Colli pariſien foueba

ELÚCIDARIUS GW
CABALISTICUS ,
Sivu
Reconditæ Hebræorum
PHILOSOPHIÆ
Brevis & Succincta
RECENSIO ,
Epitomatore
JOH. GEORGIO WACHTERO
Philof.Prof.

ROME
ANNO M. ECCVI.
1

Bnyorische
Gtaas - bb! ' othek
Münden
 Epiſtola Dedicatoria
Ad

REVERENDISSIMUM PRÆSULEM ,,

DN . BENJAMIN
URSINUM à BAEHR,
REGIÆ MAJESTATIS
IN BORUSSIA

CONSECRATOREM ,
&

Ejusdem Regni
EPISCOPUM
Nec non Confiftorii Marchici Præfidem Vicarium ,
ja )
 EPISTOLA

REVERENDISSIME,
is
Andem poft diuturna exilia Parco.
SOPHIA HEBRÆORUM è longo ſqua.
loris & oblivionis litu veniens,
primò in Italia à 70;Pico , Comite
Mirandulano, mox à Fo. REUCHLI
NO, comite Palatino,in nemoribus
urata, ſed Hercyniis noſtris incognita ,
um caput erigit, ſibiqve bonæ mentis
qværit. Diumecum deliberavi,qvid
Pet. Occurrebant Reip . Chriftianæ
a , Ceſar MAXIMILIANUS ,literis& armis
s , & LEO X. Pont. Max.qvorumille
Picitanto in pretiohabuitut ea ex Lin
Latinam verti,& ad fe deferri curaret :
is noſtri adeòdiligens erat, yt oon 10-1
us velutires bonasavidelegeret, ſed &
his ortâ in favorem ejus cognoſceret,
nå in accufatores, & ipſo hæreticæ pra
Germaniam Magiſtro pecunia multato.
præterea horum temporum in MARCHIA
Rex nofter Clementiflimus,FRIDERICUS
Secundus, Remp. producit Aorentiffi- ; '
integra Viris Doctis eft judicandipote
mnia,qvæ alibipræfcripta & qvaſi impe
fendamus, neceſſitate ulla cogimur .
at deniqve tot celebrium Virorum tur .'
atim Panli RICCII, Corn , AGRIPPÆ , AR
URGONOVENSIS, SIXTI SENENSIS, Fran .
1, Petri GALATINI, Roberti FLUDDI, Be.
neda
 DEDICATORIA :.
ned. PERERII, Nicol. SERARJI, Claudii DURETỈ,Maxi.
miliani SANDÆI, Pet. Georg. TOLOSANI, Ath. Kir
CHERI, Jac,BONFRERIT,Jo. Eufeb. NIEREMBERGII, Nic.
ABRAMI, Theoph. REYNAUDI, Pauli SCALICHNI, Michi
DILHERRI , Alexandri FARRÆ , Thomæ GASTALDI,
Mich. NEANDRI, Guilielmi ALABASTRI, GENEBRARDI,
Steph. RITTANGELII, JuliiSPERBERI, Gaſpari SCHOTTI,
Cbriff, KNORRII, F M. HELMONTII, Henrici Morr, Joh.
BUXTORFFIT, Joh .Henr.HOTTINGERI, & c. ac noviſſime
Dn. Jo. Franc, Bundel, Prof.Hal.opera : Quorum
licet non una( & ferefemper erronea) fit de Philoso
PHIA HEBRÆORUM ſententia, in eo tamen omnes,
quotquot inſpexi,& veruin dicere,& convenire mihi
videbantur, Cabaliſticos Hebreorum libros non plane
rejieiendos aui damnandos, fed horum infignem inter
chriſtianos, faltim ad convincendos Judæos, ufum effe.
Hos inter Pet. GALATINUS ron tam privata au
toritate,qvàm Cardinalium ſvalu, & ipſius Impera.
toris acPontificis inſtinctu fuum de Arcanis Carbo
lica Veritatis librum confecit. Qvæ dum mecum
perpendo, & fimul Profeſſionis meæ Sphæram , ut
& naturæ meæ ad abſtruſa propenfionem conſide
to non amplius dubitavi, literis conſignare,quæ mi
hi de hoc argumento , PHILOSOPHIA inqvam
HEBRÆORUM , nota efſent. Obfirmabat animum
lepida quædam , ingenti tamen diſcrepantiæ mixta
Gmilitudo,qvam REUCHLINUM inter & me,qvaſi
Gigantem inter & Pomilionem videbar deprchen
dere. Uterqve eniin Svevi fumus, ille Phorcenſis
ego Memmingenſis, uterqvebello civili patriâ pulli,
ille Caritinorum ego Bojorum , uterqve publica
difputatione impliciti , ille cum homine ex Judæis
Chri
..
 4 EPISTOLA DEDICATORIA
Chriſtiano,ego cum homine exChriſtianisJudæo,ille
neceffitate coa&us & provocatus, ego novitate 'ar
gumenti alle & us. Qvibus omnibus acceſſit tandem
nova fcribendi ratioimpulſiva, velut cauſa qvædam
proxima,qvam in Præfationeex pono,qvia præftat il
lam fciri ab omnibus, Quod verò hanc qualem
cungve in PHILOSOPHIAM HEBRÆORUM
commentatiunculam TUO præprimis NOMINI,
VIR REVERENDISSIME,facram effe cupio,ratie
ones habeo haut procul accerfitas.
Placuit enim hoc præprimis ſcripto INFULAM
TUAM venerari, cùm qvia plurimùm TIBI debeo,
tùm maximè, quia hunc librum & gracilitate, qvem
brevi perlegeres, & fubtilitate, qvem libenter agno
fceres, acceptum TIBI fore fperavi. Fateor eqvi.
dem, tam macri corporis & parvæ ftaturæ libellú in
Bibliotheca Tua haut aliteratqvenanum qvendain
compariturum . Verùm fi conſideraveris, hunc
nanum veluti Peripateticum aliqvem in tranſitu al
tiſſimis rcbus aperire feneftram , profundiſſima du
cere in altum, obſcuriſſima in lucem , idqve ftri & im
& haut perplexim , fateberis , lembo læpe perveniri,
qvo claſſe neqveas, & non omnem exilem rerum fta IN

turam abjiciendam aut contemnendam efle. Quem .

„admodum autem in hoc libro provinciam in me
„ ſuſcepi,non Hyperaſpiſtis ſed Paraphraftæ ,nonAd
„ vocati, fed Hiftorici,ita viciffim nihil affirmo, nihil
„ nego ,ſed qvaliaçunqve hæc fint TUO & ECCLE
„ SIÆ judicio ubens ſubmitto . VALE
REVERENDISSIMI NOMINIS Tul
Cultor impigerrimus
WACHTERUS .
PRÆ .
 ( s)
90000000000000000000
PRÆFATIO ad LECTOREM,
Ntiqviffimis temporibus humanum genus
SA RATIONEM & RELIGIONEM NA
A TUR ALEM coluiffe, certum eſt. Verum
cùm hæcvia perveniendiad felicitatem difficillima
eſlet, & captum multitudinis excederet , venerunt
fucceffu temporis SACERDOTES & PROPHETÆ , qvi
populum folo FIDEI & vivendi PRÆCEPTORUM
beneficio ad DEUM perducerent, RATIONIBUS
interim tam CREDENDORUM qvam AGENDO
RHM Audiosè te & is. Paruit ergo Populus Sacer
dotibus& c Prophetis, idqvehaut infipienter. Nam
fi fapientiflimum effe dicunteum ,cui, qvod opus eſt
ipfi, fpontè venit in mentem , proximè accedere il
lum neceſſe eſt,qui alteriusbenè inventis obtempe
gat. Verùm qvia non conveniebatScientiam Na .
turalem abrogari, fed occultari tantùm glifcentem
ſub Religione publicâ Philoſophiam tanqvam ſub
cinere ignem ; Crefcentibus hominum vitiis & erro
ribus ſagacisfimi ad Philoſophandum relapfi funt,
ſive ut ſubfidium Religioni publicæ ex Philofophia
pararent, ſiveut publicos errores & erroruni patro
nos FANATICOS( homines puta,Fana & Idola au
toritate fuâ ſuſtinentes) refutarent. Hinc omnis
ætas Philoſophorum ferax extitit,etiam apud eos,qvi
publicæ Religioni operam dabant. Sed qvo pacto
PHILOSOPHIA ad Judæos pervenerit ,an illis
fpontè venerit in mente (qvod deqvavis aliâ gente
potiùs qvam de Judaica crediderim ) an aliunde
ceptam tenuerint (qvod pofteriusmihi probabilius
A 3 vide
6 PRÆFATIO
videtur, cùm qviaPhilofophiæ abACCEPTIONE
nomen dederunt,tùm qviaconſtat,Judæosa Genti
umProfelytis plus femper didicille, qvàmcostieri
docuiſſe) certe nefcio. Conſtat autem Judæos
PHILOSOPHIAM Religioni fuæ & inftitutis Mom
taicis , imò etiam Lingvæ fuæ uniceaccommodalle,
unde poftea exiftebant innumerabiles Sacerdotum
& Rabbinorum Additiones , Religionis firmandæ
gratia fađæ, qvas noftra ætatedetexit Vir,dum vi
veret in Aula Salisbacenfi Illuftris , Chriſtianas
KNORRIUS, à Roſenroth, CAB ALÆ DENMD A
TÆ autor. Ovanqvam putaverim hunc Virum
non tam Cabalam , i.e. Philoſophiam Judæorum in
temeratam , qvàm temeraria eorum commenta &
afſumenta denudaffe. E contra gentes ( qvarum
ferè hæreditaria erat Philoſophia ) in Philofophando
liberiores & folutiores erant, exceptis Pythagoreis,
qvi ſuperſtitioni publicæ , fivelegibus, live conſve
tudine auctæ , rationes fuas fubminiftrabant,unde
feqventibus temporibusmaxima Idololatriæ præfi.
dia ex hoc philolophandi genere haufta funt ab iis,
qviab initio Chriftianam Religionem impugnarunt,
Omitto Sacerdotes, Pontifices,Dulces, homines aſtu . 4

tisfimos, & Philofophiæ caliențisſimos, fed publicæ

deceptionis autores,qvibusuniverse propofitum fu :
it,vulgus de Philoſophiâ celare & figmentis potius
ac fabulis imbuere, cæterum Philofophos profcribes
re, &ex Philoſophia non docendæ,ſed ducendæ 'ple ,
bis adjumenta petere ?Quales exiſtimo fuilla Saceri
dotes & Reges Veteris Agypci Perfiæ ,Arabiæ,Afly .
riæ Æthiopiæ,Phdeniciæ ,Galliæ & Italiæ ,nec nonVer
teris Romæ, & præprimisHetruriæ fiveTusciæ .
Sed
 AD LECTOREM .
VE
Sed misfis gentibus reyertamur ad Hebræos. Ab
ntia
em
his ChriftianosPhilofophiamaccepifle , præfertim
EXOS
primitivos, dubio caret. Verum hæc Philoſophiề
Jo
ab Hebræisaccepta, & Sacris Écclefiæ Patribus tan
topere commendata , poft temporaNicænamox ex
fle,
um
fpiravit,capitqve in locum ejus ſurrogari alia qux
odz
publicæReligioni, videbaturaccommodatior. Dok
vi
nec præterlapſo temporis plusquam millenari ſpa.
tio ,cùmbonæ literæ universe inciperent reſtaurari,
& Eccleſia adReformationem jam efletmatura, Viri
um
Illuftrislimi, Picus Mirandulanus, & REUCHLI
NUSPhorsenſis, uterque homire JOHANNES,ſed
in
2& reipfauterquenovæ lucispræcurlor,antiquisſimam
um
Philofophiam & laetinisHebræorum aliaruinque
ndo
gentium renovarent. Et jam tùm omnium oculos
converterant in fe'ifti VIRI,præcipueCæfaris & Pon
reis,
re
"tificis. Verum quia interventu LUTHERI, non
nde
Philoſophia ,ſed Religio publicacæpitoppugnari,
æli.
quæ res videbaturpericuli plenisſima,tanquam ad
novum incendium confluxeruntomnes,quæſtione
is, de PHILOSOPHIA HEBRÆORUM , quæ antea
eint,
que
in ſummis Reip.Chriſtiania Aulis,Cæfarea &Ponti
licæ
ficali,pertra & abatur,domireliâa,&‫܂ܐܢ‬altisſimaobli,
‫ܘ‬
yione in Hunc usqvediemTeputta. Nondefue
fu. runt tamen Viri Dodi, qvi palthabita Philoſophia
tius
Ebe.
vulgati, reconditam & antiqvisſimam Hebræorum
Ovos inter meinorandu s mihi eſt
de . Benedi ús de SPINOZĂ, è genteLulitana Judæus,
cer qvi ex Philoſophiæ hujus rationibusDIVINITA
fly, TEM CHRISTI, atqve “una veritatem univerfa
ReligionisChriftianæ agnovit, exemplo utique ad
Sed
mirabili& nunqvamtatis deprædicando, qvodqveo
AA pign
 8 PRÆFATIO
pignorisloco eſt, non mentiri ScriptoresEcclefiaft
cos, qvotiesab illispr ditum legimus, ab initiona
ſcentis Eccleſiæ plurimos ejusdem Patres. Lolius
Philolophiæ antiqvo -barbaricæ rationibus permo
tos ut Chriſto nomen darent. Verum eheu ,quim
triſte elt noſtra ætate MO SIS GERMANI exem
plum ,gvi ob'eandem Cabalam ,ſed minimèintelle
dam , nuntium univerfæ Chưiſtianorum Religioni
mittendum fibi duxit. Ego itaqve qvi in hunc
mortalem Amſt :Izdami incidi, & caulas Apoftafiz
ejuicognovi,officiimei elleputavi,calamum contra
PH'LOSOPHIAM HEBRÆORUM ſtringere, a
lioſqve communefacere, ut fibi ab hoc ftudio , tan
qvàmimpio, temperarent. Quo ipta reprehenſio
nemincurri Viri Clarisſimi, Dn. Jo, Franc, BYD
DEI Priféforis Halenſis, qui primò in obſervati.
one peculiari, qvæ inſcribitur , Defenſie Cabala E
bræorum contraAutores quosdam modernos , & novis
fime in Introduktione ad Hiftorians Philoſophie Ebrea
orum hocargumentum tra & andum fibifumlic. Et
mequidem quod attinet, refutari a Viro tam lite
ralo , haut inhonorificum exiſtimo, Verum qvia
Vir laudatisſimus multaopusculis fuisinſeruit,quae ,
non poffint ſubſcribiab iis, qvi in tenebras Cabali
fticaspropius ſuntadmisſi, idcirco partium mearum
efle duxi,humanitatis officium ejusdimili humanita
tis
genere publics compenſare,ut ita utergveinvi
cem corrigmuss corrigamur,præprimisqvia me
tuserat, ne Vir Dogus eodemmodo in reliqvaruna
qvoqve Gentium Hiftoriâ Philofophica efletverfa
turus,nifipræjudicia iplieximerentur, obfirmabat 021

animuningertua ejus confessio : Admo guod atti.

neta
 AD LECTOREM , 29

ret,ſcio,tanto quod ſuſcepioperi,meas non fufficere vires,

connium tamen d. nemine reprehendi pollo exiſtimo:
Quæ cxtat in Dedicat. Operis, qvou infcribitur
INTRODUCTIQ
Qyo vero de primario hujus ſcripti mei (copo ne.
minioriatur dubiuminſtitutụm fuſius eloquar. Prie
mò nulla eſt Virum Docum inter & mede honore
aut exiſtimationc contentio , uter alterý ingenio ,lea
crionesaut eloqventiayincat,qui novi me iniftis val
de modicum effe : Neqve uter alterius ſententiæ
tanqvam imperatæ obtemperare teneatur ? None
nim ſicut REGUAlin Regiones & Subditos,ita litera
torum in alios literatos debent effeimperia. Poſlem
qvidem urgente necesſitate facilè alienæ ambitioni
hoc dare beneficium , ut ex præſcripto ejus omnia
mea ſentirem , nifi Philoſophia mihi à PRINCIPE
demandata eſſet, in qvaProfeſſione ſervire alienis
opinionibus turpisfimum eft, Quin ejusmodi fere
vitutem Dnn . Obſervatoribus Halenſibus (qvosin.
ter Virum Doctum eſſe novimus) ingratam efle vi.
deo,nifi me fallant hæc verba, qvæ mihi tamen fem
perplacuerunt, Tom I.obl, fel. præfat. Cùm nihil
fædusfit, & ingenuo bomine indignius, quam illudfer
vitutisjugum , quod a 'nonnulliseruditis imponitur,a
mnia ſuaplacita ad alteriusmentem ſententiamqueat
semperaresab bow qvoque omnes, qui ſua nobiscum fin
diaconfociarevolunt, liberos atg immunes effe volu
mu. Gaudent ergo quisque libertate eq expromendi,
-que veritati confentanca putet , nec cogitet unquari,
quàm aliusforte quiin codem campo defudat , foveat
Jententiam . Nemo hesegreferet, nomeinde occaſuar
nem lisigandi arripist. Wabon
As
10 PRÆFATION
Itaqve à Viro Docto, qvoties opuseft liberedis. " NO

fencio.. Tuhoc diſputationem autDifceptationem

E
voca ,aut quodeunqvevoles nomen reiimpone,mo
do agnoſcas, veritatis eruendæ gratia nos diverſao
pinari,non vi&toriæ autgloriæ cupiditate. Eft au
tem diſſenſus nofter non de re ludicra & obvia , fed
de regravi, ſublimi, difficili ; & abftrufa,PHILOSO
PHIA, inquam , HEBRÆORUM OCCULTA, quæ
à Græcis BARBARICA, à Barbaris CABALL
STICA propter Receptionem & Traditionem di.
citur. PHILOSOPHIAM ergò cum audis , non
potes cogitare,diflentum noftrum eſſe de nefcioqua
CABALA LITERALI, quam hodie qvidam Au
torespro Cabala Judaicâ xaq? Bogi di& a vendi
tant,quævero præter Ludibria vocum ,Syllabarum ,
literarum & numeroruin ,nulla traditmyfteria. Nam
ſi partes ejusGematrian , Notariacam ,& Thémuram
Spe & es; nihil illis continetur , quod Philofopho aut
Philofophia dignum ſit. GEM ATRIA transponit
litteras & Syllabas, & facit ex eadem di& ione aliam
di&tionem ,aut alterius di & ionis computum ,eftque i
pfum Græcorum & Latinorum Anagranimatum &
Logogryphorum artificium ; fi modò artificium diči
"Meretur, quod ingeniorum tantum ludibrium & ex
uperantia eft. NOTARIACA è fingulis literis,
præcipuè initialibus,novas dictiones condit,referto;
Græcorum & Latinorum Acroſtichica, * THEMU
RA veroeftquædam Stenographia, & totiusAlpha
beti commutatio. Deqvibus vide dottedifféren
tem P. SCHOTTUM , Technica curiosa , Lib . XII.
de mirabilibus Cabalifticis. In his fanè nihil reperi.
puto ,quod nomen PHILOSOPHIÆ , nedùmn
ORI
 AD LECTOREM . II

ORIENTALIS, apud æquos rerum'æſtimatores,me

reatur. Qnin hæc nuda tantum Philoſophorum in
be Hebræa gente artificia elle arbitror, quibus vulgus
to Judæorum à vera Cabalâ, tanquam pueros projectis
lo fabis à percontandis rebus longè arcerent. Mire
d enim delectantur homines,cùm viderint aleam ver
lo borum ſibi pro libitu cadere,ad producendam hanc
? vet illam pulchram inventionem , & parum abeft,
6 qvin fo magpos Cabaliftas & arcanorum Do & ores
arbitrentureffe , quo magis facris literis abutipos
funt. Sed hæcutinecimitari,ita nec, laudare pos
2 fum . Idcircòmisſis iftis dico , litem noftram non
efle de captatione vocum aut Syllabarum ,ſed de re
bus ſummis & altislimis , de CABALA inguar
! DOGMATICA qvæ univerſam continet PHILO
SOPHIAM , non Carpuscularem ( namPhilofophia
* non minùs ablurdè ad figuras & numeros,quàm ad
t voces & Syllabas redigitur , ) led Spiritaleni, ficut
( poftea oltendemus... 1.0.1.ayor
i Qvid igitur ? de fola hujus Cabala , PHILOSO
PHIÆ , inqvam , HEBRÆORUM TRADITIVÆ
expofitionediflenſus nofter eft. 1.Quærimus,qvis &
qvalis ſit olimye fuerit antiquisfimus ille in hebræą
gente SAPIENTIÆ NATURALIS theſaurus,cut
jus fama per tot feculorum decurſus ad nos utqve
pervenit; cujusqve inveſtigatio bodiè tam difficilis
eft?! Ubi Vir do us ad hancgvæītionem fic refpone
det,ut videatur,qvid CABALAfit,prius decrevifię
qvàm cognoviffe De Gabala modà præclare ſent,
tit, niodò abjeđè, & ubi præclarè, ibiplerumque ia
fcopas diſſolutas & ſententiaşimale connexas inci
dit,qvæ non magis ad Philoſophiam Orientalemfper
Santa
 12 . ? PRÆFATIO .
dant,qvam Judæorum Occidentalium fomnia; Ubi Snurrige
verò abjecte , ibi ferè femper'meliora alpernatur, ficatur,n=
quali hancanimoconcepiſſetopinionem , PHILO. Sinong
SOPHIAM 'HEBRÆORUM eſſe meram verbo- , nisluxe
rum allegoricorum ftruem ,ſine calce, fine arena,ſine 2 Hon
ordine,finecognatione,quæ vero clarè , & diſtincte imputo
concipiuntur, efle falfa, inania,vana , & novitia Rab
binorum additamenta. Igitur PHILOSOPHIÆ ime for
facrum & venerabile nomen, tribuit, quantum in i. goderta
pfo eft,vanis & inutilibus ſpeculationibus,imòtri. zmenfi,
cis,qvibus Mens in cognitione VERI & BONI mi e situlo
pime juvatur aut dirigitur,quæqvecum re&ta ratio . mmopl
ne in gratiam rediginon poſſunt. QyodqvàminicE GiE,RE
congruumfit,omnesvident, qvivim vocisintelli
gunt. Hinc etiam in placitis ejus conftantiam & MOZA
harmoniam meritò defideres. In INTRODU a fubtil
CTIONE negat efle Gabaliſtica, qvæ tamen fibi in Hverfi
DISSERTATIONE de HÆRESI VALENTINIA
aimpug
NAmox erat conceffurus,fcilicet ubi conatur effice Havam
re,Gnofticorum hæreſin è Philofophia Hebræorum dereft:
ortam eſſe,qvod non poteft efficere, nî jam ſpectent perelà T
ad Cabalam ,qvæ anteaed fpe & are pernegavic. Sic fajisq
pasſim multa deſtruit:qvorum valorem alibi fuppo wa,per
nit. Tandemqve Cabalam in tantum ſaltim lau
dat,inquantum cum hypothefi,qvam libiad ftrueně
dam fumpfit,convenire vifaeft. Ego verò deCA Viputar
BALA liberè lentiendum exiſtimo, tanqvam de re yolcune.
peregrina ,& adnos non fpe &ante,fine partium Stue Afan &
dio,ut Philoſophum decet,& antiqvitatis indaga . midin
tori convenit. fereſes
Primam inſtituti mei partem peroravi,cujusfum . 188.
0
ma eft,refutare errores alienos: altera nuncparse.
fto,
 AD LECTOREM . 13
fo, corrigere msos. Qvod etfi verecundum vulgò
ducatur,mihi tamen illa verecundia ceu virtuti ini.
mica non probatur. Quare eniin hominem condi.
tionis tuæ pudeat? aut qvarepudeat fateri, ſe profe.
ciffe ? Homo ergo cùm fim, humani nihil à me alie .
num puto,ne errare qvidem, qvod'utinoftis huma
num eft. Ne verò præceps aliquem fubeat cogita
tio, me fortèin hæreſin aliquamlapſum eſſe, totum
qvod erravi,hoceft,qvod in tra&atu meo Amſtelo .
damenfi, contra Philofophiam Hebræorum edito,
fub titulo : Die vergótierte Welt : atrociores
qvàm opuserat,qverelas contra Cabalam & Ebræos
immiſcui,qvodove eandem Philoſophiam in MO
SE GERMANO , ejusqve parallelismum in Spl.
NOZA (autore ut verum fatear, tùm temporis cùm
ob fubtilitatem tùm ob popularia præjudicia mihi
perverſiſſime imò minimè intelle&o) ficimpugnavi,
ut impugnari vicisſim ab aliis jure merito poslim .
Atqvam leve hoc eſt, quàm venia dignum ? ullusne
liber eſt.cui non ſit fuus error & nævus, vel abauto,
re velà Typographo ? Fierine poteſt ut in novis ſtu
diis ;iisqve obſcurisſimis, quale tunc erat Cabaliſti
cum , perfe &ti fint creſcentium profe & us, præfertim
ubi proprio Marte omnia peragenda funt, & ubive
figia,qvæ premas,nusqvam invenias ? Ubi ſunt illæ
diſputationes ,in quibus nihil dicatur incautè, nihil
obfcurè omnia veraciter,omnia conſeqventer ? Ne
in fandorum qvidem Patrum voluminibus tale
gvidin venire licet , qvorum Diſputationes contra
hæreſes plerumqveita comparatæ ſunt,utin contra
rias & oppofitas hæreles nimiùm contradicendo ver .
gant, Qvòd fi hodie contra MOSEN GERMA
NUM
 1
PRÆFATIO AD LECTOREM . ELUC
NUM mihi fcribendum effet, ante omnia oftende
ren , mortalem illum ,fi.adhuc in vivis effet, ob ean
dem Cabalam ,quam illein morbum verterat Judai., DE
cum , nobis Chrifticolis debere reſtitui, nec illum
folum , led una cum ipfo omnes ejus populares, My: 1. Gaba!
II. Eric
fteriorum noſtrorum injuſtos poffeffores. Sedme . III. Eoru:
tuo , ne hæc Prologi mediocritatem jam excedant, V.Qui
Idcirco finem prætandi facio , lectoremque ad reli., V. Quid
qua admitto ,fed ea lege , ut femper recogitet , me VI.Quid
feqventium Myſteriorum non Aferiorem , fed mu
dum tantum interpretem & expofitorem efle, adeo .
qve errores, fi qui poftea occurrent, nonmihi,ſed, sem fuam
Cabalæis eorumqve feqvacibus tribuendos elle .
☺
berit;fente
" Erroremi
RESPONSIO
perunt
ad Cenſuras iniquiflimas, quibus hic Liber à non nullis fu
tio ifle
per Triennium oppreſſus eft, ex CLEMENTI Ale
xandrino, Lib. I. Strom , ab initio. fino diffic
Utrum autem ne omnino quidem , an eft aliquibus permittendunt
fcribere ? Etfi prius quidem, quis eft ufus literarum ? ſin auc! pimusca]
tem alterum , autviris bonis, aut iis qui non funt ejusmodi?, halifaru
Ridiculum quidem certe fuerit,eorum quifuntboni Studiofi, no
fcriptisrepudiatis, cos qui tales nonfuntcomponentesadmit tribut
tere. componunt
di& a
Sed Theopompo quidem & Timeo, quifabulas malea fe autla!
, præterea autem Epicuro quo4; qui eſt prins Shibent.
ceps autor impietatis, quin etiam Hipponatti & Archilochog
tam turpiter fcribere concedendum eft, ei autem , qui veritas II.Eorur
tem prædicat, prohibendum eft pofteris, utilitatem relin : mode Ader
quere ? Pulcrum autem honeſtum eſſe exiſtimo, iis etiam , qui Jagrica
ti
poftea futuri funt, bonos filios relinquere, Acfilii quidem cor
porum ,anime autem literifunt fcripta.
CAP: *A:
 ELUCIDARTUS CABALISTICUS. TST

Cap. I.
J!
DE ORIGINE CABALÆ
1. Gabaliſte Philofophiam ſuam ab Adamo derivant,
II. Errorem in Gabalå Adamo tribuunt.
111. Eorundem de Prévaricatione Adami Traditio.
IV . Qvis iftius Traditionis fenfus ?
v . Ovid illis fignifast MALCHUTH ?
VI. Qvid truncatio 78 MALCHUTH ?
VII.Qvopatto lapfu Adaniprove&ta fit ejus ſapientia .

1.Cabàlifte
Phi- EbræorumPhilofophi
lofophiamfuam ab
Myſteria fua
ab Adamo uſq; derivant. Verè
Adamo derivant.
an falsò, alii diſqvirant. Mihi la .
tis erit,fententias eorum recenſuille .
11.Errorem in Qvo pa&o autem Adam ad tam va
CabalåAdamo
tribuunt.
ſtam lapientiain pervenerit,mirabilis
elt eorum Traditio. Sapientem ab ,
initio fuifle Adamum creationis beneficio, hauto.
mninò diffitentur. Sed ſumma ſapientiâ præditum
fuifle, eamqve per lapfum poftea amififfe, (qvod vir
do&us [ a ] ex diſciplina Chriſtianâ addit ) à mente
Cabaliſtarum alienum eſt,qvi errorem in Cabalâ A
damo tribuunt,& lapſu ſcientiam ejus non imminu .
tam aut labefa &tatam , ſed erectam & au&am elle
perhibent.
[ a] Introd. cap.1. pag,1.& 2.
III. Eorun- Ovod ut manifeftum fiat, vetus Tra .
dem de Adami ditio eſt : Transgreſio Ada fait trun
prevarications
Traditio. fatio Malchutb de cæterisplantis. Quod
ænigma pasſim referunt Johannes Pi
CUS . ARCHANGELUS Burgonovenſis, ſed hautfor
yunt,
 16 BLUCIDARILTS
vunt. Qvo camen non intellecto ,nihil rectè in Cao indem
bala dicitur. Nam doctrina de REGNO(qvod MAL bicere.
CHUTH ſignificat) eft prora & puppis,imò fcopus & his swim
nis totius Cabalæ Judaicæ,utrectisſimè obſervatum ejus
anon nemine Tom.u.obf.ſel.obf.num.12.13.14 Nunun
IV. Quis. Mihi ſenſus iſtius traditionis videtur elle a nem
ſenſus iftiu manifeftus. Nam aliam arborem ,cujus natac
traditionis ?
inger plantas ſeu remos eflet MALCHUTH , avem in
non novit Cabaliftarum Schola , niſi SEPHIRICAM . E DEL
Hinc tota prævaricatio huc redit. Qvod SEPHIRAM atuali
MALCHUTH à cæteris SEPHIRTS,& univerfo MESSI nipla,
corpore quantum in ipfo erat , truncavit . Qvæ cùm
perinde obſcura fint iis, qvi his Myſteriis nondum eri
ſunrinitiati ,Cabaliftarum mentem delapfu Adamiki E
fuſius eloquar. zipien
1
V. Quid ' Sciendum , qvod Adam CADMON , qvod lacerd
illis fignifi
Mal .
, interpretantur homo primus is cæleftis, ramca
chuth ? juxta Cabaliſtasſit ipfe Messias ſeu PRY sãores
MOGENITUS DEI ante omnes creaturas , NEWTO
quem ab UNIGENITO (ut poftea dicemus) diſtingu. Akcu
unt, & qvod Messias ſit ipſa ARBOR totius Mundi leo ſva
cujus rami & fucci, tanqvam Principiari primi', per fiant.
qvod omnia creata funt, prætenduntur in omnes antaten
creaturas per varias SEPHIRAS CREATRICES, qvas VIDQU
inter poſtrema eſt ( qvia difficillime intelligitur)MAL- Ja
CHUTH ſeu REGNUM ,multis & ingentibus referta My .
putting
fteriis. Nam qvod REGNUM de Messia prædicatur,
ſignificat,hunc Mundum eſſe iplum æternum & infi THER,
mitum Regnum omnia motu ſuocientis & operantis N, R
DEL, & præterhocRegnum non effe aliud extra uni om
verfum ,hoceſt extranaturam & creaturam litum : parum
DEUM in bocRegno dominariperſolum MessiAM : NOCHE
Bua• Monis
 CABALISTICUS. 17

Eundem nulli fato Tubje & ú efle, fed fatalitati omnia

fubjicere: omnia in hocUniverſo imperata efle,& tan
· qvam imparata fieri: in evitabili necesſitate è natura
1. DEI ejusqve CHRISTI omnia feqvi; Unum eſſe DE
UM ,unum Monarcham , unam legem ,unam volunta
e tem nempeæternam , & præter eam fieri non pofle a.
s liam,et ad illam referenda eſſe qvæcunq;fiunt. Ho
minem ipſum ,imaginatione ſua liberú, ab hocimpes
rio DEI neutiqvam liberum efle,ſed inſtarmachine
. fpiritualis ſecundú certas leges omnia agentem ;Con
5 Glia ipſa, arbitria, variase ; voluntates a,ppetitiones
7 & declinationes, qvin& converſationes hominum ,
moveri agitariqve defuper è coelo, aurigantibus
feltis. Proinde humanum genus nec ſervandæ nec
recipiendæ legis necobeundicoram ſupremo nuinis
ne facerdotii ,nec ulliusReligionis operantispernaa
turam capax ehe. Neqvis autem exiſtimet, eos
Docoreshocvelle,quodomniafint cæca & fineſena
fu Neurofpafia, addunt SEPHIRAN ſeu Emanationem
MALCHUTH, id eſt, imperium hoc DEI in homines
adeo ſvave, & dulce elle, ut ipſi homines id minime
1
feptiant, fed una eademqve actione fimul agant vo
luntatem Dei &fuam, ne impiis quidem exceptis,.
ViQvid NuncquopactoAdam hocRegnum trun.
fit truncatio caverit de cæteris SEPHIRIS, videamus,
Malaga
chutid Nimirum hoc agnovit Adam pro Sa
31** ... pientiæ fuæ modulo , CHRISTUM elle
KETHER, BINAH, CHOCHMAH &c. id eſt, Pulchritudi
nem , Robur, Vi& oriam , Sapientiam ,& Coronam
Dei- omnia ambientem , & reliqua, quæ arcani Juan
dæorum Theologiio Sephiris numerant: Sed euns
dem CHRISTUM efle MODERATOREM univerli viema:
nationis 78 MALCHUTH, quod ultimo loco agnofen
B dum
18 ELUCIDARIUS
dum fuerat, non agnovit Adam, imò negavit, quia Hoc e
videbatur præſtantiæ ſuæ adverſum . Cùın enim , maes
ad imaginem Derconditum ſefentiret, non putavit, pori,
fe Deum perfe &tè referre pofle, nifi etiam libertatis ecu
& independentiæ & vitæ divinæ gereret imaginem . Guser
MS ve
Unde poſtea multa ſequebanturabfurda, acceſſus
sative
ad Deum fine CHRISTO , & ftulta præfumptio de ine
undo cum Deo fædere operum. Quæ dum Adam obeun
fecum decernit, errorem in Cabala commiſit , feqverler
ipſum à Regno , & REGNUM CHRISTO avulfit, uti pa error !

tet. Atq; hincortam ferunt in pofteros traditionem : dition

Transgreſio Ade fuit truncatio Malchutb de cæteris $

plantiQys. opalto Hinc porrojuxta eosdem Cabaliſtas

VII.
lapſu Adami pro- promulgata illa lex hortenſis ( pri
veita fit ejus mum lanando Adamo remedium ),
Sapientia. & ſubornatus à DeoTentator ſerpen
tiformis, & transgreſio divinitus procurata , ut in
arbore pufitlla oftendere tur Adamo, quale crimen
commiffle m
in Arbore Mundi CHRIST UM . Et fta
tim refit Adam poftquam negata cupivit, juxta
promiffionem : quocunque dic comederis , morte
morieris : Quod deilla morte arcanorum Magiſtri Lical
intelligunt, quâ opinio vitæ & arrogantia undionis
in nobis occiditur. Tunc enim recenti experimen pro
to agnoverat pudibundus, ampliſſimam perſvaſio dicitu
nem ſuam de potentia recipiendæ & fervandæ le .
gis, colendiq; Des per mandatorum obſequia, de pagata
but i
libero arbitrio , de vita & Regno in ſeipſum , ftul." vida
titiam effe, mendacium & Atheiſmum , nos alieno
arbitrio fubeffe , nempe CHRISTI Regis, ejusquere- puterp
DICAT
I
gnum in omnibus effe cum fortitudinc & fyavitate .
Hoc
 CABALISTicus. 19
Hoc ergo lucratus eſt Adam laplu ſuo ( fiiftos ho
mines audias )perquam fælici,ut diſceret ſibi de.
1
mori, & legi, & falfæ fiduciæ, & CHRISTO REGi vive .
5 re, cujus Regnum antea abnegaverat. Jamque fa
1 aus erat idoneus,& ritè quafidiſpofitus, adaltio.
res veritates audiendas , Myſterium puta Infima
nativitatis CHRISTI,liberandihumani generis gratia
obeundæ, & reliqua cabaliſtica, quæ ſolis perte & is
4
reſervantur. Unde jam quantumprofuerit Adamo
error fuus adaugendamſcientiam , è prædi& a tra
ditione patet. Hæc de Cabalæ origine fufficiunto,
CAP. II,
DE PROPAGATIONE CABALÆ.
1.Cabela,quomodopropagatafit,fuo nomine fatetura
II, Soli Ele&ti untiquis temporibusCabala initiati.
III. Et vix unquam fine juramento,
IV. Cauſa hujus diſcipling.
V. Caufa prima.
VI. Caufa fecundan
VII.Caufa tertia.
Vill Caufa quarta.
IX. Obiasdem cauſas omnes Philofophos do& rinas
fuas occultando propagaffe.
- 1.Cabala quomo. Modum Propagationis ipfum no
do propagata ſuo men indicat. CABALĀ enim à
nomine fatetur, KEBEL Sap, id eſt, ab accipiendo
dicitur, ut intelligas, tradendo & recipiendo pro
pagatam eſſe hanc Philofophiam ,unde & TRADITIO
haut immeritò vocatur, Eft autem TRADITIO pro
vida & circumfpe & a ſecretorum communicatio ,
interpofita fide vel juramento. Opponitur PRÆ .
DICATIONI, quæ eft rerum Bvulgarium in vulgus ſpara
2 fio
 10 ELUCIDARIUS
fio. Vulgaria enim , & quæ ſcireomnium interes
non traduntur aut occultantur, ſed prædicantur &
publicantur." Hinc qualis fuerit Cabalæ antiquæ In
propagatio ipfo nomine apparet. Nam fi provi, 1.1.
dentiamtradentium ſpectes, Cabala erat dignorum smere
ab indignis accurata Jequeſtratio,li ele &orum&re; NMUE
cipientium ſtipulationem , diſciplina arcani@ officium XN
cuſtodie, ſido & rinam , Philoſophiaocculta & recondita. mum et
II. SoliE- Hinc fi quis exiſtimet, Cabalam fuif Ferula
dedi antiqui s fe olimTheologiam totigenti Judaicæ Empori
temporiCa
bg
commmunem , longe fallitur. Erat
bala initiati, int
enim pauciffimorum in ea gente Doa ISORRI
& orum , qui eam excolebant, & fummo ſtudio Mzia
occultabant. Neque qui in ea profeciſſent, ean anak
dem omnibus promifcue, fed pauciffimis tantum Kemiter
aperiebant. Non cuivis, ait MAIMONIDES, myſteria
erant conceffa. Nimirum ingenia hominum longo mer
uſu prius explorabant, Multos deterrebantipſi, aum
ne quis temerèadmitteretur ad Myſterioruni par. 0210
ticipationem , nifi Dignus. Digni autem cenſe V.
bantur, quorum probata eflet diligentia & conſtan
tia, qui moribus eflent tranquilli & placidi,qui kodum
mentepuri,qui Sapientiæ famelici & retum vulga Pahang
rium pertæſi, quique in fcientiis plus cæteris pro etia
feciſſent ,& de quorum taciturnitate ac probitate milash
erant fecuri, Garrulos autem improbos, pra-i yum
visque affe & ibus æftuantes & viles illasanimas, tenda
quibus non exofa modo eſt omnis ſapientia, fed & has Pe
propter ingenium vnlgare & rude inacceffa , tan ,
quam profanos, à ſacramentis fuis ascebant, five uz
gentiles fuerint idem ,live Ifraelitæ, five deniqve unive
Chriſtiani, HOPE
III.ER una
 CABALISTICUS. 21
11. Et, vix un. Hanc conſvetudinem haut ali ,
quam fine juramento, ter obſeryarunt , quam oracu
lum . Ne vero noviter initiati fideliter commiffa
temerè evulgarent, aut aliis non fatis exploratis
communicarent, juramento cautum erat, ne id fie .
ret. Non enim fatis eratMyſteriisrecipiendisido.
neum efle, oportebat etiam le Diris devovere, &
garrulæ lingvæ pænam invocare. Hæc antiquis
temporibus Hebræorum fapientibus obſervata fu
iffe, inter eruditos conftat. An verò Chriſtianus
KNORRIŲS à Roſenroth mitiori lege Cabalam à
Judæis acceperit,neſcio . Hoc ſcio Judæos Caba
lama KNORRIO publicatam , divinitus punitam efle,
firmiter ſibi perſvadere. Nam cum mox circa i
nitia publicationis cum Judæo ( quo Magiſtro ufus
erat vir illuſtris ) tum fibi, duo liberi morerentur,
fadum id Judæus in pænam publicatæ hujus do
& rinæ interpretabatur.Vide Cab.den, praf.in Tom.lt,
IV . Cauſe Ha& enus de propagatione Cabalą .
hujus diſcipline. Nequis autem obtalem propagandi
modum Cabaliſtis fiatinfenfior, paucis demonftra. i
bo, hanc ſecretorum cuftodiam minime ex invi.
dentia aut humani generis odio proteaam ,Itaque
cauſas hujus diſciplinæ quasdam graves ex mente
horum Philofophorum primuna perorabo, deinde,
oftendam , non ſolos Hebræos ,fed etiam Ægy .
ptios PYTHAGORAM, & qui illum ſecuti funt, Pla
TONEM , ARISTOTELEM , EPICURUM, & omnes Philo
ſophiæ traditores, ne CARTESta quidem excepto,
iņ univerſum dogmata lua occultafe, ut vitupera
tisobPhilofophiæoccultationem Hebræis, néceffe *
fit una totam Philoſophorum gentem tanquam in
vidam criminari. B 3 V.Cas .
 ELUCIDARIUS
V.Ceu- Prima occultationis cauſa erat,ne fapien leælli
Sa primą. tia in vulgiis fparfa à fuperditioſa turba Paribu
conculcaretur. Quod fine dubio ficret, fi in pu alerere
blicum prodiret. Vulgo enim fapientia tam fu
saam
ſpecta & inviſa eſt, ut fiquis univerſam Philofophi GARDO,
am velit vituperare, ſecurido id populo facere poſ- IX.C
ſet. Quibusdam , & iis quidem non admodum
indodis , totum hoc difplicet, Philoſophari. Alii sisPhil
Erinas
Philoſophiam usqve eò reprehendunt, ut maximo cultan.
hominum malo veniſſe in vitam exiſtiment, inven
TO

tore fpiritu aliqvo maligno. Hinc qvanto qvis ſapi. erant,

entior & naturalis ſcientiæ conſultior eft, tanto eum Ni Sa
autumant ab omnireligionealieniorem , ut jam vul et par
gò receptum ſit, Pbiloſophos eſſeAtheos, Qvod genus
hominú fic ſtatuentium , cum fit innumerabile , hinc guoda
Philoſophia paucis contenta judicibus , multitudi w ſcie
nem confultò fugit. was pe
VI.Caufa Altera occultationis caufa erat,ne exPhi. 1

fecunda , nemin
loſophia palam prædicata & malè intel a
le & a,malitiæ fuæ robur aut tegumentūcaperet mens TpIiAeGn O
impura ,atqve fic do & rinam malè collocando, labem orum
illi adſpergeret. übus
VII.Cautin Tertia occultationis caula erat , qvia uti
sa tertia ,
non omnibus mortalibus infitum ftudi | recta
um eft magna & inuſitata noſcendi , ita non omnes UCRA
( imò pauciffimi)eo ingenio naſcuntur, utpoffint lisqu
Philoſophiam attingere ,plurimianfas,quibus Phi prodi
loſophia arripitur, non habent. o de
VIII.Ca
fa quarta .
u- Quarta occult ationi s cauſa erat, quia, olting
uti ajunt, præſtat in Religione falli ci ad de
vitates, & quia multa vera funt, quæ vulgo ſciri
non eſt utile, multa etiam falla quæpopulum ali
Typti
ter
 CABALISTICUS, 23
ter æſtimare conducit, ORIGENEȘ certe & alii ex
Patribus Græcis, imo etiam HIERONYMUS videntur
afferere, Deceptionem Legislatoribus non minus,
quam Medicis, effe licitam, citante, Claudio BERI
GARDO, circ. Pif. XX.p.130.137.
IX. Ob eas- Et his ferè de cauſis permoti olim
dem caufas 0- Hebræorum Sapientes celabant alie
doktrinas fuas nós, nec illi tantùm, fed & reliqua
occultando pro rum gentium Philofophi. Ægyptii
pageſe. myſteriorum ſuorum adeo tenaces
erant, ut ne Græcorum quidem Philoſophos ullos,
qui Sapientiæ caufa in Ægyptum profe& i erant,
ad participationem admitterent, live quia Græca
fides jam tum eratfufpecta, five quia Græci gentis
quodamvitio credebantur garruli, & tum temporis
in ſcientis adhucinfantes. Hinc referunt, ex omni
bus peregrinis& èGræcia fapientiæ caufa advenis,
neminem præter unum HOMERUM & PYTHAGORAM
ſapientiæ Ægyptiacæ fa & os eſſe participes. Et Py :
THAGORÆ quidem quantæ molis tuerit in Ægypti
orum diſciplinam admitti, quam variè à facerdo
tibus deluſus, ab Heliopolitis quippe ad Memphy
ticos,à Memphyticis ad Diofpolitas ablegatus, do.
nec tandem à Dioſpolitis, Regem Amasin cria 20
LICRATE commendatus dicitur,timentibus,adiniſ
ſus quidem, fed duriffimè habitusfuerit,memoriæ
prodidit PORPHYRIUS in vita Pyth. Neque dura a
deo viſa eſt hæc diſciplina PYTHAGORÆ, quin fe illi
poftmodum probarit. Nam poftquam ipfe animum
ad docendam Philofophiam appuliffet, tam diffici..!
Tem le præbuit, ut viſus ſit diſciplinæ ſeveritate Æ
- gyptios longe fuperaffe. Nam nequeomnes prouè.
B 4 mik
 ELUCIDARIUS
miſcuè ad audiendum admittebat,neque admiffos
omnes illicò intra Sindonem docebat, Obfervabat
autem duplicem docendi rationem, Exotericam , &
Eſotericom , vulgarem & reconditam Scholamſu .
am in duos difcentium, choros diſtribuebat, unum
acuſticorum feu audientium , quibus nuda fine de
monftratione dogmata ſeure a le tantum , alteruim
mathematicorum , quibus præterea lo' DROTEC
tiones dogmatum committebat. Hæc et firmaret,
duplex filentium fanxit, quinquennale acuſticis ,
perpetuum mathematicis, illis ut ingenia explora
ret, aut etiam mitigarer, ne quis indignusin recon-,
ditam Academiam reciperetur, his, ut fapientiam
cuſtodiret, ne prodiret in vulgus. Si quis autem
Scholæ Myſteria coram extraneis aut indignis pro :
palaſſet, illum PYTHAGOREC Scholâ ejiciebant, & re.
je& o tanquam vita fundo cenotaphiuinerigebant.
Eadem diſciplina placuit PLATONI. Autorem , inquit,
& Parentem Univerſitatis invenire aperoſum est,
cum inveneris in vulgus predicare nefas eft. Idcirco
alibi ſvadet, de Deo enigmaticè loquendum effe, ut ft
forte terra marive periclitentur litere,, legantur quia
dem , fed non intelligantur. Quanto ſtudio ARISTO
TELES Nerum placitorum fuorum fenfum occultaves
rit, id dedudum vide à GASSENDO Dil.con. Ariſtaa
Teleos, De Academiis teftatur AUGUSTINUS L.Z: COR .
Acad . ex Cic. iamore illis fuiffe poſitum , fententias
fuas palliandia neceascuiquam , niſe, quiſecum ad ſee
nectutem was vixiſſent, aperiendi. Quin imò ipfos
EPICUREOS dicere,quedam apud fe effe arcana,nec ſe
Dermittere omnibusutlegant, autoreftCLEMENS Alex .
Strom . So, Adeò verò illud PHILONIS verum eſt,
( quod
 GABALISTICUS.
kquodomnesPhiloſophià gregariis opinionibus defte
tentes novam fibi viam paraverint,induéta quadama,
fpecie dogmatum , quam nefas fit aliis præterquàm
dignis attingere ), ut ejusdem artis Cabalifticæ ve.
ftigia, in iplo Cartesto ( qui alioquiCabaliſtis in
fenfior eſt, eosque nugatores vocat ad Voet.Part.4,
ab initio ) deprehendas. Is enim Part. I, Ep. 89.ad
ĶEgium fic ( cribit : Injuriam autem facis noſtre Philo .
Sophie, fi eam nolentibus obtrudas, imò ficommunices
aliis quamenixe rogantibus. vide omnino totam e.
piſtolam . Eundem Regium Ep.98. continuò jubet
tacere; nec omnia quæ fentit ultro proferre, hoce
nim viriprudentis efle ait. Hinc exiſtunt illæ Hue
Til & aliorum querelæ ,CARTESIUM , haut fincere
agere, fed opiniones ſuas occultare. Quæ cum ita
fint, ut Philofophia femper occultando propagat2
fit,& opiniones à popularibus abhorrentes haut a
liter quidem propagari queant, dicendum eſt, ini
que eos acturos, qui propterea folis Hebræis vel
lent fuccenfere.

CAP. III.
DE CORPORE DOCTRINÆ CABALISTICÆ
1. Quod libri Cabaliſtici fint obſcuriſſimi.
Il. Non tamen adeo obſcuri, ut do&trina eorum
Principalis non elucefcat.
1 HI. Quefit doétrina illa Principalis.
JV , Vir dotus confentit,
V. Sed trepidanter, ut fimul diſſentieto
VI. QuatengHenriciMORI theſesfint Cabalifice
VII. Quatenusnon fint.
Vin. Thefes illas effe nimium frugales.
IX .De Trinitate quatenus
BS
est dogma Cabaliſticita
XAN
!
 26 ELUCIDARIUS
X. An tres fupreme Sephire fine SS. Trinitas
juxta Cabalãos ?
IT
XI. An Adam Cadmon fit fecunda Trinitatis per.
fona ?
Xii. De corpore sanima MESSIÆ .
XIII Quod Cabala fitquoddam Philofophia Syftema.
1. Quod libri Expræcedentibus fuit hoc confe& a.
Cabaliſtici fint Cabaliſtarum libri
rium ,quod editi
obfcurisſimi fint tanquam non editi, ob affe & atam 1
obfcuritatem , & tenebras conſulto immiffas.
II. Non tamen Quod quamvis verum ſit, propter e.
adeò obfcuri, ut
Do& rina eorum am quam fuperiori capite expofui.
principalis non mus arcani difciplinam ,ita ut pu
elucefcat. blicata jam à KNORRIO Cabala, pluri 1

mi adhuc ( atque hos inter [ b ] vir doétus) conque

rantur, illum edidiffe opus valtum , obſcurum ,con
fufum , adeoque non Cabalam denudatam, fed te
&am & multis adhuc velamentis circumfulam , un.
de Syſtema aliquod Philoſophia Hebrææ efforma
re impoſſibile fit: Non tamen, adeo obfcuri ſunt,
ut non aliquando legis ſuæ obliti, Doctrinam Caba
læ Principalem & Fundamentalem ,ad qvam religvæ
omnestanqvam radii ad centrum referendæ, aper
tiſſimè prodant, ut nemini prudenti dubium effe
queat , hanc eorum mentem efle , & cogitationem
non aliam
[b.] Introd . cap. 35. p. 244
III. Qve Qvænam verò fit illa Do & rina principa
fit illa do- lis, & Hypotheſis primaacprimaria, five
drina prin- fumma totius Cabal percep
æ , qvâ rite ta
sipalis?
lumen ad cætera micet , in tractatu mco
Amftelodamenfi abundeindicavi,
IV , Vir
 CABALISTICUS. 27
- IV . Vir Neqveiftius ſententiæ me adhuc pæni
doftus con- tet, utcunqve multos expertus fim velli.
fentit.
catores, atqve hos inter Virum Doctum .
Miratus autem fui,cùm in hæc ejusverba incidiffem ,
qvæ extant Introd.cap.44. Sed nec illudtamen pre
termittendum ,quod Kabaliſtici Dočtores rerum ortum
per emanationem à caufa prima explicant : Quemad
modum et de Retraétione rerum inprimum ENSfive
revolutione og reftitutione adprimevumſtatum loquun
tur. Qvaillorum Philoſophia hức redire videtur, quod
primum ENSſive Aenſoph in ſe contineat omnia , IN
EODEM Lemperfit eadem Entitatis quantiras in ne
niverſo,five fit inftatu creato,fiveincreato.Hinc inſatu
increato ſew antemundano,DEUM effe omnia fimplicia
ter , mundum autem huncce tum demum exiſtere , cum
DEUSſeſe explicat o evolvit per emanationes & efflu
xus à fummis ad ima,quibusconſtituantur diverſe re
rum creatarum forme ordines. Sæpius itaque verba
faciunt de vacuis, og de vaſis, e vaſculis, quafiad reci.
piendos hos influxus,& deradiis effluenribus es de canali
bus,quibus decurrunt es propagantur. Deniqve cùm
Dens retrahit hos radios atque reforbet,perire mundum
externum dicunt, atg, omnia iterum fieri Deum , juxta
illud : emittisſpiritum, creantur,abſcondis faciem , ab
ſorbentur. Nam hæc funt ipſa Archeologie Burne
tianæ verba (nifi qvod vir doctusneſcio qyo pado
illud in codemg intrufit,cum fenfus fit, eandem ſem
per eſſe ſubſtantiæ quantitatem in univerſo , ſive il
lud Git in ftatu creato, ſive increato ), qvibus ego in
fcripto meo Anti - judaicoim 1. Theil auf dem 21.
Blat uſus fum ,utquorfum Cabala collimareBUR
Nero & mihi videretur, oftenderem . Qvæ dum
vir
 ELUCIDARILIS
vir do & us ſua nunc facit, atq; illis non Gentilismo :
do, fed & Hebrææ Philoſophiæ Myſteria contineri
judicat (c), manifeftum eft , idem libi videri qvod
mihi,adeoqve mirum eſſe,virum do&um fententiam
in me, qvaſi iniqvo Cabalæ expoſitore impugnare,
qvam ipfe tamen in eodem Augur argumento am
ple & endam cenſuit.
(c) ibid. pag.325 .
V.Sed ti: Sed mirarideſii, cùm legendo pervenis.
tubanter ut fem ad hæc verba: Sed cautius tamen blec
fimul difen
fiat. accipienda, ne cum SPINOZISMO con
fundantur , qut fiab hac fufpicione doctrina
hec liberari nequit,recentiorum commentapriſcæ hujus
gentis Philofophic non funt imputanda. Quæ verba
mihividebanturpartim cautelam inutilem , partim
appendicem nimis impetiofum continere.Quæ cnim
neceſſitas cogit noshuc vel illuc tanquam Atomos a
inea recta ad alterutrum latusopinando deflectere,
at vel Cabalam à Spinozismiobje & ione abfolvams,
ut ftatuamus,totum qvod Cabala hodiedicitur,effe
Pſeudo - Cabalam nudius tertius à Rabbi LORIENSI
uut Irira inventam & à reverenda illa nefcio qva
ntiqvorum Cabala toto cælo diverſam , niſiforte
via inſtitutum Autoris hoc beneficio indiget ? Præ
erea in noftra poteſtate non eft,efficere, ne oyum o
-o fit fimile . Similitudines rerum non efficiuntur,
ed animadvertuntur, qvæ nihil invicem habent
ommune,ne à temerariis qvidem confundi poffunt:
uæ autem ſe mutuò referint ( ut do & rina Cabala
usqve difcipuliháutinfimi SPINOZIE )eautdiſſimi
a ſint,nemo necircumfpe& iffimus qvidem efficere
tel. Patet interim ex poftulato tam ancipiti,vi
rum
 CABALISTICUS 29
rum do & umdum hæc fcriberet, deuniversa Cabala
fuiſe incertum ,optafle auté vehementer, ne Cajala
eflet alia do & rina,qvam qvæ cum illa,qvam ille ani.
mo præconcepit fuo,conveniret. Hincnon eſt,qvod
de confenfu Autoris inpofterum magnopere mihi
gratuler;qviqvoduna manu dedit,altera jam ſuítu
lít. Idqvod ipſi in eodemlibropasſim familiare eſt,
Nam ubi de GNOSTICIS ſermonem inſtituit,omniaex
Cabala derivat,etiam illudTATIANI, Dominum Muna
dieffeuniverſorum Sxhftantiam , Dicit enim [ d ]:Qvia
in D'EO omniafuiffeTATIANUS aſerit , ita ut DEUM
είiam υπόφασιν άπαντος UNIVERSI SUBSTANTIAM
appellitet,deprehendere hicmihivideorveftigiadogmatis
Cabaliſfici. 'Ubiverò de Cabala dillerit, totus in eo
eſt,ut hanc Gnosticorum lententiam ab ea remove
at. Ut qvid tandem vir do & us fibi velit, menefcire,
ingenuèfatericogar.
[ Q ] differt. de hæref Valent, pag.536.
VI. Qua- Hæc de do & rina Cabalæ principali para
tenus Henr, cistiine & frugaliter . Cuian omnes Henr.
Morithe
Jes fintCa- MORI.poſitiones fintconformes, merito
baliſtice ? vir do & us ( e) ambigit, ' Ex nihilo sibit
fieri, fine Contraverſia principium Ca.
baliftium eft,qvia ſi Subftantia aliqva ex nihilo pro
duceretur , tùmplus eſſet Subſtantiæ poft illampro
du & ionem ,qvam anteillam . Id qvod Cabaliſtaneai
gant. Qvorum aſſertum eft,Subſtantiam nec augeri
necminui, fed eandem femper effe Subftantiæ in 125
niverſo qvantitatem , five ſit in ftatu creato, fivein .
creato . Porrò nullam effe in rernm aniverſitate'mate .
riam , Cabaliſarun proprium dogmaeſt. DEUS 7

[ c] Introd . pag.32t. 4 SE
30 ELUCIDARIUS
enis juxta Cabalæos eſt Spiritus ſeu Lumen , & cales ( inc
qvoq;ajunteſſe Sephiras, ideft Lumina& Spiritus, Dece
Jam cùm præter DEUM #Sephiras ejus, qvibusdi omne
verfæ rerum ordines & formæ conftituuntur, nihil plu
ſit,manifeſtum eſt , Subftantiam rerum omnium eſte
Spiritum juxta Cabalæos, non materiam . Qvod au Konfeti
tem in rebus corporale eſt, id vocant lucem tenuiſſi mifica
mam, non materiam . Atqve hæc videtur efle diffe. rolet
remia ScholaminterÆgyptiacam & Hebræam ,qvod otuer
Ægyptii Philoſophiam ordiuntur à re vilisſima,ma
teria DEO Menti coæva , qvos fecuti perhibentur to tra
THALES,ANAXAGORAS, PYTHAGORAS, PLATO, & ples bongè
riqve Græcorum Philolophi , Hebræi vero negant, ruim
qvicqvam vile à fe exiftere pofle : Etqvod illi crea meun
tionem per formationem materiæ à Mente fuperve , nodu
niente & opifice factam , hi verò per Emanationem à dunt
DEO , qvem OR - ENSOPH, id eſt, lucem infinitam vo afirit
cant , explicant. dvar
VII. Qua- De reliquis Henrici MORI theſibus a forma
tenu non fint. liter ftatuendum eſt. Nam omnium . int
elle
Subftantiam effe Spiritum , Cabaliſticum quidem ob
aflertum eſt, fed illa omnia effe Spiritum increatum , Subita
æternum , intelle& ualem , fenfibilem , vitalem ,per ſe situs
moventem , infiritum , à ſe exiſtentem, & hunic Spi iem ,
ritum five hæc omnia effe ipfam Efentiam divinam, EmD
& præter hanc Efentiam divinam nihil effe, fi in MEDE
te ligatur de Eſſentia divina in ſe ſpectata ( quo pectat
ſeniu ARISTOTELES creditur docuiffe, univerſum jentus
hoc effe quoddam viſibile & fempiternum Numen, ſtvoca
feu ipſum. Deụm, corpore & mente præditum fua ano (
eri fuftinentem moventemque ) , hoc inquam à uster
Cabala alienum eſt. Illa enim conſiderat Mundum
* &e
( imò,
 CABALISTICUS 3!
( imò mundos ) non utDeum, tedut naturæ divinæ,
neceſſarium & immanentem effe & um , quomodo
omnes intelligunt, ex natura Dei ſequi, ut Deus
feipfum intelligat. Hinc R. LORIENSIS expreflè di
xit, Mundum ideo conditum efle, ut poffet DEUS
perfectus fieri in facultatibusfuis & nominibus ma
gnificentiæ, ut Jehovah & Adonai: addunt alii, ut
poflet feipfo frui, teque ipſum inverſo quafi oculo
intueri. Quæ ſententia ab illa ARISTOTELIS ( qui
nullam Mundicaufam agnoſcit, nec immanentem,
nec tranſeuntem , nec fabricantem , necemanantem )
longè differt. Cùm verò necefle fit,caufam alicajus
1
rei immanentem & emanantem cú illa ſingularisſi
mè unum eſſe , qvomodo omnes concipiunt, rein &
E
modun rei à parte rei non diſtingvi: Hinc porro ad
dunt Cabalæi,mundum effe opus Subftantiædivinæ
infinitæ ,attributa ſua infinita variè modificantis, &
ad varias Sephiras, emanationes, effluxus,virtutes,
formas, & naturas finitas determinantis ,fecundum
intelle & um in finitum . Sed ne gvis Mundum cum
ipfo DEObenedicto in fecula confundat, ſubjungunt,
Subftantiamdivinam eſſe natura priorem affe &tio
nibus ſuis, adeoqve Mundum effe DEO pofterio .
rem , nun DEUM, fed manifeſtationem & revelatio
nem DEI,in fe occulti. Negantes autem Mundum
effe DEUM, de DEO in fe fpe& ato ( id eſt qvatenus
fpe& atur ut EN - SOPH, feu occultus & ſe folo con
tentns) intelligi volunt. Si qvis autem Mundum ve
lit vocare DEUM, qvatenus DEUS ab intelle & u hu
mano conſideraturut Adam CADMON, id eſt, qvate
nusreſpicitur non ut abfconditus,led per emanatio
nes & effluxus à fummis ad ima evolutus & explica
tus,
32 ELUCIDARIUS
ku
tus,catenus non repugnant, univerfum aliqya ratio MO
ne dici pofſe DEUM , puta MANIFESTATUM. Unde AN

apparet, H, MORUM placita iftorum hominum the

fibus fuishautdiſtincte fatis efle complexum . Sed
hæc ſunt diuturnæ & difficilis inqvifitionis, ut miră
non fit, aliqveni in illis labi.. Proinde etiam mihi,fi
qvis viderit, ſententias meas priores inverfis hîcire
veſtigiis, ignoſci velim . Reliqvæ theſes qvæ Eſſen-,
tiam divinam dividunt, & ſingulas particulas in in 14

finitos orbes expandunt, cum Hebræorum Philofo . ma

phia (quæ omnesdiviſiones e Mundo eliminat, quæ

DEUM unum indivifum & indiviſibilem conſtanter
prædicat, & fubftantias augeri negat ) nullo pacto
conciliari poffunt. Ca

VIII.The- Cæterum in illa theſium paucitate impofa

fes illas elle fibile erat,ad dignitatem rei tam vaftam DA

nimium frua
gales. comple & i fapientiam ,qualisilla Hebræ . 7
M
orum eft ,qvæ nullam rem ,neqve divinās
neqve humanam intactam relinqvit. Hincapparent
in his Theſibus multaaliena,plurima auté, qvæ præ pie
termitti non debuerunt; non apparent. Ejusmodi
ſunt,qvæ de Mundo divino,undeMundus hic alpe
Stabilis emanando profluxit.Philofophantur Cabali
ftæ , inqvibus adeo aperta eſt Trinitatis confeffio, uti
facile fubſcribam verbis viri dođi[ t ], Chriftianosi
ab Hebreis Trinitatem accepiſſe uſqvc eò enim con IL
templatio eorum affurgit ut in ipfam divinitatem an
temuindanam ,cum DEUS ( utar verbis TERTULLIA
NI , Cabaliſæ Chriſtiani ) ante omnia e ſet folus, ipfit
fibiLocyo, Mundus,& omnia, feſe inferat,ejusqve
profunditates curiofiflimè ( nifi fortè temere ) ſcruter:
êr tuir . <
} [ f] Tom.I. obl. fel. obf.XVI.num.3.
 CABALISTICUS.
tur. Qyod addinus,ne quis exiftimet,Cabalam efle
tam pauperem fcientiam ,utdeſola rerum Originati
one ex incertis rumoribusaliqvid tradat, caufa inte .
rim Mundi non cognita.
1X.D Et de Trinitate qvidem qvalis fuerit ho .
Trinitate rumPhiloſophorum propria affertio,à paù »
quatenus
eft cis aut nullis luculenter probatum eft (le
dogma cus
Cebaiiffi- ac Viro Do & o [ g ], videtur) ut ea de
cum. re aliquid addere , minimè ſupervacane
um fuerit. Qvotqvot enim Cabalam hactenus tra .
& andam ſuſceperunt, ejusq; arcana ad Chriſtianam
Religionem accomodarunt,hoc errore correpti funt,
ut in TRIBUS SEPHIRIS SUPREMIS Arboris Gabaliſtin
cæ SACRO -SANCTAM TRIADEM collocarent. Primus
hujus conciliationis autorextitit Picus Mirandula
nus, Vir genere & eruditione inſignis, ſed horum
Myfteriorum magis pius opinator , qvàm certus &
idoneus interpres. Qvem deinceps fecuti ſuntreli
qvi , non conſiderantes, quid proferrent,ſed qvid
poſſent pro Chriftianisnjoutcunqve ftabiliendo lu
crari,cùm tamen Chriſtianismus tam pauper non fit,
utfalfis præfidiis indigeat. Hos inter finedubio an
-daciſſimus eftnon nemo inqviens[h ]: quod perilla
nomina ( puta KETHER , BINAH, CHOCHMAH ,id eft,
-Corone, Sapientiæ, Prudencia, qvæ in ſuprema Ta
bulæSephiroticæ parte ſuntconſpicua)tresPERSONÆ
utnoſtro ftylo vocantur( qvafi non etiam Hebræorun
ftylo itavocentur) TRINITATIS indigitentur, exipſa
Cabaliftarumexplicatione tam manifeſtum ejl , ut com
cum plane & rudem effe oporteati quihoc agnofcerenolie.
с lir . Eandena
[3] los, cit. [h ], Tom.1 . obf. Sel. obl. Le
num . II .

/
 34 ELUCIDARIUS
Eandem fententiam ample & itur Vir Do&tus [i], led
finecontumelia diffentientium , & ea cummoderati
one,utmox [k ] videatur hæfitare: Putat enim hanc
expofitionem faluberrimis fanatiſſimisqvemedita
- tionibuspræbere occafionem ,dubitari tamen pofle,
-anHebræorum menti conformis fit. Sed mox hæfi
tationi fuæ ipfe reſponſurusaddit : Sed fufficit, quod
Eres ipſa eleganter in Chriſtianam Religionem quadret.
-Ego verò exiftimo,nihil his inventis dici pofle à Ca
bala alieniùs, nihil ad Chriſtianismum applicari in
nfælicius aut miſerabilius.
er i [i] Introd.cap.40. pag.277 . [ k ] ib . pag.281.
in X. An Enim verò conſtansGabaliſtarum tradi
fres supre- tio eft, & Do&rina jugiter recepta , folum F
ma Sephire
fiat ipſa ss. EnsópH eſte DEum benedi& um in fecu .
Trinitas jų- la, & infra ENSOPH' efle Numerationes,
ata: Caba- KITHER, CHOCHMA, BINAH,& reliquas, i 17
ป
lcos pfis verò Sephiris ENSOPHneutiqvàm àn
numerari, EnsopH enim efle fine fine,& a fe ipfoexi | *

Itens, unum fuper omnia ,& caufam caufarum ,adeo

egye & Sephirarum , Sephiras autem efle finitas &
-productas deſcendentesqve ab ENSOPH., tanqvam IP
tonte luo fupremo,iisqveEnsoph extendi & proro
gari adproductionem rerumcreatarúm .) Hæcfunt
prima Cabalæ Elementa,qvæ fiqvis ignoraverit,il
Glum in Physica Hebræorum non plumbeum modo,
ſed planè cæcum effe oporteat. Nunc attendant,qvi
nobiş dicunt, Patrem efle CETHER , filium COCHMA,
Spiritu San & um Bina, qvàm hæc eorum commen
ta qvadrent in Chriftianam Religionem . Qvid igi
tur? Ipſo ENSOPH,quiomnes Numerationes , Ke
. : THER , CHOĆHMA, BINAH , & reliqvas,longèſuperemi.
net,
 CABALISTICUS. 35
net, TRINITATEM contineri necefle eſt, ne Trinitas fit
ſuperioris alicujus DEI in tria'minora,Numinapro
lificatio Qvid autem habent ifti Autores, qvo magis
demonſtrent, Trèsefle in Divinitate PERSONAS,qvam
DECEM ? Judæi certè decem Sephiras, decem Lumi
na,decem Perſonasnumerant,non tres. Taceo ipfas
denominationes abſurditatem commenti ſatis pro
dere in qvibus omnia ſunt coada & longè petita,ut
examinandis illis diutius immorari fuperfluum fit.
Cæterùm quæ fit vera Cabaliſtarum de hoc argu
mento Doctrina, & quomodo Sancta Trias jaminia
pſa Ensopa natura,perfe & iffimè'contineatur,ad con
ftituendum ENs unuin & perfe & isfimum , Patrem ,
Filium , & Spiritum S. in Manufcriptis meis nondum
editis, oftendi,
XI. An Underurſus fponte fua corruit,qvod Vir
Adam Cad. Do&us pasſim [1] philoſophatur ,nilob
mon fit fe ſtare,qvo minus ADAM CADMON dicamus
sunda Tri
nitatis per effe, aut ipfam Trinitatem , aut fecundam
fona. ſaltim Deitatis perfonam . Conſtat enim
ex Hebræorum Traditionibus, ENSOPH efle ENs fu
premum, & infra ENSOPH effe ADAM CADMON , id eft,
toiam Sephirarum, Luminum , Numerationum , &
Æonum complexionem ,qvæ ADAM CADMON dicitur.
Unde jam qvam multa oblient,ne Adam Cadmon lit
fecunda Divinitatis perſona,apparet. Nam fi ADAM
CADMON eſt infra ENSOPH , ut Hebræi tradunt , tan
gvam emanatio infra fontem ,qvopado eſt numerus
fecundus Trinitatis qvieſtintra ENSOPH ? Sed ines
jus nodi abſurditates incidere neceſſe eſt cos , qvi
Cabalam ad ſerapiunt prius,Cqvàm
2
peculium fuum
- elle
FL] Introd . pag. 322.
 36 ELUCIDARIUS
elle cognoverunt. Si Vir Do&tuspronunciaflet,nil
obftare, quo minus Adam CADMON ſit_FILIUS DEI,
videripotuiſlet fub verborum ambiguitate abſtru
ſisſimaCabalæ myfteria tegere .Norunt enim Caba
liſtarum Alumni,Filium DEI appellari ab Arcanis
Theologisconſyevisſe,non ſolum UNIGENITUM,qui
ad Enfophicam Naturam , in qva Trinitas contine.
tur, pertinet, ſed etiam PRIMOGENITUM , qvi eſt iple
Adam KADMON, radius è Trinitate oriundus, media
inter DEUM creaturamqve condendam naturæ,un
de & MEDIATOR dicitur, & CHRISTUS, quatenus ad
opus creationis fupernè un&us eſt. Nunc autem
cum dicat, Adam KADMON ipfam SS.Trinitatis Per .
fonam fecundam efle, totam CABALAM evertit , quæ
ADAM KADMON ab ENSOPH ( in quo perſona ſecunda
continetur ) universe diſtingvit. Nam qvemadmo
dum nos in Chriſto incarnato duas naturas concipi.
mus,Divinam & Humanain : Ita illi in Antemun
danis ſimiliterfacientes, Divinam Filii naturam vo
cant eam qvæ cum Patre & Spiritu S, unum ENSOPH
conltituit, Humanam verò eandem , qvatenns rebus
creandis condeſcendit, & in deminoratioue emilla
eft, & quatenus à Divinitatis fonte fecundum ali
vam ſui partemlongè profluxitut poffet incorpo.
ari & incarnari, & in illa ac cum illa reliqvæ creatu .
æ.Hæc & talia Myſteria ab Hebræorum Philoſophis
radi ſub vocabulis UNIGENITI & PRIMOGENITI VAR
I INTERNI & EXTERNI, ex TATIANO ſuo[m] Vir
Doctus haurire poterat, qvi,poftquam fe profeffus
det in Ora..ad Græcos, B ARBARICÆ ,id eft uti Vir
odusre & èinterpretatur , Hebraicæ Philosophie ſe
dato
[ m ] Differt, de Hærefi Valent. pag. 535.
 CABALISTICLIS . 37
& atorem hancDo&rinam fundit : In ipfo ( univer
1. ! ſorum Domino )per potentiam verbitum ipſe , tum
lo verbum , quod in eo erat,exitit. En verbum internum .
Cùm autom voluit ifte,verbum exfimpicitate ejuspro
foliit,non inaniter prolatum ,fed primogenitum opus Spi
i ritús cjus. En verbum externum . Hoc ſcimus effe
Principiam hujus mundi. Puta Principiatum illud
e primum ,qvo mediante omnia viſibilia & inviſibilia
2 fa &ta funt. Natum eſt autemperdiviſionem , non avul
fionem : Qvod enimavellitur, àprimofeparatur,quod
1 verò dividitur, idfunctione donatum propriâ nihil im
n minuit illum à quavim ſuam ſumpfit. Hoc addit,ne.
qvis verbum internum cum externo, unigenitụm
y cum primogenito confundat;ſed fervata cuiqve na
a turæ & fun & ionisſuæ proprietatelegitimè ab invi.
cem diſtingvat,fed non ſeparet : Qvis in hâc TA
TIANI oratione in qva verba tantum Hebræa , En-.
fophi & Adam Cadmon deſunt, veſtigia Cabalæ non
deprehendat ? Et mirum eſt, Viro Do & o [n] idem
videri, nec tamen eum veſtigia illa ſua confeſſione
s
Ebræa,legere, Metuit nimirum, ne Tatianus fuerit
Arrit præluſor,neve aliter,quam noftris hominibus
placet, ſenfiſſe deprehendatur. Sed hunc affe & um
qvis æqvo animo in Hiſtorico ferat ? An Tatiana
ideò non funt Cabaliſtica, qvia deinceps majori ap
paratu ab Arrio in ſcenam produda, aut qvia rece .
ptis Scholarum opinionibuscontraria ? Viderint a
Jii,an hæc concluſio Hiſtoriarum conditori conve
niat ? Qvid fi verò yanus fuerit omnis ille timor ?
Nam neqve de Chriſto perperam docuit Tatianus,
ut ex BULLI defenfione conſtat,neqveoccaſionem Ar
ria
43
[n ] Ibid. pag. 536.
38 ELUCIDARIUS
rianismo præbuit. ARRIANISMUS enim erat Prædica .
tio Primogeniti fine Unigenito, vel utriusque in u
num commixtio , ' Et ARRIUsfa & us eſt Hæreticus,
non diſtingvendo, utiTATIANUS, ſed confundendo,
uti Vir Do & us.
XII.De De Anima Messiævidit aliqvid perrebu.
Anima & lam Vir Do&ùs [o] , fed notandum , qvod
Corpore Meſſias ſit ipfe nóvu æternus, non ille
Mellie
Deo internus, ſed hic prolatitius , de qvo
ſupra , & hunc dici ftylo Cabaliſtico Meſfiam , qvod
Spiritu San & oundus, animatus, & agitatuseſt, qvi
proinde etian Spiritus Mundi Cabalæis dicitur,qvia
eſt Spiritus ejus qviMundum animavit. De Corpore
Chriſti hoc unum addo ,omnes Cabaliſtas ex antece.
dentibus cogi,ut concedant , qvod corpus Chriſtifit
omnipreſens,eò qvod ,unde
los eſtcorpus primum corpusreligva fecundum il
Chrifticorporary
va,
riasSephiras creatrices ípeciem & ornatuni, accepe
runt.Sed hæc recentioribus omnipræſentiæ Corpo
ris Chrifti affertoribus haut crediderim valdè proba,
ri, ficut nec cætera Cabaliſtica , qvæ in moderna
Theologianullum habent fundamentum.
[ o ]' Introd. cap . 45.
XIII.Quod Reliqva Philofophiæ Cabaliſticæ inventa
Cabala fit uno fafce comple& i,nec poffibile, necin
quod dam
Philoſophic ftituti noftri nunc eft,Sunt enim innume
Syftema. ra , quæ cum antecedentibus
digna cohærent,
mem oratu qvidem , ſed ideò omit
tenda, qvia hoc capitulo conſtituimus non tam ve
ros placitorum ' Cabaliſticorum fenfus exponere,
qvam falfos & perperam affictos removere. Ova
nam vero fitillaMyſteriorum
03
à fummo ad imum uf.
qve
 CABALISTICUS. 39
1
gve concatenatio, qva ſerie aut conclufionis neces
fitate ex fe invicem ſeqvanturad conſtituendum u .
num integrum & nulla fui parte mancum Philofo
phiæ corpus,hoc invenire opus,hic labor eft.Vir Do.
& us exiſtimat [ P ], operam luſurum ,qvinexum aut
juſtum aliqvod Syſtema deſideraverit àgente , qvæ
1 qvid Syſtema ſit,nefciat. Quod fi verum eft,Caban
la non magis Philoſophia eſt, qvam luntungæ þecce.
fylenæ, aut fomnia, & incertæ fabulæ fragnjenta, Vi
deat ergo,qyare in eruendo ftultisſimæ gentis ſenſu,
qvæ nihil cogitatè, nihil conſeqventer tradit, tanto ,
2 pere laboret,autquare tantum fcientiarum provede
1
tum ex reſtitutione Çabalæ fperet,aut qvo jure Phi
lofophiæ nomen tribuat figmentis, qvæ non magis
cohærent,qvam ſcopæ diffolutæ ?
[p ] Introd . cap. 46.
CAP. IV .
DE CONSENSU CABALÆ ET SPINOZÆ
1. SPINOZA partem Cabale Syfiematicè trafavit, ( vila
II. Sed in opere,non attendendoadreliqua,aliquando erra
IIL Non ideo Cabaliſta nullus, quia erroneus
IV . Specimen confenfu : Primum
V. Specimen Secundum .
VI. Specimen Tertium :
1
VII. Specimen Quartuma
VIII. Specimen Quintum . : !!
IX . Specimen Sextum .
X. Specimen Septimum .
XI. Specimen O & aviem . $
XII. Specimen Nonum
XIII. Specimen Decimum idque geminum .
2 XIV Specimen Undecimum .
xv Specimen Duodecimum .
xx * Spec
40 ELUCIDARIUS
XVI. Specimen Decimum Tertium .
XVII. Specimen Decimum Quartum & Decimum Quintum ,
XIIX. Specimen Decimum Sextum.
XIX. Specimen Decimum Septimum .
XX. Specimen Decimum Oftavum .
XXI.Specimen Decimum Nonum .
XXII. Specimen Vigefimum .
XXIII.In quibus à Cabala diſentiat, & quo jure ?
XXIV Deiis ,que reſponderi poffunt ad obje& iones ViriDodi,
XXV. De iis, quæ Spinožc perperàm tribuuntur,

1. SPINC ZA par- ET
Tem Cabale Syftema Benedictusquidemde Spr
NOZA exemplo fuo fatis de.
tice tractavit . monſtravit , háut adeò protri
tum Judæis ingenium eſſe, ut quid Sytema fit, ne
fciant. Ipfe enim cùm effetJudæus, & in literatura
ſubtiliori gentis füz educatus 5 primariam Cabalæ
Hypotheſin , DE RERUM OMNIUM ORTU EX DEO,
adornare aggreflus- eſt, qua laude aut vituperio,
alii viderint. Opus in quo hunc laborem luſcepit,
legitur inter ſcripra ejus poſthuma, & inſcribitur
ETNICA. Ubi primò Definitionem DEI ex mente
Cabaliftarum tradit, & deinde ex illacætera de
ducit. Definitio autem, quam tradit, antiquisſimis
temporibus adeò fuit occultata, ut Hillel ſenior
inter Hebræos celebris,& magni nominisGabaliſta,
diſcipulo curiofius Definitionem DEI expoftulanti
reſpondiſſe feratur, fi fcirem Ofili, tamen maximè
Gaverem , ut nunc quicquam deea re tibi dicerem .
11.Sed in opere Quemadmodum autem vix ullus
non attendendo CabalamJudaicamimpunè tra &avit
ad reliqua ali
quandoerravit, {ditio
qua de re vetus Hebræoruni tra
eft:Què operatur in Cabala fine
admixtione extranei, li diu eric in opere morietur ex
bina
 CABALISTICUS. 41
binfica,fi verò erraverit in opere,ant non purificatus
accefferit, devorabitur ab Azazele per proprietatem
Judicii: quam ride inter Concluſ. Kabul. Jo. PICI,
num 13.) Ita Spinoza ſuos quoque manes paffus eſt,
tandemque mortem præmaturam ex Philiobiit.
III. Non ideò Verum non idcò Cabaliſta nullus
Cabaliſta nullus , cenfendus eft, quia vel in opere er
quia erroneus . ravit, vel non omnia Cabaliftarum
Myſteria aflecutus eſt. Quin imò haut conte
mbendam dogmatum Cabalíſticorum cum hujus
Philofophi placitis effe convenientiam in Tra &tatu
meo Amfteloda menfi obiter oftendis nuncque poras
evincam , non declainando, fed producendo aper
tiflimum utriusque confenfum circa potiſſima Phi
lofophiæ themata, unde cætera'tanquam penetra
*lia à foribus pendent, ſpeciatim circa Principium
& ordinem Philoſophandi, circa Do & rinam EnsCPH
1 & definitionem DEI, circa Doctrinam PRÉSCHITH
ſeu originationem rerum , circa Do&rinam de una
ſola ſubſtantia & duplici intelle &tá divino, circa
Do&rinam de Adam CADMON & SEPHIROTH , circa
Do & rinam de fpiritu , mente , & corpore circa Do
&rinam MALCHUTH de fato & libero arbitrio ,& a .
lia ejusdem commatis , in quibus SPINOZAM aper
tiſſime cabalizare , & Hebræos fæpe Do&ores tan
quam fecum conſentientes laudare luculentiflimè
oftendam . Quibus deinde offenfis, evictum effe
reor,perſvaſiones eorum , qui jubent nos hanccon
cordiam ignorare, falſas efle & præjudicatas, &
conatus, quibus hunc autorem nihil cum Cabala
commune habere totis decernere libris fatagunt,
efle irritos, Et mirum fànè effet, hominem nativa
CS tate
 ELUCIDARIUS
tate & educatione Hebræorum & Synagogæejusq ;
linguæ & literaturæ ab ineunte ætate perſtudio
fum ; tamen cum Do & rina Hebræorum nihil habe .
re commune. Quis hæc fibi perſuaderi patiatur ?
Verum iſta nuncmittam ,& ad ipſa conſenſus fpe,
cimina me conferam .
IV. Specimen Primum ſpecimen conſenlus Gitore
conſenſusPritaum , do.Philofophandi. In quo tantum fi
tum eſt momentum , ut, fiquis eodem ordine & ea.
dem methodo ad perpendendam inveſtigandam
que veritatem mecum utatur, illum necefle fit,
quoad omnesconcluſiones mecum convenire,mo
dò in opere fibi attenderit. Hinc CARTEsius pas
fim prodit, omnibus à fe diflentientibus non aliam
ob caufam aliter viſum effe, quam quia non ordine
Philofophati funt: manifeſtò fupponens,fieri non
poffe, ut ex uno eodemque Principio diverlæ ori
anturdo& rinæ. Nunc quæ fit methodus , Philoſo
phandi cabaliſtica videamus. Cabalæos veritatis
cognitionem à Deo incipere, & ex naturæ divinæ
ejusque attributorum contemplatione cæterarum
deinde rerum in ſerie ac ordine à DEO lejunda. .

rum explicationes aggredi, notiſſimum eſt, & pro

batione non eget. Neque injuria id facere mihi
videntur. Cum enim Deus fit primum exiſtens,
& autor rerum omnium præter le exiſtentium ,me
ritò ſtatuerunt, Philolophiæ initium à DEO fumen
dum effe, ut ita , qui ordine exiſtendi primus eft,
& per quem omnia tanquam cauſam ſuam cogno. 0

fcenda ſunt,principium quoque humanæ cogitati

onis fits & res eodem ordine quoad exiftendum
perductæ funt, ànobis concipiantur. Verùm five
ure
 CABALISTICUS.
jure five injuria id fecerint Cabalæi ( qua de re non
eſt hic diſpiitandilocus ) , certum eſt, Benedictung
de SPINOZA' ejusdem methodi, unde Hebræorum ſa
pientes omnem veritatis cognitionem adeò fulpen
dunt, ut niſi cognita & perſpecta prius omni ratione
Divinitatis, nullam de reliquis rebus certitudinem
haberi pofle affirment, fuiffe tenacisſimum . Hoc
clamat univerfa hujus ſcriptoris ETHICA» in qua hoc
unicè agit, ut fuppofita DEI exiſtentia naturam
DEI ex feipfa, res verò naturales ex natura DEI ex ;
piicet, Hinc ad ideam DEIcontinuò recurrit, e,
jusque ad attributa fubinde provocat , nusquam
1
áudens de rebus 'creatis aliter pronunciare, quam
1
permittuntur effe à natura DEI, primò definiti.
!
Atque hæc ne cæcos quidem le & ores fugere poſle
] autuino, + Nunc autem non tantum inltituto ac
exemplo , ſed etiam verbis hanc Cabaliſtarum me
thodum probavit. Putat enim Philofophorum er
5 rores non aliunde quam ex hujus methodi negle&u
profluxifle. Omnes, inquit [9] , concedere debent,
nihil fine Deoeffe, neg, cencipi poffe. Nam apud omnes
in confeffo eft, quod Deus omnium rerum tam earum
effentie, quam carum exiſtentie, unica eſ canſa, hot
eft, Deus non tantum eft caufa rerum fecundum fiera,
1
ut ajunt, fed etiam ſecundum effe. At interim pleri
que id ad effentiam alicujus rei pertinere dicunt, fine
quo res nec effe, necconcipi poteft, adeoj, vel naturam
=) Dei ad effentiam rerum creatarum pertinere, vel res
.
creatas fine DEO vel effe vel concipi posje credunt vel,
quod certius est;Yabi non faris conftant. Cujus rei
ៗ Canlam fuife credo, Qvod ORDINEM PHILOSOPHANDE
pa NON
n ] Eth . Part . 2. Schol. prop. 1o .
 44 ELUCIDARI
US
NON TENVER INT. Nam NATURAM DIVINAM , quam
ANTE OMNIA CONTEMPLARI DEBEBANT, quia tam
cognitione quam natura prior eft, ordine cognitionis
ultimam , o res, que fenfuum objecta vocantur, omnia
bus priores effe crediderunt; Unde factum est, ut, dum
res naturales contemplati ſunt, de nulla re minus co
gitaverint, quam de Divina natura , cum postea
animum ad divinam naturam contemplandam ap
pulerint, de nulla re minus cogitare potuerint, quàm
de primis fuisfigmentis, quibus rerum naturalium co
gnitionem fuperftruxerant; utpote quead cognitionem
Divine nature nihil juvare poterant, adeoque nihil
mirum, fi fibipaffim contradixerint. Quæ cum ita
fint, ut Spinoza methodi Cabaliſticæ fuerit imitator
pariter ac propugnator, &methodi in Philofophia
ea vis fit, ut ex communione ordinis, communio
dogmatum neceffariò fequatur, hâc unâ demon
ftratione proftrati funt omnes,quihuncvirum cum
Cabala nihil commune habuifle volunt, Nos au
tem in fpe noſtra roboramur, fore, ut & cætera ſint
paria .
V. Speci- Neque hoc fperantes fallimur. Nam
menSecundum, Deum , à quo Philoſophandiexordium
cum Cabalæis inſtituit, eodem modo, ac illi, expli
cat : Cabalæi principium Philofophiæ ſuæ vocant
EN SOPH ,quod fignificat INPINITUM, quo yocabulo
ipſum DEUM ; in fe fpe & atum , definiunt: Ean
dem Philofophiam fundit SPINOZA. Per D'EUM ,
inquit [ r], intelligo Ens abſolutè infinitum , hoc eft,
fubftantiam conftantem infinitis attributis, quorum k .
snumquodą, kternam infinitam offentiam exprimit,
Atqve
[r] Eth Pvt. del,6.137 1131
 CABALISTICUS. 45
yl. Speci- Atque ex hoc INFINITO poftea omnia
menTertium , declaranda fufcipit, & eodem modo,
quo Cabalæi, niſi quod verba tantum Hebræa de
Tint, quibus tamenipſum conſultò abftinuiſſe cen.
fendum eſt, ob cam , quâ ſuo tempore celebris erat
lingvæ Hebrææ peritiam [s]. Hinc fiquæramus,
quo pa & o hæc finita ab infinito producta fint, ſen
tentias prorfus æquales accipimus. Potentiam in.
finitam non producere aliquid ex nihilo, cum Ca
balæis fupponit. Nam Qvod Nihil Fiat ALIQUID,
ad fi &tiones refert [1 ], ibidemque caufam , quare
omnes homines ad hoc fingendum ( uti loquitur )
proni fint, hanc reddere conatur, quia, quò mens
minus intelligit,& tamen plura percipit,eò majo
rein habet fingendi potentianı, veluti arbores lo.
qui, homines in momento mutari in lapides, nihil
ficri aliquide
[ s] vide Spinoza Gramınaticam . [t] de Emendo
Int . p.374
VII. Spesi- Ex hoc deinde Principio varias con
menQuartum , clufiones parturiunt Cabalæi , utpote,
MATERIAM nėc creari, nec ob vilitatem effentiæ ſuæ
à fe exiftere poffe, proinde vel nullani effe in uni.
verſo materiam , vel fpiritum & materiam únum
idemque eſſe: Quas vide apud H. MORUM in Thelin
bus Cabaliſticis . In quibus omnibus mirè conſenti .
entem ſecum habent SPINOZAM, qui negat, ullam
maffam corpoream og materialem , quæ fit ſubjectum
bujus Mundi, à DEO creari potuiſ , & rationem ad
dit ( u ), quia ex qua divina potentia creari potue.
rit, diffentientes ( uti ait) ignorant,
Neqve
[u] Eth. P. I. Schol. Prop. 15.
46 ELUCIDARIUS
VIII. Speci. Neque tamen quod prima frontein divihtila
men Quintum . de fequi videtur, rem aliquam vilis- Jiattend
fimam ab æterno extitiſſe à latere DEI, eamque 1

ram rer
poftea fuiffe fubje &tum hujus mundi , ullo pacto Ines frat,
concedit. Nam eodem momento, quo materiam i Colant
Ullam a Deo conditam effe negat, univerſam mate kifa
nti
ria exiftentiam tollit, non quod nulla prorſus mate urfonis
ria exiſtat , ſed quod MATERIA VULGI; quæ per na. Hebr
turam viliffimam deſinitur & explicatur,non exiſtat . Hur qui
Hinc fæpè monet [W] à CARTESIO materiam malè pidentur
definisi per extenſionem ,&* [x] extenfionem malè ex. Gums tres
plicar
fini
per natura viliffim ,quedebeat effeinloco foglie
ta,idivifibilis &c.m eò quoamd materia debeat expli tributa
cari per attributum ,quod eternam & infinitam Eljena extenfic
tiam exprimit. Quid ergo , DEUMne materiam el Spi
ftatuit ? abfit. Sed materiam uti vides, planè ab 1

| tbtam
negavit, & vocabulum tantum , à ſignificatione tus duc
vulgi purgatum , retinuit. In quo tamen mallem que att
ipſum eſſe cautius mercatum , & ſecretius , uti Ca hæc ef
baliſtam decet,quia pauci hoc capiunt plurimi TESIUS
autem , quod noncapiunt, criminantur.
[ w ] Epiſt. 73. [ x ] de Emend. Int. p.385. infor
IX , Speci- Nulla igitur juxta SPINOZAM in uni poluta,,
Exten
men Sextum. verſo Materia eſt, ſed quidquid eft,
res funditus præſtantiſſima eſt, id eſt, uti Cabalai toner
vocant,Spiritus. Atque ut intelligamus, in hoc [z]
quoque SPINOZAM referre Cabaliſtas,manifeftè do X
cet [y] nullama fubftantiam , ne corpaream quidem , JensSe
quatenus ſubſtantia eft ,effe diviſibilem . Erit ergo ur
niyerforum Subſtantia juxta SPINOZAM SPIRITUS, SPIR:
quia omnes concipiunt, rem immaterialem & in Infini
divi.
DIE mper
[ ý) Eth. PL.Coroll.Prop. 13; & Schol.Prop.is.
 CABALISTICUS. 49
diviſibilem elle SPIRITUM . Id ipſum magis patebit,
ſi attendamus ad ea, quæ nobis ſubinde in memo
2
riam revocat [z], quod mens em corpus una cademy,
res fint, duobus tantum modis expreffa, [aa] quod
.
fubftantia cogitans et fabftantia extenſa , una endemos
Yubftantia fint, que jam fub cogitationis,jamſub ex
tenfionis attributo cognoſcitur. Ubi notabilis eſtejus
ad Hebræos provocatio. Dicit enim difertè [bb ]:
Hoc quidam Hebreorum quaſi per nebulam vidiffe
videntur, qui fcilicetſtatuunt, DEUM , DEI intelle
Eum resg;ab ipſo intelicetas unum & idem effe. Atqui
fi cogitatio &extenſio duo fint unius ſubſtantiæ at.
tributa, quo pa&o id concipiemus, fi cogitatio &
extenfio non conveniant in natura communis hoc
eft SPIRITUALI ? Eſt igitur omninò univerſorum
fubftantia fpiritus juxtà SPINOZAM, hujusque Spiri
tus duo funtattributa, cogitatio & extenſio,horum
que attributorum duo modi, mens & Corpus. A: 95
hæc eft cauſa duplicis illius negationis, quodCAR
Tesius materiam non rectè explicaverit, & quod ex
tenfio non fit diviſibilis, in partes, aut expartibus coma
pofita, quia fcilicet hunc animo fovit conceptum ,
Extenfionem rem æque Spiritualem efle ac cogita
tionem.
[z] Eth. P.III. Schol. Prop.2. [aa ] Eth.P.II. Schol.
Prop . 7. [ bb ] loc. proxime cit.
X. Speci- Hoc vero ſuppolito, quod Entitas il
men Septimum . 13, in qua omnia funt , explicanda fit
per immaterialem ac præſtantisfimam naturam ,
Spiritum, cujns attributa fint cogitatio & extenſio
Infinita immaterialis & fpiritualis ,eò quod natura
imperfe & a, qualem vulgus materiam fuam imagi
natur,
Grities
 48 ELUCIDARIUS
natur, neque creari, neque à fe efle poſfit,adeoque
omnimodam exiftendi repugnantiam involvat,
confidentius deinde Philofophantur Cabalæi. Pri
mò enim negant, ejusmodi Entitatem , fià fe non
fit, produci ab alio poffe, proinde illam per crea
tionem nec augeri nec minuí ſtatuunt, led ejusdem
ſemper quantitatis effe, five univerſum ſit în ſta
tu creato, five increato. Tandemque hanc Enti
tatem ipſum effe DELM omnipotentem, & hunc
DEUM rerum omnium origines ex fe ipfo propri
asque quafi viſceribus adinveniſſe , unanimiter
ftatuunt. Qua in re iterum cenſentientem ha
bent SPINOZAM . Subſtantia, inquit [ cc] nature fue
neceſſitate tantummodouna eft : produci nequit : ne
ceſſario exiftit: Infinita : Indivifibilis; Simplex & in .
compofita eft. Prater DEUM [dd ] nulla dari
nec cogitari potest ſubftantia . Res extenſa [ee]
Fascogitans vel DEI attributa ſuntvelmodi attributo
rum DEI, Quicquid eft [ ff] in DEO eft, hogy nibilfing
DEO elle neque concipi poteft. DEUS elt omnium res
rum ( gg] caufa immanens, non verò tranfiens, Poten .
sia DEI [hb ]quia ipfe eomnia funt & cgunt, eft ipfe
effentia ejus,feu DEus cadenx neceffitate eft caufa fui en
ium
omnium rerum & [ii] 'rerum naturalpotentia,qua
vexiftunt& operantur,nulla alia effe poteft,quam ipsa
DEI eterna potentia, Hæc & alia Spinoziana,os vul.
tumqve Cabalæ adeò referunt, ut in tantis tamqve
numeroſis demonftrationibus hoc inficiari porrò
velle,
[cc] Eth. P.l. prop.s. prop. 6, prop . 7.prop.8 , he

prop. 13. Schol. Prop. 15. [ad] Ibid . Prop.14

i [ ee jib . Coroll. 1. [ ff ] Ib . Prop. 15. [88 ]ib.
Prop.18 [hh ] Ib.Prop.34 .Demonft. [ ii] Tra& .
Polit. p. 270.C. 3. num . 2 .
 CABALISTICUS . 49
yelle, nihil aliud fit, qvàm cum re&ta ratione memo 1

riam qvoqve ejurare. Sed jam pro fe ipfe stilitet

SPINOZA, Dico, inquit[kk ], mède Deo,& natura fen
tentiam foverelongè diverfam ab ea , quams NEOTE
.
RICI CHRISTIĀNI defendere folent. DEUM .
enim rerum omnium caufam immanentem , ut ajunt,
non verò transeuntem ſtatuo. Omnia, inquam, in Deo
effe, eo in DEO moveri cum PAULO affirmo, che
forte etiam cum omnibus antiquis Philoſophis, licet
alio modo, bet auderem etiam dicere, CUM ANTI
QUIS OMNIBUSHEBRAIS, quantum ex qui
budam TRADITIONIBUS, tametfi multis modis
adulteratis, conjicerelicet.In quibus verbis manifeſta
eft ejus ad Cabaliſticas Traditiones provocatio,
tè alia im
XI.Specimen Quod DEUS alia media
Oftavum mediatè produxerit , Cabaliſtarum
concors ſententia elt:Hinc fubinde loquuntur de
- principiato quoddam primo, quod DEUS immediate
ex fe effluere fecerit, & quo mediante cætera in
ferie & ordine fint producta, idque variis nomini
bus faluiare folent, qualia ſunt, Adam Kadmon ,
Meſſias, Chriſtus, Logos, verbum , Filius,Primogeni.
tus,Homo Primus,Hemo Coeleſtis, Dux,Paſtor,Media.
tor, & reliqua, Cujus aſſertirationes ex mente ho
runs Philofophorum alibi reddam. Rem ipfam ag
novit SPINOZA, ut præter nomen nihil deſiderare
posſis. Sequitur, inquit [ll] ſecundò, quod DEUS
nonpoteft,propriè dici efſecauſaremotarerumfingulas
rium , nifi fortè ca de canſa , ni ſcilicet has ( puta res
ſingulares ) ab iis, QUAS IMMEDIATE PRO
DUXIT, vel potius, QUÆ EX ABSOLUTA EJUS
D. NA :
[kk ] Epift.2i. [ll] Eth. Part.I. Schol,Prop .: 8.
O ELUCIDARIUS
NATUR A SEQUUNTUR, diftinguamus. Concea
dit ergo, res fingulares ab iis, quæ cx abſoluta naa':
tura alicujus attributi divini ſeqvuntur, eſſe pros?
dudas, harumq; intuitu DEUM caufam dici remo
tam pole, non quod cum effe & u nullo modo con .
junctis fit, ſed quod mediantibusillis influat,Qna
lia autem illa fint, quæ ex abſoluta DEI natura ſe .
qui dicuntur, in præcedentibus [mm ] explicat ..
Orania, inquit, qua ex abſoluta natura alicujus attri
buti DEI ſequuntur, fepeper, og infinita exiftere de
buerunt, five per iden attributum aterna & infinita
funt. Nomen autem iſtius Principiati æterni & in .
finiti, quo mediante cætera ad exiftendum perdue
&ta ſunt, non addit : Unde fa & um , quod fere fieri
ſolet,utab iis, qui res folis nominibus æftimant
mentis quoque conceptum non habuiffe crederetur.
[mm] ib.Prop.21.
XII. Specie DEUM produxiſſe Mundum vividum
men Nonum. & animatum , recepta Cabalæorum
do & rina eft, & manifeftaex antecedentibus feque
la. Nam cùm nulla,usi tradunt, in univerſo materia
fit, mors utiq; nullá eft, fed omnia utcunq;videan
tur mortua, erunt diverſis gradibus animata .Học
docet TATIANUS difertè, in Orat. ad Gree, Spiritus,
inquiens, ineffſtellis, angelis, ſtirpibus, aquis, beria
nibus, animalibus, quamvis unus & idem fit,
rentias tamen in fe haber, Quod illumab Ebræorum
Philoiophis mutuatum effe, fatetur (nn ) Vir Do
&us. Ejusdem dogmatis veſtigia videor mihi de
prehendere in his SPINOZÆ verbis [ 00 ]: Es, que
bucug, ostendimu , admodum communia ſunt,nec
[50]Dif.deHær,Valeat.p.831.600]Eth Pia.Sch.Prop.Ize
 CABALISTICUS. SI
magis ad homines, quam ad reliqua individua per
tinent, quæOMNIA quamvis DIVERSIS GRADI.
BUS, ANIMATA tamen SUNT. Et rationem ada
dit:Naro cujuscung rei,inquit,datur neceffario idea
in DEO, cujus DEUSeſtcauſa codem modo, ac humans
corporis idea: atg;adeo, quicquid de ldea humani cor
peris diximus, id decujuscungs rei ideaneceffariò dia
cendum eft. Verum cùm Spiritus Mündi duobus
modis explicari poffit, vel fecundum Hebræos vel
fecundum Ægypties, illi æquifſimèfaciunt, qui Spi
NOŽæ verba ad normam Cabalæ & tenorem præ
cedentium explicant. Nam Mundum eſſe animal,
& DEUM animam Mundi materiæ impa&am, &
fine materia præexiſtente ad operandum impoten
. tem , nuspiam à SPINOZAproditum lego, quin hæc
cum illis, quæ alibi ab eo traduntur, conſiſtere neu
tiquam poffc, Lectores ejus facile animadvertunt.
Tribuit tamen hanc fententiam SPINOZE vir qui
dam literatus, Tom . I. obſ.Jei. obf.XXI.pag. 345. feq .
fed quo libro, aut qua pagina hunc ejus errorem
legamus, citare prætermiſit.
XIII. Specimen De- Mundum eſſe opus DEI ætera
'cimum ia geminum . num & infinitum , & creatio
libi oftendo. Cum solet , ficut fuſius ae
fophus. Mundi infinitudinem his verbis confitetur.
Ex neceffitate divine nature infinita infinitis modis
(hoc eft, omnia, quæ ſub intellectum infinituus Gadera
polunt )Soqui debent.Eth . P.1, Prop. 16. Quod
tem dicit,legui debent necesſitatem & æternita
uniyerli ſignificat, idem alibi oftendens aliis
ofta 111.. jer i D 2
 S
: $2 ELUCIDARIU
bis confirmat. Dico, inquit [pp ] utjam modo dixi,
Mundum divina nature neceſarium effe&tam effe, è
img fortuitònon effe fa tum .Putatàutem eos,quiaf
- firmant, DEUM potuiffe creationem Mundi omit. !

tere, confirmare licet aliis verbis, eundem cafu effe

fa&um. Hinc negat voluntatem DEI æternam ad
-productionem univerſi unquam fuiſſe indifferen
stem. Objicientibus, DEUM hoc modo fore neces
farium & minimè liberum Mundi ſui conditorem ,
adeoq; ut videtur, fato fubje & um , refpondet [99]
Me DEI libertatem tollere, eumque faro fubjicere,fane
falfum eft. Nam ego eodem modostatuo omnia inevi.
tabili necesſitate ex Natura DEI fequi, acomnes fta
Inunt, ex natura Del ſequi, quod feipfum intelligat :
Quod fanè nemo negat ex divina natura neceſſariò
fequi, & tamen.nemo concipit;quod DEUSfato ali
quo coactus, fed quod omninò, liberè, tametfi neceſja
ries ſeipſum intelligat. Contraejusdem opinionis as
feriores porrò fic diſputat (rr] : Scio equidem plu
res eſſe,qui putant le demonftrarepoſe, ad DEINa
turam fummum intellecinim es voluntatem pertinere,
nibil enim perfeltins agnofcere seſe ajunt, quod DEO
tribuere poſſint, quamid, l'inn fumma perfe
&tsoest -- ideoga maluerunt DEUM ad omnia indif
ferentem ftatuere, nec alind creantem præter id , quod
abſoluta quadam voluntate-ſtatuit creare. Verum ego
mefatis clarè oftendiſſe puto /vid. Prop.16. )à fumma
DEI porentia fove infinita natura, infinita infinitis
'is, hoc eft, omnia neceffariò effluxiſſe, vel ſemper
m neceffitate fequi; codem modo, ac ex natura tri
an .
Epiſt.58.
[ pp ]Sc [ 91] Epiſt. 49. [ rr] Eth. P. I.
ho prop.
l. 17 .
 CABALISTIGUS. 53
anguli abæterno& in aternumfequitur, ejus tres an :
gulos duobus rectis æquari. Quare DEI OMNIPO .
TENTIA ACTU FUIT AB ÆTERNO, ey in ætera '
num in eadem actualitate manebit. Ubi fimul ablur
ditates, quibus fecus ſentientes ait implicari, co .
natur oſtendere.
4
XIV . Speci- Et de intelle & u qvidem divino (cu
5 menUndecimum , jus modò mentio fa & a ) plane ad
mentem Cabaliftarum philofophatur, qvi dupli
cem Móyoy DEI ftatuunt, unum DEQ internum ,al.
terum externum , uti ſupra cap.3.1.Il. ex TATIANO,
7
Philoſophiæ Hebraicæ ſectatore , obiter oſtendi,
ovod ut manifeſtum faciam ,eodem loco , videlicet
Schol.Prop.17. Sic pergit nofter : Porrò nt de intelle
Etu ,et voluntate, quos DEO communiter tribuunt , hic
etiam aliquid dicam ; ſi ad aternam DEI eſſentiam
(puta quatenus in fe fpe&atur ut ENSOPH ) intellectus
5
& voluntas pertinent, alind faneper utrumque hoc at
tributum intelligendum eft, quam quod vulgo ſolent
homines. Nam intelle&tuseu voluntas,qui Deleljena
7
tiam conftituerent, à nostrointellečiu en poluntate toto
ceelo differre deberent, nec in ullare ,præterqvam inno
mine,convenirepoſſent; Non aliter ſcilicet,quam inter
fe conveniunt canis,fignum cæleste,ocanis, animalla
trans. Qvodfic demonftrabo. Si intelle&tus ad divinem
naturam pertinet,non poterit,uti noster intellectuspofte.
rior,utplerisõplacet, vel fimulnatura eſſe cum rebus in
ET
telleétis, quandoquidem DEUS omnibus rebusprioreff
caufalitate:per Coroll.1.Prop.16. Sed contraperii aseg for
malis rerum effentia ideo talis eft , quia ialis in Delin
tellectu exiftit objective.Quare DElintellectus,quatenus
Deieffentiam conftituere concipitur,eft
D
revera caufa re
3 Tum
 54 ELUCIDARIUS

rum ,iam carum effentiæ,quàm earum eexistente ;quod

ab iis videtur etiam fuiſſe animadverſum ,qviDElintela
lectum ,voluntatem , es potentiam unum et idem effe affe
rucrunt. Unde poſtea infert, intelleAum divinum á
noftro tam ratione effentiæ qyảm exiſtentiæ differre ,
nec in ulla re, præterqva in nomine cum noſtro con ."
venire. Nihilominus alibi apertè pronunciat : Cogi .
Yationem effe attributum DEI, ad illam referendos
effe omnes particulares cogitandi modos; five omnes
noftras &totius mundi fingulares cogitationes. Eth.
Part.z. Prop,1. Demont. Qvod obiter legentibus, non
poteſt nonvideri contradi& orium . Enim verò ,fi in
tellectus divinus juxta præcedentem demonftration
nem nihilhabet commune cum noftro , qvo pado
nunc concipiemus, noftram cogitationé efle partem
infinitæ illius cogitationis,qvæ DEI æternam & infi .
nitam effentiam exprimit ? verum nulla eft contra
dictio ,ſi artem Cabaliſticamadhibeas. Nam de di.
verſis intelle& ibus loqvitur ; Ibide interno , hîc de
externo. Unde ,vel hoc unico exemplo patet, nemine
hiliCabala initiatum , SPINOZAM rite afleqvi pofle.
XV.Specimen Porrò de Móvæ externo ea tradit,quæ
Duodecimum . non nifi ex intimisCabaliftarum pene.
tralibus poffunt efle deprompta,veluti,qvod aóra
ille externus eflentiammentis humanæ conftituat, &
qvod mens humana fit ejusdem particula. Huc per
tinet Coroll,Prop.11. Erh,P... Hinc feqvicur MENTEM
HUMANAM PARTEM ESSE INFINITI INTELLECTUS DEL
(puta non itlius interni, ſed externi) ;acproinde cuma
dicimusentom humanambocvel illudpercipert,nihil
aliud dicimui,quam quod Deus,non quatenusinfinitus
eft,fed quatenu pernaturam humanamensis expliontin,
five
 CABALISTICUS 35
five quatenus humanamentis ellentiam conſtituit,hanc
velillam babeat ideam ; & cùm dicimus, DEUMhanc
velillam ideam habere , non tantum quatenus humana
mentis nateram conſtituit,ſed quatenus fimulcum mena
te humana alterius rei etiam habet idcam , tam dicimus
mentem humanam rem ex parte,five inadequatèperci,
pere. Idem fufius explicat epiſt.is. Qvod autem
mentem humanam attinet ,cam etiam partemNature
effe cenfeo; nempe quiaftatuo, dari etiam in natura po
tentiam infinitam cogitandi , qvæ quatenusinfinita, in
]
fe continet totam naturam obječtivě, & cujus cogitatio
nes procedunt eodem modo, ac natura, cjus nimirum ;
2
deatum .Deinde mentem humanam hanc eandem poten
tiamſtatso, non quatenus infinitam , og totam naturam
)
1
percipientem ,fed finitam , nempequatenustantūhuma
num corpuspercipit, & hac rationementem humanam
partem CUJUSDAMinfiniti intelle&tus (puta externi)
ftatuo . Qvin imo Intellectuni hunc, in qvo juxta Ca
baliftasſuntomnes mentes humanæ ſingulares tan
qvam in propria ſede, & loco fpirituum , qviq; eft per
omnes omnino 'mentes diftulus & qvafi diſtributus,
dilertè [ Ss ] vocat, VERUM DET VERBUM , vocabulo
z
non minus philofophico, qvam Eccleſiaſtico. Qvæ fi
qvis conferat cum iis, qvæ Cabalæi de animaMeffie
reliquarum animarum duce e capite tradunt, harmo
niam plane ſtupendam deprehendet.
[ss ] Epiſt. 74. pag. ult.
XVI.Speci- Jam de mentis hujus immortalitate,
EL
menDecimum
Tertium qvid utrinqve traditum fit,videamus,
Mentes humanas ante corpora ſua ab.
1 æterno extitiffe, & cum corporibus neqvaqvam occi
duas effe, (ed covariſemper ut in meliorem ſtatum
D4722 tran .
56 ELUCIDARIUS

transferantur,id eftutmajorem ſui,DEI,& rerum o

mnium cognitione n adipiſcantur & cum æterno Local
go magis magisq; uniantur , eodem modo, qvo hæc
mentis idea menti , & mens corporiunita eft, tan .
demq; in perfe& iſlimo amore DEI acqvieſcant, Ca.
baliſticum dogmaeſt, & fundamentum totiusdo&ri.
næ de Revolutione & Regeneratione animorum , &
de reſtauratione univerſali qvam fcimus efle partem
Cabalz Judaicæ potiffimam . Neq; hic ſuos SPINOZA
omninòdeferit. Mentes humanasante corpora ſua
extitiſſe ab æterno, & in ſempiterna fecula extituras,
non ſolùm difertè docet, fed & rationibus,ex intimis
Cabalæ receſſibus petitis confirmat. Prima ratio eſt,
qvia Mens æternitate intellectus divini, cujus juxta
præcedentia pars qvædameſt, ſe tuetur. Cum enim
infinitus DEIintellectus,per qyem mens humana x
terna qvadam neceſſitate concipitur,abæterno fit e
rit neceffariò hocaliqvid, qvodmentis eflentiâ con
fituit,live illa pars qvæ admentishujus particularis
eſſentiam pertinet,fimul æterna. Secunda ratio eft,
qvia eft qvædam in mente idea,qvæ ad mentis eſſen
tiam pertinet, & corporis eſſentiam ſubſpecie æter
nitatis exprimit,qvæ neceflariò æterna &fempiterna
eft. Ex his hanc facit conclufionem : [lt] Mens hu ;
mana non poteftcum corpore abſolutè deſtrui, ſedejusali
gvidremanet,quodeternum est. Negat autemhanc
mentis æternitatem per durationem temporis rede
explicari,& decenter fanèhoc negat. Nam rebus x TE

ternis durationem ,qvæ temporemenfuretur,Philo lo

Tophi non tribuunt nifi alio reſpeđu. Idcirco durati 1PC

onem mentis ad corpus refert,mentemq;tum demu
dura .
[ tt] Eth , P.5. prop. 23. Demonſt.
 CABALISTICUS . 57
durare dicit,qvandoin corpore eſt,nec diutius,qvā
corporis ſui actu exiſtentis ideam habet. Menti,in
qvit (ww] , durationem nifi durante corpore non tri
buimus. Hoc quidam non capientes, neq; intelligen
tes, pesſimè tradnxerunt, clamando,hominem effe
Atheum,& animorum negare immortalitatem . Præ
cipitanter nimis,uti patet.Nam qvod ille declaratio.
nis caufa pro tuendaimmortalitateattulerat , hi ne
fcio qva vecordia in ſenſum contrarium verterant.
Sed his melius edocendis, ſufficere poteſt Scholium
Jegyens qvod ibidem fubjungit. Eft, uti diximus, hæc
idea quæ corporis eſſentiam fub specie eternitatis expri
mit certuscogitandimodus,qui ad mentiseffentiamper
tunet ,qvig neceſariò æternuseft. Nec tamen fieripoteſt,
utrecordemur, nos ante corpora extitiffe,quandoquidom
nec incorpore alla ejusvestigindari,nec aternitas tempo
re definiri, nec ullam ad tempus relationę habere poteft.
At nihilominus ſentimus, experimurja,nos ætérnos: elſe.
Naam Mens non minus res illas ſentit, qvasintelligendo
concipit,quàm quas in memoriahabet. Mentis enim ocu
li,quibusres videt obſervargaumi ipſademonſtrationes,
Qvamuis itaſ, non recordem urnos ante corpus extitiſe,
ſentimus tamen mentem noftrā,quarenus carporis eſſenti
amub æternitatisſpecie involvit æternam effe, & hanc
cj9 exiitentiam temporedefiniri,fiveper durationem ex
pallcari non pofle. Mens igitur n . fracatenus tantum poo
teft dici durare,ejusqexiſtenti a certotempore definiri po
teft,quatenus a &tualem corporis exiſtentiam involvit,
Gatenus tantum potentiam habet rerum exiftentiã tem .
pore determinandi, easque fubduratione concipiendi.
Cæterum qvod mentes in alia & alia corpora nii
D5
grent
[ww ] loc. cit.
 18 ELUCIDARIUS
grent, variasý; domos & habitacula æternitatisper
morte
luſtrent, nusquam à Spinozadiſertè proditum lego,
inferri tamen ex ſententia ejus poſſet. Nolo'tamen Tati
obſcuriora hîc fe & ari, né apertè di& is fidem detra | Quo.
imo
ham . Itaq; mifſis iftis ad reliqua pergo.
XVII. Specimen Ille igitur poftquam oftenderat, parte
Etr
Decimum Quartum mentem humanam ejus pofle effe
& Decimum Quintk. naturæ, ut id , quodejus cuin cor i quod
pore perit, in refpe & u ad id, quod ipfius remanet, gue
Vire
nullius momentifit:pergit jam demonſtrare, quod circu
nam illud fit, quod cum corpore evaneſcit, idque Com
ad duo revocat [xx ], memoriam os imaginationem .
Qua in re iterum dupliciter conſentit cum Cabali
ftarum Schola. Diftingvendo enim mentem àme DECE
moria & imaginatione, innuit hominem tribus cons
ftare partibus: MÆNTE, quæ eſt ipſa ratio, feu pars gua
MA
rationis, æterna & immortalis hominis pars, quæq;
ta fe
corporis exiſtentiam etiam poft mortem affirmat, arb
quamg; alii Spiritum nominare folent: ANIMA, ad
quam referuntur omnesideæ imaginationis , recor ran
dationis, & fenfuum , quibus a&ualis exiftentia
hor
mentis in corpore menfuratur: Et CORPORE. Qvam
abs
hypotheſin Hebræo-Cabaliſticam efle,mihi certum
eſt, & confentit Vir Do&us [yy], qui alias putat, pin
SPINOZAM cum Cabalâ nihil habere commune. Hoc qua
unum eft.Porrò, dicendo, mentem nihil pofle ima, ges
Us
ginari neq; rerum præteritarum recordari niſi dua
rante corpore, manifeftò innuit, ANIMAm cum Cor
PORE auferri ac interire. Quod itidem Cabaliſtis
for
probari, vel ſolo TATIANI exemplo obtinemus : Is
OSC
enim in Orat, ad Græcos difertè exclamat : Non ima
mora li
[ xx ][ tb.P.s.prop:21: [ yy ]dixideHæredVal.p:s31.
 CABALISTICUS. 59
mortalis eſt anima, Greci & c. Conftat autem, hunc
"D
Tatianum fuiffe Hebraicæ Philofophiæ fe &tatorem :
Quod Vir Doctus negare non audet (zz ], Quin
imò hæc Tatiana ex hypothefi de tribus hominis
partibus cabalitticè interpretanda contendit(aaa );
Et re&è quidem : Quoniam eodem modo noſtri
quoq; autoris verba interpretanda ſunt. Habetis
gitur SPINOZA cum Cabala nonnihil comuna; Qvod
Viruri Do&um in tanta demonftrationum undiq;
circumfulgentium luce, non amplius negaturum
.
[zz] ibid. p. 521. & paflim . [aaa ] ibid.p.532.533.
XVIII.Specimen Sed nondum omnia conſenſüsca
Decimum Sextum . pita perluſtravimus. Reſtant
quædam moralia de Amore DEI. Reſtat doctrina
MALCÊUTH five inſtitutio de Regno, ad quam mul .
ta ſecreta de Anima,de Voluntate humana,de lervo
árbitrio ,de Féto, & fimilia ſpectant, In quibus o.
mnibus afferendis & demonſtrandis Spinoza ope
ram fuam collocavit. Atq; ut de ANIMA, mortali illa
hominis parte, de qua modo didum orationis fi um
abfolyam , eandem cabaliſticis plane coloribus de
pingit. Statuit enim [bbb) illam effe inachinam
quandam Spiritualem , fecundum cerras motás le
ges omnia agentem , ejusq; operationes non à men
tís potentia ;meliore illa hominis parte, fed à cauſis
externis earumq; impulfibus proficiſci, id eſt, à for
tuitis & ſolutis ſenſationibus, unde corpus ait vel
fomniando vel vigilando varios accipere motus, e
osq; imaginationi communicatos,ad corpus redire,
illudq; ſecundum varias imaginationis ideasvariis
modis
[bbb ] de Emend, Intell. p.384 .
 60 ELUCIDARILIS
modis ad agendum determinare.Et quamvis ipfe
putet, neminem ante feita ſenſiffe, addendo, veteres
nunquam ,quod fciam , conceperunt , uti nos hic, ani
mam fecundumcertas leges agentem ,&quaſi aliquod
avtoma ſpirituale : Hoc tamen putando fallitur,quia vule
hanc ſententiam cum multis antiquis & recentiori,
bus, præcipuè verò Cabalæis, habet communem, 4U

XIX. Specimen Porrò ,per VOLUNTATEM nihilali

Decimum Septimum , ud intelligit, quam conatum cu DIS,
CaE
jusq; reiperſeverandi in efle fuo duratione indefi
mo
nita, id eſt, tali,quæ nullum certum ac definitum 001
tempus includit. Et iftum quidem Conatum ,ipfam ma
rei a&ualem eſſentiam ftatuit, quatenus ſcilicet à
LU
natura determinata concipitur, ut ex eſſentia ejus cu
aliquid fequatur, id eſt,ut aliquid poſſitagere,vel
ſe fola, vel conjun & im cum alio . Hanc deinde vo
lunlatem ftatuit in homine eſſe duplicem , unam ,
quæ refertur adMENTEM, diciturq; ApfiRMATIO,eſtq; 07

nihil aliud, quam conatus mentis perſeverardi in fit

effe fuo, id eft, conſervandi ideas ſuas, tam adæ
VE
quatas, quàm inadæquatás, tam claras & diſtin & as, he
quam confuſas & obſcuras, quas habet, & ex qui lit
bus eſſentia ejus conftituitur : Enq; unum idemq;
tie
cum intelle & u. Alteram quæ refertur ad ANIMAM & 10
Corpus fimul , vocaturque APPETITUS, CUPIDITAS, CA
eltq; ipſa a & ualis eflentia hominis,quatenus corpo V
re & anima conftat, ex cujus natura ea,quæ conler le
vationi ipſig videntur infervire,neceſſariò fequun
cur : Seu ipfa eſſentia hominis,quatenus data qua , Yc
cunq; ejus affe & ione, determinata concipitur ad ag
endum. Et hanc do& rinam pasſim promulgat, 4
præcipue Eth,Part,3. Prop.7,8.9,6 Schol, Atğ; hinc
pate
 CABALISTICUS. 61
patere ait, nullam dari in mente voluntatem fcu
affirmationem aut negationem præter eam , quam i.
dea , quatenus idea eft, involvit: neq; ullam effe in
'anima voluntatem præter volitiones particulares,
quas cupiditates & affe & us vocamus . " Jam quod
vulgus hominum exiſtimat; fe habere ablolucam fa
cultatem intelligendi, volendi,amandi &c. quæ fit
caufa hujus veſillius ideæ aut volitionis particula
ris, promunciat effe falfum (ccc ]; Planè ad mentem
Cabaliftarum , qui ob eandem perſvafionem Ada 1

mo errorem in Cabala tribuunt. Putat autem hoc

non minus abfurdum effe , quàm fiquis diceretght
manitatem efle cauſam Petri & Pauli, eò quòd V0.
LUNTAS ſit tantum abſtractio metaphyſica,ex partis
cularibus inventa .
[ccc] Eth.[P. 2.Prop. 49.f& Schol.
XX.Specie Deinde pergit oſtendere , quomodo
men Decimum humana illa libertas , qvam omnes le
O & avum , habere jactant ,per latus voluntatis jam
ſit necata. Voluntasinqvit (ddd ],differs abhac velilla
volitione eodem modo ac albedo ab hoc velillo albo , five
humanitas abhoc velillo homine ; adeò ut eq;impoſſibila
fit conciperes voluntatem caufam efehujus vel illius voli .
tionis,arg bumanitatem effe cauſam Petri & Pauli,Cum
igitur voluntas non fitniſiens rationis,&nequaquam di
cenda canla hujus vel illius volitionis: &particulares
voliticnes :quia,utexiſtant, caufa egent,non poffunt dici
libere,ſed neceſſario ſunttales;quales à ſuis caufis drier
minantur; Et denig; fecundum CARTESIUM ipfiffimier
rores ſuntparticulares volitiones,inde neceſſario fequitur,
errores , id eſtparticulares volitiones, non eſſe liberas ,fede
deternsinari à caufis externis , & nullomodoà voluntate ,
quod
[add ] Epift, 2 ,adOldenb.
62 ELUCIDARIUS

quoddemonstrarepromiſ . Qvo pacto autemhomo

ad hoc vel illud volendu determinetur à cauſa, quæ
etiam ab alia determipata eſt, & hoc iterum ab alia,
& fic in infinitum , neutiqvam verò caufa infinita,
conatur demonftrare Eih, P.1. Prop.28. P.2. Prop :48. 11

Hæciterum mirèconſentiunt cum iis, qvæ Cabaliſtæ

de Adamo , magnifica libertatis & independentiæ
fuæ opinione inflato tradunt, qvem Deum lege data
tanqvam recenti experimento confutafle ferunt.
Proinde etiam experientiam dogmatis ſui teſtem
non femel appellatSPINOZA,Homines,inqvit( ee? ],in
narusa velutiimperium in imperio ( veluti Malchuth
in Malchuth )concipiunt. Nam mentem humanam à
nullis caufis naturalibus ftatuunt produci, fedà DEO
immediate creari,à reliquis rebgadeo independentem ,ut
abſolutam habeat poteftatem
ſeſe determinandi ratio
nerectèntendi. Sedexperientiafatisfupergydecet:quod
in nofira poteſtate non magisfit,mentē Janam quàmcoro
pusſanum habere. Deinde
quandoquidemunaquaeris?
quantum infe c# ,fuum eſſe conſervare conatur,dubitare
nequaquampoffumus, quin ſiag in noftra poteſtate effet,
tamexrationis praſcripto vivere.quamcæcacupiditate
duci ,omnes rationeducerentur,& vitamſapienterinstit
tuerentquodminimè fit. Nam trahitfuaquemg volu 1%

ptas. Nec Theologihancdifficultatum tollunt c.Hicde 1

lapſu Adami planè Cabaliſticè difputat,oftenditqve

omnes omnino homines adamiticam prævaricatio :
nem committere. Qvævide.
[ eee] Tra &t.Polit.cap.2.num.6 .
XXI.spe- Tandéiniomita neceſſitate & inevita
cimenDecimum bili Fato ex ſententia Dei,omnia fieri,
parım
imò exnatura ejus legvi, pallim [ fff )
on [ff] c... Epift, 23. ' as .
 CABALISTICUS. 63 і
afferit cum Cabaliſtis qvi eandem neceſſitatem MAL
CHUTH ſeu REGNUM DEr vocant, uti jam femel often
fum . Supra cap.r.Sis. Et hac cogitatione,qvodomnią
neceffariò eveniant, mentem non tantum robur con
tra potentiam affectuum recipere,ſedetiam in rebus
adverſismirè firmari, paſſim (gsg] oftendit. Qvin
imò fapientem ait Ebhh] lætari,qvotiesDEUn triſti...
tiæ fuæ cauſam effeintelligit,eòqvod cognita cauſa
triftitiæ ipfam triftitiam ceffare necefle -fit. Qvæ 0,
mnia uti Stoica ,itaetiam valdeCabaliſtica ſunt.Con .
fer Diſ.de Hér. Valent. p.512.513,
[ 899] e.g, Eth. P.s. Prop.o. & Schol. - [ hhh] Ibid ,
Schol, Prop.18.
XXII.Speci- Non poſſum autem præterire verba ,
men Vigefimum , qvibus Ethicam ſuam & præcedentes
do&rinas omnes obfignavit, ut qvorſum illæ ten
dant: qvaſi per monitorem oſtenderent. Ex quibus,
infit,apparet,quantum ſapienspolleatpotiorg ſit igns.
roquiſola libidine agitur. Ignarusenim.præterquam a
Sauſis externis multismodis agitatur, nec unquamvera
enimi acquiescentia potitur,vivitpraterealui, & DEI,
Ørerum quaſiinſcius, &fimulac pari definit, fimuletiã
effe definit.Cumcontra ſapiens,quatenus ut talis conſide
ratur,vix animo moveturiſed fwi& DEI,& rerü eterna
quadăneceſſitate confoius, nunquam effe definit, ſed ſem
per vere animi acquiefcentia potitur.Sijam ViA, QVAM
AD HÆC DUCERE OSTENDE ardua videatur, inveniri
tamen poteft. Loqvitur autem de Vių unionis cum Deo
per Amoren intellectualem , ut ex antecedentibus,pa
tet,inqvibus feqventia demonſtraverat primò Amos
rew DEI intellectualem effe fummum Mentis bonum
Summam ejus virtutem [hhh ], fecundò,Amorom Ded
intola
[bhhjEth , P.4. Prop. 28.
64 ELUCIDARIUS ,
intelle &tualem eſſe univerſalem mentis contra omnes pra.
vos affectus es cupiditates Medicinam [iii] , & confe.
qventer tertiò, in Amore DEl intellettuali confiftere
veram hominis fælicitateno e libertatem [kkk ]. Patet
ergo Spinozæ in moliendisEthices ſuæ libris hoc uni.
cè fuiffepropoſitum ,ut viam,ad veram animorum à
cauſis externis Libertatem oſtenderet, mentesq; cor
poribus immerſas ad æternum amorem reduceret.
Qvod an rectè oftenderit,nec-ne,aliisdijudicandum
relingvo. Mihiſatis eſt,hunc effe ipfisſimum Cabalæ
Judaicæ ſcopum & finem unicum ,à quoincipit, & in
qvo definit , qvorſum digitum intendiſle videtur
CLEMENS Alex, in Pretrept. Philoſophiam fic defini.
ens,qvod fit diuturnum Sapientiæ Confilium, æternum
ambiens Amorem.Confer LEONISHebreiDinlogos de
Ancore ap.Piftor,de Art, Kab, Tom ...Hinc concludo,
difficile jam effe ,utriusg; ( Kabalees Spinoza) conten
fum negare,cùm ſitùtrinq; eadem dogmatum à capi
te ad calcem usqve concatenatio
[ii] Eth.P.5. Prop.20.Schol. [kkk ] Ib.Sch. Prop.36
XXIlI.Inà Unicum eft,in qvo illum aCabala leuan
qvibus tiqvis Hebræorum traditionibus Philoſo .
Çabala
Sentiat,dis
& phicis (quætamen multismodisadulte .. NU

quo lure ? ratæ ſunt) diſſentaneum deprehendo,via IN

delicet numerus Sephirarum ,feu attribua ' 0

torun divinorum ,qvem ille ad binarium redegit ,non
qvod negaret infinitum efle attributorum DEI nu
merum , fed qvod fentiret ex iftis infinitis duo tantú Pu
àmente humana concipi.poffe ,de qva re juvat ejus
audire demonftrationem ,qvæ extat Epift.66 Dico, in .
qvit,mentem humanäilla tantummodo (attributa Der) :
poffe cognitione affequi,quæ idea corporis aftu exiftentis invol
vitgvel quodex hac ipſa idea poteftconcludi. Nam cujusrei po
tentia
 CABALISTICUS. 65
tertid fola ejus eflentia definitur perProp.7.P.3.Eth,Mentis au
tem eßentia (per Prop.13.P.2.) in hoc ſoloconfisftit, quod fit idea
corporis a & u exiſtentis,ac proinde mentis inteligendipotentia
adea tantum fe extendet,quæ hæc ideaCorporis in ſe continetu
vel qvæ ex eadem fequuntur,At héc corporis idea nulla alia Dei
attributa involvit, neq, exprimit, qväm (hæc duo) Extenſio
nem , Cogitationem .Namejes ideatum znempe corpus(perProp.
6.P.2 ) Deum pro cauſa habet,quatenus fub attributo extenfio
nis ,Snon quatenus fub ullo alio attributo conſideratur, ató, a-,
. deo (per axioma 6 , P ...) hæc corporis idea Dei cognitionem in
volvit, quatenuti tantummodofub extenſionis attributa confide
ratur. Deinde hæc ideo ,quatenus cogitandimodus eſt,Deumet
1
ſam pereand,Prep.)procaufa habet,quateng reseft cogitans,&
non quatenus fishalio attributo conſideratur. Apparet itaque
I Mentem humanam , five corporis humani Ideam præter bac duo
mulla alia Dei attributa involvere neqzexprimere, Caterum ex
his duobusattributis, vel eorundem affeftionibus , nullum aliud
Dei attributum (per Prop.ió P.1.) coñclüdineque concipi poteſt.
Atque adeo concludo, mentem humanam nullum Dei attribu
) tum preter her cognitione poffe affequi, ut fuit propoſituma
VerumJudæi putant, ſe Decem concipere pofle: Sed
cæcis ambagibus & interminatis genealogiis omnia
involvunt,ut,qvid tandem ſibi velint, nemo alleqvi
6 poflit. Hæc itaque & fimilia imaginationis humanæ
comenta, à corpore Philofophiæ reliqvo meritò re
)
fecavit SPINOZA;tanquam inutilia membra, qvæqve
cum re &ta ratione conciliari non poffunt. Qvorſum
referas,difficiles illas nugas de vacuis, vafis, vaſculis,
kanalibus , radiis, pun &tis, & fabularum plauſtra le
Aønibus, Spiritibus,corumj membris,conjugiis, & in =
finitis aliis , qvæ Pſeudo -Cabaliſtæ ad conditionem
u Mundi & patranda miracula præſtò habent inſtru
s* mentis, quibuscurioſisſime,imò inſulſisfimè conan.
tur explicare, qvomodo res univerſæ etiam mutabi
‫ܝܐ‬
1) les & perituræ, ex divina Eflentia profluxerint; in
qvot mundos & orbes omnia fint diſtributa , & qvi
bus mutationibus res quælibetſit abnoxia. Ubi præ
tat
 66 ELUCIDARIUS
ftat fatericum SPINOZA [![ ], rerum particularium ,ideft,
talium ,quarum exiftentia nullam habetconnexionem ium earte et
effentia, quat, proindeæternæ veritate non - funt,nullam dari
fcientiam ,fed tantum experientiam. Nam his ritè cogno ati
fcendis oportettotam Natură naturatā ,omnesq ; ejus tas
partes prænofcere , qvod humanæ imbecillitatiim ut
poſſibile eft Qui aliud jaâant, & feriem cauſarú explines
careconantur,vel'rifum ,vel mauſcã excitare folent.
[111] de Emend. Intell. p . 388. be 1

XXIV. De- Reftat ut obje & ionibus Viri Docti con

bal
iis quæ Refpon . tra SPINOZÆ Cabalismum & Cabala
deripoſſuntaVicd
obječtiones Spinozismum fiat fatis. Illum enimà ert
ri Dotti, Cabaliſtica do & rina amoliri fuarum
partiú effe putavit, eò quod, utiingivities
[mnim ),planèperfuafusfit, VERAM CABALAM cum spi
nozisma nibil haberecommune. Placet primò,quod fe
perſuafum effe ait. Nam qvæ fupra omnium animis8
oculis confenſus Specimina objecimus, ſatis demon- 196
&9
ſtrant,hanc ejus fententiam eſſe meram perſvalio
ABS
nem,& opinionem præjudicatam . Quid autem per ser
Veram CABalam intelligat, non liquet, neq; ipſe in
dicavit.Videtur tamen per VERAM CABALAM intellis to
gere eam Hebræorum Philofophiam, qvæ in nullis Ou
extat libris, neq; recentibus neq; antiqvis.; hos enim
omnes pariter rejicit [nnn), tanquam falfam & im
auf
puram Cabalam tradentes. Sedquo pacto ejusmodi sic
Cabala ad aures ejus pervenerit,mirum fanè eft. Si
producetur inviſibilis hic thelaurus, ut deliberari, & Des

dijudicari poffit, videbimus qvousq; ad SPINOZE

placita accedat,aut abiisdē recedat, Hactenus enim
reiignotæ nulla dijudicatio eſt. Alioqvi CABALÆ ;
quatenus ex antiqvisſimis traditionibus, fed multis
tamen modis adulteratis colligitur, duæ ſunt partes
R

prin
[mmm ] Tom.I. obf,fel,obf.XVI.p.220, [ ann] Ib.p.224 .
 CABALISTICUS: 67
principales,BRESCHITH,&MARCAVAH, CABALA BRE .
SCHITH eft ipfa Cabala contemplativa ſive rerum di
vinarum & humanarum, cauſarumq; qvibushæres
continentur,uberrima fcientia.Hæc una nos cùm cæ
terasres , tum qvod eſt difficillimum conatur doce
te ;ut DEUM & nofmetipfos lumine naturali nofcere
mus,atq; utex hac cognitione Der & noftri & cætera .
1
fum rerum ,adjumenta & auxilia peteremus,vitæbe
nè beateq; inftituendæ. CABALA MARCAVAM eft ipfa
Cabala pra & ica , theurgica, & magica , cujuspartes
funt innumeræ ,qvam qvi novit, dicitur admirandis
pollere virtutibus. Docet autem præcipuè Myfteria
nominum divinorum , quorum invocatione eduntur miracula,no
mina virtutes Angelorum Demosum , communicationem fic
rituum , verbamirifica,fignaturas rerum ,pun& ationem ,fcrutini.
um animorum , Interpretationes fomniorum , Aſtrologiam , fue
hurorumque prædi& ionem , Alchymiam , Medicinam & c.
Jam qvod dicit Vir Doltus, perſvafum fibi efle,Caba
lam & Spinozam nihil habere invicem commune, ſi
de CABALA BRESCHITĂ intelligatur, meritò rejicimus.
Quis enim contra viginti demonſtrationes militet?
Si verò intelligatur de CABALA MARCAVAH, accepta-,
mus.Quamvisenim antiqvis temporibus nemocen.
febatur Philofophus,authoc nomine dignus,qui non
opus mirum edidiffet : Certum tamen eft,Spinozam
non fuifle magum ,nifi qvatenusin poliendis tornan
disq; vitiis excelluit.Tantum deueraCabala. Nunc
rationes quibus perſyaſus V.D. Spinozam è commu
Dione Cabalæ prorſus excludit,videamus.Eft autem
inica. Qui SPINOZÆ , inquit (000], diſciplinam ſequun
ur , uti Deum quem vocant , caufam immediatam omnium effe
buum naturalizm faciunt, ita non alias, quam Deum,ſeu ndiu
am , agnofcuntcauſam , quemadmodum vice verſa, qui Deum
* caufa inmediata omnium effe&txun venditant, non poffunt
hoc ipſo ad Spinofismum accedere.Cabaliſtit& autem do&trinæ
alu
E2
[ 000] Ibid . p.214.
68 ELUCIDARIUS 11

alumni,hoc ipfo dum Deum caufammiappellant, fecundus

S
quoqz caufos admittunt,lang? q abillis recedunt qui eas cum Spi,
profilisadmittere nolunt. In hisputatfe maximam differ
UA
rentiam oftendiſſe cùm ne minimam quidem often , D.
derit. Quin hæc omnia fatis produnt, Virum Doctum
ex incertis tantú rumoribus,minimèverò ex fcriptis
SPINOZAm judicaffe.Nam hos,quosSP/NOZÆ adfcribit RE

errores ſola librorú ej, inspectione diffipare poterat.

XXV.De Quod lectores SPINOZÆ ,DEUM & naturam
tis,qu« Spi: confundant, concedo; Sed quod SPINOZA
noze perper
ram triby ipſe hujus confufionis autoret præceptor
untur,
fit, ex quibus fcriptis habemus ? Nonne
diftin & ionem inter natúrum naturantimale
#aturam naturatam diſertè agnoſcit & defendit ?
Ippp ]Nonne oppugnateos,qvinaturam Deiad effena
tiam rerum creatarum fpe&tare dicunt ? [999 ] Nonne
apertè negat, tractatumfuum Theologico-politicumcô
fundamentoniti,qvod DEUS e natura unum idemás
font ? & nonne hoc arbitrantes tota ait errare via ?
( rrr), Neq; fufpicaridebemus,illum in re ſeria joca
ri. Nam præterquam nulla mentemcelandi cauſa in
republica libera occurrebat, hoc præterea perpen
dere debemus,quod tota hujus Viri Philoſophia re
vera nitatur fundamento plane alieno , eo fciliceto
quod DEUSO natura nequaquam unum idemg fint,
fed ut caufa & effe& us diftinguntur. Enim verò li
natura rerum eft iple æternus & increabilis DEUS,
fponte ſequitur,DEUM eſſe corporeum . Quod tame
juxta SPINOZAM (SSS] eſt abſurdisfimum figmentum ,89
,
langé à ?vera Dei cognitione aberrans, si Deus & natu
raidem ſunt, idem qvoqve eſſet intelle & us Deo is
ternus & humanus,neq;folonomine, ut Spinozx [ ttej
vide
[ ppp ]Eth.P.1.Sch.prop.19 . [999] ib. P.2.Sch.Prop.ivi
mr]Ep.21, [Sss]EthP 1.Sch.Prap.15. (ttt?ib,Sch.Pra17
 CABALISTICUS .

Edu videtur, ſed ipſa reconvenirent. Sequereturporrò ,'

Spie omnesvolitiones noſtras particulares,efle Deiin no
fe . bis volentis affe & us,non effe & us Quod ipfum à Spie
Noza rotundenegatur. Voluntashumana, ait (uuu),
Eum ad Deinaturam non magispertinet, quam reliqua naturalia , feed .
ptis ad ipfam eodem modofefehabet, ut motus &quies, omnia reli
ibit qua ,quaoftendimus ex necesſitatedivina natura ſegui, & ab
crat
endem ad exiftendum ea operandum certo modo determinari,
ram
Hæc & alia , qvæ magno numero exſcriptis ejus ex
OZA
cerpipoffent,innocentiæ teſtimonia,fatisluperg ;de
ptor
monſtrant,SPINOZAM, quantum in ipſo eſt, DEUM &
naturam minimè confundere,fed eosdemum confu .
nne
fionis hujus reos eſſe, quiDeum & naturam optant
&
dit ?
unum idemý; efle,atq; utSpinoza idem præciperet,
vehementervellent. Qvid SPINOSISTÆ faciant,neſcia
Sen. 0,neq; etiam curo,Sæpe fuitSe &ta fuo deteriorMagi,
000
mso
Aro. Satis eſt,qvodMagiſter.qvantum ex ſcriprise
jus conſtat, ab ejusmodi confuſione immpunis ſite
cm Certum tamen eſt,inqvis, qvod Deumomnium effe
via ?
Foca.
Quum naturaliú Caufam immediatam faciat, & qvod
ala in
caufasfecundas non admittat, Gravis accuſatio,fiqvis
dam veraeſt. Verum , utveram efle comperiamus,
"pen cedò tabulas, & verba, & paginam autoris,utqvoli
Tare
licet bro, autgvo capite SPINoza ſe ipſumtam turpiter
traducat,in telligamus? Ego enim nihil horum ex
lin, fcriptis ejus neper tormenta quidem exſculpi poffe,
erol
EUS
certus ſum . Qvin imòcontraria eorú,quæilli impu
tam
tantur,in fcriptis ejusubiqve occurrunt. Nusqvam
illum lego dicentem ,quodDeus omnium effe & uum
um ,& naturalium cauſa fit immediata ,lego autem negan .
natu
tem , Esh.P... Schol.Prop.28.ubi res ſingulares ab ime
Deoi
E[te
diatis Dei produ & ionibus difertè diſtingvit. Confer
vidé
Specimen bujuscap.octavum .Cauſas veròfecundas,
non admittit tantum ,fed etiam in infinitum earun
op.no dem
.Prijs [ uuu ) ibid,qorollez.Prop:32 |
70 ELUCIDARIUS
dem ſeriem producit. Quade re notabilis eft ejus
Propoſitio XXVIII. [ www ] Quodcurqve ſingulare, fiveque
vis res , quæ finita eft & determinatamhabet exiftentiam , non
poteft exiſtere nec ad operandum determinari,niſiad exiſtendum ,
operandum determinetur ab alia caufa , qua etiam finita eft,
&determinatam habet exiftentiam ; Et rurſus hac cauſa'non po
teft etiam exiftere,neqvead operandum determinari,nifi ab'alia,
que etiam finita eft, & determinatam habet exiſtentiam ,de
terminetur ad exiftendum & operandum , & fic in infinitumi.
Demonftrat autem hanc Propoſ. per aliam ejusdem
Partis [xxx ], qvæ fic fonar: Omnia que ex abſolmta
natura alicujus Attributi Del (puta immediatè) le
quuntur, ſemper infinita existeredebuerunt, fiveper i
dem attributum eterna in infinitafunt. Hinc infert,
immediata & temporalia à cauſa infinita, feu Deo ,
immediatè produci non poffe qvia natura rei repu
gnat, ſed produci neceffarià mediantibus aliis cau
ſatis finițis & temporalibus, id eſtcauſis ſecundis ?
Confer Propofitionem ejusd.Part. XXXVI.ubidiſerte
docet, nihil exiſferę ex cujus natura non ſeqvatura
liqvis effe & us, qvia ſcilicetpotentiaDei omnia fæ
cundat, utpoflint ad fimilitudipem DER operari.
Quid clarius, quid luculentius dici poteft i? llene
igitur Deum cauſam immediatam omnium effe & ú
um naturalium ftatuat, qvires ſingulares ab imme.
diatis Der produ & ionibusdiſtingvit,qyi negat,qvic
qvam finitum à Deo immediate producipoffe , qui OL

finitisrebus finitas cauſas affignat, & caufas ſecun

das in infinitum admittit ? Ha&enus ergo nulla eft
inter Cabalam & Spinozamdifferentià fedutrinqve
convenit, Deum efſe caufamcaufarum ,et alia immedi
ate, alia mediantibus, cancii ſecundis ad exiftendum
operandum determinare. Qvod contra Virund Do.
áum ſuſcepimus demonftrandum CAP .
[www ] Eth , Part. [xxx ] Prop. 21:03]
 CABALISTICUS. 71

CAP. V.
QUID DE CABALA SENTIENDUM.
An Kabela à nobis expoſita pelit in Scholas 85Academii:
( Jaltim in Facultate Philoſophica )tolerari ?
11. Incommoda que gravare Çabalam poffuntzefe eidem cum va
niverſa Philoſophia 6 Syftemate etiam Cartefiono afA.
riſtotelico communia.
Ul.Cabalam poffe obeasdē rationes,ex quibus veteres ean lën in
Scholas non admiſerunt , fub qua :1d cautela hodie letari.
IV . Saluuntur objeftiones,
V. Eos præcipitanter nimis de Cabala judicare , quieandem
- Atheiſmum docere perhibent.
I. Ann Cabaladno,
tis expofita paffit in AttenusCABALA Mbreviter
& fuccincte delincavi Cùm
Scholis 8 Academics
1 ( faltim in Faculateautem neminem ex Cabidiftis in
Philofophic3) tolerari?veniſſem , qvem inftar omniun
haberem ,neminiqvoqve ad hæ
reſcendum putavi, ideoqve caduca Philoſophie
membra exomnibusdecerpfi,recurrendo feinper ad
primam hypotheſin, & concluſionem præcedentem ,
Unde fi qui jam inveniantur Cabalifiæ, qvi in non
nullis diffentire videntur, id RECENSIONI noßræni
hil officit ,in qvanon erat attendendum ,qvidhicyel
ille Pſeudo- Kabaliſta ab hypothefi principali defle.
Qens dixerit , fed quid dicere debuerit, qvidve alii
magis confeqventerdixerint. Maxima anteir, diffi
cultas hîc oriturjan Cabala hoc modo expofita & ex
plicata in Philofopho Chriftiano toleraripoſſit , &
annon præftet hæc Myſteria vulgo neſciri ? Ratio.
nes dubitandi funt, quia Cabala videtur in multis
Scripturæ S. contraria,gvia cum receptis Scholarum
traditioniby malè convenit,quia Thcologiam vide
tur invadere,& qvia deniy: poyas & infolitas ratio ,
ines promittit eorum ,quæ interChriſtianos (ine ratio.
niby creduntur,velcertè aliis rationibqprædicantus,
EC
72 EŁUCIDARIUS,
II. Incommoda,quægra. Et lunt fanè hæc, qvæ allega
vare
eidem
Çabalam poffünt, effevimus , incommoda tanti
univerſa Philo- momenti facilepofſente
cum ,ut Au
Carteſiano Syſtemate
Sophia& etiam viacere, fcientiam Cabañili
ac Ariſtotelico COC

communia. cam Chriftianorum Scho COS

Jis proſcribendameſſe ,niſi eſſent communia,non toti 00:
modò Philoſophiæ, fed omnibus qvoq ; Philoſophos
rum placitis, etiam iis , qvibus Scholæ ferè nuncos OM

mnes obſecundant, Carteſianis puta & Ariſtoteloisa 109

Quæſò enim te, quisquis es, ubi eft illa Philoſophiae Po

quæcumScriptura Sacravel te,velquovis alio tefte, de
usq; quaq;conveniat,quæ nihil innovęt in Religio te

ne,nihilin Theologia, qvæqve nihil infolitum aut ha

Gregariis opinionibus abhorrens,doceat? Mihi quia if
demejusmodi Philofophiam videre,nondum conti
git,neqveexcogitari poffe talem ab intelle&u huma
no , exiſtimem . Certè talem non eſſe Ariſtotelis aut
Carteſii Philofophiam ,facile evinco. ARISTOTELES
creationem & providentiam negat & impugnat, bo
na & mala occalu hominis terminat, unam intelli 1

gentiam in tota fpecie humana fingulos præceden 1

tem , & permanentem poft fingulos ſtatuit, & alia in
dubitatiffima docet , quæ fidem & cultum omnino
tollunt. Cartesius non femelinficiatur,modosin
Deo exiſtere (vid. Princip.I.L.VI P I Epit.XCIX .
in Exam , Program .), quod fidem Catholicam excu
jus præſcripto in una eademque eflentia divina tres
exiſtendi modos,quos Græcipónys unrápžews,latini
Perſonas vocant,veneramur, planè evertit. Idem
Carteſius cauſas finales tollit . Qvo gvid dici poteft
contra Scripturam S hoſilius ? omitto plura alia,
Thcologiæ inimica ,quæ videri poffunt , apud Pe .
trumMẠSTRICHTinGangrenaCartefiana.Nihilominus
totů ScholarumChriſtianarum imperium hodie Ari.
Aotea
 CABALISTICUS. 73
Rotelem inter & Carteſium divifum eft. Et Ariſtote .
lis quidem quanta fuerit in Ecclefia Rom. ſemper
Autoritas,qvomodo indeà tempore Caroli Magn
codices ejus fuerintin Academiis publicè prælecti &
commendati, & quot denique Academiæ Evangeli
totum hodienī Ariſtoteli-fint obroxiæ, nemo igno
rare poteft. Manifeſtum ergo eft,ea,quæ Philofophi
am Cabalifticam gravare poffunt incommoda, elle
communia . Unde porròoportet,aut totum id, qvod
Philoſophiam vocamus,reprehendere ,aut certè ean
dem Philofophandi libertatéCabalæis ,qvamAriſto
teleis autCarteſianisconcedere. Quin horú ( Cabali,
Aaruminquam )Philoſophia anobis expofita,videtur
iftis duobus eſſe tolerabilior, & ChriftianæReligioni
accomodatior,quia nec creationem aut providentia
negat, nec Trinitatem , ſed utrunqve qvamvis novis
& infolitis cogitandi modis, adftruit & confirmat.
IH. Cabalampoſſe ob- Qvod autem ſuperioribus lecu
easdem rationes , ex lisin Scholaspublicas non eſtre.
quibus eandem
veteresnon
in Scholam ad cepta, ratioeſt , qvia literatis ut
miſerunt, ſubquadam plurimùm erat ignota,ignoti aus
Cautela hodiè tolerati. tem nulla cupido eſſe poteft, &
qvia veteres credebant,rei Chriftianæ plurimùmin .
tereffe , ut in Scholis traderetur Philoſophia, quam
poſlentTheologicorrigere & impugnare,ne qvis vi
dens omnimodam Theologiæ cum Philofopbia con
fpirationem ,fedu & ioneDiaboli incidat in hanc cogi
tationem , Chriſtianam Religionem forte nihil efle
præter pulcram quandamopinionem , & opusculum
Rationis ratiocinantis, aut inventum philofophica
calliditatis:Cui feducioni illi(ut experientiadocet)
facillimè ſuccumbunt,qui putant fe exLumine natu
rali ſinus & receffus omnes divinæPhilofophiæ &
Scripturæ Sacræ explicare poffe, pic fades, ubieſt
Phi
 74 ELUCIDARIUS
Philofophia,qvæ cuin Religione Chriſtiana appofita
magis conveniat,quam Placonica ? NihilominusCart
ROLUS Magnuš (preto PLATONE,ARISTOTELEM ;autor
rem pene Atheum , Academiis a fe fundatis commen ,
davit.Qvareļgvia veteres credebantiparum referre
utrumPhiloſophia cum Theologia conveniatnec ne:
Theologiam his prælidiis minimè indigere, & neqve
opem à Philofophia effiagitare , neqve ab illadetri
mentum pati poſle : Theologiam enim Revelationis
majeftate fe tueri, Philoſophiam autem niti funda. ME

mento debili & pepe ſcepticos puta Ratione,non illa

abſoluta, qua res ita concipimus, prout ab ipfo Deo
concipiuntur, quæ Theologiæ non poteft efle adver
fa,fed reſpectiva,qua res ita concipiunthomines,pro,
ut ex hacvel illa hypothefi,qvam reſpiciuntpermite
tuntur ſeqvi:Deniq; eos de pretio & gloria Revelati,
onis plurimum detrahere, qvi Deum & Religionem
ftatim tolliverentur,nifi ratione naturali poſfint De
monſtrari, ant de Rep. Chriftianaconclamatum pu.
tant,nifi Philofophia in omnibusconfentiat. Sed ex
his ipſis veterum rationibus, gravibus utiq;& feyes
ris.ego jam nullus pronunciare dubito , Cabalam L.
Philoſophia ſit, intra cancellos fuos, tanquam intra
pelliculam fuam coercendam ,fed tamen inRep.Chri
ſtiana tolerandam effe, qvatenus nullum fibi in The
ologiam arrogat imperium , & Religionem publice
réceptam non impugnat. Nam fi veteres Cabalam
non admiferunt in Scholas,neconfpectaCabalæ cum
Religione nimia convenientia ,iplaReligio in fufpici
onem inventi Philoſophici veniret,hodie ab eandem
caufam eò admitti debet,qvò magis a Theologia re
çedere nobis videtur, Namqvomajor eft ejo & The.
plogiæ differentia ac diffonantia, tanto minus Theo
A9giamgravialiqva ſuſpicione poteritcontaminare.
Siç
 CABALISTICUS . 75
IV.Solvun . Sit ergo , quantum voles, Cabala plena
Jur.obje tiones, lapidibus,quibusnihildurius dici poteſt,
hæcomnia & duriora adhuc poffumusin circo philoſo
phico tanquam conclufiones, principiis ſuis,haut purio
res aut fanctiores,concedere,eoq;magis,quod ex his dua
ris nullum eft, quod non vel ab integris Ecclefiis, vel.Ece
cleſiarum Do &toribus fit affcrtuni, aut toleratum. Du.
rum illud dogma de Animarum in corpora recidivatu ,
quo Cabala non habet terribilius ullum, nonne Chriſtus
toleravit in Judæis, nonne in diſcipulis, qui putabant
Johannem effe Eliam ? Et nonne eundem Cabalifnum Ec .
cleſia tulit in ORIGINE ? Quid eſt, quod aures noftras
magis offendat, quam fatalis illa rerum omnium neces
fitas, cujus affertotes videntur nobis lapides loqui,quos
nenio concoquat ? Nihilominus totæ Ecclefiæ hic Caba
lizant, & præprimis Reformatæ in Hollandia, Helvetia,
& alibi , non fine præcurſore LUTHERO; qui liberum
arbitrium plane enecavit. Omitto CARTESIUM , cujus
(uña eft, libertatem voluntatis humanae conciliari non
poffe cum natura DEI. Deniq; quid eft, quod à fide fi
delium magis alienum fit,quam confiteri Duo VERBA,
quorum unum fit ipfe Deus feu pars DEI, alterum ex
DEO progreffum , & Filium DEInon bis, ſed ter effena
tum , ſemel ex Patre per Corruſcationem , tanquam lux
de Tenebris, unde vnigenitus dicitur, iterum per conile
fcenfionem ,ex feipfo tanquam Splendor de lumine, unde
primogenitus dicitur, tertiò ex Maria, unde Filius dicitur
Mariæ ? Nihilominus hæc & talia Cabaliſticæ fubtili
tatis Myfteria,ſuos inEcclefia Catholica affertores haut
anfimæ notæ tam ante quàm poft Synodum Nicænam
habuere. Nonnulli funt:feriptores Catholici, ait Bullus,
Scriptor Anglicanus [ yyy] Synodo Nicænå antiquiores,qui
videntur. filio DEI, etiam qua Deus eft, nativitatem tribuiſe
quandam , que aliquando cæperit, mundi creationem proxia
mè anteceferit. iſti ferè ſunt ATHENAGORAS, TATIA
Nus , THEOPHILUS ANTIOCHENUS, HIPPOLYTUS, 8c
Novatta NYS, de quibus ibid. ordine agit : Donec tan
dem cap. IX. oftendit, horum omnium fententias Ca.
tholicosdoctores,qui poft exortam Arrianam hærefix
vixerunt, non refugiffe,fed cum illis prioribus tempora
lemi
[yyy] Def.Synod.Nic,fe&t.III. cap.V , Theſ,2.p.337 ,feq.
70 ELUCIDARIUS
Tem aliquam Sady exPatre ad condendum Mundum
progreſſioné & ouyxaláßaoiagnoviffe.Idq; ex fermod
nibus ZENONIVeronenfi tributis,fed poftSynodum Ni
çænam ſcriptis,ex epiſtolaALEXANDRI Alexandrini ad
ejusdem nominis Epiſcopum Conftantinopolitanum ,ex
Epiſtola CONSTANTINIMAGNI ad Nicomedienſes, ex
EUSEBIO Pamphili de laudibus Conftantini, ex ipſo de
nique ATHANASIO clariffimè comprobat. Tandenfque
iſtis omnibus judicium fuum modeftiflimè fubjungit his
verbis, p.394 , feq . Interrogabis forte à me, qualisnam fuerit
alla το λόγs ad condendum univerfa συγκαλάβασις,
( five emanatio ) de qua fantti Patres loquuntur ? Quid verà
fi fimpliciter reſpondeam ; me neſcire ? haut propterea licét mibi
venerandorum Patrum notionena C quorum ea fuitmodeftia, et
Sacrofandi MiyſteriiReverentia,ut è fuo cerebello ipſam effin.
xiffe neutiquam exiftimandifint ) tanquam inanem Jubtilita
tem defpicere &contemnere. Dic tu, qualis fuerit T8 2678
σFilii DEI, κένωσις & συγκατάβασις , φμα propter nos
homines noftram ſalutem à Patre exivit; è cælis defcendit,
incarnatusfuit : & ego tibi alteram illam ournaldildoin
explicare conabor : utſcilicet infaniamus ambo,in DEImyſteria
oculos injicientes : idque qui tandem ? Nempè ii, quineque.ee
quæ ante pedes funt, fcire poffumus,ut fcitè olim dixitGRE
GORIuş Nazianzenus, Ego non aufim hoc arcanum ferutarit
Quanquam videre mihi videar,quod de ipfo non inſcite dicipoft
ſet. Itaq; ad Athanafium revertor, qui triplicem Filio nativi
tatem manifeftè tribuit. Prima eft, qua uti dyos ab eterno
ex Patre Japud Petrem extitit, utpote æternæ mentis Paternde
coeterna progenirs ( imò ipfa mens Patris, nam ejusdem
mentis progenies ſpe & at ad nativitatem fecundam ).
Hæc folacht i Xoys, qua DEIXóyos teſt, aDeus eft,verè
ac propriè difta nativitas. Ob hanc nativitatem Tov kovo
yerñ, feu unigenitum infcripturis dici ipſum cenſuitAthana
Fius:qui 85 eo folo nomine exiftimavitFilium elle ex natpos,
Hoc eft ex Patre initium 5 originem fubfiftentiæ fuæ traxiſſe.
Vid. Athanas.Orat.III.Con,Arrian. Altera nativitas confi
ftit in illa ouyxataßioni ( five emanatione& condca
ſcenſigas),qvaó Móyosex DEO Patre exivit adcreationem
unis
 CABALISTICUS . 77
univerfi. Hujus refpe& u diciillum infcripturis omnis creature
primogenitum ftatuitAthanafius. Ex hac nativitate nihil ac
cellit divina perfoneGacy8yiutpoteque, ut dicit,fuit potius
ipfius demilih condeſcenfio, id eft, exinanitio ,& dimino
ratio.Tertia demum ejus Nativitas tum fuit, cùm eadem divi.
na perſona è finusgloria paterna ( imò ex omnibus se
phiris decerpta , ) exivit , ſeq;'intulit in uterum facratiflime
virginis; Itaq; o návo odpE VÉVETO, verbum caro faa
fum eft, fiuenatus eft homo, ut nos homines per ipſum adoptio .
nem filiorum acciperemus. Cave autem , hanc magni Athana
fii interpretationem contemnas, quippe qua aptiffimam tibi cla .
vem porrigat ad aperiendumveterumquorundam Mentem ac
Jententiam ,quorum difta Arrianiolim imperitè admodum in ha.
reſis Juepatrociniumtraxerunt, & neoterici quidam Theologi,
( PETAVIUS, SANDIUS, ZWICKERUS, & alii ) haut
minus imperitė (auſim id dicere, quanquam illi præ alitoomnibris
Japere fibi videantur,) Arrianiſmiincufarunt.HæcBulLus:cu
jus Modeftiž non poſſum ſatis deprædicare, qui verò, fi
majores in Philoſophia ANTIQUO -BAABARICA; & Pa
tribus tantopere probata, feciſſet progrefſus,majora &
clariora poterat nobis hæc omnia exhibere. Sed his o
portet nos effe contentos, Videmus interim luculenter,
è quibus fontibus hæc veterum Theologia haufta fit, &
quod nemo in illorum monumentis nifi percepta prius
Cabala ,utiliter verſari posfit. Quod ipfum pro Cabala
toleranda maximum argumentum eft.
V. Eos præci-'Idem de Spinoz quoq; Philoſophia,
pitanter nimis de fi rectè & ad normam Cabala intelliga
CabalaJudicare, tur, ſentiendum arbitror, ſalvo tamer
qui candem ta melius ſentientium judicia , Quo di&to
theiſmum docere fi quis velit offendiex præconcepta de
perhibent. Atheiſmo Autoris opinione, illum ego
confiderare jubeo ,cùm fublimitatem hujusPhilofophia ,
quam pauciſlimi, imò nulli' nifi recondita Hebræorum
Theologia initiati affequuntur, tùm Philofophiæ hujus
,
luñain quam ſuperioricapite brevisſimo quam fieri po.
terat forilegio in unum faſciculum collegimus, ubi nul.
lum efle paragraphum arbitror, quiautorem fuum à tam
gravi fufpicione liberare non poflit, tum deniq ; fapien
tiam & Prudentiam Serenisſimi Ele& oris Palatini, gloriofis
fime memorie CAROLI LUDOVICI, Principis literatisfimi,
cui Bened, de SPINOZA adeo fuit commcndatus, ut eun
dens
 78 ELUCIDARIUS )
* dem indul
philofophandi libertateamplisſima,& pro
pofitis præiniis Heidelbergam invitaret eum in for
nem ,utibidensPhilofophiam ſuam publicèprofiteretusa
- At quis credat, voluiffe tantum Principem , cujus ſapi
entiam omnes admirabantur, aliquem docendo publice
Atheiſmo præficere ? Faceſſat ergo hinc veteratoria illa
Atheiſmi criminatio ,qua:nihil falfius, nihil inſulfius po
teſt deblaterari. Hoc pro fua integritate facile agnovit
Gedofredus ARNOLDÙSHiſtorie Ecclefiafticæ ſcriptor ce
leberrimus, qui converſionem SPINOZE in dubium vo
.cat, fed Atheiſmum eidemminimèirrogat. Bonus fuerit
an palus, ftetit cecidits;donino ſuo.Ego uticonverſio .
nem ejus non affeverare, itanec inficiari poßum. Certă
tamen eſt, illum de Scriptura S. foviffe conceptus inä
nisſimos, & omnireje &tionedignos. Atq; uti facile cuda
cefferini, illum Chriftianilmo parum utilem füiffe, ita
vicisſim non poflum fubfcribere iis, qui eundem Chriftia
nam Religionem plane evertiffe putant. Nam quod Re
furreétionem.carnis Chriſti haut literaliter accipit, non
ideo Chriſtianam Religionem plane evertit aut totum
Chriftum in allegoriã niutat, Quinimòdivinitátem Chrifti
non ſolum difertè agnofcit, fed etiam ad ſalutem ſcitu
neceffariam ftatuit. Dica, inquit [zzz] ad falutem non effe
omnino neceffe,'Cbriffum fecundum carnem nolle :fed de eterno
illo Filio DEI, hoc eft, DEI æterna Japientia, queJeſe in'.oe
mnibus rebus, &maximè in mente humana, & omnium maxime
in Cbrifto:Jefu manifeftavit,longè aliter ſentiendum.Nam nene
absque hac ad fetum beatitudinis poteft pervenire, utpoteque
fola docet,quidverum falfum , bonum malum fit. Quisex
oninibus totius Mundi Philofophis præclariorem de
Chriſto ediditconfesfionem ?NonnePaulus Tarfenfis,cui
Chriſtus etiam poftmortem apparuit,gloriatur, fe Chrift
non amplius fecundú carnem , fed fecundum Spirituum noffe? An
à Judæo neo -converfo majora expe& ari poffunt? aut
quis eft,qui gentes & Judæos modernus poſttot elapſa à
Chriſto nato fecula , humanitatem ejusagnituros fperet?
„Hæc fiquis ad medullas dimiferit, videbit, SPINO2.0
£ rrores fuos de carne Chriſti condonari poffe, eò quod ha
ftæ inftar Achilleæ vulneri, quod Chriftianæ Religioni
per nimiam in a &ta Evangelica licentiam inflixit, ipſe
medetur illuftri fua de Divinitate Chriſti confeſſione,
zzz ) Epift.21.
TANTUM . Exarabam Berolini A. 1702,
 İRIUS
bertateamplisſima,& pro.
i invitaret , eum in fir
ſuam publicè profiterctus.
kum Principem , cujus fapi
, aliquem ducendo publice
t ergo hincveteratoria illa
il falsius, nihilinſulfiuspa
i integritate facile agnovit
prie Ecclefiaftice ſcriptor ce
m SPINOZE in dubium vo.
linimè irrogat. Bonusfuerit
mino ſuo.Ego uti converfio.
nec inficiari poflum.Certi
a S. foviffe conceptus ind.
digņos. A tg; uti facilecod.
10 param utilem fuiffe, ita
bere iis, qui eundem Chriftia.
tiſſe putant. teNar m quod Rc
haut literali accipit ,non
em plane evertit aut totum
t. Quin imò divinitatemm Chrifi
fed etiam ad falute fcitu
quit [zzz ]ad falutem non elle
e f:ueed deæt erno
detuemrncaa rnfaempiennotilla,q Jeſe ineo
ente humana, s omnium maxime
age aliter fentiendum .Nam nema
inis poteft pervenire ,utpete quse
e
77,obſoonpuhmis&maælculmarfiit.oQrueims
il e pr us de
?Nonn Ptaul Tárlr enfis,cui
apparui ,gloriatu ,feChriſter
led fecundum Spiritum nufft e ?An
ora exrpneu&sari poffun ?aaut .

os modie poft totselapſ à

taten tejus agnitturo fperZetE? í
miſeri , videbi , SPINO
i
ondondar pofftiiea,næeò quogdiohnai
, quo Chrtiiam Relti
clica licen inflixi , ipfe
ne
nitate Chrifti confeßio .

i 708
 78 ELUCIDARIUS )
dem indulta philofophandilibertate amplisſima,&pro
pofitis praemiis Heidelbergain invitaret , eum in fir
nem ,utibideni Philofophiam ſuam publicèprofiteretur.
- Atquiscredat, voluiffe tantum Principem ,cujus fapi
entiam omnes admirabantur, aliquem docendo publice
Atheiſmo præficere ? Faceſſat ergo hinc veteratoria illa
Atheiſmi criminatio ,qua nihil falfius, nihil inſulfiuspo
teſt deblaterari. Hoc pro fua integritate facile agnovit
Godofredus ARNOLDUSHiſtorie Ecclefiaftice ſcriptor ce
leberrimus, qui converſionem SPINOZE in dubium vo
caț , fed Atheiſmum eidem minimè irrogat. Bonus fueri
an walus, ftetit ceciditq ; domino ſuo.Ego uti converfio
nem ejus non affeverare,itanec inficiari poſſum .Certū
tamen eſt, illum de ScripturaS. foviffe conceptus inä
nisſimos, & omnireje &tione dignos. Atq; uti facile cud
ceffering, illum Chriftianilmo param utilem fuiffe,ita
vicisſim non poſſum fubfcribere iis,quieundem Chriftia
nam Religionem plane evertiffe putant. Nam quod Re.
furrectionem.carnis Chriſti haut literaliter accipit, non
ideo Chriftianam Religionem plane evertit aut totum
Chriftum in allegoria niutat. Quinimò divinitatem Chriſti
non ſolum difertè aguofcit, fed etiam ad ſalutem ſcitu
neceffariam ftatuit. Dico, inquit [zzz ]ad falutem noneffe
omnino neceffe, Chriſtum fecundum carnem no le :fed de eterne
illo Filio DEI, hoc eft, DEI eterna ſapientia ,que Jefe in
mnibus rebus, s maxime in mentehumana, omniuń maxime
in Cbrifto:Jefu manifeßavit,longè aliter fentiendum .Nam nemo
absque hac ad flatum beatitudinis poteft pervenire,utpoteque
fola docet,quid verum Sfalfum , bonum &malum fit.Quisex
onnibus totius Mundi Philofophis præclariorem de
Chrifto edidit confesſionem ?Nonne Paulus Tárfenfis,cui
Chriſtus etiam poft mortem apparuit,gloriatur,feChriſte
non amplius fecundú carnem , fed fecundum Spiritum noffe?An
je Judæo neo -converſo majora expe& ari poffunt? aut
quis eft,quigentes & Judæos modernus poſt tot elapſa à
Christo nato fecula ,humanitatem ejus agnituros fperet ?
„Hæc fiquis ad medallas dimiferit, videbit, SPINOZ.
errores fuos de carne Chriſti condonari pofte, eò quod ha
itæ inſtar Achillea vulneri, quod Chriftianæ Religioni
per nimiam in a &ta Evangelica licentiam inflixit, ipfe
medetur illuſtri ſua de Divinitate Chriſti confeNione.
{zzz] Epift.21.
TANTUM . Exarabam Berolini A. 1708.
i
 78 · ELUCIDARIUS )
ma
dem indulta philoſophandilibertateamplisfiána,& pro
pofitis præmiis Heidelbergam invitaret , eum in fire
nem, ut ibideniPhilofophiam ſuam publice profiterctus.
At quis credat, voluiffe tantum Principem , cujus ſapi
entiam omnes admirabantur, aliquem docendo publice
Atheiſmo præficere ? Faceſſat ergo hincveteratoria illa
Atheiſmi criminatio,quanihil fallius, nihil inſulfiuspo
teſt deblaterari. Hoc pro fua integritate facileagnovit
Godofredus ARNOLDUS Hiſtorie Ecclefiafticæ ſcriptor ca
leberrimus, qui converfionem SPINOZE in dubium vo
caç, fed Atheiſmum eidem minimè irrogat. Bonus fuerit
anapalus, ftetit ceciditq ; domino fuo.Egouti converfio .
nem ejus non affeverare,itanec inficiari poffum. Certă
tamen eft, illum de Scriptura S. foviffe conceptus inä
nisſimos, & omnireje &tionedignos. Atq; utifacilecuda
cefferina, illum Chriftianilmo param utilem fuiffe, ita
vicisſim non poflum fubfcribcre iis, qui eundem Chriftia
nam Religio.em plane evertiffe putant. Namquod Re
furre&tionem.carnis Chriſti haut literaliter accipit,,non
ideo Chriftianam Religionem plane evertit aut totum
Chriftum in allegoria mutat. Quin imò divinitatem Chriſti
non ſolum difertè agnofcit, fed etiam ad falutein ſcitu
neceffariam , ftatuit. Dica, inquit [zzz ) ad ſalutem non effe
omnino neceffe, Cbriftum fecundum carnem noble : fed de eterna
illo Filio DŽI , hoc eft, DEI æterna ſapientia,quæ fefe in.c.
mnibusrebus, ssmaximeinmente humana, & omnium maxime
in Ebrifto Iefu manifeftavit,longè aliter fentiendum.Nam nema
absque liac ad fetum beatitudinis poteft pervenire, utpote que
ſola docet, quid verum falfum , bonum malum fit.Quisex
oninibus totius Mundi Philofophis præclariorem de
Chriſto édidit copfesfionem ?NonnePaulus Tarſenfis,cui
Chriſtus etiam poft mortem apparuit,gloriatur, feChriſte
non amplius fecundú carnem , fed fecundum Spiritum noffe? An
e Judæo neo -converfo majora expe & ari poffunt ? aut
quis eſt,quigentes & Judæos modernus poſt tot elapſa à
Christo nato fecula, humanitatem ejus agnituros fperet ?
Hæc fiquis ad medallas dimiferit, videbit, SPINOZ.
errores fuos de carne Chriſti condonari poffe, eo quod ha
Itæ inftar Achillex vulneri, quod Chriftianæ Religioni
perniiniam in a &ta Evangelica licentiam inflixit, ipfe
medetur illuftri fua de Divinitate Chrifti confeffione,
zzz ] Epift.21.
TANTUM . Exarabam Berolini A. 1702.