You are on page 1of 29

PERHITUNGAN STRUKTUR

KONSTRUKSI BETON

PERHITUNGAN STRUKTUR
RUMAH TINGGAL
Proyek : Pembangunan Rumah Tinggal

DATA TEKNIS
Mutu Beton , fc = 225 kg/cm2
Mutu Baja , fy = 240 kg/cm2
Modulus Elastisitas Beton = 2,2 x 10⁵ kg/cm2
Modululus Elastisitas Baja = 2,1 x 10⁵ kg/cm2

PEMBEBANAN
Beban Mati Pada Plat Lantai
Plat Lantai Tbl. 12 cm = 2400 kg/m3
Plafond + Penggantung = 18 kg/m2

Pas Dinding Batu Bata = 250 kg/m2


Pas Keramik = 68 kg/m2

Beban Hidup
Pelat lantai = 250 kg/m2

KOMBINASI PEMBEBANAN
U = 1,2 D + 1,6 L + 0,5 A

COMPUTER ANALISIS PROGAM


Digunakan SAP 2000 v.14
Perencanaan Pelat
Pelat Lantai
Mutu beton , fc = 19 Mpa
Mutu baja , fy = 240 MPa
Beban Hidup = 250 kg/m2

Perhitungan Pembebanan Pelat Lantai


Beban Mati ( per m2 )
Berat sendiri pelat = 0,12 x 2400 = 288 kg/m2
Pasangan Keramik = 1,00 x 24 = 24 kg/m3
Spasi Keramik = 0,02 x 2200 = 44 kg/m4
Plafond = 1 x 11 = 11 kg/m2
Penggantung plafond = 1 x 7 = 7 kg/m2
= 374 kg/m2

Beban Hidup ( per m2 )


Beban Guna = 250 kg/m2

qt = 1,2 qD + 1,6 qL
= 1,2 374 + 1,6 250

= 848,8 kg/m2

Perhitungan Momen
Tipe Pelat Lantai

2,25

2,00

Ly 2,5
= = 1,3

Lx 2,0

Mlx = 0,001 . Q . Lx^2 . Ctx = 0,001 848,80 4,00 31,00


= 105,3
Mly = 0,001 . Q . Lx^2 . Cty = 0,001 848,80 4,00 19,00
= 64,5
Mtx = 0,001 . Q . Lx^2 . Ctx = -0,001 848,80 4,00 69,00
= -234,3
Mty = 0,001 . Q . Lx^2 . Cty = -0,001 848,80 4,00 57,00
= -193,5

Data : b = 1000 mm
tebal pelat , h = 120 mm
tebal penutup , d' = 25 mm
diameter tulangan , Ø = 10 mm
fy = 240 MPa
fc = 20 MPa

Tinggi efektif , d = h - d' = 120 - 25 = 95 mm

dx
dy
h
d'

dx = h - d' - ½ Ø = 120 - 25 - 5 = 90 mm dy =
h - d' - Ø - ½ Ø = 120 - 25 - 10 - 5 = 80 mm

1, 4
pMin =
fy
1, 4
=
240
= 0,00583
0,85 fc ß 600
pb =
fy 600+fy
0, 85 2 0, 00 0, 85 600
=
240,00 600 + 240
= 0,04301

p Max = 0,75 p b
= 0,03225

Penulangan arah x
Mu = -234,27 kgm = -2342688 Nmm
Mu ø -2342688
Mn = = = -2928360 Nmm
0,8

Mn
Rn =
ø b d²
- 29 28 36 0
=
1000 8100

= -0,362
fy
m =
0,85 fc
240
=
0,85 20

= 14,118

1 1 - √ (1-(2mRn))
pPerlu =
m
{ fy
}
1 1 - √ (1-(2 14,118 -0,362 ))
= {
14,118 240
}

= 0,07083 -0,021

= -0,001
p min < p > p max = 0,00583 > -0,0015 > 0,03225
p pakai = -0,0015

As = pbd
= -0,0015 x 1000 x 90
= -134,1605 mm2

digunakan tulangan Ø 10 = ¼ π (10)² = 78,5 mm²


-134,16
jumlah tulangan = = -2 --> -2 buah
78,5
jarak maksimum = 2xh = 2x 120 = 240 mm
b 1 00 0
jarak tulangan = = = -500 mm
jml tulangan -2
As yang timbul = -2 ¼ π (10)²
= -2 78,5

= -157 mm2 > As = -134,16 mm2


Digunakan tulangan ø 10 - 250

Penulangan arah y

Mu = -193,53 kgm = -1935264 Nmm

Mu ø -1935264
Mn = = = -2419080 Nmm
0,8

Mn
Rn =
ø b d²
- 2419080
=
1000 8100
= -0,299

fy
m =
0,85 fc
240
=
0,85 20 1 - √ (1-(2mRn))
fy
}
= 14,118
1
pPerlu =
m {
1
= { 1 - √ (1-(2 14,118 -0,299 ))
14,118
240
}
= 0,07083
-0,017
= -0,001
p min < p > p max = 0,00583 > -0,0012 > 0,03225

p pakai = -0,0012

As = pbd
= -0,0012 x 1000 x 90
= -111,0276 mm2

digunakan tulangan Ø 10 = ¼ π (10)² = 78,5 mm²

- 1 11 , 0 3
jumlah tulangan = = -1 --> -2 buah
78,5
jarak maksimum = 2xh = 2x 120 = 240 mm
b 1 00 0
jarak tulangan = = = -500 mm
jml tulangan -2
As yang timbul = -2 ¼ π (10)²
= -2 78,5

= -157 mm2 > As = -111,03 mm2

Digunakan tulangan ø 10 - 250

Jadi Plat Lantai Menggunakan Tulangan Dobel (ø10 - 250 , ø10 - 250)
Perhitungan Tulangan Balok 20/40
Data Perencanaan
h = 400 mm
b = 200 mm
d' = 25 mm
fy = 240 Mpa
fc = 19 Mpa
Øt = 12 mm
Øs = 8 mm
Mencari pmin & pmax

1, 4 1, 4
pMin = = = 0,00583
fy 240

0,85fcβ 6 00
pb = .
fy 600+fy
0,85 200 0,85 600
= .
240 600 + 240

1 44 , 5 600
= 240 . 840
= 0,6021 . 0,7143
= 0,43006

p max = 0,75 p b

= 0,75 0,43006
= 0,32254

Menghitung Tulangan Pokok


Dari perhitungan SAP diperoleh :
M = 4691 kgm = 46910000 Nmm , Momen Max

Mn = 4691 ø
= 4691
d = h - d' - Ø - ½ Ø = 400 - 25 - 12 - 6
0,8 = 357 mm
= 5863,75 kgm = 58637500 Nmm
600
Xb = . d = 255,00
600 + fy

ab = β . Xb = 216,75

Cc = 0,85 . Fc . A .b
= 0,85 19 216,75 200 = 700102,5

Mn max = Cc ( d-a/2)
= 174062984,1 Nmm > Mn = 58637500 N
Balok Cukup TulanganTunggal
Mn
Rn =
b d²
58637500
=
200 127449= 2,3004
fy
m =
0,85 fc
240
=
0,85 19
= 14,8607
1 2 m . Rn
p perlu = m { 1- 1- }
fy

1 2 14,8607 2,3004
= { 1- 1- }
14,8607 240

= 0,0104

p < pmax
p > pmin , dipakai p = 0,0058

As = p b d
= 0,0058 200 357
= 416,5 mm2

digunakan tulangan D 12 = ¼ π (D)² = 113,04 mm²

416,5
jumlah tulangan = = 3,7 --> 4 buah
113,04

Dipakai 5 D 13

Tulangan tekan
As = 50 % x As
= 0,5000 x 416,5
= 208,3 mm2

digunakan tulangan D 12 = ¼ π (D)² = 113,04 mm²

208,25
jumlah tulangan = = 1,8 --> 2 buah
113,04

Dipakai 3 D 13

Tulangan Geser
Dari perhitungan SAP diperoleh :
Vu = 4534 kg = 45340 N
fc = 19
fy = 240

d = b - d' - ½ Ø = 200 - 25 - 4
= 171 mm
1
Vc = = 6
1 √fc b
d

4
200
171= 24845,72 N
ø Vc = 0,75 24845,72

= 18634,29 N

3 ø Vc = 3 0,75 24845,72
= 55902,88 N
ø Vc Vc 3 ø Vc
18634,29 < 24845,72 < 55902,9

Jadi diperlukan tulangan geser

Sengkang dipakai ø 8 mm
1
Av = Ӆ d² 2
4
1
= 3,14 64 2
4

= 100,48 mm
Vu
Vs perlu = - Vc
ø
45340,00
= -
0,75 24845,72

= 27325,70 N

Av fy d
S perlu =
Vs
100,48 240 171
= = 151
27326
d 357
Smaks = = = 178,5
2 2

Jadi tulangan geser dipakai ø 8 - 150

Kesimpulan : Dipakai Tumpuan Lapangan


Tulangan Atas = 5D 13 3 D 13
Tulangan Bawah = 3 D 13 5 D13
Sengkang = ø8 - 150 ø8 - 150
Perhitungan Tulangan Balok 20/35
Data Perencanaan
h = 350 mm
b = 200 mm
d' = 20 mm
fy = 240 Mpa
fc = 19 Mpa
Øt = 12 mm
Øs = 8 mm

Mencari pmin & pmax

1,4 1,4
pMin = = = 0,00583
fy 240

0,85fcβ 600
pb = .
fy 600+fy

0,85 150 0,85 600


= .
240 600 + 240
108,375 600
= .
240 840

= 0,4516 . 0,7143
= 0,32254

p max = 0,75 p b

= 0,75 0,32254
= 0,24191

Menghitung Tulangan Pokok


Dari perhitungan SAP diperoleh :
M = 1930 kgm = 19300000 Nmm , Momen Max

Mn = 1930
ø
= 1930
0,8
= 2412,5 kgm = 24125000 Nmm

d = h - d' - Ø - ½ Ø = 350 - 20 - 12 - 6
= 262 mm

600
Xb = 600 + fy . d = 187,14

ab = β . Xb = 159,071
Cc = 0,85 . Fc . A .b
= 0,85 19 159,071 150 = 385350,5357
Mn max = Cc ( d-a/2)

= 70312710,25 Nmm > Mn = 24125000 Nm

Balok Cukup Tulangan Tunggal


Mn
Rn =
b d²
24125000
=
150 68644

= 2,3430m fy
=
0,85 fc
240
=
0,85 19

= 14,8607
1 2 m . Rn
p perlu = m { 1- 1- }
fy

1 2 14,8607 2,3430
= { 1- 1- }

14,8607 240

= 0,0106

p < pmax
p > pmin , dipakai p = 0,0106

As = p b d
= 0,0106 150 262
= 416,5 mm2

digunakan tulangan D 12 = ¼ π (16)² = 113,04 mm²

416,459
jumlah tulangan = = 3,7 --> 4 buah
113,04

Dipakai 5 D 13

Tulangan tekan
As = 50 % x As
= 0,5000 x 416,5
= 208,2 mm2

digunakan tulangan D 12 = ¼ π (16)² = 113,04 mm²

208,229
jumlah tulangan = = 1,8 --> 2 buah
113,04

Dipakai 3 D 13
Tulangan Geser
Dari perhitungan SAP diperoleh :
Vu = 3450 kg = 34500 N
fc = 19
fy = 240
d = b - d' - ½ Ø = 150 - 20 - 4
= 126 mm

1
Vc = √fc b d
6
1 4 150 126
= 6

= 13730,53 N
ø Vc = 0,75 13730,53

= 10297,90 N

3 ø Vc = 3 0,75 13730,53

= 30893,70 N
ø Vc Vc 3 ø Vc
10297,90 < 13730,53 < 30893,7

Jadi diperlukan tulangan geser

Sengkang dipakai ø 8 mm
Av = 1
Ӆ d² 2
4
= 1
3,14 64 2
4

= 100,48 mm
Vu
Vs perlu = - Vc ø
34500,00
= -
0,75
13730,53
= 27692,62 N
Av fy d
S perlu =
Vs
= 100,48 240 126
= 110
27693

d 262
Smaks = = = 131
2 2

Jadi tulangan geser dipakai ø 8 - 150

Kesimpulan : Dipakai Tumpuan Lapangan


Tulangan Atas = 5 D 13 3 D 13
Tulangan Bawah = 3 D13 5 D 13
Sengkang = ø8 - 100 ø8 - 100
Perhitungan Tulangan Balok 15/25
Data Perencanaan
h = 250 mm
b = 150 mm
d' = 20 mm
fy = 240 Mpa
fc = 19 Mpa
Øt = 12 mm
Øs = 8 mm
Mencari pmin & pmax
1,4 1,4
pMin = = = 0,00583
fy 240

0,85fcβ 600
pb = .
fy 600+fy

0,85 150 0,85 6 00


= .
240 600 + 240
1 08 , 3 75 60 0
= 240 . 840

= 0,4516 . 0,7143
= 0,32254

p max = 0,75 p b

= 0,75 0,32254
= 0,24191

Menghitung Tulangan Pokok


Dari perhitungan SAP diperoleh :
M = 1570 kgm = 15700000 Nmm , Momen Max

Mn = 1570
ø
= 1570
0,8
= 1962,5 kgm = 19625000 Nmm

d = h - d' - Ø - ½ Ø = 250 - 20 - 12 - 6
= 212 mm

600
Xb = . d = 151,43
600 + fy

ab = β . Xb = 128,714

Cc = 0,85 . Fc . A . b
= 0,85 19 128,714 150 = 311810,3571

Mn max = Cc ( d-a/2)
= 46036572,02 Nmm > Mn = 19625000 Nm

Balok Cukup Tulangan Tunggal


Mn
Rn =
b d²
19625000
=
150 44944
= 2,9110
fy
m =
0,85 fc
240
=
0,85 19
= 14,8607
1 2 m . Rn
p perlu = m { 1- 1- }
fy

1 2 14,8607 2,9110
= { 1- 1- }
14,8607 240

= 0,0135

p < pmax
p > pmin , dipakai p = 0,0058

As = p b d
= 0,0058 150 212
= 185,5 mm2

digunakan tulangan D 12 = ¼ π (D)² = 113,04 mm²

185,5
jumlah tulangan = = 1,6 --> 2 buah
113,04

Dipakai 3 Ø 12

Tulangan tekan
As = 50 % x As
= 0,5000 x 185,5
= 92,8 mm2

digunakan tulangan D 12 = ¼ π (D)² = 113,04 mm²

92,75
jumlah tulangan = = 0,8 --> 1 buah
113,04

Dipakai 2 Ø 12

Tulangan Geser
Dari perhitungan SAP diperoleh :
Vu = 2436 kg = 24360 N
fc = 19
fy = 240

d = b - d' - ½ Ø = 150 - 20 - 4
= 126 mm
1
Vc 6
=
1
√fc bd

4 150
126
6
= 13730,53 N
ø Vc = 0,75 13730,53

= 10297,90 N

3 ø Vc = 3 0,75 13730,53
= 30893,70 N
ø Vc Vc 3 ø Vc
10297,90 < 13730,53 < 30893,7

Jadi diperlukan tulangan geser

Sengkang dipakai ø 8 mm
1
Av = Ӆ d² 2
4
1
= 3,14 64 2
4

= 100,48 mm
Vu
Vs perlu = - Vc
ø
24360,00
= -
0,75 13730,53

= 14172,62 N

Av fy d
S perlu =
Vs
100,48 240 126
= = 214
14173
d 212
Smaks = = = 106
2 2

Jadi tulangan geser dipakai ø 8 - 150

Kesimpulan : Dipakai Tumpuan Lapangan


Tulangan Atas = 3 ø 12 2 ø 12
Tulangan Bawah = 2 ø 12 3 ø 12
Sengkang = ø8 - 150 ø8 - 150
Perencanaan Kolom 30x30

Tinggi kolom t = 4000 mm


Tinggi rencana h = 300 mm
Lebar rencana b = 300 mm
Selimut beton s = 25 mm
Tulangan utama Øt = dicoba Ø 12
Tulangan geser Øs = dicoba Ø8
Mutu beton fc = 19 Mpa
Mutu Baja fy , D = 240 Mpa
fy , Ø = 240 Mpa

Diperoleh dari perhitungan SAP2000 :


M1 = 859 kgm = 8590000 Nmm
M2 = 453 kgm = 4530000 Nmm
P = 16940 kgm = 169400 Nmm
d = h - d' - Øs - ½ Øt = 300 - 25 - 8 - 6
= 261 mm
d' = h-d

= 300 - 261
= 39

k lu M1
< 34 - 12
r M2

0,53 3500 8 59 00 00
< 34 - 12
0,3 300 4530000

20,61 < 11,25

terjadi kelangsingan
Mu 4530000
e = = = 26,74144
Pu 169400

e min = 15 + 0,03 . 300 = 24 mm

e > e min , maka digunakan e

Dicoba dipakai tulangan 3 D 12 dan tulangan geser Ø 8


0 Ø 0

As = 3 ( ¼ . 3,14 . D² ) As = 0 ( ¼ . 3,14 . D² )
= 339,12 mm2 = 0 mm2

As
p =
b d

339, 12
=
300 261
= 0,004331
untuk perkiraan sekitar 0,004331 %
Memeriksa Pu terhadap beban pada keadaan seimbang φ Pnb
600
Cb = d
600 fy
600
= 261
600 240

= 186,43 mm
ab = β1 Cb
= 0,85 186,43
= 158,46
Fs = Es Es'
= 2 1,E+05 0,003 (Cb -d')
Cb
= 2 1,E+05 0,003 186,43 - 39
186,43

= 474,48 Mpa > Fy = 320 Mpa

maka selanjutnya didalam perhitungan digunakan fs' = fy

ø Pnb = ø ( 0,85 . Fc' . Ab . B + As' . Fs' - As .fy )


= 0.65 . ( 0,85 19,0 158,46 300 + 52388,193
= 458239,43 N > Pu = 16940 N
maka kolom hancur diawali dengan luluhnya tulangan tarik

Cek Kekuatan Penampang Kolom ( Tarik )


p = 0,0043

fy
m =
0,85 fc
240
=
0,85 19
= 14,8607

h - 2e 300 2 26,74
= = 0,472
2d 2 261
d' = 1 - 39
1 - d' = 0,851
261

Pnb = 0,85 . Fc . Ab . B
= 0,85 19 158,46 300
= 767759,4643 N
h-2e/2d = 0,472
1-d' /d = 0,000
h - 2e '
Pn = 0,85 . Fc . B . D h - 2e d' }
{ + ( )² + 2 mp ( 1 -
2d 2d
= 1264545 0,472 0,576640607= 1326375,717 N

øPnb = 0,65 1326375,72


= 862144,22 N > Pu = 169400 KN
Ok ukuran dapat digunakan

Dicoba digunakan tulangan pokok 6 D 13

As = 12 ( ¼ . Π . D² )
= 678,24
Rasio Tulangan , p' = As = 678,24

Ag 300 300
= 0,0075 > p = 0,0043 .....Ok

Perhitungan Tulangan Geser


Diperoleh dari hitungan SAP :
Nu = 16940 kgm = 169400 N
Vu = 375 kgm = 3750 N

Nu 1
Vc = (1 + ) √fc b d
14 Ag 6
3750 1
= (1 + ) 4,36 300 261
14 300 300 6

= 57052,93 N

Ø Vc = 0,75 x 57052,93 = 42789,6958 N

0,5 Ø Vc = 21394,85 N

Vu = 3750,00 N < 0,5 Ø Vc = 21394,85 N

, maka tidak diperlukan tulangan geser

Vu
Vs = - Vc
ø
3750
= - 57052,93
0,75
= -52052,93

Dipakai diameter sengkang ø 8 mm

Av = 2 x L tulangan
= 2 x 50,24

= 100,48 mm2
Av fys d Vs
S =

1 00 , 4 8 24 0 261
=
-52052,93
=-120.99 mm

Maka di gunakan tulangan utama : 8 D13 mm


Maka di gunakan tulangan Begel : 8 - 100 mm
Perencanaan Pondasi Telapak

Data-data tanah sebagai berikut :


y' = c ton/m3 berat jenis tanah jenuh
= Nc = 1,8
Nq = Ny 1,50 kg/cm2 kohesi tanah
=L =
B = Df 22,0 faktor daya dukung
= faktor daya dukung
11,0
7,0 faktor daya dukung
0,70 m panjang rencana pondasi
m lebar rencana pondasi
0,70
m kedalaman pondasi
1,0

maka berat tanah /m yang ada diatas bidang dasar pondasi (q) adalah
q izin = Df x y'
= 1,0 x 1,80000
= 1,8 kg/cm2

rencana pondasi bila dimensi pondasi dipakai 0,70 x 0,70 m dengan tebal 0,3 m

Hitungan Rumus Terzaghi


Menentukan ukuran pondasi

ðoult = c . Nc [ 1 + 0,3 . (B.L)] + y .D . Nq + 0,4 . Y . B . Ny


= 61,18 kg/cm2

ðizin = ðoult / SF ( dipakai Safety Factor , SF = 3 )


= 61,18 / 3
= 20,393 kg/cm2

Cek tegangan tanah yang terjadi


Pver = 16940 kg.cm dari hasil sapp
M = 16940 kg.cm

ð max =
Pver M
+
A ⅙ L² B
= 33,090 ton/m2 < ðizin = 20,393 ....TIDAK OK
Maka Akan Diperkuat Dengan Menggunakan Strous Ø25 cm - H = 3 mtr
Rencana Pondasi
0,70 M

0,70 M

b = 700 mm
h = 300 mm
d' = 35 mm
d = 265 mm
fc = 20 Mpa
β = 0,85
fy = 400 MPa
Mu = 8590000 Nmm
pMin = 1,4
fy
1,4
=
400
= 0,0035

pMax = 0,75 p b
0,85 b fc 600
= 0,75 fy 600+fy
0,85 0,85 20 600
= 0,75 14,45l 400 600 600 + 400

= 0,75 400 1000


0,0361 x 0,6
= 0,75 x
= 0,0163

fy mu
m = Rn =
0,85 fc ø b d²
fy mu
= =
0,85 20 ø b d²
400 8590000
= =
0,85 20 0,8 700 70225

= 23,5294 = 0,218

Masukkan Nilai Rn dan M


pPerlu = 1 1 - √ (1 - ( 2m Rn ))
m fy
= 1 1 - √ (1 - ( 2 23,5294 0,2184 ))

23,5294 400
= 0,0425 0,0129
( catatan pMin < pPerlu > pMax )
= 0,000550
( 0,0035 < 0,0005 < 0,0163 )

p pakai = 0,0035

As = p b d
= 0,0035 700,00 265,00
= 649,25 mm2

Digunakan tulangan D 12 - 125 -----> As = 791,3 ...... Ok


200
r..DOJl;
1• r- �-- -
I ill • Plf/11..... _.. -
/fJa;!' .,.,.... c,--
.,, • - �.;II
ft,.,."
600
450 150

Kl 81

83 �

<1 1 82 83 82 �

Kl 81 81
C)
C) 81 Balok Lama
0)

LO <1 1 82 82
""-
(")
83

Kl 81 81 Kl


81
C)
<1 1 82 82
C) 84 �

"' 83
83
C)
C)

"'
82 82
100 350 160
1�
40
U) CD
;;,;- )>
ru r
ru o
...... ;:,;;:
---l

�.......l,,.
:s::
-u
C> c
� )>

"
!

�2
'
C>

1�
U) CD
40
;;,;- )>
ru r
r u ;:,;;:o )>r
. . ...
�......ll. -u
C> )>

� G)
z
)>

"'

C>

1�
]�
U) CD ix;
w )> ru
r
ru o
...
;:,;;:
� "' C>
CD
"'
w
C

"'
C>
>

35
---l

:s::
-u
c
)>
CD z
(.,.)

s"'
(JI

1�
I

35


z
CD G)
(.,.) )>
z
"'
!2(.,.)
(JI
01 w N
z
0)
0
---liii.

s:: s::c A OJ
en co
OJ OJ co -
c N
s::
---liii.
---liii.
-I -I
c c 0
OJ
OJ
)>
c......
m
OJ

-I
)> 0
-u z
0

co

c A A OJ OJ OJ A
N N 0
-
Q
- 0 -0
) Q ) Q
- m )

N 0 0 -I

01 3 :::,::;-- :::,::;-- :::,::;-- m
...............

N co -I -I -I
)>
:::a
� ,.....+- '< '< '<
C)
c:
� -0 -0 -0 z
s::
-0 c:
:::,::;--
,.....+-
CD

CD
N
CD
---liii.
G)
)>
Q) �
z

co) N N co
-u
---liii.
C
. 0 1 .C ) )
. C
.
coC) co cm o
..-,
N �
C)
01 01

c -o

You might also like