DENEY –V

DENEYİN ADI: PARALEL ELEKTRİK DEVRESİNDE AKIM GERİLİM

DENEYİN AMACI: Paralel elektrik devresinde akımın kollara ayrılmasını ve paralel devrelerde
potansiyel farkı kavrama.
ARAÇ VE GEREÇLER: Ampul , duy, güç kaynağı, bağlantı kabloları, ampermetre, voltmetre,
avometre, reosta.

DENEY BİLGİ:

V
1

A
1

I1 V
I2 2
K A L
2

I3 V
3

A
A
3

IT

VT
Şekil V- 1
Şekil V-I deki devrede ana kol üzerindeki IT akımı, K noktasında üçe ayrılmaktadır.
Dolayısıyla 1, 2 ve 3 no lu ampuller üzerinden geçen akımlar ana koldan gelen akımdır.
Bu bilgilere dayanarak

İ : IT = I1 + I2 + I3 Denklemini yazabiliriz.

Elektrik akımı; direnci büyük koldan az, direnci az olan koldan daha fazla geçer bu nedenle
paralel kollarda V.I çarpımı sabittir.
Şekilde V2 voltmetresinin ayaklarını K ve L noktalarına kaydırdığınızda sizce bu durumda 1 ve
3 nolu ampullerde voltmetrenin kolları arasında kalmıyor mu?
Şekilde pil ve ampullerin birer kolları K noktasına, diğer kolları L noktasına bağlıdır. Bu
yüzden K ve L noktalarına yerleştirilecek bir voltmetrenin devre elemanlarının hepsinin gerilimini
ölçeceğini daha önceden biliyoruz. Buna göre:

İİ: VT = V1 = V2 = V3 denklemini yazabiliriz.

Şimdi yapacağınız deneyle İ ve İİ denklemlerinin doğruluğunu ispat ediniz.

DENEYİN YAPILIŞI:
Şekil V – 1 deki devreyi kurunuz. Elinizde yeterli sayıda ampermetre ve voltmetre yoksa bu
elamanları ölçüm yapacağınız zaman devreye ilave edersiniz.

1
 Bölüm-1:
Güç kaynağını çalıştırınız ve devreye ampuller yeterli parlaklığa gelene kadar akım veriniz.
Şimdi ampermetre kullanarak ölçümlerinizi yapınız. Almış olduğunuz verileri İ denkleminde yerine
yazarak eşitliğin doğruluğunu ispatlayınız.

İ : IT = I1 + I2 + I3

= + +

Yazmış olduğunuz eşitlik doğru mu? Eğer doğru değilse deneyinizi dikkatli bir şekilde
tekrarlayınız.eğer yaklaşık sonuç çıktıysa bunun nedeni sizce ne olabilir?
Devreye reosta yardımıyla değişik gerilimler uygulayarak ölçmüş olduğunuz verilerle Tablo
IX – 1 doldurunuz.
IT = I1 + I2 + I3
= + +

= + +

=
= + +

Tablo V-1
Bölüm-2:
Ampullere yeterli seviyede akım veriniz. Voltmetrenizi kullanarak ölçümlerinizi yapınız.
Almış olduğunuz verileri İİ denkleminde yerine yazarak eşitliğin doğruluğunu ispatlayınız.

İİ: VT = V1 = V2 = V3

= = =

eşitlik doğrumu? Doğru değilse deneyinizi tekrarlayınız. Yaklaşık sonuç çıktıysa bunun nedeni
sizce ne olabilir?

Yapmış olduğunuz deneyde; paralel kollarda akım gerilim ilişkisinin,

IT = I1 + I2 + I3
VT = V1 = V2 = V3 olduğunu ispatlamış oldunuz.

Fizik Öğretmeni
Özcan DÜZENLİ
HENDEK LİSESİ 2002-2003 Ö.Y.