‫كتابچه راهنماي استفاده ایمن از وسایل حفاظت فردي در بیمارستان‬

‫)‪PPE (personal protection‬‬

‫تدوین ‪ :‬سمیه كرمي‬

‫كارشناس بهداشت حرفه اي‬

‫‪8931‬‬
 ‫تاریخ تدوین‪ :‬بهمن ‪79‬‬
‫تاریخ ابالغ‪:‬شهریور ‪79‬‬
‫تاریخ آخرین بازنگری‪:‬‬
‫استفاده ایمن از وسایل حفاظت فردی با توجه به نوع مراقبت‬
‫تدوین ‪ :‬سالمت حرفه اي‬

‫دامنه كاربرد‬

‫كلیه واحدهاي درماني‪ ،‬پاراكلینیکي‪ ،‬درمانگاه تخصصي ‪ ،‬دفع پسماند و رختشویخانه‬

‫موارد ذیل توسط كلیه كاركنان درماني ) پزشکان ‪ ،‬پرستاران‪ ،‬ماماها‪ ،‬تکنسین هاي بیهوشي و اتاق عمل‪،‬پرسنل خدماتي‬
‫الزم االجراء مي باشد‪.‬‬

‫شیوه انجام كار ‪( :‬چه فعالیتي‪،‬در چه زماني‪،‬درچه محلي وتوسط چه كسي انجام شود )‬

‫الف‪ -‬احتیاط تماسي ( ‪)Contact P‬‬

‫براي جلوگیري از انتقال ارگانیسم هاي مهم از لحاظ همه گیرشناسي كه مربوط به بیماران كلونیزه یا دچارعفونت بوده و از‬
‫طریق تماس مستقیم ) لمس كردن بیمار ( یا تماس غیرمستقیم ) تماس با اشیا و وسایل یا سطوح آلوده محیط بیمار ( انتقال‬
‫مي یابند‪.‬‬

‫دستکش ‪:‬‬

‫‪ -‬تمام كاركنان هنگام مراقبت در مواجهه با ترشحات و مواد دفعي بدن بیمار ‪ ،‬مایعات بدن بیمار ‪ ،‬غشاهاي مخاطي ‪،‬‬

‫پوست ناسالم ‪ ،‬وسایل نوک تیز و وسایل آلوده مي بایست از دستکش التکس با سایز مناسب استفاده كنند ‪.‬‬

‫‪ -‬از یک جفت دستکش تنها براي یک بیمار استفاده شود و از استفاده مشترک براي چند بیمار پرهیز شود‪.‬‬

‫‪ -‬از شستشوي و ضدعفوني دستکش براي استفاده ي مجدد اجتناب شود‪.‬‬

‫‪ -‬قبل و بعد از استفاده ي دستکش دست ها شسته شود‪.‬‬

‫‪ -‬در طول استفاده از دستکش در صورت آلودگي زیاد یا پارگي ‪ ،‬دستکش تعویض شود‪.‬‬

‫‪ -‬در جراحي هاي طوالني و پرخطر دو جفت دستکش پوشیده شود‪.‬‬

‫‪ -‬در طول مراقبت از بیمار با دستکش آلوده سایر سطوح محیطي و وسایل لمس نشود و از تردد با دستکش آلوده در‬

‫سایر مکان ها جدا خودداري شود‪.‬‬

‫‪ -‬اگر براي یک بیمار كارهاي مختلف و اقدامات تهاجمي صورت مي گیرد‪ ،‬دستکش ها باید در فواصل انجام این امور‬

‫تعویض گردد‪.‬‬

‫‪|Page2‬‬
 ‫تاریخ تدوین‪ :‬بهمن ‪79‬‬
‫تاریخ ابالغ‪:‬شهریور ‪79‬‬
‫تاریخ آخرین بازنگری‪:‬‬
‫استفاده ایمن از وسایل حفاظت فردی با توجه به نوع مراقبت‬
‫تدوین ‪ :‬سالمت حرفه اي‬

‫‪ -‬از نظر ترتیب پوشیدن‪ ،‬دستکش اولین وسیله ي حفاظت شخصي است كه باید پوشیده شود و آخرین وسیله اي است كه‬
‫باید خارج شود ‪.‬‬

‫نحوه پوشیدن دستکش استریل‬

‫‪|Page3‬‬
 ‫تاریخ تدوین‪ :‬بهمن ‪79‬‬
‫تاریخ ابالغ‪:‬شهریور ‪79‬‬
‫تاریخ آخرین بازنگری‪:‬‬
‫استفاده ایمن از وسایل حفاظت فردی با توجه به نوع مراقبت‬
‫تدوین ‪ :‬سالمت حرفه اي‬

‫نحوه خارج كردن دستکش ‪:‬‬

‫‪ .8‬با دست چپ لبه دستکش دست راست را گرفته به طوري كه دستکش شما با مچ دست برخورد نکند آنرا از‬

‫دست خارج كنید ‪.‬‬

‫‪ .2‬انگشتان دست راست را در داخل دستکش دست چپ فرو برده و آنرا به سمت بیرون خارج كنید ‪.‬‬

‫‪ . 9‬دستکش را از دست خارج نمائید و به شیوه صحیح دفع نمایید ‪.‬‬

‫گان‬

‫‪ -‬تمام كاركنان درماني و خدماتي براي حفاظت از پوست و جلوگیري از آلوده شدن لباس طي انجام پروسیجرهایي كه‬

‫احتمال پاشیدن خون یا ترشحات وجود دارد باید از گان تمیز استفاده كنند‪.‬‬

‫‪|Page4‬‬
 ‫تاریخ تدوین‪ :‬بهمن ‪79‬‬
‫تاریخ ابالغ‪:‬شهریور ‪79‬‬
‫تاریخ آخرین بازنگری‪:‬‬
‫استفاده ایمن از وسایل حفاظت فردی با توجه به نوع مراقبت‬
‫تدوین ‪ :‬سالمت حرفه اي‬

‫‪ -‬گان باید یا قابل شستشو یا یکبار مصرف باشد و با آستین بلند و مچ دار باشد‪.‬‬

‫‪ -‬گان باید یقه بسته باشد ( یقه هفت یا یقه باز نباشد‪).‬‬

‫در خونریزي هاي وسیع و ایزوله ها گان مي بایست ضد آب باشد‪ .‬در غیر این صورت باید پیش بند پالستیکي روي ان‬

‫پوشیده شود‪.‬‬

‫‪ -‬در صورت آلودگي قابل مشاهده گان باید بالفاصله تعویض گردد‪.‬‬

‫‪ -‬از یک گان فقط مي توان براي مراقبت از یک بیمار استفاده كرد‪.‬‬

‫ترتیب پوشیدن ‪:‬‬

‫پس از دستکش گان پوشیده شود و هنگام خارج كردن ‪ ،‬ابتدا گان و سپس دستکش خارج شود‪.‬‬

‫نحوه پوشیدن گان ‪:‬‬

‫‪ -‬بندهاي گان در پشت بدن بسته شده و در صورت استفاده از دستکش آستین مچ زیر دستکش‬

‫قرار گیرد‬

‫نحوه ي خارج كردن گان ‪:‬‬

‫‪ -‬گره ها را باز كنید‪.‬‬

‫‪ -‬یک دست خود را به قسمت داخلي گان برده و انرا از ناحیه شانه و گردن به پائین بکشید‪.‬‬

‫‪|Page5‬‬
 ‫تاریخ تدوین‪ :‬بهمن ‪79‬‬
‫تاریخ ابالغ‪:‬شهریور ‪79‬‬
‫تاریخ آخرین بازنگری‪:‬‬
‫استفاده ایمن از وسایل حفاظت فردی با توجه به نوع مراقبت‬
‫تدوین ‪ :‬سالمت حرفه اي‬

‫‪ -‬در حین در آوردن گان آنرا وارونه كنید به نحوي كه بخش داخلي آن رو به خارج قرار گیرد‪.‬‬

‫‪ -‬گان خارج شده از تن را لوله یا تا كنید و آنرا به داخل سطل زباله بیاندازید ‪.‬‬

‫ب ‪ -‬احتیاط قطره اي ( ‪) Droplet precaution‬‬

‫براي جلوگیري از انتقال آئروسل هاي درشت )قطرات بزرگتر از ‪ 5‬میکرون( ‪ ،‬از این نوع احتیاط استفاده مي شود ‪.‬‬

‫بدلیل اندازة بزرگ این قطرات در هوا معلق نمي مانند و تا فاصلة زیاد حركت نمي كنند‪ .‬این ذرات حین صحبت‪،‬‬

‫عطسه یا سرفه كردن ایجاد مي شود‪ .‬در مراقبت از بیماراني كه مي بایست احتیاط قطره اي رعایت شود تمام پرسنل‬

‫درماني ) پزشکان ‪ ،‬رزیدنت ها ‪ ،‬پرستاران ‪ ،‬پرسنل آزمایشگاه ‪ ،‬پرسنل رادیولوژي و سایر قسمت ها و پرسنل خدماتي از‬

‫وسایل حفاظت فردي به شرح ذیل استفاده نمایند ‪:‬‬

‫ماسک جراحي‬

‫كلیه پرسنل درماني و خدماتي باید هنگام مراقبت از بیمار مبتال به بیماري منتقله از راه قطرات و یا به عنوان بخشي از‬

‫محافظت طي فعالیتهاي مراقبت از بیمار كه احتمال پاشیده شدن خون و ترشحات یا مایعات بدن وجود دارد ‪ ،‬ماسک ساده‬

‫‪|Page6‬‬
 ‫تاریخ تدوین‪ :‬بهمن ‪79‬‬
‫تاریخ ابالغ‪:‬شهریور ‪79‬‬
‫تاریخ آخرین بازنگری‪:‬‬
‫استفاده ایمن از وسایل حفاظت فردی با توجه به نوع مراقبت‬
‫تدوین ‪ :‬سالمت حرفه اي‬

‫جراحي استفاده كنند‪ .‬این ماسک حفاظت كامل در برابر آئروسل هاي كوچک ذره (كمتر از ‪ 5‬میکرون) ایجاد نمي كند و‬
‫نباید در این موارد استفاده شوند ‪.‬‬

‫هنگام استفاده از ماسک رعایت موارد ذیل براي تمامي كاركنان الزام است ‪:‬‬

‫‪ -‬ماسک را طوري بپوشید كه روي دهان ‪ ،‬بیني را بپوشاند‪.‬‬

‫‪ -‬ماسک را بوسیله بند یا كش پشت سر بسته محکم كنید‪.‬‬

‫‪ -‬ماسک را هر ‪ 2 9‬ساعت پس از استفاده تعویض كنید‪.‬‬

‫‪ -‬در صورتي كه ماسک حین استفاده خیس یا مرطوب شود ‪ ،‬باید آن را تعویض كنید‪.‬‬

‫‪ -‬از آویزان نمودن ماسک به گردن اجتناب كنید‪.‬‬

‫‪ -‬پس از استفاده از ماسک دست ها را شسته و ماسک را معدوم كنید‪.‬‬

‫نحوه پوشیدن ماسک جراحي ‪:‬‬

‫‪ .8‬ماسک را روي دهان و بیني و چانه قرار دهید‪.‬‬

‫‪ .2‬لبه باالیي ماسک را روي قسمت باالي بیني تنظیم كنید‪.‬‬

‫‪ .9‬بندهاي ماسک را از پشت سر ببندید‪.‬‬

‫‪ .4‬ماسک را تنظیم و محکم كنید ‪.‬‬

‫عینک و محافظ صورت‬

‫در بیماران با ایزوالسیون تماسي و همچنین زماني كه احتمال پاشیده شدن‬

‫ترشحات به چشم و صورت در حین مراقبت وجود دارد باید از عینک و محافظ‬
‫صورت استفاده شود‪.‬‬

‫‪|Page9‬‬
 ‫تاریخ تدوین‪ :‬بهمن ‪79‬‬
‫تاریخ ابالغ‪:‬شهریور ‪79‬‬
‫تاریخ آخرین بازنگری‪:‬‬
‫استفاده ایمن از وسایل حفاظت فردی با توجه به نوع مراقبت‬
‫تدوین ‪ :‬سالمت حرفه اي‬

‫‪ -‬حین مراقبت از بیمار از عینک محافظ و یا محافظ صورت در فاصله ي كمتر از دومتر‬
‫استفاده كنید‪.‬‬

‫‪ -‬محافظ صورت یا عینک محافظ چشم را به صورت فردي و جداگانه استفاده كنید‪.‬‬

‫‪ -‬عینک محافظ را طوري بپوشید كه چشم و اطراف چشم را كامال بپوشاند‪.‬‬

‫‪ -‬در پایان كار حتما عینک را تمیز و ضدعفوني كنید‪.‬‬

‫‪ -‬در صورت موجود نبودن عینک به تعداد كافي باید از آلودگي زدایي و تمیز كردن آن‬

‫بالفاصله بعد از استفاده مطمئن شوید و قبل از هر بار استفاده توسط كاركنان نیز باید‬

‫تمیز و ضدعفوني گردد‪.‬‬

‫احتیاطهاي هوایي ( ‪)Airborne Precautions‬‬

‫احتیاط هوایي براي جلوگیري از انتقال بیماري هایي كه از طریق هستة قطرات با اندازة كوچکتر از ‪ 5‬میکرون یا ذرات‬

‫گرد و غبار حاوي عامل عفوني بکار مي رود‪ .‬بیماري هایي كه رعایت احتیاط هوایي براي آنها ضرورت دارد ‪.‬‬

‫روپوش بلند ‪:‬‬

‫‪ -‬از روپوش بلند آستین دار ضد آب در انجام مراقبت از بیمار باید استفاده كنید‪.‬‬

‫‪ -‬از یک روپوش یا گان فقط براي یک بیمار استفاده كنید‬

‫‪ -‬در صورت آلودگي گان را تعویض كنید‪.‬‬

‫تنفسي ‪: N95‬‬

‫این ماسک مانع از استنشاق و بلع ذرات كوچکتر از یک میکرون مي‬

‫شود‪.‬‬

‫‪|Page9‬‬
 ‫تاریخ تدوین‪ :‬بهمن ‪79‬‬
‫تاریخ ابالغ‪:‬شهریور ‪79‬‬
‫تاریخ آخرین بازنگری‪:‬‬
‫استفاده ایمن از وسایل حفاظت فردی با توجه به نوع مراقبت‬
‫تدوین ‪ :‬سالمت حرفه اي‬

‫هنگام استفاده از ماسک رعایت موارد ذیل براي تمامي كاركنان الزامي است ‪:‬‬

‫‪ -‬ماسک باید روي دهان ‪ ،‬بیني و چانه را بپوشانید‪.‬‬

‫‪ -‬قسمت پشت یا خارجي ماسک را در كف دست قرار داده‪ ،‬بصورتي كه نوک قسمت بیني در نوک انگشتان شما قرار گیرد و‬
‫بندهاي ماسک بصورت آزاد در زیر دست شما آویزان باشد‬

‫‪ -‬ماسک تنفسي را زیر چانه خود قرار دهید‬

‫‪ -‬بند باالیي ماسک را با دستي كه آزاد است به باال و پشت سر خود بکشید‪ .‬بند پاییني ماسک را نیز به باال كشیده و نزدیک‬
‫گردن و زیر گوش قرار دهید ‪.‬‬

‫‪ -‬انگشتان دو دست را روي فلز قسمت بیني قرار دهید قسمت بیني را روي بیني خود قالب دهید ) با استفاده از دو انگشت‬
‫هر دو دست ها ( فشار دادن قسمت بیني با استفاده از یک دست ‪ ،‬منجر به كاهش موثر بودن قالب دهي روي بیني مي گردد‪.‬‬

‫‪ -‬قسمت جلوي ماسک را با هر دو دست بپوشانید ( مراقب باشید موقعیت ماسک را خراب نکنید )‬

‫كنترل نشتي مثبت ‪:‬‬

‫‪ -‬بسرعت هوا را بیرون دهید ) انجام سریع بازدم ( فشار مثبت در داخل ماسک برابر با عدم نشت ماسک است‪.‬‬

‫‪ -‬اگر نشتي وجود داشته باشد موقعیت ماسک را تنظیم كنید و یا بندها را بکشید و نشتي را مجددا كنترل كنید‪.‬مراحل را‬
‫مجددا تکرار كنید تا زماني كه ماسک تنفسي بطور مناسب ایمني ایجاد كند‪.‬‬

‫كنترل نشتي مثبت‪:‬‬

‫‪ -‬بطور عمیق نفس بکشید ) دم عمیق ( اگر نشتي وجود نداشته باشد ‪ ،‬فشار منفي باعث چسبیدن ماسک به صورت‬

‫مي شود‪ .‬نشتي منجر با از دست دادن فشار منفي در ماسک شده و باعث ورود هوا از طریق منافذ نشتي مي گردد‪.‬‬

‫‪ -‬از یک ماسک فقط براي یک بیمار استفاده كنید‪.‬‬

‫‪ -‬در صورتي كه ماسک خیس یا مرطوب شود ‪ ،‬باید تعویض گردد‪.‬‬

‫‪ -‬از آویزان نمودن ماسک به گردن اجتناب كنید‪.‬‬

‫‪ -‬پس از استفاده از ماسک دست ها را شسته و ماسک را معدوم كنید‪.‬‬

‫‪ -‬ماسک ‪ N95‬را پس از ‪ 1‬ساعت استفاده تعویض كنید‪.‬‬

‫‪|Page7‬‬
 ‫تاریخ تدوین‪ :‬بهمن ‪79‬‬
‫تاریخ ابالغ‪:‬شهریور ‪79‬‬
‫تاریخ آخرین بازنگری‪:‬‬
‫استفاده ایمن از وسایل حفاظت فردی با توجه به نوع مراقبت‬
‫تدوین ‪ :‬سالمت حرفه اي‬

‫‪| P a g e 01‬‬
 ‫تاریخ تدوین‪ :‬بهمن ‪79‬‬
‫تاریخ ابالغ‪:‬شهریور ‪79‬‬
‫تاریخ آخرین بازنگری‪:‬‬
‫استفاده ایمن از وسایل حفاظت فردی با توجه به نوع مراقبت‬
‫تدوین ‪ :‬سالمت حرفه اي‬

‫‪| P a g e 00‬‬
 ‫تاریخ تدوین‪ :‬بهمن ‪79‬‬
‫تاریخ ابالغ‪:‬شهریور ‪79‬‬
‫تاریخ آخرین بازنگری‪:‬‬
‫استفاده ایمن از وسایل حفاظت فردی با توجه به نوع مراقبت‬
‫تدوین ‪ :‬سالمت حرفه اي‬

‫منابع و امکانات‬

‫گان پارچه اي یا یکبار مصرف ‪ ،‬گان ضد اب ‪ ،‬ماسک جراحي‪ ،‬ماسک ‪ ، N95‬عینک محافظ چشم ‪ ،‬شیلد محافظتي‬

‫صورت ‪ ،‬محافظ پاها )چکمه یا روكفشي(‬

‫مکان مشخص و مناسب جهت نگهداري وسایل محافظتي به طوري كه پرسنل دسترسي آسان به آن داشته باشند‪.‬‬

‫مکان مناسب براي پوشیدن و خارج نمودن صحیح وسایل حفاظت فردي‬

‫سطل زباله مخصوص زباله عفوني جهت دفع وسایل حفاظتي آلوده‬

‫وجود شخص و یا اشخاصي جهت آموزش نحوه استفاده ایمن از وسایل حفاظت فردي‬

‫پوسترها ‪ ،‬پمفلتها و یا جزوات آموزشي مناسب‬

‫كاركنان مرتبط‬

‫‪ -‬كلیه كاركنان درماني شاغل در بخشهاي درمان اعم از پزشک ‪،‬پرستار‪ ،‬ماما‪ ،‬تکنسین هاي اتاق عمل و بیهوشي‪،‬‬
‫خدمات‬

‫‪ -‬كلیه پرسنل شاغل در بخشهاي پاراكلینیک مثل آزمایشگاه و رادیولوژي‬

‫‪ -‬پرسنل شاغل در درمانگاه تخصصي‬

‫‪ -‬كاركنان شاغل در واحد امحاء زباله‬

‫امضاء‬ ‫سمت‬ ‫تهیه كننده‬

‫مسئول بهداشت حرفه اي‬ ‫سمیه كرمي‬

‫امضاء‬ ‫سمت‬ ‫تایید كننده‬

‫مسئول دفتر بهبود كیفیت‬ ‫روح اله نظري‬

‫امضاء‬ ‫سمت‬ ‫ابالغ كننده‬

‫ریاست بیمارستان‬ ‫فریبا ویسي‬

‫‪| P a g e 02‬‬
 ‫تاریخ تدوین‪ :‬بهمن ‪79‬‬
‫تاریخ ابالغ‪:‬شهریور ‪79‬‬
‫تاریخ آخرین بازنگری‪:‬‬
‫استفاده ایمن از وسایل حفاظت فردی با توجه به نوع مراقبت‬
‫تدوین ‪ :‬سالمت حرفه اي‬

‫‪| P a g e 03‬‬