‫سوختگی های الکتریکی ‪ ،‬شیمیایی ‪ ،‬تشعشعی‬

‫دکتر هاله رشیدیان‬

 ‫• اسیبهای الکتریکی ‪:‬‬
‫• قبل از ورود به صحنه از قطع منبع برق مطمئن باشید‬
‫• یک خط انتقال نیرو که خیلی ساده بر زمین افتاده می‌تواند به شدت خطرناک باشد‬
‫• برخی از خطوط نیرو متصل به فیوز بوده و متناوبا به جریان برق وصل می شوند‬
‫• منطقه ای بی خطر ایجاد کرده و افراد و تجهیزات و وسایل نقلیه را از منبع مولد برق یا‬
‫خطوط روی زمین دور نگه دارید ‪.‬این فاصله باید بیشتر ازفاصله مابین تیر های برق‬
‫باشد‬
‫• خطوط نیرو که بر زمین افتاده اند ‪ ،‬می توانند به سازه های فلزی ‪ ،‬ساختمان‌ها‪ ،‬وسایل‬
‫نقلیه یا حصارهای فلزی ‪ ،‬برق را منتقل کنند‬
 ‫• تا زمان قطع کامل جریان برق به هیچ کس اجازه نزدیک شدن به بیمار را ندهید‬
‫• پس از حصول ایمنی ‪:‬‬
‫• جستجوی زخم ورودی و خروجی ( به خصوص در جستجوی نقاط احتمالی تماس با‬
‫زمین و منبع الکتریکی) ‪...‬گاهی چند زخم دیده می‌شود‬
‫• گاهی در ارزیابی خارجی چند ضایعه سطحی دارد لی به دلیل العبور برق از بدن ‪،‬‬
‫سوختگی شدید درونی ( عروق و اعصاب و ‪ )...‬دیده می‌شود‬
‫• بررسی وجود شکستگی ها و دررفتگی ها‬
‫• خارج کردن قطعات چرمی و پالستیکی ( کفش و کمربند و ‪ )...‬که مثل سوختگی‬
‫حرارتی ‪ ،‬سوختن بدون شعله دارند‬
‫• خارج کردن انگشتر و ساعت و ‪....‬هر وسیله ای که اثر فشارنده دارد‬
 ‫• نوار قلب و توجهبه انواع دیس ریتمی در بیماران برق گرفتگی ‪ ،‬مانیتورینگ فلب‬
‫صاعقه زدگی‬
‫در افراد باالی درخت یا روی سطح آب یا مشغول راندن تراکتور یا مشغول بازی و کار در‬
‫زمین هستند رخ می دهد ‪ ،‬برق با ولتاژ بسیار باال در کسری از ثانیه‬
‫• در صاعقه زدگی انتقال نیروی الکتریکی یا در اثر برخورد مستقیم یا در اثر برخورد با‬
‫اشیای صاعقه زده است یا بصورت ولتاژ پله ای (ولتاژ در مسیرهای تناوبی از نقطه‬
‫اصلی برخورد صاعقه ‪ ،‬ساطع می‌شود در نتیجه ولتاژ کمتری منتقل می‌کند‪) :‬‬
‫• لمس بیمار صاعقه زده خطری ندارد چون مدتی قبل آن الکتریسیته پراکنده شده هرچند‬
‫ممکن است لباس او همچنان در حال سوختن باشد ‪...‬‬
‫• در صورت ادامه طوفان ‪ ،‬احتمال صاعقه مجدد هست‬
‫• توقف تنفس و احتماال فقدان نبض از اثرات صاعقه است که اغلب با اقدامات مناسب‬
‫پیش بیمارستانی ‪ ،‬بیمار زنده می ماند‬
‫درمان سوختگی های قابل رویت ( زخم ورودی و خروجی) مثل سوختگی حرارتی با خنک کردن ویا‬ ‫•‬
‫پانسمان خشک و استریل‬
‫مراقبت همه جانبه از‪ABC‬‬ ‫•‬
‫مانیتورینگ قلبی جهت تشخیص دیس ریتمی مثل فیبریالسیون ها‬ ‫•‬
‫دفیبریله کردن در موارد فیبریالسیون بطنی‬ ‫•‬
‫روشهای معمول احیا در بیماران در صورت ایست قلبی‬ ‫•‬
‫دو رگ محیطی بزرگ و مایع درمانی اولیه به میزان ‪ ۲۰‬سی سی بر کیلوگرم‬ ‫•‬
‫در صورت سوختگی شدید‪ ،‬مایع درمانی بر اساس فرمول پارکلند‬ ‫•‬
‫توجه به رابدومیولیز و هیپر کالمی ناشی از آن ( دیس ریتمی ناشی از پتاسیم باال )‬ ‫•‬
‫شروع بی کربنات سدیم و مانیتول برای رابدومیولیز طبق نظر پزشک‬ ‫•‬
 ‫سوختگی شیمیایی‬
‫ارزیابی صحنه ‪ ،‬مشخص کردن نوع ماده شیمیایی و نزدیک شدن به بیمار در خالف جهت باد ‪ ،‬اطمینان از‬ ‫•‬
‫ایمنی خود و سایر امدادگران ‪....‬‬
‫آلودگی زدایی بیمار توسط تیم مخصوص‬ ‫•‬
‫در صحنه از افراد آشنا با آن ماده شیمیایی در مورد عوارض و خطرات ماده و تکنیکهای خاص عنلی‬ ‫•‬
‫برای مقابله با ان سوال کنید‬
‫آوازم حفاظتي مناسب مثل دستکش و ماسک و گان ‪...‬‬ ‫•‬
‫خارج کردن لباس آلوده و قراردادن در محلی ایزوله و مناسب‬ ‫•‬
‫شناسایی نوع ماده و مدت زمان تماس و نقاط تماس بدن با ماده شیمیایی‪...‬‬ ‫•‬
‫توجه به ارزیابی های‪ (. ABC‬اینتوباسیون زودرس در صورت احتمال تورم راه های هوایی ‪ ،‬توجه به‬ ‫•‬
‫نبض و ‪)....‬‬
‫توجه به ارزیابی تروما در صورت پایداری اولیه بیمار‬ ‫•‬
 ‫فنل ‪ :‬پاک کننده صنعتی قدرتمند شیمیایی ژالتینی و سوزاننده‬
‫زدودن آن به دلیل چسبندگی و نامحلول بودن در اب ‪ ،‬مشکل است‬
‫حالل آن الکل است که معموال در آن محل یافت می‌شود‬
‫پس از زدودن آن با الکل ‪ ،‬محل را با آب سرد شستشو کنید‬

‫آهک زنده ‪ :‬ماده شیمیایی خورنده قوی که در واکنش با آب و توليد‬

‫گرما‪ ،‬آسیب حرارتی و شیمیایی ایجاد می‌کند ‪ ،‬با مالیمت و در حد‬
‫امکان بطور کامل آن را از سطح پوست برداشته و سپس بقایای‬
‫ریز آن را با شستشوی آب سرد‪ ،‬بزدایید ‪ ،‬با این آهک باقی مانده‬
‫بجای واکنش با آب درون بافتی ‪ ،‬با آب سرد شستشو واکنش می‌دهد‬
‫• سدیم ‪ :‬یک فلز ناپایدار که به دنبال واکنش با آب بدن حرارت بسیار زیادی حتی شعله و نیز گاز‬
‫هیدروژن انفجاری توليد می‌کند‬
‫• معموال زیر نفت نگهداری می‌شود تا با اکسیژن هوا واکنش ندهد‬
‫• بدن فرد آلوده به سدیم را به آرامی با بس پاک کرده و محل آلودگی را با نفت‬
‫بپوشانید‬

‫گازهای اشک آور‪ :‬شامل ‪ CS , CN‬و اسپری فلفل هستند و غالبا مورد‬
‫استفاده عمدی قرار می‌گیرند و سبب تحریک شدید مخاط تنفسی و چشم‬
‫‪...‬شده و در صورت پاک شدن ‪ ،‬آسیب دائمی ندارند‬
‫عالئم ‪ :‬درد چشم ‪،‬کوری موقت ‪ ،‬اشکریزش و گاهی تهوع و استفراغ‬
‫شستشوی چشم با نرمال سالین و یا آب قرارگیری در هوای آزاد‪ ،‬معموال‬
‫پس از ده تا بیست دقیقه بهبود می یابند‪..‬آب هم ماده شیمیایی را رقیق می‌کند و هم‬
‫سرعت و حرارت واکنش شیمیایی و تاثیر آن را کم می‌کند‪..‬گاها می‌توان از شلنگ‬
‫آب باغبانی و یا آتش‌نشانی با فشار کم استفاده کرد ‪..‬آب نه گرم و نه سرد باشد‬
 ‫• شستشو با آب سرد زیاد برای سوختگی های ناشی از تماس باهر ماده شیمیایی ناشناس‬
‫‪ ،‬توصیه‬
‫می‌شود‬
‫• لباس های باقیمانده را خارج ودر محل مناسبی نگهداری کنید تا برای دیگران آلودگی‬
‫ایجاد نکند‬
‫• شستشو با صابون یا مایع ظرفشویی و استفاده از برس یا اسفنج با مالیمت و اجتناب از‬
‫آسیب بیشتر‬
‫بافت نرم و سپس مجددا آبکشی با آب‬
‫• هرگز از پادزهر برای مواد شیمیایی استفاده نکنید چون ممکن است خودش برای پوست‬
‫آسیب رسان باشد و یا اینکه به دنبال واکنش با ماده اولیه ‪ ،‬حرارت بیشتر تولید کند‬
‫• در صورت امکان برچسب ماده شیمیایی یا مقداری از آن را بطور ایمن از صحنه برداشته‬
‫و با‬
‫خود به بیمارستان جهت بررسی های بعدی ‪ ،‬ببرید‬
 ‫• توجه به چشم ها در آسیب‌های شیمیایی‪:‬‬
‫• قرمز‪o‬ی ‪ ،‬درد ‪ ،‬اشکریزش ‪ ،‬تغییر بینایی ‪ ،‬استفاده از لنز تماسی ‪ ، ،‬مدت‬
‫تماس ‪ ،‬شواهد اسپاسم پلک و ‪....‬‬
‫• لنز تماسی را در‪ o‬صورت امکان قبل از شستشو خارج کنید ( گیر‪o‬کرده مواد‬
‫شیمیایی در زیر لنز )‬
‫• شستشو ی فراوان با آب یا نرمال سالین‬
‫• استفاده از ر‪o‬گوالتور جریان برای هدایت سرم به گوشه داخلی چشم‬
‫• اجتناب از آلودگی چشم مقابل با آب شستشو ی چشم الوده‬
 ‫سوختگی ناشی از پرتو تابی‬
‫• به دلیل عدم دیده شدن یا حس کردن پرتوها ‪ ،‬پرسنل ‪ ems‬در معرض خطرند‬
‫• بتون و زمین بین شما و منبع پرتو ‪ ،‬شانس پرتو گیری را کم می‌کند‬
‫• از پرسنل مطلع در خصوص پرتو ها که شاغل در ان مرکزند ‪ ،‬پرس و جو کنید و‬
‫اطالعات بگیرید‬
‫• اگر حادثه در یک مرکز پزشکی یا مرکز صنعتی یا نیروگاه تولید برق رخ داده ‪ ،‬به‬
‫خطرات پرتو تابی رادیو اکتیو توجه کنید‬
‫• اگر پرتو تابی از گرد و خاک و یا آتش ساطع می‌شود پشت به باد قرار گرفته و در‬
‫صورت لزوم با همین وضعیت به منبع نزدیک شوید‬
‫• قبل از ورود به صحنه مراقب باشید که پرسنل تعلیم دیده در این زمینه ایمنی محل را‬
‫تست کرده باشند ود در صورت نبود چنین تیمی ‪ ،‬با احتیاط و برنامه ریزی مناسب جهت‬
‫به حداقل رساندن مدت حضور و با استفاده از لوازم عایق بیمار را از منبع دور کنید‬
 ‫• دوز پرتو دریافت شده با سه عامل مرتبط است ‪:‬‬
‫مدت زمان قرارگیری در معرض پرتو ‪ ،‬فاصله از منبع ‪ ،‬استفاده از عایق‬
‫اگر قرار است بیمار را از منبع دور کنید ‪ ،‬مسن ترین های افراد تیم تان را در تیم تخلیه قرار‬
‫دهید چون غالبا این افراد در سنین باروری نیستند و نیز عوارض پرتو ها سالها بعد بروز‬
‫خواهند کرد‬
‫اجتناب از پرتوگیری جوانان و زنان بویژه باردار‬
‫ب ای آلودگی زدایی بیمار یا از تیم های تعلیم دیده کمک بگیرید یا خودتان با تجهیزات حفاظتی‬
‫الزم این کار را انجام دهید‬
‫بیماران را به محلی دور از وسایل نقلیه و افراد دیگر منتقل کنید‬
‫آلودگی زدایی پیش از انتقال به بیمارستان انجام شود‬
‫از بیمار بخواهید لباسش را درآورد‬
‫با آب فراوان ردن را شستشو داده و سپس با صابون یا مایع ظرفشویی شسته و نهایتا آبکشی‬
 ‫• بدن را خوب برس کشیده و در‪ o‬صور‪o‬ت امکان موها ر‪o‬ا قطع کنید‬
‫• آب حاصل از شستشو و لباس‌های آلوده را به طریقی مناسب حفظ کنید تا بعدا‬
‫به روش صحیح ‪ ،‬امحا گردند‬
‫• شناسایی منبع و قدر‪o‬ت ترکیبات پرتو ها‬
‫• ثبت فاصله و مدت پرتو گیری بیمار‬
‫• بدن بیمار پس از‪ o‬آلودگی ز‪o‬دایی به خودی خود منبع پرتو تابی نیست مگر‬
‫آنکه هنوز‬
‫آغشته به مواد ر‪o‬ادیواکتیو باقی مانده باشد‬
‫• لباس خودتان هم می‌تواند منبع پر‪o‬تو تابی باشد اگر آلوده شده باشد‬
‫• ارزیابی این بیماران آسان است و در‪ o‬صورت پرتوگیری شدید ‪ ،‬تهوع و‬
‫استفراغ و ناخوشی دار‪o‬ند‬
 ‫• حمایت ر‪o‬وانی از بیمار‪o‬‬
‫• اکسیژن و سرم تراپی‬
‫• پانسمان استریل برای سوختگی ها‬
‫• ارزیابی مداوم در موارد سوختگی شیمیایی و حرارتی و الکتریکی در بیمار‪o‬ان‬
‫بدحال هر‬
‫‪ ۵‬دقیقه و در بیمار‪o‬ان با ثبات هر ‪ ۱۵‬دقیقه‬