queſtiones Quæſtiones
ergo non adde : poteſt
poſfer poffe
сп сипт
Cateſianæ Carteſiana
Lercurias Mercurius .