‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ‬

‫‪G A N J I N A - E - K A R DA N‬‬

‫ﻣﻘﺎﻟﻪﻫﺎی ﻣﺤﺼﻼن‬
‫ﺗﺎﭘﯽ آﻏﺎز دوﺑﺎره ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی ﺑﺰرگ اﻗﺘﺼﺎدی در‬
‫اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‬

‫ﻣﺮﮐﺰ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻣﺤﺼﻼن؛‬

‫ﮐﺎروانِ ﺑﺴﻮی ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ و ﺑﺮﺗﺮی‬

‫ﭼﻬﺮهﻫﺎی ﺑﺮﺗﺮ‬
‫ﻧﻮراﻟﺤﻖ‪:‬داﺷﻦﺘ ﻋﺰم و اراده ﻗﻮی را ﺑﺮای‬
‫رﺳﯿﺪن ﺑﻪ اﻫﺪاف ﻣﻬﻢ ﻣﯿﺪاﻧﻢ‪.‬‬

‫روﯾﺪادﻫﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‬
‫ﮐﺴﺐ ﻋﻀﻮﯾﺖ ﺷﺒﮑﻪ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻧﻬﺎد ﻫﺎی ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ‬
‫رﺷﺘﻪ اداره ﺗﺠﺎرت‬
 ‫صاحب امتیاز‪ /‬پوهنتون کاردان‬

‫مدیر مسئول‪ /‬میر محمد صدیق ذلیق‬

‫صفحه آرا‪ /‬محمد عارف نارصی‬

‫عکاس‪ /‬منصور ابراهیمی‪ ،‬محمدعارف نارصی‬

‫همکاران‪ /‬محمد عمر کامل‪ ،‬پرستو حکیم‪،‬‬

‫عبداملدثر رستمی‪ ،‬زهره بهار یام‪ ،‬ساره عزیزی‪،‬‬

‫اصیل زرنگ‪ ،‬زمرد کیان و ســمیع زرین‬

‫شامره اول ‪ -‬سال اول ‪ -‬حمل ‪1397‬‬ ‫گنجینـــهکاردان‬

 ‫فهرست‬

‫‪1‬‬ ‫حمل ‪ -1397‬شامره اول ‪ -‬سال اول گنجینـــهکاردان‬

 ‫گنجینـــهکاردان پیشگفتار‬

‫سخن‬
‫پیشگفتار‬

‫گنجینه کاردان منایانگر استعداد های نهفته‬

‫ب ــه هم ــت محص ــان مبتک ــر و حامی ــت ه ــای ج ــدی ره ــری پوهنت ــون کاردان‪ ،‬بع ــد از چن ــد م ــاه ت ــاش توانس ــتیم اولی ــن‬
‫شـــامره گنجینـــه کاردان کـــه منایانگـــر اســـتعداد هـــای نهـــان کاردان اســـت را بـــه زیـــور چـــاپ بیآرایـــم و بـــه دســـرس‬
‫مخاطبانـــش بگذاریـــم‪.‬‬

‫گنجینـــه کاردان را محصـــان قلـــم بدســـت حامیـــت معنـــوی مـــی کننـــد و گنجینـــه در صـــدد اســـت تـــا بهریـــن قلـــم‬
‫بدس ــتان و نویس ــندگان پوهنت ــون کاردان و همچن ــان چهرهه ــای نویس ــنده از می ــان فارغ ــان کاردان را ب ــا خ ــود داش ــته باش ــد‬
‫و مقال ــه ه ــا و دیگ ــر آث ــار آن ــان را منت ــر منای ــد‪.‬‬

‫گنجین ــه کاردان ب ــه ه ــدف ش ــناخت و معرف ــی چه ــره ه ــای مبتک ــر کاردان و ن ــر آث ــار آن ــان پ ــا ب ــه می ــدان گذاش ــت و‬
‫در ت ــاش اس ــت ت ــا ای ــن هس ــته کوچ ــک ک ــه ه ــم اکن ــون از حس ــاب انگش ــتان دس ــت بیش ــر من ــی ش ــود‪ ،‬ب ــا همی ــاری‬
‫محص ــان عزی ــز گس ــرده ت ــر گ ــردد‪.‬‬

‫مجل ــه گنجین ــه کاردان ک ــه در ابت ــدا ب ــه گون ــه فصلنام ــه منت ــر م ــی ش ــود‪ ،‬بع ــد از گس ــرش فعالی ــت ه ــا و افزای ــش مقال ــه‬
‫هـــا و مضامینـــش بـــه گونـــه ماهنامـــه منتـــر خواهـــد شـــد و همچنـــان صفحـــات آن اختصاصـــی تـــر و بیشـــر خواهـــد‬
‫گردی ــد‪.‬‬

‫گنجین ــه کاردان ب ــه دو زب ــان مل ــی کش ــور " دری و پش ــتو" ب ــه ن ــر م ــی رس ــد و دروازه ن ــر ان ــواع ژان ــر ه ــای ژورنالیس ــتی‬
‫در آن ب ــاز اس ــت‪.‬‬

‫گنجین ــه در ح ــوزه ه ــای اجتامع ــی‪ ،‬فرهنگ ــی‪ ،‬ه ــری و ‪ ...‬ب ــه ن ــر گزارش ــها و مقال ــه ه ــا خواه ــد پرداخ ــت و همچن ــان‬
‫مقالـــه هـــای محصـــان دیپارمتنـــت هـــای مختلـــف پوهنتـــون کاردان را کـــه مربـــوط بـــه رشـــته شـــان باشـــد‪ ،‬نیـــز نـــر‬
‫خواه ــد ک ــرد‪.‬‬

‫گنجین ــه زمین ــه ایس ــت ب ــرای معرف ــی اس ــتعداد ه ــای ج ــوان کاردان ک ــه ع ــاوه ب ــه رش ــته اصل ــی ش ــان در دیگ ــر ح ــوزه‬
‫هـــا نیـــز فعـــال اســـتند‪ ،‬یعنـــی جوانـــان مبتکـــر کـــه در حـــوزه هـــر و ابتـــکار دســـت باالیـــی دارنـــد‪ ،‬بـــه معرفـــی گرفتـــه‬
‫خواهن ــد ش ــد و کارک ــرد ه ــای ش ــان منت ــر خواه ــد گردی ــد‪.‬‬

‫یـــک قســـمت عمـــده خـــر هـــا و گزارشـــهای گنجینـــه کاردان مربـــوط بـــه انعـــکاس رویـــداد هـــای پوهنتـــون کاردان مـــی‬
‫ش ــود ک ــه ب ــه همی ــاری محص ــان رش ــته ژورنالی ــزم جم ــعآوری و منت ــر خواه ــد ش ــد‪.‬‬

‫گنجینـــه زمینـــه ایســـت بـــرای محصـــان کاردان و بـــه ویـــژه محصـــان رشـــته ژورنالیـــزم تـــا کار عملـــی موثـــر را در ایـــن‬
‫نریـــه تجربـــه کننـــد‪.‬‬

‫گنجین ــه کاردان امی ــدوار اس ــت ک ــه ب ــه م ــرور زم ــان تع ــداد هم ــکاران و مخاطبان ــش افزای ــش یاب ــد و محص ــان دیپارمتن ــت‬
‫ه ــای مختل ــف کاردان متام ــی مس ــوولیت ه ــای ای ــن نری ــه را ب ــه دوش گیرن ــد‪.‬‬

‫شامره اول ‪ -‬سال اول ‪ -‬حمل ‪1397‬‬ ‫گنجینـــهکاردان‬ ‫‪2‬‬

‫مصاحبه بــا رئیس پوهنتون کاردان گنجینـــهکاردان‬

‫مصاحبه‬

‫مصاحبه بــا رئیس پوهنتون کاردان‬

‫تهیهکننده‪ :‬دوکتور محمد ظاهر ایوبی‬

‫دال ــر ک ــه آنوق ــت کم ــراز ‪ ۱۵‬ه ــزار افغان ــی‬ ‫روئیـــن رحامنـــی فرزنـــد عبدالرحمـــن‬
‫مـــی شـــد ‪ ،‬کاردان را آغـــاز کردیـــم ؛ ولـــی‬ ‫رحامنـــی درســـال‪ ۱۳۶۱‬خورشـــیدی‬
‫امـــروز از بزرگریـــن و بهریـــن پوهنتـــون‬ ‫درتایمنـــی شـــهرکابل دیـــده بـــه جهـــان‬
‫هــای کشوراســت و ایــن ‪ ،‬رشــد بلنــد کاردان‬ ‫گشـــود‪.‬‬
‫را نشــان مــی دهد‪.‬پوهنتــون کاردان نــه تنهــا‬ ‫تحصی ــات ابتدای ــی را ت ــا صن ــف پنج ــم در‬
‫از دیـــد گرداننـــده گانـــش بهریـــن اســـت‬ ‫لیس ــه مال ــی کاب ــل خوان ــد و دروس ــش را‬
‫بلک ــه از جان ــب وزارت تحصی ــات عال ــی‬ ‫ت ــا فراغـــت از صن ــف دوازده ــم ‪ ،‬درلیس ــه‬
‫ج‪.‬ا‪.‬ا و مجامـــع اکادمیـــک بیـــن املللـــی‬ ‫تجربـــوی‪ IRC‬پشـــاور درمهاجـــرت ادامـــه‬
‫نیـــز دارای اعتباررســـمی میباشـــد‪.‬‬ ‫داد‪ .‬درســـال ‪ ۱۳۷۸‬خورشـــیدی ازرشـــته‬
‫‪.4‬ایج ــاد چ ــه برنام ــه ه ــای ب ــزرگ دیگ ــری‬ ‫اداره تجـــارت پوهنتـــون پرســـتون (‪Preston‬‬
‫را درپوهنت ــون کاردان درپ ــالن داری ــد؟‬ ‫‪ )University‬پشـــاور درمقطـــع لیســـانس‬
‫مشـــکات مســـلکی داشـــتند‪ .‬بـــه همیـــن‬ ‫ف ــارغ التحصی ــل گردی ــد واولی ــن ماس ــری‬
‫م ــا مطاب ــق س ــراتیژیک پ ــان پن ــج س ــاله‬
‫خاط ــر بنی ــاد زن ــان را ره ــا ک ــرده و همزم ــان‬ ‫خـــود را در اداره تجـــارت از رشـــته مالـــی‬
‫پوهنتـــون کاردان کـــه بـــه نـــام « دیـــدگاه‬
‫ب ــا آنک ــه دوس ــال ب ــه حی ــث مش ــاور وزی ــر‬ ‫و بانکـــداری در ســـال ‪ ۱۳۸۱‬خورشـــیدی‬
‫برتـــری ‪ »۲۰۲۰‬یـــاد مـــی گـــردد؛ پیـــش‬
‫مخاب ــرات آنوق ــت دربخ ــش مال ــی ‪ ،‬اداری‬ ‫از همیـــن پوهنتـــون بـــه دســـت آورد‪ .‬در‬
‫مـــی رویـــم و اکنـــون روی ســـه محـــور‬
‫و تـــدارکات کارمـــی کـــردم ‪ ،‬کار را بـــرای‬ ‫ســـال ‪ ۱۳۸۳‬در رشـــته مدیریـــت پـــروژه‬
‫انکشـــافی مترکزداریـــم‪:‬‬
‫تاســـیس اولیـــن پوهنتـــون خصوصـــی‬ ‫بـــه صـــورت آنایـــن دومیـــن ماســـری‬
‫‪ -۱‬انکشـــاف عمـــودی و افقـــی پوهنتـــون‬ ‫افغانســـتان آغازکـــردم‪.‬‬
‫درمت ــام عرص ــه ه ــای موج ــود ب ــه ش ــمول‬ ‫خوی ــش را از پوهنت ــون پرس ــتون (‪Preston‬‬
‫‪.۲‬چــه مشــکالتی را درایــن راه متقبــل شــده‬ ‫‪ )University‬بـــه پایـــان رســـاند و در ســـال‬
‫تهیـــه زمیـــن بـــرای اعـــامر زیربناهـــای‬
‫و چگونــه از آن موفقانــه عبــور کردیــد؟‬ ‫‪ ۱۳۸9‬ســـومین ماســـری خویـــش را در‬
‫پوهنتـــون‬
‫مش ــکات فراوان ــی را دی ــدم ام ــا هرگ ــز از‬ ‫رشـــته اداره و رهـــری از پوهنتـــون یـــارک‬
‫‪ -۲‬ایج ــاد رش ــته ط ــب ب ــا معی ــارات بلن ــد‬
‫راه ام برنگشـــتم و مایـــوس نشـــدم‪ .‬آنزمـــان‬ ‫(‪ )York University‬کشـــور کانـــادا کســـب‬
‫واقعـــی و عملـــی وبـــا داشـــن شـــفاخانه‬
‫ک ــه فق ــط تحصی ــات عال ــی دولت ــی ب ــود و‬ ‫منـــود‪ .‬دراوایـــل ســـال جـــاری ‪۱۳9۷‬‬
‫بـــزرگ منطقـــوی کـــه پاســـخگوی متـــام‬
‫هی ــچ تص ــوری ه ــم از ایج ــاد تحصی ــات‬ ‫موفـــق بـــه کســـب دوکتـــورای افتخـــاری‬
‫نیازمنـــدی هـــای طبـــی مـــردم افغانســـتان‬
‫عالـــی خصوصـــی در ذهـــن افـــراد بـــا‬ ‫از پوهنتـــون کامنولـــت آمریـــکای جنوبـــی‬
‫باشـــد‪.‬‬
‫صاحیــت آنوقــت وجــود نداشــت ‪ ،‬چنیــن‬ ‫شـــد‪.‬‬
‫‪ -۳‬ایجـــاد رشـــته هـــای جدیـــد درمقطـــع‬ ‫اقدام ــی درذات خ ــود عجی ــب معل ــوم م ــی‬ ‫‪.۱‬چط ــور ب ــه فک ــر ایج ــاد پوهنت ــون کاردان‬
‫ماســـری مطابـــق بـــه نیازمنـــدی هـــای‬ ‫ش ــد ؛ مخصوص ــا ک ــه م ــن در آن س ــال ه ــا‬ ‫ش ــدید؟‬
‫کاری کشـــور‪.‬‬ ‫ج ــوان ب ــودم و ب ــرای اج ــرای چنی ــن کاری‬ ‫دردوران کودکـــی ‪ ،‬درســـنین ‪ 9 - ۸‬ســـاله‬
‫‪.5‬آرزوی تان برای افغانستان چیست؟‬ ‫درکشـــور ســـنتی چـــون افغانســـتان بســـیار‬ ‫گ ــی ‪ ،‬درفک ــر اس ــتاد ش ــدن ب ــودم‪ .‬وقت ــی‬
‫آرزوی ــم داش ــن افغانس ــتانی ب ــا تحصی ــات‬ ‫خ ــورد معل ــوم م ــی ش ــدم‪.‬‬ ‫ک ــه درس ــال ‪ ۲۰۰۲‬ب ــا بنی ــاد زن ــان درکاب ــل‬
‫عالـــی فـــوق العـــاده اســـت تـــا بتوانـــد‬ ‫‪.3‬حـــال و آینـــده کاردان را چگونـــه مـــی‬ ‫هم ــکاری ام را آغ ــاز ک ــردم و از پش ــاور ب ــه‬
‫جوانـــان کشـــور را در مســـیر درســـت و‬ ‫بینیـــد؟‬ ‫کابـــل آمـــدم مـــی دیـــدم کـــه آنـــان پـــروژه‬
‫مش ــخص هدای ــت من ــوده ت ــا باع ــث رش ــد‬ ‫ح ــال و آین ــده کاردان را بس ــیار خ ــوب م ــی‬ ‫هـــای کوتـــاه مـــدت آموزشـــی دارنـــد و‬
‫و انکشـــاف کشـــورعزیزمان شـــوند‪.‬‬ ‫بین ــم ‪ ،‬م ــا فق ــط ب ــا رسمای ــه ابتدای ــی ‪۳۰۰‬‬ ‫کارمندان ــی ه ــم ک ــه آنج ــا کارم ــی کردن ــد‬

‫‪3‬‬ ‫حمل ‪ -1397‬شامره اول ‪ -‬سال اول گنجینـــهکاردان‬

 ‫گنجینـــهکاردان هیــچگاهــی برای رشوع دوباره دیرنیســت‬

‫گزارش‬
‫هیــچ گا هــی بــرای رش و ع دوبــاره دیــر نیســت‬
‫گزارشگر‪ :‬پرستو حکیم‬

‫آمـــوزش شـــدم‪ ،‬ولـــی خواهـــانِ بیشـــر از‬ ‫نداشـــت و دســـتش را ازکار برنداشـــت‪،‬‬ ‫شـــها کبیـــری بیننـــدۀ رویـــا هایـــی بـــه‬
‫ایـــن بـــودم‪ ،‬افـــکارِم بـــه مـــن مـــی گفـــت‬ ‫شـــها مؤسســـۀ خانگـــی کوچکـــی بـــاز‬ ‫بلن ــدای آس ــامن و ب ــه س ــختی ی ــک عم ــل‬
‫کـــه بایـــد بیشـــر آموخـــت و بایـــد روی‬ ‫کـــرد و مشـــغول آمـــوزش دهـــی نحـــوۀ‬ ‫جراحـــی‪ ،‬او زنیســـت کـــه میخواســـت‬
‫مکمـــل کـــردن کاســـتی هـــای خـــود کار‬ ‫دوخـــت بـــه ســـایر دخـــران شـــد و امـــا‬ ‫داک ــر ش ــود‪ ،‬ام ــا ب ــه زودی ت ــن ب ــه ازدواج‬
‫ک ــرد و ای ــن اف ــکار م ــرا تحری ــک برداش ــن‬ ‫چیـــزی بـــاز هـــم بـــاز مانـــده بـــود‪ ،‬نـــا‬ ‫داد و از تحصی ــل بازمان ــد‪ ،‬ول ــی از ت ــاش‬
‫لیســـانس میکـــرد تـــا اینکـــه مصمـــم بـــه‬ ‫تکمیـــل و شـــبیه گمشـــدۀ ‪...‬‬ ‫ب ــاز ن ــه ایس ــتاد و ام ــروز ب ــه راه ــش ادام ــه‬
‫اکـــامل تحصیـــل ام شـــدم ‪.‬‬ ‫بانـــو شـــها مـــی گویـــد‪ « :‬تـــا جنـــگ‬ ‫مـــی دهـــد‪.‬‬
‫ایـــن خانـــم مصمـــم مـــی افزایـــد‪ « :‬نـــا‬ ‫او ماننـــد ِدیگـــر شـــها هـــای رسزمیـــنِ متـــام شـــد زمـــانِ تحصیـــل مـــن هـــم‬
‫ممکـــن نبـــود‪ ،‬اندکـــی ســـخت میدیـــدم‬ ‫خس ــتۀ م ــان طعم ــۀ جن ــگ ه ــا ش ــد و بع ــد ِدگـــر گذشـــت هرازگاهـــی بـــا خـــودم‬
‫اش‪ ،‬ولـــی وقتـــی وارد محیـــط تحصیلـــی‬ ‫از صن ــف یازده ــم ازدواج ک ــرد و نتوانس ــت فک ــر میک ــردم در اص ــل ح ــاال هم ــه چی ــز‬
‫شـــدم‪ ،‬دانســـتم همـــه آرزو هـــا را میشـــود‬ ‫متـــام شـــده اســـت ‪ .‬نـــه زمانـــش مانـــد‪،‬‬ ‫رویـــا هایـــش را حقیقـــت بخشـــد‪.‬‬
‫حقیق ــی س ــاخت‪ ،‬فق ــط بای ــد برخاس ــت و‬ ‫ِ‬
‫وقتـــی از او پرســـیدم آیـــا بعـــد از ازدواج نـــه مجالـــش بـــود و نـــه جـــرات قـــدم‬
‫اراده کـــرد‪”.‬‬ ‫هـــم گاهـــی بـــه ادامـــۀ تحصیـــل مـــی برداشـــن و برخاســـن دوبـــاره ‪....‬ولـــی‬
‫از او پرسیدم چرا کاردان؟‬ ‫اندیشـــیدی؟ گفـــت‪“ :‬ازدواج بـــه مـــن‪ ...‬روزی مـــروف خوانـــدن گفتـــار افـــراد‬
‫خیلـــی اوقـــات روی ادامـــۀ تحصیاتـــم موف ــق ب ــودم ک ــه چش ــمم خ ــورد ب ــه نق ــل‬
‫او گفـــت‪“ :‬خـــوب‪ ،‬کاردان کاروان‬ ‫فک ــر میک ــردم‪ ،‬ول ــی هرگ ــز ج ــدی نگرفت ــم قـــول معروفـــی اینگونـــه‪“ :‬هیـــچ گاهـــی‬
‫برگزیـــدگان اســـت و انســـان همیشـــه‬ ‫ـواب بـــرای رشوع دوبـــاره دیـــر نیســـت‪ ”.‬مـــن‬
‫دنبـــال برگزیـــده تریـــن میباشـــد وکاردان را‬ ‫چی ــزی ش ــبیه ی ــک خی ــال و ی ــک خ ـ ِ‬
‫هـــم بـــا خـــودم تصـــور کـــردم کـــه دیـــر‬ ‫محـــال‪ ،‬همیـــن و بـــس‪”.‬‬
‫اولیـــن‪ ،‬بهریـــن و کامـــل تریـــن یافتـــم و‬ ‫نیســـت و بـــرای ادامـــه تحصیـــل در یکـــی‬
‫پیوســـتم بـــه ایـــن کاروان تـــا آرزو هایـــم را‬ ‫ولـــی ایـــن ســـکوت او را از فعالیـــت بـــاز از مؤسســـه هـــای آموزشـــی مـــروف‬
‫قالـــب حقیقـــت بخشـــم ‪”.‬‬
‫آیـــا پوهنتـــون کاردان را هـــامن گونـــۀ کـــه‬
‫مـــی اندیشـــیدید دریافتیـــد؟‬
‫بان ــو ش ــها اب ــراز ک ــرد ک ــه دقیقــاً! محی ــط‬
‫ِ‬
‫محیـــط‬ ‫کاردان بـــرای مـــن راحـــت تریـــن‬
‫درس ــی ب ــوده و اس ــت‪ ،‬م ــن کام ــل ش ــدن‬
‫ِ‬
‫جهـــت‬ ‫ِ‬
‫جهـــت درســـی‪ ،‬چـــه از‬ ‫را چـــه از‬
‫آرامـــش یـــا ارتقـــای ظرفیـــت‪ ،‬چـــه پـــی‬
‫بـــردن بـــه واژۀ رســـیدن و از هـــر جهـــت‬
‫اینج ــا یافت ــم ‪.‬‬
‫ادامه مطلب در صفحه ‪...34‬‬

‫شها می گوید‪":‬کاردان کاروان برگزیدگان است و انسان همیشه دنبال برگزیدهترین میباشد‪".‬‬

‫شامره اول ‪ -‬سال اول ‪ -‬حمل ‪1397‬‬ ‫گنجینـــهکاردان‬ ‫‪4‬‬

‫چهره های برتر گنجینـــهکاردان‬

‫گزارش‬
‫چهره های برتر‬

‫نورالحق‪ ،‬جوان پرتالش با امید های بلند‬

‫گزارشگر‪ :‬ساره عزیزی‬
‫نورالحـــق عاقـــه فراوانـــی بـــه مطالعـــه نورالحـــق در پهلـــوی پیـــش بـــرد دروس‬ ‫نورالحـــق از جملـــه محصـــان ممتـــاز‬
‫انـــواع کتـــاب هـــا دارد و بیشـــر اوقـــات خویـــش مـــروف آمـــوزش زبـــان‬ ‫پوهنتـــون کاردان اســـت کـــه همـــه ســـاله و‬
‫فراغـــت خویـــش را بـــا مطالعـــه کتـــاب انگلیســـی نیـــز میباشـــد‪.‬‬ ‫بعـــد از پایـــان هـــر سمســـر منـــرات بلنـــد‬
‫ه ــای سیاس ــی و تاریخ ــی س ــپری مینامی ــد‪ .‬وی میگویـــد کـــه انگیـــزه وی از انتخـــاب‬ ‫را بدســـت آورده و محصـــل برتـــر ایـــن‬
‫نورالح ــق میگوی ــد چی ــزی ک ــه وی را بی ــش پوهنتـــون کاردان بـــرای تحصیـــل ایـــن‬ ‫پوهنتـــون معرفـــی گردیـــده اســـت ‪.‬‬
‫از پیـــش عاشـــق ایـــن رشـــته تحصیلـــی بـــود کـــه کاردان را یـــک مـــکان تحصیلـــی‬ ‫نورالحـــق در ســـال ( ‪ )1998‬در یـــک‬
‫یعنـــی حقـــوق گردانیـــده وضیعـــت خیلـــی عالـــی بـــا اســـتادان بـــا تجربـــه‬ ‫خان ــواده عل ــم پ ــرور ب ــه دنی ــا آم ــده اس ــت‬
‫نابســـامان اجتـــامع‪ ،‬عـــدم رعایـــت قانـــون ومـــواد درســـی مـــدرن یافـــت کـــه زمینـــه‬ ‫آم ــوزش ه ــای ابتدای ــی خوی ــش را در یک ــی‬
‫و دیگـــر ناهنجـــاری هـــای جامعـــه بـــوده تحصیـــل در یـــک فضـــای کامـــا علمـــی‬ ‫از مکات ــب ش ــهر کاب ــل ب ــه پای ــان رس ــانید‪.‬‬
‫را در محصانـــش مهیـــا کـــرده اســـت و‬ ‫اســـت‪.‬‬ ‫نورالحــق از آوان کودکــی عاقــه زیــادی بــه‬
‫وی میگویـــد کـــه مشـــوق اصلـــی اش در میتوان ــد ب ــا تحصی ــل در کاردان ب ــه اه ــداف‬ ‫تحصی ــل در رش ــته حق ــوق داش ــت ک ــه ای ــن‬
‫زندگـــی خانـــواده و بـــه خصـــوص پـــدرش خویـــش برســـد‪.‬‬ ‫عاقهمنـــدی وی برمیگـــردد بـــه اســـتعداد‬
‫میباشـــد کـــه در متـــام عرصـــه هـــای پی ــام نورالح ــق ب ــه دیگ ــر جوان ــان داش ــن‬ ‫خوبـــی کـــه داشـــت‪ ،‬وی در طفولیـــت‬
‫زندگـــی از وی حامیـــت مـــادی و معنـــوی عـــزم و اراده قـــوی بـــرای تعییـــن هـــدف‬ ‫عاق ــه فراوان ــی ب ــه س ــوال ک ــردن داش ــت‬
‫ک ــرده اس ــت و ب ــا حامی ــت ه ــای خان ــواده بـــرای آینـــده مـــی باشـــد تـــا بتواننـــد‬ ‫و در مـــوارد گوناگـــون ســـواالت مختلـــف‬
‫اش توانســـته کـــه همیشـــه در رده اول قـــرار از همیـــن طریـــق مصـــدر خدمـــت بـــه‬ ‫مـــی پرســـید کـــه ایـــن عمـــل وی باعـــث‬
‫گیـــرد و بتوانـــد بـــه هـــدف واالی خدمـــت خانـــواده و جامعـــه خـــود گردنـــد‪.‬‬ ‫توس ــعه دف ــر معلوم ــات وی گردی ــده ب ــود‬
‫بـــه جامعـــه و مردمـــش نزدیکـــر شـــود‪.‬‬ ‫‪.‬‬

‫نورالحق‪":‬داشن عزم و اراده قوی را برای رسیدن به اهداف مهم میدانم"‬

‫‪5‬‬ ‫حمل ‪ -1397‬شامره اول ‪ -‬سال اول گنجینـــهکاردان‬

 ‫گنجینـــهکاردان س ــینام و رس ــانهه ــا ی خ ــری‬

‫مقاله‬
‫رابطه ســینام با رسانه های‬
‫خربی در افغانستان‬ ‫نویسنده‪ :‬میرمحمد صدیق ذلیق‬

‫افغانســـتان مـــی پرداخـــت و برنامـــه هـــای امـــا رابطـــه رســـانه هـــای خـــری بـــا هـــر‬ ‫رســـانه هـــا و رســـانه ســـینام بـــه مثابـــه‬
‫معلوماتـــی را در ارتبـــاط بـــه معرفـــی هـــر ســـینام چنـــدان قناعـــت بخـــش و مثمـــر‬ ‫عضـــو فعـــال جامعـــه مدنـــی همـــواره در‬
‫ســـینام‪ ،‬پیرفـــت هـــای تخنیـــک ســـینام‪ ،‬نبـــوده اســـت‪.‬‬ ‫تعمیـــم و نهادینـــه ســـاخن ارزش هـــای‬
‫نق ــد ه ــای س ــینامیی‪ ،‬معرف ــی هرپیش ــه ه ــا‬ ‫مـــورد پســـند جامعـــه مدنـــی موثـــر بـــوده‬
‫بـــا وجـــود رشـــد صنعـــت ســـینام‪ ،‬کـــرت‬
‫و فلمســـازان افغـــان‪ ،‬تهیـــه گزارشهـــای‬ ‫اس ــت و در واق ــع جامع ــه مدن ــی و رس ــانه‬
‫تولیـــد و توســـعه ایـــن صنعـــت‪ ،‬در مرکـــز‬
‫از پشـــت صحنـــه فلمهـــا‪ ،‬معرفـــی و‬ ‫هـــا الزم و ملـــزوم همدیگـــر اســـت‪.‬‬
‫و در یـــک حـــد نســـبی در والیـــات‪،‬‬
‫منایـــش فلمهـــای از ســـینامهای جهـــان‬
‫هنـــوز هـــم رســـانه هـــای خـــری ماننـــد‬ ‫ب ــا توج ــه ب ــه اینک ــه در افغانس ــتان س ــالها‬
‫هرچنـــد بـــا دیـــدگاه خـــاص سیاســـی‪،‬‬
‫تلویزیـــون‪ ،‬رادیـــو‪ ،‬وب ســـایت هـــای‬ ‫اندیشـــه جامعـــه مدنـــی مـــورد تخریـــب‬
‫می پرداخـــت‪.‬‬
‫خ ــری و ی ــا رس ــانه ه ــای چاپ ــی کم ــر در‬ ‫قـــرار گرفتـــه اســـت و جنـــگ هـــای‬
‫رادیوافغانســـتان بـــه معرفـــی چهـــره هـــای خدم ــت س ــینام ق ــرار گرفت ــه ان ــد و خیل ــی‬ ‫چهـــار دهـــه اخیـــر در کشـــور در همـــه‬
‫فع ــال و جانفش ــان س ــینام م ــی پرداخ ــت‪ ،‬بـــه نـــدرت پدیـــده هـــای ســـینامیی تولیـــد‬ ‫ابعـــاد تاثیـــرات ناگـــواری داشـــته اســـت‪،‬‬
‫نق ــد ه ــای س ــینامیی‪ ،‬می ــز گرده ــا و س ــایر ش ــده در افغانس ــتان میتوان ــد‪ ،‬توج ــه رس ــانه‬ ‫مـــی تـــوان گفـــت کـــه حضـــور ســـینام در‬
‫برنامـــه هـــای آموزنـــده را در ارتبـــاط بـــه ه ــای خ ــری را ب ــه خ ــود معط ــوف داش ــته‬ ‫افغانســـتان خیلـــی کمرنـــگ بـــوده اســـت ‪.‬‬
‫ســـینام تهیـــه و تقدیـــم میکردنـــد‪ ،‬امـــا و منحیـــث منابـــع مهـــم خـــری مـــد نظـــر‬
‫در ســـه دهـــه اخیـــر قبـــل از اداره کنونـــی‪،‬‬
‫رویکـــرد ایـــن برنامـــه هـــا بـــا سیاســـت گرفتـــه شـــود‪.‬‬
‫مـــا شـــاهد حکومـــت هـــای بـــوده ایـــم‬
‫هـــای هـــامن دوره همخوانـــی داشـــت‪.‬‬
‫امـــا در عقـــب ایـــن کـــم مهـــری رســـانه‬ ‫کـــه بـــا سیســـتم هـــای بســـته و آزادی‬
‫همچن ــان رس ــانه ه ــای چاپ ــی نی ــز از ای ــن هـــای خـــری بـــه هـــر ســـینام دالیـــل‬ ‫س ــتیز‪ ،‬تعمی ــم و رش ــد رس ــانه ه ــا را مه ــار‬
‫قافل ــه پ ــس منانـــده و مجل ــه ه ــای ماننـــد مختلفـــی نهفتـــه اســـت کـــه بـــه اجـــامل‬ ‫ســـاخته بودنـــد‪ ،‬امـــا در هـــامن ســـه دهـــه‬
‫آواز‪ ،‬ژون ــدون و س ــباوون ب ــا ن ــر مطال ــب میتـــوان روی چنـــد مـــورد مترکـــز کـــرد‪.‬‬ ‫قبـــل ازحکومـــت کنونـــی‪ ،‬رابطـــه رســـانه‬
‫ســـینامیی‪ ،‬نقـــد فلمهـــا‪ ،‬معرفـــی چهـــره‬ ‫هـــای خـــری بـــا ســـینام قناعـــت بخـــش‬
‫اولیـــن دلیـــل را میتـــوان در عرضـــه‬
‫هـــای معـــروف ســـینام و هرپیشـــه هـــای‬ ‫بـــود و هـــر رســـانه خـــری چـــه دیـــداری‪،‬‬
‫تولیـــدات ســـینامیی بـــی کیفیـــت دانســـت‬
‫توانگـــر آن زمـــان ســـهم خـــود را ادا مـــی‬ ‫شـــنیداری و یـــا چاپـــی‪ ،‬نقـــش خـــود را در‬
‫کـــه بـــار هـــا اصحـــاب رســـانه هـــای‬
‫کردنـــد‪.‬‬ ‫ترویـــج و تقویـــت هـــر ســـینام و معرفـــی‬
‫دی ــداری‪ ،‬ش ــنیداری و حت ــا چاپ ــی ب ــه ای ــن‬
‫چهـــره هـــای مشـــهور ســـینامیی ادا مـــی‬
‫و ام ــا ی ــک و نی ــم ده ــه اخی ــر را ه ــر چن ــد مه ــم پرداخت ــه و اب ــراز داش ــته ان ــد ک ــه در‬
‫کردنـــد و عمـــده تریـــن دلیـــل ایـــن رابطـــه‬
‫میت ــوان درخش ــانرین دوره رش ــد و فراگی ــر ســـینامی افغانســـتان بـــه نـــدرت میتـــوان‬
‫خ ــوب‪ ،‬ه ــامن ب ــود ک ــه ه ــم رس ــانه ه ــای‬
‫شـــدن رســـانه هـــا در افغانســـتان دانســـت بـــا تولیـــد ســـینامیی تحســـین بـــر انگیـــری‬
‫خـــری و هـــم رســـانه ســـینام در تحـــت‬
‫و از جانبـــی رســـانه ســـینام نیـــز پابهپـــای برخـــورد کـــه لبهـــا را بـــه آفریـــن وادارد‪.‬‬
‫اداره دولتهـــای آن زمـــان بـــود‪.‬‬
‫دیگـــر رســـانه هـــا بـــا تولیـــد صـــد هـــا‬
‫اص ــوال تاری ــخ س ــینامی جه ــان در گذش ــته‬
‫اثـــر بـــه دوره هـــای تاریـــک رکـــودش در‬ ‫تلویزی ــون افغانس ــتان در آن س ــالها هم ــواره‬
‫بـــه مـــا مـــی گویـــد کـــه بعـــد از پایـــان‬
‫دوره حاکمیـــت طالبـــان پشـــت پـــا زد‪،‬‬ ‫بـــه نـــر فلمهـــای تولیـــدی ســـینام گـــران‬
‫هرجنـــگ ویرانگـــر‪ ،‬یکـــی از مقولـــه هـــای‬

‫شامره اول ‪ -‬سال اول ‪ -‬حمل ‪1397‬‬ ‫گنجینـــهکاردان‬ ‫‪6‬‬

‫س ــینام و رس ــانهه ــا ی خ ــری گنجینـــهکاردان‬

‫مقاله‬

‫مخاطبیـــن بـــه ایـــن گونـــه فلمهـــا و یـــا‬ ‫ه ــای خ ــری داخل ــی و ی ــا خارج ــی پی ــام‬ ‫هـــری و فرهنگـــی کـــه توانســـته درفضـــای‬
‫عاقمنـــدی شـــامری از فلمســـازان ایـــن‬ ‫ارائ ــه شـــده فل ــم تقلیـــدی را شـــاهد ب ــوده‬ ‫بعـــد از جنـــگ توســـعه یافتـــه و یـــا منشـــا‬
‫دســـته بـــه کار شـــان‪ ،‬باعـــث میگـــردد‪،‬‬ ‫ان ــد‪ ،‬دیگ ــر ب ــه انع ــکاس خ ــر ای ــن فل ــم‪،‬‬ ‫بـــرای تحـــول اجتامعـــی و فرهنگـــی تـــازه‬
‫لـــب بـــه گلـــه و شـــکایت بگشـــایند و‬ ‫نقـــد فلـــم‪ ،‬صحبـــت در مـــورد فلمســـاز‬ ‫باشـــد‪ ،‬رســـانه ســـینام اســـت‪.‬‬
‫رســـانه هـــای خـــری را بـــه کـــم مهـــری و‬ ‫و تیـــم فلمســـازی او نپردازنـــد و رصفـــا‬
‫تولـــد جنبشهـــا وســـبک هـــای مانـــدگار‬
‫ب ــی توجه ــی ب ــه تولی ــدات داخل ــی مته ــم‬ ‫در برنامـــه هـــای تفریحـــی شـــان بـــه ایـــن‬
‫تاریـــخ ســـینام همچـــون رئالیســـم‪،‬‬
‫کننـــد‪.‬‬ ‫گونـــه خرهـــا مجـــال نـــر دهنـــد‪.‬‬
‫نئورئالیســـم ومـــوج هـــا و ســـبک هـــای‬
‫امـــا بخـــش دیگـــر معضـــل بـــر میگـــردد‬ ‫امـــا بخشـــی دیگـــری از فلـــم هـــا دچـــار‬ ‫موثرهـــری و ســـینامیی دلیـــل ایـــن‬
‫فق ــر اندیش ــه ان ــد؛ یعن ــی کارگ ــردان ب ــدون‬
‫بـــه مالکیـــن رســـانه هـــا و تهیـــه کننـــدگان‬ ‫مدعاســـت کـــه اصـــول و معیـــار هـــای‬
‫برنامـــه هـــای ســـینامیی در رســـانه هـــای‬ ‫آنک ــه فک ــر کن ــد درکج ــا زندگ ــی میکن ــد‪،‬‬ ‫آن هنـــوز هـــم رسمشـــق ســـینامگران‬
‫خـــری آزاد در افغانســـتان‪.‬‬ ‫مخاطبـــش کیســـت‪ ،‬هدفـــش از ســـاخت‬ ‫وفلمســـازان امـــروز و آینـــده اســـت و‬
‫فلـــم چـــه بـــوده و حتـــی بـــدون آنکـــه‬ ‫توس ــعه ای ــن ظرفی ــت ه ــا وفرهن ــگ س ــازی‬
‫رســـانه هـــای خـــری آزاد در افغانســـتان‬
‫بدانـــد فلمـــش دارای چـــه ارزشـــی بـــرای‬ ‫رو بـــه پیرفـــت مســـوولیتی اســـت کـــه‬
‫را‪،‬میتـــوان در یـــک نظـــر کلـــی‪ ،‬بـــه چنـــد‬
‫جامعـــه و مـــردم اســـت‪ ،‬فلـــم میســـازد‪.‬‬ ‫همـــواره فلمســـازان عهـــده دار بـــوده انـــد‪.‬‬
‫بخـــش تقســـیم کـــرد‪.‬‬
‫ای ــن س ــطحی نگ ــری س ــینامگر ب ــه تولی ــد‬ ‫ام ــا در افغانس ــتان ب ــا پای ــان نس ــبی جن ــگ‬
‫شـــامری از ایـــن رســـانه هـــا متعلـــق بـــه‬
‫س ــینامیی اش‪ ،‬اذه ــان تی ــز بی ــن ش ــامری از‬ ‫و ظهـــور رســـانه هـــای آزاد بـــاز هـــم‬
‫احـــزاب و گروههـــای سیاســـی‪ ،‬تنظیمـــی‬
‫رســـانه هـــای خـــری را متوجـــه میســـازد‬ ‫روابـــط رســـانه هـــای خـــری بـــا ســـینامی‬
‫و یـــا رهـــران دینـــی و ســـنتی اســـتند کـــه‬
‫و آن ــان را از ن ــر گس ــرده روی ــداد افتت ــاح‬ ‫افغانســـتان بیشـــر ســـطحی گرایانـــه و‬
‫ای ــن رس ــانه ه ــا چ ــی دی ــداری‪ ،‬ش ــنیداری‬
‫فل ــم و معرف ــی ی ــا نق ــد و نظ ــر در ارتب ــاط‬ ‫بخاطـــر تولیـــد برنامـــه هـــای تفریحـــی‬
‫و چاپـــی؛ توجـــه عمیـــق شـــان بـــه اشـــاعه‬
‫ب ــه فل ــم ب ــاز م ــی دارد‪.‬‬ ‫بـــوده اســـت‪.‬‬
‫خواســـتهای حـــزب‪ ،‬تنظیـــم و یـــا رهـــر‬
‫امـــا نبایـــد فرامـــوش کـــرد کـــه ایـــن معطـــوف اســـت و در هـــر برنامـــه ای ولـــو‬ ‫در بـــی توجهـــی رســـانه هـــای خـــری بـــه‬
‫فلمســـازان و ایـــن نـــوع فلمهـــا نیـــز خـــری و تفریحـــی‪ ،‬بـــه نوعـــی ســـایه‬ ‫س ــینام ع ــدم توانای ــی علم ــی وتس ــلط الزم‬
‫مخاطبیـــن خـــود را دارنـــد کـــه متایـــل پالیســی نراتــی شــان ســایه افگنــده اســت‬ ‫فلمســـاز بـــر زیباشناســـی ســـینام موثـــر‬
‫اســـت؛ یعنـــی در بســـیاری از فلمهـــا‬
‫حتـــی فلمســـاز کاربـــرد شـــات هـــا‪،‬‬
‫دیالوگهـــا و فضاهـــای مـــورد نیـــاز بـــرای‬
‫گذاشـــن موزیـــک ویـــا حتـــی اصـــول‬
‫اولی ــه زیباشناس ــی رن ــگ و ن ــور را رعای ــت‬
‫منـــی کنـــد و وقتـــی فلمســـاز دانـــش‬
‫الزم بـــرای ارائـــه کارش بـــه زبـــان تصویـــر‬
‫را نـــدارد‪ ،‬مجبـــور بـــه پیـــروی و تقلیـــد از‬
‫آنچـــه میشـــود کـــه در فلـــم هـــا ورسیـــال‬
‫هـــای دیگـــر کشـــور هـــا دیـــده اســـت‪.‬‬
‫ای ــن تقلی ــد از فلمه ــای دیگ ــر باع ــث م ــی‬
‫ادامه مطلب در صفحه ‪...34‬‬ ‫شـــود‪ ،‬دســـت انـــدر کاران رســـانه هـــای‬
‫داخلـــی کـــه در گذشـــته از طریـــق رســـانه‬

‫‪7‬‬ ‫حمل ‪ -1397‬شامره اول ‪ -‬سال اول گنجینـــهکاردان‬

 ‫گنجینـــهکاردان تاپی آغاز دوباره فعالیتهای بزرگ اقتصادی در افغانستان‬

‫مقاله‬
‫تاپی آغاز دوباره فعالیتهای بزرگ‬
‫اقتصادی در افغانستان‬ ‫نویسنده‪ :‬محمد عمر کامل‬

‫گـــردد‪ .‬در ‪ ۲۲‬قـــوس ‪ ۱۳94‬ایـــن پـــروژه‬ ‫مث ــل آن انش ــاءالله ثاب ــت خواه ــد ک ــرد ک ــه‬ ‫همـــه در مـــورد تاپـــی معلومـــات کافـــی‬
‫رســـام در ترکمنســـتان آغـــاز شـــد هزینـــه‬ ‫موقعیـــت مـــا از مهـــم تریـــن داراییهـــای‬ ‫داریـــم و از طریـــق رســـانههای تصویـــری‪،‬‬
‫کل ــی ای ــن پ ــروژه ب ــه ‪ ۲۲.۵‬میلی ــارد دال ــر‬ ‫ماســـت‪ .‬هـــدف مـــا ایـــن اســـت کـــه‬ ‫ش ــنیداری‪ ،‬چاپ ــی و ش ــبکههای اجتامع ــی‬
‫میرســـد‪ .‬ایـــن پـــروژه مجموعـــا ‪۱۸۱4‬‬ ‫افغانســـتان بـــه چهـــارراه منطقـــه تبدیـــل‬ ‫دربـــاره اهمیـــت ایـــن پـــروژه بـــزرگ‬
‫کیلومــر اســت و ‪ ۸۱۶‬کیلومــر آن از خــاک‬ ‫شـــود و ایـــن پـــروژه مناینگـــر آن اســـت‪”.‬‬ ‫اقتصـــادی کـــه در واقـــع گاز طبیعـــی‬
‫افغانســـتان میگـــذرد‪ .‬قـــرار اســـت ایـــن‬ ‫ترکمنســـتان را بـــه افغانســـتان‪ ،‬پاکســـتان و‬
‫در چهارچـــوب پـــروژه تاپـــی تـــاش‬
‫پـــروژه تـــا ســـال ‪ ۲۰۱9‬توســـط رشکـــت‬ ‫هنـــد انتقـــال میدهـــد‪ ،‬خـــر داریـــم امـــا‬
‫صـــورت خواهـــد گرفـــت تـــا لیـــن بـــرق‪،‬‬
‫تاپـــی ملیتـــد تکمیـــل شـــود‪.‬‬ ‫بایـــد بدانیـــم کـــه اهمیـــت ایـــن پـــروژه‬
‫خـــط آهـــن‪ ،‬جـــاده و فایـــر نـــوری در‬
‫بـــرای افغانســـتان خیلـــی حیاتـــی بـــوده و‬
‫تاپـــی بـــرای افغانســـتان از لحـــاظ‬ ‫یـــک مســـیر واحـــد از افغانســـتان عبـــور‬
‫میتوانـــد کلیـــد فعالیتهـــای بـــزرگ‬
‫اقتصـــادی‪ ،‬سیاســـی و اجتامعـــی مهـــم‬ ‫منایـــد کـــه خـــود میتوانـــد بـــه توســـعه‬
‫اقتصـــادی در افغانســـتان باشـــد‪.‬‬
‫خواه ــد ب ــود و افغانس ــتان س ــاالنه ح ــدود‬ ‫اقتصـــادی افغانســـتان کمـــک بســـزایی‬
‫‪ 4۰۰‬میلیـــون دالـــر حـــق العبـــور بدســـت‬ ‫کن ــد‪ ،‬ع ــاوه ب ــر ای ــن پ ــروژه انتق ــال ب ــرق‬ ‫افغانســـتان از لحـــاظ جیواســـراتیژیک‬
‫خواهـــد آورد کـــه در نـــوع خـــود میتوانـــد‬ ‫از ترکمنســـتان بـــه افغانســـتان و پاکســـتان‬ ‫موقعیـــت فـــوق العـــادهای دارد طوریکـــه‬
‫رش ــد ب ــزرگ اقتص ــادی را در ای ــن کش ــور را‬ ‫‪ ۵۰۰‬کیل ــو وات ب ــوده کـــه از عی ــن مســـیر‬ ‫ک ــه آس ــیای میان ــه‪ ،‬آس ــیای غرب ــی‪ ،‬آس ــیای‬
‫س ــبب گ ــردد‪ .‬برع ــاوه جای ــگاه افغانس ــتان‬ ‫تاپـــی عبـــور میکنـــد و افغانســـتان عـــاوه‬ ‫رشقـــی و جنوبـــی را بـــه هـــم پیونـــد‬
‫از لحـــاظ اســـراتیژیک و اقتصـــادی نیـــز‬ ‫بـــر اســـتفاده از بـــرق آن میتوانـــد فیـــس‬ ‫میدهـــد و در صورتیکـــه از ایـــن موقعیـــت‬
‫در منطقـــه تثبیـــت خواهـــد شـــد و بـــرای‬ ‫انتق ــال ترانزی ــت را نی ــز بدس ــت آورد‪ .‬تنه ــا‬ ‫بینظی ــر اس ــتفاده درس ــت ص ــورت گی ــرد‪،‬‬
‫هـــزاران نفـــر در داخـــل کشـــور زمینـــه کار‬ ‫هزین ــه متدی ــد لول ــه انتق ــال گاز تاپ ــی ‪۷.۵‬‬ ‫میتوانـــد افغانســـتان را بـــه بازیگـــر اول‬
‫و اشـــتغال زایـــی فراهـــم خواهدگردیـــد‪.‬‬ ‫میلیـــارد دالـــر میباشـــد و حـــدود ‪۱۵‬‬ ‫اقتصـــادی منطقـــه در دراز مـــدت تبدیـــل‬
‫تاپـــی از والیـــات هـــرات‪ ،‬فـــراه‪ ،‬نیمـــروز‪،‬‬ ‫میلیـــارد دالـــر نیـــز در بخـــش گاز رسمایـــه‬ ‫کنـــد‪ .‬تاپـــی خـــط لولـــۀ گاز ترکمنســـتان‬
‫هلمن ــد و کنده ــار گذش ــته و وارد پاکس ــتان‬ ‫گـــذاری شـــده اســـت‪.‬‬ ‫اســـت کـــه بـــا عبـــور از افغانســـتان وارد‬
‫میگـــردد‪ ،‬ایـــن مســـیر در منطقـــه‬ ‫پاکســـتان و هنـــد میگـــردد‪ .‬رییـــس‬
‫طـــرح تاپـــی کـــه در دهـــه ‪ ۱99۰‬میـــادی‬
‫فاضیل ــکا هن ــد ب ــه پای ــان رس ــیده و بدی ــن‬ ‫جمهـــور کشـــور محمـــد ارشف غنـــی‬
‫بوج ــود آم ــد در س ــال ‪ ۲۰۰۳‬ب ــا حامی ــت‬
‫ترتیـــب انـــرژی مـــورد نیـــاز ایـــن ماملـــک‬ ‫در ‪ ۲۵‬قـــوس ســـال ‪ ۱۳94‬خورشـــیدی‬
‫بانـــک انکشـــاف آســـیایی فعالیتهـــای آن‬
‫تأمیـــن میگـــردد‪ .‬ســـاالنه حـــدود ‪۳۳‬‬ ‫در مـــورد اهمیـــت پـــروژۀ تاپـــی اینچنیـــن‬
‫ترسیـــع گردیـــد و بـــا اضافـــه شـــدن هنـــد‬
‫بیلیـــون مـــر مکعـــب گاز از ایـــن لولـــه‬ ‫گف ــت‪“ :‬آس ــیای مرک ــزی مرک ــز ثق ــل تولی ــد‬
‫در ســـال ‪ ۲۰۰۸‬بـــه ایـــن پـــروژه اهمیـــت‬
‫عبـــور خواهـــد کـــرد و هـــر کشـــور مقـــدار‬ ‫انـــرژی جهـــان اســـت و آســـیای جنوبـــی‬
‫آن بیش ــر گردی ــد‪ .‬در واق ــع تطبی ــق همچ ــو‬
‫مشـــخص از گاز را خریـــداری میکنـــد و‬ ‫نقط ــهای اس ــت ک ــه زیادتری ــن نی ــاز را ب ــه‬
‫پـــروژه هـــا در افغانســـتان میتوانـــد زمینـــه‬
‫در ای ــن می ــان س ــهم افغانس ــتان در ده س ــال‬ ‫ان ــرژی دارد‪ .‬در وس ــط ک ــی واق ــع اس ــت؟‬
‫ســـاز یـــک کشـــور بـــا ثبـــات در آینـــده‬
‫اول ‪ ۵۰۰‬میلی ــون م ــر مکع ــب گاز خواه ــد‬ ‫افغانســـتان! ایـــن پـــروژه و پروژههـــای‬

‫شامره اول ‪ -‬سال اول ‪ -‬حمل ‪1397‬‬ ‫گنجینـــهکاردان‬ ‫‪8‬‬

‫تاپی آغاز دوباره فعالیتهای بزرگ اقتصادی در کشور گنجینـــهکاردان‬
‫مقاله‬
‫در پایـــان میتوانـــم بگویـــم کـــه اهمیـــت‬
‫ایـــن پـــروژه طـــوری کـــه بـــر همـــگان‬
‫منایـــان اســـت در چنـــد ســـطر خاصـــه‬
‫نشـــده و در آینـــدۀ نزدیـــک میتوانـــد بـــه‬
‫یـــک نقطـــه عطـــف در اقتصـــاد نویـــن‬
‫کشـــور تبدیـــل شـــده و بـــار دیگـــر نقـــش‬
‫افغانســـتان در منطقـــه را بـــه ُرخ همـــگان‬
‫بکشـــاند‪.‬‬
‫جریان مراسم افتتاحیه پروژه تاپی در ترکمنستان‬
‫‪9‬‬ ‫حمل ‪ -1397‬شامره اول ‪ -‬سال اول گنجینـــهکاردان‬
‫متام ــی مل ــت افغانس ــتان خواه ــد ب ــود‪ .‬در‬ ‫ب ــود و در ده س ــال دوم ای ــن رق ــم ب ــه ی ــک‬
‫ســوی دیگــر قربــان قلــی بــردی محمــدوف‬ ‫میلیـــارد افزایـــش پیـــدا خواهـــد کـــرد‪.‬‬
‫رییــس جمهــور ترکمنســتان نیــز روز افتتــاح‬
‫تاپـــی میتوانـــد در روابـــط افغانســـتان‬
‫تاپــی در افغانســتان را روزی تاریخــی بــرای‬
‫و پاکســـتان نیـــز تأثیـــرات قـــوی از خـــود‬
‫مــردم افغانســتان عنــوان کــرده و از اشــراک‬
‫را برجـــا بگـــذارد و ســـبب گـــردد تـــا دو‬
‫مـــردم در جشـــن گشـــایش آن اظهـــار‬
‫کشـــور بـــر فعالیـــت هـــا و داد و ســـتدهای‬
‫ســـپاس کـــرد‪.‬‬
‫اقتصـــادی بیشـــر از مســـایل سیاســـی‬
‫مترک ــز کنن ــد‪ .‬ع ــاوه ب ــر ای ــن خ ــط آه ــن‬
‫افغانســـتان – ترکمنســـتان بـــا هزینـــه ‪۱۰.۵‬‬
‫میلی ــون دال ــر و ط ــول ‪ ۱۳‬کیلوم ــر نی ــز ب ــا‬
‫کمـــک ترکمنســـتان ســـاخته خواهـــد شـــد‬
‫کـــه میتوانـــد ســـبب تســـهیل‪ ،‬ترسیـــع و‬
‫افزای ــش داد و س ــتد ه ــای اقتص ــادی می ــان‬
‫افغانســـتان و ترکمنســـتان گـــردد‪ .‬ایـــن‬
‫خـــط آهـــن هـــم اکنـــون بـــا خـــط آهـــن‬
‫ترکمنســـتان وصـــل اســـت‪.‬‬
‫مـــردم و دولـــت افغانســـتان پـــس از‬
‫برگـــزاری مراســـم افتتاحیـــهی تاپـــی در‬
‫افغانســـتان بـــه تاریـــخ ‪ 4‬حـــوت ســـال‬
‫‪ ،۱۳9۶‬امیـــد فراوانـــی بـــه ایـــن پـــروژه‬
‫بســـتند و از آن اســـتقبال گـــرمِ کردنـــد‪،‬‬
‫کافیســـت رسی میزدیـــد بـــه شـــبکههای‬
‫اجتامعـــی و میدیدیـــد کـــه مـــردم از‬
‫افتتـــاح ایـــن پـــروژه در افغانســـتان چقـــدر‬
‫خشـــنود بـــه نظـــر میرســـند‪ .‬رییـــس‬
‫جمهـــور افغانســـتان در مراســـم افتتاحیـــه‬
‫ایـــن پـــروژه در هـــرات گفـــت کـــه مـــردم‬
‫هـــرات امـــروز پیـــام احیـــای مجـــدد را‬
‫بـــه مـــردم افغانســـتان داده انـــد و هـــرات‬
‫ب ــار دیگ ــر ش ــاهراه آس ــیا خواه ــد ش ــد‪ .‬وی‬
‫عـــاوه بـــر ایـــن افـــزود کـــه هرچنـــد ایـــن‬
‫لولـــۀ گاز اکـــرا از والیتهـــای غربـــی‬
‫کشـــور میگـــذرد امـــا منافـــع آن بـــرای‬
 ‫گنجینـــهکاردان اقتصاد در شعر اقبال الهوری‬

‫مقاله‬
‫اقتصــاد در شــعر اقبال الهوری‬
‫نویسنده‪ :‬زهره بهار یام‬

‫برخـــورد کـــرد؟ اگـــر مـــال و دارایـــی را‬ ‫زندگی بر آرزو دارد اساس‬ ‫مـــن در یـــک خانـــواد ٔه فرهنگـــی دیـــده بـــه‬
‫در خدمـــت مـــردم قـــرار و از آن بـــه نفـــع‬ ‫خویش را از آرزوی خود شناس‬ ‫جه ــان گش ــودم‪ .‬س ــالها قب ــل زمان ــی ک ــه‬
‫جامعـــه اســـتفاده کـــرد‪ ،‬از نظـــر اخاقـــی‬ ‫م ــن کودک ــی بی ــش نب ــودم ب ــا پ ــدر و م ــادرم‬
‫و اجتامعـــی مثـــر ٔه خوبـــی دارد و امـــروز‬ ‫چشم و گوش و هوش تیز از آرزو‬ ‫در س ــمینار اقب ــال اله ــوری ک ــه از جان ــب‬
‫ســـازمان تجـــارت جهانـــی نیـــز بـــه ایـــن‬ ‫مشت خاک الله خیز از آرزو‬ ‫وزارت اطاع ــات و فرهن ــگ وق ــت برگ ــزار‬
‫امـــر تکیـــه میکنـــد‪ .‬اقبـــال میگویـــد‪:‬‬ ‫ش ــده ب ــود‪ ،‬رشک ــت ک ــرده ب ــودم‪ .‬در آنج ــا‬
‫هرکه تخم آرزو در دل نکشت‬
‫روی ابع ــاد مختل ــف ش ــعر اقب ــال بح ــث و‬
‫پایامل دیگران چون سنگ و خشت‬ ‫گفتگ ــو میش ــد‪ ،‬ام ــا م ــن خواس ــتم مطاب ــق‬
‫مال را گر بهر دین باشی حمول‬
‫رش ــت ٔه تحصیل ــیام ب ــا ی ــک دی ــد متف ــاوت‬
‫صالح گوید رسول‬
‫ُ‬ ‫نعم ُ‬
‫مال‬
‫ت ــر یعن ــی دی ــد اقتص ــادی ب ــه ش ــعر اقب ــال آرزو‪ ،‬آدمـــی را بـــه حرکـــت وا میـــدارد‪،‬‬
‫گر نداری اندر این حکمت نظر‬ ‫نـــگاه کنـــم و در حـــد تـــوان خویـــش بـــه طبعـــاً هـــر وقـــت کـــه آرزویـــی در دل‬
‫ش ــکل بگی ــرد‪ ،‬عوام ــل مختل ــف ب ــه حی ــث‬ ‫تحلی ــل آن بپ ــردازم‪.‬‬
‫تو غام و خواج ٔه تو سیم و زر‬
‫اقبـــال الهـــوری‪ ،‬شـــخصیتی اســـت کـــه موان ــع پی ــدا م ــی ش ــوند ک ــه انس ــان را ب ــه‬
‫برعـــاو ٔه شـــعر و فلســـفه در اقتصـــاد هـــم جـــای پیگیـــری هـــدف بـــه شـــکایت وا‬
‫ارتبـــاط غنـــا بـــا فقـــر و نیازمنـــدی بـــه‬ ‫کاره ــای چش ــمگیری انج ــام داده و ت ــاش میـــدارد‪ ،‬امـــا اگـــر آدمـــی بـــه خـــود بـــاور‬
‫گون ــه ی ــی اس ــت ک ــه اگ ــر درس ــت برق ــرار‬ ‫زیـــادی بـــرای بهبـــود فکـــر اقتصـــادی داشـــته باشـــد فقـــط بـــه کار خـــود میبینـــد‬
‫نگـــردد‪ ،‬رسمایـــه داران موجـــب فســـاد‬ ‫کشـــورش کـــرده اســـت‪ .‬وی دو اثـــر در و نتیجـــهای از آن میگیـــرد و فعاالنـــه در‬
‫میش ــوند و ته ــی دس ــتان ی ــا فق ــرا ب ــا قی ــام‬ ‫مـــورد اقتصـــاد دارد کـــه یکـــی آن ترجمـــه حرک ــت میش ــود‪ .‬همی ــن موض ــوع را عام ــه‬
‫خـــود بـــه ایـــن وضـــع‪ ،‬پایـــان میدهنـــد‪،‬‬ ‫اس ــت و دیگ ــری نوش ــت ٔه خ ــودش‪ .‬ای ــن دو اقبـــال در شـــعرش چنیـــن بیـــان میـــدارد‪:‬‬
‫دوکتـــور اقبـــال میگویـــد‪:‬‬
‫اثـــر‪ ،‬در حقیقـــت اولیـــن آثـــار اقتصـــادی‬
‫شکوه کم کن از سپهر الجورد‬ ‫در زبـــان اردو اســـت‪.‬‬
‫از تهی دستان گشاد امتان‬
‫جز به گرد آفتاب خود مگرد‬ ‫در ایـــن نوشـــته دیـــد اقتصـــادی اقبـــال در‬
‫از چنین منعم فساد امتان‬
‫کتابـــش بـــه نـــام « پـــس چـــی بایـــد کـــرد‬
‫از مقام ذوق و شوق آگاه شو‬
‫مـــع مســـافر» را اندکـــی مـــی نگریـــم‪.‬‬
‫اقب ــال نظ ــام سیاس ــی زم ــان خ ــود را مبتن ــی‬ ‫ذره ای‪ ،‬صیاد مهر ماه شو‬
‫نخســـتین امـــری کـــه نـــه تنهـــا در تجـــارت‬
‫بـــر اتحـــاد ســـوداگران و سیاســـتمداران‬
‫بلکـــه در متـــام بخشهـــای زندگـــی جـــزء‬
‫میدانـــد‪ ،‬امـــا از هـــم نشـــینی یکـــی بـــه‬
‫مهـــم و اساســـی ترقـــی و پیرفـــت اســـت‬
‫نکت ــه ی ــی ک ــه در اقتص ــاد و تج ــارت اص ــل جـــای دیگـــری هشـــدار داده میرسایـــد‪:‬‬
‫اساســـی اســـت‪ ،‬ثـــروت و مـــال و دارایـــی‬ ‫و در میـــان اشـــعار اقبـــال بـــه آن بـــر مـــی‬
‫خود بدانی پادشاهی قاهری است‬ ‫خوریـــم‪« ،‬آرزو در وجـــود افـــراد» اســـت‪.‬‬
‫میباش ــد‪.‬‬
‫قاهری در عر ما سوداگری است‬
‫چگونـــه میتـــوان بـــا مـــال و دارایـــی‬

‫شامره اول ‪ -‬سال اول ‪ -‬حمل ‪1397‬‬ ‫‪ 10‬گنجینـــهکاردان‬

‫اقتصاد در شعر اقبال الهوری گنجینـــهکاردان‬

‫مقاله‬

‫پانگ ــذاری‪ .‬اندیشــ ٔه اداره در س ــازماندهی محاســـبه و حســـاب رس و کار دارد‪ .‬اقبـــال‬ ‫تخت ٔه دکان رشیک تخت و تاج‬
‫از بی ــت ذی ــل ک ــه در ب ــاره وح ــدت اس ــت‪ ،‬در زمینـــه میگویـــد‪:‬‬ ‫از تجارت نفع و از شاهی خراج‬
‫عامل موجود را اندازه کن‬ ‫چنی ــن میتوان ــد درک گ ــردد‪.‬‬
‫آن جهان بانی که هم سوداگر است‬
‫در جهان خود را بلند آوازه کن‬
‫برگ و ساز کاینات از وحدت است‬ ‫بر زبانش خیر و اندر دل رش است‬
‫بررســـی دیـــدگاه هـــای اقتصـــادی عامـــه‬ ‫اندرین عامل حیات از وحدت است‬
‫اقب ــال در نوش ــته ه ــا و اش ــعارش نی ــاز ب ــه‬ ‫بازاریابـــی یـــک بخـــش اساســـی ادار ٔه‬
‫پانگ ــذاری ب ــا ای ــده جدی ــد در ای ــن ش ــعر بح ــث گس ــرده ت ــری دارن ــد و در ای ــن ج ــا‬ ‫تجـــارت اســـت و در آن رابطـــه میـــان‬
‫ب ــه همی ــن چن ــد نکت ــه بس ــنده م ــی کنی ــم‬ ‫اقب ــال چنی ــن ب ــه بی ــان م ــی آی ــد‪:‬‬
‫فروش ــنده و مش ــری اهمی ــت بس ــزایی دارد‬
‫و آرزومندیـــم کـــه مفهـــوم اقتصـــاد را در‬ ‫این کهن سامان نیرزد با دو جو‬ ‫و رضایـــت طرفیـــن نیـــز عمـــده و اساســـی‬
‫اشـــعار اقبـــال در حـــد تـــوان بـــه خوبـــی‬ ‫نقش بند آرزوی تازه شو‬ ‫شـــمرده میشـــود‪ .‬عامـــه اقبـــال در ایـــن‬
‫بیـــان کـــرده باشـــیم‪.‬‬ ‫زمینـــه مـــی گویـــد‪:‬‬
‫وباخـــره همـــه مســـایل اقتصـــادی بـــا‬
‫وقت سوا خند خند و کم خروش‬
‫ما چو طفانیم و او شکر فروش‬
‫محرم از قلب و نگاه مشری است‬
‫یارب این سحراست یا سوداگری است‬

‫و امـــا‪ ،‬رویـــ ٔه نیـــک و خـــوش خویـــی‬

‫تنهـــا کافـــی نیســـت‪ ،‬اســـاس بـــازار یابـــی‬
‫داشـــن مـــال بـــا کیفیـــت و امـــوال جدیـــد‬
‫و نـــو اســـت‪ .‬اقبـــال هـــم میرسایـــد‪:‬‬

‫درگذر از رنگ و بوهای کهن‬

‫پاک شو از آرزوهای کهن‬

‫تولیـــدات نـــو در پرتـــو عنـــارص دیگـــر‬

‫اقتص ــادی ک ــه عب ــارت ان ــد از س ــازماندهی‪،‬‬
‫اداره و پانگـــذاری تولیـــد یـــا فـــروش‬
‫اهمیـــت بیشـــر اقتصـــادی پیـــدا میکنـــد‪.‬‬
‫ســازماندهی نشــان ٔه وحــدت و نظــم اســت‪.‬‬
‫نظ ــم ب ــا اداره ارتب ــاط دارد و نظ ــم و ن ــو ب ــا‬

‫‪11‬‬ ‫حمل ‪ -1397‬شامره اول ‪ -‬سال اول گنجینـــهکاردان‬

 ‫گنجینـــهکاردان مقالـــه موفقیـــت‬

‫مقاله‬
‫راز موفقیـــت‬
‫نویسنده‪ :‬عبداملدثر رستمی‪ -‬محصل حقوق‬

‫‪ -4‬موفقیــت بــه روی ســتون هــای شکســت‬ ‫تــاش منایــد‪.‬‬
‫شــکل میگیــرد‪.‬‬ ‫بــا توجــه بــه آنچــه گفتــه آمدیــم ایــن فرمــول‬
‫( رسی چری)‬ ‫ســاده میتوانــد ترســیم گــردد‪.‬‬
‫‪-۵‬منیتوانــم فرمــول موفقیــت را بــرای شــام‬ ‫در کنــار ایــن فرمــول برخــی عملکــرد هــای‬
‫بیــان کنــم‪ ،‬امــا اگــر فرمــول شکســت را مــی‬ ‫مثبــت دیگــر نیــز میتوانــد بــه انســان کمــک‬
‫خواهیــد ایــن اســت کــه بکوشــید همــه را‬ ‫کنــد از جملــه خوانــدن بعضــی جمــات‬
‫راضــی نگهداریــد‪( .‬اســوپ)‬ ‫انگیــزه بخــش اســت‪.‬‬
‫‪-۶‬شکســت بیــش از موفقیــت آموزنــده‬ ‫شــامری از ایــن جمــات را گــرد آوری کــرده‬
‫اســت‪ ،‬کســی کــه هیــچ گاه اشــتباه منــی‬ ‫ا یم ‪:‬‬
‫کنــد‪ ،‬هرگــز بــه جایــی منــی رســید‪.‬‬ ‫‪ -۱‬بــرای رشوع کــردن و رســیدن بــه موفقیت‬
‫(راکفلــر)‬ ‫زمــان مهــم نیســت (عبداملدثر رســتمی)‬
‫‪ -۲‬موفقیــت کلیــد شــادی نیســت‪ ،‬بلکــه‬
‫شــادی کلیــدی موفقیــت اســت‪ .‬اگــر آنچــه‬
‫انجــام میدهــی را دوســت داشــته باشــی‪،‬‬
‫موفــق خواهــی شــد‪( .‬هرمــن کیــن)‬
‫‪ -۳‬همــه خوشــبختی هــا و موفقیــت هــای‬
‫کــه بــه مــن رو آوردنــد از درهــای وارد شــد‬ ‫هــدف‪ ،‬داشــن انگیــزه‪ ،‬قصــد و اراده و‬
‫کــه آنهــا را بــه دقــت بســته بــودم‪.‬‬
‫را گوینــد‪ .‬رازهــای رســیدن بــه موفقیــت‬
‫همــواره انســان هــا ســعی وتــاش کــرده انــد‬
‫تــا در زندگــی خــود یــک شــخص موفــق‬
‫و کامیــاب باشــند و بتواننــد بــه موفقیــت‬
‫دســت پیــدا مناینــد و تــا اکنــون انســان هــا‬
‫در پــی دســت یافــن بــه موفقیــت و راز های‬
‫موفقیــت هســتند و زمانــی کــه بــه اشــخاص‬
‫موفــق روبــرو میشــوند از آنهــا میپرســند کــه‬
‫راز موفقیــت شــام در چیســت و چگونــه‬
‫شــام بــه موفقیــت دســت یافتیــد؟‬
‫در حالــی کــه موفقیــت یــک توانایــی اســت‬
‫کــه هــر انســان میتوانــد بــا کوشــش و تــاش‬
‫بــه آن دســت یابــد و هیــچ فــردی همزمــان‬
‫بــا پیدایــش منحیــث یــک انســان موفــق‬
‫بدنیــا منیآیــد‪ ،‬یعنــی اگــر خاصــه کنیــم‬
‫موفقیــت یــک توانایــی اکتســابی اســت‪.‬‬
‫موفقیــت عبــارت از اخــذ تصمیــم‪ ،‬تعییــن‬
‫ســعی و تــاش بــرای رســیدن بــه هــدف‬
‫چیــزی نیســت جــز همیــن مــوارد‪.‬‬

‫موفقیت‬ ‫چــون اتخــاذ تصمیــم نخســتین گام رســیدن‬

‫بــه موفقیــت و رشط نخســت موفقیــت‬
‫میباشــد‪ ،‬لــذا زمانــی کــه تصمیــم گرفتــه شــد‬
‫سعی و‬ ‫اخذ تصمیم‬ ‫بایــد بــر اســاس یــک هــدف باشــد‪ .‬یعنــی‬
‫قصد اراده‬ ‫داشن انگیزه‬ ‫تعین هدف‬
‫بــرای خــود هــدف تعییــن منایــد و انگیــزه و‬
‫تاش‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬
‫احســاس باطنــی کــه شــخص را بــه طــرف‬
‫هدفــش ســوق میدهــد را خــود پــرورش‬
‫دهــد‪ .‬در گامهــای بعدی قصد داشــته باشــد‬
‫تــا بــرای رســیدن بــه هــدف خــود اقــدام و‬

‫شامره اول ‪ -‬سال اول ‪ -‬حمل ‪1397‬‬ ‫‪ 12‬گنجینـــهکاردان‬

‫مفهوم و مزایای حکمیت در حل و فصل اختافات تجارتی گنجینـــهکاردان‬

‫مقاله‬

‫مفهــوم و مزایــای حکمیت در حل‬

‫و فصل اختالف ــات تجارتی‬
‫نویسنده‪ :‬اصیل زرنگ‬

‫هـــرگاه بحـــث حـــل و فصـــل اختافـــات‬

‫مط ــرح میگ ــردد‪ ،‬تنه ــا مرج ــع ک ــه در ذه ــن‬
‫م ــان ب ــرای فیصل ــه ک ــردن ای ــن اختاف ــات‬
‫خطـــور مینامیـــد محاکـــم اســـت‪ .‬بـــا‬
‫گذشـــت زمـــان تغییـــر و انکشـــاف هـــای‬
‫زیـــادی در عرصـــه هـــای مختلـــف‬
‫علـــوم و فنـــون ایجـــاد شـــده اســـت‪ ،‬کـــه‬
‫خوشـــبختانه ایـــن تحـــوالت تاثیرگـــذاری‬
‫حکمیت یکی از شیوه های جاگزینی حل اختافات می باشد‬ ‫زیـــادی بـــر چگونگـــی و تکامـــل علـــوم‬
‫انس ــانی از جمل ــه حق ــوق گذاش ــته اس ــت‪.‬‬
‫قضای ــی ب ــرای ح ــل اختافات ــی اس ــت ک ــه م ــی ش ــود‪ ،‬وج ــود ن ــدارد و معم ــوال حک ــم‬ ‫ام ــروزه در جوام ــع مرق ــی‪ ،‬دیگ ــر محاک ــم‬
‫در آن ی ــک ش ــخص س ــوم مس ــتقل ‪ -‬ی ــک هـــا دارای تخصـــص در عرصـــه مشـــخص‬ ‫یگان ــه گزین ــه و مرج ــع تصمی ــم گی ــری در‬
‫حک ــم ‪ -‬تصمی ــم الزم را اتخ ــاذ م ــی کن ــد‪ ".‬کـــه فعالیـــت دارنـــد هســـتند‪.‬‬ ‫عرص ــه قضای ــی نیس ــت‪ ،‬بلک ــه ش ــیوه ه ــا‬
‫همچنـــان قانـــون حکمیـــت تجارتـــی مراحل حکمیت از این قرار است‪:‬‬ ‫و روش ه ــای س ــهل ت ــر‪ ،‬ک ــم م ــرف ت ــر‬
‫افغانســـتان نافـــذۀ ســـال ‪ ۱۳۸۵‬در فقـــرۀ‬ ‫و حتـــی رسیـــع تـــر را بـــه آزمایـــش گرفتـــه‬
‫دوم مـــادۀ ‪ ۲‬خویـــش حکمیـــت را چنیـــن توافـــق جانبیـــن بـــرای ارجـــاع اختـــاف‬
‫انـــد کـــه تـــا حـــدودی زیـــادی ایـــن روش‬
‫تعریـــف کـــرده اســـت‪" :‬حکمیـــت عملیـــه بـــه حکمیـــت حتمـــی اســـت‪( .‬شـــایان‬
‫هـــا در بهبـــود و گســـرش سیســـتم هـــای‬
‫الزم االجرایـــی اســـت کـــه بـــه اســـاس آن یـــادآوری اســـت کـــه طرفیـــن در ایـــن‬
‫قضایـــی کشـــور هـــا ممـــد واقـــع شـــده‬
‫حکـــم یـــا حکـــم هـــا یـــا اداره حکمیـــت تواف ــق م ــوارد چ ــون‪ :‬چگونگ ــی برگ ــزاری‬
‫ان ــد‪ .‬از جمل ــه ای ــن ش ــیوه ه ــا ک ــه نق ــش‬
‫باالثـــر تقاضـــا و توافـــق طرفیـــن یـــا قـــرار جلســـه حکمیـــت‪ ،‬قوانیـــن قابـــل اجـــرا و‬
‫بس ــا مه ــم و ارزن ــدهی را در ایج ــاد تح ــول‬
‫محکمـــه‪ ،‬خدمـــات بیطرفانـــه را مبنظـــور محـــل برگـــزاری جلســـه حکمیـــت را درج‬
‫در عرصـــه حـــل و فصـــل اختافـــات‬
‫ح ــل و فص ــل رسی ــع و عادالن ــه منازع ــات مینامینـــد‪).‬‬
‫داشـــته اســـت و حتـــی در اغلـــب مـــوارد‬
‫ناشـــی از قـــرارداد معامـــات اقتصـــادی و حـــق انتخـــاب حکـــم هـــا توســـط هـــر دو‬ ‫نســـبت بـــه محاکـــم ارجیحـــت دارد‪،‬‬
‫تجارتـــی‪ ،‬انجـــام میدهنـــد‪ ".‬همچنـــان در ط ــرف محف ــوظ اس ــت‪ ،‬و ه ــر ک ــدام ی ــک‬ ‫حکمیـــت اســـت‪ .‬حکمیـــت کـــه در زبـــان‬
‫فقـــرۀ اول مـــادۀ مذکـــور از حکـــم چنیـــن نف ــر حک ــم معرف ــی مینامین ــد‪.‬‬ ‫انگلیســـی بـــر آن (‪)Arbitration‬میگوینـــد‪،‬‬
‫تعریـــف بـــه عمـــل آمـــده اســـت‪" :‬حکـــم‬ ‫از جملـــه یکـــی از شـــیوه هـــای جایگزیـــن‬
‫ســـپس حکـــم هـــای پیشـــنهاد شـــده‪،‬‬
‫شـــخص اســـت کـــه وظیفـــۀ حکمیـــت را‬ ‫ح ــل اختاف ــات میباش ــد‪ .‬در ی ــک تعری ــف‬
‫اعتبـــار نامـــه هـــای خـــود را بـــه مرکـــز‬
‫در منازعـــات تجارتـــی بـــه عهـــده دارد‪".‬‬ ‫نس ــبتا جام ــع ک ــه از ط ــرف نه ــاد(‪)CIArb‬‬
‫ادامه مطلب در صفحه ‪...35‬‬ ‫نق ــش ی ــک حک ــم ش ــبیه ب ــه ی ــک قاض ــی‬ ‫از حکمی ــت ص ــورت گرفت ــه اس ــت چنی ــن‬
‫اس ــت‪ ،‬ه ــر چن ــد در حکمی ــت تریف ــات‬ ‫آم ــده اس ــت‪ “ :‬حکمی ــت ی ــک فرآین ــد غی ــر‬
‫آن چنین ــی ک ــه در محاک ــم در نظ ــر گرفت ــه‬

‫‪13‬‬ ‫حمل ‪ -1397‬شامره اول ‪ -‬سال اول گنجینـــهکاردان‬


‫برگزاری سومین دور محفل چهل‬
‫بهرتین‬
‫فـــوق دســـتآوردهای چشـــمگیری‬
‫دارنـــد‪ ،‬میتوانیـــد بـــا دریافـــت فـــورم‬
‫درخواســـتی از طریـــق وب ســـایت‬
‫گردی ــده و از می ــان آن چه ــل چه ــره برت ــر‬
‫پوهنتــون کاردان‪ ،‬وی را ثبــت نــام مناییــد‬
‫و ی ــا اگ ــر فک ــر میکنی ــد ش ــام توانای ــی‬
‫رقاب ــت در ای ــن پروس ــه رقابت ــی را داری ــد‪،‬‬
‫پـــس خـــود را ثبـــت نـــام مناییـــد‪.‬‬
‫گنجینـــهکاردان چهل بهرین‬
‫کاردان‬
‫خدمـــت‪ ،‬تأثیرگـــذاری در جامعـــه و‬ ‫پوهنتــون کاردان قــرار اســت در مــاه ثــور‬
‫دســـتآوردهای اکادمیـــک‪ ،‬ارزیابـــی‬ ‫ســـال روان محفـــل قدردانـــی از چهـــل‬
‫بهری ــن زی ــر س ــن چه ــل ای ــن پوهنت ــون‬
‫انتخـــاب شـــده و طـــی یـــک محفـــل‬ ‫را راهانـــدازی کنـــد‪ .‬نامـــزدان پـــس از‬
‫فرســـتادن درخواســـتی هایشـــان الـــی‬
‫ویـــژه تقدیـــر میگردنـــد‪.‬‬
‫‪ 10‬ثـــور ســـال روان‪ ،‬توســـط کمیتـــه اگـــر شـــام کـــدام دوســـت تـــان را‬
‫گزینـــش بـــر اســـاس شایســـتگیهای میشناســـید کـــه در کتگوریهـــای‬
‫شـــان در کتگوریهـــای رهـــری‪،‬‬
‫شامره اول ‪ -‬سال اول ‪ -‬حمل ‪1397‬‬ ‫‪ 14‬گنجینـــهکاردان‬
‫چهل بهرتین گنجینـــهکاردان‬

‫مقاله‬

‫ﻫﻤﯿﻦ اﮐﻨﻮن ﺧﻮد را‬

‫‪15‬‬
‫ﮐﺎﻧﺪﯾﺪ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‬
‫حمل ‪ -1397‬شامره اول ‪ -‬سال اول گنجینـــهکاردان‬
 ‫گنجینـــهکاردان رومنایی از نخستین ژورنال تحقیقی پوهنتون کاردان‬

‫کاردان‬
‫رومنایی از نخستین ژورنال تحقیقی‬
‫پوهنتون کاردان‬
‫بـــه همیـــن مناســـبت در تـــاالر قط ــع ن ــوار و برداش ــن پ ــرده از روی‬ ‫از نخســـتین ژورنـــال تحقیقـــی‬
‫کنفرانسهـــای پوهنتـــون کاردان نخســـتین ژورنـــال پوهنتـــون کاردان‪،‬‬ ‫پوهنتـــون کاردان پیرامـــون «علـــوم‬
‫برگـــزار شـــده بـــود‪ ،‬رئیـــس ایـــن رســـامً از آن رومنایـــی کـــرد‪.‬‬ ‫اقتصـــادی و مدیریـــت» رومنایـــی‬
‫پوهنت ــون آق ــای روئی ــن رحامن ــی ب ــا‬ ‫بعمـــل آمـــد‪ .‬در محفلـــی کـــه‬

‫شامره اول ‪ -‬سال اول ‪ -‬حمل ‪1397‬‬ ‫‪ 16‬گنجینـــهکاردان‬

‫دانستنیها گنجینـــهکاردان‬

‫معلوماتها‬
‫دانستنی‬

‫دانســتنی ها‬
‫منبع‪ :‬مجله علمی ایلیاد‬

‫دیگـــری بازآفرینـــی کنـــد‪ -‬مثا شـــب‬ ‫شناســایی مدارهای مغــزی رفتارهای هوش مصنوعی‬
‫پرســـتارهی ونگوک بازآفرینـــی شـــده‬ ‫لــذت جویانه ی مغز‬
‫توســـط ادوارد مانـــش‪ .‬نتایـــج عالـــی‬ ‫ری کرزویـــل‪ ،‬پیشبینیهـــای بســـیاری‬
‫دربـــارهی آینـــده هـــوش مصنوعـــی داشـــته‬ ‫مدتهـــا اســـت کـــه دانشـــمندان بـــر‬
‫بـــود‪ .‬کرزویـــل میگویـــد‪“ :‬پنـــج‪ ،‬شـــش‬
‫اســـت و بســـیاری از آنهـــا بـــه حقیقـــت‬ ‫ایـــن باورنـــد «آمیگـــدال مرکـــزی» کـــه‬
‫ســـال پیـــش‪ ،‬هـــوش مصنوعـــی حتـــی‬
‫پیوســـتهاند‪ .‬او در کتـــاب خـــود بـــه‬ ‫ســـاختاری در عمـــق مغـــز اســـت‪ ،‬بـــا‬
‫منیتوانســـت فـــرق بیـــن ســـگ و پشـــک‬
‫نام «عـــر ماشـــینهای هوشـــمند» کـــه‬ ‫احس ــاس ت ــرس و واکن ــش ب ــه رخداده ــای‬
‫را تشـــخیص دهـــد‪ .‬ولـــی اکنـــون هـــم‬
‫در ســـال ‪ 1990‬منتـــر شـــد چیزهایـــی‬ ‫ناخوشـــایند‪ ،‬مرتبـــط اســـت‪ .‬گروهـــی‬
‫میتوانـــد تفـــاوت بیـــن آنهـــا را بگویـــد و‬
‫ماننـــد مقبولیـــت رسیـــع و همهگیـــر‬ ‫از عصبشناسان دانشـــگاه امآیتـــی‪،‬‬
‫هـــم میتوانـــد صدهـــا موضـــوع دیگـــر را‬
‫اینرنـــت‪ ،‬ابزارهـــای پوشـــیدنی‪ ،‬فضـــای‬ ‫مـــداری را در ایـــن ســـاختار کشـــف‬
‫درک کنـــد”‬
‫ابـــری‪ ،‬و قابلیـــت هـــوش مصنوعـــی در‬ ‫کردهانـــد کـــه بـــه رخدادهـــای پاداشـــی‬
‫شکســـتدادن بهریـــن شـــطرنجبازان‬ ‫واکنـــش میدهـــد‪ .‬در مطالعـــهای کـــه‬
‫با اتصال به فضای ابری‪ ،‬مهارتهای‬ ‫جهـــان در ‪ ،۲۰۰۰‬را پیشبینـــی کـــرده‬ ‫بـــر روی موشهـــا انجـــام گرفـــت‪ ،‬فعـــال‬
‫زبانیمان را بهبود میبخشیم‪.‬‬ ‫بـــود‪( .‬ایـــن پیشبینیهـــا در ‪۱99۷‬‬ ‫کـــردن ایـــن مـــدار بـــا محرکهـــای معیـــن‬
‫رخ داده بـــود‪ ).‬بـــه طـــور کلـــی‪ ،‬ادعـــا‬ ‫باع ــث ش ــد‪ ،‬ت ــا حی ــوان مح ــرک بیش ــری‬
‫کرزویـــل‪ ،‬همچنیـــن‪ ،‬میگویـــد‬ ‫میشـــود کـــه کرزویـــل از نـــرخ دقـــت ‪۸۶‬‬ ‫را طلـــب کنـــد‪ .‬همچنیـــن ایـــن محققـــان‬
‫تیلفونهـــای هوشـــمند‪ ،‬بهخاطـــر ارقـــام‬ ‫درصـــدی در مـــورد پیشبینیهایـــش در‬ ‫مـــدار کنرلکننـــدهی واکنشهـــا بـــه‬
‫بیشـــامر محاســـباتی و دادههایـــی کـــه‬ ‫ایـــن کتـــاب برخـــوردار اســـت‪.‬‬ ‫اتفاقـــات ترســـناک را نیـــز پیـــدا کردهانـــد‪،‬‬
‫میتوانن ــد در اختی ــار م ــا ق ــرار دهن ــد‪ ،‬م ــا‬ ‫ام ــا بیش ــر نورونه ــا در آمیگ ــدال مرک ــزی‬
‫را میلیونهـــا برابـــر باهوشتـــر از آدمهـــای‬ ‫هـــوش مصنوعـــی قـــادر خواهـــد بـــود‬ ‫در مـــدار پـــاداش درگیـــر هســـتند‪.‬‬
‫‪ ۲۰‬ســـال پیـــش میکننـــد‪ .‬روزی از راه‬ ‫بهخوبـــی انســـان یـــا حتـــی بهـــر از او‪،‬‬
‫میرســـد کـــه هیـــچ دســـتگاهی وجـــود‬ ‫«سوســـومو تانـــگاوا» اســـتاد بیولـــوژی و اثـــر هـــری خلـــق کنـــد‪.‬‬
‫نـــدارد کـــه بخواهیـــد در دســـت بگیریـــد‪-‬‬ ‫عصبشناســـی موسســـهی یادگیـــری و‬
‫یـــک چیـــپ در قـــر نئوکورتکـــس مغـــز‪،‬‬ ‫حافظـــهی پیـــکاور و مدیـــر مرکـــز جنتیـــک کمپیوتـــر هـــا درحـــال حـــارض‬
‫مـــا را مســـتقیام بـــه فضـــای ابـــری متصـــل‬ ‫م ــدار عصب ــی ‪ RIKEN-MIT‬در موسس ــهی داستاننویســـی میکننـــد‪ ،‬موســـیقی‬
‫میکنـــد‪ .‬کرزویـــل میگویـــد “مـــا بـــا‬ ‫پیـــکاور میگویـــد‪« :‬تعجببرانگیـــز میســـازند و نقاشـــی میکشـــند‪ .‬بـــه‬
‫پیونـــد خـــوردن بـــه هـــوش مصنوعـــی‬ ‫اســـت کـــه زیرمجموعههـــای ارتقـــای گفتـــهی کرزویـــل‪ ،‬تـــا رســـیدن بـــه آثـــار‬
‫با هو ش ترمی شـــو یم ‪.‬‬ ‫رفتـــار مثبـــت‪ ،‬بســـیار فـــراوان هســـتند؛ خلـــق شـــدهای در ســـطح انســـان‪ ،‬فقـــط‬
‫چ ــرا برخ ــاف چی ــزی اس ــت ک ــه بس ــیاری بحـــث زمـــان مطـــرح اســـت‪.‬‬
‫راههـــای بالقـــوهی بیشـــری بـــرای‬ ‫از افـــراد ایـــن حـــوزه فکـــر میکردنـــد‪».‬‬
‫اشـــراکگذاری زبـــان دراختیـــار خواهیـــم‬ ‫تانـــگاوا نویســـندهی ارشـــد ایـــن مقالـــه اخیـــرا‪ ،‬نقاشـــیهای چنـــد نقـــاش‬
‫داش ــت‪( ”.‬تص ــور کنی ــد بتوانی ــد بافاصل ــه‬ ‫اس ــت ک ــه در ‪ ۲۲‬م ــارچ ‪ ۲۰۱۷‬در مجل ــهی برجســـته را در اختیـــار یـــک ســـامانهی‬
‫ب ــه ‪ Dictionary.com‬ی ــا ‪Thesaurus.com‬‬ ‫نـــورون چـــاپ شـــده اســـت‪ .‬نویســـندگان هـــوش مصنوعـــی قـــرار دادنـــد‪ ،‬و از او‬
‫دسرســـی پیـــدا کنیـــد‪).‬‬ ‫رهـــر ایـــن مقالـــه جاشـــوا کیـــم و ژانیـــو خواســـتند نقاشـــیها را بـــه روش هـــری‬
‫ژانـــگ دانشـــجویان ارشـــد هســـتند‪.‬‬

‫‪17‬‬ ‫حمل ‪ -1397‬شامره اول ‪ -‬سال اول گنجینـــهکاردان‬

 ‫گنجینـــهکاردان دانستنیها‬

‫دانستنیها‬
‫را بازگشـــایی کننـــد‪ .‬کاربـــران بـــرای ایـــن‬ ‫تیـــم کـــوک پـــس از بـــه منایـــش درآمـــدن‬ ‫ما قادر خواهیم بود داستانها را‬
‫کار الزم اســـت کـــه بـــه شـــکاف کوچـــک‬ ‫اولیـــن تصاویـــر رســـمی از آیفـــون ‪،10‬‬ ‫بهصورت شخصیتهای داستانی‬
‫تعبیـــه شـــده در قســـمت بـــاالی دســـتگاه‬ ‫معرف ــی آن را ای ــن گون ــه آغ ــاز ک ــرد‪« :‬ط ــی‬ ‫تجربه کنیم‪.‬‬
‫نـــگاه کننـــد‪.‬‬ ‫یــک دهــه گذشــته‪ ،‬مــا همــواره بــا نــوآوری‬
‫پشـــت نـــوآوری در حـــال حرکـــت رو بـــه‬ ‫کرزویـــل دربـــاره آینـــده هـــوش‬
‫تکنالـــوژی ‪ Face ID‬از ترکیـــب یـــک‬ ‫مصنوعی میگویـــد‪ ،‬وقتـــی واقعیـــت‬
‫جل ــو ب ــوده ای ــم ت ــا ب ــه ای ــن نقط ــه برس ــیم‪،‬‬
‫سیســـتم ‪( IR‬تحـــت رسخ) و دوربیـــن‬ ‫مجـــازی‪ ،‬واقعيتـــر و همهجانبهتـــر‬
‫زمانـــی کـــه مـــی توانیـــم دســـتگاههای‬
‫پی ــروی دس ــتگاه ب ــه وج ــود آم ــده اس ــت‪.‬‬ ‫شـــود‪ ،‬یـــک بُعـــد کامـــا جدیـــد بـــه‬
‫هوشـــمند تـــر و خاقانـــه تـــر از همیشـــه‬
‫اپـــل بـــرای ایـــن کـــه آیفـــون ‪10‬بتوانـــد در‬ ‫داســـتانرسایی اضافـــه خواهـــد کـــرد‪:‬‬
‫بســـازیم‪”.‬‬
‫تاریکـــی هـــم چهـــره تـــان را تشـــخیص‬ ‫مـــا میتوانیـــم یـــک هدســـت برداریـــم‬
‫بده ــد‪ ،‬ی ــک ن ــور افک ــن مخص ــوص ه ــم‬ ‫بدنـــه آیفـــون ‪ 10‬در جلـــو و پشـــت‬ ‫و از چشـــم قهرمـــان اصلـــی داســـتان‬
‫در جل ــوی دس ــتگاه تعبی ــه ک ــرده ک ــه م ــی‬ ‫دســـتگاه از شیشـــه ســـاخته شـــده و در دو‬ ‫(پروتاگونیســـت) بـــه دنیـــا بنگریـــم‪ .‬راوی‬
‫توانـــد در رشایـــط بـــدون نـــور یـــا نـــور‬ ‫رنـــگ بـــه دســـت مشـــریان مـــی رســـد‪:‬‬ ‫داســـتان را بـــه مـــا دیکتـــه میکنـــد‬
‫ضعیـــف بـــه کمـــک تشـــخیص ‪Face ID‬‬ ‫خاکس ــری (‪ )Space Gray‬و نق ــره ای‪ .‬اپ ــل‬ ‫درحالیکـــه مـــا خودمـــان آنچـــه درون‬
‫بیایـــد‪.‬‬ ‫از منایشـــگر آیفـــون ‪ X‬بـــا عنـــوان ‪Super‬‬ ‫ایـــن داســـتان اتفـــاق میافتـــد را تجربـــه‬
‫‪ Retina‬یـــاد مـــی کنـــد‪ ،‬کـــه بـــا داشـــن‬ ‫می کنیـــم ‪.‬‬
‫همچنیـــن اپـــل بـــرای ایـــن کـــه کار‬
‫تراک ــم پیکس ــلی ‪ 458ppi‬ب ــا کیفی ــت تری ــن‬
‫تشـــخیص چهـــره هـــا در حالـــت وقـــت‬ ‫اپل رسام از آیفون ‪)iPhone X( 10‬‬
‫منایش ــگر آیف ــون ت ــا کن ــون محس ــوب م ــی‬
‫واقعـــی بـــه طـــور کامـــل و بـــدون نقـــص‬
‫شـــود‪.‬‬
‫پـــردازش شـــود‪ ،‬از یـــک موتـــور عصبـــی‬ ‫رومنایی کرد‬
‫آیف ــون ‪ 10‬ب ــه ی ــک منایش ــگر ‪ 5.8‬اینچ ــی اختصاصـــی کمـــک گرفتـــه اســـت‪.‬‬
‫آیفـــون ‪ 10‬دقیقـــا مشـــابه هـــامن تصاویـــر‬
‫‪ OLED‬مجهـــز شـــده کـــه از رزولوشـــن چ ــرا دیگ ــر ب ــرای اندازهگی ــری زلزل ــه‬ ‫فـــاش شـــده ای اســـت کـــه مـــاه هاســـت‬
‫‪ 2436x۱۱۲۵‬برخـــوردار اســـت‪ .‬اپـــل در از ریشـــرت اســـتفاده منیکننـــد؟‬ ‫در شـــایعات شـــاهد آن بـــوده ایـــم؛ یـــک‬
‫آیف ــون ‪ 10‬ب ــرای نخس ــتین ب ــار در تاریـــخ‬
‫آیفـــون‪ ،‬دکمـــه آشـــنای ‪ home‬را بـــه طـــور بـــر رس مقیـــاس «ریشـــر» چـــه آمـــد؟ از‬ ‫موبایـــل بـــا منایشـــگر بـــدون حاشـــیه کـــه‬
‫کامـــل از دســـتگاه حـــذف کـــرده و آن را چـــه زمانـــی و چـــرا دیگـــر در زبـــان علـــم‬ ‫فقـــط بخـــش کوچکـــی از آن بـــه دوربیـــن‬
‫جایگزی ــن ی ــک حرک ــت س ــوایپ از پایی ــن از آن بـــرای ســـنجش زلزلـــه اســـتفاده‬ ‫ســـلفی و حســـگرها اختصـــاص داده شـــده‬
‫صفحـــه بـــه ســـمت بـــاال منـــوده اســـت‪ .‬منی کننـــد ؟‬ ‫اســـت‪.‬‬

‫ب ــا ای ــن اوص ــاف و ح ــذف دکم ــه فزیک ــی در حـــال حـــارض زلزلـــه در رسارس دنیـــا‬
‫هـــوم‪ ،‬حســـگر اثـــر انگشـــت ‪ Touch ID‬بـــا مقیـــاس بـــزرگا (‪ )MW‬ســـنجیده‬
‫ه ــم در آیف ــون ‪ X‬ح ــذف ش ــده و فن ــاوری میشـــود‪ .‬امـــا چـــرا واحـــد «ریشـــر» از‬
‫جدیـــدی بـــه نـــام ‪ Face ID‬جایگزیـــن آن دور خـــارج شـــده اســـت؟ جـــواب ســـاده‬
‫ای ــن اس ــت ک ــه «ب ــزرگا» ب ــا دق ــت بیش ــر‬ ‫گشـــته اســـت‪.‬‬
‫ب ــه لط ــف ‪ ،Face ID‬کارب ــران م ــی توانن ــد بزرگـــی زمیـــن لـــرزه را انـــدازه میگیـــرد و‬
‫تنهـــا بـــا نـــگاه کـــردن بـــه آیفـــون قفـــل آن بـــه همیـــن دلیـــل جایگزیـــن ریشـــر شـــده‬

‫شامره اول ‪ -‬سال اول ‪ -‬حمل ‪1397‬‬ ‫‪ 18‬گنجینـــهکاردان‬

‫دانستنیها گنجینـــهکاردان‬

‫دانستنیها‬

‫از واحـــد «بـــزرگا» اســـتفاده کننـــد‪ .‬بـــا «قـــدرت یـــا شـــدت» زلزلـــه را بـــا واحـــد‬ ‫اســـت‪.‬‬
‫اســـتفاده از ایـــن مقیـــاس‪ ،‬متخصصـــان دیگـــری بـــه نـــام «مرکالـــی» انـــدازه‬
‫ریشـــرت چـــه مشـــکلی داشـــت کـــه‬
‫دیگـــر بـــه بررســـی یـــک دامنـــه از می گیرنـــد ‪.‬‬
‫بایـــد جایگزیـــن میشـــد؟‬
‫امـــواج زلزلـــه اکتفـــا منیکننـــد‪ .‬بلکـــه‬
‫مقی ــاس مرکال ــی در واق ــع ق ــدرت تخری ــب‬
‫اطاعـــات بیشـــری را کـــه از دســـتگاههای‬ ‫بـــا ریشـــر تنهـــا از روی دامنـــه بلندتریـــن‬
‫ی ــک زلزل ــه را نش ــان م ــی ده ــد ک ــه ع ــاوه‬
‫زلزلهنـــگار میگیرنـــد در محاسباتشـــان‬ ‫مـــوج لرزهـــا‪ ،‬بزرگـــی زلزلـــه را محاســـبه‬
‫ب ــر بزرگ ــی زلزل ــه‪ ،‬تاثیرل ــرزش زلزل ــه روی‬
‫منظـــور میکننـــد تـــا بـــه عـــددی برســـند‬ ‫میکردنـــد‪ .‬هیـــچ اطاعـــات دیگـــری از‬
‫مـــردم و ســـازههای ســـاخت بـــر را در‬
‫ک ــه مع ــرف بزرگ ــی زلزل ــه اس ــت‪ .‬ع ــاوه‬ ‫امـــواج زلزلـــه در نظـــر گرفتـــه منیشـــد‪.‬‬
‫نظ ــر م ــی گی ــرد‪.‬‬
‫بـــر ایـــن بـــزرگا مشـــخص میکنـــد کـــه‬ ‫در واقـــع ریشـــر تنهـــا بزرگـــی زلزلـــه و‬
‫چـــه مقـــدار انـــرژی بـــرای تولیـــد امـــواج بایـــد دانســـت کـــه بزرگـــی زلزلـــه همیشـــه‬ ‫کانـــون زلزلـــه را نشـــان مـــیداد‪.‬‬
‫ثبـــت شـــده الزم اســـت‪ .‬بـــزرگا همچنیـــن ب ــا ش ــدت (ق ــدرت تخری ــب) زلزل ــه رابط ــه‬
‫زمان ــی ک ــه چارل ــز ریش ــر در س ــال ‪۱9۳۵‬‬
‫ب ــا در نظ ــر گرف ــن فاکتوره ــای زی ــر ان ــدازه مســـتقیم نـــدارد‪ .‬مثـــا در زلزلههایـــی‬
‫ای ــن واح ــد را اب ــداع ک ــرد‪ ،‬خ ــودش قب ــول‬
‫کـــه در فـــروری ‪ ۲۰۱۰‬بـــا بـــزرگای ‪۸.۸‬‬ ‫بزرگـــی زلزلـــه را تعییـــن میکنـــد‪:‬‬ ‫داش ــت ک ــه واح ــد ریش ــر هی ــچ مش ــخصه‬
‫در چیلـــی اتفـــاق افتـــاد ‪ ۷۰۸‬نفـــر کشـــته‬
‫‪ -‬نیـــروی فشـــار وارد شـــده بـــه گســـل‪.‬‬ ‫فزیکـــی اساســـی را انـــدازه منیگیـــرد‪.‬‬
‫شـــدند در حالـــی کـــه در هـــامن ســـال در‬
‫وقتـــی میـــزان ایـــن فشـــار از حـــد تحمـــل‬ ‫ریشـــر بیشـــر بـــرای مطالعـــه زلزلههـــای‬
‫زلزل ــه هاییت ــی ب ــه ب ــزرگای ‪ ۷‬بی ــش از ‪۲۰۰‬‬
‫ســـنگهای پوســـته در ســـطح گســـل‬ ‫مخصـــوص گســـلهای جنـــوب ایالـــت‬
‫هـــزار نفـــر کشـــته شـــدند‪.‬‬
‫بیشـــر شـــد‪ ،‬گســـل بـــه لغـــزش در‬ ‫کالیفرنیـــای امریـــکا کاربـــرد داشـــت؛‬
‫میآیـــد‪ .‬چنیـــن لغزشـــی زلزلـــه اســـت‪ .‬حـــاال آیـــا معنـــای ایـــن حرفهـــا ایـــن‬ ‫جایـــی کـــه چارلـــز ریشـــر کار میکـــرد‪.‬‬
‫اســـت کـــه بـــرای درک و توصیـــف‬
‫مقیـــاس بـــزرگا انـــواع موجهـــای زلزلـــه‬ ‫بـــا بیشـــر شـــدن ایســـتگاههای‬
‫بزرگـــی یـــک زلزلـــه بایـــد مقیـــاس جدیـــد‬
‫را در برمیگیـــرد بـــه ایـــن معنـــا کـــه کل‬ ‫لرزهنـــگاری در دنیـــا مشـــخص شـــد‬
‫یـــاد بگیریـــم؟ خیـــر‪ .‬بـــرای زلزلههـــای‬
‫انـــرژی آزاد شـــده توســـط زلزلـــه را نشـــان‬ ‫کـــه مقیـــاس ریشـــر تنهـــا بـــرای زمیـــن‬
‫متوســـط (بـــزرگای تقریبـــا ‪ )۵‬دادههـــای‬
‫می دهـــد‪.‬‬ ‫لرزههایـــی بـــا فرکانـــس مشـــخص و در‬
‫واح ــد ب ــزرگا خیل ــی مش ــابه ریش ــر اس ــت‬
‫جغرافیایـــی بـــا فواصـــل محـــدود کارآیـــی‬
‫امـــا بـــزرگا بـــرای زلزلههـــای بزرگتـــر از‬
‫دارد‪ .‬بـــرای اندازهگیـــری بزرگـــی زلزلـــه‪،‬‬
‫‪ ۵‬بســـیار دقیقتـــر اســـت‪.‬‬
‫مقیاسهـــای جدیـــدی (مثـــل دو مقیـــاس‬
‫ســـوالی کـــه پیـــش میآیـــد ایـــن اســـت‬ ‫ب ــزرگای ام ــواج حجم ــی و ب ــزرگای ام ــواج‬
‫کـــه بـــرای زلزلههـــای دوران فعلـــی بایـــد‬ ‫ســـطحی) تعریـــف شـــد امـــا هـــر کـــدام‬
‫از چـــه مقیاســـی اســـتفاده کـــرد؟‬ ‫از ایـــن مقیاسهـــا هـــم بـــرای محـــدوده‬
‫فرکانـــس مشـــخص و نـــوع خاصـــی از‬
‫بهراحتـــی بگوییـــد زلزلههایـــی بـــه‬
‫ســـیگنال زلزلـــه کاربـــرد دارد‪.‬‬
‫بزرگـــی ‪ ۷‬رخ داده بـــدون اینکـــه نامـــی از‬
‫ریشـــر بریـــد‪.‬‬ ‫راه چـــاره زلزلهشناســـان بـــرای برطـــرف‬
‫مرکالی؛ واحد اندازهگیری‬
‫کـــردن محدودیتهـــای مقیاسهـــای‬
‫مختلـــف‪ ،‬در ســـال ‪ ۱9۷۰‬پیـــدا شـــد؛ تـــا بهحـــال تنهـــا راجـــع بـــه «بزرگـــی»‬
‫زمانـــی کـــه بهاتفـــاق تصمیـــم گرفتنـــد زلزلـــه صحبـــت کردیـــم‪ .‬امـــا دانشـــمندان‬

‫‪19‬‬ ‫حمل ‪ -1397‬شامره اول ‪ -‬سال اول گنجینـــهکاردان‬

 ‫گنجینـــهکاردان دانستنیها‬

‫دانستنیها‬
‫د ســګریټو پرېښــودلو لنــډه الر‬
‫روږدي کســـان تـــر فشـــار النـــدې راويل پ ــه څن ــګ ک ــې د تشویش ــونو ن ــوې څپ ــې‬ ‫کـــه د ســـگریټو د پرېښـــودلو تـــکل مـــو‬
‫او دوی ن ــي ک ــوالی چ ــې د دوام ــداره او پـــه حرکـــت راويل‪.‬‬ ‫کـــړی وي تـــر ټولـــو ښـــه او اغېزناکـــه الره‬
‫ډیریدونکـــي درد رسه مبـــارزه وکـــړی‪.‬‬ ‫یـــې يـــو ځـــي پرېښـــودل دي‪.‬‬
‫پوهانـــو دا هـــم ویـــي‪ ،‬چـــې اندېښـــمن‬
‫خـــو لـــه یوځـــي پرېښـــودلو رسه بیـــا لـــه انس ــانان ډي ــره کل ــه د ب ــورې ل ــه ح ــده ډي ــر‬
‫هغ ــوی چ ــې غ ــواړي د س ــګریټو څکول ــو‬
‫لـــږې ســـختۍ وروســـته د انســـان ذهـــن مـــرف تـــه مخـــه کـــوي‪ ،‬چـــې همـــدا‬ ‫تـــه د پـــای ټکـــی کیـــږدي سمدســـتي دې‬
‫پـــه نارینـــه وو کـــې د ســـتونزو د پراخیـــدو‬ ‫لـــه جیبـــه د ســـګریټو قوطـــی کثافاتـــو تـــه‬
‫ارامتیـــا پیـــدا کـــوي‪.‬‬
‫ســـبب کېـــږي؛ خـــو پـــه مېرمنـــو کـــې بیـــا‬ ‫واچـــوي; ځکـــه نویـــو څېړنـــو موندلـــې‬
‫داســـې څـــه نـــه دي تـــر ســـرګو شـــوي‪.‬‬
‫د بـــورې ډيـــر مـــرف نارینـــه وو تـــه‬ ‫چ ــې د ځين ــو عملون ــو ی ــو ځ ــي پرېښ ــودل‬
‫خطـــر لـــري !‬ ‫تـــر ټولـــو ښـــه الره ده‪.‬‬
‫ل ــه دې س ــتونزې د خاص ــون او ن ــه وررسه‬
‫نـــوې څیړنـــو پيـــدا کـــړي چـــې د بـــورې‬
‫د مـــخ کیـــدو الره هـــم یـــوازې پـــه خپـــل‬ ‫پ ــه لن ــدن ښ ــار ک ــې د اکس ــفورډ پوهنت ــون‬
‫ډیـــر مـــرف پـــه نارینـــه وو کښـــې د‬
‫خوراک ــي لېس ــت ک ــې بدل ــون راوس ــتل او‬ ‫د روغتی ــا برخ ــې پ ــه خپل ــو نوی ــو موندن ــو‬
‫اندېښـــنې او خفـــګان کچـــه لـــوړوي‪.‬‬
‫د بـــورې او ګازي مایعاتـــو لـــږ کارول پـــه‬ ‫ک ــې وی ــي‪ ،‬هغ ــه کس ــان چ ــې ی ــو ځ ــي‬
‫ګوتـــه شـــوي دي‪.‬‬ ‫ی ــې د س ــګریټو پرېښ ــودلو ت ــه م ــا تړل ــې پـــه څـــه بانـــدې ‪ ۵‬زرو کســـانو دا څېړنـــه‬
‫ت ــر هغ ــو چ ــې غ ــواړي پ ــه تدریج ــي ډول ش ــوې چ ــې موندن ــې ی ــې ښ ــيي د ب ــورې‪،‬‬
‫پـــه دې تحقیـــق کـــې همدارنګـــه راغـــي‬
‫ی ــې پرې ــږدي خپ ــل ه ــدف ت ــه ژر رس ــیږي‪ .‬خ ــوږو خوراک ــي توک ــو او ګازي څښ ــاکونو‬
‫چـــې د شـــکر کـــم مـــرف ســـتونزې نـــه‬
‫ډیـــر مـــرف د نـــورو روغتیایـــي ســـتونزو‬
‫زېـــږوي‪.‬‬ ‫پـــه تدریجـــي ډول تـــرک پـــه ســـګریټو‬

‫شامره اول ‪ -‬سال اول ‪ -‬حمل ‪1397‬‬ ‫‪ 20‬گنجینـــهکاردان‬

‫دانستنیها گنجینـــهکاردان‬

‫دانستنیها‬

‫اقلیمي بدلون پر ښځو ډېر بد اغېز کوي‬

‫رسچینه‪ :‬بی بی سی‬

‫اغېزمن ــوي‪ ،‬بلک ــه پ ــه ښ ــاري س ــیمو ک ــې‬ ‫ی ــاده س ــیمه ک ــې د چ ــاد پ ــه نام ــه جهی ــل‬‫یـــوه نـــوې څېړنـــه ښـــیي ښـــځې د ســـړیو‬
‫یـــې هـــم د قربانیانـــو لویـــه برخـــه ښـــځې‬ ‫‪ 9۰‬س ــلنه وچ ش ــوی دی‪ .‬ل ــه هم ــدې کبل ــه‬ ‫پـــه پرتلـــه د اقلیمـــي بدلـــون لـــه منفـــي‬
‫دي‪ .‬پـــه ډېـــرو هېوادونـــو کـــې ښـــځې لـــه‬ ‫ښ ــځې اړې دي چ ــې د اوب ــو راوړل ــو لپ ــاره‬ ‫پایلـــو ډېـــرې اغېزمنـــې کېـــږي‪ .‬د ملګـــرو‬
‫اقتصـــادي پلـــوه پـــر ســـړیو تکیـــه کـــوي‪.‬‬ ‫لې ــرې پرت ــو س ــیمو ت ــه پ ــي م ــزل وک ــړي‪.‬‬ ‫ملتونـــو لخـــوا خپـــرې شـــوې شـــمېرې‬
‫دوی خپل ــې دن ــدې ن ــه ل ــري او پ ــه مهم ــو‬ ‫ښـــیي‪ ،‬د نـــړۍ پـــه بېابېلـــو برخـــو کـــې د‬
‫پرېکـــړو کـــې یـــې هـــم ونـــډه ډېـــره کمـــه‬ ‫اقلیم ــي بدل ــون ل ــه کبل ــه د بېځای ــه ش ــویو یـــو شـــمېر کارپوهـــان وایـــي‪ ،‬د وچکالـــۍ‬
‫ده‪.‬‬ ‫پ ــه م ــوده ک ــې ډې ــری س ــړي ښ ــاري س ــیمو‬ ‫وګـــړو ‪ ۸۰‬ســـلنه ښـــځې دي‪.‬‬
‫تـــه د کار لپـــاره ځـــي‪ .‬خـــو ښـــځې پـــه‬
‫همـــدا المـــل دی چـــې د طبیعـــي پېښـــو‬ ‫د اقلیمـــي بدلـــون پـــه اړه د ‪ ۲۰۱۵‬کال د خپلـــو کلیوالـــو ســـیمو کـــې پاتـــې کېـــږي‬
‫پ ــر وخ ــت ډې ــری ښ ــځې خپ ــل برخلی ــک‬ ‫پاریـــس تـــړون کـــې هـــم دا خـــره منـــل او لـــه وچکالـــۍ او د اقلیمـــي بدلـــون لـــه‬
‫ن ــي ټاکل ــی او د س ــړیو پرېک ــړو ت ــه غ ــاړه‬ ‫ش ــوې ده چ ــې د طبیع ــي پېښ ــو پ ــر وخ ــت نـــورو پایلـــو ډېـــرې اغېزمنـــې کېـــږي‪.‬‬
‫ږدي‪ .‬څېرنـــه وایـــي‪ ،‬پـــه ‪ ۲۰۰۵‬کال کـــې‬ ‫ښـــځې ډېـــر زیـــان وینـــي‪ .‬پـــه یـــاد تـــړون‬
‫د امریـــکا پـــه فلورېـــډا ایالـــت کـــې هـــم د‬ ‫کـــې پـــر دې هـــم ټینـــګار شـــوی چـــې دا چـــې اوس پـــه ګڼـــو هېوادونـــو کـــې‬
‫کرینـــا پـــه نامـــه ســـمندري توپـــان ښـــځو‬ ‫ښ ــځې ال ځواکمن ــې يش او توپ ــري چلن ــد وچـــکايل ورځ تـــر بلـــې ډېرېـــږي‪ ،‬ښـــځې‬
‫تـــه ډېـــر زیـــان ور واړولـــو‪ ،‬ځکـــه پـــه‬ ‫اړې دي چـــې د کورنیـــو د ســـاتلو لپـــاره ال‬ ‫بایـــد وررسه ونـــي‪.‬‬
‫زیامننـــو ســـیمو کـــې تـــر ډېـــره هغـــه بـــې‬ ‫ډېـــر زیـــار وبـــايس‪.‬‬
‫وزل ــه کورن ــۍ اوس ــېدې چ ــې م ــري ی ــې‬ ‫دغـــه څېړنـــه د یـــوې بېلګـــې پـــه توګـــه د‬
‫مرک ــزي افریق ــا د ښ ــځو یادون ــه ک ــوي‪ .‬پ ــه څېړنـــه وایـــي چـــې د اقلیمـــي بدلـــون‬
‫ښـــځو کولـــه‪.‬‬
‫بـــدې پایلـــې یـــوازې کلیـــوايل ښـــځې نـــه‬

‫‪21‬‬ ‫حمل ‪ -1397‬شامره اول ‪ -‬سال اول گنجینـــهکاردان‬

 ‫گنجینـــهکاردان گــزارش تصویری کــودکان خیابانی‬

‫تصویر‬
‫کــودکان خیابانــی در یک نگاه‬
‫عکاس‪ :‬زمرد کیان‬

‫شامره اول ‪ -‬سال اول ‪ -‬حمل ‪1397‬‬ ‫‪ 22‬گنجینـــهکاردان‬

‫گــزارش تصویری کــودکان خیابانی گنجینـــهکاردان‬

‫تصویر‬

‫‪23‬‬ ‫حمل ‪ -1397‬شامره اول ‪ -‬سال اول گنجینـــهکاردان‬

 ‫گنجینـــهکاردان برگذاری چهارمین منایشــگاه تولیدات محصالن‬

‫کاردان‬
‫برگزاری چهارمین منایشگاه‬
‫تولیدات محصالن‬ ‫گزارشگر‪ :‬ساره عزیزی‬

‫چنیـــن منایشـــگاه هـــا میتوانیـــم ظرفیـــت‬ ‫پوهنتـــون کاردان بـــرای چهارمیـــن بـــار‬
‫و توانایـــی هـــای محصـــان خویـــش‬ ‫منایشـــگاهی را بـــرای باالبـــردن ســـطح‬
‫را تقویـــت بخشـــیم و هـــم زمینـــه کار‬ ‫تحصیلـــی و کار هـــای عملـــی محصـــان‬
‫عملـــی را بـــرای آنهـــا فراهـــم مناییـــم‬ ‫رشـــته هـــای اقتصـــاد و اداره تجـــارت در‬
‫تـــا بتواننـــد در بخـــش بـــازار و تجـــارت‬ ‫صحـــن ایـــن پوهنتـــون برگـــزار کـــرد ‪.‬‬
‫خویـــش تجربـــه حاصـــل مناینـــد‪.‬‬
‫در چهارمیـــن منایشـــگاه حـــدود ‪ 60‬غرفـــه‬
‫تعـــدادی از اعضـــای خانـــواده هـــای‬
‫از محصـــان اقتصـــاد و اداره تجـــارت‬
‫محصـــان‪ ،‬اســـتادان و هیـــات رهـــری‬
‫موج ــود ب ــود ک ــه ه ــر ک ــدام از ای ــن غرف ــه‬
‫پوهنتـــون کاردان از ایـــن منایشـــگاه دیـــدن‬
‫هـــا تولیـــدات و محصـــوالت مختلـــف‬
‫من ــوده و از راه ان ــدازی آن اب ــراز خرس ــندی‬
‫ماننـــد‪ :‬صنایـــع دســـتی‪ ،‬وســـایل تزئینـــی‪،‬‬
‫کردنـــد‪.‬‬
‫لبـــاس هـــای دســـت دوزی و خامـــک‬
‫دوزی‪ ،‬زیـــورات و تکنالـــوژی را بـــه بانـــو مریـــم یکـــی از بازدیـــد کننـــدگان‬
‫منای ــش گذاش ــته بودن ــد ک ــه توس ــط خ ــود منایشـــگاه گفـــت کـــه برگـــزاری چنیـــن‬
‫منایش ــگاه ه ــا ب ــرای بلنـــد ب ــردن ظرفیـــت‬ ‫محصـــان رهـــری میشـــد‪.‬‬
‫جوانـــان و بـــه کار افتـــادن مفکـــوره هـــا و‬
‫در پای ــان از جم ــع هش ــتاد و ی ــک رشک ــت‬
‫نظریـــات آنهـــا خیلـــی مفیـــد واقـــع مـــی‬
‫تولیـــدی محصـــان‪ ،‬رشکـــت هـــای‬
‫شـــود و زمینـــه پیرفـــت هـــر چـــه بیشـــر‬
‫“‪ ”Afghan Art“ ، ”Parand Fashion‬و‬
‫آنهـــا را فراهـــم مینامیـــد‪.‬‬
‫“‪ ”Joint Power‬موفـــق شـــدند بـــه ترتیـــب‬
‫مق ــام ه ــای اول‪ ،‬دوم و س ــوم را از آن خ ــود منایش ــگاه محص ــان رش ــته ه ــای اقتص ــاد‬
‫و اداره تجـــارت قبـــل از ایـــن ســـه بـــار در‬ ‫کننـــد‪.‬‬
‫پوهنتـــون کاردان برگـــزار شـــده بـــود‪.‬‬
‫آقـــای شـــینواری مســـوول برگـــزاری ایـــن‬
‫منایشـــگاه میگویـــد کـــه بـــا برگـــزاری‬

‫در غرفه های این منایشگاه انواع تولیدات دستی و تکنالوژی به منایش گذاشته شده بودند‬

‫شامره اول ‪ -‬سال اول ‪ -‬حمل ‪1397‬‬ ‫‪ 24‬گنجینـــهکاردان‬

‫کاردان با ســه پوهنتون معترب روســیه تفاهمنامه امضا کرد گنجینـــهکاردان‬

‫کاردان‬

‫کاردان با چهار پوهنتون معترب‬

‫روسیه تفاهمنامه امضأ کرد‬
‫امریـــکا‪ ،‬اســـرالیا‪ ،‬اندونیزیـــا و مالیزیـــا‬ ‫کـــرد‪.‬‬ ‫پوهنت ــون کاردان ب ــه سلس ــله توس ــعه ایج ــاد‬
‫تفاهمنام ــه ه ــای ایج ــاد توامی ــت علم ــی‬ ‫توامیـــت بـــا پوهنتـــون هـــای معتـــر دنیـــا‬
‫پوهنتـــون کاردان قبـــل از ایـــن نیـــز بـــا‬
‫را بـــه امضـــا رســـاینده اســـت‪.‬‬ ‫اینبـــار تفاهمنامـــه ای را بـــا ســـه پوهنتـــون‬
‫پوهنت ــون دولت ــی ایال ــت جن ــوب در ش ــهر‬
‫معتـــر روســـیه بـــه امضـــا رســـانید‪ .‬آقـــای‬
‫رس ــتوف‪ ،‬پوهنت ــون دولت ــی تخنیک ــی ش ــهر‬
‫میروی ــس نهض ــت ریی ــس اجرایی ــه پوهنت ــون‬
‫رســتوف و پوهنتــون دولتــی کوبــان در شــهر‬
‫کاردان بـــه تاریـــخ ‪ ۳۱‬حمـــل ســـال روان‬
‫کرســـنادار کشـــور روســـیه تفاهمنامـــه‬
‫ط ــی ی ــک س ــفر رس ــمی ب ــه ه ــدف بازدی ــد‬
‫ه ــای را ب ــه امض ــا رس ــانید ک ــه ب ــر اس ــاس‬
‫از پوهنتـــون اورال فـــدرال و امضـــای‬
‫آن ایـــن ســـه پوهنتـــون ســـاالنه در مقاطـــع‬
‫تفاهمنامـــه همـــکاری بـــا ایـــن پوهنتـــون ‪،‬‬
‫لیســـانس‪ ،‬ماســـری و دوکتـــورا محصـــان‬
‫ع ــازم روس ــیه ش ــده ب ــود‪ .‬در جری ــان ای ــن‬
‫پوهنت ــون کاردان را م ــی پذیرن ــد‪ .‬پوهنت ــون‬
‫ســـفر رییـــس اجراییـــه پوهنتـــون کاردان در‬
‫دولتـــی ایالـــت جنـــوب در شـــهر رســـتوف‬
‫بح ــث و گفتگوه ــای گروه ــی ب ــا اعض ــای‬
‫متعهـــد اســـت کـــه ســـاالنه ‪ ۵۲‬محصـــل‬
‫پوهنتـــون اورال فـــدرال رشکـــت ورزیـــده‬
‫پوهنتـــون کاردان را در رشـــته بحـــران‬
‫و پـــس از ســـخرانی جامـــع در مـــورد‬
‫شناس ــی ب ــه زب ــان انگلیس ــی بپذی ــرد‪ .‬پی ــش‬
‫وضعی ــت تحصی ــات عال ــی در افغانس ــتان‬
‫از ای ــن پوهنت ــون کاردان ب ــا پوهنت ــون ه ــای‬
‫و پوهنتـــون کاردان‪ ،‬از شـــعبات آن دیـــدار‬
‫معتـــری از کشـــورهای ایـــاالت متحـــده‬

‫محرم میرویس نهضت در جریان امضای تفاهمنامه ابتدایی با پوهنتون اورال فدرال روسیه‬

‫‪25‬‬ ‫حمل ‪ -1397‬شامره اول ‪ -‬سال اول گنجینـــهکاردان‬

 ‫گنجینـــهکاردان کسب عضویت شبکه جهانی نهادهای تحصیلی رشته اداره تجارت‬

‫کاردان‬
‫کســب عضویت شــبکه جهانی نهاد های‬
‫تحصیلی رش ــته اداره تجارت‬
‫موثـــر در عرصـــه تحصیـــل در رشـــته اداره کاردان خواهـــد داشـــت‪.‬‬ ‫پوهنتـــون کاردان منحیـــت اولیـــن نهـــاد‬
‫تجـــارت ایجـــاد شـــده اســـت‪.‬‬ ‫تحصیلـــی افغانســـتان عضویـــت شـــبکه‬
‫در اواخـــر ســـال گذشـــته میـــادی آقـــای‬
‫جهانـــی نهـــاد هـــای تحصیلـــی رشـــته‬
‫ب ــا عضوی ــت ش ــبکه جهان ــی نه ــاد ه ــای میروی ــس نهض ــت ریی ــس اجرایی ــه پوهنت ــون‬
‫اداره تجـــارت (‪ )GBSN‬را در ســـال ‪۲۰۱۷‬‬
‫تحصلـــی رشـــته اداره تجـــارت پوهنتـــون کاردان در کنفرانســـی کـــه از جانـــب ایـــن‬
‫کســـب کـــرد‪.‬‬
‫کاردان میتوانـــد فرصـــت هـــای فـــراوان ش ــبکه در ای ــاالت متح ــده امری ــکا برگ ــزار‬
‫تحقی ــق‪ ،‬ن ــوآوری‪ ،‬هم ــکاری ه ــای متقاب ــل شـــده بـــود اشـــراک کـــرد و پیامهـــای‬ ‫ایـــن شـــبکه کـــه بیشـــر از ‪ ۷۰‬نهـــاد‬
‫و ارتق ــای ظرفی ــت را بدس ــت آرد ک ــه ای ــن امی ــد بخش ــی را ب ــا خ ــود ب ــه ارمغ ــان آورد‪.‬‬ ‫تحصیل ــی ش ــناخته ش ــده از امری ــکا‪ ،‬اروپ ــا‬
‫امـــر تاثیـــر مســـتقیم بـــاالی محصـــان و‬ ‫و آس ــیا عضوی ــت آن ــرا دارن ــد‪ ،‬ب ــه منظ ــور‬
‫فارغـــان رشـــته اداره تجـــارت پوهنتـــون‬ ‫ایج ــاد هم ــکاری و رواب ــط کاری و علم ــی‬

‫جریان مجمع ساالنه شبکه جهانی نهادهای تحصیلی رشته اداره تجارت‬

‫شامره اول ‪ -‬سال اول ‪ -‬حمل ‪1397‬‬ ‫‪ 26‬گنجینـــهکاردان‬

‫البراتــوار نوآوری پوهنتون کاردان افتتاح شــد گنجینـــهکاردان‬

‫کاردان‬

‫البراتوار نوآوری کاردان افتتاح ش ــد‬

‫گزارشگر‪ :‬سمیع زرین‬

‫بـــوده کـــه بـــا اســـتفاده از نـــرم افـــزار هـــا‬ ‫بـــه منایـــش گذاشـــتند‪.‬‬ ‫در میــان محصــان همهمــه ای راه افتــاد کــه‬
‫ایـــن البراتـــوار کـــه در شـــعبه پـــروان دو و ســـخت افـــزار هـــا بـــرای اشـــراک در‬ ‫البرات ــوار ن ــو آوری پوهنت ــون کاردان افتت ــاح‬
‫پوهنت ــون کاردان موقعی ــت دارد‪ ،‬ب ــه ه ــدف مس ــابقات مل ــی و بی ــن امللل ــی کار ه ــای‬ ‫م ــی گ ــردد‪ ،‬ش ــتابان خ ــود را ب ــه من ــزل دوم‬
‫ســـهیم ســـازی محصـــان رشـــتههای عملـــی خـــود را انجـــام میدهنـــد‪.‬‬ ‫رســانیدیم‪ ،‬ایــن درســت لحظــه ای بــود کــه‬
‫کمپیوتـــر ســـاینس و انجنیـــری ســـیول در امکان ــات ک ــه ب ــرای ای ــن محص ــان وج ــود‬ ‫روئیـــن رحامنـــی رییـــس پوهنتـــون کاردان‪،‬‬
‫پـــروژه هـــای نـــوآوری‪ ،‬روبـــات ســـازی‪ ،‬دارد‪( :‬کمپیوتـــر‪ ،‬مـــواد مکمـــل پـــروژه‪،‬‬ ‫ن ــوار مقاب ــل دروازه ای ــن البرات ــوار را قط ــع‬
‫ســـاخت نـــرم افزارهـــا و سیســـتمهای انرنـــت و مـــکان بـــرای کار عملـــی) مـــی‬ ‫مـــی کـــرد و در همیـــن لحظـــه چراغهـــای‬
‫ســـخت افـــزار ایجـــاد گردیـــده اســـت و باشـــد‪.‬‬ ‫داخـــل اتـــاق کـــه تاریـــک بـــود روشـــن‬
‫ش ــد‪.‬‬
‫هـــم اکنـــون شـــامری از محصـــان ایـــن خریـــداری مـــواد و انتخـــاب پـــروژه هـــا از‬
‫دیپارمتن ــت ه ــا در ای ــن البرات ــوار م ــروف طـــرف پوهنتـــون کاردان صـــورت میگیـــرد‪.‬‬ ‫هی ــات ره ــری پوهنت ــون کاردان ک ــه ب ــرای‬
‫مـــی باشـــند‪.‬‬ ‫افتتـــاح البراتـــوار نـــوآوری آنجـــا تریـــف‬
‫آقـــای ضیایـــی مســـول عمومـــی ایـــن‬ ‫داش ــتند ذوق زده ش ــده و ل ــب ب ــه س ــتایش‬
‫البراتـــوار نـــوآوری بـــا هـــدف منایـــش بخـــش میگویـــد‪« :‬بـــرای افـــرادی کـــه‬ ‫ایـــن ابتـــکار گشـــودند‪.‬اما قصـــه متـــام‬
‫تولیـــدات خاقانـــه محصـــان کاردان پـــروژه خـــود را بصـــورت کامـــل تکمیـــل‬ ‫نشـــد و هیـــات رهـــری داخـــل البراتـــوار‬
‫ایجـــاد گردیـــده اســـت و هـــم اکنـــون مینامینـــد‪ .‬کمـــک هزینـــه تحصیلـــی از‬ ‫قـــدم گذاشـــتند و بـــا نخســـتین گامهـــا‬
‫ح ــدود ‪ 80‬محص ــل عض ــو آن م ــی باش ــند‪ .‬طـــرف ریاســـت پوهنتـــون در نظـــر گرفتـــه‬ ‫شـــاهد ابتـــکار دیگـــر اعضـــای البراتـــوار‬
‫محص ــان در ای ــن دف ــر ب ــه گون ــه گروپ ــی شـــده اســـت‪».‬‬ ‫نـــوآوری بودنـــد‪ ،‬زیـــرا بـــا قـــدم گذاشـــن‬
‫کار مـــی کننـــد و از جملـــه بـــه تعـــداد ‪ 9‬ایـــن نخســـتین البراتـــوار نـــوآوری‬ ‫روی ه ــر کاش ــی ای ــن دف ــر ص ــدای یک ــی‬
‫نفـــر در ســـه تیـــم؛ هـــر تیـــم شـــامل ســـه محصـــان در ســـطح پوهنتـــون هـــای‬ ‫از بندهـــای پیانـــو بلنـــد مـــی شـــد‪.‬‬
‫محصـــل بـــه اســـاس اولویـــت بنـــدی خصوصـــی افغانســـتان اســـت کـــه بـــه‬ ‫ایـــن کارهـــای بـــود کـــه احمـــد مســـعود‬
‫بـــه سمســـرها‪ ،‬تجربـــه‪ ،‬و همچنـــان بـــه هـــدف منایـــش اســـتعداد هـــای جوانـــان‬ ‫ضیایـــی مســـوول البراتـــوار نـــوآوری و‬
‫اس ــاس ‪ GPA‬من ــرات انتخ ــاب ش ــده ان ــد‪ .‬ایجـــاد گردیـــده اســـت‪.‬‬ ‫اعضـــای آن مرکـــز در روز افتتـــاح ایـــن‬
‫مرک ــز در اواخ ــر م ــاه ق ــوس س ــال ج ــاری کار در ایـــن تیـــم هـــا بـــه شـــکل گروپـــی‬

‫جریان کار محصان در البراتوار نوآوری پوهنتون کاردان‬

‫‪27‬‬ ‫حمل ‪ -1397‬شامره اول ‪ -‬سال اول گنجینـــهکاردان‬

 ‫گنجینـــهکاردان ســیر علمی محصان ژورنالیزم کاردان‬

‫کاردان‬
‫محصــالن ژورنالیزم کاردان از‬
‫تلویزیــون نور و دفرت نــی دیدار کردند‬ ‫گزارشگر‪ :‬ساره عزیزی‬

‫نحـــوه کار وســـایل مختلـــف داخـــل جریـــان یـــک کارگاه آموزشـــی ژورنالیـــزم‬ ‫محصـــان سمســـر اول دیپارمتنـــت‬
‫اســـتدیو هـــا معلومـــات بدســـت آوردنـــد‪ .‬تحقیقـــی دیـــدار کـــرده و معلومـــات‬ ‫ژورنالیـــزم پوهنتـــون کاردان در طـــول‬
‫بدســـت آوردنـــد‪.‬‬ ‫سمس ــر خزان ــی ب ــه دو س ــیر علم ــی رفتن ــد‬
‫در همیـــن حـــال ایـــن محصـــان طـــی‬
‫کـــه اولیـــن ســـیر علمـــی آنـــان بـــه روز‬
‫ی ــک س ــیر علم ــی دیگ ــر ب ــه روز یکش ــنبه در همیـــن حـــال در دفـــر نـــی یـــک‬
‫یکشـــنبه ‪ ۱۵‬دلـــو بـــود کـــه از بخشهـــای‬
‫‪ ۲۶‬قـــوس ســـال گذشـــته از دفـــر نـــی کنفرانـــس مطبوعاتـــی در ارتبـــاط بـــه‬
‫مختلـــف تلویزیـــون نـــور دیـــدار کردنـــد‪.‬‬
‫(حامیـــت کننـــده رســـانه هـــای آزاد بدرفتـــاری بـــا ژورنالیســـتان راه انـــدازی‬
‫گردیـــده بـــود کـــه محصـــان دیپارمتنـــت‬ ‫افغانســـتان) دیـــدار کردنـــد‪.‬‬ ‫در ایـــن دیـــدار محصـــان از بخشهـــای‬
‫ژورنالی ــزم نی ــز در ای ــن کنفران ــس اش ــراک‬ ‫مختلـــف خـــری‪ ،‬تولیـــد برنامـــه هـــای‬
‫محص ــان ژورنالی ــزم در ای ــن س ــیر علم ــی‬
‫ورزیدنـــد‪.‬‬ ‫دینـــی‪ ،‬ورزشـــی‪ ،‬تفریحـــی و اجتامعـــی‬
‫از رادی ــوی آموزشـــی‪ ،‬صن ــوف آموزشـــی و‬
‫تلویزیـــون نـــور دیـــدار کـــرده و در مـــورد‬

‫دیدار محصان ژورنالیزم از تلویزیون نور‬

‫شامره اول ‪ -‬سال اول ‪ -‬حمل ‪1397‬‬ ‫‪ 28‬گنجینـــهکاردان‬

‫مرکــز مشــورتی کاریابی در پوهنتــون کاردان افتتاح گردید گنجینـــهکاردان‬

‫کاردان‬

‫مرکز مشــورتی کاریابــی در پوهنتون‬

‫کاردان افتتــاح گردید‬
‫دفـــر خدمـــات کاریابـــی پوهنتـــون کاردان آنـــان بتواننـــد از ایـــن طریـــق در بازســـازی‬ ‫دفـــر خدمـــات کاریابـــی پوهنتـــون کاردان‬
‫مســـوولیت دارد تـــا بـــرای محصـــان و و ترقـــی کشـــور ســـهم ارزنـــدۀ خویـــش را‬ ‫پـــروژهٔ شـــش ماهـــه کاریابـــی را از طـــرف‬
‫فارغ ــان پوهنت ــون کاردان س ــمینارها‪ ،‬کارگاه ادا کننـــد‪.‬‬ ‫برنامـــه انکشـــاف نیـــروی کار افغـــان یـــا‬
‫هـــای آموزشـــی‪ ،‬منایشـــگاههای کاری‪،‬‬ ‫‪ AWDP‬تحوی ــل گرفت ــه اس ــت ک ــه ط ــی آن‬
‫دف ــر کاریاب ــی کاردان در ط ــول چن ــد س ــال‬
‫برنامههـــای مشـــورتی کاریابـــی انفـــرادی و‬ ‫ب ــرای محص ــان و فارغ ــان ای ــن پوهنت ــون‬
‫گذش ــته هم ــواره کوش ــیده اس ــت ت ــا زمین ــه‬
‫گروه ــی را راه ان ــدازی منای ــد و آن ــان را در‬ ‫خدمـــات کاریابـــی را از طریـــق مرکـــز‬
‫کاریابـــی را بـــرای فارغـــان ایـــن پوهنتـــون‬
‫تعیی ــن مس ــیر کاری ش ــان ت ــا ح ــد ام ــکان‬ ‫مشـــورتی کاریابـــی (‪Career Counseling‬‬
‫مس ــاعد گردان ــد‪.‬‬
‫کمـــک کنـــد‪.‬‬ ‫‪ )Center‬خویـــش کـــه جدیـــدا افتتـــاح‬
‫نبـــود کار یکـــی از اساســـی تریـــن‬ ‫گردیـــده اســـت‪ ،‬فراهـــم خواهـــد کـــرد‪.‬‬
‫یـــک تیـــم مســـلکی و باتجربـــه‪ ،‬فرصـــت‬
‫معضـــات مـــردم افغانســـتان بـــه ویـــژه‬
‫هــای کاری را در ســکتورهای نیمــه دولتــی و‬ ‫ایـــن پـــروژه بـــه هـــدف بلنـــد بـــردن‬
‫قـــر تحصیـــل کـــرده میباشـــد‪ .‬فارغـــان‬
‫خصوص ــی جس ــتجو ک ــرده و ب ــا محص ــان‬ ‫مهارتهـــای محصـــان سمســـر آخـــر و‬
‫برنامهه ــای لیس ــانس و ماس ــری نهاده ــای‬
‫پوهنتـــون کاردان کار خواهنـــد کـــرد‪ ،‬آنـــان‬ ‫فارغـــان پوهنتـــون کاردان تطبیـــق میشـــود‪،‬‬
‫تحصیلـــی کشـــور اکـــراً بـــا مشـــکل نبـــود‬
‫را آمـــوزش و مشـــوره خواهنـــد داد تـــا‬ ‫تـــا از ایـــن طریـــق محصـــان بتواننـــد‬
‫فرصتهـــای کاری الزم دســـت و پنجـــه‬
‫بـــا مهارتهـــای مـــورد نیـــاز بـــازار کار‬ ‫بـــا اندوختههـــای جدیـــد و مرتبـــط بـــا‬
‫نـــرم میکننـــد و حتـــی اکـــر اوقـــات‬
‫تجهیـــز گردنـــد‪.‬‬ ‫نیازمنـــدی هـــای کاری وارد بـــازار کار‬
‫وظایف ــی را برعه ــده میگیرن ــد ک ــه کامــاً‬
‫افغانســـتان شـــده و در تقویـــت و توســـعۀ‬
‫امی ــد ب ــر آن اس ــت ک ــه ای ــن پ ــروژه بتوان ــد خ ــاف رش ــتۀ تحصیل ــی ش ــان میباشـــد‪.‬‬
‫اقتصـــاد کشـــور نقـــش بـــارز شـــان را ایفـــا‬
‫زمینـــۀ کار را بـــرای صدهـــا محصـــل و‬
‫کننـــد‪.‬‬
‫فـــارغ پوهنتـــون کاردان فراهـــم کنـــد تـــا‬

‫جریان مراسم افتتاحیه مرکز مشورتی کاریابی در پوهنتون کاردان‬

‫‪29‬‬ ‫حمل ‪ -1397‬شامره اول ‪ -‬سال اول گنجینـــهکاردان‬

 ‫گنجینـــهکاردان گزیده کوتاه خرهای کاردان‬

‫کاردان‬
‫گزیده کوتاه از رویداد های خربی سمسرت خزانی‬
‫‪1396‬‬
‫پان ــزده روزه پیرام ــون حق ــوق زن از دی ــدگاه‬ ‫قـــدر دانـــی از چهـــل بهرتیـــن ایجـــاد محکمـــه متثیلـــی پوهنتـــون‬
‫اس ــام کنفرانس ــی را در ای ــن رابط ــه برگ ــزار‬ ‫کاردان‬ ‫پوهنتـــون کاردان‬
‫ک ــرد‪.‬‬
‫از چه ــل بهری ــن محص ــل پوهنت ــون کاردان پوهنتـــون کاردان بخاطـــر فراهـــم کـــردن‬
‫ب ــا حض ــور هی ــأت ره ــری وزارت مح ــرم زمینـــه انجـــام کار هـــای عملـــی بـــرای در ایـــن برنامـــه مناینـــدگان پوهنتـــون‬
‫تحصیـــات عالـــی کشـــور در جریـــان محص ــان رش ــته حق ــوق خوی ــش محکم ــه کاردان‪ ،‬بنی ــاد آس ــیا و متخصصی ــن حق ــوق‬
‫سمســـر خزانـــی تقدیـــر بـــه عمـــل آمـــد‪ .‬متثیلـــی و البراتـــوار کریمنالیســـتیک را زن ب ــه س ــخرانی پرداخت ــه و ب ــه س ــواالت‬
‫محصـــان پاســـخ دادنـــد‪.‬‬ ‫ای ــن چه ــل چه ــره برت ــر زی ــر س ــن چه ــل ایجـــاد کـــرده اســـت‪.‬‬
‫ســـال را کمیتـــۀ گزینـــش از میـــان صدهـــا ب ــا ایج ــاد ای ــن بخش ــها محص ــان حق ــوق پیـــش از ایـــن در کارگاه آموزشـــی ‪ ۱۵‬روزه‬
‫محص ــل و ف ــارغ لیس ــانس و ماس ــری ب ــر م ــی توانن ــد ب ــا برگ ــزاری محاک ــم متثیل ــی‪ ،‬ای کـــه پیرامـــون حقـــوق زن از دیـــدگاه‬
‫اس ــاس تأثیرگ ــذاری ه ــای ش ــان در بخ ــش ش ــیوه ه ــای حقوق ــی و قضای ــی را متری ــن اســـام بـــرای محصـــان پوهنتـــون کاردان‬
‫هـــای مســـلکی‪ ،‬اجتامعـــی‪ ،‬فرهنگـــی و کـــرده و از تجربیـــات آن در آینـــده حیـــن راه انـــدازی شـــده بـــود‪ ،‬اســـتادان کارگاه‬
‫اجـــرای وظایـــف در نهـــاد هـــای عدلـــی و در مـــورد حقـــوق زن از دیـــدگاه اســـام‬ ‫ورزشـــی انتخـــاب کـــرد‪.‬‬
‫بـــه محصـــان اشـــراک کننـــده معلومـــات‬ ‫قضایـــی کشـــور بهرهمنـــد شـــوند‪.‬‬
‫همـــه جانبـــه داده بودنـــد‪.‬‬
‫قدردانی از محصالن ممتاز‬ ‫دیدار با فارغان پوهنتون کاردان‬
‫کاردان مصم ــم اس ــت ک ــه در آین ــده کارگاه‬
‫پوهنتـــون کاردان طـــی یـــک محفـــل ویـــژه محفـــل «قدردانـــی از محصـــان ممتـــاز»‬
‫هـــای آموزشـــی بیشـــری را بخاطـــر بلنـــد‬
‫در سمســـر خزانـــی میزبـــان فارغـــان پوهنتـــون کاردان در تـــاالر کنفرانسهـــای‬
‫ب ــردن ظرفی ــت محص ــان خوی ــش برگ ــزار‬
‫ایـــن پوهنتـــون چنـــدی قبـــل برگـــزار‬ ‫خویـــش بـــود‪.‬‬
‫کن ــد‪.‬‬
‫گردیـــد‪.‬‬
‫در ای ــن محف ــل فارغ ــان کاردان ب ــا هی ــأت در ایـــن محفـــل پنجـــاه محصـــل برتـــر قهرمانـــی انجمـــنمناظـــره پوهنتـــون‬
‫رهـــری پوهنتـــون‪ ،‬اســـتادان‪ ،‬مهامنـــان پوهنتـــون کاردان کـــه در سمســـر بهـــاری کاردان‬
‫ویـــژه و ســـایر فارغـــان دیـــدار کردنـــد و‬
‫عـــدۀ از آنهـــا دســـت آورد هـــای علمـــی‪ ،‬ســـال ‪ ۱۳9۶‬توانســـته بودنـــد بـــا کســـب مناظـــره کننـــدگان پوهنتـــون کاردان عنـــوان‬
‫فرهنگ ــی و ه ــری ش ــان را ب ــرای حارضی ــن منـــرات عالـــی جایـــگاه ویـــژه ای را در قهرمانـــی رقابـــت هـــای مناظـــره کابـــل را‬
‫میـــان همصنفـــان شـــان احـــراز مناینـــد بدســـت آوردنـــد‪ .‬در ایـــن دور از رقابـــت‬ ‫بـــه منایـــش گذاشـــتند‪.‬‬
‫مـــورد تقدیـــر قـــرار گرفتند‪.‬محصـــان هـــا کـــه بـــا همـــکاری نهـــاد اندیشـــهوران‬
‫در همیـــن حـــال نخســـتین مجلـــۀ فارغـــان برتـــر پوهنتـــون کاردان در پایـــان محفـــل در پوهنت ــون تعلی ــم و تربی ــه ش ــهید بره ــان‬
‫پوهنتـــون کاردان نیـــز بـــه دســـت نـــر تحســـیننامه هایـــی را کـــه بـــه پـــاس الدیـــن ربانـــی برگـــزار شـــد‪ ،‬تیـــم‬
‫ســـپرده شـــد‪.‬‬
‫زحـــامت شـــان پوهنتـــون کاردان تهیـــه هـــای مناظـــره شـــش پوهنتـــون دولتـــی و‬
‫خصوصـــی بشـــمول پوهنتـــون کابـــل و‬ ‫ایـــن مجلـــه دربـــار ٔه دســـتآوردها و کـــرده بـــود را دریافـــت کردنـــد‪.‬‬
‫فعالیتهـــای فارغـــان ایـــن پوهنتـــون برگ ــزاری س ــمینار حق ــوق زن ب ــرای پوهنتـــون امریکایـــی افغانســـتان حضـــور‬
‫داشـــتند‪.‬‬ ‫معلومـــات مفیـــدی را بـــه همـــراه دارد‪.‬‬
‫بان ــوان‬
‫در پایـــان ایـــن مناظـــره پوهنتـــون کاردان‬
‫پوهنتـــون کاردان پـــس از امتـــام ســـمینار‬
‫عنـــوان قهرمانـــی ایـــن دور از رقابتهـــا را‬

‫شامره اول ‪ -‬سال اول ‪ -‬حمل ‪1397‬‬ ‫‪ 30‬گنجینـــهکاردان‬

‫گزیده کوتاه خرهای کاردان گنجینـــهکاردان‬

‫کاردان‬

‫پوهنتـــون اســـام نیگیـــری ( ‪University‬‬ ‫از آن خـــود کـــرد‪.‬‬

‫گفتنـــی اســـت کـــه بهریـــن مناظـــره ‪ )of Islam Negeri‬و پوهنتـــون پرزیدنـــت‬
‫کننـــدگان ایـــن رقابـــت هـــا بـــه رقابـــت (‪ )President University‬مـــی باشـــند‪،‬‬
‫مناظـــره ملـــی دعـــوت خواهنـــد شـــد‪ .‬تفاه ــم نام ــه هم ــکاری را در م ــاه ق ــوس‬
‫س ــال ‪ ۱۳9۶‬ب ــه امض ــا رس ــانیده اس ــت‪.‬‬
‫برگـــزاری نخســـتین مســـابقۀ‬
‫بـــه اســـاس ایـــن تفاهمنامههـــای‬
‫کتا بخوانـــی‬
‫همکاریهـــای متقابـــل در قســـمت‬
‫ارتق ــای ظرفی ــت اس ــتادان‪ ،‬تبادل ــه درس ــی‬ ‫پوهنت ــون کاردان ط ــی ی ــک برنام ــۀ رس ــمی‪،‬‬
‫محصـــان‪ ،‬ارتقـــای دانـــش محصـــان‪،‬‬ ‫نخســـتین مســـابقۀ کتابخوانـــی را میـــان‬
‫برنامـــه هـــای کارآمـــوزی (‪،)Internship‬‬ ‫محصـــان دیپارمتنتهـــای مختلـــف ایـــن‬
‫بهبـــود روابـــط و بـــه منایـــش گذاشـــن‬ ‫نهـــاد تحصیلـــی برگـــزار کـــرد‪.‬‬
‫فرهنـــگ هـــردو کشـــور انجـــام خواهـــد‬ ‫در ای ــن مس ــابقه ابت ــدا کتابه ــای مرب ــوط‬
‫شـــد‪.‬‬ ‫بـــه رشـــته و یـــا هـــم کتابهـــای در‬
‫رابطـــه بـــه معلومـــات عمومـــی در اختیـــار البراتوار سیســکو کاردان‬
‫محص ــان رش ــته ه ــای مختل ــف ق ــرار داده‬
‫ش ــد و بع ــد از ی ــک مهل ــت ی ــک هفت ــه ای البراتـــوار سیســـکو کاردان (‪)Cisco Lab‬‬
‫ک ــه در اواخ ــر س ــال ‪ 1396‬افتت ــاح ش ــد‪،‬‬ ‫مســـابقه برگـــزار گردیـــد‪.‬‬
‫زمینـــه را بـــرای اســـتفاده محصـــان‬
‫در ایـــن مســـابقه ســـوالها توســـط هیـــات رشـــته کمپیوتـــر ســـاینس از نـــرم افـــزار و‬
‫جـــدا گانـــه ای ترتیـــب گردیـــده و در شـــبکه ســـازی (‪ )Networking‬مســـاعد‬
‫اختیـــار هیـــات برگـــزاری قـــرار داده شـــد مـــی ســـازد‪ .‬در ایـــن البراتـــوار ‪ 16‬پایـــه‬
‫و ســـپس هیـــات برگـــزاری ســـوالها را در کمپیوتـــر مجهـــز بـــه تجهیـــزات مـــورد‬
‫حضـــور داشـــت محصـــان از پاکـــت نیـــاز کارگـــذاری شـــده اســـت کـــه‬
‫ه ــای مخص ــوص ب ــاز ک ــرده و پرسش ــها را محص ــان ب ــه گون ــه فزیک ــی و ش ــبکه ای‬
‫از گروپهـــای ســـه نفـــری هـــر دیپارمتنـــت میتواننـــد از آنهـــا اســـتفاده کننـــد‪.‬‬
‫مطـــرح مـــی کردنـــد‪.‬‬
‫همچنـــان محصـــان در بخـــش شـــبکه‬
‫در ایـــن مســـابقه محصـــان رشـــتۀ علـــوم میتواننـــد بـــه گونـــه آنایـــن نیـــز در‬
‫سیاســـی عنـــوان قهرمانـــی را از آن خـــود مکانهـــای مختلـــف کار مناینـــد‪.‬‬
‫کردنـــد و محصـــان رشـــتههای کمپیوتـــر‬

‫“کاردانخـــودرامتعهـــد‬ ‫س ــاینس و انجنی ــری س ــیول نی ــز ب ــه ترتی ــب‬

‫در مکانهـــای دوم و ســـوم قـــرار گرفتنـــد‪.‬‬
‫میدانـــد تـــا در رشـــد‬ ‫امضـــای تفاهمنامـــه هـــا بـــا معتـــرب‬
‫تریـــن پوهنتـــون هـــای اندونیزیـــا‬
‫و پیرشفـــت مســـلکی‬ ‫پوهنتـــون کاردان بـــا ســـه پوهنتـــون مطـــرح‬
‫محصالنپیش ــتازمباند!”‬ ‫کش ــور اندونیزی ــا ک ــه عب ــارت از پوهنت ــون‬
‫طبـــی یارســـی ( ‪،)University YARSI‬‬

‫‪31‬‬ ‫حمل ‪ -1397‬شامره اول ‪ -‬سال اول گنجینـــهکاردان‬

 ‫گنجینـــهکاردان مرکز موفقیت محصان؛ کاروانِ بسوی موفقیت و برتری‬

‫کاردان‬
‫مرکز موفقیت محصالن؛ کاروانِ بسوی موفقیت‬
‫و برتری‬
‫گردیـــده اســـت کـــه شـــامل انجمنهـــای‬ ‫بـــه منظـــور گســـرش و انســـجام هرچـــه مرکز کاریابی‬
‫مختلـــف محصـــان میشـــود‪ .‬ایـــن‬ ‫بیشـــر فعالیـــت هـــای بیـــرون از نصـــاب‪،‬‬
‫ایـــن مرکـــز در راســـتای تثبیـــت ارزیابـــی‬
‫انجمنهـــا شـــامل انجمنهـــای علـــوم‬ ‫پوهنتـــون کاردان در ســـال ‪ ۲۰۱۶‬میـــادی‬
‫خـــودی محصـــان و فارغـــان‪ ،‬ارزیابـــی‬
‫سیاســـی‪ ،‬کمپیوتـــر ســـاینس‪ ،‬انجنیـــری‬ ‫مرک ــز موفقی ــت محص ــان را ایج ــاد ک ــرد‪.‬‬
‫ســـکتور عامـــه و خصوصـــی‪ ،‬تدویـــر‬
‫ســـیول‪ ،‬حکمیـــت تجـــاری‪ ،‬مناظـــره‪،‬‬ ‫همزمـــان بـــا ایجـــاد ایـــن مرکـــز تعـــداد‬
‫منایشـــگاههای کاریابـــی و در نهایـــت‬
‫شبیهســـازی ســـازمان ملـــل متحـــد‪،‬‬ ‫کثیـــری از محصـــان بـــرای اســـتفاده از‬
‫فراهـــم آوری زمنیـــه کار و کارآمـــوزی‬
‫فوتبـــال‪ ،‬والیبـــال و کرکـــت میشـــوند‪.‬‬ ‫ســـهولتها و خدمـــات بخشهـــای‬
‫ب ــرای محص ــان و فارغ ــان ای ــن پوهنت ــون‬
‫محصـــان بـــا اشـــراک در ایـــن برنامههـــا‬ ‫مختل ــف آن ب ــه ای ــن مرک ــز مراجع ــه کردن ــد‪.‬‬
‫فعالیـــت میکنـــد‪ .‬خدمـــات اساســـی ایـــن‬
‫تواناییه ــای خ ــود را ب ــاال ب ــرده و در ای ــن‬ ‫مرکـــز موفقیـــت محصـــان بـــه هـــدف‬
‫مرکـــز شـــامل ارائـــه مشـــاورههای مرتبـــط‬
‫زمینههـــا رشـــد و پیرفـــت میمناینـــد‪.‬‬ ‫اساســـی رشـــد و پیرفـــت محصـــان در‬
‫ب ــه حرف ــه‪ ،‬مه ــارت ه ــای ترتی ــب خل ــص‬
‫ایـــن دفـــر بـــه شـــکل متـــداوم ســـمینارها‪،‬‬ ‫فعالیـــت هـــای بیـــرون از نصـــاب درســـی‬
‫ســـوانح‪ ،‬ارائـــه ســـمینارها‪ ،‬راهانـــدازی‬
‫برنامههـــا‪ ،‬کنفرانسهـــا‪ ،‬رقابتهـــای‬ ‫در شـــعبه پـــروان دو ایجـــاد شـــد‪ .‬ایـــن‬
‫برنامههـــای کارآمـــوزی‪ ،‬ظرفیـــت ســـازی‬
‫علمـــی و ورزشـــی را برگـــزار میمنایـــد‪.‬‬ ‫مرک ــز کامــاً محص ــل مح ــور‪ ،‬ه ــم اکن ــون‬
‫و اشـــراک در منایشـــگاههای کاری و‬
‫هفـــت دفـــر دارد کـــه در زمینههـــای‬
‫مرکز خدمات نویسندگی‬ ‫در نهایـــت تأمیـــن ارتبـــاط محصـــان و‬
‫مشـــارکت محصـــان‪ ،‬جنـــدر و روابـــط‬
‫مرکـــز خدمـــات نویســـندگی بـــا هـــدف‬ ‫فـــارغ التحصیـــان بـــا ســـکتورهای عامـــه‬
‫فارغـــان‪ ،‬خدمـــات کاریابـــی‪ ،‬بورســـیهها‬
‫بلنـــد بـــردن ســـطح نـــگارش اکادمیـــک‬ ‫و خصوصـــی و نهـــاد هـــای بیـــن املللـــی‬
‫و کمکهـــای مالـــی‪ ،‬نویســـندگی‪،‬‬
‫بـــرای محصـــان و فـــارغ التحصیـــان‬ ‫بـــرای دریافـــت زمینـــه کار و کار آمـــوزی‪،‬‬
‫فراهمســـازی کتابهـــا و نـــوآوری بـــرای‬
‫لیس ــانس و ماس ــری ایج ــاد ش ــده اس ــت‪.‬‬ ‫می شـــود ‪.‬‬
‫محصـــان خدمـــات ارزنـــده ای ارائـــه‬
‫خدمـــات ایـــن مرکـــز شـــامل مشـــاوره‬ ‫مشارکت محصالن و برنامهها‬ ‫میکنـــد‪ .‬ایـــن دفاتـــر فعالیتهـــای مهـــم‬
‫هایفـــردی و گروهـــی‪ ،‬مشـــوره در مـــورد‬ ‫و اساســـی را بـــرای موفقیـــت محصـــان‬
‫دفـــر مشـــارکت محصـــان بـــه هـــدف‬
‫تهیـــه تیـــزس و یـــا مونوگـــراف و برگـــزاری‬ ‫انجـــام داده و آنـــان را قـــادر میســـازند‬
‫توامننـــد ســـاخن محصـــان و بلندبـــردن‬
‫ورکشـــاپها و ســـمینارهای آموزشـــی‬ ‫تـــا در عرصههـــای مختلـــف بـــه رشـــد و‬
‫ظرفیـــت شـــان در زمینههـــای مســـلکی‪،‬‬
‫نویســـندگی‪ ،‬میشـــود‪.‬‬ ‫پیرفـــت خـــود دوام دهنـــد‪.‬‬
‫علمـــی‪ ،‬ورزشـــی و اجتامعـــی ایجـــاد‬

‫شامره اول ‪ -‬سال اول ‪ -‬حمل ‪1397‬‬ ‫‪ 32‬گنجینـــهکاردان‬

‫مرکز موفقیت محصان؛ کاروانِ بسوی موفقیت و برتری گنجینـــهکاردان‬

‫کاردان‬

‫ب ــوده و محدودیته ــای مال ــی نبای ــد س ــد ایجـــاد گردیـــده اســـت‪.‬‬ ‫جندر و روابط فارغان‬
‫راه متقاضیـــان علـــم و دانـــش در پوهنتـــون‬
‫کاردان شـــود‪ ،‬مـــا همـــه ســـاله کمکهـــای البراتوار نوآوری‬ ‫پوهنتــون کاردان بــه منظــور ایجــاد و تامیــن‬
‫مالـــی را بـــرای محصـــان بیبضاعـــت‪ ،‬ایـــن البراتـــوار بـــه هـــدف سهیمســـازی‬ ‫روابـــط پایـــدار بـــا بیـــش از ‪ ۱۶۰۰۰‬فـــارغ‬
‫و رعای ــت موضوع ــات مرب ــوط ب ــه جن ــدر‬
‫ممت ــاز‪ ،‬خ ــاق و فع ــال ای ــن نه ــاد فراه ــم محصـــان در پـــروژه هـــای نـــوآوری‪،‬‬
‫در عرصههـــای مختلـــف‪ ،‬بخشـــی را بـــه‬
‫میکنی ــم ت ــا باش ــد در کن ــار کم ــک ب ــرای روبـــات ســـازی‪ ،‬ســـاخت نـــرم افزارهـــا‬
‫ادامـــه تحصیـــل شـــان‪ ،‬آنـــان را تشـــویق و و سیســـتمهای ســـخت افـــزار در‬ ‫همیـــن منظـــور ایجـــاد کـــرده اســـت‪ .‬ایـــن‬
‫بخـــش خدمـــات و امکانـــات بیشـــامری‬
‫چهارچـــوب مرکـــز موفقیـــت محصـــان‬ ‫ترغیـــب نیـــز کـــرده باشـــیم‪.‬‬
‫چـــون راهانـــدازی کورسهـــای کوتـــاه‬
‫در شـــعبه پـــروان دو ایجـــاد گردیـــده‬
‫اســـت‪ .‬محصـــان رشـــتههای کمپیوتـــر‬ ‫کتابخانههایفزیکیودیجیتالی‬ ‫مـــدت بـــرای رشـــد و توســـعۀ فـــردی و‬
‫مســـلکی فارغـــان‪ ،‬برنامههـــای اجتامعـــی‬
‫ایـــن کتابخانههـــا در متامـــی شـــعبات ســـاینس و انجنیـــری ســـیول میتواننـــد‬
‫و ســـایر فعالیتهـــای را کـــه بـــرای‬
‫پوهنت ــون کاردان ب ــه ه ــدف فراه ــم من ــودن ب ــا مراجع ــه ب ــه ای ــن مرک ــز عضوی ــت آن‬
‫کتابهـــا‪ ،‬رســـالهها‪ ،‬ژورنالهـــا و ســـایر را حاصـــل منـــوده و بـــاالی پروژههـــای‬ ‫بهبـــود ارتباطـــات فارغـــان بـــا همدیگـــر و‬
‫بـــا پوهنتـــون مهـــم پنداشـــته میشـــود‪،‬‬
‫نریـــات علمـــی بـــه شـــکل فزیکـــی و مختلـــف کار مناینـــد‪.‬‬
‫فراهـــم میکنـــد‪ .‬ایـــن دفـــر همچنـــان‬
‫دیجیتال ــی‪ ،‬ایج ــاد گردی ــده ان ــد ک ــه دارای‬
‫هـــزاران جلـــد کتـــاب بـــوده و محصـــان در پایـــان بایـــد گفـــت کـــه موفقیـــت‬ ‫تـــاش مـــیورزد تـــا بـــرای رســـیدگی بـــه‬
‫ب ــرای مطالع ــه و اس ــتفاده از ای ــن خدم ــات خواس ــتۀ طبیع ــی ه ــر انس ــان اس ــت و در‬ ‫مشـــکات محصـــان و فضـــای خـــوب‬
‫بـــه ایـــن کتابخانههـــا مراجعـــه میکننـــد‪ .‬ایـــن راه انســـانها از متامـــی امکانـــات‬ ‫تحصیلـــی بـــرای بانـــوان و آقایـــان در‬
‫محصـــان از طریـــق خدمـــات کتابخانـــۀ و داشـــتههای خـــود اســـتفاده میکننـــد‪.‬‬ ‫پوهنتـــون تســـهیات الزم را فراهـــم کنـــد‪.‬‬
‫ایبســـکو (‪ )EBSCOHost‬میتواننـــد بـــه محصـــان پـــس از آغـــاز دورههـــای‬
‫بورسیهها و کمکهای مالی‬
‫صدهـــا هـــزار کتـــاب و ژورنـــال علمـــی تحصیلـــی مختلـــف در تـــاش رســـیدن‬
‫بصـــورت دیجیتالـــی دسرســـی حاصـــل ب ــه موفقی ــت هس ــتند و ای ــن ام ــر ممک ــن‬ ‫دفـــر بورســـیهها و کمکهـــای مالـــی‬
‫من ــوده و از محتوی ــات آن مس ــتفید ش ــوند‪ .‬منیشـــود مگـــر اینکـــه یـــک پوهنتـــون و‬ ‫یک ــی از مه ــم تری ــن بخشه ــای پوهنت ــون‬
‫عـــاوه بـــر موجودیـــت ایـــن کتابخانههـــا‪ ،‬یـــا نهـــاد تحصیلـــی دســـت بـــکار شـــده‬ ‫کاردان اســـت کـــه ســـاالنه بـــرای صدهـــا‬
‫فضـــای کامـــاً آرام و اتاقهـــای مطالعـــه و در راســـتای رســـیدن محصـــان بـــه‬ ‫محصـــل بـــا ارائـــه ایـــن خدمـــات‪ ،‬زمینـــه‬
‫فـــردی و گروهـــی نیـــز بـــرای محصـــان موفقیـــت‪ ،‬تاشهـــای همـــه جانبـــه و‬ ‫تحصی ــل را فراه ــم میکن ــد‪ .‬ب ــا درک ای ــن‬
‫مؤثـــر خـــود را انجـــام دهـــد‪.‬‬ ‫مســـئله کـــه تحصیـــل خواســـتۀ هـــر فـــرد‬

‫‪33‬‬ ‫حمل ‪ -1397‬شامره اول ‪ -‬سال اول گنجینـــهکاردان‬

 ‫گنجینـــهکاردان هیچ گاهی برای رشوع دوباره دیر نیست‪/‬میانه سینام با رسانه های خری در افغانستان‬

‫ادامه‬
‫دگـــر میگـــذرد و بـــه یقیـــن هـــر چیـــزی در خارج ــی ب ــه خص ــوص هالی ــوود و بالی ــوود‬
‫زمانـــش لـــذت بخـــش اســـت‪ .‬تحصیـــل م ــی کنن ــد و کم ــر ب ــه س ــینامی افغانس ــتان‬ ‫ادامه مطلب صفحه ‪4‬‬
‫یگان ــه را ِه رس ــیدن ب ــه خواس ــته ه ــا و بای ــد میپردازنـــد‪.‬‬
‫هی ــچ گا ه ــی ب ــرا ی رشوع‬
‫شـــدن هـــای شامســـت‪ ،‬از ایـــن کاروانِ‬
‫رســانه هــای از ایــن دســت‪ ،‬در برنامــه هــای‬
‫برگزی ــده گان اس ــتفاده ک ــرده و خودت ــان را‬ ‫دوب ــاره دی ــر نیس ــت‬
‫تفریح ــی ش ــان ک ــه ب ــه مناس ــبت روزه ــای‬
‫مکم ــل و کس ــی ب ــرای خ ــود ت ــان بس ــازید‬ ‫او ادامـــه مـــی دهـــد کـــه هـــر انســـان‬
‫عیــد‪ ،‬نــوروز‪ ،‬ســالگرد هــای آغــاز فعالیــت‬
‫و ب ــه تش ــویق دگ ــران بپردازی ــد‪ ،‬یقینــاَ ای ــن‬ ‫ارزو هایـــی دارد بعضـــاً میشـــود نـــا خـــود‬
‫رســـانه شـــان و یـــا هـــر مناســـبت دیگـــر‬
‫هـــامن راهیســـت کـــه میتوانـــد از بدبختـــی‬ ‫آگاهان ــه ب ــه آن دس ــت یاف ــت ول ــی یعضــاَ‬
‫تهی ــه م ــی مناین ــد‪ ،‬هرپیش ــه ه ــای س ــینام‬
‫رهایـــی مـــان بخشـــد ‪”.‬‬ ‫بایـــد برخاســـت اراده کـــرد و کار کـــرد ‪.‬‬
‫را دع ــوت م ــی کنن ــد ک ــه ای ــن در حقیق ــت‬
‫قــدر دانــی از کار ســینامیی هرپیشــه ســینام‬ ‫بان ــو ش ــها خامن ــی ک ــه نتوانس ــن های ــش‬
‫ن ــه‪ ،‬بلک ــه دع ــوت هرپیش ــه و ی ــا فلمس ــاز‬ ‫را بـــه توانســـن هـــا فروخـــت و ســـکوتش‬
‫بخاط ــر تهی ــه ی ــک برنام ــه تفریح ــی اس ــت‪.‬‬ ‫ادامه مطلب صفحه ‪7‬‬ ‫را بـــه اعتـــامد بـــه نفـــس‪ .‬او دوبـــاره آغـــاز‬
‫رابطــه ســینام بــا رســانه های‬ ‫کـــرد و توانســـت‪.‬‬
‫امـــا در میـــان رســـانه هـــای تصویـــری‬
‫تجارتـــی‪ ،‬اســـتند رســـانه هـــای کـــه تهیـــه‬ ‫خــربی در افغانســتان‬ ‫او یکـــی از مؤفـــق تریـــن و از جملـــۀ‬
‫کنن ــده گ ــی و گردانن ــده گ ــی برنام ــه ه ــای‬ ‫کـــه حتـــا بـــا گرفـــن نـــام ایـــن گونـــه‬ ‫ممت ــازانِ کاردان اس ــت ک ــه ای ــرا ه ــر ب ــار‬
‫ســـینامیی شـــان در اختیـــار یـــک عـــده از‬ ‫رســـانه هـــا فـــورآ چهـــره رهـــر حـــزب و‬ ‫ب ــا بدس ــت آوردنِ من ــرات عال ــی و تقدی ــر‬
‫جوانانـــی قـــرار دارد کـــه مترکـــز کلیـــه‬ ‫ی ــا تنظیم ــی ک ــه ب ــه رسمای ــه و فرمای ــش او‬ ‫شـــدن در برنامـــۀ تحـــت نـــام “‪Excellence‬‬
‫برنامـــه را روی ســـینامی بالیـــوود و یـــا‬ ‫رس ــانه کار م ــی کن ــد‪ ،‬در نظ ــر ه ــا مجس ــم‬ ‫‪”awards‬کـــه بـــه منظـــور تقدیـــر از‬
‫هالیـــوود متمرکـــز ســـاخته انـــد و اگـــر بـــه‬ ‫مـــی گـــردد‪.‬‬ ‫شـــاگردان ممتـــاز راه انـــدازی میگـــردد بـــه‬
‫ســـینامی داخلـــی هـــم میپردازنـــد‪ ،‬خیلـــی‬ ‫اثبـــا ت رســـانیده اســـت ‪.‬‬
‫ایـــن گونـــه رســـانه هـــا اگـــر برنامـــه ای‬
‫ســـطحی و در حـــد یـــک خـــر زود گـــذر‪.‬‬
‫در ارتبـــاط هـــر ســـینام و یـــا تحـــوالت‬ ‫از او پرســـیدم کـــه احســـاس شـــام بعـــد از‬
‫برخـــی از ایـــن جوانـــان ســـواد کافـــی‬ ‫ســـینامی افغانســـتان نـــر مـــی کننـــد‪،‬‬ ‫اینهمـــه مؤفقیـــت چگونـــه بـــوده اســـت ؟‬
‫ندارنـــد و دیـــد ســـینامیی شـــان در حـــد‬ ‫بیشـــر دیـــد منتقدانـــه مـــوازی بـــا دیـــدگاه‬ ‫خانـــم شـــها گفـــت کـــه ایـــن لحظـــات‬
‫یـــک بیننـــده عـــادی ســـینام اســـت کـــه‬ ‫حـــزب و یـــا تنظیـــم مربـــوط را دارد و یـــا‬ ‫«همـــه چیـــز در زندگـــی امـــکان پذیـــر‬
‫هـــامن چنـــد صحنـــه زد و خـــورد‪ ،‬چنـــد‬ ‫از ن ــر موضوع ــات س ــینامیی‪ ،‬خصوص ــآ‬ ‫ِ‬
‫اســـت» مـــن بـــوده اســـت‪ .‬مثـــل اینکـــه‬
‫آهنـــگ و پیـــروزی مهـــره مرکـــزی را فلـــم‬ ‫ســـینامی افغانســـتان بـــه دلیـــل آنکـــه بـــا‬ ‫بتوانـــی بـــرای اولیـــن مرتبـــه پـــرواز بکنـــی‬
‫م ــی ش ــامرند‪ ،‬ل ــذا در تهی ــه برنام ــه خ ــوب‬ ‫پالیســـی شـــان همخوانـــی نـــدارد‪ ،‬طرفـــه‬ ‫ی ــا ه ــم جی ــزی ش ــبیه ای ــن و ای ــن خیل ــی‬
‫ســـینامیی نـــاکام انـــد و بـــه هـــامن چنـــد‬ ‫مـــی رونـــد‪.‬‬ ‫احســـاس خوبیســـت وقتـــی در آخـــر بـــا‬
‫خـــر در مـــورد چنـــد هرپیشـــه هنـــد و‬
‫دســـته دوم رســـانه هـــای تجارتـــی اســـتند‬ ‫خـــودت میگویـــی “توانســـتم»‪.‬‬
‫هالیـــوود بســـنده مـــی کننـــد و در مـــورد‬
‫کـــه بـــه هـــر رویـــدادی بـــا دیـــد تجارتـــی‬ ‫بانـــو شـــها پیامـــی دارد بـــا ایـــن رشح‬
‫س ــینامی افغانس ــتان نی ــز از همی ــن ح ــدود‬
‫م ــی نگرن ــد‪ ،‬ای ــن رس ــانه ه ــا اگ ــر برنام ــه‬ ‫‪ ”:‬هرگـــز اجـــازه ندهیـــد تـــا فعالیـــت‬
‫بیـــرون منـــی شـــوند‪.‬‬
‫هـــای در ارتبـــاط ســـینام دارنـــد‪ ،‬فقـــط‬ ‫هـــای شـــام روی ادامـــه تحصیـــل تـــان‬
‫بخاطـــر تجـــارت اســـت‪ ،‬لـــذا بخـــش ایـــن ســـطحی نگـــری و پرداخـــن بـــه‬
‫ســـایه کنـــد‪ ،‬بـــرای محصـــل شـــدن هرگـــز‬
‫اعظـــم وقـــت برنامـــه هـــای ســـینامیی روی ــداد ه ــای ناب ــاب س ــینامیی و فرهن ــگ‬
‫بهانـــۀ نگذاریـــد چـــون اگـــر گذشـــت‬
‫شـــانرا وقـــف ســـینامهای کشـــور هـــای س ــتیز‪ ،‬باع ــث م ــی گ ــردد ک ــه عاقمن ــدان‬

‫شامره اول ‪ -‬سال اول ‪ -‬حمل ‪1397‬‬ ‫‪ 34‬گنجینـــهکاردان‬

‫مفهوم و مزایای حکمیت در حل و فصل اختافات تجارتی گنجینـــهکاردان‬

‫ادامه‬

‫صـــادر شـــدند و امـــکان آن ایـــن میـــرود‬ ‫ک ــرد‪ ،‬حک ــم ه ــا براس ــاس تخص ــص ش ــان‬ ‫هـــر ســـینام در افغانســـتان را از ایـــن هـــر‬
‫ک ــه ب ــه ماهی ــت اختاف ــات اصل ــن توج ــه‬ ‫انتخـــاب میگردنـــد‪ ،‬اختـــاف را میتـــوان‬ ‫دور بس ــازد و س ــینام را در دی ــدگاه جامع ــه‬
‫صـــورت نگرفتـــه باشـــد‪ ،‬ایـــن یـــک امـــر‬ ‫محرمانـــه حـــل و فصـــل کـــرد‪ ،‬در مقایســـه‬ ‫افغانـــی جـــز رقـــص و پایکوبـــی هـــای‬
‫انـــکار ناپذیـــر اســـت کـــه درنظـــر گرفـــن‬ ‫بـــه محاکـــم بـــه مراتـــب اقثصـــادی تـــر و‬ ‫همـــرکاب بـــا مجالـــس عیـــش ‪ ،‬معاشـــقه‪،‬‬
‫اصــول شــکلی محاکــم بــه معنــی متامیــت‬ ‫رسی ــع ت ــر اس ــت‪ ،‬امکان ــات تجدی ــد نظ ــر‬ ‫قهرمـــان ســـازی واهـــی‪ ،‬اســـتفاده از مـــواد‬
‫و درســـت بـــودن دعـــوی قضایـــی تلقـــی‬ ‫کمـــر اســـت‪ ،‬قـــرار هـــای حکمیـــت در‬ ‫مخـــدر و امثـــال آن چیـــزی هدفمنـــدی‬
‫میگـــردد امـــا طـــرف دیگـــری قضیـــه کـــه‬ ‫محاکـــم اجبـــاری و قابـــل اجـــرا هســـتند‬ ‫جلـــوه ندهـــد و بـــه ایـــن ترتیـــب خانـــواده‬
‫هامن ــا ماهی ــت و اصلی ــت اخت ــاف اس ــت‬ ‫خاصـــه کـــرد‪.‬‬ ‫هـــا را از ایـــن هـــر واال بیـــزار گرداننـــد‪.‬‬
‫را نیـــز منـــی تـــوان نادیـــد گرفـــت‪ .‬اگـــر‬
‫مزای ــای حکمی ــت ب ــر دع ــوی قضای ــی‪ ،‬در‬ ‫ادامـــه ایـــن وضـــع میتوانـــد دیـــد مـــردم‬
‫عیـــن موضـــوع را در حکمیـــت مطالعـــه‬
‫ی ــک مقایس ــۀ مخت ــر‪ ،‬می ــان حکمی ــت و‬ ‫عـــام را در مقابـــل ســـینام مخـــدوش‬
‫منایـــم درمیابیـــم کـــه اصـــول شـــکلی‬
‫دعـــوی قضایـــی‪ ،‬مزیـــت هـــای حکمیـــت‬ ‫ســـازد و آهســـته آهســـته مـــردم ســـینام را‬
‫حکمیـــت بســـیار ســـاده و آســـان طراعـــی‬
‫را میتـــوان چنیـــن خاصـــه کـــرد‪ .‬رسیـــع‬ ‫محلـــی بـــرای مســـایل یـــاد شـــده بداننـــد‬
‫ش ــده اس ــت و توج ــه بیش ــر در حکمی ــت‬
‫و کـــم مـــرف بـــودن حکمیـــت‪ ،‬مطابـــق‬ ‫و از کارک ــردن عزی ــزان ش ــان ک ــه اس ــتعداد‬
‫بـــه ماهیـــت قضایـــا مبـــذول میگـــردد تـــا‬
‫مطلـــب کـــه توســـط ‪American Bar‬‬ ‫کار در ســـینام را دارنـــد جلوگیـــری کننـــد‬
‫شـــکلیات زمـــان گیـــر‪ .‬برتـــری دیگـــری‬
‫‪ ))Association‬بـــه نـــر رســـیده اســـت‪،‬‬ ‫و بـــه ایـــن ترتیـــب ســـینام کـــه در دنیـــا‬
‫حکمیـــت در اصـــل محفـــوظ بـــودن حـــق‬
‫چنیـــن گـــزارش داده شـــده اســـت کـــه در‬ ‫یکـــی از پـــر عایـــد تریـــن صنعتهـــا اســـت‬
‫تعییـــن حکـــم هاســـت‪ ،‬برنـــی میلتـــزر بـــر‬
‫طـــی مراحـــل و حـــل و فصـــل منـــودن‬ ‫و در هـــر عرصـــه ای تاثیـــر گـــذار اســـت‪،‬‬
‫فکتــور "پذیــرش" تاکیــد مینامیــد و میگویــد‬
‫ی ــک قضی ــه توس ــط حکمی ــت ح ــد اوس ــط‬ ‫در افغانســـتان بـــه بـــاد فراموشـــی ســـپرده‬
‫اصـــل مذکـــور بـــه حکـــم ایـــن قابلیـــت را‬
‫م ــدت ‪ ۲۵۰‬روز را درب ــر میگی ــرد‪ ،‬حاالنک ــه‬ ‫شـــود‪.‬‬
‫میده ــد ت ــا باکیفی ــت تری ــن ق ــرار را ص ــادر‬
‫ح ــل وفص ــل من ــودن عی ــن قضی ــه توس ــط‬
‫مناین ــد چ ــون ط ــرف ه ــای اخت ــاف خ ــود‬
‫دعـــوی قضایـــی بـــه مراتـــب مـــدت زمـــان‬
‫حکـــم تعییـــن منـــوده انـــد حیـــن صـــدور‬
‫بیشـــر را در بـــر مـــی گیـــرد‪ .‬عاوتـــن در‬
‫ق ــرار من ــی ت ــوان ب ــا آن مخالف ــت مناین ــد‪.‬‬ ‫ادامه مطلب صفحه ‪13‬‬
‫قضایـــای فـــوق العـــاده ایـــن مـــدت زمـــان‬
‫نـــه بـــه عنـــوان آخریـــن مزیـــت حکمیـــت‬
‫در حکمیـــت کمـــر نیـــز میباشـــد‪ .‬مزیـــت‬ ‫مفهوم و مزایای حکمیت در‬
‫بلکـــه در کام کوتـــاه چـــون حکـــم هـــا‬
‫میدانن ــد ک ــه در حکمی ــت مرحل ــه اس ــتناف‬
‫دیگـــری حکمیـــت در مصـــارف آن اســـت‪،‬‬ ‫حل و فصل اختالفات تجارتی‬
‫ب ــدون درن ــگ میش ــود گف ــت ک ــه مص ــارف‬ ‫حکمی ــت تس ــلیم مینامین ــد و بع ــد از ط ــی‬
‫طلبـــی اصلـــن وجـــود نـــدارد آنهـــا ســـعی‬
‫کـــه در کشـــف و اســـتناف طلبـــی وجـــود‬ ‫مراحـــل اســـناد شـــان‪ ،‬مرکـــز حکمیـــت‬
‫بـــه خـــرج میدهـــد تـــا بهریـــن و درســـت‬
‫دارد اصلـــن در حکمیـــت منتفـــی اســـت و‬ ‫حک ــم س ــومی را ک ــه نق ــش ری ــس هی ــات‬
‫تریـــن قـــرار را صـــادر مناینـــد‪.‬‬
‫ای ــن خ ــود بیانگ ــر ای ــن اس ــت ک ــه دع ــوی‬ ‫حکمی ــت را ایف ــا مینامی ــد معرف ــی مینامی ــد‬
‫بـــه عنـــوان واپســـین ســـخن میشـــود‬ ‫قضای ــی در مقایس ــه ب ــا حکمی ــت پرم ــرف‬ ‫و در اخی ــر بع ــد از تایی ــدی ه ــر دو ط ــرف‬
‫گفـــت کـــه امـــروزه حکمیـــت در مقایســـه‬ ‫تـــر اســـت‪ .‬بـــه اســـاس مطالعاتـــی کـــه در‬ ‫اخت ــاف‪ ،‬ب ــا تواف ــق نظ ــر جلس ــه حکمی ــت‬
‫بـــا دعـــوی قضایـــی موثریـــت و مثمریـــت‬ ‫ایـــن زمینـــه انجـــام داده ام بـــه ایـــن نتیجـــه‬ ‫برگ ــزار میگ ــردد‪.‬‬
‫بیشـــر داشـــته‪ ،‬و از مـــوارد چـــون ضیـــاع‬ ‫رســـیده ام کـــه رونـــد قضایـــی بـــه شـــدت‬
‫وقـــت‪ ،‬مصـــارف گـــزاف و طـــی مراحـــل‬ ‫نی ــاز ب ــه رعای ــت مراح ــل زم ــان گی ــر دارد‪،‬‬ ‫مزیـــت هـــا حکمیـــت را میتـــوان در مـــوارد‬
‫زمـــان گیـــر در حـــل و فصـــل اختافـــات‬ ‫بســـیاری از قرارهـــای محاکـــم بـــر اســـاس‬ ‫چ ــون‪ :‬ای ــن فراین ــد را میت ــوان ب ــا توج ــه ب ــه‬
‫جلوگیـــری مینامیـــد‪.‬‬ ‫مراحـــل و شـــکلیات دعـــوی قضایـــی‬ ‫نیـــاز هـــای طـــرف هـــای دعـــوی طراحـــی‬

‫‪35‬‬ ‫حمل ‪ -1397‬شامره اول ‪ -‬سال اول گنجینـــهکاردان‬

 ‫گنجینـــهکاردان ششمین جشنواره فراغت محصان ماسری و لیسانس پوهنتون کاردان‬

‫ششمین جشنواره فراغت محصالن‬

‫ماسرتی و لیسانس پوهنتون کاردان‬
‫بـــه تاریـــخ ‪ ۲۷‬دلـــو ‪ ۱۳9۶‬مطابـــق ‪ ۱۶‬فـــروری ‪ ،۲۰۱۸‬ششـــمین جشـــنواره فراغـــت بـــرای چندیـــن دوره فارغـــان‬
‫پوهنځیه ــای چهارگان ــه مقاط ــع لیس ــانس و ماس ــری پوهنت ــون کاردان راه ان ــدازی گردی ــد ک ــه در آن از می ــان (‪)۱۷۰۰‬‬
‫ت ــن ف ــارغ التحصی ــان‪ ،‬ب ــرای ‪ 4۶۵‬ت ــن (‪ ۱۰۶‬ماس ــر و ‪ ۳۵9‬لیس ــانس) اس ــناد فراغ ــت اعط ــا ش ــد‪.‬‬

‫شامره اول ‪ -‬سال اول ‪ -‬حمل ‪1397‬‬ ‫‪ 36‬گنجینـــهکاردان‬

‫ششمین جشنواره فراغت محصان ماسری و لیسانس پوهنتون کاردان گنجینـــهکاردان‬

‫‪37‬‬ ‫حمل ‪ -1397‬شامره اول ‪ -‬سال اول گنجینـــهکاردان‬

 !‫ کاروان برگزیدگان‬،‫کاردان‬

Kardan University KardanOfficial Kardan.University kardan.edu.af