‫نکات آموزشی‬

‫کنترل عفونت‬

‫(بر اساس سنجه های اعتبار بخشی)‬

‫تهیه و تنظیم‪:‬‬

‫واحد آموزش پرستاری‬

‫سوپر وایزر کنترل عفونت ( محمدرضا محمودی )‬

‫مرکز آموزشی درمانی‪ 5‬آذر گرگان‬

‫مرداد ‪0011‬‬

‫‪1‬‬
 ‫نکات کنترل عفونت بیمارستان‬

‫‪-0‬عفونت بیمارستانی ‪:‬عفونتی که به حداقل ‪27-04‬ساعت بعدازپذیرش بیمار در بیمارستان ایجاد می شود‬
‫وخوددرزمان پذیرش عالئم آشکارعفونت مربوطه رانداشته وبیماری دردوره نهفتگی نباشد‪.‬‬

‫‪-7‬شایعترین عفونت های بیمارستانی عبارتند از به ترتیب‪:‬‬

‫عفونت اداراری‬

‫عفونت تنفسی‬

‫عفونت خونی‬

‫عفونت عمل جراحی(عفونت سطحی)‬

‫‪-3‬پنج موقعیت بهداشت دست‬

‫الف)قبل ازتماس با بیمار‬
‫ب)قبل ازاقدامات درمانی تمیز و استریل ( مورد الف و ب مهم تر هستند )‬
‫ج)بعداز تماس با بیمار‬

‫د)بعداز تماس باوسایل ومحیط اطراف بیمار‬

‫ه)بعدازتماس با ترشحات ومایعات بدن بیمار‬

‫‪-4‬احتیاطات استاندارد را نام ببرید؟‬

‫شستن دستها‬

‫استفاده از دستکش‬

‫استفاده از گان‬

‫استفاده از ماسک‪ ،‬محافظ چشم ‪ ،‬محافظ صورت‬

‫‪2‬‬
‫‪-5‬سرنگ وسرسوزن های مصرف شده را همیشه در‪ safety box‬بیندازید‬

‫‪ -6‬بیش از ¾ حجم سفتی باکس را پرنکنید‪.‬‬

‫‪-2‬ترتیب پوشیدن وسایل حفاظتی ‪:‬‬

‫الف)شستن دستها‬

‫ب)پوشیدن گان‬

‫ج)پوشیدن کاله‬

‫د)ماسک‬

‫ه)محافظ صورت‬

‫ی)دستکش‬

‫‪-4‬ترتیب خارج کردن وسایل حفاظتی‪:‬‬

‫الف)خارج کردن دستکش‬

‫ب)خارج کردن گان‬

‫ج)شستن دست ها‬

‫د)درآوردن محافظ صورت‬

‫ه)خارج کردن کاله‬

‫و)خارج کردن ماسک‬

‫ی)شستن دست ها‬

‫‪-9‬تعویض سوند فولی در زمان مقرر (هر‪00‬روز) انجام میشود‬

‫‪-01‬میکروست هر‪27‬ساعت تعویض می شود‬

‫‪ -01‬آنژیوکت در بزرگساالن هر ‪27‬ساعت ودرصورت لزوم تعویض می شود‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫‪-07‬در صورت انفوزیون سرم حاوی دارو ویا الکترولیتهای هایپرتونیک دکستروز با امولسیونهای چربی وآمینواسید‬
‫ست سرم یا میکروست هر ‪70‬ساعت یکبارتعویض شوند‪.‬‬

‫‪ -03‬تعویض ست سرم هر‪70‬ساعت می باشد‪.‬‬

‫‪ -00‬پانسمان کاتتر های مرکزی هر‪04‬ساعت تعویض می شود‪.‬‬

‫‪-05‬درصورت طوالنی شدن زمان ترانسفیوژن فرآورده های خونی به بیش از ‪0‬ساعت ست خون تعویض می شود‬

‫‪ -06‬ساکشن تیوب به صورت اختصاصی برای هر بیمار بوده وروزانه تعویض می شود‪.‬‬

‫‪ -02‬مانومتراکسیژن در مواقعی که استفاده نمی شود خالی وخشک باشد‪.‬‬

‫‪ -04‬پرسنل ازمراحل شستشوی ست ها وآماده سازی برای استریلیزاسیون (غوطه ورسازی) به شیوه صحیح آگاهی‬
‫داشته باشند‪.‬‬

‫‪ -09‬الرنگوسکوپ بخش وآمبوبگ پس از استفاده به روش صحیح رفع آلودگی شده وضدعفونی می شوند‪.‬‬

‫‪ -71‬ست ها بعداز‪00‬روزمجددا جهت استریل فرستاده می شوند‬

‫‪-70‬سطل زباله های عفونی زردوسطل زباله های معمولی آبی می باشد‪.‬‬

‫‪-77‬پالستیک زباله عفونی زرد رنگ وپالستیک زباله غیر عفونی مشکی می باشد‪.‬‬

‫‪-73‬ویال ها وپوکه های آمپول ها داخل ظرف مخصوص (دبه)جمع آوری می شوند‬

‫‪-70‬مواجهه شغلی چه باید کرد؟ منطقه مورد نظر را زیر شیر آب گرفته تا خونریزی قطع شود سپس با آب و صابون‬
‫شسته و پانسمان انجام می دهیم و به سوپروایزر کنترل عفونت اطالع می دهیم در صورت نبودن ایشان اطالع به‬
‫سوپروایزر کشیک‬

‫‪-75‬درهنگام نیدل استیک شدن گرفتن نمون خون از خود وبیمار الزامی می باشد‬

‫‪-76‬از سایر موارد در هنگام نیدل استیک شدن تکمیل فرم نیدل استیک می باشد‪..‬‬

‫‪-72‬درزمان نیدل استیک شدن حتما ازبیمارآزمایش ‪ HIv ,Hcv ,HbsAg‬انجام شود واز خود فردهم نمونه جهت‬
‫تیتر آنتی بادی انجام شود‬

‫‪-74‬درصورت نیدل استیک شدن با فرد‪Hcv‬باید‪3‬تا‪6‬ماه بعد از نظر ‪HcvAB‬چک شود‪.‬‬

‫‪-79‬در صورت نیدل استیک شدن با فرد ‪HIv‬اگر‪HIv‬محرز باشد باید فورا درمان سه دارویی طی ‪70‬ساعت اول شروع‬
‫شود در صورتیکه ‪HIv‬فرد مشخص نباشد باید با متخصص عفونی مشورت شود‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫‪-31‬درصورت نیدل استیک شدن با فرد‪: HBsAg‬‬

‫اگر واکسیناسیون کامل ‪HBV‬نداشته باشد باید ایمنوگلوبین‪+‬یک نوبت واکسن طی ‪70‬ساعت تزریق شود‪.‬‬

‫اگرواکسیناسیون کامل داشته باشدوتیترآنتی بادی ‪07‬ماهه باالی‪ 01‬باشد اقدامی نیاز نیست‬

‫اگر تیتر نداشت طی ‪ 70‬ساعت تعیین تیتر انجا م شود که اگر کمتر از ‪01‬بود یک نوبت واکسن هپاتیت انجام شود‪.‬‬

‫‪-30‬تیترآنتی بادی بصورت ساالنه باید انجام شود‬

‫‪-37‬عفونت عمل جراحی‪:‬‬

‫عفونتی است که طی ‪ 31‬روزبروز کرده باشد درصورتیکه هیچ چیز در محل قرار داده نشده باشد ویا طی یک سال بروز‬
‫کرده باشد در صورتی که چیزی در محل قرارگرفته باشد (مثل وسیله عمل )وبافتهای عمقی را درگیر کرده باشد‬
‫وبیمار دست کم یکی از ویژگی های زیر را داشته باشد‪.‬‬

‫الف)ترشح چرکی از عمق محل برش به شرطی که مربوطه به یک ارگان یا فضای دیگر نباشد‪.‬‬

‫ب)عفونت عمقی محل جراحی که خودبه خودیا توسط جراح ویا زمانی که یکی ازعالئم یا نشانه های زیر را بروز کند‬
‫بازمی شود‪:‬‬

‫دمای باالی‪ 34‬سانتی گراد‬

‫حساسیت ودردناکی موضعی‬

‫)در صورتی که کشت زخم منفی باشد ناحیه عمل باز نمی شود )‬

‫ج )آبسه یاشواهد دیگری از عفونت در عمق زخم که در حین جراحی مجدد آزمایش های هیستوپاتولوژیک یا‬
‫رادیولوژیک دیده شود‪.‬‬

‫د)تشخیص عفونت توسط پزشک مربوطه‬

‫ضد عفونی کننده های شیمیایی‬

‫‪-33‬الکل ها مواد ضدعفونی سطح پایین تا متوسط هستند که می توانند باکتری(ازجمله باکتری عامل سل) قارچ ها‬
‫وویروس هااز بین ببرند اما روی اسپور باکتری ها تاثیر ندارند‪.‬‬

‫‪-30‬الکل ها برای ضدعفونی وسایل جراحی مناسب نیستند اما برای ضد عفونی ترمومترهای دهانی ورکتال ‪ ،‬قیچی‬
‫های بخش وگوشی های پزشکی‪،‬درب ویال های دارو‪ ،‬سطوح ونتیالتورهاوتجهیزات استفاده می شوند‪.‬‬

‫‪-35‬الکل ها به سرعت تبخیر می شوند بنابراین جهت افزایش زمان مواجهه باید وسایل رادر الکل غوطه ور کرد‪.‬‬

‫‪5‬‬
 ‫‪-36‬بهترین غلظت الکل برای از بین بردن باکتری ها بین ‪61‬تا‪91‬درصد است‪.‬‬

‫‪-32‬رایج ترین محلول کلردارمورد استفاده برای ضد عفونی کردن محلول هیپوکلرویت سدیم یا سفید کننده خانگی‬
‫است‪.‬‬

‫‪-34‬ترکیب هیپوکلریت بافرمالدئید و آب داغ ایجادمواد کارسینوژن می کند‪..‬‬

‫‪-39‬فرمالدئید به دو شکل گازی ومایع به عنوان یک ضد عفونی کننده قوی شناخته شده است هرچند که امروز‬
‫استفاده از قرص فرمالدئید منسوخ شده است وتوصیه شده است که از محلول های سطح باال به جای آن استفاده‬
‫شود‪.‬‬

‫‪-01‬محلول برپایه آب فرمالدئید‪ ،‬فرمالین نامیده می شود‪.‬‬

‫‪-00‬گلوتارالدئیدیک ضدعفونی سطح باال و رایج برای وسایل پزشکی مانند آندوسکوپ ها‪ ،‬لوله های دستگاه‬
‫اسپیرومتری‪ ،‬دستگاه های دیالیز‪ ،‬وسایل بیهوشی وتنفس مصنوعی است‪.‬‬

‫‪-07‬یدوفورها قدرت ضدعفونی ضعیف تا متوسط دارند وهیچ ماده ضدعفونی کننده سطح باالیی با پایه ماده فعال‬
‫اصلی ید به بازار عرضه نشده است‪.‬‬

‫‪-03‬شناخته شده ترین وپرمصرف ترین یدوفور‪ ،‬پوویدین آیوداین است‪.‬‬

‫‪-00‬ازترکیبات ید نباید برای کاتتر های سیلیکونی استفاده کرد‬

‫‪-05‬جهت ارزیابی پگ ها (ست ها)باید به نکات زیر توجه کرد‪:‬‬

‫الف)سالم بودن الیه های خارجی بسته‬

‫ب)دوخت صحیح یا پلمپ بودن بسته‬

‫ج)برچسب صحیح‬

‫د)استفاده صحیح ار اندیکاتور شیمیایی‬

‫ه)تاریخ انقضا بسته‬

‫‪-06‬استریلیزاسیون‪ :‬فرایندی است که طی آن همه میکروارگانیسم های موجود درسطح یک جسم جامد یا‬
‫مایع از بین می رود‪.‬‬

‫‪6‬‬
‫‪-02‬استریلیزاسیون با بخار آب از پرکاربرد ترین وقابل اعتمادترین روش است این روش غیر سمی‪ ،‬ارزان وسریع است‬
‫و نفوذ خوبی دارد‬

‫‪-04‬بهترین روش استریل کردن وسایل مقاوم به حرارت استریلیزاسیون با بخار با استفاده از اتوکالو پره وکیوم است‬
‫چون در این نوع اتوکالو بخار تقریبا از لحظه اول به داخل وسایل حتی اجسام متخلخل نفوذ می کند ‪..‬‬

‫‪-09‬استریلیزاسیون سریع(فلش) برای استریل کردن اشیاء فاقد بسته بندی دردمای‪030‬درجه سانتی گراد‬
‫درمدت‪3‬تا‪ 01‬دقیقه سیستم گراویتی بکار می رود‪ .‬این اتوکالو برای استریل کردن وسایل بحرانی درشرایط خاص‬
‫وفقط در اتاق عمل استفاده می شود‪.‬‬

‫‪-51‬گاز اکسید اتیلن معروف ترین نوع دستگاه استریل کم دما‪ ،‬دستگاه اتیلن اکسید می باشد‪.‬از این دستگاه به‬
‫منظور استریل اجسامی که قابلیت تحمل دمای بیش از ‪05‬درجه سانتی گراد را نداشته اما سازگاربا بخار وگرمای‬
‫خشک هستند استفاده می شود ‪.‬‬

‫‪ -50‬موضع تزریق از خارج به مرکزتمیز شده وپنبه الکل به مدت ‪31‬ثانیه در محل تزریق کشیده می شود‬

‫‪-57‬دراستفاده از ویال های مولتی دوز از تکنیک استریل استفاده می شود‪.‬‬

‫‪ -53‬ویال های دارویی درپوش دار دارقبل از کشیدن دارو سر ویال با پنبه الکل آغشته به الکل ‪21‬درصدپاک شود‪.‬‬

‫‪-50‬جهت جابه جایی سوزن های آلوده از رسیوراستفاده می شود‪.‬‬

‫‪-55‬سوند فولی بیمار به کنار تخت بیمار آویخته باشدوروی زمین قرار نگیرد‪.‬‬

‫‪-56‬از کانوالوماسک اکسیژن یکبارمصرف استفاده می شود‪.‬‬

‫‪-52‬یخچال دارویی باید تمیز بوده وچارت دما به صورت روزانه انجام گیرد‪.‬‬

‫‪-54‬ظروف مایع صابون پس ازهربار خالی شدن شستشو وگندزدایی می شوند‬

‫‪-59‬واکسیناسیون هپاتیت‪ B‬پرسنل باید انجام شود‬

‫‪-61‬پاکسازی تمامی ابزار حساس و غیر حساس به حرارت با آب زیر ‪ 45‬درجه سانتیگراد و دترجنت ‪ /‬محلولهای‬
‫آنزیماتیک در نزدیکترین مکان به محل انجام پروسیجر‬

‫‪-60‬در صورت عدم تغییر رنگ اندیکاتور باید ست به واحد استریلیزاسیون برگشت داده شود‬
‫‪-67‬پس از تعویض پانسمان ‪ ،‬اندیکاتورها در گزارش پرستاری بیمار چسبانده شود و لیبل هم چسبانده شود‬

‫‪-63‬از نشانگرهای شیمیایی کالس ‪ 4‬برای تائید صحت فرایند استریلیزاسیون بسته های کوچک حاوی کمتر از ‪12‬‬
‫قلم مانند ستهای پانسمان استفاده شده و نتایج در پرونده بیماران ثبت میشود ‪.‬‬

‫‪7‬‬
‫‪-60‬از نشانگرهای شیمیایی کالس ‪ 6‬برای رهگیری صحت فرایند استریلیزاسیون بسته های حاوی بیشتر از ‪ 12‬قلم‬
‫مانند ست های الپاراتومی‪ ،‬سزارین‪،‬ایمپلنت ها و ‪ ...‬استفاده شده و نتایج در پرونده بیماران ثبت میشود‪.‬‬

‫‪-‬نشانگر کالس ‪ 6‬یکی از مهمترین نشانگرهای شیمیایی است که به شاخصه های فشار‪ ،‬میزان دما‪ ،‬غلظت بخار‪،‬‬
‫وکیوم و زمان استریل حساس میباشد‪ ،‬به طوری که این نشانگربرای اطمینان از اعمال صحیح کلیه پارامترهای موثر‬
‫در استریلیزاسیون با حساسیت باالتری طراحی شده است ‪.‬نشانگر کالس ‪ 6‬حاوی مشخصاتی از قبیل تاریخ و شیفت‬
‫استریل‪ ،‬کد و سیکل اتوکالو و کد کاربر میباشد ‪.‬با استفاده از این نشانگر و چسبانیدن آنها در پرونده بیماران‪ ،‬پس از‬
‫انجام پروسیجر یا عمل جراحی‪ ،‬سیستم رهگیری جهت ستهای استریل ایجاد میشود‪.‬‬

‫‪-‬عالوه بر بررسی تغییر رنگ مطلوب نشانگرهای شیمیایی اعم از کالس ‪ 4 ، 1‬و ‪ 6‬و توجه به وضعیت ظاهری بسته‬
‫اعم از صحت بسته بندی و عوامل مخل استریلیتی ظاهر آن مانند وجود رطوبت و غیره اطمینان حاصل شود ‪.‬در‬
‫صورت تشخیص عدم تغییر رنگ مطلوب نشانگر توسط کاربر شامل گزارش به مبادی تعریف شده و متعاقباً انجام‬
‫فراخوان توسط مسئول مربوطه انجام میشود ‪.‬در صورت عدم تطابق عملکرد‪ ،‬کاربر اقدامات اصالحی الزم مانند‬
‫آموزش و صالحیت به کارگیری کاربر در آن محل را بررسی مینماید‬

‫‪-65‬شرایط استریلیزاسیون فوری‬

‫‪ -‬معموالً استریالیزر اضطراری )سریع ( در اتاق عمل قرار میگیرد‪.‬‬
‫‪ -‬استریلیزاسیون سریع در دمای ‪ 135 - 132‬درجه سانتی گراد به مدت ‪ 3‬تا ‪ 4‬دقیقه برای ابزار متخلخل انجام‬
‫می شود‪.‬‬
‫‪ -‬استریلیزاسیون سریع در دمای ‪ 132‬درجه سانتی گراد برای استریلیزاسیون ابزار غیر متخلل تا ‪ 10‬دقیقه نیز زمان‬
‫می برد‪.‬‬
‫‪ -‬وسیله بایستی بدون پوشش در استریالیزر اضطراری ) سریع ( قرار گیرد‪.‬‬
‫‪ -‬قبل از استفاده دمای وسیله‪/‬ابزار جراحی استریل شده بایستی سرد شده و به دمای محیط برسد‪.‬‬
‫‪-66‬حداقل اطالعات الزم روی برچسب هر بسته استریل‬
‫‪ -0‬تاریخ و شیفت کاری‬

‫‪ -7‬شماره‪/‬کد دستگاه استریل کننده‬

‫‪ -3‬تاریخ انقضا مصرف بسته استریل‬

‫‪ -0‬چرخه بارگذاری‬

‫‪-5‬نام بارگذاری کننده هر چرخه استریل‬

‫‪ -6‬نام ست‬

‫‪8‬‬
 ‫‪-62‬امکانات بهداشت دست مانند افشانه حاوی محلول ضدعفونی دست با پایه الکلی در تمامی فضاها پیش بینی‬
‫شود و در دسترس مستمر کارکنان باشد ‪.‬همچنین تسهیالت استاندارد شستشوی دست و ظروف ایمن در فضای‬
‫کثیف وجود داشته یاشد ‪.‬رعایت مصادیق این سنجه در بخش آنژیوگرافی‪ ،‬اسکوپیها و سایر بخشهای مرتبط نیاز‬
‫الزامی است‬

‫‪-64‬تسهیالت مناسب بهداشت دست در موقعیتهای ارائه پروسیجرهای تهاجمی تامین شود و از محلولهای ضدعفونی‬
‫با پایه الکلی حاوی کلرهگزیدین برای افزایش پایداری وماندگاری قابلیت ضدعفونی کنندگی محلول استفاده شود ‪.‬در‬
‫اتاقهای یک تخته هم وجود حداقل یک افشانه با دسترسی آسان ضروری است‪.‬‬

‫‪ -69‬گزارش نتایج مقاومتهای میکروبی توسط مسئول فنی ازمایشگاه به کمیته پیشگیری و کنترل عفونت حداقل سه‬
‫ماه یکبار‬

‫‪-21‬بیماری های مشمول گزارش فوری) تلفنی (شامل وبا‪ ،‬فلج شل حاد‪ ،‬سیاه سرفه‪ ،‬سرخک‪ ،‬سندرم سرخجه‬
‫مادرزادی‪ ،‬دیفتری‪ ،‬کزاز نوزادان‪ ،‬مننژیت‪ ،‬طاعون‪ ،‬تیفوس‪ ،‬تب زرد‪ ،‬ماالریا‪ ،‬بوتولیسم‪ ،‬سیاه زخم تنفسی‪ ،‬هر نوع‬
‫حیوان گزیدگی‪ ،‬تبهای خونریزی دهنده ویروسی ‪ ،‬عوارض ناخواسته متعاقب ایمن سازی) مرگ ‪ ،‬بستری در‬
‫بیمارستان‪،‬آبسه‪ ،‬لنفا آدنیت و هر عارضه ای که منجر به نگرانی عمومی شود (و افزایش ناگهانی هر بیماری واگیر‬
‫)طغیان یا همه گیری(‬

‫‪ -20‬بیماری های مشمول گزارش غیر فوری) کتبی (‪:‬سل‪ ،‬جذام‪ ،‬کزاز بالغین‪ ،‬ایدز و عفونت ‪ ، HIV‬بیمااری های‬
‫مقاربتی‪ ،‬انواع هپاتیت های ویروسی‪ ،‬تیفوئید‪ ،‬شایگلوزیس‪،‬لپتوسپیروزیس‪ ،‬سیاه زخم جلدی‪ ،‬کاالآزار‪ ،‬سالک‪ ،‬تب‬
‫مالت‪ ،‬فاسیولیازیس‪ ،‬شیستوزومیازیس‪ ،‬تب راجعه‪ ،‬کیست هیداتید‪ ،‬پدیکولوز‪ ،‬عوارض ناخواسته متعاقب ایمن سازی‬
‫غیراز موارد فوری‬

‫‪ -27‬اتاقهای ایزوله با حداقل شرایط طبق بخشنامه ابالغی وزارت بهداشت پیش بینی شده باشند ‪.‬اتاق از سه بخش‬
‫پیش ورودی‪ ،‬اتاق ایزوله و سرو یس بهداشتی تشکیل شده و در پیش ورودی روشویی‪ ،‬وسایل حفاظت فردی موجود‬
‫باشد‪.‬‬

‫‪-23‬وجود اتاق ایزوله تماسی ‪/‬قطره ای و ترجیحاً فضای ایزوله فشار منفی در اورژانس‪/‬کلیه بخشها و واحدهای‬
‫درمانی و جدا سازی بیماران مشکوک و محتمل به بیماری های واگیر مشمول نظام مراقبت در بخشهای غیر بستری با‬
‫حداقل امکانات توصیه موکد میشود‪.‬‬

‫‪ -20‬بیمارانی که امکان انتقال هپاتیت از آنها به دیگر بیماران محتمل است‪ ،‬با استفاده از دستگاه جداگانه دیالیز‬
‫میشوند‪.‬‬

‫‪9‬‬
 ‫‪-57‬انواع شستشوی دست را نام ببرید ؟‬
‫‪ Hand rub ‬مدت زمان آن ‪ 02‬تا ‪ 02‬ثانیه‬
‫‪ Hand wash ‬مدت زمان آن ‪ 42‬تا ‪ 02‬ثانیه‬
‫‪ . ‬هنداسکراب ‪:‬شست و شوی دست قبل از جراحی با بتادین‬

‫‪-26‬فرق هندراب و هندواش ‪ :‬هندراب ‪:‬شست و شوی دست با الکل و مایع الکل ‪ 71‬تا ‪ 31‬ثانیه هندواش ‪:‬شست‬
‫وشوی دست با آب و صابون ‪ 01‬تا ‪ 61‬ثانیه‪.‬‬

‫‪-22‬چه مواقعی ‪ Hand wash‬انجام می شود؟‬

‫‪ -‬بعد از ‪ 6-4‬بار هندراب کردن‬

‫‪ -‬در صورت آلودگی واضح در دست‬

‫‪ -24‬چه مواقعی هند راب انجام میشود؟ طبق دستورالعمل ‪ who‬در ‪ 5‬موقعیت هندراب انجام می شود ‪.‬‬

‫الف)قبل ازتماس با بیمار‬

‫ب)قبل ازاقدامات درمانی تمیز و استریل ( مورد الف و ب مهم تر هستند )‬
‫ج)بعداز تماس با بیمار‬

‫د)بعداز تماس باوسایل ومحیط اطراف بیمار‬

‫ه)بعدازتماس با ترشحات ومایعات بدن بیمار‬

‫‪-57‬انواع احتیاطات را نام ببرید؟‬

‫احتیاط هوایی ‪ :‬سل‪ ،‬سرخک‪ ،‬آبله مرغان‪ ،‬زونا بیمار ایزوله شود‪ ،‬جابجایی محدود شود‪ ،‬هنگام جابجایی ماسک بزند‪ ،‬برای ورود به‬
‫اتاق ماسک بزنید بعد از روج از اتاق ماسک را خارج کنید‬

‫‪ .‬احتیاط قطرات ‪ :‬مننژیت‪ ،‬پنومونی‪ ،‬اوریون‪ ،‬سیاه سرفه‪ ،‬سرخجه‪ ،‬بیمار ایزوله شود‪ ،‬جابجایی محدود شود‪ ،‬هنگام مراقبت از‬
‫بیمار ماسک بزنید‪ ،‬پرستار عینک داشته باشد‪.‬‬

‫احتیاط تماسی ‪ :‬زونای منتشر‪ ،‬اسهال شدید‪ ،‬زخم بستر عفونی و عدم کنترل ترشح آن‪ ،‬آبسه ای که پانسمان نشده یا ترشح آن‬
‫کنترل نمی شود ‪ .‬بیمار ایزوله شود‪ ،‬دستکش بپوشید‪ ،‬گان بپوشید‪ ،‬قبل از خروج از اتاق دستکش را خارج کنید ‪.‬‬

‫‪10‬‬
 ‫‪ -02‬پسماندهای پزشکی به دو دسته عادی (شبه خانگی) و ویژه تقسیم می شوند‬

‫‪ -‬پسماند های ویژه شامل پسماندهای عفونی و زیان آور ناشی از بیمارستان ها‪،‬مراکز بهداشتی و درمانی و آزمایشگاه های تشخیص‬
‫طبی که به دلیل باال بودن یکی از خواص خطرناک مانند سمیت ‪،‬بیماری زایی‪،‬قابلیت انفجار و اشتعال‪،‬خورندگی و مشابه آن که به‬
‫مراقبت ویژه ای نیاز دارند‪.‬‬

‫پسماندهای بیمارستانی شامل‪ :‬پسماند عفونی‪،‬غیر عفونی‪،‬تیز و برنده‪،‬شیمیایی‪،‬پسماند‬

‫های پرتوساز‪،‬پسماند های حاوی فلزات سنگین‬

‫‪ -40‬پسماند های شیمیایی و دارویی‪ :‬شامل دارو های تاریخ گذشته ‪،‬اقالمی که به دارو آلوده شده اند که در صورت‬
‫آزاد شدن در محیط برای محیط و بیمارستان مضر خواهند بود‪.‬‬

‫‪-47‬پسماند های پرتوساز‪ :‬دارو های شیمی درمانی‪،‬پسماندهای اقدامات تشخیصی و درمانی‬

‫‪-43‬پسماندهای عفونی‪ :‬پس ماندهای حاوی عوامل زنده بیماری زا باکتری ‪،‬قارچ‪،‬ویروس و انگل به مقدار و کیفیتی که‬
‫بتواند ایجاد بیماری کند (مانند‪ :‬دستکش التکس‪،‬دستکش یکبار مصرف‪،‬گان‪،‬تمام مواردی که به وسیله خون و‬
‫ترشحات مریض آلوده شده باشند‪،‬ماسک‪).....،‬‬

‫‪-40‬پسماندهای تیز و برنده‪ :‬اقالمی که می ت وانند موجب زخم‪،‬بریدگی و سوراخ شدگی شوند‪.‬مانند سوزن تزریق‪،‬‬
‫دستگاه ست انفوزیون‪ ،‬تیغه چاقو‪ ،‬تیغ و شیشه های شکسته‬

‫‪ -45‬جهت جمع آوری پسماندهای عفونی از سطل زرد با نایلون زرد‪،‬پسماندهای غیر عفونی از سطل آبی با نایلون‬
‫مشکی‪،‬پسماندهای تیز و برنده از سفتی باکس (سطل های زرد با درب قرمز یا نارنجی)‪،‬پسماندهای شیمیایی از دبه‬
‫سفید و پسماندهای پرتوساز از ظروف مخصوص جمع آوری این نوع پسماند استفاده می شود‪.‬‬

‫‪-46‬پسماند های حاوی فلزات سنگین ‪ :‬شامل باتری ها‪ ،‬ترمومتر های شکسته‪ ،‬المپ های حاوی جیوه ‪،‬وسایل دارای‬
‫جیوه برای اندازه گیری فشارخون و ‪...‬‬

‫‪ -42‬پسماندهای تیز وبرنده در سفتی باکس جمع آوری گردد و بعد از پر شدن سه چهارم سفتی باکس جمع آوری و‬
‫به محل تعیین شده برای ذخیره موقت پسماند حمل شده و سپس بی خطر سازی گردد‪.‬‬

‫‪ -44‬سوزن سرنگ نباید مجددا درپوش گذاری گردد و باید بدون دستکاری‪،‬داخل سفتی باکس جمع آوری شود‪.‬‬

‫‪ -49‬سوزن و سرنگ تواماً در سفتی باکس جمع آوری شود و از جداسازی آن اجتناب گردد‪.‬‬

‫‪ -91‬باتل های سرم در صورت که حاوی داروهای سایتوتوکسیک و خطرناک باشند به عنوان پسماند شیمیایی و‬
‫دارویی محسوب می شوند و باید مطابق پسماندهای مذکور مدیریت شوند‪.‬‬

‫‪11‬‬
‫‪ -90‬سوزن ست سرم ‪،‬جداشده و در سفتی باکس قرار گیرد‪.‬مابقی ست سرم و باتل سرم به عنوان پسماند عفونی در‬
‫نظر گرفته می شود و مطابق پسماند عفونی مدیریت شوند‪.‬‬

‫‪ -97‬محتوای باتل های حاوی سرم های قندی و نمکی که به صورت کامل استفاده نشده اند و یا تاریخ مصرف آنها‬
‫منقضی شده است را میتوان با مقدار زیادی آب رقیق نموده و در فاظالب تخلیه و باتل سرم‪،‬در پسماندهای عفونی‬
‫قرار گیرد‪.‬‬

‫‪ -93‬قرار دادن کیسه و سطل زرد در اتاق های بستری عادی تحت نظر ممنوع است‪.‬پسماندهای عفونی این مکان ها‬
‫در داخل سطل زرد دارای کیسه زرد که با ترولی توسط ارائه دهنده خدمت درمانی به اتاق آورده می شود ‪،‬قرار داده‬
‫می شوند‪.‬‬

‫‪ -90‬پسماند های اتاق عمل‪،‬اتاق ایزوله‪،،‬بخش دیالیز‪،‬بخش اورژانس و آزمایشگاه‪ ،‬عفونی محسوب می گردند و در این‬
‫بخش ها می توان کیسه و سطل زرد قرار داد و از قرار دادن ظروف برای پسماندهای عادی خودداری گردد‪.‬‬

‫‪ -95‬در خصوص وضعیت پسماندهای ایستگاه پرستاری بخش دیالیز و اورژانس و قسمت اداری آزمایشگاه مانند سایر‬
‫ایستگاه های پرستاری‪،‬در صورتی که قرار دادن کیسه های پسماند عادی در ایستگاه های پرستاری باعث اختالل در‬
‫فرآیند تفکیک نشود‪ ،‬پسماندهای تولید شده در این قسمت هاعادی و سایر پسماند های بخش های فوق مطابق‬
‫پسماندپزشکی ویژه مدیریت می شوند‪.‬‬

‫‪ -96‬نصب سفتی باکس بصورت مجزا در اتاق های بستری و تحت نظر (مانند اورژانس) ممنوع است‪.‬پسماندهای تیز و‬
‫برنده این مکان ها را داخل سفتی باکس که با ترولی توسط ارائه دهنده خدمت درمانی به اتاق آورده می شود قرار‬
‫داده می شوند‪.‬‬

‫‪ -92‬در بخش های ویژه و اتاق ایزوله‪،‬اتاق خون گیری آزمایشگاه و اتاق عمل (به جز بخش های دیالیز ‪)PICU، CCU،‬‬
‫در یونیت هر بیمار میتوان سفتی باکس در محل مناسب به صورت ثابت و فیکس شده مورد استفاده قرار داد ‪.‬‬

‫‪ -94‬در بخش های درمانی و تشخیصی بیمارستان های سوانح سوختگی و بخش های سوختگی سایر بیمارستان ها‬
‫کلیه پسماند ها عفونی می باشد‪.‬‬

‫‪ -99‬ویال های دارویی درون دبه های سفید انداخته شود و بعد از گذشت ‪ 3‬روز یا ‪ 27‬ساعت جمع آوری و به محل‬
‫تعیین شده برای ذخیره موقت پسماند حمل شده و سپس کپسوله شود‪.‬‬

‫‪ -011‬زباله ها همه روزه و در صورت لزوم چندبار در روز گردآوری شده و به محل نگهداری موقت زباله حمل گردد‪.‬‬

‫‪ -010‬سطل های زباله پس از خارج کردن کیسه پر شده بالفاصله شستشو و ضدعفونی گردند‪.‬‬

‫‪-017‬حمل زباله ها در بیمارستان باید به وسیله بین های چرخدار قابل شستشو و ضدعفونی انجام گیرد (نایلون های‬
‫زباله حتماً باید برچسب زده شوند)‬

‫‪12‬‬
‫‪-013‬در حال حاظر بازیافت کلیه پسماندهای بیمارستانی ممنوع است (جمع آوری باکس های نگهداری کاغذ و سطل‬
‫های جمع آوری نان خشک از بخش ها)‬

‫‪ -010‬عامل کلیدی در به حداقل رساندن پسماندهای خطرناک و مدیریت کارساز آن تعیین نوع پسماند و تفکیک‬
‫پسماندهاست‪ .‬تفکیک پسماندها بر عهده تولید کننده است‪.‬‬

‫‪ -015‬اولین قدم در مدیریت پسماندها به حداقل رساندن پسماندها است که به طرق زیر انجام پذیر است‪.‬‬

‫‪. 0‬کاهش منابع تولید ‪. 7‬اقدامات مدیریتی و کنترل خوب ‪ .3‬تفکیک پسماندها‬

‫‪-016‬در صورت شکستن دماسنج جیوه ای باید نکات زیر رعایت شود‪:‬‬

‫همه افراد را از محل دور نمایید‪-‬درب تمام اتاق ها را ببندید و فقط در و پنجره هایی از اتاق آلوده را که به هوای آزاد‬
‫راه دارند بازنمایید‪-‬تهویه محل را خاموش نمایید‪-‬جهت جمع آوری جیوه و قطعات شکسته شیشه حتماً از لوازم‬
‫حفاظت فردی مانند ماسک و دستکش استفاده شود‪-‬چون جیوه جاذب نمی باشد بهتر است جهت جمع آوری آن از‬
‫دو صفحه مقوایی‪،‬قطره چکان‪،‬سرنگ و چسب استفاده کرد‪-‬جیوه جمع آوری شده را حتماً داخل یک نایلون یا ظرف‬
‫در دار نگهداری شود‪.‬‬

‫‪-012‬در مورد کاشتنی های ارتوپدی که شامل پین ‪ ،‬وایر ‪،‬انواع پیچ‪،‬پروتز های زانو و لگن‪ ....،‬باید اقداماتی را پیش از‬
‫امحاء آنها انجام داد ‪ :‬مرحله اول جلوگیری از انتقال عفونت از طریق این نوع پسماندها باید حتماً شستشو و ضد‬
‫عفونی و استریل شود ‪،‬مرحله دوم اقدامات پیشگیرانه از مصرف مجدد آنها‬

‫‪-014‬کاشتنی های خارج شده به هیچ عنوان نباید در اختیار بیمار قرار گیرد‬

‫‪13‬‬
14
15
 ‫دستورالعمل مراقبت از محلول ها ‪ ،‬کاتتر ها واتصاالت به بیماران‬

‫کاتتر ‪ ( CVC‬کاتتر ورید مرکزی ) ‪:‬‬

‫‪ ‬به صورت روتین تعویض پانسمان کاتتر ضرورت ندارد ‪.‬‬

‫‪ ‬تعویض پانسمان با گاز استریل هر ‪ 04‬ساعت ‪ ،‬در صورت‬
‫خیس شدن و ترشحات بالفاصله تعویض شود ‪.‬‬

‫آنژیوکت ‪:‬‬

‫‪ ‬در اطفال و نوزادان هر ‪ 27‬تا ‪ 96‬ساعت تعویض شود ‪.‬‬

‫‪ ‬در بالغین هر ‪ 27‬ساعت تعویض شود ‪.‬‬
‫‪ ‬هر ‪ 70‬ساعت یکبار آنژیوکت بیمار با ‪ 3‬تا ‪ 5‬سی سی نرمال سالین شستشو و هپارین الک شود ‪.‬‬
‫‪ ‬جهت آماده کردن هپارین الک ‪ 0111 ( :‬واحد هپارین را با ‪ 01‬سی سی نرمال سالین رقیق می کنیم‬
‫که در این حالت هر ا سی سی ‪ 011‬واحد هپارین دارد)‬

‫کاتتر ادراری ‪NGT -‬‬

‫‪ ‬سوند فولی هر ‪ 05‬روز تعویض شود ‪.‬‬

‫‪ ‬سوند نالتون بالفاصله بعد از استفاده خارج شود ‪.‬‬
‫‪ ‬کیسه ادرار در صورت نشتی ‪ ،‬پارگی و از بین رفتن شرایط استریل تعویض شود ‪.‬‬
‫‪ ‬کیسه ادرار در یک ظرف جمع آوری ادرار تمیز مخصوص هر بیمار جداگانه تخلیه شود ‪.‬‬
‫‪ ‬در مدتی که بیمار سوند دارد ‪ ،‬تمیز کردن ناحیه پرینه با نرمال سالین و یا دوش روزانه توصیه می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ ‬الزم نیست مجرای ادراری با ماده ضد عفونی تمیز شود‪.‬‬
‫‪ NGT ‬هر ‪ 01‬روز یکبار ودر صورت انسداد کاتتر بالفاصله تعویض شود ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪16‬‬
 ‫کاتتر پورت ‪:‬‬

‫‪ ‬به صورت روتین تعویض پانسمان ضرورت ندارد ‪.‬‬

‫‪ ‬پانسمان محل کاتتر هفته ای یکبار تعویض شود و ( در صورتی که پانسمان آلوده شده و یا کنده شده باشد )‬
‫بالفاصله تعویض شود ‪.‬‬
‫‪ ‬نیدل کاتتر هر ‪ 5‬تا ‪ 2‬روز یکبار تعویض شود ‪.‬‬
‫‪ ‬در صورت عدم انفوزیون مداوم از طر یق پورت کاتتر قبل و بعد از هر بار استفاده با ‪ 5‬سی سی نرمال سالین‬
‫شستشو داده شود‪.‬‬
‫‪ ‬در صورت عدم استفاده از پورت هر ‪ 05-31‬روز یکبار ‪ :‬با ‪ 01‬سی سی نرمال سالین حاوی هپارین ‪ ،‬پورت را‬
‫شستشو داده و سپس با ‪ 5‬سی سی نرمال سالین هپارینه (‪ 011‬واحد در سی سی ) شستشو دهید و در نیم‬
‫سی سی آخر در حین تزریق کلمپ کنید‬
‫‪ ‬کاتتر شریانی هر ‪ 5‬روز و کاتتر ورید مرکزی هر ‪ 00‬روز تعویض شود ‪.‬‬

‫کاتتر ساکشن ‪:‬‬

‫‪ ‬کاتتر نالتون بعد از هر بارساکشن کردن دور انداخته شود ‪.‬‬

‫‪ ‬ساکشن تیوب هر ‪ 27‬ساعت تعویض شود ‪.‬‬
‫‪ ‬باتل ساکشن در پایان هر شیفت تخلیه گردد‪.‬‬
‫‪ ‬سر ساکشن تا قبل از استفاده به دستگاه وصل نشود ‪.‬‬
‫‪ ‬سرم نرمال سالین جهت شستشوی ست ساکشن هر ‪ 70‬ساعت تعویض شود ‪.‬‬
‫‪ ‬سرم نرمال سالین جهت ساکشن با ست شستشو با ز شود ( از بریدن و قیچی کردن سرم جهت باز کردن‬
‫خودداری شود )‬
‫‪ ‬ساکشن لوله تراشه با دستکش استریل انجام شود‪.‬‬
‫‪ ‬تاریخ و ساعت باز شدن برروی سرم شستشو نوشته شود ‪.‬‬

‫‪17‬‬
 ‫چست تیوب ‪:‬‬

‫‪ ‬تعویض پانسمان چست تیوب به صورت روتین توصیه نمی شود ‪.‬‬
‫‪ ‬در صورت قرمزی ‪ ،‬تورم و ترشحات چرکی در محل ورود چست تیوب پانسمان روزانه تعویض شود ‪.‬‬
‫‪ ‬در صورت پر شدن ¾ حجم ‪ ،‬چست باتل تخلیه شود ‪.‬‬
‫‪ ‬در صورت وجود ترشحات چرکی یا خونی فراوان چست باتل هر ‪ 70‬ساعت تعویض شود ‪.‬‬
‫‪ ‬تعویض روتین چست تیوب توصیه نمی شود ‪.‬‬
‫‪ ‬جهت انجام پانسمان ‪ ،‬ابتدا از گاز وازلینه جهت پیشگیری از ورود هوا به داخل فضای پلور استفاده شود‪.‬‬
‫‪ ‬چسب در امتداد قفسه سینه چسبانده شود‪.‬‬
‫‪ ‬از کلمپ چست تیوب در هر حالتی به دلیل ایجاد لخته و پیشگیری از پنوموتوراکس خودداری شود ‪.‬‬
‫‪ ‬یک دقیقه قبل از خروج چست تیوب کلمپ شود ‪.‬‬
‫‪ ‬در صورت عدم وجود اوسیالسیون ( باال و پایین نرفتن مایع داخل باتل ) به پزشک اطالع داده شود ‪.‬‬

‫پگ های پانسمان‬

‫‪ ‬ست های پارچه ای دوالیه به شرط سوراخ نبودن و بازنبودن هر ‪ 00‬روز استریل شوند‪.‬‬
‫‪ ‬ست های وی پک هر سه تا ‪ 6‬ماه با توجه به توصیه شرکت سازنده استریل شوند ‪.‬‬
‫‪ ‬کاغذ گرپ دوالیه هر ‪ 00‬روز استریل شوند ‪.‬‬
‫‪ ‬تنها از کاغذ مدیکال می توان جهت بستن ست استفاده نمود ‪ .‬هر گز از کاغذ معمولی جهت بستن ست‬
‫استفاده نشود‪.‬‬

‫‪18‬‬
 ‫ست های فیلتر دار (ست خون و میکرو ست خون )‬

‫‪ ‬میکروست خون (جهت ترانسفوزیون خون در اطفال )‬

‫‪ ‬هر ‪ 0‬ساعت تزریق خون ‪ ،‬ست خون تعویض شود ‪.‬‬
‫‪ ‬جهت تزریق آلبومین و اینترالیپید از ست سرم استفاده شود و بعداز اتمام تزریق دور انداخته شود ‪.‬‬
‫‪ ‬جهت تزریق آمینو اسید ‪ 5‬درصد و ‪ 01‬درصد از ست فیلتردار استفاده شود و بعد از اتمام تزریق دور انداخته‬
‫شود‬

‫چست لید و هپارین الک ‪:‬‬

‫‪ ‬چست لید هر ‪ 70‬ساعت تعویض شود ‪.‬‬
‫‪ ‬الین ورید محیطی و مرکزی هر ‪ 70‬ساعت با سرم نرمال سالین شستشو و هپارینه شود ‪.‬‬
‫‪ ‬سرنگ انفوزیون پمپ سرنگ بعد از هر بار خالی شدن دور انداخته شود ‪.‬‬
‫‪ ‬جهت آماده کردن هپارین الک ‪ 0111 ( :‬واحد هپارین را با ‪ 01‬سی سی نرمال سالین رقیق می کنیم که در این‬

‫سرم های تزریقی و شستشوی‪:‬‬

‫‪ ‬سرم های تزریقی هر ‪ 70‬ساعت تعویض شود ‪.‬‬

‫‪ ‬جهت شستشوی زخم باز از سرم نرمال سالین تزریقی استفاده شده و هر ‪ 70‬ساعت سرم تعویض شود ‪.‬‬
‫‪ ‬جهت شستشوی کاتتر ساکشن از سرم نرمال سالین غیر تزریقی ودر صورت موجود نبودن از سرم نرمال سالین‬
‫تزریقی استفاده شود ‪.‬‬
‫‪ ‬سرم نرمال سالین جهت شستشوی کاتتر ساکشن هر ‪ 70‬ساعت تعویض شو د‪.‬‬
‫‪ ‬سرنگ حاوی پرپوفول هر ‪ 6‬تا ‪ 07‬ساعت تعویض شود ‪.‬‬
‫‪ ‬کانوال و ماسک اکسیژن برای هر بیمار اختصاصی استفاده شده و بعد از ترخیص بیمار دور انداخته شود ‪.‬‬
‫‪ ‬مخزن مانومتر اکسیژن در تمامی بخش ها به صورت خشک نگهداری شود ‪.‬‬
‫‪ ‬در صورت استفاده شدن نبوالیزر پس از استفاده گند زدایی شده و جهت استفاده مجدد آماده شود ‪.‬‬
‫‪ ‬سرم حاوی دارو و یا الکترولیتهای هایپر تونیک (کلرور پتاسیم ‪،‬کلرور سدیم‪،‬سولفات منیزیوم و ‪ ، )...‬دکستروز‬
‫باالی ‪ ، %01‬امولسیونهای چربی و آمینواسید‪ ،‬هر ‪ 70‬ساعت یکبار تعویض شوند‪.‬‬
‫‪ ‬سرم نرمال سالین و دکستروز ‪ %5‬جهت انفوزیون داروها هر ‪70‬ساعت یکبار‬
‫واحد آموزش پرستاری‬ ‫‪‬‬

‫‪19‬‬