Devreler II – İki Kapılılar

İçindekiler
İki Kapılılar ................................................................................................................................................. 3
1. Hazırlık Çalışmaları: ...................................................................................................................... 3
2. Deneyler: .......................................................................................................................................... 4
2.1. Empedans (Z) Bulma: ............................................................................................................... 4
2.2. Admitans (Y) Bulma: ................................................................................................................ 4
2.3. Seri 𝜋 – T Devresi: .................................................................................................................... 5
2.4. Paralel 𝜋 – T Devresi: ............................................................................................................... 6
3. Ödev: ................................................................................................................................................ 6

ii
 Devreler II – İki Kapılılar

İki Kapılılar

1. Hazırlık Çalışmaları:

1.1. T ve 𝜋 devreleri nedir? Bu devreler için en uygun devre parametreleri

yöntemi hangisidir?

T devresinde bulunan empedanslar şekildeki gibi

bağlanmaktadır. Bu devre sayesinde devre empedansı
bulunmaktadır. Bulunması için kullanılan formüller
şöyledir;

𝑉1 = 𝑍11 𝐼1 + 𝑍12 𝐼2
T Devresi

𝜋 devresinde bulunan empedanslar şekildeki gibi

bağlanmaktadır. Devrede bulunan empedanslar ile
devredeki admitanslar bulunmaktadır. Şu formülle
admitans bulunabilir;

𝐼1 = 𝑦11 𝑉1 + 𝑦12 𝑉2

𝜋 Devresi

1.2. İkililik (karşılılık, reciprocity) özelliği nedir ve nasıl belirlenir?

Bu teoremde kullanılan voltaj kaynağı ve ampermetre ideal olmalıdır. Her iki gerilim
kaynağı ve ampermetre iç direnci sıfır olmalıdır anlamına gelir. Karşılıklı devre basit veya
karmaşık bir ağ olabilir. Ancak her karmaşık karşılıklı pasif ağ basit bir ağa basitleştirilebilir.
Karşılıklılık teoremine göre, doğrusal bir pasif ağda, besleme gerilimi V ve çıkış akımı I
karşılıklı olarak devredilebilir.

3
 Devreler II – İki Kapılılar

2. Deneyler:
2.1. Empedans (Z) Bulma:

Deney için T devresi oluşturulmuştur. Devreye bağlanan voltmetre, ampermetre ve DC

gerilim kaynağıyla I1 akımı ve I2 akımı sırasıyla kısa devre yapılarak devre empedansı bulunur.

I1 = 0 I2 = 0

I2 = 68.027µA , V1 = 319.727mV, V2 = 1V I1 = 185.874µA, V2 = 873.597mV, V1 = 1V

𝑉1 319.727×10−3 𝑉1 1
𝑍12 = = = 4700 Ω 𝑍11 = = ≅ 5380 Ω
𝐼2 68.027×10−6 𝐼1 185.874×10−6

𝑉2 1 𝑉2 873.597×10−3
𝑍22 = = = 14700Ω 𝑍21 = = ≅ 4700Ω
𝐼2 68.027×10−6 𝐼1 185.874×10−6

2.2. Admitans (Y) Bulma:

Devredeki admitansı bulmak için 𝜋 devresi kurulmuştur. Devreye bağlanan 2 ampermetre ve

DC kaynak ile V1 gerilimi ve V2 gerilimi kısa devre yapılarak admitans değerleri bulunur.

V2 = 1V, I1 = -1.471mA, I2 = 1.571mA

−1.471×10−3
= −1.471 𝑚⁄Ω
𝐼
𝑌12 = 𝑉1 =
2 1

𝐼2 1.571 × 10−3
𝑌22 = = = 1.571 𝑚⁄Ω
𝑉2 1

V1 = 0
4
 Devreler II – İki Kapılılar

V1 = 1V, I1 = 1.683mA, I2 = -1.471mA

𝐼1 1.683 × 10−3
𝑌11 = = = 1.683 𝑚⁄Ω
𝑉1 1

𝐼2 −1.471 × 10−3
𝑌21 = = = −1.471 𝑚⁄Ω
𝑉1 1

V2 = 0

2.3. Seri 𝜋 – T Devresi:

Birbirine seri bağlanan 𝜋 – T devresi ile deney düzeneği oluşturulmuştur. Voltmetre,

ampermetre ve gerilim kaynağı ile I1 akımı ve I2 akımı kısa devre yapılarak ölçümler yapılmıştır.

I1 = 0 I2 = 0

V1 = 441.254mV, V2 = 1V, I2 = 55.875µA V1 = 1V, V2 = 920.711mV, I1 = 116.588µA

𝑉1 441.254×10−3 𝑉1 1
𝑍12 = = ≅ 7897Ω 𝑍11 = = ≅ 8577Ω
𝐼2 55.875×10−6 𝐼1 116.588×10−6

𝑉2 1 𝑉2 920.711×10−3
𝑍22 = = ≅ 17897Ω 𝑍21 = = ≅ 7897Ω
𝐼2 55.875×10−6 𝐼1 116.588×10−6

5
 Devreler II – İki Kapılılar

2.4. Paralel 𝜋 – T Devresi:

Paralel konulan 𝜋 – T devresiyle oluşturulmuştur. Bir gerilim kaynağı ve 2 ampermetre ile

gözlemlenen değerler için V2 geriliminin ve V1 geriliminin kısa devre olduğu durumlardan sonra
hesaplamalar şöyle yapılır.

V2 = 0 V1 = 0

V1 = 1V, I1 = 1.941mA, I2 = -1.553mA V2 = 1V, I1 = -1.553mA, I2= 1.665mA

𝐼1 1.941×10−3 𝐼1 −1.553×10−3
𝑌11 = = = 1.941 𝑚⁄Ω 𝑌12 = = = −1.553 𝑚⁄Ω
𝑉1 1 𝑉2 1

𝐼2 −1.553×10−3 𝐼2 1.665×10−3
𝑌21 = = = −1.553 𝑚⁄Ω 𝑌22 = = = 1.665 𝑚⁄Ω
𝑉1 1 𝑉2 1

3. Ödev:

Ödev için verilen girişten paralel çıkıştan seri 𝜋 – T devresi oluşturulmuştur. Voltmetre,
ampermetre ve gerilim kaynağı ile devre kurulmuştur. I1 akımı ve I2 akımı kısa devre yapılarak
empedansları bulunabilmektedir.

V1 = 1V, V2 = 992.794mV, I1 = 307.074µA

𝑉1 1
𝑍11 = = ≅ 3256Ω
𝐼1 307.074 × 10−6

𝑉2 992.794 × 10−3
𝑍21 = = ≅ 3233Ω
𝐼1 307.074 × 10−6

I2 = 0 6
 Devreler II – İki Kapılılar

V1 = 234.063mV, V2 = 1V, I2 = 72.396µA

𝑉1 234.063 × 10−3
𝑍12 = = ≅ 3233Ω
𝐼2 72.396 × 10−6

𝑉2 1
𝑍22 = = ≅ 13Ω
𝐼2 72.396 × 10−6

I1 = 0