‫ارزيابي پيامد حوادث فرايندي‬

‫مهدي پرويني‬
‫• كارشناسي ارشد‪ :‬رشته مهندسي‬ ‫)دانشيار دانشگاه سمنان(‬
‫سيستمهاي انرژي از دانشگاه صنعتي‬
‫شريف‬ ‫• كارشناسي اول‪ :‬رشته مهندسي‬
‫• دكتري‪ :‬مهندسي شيمي دانشگاه‬ ‫شيمي )گرايش پتروشيمي( با رتبه‬
‫صنعتي اميركبير‬ ‫اول فارغالتحصيلي‬
‫• كارشناسي دوم )همزمان با كارشناسي • مسئول تاسيس و مدير گروه رشته‬
‫مهندسي ‪ HSE‬دانشگاه سمنان‬ ‫اول(‪ :‬رشته مهندسي صنايع )گرايش‬
‫برنامه ريزي و تحليل سيستمها( از‬
‫• مدرس و توليد كننده محتواي‬
‫دانشگاه صنعتي اميركبير‬
‫تخصصي در ايمني فرايندي‬
‫حوادث فرايندي‬

‫قسمت اول‬
 ‫تعريف حوادث بزرگ‬

‫• خارج شدن فرايند يا عمليات از كنترل‬

‫• سريع يا با تاخير‬
‫• درون تجهيز يا بيرون آن‬
‫• رهايش آني يا با فاصله‬
‫• در تاسيسات يا در حين حمل و نقل‬
‫پديدههاي همراه‬

‫• گرمايي‬
‫• مكانيكي‬
‫• شيميايي‬
‫عواقب حوادث‬

‫• جان‬
‫• مال‬
‫• محيط زيست‬
‫انواع آتش‬

‫• پنج دسته كلي‬

 ‫آتش استخري‬

‫• سوختن يكنواخت استخري از‬

‫مايع‬
‫• ديواره اطراف‬
‫• شيب زمين‬
‫• دود سياه همراه سوختن‬
 ‫آتش مخزني‬

‫• مشابه آتش استخري‬

‫• دايره اي شكل‬
‫• متناسب با قطر مخزن‬
‫• شعله ها باﻻتر از زمين‬
 ‫آتش فوراني‬

‫• شعلههاي متﻼطم و پيوسته‬

‫• نسبت طول به قطر زياد‬
‫• سوختن با راندمان باﻻتر‬
 ‫آتش هاي پر حرارت‬

‫• آتش استخري‪ ،‬مخزني و فوراني‬

‫شار حرارتي باﻻيي ايجاد مي كنند‬
‫• شعاع اثرگذاري كمتر در مقايسه‬
‫با انفجار و نشت ماده سمي‬
 ‫آتش ناگهاني‬

‫• ناگهاني و شديد‬
‫• انتشار اتمسفريك‬
‫• گسترش شعله داخل مخلوط‬
‫• منجر به آتش استخري‬
 ‫آتش كروي‬

‫• اشتعال توده اي از مخلوط مايع و‬

‫بخار‬
‫• عموما همراه با انفجار مخزن‬
 ‫انفجارها‬

‫• پديدههاي مكانيكي‬
‫• انبساط با سرعت زياد‬
‫• انفجار ابر بخار‬
‫• انفجار مخازن‬
‫• انفجار ذرات غبار‬
 ‫انفجارابر بخار‬

‫• شيميايي‬
‫• مخلوط هوا و گاز‬
‫• همراه با آتش ناگهاني‬
‫• محدود‪ ،‬نيمه محدود و نامحدود‬
‫انفجارمخازن و ‪BLEVE‬‬

‫• انفجار فيزيكي‬
‫• تخريب ناگهاني مخزن‬
‫• گاز تحت فشار‬
‫• مايع فوق داغ‬
‫انفجارذرات غبار‬

‫• مواد جامد اكسيدشدني‬

‫• آرد‬
‫• شكر‬
‫• پنبه‬
‫• آلومنيوم‬
‫• مدلسازي سخت‬
‫• اغلب در فضاي بسته‬
‫نشت مواد سمي‬

‫• تشكيل ابر سمي‬

‫• سرعت پراكنش‬
‫نشت مواد سمي‬

‫• در حين فرايند‬
‫• در حين حمل و نقل‬
‫• ضربه شديد‬
‫• نقص تجهيز‬
‫• خوردگي‬
‫• خطاي انساني‬
‫نشت مواد سمي‬

‫• خواص فيزيكي ماده‬

‫• شرايط جوي‬
‫توزيع حوادث عمده‬

‫• آثار و پيامد حوادث‬

‫• توزيع حوادث‬
‫• منبع حوادث‬
‫توزيع حوادث‬
 ‫خسارت‬

‫• موجودي ماده‬
‫• انرژي‬
‫• زمان‬
‫• در معرض بودن‬
 ‫خسارت‬

‫• كدام حادثه شديدتر است؟‬

p-N curve as a function of the hazard category of the

substance. From S. Carol, J.A. Vı ´lchez, J. Casal.
J. Loss. Prev. Process Ind. 15 (2002) 517, with permission
‫انواع خسارت‬

‫• انساني‬
‫• محيط زيستي‬
‫• مواد‬
‫• اقتصادي‬
 ‫اثر دومينو‬

‫• آبشاري از رويدادها‬
‫• شروع از يك رويداد اوليه‬
‫• مكان‬
‫• زمان‬
‫طبقه بندي آثاردومينو‬

‫• نوع تجهيزات اوليه و ثانويه‬

‫• ماهيت آثار فيزيكي‬
‫طبقه بندي آثاردومينو‬

‫• آثار اوليه‬
‫• گرمايي‪ ،‬مكانيكي‬
‫• آثار ثانويه‬
‫• گرمايي‪ ،‬مكانيكي‪ ،‬سمي‬
‫چگونه ماده ﻻزم براي حوادث تامين‬
‫ميشود؟‬

‫فصل دوم‬
 ‫بوپال‬

‫• حادثه بوپال با نشت يك ماده سمي‬

‫خطرناك شروع شد‬
 ١٩٧٦ ‫سوسو‬

36 www.MehdiParvini.com
 ‫پاسادانا‪١٩٨٩ ،‬‬
‫• انفجار مهيب‬
‫• مرگ ‪ ٢٣‬نفر و زخمي شدن ‪ ٣١٤‬كارگر‬
‫• كارخانه توليد پلي اتيلن‬
‫• ‪ ٨٥٠٠٠‬پوند مخلوط قابل انفجار‬

‫‪37‬‬ ‫‪www.MehdiParvini.com‬‬
 ‫فليكس بارو ‪١٩٧٤‬‬
‫• انفجار مهيب‬

‫‪38‬‬ ‫‪www.MehdiParvini.com‬‬
 ‫پتروشيمي پرديس‬
‫• انفجار و مرگ ‪ ٥‬نفر‬

‫‪39‬‬ ‫‪www.MehdiParvini.com‬‬
 ‫هدف از آناليز پيامد‬
‫• احتمال مرگ‬
‫• پروفايل تشعشع براي حادثه مرگ‬

‫‪40‬‬ ‫‪www.MehdiParvini.com‬‬
 ‫هدف از آناليز پيامد‬
‫• احتمال مرگ‬
‫• پروفايل غلظت ماده سمي در انتشار‬

‫‪41‬‬ ‫‪www.MehdiParvini.com‬‬
 ‫هدف از آناليز پيامد‬
‫• احتمال مرگ‬
‫• پروفايل ازدياد فشار ناشي از انفجار‬

‫‪42‬‬ ‫‪www.MehdiParvini.com‬‬
‫تخليه شروع حادثه است‬

‫• سوراخ‬
‫• ترك‬
‫• شير‬
‫شروع حوادث بزرگ‬

‫• نشت يك ماده‬
‫• خواص ماده‬
‫• شرايط آب و هوايي‬
‫• تمهيدات ايمني‬
‫پيشبيني آثار و پيامدها‬

‫• سرعت رهايش ماده‬

‫• ابعاد استخر مايع‬
‫• سرعت تبخير مايع‬
‫حاﻻت مختلف تخليه‬
 ‫خروجي هاي مرحله يك‪:‬‬ ‫مراحل آناليز پيامد‬

‫‪ -‬حالت ماده )فاز(‬ ‫‪ -١‬شرايط ماده در داخل مخزن را‬

‫‪ -‬قضاوت در مورد ميزان سميت يا‬ ‫مشخص كنيد‬
‫اشتعال پذيري‬ ‫‪ -‬دما‬
‫‪ -‬محاسبه دانسيته و ساير خواص در‬ ‫‪ -‬فشار‬
‫صورت نياز‬ ‫‪ -‬موجودي‬
‫‪ -‬معادله حالت مناسب‬
 ‫خروجي هاي مرحله يك‪:‬‬ ‫مراحل آناليز پيامد‬

‫‪ -‬فاز ماده در حين تخليه‬

‫‪ -٢‬تعيين سناريوي تخليه‬
‫‪ -‬مقدار فلش در حين تخليه‬
‫‪ -‬دبي تخليه‬
‫‪ -‬مدت زمان تخليه‬
‫‪ -‬جرم كل تخليه شده‬
 ‫تخليه و انتشار‬

‫• پيوسته‬
Flash Fire
Vapor Cloud Explosion
(VCE)
‫• ناگهاني‬
Jet Fire Pool Fire Toxic Effect
‫نشت پيوسته‬
‫نشت پيوسته‬
‫نشت ناپيوسته‬
‫اطﻼعات ﻻزم براي سناريو‬

‫• اندازه سوراخ‬
‫• موقعيت سوراخ‬
‫• مدت زمان رهايش‬
‫• دماي زمين‬
‫• ‪...‬‬
 ‫در اين قسمت‬

‫• جريان مايع از يك سوراخ در يك مخزن‬

‫• جريان مايع از يك لوله‬
‫• جريان گاز يا بخار از يك سوراخ‬
‫• جريان گاز از لوله‬
‫• جريان دوفازي‬
‫• تبخير مايع از يك استخر‬
‫رهايش مايع‬

‫• مخازن‬
‫• لوله‬
‫• تجهيزات‬
‫رهايش مايع از يك سوراخ در‬
‫تانك‬

‫• دبي ثابت‬
‫• دبي متغير با زمان‬
‫• زمان ﻻزم براي تخليه مخزن‬
 ‫رهايش مايع از يك سوراخ در‬
‫تانك‬

• M, liquid mass flow rate (kg /s),

• Aor is the cross-sectional area of the orifice
• (m2),
• CD is a discharge coefficient (2),
• Pcont is the pressure above the liquid (Pa),
• P0 is the outside pressure (usually the
atmospheric pressure) (Pa),
• and hl is the height of liquid above
• the leak (m).
 ‫مثال ‪١‬‬

‫يك مخزن استوانهاي به ارتفاع ‪ ١٠‬متر و قطر ‪ ٥‬متر حاوي تولوئن در دماي ‪ ٢٠‬درجه سانتي گراد‬
‫است‪ .‬فشار باﻻي سطح مايع با نيتروژن برابر اتمسفر ثابت نگه داشته ميشود‪ .‬مخزن تا ‪ ٨٥‬درصد‬
‫ظرفيتش پر شده است‪ .‬بر اثر ضربه سوراخي به قطر ‪ ٥٠‬ميليمتر در ديواره تانك و ‪ ١‬متر باﻻتر از‬
‫كف ايجاد شده است‪ .‬نشتي ‪ ٣٠‬دقيقه پس از وقوع تعمير و متوقف ميشود‪ .‬مطلوب است‪:‬‬
‫الف‪ -‬دبي اوليه عبوري از سوراخ‬
‫ب‪ -‬مقدار تولوئن بيرون ريخته شده‬
‫ج‪ -‬مدت زماني كه تولوئن بيرون مي ريخت اگر سوراخ تعمير نمي شد‬
 ‫مثال ‪١‬‬

‫الف‪ -‬دبي اوليه عبوري از سوراخ‬

 ‫مثال ‪١‬‬

‫ب‪ -‬مقدار تولوئن بيرون ريخته شده‬

 ‫مثال ‪١‬‬

‫ج‪ -‬مدت زماني كه تولوئن بيرون مي ريخت اگر سوراخ تعمير نمي شد‬
 ‫مثال‪ :١‬با نرم افزار‬

‫يك مخزن استوانهاي به ارتفاع ‪ ١٠‬متر و قطر ‪ ٥‬متر حاوي تولوئن در دماي ‪ ٢٠‬درجه سانتي گراد‬
‫است‪ .‬فشار باﻻي سطح مايع با نيتروژن برابر اتمسفر ثابت نگه داشته ميشود‪ .‬مخزن تا ‪ ٨٥‬درصد‬
‫ظرفيتش پر شده است‪ .‬بر اثر ضربه سوراخي به قطر ‪ ٥٠‬ميليمتر در ديواره تانك و ‪ ١‬متر باﻻتر از‬
‫كف ايجاد شده است‪ .‬نشتي ‪ ٣٠‬دقيقه پس از وقوع تعمير و متوقف ميشود‪ .‬مطلوب است‪:‬‬
‫الف‪ -‬دبي اوليه عبوري از سوراخ‬
‫ب‪ -‬مقدار تولوئن بيرون ريخته شده‬
‫ج‪ -‬مدت زماني كه تولوئن بيرون مي ريخت اگر سوراخ تعمير نمي شد‬
‫جريان مايع داخل لوله‬

‫• يكي از مشكﻼت متداول‬

‫ارزيابي ريسك‬
 ‫جريان مايع داخل لوله‬

‫• اصطكاك بين سيال و ديواره لوله‬

‫• تبديل انرژي مكانيكي به گرمايي‬
‫• جبران افت فشار با فشار باﻻدست‬
‫• تغيير چگالي‬
 ‫دبي مايع داخل لوله‬

‫• رابطه افت فشار و سرعت سيال‬

‫جاري از يك لوله‬
‫• وابستگي فاكتور فنينگ به سرعت‬
‫مايع‬
 ‫الگوريتم محاسبه دبي مايع‬
‫داخل لوله‬

‫‪ .١‬يك مقدار براي عدد رينولدز حدس بزنيد‪.‬‬

‫‪ .٢‬مقدار فاكتور فنينگ را محاسبه كنيد‪.‬‬
‫‪ .٣‬سرعت مايع در لوله را حساب كنيد‪.‬‬
‫‪ .٤‬عدد رينولدز جديد را حساب كنيد‪.‬‬
‫‪ .٥‬دو عدد رينولدز را مقايسه كنيد اگر برابر نيستند با‬
‫رينولدز جديد محاسبه را تكرار كنيد‬
‫الگوريتم محاسبه دبي‬

‫• لوله‬
‫• زانويي‬
‫• شير‬
‫• اتصاﻻت‬
 ‫فاكتور اصطكاك‬

‫• جريان آرام‬
‫• جريان متﻼطم‪ -‬معادله ‪Colebrook‬‬
 ‫فاكتور اصطكاك‬

‫• جريان متﻼطم‪ -‬نمودار كﻼسيك‬

‫فاكتور اصطكاك‬

‫• زبري لوله‬
 ‫فاكتور اصطكاك‬

‫• جريان متﻼطم‪ -‬رابطه ‪Blasius‬‬

 ‫مثال ‪٢‬‬

‫يك مخزن استوانهاي به ارتفاع ‪ ١٠‬متر و قطر ‪ ٥‬متر حاوي تولوئن در دماي ‪ ٢٠‬درجه‬
‫سانتي گراد است‪ .‬فشار باﻻي سطح مايع با نيتروژن برابر اتمسفر ثابت نگه داشته‬
‫ميشود‪ .‬مخزن تا ‪ ٨٥‬درصد ظرفيتش پر شده است‪ .‬جريان خروجي از لوله فوﻻدي‬
‫متصل به پايين مخزن با قطر ‪ ١٠٠‬ميليمتر را در حالتي كه لوله افقي در فاصله ‪٦٥‬‬
‫متري مخزن شكسته ميشود را برآورد كنيد‪.‬‬
‫در مسير اين لوله يك شير دروازهاي باز و دو زانويي ‪ ٩٠‬درجه قرار دارد‪.‬‬
 ‫مثال ‪ ٢‬با نرم افزار‬

‫يك مخزن استوانهاي به ارتفاع ‪ ١٠‬متر و قطر ‪ ٥‬متر حاوي تولوئن در دماي ‪ ٢٠‬درجه‬
‫سانتي گراد است‪ .‬فشار باﻻي سطح مايع با نيتروژن برابر اتمسفر ثابت نگه داشته‬
‫ميشود‪ .‬مخزن تا ‪ ٨٥‬درصد ظرفيتش پر شده است‪ .‬جريان خروجي از لوله فوﻻدي‬
‫متصل به پايين مخزن با قطر ‪ ١٠٠‬ميليمتر را در حالتي كه لوله افقي در فاصله ‪٦٥‬‬
‫متري مخزن شكسته ميشود را برآورد كنيد‪.‬‬
‫در مسير اين لوله يك شير دروازهاي باز و دو زانويي ‪ ٩٠‬درجه قرار دارد‪.‬‬
 ‫انواع شيرهاي موجود در نرم‬
‫افزار‬

• EXCESS FLOW VALVES

• velocity check, emergency
shutdown device, seismic valve,
shutdown valve, surge preventer,
earthquake valve, and line rupture
valve.
 ‫انواع شيرهاي موجود در نرم‬
‫افزار‬

‫‪• non-return valve‬‬

 ‫انواع شيرهاي موجود در نرم‬
‫افزار‬

• Shut-off valve
• A shutdown valve (also referred to
as SDV or emergency shutdown
valve, ESV, ESD, or ESDV; or safety
shutoff valve) is
an actuated valve designed to stop
the flow of a hazardous fluid upon
the detection of a dangerous event
 ‫رهايش گاز و بخار‬

‫• تبديل انرژي فشاري به جنبشي‬

‫• تغيير دانسيته‪ ،‬فشار و دما‬
‫• معادﻻت حالت‬
‫• پيوستگي‬
‫• اندازه حركت‬
‫• انرژي‬
 ‫ساده سازي‬

‫• آدياباتيك‬
‫• بازگشت پذير‬
‫• ايزونتروپيك‬
‫• گاز ايده آل‬
‫• گرماي ويژه ثابت‬
 ‫جريان گاز بخار از يك سوراخ‬

‫• فرض تراكم ناپذير‬

‫• تغيير فشار باﻻ و باﻻ بودن سرعت‬
‫=‪γ‬‬ ‫‪c /c‬‬
‫‪p‬‬ ‫‪v‬‬

‫جريان گاز بخار از يك سوراخ‬

‫• سرعت بحراني‬
‫• فرآيند آيزنتروپيك به فرآيندي‬
‫اطﻼق ميشود كه در آن تغييرات‬
‫آنتروپيِ سيستم برابر با صفر باشد‪.‬‬
‫• هر فرآيند آدياباتيكِ برگشت پذير‪،‬‬
‫فرآيندي آيزنتروپيك است‪.‬‬
‫شرط اختناق‬
‫جريان گاز بخار از يك سوراخ‬
 ‫ضريب تخليه‬

‫• آيزونتروپيك نبودن‬
‫• شكستگي كامل ‪CD=1‬‬
 ‫مثال ‪٣‬‬

‫به سبب خطاي انساني‪ ،‬ضربه اي باعث ايجاد سوراخي به قطر ‪ ٢‬سانتي متر در‬
‫باﻻي تانك حاوي پروپان در ‪ ٢٥‬درجه سانتي گراد و فشار ‪ ١٠‬بار مي شود‪.‬‬
‫ارتفاع مايع كم است و لذا گاز از سوراخ خارج مي شود‪ .‬دبي جرمي را محاسبه‬
‫كنيد‪.‬‬
‫مثال ‪٣‬‬
 ‫مثال ‪ ٣‬با نرم افزار ‪PHAST‬‬

‫به سبب خطاي انساني‪ ،‬ضربه اي باعث ايجاد سوراخي به قطر ‪ ٢‬سانتي متر در‬
‫باﻻي تانك حاوي پروپان در ‪ ٢٥‬درجه سانتي گراد و فشار ‪ ١٠‬بار مي شود‪.‬‬
‫ارتفاع مايع كم است و لذا گاز از سوراخ خارج مي شود‪ .‬دبي جرمي را محاسبه‬
‫كنيد‪.‬‬
 ‫مرور‬

‫• جريان مايع از يك سوراخ در يك مخزن‬

‫• جريان مايع از يك لوله‬
‫• جريان گاز يا بخار از يك سوراخ‬
‫• جريان گاز از لوله‬
‫• جريان دوفازي‬
‫• تبخير مايع از يك استخر‬
 ‫خروجي هاي مرحله يك‪:‬‬ ‫مراحل آناليز پيامد‬

‫‪ -‬حالت ماده )فاز(‬ ‫‪ -١‬شرايط ماده در داخل مخزن را‬

‫‪ -‬قضاوت در مورد ميزان سميت يا‬ ‫مشخص كنيد‬
‫اشتعال پذيري‬ ‫‪ -‬دما‬
‫‪ -‬محاسبه دانسيته و ساير خواص در‬ ‫‪ -‬فشار‬
‫صورت نياز‬ ‫‪ -‬موجودي‬
‫‪ -‬معادله حالت مناسب‬
 ‫خروجي هاي مرحله يك‪:‬‬ ‫مراحل آناليز پيامد‬

‫‪ -‬فاز ماده در حين تخليه‬

‫‪ -٢‬تعيين سناريوي تخليه‬
‫‪ -‬مقدار فلش در حين تخليه‬
‫‪ -‬دبي تخليه‬
‫‪ -‬مدت زمان تخليه‬
‫‪ -‬جرم كل تخليه شده‬
‫جريان گاز بخار درون لوله‬

‫• انفجار‬
‫• آتش سوزي‬
‫• نشت‬
‫رئيس مركز اورژانس خوزستان گفت‪ :‬در حادثه انفجار خط لوله گاز به دليل نشت گاز در‬
‫آزادراه اهواز به بندر ماهشهر تا كنون ‪ ٥‬نفر كشته شدند و ‪ ٦‬نفر زخمي شدند‬

‫‪١٣٩٧/١٢/٢٣‬‬
 ‫حادثه شهران‬

‫‪١٣٩٧/١٢/٢٣‬‬

‫‪ ٢٨‬خرداد ‪١٣٩۵‬‬
‫جريان گاز بخار درون لوله‬

‫• سوراخ روي ديواره‬

‫• شكستگي كامل‬
 ‫روند حل‬

‫‪ .۱‬حدس فشار داخل لوله درست مقابل سوراخ‬

‫‪ .۲‬محاسبه دبي جرمي عبوري از سوراخ‬
‫‪ .۳‬دبي جرمي را با معادﻻت روبرو به دست آوريد‬

‫‪ .۴‬هر دو دبي را مقايسه كنيد فشار را تصحيح و فرايند را تكرار كنيد‬

 ‫جريان گاز بخار درون لوله‬

‫‪ -‬براي محاسبه دبي جرمي از سوراخ از رابطه روبرو‬

‫بايد دماي گاز داخل لوله مقابل سوراخ تخمين زده شود‪.‬‬

‫براي جريان با سرعت صوت در خروجي ‪Map=1‬‬

 ‫مثال ‪٤‬‬

‫يك منبع فشار ثابت از گاز طبيعي )‪ ٥‬بار و ‪ ٢٨٨‬كلوين( به يك لوله پلي اتيلني با سطح‬
‫داخلي نرم به قطر ‪ ١٦٤‬ميلي متر متصل شده است‪ .‬دبي رهايش را محاسبه كنيد اگر‪:‬‬
‫الف‪ -‬لوله در فاصله ‪ ٣٣٠‬متري منبع به طور كامل شكسته باشد‪.‬‬
‫ب‪ -‬در فاصله ‪ ٣٣٠‬متري سوراخي به قطر ‪ ٥٠‬ميلي متر در ديواره لوله باشد‪.‬‬
‫)‪(Mv=17.4; γ=1.27‬‬
‫مثال ‪٤‬‬
‫مثال ‪٤‬‬
‫مثال ‪٤‬‬
 ‫رهايش وابسته به زمان گاز‬

‫• منبع با فشار ثابت‬

‫• معادﻻت مناسب چند دقيقه‬
‫ابتدايي‬
‫• رهايش گاز و كاهش فشار‬
‫مخزن‬
 ‫رهايش وابسته به زمان گاز‬

‫• كاهش دبي تابع نرخ اوليه و‬

‫جرم اوليه‬
 ‫مثال ‪٥‬‬

‫يك ظرف با حجم ‪ ٩‬متر مكعب حاوي نيتروژن با فشار مطلق ‪ ١٤‬بار و دماي ‪٢٥‬‬
‫درجه سانتيگراد است‪ .‬دبي جرمي عبوري از سوراخي با قطر با قطر ‪ ٢,٥٤‬سانتي متر‬
‫را در حالت هاي زير محاسبه كنيد‪:‬‬
‫الف‪ -‬در شروع رهايش‬
‫ب‪ -‬به عنوان تابعي از زمان‬
 ‫جريان دو فازي‬

‫• مخلوط مايع و بخار‬

‫• مايع تحت فشار داغ‬
‫• اسپري‬
‫• جريان دوفازي‬
‫تبخير ناگهاني مايعات‬

‫• ظرف حاوي مايع داغ‬

‫• فوق داغ‬
‫• فلش يا تبخير ناگهاني‬
‫• سريع و آدياباتيك‬
 ‫تبخير ناگهاني مايعات‬

‫• تبخير يك جز جرمي از مايع‬

‫• جرم بخار‬
‫• جز تبخير‬
 ‫تبخير ناگهاني مايعات‬

‫• ‪Rain out‬‬
‫• اگر اين تخليه حاوي مايع باشد و قطرات‬
‫مايع قبل از رسيدن به زمين تبخير‬
‫نشوند‪ ،‬قطرات به صورت استخر‬
‫تشكيل مي شوند‪.‬‬
‫• وقوع و محل تشكيل استخر به اندازه‪،‬‬
‫تعداد و مسير قطرات و تعادل آنتالپي‬
‫درون ابر بستگي دارد‪.‬‬
 ‫شيرهاي اطمينان‬

‫• جلوگيري از افزايش فشار‬

‫• تخليه سريع‪ ،‬تخليه تدريجي‬
‫• هم مايعات هم گازها‬
‫• اجزاي شير‬
 ‫تخليه از شير اطمينان‬

‫• وابستگي جريان خروجي به‬

‫فشار و سطح مقطع‬
‫• حداقل سطح مورد نياز براي‬
‫تخليه گاز‬
‫• حداقل سطح مورد نياز براي‬
‫تخليه مايعات‬
‫تخليه از شير اطمينان‬

‫• تابع بيرون ريزي‬

 ‫مثال ‪٦‬‬

‫در يك حادثه قطار‪ ،‬يك واگن حاوي پروپان از ريل خارج شده و توسط آتش‬
‫خارجي تا ‪ ٤٧‬درجه سانتي در فشار ‪ ١٦,٣‬بار گرم مي شود يك شير اطمينان‬
‫كه اكنون در ناحيه حاوي مايع قرار دارد‪ ،‬باز مي شود و مايع را به اتمسفر‬
‫تخليه مي كند‪ .‬نرخ تخليه را پيش بيني كنيد‬
 ‫دبي رهايش براي مخازن در‬
‫معرض آتش خارجي‬

‫اگر مخزني محتوي مايع در معرض‬

‫حرارت بيروني قرار بگيرد چه حادثه اي‬
‫ممكن است رخ دهد؟‬
 ‫دبي رهايش براي مخازن در‬
‫معرض آتش خارجي‬

‫‪• NFPA 30‬‬

‫‪ -١‬سطح در معرض آتش مخزن را‬
‫تعيين كنيد‬
‫‪ -٢‬شار حرارتي وارده به مخزن را‬
‫تخمين بزنيد‬
‫‪ -٣‬نرخ تخليه گاز را محاسبه كنيد‬
 ‫دبي رهايش براي مخازن در‬
‫معرض آتش خارجي‬

‫‪ -١‬سطح در معرض آتش مخزن را‬

‫تعيين كنيد‬
‫• مخازن كروي ‪ ٥٥‬درصد‬
‫• مخازن افقي ‪ ٧٥‬درصد‬
‫• مخازن مستطيلي ‪ ١٠٠‬درصد‬
‫• مخازن عمودي ‪ ١٠٠‬درصد تا ارتفاع ‪٩‬‬
‫متري‬
 ‫دبي رهايش براي مخازن در‬
‫معرض آتش خارجي‬

‫‪ -٢‬شار حرارتي وارده به مخزن را‬

‫تخمين بزنيد‬
‫تابعي از سطح در معرض و فشار‬
‫طراحي‬
 ‫دبي رهايش براي مخازن در‬
‫معرض آتش خارجي‬

‫‪ -٣‬نرخ تخليه گاز را محاسبه كنيد‬

 ‫مثال ‪٧‬‬

‫نرخ تخليه جرمي ﻻزم در يك مخزن استوانه اي افقي نرمال هگزان را كه در‬
‫معرض آتش است محاسبه كنيد‪ .‬مخزن )طول ‪ ٧‬متر‪ ،‬قطر ‪ ٤‬متر( داخل يك‬
‫خاكريز واقع شده و حوضچه تخليه مايعات نيز وجود دارد‪.‬‬
 ‫نرخ تخليه براي مخازن با‬
‫واكنش خارج از كنترل‬

‫• خطر از كنترل خارج شدن واكنش‬

‫هاي گرمازا‬
 ‫نرخ تخليه براي مخازن با‬
‫واكنش خارج از كنترل‬

‫• ستون تقطير‬
‫• تانكهاي ذخيره‬
‫• افزايش نرخ توليد حرارت به‬
‫مقداري بيشتر از نرخ دفع حرارت‬
‫• ابتدا كند بعدا تند‬
‫نرخ تخليه براي مخازن با‬
‫واكنش خارج از كنترل‬

‫• تغييرات فشار در مخزن‬

‫• سينتيك واكنش‬
‫• نوع تخليه‬
 ‫نرخ تخليه براي مخازن با‬
‫واكنش خارج از كنترل‬

‫• دبي جرمي ثابت‬

‫• گرماي واكنش به ازاي واحد جرم‬
‫ثابت‬
‫• خواص فيزيكي و ترموديناميكي‬
‫ثابت‬
 ‫مثال ‪٨‬‬

‫نرخ تخليه و مساحت دريچه تخليه را براي تانكر حاوي مونومراستايرن كه پس‬
‫از حرارت ديدن تا ‪ ٧٠‬درجه سانتيگراد شروع به پليمراسيون آدياباتيك مي‬
‫كند حساب كنيد‪ .‬حداكثر فشار مجاز كاري تانك ‪ ٥‬بار است‪.‬‬
‫نرخ تبخير مايع از حوضچه‬

‫• تبخير مايعات‬
‫• اندازه حوضچه‬
‫• زمين‬
‫• هوا‬
‫• تشعشع حرارتي خورشيد‬
‫نرخ تبخير مايع از حوضچه‬

‫• حاﻻت مختلف‬
‫تبخير مايعات در حال جوش‬
‫نرخ تبخير مايع از حوضچه‬

‫• حوضچه روي زمين‬

 ‫نرخ تبخير مايع از حوضچه‬

‫• تبخير مايعاتي كه در حال جوش نيستند‬

‫• دماي جوش باﻻتر از دماي محيط‬
‫• جابجايي هواي باﻻي حوضچه‬
 ‫مثال ‪٩‬‬

‫يك لوله شكسته شده‪ ،‬استخري از نرمال هگزان به قطر ‪ ٢٢‬متر ايجاد مي كند‪.‬‬
‫دماي محيط ‪ ٢٠‬درجه سانتي گراد و سرعت باد ‪ ٣‬متر بر ثانيه است‪ .‬نرخ‬
‫تبخير را محاسبه كنيد‪.‬‬
 ‫سناريوهاي پيشنهادي‬

‫• تانك هاي ذخيره و ظروف تحت فشار‬

‫• رهايش ناگهاني‬

‫• رهايش پيوسته تمام موجودي ماده در ‪ ١٠‬دقيقه با نرخ ثابت‬

‫• رهايش پيوسته از يك سوراخ با قطر موثر ‪ ١٠‬ميلي متر‬

‫• تبخير ناگهاني در سوراخ مدل نمي شود‬

 ‫سناريوهاي پيشنهادي‬

‫• مخازن اتمسفريك‬
‫• رهايش آني كل ماده‬
‫• مستقيما به اتمسفر‬
‫• از تانك به يك مخزن ثانويه سالم‬
‫• رهايش پيوسته تمام موجودي در ‪ ١٠‬دقيقه و با نرخ ثابت‬
‫• مستقيما به اتمسفر‬
‫• از تانك به يك مخزن ثانويه سالم‬
‫• رهايش پيوسته از يك سوراخ با قطر موثر ‪ ١٠‬ميلي متر‬
‫• مستقيما به اتمسفر‬
‫• از تانك به يك مخزن ثانويه سالم‬
 ‫سناريوهاي پيشنهادي‬

‫• لوله ها‬
‫• پارگي كامل و نشتي از كل سطح مقطع )از هر دو طرف(‬

‫• نشتي از سوراخي به قطر ‪ ١٠‬درصد قطر اسمي لوله ) با بيشينه ‪ ٥٠‬ميلي متر(‬

‫• براي پارگي كامل و نشتي از كل سطح مقطع ‪ CD=1‬و براي بقيه حاﻻت ‪٠/٦٢‬‬
‫• لوله بدون زانويي و زبري ديواره حدود ‪ ٤٥‬ميلي متر‬
 ‫سناريوهاي پيشنهادي‬

‫• پمﭗ ها‬
‫• شكستگي كامل بزرگترين لوله متصل‬

‫• نشتي از سوراخي به قطر ‪ ١٠‬درصد قطر بزرگترين لوله متصل )با پيشينه ‪ ٥٠‬ميليمتر(‬
‫اگر مشخصاتي از پمﭗ در دسترس نيست نرخ ر هايش را يك و نيم برابر نرخ اسمي پمﭗ‬
‫فرض كنيد‬
 ‫سناريوهاي پيشنهادي‬

‫• رخداد نشتي در ابزارهاي تخليه‬

‫• تخليه با حداكثر نرخ تخليه صورت ميگيرد‬
 ‫سناريوهاي پيشنهادي‬

‫• مخازن ذخيره در انبارها‬

‫• جامدات‪:‬‬

‫• پراكندگي بخشي از محتويات واحد بسته بندي به صورت پودر قابل تنفس‬

‫• بيرون ريختن تمام مواد داخل واحد بسته بندي‬

‫• انتشار مواد سمي نسوخته و مواد سمي حاصل از احتراق‬

 ‫سناريوهاي پيشنهادي‬

‫• واحد حمل و نقل يك شركت‬

‫• نشتي تانكرهاي جادهاي ريلي‬
‫رهايش آني تمام محتويات‬ ‫•‬
‫رهايش پيوسته از يك سوراخ )به اندازه سايز بزرگ ترين اتصال( اگر بخشي از مخزن با‬ ‫•‬
‫مايع پر شود رهايش فاز مايع از بزرگترين اتصال فرض مي شود‬
‫شكستگي كامل لوله خرطومي بارگيري يا تخليه )بيرون ريزي از هر دو طرف(‬ ‫•‬
‫نشتي در لوله بارگيري يا تخليه )بيرون ريزي از هر دو طرف(‬ ‫•‬
‫نشتي در بازوي بارگيري تخليه )قطر سوراخ ‪ ١٠‬درصد قطر اسمي با بيشينه ‪ ٥٠‬ميليمتر(‬ ‫•‬
‫آتش زير مخزن رهايش از اتصال پايين مخزن كه با جرقه يا آتشي در نزديكي مخزن‬ ‫•‬
‫همراه ميشود رهايش ناگهاني تمام محتويات‬
 ‫سناريوهاي پيشنهادي‬

‫• واحد حمل و نقل يك شركت‬

‫• مخزن كشتي ها در يك شركت‬
‫شكستگي كامل بازوي بارگيري و تخليه )بيرون ريزي از هر دو طرف(‬ ‫•‬
‫نشتي در بازوي بارگيري تخليه )قطر موثر برابر ‪ ١٠‬درصد قطر اسمي با حداكثر ‪٥٠‬‬ ‫•‬
‫ميليمتر(‬
‫ضربه هاي خارجي‪ -‬ريزش هاي بزرگ‪:‬‬ ‫•‬
‫تانكر گاز‪ :‬رهايش پيوسته ‪ ١٨٠‬متر مكعب در ‪ ١٨٠٠‬ثانيه‬ ‫•‬
‫تانكر نيمه گازي سرد شده‪ :‬رهايش پيوسته ‪ ١٢٦‬متر مكعب در ‪ ١٨٠٠‬ثانيه‬ ‫•‬
‫تانكر مايع يك جداره‪ :‬رهايش پيوسته ‪ ٧٥‬متر مكعب در ‪ ١٨٠٠‬ثانيه‬ ‫•‬
‫تانكر مايع دوجداره‪ :‬رهايش پيوسته ‪ ٧٥‬متر مكعب در ‪ ١٨٠٠‬ثانيه‬ ‫•‬
 ‫سناريوهاي پيشنهادي‬

‫• واحد حمل و نقل يك شركت‬

‫• مخزن كشتي ها در يك شركت‬
‫• ضربه هاي خارجي‪-‬ريزش كوچك‬
‫• تانكر گازي پيوسته ‪ ٩٠‬مترمكعب در ‪ ١٨٠٠‬ثانيه‬

‫• تانكر نيمه گازي سرد شده‪ :‬رعايت پيوسته ‪ ٣٢‬متر مكعب در ‪ ١٨٠٠‬ثانيه‬

‫• تانكر مايع يك جداره‪ :‬رهايش پيوسته ‪ ٣٠‬متر مكعب در ‪ ١٨٠٠‬ثانيه‬

‫• تانكر مايع دوجداره‪ :‬رهايش پيوسته ‪ ٣٠‬متر مكعب در ‪ ١٨٠٠‬ثانيه‬

‫مرجع مناسب‬
‫حوادث آتش‬

‫فصل سوم‬
 ‫آتش‬

‫آثار نزديك‬ ‫•‬

‫اثر دمينو‬ ‫•‬
‫آتش عامل اوليه‬ ‫•‬
‫آتش‪+‬آتش بزرگتر‬ ‫•‬
‫آتش‪ +‬انفجار‬ ‫•‬
‫آتش‪ +‬توده ابر‬ ‫•‬
‫آتش‪ +‬آتش كروي يا ‪BLEVE‬‬ ‫•‬
 ‫آتش‬

‫• شايعترين نوع حادثه‬

‫• نشت ‪ ٥١‬درصد‬
‫• آتشسوزي ‪ ٢٩‬درصد‬
‫• انفجار ‪ ١٧‬درصد‬
‫• ابر گاز ‪ ٣‬درصد‬
‫آتش‬

‫• آتش ‪٥٩/٩‬‬
‫• انفجار ‪٣٤/٥‬‬
‫• ابر گازي ‪٦‬‬
‫آتش؛حوادث ريلي و جاده اي‬

‫• آتش ‪٦٥‬‬
‫• انفجار ‪٢٤‬‬
‫• ابر گازي ‪١١‬‬
‫مزاياي پيش بيني پيامد آتش‬

‫• تعيين خواص‬
‫• تخمين دبي خنك سازي‬
‫• پيش بيني خسارت‬
‫• تصميم گيري در مورد استقرار‬
‫تجهيزات ايمني‬
 ‫احتراق‬

‫• واكنش شيميايي‬
‫• فاز گاز‬
‫• ابتدا تبخير بعد واكنش با اكسيژن‬
‫• ابتدا تجزيه و بعد واكنش با اكسيژن‬
 ‫احتراق‬

‫• شعلهها گازهاي در حال واكنش در‬

‫دماي باﻻ‬
‫• دود‬
‫• احتراق بسيار بد در آتش هاي‬
‫تصادفي‬
 ‫احتراق‬

‫• سه جز ﻻزم براي احتراق‬

‫• چهاروجهي آتش‬
‫واكنش احتراق و گرماي احتراق‬

‫• آزاد شدن انرژي گرمايي‬

‫• بيشتر سوخت ها مايع و گاز‬
‫شعله هاي اختﻼطي و شعله هاي‬
‫نفوذي‬

‫• اختﻼط خوب‬
‫• شعله كوتاه‬
‫• بسيار داغ‬
‫• آبي رنگ‬
‫شعله هاي نفوذي‬

‫• اختﻼط بد‬
‫• شعله بلند‬
‫• مواج‬
‫• بسيار درخشان‬
‫• زرد رنگ‬
‫• همراه دوده‬
 ‫شعله هاي نفوذي‬

‫• دماي شعله كمتر‬

‫• هدر رفت سوخت نسوخته‬
‫• دود سياه بيشتر‬
‫• بازدهي كلي احتراق پايين تر‬
‫• آتش هاي ناشي از حوادث بيشتر‬
‫انواع آتش‬

‫• فاز ماده‬
‫• شرايط بروز جرقه‬
 ‫آتش استخري‬

‫• شعلههاي مغشوش‬
‫• مايع از طريق همرفت و تشعشع‬
‫• هدايت از زمين‬
‫• تابعيت نرخ سوخت از قطر‬
‫استخر‬
‫آتش استخري‬

‫• سد دوده اي‬
‫• پديده ‪Boilover‬‬
Boilover ‫پديده‬
 ‫آتش فوراني‬

‫• شعلههاي نفوذي آشفته‬

‫• حجم هواي اضافي ‪ ٥‬برابر‬
‫• دماي باﻻتر از آتش استخري‬
 ‫آتش ناگهاني‬
‫آب و هواي آرام كم باد‬ ‫•‬
‫تبخير يا فلش ناگهاني‬ ‫•‬
‫در محدوده اشتعالپذيري‬ ‫•‬
‫پخش شعله در كل ابر‬ ‫•‬
‫سرعت شعله در مخلوط ‪ ٥‬تا ‪١٠‬‬ ‫•‬
‫چند دهم ثانيه‬ ‫•‬
‫تفاوت قابل توجه تشعشع داخل و بيرون محدوده‬ ‫•‬
 ‫آتش كروي‬

‫• تانك محتوي مايع‬

‫• تبخير ناگهاني‬
‫• اشتعال در نزديكي سطح زمين‬
‫• آتشنشانان قربانيان اين آتش‬
 ‫اشتعالپذيري‬

‫• خطرناك بودن متفاوت‬

‫• حدود اشتعالپذيري‬
‫• دماي نقطه اشتعال‬
‫• دماي خوداشتعالي‬
 ‫حدود اشتعالپذيري‬

‫• حد پايين اشتعالپذيري‬
‫• حد باﻻي اشتعالپذيري‬
‫• روشهاي استاندارد آزمايشگاهي‬
‫• درصد حجمي‬
‫• ‪ LFL‬مهم تر است‬
‫تخمين حدود اشتعالپذيري‬

‫• رابطه بر اساس غلظت‬

‫استوكيومتري‬
‫• درصد حجمي سوخت در مخلوط‬
‫سوخت و هوا كه در آن احتراق‬
‫كامل صورت مي گيرد‬
‫تخمين حدود اشتعالپذيري‬
‫مخلوط هاي گازي‬
‫• تخمين حدود اشتعالپذيري‬
‫مخلوطي شامل ‪ ٣‬درصد حجمي‬
‫استون‪ ٢ ،‬درصد بنزن و ‪ ٧‬درصد‬
‫اتانول در هوا‬
 ‫حدود اشتعالپذيري‬
‫به عنوان تابعي از فشار و دما‬

‫• وابستگي به فشار‬
‫• وابستگي به دما‬
‫تخمين حد پايين اشتعالپذيري‬
‫اكتان در ‪ ١٠٠‬درجه سانتيگراد‬

‫• وابستگي به دما‬
 ‫خنثي سازي و منحني هاي آتش‬
‫گيري‬

‫• امكان تشكيل مخلوط قابل اشتعال‬

‫• تخليه سوخت مايع از مخزن‬
‫• پيشگيري از تخريب ناشي از خﻼ‬
‫• استفاده از گاز خنثي )نيتروژن(‬
‫• تعيين شرايط اشتعال پذيري به‬
‫صورت تجربي‬
 ‫منشا اصلي حوادث تخليه و‬
‫بارگيري‬

‫• ورود هوا به تانك و تشكيل‬

‫مخلوط اشتعالپذير‬
‫• بار الكترواستاتيكي‬
‫• گاز خنثي‬
‫پركردن مخزن و كاهش ريسك‬
‫تخليه مخزن و كاهش ريسك‬
 ‫دماي نقطه اشتعال‬

‫• پايين ترين دمايي است كه در آن‬

‫يك مايع اشتعالپذير‪ ،‬بخار كافي از‬
‫خود خارج مي كند تا با تشكيل‬
‫مخلوط آتش گير با هوا و در حضور‬
‫جرقه‪ ،‬شعله ايجاد شود‪.‬‬
‫• معيار اشتعال سريع‬
‫• معيار خطرناكي ماده‬
‫دماي نقطه اشتعال‬

‫• آزمايش فنجان باز‬

‫• آزمايش فنجان بسته‬
‫دماي نقطه اشتعال‬

‫• دقت قابل قبول‬

 ‫دماي خوداشتعالي‬

‫• دمايي است كه در آن ماده بدون‬

‫حضور منبع جرقه آتش ميگيرد‪.‬‬
‫• پايينترين دمايي است كه در آن ماده‬
‫دستخوش خودگرمايي‪ ،‬با نرخي كه‬
‫براي مشتعل شدن آن كافي است مي‬
‫شود‪.‬‬
 ‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‬

‫• اقدامات پيشگيرانه‬
‫• مديريت شرايط اضطراري و بحران‬
‫• طراحي سيستم ديلوج براي مخازن‬
‫• تعيين فواصل ايمن‬
‫• موقعيت يابي مانيتور فوم‬
 ‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪ -‬مدل چشمه نقطه اي‬

‫• آتش يك نقطه است كه انرژي‬

‫گرمايي را در تمام جهات منتشر مي‬
‫كند‪.‬‬
‫• مركز هندسي آتش‬
 ‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪ -‬مدل چشمه نقطه اي‬

‫• آتش فوراني و استخري‬

‫• گرماي آزاد شده تابعي از نرخ‬
‫سوختن‪ ،‬گرماي سوختن و جز تشعشع‬
 ‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪ -‬مدل چشمه نقطه اي‬

‫• مدل چشمه نقطه اي‪ ،‬هندسه شعله را‬

‫در نظر نمي گيرد‬
‫• تخمين بيش از حد در نزديكي شعله‬
‫• فواصل دورتر از ‪ ٥‬برابر قطر استخر‬
 ‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪ -‬گذردهي هوا‬

‫• جذب تشعشع حرارتي در فضا به‬

‫وسيله دي اكسيد كربن و بخار آب‬
‫• كاهش دادن تشعشع دريافتي‬
 ‫مثال‬

‫يك آتش استخري ناشي از گازوئيل به قطر ‪ ٦‬متر و ارتفاع شعله ‪ ١١,٥‬متر‬
‫موجود است‪ .‬تشعشع گرمايي را كه به سطح مخزن عمودي در فاصله ‪ ١,٦‬متر‬
‫باﻻي سطح زمين ميرسد را محاسبه كنيد‪ .‬فاصله ديواره مخزن از محيط‬
‫استخر گازوئيل ‪ ١٥‬متر است‪.‬‬
‫مثال‬
‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪ -‬مدل شعله جامد‬

‫• متداولترين مدل‬
‫• دقيقتر‬
‫• يك جسم ساكن و خاكستري‬
 ‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از آتش‪-‬‬
‫مدل شعله جامد‪ -‬ضريب ديد‬

‫• موجود در تمام محاسبات تشعشع آتش‬

‫• نسبت بين انرژي منتشر شده و دريافت‬
‫شده‬
‫• شكل آتش‬
‫• اندازه آتش‬
‫• فاصله‬
‫• موقعيت مكاني شعله و دريافت كننده‬
 ‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از آتش‪-‬‬
‫مدل شعله جامد‪ -‬قدرت‬
‫انتشار‪Emissive Power‬‬

‫• گرماي تشعشعي منتشر شده بر واحد‬

‫سطح شعله‬
‫• معيار خواص تشعشعي آتش‬
‫• ساده سازي دو بعدي يك مساله سه‬
‫بعدي‬
‫• قدرت انتشار نقطه اي‬
‫• قدرت انتشار متوسط‬
 ‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از آتش‪-‬‬
‫مدل شعله جامد‪ -‬قدرت انتشار‬

‫• سختي محاسبه دماي تشعشع شعله‬

‫• يكنواخت نبودن دما در شعله‬
‫• وابستگي گذردهي به مواد موجود در‬
‫شعله‬
‫• تخمين تجربي قدرت انتشار‬
 ‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از آتش‪-‬‬
‫مدل شعله جامد‪ -‬قدرت انتشار‬

‫• متوسط قدرت انتشار براي كل سطح‬

‫• ناحيه درخشان‬
‫• ناحيه غيردرخشان‬
‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از آتش‪-‬‬
‫مدل شعله جامد‪ -‬قدرت انتشار‬
 ‫اندازه شعله‬

‫• مدل شعله جامد‬

‫• تاثير شعله روي تجهيزات مجاور‬
‫• اشكال نامنظم‬
‫• تغيير در زمان به دليل اعتشاش‬
‫• معيار تناوب‬
‫اندازه آتش استخري‬

‫• قطر استخر‬
‫• وجود مانع يا خاكريز‬
‫• مدت زمان ريزش‬
‫• دبي ريزش‬
‫• ريزش ناگهاني‬
‫• ريزش پيوسته‬
‫آتش استخري‪ -‬تشخيص نوع ريزش‬

‫• ريزش ناگهاني‬
‫• ريزش پيوسته‬
‫آتش استخري روي زمين‪ -‬قطر استخر در‬
‫ريزش ناگهاني بدون هيچ مانع‬

‫• ريزش ناگهاني‬
‫آتش استخري روي زمين‪ -‬قطر استخر در‬
‫ريزش پيوسته بدون هيچ مانع‬

‫• ريزش پيوسته‬
 ‫استخري روي آب‬

‫• استفاده از معادله ريزش روي زمين‬

‫• تصحيح ‪g‬‬
‫آتش استخري‪ -‬نرخ سوختن‬
‫آتش استخري‪ -‬ارتفاع و طول شعله ها‬

‫• قطر حوضچه‬
‫• سرعت سوختن‬
‫آتش استخري‪ -‬تاثير باد‬

‫• طول شعله‬
 ‫مثال‬

‫شكستگي ناگهاني مخزني حاوي ‪ ٣٥٠٠‬مترمكعب بنزين را تصور كنيد‪ .‬مخزن درون خاكريز‬
‫نگهدارنده اي به قطر ‪ ٦٠‬متر قرار دارد باد با سرعت ‪ ١/٥‬متر بر ثانيه به آرامي مي وزد‪.‬‬
‫الف‪ -‬بيشينه تشعشع روي ديواره مخزن كه در فاصله ‪ ٢٥‬متري از ديواره خاكريز‬
‫نگهدارنده است را تخمين بزنيد‪.‬‬
‫ب‪ -‬اگر براي مدت كوتاهي سرعت باد به ‪ ٦‬متر بر ثانيه افزايش يابد آيا آتش مجموعه‬
‫اي از شيرها را كه در ‪ ١٤‬متري )جهت باد( خاكريز نگهدارنده قرار دارند در بر مي گيرد؟‬
‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪ -‬اندازه آتش فوراني‬

‫• شعله هاي نفوذي و متﻼطم‬

‫• رهايش تصادفي‬
‫• فلر كردن‬
‫• منجر به ‪BLEVE‬‬
‫• انرژي تشعشعي زياد فلرها‬
‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪-‬آتش فوراني‪ -‬جريان جت‬

‫• شرايط بحراني‬
 ‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪ -‬شكل و اندازه آتش فوراني‬

‫• وزش باد مﻼيم‬

 ‫مثال‬

‫به يك مخزن حاوي بوتان تا ‪ ٥١‬درجه سانتيگراد گرما داده شده است‪ .‬گاز از‬
‫يك تجهيز رها سازي )قطر داخلي خروجي‪ ٠/٠٢٥ :‬متر( كه در باﻻي تانك و‬
‫‪ ٤‬متر باﻻتر از سطح زمين قرار دارد تخليه مي شود‪ .‬بادي نمي وزد‪ .‬بيشينه‬
‫تشعشع گرمايي روي ديواره مخزن مجاور را كه در فاصله افقي ‪ ٩‬متري از‬
‫محور جت قرار دارد را محاسبه كنيد‪).‬در فاصله ‪ ٤/٥‬متري باﻻي سطح زمين(‬
‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪ -‬آتش فوراني‪ -‬تاثير وزش‬
‫باد‬
‫• تاثير مشهود‬
‫• مدل ‪Chamberlain‬‬
 ‫مثال‬

‫به يك مخزن حاوي بوتان تا ‪ ٥١‬درجه سانتيگراد گرما داده شده است‪ .‬گاز از يك‬
‫تجهيز رها سازي )قطر داخلي خروجي‪ ٠/٠٢٥ :‬متر( كه در باﻻي تانك و ‪ ٤‬متر باﻻتر‬
‫از سطح زمين قرار دارد تخليه مي شود‪ .‬بادي با سرعت ‪ ٦‬متر بر ثانيه مي وزد‪.‬شكل‬
‫و اندازه آتش فوراني را تعيين كنيد‪ .‬تشعشع )مدل چشمه نقطه اي( روي هدفي را كه‬
‫در سطح زمين و فاصله ‪ ١٥‬متري در جهت باد قرار دارد تخمين بزنيد‪.‬‬
 ‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪ -‬آتش ناگهاني‬

‫• اهداف احاطه شده‬

‫• اهداف خارج از ناحيه پوشش‬
‫• متوسط سرعت شعله براي پروپان ‪١٢‬‬
‫متر بر ثانيه‬
‫• متوسط قدرت انتشار ‪ ١٧٣‬كيلووات‬
‫بر مترمربع‬
 ‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪ -‬آتش ناگهاني‬

‫• اهداف احاطه شده‬

‫• اهداف خارج از ناحيه پوشش‬
‫• متوسط سرعت شعله براي پروپان ‪١٢‬‬
‫متر بر ثانيه‬
‫• متوسط قدرت انتشار ‪ ١٧٣‬كيلووات‬
‫بر مترمربع‬
‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪Boilover-‬‬

‫• مخازن بزرگ‬
‫• افزايش اندازه شعله و گسترش‬
‫محدوده‬
‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪Boilover -‬‬

‫• دﻻيل حضور آب‬

‫‪ -‬همراه سوخت‬
‫‪ -‬آب باران‬
‫‪ -‬ميعان رطوبت هوا‬
‫‪ -‬آب آتشنشاني‬
‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪Boilover -‬‬

‫• توليد آتش كروي‬

‫• پرتاب شدن‬
 ‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪ -‬آتش كروي‬

‫• انفجار ‪BLEVE‬‬
‫• عدم امكان فرار‬
‫• مدل شعله جامد‬
‫• وابستگي به نوع خرابي‬
‫• قطر‪ ،‬طول‪ ،‬زمان و ارتفاع آتش كروي‬
 ‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪ -‬آتش كروي‪ -‬هندسه آتش‬

‫• قطر زمين‬
‫• محدوده اي از زمين را كه شعله مي‬
‫تواند در ابتداي توسعه آتش كروي‬
‫احاطه كند‬
 ‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪ -‬آتش كروي‪ -‬هندسه آتش‬

‫• قطر و مدت زمان آتش كروي‬

 ‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪ -‬آتش كروي‪ -‬هندسه آتش‬

‫• ارتفاعي كه مركز آتش به آن مي‬

‫رسد‬
‫• حجم مخصوص‬
‫• گرماي نهان تبخير‬
 ‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪ -‬جز تشعشعي‬

‫• چه جزپي از انرژي آزاد شده به‬

‫صورت تشعشع منتشر مي شود‬
 ‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪ -‬قدرت انتشار‬

‫• مقدار متوسط قدرت انتشار را مي‬

‫توان از تقسيم گرماي تشعشعي منتشر‬
‫شده بر سطح آتش محاسبه كرد‬
 ‫تخمين تشعشع گرمايي ناشي از‬
‫آتش‪ -‬تغييرات با زمان‬

‫• تغييرات قطر ارتفاع و قدرت انتشار با‬

‫زمان‬
 ‫مثال‬

‫‪ ٨٠‬درصد از مخزني با حجم ‪ ٢٥٠‬متر مكعب كه با پروپان پر شده است‪.‬‬

‫پروپان به صورت مايع فشرده در دماي محيط ذخيره شده است‪ .‬اين مخزن‬
‫توسط آتش تا دماي ‪ ٥٥‬درجه سانتي گراد معادل ‪ ١٩‬بار گرم شده و منفجر‬
‫مي شود‪ .‬تشعشع گرمايي و پيامدهاي آن روي مردم در فاصله ‪ ١٨٠‬متري‬
‫مخزن را محاسبه كنيد‪.‬‬
‫انفجارهاي ابر بخار‬

‫فصل چهارم‬
 ‫انفجار ابر گاز‬

‫• رهايش بسيار سريع انرژي‬

‫• آثار مخرب روي ناحيه نسبتا گسترده‬
‫• فاصله زماني كم‬
‫• انفجار شديدترين پيامد‬
 ‫انفجار ابر گاز‬

‫• نشت گاز يا مايع بخار شونده‬

‫• شرايط تشكيل انفجار‬
‫• وابستگي انرژي آزاد شده به ‪...‬‬
 ‫انفجار و موج انفجار‬

‫• موج مهم ترين ويژگي يك انفجار‬

‫• بيشينه بازدهي ‪ ٤٠‬درصد‬
 ‫موج انفجار‬

‫• انرژي مكانيكي‬
‫• شكل موج‬
‫• موج ضربه اي ‪Detonation‬‬
‫• ‪Deflagration‬‬
‫انفجارهاي زميني و هواي آزاد‬

‫• موج انفجار كروي‬

‫• انفجارهاي زميني يا سطحي‬
 ‫تخمين انفجار روش ‪TNT‬‬

‫• جرم معادل ‪ TNT‬كه مي تواند همان‬

‫مقدار خسارت ايجاد كند‬
‫• تعيين مقدار بازده انفجار‬
‫• ‪ ١‬و ‪ ١٠‬درصد‬
‫• ‪ ٣‬درصد‬
‫• بدترين حالت در مورد جرم سوخت‬
‫• فاصله‬
‫تخمين انفجار روش ‪TNT‬‬

‫• ‪ TNT‬با چگالي انرژي باﻻ‬

‫• ابرها با چگالي انرژي پايين‬
‫• ‪ TNT‬انفجار ‪Detonation‬‬
‫• ابر انفجار ‪Deflagration‬‬
‫• شكل و سرعت امواج متفاوت‬
‫• خطا در فواصل نزديك‬
 ‫مثال‬

‫در ژوئن ‪ ١٩٧٤‬در يك كارخانه فرايندي در فليكس برو پارگي خط لوله به تشكيل ابر بخار‬
‫حاوي ‪ ٣٠٠٠٠‬كيلوگرم سيكلوهگزان منجر شد زمان سپري شده بين پارگي و انفجار ‪٤٥‬‬
‫ثانيه بود‪ .‬تخمين زده مي شود كه در لحظه انفجار حجم ابر برابر ‪ ٤٠٠٠٠٠‬مترمكعب و‬
‫غلظت متوسط آن ‪ ٢‬درصد بوده است‪ .‬محاسبه كنيد‪:‬‬
‫الف‪ -‬بيشينه افزايش فشار در فاصله ‪ ٥٠٠‬متري از مركز ابر‬
‫ب‪ -‬بازدهي واقعي انفجار در حالت كلي اگر در فاصله ‪ ١٩٥٠‬متري شيشه ها شكسته باشند‬
 ‫تخمين انفجار روش ‪Multi-‬‬
‫‪Energy‬‬
‫• آثار انفجار به اندازه‪ ،‬شكل و ماهيت‬
‫بخشي از ابر كه ‪...‬‬
‫• مبناي روش ‪Multi-energy‬‬
‫• حجم ابر معادل حجم يك نيمكره‬
‫تخمين انفجار روش ‪Multi-‬‬
‫‪Energy‬‬
‫• شدت انفجار از كم قدرت تا ‪...‬‬
 ‫تخمين انفجار روش ‪Multi-‬‬
‫‪Energy‬‬
‫الف‪ -‬اندازه ابر را تعيين كنيد‪.‬‬ ‫•‬
‫ب‪-‬نواحي انباشتگي را شناسايي كنيد‪.‬‬ ‫•‬
‫ج‪ -‬حجم آزاد يا مسدود نشده را حساب كنيد‪.‬‬ ‫•‬
‫د‪ -‬انرژي هر ناحيه را تخمين بزنيد‬ ‫•‬
‫ه‪ -‬قدرت منبع هر ناحيه را تعيين كنيد‬ ‫•‬
‫و‪ -‬محل مركز هر ناحيه را تعيين كنيد‬ ‫•‬
‫ز‪ -‬فاصله دگرگون بر پايه انرژي احتراق در فاصله اي‬ ‫•‬
‫مشخص از مركز هر ناحيه را محاسبه كنيد‬
 ‫مثال‬

‫رهايش پروپان در يك ناحيه ذخيره ‪ LPG‬رخ مي دهد ابر آتش گير در ناحيه‬
‫اي واقع شده است كه حاوي ‪ ١٢‬مخزن استوانه اي به حجم ‪ ٣٦‬مترمكعب ) ‪٢‬‬
‫متر قطر و ‪ ١٣‬متر طول( است كه در دو رديف واقع شده اند‪.‬‬
‫فاصله بين دو سيلندر موازي ‪ ٢‬متر‪ ،‬فاصله بين دو رديف ‪ ٤‬متر‪ ،‬كمينه ارتفاع‬
‫زير مخزن ‪ ١/٥‬متر و ارتفاع خطوط لوله از باﻻي مخازن ‪ ٠/٥‬متر است‪.‬‬
 ‫مثال‬

‫پيش بيني مي شود در لحظه وقوع جرقه حجم ابر واقع در محدوده آتش‬
‫گيري ‪ ١٧٥٠‬مترمكعب است‪ .‬با استفاده از مدل ‪ Multi-energy‬افزايش‬
‫فشار در فاصله ‪ ٢٠٠‬متري از مركز ابر را محاسبه كنيد‬
 ‫تخمين انفجار روش ‪Multi-‬‬
‫‪Energy‬‬
‫الف‪ -‬اندازه ابر را تعيين كنيد‪.‬‬ ‫•‬
‫ب‪-‬نواحي انباشتگي را شناسايي كنيد‪.‬‬ ‫•‬
‫ج‪ -‬حجم آزاد يا مسدود نشده را حساب كنيد‪.‬‬ ‫•‬
‫د‪ -‬انرژي هر ناحيه را تخمين بزنيد‬ ‫•‬
‫ه‪ -‬قدرت منبع هر ناحيه را تعيين كنيد‬ ‫•‬
‫و‪ -‬محل مركز هر ناحيه را تعيين كنيد‬ ‫•‬
‫ز‪ -‬فاصله دگرگون بر پايه انرژي احتراق در فاصله اي‬ ‫•‬
‫مشخص از مركز هر ناحيه را محاسبه كنيد‬
 ‫تخمين انفجار روش‬
‫‪BAKER STREHLOW TANG‬‬

‫• تخمين افزايش فشار در دو فاز و موج‬

‫• بخش مسدود شده منجر به افزايش‬
‫فشار مي شود‬
 ‫تخمين انفجار روش‬
‫‪BAKER STREHLOW TANG‬‬

‫• تناسب قدرت موج انفجار با بيشينه‬

‫سرعت شعله‬
‫• عدد ماخ شعله برابر است با ‪...‬‬
 ‫تخمين انفجار روش‬
‫‪BAKER STREHLOW TANG‬‬
‫• دسته بندي سوخت ها از نظر واكنش پذيري‪:‬‬
‫• واكنش پذيري باﻻ‪:‬‬
‫• هيدروژن‪ ،‬استيلن‪ ،‬اتيلن اكسايد و پروپيلن اكسايد‬
‫• واكنش پذيري كم‪:‬‬
‫• متان‪ ،‬منواكسيد كربن‬
‫• واكنش پذيري متوسط‪:‬‬
‫• ديگر گازها و بخارت‬
 ‫تخمين انفجار روش‬
‫‪BAKER STREHLOW TANG‬‬
‫مراحل‪:‬‬ ‫•‬
‫الف‪ -‬اندازه ابر را تعيين كنيد‬ ‫•‬
‫ب‪-‬حجم انباشتگي ابر را شناسايي كنيد‬ ‫•‬
‫ج‪ -‬انرژي انفجار را تخمين بزنيد‬ ‫•‬
‫د‪ -‬فاصله دگرگون را محاسبه كنيد‬ ‫•‬
‫ه‪ -‬سرعت شعله مناسب را از جدول انتخاب كنيد‬ ‫•‬
‫و‪-‬مقدار بيشينه فشار بدون بعد را به دست آوريد‬ ‫•‬
‫ز‪ -‬بيشينه افزايش فشار را حساب كنيد‬ ‫•‬
‫ك‪ -‬از مراحل مشابه براي افزايش فشار منفي يا ضربه استفاده‬ ‫•‬
‫كنيد‬
 ‫مثال‬

‫مخلوطي از هيدروكربن هاي مايع داغ به دليل خطاي انساني در پاﻻيشگاه رها مي‬
‫شود و توليد ابر بخار ميكند ابر به آرامي به سمت يكي از متراكم ترين واحدهاي‬
‫پاﻻيشگاه به نام كراكينگ پيش مي رود تخمين زده مي شود حدود ‪ ٩٠٠٠‬متر مكعب‬
‫از ابري كه در محدوده ي آتش گيري است منطقه متراكم كراكينگ را مي پوشاند‬
‫بقيه ابر در فضاي آزاد قرار دارد در صورتي كه ابر مشتعل شود با استفاده از‬
‫روش‪ BST‬موج انفجار را در فاصله ‪ ٥٠٠‬متري محاسبه كنيد‬
 ‫مقايسه سه روش‬

‫• ‪ ...‬فرض مي كند موج انفجار در يك‬

‫محيط ايده آل متشكل از يك سطح‬
‫افقي بدون مانع پراكنده مي شود‬
‫• ‪ ...‬سهم نواحي متراكم در توليد موج‬
‫انفجار را نيز در نظر مي گيرد‪.‬‬
 ‫مشكﻼت هر روش‬

• TNT
• Multi-energy
• BST
 ‫مقايسه روش ها‬

‫• بازده ‪ ١٠‬درصد براي روش اول‬

‫• موج انفجار ‪ ٥‬براي روش دوم‬
‫• پروپان‬
‫• فضاي نيمه محبوس‬
‫• ‪ ٣٥‬در ‪ ٣٥‬در ‪١٠/٨‬‬
 ‫مقايسه روش ها‬
‫ابر كوچك ‪ ٢٦٤‬مترمكعبي‬ ‫•‬
‫مخلوط هيدروژن و هوا‬ ‫•‬
‫‪ ١/٠٨‬كيلوگرم هيدروژن‬ ‫•‬
‫محيط با تراكم كم‬ ‫•‬
‫بازده انفجار ‪ ١٠‬درصد‬ ‫•‬
‫قدرت موج برابر ‪١٠‬‬ ‫•‬
‫انتشار ‪ ٢‬بعدي‪ ،‬چگالي موانع كمتر از ‪ ١٠‬درصد‬ ‫•‬
‫و ‪٠/٥٩‬‬
‫روش آماري در تخمين شمار‬
‫تلفات انفجارهاي تصادفي‬
‫• افزايش فشار تابع از ريشه‬
‫سوم جرم‬
‫• حداكثر فاصله كشنده هم تابع‬
‫ريشه سوم جرم‬
‫• توزيع يكنواحت جمعيت‬
‫• يك تقريب اوليه‬
‫روش آماري در تخمين شمار‬
‫تلفات انفجارهاي تصادفي‬
‫روش آماري در تخمين شمار‬
‫تلفات انفجارهاي تصادفي‬
‫• توزيع تكرار حوادث‬
‫• احتمال رسيدن به درصد‬
‫خاصي از بيشينه تلفات‬
‫• درصد تجمعي‬
 ‫مثال‬

‫به منظور محاسبه حداكثر پوشش بيمه ﻻزم در يك كارخانه فرآيندي مدير‬
‫ريسك بايد حداكثر ضرر ممكن بر اثر انفجار ابر حاوي ‪ ٣٠‬هزار كيلوگرم‬
‫هيدروكربن را بررسي كند عﻼوه بر هدر رفت مواد ضروري شمار كشته ها نيز‬
‫و پيش بيني مي شود حداكثر تلفات محتمل را در ‪ ٩٥‬درصد موارد را‬
‫پيشبيني كنيد‬
 ‫مثال‬

‫در ‪ ٢٣‬مارس ‪ ٢٠٠٥‬ساعت ‪ ١:٢٠‬بعد از ظهر انفجاري در يك پاﻻيشگاه در شهر تگزاس و هنگام‬
‫راه اندازي واحد ايزومريزاسيون هيدروكربن روي داد‪ .‬انفجار هنگامي رخ داد كه برج تقطير با‬
‫هيدروكربنهاي مايع آتشگير پر شده بود مايع به سمت مخزن بلودان جريان پيدا كرد در حالي كه‬
‫خود مخزن نيز طغيان كرده بود و از آنجا كه شير تخليه به محيط آزاد باز مي شد جريان مانند آب‬
‫فشان از خروجي مخزن به بيرون فوران كرد و در طول ‪ ٦‬دقيقه منجر به تشكيل حوضچه اي روي‬
‫زمين شد ابر بخار ناحيه واحد ايزومريزاسيون را فرا گرفت و به سمت جنوب شروع به حركت كرد‬
‫سپس ابر مشتعل شد‬
 ‫مثال‬

‫انفجار به شدت به كارخانه آسيب زد و رهايش و آتش هاي ثانويه‬

‫در ادامه شكل گرفت ‪ ٤٠‬دستگاه يدك كشي كه در آن نزديكي‬
‫بودند آسيب ديدند يا نابود شدند ‪ ١٥‬كارگر كشته و حدود ‪١٧٠‬‬
‫نفر زخمي شدند بررسي حادثه اطﻼعات زير را حاصل كرد‬
‫مقدار هيدروكربن موجود در ابر در ناحيه اشتعال پذيري بسته به‬
‫شرايط تخليه ماده بين ‪ ٣٠٠٠‬تا ‪ ١٠٠٠٠‬كيلو گرم تخمين زده شد‬
‫نماي تقريبي ابر بخار در شكل قابل رويت است‬
 ‫مثال‬

‫ابر بخار قابل اشتعال در ناحيهاي واقع شده بود كه يدك كش ها‪ ،‬يك دسته لوله به‬
‫سمت غرب واحد ايزومريزاسيون‪ ،‬ناحيه دودكش بلودان و فضاي آزاد جنوب را در بر‬
‫گرفته بود حجم ابر قابل اشتعال در مناطق متراكم حدود ‪ ٩٠٠٠‬متر مكعب تخمين زده‬
‫مي شود‬
‫سوخت خارج از مناطق متراكم در يك آتش ناگهاني مصرف شد مخلوط بخار و هواي كمتر‬
‫از حد پايين اشتعال پذيري نيز در فضا پراكنده شد و در نهايت مقداري از سوخت روي‬
‫زمين تشكيل آتش استخري داد‬
 ‫مثال‬

‫الف‪ -‬با استفاده از روش ‪ Multi-energy‬افزايش فشار در فاصله ‪ ٤٥‬متري از‬

‫مركز ابر را حساب كنيم همچنين فواصلي را كه افزايش فشار در آنها به ‪ ٧٠٠‬و‬
‫‪ ١٧٥٠‬پاسكال مي رسد حساب كنيد‬

‫ب‪ -‬با استفاده از روش ‪ BST‬افزايش فشار در فواصل ‪ ٣٠٠‬و ‪ ٦٦٠‬متري از‬
‫مركز ابر را حساب كنيد‬
‫پخش اتمسفريك ابرهاي سمي يا‬
‫اشتعال پذير‬
 ‫پخش اتمسفريك‬

‫• بيشترين حوادث بر اثر هدررفت مواد‬

‫• تغييرات در غلظت ماده در نقاط مختلف‬
‫در زمان هاي مختلف‬
‫• هم فضاي باز و هم فضاي بسته‬
‫• طراحي ملزومات ايمني و برنامه هاي‬
‫واكنش در شرايط اضطراري‬
‫پخش اتمسفريك‪ -‬تغييرات جوي‬

‫• پخش‬
‫• نفوذ و جابجايي با باد‬
‫• سرعت و جهت باد‬
‫• اغتشاش جوي‬
‫• رطوبت و دما‬
‫• وارونگي‬
‫پخش اتمسفريك‪ -‬تغييرات جوي‪-‬‬
‫باد‬

‫• فشار هوا و توزيع دما‬

‫• عوارض سطحي‬
‫• اثر ‪Entrainment‬‬
‫• نسبت عكس غلظت و سرعت باد‬
‫پخش اتمسفريك‪ -‬تغييرات جوي‪-‬‬
‫باد‬

‫• گل باد‬
‫پخش اتمسفريك‪ -‬تغييرات جوي‪-‬‬
‫باد‬

‫• تغيير سرعت باد با ارتفاع‬

‫• تابعيت سرعت باد به زبري زمين‬
‫پخش اتمسفريك‪ -‬تغييرات جوي‪-‬‬
‫باد‬

‫• طول زبري سطح براي تعريف‬

‫تاثير زبري زمين روي پروفايل‬
‫سرعت و اغتشاش مكانيكي هوا‬
‫• اندازه گيري سرعت باد در‬
‫ارتفاع ‪ ١٠‬متري‬
‫پخش اتمسفريك‪ -‬تغييرات جوي‪-‬‬
‫باد‬

‫• آشفتگي در تمام جهات‬

‫• سبب بهبود انتشار‬
‫• نوع مكانيكي‬
‫• اغتشاش شناور‬
‫پخش اتمسفريك‪ -‬تغييرات جوي‪-‬‬
‫ميزان افت دما با افزايش ارتفاع‬
‫پخش اتمسفريك‪ -‬تغييرات جوي‪-‬‬
‫ميزان افت دما با افزايش ارتفاع‬
 ‫پخش اتمسفريك‪ -‬تغييرات جوي‪-‬‬
‫پايداري جوي‬

‫• كشش جو براي افزايش )ناپايداري( يا‬

‫كاهش )پايداري( جابه جايي عمدي هوا‬
‫كه منشايي مكانيكي همچون باد دارد‪.‬‬
‫• توانايي جو در راكندن آﻻينده ها‪،‬‬
‫• پايداري جو تخميني از وضعيت اتمسفر‬
‫است تابعي از سرعت باد‪ ،‬تابش‬
‫خورشيد‬
 ‫پخش اتمسفريك‪ -‬تغييرات جوي‪-‬‬
‫پايداري جوي‬

‫• جو ناپايدار جابجايي عمودي هوا‪،‬‬

‫گراديان عموي منفي‪ ،‬نوسانات مكرر‬
‫جهت باد و تابش قوي خورشيد‬
‫• جوپايدار به جريان آرام ﻻيه هاي‬
‫هوا‪ ،‬گراديان عمودي مثبت‪،‬‬
‫نوسانات محدود در جهت باد و‬
‫تابش كم خورشيد‬
‫پخش اتمسفريك‪ -‬تغييرات جوي‪-‬‬
‫پايداري جوي‬
‫پخش اتمسفريك‪ -‬تغييرات جوي‪-‬‬
‫پايداري جوي‬
‫پخش اتمسفريك‪ -‬تغييرات جوي‪-‬‬
‫رطوبت نسبي‬

‫• واكنش بين رطوبت و آﻻينده‬

‫• پراكنش گاز با دماي پايين تر از‬
‫جو‬
 ‫مثال‬

‫• بر اثر رهايش تصادفي ‪ so2‬دو كارگر‬

‫در معرض هواي آلوده با ميانگين غلظت‬
‫‪ ١٨٠‬ميلي گرم بر مترمكعب قرار‬
‫گرفتند دماي هوا ‪ ٢٢‬درجه سانتي‬
‫گراد و فشار اتمسفر ‪ atm١‬است‪ .‬اين‬
‫غلظت را با خطر ناگهاني براي زندگي و‬
‫سﻼمتي ‪ IDLH‬كه برابر ‪ppm١٠٠‬است‬
‫مقايسه كنيد‬
 ‫مدلهاي انتشار‬

‫• معادﻻت رياضي‬
‫• روند تغييرات غلظت آﻻينده‬
‫• تابعي از مكان و زمان‬
‫• رهايش پيوسته‬
‫• رهايش ناگهاني‬
 ‫مدلهاي انتشار‬

‫• تعريف اول‪ -‬زمان مورد نياز براي‬

‫رسيدن ابر به يك موقعيت فرضي‬
‫• انفجار ابر گاز فشرده‬
‫• پلوم از دودكش‬
‫• تعريف دوم‪-‬يك دقيقه‬
‫• معيار كمي‬
‫مدلهاي انتشار‪ -‬ارتفاع‬
‫موثر انتشار‬

‫• اندازه حركت سيال خروجي‬

‫• اثرات شناوري ناشي از اختﻼف‬
‫دانسيته‬
‫• اثر چشمگير دما‬
‫مدل هاي انتشار براي گازهاي‬
‫خنثي )مدل هاي گاوسي(‬

‫• دانسيته مشابه هوا‬

‫• گازهاي رقيق شده‬
‫• معادله پاسكويل و گي فورد‬
‫مدل هاي انتشار براي گازهاي‬
‫خنثي )فرضيات مدل گاوسي(‬

‫• فرضيات مدل‪:‬‬
‫• پيوستگي دبي جرمي‬
‫• عدم حذف ماده به دليل واكنش‬
‫• صرفنظر از اثرات گرانشي‬
‫• ثبات در شرايط آب و هوايي‬
‫• يكنواختي زبري زمين‬
‫مدل هاي گاوسي‪ -‬انتشار‬
‫پيوسته‬
 ‫مثال‬

‫• نزديك يك روستا‪ ،‬سه كارخانه وجود دارد كه هر كدام با يك دودكش دي اكسيد سولفور آزاد مي كنند‪ .‬شما‬
‫مي خواهيد اين آﻻينده در نقطه مفروض ‪ M‬مطابق شكل را به دست آوريد‪ .‬كارخانه هاي ‪ A‬و ‪ B‬به شما اجازه‬
‫اندازه گيري در دودكش هاي مربوطه را مي دهند در حالي كه كارخانه ‪ C‬به سادگي اعﻼم مي كند كه آنها‬
‫هيچگونه آﻻينده اي را به محيط نمي دهند‪ .‬شما به طور همزمان از دودكش هاي ‪ (٨٥ gs-1) A‬و ‪ (٧٠ gs-1) B‬و‬
‫غلظت ‪ SO2‬در سطح زمين را در نقطه ‪ (10-4gm-3) M‬اندازه گيري مي كنند‪ .‬در مورد كارخانه ‪ C‬ارتفاع ‪ ٥٣‬متر‪،‬‬
‫قطر داخلي ‪ ٠/٨‬متر‪ ،‬سرعت خروج دود ‪ ٩‬متر بر ثانيه دماي دود ‪ ٣٠٠‬درجه سانتي گراد است‪.‬روز ابري‪،‬‬
‫سرعت باد ‪ ٦‬متر بر ثانيه و فشار ‪ ١/٠١٣‬بار و ناحيه را روستايي فرض كنيد‪.‬‬
‫• نرخي كه در آن ‪ SO2‬از دودكش هاي كارخانه ‪ C‬آزاد شده را تعيين كنيد‪.‬‬
‫مدل هاي گاوسي‪ -‬انتشار آني‬
 ‫مثال‬

‫• بر اثر يك تصادف جادهاي كلر از يك تانكر نشت كرده است اگرچه نشت كامﻼً متوقف‬
‫شده است چهار كيلوگرم كلر آزاد شده است رهايش را مي توان به صورت آني در نظر‬
‫گرفت در جاده چندين ماشين در فاصله ‪ ٢٠٠‬متري در جهت باد توقف كرده اند زمان‬
‫مورد نياز براي رسيدن مركز ابر به ماشين ها‪ ،‬حداكثر غلظتي كه اشخاص درون ماشين ها‬
‫در معرض آن هستند و زماني كه طي آن ابر محدوده مربوط ‪ ERPG-2‬از آن ها ميگذرد‬
‫محاسبه كنيم‬
‫• شرايط جوي‪ :‬سرعت باد ‪ ٢‬متر بر ثانيه و دما ‪ ٢٠‬درجه سانتيگراد‪ ،‬شرايط ابري است‬
 ‫رهايش كوتاه مدت‬

‫• رهايش از شير اطمينان‬

‫• حداكثر غلظت در يك فاصله‬
‫معين از منبع‬
‫انتشار براي گازهاي سنگين تر‬
‫از هوا‬

‫• تاثير چگالي‬
‫• دﻻيل سنگيني‪:‬‬
‫• وزن مولكولي‬
‫• دما‬
‫• ايروسل‬
‫• واكنش شيميايي‬
‫انتشار براي گازهاي سنگين تر‬
‫از هوا‬

‫• فرايند رهايش آني گاز سنگين‬

‫مدلهاي انتشار براي گازهاي‬
‫سنگين تر از هوا‬

‫• مدل هاي مرسوم اصﻼح شده‬

‫• مدل هاي جعبه اي‬
‫• مدل هاي بر حسب تئوري ‪k‬‬
 ‫مدلهاي انتشار براي گازهاي‬
‫سنگين تر از هوا‬

‫• مدل ‪Britter and McQuaid‬‬

‫• مجموعه اي روابط تجربي برپايه آناليز‬
‫ابعادي و اطﻼعات آزمايشگاهي‬
‫• غلظت تابع اعداد بدون بعد‬
‫• عدم محاسبه پايداري هوا و زبري زمين‬
‫مدلهاي انتشار براي گازهاي‬
‫سنگين تر از هوا‬

‫• مدل ‪Britter and McQuaid‬‬

‫• رهايش پيوسته‬
‫مدلهاي انتشار براي گازهاي‬
‫سنگين تر از هوا‬

‫• مدل ‪Britter and McQuaid‬‬

‫• رهايش پيوسته‬
‫مدلهاي انتشار براي گازهاي‬
‫سنگين تر از هوا‬

‫• مدل ‪Britter and McQuaid‬‬

‫• رهايش آني‬
‫مدلهاي انتشار براي گازهاي‬
‫سنگين تر از هوا‬

‫• مدل ‪Britter and McQuaid‬‬

‫• رهايش هاي غير همدما‬
‫• گسترش افقي‬
‫• اصﻼح غلظت در پلوم‬
 ‫مثال‬

‫• آزمايشهاي جامعي روي رهايشهاي پروپان مايع صورت گرفته است‪.‬‬

‫• اطﻼعات زير مربوط به اين آزمايشها است‪:‬‬
‫مدت زمان‪270 s:‬‬ ‫• دبي ريزش مايع‪0.065m3s-1:‬‬
‫• سرعت باد‪5.2 ms-1:‬‬
‫• چگالي پروپان مايع شده‪ 553kgm-3:‬چگالي گاز پروپان در نقطه جوش )‪2.32 kgm-3:(-42oC‬‬
‫چگالي هواي محيط‪1.21 kgm-3:‬‬ ‫• دماي هواي محيط‪20oC :‬‬
‫• حداكثر فاصله را در جهت باد كه در آن به حد پايين اشتعال پذيري مي رسيم را محاسبه كنيد )‪(LFL=%2.1‬‬
‫محاسبه مختصات منحني غلظت‬

‫• مدل انتگرال پلوم ‪Ooms‬‬

‫محاسبه مختصات منحني غلظت‬

‫• مدل انتگرال پلوم ‪Ooms‬‬

‫• تعيين مختصات منحني غلظت‬
 ‫مثال‬

‫• مورد تحت بررسي‪ ،‬رهايش از يك تانك ذخيره تحت فشار است‪ .‬دو سرعت‬
‫باد مختلف و سه نرخ رهايش در نظر گرفته شده است‪ .‬اطﻼعات مربوط به‬
‫شرايط انتشار و موقعيت جوي به صورت زير گردآوري شده است‪.‬‬
 ‫انتشار غبار‬

‫• غبار‬
‫• چگالي باﻻ‪ ،‬نشست سريع‬
‫• ذرات كوچك و سبك‪ ،‬آشفتگي هوا‬
‫• انتشار اتمسفريك غبار سبوس‬
‫آلرژي زا‪ ،‬عوامل بيماري زا‬
 ‫انتشار عوامل بيماري زا در‬
‫هوا‬

‫• دانمارك ‪١٩٦٦‬‬
‫• روسيه ‪١٩٧٩‬‬
‫• تفاوت بين انتشار ويروس و گاز‬
‫در هوا‬
 ‫فرار‬

‫• دوز دريافتي توسط افراد‬

‫• اندازه ابر‬
‫• غلظت‬
‫• دوره زماني حضور‬
‫• فرار‬
‫• حمايت احتمالي‬
 ‫فرار‬

‫• محيط باز‬
‫• ساختمان هاي با نرخ تغيير هواي‬
‫باﻻ‬
‫• عمود بر باد‬
‫• تنفس با سرعت بيشتر در حين‬
‫فرار‬
 ‫پناهجويي و حفاظت‬

‫• تفاوت غلظت آﻻينده در درون و‬

‫بيرون‬
‫• غلظت هاي دروني كمتر از غلظت‬
‫هاي بيروني‬
‫غلظت در داخل ساختمان‬

‫• رهايش مداوم‬
‫• رهايش موقتي‬
‫• رهايش آني‬
‫غلظت در داخل ساختمان‬

‫• رهايش مداوم‬
‫غلظت در داخل ساختمان‬

‫• رهايش موقتي‬
‫غلظت در داخل ساختمان‬

‫• رهايش موقتي‬
‫غلظت در داخل ساختمان‬

‫• رهايش آني‬
‫غلظت در داخل ساختمان‬

‫• رهايش آني‬
‫غلظت در داخل ساختمان‬

‫• رويكرد ساده شده‬

 ‫مثال‬

‫• يك رهايش از يك حفره در لوله اي در سطح زمين مفروض است به طوري كه ‪ 4kgs-1‬گاز‬

‫آمونياك در ‪ 20oC‬طي ‪ ٣٠‬دقيقه خارج مي شود‪ .‬در فاصله ‪ ٣٥٠‬متري در جهت باد يك خانه‬
‫با نرخ تهويه ‪ 1.2 h-1‬قرار دارد‪ .‬نرخ جذب را مي توان تقريبا ‪ 0.2 h-1‬فرض كرد‪ .‬دماي محيط‬
‫‪ 20oC‬است‪ .‬هوا كامﻼ ابري است و سرعت باد ‪ 4.5 ms-1‬و محيط روستايي است‪.‬‬
‫• محاسبه كنيد كه آيا حداكثر غلظت دروني به مقدار ‪ IDLH‬براي آمونياك )‪(300 ppm‬‬
‫خواهد رسيد؟‬
‫آسيب پذيري‬
 ‫مقدمه‬

‫• آثار يك حادثه‬
‫• جدول‬
‫• نمودار‬
‫• مدلهاي تحليلي‬
‫تاثيرپذيري جمعيت از‬
‫حادثه‬
‫• تاثيرپذيري متفاوت افراد‬
‫• جزئي‬
‫• شديد‬
‫• متوسط‬
‫تاثيرپذيري جمعيت از‬
‫حادثه‬
‫• واكنش عمومي يك جمعيت‬
‫• توزيع نرمال‬
 ‫تاثيرپذيري جمعيت از‬
‫حادثه‬
‫• واكنش افراد ) درصد افرادي‬
‫كه دچار سوختگي درجه ‪ ٢‬شده‬
‫اند( به عنوان تابعي از لگاريتم‬
‫دز براي يك حالت خاص)قرار‬
‫گرفتن در معرض تابش حرارتي(‬
‫تعيين تجهيز و شرايط‬
‫جوي‬
‫برآورد تلفات‬
‫تعيين سناريوي تخليه‬

‫• آناليز پرابيت )ارزش احتمال(‬

‫به دست آوردن‬
‫حل معادﻻت تخليه‪،‬‬
‫انتشار‪ ،‬آتش و انفجار‬
‫پروفايل غلظت‪،‬‬
‫تشعشع و ازدياد فشار‬
‫• براي تخمين بزرگي يك رويداد‬
‫• براي ارتباط دز با احتمال مرگ‬
‫به دست آوردن دز‬ ‫به دست آوردن تابع‬
‫مواجهه‬ ‫پرابيت‬

‫به دست آوردن‬

‫احتمال آسيب پذيري‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آناليز پرابيت )ارزش احتمال(‬

 ‫برآورد تلفات‬

‫• آناليز پرابيت )ارزش احتمال(‬

 ‫برآورد تلفات‬

‫• آناليز پرابيت )ارزش احتمال(‬

 ‫مثال‬

‫• جدول )‪ (١‬درصد افرادي را كه بر اثر خونريزي ريه در حوادث واقعي انفجار‬

‫كشته شده اند نشان مي دهد‪ .‬با استفاده از دادهها معادﻻت پرابيت‬
‫)ارزش احتمال( براي مرگ ناشي از خونريزي ريه را به دست آوريد‪ .‬حداكثر‬
‫افزايش فشار ‪ ∆P‬به عنوان شدت آثار در نظر گرفته مي شود‪.‬‬
‫مثال‬
‫مثال‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر تابش‬

‫حرارتي‬
‫• آسيب به افراد‬
‫• سوختگي درجه يك‪ ،‬سطحي‬
‫• سوختگي درجه دو‪ ،‬عمق ‪0.1mm‬‬
‫• سوختگي درجه سه‪1-2 mm ،‬‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر تابش‬

‫حرارتي‬
‫• آسيب به افراد‬
‫• محدوده قابل تحمل ‪5 kWm-2‬‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر تابش‬

‫حرارتي‬
‫• آسيب به افراد‬
‫• زمان سپري شده قبل از احساس‬
‫درد‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر تابش‬

‫حرارتي‬
‫• آسيب به افراد‬
‫• پيامدهاي تابش حرارتي به عنوان‬
‫تابعي از شدت و زمان در معرض‬
‫بودن‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر تابش‬

‫حرارتي‬
‫• آسيب به افراد‬
‫• پيامدهاي تابش حرارتي به عنوان‬
‫تابعي از شدت و زمان در معرض‬
‫بودن‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر تابش‬

‫حرارتي‬
‫• آسيب به افراد‬
‫• معادﻻت پرابيت‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر تابش‬

‫حرارتي‬
‫• آسيب به افراد‬
‫• پوشش و لباس‬
‫• مقاوم در برابر آتش‬
‫• حد آستانه تابش براي احتراق‬
‫لباس‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر تابش‬

‫حرارتي‬
‫• آسيب به افراد‬
‫• فرار‬
‫• ‪ ٥‬ثانيه‬
‫• ‪ ٤‬تا ‪ ٦‬متر بر ثانيه‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر تابش‬

‫حرارتي‬
‫• آسيب به افراد‬
‫• فرار‬
‫• آتش ناگهاني‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر تابش‬

‫حرارتي‬
‫• آسيب به افراد‬
‫• آثار هواي داغ‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر تابش‬

‫حرارتي‬
‫• صدمه به مواد‬
‫• پوشش رنگ‬
‫• فرو ريختن سازه‬
‫• وابستگي به شار حرارتي‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر تابش‬

‫حرارتي‬
‫• صدمه به مواد‬
‫وابستگي به درجه حرارت سطحي‬ ‫•‬
‫سرعت افزايش دماي جسم‬ ‫•‬
‫دماي اشتعال‬ ‫•‬
‫شار بحراني‬ ‫•‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر تابش‬

‫حرارتي‬
‫• صدمه به مواد‬
‫• مواد نازك‬
‫• مواد ضخيم‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر تابش‬

‫حرارتي‬
‫• صدمه به مواد‬
‫• خواص اشتعالي مواد ساختماني‬
 ‫مثال‬

‫• زمان اشتعال را براي يك قطعه چوب نئوپان با ضخامت ‪ ١,٢٧‬سانتي متر كه‬
‫تحت شار حرارتي تابشي معادل ‪ ٢٥ kWm-2‬قرار دارد محاسبه كنيد‪.‬‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر انفجار‬

‫• آسيب به افراد‬
‫• مستقيم )ناشي از افزايش فشار(‬
‫• غيرمستقيم )تركش‪ ،‬جابه جايي‪ ،‬فرو‬
‫ريختن سازه(‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر انفجار‬

‫• آسيب به افراد‬
‫• مستقيم‬
‫• افزايش ناگهاني فشار‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر انفجار‬

‫• آسيب به افراد‬
‫• مستقيم‬
‫• افزايش ناگهاني فشار‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر انفجار‬

‫• آسيب به افراد‬
‫• مستقيم‬
‫• مرگ و مير بر اثر خونريزي ريه‬
‫• صدمه به پرده گوش‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر انفجار‬

‫• آسيب به افراد‬
‫• غير مستقيم‬
‫• نوع دوم‬
‫• نوع سوم‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر انفجار‬

‫• آسيب به افراد‬
‫• غير مستقيم‬
‫• جابه جايي فرد‬
‫• برخورد به مانع‬
‫• سرعت پررت شدن‬
‫• شكل مانع‬
‫• محل وارد شدن ضربه‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر انفجار‬

‫• آسيب به افراد‬
‫• غير مستقيم‬
‫• جابه جايي فرد‬
‫• برخورد به مانع‬
‫• سرعت پرت شدن‬
‫• شكل مانع‬
‫• محل وارد شدن ضربه‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر انفجار‬

‫• آسيب به افراد‬
‫• غير مستقيم‬
‫• جابه جايي فرد‬
‫• برخورد به مانع‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر انفجار‬

‫• آسيب به افراد‬
‫• غير مستقيم‬
‫• قطعات‬
‫• قطعات شكسته‬
‫• قطعات غيرشكسته‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر انفجار‬

‫• آسيب به افراد‬
‫• غير مستقيم‬
‫• قطعات‬
‫• احتمال نجات افراد‬
 ‫مثال‬

‫• انفجار يك ابر بخار‪ ،‬در فاصله ‪ ٢٠٠‬متري‪ ،‬موج فشاري معادل ‪ ٤٠ kPa‬ايجاد‬
‫مي كند‪ .‬در اين فاصله ‪ ٢٢‬نفر در مقابل يك ديوار‪ ،‬در برابر موج فشار قرار‬
‫دارند‪ .‬پيامدهاي ناشي از انفجار را بر اين افراد تخمين بزنيد‪.‬‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر انفجار‬

‫• آسيب به افراد‬
‫• فرو ريختن ساختمانها‬
‫• ابعاد‬
‫• عمر‬
‫• نوع ساختمان‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر انفجار‬

‫• پيامدهاي انفجار بر ساختمان ها و‬
‫سازه ها‬
‫• وابستگي خسارت‬
‫افزايش فشار ماكسيمم‬ ‫•‬
‫مدت زمان افزايش فشار‬ ‫•‬
‫شرايط‬ ‫•‬
‫مقاومت تاسيسات‬ ‫•‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر انفجار‬

‫• پيامدهاي انفجار بر ساختمان ها و‬
‫سازه ها‬
‫• خسارت عمده به ساختمان ها‬
‫• تخريب‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر مواد سمي‬

‫• بلعيدن‬
‫• تنفس‬
‫• تزريق‬
‫• جذب پوستي‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر مواد سمي‬

‫• نوع ماده‬
‫• دز‬
‫• مقداري از ماده شيميايي كه جهت مصرف‬
‫موجود زنده در يك فاصله زماني خاص در‬
‫نظر گرفته شده است‪.‬‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر مواد سمي‬

‫• نوع ماده‬
‫• دز‬
‫• مقداري از ماده شيميايي كه جهت مصرف‬
‫موجود زنده در يك فاصله زماني خاص در‬
‫نظر گرفته شده است‪.‬‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر مواد سمي‬

‫• ‪IDLH‬‬
‫• ‪AEGL‬‬
‫• ‪ERPG‬‬
‫• ‪TEEL‬‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر مواد سمي‬

‫• معادﻻت دز و پرابيت‬
‫• ‪Cnt‬‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر مواد سمي‬

‫• معادله پرابيت‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر مواد سمي‬

‫• معادله پرابيت‬
 ‫مثال‬

‫• مقدار‪ LC01‬را براي فرمالدهيد در زمان مجاورت ‪ ١٠‬دقيقه محاسبه كنيد‪.‬‬

 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر مواد سمي‬

‫• مواد منتشر شده از آتش‬
‫• مواد سمي‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر مواد سمي‬

‫• مواد منتشر شده از آتش‬
‫• آثار‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر مواد سمي‬

‫• مواد منتشر شده از آتش‬
‫• آثار‬
 ‫مثال‬

‫• در يك حادثه نشت گاز كلر كه سبب توليد ابر گاز سمي مي شود يك گروه ‪ ١٢‬نفري از مردم تحت غلظت هاي‬
‫مذكور در جدول زير در معرض اين گاز قرار مي گيرند‪.‬‬
‫• الف‪-‬پيامدها را تخمين بزنيد‬
‫• ب‪ -‬غلظت هاي متوسط را به نحوي محاسبه كنيد كه به مدت ‪ ١٠‬دقيقه همان مرگ و مير را در پي داشته باشد‪.‬‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• آسيبپذيري در برابر گازهاي‬

‫خنثي‬
‫• آگاهي كم افراد‬
‫• كمبود اكسيژن‬
 ‫مثال‬

‫در يك واحد شيميايي يك تانكر مدفون به قطر ‪ ٥‬متر و به ارتفاع ‪ ٥‬متر با تزريق ‪ ١٥٧‬متر مكعب‬
‫نيتروژن خنثي شده است )در دماي اتاق و فشار اتمسفريك( به دليل پاره اي تغييرات )كارخانه به‬
‫مالك جديد فروخته شده است( اين بخش از تاسيسات بسته شده است سه سال بعد يك فرآيند‬
‫جديد شروع به كار مي كند‪ .‬يك كارگر به منظور تميز كردن تانكر كه درب آن در تمام اين مدت‬
‫بسته بوده است وارد آن مي شود چند لحظه بعد همراه وي متوجه ميشود كه او بيهوش دراز‬
‫كشيده است همراه او براي كمك وارد تانكر مي شود و او نيز بيهوش مي شود مدتي بعد‬
‫آتشنشانها هر دو نفر را در حالي كه مرده بودند بيرون آوردند اين واقعه را توضيح دهيد‪.‬‬
‫از اين فرض ساده شونده استفاده كنيد كه ورود نيتروژن به تانكر سبب خروج همان حجم از هوا‬
‫به بيرون از تانكر ميشود‬
‫برآورد تلفات‬

‫• تاثير جان پناه‬

‫• محيط باز‬
‫• محيط بسته‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• تاثير جان پناه‬

‫• تابش حرارتي‬
‫• احتمال مرگ ‪ ١٠٠‬درصدي در محدوده شعله‬
‫• در خارج از محدوده‬
‫• ‪ ٠‬براي آتش ناگهاني‬
‫• تابعيت شدت تشعشع و زمان براي ساير آتش‬
‫ها‬
‫برآورد تلفات‬

‫• تاثير جان پناه‬

‫• افزايش فشار‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• تاثير جان پناه‬

‫• مجاورت با مواد سمي‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• ارتباط بين شمار تلفات و شمار‬

‫آسيب ديدگان در حوادث عمده‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• ناحيه بندي بر اساس آسيب‬

‫پذيري‬
‫• ناحيه اقدام ‪IZ‬‬
‫• ناحيه آماده باش ‪AZ‬‬
‫• ناحيه دومينو ‪DZ‬‬
 ‫برآورد تلفات‬

‫• ناحيه بندي بر اساس آسيب‬

‫پذيري‬
‫• ناحيه اقدام ‪IZ‬‬
‫• ناحيه آماده باش ‪AZ‬‬
‫• ناحيه دومينو ‪DZ‬‬