‫فصل اول ‪:‬‬

‫تاريخچه مخازن نفت‬

 ‫سقفهاي شناور‬
‫• به دليل اينکه در مخازن با سقف ثابت‪ ،‬مايع درون مخزن تحت پروسه تبخير‬
‫انجام مي گيرد اين امر موجب گشت تا تحقيقاتي بر روي مخازن با سقف‬
‫متحرک انجام گيرد ‪ .‬پيشرفت اين تکنولوژي بعد از جنگ جهاني اول توسط‬
‫کمپاني (‪ )CB&I‬شروع شده که درآن که در زمان مديران معروف و ارشد‬
‫صنعت نفت‪ ،‬تمامي تستهاي سقف شناور را انجام دادند ‪ .‬استفاده از سقف شناور‬
‫باعث مي شود که بخارهاي حاصل از تبخير که بر اثر شرايط محيطي و شرايط‬
‫پر بودن مخزن ايجاد مي شود را به شدت کاهش يابد ‪.‬‬
‫سقف شناور خارجي‬
double – deck type .
 ‫سقف شناور خارجي‬
‫• سقفهاي ‪ double – deck‬داراي دو اليه فلزي ( فوالدي ) به ضخامت ورق ‪5‬‬
‫‪mm‬مي باشد که توسط يک شبکه مدور دايره اي اين دو صفحه از جسم جدا‬
‫شده اند ‪ .‬در اين طرح بزرگ با وجود شيب ‪ 1/64‬امکان تخليه آب و سيستم لوله‬
‫بهتر فراهم مي شود ‪ .‬همچنين سطح داخلي سقف بسيار نزديک و شناور بر‬
‫روي محصول داخل مخزن مي باشد که اين امر ايجاد بخار ثابت ناشي از تبخير‬
‫محصول را کم کرده و در نتيجه ميزان خوردگي کمتر خواهد شد ‪ .‬همچنين‬
‫فضاي خالي بين دو صفحه فوالدي در سقف به عنوان يک عايق در مقابل‬
‫گرماي خورشيد عمل کرده و از تبخير شدن محصول داخل مخزن جلوگيري مي‬
‫کند ‪.‬‬
‫• استحکام باالي اين سقف موجب استواري در مقابل خستگي ترک ناشي از وزش‬
‫باد مي شود ‪ .‬اين نوع سقف براي مخازن با قطر ‪ 10 m‬و همچنين براي مخازن‬
‫با سقف ‪ 65m‬به باال استفاده مي شود ‪.‬‬
 ‫فصل دوم ‪:‬‬
‫دستورالعمل نصب مخازن ذخيره سقف شناور‬
 ‫بازرسي ابعادي فونداسيون‬
‫• شکل‪ ،‬ارتفاع‪ ،‬شيب و تراز بودن فونداسيون بايد به دقت بررسي شود‪.‬‬

‫اندازه گيري شيب و تراز فونداسيون‬

‫ورقهاي کف‬
‫‪ .1‬چيدمان ورقهاي انوالر و کف‬
 ‫ورقهاي کف‬
‫‪ .2‬جوشکاري صحيح ورقهاي انوالر و کف‬

‫ورقها بايد توسط چکش کامال بر روی هم قرار گيرند‬

‫چيدمان و ترتيب جوشکاری ورقهاي کف‬
‫ورقهاي انوالر‬
‫ورقهاي کف‬
‫ورقهای شل ( کورسهاي اول‪ ،‬دوم و سوم )‬
‫‪ .1‬پيش از مونتاژ ورقهاي کورس اول‬
‫ورقهای شل ( کورسهاي اول‪ ،‬دوم و سوم )‬
‫‪ .2‬مونتاژ ورقهاي کورس اول‪ ،‬دوم و سوم‬
‫ورقهای شل ( کورسهاي اول‪ ،‬دوم و سوم )‬
‫‪ .3‬جوشکاري صحيح ورقهاي شل‬
‫مونتاژ سقف شناوري‬
‫‪ .1‬نصب پايه هاي موقت‬
‫مونتاژ سقف شناوري‬
‫‪ .2‬چيدمان ورقهاي عرشه پاييني سقف‬
‫‪ .3‬جوشکاري عرشه پاييني سقف‬
‫مونتاژ سقف شناوري‬
 ‫مونتاژ سقف شناوري‬
‫‪ .4‬سوار کردن حلقه ها (‪ ، )rim plates‬ديواره ها (‪ )bulk heads‬و‬
‫تراسها (‪)truss‬‬
‫مونتاژ سقف شناوري‬
‫‪ .5‬نصب پايه هاي دائمي (‪)pipe supports‬‬

‫‪ .6‬برداشتن پايه هاي موقت‬

‫‪ .7‬نصب متعلقات‬
 ‫کورسهاي چهارم به باال‬
‫• ورقهاي شل از کورس چهارم به بعد مرحله به مرحله مونتاژ و جوشکاري مي‬
‫شوند ‪.‬‬
‫کورسهاي چهارم به باال‬
‫• مهار بند ‪Shell‬‬
‫تاپ انگل و بادبند‬
‫سيستم زه کشي سقف)‪(roof drain system‬‬

‫سيستم آب بندي)‪(sealing system‬‬

‫بازرسي و تست ها‬

‫تميزکاري‬
‫رنگ کاري‬
 ‫فصل سوم ‪:‬‬
‫دستورالعمل تست و بازرسي مخازن ذخيره سقف‬
‫شناور‬
‫بازرسي و تست‬
‫‪ .1‬تاييد فونداسيون مخزن‬

‫• بازرسي چشمي‬

‫• كنترل ابعادي‬
‫بازرسي و تست‬
‫‪ .2‬مواد‬

‫• عالمتگذاري جهت نصب‬

‫• كنترل ‪MICR‬‬
‫بازرسي و تست‬
‫‪ .3‬كنترل ورقهاي كف و انوالر‬

‫آماده سازي‬ ‫•‬

‫چيدمان‬ ‫•‬
‫در حين جوشكاري‬ ‫•‬
‫در پايان جوشكاري‬ ‫•‬
‫نشانه گذاري روي ورقهاي كف‬ ‫•‬
‫بازرسي و تست‬

‫وکيوم تست‬
 ‫بازرسي و تست‬
‫‪ .4‬ورقهاي جداره‪ ،‬نبشي باالي مخزن و بادبند ‪:‬‬

‫آماده سازي‬ ‫•‬

‫سر هم بندي‬ ‫•‬
‫جوشكاري‬ ‫•‬
‫پايان عمليات جوشكاري‬ ‫•‬
 ‫بازرسي و تست‬
‫هم سطح بودن ورقها در محل اتصاالت عمودي (‪)Peaking‬‬
 ‫بازرسي و تست‬
‫هم سطح بودن ورقها در محل اتصاالت افقي (‪)Banding‬‬
 ‫بازرسي و تست‬
‫‪ .5‬سقف شناور ( سقف زيري و بااليي‪ ،‬سازه شناور )‬

‫• آماده سازي‬
‫• چيدمان و مونتاژ‬
‫• جوشكاري و تكميل كردن‬
‫بازرسي و تست‬

‫عمليات تست گازوييل‬

‫بازرسي و تست‬
‫‪ .6‬نازلها و منهول ها ‪:‬‬

‫• آماده سازي‬
‫• نصب‬
‫• جوشكاري و تكميل كردن‬

‫‪ .7‬سيستم زه كشي سقف‬

 ‫دستورالعمل هيدرواستاتيک بر اساس استاندارد‪IPS‬‬
‫هيدروتست‬
‫تست هيدرواستاتيک نبايد باعث اين شود که تنش هايي بيشتر از جدول زير بر‬ ‫•‬
‫روي قسمت هاي پاييني بدنه وارد کند ‪.‬‬

‫محدوديت درصد مشخص شده از حداقل‬

‫مواد ساخت مخزن‬
‫استحکام تسليم‬
‫فوالد فريتي‬ ‫‪90‬‬
‫مواد غير آهني ضد زنگ آستنيتي‬ ‫‪100‬‬
‫دستورالعمل هيدرواستاتيک بر اساس استاندارد‪IPS‬‬
‫دبي پر شدن آب نبايد بيشتر از جدول زير باشد ‪.‬‬ ‫•‬

‫نرخ پر شدن به ميليمتر‬ ‫ضخامت ورق هاي کف‬

‫قسمت مخزن‬
‫بر ساعت‬ ‫مخزن به ميليمتر‬
‫قسمت باالي مخزن‬
‫‪300‬‬
‫قسمت باالي مخزن که‬ ‫‪> 22‬‬
‫‪450‬‬
‫تحت فشار باد قرار دارد‬
‫‪225‬‬ ‫‪ 3/1‬بااليي‬
‫‪300‬‬ ‫‪ 3/1‬مياني‬ ‫‪≤ 22‬‬
‫‪450‬‬ ‫‪ 3/1‬پاييني‬
 ‫دستورالعمل هيدرواستاتيک بر اساس استاندارد‪IPS‬‬
‫• تست هيدرواستاتيک بايد به صورت زير انجام گيرد ‪:‬‬
‫مخزن هاي فوالد کربني ‪ :‬يک عامل ضد خورندگي يا بازدارنده اکسيژن بايد به آب‬
‫اضافه شود‬
‫مخزن هاي فوالدهاي آستنيتي و آلومينيومي ‪ :‬آب آشاميدني‬

‫• اندازه هاي نشست بدنه مخزن بايد قبل و هنگام هيدروتست در ارتفاع هاي ‪2/1‬‬
‫و ‪ 4/3‬وبه طور کامل مانند طراحي ارتفاع مايع‪ ،‬گرفته شود‬
 ‫دستورالعمل هيدرواستاتيک بر اساس استاندارد‪IPS‬‬
‫ارتفاع مخزن در انجام تست بايد با دقت ‪ ±1.5mm‬اندازه گيري شود ‪ .‬حداقل‬ ‫•‬
‫شماره محل هاي اندازه گيري بايد مانند جدول زير باشد ‪:‬‬

‫تعداد محل هاي اندازه گيري( که در دور بدنه‬ ‫قطر مخزن به‬
‫مخزن قرار مي گيرند )‬ ‫متر‬
‫‪16‬‬ ‫‪> 46‬‬
‫‪24‬‬ ‫< ‪ 46‬تا ‪69‬‬
‫‪32‬‬ ‫< ‪ 69‬تا ‪99‬‬
‫‪48‬‬ ‫< ‪99‬‬
‫دستورالعمل هيدرواستاتيک بر اساس استاندارد‪IPS‬‬
‫اندازه هاي داخلي کف بايد بعد از تست انجام شود ‪ .‬اين اندازه ها بايد هر ‪10‬‬ ‫•‬
‫متر در داخل مخزن به صورت زير محاسبه شوند ‪:‬‬

‫تعداد مرکزهاي قطر ها‬ ‫قطر مخزن به متر‬

‫‪4‬‬ ‫‪> 46‬‬
‫‪6‬‬ ‫< ‪ 46‬تا ‪69‬‬
‫‪8‬‬ ‫< ‪ 69‬تا ‪99‬‬
‫‪10‬‬ ‫< ‪99‬‬

‫هيدروتست بايد در روز شروع و خاتمه شود ‪.‬‬ ‫•‬

 ‫فصل چهارم ‪:‬‬
‫تجهيزات جانبي مخازن سقف شناور‬
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
Deck Support .1
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
Bleeder Vent .2
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
Rim Vent .3
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
Deck Manhole .4
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
Pontoon Manhole .5
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
Roof Drain Cover & Sump .6
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
Emergency Root Drain .7
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
Foam dam plate .8
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
Seal .9
: T.S (tube seal)
: F.S (foam seal)
: M.S (mechanical seal)
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
Rim & compart .10
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
Shell Manhole .11
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
Clean Out Door .12
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
Foam dam .13
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
Water Spray & Cooling System .14
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
: ‫ پلکانها و نردبانها‬.15
spiral stairway •

staircase •
.
vertical ladder •
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
Rolling Ladder & Runway .16
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
Dip & Guide pole .17
‫‪Connection‬هاي روي سقف مخزن‬
‫شکل پاييني نماي باالي ‪guide pole‬‬
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
Anti Rotation .18
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
Wind Girder .19

: ‫انواع باد بندها‬

Top wind girder with handrail
‫باد بند بااليي با نرده دستگيره‬
Intermediate wind girder
‫باد بند مياني‬
Lower wind girder
‫باد بند پاييني‬
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
Top platform .20
‫هاي روي سقف مخزن‬Connection
Top angle .21
‫هاي ديگر‬Connection
Water Draw Off sump & Nozzle .22
‫هاي ديگر‬Connection
Sump Drain Pool .23
‫هاي ديگر‬Connection
Roof Drain Nozzle .24
‫هاي ديگر‬Connection
Elbow of roof drain .25
‫هاي ديگر‬Connection
inlet nozzle .26
Outlet nozzle
‫هاي ديگر‬Connection
Earth Boss .27
‫هاي ديگر‬Connection
Tank Anchorage .28
‫هاي ديگر‬Connection
Name Plate .29
‫تجهيزات حفاظت کاتدي‬
Reference Electrode (Anode) .30
‫هاي ديگر‬Connection
Rectifier .31
‫تجهيزات ابزاردقيق‬
Radar tank gauge (RTG) .32
‫تجهيزات ابزاردقيق‬
Temperature Gauge .33
‫تجهيزات ابزاردقيق‬
Level Switch .34

High Level Switch

High High Level Switch

Low Level Switch

Low Low Level Switch
 ‫پيشنهادات ‪:‬‬

‫با توجه به مطالب ارائه شده دراين پايان نامه که در هر مرحله‬

‫از ساخت مخازن ذخيره سقف شناور نقش استاندارد به طور‬
‫چشمگيري ديده مي شود و لزوم رسيدن به خودکفائي و‬
‫اعتالي صنعت الزم و ضروري است که هرچه بيشتر همه‬
‫فعاليت هاي فني و مهندسي ساخت مخازن ذخيره سقف‬
‫شناور را به استاندارد و استاندارد سازي سوق دهيم ‪.‬‬
 ‫فهرست منابع و مآخذ ‪:‬‬
‫‪ -1‬جزوه مخازن ذخيره‪ ،‬موسسه ويژه شهيد رجائي‬
‫‪ -2‬استاندارد ‪API650‬‬
‫‪ -3‬استاندارد ‪API620‬‬
‫‪ -4‬استاندارد ‪BS5500‬‬
‫‪ -5‬استاندارد ‪ASME sec.- VIII‬‬
‫‪ -6‬محمد قريشي‪ ،‬ساخت و بازرسي فني مخازن ذخيره‪ ،‬انتشارات ارکان‬
‫‪ -7‬ادب آوازه‪ ،‬بازرسي مخازن ذخيره‪ ،‬انجمن جوشکاري و آزمايشهاي‬
‫غيرمخرب ايران‬