12 Μάθημα

Θεραπευτικό
Παιχνίδι και
Παιγνιοθεραπεία
Βασιλική Μπαούρδα, MSc, PhD
This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

www.free-power-point-templates.com
Η χρήση της τέχνης
ως
διαγνωστικού εργαλείου


Το Τεστ των Παραμυθιών
(Fairy Tale ProjecJve Test)

(Coulacoglou, 2014)

Περιγραφή του τεστ
•  Το Τεστ των Παραμυθιών (Fairy Tale Projec,ve Test)
είναι ένα προβολικό ψυχομετρικό εργαλείο για
παιδιά, ηλικίας από 6 έως 12 ετών.
•  Αποτελείται από 21 κάρτες (7 σετ καρτών), ένα
εγχειρίδιο, και 25 πρωτόκολλα όπου αναγράφονται
οι γενικές ερωτήσεις που τίθενται στο παιδί και
καταγράφονται οι απαντήσεις του.

•  Οι χαρακτήρες που απεικονίζονται στις κάρτες ανήκουν σε
ένα ή περισσότερα παραμύθια («Η Κοκκινοσκουφίτσα», «Η
Χιονάτη και οι 7 νάνοι», «Ο Τζακ και η φασολιά» κ.ά.).
•  Στις ιστορίες, οι σκέψεις και τα συναισθήματα των
χαρακτήρων συχνά δεν προσδιορίζονται ξεκάθαρα και έτσι τα
παιδιά μέσω της ταύτισης προβάλλουν τις δικές τους
σκέψεις, συναισθήματα ή συγκρούσεις.
•  Επιπλέον, στα δυο τελευταία σετ καρτών όπου
απεικονίζονται σκηνές από τα παραμύθια της
Κοκκινοσκουφίτσας και της Χιονάτης τα παιδιά έχουν τη
δυνατότητα να αναπτύξουν τη δική τους ιστορία και
αλληλουχία γεγονότων, ανεξάρτητα από την οικεία σε αυτά
εκδοχή του παραμυθιού.

•  Το τεστ χορηγείται ατομικά. Ο εξεταστής παρουσιάζει 21
κάρτες στο παιδί, σε σετ τριών κάθε φορά. Η χορήγηση
πραγματοποιείται με τη μορφή συνέντευξης και διαρκεί
περίπου 45 λεπτά.
•  Το κοινό ερώτημα για τα πρώτα πέντε σύνολα καρτών είναι,
«Τι πιστεύει και αισθάνεται καθένας από αυτούς τους
χαρακτήρες;»
•  Τα πρώτα πέντε σετ καρτών παρουσιάζουν παραλλαγές
δημοφιλών πρωταγωνιστών παραμυθιού όπως η
Κοκκινοσκουφίτσα, ο Λύκος, οι Νάνοι, η Μάγισσα και ο
Γίγαντας, ενώ τα δύο τελευταία σετ απεικονίζουν σκηνές από
τις ιστορίες της Κοκκινοσκουφίτσας και της Χιονάτης.

•  Ο εξεταστής ζητά από το παιδί να παράγει τη δική
του ακολουθία γεγονότων περιγράφοντας τι
συμβαίνει σε κάθε σκηνή.
•  «Θα ήθελα να παίξουμε ένα παιχνίδι με παραμύθια.
Θα σου δείξω μερικές κάρτες και θα σε ρωτήσω για
τους χαρακτήρες που απεικονίζονται. Το μόνο που
με ενδιαφέρει είναι η γνώμη σου. Δεν υπάρχουν
σωστές ή λάθος απαντήσεις.»

Σκοπός και Εφαρμογές του τεστ
•  Ο ευρύτερος σκοπός της χρήσης του Τεστ των
Παραμυθιών είναι να βοηθήσει τον κλινικό να
αξιολογήσει την προσωπικότητα του παιδιού,
προσφέροντας πληροφορίες όχι μόνο για
μεμονωμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, αλλά
επίσης για την μεταξύ τους αλληλεπίδραση.

Το τεστ μπορεί να χρησιμοποιηθεί:
1. Για να εξεταστεί ο αντίκτυπος ορισμένων συμβάντων στην
προσωπικότητα του παιδιού (π.χ. γέννηση αδελφού,
διαζύγιο, μακροχρόνια ασθένεια ή νοσηλεία του παιδιού ή
θάνατος μέλους της οικογένειας κ.λπ.)
2. Ως διαγνωστικό εργαλείο για την ανίχνευση πιθανών
ψυχοπαθολογικών χαρακτηριστικών, όπως άγχος,
κατάθλιψη, επιθετικότητα, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απουσία
αίσθησης της πραγματικότητας, καθώς και η συχνότητα και ο
τύπος των αμυντικών μηχανισμών του παιδιού.

Το τεστ μπορεί να χρησιμοποιηθεί:
3. Για την αξιολόγηση της οικογενειακής δυναμικής και
της οικογενειακής λειτουργίας: η ποιότητα της σχέσης
μεταξύ γονέων και παιδιού καθώς και της συζυγικής
σχέσης.
4. Ως εργαλείο αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας των
ψυχοθεραπευτικών παρεμβάσεων.
5. Ως ερευνητικό εργαλείο για την αξιολόγηση της
προσωπικότητας (πληθυσμιακές/διαπολιτισμικές/
διαχρονικές μελέτες).

Τι εξετάζει το τεστ
•  Το Τεστ των Παραμυθιών βασίστηκε σε
ψυχαναλυτικές θεωρίες και εξετάζει 30 δείκτες
προσωπικότητας οι οποίες ταξινομούνται σε έξι
ευρείες κατηγορίες της λειτουργίας της
προσωπικότητας: παρορμήσεις, λειτουργίες του
Εγώ, ανάγκες, επιθυμίες, συναισθηματικές
καταστάσεις και αντικειμενοτρόπες σχέσεις.

Ερμηνεία
Μπορούμε να ερμηνεύσουμε τις απαντήσεις των παιδιών
ποσοτικά και ποιοτικά.
•  Η ποσοτική ερμηνεία περιλαμβάνει την βαθμολογία των
30 δεικτών προσωπικότητας.
•  Η ποιοτική ερμηνεία αφορά τον εντοπισμό σημαντικών
θεμάτων, λέξεων-κλειδιών ή φράσεων και την παρουσία
αμυντικών μηχανισμών. Αξιολογούμε επίσης την
ενδοπροσωπική ή την οικογενειακή δυναμική.

Το τεστ
«Ζωγράφισε την οικογένειά σου»
(Family Drawing Technique)

(Handler & Habenicht, 1994. Sharif, Yadegari, Bahrami, &
Khorsandi, 2018)

•  Το τεστ δημιουργήθηκε από τον ψυχίατρο Miles Porot το
1951 και είναι ένα από τα πιο κοινά εργαλεία που
χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της
προσωπικότητας των παιδιών 5-16 ετών.
•  Στην παραλλαγή του τεστ που προτάθηκε από τους
Burns και Kaufman (1987) το παιδί/έφηβος καλείται να
ζωγραφίσει την οικογένειά του ενώ κάνει μια
δραστηριότητα.

•  Το τεστ είναι μια από τις πιο γνωστές συναισθηματικές
αξιολογήσεις για παιδιά.
•  Μας δείχνει πώς το παιδί ή ο έφηβος αντιλαμβάνεται τις
στενότερες σχέσεις του.
•  Είναι ένας απλός τρόπος να κατανοήσουμε την ποιότητα
των σχέσεων και της επικοινωνίας και πώς τα παιδιά
κατασκευάζουν την πραγματικότητά τους με βάση τις
οικογενειακές σχέσεις.

Οι στόχοι του τεστ
1.  Βοηθά στην κατανόηση των προβλημάτων που
αντιμετωπίζει το παιδί ή ο έφηβος στην οικογένειά
του.
2.  Ενισχύει την ποιότητα των συναισθηματικών
δεσμών.
3.  Δείχνει πώς βλέπει το παιδί ή ο έφηβος τις
οικογενειακές του σχέσεις και πώς αισθάνονται για
αυτές.
4.  Αξιολογεί τον τύπο του δεσμού προσκόλλησης που
έχει αναπτύξει το παιδί ή ο έφηβος.
5.  Εντοπίζει πιθανές συγκρούσεις με ορισμένα μέλη
της οικογένειας.
6.  Αξιολογεί τη συναισθηματική και ψυχολογική
ωριμότητα του παιδιού ή του εφήβου.
7.  Αξιολογεί το στυλ επικοινωνίας της οικογένειας.
8.  Δείχνει τι ανησυχεί το παιδί ή τον έφηβο στο σπίτι.

Πώς εφαρμόζεται το τεστ
Οι θεραπευτές εφαρμόζουν το τεστ με τον ακόλουθο
τρόπο:
•  Πρώτα, προσφέρουν στο παιδί ένα κομμάτι χαρτί
και χρωματιστά μολύβια.
•  Το περιβάλλον πρέπει να είναι άνετο. Το παιδί
πρέπει να αισθάνεται ασφαλές.

•  Στη συνέχεια, ο αξιολογητής λέει στο παιδί ή τον
έφηβο να σχεδιάσει την οικογένειά του.
•  Ο αξιολογητής λέει στο παιδί/έφηβο ότι το σχέδιο
δεν θα βαθμολογηθεί. Η ιδέα είναι να είναι χαλαρό
ενώ σχεδιάζει. Εάν απολαμβάνει την εμπειρία,
ακόμα καλύτερα.

•  Αργότερα, μόλις αρχίσουν να σχηματίζονται φιγούρες, ο
αξιολογητής μπορεί να αρχίσει να κάνει ερωτήσεις:
«Ποιος είναι αυτός; Τι κάνει; Συμφωνείς μαζί του; Ποιος
είναι ο πιο ευτυχισμένος; Ποιος είναι ο πιο
δυστυχισμένος;»
•  Είναι επίσης σημαντικό ο αξιολογητής να σημειώσει τη
σειρά με την οποία το παιδί δημιουργεί διαφορετικά
στοιχεία του σχεδίου του. Επιπλέον, πρέπει επίσης να
σημειώσει εάν το παιδί σβήσει ή σχίσει κάτι, διστάζει,
κ.λπ.

Πώς αξιολογείται το τεστ
•  Στην αρχή, το τεστ είχε ψυχαναλυτική εστίαση. Αυτό
σημαίνει ότι για χρόνια η ανάλυσή του γινόταν
εστιάζοντας στα στάδια ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης
του Φρόιντ.
•  Σήμερα, η ερμηνεία είναι πιο τυποποιημένη. Οι
θεραπευτές χρησιμοποιούν στατιστικές πληροφορίες,
καθώς και την προσωπική κατάσταση κάθε παιδιού ή
εφήβου.

Μερικές οδηγίες για την αξιολόγηση του
οικογενειακού τεστ είναι:
•  Μέγεθος και θέση. Τα μεγάλα σχέδια υποδηλώνουν
ασφάλεια και προστασία. Αντίθετα, μικρές φιγούρες
κολλημένες σε μια γωνία δείχνουν φόβο και
ανασφάλεια.
•  Καμπύλες και ευθείες γραμμές. Σχέδια με γωνίες και
καμπύλες δείχνουν ενέργεια και ωριμότητα. Τα σχέδια
με λίγα σχήματα και / ή στερεοτυπικά και τραχιά
σχήματα, από την άλλη πλευρά, δείχνουν ανωριμότητα
και αναστολή.

•  Τάξη και απόσταση. Πρέπει να αξιολογείται η σειρά με την
οποία το παιδί σχεδιάζει κάθε σχήμα. Τα παιδιά συνήθως
ζωγραφίζουν τη μητέρα πρώτα ή όποιον αισθάνονται πιο
κοντά συναισθηματικά. Μια άλλη σημαντική λεπτομέρεια
που πρέπει να αξιολογηθεί είναι η απόσταση που αφήνει το
παιδί μεταξύ διαφορετικών ανθρώπων στο σχέδιο.
•  Η παράλειψη ορισμένων ατόμων. Ένα κοινό μοτίβο είναι ότι
ορισμένα παιδιά επιλέγουν να μην ζωγραφίζουν τον εαυτό
τους. Αυτό είναι κάτι που είναι σημαντικό να αξιολογηθεί.
Ομοίως, η παράλειψη ενός από τους γονείς ή τα αδέλφια
μπορεί να συμβολίζει την απόρριψη.

•  Οι θεραπευτές δεν βασίζονται αποκλειστικά στο
οικογενειακό τεστ για τη διάγνωση, αλλά το
χρησιμοποιούν σε συνδυασμό με συνεντεύξεις και
άλλα εργαλεία αξιολόγησης.

Το τεστ
«Ζωγράφισε την οικογένειά σου»
και ο δεσμός προσκόλλησης

(Sharif, Yadegari, Bahrami, & Khorsandi, 2018)

Το τεστ και ο δεσμός προσκόλλησης
•  Το τεστ μπορεί να αξιοποιηθεί για την αξιολόγηση
του τύπου δεσμού προσκόλλησης που έχει
αναπτύξει ένα παιδί προς τα μέλη της οικογένειάς
του.

•  Στην έρευνα των Sharif, Yadegari, Bahrami και
Khorsandi (2018) ζήτησαν από 294 κορίτσια και 296
αγόρια (Μ.Ο. ηλικίας 9 ετών) να ζωγραφίσουν «μια
φανταστική οικογένεια».
•  Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο Ιράν.

Αφού τελείωναν τη ζωγραφιά τους, ο ερευνητής ρωτούσε:
1.  Μπορείς να μου πεις ποιο είναι το πιο ευγενικό άτομο;
Γιατί;
2.  Μπορείς να μου πεις ποιο είναι το λιγότερο ευγενικό
άτομο; Γιατί;
3.  Μπορείς να μου πεις ποιο είναι το πιο χαρούμενο
4.  Μπορείς να μου πεις ποιο είναι το λιγότερο χαρούμενο

5.  Μπορείς να μου πεις ποιο είναι το καλύτερο
6.  Φαντάσου ότι θέλουν να κάνουν ένα ταξίδι και το
ταξί δεν έχει αρκετό χώρο για όλους. Ένα από τα
μέλη αυτής της οικογένειας πρέπει να μείνει σπίτι.
Ποιος να μείνει στο σπίτι; Γιατί;
7.  Λοιπόν, μου είπες ότι είναι μια οικογένεια όπως τη
φαντάστηκες. Αν ήσουν μέλος αυτής της
οικογένειας, ποιος θα ήσουν; Γιατί;

Οι ζωγραφιές των παιδιών αξιολογήθηκαν με
βάση τα ακόλουθα κριτήρια:
1. Υπερτίμηση: όταν μια φιγούρα σχεδιάζεται
μεγαλύτερη ή ψηλότερη από τις άλλες, όταν
σχεδιάζονται πρόσθετα διακοσμητικά (π.χ. καρφίτσες,
κορδέλες, γραβάτες, ομπρέλες, τσάντες, όμορφα
ρούχα κ.λπ.) για μια φιγούρα και στη συνέντευξη
αποκαλεί μια φιγούρα ως την πιο ευχάριστη, πιο
ευτυχισμένη και το καλύτερο άτομο.

2. Υποτίμηση : όταν μια φιγούρα σχεδιάζεται ελλιπώς
(αφαίρεση ενός μέρους του σώματος όπως τα χέρια) ή
μικρότερη, όταν μια φιγούρα σχεδιάζεται τελευταία
και στη συνέντευξη αποκαλείται ως η πιο λιγότερο
ευγενική και ευτυχισμένη και ως αυτή που πρέπει να
μείνει στο σπίτι.
3. Παράλειψη: παράλειψη ατόμων σε σύγκριση με την
πραγματική οικογένεια, (π.χ. μητέρα, πατέρας, εαυτός
και αδέλφια).

4. Προσθήκη: προσθήκη ατόμων σε σύγκριση με την
πραγματική οικογένεια (π.χ. αδέλφια, παππούς, θεία,
θείος).
5. Απόσταση: σχεδιασμός μιας φιγούρας μακριά από άλλα
μέλη της οικογένειας και σχεδιασμός ενός φράγματος
μεταξύ των φιγούρων.
6. Εγγύτητα: σχεδίαση των φιγούρων κοντά.
7. Ταύτιση: ένα άτομο με το οποίο ταυτίζεται το παιδί.
Όταν το παιδί σχεδιάζει πρώτα μια φιγούρα και μετά λέει
πως θα ήθελε να είναι σαν αυτή.

Παιδιά με ασφαλή δεσμό προσκόλλησης
•  Υποτιμούν λιγότερο τους γονείς τους.
•  Υπερτιμούν λιγότερο τους γονείς τους.
•  Υποτιμούν λιγότερο τον εαυτό τους.
•  Παραλείπουν λιγότερο συχνά τον εαυτό τους από το
σχέδιο.
•  Τα σχέδιά τους έχουν μεγαλύτερη ομοιότητα με την
πραγματική τους οικογένεια.
•  Έχουν μεγαλύτερη τάση να ταυτίζονται με τους γονείς
τους.
Σχέδιο αγοριού 9 ετών με ασφαλή δεσμό προσκόλλησης

•  Το αγόρι δεν υποτίμησε, ούτε αξιολόγησε τους γονείς
του. Τους σχεδίασε κανονικά και απαντώντας στις
ερωτήσεις είπε ότι πιστεύει ότι όλοι ήταν οι πιο
ευγενικοί, οι πιο χαρούμενοι και οι καλύτεροι γονείς.
•  Δεν υποτίμησε ούτε παρέλειψε τον εαυτό του.
•  Δεν πρόσθεσε ούτε παρέλειψε κανέναν και σχεδίασε την
βασική του οικογένεια.
•  ζωγράφισε τον πατέρα του πρώτα και είπε ότι ήθελε να
είναι σαν αυτόν, πράγμα που σημαίνει ότι συνειδητά και
ασυνείδητα ταυτίζεται μαζί του.
Παιδιά με ανασφαλή-αποφευκτικό δεσμό
προσκόλλησης
•  Υποτιμούν περισσότερο τους γονείς τους.
•  Υπερτιμούν λιγότερο τους γονείς τους.
•  Υποτιμούν περισσότερο τον εαυτό τους.
•  Παραλείπουν συχνότερα τους γονείς τους από το σχέδιο.
•  Τα σχέδιά τους έχουν μεγαλύτερη απόκλιση από την
•  Ζωγραφίζουν λιγότερο συχνά τον εαυτό τους κοντά
στους γονείς τους.

Σχέδιο αγοριού 9 ετών με ανασφαλή-αποφευκτικό δεσμό
προσκόλλησης

•  Το αγόρι παρέλειψε τους γονείς του από το σχέδιό
του και με αυτόν τον τρόπο τους υποτίμησε
παντελώς.
•  Δεν σχεδίασε την αδερφή του και το σχέδιό του δεν
μοιάζει με την πραγματική του οικογένεια.
•  Δεν αξιολόγησε τον εαυτό του ούτε στο σχέδιο ούτε
στη συνέντευξη.

•  Όταν ρωτήθηκε «ποιος είναι ο πιο ευγενικός, ο πιο
ευτυχισμένος και ο καλύτερος;» απάντησε
«Κανένας».
•  Ζωγράφισε τον εαυτό του σε απόσταση από το
μοναδικό άτομο που σχεδίασε (τον αδερφό του) που
δείχνει ξεκάθαρα αποφυγή. Παράλληλα, υποτιμά
τον αδερφό του σε όλες τις ερωτήσεις. Τον
παρουσιάζει ως το λιγότερο ευγενικό και το
λιγότερο ευτυχισμένο άτομο που μένει στο σπίτι.
Παιδιά με ανασφαλή – αγχώδη /αμφιθυμικό
δεσμό προσκόλλησης
•  Παραλείπουν λιγότερο συχνά τους γονείς τους από το
σχέδιο.
•  Υπερτιμούν συχνότερα τους γονείς τους.
•  Ζωγραφίζουν συχνότερα τον εαυτό τους μακριά από
τους γονείς τους.
•  Έχουν την τάση να ταυτίζονται με τους γονείς τους.
•  Τα σχέδιά τους έχουν μικρότερη απόκλιση από την

Σχέδιο κοριτσιού 9 ετών με ανασφαλή-αγχώδη /
αμφιθυμικό δεσμό προσκόλλησης

•  Αυτό που ζωγράφισε γύρω από τη μητέρα είναι ένα
πέπλο που φορούν οι θρησκευόμενες γυναίκες στο
Ιράν. Πολλά παιδιά ζωγραφίζουν τη μητέρα τους σε
ένα πέπλο και αυτό δεν είναι αφύσικο.
•  Δεν παρέλειψε τους γονείς της.
•  Τους υπερτίμησε στη συνέντευξη ως τα πιο
ευγενικά, τα πιο ευτυχισμένα και τα καλύτερα
άτομα.

•  Ζωγράφισε ένα «κενό» ανάμεσα σε αυτήν και τους
γονείς του, φτιάχνοντας το δέντρο.
•  Ζωγράφισε πρώτα τη μητέρα της λέγοντας ότι θα
ήθελε να είναι η μητέρα της, πράγμα που σημαίνει
ότι ταυτίζεται μαζί της συνειδητά και ασυνείδητα.
•  Ζωγράφισε τη βασική της οικογένεια και το σχέδιό
της έχει μικρή διαφορά από την πραγματική της
οικογένεια.

Το τεστ
«Σπίτι, Δέντρο, Άνθρωπος»
(House, Tree, Person)

(Palmer, Farrar, Valle, Ghahary, Panella, & DeGraw, 2000)

•  Το τεστ σχεδιάστηκε από τον Van Hu•on το 1994.
•  Μέσω του τεστ αξιολογούνται ορισμένα χαρακτηριστικά
προσωπικότητας, εσωτερικές συγκρούσεις και η
αυτοαντίληψή μας (τα χαρακτηριστικά που πιστεύουμε
ότι έχουμε).
•  Αυτό το τεστ προσωπικότητας μπορεί να μοιάζει με
παιδικό παιχνίδι, αλλά είναι χρήσιμο και για ενήλικες.

•  Το τεστ έχει σχεδιαστεί για άτομα ηλικίας 8 ετών και
άνω.
•  Είναι καλύτερο να πραγματοποιείται σε ήρεμο
περιβάλλον χωρίς περισπασμούς, όπου το άτομο
μπορεί να αισθανθεί άνετα.
•  Χρειάζεται επίσης να υπάρχουν όλα τα απαραίτητα
υλικά (χαρτί, μολύβια, γόμα κ.λπ.).

•  Επιτρέπεται το σβήσιμο, αλλά ακόμη και αυτό
αναλύεται: η απόφαση για σβήσιμο ολόκληρου του
σχεδίου μετά την ολοκλήρωση δεν είναι η ίδια με το
σβήσιμο μιας απλής γραμμής για τη βελτίωσή του.
•  Το τεστ διαρκεί 30-60 λεπτά, ανάλογα με το χρόνο
που χρειάζεται το άτομο να σχεδιάσει και να πει την
ιστορία και από το αν ο αξιολογητής αποφασίσει να
κάνει ερωτήσεις στο τέλος.

h•ps://www.youtube.com/watch?
v=Nxy2nLXvAtU&t=211s&frags=pl%2Cwn
House Tree Person

Οι δύο φάσεις του τεστ
•  Στο πρώτο μέρος (το μη λεκτικό ή δημιουργικό μέρος),
ζητείται από το άτομο να σχεδιάσει ένα σπίτι, ένα δέντρο και
ένα άτομο σε ένα λευκό χαρτί. Ο αξιολογητής ενθαρρύνει το
άτομο να σχεδιάσει με τον πιο φυσικό τρόπο και να ξεχάσει
όσο το δυνατόν περισσότερο το πλαίσιο, καθώς και την
επακόλουθη ανάλυση του σχεδίου.
•  Ενώ το άτομο σχεδιάζει, ο αξιολογητής προσέχει τις στάσεις,
τις λέξεις και τη γλώσσα του σώματος. Θα μπορούσαν να
εμφανίζουν απογοήτευση, θυμό, ευτυχία κ.λπ.

•  Μόλις ολοκληρωθεί η εργασία σχεδίασης,
ακολουθεί η δεύτερη φάση, στην οποία το άτομο
πρέπει να πει μια ιστορία χρησιμοποιώντας τους
τρεις χρόνους (παρελθόν, παρόν και μέλλον).
•  Ο αξιολογητής μπορεί να κάνει κάποιες ερωτήσεις
για να παρακινήσει το άτομο αν δυσκολεύεται να
εκφραστεί.

Αξιολόγηση του τεστ
•  Το τεστ βασίζεται στην ιδέα ότι τα σχέδια μπορούν να
εκφράσουν πολλά συναισθήματα, είτε είναι παρελθόντα
είτε παρόντα, καθώς και μελλοντικές επιθυμίες.
•  Κάθε εικόνα σημαίνει κάτι διαφορετικό: το σπίτι
αντιπροσωπεύει την οικογενειακή κατάσταση κάποιου,
το δέντρο τη βαθύτερη αυτο-αντίληψή του και ο
άνθρωπος είναι ένας τύπος αυτοπροσωπογραφίας ή
αυτο-εικόνας που περιλαμβάνει τους μηχανισμούς
συνείδησης και άμυνας κάποιου.

Αναλύεται επίσης η θέση κάθε αντικειμένου στη σελίδα.
•  Αν το άτομο ζωγραφίζει πολύ κοντά στην κορυφή της
σελίδας, αυτό σημαίνει ότι το σχέδιο σχετίζεται με
όνειρα και φαντασία, ενώ αν ζωγραφίζει πολύ κοντά
προς το κάτω μέρος το σχέδιο σχετίζεται με τον φυσικό
κόσμο.
•  Το σχέδιο στα δεξιά συνδέεται με το μέλλον, το κέντρο
συνδέεται με το παρόν και στα αριστερά συνδέεται με
το παρελθόν.

•  Αξιολογείται επίσης το μέγεθος κάθε στοιχείου, η πίεση
κάθε μολυβιάς (που μπορεί να σημαίνει δύναμη ή
αδυναμία) και η σαφήνεια της εικόνας.
•  Κάθε μέρος του σπιτιού, του δέντρου και του ανθρώπου
έχουν επίσης νόημα: η οροφή του σπιτιού
αντιπροσωπεύει τη πνευματική και διανοητική
διάσταση, ο κορμός του δέντρου αντιπροσωπεύει τα
πράγματα που στηρίζουν τη ζωή κάποιου, και τα χέρια
του ανθρώπου αντιπροσωπεύουν συναισθήματα.

•  Όπως σε όλες τις προβολικές δοκιμές, η ποιότητα
των πληροφοριών που αποκτάμε εξαρτάται από τη
στάση του ατόμου που κάνει το τεστ και από την
ικανότητα του αναλυτή να κάνει διάκριση μεταξύ
των σχετικών και άσχετων κομματιών του σχεδίου.

Βιβλιογραφία
Coulacoglou, C. (2014). A study on the psychometric proper,es of the Fairy Tale Test
(FTT). Rorschachiana, 35(2), 176-213. doi:10.1027/1192-5604/a000060
Handler, L., & Habenicht, D. (1994). The Kine,c Family Drawing Technique: A Review
of the literature. Journal of Personality Assessment, 62(3), 440-464. doi:10.1207/
s15327752jpa6203_5
Palmer, L., Farrar, A. R., Valle, M., Ghahary, N., Panella, M., & DeGraw, D. (2000). An
inves,ga,on of the clinical use of the House-Tree-Person projec,ve drawings in
the psychological evalua,on of child sexual abuse. Child Maltreatment, 5(2),
169-175. doi:10.1177/1077559500005002008
Sharif, Z. M., Yadegari, N., Bahrami, H., & Khorsandi, T. (2018). Representa,on of
children a•achment styles in corman’s instruc,on of family drawing. The Arts in
Psychotherapy, 57, 34-42. doi:h•ps://doi.org/10.1016/j.aip.2017.10.004


12 Μάθημα

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

12 Μάθημα

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Θεραπευτικό

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

This presenta,on uses a free template provided by FPPT.com

You might also like