‫تقدیم به ‪..................................

:‬‬

‫از طرف ‪.................................. :‬‬

‫سخنرانی به زبان ساده‬
‫سخنرانی کنید و موفق شوید‬

‫مؤلف‪ :‬بهمن دهقانی‬

 ‫‏‫‬‏‪ ۱7۰۰۰۰‬ریال ‪‭978-600-383-711-9‬‬ ‫‪:‬‬ ‫شابک‬
‫‬‪‭ ۴۲۲۰۳۰۶‬‬ ‫شامره کتابشناسی ملی ‪:‬‬
‫سخرنانی به زبان ساده‪ :‬سخرنانی کنید و موفق شوید‪ /‬مولف بهمن دهقانی‪.‬‬ ‫عنوان و نام پديدآور ‪:‬‬
‫تهران ‪ :‬سخنوران‪،‬‏‫‬‏‪.۱۳۹۵‬‏‬ ‫‪:‬‬ ‫مشخصات نرش‬
‫‪ 194‬ص‪.‬‏عنوان دیگر‪ :‬سخرنانی کنید و موفق شوید‬ ‫‪:‬‬ ‫مشخصات ظاهری‬
‫سخرنانی‬ ‫‪:‬‬ ‫موضوع‬
‫‏‫‬‮‏‪‭808/51‬‬ ‫‪:‬‬ ‫رده بندی دیویی‬
‫‫‬‮‏‬‪۳ ۱۳۹۵‬س‪۹‬د‪‭PN4129/۵‭‬ ‭/‬‬ ‫‪:‬‏‬ ‫رده بندی کنگره‬
‫ دهقانی‪ ،‬بهمن‪،‬‏‫‪- ۱۳۵۵‬‏‬‬ ‫‪:‬‬ ‫رسشناسه‬
‫فیپا‬ ‫وضعیت فهرست نویسی‪:‬‬

‫انتشارات سخنوران‬

‫سخنرانی به زبان ساده‬

‫مؤلف ‪ :‬بهمن دهقانی‬

‫ناشر ‪ :‬سخنوران‬
‫ویراستار‪ :‬رضا کریم زاده‬
‫صفحه آرا وطراح‪ :‬رضا کریم زاده‬
‫سال و نوبت چاپ ‪ 1395 :‬چاپ اول‬
‫شمارگان ‪ 1000 :‬نسخه‬
‫شابک ‪978-600-383-711-9 :‬‬
‫قیمت ‪ 17000 :‬تومان‬
‫مرکز پخش ‪02166001584 :‬‬
‫حق چاپ محفوظ است‪.‬‬
 ‫تقدیم به‪:‬‬

‫همسر و‬

‫دو فرزندم محمدجواد و محمدحسین‪،‬‬

‫که تمام وقتی که صرف نوشتن این کتاب شد‬

‫متعلق به آنها بود‬
 ‫فهرستمطالب‬
‫مقدمه‪9...............................................................................................................................‬‬
‫بخش صفرم‪13..................................................................................................................‬‬

‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‪19.........................................................................................‬‬

‫آماده شدن برای انجام سخنرانی چقدر اهمیت دارد؟ ‪21......................................‬‬
‫چگونه موضوع سخنرانی را انتخاب کنیم؟‪27..........................................................‬‬
‫آماده کردن متن سخنرانی‪31......................................................................................‬‬
‫ب ‪37....................................................................................................‬‬
‫شناختمخاط ‬
‫کنترل ترس از سخنرانی‪47........................................................................................‬‬
‫فن بیان خوب سخنران‪65..........................................................................................‬‬
‫خوب صحبت کردن سخنران‪77................................................................................‬‬
‫سوخت موتور سخنرانی‪87.........................................................................................‬‬
‫پوشش سخنران‪93......................................................................................................‬‬
‫زبان بدن سخنران‪97...................................................................................................‬‬
‫هنر مدیریت پرسش و پاسخ‪107................................................................................‬‬
‫کسب آمادگی نهایی جهت سخنرانی‪117..................................................................‬‬
‫بخش دوم‪ :‬حین سخنرانی (بدنه سخنرانی)‪121............................................................‬‬
‫شروع سخنرانی با جلب‌توجه‪125..............................................................................‬‬
‫جمع بندی و نتیجه گیری‪151.....................................................................................‬‬
‫دعوت به انجام کار واضح‪153.....................................................................................‬‬
‫بخش سوم‪ :‬بعد از سخنرانی‪155.....................................................................................‬‬
‫نقدسخنرانی‪157..........................................................................................................‬‬
‫ثبت تجربه سخنرانی‪159.............................................................................................‬‬

‫بخش چهارم‪ 40 :‬اشتباه مهلک سخنرانان‪161.............................................................‬‬

‫بخش پنجم‪ :‬نکات کلیدی مخصوص حرفه ای‌ها‪185..................................................‬‬

‫سخنپایانی‪192........................................................................................................:‬‬
‫تقدیر و تشکر‪193...................................................................................................:‬‬
 ‫‪9‬‬ ‫مقدمه‬

‫مقدمه‬

‫محمــد دبیــر کامپیوتــر یکــی از دبيرســتان‌های شــهرهای جنوبــی‬

‫کشــورمان اســت او خیلــی ســالها قبــل تــر از یکــی از دانشــگاه‌های خــوب‬
‫کشــور در رشــته مهندســی کامپیوتــر فــارغ التحصیــل شــده و در آمــوزش‬
‫و پــرورش بــا ســمت دبیــر مشــغول بــکار اســت او واقعــا در کار خــودش‬
‫یعنــی تدریــس کامپیوتــر اســتاد اســت و یــک خــوره کامپیوتــر اســت‬
‫امــا زندگ ـی‌اش بــه لحــاظ مالــی بــه ســختی می‌گــذرد او بعــد از ده ســال‬
‫تدریــس بــا کلــی وام و قــرض توانســته یــک آپارتمــان ‪ 75‬متــری در یکــی‬
‫از محله‌هــای متوســط شــهر بخــرد و بیشــتر اوقــات نگــران آینــده دو‬
‫فرزندنــش اســت چــون نمي‌توانــد هیــچ پس‌انــدازی بــرای آینــده داشــته‬
‫باشــد و تــا خرخــره تــو قــرض اســت‪.‬‬

‫عــاوه بــر ایــن محمــد دوســت دارد در شــهرخودش انســان شــناخته‬

‫شــده‌ای باشــد و بــا حضــور در عرصه‌هــای اجتماعــی مثــل شــورای شــهر‬
‫و انجمن‌هــا بــه شــهر و مــردم خــود خدمــت کنــد و همچنیــن دوســت‬
‫دارد مراحــل رشــد و پیشــرفت فــردی و اجتماعــی را طــی نمایــد و بــه قلــه‬
‫موفقیــت برســد و باعــث افتخار خــود و خانــواده و شــهر و میهن خود شــود‬
‫و بــه آرزو‌هــای خــود جامــه عمــل بپوشــاند امــا راهــش را بلــد نیســت‪.‬‬

‫داســتان محمــد در اینجــا داســتان بســیاری از افــراد جامعــه ماســت و او‬

‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪10‬‬

‫در ایــن جــا نماینــده و ســمبل افــرادی از جامعــه اســت کــه یــک تخصــص‬
‫را بخوبــی بلدنــد و در آن کار کــم نظیرنــد امــا از ایــن تخصــص نمي‌تواننــد‬
‫هزینه‌هــای زندگــی شــان را تامیــن نماینــد و روز بــه روز بــه مشــکالت‬
‫آنهــا افــزوده مي‌شــود چــون بلــد نیســتند تخصــص خــود را بــه بــازار‬
‫معرفــی نماینــد و نیازهــای جامعــه را بــرآورده نماینــد چــون ناشــناس‌اند‬
‫و در جامعــه و بــازار شــهرتی ندارنــد‬

‫داشتن مهارت سخنرانی و فن ارائه‪ ،‬یک ضرورت است و‬

‫کسانی که فن سخنوری میدانند با سرعت بیشتری نسبت به دیگران‬
‫مسیر موفقیت را طی خواهند نمود‬

‫محمــد انســان شــریف ودرســتکاری اســت تــا اینکــه تصمیــم می‌گیــرد‬

‫زندگــی اش رامتحــول کنــد و انســان مفیدتــری هــم بــرای خــودش و‬
‫خانــواده‌اش و هــم بــرای جامعــه بــا شــد و منتظــر فرصــت و آمــاده شــکار‬
‫فرصــت اســت تــا اینکــه روزی جهــت یادگیــری زبــان انگلیســی در یــک‬
‫ســمینار یــک روزه آموزشــی شــرکت می‌کنــد و در آن ســمینار مي‌بينــد‬
‫کــه چطــور مــدرس بــا بهــره گیــری از مهارت‌هــای عالــی فــن بیــان‬
‫و ســخنوری بــا بهتریــن و باالتریــن کیفیــت چنــد صــد نفــر راســرگرم و‬
‫آمــوزش مي‌دهــد و یــک خاطــره بیادماندنــی و دلنشــین آموزشــی بــرای‬
‫هنرجویــان مي‌ســازد و در همــان یــک روز‪ ،‬ســخنران درآمــدی برابــر بــا‬
‫چنــد مــاه درآمــد محمــد کســب کــرد‪.‬‬

‫او بــه فکــر فــرو م ـی‌رود کــه چقــدر تجربیــات ارزشــمندی در حــوزه‬
‫تخصصــی خــود دارد و مي‌توانــد ایــن تجربیــات را بــا دیگــران بــه اشــتراک‬
‫بگــذارد و بدیــن ترتیــب در وقــت و هزینه‌هــای همنوعــان خــود صرفــه‬
‫جویــی کنــد و خــودش نیــز در آمــد خوبــی کســب نمایــد و بدیــن ترتیــب‬
 ‫‪11‬‬ ‫مقدمه‬
‫در جامعــه تأثيرگذارتــر باشــد امــا بعلــت نداشــتن مهــارت ســخنرانی‬
‫ناشــناس و ناتــوان اســت‪.‬‬

‫او در اینجــا بســیاری از دوســتانش را بیــاد مــی آورد کــه بــه ســبب‬
‫داشــتن فــن بیــان و ســخنوری بــه ســمت‌های عالــی دســت پیــدا‬
‫کــرده بودنــد و پله‌هــای ترقــی را خیلــی زود و ســریع پیمــوده انــد و‬
‫پیشــرفت‌های چشــمگیری داشــته انــد و متوجــه ایــن موضــوع مي‌گــردد‬
‫کــه داشــتن مهــارت ســخنرانی و فــن ارائــه‪ ،‬یــک ضرورت اســت و کســانی‬
‫کــه فــن ســخنوری میداننــد بــا ســرعت بیشــتری نســبت بــه دیگــران‬
‫مســیر موفقیــت را طــی خواهنــد نمــود‪ .‬لــذا تصمیــم مي‌گيــرد کــه یــک‬
‫ســخنران گــردد‪.‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪12‬‬

‫از کجا شروع کنیم؟‬

‫می‌خواهیــم باهــم بــه ســفر برویــم‪ .‬ســفری کــه مقصــد نهایــی آن‪،‬‬
‫ســخنرانی وجایگاه ســخنرانی اســت‪ .‬در این ســفر رویایی‪ ،‬در ایســتگاه‌هایی‬
‫توقــف خواهیــم داشــت و بــه کســب تجربــه خواهیــم پرداخــت‪.‬‬

‫ایستگاه‌های این سفر عبارت‌اند از‪:‬‬

‫ایستگاه اول‪ :‬قبل از سخنرانی‬

‫ایستگاه دوم‪ :‬حین سخنرانی‬

‫ایستگاه سوم‪ :‬بعد از سخنرانی‬

‫ایستگاه چهارم‪ 40 :‬اشتباه مهلک سخنران‬

‫ایستگاه پنجم‪ :‬آخرین نکات ویژه حرفه ای‌ها‬

‫آمــاده ســفر شــوید‪ .‬ســفری پرماجــرا و پرهیجــان به‌ســوی ســن و‬

‫جایــگاه ویــژه ســخنرانی‪.‬‬
‫بخش صفرم‬
 ‫‪15‬‬ ‫بخش صفرم‬

‫سالم‬

‫تصــور کنیــد کــه تیــم ملــی فوتبــال ایــران بعنــوان نماینــده قــاره آســیا‬
‫مــی خواهــد بــا تیــم ملــی برزیــل بعنــوان نماینــده قــاره آمریــکا یــک‬
‫دیــدار حیثیتــی برگــزار نمایــد‪.‬‬

‫ایــن بــازی بــرای مــن بعنــوان تماشــاچی نــود دقیقــه اســت که با ســوت‬
‫داور شــروع و بــا ســوت داور پایــان مي‌يابــد امــا بــرای بازیکنــان تیــم ملــی‬
‫بــازی نــود دقیقــه نیســت و بــا ســوت داور هــم شــروع نمي‌شــود بلکــه از‬
‫روزهــا و هفته‌هــا قبــل شــروع مي‌شــود‪.‬‬

‫تیــم ملــی از روزهــا یــا هفته‌هــا قبــل بــه اردوی تدارکاتــی میــرود تــا‬
‫بازیکن‌هــا بتواننــد آمادگی‌هــای الزم را کســب نماینــد چــون خیلی روشــن‬
‫اســت کــه بــدون آمادگــی بــه مســابقه رفتــن نتیجــه اش یــک شکســت‬
‫ســنگین اســت قبــل از انجــام بــازی‪ ،‬بازیکن‌هــای تیــم مــا ازروزهــا یــا‬
‫هفته‌هــا قبــل روی بهبــود آمادگی‌هــای جســمانی‪ ،‬تکنیک‌هــای فــردی‪،‬‬
‫تاکتیــک تیمــی‪ ،‬خــوب تمریــن مي‌كننــد تیــم مقابــل را خــوب تحلیــل‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪16‬‬

‫کــرده و بــه یکدیگــر روحیــه می‌دهنــد و روحیــه تیمــی و اعتمادبه‌نفــس‬

‫خــود را بــاال مــی برنــد‬

‫بازیکنــان در طــول بــازی ســعی میکننــد تمــام آن تکنیک‌هــا و‬

‫تاکتیک‌هایــی را کــه روزهــا وهفته‌هــا تمریــن کــرده انــد را بخوبــی‬
‫در مســتطیل ســبز زمیــن بــازی اجــرا کننــد و خــوب بــازی کننــد و‬
‫ازفرصت‌هــا خــوب اســتفاده کننــد قطع ـ ًا هرچــه بهتــر وبیشــتر تمریــن‬
‫کــرده باشــند بــازی بهتــر و قوی‌تــری انجــام می‌دهنــد و توانایــی خــوب‬
‫بــازی کــردن آنهــا بســتگی بــه میــزان تمریناتــی دارد کــه قبــا انجــام‬
‫داده‌انــد‪ .‬و بعــد از بــازی‪ ،‬مربــی‪ ،‬کادر فنــی و بازیکن‌هــا دور هــم جمــع‬
‫مــی گردنــد‪ ،‬فیلــم بــازی را دوبــاره بازبینــی مي‌كننــد نقــاط ضعــف و قــوت‬
‫فــردی و تیمــی را تحلیــل کــرده و بــرای رفــع نقــاط ضعــف و تقویــت نقاط‬
‫قــوت در تمرینــات بعــدی برنامه‌ریــزی مي‌كننــد‪.‬‬

‫یــک ســخنرانی هــم دقیقــا شــبیه یــک مســابقه فوتبــال اســت‬

‫کــه ســخنران بایــد ازروزهــا و هفته‌هــا قبــل خــودش را آمــاده نمایــد‬
‫تکنیک‌هــای فــن بیــان را تمریــن کنــد محتــوای ســخنرانی را آمــاده و‬
‫تمریــن کنــد‬
‫مخاطبیــن و انتظــارات آنهــا را بشناســد جهت کنتــرل ترس از ســخنرانی‬
‫وافزایــش اعتمادبه‌نفــس تکنیک‌هــای آن را تمریــن نمایــد وبــرای‬

‫یادتان باشد‪:‬‬
‫یک سخنرانی هم دقیقا شبیه یک مسابقه فوتبال است که سخنران‬
‫باید از روزها و هفته‌ها قبل خودش را آماده نماید‬
 ‫‪17‬‬ ‫بخش صفرم‬
‫ســخنرانی لبــاس مناســب بپوشــد و درطــول ســخنرانی‪ ،‬تمــام آنچــه را که‬
‫قبــا آمــاده و تمریــن کــرده اســت را بخوبــی اجــرا نمایــد و قطعـ ًا میــزان‬
‫موفقیــت ســخنرانی بــه ایــن بســتگی دارد کــه چقــدر ایــن ســخنرانی در‬
‫ارتقــا موقعیــت ســخنران مؤثــر بــوده و چقــدر تمریــن کــرده باشــد‪.‬‬
‫ســخنران بایــد بعــد از ســخنرانی نیــز کار خــود را تحلیــل نمایــد و نقاط‬
‫ضعــف و قــوت خــود را شناســایی نمایــد و بــرای رفع نقــاط ضعــف و تقویت‬
‫نقــاط قــوت برنامه‌ریــزی و تمریــن نمایــد‪.‬‬

‫نکته ‪:‬‬
‫میزان موفقیت سخنرانی به این بستگی دارد که چقدر این سخنرانی در‬
‫ارتقا موقعیت سخنران مؤثر بوده و چقدر تمرین کرده باشد‪.‬‬

‫حــال مــا در ایســتگاه اول یعنــی قبــل از ســخنرانی بــه بررســی مراحل‬
‫آمــاده شــدن بــرای ســخنرانی می‌پردازیــم اگــر عالقمنــد بــه دانســتن‬
‫اهمیــت و چگونگــی آمــاده شــدن بــرای یــک ســخنرانی هســتید بــا‬
‫همــراه شــوید‪.‬‬
 ‫بخش اول‪:‬‬

‫قبلازسخنرانی‬
 ‫‪21‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬

‫آماده شدن برای انجام سخنرانی‬

‫چقدر اهمیت دارد؟‬

‫یــادم مي‌آيــد ســال‌ها پیــش در انجمــن اولیــا و مربیــان دبســتان فرزنــدم‬

‫بــا یکــی از اولیــا آشــنا شــدم کــه براحتــی چــه در جلســه ‪ 7‬نفــری انجمن‬
‫اولیــا و چــه در جلســه عمومــی ‪ 300‬نفــری انجمــن اولیــا براحتــی صحبــت‬
‫مي‌كــرد بعــدا کــه بــا او بیشــتر آشــنا شــدم متوجــه شــدم کــه ایشــان‬
‫در شــرکت خودشــان چــه در جمــع هیــت مدیــره و یــا مجمــع عمومــی‬
‫براحتــی و بــدون هیــچ گونــه استرســی بســیار شــیوا و روان صحبــت‬
‫مي‌كنــد و کلمــات براحتــی از ذهــن او بــه زبــان او جــاری مي‌شــوند و‬
‫همیشــه هــم فــی البداهــه ســخن مــی گفــت و حداکثر چنــد کلمــه کلیدی‬
‫قبــل از ســخنرانی روی یــک کاغــذ مــی نوشــت و هیــچ وقــت هــم خودش‬
‫را از قبــل آمــاده نمي‌كــرد چــون اعتقــادی بــه ایــن کار نداشــت و می‌گفــت‬
‫ســخنرانی بایــد خودجــوش باشــد بقــول معروف ســخن بایــد یکبــاره از دل‬
‫برآیــد تــا بــردل بنشــیند و ســاختارهای ســخنرانی را هــم خیلــی دوســت‬
‫نداشــت و مــی گفــت ســاختارها دســت و پایــش را می‌بنــدد و همیشــه‬
‫هــم موفــق بــود چــون اســتعداد صحبــت کــردن داشــت بــه قــو ل معروف‬
‫«آدم زبــون داری» بــود و خــوب صحبــت کــردن برایــش عــادی بــود‪.‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪22‬‬

‫بعــد از آن مــن هــم ســعی کــردم بــا الگوگیــری از ایشــان بــدون‬

‫آمادگــی ســخنرانی کنــم و فــی البداهــه صحبــت کنــم یکبــار در یــک‬
‫جمــع صدنفــری همــکاران بــرای ســخنرانی دعــوت شــدم نتیجــه ایــن‬
‫شــد کــه صحبت‌هــای مــن مثــل یــک گنجشــک بودنــد کــه از ایــن‬
‫شــاخه بــه آن شــاخه می‌پریدنــد خیلــی زود مطالبــم تــه کشــیدند و‬
‫حــرف کــم آوردم ومطالبــم را مرتبــا تکــرار مي‌كــردم چــون چیــز‬
‫جدیــدی بــه ذهنــم نمیرســید؛ و نــکات مهــم و کلیــد ی را کــه می بایســت‬
‫مــی گفتــم فرامــوش کــردم در حالیکــه حســابی عــرق شــرم زده بــودم بــا‬
‫کلــی خجالــت و شرمســاری باالخــره ســخنرانی را تمــام کــردم اتفاقــی که‬
‫بعــدا ً افتــاد ایــن بــود کــه اعتمادبه‌نفســم بــه شــدت پاییــن آمــد و تــا‬
‫مدتهــا دیگــه نمي‌توانســتم جلــو جمــع براحتــی صحبــت کنــم‪.‬‬

‫نکتــه مهمــی کــه بعد‌هــا در مــورد امثــال رئیــس انجمــن اولیــا و مربیان‬
‫دبســتان فرزنــدم درک کــردم ایــن بــود کــه ایــن گونــه افــراد بیشــتر‬
‫اســتثنا هســتند تــا یک قاعــده کلــی؛ و بــا پوســت و گوشــت و اســتخوانم‬
‫فهمیــدم بــرای داشــتن یــک ســخنرانی خــوب حتمــا بایــد خــوب آمــاده‬
‫شــد‪.‬‬

‫خیلی مهم ‪:‬‬

‫برای داشتن یک سخنرانی خوب حتما باید خوب آماده شد‪.‬‬
 ‫‪23‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬

‫چرا باید از قبل آماده شویم؟‬

‫واقعیــت ایــن اســت کــه اگــر بخواهیــم ســخنرانی قدرتمنــد و عالــی‬
‫داشــته باشــیم بایــد از قبــل بــرای آن برنامه‌ریــزی کنیــم همانطــور کــه‬
‫ورزشــکاران از روزهــا و یــا هفته‌هــا و ماههــا قبــل بــرای انجــام مســابقات‪،‬‬
‫تمریــن مي‌كننــد و خــود را آمــاده مســابقات میکننــد و یــا و ک ً‬
‫ال کــه قبــل‬
‫از حضــور درجلســه دادگاه از قبــل خــود را آمــاده مي‌كننــد و همــه چیــز را‬
‫پیش‌بینــی مي‌كننــد ســخنرانی هــم از ایــن قاعــده مســتثنی نیســت در‬
‫حقیقــت راز موفقیــت یــک ســخنران در ارائــه یــک ســخرانی عالــی فقــط‬
‫تمریــن و تمریــن و تمریــن اســت آمــاده شــدن هــر چنــد بســیار وقــت‬
‫گیــر اســت امــا بازدهــی آن چنــد برابراســت و زمانــی را کــه صــرف آمــاده‬
‫ســاختن خــود مي‌كنيــم بایــد ســرمایه گــذاری حســاب کنیــم‪.‬‬

‫اگــر زحمــت آمــاده شــدن را بــه خــود ندهیــم یــا از آن غفلــت کنیــم‬
‫ضــرر بزرگــی خواهیــم کــرد آنــو قــت در حیــن ســخنرانی دچــار اضطــراب‬
‫فراوانمي‌شــويم و نتیجتــ ًا پیــام مــا مغشــوش خواهــد بــود و حیثیــت و‬
‫اعتبارمــان آســیب خواهــد دیــد همچنیــن تجربــه ثابــت کــرده اســت کــه‬
‫نداشــتن آمادگــی ‪،‬بــه فرصت‌هــای کاری افــراد آســیب مي‌‌زنــد بــه قــول‬
‫معــروف «آمــاده نشــدن بــرای کاری یعنــی آمــاده شــدن بــرای شکســت»‪.‬‬

‫مهم ‪:‬‬
‫نداشتن آمادگی ‪،‬به فرصت‌های کاری افراد آسیب مي‌‌زند به قول معروف‬
‫«آماده نشدن برای کاری یعنی آماده شدن برای شکست»‪.‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪24‬‬

‫آمادگی برای سخنرانی یعنی چه؟‬

‫آمادگــی بــرای ســخنرانی یعنــی اینکــه بــرای ســخنرانی خــود مطالــب‬
‫زیــادی آمــاده کنیــد تــا ایــن امــکان را داشــته باشــید کــه از میــان آن‌هــا‬
‫گزینــش کــرده و مطالــب مفیدتــر را دســت چیــن کنیــد مثــل پیــدا کردن‬
‫دوســت کــه بــا صــد نفــر ارتبــاط برقــرار مي‌كنيــم تــا اینکــه ده تــا‬
‫دوســت پیــدا کنیــم تــا از بیــن آن ده دوســت‪ ،‬یــک دوســت صمیمــی پیدا‬
‫کنیــم پــس بهتــر اســت صــد مطلــب ونکتــه مختلــف را جمـع‌آوري کنیم و‬
‫نــود تــای آنهــا را حــذف کنیــم هرچــه بیشــتر مطلــب جمــع کنیــم اعتماد‬
‫بنفــس مــا بیشــتر مي‌شــود و بهتــر مي‌توانیــم از میــان آنهــا دســت چیــن‬
‫کنیــم و ســخن مــا عمــق و وســعت بیشــتری مي‌گيــرد‪.‬‬

‫آمادگی برای سخنرانی یعنی اینکه برای سخنرانی خود مطالب‬

‫زیادی آماده کنید تا این امکان را داشته باشید که از میان آن‌ها گزینش‬
‫کرده و مطالب مفیدتر را دست چین کنید‬

‫دیــل کارنگــی درکتــاب آییــن ســخنرانی خــود مــی نویســد‬

‫«ســخنرانی‌های عالــی آن دســته از نطق‌هایــی هســتند کــه مــواد ذخیــره‬
‫زیــادی در توشــه دارنــد کــه ســخنران بــه علــت کمبــود وقــت نمي‌توانــد‬
‫از آنهــا بهــره بگیــرد‪».‬‬
 ‫‪25‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬

‫چــرا وقتــی قــرار اســت ســخنرانی کنیــم بایــد‬

‫هرچــه زودتــر آمــاده شــویم؟‬
‫بهتــر اســت وقتــی قــرار اســت ســخنرانی کنیــم هرچــه زودتــر دســت بــه‬
‫کار شــویم و شــروع کنیــم و بــرای دقیقــه نــود نگذاریــم چــون ایــن کار‬
‫بــرای مــا چنــد نفــع دارد‪.‬‬

‫‪ -1‬اینکــه وقتــی کارهــا را بــرای دقیقــه آخــر مي‌گذاریــم شــاید وقــت‬

‫کافــی بــرای راســت و ریــس کــردن آنها نداشــته باشــیم شــاید الزم باشــد‬
‫یــک ســری اطالعــات یــا تصاویــر یــا مســتنداتی را از جایــی گــردآوری‬
‫کنیــم امــا وقتــی در دقیقــه نــود اقــدام کنیــم وقــت کــم بیاوریــم‪.‬‬

‫‪ -2‬هرچــه بــه موعــد مقــرر نزدیــک مي‌شــویم احتمــال اینکــه کارهــای‬

‫غیرمنتظــره ای در ســر راه مــان قــرار بگیــرد بیشــتر مي‌گــردد چیزهایــی‬
‫از راه مي‌رســند کــه می‌خواهنــد بــه آنهــا توجــه کنیــد‬

‫‪ -3‬وقتــی زود شــروع بــه آمــاده شــدن مي‌كنيــم ایــن فرصــت را بــه‬
‫ضمیــر ناخــوداگاه خــود مي‌دهيــم کــه ضمیــر ناخــودآگاه بــر روی موضــوع‬
‫کار کنــد و بــرای مــا تولیــد اید‌هــای نــاب و عالــی نمایــد بقــول معــروف‬
‫«بایــد بگذاریــم خمیــر ور بیایــد»‬

‫چقدر زمان باید صرف آمادگی کرد؟‬

‫امــا اینکــه چقــدر زمــان بایــد صــرف آمادگــی کــرد بســتگی بــه ایــن‬
‫دارد کــه چقــدر بــه موضــوع ســخنرانی تســلط داریــد و توقــع مخاطبــان‬
‫شــما از ایــن ســخنرانی چقــدر اســت معمــوال اعــداد و ارقامــی هــم ذکــر‬
‫مي‌كننــد مثــا مي‌گوينــد کــه بــرای یکســاعت ســخنرانی بایــد ده ســاعت‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪26‬‬

‫وقــت بگذاریــد کــه آمــاده شــوید که ایــن اعــداد علمی و درســت نیســتند‬
‫مثــا بنــده بعنــوان مــدرس در بعضــی از شــرکت‌های دولتی ســخنرانی‌های‬
‫آموزشــی برگــزار کــرده‌ام امــا از آنجاییکــه در ایــن دوره‌هــا انگیزه شــرکت‬
‫کننــدگان (کــه اغلــب پرســنل عــادی بودنــد) بیشــتر دریافــت گواهینامــه‬
‫طــی دوره اســت و نــه محتــوای کارگاه آموزشــی‪ .‬لــذا اطالعــات بنــده‬
‫بعنــوان مــدرس بــرای برگــزاری ایــن ســخنرانی‌ها کافــی و حتــی خیلــی‬
‫زیــاد بــود و نیــازی بــه آمــاده شــدن نمــی دیــدم امــا وقتــی همــان موضوع‬
‫را میخواســتم بــرای مدیــران و رده‌هــای کارشــناس مســوول آن شــرکت‬
‫تدریــس کنــم بســیار مطالعــه مي‌كــردم و مــی بایســت آمادگــی زیــادی‬
‫کســب کنــم چــون مدیــران براحتــی یــک مطلــب را نمــی پذیرنــد چــون‬
‫خودشــان را صاحــب نظــر و تجربــه مي‌داننــد‪.‬‬

‫اگر موفقیت در یک سخنرانی برایتان خیلی مهم است و آبرو و‬

‫حیثیت تان به آن بستگی دارد الزم است شب و روز تمرین کنید که‬
‫به بهترین نتیجه‌ای که مي‌توانید برسید‪.‬‬

‫امــا نکتــه مهــم‪ ،‬ایــن اســت که ایــن ســخنرانی چقــدر بــرای تــان مهم‬
‫اســت اگــر بــرای تــان مهــم باشــد کــه موفــق شــوید و آبــرو و اعتبارتــان‬
‫به آن بســتگی داشــته باشــد و بواســطه یــک ســخنرانی‪ ،‬پیشــنهادی عالی‬
‫و فرصــت هــای چشــمگیر دریافــت کنیــد الزم اســت شــب و روز تمریــن‬
‫کنیــد کــه بــه بهتریــن نتیجـه‌ای کــه مي‌توانیــد برســید‪.‬‬

‫امــا نکتــه آخــر‪ ،‬در آمــاده شــدن هــم آنقــدر افــراط نکنیــد کــه بــه‬
‫خاطــر هــر مســاله کوچکــی آه نالــه کنیــد و خیلــی کمال‌گــرا نباشــید‬
‫چــون آن وقــت اضطراب‌تــان خیلــی بــاال میــرود‪.‬‬
 ‫‪27‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬

‫چگونه موضوع سخنرانی را انتخاب‬

‫کنیم؟‬

‫قبــل از انتخــاب موضــوع ســخنرانی بایــد هــدف از ســخنرانی مشــخص‬

‫گــردد هــدف ازســخنرانی را مي‌تــوان بــه فانــوس دریایــی یــک ســخنرانی‬
‫تشــبیه کــرد کــه جهــت و ســمت و ســوی ســخنرانی را نشــان مي‌دهــد‬
‫چــون وقتــی هــدف و چرایــی ســخنرانی معلــوم نباشــد مثــل ایــن اســت‬
‫یــک کشــتی بــدون تعییــن مســیر در دریــا فقــط بــه پیــش مـي‌رود قطعـ ًا‬
‫یــک ســخنران هــم کــه هــدف و دلیــل ســخنرانی اش را نمي‌دانــد از ایــن‬
‫شــاخه بــه آن شــاخه مــی پــرد و پراکنده‌گویــی مي‌كنــد بــرای اینکــه‬
‫فــرق بیــن موضــوع و هــدف ســخنرانی واضــح گــردد یــک مثــال می‌زنیــم‬

‫فــرض کنیــد بــا شــما تمــاس مي‌گيرنــد کــه بــرای عــده ای از افــراد‬
‫مبتــا بــه ســیگار در خصــوص مضــرات ســیگار ســخنرانی کنیــد تــا‬
‫ایــن افــراد از ایــن بعــد کمتــر ســیگار بکشــند در ایــن مثــال صحبــت در‬
‫خصــوص مضــرات ســیگار‪ ،‬موضــوع ســخنرانی اســت واینکــه بعــد از ایــن‬
‫ســخنرانی میــزان مصــرف ســیگار در بیــن ایــن افــراد کاهــش یابــد هــدف‬
‫ســخنرانی اســت‬

‫بطــور کلــی عواملــی کــه در انتخــاب موضــوع دخالــت دارنــد بــه شــرح‬
‫زیــر مــی باشــند‪:‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪28‬‬

‫الف‪ -‬تخصص ما در آن موضوع‪:‬‬

‫بــرای اینکــه مطمئــن شــویم ســخنرانی خــوب و دلچســبی داشــته باشــیم‬
‫قاعــده کلــی ایــن اســت کــه مــا فقــط موضوعاتــی رابــرای ســخنرانی‬
‫انتخــاب کنیــم کــه آن موضــوع را بخوبــی درک و لمــس کــرده باشــیم و بــه‬
‫قــول معــروف در آن کار اســتاد باشــیم کــه الزمــه آن ایــن اســت کــه در آن‬
‫موضــوع مطالعــات کامــل یــا تجربیــات شــخصی داشــته باشــیم‪.‬‬

‫ب‪ -‬عالقه خودمان به موضوع‪:‬‬

‫مطمئــن باشــید اگــر به موضــوع عالقه نداشــته باشــید و اشــتیاقی نســبت‬
‫بــه آن نداشــته باشــیم آن وقــت هیــچ شــور و نشــاطی هــم نخواهیــم‬
‫داشــت و قطعـ ًا مخاطــب هــم ایــن را حــس خواهــد کــرد و خســته خواهــد‬
‫شــد مي‌گوينــد ســخنی کــه از دل بــر آیــد بــر دل نشــیند‪.‬‬

‫ج‪ -‬تناسب موضوع با زمان‪:‬‬

‫یکــی از مدرســان خــوب ســخنرانی کشــورمان در کتــاب خــود گفته اســت‬
‫یکــی از زمان‌هایــی کــه دوســت دارم خــودم را ازپنجــره خانــه بیــرون پرت‬
‫کنــم زمانــی اســت کــه ســخنران روی ســن مي‌آيــد و مي‌گويــد «البتــه‬
‫موضــوع صحبــت مــن‪ ،‬آنقــدر مفصــل اســت کــه ســاعت‌ها و روزهــا بایــد‬
‫در مــورد آن صحبــت کــرد و واقعــا امــکان پذیر نیســت کــه بتوانــم آن را در‬
‫مــدت زمــان کوتاهــی ارائــه کنــم و ‪»...‬‬

‫لطفــا شــما از آن دســته ســخنرانان نباشــید کــه نمي‌توانــد وقــت خــود‬

 ‫‪29‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫را تنظیــم نمایــد چــون مخاطبیــن حــس بــدی را نســبت بــه ســخنران‬
‫خواهنــد داشــت لــذا همیشــه موضــوع را متناســب بــا زمــان در نظــر‬
‫بگیریــد و مثــل حرفــه ای‌هــا عمــل کنیــد‪.‬‬

‫د‪ -‬ارتباط موضوع به مخاطبین‪:‬‬

‫مثــا یــک ســخنران کــه در یــک جمــع کــه هــم افــراد مجــرد و هــم‬
‫متاهــل وجــود دارد بخواهــد در خصــوص تربیــت فرزنــد صحبــت نمایــد‬
‫قطعـ ًا مخاطبیــن مجــرد از خودشــان مــی پرســند ایــن موضــوع چــه نفعی‬
‫بــرای آنهــا دارد و یــا همــان ســخنران در همــان جمــع بخواهــد درخصــوص‬
‫ازدواج صحبــت نمایــد دیگــر مخاطبیــن متاهــل از خــود مــی پرســند ایــن‬
‫موضــوع چــه نفعــی بــرای آنهــا دارد لــذا در هــر دو صــورت ســخنران‬
‫عــده‌ای از‬

‫مخاطبیــن خــود را از دســت مي‌دهــد لــذا بایــد ســخنران دقــت نمایــد‬

‫کــه موضــوع بحــث كام ـ ً‬
‫ا مرتبــط بــا نیازهــای مخاطبیــن باشــد و بــرای‬
‫مخاطبیــن نفــع و ســود داشــته باشــد امــا همــان ســخنران وقتــی در‬
‫موضــوع رشــد فــردی یــا موفقیــت فــردی صحبــت نمایــد مي‌توانــد افــراد‬
‫بیشــتری را بــه صحبت‌هایــش جــذب نمایــد‬

‫ه‪ -‬موضوعات ممنوعه سخنرانی‪:‬‬

‫درکنــار موضوعــات فــوق موضوعــات ممنوعــه ای نیــز وجــود دارد کــه‬
‫نبایــد درســخنرانی‌های خــود از آن اســتفاده کنیــم کــه بــه شــرح زیــر‬
‫می‌باشــند‪.‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪30‬‬

‫‪ -1‬موضوعــات تخصصــی کــه نیــاز بــه علــم و تجربــه دارنــد ومــا علــم و‬
‫تجربــه آنــرا نداریــم‪ :‬مثــل موضوعــات پزشــکی وغیره‪.‬‬

‫‪ -2‬موضوعاتی که بافرهنگ ما همخوانی ندارد‪.‬‬

‫‪ -3‬موضوعاتــی کــه مخاطبــان بیشــتر از ســخنران مي‌دانــد‪ :‬مثــا‬

‫بخواهیــم بــرای مدیــران صنعــت بیمــه درخصــوص بیمــه صحبــت کنیــم‬

‫یــادم مي‌آيــد مدتــی بعنــوان کارشــناس در شــرکت نیشــکر خوزســتان‬

‫مشــغول بــکار بــودم و از نزدیــک مــی دیــدم کــه چقــدر کارشناســان و‬
‫تکنســین‌ها و تعمیــرکاران فنــی‪ ،‬مســلط بــه جنبه‌هــای فنــی کار هســتند‬
‫لــذا وقتــی ازیــک اســتاد دانشــگاه جهــت آمــوزش تعمیــر ماشــین آالت‬
‫بــه کارکنــان شــرکت دعــوت کردنــد چــون تجربــه فنــی کارکنــان خیلــی‬
‫بیشــتر بــود آن اســتاد دانشــگاه بســیار شــرمنده شــد و اعتمادبه‌نفــس اش‬
‫را از دســت داد‪.‬‬

‫حــال کــه موضــوع را انتخــاب کردیــد در فصــل بعــدی بــه شــما خواهــم‬
‫گفــت کــه چگونــه و از کجــا مطلــب جمــع‌آوري کنیــد و چگونــه متــن‬
‫ســخنرانی را آمــاده کنیــد کــه مخاطبیــن را میخکــوب کنیــد و محتــوای‬
‫ســخنرانی شــما بکــر وجــذاب باشــد پــس بــا مــا همــراه باشــید‬
 ‫‪31‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬

‫آماده کردن متن سخنرانی‬

‫بعــد از انتخــاب موضــوع مــی بایســت پوشــه‌ای را بــرای ســخنرانی بــاز‬

‫کنیــم و ایــن کار را بــرای روز‌هــای آخــر و نزدیــک بــه ســخنرانی نگذاریم و‬
‫هرمطلــب مرتبط به ســخنرانی را جمـع‌آوري و در آن پوشــه بگذاریــم امروزه‬
‫بــا پیشــرفت‌های الکترونیکــی و برنامه‌هــا و نــرم افزار‌هــای کاربــردی‪،‬‬
‫ایــن پوشــه مي‌توانــد در موبایــل یــا تبلــت یــا در کامپیوتــر شــخصی شــما‬
‫باشــد کــه پیشــنهاد مــا ایــن اســت کــه در موبایــل خــود یــک پوشــه ای را‬
‫بــرای مطالــب ســخنرانی بگذاریــد‬

‫وقتــی موضــوع بــرای ضمیــر ناخــودآگاه مشــخص شــد سیســتم تجهیز‬

‫خــودکار ذهــن مطالــب مرتبــط بــا موضــوع را بــرای مــا ‪ blod‬یــا پررنــگ‬
‫مي‌كنــد و ایده‌هــای نــاب بطورناخــود آگاه بــه ذهــن مــا میرســد مثــل‬
‫کبوتــری کــه بطــور اتفاقــی روی پشــت بــام خانــه مــا می‌نشــیند لــذا‬
‫ســریعا بایــد ایــده را شــکار کــرد چــون کبوتر ایــده خیلــی زود می‌پــرد و از‬
‫دســتمان خــارج مي‌شــود و ایده‌هــا اگــر همــان لحظــه یادداشــت نشــوند‬
‫ســریعا فرامــوش مي‌شــوند لــذا بایــد همیشــه قلــم و کاغــذ همراهمــان‬
‫باشــد تــا ایــده ای و نکتــه ای کــه بــه ذهــن مــان رســید ســریع آنــرا‬
‫بنویســیم یــا در موبایــل مــان یادداشــت کنیــم‪.‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪32‬‬

‫بعــد از یادداشــت ایــده باید آنــرا پــرورش داد و آن ایــده را بــا جمع‌آوري‬
‫مطالبــی مرتبــط بــا آن پختــه تــر کــرد ویــا آنکــه بــا دیگــر ایده‌هــا‬
‫ترکیــب کــرده و ایــده جدیــد دیگــری بدســت آوریــم‪.‬‬

‫یادمــان باشــد ماندگارتریــن ســخنرانی‌ها آنهایــی هســتند کــه قســمت‬

‫عمــده آن زاییــده ذهــن و تجربیــات شــخصی درون مــان اســت چــون آنها‬
‫چکیــده گوشــت و پوســت و اســتخوان و تجربیــات مــا هســتند– بــه همین‬
‫دلیــل بهتریــن منبــع بــرای آمــاده کــردن متــن ســخنرانی موضوعاتــی‬
‫هســتند کــه از ذهــن و تجربیــات شــخصی درون‌مــان مي‌جوشــد‪ .‬در زیــر‬
‫چهــار منبــع درونــی بــرای آمــاده کــردن ســخنرانی ارائــه شــده اســت‪.‬‬

‫الف‪ -‬روش‌های جمع‌آوري اطالعات از منابع درونی‪:‬‬

‫‪-1‬موضوعاتی که برپایه سال‌ها کار و تجربه شما استوار است‪:‬‬

‫شــما پیمانــکار ســاختمانی هســتید و همیشــه درگیــر بــا اداره کار و بیمــه‬
‫و مالیــات و شــهرداری و غیــره هســتید پــس شــما تجربیــات خیلــی‬
‫خوبــی در ایــن خصــوص داریــد و ســخنان شــما مي‌توانــد باعــث شــود‬
‫کــه پیمانــکاران تــازه کار اشــتباهات شــما در خصــوص کارگــران‪ ،‬بیمــه‬
‫و پرداخــت مالیــات را تکــرار نکننــد و هزینه‌هــای اضافــی راکــه شــما‬
‫پرداخــت کــرده ایــد نپردازنــد لــذا شــما مي‌توانیــد ســخنرانی خوبــی در‬
‫خصــوص ساختمان‌ســازی داشــته باشــید‪.‬‬

‫مثــال دیگــر اینکــه شــما سالهاســت تمبــر جمــع مي‌كنيــد و عالقــه‬

‫زیــادی بــه تمبــر داریــد و یــک کلکســیون بــزرگ و نفیــس از تمبــر داریــد‬
‫پــس شــما مي‌توانیــد ســخنرانی خوبــی درمــورد تمبــر داشــته باشــید‬
 ‫‪33‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫در آخــر یادتــان باشــد اگــر یــک ســخنران متخصــص شــوید یعنــی‬
‫فــردی کــه دریــک حــوزه کاری متخصــص و موفــق اســت و مهارت‌هــای‬
‫ســخنرانی را هــم بــرای ارائــه وبیــان مطالــب خــود بــه دیگــران هــم بــه‬
‫خوبــی بلــد اســت آنوقــت درآمــد بســیارخوبی خواهیــد داشــت واغلــب‬
‫اوقــات وقــت شــما پــر خواهــد بــود‬

‫‪ -2‬بیان تجربیات موفقیت‌ها و شکست‌ها ی شغلی‪:‬‬

‫افــراد همیشــه دوســت دارنــد بداننــد دیگــران چگونــه موفــق شــده انــد‬
‫و چگونــه مشــکالت و ســختی‌ها را پشــت ســر گذاشــته انــد تــا بتواننــد‬
‫الگــو بــرداری کننــد در ضمــن بیــان ایــن تجربیــات عالوه بــر اینکــه باعث‬
‫انتقــال تجربــه اســت چــو ن حالــت داســتانی و قصــه گویــی دارنــد بــرای‬
‫مخاطــب شــیرین و دلپذیــر اســت‪.‬‬

‫‪-3‬خاطرات دوران کودکی و نوجوانی‪:‬‬

‫بــرای همــه افــراد خاطــرات کودکــی و زمــان مدرســه یــک دوران طالیــی‬
‫و شــیرین اســت همــه افــراد نســبت بــه گذشــته یــک حــس نوســتالژی‬
‫(بازگشــت بــه گذشــته) دارنــد (البتــه بــه اســتثنا معــدود افــرادی کــه‬
‫کودکــی و گذشــته پــر از رنجــی داشــته انــد) لــذا همــه مخاطبیــن‬
‫صحبت‌هــای مربــوط بــه خاطــرات کودکــی را دوســت دارنــد و برایشــان‬
‫جــذاب اســت‪.‬‬

‫‪ -4‬تجربه‌های غیر عادی‪( :‬مثل مالقات با آدم‌های بزرگ‪ ،‬جنگ‪،‬‬

‫بحران روانی وغیره که از سر گذراندید)‪:‬‬

‫ذهــن مــا انســانها طــوری آفریــده شــده کــه بــه چیزهــای غیــر عــادی و‬
‫جدیــد خیلــی توجــه میکنــد مثــا وقتــی ســر کالس از تجربــه دوســفر‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪34‬‬

‫خارجــی کــه رفتــه بــودم و خاطــرات آن کشــورها و دیــدن بعضــی‬

‫چهره‌هــای مشــهور‪ ،‬آن ســفر تعریــف مي‌كنــم بــرای دانشــجویان بســیار‬
‫جــذاب اســت‬

‫عــاوه برمنابــع بــاال کــه منابــع درونــی آمــاده ســازی متــن ســخنرانی‬
‫هســتند مي‌توانیــم از منابعــی خارجــی (خــارج از خودمــان) نیــز اســتفاده‬
‫نماییــم کــه مهم‌تریــن آنهــا عبارتنــد از‪:‬‬

‫ب‪ -‬روش‌های جمع‌آوري اطالعات از منابع خارجی‪:‬‬

‫‪ -1‬استفاده از کتابداران حرفه ای‪:‬‬

‫مهم‌تریــن منبــع یــک کتابخانــه بــزرگ و عالــی‪ ،‬کتابهــا و مجله‌هــای آن‬

‫نیســت بلکــه ایــن منبع پشــت یــک میز نشســته اســت و ســوالهای شــما‬
‫را پاســخ مي‌دهدکتابــداران همــه چیــز را نمیداننــد ولــی یــک کتابــدار‬
‫حرفــه ای مي‌توانــد منابــع مــورد نیازتــان را بیابــد و شــما را در یافتــن‬
‫مناســب‪ ،‬راهنمایــی و در وقــت شــما صرفــه جویــی نمایــد البتــه یافتــن‬
‫چنیــن کتابــداران حرفــه ای در کشــور ماکمــی ســخت اســت امــا کســانی‬
‫را در بــازار کتــاب دیــده ام کــه مثــل یــک کتــاب دار فــوق حرفـه‌ای عمــل‬
‫مي‌كننــد و تقریبــا هــر منبعــی را بــرای شــما پیــدا کننــد و اطالعــات‬
‫خیلــی خوبــی بــه شــما می‌دهنــد‪.‬‬

‫‪-2‬اینترنت‪:‬‬

‫امــروزه ســاده‌ترین و راحت‌تریــن منبــع بــرای دسترســی بــه اطالعــات‬

‫اینترنــت اســت بــا جســتجو در اینترنــت هرموضوعــی را کــه بخواهیــم‬
‫مي‌توانیــم پیــدا کنیــم اگــر زبــان انگلیســی مــان هــم کمــی خــوب باشــد‬
 ‫‪35‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫آنوقــت دایــره دسترســی بــه اطالعــات مــا خیلــی وســیع تــر خواهد شــد‬
‫فقــط نکتــه مهــم این اســت کــه اگــر میخواهیــم اطالعــات دســت اول تر و‬
‫کامــل تــر و جامــع تــر ی بدســت آوریــم و از بقیــه یــک گام جلوتــر باشــیم‬
‫بایــد نحــوه جســتجوی پیشــرفته در اینترنــت را یــاد بگیریــم کــه در گوگل‬
‫ایــن گونــه آموزش‌هــا و دوره‌هــا موجــود اســت‪.‬‬

‫یادتــان باشــد همــه مطالــب موجــود در اینترنــت معتبــر و قابــل اســتناد‬

‫نیســتند و بلکــه بایــد قبــل ازاســتفاده آن‪ ،‬ســایت و مطالــب آن را اعتبــار‬
‫ســنجی کــرد کــه قطعــ ًا ســایت‌های مراکــز مهــم دولتــی و یــا مراکــز‬
‫مهــم تحقیقاتــی و علمــی دولتــی معتبــر و قابــل اســتناد هســتند و مراکــز‬
‫خصوصــی و تجــاری در جایــگاه بعــدی قرارمي‌گيرنــد‪.‬‬

‫‪-3‬کتاب‪:‬‬

‫کتــاب یکــی از بهتریــن منابــع بــرای جمـع‌آوري مطالــب اســت امــا چنــد‬
‫نکتــه خــاص در مــورد آن وجــود دارد‬

‫اول اینکــه کتابهــا ســلیقه نویسنده‌هایشــان هســتند ودر هیــچ جایــی‬

‫درســتی یــا نادرســتی آنهــا ثابــت نشــده اســت امــا بــا توجــه به نویســنده‬
‫و انتشــارات آن مي‌تــوان تــا حــد زیــادی درمــورد آن قضــاوت کــرد بعضی از‬
‫کتــب آنقــدر نویســنده آنهــا معتبــر و مطالب آنهــا معتبر اســت کــه بعنوان‬
‫مرجــع و رفرنــس معرفــی مي‌گــردد بیشــتر‪ ،‬کتــب علمــی و دانشــگاهی‬
‫در ایــن دســته بنــدی قــرار مي‌گيرنــد و بعضــی کتــب هــم کــه بــه آنهــا‬
‫کتــب بــازاری گفتــه مي‌شــود درجــه اعتبــار آنهــا پاییــن و کمتــر قابــل‬
‫اســتناد هســتند لــذا نبایــد بــه هــر کتابــی اعتمــاد کــرد و دیگــر اینکــه‬
‫کتابــی ممکــن معتبرباشــد امــا مطالــب آن قدیمــی باشــد و بــه روز نباشــد‬
‫لــذا همیشــه بایــد بدنبــال جدیدتریــن کتاب‌هــا بــود‪.‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪36‬‬

‫‪-4‬مقاالت‪:‬‬

‫مقــاالت علمــی ودانشــگاهی کــه قبــا اعتبــار ســنجی شــده قابل اســتناد‬
‫هســتند امــا یادداشــت‌ها‪ ،‬دســت نوشــته‌ها‪ ،‬دل نوشــته‌ها‪ ،‬دیدگاه‌هــا و‬
‫غیــره کــه در روزنامه‌هــا و مجــات وبعضــی ســایت‌ها بعنــوان مقالــه نــام‬
‫بــرده مي‌شــوند درحقیقــت مقالــه نبــوده و قابــل اســتناد نیســتندو فقط در‬
‫اصطــاح عامــه آنهــا را مقالــه مــی نامیم امــا درایــن گونــه مقــاالت عامیانه‪،‬‬
‫فــراوان مطالــب بســیار ارزشــمند و عالــی وجــود دارد کــه مي‌تــوان پیــدا‬
‫و اســتفاده کــرد‪.‬‬

‫‪-5‬مراکز و سازمانهای دولتی مرتبط‪:‬‬

‫ســازمان‌های دولتــی بــه طــور مرتــب گــزارش و کاتالــوگ‪ ،‬برنامه‌هــای‬

‫خبــری‪ ،‬آمــارو دیگــر اطالعــات و ارقــام خــود را چــاپ و منتشــر مي‌كننــد‬
‫کــه منبــع خوبــی هســتند ایــن مراکــز در صورتیکــه بــا مســوالن آنهــا‬
‫ارتبــاط خوبــی برقــرار کنیــد و آنهــا را مجــاب کنیدکــه آن اطالعــات را‬
‫میخواهیــد بــه نفــع جامعــه اســتفاده کنیــد اطالعــات دســت اولــی در‬
‫اختیــار تــان مي‌گذارنــد یــادم می‌آیــد در دوران دانشــجویی مرتبــا از‬
‫دانشــگاه مــان جهــت تحقیقــات بــه دیگــر مراکــز دولتــی معرفــی نامــه‬
‫مــی گرفتــم و آن مراکــز هــم همــکاری خوبــی بــا مــن مــی کردنــد‪.‬‬
 ‫‪37‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬

‫شناختمخاطب‬

‫بهتریــن ســخنرانی‌ها‪ ،‬ســخنرانی‌هایی هســتند کــه کــه محوریــت آنهــا‬

‫مخاطبیــن باشــد ایــن بــدان معناســت کــه پیــام و نحــوه بیــان آن بــه‬
‫خواســته‌ها‪ ،‬نیازهــا‪ ،‬عالیــق و دغدغه‌هــا ی مخاطبیــن بپــردازد؛ و وقتــی‬
‫یــک ســخنرانی را آمــاده مي‌كنيــم ایــن بایــد قطــب نمایــی باشــد کــه مــا‬
‫را در برنامه‌ریــزی مطالــب مــان راهنمایــی کنــد‪.‬‬

‫حــال اگــر بخواهیــم یــک ســخنرانی مخاطــب محــور داشــته باشــیم که‬
‫در آن رضایــت و خشــودی مخاطــب را جلب نماییــم بایدمخاطبــان را بخوبی‬
‫بشناســیم و بــرای ایــن کار بایــد بــه چهــار ســوال زیــر پاســخ دهیم‪:‬‬

‫الف‪ -‬مخاطبین چه کسانی هستند؟‬

‫ب‪ -‬انتظار ات آنها چیست؟‬

‫ج‪ -‬دانش آنها چقدر است؟‬

‫د‪ -‬نگرش آنها چیست؟‬

‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪38‬‬

‫الف‪ -‬مخاطبین چه کسانی هستند؟‬

‫برای شناخت کلی مخاطبین باید به موارد زیر توجه کرد‪:‬‬

‫‪ -1‬تعداد مخاطبین‪:‬‬

‫دوســت خوبــم ومــدرس ســخنرانی آقــای صــادق لــو در کتــاب خــود می‬
‫نویســد «یکــی از بدتریــن حالت‌هــا بــرای یــک ســخنران ایــن اســت کــه‬
‫بــا دیــدن تعــداد حاضریــن در ســالن‪ ،‬غافلگیــر شــود‪ .‬شــما بایــد بدانیــد‬
‫قــرار اســت بــرای چنــد نفــر صحبــت کنیــد‪ .‬آیــا تعــداد آن‌هــا ‪ 20‬الــی ‪50‬‬
‫نفــر اســت؟ و یــا بیــن ‪ 100‬الــی ‪ 200‬نفــر؟ شــاید هــم بیــن ‪ 500‬تــا ‪ 800‬نفــر!‬
‫و یــا بیــش از ‪ 1000‬نفــر؟ تعــداد شــرکت‌کنندگان هرقــدر کــه باشــد بایــد‬
‫از قبــل بدانیــد و خــود را بــرای ســخنرانی در حضــور آن‌هــا آمــاده کنیــد‪.‬‬
‫بایــد در حیــن تمریــن و کســب آمادگــی‪ ،‬بــا توجــه بــه تعــداد حاضــران‪،‬‬
‫تصویرســازی ذهنــی کنیــد؛ و هرگــز نبایــد غافلگیــر شــوید»‬

‫یــک ســخنران حرفــه ای قبــل از هــر چیــزی بایــد تعــداد مخاطبیــن‬

‫را بدانــد ســخنرانی در یــک جمــع ‪ 40‬نفــره بــا ســخنرانی در یــک جمــع‬
‫‪ 400‬نفــره بــا هــم متفــاوت اســت هــر چــه تعــداد مخاطبیــن کمتــر باشــد‬
‫میــزان اســترس ســخنران کمتــر و مشــارکت مخاطبیــن بیشــتر مي‌گــردد‬
‫از طرفــی هــر چــه تعــداد مخاطبیــن بیشــتر باشــد ســخنران انــرژی‬
‫بیشــتری دریافــت مــی کنــد‬

‫وقتــی ســخنران تعــداد مخاطبیــن را بدانــد بهتر و مناســب تــر مي‌تواند‬

‫خــودش را بــرای ســخنرانی آمــاده نمایــد و تاکیــد مــی کنــم بعنــوان یــک‬
‫ســخنران هیــچ وقــت بــه لحــاظ تعــداد مخاطبیــن غافــل گیر نشــوید‪.‬‬
 ‫‪39‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬

‫‪ -2‬محدوده سنی مخاطبین‪:‬‬

‫افــراد در س ـن‌های مختلــف نیازهــا و خواس ـت‌های مختلفــی دارد مثــا‬

‫افــراد در ســن دانشــجویی بیشــتر دغدغــه پیــدا کــردن شــغل مناســب و‬
‫در اولویــت بعــدی ادامــه تحصیــات تکمیلــی و ازدواج را دارنــد و وقتــی‬
‫میانگیــن ســنی افــراد ‪ 60‬ســال اســت بهتــر اســت در مــورد گذشــته‌ها بــا‬
‫آنهــا صحبــت کــرد و وقتــی بــا افــراد میــان ســال صحبــت می‌کنیــم بهتر‬
‫اســت در مــورد پیشــرفت و مســائل روز صحبــت کنیــم وهــر رده ســنی‬
‫ادبیــات و لحــن و کالم و غیــره خــود را می‌پســند مثــا جوانــان شــور و‬
‫هیجــان را مــی پســندند و پیرهــا متانــت و وقــار در رفتــار را مــی پســندند‪.‬‬

‫ریتــم کالم بــرای افــراد جــوان بایــد ســریع باشــد چــون کــم حوصله‌اند‬
‫امــا بــرای افــراد بــاالی ‪ 60‬ســال بایــد با ســرعت کمتــر ی صحبــت کنیم‪.‬‬

‫اگــر همــان جنــب و جوشــی را کــه درجمــع دانشــجویان داریــم همــان‬

‫جنــب وجــوش را در یــک ســخنرانی کــه میانگیــن ســنی آنهــا ‪ 60‬ســال‬
‫باشــد داشــته باشــیم بــرای آنها کمــی آزار دهنــد ه خواهــد بود و ســخنران‬
‫از نظــر آنهــا ممکــن اســت کمــی ســبک و جلــف بــه نظــر برســد‪.‬‬

‫‪ -3‬جنسیت مخاطبین‪:‬‬

‫جنســیت مخاطبیــن از ایــن لحــاظ مهــم اســت کــه الگوهــای ذهنــی‬

‫زنــان و مــردان بــا یکدیگــر متفــاوت اســت مثــا مــردان کل نگــر هســتند‬
‫و زنــان جــز نگــر‪ .‬لــذا وقتــی بــرای آقایــان صحبــت مي‌كنيــم بایــد اول‬
‫یــک تصویــر کلــی از آنچــه مــی خواهیــم بگوییــم بــه آنهــا نشــان دهیــم‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪40‬‬

‫و ســپس وارد جزئیــات شــویم ولــی خانــم دوســت دارنــد از همــان اول وارد‬
‫جزئیــات شــوند‪.‬‬

‫زنــان قســمت احساســی مغزشــان از آقایــان بیشــتر اســت و آقایــان‬

‫قســمت منطقــی مغزشــان بزرگتــر اســت لــذا بهتــر اســت در ســخنرانی‬
‫بــرای آقایــان بهتــر اســت تاکیــد بــر روی منطــق و عــرف پیــام باشــد و‬
‫بــرای خانم‌هــا تاکیــد بیشــتر بــر روی جنبــه هــای احساســی باشــد‪ .‬بــه‬
‫همیــن دلیــل اســت کــه خانم‌هــا بــا دیــدن تصویــر یــک نــوزاد هیجــان‬
‫زده مــی شــوند‬

‫لــذا اگــر ســخنران جنــس مخاطبــان یــا ترکیــب جنســیتی آنــرا بدانــد‬
‫بهتــر مي‌توانــد بهتــر مي‌توانــد ســخنرانی خــود را آمــاده نمایــد‪.‬‬

‫‪ -4‬تحصیالت مخاطبین‪:‬‬

‫یــادم مي‌آيــد چنــد ســال پیــش تــازه کتابهــای تخصصــی هنرســتان رشــته‬
‫مکانیــک خــودرو عــوض شــده بــود کــه آمــوزش و پــرورش از بنــده دعــوت‬
‫کــرد کــه بــرای دبیــران ایــن رشــته یــک دوره دانــش افزایــی سیســتم‌های‬
‫ســوخت رســانی انژکتــوری را برگــزار کنم (رشــته تحصیلی اول بنده مهندســی‬
‫مکانیــک اســت) بصــورت تئــوری و کارگاهــی ایــن دوره را برگــزار کــردم همان‬
‫زمــان ســازمان فنــی و حرفــه ای از مــن دعــوت کــرد تــا همــان دوره را بــرای‬
‫تعمیــر کاران خــودرو کــه میانگیــن تحصیالت آنهــا حــدودا پنجم ابتدایــی بود‬
‫در ســازمان فنــی و حرفــه ای برگــزار کنــم دقایقی بعــد از شــروع کالس متوجه‬
‫شــدم مطلــب بــرای آنهــا ســنگین اســت و نمي‌توانند مفاهیــم علمــی را هضم‬
‫کننــد ســریعا بــه کارگاه رفتیــم و ادامــه مطالــب را بصــورت کارگاهــی و عملی‬
‫آمــوزش دادم و ازبیــان مطالــب تئــوری خــودداری کــردم کــه نهایتــا بســیار از‬
‫کالس راضــی بودنــد‬
 ‫‪41‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫پــس دانســتن تحصیــات مخاطبیــن‪ ،‬اطالعــات خوبــی در اختیــار مــا‬
‫قــرار مــی دهــد مثــا وقتــی درجمعــی ســخن مي‌گوييــم کــه میانگیــن‬
‫تحصیــات‪ ،‬باالتــر از فــوق لیســانس اســت قطعـ ًا مــی بایســت صحبت‌های‬
‫مــا پایه‌هــای علمــی محکمــی داشــته باشــد و بــرای صحبت‌هایــی کــه‬
‫میکنیــم دالیــل و شــواهد و مســتندات قــوی ارائــه کنیــم امــا وقتــی همان‬
‫مفاهیــم را دریــک جمعــی کــه میانگین تحصیــات آنها بســیارپایین اســت‬
‫بیــان کنیــم بایــد از بیــان اصطالحــات فنــی و تخصصــی خــودداری نماییم و‬
‫بــه جــای آن از شــواهد ملمــوس وعینــی اســتفاده کــرد‬

‫‪-5‬سطح اجتماعی و فرهنگی و شغلی مخاطین‪:‬‬

‫وقتــی مــی خواســتم کار تدریــس ســخنرانی را شــروع کنــم از دوســتان و‬

‫آشــنایان مختلــف کــه مــی شــناختم دعــوت مي‌كــردم کــه در کالســهایی‬
‫کــه رایــگان برگــزار مي‌كــردم شــرکت کننــد کمتریــن اســتقبال از طــرف‬
‫کارمنــدان و معلمــان بــود و بیشــترین اســتقبال از ســمت کســانی بــود کــه‬
‫بــه لحــاظ فرهنگــی‪ ،‬ارزش آمــوزش و بالخــص فن بیــان و ســخنرانی را درک‬
‫کــرده بودنــد یــا از ســمت کســانی بــود کــه در پسـت‌های نیمــه مدیریتــی‬
‫و یــا مدیریتــی قــرار داشــتند و ایــن افــراد خیلی منظم در کالســها شــرکت‬
‫مي‌كردنــد و تمرینــات را انجــام میدادنــد کــه ایــن موضــوع تأثيــر شــغل و‬
‫فرهنــگ را نشــان مــی دهــد‪.‬‬

‫یــا وقتــی در جمــع معلمــان هســتم و شــیو‌هایی را بــرای افزایــش‬

‫درآمــد چنــد صــد هــزار تومانــی در طــول یــک مــاه بــا هفتــه ای دو‬
‫ســاعت کار اینترنتــی در منــزل را معرفــی مي‌كنــم بــرای اکثــر آنهــا ایــن‬
‫موضــوع جــذاب اســت ولــی وقتــی در جمــع مدیرانــی کــه درآمدهــای‬
‫بســیار باالیــی دارنــد ایــن موضــوع را مطــرح مي‌كنــم ایــن موضــوع‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪42‬‬

‫بــرای آنهــا جذابیتــی نــدارد و مي‌گوينــد ایــن چنــد صــد هــزار تومــان‬
‫را بــه کــدام زخــم شــان بزننــد‪.‬‬

‫حــال مــی بینیــم کــه تفــاوت ســطح فرهنگــی و اجتماعــی و شــغلی‬

‫چقــدر مهــم اســت پــس وقتــی صحبــت مي‌كنيــم بایــد ایــن تفاوت‌هــا‬
‫را در نظــر بگیریــد‪.‬‬

‫ب‪ -‬انتظارات مخاطبین‪:‬‬

‫وقتــی بدانیــم انتظــار مخاطــب از مــا به عنــوان ســخنران چیســت بهتر‬
‫مي‌توانیــم رضایــت آنهــا راجلــب کــرده وســخنرانی موفــق تــری داشــته‬
‫باشــیم مثــا اگــر مخاطبیــن مــا فروشــندگان بیمــه باشــند و موضــوع‬
‫صحبــت مــا هــم فــن بیــان وســخنرانی باشــد قطع ـ ًا مخاطبیــن‪ ،‬بیشــتر‬
‫خواهــان مطالــب کاربــردی تــر و تمریــن و افزایــش مهــارت بــا رویکــرد‬
‫متقاعــد ســازی جهــت افزایــش فــروش هســتند وکاری بــه تاریخچــه فــن‬
‫بیــان وعلــم فــن بیــان و قواعــد نگارشــی و ویراســتاری ندارنــد‪.‬‬

‫بعنــوان یــک ســخنران بایــد از انتظــارات مخاطبیــن خــود اطــاع کافی‬

‫داشــته باشــیم تــا بتوانیــم متناســب با‬

‫نیازهــای آنهــا پاســخ بدهیــم ســال گذشــته بــرای برگــزاری یــک دوره‬
‫یــک آموزشــی در یکــی از شــرکت‌های بــزرگ زیــر مجموعــه وزارت نفــت‬
‫دعــوت شــده بــودم بــه مــن گفتــه بودنــد کــه مخاطبین همــه کارشناســان‬
‫و مهندســین شــرکت هســتند امــا وقتی رفتــم ســر کالس‪ ،‬مخاطبیــن همه‬
‫از کارگــران فنــی بودنــد لــذا مجبــور شــدم بــه جــای تدریــس علمــی بــا‬
‫پــاور پوینــت‪ ،‬تدریــس کارگاهــی و عملــی داشــته باشــم تــا متناســب بــا‬
‫نیازهــای آنها باشــد‪.‬‬
 ‫‪43‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫البتــه دربیشــتر شــرکت هــای دولتــی‪ ،‬چــون شــرکت در دوره هــای‬
‫آموزشــی بــرای مخاطبیــن جنبــه تنــوع در کار و گرفتــن گواهینامــه طــی‬
‫دوره‪ ،‬پــر رنــگ تــر از جنبــه علــم آمــوزی و مهــارت آمــوزی آن اســت و‬
‫شــرکت کننــدگان هزینــه ای بابــت آمــوزش پرداخــت نمــی کننــد و عــاوه‬
‫بــر آن‪ ،‬در ســاعات اســتراحت از آنهــا پذیرایــی شــده وبــا دوســتان خــود‬
‫بــه گــپ زنــی مشــغول مــی گردنــد لــذا شــما بعنــوان ســخنران اگربطــور‬
‫نســبی انتظــارات مخاطبیــن را بــرآورده نماییــد (بــه شــرط آنکــه شــکاف‬
‫زیــادی بیــن انتظــارات مخاطبیــن و واقعیــات تدریــس شــما نباشــد) موفق‬

‫نکتهکلیدی‪:‬‬
‫خیلی مهم است که شکاف بین انتظارات مخاطبین از تدریس و واقعیا‬
‫ت تدریس شما خیلی کم باشد و اال اعتراض مخاطبین را در پی‬
‫خواهیدداشت و شکست خواهید خورد‪.‬‬

‫خواهیــد بــود و دوبــاره بــرای تدریــس از شــما دعــوت بعمــل مــی آیــد امــا‬
‫وقتــی شــما ســمینار و یــا کارگاه آموزشــی برگــزار مي‌كنيــد و از مخاطبیــن‬
‫شــهریه دریافــت مي‌كنيــد توقــع مخاطبیــن خــود بخــود بــاال خواهــد‬
‫رفــت چــون عــاوه بــر گذاشــتن وقــت‪ ،‬پــول هــم داده انــد و خیلــی‬
‫مهــم اســت کــه شــکاف بیــن انتظــارات مخاطبیــن از تدریــس و واقعیــا ت‬
‫تدریــس خیلی کــم باشــد و اال اعتــراض مخاطبیــن را در پی خواهیدداشــت‬
‫و شکســت خواهیــد خــورد‪.‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪44‬‬

‫ج‪ -‬دانش مخاطبین‪:‬‬

‫بارهــا برایــم اتفــاق افتــاده اســت در بعضــی شــرکت‌ها کــه ازمــن بــرای‬
‫برگــزاری کارگاه‌هــای آموزشــی (بیشــتر دروس فنــی) دعــوت میکردنــد‬
‫وقتــی شــروع بــه تدریــس مي‌كــردم و مطالــب را بیــان مي‌كــردم‬
‫مخاطبیــن مــات و مبهــوت مــن را نــگاه مي‌كردنــد واحســاس مي‌كــردم‬
‫متوجــه نمیشــوند و وقتــی از آنهــا مــی پرســیدم کــه مشــکل کجاســت که‬
‫متوجــه نمــی شــوند جــواب مــی شــنیدم کــه مــی گفتنــد کــه شــما چون‬
‫در ایــن موضــوع تخصــص داریــد بــرای تــان ســاده اســت ولــی مــا درایــن‬
‫ا جدیــد‬ ‫موضــوع هیــچ گونــه اطالعاتــی نداریــم و مطلــب برایمــان كام ـ ً‬
‫اســت و مــن مجبــور مــی شــدم از مبانــی اولیــه شــروع کنــم و گام بــه گام‬
‫بــه ســراغ مفاهیــم دشــوار تــر بــروم‪.‬‬

‫نکات کلیدی ‪:‬‬

‫‪-1‬باید مراقب دانش کم مخاطبین باشیم تا مطالبی را که مي‌گوييم‬
‫برایشان گنگ نباشد‬
‫‪-2‬گاهی اوقات‪ ،‬مخاطب دچار توهم دانش شده است که با انجام تکنیک‬
‫باال مي‌توان به او ثابت کرد که اطالعات و دانش او کم است‬

‫پــس بایــد مراقــب دانــش کــم مخاطبیــن باشــیم تــا مطالبــی را کــه‬
‫مي‌گوييــم برایشــان گنــگ نباشــد‪ .‬عکــس ایــن موضــوع هــم برایــم‬
‫نیــز زیــاد اتفــاق افتــاده اســت گاهــی اوقــات شــروع بــه وقتــی تدریــس‬
‫مي‌كــردم مخاطبیــن ازمــن مــی خواســتند ســریع از مطالــب اولیــه رد‬
‫شــویم و بــه مباحــث اصلــی و کلیــدی بپردازیــم‪.‬‬
 ‫‪45‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫گاهــی اوقــات‪ ،‬مخاطــب دارای دانــش نیســت بلکــه دچــار توهــم‬
‫دانــش شــده اســت بعضــی اوقــات در دانشــگاه‪ ،‬دانشــجویانی در کالس‬
‫درســم حضــور پیــدا مي‌كردنــد کــه ســن آنهــا زیــاد بــود و در شــرکت‬
‫یــا ســازمانی کــه کار مي‌كردنــد دارای پســت‌های مدیریــت و سرپرســتی‬
‫و یــا مســوولیت‌های مهــم داشــتند و در زمینــه درس بنــده اطالعــات کمــی‬
‫داشــتندولی زیــاد ســرکالس ادعــا داشــتند امــا وقتــی بــه آنهــا میــدان‬
‫مــی دادم کــه بیاینــد و توضیحــات کامــل وکاربــردی از آنچــه بلدنــد بــرای‬
‫دانشــجویان بدهنــد بعــد از چنــد دقیقــه کفگیرشــان بــه ته دیــگ میخورد‬
‫و مطلــب کــم میاوردنــد و وقتــی از آنهــا کار عملــی می خواســتم شــرمنده‬
‫مــی شــدند و بلــد نبودنــد لــذا بایــد بدانیم کــه گاهــی اوقــات‪ ،‬دچــار توهم‬
‫دانــش شــده اســت کــه بــا انجــام تکنیــک بــاال مي‌تــوان بــه او ثابــت کــرد‬
‫کــه اطالعــات و دانــش او کــم اســت‬

‫امــا بســیار اســفناک و دردآور اســت کــه درحیــن ســخنرانی مخاطبــان‬

‫بــه مــا بفماننــد کــه ایــن مطالــب را بلدنــد و یــا در دوره‌هــای قبلــی ایــن‬
‫مطالــب بــه آنهــا گفتــه شــده و تکــراری هســتند و مــا اطالعــات تکمیلــی‬
‫تــر و تخصصــی تــری نداشــته باشــیم ودســت مــان خالــی باشــد لــذا الزم‬
‫اســت کــه از میــزان دانــش مخاطبــان اطــاع کافــی داشــته باشــیم ودر این‬
‫مــوارد كامـ ً‬
‫ا هوشــیارانه عمــل کنیــم‪.‬‬

‫د‪ -‬نگرش مخاطبین‪:‬‬

‫نگــرش مخاطبیــن دو قســمت دارد اول نگــرش نســبت بــه شــخص‬
‫ســخنران و دوم نســبت بــه موضــوع ســخنرانی‪.‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪46‬‬

‫نگرش مخاطبین نسبت به سخنران‪:‬‬

‫مخاطبیــن بایــد نســبت بــه ســخنران حــس خــوب داشــته باشــند‬

‫تــا صحبت‌هایــش را قبــول کننــد مخاطبیــن بایــد قبــول کننــد کــه‬
‫ســخنران در موضــوع مــورد بحــث یــک متخصــص اســت و از صالحیــت‬
‫کافــی برخــوردار اســت مثــا فــرض کنیــد یــک ســخنران بخواهــد در‬
‫مــورد راه‌هــای کســب ثــروت ســخنرانی نمایــد امــا ماشــینش پرایــد‬
‫اســت و لبــاس شــیک و مرغوبــی نپوشــیده اســت بــه نظــر شــما مخاطــب‬
‫چگونــه قضــاوت خواهــد کــرد یــا اینکــه شــما بخواهیــد بــرای همکارانتان‬
‫ســخنرانی نماییدامــا همکارانتــان توانایی‌هــا و دانــش شــما را بــاور ندارنــد‬
‫فکــر مي‌كنيــد ســخنرانی شــما موفــق خواهــد شــد؟‬

‫نگرش مخاطبین نسبت به موضوع سخنرانی‪:‬‬

‫موضــوع ســخنرانی مهــم اســت بــرای بعضــی مخاطبــان موضــوع ممکن‬

‫اســت جنبــه غیــر ضــروری و تجملــی و بــرای دیگــر مخاطبــان آن موضوع‬
‫ا ضــروری باشــد مثــا یــاد گیــری مهــارت ســخنرانی را عــده ای‬ ‫كامــ ً‬
‫کامــا غیــر ضــروری و تجملــی میداننــد و حتــی حاضــر بــه وقت گذاشــتن‬
‫و حضــور در یــک کارگاه آموزشــی رایــگان را ندارنــد از طــرف دیگــر افرادی‬
‫بــرای ارتقاشــغلی آنــرا ابــزاری بســیار مهــم مي‌داننــد و حاضرنــد هزینــه‬
‫زیــادی هــم بابــت آن بپردازنــد و تــازه ایــن هزینــه را هــم یــک ســرمایه‬
‫گــذاری عالــی مي‌داننــد‪.‬‬
 ‫‪47‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬

‫کنترل ترس از سخنرانی‬

‫وقتــی بــرای اولیــن بــار مجــری برنامــه اســم مــن را خوانــد و از مــن‬
‫بــرای ســخنرانی دعــوت کــرد تــا بــه جایــگاه بــروم انــگار دنیــا رو ســرم‬
‫خــراب شــده بــود احســاس کــردم قلبــم مــی خواهــد از ســر جایــش بکند‬
‫ونفســم تنــد تنــد مــی زد کــف دســتها یم عــرق کــرده بــود و پاهایــم جان‬
‫نداشــتند کــه حرکــت کننــد و زانوهایــم بــی حــس شــده بودنــد در دلــم‬
‫آشــوب بــه پــا شــده بــود باالخــره بــه هــر جــون کندنــی بــود خــودم را‬
‫بــه پشــت تریبــون رســاندم وقتــی به پشــت تریبــون رســیدم دیــدم همه‬
‫چهــار چشــمی بــه مــن زل زده انــد انــگار کــه ازمــن طلــب کار بودنــد مغزم‬
‫هنــگ کــرده بــود و هرچــه فکــر مي‌كــردم مطالــب را بــه یــاد نمــی آوردم‬
‫از تــرس‪ ،‬محکــم تریبــون را گرفتــه بــودم دهانــم خشــک شــده بــود بعــدا‬
‫از دوســتان شــنیدم کــه صــورت و گردنــم نیــز ســرخ شــده بودنــد نگاهــم‬
‫را از جمعیــت دزدیــم تــا ازیــر فشــار نــگاه جمعیــت رهــا شــوم کمــی آرام‬
‫تــر شــدم و باالخــره دهانــم رابــاز کــردم کــه صحبــت کنــم امــا لب‌هایــم‬
‫کلمــات را بدرســتی ادا نمي‌كردنــد و مرتبــا تپــق مــی زدم و‪...‬‬

‫اگــر شــما خواننــده محتــرم در موقــع ســخنرانی مشــکالتی شــبیه آنچه‬

‫مــن قبــا داشــتم را داریــد بــه جمــع انســان‌های طبیعــی خــوش آمدیــد‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪48‬‬

‫و بدانیــد کــه شــما تنهــا نیســتید و همــه افــراد از ســخنرانی می ترســند‬

‫مــارک توایــن نویســنده مشــهور و خالــق رمان‌هــای معروفــی چــون‬

‫شــاهزاده و گــدا‪ ،‬ســپید دنــدان و غیــره کــه ســخنران توانمنــدی نیــز در‬
‫زمــان خــودش بــود مي‌گويــد «دونــوع ســخنران وجــود دارد‪ :‬کســی کــه‬
‫مــی ترســد و کســی کــه دروغ مي‌گويــد» یعنــی اینکــه همــه ســخنران‌ها‬
‫از ســخنرانی مــی ترســند و اگــر کســی ادعــا میکنــد نمــی ترســد دروغ‬
‫مي‌گويــد‬

‫اصال چرا می ترسیم؟‬

‫(این قسمت را اگر دوست دارید نخوانید لطمه ای به ادامه بحث نمي‌‌زند)‬

‫علــت تــرس‪ ،‬عملکــرد مغــز اســت بــدن مــا بــه لحــاظ زیســت شناســی‬
‫طــوری تنظیــم شــده اســت کــه بــه خطــر پاســخ مــی دهــد و ایــن‬
‫مکانیســم دفاعــی بقــای ماســت وقتــی چیــزی تهدیــد کننــده یــا‬
‫خطرنــاک را احســاس مي‌كنيــم بخــش خزنــده مغــز فــورا بــدن را بــرای‬
‫ســتیز یــا فــرار آمــاده مي‌كنــد (همانطــور کــه اجــداد غارنشــین مــا وقتــی‬
‫از غــار بیــرون مــی آمدنــد ویــک ببــر مــی دیدنــد بــرای حفــظ جانشــان‬
‫یــا فرارمیکردنــد یــا مبــارزه مي‌كردنــد) و هورمون‌هــای آدرنالیــن و‬
‫کورتیــزول در داخــل خــون زیــاد مــی شــوند‪ ،‬ضربــان قلــب را بــاال میبرنــد‬
‫باعــث طغیــان انــرژی مــی شــوند و تنفــس مــا تنــد تــر مي‌شــود‪ .‬خالصــه‬
‫اینکــه مغــز مــا وقتــی چیــز خطرنــاک مي‌بينــد مــی ترســد‬

‫حــال ســوال این جاســت کــه چــرا مغــز مــا ســخنرانی را تهدیــد کننده‬
‫و خطرنــاک درک مي‌كنــد؟‬
 ‫‪49‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫دلیــل آن ایــن اســت کــه یــا آمادگــی کافــی نداریــم یــا اضطراب‌هــای‬
‫تعمیــم یافتــه ای از دوران کودکــی داریــم مثــا کــودک در کالس درس‬
‫مــی خواســته جلــو همکالســی‌هایش مطلبــی را بخوانــد یــا ســخنی‬
‫بگویــد ولــی مــورد تمســخر همکالسـی‌هایش قــرار گرفتــه اســت و ایــن‬
‫اضطــراب و تــرس ناشــی ازتمســخر دیگــران درضمیــر ناخــودآگاه کــودک‬
‫باقــی مانــده و بعد‌هــا در بزرگســالی در موقعیت‌هــای اجتماعــی مثــل‬
‫صحبــت در جلســات و ســخنرانی در جمــع‪ ،‬مغــز اعــام خطــر میکنــد و‬
‫عــوارض تــرس یعنــی ترشــح آدرنالیــن و‪ ...‬را ســریعا آشــکار مي‌كنــد‬

‫چرا مغز ما سخنرانی را تهدید کننده و خطرناک درک مي‌كند؟‬

‫جواب آن این است که یا آمادگی کافی نداریم یا اضطراب‌های تعمیم یافته‬
‫ای از دوران کودکی داریم‬

‫ســوال ایــن جاســت کــه چــرا بعضــی هــا از ســخنرانی نمــی ترســند؟‬
‫جــواب ایــن اســت کــه کــه مغــز ایــن دســته افــراد‪ ،‬ســخنرانی را تهدیــد‬
‫کننــده و خطرنــاک درک نمي‌كنــد چــون آنقــدر ســخنرانی کــرده انــد کــه‬
‫مغــز آنهــا ایــن موقعیت‌هــا را خطرنــاک نمي‌دانــد و ضمیــر ناخــودآگاه آنهــا‬
‫پذیرفتــه کــه ایــن موقعیــت خطرنــاک نیســت دقیقامثــل مــا کــه دیگــر از‬
‫رانندگــی نمــی ترســیم چــون بســیار رانندگــی کرده‌ايــم و مغــز مــا دیگــه‬
‫آن موقعیــت را تهدیــد کننــده درک نمي‌كنــد و نســبت بــه آن موقعیــت‬
‫بــی حــس شــده اســت‪.‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪50‬‬

‫چرا بعضی ها از سخنرانی نمی ترسند؟‬

‫جواب این است که که مغز این دسته افراد‪ ،‬سخنرانی را تهدید کننده و‬
‫خطرناک درک نمي‌كند چون آنقدر سخنرانی کرده اند که مغز آنها این‬
‫موقعیت‌ها را خطرناک نمي‌داند و ضمیر ناخودآگاه آنها پذیرفته که این‬
‫موقعیت خطرناک نیست دقیقامثل ما که دیگر از رانندگی نمی ترسیم‬
‫چون بسیار رانندگی کرده‌ايم‬

‫پیشــنهاد مي‌كنــم بــرای کســب اطالعــات بیشــتر در خصــوص کارکــرد‬

‫بخش‌هــای ســه گانــه مغــز (مغــز خزنــده‪ ،‬مغــز احساســی و مغــز منطقــی) به‬
‫ســایت آمــوزش ســخنرانی بــه آدرس ‪www.amozeshesokhanrani.com‬‬
‫مراجعــه نمایید‪.‬‬

‫انواع ترس از سخنرانی‪:‬‬

‫بــه نظرمــن دو نــوع تــرس درســخنرانی وجــود دارد یکــی تــرس مثبــت و‬
‫دیگــری تــرس منفــی‪ ،‬اولــی مفید وســازنده اســت و دومــی مضــر و مخرب‪.‬‬

‫دســته اول ترس‌هــا کــه مــن آنهــا را ترس‌هــای واقعــی یــا مثبــت یــا‬
‫ســازنده یــا مفیــد مــی نامــم آن دســته از ترس‌هایــی هســتند کــه بــه‬
‫مــا مي‌گوينــد کــه آمادگــی کافــی نداریــم و مثــل آژیــر و اعــام خطــر‬
‫بــرای مــا هســتند دوســت مــا هســتند وبــه مــا کمــک مي‌كننــد بــا ایجاد‬
‫آمادگی‌هــا ی کافــی و پیــش بینــی مشــکالت‪ ،‬یک ســخنرانی عالی داشــته‬
‫باشــیم و کســب اعتبــار نماییــم‬
 ‫‪51‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫دســته دوم ترس‌هــا کــه مــن آنهــا را ترســهای غیــر واقعــی یــا منفــی‬
‫یــا غیــر ســازنده یــا غیــر مفیــد یــا مخــرب مــی نامــم ترس‌هایــی روانــی‬
‫و ذهنــی هســتند ایــن گونــه ترس‌هــا شــامل تــرس از شکســت‪ ،‬تــر س‬
‫از طــرد شــدن‪ ،‬تــرس از احمــق بــه نظــر رســیدن‪ ،‬تــرس از کانــون توجــه‬
‫بــودن و‪ ...‬اســت کــه ریشــه در کودکــی افــراد دارنــد وتــا بزرگســالی افــراد‬
‫او را همراهــی کــرده انــد و واقعــی نیســتند و آثــار مخــرب و غیــر ســازنده‬
‫دارنــد مثــا کــودک در کالس درس مــی خواســته جلــو همکالس ـی‌هایش‬
‫مطلبــی را بخوانــد یــا ســخنی بگوید ولــی مورد تمســخر همکالسـی‌هایش‬
‫قــرار گرفتــه اســت‪ .‬بــه همیــن دلیــل در ناخــودآگاه کــودک صحبــت کردن‬
‫در جمــع مســاوی بــا تمســخر اســت وایــن تــرس از تمســخر تا بزرگســالی‬
‫همــراه کــودک بــوده اســت یــا پــدر و مــادر بــرای اصــاح رفتــار کــودک از‬
‫ابــزار دوســت داشــتن و دوســت نداشــتن اســتفاده کــرده انــد‪.‬‬

‫صحبــت درخصــوص علــت و ریشــه ایــن گونه‌هــا ترســها خــارج از‬

‫بحــث و حوصلــه ایــن کتــاب اســت‬

‫نکتهمهم‪:‬‬

‫قبــا بایــد بگویــم کــه اعتمادبه‌نفــس یعنــی افزایــش مهــارت بعــاوه‬

‫داشــتن تصویــر خــوب ازتوانمندی‌هــای خودمــان اســت پــس مــا بــرای‬
‫اینکــه در طــول ســخنرانی بــا اعتمادبه‌نفــس باشــیم الزم اســت قبــل‬
‫ازســخنرانی مهارت‌هــای ســخنگویی را کســب نماییــم و هرچــه ایــن‬
‫مهــارت افزایــش یابــد ترس‌هــای واقعــی مــا کمتــر خواهــد بــود و هرچــه‬
‫تصویــر ی کــه از خودمــان و توانمندی‌هــای خودمــان داریــم بهتــر باشــد‬
‫ترس‌هــای غیــر واقعــی (روانــی) مــا کمتــر خواهنــد بــود و بدیــن ترتیــب‬
‫اعتمادبه‌نفــس مــا در ســخنرانی افزایــش مي‌يابــد‪.‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪52‬‬

‫ترس‌های واقعی سخنران‪:‬‬

‫ایــن دســته از ترســها واقعــی هســتند وکنتــرل ترس‌هــای واقعــی بــا‬
‫افزایــش مهارت‌هــای ســخنگویی و پیــش بینــی مشــکالت و ایجــاد‬
‫آمادگی‌هــای الزم تــا حــدود بســیار زیــادی قابــل رفــع هســتند‬

‫مــن ایــن دســته از ترس‌هــا ی واقعــی را در پنــچ حــوزه مربــوط بــه‬

‫محتــوای ســخنرانی‪ ،‬توانمندی‌هــای فــردی ســخنران‪ ،‬شــناخت مخاطبیــن‪،‬‬
‫ابزارهــای ســخنرانی و محــل ســخنرانی تقســیم مي‌كنــم‬

‫اولین ترس واقعی مربوط به محتوا است‪:‬‬

‫اینکــه آیــا محتــوای مــا کاربــردی اســت یــا نــه؟ محتــوای مــا بــرای‬
‫مخاطبیــن تکراریــه؟ مطالــب قابــل فهــم بــرای مخاطــب هســت؟ وغیــره‬

‫بــرای رفــع ایــن تــرس تــا مي‌توانیــم در مــورد موضــوع ســخنرانی‪،‬‬

‫بــی رحمانــه مطالعــه کنیــم و مطالــب مــان را بــه روز کنیــم و چندیــن برابر‬
‫زمــان ســخنرانی‪ ،‬مطلــب آمــاده کنیــم‪.‬‬

‫دانــش خــود را در مــورد موضــوع ســخنرانی‪ ،‬بــه قــدری بــاال ببریــم کــه‬
‫محتــوای ســخنرانی‌مان‪ ،‬تنهــا یــک دهــم از دانــش مــا باشــد؛ یعنــی ده‬
‫برابــر بیشــتر از آنچــه قــرار اســت بگوییــم‪ ،‬بدانیــم‪ .‬در حقیقــت محتــوای‬
‫ســخنرانی را مثــل کــف دســت مان بلــد باشــیم بایــد ســخنرانی را همچون‬
‫اســم مــان بلــد باشــیم بــه عبــارت دیگــر بایــد تســلط کافــی بــر محتوای‬
‫ســخنرانی مــان داشــته باشــید در ایــن صــورت اســت کــه اضطــراب از‬
‫وجودمــان رخــت بــر مــی بنــدد‪.‬‬

‫درایــن خصــوص درفصــل دوم مربــوط بــه انتخــاب موضــوع توضیحــات‬

 ‫‪53‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫کاملــی داده شــده اســت بــرای رفــع ایــن تــرس بــه آن فصــل کتــاب‬
‫مراجعــه نماییــد‪.‬‬

‫دومین ترس واقعی مربوط به توانمندی‌های ارائه سخنران است‪:‬‬

‫اینکــه ویژگی‌هــای بیانــی‪ ،‬زبــان بــدن‪ ،‬ارتباط چشــمی وانســانی‪ ،‬پوشــش‬

‫وغیــره ســخنران مناســب اســت یاخیر؟‬

‫در ایــن خصــوص در فصــول مختلــف کتــاب توضیحــات کاملــی داده‬

‫شــده اســت بــرای رفــع ایــن تــرس بــه فصــول مربوطــه مراجعــه نماییــد‬

‫سومین ترس واقعی مربوط به عدم شناخت کافی از مخاطبین است‪:‬‬

‫بــرای توضیحــات کامــل تــر و رفــع ایــن تــرس بــه فصــل مخاطب شناســی‬
‫مراجعــه فرمایید‬

‫چهارمین ترس واقعی‪ ،‬مربوط به ابزارهای سخنرانی است‪:‬‬

‫دوستی عزیز نقل می کرد‪:‬‬

‫«در یکــی از ارائه‌هایــم در دانشــکده کــه لپ‌تاپــم هــم همراهــم بــود‪،‬‬

‫فیــش ویدیــو پرژکتــور بــه سیســتم مــن متصــل نشــد (راه حــل یــک)‬

‫و مــن فلشــم کــه همراهــم بــود را بــه کامپیوتــر ســالن وصــل کــردم‬
‫و متاســفانه فونــت پاورپوینــت مــن را نمــی خوانــد و بهــم ریختــه نشــان‬
‫مــی داد (راه حــل دوم)‬

‫و از آنجایــی کــه ‪ pdf‬آنــرا از قبــل آمــاده کــردم بــودم مجبــور بــه نمایش‬
‫‪ pdf‬شــدم (راه حــل ســوم) و از مهلکــه نجــات پیــدا کردم‪.‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪54‬‬

‫آن دوســت در ادامــه گفتنــد توصیــه یکــی از اســاتیدم ایــن بــود کــه‬
‫پاورپوینــت را در فلــش وس ـي‌دي بــه همــراه داشــته باشــید و در ایمیــل‬
‫خــود یــا دراب باکــس هــم نگــه داریــد و از آن ‪ pdf‬تهیــه کنیــد تــا در هنگام‬
‫ارایــه بــه کمــک شــما بیایــد‪».‬‬

‫ســخنران بایــد بــرای بدترین‌هــا آمادگــی داشــته باشــد و بــرای‬

‫هرمشــکل‪ ،‬یــک برنامــه و راهــکار داشــته باشــد تــا اگر شــرایط خــوب بود‬
‫کــه هیــچ‪ ،‬ولــی اگــر شــرایط بــد بــود غافلگیــر نشــود‬

‫یــک ســخنران حرفــه ای همچنیــن بایــد بــه قــدری بــرای وقــوع‬

‫مشــکالت احتمالــی آمــاده باشــد کــه حتــی اگــر در حیــن ســخنرانی زلزله‬
‫ای رخ داد یــا مخالفانــش برایــش ایجــاد کردنــد بتوانــد آن را اداره کنــد و‬
‫اصطالحــا توانایــی مدیریــت بحــران داشــته باشــد‪.‬‬

‫یک توصیه مهم ‪:‬‬

‫سخنران باید برای بدترین‌ها آمادگی داشته باشد و برای هرمشکل‪،‬‬
‫یک برنامه و راهکار داشته باشد تا اگر شرایط خوب بود که هیچ‪ ،‬ولی‬
‫اگر شرایط بد بود غافلگیر نشود‬

‫مهم‌تریــن عوامــل ایجادتــرس مربــوط بــه ابزارهای ســخنرانی‪ ،‬سیســتم‬

‫صوتــی‪ ،‬پروژکتــور‪ ،‬سیســتم کامپیوتــری یــا لپ‌تــاپ اســت کــه از قبــل‬
‫بایــد روی تــک تــک مــوارد فــوق فکــر کــرد و مشــکالت احتمالــی راپیــش‬
‫بینــی کــرده و راهکار‌هــای الزم را آمــاده داشــته باشــیم مثــا درخصــوص‬
‫لپ‌تــاپ‪ ،‬بهتــر اســت از لپ‌تــاپ شــخصی خودمــان اســتفاده نماییــم‬
‫چــون بــه آن مســلط هســتیم وهمچنیــن از قبــل بــا برگــزار کننده جلســه‬
‫یــا ســمینار هماهنــگ کــرده و یــک لپ‌تــاپ ذخیــره در محــل وجــود‬
 ‫‪55‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫داشــته باشــد چــون تجربــه نشــان داده بــد تریــن اتفاقــا ت در بدتریــن‬
‫لحظــات مــی افتــد یعنــی لپ‌تــاپ همیشــه عالــی اســت امــا ســر کالس‬
‫و ســمینار کار نمي‌كنــدو یادمــان باشــد کــه فرمت‌هــای مختلفــی از‬
‫اســایدها تهیــه کنیــم و در چنــد قالــب بــه همــراه داشــته باشــید‪ .‬اصال به‬
‫لپ‌تاپ‌مــان اعتمــاد نکنیــم ویــک نســخه پشــتیبان از اطالعــات در فلــش‬
‫ممــوری یاس ـي‌دي ویــک نســخه هــم در ایمیل‌مــان داشــته باشــیم‪.‬‬

‫در مــورد پروژکتــور نیــز ایــن موضــوع نیــز صــادق اســت اگــر ســمینار‬
‫خیلــی مهــم باشــد بهتــر اســت کــه یــک پروژکتــور ذخیــره نیــز درمحــل‬
‫حاضــر باشــد و در برابرخشــم مخاطبیــن خــود را بیمــه کنیــم و بــرای‬
‫اطمینــان بیشــتر‪ ،‬مطمئــن شــویم کــه حتــی اگر مشــکلی هــم بــرای ویدئو‬
‫پرژکتــور ذخیــره هــم پیــش آمــد‪ ،‬مــا مي‌توانیــم بــدون پاورپوینــت هــم‬
‫ســخنرانی‌مان را انجــام دهیــم‪ .‬و در زمــان تمرین‌هــا‪ ،‬ســخنرانی بــدون‬
‫پاورپوینــت هــم تمریــن کنیــم‪.‬‬

‫پنجمین ترس واقعی مربوط به محل برگزاری سخنرانی است‪:‬‬

‫مهمتریــن ترس‌هــا درایــن حــوزه مربــوط بــه دو عامــل اساســی دمــای‬

‫هــوا ســالن بــه لحــاظ ســرمایش و گرمایش و نــور مناســب محل ســخنرانی‬
‫اســت البتــه مــوارد مهــم دیگــری مثــل نحــوه نشســتن مخاطبیــن‪ ،‬محــل‬
‫قرارگیــری ســخنران روی ســن‪ ،‬بــه موقــع رســیدن بــه محــل ســخنرانی و‬
‫غیــره را نیــز بایدبــه ایــن لیســت اضافــه کــرد‪.‬‬

‫نکتــه مهــم اینســت کــه از قبــل مــی بایســت در خصــوص مســائل فنی‬
‫ســالن بــا مســوول فنــی ســالن هماهنگی‌هــای الزم را انجــام داده و کلیــه‬
‫مــوارد را کنتــرل وچــک کــرد و مهــم تــر آنکــه اگــر ســخنرانی مــا اهمیت‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪56‬‬

‫زیــادی بــرای مــان دارد حتمــا حضــور مســوول فنــی ســالن در طــی‬
‫ســخنرانی الزامــی اســت‪.‬‬

‫یک توصیه مهم ‪:‬‬

‫بعنوان سخنران همیشه پیش بینی کنید که حداقل یک ساعت قبل‬
‫از شروع سخنرانی درمحل حضور داشته باشید‬

‫بعنــوان ســخنران همیشــه پیــش بینــی کنیــد کــه حداقــل یــک‬

‫ســاعت قبــل از شــروع ســخنرانی درمحــل حضــور داشــته باشــید چــون‬
‫دالیــل و مزایــای بســیار فراوانــی دارد یکــی از دالیــل آن ایــن اســت کــه‬
‫اگــر در طــول مســیر از منــزل تــا محــل برگــزاری ســخنرانی مشــکلی‬
‫پیــش آمــد حداقــل دیــر بــه ســخنرانی نمــی رســیم و اســترس دیــر‬
‫رســیدن مــا را نمي‌گيــرد‪.‬‬

‫ضمنــا پیــش بینــی ســاعات پــر ترافیــک بــرای رســیدن بــه محــل‬
‫ســخنرانی را انجــام دهیــد یعنــی اگــر ســخنرانی در ســاعات پــر ترافیــک‬
‫برگــزار مي‌گــردد حتمــا وقــت بیشــتری بــرای رســیدن بــه محــل‬
‫ســخنرانی در نظــر بگیریــد ضمنــا آدرس محــل ســخنرانی را عــاوه بــر‬
‫یادداشــت درموبایــل و یادداشــت کاغــذی در ایمیــل تــان نیــز داشــته‬
‫باشــید چــون ممکنــه یادداشــت کاغــذی شــما گــم شــود و شــارژ موبایــل‬
‫شــما نیــز تمــام شــود‪.‬‬

‫در کل همــه چیــز را پیــش بینــی کنیــد در ایــن خصــوص یــک چــک‬
‫لیســت کامــل از وســایل و لــوازم و کارهــای ســخنران داشــته باشــید و هیچ‬
‫چیــز را بــه شــانس واگــذار نکنیــد‪.‬‬
 ‫‪57‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫ترس‌های غیر واقعی سخنران‪:‬‬
‫همانطــور کــه قبــا گفتــه شــد ایــن دســته از ترس‌هــا همگــی ذهنــی‪،‬‬
‫روانــی‪ ،‬غیــر واقعــی و مخــرب هســتند و ریشــه در کودکــی مــا دارنــد و‬
‫تــا آنجایــی کــه مي‌شــود بایــد آنهــا را کاهــش داد ایــن گونــه ترس‌هــا‬
‫شــامل تــرس از شکســت‪ ،‬تــر س از طــرد شــدن‪ ،‬تــرس از احمــق بــه نظــر‬
‫رســیدن‪ ،‬تــرس از کانــون توجــه بــودن و‪ ...‬اســت کــه بــرای رفــع ایــن‬
‫ترس‌هــا بایــد باورهــای مبتنــی برتــرس را بــه باورهــای قــدرت بخــش‬
‫تبدیــل کنیــم‬

‫روش‌های کنترل ترس و افزایش اعتمادبه‌نفس‪:‬‬

‫منظورمــان از کنتــرل تــرس در اینجــا بیشــتر کنتــرل ترس‌هــای غیــر‬
‫واقعــی و روانــی هســتند و یادمــان باشــد کنتــرل ترس‌هــای واقعــی‬
‫بــا افزایــش مهارت‌هــای ســخنگویی و آمادگــی قبلــی الزم تــا حــدود‬
‫زیــادی قابــل رفــع هســتند کــه قبــا توضیــح داده شــده اســت و کنتــرل‬
‫ترس‌هــای غیــر واقعــی بــا ایجــاد باورهــای قــدرت بخــش قابــل رفــع‬
‫اســت کــه در زیــر توضیــح مي‌دهيــم‬

‫‪ -1‬بدانیم ترس از سخنرانی برای حرفه ای‌ها هم وجود دارد‪:‬‬

‫بدانیــم تــرس از ســخنرانی بــرای حرفــه ای‌هــا هــم وجــود دارد و امــری‬
‫عــادی و طبیعــی اســت و جملــه مــارک توایــن را همیشــه بیــاد بیاوریــم که‬
‫مي‌گويــد «دونــوع ســخنران وجــود دارد‪ :‬کســی کــه مــی ترســد و کســی‬
‫کــه دروغ مي‌گويــد»‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪58‬‬

‫امــا خبــر مســرت بخــش ایــن اســت کــه عمــده تــرس فقــط مربــوط به‬
‫شــروع ســخنرانی و حداکثــر تــا ســه دقیقــه اول ســخنرانی اســت کــه بعد‬
‫از آن بــه یکبــاره فروکــش مي‌كنــد کــه بــا تنظیــم دقیــق و تمریــن فــراوان‬
‫شــروع ســخنرانی مي‌تــوان ایــن میــزان اســترس را کاهــش داد‪.‬‬

‫امــا جالــب تــر اینکــه بدانیــم تــرس دوســت ماســت و مقــدار کمــی‬
‫ازتــرس مي‌توانــد بســیار مفیــد باشــد وقتــی مــا کمــی تــرس داریــم ایــن‬
‫تــر س بــا ترشــح آدرنالیــن در خــون‪ ،‬باعــث تولیــد انــرژی مي‌گــردد و مــا‬
‫بــا انــرژی بیشــتری در روی ســن صحبــت مــی کنیــم‬

‫‪ -2‬بدانیم که مخاطبین ما نمی فهمند که ما ترسیده ایم‪:‬‬

‫بدانیــم کــه مخاطبیــن مــا اکثــر اوقــات متوجــه نمــی شــوند کــه مــا‬
‫ترســيده‌ايم مگــر آنکــه خودمــان آنهــا را متوجــه کنیــم چــون اوال عالئــم‬
‫تــرس بیشــتر درونــی هســتند مثــا مــا‪ ،‬لــرزش صــدای خــود راتقریبــا‬
‫پانــزده برابــر بلنــد تــر از لرزشــی کــه بــه گــوش مخاطبیــن مــی رســد در‬
‫ســر خــود مــی شــنویم لــذا اکثــر اوقــات مخاطبیــن اصــا لــرزش صــدای‬
‫ترســیده مــا را متوجــه نمــی شــوند ثانیــا بعلــت فاصلــه مخاطبیــن بــا مــا‪،‬‬
‫دیگــر عالئــم تــرس مثــل لــرزش دســت یــا ســرخ شــدن صــورت و‪ ...‬را‬
‫متوجــه نمــی شــوند‬

‫‪ -3‬بدانیم که مخاطبین طرفدار ما و خواستار موفقیت ما هستند‪:‬‬

‫برایــان تریســی در کتــاب قــدرت بیــان مــی گوییــد «نقطــه شــروع بــرای‬
‫غلبــه بــر تــرس یــا اضطــراب همــگام صحبــت کــردن در میــان جمــع این‬
‫اســت کــه بدانیــد وقتــی بــرای ســخنرانی کــردن از جایتــان بلند میشــوید‬
‫همــه مخاطبــان خواســتار موفقیــت شــما هســتند ایــن موضوع مثــل رفتن‬
 ‫‪59‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫بــه سینماســت آیــا تــا بحــال به ایــن امیــد بــه ســینما رفتــه اید کــه فیلم‬
‫بــدی ببینیــد و وقــت تــان را تلــف کنید؟البتــه کــه نــه‪.‬‬

‫وقتــی بــه ســینما میرویــد آرزو مي‌كنيــد کــه فیلــم خوبــی ببینیــد کــه‬
‫ارزش زمــان و پولــی را کــه خــرج کــرده ایــد داشــته باشــد ایــن شــرایط در‬
‫مــورد ســخنرانی هــم صــدق مي‌كنــد مخاطبــان از شــما حمایــت مي‌كننــد‬
‫همــه آنهــا موفقیــت شــما رامی‌خواهنــد آنهــا بــرای ایــن‪ ،‬اینجــا هســتند‬
‫کــه شــما را تشــویق کننــد و مشــتاقانه امیدوارنــد کــه ســخنرانی شــما‬
‫موفقیــت آمیــز و لــذت بخــش باشــد»‪.‬‬

‫‪ -4‬بدانیم که در کامل گرایی نباید افراط کنیم‪:‬‬

‫بعضــی از افــراد بــرای انجــام ســخنرانی خــود چنــان اســتاندارد‌های‬

‫باالیــی را تعریــف مي‌كننــد کــه دســتیابی بــه آن امــکان پذیــر نیســت‬
‫و تفکــر صفــر یــا صــد را دارنــد و هیــچ عــددی را بیــن صفــر تــا‬
‫صــد نمــی بیننــد و فکــر مي‌كننــد اگــر صــد در صــد کامــل نباشــند‬
‫مخاطبیــن فکــر مي‌كننــد کــه او ناتــوان و آماتــور اســت لــذا نگرانــی و‬
‫اســترس ســخنرانی آنهــا را میگــرد‪.‬‬

‫تفکــر درســت ایــن اســت کــه مــا تــا وقتی کــه بــه بیشــتر اهدافــی که‬
‫از قبــل تعییــن کــرده بودیــم دســت پیــدا مي‌كنيــم و پیام‌هــای کلیــدی‬
‫ســخنرانی را منتقــل مي‌كنيــم مي‌توانیــم بگوییــم کــه ســخنرانی موفقــی‬
‫داشــته ایــم هرچنــد اشــتباهاتی هم داشــته باشــیم‬

‫‪ -5‬زودتراز موعد به محل سخنرانی رفتن‪:‬‬

‫زودتر به سالن رفتن مزایای زیادی دارد‪:‬‬

‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪60‬‬

‫اول اینکه استرس دیر رسیدن به محل سخنرانی از بین خواهد رفت‪.‬‬

‫دوم اینکــه بــا رفتــن بــر روی ســن و پشــت تریبــون وقــدم زدن در‬
‫جاهــای مختلــف ســالن‪ ،‬ذهــن احســاس مي‌كنــد کــه محــل ســخنرانی‬
‫برایــش آشناســت و امــن اســت ونیــازی نیســت بترســد‪.‬‬

‫ســوم اینکــه صحبت بــا مخاطبان و آشــنا شــدن باآنهــا احســاس آرامش‬
‫بــه ســخنران مــی دهــد چــون احســاس مي‌كنيــد در میــان دوســتان تــان‬
‫هســتید و موقــع ســخنرانی بــا نــگاه کــردن بــه آنهــا ذهــن احســاس‬
‫مي‌كنــد داریــد بــرای دوســتان تــان صحبــت مي‌كنيــد‪.‬‬

‫‪ -6‬حضور با دوستان انگیزه بخش درسالن سخنرانی‪:‬‬

‫حضــور بــا عــده ای ازدوســتان یــا اقــوام در ســالن ســخنرانی باعــث‬

‫دلگرمــی و قــوت قلــب بــرای ســخنران اســت فقــط بــه شــرط آنکــه ایــن‬
‫افــراد‪ ،‬آدم‌هــای مثبتــی باشــند‪.‬‬

‫‪ -7‬تکنیک «انگار که»‪:‬‬

‫پروفســور ویلیــام جیمــز‪ ،‬پــدر روانشناســی جدیــد مي‌گويــد «بــه نظــر‬
‫میرســد کــه عمــل بــه دنبــال احســاس مي‌آيــد امــا واقعیــت ایــن اســت‬
‫کــه عمــل و احســاس بــا هــم پیــش مــی رونــد‪ .‬بنابرایــن بــا تنظیــم ارادی‬
‫اعمــال‪ ،‬مي‌تــوان بــه طــور غیــر مســتقیم احســاس را در خــود کنتــرل‬
‫کنیــم»‪.‬‬

‫یعنــی بــرای دســتیابی بــه احســاس شــجاعت و اعتمادبه‌نفــس طــوری‬

‫رفتــار و عمــل کنیــم کــه انــگار واقعــا از خودمــان مطمئــن هســتیم بــه‬
‫عبــارت دیگــر در روبــه رو شــدن بــا جمــع‪ ،‬طــوری رفتــار وعمــل کنیــم که‬
‫انــگار از شــهامت و اطمینــان کافــی برخــوردار هســتیم و بــه ایــن طریــق‬
 ‫‪61‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫مي‌تــوان تــرس را از خــود دور ســاخته و بــه تدریــج شــجاعت را جایگزیــن‬
‫آن ســازیم‪.‬‬

‫‪ -8‬تلقین و خود گویی‪:‬‬

‫اگرجمــات تاییــدی مثــل «مــن بســیار خــوب ســخنرانی مي‌كنم» یــا «من‬
‫ســخنران خــوب و قدرتمنــدی هســتم» را مرتبــا تکــرار کنیــم بــه مــرور‬
‫زمــان ذهــن مــا آنهــا را بــاور مي‌كنــد و وقتــی بــاور کنیــم کــه ســخنران‬
‫خوبــی هســتیم مثــل یــک ســخنران خــوب رفتــار خواهیــم کــرد‪.‬‬

‫‪ -9‬تصویر سازی ذهنی‪:‬‬

‫یــک نکتــه مهــم‪ :‬ذهــن مــا تفــاوت بیــن واقعیــت و خیــال را تشــخیص‬
‫نمــی دهــد و اگــر یــک اتفــاق خیالــی را آنقــدر تکــرار کنیــم ذهــن آنــرا‬
‫بعنــوان یــک تجربــه موفــق ثبــت مي‌كنــد و بدیــن ترتیــب ذهــن (ضمیــر‬
‫ناخــودآگاه) مــا بــه نفــع مــا گــول مــی خــورد و دوبــاره برنامه‌ریــزی مثبت‬
‫و مــورد دلخــواه مــا مي‌شــود‪.‬‬

‫تصویــر ســازی ذهنــی یعنــی اینکــه خودمــان را در حــال یک ســخنرانی‬

‫موفــق ببینیــم کــه در پایــان همــه مخاطبــان بــا خوشــحالی از جایشــان‬
‫بلنــد شــده انــد وبــه افتخــار مــا کــف مــی زننــد و آنــرا ده بــار‪ ،‬بیســت‬
‫بــار و اگــر الزم شــد پنجــاه بــار تکــرار کنیــم و آنقــدر آن را تکــرار کنیــم‬
‫تــا باورمــان شــود کــه خــوب ســخنرانی مي‌كنيــم تــا ذهــن مــا (ضمیــر‬
‫ناخــودآگاه مــا) متقاعــد گــردد کــه مهــارت باالیــی درصحبــت کــردن‬
‫داریــم و یــک ســخنران حرفــه ای هســتیم تــا مثــل ســخنرانان حرفــه ای‬
‫احســاس آرامــش و اعتمادبه‌نفــس کنیــم‪.‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪62‬‬

‫یــک تصویــر ســازی خیلــی خــوب دیگــر جهــت افزایــش اعتمادبه‌نفس‬

‫در ســخنرانی ایــن اســت کــه تصــور کنیــم کــه مخاطبیــن آمــده انــد از مــا‬
‫یــک وام بــزرگ بگیرنــد و یــا بــرای وام‌هــای عقــب افتــاده خــود مهلــت‬
‫پرداخــت بگیرند‪.‬‬

‫نکتــه مهــم ایــن اســت کــه چــون ضمیــر ناخــودآگاه مــا چنــد دقیقــه‬
‫قبــل از خــوا ب و چنــد دقیقــه بعــد از بیــداری نســبت بــه هــر زمــان‬
‫دیگــری در روز بیشــترین آمادگــی را بــرای برنامه‌ریــزی دارد بهتــر اســت‬
‫ایــن تمریــن را قبــل از خــواب و بعــد از بیــداری انجــام دهیــد تا بیشــترین‬
‫نتیجــه را بگیریــد‪.‬‬

‫‪ -10‬تکنیک پایان فیلم‪:‬‬

‫برایــان تریســی در کتــاب قــدرت بیــان‪ ،‬تکنیکــی را بیــان مي‌كنــد کــه‬

‫بــر اســاس تصویــر ســازی ذهنــی اســت کــه تکنیک پایــان فیلــم نــام دارد‬
‫کــه بصــورت زیر اســت‪:‬‬

‫«تصــور کنیــد کــه بــه ســینما رفتــه ایــد تــا فیلمــی را ببینــد امــا زود‬
‫مــی رســید و نمایــش قبلــی فیلمــی کــه مــی خواهیــد تماشــا کنیــد تمام‬
‫نشــده اســت بــا ایــن وجــود وارد مــی شــویدو ده دقیقــه آخــر فیلــم را‬
‫تماشــا مي‌كنيــد مــی بینیــد کــه نمایــش بــه خوبــی پیــش م ـي‌رود و در‬
‫پایــان فیلــم همــه چیــز بــه خیــر و خوشــی تمــام مي‌شــود وقتــی فیلــم‬
‫تمــام مي‌شــود ســپس دوبــاره وارد ســالن نمایــش مــی شــوید و فیلــم‬
‫را از اول تماشــا مي‌كنيــد امــا ایــن دفعــه از پایــان فیلــم مطلــع هســتید‬
‫وقتــی داســتان پیــش م ـي‌رود احســاس آرامــش بیشــتری داریــد بــدون‬
‫اینکــه احساســاتی شــوید‪ ،‬از صحنه‌هــای مختلــف لــذت مــی بریــد‬
‫چــون میدانیــد کــه فیلــم بــه خوبــی تمــام مي‌شــود و تمــام پیــچ و‬
 ‫‪63‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫خم‌هــای داســتان بــا موفقیــت برطــرف مــی شــوند بــه همیــن نحــو‪ ،‬بــرای‬
‫تمــام ســخنرانی‌هایی کــه انجــام مي‌دهيــد از تکنیــک «پایــان فیلــم»‬
‫اســفاده کنیــد تصــور کنیــد کــه بــه آخــر ســخنرانی تــان رســیده ایــد و‬
‫همــه در حــال لبخنــد زدن و تشــویق کــردن شــما هســتند شــما کارتــان‬
‫را فــوق العــاده انجــام داده ایــد و حــاال خوشــحال‪ ،‬مغــرور و هیجــان زده‬
‫هســتید دوســتان تــان کــه درمیــان مخاطبــان هســتند بــا چهره‌هایــی‬
‫حاکــی از قــدر شناســی و شــادی در حــال لبخنــد زدن هســتند قبــل از‬
‫اینکــه ســخنرانی تــان راشــروع کنیــد شایســته اســت آنــرا تصــور کنیــد‬
‫مي‌توانیــد قبــل از شــروع ســخنرانی بارهــا ایــن روش را امتحــان کنیــد از‬
‫ایــن کــه ســخنرانی تــان دقیقــا همــان طــور کــه تصــور کــرده ایــد پیــش‬
‫رفتــه اســت بســیار شــگفت زده خواهیــد شــد‪.‬‬

‫‪ -11‬تکاندن استرس‪:‬‬

‫آماندا ویکرز درکتاب خود آموز سخنرانی مي‌گويد‪:‬‬

‫اضطــراب خــود را در بــدن ابــراز و نمایــان مي‌كنــد‪ .‬مثــا دل شــوره‬

‫پیــدا مي‌كنيــم فــک مــان ســفت مي‌شــود زانوهــای مــان مــی لــرزد‬
‫شــانه‌های مــان ســفت مي‌شــود و غیــره‬

‫یــک راه بــرای اینکــه از فشــار‌های جســمانی رهــا شــوید ایــن اســت‬
‫کــه آن را بتکانیــد از بازوهــا و دسـت‌های تــان شــزوع کنیــد آن‌هــا را شــل‬
‫و سســت کنیــد و ســپس تــکان دهیــد تصــور کنیــد اضطــراب از نــوک‬
‫انگشــت‌های تــان مــی افتــد بازوهــای تــان را بچرخانیــد شــانه‌هایتان را‬
‫چنــد بــار بــه ســمت جلــو بچرخانیــد ســپس ایــن حرکــت را بــه ســمت‬
‫عقــب انجــام دهیــد پاهــای تــان را بتکانیــد و باســن تــان را تــکان دهیــد‬
‫باســن‌ها مي‌تواننــد فشــار زیــادی رانگــه دارنــد باســن‌هایتان را ســفت‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪64‬‬

‫کنیــد و بــه هــم بچســبانید و ســپس شــل کنیــد ایــن کار را تکــرار کنید‬
‫تــا عضــات تــان از فشــار آزاد شــوند یکــی از مناطقــی کــه تحــت تأثيــر‬
‫فشــار قــرار مي‌گيــرد گــردن اســت ســرتان را بــه ســمت راســت‪ ،‬عقــب‪،‬‬
‫چــپ و جلــو بچرخانیــد و ســپس عکــس آنــرا انجــام دهیــد وقتــی ایــن‬
‫حرکــت را دوبــار‪ ،‬بیشــتر تکــرار مي‌كنيــد جهــت آنــرا عــوض کنیــد دهان‬
‫ا بــاز کنیــد خمیــازه کشــیدن نیــز مي‌توانــد‬ ‫و چشــم‌های تــان را كامــ ً‬
‫مفیــد باشــد گــردن‪ ،‬گلــو و دهــان تــان را آرام و شــل کنیــد وقتــی خمیازه‬
‫مــی کشــید دهانتــان را تــا جایــی کــه مي‌توانیــد بــاز کنیــد و ســپس‬
‫اجــازه بدهیــد همــه آن فشــار تخلیــه شــود در پایــان دندان‌هایتــان را بــا‬
‫زبــان تمیــز کنیــد ایــن کار فــک تــان را واقعــا شــل مي‌كنــد»‬

‫‪ -12‬تنفس عمیق‪:‬‬

‫بــدن تــان را شــل کنیــد و نفــس عمیــق بکشــید بــه انــدازه ای کــه تــا‬
‫چهــار بشــمارید نگــه داریــد و عمــل بــازدم را تــا انــدازه ای کــه تــا چهــار‬
‫بشــمارید انجــام دهیــد ایــن چرخــه را ادامــه دهیــد و آن را الاقــل بــه مدت‬
‫ســه دقیقــه ادامــه دهیــد‬
 ‫‪65‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬

‫فن بیان خوب سخنران‬

‫بــرای اینکــه زیبــا ســخن بگوییــم وفــن بیــان قــوی وقدرتمنــدی داشــته‬
‫باشــیم بایــد آنــرا یــاد بگیریــم یــاد گیــری فــن بیــان مثــل یــاد گیــری‬
‫نواختــن موســیقی اســت‪ ،‬خوشــبختانه صــدای انســان یــک پدیــده‬
‫ذاتــی و غیــر قابــل تغییــر نیســت کــه نشــود آنــرا تغییــر داد بلکــه مثــل‬
‫ماهیچه‌هــای بــدن اســت یعنــی بــا تمریــن مي‌تــوان آنــرا قوي‌تــر کــرد‬
‫بســیاری از افــرادی کــه صــدای ضعیفــی داشــته انــد بــا تمریــن طوالنــی‬
‫مــدت‪ ،‬ســخنرانان تأثيرگــذار و بــا اعتمادبه‌نفســی شــده انــد بــرای‬
‫یادگیــری فــن بیــان خــوب چنــد گام را بایــد برداشــت کــه در زیــر شــرح‬
‫داده مي‌شــود‪.‬‬

‫یادتان باشد ‪:‬‬

‫یاد گیری فن بیان مثل یاد گیری نواختن موسیقی است‪ ،‬خوشبختانه‬
‫صدای انسان یک پدیده ذاتی و غیر قابل تغییر نیست که نشود آنرا‬
‫تغییر داد بلکه مثل ماهیچه‌های بدن است یعنی با تمرین مي‌توان آنرا‬
‫قوي‌تر کرد‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪66‬‬

‫الف) کسب قدرت صوتی قوی‬

‫اگرمــی خواهیــم قدرتمنــد‪ ،‬شــمرده و واضــح صحبــت کنیــم بایــد هــوای‬
‫بیشــتری ازدهــان مــا خــارج گــردد لــذا بــرای ایــن کار دو راه وجــود دارد ‪:‬‬

‫اول اینکــه یــا دهــان مــان بیشــتر بــاز گــردد و هــوای بیشــتری از‬
‫دهانمــان خــارج گــردد یــا اینکــه تنفس‌هــای عمیــق تــری بکشــیم و‬
‫بــازدم بیشــتری داشــته باشــیم لــذا بــر همیــن اســاس دو نــوع تمریــن‬
‫قــوی ســازی صــدا داریــم یکــی تمرینــات مربــوط بــه تنفــس و دیگــری‬
‫تمرینــات مربــوط بــه تقویــت ماهیچه‌هــای لــب و دهــان‪.‬‬

‫چهار تکنیک تقویت تنفس‪:‬‬

‫‪ -1‬تنفس دیافراگمی (شکمی)‪:‬‬

‫دیافراگــم پــرده ای اســت بیــن ریــه و معــده‪ ،‬هرچــه تنفــس از قســمت‬

‫پاییــن تــر بــدن باشــد مثــل آن اســت کــه چلــه یــک کمــان را بیشــتر‬
‫کشــیده ایــم و بــرد صــدا افزایــش مي‌يابــد‪.‬‬

‫بــرای تنفــس دیافراگمــی یــک شــیوه ایــن اســت کــه دراز کشــیده‪ ،‬زانو‬
‫بــه ســمت بــاال خــم کــرده و کــف پاهــا روی زمیــن قــرار گیــرد درایــن‬
‫حالــت تنفــس مي‌گيریــم‪.‬‬

‫باتمریــن تنفــس دیافراگمــی حجــم ریــه افزایــش مي‌يابــد و مشــکل‬

‫رفــع مي‌گــردد‪.‬‬
 ‫‪67‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫‪ -2‬شمارش پلکانی اعداد با صدای بلند در بازدم‪:‬‬

‫در ایــن تمریــن ابتــدا بــا بینــی نفــس عمیقــی مــی کشــیم ســپس در‬
‫بــازدم باصــدای بلنــد مــی شــماریم‬
‫بــرای بــار اول نفــس مي‌گيریــم ســپس بــا صــدای بلنــد در بــازدم‬
‫مــی شــماریم یــک‪ ،‬بــرای بــار دوم نفــس مي‌گيریــم و در بــازدم‬
‫مــی شــمایم ‪ 2 ،1‬بــرای بــار ســوم نفــس مي‌گيریــم و در بــازدم‬
‫مــی شــماریم ‪ 3 ،2 ،1‬و ایــن چرخــه را ادامــه مي‌دهيــم تــا نفس‌هــای مــا‬
‫عمیــق تــر و حجــم ریــه مــا افزایــش یابــد حداقــل شــمارش تــا عــدد ‪12‬‬
‫اســت در ایــن تمریــن چنــد نکتــه وجــود دارد اول اینکــه ســعی نکنیــد‬
‫از همــان روز اول مثــا تــا ‪ 50‬بشــماریم بلکــه بایــد بــه مــرور زمــان ایــن‬
‫اتفــاق بیفتــد دوم اینکــه در بــازدم همــه هــوای تنفــس شــده را تخلیــه‬
‫کنیــم و ســوم اینکــه شــمارش اعــداد بایــد باصــدای بلنــد صــورت گیــرد‬
‫تقریبــا مثــل داد زدن‪.‬‬
‫ایــن تمریــن بــه بلنــدی صــدا‪ ،‬رســا شــدن صــدا و افزایــش حجــم صدا‬
‫خیلــی کمــک مي‌كنــدو ایــن تمریــن را روزی ســه تــا چهــار بــار انجــام‬
‫د هید ‪.‬‬

‫‪ -3‬نگه داشتن کاغذ ‪ A5‬به دیوار برای چند ثانیه با بازدم‪:‬‬

‫یــک کاغــذ ‪ A5‬را بــا دســت روی دیــوار قــرار داده و ســپس دســت مــان‬
‫را رهــا مي‌كنيــم و ســعی مي‌كنيــم کــه بــا بــازدم آن کاغــذ را روی دیــوار‬
‫بــرای چنــد ثانیــه نگــه داریــم بــا تکــرار ایــن تمریــن‪ ،‬زمــان نگــه داشــتن‬
‫کاغــذ روی دیــوار را افزایــش مي‌دهيــم و بدیــن ترتیــب حجــم ریــه مــا‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪68‬‬

‫افزایــش مي‌يابــد‪.‬‬

‫‪ -4‬تمرین شمارش اعداد در بازدم حداقل تا عدد پنجاه‪:‬‬

‫نفــس را درســینه حبــس میکنیــم ودربــازدم حداقــل تــا شــماره ‪50‬‬

‫بصــورت عــادی (نــه الزامــا بلنــد) مــی شــماریم و بــا تکــرار و تمریــن ایــن‬
‫عــدد را افزایــش میدهیــم هــدف ایــن تمریــن افزایــش حجــم ریــه اســت‬

‫چهار تکنیک تقویت ماهیچه‌های لب و دهان‪:‬‬

‫‪ -1‬تمرین خودکار‪:‬‬

‫ایــن یکــی از زیباتریــن تمرینــات صــدا ســازی بــرای رفــع تنبلــی‬

‫عضــات فــک و دهــان اســت کــه دوســت خوبــم محمــد پیــام بهــرام‬
‫پــور درکتــاب جعبــه ابــزار ســخنرانی خــود آورده اســت بــرای انجــام ایــن‬
‫تمریــن‪ ،‬انتهــای خــودکار را بیــن دو دنــدان جلویــی خــود قــرار مي‌دهيــم‬
‫و شــروع بــه صحبــت کــردن مي‌كنيــم و روزانــه ایــن تمریــن را در چنــد‬
‫نوبــت ســه دقیقــه ای انجــام میدهیــم‪ .‬بــا ایــن تمریــن تــا حــد زیــادی‬
‫از ســرعت کلمــات مــا کاســته مي‌شــود و بســیار شــمرده تــر صحبــت‬
‫مي‌كنيــم‪.‬‬

‫بــا تمریــن خــودکار شــما درحقیقــت بــه لب‌هــای خــود ایــن تمریــن‬
‫را مي‌دهيــد کــه کمــی آهســته تــر و البتــه بیشــتر بــاز و بســته شــود و از‬
‫همیــن طریــق خیلــی بهتــر و واضــح تــر صحبــت خواهیــد کــرد‬

‫‪ -2‬تمرین مشدد خوانی‪:‬‬

‫در ایــن تمریــن کلمــات را بــه شــدت و قــدرت مــی خوانیــم در ایــن‬
‫تمریــن دهــان تــا حداکثــر ممکــن بــاز مي‌شــود و بــه فک‌هــا فشــار‬
 ‫‪69‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫زیــادی وارد مي‌گــردد‪ .‬بطــوری کــه بعــد از گفتــن چنــد جملــه فــک شــما‬
‫درد مي‌گيــرد ایــن تمریــن بــرای تقویــت ماهیچه‌هــای دهــان و فــک‬
‫بســیار ســودمند اســت و بــا ایــن تمریــن دهــان شــما موقــع ســخنرانی‬
‫بیشــتر بــاز مي‌شــود و کلمــات را واضــح تــر ادا مي‌كنيــد‬

‫ـان‬
‫ـه دهـ‬
‫ـی کـ‬
‫ـا‪ ،‬وقتـ‬
‫ـک لب‌هـ‬‫ـا کمـ‬‫ـردن بـ‬
‫ـت کـ‬
‫ـن صحبـ‬ ‫‪ -3‬تمریـ‬
‫ـد‪:‬‬‫ـرار دارنـ‬
‫ـم قـ‬
‫ـا روی هـ‬
‫ـته و دندان‌هـ‬
‫بسـ‬

‫در ایــن تمریــن دندان‌هــا را بــر روی یکدیگــر قــرار داده و ســپس بــا‬
‫کمــک حرکــت لب‌هــا صحبــت مي‌كنيــم در ایــن تمریــن فشــار زیــادی‬
‫بــه ماهیچــه لــب مي‌آيــد و لــب تقویــت مي‌گــردد کارکــرد ایــن تمریــن‬
‫مشــابه تمریــن خــودکار اســت‬

‫‪ -4‬تمرین بلند خوانی شعر‪:‬‬

‫یکــی از بهتریــن تکنیک‌هــا بــرای قــوی کــردن صــدا ایــن اســت کــه‬
‫بــا صــدای بلنــد شــعربخوانیم بالخــص شــعر‌های حماســی مثــل شــاهنامه‬
‫فردوســی عالــی اســت اشــعار موالنــا و شــاملو هــم گزینه‌هــای خیلــی‬
‫مناســبی هســتند هــر وقــت شــعر مــی خوانیــد طــوری آنــرا بخوانیــد کــه‬
‫انــگار آن را روی ســن اجــرا مي‌كنيــد تصــور کنیــد کــه واژه‌هــا کلیدهــای‬
‫پیانــو هســتند کلمــات را طــوری بخوانیــد انــگار کــه داریــد بــا واژه‌هــا‬
‫پیانــو مــی نوازیــد وقتــی شــعر را زیبــا میخوانیــد ایــن زیبایــی کالم‪ ،‬بــه‬
‫حالــت عــادی صحبــت کــردن هــم منتقــل مي‌شــود‪.‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪70‬‬

‫ب) رسا بودن صدا‪:‬‬

‫اگــر مــی خواهیــم صــدای رســایی داشــته باشــیم مــی بایســت تنفس‌های‬
‫قــوی و عمیــق داشــته باشــیم بــا انجــام تکنیک‌هــای تنفســی مي‌توانیــم‬
‫مشــکال ت مربــوط بــه عــدم رســایی صــدا را رفــع نماییــم‪ .‬و همچنیــن بــرای‬
‫رســایی بهتــر صــدا مــی بایســت بــه جهتی کــه مــی خواهیــد صــدا بــرود رو‬
‫کنیــد ایــن یعنــی اینکــه بــه حضــار نــگاه کنیــد نــه بــه اســاید‌ها‪ ،‬ســقف یا‬
‫کــف اتــاق‪ ،‬تــا صــدای تــان بــه حضــار برســد‪.‬‬

‫ج) وضوح گفتار‪:‬‬

‫بــرای واضــح صحبــت کــردن بایــد کلمــات را خــوب تلفــظ کنیــم کــه‬
‫ایــن کار مســتلزم اســتفاده مناســب از دندان‌هــا‪ ،‬لب‌هــا و زبــان اســت‬

‫بــرای واضــح صحبــت کــردن تمرینــات مربــوط بــه تقویــت دهــان ولــب‬
‫را انجــام دهیــد‪.‬‬

‫د) سرعت سخنرانی‪:‬‬

‫اگــر ســرعت ســخنرانی شــما ثابــت باشــد مخاطبیــن شــما خســته‬
‫مــی شــوند وســخنرانی شــما کســالت بــار خواهــد شــد مگــر آنکــه‬
‫محتــوای خیلــی ارزشــمندی داشــته باشــید‪.‬‬

‫اگــر ســرعت ســخنرانی شــما تنــد و شــدت آن بــاال باشــد مخاطبیــن‬

‫ممکــن اســت فکــر کننــد کــه شــما نگــران و مضطــرب هســتید و نیــاز‬
 ‫‪71‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫اســت هــراز گاهــی ســرعت خــود را کــم کنیــد و تاکید‌هــا را انجــام دهیــد‪.‬‬

‫اگــر ســرعت ســخنرانی شــما کــم بــا شــد ســخنرانی شــما فاقــد انرژی‬
‫و هیجــان خواهــد بود‪.‬‬

‫لــذا بهتریــن گزینــه بــرای ســرعت ســخنرانی داشــتن تنوع ســرعت در‬
‫ســخنرانی اســت ودر حالــت عــادی بهتــر اســت کــه ســرعت ســخنرانی ما‬
‫حــدود ‪ 25‬در صــد بیشــتر از میانگیــن ســرعت صحبــت مخاطبیــن با شــد‬
‫تــا پــر انــرژی شــود‪.‬‬

‫ه) زیر و بمی صدا (ارتفاع صدا)‪:‬‬

‫وقتــی از صــدای بــم تــر از حالــت طبیعــی اســتفاده مي‌كنيــم نشــان‬
‫دهنــد ه آن اســت کــه آنچــه مي‌گوييــم جــدی اســت و مي‌توانــد بــه‬
‫جدیــت و متانــت و ســنگینی ســخنران بیــا فزایــد‪ .‬و در کل صــدای بــم و‬
‫کلفــت تداعــی گــر اقتــدار و قــدرت اســت‪.‬‬

‫و وقتــی از صــدای زیراســتفاده مي‌كنيــم انــرژی و هیجــان مــا را نشــان‬

‫مــی دهــد‪.‬‬

‫بنــده ســخنرانان زیــادی دیــده ام کــه صــدای بــم‪ ،‬گیــرا و پرمایــه ای‬
‫داشــته انــد و در شــروع ســخنرانی خیلــی جــذب کننــده هســتند امــا‬
‫همیــن صــدا ی جــذاب چــون یکنواخــت بــود عیبــی کــه داشــت ایــن بود‬
‫کــه بعــد از چنــد دقیقــه احســاس مي‌كــردی بــا چکــش دارنــد روی مخــت‬
‫مــی کوبنــد‪.‬‬

‫لــذا بــا زیرتــر یــا بــم تــر کــردن صــدا ی طبیعــی مــان بــا توجــه بــه‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪72‬‬

‫موقعیــت مي‌توانیــم ســخنرانی مــان را جالــب تــر‪ ،‬جــذاب تــر و گیــرا تــر‬
‫کنیم ‪.‬‬

‫نکتــه‪ :‬اگــر میخواهیــم صــدای مــان از ایــن کــه هســت غنــی تــر و‬
‫پرمایــه تــر گــردد بــا انجــام تمرینــات تنفســی و صحبــت کــردن بــا ارتفاع‬
‫مناســب مي‌توانیــم تــا حــدود زیــادی صــدای مــان را غنــی تــر کنیــم‬
‫وبــرای بیشــترغنی کــردن بایــد تمرینــات صــدا ســازی انجــام دهیــم‪.‬‬

‫و) استفاده مناسب از مکث‌ها‪:‬‬

‫یکــی از قوي‌تریــن تکنیک‌هــا ی فــن بیــان اســتفاده قدرتمنــد از‬
‫مکــث (ســکوت) اســت وقتــی‪ ،‬بــه مــدت یــک‪ ،‬دو یــا گاهــی ســه ثانیــه‬
‫مکــث مي‌كنيــم ایــن مکــث‪ ،‬اثــر بخشــی صحبت‌هــای مــان را چنــد‬
‫برابــر مي‌كنــد چــون‪:‬‬

‫اوال ایــن فرصــت را در اختیــار مــا قــرار مــی دهــد کــه بــه ادامــه آنچــه‬
‫مــی خواهیــم بگوییــم فکــر کنیــم‬

‫ثانیــا ایــن فرصــت را بــه مخاطبیــن مــی دهــد کــه نظــرات مــان را‬
‫تجزیــه وتحلیــل و جــذب نماینــد‬

‫ثالثــا نشــان مي‌دهــد کــه مــا بــر اوضــاع مســلط هســتیم و‬

‫اعتمادبه‌نفــس زیــادی در هنــگام صحبــت کــردن داریــم‬

‫سوال‪ :‬کجا‌ها باید مکث کنیم؟‬

‫در جاهــای مختلفــی مکــث کاربــرد دارد امــا در اینجــا دو تــا از‬
‫مهم‌ترین‌هــای آنهــا رابیــان مي‌كنيــم‬
 ‫‪73‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫الــف) وقتــی مــا دو یــا ســه جملــه را بیــان مي‌كنيــم بعــد از آن مکــث‬
‫مي‌كنيــم تــا ذهــن مخاطــب آنچــه را گفتیــم تجزیــه و تحلیــل کنــد و بــه‬
‫خوبــی درک نمایــد کــه بــه آن مکــث ادراکــی مي‌گوييــم‬

‫ب) وقتــی مــی خواهیــم بــه نکتــه مهمــی اشــاره کنیــم کــه الزم اســت‬
‫مخاطبــان بصــورت ویــژه ای بــه آن توجــه کننــد کــه بــه آن مکــث نمایش‬
‫گفتــه مي‌شــود البتــه مي‌تــوان هــم قبــل از بیــان نکتــه و هــم بعــد از‬
‫بیــان نکتــه از ایــن مکــث اســتفاده کــرد‪.‬‬

‫نکتهکلیدی‪:‬‬
‫مکث نشانه اعتماد به نفس و حرفه ای بودن سخنران است وقتی‪ ،‬به‬
‫مدت یک‪ ،‬دو یا گاهی سه ثانیه مکث مي‌كنيم این مکث‪ ،‬اثر بخشی‬
‫صحبت‌های مان را چند برابر مي‌كند‬

‫مکــث نشــانه اعتمادبه‌نفــس و حرفــه ای بــودن ســخنران اســت‬

‫وبهتریــن تمریــن بــرای دســتیابی بــه مکث‌هــای قدرتمنــد‪ ،‬ایــن اســت‬
‫کــه ســخنرانی خــود را بــه صــورت فایــل صوتــی ضبــط کنیــم و ســپس‬
‫بــه آن گــوش کنیــم ببینیــم کــه در چــه زمان‌هایــی مکــث را انجــام‬
‫مي‌دهيــم و در چــه زمان‌هایــی انجــام آنــرا فرامــوش کرده‌ايــم ســپس‬
‫مجــددا ســخنرانی خــود را انجــام میدهیــم و ایــن بــار ســعی کنیــم‬
‫مکث‌هــای خــود را بدرســتی اجــرا کنیــم‪ .‬شــما مي‌توانیــد ایــن تمریــن‬
‫را چندیــن مرتبــه بــرای هــر ســخنرانی انجــام دهیــد‪ .‬مطمئــن هســتم‬
‫کــه بــا انجــام ایــن تمریــن نتایــج بســیار خوبــی در صحبــت خــود‬
‫خواهیــد دیــد و بــدون شــک اعتمادبه‌نفــس زیــادی در هنــگام صحبــت‬
‫کــردن بدســت خواهیــد آورد‪.‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪74‬‬

‫یکــی ازمحاســن مکــث ایــن اســت کــه کلمــات و صداهــای زائــدی‬

‫مثــل «ا»‪« ،‬ام»‪« ،‬در واقــع»‪« ،‬خــب»‪« ،‬بنابرایــن» و امثالهــم را کــه بــه آنهــا‬
‫«جــا پرکــن» مي‌گوييــم را حــذف مي‌كنــد اینهــا کلماتــی هســتند کــه در‬
‫گفت‌وگوهــاي روزمــره از آنهــا اســتفاده مي‌كنيــم تــا دیگــری را آگاه کنیــم‬
‫کــه صبــت ماهنــوز تمــام نشــده اســت امــا در یــک ســخنرانی اینهــا اضافه‬
‫و زائــد هســتند‪.‬‬
‫ودر آخرخــوب اســت بدانیــم همانطوریکــه در موســیقی‪ ،‬تمــام زیبایــی‬
‫درســکوت بیــن نت‌هــا نهفتــه اســت در صحبــت کــردن و ســخنرانی‪،‬‬
‫زیبایــی در مکــث یــا ســکوتی نهفتــه اســت کــه هنــگام اشــاره از نکتــه ای‬
‫بــه نکتــه دیگــر بــه وجــود مي‌آيــد‪.‬‬

‫نکتهکلیدی‪:‬‬
‫همانطوریکه در موسیقی‪ ،‬تمام زیبایی درسکوت بین نت‌ها نهفته است‬
‫در صحبت کردن و سخنرانی‪ ،‬زیبایی در مکث یا سکوتی نهفته است‬
‫که هنگام اشاره از نکته ای به نکته دیگر به وجود مي‌آيد‪.‬‬

‫ز) تاکید‪:‬‬
‫درانتقــال پیــام‪ ،‬بعضــی از کلمات یــا عبــارات از دیگــر کلمات و عبــارات‪،‬‬
‫مهــم ترهســتند مــا بــا تاکیــدی کــه روی آنهــا مي‌كنيــم اهمیــت شــان را‬
‫نشــان مي‌دهيــم فقــط کافــی اســت قبــل از اینکــه کلمــه مــورد تاکیــد را‬
‫بــر زبــان بیاوریــد اندکــی مکث و ســپس آنــرا بــا شــدت بیشــتری ادا کنید‬
‫ایــن کار مثــل ایــن اســت کــه کلمــات را در یــک گــزارش بــا قلــم درشــت‬
‫(‪ )blod‬بنویســید امــا اگــر در ایــن کار افــراط کنیــد تصنعــی و دروغیــن بــه‬
‫گــوش خواهد رســید‬
 ‫‪75‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫گ) مواظبت از صدا‬
‫مواظبــت از صــدا نســبتا ســاده اســت تنهــا کاری کــه بایــد انجــام دهید‬
‫ایــن اســت کــه از چیزهایــی کــه احتمــاالً باعــث مشــکل بــرای شــما‬
‫مي‌شــود اجتنــاب کنیــد‬

‫‪ -1‬سیگار‪:‬‬

‫یــک عامــل بدیهــی‪ ،‬ســیگار کشــیدن و محیط‌هــای دودی اســت چــون‬

‫نــه تنهــا در دراز مــدت بــه ســامت شــما آســیب میرســاند بلکــه بــر‬
‫توانایــی تــان در کنتــرل تنفــس تــان تأثيــر مي‌گــذارد‬

‫‪ -2‬نوشیدنی‌های شیری یا محصوالت لبنی‪:‬‬

‫بهتریــن کار آن اســت کــه قبــل از ســخنرانی تــان یــادر طــول آن از‬
‫نوشــیدن چــای‪ ،‬قهــوه و هــر نوشــیدنی شــیری دیگــر اجتنــاب کنیــد‬
‫کــره ی زیــاد یــا پنیــر نیــز نخوریدمحصــوالت لبنــی مخــاط را تحریــک و‬
‫صــدای تــان را گرفتــه تــر مي‌كنندبعضــی از پزشــکان مخــاط را خشــک‬
‫مي‌كنندکــه ایــن کار نیــز مي‌توانــد مشــکل ســاز باشــد‪ ،‬چــون فــرد‬
‫بــرای اینکــه خــوب صحبــت کنــد مقــداری (نــه مقــدار زیــاد) مخــاط نیــاز‬
‫دارد‬

‫‪ -3‬به اندازه کافی آب در دسترس داشته باشید‪:‬‬

‫تــا مانــع از آن شــویدکه دهانتــان خیلــی خشــک شــود همچنــا ن کــه‬

‫ســخنرانی تــان را بــه پیــش می بریــد قطــره قطره آب بنوشــید تــا دهانتــان را‬
‫تــر نگــه دارد اگــر مرتــب ســخنرانی مي‌كنيــد یــا گلــو درد داریــد حــواس تان‬
‫باشــد تــا حــد ممکــن بــه صــدای تــان اســتراحت بدهید‬
 ‫‪77‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬

‫خوب صحبت کردن سخنران‬

‫حتمــا شــما ســخنرانانی را دیــده ایــد کــه همــه مخاطبیــن را بــه وجــد‬
‫مــی آورنــد و همــه را سرجایشــان میخکــوب مي‌كننــد ســخنرانانی کــه‬
‫بســیار حرفــه ای و عالــی ســخن مي‌گوينــد ودر آخــر مــورد تشــویق عالــی‬
‫قــرار مي‌گيرنــد و حتمــا دوســت داریــد بدانیــد شــگرد ایــن ســخنرانان‬
‫چیســت لــذا اگــر مــی خواهــی بدانیــد بــا مــا همــراه شــوید تــا چند تــا از‬
‫ایــن شــگردها را بــه شــما معرفــی کنــم‬

‫الــف) اســتفاده از ضمیــر «مــا» و «شــما» بجــای‬

‫ضمیــر «مــن»‪:‬‬
‫بعضــی از کلمــات مــا را بــه مخاطبیــن نزدیــک و بعضــی دور مي‌كنــد‬
‫وقتــی ســخنران از ضمیــر «مــن» اســتفاده مي‌كنــد مخاطبیــن احســاس‬
‫مي‌كننــد ســخنرانی متعلــق بــه ســخنران اســت و آنهــا نقشــی در‬
‫ســخنرانی ندارنــد و تمرکــز روی چشــم انــداز ســخنران قــرار مي‌گيــرد‬
‫مثــا ســخنران مي‌گويــد «حــاال بــرای شــما توضیــح میدهــم کــه ایــن‪،‬‬
‫چطــورکار مي‌كنــد» در ایــن وضعیــت تمرکــز روی ســخنران اســت‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪78‬‬

‫ولــی وقتــی ســخنران از ضمیــر مــا یــا شــما اســتفاده مــی کنــد تمرکــز‬
‫روی مخاطبیــن قــرار مي‌گيــرد وســخنرانی‪ ،‬مخاطــب محــور مي‌گــردد‬
‫و مخاطبیــن احســاس مي‌كننــد کــه ســخنرانی متعلــق بــه آنهاســت و‬
‫نوعــی حــس همــکاری بوجــود مي‌آيــد مثــا ســخنران مي‌گويــد «بیاییــد‬
‫تشــریح کنیــم کــه ایــن چطــور کار میکنــد» در ایــن حالــت تمرکــز روی‬
‫مخاطبیــن اســت‬

‫وقتــی افــراد احســاس مي‌كننــد ســخنرانی مــال آنهاســت و درآن‬

‫مشــارکت دارنــد بطــور ناخــودآگاه بیشــتر جــذب مي‌شــوند و بــه لحــاظ‬
‫احساســی توجــه آنهــا بــه ســخنرانی بیشــتر مي‌شــود‪.‬‬

‫ب) استفاده از کلمات مناسب‪:‬‬

‫‪ -1‬دفترچه ای از کلمات مناسب وزیبا داشته باشیم‪:‬‬

‫بعضــی ازکلمــات دارای قــدرت وبعضــی دیگــر دارای زیبایــی و بعضــی‬

‫کلمــات دیگــر دارای‪ ...‬هســتند و وقتــی درجایــگاه خودشــان ازلحــاظ مکان‬
‫و زمــان اســتفاده شــوند کالم را نافــذ و زیبــا مي‌كننــد البتــه نمي‌تــوان‬
‫یــک لیســت کامــل از کلمــات مناســب را داد چــون هــر کســی بــا توجــه‬
‫بــه موقعیــت اجتماعــی و شــغلی و‪ ...‬خــودش بایــد ادبیــات خــاص خــودش‬
‫را داشــته باشــد مثــا اگــر یــک روحانــی بخواهــد بــا ادبیــات یک پزشــک‬
‫یــا وکیــل در بــاالی منبــر صحبــت نمایــد کمــی مضحــک خواهــد بــود‬
‫لــذا هرکســی بایــد لیســت کلمــات خــودش را داشــته باشــد امــا بعضــی‬
‫کلمــات عمومــی و عــام هســتند کــه در بعضــی از موقعیت‌هــا شــیک تــر‬
‫بــه نظــر مي‌رســند لــذا اســتفاده از ایــن کلمــات شــخصیت مــا را بهتــر‬
‫جلــوه می‌دهنــد مثــا اســتفاده از کلمــه مهمــان بجــای مشــتری بــرای‬
 ‫‪79‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫فروشــندگان‪.‬یا اســتفاده ازکلمــه «شــوربختانه» بجــای «بدبختانــه» ویــا‬
‫«سپاســگزارم» بجــای «خیلــی ممنــون »‬

‫‪ -2‬کلمات تا حد امکان ساده باشند‪:‬‬

‫اگــر از کلمــات دشــوار و ســخت کــه فهــم آنهــا بــرای مخاطــب مشــکل‬
‫اســت اســتفاده کنیــد قطعــ ًا بدانیــد کــه توجــه وتمرکــز مخاطــب را از‬
‫دســت میدهیــد و دیگــر بــه شــما گــوش نمي‌كنــد همیشــه بایــد طــوری‬
‫صحبــت کنیــم کــه کــم ســوادترین مخاطبیــن هــم کلمــات و جمــات مــا‬
‫برایــش آشــنا وقابــل فهــم باشــد مثــا بجــای کلمــه غامــض مــی توانیــم‬
‫بگوییــم دشــوار یــا ســخت‪.‬‬

‫درحقیقــت یکــی از رازهــای ســخنرانان و معلمــان و اســاتید موفــق این‬

‫اســت کــه مفاهیــم عمیــق و دشــوار را بــا کلمــات ســاده و قابــل فهــم بیان‬
‫مي‌كننــد‪.‬‬

‫‪ -3‬کلمات رسمی باشند‪:‬‬

‫اســتفاده از کلمــات کوچــه بــازاری مثــل حــال کردیــم‪ ،‬دمــت گــرم‪،‬‬

‫و‪ ...‬شــان ســخنران و ســخنرانی را پاییــن مــی آورد وبجــای کلمــات فــوق‬
‫متوانیــم بگوییــم لــذت بردیــم‪ ،‬متشــکرم‪.‬‬

‫‪ -4‬از بکاربــردن کلمــات فنــی ویــا بیگانــه بــرای مخاطــب‬

‫خــودداری گــردد‪:‬‬

‫اســتفاده از واژگان بیگانــه و تخصصــی دو اشــکال دارد اول اینکــه صحبت‬

‫را معماگونــه و مبهــم مي‌كنــد و تمرکــز مخاطبیــن را بــه هــم میزنــد و‬
‫دوم اینکــه مخاطبیــن حــس خیلــی بــدی نســبت بــه خــود و متعاقبــا بــه‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪80‬‬

‫ســخنرانی پیــدا مي‌كننــد چــون مخاطبیــن ممکنــه احســاس حماقــت‬

‫و بیســوادی بــه آنهــا دســت بدهــد البتــه اســتفاده از واژگان خارجــی‬
‫اگرمعــادل فارســی آن وجــود نداشــته باشــد و یــا اینکــه واژه خارجــی‬
‫آن معــروف تــر از واژه ایرانــی آن باشــدمثل هلــی کوپتــر (بجــای بالگــرد)‬
‫یــا کامپیوتــر (بجــای رایانــه) اشــکالی نــدارد و البتــه اگــر در کنارکلمــه‬
‫خارجــی‪ ،‬معــادل فارســی آن هــم گفتــه شــود بــاز هــم اشــکالی نــدارد بــه‬
‫شــرط آنکــه ســخنران توجــه و تمرکــز مخاطبیــن را از دســت ندهــد‪.‬‬

‫‪ -5‬استفاده از کلمات تصویر ساز‪:‬‬

‫بعضــی از کلمــات در ذهــن مــا ایجــاد تصویــر میکننــد مثل ســیب قرمز‪،‬‬
‫یعنــی وقتــی آن کلمــات را بــکار میبریــم یــک شــی در ذهــن مــا شــکل‬
‫مي‌گيــرد امــا بعضــی کلمــات هیــچ گونــه شــکلی در ذهــن مــا بوجــود نمی‬
‫آورندیــا تصویر‌هــای متفــاوت از آن در ذهــن افــراد شــکل مي‌گيــرد چــون‬
‫هــر کســی برداشــت متفــاوت از آن کلمــه را دارد که بــه آن کلمــات‪ ،‬کلمات‬
‫انتزاعــی مي‌گوييــم مثــل موفقیــت‪ ،‬بهینــه ســازی‪ ،‬تکنولــوژی و غیــره‪.‬‬

‫ضرب المثل‌ها اغلب از کلمات تصویر ساز تشکیل شده اند‪.‬‬

‫ســخنرانان بــزرگ و رهبــران بیشــتر اوقــات از کلمــات تصویــر ســاز‬

‫اســتفاده مي‌كننــد و حتــی جمــات آنهــا کوتــاه و اغلــب تصویــری انــد‪.‬‬

‫ج)استفاده از جمالت کوتاه ‪:‬‬

‫بهتریــن ســخنرانان دنیــا همیشــه از جمــات کوتــاه اســتفاده مــی کنند‬
 ‫‪81‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫تــا مخاطبیــن بتواننــد براحتــی جملــه را هضــم نماینــد توصیــه بــر ایــن‬
‫اســت کــه حداکثــر تعــداد کلمــات یــک جمله کمتــراز بیســت کلمه باشــد‬
‫و هــر جملــه حــاوی فقــط یــک نکتــه باشــد زیــرا شــنوندگان از فهــم بیش‬
‫از آن عاجزنــد جمــات طوالنــی معمــوال حــاوی دو یــا ســه نکتــه هســتند‬
‫و موجــب ســردرگمی مخاطبــان مــی شــوندو برعکــس جمــات کوتــاه این‬
‫امتیــاز را دارندکــه خیلــی آســان قابــل ارائــه هســتند‬

‫وقتــی جمــات طوالنــی باشــند نفــس کــم مــی آوریــم و وقتــی جمالت‬
‫کوتــاه باشــند و کمتــر از بیســت کلمــه باشــند دیگــر نفــس کــم نمــی‬
‫آوریــم و جمــات مــا بیشــتر حالــت محــاوره ای پیــدا مــی کنــد و بــرای‬
‫ســخنرانی مناســب تــر اســت و یادمــان باشــد کــه جمــات کوتــاه قــدرت‬
‫تاثیرگــذاری بیشــتری دارنــد‬

‫د) از هرفرصتی برای صحبت استفاده کنید‪:‬‬

‫تــا ســخنرانی نکنیــد نمي‌توانیــد ســخنران شــوید ســخنرانی یــک‬
‫مهــارت مثــل شــنا اســت هرچــه چقــدر دانــش شــنا داشــته باشــید‬
‫تــا درون آب نرویــد و عمــا تمریــن نکنیــد یــاد نمي‌گيریــد تــا عمــا‬
‫ســخنرانی نکنیــد یــاد نمي‌گيریدلــذا از هــر فرصــت کوچکــی بــرای‬
‫تمریــن اســتفاده کنیــد تــا فرصت‌هــای بزرگتــری نصیــب شــما گــردد‬
‫بــرای شــروع مي‌توانیــد در حالــی کــه بــا دوســت تــان درحــال ورزش‬
‫هســتید مثــل پیــاده روی و یــا دیگــر ورزش‌هــا برایــش ســخنرانی کنیــد‬
‫ولــی مواظــب باشــید متوجــه نشــود کــه او االن مخاطــب تمرینی شماســت‬
‫و یــا وقتــی دریــک جمع‌هــای کوچــک مثــل جمع‌هــای دوســتانه و یــا‬
‫تاکســی و یــا امثالهــم هســتید مي‌توانیــد ایــن کار را تمریــن کنیــد‪.‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪82‬‬

‫ه) بازخورد از خودمان‬

‫‪ -1‬ضبط فایل صوتی از صحبت خودمان و تحلیل آن‪:‬‬

‫ضبــط فایــل صوتــی معلــم خیلــی خوبــی بــرای پیشــرفت صــدا ی مــان‬
‫اســت بــا ضبــط فایــل صوتــی و ســپس گــوش کــردن بــه آن متوجــه نقاط‬
‫ضعــف ســخنان مانمي‌شــويم و در حقیقــت کارنامــه نقــاط ضعــف و قــوت‬
‫صــدای خــود را دریافــت مي‌كنيــم البتــه وقتــی بــرای دفعــات اول بــه‬
‫صــدای ضبــط شــده خــود گــوش مي‌دهيــم آن افتضــاح تریــن و مضحــک‬
‫تریــن چیــزی اســت کــه تــا بــه حــال شــنیده ایــد بیشــتر مــردم تــا وقتی‬
‫کــه فایــل صوتــی خــود را ضبــط نکــرده انــد فکرمي‌كننــد صــدای خوبــی‬
‫دارنــد چــون صــدا را از داخــل سرشــان ‪ 15‬برابرقــوی ترمــی شــنیدندو نمی‬
‫دانســتند صدایــی کــه از آنهــا بــه گــوش شــنونده مــی رســد مقــدار زیادی‬
‫از انــرژی آن را مقاومــت هــوا میگیــرد واالن کــه صدایــی را کــه ازخودشــان‬
‫بــه گــوش مخاطبیــن شــان میرســد را مــی شــنوند کمــی تعجــب زده‬
‫مي‌شــوند‬

‫‪ -2‬ضبط فیلم سخنرانی خودمان و تحلیل آن‪:‬‬

‫جفــری گیتومــر در کتــاب «حــرف خــود را بــه کرســی بنشــانید»‬

‫مي‌گويــد در ســال ‪ 1993‬یــک ســخنرانی ســه ســاعته بــرای شــرکت‬
‫کننــدگان در یــک نمایشــگاه تجــاری داشــتم موضــوع ســخنرانی ایــن بود‬
‫کــه چگونــه مي‌توانیــم تماس‌هــای بیشــتری بــا افــراد مختلــف برقــرار‬
‫کــرده و از ایــن طریــق فــروش مــان را بــاال ببریــم‪.‬‬

‫از آنجاییکــه تــا آن زمــان در صدهــا نمایشــگاه تجــاری حضــور پیــدا‬

 ‫‪83‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫کــرده بــودم احســاس میکــردم از نظــرات کارشناســی خوبــی در ایــن‬
‫زمینــه برخــوردار هســتم و مي‌توانــم ســخنرانی را در ایــن مــورد کــه چــه‬
‫بگویــم و چگونــه بگویــم خــوب پیــش ببــرم‪.‬‬

‫خانمــی کــه مســول اجــرای ســخنرانی بــود قبــل از جلســه مــرا صــدا‬
‫زد و پرســید «مــی بخشــید اشــکالی نــدارد اگــر از ســخنرانی فیلمبــرداری‬
‫کنــم؟» خوشــحال شــدم چــرا کــه تــا بــه حــال ایــن کار را نکــرده بــودم‪.‬‬
‫بــه او گفتــم اگــر نســخه اصلــی فیلــم را بــه مــن بدهیــد خوشــحال مــی‬
‫شــوم کــه فیلمبــرداری کنــد بــا خــودم فکــر کــردم کــه حتــی مي‌توانــم‬
‫فیلــم ایــن ســخنرانی را بــه محصولــی بــرای فــروش تبدیــل کنــم و پــول‬
‫زیــادی بــه جیــب بزنــم‬

‫وقتــی ســخنرانی تمــام شــد همــه کــف زدنــد‪ ،‬بــه همیــن خاطــر فکــر‬
‫کــردم کارم را عالــی انجــام داده ا م‪ .‬یــک نســخه ویدئویــی از این ســخنرانی‬
‫را بــه مــن دادنــد آن شــب وقتــی بــه خانــه رفتــم کمــی ذرت بــو داده‬
‫درســت کــردم فیلــم را گذاشــتم و دکمــه شــروع دســتگاه را زدم و در حالی‬
‫کــه بــه صندلــی راحتــی ام تکیــه داده بــودم منتظــر تماشــای پادشــاه‬
‫رویاهایــم یعنــی خــودم شــدم‬

‫نکتهکلیدی‪:‬‬
‫نکته اخالقی این داستان این است که تا زمانی که از خودتان فیلم‬
‫نگیرید هرگز نمی فهمید چقدر سخنرانی شما خوب یا بد هست‬

‫امــا بعــد از تماشــای پانــزده دقیقــه اول ســخنرانی ســه ســاعته ام‬
‫خیلــی ســخت دســته‌های صندلــی را چســبیده بــودم بــه طــوری کــه‬
‫نمي‌توانســتم انگشــتانم را از دور آن رهــا کنــم‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪84‬‬

‫خالصــه اینکــه گنــد زده بــودم واقعــا گنــد زده بــودم درآن فیلــم خیلی‬
‫مغــرور‪ ،‬از خــود راضــی‪ ،‬خشــک و بــدون لبخنــد بــودم و لباس‌هایــم بــد‬
‫بــه نظــر مــی رســیدند بــا دیــدن ایــن تصاویــر داشــتم از عصبانیــت از‬
‫کــوره درمــی رفتــم هــر طــور بــود آن را تماشــا کــردم صحنــه جالبــی نبود‬
‫تماشــای دو ســاعت و چهــل و پنــج دقیقــه باقیمانــده برایــم دشــوار بــود‬
‫چــه افتضاحــی بــود امــا تصمیــم گرفتــم یکبــار دیگــر آن را تماشــا کنــم‬
‫ایــن بــار نکته‌هایــی را یادداشــت کــردم‬

‫فهرســتی از کارهــای اشــتباهی کــه انجــام داده بــودم تهیــه کــردم‬

‫ســپس آن را در کامپیوتــرم تایــپ نمــوده و پرینــت گرفتــم و تــا ســه ســال‬
‫آن را نگــه داشــتم‪ .‬و بدیــن ترتیــب هــر بــار کــه ســخنرانی داشــتم قبــل از‬
‫ســخنرانی آن فهرســت را مــی خوانــدم و آن را روی میــز یــا ســکوی مقابــل‬
‫صورتــم قــرار مــی دادم لبخنــد بقــدری اهمیــت داشــت کــه آن را هــم‬
‫دربــاال و هــم در پاییــن فهرســت نوشــته بــودم‬

‫نکتهکلیدی‪:‬‬
‫اگر از شما می پرسیدم که فکر مي‌كنيد که در کارتان چطور هستید‬
‫حتما می گفتید«تقریبا خوب هستم» من هم پاسخ می دادم «بدون‬
‫فیلم برداری نمي‌توانید نظری بدهید» ضبط اجرای تان بهترین و تنها راه‬
‫برای تشخیص واقعیت است و فرصتی برایتان فراهم مي‌كند تا پیشرفت‬
‫کنید‬

‫نکتــه اخالقــی ایــن داســتان ایــن اســت کــه تــا زمانــی کــه از خودتــان‬
‫فیلــم نگیریــد هرگــز نمــی فهمیــد چقــدر ســخنرانی شــما خــوب یــا بــد‬
‫هســت بــرای مــن فیلــم بــرداری از ســخنرانی‪ ،‬حقایــق را آشــکار نمــود و‬
 ‫‪85‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫زمینــه ای برایــم فراهــم کــرد تــا یــاد بگیــرم پیشــرفت کنــم اگــر آن روز‬
‫ایــن اتفــاق بــرای مــن نمــی افتــاد‪ ،‬هیــچ گاه تأثيــر فیلــم بــرداری را نمــی‬
‫فهمیــدم و جلســه ســخنرانی را بــا تصــور ایــن کــه کارم را عالی انجــام داده‬
‫ام تــرک مي‌كــردم تقریبــا همــان کاری کــه شــما االن انجــام مي‌دهيــد‬

‫شــما را نمــی شناســم امــا حاضــرم شــرط ببنــدم کــه تــا بحــال از‬
‫اجــرای خــود فیلــم نگرفتــه ایــد‪ ،‬خنــده دار اســت امــا اگــر از شــما مــی‬
‫پرســیدم کــه فکــر مي‌كنيــد کــه در کارتــان چطــور هســتید حتمــا مــی‬
‫گفتید«تقریبــا خــوب هســتم» مــن هــم پاســخ مــی دادم «بــدون فیلــم‬
‫بــرداری نمي‌توانیــد نظــری بدهیــد» ضبــط اجــرای تــان بهتریــن و تنهــا‬
‫راه بــرای تشــخیص واقعیــت اســت و فرصتــی برایتــان فراهــم مي‌كنــد تــا‬
‫پیشــرفت کنیــد مــن ایــن کار را انجــام دادم وپیشــرفت نمــودم‪.‬‬

‫‪ -3‬ضبط مکالمات تلفنی و تحلیل آن‪:‬‬

‫بــا ضبــط مکالمــات تلفنــی خــود مي‌توانیــد تســلط بــر صــدای تــان را‬
‫افزایــش دهیــد وقتــی بــه صــدای خــود گــوش مي‌كنيــد از ایــن که پشــت‬
‫تلفــن بــا تردیــد‪ ،‬ســردرگم و بــا اســتفاده از جمــات نادرســت صحبــت‬
‫مي‌كنيــد تعجــب خواهیــد کــرد امــا جنبــه مثبــت ایــن کار ایــن اســت‬
‫کــه هــر دفعــه کــه صدایتــان را ضبــط و بــه آن گــوش میکنیــد چیزهــای‬
‫مختلفــی یــاد مي‌گيریــد کــه مي‌توانیــد دفعــه بعــد بــه کمــک آنهــا‬
‫نحــوه ارائــه ســخنرانی تــان را بهبــود ببخشــید‪.‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪86‬‬

‫د) ارزیابی وتحلیل سخنرانی دیگران‪:‬‬

‫بــا دیــدن ســخنرانی دیگــران مي‌توانیــم نقــاط قــوت و ضعــف ســخنران را‬
‫تحلیــل کنیــم از نقــاط قــوت آنهــا مي‌تــوان ایــده گرفــت الگوبــرداری کرد‬
‫و آن نقطــه قــوت را بــا ایده‌هــای دیگــر تلفیــق کــرد و آن را جــز ســبک‬
‫شــخصی خودمــان قــرار دهیــم از طرفــی ســعی کنیم آن نقــاط ضعــف را در‬
‫خودمــان اگــر وجــود دارنــد رفــع کنیــم ضمنــا دیــدن ایــن نقــاط ضعــف و‬
‫قــوت بایــد از نقطــه نظــر مخاطبــان باشــد چــون ســخنرانی مــال مخاطبان‬
‫و بــرای مخاطبــان اســت و هــدف یــک ســخنرانی خشــودی و رضایــت‬
‫مخاطبــان اســت‪.‬‬
 ‫‪87‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬

‫سوخت موتور سخنرانی‬

‫ســوخت موتــور ســخنرانی‪ ،‬شــور و هیجــان اســت و بــرای اینکه ســخنرانی‬

‫مــا عالــی بــا شــد بایــد شــور و هیجــان داشــته باشــد یادمــان بــا شــد‬
‫در یــک ســخنرانی عالــی تقریبــا ‪ 50‬درصــد محتــوا تأثيرگــذار اســت و ‪50‬‬
‫درصــد دیگــر نحــوه ارائــه ســخنران تأثيرگــذار اســت لــذا برهمین اســاس‬
‫بعنــوان یــک ســخنران پــر شــور و بــا هیجــان بایــد دارای ویژگی‌هــای‬
‫زیرباشیم‪.‬‬

‫الف) پر انرژی باشیم‪:‬‬

‫دیــل کارنگــی در کتــاب آییــن ســخنرانی خــود مي‌گويــد «انــرژی مثــل‬
‫آهــن رباســت دارای قــوه جاذبــه اســت و افــراد را بــه ســوی خــود مــی‬
‫کشــاند و مــردم مثــل غازهــای وحشــی کــه در گنــدم زار جمــع می شــوند‬
‫بــه دور ســخنران پرانــرژی حلقــه مــی زننــد‪» .‬‬

‫بــرای اینکــه خــوب و رســا صحبــت کنید بــه انــرژی نیــاز دارید قبــل از‬
‫ســخنرانی‌های کوتــاه غذایــی ســبک بخوریــد و نیــز اســتراحت کنیــد این‬
‫کار باعــث مي‌شــود کــه ذهــن تــان در طــول ســخنرانی كامـ ً‬
‫ا هوشــیار و‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪88‬‬

‫فعــال باشــد امــا قبــل از ســخنرانی‌های بلنــد‪ ،‬مثــل ســمینارهای نیــم‬

‫روزه یــا یــک روزه خــوب غذابخوریــد و خــوردن پروتئیــن نیــز ضــروری‬
‫اســت و فرامــوش نشــود‪ .‬البتــه نــه آنقدرپرخــوری کنیــم کــه خونــی کــه‬
‫بایــد بــه مغــز بــرود بــه جــای آن بــه معــده بــرود و صــرف هضــم غــذا‬
‫گــردد‪ .‬همچنیــن تجربــه شــخصی ام بــه مــن مي‌گويــد کــه بایــد بیــن‬
‫غــذا خــوردن و ایــراد ســخنرانی بایــد کمــی فاصلــه باشــد و در ایــن فاصله‬
‫اســتراحت کــرد‪.‬و بــرای اینکــه مطمئــن شــوید بهتریــن صــدا را داریــم‬
‫قبــل و در حیــن ســخنرانی آبــی را بنوشــید کــه دمــای آن بــا دمــای اتــاق‬
‫یکــی باشــد آب ســرد بــا تکه‌هــای یــخ‪ ،‬تارهــای صوتــی را ســرد مي‌كنــد‬
‫و صمیمیــت صدایتــان را کاهــش مي‌دهــد‪.‬‬

‫ب) موضوعــی را بــرای ســخنرانی انتخــاب کنیــد‬

‫کــه بــه آن عالقــه داریــد‪:‬‬
‫وقتــی موضوعــی را انتخــاب مي‌كنيــد کــه بــه آن عالقــه داریــد و‬
‫درمــورد آن نیــز تجاربــی داریــد در شــما شــور و هیجــان تولیــد مي‌شــود‬
‫و تأثيرگــذاری ســخن شــما چندیــن برابــر مي‌گــردد چــون آن وقــت ایــن‬
‫ســخنرانی از عمــق وجــود شــما نشــات گرفتــه و در آن صداقــت و صمیمیت‬
‫اســت مثــا شــما از عالقمنــدان پروپــا قــرص فوتبــال هســتید و همــه‬
‫بازیهــا را مــی بینیــد قطعـ ًا وقتــی در مــورد فوتبــال صحبــت مي‌كنيــد بــا‬
‫شــور و هیجــان بیشــتری صحبــت مي‌كنيــد تــا در مــورد دیگــر ورزش‌هــا‪.‬‬
‫دیــل کارنگــی در کتــاب آییــن ســخنرانی مي‌گويــد «بهتریــن و بزرگتریــن‬
‫ســخنرانی‌های تاریــخ‪ ،‬آن‌هایــی بــوده انــد کــه ســخنران بــا پوســت و‬
‫اســتخوان خــود آنهــا را لمــس و احســاس کــرده اســت»‬
 ‫‪89‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬

‫ج) احســاس خــود را دربــاره موضــوع ســخنرانی‬

‫بیــان کنیــد‪:‬‬
‫هــر ســخنرانی دارای ســه رکن اساســی اســت اخــاق‪ ،‬منطق و احســاس‪.‬‬
‫کــه مهم‌تریــن آنهــا احســاس اســت اگــر ســر یــک ســخنرانی منطــق‬
‫و اســتدالل باشــد بــی شــک قلــب یــک ســخنرانی احســاس اســت اگــر‬
‫بخواهیــم یــک ســخنرانی پــر شــور و بــا هیجــان داشــته باشــیم بایــد‬
‫حتمــا احســاس خودمــان را در آن ســخنرانی بیــان کنیــم پاســکال گفتــه‬
‫اســت کــه« دل بــرای خــودش اســتدالل‌هایی دارد کــه عقــل از آن خبــر‬
‫نــدارد»‬

‫مثــا اگــر بــه ناحق پلیــس شــما را جریمــه کــرده؛ الزم اســت کــه ماجرا‬
‫را بــا جزئیــات بیــان کنیــد و احســاس خودتــان را درآن لحظــه در مــورد آن‬
‫پلیــس و یــا رفتــارش بیــان کنیــد احساســات خــود را پنهــان نکنیــد بــه‬
‫حاضــران تفهیــم کنیــد کــه بــه صحبت‌هــای خــود عالقمنــد هســتید تــا‬
‫آنهــا نیــز بــا عالقــه بــه صحبت‌هــای شــما گــوش دهنــد‪.‬‬

‫د) طــوری رفتــار کنیــم کــه انــگار واقعــا پــر انرژی‬

‫و پرنشــاط هستیم‪:‬‬
‫پروفســور ویلیــام جیمــز‪ ،‬پــدر روانشناســی جدیــد مي‌گويــد «بــه نظــر‬
‫میرســد کــه عمــل بــه دنبــال احســاس مي‌آيــد امــا واقعیــت ایــن اســت‬
‫کــه عمــل و احســاس بــا هــم پیــش مــی رونــد‪ .‬بنابرایــن بــا تنظیــم ارادی‬
‫اعمــال‪ ،‬مي‌تــوان بــه طــور غیــر مســتقیم احســاس را در خــود کنتــرل‬
‫کنیــم» پــس اگــر میخواهیــد روی ســن بــا نشــاط و پرانــرژی باشــیم‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪90‬‬

‫بهتریــن راه ایــن اســت کــه بــه شــادی و نشــاط بپردازیــم و بــه گون ـه‌ای‬
‫رفتــار کنیــم کــه انــگار واقعــا شــاد و پرنشــاط هســتیم‪.‬‬

‫و) ایستاده ودر حال حرکت سخنرانی کنیم‪:‬‬

‫ســخنرانانی کــه ایســتاده و درحــال حرکــت ســخنرانی مي‌كننــد‬
‫انــرژی بیشــتری از خــود ســاطع مي‌كننــد و بــه مخاطبیــن انــرژی بیشــتر‬
‫می‌دهنــد فقــط از حرکــت بــه ســمت جلــو و عقــب خــودداری کنیــد‬
‫چــون ایــن حرکــت معمــوال ناشــی از اضطــراب اســت بجــای آن در عــرض‬
‫ســن حرکــت کنیــد‪.‬‬

‫ز) کمی بلند تر و رساتر سخنرانی کردن‪:‬‬

‫در حالــت عــادی اگــر حــدود ‪ 25‬درصــد صــدای ســخنران بلنــد تــر‬
‫و هــم ســریع تــر از میانگیــن صــدای مخاطبیــن باشــد انــرژی صدایــش‬
‫بســیار افزایــش مي‌يابــد‪.‬‬

‫کالم پــر انــرژی‪ ،‬کالمــی اســت کــه دهــان بــه انــدازه کافــی باز مي‌شــود‬
‫و هــوای کافــی از دهــان خــارج مي‌شــود و هرچــه دهــان بیشــتر بــاز شــود‬
‫و هــوای بیشــتری خــارج گــردد کالم قوي‌تــر و شــمرده تــر و واضــح تــر‬
‫خواهــد بــود بــرای ایــن کار بایــد تمرینــات تنفســی و تقویــت ماهیچه‌های‬
‫لــب و دهــان را مرتبــا تمریــن و تکــرار کنیم‪.‬‬

‫همچنیــن اســتفاده مناســب از مکث‌هــا ی بــه موقــع‪ ،‬زیــر و بمــی صــدا‬

‫و بــاال و پاییــن آوردن صــدا و ســریع و کنــد کــردن صــدا مي‌توانــد صــدا را‬
 ‫‪91‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫جــذاب تــر و پــر انــرژی تــر نمایــد بــرای توضیحــات بیشــتر بــه فصــل فن‬
‫بیــان مراجعــه کنید‪.‬‬

‫ل) استفاده از زبان بدن و حرکات نمایشی‪:‬‬

‫اســتفاده از زبــان بــدن و فنــون بازیگــری باعــث جــذاب تــر شــدن‬
‫ســخنرانی مي‌گــردد بهتریــن مثــال بــرای ایــن موضــوع فیلم‌هــای‬
‫چارلــی چاپلیــن اســت کــه بــا اســتفاده هنرمندانــه از زبــان بــدن و حرکات‬
‫نمایشــی هنــوز بعــد از گذشــت یــک قــرن هنــوز فیلم‌هایــش جــذاب و‬
‫زیبــا هســتند‪.‬‬
 ‫‪93‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬

‫پوشش سخنران‬

‫آنتونــی رابینــز ســخنران انگیزشــی و نویســنده کتاب‌هــای بســوی‬

‫کامیابــی یکــی از ســمینارهایش را بــا شــلوارک اجــرا کــرد و اســتیو جابــز‬
‫کلیــه برنامه‌هــا ی معرفــی محصــوالت شــرکت اپــل را کــه برنامه‌هــای‬
‫بــزرگ وجهانــی هســتند را بــا لبــاس اســپرت و راحــت اجــرا مي‌كنــد و بــه‬
‫لحــاظ فرهنگــی هیــچ خــرده ای برآنهــا نمي‌تــوان گرفــت چــون ایــن گونه‬
‫پوشــش در فرهنــگ آمریکایــی پذیرفتــه شــده اســت امــا درفرهنــگ مــا‬
‫ا غلــط بــوده ویــک خودکشــی حرفــه‬ ‫ایرانی‌هــا ایــن گونــه پوشــش كامـ ً‬
‫ای بــرای ســخنران اســت قطع ـ ًا اگــر آنتونــی رابینــز و اســتیو جابــز هــم‬
‫در ایــران بودنــد بــا لبــاس رســمی ســخنرانی مي‌كردنــد چــون اعتبــار و‬
‫جایــگاه اجتماعــی خــود را ازدســت میدادنــد‪.‬‬

‫وضعیــت ظاهــری و پوشــش ســخنران بســیار مهــم اســت و تابع شــرایط‬

‫مختلــف فرهنگــی‪ ،‬مذهبــی‪ ،‬اجتماعــی و غیــره اســت مثــا همانطــور کــه‬
‫نپوشــیدن کــروات توســط ســخنرانان در ایــران در یــک جلســه رســمی‬
‫یــک امــر طبیعــی و عــادی اســت در آمریــکا پوشــیدن کــروات در یــک‬
‫جلســه رســمی نیــز امــری طبیعــی و عــادی اســت لــذا بســته بــه نــوع‬
‫فرهنــگ و موقعیــت‪ ،‬پوشــش ســخنران متفــاوت اســت امــا در فرهنــگ ما‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪94‬‬

‫ایرانی‌هــا اگــر ســخنران کــت و شــلوار نپوشــد و رســمی نباشــد‪ ،‬بــرای او‬
‫هزینه‌هــای ســنگینی در بــر خواهــد‬

‫داشــت اول اینکــه اعتبــار و جایــگاه ســخنران در نظــر مخاطبیــن پایین‬

‫مي‌آيــد و دوم اینکــه ســخنران بخشــی از مخاطبیــن خــود را از دســت‬
‫مي‌دهــد و آن مخاطبیــن در دیگــر برنامه‌هــای آن ســخنران دیگــر‬
‫شــرکت نمي‌كنند‪.‬اگــر بــاور نداریدمي‌توانیــد خودتــان ایــن موضــوع را‬
‫تجربــه کنیــد‪.‬‬

‫البتــه همیشــه اســتثا هــم وجــود دارد مثــا وقتــی بــرای دانــش آموزان‬
‫ســخنرانی مي‌كنيــم بهتراســت لبــاس راحــت تــر و غیــر رســمی تــری‬
‫بپوشــیم تــا بتوانیــم راحــت تــر ارتبــا ط برقــرار کنیــم حتــی مي‌توانیــم‬
‫لبــاس اســپرت هــم بپوشــیم‪.‬‬

‫نکتهکلیدی‪:‬‬
‫قاعده کلی درپوشش سخنران این است که همیشه سخنران باید‬
‫مشابه یا بهتر از مخاطبان لباس بپوشید شما باید حرفه ای به نظر‬
‫برسید‬

‫در خصــوص زدن کــروات بایــد قبــل از هــر چیــز ســخنران مخاطــب‬
‫شناســی انجــام دهــد در عــرف مــا و درمیــان عامــه مــردم اســتفاده از‬
‫کــروات بیشــتر ســلیقه ای اســت عــده ای از مــردم از ســخنران بــا پوشــش‬
‫کــروات خوششــان مي‌آيــد و عــده ای دیگــر نمــی پســندند و عــد ه ای هــم‬
‫برایشــان فرقــی نمي‌كنــد امــا نکتــه مهــم ایــن اســت کــه تجربــه ثابــت‬
‫کــرده کــه ســخنرانانی کــه از کــروات اســتفاده مي‌كننــد جمــع زیــادی‬
‫از مخاطبیــن خــود را از دســت مي‌دهــد لــذا توصیــه اکیــد مي‌گــردد از‬
 ‫‪95‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫پوشــیدن کــروات در محافــل و ســمینار‌های عمومــی خــودداری کنیــد‬
‫مگــر در محافــل علمــی و خــاص‪.‬‬

‫لبــاس رســمی بــرای آقایــان عبــارت اســت از کــت و شــلوار هم‌رنــگ و‬

‫یک‌دســت بــه همــراه کفــش مشــکی ســاده‪.‬‬

‫کت‌هــای مردانــه انــواع مختلقــی دارنــد‪ .‬رســمی‌ترین آن‌هــا کت‌هــای‬

‫دو دکمــه هســتند‪ .‬در لبــاس رســمی آقایــان نیــز کفــش و کمربنــد‪،‬‬
‫یک‌رنــگ هســتند‪.‬‬

‫ترکیــب کــت و شــلوار ســرمه‌ای و پیراهــن ســفید ســاده بــرای آقایــان‪،‬‬

‫و همچنیــن مانتــو شــلوار ســرمه‌ای بــرای خانم‌هــا رســمی‌ترین حالــت‬
‫بــوده و بســیار قدرت‌‌منــد اســت‪ .‬توصیــه مي‌شــود اگــر می‌خواهیــد‬
‫تأثيرگذارتــر باشــید و قدرتمندتــر بــه نظــر برســید حتمـ ًا از ایــن ترکیــب‬
‫اســتفاده کنیــد‪.‬‬

‫بعــد از رنــگ ســرمه‌ای‪ ،‬رنگ‌هــای طوســی‪ ،‬زغالــی‪ ،‬مشــکی و کرمــی‬

‫هــم بــه ظاهــر شــما رســمیت می‌بخشــند‪ .‬بــا توجــه بــه شــرایط زمانــی و‬
‫مکانــی ســخنرانی‪ ،‬مي‌توانیــد از رنگ‌هــای بعــدی هــم در پوشــش خــود‬
‫اســتفاده کنید‪.‬‬

‫نکتهکلیدی‪:‬‬
‫مردم اول در مورد لباس تان قضاوت مي‌كنند بعد در مورد خودتان‪ .‬لذا‬
‫در سی ثانیه اول در مورد شما قضاوت صورت مي‌گيرد به همین دلیل‪،‬‬
‫ظاهر‪ ،‬لباس وحالت ایستادنتان بسیار مهم است‪.‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪96‬‬

‫دو نکته‌ی بسیار مهم‪:‬‬

‫ ◊مهــم اســت کــه جــوراب بــا شــلوار هم‌رنــگ باشــد‪ .‬مبــادا با جــوراب روشــن و شــلوار تیــره حارض‬
‫شــوید‪ .‬چــون باعــث جلــب توجــه و حـواس پرتــی مخاطبــان مي‌گردد‬

‫ ◊حتــی در مواقعــی کــه لزومــی به پوشــش رســمی نیســت؛ ســعی کنیــد ترکیب لبــاس شــا از نظر‬
‫رنــگ‪ ،‬یکنواخــت و در اصطالح‪ ،‬ســت باشــد‪.‬‬

‫قاعــده کلــی درپوشــش ســخنران ایــن اســت کــه همیشــه ســخنران‬

‫بایــد مشــابه یــا بهتــر از مخاطبــان لبــاس بپوشــید شــما بایــد حرفــه ای به‬
‫نظــر برســید و در ضمــن هیــچ چیــزی در لبــاس شــما یــا ظاهرتــان نبایــد‬
‫توجــه مخاطبــان را ازشــما و یــا پیامتــان منحــرف کنــد مــردم اول در مورد‬
‫لبــاس تــان قضــاوت مي‌كننــد بعــد در مــورد خودتــان‪ .‬لــذا در ســی ثانیــه‬
‫اول در مــورد شــما قضــاوت صــورت مي‌گيــرد بــه همیــن دلیــل‪ ،‬ظاهــر‪،‬‬
‫لبــاس وحالــت ایســتادنتان بســیار مهــم اســت‪.‬‬
 ‫‪97‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬

‫زبان بدن سخنران‬

‫در ایــن فصــل میخواهــم ســیگنال‌ها و پیام‌هــای ســاکتی را کــه بــدن مــا‬
‫بــه مخاطــب مــی دهــد را بررســی کنیــم گرچــه بســیاری از ایــن پیام‌هــا‬
‫بصــورت ناخــودآگاه ازســمت مــا بــه ســمت مخاطــب ارســال مي‌گــردد‬
‫ولــی اگــر بتوانیــم ایــن پیام‌هــا را کــه اصطالحــا زبــان بــدن مي‌گوينــد‬
‫بشناســیم وســپس بــا تمریــن زبــان بــدن آن پیام‌هــای ســاکت را کــه مــی‬
‫خواهیــم آگاهانــه بــه مخاطــب منتقــل گــردد درونــی کنیــم بطوریکــه بین‬
‫زبــان بــدن و زبــان کالمــی خودمــان هماهنگــی ایجــاد کنیــم آن موقــع در‬
‫انتقــال مطالــب خودمــان بــه مخاطــب قوي‌تــر عمــل خواهیــم کــرد‬

‫ولــی اگــر بیــن زبــان بــدن مــا و کالم مــا هماهنگــی وجــود نداشــته‬
‫باشــد مخاطــب کالم مــا را بــاور نخواهــد کــرد و بــا تردیــد بــه گفته‌هــای‬
‫مــا گــوش خواهــد کــرد و نکتــه آخــر اینکــه پیام‌هــای بــدن مــا بســیار‬
‫قدرتمنــد تــر از زبــان کالمــی مــا اســت‪.‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪98‬‬

‫نحوه ایستادن‪:‬‬
‫بهتریــن راه بــرای اینکــه در ابتــدای ســخنرانی بایســتید ایــن اســت که‬
‫پاهــای تــان را بــه انــدازه عــرض شــانه تــان بــاز کنیــد و نــوک پــای تــان‬
‫اندکــی بــه ســمت بیــرون متمایــل بــا شــد در ایــن وضعیــت‪ ،‬نــه تنهــا‬
‫احســاس مي‌كنيــد محکــم ایســتاده ایــد بلکــه در نظــر دیگــران قــوی‬
‫جلــوه مي‌كنيــد‪.‬‬

‫چند نکته درمورد ایستادن‪:‬‬

‫‪ -1‬دقــت کنیــد پاهایتــان خیلــی از هــم بــاز نباشــند چــون مي‌توانــد‬

‫نشــان دهنــده غــرور و تکبــر باشــد‪.‬‬

‫‪ -2‬هرگــز یــک پــا را جلــوی پــای دیگــر نگذاریــد و بخواهیــد وزن تــان‬
‫را روی یــک باســن بیندازیــد چــون ایــن طــوری کــم قــدرت تــر بــه نظــر‬
‫میرســید و مي‌توانــد نشــان دهنــده ایــن باشــد کــه کارهــا را بــه انــدازه‬
‫کافــی جــدی نمي‌گيریــد‬

‫‪ -3‬بعضــی از ســخنرانان درموقــع ایســتادن بــی قــرار و نــا آرام هســتند‬

‫آنهــا مرتبــا ایــن پــا و آن پــا مي‌كننــد و یــا از یــک طــرف بــه طــرف دیگــر‬
‫یــا بــه عقــب و جلــو مــی رونــد بــه ایــن حالــت در ادبیــات ســخنرانی رقص‬
‫پــا مي‌گوينــد کــه و قتــی حالــت افــراط بــه خــود بگیــرد باعــث حــواس‬
‫پرتــی وآزردگــی مخاطبیــن مي‌گــردد و اثرگــذاری ســخنرانی را تضعیــف‬
‫مي‌كنــد‪.‬‬
 ‫‪99‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬

‫نحوه حرکت روی سن‪:‬‬

‫وقتــی کــه در یــک وضعیــت قــوی و محکــم در روی ســن قــرار گرفتیــد‬
‫آیــا بایــد درهمــان مــکان بایســتید یــا حرکــت کنید؟‬

‫جــواب ایــن ســوال نیــز مثــل بســیاری از ابعــاد ســخنرانی بــه موقعیــت‬
‫بســتگی دارد وقتــی بــرای هــزاز نفــر ســخنرانی مي‌كنيــد اگرمثــل یــک‬
‫مجســمه ثابــت بایســتید‪ ،‬بــی تحــرک و بــی انــرژی بــه نظــر مــی رســید‬
‫هرچــه مراســم بــزرگ تــر و تعــداد حضــار بیشــتر باشــد بایــد بیشــتر‬
‫حرکــت کنیــد اگــر در اتــاق کوچکــی کــه فقــط چهــار نفــر در آن هســتند‬
‫تنــد تنــد به ایــن طــرف و آن طــرف برویــد احتمــاال حضــار را در عــرض دو‬
‫دقیقــه دیوانــه خواهیــد کــرد نکتــه مهــم ایــن اســت کــه طــوری حرکــت‬
‫کنیــد کــه هدفمنــد بــه نظــر برســید نــه بــی هــدف و ســرگردان‪ .‬درکل‬
‫بهتــر اســت از ایــن طــرف بــه آن طــرف ســن برویــد نــه اینکــه عقــب و‬
‫جلــو برویــد‪.‬‬

‫بطــور کلــی وقتــی میخواهیــد روی ســن برویــد و یــا روی ســن حرکــت‬
‫کنیــد بایــد تأثيــر مناســبی روی مخاطبیــن بگذاریــد اگــر طــوری ســانه‬
‫ســانه راه برویــد کــه گویــی هیــچ غــم و غصــه ای در دنیــا داریــد حضــار‬
‫شــاید فکــر کننــد شــما بــی خیــال هســتید و خودتــان را بــه زحمــت‬
‫نمــی اندازیــد اگــر بــا عجلــه بــه روی ســن برویــد و یــا روی ســن بــا عجله‬
‫ایــن طــرف و آن طــرف برویــد و ســخنرانی کنیــد نگــران و مضطــرب جلوه‬
‫مي‌كنيــد گام برداشــتن هدفمنــد بــا یــک آهنــگ یکنواخــت‪ ،‬نــه تنــد‬
‫و نــه آهســته شــما را دارای اعتمادبه‌نفــس و مطمئــن جلــوه خواهــد داد‬
‫هــدف تــان ایــن باشــد کــه احســاس قــدرت و متانــت کنیــد قــدم‌هــای‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪100‬‬

‫منظــم و مصمــم‪ ،‬جدیــت و اقتــدار فــوری بــه شــما مــی دهدبــدون اینکــه‬
‫متکبــر بــه نظــر برســید‪ .‬و نکتــه آخــر اینکــه یادتــان باشــد کــه تریبــون‬
‫ســنگری نیســت کــه پشــت آن قایــم شــوید بلکــه بایــد بــه انــدازه کافــی‬
‫شــجاع باشــید و از پشــت تریبــون بیــرون بیاییــد تــا اثــر گــذاری تــان‬
‫افزایــش یابــد‪.‬‬

‫وضعیت کلی بدن‪:‬‬

‫اگــر مــی خواهیــد بــا اعتمادبه‌نفــس بــه نظــر برســید بایــد صــاف‬
‫بایســتید گویــی یــک تکــه نــخ بــه بــاالی ســرتان وصــل شــده اســت و‬
‫ســرتان را بــه ســمت بــاال می کشــد‪ ،‬شــانه تــان را عقب بکشــید و شــکم و‬
‫بــا ســن تــان را بــه داخــل بدهیــد ایــن وضعیــت بــرای بــرای تنفــس خوب‬
‫و رســا کــردن صــدا عالــی اســت وقتــی ســینه و قفس ـه‌های ســینه تــان‬
‫بــاز باشــد‪ ،‬بــه راحتــی مي‌توانیــد شــش‌هایتان را پــر کنیــد و شــدت‬
‫صدایتــان را خیلــی زیــاد کنیــد بــدون اینکــه مجبــور باشــید فریــاد بزنید‪.‬‬

‫و وقتــی نشســته ســخنرانی مي‌كنيــد صــاف بنشــینید باســن تــان را‬

‫تــه صندلــی و پاهــای تــان را صــاف روی کــف زمیــن بذاریــد تــا زاویــه‬
‫ای را کــه ران‌هایتــان بــا انحنــای بــدن تــان مي‌ســازد ‪ 90‬درجــه باشــد‬
‫مراقــب باشــید کــه هیــچ گاه اجــازه ندهیــد کــه باســن تــان بــه ســمت‬
‫جلــو ســر بخــورد چــون ایــن مي‌توانــد درنظــر بعضــی مخاطبیــن بــه‬
‫معنــای بــی خیالــی و خونســردی باشــد گویــا خودتــان را بــه زحمــت‬
‫نمــی اندازیــد و برایتــان مهــم نیســت‪.‬‬
 ‫‪101‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬

‫حرکت دست‌ها و بازوها‪:‬‬

‫بــزرگ تریــن مســاله ای کــه بســیاری از ســخنران‌ها اعــم از باتجربــه‬
‫و تــازه کار دارنــد ایــن اســت کــه نمي‌داننــد بــا دســت‌ها یشــان چــه‬
‫کننــد آنهــا پیوســته نگــران ایــن هســتند کــه دست‌هایشــان را خیلــی‬
‫زیــاد تــکان میدهنــد یــا خیلــی کــم‪ ،‬و وقتــی دس ـت‌های خــود را تــکان‬
‫نمی‌دهنــد آن‌هــا را کجــا بگذارنــد‪.‬‬

‫نکتــه مهــم در حــرکات دســت ایــن اســت کــه حرکــت دســت‪ ،‬نشــاط و‬
‫اشــتیاق را بــه ســخنرانی مــی افزایــد و بــه حرف‌هــای ســخنران انــرژی می‬
‫دهــد از طرفــی عــدم بهــره از حرکــت دســت‪ ،‬حرف‌هــای ســخنران را بــی‬
‫حــس و حــال مي‌كنــد لــذا بــا توجــه بــه موقعیــت ســخنرانی بایــد تعــادل‬
‫را رعایــت کنیــم یعنــی در حیــن ســخنرانی‪ ،‬هــم حرکــت خیلــی زیــاد‬
‫دســت و هــم حرکــت خیلــی کــم آن نادرســت اســت آنچــه از هــر چیــزی‬

‫مهــم تــر اســت ایــن اســت کــه دس ـت‌ها و بازوهــا را بصــورت معنــا‬
‫داری تــکان دهیــم تــا بــا محتــوای ســخنرانی مــان متناســب بــا شــند‬
‫وقتــی انگیــزه حرکــت دادن دســت‌ها انتقــال پیامــی بــا شــد کــه‬
‫مــی خواهیــد آن را منتقــل کنیــد‪ ،‬طبیعــی و واقعــی بــه نظــر میرســد اما‬
‫وقتــی دل بخواهــی و تصادفــی و ظاهــرا تناســبی بــا پیــام تــان نداشــته‬
‫باشــد مي‌توانــد اعتبــار ســخنرانی تــان را تضعیــف کنــد‪.‬‬

‫ایــن لزومــا بــه ایــن معناســت کــه از قبــل بایــد حــرکات دســت تــان را‬
‫برنامه‌ریــزی کنیــد در واقــع اگــر یــک ســخنران بــا تجربــه نیســتید بهتــر‬
‫اســت خــود جــوش عمــل کنیــد تــا ســخنرانی تــان ســاختگی بــه نظــر‬
‫نیایــد راز موفقیــت ایــن اســت کــه خــوب آمــاده شــوید تــا مجبور نشــوید‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪102‬‬

‫نگــران ایــن شــوید کــه مطالــب تــان را بــه یــاد خواهیــد آورد یــا خیــر‪.‬‬
‫ســپس اجــازه دهیــد حرکــت دســت‌های تــان بــا آنچــه مــی گوییــد‬
‫جریــان پیــدا کنــد‪.‬‬

‫اشتباهات معمول سخنرانان در حرکت دست و بازو‪:‬‬

‫‪ -1‬دست‌ها را پشت گذاشتن‪:‬‬

‫ایــن ژســت گاهــا ایــن طــور تلقــی مي‌شــود کــه حالــت رئیــس گونــه و‬
‫دســتور دهنــده اســت کــه اغلــب مدیــران و روســای متکبــر از ایــن ژســت‬
‫اســتفاده مي‌كننــد یــک تلقــی دیگــر از ایــن ژســت ایــن اســت کــه‬
‫ســخنران چیــزی را در پشــت ســرش قایــم کــرده اســت امــا بایــد توجــه‬
‫داشــت کــه درفرهنگ‌هــای مختلــف ایــن ژس ـت‌ها معانــی مختلفــی دارد‬
‫مثــا بــه ایــن ژســت در فرهنــگ آمریکایــی ژســت نظامــی مي‌گوينــد‬
‫چــون یــک اســتوار وقتــی بــه ســربازان خــود دســتور مي‌دهــد ایــن طــور‬
‫مــی ایســتد همچنیــن در جایــی خوانــدم کــه در کشــور مراکش ســخنرانان‬
‫بــا ایــن ژســت ســخنرانی مي‌كننــد‬

‫‪ -2‬دست‌ها در جیب گذاشتن‪:‬‬

‫ایــن ژســت خودمانــی اســت ولــی در محیط‌هــای رســمی بایــد از آن‬

‫اجتنــاب کــرد چــون نــه نظــر میرســد کــه ســخنران جلســه را جــدی‬
‫نمي‌گيــرد و در کشــور مــا طبــق نظرســنجی‌هایی کــه بنــده در کالس‌هــا‬
‫و دوره‌هــای مختلــف آمــوزش ســخنرانی از مخاطبیــن انجــام داده ام حــدود‬
‫پنجــاه درصــد از مخاطبیــن از ایــن حرکــت خوششــان نمــی آمــد و آن را‬
‫حرکتــی ســبک میداننــد‬
 ‫‪103‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫‪ -3‬ژست ضربه ایستگاهی‪:‬‬

‫ایــن ژســت کــه بــه آن ژســت مجلــس ترحیمــی یــا ســتر عــورت هــم‬
‫گفتــه مي‌شــود بــه ایــن صــورت اســت کــه فــرد دســت‌های خــود را‬
‫در جلــوی کشــاله ران در هــم گیــر مــی دهــد مثــل فوتبالیسـت‌هایی کــه‬
‫آمــاده مي‌شــوند درمقابــل ضربــه آزاد مســتقیمی کــه روی دروازه آنهــا‬
‫فرســتاده مي‌شــود بایســتند‪.‬این ژســت دربعضــی فرهنــگ هــا‪ ،‬ممکــن‬
‫اســت ایــن طــوری تلقــی گــردد کــه ســخنران دســت روی عــورت خــود‬
‫گذاشــته یــا آن را پوشــانده اســت‬

‫‪ -4‬ژست دست به کمر‪:‬‬

‫ایــن حرکــت ســخنران را قلــدر و زور گــو نشــان مي‌دهــد کــه بایــد از‬
‫آن اجتنــاب کــرد‬

‫‪ -5‬وضعیت تیر انداز (گانگستر)‪:‬‬

‫افــراد وقتــی دســت‌ها یشــان را بیــش از انــدازه از بــدن شــان دور‬

‫مي‌كننــد شــبیه گانگســترهای صحنــه دوئــل در فیلم‌هــای غــرب وحشــی‬
‫مي‌شــوند کــه رویارویــی نهایــی بیــن گانگســترها صــورت مي‌گيــرد و‬
‫همچنیــن تداعــی کننــده جاهل‌هــای فیلم‌هــای فارســی قبــل از انقــاب‬
‫اســت لــذا ســخنران بایــد از ژســت اجتنــاب نمایــد‬

‫‪ -6‬تا شدن دست در عرض بدن‪:‬‬

‫یــک دســت دراز مي‌شــود و مــچ یــا بــازوی دســت دیگــر را مي‌گيــرد‬
‫ایــن ژســت نشــان دهنــده حالــت تدافعــی افــراد اســت لــذا ســخنران باید‬
‫از ژســت دوری نمایــد‪.‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪104‬‬

‫ژست‌های اثر بخش دست و بازو سخنران‪:‬‬

‫‪ -1‬ژست اعتمادبه‌نفس‪:‬‬

‫بعضــی افــراد دســت‌های خــود را در اطــراف بــدن شــان آویــزان‬

‫مي‌كننــد و آن‌هــا را بــه آرامــی بــر قســمت بیرونــی ران شــان قــرار‬
‫میدهنــد ایــن وضعیــت از منظــر حضــار‪ ،‬همــراه بــا اعتمادبه‌نفــس و‬
‫حرفــه ای بــه نظــر میرســد البتــه بــه شــرطی کــه بــه مــدت طوالنــی در‬
‫ایــن وضعیــت نماننــد‬

‫‪ -2‬ژست گزارشکران تلویزیون‪:‬‬

‫بــه ایــن شــکل اســت کــه هــردو دســت تــان را در جلــوی نــاف تــان‬
‫قراردهیــد بطــوری کــه یکدیگــر را اندکــی لمــس کننــد یــا روی هــم قــرار‬
‫گیرنــد و انگش ـت‌هایتان اندکــی بــه ســمت داخــل و بــدن خــم شــوند‬

‫یــا اینکــه دو دســت در جلــو نــاف قــرار بگیرنــد ونــوک انگشــتان هر دو‬
‫دســت روی هــم قــرار بگیرد‬

‫‪ -3‬ژست ضربه دو دستی‪:‬‬

‫سیاســت مــداران غربــی وقتــی میخواهنــد برنکتــه ای تاکیــد کننــد از‬

‫ایــن ژســت بیشــتر اســتفاده مي‌كننــد دســت‌ها در جلــوی بــدن قــرار‬
‫مي‌گيرنــد و نــوک و انگشــت‌ها بــه ســمت جلــو (مــوازی بــا دســت‬
‫دیگــر) و مچ‌هــا صــاف و ســفت هســتند‬
 ‫‪105‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫‪ -4‬ژست دور هم جمع شدن‪:‬‬

‫ایــن حرکــت مخصوصــا بــرای زمانــی اســت کــه دربــاره جمــع شــدن‬
‫چیزهــا یــا گروه‌هایــی کــه باهــم بصــورت مشــارکتی کار مي‌كننــد‬
‫صحبــت مي‌كنيــد دســت‌ها بــه فاصلــه ‪ 45‬ســانتی متــر در جلــوی‬
‫بــدن رو بــه روی هــم قــرار مي‌گيرنــد گویــی طــول یــک ماهــی را نشــان‬
‫می‌دهنــد و ســپس بــه ســمت یکدیگــر حرکــت مي‌كننــد در انتهــا بــه‬
‫نظــر میرســد گویــی ســخنران یــک تــوپ را نگــه داشــته اســت‬

‫‪ -6‬ژست صداقت‪:‬‬

‫کــف دس ـت‌ها رو بــه پاییــن اســت حرکــت دس ـت‌ها از جلــوی ســینه‬

‫شــروع مي‌شــود و دسـت‌ها بــه ســمت پاییــن و بیــرون حرکــت مي‌كننــد‬
‫پیامــی کــه ایــن حرکــت مــی دهــد ایــن اســت کــه مــن بــا شــما صــادق‬
‫هستم‬

‫‪ -7‬ژست اداره جلسه‪:‬‬

‫در ایــن ژســت هــردو دســت در ارتفاعــی برابربــا ســینه قــرار مي‌گيرنــد‬
‫و پشــت دســت مــا رو بــه مخاطبیــن اســت وقتــی از ایــن ژســت اســتفاده‬
‫مي‌كنيــم نشــان مــی دهــد کــه داریــم جلســه را اداره مي‌كنيــم و چیــز‬
‫مهمــی داریــم مي‌گوييــم‪.‬‬

‫حاالت چهره‪:‬‬
‫ن را بــا‬
‫قانــون مهــم بــرای حــرکات و حــاالت چهــره ایــن اســت کــه آ ‌‬
‫موقعیــت و موضــوع ســازگار کنیــد مثــا اگــر داریــد خبــر بــدی مي‌دهيــد‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪106‬‬

‫لبخنــد زدن کار شایســته ای نیســت و بایــد مقــدار خاصــی جدیــت داشــته‬
‫داشــته باشــیم امــا اگــر خبــر شــادو مثبتــی مي‌دهيــد‪ ،‬یایــد طــوری بــه‬
‫نظــر برســید کــه انــگار خوشــحالیم و لبخنــد بزنیــم‬

‫پــس وقتــی مــی خواهیــد ســخنرانی کنیــم‪ ،‬بایــد حــواس مــان باشــد‬
‫کــه حالــت چهــره مــان آنچــه را مــی خواهــد منتقــل کنــد ایــن نکتــه ی‬
‫بســیار مهمــی اســت چــون اگــر بیــن آنچــه چهــره مــان مي‌گويــد و آنچــه‬
‫کالم مــان مي‌گويــد ناهماهنگــی وجــود داشــته باشــد مخاطبیــن حــرف‬
‫چهــره مــان را بــاور خواهنــد کــرد‬
 ‫‪107‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬

‫هنر مدیریت پرسش و پاسخ‬

‫امــروزه رســم بــر ایــن اســت کــه معمــوال ســخنران بعــد از اتمام ســخنرانی‬
‫بــه پرســش مخاطبیــن پاســخ دهــد کــه ایــن امــر از یــک طــرف باعــث‬
‫خوشــحالی ســخنران مي‌گــردد چــون جــو جلســه از حالــت ســخنرانی‬
‫برنامه‌ریــزی شــده خــارج مي‌گــردد و ارتبــاط انســانی بیشــتری شــکل‬
‫مي‌گيــرد و ســخنرانان توانمنــد‪ ،‬قــدرت مانــور بیشــتری بــرای نشــان دادن‬
‫توانایی‌هــا و قابلیت‌هــا خــود دارنــد‪.‬‬

‫از طرفــی بــرای بعضــی از ســخنرانان‪ ،‬مثــل یــک کابــوس مــی مانــد کــه‬
‫مبــادا پرسشــی از او پرســیده شــود کــه گیــر بیفتنــد و مــچ او را بگیرنــد‬
‫دراینجــا چنــد راهــکار بــرای هرچــه بهتــر انجــام شــدن جلســه پرســش و‬
‫پاســخ ارائــه میدهــم کــه بعضــی از مطالــب برگرفتــه از کتــاب خــود آمــوز‬
‫ســخنرانی نوشــته آمانــدا ویکــرز اســت و جهــت تکمیــل بحــث مي‌توانیــد‬
‫بــه آن کتــاب مراجعــه نماییــد‪.‬‬

‫الف) پیش بینی کنید و آماده شوید‪:‬‬

‫قبــل از شــروع ســخنرانی ســوالت مخاطبیــن را پیــش بینــی کنیــد و‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪108‬‬

‫بــرای آنهــا جواب‌هــای آمــاده داشــته باشــید و پاســخ بــه مخاطبیــن را‬
‫تصویــر ســازی ذهنــی کنیــد و در تخیــل خــود تصــور کنیــد کــه اگــر فالن‬
‫ســوال را یکــی از حضــار پرســید بهمــان جــواب را میدهــم وچندیــن بــار‬
‫تمریــن کنیــد بــه قــول معــروف جواب‌هــا را در آســتین خــود داشــته‬
‫باشــید چــون اگــر جواب‌هــای پختــه نداشــته باشــید آنوقــت موفقیتــی‬
‫را کــه در قســمت‌های قبلــی ســخنرانی داشــته ایــد هــدر میدهیــد و‬
‫برعکــس اگــر در طــول ســخنرانی عملکــرد چشــم گیری نداشــته ایــد ولی‬
‫در پرســش و پاســخ پــر شــور و چشــمگیر ظاهــر شــده ایــد بدانیــد کــه‬
‫مخاطبیــن تحــت تأثيــر عملکــرد خــوب شــما قــرار خواهنــد و ســخنرانی‬
‫موفقــی خواهیــد داشــت‬

‫ب) بگوییددر چه حوزه‌های قادرید به پرسش‌ها پاسخ‬

‫دهید‪:‬‬
‫در ابتــدای ســخنرانی تــان بگوییــد کــه کــه چــه پرســش‌هایی را‬
‫مي‌توانیــد پاســخ دهیــد و چــه پرســش‌هایی را نمي‌توانیــد‪ .‬اگــر‬
‫حوزه‌هــای خاصــی وجــود دارد کــه درآنهــا تخصــص نداریــد بگوییــد‬
‫بعنــوان مثــال اگــر حــوزه کاری شــما فــروش اســت بگوییــد کــه درخصوص‬
‫نحــو ه تولیــد آن در کارخانــه اطالعــات کافــی نداریــد و از حــوزه توانمنــدی‬
‫شــما خــارج اســت و بدین وســیله خــود را از قــرار دادن درمنگنــه مخاطبان‬
‫رهــا ســازید‪.‬‬
 ‫‪109‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬

‫ج) بگویید که چه موقع به پرسش‌ها‪ ،‬پاسخ خواهید‬

‫داد‪:‬‬
‫پاســخگویی بــه پرس ـش‌ها در حیــن ســخنرانی و یــا بعــد از ســخنرانی‬
‫هــر یــک محاســن و معایبــی دارد اگــر بــه پرس ـش‌ها در آخــر ســخنرانی‬
‫پاســخ دهیــد حســن آن ایــن اســت کــه ســخنرانی تــان را آن طــور کــه‬
‫برنامه‌ریــزی کــرده ایــد ایــراد کنیــد از طرفــی عیــب آن ایــن اســت کــه‬
‫ســخنرانی شــما ممکنــه بــرای عــده ای گنــگ و مبهــم بمانــد از طــرف‬
‫دیگــه اگــر بــه پرسـش‌ها درحیــن برنامــه پاســخ دهــد ممکنــه وقــت کــم‬
‫بیــاورد یــا سررشــته کالم را گــم کنیــد و حســن آن ایــن اســت کــه باعــث‬
‫مشــارکت مخاطبیــن شــده و کالس شــاداب تــر برگــزار مي‌گــردد همچنین‬
‫مي‌توانیــم از رونــد ســخنرانی بازخــورد بگیریــم‬

‫یکــی از ســخنرانان خــوب کشــورمان بــرای اینکــه از محاســن هــر دو‬

‫روش فــوق اســتفاده نمایــد و گرفتــار معایــب آنهــا نشــود و به قــول معروف‬
‫نــه ســیخ بســوزد و نــه کبــاب‪ ،‬از گزینــه پرســش مشــروط اســتفاده کــرده‬
‫بــود و بــرای ســوال پرســیدن در کالس قوانینــی وضــع کــرده بــود کــه‬
‫جالــب و ابتــکاری بــه نظــر میرســد‪ .‬کــه در زیــر قوانیــن ســوال پرســیدن‬
‫در کالس‌هــای ایشــان را کــه تحــت عنــوان «پروتــکل ســوال پرســیدن»‬
‫اســت آورده شــده اســت‪.‬‬

‫«پروتکل سوال پرسیدن»‪:‬‬

‫قبل از بیان سوال‪ ،‬از خودتان بپرسید‪:‬‬

‫آیا این سوال به این موضوع کمک مي‌كند‬

‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪110‬‬

‫آیا این سوال بیش از اندازه شخصی نیست‬

‫آیا ممکن نیست جلو تر به سوال من پاسخ داده شود‬

‫آیا خودم با جست و جویی ساده به آن خواهم رسید‬

‫و بعد از آن‪:‬‬

‫سوال خود را در یک جمله روی کاغذ بنویسید‬

‫بدون صدا دست خود را کامل باال بیاورید و منتظر تایید باشید‬

‫د) به سوال و سوال کننده احترام بگذارید‪:‬‬

‫حتــی اگــر از شــما ســواالت تکــراری و احمقانه هــم پرســیدند درمواجهه‬
‫بــا ایــن ســواالت برخــورد مودبانــه داشــته باشــید آن وقــت خواهیــد دیــد‬
‫کــه ارزش تــان از نظــر مخاطبــان باالخواهــد رفــت هیــچ وقــت کســی را‬
‫بــه خاطــر ســوالش خجالــت زده و شــرمنده نکنیــد چــون آن وقــت از نظــر‬
‫حضــار حقیــر بــه نظــر میرســید و از اینکــه حضــار را دشــمن خــود بکنیــد‬
‫هیــچ ســودی عایدتــان نمي‌شــود‪.‬‬

‫ه) اگر اسم فرد را میدانید اسم او را به زبان بیاورید‪:‬‬

‫وقتــی فــردی کــه ســوال مــی پرســد اســم او را میدانیــم بایــد اســمش‬
‫بــه زبــان بیاوریــم مثــا بعــد از اتمــام ســوالش بگوییــم «متشــکرم آقــای‬
‫دهقانــی»‪.‬‬
 ‫‪111‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫چــون حــس خیلــی خوبــی بــه طــرف مقابــل مي‌دهــد و خوشــحال‬
‫مي‌شــود و باعــث ایجــاد رابطــه دوســتانه بــا حضــار مي‌شــود‪.‬‬

‫و) با دقت به سوال گوش و آن را تکرار کنید‪:‬‬

‫ا متوجه‬‫وقتــی کســی ســوالی پرســید بــا دقــت گــوش کنیــد اگــر كامـ ً‬
‫ســوال نشــدید لطفــا حــدس نزنیــد و از او بخواهیــد دوبــاره ســوالش را‬
‫تکــرار کنــد و اگــر بــاز هــم متوجــه نشــدید از او بخواهیــد کــه توضیــح‬
‫دهــد اگــر بــاز هــم متوجــه نشــدید تجربــه نشــان داده کــه در چنیــن‬
‫مواقعــی دیگــر مخاطبــان کــه متوجــه ســوال شــده اند شــروع بــه توضیح‬
‫بــرای ســخنران مي‌كننــد‪ .‬بعــد ازفهــم ســوال در چنیــن وضعیتــی حتمــا‬
‫بایــد ســوال را دوبــاره تکــرار کــرد و از ســوال کننــده پرســید کــه ســوال‬
‫شــما را درســت متوجــه شــده ام‪ .‬ایــن کار ســه حســن دارد‪:‬‬

‫اول اینکــه بــه ســوال کننــده احتــرام گذاشــته ایــم کــه خــوب گــوش‬
‫کرده‌ايــم‪.‬‬

‫دوم اینکــه همــه مخاطبیــن ممکنــه ســوال را نشــنیده باشــند بــا تکرار‬
‫ســوال متوجــه مي‌شــویم کــه همــه ســوال را شــنیده انــد زیــرا مخاطبیــن‬
‫وقتــی جوابــی را بشــنوند کــه نداننــد ســوال آن چــه بــوده اســت کمــی‬
‫ســرخورده مي‌شــوند و بهتــر اســت در ســخنرانی‌ها بــرای پرســش‬
‫مخاطبیــن یــک میکروفــون جداگانــه وجــود داشــته باشــد تــا همــه حضار‬
‫ســوال را بشــنوند‬

‫ســوم اینکــه همزمــان کــه ســوال را تکــرار مي‌كنيــد بــه جــواب هــم‬
‫فکــر کنیــد چــون آن بخشــی از مغــز کــه ســوال را تکــرار مي‌كنــد بــا‬
‫بخشــی از مغــز کــه راه حــل را جســتجو مي‌كنــد متفــاوت اســت‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪112‬‬

‫لطفــا جواب‌هــای غیــر مرتبــط بــه ســوال ندهیــد زیــرا آنوقــت از‬
‫مخاطبیــن نمــره منفــی مــی گیریــد چــون مثــل ایــن اســت کــه در‬
‫جلســه امتحــان حاضــر شــوید و بــه ســواالت پاسـخ‌هایی دهیــد کــه آرزو‬
‫میکردیــد پرســیده شــود نــه ســواالتی کــه پرســیده مي‌شــوند‪.‬‬

‫ک) قبل از اینکه پاسخ دهید لحظه ای صبر کنید‪:‬‬

‫هرگــز احســاس نکنیــد کــه بایــد در پاســخ دادن عجلــه کنیــد و فــورا‬
‫بــه ســواالت جــواب دهیــد و هرچیــزی بــه ذهــن تــان آمــد بگوییــد خیلی‬
‫از بــزرگان بالخــص سیاســیون وقتــی پرسشــی را مــی شــنوند مکثــی کوتاه‬
‫کــرده (حــدود ســه تــا پنــج ثانیــه عالــی اســت البتــه بیشــتر از پنــج ثانیه‬
‫هــم نشــود چــون تلقــی مي‌شــود کــه شــما جــواب را نمیدانیــد) ســپس‬
‫پاســخ می‌دهنــد ایــن کار دو حســن دارد‬

‫اول اینکــه ســخنران افــکارش را جمــع و جــور مي‌كنــد و واضــح تــر و‬

‫منســجم تــر صحبــت مي‌كنــد‬

‫دوم اینکــه بــه مخاطبــان ایــن پیــام را مي‌دهــد کــه ســخنران ســنجیده‬
‫ســخن مي‌گويــد و هــر قبــل از ســخن گفتــن فکــر مي‌كنــد و هــر حرفــی‬
‫را بــه زبــان نمی آورد و خویشــتن دار و مســلط اســت‪.‬‬

‫ل) مراقب باشید هیجانی نشوید‪:‬‬

‫ممکنــه ســوال چالــش انگیــزی از شــما بپرســند یــا اینکــه بــا نظــرات‬
‫شــما مخالفــت گــردد بایــد مراقــب باشــیم در دام جبهــه گیــری علیــه‬
‫طــرف مقابــل نیفتیــم چــون ممکــن اســت حرف‌هــا و صحبت‌هایــی‬
 ‫‪113‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫انجــام دهیــم کــه بعــدا پشــیمان شــویم بایــد در ایــن حالــت مراقــب‬
‫احساســات مــان باشــیم و بــه شــیوه حرفــه ای ومثبــت ســخن بگوییــم و‬
‫انعــکاس مثبتــی از خودمــان بجــا بگذاریــم‪.‬‬

‫مــن بعضــی از ســخنرانان خــوب را در مناظــره هــا دیــده ام کــه در‬

‫چنیــن مواقعــی بــرای جلوگیــری از بحــث مــی گوینــد کــه «برداشــت مــن‬
‫از موضــوع ایــن اســت» یــا «مــن ایــن طــوری موضــوع را مــی فهمــم»‬

‫م) اگر جواب را بلد نبودیم‪...‬‬

‫وقتــی کســی ســوالی مــی پرســد و بلــد نیســتیم چــکار بایــد‬
‫بکنیم؟بــرای بســیاری از ســخنرانان ایــن وحشــتناک تریــن کابــوس اســت‬
‫چــون احســاس مي‌كننــد کــه «مــچ شــان گرفته شــده اســت» و شکســت‬
‫خــورده انــد و احســاس مي‌كننــد کــه اعتبــار آنهــا نــزد مخاطبیــن بســیار‬
‫پاییــن آمــده اســت چــون بــه ســخنران بــه چشــم کارشــناس آن موضــوع‬
‫نــگاه مي‌كننــد‬

‫امــا نکتــه مهــم ایــن اســت کــه در چنیــن مواقعــی (که جــواب ســوال را‬
‫نمــی دانیم)واکنــش ضعیفــی از خــود بــروز ندهیــم کــه جایــگاه مــا را دچار‬
‫خدشــه کنــد‪ .‬و بقــول معــروف خودمــان بــا دســت خودمــان آبرویمــان‬
‫را نبریــم یــک روش زیرکانــه در چنیــن واقــع ایــن اســت کــه در شــروع‬
‫بخــش پرســش و پاســخ بــه جــای اینکــه بگوییــد ســوالی نیســت‪ ،‬بگویید‬
‫«درانتهــا اگــر ســوالی بــود کــه پاســخ آن را مــی دانســتم در خدمــت شــما‬
‫هســتم» و بدیــن ترتیــب توقــع مخاطبیــن را کمــی منطقــی تر کنیــم و این‬
‫پیــام را بــه مخاطبیــن مي‌دهيــم کــه همــه چیــز دان نیســتیم‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪114‬‬

‫نکتهکلیدی‪:‬‬
‫نکته مهم این است که در مواقعی که جواب سوال را نمی دانیم‬
‫واکنش ضعیفی از خود بروز ندهیم که جایگاه ما را دچار خدشه کند‪.‬‬

‫بهــر حــال اگــر ســوالی پرســیده شــود کــه بلــد نبودیــم بایــد چــکار‬
‫کــرد ؟‬

‫جــواب ایــن اســت کــه مــی بایســت ســخنران از قبــل ایــن موضــوع را‬
‫پیــش بینــی کــرده و آمادگــی کافــی داشــته باشــد و یــک «جعبــه ابــزار‬
‫راهــکار» داشــته باشــد کــه بــه آن مراجعــه نمایــد‬

‫در زیر چند ابزار از «جعبه ابزار راهکارها» را معرفی مي‌كنيم‬

‫‪ )1‬صداقــت بهتریــن راه حــل اســت‪ .‬مي‌توانیــد بگوییــد کــه تــا بــه‬
‫حــال بــه موضــوع بــه ایــن شــکل و از ایــن زاویــه نــگاه نکــرده بــودم و در‬
‫مــورد آن فکــر نکــرده بــودم‪ ،‬مي‌توانــم جــواب ســوال شــما را بعــدا پیــدا‬
‫کنــم و در اولیــن فرصــت جــواب را بــه شــما ایمیــل کنــم‬

‫بعضــی از ســخنرانان درچنیــن مواقعــی یــک ســاالد کلمــات درســت‬

‫میکننــد و تحویــل ســوال کننــده می‌دهنــد اصطالحــا طــرف را مــی‬
‫پیچاننــد و ســمبل مي‌كننــد لطفــا شــما از شــگردهای نادرســتی کــه ایــن‬
‫دســته از ســخنرانان اســتفاده مي‌كننــد اســتفاده نکنیــد چــون ممکــن‬
‫اســت گیــر بیفتیــد و آبــرو و اعتبارتــان بیشــتر خدشــه دار گــردد و نکتــه‬
‫جالــب اینکــه مخاطبیــن‪ ،‬ســخنرانانی را که ژســت آدم‌هــای همه چیــز دان‬
‫را در نمــی آورنــد بیشــتر دوســت دارنــد چــون فکــر مي‌كننــد ســخنران‬
 ‫‪115‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫هــم از جنــس خودشــان اســت‬

‫‪ )2‬مي‌توانیــد ایــن ســوال را از حضــار بپرســید مثــا از مخاطبیــن‬

‫بپرســید«نظر شــما چیســت» البتــه ایــن شــیوه فقــط یکبــار کارایــی دارد‬
‫اگــر بــرای دومیــن بــا ر ایــن کار انجــام دهیــد ممکنــه مخاطبیــن ایــن‬
‫برداشــت را داشــته باشــند کــه شــما از پاســخ دادن بــه ســواالت فــرار‬
‫مي‌كنيــد‬

‫‪ )3‬اگــر یــک فــرد خاصــی را دربیــن مخاطبیــن می شناســیم کــه در این‬

‫موضــوع کارشــناس اســت مي‌توانیــم ســوال را بــه ایشــان ارجــاع دهیــم‬
‫مثــا بگوییــم «آقــای فالنــی میدانــم کــه اطالعــات شــما در ایــن زمینــه‬
‫بیشــتر از بنــده اســت لطفــا جــواب ایــن ســوال دوســت مــان را شــما‬
‫بفرماییــد» البتــه فقــط یــک بــار مي‌توانیــد از ایــن شــیوه اســتفاده کنیــد‬

‫و بعد از پرسش و پاسخ‪:‬‬

‫مزیــت عالــی مقــدم کــردن جلســه پرســش و پاســخ بــر خاتمــه‬

‫ســخنرانی ایــن اســت کــه اگــر پــس از مــدت زمــان معقول‪ ،‬کســی ســوالی‬
‫نپرســید مي‌توانیــد بــه ســراغ جمــع بنــدی برویــد نــکات کلیــدی تــان را‬
‫تکــرار کنیــد مخاطبیــن را بــه اقــدام فــرا خوانیــد و ســخنرانی تــان را بــه‬
‫صــورت کوبنــده و انفجــاری تمــام کنیــد‬
 ‫‪117‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬

‫کسب آمادگی نهایی جهت سخنرانی‬

‫بعــد از آمــاده ســازی متــن و پاورپوینت‌هــای ســخنرانی نوبــت بــه تمریــن‬

‫آن مــی رســد لــذا بــرای اینکــه موفــق شــویم بایــد تمریناتــی را انجــام‬
‫دهیــم کــه مــا را بــرای شــرایط ســخنرانی گام بــه گام آمــاده و پختــه نماید‬
‫لــذا دراینجــا گام‌هــای الزم بــرای ســخنرانی را بیــان مي‌كنيــم‪.‬‬

‫گام اول‪ :‬تمرین ذهنی‬

‫ذهــن مــا تفــاوت بیــن تخیــل و واقعیــت را نمي‌توانــد تشــخیص دهــد‬
‫لــذا اگــر تصویــری را کــه بــه ذهــن میدهیــم واضــح و روشــن و شــفاف‬
‫باشــد و آنــرا مرتبــا تکــرار کنیــم آنوقــت ذهــن آنــرا بــاور مي‌كنــد بــه‬
‫همیــن جهــت هرچقــدر بیشــتر و بهتــر جلســه ســخنرانی خودمــان را‬
‫تصویــر ســازی کنیــم آنوقــت ذهــن مــا آنــرا بیشــتر بــاور مي‌كنــد و آنــرا‬
‫بــه عنــوان یــک تجربــه مــی شناســد و آن وقــت مــا قــادر خواهیــم بــود‬
‫کــه ســخنرانی بهتــری ارائــه دهیــم‪.‬‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪118‬‬

‫گام دوم‪ :‬تمرین به تنهایی‬

‫آنقــدر بایــد بــه تنهایــی تمریــن کنیــم کــه مطمئــن شــویم دیگــر هیچ‬
‫اشــکالی نداریــم و از خودمــان راضــی باشــیم ایــن تمریــن باعــث افزایــش‬
‫اعتمادبه‌نفــس مــا مي‌گــردد‪.‬‬

‫گام سوم‪ :‬تمرین با حیوان خانگی یا اشیا‬

‫ایــن تمریــن باعــث تقویــت ارتبــاط شــما بــا مخاطــب مي‌گــردد تمریــن‬
‫بــا یــک حیــوان زنــده حــس و حــال بیشــتری نســبت بــه اشــیا دارد ضمنا‬
‫اگــر از اشــیا اســتفاده مي‌كنيــد بهتــر اســت درای صــورت بــا شــد مثــل‬
‫عر و سک‬

‫گام چهارم‪ :‬ضبط صدا‬

‫وقتــی صــدای ضبــط شــده خــود را مــی شــنوید نــا امیــد مــی شــوید‬
‫احســاس مي‌كنيــم کــه صــدای بــی روح و بــی جانــی داریــم چــون تــا‬
‫حــاال صــدا را از طریــق جمجمــه مــی شــنیدم و صــدا ی مــان را پــر طنیــن‬
‫مــی شــنیدیم امــا وقتــی صــدا وارد هــوا مي‌شــود در اثــر اصطــکاک و‬
‫مقاومــت هــوا مقــدار زیــادی از انــرژی آن گرفتــه مي‌شــود لــذا صدایمــان‬
‫را بــی احســاس مــی شــنویم لــذا االن مي‌توانیــم مشــکالت مربــوط بــه‬
‫صــدا ی مــان را بررســی و حــل کنیــم مثــا اگرلحــن یکنواختــی داریــم یــا‬
‫مکــث یــا تاکید‌هــای نــا بجایــی داریــم مي‌توانیــم آنــرا اصــاح کنیــم و‬
‫صــدای قدرتمندتــری کســب نماییــد ایــن کار را آنقــدر انجــام دهیــد تــا از‬
 ‫‪119‬‬ ‫بخش اول‪ :‬قبل ازسخنرانی‬
‫فایل‌هــای خــود رضایــت داشــته باشــید ضمنــا بــه معجــزه بهبــود صــدا از‬
‫طریــق فایــل صوتــی ایمــان بیاوریــد‪.‬‬

‫گام چهارم‪ :‬تمرین جلوی آینه‪:‬‬

‫ایــن تمریــن باعــث مي‌شــود کــه زبــان بــدن و ارتبــاط چشــمی خــود‬
‫بــا مخاطبیــن را اصــاح کنیــم و بایــد ایــن تمریــن را نیــز آنقــدر انجــام‬
‫دهیــم تــا از اجــرای ایســتاده خودمــان رضایــت داشــته باشــیم‪.‬‬

‫گام پنجم‪ :‬تمرین جلوی دوربین فیلمبرداری‪:‬‬

‫بــاز هــم وقتــی فیلــم ســخنرانی خودتــان راببینیــد نــا امیــد خواهیــد‬
‫شــد چــون یــک اجــرای فــوق العــاده ضعیــف از خودتــان مــی بینیــد زبان‬
‫بــدن تــان خیلــی ضعیــف اســت آن نشــاطی را کــه خودتــان احســاس‬
‫میکردیــد تــوی فیلــم وجــود نــدارد و صدایتــان هــم آن قــوت و قدرتــی‬
‫را کــه خودتــان حــس مي‌كنيــد نــدارد امــا نگــران نباشــید همــه ایــن‬
‫مــوارد بــا تمریــن و تکــرار حــل مي‌شــود و بایــد خوشــحال باشــیم کــه‬
‫االن متوجــه ضعــف کارمــان شــدیم تــا آنــرا اصــاح کنیــم نــه بعــد از یــک‬
‫اجــرای ضعیــف‪.‬‬

‫گام ششم‪ :‬اجرا برای دیگران‪:‬‬

‫حــاال دیگــر نوبــت بــه یــک تمریــن بــا مخاطبــان واقعــی اســت بهتــر‬
‫اســت مخاطبــان تمرینــی شــما مشــابه مخاطبــان اصلــی شــما باشــند مثال‬
‫اگــر مخاطبــان اصلــی شــما دانشــجویان اســت بهتــر اســت دوســتان و‬
‫اقــوام تمرینــی شــما دانشــجو یــا نزدیــک بــه آن باشــد و ســپس بعــد از‬
‫اجــرا از آنهــا بخواهیــد نظــر خودشــان را مطــرح کننــد‬
 ‫بخش دوم‬

‫حیــن ســخنرانی‬
‫(بدنه ســخنرانی)‬
 ‫‪123‬‬ ‫بخش دوم‪ :‬حین سخنرانی (بدنه سخنرانی)‬

‫مالکــوم کوشــنر در کتــاب خــود مــی نویســد « الگــوی اجرای ســخنرانی‬

‫شــبیه پــرواز هواپیماســت در ایــن الگــو‪ ،‬شــروع ســخنرانی همــان بلنــد‬
‫شــدن هواپیمــا از بانــد پــرواز اســت سرنشــینان می‌خواهنــد ازمقصــد‬
‫آگاهــی یابنــد و پــروازی آرام همــراه بــا خوراکی‌هــای دلخــواه داشــته‬
‫باشــند روزنامــه بخواننــد تــا به مقصــد برســند آنهــا نمی‌خواهنــد روی باند‬
‫پــرواز معطــل بماننــدو یــا پــرواز ســختی داشــته باشــند مســافران انتظــار‬
‫پــروازی آرام را از مقصــدی بــه مقصــد دیگــر را دارنــد کــه معــادل بدنــه یــا‬
‫همــان بخــش میانــی ســخنرانی اســت‪.‬‬

‫هواپیمــا در نهایــت بایــد فــرودی متعــادل داشــته باشــد‪ ،‬ایــن فــرود‬

‫همــان نتیجــه گیــری یــا بخــش پایانــی ســخنرانی اســت مســافران‬
‫یــا شــنوندگان انتظــار فــرودی ناگهانــی‪ ،‬دیــر یــا ناهنجــار را ندارنــد‪ .‬و‬
‫می‌خواهنــد بــه ســامت فــرود آینــد‪» .‬‬

‫دیــل کارنگــی در کتــاب آییــن ســخنرانی مي‌گويــد «یــک ســخنرانی‬

‫بایــد همچــون پــرواز غاز‌هــای وحشــی از نقطــه ای آغــاز گــردد وبســوی‬
‫مقصــد خــود پــرواز کنــد و هیــچ چیــز گیــج کننــده تــر از ایــن نیســت‬
‫کــه ســخنران ماننــد یــک خفــاش کــه در ســیاهی شــب ســرگردان اســت‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪124‬‬

‫از ایــن شــاخه بــه آن شــاخه بپــرد و بــه جــای آنکــه مطالــب خــود را بــه‬
‫ترتیــب ‪1‬و ‪ 2‬و‪3‬و‪4‬و‪ 5‬بیــان کنــد بــه صــورت ‪ 9 ،5 ،43 ،19 ،2‬بیــان کنــد»‬

‫درخصــوص اهمیــت ســاختار و اســتخوان بنــدی ســخنرانی ایــن مثــال‬

‫را هــم اضافــه مي‌كنــم کــه ســخنرانی بــدون نظــم وترتیــب مثــل طبــخ‬
‫غذایــی اســت کــه مــواد آن بــدون اهمیــت مقــدار و ترتیــب پخــت آن‬
‫تهیــه گــردد وآن را جلــو مهمــان بگذاریــم گرچــه ایــن غــذا از بهتریــن‬
‫مــواد درســت شــده اســت امــا ازنظــر مهمــان یــک توهیــن محســوب‬
‫مي‌گــردد لــذا همیشــه ســخنرانی مــا بایــد منظــم و ســاختارمند باشــد‬

‫یکــی ازبهتریــن وســاده تریــن ســاختارهای ســخنرانی اســتفاده از‬

‫فرمــول ‪ ABC-C‬اســت کــه‪:‬‬

‫‪: A‬به منزله شروع سخنرانی با جلب توجه (‪)ATTENTION‬‬

‫‪ :B‬به منزله بدنه سخنرانی (‪)BODY‬‬

‫‪ :C‬به منزله نتیجه گیری (‪)conclusion‬‬

‫‪ : C‬به منزله دعوت به اقدام (‪)clear call to action‬‬

‫کــه بوســیله آکاش کیــارا ســخنران مالزیایــی در کتــاب خــود بنــام«‬

‫چگونــه یــک ســخنرانی در تــد ارائــه کنیــم» بیــان شــده اســت کــه درزیر‬
‫شــرح داده مــی شــود‬
 ‫‪125‬‬ ‫بخش دوم‪ :‬حین سخنرانی (بدنه سخنرانی)‬

‫شروع سخنرانی با جلب‌توجه‬

‫کلیــد یــک ســخنرانی موفــق‪ ،‬شــروع جــذاب آن اســت بطوریکــه بالفاصله‬

‫توجــه شــنونده را بــه بهتریــن نحــو جلــب نمایــد‪ .‬شــروع یــک ســخنرانی‬
‫دشــوارترین و پراســترس‌ترین قســمت از یــک ســخنرانی اســت‪ ،‬لذا شــروع‬
‫ســخنرانی بایــد بســیار قدرتمنــد و انفجاری باشــد تــا مخاطبیــن میخکوب‬
‫شــوند وتوجــه شــان فــورا جلــب گــردد چــون مخاطبین همــان ســی ثانیه‬
‫اول درمــورد مــا قضــاوت میکننــد و اگــر نتوانیــم نظــر مخاطــب راجلــب‬
‫کنیــم درادامــه بســیار مشــکل خواهــد بــود کــه بتوانیــم مخاطــب را همراه‬
‫خــود داشــته باشــیم‬

‫در خصــوص مطالــب ســه دقیقــه اول ســخنرانی مــان یادمان باشــد متن‬
‫ســه دقیقــه اول ســخنرانی را بســیار بادقــت و کلمــه بــه کلمــه نوشــته و‬
‫حداقــل ســه برابربقیــه قســمت‌های ســخنرانی آنــرا تمریــن کنیــم‪.‬‬

‫اگــر بخواهــم صحبتــم را در خصــوص شــروع ســخنرانی خالصــه کنــم‬

‫بایــد بگویــم ســی ثانیــه اول ســخنرانی بســیار مهــم اســت پــس آنــرا از‬
‫دســت ندهیــد و میــخ تــان را محکــم بکوبیــد و مخاطبیــن را میخکــوب‬
‫کنیــد کلیــد یــک ســخنرانی موفــق در شــروع جــذاب و انفجــاری آن‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪126‬‬

‫اســت در ادامــه چنــد روش عالــی بــرای یــک شــروع قدرتمنــد را بــه‬
‫شــما معرفــی مــی کنــم‪.‬‬

‫چند روش عالی برای یک شروع انفجاری‪:‬‬

‫الف) یک داستان بگویید‪:‬‬

‫«مــادرم در ســال ‪ 1368‬بیــوه شــد در حالیکه ســه کــودک روی دســتش‬

‫مانــده بــود و یــک ریــال هــم دربســاط نداشــت‪» ... ...‬‬

‫«در ســال ‪ 1365‬یــک مرتبــه چشــم بــاز کــردم و دیــدم تــوی تخــت‬
‫بیمارســتان هســتم و‪» ... ...‬‬

‫«دیروز سر صبحانه همسرم داشت برایم چای می ریخت که‪» ...‬‬

‫«در اتاقم یک مرتبه باز شد و آقای رئیس ناگهان وارد شد و‪» ...‬‬

‫یکــی از قوي‌تریــن روش‌هــای شــروع ســخنرانی اســتفاده از داســتان‬

‫اســت وقتــی بــا داســتان شــروع مي‌كنيــم توجــه افــراد را فــورا جلــب‬
‫مــی کنیــم چــون ذهــن را خســته نمي‌كنــد و ذهــن آدمــی آن را دوســت‬
‫دارد چــون کمتریــن میــزان مصــرف انــرژی را بــرای مغــز دارد دیــل کارنگی‬
‫در کتــاب آییــن ســخنرانی خــود مــی نویســد«من بــرای شــروع یــک‬
‫ســخنرانی روشــی بهتــر از شــروع بــا یــک داســتان نمــی شناســم‪».‬‬

‫کارنگــی در ادامــه مــی نویســد «نــه مقدمــه ای و نــه پیش درآمــدی‪ ،‬یک‬
‫راســت بایــد رفت ســر داســتان‪ ،‬و توجــه شــنونده را جلــب کرد ســخنرانی‬
‫کــه صحبتــش را بــا داســتانی از تجربه‌هــای خــود شــروع مي‌كنــد قطع ـ ًا‬
‫خــوب هــم ادامــه مي‌دهــد و خــوب هــم نتیجــه میگیــرد و مخاطبــان‬
 ‫‪127‬‬ ‫بخش دوم‪ :‬حین سخنرانی (بدنه سخنرانی)‬
‫حرفهــای او دنبــال میکننــد چــون دل شــان میخواهنــد بداننــد کــه بعدش‬
‫چــه مي‌شــود‪» .‬‬

‫بهتریــن داســتان‌ها بــر اســاس تجربه‌هــای شــخصی هســتند چــون‬

‫خاطــرات و تجربیــات شــخصی عــاوه بــر اینکــه جــذاب هســتند ایــن‬
‫حســن را دارنــد کــه جزئیــات آنهــا را بــه راحتــی بــه یــاد مــی آوریــم و‬
‫نیــازی بــه حفــظ کــردن آن نیســت‬

‫بــرای آنکــه داســتان شــما جــذاب و گیــرا باشــد بهتــر اســت مــوارد زیر‬
‫را رعایــت کنید‪:‬‬

‫‪ -1‬ذکر جزئیات‪:‬‬

‫بــا ذکــر جزئیــات داســتان را رنــگ آمیــزی نماییــد بــرای ایــن کار بایــد‬
‫بــه ‪ 5‬پرســش چــه کســی‪ ،‬چــه وقــت‪ ،‬کجــا‪ ،،‬چگونــه و چــرا درطــول‬
‫ســخنرانی پاســخ داد‬

‫البتــه بایــد دانســت کــه جزئیــات نامربــوط و بــی اهمیــت وبیــش از‬
‫حــد‪ ،‬نیــز کســل کننــده و خســته آور اســت یعنــی همانطــور کــه جزئیــات‬
‫داســتان نمــک آن اســت بایــد مواظــب باشــیم شــور آن را هــم در نیاوریــم‬

‫‪ -2‬تقلید صدا وحرکات نمایشی‪:‬‬

‫بــا تغییــر لحــن و تقلیــد صــدای شــخصیت‌های داســتان مي‌تــوان آنــرا‬

‫جــذاب ترکــرد و جالــب تــر وقتــی خواهــد شــد کــه بتوانیــم بــا حــرکات‬
‫زبــان بــدن و نمایــش آن را بــازی کنیــم‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪128‬‬

‫‪ -3‬نام واقعی افراد را بردن و مطالبی در مورد آنها گفتن‪:‬‬

‫همچنیــن وقتــی از نــام افــراد واقعــی مــی بریــد داســتان تــان زنــده‬
‫مي‌شــود بــا اســتفاده از نام‌هــای شــخصیت‌ها و بیــان مطالبــی راجــع‬
‫بــه آنهــا‪ ،‬واقعــی شــان کنیــد مثال«ســارا یــک زن کوچــک الغــر انــدام بــا‬
‫پوســت گنــدم گــون وچشــمان ســیاه اســت کــه بــه تازگــی دندان‌هایــش‬
‫را ســیم کشــی کــرده اســت او بــا افــراد مافــوق خــود براحتــی گفت‌وگــو‬
‫مي‌كنــد و نظــر خــود را بیــان مي‌كنــد»‬

‫‪ -4‬با موضوع سخنرانی مرتبط باشد‪:‬‬

‫داســتان بایــد بــا موضــوع ســخنرانی نیــز مرتبــط باشــد ضمنــا اگــر‬
‫درســخنرانی گنــد زدیــم مي‌توانیــم بــا یــک داســتان خــوب و اجــرای‬
‫قــوی جبــران کنیــم‪.‬‬

‫‪ -5‬استفاده از کلمات تصویر ساز‪:‬‬

‫ســعی کنیــم در داســتان‌هایمان از بکاربــردن کلمــات انتزاعی خــودداری‬

‫کنیــم و بجــای آن از کلماتــی کــه باحــواس پنجگانــه حــس مي‌شــوند‬
‫اســتفاده کنیــم کلماتــی کــه تصویــر ســازند و مي‌توانیــم آنهــا راتجســم‬
‫کنیــم مثــا ســیب یــک کلمــه تصویــر ســاز اســت چــون مي‌توانیــم آنــرا‬
‫تصــور کنیــم ولــی بهینــه ســازی یــک کلمــه انتزاعــی اســت و یــک تصویر‬
‫مشــترک بیــن همــه انســان‌ها نــدارد‪.‬‬

‫ـه‪،‬‬
‫ـنوایی‪ ،‬المسـ‬
‫ـی‪ ،‬شـ‬‫ـس بینایـ‬‫ـج حـ‬‫ـه پنـ‬
‫ـردن همـ‬ ‫ـر کـ‬
‫‪ -6‬درگیـ‬
‫ـتان ‪:‬‬‫ـزا داسـ‬
‫ـه اجـ‬
‫ـراد بـ‬
‫ـایی افـ‬
‫ـی وچشـ‬ ‫بویایـ‬

‫همــه افــراد یکــی از حــواس پنجگانــه آنهــا از بقیــه حــواس آنهــا‬

 ‫‪129‬‬ ‫بخش دوم‪ :‬حین سخنرانی (بدنه سخنرانی)‬
‫قوي‌تــر اســت و جهــان پیرامــون خــود را بــا آن بیشــتر و بهتــر درک‬
‫میکنــد مثــا بعضــی افــراد بــه لحــاظ دیــداری‪ ،‬قوي‌ترنــد و جهــان‬
‫را بــا دیــدن بیشــتر در ک مي‌كننــد کــه بــه آنهــا دیداری‌هــا‬
‫مي‌گوينــد ایــن افــراد وقتــی یــک چیــزی را ببیننــد بهتــر درکــش‬
‫مي‌كننــد بعضــی افــراد بــه لحــاظ شــنیداری‪ ،‬قوي‌ترنــد یعنــی وقتــی‬
‫چیــزی را بشــنوند بهتــر درک مي‌كننــد و بعضــی افــراد حســی انــد‬
‫و و قتــی چیــزی را حــس کننــد بهتــر آن را درک مي‌كننــد لــذا در‬
‫ســخنرانی و تعریــف داســتان بایــد طــوری داســتان را تعریــف کــرد‬
‫کــه هرســه گــروه بتواننــد داســتان را از دریچــه درک خودشــان درک‬
‫نماینــد یعنــی فــرد دیــداری بتوانــد داســتان را تصویــر ســازی نمایــد‪،‬‬
‫فــرد شــنیداری بتوانــد صــدای افــراد داســتان را بشــنود و فــرد حســی‬
‫بتوانــد داســتان را حــس کنــد بــرای درک بهتــر موضــوع مي‌توانیــد بــه‬
‫ســایت نویســنده ‪ WWW.AMOZESHESOKHARANI.COM‬مراجعــه نماییــد‬

‫ب) یک سوال بپرسید‪:‬‬

‫پرســیدن ســوال از مخاطبیــن یکــی از قدرتمندتریــن روش‌هــا بــرای‬

‫جلــب توجــه و مشــارکت آنهــا ازهمان شــروع ســخنرانی اســت باپرســیدن‬
‫یــک ســووال مخاطبیــن بطــور غیــرارادی بــه پاســخ فکــر مي‌كننــد و‬
‫ذهــن آنهــا درگیــر موضــوع ســخنرانی مي‌گــردد مثال«چنــد نفــر از شــما‬
‫مــی خواهیــد ســخنرانی خوبــی ارائــه کنیــد»‬

‫البتــه بایــد توجــه کــرد کــه گاهــا هــدف پرســش و پاســخ نیســت بلکه‬
‫جلــب توجــه مخاطبیــن بــه موضوع ســخنرانی اســت‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪130‬‬

‫همچنیــن ســواالتی کــه مطــرح مي‌شــود بایــد بســیار ســاده و آســان‬

‫باشــد کــه مخاطبیــن بتواننــد براحتــی بــه آن پاســخ دهنــد مثــا «چنــد‬
‫نفــر از شــما امــروز از اینترنــت اســتفاده کــرده اســت»‬

‫اگــر ســخنران از مخاطبــی ســوال پرســید و مخاطــب پاســخ را‬

‫نمــی دانســت بایــد ســریعا ازآن فــرد بگــذرد تــا آن شــخص حــس بــدی‬
‫پیــدا نکنــد و گرنــه زمینــه را بــرای شکســت خــود فراهــم کــرده اســت‪.‬‬

‫پیشــنهاد مي‌شــود بعنــوان ســخنران‪ ،‬ســوالی را کــه مطــرح مي‌كنيــد‬

‫از مخاطبانــی کــه داو طلــب هســتند آن ســوال را بپرســید تــا نتیجــه خوبی‬
‫کســب نمایید‪.‬‬

‫یــک روش دیگــر بــرای ســوال پرســیدن‪ ،‬ســوال بالغــی اســت کــه‬
‫خودتــان بــه آن ســوال جــواب مي‌دهيــد البتــه ایــن ســوال بــه انــدازه‬
‫یــک ســوال واقعــی قــدرت و جذابیــت نــدارد امــا ایــن امتیــاز را داردکــه‬
‫ســریع تــر اســت و از ریســک افتــادن در یــک بحــث طوالنــی اجتنــاب‬
‫مي‌كنــد‪.‬‬

‫نکتــه مهــم در مــورد ســوال کــه میخواهــم آنــرا بــرای تاکیــد تکــرار‬
‫کنــم ایــن اســت کــه وقتــی ســخنران ســوال مــی پرســد مخاطــب بایــد‬
‫فکــر کنــد تــا بتوانــد بــه ســوال پاســخ دهــد و فکرکــردن مخاطــب یعنــی‬
‫درگیــر کــردن مخاطــب بــا موضــوع ســخنرانی‪.‬‬

‫ســوال پرســیدن یعنــی ســخنران تــور ماهیگیــری پهــن کــرده و ماهــی‬

‫ذهــن مخاطبیــن را کــه خیلــی لیــز و زبل اســت را بــه دام بینــدازد همچنین‬
‫مي‌تــوان پرســش را بــه یــک قــاب ماهیگیــری نیــز تشــبیه کــرد‬
 ‫‪131‬‬ ‫بخش دوم‪ :‬حین سخنرانی (بدنه سخنرانی)‬
‫ضمنــا وقتــی ســخنران از حضــار ســوالی مــی پرســد و از آنهــا‬
‫میخواهــد کــه دســت خــود را بــاال بگیرنــد مثــا «چنــد نفــر از شــما‌ها‬
‫روزانــه از اینترنــت اســتفاده مي‌كنيــد» خــود ســخنران نیــز بایــد دســت‬
‫خــود را بــاال ببــرد تــا حضــار را تشــویق کنــد کــه آنهــا هــم دســت خود‬
‫را بــاال بگیرنــد‬

‫ج) از آمارهای تکان دهنده و دور از انتظار استفاده کنید‪:‬‬

‫یــک روش ســاده و قدرتمنــد بــرای جلــب توجــه مخاطبیــن ایــن اســت‬
‫کــه آمــار و واقعیت‌هــای تــکان دهنــده ای را ارائــه کنیــم ایــن موضــوع‬
‫بالخــص زمانــی بیشــترین اثــر بخشــی را دارد کــه غافلگیــر کننــده یــا‬
‫برخــاف انتظــار باشــد نکتــه مهــم ایــن اســت کــه ایــن آمــار بایــد بــه‬
‫موضــوع ســخنرانی مرتبــط باشــد و صرفــا جهــت جلــب توجــه و تفریــح‬
‫نباشــد مطمئنــا بایــد از اعــداد معتبــر و منابــع معتبــر اســتفاده کــرد‬

‫ایــن شــیوه آغــاز ســخن در ایجــاد ارتبــاط بــا مخاطــب‪ ،‬بســیار مؤثــر‬
‫اســت و ذهــن را تــکان مــی دهــد و در واقــع نوعــی تکنیــک شــوک اســت‬
‫وقتــی انســان مســائل غیــر مترقبــه ای را مطــرح مي‌كنــد توجــه مخاطــب‬
‫بــه حرفهــای دیگــرش هــم جلــب مي‌شــود‬

‫«طبــق آمــار ســازمان بهداشــت جهانــی ‪4‬میلیــون نفــر در کشــور مبتال‬

‫بــه بیمــاری دیابــت هســتند کــه نیمــی از ایــن تعــداد از بیمــاری خــود بــی‬
‫اطالعنــد وحــدود ‪ 9‬درصــد از جمعیــت بیــن ‪ 25‬تــا ‪ 60‬ســال کشــور مــا‬
‫دچــار ایــن عارضــه هســتند»‬

‫درســخنرانی هــای کاری مــی توانیــد بــا ارائــه اطالعــات بــازار‪ ،‬رقیــب‬
‫و شــرکتی کــه در آن کار میکنیــد شــروع قدرتمنــدی داشــته باشــید وبــا‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪132‬‬

‫ارائــه یــک ســخنرانی بــی نظیــر‪ ،‬ســکوی پــرش خــود را ســاخته و در‬
‫نتیجــه زمینــه ارتقــا شــغلی خــود را فراهــم کنیــد‬

‫د) یک قول یا تضمین یا ادعای جسورانه بکنید‪:‬‬

‫یــک قــول یــا ادعــای جســورانه درابتــدای ســخنرانی حتمــا توجــه‬

‫مخاطبیــن را جلــب میکنــد یکــی از دوســتانم دریکــی از ســخنرانی‌هایش‬
‫درجمــع دانشــجویان یکــی از دانشــگاه‌های خــوب تهــران اعــام کــرد‬
‫اگــر دانشــجویی روزی ‪5‬ســاعت وقــت بگــذارد و همــه آن تمرین‌هــای‬
‫ســاده ولــی مهمــی را کــه مــی گویــم انجــام دهــد تضمیــن میکنــم کــه‬
‫بعــد از یــک ســال بــدون ســرمایه حداقــل ماهــی ‪ 3000‬دالر درآمــد داشــته‬
‫باشــدو اگــر به چنیــن درآمــدی دســت نیافــت او را باهمــان دســتمزد ‪3000‬‬
‫دالربــا روزی ‪ 5‬ســاعت کار اســتخدام میکنــم (البتــه دوســت مــن چندیــن‬
‫برابــر آن درآمــد داشــت) و ایــن باعــث توجــه زیــاد مخاطبیــن به ســخنران‬
‫گردیــد و یــا ایــن ادعــا کــه درنســل آینــده اکثــر افــراد تــا صــد ســالگی‬
‫عمــر خواهنــد کــرد‬

‫اگــر مــا هــم بــه عنــوان ســخنران قــول یــا تضمینــی را بــه مخاطبیــن‬
‫بدهیــم قطعـ ًا آنهــا هــم بــا انگیــزه و نشــاط بیشــتری به مــا گــوش میکنند‬
‫امــا ایــن قــو لهــا دارای چنــد شــرط هســتند‪.‬‬

‫اول اینکه قول‌های ما منطقی و قابل باور باشند‬

‫دوم اینکه به قول خود عمل کنیم‬

‫سوم قول ما سودی برای مخاطب داشته باشد‬

 ‫‪133‬‬ ‫بخش دوم‪ :‬حین سخنرانی (بدنه سخنرانی)‬
‫ه) با یک نقل قول از افراد مشهور شروع کنید‪:‬‬

‫در کشــور مــا ایــران‪ ،‬نقــل قــول از بــزرگان بســیار بــه صحبــت گوینــده‬
‫اعتبــار مــی بخشــد بالخــص نقــل قــول از بــزرگان دینــی درحکــم دلیــل‬
‫و برهــان نیــز بــکار میــرود و نقــل قــول از مفاخــر ســرزمین مــان مثــل‬
‫موالنــا‪ ،‬ســعدی و‪ . ...‬بســیار اعتبــار بخــش اســت ســخنرانان موفق همیشــه‬
‫مثــل نقــل ونبــات از ایــن نقــل قول‌هــا در جیــب دارنــد باالخــص اســتفاده‬
‫از نقــل قول‌هــای بــزرگان دینــی و ائمــه اطهــار کــه مــا بــه آن حدیــث‬
‫مي‌گوييــم بســیار ســخنرانی را پــر برکــت کــرده و مزیــت رقابتــی بعضــی‬
‫از ســخنرانان شــده اســت نقــل و قــول در فرهنــگ مــا آنقــدر قدرتمنــد‬
‫اســت کــه حتــی بعضــی سیاســیون از آن بعنــوان ابــزاری بــرای توجیــه‬
‫صحبت‌هــا و کارهــای غلــط خــود بهــره مي‌گيرنــد‬

‫در استفاده از نقل قول‌ها چند نکته را باید رعایت کنیم‬

‫اول ‪:‬اطمینــان حاصــل کنیــم کــه نقــل قول‌هــای مــان معتبــر‪ ،‬مربــوط‬
‫بــه موضــوع و مناســب بــرای حضــار اســت‬

‫دوم ‪:‬بــه حضــار بگوییــد کــه نقــل قــول از چــه کســی اســت اگــر هــم‬
‫نمیدانیــد ایــن را هــم بگوییــد‬

‫ســوم ‪:‬حرفــی کــه مــال خودتــان نیســت را از قــول خودتــان بیــان‬

‫نکنیــد چــون ممکنــه مخاطبیــن متوجــه ایــن موضــوع بشــوند و درنتیجــه‬
‫ســخنران همــه اعتبــار خــود را از دســت بدهــد‬

‫چهارم‪ :‬نقل قول‌ها هرچه کوتاه تر و بدیع تر باشند بهتر است‬

‫پنجــم ‪:‬ســعی شــود نقــل قول‌ها فقــط از یــک دســته از بــزرگان نباشــد‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪134‬‬

‫مثــا فقــط شــاعران گذشــته مثــل موالنــا‪ ،‬بلکــه از کلیه بــزرگان نقــل قول‬
‫گــردد از بــزرگان دینــی خودمــان تــا فالســفه غربــی تــا اندیشــمندان‬
‫خودمــان تــا اندیشــمندان غربــی چــه در گذشــته وچــه در زمــان حــال‬
‫وغیــره‬

‫ششــم ‪:‬زیــاد هــم از نقــل قــول اســتفاده نکنیــد بــا توجــه بــه‬
‫موقعیت‌هــای مختلــف تعــداد نقــل قول‌هــا مي‌تواندمتفــاوت باشــد امــا‬
‫بــرای یــک ســخنرانی معمولــی حــدود ‪ 20‬دقیقــه ای گفتــن ‪2‬تــا ‪ 3‬نقــل‬
‫قــول عــادی و طبیعــی اســت‬

‫بــرای پیــدا کــردن نقــل قــول اســتفاده از اینترنــت مي‌توانــد بیشــترین‬

‫کمــک را بــه مــا نمایــد امــا یادمــان باشــد اینترنــت منبــع صــد در صــد‬
‫مطمئنــی نیســت وبعنــوان آخریــن توصیــه نقــل قول‌هــای ارزشــمند را در‬
‫دفترچــه ای بصــورت موضوعــی یادداشــت و همــراه داشــته باشــیدو از آنها‬
‫فــراوان در ســخنرانی‌هایتان اســتفاده نماییــد‬

‫و) با مطرح کردن یک مشکل و بیان راه حل آن شروع کنید‪:‬‬

‫وقتــی بــرای فروشــندگان بیمــه صحبــت مي‌كنيــم آنهــا میخواهنــد‬

‫بداننــد کــه چگونــه مي‌تواننــد میــزان فــروش را افزایــش دهنــد و جــز‬
‫فروشــندگان میلیــون دالری گردنــد‬

‫یــا وقتــی بعنــوان ســخنران بــرای مدیــران تولیــد صحبــت مي‌كنيــم‬

‫آنهــا می‌خواهنــد بداننــد کــه چگونــه مي‌تواننــد تولیــد را افزایــش دهنــد‬

‫بــا مطــرح کــردن یــک مشــکل مشــترک مخاطبیــن و اینکــه چگونــه‬

‫مي‌تــوان آنــرا حــل کــرد مي‌تــوان توجــه مخاطبیــن راجلــب کــرد‬
 ‫‪135‬‬ ‫بخش دوم‪ :‬حین سخنرانی (بدنه سخنرانی)‬

‫ز) سخنرانی تان را با یک تشبیه یا استعاره شروع کنید‪:‬‬

‫«کــودکان مثــل گل‌هــای یــک بــاغ هســتند اگــر اســتعداد‌های آنهــا را‬
‫پــرورش دهیــد رشــد مي‌كننــدو اگــر پــرورش ندهیــد‪ ،‬اســتعدادهای آنهــا‬
‫می خشــکند»‬

‫«برای فرزندم به آب و آتش میزنیم»‬

‫تشــبیه و اســتعاره و قیــاس شــیوه فاخــر و شــیوایی بــرای بیــان ایده‌هــا‬

‫و گفته‌هــای ماســت مــا بــا گفتــن یــک تشــبیه یــا اســتعاره مي‌توانیــم‬
‫مفاهیــم انتزاعــی و دشــوار را براحتــی ســاده ســازی کــرده و تصاویــر‬
‫روشــنی را ترســیم کنیــم وایــن شــیوه بیــان بــرای ذهــن جــذاب اســت‬
‫چــون مغــز انســان مقایســه را دوســت دارد و مــی خواهــد زحمــت فکــر‬
‫کــردن را بــه خــودش ندهــد چــون مــی خواهــد کمتریــن میــزان مصــرف‬
‫انــرژی را داشــته باشــد‬

‫اســتعاره زبــان ضمیــر ناخــودآگاه اســت و بــا اســتفاده از اســتعاره‬

‫مي‌توانیــم مفاهیــم را بــه ذهــن ناخــودآگاه مخاطــب گــره بزنیــم و در یــک‬
‫الیــه عمیــق تــر بــا افــراد ارتبــاط برقــرار کنیــم‬

‫بــرای بیــان اســتعاره بــا توجــه بــه شــرایط و موقعیــت بهتــر اســت از‬
‫خالقیــت خودمــان اســتفاده بکنیــم ولــی بــا ایــن وجــود تکنیک‌هایــی‬
‫هــم وجــود دارد مثــل تکنیــک «‪ ... ...‬مــن مثــل‪ ... ...‬اســت‪ ،‬چــون‪» . ... ...‬‬

‫سخنرانی من مثل دریاست چون هم وسعت دارد و هم عمق‬

‫سخنرانی من مثل یک آبشار است چون زیبا و پرسرو صداست‪.‬‬

‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪136‬‬

‫ل) سخنرانی تان را راز آلود کنید‪:‬‬

‫وقتــی کنجــکاوی مخاطبیــن را بــر مــی انگیزیــد آنهــا براحتــی در تــور‬

‫شــما مــی افتنــد و وقتــی ســخنرانی تــان را راز آلــود شــروع مي‌كنيــد‬
‫و ضمنــا چنــد تــا ســرنخ مبهــم بــه آنهــا بدهیــم ذهــن مخاطبیــن بســیار‬
‫درگیــر صحبت‌هایــی کــه ســخنران مــی خواهــد بگویــد خواهــد شــد و‬
‫میــزان توجــه او بــه شــدت افزایــش مي‌يابــد فقــط بایــد مواظــب باشــیم‬
‫کــه بیــش از انــدازه کــش ندهیــم تــا مخاطــب خســته شــود‬

‫م) در صورت امکان با شوخ طبعی و طنز شروع کنید‪:‬‬

‫همیشــه مخاطبیــن‪ ،‬ســخنرانی را دوســت دارنــد کــه آنهــا را بــه لبخنــد‬

‫زدن وا مــی دارد امــا اینجــا نکتــه مهمــی وجــود دارد وآن ایــن اســت کــه‬
‫نبایــد شــوخ طبعــی و طنــز را بــا لطیفــه یــا جــوک تعریــف کــردن یکــی‬
‫دانســت منظــور از شــوخ طبعــی جــوک تعریــف کــردن نیســت شــوخ‬
‫طبعــی یعنــی شــاد بــودن‪ ،‬شــیطنت کــردن‪ ،‬یعنــی چیزهــا را جــدی‬
‫نگرفتــن‪ ،‬یعنــی دیــدن بعــد خنــده دار و داشــتن یــک چشــم انــداز مفرح‪،‬‬
‫خنــده دار و ســرگرم کننــده‪.‬‬

‫دیــل کارنگــی در کتــاب آییــن ســخنرانی خــود مــی نویســد «حتمــا‬

‫دیده‌ایــد بعضــی از ســخنران‌ها‬

‫حرف‌هایشــان را بــا داســتانهای مضحــک شــروع مي‌كننــد کــه ابــدا‬

‫ایــن روش را توصیــه نمي‌كنيــم لطفــا شــما در چنیــن دامــی نیفتیــد‬
‫چــون خیلــی زود در دســتپاچگی خودتــان ایــن حقیقــت تلــخ را کشــف‬
‫مي‌كنيــد کــه داســتان مضحــک غالبــا بجــای خنــده‪ ،‬حــس لودگــی‬
‫و ســخافت را در شــنونده ایجــاد کــرده اســت‪ .‬گاهــی هــم هســت کــه‬
 ‫‪137‬‬ ‫بخش دوم‪ :‬حین سخنرانی (بدنه سخنرانی)‬
‫مخاطــب از ســرتا تــه داســتان رابلــد اســت و در ایــن حالــت ســخنران‬
‫مثــل احمق‌هــا بــه نظــر میرســد‬

‫داشــتن روحیــه طنــز‪ ،‬نعمــت گرانبهایــی اســت کــه اگرســخنرانی از آن‬

‫بهــره منــد باشــد‪ ،‬برنــده واقعــی اســت ‪.‬یــک ســخرانی متعــادل نــه بــا‬
‫لودگــی و پیــش پــا افتادگــی شــروع مي‌شــود و نــه بــا متانــت و وقــار اغراق‬
‫شــده‪ ،‬هیــچ کــدام صحیــح نیســتند‪ .‬اگــر چنــان درایــت و بصیرتــی دارید‬
‫کــه مي‌توانیــد لطیفــه ای از یــک ماجــرای غیرمعمــول و یــا صحبت‌هــای‬
‫ســخنران قبلــی بیــرون بکشــید و به کســی هــم اهانــت نشــود ایــن کار را‬
‫بکنیــد‪ .‬یــک بــی تناســبی را پیــدا کنیــد و آن را بــه شــکل اغــراق آمیــز‬
‫نشــان دهیــد ایــن جــور لطیفــه پردازی‌هــا بســیار موفــق تــر از تعریــف‬
‫کــردن دربــاره فــان و بهمــان و یــا مــادر شــوهر ویــا چیزهایــی از ایــن‬
‫قبیــل خواهــد بــود زیــرا بــه موضــوع و موقعیــت ربــط دارنــد و مهمتــر از‬
‫همــه اصیــل هســتند‬

‫نکتهکلیدی‪:‬‬
‫‪.‬یک سخرانی متعادل نه با لودگی و پیش پا افتادگی شروع مي‌شود و نه‬
‫با متانت و وقار اغراق شده‪ ،‬هیچ کدام صحیح نیستند‪.‬‬

‫آســانترین راه بــرای ایجــاد شــادمانی ایــن باشــد کــه قصــه ای دربــاره‬
‫خودتــان تعریــف کنیــد وضــع خودتــان را در یــک موقعیــت ناجــور و کالفه‬
‫کننــده بــه شــکلی طنزآلــود بیــان کنیــد چنیــن داســتانی واقعــا جوهــر‬
‫طنــز را درخــود خواهــد داشــت و اثرگذارخواهــد بــود »‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪138‬‬

‫وقتی از شوخ طبعی و طنز استفاده مي‌كنيد از موارد زیر دوری کنید‬

‫الــف) نگوییــد قصــد داریــد یــک داســتان خنــده دار تعریــف کنــم اگــر‬
‫انتظــار مخاطبیــن را بــاال ببریــد آنهــا ناامیــد خواهنــد شــد‬

‫ب) از نیــش و کنایــه اســتفاده نکنیــد ایــن چیزهــا شــوخ طبعی نیســت‬
‫و مي‌توانــد آزار دهنــده باشــد‬

‫ج) ســربه ســر هیــچ یــک از مخاطبیــن نگذاریــد مگــر اینکــه مطمئــن‬
‫باشــید اشــکالی نــدارد و قبــا بــا او هماهنــگ کــرده باشــید‬

‫د) دربــاره نــژاد‪ ،‬جنســیت‪ ،‬دیــن‪ ،‬سیاســت‪ ،‬یــا معلولیــت جــوک نگویید‬
‫و باورهــا و ارزشــهای افــراد را مســخره نکنید‬

‫و) وقتــی بــا افــرادی از فرهنگــی دیگــر ســخن مــی گوییــد دقــت‬
‫خاصــی داشــته باشــید شــوخ طبعــی‪ ،‬کــه دریــک فرهنــگ خــوب اســت‬
‫ممکــن اســت درجاهــای دیگــر پذیرفتــه و حتــی فهمیــده نشــود‬

‫ز) و بــه یــاد داشــته باشــید اندکــی قبــل از اینکــه بلنــد شــوید تــا‬
‫ســخنرانی کنیــد وقتــی چیــزی جــدی اعــام مي‌شــود بایــد بــا مخاطبیــن‬
‫همــگام شــوید و شــوخی را بــه تدریــج و زمانــی کــه حــال حضــار تغییــر‬
‫کــرد بیــان کنیــد‬

‫ت) ساختن پل بین سخنران و مخاطبین‪:‬‬

‫وقتــی چنــد دقیقــه صرف ســاختن پــل مشــترک بیــن خــود و مخاطبان‬
‫مي‌كنيــد بالفاصلــه آنهــارا طرفــدار خــود مي‌كنيــد آنهــا شــما را یکــی‬
‫از خودشــان مي‌داننــد‪ ،‬درمقابــل صحبت‌هــا و نظــرات شــما پذیــرا تــر‬
 ‫‪139‬‬ ‫بخش دوم‪ :‬حین سخنرانی (بدنه سخنرانی)‬
‫مــی شــوند‪ ،‬اشــتباه شــما را راحــت تــر مــی بخشــند و احســاس مي‌كننــد‬
‫شــما بــه دلیــل پیــش زمینــه مشــترک تــان باآنهــا‪ ،‬دارای معلومات بیشــتر‬
‫و خــوش برخــورد تــر هســتید‬

‫مثــا بــرای ســخنرانی بــه شــهری دعــوت شــد ه ایــد کــه دوران‬
‫دانشــجویی یــا ســربازی را در آن شــهر گذرانــده ایــد مي‌توانیــد بــه عنوان‬
‫پــل بــه خاطــرات خــوب خــود از آن شــهر و رســم و رســومات جالــب آنهــا‬
‫اشــاره کنیــد وســپس چنــد کلمــه بــه زبــان محلــی بگوییــد‬

‫شروع‌های ممنوع در سخنرانی‪:‬‬

‫درقســمت قبــل در خصــوص شــروع‌های عالــی و انفجــاری ســخن‬
‫گفتیــم امــا چنــد شــروع دیگــر وجــود دارنــد کــه عــدم رعایــت آنهــا‬
‫مي‌توانــد ســم مهلکــی بــرای ســخنرانی و ســخنران باشــد‬

‫کالم‌تان رابا عذرخواهی شروع نکنید‪:‬‬

‫‪ :‬بعضــی ازســخنرانان ســخن خــود را بــا عــذر خواهــی از اینکــه آمادگی‬

‫کافــی و یــا توانایــی الزم را بــرای بیــان مطلــب ندارنــد شــروع مي‌كننــد و‬
‫بــا ایــن کار بــه مخاطــب تلقیــن مي‌كننــد کــه بــرای او ارزش قائــل نبــوده‬
‫انــد کــه مطلبــی را آمــاده کننــد و همــان مطالــب قدیمــی بــرای ارائــه بــه‬
‫مخاطــب کافــی اســت لــذا تعارفــات و عذرخواهی‌هــای فــرو تنانــه تکراری‬
‫خــود را کنــار گذاشــته و مخاطبیــن را خســته ودلــزده نکنید‬

‫مقدمه و معرفی خود را طوالنی نکنید‪:‬‬

‫ایــن کار باعــث ســر رفتــن حوصلــه مخاطبیــن مي‌شــود و تمرکــز آنهــا‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪140‬‬

‫بــه ســخنرانی شــما کاهــش مي‌يابــد و کــم کــم دیگــه بــه ســخنرانی شــما‬
‫گــوش نمــی دهد‬

‫مطالب بدیهی و یا غیر کاربردی نگویید‪:‬‬

‫مثــا در یــک ســمینار آمــوزش ســخنرانی بخواهیــم در مــورد تاریخچه‬

‫ســخنرانی صحبــت کنیــم وتــازه روده درازی هــم بکنیم‬

‫یادمــان باشــد مخاطبیــن پــول نــداده انــد کــه تاریخچــه را یــاد بگیرنــد‬
‫آنهــا مطالــب بــدرد بخــور وکاربــردی می‌خواهنــد‬

‫ازجلب توجه نامطلوب به شدت خودداری کنید‪:‬‬

‫هرگــز در ایــن دام نیفتیــد کــه توجــه مخاطــب را بــه هــر قیمتــی جلــب‬
‫کنیــد یادتــان باشــد مــا از جلــب توجــه مطلــوب حــرف زدیــم هیــچ آدم‬
‫عاقلــی ســخنرانی اش را بــه خاطــر جلــب توجــه بــا جمــات و کارهــای‬
‫ناخوشــایند ی کــه احســاس بــدی را در مخاطــب بوجــود مــی آورد شــروع‬
‫نمي‌كنــد ولــی همچنــان از ایــن ســخنرانان در کشــور دیــده مي‌شــود‪.‬‬
‫دوســتی تعریــف مي‌كــرد کــه در ســمیناری شــرکت کــرده بــود وســخنران‬
‫مــی گفــت ایــن روزهــا آدم بافهــم و شــعور کــم پیــدا مي‌شــود اصــا شــما‬
‫یــک آدم بافهــم و شــعور تــو ایــن جمــع نشــانم بدهیــد و‪. ...‬‬

‫با جک و لطیفه حرف تان را شروع نکنید ‪:‬‬

‫چــون ممکنــه مخاطبیــن بــه لطیفــه شــما نخندنــد و یــا برایشــان‬

‫تکــراری و بــی مــزه باشــد وبــا ایــن کار ارزش و اعتبــار شــما بــه شــدت‬
‫کاهــش یابــد‬
 ‫‪141‬‬ ‫بخش دوم‪ :‬حین سخنرانی (بدنه سخنرانی)‬
‫یــادآور میشــوم لطیفــه بــا طنــز فــرق مــی کنــد و شــروع بــا طنــز و‬
‫شــوخ طبعــی پســندیده و یکــی از روش هــای خــوب شــروع ســخنرانی‬
‫اســت‬

‫از خودتا ن یا شرکت تان بیش از حد تعریف ندهید‪:‬‬

‫چــون عــاوه بــر اینکــه مخاطبیــن را دلــزده مي‌كنــد ممکنــه بــه‬

‫مخاطبیــن ایــن حــس دســت دهــد که شــما آدم خــود شــیفته ای هســتید‬
‫ومنزلــت شــما و شــرکت تــان را در نــگاه مخاطبیــن کاهــش دهــد‬
 ‫‪143‬‬ ‫بخش دوم‪ :‬حین سخنرانی (بدنه سخنرانی)‬

‫بدنه سخنرانی‬

‫درقســمت قبــل یــاد گرفتیــم کــه چگونــه توجــه مخاطــب را جلــب نماییم‬
‫در حقیقــت در فرمــول ‪ ABC- C‬بــا حــرف ‪ A‬توجــه مخاطبیــن را جلــب‬
‫کردیــم ودر ایــن قســمت ‪ B‬یــا همــان بدنــه ســخنرانی را شــرح میدهیــم‬

‫بدنــه ســخنرانی آن قســمت از ســخنرانی اســت کــه بوســیله آن پیــام‬

‫خــودرا بــه مخاطــب ارائــه میدهیــم‪.‬‬

‫درطــی ســخنرانی توجــه مخاطــب بــه شــدت افــت مي‌كنــد چــون مغــز‬
‫مــی خواهــد کمتریــن زحمــت را بــه خــود بدهــد و کمتریــن میــزان انــرژی‬
‫را مصــرف نمایــد لــذا بایــد ســخنران باترفند‌هایــی کــه مــا بــه چاشــنی‬
‫مي‌گوييــم توجــه مخاطــب را دوبــاره بــه خــود جلــب نمایــد‪.‬‬

‫چاشنی سخنرانی چیست؟‬

‫آمانــدا ویکــرز در کتــاب خودآمــوز ســخنرانی مي‌گويــد «تصــور کنیــد‬
‫اگرچاشــنی ای در دنیــا نبــود چطــور مــی شــد؟ غذا‌هــا بــدون ادویــه‬
‫جــات و چاشــنی‌ها‪ ،‬بــی مــزه بودنــد همــه غذاهــای متمایــز دردنیــا اعمــم‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪144‬‬

‫از هنــدی‪ ،‬فرانســوی‪ ،‬تایلنــدی‪ ،‬ایتالیایــی و چینــی مثــل هــم مــی شــدند‬
‫ســخنرانی‌ها هــم همینطــور هســتند اگــر فقــط گوشــت و ســبزیجات بــه‬
‫خــورد مخاطبیــن بدهیــد‪ ،‬ســخنان تــان نــه تنهــا کســل کننــده خواهــد‬
‫بــود بلکــه احتمــال اینکــه مخاطبیــن آنهــا را بــه یــاد آورنــد یــا بر اســاس‬
‫آنهــا عمــل کننــد از بیــن خواهــد رفــت»‬

‫لــذا بعــد از اینکــه محتویــات ســخنرانی را آمــاده کردیــد قــدم بعــدی‬

‫اضافــه کــردن چاشــنی بــه بدنــه ســخنرانی اســت ایــن کار قطعـ ًا مــا را در‬
‫میــان ‪ 20‬درصــد ســخنرانان عالــی قــرار مــی دهــد اگــر ایــن کار را انجــام‬
‫دهیــم دیگرنــه تنهــا هرگــز مخاطــب کســل نخواهــد شــد بلکه هوشــیاری‬
‫مخاطــب نیــز بــاال میــرود و ســخنرانی جــذاب تــر و جالــب تــر و ســرگرم‬
‫کننــده تــر مي‌شــود‪.‬‬

‫در نمودار‌هــای زیــر کــه نمــودار توجــه –زمــان نامیــده مي‌شــوند در‬
‫نمــودار الــف میــزان توجــه مخاطبیــن بــا گذشــت زمــان را درحالــت عادی‬
‫ســخنرانی نشــان مي‌دهــد و در نمــودار ب میــزان توجــه مخاطبیــن را‬
‫بــا گذشــت زمــان درحالــت اســتفاده از چاشــنی‌های ســخنرانی نشــان‬
‫مي‌دهددرنمــودار ب مــی بینیــم هــر کجــا کــه توجــه مخاطــب کاهــش‬
‫مــی یابــد بــا افــزودن چاشــنی‌ها دوبــاره میــزان توجــه مخاطــب افزایــش‬
‫مــی یابــد‬

‫نمودار ب‬ ‫نمودار الف‬

 ‫‪145‬‬ ‫بخش دوم‪ :‬حین سخنرانی (بدنه سخنرانی)‬
‫نکتــه مهــم دربــاره چاشــنی‌ها ایــن اســت کــه یــک پیــام را بوســیله‬
‫چاشــنی‌های مختلــف مثــل تغییــر لحــن‪ ،‬تصاویــر‪ ،‬مطالعــات مــوردی‪،‬‬
‫مثال‌هــا‪ ،‬کارگروهــی‪ ،‬و‪ ...‬مي‌تــوان چندیــن بــار تکــرار کنیــد یعنــی بــا‬
‫بمبــاران مخاطــب بــا چاشــنی هــای مختلــف مي‌توانیــد پیــام تــان را بطور‬
‫فــوق العــاده قدرتمنــدی بــه مخاطــب انتقــال بدهید تــا مخاطب موضــوع را‬
‫ا واضــح درک نمایــد‬‫بــه روشــنی و كامـ ً‬

‫بمبــاران مخاطــب بــا چاشــنی مثــل پشــت ســر هــم چکــش زدن‬
‫اســت هــر نــوع چاشــنی تأثيــری افزایشــی دارد یــک میــخ هرچــه عمیــق‬
‫تــر فــرو رود بیــرون آوردن آن مشــکل تــر اســت ایــن چنیــن اســت کــه‬
‫باعــث مي‌شــود کــه ایده‌هــا بــا قــدرت تثبیــت شــوند کــه مخاطبیــن راه‬
‫دیگــری نداشــته باشــند جــز آنکــه آن ایــده را بیــاد بیاورنــد‬

‫یــاد آور مي‌شــوم بعضــی از روش‌هایــی کــه بــرای شــروع ســخنرانی‬

‫قبــا گفتــه شــد مثــل داســتان‪ ،‬نقــل قــول‪ ،‬پرســش‪ ،‬آمار‌هــا‪ ،‬قــول‬
‫وتضمیــن وغیــره نیــز مي‌تواننــد بعنــوان چاشــنی ســخنرانی در بدنــه‬
‫ســخنرانی بــکار رونــد‬

‫چاشنی‌های عالی برای یک سخنرانی عالی‪:‬‬

‫الف) نمایش تصویر خاص‪:‬‬

‫چینی‌هــا یــک ضــرب المثــل دارنــد کــه مي‌گويــد ارزش یــک عکــس‬
‫برابــر بــا هزارکلمــه اســت و اســتفاده ازتصاویرخــاص باعــث جلــب توجــه‬
‫زیــاد مخاطبیــن مي‌گــردد مثــا در ســمیناری وقتــی تصویــر یــک نــوزاد‬
‫روی پــرده آمــد خانم‌هــای حاضــر در ســمینار احساســات خاصــی از خــود‬
‫نشــان دادنــد‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪146‬‬

‫ب) نمایش فیلم‪:‬‬

‫نمایــش کلیپ‌هــای تصویــری کوتــاه جذاببــت زیــادی بــرای مخاطبیــن‬

‫دارد فقــط بایــد توجــه کــرد کــه آن کلیــپ بــه موضــوع مرتبــط باشــد‬
‫همچنیــن فیلــم بــرای یــخ شــکنی و عــوض کــردن فضــای جلســه خیلــی‬
‫مؤثــر و قدرتمنــد مــی باشــد قــدرت فیلــم حداقــل ده برابــر عکــس اســت‬

‫ج) عوض کردن موضوع‪:‬‬

‫اگــر بخواهــم یــک تشــبیه بــرای ایــن موضــوع بــکار ببــرم ورقــه ورقه‬
‫کــردن لــول کالبــاس اســت کــه خــوردن و هضــم آنــرا آســان و لــذت بخش‬
‫مي‌كنــد مثــا بــرای یــک ســخنرانی یــک ســاعته یــک پــاور پوینــت بــا‬
‫پانــزده عــدد اســاید درســت مي‌كنيــم کــه هریــک مســتقل از دیگــری‬
‫اســت امــا کل اســاید‌ها در مجمــوع بــا هــم دارای یــک پیوســتگی‬
‫هســتند و موضــوع واحــدی را دنبــال مي‌كننــد بطوریکــه اگــر مخاطــب‬
‫یــک اســاید را متوجــه نشــد اســاید بعــدی کــه مســتقل از اســاید‬
‫قبلــی اســت را بتوانــد متوجــه گــردد بعبــارت دیگــر باتبدیــل صحبــت بــه‬
‫بخش‌هــای کوچــک تــر و مجــزا مي‌تــوان توجــه بیشــتر ی از مخاطبیــن‬
‫جلــب کــرد چــون اگــر مخاطــب قســمتی از یــک بحــث طوالنی و پیوســته‬
‫را از دســت بدهــد بقیــه ســخنرانی بــرای او گنــگ و مبهــم خواهــد بــود و‬
‫میــزان توجــه او بــه ســخنرانی کاهــش مي‌يابــد لــذا بــا تبدیــل یــک‬
‫ســخنرانی طوالنــی بــه برش‌هــای کوچکتــر‪ ،‬توجــه مخاطــب بیشــتر جلب‬
‫مي‌شــود‬
 ‫‪147‬‬ ‫بخش دوم‪ :‬حین سخنرانی (بدنه سخنرانی)‬
‫د) تغییر لحن‪:‬‬

‫بــا اســتفاده ازتغییــر زیــر و بمــی صــدا‪ ،‬تغییــر ســرعت کالم‪ ،‬مکــث‪،‬‬
‫تاکیــد و‪ ...‬مي‌تــوان لحن‌هــای مختلــف داشــت هــر چــه تنــوع و تغییــر‬
‫لحــن بیشــتر باشــد مغــز کمتــر خســته مي‌شــود چــون یکنواختــی مغــز‬
‫راخســته مي‌كندبــا تمریــن ضبــط فایــل صوتــی مي‌تــوان لحــن را بهتــر‬
‫و زیبــا تــر نمــود‬

‫هـ) قابل لمس کردن موضوع‪:‬‬

‫مثــا درســخنرانی‌های تجــاری وقتــی میخواهنــد کاالیــی را معرفــی‬

‫نماینــدآن کاال را بدســت مخاطبیــن می‌دهنــد تــا مخاطبیــن آن کاال را بــا‬
‫همــه حــواس پنجگانــه حــس نماینــد‬

‫یــا دوســتی کــه در مــورد اریگامــی (هنــر تــا کــردن کاغــذ و ســاخت‬
‫کاردســتی کاغــذی) ســخنرانی میکــرد همــراه بــا ســخنرانی اش یــک‬
‫کاردســتی کاغــذی نیــز مــی ســاخت‬

‫و) به حرف وادار کردن اعداد و ارقام‪:‬‬

‫محمــد پیــام بهــرام پــور در کتــاب جعبــه ابــزار ســخنرانی درایــن‬

‫خصــوص مثــال زیبایــی دارنــد ایشــان مي‌گويــد بــه جــای آنکــه بگوییــم‬
‫فاصلــه زمیــن تــا مــاه ‪ 380000‬کیلومتــر اســت مي‌توانیــم بگوییــم کــه‬
‫اگــر جــاده ای فرضــی از زمیــن تــا مــاه وجــود داشــت و مــا بــا ســرعت ‪120‬‬
‫کیلومتــر درســاعت حرکــت مي‌كردیــم و هیــچ توقفــی نداشــتیم مســافتی‬
‫را کــه بعــد از حــدود ‪ 4‬مــاه و نیــم طــی مي‌كردیــم برابــر بافاصلــه زمیــن‬
‫تــا مــاه اســت‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪148‬‬

‫یا یک در یک میلیون‪ ،‬برابر است با یک ثانیه در ‪ 11/5‬روز‬

‫ز) اشتراک صحنه‪:‬‬

‫اشــتراک صحنــه یعنــی اینکــه مــا در روی ســن از دیگــران نیــز دعــوت‬
‫کنیــم کــه روی ســن بیاینــد و برنامــه خودشــان را (مثــا ســخنرانی خیلــی‬
‫کوتــاه‪ ،‬تعریــف تجربــه یــا خاطــره در زمینــه موضــوع مــورد بحــث‪ ،‬گفتــن‬
‫یــک طنــز یــا انجــام نمایــش و یــا غیــره) بــرای مــدت کوتاهــی اجــرا کنند‬
‫و درحقیقــت هــم مــا از ســن اســتفاده کرده‌ايــم هــم دیگــران‪ .‬و بــه ایــن‬
‫اشــتراک صحنــه مي‌گوينــد‪.‬‬

‫ک) استفاداز ابزار‌های فیزیکی‪:‬‬

‫یــادم مي‌آيــد کــه معلــم زبــان انگلیســی مــا در دوره دبیرســتان بــرای‬
‫اینکــه ســاختار جملــه را درس بدهــد یــک زنجیــر کوتــاه بیســت ســانتی‬
‫متــری کــه حــدودا ده حلقــه داشــت ســر کالس آورد و گفــت کــه ســاختار‬
‫یــک جملــه مثــل ایــن زنجیــر اســت و کلمــات مثــل حلقه‌هــای ایــن‬
‫زنجیــر هســتند و اگــر درســاختار جملــه مثــا جملــه ماضــی نقلــی کلمــه‬
‫ای را جــا بیندازیــم مثــل ایــن اســت کــه یکــی از حلقه‌هــا را بریــده ایــم‬
‫و زنجیــر مــا آن موقــع مــی بــرد یــا معلــم آمــار و احتمــاالت مــا بــرای یــاد‬
‫دادن قانــون احتمــال چنــد تــاس ســر کالس مــی آورد‬

‫یــا دریکــی از ســخنرانی هــای تــد ســخنران مــی خواســت قســمتی از‬
‫مغــز انســان را توضیــح دهــد یــک مغــز کامــل (انســان یــا حیــوان) همــراه‬
‫خــود بــه روی صحنــه آورد کــه بــرای دیــدن ایــن کلیــپ مــی توانیــد‬
‫بــه آدرس اینترنتــی ســایت نویســنده یعنــی ‪www.amozeshesokhanrani.com‬‬
‫مراجعــه نماییــد‬
 ‫‪149‬‬ ‫بخش دوم‪ :‬حین سخنرانی (بدنه سخنرانی)‬
‫ل)تغییرسخنران‪:‬‬

‫مخاطبیــن دوســت دارنــد بداننــد ســخنران بعــدی کــی هســت؟چه‬

‫خواهــد گفت؟لــذا توجــه مخاطبیــن افزایــش مي‌يابــد‪ .‬االن درکشــور‬
‫مــا کــم کــم دارد ایــن موضــوع جــا مــی افتــد کــه یــک برنامــه را چنــد‬
‫ســخنران مشــترکا اجــرا کننــد چــون باعــث افزایــش جلــب توجــه‬
‫مخاطبیــن مي‌گــردد‬

‫م) بازی‌ها‪:‬‬

‫انجــام بــازی باعــث نشــاط فــراوان در جلســه یــا ســمینار خواهــد شــد‬
‫فقــط نکتــه مهــم ایــن اســت از ایــن چاشــنی و بقیــه چاشــنی‌ها بایــد بــا‬
‫توجــه بــه مــو قعیــت اســتفاده کــرد مثــا اســتفاده از بــازی در ســمینار‬
‫خالقیــت‪ ،‬اوج هنرمنــدی ســخنران اســت و مخاطبیــن بســیار راضــی و‬
‫خوشــحال خواهنــد شــد ولــی اســتفاده از بــازی در جلســات یــا ســمینا‬
‫رهــای دولتــی ســبک و بــی مــزه اســت‬

‫ت) کار تیمی‪:‬‬

‫کار گروهــی باالخــص اگــر همــراه بــا رقابــت بیــن گروه‌هــا باشــد بســیار‬
‫نشــاط آور و جذاب اســت‪.‬‬

‫چ) بقیه اش بعهده شما‪:‬‬

‫و ایــن لیســت همچنــان ادامــه دارد مثــا بررســی مــوردی‪ ،‬قرعه کشــی‪،‬‬
‫مســابقه‪ ،‬رای گیــری‪ ،‬بــارش فکــری‪ ،‬جمــع بنــدی‪ ،‬فعالیــت فیزیکــی‪ ،‬ســه‬
‫دقیقــه اســتراحت و‪. ...‬‬
 ‫‪151‬‬ ‫بخش دوم‪ :‬حین سخنرانی (بدنه سخنرانی)‬

‫جمع بندی و نتیجه گیری‬

‫بعــد ازاینکــه بدنــه صحبــت بــه پایــان رســید بایــد نــکات اصلــی را کــه‬
‫یکــی یکــی تکــرار و جمــع بنــدی نماییــم وپــس ازآن نتیجــه گیــری را کــه‬
‫ازنــکات اصلــی ناشــی مي‌شــود را بیــان نماییــم یادمــان باشــد کــه جمــع‬
‫بنــدی لــپ کالم اســت و بایــد خالصــه و مختصــر باشــد و کاربــردی جــز‬
‫یــادآوری نــدارد‪.‬‬

‫در بحث جمع بندی دانستن چند نکته الزم و ضروری است‬

‫‪ -1‬بــرای اینکــه مطمئــن شــوید کــه نتیجــه گیــری ســخنرانی حتــی‬

‫االمــکان تأثيرگــذار خواهــد بــود بایــد کلمــه بــه کلمــه آنــرا طراحــی کنید‬

‫‪ -2‬مهم‌تریــن اصــل ایــن اســت کــه اگــر نخواهیــم ســخنرانی را بــا‬

‫دعــوت بــه اقــدام بــه پایــان ببریــم مــی بایســت ســخنرانی را بــا یــک‬
‫جملــه تأثيرگــذار بــه پایــان برســانیم بــرای ایــن کار مي‌توانیــم از نقــل‬
‫قــول یــا شــعر یــا جمــات الهــام بخــش یــا داســتان اســتفاده نماییــم‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪152‬‬

‫‪ -3‬بــه یــاد داشــته باشــید کــه همــه مخاطبیــن بــا مشــکالت‪ ،‬چالش‌ها‪،‬‬
‫ســرخوردگی‌ها‪ ،‬موانــع و شکس ـت‌های موقــت روبــرو هســتند بــه همیــن‬
‫دلیــل همــه شــعر یــا داســتان دلگــرم کننــده ای را کــه بــه آنهــا انــرژی‬
‫وشــهامت بدهــد تحســین مي‌كننــد‪.‬‬
 ‫‪153‬‬ ‫بخش دوم‪ :‬حین سخنرانی (بدنه سخنرانی)‬

‫دعوت به انجام کار واضح‬

‫یکــی از قدرتمندتریــن روش‌هــای پایــان ســخنرانی دعــوت بــه انجــام کار‬

‫واضــح اســت بایــد بــه مخاطبــان بگویید کــه توقــع داریــد پس از شــنیدن‬
‫ســخنرانی چــه کارهایــی انجــام دهنــد و نکتــه مهــم ایــن اســت کــه بدون‬
‫توجــه بــه اینکــه آیــا مخاطبــان بــا شــما موافــق هســتند و اینکــه کاری‬
‫را کــه شــما مــی خواهیــد تمایــل بــه انجــام آن دارنــد یانــه بایــد كام ـ ً‬
‫ا‬
‫برایشــان مشــخص باشــد چــه انتظــاری از آنهــا داریــد‬

‫مثــال‪ :‬کارشــناس وزرات بهداشــت در ســمینار کنتــرل دیابــت درخصوص‬

‫دیابــت بــا فرمــول فــوق ســخنرانی مــی نماید‬

‫‪ -1‬درابتــدا بــا بیــان آمارهــای تــکان دهنــده نظــر مخاطبــان راجلــب‬

‫میکنــد‬

‫‪ -2‬دربدنــه ســخنرانی بــا بیــان خاطــرات و گزارشــات واتفاقــات رخ داده‬

‫شــده ودیگــر ترفندهــای ذکــر شــده توجــه را همچنــان حفــظ مي‌كنــد‬
‫‪ -3‬در جمــع بنــدی‪ ،‬نــکات اصلــی گفته شــده را دوبــاره تکرارمــی نماید‬
‫و نتیجــه گیــری میکنــد کــه اگــر جلــوی رشــد ایــن بیمــاری را نگیریم چه‬
‫پیامدهایــی بــرای بیمــار‪ ،‬خانــواده بیمــار و کشــور خواهد داشــت‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪154‬‬

‫‪ -4‬و در پایــان بــا دعــوت بــه حداقــل نیــم ســاعت ورزش روزانــه بعنوان‬
‫قوي‌تریــن و مؤثرتریــن داروی ضــد دیابــت مي‌توانــد یــک دعــوت بــه‬
‫اقــدام قدرتمنــد داشــته باشــد‬
 ‫بخش سوم‬

‫بعد از سخنرانی‬
 ‫‪157‬‬ ‫بخش سوم‪:‬بعد از سخنرانی‬

‫نقدسخنرانی‬

‫‪-1‬نقدخود توسط خودمان‪:‬‬

‫مــن همیشــه بعــد از ســمینارها و کارگاه‌هــای آموزشــی در مســیر‬
‫برگشــت بــه منــزل‪ ،‬دو ســوال کلیــدی را ازخــودم میکنــم و بســیار هــم‬
‫نتیجــه گرفتــه ام و توصیــه مي‌كنــم شــما هــم ایــن کار را بکنیــد‬

‫چه می گفتم بهتر بود؟‬

‫چه مي‌كردم بهتر بود؟‬

‫‪ -2‬ضبط صدا و فیلم‪:‬‬

‫تــا زمانــی کــه از خودتــان فیلــم نگیریــد ویــا صدایتــان را ضبــط نکنید‬
‫هرگــز نمــی فهمیــد کــه چقدرخــوب یــا بــد هســتید فیلــم بــرداری یــا‬
‫ضبــط صــدا از ســخنرانی حقایــق را بــرای مــا روشــن میکنــد وزمینــه را‬
‫فراهــم مي‌كنــد کــه بیشــتر یــاد بگیریــم و پیشــرفت کنیــم وتوهــم‬
‫خــوب بــودن را از مــا دور مي‌كنــد مــن همیشــه بعــد از ســمینار‌ها و یــا‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪158‬‬

‫کارگاه‌هــای آموزشــی کــه برگــزار مي‌كنــم همــان شــب و یــا حداکثــر تــا‬
‫فــردای آن روز فایــل صوتــی ســمینار یــا کارگاه را هــم گــوش میکنــم و تــا‬
‫حضــور ذهــن دارم اشــکاالتم را پیــدا مــی کنــم و بعــدا تمریــن مي‌كنــم‬
‫کــه آن اشــکاالت رفــع گــردد‬

‫‪ -3‬نظرسنجی از مخاطبان‪:‬‬
‫گاهــی اوقــات مخاطبــان چنــان ظریــف و دقیــق و نکتــه بینانــه مــا را‬
‫نقــد مي‌كننــد کــه هیــچ وقــت آن نــکات بــه ذهــن مــا خطــور نمي‌کنــد‬
 ‫‪159‬‬ ‫بخش سوم‪:‬بعد از سخنرانی‬

‫ثبت تجربه سخنرانی‬

‫تمــام نقــاط منفــی و مثبــت ســخنرانی‌هایمان را بالفاصلــه پــس از‬

‫ســخنرانی مــی بایســت ثبــت کنیــم تــا منفی‌هــا را رفــع و مثبت‌هــا را‬
‫تقویــت کنیــم بعــد از یــک روز ‪ 80‬درصــد نــکات مثبــت و منفــی از ذهــن‬
‫مــا مــی پرننــد و فقــط حــدود ‪ 20‬درصــد از آن تجربیات ارزشــمند بــه یاد‬
‫مــی مانــد یــادم مي‌آيــد در دوران دانشــجویی ام یــک دانشــجویی کــه‬
‫یــک تــرم از مــن پاییــن تــر بــود همیشــه بعــد از تــرک جلســه امتحانــم‬
‫منتظــر مــن بــود و فــورا یــک خــودکار و کاغــذ بــه مــن مــی داد تــا‬
‫همــان لحظــه ســواالتی را کــه درامتحــان آمــده بــود برایــش بنویســم‬
‫و مــن چــون تــازه از ســر امتحــان بلنــد شــده بــودم بــا حضــور ذهــن‬
‫کامــل تقریبــا ‪ 90‬درصــد ســواالت امتحــان را بــا اعــداد کامــل برایــش‬
‫روی کاغــذ مــی نوشــتم و از آنجایــی کــه اســاتید مــا اغلــب ســواالت‬
‫امتحاناتشــان تکــراری اســت و یــا مشــابه همــان ســوواالت قبلی‪ ،‬ســوال‬
‫طــرح مي‌كننــد لــذا ایــن دوســت مــن بــا آمادگــی سرجلســه امتحــان‬
‫مــی رفــت و همیشــه بــا کمتریــن تــاش بیشــترین نمــرات را مــی آورد‬
‫امــا اگــر فــردای آن روز از مــن مــی پرســیدند کــه چقــدر از ســواالت‬
‫امتحــان را دقیقــا بیــاد داریــد کمتــر از ‪ 20‬درصــد رابطــور کامــل بخاطــر‬
‫مــی آوردم لــذا توصیــه مي‌كنــم تــا یکســاعت بعــد از ســخنرانی عیــوب‬
‫ســخنرانی تــان را حتمــا یادداشــت کنیــد‬
 ‫بخش چهارم‬

‫‪ 40‬اشتباه مهلک‬
‫سخنرانان‬
 ‫‪163‬‬ ‫بخش چهارم‪:‬چهل اشتباه مهلک سخنرانان‬

‫‪ -1‬نداشتن آمادگی مناسب و تمرین نکردن‪:‬‬

‫اگــر زحمــت آمــاده شــدن را بــه خــود ندهیــم یــا آنــرا سرســری بگیریــم‬
‫حداقــل بــه دو دلیــل ضــرر خواهیــم کــرد‬

‫دلیــل اول اینکــه ممکنــه در حیــن ســخنرانی اضطــراب مــا را بگیــره و‬

‫شــروع بــه پراکنــده گویــی کنیــم و نتیجتــا پیــام مــا را مخاطــب بــه طــور‬
‫کامــل درک نکنــد و آبــرو و حیثیــت و اعتبارمــان لطمــه ببینــد‬

‫دلیــل دوم اینکــه یــک فرصتــی را از دســت بدهیــم کــه داشــتن آن‬
‫فرصــت‪ ،‬فرصتهــای چشــمگیر بعــدی را بــرای مــان فراهــم مــی آورد‬

‫‪ -2‬نداشتن هدف مشخص‪:‬‬

‫شــاید ایــن موضــوع بدیهــی بــه نظــر برســد ولــی خیلــی از ســخنرانان‬
‫بــه روشــنی بــرای مخاطبیــن مشــخص نمي‌كننــد کــه هــدف شــان از‬
‫ســخنرانی چیســت و پراکنــده گویــی مي‌كننــد شــما در جلســه ســخنرانی‬
‫بعضــی از مدیــرا ن کشــور خودمــان کــه مــی رویــد ایــن موضــوع را كامـ ً‬
‫ا‬
‫حــس مي‌كنيــد مدیــر مربوطــه از همــه جــا و همــه چیــز مي‌گويــد و یــک‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪164‬‬

‫آش شــله قلمــکار تحویــل مخاطــب مي‌دهــد و مخاطــب وقتــی جلســه‬

‫ســخنرانی تمــام مي‌شــود از خــودش مــی پرســد تــه ایــن جلســه چــه‬
‫بــود؟ در مــورد چــی صحبــت کــرد؟‬

‫‪ -3‬نداشتن پوشش مناسب‪:‬‬

‫مــردم اول در مــورد لبــاس تــان قضــاوت مي‌كننــد بعــد در مــورد‬

‫خودتــان‪ .‬پــس اگــر پوشــش ســخنران مناســب و رســمی نباشــد (حتــی در‬
‫برنامه‌هــای غیــر رســمی و خودمانــی)‪ ،‬بــرای او هزینه‌هــای ســنگینی در‬
‫بــر خواهــد داشــت اول اینکــه اعتبار و جایــگاه ســخنران در نظــر مخاطبین‬
‫پاییــن مي‌آيــد و دوم اینکــه ســخنران بخشــی از مخاطبیــن خــود را از‬
‫دســت مي‌دهــد و آن مخاطبیــن در دیگــر برنامه‌هــای آن ســخنران دیگــر‬
‫شــرکت نمي‌كننــد‬

‫قاعــده کلــی درپوشــش ســخنران ایــن اســت کــه همیشــه ســخنران‬

‫بایــد مشــابه یــا بهتــر از مخاطبــان لبــاس بپوشــید شــما بایــد حرفــه ای به‬
‫نظــر برســید و در ضمــن هیــچ چیــزی در لبــاس شــما یــا ظاهرتــان نبایــد‬
‫توجــه مخاطبــان را ازشــما و یــا پیامتــان منحــرف کنــد‪.‬‬

‫‪ -4‬عدم شناخت کافی از مخاطب‪:‬‬

‫ایــراد ســخنرانی کــه بــا مخاطبیــن تناســب و موضوعیــت نــدارد باعــث‬

‫مي‌شــود کــه مخاطبیــن از خــود بپرســند کــه چــرا وقــت شــان را تلــف‬
‫و در جلســه ســخنرانی شــرکت کردنــد‪.‬‬

‫گــوش کــردن بــه ســخنرانی بایــد بــرای مخاطبیــن مفیــد و دارای‬

‫نفــع باشــد و شــما بایــد ایــن را مشــخص کنیــد مثــا ســخنرانی در مــورد‬
‫افزایــش ســود یــا بهــره وری در کار بــرای دانشــجویان و فــارغ التصیــان‬
 ‫‪165‬‬ ‫بخش چهارم‪:‬چهل اشتباه مهلک سخنرانان‬
‫جویــای کارنفعــی بــرای آنهــا نــدارد چــون ایــن مخاطبیــن دغدغــه شــان‬
‫یافتــن شــغل و ایجــاد کســب وکار اســت نــه افزایــش ســود و یــا تولیــد‪.‬‬

‫و برعکــس درجمــع مدیــران مــی بایســت از افزایــش بهــره وری ســخن‬

‫گفــت نــه از چگونگــی ایجــاد کســب و کار‪.‬‬

‫‪ -5‬داشتن برنامه یا تبلیغ در شبکه‌های ماهواره ای‪:‬‬

‫ســخنران‌هایی کــه در شــبکه‌های ماهــواره ای کــه مــورد تاییــد نظــام‬

‫جمهــوری اســامی نیســتند برنامــه دارنــد بعــدا در گرفتــن مجوز‌هــای الزم‬
‫از مقامــات ذی صــاح بــرای برنامه‌هایشــان دچــار مشــکل مي‌شــوند یــا‬
‫ممنــوع التصویــر در صــدا و ســیما مــی شــوند و بطــور کلــی کار بــرای آنهــا‬
‫ســخت مي‌گــردد‪.‬‬

‫‪ -6‬حفظ کلمه به کلمه متن سخنرانی‪:‬‬

‫ایــن کار چنــد اشــکال دارد اول اینکــه وقــت شــما را مي‌گيــرد دوم اینکــه‬
‫ممکنــه وقتــی جمعیــت را مــی بینیــد متــن حفــظ شــده را فرامــوش کنید‬
‫و ســوم اینکــه وقتــی متــن را از حفــظ مــی خوانیــد چــون تمــام تمرکــز‬
‫شــما بــر یــاد آوری و خوانــدن متــن اســت لــذا مثــل یــک ربــات بــه نظــر‬
‫خواهیــد رســید و ســخنرانی شــما ســرد و بــی روح و مکانیکی خواهــد بود‪.‬‬

‫‪ - 7‬روخوانی از متن سخنرانی‪:‬‬

‫حــدود ‪ 50‬در صــد از عالقــه مخاطبــان بــه ســخنرانی بــه ارتبــاط انســانی‬
‫و حــس صمیمیــت و پیونــد میــان ســخنران و مخاطــب بســتگی دارد بــه‬
‫همیــن دلیــل وقتی ســخنران‪ ،‬متــن ســخنرانی را از رو میخواند ســخنرانی‬
‫مصنوعــی مي‌شــود و ارتباطــات انســانی مــی میــرد و لحــن مــی خشــکد‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪166‬‬

‫و مخاطبیــن احســاس مي‌كننــد کــه ســخنران از اعتمادبه‌نفــس کافــی‬

‫برخــوردار نیســت‪.‬‬

‫بــه نظــر نویســنده فقــط دو دســته از افــراد صالحیــت روخوانــی از متــن‬

‫ســخنرانی را دارنــد دســته اول کســانی کــه اضطــراب بســیار باالیــی دارنــد‬
‫و دســتپاچه هســتند و بــدون متــن حتمــا ســخنرانی را خــراب مي‌كننــد و‬
‫دســته دوم دولتمــردان طــراز اول کشــور کــه ســخنان آنهــا بســیار مهــم و‬
‫حســاس و تــک تــک کلمــات آنهــا بایــد حســاب شــده و ســنجیده باشــد‬
‫وســخنان آنــان بــار حقوقــی دارد مثــل رییــس جمهــور یــا ســخنگوی‬
‫دولــت یــا وزیــر امــور خارجــه‪.‬‬

‫‪ -8‬طول دادن سخنرانی‪:‬‬

‫اگــر ســخنرانی تــان را زیــاد طــول دهیــد یــا آن را بــه درازا بکشــانید ذهن‬
‫مخاطبــان خســته مي‌شــود و دیگــه بــه شــما گــوش نخواهنــد کــرد بجــای‬
‫آن بــا موبایــل شــان بــازی مي‌كننــد یــا بــا بغــل دســتی شــان صحبــت‬
‫مي‌كننــد‬

‫لطفــا بــه عنــوان یــک ســخنران مطالــب راطــوری آمــاده کنیــد کــه‬
‫ســخنرانی تــان را کمــی زودتــر از اتمــام وقــت بــه پایــان برســانید (‪10‬‬
‫در صــد زود تــر) و اطمینــان حاصــل کنیــد کــه بــرای خــوب بــه پایــان‬
‫رســاندن ســخنرانی تــان وقــت کافــی داشــته باشــید‪:‬‬

‫‪ -9‬نداشتن چارچوب مشخص برای سخنرانی‪:‬‬

‫یکــی از وحشــتناک تریــن اشــتباهات یــک ســخنران نداشــتن چارچــوب‬

‫و ســاختار مشــخص بــرای ســخنرانیش هســت‪ .‬ایــن اشــتباه باعــث میشــه‬
‫ســخنران در هنــگام ســخنرانی از بحــث اصلــی خــارج شــده و هرچیــزی‬
 ‫‪167‬‬ ‫بخش چهارم‪:‬چهل اشتباه مهلک سخنرانان‬
‫بــه ذهنــش مــی رســد (حتــی غیــر مرتبــط بــا موضــوع) را عنــوان کنــد و‬
‫در آخــر هــم از نظــر زمــان دچــار مشــکل گــردد اگــر ســخنرانی مــا بــدون‬
‫ســازمان دهــی باشــد و نظم وترتیــب گفتــن مطالــب را رعایت نکنیــم ویک‬
‫مســیر روشــن را در گفتــن مطالــب طــی نکنیــم مثــل آن اســت کــه غذایی‬
‫را طبــخ کرده‌ايــم کــه مــواد آن بــدون اهمیــت مقــدار و ترتیــب پخــت آن‪،‬‬
‫تهیــه گردیــده اســت وآن را بخواهیــم جلــو مهمــان بگذاریــم گرچــه ایــن‬
‫غــذا از بهتریــن مــواد درســت شــده اســت امــا ازنظــر مهمــان یــک توهین‬
‫محســوب مي‌گــردد لــذا همیشــه ســخنرانی مــا بایــد ســازماندهی شــده و‬
‫ســاختارمند باشــد‪.‬‬

‫‪ -10‬استفاده نامناسب ازلطیفه‪:‬‬

‫وقتــی شــک داریــد لطیفــه ای را کــه مــی خواهیــد تعریــف کنید مناســب‬
‫هســت یانــه‪ ،‬از تعریــف آن خــودداری نماییــد بــه جــای آن از شــوخ طبعــی‬
‫اســتفاده کنیــد کال تعریــف لطیفــه ریســک بــاالی دارد ممکنــه شــدیدا ً‬
‫ســخنران را ضایــع نمایــد‪ .‬بهتــر اســت بــه جــای آن از طنــز اســتفاده کنید‪.‬‬

‫‪ -11‬استفاده از واژگان تخصصی یا بیگانه‪:‬‬

‫بعضــی از ســخنرانان درطــول ســخنرانی شــان از واژگان تخصصــی غیــر‬

‫ضــروری و یــا از واژگان بیگانــه اســتفاده مي‌كننــد کــه دو حالــت دارد یکــی‬
‫اینکــه بــه ایــن نــوع ادبیــات عــادت کــرده انــد و یــا اینکــه جهــت فضــل‬
‫فروشــی و ایجــاد توجــه کــه چقــدر ســخنران باســواد اســت از ایــن واژگان‬
‫اســتفاده مي‌كننــد‬

‫درهــر صــورت اســتفاده از واژگان بیگانه و تخصصــی دو اشــکال دارد اول‬

‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪168‬‬

‫اینکــه صحبــت را معماگونــه و مبهــم مي‌كنــد و توجــه مخاطبیــن را کــم‬

‫میکنــد و دوم اینکــه مخاطبیــن ممکنــه تصــور کننــد کــه ســخنران مــی‬
‫خواهــد ســواد و معلوماتــش را بــه رخ آنهــا بکشــد ویــا میخواهــد بقــول‬
‫معــروف کالس بگــذارد‪.‬‬

‫توجــه ‪ :1‬اســتفاده از واژگان خارجــی اگرمعادل فارســی آن وجود نداشــته‬

‫باشــد و یــا اینکــه واژه خارجــی آن معــروف تــر باشــد اشــکالی نــدارد مثال‬
‫اســتفاده از هلــی کوپتــر بجــای بالگرد اشــکالی نــدارد‪.‬‬

‫توجــه ‪ :2‬اینکــه در کنــار واژه خارجــی‪ ،‬فارســی آن هــم گفتــه شــود باز‬
‫هم اشــکالی نــدارد‪.‬‬

‫‪ -12‬ارائه حجم زیادی ازمطالب در زمان کم‪:‬‬

‫گاهــی اوقــات ســخنران بــرای اینکــه ســخنرانی پــر مغــزی داشــته باشــد‬
‫حجــم زیــادی از مطالــب را در زمــان کــم ارائــه مــی دهدکــه ذهــن مخاطب‬
‫نمي‌توانــد آنــرا هضــم و جــذب نمایــد و خســته مي‌شــود ارائــه حجــم‬
‫زیــادی از مطالــب در زمــان کــم باعــث ســردر گمــی مخاطــب مي‌شــود‬
‫وتوجــه او را کــم مي‌كنــد و اتفاقــی کــه مــی افتــد ایــن اســت کــه‬
‫مخاطــب بعــد از چنــد دقیقــه دیگــه بــه ســخنران گــوش نمــی دهــد وبــا‬
‫چیــز دیگــری مثــل موبایــل خــود را مشــغول مي‌كنــد و بعــد از ســخنرانی‬
‫نیــز چیــزی از مســائل مطروحــه را بــه یــاد نخواهــد آورد‬

‫اصــوال در هــر ســخنرانی موضوعــات اصلــی نبایــد بیــش از دو و یــا نهایتا‬

‫ســه موضــوع باشــند‪ .‬ســخنرانی بــا کتــاب فــرق مي‌كنــد و ســخنران نباید‬
‫حجــم اطالعــات زیــادی را ارائــه دهد‪.‬‬
 ‫‪169‬‬ ‫بخش چهارم‪:‬چهل اشتباه مهلک سخنرانان‬
‫‪ -13‬تصویری نکردن اعداد و ارقام‪:‬‬

‫حتمــا دوســتانی را بعــد از مدتهــا دیــده ایــد و چهــره آنهــا را خــوب بــه‬
‫یــاد مــی آوریــد ولــی هرچــه فکــر مي‌كنيــد نــام آنهــا را بــه یــاد نمــی‬
‫آوریــد چــون ذهــن مــا تصاویــر را خــوب بــه یــاد مــی آورد امــا اعــداد و‬
‫ارقــام را فرامــوش میکنــد مثــا مــن بعنــوان نویســنده نمــی دانــم فاصلــه‬
‫زمیــن تــا مــاه چند کیلــو متــر اســت امــا در کتــاب جعبه ابــزار ســخنرانی‬
‫محمدپیــام بهــرام پــور ایــن فاصلــه برابراســت بــا مســافتی کــه یــک‬
‫خــودرو در طــی چهــار مــاه بصــورت شــبانه روزی باســرعت ‪ 120‬کیلــو متــر‬
‫درســاعت در جــاده فرضــی مســتقیم طــی مي‌كنــد‪ .‬پــس بــه عنــوان یــک‬
‫ســخنران ســعی کنیــد کــه اعــداد را تصویــری بیــان کنیــد‪.‬‬

‫‪ -14‬گله و شکایت وغرغر کردن‪:‬‬

‫احمد حلت در کتاب «فن بیان» در این مورد نوشته ‪:‬‬

‫«یکــی از اشــتباهات رایــج ســخنرانان ایــن اســت کــه ســخنرانی خــود‬

‫را بــا گلــه و شــکایت آغــاز مي‌كننــد بــرای مثــال‪ ،‬خیلــی از ســخنرانان از‬
‫ناکافــی بــودن وقــت شــکایت دارنــد و مي‌گوينــد کــه دســت آوردهــای‬
‫آنهــا آنقــدر بنیــادی اســت کــه ارائــه آن بــه یــک روز کامــل نیــاز دارد و‬
‫غیــره‬

‫هیــچ کــس بــه ایــن مطالــب عالقــه ای نــدارد و هیــچ کــس از یــک‬
‫آدم نــق نقــو خوشــش نمي‌آيــد ممکــن اســت دالیــل زیــادی بــرای گلــه‬
‫کــردن از امکانــات فنــی‪ ،‬آب و هــوا یــا ســالن محــل برگــزاری جلســه وجود‬
‫داشــته باشــد امــا وقتــی پشــت تریبــون قــرار مي‌گيریــد بایــد ماننــد یک‬
‫حرفــه ای رفتــار کنیــد و عملکــرد یــک فــرد خبــره را داشــته باشــید‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪170‬‬

‫البتــه بیشــتر اوقــات نارضایتــی از شــرایط‪ ،‬كام ـ ً‬

‫ا منطقــی اســت امــا‬
‫گلــه کــردن را فقــط بــرای برگــزار کننــدگان و پایــان جلســه نگــه داریــد‬
‫عصبانــی شــدن از شــرایطی کــه مخاطبیــن نمي‌تواننــد کاری درمــورد آن‬
‫انجــام دهنــد کاری بیهــوده اســت وقــت گرانبهــا را بــا شــکایت کــردن از‬
‫مســائل و مشــکالت بیرونــی بــه هــدر ندهیــد و بجــای آن روی نــکات مهــم‬
‫متمرکــز شــوید‪».‬‬

‫ـت‬
‫ـخنران صالحیـ‬
‫ـه سـ‬
‫ـی کـ‬
‫ـوص موضوعاتـ‬
‫ـخنرانی در خصـ‬ ‫‪ -15‬سـ‬
‫صحبــت در آن را نداریــد‪:‬‬

‫بنــا بــه شــرایط ســخنران صالحیــت ســخنرانی در بعضــی از موضوعــات‬

‫را نــدارد مثــا‪:‬‬

‫الــف) موضوعاتــی کــه نیــاز بــه تخصــص خــاص دارد مثــل موضوعــات‬
‫پزشــکی مثــا فــرض کنیــد یــک ســخنران غیــر پزشــک بخواهــد در‬
‫خصــوص مســائل تخصصــی پزشــکی صحبــت نمایــد و یــا نظــر بدهــد‬

‫ب) موضوعاتــی کــه مخاطبیــن شــما تجربــه بیشــتری از شــما در آن‬

‫زمینــه دارنــد‪.‬‬

‫ج) موضوعاتــی کــه ایجــاد حساســیت مي‌كنــد مثــل طــرح مســائل‬

‫قومیتــی و اعتقــادی وغیــره‪ :‬مکــررا دیــده ام وقتــی فــان ســخنران وارد‬
‫مباحــث حساســیت زا مثــل مســائل قومیتــی و اعتقــادی مي‌شــود و‬
‫الدرســتی هــم انجــام مي‌دهــد چــون ســطح درک و‬ ‫صحبت‌هــای كام ً‬
‫فهــم مخاطبیــن و برداشـت‌های مخاطبیــن بســیار متفــاوت وكام ً‬
‫ال ســلیقه‬
‫ای اســت عکــس العمل‌هــای متفاوتــی توســط مخاطبیــن انجــام شــده‬
‫و کنتــرل ســخنرانی از دســت ســخنران در رفتــه اســت لــذا در چنیــن‬
‫مواقعــی بایــد قبــا مخاطــب شناســی خــوب انجــام گیــرد‪.‬‬
 ‫‪171‬‬ ‫بخش چهارم‪:‬چهل اشتباه مهلک سخنرانان‬
‫‪ -16‬استفاده بیش از حد از کلمه «من»‪:‬‬

‫یــک ســخنران حرفــه ای تــا مي‌توانــد از کلمــه «مــن» اســتفاده‬

‫نمي‌كنــد تــا حمــل بــر خودســتایی و تکبــر ســخنران نگــردد و بــه جــای‬
‫آن از کلمــه «مــا» اســتفاده مي‌كنــد وقتــی ســخنران از کلمــه من اســتفاده‬
‫مي‌كنــد ســخنرانی‪ ،‬ســخنران محــور مي‌گــردد و وقتــی ســخنران از‬
‫ضمیــر مــا اســتفاده مي‌كنــد ســخنرانی‪ ،‬مخاطــب محــور مي‌گــردد و‬
‫مخاطبیــن احســاس مي‌كننــد کــه ســخنرانی بــرای آنهاســت و بیشــتر‬
‫جــذب ســخنرانی مــی گردنــد‪.‬‬

‫ـو‬
‫ـری‪ ،‬کرتیم‪ ،‬حالشـ‬
‫ـل هـ‬
‫ـازاری مثـ‬
‫ـه بـ‬
‫ـات کوچـ‬
‫ـتفاده از لغـ‬
‫‪ -17‬اسـ‬
‫ببــر‪ ،‬خفــن و غیره‪:‬‬

‫اســتفاده از کلمــات فــوق منزلــت و جایــگاه ســخنران را تــا حــدی پاییــن‬

‫مــی آورد و اعتبــار او را نــزد مخاطبیــن کاهــش مــی دهــد و مخاطبیــن این‬
‫طــوری برداشــت مي‌كننــد کــه ســخنران آداب و معاشــرت بلــد نیســت و‬
‫یــک انســان کوچــه بــازاری اســت کــه نتیجــه آن از دســت دادن مخاطبین‬
‫در جلســات بعــدی ســخنرانی اســت‪.‬‬

‫البتــه ایــن موضــوع اســتثنائاتی هــم دارد مثــا بعضــی از مخاطبیــن‬

‫اینچنیــن ســخنرانانی را مــی پســندند و لــذت مــی برنــد و ایــن ســخنرانان‬
‫مخاطــب خــاص خــود را دارنــد ولــی عمــوم مخاطبیــن از ایــن الگــوی‬
‫ســخنرانی خوششــان نمي‌آيــد‪.‬‬

‫ـاف آداب‬
‫ـای خـ‬
‫ـی کارهـ‬
‫ـام بعضـ‬
‫ـا انجـ‬
‫ـاری یـ‬
‫ـای رفتـ‬
‫‪ -18‬تیک‌هـ‬
‫سخنر ا نی ‪:‬‬

‫تیک‌هــای رفتــاری یــا عــادت بــه انجــام یــک کار خــاص مثــا” دســت‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪172‬‬

‫روی بینــی خــود کشــیدن یــا دائمــا” گوشــه چشــم یــا لــب خــود را پــاک‬
‫کــردن یــا انجــام بعضــی کارهــای خــاف آداب ســخنرانی مثــل صحبــت‬
‫کــردن بــا تلفــن درحیــن ســخنرانی‪ ،‬پرانــدن ذرات آب دهــان‪ ،،‬آدامــس‬
‫جویــدن‪ ،‬کــف بــه دور لــب جمــع شــدن وغیــره جایــگاه و اعتبار ســخنران‬
‫را در نــزد مخاطبیــن بســیار پاییــن مــی آورد لــذا تــا آنجایــی کــه مي‌شــود‬
‫بایــد از ایــن قبیــل کارهــا بــه شــدت خــودداری کــرد‪.‬‬

‫‪ -19‬کالم مسموم سخنران‪:‬‬

‫مثــا در حیــن ســخنرانی متلــک انداختــن‪ ،‬گوشــه و کنایــه زدن‪ ،‬برچســب‬

‫زدن‪ ،‬لحــن ناپســند‪ ،‬جمــات دور از نزاکــت‪ ،‬بدگویــی دیگــران باالخــص‬
‫رقبــا و بطــور کلــی نمایــش یــک شــخصی غیراخالقــی به شــدت ســخنران‬
‫را بــد نــام مي‌كنــد و مخاطبیــن یــک احســاس بــد نســبت بــه ســخنران‬
‫پیــدا مي‌كننــد و دفعــه بعــد در ســخنرانی ایــن فردشــرکت نمي‌كننــد‬
‫مگرمخاطبینــی کــه بــه لحــاظ اخالقــی مثــل ســخنران باشــند‪.‬‬

‫‪ -20‬مطالب و آمار قدیمی‪:‬‬

‫وقتــی یــک ســخنران خــودش را بــروز رســانی (آپدیــت) نکنــد و فقــط‬

‫بخواهــد از دانــش و منابــع قبلــی خــود اســتفاده نمایــد مثــل بســیاری‬
‫از اســاتید دانشــگاه‪ ،‬قطع ـ ًا جایــگاه و اعتبــار خــود را در نظــر مخاطبیــن‬
‫از دســت خواهــد داد آمــار و دانــش جدیــد بــرای یــک ســخنرانی مثــل‬
‫تزریــق خــون جدیــد بــه یــک بیمــار اســت و اال جــز ســخنرانان مــرده بــه‬
‫حســاب مي‌آيــد‪.‬‬
 ‫‪173‬‬ ‫بخش چهارم‪:‬چهل اشتباه مهلک سخنرانان‬
‫ـودداری‬
‫ـی خـ‬
‫ـه محلـ‬
‫ـات و لهجـ‬
‫ـات‪ ،‬جمـ‬
‫ـری کلمـ‬
‫ـکار گیـ‬
‫‪ -21‬از بـ‬
‫کنید ‪:‬‬

‫اســتفاده از کلمــات‪ ،‬جمــات ولهجــه محلــی تقریبــا مثــل اســتفاده از لباس‬

‫محلــی اســت که شایســته نیســت درهــر جایی و هــر زمانــی از آن اســتفاده‬
‫کــرد چــون ایــن موضــوع ممکــن اســت باعــث گــردد کــه مخاطبیــن‬
‫کلمــات و جمــات ســخنران را متوجــه نشــوند و دچــار ســردر گمــی گردند‬

‫البتــه بــه نظــر نویســنده چــون بعضــی از لهجه‌هــا در کشــور مــا خیلــی‬
‫اصیــل و شــیرین هســتند اســتفاده از آن لهجه‌هــا به شــرط آنکه ســخنران‬
‫ازکلمــات و جمالتــی اســتفاده نمایــد کــه ســخنرانی كامـ ً‬
‫ا واضــح و گویــا‬
‫باشــد مي‌توانــد یــک امتیــاز بــرای ســخنران باشــدچون مخاطــب لــذت‬
‫مــی بــرد و توجــه اش بیشــتر مي‌شــود‪.‬‬

‫همچنیــن لهجــه وزبــان محلــی اگــر باعــث ارتبــاط بهتــر ســخنران بــا‬
‫مخاطبیــن مي‌گــردد بجــا و مفیــد اســت کــه از آن اســتفاده گــردد‪.‬‬

‫‪ -22‬خالی بندی کردن‪:‬‬

‫خالــی بنــدی کــردن و وعــده هــای پــوچ و توخالــی دادن شــایدموقتا موثــر‬
‫باشــد امــا بعــد از مدتــی دســت ســخنران رو خواهد شــد و اعتبــار و منزلت‬
‫خــود را از دســت خواهــد داد مثل بســیاری از سیاســت مــداران کشــورمان‪.‬‬

‫‪ -23‬زیر سوال بردن مخاطبان‪:‬‬

‫یــک ســخنران حرفــه ای بــرای ارتبــاط خــوب و مؤثــر بــا مخاطبــان بایــد‬
‫بــا آنهــا همدلــی کنــد و بــه گونـه‌ای رفتــار کندکــه مخاطــب از گــوش دادن‬
‫بــه صحبت‌هــای او لــذت ببــرد امــا بعضــی از ســخنرانان بــرای جلــب‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪174‬‬

‫توجــه‪ ،‬شــوخ طبعــی و یــا هرچیــز دیگــه رفتار‌هایــی انجــام می‌دهنــد‬

‫کــه مخاطــب احســاس مي‌كنــد کــه شــخصیت او زیــر ســوال رفتــه اســت‬
‫و ترجیــح مي‌دهــد کــه ارتبــاط خــود را بــا ســخنران قطــع کنــد‬

‫پــس تحــت هیــچ شــرایطی و حتــی بــرای شــوخی نیــز؛ «مخاطبــان را‬
‫زیــر ســوال نبریــد!» ایــن کار یــک خود ُکشــی كامـ ً‬
‫ا غیــر حرفــه ای بــرای‬
‫یــک ســخنران اســت‪.‬‬

‫‪ -24‬یک دفعه سخنرانی را به پایان بردن‪:‬‬

‫ایــن حرکــت ســخنران‪ ،‬مثــل هواپیمایــی اســت کــه یــک دفعــه فــرود‬
‫مي‌آيــد‪ ،‬کــه بســیار ناخوشــایند وغیــر منتظــره از نظــر مســافران اســت‬
‫چــون مســافران هواپیمــا دوســت دارنــد یک فــرود آرام و دلنشــین داشــته‬
‫باشــند و ایــن موضــوع در مــورد ســخنرانی هــم صــادق اســت و مخاطبیــن‬
‫دوســت دارنــد ســخنرانی پایــان دلنشــین و بــه یادماندنــی داشــته باشــد‬

‫‪ -25‬مرگ بوسیله پاورپوینت‪:‬‬

‫بســیاری از ســخنرانان در ایــن دام مــی افتنــد کــه اســایدهای خیلــی‬

‫زیــادی آنهــم بــا محتــوای بســیار زیــاد دســت مي‌كننــد و بدیــن ترتیــب‬
‫توجــه مخاطبیــن از ســخنران بــه پاورپوینــت جلــب مي‌گــردد‪.‬‬

‫‪ -26‬داشتن لحن یکنواخت در طول سخنرانی‪:‬‬

‫هیــچ چیــز بدتــر از ســخن گفتــن بالحنــی یکنواخــت نیســت‪ .‬این اشــتباه‬
‫قطعــ ًا مخاطبیــن را بــه خــواب مــی بــرد یکــی از اشــتباهاتی کــه اکثــر‬
‫ســخنرانان ایرانــی مرتکــب مي‌شــوند همیــن مســئله هســت کــه باعــث‬
‫میشــه کــه دیگــه مخاطــب صــدای آنهــا را نشــنود و بــه فعالیت‌هــای‬
 ‫‪175‬‬ ‫بخش چهارم‪:‬چهل اشتباه مهلک سخنرانان‬
‫دیگــه مثــل بــازی بــا موبایــل بپــردازد و در نهایــت از مطالــب‪ ،‬بهــره الزم را‬
‫نبــرد‪ .‬و بــه ایــن نــوع ســخنرانی مي‌گوينــد یــک ســخنرانی فاجعــه‪.‬‬

‫‪ -27‬برقرار نکردن پیوند با مخاطبین‪:‬‬

‫بعضــی از ســخنرانان چنــان روی خودشــان تمرکــز مي‌كننــد کــه یادشــان‬

‫مــي‌رود کــه محوریــت ســخنرانی‪ ،‬مخاطبیــن هســتند و پیــام و نحــوه‬
‫بیــان آن مــی بایســت بــه ســمت و ســوی خواســته‌ها‪ ،‬نیازهــا‪ ،‬عالیــق و‬
‫دغدغه‌هــای مخاطبیــن باشــد بــه همیــن لحــاظ رابطــه ای دوســتانه بــا‬
‫حضــار پیــدا نمي‌كننــد‪.‬‬

‫‪ -28‬خود را برتر از مخاطبین دانستن‪:‬‬

‫مخاطبیــن دوســت دارنــد کــه ســخنران از جنــس آنهــا باشــد و خــود را هم‬
‫ســطح آنهــا بدانــد امــا بعضــی ســخنرانان بــه عمــد یــا غیــر عمد خــود را‬
‫برتــر ازمخاطبیــن میداننــد کــه باعــث شکســت آنهــا مي‌گــردد‬

‫برخــی از ســخنرانان بــه عمــد یــا غیرعمــد بــا بیــان برتری‌هــای علمــی‬
‫یــا تحصیلــی و غیــره خــود میخواهنــد بیــان نماینــد کــه انســان بــزرگ‬
‫ومهمــی هســتند ویــا بــه عمــد یــا غیــر عمــد از زبــان بدنــی اســتفاده‬
‫میکننــد کــه تداعــی کننــده ایــن اســت کــه مــن عالــم دهــر هســتم‪ .‬من‬
‫عقــل کل هســتم‪.‬‬

‫در ایــن حالــت میانگیــن مخاطبیــن ناخــودآگاه ایــن برداشــت را مي‌كنند‬

‫کــه ســخنران‪ ،‬خــود شــیفته و متکبــر اســت و بیــان ایــن برتری‌هــا را دال‬
‫بــر خودســتایی و اظهــار فضــل ســخنران میداننــد وحــس نفرت به نســبت‬
‫بــه ســخنران پیــدا مي‌كننــد‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪176‬‬

‫لــذا ســخنران بایــد مراقــب بیــان و بــدن خــود باشــد تــا مخاطبیــن‬
‫احســاس نکننــد کــه ســخنران خــود را برتــر مي‌دانــد چــون ایــن موضــوع‬
‫باعــث ایجــاد فاصلــه بیــن مخاطبیــن و ســخنران و شکســت ســخنرانی‬
‫مي‌شــود‪.‬‬

‫‪ -29‬ندانستن معنی و یا تلفظ صحیح بعضی کلمات‪:‬‬

‫یــادم مي‌آيــد در یــک ســمیناری ســخنران گفــت مــا بجــای کلمــه‬

‫«مشــکل» از ایــن بــه بعــد «مســاله» مي‌گوييــم و بجــای اینکــه بگوییــم‬
‫مشــکلی داریــم مي‌گوييــم مســاله ای داریــم‬

‫وقتــی از ســخنران پرســیده شــد فــرق مشــکل و مســاله چیســت؟‬

‫ایشــان توضیــح قانــع کننــده ای نداشــت و کمــی اعتبــار ایشــان خدشــه‬
‫دار شــد چــون غالــب مخاطبیــن ایــن تصــور را پیــدا کردنــد کــه ایشــان‬
‫یــک مطلــب را در جایــی خوانــده وبــدون آنکــه درک کنــد دارد طوطــی وار‬
‫ارائــه مــی دهــد و ســخنران انســان کم ســوادی اســت لــذا مراقــب کلماتی‬
‫کــه بــکار مــی بریــد باشــید و تــا معنــی کلمــه را كامـ ً‬
‫ا نمــی دانیــد از بکار‬
‫بــردن آن کلمــه خــودداری نماییــد‬

‫همچنیــن تلفــظ صحیــح کلمــات را بلد باشــیم بالخــص کلمــات خارجی‬

‫مهــم مرتبط بــا تکنولــوژی‪.‬‬

‫وقتــی تلفــظ کلمــه ای را اشــتباه تلفــظ کنیــم موجب شرمســاری اســت‬

‫و بدتــر وقتــی اســت کــه مخاطبیــن بخواهند تلفــظ صحیــح آن کلمــه را به‬
‫ســخنران یــاد بدهنــد کــه موجــب خنــده و یــا تاســف بعضــی مخاطبیــن‬
‫نیــز مي‌شــود و ایــن حــس بــه بعضــی مخاطبیــن دســت مي‌دهــد کــه‬
‫ســخنران کــم ســواد و کــم دانــش اســت‪.‬‬
 ‫‪177‬‬ ‫بخش چهارم‪:‬چهل اشتباه مهلک سخنرانان‬
‫‪ -30‬از دست دادن کنترل جلسه و مخاطب‪:‬‬

‫گاهــی‪ ،‬بعضــی ازمخاطبــان بــه عمــد مــی خواهنــد ســخنرانی رو بــه چالش‬
‫بکشــاند و ســخنران چــون توانایــی کنتــرل جلســه و پاســخگویی بــه‬
‫ســواالت و یــا صحبــت هــای مخاطبیــن زبــون دار را نــدارد کنتــرل جلســه‬
‫از دســتش در مــی رود‬

‫یکــی از دوســتان نقــل میکــرد در ســخنرانی یکــی از ســخنرانان حــوزه‬

‫روانشناســی‪ ،‬بــه علــت کاربــردی نبــودن مطالــب‪ ،‬صــدای مخاطبیــن در‬
‫آمــد‪ ،‬ســخنران مجبــور شــد از موضــوع دیگــری صحبــت کنــد کــه بــاز‬
‫صــدای حضــار در آمــد و ســخنران بــه علــت عــدم توانایــی کنترل جلســه‪،‬‬
‫بــا قهــر از ســالن خــارج شــد‬

‫گاهــی بــا تیزحســی و تکیــه بــر توانایــی و علــم مــی تــوان جلــوی ایــن‬
‫قبیــل مســائل را گرفت‪.‬‬

‫‪ -31‬تقلید کورکورانه از سخنرانان موفق‪:‬‬

‫بعضــی از ســخنرانان غیــر حرفــه ای‪ ،‬الگوگیــری و یادگیــری از ســخنرانان‬

‫بــزرگ را بــا تقلیــد کورکورانــه از آنهــا اشــتباه میگیرنــد و بــه جــای هضــم‬
‫تجــارب و نحــوه ارائــه ســخنرانان موفــق و رســیدن بــه ســبک شــخصی‬
‫خودشــان‪ ،‬عمــا تبدیــل بــه یــک مقلــد صــرف مــی شــوند و طبیعــی‬
‫اســت کــه در چنیــن شــرایطی مخاطبیــن ترجیــح می‌دهنــد بــه دنبــال‬
‫نســخه‌های اصــل برونــد تــا مقلدیــن‪.‬‬

‫‪ -32‬عدم مدیریت زمان‪:‬‬

‫ســخنران بایــد زمــان بنــدی مناســبی بــرای ســخنرانی داشــته باشــد‬

‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪178‬‬

‫احتــرام بــه وقــت حاضریــن درجلســه و ســمینار را حتمــا رعایــت کنــد و‬

‫بــرای وقــت دیگــران ارزش قائــل شــود‬

‫همچنیــن عــدم رعایــت زمــان بنــدی ســخنرانی ممکــن اســت‬

‫ســخنرانی‌های بعــدی را هــم مثــل دومینــو تحــت تأثيــر قــرار دهــد و‬
‫بــرای برگــزار کننــده جلســه مشــکالتی را بوجــود مــی آورد و ممکن اســت‬
‫دیگــر از شــما جهــت ســخنرانی دعــوت بعمــل نیایــد‬

‫بهتــر اســت ازلحــاظ زمانــی‪ ،‬ده درصــد زودتــر از زمــان تعییــن شــده‬
‫ســخرانی را بــه پایــان ببریــم‬

‫همچنیــن بــا گزافــه گویــی و گفتــن حرفهــای کــم ارزش هــم وقــت‬
‫کشــی نکنیــم‪ ،‬هرگــز دیــر نیاییــم و زود هــم نرویــم‪.‬‬

‫‪ -33‬معذرت خواهی به خاطر اشتباهات غیر عمدی‪:‬‬

‫خانــم اســتفانی جــی کوپمــن مي‌گويــد‪ ” :‬وقتــی شــما در ســخنرانی بــه‬

‫صــورت غیــر عمــدی اشــتباه مــی کنیــن‪ ،‬بیــش از ‪ ۷۰‬درصــد مخاطبــان‬
‫اصــا متوجــه ایــن اشــتباه نمیشــن‪ .‬امــا وقتی شــما بــه خاطــر اون اشــتباه‬
‫معــذرت خواهــی مــی کنیــد‪ ۱۰۰ ،‬درصــد مخاطبانتــان مــی فهمند که شــما‬
‫خطــا کردیــد “‪ .‬کاری کــه شــما تــو ایــن مواقــع بایــد انجــام بدهیــد ایــن‬
‫اســت کــه بــه جــای معــذرت خواهــی‪ ،‬کافیســت جملــه فعلــی خودتــان را‬
‫تمــام کــرده و بعــد بــا یــک جملــه رابــط‪ ،‬بــه نکتــه جــا افتــاده برگردیــن‪.‬‬

‫‪ -34‬داشتن تکه کالم‌های بیهود ه و تکرای‪:‬‬

‫یکــی از آن چیزهایــی کــه روی مــخ مخاطــب را ه میــرود اســتفاده و تکــرار‬

‫بیــش از انــدازه از کلمــات و صداهــای زائــدی مثــل «ا»‪« ،‬ام»‪« ،‬در واقــع»‪،‬‬
 ‫‪179‬‬ ‫بخش چهارم‪:‬چهل اشتباه مهلک سخنرانان‬
‫«بــه اصطــاح»‪« ،‬بــه قــول معــروف»‪« ،‬در حقیقــت»‪ ،‬و امثالهــم اســت‬
‫کــه بــه آنهــا «جــا پرکــن» مي‌گوييــم اینهــا کلماتــی هســتند کــه در‬
‫گفت‌وگوهــاي روزمــره از آنهــا اســتفاده مي‌كنيــم تــا دیگــری را آگاه‬
‫کنیــم کــه صبــت ماهنــوز تمــام نشــده اســت امــا در یــک ســخنرانی اینها‬
‫اضافــه و زائــد و آزار دهنــده هســتند یــک را ه حــذف آنهــا اســتفاده از‬
‫مکــث بــه جــای آنهاســت‬

‫ـاعت‬
‫ـه سـ‬
‫ـگاه بـ‬
‫ـل نـ‬
‫ـن‪ :‬مثـ‬
‫ـای مخاطبیـ‬
‫ـردن واکنش‌هـ‬
‫‪ -35‬درک نکـ‬
‫ـخنرانی‬
‫ـالن سـ‬‫ـروج از سـ‬
‫یا خـ‬

‫یــک ســخنران مــی بایســت نســبت بــه پیام‌هــا و ســیگنال‌هایی کــه از‬
‫ســمت مخاطبیــن مــی رســد حســاس بــوده و نســبت بــه آنهــا واکنــش‬
‫مناســب دهــد مثــا مخاطبیــن بــه ســاعت خــود زیــاد نــگاه مي‌كننــد یــا‬
‫اینکــه عــده ای در ســالن دارنــد باهــم صحبــت مي‌كننــد یــا عــده ای از‬
‫ســالن خــارج مــی شــوند یــا مخاطبیــن بــا ســخنران همراهــی نمــی کنند‬
‫یــا گــوش نمی‌دهنــد وغیــره کــه همــه ایــن مــوارد دارای پیــام بــرای‬
‫ســخنران اســت کــه ســخنران تیــز حــس همــه ایــن مــوارد را درک کــرده‬
‫و بــه دنبــال راه حــل مي‌گــردد مثــا دوســتی تعریــف مي‌كــرد بــرای‬
‫ســخنرانی بــه یــک شــرکت خصوصــی دعــوت شــده بــودم امــا مخاطبیــن‬
‫ســرد بودنــد و همراهــی نمي‌كردنــد علــت را کــه جویــا شــدم ایــن بــود‬
‫کــه مدیــر عامــل قبــل از ســخنرانی مــن گفتــه بــود کــه قــرار اســت در آن‬
‫شــرکت تعدیــل نیــرو انجــام شــود و همــه نگــران بودنــد بــه همیــن دلیــل‬
‫انگیــزه گــوش دادن و همراهــی بــا ســخنران را نداشــتند‪.‬‬

‫‪ -36‬نداشتن تماس چشمی مناسب‪:‬‬

‫تمــاس چشــمی باعــث ایجــاد ارتبــاط عاطفــی بیــن شــما و مخاطبیــن‬

‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪180‬‬

‫مي‌گــردد وقتــی بــه مخاطبیــن نــگاه نکنیــم مقــدار زیــادی از ارتباطــات‬

‫انســانی مــی خشــکد و ســخنرانی حالــت مکانیکــی پیــدا مي‌كنــدو بخــش‬
‫مهمــی از پیــام کــه توســط تمــاس چشــمی بــا مخاطبــان منتقــل میگــرد‬
‫گــم مي‌شــود مخاطبیــن احســاس مي‌كننــد کــه بــرای آنهــا ســخنرانی‬
‫نمي‌كنيــم و متعاقبــا آنهــا هــم بــه مــا گــوش نمیدهنــد‬

‫نــگاه شــما بایــد مثــل یــک پرتــو لیــزر باشــد وقتــی بــا یکــی از‬
‫مخاطبیــن ارتبــاط چشــمی برقــرار کردیــد حــدود دو تــا ســه ثانیــه صبــر‬
‫کنیــد ســپس بــه ســراغ فــرد بعــدی برویــد اگــر زمــان ارتبــاط چشــمی‬
‫شــما خیلــی کــم باشــد‬

‫نشــان دهنــده اضطــراب و عــدم اعتمادبه‌نفــس شــما خواهــد بــود و اگر‬

‫زمــان ارتبــاط چشــمی شــما خیلــی زیــاد باشــد ممکنــه باعــث رنجــش او‬
‫گــردد و بــرای او ایــن ســوال پیــش آیــد کــه منظــور او چیــه کــه بــه مــن‬
‫زل زده اســت بالخــص در مــورد خانم‌هــا ایــن موضــوع غلیــظ تــر اســت‬

‫شــما بایــد بــه کل مخاطبیــن نــگاه کنیــد و ارتبــاط چشــمی برقــرار‬

‫کنیــد اگــر تعــداد مخاطبیــن زیــاد بــود مخاطبیــن را بــه طــور ذهنــی بــه‬
‫گروه‌هــای کوچکتــر تقســیم کــرده و یــک نفــر از گــروه را در نظــر گرفتــه‬
‫تمــاس چشــمی برقــرار کــرده ســپس بــه ســراغ گــروه بعــدی مــی رویــم و‬
‫بدیــن ترتیــب بــا کل افــراد ســالن ارتبــاط چشــمی برقــرار مي‌كنيــم‬

‫یادمــان باشــد کــه از نــگاه کــردن افراطــی بــه افــراد مهــم ســالن‬
‫خــودداری کنیــم چــون دیگــران احســاس خواهنــد کــرد کــه از آنهــا‬
‫غفلــت شــده اســت‪.‬‬
 ‫‪181‬‬ ‫بخش چهارم‪:‬چهل اشتباه مهلک سخنرانان‬
‫از طــرف دیگــه یکــی از دام‌هایــی که بیشــتر ســخنرانان در آن مــی افتند‬
‫ایــن اســت کــه بــا برخــی از مخاطبیــن تمــاس چشــمی و ارتباط بیشــتری‬
‫برقــرار مي‌كننــد دلیــل آن ایــن اســت کــه ایــن دســته از مخاطبیــن‬
‫نســبت بــه بقیــه مخاطبیــن پرانــرژی تــر هســتند بهتــر از دیگرمخاطبــان‬
‫بــه مطالــب ســخنران توجــه مي‌كننــد ســواالت بهتــری مــی پرســند و در‬
‫یــک کالم فعــال ترنــد و ســخنران انــرژی بیشــتری از این دســته مخاطبین‬
‫مي‌گيــرد امــا بــا همــه ایــن اوصــاف ســخنران بایــد از ایــن کار حــذر کنــد‬
‫چــون توجــه بیشــتر بــه بعضــی از مخاطبیــن ایــن طوربرداشــت مي‌شــود‬
‫کــه نســبت بــه بقیــه مخاطبیــن کــم توجهــی شــده اســت‪.‬‬

‫‪ -37‬ترک سریع صحنه سخنرانی‪:‬‬

‫یکبــار بــه دعــوت مســوالن آمــوزش و پــرورش یکــی از مناطــق در جلســه‬

‫مدیــران مــدارس آن منطقــه شــرکت کــرده بــودم رئیــس اداره آمــوزش‬
‫وپــرورش آن منطقــه بعــد از نیــم ســخنرانی‪ ،‬از مدیــران بعلــت کمبــود وقت‬
‫بــرای پرســش و پاســخ عــذر خواهــی کــرد و جلســه را ســریع تــرک کــرد‬
‫اتفاقــی کــه بعــد از تــرک جلســه افتــاد ایــن بــود کــه به مدیــران مــدارس‬
‫بســیار برخــورد وشــروع بــه اعتــراض کردنــد کــه رئیــس اداره نیم ســاعت‬
‫بــدون هیــچ آمادگــی قبلــی صحبت‌هــای غیــر آموزشــی و غیــر مرتبــط و‬
‫پراکنــده گویــی کــرد و وقــت همــه را گرفــت امــا بــرای شــنیدن حــرف مــا‬
‫و پاســخ بــه ســواالت هیــچ وقتــی نگذاشــت در حالــی کــه مي‌توانســت از‬
‫صحبت‌هایــش کــم کنــد و از یکــی از مدیــران می خواســت بــه نمایندگی از‬
‫طــرف بقیــه یــک یــا دو ســوال بپرســدو پاســخ دهــد و کال مدیــران هرچــه‬
‫توانســتند از رئیــس بــد گویــی کردنــد و یــک جــو منفــی علیــه ایشــان‬
‫ایجــاد شــد فقــط بــه ایــن علــت کــه جلســه را زود تــرک کــرد‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪182‬‬

‫‪ -38‬عذرخواهی‌های بی مورد و تعارفات ریاکارانه‪:‬‬

‫اگــر مــی خواهیــد کار خــود را خــراب کنیــد و یــک تصویــر ضعیــف و منفی‬
‫از خــود نشــان دهیــد و اعتبــار خــود را کــم کنیــد بابــت هــر چیــزی و هــر‬
‫اتفاقــی درســخنرانی تــان عــذر خواهــی کنیــد مثــا درحیــن ســخنرانی‪،‬‬
‫تجهیزاتــی کــه بــه شــما هــم مربــوط نیســت ازکار مــی افتنــد شــما عــذر‬
‫خواهــی کنیــد المــپ ویــد ئــو پروژکتــور میســوزد شــما عذرخواهــی‬
‫مي‌كنيــد‪ ،‬سیســتم تهویــه از کار مــی افتــد شــما عــذر خواهــی مي‌كنيــد‪،‬‬
‫کامپیوتــر شــما خامــوش مي‌شــود شــما عــذر خواهــی مي‌كنيــد وغیــره‬

‫عــذر خواهــی شــما دردی را دوا نمي‌كنــد و مخاطبیــن معــذرت خواهــی‬

‫شــما را نمی‌خواهنــد امــا در عــوض می‌خواهنــد شــما طــوری عمــل کنیــد‬
‫کــه گویــی همــه چیــز در کنتــرل اســت و دارای اعتمادبه‌نفــس و توانمنــد‬
‫هستید‬

‫یــک عذرخواهــی دیگــه هــم کــه خیلــی دیگــه نــخ نمــا شــده اســت‬
‫و مــن بــه آن تعــارف ریاکارانــه مي‌گوييــم ایــن اســت کــه ســخنران‬
‫مي‌گويــد کــه «قطعــ ًا اطالعــات شــما عزیــزان در ایــن زمینــه از ایــن‬
‫بنــده حقیــر بیشــتر اســت و مــن دارم ایــن جــا درس پــس میدهــم» و یــا‬
‫تعارفــات مشــابه آن‪.‬‬

‫مخاطبیــن اغلــب نســبت بــه ایــن گونــه تعارفــات احســاس خوبــی‬

‫ندارنــد چــون آنهــا را دروغیــن مي‌داننــد و باعــث اتــاف وقــت و حوصلــه‬
‫ســربر مي‌داننــد‪.‬‬
 ‫‪183‬‬ ‫بخش چهارم‪:‬چهل اشتباه مهلک سخنرانان‬
‫‪ -39‬متکلم وحده بودن سخنران‪:‬‬

‫اگرســخنران متکلــم وحــده باشــد و فقــط یــک ریــز حــرف بزنــد بعــد از‬
‫مدتــی حوصلــه حضــار ســر م ـي‌رود و شــروع بــه صحبــت بــا یکدیگــر و‬
‫بــازی بــا موبایــل خــود مي‌كننــد مگــر اینکــه در حالــت اســتثا محتــوای‬
‫ســخنران خیلــی قــوی باشــد و مخاطبیــن همــه مشــتاق باشــند کــه فقــط‬
‫ســخنران‪ ،‬صحبــت کنــد‪.‬‬

‫ســخنران نبایــد متکلــم وحــده باشــه بایــد بــرای رفــع خســتگی و‬

‫تغییــر فضــای جلســه و بــرای گیرایــی بیشــتر‪ ،‬ســعی در تعامل بــا مخاطب‬
‫داشــته باشــه مثــا هــر کجــا کــه احســاس کــرد مخاطــب دیگــه گــوش‬
‫نمي‌دهــد یــا شــور و حــال جلســه کــم شــده‪ ،‬میتوانــد بــا طــرح یــک‬
‫ســوال مخاطــب را درگیــر پاســخ بــه ســوال نمایــد و او را بــه پیگیــری ادامه‬
‫ســخنرانی تشــویق نمایــد بــه طــور کلــی از چاشــنی‌های ســخنرانی کــه‬
‫توضیــح داده شــد اســتفاده نمایــد‪.‬‬

‫‪ -40‬بقیه اش بعهده شما‪:‬‬

‫مــوارد بســیار زیــاد دیگــری نیــز وجــود دارد مثــل اینکــه ســخنران‪ ،‬در‬
‫هنــگام بیمــاری ســخنرانی نکنــد‪ ،‬کلمــات و جمــات را خیلــی ســریع یــا‬
‫خیلــی کنــد و یــا نامفهــوم بیــان نکنــد‪ ،‬یا عــدم آمادگــی برای پاســخگویی‬
‫و‪ ...‬را مي‌تــوان بــه ایــن لیســت اضافــه کــرد حــال شــما خواننــده گرامــی‬
‫مــواردی را کــه مــی شناســید بــه لیســت فــوق اضافــه کنیــد‪.‬‬
 ‫بخش پنجم‬

‫نکات کلیدی‬
‫مخصوص حرفه ای‌ها‬
 ‫‪187‬‬ ‫بخش پنجم‪ :‬نکات کلیدی مخصوص حرفه ای ها‬

‫‪ -1‬دفتر برنامه‌ریزی و جمالت زیبا داشته باشید‪:‬‬

‫یــک ســخنران حرفــه ای بایــد یــک دفتــر برنامه‌ریــزی و جمــات زیبــا‬

‫بایــد داشــته باشــد و هــر موقــع و هر جــا واژه زیبــا‪ ،‬جملــه زیبا‪ ،‬داســتان یا‬
‫تشــبیهات و اســتعارات زیبــا و یــا جمــات طنز نــاب و غیــره را شــنید فورا‬
‫در آن یادداشــت نمایــد البتــه امــروزه برنامه‌هــای کاربــردی بســیار خوبــی‬
‫بــرای موبایــل‪ ،‬تبلــت یــا رایانه‌هــا و جــود دارد کــه مي‌توانــد همیشــه‬
‫همــراه ســخنران باشــندو همــه نیازهــای ســخنران بــه برنامه‌ریــزی‪،‬‬
‫یــادآوری‪ ،‬یادداشــت و غیــره را بــرآورده مي‌كنــد‪.‬‬

‫‪ -2‬جلب رضایت برگزار کنندگان جلسه‪:‬‬

‫در حرفــه ســخنرانی یکــی از وظایــف ســخنران ایــن اســت کــه کاری‬
‫کنــد کــه برگــزار کننــده جلســه‪( ،‬فــرد یــا موسســه) بــا لیاقــت بــه نظــر‬
‫برســد و ایــن کار فقــط بوســیله جلــب رضایــت ســالم مخاطبیــن انجــام‬
‫مي‌شــود وقتــی ســخنران ایــن کار را کــرد قطع ـ ًا آن فــرد یــا موسســه‬
‫پــاداش مســتقیم یــا غیــر مســتقیم خــود را دریافــت خواهــد کــرد و‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪188‬‬

‫نتیجــه اینکــه بازهــم از ســخنران دعــوت و کار او را بــه همــکاران خــود‬

‫پیشــنهاد مي‌كننــد‪.‬‬

‫‪ -3‬اسامی افراد مهم را یاد بگیرید‪:‬‬

‫یکــی از مهم‌تریــن کارهایــی کــه ســخنرانان حرفــه ای انجــام می‌دهنــد‬

‫ایــن اســت کــه اســامی افــراد مهــم در جلســه را یــاد بگیرنــد و در‬
‫سخنرانیشــان بــه آنهــا اشــاره مي‌كننــد اگــر در ســخنرانی از کســی‬
‫تعریــف کنیــد او خوشــحال مي‌شــود و احســاس خوبــی نســبت بــه‬
‫ســخنران و ســخنرانی او پیــدا خواهــد کــرد‪.‬‬

‫‪ -4‬از قبــل آمــاده ورود افــراد مشــهور بــه جلســه ســخنرانی‬

‫باشــید‪:‬‬

‫یــک ســخنران حرفــه ای همیشــه از قبــل‪ ،‬پیــش بینــی ورود افراد مشــهور‬
‫بــه جلســه ســخنرانی را مي‌كنــد و باتوجــه بــه میــزان شــهرت و جایــگاه‬
‫اجتماعــی وغیــره افــراد کلمــات‪ ،‬جمــات و عکــس المل‌هــای الزم جهــت‬
‫تکریــم و اســتقبال از ایشــان را آمــاده دارد‪.‬‬

‫‪ -5‬مراقب اتفاقات اطراف باشید‪:‬‬

‫مثــا داریــم ســخنرانی مي‌كنيــم صــدای رعدوبــرق مي‌آيــد و توجــه‬

‫شــنوندگان را بــه خــود جلــب مي‌كنــد درایــن جــا مي‌گوييــم «امیدواریــم‬
‫لطــف الهــی شــامل حــال مــا گــرددو ایــن رعــد و بــرق بــه بــاران الهــی‬
‫تبدیــل گــردد و کشــاورزان مــا را خوشــحال نمایــد»‬

‫در اتــاق مجــاور دارنــد دریــل کاری مي‌كننــد و صــدای دریــل حــواس‬
‫همــه حضــار را پــرت مي‌كنــد در ایــن حالــت نبایــد بــی تفــاوت باشــیم‬
 ‫‪189‬‬ ‫بخش پنجم‪ :‬نکات کلیدی مخصوص حرفه ای ها‬
‫و بــه ســخنرانی ادامــه دهیــم بلکــه بــا گفتــن جملــه ای طنــز‪ ،‬اشــاره ای‬
‫بــه دریــل کاری کنیــم مثــا بگوییــم «شــرط مــی بنــدم تــا چنــد ثانیــه‬
‫دیگــر دیــوار کالس مــا ســوراخ خواهــد شــد»و تمرکــز مخاطبیــن را دوباره‬
‫در دســت بگیریــم‪.‬‬

‫‪ -6‬پیش بینی وآمادگی برای بدترین حالت ممکن‪:‬‬

‫همانطــور کــه قبــا در بحــث ابزارهــای ســخنرانی گفتــم ســخنران بایــد‬

‫بــرای بدتریــن هــا آمادگــی داشــته باشــد تــا اگــر شــرایط خــوب بــود کــه‬
‫هیــچ‪ ،‬ولــی اگــر بــد بــود غافلگیــر نشــود‬

‫یــک ســخنران حرفــه ای بایــد بــه قــدری بــرای وقــوع مشــکالت‬

‫احتمالــی آمــاده بــوده و بــرای هــر یــک برنامــه و راهــکاری داشــته باشــد‬
‫کــه حتــی اگــر در حیــن ســخنرانی زلزلــه ای رخ داد یــا مخالفانــش برایــش‬
‫ایجــاد کردنــد بتوانــد آن را اداره کنــد و اصطالحــا توانایــی مدیریــت بحــران‬
‫داشــته باشــد‬

‫‪ -7‬تکرار سوال مخاطبین‪:‬‬

‫این کار چند حسن دارد‬

‫اول اینکــه بــه ســوال کننــده احتــرام گذاشــته ایــم کــه خــوب گــوش‬
‫کرده‌ایــم‪.‬‬

‫دوم اینکــه همــه مخاطبیــن ممکنــه ســوال را نشــنیده باشــند بــا‬

‫تکــرار ســوال متوجــه مي‌شــویم کــه همــه ســوال را شــنیده انــد زیــرا‬
‫مخاطبیــن وقتــی جوابــی را بشــنوند کــه نداننــد ســوال آن چــه بــوده‬
‫اســت کمــی مبهــوت مي‌شــوند بهتــر اســت در ســخنرانی‌ها بــرای‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪190‬‬

‫پرســش مخاطبیــن یــک میکروفــون جداگانــه وجــود داشــته باشــد تــا‬

‫همــه حضــار ســوال را بشــنوند‪.‬‬

‫ســوم اینکــه مي‌توانیــد همزمــان کــه ســوال را تکــرار مي‌كنيــد بــه‬

‫جــواب هــم فکــر کنیــد چــون آن بخشــی از مغــز کــه ســوال را تکــرار‬
‫مي‌كنــد بــا بخشــی از مغــز کــه راه حــل را جســتجو مي‌كنــد متفــاوت‬
‫اســت‪.‬‬

‫‪ -8‬یخ شکنی‪:‬‬

‫گاهــی اوقــات در بعضــی ازجمع‌هــا‪ ،‬جــو ســنگینی برجلســه حاکــم‬

‫مي‌شــود و ســخنران وظیفــه دارد کــه جــو ســخنرانی را تلطیــف نمایدکــه‬
‫بــه آن یــخ شــکنی مي‌گوينــد بــرای ایــن کار ابزارهــای مختلفــی وجــود‬
‫دارد مثــا پرســیدن یــک ســوال یــا اســتفاده از طنــز یــا اشــاره بــه اتفــاق‬
‫یــا پخــش یــک فیلــم و غیــره‪.‬‬

‫بطــور کلــی در یــخ شــکنی‪ ،‬هــدف ســخنران ایــن اســت کــه فضــای‬
‫ســرد حاکــم برجلســه عــوض شــود و نکتــه مهــم ایــن اســت که ســخنران‬
‫بایــد ایــن ابزارهــا را بشاســد و آمادگی الزم بــرای اســتفاده از ابزارهــای الزم‬
‫بــرای شکســتن فضــای یــخ جلســه را داشــته باشــد و بــا توجــه به شــرایط‬
‫از یکــی از ایــن ابزارهــا اســتفاده نمایــد‪.‬‬

‫بــه نظــر مــن بهتریــن ابــزار یــخ شــکنی صحبــت و دیــدن افــراد قبــل‬
‫از ســخنرانی هســت‪ .‬اینطــوری وقتــی ســخنرانی را شــروع می‌کنیدحداقــل‬
‫چنــد نفــری از آنهــا غریبه نیســتند‪.‬‬
 ‫‪191‬‬ ‫بخش پنجم‪ :‬نکات کلیدی مخصوص حرفه ای ها‬

‫‪ -9‬تیز حسی وتیز چشمی سخنران‪:‬‬

‫ســخنران بایــد تمــام زوایــای ســالن را ببینــد چــرا کــه ممکــن اســت‬
‫مخاطبیــن ســمت دیگــر یــا طبقــه بــاال ی ســالن حــس خوبــی نگیرنــد‬
‫و ناراحــت شــوند و فکــر کننــد کــه مخاطبیــن ســخنران فقــط یــک عــده‬
‫خاصــی هســتند بنابرایــن ســخنران بایــد چشــمش بــه تمــام مخاطبیــن‬
‫باشــد و همچنیــن بــا تیزحســی مرتبــا از عکــس العمــل هــای مخاطبیــن‬
‫بازخــورد بگیــرد و بــا توجــه بــه شــرایط و موقعیــت اقــدام نمایــد‬

‫‪ -10‬مکث هنگام نگاه به اسالیدها‪:‬‬

‫هنگامــی کــه از اســاید‌های پاورپوینــت اســتفاده مي‌كنيــد‪ ،‬مي‌توانیــد‬

‫وقتــی مــی چرخیــد تــا بــه اســاید نــگاه کنیــد‪ ،‬مکــث کــرده و ســپس‬
‫وقتــی بــه مخاطبیــن رو مي‌كنيــد صحبــت کنیــد ایــن کار بــه شــما کمــک‬
‫مي‌كنــد کــه تمــاس چشــمی خــو د را بــا مخاطبیــن حفــظ کــرده وصــدای‬
‫شــما رســاتر بــه گــوش مخاطبیــن برســد‪.‬‬

‫‪ -1 1‬دیدن فیلم‌های تد‪:‬‬

‫دیــدن فیلم‌هــای تــد کــه کلیپ‌هــای ســخنرانی تقریبــا ‪ 3‬تــا ‪ 20‬دقیقــه‬

‫ای از بزرگتریــن و خــاق تریــن ســخنرانان دنیــا اســت مي‌توانــد بســیار‬
‫الهــام بخــش و ایــده بخــش باشــد بــرای دیــدن بعضــی از بهتریــن هــای‬
‫ایــن کلیپ‌هــا مــی توانیــد بــه ســایت نویســنده مراجعــه نماییــد و‬
‫همچنیــن کلیپ‌هــای فراوانــی از تــد در آپــارات و یوتیــوب نیــز وجــود دارد‬
‫سخنرانی به زبان ساده‬ ‫‪192‬‬

‫سخن پایانی‪:‬‬
‫دوســت عزیــز از آنجائیکــه هیــچ نوشــته ای بــه جــز کالم الهــی بی نقص‬
‫نیســت و ســاخته دســت بشــری قطعــا بــدون اشــکال و نقــص نخواهــد بود‬
‫لــذا از شــما خواننــده محتــرم خواهشــمندم کــه اگــر اشــکال و نقصــی در‬
‫ایــن کتــاب دیدیــد خوشــحال خواهــم شــد کــه آنــرا از طریــق ایمیــل‬
‫‪ dehghaneb@yahoo.com‬بــا نویســنده درمیــان بگذاریــد‬

‫الزم بــه ذکــر اســت کــه محتــوای ایــن کتــاب بارهــا در کارگاه هــای‬
‫آموزشــی نویســنده تدریس شــده و افراد بســیاری بــا بکارگیری دســتورات‬
‫کاربــردی آن بــه نتایــج بزرگــی رســیده انــد و بــه شــما قــول میدهــم کــه‬
‫اگــر ایــن کتــاب را خواندید و بــه دســتورات کاربــردی آن عمــل کردید مثل‬
‫بســیاری دیگــر از افــراد بــه نتایــج چشــمگیری خواهیــد رســید واگــر بــه‬
‫دســتورات آن عمــل نکردیــد و فقــط کســب دانــش کردیــد هیــچ تغییــری‬
‫درســخنرانی شــما رخ نخواهــد داد و فقــط وقــت تــان را تلــف کــرده ایــد‬

‫در پایــان بــرای شــما خواننــده محتــرم کــه تــا اینجــا مــا را همراهــی‬
‫کــرده ایــد آرزوی موفقیــت و ســربلندی دارم‬
 ‫‪193‬‬ ‫تقدیر و تشکر‪:‬‬

‫تقدیر و تشکر‪:‬‬
‫‪ -1‬از دوســت و مــدرس خــوب کشــورمان محمــد پیــام بهــرام پــور که در‬
‫نوشــتن ایــن کتــاب بســیار بــه مــن کمــک کــرد ند‬

‫‪ -2‬از دوســتان عزیــزم پیــام ســلیمیان‪ ،‬مهــدی ســلطانی وشــهرام‬

‫عادلــی کــه بــا ایــده هــا و نقدهــای خــود بــه بهتــر شــدن ایــن کتــاب‬
‫کمــک کردنــد‬

‫‪-3‬از دوســت خوبــم مســعود امینــی کــه بــا ارائــه تجربیــات ارزنــده‬
‫ســخنرانی هایــش بســیار بــه مــن کمــک کــرد‬

‫‪ -4‬از محمــد جــواد ‪،‬پســرم نازنینــم کــه بــا ایــده هــای خالقانــه خــود‬
‫بــه بهتــر شــدن ایــن کتــاب کمــک کــرد‬
 ‫منابع و ماخذ‪:‬‬

‫‪ -1‬قدرت بیان – برایان تریسی‬

‫‪-2‬آیین سخنرانی‪ -‬دیل کارنگی‬

‫‪-3‬خودآموز سخنرانی –آماندا ویکرز‬

‫‪-4‬صدای خود را آزاد کنید –راجرالو‬

‫‪-5‬جعبه ابزار سخنرانی –محمد پیام بهرام پور‬

‫‪ -6‬چگونه یک سخنرانی تد ارائه دهیم – جرمی دونوان‬

‫‪ -7‬چگونه حرف خودرا به کرسی بنشانیم –جفری گیتومر‬

‫‪ -8‬صوت‪ ،‬صدا‪ ،‬گفتار –محمود رضا رحیمی‬

‫‪ -9‬آموزش فن بیان –احمد رضا رسولی‬

‫‪ -10‬میخواهم سخنرانی کنم –صادق لو‬

‫‪ -11‬چگونه سخنرانی جذاب ارائه کنیم –کارن کالیش‬

‫‪-12‬شیوه سخنرانی –مت شین‬

‫‪ -13‬فن بیان –احمد حلت‬

‫‪ -14‬ومنابع دیگر‬